You are on page 1of 3

Azdrma Tezgahlar

1. Azdrma Tezgahnn Tantm Freze tezgahlarnn, dili amada yetersiz kalmalarndan ya da di ama iini istenen kalitede yapamamalarndan tr azdrma tezgahlarnn nemi daha belirginlemitir. Azdrma tezgahlar, yuvarlanma metodu ile dili ark aan zel tezgahlardr (Ek 1). Bu tezgahlar sayesinde, dili arklarda arzulanan dzgnlk ya da kalite elde edilmi olur. Azdrma tezgah adn azdrma frezesi denilen kesici ucundan-aksndan almtr. Azdrma frezeleri (Ek 2), sa ve sol ynl olarak yaplan zel kesicilerdir. Grnmleri vida biimindedir ancak azdrma tezgahnda her modlden tek ak olarak bulunur ve bir tezgah tm modlleri aamaz. Tezgahn kapasitesine gre modlleri de snrl olur. rnein; 0.5, 0.75, 1, 1.25, 1.5, 1.75, 2 gibi.Azdrma takmlarnda dilerin srt tornalanm ve talanm yzeyleri vardr. Byk takmlarda tala oyuklarna helis verilerek dilerin srekli bir ekilde kavranmalar ve ilenen yzeylerden kesintisiz olarak ayrlmalar salanr. Bu ekilde titreimler de nlenmi olur. Azdrma tezgahnda ilenecek paraya gre eitli tipte aklar kullanlabilir. En yaygn olan ak ise hava eliinden yaplan aklardr. Ayrca, titanyum alaml zincir dili aklar ise daha salam olduklar iin ileme kapasitesini yaklak olarak kat artrabilirler. Kesme srasnda kullanlan eitli svlar, kesme srasnda srtnme kuvvetlerinden dolay ortaya kabilecek eitli krlmalara kar alnan bir nlemdir. 2. Azdrma Tezgahonda Gerekleen lemler Azdrma tezgahonda ilenecek paralar 3 eit ileme tabi olabilirler: a) Dz dili ama: Dz dili ama ileminde parann ekseniyle dilerin yn paraleldir. Dier bir ekilde ifade etmek gerekirse; para dz bir yzeye konulduunda dilerle yzey arasnda dik a olduu gzlenir. b) Helisel dili ama: Bu ilemde, parann ekseniyle dilerin yn paralellik gstermez. Para dz bir yzey zerindeyken diler ile yzey arasndaki ann dar a olduu gzlenecektir. ak tezgaha yerletirilirken belli bir a verilmesi gerekmektedir. c) Nihayetsiz ark: Tanjansiyel balk gerektiren bu ilem her tezgahta yaplmaz. 3. Azdrma Tezgahnnda lem Sras Ek 3 de bir azdrma tezgah para ilerken gsterilmitir. Azdrma tezgahnda ilem sras aada verildii gibidir.

www.makinearsivi.com

a) paras, tezgahn zeliine uygun balama aralaryla tablaya tesbit edilir. Dili evresi komparatrle yaplan karlatrmalarla kontrol edilir. b) Azdrma dili tezgahlarnn doru olarak ayarlanmas ok nemlidir. Tezgahn ayarlarnn ve kontrollerinin ileme balanmaddan nce yaplmas tavsiye edilir. c) Alacak dili dz ise, azdrmann eim as ak zerinden alnarak takld gvdeye verilir. d) parasyla aknn dn oran yani i ve ak, bir vida ile ark dndryormu gibi dnlerek, tezgah ark donanmlar yaplmaldr. Bunun iin, dili, di saysna gre blm dili arklar kataloundan alnarak ilgili yerine taklr (Tam otomatik tezgahlarda bu donanmlar sadece kollarla yaplr.). e) Dilinin alabilmesi iin aknn di derinlii verildikten sonra, iin dnmesiyle oranl olarak dey konumda ilerlemesi yine ark donanmlaryla salanr. f) Eer dili ark helis dili ise, kesme srasnda azdrmann dileri arasnda zorlanarak iin kaymasn nlemek ve helis asn karabilmek iin akya gre daha hzl dnmesi gerekir. g) lem bitinceye kadar kesme ya kullanlr. Bylece aknn zorlanmas nlenerek dzgn yzey elde edilmesi salanr.

4. Azdrma Tezgahnda leme Uygulamas Ek 4 te, azdrma tezgahnda ilenecek bir parann teknik izimi ve de ileme iin gerekli olan eitli veriler verilmitir. Azdrma tezgahnn almasyla ilgili olarak DSAN Redktr ve Dili Sanayii ziyaret edilmitir. Grlen Kiiler : Yk.Mak.Mh. Aydn YALIN Adres : MES Sanayi Sitesi. E-501 Sok. No.19 Telefon : 0 (216) 364 30 02 paras azdrma tezgahna girmeden nce de eitli ilemlerden geirilir. letmeye hammadde olarak gelen para nce demir testeresiyle kesilir. Demir testeresiyle kesilerek belirli bir boyuta getirilen para daha sonra torna tezgahna gider. Torna tezgahnda ilenen ham malzeme azdrma tezgahnda ilenmeye hazr hale getirilir. Azdrma tezgahna getirilen bu para malafaya sabitlenir. Bu paray ilemek iin uygun azdrma ba modlne gre seilir. Bu aamada ise, ileme iin gerekli ller gz nnde bulundurularak kafa ayar ve helis as ayar yaplr. Ayrca di saysna gre taksimat ark ayarlanr. Tezgaha sabitlenen i parasnn tam dzgn dnmesi iin salg komparatrleri ile tespit edilen salgs alnr. Sonraki aamada ise, kesici u i parasna % 5 kadar deydirilerek suport sfrlanr ve ileme balatlr. leme otomatik olarak yaplrken kontrol lleri de periyodik olarak alnr. paras aadan yukarya doru hareket ederken, ak ise kendi ekseni etrafnda dner. Azdrma tezgahnda parann ilenmesi sona erdikten sonra ise bu para freze tezgahna gtrlr. Bu tezgahta kamalar alr. Son olarak ise talama tezgahna gtrlen parann kalitesini artrmaya ynelik ilemler yaplr.

www.makinearsivi.com

5. Azdrma Tezgahnda Maliyet Azdrma takm tezgahlarnda maliyet, dier btn takm tezgahlarn olduu gibi deiken bir kavramdr. Talal takm tezgahlarnda maliyeti etkileyen ok eitli maliyetler vardr. Azdrma takm tezgahlar iin bunlardan balcalar; iin yaplmakta olduu lke, iilik, i adedi, tezgah amortismanlar, ileme sreleri, tezgah bedeli, retim yntemi ( ktle retimi, parti retimi veya siparie gre retim), tezgahn bota bekleme ve temizlik maliyetleri ve benzerleridir. Toplam maliyet hesaplarnda gerekli veriler ise zamanlar ve birim maliyetlerdir. Burada ele alnan zamanlar; i parasnn balanma sresi (t1), i parasnn sklme sresi (t2), tezgah temizlii sresi (t3), lme sresi (t4), tezgah ayarlar sresi (t5), ileme d sre (t); t=t1+t2+t3+t4+t5 olarak bulunur. paras iin esas ileme sresi; tF olsun. Buradan yola klarak toplam ileme sresi tT=t+tF olarak ifade edilir. Giydirilmi ii creti M olarak alndnda (ileme srelerinin birimine gre bu bykln birimine de dikkat edilmelidir.) toplam ileme maliyeti; C=MxtT olarak hesaplanr. rnein; Ek 4 te verilen para iin; t1=t2= 1 dak. t3= 5 dak. t4= 2 dak. t5= 20 dak. t= 1+1+5+2+20= 29 dak Esas ileme sresi: tF= 30 dak. Toplam ileme sresi: tT=t+tF= 30+29=59 dak. olur. Giydirilmi ii creti: M= 15 $ / saat= 0.25 $/dak Toplam maliyet: C=MxtT=0.25x59= 14.75$ bulunur. Bu parann ilenmesindeki takm ve donanm maliyeti= 2$ ise Genel maliyetler: CG=14.75+2= 16.75 $ olarak hesaplanr. Kaynaklar

PEKOLU, Nusret, Frezecilik, Milli Eitim Bakanl Yaynlar, 1994 DNMEN, Murat, Takmlar ve Takm Takm Tezgahlar, Karadeniz niversitesi Basmevi, 1984

www.makinearsivi.com

You might also like