Dicle niversitesi Ziya Gkalp Eitim Fakltesi Dergisi,12 (2009), 17-27

17

KUANTUM RENME TEMELL RETEREK RENME YNTEMNN KNC YABANCI DL OLARAK ALMANCANIN RENLMESNE ETKS Die Wirkung Der Methode Lernen Durch Lehren Auf Der Basis Von Quantum-Lernen Auf Das Lernen Vom Deutschen Als Tartirspache Orhan HANBAY 1
zet Bu almayla kuantum renme anlay ile reterek renme ynteminin birlikte uygulanmasnn ikinci yabanc dil olarak Almancann renilmesine etkisi saptanmaya almtr. Aratrmann alma grubunu 2004-2005 retim yl Adyaman Besni Mustafa Erdemolu Anadolu Lisesi hazrlk snflarndan 60 renci oluturmutur. Aratrmada veri toplamak amacyla nitel veri analizi kullanlmtr. Bulgular kuantum renme anlayna dayal reterek renme ynteminin ikinci yabanc dil olarak Almancann renilmesine olumlu ynde katk saladn ortaya koymutur. Anahtar Kelimeler: Kuantum renme, reterek renme, ikinci yabanc dil olarak Almanca Zusammenfassung Mit dieser Arbeit wurde versucht die Wirkung des Ansatzes Quantum-Lernen und der Methode Lernen durch Lehren auf das Lernen des Deutschen als Tertirsprache festzulegen. Die Arbeitsgruppe wurde aus 60 Schlerinnen und Schler der Anatolischen Oberschule Mustafa Erdemolu aus Adyaman-Besni im Schuljahr 2004-2005 bestanden. Fr die Datensammlung wurde in der Arbeit qualitative Datenanalyse verwendet. Die Ergebnisse haben dargelegt, dass die Methode Lernen durch Lehren zusammen mit der Methode Quantum lernen eine positive Wirkung auf das Lernen des Deutschen als Tertirsprache hat. Schlsselwrter: Quantum lernen, lernen durch lehren, Deutsch als Tertirsprache

Giri Gnmz renme modelleri renme-retme srecinin odana reneni alr. Bu durum, bilgi toplumu olarak da adlandrlan an gerei. Bilginin srekli yenilenmesi, buna kout eski bilgilerin kullanlamaz oluu, yaam boyu renen bireylere duyulan gereksinimi dourmutur. Bu noktada geleneksel yaklamlar yetersiz kaldndan renenin etkin olduu modeller ilgi odadr. Artk okul, renene bilgi aktarma yerine bilgiye ulamay ve bir grngy farkl alardan ele almay retmek durumunda. Ancak o zaman
1

Yrd. Do. Dr.; Adyaman niversitesi Kahta MYO Turizm ve Otel letmecilii Program Adyaman, orhanhanbay@yahoo.com

O.Hanbay / Kuantum renme Temelli

18

toplumun gereksinim duyduu her zaman, her koulda bakalarndan yardm almadan yeni bilgilere ulaabilecek, bu yolla kendini yenileyebilecek bireyler yetitirilebilir. Trkiyedeki duruma bakldnda, eitim sisteminde baz yenileme almalarna rastlamak olas. rnein, 2005-2006 Eitim-retim ylndan balayarak ilkretim okullarnda ezberden uzak, renen odakl bir retim program hazrland ve uygulanmaya allyor. Eldeki almada, yukarda aktarlan gelimeler nda, Anadolu liseleri hazrlk snflarnda Almanca dersinin renci odakl yaklamlardan reterek renme ynteminin kuantum renmeanlayna uygun olarak yrtlmesi ve bu uygulamann renenlerin derse ilgileri ve acl nitelikleri kazanmalarna katks ele alnmtr. Kuantum renme Anlay Kuantum renme anlay ABDde 80li yllarda Bobbi De Porter tarafndan gelitirilmitir. Kuantum renmeyi daha iyi kavrayabilmek iin toplumlarn tarih iindeki kltrel dnm sreleri ile buna kout eitim gereksinimlerini ksaca anmsamak gerekir. Toplumlar, kendi varlklarn srdrebilmek iin bireyleri eitir (Baaran 1994, 59). Yerleik dzene geilmeden nce, toplayclkta, kklere avclk retilirken; yerleik dzenin tarm toplumunda ocua tarlada yapmas gereken iler retilirdi. Bu yolla toplumsal yaam devam ederdi. Sonralar ticaret geliti, ehirler kuruldu ve buralardaki berberler, ekmek frnlar ve kk atlyelerde daha farkl insana gereksinim duyuldu. 3-5 yllk eitim veren okullarda bu ilerde alacak bireyler basit hesap ilerini rendiler. Sanayinin gelimesi rgn eitimi daha da gerekli kld. 19. yzyln ortalarnda artk kk atlyelerin yerini fabrikalar almt. Bu fabrikalar daha karmak dizgesel bir yap oluturuyordu. Buralarda alan insan tipi de ncekilere gre bu karmakln stesinden gelebilecek nitelikte olmalyd. Bu nitelii de yine eitim salayacakt. Toplumlarn geliimi 20. yzylda birok alanda olduu gibi eitimde de youn bir aratrma gereksinimini dourdu. Sanayi toplumunun gerektirdii dorultuda pozitivizmin egemen olduu o dnemde insana u nitelikler kazandrlmak istendi: Doal ve toplumsal olgularn tek nedeni vardr. O neden bulununca sorun kesin olarak zmlenir. Bunun iin izlenecek yntem de tektir ve bu yntemle elde edilen bilgi de yzde yz dorudur ve deimez. Bu nedenle bir ii yapmann ancak bir doru yolu vardr. Sorunlar ancak ortaya ktktan sonra zm aray balar (Snmez 2004, 45). Bu zellikleri tayan bireylerin yetitirilmelerinde izlenen yntem, daha ok retici odakl anlatm yntemiydi. Sanayi toplumunu Newtoncu paradigmann sylemleri belirlemitir.

MEB Talim ve Terbiye Kurulu:www.ttkb.meb.gov.tr. Bkz. Demir, S. (2003), Akt. Berber, E. (2007)

Dicle niversitesi Ziya Gkalp Eitim Fakltesi Dergisi,12 (2009), 17-27

19

80li yllara gelindiinde, toplumlar yeni bir dneme daha girmeye balad. Bu da halen yaamakta olduumuz bilgi toplumudur. letiim en u noktaya doru hzla ilerliyor, internetle dnya olabildiince klyor. Bu dnemde bilgi, kendini ksa srede yeniliyor. Yani bilgiler ertesi yl eskiyebiliyor. Bir nceki dnemin (sanayi toplumu) makinesi 10-20 yl kullanlabilirken, bu an ara-gereleri hemen deiiyor. rnein bilgisayar alan bir kii, ok ksa sre sonra ald bilgisayarn baz ilere yetmedii gereiyle karlaabiliyor. Bu dnemde, toplumlar ayakta kalabilmek iin bireylere eitim yoluyla kuantum renmenin paradigmas olan aadaki bak alar kazandrmaldr (Zohar 2005, 22; Snmez 2004, 46; Demirel 2004, 2-3): -Doal ve toplumsal olgularn bir tek nedeni deil, pek ok nedeni vardr. Srekli deime olduundan, olgular ve bunlara ilikin bilgiler de deimektedir. Byle olunca, olgulara ilikin bilgiler yzde yz doru olamaz (Belirsizlik ilkesi). -Her olgu iin ayn yntem uygulanamaz. Birden fazla yntem vardr. -Olgular arasndaki neden-sonu ilikisi, kesin ve deimez deildir. likilerde karlkl nedensellik vardr. -Her ey birbiri ile ilintilidir. -Bir eyin varl, onun tm evresine baldr (Balamsallk). -Nesnellik yoktur, a vardr. Her olay, gerekletii ortama gre deerlendirilmelidir. -Basit varlklar birletiinde yeni zellikler ortaya kar -Yanllar eleye eleye dorular bulabiliriz. Doruyu bulduumuzdan da hibir zaman emin olamayz. Bilimin temelinde kukuculuk yatar. -Olaslklar bilinebilir; ancak kesin sonular kestirilemez. Ancak byle bir bak as ve nitelik kazanmyla, bireyler kendilerinin ve toplumun ayakta kalmalarn salayabileceklerdir. Bylece srekli deien koullara uyum salayabileceklerdir. Bu zellikler ancak renenlerin etkin olduu modellerle kazandrlabilir. Bu durumda kuantum fiziinden yola karak oluturulan kuantum renme anlaynn temel hedefinin bireyin bir btn olarak kendini gerekletirmesini salamaktr, denilebilir. Bu hedefe ulaabilmek iin renenlere yukarda sralanan kuantum renmeye ilikin ilkelerin kazandrlmas gerekir. reterek renme Yntemi reterek renme etkin renme modellerinden birisidir. Etkin renme, renenin renme srecinin sorumluluunu tad, renene renme srecinin eitli ynleri ile ilgili karar alma ve zdzenleme yapma frsatlarnn verildii ve karmak retimsel ilerle renenin renme srasnda zihinsel yeteneklerini kullanmaya zorland renme srecidir (Akgz 2003, 17). reterek renme ou kez Jean-Pol Martin ile anlsa da renenlere retme grevleri Ortaadan bu yana verilmektedir. Yalnz yaa bykler

O.Hanbay / Kuantum renme Temelli

20

deil, ayn yataki renenler de bu grevleri alabilirler. 20. yzyla gelindiinde, 30lu yllarda Dewey/Kilpatrickin proje okullarnda ve 60larda ABDdeki Children Teach Children programlarnda da daha somut yaklamlar grlmektedir. Almanyada yine 80li yllarda Schiffler, Martin, ve Steinig bu yntemi ele alr. Schiffler rencilerin ders akna etkin olarak katlmlarn ve kk retimsel ileri yrtmelerini savunur. (Ossege 2002, 4) Jean-Pol Martin, Schifflerin etkileimli yabanc dil retimi ynteminden farkl, ilkesel olarak tm renenlerin dersin btn srelerini devralmalar anlayn benimser. Yntemin uygulan, kk altrmalarla balayp, dersin tm aamalarnn (planlama, uygulama) renenlere devredilmesi eklindedir. Bir liste oluturulup hangi konunun hangi renen(-ler) tarafndan ilenecei nceden saptanr. renenler hazrlklarn evde ya da okulda yaparlar. Ancak, retici her ikisinde de rehberlik ve danmanlk grevi stlenir. Martinin hedeflerinden biri de, renenlerde renme-retme yetisini dizgesel olarak gelitirmektir. Ancak o zaman dersin tekdzelii nlenebilir (Ossege 2002. 5). Yntemin faydalar (Martine gre): -Dilin kural dizgesine ynelim salanyor -renenin konumaya katlmnn ykseklii, dilsel yaplarn pekitirilmesini salyor. -reticiliin devralnmas doal bir iletiim durumu yaratyor. -Dersin yrtlmesi renciyi gdleyici ve ie koturucu karmak bir eylemdir. -acl yabanc dil dersi, renenin yeni ierikleri kendi bana oluturabilecei kurallar bulmay renmesini gerektirir. renen odakl derste edinilmesi gereken bu yeti, renene kazandrlmaldr. -renen, yrtecei derse hazrlanrken, dier renenlerin ve reticinin asndan da bakp, empati kurmaldr (Ossege 2002: 5-6). Almanca Dersine Yansmalar Yukarda deinilen yaklamlara ek olarak ncelikle Almancann ikinci yabanc dil olma zellii ile yabanc dil retim yntemlerinden iletiimsel yaklam (Kommunikativer Ansatz), dersin her aamasnda gz nnde tutulmal. kinci yabanc dil dersi denince, daha nceden okul ortamnda bir yabanc dili renmi renenlere yabanc dile zg bilgilerini ve dili renmeye dnk birikimlerini srekli olarak etkin klmak kouluyla ikinci yabanc dilin retilmesi anlalmal. (Serinda 2003, 11-12; Neuner/Hufeisen 2001, 31-34). 2004-2005 retim ylnda Anadolu liseleri hazrlk snflarndaki uygulama, haftalk 20 saat ngilizce, 4 saat Almanca eklindedir. Ancak, renenler 4. snftan balayarak 5 yl ngilizce dersi alarak bu okullara gelmilerdir.

Dicle niversitesi Ziya Gkalp Eitim Fakltesi Dergisi,12 (2009), 17-27

21

Davranlktan kaynaklanan kulak-dil yntemi ile bu yaklamdan nce yabanc dil retiminde geerli olan dilbilgisi-eviri yntemine bir tepki olarak ortaya kan letiimsel yaklamda ise, drt temel dil becerisi (duyma, konuma, okuma, yazma) ama, dilbilgisi de bu hedeflere hizmet eden aralardan biri olarak grlmeli. Ama olarak grlmesi gereken bu drt beceri, ancak uygulanarak edinilir. Bu noktada da reterek renme etkili olacaktr. nk reticinin etkin olduu sreler renenlere braklacaktr. Yani renenler daha fazla uygulamann iinde olacaklardr. Kuantum renme anlaynn Almancann retimine yansmalar u ekilde olabilir: -renen, kural genellemesi yapmamal. -Her dilsel unsur iin ayn yntemi / forml kullanmamal. Yukardaki iki ilkeye ters ekilde davranan bir renen, rnein zu ile in ilgeleriyle ynelme durumunu ieren bir ifade oluturduunda ilkin hangi ilgeci rendiyse ikincisini kendi nbilgisine dayanarak oluturmaya kalktnda hata yapacaktr. nk zu ilgeci ynelme (Dativ), in ilgeci ise belirtme (Akkusativ) ister. Yani: Ich gehe zu der Schule. Ich gehe in die Schule. rneklerinin ikisi de Ben okula gidiyorum.um karldr. Ancak, renen ilkin zu ile ynelmeyi rendiyle, in ilgecinin de ayn ekilde olacan sanp Ich gehe in der Schule. derse, Ben okulda gidiyorum. gibi kuralsz ve anlambilgisel bir yanl yapm olur. -Dilsel unsurlarn birbirleriyle olan ilikilerini irdeleyebilmeli. -Dilsel bir unsuru mutlaka balam iinde irdelemeli. -Unsurlar kullanm srelerinde deerlendirmeli. Gerekten de bir dilsel birim ancak balamla daha iyi netleebilir. renen para-btn ilikisini iyi alglarsa ne yaptn daha rahat fark edecektir. rendii dillerin gerekte ayn derin yapy (anlam) farkl yzey yaplarla karladn yukardaki ilkeyi uygulayarak grmek olas. -Unsurlarn bir araya gelmeleriyle yeni zellikler oluabileceini kestirmeli. -Yanllar eleye eleye dorular bulabilmeli. Doruyu bulduundan da hibir zaman emin olmamal. Yukardaki bilgilere bakldnda renenin renmeye dnk her eylemi duruma ve balama gre saptamas gerekmekte. reterek renme yntemin de aadaki aamalarn izlenmesini gerektirir: -Yabanc dilin nemini kavrama -Erek dilsel kltre kar ilgi duyma. -Yabanc dil renimine ilikin karar alabilme ve uygulama. (renmeyi renme) -Arkadalaryla birlikte alma.

Yabanc dil retim yaklamlarndan olan iletiimsel yaklama ilikin daha geni bilgi iin bkz. Hanbay (2007, 39)

O.Hanbay / Kuantum renme Temelli

22

-Bakalarna dilsel bir unsuru retebilme ve dersin srecini ynetebilme. Dersin ileniinde yukarda sz edilen dnceler iyice harmanlanmal. Bunun iin renenlerin srekli olarak gdlenmeleri nemlidir. Yaplan her ey renene ak ak anlatlmaldr. Bir konunun ne amala ilenildiinden, szck reniminin ne ekilde olabileceine dein her ey renenlerle konuularak yrtlmelidir. Yntem Aratrma Grubu Bu almada Mustafa Erdemolu Anadolu Lisesi (Adyaman/Besni) hazrlk snflarndan (Haz-A ile Haz-B) toplam 60 renen ile Almancann retiminde oklu dnme (kuantum renme anlay) ve reterek renme yntemi bir arada uygulanm, bunun iin alt haftalk sre ayrlmtr. renenlere alt hafta boyunca ilenecek konularn balklar verilmi, ikierli gruplar oluturarak rencilerin kendi isteine gre bu konular kendilerinin srayla yrtmeleri istenmitir. Dersler, reticinin rehberliinde renci gruplar tarafndan yrtlmtr. Veri Toplama Aralar Veriler, dersi yrten reticinin gzlemlerinden ve rencilerle yaplan grmelerden elde edilmitir. Deneysel modele dayal bu almada nitel aratrma teknii kullanlarak renenlerle dersi yrten reticinin uygulamaya ilikin duygu ve dncelerinin daha iyi kavranaca dnlmtr; nk nitel aratrmann en temel zellii, zerinde aratrma yaplan kiilerin bak alaryla aratrlan olay, olgu, norm ve deerleri incelemeye almasdr (Ekiz 2003, 27). Aratrmann temel hedefi olmamasna karn, elde edilen verileri destekleyecei dncesiyle nicel verilere de yer verilmitir. Bu veriler, renenlerin alt haftalk uygulamaya balamadan nce ve uygulama sonunda ikinci dnemde katldklar ilk ve son snav sonularn iermektedir. lem Gzlemden elde edilen veriler, reticinin her dersin sonunda aadaki sorulara ilikin tuttuu notlarla elde edilmitir: renenlerin derse katlm nasl? Bir konuya farkl alardan bakabilme yetileri geliiyor mu? reticinin ders srecini gzlemlemesinde daha rahat bir ortam olutu mu? Grmede ise, altnc haftay izleyen haftada renenlerden geen alt haftay deerlendirmeleri istendi. lk 10 dakika sohbet alarak yrtlen grme nceden hazrlanm toplam yedi soruyu yantlamalaryla sonlandrlmtr.

Dicle niversitesi Ziya Gkalp Eitim Fakltesi Dergisi,12 (2009), 17-27

23

Verilerin zmlenmesi zmleme srecinde toplanan veriler, nce snflandrld. Daha sonra, arlklarna gre o dnceyi yanstan rnekler seildi. Bu rnek kodlar, bulgular ksmna eklenerek rencilerin kendi dnceleri olduu gibi aktarlmaya alld. Nicel veriler zmlenirken, ilk ve son snavlarn en yksek puanlar an erisi diye bilinen yntemle 100e ekilerek oranlanmtr. Burada son svanda zaten bir renen 100 ald iin ilk snav sonular en yksek 86 bu ilemden geirilmitir. Sonra ilk ve son testlerin puanlar SPSS paket yazlm araclyla eli (paired samples) t-testi uygulanarak zmlenmitir. Bulgular Gzlem Yoluyla Elde Edilen Bulgular Alt haftalk srede izlenen yntem, byk lde baarlyd. Derse nceleri katlmayan renenlerin dersi yrtmeye ilikin istekleri ilgi ekiciydi. Kendi aralarnda dersin yrtlmesi srasnda iletiimleri olduka akt. Bu yolla nceleri derse katlmayanlar bile kendilerini ifade etmekten ekinmediler. Sonutan emin olmama, balamsallk, farkl alardan bakabilme gibi davranlarda pekimeler olduu gzlendi. reticinin snf atmosferini alglay gzlem olanann artmasyla daha da netleti. lk zamanlar elerden birinin hazrlanmad grldyse de sonralar bu duruma rastlanmad. Grme Yoluyla Elde Edilen Bulgular Grme iin nceden ak ulu yedi soru hazrland. Sonra bu grmelerin kaydndan elde edilen bilgiler arlklarna gre snflandrld: Soru 1: Birinci Soruda Almanca dersinin olduunu rendiklerinde neler dndkleri soruldu: renenlerin byk bir ounluu ya tmyle olumsuz bakm, ya da ilgin bulup renmede glk ekeceklerini dnmler: Nermin (Haz-B): lk nce ok zor olacan, iki yabanc dilin ayn yl ierisinde salkl bir ekilde gtrlemeyeceini dndm. (olumsuz) Serdar (Haz-A): lk nce zor bir ey diye dndm. Arkadalarm da bu dersin zor ve gereksiz olduunu dnyorlard. (olumsuz) Gke (Haz-A): Hi bilmediim bir dil olduu iin ok zorlanacam dndm. ok korktum ama u an zevkli geiyor. (olumsuz) Soru 2: Almanca dersinde genel olarak neyi/neleri beendikleri sorulduunda, beenilen unsurlarn banda dersin skclktan uzak gemesi ile materyalin nitelikli oluu vurguland:

O.Hanbay / Kuantum renme Temelli

24

Hacer (Haz-B): Kitab beendim ve retmenimizin Almancay bize sevdirmesini, bizi skmadan ders ilemesini beendim. (olumlu) Eda (Haz-A): Derste bize gvenilmesi ve rehberlik yaplmas. (olumlu) Demet (Haz-A): Dersi benim anlatmam oldu. (olumlu) Soru 3: nc soru ders yl boyunca yabanc dili kendi balarna renmede ne denli baar salandyla ilgiliydi. renenlerin byk bir ksm faydal bulmutu: Hatice (Haz-B): Bence her zaman olduu gibi yine derse ilgili renciler kazand. lgisizlerde ise pek deime olmad. (olumsuz) Hseyin (Haz-B: ok baarl bir yntem oldu. lk balarda hi bir ey bilmiyorduk. Fakat imdi kurallar kendimiz karyoruz. (olumlu) Sultan (Haz-A): Kendi bama olmak nceleri bana ok itici geldi. Ama unu anladm ki insan kendisi aratrp renince bilgi daha kalc oluyor. (olumlu) Soru 4: Drdncde ise dersin yrtlmesinde sorumluluk almalarnn kendilerine ne gibi fayda salad soruldu. Olumlu yantlarda bu yntemin reneni etkin kld ve baary arttrc nitelikte olduu; olumsuz olanlarda da grev almayanlarn hazrlanmadklar eklindeydi: nci (Haz-A): retmen olmadan bir eyler yapabiliyoruz. Yani renci her eyi yapyor ve bu da rencinin snfta daha aktif kalmasn salyor. (olumlu) Feray (Haz-A): lk balarda retmenimizin dersi anlatmasnn bizim iin daha faydal olacan dnyordum. Fakat son zamanlarda kendi bama her eyi halledebileceimi rendim. (olumlu) Gizem (Haz-A): rnein nemli olan konular veya anlatlacaklar iin daha fazla aratrma yapld. Ama grev almayanlar kendilerini ilgilendirmediini dnerek fazla aratrmadlar. (olumsuz) Soru 5: Beinci soruda bir paray btnn iinde deerlendirmek gerektiinin ne denli kavrand soruldu. Genel olarak bu ilkenin benimsendiine ilikin gr bildirildi: Serap (Haz-B): Evet baarl olundu. Bylece mantm altrmay da rendim. (olumlu) Umutcan (Haz-A): Evet, baarl olundu ve bu sayede bir metnin analizi ve bu metni anlam ynnden incelemek kolaylat. (olumlu)

Dicle niversitesi Ziya Gkalp Eitim Fakltesi Dergisi,12 (2009), 17-27

25

Soru 6: Altnc soruda reterek renmeye ilikin dnceleri soruldu. Faydal buldular. Ancak, farkl grler de vard aada farkl olan dncelere yer verilmitir: Abdulkadir (Haz-B): Ben olsaydm, renme iini renciye direk vermezdim. Bugne kadar hep retmen anlatt. imdi renciye biraz zor geliyor. (olumsuz) Uur (Haz-A): Ben olsam bu tr almalar her hafta deil de bazen yapardm. (olumsuz) Semeyye (Haz-B): Aynsn uygulardm ama iki kii olarak konu vermezdim. nk; bazen alnan konuyu arkada dier arkadann zerine yklyor. (olumsuz) Soru 7: Son soruda ilkretimdeki 5 yllk ngilizce dersleriyle bu ylki Almanca dersini karlatrmalar istendi: Rukiye (Haz-B): Ben 5 yl boyunca ngilizcenin temelini gerekten aldm sanmyorum. Fakat bu yl grdm Almancada temelini aldm dnyorum. (olumlu) Merve (Haz-A): Grdm tm ngilizce derslerinde ezber yntemi uyguland. Almanca dersinde ise rencinin konuyu renmesi esas alnd. Bylece rendiimiz bilgiler kalc oluyor. (olumlu) Selma (Haz-A): Almanca daha etkili oldu. nk ngilizceye bu kadar nem vermiyordum, benim vermediim gibi retmenlerim de nem vermiyordu. (olumlu) Snav Sonularyla Elde Edilen Bulgular 60 kiilik renenin katld ikinci dnem ilk snav ile son snav arasndaki puanlarn grup ii t-testi sonular aadaki gibidir: Tablo 1: renenlerin ilk ve son snav puanlarnn karlatrlmas.
N l k s n a v S o n s na v S d =5 9 60 60 X 59,38 81,83 S 17,29 12,62 t -8 , 7 5 2 pt ,000 r ,142 pr ,278

Tablo incelendiinde, renenlerin ilk ve son snav puanlar arasnda bir fark olduu grlmtr. Ortalama puan ilk testte 59,38ken son testte 81,83e kmtr. Aradaki t-testi sonucunda (t=-8,752, pt<0,05) puan farknn istatistiksel adan da anlaml olduu ve ilk test ile son test puanlar arasnda da (r=0,142, pr>0,05) anlaml bir ilikinin bulunmad saptanmtr.

O.Hanbay / Kuantum renme Temelli

26

renenlerin 45 ve zeri puan almalar asndan bakldnda ilk snavda 14 zayf not alan varken bu say son snavda yalnzca bire inmitir. Tartma Alt haftalk uygulamann iyi sonular vermesinin nemli bir nedeni de renenlerin ders yl boyunca yalnz derse ilikin bilgilerle deil, tm dier ders ii ve dersi evreleyen unsurlarla (yabanc dilin nasl renilebilecei, temel hedeflerin neler olduu gibi) ilgili hazrlkl olulardr. Bir baka deyile, renenler reterek renme yntemi araclyla kendi renmelerini gerekletirirken kuantum renmenin gerei olan farkl bak asn da buna kout gelitirme olana buldular. nk artk hem renen hem retici roln yaayarak grmek bile bunu destekleyen bir etkendi. Derse ilginin artmas, renenlerin reticinin glgesinden syrlp kendilerini daha iyi anlatabildikleri ortam bulmalarndan kaynaklanyor olabilir. Dersin ak arkadalar aras dayanmayla getii iin kaygy azaltc etkisinden sz edilebilir. Kaygdan uzak rahat ortamda nceleri derse katlmayan renenler bile dersi yrtmek gibi daha zor bir grevi reticiden isteyebiliyorlar. Bu da ekingen kiilikli renenlerin kendilerine olan gvenlerini kazanmalar asndan nemli bir durumdur. reticinin renme-retme etkinliklerini byk lde renenlere devri, kendisine baka olanaklar salamaktadr. rnein teker teker hangi renenin derse hangi koullarda ne kadar ilgi gsterdiinden, hangi konularn ne kadar zmsendiine dein birok konuda daha somut gzlemler yapp, nceden nlem alabilmesi, dersin ksa ve uzun srede verimliliini arttrabilir. oklu bak asnn gelitirilmesi, phecilik ve balamsalla nem verme gibi davran ve tutum gelitirmeye bakldnda renenlerin ok da zorlanmadklar grld. Genler, okul dndaki yaantlarnda gerek internet, gerekse televizyon gibi iletiim aralar ile yaadklar dnyann ok renkliliini zaten deneyimleyerek duyumsuyorlar. Geriye okulun (ynetici, retici, programlar) bu yaklama kendini uyarlamas kalyor. rnein farkl yaklamlar olan renenlere Hayr, benim istediim bu deildi! yerine: Sonuca farkl bir yoldan ulaabildiin iin seni kutlarm! diyebilmeli retici. nk nceden aktarlm bilgiyi ya da kural, renenin ezberleme olasl ok fazla. Farkl bir yoldan sonuca ulamsa kii, o durumda bir zgnlk sz konusudur. Bir baka deyile renen bilgiye kendisi ulamtr. Bu da zaten hedeflenen yeni retim yaklamdr. Yukardaki rnee bakldnda, sorun byk lde eitim-retim ilerinin yrtclerinden kaynaklanyor, denebilir. reticilerin ya da okul yneticilerinin ou, halen retim ilerinin belli ldeki bilgiyi, belirlenmi bir srede renenlere aktarmak olarak gryor. Oysa reneni, ncelikle renmeye hazr duruma getirmek, yani neyi nasl renebileceini retmek, Trkiyedeki eitim sorununu zmede nemli katk salayc bir unsurdur.

Dicle niversitesi Ziya Gkalp Eitim Fakltesi Dergisi,12 (2009), 17-27

27

Sonu ve neriler Bir yllk ders sresi ile alt haftalk reterek renme ve oklu dnmeye dayal uygulamadan kan sonu, renenlerin daha nceki sekiz yllk renimleri boyunca edindikleri renme alkanlklarn iyi bir rehberlikle - yorucu da olsa - brakmaya hazr olduklardr. Ancak, uzun yllar sonunda edinilmi alkanlklar bir anda brakmak ok gtr. Bunu da doal karlamak gerekir. Bunun iin kararl ve sabrl bir tutum sergilemek de nemli bir koul. Ancak bu ekilde; renen, renme srecinin sorumluunu tar ve ezberden uzak, akl yrtme ile kavrama yoluyla bamsz hareket edebilir. Bu koul yerine getirilmezse oklu dnmeden de sz edilemez. nk bunun iin nce iyi bir dnme yetisine gereksinim var. Bu yeti de ancak renenlerin renme srecinin her evresine katlmyla kazandrlabilir. Ne ekilde adlandrlrsa adlandrlsn, amz insan oklu dnme ve kendi bana renebilme yeteneine sahip olmaldr. lke olarak srekli deiimin yaand dnya dzeninde ayakta kalmak istiyorsak, bu yetenekleri bireylere eitim yoluyla kazandrmak zorundayz. Umarz yaplan programlar uygulama zemini bulur. nk bu programlarn baars eitimle ilgili btn kesimlerin ii benimsemesi ile salanabilir. Kaynaka
Akgz, K. . (2003). Aktif renme. zmir: Eitim Dnyas Yaynlar. Baaran, . E. (1994). Eitime Giri (4. Bask). Ankara: Kadolu Matbaas. Berber, E. (2007). Kuantum renme Nedir? 2 Mart 2009 tarihinde http://www2.aku.edu.tr/ ~gocak/yeni%20yonelimler/kuantumerkan.pdf adresinden alnmtr. Demirel, . (2004). Kuantum renmenin renme-retme Srecine Etkisi. XIII. Ulusal Eitim Bilimleri Kurultaynda sunulmu bildiri. nn niversitesi Eitim Fakltesi, Malatya. Ekiz, D. (2003). Eitimde Aratrma Yntem ve Medodlarna Giri, Ankara: An Yaynclk. MEB Talim ve Terbiye Kurulu:www.ttkb.meb.gov.tr. Neuner, G./Hufeisen, B. (2001). Mehrsprachigkeit und Tertirsprachenlernen (Erprobungsfassung) Ossege, D. (2002). Erprobung der Methode Lernen durch Lehren im Anfangsunterricht. nternetten 20 Kasm 2004te www.LdL.de adresinden alnmtr. Serinda, E. (2003). Zur Didaktik-Methodik der Ausntzung des Englischen als Erster FS im Unterricht Deutsch als zweite FS Bei Muttersprachlern des Trkischen. Yaynlanmam Doktora Tezi, ukurova niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Adana Snmez, V. (2004). Dizgeli Eitim. Ankara: An Yaynclk Zohar, D. (2005). Kuantum Benlik (ev.: S. Kervanolu). Ankara: Doruk Yaynclk.