DERS

: ENDSTR YEL HAMMADDELER

KONU : A INDIRICI SANAY

HAMMADELER

A INDIRICI SANAY NDE KULLANILAN ENDSTR YEL HAMMADDELER

A nd r c sanayi hammadelerini biz 4 grupta inceliyoruz bunlar;  Z mparalar  Granat mineralleri
   

Grossler Pirop Almandin Wollastonit

 

Kournd Elmas

ZIMPARALAR

Z mparalar 1. Giri ( VI, 5 y ll k kalk nma plan K raporu )

Tan m : Genel abresifler s n f nda de erlendirilen z mpara, istler ve metamorfize olmu kalker iinde bulunan korundum( Al2O3 ) n hematit ve manyetitle birlikte koyu yumrular halindeki eklidir.

Z mparalar 2. Mineralojik Ve Petrografik zellikleri

Boksit Cev. ; Bohmit + Hematit + Kil Min. + Kuvars + lmenit

Z mpara

Korundum Manyetit

MA Spinel

SiO2

ReTiO3

Z mpara (AlO), Manyetit (FeO) le hematit ve spinelin do al bile imidir. SiO ve TiO ierir. Z mparan n minarolojik olarak 3 ayr tipi vard r.
o o o

Gerek Z mpralar Spinel Z mparalar Feldispatik Z mparalar

Z mparalar 2. Mineralojik Ve Petrografik zellikleri

o

Gerek Z mparalar : Korund, manyetit minerallerinin kar m ndan meydana gelmekte olup bu tr z mpara Yunanistan ve Trkiyede bulunmaktad r. Rengi genelde koyu k rm z d r. Spinel Z mpara : Spinel ( Magnezyum, Alminyum oksit ) + korund ( Alminyum oksit ) + manyetit ( Demir oksit ) eklindedir. yi kalitede olanlar siyah ve a r olmal d r.Bu tip z mpara ta Amerikada retilmektedir. Feldispatik Z mpara : Bu tr, spinel z mparaya benzemekle birlikte % 30-50 oran nda plajioklas iermektedir.

Z mparalar 3.Kimyasal Bile imi ( Seramik Mh. Ders notlar )

Al2O3 Trkiye 58 SiO2 24-26 Fe2O3 23-26 Spinel TiO2 2-3 CaO 1,5-2

Z mparalar 4.Teknolojik zellikleri ( Seramik Mh. Ders notlar )

Sertli i 7,5 ile 9 aras ndad r. Yo unlu u 4,2 gr/cm3 civar ndad r. K rm z ms siyah ms veya sar , ye il, mor , mavi renklerde olur. Saf halde renksizdir. izgi rengi ise beyazd r. Yksek sertli i ile tan n r. Dilinimleri ok az Belirgindir. Konkoidal k r kl d r. Cam par lt l ve yar saydam veya saydam olabilir. Baz asit kayalarda tali eleman olarak bulunur.

Z mparalar 5.Kullan m Alanlar

( VI, 5 y ll k kalk nma plan K raporu)

Do al z mparan n geleneksel olarak kullan labildi i alanlar a a da verilmektedir; n aat Sektrnde; Ticari ve halka a k binalarda a nmaya direnli ve kaymaz yzeylerde,

Anayol ve Kald r mlarda, Nakil Vas talar nda; Otomobil paralar nda ve aksesuarlar nda, iftlik makinelerinde ve donan mlar nda

Makinelerde (Elektrikli aletler hari), optik alanda yzeylerin parlat lmas cilalanmas iin, Ate tu las yap m nda.

Z mparalar 5.Kullan m Alanlar

Ayr ca z mpara, bez ve bant z mpara halide getirilerek btnd k karbonlu elikler, a a, yer d emeleri ve derilerin z mparalanmas nda kullan l r.

Bant Z mpara

Bez Z mpara

Z mparalar 6.Trkiyedeki Ba l ca Yataklar ve Rezervleri

ller/ leler Grnr Mu la/Yata an 1,100 Milas Ayd n/Ske U ak/Ulubey Erzurum/Tekm an zmir/Tire Toplam 100 REZERV (*1000 TON ) Muhtemel 4,500 300 200 100 5,100 Mmkn 7,200 1,500 221 8,921 Toplam 12,800 1,800 200 100 100 221 15,221

Manisa/Akhisar 1,200

GRANAT M NERALLER

Granat Mineralleri 1. Giri ( Ku u, 2001 )

Tan m : Granat bir a nd r c olarak kullan m iin nemli lde yararl olmu tur.Taneleri ince boyutlara tld zaman bile, ince keskin, b ak a z gibi levhalara paralanmaya e ilimlidir. retimin o ua nd r c ka d veya bezi iin kullan l r. Kalan k sm ise a a i lerinde gev ek tanelerolarak kullan l r.
Granat Mineralleri

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.1 Grossler 2.2 Pirop 2.3 Almandin 2.4 Wollastonit

Granat Mineralleri 2.Ba l ca Granat Mineralleri

2.1. Grossler
Kkeni Ve Olu umu : Kireta n n blgesel ve de me metamorfi i sonucu olu ur. Kiyasal Fofml : Ca2Al2Si3O12 kimyasal formulne sahiptir. Mineralojik Ve Petografik zellikler : Az demir iermesi nedeniyle kahverengi olup kristalen istlerde bulunurlar. Teknolojik zellikleri : Sar ms beyaz ve ye il renktedir. Yo unlu u 3.5 gr/cm3 civar ndad r.

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.2. Pirop: Kkeni Ve Olu umu : Yksek bas nta Beniof zonu boyunca olu an ve eklojit ad verilen kayac n piroksen ile beraber ana mineralidir. Kimyasal Forml : Mg3Al2Si3O12 kimyasal formulne sahiptir. Mineralojik Ve Petrografik zellikleri : K rm z renkte olup serpantin ile birlikte bulunur.

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.3 Almandin:
Kkeni Ve Olu umu : Kimyasal Forml : Fe3Al2Si3O12 kimyasal formulne sahiptir. Teknolojik zelli i : Yo unlu u 4.2 gr/cm3 dir. Mieralojik Ve Petrografik zellikler : Granat ve mika istlerde bulunur.

Almandin

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.4 Wollastonit: Tan m : Wollastonit'in endstriyel bir mineral olarak tanimlanmasi yakin zamanLarda olmustur. Hatta II.Dnya savasinin sonuna kadar ekonomik anlamda mineralin isletilmesi ile ilgili bir alisma mevcut degildir. Endstriyel bir mineral olan wollastonit, dogal kalsiyum metasilikatolarak tanimlanir (CaSiO3) Wollastonit kullanimi ile gelisen pek ok zellikten biride, rn mukavemetinin artmasi ve tek pisirim karolarda pisme sresinin nemli oranda azalmasina imkan vermesidir.

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.4 Wollastonit: Kimaysal Bile imi : Wollastonitin teorik bilesimi % 48,5 CaO ve % 51,7 SiO2 'den olusur. Mineralojik Ve Petrografik zellikler : Fakat dogada kalsiyumun yerine demir, manganez ya da magnezyum ile bulunusu da olabilir. Teknolojik zellikler : Sertli i 4,5-5 aras ndad r. zgl a rl 2,8 - 3,09 gr / cm3 dr. Erime noktas 1540 OC dir. Nem ieri i max % 4 dr. K r lma indexi 1,616 1,631

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.4 Wollastonit: Mineralojik Ve Petrografik zellikler: Igne ya da biak sekilli kristal agregolarindan olusan kitleler. Kristal sistemi monoklinik ve triklinik Genellikle beyaz, bazen krem ve gri camsi, seffaf, yari-seffaf parlakll ktad r.

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.4 Wollastonit: Kimyasal Bile imi :
% ZUHUR Bursa / negl anak / Bayrami SiO2 47,95 CaO 47,50 Fe2O3 0,58 Al2O3 2,37 Na2O 0,47 TiO2 0,05 MgO 0,78 K2O 0,14

79,64

1,50

0,99

11,31

0,25

Tablo : Trkiyedeki ba l ca wollastonit zuhurlar n n kimyasal analiz sonular

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.4 Wollastonit: Kullan m Alanlar :

Seramik Sanayii Boya Sanayii Plastik Sanayi A nd r c Olarak Mineral Yn Eldesinde Kaplama Ve Tar m lerinde Cam Sanayiinde

Granat Mineralleri 2. Ba l ca Granat Mineralleri

2.4 Wollastonit: Trkiyedeki Yataklar ve rezervleri :
YER Bal kesir-Kepsut-Sereren ve evresi Bursa- negl-Tahtakpr-Me ruriye Kyleri evresi anakkale-Bayrami-Yesiller Ky anakkale-Yenice-Kurtlar Ky anakkale-an-Etili REZERV ( ton ) 500.000 600.000 250.000 3.358 Belirsiz

Tablo : Trkiyedeki ba l ca wollastonit yataklar

KORUNDN

Korundn 1. Giri

Tan m : Korundn, sanayiide kullan lan cevherlerle ayn sertli e sahip olmalar na ra men fiziksel zelliklerinden dolay farkl l klar gsterirler. rne in ; Island nda renfi de i mez.Do al Alminyum oksitlerdir ve renklerine gre yakut veya safir ad n al rlar.

Korundn 2.Kkeni Ve Olu umu

Genelde metamorfik kayalarda bulunur. Granit ve Pegmatitlerde tali mineral olarak da grlebilir.

Korundn 3. Mineralojik Ve Petrografik zellikler

Siyah taneler halindedir. Dilinim yoktur. Konkoidal k r kl d r. Kaba kristaller veya kaba kbik a l ktleler halinde bulunur. Forml Al2O3 dr. Hekzogonal sistemde kristallenir.

Korundn 4.Teknolojik zellikleri

Yo unlu u 4 gr /cm3 dr. Sertli i 9 civar ndad r. Genelde rengi gri, mavi, kahverengi ve k rm z d r. izgi rengi ise beyazd r. inde bulundurdu u elementlere gre e itli renkler alt nda e itli isimler al r; k rm z renklisine yakut, mavi renklisine safir veya gk yakut, a k ye il renkli olan na akvamarin ad verilir. Cam par lt l d r. Yksek sertli i, parlakl klivaj (dilinim) yoklu u ile distenden ayr l r.flete erimez, asitlerde znmez. flete s t l p kobalt nitrat damlat ld nda tekrar s t l rsa mavi renk verir.

Korundn 5. Kullan m Alanlar

Korundun taze beton yzeylere uygulanan imento,zel Renklendirici pigment ve polimer katk lardan dolay olu an yzey sertle tiricisi yap s ndaki sert korund agregadan dolay a nma direnci istenen durumlarda kullan l r.Fabrikalarda,endstriyel yap larda kullan l r.

Korundn 5. Kullan m Alanlar

Sanayide z mpara ta ve tozu olarak de erlendirilir. Yakut ve safir gibi e itleri de de erli ta olarak kullan l r.

ELMAS

Elmaslar

Elmaslar iki trldr ; Do al Elmaslar Sentetik ( Yapay ) Elmaslar Do al elmaslar, kbik sistemde kristallenen ve ok yayg n biimde bulunan bir karbon elementir. Sentetik ( yapay ) elmas ise, grafitin laboratuar ko ullar nda belli bir bas nca tabi tutularak elde edeilen elmast r.

Elmas 1. Giri

Tan m : Elmas a nd r c n n ok kullan ld bir aland r. Tek taneli Bileme elmaslar halen dar bir alanda kullan m yeri bulsalar da bilemede yayg n olarak "ok taneli" elmaslar kullan lmaktad r. Sper A nd r c lar" tan m yla geni bir kullan m alan na sahiptirler.

Elmas 2.Kkeni Ve Olu umu

Kimberlit denilen bir cins ultra bazik kaya bacalar nda bulunur. Baz bazalt dayklar nda rastlan r. Sekonder olarak bu cins kayalar n bozu mas ndan olu mu konglomera ve alvyonlarda bulunur.

Elmas 3.Mineralojik Ve Petrografik zellikler

Bilinen en sert mineraldir. Dilinimli ve muntazam k r kl d r. Cams par lt l ve saydamd r. Saydam mineraller iinde en parla d r. Yksek k rma indislidir (n: 2,41). Termo lminesans zelliklidir. 770 oC de oksijen iinde yanar. Kapal kapta 2000 oC de s t l nca grafite dn r. letken de ildir. Ovaland zaman pozitif ykle yklenir. Asit ve bazlar etki etmez. Kbik sistemde kristellenir.

Elmas n Kristal Sistemi

Elmas 4. Teknolojik zellikleri ( Kimya Okulu )

Sertli i 10 dur. Yo unlu u gr / cm3 dr. Genellikle renksiz olarak bulunur. Ancak bazen sar ms , mavimsi, k rm z ms ve ye ilimsi renklerde bulunabilir. Fazla renkli olan nadirdir. izgi rengi beyazd r.

Elmas 5. Kullan m Alanlar

( Poplerbilim.com )

Asil elmas: As l ve k ymetli olan elmast r. l birimi k rat (karat) t r. 1 k rat 0,205 gramd r. Mcevher olarak kullan l r. Bort: Yar saydam ve lifi yap l bir elmast r. As l elmastan daha sert oldu u iin, iyi cins elmaslar tra etmede kullan l r. Ayr ca sondaj sanayisinde elmas kron yap m nda kullan l r. Karbonado: ekilsiz ve siyah renkli bir elmas e ididir. Bunun da sertli i as l elmastan fazlad r. Sondaj ekipmanlar imalat nda kullan l r.

Elmas 5.Kullan m Alanlar

Sanayi elmas :

( Poplerbilim.com )

Rengi ve biimi a s ndan k ymetli ta olarak kabul edilemeyen ve sanyide e itli maksatlarla kullan lan elmaslard r. Ba l ca e it tabi sanyi elmas vard r. Bunlar, ballas, bort ve karbonado isimlerini al r. Ballas, ok sert ve tok bir elmas e ididir. Bort e idi, ummiyetle bozuk renkli veya biimsiz elmaslar ihtiv eder. Kk olanlar elmas matkap tak mlar nda kullan l r. Siyah renkli karbonado ise, torna tezgahlar nda, cam kesme letlerinde, pikap i nelerinde vb. kullan l r.

Sentetik Elmaslar
Sentetik elmas Elmas n karbon oldu u anla l nca, kmrn, grafitin elmasa dn trlebilece i d nlerek, bu hususta birok al malar yap ld . Nitekim bugn, grafitin elmasa dn trlmesi mmkndr. Termodinamik hesaplamalar grafitin elmasa dn trlmesi iin en az 10.000 atmosfer bas n gerekti ini gstermi tir. Bununla beraber ilk defa 1955 y l nda 100.000 atmosfer bas n alt nda 2500C s cakl kta ve krom katalizr kullan larak sentetik elmas elde edilmi tir.

Sentetik Elmaslar

Ancak paralar genellikle kk ve siyah renkli olup, ndiren mcevher evsaf nda olabilmektedir. 1962de yap lan bir al mada 200.000 atmosfer bas n ve 5000C s cakl kta katalizrsz olarak grafit elmasa dn trlm tr. Sentetik elmas n retimi iin gerekli olan yksek s cakl k ve bas n artlar patlay c lardan faydalan larak elde edilir.

A nd r c Sanayii Hammaddelerinin di er Endstriyel hammaddeler aras ndaki yeri

Z mpara ta n ve di er tabi a nd r c lar 2001 y ll verilerine gre 5, 955,287 kg miktar yla ve 1,048,387$ de eri ile endstriyel hammaddeler aras nda 26. s ray almaktad r. ( google )

A nd r c Sanayii Hammaddeleri devini Haz rlayanlar

032906002 aglar engn 032906003 Banu Gelirgider 032906004 lkay Ahmet Evren 032906031 Emel Atalay