Phe Binh Ly Luan Van Hoc Anh My - 898

Ph bnh Iy Iun van hoc Anh - My
hffp://obooks.vdcmodIa.com
TR!ONC AI HOC S! PHAM HA NOI
KHOA NC! VN

I huy bac
|Tuyn dch)

Ha NI - 2000
Lc Huy Bc (tuycn Jtcb 2
M!C I!C
HMINCWAY O PARIS................................................................................................................ 3
KY NIM V RNST HMINCWAY ..................................................................................... 12
RNST HMINCWAY ............................................................................................................. 17
HAVANA, 1948 ............................................................................................................................ 20
CHN !NC NCAI PAPA......................................................................................................... 27
PHONC VN HMINCWAY...................................................................................................... 51
"TOI HOC VIT NC CACH XM TRANH AO TANC"..................................................... 57
NC!OI O T!OI SA! M!OI....................................................................................................... 63
ANH TRAI TOI, HMINCWAY ................................................................................................. 68
NCHI V HMINCWAY ............................................................................................................ 74
TN I! C!A MOT CON NC!OI........................................................................................... 89
PHONC VN TONI MORRISON............................................................................................... 99

HMINCWAY O PARIS
Corfrudo SfoIn
KhI chu ng fI quay v ParIs fh HomIngvay da mang bu c
fhu gIoI fhIu cua Shorvood Andorson doI o do.
TI nho rf ro n fuong cua mnh v HomIngvay vao buI
chIu d u fIn y. Anh fro , rf dop fraI, haI muoI ba fuI. Ma rI
khng Iu sau do con nguoI fa so buoc qua fuI haI sau, so sng
frong d fuI haI sau. Trong vong haI hoac ba nam nua ff ca
nhung chang fraI fro nay so buoc vao d fuI haI sau. y Ia d
fuI hoan foan fhich hop cho fhoI dIm va v fh xuf hIn. Co dI
nguo I chua dn haI muoI, chang ha n nhu Coorgo Iynos, nhung ho
khng duoc finh dn nhu Corfrudo SfoIn cn fhn gIaI fhich cho
ho. Nu ho Ia nguoI fro fuI fh ho phaI haI sau. RI v sau, han Ia
kha Iu ho so Ia haI mf va haI haI.
Nhung HomIngvay moI haI ba, frng kha ngoaI quc, dy
nhIf fnh, dI ma f rf chn fhanh. Anh ngI dI dIn voI Corfrudo
SfoIn Iang ngho va quan saf.
KhI y ho noI chuyn, say sua v nhu ng dIu haI nguoI quan
fm. Anh ngo IoI moI c gho qua can h cu a mnh vao mf fI nao
do d xom qua cng vIc cua anh. Ngay fu Iuc y HomIngvay da fo
ro ban nang cu c ff cua mnh frong vIc fm kIm nhung can h
quaI d nhung o v fri fhu n fIn vu a chon duoc nguo I nI fro dam
dang vu a co fhu c an ngon. y Ia can h du fIn Iu c anh fu
Torfro dn. Chu ng fI dn fham vao buI fI, anh va Corfrudo
SfoIn xom xof nhung fhu anh da vIf khI y. Anh baf du vIf mf
cun fIu fhuyf nhu mf khoI du ff yu va dam ba baI fho ma
v sau duoc McAImon In frong Confacf dIfIon. Corfrudo SfoIn
fhich nhung baI fho y, chung xac fhu c, fhoo phong cach KIpIIng,
nhung cun fIu fhuyf fh c fhy con yu. Trong nay co qua
nhIu nhung doan mIu fa, c noI, ma khng phaI fhuc su ff. Hay
baf du IaI va fp frung hon, c noI.
Iu c y HomIngvay dn ParIs voI fu ca ch Ia phong vIn cho
mf fo bao Canada. Anh nhn nhI m vu dn do d bay fo nhu ng g
fhoo cach anh goI Ia quan dIm Canada.
Anh va Corfrudo SfoIn fhuong dI dao voI nhau va say sua
fhao Iu n nhu ng g haI nguoI quan fm. Ngay no c bao anh, "Nay,
cu bao voI fI Ia cu co mf if fIn. II u co du d fn fa I nu haI
nguo I sng bnh d". "Co fh", anh dap. "Tf", c noI "vy fh cu
Iam nhu fh. Nu cu fhoo duI cng vI c bao chi fh cu so chang
bao gIo daf duoc caI g du, cu so chI fhy mI fu ngu kh cung
ma fhI va dIu do so khng, dI nhIn, gIu p cu n u cu du dnh
fro fhanh nha van".
Anh cu ng vo dI xa vao ky nghI va ngay sau do, HomIngvay
dn mf mnh. Anh dn ch chu ng fI vao khoang muoI gIo sang
va ngI IaI an frua, suf ca buI chIu, anh o IaI dung bua fI, rI
ngI fIp cho dn muoI gIo dm va df nhIn anh fhng bao c vo
da co fhaI va dy Ia nI fhf vong gh gom rang "fI, fI qua fro d
Iam cha". Chu ng fI c hf suc dng vIn r I khuyn anh cu fIp
fuc du dnh cua mnh.
KhI ho quay IaI, HomIngvay bao anh da quyf dnh. Ho so
quay v My va anh so cf Iuc Ia m Iu ng frong mf nam rI voI s
fIn kIm duo c cng voI khoan ho da co, haI vo ch ng so dnh cu va
anh so fu bo ngh bao d fhoo duI nghIp van cua mnh. Ho dI xa
frong vo ng mf nam nhu da hon rI quay IaI voI m f dua bo vua
sInh. Cng vIc bao chi da ch m du f.
Iu d u fIn c n Iam khI ho quay IaI nhu ho nghI Ia phaI
Iam I ru a fI cho dua bo. Ho mu n Corfrudo SfoIn va fI Iam mo
do du va mf chIn huu nguo I Anh cua HomIngvay Iam cha do
du. Tf ca chu ng fI du duoc khaI sInh fu nhu ng fin nguong
khac nhau va hu hf moI nguo I du khng fhao v I rua fI Iam
nn fhf kho d quyf dnh dua bo so duoc rua fI o nha fho nao.
Mua dng y, chu ng fI da mf rf nhIu fh gIo d ban bac vn d
y. Cu I cu ng moI nguoI fhng nhf dua bo so duoc rua fI o nha
fho fhoo CIao hI Anh gIao va no fro fhanh fin d cua gIao phaI y.
TI cha c Ia mnh chang fh hI u I rua fI duoc xoay xo ra Iam sao
voI mf mo h I n fin nguong cua cac ng cha, ba mo do du nhung
fhang bo cu ng duoc rua fI faI mf ngI fha nh duo ng fhuc gIao
phaI Anh gIao.
Cha mo do du Ia hoa sI hay van sI fh fhf chang co fh nho
va duoc chuf nao. oI v rf co fh mI quan h fnh ban gIua ho so
phaI nhaf khng Iu sau do. TI bIf vaI fruong hop nhu fh, cha
mo do du cua PauIof PIcasso fI nghIp da bIn mf fam va nho
nhang hf nhu fh khoang fhoI gIan daI k fu khI chang mf aI
frong s chung fI frng fhy hoac ngho duoc fIn fuc g v dua con
do du HomIngvay y.
Tf nhIn, fhuo ban du, chu ng fI Ia nhung ng cha ba mo
do du nhIf fnh, dac bI f Ia fI. TI frang fri mf caI gh nho,
dan mf chIc ao ng nghInh cho dua con do du. Trong fhoI gIan
do, cha do dua bo IaI mIf maI cng vIc d fro fhanh nha van.
Corfrudo SfoIn khng bao gIo sua II ban fhao cho bf ky aI,
c dac bIf nghIm khac voI nhung nguyn fac sang fao chung,
cach nha van cho n dIm nhn va mI quan h gIua nhung g duoc
quan saf va cach fh hIn chu ng frn frang gIy. KhI vIc quan saf
khng rI ram fh van vIf so dung d, rf dung d, chang co II g o
do ca, c nhn ma nh fh. y Ia fhoI dIm HomIngvay vIf nhu ng
fruy n ngan ma v sau duoc In frong fp Trong fhoI daI cua chu ng
fa.
Ngay no, HomIngvay dn va rf hao hu c v ord Madox
ord va fo TransafIanfIc. ord Madox ord da cho ra
TransafIanfIc fu vaI fhang fruoc. NhIu nam fhang m dm fruoc
dy, fhm chi fruoc ca chIn franh, chu ng fI da quon voI ord
Madox ord, Iu c y vn con dang Ia ord Madox Huoffor. Ong da
kf hn voI c VIoIof Hunf, ma VIoIof Hunf va Corfrudo SfoIn IaI
quon bIf nhau, fm du hop y bn ban fra va nhu ng chuy n ho
cu ng quan fm. In y, fI ngI g n ord Madox Huoffor, fI rf
fhich ng, fI fhich nhung cu chuyn ng fa vIf v MIsfraI va
Tarascon va fI fhich ng da co maf frn vu ng df cua nhu ng
nguo I bao hoang Phap y, boI su gIng nhau gIua ng va nhung
nguo I ourbon. TI chua bao gIo fhy bf ky mf nguoI fhoo phaI
ourbon nao nhung chang nghI ngo g nua, vao fhoI dIm do, ord
han Ia mf nguoI ourbon.
Chung fI da ngho fIn ord dn ParIs nhung khng dn
fham. Tuy nhIn Corfrudo SfoIn cu ng da xom my s
TransafIanfIc, fhy no hp dn nhung nghI no khng co frIn
vong.
KhI do HomIngvay dn, rf hao hu ng va noI ord mun xIn
ban fha o cua Corfrudo SfoIn d In vao s foI va anh fa,
HomIngvay, mun Sang fao cua nguoI My duoc dang nhIu ky
frn fap chi y va anh cn gp nam muoI frang du fIn. Corfrudo
SfoIn dI nhIn Ia km duoc vo vuI mu ng fruoc y fuo ng nay, nhung
chang co ban fhao nao chun b xong ngoaI fru ban da dong fhanh
quyn. Cha ng h g du, HomIngvay no I, fI so sao Ia I. Anh va fI
dua dI sao IaI va phn y da duoc In vao s fIp fhoo cua fo
TransafIanfIc. Th Ia In du fIn mf phn cua fac phm bf hu
ma da dong vaI fro khoI du, fhu c su khoI du cho van xuI hIn
daI, duoc In va chung fI rf hanh phu c. V sau khI co mI bf hoa
xay ra gIua Corfrudo SfoIn va HomIngvay, c vn Iun nho voI
Iong bIf on rang du sao fh chinh HomIngvay Ia nguoI du fIn
d ngh In mf phn fac phm Sang fao cua nguoI My. C Iun noI,
vng cha c chan Ia fI co dIm khng phaI voI HomIngvay. u sao
fh anh fa Ia nguoI du fIn frong s nhung dan ng fro dn go
canh cua cua fI va fhuy f phu c ord In phn du cua Sang fao
cua nguo I My.
an fhn fI fh khng qua fIn rang chinh HomIngvay da
Iam dI u do. TI chang h bIf fruyn Ia g nhung fI Iun chac
rang co mf cu chuyn nao do dang sau no. y Ia cach fI cam
nhn.
Corfrudo SfoIn va Shorvood Andorson hay dua fu v
HomIngvay. In cuI cu ng, Iu c Shorvood o ParIs ho fhuong xuyn
noI v anh. HomIngvay da duoc haI nguo I gIu p d fhanh nha van
va ca haI vua fu hao vua hoI xu h v nhung suy nghI frong du
ho. HomIngvay da co Iuc, khI anh bac bo Shorvood Andorson va
fac phm cua ng fa, da vIf cho Shorvood mf buc fhu nhn danh
van hoc My ma anh, HomIngvay, va nhung nha van duong daI
nhu mnh so ra fay cu u nguy cho no va noI voI Shorvood rang anh
fa, HomIngvay da suy nghI v fac phm cua ng bang y nghI Ia
chang co g dang d fan duong ca . KhI Shorvood dn ParIs, ro
rang HomIngvay so. Nhung Shorvood nhu ban finh cua mnh Ia
khng fhom chp.
Nhu fI da noI, ng fa va Corfrudo SfoIn maI dua fu v
chuyn y. Ho fhua nh n rang, HomIngvay Ia nguoI nhaf gan,
anh cha ng y, Corfrudo SfoIn nhn manh, chI hf nhu my anh
chang dI fhuyn day bang frn sng MIssIssIpI ma Mark TvaIn da
mIu fa. Nhung v mf cun sach, ca haI du dng y, Ia cu
chuyn fhu c cua HomIngvay, khng phaI do anh hu cu ma nhu
IoI fu fhu fu chinh cuc doI fhu c cua rnosf HomIngvay. y gIo
cu chuyn y han danh cho dc gIa kha c hon Ia cho dc gIa
HomIngvay, nhung dy Ia fac phm rf fuyf voI. Va rI ca haI
dng y Ia ho da mac bnh m HomIngvay, boI anh fa Ia m f hoc
fro gIoI. Hoc fro hu fh co, fI phan dI. C khng hIu, ca haI cu ng
noI, co vo hoI fu hao khI co mf hoc fro Ia m ma khng hIu vIc
mnh Ia m, noI ca ch kha c anh fa dang ho c, ma h bf ky aI dang
hoc fh du Ia hoc fro ngoan.
Ca haI fhua nhn Ia da ma c bnh m. Corfrudo SfoIn con noI
fhm, c fhy d y anh fa gIng nhu oraIn. C co nho nga I o
TuIIIo noI, khI fI khng hIu faI sao oraIn fhanh cng, anh fa
fhanh cng Ia boI frng anh fa gIng mf nguo I hIn daI va sac
muI bao fang. Va HomIngvay cung fh, frng anh fa hIn daI va
sac mu I bao fang. Nhung cu chuy n y Ia chuyn fhu c cua
HomIngvay va Ia chuyn anh fa nn k cho chinh ban fhn mnh,
nhung hoI I anh fa so khng bao gIo. Tom Ia I nhu chinh anh fa co
In Im bm, phaI co su nghIp, su nghIp.
Nhung hay quay IaI voI nhung su kIn dang xay ra.
HomIngvay da Iam ff ca. Anh sao ban fhao va chua ban In
fhu. VI c chua ban In fhu, nhu fI da noI, gIng nhu vIc phu I buI,
ba n bIf duoc gIa fr cua d vf ma khng cn phaI doc nhI u moI
hIu no. ang vIc chua ban In fhu y, HomIngvay moI vo ra rf
nhIu dIu va anh fa da fhua nhn nhung g mnh hoc duoc. Vao
dp nay, anh vIf cho Corfrudo SfoIn ra ng c da Iam duoc dIu do
frong vI c vIf Sang fao cu a nguo I My va anh cung ff ca su quon
bIf cua mnh so c fm ca ch xuf ban no.
Lc Huy Bc (tuycn Jtcb S
Anh hy vong co fh fhuc hIn duo c dIu nay. Mf aI do, fI
nho fn Ia Sforno noI rang anh fa co fh daf vn d xuf ban cun
sach voI mf nha xuf ban. Corfrudo SfoIn va HomIngvay fIn
rang anh fa co fh , nhung khng Iu sau do HomIngvay bao rang
Sforno da sa vao con duong khng dang fIn cy nua. Su vIc kf
fhu c o do.
Trong khoang fhoI gIan y hay Ia v sau, fruoc khI MIna Ioy
dua McAImon dn ch chu ng fI fh dI Iu c anh dn voI vo hoa c voI
WIIIIam CarIos WIIIIam. Va cuI cu ng anh mun In Sang fao cua
nguo I My o Confacf dIfIon va anh da Iam dIu do. TI cho xom.
Trong fhoI gIan y, McAImon da In a baI fho va muoI cu
chuyn cua HomIngvay, WIIIIam Ird da In xong Trong fhoI daI
chung fa va HomIngvay dang baf du nI fIng. Anh Iam quon voI
os Passos, IfzgoraId, romfIoId, Coorgo AnfhoII va nhIu nguoI
khac, fhm ca HaroId Ioob o ParIs. HomIngvay da fro fhanh nha
van. Anh cung Ia vo sI quyn Anh nghIp du, nho Shorvood va
bIf nhu ng frn du bo qua IoI k cua fI. TI Iun yu fhich vu
dIu va du bo Ty an Nha, fI fhich frung bay nhu ng buc anh
du bo va cac du sI. TI cu ng fhich froo bu c anh Corfrudo SfoIn
va fI ngI o hang gh phia fruo c, buc anh chu ng fI fnh co chup o
do. Vao nhung ngay y, HomIngvay dang day mf cu fro hon
d m bc. Cu fa chang bIf faI sao nhung da dm nga
HomIngvay. TI cha c Ia dIu do fhInh fhoa ng vn xay ra. u sao
fh, dao do, HomIngvay fuy Ia nguoI choI fh fhao nhung IaI rf
chong mf. Anh fhuong mf moI khI dI b fu nha mnh dn nha
chung fI. Chac faI chI n franh Iam anh xung su c. u fh nao dI
nua fh anh, nhu HoIonco nhn xof v ff ca dan ng, Ia d vo. MoI
dy, mf nguoI ban khoo manh cu a anh noI voI Corfrudo SfoIn,
rnosf rf d vo, h anh choI bf ky mn fh fhao nao fh so co caI
g do gay vo, fay, chn hoac du.
Thuo ban du, HomIngvay fhich ff ca nhu ng nguoI cung
fhoI, fru CummIngs. Anh chI frich CummIngs Ia da an cap moI
fhu, khng chop cua nguoI nay fh cung chop cua nguoI khac.
Corfrudo SfoIn, nguoI b gy n fuong manh boI Can phong rng
Ion, noI rang CummIngs khng sao chop, anh fa chI k fhua
fruy n fhng Nov ngIand mf cach fu nhIn voI su kh can, v
sInh nhung cu ng mang d m nof ca bIf cua no. Ho khng dng y
v dIu do. Ho cung khng d ng y v Shorvood Andorson.
Corfrudo SfoIn qua quyf rang Shorvood Andorson Ia fhIn faI
frong vIc su du ng cu van d khaI fhac ca m xu c fruc fIp, dIu
nay fn faI frong fruy n fhng vI daI My, va chI duy nhf
Shorvood, chang co aI o My co fh vIf duoc mf cu van gIan d
va dy cam xu c nhu fh. HomIngvay khng fIn nhn dnh do, anh
khng fhich chf cua Shorvood. Chf fh chang co IIn quan g
dn cu van ca, Corfrudo SfoIn nhn manh. C cu ng noI fhm Ia,
IfzgoraId Ia nha van fro duy nhf co fh dIn daf cu van cua
mnh m f cach fu nhIn.
Corfrudo SfoIn va IfzgoraId co mI quan h rf dac bI f.
Corfrudo SfoIn chu n fuong rf Ion boI Phia bn nay fhIn
duong. C doc khI no vua duoc xuf ban va fruoc Iu c c fIp xu c vo I
cac nha van fro My. C noI cun sach y da fhuc su sang fao nn
mf fh h moI cho dc gIa. C khng bao gIo fhay dI nh n dnh
y v cun sach. C nghI cun sach hay ba ng Cafsby vI daI. C
nghI IfzgoraId so con duoc doc khI nhung nha van nI fIng cung
fhoI anh fa da b Iang qun. IfzgoraId Iun noI ra ng anh nghI
Corfrudo SfoIn noI dIu y d khIn anh fa buc mnh bang cach
buc anh phaI nghI v n y cua c frong cu noI y va anh noI
fhm fhoo I I noI ua fhich cua mnh, nhu ng g c noI Ia IoI dc ac
nhf ma xua nay fI moI duoc ngho. Tuy nhIn ho Iun vuI vo khI
gap nhau. Va I n gap cuI cu ng ho rf fhoaI maI voI nhau va voI ca
HomIngvay.
KhI y con co ca McAImon. McAImon co mf phm chf ma
fhoo Corfrudo SfoIn Ia su dI dao, anh fa co fh fIp fuc vIf nhu
fh nhung c pha n nan Ia mo nhaf.
Cu ng co ca CIonvay Woscoff nhung Corfrudo SfoIn khng co
fhoI gIan d quan fm dn anh. Anh co phm chf nao do nhung
chua duo c bc I.
Vy Ia Iu c y ngh nghIp cua HomIngvay da baf du. Mf
fhoI gIan nga n sau, chu ng fI if fhy anh, rI sau do anh IaI dn.
Anh fhuong fhu f IaI fI mI voI Corfrudo SfoIn ca c doan dI fhoaI
ma v sau anh dua vao Maf froI vn moc va ho chuyn fro khng
mf moI v finh cach cua HaroId Ioob. Vao Iu c y, HomIngvay
dang chun b mf fp fruyn nga n d goI cho mf nha xuf ban o
My. Mf fI no, bang dI fhoI gIan sau khI khng gap nhau,
HomIngvay dua ShIpman dn. ShIpman Ia chang fraI vuI nhn va
so Ia nguoI fhua k my ngan d Ia khI dn fuI. Anh fa vn chua
du fuI. Anh fa so mua fap chi TransafIanfIc khI fruong fha nh,
dy Ia dIu HomIngvay noI. Anh fa so do du mf fap chi sIu
fhu c, Andro Masson noI. Anh fa so mua mf ngI nha o mIn qu
khI du fuI, Josoffo CrIs noI. Thu c f Ia khI anh fa dn fuI fh
chang mf aI bIf hay ngho noI g v vIc anh fa Iam voI s faI san
k fhua. HomIngvay dua anh fa dn ch chu ng fI d noI v vI c
mua fo TransafIanfIc va nhn fIn mang fp ban fhao dnh goI v
My d n. Anh dua no cho Corfrudo SfoIn. Anh da fhm vao fp
fruy n mf fruyn ngan nho mang finh suy ngm va In nay anh
noI Can phong rng Io n Ia cun sa ch cu nh f ma anh da fung doc.
KhI y Corfrudo SfoIn noI, HomIngvay, IoI bnh khng van hoc.
Sau In y, chu ng fI khng gap HomIngvay frong khoang
fhoI gIan kha daI va khI chung fI dI fm mf nguo I quon, chI sau
khI Sang fao cua nguo I My duoc xuf ban, va HomIngvay Iu c y
dang co maf o do, dn ch Corfrudo SfoIn va ngo IoI gIaI fhich Ii do
anh khng fh vIf baI bnh cu n sach. Ngay khI y, mf ban fay
nang chch daf In vaI anh va ord Madox ord no I, anh ban fro,
fI mu n noI chuyn voI Corfrudo SfoIn. KhI y ord noI voI c, fI
mun d ngh xIn phop fang cun sach moI cua fI cho c. Co fh
chu, Corfrudo SfoIn In fI du cam fhy cuc ky ha I Iong va bIf
on.
VaI nam sau dp y, Corfrudo SfoIn va HomIngvay khng
gap nhau. Sau do chu ng fI ngho fIn anh da quay IaI ParIs va noI
voI nhIu nguoI Ia anh rf mun ga p c. Sao c khng dI fm moI
HomIngvay IaI nha, fI fhuong noI khI c dI dao. If chac rang,
ngay nao do khI v c so dua HomIngvay dI cu ng.
Ho ngI noI chuyn rf Iu. Cu I cu ng fI ngho c noI,
HomIngvay, rf cuc fh anh cu ng da quay dn chin muoI phn
fram. Sao ch, anh no I, khng bao Ia fam muoI ph n fram7 Khng,
c noI fIc nuI, fI khng fh. Sau moI chuyn, nhu c Iun noI,
anh da fh, va fI co fh noI, anh co nhung khoanh khac ho hu ng.
Sau do ho fhuong xuyn gap nhau. Corfrudo SfoIn Iun noI
c fhich anh, anh rf fuyf voI. Va gIa nhu ma anh chI noI v
fruy n cua mnh. Trong I n noI chuyn moI dy, c frach anh Ia da
fIu dIf rf nhI u dI fhu cua mnh va vuI ho frong co. TI khng
bao gIo cho Ia HomIngvay fhu c su gIf m f aI ca ngoaI fru mf
nguo I va anh fa Ia mf ko fI va anh fa dang nhn dIu y, nhung
nu fI gIf mf aI do ma khng bIf fh fI so khng b Iuong fm
can ruf.
Chinh ord Ia nguoI da co In noI v HomIngvay, anh fa dn
ngI duo I chn fI va ca fung fI. VIc do khIn fI bI rI.
HomIngvay co I n noI, fI non ngo n Iua cua fI, mf ngon Iua nho,
xung va xu ng fhp, cho dn Iu c bf fhnh Inh mf fIng n vang
In. Nu khng co g khac ngoaI fI ng n y, fh fac phm cua fI
so hp dn dn muc khng mf aI IaI khng fhich no.
Tf nhIn, du fI noI g dI nua fh Corfrudo SfoIn Iun no I,
phaI, fI bIf nhung fI ma c phaI bnh m HomIngvay.
I Huy ac dch
fu cun rnosf HomIngvay, fho man and hIs vork,
John K.M. McCaffory |d) Avon ook IvIsIon, NovYork, 1950
KY NIM V RNST HMINCWAY
John Crofh
In d u fIn fI gap rnosf HomIngvay Ia vao du fhang
chin nam 1944. Qun doan Mf chun b fI n vao u c. TI dn
fham muu Su doan n vao Iuc chIu mun. Mf sI quan dn vn
bao fI rang HomIngvay dang o faI nng fraI fhuc SIogfrIod IIno.
Nu fI mun, anh fa so dua fI dn do. Tnh fhu c Ia fI rf mun -
mf co hI gap HomIngvay frong chIn franh.
TroI da fI, dang mua. Su ng ban khI chu ng fI dn nng fraI,
Iu c nay chI Ia mf khI hnh fhu don sm hon man don xung
quanh. Canh cua mo nhanh ra rI vI dong IaI va chu ng fI fhoang
cam gIac rang can pho ng sang ru c, mac du duy chI co anh sa ng fu
ngon don du Ioo Iof frn caI ban daf cuI phong. Phia sau ngon
don, HomIngvay dang ngI: fo Ion gIua nho m Iinh My. I nhIn Ia
fI chua bao gIo gap ng fruoc do, nhung ngoaI dIn cua ng quon
fhuc dI voI fI nhu fh Ia Jack ompsoy hoac abo Rufh. Trng
ng hf nhu my buc anh cua ng ma fI da fung xom, fung
muong fuong frong du: voI Iu u da n va c-nhac frn ban fruo c maf
ng.
TI Ia aI ng du co bn fm. TI Ia mf aI do mac d qun
su. TI duoc don fIp nhu bf ky aI maf qun phuc. Ong khng d
y dn huy hIu phong vIn cua fI; ng khng bao gIo quan fm
dn cp bc. TI co fh nhp hI voI ho khng7 TI haI Iong v dIu
g7 C-nhac, ruo u KummoI hay vang7
Co rf nhIu C nhac. M f hu ruo u c nho cao gn mf mof
phnh fo bung frong goc phong. Han no da duoc "gIaI phong" fu
hm qua. No da hf mf nua. HomIngvay cu ng nhom qun "phI
chinh quy" cua ng, bao gm IInh My va Iinh Phap mac qun phu c
My, nhu ng nguoI fhoo ca ch noI cu a ng Ia saf canh bn ng, han
da vIng fham nguoI ban ruou gn IoIaIf. Trong Iu c HomIngvay
baf mf nguoI u c hoang so ran fru ng fh Rod PoIkIo va
KImbrough |ng chI dn cho ho frong Iuc noI chuyn) Ian caI hu
ruou muoI ga Ing y vao IaI hm ruou bn canh.
KhI HomIngvay noI, fI phac hoa ng. Ong hoI xom fI co
phaI Ia John Crofh, nguoI da mInh hoa nhu ng fruy n nga n cua
ng frn fo squIro fu nhI u nam fruoc khng. Ong noI rang ng
fhich nhung bu c franh mInh hoa y: nhu ng caI Iuo I I dm foI,
frn gIap Ia ca - nhung dy khng phaI Ia cuc chIn fhu c su nhu
no vn xay ra fu nam 1918. Sang maI ng so dua fI ra frn d fI
hI u chI n franh Ia fh nao.
Trn f m ban d qun su froo faI Tng hanh dInh su doan,
nng fraI duoc ghI chu Ia "Iu c Iuo ng dac nhIm cua HomIngvay".
Khng co bong Iinh My nao xon gIua nng fraI va phong fuyn
qun u c ca ch chung 1,5km. Vao fhang chin 1944, Iuc Iuo ng dng
mInh cua chung fa fhIu hu f b bInh nn co nhu ng khoang ho r ng
gIua cac don v. Khoang cach gIu a cac suon fraI va phaI cua ca c
don v rng chu ng mf cy s. an dm, dI khI cac dI fun fra
u c In vao fhung Iung ngay phia duoI cu dI m SchIoss cua
HomIngvay. MI buI fI, nng fra I duoc daf vao fnh frang phong
fhu. Nhu ng nguoI u c sng o do - bao gm anh nng dn, nguoI vo
va con gaI - da b nhf frong fng hm fruo c khI fI dn. "Papa",
nhu cach cua my nguoI "Iinh khng chinh quy" kIa goI
HomIngvay, vach k hoa ch phong fhu cho fI hm y. Ong co fh
ngI fruc suf dm. Ong so danh fhu c chu ng fI nu co foan fun
fra vao sn. Cua duoc kho a chaf va khng aI fra IoI khI co fIng goI
hay go cu a. Nu nhu ng nguoI kIa c df nhp vao fh PoIkIo fu cua
s frn gac va Joan, mf frong nhung c u nguo I Phap, fu cu a s
khac frn gac so ban choo canh so. Trong khI do, ng, KImbrough,
MarcoI cung cu nguo I Phap kIa so ban fu cac cua s fng duoI.
Tf ca nhu ng dI u y hp dn va co phn khng fuong. Nhung
HomIngvay fhuyf phuc fI kha nang fhuc fhI k hoa ch bang cach
fha haI fraI Iuu dan vao Iong fI va fh Ia fI fro fhanh fhanh vIn
cua nho m. Ong chI cho fI cach fha Iuu da n xung maf duong bn
duoI cua s noI ng phn cho fI frn gIu.
VoI fm frang hoI hung phn, fI In gac ngu. Thf kho co
fh ngu frn caI gIuo ng d m nhI Ing chIm bn voI foan b qun
ao frn nguoI. |TI duoc nhac Ia pha I mac nguyn qun ao ng nho
phaI ruf dI). Iu u dan d frn ban ngu ca nh du fI, mf cy fhanh
gIa froo frn fuo ng va ca I ng HomIngvay ma fI da doc qua nhIu
dang fru c o duo I nha voI khu fI u IIn va Iu u dan doo o fhaf Iung.
CuI cu ng fI cu ng Ian ra ngu. TI b danh fhu c bf dy boI frong
phao ban fu khu dI dong frn ngon dI phia sau chu ng fI.
Trong khng gIan yn fInh, fI co fh ngho fIng Iach cach n gIon
cua ca c IoaI su ng co nho frong fhung Iung bn duoI. y gIo da
hoan foan fInh ngu, fI ngI dy. TI nhn xu ng cu fhang vao
phong khach. o do, nhu da noI, HomIngvay dang ngI gac, doc
cun fap chi IoaI bo fuI, khu fIu IIn daf frong Io ng. KhI y Ia
bn gIo sang. V sau, ng k cho fI bIf Ia co mf dI fun fra da
fIn vao dng co phia bn fraI ngI nha.
Sang hm y, ng cho fI fhy chIn franh. Chung fI dI xo
joop vuof qua doan qun va sung ng dang dI chuyn. Khng duoc
fhoaI maI, ca HomIngvay cung fh v gh ngI xo joop khng duoc
rng. |C ng fhm my bI dng c-nhac doo o fhaf Iung cua mI
nguo I). KhI chung fI In foI v fri fIn fIu da chIm gIu duo c fu
ngay hm fruo c, ng daf my bI dng c-nhac cua mnh xung bo
df frung phia sau mf v fri phong fhu, hnh fhanh mf quan bar
ngu nhIn. bInh du ng IaI ung cu ng ng. MoI nguoI du bIf
ng, khng pha I Ia rnosf HomIngvay voI fu ca ch Ia mf nha van.
Ho bIf ng nhu Ia mf "b gIa". Ong da dI frong doan xo cu a ho
bang qua Phap. Ong co ma f bf cu noI du ho dn. Ong cha ng cn
co Iy du mf caI gIy fhng ha nh nao.
!ng hf c-nha c, ng dua fI dn ba khu rung nho. Chung
fI nam frong bu I cy voI nguoI frac fhu, nhn su vao pho ng
fuyn qun u c. Ong bao fI, canh dng mau vang fruoc maf so b
n fung nu co bf ky vf g dI chuyn. n kIa ca nh dng mau
vang y Ia fuyn phong fhu cua qun u c, con dang sau Ia fhanh
ph randschoId. Phao cua chu ng fI dang nhn chm
randschoId frong rung khoI. Trong Iu c chung fI quan saf, mf
chIc xo cua b fham muu u c Ioo In ngon dI va bIn mf frong
man Iua. Mf frn du phao khng franh khoI baf du nn chu ng
fI quay IaI ch fru n an foan sau cac cum phong fhu . y Ia cuc
chIn - dIn ra o cu Iy cach xa nhau, khng gIng voI nhung dIu
fI fuong fuong. Chang co aI dm I va cung chang co foan b bInh
nao fhof gao xung frn.
Trn duo ng quay v nng fraI, chu ng fI dung Ia I o so chI
huy frung doan. VIn daI fa dang frIn khaI phuong an fac chIn
cho cac sI quan duoI quyn faI bua an fI. Thm nhIu nguoI va vu
khi duoc chuyn dn, nhn qua fnh hnh co vo kha quan. Co fhuc
an nong; ho an fhoo kh u phn K. n frong nay, khng khi d
chu. Nhung bu c anh - KImbrough chup su doan n dang fIn vao
SIogfIod IIno - duoc HomIngvay mang dn, va khI moI nguoI dang
chuyn fay nhau d xom fh mf fIng n dp manh vao cua s,
pha vo, Iam faf ca ngon do n frn. Qua dan co fam muoI fam da rof
xung. KhI nn duoc fhap sang, f f ca chu ng fI - nhung sI quan
va phong vIn - dang foaI nguo I frn san, c co nguo I bo IaI va
dang so soan fm mu saf. Tf ca, aI cung Iam fh, chI fru mf
nguo I: HomIngvay vn ngI frn ban, fm Iung r ng cua ng quay
v phia cua s, du khng dI mu, dang an.
Nng fra I HomIngvay Ia frung fm fhu huf o pham vI fuyn
du y. Cac fuong IInh, phong vIn va nhIu nguo I khac quon bIf
ng du fm dn fham. Cu ng co nhIu nguoI dn fham v hI u ky.
Ho mn ng.
ChI u mua no, fI dang ngI vo bn cua s fh co haI anh
chang Iinh My ru rIa xm xoan, qun ao v y bn, uof Iuof fhuof,
buoc vao sn va ban voI nhau du dnh fom mf con ga, fru ng hay
bf ky fhu g do d xoa du caI da day va con bun vn Ia nhung
fhuc finh c huu cua chIn franh. M f frong s Iinh cua
HomIngvay phaf hIn ra ho: "on may Iam g o dy vy7".
Ho dap: "Th can h g foI may7" Va rI Ia "fom c", va "OI,
cha", cho dn khI anh Iinh My cua chu ng fI quaf: "on may khng
duoc gIo fro o dy. y Ia nha ngaI HomIngvay".
on ho hoI, "Ong y... Ia aI vy7" Ngay Iuc do, ng y xuf
hIn frn nguo ng cua va no I, "Vao dI, cac ban. !ng fi chu7"
Trong chIn franh, chang co aI fu chI ruo u. Ho vao nha. TI
ngho ba nguo I noI chuyn v phu nu, v Iinh, bong da, bong chay,
co bac, dm bc, du vf rI moI fhu IIn quan dn chIn franh ma
canh Iinh fhuong noI khI gap nhau. HomIngvay noI con fhao hon
my nguoI kIa. chu ng fIng sau, ng chao ho rI In gac fIp
fuc baI bao dang vIf do, chI con haI nguoI kIa va nguoI Iinh cua
chung fI.
Mf nguo I hoI, "Ong y Ia aI vy7 Ong y sIu fhf."
NguoI cu a chu ng fI dap, "rnosf HomIngvay."
"HomIngvay Ia aI7"
"Ong y Ia mf frang hao han. TI khng bIf chinh xa c Ia aI,
nhung ng y fhuc su cu khI." |Thm chi ngay dn ca nguoI IaI xo
cho HomIngvay cung chI bIf ng Ia nguoI chu choI hon Ia mf
van sI Iu ng danh).
TI co fh ngho haI nguoI Iinh My kIa Im bm nhu fh
mun hoc fhu c, "rnosf HomIngvay... rnosf HomIngvay...", khI
ho ra duong.
Mf fIng sau, frong m fhanh huyn nao cua foan nguoI
hao huc, hang chuc Iinh My va sI quan buoc vao sn. Mf anh
chang fri fhu c o khu dI nhn ra ca I fn y nn ho koo dn gap va
xIn chu ky Iuu nIm fu fhn fuong cua mnh. Mf frung sI II fu
fuI df cua mnh ra cun Co va khng. Anh fa da mang fhoo no
frn suf hanh frnh k fu cu d b. Anh fa Ia nguo I duy nhf co
duoc chu ki cua HomIngvay o fac phm cua ng frn frn fuyn
SIogfrIod IIno o u c. HomIngvay hoI anh fa da doc cu n sach
chua. Anh fa dap anh fa so doc... ngay by gIo.
Nhu ng buc mInh hoa du fIn fI vo cho a n ng khng dan
ba Ia nhung bu c rf frau chuf. Nha xuf ban fhich chung, nhung
khI fI doc IaI ca c fruyn y va nhn ra rang frong khI ca c buc
mInh ho a y fuom ff nhu moI buc mInh hoa khac fh chu ng fhuc
su khng phu ho p voI fruyn cua HomIngvay. Mf kIu fruyn
phac fha o, c dong, dy cam xu c va if IoI, kI u fruyn hay nhf.
u sao fh fI cung cam nhn duoc nhu ng fruy n y mf
cach su sac va fI duoc ban dac n Ia co co hI d mInh hoa
chung.
I Huy ac dch
fu cun rnosf HomIngvay, fho man and hIs vork,
John K.M. McCaffory |d), Avon ook IvIsIon, Nov York, 1950
RNST HMINCWAY
Andro MauroIs
Sau chI n franh fh gIoI I n fhu haI, anh o IaI mf khach san
faI VonIco voI hy vong Ia so vIf m f cun sa ch v cu c chIn franh
y. gIan doan boI bnh ff |mf maf b nhIm dau va cu koo daI
frong suf chuy n dI san), anh fam gac cun sach y d vI f mf
cun fI u fhuyf ngan hon: Qua sng vao rung, cu chuyn v cuc
fnh duyn cay dang cuI cung cua nguo I daI fa gIa vo I mf phu nu
fro, muoI chin fuI. Canh ph bnh da chan ngy vI c ngoI ca, IIn
v ngay cun nay va boI mo c no dn fn chI khu. Trong sach,
HomIngvay mIu fa dng daI v mf chI n dch qun su ma anh
fung fham du khI fn cng vao chIn da MarshaI Monfgomory -
doan nay gy nn su bu c bI frong rf nhI u dc gIa Anh. Tnh
fhu c, nhung nguoI ph bnh y khng du ng; dy khng phaI Ia
cun fIu fhuyf hoan foan khng co gIa fr voI fac gIa cua no. y
khng phaI Ia cun fIu fhuyf hay nhf cua anh, cha c cha n Ia
fh, nhung IaI bo rf xa nhu ng cu n hay nhf cua nhIu nha van
khac.
Trong khoang fhoI gIan y, HomIngvay kf hn In fhu fu.
C vo moI cua anh Ia Mary WoIsh, pho ng vIn fap chi TImo. y
gIo anh sng cu ng vo faI ngI nha gn Havana co fn goI Ia Inca
VIgIa |frang fraI daI quan saf). Anh da chon noI do d sng boI anh
yu Cuba va cam fhy fhanh fhan hon moI noI khac. Anh Iun fIp
hang doan khach khua dn fham khng ngof - fu nhung ngI sao
HoIIyvood dn cac quy fc Ty an Nha. HomIngvay, nguoI frng
gIng nhu mf pho fuong fhanh voI b ru bac frang va khun maf
sam nang han su nhI u np nhan, fhuong fhu c dy vao Iu c nam
gIo ba muoI sang va baf fay vao cng vIc. Anh vI f nhu ng doan
mIu fa bang buf ch va dI fhoaI fh bang may chu. Vao buI
chIu, khI fhoI fI f cho phop, anh dI cu voI nguo I hoa fIu kIm
Lc Huy Bc (tuycn Jtcb 1S
fhuy fhu cua mnh. Anh vn fIn ra ng bang nhung hnh fhu c hoaf
dng nao do nha van phaI fhuong xuyn fI p xu c voI fhIn nhIn.
Nu anh fa fach Iy khoI cuc sng fh van chuong cua anh fa cung
chI Ia d bo dI. K fu khI cha anh fa daf chIc cn cu ca du fIn
vao fay anh fh anh v n Ia nguoI cu ca faI ba cho dn fn hm
nay.
Vao 1952, anh da chung mInh ro caI chn Iy mnh daf ra, Ia
nha van phaI ba m saf cuc sng bang cach sang fao nn Ong gIa
va bIn ca, mf cun fIu fhuyf ngan nhung IaI nhn duo c su fan
duong v cung fn. Sau khI Qua sng vao ru ng ra doI, aI do da
nhn xof hoan foan saI Iac, "Papa da hf fhoI". VoI Ong gIa va bIn
ca, Papa chua bao gIo daf duoc phong d dInh cao nhu fh fruoc
do. y Ia cun sach fuyf voI; fuyf voI o su fhng fhao fay ngh
van hoc, o vIc am hIu cach xu Iy khI cu ca bIn khoI va ca o
frong fnh nhn dao m ap. Co su cam nh n fhng mInh va d y faI
nang frong cu chuy n v ng Iao danh da Cuba SanfIago, can
dam va kIn fr chIn d u d dua vao df IIn con ca Ion nhf
frong doI Iao, duy chI d fhy no b xu xo boI Iu ca mp, cha ng d
IaI cho Ia o caI g ngoaI fru mf b xuong fra ng frn fru I. TI khng
fh ngan duoc ca m nghI rang frong cu chuyn co mf hnh anh
fuong frung, co Io Ia mf fuong frung khng duo c y fhu c. Con ca
kIm khng I Ia cun fI u fhuyf Ion HomIngvay nghI mnh so
daf duoc va nhung nha ph bnh Ia I xo no ra fhanh nhIu manh.
Cam nhn rIng fu nay, nI dau cua vf fhuong bong raf nay,
mang Ia I cho Ong gIa va bIn ca nI cay dang va nhu ng n y dang
chuyn dI cua no.
Sau In phu c fhu nay, cu c chI n cua HomIngvay chng fhoI
da I cua mnh da gIanh duoc fhang IoI. In nay ng Iao cu ca da
gIu vung su fron von cua mnh. Th gIoI hoan nghnh khI NoboI
van ho c duoc frao fang anh vao 1954. Chang con co su Iua chon
nao fhich hop hon. HomIngvay da fhuc su mang IaI cho van hoc
mf phong cach moI, phong cach cua fh ky chung fa. Ngay du
nam y, suf vaI fIng dng h, anh duo c nghI nhu Ia da chf.
Trong Iu c dang dI san o chu PhI, may bay cua anh Iao vao rung
rm Sudan gn sng NIIo - khu vu c cua cac IoaI fhu an fhf nguoI.
ao chi vI dang faI IoI cao pho dua frn mo faI II u IInh fInh cua
ho. Cac mu chuyn du Ia do dom daf. Papa vn con kha khoo,
dung dy In ra bo sng NIIo va duoc don In con fhuyn dI qua.
"Vn may cua fI vn con ff chan," anh no I voI fay nha bao fm
dn fraI mnh frong ru ng ngay sau faI na n xay ra. Nhu ng nguy
hIm cn k nhu fh da duoc nha van chuyn In frang sach sng
dng, Ian rng khap fh gIoI.
HomIngvay khng dn SfockhoIm nhn gIaI fhuong NoboI.
"TaI nhu ng vf fhuong, nhu ban bI f do." Tuy nhIn, Iy do chinh Ia
anh dang bn voI cun fIu fhuy f Ion cua mnh. "no dang fIn
frIn rf ff, anh bIf dy, ff hon ca fhoI gIan daI khI gIaI fhuong
y dn... KhI dang ff Ianh ma nha van dung IaI fh chI co Chua
moI bI f khI nao no so IaI baf du." Nhung anh da goI baI dIn van
dn Thu y In nho aI su My doc. Anh xIn II v da khng quon
phaf bIu fruo c dam dng.
Vao ngay frao gIaI fhuong o SfockhoIm, HomIngvay dI cu
xa CojImar, ngI Iang Cuba noI anh I y bI canh cho Ong gIa va
bIn ca. Anh dI cung CrogorIo uonfos, fhu y fhu cu a anh frn con
fhuyn son xanh, don PIIar daI chu ng 12 mof voI haI may
ChrysIor. Ca dang can cu va bIn mIm cuoI voI ng Iao. Mf bIn
fp vIn fap chi TImo fung fIp xuc voI anh da ghI IaI nhu ng y
nghI nay. u cho co fh fh HomIngvay khng h mun fhay dI
ca cuc sng In phong cach sang fao cua mnh. "ChI mf I n
fhanh cng d dI nguoI nho ban fh cu ng da Ia du. Nhung nu
ban Iam duoc dI u do fu nam nay sang nam no fh nhIu nguoI so
nho ban va so k voI con ho rI, con ho, chau ho du nho va nu
dIu do co IIn quan dn nhu ng cu n sach fh chu ng co fh doc. Va
nu dIu do fhuc su ff fh no so fn faI Iu cu ng nhn IoaI." y
Ia phn fhuong duy nhf ma mf nha van fhuc su mong doI.
I Huy ac dch
fu cun HomIngvay and hIs crIfIcs, NX HIII and Wang, Nov York, 1961
HAVANA, 1948
A..Hofchnor
Mua xun nam 1948, fI duoc chI dnh dn Cuba d Iam caI
vIc "fhn fh n" Ia d ngh rnosf HomIngvay vIf baI cho mu c
"Tuong IaI cua van ho c." TI o frong ban bIn fp fap chi
CosmopoIIfan va fng bIn fp dang In k hoach phaf hanh mf
s v fuong IaI cua moI fhu: rank IIoyd WrIghf v kIn fruc,
Honry ord II v f, PIcasso v hI hoa va nhu fI da noI,
HomIngvay v van hoc.
I nhIn chang co nha van nao IaI bIf caI fuong IaI van hoc
qua nhu ng dI u anh fa so vIf vao sang hm sau, fhm chi rf
nhIu nguoI cung chang h fhy duoc chuf fuong IaI y, nhung faI
dy, fI dang daf phong o khach san NacIonaI, voI mu c dich ngh
nghI p Ia gap HomIngvay, fu gIoI fhIu rI nho ng gho maf vao
qua cu fhach anh van hoc do d boI cho fo Cosmo an khang fhnh
vuong.
CaI mIn fhn frong fI khng phaI Ia qua mu c. Tu fhoI fI
doc fac phm du fIn cua HomIngvay, Maf froI vn moc, khI con
Ia hoc sInh frung hoc fruo ng SoIdan o Sf. IouIs fI chu chung n
fuong manh mo nhu fh h mnh: kinh n HomIngvay. VoI fri
fuong fuong cua fuI ho c fro, fI nghI mnh gIng NIck Adams |cu
fa xp xI fuI fI va Ia nhn vf frung fm frong nhIu fruyn
ngan cua HomIngvay) khI cu fa mo II dI gIua ca I fh gIoI u am
dy ry nhung vo sI quyn Anh no don, nhung ko gI f nguoI,
nhung nguoI da do fu saf, nhu ng con nghIn ma fuy, dI dIm va
nhung nguoI kh n kh frong chIn franh faI IfaIy. Suf ChIn
franh fh gIoI I n fhu haI, voI fu cach Ia sI quan khng qun o
Phap, fI IaI cang kinh phuc hon kha nang khaI fha c chIn frn
cua nha bao HomIngvay. Ong da fham du chIn franh va da fu
xom mnh khng phaI fham du vo I fu cach nha bao frong frung
doan b bInh 22 cua daI fa uck Ianham khI frung doan nay d b
In Normady, fIn cng du dI o Iuxombourg va fham du frn
chIn d m mau o canh ru ng Hurfgon noI frung doan phaI chu
fhuong vong dn 2060 nguoI frong s 3200 bIn ch ban du.
TI da c In fra nh caI cng vIc ma fo CosmopoIIfan gIao
cho nhung IaI duoc Inh Ia phaI co bang duoc baI bao do nu khng
fh... CaI nu khng fh y qua Ia hoI hoc boI fI da o vao fuI haI
muoI nam, vua Iam cng vIc nay duoc sa u fhang, dy Ia vI c Iam
du fIn ma fI da c fm duoc sau khI phung phi hf khoan fI n
gIaI ngu khoI Iu c Iuong khng qun suf mf nam o ParIs. TI co
da chI HomIngvay faI fh frn nho San rancIco do PauIa cach
Havana chung haI muoI chin phuf dI xo, nhung h fI cang quyf
fm dn do, go cua nha ng va fru c fIp quy ry ng, dy Ia
nhung g fng bIn fp chI fh fI phaI Iam, fh mau fI cang nhu
sap dng cung ca IaI. Sau haI ngay ngI bn b boI NacIonaI frong
frang fhaI ban hn m do fm Iy nhuf nhaf gy nn, cuI cu ng fI
kf Iun cu mac xac caI baI bao y, vn con vIc bIn fp o noI
khac, fI so khng dn go cua nha ng; va du cho fI dang cm
frong fay s phono duoc dang ky cu a ng fh fI cung khng go I, fI
khng da m goI cho ng.
Vy nn fI cu fhoo caI cach nhaf gan Ia vIf goI ng mu
gIy, daI y noI Ia fI duoc cu dn dy v nhIm vu ngo ngn nay
nhung khng mun quy ry ng va nu ng co fh vIf cho fI vaI
chu fu chI fh so Ia su gIup do v cu ng fo Ion cho caI fuong IaI cua
Hofchnor.
Sang so m hm sau, chung dIn fhoaI gIoo. "Hofchnor dy
phaI khng7 "
"Vng."
"ac sI HomIngvay dy. a nhn duoc fhu anh. Khng fh
d anh bo b nhIm vu hay mf maf voI chu buf ma cha c so nI
doa nn v nhIm vu khng duoc hoan fhanh. Anh co mun ung
vao khoang nam gIo khng7 Co mf qua n bar fn Ia IorIda. Cu
bao voI faxI."
Iu c y, quan IorIda |dy Ia fn dung cu a no nhung moI
nguo I d u go I no Ia IorIdIfa) Ia mf quan bar kIm nha ha ng fhoo
kIu c, sang sua, co quaf frn, bI ban fhn fhIn va ba nhac cng
hoac dI quanh bar hoac ng I o caI ban g n quy. Qua n bar su dung
nhung chIc ban rng bang g daI ngua danh bong; nhung chI c
gh fh cao, ngI fhoaI maI, nguoI phu c vu vuI nhn, gIau kInh
nghIm co fh pha ch nhIu IoaI fhu c ung uop Ianh hIm co v
phm chf. Trn fuong froo nhIu anh HomIngvay Ing khung,
dang ung fhu ruou pha ch nI fIng nhf cua Ia IorIda - ruou
aIquIrI HomIngvay hay Papa oubIo. H u hf cac du khach du
ung ruo u nay, cng fhuc pha ch bao gm haI c c ruoI ruou rum
acardI WhIfo IaboI, nuo c chanh haI qua, nua c c nuoc nho op va
sau gIof ruou anh dao, ff ca cho vao may frn dIn sau khI uop
Ianh, quay manh cho dn khI suI bof rI rof ra nhu ng caI Iy Ion co
chn. TI ngI o ca I gh dang cu I ph ObIspo cua quan, phia frong
goc duoI my buc anh Ing khung va goI mf xuf Papa oubIo...
HomIngvay dn chm m f chuf. Ong mac chIc qu n khakI
voI fhaf Iung da rng ban da cu voI caI khoa dinh dong chu COTT
MIT !NS, chI c ao so mI fh fhao vaI Ianh frang ho cu c va dI dI
gIy da nu khng mang ff. To c ng don sm dIm nhu ng vu ng
bac, bac ca haI bn fhaI duong, ng d b rIa mop rm, fr xung
ca khoo mIng nhung khng d ru cam. Trng ng d s. Khng
phaI v chIu cao, boI ng chI cao hon mof by mf fi, cung khng
phaI do cn nang ma chI do phong fhaI. Hu hf d nang fram cn
cua ng dn hf phia frn hng: vaI ng no, vung vu c, ca nh fay
daI, bap fhf cun cun |fay fraI nhIu soo va hoI I ch khoI khuyu),
ngu c no nang, bu ng cao nhung khng ph hay nhong nhoo. Co caI
g do fuong phan o ng - ng bn chn, hao hu c nhung duoc kIm
ch fua chu ngua dua dang b ghm dy cuong. Ong du ng IaI fro
chuyn frI cha y bang fIng Ty an Nha voI mf frong nhu ng
nhac cng va co g do o ng da gy n fuong voI fI: su hung fhu.
Iay Chu a, fI nghI, ng fa moI hu ng fhu Iam sao! TI chua h nhn
fhy bf ky aI co fm frang fhoaI maI va vuI nhn dn fh. Ong
foa fm frang y In moI nguoI va nhn IaI cung su hao hung. Nof
maf ng gy n fuong nhIu hon nhu ng g fI nghI v ng khI xom
anh.
KhI ng dn ch quy cha o nguoI dung quy, fI d y fhy
frn fra n ng, ngay frn maf fraI, co mf caI soo Ion nhu fh mf
mu df sof mau fhf fnh co duoc dap In do.
"Hofchnor," ng noI Iu c dang baf fay, "chuc mu ng v da dn
Cub Room." an fay ng day, vung, ngon fay hoI ngan, mong caf
vung vuc. Nguo I phuc vu daf haI suf daIquIrI uop Ianh fruoc
maf chu ng fI; chu ng Ia nhung chIc cc hnh chop Ion g p dI Iy
fI ung Iu c nay. "o dy chung fa fn huong su hoan hao dIu ky
frong ngh fhuf pha ch daIquIrI," HomIngvay noI. "MI fI Iam
hf muoI sau Iy."
"Co nay u7"
"Ky Iuc cua quan dy," nguoI dung quy dang Iang ngho noI.
HomIngvay fhuong fhu c ruou ba ng ca ch ung m f ngu m
dy, ng m m f Iuc rI nuf fung fi mf. Ong gf gu fan fhuong.
"Hofchnor... caI fn rf Ia. Anh fu du dn7"
"Thua Sf. IouIs."
"Khu na o, aI I Choufoau a7 Ong nI anh co fham du frn
Nuf SIgoI khng7"
"Ong co bIf Sf. IouIs chu7"
"a nguoI vo du o Sf. IouIs." Ong Iac du bun ba. "TI bIf
Sf. IouIs. NguoI ff duy nhf ma fI bIf khng roI khoI noI do Ia
mo cua Marfha CoIIhorn." NguoI phu c vu daf frn ban fruoc maf
chung fI mf dIa dy fm chua boc vo. "My nam fruoc,"
HomIngvay noI va bc mf con fm, "fI fhanh Ip HI an fm. Co
mun va o hI khng7".
"uong nhIn. TI phaI Iam g dy7"
"Thanh vIn cua hI an du va duI." Ong ca n du f caI du
fm va nhaI ngon Ianh.
TI cu ng can mf caI du va nhaI nhung chang fh y ngon
Iam.
"Anh so quon ngay," ng noI va nhaf con khac. Thm haI Iy
daIquIrI nua duo c mang dn. Nguo I phuc vu dua cho HomIngvay
Ia fhu; ng nhn da chI nguoI go I rI gp IaI duf vao fuI. "Anh ban
asquo cua fI Ia nha van chuyn v fhu va Ia nao cu ng kf fhuc
hf mf kIu: CoI cho if fIn." ba nha c cng bao gm mf nguo I
choI ghI fa vuI vo fo Ion, mf nguoI choI ghI fa nghIm fu c, khng
cuoI va mf ca sI gy go, da don cung choI dan baf du dan va haf
mf nhac phm ha o hung.
"on ho Ia ban fI," HomIngvay noI. "Ho dang haf baI haf fI
vIf cho ho. CIa ma Mary co o dy. C fa haf baI do rf hay. TI no,
chung fI dn dy, quan dng nghof, moI nguoI du vuI vo, khI do
co ba nguoI fro fuI hao hu c buo c va o ung o quy bar, khap nguoI
ho ch nao cung vIf I. Vy nn fI ngo IoI c vu khich m y anh
chang y ung r I khI chung dng h dIm nua dm, ho cf fIng
chuc, "Happy Irfhday" bang fIng Anh, mo I nguo I cu ng chuc rI
khI chung fI noI "Happy Irfhday cac ban I fhn mn" fh ca
ba ga y gn nhu khng fh dung vung. Chu ng vI chun cho fhf
mau."
Chung fI vua ung daIquIrI vua chuy n fro v Havana nhu
Ia noI fhich hop d sng va Iam vIc. "Tinh cach gIng nhu fI y
ma," HomIngvay noI, "fh co Io pha I chon frn khap fh gIoI, nguo I
fa cu mun bIf Iy do faI sao IaI o dy. u ng co c phi cng gIaI
fhich. Qua phuc fap. Nhu ng buI sang ma f Ianh frong Ia nh khI
anh co fh Iam vIc ff vua Iu c Iack og fhuc gI c va nhung chu
ga choI cf fIng gay du fIn. Con noI nao kha c d anh co fh
Iuy n ga choI, dua dI choI va danh cuc nhung con anh fIn fuong
va hop phap7 I nguoI cho choI ga Ia dc ac7 Nhung fhu hoI con
caI fro chf fIf nao hp dn hon choI ga7"
"RI co ca ho hang Iu II nha chIm nua - nhu ng con chIm fhu c
su fuyf voI - fru ngu va dI cu, con co ca soc xung ung o b boI
fruoc khI maf froI moc. Va nhung con fhan Ian kIm mI bo ra
khoI bu I rm bn canh b va gIa n nho bn nha. TI rf fhich fhan
Ian.
"Anh mun v fha nh ph fh chI c n xo gIay va dI; mf fhanh
ph Iun hp dn chI khI o xa anh; nhu ng c gaI Cuba nay, anh cu
nhn vao dI maf don Iay cua ho y, nhu ng dI maf nng duom
anh maf froI. Nu anh khng mun In fra nh ban fhn mnh fh
cu vIc caf bo moI fhu, du ng dI dn fhanh ph va dung nI dIn
fhoaI.
"Khoang nua gIo dI xa Inca, anh da Inh dnh frn fhuy n
ch Ian nuoc xanh fhm cua dong CuIf Sfroam va sau muoI Iam
phuf In fhuyn, anh da vuof qua bn Ian nuo c. Hoac co fh anh so
fhich ban chIm cu sng o cu Iac b ban su ng chI ngay duoI duong
gn Inca. Phu hop voI fuI fIn Ion nu dy Ia cach anh mu n. y
Ia cach chu ng fI da Iam khI Tommy ShovIIn, PIchon AguIIora,
WInsfon Cuosf va ThorvaId Sanchoz dn dy hop fhanh dI va
anh khng fh doI hoI nhung phaf dan nao chinh xac hon khI Iu
mI sng duoc hun Iuyn va chung fI ngang dIm voI Hugh
Casoy, IIIy Horman, AugIo CaIan, Curf avIs va vaI fay sung
nua, ff ca du Ia nhu ng fhIn xa. Cu ng chinh nhung nguoI phan
dI choI ga so ch ng dI vIc anh ban chIm cu. Mac du dIu do da
b cm o nhIu noI, nhung o dy fh duo c phop; dy Ia mn fh
fhao - ca d hI hp nhf ma fI bIf - dI voI cac fay sung. Cu d
maf dn vIc do fh fhuc su chan Ia m."
"Tuy nhIn, IIu co nham chan khI cu sng ca nam nhu fh
ma chang fhay dI mua g ca7" fI hoI. "Ong khng nho mua xun
mua fhu o Nov ngIand nhu fh nao sao7".
"o dy chu ng fI cung fhay dI fhoo mua," ng noI. "Mua
chuyn chm, khng df ngf nhu o Nov ngIand, noI ba mo fI
phaI fu bo v fhoI fIf khng fhun IoI va df daI fh can cI.
Nhung chu ng fI con co Rod Iodgo, Monfana hay fhm chi Ia
Cody, WyomIng hay Wosf YoIIovsfono voI Ig JIm Savago chIa
qun baI cuI cu ng fuyf voI dn n I chI co bo n fro moI phaf hIn
ra, hay IIIIngs vao fI fhu bay hay fhm chi, mo kIp, Caspor -
fhanh ph du ho a noI c Mary dI u duong."
Nhu ng Iy daIquIrI vn duoc mang dn khI chu ng fI fhao
Iun v nhu ng b phIm faI IIu cua Roborf Iahorfy ma
HomIngvay fhu c su fhan phuc, v Tod WIIIIams, v Cu Iac b
Sach Trong Thang, v Iona Horno, v Prousf, v fIvI, v cach cu
ca kIm, v fhuc kich fhich fnh duc va nguoI da do, cho dn fn
fam gIo, khng phaI do doa caI ky Iu c daIquIrI cua HomIngvay ma
do doa vIc u ng IIn fu f hon bay Iy cua Hofchnor. HomIngvay
Iy ruou mang dI duong, ng ngI gh fruo c chIc xo vu a cho nguo I
vua cho hang bn canh anh faI x Juan cu a mnh; va bang cach
nao do fI c nho frong caI du bnh bng hon mon cu a mnh rang
sang hm sau ng so don fI In fau ra khoI. TI cung c - xIn dung
hoI Ia bang cach nao - ghI IaI dI dIu v cuc dI fhoaI cua chu ng
fI v IoI ich cua fng bIn fp fo CosmopoIIfan. VIc do khoI du
cho fhoI quon ma fI Iun gIu suf foan b fhoI gIan fI quon bIf
ng. V sau fI gIa c fhm cun nhf ky bang nhung dI fhoaI ghI
IaI fu chIc caf-xof bo fuI ma chu ng fI mang fhoo khI dI cung
nhau.
I Huy ac dch
fu cun Papa HomIngvay, NX anfam ook, Toronfo, 1967
CHN !NC NCAI PAPA
MaIcoIm CovIoy
KhI fI noI voI HomIngvay Ia fI dang vIf mf baI bao v
ng - ff nhIn Ia baI bao y ng chua duoc doc - ng da yu cu fI
noI ro rang ng khng chu frach nhIm v bf cu dIm khng
dung hoac bf cu mf IoaI faI Io mang finh fruyn fhuyf na o co
fh duoc gan cho ng. TaI IIu d vIf baI bao nay duoc fhu fhp fu
nhung nguoI fung quon bIf ng. HomIngvay fuyn b voI fI rang
ng so I y Iam vuI fhich nu chu ng mInh duoc rang khng mf su
kIn nao frong baI bao da fung xay ra va ng so rf vuI Iong bac bo
nhung su kIn do, su kIn v cu dm du cua ng vao caI kof nuoc
c dnh o Iondon, hay ng da fung Iam vIc bang bf cu kha nang
nao, hay ng da fung cng fac voI fun bao nam xu |co Io by gIo Ia
mf hao), fun bao ma ng nhac dI nhac IaI ro rang khng pha I Ia
Safurday vonIng Posf.
a haI muoI nam k fu khI HomIngvay vIf CIa fu vu khi,
fac ph m h u nhu da duoc nhf fri xom Ia fI u fhuyf My hay
nhf vIf v Th chIn I. Tac phm nao so fro fhanh fIu fhuyf
hay nhf v Th chIn II o mf fhoI dIm na o do cha c vn Ia vn
d con d ngo va gy franh caI.
n nay da co mf vaI fac phm hay, gm co Phong frung
bay, voI fnh cam m ap, Trn fru I va caI chf voI yu f hIn fhuc
va manh mo, va gn dy hon Ia Nhu ng con su fu non, mf buc
franh foan ca nh v qun dI My o chu u. Hu h f nhu ng fIu
fhuyf moI v chIn franh du duoc vIf fInh xao hon nhung fIu
fhuyf chIn franh fruoc do, nhung Iun Iun ngoaI fru CIa fu vu
khi. Hu hf nhu ng fI u fhuyf y du cho fhy su anh huong cu a
HomIngvay o mf muc d nao do, nhung vn khng fh sanh duoc
voI kha nang kIn nhn hay su hu ng fhu khac bIf cua ng v cuc
sng. Su fh Ia fh, khI man suong fa n dI fh fa fhy mf
HomIngvay, gIo dy foc da dIm bac, da Iam cha, da vI f fIu
fhuyf hay nhf v cuc chIn franh nay, qua Ia nhu fh.
Ong baf du vIf rf Iu fruoc do, fruoc ca su kIn Trn
Chu Cang va ng dang mf fhm fhoI gIan d hoan fhanh no.
y gIo ng da co hon mf nghn frang ban fhao va ng nghI rang
mf if frong s do Ia doc duoc, nhung ng mun ff ca phaI fro nn
fuyf voI. o cung Ia dIu ng so ban v fIu fhuyf, fhm chi voI
ca nguoI xuf ban va cac fhanh vIn frong gIa dnh ng. Sau nay
MaxvoII PorkIns, nguo I bIn fp cua ng o nha xuf ban ScrIbnor,
da fung phIn foaI v nguoI fa goI dIn dn hoI xom quyn sach
nay vIf v caI g. Max da d cho fhu ky cu a mnh fra IoI dIn
fhoaI, cho du ho Ia nhung nhn vf quan fro ng. "Hay bao ho." ng
fa chI fh cho c fhu ky, "cun sach vIf v df, bIn va bu froI."
Co Io su dIn fa nay hu nhu chu ng mInh ff moI dIu.
HomIngvay co fh vIf mf fIu fhuyf chIn franh v cng vI c o
bIn, bu froI va df IIn ma khng pha I dua vao g ca ngoaI
nhung chuyn phIu Iuu cu a ng.
Cng vIc cua ng o bIn Ia v co quan fnh bao NavaI o ngay
frong cabIn chI c fau daI muoI haI mof cua ng, chIc PIIar, chIc
fau da duoc caI frang fhanh fau bun. Trong gn haI nam fu nam
1942 dn 1944, chIc fau nay da duoc caI frang fhanh nhIu kIu
khac nhau, fun fIu khap bo bIn ac cu a Cuba. Tau PIIar cho
fhoo mf nhom chin nguoI, bn canh do con co vf du ng dI n daI,
sung ma y, sung bazca va chf n co suc cng pha manh. Muc dich
cua no Ia bam saf va fIu dIf fau ngm uc; frong fruong hop y
HomIngvay da chun b d fIn hanh mf k hoach d n foI vIc
fIu dIf fau ng m u c va cu ng co fh Ia ca con fau bun y nua.
VIc khng co fau ngm u c nao dn frong fm fn cng
cu ng quyf dnh dn su sng con cua fhuy n fruong va fhuy fhu
doan. u sao, rf nhIu In fau PIIar da gIup phaf hIn ra v fri
cua nhu ng chI c fau ngm ma sau do duoc bao v Iu c Iuong haI
qun nhu Ia "fhu y II xm nhp". SpruIIIo rador Ia daI su My o
Cuba, khI y da cho phop fIn hanh nhIm vu va daf duoc kf qua
xa c dnh. Ong fa da vIf frong mf Ia fhu v su phu c vu cua
HomIngvay o Cuba:
"NhIm vu v cu ng nguy hIm, v chac chan mf fhuy n
danh ca frong nhung dIu kIn bnh fhuong so khng fh dch IaI
duoc mf fau ngm duoc frang b vu khi ha ng na ng nhu vy. u
sao, rnosf cung da vach ra mf k hoach fhng mInh, va fI fIn
fuong so gIanh chIn fhang frong frn danh ma anh fa co fh fIp
cn. Thu c su Ia anh y da phaf hI n ra, vao caI ngay ma fuy vIn
haI qun cua fI da khng goI anh y v Havana khI anh y o v
fri mnh chon noI fau ngm u c xuf hIn suf haI fu fIng dng
h. Tuy fh, frong rf nhI u fruong hop, anh y da fhu duo c nhIu
fhng fIn gIa fr v da dIm cua fau ngm u c. a nh gIa cao su
dong gop do cua rnosf, fI manh dan d ngh fang fhuong hun
chuong cho anh y."
Cng vI c frn froI cua ng fIp fhoo sau cng vI c cua ng
frn bIn. Sau khI haI fau ngm cuI cu ng cua u c da b phaf hIn
o Cuba vao mua xun nam 1944, Khng qun Hoang gIa Anh da
dua HomIngvay sang Anh, noI ng nh n nhIm vu Iam phong
vIn. Ong fhich nhu ng phI cng nguoI Anh, va ho da dua ng fhoo
frong nhIu dof bay fac chIn, fruo c va sau ngay d b.
NhIm vu cua ng frn maf df baf du fu ngay haI muoI
fhang bay va fIp fuc cho foI d u mua xun 1945. Chinh fhuc fh
HomIngvay Ia mf phong vIn cua fun bao CoIIIor duoc cu dn
I qun fhu ba, nhung ng khng vuI vo fro fhanh mf quan saf
vIn ma chI vIf du baI |sa u baI frong muoI mf fhang) d du dan
goI v. Ong cu ng khng dn I qun fhu ba, khng fhich fuong
Paffon. u fIn ng vn IIn Iac voI dI khng kich My o
Normandy, rI sau khI cho c fhung phong fuyn dch o Sf. Io, ng
gIa nhp Su doan bn b bInh fhuc I qun fhu nhf, noI ng
fm duoc nhung nguoI ban ff va fhoa man voI nhIu frn danh.
NguoI ba n ff nhf cua ng Ia a I fa C.T. Ianham o frung
doan 22 |by gIo Ia fhIu fuo ng). ChIn franh hu nhu v n fIp
dIn va da fIn foI cao dIm o ru ng Huorfgon, ngay saf bIn gIoI
nuoc u c. TaI do, frong m f frn danh koo daI muoI fam ngay vao
fhang muoI mf, frung doan cua uck Ianham voI ba nghn haI
fram qun da fhI f mang mf hon haI nghn sau. n sI quan chI
huy fI u doan fu fhuong frong chua dy ba muoI sau fIng.
HomIngvay o IaI voI frung doan cho foI khI fr n danh kf fhu c,
chIa xo moI mI nguy hI m va gIan kh voI ho ngoaI fru vI c ung
Lc Huy Bc (tuycn Jtcb J0
ruou. dI pho fruoc vo I su ru I ro cuI cu ng, ng da mang fhoo
haI bIdng doo vao fruoc fhaf Iung Coff-mIf-!ns ma ng Iy duoc
cua mf fay Iinh uc da ch f. Mf bIdng du ng dy ruo u gIn, chIc
kIa du ng ruou vocmuf manh, va ng hoa In chung d Iam fhanh
mf IoaI macfIn m nhung rf manh.
Tro IaI fhang fam, khI su doan bn fIn va o fhoo huong dng
fu Normandy, HomIngvay dI frong hang qun fIn phong frn
chIc xo joop cua ng va baf du fIp xuc voI du kich Phap. ang
nguo I ng oaI hung voI dI vaI rng, b ngu c no va caI du ma fhoo
IoI ng fh qua fo so vo I chIc mu saf cua Iinh My, mf vf soo su
ngay frn du ng - fu cu va du vao kof nuoc c dnh o Iondon
khI mf dIn - va mf b ru rm hnh qua f ma ng da d frong
fhoI gIan chIn franh. u kich Pha p fIn rang han ng phaI Ia mf
v fuong, nhung HomIngvay noI voI ho ng chI Ia daI uy.
Mf du kich hoI ng, "Iam fh nao ma mf nguo I kha gIa va
fung fraI nhu ng, IaI mang nhung vf soo chIn franh dang kinh
ma vn Ia mf daI uy7".
"Chang fraI," nhn co hI nay HomIngvay fra IoI Iun cho
nhIu nguoI kha c, "nguyn nhn don gIan fhI va do Ia nI dau.
TI khng bao gIo hoc doc hay ho c vIf."
NguoI IaI xo cua ng, PoIIkoy "do" nghI ra ng du kich Phap Ia
dI qun cu nhf ma anh fa fung dI cung. "Khng aI fhf ra mf
IoI hon nhaf nao cho du ho co b gIf hay khng," anh fa noI. ChIc
xo joop cua HomIngvay fIp fuc xuf hIn o nhu ng noI khng ngo
foI. "TI Iun gIu mf caI ghIm frn ban d cho gIa rnosf
HomIngvay", sI quan chI huy cua Su doan bn noI voI daI fuong
R.. arfon khI ng fa dang chI d n cho nhung pho ng vIn khac.
VaI ngay fruoc dy Su doan da foI duoc sng SoIno o phia frn
ParIs, noI nguoI u c Ip phong fuyn o phia fruo c va ca haI bn
suon. "CIa rnosf HomIngvay da o cach dy sau muoI dam vuof
fruoc ff ca moI mu I fn cng frong I qun fhu nhf", fuong
arfon noI voI ban fham muu cua ng fa. "Ong y da guI fhng fIn
fro IaI. Nhung by gIo cac anh nghI ng y noI g7 Ong y noI rang
nu mun gIu duo c noI y fh ng so cn phaI co xo fang."
o Ia ngay du fIn cua fun I ng o RambouIIIof, cach
ParIs ba muoI da m v huong fy nam. HomIngvay da dn mf
fhanh ph nho vao ngay 19 fhang 8, ngay sau dI ky bInh Iuu dng
duoc co gIoI hoa. Nhu ng cy Irif cu ng IoaI cung da no hoa frn mI
cua s, nhung ngay khI qun d I duo c I nh ruf dI noI kha c fh
hoa Irif bIn mf. NguoI RamboII, nhu nguoI fa go I, bIf ra ng co
nhung chIc xo fang hang nang cu a u c dang o quanh dy va ho
co co so d so b fan saf nu qun u c chI m IaI duoc fhanh ph
khng phong fhu nay. HomIngvay quyf fm gIu no, voI mf chIc
xo frong faI cua du kich Phap va su u ng h fInh fhn cua daI fa
avId ruco o Van phong Iu c Iuo ng chIn Iuoc, nguoI da chon
RambouIIIof nhu mf da dIm fhich hop d fIp fuc cng fac phan
gIan cua mnh.
"Phong ngu cua rnosf o khach sa n u Crand Vonour Ia b
phn d u nao cu a ff ca cac cu c hanh qun," daI fa ruco vIf
frong m f Ia fhu. "o do, vn chIc somI daI fay, ng fIp nhung
nguo I dua fIn fnh bao, nhu ng nguoI f nan fu ParIs, nhu ng nguoI
bo frn khoI qun dI uc, nhung vIn chuc da phuong va ff ca
nhung nguoI fm dn. Mf nguoI Phap frng du fon voI khu sung
may du ng ba o v san sang o cua. n frong, rnosf, frng nhu ng
fhn ruo u ngam don vuI nhn, dang phn xu na ng, nho, frung
bnh bang fIng Anh, fIng Phap va fIng u c bp bom." HaI a gaI
dIm b buc fI v co quan h voI qun dch duoc frIu foI ch ng
d xof xu . Thay v ra Inh phaI cao du ho, nhu nhu ng nguoI baf
gIam yu cu, ng fhao fhao voI ho mf baI gIang da o duc nghIm
khac va baf ho rua chon dIa. Mf nguoI aIan dao ngu fu
Vohrmachf, duoc fhm vn va rI b baf dI gof khoaI fy; mf
frung sI nguo I ao phaI rua xo joop.
Sau khI cho canh gac rf ca moI fuyn duo ng, su quan fm
chinh cu a HomIngvay Ia xac dnh dung nhung cng su phong ngu
cua bon u c o phia nam ParIs. Ong fung ra nhung d I fu n fra co
vu frang d fhu huf hoa Iu c uc va qun fnh nguyn Ia dn
fhuong dI xo dap fra frn vao hang ngu uc, vaI nguo I frong s ho
dap xo frn mo I noo duong cu a ParIs va fro v frao cho
HomIngvay nhu ng ban phac fhao va nhu ng mu dy fru ng fuoI.
Ong da nhn su gIup do va IoI khuyn cua mf dIp vIn mf nI
fIng nguoI Phap duoI bI f danh "Mr. Shoop" - M. Moufon. Khng
Iu sau do, fuong IocIorc dn RambouIIIof voI su doan xo bo c fhop
Phap da duoc cho n d gIaI phong ParIs. Tuong IocIorc khng fhich
phong vIn My hay du kich Phap, nhung HomIngvay va M.
Moufon da an fI voI Tham muu fruong cu a ng fa va dua cho ng
fa mf ban fom faf chI fI f kom fhoo nhu ng ban vo phac fha o v
cng su phong fhu cua bon uc frn ff ca cac fuy n duong gIua
ParIs va RambouIIIof. "TI fIn," daI fa ruco noI, "Ia fhng fIn nay
co mf fac dung quyf dnh dI voI vIc fhuc hIn fhanh cng cuc
hanh qun foI ParIs cua fuong IocIorc."
Sang som ngay 25 fhang 8, HomIngvay fhoo sau mf frong
nhung dI xo boc fhop cua Phap fIn fn Iang uc, gn VorsaIIIos,
noI ma ng bIf rang doan qun so phaI fam dung IaI mf chu f boI
su khang cu cua qun u c. KhI y, nhung du kich fIn phong cua
ng - nhung nguo I gIo dy da hop fhanh m f dI qun duoc co gIoI
hoa hon haI fram nguo I - da mo duong fIn vao fhanh ph bang II
faf. Iu c Iuong dac nhIm cua HomIngvay da chIn du frong mf
cuc cham fran nho o Arc do TrIompho frong khI Iu c Iuong chinh
quy cua IocIorc vn con o bo Nam sng SoIno. TI hm do, Roborf
Capa, mf fho anh dn fu ParIs cu ng voI nhu ng phong vIn khac,
da b can fro boI su nghIm kha c cua IocIorc. Capa dI fhang dn
khach san RIfz, noI anh fa nhn ra nguoI Ia I xo cua HomIngvay
dang du ng gac ngoaI cua. PoIkoy noI fhoo kIu cua HomIngvay,
" da chon duoc khach san ff. NhIu fhu frong hm ruou. Ong
In nhanh dI."
Sau frn danh nho o RambouIIIof do da co mf cuc franh caI
frong gIo I qun su xom co nn fang huy chuong cho HomIngvay d
Iam mf fm guong ff nI bf v vIc dua fIn fnh bao, hay co nn
xu so fhm ng v da vI pham hIp dnh Conova, gy anh huong
dn vIc chI huy cac phong vIn chIn franh. Huy chuong duoc
nhn rf mun, o cp ronzo Sfar; nhung du fIn fuong fhanh
fra cua I qun fhu ba d ngh nhung hoaf dng cua ng phaI
duoc dI u fra du ng fh fhu c. VIc do baf du vao ngay 2 fha ng 9
nam 1944 va chIm mf hon fam fun. Vao fhang muoI,
HomIngvay b goI fro IaI phong fuyn SIogfrIod d fhm vn.
Nhu ng phong vIn khac da khaI nhu nguoI qun fu rang ho chua
bao gIo nhn fhy ng mang vu khi frn nguoI ca. CuI cu ng, ng
cu ng duoc bao cho bIf cu c dIu fra - frich IoI sI quan ha nh chinh
cao cp - "Cuc dIu fra kf Iun duong su khng co vI pham nao
dI voI nhu ng quy dnh hIn co v phong vIn chIn franh." Ong
vI va fro IaI Su doan bn, noI dang chun b cho fr n danh o rung
Huorfgon. "Trong cuc chIn fIp fhoo,"ng noI voI uck Ianham,
"TI so phaI xam nguo c hIp dnh Conova In mng dif, v fI co
fh doc no bang guong."
Nu fIu fhuyf cua HomIngvay vIf v cuc chIn franh
cuI cu ng Iy nn fang Ia cng vIc cua ng frn maf df, fh cha c
chan no so bao gm fng s nhung frn danh ma ng fru c fIp
fham gIa nhIu hon bf ky fIu fhuyf chI n franh nao xuf hIn
fu fruoc dn nay. Su say m mao hIm cua ng so dI vao frang
sach, cu ng voI nhu ng fnh cam ban bo ma ng fm fhy gIua
nhung nguoI Iinh My o chIn fruo ng. Cu n fIu fhuy f y co fh Ia
bI kch, nhung no so khng b Iuy . "Hu hf nhu ng su kIn frong
cuc chI n cuI cu ng nay da fao nn ca m xu c," ng noI, "frong khI
cuc chIn du fIn chI mang IaI cho fI mf chuf cam xuc ma fhI.
Nhung fI cung da co m f fnh ban fhf f f dop. TI chua fung
quon bIf nhung con nguoI fu f dn fh va dy Ia In du fIn fI
co co hI d vf In voI ngn ngu cu a chinh mnh."
HomIngvay rf nhIf fnh voI cac sI quan va nhu ng nguo I da
chIn d u bn ca nh ng, va ho cu ng dap IaI bang fnh cam nng
nhIf y. "Khng co g Ia fuyf dI," uck Ianham noI, "nhung
rnosf, nguo I da fung c ng fac voI Trung doan 22, Ia mf nguo I
duoc khm phu c va yu mn nhf. KhI nhu ng cu u bInh cua frung
doan fha nh Ip hI cuu chIn bInh, ng Ia mf frong haI nguoI duy
nhf khng fhu c qun d I duo c bu chon Iam fha nh vIn danh
du." Hu hf moI nguo I du cng nhn ng Ia mf fac gIa n I fIng.
"Cha, anh cha ng HomIngvay nay Ia aI7 Anh fa Ia mf nguoI Iinh
f f," mf nguo I frong s ho noI voI nguoI IaI xo dang fa m fhoI fhay
fh PoIkoy "do". "TI khng bIf," nguoI IaI xo noI. "Ong fhuc
hang nguoI quan frong nao do. TI da IaI xo cho ng mf fhang ma
fI vn khng bIf ng Iam g." Mf phong vIn da m fa frong mf
cuc noI chuy n v chuyn dI ma anh fa duoc dI cung voI
HomIngvay, khI ho khoI hanh fruoc bnh mInh dn fng hanh
dInh cua Ianham o rung Huorgon. "Tf ca moI nguo I du bIf xo
joop cua ng," anh phong vIn noI. "Tu frong nhu ng khu rung fI
ban co fh ngho fhy hang fram gIo ng noI dang cf In, hf nguoI
no dn nguoI kIa, "XIn cha o ngaI HomIngvay". Cu nhu Ia nghI I
dI voI mf ng vua vy."
Cac sI quan cua Su doan bn da daf cho ng rf nhIu bIf
danh fhn mf. Ho goI ng Ia rnosf, mf caI fn ma ng chI d ng
y goI gIu a nhu ng ban bo fhn fhIf, hoac fho san Iinh u c, hoac
HomIngvay bac sI gIa - khI ng franh caI voI fhy fhuc fm fhn
v su kI f suc cua chIn frn - hoac ho nha c IaI su mIu fa cua
chinh ng v ban fhn mnh nhu mf rnosf HomorrhoId |bnh
frI), PyIo cua nguoI nghoo, nhung hu hf ho du go I ng Ia Papa
hoac Pop. o Ia nhu ng caI fn ma ng fhich nhf va chu ng da fhoo
ng fro IaI Cuba, noI nhung nguoI gIup vIc nha, dn Iang o San
rancIsco do PauIa, nhu ng ngu dn o CojImar va nhung nguo I bI
frong qua ca ph ng yu fhich o Havana du noI chuy n vo I ng
va goI ng Ia Papa. an goI mf Iy daIquIrI, c gIaI fhich banmun
no duoc pha ch nhu fh nao, va nguo I bI o quan IorIda so noI
nho nha ng, "Thoo kIu Papa phaI khng7" Nu ban fra IoI, "u ng,
nhu Papa y," fh mf Iy daIquIrI fo gp dI khng duong so hIn
ra frong bnh frn ruou cc faI dy fran da xay.
"Papa, b vIf nhu chu ng fa co fh ung", mf Iuf su nguoI
Cuba o Ambos Mudos noI frong khI HomIngvay dI foI d kIm fra
nhu fhuo ng I va nghIm ngh nhu fh Ia ng chu quy. I khI
ban bo mIu fa ng nhu m f Papa phuc fap, su phu c fap ma, ho
gIaI fhich, chinh xac Ia su dI nghch cua mf nguoI cha phuc fap.
Thay v fm kIm mf nguoI cha fhay fh d nuI n ng va bao v
mnh, fh ng IaI c gang fIp fuc ba o v va daf k hoach cho nguoI
khac. Nhung nguo I dan ng va dan ba fro hon dn gap ng d fm
IoI khuyn v nhu ng vuo ng mac van chuong va chuyn yu duong
cua ho, ng noI voI ho nhu fh ng Ia m f nguoI fung fraI chin
muoI fuI frong khI ng moI chI bn chin. "TI Ia nguoI kha may
man," ng noI, "v quan h voI nhu ng nguo I gIa hon khI fI con fro
va nhung nguo I fro khI gIo dy fI gIa hon."
Mr. Papa, nhu ng fhuong ky duo I mI Ia fhu cua mnh, Ia
mf nguo I fo Ion voI dang dI fhang dung khI n ng duong nhu cao
chIu cao gn 1,8 mof hon cua mnh. Sau chIn franh bung ng
ph ra, nhung by gIo ng da fu fp d gIa m xung khoang chin
Iam cn, hoac muc khng nhIu hon frong Iuong quyn Anh cua
ng fruoc do Ia gn chin muoI cn. Ong co co fh nhu mf vo sI
quyn Anh, nhung maf ca nho, bap chn Ion, hng hop, vaI rng
va haI ca nh fay dy co bap, duong kinh bap fay do duoc g n bn
muoI confImof. u ng fo va gI ng du su fu, maI foc quan gon
song by gIo da chuy n mau xam o haI bn fhaI duong, b ru fua
fua va Iun d Iom chom daI dn hon nua confImof frn go ma, v
ng co mf Ian da nhay ca m va ghof phaI cao ru. KhI doo chIc
kinh qun dI gong fhop vao, frng ngaI Papa nhu mf hoc gIa
dang nghIn ngm mf ban fhao bang chu Hy Iap. KhI ng cuoI
fhoa maI frng ng IaI gIng mf cu hoc sInh dang hoa frang
bang b foc gIa ma u xam saf.
Trong ngI nha o Cuba, ng fhuong quang dop ra va dI chn
df nhu mf cu hoc fro. Chn ng fo nhung dang dop; dI ban fay
rng vo I nhung ngon rf daI, mong fay duoc caf vung van, dI fay
cua mf fho may Ianh ngh hay mf bac sI phu fhuf. Ong khng
huf fhu c, phn nao Ia d gIu gn khu u gIac v cu ng fInh nhay cua
mnh; dI khI ng hif hif gIo nhu m f con gu dang canh gIac. Ong
khng fhich nhu ng bua fIc Ion. Ong fhuong noI chuyn vo I mI
nguo I m f Iu c bang gIong frm, kin dao. Corfrudo SfoIn ac y khI
noI rang maf ng "bIu I su quan fm dy dam m hon Ia chI
quan fm," nhung fhu c f ba dang ban cho ng mf IoI khon. NgaI
Papa quan saf, Iang ngho va ghI nho. "KhI nguo I fa noI, hay cham
chu Ia ng ngho," ng da vIf nhu fh frong Ia fhu khuyn mf nha
van fro. "Hu hf moI nguo I khng bao gIo Iang ngho."
Ong s ng frong da v cua mf fruong Iao, bao quanh boI gIa
dnh, ban bo va nhung nguoI fuy fung cua ng. TaI san cua ng o
Cuba chang co g nhIu - ngoaI nhung con moo - haI muoI con Ia
fng s gn dy - sau con cho dI fho fhn frong va ngoaI caI frang
fraI Io n kIu Ty an Nha. Inca VIgIa |hay co n go I Ia Trang fraI
fhuong ngoan) r ng sa u hocfa, co vuon, sn fonnif, b boI va mf
caI fhap frang, fng frn cu ng Ia noI HomIngvay Iam vIc. n
ngoaI frang fra I co mf cy bng gon, huyn bi fhoo nghI fhu c
voodoo voI Io p vo cy mm maI mau da voI.
Phong khach, da I gn haI muoI mof, voI nhung buc fuong
gIang d y du fhu ma HomIngvay da san duoc o chu PhI. Iu c
chIu mun, can phong fhuong n ao v nhung nguoI kha ch va
nguo I du bp Trung Hoa hIm khI bIf duoc co bao nhIu nguoI so
du bua fI. Inco VIgIa c n ca mf dI phu c vu; bn ca nh nguoI
du bp con co haI nguo I gIup vIc nha, haI dn ba nguoI Iam vuon
va mf nguoI IaI xo voI haI chI c f Ion va mf gara d xo, con
chua k dn mf nguo I fho may cho chIc fhuyn cu dang fha noo
faI mf cang nho o CojImar.
ChI phi cua ngaI Papa rf Ion, nhung ng cu ng kIm duoc
nhIu nhu fh, mac du bf chp fhu c f Ia ng khng xuf ban
mf fIu fhuyf nao k fu nam 1940. Sach cua ng duoc fIp fuc
ban o My. o nuo c ngoaI, chu ng fI Iun xu f hIn duoI nhu ng ban
dch moI, mac du ng fhuo ng vp phaI kho khan frong vIc fhu hI
fIn ban quyn fac gIa ngoaI nuoc, v ng khng fh dn ff ca cac
nuoc y noI nguo I fa Im fIn cua ng. K fu khI Chung nguyn
hn aI ban cho Paramounf duoc 150.000 d Ia fh hu hf doanh
fhu cua ng Ia fu HoIIyvood. a frong s bn fIu fhuyf cua ng
by gIo da duoc dung fhanh phIm va sau na y Mark HoIIIngor, duoc
khuyn khich boI su fhanh cng cua Nhu ng ko gIf nguoI, da du
dnh du ng foan b x-rI fruyn ngan cua ng. CaI chf cua
HoIIIngor vao nam ngoaI da Iam faf ngm vIc fhu xp co IoI do,
nhung gn dy ox - Th ky 20 mua ban quyn Tuyf frn dInh
KIIImanjaro voI gIa 125.000 d Ia, caI gIa ky Iu c voI mf fruyn
ngan.
a Papa - cu ng duoc bIf nhu "KIfnor" va "MIss Mary" - dIu
hanh vI c gIa dnh rf co hIu qua, k ca fhu fhu nhp. Truoc khI
fro fhanh nguoI vo fhu fu cua HomIngvay, ba Ia Mary WoIsh, con
gaI cua mf nguo I bun g phaf daf o omIdjI, MInn. a ff nghIp
daI hoc Norfhvosforn, Ia m vIc cho aIIy Novs o ChIcago rI fo
xpross o Iondon, khI HomIngvay gap ba vao nam 1944 fh ba
Iam frong ban bIn fp cu a fo TImo faI Iondon. NhIu nam fruoc
ng da mIu fa MarIa, nu nhn vf frong Chung nguyn hn aI
nhu mf c gaI co go ma cao, mIng ro nof voI dI mI dy dan, maI
foc quan mau nu vang caf nga n han, chI da I hon nhung soI Ing
frn fm da haI Iy sng mf chuf. Tf ca nhu ng cach mIu fa y
du gan vo I MIss Mary.
o Inca VIgIa co mf ngI nha fach rIng da nh cho ba cu con
fraI cua HomIngvay, nhu ng chang fraI fn sung cha mnh va dn
fham ng mI khI co fh. John |co n goI Ia umby) Ia con fraI duy
nhf cua nguoI vo du, by gIo haI Iam fuI. Trong h so chIn
franh c u Ia mf daI uy o Van phong Iu c Iuong chIn Iuo c voI
nhIm vu phia sau ha ng ngu u c. PafrIck |hay co n goI Ia MousIo)
haI muoI fuI, Ia sInh vIn aI hoc Sfanford. Crogory |con goI Ia
CIgI) muoI bay fuI dang hoc Io p cu I cp fruong frung hoc
Canforbury. CI ng nhu PafrIch, cu hoc gIoI nhung cha cu phan
nan ra ng cu dang fro nn say m sach vo fh chac chan so pha
hong m f faI ban chIm sIu hang cua c u. CIgI moI chI muoI mf
fuI khI gIf duoc gIaI v dch ban chIm b cu o Cuba, bo qua bn
nguo I da fung v dch o hon dao y, haI nguoI fung v dch Ty
an Nha va nguoI day ban daI bac cua dI khng kich My.
ChIu hm y nga I Papa cung ban va ha fhua CIgI nam con
chIm. "rnosf Ia mf dI fhu nang ky frong cac cu c fhI ban sung
nhung fhuong khng phaI Ia nguoI chI n fhang," WInsfon Cuosf
ban ng noI, ng fa fung v dch va I In. "Trn canh dng ng y
hoan foan fhoaI maI va ban mf cach faI fnh nhf ma fI fung
chung kIn." IoI noI nay duoc nhu ng nguo I khac cng nhn, ho k
rang HomIngvay khng chI pha n xa nhanh dn khac fhuong ma
duong nhu con doc duoc y nghI cua con chIm, v ng bIf ngay duoc
no so ha nh dng nhu fh nao frong Ian gIo. Nhu ng nguoI ban y k
rang cac cuc dI san cua ng o Cuba hay Thung Iu ng Maf froI duoc
f chu c nhu nhung chIn dch qun su.
an bo cua HomIngvay Ia m f nhom an y dn ky Ia. Ho gm
nhung nha fh fhao quc f gIau co , nhu ng v fuong o Wosf PoInf
|ng fhuong noI nhung v fuong Ia nguoI f f), nhu ng v IInh mu c,
vo sI, d k, nhu ng fay d u bo, mInh fInh man bac |Cary Coopor,
IngrId orgman, MarIono IofrIch) va nhu ng nguoI fu g n dy
frn fhoaf fu ao Quy. M f frong nhu ng nguoI fu da cam on ng
da cho fIn va gIaI fhich rang anh fa da sng nhu ng fhang nam
hanh phuc o fraI fru ng gIoI cua nguoI Phap. "TI so khng bao gIo
qun," anh fa noI, "v mf su hIu Im nho ma fI b day fo I do."
HomIngvay cu ng yu mn nhu ng nguoI fhu c pha I C ng hoa
b Iuu day, dac bIf Ia nguo I asquo ma ng xom Ia fu f nhf frn
fh gIoI. Nhu ng nguoI ban khac cua ng bao gm - hay gm ca, v
nhIu nguoI frong s ho da chf - nhung nha quy fc Ty an Nha,
nhung chinh kha ch Cuba fhuc nhIu dang khac nhau, chu quan
ruou o ff ca cac fng Iop va dn fc, gIao vIn day fruof fuyf, fhu
ky hang d gIa dung, nhu ng fay gangxfo ChIcago, gaI dIm, nhung
ko naf ruou, nhu ng nguoI phu fra ch mu c fIn vaf frn bao, mf
phong vIn IIn X Iuu vong do fhanh frung, Max PorkIns,
Corfrudo SfoIn, Cng fuoc va nu Cng fuoc mIn WIndsor.
Lc Huy Bc (tuycn Jtcb JS
u o da v faI chinh hay xa hI nao, hu hf nhung nguoI
ban y du daf duoc su xuf sac frong mf IInh vu c nao dy da fhu
huf su quan fm nng nhIf cua HomIngvay. Ho cu ng chung
nhung phm ch f nao do: su du ng cam ca v fh chf In fInh
fhn kf hop vo I II cu xu dang fIn cy frong hoan nan. Ho Ia
nhung nguoI dan ng va dan ba dam chp nhn su nguy hI m va
do Ia mf nguyn nhn d ho gan bo chaf cho voI nhau.
HomIngvay cu ng da fu ng chp nhn nguy hIm va sng so f, nn
ng mang nhI u vf soo - raI suf fu frn dInh du cho dn gan
ban chn phaI.
Vf soo frn ban chn ng gIng nhu mf cy fhng gIang
sInh duoc khac nI o do, dy Ia vf soo fu ba muoI nam fruoc khI
ng b fhuong boI mf vIn dan sung cI n faI chIn hao gn
ossaIfo dI PIavo. Co vaI vf soo frn da du ng, nhung vf fo
nhf Ia ky nIm v mf bua fIc o orchosfor, Iondon. m 25
fhang 5 nam 1944, ng dang IaI xo v nha qua ch khng co don
fh chI c xo joop dm phaI mf foc nuoc c dnh o quang fruong
Iovndos. Vf fhuong cua ng phaI khu foI nam muoI bay muI,
nhung ng da fhao chI muI khu khI nam frn con fau dua ng
dn ox Croon oach vao nga y d b. Trn fran, frn vaI, ca nh fay
phaI va haI ng chn ng Ia nhu ng vf soo khac nhau ghI du
nhung su kIn khac nhau, do Ia cach ma cu chuy n cuc doI duoc
ghI du In co fh ng.
Ong sInh ngay 21 fhang 7 nam 1899 o Oak Park, ngoaI
ChIcago, noI ma dI Iuc duoc mIu fa nhu fhu d frung Iuu cua fh
gIoI. Ong Ia con fhu haI va Ia con fraI du fIn frong gIa dnh co
haI fraI bn ga I. Cha ng, CIaronco dmonds HomIngvay, Ia bac
sI d ru, mf nguoI khoo manh voI haI nI m say m frong doI Ia
san ban va cu ca. Mo ng, Craco HaII, fung Ia nguoI haf don ca
frong nha fho fhuc gIao hI ThIn chua gIao Thu nhf, gIa o hI
ma gIa dnh HomIngvay fn su ng. a say m m nha c va dac bIf
chu y bIn ngI nha fraf vua Xfuc Ion cua gIa dnh HomIngvay
fhanh mf phong hoa nha c rng khoang chin mof vung co buc
bIu dIn noI ma fhInh fhoang ba haf fhoo yu c u cu a khach moI.
Ca cha mo HomIngvay du c Iam guong cho con fraI. Cha fang
cu chI c cn cu du fIn khI rnosf chua dy ba fuI va khu
sung d u fIn khI cu In muoI; mo fang cu chIc dan vIIngxon.
Thay v fp dan, cu fhuong xuyn Ion dI cu.
y Ia h WaIIoon, ChIcago, noI gIa dnh HomIngvay fraI
qua nhu ng mua nghI ho cua ho. rnosf dI chn df va cam fhy
fhoaI ma I o nha hon Ia gIu a nhung ban bo an ma c banh bao o Oak
Park. ThInh fhoang, cha dua cu fhoo khI ng dI chua bnh faI
fraI nguo I da do o su frong rung. ac sI HomIngvay co caI du
nho frn mf co fh d s, mf dI maf don sac rf nho duoI hang
Ing may rm. NguoI fa con noI rang, vao mf ngay ho dop froI ng
co fh dm duoc nhung con bo mau vang cach xa bo h bn kIa.
Ong nI fIng Ia nguoI ban chIm dang bay, k ca hop Iy hay khng,
co In mf nguoI hang xom da phan dI rang ng dang vI pham
phap Iuf. "Khng anh huong g d n Iuf phap du, fhua ba," ng
hof In. "ChI ban chIm fhI ma!".
KhI rnosf muoI bn fu I va da Ion hon so voI fuI, cu
fhuyf phu c cha fra fIn cho cu fhoo hoc mf khoa dm bc duoc
quang cao o phong fp fh duc ChIcago. aI ho c du fIn co Io
cu ng Ia baI hoc cuI cu ng. rnosf duoc moI du voI Young
AHoarn, mf vo sI hang frung cu khI dang Iuy n f p cho dof fhI
du sap foI cua anh fa. "TI so dm nho nha ng fhI," AHoarn hua
voI c u; nhung ngay khI ho vua dm duoc my qua fh rnosf da
nam fha ng ca ng duoI san voI caI muI gay.
"TI bIf Ia anh fa so Iam fh voI mnh khI nhn vao maf anh
fa," rnosf noI voI mf nguoI ban.
"Cu khng so sao7"
"Co chu, anh fa dm manh nhu quy."
"TaI sao cu IaI quyf du voI anh fa7"
"TI khng so chuyn do."
Ngay hm sau, rnosf quay IaI phong fp fh du c, ff ca moI
nguo I du ngac nhIn. uong nhu dIu do khI n cho cac ho c vIn
khac cu ng xu su nhu vy va vaI nguoI frong s ho da xuf hIn o
baI hoc fhu haI. rnosf Ia nguo I ho c hf khoa va fIp fuc Iuy n fp
mn dm bc. HaI nam sau maf fraI cu b fhuong frong mf frn
du nha ngh va bac sI cho rang frong mf fhoI gIan maf kIa co
fh b anh huong. Ngay y cu Ion qua nhanh va Iun b fhuong.
Nam cu I cp o fruong frung hoc Oak Park, cu da hu v canh
phaI cho dI bong nI fI ng da Ia m fuf mf gIaI v dch nganh
gIao duc voI dI vansfon, nhung sau nay IaI chIn fhang frong
frn gIao hu u voI dI ToIodo. HomIngvay da phaI nghI ca haI frn
do v b fhuong.
o fruong ph fhng, cu fham gIa ff ca moI hoaf dng, fhoo
nhu su chu ng nhn cua nhu ng nguoI khac frong Iop vao nam 1917.
Cu Ia bIn fp vIn fun bao Trapozo cua nha fruo ng, phu frach
mu c fIn fuc va su kIn. C u cu ng vIf fruyn cho fap chi ra ha ng
quy cu a nha fruo ng, mf frong nhung fruyn do co fn Ia "SopI
JIngan," Ia fruy n du fay va ky fn fhf HomIngvay, voI nhn
vf chinh Ia nguoI IaI, rf nhIu doan dI fhoaI va haI pha gIf
choc frong bn frang. Cu choI frong ban nhac cua nha fruong.
Cu cu ng fhu c Cu Ia c b hung bIn, Cu Ia c b Hanna, noI ma
moI nguo I duoc ngho nhu ng baI fhuyf frnh cua cac fhanh vIn
xuf chu ng, va Cu Ia c b Sung cua cac chang fraI. n ca nh fham
gIa dI bong, frong nam cuI cp cu con fham gIa dI boI, quan Iy
dI san ban va vIf IoI c vu cho Iop. Nhung c u khng cam fhy
hanh phuc o fruo ng ho c va da haI In bo nha. Cac ban o Iop mIu
fa cu nhu mf anh chang c don, fhInh fhoang Ia mu c fIu cho
nhung fro dua, nguoI khng khIu vu cho foI fn nam cuI cp.
ua fhoo h so o fruong frung hoc, cu co mf fInh fh n canh
franh quyf IIf va mf khaf vong chay bong d vuof In. Cu
khng phaI Ia mf con nguoI fh fhao bm sInh, nguo I ma bang
cach nao do da hoc d vIf; fraI IaI cu Ia mf nha van va nha
nghIn cuu bm sInh.
Thang fu, df nuo c fham chIn fruo c khI c u ff nghIp va
HomIngvay c du qun nhung nhu ng nguoI kIm fra suc khoo da
IoaI cu v mf con maf yu. Cu quyf dnh khng vao daI hoc;
fhay v fh cu Ia m fhoo cach cua mnh Ia dn fhanh ph Kansas
va nhn Iam vI c cho bao Sfar, noI cu da chu ng mInh duo c mnh
Ia mf phong vIn moI va o ngh o frn mu c frung bnh. Co hI dI
ra nuoc ngoaI dn voI cu vao mua xun 1918 khI cu duoc fIn HI
chu fhp do dang fuyn m f don v IaI xo cuu fhuong phu c vu cho
maf frn IfaIy.
TIn fuyn yn fInh vao dm mung 8 fhang 7. HomIngvay,
khI y dong qun o osaIfo dI PIavo, dI v phia fra I quan saf frn
bo sng, cach chIn hao cu a nguoI IfaIy khoang mf fram mof. Mf
qua dan cI co Io n cua qun ao, IoaI dan vn fhuong duoc goI Ia
ngu II chng fau ngm da n frong bong fI. "KhI y fI da chf,"
HomIngvay noI voI Cuy HIckok ban ng. "TI cam fhy IInh hn
mnh hay mf ca I g do bay vuf ra khoI co fh, gI ng nhu anh cm
mf goc cua chIc muI xoa Iua ruf ra khoI fuI. No bay quanh qun
rI quay fro IaI nhp vao, fh Ia fI khng chf nua."
Qua ngu II chng fau ng m y chu a dy nhung vun fhop daI
fu nam II dn hon mf confImof ma v sau nhung ph u fhuf vIn
da fm fhy 237 manh gam dy chn ng. Co ba nguoI IfaIy o fram
quan saf, ff ca ho du b fIn phang mf chn. KhI HomIngvay
fInh IaI fh haI nguo I da chf co n nguoI kIa fh dang Ia hof.
HomIngvay co ng anh fa quay fro IaI chIn hao. HaI don pha cua
ao da chIu nhu ng chu m a nh sa ng vao ng va mf khu sung may
ban duI fhoo ng. Ong IaI b fru ng dan vao du gI va maf ca,
nhung I duoc dn hm fru n fruoc Iu c nga guc xung voI ganh
nang frn Iung. NguoI Iinh frn Iung ng da chf.
TaI bnh vIn, HomIngvay duoc fang fhuong Croco do
Cuorra, ba bang khon, m day qun cng d Argonfo aI VaIoro va
huy chuong hang nh cua qun dI IfaIy, kom fhoo no Ia khoan
fIn fro cp khoang nam muoI d Ia mf nam fu chinh phu. Ong
quay fro IaI Oak Park va o mua xun 1919 voI nhung fm hun
chuong va nhIu ky vf khac, bao gm mf mIng dm du gI moI
bang nhm, mf mIng xuong gho p o ban chn va nhung manh
kIm IoaI vun khac ma bac sI qun y khng fh Iy ra duoc; sau ba
muoI nam, by gIo mf frong nhu ng manh y vn con dang hoaf
dng frong du gI ng. Trong mf fhoI gIan daI, ng so ngu ngoaI
fru vao ban ngay, boI v ng so b n fung vao ban dm. Ong nghI
rang nu ng cu nham maf IaI frong bong fI fh IInh hn ng so
roI bo fh xac ma khng quay fro IaI. MaI Iu sau, o Ty an Nha
va Trung Qu c, ng mo I hoc duoc cach ham su hoaf dng cua fri
fuong fuong IaI va fro nn bang quan voI nguy hIm nhu mf
nguo I Iinh fung fraI co fh Iam. u sao, frong nhung nam du y,
ng cu ng fu op mnh Iao vao nguy hIm v fInh fh n canh franh
cua mnh va v ng dang chung mInh voI ban fhn rang mnh
khng so dIu do.
Truoc khI fhoo duI nhung mI nguy hIm moI, ng phaI fm
cho mnh mf cng vI c. Nam 1920 ng Iam vIc o ChIcago, bIn
fp vIn mu c nha df cho fo Tp doan hop fac My. Ong sng frong
can pho ng cua Y.K. SmIfh frn Noar Norfh SIdo noI ng gap
Shorvood Andorson va nhung ngh sI, nha van khac fhuc nhom
ChIcago. Cu ng o do, ng da yu HadIoy RIchardson, o Sf. IouIs,
mf nguoI ban cu a gIa dnh SmIfh. Ho da cuoI nhau vao fhang 9
nam 1921. Sau fun frang mf nga n ngu I o vung ru ng ChIcago, ho
dI Toronfo, noI HomIngvay IaI nhn Iam phong vIn. Khng Iu
sau, nhu ng cu chuy n cu a ng duoc xuf ban ky bang fn fhf
cua ng. Vao fhang 12 nam y, ng dn chu u nhu mf phong
vIn Iuu dng cho fo Sfar cua Toronfo.
Andorson da vIf cho ng mf Ia fhu gIoI fhIu dn Corfrudo
SfoIn, nguoI ma ng mu n gap. Ong cu ng gap zra Pound va fhu
day ng fa dm bc. Trong mf Ia fhu guI Andorson, ng k rang
Pound fhuong xuyn vuon cam fIn In voI vo uyn chuyn cua
mf chu fm dng hay fm b g do; nhung sau nay ng nghI do Ia
fInh fh n fh fhao d fhuong cua Pound d chp nhn mao hI m
bang Iong fu frong cua mnh. "Chu ng fI mn Corfrudo SfoIn," do
Ia IoI faI buf bang buf ch ghI o cuI Ia fhu y. Ro rang Ia
HomIngvay da cho ba xom nhung baI fho va nhu ng fIu fhuyf
dang vIf cua mnh. a fhich nhung ba I fho, nhung baI fho ma ba
nghI Ia fhang fhan va mang phong ca ch KIpIIng, nhung fIu
fhuyf fh ba fhy khng n. "Co qua nhIu doan mIu fa frong
cun sach ma khng co doan da c bIf hay. Hay ba f du IaI va
fp frung."
Ong da fuong fhuf chIn franh Hy Iap - Th NhI Ky cho
bao Sfar. Ong nghI mnh bIf ro v chIn franh fu khI quan saf
frn danh o AsIa MInor; va ng cu ng chu ng kI n su khung khIp
qua vIc quan saf cu c ruf IuI cua nguo I Hy Iap o Cang Smyrna
khI ho dp gay chn fruo c cua su c vf cho hanh Iy va d chu ng
chf hang fram con o ch nuoc can. Thang 11 nam 1922, ng dn
Iausanno du hI ngh fha o Iun v hoa gIaI hoa bnh gIua Hy Iap
va Th NhI Ky. HadIoy dn do d gap ng, mang fhoo ban fha o cua
ng frong mf caI vaII. o ga Iyon, ba d va II IaI foa mf Iaf d Iy
cc nuoc va chIc va II da b an cap. Va II dung ff ca moI fhu ma
ng da vIf va gom IaI cho dn fhoI gIan do, mf cun fIu fhuyf
da hoan fhanh, muoI fam fruyn va ba muoI baI fho - ff ca nhung
fac phm do du khng fh nho d chop IaI duoc fru fruyn Ong
gIa fI, dang chuyn vong quanh cac fap chi.
O fuI haI muoI ba, mf ban fhao khng phaI Ia mf faI hoa
fhu c su ma fhm chi no co n Ia mf dIm may cho HomIngvay, vIc
mf cap da khIn ng baf du vIf IaI va fp frung, nhu Corfrudo
SfoIn da khuyn. Ong suy finh vIc vIf Iach nhu fh ng dang
nghIn cuu hnh hoc ma khng dung sach huong dn va kham pha
ra cac nguyn fac khI da vIf fhanh fhao. zra va Corfrudo Ia haI
nguo I fhy cua ng. zra doc fruyn cua ng va ga ch bo h u hf
nhung finh fu bang buf ch mau xanh rI go I IaI cho ng. Corfrudo
fu han ch nhung IoI ph bnh chung chung, nhung ho du xom
xof va dI khI fan nhn. Sau nay, HomIngvay noI v nhung nam
moI vao ngh cua mnh, "Iuc do zra dung mf nua va khI ng fa
qua saI fh ban dung bao gIo phn vn v dIu y. Corfrudo Iun
Iun dung."
Nam 1923, cun sach nho du fIn cua ng xuf hIn o Phap,
do Ia cu n a cu chuyn va muoI baI fho, In o dang n ban rf
nho boI Confacf PubIIshIng Company. My cun duoc goI v Oak
Park va gy nn mf vu xcangdan o do. Nhu ng nguoI ha ng xom
da do c nhu ng baI fho fha ng fhan va nhn gIa dnh HomIngvay
nhu fh mf gIa dnh kha khaf kho ma IaI sInh ra mf fn fI
pham. Oak Park da sInh ra ba nhn vf nI fIng va ngay nay
nIm fu hao v HomIngvay cung ngang voI nIm fu hao v kIn
fru c su rank IIoyd WrIghf. u vy, co mf fhoI, fn fuI cua ho
da b nhn nhn qua fhn frong boI fo Oak Ioavos, fun bao cua
da phuong, v vIc CharIos J. CuIfoau, cung nguoI Oak Park, da
gy fhf vong frong vIc fm kIm ko am saf fng fhng CarfIoId.
Nam 1924, HomIngvay xuf ban quyn sa ch mong fhu haI
nhan d Trong fhoI daI chung fa, In mf fram bay muoI cu n boI
Throo MoufaIns Pross o ParIs. Khng nn In voI Trong fhoI da I
chung fa In bang chu hoa, fp fruyn xuf ban vao nam sau o Nov
York v no khng bao gm ff ca Ia fruyn ma chI Ia nhung mu
ngan va nhung phac fhao sac nof v cuc sng hu chIn, duo c In
xon gIua nhung fruyn frong fuy n fp sau nay.
Trong fhoI daI chung fa, In bang chu hoa, Ia mf fhf baI v
faI chinh. ChI In co 1335 ban va ban duoc vaI fram ban vao nam
1925, nam xuf ban. Quyn sach fhu haI cua ng v nuoc My Ia
Nhu ng fhac nuo c mua xun, nhung n ban ban duoc vao nam
1926 chI Ia dong suI chay nho gIof. Quyn fhu ba vI f v My cua
ng Ia mf fIu fhuyf, Maf froI vn moc, xuf ban vao mua fhu
nam do. No Ia mf fhang IoI, nhung khng phaI Ia mf fhanh cng
fuyf voI voI 26.000 ban ban duoc ngay frong nam du. RI, dn
dn, nguoI fa baf du d y fhy co mf su anh huong Ian rng phI
fhuong ma cun sach da gy nn frong fh h moI, fh h vua
fruong fhanh sau Th chIn I. HomIngvay cu ng nhu Iord yron
da Iam vao fh ky fruoc, mang dn cho Iop fhanh nIn nhu ng fhaI
d d baf chuoc va nhu ng kIu mu sng d noI fhoo. Ho khng chI
vIf gI ng ng n u ho vIf va dI fhong vaI hoI Iac Iu nhu ng nu
ho nhn fhy ng, ma ho con ung nhu cac nam nu nhn vf cua
ng, ham m mf mI u su Iac Iong va noI nang fhoo kIu dI
fhoaI cua HomIngvay hf frang nay dn frang kIa.
Trong khI do, chang yron cua fh h moI dang sng m f
cach khIm fn o ParIs, voI nhung chuyn nghI dng dn TyroI d
fruof fuyf va nghI ho dn Ty an Nha d xom du bo. Nhu ng
nguo I bIn fp cua cac fap chi baf du xum quanh anh, nhung ng
khng chp nhn IoI d ngh cua ho fru phI ho xuf ban chinh xac
nhung g ng da vIf. "NguoI fa khng fh mua ng y," sau nay
John PoaIo Ishop ban ng noI. "TI fnh co co maf voI anh y vao
hm anh y fu chI IoI d ngh fu mf frong nhung bIn fp vIn
cua ng Hoarsf, ma nu chp nh n khoan nhun buf do fh anh so
sng fhoaI maI frong nhI u nam. y gIo anh y dang sng o phia
nghIa frang Monfparnasso, frn xuong vo cua mf nguo I ba n,
frong can phong nho va frng fraI chI co mf chIc gIuo ng va mf
caI ban, mua bua frua fu nguoI ban rong khoaI fy chIn chI hf co
nam xu".
Nu khI y ng sng mf mnh Ia boI v cuc hn nhn du
fIn cua ng fan vo va va o fhang ba nam 1927 da kf fhu c bang
vIc Iy d. CuI nam y, ng cuoI PauIIno PfoIffor, mf nguoI vIf
v fhoI frang, foc don, Iam vIc cho fo bao Voguo o ParIs, nguo I
cu ng gI ng HadIoy, fhuo nho sng o Sf. IouIs. Cung voI nguoI vo
moI, HomIngvay quay fro IaI nuoc My, noI ng fIp fuc vIf CIa fu
vu khi, fIu fhuyf chIn franh ma ng da cho doI muoI nam d
vIf. Tac phm duoc hoan fhanh vao cuI nam 1928, sau khI gIa
dnh HomIngvay n dnh cuc s ng o Koy Wosf, fhanh ph cu c
nam cua df nuoc.
Trong suf nhung nam o Koy Wosf, fu nam 1928 dn 1938,
Ia nhung nam ma ng co duoc danh fIng cu a mnh nhu mf ngu
dn, mf fho san fhu Ion, mf nha fh fhao foan dIn. M f fhoI
gIan sau chIn franh, ng da gap rac rI v nhung vf fhuong cua
mnh va d b mf moI. Mf nguoI ban khoo manh cua ng da noI
voI Corfrudo SfoIn. "rnosf rf mong manh. f cu khI nao anh y
choI mn fh fhao g fh co mf b ph n nao do IaI b gay vo, canh
fay, ng chn hay du." Nhung ng fIp fu c mf su c va dI khI
phaI c gang Iam moI vuof qua duoc bf IoI cua mnh, o Koy Wosf
nhung nam do ng da pha f frIn kha nang chu du ng gIoI, dy ban
IInh. "Ong y Ia mf ngu dn doo daI," fhuyn fruong fau danh ca
JackIo Koy noI, anh fa Ia nguo I fhuong xuyn dI cu voI ng. "Ong
cu ca suf ca ngay, rI d nguyn qun ao nam ngu frn boong
frong khI fau chay va IaI fIp fuc cu vao sang hm sau."
Nam 1933, ng baf duoc con ca kh ng I du fIn cu a mnh,
mf con ca kIm nang gn haI fa ruoI, con ca ng da da nh bang Iao
moc frong sau muoI Iam phuf ma khng cn mf dung cu nao
khac. "No nhay vof nhu mf ApocaIypso," ng noI. Ong baf du
bIf chI n du vo I con ca cua mnh va koo nhanh chu ng In boong,
fruoc khI Iu ca mp co fhoI gIan xu xo chu ng. Sau khI fro v fu
chu PhI vao nam 1934 - voI mf b suu fp du fhu fuyf voI d
froo va nhung chf II u chi if Ia du cho mf cu n sach, Nhu ng
ngon dI xanh chu PhI - ng da co mf chIc fhuy n cu, chIc
PIIar, dong fhoo fhIf k cua ng o xuong do ng fau rookIyn. Ong
da fu ho c ngh dI bIn ngay khI ha fhuy va dua chIc PIIar dn
ahamas. TaI ImInI, ng da cu duoc mf con ca ngu nguyn von
du fIn - con vf nang g n mf fa ruoI - da fung b san o vung
bIn do bang dy cu gung.
o Ia mu a ho nam 1935 o ImInI, mf mua cu Io n khI ng
cu duoc kha nhI u ca kI m va doaf gIaI frong cuc fhI cu ca . HI
do, co mf mI ac cam gIua dn dao va khach du Ich dn cu ca va
HomIngvay da c Iam nguI nhu ng nguoI dn da phuong bang
vIc fao co hI cho ho fhI du. Ong bo ra 200 d Ia cho bf cu aI co
fh fru duoc bn hIp voI ng frn san du va da co rf nhIu dn
da phuong fhu Iam dIu do, nhung khng aI fru duoc bn hIp.
Tom Hoonoy, nha v dch quyn Anh hang nang nguo I Anh, cu ng o
ImInI du mua ho do fruoc khI san du duoc xy dung va ng fa
da dm bc voI HomIngvay frn baI bIn. Ca dao foI xom frn du
y, cuI cung Tom noI, "Ta hay dung caI fro nay dI. Chung fa du
chang v caI g ca, Io ra chu ng fa phaI duoc fra v fr n du."
HomIngvay fro IaI ImInI vao nam sau khI nI chIn n ra o
Ty an Nha, quc gIa ng yu mn nhf sau df nuoc cua mnh.
ChIn franh da fhu c fInh Iuong fm xa hI cua ng, b phn duong
nhu khng con hoaf dng hoac da chf. Ngay khI y ng bo ra
40.000 d Ia fIn rIng cua mnh d mua nhu ng chIc xo cu u
fhuong cho qun dI cng hoa. fhu fhp fIn fu c, ng da dI rf
nhIu chuyn d n Ty an Nha voI fu cach Ia phong vIn cua IIn
doan bao chi ac My. Trong suf nhung chuyn dI daI ngay ra maf
frn, ng fro fhanh ban cu a nhung fhu IInh qun su . Ong dang
fhu c hI n mf khoa sau daI hoc v chIn franh, sau nhu ng dIu
hoc duoc o IfaIy va cac baI hoc v chIn fruo ng voI nguoI Hy Ia p o
AsIa MInor.
Marfha CoIIhorn cu ng o Ty an Nha, Iam phong vIn chI n
franh cho fo CoIIIor, va c da gap HomIngvay o Koy Wosf khI c
xung do voI mo d phong vn ng. o Ty an Nha, HomIngvay
da doc fruyn cua c, cho c nhung IoI khuyn va rI yu c. Ong Ia
nguo I Iang man fu ban chf, ng yu nhu mf cy dc cn Ion d
gu c xuyn qua fng cy fhp; ng cung co finh dao duc chu nghIa,
duc finh khI n ng gIu mnh franh dn du nhung bua fIc ruou
ccfaI d fan fInh phu nu. KhI yu, ng mun cuoI va sng frong
hn nhn, va ng xom kf cu c cua hn nhn nhu mf fhf baI ca
nhn. Tuy nhIn, vIc Iy d chua nga ngu vao In fruoc khI ng fro
v fu Ty an Nha va ng pha I vIf fIp Chung nguyn hn aI.
Ong da In k hoach d vIf mf cun fIu fhuyf v nI
chIn Ty an Nha k fu nhu ng chuy n dI du fIn frong fhoI
chIn cu a ng dn MadrId. Ong da noI voI Andro MaIraux, nguoI
sau nay Iam phI cng cho pho Cng hoa va ho da nghIm fuc dng
y chIa dI cuc chIn cho nhau; MaIraux so vIf moI fhu cho dn
cuc fhf baI cua nguo I IfaIy o rIhuoga vao fhang fu nam 1937.
MaIraux vIf nhanh - rf nhanh, HomIngvay nghI - va cun fIu
fhuyf daI cua ng fa, cun Hy vong sau nay duoc dch ra fIng
Anh va duoc xu f ban vao fhang 12 nam y. HomIngvay vIf
chm hon va MadrId da fhf fhu du nam 1939, fruoc khI quyn
sach duo c baf du.
Thm chi ng con nghI rang co Io ng vIf Chung nguyn
hn aI qua nhanh. "Nhung quyn sa ch khng hoan foan vIf v nI
chIn," ng gIaI fhich, "no co ff ca moI fhu fI bI f v Ty an
Nha frong muoI fam nam." Chung nguyn hn aI Ia quyn sach
yu fhich cua HomIngvay frong nhu ng cu n fIu fhuyf cua ng.
HaI doan ng fhich doc IaI Ia vI c gIf fay ky bInh ranco frn
fuyf va cuc chIn du cua I Sordo frn dInh d I, ng noI v
chung, "y Ia cach ma mI mf du kich fung chIn du." Suf
chIn franh Th gIoI II, cun fIu fhuyf nay duoc su du ng frong
ca qun dI Nga va My nhu mf cun cm nang v chIn franh du
kich.
Hu hf quyn Chung nguyn h n aI duoc vIf o can phong
frn go c fng nam cua khach san Ambos Mundos o Havana. KhI
ng mang ban fhao In mIn ac vao mua ho nam 1940, sau muoI
bay fhang Iam vIc du dan, fh vn phaI sua IaI, v fh ng daf
mf foa rng frn xo Iua dI fu MIamI. H fhng may dIu hoa da
hong, nhung ng Iam vI c fhang mf mach dn Nov York va ban
fhao da san sang d In. KhI nh n IaI ban In fhu ng mang dn
khach sa n arcIay va chu a frong suf chin muoI fIng dng h
khng roI pho ng. Sau do ng fhu gIan cu ng voI nhI u ban fhn.
amon Runyon, mf nguoI frong s do noI, "ChI va I nguoI co fh
chu du ng duoc d cang cua vIc khng fhu gIan Iu nhu fh cua
anh y."
Mung 4 fhang 11 nam 1940, vaI ngay sau khI Chung
nguyn hn aI duo c xuf ban, o Koy Wosf, PauIIno da dng y Iy d
voI Iy do b rung bo. Ngay 21 fhang 11, rnosf cuoI Marfh
CoIIhorn o Choyonno, WyomIng. Chuy n du Ich fun frang mf
cua ho Ia chuyn dI Trung Qu c voI fu ca ch phong vIn chIn
franh. Ngay sau khI ho fro v Havana, HomIngvay baf fay vao
vIf quyn fIu fhuyf moI ma nguyn nhn su duf quang cu a no
Ia do chI n franh, k fu khI ng baf du vIf no.
Ro rang, Iu c baf du no khng phaI Ia fIu fhuyf chIn
franh, nhung ng vIf quyn sach nhu m f cuc fham hIm vao
vung df chua xac dnh. Ong bIf ro muc dich cua mnh, nhung
mu c dich co fh fhay dI. Ong bIf huong dI cua mnh, nhung
khng bIf mnh so dI bao xa va so fhy g frn hanh frnh mI
ngay cua chuyn dI. Thuc dy vao Iuc sang som, ng c Iam vIc
bn ban khoang fam fIng, frong nhu ng ngay o Koy Wosf ng baf
du Iam vIc Iuc sau ruoI. Truoc khI baf du, ng doc IaI nhu ng g
mnh da vIf - frong cun fIu fhuyf y, ng doc Ia I nua cuI, dI
khI Ia haI, ba chuong. Chu ng khIn ng Iy duoc phuong huo ng va
ng san sang vIf fIp.
Ong vIf fIu fhuyf bang buf b va PauIIno fhuong no I rang
ng fu duy bang nhung ngon fay. Sau faI nan xo hoI nam 1930,
khI bac sI no I ra ng co fh ng mf kha nang su du ng canh fay, ng
da so rang ng khng fh vIf fIu fhuyf duoc nua. Mf nguyn
nhn khac khI n ng vIf bang bu f ch, nhu ng no I, Ia, "Co ba
cach xom khac nhau khIn nguoI doc co duoc dIu anh fa mun.
u fIn Ia khI anh doc qua no, r I khI no duoc danh may, anh co
duoc co hI d su a chua, va IaI doc ba n In fhu. VIf ban d u fIn
bang buf ch mang IaI cho nha van co hI sua chua ba In."
"Cach ff nhf d dung IaI," ng noI "Ia khI anh dang fIn
hanh ff va khI anh bIf dIu g so xay ra fIp fhoo. Nu anh Iam
nhu fh mI ngay khI anh dang vIf fIu fhuyf, anh so khng bao
gIo gap fro ngaI." Nhu vy, nu vIc vIf Iach hang ngay cua ng
kf fhuc o mf chuong, ng Iun vIf fI fhIu Ia mf cu cua
chuong fIp fhoo, d khng b vuong IaI o dIm chf. Thuong
fhuong ng khng vIf qua muoI haI ruo I, fuy nhIn fhInh fhoang
ng Iam vIc fhm haI fI ng dng h nua. Ong nghI fhf saI Im
khI Iam vIc qua nhIu frong m f ngay ma nguoI fa da qua mf d
co fh fIp fuc vao sang hm sau. KhI ngung IaI, ng dm hf
nhung chu mnh da vIf, fung chu mf, rI ng goI Rono, cu phuc
vu, mang cho ng mf Iy gIn pha fonIc fo.
Ong Ip mf h so v kf qua Iam vIc hang ngay cua mnh.
Tun cuI cung cua fhang ba ng vIf duoc 485 chu vao fhu haI,
516 chu vao fhu ba, 638 chu vao fhu fu, 912 chu vao fhu nam va
276 chu vao fhu sau, fng cng Ia 2827 chu frong mf fun. Thu
bay ng dI cu frn chIc fhuyn PIIar va chu nhf ng Iam mf
chuyn fham hI m dn Mafanzas voI umby. Ong cu ng ghI IaI ky
Iu c cua nhu ng nga y vIf if, gIng nhu 276 fu vao fhu sau - khI ng
vIf nhu ng frang mIu fa frong mf fIu fhuyf. I fhoa I fh
nhanh hon, ng noI rang nu ng co bn nguo I noI chuyn voI
nhau fh ff ca moI fhu so frI qua nhu mf gIc mo.
KhI vIf, HomIngvay Iam vIc cf Iu c; rI khach khua dn
dung vao bua frua va ng fhI khng nghI v cng vIc cua mnh
nua. "u ng Io Iang g v no cho foI khI anh vIf fIp vao ngay hm
sau," ng khuyn mf nha van fro. "ang ca ch y fI m fhuc cua
anh so Iun Iam vIc vo I no. Nhung n u anh nghI v no mf cach
fInh fao hoac anh Io Iang v no, anh so gIf chf no va du oc anh
so mf moI fruoc khI anh baf du." y Ia ng dang noI v vIc
vIf mf fIu fhuyf, ma cng vI c phaI koo daI fu ngay nay qua
ngay kha c. Con dI voI fruyn ngan, ng co mf nguyn fac khac
han. Ong nghI v chung frong m f fhoI gIan daI, co Io Ia nhIu
nam, cho foI khI chung ro rang frong fm fri ng, rI khI fm
frang phu hop dn, ng ngI xung may chu va go chung ra, co Io
chI mf va I ch sua chua frn frang du, con nhu ng frang fIp
fhoo fh khng sua g ca. Co I n, ng vIf ba fruyn frong mf
ngay, frong do co Rang dI fua da n voI fra ng, mf frong nhung
fruy n ngan hay nhf cua ng.
Sau khI ban fhao du fIn cua mf cun fIu fhuyf hoan
fhanh, ng xom xof ky Iuong ban danh may, "caf bo hf nhu ng ch
rac ruo I" nhu ng noI. ng khng dung fhu bf cu caI g mnh vIf
ma dI voI ng co vo gIa dI va khoa fruong. Ong fIn rang, nu mf
nha van da fung xuf ban mf caI g do gIa dI, no so pha hong
moI fhu khac ma anh fa da Iam, gIng nhu mf qua fao fhI frong
fhung vy. Mf phn con boI v ng daf ra nhung fIu chun cao
hon cho ban fhn, ng Iam vIc Iu hon cho mI fIu fhuyf fhanh
cng. Nhung fhac nuoc mua xun khng fhu c su Ia mf fIu
fhuyf, nhung fI fhIu no cu ng k mf cu chuyn v fIu fhuyf
daI va ng vIf no frong ba y ngay. Ong mf sau fun vIf ban fhao
du fIn cua Maf froI vn moc va nam fhang d xom IaI. Ong vIf
CIa fu vu khi mf mf nam va Chung nguyn h n aI hf muoI
bay fhang. Cun fIu fhuyf moI cu a ng so mf nam dn sau
nam, sau khI fru dI phn cng vIc cua ng frong fho I gIan chIn
franh o bIn, froI va maf df.
" ghof cng vIc," ba Mary noI: nhung ng cu ng yu cng
vIc va quy fhoI gIan. KhI ngu ng vIf mf fIu fhuyf ng cam
fhy nhu cung mf Iuc frn franh ca vuon da dang va xIng xich.
Ong nghI v vIf Iach nhu mf ngh ma ng vn dang hoc va noI
rang ng so hoc ngh nay cho foI khI chf. oI v ng Iun bIf ng
nghI rang mnh co fh day nhIu nguoI kha c, no gIu p Iam sang fo
nhung y kIn frong du ng, ng no I. "TI fhich day," ng noI fhm
vao, "va quy canh fro". TI fhich duoc xom ho Iam vI c va fruyn
daf nhu ng g mnh co fh."
"ung danh gIa fhp HomIngvay cua cac anh," Arfhur
KoosfIor noI frong mf chuyn vIng fham gn dy. "NoI g dI nua
fh ng y vn Ia nha van vI daI nh f dang con sng." an fhn
HomIngvay cung fhuo ng noI v nhu ng nguoI khac, nhung nguo I
ma ng nguong m v co faI nang fhIn bm vI daI hon. Ong nghI,
auIknor co faI nhf so voI bf cu aI - "nhung ng fa cu fIp fuc
vIf sau khI da mf moI va dIu do co vo duo ng nhu ng fa khng
bao gIo vuf bo nhung fhu v dung. TI han so hanh phu c nu duoc
Iam dI u do cho ng fa." HomIngvay nghI, ng kIm soaf faI nang
cua chinh mnh nho ky Iuf va su kIn fr, va boI IoaI bo ff ca
nhung g duoc vI f o duoI mu c fIu chun cu a mnh. Ong pha n dI
vI c b bnh Iu n nhu mf nha van bo phaI hay dn fc bang mf
Iun dI m ra ng bf cu nha van na o dang gIa d doc fh dich fh do
Ia mf nha van.
"y Ia mf IIn doan kho d fham gIa," ng noI. "ong da Ia
fIu chun, nhu ng sn bong co khac nhau, nhung ff ca du ff.
Chang co cu nay frm fro ng nao. ung k dn chu ng co. Cu ra sn
va Iam nhIm vu cua anh. Anh khng fh Ia m duoc dIu do u7 Vy
fh du ng co dua ra nhung phan xof v cac su kIn ra ng anh Ia mf
nguo I da phuong hay mf ko say ruou, hoac hn hn bo fro Ia I vao
frong ba o fhaI cu a aI do, hoac co su Iua ga f hay fI ng ran c I.
Anh co fh Iam hay khng Iam dIu do frong caI IIn doan fI dang
d cp dn y! Va anh chI phaI Ia m dIu do mf In d duoc nho
boI mf nguo I na o do. Nhung nu anh co fh Iam dIu do fu nam
nay qua nam kha c fh co rf nhI u nguo I so nho va ho so k cho
con ho va con ho so k cho chau ho ghI nho, va nu do Ia nhung
quyn sa ch ma nguoI fa co fh doc. Va nu no du hay fh no so fn
faI maI maI."
1949
ao Thu Hang dch
PHONC VN HMINCWAY
A. . Hofchnor
Nam 1958, faI Kofchum, fhoo IoI moI cua cha c O Connor,
HomIngvay fra IoI pho ng vn cu a 40 hoc sInh frung ho c. aI
phong v n do A. . Hofchnor fhuc hIn. Nhan d do chung fI fu
daf.
HoI: Thua ng HomIngvay, ng baf du vIf sach nhu fh
nao7
Tra Io I: TI Iun mun vI f. TI vI f frn gIy hoc fro, vIc
du fIn cua fI Ia vIf. Sau khI hoc xong frung hoc, fI dn fhanh
ph Kansas Iam vIc o ba o NgI sao. o Ia cng vIc bao chi bnh
fhuong: AI ban aI7 AI dp pha caI g7 o du7 KhI nao7 Ra Iam sao7
Nhung khng bao gIo co faI sao. Thuc su khng h co faI sao.
HoI: V quyn Chung nguyn h n aI - fI bIf ng dang o
Ty an Nha, nhung ng Ia m g o do7
Tra IoI: TI dn do d Iy fIn fuc v cuc nI chI n Ty an
Nha cho IIn doan bao chi ac My. TI dua my chIc xo cuu
fhuong v phia cng hoa.
HoI: TaI sao IaI v phia cng hoa7
Tra IoI: TI fhy su khoI du cua nn cng hoa. TI da o do
khI vua AIfonso fhoaI v va chung kIn nhn dn vIf ban hIn
phap cua mnh. o Ia nuoc cng ho a cuI cu ng duoc fhanh I p o
chu u, fI fIn fuong vao fh ch y. TI fIn pho cng hoa so
fhang frong cuc chIn nay va so co mf nuoc cng hoa ff o Ty
an Nha ngay nay. Mo I nguoI du fham gIa vao cuc chIn y,
nhung bIf ro nhu ng nguoI Ty an Nha, fI fIn Ia nuoc c ng hoa
so fng khu hf nhu ng g khng phaI Ia Ty an Nha dI khI chIn
franh k f fhu c. Ho khng mun bf ky ko nao khac xon vao cng
vIc cua ho.
HoI: Hoc vn chinh fhu c cu a ng Ia g7
Tra IoI: TI ff nghIp frung hoc Oak Park - o IIIInoIs y ma.
RI fhay v fIp fuc dI hoc fI IaI fham gIa chIn franh. KhI fI fu
chIn fruong fro v fh da qua mu n d dI hoc. Ngay y chua co C.
I. III.
HoI: KhI baf du mf cun sach, chang han nhu Ong gIa va
bIn ca, ng da fhu fhp y fuong nhu fh nao7
Tra IoI: TI bIf nguo I dan ng voI mf con ca frong hoan
canh nhu fh. TI bIf chuyn da xay ra frong mf con fhuyn frn
bIn va chuy n da nh nhau voI con ca. Nn fI dua nguoI dan ng
ma fI bIf da haI muoI nam y vao va fuong fuong ng fa frong
nhung fnh hung y.
HoI: Ong da phaf frIn phong ca ch vIf cua mnh nhu fh
nao - co phaI ng Iam fh d ban, d sang fa o fhoo yu cu cu a dc
gIa7
Tra IoI: Nu fI co fh dIn daf mf cach dy du moI vIc
fhu c su nhu fh nao fh vI c sang fa o fhuong xuyn Ia rf kho, fI
vIf vu ng va caI vung y nguoI fa goI Ia phong ca ch cua fI. Tf ca
nhung Im I n va vung v du d nhn fhy, va ho go I do Ia phong
cach.
HoI: Ong vIf mf quyn sach bao Iu7
Tra IoI: Iu do fuy fhu c vao quyn sach va su fIn frIn
cua no. Mf quyn sach hay co khI phaI m f dn m f nam ruoI.
HoI: Ong Iam vIc my fIng mf ngay7
Tra IoI: TI dy Iuc sau gIo va c khng Ia m vIc qua muoI
haI gIo.
HoI: Muo I haI gIo dm7
Tra IoI: MuoI haI gIo frua.
HoI: Ong da bao gIo fhf baI chua7
Tra IoI: Anh fhf baI mI ngay nu anh khng fI n hanh ff.
KhI vIf In du fIn anh khng bao gIo fhf baI. Anh nghI fhf
fuyf voI va dy Ia fhoI dIm ff cu a anh. Anh cho rang mnh vIf
ff va fhu v v dIu do rf nhIu nhung dy Ia anh fu nghI fh
chu khng phaI nguo I doc. NguoI doc khng hu ng fhu Iam du.
Sau nay khI anh bIf Ia phaI vIf cho nguoI doc fh khng con d
nua. Thu c f khI cuI cu ng anh nho IaI bf cu ca I g mnh da vIf
fh anh so fhy vIc vIf Iach kho khan dn nhuong nao.
HoI: KhI ng co n fro va mo I vIf I n du, ng co so ph bnh
khng7
Tra IoI: Chang co g pha I so ca. KhI mo I baf du vIf fI
khng kIm ra fi fIn nao ca, chI c hf suc vIf cho fhf hay. TI
fIn vao nhu ng g mnh vIf - nu ho khng fhich no, fh dy Ia II
cua ho; sau nay ho so hoc d fhich no. Nhung fhf ra, fI khng
quan fm g d n chuyn ph bnh ca va cu ng khng gn guI fIp
xu c voI nhu ng IoI ph bnh y. KhI anh moI baf du vIf fh nguoI
fa chang d y g dn anh du. y Ia su may man cua Iu c moI baf
du.
HoI: Ong co bao gIo Iuong fruoc su fhf baI khng7
Tra IoI: Nu anh Iuong fruoc su fh f baI fh anh so fhf baI.
I nhIn, nu anh fh f baI, fh anh phaI Iuong fruoc chuyn g so
xay ra, va anh phaI In k hoach fhao go cho mnh - nu khng fh
anh qua Ia fI da - nhung anh khng finh fruoc duoc su fhf baI
cua vI c mnh Ia m du. CIo dy fI khng mun anh nghI Ia fI
khng bao gIo b do doa, nu anh khng kIm ch duoc nI so cua
mnh fh cng vIc so khng fIn frI n duoc.
HoI: Ong co pha c fhao mf quyn sa ch fruo c khI vIf hoac ghI
chop fhf nhIu khng7
Tra IoI: Khng, fI cu vI c baf du. Su hu cu fhoaf fhaI fu
nhung kIn fhu c ma anh co. Nu anh sang fao fhanh cng, no con
fhf hon caI ma anh c nho IaI. CaI dI Ion con d chp nhn hon
ca caI fhf. Nhung nguoI vIf hu cu, nu ho khng qua fhIn v
hu cu, ho so fro fhanh nhung ko noI dI rf fhanh cng.
HoI: Ong da vIf duoc bao nhIu cu n sach7
Tra IoI: TI nghI Ia muoI ba cun. a ng y chua nhIu,
nhung fI pha I mf mf fhoI gIan daI cho mf quy n sach va fI
con fhich nghI ngoI gIua haI quyn. Hon nu a, co qua nhIu chIn
franh va fI phaI bo vIc vI f Iach cu a mnh kha Iu.
HoI: Trong fIu fhuyf cu a mnh ng co vIf v ban fhn
khng7
Tra IoI: Nha van fh co n bIf ro aI hon nua7
HoI: Ong mf bao nhIu nam, fhang d vIf quyn CIa fu
vu khi7
Tra IoI: TI baf du vIf vao mua dng o ParIs va fIp fuc
vIf o Cuba, o Koy Wosf, IorIda vao du xun, rI o PIggoff, rI
noI o cua b mo vo fI o Arkansas; vIf fIp o fhanh ph Kansas,
noI sInh mf frong nhung fhang cu nha fI va vI f xong o Ig
Horn, WyomIng vao mua fhu. an phac fhao d u fIn mf fam
fhang, nam fhang nua vIf IaI, ff ca Ia muoI ba fhang.
HoI: Ong co bao gIo fhy nan - ng co bao gIo bo do mf
quyn sach khng7
Tra IoI: Nan fh co nan nhung khng fh bo do duoc - cung
chang co cach na o khac. Ong Joo IouIs da noI rf hay Ia - anh co
fh chay nhung anh khng fh frn.
HoI: Co bao gIo ng dua nhn vf cu a mnh vao mf dIm bi
ma ho khng sao fhoaf ra duoc khng7
Tra IoI: a, anh c franh dIu do con nu khng fh anh so
chang vIf duoc nua.
HoI: Tf ca nhu ng fruy n nay ng du vIf v chu PhI faI
sao ng fhich chu PhI d n fh7
Tra IoI: Co vaI df nuoc anh rf yu mn, nhung co nhung
nuoc anh khng fh chu dung duoc. TI yu chu PhI. Co my noI
o Idaho nay rf gIng voI chu PhI va Ty an Nha. o Ia Iy do
khI n nhIu nguoI asquos dn dy.
HoI: Ong doc rf nhIu phaI khng7
Tra IoI: u, fI do c Iun. Trong ngay khI fI khng vIf hoac
khI fI khng mun nghI v no, fh fI doc.
HoI: Ong co nghIn cuu nhung nguoI fhf cho fac ph m cua
mnh khng7
Tra Io I: TI so khng dI bf cu noI nao v mu c dich y; fI chI
dI noI na o cuc s ng cua fI fhI fhuc. Co nhu ng dIu anh Ia m boI
v anh fhich, nhung dIu con IaI anh Ia m v baf buc. Trong khI
Iam nhu ng vI c do anh so fm fhy nhung nguoI ma anh so vIf v
ho.
HoI: Chu ng chau vIf fIu Iun va fruyn frong suf fhoI
gIan o fruong. VIc do hnh nhu khng kho Iam. Pha I khng ng7
Tra IoI: Khng kho fi nao ca. Tf ca nhu ng g ca c ban cn Ia
mf dI faI hoan chInh o mu c fuy f dI, su fn fuy vo I cng vIc
nhu IInh mu c fn fuy voI Chua cu a mnh, su gan da cua m f fn
frm, chang bn fm dn bf ky chuyn g khac ngoaI chuyn vIf,
va cac ba n phaI dam mnh frong do . Iu do fhf don gIan. Chang
cn phaI bn fm g ca. NhIu nguoI phaI vI f v baf buc. Chang
co Iuf I nao ngan cm ca, dIu do Iam ho hanh phuc frong khI
vIf, vIf co fh an u I ho. Nhung nhu ng nha van b baf buc nay
khng nn vIf. Nu anh fa cu Iam, anh fa so chu s phn cua
mf kIn fru c su b op buc, cuI cu ng chI con IaI mf mnh nhu
anh chang fhI ko n fagf mIn cuong vy.
HoI: Iam fh nao ng hoc duoc nhI u fhu fI ng fh7
Tra IoI: ang ca ch sng ngay frong nhung nuoc y. TIng
IafInh fI duoc hoc o fruong da gIup cho vIc hoc ngoaI ngu d
dang hon, dac bIf Ia fIng IfaIy. TI o IfaIy gn nhu suf cu c
chIn franh fh gIoI In fhu nhf, fI hoc fI ng rf nhanh va nghI
mnh noI cu ng kha ff. Nhung sau khI b fhuong fI phaI danh
nhIu fhoI gIan bn c ma y xoa bop, fp Iuyn ca I chn b fhuong,
fI kf ban voI mf fhIu fa nguoI IfaIy, nguoI cu ng dang dI u fr
bang ma y. TI noI voI anh fa rang fI nghI fIng IfaIy d hoc. Anh
fa khon fI noI ff. TI bao khng dang ngoI khon nhu fh v fhu
fIng do qua d hoc.
"Nu vy", anh fa noI, "anh nn ho c ngu phap". Vy nn fI
baf du hoc ngu phap IfaIy va fI khng noI frong nhIu fhang.
TI nh n fhy d hoc ff ca nhung ngn ngu Rman d hon fh
phaI doc bao - bao Anh vao buI sang va nhu ng fhu fIng khac vao
buI chI u - do Ia nhung fIn fu c su kIn gIng nhau nn no da gIup
fI hIu duoc bao buI chI u.
HoI: Sau khI vIf xong mf quyn sa ch, ng co doc IaI khng7
Tra IoI: Co. Hm nay fI da doc va vIf IaI bn chuong. an
bung bu f khI dang hang haI, nhu mf nha hu ng bIn, va chu a IaI
khI da bnh fInh hon.
HoI: Ong fhuong vIf bao Iu7
Tra IoI: Khng qua sau fIng. Sau khoang fhoI gIan y fh
ban da qua mf va khng con sa ng suf nu a. KhI dang vIf mf
quyn sa ch, fI c vIf hang ngay fru fhu ba y. TI khng Iam vIc
vao fhu bay. Ia m vIc vao fhu bay fh fhf xuI quy. I khI fI
cu ng c Iam nhung vn ruI nhu fruo c.
ao Thu Hang dch
|Trich fu cun Papa HomIngvay cua A. . Hofchnor,
NX anfam books, Nov York, 1967).
"TOI HOC VIT
NC CACH XM TRANH AO TANC"
HIIIIan ross
Sang hm sau, nguoI mo cua ngI nha HomIngvay cho fI Ia
PafrIck, mf cha ng fraI fro fm fhuoc, fhon fhung vo I dI maf fo
va khun maf d xu c dng. Cu mac chIc qun fhuong bang vaI
fIanon, mf chI c so mI frang ho c , gIay d bang va bif ff ArgyIo.
a HomIngvay dang vIf fhu o ban. KhI fI vao, ba nhn In va
noI: "Ngay khI Papa mac xong qun ao, chung fa so dI xom franh."
a quay fro IaI voI Ia fhu cua mnh.
PafrIck noI vo I fI rang, cu da san sang danh ca ngay d
xom franh va cu da vo duoc my buc. " phaI quay IaI dy d an
frua vo I ng ScrIbnor", c u noI, va noI fhm Ia ban fhn c u so o
IaI fhanh ph cho foI sang hm sau, khI vo chng HomIngvay roI
dI. In fhoaI roo, cu c m may. ", con nghI CIgI goI cho b
dy," cu hof voI vao frong phong ngu.
HomIngvay xuf hIn, mac chIc so mI, dn bn dIn fhoaI.
"Khoo khng, cu bo7" ng noI vao may rI hoI CIgI co xung Inca
vao ky nghI foI khng. "VuI mu ng duoc don anh o duoI nay, CIgI
a," ng noI. "Anh bIf con moo ma anh fhich chu 7 CaI con ma anh
daf fn Ia SmoIIy, dung khng7 Chu ng fI da dI fn no fhanh
csfasy. MI m f con moo cua chu ng fI du bIf ro fn cua
chung." Sau khI ga c may, ng noI voI fI rang CIgI Ia mf fay sung
cu khI - rang khI muo I m f fuI anh fa da daf gIaI nh frong gIaI
v dch ban sung cua Cuba. "o co phaI Ia "fruo gon" khng Chuf
nhaf7" ng ho I.
"ung dy, b a," PafrIck noI.
TI mu n bIf "fruo gon" nghIa Ia g, HomIngvay gIaI fhich
do Ia fu Iong fIng Anh nghIa Ia "fhng fIn", xuf phaf fu "fnh
bao". "NguoI fa phn chIa ra fhanh ba IoaI: fIn fuc, fIn fuc chinh
xac fu c Ia fhf nhu c co fh fuyn b va fIn fuc fhu c su chinh xac,
Ia caI ma c co fh fIn cy duoc", ng noI.
Ong nhn nhu ng bng Ian fuong qun mau xanh. "Mo fI
khng bao gIo guI cho fI bf cu mf bng hoa nao," ng noI. "Mo
khoang fam muoI fuI", ng k, "sng o RIvor orosf, IIIInoIs". Cha
ng, mf fhy fhuc da chf nhIu nam fruoc, cu fu ban mnh khI
rnosf hay con o fuI fhanh nIn.
"Chu ng fa dI fhI nu mu n xom franh," ng noI. "TI da bao
CharIIo ScrIbnor dn gap fI o dy ngay. XIn II v da fam Iu.
Trong fhanh ph Ion, fI cho Ia nguoI fa chI kp rua c ma fhI".
Ong quay fro IaI phong ngu. Trong khI ng dI, ba HomIngvay k
voI fI ra ng rnosf Ia con fhu haI frong sau ch om - MarcoIIIno,
rI dn rnosf, !rsuIa, MadoIaIno, CaroI va cu om uf IoIcosfor,
Ia om fraI duy nhf cua ng. My ch om gaI du duo c daf fn fhoo
cac fha nh. Tf ca cac anh ch om du Ip gIa dnh, IoIcosfor hIn
dang sng o ogafa, CoIombIa, noI ng Iam vIc frong daI su quan
My.
Ngay sau do, HomIngvay fro ra, mac mf chIc ao moI. a
HomIngvay va PafrIck mac ao khoac cua mnh, chu ng fI dI xung
cu fhang. TroI dang mua, chu ng fI vI va chuI vao fac xI. Trn
duong dI dn frung fm, HomIngvay noI chI m u frong mIng va
nhn duo ng ph. a HomIngvay noI voI fI rang ng Iun b kho
chu frong xo fac xI va ng khng fh ngI gh fruoc d quan saf
con duong fruoc maf Ong nhn ra ngoaI cua s va chI mf dan
chIm dang bay ngang qua bu fro I. "o frong fhanh ph nay, chIm
bay nhung nao co bay bIc g du," ng noI. "CaI Iu chIm Nov York
chI fhao Ioo froo."
KhI chu ng fI vao cng bao fang, mf doan hoc sInh dang dI
chuyn chm cha p. HomIngvay sf ruf dn chu ng fI vuo f qua
bon fro. Trong hanh Iang, ng du ng IaI, II mf caI chaI bac dof fu
frong fuI ao khoac, van na p va ung mf hoI daI. u f caI chaI dof
vao IaI frong fuI ao, ng hoI ba HomIngvay xom ba mun xom
franh Coya fruoc hay roughoI fruo c. a dap roughoI.
"TI ho c vIf bang ca ch xom franh frong ao fang
Iuxombourg o ParIs," ng noI. "TI chua bao gIo hoc caI g cao hon
frung ho c. KhI ban doI ma ao fang fh vang vo, ban cu dn do.
Xom," ng noI Iu c dung chn IaI fruoc bu c "Chn dung nguo I dan
ng," buc franh duoc cho Ia cua TIfIan va CIogIono. "Ho Ia nhung
cu bo VIn gIa cI, qua Ia nhu fh."
"y Ia buc con fhich b a," PafrIck noI va HomIngvay dI
fhoo con fraI mnh dn bu c "Chn dung odIrIgo Conzaga" |1500 -
1540) cua rancosco rancIa. u c franh fh hIn, frn nn phong
canh, mf fhang bo con co maI foc daI va mf chIc ao choang
khng fay.
"y Ia nhung g chung fa c Iam khI chu ng fa vI f, Chuf
nhaf a", HomIngvay noI, chI vao nhu ng caI cy phia sau. "Chung
fa Iun Iun faI hIn caI nay frong khI chu ng fa vIf."
a HomIngvay goI chu ng fI. a dang xom buc "Chn dung
ngh sI" cua Van yck. HomIngvay nhn bu c franh, gf du fan
fhuong va noI, "o Ty an Nha chu ng fI quon mf phI cng IaI
may bay chI n du fn Ia WhIfoy ahI, m f In WhIfoy dn gap
fI va hoI: NgaI HomIngvay, Van yck Ia hoa sI nI fIng phaI
khng, fI bao: "ung dy, ng fa Ia mf ho a sI nI fIng. Anh fa
bao, , fI rf vuI, boI v fI co mf buc franh cua ng fa frong
phong va fI rf fhich no, fI rf vuI khI duoc bIf ng fa Ia hoa sI
nI fIng boI v fI fhich ng fa." Ngay hm sau, WhIfoy b ban ha ."
Tf ca chung fI dI v phia buc franh "Chua chIn fha ng fI
II va caI chf" cu a Rubons. Hnh Chua b bao vy boI nhu ng con
ran, nhu ng fhIn fhn va b fhoo doI boI mf aI do n frong dam
my. a HomIngvay va PafrIck no I rang, ho nghI no khng gIng
phong cach vo fhng fhuong cua Rubons.
"O, ng fa vo buc y duoc qua", HomIngvay noI vo qua quyf.
"Kha nang xof doan cua con nguoI fhuc su chI nhu nhung g mf
con cho san chIm co fh mach bao. Cu ngu I chung dI. Hoac cu sng
voI mf hoa sI nghoo nhung rf nI fIng."
n dn chung fI dn pho ng franh cua roughoI. Chu ng fI
phaf hI n ra no da dong cua. Ca nh cua co dinh mf fm bang
"HIn dang sua chua".
"Ho fuoc dI dIu fhich fhu cua chu ng fa rI," HomIngvay noI
va fop mf ngu m khac fu caI chaI dof cua mnh. "TI cha c cha n Ia
mnh nho buc kI f fac cua roughoI," ng noI khI chu ng fI dI qua.
"o Ia mf buc franh vI daI, vo nhung nguo I fho gaf. Co rf nhIu
nguo I dang gaf Iu a nhung ng vo Iua fhoo kIu fuong frung, buc
franh fa o nn m f xu c ca m ma d I voI fI, no manh mo dn mu c
khng fh chu dung duo c." Chu ng fI dI foI bu c "Phong canh
ToIodo" mau xanh cua I Croco va du ng xom kha Iu. " I voI fI
dy Ia bu c franh dop nhf frong ao fang, va Chua bIf o dy con
vaI buc dang yu nua." HomIngvay noI.
PafrIck nguong m vaI buc franh ma HomIngvay khng fan
fhanh. MI In xa y ra dIu nay, HomIngvay fhuo ng b Im va o rac
rI khI franh Iun v kI fhuf hI hoa voI con fraI mnh. PafrIck so
IaI Iac du, cuoI Ion va noI cu fa fn frong nhu ng quan dIm cua
HomIngvay. C u khng franh caI nhIu. "Mo kIp!" HomIngvay
df nhIn noI. "TI khng mun fro fhanh nha ph bnh ngh
fhuf. TI chI mun xom franh, cam fhy hanh phu c voI chu ng,
hoc hoI fu chu ng. Nay, fhoo fI dy Ia mf bu c frac fuyf." Ong
dung quay Iung Ia I va nhn cham chu vao buc franh cua RoynoIds
mang fu a d "aI fa Coorgo CoussImakos," buc franh vo daI fa
dang fua Iung vao mf fhn cy va cm cuong chu ngua cua mnh.
"Nay, Iao daI fa nay Ia d cho do, Iao san sang fra fIn cho hoa sI
vo chn dung dop nhf frong fhoI cua Iao d vo Iao", HomIngvay
noI va cuoI gan. "Hay nhn su kIu ngao cua nguoI dan ng, suc
manh noI c con ngua va caI cach gac chn cua Iao fa. Iao qua
kIu nga o khI fhoaI maI du a vao fhn cy."
Chung fI dI rIng Io va xom mf Iuc rI HomIngvay goI
chung fI dn, chI va o bu c franh da duoc dinh chu fhich bang
nhung chu fo "CafharIno IorIIIard WoIfo" va nhung chu nho "hoa
sI CabanoI". y Ia dIm ma khI con Ia mf dua fro o ChIcago fI
b nhm In," ng noI. "Nhung hoa sI fI yu fhich frong mf fhoI
gIan daI Ia unfo va Ryorson, haI nguoI nay fhuc nhung dong ho
Ion nhf va gIau co nhf o ChIcago. TI Iun nghI nhung ca I fn
vIf bang chu Ion Ia fn hoa sI."
Sau do chu ng fI foI xom Cozanno, ogas va nhung nha n
fuong chu nghIa khac, HomIngvay mI Iuc mf hao hu ng hon va
fhuyf frnh v nhung g ma mI mf ngh sI co fh Ia m, cach fhu c
va nhu ng dIu ma ng hoc duo c fu mI nguoI. PafrIck fhanh kinh
Iang ngho va duong nhu khng mun noI foI kI fhuf hI hoa chuf
nao nua. PhaI mf dn vaI phuf d HomIngvay quan saf buc "NuI
- rung onfaInbIoau" cua Cozanno. "y Ia dIu chu ng fa c Iam
frong khI vIf, caI nay, ca I nay, ru ng va nu I chu ng fa phaI vuof
qua," ng noI. "Cozanno Ia hoa sI cua fI, sau nhu ng hoa sI khaI
sang phI fhuong ng Ia hoa sI phI fhuong, ogas cu ng Ia hoa sI phI
fhuong. TI chua bao gIo fhy mf buc x u nao cua ogas. C co
bIf ogas Iam g voI nhung buc franh xu khng7 Ong fa d f
chung."
HomIngvay u ng mf ngum nua fu ca I chaI dof cua ng.
Chung fI dn bn buc chn dung MIIo ma u fu ng Iam cua Manof.
VaIfosso do Ia Igno, mf phu nu fro voI buI foc hoo vang frn
dInh du. HomIngvay yn Ia ng mf Iu c, ngam buc franh: cu I
cu ng ng quay dI. "Manof co fh dIn fa duoc con nguoI fhanh
xun khI nguoI fa vn con frong frang va fruoc khI ho vo mng,"
ng noI.
KhI chung fI dI cung nhau, HomIngvay noI voI fI, "fI co
fh dung duoc mf phong canh nhu ng PauI Cozanno. TI hoc
cach fa canh fu danh hoa PauI Cozanno bang cach dI khap ao
fang Iuxombourg hang nga n I n voI caI bu ng rng va fI dam chac
nu ngaI PauI o dy fh ng fa so fhich cach fI fa canh va hanh
phu c v fI hoc dIu do fu ng fa." Ong cung hoc rf nhIu fu
Johann SobasfIan ach.
"Trong nhu ng doan du cua CIa fu ..., fI dung fu va mf
cach c y IIn fuc. CIng nhu ca ch ngaI Johann SobasfIan ach su
dung m f nf nhac khI ng fa soan dI m. I khI hu nhu fI co
fh vIf nhu ngaI Johann - nay, du sao han ng fa cung fhich dIu
do. Tf ca nhu ng nguo I nhu fh du d gIao fhIp, boI v ff ca
chung fa du bIf con nguo I fa cn phaI ho c."
", nhn nay," PafrIck noI. Cu fa dang xom buc "MI suy fu
v xuc ca m" cua CarpaccIo. PafrIck noI frong do co qua nhIu con
vf Ia dI voI mf buc franh v fn gIao.
"Hu!" HomIngvay noI. "Nhu ng hoa sI do Iun da f nhu ng
canh fhanh fhn vao nhu ng mIn o IfaIy ma ho fhich nhf, hoac
vao qu huong ho hay qu huong cua nhu ng c na ng cua ho. Ho
bIn nhu ng c nang cua mnh fhanh u c Mo MarIa. Io ra canh
nay doI hoI pha I o PaIosfIno, ma PaIosfIno fh con xa moI foI, ng
fa chI fuong fuong fhI. Nn ng fa vo frong do mf con vof do,
mf con huou, m f con bao. Va rI ng fa nghI, dy Ia mIn VIn
ng va fh Ia da xa Ia m. Nn ng fa vo vao do nhu ng nguo I
Marc fhoo fruy n fhng fhu dch cua dn fhanh VonIdo". Ong
ngu ng IoI va quan saf d xom xom fac gIa co n vo g nua frong buc
franh cu a mnh. "RI ng fa b doI, nn ng fa vo vao do nhu ng con
fho," ng noI. "Mo kIp, Chuf nhaf a, chu ng fa da xom r f nhIu
kIf fac. Chuf a, con co nghI haI fI ng Ia khoang fhoI gIan daI d
xom franh khng7".
Tf ca moI nguoI du dng y haI fIng Ia khoang fhoI gIan
daI d xom franh nn HomIngvay noI ra ng chung fI so bo qua
Coya, rang chung fI so quay IaI a o fang khI fu chu u fro v .
ao Thu Hang dch
fu HomIngvay: A CoIIocfIon of crIfIcaI ssays
cua R. P. Wooks PronfIco HaII, Inc, !SA, 1962
NC!OI O T!OI SA! M!OI
CarIos akor
Vao nam sau muoI fuI, rnosf quyf dnh danh fhoI gIan
fIu khIn. Nam fhu nam chin da qua dI bn rn vo I ky Iuf vIf
Iach va an kIng dn nI by gIo anh no I v khoang fhoI gIan do
nhu fh "chang h nghI ngoI fi na o ma chI co cng vIc". I choI
khng co nghIa Ia nhf fhIf phaI ngung vIf. Tnh hnh fh gIoI
"cang fhang" hang ngay fhuyf phuc anh rang vIf Iach Ia "vIc
Iam fich cu c duy nhf" ma con nguoI co fh Iam. Hon bao gIo hf,
anh dang vI boI cam gIac fhoI gIan dn nga n dI va anh khng fh
Iang phi du chI mf fIng dng h. Nhung Cuba duong nhu
khng co n fhich hop d fhu gIan va sang fao. Anh bao anh so
khng o fhm m f mua ho nua o do cho du mnh co fh chu dung
duoc. Sau mf mua dng bao f ky Ia, mf dof song nhIf daI dang
da fran vao. In fo nhaf va nI va ng du, ban ngay fh nhu fh b
nung frong Io dIn, con ban dm fh chang maf mo g hon Iu c gIua
frua.
Anh khao khaf duoc hif fho IaI bu khi frong Ia nh cua mIn
nu I phia Ty. IIoyd ArnoId fm fhy mf ngI nha fhich hop d
fhu o Kofchum va rnosf moI offy va Offo ruco dI cung. Mary
va offy dap may bay dn ChIcago va cac ng chng so don ho vao
du fhang muo I. ChIc xo duoc chf dy hanh Iy va rnosf da b
cun huf boI canh vf mIn qu. Suf hanh frnh fu Iova qua
Nobraska dn WyomIng anh dm va nhn dang Iu chIm anh baf
gap va vn gIu duoc kI Iu c v kha nang am hIu dng vf hoang
da. Anh Iun bao dung xo o cac qu y fhu c phm faI nhung fhanh
ph nho d mua fao, pho maf va hoa qua dm ma sau do duoc anh
rua bang ruou Scofch pha chanh fuoI. Ho ngho chuong frnh
WorId SorIos qua radIo frn xo. KhI baI quc ca duoc cu In,
rnosf bo chIc mu vaI dang dI xung op chaf vao ngu c voI cung
cach yu nuo c khI haI. TIn fu c v caI chf cua CIao hoang PIus
XII fhuong chon vao chuong frnh phaf fhanh. MI In xay ra dIu
do, rnosf Iang Io Iam du fhanh. o Iova, ho vach I frnh qua
Parkorsburg, qu cua PauIIno va qua yorsvIIIo, noI cu cua rnosf
Ia AIoxandor Hancock da o vao 1854.
TaI mf fhanh ph nho o Nobraska, ho dung IaI an mon bif
ff fI frong mf nha hang duy nhf o vu ng do. C hu ban bao
rang m y dua con cua ng quan Iy nghI caI ng ru rm fo Ion y
Ia mf nguoI n I fIong. "ac Ia aI nao7" rnosf hoI. "Ia urI Ivos
a," bon fro con dap. Anh I y Iam fhu v. Sa ng hm sau, vao Iu c an
sang anh noI cho bon fro bIf anh Ia aI va vuI Iong ky vao bang
fhu c don cho c hu va bon fro. Ta I ShorIdan fhuc WyomIng, ho
vao quan ruou chun b cho doan duong vuof qua Ighorns dn
Cody. T f ca nhu ng nguoI frong quan dang xom chuong frnh
WorId SorIos frn TV. Mf nguoI frong s ho nhn ra. "Xom ka,
Iao HomIngvay dang dn kIa ka," anh fa noI voI vo ch nhao va
khIu khich. Nhung rnosf da fung quon voI nhIu fro khIu
khich nhu fh fruoc dy. Chua dy haI phuf sau, anh duoc nhu ng
nguo I hm m vy dng nghof, baf fay va v v vao Iung. o Cody
fI y, ho faf vao quan an sach so, d chu bn duong. Nhung
rnosf khng chu an. Quan do co ca I g dy Iam anh kho chu,
anh b am boI su hoaI nghI y manh dn nI ho phaI fm dn quan
khac.
Ho duoc don fIp nng nhIf faI Kofchum bo I nhu ng ban bo:
TayIor WIIIIams, Pappy va TIIIIo ArnoId, CIara SpIogoI, Chuck va
IossIo AfkInson, orrosf, Mac MuIIon, on Andorson va bac sI
Coorgo SavIors. aI fa gIa WIIIIams dang frong fnh frang suc
khoo suy yu va dIc hon fruoc. ac sI SavIors da duoc dI u dn
bnh vIn Thung Iu ng Maf froI phu c vu frong nam nam va on
Andorson, mf nguoI cao dong Iang Io, fuI ba sau da Iam gIam dc
cung fh fhao fhung Iu ng Maf fro I vao nam fhu nam. CIa dnh
AfkInson da mo mf frung fm kInh doanh moI va mf fIm an faI
fhIn duong cua nhung con bac ngay fruo c, song ba c ChrIsfIanIa.
Cn dy, ngay gIu a frung fm fh frn, Ia ngI nha g ma gIa dnh
ArnoId da fm cho HomIngvay. Ho o do, cho doI ngay mo du mua
san. rnosf fhan phIn chuyn mo I mf do chuy n dI va ff ca moI
nguo I gIf mnh v su fhay dI v ngoaI dI n In finh cach cua anh.
Nhung fInh fh n cua anh da phn chn fro IaI ngay sau bua fI
voI mf frong nhung con ga cua nha TIIIIo ArnoId. Anh coI ao
jackof, m con moo ThaI Ian Ion nhay dI u van quanh pho ng va
Iam moI nguo I cuoI vang voI nhung baI haf saI nhp fhoo II nhaI
fho. Anh khng vI baf fay vao vIc ngay va vn dang cn fhn voI
nhung mon an kIng. Nhung anh cho bIf bu khng khi kh rao
frong Ianh noI nay dang Ia m cho anh cam fhy "gIng nhu fho I ky
khoo nh f cua nhung ngay fruoc".
Sau khI vo ch ng ruco ra dI, anh baf du dI san mI ngay.
Suf haI nam sau faI na n ufIaba, anh khng fh ban duI fhoo
chIm dang bay. y gIo phan xa cu a anh da nhanh fro IaI va fm
ngam ba n cu ng da duoc caI fhI n nhIu. Cung voI on Andorson
|nguoI anh vn goI Ia: "chu nhoc"), va orrosf Mac MuIIon |bIf
danh "qun cng"), anh da nh hang fIng dng h rnh san chIm
frn dng co hoac doc fhoo sng. on qua quyf hon bao gIo hf,
fru TayIor WIIIIams, rnosf Ia nguoI ban don du gIoI nhf ma
anh bIf. Tinh d n dp I Ta on anh da ha duoc sa u dI va sau con
vf du c du xanh. Mac du moI nguo I du bIf ro rang nhung chIm
non mua xun rf dI dao nhung chang co aI frong gIa dnh
HomIngvay Ia I chun b fInh fh n chung kIn mf s Iuo ng ga II,
chIm cho c nhI u v k nhu fh. Chu ng mp u, rnosf hao hu ng
noI, nhu fh Iu soc fhuo ng o duoI vu ng df fhp o PIggoff.
Tuy da man nguyn voI "gIa dnh" Kofchum cua mnh nhung
anh vn moI ba nguoI khach dn vao fhang muoI mf. Mf nguoI
Ia dch gIa dch sach anh ra fIng a Ian fn Ia ronIsIav
ZIoIInskI ma anh daf ngay bIf danh Ia "SoI gIa" va "Cu c dIn fu".
Cuc vIng fham cua anh fa Ia kf qua cua vI c doaf gIaI fhuong
1.000 d Ia fu rnosf danh cho nguoI dch Nhu ng ngon dI xanh
chu PhI sang fIng a Ian xuf sac nhf vao nam 1959. V khach
fhu haI Ia Aaron Hofchnor, nguoI dang chuyn fh Chung nguy n
hn aI fhanh kch ban fruyn hnh. Trong Iuc anh fa o do, rnosf
Iam vIc suf buI sang rI buI chIu dua anh fa dI san, huo ng
dn nhu ng nguyn fac co ban khI ban don du. Ho dua nhau dn
HaIIoy d rnosf fra IoI nhu ng cu hoI v vIc sang fac cua mnh
ma nhom ho c sInh o CIa o hI ThIn chua gIao nu ra. Hofchnor
ghI IaI nhu ng g rnosf noI va sau vaI fhang ban cho fap chi ThIs
Wook. NguoI kha ch fhu ba Ia Cary Coopor, vn say m fhung Iung
Maf froI suf haI muoI nam nay. Mf ngay fuyf roI day, anh
mang m f con ng ng hun khoI dn, ho ngI suf ca buI chIu, kho
chuyn fro bn bp Iua frong Iuc an fhf ngng va ung ChabIIs.
Coopor noI, anh fa da du hang fruoc Io I fhu c gIu c cua ch vo xuI
anh vao CIao hI ThIn chua gIao. rnosf bay fo su fhng ca m. a
muoI nam fruoc, anh da Iam dI u fuong fu nhu fh va anh vn
"fIn vao duc fIn".
Tnh hnh o Cuba Ia mI Io ngaI fhuong fruc. Anh c qun
mI Io bang ca ch vIf IaI nhIu phn cun hI ki v ParIs va chua
chuong ba cu n Vuon don. Nhung fm fri anh vn frIu nang Io
u v hon da o da nhn anh Iam nguoI cu fru chang my nua so b
chm frong khoI Iua nI chIn. Anh cu c ky haI Iong vao du fhang
gIng khI uIgoncIo afIsfa chay frn dn CIudad TrujIIIo frong
Iu c dI qun cu a IdoI Casfro chIm duoc fhu d. Horborf
Maffhovs vIf fhu bao frang fraI Inca an foan. Con Rono
VIIIoroaI goI dIn bao moI chuyn du n chI co fhu c phm fh rf
khan hIm. Vu n kho da n o Cuanabacoa da Iam vo vaI fm kinh
cua s va Iam hong mf phn maI nha. JaImo ofIIs, mf nguoI
Cuba vuI finh, nho con, ma rnosf da quon nhIu nam nay, goI
dIn fhng bao rang anh fa duoc cu vao chinh phu Im fhoI va
dang du ng ra bao v frang fra I. Mf fIn vuI nua Ia bac sI Horrora,
fung quon voI IdoI Casfro frong fhoI gIan hoc o fruong Y khoa, Ia
sI quan chI huy don v dn fru o Havana, qu o San rancIsco do
PauIa, fruoc dy fung choI frong d I bong cu a Iang khI rnosf Ia
cu fhu nom bong.
I nhIn Ia co nhIu mau d. Hang chu c fhanh nIn o San
rancIsco do PauIa va Ia ng Coforro bn ca nh da b baf, gIf va
nom xac xung bIn boI ca nh saf mf cua afIsfa. Thm vao do, ga
frung sI afIsfa, ko da ban chf con cho Machakos vao fhang fam
da b froo c vao fhang muoI mf "voI mf phn fhn fh b caf
mf nhu fhuong I" boI my fhanh nIn o Coforro. oI Ia nguoI
fung fhoo do I nhIu cuc cach mang, rnosf quan nI m bf cu mf
fhay dI nao o Cuba cung du ff hon Ia khng fhay dI. Tp doan
afIsfa da vo vof fru I ho n dao gIau co nay, rnosf phong doan ng
fa da kI m duoc khoang fu 600 dn 800 frIu d Ia. Nu Casfro co
fh dIu khI n mf chinh phu frong sach fh fhf Ia vI daI, nhung
ng fa vn dang dau du voI khoan fIn b mf Ion nhu fh. Mf
vaI cng fy cua My, gIng nhu cng fy Hoa qua fh duoc quan Iy ff
va co fra ch nhIm: con nhu ng cng fy kha c fh hoac Ia "moc ngoac"
voI afIsfa hoac o frong fnh frang "suy sup". "TI uo c Casfro gap
nhIu may man," rnosf noI. "NguoI Cuba by gIo da co co hI ff
ma fruo c dy chua fung co ." Iu fIc nuI duy nhf cua anh fa Ia
da khng duoc fn maf chu ng kIn cuc fhao chay cua afIsfa.
I Huy ac dch
fu cun rnosf HomIngvay, a IIfo sfory,
NX PonguIn ooks, rIfaIn, 1972
ANH TRAI TOI, HMINCWAY
IoIcosfor HomIngvay
rnosf HomIngvay Ia nha van, Ia qun nhn may man, Ia
fho san cua nhu ng cuc san Ion, ngu dn cu a bIn khoI va Ia nguoI
say m du bo. rnosf Ia cua ff ca nhu ng fhu y. Nhung anh con
Ia anh fraI duy nhf cua fI. Ngay fI vua chp chung, anh cham
soc fI chu dao va goI yu fI bang caI fn "ngI nha co chn". V
sau anh dI fn goI fhn mf cua fI fhanh "Nam fuoc". Anh day
fI ban sung, cu ca va danh nhau nhIu hon ba day.
Mf buI chIu yn fInh sau ChIn franh fh gIoI I n fhu haI,
frong Iu c chu ng fI ngam maf froI Ian bn kIa Havana, rnosf noI
v cuc doI, v nhu ng dI u khIn nguo I fa fro fha nh nguoI ff.
Chung fI cung cuoI boI nhIu chI fIf ma nhung nguoI ngoaI gIa
dnh vIf v cuc doI cua anh.
"Iay Chua, Nam fuoc na y," cuI cu ng anh noI, "anh mun
mf ngay nao do co nguoI, nguo I bIf ro anh, so vIf mf cun sach
v anh. Co Io om so Ia nguoI y. oI gIa dnh HuxIoy da Ia m ff
dIu do, anh om nha Jamos cu ng v y - dac bIf Ia rank Josso."
ThoI gIan da qua rf Iu k fu ngay y. Nhung rnosf fh
chang bao gIo nhac IaI nhung g mnh da noI. Trong khoang fhoI
gIan y, nhIu fac phm vIf v rnosf boI cac hoc gIa, ca c nha
Iam fuy n fp, cac nha bao va nhu ng nguoI frng nom dao Iy cng
chung cam phn mf cach dang fI c va saI Im, khI haI dn nI
chang Iun ra duoc du Ia phaI fraI. ChI co if nha van Ia cng bang
va khng pham saI Im.
rnosf Ia mf frong s nhu ng nha van hIm hoI co phong
cach fhu c su kha c bIf. Anh co da v vung cha c frn van da n fh
gIoI voI fu cach Ia mf nha van faI ba. o anh cu ng co finh fron von
ky Ia, ca v cam xu c In nang khIu fhm mI, dI u do duoc fh
hIn ro voI bf ky aI doc sa ch anh hay hI u ro anh. Nhung fhu c ra,
anh chI Ia mf c u bo cua Chua b vy phu boI nhu ng cung Ioan
rI ram cua cac vn d ca nhn va xa hI ma hoac Ia b Iang qun
hoac Ia khng duoc chu y dn boI da s cac nha nghIn cu u fac
phm hay cu c doI anh.
Ia om cua rnosf, da nhIu In fI duoc hoI v su hIu bIf
cua ban fhn fruo c cuc do I va finh cach anh. Nhu ng y nIm Io mo
kIa co fh duoc xom nhu nhu ng chI fIf dang Iuu y frong cun fIu
su cua anh, boI v cuc do I y phong phu dn nI mun xa c dnh
mf s chI fIf cu fh nao cu ng duo ng nhu Ia khng fh. rnosf da
co In no I chm bIm ra ng, "mf cu chuyn fhf v cuc doI cua
mf nguoI co fh so bao gm moI fhu da xay ra voI ha n fa va xung
quanh han fa frong suf haI muoI bn fIng dng h cua nam
muoI nam."
rnosf sng nhu anh da chf - dy cung n. Anh cu c ky
nguo ng m Iong qua cam. Suf doI mnh anh chm frong no, phaf
frIn va day nhu ng nguoI khac nhI u dIu v Iong qua cam y. Va
Iong qua cam cua chinh anh fh khng bao gIo Ia xa anh. Nhu ng
g cu I cung da khIn anh chu fhua chinh Ia fhn xac anh. Iu
nay co fh xay ra voI bf ky aI.
uI sang cuI cu ng cua ngay mng haI fhang bay y. KhI
anh fhuc hIn hanh dng cuI cu ng cua doI mnh va khI anh vuf
vo In cuI khu sung san nam bac haI nong co 12 RIchardson fh
chang co aI chu ng kIn chinh xac cach chf cua anh. Co fh fhu c
su Ia "ca I cach faI nan fnh co xay ra" nhu nguoI vo goa Mary noI
voI cac nha ba o sau khI fIn v caI chf cua rnosf fruyn dI.
Trong bu khng khi cua caI chf y, rnosf da fao nn mf
huy n fhoaI, dIu ma anh Iuc sInh fhoI da khng bao gIo dua vao
frang sach cua mnh - mf cuc do I Iun IIn quan dn caI chf va
bao Iu c, nhay cam va nhn fao, fro dua va su fhf.
KhI fIn fuc v caI chf cua rnosf fruyn frn daI pha f fhanh
va fruyn hnh khap ca nuoc vao khoang frua cua buI chu nhf
cuI cung y, ba con fraI cua rnosf dang bn ba vIc khac nhau.
John dI cu ca hI o Orogon, PafrIck dang frong chuyn san safarI
voI mf khach hang o ng PhI fhuc Anh va Crogory dang o fhu
vIn y khoa, chu n b cho ky fhI gIua mua ho o MIamI. Con fI fh
dang II b bom frong baI fam IorIda Koys, day c con gaI nho fp
boI. Chang aI frong s chung fI nhn duoc fIn cho dn fn chIu
mun khI ban bo, ho hang va cac phuong fIn fruyn fhng da baf
kp chung fI. Ch ca MarcoIIIno o ofroIf, !rsuIa o HonoIuIu,
MadoIaIno o h WaIIoon fhuc MIchIgan, con CaroI fh o fn Iong
IsIand. Tf ca nhn duoc fIn vao buI fI, vIc Io fang ma da duoc
fIn hanh voI su gIup do cua Pop ArnoId, ban rnosf o Kofchum,
Idaho va du dnh cu hanh fang I vao fhu fu fun sau. Nhung khI
phaf hI n ra PafrIck khng fh v fruoc fI fhu fu, du cho co dI
IoaI may bay ff nhf fu chu PhI sang chu u, I dua fang duoc
hoan IaI fhu nam.
Mf nga y sau khI rnosf qua doI, nhIu dI n chIa bun duoc
phaf dI boI VafIcan, Nha frang va KromIIn nhu nhu ng fhng bao
foan cu. Truoc do chua fung co bf ky mf nha van nao sau khI
mf duoc fhoo doI chIa bun nhu fh. Toan b fh gIoI so bang
hoang fruoc vIc ca nhn IoaI cam nhn duoc su mf maf fruo c con
nguo I na y.
`
` `
CIua mu a ho, nhung ngon nu I Savfoofh dang o vao d xanh
nhf. TaI nhu ng rang nu I cao hon fuyf vn bam suf mua nong.
Nhung duoI fhung Iung Maf froI, ca dng co rop froI vao fhang ba y
va dong sng Wood Iua nhu ng chu ca hI f Ianh xung mf frong
nhung duong vI n chn dI Iuon song mn mang cu kI cua rang
RockIos y.
CIua HoIIoy va Kofchum, cach chu ng muoI dam, fhung Iung
hop dn fu haI dam xung con hon nua dam. oc fhoo mo phia
Ty, nu I nhu gn nhau hon va nhu ng ra ng cy day danh du bo
cua dong sng. ChI ngay bn ngoaI Kofchum Ia ngI nha haI fng
noI rnosf HomIngvay sng va Iam vIc suf nhung nam cu I doI.
NgI nha co mau g fu nhIn nhu nhIu ngI nha frong khu vuc
fh fhao mua dng nay. Nhung ngI nha cu a rnosf IaI nam frn
bo Ty cua do ng Wood va co nof khac Ia. Thay v don anh hoang
hn nhu hu hf cac ngI nha o Kofchum fh no IaI quay maf don
anh bnh mInh.
Vao sang mng sau fhang bay, cac fhanh vIn cua gIa dnh
HomIngvay co fh du I dua fang da v dn Idaho. Trong s hon
muoI nguoI khIng quan faI danh du, chI mf nua co fh fham du.
NhIu ba n bo o khap noI bay dn fIn dua anh, nguoI da danh ca
cuc doI vIf v nhu ng g hoc duoc fu cu c sng, vIf dung d va
hay dn mu c ff ca moI nguoI du co fh hIu phn nao do cua
nhung g anh noI va b Iay dng boI no.
Sang som y, bu khng khi nu I Ianh Ioo, ban co fh fhy hoI
fho cua mnh. Maf froI In cao fruoc sa u gIo, nhu ng dam my dop
cao frn du bnh bng frI qua fhung Iu ng v huo ng ng.
Khng khi nuc muI cy x fhom nhu fh Ian huong day dac y In
quf frong gIo dn fn chn froI. n dng co fhp, dong Wood roc
rach cha y frn Io p cu I va dI khI ca roI khoI bong rm ra kIm
mI.
Vao khoang gIua buI sang, caI Ianh da bIn mf. Maf froI
fao nhung con song nhIf nho nhp nh frn noc f khI doan xo
vuof qua hang rao canh saf cua bang fIn vao cng nghIa frang.
NghIa frang nam frn suon dc fhoaI fhoaI, bao quanh ngon
dI nho nam v phia ac fhanh ph. Hang ra o dy fhop ma kom
bao quanh. Cach hang rao chua dn ba muoI mof fu bn frong Ia
huyf m vua moI dao, mf nhom fho anh va ky fhuf vIn ghI m
dang dung doI.
M rnosf nam bn canh m TayIor WIIIIams, ban cu ng san
ban Iu nam. Suf nhIu nam TayIor, bIf danh Ia "If gu" Iam
ngh day ban o fhung Iu ng Maf froI. Anh mf cach dy haI nam va
rnosf Ia nguoI khIng quan faI anh frong dam fang. Phn m
frong nghIa frang Kofchum gIa haI muoI nam d Ia, gIa dnh
HomIngvay mua sau phn. rnosf Iun fhich rng ra I.
I ha huyf, fhoo k hoach, baf du vao Iu c muoI gIo ba muoI
sang. Mf nhom nguo I fhanh ph va vaI nguo I Ia fo mo da fp
frung quanh hang rao. I du Ia nhu ng nguoI khnh quan faI va
ff ca ban bo o da phuong k ca nhung nguoI Io vIc fang ma.
vao khu m, mI nguo I phaI co mf chIc phong b frang gIa n d co
ghI da chI rnosf dung mu gIy nho voI IoI d ngh nguo I mang
duoc pho p vao bn phn m. Nhu ng phong b nay duoc phaf fu
hm fruo c va duoc kIm fra khI vao nghIa da.
Sau khI ho hang, nhu ng nguo I khnh quan faI danh du va
ban bo da fp hop dng du, Mary HomIngvay, duoc du boI cac con
fraI cua rnosf, buoc dn. Ch mac b vay don gIa n d, dI mu don
rng vanh. Ch Iam du fruoc Iu c ngI xung. RI IInh mu c Roborf
J. WaIdmann, frng Iung fung do xuc d ng, buoc ra phia fruoc.
Thoo sau ng Ia haI I sInh gIup vI c.
"... KIa Ia Jack HomIngvay, con fraI ca cua nha van, dang
ngI xu ng," gIo ng noI bn kIa hang rao vong vao mIcro. "Va bn
canh anh fa Ia ..." CIong noI b mo Ip khI IInh mu c baf du doc
kInh bn m bang fIng IafIn.
RI chuyn sang fIng Anh, IInh mu c WaIdmann baf d u
fhuyf gIang v ca I chf va do duoc d ngh do c cac doa n 3, 4, 5 cua
chuong du fIn frong kInh fhanh nn ng baf du: "IoI ich g ma
con nguo I daf duoc frong suf cuc doI Iao dng cua mnh duoI anh
maf froI7 Mf fh h qua dI, mf fh h khac dn, nhung fra I df
fh Iun vung bn maI maI." Ong dung IaI. RI ng Iuof qua doan
fIp, bo mf doan co cu m fu "maf froI vn moc."
Mary nguoc nhn nhanh. V sau ch no I voI ban bo, "khI y
fI mun dung ngay dy va bao, "op I cu kInh dI."
IInh mu c WaIdmann fIp fuc bang fIng Anh, "Ia y Cha,
chung con cu xIn NguoI xa fI cho rnosf, by fI cua NguoI..."
ang sau hang rao, cac may ghI m vn bam saf cac cung dIu
fang I nhu fh dy Ia cu c frnh dIn fh fhao. V maf fnh cam
ma noI fh khung canh y mang vo gIa fao fham haI. Nhung d
nhn fh frng no cu ng n fuong.
ng nhIn, co fIng dng manh vang In. MoI nguoI du I
fang vn dung bf dng, kho quay IaI xom chuyn g da xay ra.
ChI ngay sau IInh mu c WaIdmann, gn phia du quan fa I, saf
hang rao noI fp frung cac nha bao va my fay fho anh, mf nguoI
vn d frang nga xung. Tu duoI huyf su, dI gIa y nu mo I chIa
nguo c In froI.
oan nguoI du ng Im, su ng sf. IInh mu c Iap IaI IoI kInh va
fIp fuc. NguoI chu I Im Iang dI vong qua doan nguoI cu I xung
nhc cu bo phu I dung dy, gIu Iy c u khI cu du ng khng vung
va dang kho nc In. Sau do ng Iang Io du cu dI.
"Tn cua nguoI ngf dI do Ia g7" fIng fh fhao vong ro fu
bn kIa hang rao dn khu vuc Iam I . Vong hoa chu fhp frang Ion
phia du m nghIng han xung. No b x phaI khI cu I sInh nga
xung. Chang m f aI sua IaI no frong suf fhoI gIan con IaI cua
fang I. I voI fI, duong nhu rnosf da haI Iong v ff ca. KInh
cu nguyn uc mo dng frInh va kInh Iay Cha duoc doc ba In.
Sau do quan faI duoc phu mf fm dng, ha xu ng huyf va df
duoc ra c xung noI ao quan yn nghI frong Io ng df.
Han Ia kho dI vo I bf ky aI hI n dIn noI y, nhu ng nguoI
bIf rnosf vInh vIn nhn fhung Iu ng fu v fri fhu n fIn y, nhn
quanh ma khng nghI, "Mnh so nguoc maf nhn In nhung ngon
dI." Co mf nm m bnh d duoI chn m rnosf. NoI y mf
nguo I chan cu u xu asquo da an nghI.
I Huy ac dch
fu cun My rofhor, rnosf HomIngvay,
PubIIshod by Tho WorId PubIIshIng Company, OhIo, 1962
NCHI V HMINCWAY
KonsfanfIn SImonov
1. OC IAI NH!NC IA TH!...
Mua xun 1946, IIIya hronburg, MIkhaII CaIakfIonov va fI
cu ng sang My. Sau khI kf fhuc fhanh frnh daI, gIan kh boI
nhung cuc phong vn va dIn fhuyf v fn, hronburg va fI so
dn Cuba va MoxIco.
Mf frong nhu ng Iy do khIn chu ng fI mu n gho fham Cuba
Ia boI vI hong so duoc gap rnosf HomIngvay, Iun sng o do va
hIm khI roI xa. hronburg Ia ban cua anh va ma c du ban fhn
chua quon bIf nhung fI rf nguong m sach cua anh, dac bIf Ia
fIu fhuyf Chung nguy n hn aI ma vn chua duoc xuf ban o
nuoc fI.
Mf nguoI ban chung cua chung fI goI dIn cho anh o Cuba.
HomIngvay noI anh rf mu ng n u duoc gap chu ng fI rI my
hm sau, khI quay v Nov York, fI nhn duoc buc fhu ngan cua
anh goI dn khach san noI fI dang o.

16 - 6 - 1046
Anb 8im6n6c ycu qui,
Tom ShovIIn ma anh da gap o Nov York, da goI dIn duong
daI cho fI d hoI xom fI co fh don fIp anh o duoI nay khng va
fI da d ngh anh fa moI cac anh dn frang fraI o cu ng fI. Anh fa
bao Ia so chuyn IoI moI. Nhung fI vn vIf my dong d gIuc anh
gho fham nu co fh.
TI dang o gIua cun fIu fhuyf nhung so vuI vo du ng IaI dI
ngay d chung fa co fh dI cu ca o dong CuIf Sfroam. TI nghI
anh so fhich dI u do va co Io chu ng fa so co cuc cu ca fhu v voI
nhung con ca Ion fhu c su.
TI da vIf fhu gIuc hronburg dn dy va hI vong ca haI
anh fhu xp duoc.
XIn hay dn nu cac anh co fh boI su hIn dIn cua cac anh
Ia nIm vuI fhu c su Ion Iao va fI nghI cac anh so duoc huo ng mf
ky nghI ff Ianh.
Iu c nay, co rf nhIu ca KIm o frong dong CuIf Sfroam,
dong nuoc sm don da y dac ca so Iun mang IaI mf cu c cu ra
fro va co fh koo daI dn ca fhang.
Thm chi nu ca khng ca n cu fh chung fa vn co fhoI gIan
fhoaI maI va fI nghI cha c cac anh cung fhich ngam Havana.
VoI fm Iong cha o don fhn fhIn nhf va hy vong fhIf fha
rang cac anh so dn.
Chao fam bIf,
rnosf HomIngvay.
Nhung sau khI hronburg va fI nhn duo c fhu HomIngvay
fh chung fI bIf rang fhay v dn Cuba va MoxIco, chu ng fI phaI
dI Canada. Mf IoI moI bf fhnh Inh danh cho cac nha van X
VIf dn fham Canada duoc goI fru c fIp fu chinh phu voI muc
dich ro rang rang so Iam mm bof mI quan h cang fhang gIua
haI nuoc.
Trong nhung fnh hu ng y, dI voI chu ng fI, fu ch I vI ng
fham so dng nghIa voI hon nhaf nn chung fI hIu rang c n phaI
dn Canada. Va frong cuc vIng fham y chung fI da su dung
hf ff ca fhoI gIan ma k hoach ban du Ia d danh cho Cuba va
MoxIco. ThoI ha n vIng fham cu a chung fI da hf va khI fu
Canada v, chung fI phaI Ip fuc sang chu u.
Truoc khI roI Canada va sau khI fhu xp xong xuI hanh
frnh quay v bang fau bIn, fI vIf fhu bay fo voI HomIngvay
vIc dang fIc Ia chung fI khng fh dn Cuba fham anh va goI
fang anh cu n Ngay va dm cua fI, xuf ban bang fIng Anh o
My chu ng nua nam fruo c.
HomIngvay fra IoI bang buc fhu daI ma fI nhn duoc o My
sau khI fu Canada v va fruoc Iuc In duong v f quc.
TI In IaI dy foan van bu c fhu, fru mf doan ngan co fh gy
phIn phuc cho mf nha van fruoc su hp dn v can cu dI voI
canh bao chi; ch f gIong haI huo c hom hInh cua doan van y da
vuof qua muc duoc phop xuf ban va so b gIam bof khI chuyn
ngu, k ca b danh mf dI y nghIa su xa cua no. oan b ca f bo fI
danh du bang cac du chm. TI cu ng noI fhm ra ng, nhn chung
fhaI d hoaI nghI dI voI ngh bao, hIn dIn frong buc fhu nay,
chI Ia su mu fhun nhf fhoI dI voI ban chf con nguo I
HomIngvay, mf nguoI sng ca doI v nghIp van nhung vn Iuu
fn mf nha bao Iy Iu ng frong con nguo I y.

20 - 6 - 1046
8im6n6c tbn,
TI Iy Iam fIc v cac anh khng fh dn dy. Nhung fI bIf
anh so hanh phu c khI sap v nha va nam foI khI anh fro IaI chu ng
fa so gap va so fro fhanh ban ff cua nhau. TI rf hanh phuc khI
nhn duoc fhu anh va cam fhy fhoa I maI, coI mo khI fIp xu c voI
mf nha van anh om. Nhung fI r f fhf vong khI anh khng fh
dn dy. Chung fa chac so cu ng co khoang fhoI gIan ff dop bn
nhau. Trn bIn va frn df IIn cua xu so na y.
Sach cua anh da dn fI qua. Hm nay fI dang doc va so vIf
guI anh v Moscov khI na o fI doc xong. TI co fh nhn xof qua
48 frang du fIn rang cu n sach so fIp fuc hp dn. TI chac Ia
so rf fhu v khI bnh Iun cun sa ch voI anh.
Io ra fI da doc no ngay fu Iuc vu a duoc dch nhung chI faI
fI vua moI quay v fu chIn franh va fI chang fh nao doc duoc
bf cu fhu g vIf v no. u cho chung co hay dn muc nao dI nua.
Chac Ia anh hIu dIu fI mun noI. Sau chIn franh fh gIo I In
fhu nhf ma fI da fham du, fI chang fh nao vIf nI v no suf
ca chin nam. Sau chIn franh Ty an Nha, fI da phaI vIf ngay
Ip fuc boI fI bIf cuc chIn franh k fIp so dIn ra rf nhanh va
fI cam fhy khng co du fhoI gIan. Sau cuc chIn franh nay, du
fI b hu y hoaI na ng |ba In) va fI b nhung con dau du gh gom.
Nhung cuI cu ng, fI cu ng da c vIf bnh fhuong fro IaI va cun
fIu fhuyf cua fI voI 800 frang ban fhao Ia ca hanh frnh daI
nhung chua hf v cuc chIn y. Nhung n u fI bnh yn fh cuc
chIn so duoc vIf hf. HI vong cun sach so hp dn.
Mac du suf cuc chIn na y fI mu n fham gIa cung qun dI
X VIf va chu ng kIn nhu ng fr n danh fuyf voI nhung fI khng
cam fhy cng bang khI c fro fha nh phong vIn chI n franh o do
boI A - TI khng noI duo c fIng Nga |ngoaI fru nhu ng fu Vng,
Khng, Vo vn va Khng fh ma fI da hoc duoc o Ty an Nha va
Ia vn fu vung qun su cua fI) va - boI v fI nghI mnh co fh co
ich frong vIc c gIf bon Krauf |cach chung fa goI bon u c) bang
mf cng vIc khac. TI da dI bIn fhu c hI n cng vIc kho khan
frong khoang haI nam. RI dn nuoc Anh, bay cung Iu c Iuong
Khng qun Hoa ng gIa nhu Ia mf phong vIn fruo c cuc fn cng,
cu ng d b In Normandy va rI o suf fhoI gIan co n IaI voI Su
doa n bn b bInh. ThoI gIan o cung Khng qun Hoa ng gIa Ia rf
fuyf voI nhung chang Ia m duo c fro frng g. VoI Su doan bn b
bInh va Trung doan 22 b bInh fI c fro nn huu du ng bang cach
Iun su fham fhinh nuoc Phap va nhIu xu khac va co fh fIn
In phia fruoc cu ng dI qun kha ng chIn bi mf cua nguoI Phap
yu nuoc chng phaf xif u c.
Cuc sng Iu c y fung bung va anh han cu ng so fhu v voI no.
TI nho IaI chuy n sau khI chu ng fI fIn vao ParIs fruoc qun dI
chinh quy va khI ho baf gap chung fI, Andro MaIraux dn gap fI
va hoI anh chI huy bao nhIu nguoI. TI fra IoI anh fa Ia Iuc cao
dIm nhf fh chua bao gIo qua 200 con fhuong fh chI frong
khoang 14 dn 60. Anh fa rf hanh phu c va vuI vo boI da chI huy
2000, anh fa noI. Nhung chuy n y fh chang IIn quan g dn uy
fin van chuong ca .
Mua ho y, khI fu Normandy fIn vao u c Ia khoang fho I
gIan ha nh phu c nhf ma fI fung co du cho do Ia fhoI dIm chIn
franh. Sau do Ia o uc, o Schnoo IfoI, o Hurfgon orosf va cuc
fn cng Rudsfodf, dy Ia frn danh dy gIan kho nhung vIc
chIm IaI Phap va dac bIf Ia ParIs da khIn fI cam fhy hung
phn nhf frn doI. Thm chi, khI fI con Ia cu bo, khI o frong
nhung cuc ruf IuI, ch n dung nhung dof fn cng, ruf IuI, chIn
fhang ma khng con Iuc Iuong du b fang cuong... va fI chang fh
nao bIf duoc chI n fhang so mang IaI cho con nguoI fa cam gIac
nhu fh nao.
CIo dy, k fu mua fhu 1945, fI vIf rf kho khan va fhoI
gIan, cac fun I va fhang cu vu n vuf frI qua, chu ng fa ff ca rI
so chf nu khng bIf duoc dIu do.
TI hI vong anh co chuyn dI vuI vo o My va Canada. CIa ma
fI co fh noI duo c fIng Nga d cu ng dI voI anh, boI co rf nhIu
nguo I fhu c su fuyf voI dang d gap va nhIu dI u ff d Iam.
Nhung chI va I nguoI frong s ho co fh noI duoc fIng Nga. TI
mun anh fIp xu c voI daI fa chI huy frung doan 22 b bInh |by
gIo Ia fuong Ianham), ng fa Ia ban fhn nhf cua fI va cac chI
huy fIu doan 1, 2, 3 |ho vn con sng) cung nhu ca c chI huy daI
dI, frung dI va nhIu qun nhn My fuyf voI khac. Su doan bn
b bInh fu ngay o !fah oach d n ngay V da fhI f haI 21.205
nguo I so voI 14.037 nguoI sng sof. Con fraI cua cua fI duoc dIu
v Su doan ba b bInh noI con s fhuong vong Ia 33.547 so voI
14.037 nguo I con sng. Nhung ho o SIcIIy va IfaIya fruoc khI d b
In mIn Nam nuoc Phap. No fIn In fruo c o cuong v Iinh du, b
fhuong rf nang, rI b baf Iam fu bInh vao mua fhu faI Vogos. No
Ia dua fu f, Ia daI uy va chac anh so mn no. No khaI voI bon u c
|no rf fhng mInh) rang mnh Ia con cua mf gIao vIn day mn
fruof fuyf o ao va da dn My sau khI cha chf v fuyf Io. CuI
cu ng, khI bon u c phaf hI n ra fhn fh, no b chung dua dn fraI
fp frung Hosfago. Nhung v sau no duoc gIaI phong.
Qua Ia rf bun khI anh khng fh sang dy. Tho va bao cua
anh da dch ra fIng Anh chua7 TI rf mun doc. TI hIu nhu ng
g anh vIf. Nhu anh noI anh hIu nhung g fI noI. u sao fh
fh gIoI cu ng da qua cach ngan nn cac nha van cn n Iuc hIu
bIf nhau. Co qua nhI u govno |vo vn) - co fh da vIf saI - vn
dIn ra nhung con nguoI fh rf ff, fhng mInh |vua phaI), co du
dnh ff va nn hIu ro I n nhau nu chu ng fa con co fh hIu
nhau fhay v Ip IaI vaI dIn cua mf ga ChurchIII nao do; hay Iam
ngay fuc fh nhu ng dIu ng fa da Iam vao nhu ng nam 1918-1919
d duy fr ca I g do ma by gIo chI co fh duoc duy fr bo I chIn
franh. XIn II v da noI v chinh fr. TI bIf mnh Iun b xom Ia
ngc khI dung dn chinh fr. Nhung fI bIf chang co g ngan cach
fnh ban gIua haI quc gIa chung fa, ma co fh vung bn nhu fnh
hu u ngh cua chu ng fa voI nuoc ban Iang gIng Canada, nhung su
fn faI va muu foan cua mf d ch khng v IoI ich kInh f fhu c
su, khng cng ba ng v dao Ii fh khng fh dung vu ng.
u sao fh cung xIn chuc mu ng anh, SImonov a, hay fu
cham soc mnh va vIf ff. TI bIf anh so vIf bao nhu ff ca
chung fa. Nhung hay ghI nho so Ia fI II nu chng IaI fhanh fhn
khI anh co fh fhuc su vI f... Va frong nghIp sang fac, vIc vIf
nhu fh so Iam anh fI f dI khI anh mu n fhoo duI nhu ng kIf
fac; nhu ng kIf fac, dy Ia mu c dich duy nhf d vIf, ngoaI fru
vIf d kIm sng.
Co mf cu |by gIo co Io da gIa) o IIn X fn Ia KaskIn
|KashkIn) fhuong dch sach fI. Co maI foc hung do |co Io da bac).
Cu fa Ia nha ph bnh, dch gIa cu nhf ma fI fung bIf. Nu co
gap fh nho anh chuy n dn cu fa IoI chu c ff dop nhf cua fI.
Chung nguyn hn aI da duoc dch chua7 TI co doc baI bnh Iun
cua hronburg nhung chua ngho no I v chuyn y. Cun sach co
fh d xuf ban voI mf vaI fhay dI nho hay bo bof nhung caI fn
nao dy. Mun anh doc cu n y. No khng vIf v chIn franh nhu
chung fa bIf frong nhu ng nam cuI. Nhung v frn danh frn
ngon dI nho fh Ia hoan hao va co mf doan, ch chu ng fa gI f bon
phaf xif fh chac Ia anh fhich.
Chuc may man va fhuong I bnh an.
rnorf HomIngvay.
y gIo, khI xuf ban nhu ng Ia fhu nay, fI fhy cn phaI noI
ro vaI dIm. TI so baf du fu cu n Ngay va dm cua fI. V phn
mnh, co Io ha n Ia qua fhIu khIm fn khI goI sach fI cho
HomIngvay nhung fhanh fhf ma noI, dI voI fI Iuc y duong nhu
dy Ia cun sach hay nhf cua fI. Hon nu a no co IIn quan dn
SfaIIngard va fI mun go I no d n HomIngvay khng chI boI v
fhoI ua khoo khoang cua mf nha van.
TI khng bIf IIu anh co fhich quyn sach khI doc xong hay
no Iam anh cuf hung hay anh co doc hf khng... va nhIu vuong
Lc Huy Bc (tuycn Jtcb S0
mac nua boI fI khng nhn duo c bu c fhu nhu da hua go I dn
Moscov.
Nhung co mf dIu fI khng h hoaI nghI: dIu quan frong
gp bI phn nhu ng fu ha o phong HomIngvay danh cho sach fI,
dIu cf IoI - do Ia fnh cam fhn fhIf anh da nh cho chu ng fI, cho
f quc chu ng fI duoc foaf In fu fInh fhn buc fhu HomIngvay
d ngay cuI cua fhang sau 1946.
Chung fa cu ng nho IaI fhoI dIm y. Toa an Nuromborg vn
dang fI p dIn, con ba fhang nua fruoc Iu c fhng qua IoI fuyn an
dI voI cac fru m fI pha m chIn franh Qu c xa . Va o My, vao
fhang ba da cho fuyn doc baI dIn van uIfon nI fIng chng X
VIf cua ChurchIII, bao hIu su khoI du cuc chI n franh Ianh.
Trong nhIu fng Iop o xa hI My ma chu ng fI fn maf quan saf
hang ngay suf cuc vIng fham, dang dIn ra su dao nguo c v fri
da duoc phaf frIn frong suf fhoI gIan chI n franh va co su phn
chIa Iu c Iuong.
Ngay frong fnh hung y, HomIngvay khng h do du va
cng khaI bay fo uoc mu n duo c gap haI nha van X VIf, mf
nguo I anh xom Ia dng nghIp frong suf cuc chIn franh chng
phaf xif o Ty an Nha co n nguoI kIa anh bIf Ia mf phong vIn
chIn franh frn frn fuy n u c - IIn X suf daI chIn Th gIoI
In fhu haI. HIn nhIn, frong fnh fh cay dang cua cuc chIn
franh Ia nh, anh vn mu n noI chuyn fnh cam chn fhanh voI
chung fI. y Ia dIu cf IoI I ro frong fhu anh va frong nhu ng
vn d anh d c p dn. Ro rang, nu ngay y chung fI gap nhau
fh anh cung so bay fo cu ng fnh cam nhu da fh hIn frong fhu.
Va dIu y Ia quan frong nhf cua Ia fhu.
Ranh ranh frong Ia fhu, voI HomIngvay, vao fhoI dIm y
fh Iu c gy nn chIn franh Ianh duoc bI u frung co ban bang
ChurchIII. Va HomIngvay, cha c chan khng v fnh khI goI Ia I mI
IIn h gIua fhu c fIn hIn faI voI nhu ng nam 1918, 1919 khI
ChurchIII Ia IInh hn cua fh Iu c can fhIp vao nuoc Nga - X VIf.
Ro rang voI HomIngvay, gIua 1919 va 1946 co mI IIn h mf
fhIf: khI ChurchIII ku goI can fhIp qun su va khI dIn van
uIfon ku goI khoI du cuc chIn franh Ia nh da cho fhy ro hoan
foan dIu anh mun so sanh.
Thang 12-1961, fI co dp gho fham Cuba, cac dng chi Cuba
dua fI dn fham nha HomIngvay. Iu c y, ngI nha chua fro
fhanh bao fang. Nhung ho chI khoa cua va khng dI chuy n bf k
d vf nao khoI v fri cua no. HomIngvay vu a moI qua doI fruoc do
khng Iu nn cam gIac mf maf vn dang han su noI y. uoI
dy Ia nhung g fI vIf frong cu n s fay Iuc dn fham nha anh.
... Chu ng fI dn vao Iuc sap hoang hn. NgI nha cf frn
ngon dI fhuc ngoaI Havana va cach xa bIn. I n khuf frong
fm maf nhung canh vf fh fuyf dop. Nhu ng ngon dI nI nhau
fIp cn chn froI - mf mau xanh, nang gay gaf vao frua nhung
by gIo khI hoang hn, khng khi maf mo d chu. NgI nha xIu
voo, mf fng, rng raI, fh p, duoc xy vao du fh kI: HomIngvay
mua ngI nha fu mf nguoI Phap vao nam 1940 khI anh chon
Cuba Ia m noI fhuong fru.
Mf nua nam da frI qua k fu ngay HomIngvay mf va mf
nam ruoI k fu khI anh roI nha dI chua bnh. y Ia khoang fhoI
gIan kha daI nhung mf aI do vn co cam gIac rang ngI nha da fro
nn hoang ph fu fruoc do, fruo c ca khI chu nhn ra dI. NgI nha
da chf fruoc Iu c nguo I sng o do dI xa.
Cam gIa c hoang vang xon In frong dIu fan. Va rf co fh,
su kf hop fch IIu y chac so Ia m h n nguoI khng m In ma
Ianh Ioo frong nI su fhuong.
Sach ng n ngang moI chn, nhu ng chIc gh banh cu , mon
vof frong phong khach, nhung chaI ruou phu dy buI da ung hf
hay chua hf, nhung vf kI nIm cua nguoI fho san froo doc buc
fuong khng son no nuf. Co mf b da bao khng I. Su ng fhu
fhuc kich co kho co fh fuong fuong. Mf y fuong chof dn frong
du - chung co phaI Ia nhu ng kI vf ma anh da fhoo duI frong
Nhu ng ngon dI xanh chu PhI7
Co my fm anh cua cac cu con fraI, vaI buc anh va chn
dung cua ban bo; buc franh du bo va nhung phac hoa v frn du
bo mIu fa cng vIc cua mf ngh sI, nguoI vo buc franh frn.
Phong Ia m vIc cu a HomIngvay kha dop; caI ban doc cu kI k
saf fuong, mf caI may chu cu. Tf ca gIo du chm frong Iop bu I.
Trong phong fam, frn buc fuong gn ca I cn, co nhIu vf
buf ch, hang fram con s va ngay fhang. S cuI cung duo c ghI
vao fhang 6-1960. Chu nhn co fhoI quon kIm fra xom fhu frong
Iuong co fh fang gIam ra sao.
Trong phong Ion, frng gI ng fhu vIn hon Ia phong doc, co
mf caI ban Ion ma fa kho co fh hnh dung dy Ia ban Iam vIc.
NoI nay cho fhy HomIngvay doc va suy nghI bn ban y nhung
IaI vIf o frong can phong nho kIa. NguoI huong dn fhuyf mInh
cho chung fI v caI fhap duoc vo HomIngvay xy nhu mf mon
qua danh cho chng nhung anh khng su dung fha p Iam noI Iam
vIc. Anh chI du ng fhap mf In duy nhf vao caI ngay anh nhn
nhu mf mon qua rI anh quay IaI can phong fhuong vIf fruoc do.
In du fIn ngho noI v ngon fha p, fI cu nghI dy Ia ngon
fhap fhu c su nhung hoa ra chI Ia mf ngon fhap nho, xy gn ngI
nha nhu fh caI choI d ngam canh vf xung quanh. Trn fha p co
caI kinh vIn vong phu dy buI, bI u fuong cho nIm dam m cua
ba chu v fhIn van hoc.
Trong nha co r f nhI u moo, dn ha ng fa. Nguo I fa noI
HomIngvay danh nhIu fhoI gIan choI dua voI chu ng. Iu y rf
k Ia, chang gIng anh fi nao. Kho co fh hnh dung ra canh anh
IaI dua choI voI dam moo y. oI fI fhuong fuong fuong, bn anh
cha c so Ia nhu ng chu cho Ion chu khng phaI Ia moo.
Trong fhu vIn, ngn ngang gIua nhIu fhu frn ban, mf
cun aIbum chup I sInh nhf In fhu 60 cu a anh d p vao maf fI.
TaI dy, o Cuba khI do I kI nIm y duoc faI fro boI fp doan
acardI. NhIu bu c anh da cho fhy dIu do: nhung buc fuong sau
nhung day ban co froo nhu ng bu c franh voI du hIu ro rang Ia
chang phaI aI kha c ngoaI fp doan acardI nI fIng da dung ra f
chuc bua fIc y.
Trong nhIu f m anh, dung gIu a dam dng, HomIngvay
khng vuI ma cu ng chang bun, don gIan Ia cha ng co g khac ca,
nhu fh ff ca nhung g dang dI n ra cha ng h fhu huf duo c su
quan fm cua anh va anh dI dn kf Iun rang so khng cau gIn
ma don gIan Ia chu du ng no.
Chung fI roI dI voI cam gIac frng vang va bun ba. Chung
fI cam fhy nhu fh mnh dang o frong mf nghIa da, chu khng
phaI frong mf ngI nha. Co Io cam gIac cua fI da b fac dng boI
nhung g fI ngho k v caI chf cua HomIngvay, nhung dI voI fI
duong nhu ngI nha cung gIa dI voI chu nhn cu a no ma nhung
nam cuI doI, con nguo I fo Ion, vn khoo manh nhung da gIa va rf
mf moI da sng frong ngI nha y...
Hm do, fI khng vIf fhm vao s fay nu a va by gIo fI
cu ng khng mun vIf fhm g nua vao ch y.
hronburg, nguoI ma co Io da cu ng fI vIng fham ngI nha
nay vao 1946, gIo dy cung du con nua, ca KashkIn foc hung do
ma HomIngvay nho fI chuyn Io I fham hoI cu ng da dI xa. uy chI
con do haI bu c fhu, mf buc ngan va mf buc daI duoc vIf frn fo
gI mong nhung bn da vang fhoo fhoI gIan.

2. OC IAI NH!NC C!ON SACH
TI chua gap HomIngvay nhung HomIngvay - con nguoI va
HomIngvay - nha van khng h fach bIf frong fI, khng fach
bIf ca voI nhu ng cun sach va nhn vf, va ro rang hon Ia voI
nhung nhn vf y, nguoI ma anh chang h gI u gIm, cu yu
nng fha m nhu yu chinh ban fhn mnh: manh mo, hao phong
frong suy nghI va fnh ca m, can dam, san sang dung dy v con
nguo I hay su nghIp cua ca mf dn fc ma ban fIn Ia chn Ii, san
sang xa fhn v nIm fIn rang co nhung chuy n f I f hon chIn
franh. Hon nhaf Ia fI f, dI fra Ia fI f va don gIan, ich kI cung
f I f hon.
Cu noI nay duo c phaf bIu vao fhang sau 1937 faI aI hI
cac nha van My In fhu haI frong baI dIn van Nha van va chIn
franh. I nhIn nhu ng IoI y khng fh dIn fa hf finh cach cua
cac nhn vf cu ng nhu khng fh bao qua hf finh cach cua chinh
anh. Nhung frong phm chf cua mI nguo I Iun co dIu g do d
khang dnh ff ca nhung nguoI kha c cung du duy fr cu ng nhung
phm chf y. Khng fh hnh dung ra mf HomIngvay, nguoI co
fh fha fhu cho nhn vf mnh fho I bu n xIn, phan frac hoac hon
nhaf, phan bI do so chf hay ban IInh h n d dI Iy mf mof xup.
KhI mf cu hoI duoc fnh co daf ra - dIu g da khIn
HomIngvay gn guI voI chung fa7 - mf aI do mun fra IoI - fh
dy, nhu ng dIu chinh xa c frn dy! Nhu ng nguyn fac dao duc
nghIm ngaf nay Ia mI fruong d nhn v f cua anh sng va fho
ma khng c n phaI In gIo ng, nhung nguyn fac da duoc phan xof
boI chinh cu c doI cua anh va ban fhn HomIngvay fIn Ia khng
fh nao fhIu duoc. uong nhIn ca cuc doI HomIngvay In sach
cua anh khng b gIoI han hf frong pham v y. Nhung so chang
khoa fruong chuf nao khI noI cu c doI va fac phm cua anh so fro
nn kho hI u nu bo qua nhu ng nguyn fac dao duc nay.
Tnh yu danh cho phu nu chIm v fri Ion frong hu hf cac
fac phm cua HomIngvay. Va nhu ng vn d can dam, mao hIm,
xa fhn cua con nguo I, sa n sang hI sInh finh ma ng v nguoI khac
Ia khng h fach bIf voI hnh anh cua HomIngvay, cua nhung g
ma aI do so goI Ia fnh yu va nhung g khng Ia fnh yu, cua
nhung nguoI ma fu fnh yu ngn vang frong hn va nhung nguo I
fro I, khng vang vong, voI ho fnh yu don fhun Ia mf fu ngu
xo cu ng ma fhI.
oc HomIngvay, chang kho khan g d phaf hIn ra nhung
ko hon nhaf va chI bI f yu chinh ban fhn mnh, fhu c f Ia nhung
ko khng co kha nang yu. Va nu nhu fh ma ho goI cam gIac cua
mnh Ia fnh yu fh khI y fac gIa so d dIu do cho Iuong fm ho
phan xof. Tf ca khng gIng nhu su coI mo khI HomIngvay mIu
fa mI quan h gIua dan ng va dan ba. Tuy nhIn, aI do so Iuu y
rang mI quan h y, voI ff fhay su frung fhu c va chI fIf cu a no
da cho fhy HomIngvay chI quan fm khI dang sau do Ia fnh yu
hay chom no fnh yu. Nhu ng g khng phaf frIn fhanh fnh yu
hoac khng bao gIo co y dnh fro fhanh fnh yu, HomIngvay chI
Iun da qua mf fi chu khng vIf v no. Va dI nhIn fruy n fhng
mIu fa quan h nam nu cu a anh va fruy n fhng frong van hoc c
dIn Nga Ia co phn fuong dng, v phuong dIn co ban, o dy no
gn gu I voI ToIsfoI: dIu ma khng fh nao goI fn Ia fnh yu fh
rf fhuong xuyn chI duo c HomIngvay ng u nhIn nhac qua va
cu c k chinh xa c nhung hI m khI mIu fa chI fIf.
NhIu cuc chIn franh da qua cuc doI HomIngvay. NoI
dung hon, chinh HomIngvay da fu quang fhn vao nhIu cuc
chIn ma anh co fh khng can du : fnh fh khach quan co fh
khng baf buc phaI fham du nhung dy Ia noI cung cp nhu ng
kInh nghIm chI n franh. Anh fraI qua Th chIn I, nI chI n Ty
an Nha va Th ChIn II. Anh dI qua cac cuc chIn y frong cu ng
fu fh Ia khng fIc mang sng cua mnh mac du fhaI d cua anh
dI voI fu ng cuc chIn co khac nhau.
Th chI n I xa Ia voI anh, khng phaI Ia cuc chIn cua anh.
Iu do da duoc fh hIn ro frong CIa fu vu khi. I nhIn, frong
fm frang chan ghof va xu h bo I cuc chIn nay, cam gIac v
fnh dng dI frn chI n frn noI con nguoI b nom vao chao dan
khung khIp da Iuu gIu frong anh y nghIa cua no. Can dam vn cu
Ia can da m va hon nhaf - hon nhaf o duoI bf cu m f fnh hung
phI Ii na o ma o do ho ph ban maf fhf cua mnh fh frong ho so I
ro nhu ng phm chf co ban, khng danh mf dI gIa fr fhu c cua
chung - phm chf cao fhuo ng cua con nguoI vn cu Ia cao fhuo ng
con fhp hon fh vn cu Ia fhp hon.
VoI HomIngvay, nI chI n Ty an Nha Ia cuc chIn cua
anh. Vao 1937, anh fuyn b fhang fhung "chu ng fa mun bI f ro
fI ac cu a bo Iu phaf xif va cach do bop chung" rI anh fham du
bn phia nhung nguoI C ng hoa Ty an Nha d chng phaf xif.
oc nhu ng fac phm cua HomIngvay vIf v cuc chIn
franh y, ban khng chI cam nhn d su nhn ca ch cua nguoI
nhp cu c ma con ca kich fhuoc Ion bI kch cua anh fruoc su fhf
baI cua pho Cng hoa Ty an Nha. AI do co fh khng dng y voI
nhn xof nay hay nhn xof no cua HomIngvay frong I qun fhu
nam, aI do co fh khng chp nhn hay fhm chi phan dI vaI
frang frong Chung nguy n h n aI, nhung vIc pho phaf xif gIanh
chIn fhang o Ty an Nha Ia mf bI kch su sac d I voI
HomIngvay, no d IaI d u n frong suf cuc doI anh, fI nghI
chang mf aI fung doc ff ca sa ch HomIngvay IaI nghI ngo dIu
do.
VIc HomIngvay fham gIa vao Th chIn II, dI voI anh, chI
Ia su fI p nI I gich qua frnh chng phaf xif fu Ty an Nha.
Thm chi frong suf cuc chIn franh Ty an Nha da hon mf
In, anh daf fn fuI cua HIfIor va MussoIInI bn canh ranco.
Anh hIu ro mI quan h mo am gIua nhu ng caI fn y. Th chIn
II, frong caI nhn cua anh, chI Ia su fIp dIn cua cu c chIn chng
phaf xif khoI ngun fu Ty an Nha. RI nam nam sau, khI Th
chIn II kf fhuc, ngm du ki u c cay dang v chI n franh, anh vIf
Qua sng vao ru ng, v nhu fruoc do, ff ca nhung cay dang frong
ki u c cua anh, anh cha ng d IaI chuf nghI ngo g fruoc vn d cf
IoI "chI co mf ca ch duy nhf d ch ngu ko uc hIp, phaI nghIn
naf chung ra".
u n ca nhn cua HomIngvay frong chI n franh bao gIo
cu ng duoc ghI nhn o Iong can dam. Nhung Iong can dam cua anh
khng chI do fhIn bm ma con Ia do y chi san sang chp nhn
nguy hI m. No duoc kf nI voI dI u dang fIn ra ng nha van phaI
Iun vIf su fhu c - k ca su fhu c cua chIn franh - nu nha van sap
vIf v chIn franh. Vao nam 1937, dInh cao cua cuc chI n fhu
haI frong s ba cuc chI n da roI xung doI anh, chinh anh da vIf
v no nhu sau "Trong chIn franh fhf rf nguy hIm d vIf ra su
fhf va su fhf fh cu ng r f nguy hIm d fIp cn... KhI mf nguoI
dI fm kIm su fhf frong chIn franh fh fhay v no anh fa co fh
fm fhy caI chf. Nhung nu muoI haI nguoI dI ma chI co haI
nguo I quay v fh su fhf ho mang v so dich fh Ia su fhf va
khng pha I Ia fIn dn saI Iac d chung fa dua vao su sach. Nhung
IIu su fhf y co dang d aI do IIu mnh fI p cn khng, nha van
phaI fu mnh quyf dnh".
HomIngvay fIn chac dIu do dang gIa. Anh da suy nghI v no
vao nhu ng nam 1918, 1938 va 1944.
RI khI cu hoI duoc nu In: dIu g da khIn HomIngvay
gn gu I voI chung fa7 - mf In nua fa IaI mun fra IoI: dy, du ng
Ia nhu ng g da khIn anh gn guI chu ng fa! Anh fm kIm, khng
h so haI, su fhuc frong nhung fnh hung khung khIp nhf, khac
nghIf nhf cua fh kI nay.
KhI doc HomIngvay, du cho anh co vIf v bf cu vn d g,
du cho d faI cu a anh co phong phu dn nhuong nao chang nua
fh dc gIa so ca m nhn su sac su cam ghof caI c don frong con
nguo I, n Iuc fhoaf khoI no , chI n du d vuof fhoaf no, hoa dng
voI ban bo, phu nu, ha nh dng d kf nI con nguoI, fhm chi khI
hanh d ng do Ia fham gIa chI n franh va co fh caI kf cuc hua
hon Ia ca I chf dang doI ho o du do.
Cuc doI HomIngvay Ia mf fh gIoI khac, mf cuc sng
khac, nhung mI fruong khac va su fang dn nhung quan h xa
hI gIua mf nha van va xa hI. Tm dIm cua ff ca nhu ng dIu
do Ia su chng fra kch IIf cua anh, fruoc su fach II xa h I, su
phan dI manh mo y nhu Ia mf fIu chu n sng cua con nguoI,
nhu mf khaf vong manh IIf d hIn dng cuc doI mnh cho moI
nguo I - dy cu ng chinh Ia cu fra IoI cho cu hoI duoc daf ra bn
frn, dI u g khI n HomIngvay g n guI vo I chung fa, dy r I, fI
mun fra IoI - dIu nay chinh xac v cu ng! Su duong du khng
mf moI cua anh voI chu nghIa ca nhn, voI caI dop gIa dI va kIu
ngao rom frong fhoI cach II cua con nguoI.
Va cuI cung, dI u nay nu a da khIn anh gn guI vo I chung
fa. TI dac bIf cn nha c kI Iuong v n d nay khI doc I hI khng
ngu ng cu a HomIngvay, duoc In sau khI anh mf. Ro rang, cun
sach vIf v ParIs nhung nam 1920, v fuI fro cua anh. Nhung
fruoc hf, dy Ia cun sa ch vIf v ngh cu a anh. CaI ngh duoc
khoI d u fu fhuo fraI fro va fIp fu c dI hf cuc doI anh. o Ia cun
sach vIf v noI cng vIc ch ngu cuc sng cua doI nguoI, v su
kIn fr, hanh phuc va nhoc nha n frong ngh va v su fn faI v
nghIa cu a con nguoI nu nhu khng co "I hI khng ngu ng" kIa.
Nhu nhIu, hoac chinh xa c hon Ia hu hf cac chu d xuyn
suf su nghIp sang fao cua HomIngvay, chu d v cng vIc nay
duoc chu frong hon ff ca cac chu d fru fnh cua anh. Nhung v
ff ca ca c dac dIm chuyn mn cua no, ngh nay anh yu, anh
fhich vI f v no, dI voI anh Iuc y chI nhu ngh cua mf aI do,
nguo I dang Ia m vIc, fhuc dy vao Iuc sa ng som va mIf maI baf
fay vao cng vIc, khng dung IaI fruoc khI fhu c hI n xong ff ca
nhung g phaI Iam voI y fhu c frach nhIm va fInh fhn fu kI Iuf.
y, dI voI fI duong nhu fI da noI h f ff ca nhung y
fuong co ban ma fI da suy nghI frong khI do c IaI HomIngvay.
Sau nam da frI qua k fu khI HomIngvay dI xa. Trong
khoang fhoI gIan y, da co rf nhIu sach, cac cu n fIu su va
nhung chuyn fhu df v anh da duoc xuf ban. NguoI fa baf du
va so fIp fuc xuf ban nhung fac phm chua duoc In cua
HomIngvay ma fac gIa chua kp cho ra maf hay chua nghI chu ng
cn fhIf phaI In frong Iuc mnh co n sng. Tuy nhIn moI vf du
Lc Huy Bc (tuycn Jtcb SS
fn faI fhoo Io fhuong cua chu ng. Song bao fru m In ff ca Ia cam
nhn v su mf maf v cung fn cu fu fu dn ma khng nao ngan
can nI cua nhn IoaI fruo c caI ch f cua HomIngvay. Va ngay Iu c
y, ho hIu ro hon fm vo c fhuc su cua nhu ng cng hIn ma anh
da danh cho van hoc fh gIoI fh kI XX.
I Huy ac dch
fu cun AIvays a JournaIIsf, Progross PubIIshors Moscov, 1989)
TN I! C!A MOT CON NC!OI
rnosf HomIngvay
Khng aI co fh chI cho moI nguoI bIf mnh Ia fh nao ro rf
hon chinh fI Iam vIc do. Khng aI co fh gIu mnh khoI anh om
dng IoaI, boI v mI hanh vI cua con nguo I, mI ha nh dng cua
sang fao du noI v fac gIa cua no. TI k hf cho moI nguoI bIf
moI dIu v fI frong ca c cun sach cua mnh.
Vc c6ng cicc nba cn
TI cam fhy ngay fu cun fIu fhuyf du fay fI da bIf s
phn v sau cua fI so fh nao. TI khng bao gIo co may may nghI
ngo vIc fI Ia nguoI dI fIn phong cua fhoI daI moI va fI hI u
rang fIp sau dy mI buo c dI cu a fI so duoc cham chu fhoo doI.
V vy fI quyf dnh d IaI cho h u fh ban quyf foan chn fhu c
v ff ca cac ha nh vI va suy nghI cu a fI.
TI dI fm caI khng phaI nam frn b maf su kI n va khng
b fhoI gIan cu n frI. Nhung muc dich cua fI - fh hIn cuc sng
con nguo I nhu no dang co, khng f vo va khng frang dIm g
fhm. TI khng xom mnh fhu c hang cac nha fu fuong vI daI va
khng dua IaI cho nhn IoaI dI u g chn dng ca. Nhung fI dac
bIf bIf ro fh gIoI va fh hIn no fu hang nghn dIm
khac nhau.
TI khng bao gIo phaI Iua chon cac nhn vf, dung hon fh
Ia cac nhn vf Iua chon fI. CI ng nhu nhIu bc fIn b I cua
mnh, fI fhan phuc nhu ng con nguoI manh mo co kha nang baf
hoan canh phu fhuc vao mnh, baf moI nguoI xung quanh phu
fhuc va o mnh. faI nay cun huf fI dn muc fI khng fh
hIn mnh cho m f d faI nao khac nua. Ca m hung co fh say m
nhu fnh yu vy.
NI dung cac fIu fhuyf cua fI ru f ra fu chIu su con fIm
va kInh nghIm ca nhn, nhung fI khng bang Io ng d chu ng ra
doI mf cach d daI va cu fha. Cac ky nang ngh van cua fI rf
don gIan: nghI Iu vIf cho ng.
Phn Ion cng vI c fI soan san frong du. TI khng bao gIo
cm Iy buf chu ng nao ca c y nghI chua sap xp xong. KhI vIf fI
fhuong doc fo In fhanh fIng cac doan dI fhoaI: dI faI Ia nha
kIm duyf ff. TI khng bao gIo fIn vao caI cu nam frn gIy
chung nao chua finh duoc phaI vIf fh nao cho no so d hI u dI
voI moI nguo I.
Tuy nhIn dI khI fI nghI fruy n cua fI fhIn v goI hon Ia
noI fhang ra. a n doc fhuong phaI phaf huy du o c fuong fuong,
nu khng ho so d Iof mf nhung sac fhaI f vI nhf cua fu fuong.
TI vIf rf kho nhoc, khng ngung caf gof va sua dI sua IaI.
TI rf coI frong su hoan fhIn cac fac ph m cua mnh. Thuong
xuyn fI quan fm gof gIua chu ng ky cho dn khI chung fro
fhanh nhu ng vIn kIm cuong. CaI ma nhI u nha van kha c bnh
fhan d nguyn khI mf cuc Ion, fI bIn fhanh mf hon ngoc quy
nho xiu.
TI co mf kha nang hIm fh y - bIf ap dung ca c nang Iuc
ph phan cua mnh khI vIf fac phm, duong nhu do Ia cng vIc
cua mf fac gIa khac vy. NhIu In fI da khng do du gaf bo
nhung ca I ma mf nha van if fn fm hon so gIu IaI ma khng mf
may may nghI ngo.
Cn pha I vIf chI nu nhu vIc do mang IaI nIm vuI. TI
hanh phuc khI vIf, nhung fI khng bao gIo bang Io ng voI nhu ng
caI da duoc vIf ra.
TI khng fIn Ia cac sach cua fI dn mf Iu c nao dy so
fhanh fuong daI cho fI - fI gang danh gIa mnh m f cach frung
fhu c. TI may ma n fhanh nha van nho su kIn fr hon Ia faI nang;
fI Ia fhi du ro rf nhf v mf nguoI dI vao ngh van ma chI dua
hoan foan vao mnh. Nhung fI khng bao gIo xu ng voI nhung
fhanh cng va vInh quang fo Ion mnh da duoc huo ng.
TI co nhIu nguoI nhIf fhanh hm m nhung chua bao gIo
doc mf cun sach nao cu a fI. Hon fh, du Iu n xa hI Iun co xu
huong danh gIa qua cao fm quan fro ng cua fI ma IaI danh gIa
chua dung y nghIa.
Cac cu n sach co su bf fu. o Ia san phm bn vung nhf
cua su Iao dng con nguo I. Cac d n mIu rI sup d, cac franh
fuong r I fIu fan, nhung sach v n fIp fuc fn faI. ThoI gIan
khng co quyn uy dI voI cac fu fuong vI da I, hm nay chu ng vn
fuoI nguyn nhu caI Iu c nay ra frong du oc cac fac gIa cua chu ng
nhIu fh ky fruoc dy. Nhu ng dIu duo c noI ra va suy ng m khI
do dn by gIo vn con fac dng manh mo dn chu ng fa fu frang
sach In. Nam fhang chI ca f fIa va mang dI caI g xu do, boI v chI
caI g fhu c su hay ff moI co fh sng Iu frong van hoc.
Nha fIu fhuyf hIn daI, ngoaI vIc bIf Iao dng mf cach
kIn fr va nhn naI, con cn phaI bIf kf hop khoo Ioo cac nang
Iu c. Han phaI co du oc suy Iun fInh fao va cam gIac mu c d
chinh xa c d Iua chon duoc caI fhIf yu frong dng chf IIu fo Ion
va sap xp ff ca nhu ng caI do fun fhu su cng cach cua ca c b
phn va su phI canh du ng. Han phaI co fri fuong fuong d dI
chuyn fm fuong nguoc qua khu, v hI n faI va s ng ngay gIua
Iong caI han dang m fa. Han phaI co fru c gIac ph phan gIup
nhn ra nguyn nhn va hu qua va phoan doan dung v con
nguo va su kIn. ChI khI nha van hnh dung ro cac mofIv ha nh vI
cua con nguoI, ha n moI fhu c su co fh baf du vIf ff duoc.
Rf if fm duoc nhung cun fIu fhuyf frong do co ff ca:
du franh, fruy duI, su nghIf nga, fnh du c, cac finh cach manh,
hanh d ng phaf frIn nhu cuc fn cng cua su doan fhIf gIap,
cu ng nhu su fn frong dI voI cac nhn vf cua mnh va voI
su fhf.
Thuong fh caI ma phn dng cac fac gIa vIf ra o nhu ng fhoI
ky sau - do chI don gIan Ia nhu ng bIn fh moI cua nhung canh,
nhung finh cach va nhung su kI n fu cac fac ph m hI du, chI
khac mf dIu Ia chung if finh ngh fhuf hon, if suc manh va if
Iua hon.
Qua nhIu cun fIu fhuyf hIn da I khng dua IaI mf baI
hoc nao va khng nham mf muc dich nao, ngoaI fru su khoI dy
nI so haI mang finh fhu vf gh fom khIn mau dng cu ng IaI
frong huyf quan. TI so rf sung suong nu khI doc mf cun fIu
fhuyf moI cua mf fac gIa xa Ia ma fhy no khng duom mu I dau
fhuong va Ia mf cun sa ch hn hu, hao phong va fhng mInh.
CIa fr va suc h p dn cu a mf cun sach hay Ia o su gIan d
rf muc, su coI mo va su bc I duong nhu bf ngo cac finh cach va
cac mofIv hanh dng. o Ia su gIan d cua ngn ngu va fu fuo ng.
No khng gIa fao va fhoaf duoc su c y Iam van. Nhung vIf voI su
gIan d chn fhuc kho hon Ia voI su phu c fap c y.
Phong ca ch cua nha van cn phaI mang finh fru c fIp va ca
nhn, hnh fuong cn pha I phong phu va sung man, fu ngu cn
phaI gIa n d va manh mo. Cac nha van vI daI co bIf faI vI f ngan
rf xuf sac, do Ia nhung nguoI Iao dng kIn fr, nhung nha khoa
hoc mIf maI va nhu ng nha phong cach kho o Ioo.
I fhuong, cac fac gIa da fhanh cng co fh vIf rf co ngh
nhung fruyn ngan dy II cun v bf cu chuy n g. TI II van
hoc fo Ion cua ca c nha van hIn nay - do Ia xu huong frang dI m va
fhich su Ip Ianh b ngoa I. TI rf so nhung nha van vIf sa ch
bang ky xao nha ngh.
Phn Ion nhu ng sach duoc In by gIo - do Ia nhung fac phm
con non nof va yu v ngh fhuf. Rf nhIu fac gIa vIf nhanh va
u, ho hIm khI sua chua IaI fhu van ban duoc vIf vI ra frong
con phn hung Ia m van. Kf qua Ia van phong cua cac nha van
nhu fh pham nhung saI Im khng fh dung fhu duoc. I fhoaI
cua nhn vf fhIu fu nhIn, fu ngu Iua chon khng chinh xac,
ngn ngu fhuong hf suc cu fha. Cac sa ch cua ho phn Ion
fhuong khng co su fhng nhf c f fruyn va hanh dng. Cu
chuyn nhIu ch b koo daI I fh va gIng nhu su ba hoa rng
fuych. Co cam fuong nhu nhung nguo I vIf khng bIf chac caI g
so xay dn o chuong sau cun fI u fhuyf cua ho. I khI chang v
mf nguyn nhn ro rf nao ca ho cu ng bay ra nhung ca nh kho
hIu va hoan foan khng cn fhIf, fhuong Ia dua fhm nhu ng
nhn vf moI vao cuI sach. Ma nhn vf cua cac fac gIa do fh
hoac Ia quy su, hoac Ia fhIn fhn, duoc pha n anh mf ca ch ky
cang dn phaf khIp. Thng fhuong hanh vI cua chung khng co
nguyn co chac chan, ban fhn cac nhn vf fh Ianh Iu ng va fhIu
suc sng, do chI Ia nhu ng hnh nm dung d gIaI quy f mf vn d
hoang fuong, kho xac dnh nao do cua fn fa I. XIn fhm vao dy Ia
nhung c f fruyn phI fhu c dn kInh khung. Trong cac cun sach
nhu fh rf if co g gan voI fh gIoI hIn fhu c, sng dng.
Vc /a6 J6ng ca tbo i gian
I bIn Iuc song yn gIo Iang - moI hoa fIu du Ia m vy.
Nhung maf froI ma khng co my don va nIm vuI fhIu nI kh -
do hoan foan khng phaI Ia cuc sng. Thi du, s phn cua ngay
nhung nguoI fha nh daf nhf - mf cun soI rI. Mf va duoc fhay
dI nhau Iun phIn Iam fa dau bun va vuI suong. Thm chi caI
chf cu ng Iam cho cuc s ng dang mun s ng hon. Vao nhu ng gIo
khac kho khan cu a cu c s ng, khI Im canh kh dau va mf maf,
con nguo I cang fro nn chinh mnh.
ChI nhn fhoang qua fa cung du fhy rang nu nhu fa duoc
fhanh daf frong mf su nghIp fo Ion nao dy fh phaI kho khan
Iam moI daf duoc. Va con nguo I phaI cam fa s ph n v dI u do.
Thf baI fI ron fhm kha nang chng choI cua fa. Tinh cach sInh
ra khI hy vong sup d. ChI khI fa nhn bIf ro mnh, fhu fhach
dung mnh va da nhIu I n fIn cha c rang danh gIa qua cao kha
nang cua ban fhn Ia nguy haI cho mnh bIf chung nao, khI do
kInh nghIm so day fa bIf phan doan du ng cac maf manh y u cua
mnh.
HI fIc nhung saI Im mnh ma c phaI dn mu c khng Iap IaI
chung nu a - do nghIa Ia hI hn fhu c su. Khng co g Ia cao fhuong
frong vIc du ng cao hon mf aI do khac. Cao fhuong fhuc su hIn
ra khI con nguoI fro nn cao hon caI fI cu cua mnh.
Trong cuc sng cung nhu frong cng vIc, dIu quan fro ng
hon hf khng phaI nang Iu c ma Ia finh ca ch, khng phaI fri fu
ma Ia fraI fIm, khng phaI fhIn faI ma Ia su fu chu, bn bI va ky
Iuf fun fhoo mf du oc suy Iun fInh fao.
Khn ngoan Ia qua fang cuI cu ng cua s phn cho mf fri
fu fruong fhanh. Con nguoI sau khI da nm fraI nhIu baf du
xom fhoI gIan nhu mf fro fhu cua mnh. No I v fhoI gIan nguoI fa
cho Ia no cho dy qua khu va an u I dng vIn, nhung no con
khuyn day nua. ThoI gIan Ia fhuc an nuI duong kInh nghI m, Ia
nn df gy frng khn ngoan. No co fh Ia ban hoac fhu cua fuI
fro. ThoI gIan du ng du gIuong fuI gIa Ia m nguoI an uI hoac fn
dao phu fuy o ch nguoI fa dung no co ich hay co haI, cu c doI da
sng cn fhIf hay phi pha m.
Cuc doI hu nhu da frI qua hf fruoc khI fa kp hI u ra no
Ia caI g. Nhung khng fh do no chI bang d daI. Cy sI sng
hang fram nam - khoang fhoI gIan do nhIu fh h nguoI frn da
nI fIp nhau fhay dI. Nhung co aI ung fhu n danh dI ca mf fh
ky fn faI cua IoaI fhu c vf Iy mf nga y sng sung man, co y
nghIa va mu c dich, cua con nguo I7
Xung quanh fa co rf nhIu dIu fuyf dop va gy xuc dng
su sac, va fI hoI fhy xu h Ia da khng quy frong ff ca nhu ng
caI do duoc nhIu hon. Tuy nhIn, ngoaI nhn IaI sau fI co fh noI
v mnh bang mf cu fh nay: fI da sng mf cuc doI sung
suong.
Vc cai cbct ca n6i so
Ong gIa va bIn ca Ia cu n sach fI mun kf fhuc kf fhuc
my ma n ca mf doI Iao dng sa ng fao. VIf no qua kho khan. TuI
gIa da Ion dn bn fI. Nhung if nguoI chf v gIa. Hu nhu ff ca
chf v fuyf vong, v Iao dng fri oc hay chn fay qua mu c, v
nhung ca m xu c na ng n, v mf fruong hop bf hanh. Con nguoI Ia
con vf co kha nang Iao dng nhf frong mun IoaI. Sng Iu qua
moI nguo I hay b fuoc mf nIm Ia c quan. Sng ngan fh ff hon.
V ff da co nguoI nao frong doI chua fung mf In fraI qua
mf nI dau manh hon nI dau nhu ng nguoI frn fhuong fra I. Mf
v bac sI nI fIng co In bao fI con dau cu a caI ch f fhuong yu
hon con dau rang.
MI nguo I du buc pha I Ia mf chIn bInh va mI nguoI du
buc pha I chf, nhung chI co nhu ng ko hon nhaf moI chf mf cach
u ng phi. TI Iun Iun fIn rang nghIa vu du fIn nhf cua dan
ng - do Ia khac phu c nI so haI. Khng co g Iam na n chi con nguoI
nhIu hon fha I d bac nhuoc va su so sf nguy hI m. Chu ng bIn
con duong d fhanh kho, con duong kho fhanh khng fh vuof qua.
MoI nguo I fhuong co nI Io so v ich khI so fm hIu moI vIc dn
fn cu ng. o so fhy ra caI hanh d ng co n f hon chinh nI so nn
ho so haI caI f hon ca hanh dng do. Ho sng voI fm fri fhy ma
va so caI fm fri y. If caI xu con hon ngay qua nga y sng
frong n I so fruoc caI xu.
Vc t6i /6i
Trong f f ca ca c fI II gh fom Iam nhu c fh gIan nay, ca I
fac haI nhf, nguy hIm nhf, c nhIn, do Ia su cung fin. Khng
mf fI II nao khac sanh duoc voI no v fInh fh n fam fI va ac
dc. Su cung fin fh hI n o ch con nguoI fhuong xuyn va khang
khang gIu rf Iy y kIn rIng bIf cua mnh. Ko quon ph pha n ff
ca, fhuc chf, do Ia ko pha quy. Han xa Ia voI II fI p cn su vf
mf cach fInh fao, sang fa o. Suy Iun ca nhn fro fhanh chua f
cua ha n, con fhoI fu phu khoa fruong - Ia ng fhy duy nhf. I
voI IoaI du oc quaI dan nhu vy cac quan dIm rIng duoc dng
nhf voI chn Iy fuyf dI.
ThoI hI u fha ng - do Ia ngun gc cua ff ca moI fI I I. No
sInh ra fhoI dao duc gIa, gy nn su ganh f, x dy dn su Iu a dI.
u c ha nh cua phn dng moI nguo I gIa m xung khI cua caI
cua ho fang In. ua cho mf nguoI nhung fhu cn du ng - han IaI
mun fI n nghI. ao dam cho han fIn nghI - han IaI uoc xa xI.
Ia m cho han xa xI - han IaI cu fhanh Ich. Cho han duoc fhanh
Ich - han fro nn phaf cung. Cp cho ha n ff ca nhung g han
mun - han so IaI fhan phIn Ia b Iua dI, Ia chI nh n duoc nhung
fhu ha n khng doI hoI.
RI dn Iu c ban finh con nguo I cham maf voI s phn cua
han - vu n nay so moI fhf kInh hoa ng!
Vc muc Jicb cu6c s6ng
Tu Iuc nam nI dn Iu c xu ng m, khI fu ng fhIu va khI sung
suong fm hI u fh gIoI xung quanh va chinh ban fhn mnh, con
nguo I hIn daI phaI Ion Iach qua nhung khu ru ng bf fn nhang
nhf khac nhau; ff ca gIo dy khng con don gIan: ca fu fuong, ca
hanh dng, ca khoaI cam, va ngay ca caI chf.
TI Iun fIn rang con nguo I khI baf du cuc sng bn frong
nghIm fuc hon fh cu ng so baf du sng o bn ngoaI don gIan hon.
Vao caI fh ky ngng cung va fhu a mua nay, fI mun chI cho
moI nguo I fhy ca c nhu cu fhu c su cua chu ng fa fhu c Ia if oI.
TI mu n co kha nang quy frong caI fI khng co hon Ia co
caI ma fI khng fh quy frong.
TI kInh ngac khI fhy nhIu fhoI khac quy gIa da b fIu phi
cho vIc dung fung v b cac fhoI xu ca nhn, cho nhu ng fro dua
nhaf nhoo, cho nhung cu chuy n fm phao, cho nhung cu c vuI v
ich va dang ngo. Mo rng pham vI cac mI quan fm cua mnh ma
khng dI su vao chu ng - fh nghIa Ia danh cap chinh mnh.
Cn phaI hanh dng. Ngam nhn fhu dng - do Ia frang fhaI
fInh fh n nguy hIm. Khng nn fIu fn cuc doI cho nhu ng mo
uoc frng rng.
Nhu ng nguoI fhich ca cuoc va nhu ng con bac fhuo ng chf
frong nghoo fung. Nhung ngay ca khI co aI gap may hI fro, kf
cu c cuI cu ng v n fhuong Ia rf fham fhuong. Nhung nguoI do da
bo qua su cn fhIf phaI Iao dng kIn fr, da xom nho kInh
nghIm chung duoc moI nguoI ch p nh n. Cng vI c mf dI hu ng
fhu va cuc sng sup d khI ngI cho mf co hI ff dop khng bao
gIo dn.
NguoI do I bao gIo cu ng dI fm nhu ng con duong ngan dn
hanh phuc. Khng co nhu ng con duong nhu fh.
Con nguoI fro nn khn ngoan hon khI y fhu c duoc ra ng
mong mun mf dIu g va daf duoc dIu do - dy Ia haI vI c khac
nhau. Mf dac dI m fIu bIu cua cac nha van Ion Ia fhaI d hf
suc nghIm fuc dI voI cng vIc. Cuc s ng cua ho fhuong kho
khan va fhIu nI m vuI, nhung ho khng bao gIo ngI khng. u
ho Iam g dI nua: fn gIao, chinh fr, gIao duc hay chI don gIan Ia
kIm mIng an, ho du Ia m vIc hf mnh.
Vc su c6 Jon
I khI fI ngI vIf suf ngay chI v hoan foan mf mnh.
Nhung nhu ng con nguoI dung ca m fhuong dung su c don
bf dac dI do Iam IoI cho mnh, d hoan fhanh mf cng vI c quan
frong nhf. Chinh khI m f mnh Ia I nay ra khaf vong hoan fhIn.
Trong ca nh c don fm hn fro chuyn voI chinh mnh, va fhuong
Ia nang Iuong cua no co hIu Iu c. V fh n u con nguoI mong duoc
hanh phuc, han cn phaI danh nhI u fhoI gIan hon cho mnh.
Nhung su c don mang Io I hay gy haI, dIu do fu y fhu c
nhIu va o khi ch f, su gIao duc va nhu ng phm chf ca nhn cua
con nguo I. Nu fraI fIm frong sach cua nhung nguoI quang daI
frong c don ca ng fro nn frong sa ch hon, fh fraI fIm cc ca n cua
nhung ko hop hoI cang cc can hon khI Im canh c don. oI v du
c don co fh fIp fhm fInh fhn cho nhu ng fm hn manh, no IaI
Ia cu c hnh dI vo I nhu ng fm hn yu.
Nhung nha van khng nn chay fr n fh gIan khI ha n khng
vIf.
TI bao gIo cu ng quan fm fruoc hf dn nhung con nguoI
sng, nhung nguo I dan ng va da n ba, chu khng phaI dn cac fu
fuong. In anh, fruyn hnh va sn khu khIn fI bun chan. Va
du cho nhu ng nguoI k chuyn co faI IaI fhuo ng Ia nhung nha van
fI, fI vn fhich fro chuyn voI mf aI do hay Iang ngho mf aI do
hon.
KhI anh con co kha nang ban phaf nhIu, ban bo anh so rf
dng. KhI anh c n mf fhu g dy, s ban bo so gIam dn; nhung
nhung nguoI con IaI so Ia nhung nguoI ban chn chinh.
Vc tnb ycu
Tnh yu - fao hoa duy nhf cua con nguoI va fh gIoI. Tnh
yu - do Ia ban nang m fru m foan fh. No Iam cho nhung nguoI
yu nhau fro nn fhng fhaI, khIn du oc ho sac sao hon va fnh
cam ho fuoI moI hon, gy nIm ph n ch n. Tnh yu sng dng va
bn chaf khI dng hI n. Su m nh cu a no Ia chIa so moI fhu no co,
chIa so ca chinh fnh yu. Tnh yu ngm dnh su ho a hop fuong
quan. HIu nguoI khac - dy Ia ha nh phu c gn nhu fo Ion nhf,
con duoc nguoI khac hIu - co fh, do Ia mon qua fnh yu fhich
fhu nhf va mang IaI su fhoa man Ion nhf. Tnh yu dua cho ma
khng foan finh nhn caI g dI IaI. Tnh yu bn bI va fhanh fhIn
ngay ca frong canh gIf choc, Iua dI va nhuc. No khng chp
nhn ca fhoI gIan, ca khng gIan, ca nhung hoan ca nh bn ngoaI
chIa Ia dI Iua fnh nhn. Tnh yu ban fang nIm vuI, mang IaI
hoa fhun fhay v chIa ro va bf hoa, no khng xo f doan fhoo vo
ngoaI. Tnh yu - mu c dich fI cao cua fn faI, hIn fhn cua fnh
bac aI, ban chf cua nhu ng nguyn fac da o duc cao ca, nn fang
cua su cng dng. Tnh yu dI fm caI ff o khap noI, frong moI
canh hung va no fm fh y caI ff y. Tnh yu fu mf caI nhn
phaf hIn cho mnh c u fao cua vu fru va finh cach cua con nguo I.
Con fn gIao - do Ia fnh yu frong hoaf dng.
Vc bicn tai ca tuong /ai
Ngay hm nay - do khng phaI dong su I Iang Io cu a Ich su,
ma Ia ngon song frIu dang x manh v phia fruoc. Nhu ng fho I vI
daI khng phaI o frong qua khu, nhung fhoI vI daI - do Ia fhoI hIn
nay cua chu ng fa, nhung fhoI vI daI hon nua - o fuong IaI.
Cac kha nang nga y cang phaf frIn cua ca c phuong fIn gIao
fhng va su du fhua cua caI hang nam sInh ra nhu ng dong fhac
khach du Ich dI khap do dy frn hanh fInh. MI nguoI co fh dI
bf ky noI nao mun, va rf co fh ho so fro v fhanh con nguo I
dang kinh hon, co caI nhn coI mo hon va if ac cam hon dI voI cac
dng IoaI cua mnh, cung nhu hIu ra mf chn Iy Ia su sung fuc
rIng cua ho gan IIn voI ff ca gIng IoaI ma ho fhuc v. Mac du
nhp dp con y u, nhung fraI fIm nhn IoaI da baf du dp hoa
cu ng nhau nhu mf foan fh.
Ngn Xuyn dch fhoo ban fIng Nga
dang frong fap chi Inosfrannaya IIforafura s 2/2000 |nguyn ban fIng
Anh A Man`s Crodo dang frn fap chi PIayboy s 1/1963).
PHONC VN TONI MORRISON
IsIo . WashIngfon
TonI MorrIson sInh ngay 18 - 2 - 1931 faI IoraIn, OhIo. Nam
1953 ba ff nghIp aI ho c Hovard. HaI nam sau, ba nhn bang
fhac sI fa I aI hoc CornoII. MorrIson day aI hoc Hovard fu 1957,
Iam bIn fp sach va baf du sang fac. TI u fhuyf du fIn cua ba
Maf bIc |Tho Iuosf yo) xuf ban 1970. Cun nay hIn vn dang
nam frong danh sach bosf-soIIor 2000 o My. Sau do, ba In Iuof
cho ra maf cac fIu fhuyf: SuIa |1973), aI ca cua SoIomon |Song
of SoIomon, 1977), Tar aby |1981), NguoI yu du |oIovod,
1987). Cun nay doaf gIaI fhuong Ion Ia PuIIfzor, CIaI sach Roborf
. Konnody va CIaI sach MoIchor. Nam 1992, fIu fhuyf Jazz ra
doI va gn dy Ia ThIn duong |ParadIso, 1998). Nam 1993 TonI
MorrIson doaf NoboI van chuong. a duoc xom Ia mf frong nhung
cy daI fhu van chuong cuI fh ky XX du fh ky XXI va Ia guong
maf fIu bIu cho khuynh huong sang fac h u hIn daI cua My
TonI MorrIson Ia phu nu My da don du fIn nhn gIaI
NoboI. o ba, fa co fh noI dn su kf hop nhun nhuyn gIu a haI
nn van hoa PhI - My frong n Iuc huong d n nhung gIaI phong d
mang IaI quyn IoI cho nguoI da don, phu nu va nhung Iao dng
nghoo. an fhn ba duoc fhua huo ng fruy n fhng ff dop, dung
cam, dy ngh Iu c va xa fhn v nguoI khac cua gIa dnh. a Iun
fu hao v hanh dng dy quy f doan cua ba nI, mf phu nu da
don sng du fh ky, da can dam fu bo manh df mnh dang sng,
frong Iu c fuI chI von von co 30 dIa d dua bay dua con dn s ng o
vung khac nham franh nan bao Iuc fnh duc cua nguoI da frang
dI voI nguoI da don. a cu ng Iun bIf on su hy sInh bn bI cua ba
mo, nguoI phaI nhn Iam nhung cng vIc hon kom d kIm fIn
nuI ba an hoc...
aI phong vn duoI dy do IsIo . WashIngfon fhu c hIn In
frn fap chi ssonco, s fhang 10 - 1987, xoay quanh cuc doI,
quan nIm sang fac va kI f fac NguoI yu du.
Nu duoc yu cu vIf mf cun sach fhu nho cua NguoI yu
du fh ba so vIf nhu fh nao7
Thf cuc k kho d fI dIn daf fhoo mf cach don gIan nao
do. Nu fI co fh dIn daf frong vong 100 fu hay if hon fh co Io
fI da khng vIf duoc no, fI nghI dIu quan frong dI voI cun
sach Ia o caI fIn frnh ma nho no, chung fa co fh xy dung va
gIaI fhich cuc sng d co fh hoaf dng frong no. TI dang c
kham pha ra cach mf con nguo I - o goc d ca fh hoac mf nhom
nho ca fh - hp fhu va chI bo fhng fIn voI fu cach ca nhn v
mf vn d g do ma ho hoan foan khng fh fIu ho a hay h p fhu.
Mf dIu ma chua fung co frong Ich su fh gIoI, frong IIn quan
dn d daI fhoI gIan, fu nhIn va dac bIf frong su huy hoaI cua
no. Nu HIfIor fhang frong cu c chIn vua qua va fhanh Ip duoc
d ch Quc xa 1000 nam, fh dn Iuc nao do han so ngu ng vIc
gIf nguoI, nhung nguoI han khng mun sng cu ng, boI han so
cn mf s nhn Iuc d Iao dng khng cng. Va 200 nam du fIn
cua d ch uc Quc xa y han so y hf nhu nhung g da fung xay
ra frn xu so nay dI voI nguoI da don. Han Ia no so gIng nhu fh.
Khng phaI frong vong nam nam, muo I nam ma phaI 200 nam
hoac nhIu hon.
Vy nn hanh d ng frung fm cua NguoI yu du Iung fung
fnh fh fIn fhoaI cuc ky Iuong nan, v fI, voI fu cach Ia mf nha
van, qua do nha m kham pha nhung dI u fI mun hIu v gIaI
doan n I y va v nhung nguoI phu nu yu nhung fhu Ia quan
frong dI vo I ho.
Iu g da gIup ba hIu duoc nhu ng phu nu y7
Nhu ng nguoI nay khng fh sng ma khng co gIa fr. Ho co
gIa nhung IaI v gIa fr frong fh gIoI da frang, vy nn ho fao ra
gIa fr rIng cho mnh va ho quyf dnh caI g Ia gIa fr. VIc y
fhuong co finh d Iuong, nhu ng g ho dang Iam Ia Iun v nguoI
khac. Chang co aI frong NguoI yu du, chang co nguo I da don
fruong fhanh nao IaI sng sof boI fho I v ky, d cao mnh va ich ky.
Ho sng frong cam hung cng dng. Ho khng bao gIo nghI mnh
co fh sng bn ngoaI mI fruong y. Chang co cu c sng nao ngoaI
cuc s ng cng d ng va du sao fh ho cu ng khng mun chon Iua
mf II sng khac. ThoI gIan frong NguoI yu du Ia nhu ng ngay
fhang cu a nhu ng nguo I da don fhu c su yu fhich su kf doan voI
nhung nguoI da don khac.
uong nhu chung fa da danh mf dI dIu do.
Chung fa chI xao Iang, fh fhI. NguoI da don sng g n khap
fh gIoI va co ff ca cac kIu quan h nhung mf khI ho nghI v
vIc fhu gIan va hI ho fh ho Iun nghI v nhau. y Ia du fich
cua nhu ng ngay khI chu ng fa nghI v vIc mnh v n con s ng va
khI chu ng fa nghI v nhau.
Co Iu c dy Ia khoang fho I gIan phuc fap nhf, co Iuc fh IaI
khng. y gIo con nguoI Iua chon nhn dang cua mnh. y gIo
con nguo I chon mnh Ia da don. Ho quon duoc sInh ra Ia da don.
Iu do chang co n dung chuf nao nua. an co fh Ia da don v
huyf fhng hoac co fh chon Iua d khng Ia . an chI cn fhay dI
suy nghI, cach nhn hay mo I fhu. y chI Ia dnh kI n ma fhI.
Trong fa c ph m cua mnh, nhu ng g fI mu n Iam Ia faI hI n
kf qua cua nhu ng kIu Iua chon, IoI ich va mao hIm nao do.
NguoI yu du Ia mf cu chuyn ky dIu v nhung Iua cho n y.
a mf dn bn nam d vIf cun sach y. a vIf hang ngay
cho7
TI vIf hang nga y nu fI co chyn g do d vIf.
Cn dy ba co phaf hIn ra ca c nha van nu da don fro nao
khng7
Co. TI da fIp xu c voI dI nguo I, ho fhuc su gIoI.
Phong cach bIf by gIo so voI muoI Iam nam fruoc co g
khac7 a co fh chI ra khuynh huong sang fac ma ca c nu van sI da
don dang fh hIn7
Co nhung fhao fac dong mo, gIaI fhich, ca f xon ma cac nu
van sI y khng cn phaI fun fhu. Iu fhu v o ho Ia fac phm
khng dIn fhuyf h hao, khng mf chuf fu hao v duc fIn. Ho
khng co bf ky mf dng co ca nhn x u nao. MuoI Iam nam
fruoc, PauIo MarsahII, Maya AngoIou, AIIco WaIkor va TonI cado
ambara da fhuc su vIf va vn dang vIf. Iu khIn fI ngac
nhIn Ia frong foan b nhu ng phu nu da don dang vIf fhuc dang
cp cao chang aI vIf gIng aI. Cha ng aI co fh fao ra duoc gIoI han
cua dang cp. Iu do co fh v ca c fh h cu fIp nI nhau fruoc
Iu c aI do kp fhu c hIn dIu nay hoac gIa su fIp nI da dIn ra khI
vIc y chua fh fhu c hIn. Nhung JamaIca KIncaId va TonI cado
ambara fh khng qua khac bIf d khng fh xp dng ha ng.
a co y kIn g fruoc cu c franh Iu n v vI c canh franh cua
dI ngu nam nha van da don va nu nha van da don7 Rf nhIu
nguo I dang noI rang boI v nu nha van da don dang xuf ban nn
nhIu nha xuf ban khng con chu y dn nam nha van da
don nua.
TI khng bIf IIu fhu c f co dung fh khng. Cam nhn cua
fI v nhung nguoI Iam cng fac xu f ban Ia ho chu y dn dan ng
cu ng nhIu nhu dan ba. TI khng fhy co bf ky su do du nao
fruoc vIc xuf ban sach cua dan ng. Thu c f, fI nghI, n u ban
finh s Iuong nu van sI da don fh con s chI khoang chung mf
fram, khng fh Ia con s ngan. y fI Ia dIu do qua qua if oI. Nu
co muoI van sI nu da don xuf ba n haI cu n fIu fhuyf mI nam
fh dIu do fhf dang ngac nhIn. My nam fruoc, mf phu nu da
don - Juno Jord xuf ban cun fuy n cho n cac baI bnh Iun chinh
fr d u fIn. Cu n sach fhf hp dn. Nhung IoaI sach nhu fh
rf hIm.
an phaI fhua nhn rang cng nghIp xuf ban Ia mf huong
kInh doanh va ho so In ngay bf ky IoaI sach nao ho fhy co fh
ban. Vao nhu ng nam 1970, mf cu n sach vIf v d faI xung df,
gIa du nhu gIu a nguo I da don va nguoI da frang han d duoc xuf
ban. Nhung mf y, cu ng nhu y fhuc h y da fhay dI. I u do
chung na o Iam gIa m gIa cu a nhung nha van da don va dy Ia vn
d nghIm fuc cn phaI Iun ban. Nhu ng nguo I dua ra IoI phan
nan Ia dung. Vn d fI dang vp phaI Ia: TaI sao cn phaI co bao
Iu c va ko hung d frong fac ph m. Va faI sao ko cn d y cu phaI
Ia fI7
Vn d ma cac nam van sI da don khoI xuo ng Ia b phn cua
m f vn d Ion hon, vn d ma fa khng fh bac bo. VaI ph n ho
noI Ia fhf. Nhung chang phaI faI v nu van sI da don dang Iam
nhung dIu ma Io ra ho khng nn Iam hoac nhung dIu phan fac
dung va phan ca ch mang.
Nhu ng y kIn khac ph phan vIc khac hoa chn dung dan
ng da don cua nha van nu.
Truoc fIn, nguoI fa khng nn bao nha van phaI vI f nhu
fh nao. oI chang aI bao Roborfa Iack cach haf, hay MIIos avIs
cach choI. TI nghI mf frong nhu ng muc fIu cua foan b cng
vIc sang fao Ia dung co daf chung fI vao fnh fh phaI Im Ia ng,
chung fI co fh noI bf cu dIu g.
a da kf hn, Iy d va da co haI con fraI khn Ion. Iam fh
nao ma ba fhu xp duoc fhoI gIan d vIf, Iam bIn fp va mf
mnh nuI day cac con7
TI khng nghI mnh Iam moI vIc du rf hoan hao. TI nuI
con nhu bf ky phu nu dI Iam vI c nao nuI con. NguoI phu nu nao
Iam cng vIc gIa dnh cu ng bIf ro nhung g fI Iam. TI fIf kIm
fung phu f. Co Ip k hoach cho mf s cng vI c na o do, nhung
fhuong xuyn saI k hoach, fhoo nhIu cach. Nhung fI khng dI
nhIu. TI khng sng cu c doI hoaf dng xa hI sI nI. TI chang
dI du hi, fI khng dI nghI, khng dI fruof fuyf. TI khng Iam bf
cu vIc g co fn goI Ia su fIu khIn cua cuc doI. VIf Ia nhung g
fI Iam, voI fI dy Ia f f ca nhung g mnh cn - nghI ngoI o dy,
vuI choI o dy, su nguy hIm, hao hu ng... ff ca du o frong fac
phm cu a fI.
Th con nhu cu cua bon fro7 a co fh khng c n ra ngoaI
nhung ba khng fh Iam nhu fh nu mun d mf dua fro dang
khoc7
u ng, khng fh . TI phaI chu su chI phI. TI khng co
phong Ia m vIc rIng In fhoI gIan c dnh d vIf ma ca c con
khng quy rI v nhu ng chuyn vaf vanh boI dI voI chung, dy
chang phaI Ia chuyn vaf fy nao. VIc vIf khng fh chIm quyn
uu fIn hon chu ng. y Ia Iy do faI sao fI phaI vIf voI su cuong
op, frong frang fhaI b bao vy va nhIu chI phI. TI khng fh
finh foan d fhu xp khoang fhoI gIan ra nh da nh cho vIc vIf
Iach. TI khng fh vIf fhoo cach cac nha van kha c vIf, fI phaI
vIf fhoo cach m f phu nu co con. Iu do co nghIa con nguo I fa
cn phaI co mf suc fp frung phI fhuong. TI khng bao gIo bao
con ung quy ry, mo dang vIf. Iu do cha ng co nghIa Iy g
dI voI mf dua fro. Nhu ng g chung cn va doI hoI frong nha Ia
mf nguoI mo. Chu ng khng cn va khng fh su dung mf nha
van.
a rf nhIu In d cp dn f fIn ng ba frong fa c phm
cua mnh. TaI sao dIu y IaI rf quan frong d Iuu gIu frong du7
Co Iy do dI fruyn. IaI cu ng v ng ba f fIn Ia caI kho d
ban Iy fhng fIn v mnh, fhng fIn van ho a. No bao v ban va
gIao duc ban. Truyn fh ng co fra ch nhIm d I voI chu ng fa va
nguo c IaI. an khng fh chI co nhn. T fIn chu ng fI Ia mf
phn cua vong fron y, mf vong fron rng hon, vong fron hy vo ng.
Va nu ban phof Io dI dI u do fh ban so fu daf mnh vao v fri
nguy hIm v maf fInh fhn cua fhoI fu man, chang con aI d ban
phu fhu c.
Sap foI chu ng fI co fh frng doI g fu TonI MorrIson7
TI da baf fay vIf cun fI p fhoo rI sau do Ia cun fIp.
a fung noI mf cun fI u fhuyf nn Ia mf ang van xuI
chinh fr dang fIn cy va mf vo dop fuyf my. TI nghI Nguo I yu
du da fh hIn duoc dIu do.
Cam on. Tu fIu fhuyf |novoI) co nghIa Ia moI |nov). Mf
cun fIu fhuyf cn phaI d cp dn nhu ng y fuong quan frong,
goI chung Ia dIn mao Ich su hay chinh fr fh cung fh ca fhI.
Nhung con co m f yu c u nua, d y Ia ngh fhuf. Va ngh fhuf
y nn Ia mf dIu hp dn. y Ia nhu ng g fI nghI.
I huy bac dch

Phe Binh Ly Luan Van Hoc Anh My - 898

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Phe Binh Ly Luan Van Hoc Anh My - 898

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ph bnh Iy Iun van hoc Anh - My

You might also like