You are on page 1of 43

ATLYE

LEMLER DERS

DERS KONULARI
1. GVENL 2. LK YARDIM 3. KL MLEND RME VE SO UTMADA ALET VE EK PMANLARI 4. BORU L 5. KAYNAK LEMLER

BLM-1

GVENL

GVENL

NED R ?

gvenli i, i in yap lmas s ras nda al anlar n kar la t klar tehlikelerin ortadan kald r lmas veya azalt lmas konusunda i verene getirilen ykmlere ili kin teknik kurallar n btnn kapsar.

GVENL

N N SAH PLER
DEVLET

GVENL
VEREN SEND KA

TRK YEDEK

KAZALARI

Trkiye son y llarda i kazalar s ralamas nda 1. durumdad r. rnek olarak 1987 y l nda: Sigortal al an say s : 2 878 925 ki i kazas say s : 158 836 (% 5.5) Sakat say s : 2 482 ki i l say s : 836 ki i

KAZALARININ NEDENLER
1. ilerin belli bir e itimden gemeden i e ba lamalar 2. yerlerinde i gvenli ine gereken nemin verilmeyi i 3. verenlerin maliyeti artt rd iin i i sa l ve i gvenli ine gereken nemin vermemeleri 4. Denetimin yetersizli i

VE VEREN N SORUMLULUKLARI
1475 say l Kanununun 5. blm i Sa l ve Gvenli ine ayr lm t r. Kanunun 73. Maddesinde Her i veren, i yerinde i ilerin sa l n ve i gvenli ini sa lamak iin gerekli olan yapmak ve bu husustaki artlar , aralar noksans z bulundurmakla ykmldr. iler de bu yoldaki yntemler ve artlara uymak zorundad r hkm yer alm t r.

SEL SA LI IN, TEM ZL K VE DZEN N NEM

kazalar istatistiklerinde d me, arpma sonucu meydana gelen kazalar yakla k %40 olu turmaktad r. e giri te ki inin o i e uygun olup olmad sa l k muayenesi ile belirlenmelidir. e uygun olamayan yerlere ruhsat verilmemelidir. yerinin temiz ve dzenli tutulmas i veren ve i inin ortak sorumlu olduklar bir konudur. Atlye ile ilgili genel kurallar yaz l ve szl uyar larla al anlara bildirilmelidir. gvenli i konusunda seminer ve kurslar dzenlenmeli, i e yeni ba layanlar n e itimden geirilmelidir.

UYGUISUZ G Y M VE SA EKL N N TEHL KELER


Atlye ve laboratuarlarda yap lan i e uygun ekilde giyinmek gerekir. Geni kollar, gev ek kemerler ve boyun atk lar al mam za engel olur dnen makinelere kolayl kla kap labilir. Makinelerde yap lan al malarda salar uzun ve da n k ekilde olmamal , kad nlar ba rt veya bere takmamal d r. al ma s ras nda yzk, bilezik ve kol saati tak lmamal d r. e gelirken sa lam ve dzgn ayakkab giyilmelidir. Kad nlar yksek topuklu ayakkab giymemelidir. En uygunu bu amala yap lm emniyet ayakkab lar n n giyilmesidir.

EMN YET KEMER

GVDE KEMER

KORUYUCU GZLKLER

KARBON F LTRELER

MASKELER

MAK NE VE EMN YET PARMAKLIKLARININ NEM


Dnen, hareketli k s mlara sahip makinelerin insanlara zarar verebilecek k s mlar muhafaza alt na al nmal d r. zellikle kay -kasnak, di li ark mekanizmas gibi hareketli elemanlar byk tehlike olu tururlar. Bunlar n korumalar n skldkten sonra mutlaka yerine takmak gereklidir.

HAVA KOMPRESRLER NDE OLU AB LECEK TEHL KELER


Hava kompresrlerinde tehlike kayna ya lama ya d r. S k t r lan s cak nemli hava ile tanka bas lan ya -su kar m d ar at lmad takdirde bu ayr lm ya patlama ve yang n kayna olur. Bunu nlemek iin hava deposunun alt ucundaki bir blf muslu u ile biriken su veya bo alt lmal d r.

GAZ TPLER N N TEHL KELER


Gaz ya da s v haldeki oksijen; ya , gres ya ve di er baz organik maddelerle birle irse sonu bir patlama olur. Asetilen gaz tek ba na s k t r l rsa ayr arak patlar. E er s v aseton iinde zlrse kararl hale gelir. Tpler arpmaya, vurmaya ve d meye kar korunmal d r. nlar na maruz Tpler do rudan s ve gne b rak lmamal d r. Tpler yan c maddelerle bir arada depolanmamal d r. Klor gaz n n son derece korozif oldu u unutulmamal , uygun yerlere depolanmal d r.

PATLAYICI GAZLARIN TEHL KELER


Parlay c s v lar n alevlenme noktas bir test cihaz alevi ile dokunuldu unda alev ald s cakl kt r. Benzin, benzol, eter, alkol, petrol eteri vb. uucu s v lar normal s cakl klarda bile yanmaya yetecek kadar buharla rlar. Dolay s yla alevlenme noktalar ok d ktr. Her parlay c s v buhar ve gaz, hava ile belli oranlarda kar t nda patlayabilir. rnek: %1-6 benzin buhar , %94-99 hava ile kar t nda patlama olabilir. Yanma noktas ise parlay c -yan c s v buharlar ve gazlar n hava ile meydana getirdikleri alevle dokunulmadan kendi kendine yanmaya ba lad klar s cakl kt r.

BUHAR-GAZ YANGINLARINDAN KORUNMA YNTEMLER


1. Parlay c s v lar n s art nlenmeli, 2. Bu s v lar yer alt tanklar nda, emniyetli bidonlarda ve kapal sistemlerde muhafaza edilmeli, 3. Doldurma ve bo altmalarda tutu turma kaynaklar giderilmeli, ark olu turmayan tesisat kullan lmal , statik elektrik giderilmelidir. 4. Kullanma metotlar geli tirilerek ak nt lar nlenmeli, 5. al malar iyi ve itinal bir dzende olmal , 6. Bu tip gazlar n kullan lmas s ras nda azot ve karbondioksit gibi at l (inert) gazlardan yanmay nleyici bir ortam olu turulmal d r.

GVENL K RENKLER
KIRMIZI: 1. Yang n sndrme tehizat n n bulundu u yerler, 2. Ta nabilen s v yan c tanklar , 3. Makine sistemlerinde acil durdurma d meleri ve kollar iin kullan l r. SARI: 1. htar ve fiziksel tehlikeleri gstermek iin, 2. Patlay c yan c maddeler iin kullan lan p bidonlar , 3. Tamir edilmekte olan tehizat n kullan lmas n , al t r lmas n nlemek iin ihtar, 4. Makinelerin al t rma yerleri ve g kaynaklar n tan t m iin kullan l r.

TURUNCU 1. Makinelerin tehlikeli paralar , 2. Elektrik arpmalar na sebep olabilecek gvenlik alterleri ve paralar , 3. Makaralar n, di lilerin, kesici ular n ve g kayna enelerinin a kta kalan k s mlar n n belirlenmesinde kullan l r. MOR: Radyasyon tehlikesi YE L: 1. Gvenlik tehizat n n yerleri, 2. lk yard m malzemelerinin yerlerinde kullan l r. MAV : 1.al t rma elemanlar na kar , sistem al makta iken dikkat edilmesi gerekti ini gsterir. 2. Cihaz zerindeki mavi etiket, cihaz n devre d oldu unu gsterir.

SEL EMN YET KURALLARI

Yap lan i e uygun i elbisesi semek, Dnen aletleri al t rmadan nce uzun salar saklamak, Devaml gvenlik gzlkleri kullanmak, kaynak iin uygun ba l k ve gzlk kullanmak, Makineler veya dnen aletler civar nda al rken kravat, vb. eyleri kartmak, Atlyede al rken de erli ss e yalar n karmak, Atlyede gvenli i sa lamak iin devaml tetikte olmak, Deriyi mikroplardan korumak iin sabun ve su kullanmak.

AC L DURUM D MELER
e itli tak m tezghlar nda ve makinelerde bir tehlike an nda sistemin ani olarak durdurulabilmesi iin acil durum kapatma d meleri kullan l r. Bu d meler operatrn kolayca ula abilece i yerlere monte edilmelidir. D meler k rm z renkli ve topuzlu olarak yap l rlar.

VCUDUN LETKEN HALE GELME TEHL KES


0.01 mA 1-5 mA 5-15 mA 15-25 mA 25-80 mA Ak m n hissedilme s n r Elde uyu ma hissi, elde g d klanma olur. Tutulan cisim henz b rak labilir, el ve kolda kramp ba lar. Tutulan cisim b rak lamaz, kalp etkilenmez. Tahamml edilebilen ak m iddeti, tansiyon ykselir, kalp dzensiz al maya ba lar ve durabilir, teneffs zorla r, genelde uur yerindedir. Kalpte fibrilasyon olu ur, uur kaybolur.

80-100 mA

10 000 5 000 2 000 1 000 500

Elektrik ak m n n insan vcuduna etkisi


Hissetme s n r] Titre im ba lang c

1 200 100 zaman [ms] 50 20 10 0 0 .03 .05 1

2 B rakt rma ba lang c

5 10 50 100 200 500 Ak m [mA]

2000

ELEKTR K KAZALARININ NEDENLER


1-Elektrik tesisat n n cins ve hacmine gre yetkili ehliyete sahip ki ilerce yap lmamas , bak m ve onar m n n sa lanamamas , 2-Makina veya aletlerin plak metal k s mlar n n topraklanmam ya da gerekli yal t m n yap lmam olmas , 3-Topraklaman n kolay muayene edilememesi sonucu, topraklamas yap lm bilinen alet veya makinalar n, zaman sreci ierisinde veya d etkenler sonucu topraklamas n n bozulmas , 4-al anlara yeterli ki isel koruyucu, yeterli gvenlik malzemesi verilmemesi veya al anlar n bunlar kullanmamalar , 5-al anlara i i sa l ve i gvenli i konular nda gerekli bilgilerin verilmemesi ve bu konuda srekli olarak uyar lmamalar veya i yerinde konulan bu kurallara al anlar n uymamas ,

6-al anlar n elektrik enerjisi hakk nda gerekli e itim, bilgi ve deneyime sahip olmamalar , bunun sonucu olarak kendilerine a r gven duymalar ve elektri e kar gerekli dikkat ve zeni gstermemeleri 7-al anlar n gerekli talimatlar almadan veya grevleri d nda ar zaya mdahale etmeleri. 8-al anlar n veya al t ranlar n i lerini benimsememeleri. Elektrik enerjisinin tehlikesi, yal t m zelli inin bozularak makinalar n gvdelerine gemesi veya iletim hatlar n n koparak canl lara dokunmas ile olu ur.Kopmu iletim hatlar na dokunmamak en iyi korunma nlemidir.

AKIMDAN KORUNMA YNTEMLER


-Koruyucu yal tma, -zerinde durulan yerin yal t lmas , -Kk gerilim kullanma, -S f rlama ve -Topraklama, gibi dzenler kullan l r. Ayr ca Elektrik Tesisleri Ynetmeli inin 25.10.1996 tarih 22798 say l resmi gazetede yay mlanan son de i ikli i ile TEDA ' n da zorunlu k ld Kaak ak m rlesi (di er ad yla hayat koruma) i gvenli i ad na ok gzel bir teknik ilerlemedir.

Elektrikli al malarda nsan Faktrleri ve Ergonomik nlemler:


1. nsanlar unutkand r. Unutkanl k faktr gz nnde tutularak; uyar levhalar n n konuldu u yerin seimine, talimatnamelerin k sa ve z olu una, ift gvenlik sistemine byk lde nem verilmelidir. rne in z mpara ta n n al t r ld yerde "GZLKSZ ALI MA" levhas bulunmal ve z mpara ta n n yan nda bir gzlk bulunmal d r. 2.Belli bir i i renmi ve bunu uzun bir sre uygulam insanlar, yapt klar hareketlerin belli bir sonular n n olmas n beklerler. rne in, yukar ya ve a a ya do ru hareket ettirilerek al an bir elektrikli makina alterinin, yukar ya do ru hareket ettirilmesinde makinan n al mas , a a ya do ru hareket ettirilmesinde de makinan n stop etmesi beklentisi vard r. Ancak bu durum her zaman geerli olmayabilir. Bu nedenle tm makina tasar mlar nda, insan al kanl k ve beklentileri dikkate al nmad ka, buna ba l kazalar da nlenemez.

3. nsanlar kendilerini n plana karmak isterler. rne in; elektri i kesmeden elektrik dire ine k p elektrik ba larlar, yine elektri i kesmeden bir makinada veya panoda onar ma giri irler, hatta a zlar na ampul koyup yakmaya al rlar. 4. ortam nda a r dzeyde titre imler, grlt, esinti, nem dzeyi gibi faktrler ve bedensel zorlanmalar stres yaratarak kazalara neden olabilirler. Ayr ca, i gvenli i amac yla al anlara verilmesi gereken gvenlik malzemelerinin ergonomik yap da olmas na zen gsterilmelidir. Gvenlik malzemeleri ve el aletleri, yap m na zg i lerde kullan lmal , Alak gerilim eldiveni, Yksek gerilimli al malarda kullan lmamal ayn ekilde elektrik kontrol kalemi tornavida yerine kullan lmamal d r. Bununla beraber al anlar n i e al nd klar nda ve i ba sresince iyi bir teknik dzeye kadar e itilmesi, kaza yapma olas l n azaltacakt r.

AKIMA MARUZ KALAN K NASIL KURTARILMALI ?


lk yap lacak i lem mmknse enerjiyi kesmektir. Bu mmkn de ilse yal tkan bir ubukla kazal ile enerjinin temas n kesmek gerekir. Kazal ya plak elle temas etmemeli aksi takdirde yeni bir kurtar c ya ihtiya olacakt r.

ELEKTR KL ALETLER KULLANIRKEN GEREKEN GVENL K NLEMLER


Btn aletleri topraklay n. Uygun boyutta elektrik kablosu kullan n. Btn aletleri uygun olarak muhafaza edin. Aletleri s yr lm kablo veya tehlikeli kordon ile kullanmay n. Elektrikli aletler kullan rken kuru yal tkan yzeyde durun.

YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASI
A GRUBU: Normal yakacak maddelerinden olu an yang nlar. B GRUBU: Tutu abilen s v lardan olu an yang nlar. C GRUBU: Elektrik tehizat ndan kaynaklanan yang nlar. D GRUBU: Yanabilen metallerden olu an yang nlar.

YANGIN GEN

OKS JEN

YANGIN SNDRCLER
BASINLI SU: A tipi yang nlarda kullan l r. Elektrik yang nlar nda kesinlikle su kullan lmaz. Akaryak t yang nlar nda ise ortam so utmak iin kullan l r. KPK: A ve B tipi yang nlarda kullan l r. Tank n iine sodyum karbonat zeltisi konmu ve kp kararl halde tutan madde kar mlar ilave edilmi tir. kinci tpe alminyum slfat zeltisi doldurulmu tur. Kullan m esnas nda cihaz ters evrilip yere vurulunca iki zelti kar r. Meydana gelen tepkimeden CO2 ve kpk meydana gelir.

KARBOND OKS T: B ve C tipi yang nlarda kullan l r. CO2li yang n sndrme cihazlar bas nca dayan kl ekme tp iinde s v CO2, sifon borusu, valf ve pskrtme marpucundan olu ur. Valf a ld nda s v CO2 kar halinde marpucun a z ndan yang n zerine pskrtlr. KURU K MYASAL MADDE: B, C ve D grubu yang nlarda kullan l r. Bu cihazlar, sndrc kuru kimyasal madde ieren ana gvde ile ona biti ik ve iinde pskrtmeyi sa lay c CO2 ya da azot bulunan yard mc tpten meydana gelir. Cihaz kullan l rken valf a l r ve bas nl m itici gaz ana gvde iine bas n uygular ve kuru kimyasal tozu d ar pskrtr.

YANGIN T PLER VE SNDRCLER


A GRUBU: B GRUBU: C GRUBU: D GRUBU: BASINLI SU KPK KARBOND OKS T KURU K MYASAL TOZ

YANGIN SNDRME TEH ZATI


YANGIN ALARMLARI: 1. Elle al an sesli, 2. Otomatik duyuru yapan sistemler, 3. Elle cam k r larak al an alarmlar. YANGIN SNDRME TEH ZATI: 1. Sulu sistemler (manuel veya otomatik pskrtmeli olabilir) 2. Bas nl CO2 gaz sistemi 3. Di er sistemler (Kpkl ve sulu sisli olabilir) 4. Yang n k eleri

YANGIN YER N N BO ALTILMASI


yerlerindeki atlyelerin ve ynetim binalar n n kolayca terk edilebilecek ekilde yap lmas gerekir. Yang n, bir dakika sren kesik sesin ard ndan buna ilave olarak bir dakika sreli kesiksiz ddk sesi ile duyurulur. Bu sinyal veya buna ilave olarak i yerinden uzakla ma emri; mikrofon, megafon veya do rudan sorumlu ki iler taraf ndan sesli olarak sesli olarak verilebilir. Alarm duydu unuzda binay en k sa yoldan sakin ve tela s z bir ekilde terk ediniz. nceden belirlenmi k yollar varsa oray tercih etmelisiniz. Binay terk ettikten sonra nceden belirlenmi toplanma yerine gitmeye al n z ve size yetkililerce verilecek talimatlar bekleyiniz.

KONULARLA LE LG L SORULAR
1. 2. gvenli i nedir? kazalar n n nedenleri nelerdir?

3. gvenli inde i i ve i verenin hukuki sorumluluklar nelerdir? 4. Uygunsuz sa ve giyim eklinin tehlikeleri nelerdir. 5. Hava kompresrlerinden olu abilecek tehlikeler nelerdir? 6. Gaz tplerinin tehlikeleri nelerdir? 7. Ki isel emniyet kurallar nelerdir? 8. Elektrik arpmas insan vcudunu nas l etkiler? 9. Yang n sndrcleri ve ilgili yang n s n flar n ema ile gsteriniz. 10. Yang n alarmlar n ve sndrme tehizatlar n s n fland r n z.

You might also like