เรื่อง : สรุปย่อกฎหมายพาณิชย์ 4

นิติบุคคลจะล้มละลายได้อย่างไร????
4.5.2 การแต่งตั้งผูช้ ำาระบัญชีและอำานาจหน้าที่ของผู้ชำาระบัญชี
1.การตั้งผู้ชำาระบัญชี
-ม.1061 ว.3 “การชำาระบัญชีนั้น ให้ผู้เป็นหุ้นส่วนทั้งหมดด้วยกันจัดทำาหรือให้บุคคลอื่นซึ่งผู้เป็นหุ้น
ส่วนได้ตั้งแต่งขึ้นนั้นเป็นผู้จัดทำา
การแต่งตั้งผูช้ ำาระบัญชี ให้วินิจฉัยชี้ขาดโดยคะแนนเสียงข้างมากของผู้เป็นหุ้นส่วน”
-การชำาระบัญชีของห้างหุ้นส่วนที่ไม่ได้จดทะเบียนแบ่งได้ ดังนี้
1.1 ผู้เป็นหุ้นส่วนไม่ได้ตกลงให้ใครเป็นผู้ชำาระบัญชี...ผูเ้ ป็นหุ้นส่วนทั้งหมดเป็นผูช้ ำาระบัญชี
-กรณีที่ผชู้ ำาระบัญชีซึ่งเป็นหุ้นส่วนอยู่ด้วยนั้นถึงแก่ความตาย หน้าที่ในการจัดการชำาระบัญชีเป็น
มรดกตกทอดไปยังทายาท
1.2 ผู้เป็นหุ้นส่วนตกลงตั้งผู้ชำาระบัญชี ต้องได้รับความเห็นชอบโดยเสียงข้างมากของผู้เป็นหุ้นส่วน
2.ผู้ชำาระบัญชีที่ศาลตั้ง
-ถ้าไม่อาจตกลงเรื่องการจัดการทรัพย์สินโดยวิธีอื่นหรือการตั้งผู้ชำาระบัญชีโดยเสียงข้างมาก ก็ชอบ
ทีจ่ ะใช้สิทธิทางศาล ไม่ระบุตวั ผู้ที่จะเป็นผู้ชำาระบัญชีก็ได้เพราะศาลย่อมมีอำานาจพิจารณาตัวผู้ชำาระ
บัญชีและมีคำาสั่งแต่งตั้งได้เองตามที่เห็นสมควร
-สรุปอำานาจหน้าที่ของผูช้ ำาระบัญชีได้ดังนี้
1. สะสางบัญชีและทำาบัญชีงบดุล
2.รวบรวมทรัพย์สินทั้งหมดของห้างหุ้นส่วน แล้วจัดการขายทอดตลาดทรัพย์สินเหล่านั้นเป็นเงินสด
3.เรียกทวงถามให้ลูกหนี้ของห้างชำาระหนี้ที่ค้างอยู่ การฟ้องร้องเรียกหนี้สินผู้ชำาระบัญชีทำาการฟ้อง
โดยลำาพังไม่ได้ ต้องได้รับความยินยอมจากผู้เป็นหุ้นส่วนผูเ้ ป็นคู่สัญญาโดยตรงแต่ละรายไป
4.5.3 ลำาดับการชำาระบัญชีและการถอดถอนผู้ชำาระบัญชี
-ลำาดับการชำาระบัญชีของห้างหุ้นส่วนเป็นไปตามม.1062 ที่ว่า “การชำาระบัญชี ให้ทำาโดยลำาดับดังนี้
คือ
(1) ให้ชำาระหนี้ทั้งหลายซึ่งค้างชำาระแก่บุคคลภายนอก
(2) ให้ชดใช้เงินทดรองและค่าใช้จ่ายซึ่งผู้เป็นหุ้นส่วนได้ออกของตนไปเพื่อจัดการค้าของห้าง
(3) ให้คืนทุนทรัพย์ซึ่งผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนได้ลงเป็นหุ้น
ถ้ายังมีทรัพย์เหลืออยู่อีกเท่าไร ก็ให้เฉลี่ยแจกเป็นกำาไรในระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วน”
1. ให้ชำาระหนี้ทั้งหลายซึ่งค้างชำาระแก่บุคคลภายนอก
-บุคคลภายนอกคือบุคคลอื่นนอกจากผู้เป็นหุ้นส่วน
2. ให้ชดใช้เงินทดรองและค่าใช้จ่ายซึ่งผู้เป็นหุ้นส่วนได้ออกของตนไปเพื่อจัดการค้าของห้าง
3. ให้คืนทุนทรัพย์ซึ่งผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนได้ลงเป็นหุ้น 3....แยกพิจารณาได้ดังนี้
3.1 กรณีลงหุ้นด้วยเงิน เวลาคืนทุนก็ต้องคืนเป็นเงินไปจำานวนเท่าที่เอามาลงทุน
3.2 กรณีลงหุ้นด้วยทรัพย์สินอื่น
-โอนกรรมสิทธิ์ให้ห้าง ต้องตีราคาทรัพย์สินเป็นเงิน ตามราคาขณะที่โอน
-นำาทรัพย์สินมาให้ใช้เป็นการลงหุ้น..ต้องคืนตามสภาพที่ทรัพย์นั้นเป็นอยู่ หลักเรื่องเช่าทรัพย์
3.3 กรณีลงหุ้นด้วยแรงงาน เวลาเลิกห้างไม่ต้องคืน เพราะแรงงานเป็นเพียงทุนสมมุติ ตีราคาเพื่อให้รู้
(3) วันเดือนปีซึ่งบุคคลคนใดคนหนึ่งขาดจากเป็นผู้ถือ หุ้น
(4) เลขหมายใบหุ้นและวันที่ลงในใบหุ้นชนิดออกให้แก่ผู้ถือ และเลขหมายของ
หุ้นซึ่งได้ลงไว้ในใบหุ้นนั้น ๆ
(5) วันที่ได้ขีดฆ่าใบหุ้นชนิดระบุชื่อ หรือชนิดออกให้แก่ผู้ถือ”
2.3 สมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นต้องเก็บไว้ ณ สำานักงานที่จดทะเบียน สำาหรับผู้ถือหุ้น
ได้ตรวจดู
มาตรา 1139 “ สมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นเริม่ แต่วันจดทะเบียนบริษัทนั้นให้รักษาไว้
ณ สำานักงานของบริษัทแห่งที่ได้จดทะเบียนไว้ สมุดทะเบียนนี้ให้เปิดให้แก่ผู้ถือ
หุ้นทั้งหลายดูได้ในระหว่างเวลาทำาการโดยไม่เรียกค่าธรรมเนียมอย่างหนึ่งอย่าง
ใด แต่กรรมการจะจำากัดเวลาลงไว้อย่างไรพอสมควรก็ได้ หากไม่น้อยกว่าวันละ
สองชัว่ โมง
ให้เป็นหน้าที่ของกรรมการที่จะส่งสำาเนาบัญชีรายชื่อผู้ที่ยังคงเป็นผู้ถือหุ้นอยู่
ทั้งหมดในเวลาที่ประชุม และรายชื่อผู้ที่ขาดจากเป็นผู้ถือหุ้นจำาเดิมแต่วันประชุม
สามัญครั้งที่แล้วมานั้น ไปยังนายทะเบียนอย่างน้อยปีละครั้ง และมิให้ช้ากว่าวัน
ที่สิบสี่นับแต่การประชุมสามัญบัญชีรายชื่อนี้ให้มีรายการบรรดาที่ระบุไว้ใน
มาตราก่อนนั้นทุกประการ”
2.4 กฎหมายสันนิษฐานไว้ก่อนว่าข้อความในสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นถูกต้อง ตาม
ม.1141 “สมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นนั้น ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นพยานหลัก
ฐานอันถูกต้องในข้อกระทงความบรรดาที่กฎหมายบังคับ หรือให้อำานาจให้เอา
ลงในทะเบียนนั้น”
6.4 เงินปันผลและเงินทุนสำารอง
ความหมายและหลักเกณฑ์การจ่ายเงินปันผล
-เงินปันผลแบ่งได้ 3 ประเภท คือ เงินสดปันผล หุ้นปันผล ทรัพย์สินปันผล
1. ห้ามมิให้จ่ายเงินปันผลโดยไม่ได้รับอนุญาตจากที่ประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้น
ม.1201 ว.1
2. ห้ามมิให้จ่ายเงินปันผลจากเงินประเภทอื่น นอกจากกำาไร 1201 ว.3
3. ห้ามมิให้จ่ายเงินปันผลจนกว่าบริษัทจะได้แก้ไขให้หายขาดทุน 1201 ว.3
4. ต้องจัดสรรกำาไรสมทบทุนสำารองก่อนจ่ายเงินปันผล
มาตรา 1202 “ทุกคราวที่แจกเงินปันผล บริษัทต้องจัดสรรเงินไว้เป็นทุนสำารอง
อย่างน้อยหนึ่งในยี่สิบส่วนของจำานวนผลกำาไรซึ่งบริษัททำามาหาได้จากกิจการ
ของบริษัท จนกว่าทุนสำารองนั้นจะมีจำานวนถึงหนึ่งในสิบของจำานวนทุนของ
บริษัทหรือมากกว่านั้น แล้วแต่จะได้ตกลงกำาหนดไว้ในข้อบังคับของบริษัท”
-ม.1202 แยกพิจารณาดังนี้
(1) ถ้าบริษัทมีข้อบังคับ ก็ให้เป็นไปตามนั้น แต่จำานวนสะสมเงินทุนสำารองต้อง
ไม่น้อยกว่าที่กฎหมายกำาหนด
(2) ถ้าบริษัทจำากัดไม่มีข้อบังคับ ต้องมีการสะสมเงินทุนสำารองตามม. 1202
5. การจ่ายเงินปันผลฝ่าฝืน ม.1201 และ 1202
มาตรา 1203 “ ถ้าจ่ายเงินปันผลไปโดยฝ่าฝืนความในมาตราทั้งสองซึ่งกล่าวมา
8.6.2 ผลของการแปรสภาพบริษัทจำากัดเป็นบริษัทมหาชนจำากัด
1. ผลทีเ่ กิดกับบริษัทจำากัดเดิม ....หมดสภาพบริษัทจำากัดไป ไม่ได้จบสิ้นใน
ลักษณะที่ต้องชำาระหนี้สิน ไม่ต้องทำาการชำาระบัญชี
2. ผลทีเ่ กิดกับบริษัทมหาชนจำากัดใหม่...รับโอนทุกอย่างที่มีอยู่เดิมมาเป็นของ
บริษัทใหม่