DKM nce kum (silisyum+kum+mineraller) ile su karm krekle kartrlr. Su + kum karmndaki oran ok nemlidir.

r. Daha sonra bu karm kalplara dklr (tabii nce maketin milsiz olan tarafn kalba ortalayacak ekilde koyulur). miktar dktkten sonra tokmakla bastrlr ve birka kez tekrarlanr. Bir Bu ilem bittikten sonra dz bir demirle kelerden taan ksmlar syrlr. Sonra da ters evrilip yere koyulur. Ve zerine kire tozu dklr. Bu ilem; 1. Curuflarn yapmasn nlemek iindir. 2. Kalbn tala ilemi yaplmakszn salkl bir ekilde retilmesi iindir. 3. kinci kalp birinci kalptan ayrlr. Bu ilemden sonra eklin milli taraf dier tarafta birletirilir. zerine iki tane sopa koyulur. Bunlarn birincisi cruflarn kmas iindir. Dieri ise eriyik maddenin kalba dklmesi iindir. Bu iki paradan birincisinin yeri oluturacamz cismin en st noktasna konur. kincisinin yeri ise cismin st ksmnn yaklak 5-10 mm kadar yandr. Bu ilemlerden sonra kalbn ikinci ksm stne konulur ve yeniden kum dklr ve ilemi yeniden uygulanr ve syrma ilemi de yaplr. Sonra stteki kalp yere konur ve cisim karlr. Daha sonra ikinci sopann olduu yere cisimle balant yaplacak ekilde bir delik delinir. Bu ilemin pf noktas; 1. Kum + su orann iyi ayarlanmasdr. 2. Sopann yerini iyi tayin etmektir. 3. Kumun suyla homojen olarak karlmasdr.

KAYNAK Dkm = retmek Kaynak : retmek, birletirmek iindir (ayrlmayacak ekilde). Saf metallerden malzeme imal edilmez. nk direnci (mukavemeti) azdr. Kaynak yaparken 1 mmye 40 A akm geirilmelidir. Kaynak yaplan yer yadan, korozyondan vb. gibi maddelerden temizlenmelidir. Kaynak yaparken plak gzle bakmamaldr. Kaynak yaptktan sonra kaynak yaplan yerin zerinde koruyucu (cruf) birikir. Bu ksm ekile temizlenmelidir.

ISI SICAKLIK Kaynak: Is vastasyla iki paray imalat, balama ve tamir etmek gayesi ile birletirme ilemidir. Kaynak yaplan yerin scakl maddenin zelliine gre deimektedir. Kaynak eitleri: 1. Dz kaynak 2. V kayna 3. X kayna 4. U kayna 5. K kayna Tavana yaplacak olan kaynak iin zel bir elektrik ark kayna ve zel elektrot kullanlr. nk: 2) Elektrot kvlcmlar yere der ve tutunamaz. 3) Elektrik ark kayna kktr, bunun nedeni ise kolay tanmas iindir.

MONTAJ DEMONTAJ KAYNAK Kaynak eitlerinden oksijen kaynan, punto kaynan ve normal kayna (elk. ark kayna) grld. Oksijen kayna: Asetilen gaz + O2 ile alr. Kvlcm saladktan sonra kaynak yaplabilir. Asetilen gaz; karpit + O2 tepkimesinden elde edilir. Bu gazn bir zellii 0=>2 atm basnc geince kendi kendini ateler. Yani kvlcma gerek duymadan yanar. Oksijen kayna metalleri delmek iin de kullanlr. Oksijen kayna yaparken kaynak yaplan yerin zerine doru bir tel tutulur. Bu tel eridike paray birletirir. Yani elektrota gerek yoktur. Punto kayna ise 2 elii birbirine ayrlmayacak ekilde birletirir. zellikle otomobil imalatnda kullanlan bir tekniktir. O2 kaynanda asetilen gaz ve O2nin orann iyi ayarlamak gerekir. O2yi fazla aarsak alev byr. Eer az aarsak alev klr ve is kmaya balar. Montaj ve demontaj yaptmz makineler diferansiyel ve anzumand.

LLER VE L ALETLER A. Kumpaslar : Kumpas eitleri: 1. 1/10 mm hassasiyetli kumpaslar (en az hassas) 2. 1/20 mm hassasiyetli kumpaslar (orta hassas) 3. 1/50 mm hassasiyetli kumpaslar (ok hassas) Hatalar: 1. Ortalama Hata: xort = x1 + x2 + x3

3 h1 = x1 - x h2 = x2 - x h3 = x3 - x 2. Mutlak Hata 3. Bal Hata rnek: L = 1000 lm = 999 mm veya 1000,1 mm ise Mutlak hata = 1 mmdir. Bal hata B. Mikrometreler 0,01 mm hassasiyetindedirler. eitleri: 1. 0,25 mm ler. 2. 25-50 mm ler. 3. 50-75 mm ler. 4. 75-100 mm ler 5. 100-125 mm ler. C. Komparotrler D. A Gnyeleri = 1/1000

SERTLK Sertlik gerekte bir tr mukavemettir. Sertlik bir malzemenin yzeyine batrlmak istenen sert bir cisme kar gsterdii diren olarak tanmlanr. Paray tahrip etmedii iin ayrca bir stnlk tar. Sertlik en ilkel alarda talar birbirine srterek llmtr. izen cisim, izilenden daha sert saylr. Bugn halen minerallerin sertliini lmede uygulanan Mohs sertlii bu ynteme dayanr. Bu yntemde standart bir ula oluturulan izginin genilii llerek deerlendirme yaplr. Uzun sredir uygulanan dier bir sertlik yntemi de cismin yzeyine bir standart bilya drp srama yksekliini lmeye dayanan Shore sertliidir. Bu iki sertlik lme yntemi yeterli duyarlk salayamadklarndan endstride kullanma alanlar ok kstldr. Brinell Sertlii : Standart bir bilya P yk ile malzeme yzeyine batrlr, oluan plastik izin ap llr, P yk oluan izin S yzey alanna blnerek Brinell sertlik says elde edilir. Bilyann ne fazla dalp iz aznn kabarmas, ne de az dalp belirsiz iz oluturmas istenir. Uygun biimde iz oluturacak ekilde hem yk, hem de bilya ap deitirilir. Rockwell Sertlii: Bilya veya koni eklinde olan standart bir u belirli bir yk altnda malzeme yzeyine batrlr ve oluan plastik izin derinlii llerek Rockwell sertlik says saptanr. Ancak bu yntemde batma derinlii llecei iin yzey przll sonular etkileyebilir. Bu sakncay gidermek iin nce n yk uygulayarak alet sfr dzeyine ayarlanr. Pratik olmas nedeni ile Rockwell sertlik lme yntemi endstride ok yaygn olarak uygulanr. Vickers Sertlii: Bu yntemde batc u piramit eklinde olup elmastan yaplmtr. En duyarl sertlik lme yntemidir. zellikle aratrma amac ile mikro sertlikleri lmeye elverilidir. Sertlikle Mukavemet arasnda liki Sertlik bir malzemenin plastik ekil deitirmeye kar direnci ile ilgilidir. Akma snr da ayn biimde tanmlanabilir. Akma snr yksek, dolaysyla mukavemeti yksek bir malzemenin sertliinin de yksek olmas beklenir.

 = 0,35 HB Burada HB Brinell sertlii (kgf/mm), ise ayn malzemenin ekme

mukavemetidir (kgf/mm). Deneylerde llen Rockwell veya Vickers sertlikleri tablolar yardm ile Brinell sertliine dntrlr ve yukardaki denklemde yerine konarak eliklerin mukavemeti olduka iyi bir yaklaklkla ekme mukavemeti tahmin edilir. ekme Deneyi: ekme deneyi genellikle yuvarlak veya dikdrtgen kesitli ubuklar zerinde yaplr. Aada bir yap eliine uygulanan ekme deneyi anlatlacaktr. Bir hidrolik ekme makinesinin konik eneleri arasna tespit edilen deney ubuu basnl ya etkiyen bir piston yardm ile ekilir. Ya basncndan pistona etkiyen yk llr. Ayrca parann stne tespit edilen bir ekstansometre ile de uzamalar llr. N yk etkisinde oluan gerilme : =N/A0, Kesit alan: A0= do/4. Bu yk altnda ilk boyu 10 olan ksmda oluan uzama 1dir. ekil deitirme oran (birim boydaki art): g = (1-10) / 10 = /10. Cisimlerin ounluunda dk gerilmeler altnda ekil deitirmeler elastik, yani tersinirdir. Bu blgede yk uygulannca ekstansometre ibresi bir art gsterir, yk kalknca sfra dner. Balangta diyagram doru eklindedir, yani gerilmelerle ekil deitirmeler orantldr. Bu orant sabitine elastisite modl denir. Gerilmelerle ekil deitirmelerin orantlln gsteren = Ee bantsna Hooke kanunu denir ve yalnz lineer elastik ekil deitirmeler iin geerlidir. Gerilmeler orantlk snr pyi aarsa Hooke kanunu geerli olmaz. Bu snrn stnde ok dar blgede malzeme nonlineer elastik davran grlr. Gerilmeler elastik snr e yi aacak olursa kalc plastik ekil deitirmeler oluur. Oluan toplam ekil deitirmenin bir ksm elastik olup yk boaltlnca kaybolur, bir ksm ise kalcdr ve ekstansometre ibresi sfra dnmez, dolaysyla kadran zerinde okunabilir. Bu plastik blgede ykleme ve boaltma erisi de bir dorudur ve diyagramn balangtaki ksmna paraleldir.

Buradan kan sonuca gre plastik blgede de elastik ekil deitirmeleri karakterize eden elastisite modl ayndr ve bunun iin de Hooke kanunu geerlidir. Elastik snr ykleme boaltma deneyleri ile saptanabilirse de pratik olmadndan bu yntem kullanlmaz. Bunun yerine plastik blgenin balangc olarak akma snr alnr. A Akma snr veya akma mukavemeti %0,2 plastik ekil deitirme oluturan gerilmedir. Bzlen blgedeki uzamalar oluturma iin daha az kuvvet

gerektiinden kuvvet ibresi dmeye balar ve sonunda Nk kopma kuvvetinde para koparak ikiye blnr. ekme mukavemeti ubuun tayabilecei maksimum Nm kuvvetini ilk kesite blerek elde edilir. = Nm / A0 Kopma mukavemeti k kopma anndaki Nk kuvvetini ilk kesit A0a blerek elde edilir. k = Nk / A0 Gerek kopma mukavemeti gk ise kopma kuvveti Nkyi en dar kesit Asya blerek elde edilir. gk = Nk / As