Professional Documents
Culture Documents
I. T VN : Trong thi i cng nghip ha hin nay, ngi ph n ngoi vic ni tr cn phi lm vic ngoi x hi. Do vy, qu thi gian dnh cho vic ni tr b thu hp li rt nhiu. Hiu c iu ny, xu hng mi hin nay trong cc nh sn xut thc phm l sn xut ra cc loi thc phm tin li nh: thc phm ng hp, thc ung ng chai, tht ngui ch bin sn Bn cnh , gia v cng ng mt vai tr quan trng trong ch bin thc phm, v ang c cc nh sn xut thc phm quan tm u t sn xut. in hnh trn th trng l cc loi bt ngt, bt canh, mui tiu, mui t, tiu s, tiu xay v mt sn phm mi xut hin trong nhng nm gn y c ngi tiu dng rt quan tm l ht nm. Ht nm l mt sn phm c tng hp t nhiu loi gia v khc nhau nh mui, ng, bt ngt, tiu, hnh v hng v chit t ng vt nh xng heo, tht g, tm. Nhn chung, hu ht cc sn phm ht nm hin nay u ch b sung ngun m t ng vt. Trong khi y ngun m t thc vt cng rt phong ph v c cht lng tng ng, v nm rm l mt in hnh trong s y. Vy t i sao chng ta khng th sn xut ht nm t ngun nguyn liu l thc vt tn dng ngun m thc vt a dng ny. T cc suy ngh trn, chng ti quyt nh tin hnh thc hin ti: Nghin cu quy trnh sn xut ht nm t nm rm a dng ha sn phm ht nm, ng thi nng cao gi tr s dng ca nm rm.
II. MC TIU TI: Nghin cu b sung dch nm vo thnh phn nguyn liu sn xut ht nm nm c mi, v nm c trng, cng nh cu trc ht, mu sc, v hi ha v c ngi tiu dng yu thch. T nng cao gi tr kinh t ca nm rm, a dng ha sn phm, to sn phm mi trn th trng.
III. NI DUNG NGHIN CU: - Kho st qu trnh x l nguyn liu thu c dch nm rm. - Kho st hm lng dch nm rm cho vo. - Kho st hm lng cc loi ph gia: du n, protein u nnh, tinh bt bp v hm lng cc loi gia v.
Hnh 1: Cu to ca phn th qu
trng sinh trng nh t, nc... 1.3. Cch phn bit nm c v nm n: Khng n nhng loi nm c mu sc sc s, c mi thm hp dn v chng thng l nm c. Khng n cc loi nm khi cn non v lc chng r t ging nhau nn kh phn bit; khng n loi nm khi ct c chy cht trng nh sa. Cng c nhng nm c rt ging nm n nn chng ta phi quan st k th thy c bao gc, m phin, cung, vng. Nm c thng c cc b phn trn. B phn c ca nm nm th qu nm.
vngn m
cung nm
Hnh 2: So snh s khc bit gia nm n v nm c II. VAI TR CA NM N TRONG I SNG: [2] Nm c xem l mt loi rau, nhng l loi rau cao cp. Hm lng m (protein) ca nm thp hn tht, c nhng li cao hn bt k mt loi rau qu no khc. c bit c s hin din ca gn nh cc loi acid amin khng thay th, trong c 9 loi acid amin cn thit cho con ngi. Nm giu leucine v lysine l 2 loi acid amin t c trong ng cc. Do xt v cht l ng th
2.2. c im sinh hc: Nhit thch hp nm rm sinh trng v pht trin l 3235 oC. m nguyn liu (c cht) l 6570%, m khng kh 80%, pH=7, a thong kh, nm rm s dng cellulose trc tip. cc vng nhit i nh Trung Quc, Hng Kng, i Loan, Vit Nam c nhiu iu kin ph hp cho nm rm pht trin. Trng nm, nht l nm r m, s gp phn rt ln cho vic ci thin i sng nng thn, nht l khi gi ca nm rm
10
11
To mng ni Ny mm
Khi s to ho th
B bo t
nh bo t To bo t
M nm N xo
Chn nm
Hnh nt
Hnh trng
Hnh 4: Chu trnh sng ca nm rm Qu trnh to qu th nm rm gm 5 giai on: - Giai on u hnh inh ghim (pinhead: n nm) - Giai on hnh nt (button) - Giai on hnh trng (egg) - Giai on hnh chung (elongation: ko di) - Giai on trng thnh (mature: n xe) Chu k sinh trng v pht trin ca nm rm rt nhanh chng. T lc trng n khi thu hoch ch sau 1012 ngy. Nhng ngy u chng nh nh ht tm c mu trng (giai on ghim), 23 ngy sau ln rt nhanh bng ht ng, qu to, qu trng (giai on hnh trng), lc trng thnh (giai on pht tn bo t) trng ging nh mt chic d, c cu to cc thnh phn hon chnh . Hu ht cc ph thi ca ngnh nng nghip giu cht cellulose u c th l nguyn liu trng nm rm. nc ta, cc tnh min Nam (t Nng tr vo)
12
100g cht kh 90.1 21.1 10.1 38.6 11.1 10.1 369 1.2 3.3 91.9 20.2 17.1 677 374 3455
n v
100g cht kh
Lysin Histidin Arginin Threonin Valin Metinonin Isoleucin Leucin Acid nicotinic Riboflavin Thiamin Acid ascorbic
mg mg mg mg mg mg mg mg mg mg mg mg
384 187 366 375 607 80 491 312 91.1 3.3 1.2 20.2
13
Mu phn tch
m ban u (%)
Protein th (%)
Bo (%)
Si (%)
Tro (%)
Ti
90.1
21.1
10.1
58.6
11.1
10.1
369
ng hp
89.6
22.1
1.0
65.4
11.5
11.5
Kh
8.3
21.9
13.3
54.8
5.5
10.0
406
Kh lm m li (% tnh trn trng lng kh, nng lng = Kcal/100g trng lng kh). IV. BO QUN NM RM SAU THU HOCH: [5] 4.1. Nhng bin i ca nm rm sau thu hoch: So vi rau qu, thi gian bo qun ca nm rm nhit thng ngn hn nhiu, c bit khi cht ng hoc chng ln nhau trong thng hoc cn x. Nm rm s nhanh chng mt nc v kh ho nu phi trn hoc thi ng nu chng ng. Sau thu hoch, nm rm c th tip tc pht trin t dng bp chuyn sang dng d v dng trng thnh trong iu kin khng c cung cp cht dinh dng lm gim cht lng v khng c ngi tiu dng a chung. 86.4 28.7 14.7 47.8 11.8 8.8 389
14
15
Hnh 5: Nm rm ti Sau khi thu hoch a nm rm n tay ngi tiu th cn mt thi gian bo qun thch hp. Nm rm rt d bin i v h hng nhanh nht so vi cc loi nm trng khc. Do vic bo qun nm rm ti cn nhiu kh khn. C 2 cch bo qun: Phng php ca Trung Quc: dng cc thng c 3 ngn, nhit xp vo ngn gia, 2 ngn cn li b gi lnh. Phng php i Loan, Thi Lan: nhit cho vo cc cn x, gia y gi c t ng thng kh, trn mt gi t cc bc giy ng lnh . Mt vi nhit khi bo qun nm rm ti: - Nhit nh hn 0oC: nm c th gi trn 2 tun, nhng khi lm m li d chy ra v h hng nhanh. - Nhit t 46oC: nm h hng nhanh.
16
17
+ Nm rm ng lnh: l mt mt hng c gi tr xut khu v thnh phm sau khi tan gi (cho li nhit bnh thng) vn gi c mu sc, hng v, trng thi v hm lng dinh dng ban u ca nm rm. Vn cn lu l bao b tt chng oxy ha trong qu trnh bo qun v nhit bo qun n nh gi phm cht n nh. Phn ln vi sinh vt, c bit l vi sinh vt dng a bo, bo t b nh ch nhit thp (nhit ng lnh)
18
Hnh 7: Sn phm nm rm sy kh [16] Cng ngh ch bin nm rm sy cng tng t nh ch bin cc loi rau sy khc, ch cn ch nm rm l loi rau rt nhy cm vi nhit , do ph i ht sc lu n ch k thut. Vn cn quan tm khi sy nm rm l chng bin mu, chng chy, chng tn tht. chng bin mu cn chn nm trc khi sy, tt nht l dng hi nc chn nm 100oC, trong 3 pht. Sau lm ngui nhanh qua nc sch hoc gi mt ri xp vo khay sy c mc li dy lm bng thp khng r. Lp nm dy khng qu 3cm, nhit sy nm khng vt qu 70oC. Qu trnh sy kh tin hnh 30oC, ko di 24 gi. Nhit c th bt u 40oC v sau nng dn ln 45oC, ko di trong 8 gi.
19
20
CHNG II: TNG QUAN V HT NM I. TNH HNH TIU TH HT NM TRN TH TRNG HIN NAY: Vit Nam hin nay, th trng ht nm ang rt a dng v phong ph vi nhiu mu m, hng v n thng hiu. Ht nm c v nh mt loi gia v khng th thiu trong bp n ca cc ch ni tr, bi tnh tin dng v hng v m , ph hp cho hu ht cc mn n. Theo kho st ca trung tm dinh dng TP.HCM ti 96 phng, x ca 24 qun huyn trong thnh ph nm 2006 cho thy, t l dn dng bt nm nu n chim gn 60%. [16] Chnh v vy, nm bt c th hiu ngi tiu dng m cc nh sn xut ua nhau ci tin v lin tc cho ra hng lot sn phm mi, t ht nm v tht heo, th t b, cho n ht nm v tm, c. Theo mt bi phng vn thc t: B Hng Mai, 54 tui, qun 3, TP.HCM cho bit, gia nh b dng ht nm t my nm nay. B thng mua 2-3kg mt lc v nh vy s c khuyn mi nhiu. Ch L Th Ngc Hin, 27 tui, th x Th Du Mt, tnh Bnh Dng, mi ln n TP.HCM u gh siu th mua khong 6-7kg ht nm dng trong 2-3 thng. Cng nh b Mai, gia nh ch Hin ch yu dng ht nm trong nu nng, rt t khi dng mui, nht l vi mn xo v canh, ch cng ch dng duy nht ht nm. [16] Da vo bi bo trn ta thy, ngi dn gn nh xem ht nm l th gia v c tn trong ch bin m khng cn dng thm mui, mm hay gia v khc na. ng gc nh sn xut, ng nhin l iu ng mng v sn phm , ang v s ngy mt tip cn ngi tiu dng hn na. Tuy nhin, vic m bo cht lng v a dng ha hng v s l yu t quyt nh s tn ti ca cc sn phm ht nm trn th trng trong tng lai. II. GI TR DINH DNG CA HT NM: [16]
21
b. Cht bo (lipit)
Cht bo trong ht nm vo khong 2.26% v c a vo trong ht nm thng qua thnh phn du thc vt v nguyn liu chnh.
c. Carbohydrat
Ch tiu ny o c theo tiu chun l 25.4%. III. GII THIU VI SN PHM HT NM TRN TH TRNG: [16] 3.1. Ht nm Maggi:
Maggi xng hm
22
3.3. Ht nm Knorr:
Hnh 10: Sn phm ht nm Knorr t tht IV. SN XUT HT NM: [17] 4.1. Mt s quy trnh sn xut ht nm trn th trng:
23
4.1.1. Ht nm tm:
Nguyn liu MSG(sss),GMP+IMP, Mui bt, ng bt, Bt sucinate, Lactose, m thc vt, Caramel s 5000, phm vng, cao nm men, Shrimp powder VS83301, Seafood BK 440091, Bt hnh, Tinh bt ng, Bt tiu trng, Ht nm tn dng, nc.
Phi trn
To ht toC: 70-75oC Sy kh
Sng lc
ng gi
V thng
Thnh phm
24
Nguyn liu MSG(sss),GMP+IMP, Mui bt, ng bt, Bt sucinate, Lactose, m thc vt, phm vng, cao nm men, pork powder CF40304-2, meat flavour, Bt hnh, Tinh bt ng, Bt tiu trng, Ht nm tn dng, nc.
Phi trn
To ht toC: 70-75oC Sy kh
Sng lc
ng gi
V thng
Thnh phm
25
4.2. Thuyt minh tng qut: 4.2.1. Chun b nguyn liu: Hng ngy cn c vo k hoch sn xut ca xng, t trng c trch nhim vit phiu ngh lnh nguyn vt liu trnh ngi qun l phn xng, sau a cho th kho thc hin lnh nguyn vt liu v giao cho t sn xut. Ch : trong qu trnh giao nhn phi kim tra chnh xc s lng ca tng chng loi nguyn vt liu. Ty theo k hoch sn xut ca xng, ngi phi trn tin hnh chia nguyn liu thnh tng m theo bng Checklist thun tin cho qu trnh phi trn. 4.2.2. Vn hnh my trn: a. Trc khi khi ng my - Kim tra ngun in. - Kim tra thng trn c sch s khng. - Kim tra mc an ton trc vn hnh. b. Vn hnh my - Cho nguyn liu MSG (sss) v mui it vo thng trn. - ng cu dao, bt cng tc v v tr ON, khi hn hp MSG v mui c trn u ta bt cng tc v v tr OFF. - Cho cc gia v cn li vo thng tip tc trn cho u, sau ti p t c cho nc sch vo v trn n khi u (thi gian trn khong 10 15 pht). - M val x y cho tt c nguyn liu trn vo x nha hoc bao PE chun b cho qu trnh tip theo. - Kt thc qu trnh trn, bt cng tc v v tr OFF, cp cu dao in. 4.2.3. Vn hnh my to ht:
26
27
28
29
30
I. MUI: Mui NaCl c vai tr quan trng i vi sc khe con ngi. Trung bnh c th cn 10-15 gam mui NaCl/ngy, trong thc n t nhin c sn 35 gam, phn cn li c b sung vo thc n hng ngy. Mui NaCl khng c c tnh nn c th s dng theo lng ty thch, tuy nhin do v mn nn ngi ta ch s dng sao cho thc n c v va phi. Mui lm tng tnh kt dnh ca actin v miosin trong tht do to p sut th m thu. Mui lm nhim v trung ha m, lm cho chng c kh nng gi cht bo v nc lin kt, ha tan protein. Mui c tnh st khun nh c th ngn s pht trin ca mt s vi khun gy bnh, gim s oxy ha, lm c ch cc vi sinh vt hiu kh v mui lm O2 t ha tan trong mi trng.
31
Hm lng NaCl theo % khi > 97% lng kh Hm lng cht khng tan < 25% trong nc tnh theo % khi lng cht kh
II. BT NGT (M CHNH): Cng thc ha hc ca bt ngt l: C5H8NO4Na.H20 Bt ngt l mui ca acid glutamic vi natri, trng thi kt tinh c v ngt du trong nc gn ging nh v ca tht, ng vai tr quan trng i vi i sng con ngi v c s dng ph bin trn th gii. N l cht iu v trong ch bin thc phm, lm gia v cho cc mn n nh: cho, m n lin, tht nhn to, cc loi hp tht c, nh m sn phm tr nn hp dn hn v khi bt ngt c a vo c th lm tng kh nng lao ng tr c v chn tay ca con ngi. Ti M, bt ngt c xem nh mt thnh phn thc phm ph bin nh mui, bt ni v tiu. C quan qun l thc phm v dc phm M (FDA) xp bt ngt vo danh sch cc cht c xem l an ton. Vit Nam, my chc nm qua bt ngt l mt ph gia lm tng v thc phm mt cch an ton. Vic s dng
32
33
Hm lng natri glutamat > 80% Hm lng NaCl St Gc sunfat (SO42-) < 18% < 0.05% < 0.002%
III. NG: ng c tc dng to v ngt cho sn phm, lm du v mui, lm mm tht. Ngoi ra, ng cn l cht ph gia lm gim hot tnh ca nc. ng cn kt hp vi mui lm tng p sut thm thu, km hm hot ng ca mt s vi sinh vt khi bo qun. ng c kh nng lin kt vi nc bng lin kt hydro, bin nc t do thnh nc lin kt gp phn lm gim hot tnh ca nc, c ch s pht trin ca vi sinh vt. Bng 5: Tiu chun ca ng NG TINH LUYN-TCVN(1695-1987)
34
Hnh 11: Hp cht piperin trong tiu Bng 6: Tiu chun ca bt tiu Tn ch tiu Trng thi Yu cu Ti, mn, kh, khng ln tp cht, c ht nh hn 0,2mm Mu sc Mu xm
35
Cht khng bay hi chit c (% khi 6% lng cht kh) Tinh du bay hi (ml/100g khi lng 1 kh) Hm lng piperin (% khi lng kh) Tro tng s (% khi lng kh) 4% < 6%
Tro khng tan trong axit (% khi lng < 1.2% kh)
V. HNH: Hnh c trng ph bin nc ta, l mt gia v khng th thiu trong cc mn n, hnh cng c hp cht allixin ging trong thnh phn ca ti. Ngoi ra, hnh cn cha cc hp cht caroten, cc vitamin B1, B2 v vitamin C. Ngoi hnh ta, hin nay nc ta trng nhiu hnh ty Allium cepa L. lm thc phm v xut khu. Trong hnh ty c nhiu hp cht bay hi cha lu hunh c tc dng st khun mnh. Trong 100g hnh c cha: 18 3mg vitamin C, 50mg vitamin B2, 4mg caroten; ngoi ra cn c vitamin E, acid citric, acid tartric, ng glucose, fructose v cc flavonoid. Cc hp cht cha trong thnh phn ca hnh c tc dng kch thch tiu ha, iu tr nhu ng rut km, tr x va ng mch v vim hng. VI. TI: Ti l mt gia v c s dng ph bin trong cc ba n hng ngy, c ngun gc t min ty Chu c trng cch y 2000 nm. Trong 100kg ti c cha 60
36
Hnh 12: Cc hp cht trong ti Bn cnh , ti cn l mt v thuc ph bin hin nay, c tc dng ko di tui th, chng lo ha, chng x va ng mch v c tc dng iu tr ho. Nhiu lo i dc phm c bo ch v s dng rng ri nc c tc dng nh: lm tan cc huyt khi, h quyt p, gim cholesterol, iu chnh nhp tim, ngn nga ung th phi v cc khi u khc. VII. LACTOSE: Lactose cn gi l ng sa l sn phm tng hp t tuyn v. Sa b cha 43-48g/kg. Lactose tan trong nc khng nhanh v khng ngt nh glucose. Lactose cha mt phn t -glucose lin kt vi mt phn t -galactose qua lin kt -(1-4). Lactose b ln men mt cch nhanh chng do vi sinh vt, ch yu l Streptococcus lactic. Nhm vi sinh vt ny lm chua sa do bin lactose thnh axit lactic (CH3.CHOH.COOH). nhit 1500C lactose chuyn thnh mu vng, 1750C thnh mu nu, gi l lactocaramel.
37
38
39
40
II. PHNG PHP NGHIN CU: 2.1. S quy trnh cng ngh ch bin ht nm nm rm: Da vo quy trnh cng ngh v cng thc phi trn ht nm tht heo ca cng ty MIWON Vit Nam, chi nhnh Linh Trung 2 - Th c - Tp.HCM, chng ti a ra quy trnh sn xut ht nm t nm rm d kin nh sau:
Mui bt , ng bt , bt ngt, siu bt ngt, lactose, tiu, bt ti, bt hnh
Dch nm, du n, nc
Phi trn
To ht toC: 80oC Sy kh
Sng lc Hng nm ng gi
Thnh phm
Hnh 14: S quy trnh ch bin ht nm nm rm d kin Thuyt minh quy trnh cng ngh: Cc nguyn liu trc khi tin hnh phi trn phi c xay nhuyn thnh dng bt d dng trong qu trnh tin hnh phi trn. Khng nn cc nguyn liu kch thc tng i ln phi trn v kh to hnh, to ht, gim ha tan ca ht nm. Kch thc ht sau khi xay khong 0.2mm. Phi trn: Mui bt v bt ngt xay nhuyn cho vo trn trc cho u, sau cho cc nguyn liu khc vo tip tc trn cho tht k, du n cho vo cui cng.
To ht:
y l qu trnh rt quan trng quyt nh n tnh cht cm quan ca sn phm. Ht to thnh c hnh tr, kch thc: 1.5mm x 3mm. Ht to nn phi ng u, chc. Trong sn xut ngi ta tin hnh to ht bng thit b to ht c h thng p n, v c cu iu chnh kch thc ca ht to thnh c kch thc ng u.
Sy:
Ht nm c sy bng phng php i lu 800C, trong 20-25 pht.
Sng lc:
Sau qu trnh sy, ht nm tr nn cng, vng chc s qua sng c kch thc tng ng kch thc ht. Nhng ht trn sng s tip tc i qua khu ng gi, nhng ht kch thc nm di sn s c nghin mn v em tr l i phi trn cng nguyn liu mi sn xut m sau.
Phun hng:
Kt thc qu trnh sng lc, ht nm c trn mm hoc khay, sau ta tin hnh phun hng u khp. Qu trnh phun hng nn din ra trong mi trng mt, nhm gim s tht thot hng v gip cho hng thm vo ht nm tt hn.
ng gi: Ht nm c ng gi trong bao PP, khi lng tnh l 100g. 2.2. S nghin cu:
Kho st t l protein u nnh:tinh bt bp nh hng n cu trc ht nm Kho st t l dch nm nh hng n cht lng ca sn phm
Kho st t l du n nh hng n mu sc ca ht nm
2.3. Cc phng php nghin cu: 2.3.1. Phng php phn tch vt l ha hc: [11] 2.3.1.1. Xc nh m (s dng my sy hng ngoi) Nguyn l: S dng nng lng ca tia hng ngoi lm bc hi nc trong nguyn liu. Tin hnh: - Chun b khong 1-2g nguyn liu. - Bt nt khi ng my. - iu chnh n nhit 105oC, cn thi gian sy th ch t ng, my s sy n khi no ht lng m cn xc nh trong mu. - Nhn Enter ghi nhn s la chn ch ny. - M np my, cho mu chun b sn vo, tri mu u trn b mt a nhm. - y np my, my s t ng ghi nhn v hin th kt qu ln mn hnh. - Ghi nhn kt qu khi my c 2 ting bp v hin ch Ready. - Sau khi c kt qu, ly mu ra, v sinh my sch s. 2.3.1.2. Xc nh hm lng protit (phng php Kjeldal) Nguyn l: V c ha thc phm bng H2SO4 m c v cht xc tc. Dng mt kim mnh (NaOH hoc KOH) y NH3 t mui (NH4)2SO4 hnh thnh ra th t do. nh lng NH3 bng mt acid. Tin hnh: Cn tht chnh xc 0.5g mu cho vo bnh Kjeldahl vi 1015ml H2SO4 m c v khong 5g cht xc tc K2SO4/CuSO4. nghing bnh Kjeldahl trn bp v un t t cho n khi dung dch trong sut v c mu xanh l ca CuSO4, ngui. Chuyn dung dch v c ha vo bnh cu, trng bnh Kjeldahl hai ln bng
nc ct. Trung ha bng NaOH 40% vi phenoltalein lm ch th mu. Chun b dung dch bnh hng: Cho vo bnh hng 20ml H2SO4 0.1N v 3 git metyl hn hp. Ct ko hi nc v nh lng trc tip NH3 bay sang ha tan trong bnh hng. Lng H2SO4 cn tha trong bnh hng c chun bng NaOH 0.1N. Tnh kt qu: %N = 14 * (Vo Vt) * X * 10-4 * 100 /m Vo: Tr s trung bnh ca 2 ln th khng (ml) Vt: Tr s trung bnh ca 3 ln th tht (ml) X: H s hiu chnh m: Khi lng mu (g) 2.3.1.3. Xc nh hm lng lipid (phng php Soxlet) Nguyn l: Dng dung mi nng ha tan cht bo trong thc phm. Cn cht bo cn li v tnh ra hm lng lipid c trong 100g thc phm. Tin hnh: Cn chnh xc khong 15g mu nghin nh v gi vo giy lc, em sy cho n khi trng lng khng i. Cho gi giy vo ng chit (sao cho u trn ca gi giy thp hn u trn ca ng xiphng). Lp bnh cu trc sy kh v cn. Cho dung mi vo khong 2/3 th tch bnh cu. M nc cho chy qua ng sinh hn. un t t bnh o cu trn bp (khng qu 50 C). Chit trong khong 812 gi v chit cho n ht cht bo (th). Khi chit xong, ly bnh cu ra, lp ng sinh hn vo v ct ly ete. Sy bnh cu c cha o lipid n khi lng khng i (100105 C), ngui ri em cn.
Tnh kt qu:
X = (P P) / G * 100 (%) X: Hm lng lipid (%) P: Khi lng bnh cu c cha lipid sau khi sy (g) P: Khi lng bnh cu lc u (g) G: Khi lng mu (g) 2.3.2. Cc phng php nh gi cm quan: [13] nh gi cc tnh cht cm quan ca ht nm nh mu, mi, v cng nh cu trc trong qu trnh kho st nh hng ca t l cc loi nguyn liu phi trn, chng ti tin hnh nh gi cm quan theo phng php cho im v so hng. 2.3.3. Phng php x l thng k:[12] X l thng k kt qu bng phng php ANOVA (chng trnh stagraphic 7.0) cho mt yu t, vi s kim tra mc khc bit c ngha ca cc cp nghim thc qua kim nh LSD.
I. Nghin cu qu trnh x l nguyn liu sn xut ht nm: Ht nm thnh phm khi s dng yu cu phi kh ro, cc thnh phn trn u li vi nhau. Khi cho ht nm vo nc phi c ha tan nhanh v hon ton. Nguyn liu s dng sn xut phi c mn, ha tan cao, ng thi phi t cc ch tiu cht lng nh nu phn tng quan. Mt nguyn liu quan trng nhng c tnh cht hon ton khc vi cc nguyn liu cn li dng trong sn xut ht nm nm rm chnh l nm rm. Vic nghin cu s dng nguyn liu nm rm th no hp l nht v mt k thut ln kinh t l mt nhim v ht sc quan trng. Chng ti tin hnh th nghim x l nm rm cc hnh thc khc nhau nh: nm ti, nm sy kh v dch nm c c. Sau tin hnh lm ht nm vi cc hnh thc nm rm c x l nh trn, ng thi nh gi cm quan s b sn phm, chng ti rt ra c nhng nhn xt sau:
Nm ti
X l s b
Ra sch
Ct lt mng
Nc
Nu
p, lc
Dch nm
Lc
C c chn khng
Dch nm c c
Hnh 16: Quy trnh x l nguyn liu thu dch nm Nm rm ti sau khi mua v, gt b chn nm, ra sch, ct lt mng ri cho vo ni nu. Qua nhiu th nghim, chng ti quyt nh nu nm vi cc thng s: + T l 1 nm/ 10 nc. + Thi gian: 2h.
Qua bng phn tch trn, dch nm thu c c nng cht kh rt thp v mu kh nht. iu ny l v hm lng nc trong nm ti cao, ng thi lng nc cho vo trch ly dch nm cng tng i nhiu c th l y c ti a lng cht kh t nm. Nu dng dung dch ny lm ht nm th hm l ng protein trong sn phm thu c s rt thp. Mun cho hm lng ny cao th ta phi dng mt lng nm tng i ln, nh vy s nh hng n cu trc ca sn phm (sn phm s b nho, chy s, khng nh hnh c). Mt khc hm lng cht kh thp s lm cho sn phm t c mi v c trng ca nm. T nhng nhn xt trn, chng ti quyt nh tin hnh c c chn khng dch nm nng cao hm lng cht kh. Qua nhiu th nghim, chng ti quyt nh chn mc nng cht kh ca dch nm l 20 0Brix. V khi lm th nghim th sn phm nm rm lm ra nng ny c mu p, gi thnh hp l. Nu nng
C c
A1
A2
A3
Sn phm Hnh 17: S b tr th nghim nhit v thi gian c c Th nghim c b tr ngu nhin, 1 yu t, 3 nghim thc vi 2 ln lp li. Nghim thc A l nhit v thi gian c c, v chng ti c nh nng cht kh cui cng, do vy vi cc thng s khc khng i, mi nhit s c mt thi gian c c tng ng. Bng 8: Nhit v thi gian kho st khi c c dch nm Mu Nhit c c (0C) A1 A2 A3 45 60 75 Thi gian c c (pht) 60 36 25
Tin hnh c c chn khng dch nm, c nh mt s yu t sau: - Nng cht kh trc c c ca dch nm: 1.60Brix. - Nng cht kh cui cng sau c c: 200Brix. - Dch nm em c c: 150ml.
Qua cc kt qu trn, chng ti c nhng nhn xt sau: - Mu A1: nhit c c thp (450) nn dch nm thu c vn cn gi c mi thm v v ngt nm c trng. Tuy nhin v nhit thp nn thi gian c c kh di. - Mu A2: nhit c trung bnh (600C), dch nm vn gi c mi v v ngt nm, thi gian c c rt ngn li ch bng mt na so vi 45 0C, do vy nhit ny mi nm vn kh r, s khc bit gia mu A2 v mu A1 l khng ng k. - Mu A3: nhit c tng i cao (750C) lm cho cc cu t to hng bay hi mnh nn dch mt mi.
A2
A3
A1
Hnh 18: Cc mu dch nm c c III. Kho st nh hng ca t l tinh bt bp v protein u nnh n trng thi cu trc ca sn phm: Trng thi, cu trc sn phm l mt trong nhng ch tiu quan trng ca sn phm, quyt nh n cht lng ca ht nm. Ht nm t cht lng phi c dng ht kh ro, cng, chc, gi c hnh dng trong qu trnh bo qun v s dng. Ngoi ra kch thc ht phi ng u, nh, p mt, c ngi tiu dng a thch. Protein u nnh v tinh bt bp khi ha tan vo nc s trng n v to nn dnh, do dai, gip lin kt cc thnh phn khc trong nguyn liu vi nhau. nhit thng, protein b hydrat ha to nn trng n, kt dnh rt tt, bn cnh khi b sung thm protein thc vt vo cn nhm mc ch tng hm lng protein cho sn phm. Cn kh nng trng n ca tinh bt nhit ny khng cao, v to nn trng thi h ha tinh bt cn nhit cao khong 50-60 0C, nhng gi thnh ca tinh bt bp thp hn protein u nnh kh nhiu. Do vy chng ti kt hp 2 cht ny vi nhau va gp phn to cu trc cho sn phm tt nht, va gim gi thnh cho sn phm.
B1
B2
B3
B4
Hnh 19: S b tr th nghim t l protein u nnh : tinh bt bp Th nghim b tr hon ton ngu nhin 1 yu t, 4 nghim thc vi 2 ln l p li. Nghim thc B: t l % protein u nnh v tinh bt bp trn tng khi l ng nguyn liu: B1: 1% protein u nnh : 7% tinh bt bp B2: 2% protein u nnh : 6% tinh bt bp B3: 4% protein u nnh : 4% tinh bt bp B4: 6% protein u nnh : 2% tinh bt bp. Cc sn phm c em cm quan bng phng php so hng theo s yu thch vi 9 ngi th v 4 ln lp li. Sn phm yu thch nht c xp v tr s 1, t yu thch nht v tr s 4, v tr so hng ca sn phm c quy i thnh im.
Da trn kt qu nh gi cm quan trng thi, cu trc cc mu, chng ti c nhng nhn xt sau: - Mu B1 v B3 c kt qu quy thnh im thp nht nh vy vi lng protein u nnh qu thp (1% v 2%) th ht nm c trng thi khng tt, kt dnh khng t, ht b ri rc, nhiu ht b v vn, kch thc ht khng u. - Mu B2 vi hm lng protein l 4% v lng tinh bt bp l 4%, ht t trng thi tng i tt, ht cng, kh ro, nhng hi xp, kch thc ht ng
C1
C2
C3
C4
C5
Hnh 20 : S b tr th nghim b sung hm lng dch nm Th nghim b tr ngu nhin 1 yu t, 5 nghim thc, 2 ln lp li. Nghim thc C: % dch nm theo tng khi lng nguyn liu: C1: 4% C2: 5% C3: 6% C4: 7% C5: 8% Cc mu ht nm sau khi sy s c em i nh gi cm quan v mu sc, mi, v nm ca ht nm. Nhng ngi th s nh gi cc ch tiu ny trc tip trn ht nm v qua sn phm trung gian l canh rau ngt. C 9 ngi th, 1 l n l p l i, chng ti dng php th cho im theo thang 5 im 6 bc cho trc. Kt qu c th hin trn bng sau:
Mu C1 C2 C3 C4 C5
5 im trung bnh 4 3 2 1 0 C1 C2 C3 Mu C4 C5
MI NM V NGT NM MU SC
Hnh 21: th biu din im cm quan trung bnh v mi, v ngt nm v mu sc ca cc mu T kt qu trn, chng ti c nhng nhn xt sau y: - Cng mu, mi v v nm tng theo hm lng dch nm b sung vo. - im gia cc mu v hng khng c s chnh lch ln v u vt qu im 3, l ngng trung bnh chp nhn c. Do vy c th thy rng s tc ng ca dch nm n hng ca sn phm khng ng k, do vy ta c th chn lng nm t hn tit kim chi ph.
C1
C2
C3
C4
C5
Du n
D1
D2
D3
D4
Phi trn Sn phm Hnh 23 : S b tr th nghim b sung hm lng du n Th nghim b tr ngu nhin 1 yu t, 4 nghim thc, 2 ln lp li.
Qua kt qu nh gi cm quan trn chng ti c nhng nhn xt sau: - Mu D3 v D4 c im trung bnh thp hn mc im chp nhn c (3 im), mu m n rt m, do vy vi hm lng du n l 3% v 4%, s n phm c mu m hn so vi yu cu, tc ng ca du n n mu sc c a s n phm l rt ng k. - Mu D1 v D2 c im trung bnh cao hn 3, do vy mu sc ca 2 mu ny l c th chp nhn c. Trong , mu D2 c im cao hn, mu sc p nht. Bng php x l thng k vi ANOVA (ph lc B), chng ti nhn thy mu sc ca sn phm cc lng du n khc nhau l khc nhau c ngha. Sau s dng trc nghim LSD (ph lc B) so snh c im gia cc nghim thc. Chng ti nhn thy tng cp nghim thc u c s khc bit c
D3
D4
D1
D2
Hnh 24: Cc mu ht nm nh hng bi hm lng du n VI. Kho st nh hng t l gia v n v ca ht nm nm: Ht nm l mt gia v tng hp t nhiu loi gia v khc nhau, khi s dng ngi dng ch cn s dng ht nm gia v cho thc n m khng cn phi s dng thm bt c gia v no khc na. Do v ca ht nm l rt quan trng, quyt nh n cht lng ca sn phm. Ht nm khi nm vo thc n yu cu phi lm cho thc n c mi thm ngon, v hi ha, m , hp dn ngi dng. Mc ch ca th nghim l tm ra t l thch hp nht gia cc gia v gip cho ht nm c hng v c ngi tiu dng yu thch. Chng ti tin hnh th nghim vi t l khi lng cc gia v thay i nh bng 10, cc nguyn liu khc c xc nh t kt qu ca cc th nghim trc.
E1
E2
E3
Phi trn
Sn phm Hnh 25: S b tr th nghim t l gia v phi trn Th nghim c b tr ngu nhin 1 yu t, 3 nghim thc, 2 ln lp li. Nghim thc E: % t l cc gia v theo tng khi lng nguyn liu: Bng 15: Phn trm t l cc gia v theo tng khi lng nguyn liu (%) Thnh phn Mu i Cng thc E1 E2 E3 32 35 38.5 32 28 25 6.5 8 8 4 3 3 Bt ngt n g Lactose Siu bt ngt 0.2 0.2 0.2 0.5 0.5 0.6 Tiu
Ht nm sau khi sy c em nh gi cm quan v v. Phng php nh gi: v ht nm khng th nh gi v trc tip trn sn phm, do vy phi tin hnh nh gi cm quan v ht nm thng qua sn phm trung gian l canh rau ngt. Chng ti tin hnh nu canh vi cng mt lng rau, mt lng nc v sau nm cng mt lng ht nm, ri tin hnh nh gi v
Mu Ln 1 Ln 2 Ln 3
Qua bng im cm quan, chng ti c mt s nhn xt sau nh sau: - Mu E1 v E2 c v hi nht, c im trung bnh tng i thp. - Mu E3 c v hi ha v c im trung bnh cao nht. Bng php x l thng k vi ANOVA (ph lc C), chng ti nhn thy v ca sn phm cc t l gia v khc nhau l khc nhau c ngha. Sau s dng trc nghim LSD (ph lc C) so snh c im gia cc nghim thc. Chng ti nhn thy s khc nhau gia cc cp nghim thc l c ngha. Chnh v vy, chng ti quyt nh chn cng thc E3 lm cng thc gia v cho sn phm.
Cng thc gia v: to cho ht nm c v m : Bot ngo t 25 Sieu Lactose bot ngot 3 0.2 Bot Bo han h 0.7 t toi 0.5
Thanh phan T l
Muo i 38.5
n g 8
Tie u 0.6
Cng thc sn xut ht nm nm cho 1000g nguyn liu: Mui: 385g Bt ngt: 250g ng: 80g ng lactose: 30g Siu bt ngt:2g Tiu: 6g Bt hnh: 7g Bt ti: 5g Tinh bt bp: 20g Protein u nnh: 60g Du n: 20g Dch nm: 50g Nc: 50g Hng nm: 5g
Hnh 26: Ht nm nm rm II. KIN NGH: Do thi hn lm ti c hn v cc thit b phc v th nghim cn hn ch, nn chng ti vn cha th kho st c ht tt c cc yu t nh hng n cht lng ca sn phm. Do vy, chng ti ngh nghin cu tip nhng vn sau: Nghin cu nh hng ca nhit sy n cht lng sn phm. Nghin cu s dng bt nm rm thay th dch nm c c. Nghin cu th hiu ca ngi tiu dng i vi sn phm ht nm nm. Nghin cu sn xut ht nm t nm rm m khng s dng bt ngt.