Egitura

berria 2012ko ekainaren 3a ekonomia@berria.info

Luis de Guindos Espainiako Ekonomia ministroa, ostegunean, Kongresuan. FERNANDO ALVARADO / EFE

Hamar galdera,
hamaika erantzun
Krisiari aterabiderik ez diote ikusten erdian, bada euroaren beraren
iraunkortasuna eta bideragarri-
Norbolsako analistari, Joseba Ba-
randiaran ekonomialariari,
BERRIAk itaundutako adituek.Hori bai, tasuna kolokan ikusten duenik.
Eta, agian, ekainaren 17tik aurre-
Eduardo Malagon EHU Euskal
Herriko Unibertsitateko ekono-
Europak datozen hilabeteetan egingo dituen ra gehiago izango dira, greziarrek
diru batasunetik alde egitea era-
mia irakasleari, Joseba Madaria-
ga Euskadiko Kutxako Ikerketa
urratsak erabakigarriak izango direla diote. baki baitezakete, horrek ekar di- Saileko arduradunari, Lander Be-
tzakeen ondorio guztiekin. loki Mondragon Unibertsitateko
Etxean, berriz, enpresen itxie- Enpresagintza Fakultateko deka-
rak eta kaleratzeak eguneroko noari eta Ekai Centerri.
Aitziber Arzallus Hollandek Frantziako gidaritza Eta ez dirudi Europako Banku kontu. Espainiarekiko loturaren
hartu duenetik, haren asmoak Zentralak orain arte baino lagun- zama alde batera utzi ezinik, Grezia
urreikuspenak txa- eta Angela Merkel Alemaniako tza handiagoa emango dienik. lehiakortasuna handitzea da en- Euroa utzi beharko al du?

A
rrak ziren, baina eko- kantzilerrarenak ez baitoaz bide Merkatuen konfiantza berresku- presen helburu nagusia. Baina,
nomiaren bilakaera berean. Merkatuen begipuntuan ratzeko, beraz, murrizketak egi- horretan ere, irizpide kontraja- Itaundutako aditu guztiek diote
aurreikuspenik txa- dauden herrialdeak —batez ere ten jarraitu behar, baina, ziurre- rriak dituzte enpresaburuek eta ekainaren 17ko hauteskundeen
rrenak gainditzen Espainia eta Italia—, berriz, kale nik, orain arte bezain arrakasta langileek. emaitzek berebiziko garrantzia
ari da. Eurogunea ez atzera eta ez itsu batean galdu dira, zorra fi- gutxi izango dute. BERRIAK horretaz guztiaz galde-
aurrera dago, batez ere, François nantzatzeko arazoek bultzatuta. Zurrunbilo horren guztiaren tu die sei adituri, Adrian Serrano (Hurrengo orrialdean jarraitzen du)
 Egitura • 2012ko ekainaren 3a

22 Krisia Europan

(Aurreko orrialdetik dator)

izango dutela Greziaren etorkizu-

na erabakitzeko garaian. Garaile
Syriza alderdia suertatzen bada,
Grezia eurotik kanpo ikusten du
Serranok, eta Madariagak ere us-
te du euroan jarraitzeko baino
handik ateratzeko aukera han-
diagoa duela. Gakoa erreskatea-
ren baldintzak onartzean dagoela
uste du Barandiaranek. «Bestela,
itxura denez, Europako gainon-
tzeko herrialdeak prest daude
Grezia eurotik kanporatzeko».
Horrek Greziarentzat eta Euro-
pako gainontzeko herrialdeentzat
izango lituztekeen ondorio ezko-
rrez ohartarazi du Belokik. «Gre-
ziarrek jaulki beharko luketen di-
ru berriak balio galera handia
izango luke euroaren aldean: %50
esaten da, %80 ere bai, baina zaila
da merkatuen erreakzioa aurrei-
kusi eta kuantifikatzea. Greziako
zorrak eurotan finkatuta daude-
nez, ezingo luke zor duena buelta-
tu balioa galdu duen diru berriare-
kin. Greziarren erosahalmena as-
ko jaitsiko litzateke, diru irteerak
egongo lirateke herrialdean, infla-
zio prozesu gogor bat jasango lu-
ke... Edukiko lukeen eragin bai-
kor bakarra da greziarren produk-
tuen lehiakortasuna hobetu egin-
go litzatekeela, baina, hori bai,
greziarrak asko pobretuta».
Ondorioak Europako gainon-
tzeko herrialdeetara ere iritsiko li-
rateke, euroa, Europako moneta
bakarra izateko proiektua, zalan-
tzan jarriko litzatekeelako eta
merkatuak arazo ekonomiko la-
rriak dituzten herrien aurkako
erasoak gogortuko lituzkeelako.
Horregatik, Belokiren ustez, «Eu-
ropak bere eskuan dituen tresna
guztiak erabili beharko lituzke
Grezia eurotik irten ez dadin».
Kontrakoa dio Ekai Centerrek,
alegia, Greziak euroa utzi behar- Peramako (Grezia) bi herritar, zabor artean baliagarria den zerbaiten bila. Zabor kamioiei gasolindegietan ez diete erregairik zerbitzatzen, ez dutelako pagatzen.
ko lukeela, eta lehenbailehen. «Bi
urte daramagu gauza bera esa-
ten. Erabakia gehiegi atzeratzen luke, ekonomiak hondoa joko lu- rrialdeek, egungo egoera den hori da politikariek krisi honi eman ko herrialdeei datorren urteetan
ari da, eta Greziako ekonomia eta ke, langabeziak eta inflazioak izanda ere, euroan sartu nahi du- dioten erantzuna ez dela izan ego- zorpetzea murrizteko? Hor behar
ondorioz gizarte egiturak erabat goia, finantza merkatuetatik kan- te; abantailarik baduen seinale». erak eskatzen zuen tamainakoa, da adostasun bat. Orain arteko
hondatzen ari dira. Eurogunetik po geldituko ginateke denboraldi Aldiz, zalantzak ditu Ekai Cen- koordinazio falta izugarriarekin murrizketa abiadurak krisia sa-
irteteak egoera ekonomikoa bide- luze batez eta, gainera, erreforma terrek. «Teorian, ziur asko, Espai- aritu direla. Adierazpen kontrae- kontzea besterik ez du lortu. Eta
ratzen lagunduko lioke». ekonomiko berberak edota sako- nia hobeto legoke eurogunetik sankorrak egin dituzte, bateraezi- behin defizita jaisteko konpromi-
nagoak egin beharko genituzke kanpo. Baina, testuinguru horre- nak, eta horrek guztiak ziurgabe- soen egutegia zehaztuta, Europa
Euroa merkatuen konfiantza berresku- tan, funtsezkoa da jakitea Euskal tasuna handitu du». Horregatik, mailako tresnak sortu beharko di-
Ez al geundeke hobeto ratzeko». Herria ze diru gunetan geratuko uste du aurrerantzean ados jarri ra herrialdeen finantzaketa ber-
euroa hautsita? Madariaga ere ezezkoan dago. litzatekeen. Eurogune osoaren eta irtenbide bateratutak eta matu ahal izateko».
«Eman dugun baino gehiago jaso ikuspegitik, berriz, gero eta argia- adostuak topatzeko ahalegin Europak herritarren eta he-
Malagonen esanetan, euroa haus- dugu Europatik. Krisi aurreko go dago diru batasuna indarrean handiagoa egin beharko luketela. rrialdeen Europa gisa indartu be-
teak krisia areagotuko luke. aberastasun eta hazkunde ga- jartzea akats estrategiko nabaria Gauza bera dio Belokik ere, Eu- harra daukala iritzi dio, berriz,
«Kontuan hartu behar dugu euro- raiak, neurri batean, Europaren izan zela, Europaren beraren etor- ropak ez daukala beste irtenbide- Barandiaranek. «Demokratikoa-
guneko herrialde kideen ekono- parte garelako bizi izan ditugu. kizuna luzerako baldintzatu duen rik. «Handira jokatzeko garaia da, goa egiten ez bada eta zinezko le-
miak oso integratuak daudela el- Horregatik, Europa eraikitzen ja- erabakia. Baina behin martxan ez txikira. 50 urtean Europa baka- gebiltzar eta gobernu batekin fun-
karren artean; beraz, hausturak rraitu behar dugu, proiektu ho- dela, politikoki oso zaila izango da rra eraikitzeko eman diren pauso- tzionatzera jotzen ez badu, esta-
ezjakintasuna handituko luke eta rretan gure hondar alea jartzen». atzera jotzea». ak ezin dira atzera bota. Azken fi- tuen batuketa edo konfederazio
merkataritza fluxuak mantsotu- Halaxe uste du Barandiaranek nean, Merkel eta Hollanderen po- soil gisa, ez dut gai ikusten egun-
ko lituzke, atzeraldia areagotuz ere. «Euskal herritar guztiok bes- Europa sizioen azpian dagoena denbora- go erronkei erantzuteko. Herrial-
eta langabezia handituz». te ehunka milioi lagunekin txan- Jakingo al du Merkelen ren kudeaketa da. Inork ez du uka- de bakoitzeko egutegi politiko edo
Antzerako iritzia du Serranok pon bera partekatzea, a priori, in- eta Hollanden arteko tzen zorpetze mailak gutxitu egin egoera ekonomikoak gehiegi bal-
ere, momentu honetan har daitez- teresgarria iruditzen zait. Kontua desasostadunak gainditu behar direla, beharrezkoa baita dintzatuko luke guztia, eta, fine-
keen erabaki guztietan okerrena da batasun politiko eta fiskalean eta erdibideko irtenbide etorkizuneko hazkunde ekonomi- an, 27 herrialderen arteko edo-
euroa haustea izango litzatekee- urratsak egin gabe egoera ezegon- bat topatzen? koa bermatzeko. Baina eztabaida nork eragin lezake, noiznahi, krisi
la. «Ziurgabetasun ekonomiko kor batean uzten gaituela horrek. erritmoan dago. Ze helburu ezarri politikoren bat».
eta politikoa izugarri handituko Poloniak eta haren moduko he- Madariagak baietz uste du. «Egia behar zaizkie urtez urte Europa- Ekai Centerrek, ostera, zalan-
 2012ko ekainaren 3a • Egitura
Beraz, zabor mendiak ohiko bihurtu dira Greziako kaleetan. ORESTIS PANAGIOTOU / EFE
tzak ditu, ez baiteritzo soluzioa er-
dibideko irtenbide horretatik eto-
rriko denik. «Austeritate politi-
ken mugak ezagutzen ditugu, eta
Hollanderen politikak, teorian
hazkundera bideratuak, eskan-
dalagarriak bihurtzen ari dira,
banku sektorearen alde azaltzen
ari den jarrera harrigarri eta lo-
tsagabearen ondorioz. Beraz, zein
da erdibideko irtenbide hori? Aus-
teritate gutxiago bankuentzat di-
ru baliabide gehiago jarri ahal iza-
teko, Hollandek proposatzen
duen moduan? Merkel zein Ho-
llande, biak sakoneko arazoei au-
rre egin gabe ari dira helburu eta
estrategiak proposatzen».
Merkel/Alemania
Europako periferiak
Merkel/Alemania
‘deabrutzat’du.
Hura al da krisi honen
kudeaketako gaiztoa?
Malagonen esanetan, zintzoak
eta gaiztoak bereiztea ez da erra-
za. Merkelek dio alemaniarren ar-
tean oso zabalduta dagoen iritzi
bat defendatzen duela, alemania-
rrek ez lituzketela ordaindu be-
har gainerakoen gehiegikeriak
eta hanka sartzeak. «Hala ere,
kontuan hartu behar da Europa-
ko beste herrialdeak direla Ale-
maniaren kontu korronteko supe-
rabita elikatzen ari direnak, han-
go produktuak inportatuta, eta
2000ko hamarkadaren hasieran
Alemania izan zela Egonkorta-
sun Ituna bete ez zuen lehen he-
rrialdea».
Barandiaranen ustetan, uler-
garria da Merkelen eta Alemania-
ren jarrera. «Inoren fakturak or-
daintzen jardutea ez da atsegina,
eta euskal herritarrok Valentzia-
rekiko edo Bankiarekiko izan de-
zakegun uste edo urruntasun ber-
tsua senti dezakete alemaniarrek
greziarrekiko. Pizgarri sistema
egokirik ezean, nekez konpon lite-
ke krisi bat. Batek arduragabe
gastatu eta, hala ere, erreskata-
tzen badute, nola ziurtatu ez dela
berriro ere gertatuko?».
Iritzi berekoa da Madariaga ere.
«Uste dut Alemania dela Europa-
ko proiektuan sinesten duen au-
rrena eta proiektu horrekin ja-
rraitzeko interesa duen aurrena.
Baina ez dago prest gurdiari tira-
ka jarduteko, ez behintzat edozein
preziotan». Hala ere, berekoike-
riaz jokatzea leporatu dio, Belo-
kik bezalaxe, erabakiak Alema-
niaren epe laburreko interesei be-
giratuta bakarrik hartu dituela-
ko. «Alemaniako kantzilerrak Eu-
ropan beste ardura eta begirada
bat izan behar du, are gehiago ho-
rrelako une larrian».
Ekai Centerrek kritika gogo-
rragoak egin dizkio Merkelen eta
Alemaniaren estrategiari. «Oke-
rreko estrategia hautatu dugu.
Arrazoi geopolitikoengatik den-
bora irabazi nahian dabil. Gerra
mediatikoa, gaizki, oso gaizki ku-
deatu du, benetako arazoei aurre
egin ez, eta soil-soilik, babeserako
estrategian ari delako. Denborak
esango du, baina aukera handiak
ditu banku sektorearen estrate-
giak narrastuta bukatzeko».
EBZ
Zer egin beharko luke
Europako Banku
Zentralak?
Serranok uste du ongi ari dela
EBZ, eta orain arteko diru politi-
ka malguarekin jarraitu behar lu-
keela, bankuei likidezia berma-
tzeko epe luzerako mailegu mer-
keak ematen. «Uste dut beharrez-
koak izango direla likidezia en-
kante gehiago».
Hori bai, baina ez hori bakarrik.
Belokik dio Europako gainerako
erakundeekin batera gauza
gehiago ere egin ditzakeela. «Diru
gune elkartu batek behar dituen
tresna berriak sortu behar lituz-
kete: eurobonuak, zerga sistema
bateratua eta eurogunea gune
ekonomiko bakar moduan kudea-
tzeko bestelako tresna guztiak.
Horrek luze jo dezake, baina bo-
rondatea badago, gaurtik har di-
tzakete hainbat neurri: garrantzi-
tsuena, merkatuetara mezu gar-
den bat bidaltzea esanez EBZ dela
euroguneko azken mailegu-emai-
lea. Horrek merkatuak lasaituko
lituzke».
Ildo beretik mintzatu da Mada-
riaga ere. «EBZk orain arte egin
duena egiten jarraitu behar du,
euroguneko finantzen egonkorta-
suna bermatzeko estaldura ema-
ten, baina, bistakoa denez, ez da
nahikoa». Europan egokitze fis-
kalerako egutegi bat prestatu be-
harko luketeela dio, urteetako
ikuspegiarekin, eta neurri garden
eta malguagoekin. «Helburuak fi-
nantza publikoen saneamendua
izan beharko luke, epe ertainera
Europako ekonomiaren egoera
hobetzeko. Horrez gain, herrial-
derik indartsuenek, eta bereziki
Krisia Europan23
Alemaniak, barne eskaria indar-
tu beharko lukete, murrizketak si-
nesgarriagoak izan daitezen, ez
daitezen izan horren mingarriak,
eta hazkundeari bultzada eman
diezaioten».
Malagonen irudiko, ostera,
EBZk erreforma sakon bat behar
du. «Bere helburuak zabaldu be-
harko lituzke, eta horien artean
‘‘
egon beharko luke hazkunde eko-
nomikoa bultzatzeak ere. Bestal-
de, estatuen zor publikoa erosteko
Erreskatea eskatzea ahalmena eduki beharko luke.
erabaki politikoa da, Baina bi aldaketa horiek Europa-
bai Espainiaren aldetik, ko Konstituzioaren erreforma bat
bai Europaren aldetik» eskatuko lukete».
«Momentu honetan Espainia
har daitezkeen erabaki Bankuak salbatzeko
guztietan okerrena erreskatea eskatu beharko
euroa haustea litzateke» al dio Europari?
ADRIAN SERRANO
Norbolsako analista
Serranoren iritziz, baztertu ezin
«BPGaren %4 kostatu den aukera da. «Azken batean,
zaizun zerbaitek ikerketa erabaki politiko bat da, bai Euro-
eta analisi zorrotzak paren aldetik, bai Espainiako Go-
bernuaren aldetik». Barandiara-
sortu behar lituzke»
nek ere aukeren artean jarri du,
«Egun dugun krisia ez da baina, garbi du, erreskatea eska-
ekonomikoa soilik eta, tzekotan, gobernuak egin behar-
akaso, ez da krisirik ko duela, eta horrek, lehenaz gain,
garrantzitsuena ere» haren benetako burujabetza oso
JOSEBA BARANDIARAN mugatuko duela. «Europako Ba-
Ekonomialaria tzordeak egindako eskaeretatik
oso gutxi urrundu daiteke egun
«Azkenaldiko Raxoiren gobernua. De facto,
fusioetatik erortzen egun nekez esan daiteke Espainia
uzteko handiegiak diren burujabea denik politika ekono-
erakundeak sortu dira» mikoan; ez moneta politikan ba-
«Enpleguak galdu gabe karrik, bai eta zerga politikan
ere».
kostuak murrizteko
Belokik, berriz, ia ziurtzat jo du
aukera bat soldatak
erreskatea, «baina, dirudienez,
jaistea izan daiteke»
oraingoz finantza sistema birka-
EDUARDO MALAGON
EHUko ekonomia irakaslea pitalizatzeko laguntza bakarrik
eskatuko du, ez herrialdea salba-
«Eman dugun baino tzekoa». Hala ere, uste du Espai-
gehiago jaso dugu niako Gobernuak baduela aurre-
Europatik. Eraikitzen ragoko lanik, esaterako, Bankia-
jarraitu behar dugu» rekin duen arazoa nola konpon-
duko duen argi eta garbi azaltzea.
«Alemania ez dago prest
gurdiari tiraka jarduteko, Bankuei laguntzak
ez behintzat edozein Zilegi al da finantza
preziotan» erakundeen gehiegikeriak
JOSEBA MADARIAGA
Euskadiko Kutxako Ikerketa Saileko arduraduna diru publikoarekin
konpontzea? Ba al dago
«Handira jokatzeko beste erremediorik?
garaia da. 50 urtean
eman diren pausoak Serranok dio ez dela zuzena baina
ezin dira atzera bota» ez dagoela beste erremediorik,
gauza bera egin dutela Alema-
«Finantzena ez da beste niak, Erresuma Batuak, AEBek...
sektore bat, ekonomiak Gauza bera dio Belokik ere: garbi
funtzionatzea bermatzen dago finantza erakundeek tamai-
duen sektorea baizik» na handia dutenean porrota
LANDER BELOKI saihesten lagundu behar zaiela,
MUko Enpresagintza Fakultateko dekanoa
bestela, porrotak ekonomian era-
giten duelako. «Bizi garen merka-
«Eurogunetik irteteak tu ekonomia eredu honetan finan-
egoera ekonomikoa tza sistema ez da beste sektore
bideratzen lagunduko bat, sistema ekonomikoaren fun-
lioke Greziari»
tzionamendua bermatzen duen
«Diru batasuna oinarrizko sektore bat baizik».
indarrean jartzea akatsa Ekai Centerri, ostera, «salbues-
izan zen, baina politikoki penak salbu», ez zaio zilegi irudi-
oso zaila da atzera egitea» tzen. «Ez hori bakarrik. Oso kal-
EKAI CENTER
(Hurrengo orrialdean jarraitzen du)

24 Krisia Europan
(Aurreko orrialdetik dator)
tegarria da ekonomiaren epe
ertaineko ibilbiderako. Oraingo
egoeran, gainera, gobernuen
aurrekontu egonkortasuna haus-
teko arriskuan jartzen gaituzte
laguntza horiek eta, horrekin
batera, baita ekonomia erreala-
ren, familien eta enpresen bidera-
garritasuna hausteko arriskuan
ere». Beste aukera batzuk badau-
dela dio, erakundeek konkurtso
legera jotzea, esaterako.
Malagonentzat, berriz, beste
erremedioa banku horien porro-
ta onartzea litzateke. «Baina
azkenaldian emandako fusioek
too big to fail ekarri dute, erortzen
uzteko handiegiak diren erakun-
deak sortzea. Banku horien eror-
ketak arrisku sistemikoa handi-
tuko luke eta sistema guztiaren
kolapsoa ekarri».
Barandiarani, baina, sinesgai-
tza egiten zaio oraindik horrela-
koak gertatzea. «Nola baimendu,
eragin edo sor daitezkeen teorian
gainbegiratze eta ikuskaritza
ardura duten erakundeen bistan.
Eta behin arazoa lehertuta, nola
ez diren hartzen neurri zorrotzak
erantzuleak topatu eta zigortze-
ko. Denbora luzean egosi den zer-
bait izan arren, BPGren %4 kos-
tatu zaizun zerbaitek —erdia
Bankiak—, azalpen, ikerketa eta
analisi zorrotzak beharko lituz-
ke».
Soldatak
Enpresaburuek dioten
moduan,soldatak
nabarmen jaistea al da
enpresen
bideragarritasuna
ziurtatzeko modua?
Barandiaranen esanetan, enpre-
sak bideragarri izateko ezinbes-
tekoa da estatua sendoa eta fida-
garria izatea eta haren
finantzaketa kostuak arrazoizko
mailan egotea. «Estatuak gasta-
tu eta ordaintzen ez badu, zuloak
agertzen bazaizkio nonahi eta
interes itzelak ordaintzen baditu,
enpresen finantzaketa kostuak
izugarri handitzen dira eta erren-
tagarritasuna eta inbertsioa
amildu egiten dira. Une jakin
batean soldatak jaistea aterabi-
dearen zati bat izan liteke, koope-
ratibetan ikusi den moduan,
baina hobe litzateke langile kopu-
rua doitu ordez, lan egindako
ordu kopurua doitzea, kontsumo-
an askoz eragin txikiagoa baitu
eta ez baitu langabeziarik handi-
tzen».
Madariagaren iritziz ere, solda-
tak jaistea ez da aterabidea, bes-
teak beste, denbora delako behe-
ranzko dinamika batean sartu
zirela, eta horrek ez duelako ezer
konpondu. Gainera, ez du uste
enpresa guztientzako balio duen
errezetarik dagoenik.
Enpresen bideragarritasuna
soldatak jaitsita baino gehiago
Angela Merkel Alemaniako kantzilerra eta François Hollande Frantziako presidentea, Berlinen. SOEREN STACHE / EFE
lehiakortasuna handituta ber-
matuko dela dio, berriz, Belokik.
«Eta lehiakortasuna lortzeko bal-
dintza asko eman behar dira: pro-
duktu lehiakorra, kalitatea, lan-
gile kualifikatuak, kostu egitura
bideragarria, soldata egokituak,
mozkinak berriz inbertitzea,
berrikuntza, ikerketa eta garape-
na, nazioartekotzea, zerga tes-
tuinguru lagungarri bat, erakun-
deetatik enpresei babesa adierazi
eta ematea, enpresa eta enpresa-
rien prestigioa gizartean... Horie-
tako bakoitza landu behar da,
sakonki».
Malagonen iritziko, ostera, sol-
datak jaistea aukeretako bat litza-
teke. «Gaur egun enpresak arazo
asko topatzen dituzte, salmentak
asko jaitsi direlako eta finantza-
tzeko iturriak eten edo asko gares-
titu direlako. Kostuak murrizteko
eta egoerari aurre egiteko, enple-
guari eutsiz, soldatak murriztea
izan daiteke aukera bat».
Euskal Herria
Nola arindu dezake
Espainiaren zama?
Barandiaranen arabera, de facto
arintzen du. «Espainiako eskual-
de guztiak EAE eta Nafarroa be-
zala baleude, oso bestelako egoe-
ran geundeke. Hala ere, egia da
gaur Espainia zinezko zama dela
euskal enpresa eta familientzat,
rating eta finantzaketa okertzen
dizkigulako. Bilbao ahaldun na-
gusiak aspaldi esan zuen, eta, or-
dutik, egoerak txarrera baino ez
du egin».
Zama hori arintzeko, Euskal
Herriak bere sektore produktibo-
ak «blindatu» behar lituzkeela us-
te Ekai Centerrek, eta finantza
sistema errotu eta haren estrate-
giak birbideratu behar lukeela.
«Hausnarketa bat behar dugu gu-
re diru politikaren eta gure banku
Egitura • 2012ko ekainaren 3a
politikaren etorkizunaz. Epe er-
tainera, gure egitura produktibo-
aren teknologi ekipamendua be-
rrindartu behar dugu, kosta aha-
la kosta».
Bide beretik, kalitate handiago-
ko giza kapitala sortzea beharrez-
ko ikusten du Madariagak, balio
erantsi handiko sektoreetan espe-
zializatutakoa. «Eta ingurumena
kontuan hartzen duen hazkunde
estrategia bat landu behar genu-
ke, ongizate estatua bermatuz».
Serranok esportazioak handitu
eta merkatu berrietara irekitzea-
ren alde apustu egingo luke. Hez-
kuntzaren, ikerketaren eta berri-
kuntzaren garapenean aparteko
ahaleginak egitearen garrantzia
nabarmendu du, berriz, Malago-
nek.
Krisiaren bukaera
Noiz bukatuko da krisia?
Gutxienez,pasatu al da
krisiaren okerrena?
Luze joko duela diote denek.
Madariagak zail ikusten du 2014a
baino lehen lan merkatuari dago-
kion aldagaiak hobetzen hastea.
Krisiak gutxienez beste bi urte
iraungo duela dio, berriz, Serra-
nok, eta tarte horretan errefor-
mak eta murrizketak izango dire-
la protagonista nagusi.
Beloki ez da ausartzen krisia-
ren bukaerari data bat jartzen.
«Gustatuko litzaidake baikorra
izatea, baina hau luzerako doa.
Irtenbidean geundela uste arren,
berriro behera etorri gara. Irteera
Bruselak egiten duenak marka-
tuko du. Uste dut, gainera, orain-
txe gaudela unerik larrienean.
Erreskatearen mamua erabat
uxatu arte ez gara irtenbidean
jarriko».
Are ezkorragoa da Malagon,
okerrena oraindik etortzeko
dagoela uste baitu. «Arazoa ez da
zor publikoa, ez behintzat zor
publikoa bakarrik, zor pribatua
baizik: familiena, enpresena eta,
batez ere, finantza sektorearena.
Zor horiek guztiak lotuta daude
higiezinen burbuilaren puzteare-
kin. Mugimendua behar da, eta,
horretarako, hazkunde ekonomi-
koa derrigorrezkoa da».
Barandiaranen iritziz, krisia-
ren iraupena, neurri batean, Eus-
kal Herriak egiten duenaren
mende egongo da, baina kanpo-
koen ekintzek ere izango dute
eragina. Esaterako, euroarekin
zer gertatzen den erabakigarria
izango dela uste du. «Dena den,
zalantza handiak ditut, ez baita-
kit krisia amaitutzat zein adie-
razleren arabera emango nuke-
en. BPG? Langabezia? Atzerriko
inbertsioak? Abiadura handiko
trenik gabe bizi gaitezkela onar-
tzea ere, adibidez, krisia gaindi-
tzeko pauso bat izan liteke. Fine-
an, egun dugun krisia ez da
ekonomikoa soilik, eta, akaso, ez
da gainera krisirik garrantzitsue-
na ere».