AQUNUMLU THOMAS

* nsanlarn birlikte yaamalar doal bir zorunluluktur ve siyasal iktidarda bu doal zorunlulukla temellendirilir. nsanlarn bir arada yaayabilmeleri iin yol gsterici bir yneticiye ihtiyalar vardr. Eer insanlar tek balarna yaayabilecek olsalard her birinin kral olan tanr onlara yetecekti. Ynetici ya da siyasal iktidar birlikte yaamann gerekleriyle snrldr. Yani ynetici kendi kiisel karlaryla deil, topluluun ortak karlaryla baldr. nsanlar ne zaman ortak kar peinde koarlarsa, o zaman yneticiye gereksinimleri olur. Ynetici yada siyasal iktidar topluluun ortak iyisiyle koulludur. Ynetici bunu gzetmedike o topluluk siyasal topluluk olmaktan kar. * Thomas iin insan eyleminin nihai amac mutluluktur. Kiisel mutluluk ise ortak mutluluktan ayrlmaz. nk kiinin varl toplumsal varln bir parasdr. Kiisel varlk eksik ve kusurlu iken toplumsal varlk tamam ve mkemmeldir. O halde yasa temelde kiisel varl ve onun karlarn aan, toplumsal varln mutluluunu gzeten bir zellie sahiptir ya da bununla ykmldr. Eer yasa ortak kara, ortak iyiye ynelmiyorsa akl ddr, yani yasa deildir. Keyfi bir iradenin buyruu olmaktan teye gitmez. * Thomas iin balca drt tr yasa vardr. Bunlardan ilki sonsuz yasadr. kincisi doal yasa, ncs insani yasa ve sonuncusu tanrsal yasadr. Sonsuz yasa bir anlamda tanrsal akl ifade eder ve evrendeki tm varlklara uygulanr. Bundan treyen doal yasa ise, insana kendi varln nasl mkemmelletirebileceini gsteren, o insann doal amalarn ve eylemlerine yani aslnda sonsuz yasaya uygun den deerler btndr. Birde insanlarn birlikte yaama deneyimleri iinde ortaya km kurallar btn vardr ki buda insani yasalardr. nsan yasa sonsuz ve doal yasaya uygun olmak zorundadr. Tanrsal yasa: Thomas teolojik dzeyde vahyin yanna akl koymutur. Hakikati kavramak iin akl vazgeilmezdir, ancak akln belli snrlar vardr. Hakikatin belirli alanlar akl aar. te tam burada tanrsal yasa devreye girer. Akl insann somut varlyla snrldr. Oysa insan bu somut varln yannda tanrsal bir boyuta da sahiptir. Bu boyutu akl yoluyla kavrayamaz. Bun yzden imana ve vahiye ihtiyac vardr ki iman ve vahiy yoluyla insana iletilen tanrsal yasalardr. Doal bir varlk olan insan sonsuz ve doal yasaya tabiidir. Toplumun bir paras olarak insani yasaya tabiidir. man sahibi bir insan olarak ta tanrsal yasaya tabiidir. * Thomas a gre insan doasna uygun en iyi ynetim karma ynetimdir.