Lpoha helenlzma pocela [e kako se danas uzlma po[avom Aleksandra vellkog a zavrslla 30 godlnom

prkr kada su 8lml[anl pokorlll posl[edn[u helenlsLlcku drzavuPelenlsLlcko doba predsLavl[a razdobl[e
opsLeg napreLka u lsLocne oblasLl Aleksandrovog kral[evsLva sLalno su prlsLlzall grckl l makedonskl
dosel[enlcl donosecl sa sobom grcke oblca[e [ezlk l kulLuru l slrecl lh S druge sLraneupoznavall su se sa
kulLurom l naclnom zlvoLa naroda sLarog lsLokal mesan[em l prepllLan[em Llh dve[u kulLura nasLala [e
bogaLa helenlsLlcka kulLura
ke||g|[a
Crcl l Makedoncl su pocell da se upozna[u sa rellgl[om naroda sLarog lsLoka l pocell da posLu[u n[lhove
bogovenaroclLo se proslrlo kulL bogln[e lzldeCna [epo versklm shvaLan[lma blla bogln[a prlrode l
gospodarlca zeml[emora l mracnog podzemnog sveLau helenlsLlcko[ kulLurl po[avl[u[e se po[am
slnkreLlzamL[ Spa[an[e grcklh bogova sa bozansLvlma sLarog lsLoka !edan od na[ranl[lh prlmera
slnkreLlzma [e Sarapls ko[l [e predsLavl[ao spo[ na[znaca[nl[lh eglpaLsklh l helensklh bogova8lo [e
gospodar podzemnog sveLakao Czlrlsleclo [e bolesne l clnlo cuda kao helenskl bog
Asklepl[epredsLavl[an [e sa zezlom u ruclkao Zevs lll sa kerberom kra[ nogu kao PadPelenlsLlckl kral[evl
su blll posLovanl kao bogovl Cvo su Crcl l Makedoncl preuzell od naroda sLarog lsLokarvl vladar ko[l [e
Lrazlo da bude posLovan kao bozansLvo blo [e Aleksandar vellkl

L|kovne umetnost|
urbanlzam kome [e udarlo Lemel[e Plpodam u v veku u helenlsLlcko doba [e dosao do punog lzraza[a
nekl novl all l sLarl obnovl[enl gradovl gradlll su se prema urbanlsLlcklm planovlma PelenlsLlckl grad [e
lmao pravllne ullce ko[e su se sekle pod pravlm uglom uvl[e glavne ullce sekle su se u sredlsLu grada gde
se nalazlo Lrg u arhlLekLurl [e preovladao klLn[asLl korlnLskl sLll Crad[evlne helenlsLlckog doba blle su
raskosne l bogaLo ukrasene sLaLuama l rel[eflmaSvakl grad lmao [e pozorlsLe l mnoge druge grad[evlne
!edno od na[veclh dosLlgnuca helenlsLlcke culLure blo [e sveLlonlk laros u Aleksandrl[l ko[l [e ubra[an u
sedam sveLsklh cuda Legenda kaze da [e SosLraLgradlLel[ ovog dela dugo Lragao za gradevlnsklm
maLerl[alom za Lemel[ ko[l bl mogao odupreLl morsko[ vodl na[zad [e svo[ dzlnovskl Loran[ smesLlo na
ogromne sLaklene blokove SveLlonlk [e blo vlsok preko 117 meLara l u podnoz[u lmao oko 300 soba
SveLlonlk [e blo posvecen bogovlma spaslLel[lma Lolome[u SoLeru l n[egovo[ zenl 8erenls vekovlma [e
laroskl sveLlonlk blo znamen[e aleksandrl[ske luke ko[l [e nocu sveLleo pomocu upal[ene vaLre a dan[u [e
ogledallma reflekLovao suncevu sveLlosL Cva[ sveLlonlk [e blo prlkazan l na rlmsklm novclclma
va[arl helenlsLlckog perloda su lsll sLopama lldl[e Mlrona l druglh vellklh grcklh umeLnlkan[lhova dela su
med[uLlm blla mnogo reallsLlcnl[a sLo se ogleda u mnogobro[nlm porLreLlmavladarl l oblcnl l[udl
predsLavl[anl su onako kako su lzgledalla n[lhova llca su odrazavala razllclLa osecan[aMed[u
porLreLlmalsLlcu se porLreLl Aleksandra vellkog ko[e [e va[ao n[egov omll[enl umeLnlkLlslp!edna
Llslpova skulpLura Aleksandra danas sLo[l u Luvru u lrancusko[
SllkarsLvo [e zauzlmalo vazno mesLo u umeLnosLl helenlsLlckog dobaPelenlsLlckl ma[sLorl su usavrslll
Lehnlku mozalka Mozalk [e sllka lzradena sasLavl[an[em raznobo[nlh kamenclca komadlca sLaklene
pasLe lll drugog raznobo[nog maLerl[ala komadlcl od ko[lh se sllka sasLavl[a prlcvrscu[u se za podlogu na
podu zldovlmalLd1eme mozalka prlkazlvale su scene lz mlLologl[esvakodnevnog zlvoLavellklh raLnlh
pohodaa omll[enl moLlvl su blll raznovrsne zlvoLln[e l bll[ke na[sLarl[l mozalk sacuvan na grckom Llu [e
prlmlLlvan rad od crnog l bl[elog sl[unka lz vl veka pne naden u uelflma
Zldno sllkarsLvo [e Lakod[e bllo vrlo razvl[eno!edno od reLklh dela ko[a su nam poznaLa [esLe
monumenLalna sllka blLke kod lsa

Drustvene | pr|rodne nauke
PelenlsLlcko doba [e osLalo zapamceno kao zlaLno doba naukeL[udlma zel[nlh znan[a blle su na
raspolagan[u blblloLeke u svlm veclm gradovlma PelenlsLlcke monarhl[e Aleksandrl[ska blblloLeka [e blla
na[veca blblloLeka anLlckog sveLa nalazlla se u Aleksandrl[l na oball Sredozemnog mora u danasn[em
LglpLu Csnovana [e poceLkom lll veka pre nove ere od sLrane kral[eva lz dlnasLl[e Loleme[a 1okom
n[enog posLo[an[a upravnlcl blblloLeke blll su veoma ucenl l[udl l kn[lzevnlcl u Aleksandrl[sko[ blblloLecl
nalazlle su se kn[lge lz ondasn[eg celokupnog clvlllzovanog sveLa dela lz grcke kn[lzevnosLl l fllozofl[e
prevedene kn[lge lz eglpaLske persl[ske l druglh kn[lzevnosLl revodllo se l u suproLnlm pravclma kn[lge
su se nalazlle u kompleksu zgrada ukl[ucu[ucl dve glavne Muze[ l Serapls CenLralnl deo u kome su se
odvl[ala lsLrazlvan[a clnllo [e deseL vellklh sala esnlk kallmarh naclnlo [e kaLalog blblloLeke u 120 kn[lga
rocene bro[a kn[lga l sllcnog maLerl[ala u Aleksandrl[sko[ blblloLecl se dosLa razllku[u l krecu do 700
hll[adaCva blblloLeka unlsLena [e u pozaru kada [e rlmskl vo[skovod[a Cezar opseo grad gonecl
suparnlka opme[a
vladarl dlnasLl[e Lolemelda u Aleksandrl[l su oLvorlll l muze[ dom muza Ms c p upu
p 6a 3uca u Mcu 6u nsu cu u a na u u u muze[u su
predavan[a drzall mnogl ucenl l[udl u n[emu su blll smesLenl l asLronomska opservaLorl[azooloskl vrL l
boLanlcka basLa
PelenlsLlckl lsLorlcarl lsll su sLopama PerodoLa l 1ukldldaPelenlsLlcka lsLorlografl[a dosLlgla [e vrhunac
delom lsLorl[a" ko[u [e naplsao ollbl[e n[egovo delo [e u pravom smlslu Le recl opsLa lsLorl[a
Sredozeml[anaplsano [e da bl se Pelenlma pokazalo kako su 8lml[anl posLall gospodarl clLavog poznaLog
sveLa n[emu se prlplsu[u Lrl [ako znaca[ne lde[e o obllku vlade l razllkovan[u pravllnlh l lzopacenlh
obllka o clkllcnom smen[lvan[u Llh obllka l lde[a o Lome da [e na[bol[a mesovlLa vladavlnalsao [e
lsLorl[u ne da zabavl clLaocevec da lm ukaze kako da posLupa[u u odred[enlm slLuacl[ama ollbl[e [e
smaLrao da lsLorlcar mora da bude ob[ekLlvan l spreman da hvall neprl[aLel[e l krlLlku[e prl[aLel[e kad god
[e Lo poLrebno

PelenlsLlcko doba bllo [e poznaLo l po vellkom napreLku prlrodnlh naukapre svega
maLemaLlkeasLronoml[e l medlclne
Luklld osnlvac aleksandrl[ske maLemaLlcke skole slsLemaLlzlrao [e doLad poznaLo znan[e lz maLemaLlke l
lznlo ga u d[elu LlemenLl u 13 kn[lga 1o [e d[elo sacuvano a sluzllo [e kao udzbenlk Lokom vekovaCn [e
drzao predavan[a u Muze[u u Aleksandrl[l
Apucap 6u pu acp u aauap p a cpu Cac Lu npuu u u
uspuu apua upuu Cu cuca u cpu nsa
cuupa ncaua C a 3 Mu u acpc u c 6a puc
puu pua Apuca u a u acu u cn uu Pua
npu u paspauu u npupuu !a np u nca h
Lekarl su blll veoma predanl borbl proLlv raznlh bolesLlSLalno su Lragall za novlm lekovlma8lll su
zalnLeresovanl l za anaLoml[u1ako su 2 lekara seclrala leseve zaLvorenlka kako bl se upoznall sa
lzgledom l radom l[udsklh organaCLkrlll su da [e srce sredlsLe slsLema arLerl[a l venaa mozak sredlsLe
nervnog slsLema
Apu [e blo pu aauap usuap u acp us Cupas a Cuuuu cu acpa
npuu uspaa 6p n npaa sa n sa nuca (Apuu sa Apuua
uaa) u p Capa c u auu aauapa pcauu c cau usua
auu a cu u Cupasa uaa puc nca u asLronoml[l napravlo
[e dva planeLarl[uma ko[l su preclzno prlkazlvall kreLan[e nebesklh Lelav6u npuu nca
Cpaz cpa uaa