Hama Ulu Camii (Tantm)

KAR BILGI TARAFINDAN YAZILDI.

Kategori: Tarih & Kltr

15 Ocak 2012

Suriye'deki erken slam mimarisinin ilk rneklerinden biri. Suriye'nin fethi srasnda yaygnlaan bir gelenee gre mevcut kiliseler mslmanlarn ibadeti iin de kullanlyor veya bu amala mescid haline getiriliyordu. Hama'da bulunan ve bir Roma tapna zerine yaplm olan byk kilise de fetihle birlikte 15 (636) ylnda camiye dntrlmtr. Emeviler zamannda yaplan tadilatla batdaki aklkl kaps (nartheks) kapatlarak giri kuzeyden verilmi, gney duvarna bir mihrap nii ve nne de revakl bir avlu ilave edilmitir. Abbasi Halifesi Mehdi-Billah dneminde (775-785) yaplan tamirattan sonra 529 (1135) ylnda madddin Zengi zamannda kare planl minare eklenmi, Eyyubiler'in Hama meliki el-Melik'l-Muzaffer III. Mahmud (1284-1298) camiyi tamir ettirerek bitiiine bir trbe ile bir medrese yaptrm ve 832 (1428) ylnda da brahim el-Haimi avlunun dou revakn kk bir harim haline getirip giri kapsn yeniletmitir. 1982'deki Hama olaylar srasnda byk lde tahrip edilen cami yeniden restorasyona alnmtr. Cami, eski yap dokusundan faydalanlarak ekillendirildii iin asimetrik bir plan emas sergiler. Bitiiindeki trbe ve medrese ile birlikte kble ynnde uzanan harim mekan ve byk bir avludan mteekkil olup am Emeviyye Camii gibi orijinal taraflarn fazla yitirmeden gnmze ulamtr. Harimin bat duvar kiliseden, kble duvar tapmaktan kalmadr. mekan, ortada sekiz payenin tad ha biiminde yerletirilen be kubbe ile dier ksmlarda ise tonozlarla rtlm, iki renkli kesme ta malzeme ile rlen duvarlardan kuzeydekine ve bat duvarndaki eski kaplarn yerlerinde alan pencerelerle aydnlatlmtr. Avludan geilen bask kemerli giri kaps, yksek sivri kuatma kemeri ve payanda biimindeki siyah-beyaz renkli talardan oluan salam ayaklar ile cepheden da tarlarak takap formunda deerlendirilmitir. Kuzey cephesi, alt kat pencerelerin zerinde yer alan yuvarlak ve dilimli kemerli kk ikinci kat pencereleri, iki mihrap nii ve kademeli konsollara yaslanan meyilli saakla harekelendirilmitir. Kap ve pencerelerde ereve ve atk ta olarak kullanlan bezemeli antik dnem malzemeleri dikkat ekicidir. Zeynddin Ketboa tarafndan yaptrlan ahap minber, kitabe ve sslemeleriyle XIII. yzyl Memluk sanatnn en gzel rneklerinden birini tekil eder. Harimin dousuna bitiik be hcreli medrese, koridor eklinde dar bir avluya ve cami avlusunun dou revaklarna almaktadr. Batsnda daha geni bir avlu ile el-Melik'l-Muzaffer III. Mahmud ve oluna ait trbe yer alr. Trbede bulunan iki ahap sanduka da minber gibi ince ilenmi geometrik ve bitkisel motiflerle ssldr.

Avlu etrafndaki revaklarn kemerleri ayn dneme ait olmadndan farkl zelliklere sahiptir. Dou revaknn harime yakn ksm kapatlarak mescid haline getirilmitir. Avluda sekiz antik stunun tad sekizgen gvdeli, kubbe ile rtl olan hazine binasnn (beytlmal) altnda sekizgen bir havuz bulunmaktadr. Mimari yaps ve akantus sslemeli stun balklar ile am Emeviyye Camii avlusundaki Kubbet'l-hazne'nin tam bir benzeridir. Avluya kuzeyden bir takap ile girilmektedir. Harimin gneydou kesinden ykselen kare planl minare eski bir temel zerine oturtulmutur. Siyah-beyaz iki renkli talardan oluan yatay kuaklar eklindeki sslemelerin arasnda kufi kitabe eritleriyle mozaik tekniinde ilenmi ekenar drtgen motifleri mevcuttur. Avlunun kuzeyindeki okgen silindirik gvdeli minare de Memluk karakteri tamaktadr.

Kaynaklar

K. A. C. Creswe, Earty Mslim Architectu-re,Oxford 1932, s. 14; a.mlf.. A Short Account of Early Mslim Architecture, Harmondsworth 1958, s. 7; a.mlf., "The Great Mosque of Hama", Aus der Welt des slam: Festschrift fr E. Khnel, Berlin 1959, s. 48-53; Meyyed el-Kilani, Muhafazatu Hama, Dmak 1964, s. 51-52; Architecture of the islamic World (ed. G. Mic-hell), London 1978, s. 234; Abdlkadir er-Reyhavi, el-'marat't-'Arabiyyet'I-slamiyye, Dmak 1979, s. 194-195; Muhammed Krd Ali, Httat'-am, Dmak 1403/1983, VI, 60; Ahmed Vasf Zekeriyya. Cevle eeriyye fi ba'zi'l-biladi'-amiyye, Dmak 1984, s. 256-258; R. Burns. Monuments of Syria, London 1992, s. 126; M. Sobernheim, "Hama", A, V/l, s. 171; a.mlf.. "Hama", DM, VIII, 71; D. Sourdel. "Hama", ng, II, 121.

Related news items:

Galata Kulesi (Tantm - Video - Program) - 13/01/2012 12:02 Futa Calon (Gine) - 11/01/2012 17:28 Older news items:

Galata Kulesi (Tantm - Video - Program) - 13/01/2012 12:02 Futa Calon (Gine) - 11/01/2012 17:28