slamn Azerbaycana ayaq basmasndan evvel Azerbaycanda esas din Ateperestlik idi.Albaniyann bir hissesine ise xristianlq yaylmid.

Azerbaycann erebler terefinden ial 639-cu ilde balad ve texminen 90 il srd. Ehali arasnda iallara qar nifret var idi ve tez-tez yanlar ba verirdi.Bu usyanlardan en byklerinden biri 748-ci ilde Beyleqanda balayan syan idi.syan Beyleqan eherinden Berde ve Erdebil eherlerine yaylmaa balad.Berdedeki ereb emiri ldrld.Xelifenin Azerbaycana gnderdiyi qoun yalnz 752-ci ilde syan yatra bildi. Nvbeti syan 778-ci ilde balad.Bu syan Xrremiler herekat adlanr.syana bal Cavidan ve Ebu-mran edirdi.Bu iki serkerde hem de bir birileriyle dmenilik edirdiler.816-ci ilde bunlarn arasnda dy ba verdi ve Ebu-mran ldrld.3 gn sonra ise Cavidan ald yaradan vefat etdi.syana Babek(798-838) balq etmeye balad.Mehz onun zamannda syan geni ekil almaa baladi.Babekin ordusu Bezz qalasnda yerleirdi.Babek 816-833-cu iller arasnda bir defe de melub olmad.O,xilafetin btn ordularn melub edirdi.Onun en mehur dylerinden biri 830-cu ilde Hemedan dy idi.Bu dyde Babekin qelebesinden sonra xelife Bizansla dyu dayandraraq btn qvvesini Babeki mehv etmeye cemledi. mumiyyetle btn dylerde Babek 1-1,5 milyon erebi ldrmd. 833-cu ildeki nvbeti Hemedan dynde Babek ilk defe olaraq melub oldu.Hemedan yeniden ereblerin eline kedi. 836-ci il dyn Babek qelebe ile bitirse de,onun ordusunun esas serkerdelerinden biri ve yaxn dostu Terxan ehid oldu.Bu,Babek n ox byk bir itki idi. Xelife M`tesim Babekin stne mehur serkerde eslen fars olan Afin ibn Kavusu gnderdi.Afin evvelce Babekle gizli dana getdi.O,teklif etdi ki, sen teslim ol.Xelife seni ereb ordusuna serkerde te`yin etsin ve sonra biz ikimiz birleerek Sasani dvletini berpa edek.Babek ise ona,Men ona gre dymrem ki,kimise hakimiyyete getirim ve sonra zm ona qul olum deye cavab vererek teklifi redd etdi.O,Azerbaycann msteqilliyini teleb edirdi. Bu cavabdan sonra Afin helledici dye girdi.Bu dy 837-ci il 26 avqustda ba verdi. Orta esrler tarixine en byk insan itkisi ile biten dylerden biri kimi den Bezz dy balad.Bu dyde erebler 100 min,xrremiler 80 min insan itirse de,sonda qelebe erebler terefde oldu.Qalada cemi 7600 insan sa qald ki,onlar da esir dd.Esirlerin arasnda Babekin 17 olu ve 23 arvad da

vard. Babek z ise kiik bir deste ile mhasireye dd.O,bu muhasireni yard ve bir nee neferle qalaya girmeyin mmknszlyn grerek Araz ayndan quzeye kedi. Babek Konstantinopola gederek Bizans imperatorundan kmek istemeyi planladrrd.Yolda ermeni hakimi Sehl Sumbat onu evine qonaq ard ve teklif etdi ki,bir nee gn qonam ol,dincel,sonra yola duersen.Babek razlad.Sehl Sumbat ise z adamlarn Afinin yanna gndererek Babeki satd.Bu satinla gre xelife Sehl Sumbata 2 milyon dinar qzl pul verdi. 838-ci il 14mart tarixinde Samire eherinde Babek e`dam olundu.