Professional Documents
Culture Documents
vdkY wyfay;vdkufygw,f/
2
vlxktar&JYaemufqHk;Mo0g'
3
aemufqHk;tcsdeftxd
tarqkH;wJhtcsdefrSm
ZufrusdK;usbl;
acgif;ikHY aysmhacGusroGm;bl;
tarqkH;wJhtcsdef
ukwifab;rSm &SdaewJh usaemf
aoaocsmcsm owdxm;rdw,f ...
ausmf&ifjrihf (pma&;q&m)
Hk
4
aus;Zl;wifvTm
av;pm;pGmjzifY
yD'DtufzfpDpOfol
rmwdum
(1) vlxktaruG,fvGefjcif; 7
(2) vlxka':trm b0eJYpmay&ufpGJrsm; (0if;wifY) 64
(3) pmay*sme,f rsufESmzHk;pmqdk 203
(4) tarYarG;aeY*kPfjyKuAsmrsm; 250
(5) awmifav;vkH;rSewfuRef;txd trSwfw& rSmpum; 277
(6) tara':trm&JYpmwcsdKY 348
(7) jrefrmhobifrI pmayyifrÍÆLxufu arT;vGef;onfh 400
yef;ig;yGifh pkd;Ekdif (rEÅav;wuúokdvf)
6
tcef; (1)
vlxktaruG,fvGefjcif;
7
1/ tokb&IzdwfMum;vTm
tokb&I zdwfMum;vTm
usef&pfol rdom;pk
8
2/ tarYema&;owif;rsm;
2?1/ {&m0wDowif;Xme
9
1920-23 ckESpf w½kwfwef; trsdK;orD;ae&S,fausmif;ESihf ABM ausmif;
wdkYwGif i,fb0 ynmoifMum;cJhum 1931-33wGif rEÅav;A[kdtrsdK;om;
ausmif;rS 10 wef;atmifonf/
10
EdkifiHw0ef;&Sdte,fe,ft&yf&yfrS pmay tEkynm&Sifrsm;ESihf EdkifiHa&;e,fy,f
ponhfe,fy,fpkHrSq&mrBuD;udk cspfcifav;pm;Muolrsm;onf ESpfpOf Ekd0ifbm
29&uf q&mrBuD;\ arG;aeYyGJtcrf;tem;odkY pnf;um;odkufNrdKufpGm wuf
a&mufMuonf/
11
q&mrBuD;uG,fvGefcsdefwGif OD;zdk;oHacsmif;? a':oef;&ifrm? a':wif0if;?
pma&;q&m nDykav;(OD;Nidrf;csrf;) ponhf om;orD; 4 OD;ESihf ajr; 6 OD;
usef&SdaMumif; od&onf/
2?2/ Network Media Group
oDwmxGef;/
{NyDv 7 &uf? 2008 ckESpf/
12
vlxka':trmudk cspfcifav;pm;Muolrsm;u tarrm[k tjrwfwEdk; ac:qdk
Muonf/
13
olu “taru wacwfrSmwa,mufr[kwfbl;? w&mpkrSmawmif wa,muf
ay:zdkUrvG,fwJh &Sm;yg; trsdK;orD;yg” [k ajymjyonf/
vlxka':trmonf trsKd;orD;a&;vIyf&Sm;olrsm;twGufvnf; xGef;xGef;
aygufayguf xl;cGßefoltrsKd;orD;wOD;tjzpf pHerlem,lzG,f trsKd;orD;wOD;
jzpfcJhonf/
2?3/ rZdÑrowif;Xme
vlxka':trm uG,fvGef
aeoGif
Monday, 07 April 2008 11:39 - jrefrmpHawmfcsdef
‘“ NyD;cJhwJh we*FaEGu wif&ygw,f/ uaeYreuf (8) em&D (37) rSm tedpö
a&mufygw,f” [k vlxka':trm\ om;jzpfol pma&;q&m nDykav;u
w,fvDzkef;rSwqifh rZÑdrodkY ajymonf/
14
&kyftavmif;udk orD;tBuD; jrrOÆLtdrfwGifxm;&SdNyD; psmyetcrf;tem;udk
Ak'¨[l;aeY eHeuf (10) em&DwGif MumeDuef okómefwGif jyKvkyfrnf jzpfonf/
vlxka':trm uG,fvGefonfhowif;aMumifh tHMopdwfraumif; jzpfaeaom
pma&;q&mBuD; '*kefkwm&mu “ a':trmu ESpfaygif;rsm;pGmMumNyDyJ/
wkdif;jynftwGuf aqmif&Gufaewm/ Nidrf;csrf;a&;twGuf aqmif&Gufaewm/
txl;ojzifh trsKd;orD;a&;&mawG r[kwfawmhbl;ayghAsm/ wkdif;jynfwjynf
vHk;eJY ywfoufwJh udpöawGrSmvnf; twlwlaqmif&GufcJhwm/ usaemf
odyfNyD;awmh pdwfraumif; jzpfoGm;ygw,f ” [k rZÑdrodkYajymonf/
15
1950 tvGefumvrsm;wGif ocifudk,fawmfrdIif; OD;aqmifaom jrefrmjynf
Nidrf;csrf;a&;? urÇmhNidrf;csrf;a&; vIyf&Sm;rIrsm;wGif aqmif&GufcJhonf/ 1953
ckESpfwGif cifyGef;jzpfol vlxkOD;vS zrf;qD;cH&onfh aemufydkif;wGif vlxk
owif;pm acgif;BuD;rsm;udk wm0efcH a&;om;cJhonf/
16
2?4/ AFP
Renowned Myanmar journalist Ludu Daw Amar dies
Mon Apr 7, 2:36 AM ET
YANGON (AFP) Ludu Daw Amar, one of Myanmar's most renowned
writers and journalists and an outspoken critic of the military junta, died
Monday at the age of 93, her family said.
She died in hospital in the central city of Mandalay, where her family set
up the town's first publishing house in the 1940s.
"She died from heart disease at Mandalay General Hospital this morning.
We brought her body back to our home," her son Nyi Pu Lay told AFP by
phone.
Ludu Daw Amar a pen name which means "of the people" was a
famous figure among reporters and writers in Myanmar, where the media
is tightly controlled by the military government.
Her birthday was celebrated with all the reverence of a public holiday
each year by writers, journalists and artists throughout Myanmar, which
has been ruled by the military since 1962.
"It is a big loss for us. She was not only a leader for our press society, but
also for the people," said a local journalist who did not want to be named.
17
Ludu Daw Amar and her husband published a proindependence political
journal, the Ludu Daily News, in the 1940s.
"She was a very progressive woman at the time," Thailandbased
Myanmar expert Win Min told AFP. "You didn't have many women
writing articles."
The journal eventually fell foul of government censors and was shut
down in the 1960s, but this did not silence leftleaning Ludu Daw Amar,
and she carried on giving interviews criticising junta policy into her old
age.
She also translated foreign works and wrote books on women's issues and
Myanmar culture, with the junta keeping a close eye on her, Win Min
said.
"She has been very critical of the government along the way," he said.
"She is like the mother of all journalists, she is the ethical symbol. People
are very proud of her."
Most recently, Ludu Daw Amar called on the junta to stop using force
during a crackdown on street demonstrations in Yangon last year that left
at least 31 people dead, according to UN estimates, and hundreds
detained.
Some journalists were briefly arrested during the protests, but Ludu Daw
Amar's age appeared to have protected her from retribution by the junta.
Ludu Daw Amar is survived by two sons and two daughters.
18
2?5/ acwfjydKifowif;Xme
19
awmh usaemfwdkYrSm a&TawmifBuD;NydKovdk wu,fhudk 0rf;yef;wenf; jzpfrdyg
w,f” [k ajymonf/
20
2?6/ &dk;r 3 owif;Xme
q&mrBuD;vlxka':trm uG,fvGef
21
q&mrBuD;vlxka':trmudk rEåav;NrdKU? *kEåef&yfü tz OD;xif? trd a':pkwdkYrS
29? 11? 1915 ckESpfwGif zGm;jrifcJhNyD; arGcsif; (12)a,muf½Sdonfhteuf
pwkw¬ajrmufjzpfonf/
22
2?7/ rZdÑrowif;Xme
eef;a'0D
Tuesday, 08 April 2008 15:48 - jrefrmpHawmfcsdef
23
yef;jcif;ay;ydkYcJhonfudk &Sif;&Sif;vif;vif; rod&ao;ay/ vma&muf ydkYaqmif
olrsm;udk psmyewGif&Sdaeolrsm; rodMu[k ajymonf/
24
vlxka':trmuG,fvGefcsdefwGif touf 93ESpf &SdNyD;? usef&pfonfh ½kyfuvyf
tm; reufjzef eHeuf 10 em&DwGif aetdrfrS MumeDuefokóefodkY ydkYaqmifum
rD;oN*ØK[frnf jzpfonf/
2?8/ Network Media Group
cGefatmifjrwf/
{NyDv 9 &uf? 2008 ckESpf/
25
Ekwfcrf;arG; ygygav; rdom;pkayghAsm/ aemuf pmayavmuygw,f? aemuf
pme,fZif;awG/ aemuf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf? aemufNrdKUrwD;0dkif;?
aemuf Xmeqkdif&mayghAsm/ awmfawmfav;ygygw,f/ awmfawmfhudk rsm;w,f
As/”
26
2?9/ rZdÑrowif;Xme
27
a&Shuae qdkifu,fawGeJY oGm;Muwmvnf; trsm;BuD;yg/ ta&twGuftaeeJY
qdk&if 2 axmifavmuf&Sdr,fAs” [k psmyetcrf;tem; wufa&mufol
ausmif;q&mwOD;u ajymonf/
28
3/ tarYtwGuf0rf;enf;rSwfwrf;rsm;
raojrpfodkY OD;ñTwfjcif;
‘
vlxk&JU “ pdwf” urf;
vGwfajrmufa&;odkY oGm;&mvrf;
vufeufrcswrf; / /
tarhom; atmifa0;
..............................................
tar uG,fvGefcJhayr,fh
tar[m usaemfeJY ra0;
usaemfh&JU tawG;? usaemfh&JUab;rSm
jrifhjrwfwJh tbd"r®m
jrifhjrwfwJh arwåmw&m;
jrifhjrwfwJh pdwf"mwfcGeftm;awGeJY
xm0& teD;uyf
rwfrwf&yfaeqJvdkY
,HkjrJ,HkMunfvsufyg tar .../
a'gufwmvGPf;aqG
29
tarrm[m tzdESdyfcH jynfolvlxkbufu tNrJwrf; awmufavSsmuf &yfwnf
NyD;awmh trSefw&m;twGuf? w&m;rSswrItwGuf tarrm[m i,fpOfcg
uwnf;u oludkifwJh uavmifpGrf;eJYckcHNyD;awmh &yfwnfvmcJhwJh ol&Jaumif;
tmZmenfwOD;vdkY ajymvdkY&ygw,f/ tarrm tckvdkuG,fvGefoGm;wm usaemf
wdkY wdkif;jynftwGuf? 'Drdkua&pDbufawmfom;awGtwGuf tifrwef qHk;½IH;rI
BuD; jzpfygw,f/
.................................................................................................................
30
awG[m usrwdkY axmifxJuvlawGtwGuf cGeftm;awG jzpfcJh&w,f/ tjyifrSm
vkyfaewJh 'Drdkua&pD vIyf&Sm;olawGtwGufvnf; tarh&Jhpum;? tarh&Jh
trSefw&m;? tarh&JhNidrf;csrf;rIawG[m usrwdkY ajcvSrf;wdkif;twGuf wu,fudk
cGeftm;awG jzpfapcJhygw,f/ tck tarqHk;yg;oGm;wJhtcg usrwdkYtwGuf
wu,fudk ESajrmrdygw,f/
...................................................................................................................
OD;ÚmPf0if; ( NLD ajymcGifh&yk*¾Kdvf )
...................................................................................................................
31
tifrwefrS BuD;rm;wJh qHk;½IH;rIwckayghAsm/ a':trmu toufvnf; &Snfyg
w,f/ qHk;½IH;oGm;wm? uG,fvGefoGm;wmu 0rf;enf;p&mayghAsm/ &Snfvsm;wJh
oufwrf;wavSsmufrSm ArmpmaytwGuf tusKd;jyKwJhpmawG? todtjrif
~uG,f0apa&;pmawG trsm;BuD;a&;cJhw,f/ wkdif;jynfaumif;&maumif;aMumif;
twGuf vkyfoihfvkyfxdkufwm rSeforSsrSmvnf; udk,fusKd;udkriJhbJ tNrJwrf;
vkyfcJhw,f/ tifrwefrS aus;Zl;BuD;rm;wJh pmaye,ftwGufa&m wkdif;jynf
twGufa&m aus;Zl;BuD;rm;wJh yk*¾dKvfwa,muf jzpfygw,f/ tifrwefrS
0rf;enf;p&m qHk;½IH;rIwckvdkY ajymcsifygw,f/
pma&;q&m azjrifh
...................................................................................................................
armf'efpma&;q&m rif;cdkufpdk;pH
...................................................................................................................
32
qHk;½HI;qHk;rIw&yfvdkY ajym&rSmaygh/ a':trmu ESpfaygif;rsm;pGmMumNyDyJ/
wkdif;jynftwGuf aqmif&Gufaewm/ Nidrf;csrf;a&;twGuf aqmif&Gufaewm/
a':trm[m 1936 'kwd,ausmif;om; oydwfrSm pawGYzl;w,f/ usaemf
wdkYu (10) wef;aygh/ ol&Jh cifyGef;aygh OD;vSqdk&ifausmif;om;b0wnf;u
cifw,f/ olvnf; Nidrf;csrfa&;udpöawG yg0ifaqmif&GufcJhwmyJ/ oleJY
udkatmifqef;eJYu arG;ESpf twlwlyJ/ a':trmeJY ywfoufvdkYajym&&if
ajymp&mawGu trsm;BuD;aygh/ csufcsif; pDumywfuHk;ajymzdkYu wcsKdY
taMumif;t&mawGu tcsuftvufeJYajymrS jynfhpHkr,f/ Nidrf;csrf;a&;
aqmif&GufwJhtcgrSm a':trmeJY awGY&ygw,f/ rMumcP/ rEåav;a&muf&if
awmh 0ifw,fayghAsm/ olYtdrfrSmyJ wnf;&wmayghAsm/ txl;ojzifh trsKd;
orD;a&;&mawG r[kwfawmhbl;ayghAsm/ wkdif;jynfwjynfvHk;eJY ywfoufwJh
udpöawGrSmvnf; twlwlaqmif&GufcJhwm/ usaemfodyfNyD;awmh pdwfraumif;
jzpfoGm;ygw,f/
q&mBuD; '*kefwm&m
...................................................................................................................
33
{NyD 7 &uf reufcif;
a':a': usaemfwdkYeJY þb0 þrSsom
rEÅav;qdkwm a':a':&SdaevdkYom wihfw,fwm ...
oihfaemf (pma&;q&m)
...................................................
{NyD 7 ? 2008
tarqkH;NyD
'gayr,hf tarb,fawmhrS rao
urÇmwnf Armjynf wnfoa½GU ...
*g&0 jzihf
ql;iSuf (pma&;q&m)
....................................................
tar&,f
tarY&JUom;awG
trdrJhom; a&enf;ig;ES,f ...
odkufxGef;ouf (pma&;q&m)
34
odygw,f
a':a': arSsmfvihfapmihfpm;&if;uG,fvGefwm
usaemfwdkY odygw,f ...
armifopfvGif(vlxk)
....................................................
tar
a&;p&m pum;vkH;&Smr&wm
tarcGihfvTwfygaemf ...
ararmif (pma&;q&mr)
................................................................
tarqkH;wJhtcsdefrSm
ZufrusdK;usbl;
acgif;ikHY aysmhacGusroGm;bl;
tarqkH;wJhtcsdef
ukwifab;rSm &SdaewJh usaemf
aoaocsmcsm owdxm;rdw,f ...
ausmf&ifjrihf (pma&;q&m)
35
tpm;xdk;r&wJh qHk;&HI;rI
{jyD7&uf2008 reuf8em&D37rdepf/
tarrm(vlxka':trm) touf 93ESpf/
wdkufwdkufqdkifqdkif raeY({jyD6&uf)u q&mMuD;a'gufwmoef;xGef;&JU arG;aeY/
q&mMuD;u tarharG;aeYtjyD; aemufw&ufrSm uG,fvGefqHk;yg;cJhw,f/
ck tarrmuvnf;
q&mMuD;a'gufwmoef;xGef;arG;aeYtjyD;aemufw&ufrSmygyJ/
jyD;cJhwJh {jyDv(3)&ufaeYwkef;uvnf; tarwdkYvdkyJ rw&m;tpdk;&udk
acwftqufquf awmufavSsmufwdkufvmcJhwJh owif;pmq&mMuD; tb
aMu;rHkOD;aomif;(atmifAv) uG,fvGefcJh/ ckxd psmyeawmif rusif;y&ao;bJ
&SdqJ../
tpm;xdk;r&wJh qHk;&IHk;rIawGu wdkufwdkufqdkifqdkif/
'DvdkeJU aemufxyf r[mMu,fwyGifh... 'grSr[kwf vrif;wql..
uG,fy&jyefygjyD/
a&mufvmr,fh waeYvdkY odayrJh .. csdefwefjyDvdkY vufcHayrJh..
aemufxyf b,fvdkrS tpm;xdk;r&EdkifwJh qHk;&IH;rI/
owif;pmq&maumif;? pma&;q&maumif;? EdkifiHa&;orm;aumif;?
rdcifaumif;? jynfolaumif;? vlxka&SUaqmifaumif;.. pHjyyk*¾dKvftrGef... tar
vlxka':trmudk ESajrmwopGm tEl;tnGwf tav; *g&0jyKygw,f../
arjidrf;
...................................................................................................................
36
tarharG;aeYwdkif;
usaemfwdkY a'gif;&ifjyifrSm tarhudk atmufarh*g&0jyKyGJav;
tjrJvkyfaecJhwm 10 pkESpfwck &Sdawmhr,f/
xl;jcm;wdkufqdkifrIvdkY ajym&rvm;bJ/ tarh (90)jynfharG;aeYyGJu tjyef
q&mBuD; a'gufwmoef;xGef; uG,fvGefw,f/
raeYu q&mBuD;arG;aeY? 'DaeY taruG,fvGefoGm;cJhw,f/
aMuuGJESajrmrqkH;qdkwJh pum;xuf av;eufydNydKwJh pum;vkH; usaemf
&SmazGaerdw,f/ usaemfawmh wdkif;EdkifiHwck xyfrHqkH;½IH; &jyefNyDayghav/
armifvGrf;PD
...................................................................................................................
vlxktwGuf
vlxka':trmqdkwm jzpfvmw,f/
uG,fvGefcsdefxd
vlxkeJY wxyfwnf; wom;wnf;&SdcJhwJh
tarvlxka':trm[m
vlwa,mufrSm &SdoifhwJh
vlYwefzdk;awGudk
o,fydk;oGm;cJhEdkifygw,f
uefawmhvdkufygw,f tar .../
ta0;a&muforD; at;rdjzL
37
tarrm odkY
armifpGrf;&nf
{jyD 9? 2008
tbdk;qkH;í
ndSK;csKH;tm;rmef? &SdcJhjyefaomf
“ref;awmif” o@ef? “tvS”usefí
tm;rmefrus wif;EdkifMu\/
tbqkH;í
ndSK;csKH;tm;rmef? &SdcJhjyefaomf
“csKd;jzL” o@ef? “trd” usefí
tm;rmefrus? wif;EdkifMu\/
“trd”qk;Haomf
rqkH; tm;rmef? cGyfa'gif;usefjyD
a'gif;vHjrSifhí
vTifhMuukef/ /
( rdk;rc rD'D,mrS )
38
ref;awmif&dyfidk
jynfyu
om;awG orD;awGudk
tm;udk;ygw,fvdk h ajymoGm;wJh
orD; &SufvSygw,ftar&,f /
ESif;qD
jreE´meJ h
oMuFefudkvGrf;
wrf;wrf;qGwfqGwf
vlu
ydawmufuAsm jzpfae&if;
39
tarhowif;u ? &if0xdk;cJG
aoG;u
tarh&hJ aoG;awG /
tar&,f
rEåvmudk ? jrefrmjynfudk
vlxkudk ? atmifqef;pkMunfudk
rif;udkEdkifwdkYudk ? ta0;a&mufom;orD;awGudk
tm;udk; ,HkMunfw,fqdk /
csif;wGif; ?{&m0wD
&kd;rwaMum ? aomvIyfrkefwdkif;
vdIif;awG ckefaygufaeMujyD /
awmifav;vHk;
awmiforef ? r,fZ,fyifwef;
40
ol&Jaumif; vlxk
aoG;pkr,fh ae&m
tar azG&Smawmhavovm; /
aoG;ajrus oHCmawmfawGudk
vdkufvH ylaZmfaewmvm;tar /
tEkynm
rjrif&ufawmhbl;vm; tar /
jrKdh½dk;jyó'f
usKH;wywfrSm
qHk;jzwfoGm;cJhwmvm;tar /
tar jrifcsifwJhacwf
usaemfwdkY cspfw,f
41
usaemfwdkY acwf ? opfudk opf&r,f
jzpfudk jzpf&r,f
a&mufudk a&mufap&r,ftar /
tar
&SufaeOD;rnf
qufrnf wdkufyJG
,HkMunf cJG&pfcJhygawmh/
armifvGrf;PD (7-4-08)
(rZdÑrowif;XmerS ul;,lazmfjyygw,f/ )
42
4/ tarYema&;yHk&dyfrsm;
43
44
45
46
47
4?2/ tarYema&; "mwfyHkrsm;
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
tcef; ( 2 )
vlxka':trm
b0eJYpmay&ufpGJrsm;
0if;wifY
64
vlxka':trm
b0eJYpmay&ufpGJrsm;
0if;wifh
vlxkBuD;yGm;a&;pmtkyfwkduf rdom;pk&JU
vlxka':trm (80)jynfharG;aeY
trSwfw&vufaqmif
++++++++++++++++++++++++++
+++++++
65
rmwdum
66
+++++++++++++++++++++++++++++++++
pma&;w,fqkdwm yg;pyfeJYajymvkdY rMum;ra&mufwJhqD pmeJY a&mufatmif
vkyfwm? pum;ukd tu©&meJY zvS,fay;wmukd pma&;w,fvkdY ac:wmygyJ?
pmpay:wkef;u ajymwmukd a&;cswmu pmpay:wmyJ? pmu t&ifay:wm
r[kwfbl;/
+++++++++++++++++++++++++++++++++
67
waMumif;? uRefrukd,fwkdif [kdwkef;uavmuf tyifyef; rcHEkdifawmhwmvnf;
waMumif;aMumifh 'DpmtkyfrsKd;jzpfzkdY rvG,fbl;/ i,f&G,folawG ukd,fvkyfcsif
wmukd tm;aumif; armif;oefjzpfwkef; NyD;ajrmufatmif BuKd;pm;vkyfaqmifMu?
tcsdefumvqkdwm apmifhaewmrsKd;r[kwfbl;vkdY ajym&w,f/ 'DpmtkyfeJY
ywfoufNyD; uAsmq&m ukdMunfatmifu &oajrmufwJh tw¦KyÜwådpmayvkdY
ajymvkdY uRefru a&;pOftcgwkef;uawmh tw¦KyÜwåd&,fvkdY a&;wmr[kwfwJh
taMumif; enf;enf;yg;yg; ajymjycJhw,f/ tdrfjyefa&mufawmh 'DtaMumif;
a':a':rEÅav;NrKdUawmfcef;r (1)rSm wcgu a[majymzl;om;yJvkdY uaeYtcrf;
tem;wufwJh rdw¦Dvmaumvdyf pmMunfhwkdufrSL; ukd0if;wifhu ajymygw,f/
[kwfvm;? wkdYrrSwfrdawmhbl;vkdY ajymawmh olu olodrf;xm;wJh uRefr
a[majymcsufuav;ukd rdw¦Dvmuae jyefykdYay;vkdufygw,f/ odrf;xm;azmf
&vkdY aus;Zl;wif& ygw,f/
bmvkdYa&;ovJ
trsKd;om;obifeJY ywfoufNyD; a':a': pm 4-5 tkyf a&;cJhygw,f/
(3) a&Tref;wifarmif
(4) tNidrfh
68
vlawGukd vGrf;NyD; ukd,fodcJh rDcJh MunfhcJh jrifcJh&wJh obifynmonfawG
Mum;zl;em;0&SdaewJh obifynmonfawG [kdwkef;u b,fvkdtvkyfvkyfMu
wmuvm;qkdNyD; uaeYobifavmuxJukda&m yGJMunfhy&dowfjynfolukda&m
jyefajymjycsifvkdY a&;wmyg/
tw¦KyÜwådvm;
a':a':hpmtkyfawGukd wcsKdUu jrefrmobif ynm&SifawG&JU tw¦KyÜwådawG
jzpfw,fvkdYqkdNyD; tw¦KyÜwådpmayxJ oGwfoGif;Muygw,f/ wcsKdUuawmh
jrefrmobif orkdif;yJqkdNyD; orkdif;pm&if;xJ oGwfoGif;Muygw,f/ orkdif;eJY
tw¦KyÜwåd[m qufEG,frI &Sdygw,f/ 'gaMumifh a&;cJhwJh pmtkyfawG[m
tw¦KyÜwåde,fxJ 0ifoavmufawmh 0ifygvdrfhr,f/ EkdYayr,fh a&;pOftcg
wkef;uawmh tw¦KyÜwåda&;wm r[kwfygbl;/ OD;zkd;pdefwkdY? a,musfm;rif;orD;
OD;atmifAvwkdY? OD;pdefuwkH;wkdY? &Gmpm;BuD; pdefaA'gwkdY tw¦KyÜwådawGukd
69
tjcm; pma&;q&mawG a&;NyD;om;rsm; &Sdygw,f/ wtkyfru wcsKdUyk*¾Kdvf
awGqkd&if ola&;iga&; ESpftkyfokH;tkyf &Sdygw,f/ EkdYayr,fh olwkdYa&;xm;wm
awGeJY uRefra&;wmeJY ,lwJh pmay½Iaxmifhcsif; rwlygbl;/
yGJMunfh½Iaxmifh
uRefrpmtkyfawGu yGJMunfh½Iaxmifhu a&;wmyg/ uRefrwkdY yGJMunfhwJhtcg
aemufw&uf 'DyGJukdMunfholcsif;qkHrd&if yGJpm;NrKHUjyefwwfygw,f/ vljyufu
bmukd b,fvkdjyufvkdufwmuvm;qkdNyD; jyufvkH;ukdjyefajymNyD; &,f&w,f/
rif;om; rif;orD;qkdwJh oDcsif;awGxJu ukd,f&wJh tvkdufuav;eJY tykd'f
uav; qkdMunfh&w,f/ Zmwf0ifcef;xJu ukd,fESpfoufwJh pum;vkH;av;awG
jyefajym&w,f/ yGJMunfhcsif; 'Dvkd yGJpm;NrKHUjyef&wm yDwdeJYyg/ uRefr
i,fi,fu tvkyform;awGMum;xJ BuD;jyif;vmcJhwmyg/ uRefrwkdY rdb
bkd;bGm;awGu aq;? aq;½kd; a&mif;0,fMuolawGrkdY tdrfrSm aq;ayghvdyfckH?
aq;jyif;vdyfckH&dSygw,f/ tJ'Dawmh aq;vdyfonfvkdYac:wJh tvkyform;
awGMum;xJrSm aecJh&wmyg/ uRefr olwkdYeJYtwl yGJpm;NrKHUjyefwmawGukd tck
jyefowd&NyD; tJ'Dtvkyform;awG&JUaveJY 'DpmtkyfawGukd a&;wmyg/
b,fvkdpkovJ
uaeY jrefrmhobifonfawG trsKd;om;obif tpOftvmawGukd av;av;
pm;pm; rxm;bJ jzpfuwwfqef; vkyfpm;aeMu&ykHawGukd tm;rvkdtm;r&
&SdwmrkdY [kdwkef;uawmh qkdif;ynmqkd&if &Gmpm;BuD;pdefaA'gwkdYu b,fvkd&SmrS;D
qnf;yl;cJhwm? tEkynmorm;wa,muf[m aowyefoufwqkH; ynm
qnf;yl;jznfhwif;ae&w,fvkdY pdefaA'gBuD;u ,kHMunfNyD; olU,kHMunfcsuf
70
twkdif; rsufpdESpfvkH;zGifhuwnf;u rSdwfwJhtcsdefxd ynm,lwm? tvkyf
vkyfcsdefusawmhvnf; tvkyfukd b,fvkdav;av;pm;pm; vkyfoGm;wmqkdwm
rsKd;awGukd wifjyEkdifatmifvkdY olwkdYtvkyfvkyfcJhwJhacwfukd wu,frDcJhwJh
vlawG? olwkdYeJY wGJzufvkyfukdifoGm;olawGukd vkdufvHpkHprf;NyD; olwkdYqDu
ar;jref;rSwfom;ygw,f/ uRefra&;wJh tEkynmonfawGxJu taraxG;
ac:wJh raxG;av;&,f? q&mykBuD;&,f? atmifAv&,fukdawmh rrDvkdufbl;/
uRefr rarG;cifu 'DynmonfawGu aoqkH;Muwm/ EkdYayr,fh wu,fh
ynmBuD;wJhvlawGjzpfavawmh olwkdY&JUynm&nfu orm;pOf trSwftom;
tjzpfeJY ajymprSwfawG obifavmurSm trsm;BuD;usef&pfygw,f/ 'gaMumifh
tJ'DajymprSwfawG olwkdYwynfhwyef;awGqDu vkdufvH&SmazG pkaqmif;&
ygw,f/
useftEkynmonfawGuawmh odvkdufwm? rDvkdufwm? Munfhzl;vkdufwm?
wcsKdUu uRrf;uRrf;0if0if&SdwmawG ygygw,f/ a&Tref;wifarmifqkd&if
t&if;ESD;qkH;wa,mufyg/ ukdwifarmifukd rif;om;rjzpfcif q&mawmf
OD;auo&qDrSm bkef;BuD;ausmif;om;b0uwnf;u odygw,f/ olUq&m
awmfu uRefrwkdYvnf; ukd;uG,fwmukd;/ olUukd rif;orD;BuD; raiGNrKdifqDukd
ynmoiftyfawmhvnf; odwmyJ/ raiGNrKdif&JU yÍÆif;u uRefrwkdYtdrfu
qGrf;cHukd,fawmfukd;/ aemuf ol rif;om;jzpfvmw,f/ ausmfMum;vmw,f/
aemuf urÇmppfBuD;jzpfvmw,f/ ola&m uRefrwkdYa&m a&Tref;q&mawmf
OD;auo& ppfwGif;oDwif;okH;wJh uykdifawmifilpkausmif;xJrSm oGm;NyD;ckdukd;
&w,f/ w0kdif;wnf; okH;ESpfavmuf twlaezl;oaygh/ ppfNyD;awmh
ukdwifarmifjyefuw,f/ xef;jrif&yfxJ raecsifbl;? uRefrwkdYtem; aecsif
w,fqkdvkdY uRefrcJtkdu olUwkdufukd BuD;Muyfaqmufay;w,f/ uRefrwkdYeJY
ig;tdrfyJjcm;w,f/
71
tJ'Davmuf &if;ESD;ayr,fh oltedpöa&mufvkdY jrefrmZmwfobifavmu
twGuf? olUtaMumif;a&;r,fqkdawmh oleJY od½kH uRrf;½kH &if;ESD;½kHeJY pmtkyf
wtkyf rjzpfygbl;/ oleJYtwl wGJzuftvkyfvkyfMuwJh ZmwfolZmwfom;awG
tm;vkH;eD;yg; ac:awGU&? ar;&? jref;&? rSwfom;&ygw,f/ olUxrif;csuf?
olUrefae*smygrusef awGUqkH&ygw,f/ NyD;awmh olay:vm? oltvkyfvkyf
oGm;wJh acwfwavQmufvkH;ukdvnf; NcKHNyD;odxm;zkdY 'DrSm 'Dvkday:vmwJh
rif;om;qdkwm yDyDjyifjyif jyEkdifzkdY avhvmrSwfom;&ygao;w,f/ NyD;awmhrS
olUukd,fa&;ukd,fwmawGukd olUaqGrsKd; olUtdrfoltdrfom;awGqDu wcg
ar;jref;,lNyD; wifjy&ygw,f/
aumufoif;aumuf
tEkynmonfawGtaMumif; 'Dvkd&SmazGwifjywJhtcg jrefrmhobifynmrSm
xkH;pH&SdwJhtwkdif; okH;pGJwJh uAsmvuFm pmtzkd;wefav;awG &Sdw,f/ Zmwfjzifh
vnf; ZmwfrSmrkdYvkdY? ½kyfao;jzifhvnf; ½kyfao;rSmrkdYvkdY? tNidrfhjzifhvnf;
tNidrfhaygh/ wdrfxkd;wJh? avajywJh? qkdif;qifhwJh? ywfwkdufwJh? cGef;axmufwJh?
awmvm;wJh? oajyvm; a&vm;wJh/ 'DuAsmvuFmawGu olUae&meJYol
okH;&EIef;&ygw,f/ ckawmh obiftqifhtwef;awGu edrfhusvkdufvmawmh
'DuAsmvuFmawGvnf; aysmufrSef;rodaysmufukefNyD/ tJ'guav;awG[m
raysmufysufxkdufbl;/ odrf;qnf;xm;Ekdif&if aumif;w,f/ ESajrmp&mawG
qkdwJh todeJY uRefra&;wJh pmtkyfawGrSm obifqkdif&m 'DuAsmvumFawGukd
ae&m&SmNyD; xnfhygw,f/
72
oDqkdcJh&wJh ocsif;av;awGukdvnf; &wwforQ jyefazmfxkwfNyD; uRefrpmtkyf
xJrSm xnfhxm;ygw,f/ 'gav;awGvnf; ESajrmvkdY raysmufysuf&atmif
odrf;qnf; ay;wmyg/
owif;pmq&m&JU owif;ay;csuf
ta&;tom;
'DpmtkyfrSm jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;pmtkyfuvGJ&if usefpmtkyf
awGrSm pum;ajymwJhtwkdif; a&;xm;ygw,f/ tJ'gvnf; uRefrajymcsif
wmawGukd 'DykHpHeJYa&;rS ukefpifatmifajymjyEkdifr,f/ zwf&wJholvnf; 'grS
t&omjynfh cHpm;Ekdifr,fqkdNyD; a&;wmyg/ pma&;w,fqkdwm yg;pyfeJYajymvkdY
rMum;ra&mufwJhqD pmeJYa&mufatmifvkyfwm? pum;ukd tu©&meJY zvS,fay;
wmukd pma&;w,fvkdY ac:wmygyJ/ pm pay:wkef;u ajymwmukda&;cs&mu pm
pay:wmyJ/ pmu t&ifay:wm r[kwfbl;/ pum;u t&ifay:vmwm/ pmu
73
aemufrSay:vmwm/ 'gaMumifh ta&;[m tajymukdajymwJhtwkdif; a&;wm
ygyJ/ ta&;wrsKd; tajymwrsKd;vkdY ay:wkef;u r&SdcJhygbl;/ EkdYayr,fh
vlUpum;qkdwm ausmufwkH;BuD;vkd ikwfwkwfaewJhoabm r&Sdbl;/ pum;rSm
touf&Sdygw,f/ vlUtajctaeawG ajymif;vJwkd;wufwmeJYtrQ pum;awG
vnf; ajymif;vJvm&w,f/ pum;vkH;awG wkd;vm&w,f/ pum;wkd;wuf
ajymif;vJovkd pum;ukda&;wJhpmuvnf; trDvkdufNyD; wkd;wuf ajymif;vJ
&w,f/ uRefrwkdYpmrSm wcsdefwcgwkef;u tajymeJYta&; wajy;nD
&SdcJhayr,fh wcsdefusawmh tajymuom ajymif;ajymif;vmNyD; ta&;u
wae&mrSm rkd;wkd;rwfwwf &yfusef&pfw,f/ 'gaMumifh a&;pmeJY ajympum;
enf;enf; uGm[oGm;w,f/ 'gukd a&;pmu ajympum;rDatmifajymif;zkdY
rBuKd;pm;MubJ ta&;u ta&;wrsKd;? tajymu tajymwrsKd; &Sd&r,fvkdY
ynmwwfwcsKdUu qkdaeMuygw,f/ ynmukd vlwpkvufxJrSmom qkyfxm;
csif&if? ynm&Sd vufqkyfukd tajzcsif&ifawmh xm;yg/ 'Dvkdr[kwfbJeJY
pmqdkwmukd vlwkdif; a&;Ekdif zwfEkdifapcsifw,f/ vlwkdif; vG,fvG,f em;vnf
apcsifw,fqkd&ifjzifh pum;ajymwwfw,f/ pum;yDem;Mum;&Sdw,fqkdwJh
vlwa,mufu tJ'Dpum;ukd tu©&mpmvkH;eJY zvS,fwwfw,fqkd&if olvnf;
pma&;Ekdifygap? pmzwfEkdifygap? 'grS pD;yGm;a&;edrfhusvSwJh uRefrwkdY tvkyf
orm; v,form;awG pma&;wwf zwfwwfvmMurSmyg/ uRefrpmtkyfawGukd
pum;ajymwJhykHpHeJY a&;awmh uRefrbmajymcsifwmwkH;/ ajymcsifwmukd
tdwfoGefzmarSmuf pmeJY ajymvkdY&vmw,f/ 'dtjyif b,fapwemeJY ajymcsif
wmvJ/ wdrfaumukefwmawG ESrdESajrm wifjycsifwmvm;? aESmif;vlawG
ayghayghwefwef tvkyfvkyfaeMuvkdY u½kPma'gaomeJY ajymcsifwmvm;/
'Da&;enf;u uRefrrSm&SdwJh apwemtwkdif; wdwdusus a&;jyvkdY &ygw,f/
'gaMumifh pum;ajymwJhtwkdif; a&;xm;wmyg/
74
trsKd;om;obifqkdif&m pmtkyf 4 - 5 tkyfukd 'Dvkd BuKd;BuKd;pm;pm;
a&;&wJhtwGuf wkdY,Ofaus;rIrSm 'gawG 'gawG&Sdygw,f/ wkdYwawG
wwfEkdifoavmuf qufvufxdef;odrf;r,fvkdY oabmaygufwJh ynmonf
wcsKdU ay:xGufvmygw,f/ 'g[m tjrwfyg/ EkdYayr,fh jrwfoifhjrwfxkdufwJh
twkdif;twmtxdawmh rjrwfvmao;ygbl;/ ukd,fykdif&SdwJh trsKd;om;
,Ofaus;rIukd qufvufxdef;odrf;NyD; ajymif;vJvmwJh tajctae t&yf&yf
eJYtnD trsKd;om;[ef rvGwfbJ qef;opfwDxGifrIawGukd jyKMu&rSmu vlawG
cH,lusifhokH;&r,fh vrf;pOfygyJ/
vlxka':trm
75
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ukd,fazmfcsifwJh ½kyfvkH;ukd NrJNrJqkyfukdifNyD; yDyDBuD; azmfEkdifzkdY uspfvspfrI&SdzkdY
tjr§KyfxaewJhpm? yGa&mif;a&mif; ay:aewJhykH? jcL;a&; NcKHygaewmrsm;?
wEG,fiif wpifygaewJh pmawGukd ESajrmraebJ wnf;jzwfokwfoif
z,f&Sm;Ekdif&ygr,f/
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
tw¦KyÜwåd a&;r,fqkd&if
76
awGukd pkaqmif;ygw,f/ tcsuftvufpkwJhtcg pmzwfy&dowftay:
ukd,fu apwemxm;&if xm;oavmuf tcsuftvuf pkHpkHvifvif &atmif
&SmpNrJyg/ vltyifyef;cH&w,f/ aiGtukefcH&w,f/ taygif;toif; rdwfaqG
awG&JU tultnDawGukdvnf; trsm;qkH; &,l&w,f/ b,frSm bmtaMumif;
'Dyk*¾KdvfeJYoufqkdifwm? qufpyfwm &Ekdifw,fqkd&if Mum;&if vufvSrf;rDorQ
vufukefEIduf&w,f/ vuf0ifcH&w,f/ owif;Mum;&mukd vkdufrSjzpf&if
vkduf&ygw,f/ tcsuftvufom &r,fqkd&if qefpif&m usnfayGUvkduf&
ygw,f/ 'grS &oifh&xkdufwm rusef&pfbJ &&SdEkdifygw,f/ NyD;awmh
'Dta&;cHyk*¾KdvfeJYtwl vkyfazmfukdifzuf? ta&;cHyk*¾KdvfeJY acwfNyKdiform;?
ta&;cHyk*¾KdvfeJY uRrf;0ifaygif; oif;cJhol? olUq&morm;eJY wynfhwyef;?
ta&;cHeJY tNyKdiftqkdif vkyfukdifcJhol pwJh vlawGeJYvnf; vlcsif;awGUvkdY&&if
awGUqkHar;jref;NyD; tJ'DvlawGqDu owif;&,l&ygw,f/
awGUqkHar;jref;wmrSmvnf; pma&;q&mwa,muf taeeJY ukd,fvkdcsifwm
&atmif ar;wJhtcg vG,fvG,feJY &wmvnf; &Sdwwf&JU? a&S;ujzpfcJhwJh
taMumif;t&mawGrkdY ESpfMumvkdY arhavsmhwm? toufarG;rIajymif;NyD;
usifvnfaeykH b0jcm;vkdY arhavsmhrsKd;awG &SdwwfwmrkdY tJ'gawG jyefvnf
owd&atmif twdwfukd vdrfvdrfrmrmeJY olwkdYukd jyefqGJac:&wmrsKd;vnf;
&Sdwwfw,f/ aemufNyD; awGUqkH ar;jref;wJhtcg olwkdY ajymjycsifwmawGukd
onf;cHem;axmifae&mu ukd,fhpmtkyfeJY rqkdifayr,fh wjcm;tzkd;wefwJh
taMumif;t&mawG owif;awG &wwfwmvnf; &Sd&JU/ NyD;awmhwcg
ukd,fa&;r,fh yk*¾KdvfeJYqkdif&m pmtkyfpmwef;rsm;ukdvnf; &SmazGvkdY &oavmuf
awGUoavmuf tukefzwf& rSwfom;&ygw,f/ tJ'D ta&;cHyk*¾Kdvf touf
&SifcJhwkef;u acwfumvukdvnf; od&Sdxm;atmif vkyf&ygao;w,f/
tcsuftvuf &,l pkaqmif;rI jynfhpkHNyDvkdY xifwJhtcgusrS tcsuftvuf
77
wl&mwl&mukd cGJjcm; a&G;cs,f oD;oefY&w,f/ tMurf;zsif;tcef; cGJMunfh
&w,f/ NyD;awmh a&;cs&wmygyJ/ a&;wJhtcgrSmawmh 'Dyk*¾Kdvf&JU taMumif;
t&mukd ukd,fbmvkdY a&;wmvJ? MunfnKdvkdYvm;? olUynmukd av;pm;
jrwfEdk;vkdYvm;? 'Dyk*¾KdvfqDu tusifhaumif;? tBuHaumif; olvkyfaqmifoGm;
wJh vkyf&yfawG[m jynfolukd tusKd;jyKrI BuD;vGef;vkdY olUqDu erlem
aumif;awG &EkdifvkdYvm;qkdwm pdwfxJrSm wcgwnf; owfrSwfNyD;om;
&Sd&ygw,f/ NyD;&if ukd,fykHazmfcsifwJh yk*¾Kdvfukd &wJhtcsuftvufawGeJY
ykHay;atmif a&;wmygyJ/
tJ'Dvkd&SdwJhtcg 'Dyk*¾KdvfeJY oufqkdifwJh taMumif;t&mawGu ukd,ftifrwef
cJcJ,Of;,Of; qif;qif;&J&J aiGukefaMu;uscHNyD; &SmazGxm;wJh
tcsuftvufawGjzpfayr,fh &SmvkdY&xm;wkdif; xnfha&;vkdYrjzpfwmawGvnf;
ygvmwwfygw,f/ tJ'gawGukdawmh ypfy,fvkduf&ygw,f/ olwkdYukd
ESajrmaevkdYrjzpfygbl;/ bmjyKvkdYvJqkdawmh ukd,fazmfcsifwJhykHukd taxmuf
tul rjyKEkdifwJh tcsuftvuf? ao;zGJwJh tcsuftvufrsKd;awGrkdYyg/ 'grsKd;ukd
z,f&Sm;ypf&wmu pma&;olu &nfrSef;csuf jywfjywfom;om;&Sd&if odyf
tcuftcJ rawGUvSbl;/ oHa,mZOf odyfrwG,fbJeJY z,f&Sm;vTifhypfy,fvkdY
&w,f/ pma&;olukd 'ku©ay;wwfwJh udpöu tzkd;wefwJh tcsuftvufawG?
EkdYayr,fh ukd,fa&;r,fh[mukd tenf;tyg;yJ taxmuftulay;Ekdifr,f?
olcsnf; oD;jcm;taeeJY awmh odoifhodxkdufwJhtaMumif;t&m A[kokw?
wdrfjrKyfaewJhudpö ponfjzifh yg&SdvmwmrsKd;eJY awGU&wJhtcgrSm tJ'grsKd;
usawmh pma&;q&mu vG,fvG,feJYvTifhrypf&ufbl;/ ukd,fvnf;cJcJ,Of;,Of;
usm;ukwfusm;cJ&Sm&if;u rxifrrSwf awGUvmwJhtaMumif;t&m? olUcsnf;
taeeJYukdu tzkd;wef taMumif;t&m/ 'gayr,fh ukd,fa&;aewJh t"du
ta&;cHyk*¾Kdvfukdawmh odyfaus;Zl;rjyKbl; qkdwmrsKd;usawmh ypf&rSm tqDeJY&J&J
78
pdwfxJrSmjzpfaeygava&m/ 'ghaMumifh pmukd ESajrmNyD; xnfhcsifvmwwfw,f/
xnfhcsif&if ukd,fu pma&;q&myJ/ qufEG,fNyD; a&;xnfhvkduf½kHaygh?
&ygw,f/ EkdYayr,fh pmwtkyftae jzpfvmwJhtcgawmh uspfvspfrIr&SdawmhbJ
pmu yGa&mif;a&mif;½kyfvkH;rsKd; ay:vmwwfw,f/
'g[m pma&;q&mukd 'ku©tay;qkH; udpöygyJ/ ESrdESajrm? csDwkHcswkH jzpfae
wwfygw,f/ ½kyf&Sifum;rsm; ½kduful;wJh tcg zvift,f'Dwmaumif;&if
aumif;oavmuf ½kyf&Sifum;aumif; xGufw,f/ olu tjzwftawmuf
aumif;ovm;? olaumif;oavmuf um;aumif;xGufvmEkdifw,f? [kwfvm;/
tJ'DvkdygyJ tw¦KyÜwåda&;&mrSmvnf; ukd,fhzmom tjzwftawmuf vkyfEkdifzkdY
vkdygw,f/ Oyrm avbmwDrjr&iftaMumif; pkaqmif;wJhtcg rjr&ifukd
uRefrwkdYu aumif;aumif; odrDwmyJ/ aemufNyD; rjr&ifu owif;BuD;wJh
rif;orD;r[kwfvm;/ tJ'Dawmh rjr&if&JU ukd,fa&;ukd,fwmukd uRefrwkdY
trsm;BuD; Mum;zl;wmaygh/ b,folu b,favmuf BuKdufaew,f/ b,fol
u ykd;aMu;yef;aMu; b,fvkday;aew,f/ b,foleJYawmh b,fawmhrSm
aygif;oif;ao;w,fpwJh owif;rsKd;awG[m uRefrpkaqmif;awmh aoao
csmcsm ckdifckdifrmrm &wmaygh/ 'gayr,fh uRefrazmfcsifwJh rjr&if&JUykHrSm
'gawGU&oavmuf tao;pdwfxnfhae&if vifrsm;wJhrjr&ifyJ jzpfvmrSmaygh/
cspfp&maumif;wJh tEkynmonf rjr&ifykH ray:vmaybl;/ tJ'grsKd;ukd
&uf&ufa&ma&m xkwfy,f&wJhtxJ ygoGm;ap&ygw,f/ tJ oleJYacwfNyKdif
awGukd azmf&wJh tuGufvnf; &Sdao;w,f/ tJ'gawGukdvnf;azmfrS olU½kyfvkH;
[m ~uGwufvmr,fr[kwfvm;/ EIdif;p&m ,SOfp&meJYrS ukd,fqkdcsifwJh pum;
[m t"dyÜm,f&Sdw,f r[kwfvm;/ 'ghaMumifh acwfNyKdifawG taMumif;ukdyg
a&;&ygw,f/ 'Dvkda&;zkdY vkdufvHpkaqmif;wJhtcgawmh olwkdYvnf; acwmawG
rS r[kwfavawmh a&;csifp&mawG trsm;BuD;&wmaygh/ 'gayr,fh ukd,fhpmtkyf
79
u olwkdYtaMumif; r[kwfbl;av/ 'Dae&mrSm ESrdESajrmeJY rcsifcsifbJ
csefcJh&wmawG trsm;BuD; jzpfukefyga&m/
'g[m tw¦KyÜwåda&;&mrSm jzpfwwfwJh obm0ygyJ/ ukd,fazmfcsifwJh ½kyfvkH;ukd
NrJNrJqkyfukdifNyD; yDyDBuD;azmfEkdifzkdY? uspfvspfrI&SdzkdY tjr§KyfxaewJh? yGa&mif;a&mif;
ay:aewJhykH? jcl;a&;NcKHygaewmrsm; wEG,fiifvkdY wpifygaewJhpmawGukd ESajrm
raebJ wnf;jzwf okwfoifz,f&Sm;Ekdif&ygr,f/ 'g[m uRefrukd,fuRefr
tNrJwrf; owday;ae? qkH;rae&wJh udpöyJ/ 'DMum;xJuyJ ESajrmp&m
pmuav;awGu ygygvmao;vkdY ESajrmNyD; rjzwfvkdufrdwmawGvnf;
&Sdygw,f/ ckeu ax½kyÜwådrSm pmrsufESm 800 ausmfvkdY rNyD;qkH;ao;wJh
udpörSm uwfaMu;eJYaumf&,f? abmyifwacsmif;&,f tqifajy&if 'djyifwtkyf
a&;ao;wmaygqkdwJh pdwful;&,f &ifrSmykdufxm;NyD; jzwfoifhwmjzwf?
jzKwfoifhwmjzKwf? xkwfoifhwmxkwfNyD; uspfvspfwJh½kyfvkH; yDjyifwJhykHrsKd;ukd
azmfzkdY BuKd;pm;ygvkdY tBuHay;csifwmyJ/
'Daqmif;yg;ukda&;&if; tvsOf;oifhvkdY uRefra&;cJhwJh atmifAv? zkd;pdef?
pdefuwkH; pmtkyfeJY ywfoufNyD; rif;om; OD;pdefuwkH;tay:rSm pma&;oltaeeJY
rQwrI r&SdcJhwmukdawmh zGifh[ 0efcHcsifygao;w,f/ OD;pdefuwkH;BuD;[m
wu,fqkdawmh uRefra&;cJhwmxuf ykdNyD; a&;p&mawG&Sdao;wJh tEkynmonf
BuD;yg/ olUtaMumif;ukd uRefru vufukefrEIdufEkdifcJh? tyifyef; odyfrcHcJhwJh
twGuf 'dxufykdNyD; pkHoifhyg&ufeJY rpkHvifcJhygbl;/ 'gukd pma&;olwa,muf
taeeJY atmifAvtay: wm0efausovkd zkd;pdefBuD;tay: wm0efausovkd
OD;pdefuwkH;tay: ighwm0efrauscJhbl;? 'Dyk*¾Kdvftay: w&m;rQwrI r&SdcJhbl;vkdY
ukd,fhzmom tjypfwif&if; owd&rdwkdif; pdwfraumif; jzpf&ygw,f/ aemifw
&rdygw,f/
atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH;pmtkyfBuD; xGufvmNyD;wJhaemuf ukdnKdjru
80
OD;pdefuwkH;BuD; aoqkH;awmh olu rkH&GmNrKdUrSm ausmif;om;tjzpfeJY &Sdaew,f/
'gaMumifh ukd,fawGUrsufjrif OD;pdefuwkH;BuD;&JU psmyetaMumif;ukd uRefr
pmtkyfay: jznfhpGufcsuf taeeJY jznfhpGufr,fqkdNyD; vkyfom;owif;pmrSm
pdefuwkH;twGuf rSwfcsufacgif;pOfeJY aqmif;yg;wyk'fa&;NyD; jznfhpGufygw,f/
q&marmifxifuvnf; raeYwaeYu OD;pdefuwkH;BuD; uwfqGJ0goemBuD;ykHeJY
ywfoufNyD; olUtbkd;eJYtwl uwfqGJMuykHukd uRefrpmtkyfay: jznfhpGufcsuf
taeeJY jznfhpGufa&;om;ygw,f/ pE´mr*¾Zif;xJrSmawmh armifat;oefYu
OD;pdefuqkH;\ psmyeaw;oDcsif;rsm;ukd pkaqmif;azmfjyygw,f/ 'DjznfhpGuf
csufawG[m tzkd;wef tcsuftvufawGyg/ 'gaMumifh rEÅav;rD;ab;BuD;
oifh&mrSm ygoGm;ukefvkdY a&mif;csp&m wtkyfrS rusef&SdawmhwJh atmifAv?
zkd;pdef? pdefuwkH;pmtkyfBuD; jyefvnf½kdufESdyfwJhtcg nKdjr? armifat;oefY eJY
armifxifwkdY&JU jznfhpGufcsufawGukd olwkdYcGifhjyKcsufrsm;eJY xnfhoGif;½kdufESdyfzkdY
pdwful;xm;ygw,f/ wu,fqkdawmh OD;pdefuwkH;ukd uRefru MunfnKd
av;pm;rI ykdygw,f/ Zmwfrif;om;ayr,fh rif;orD;awGeJY ½Iyf½Iyf,Suf,Suf
rvkyfwm/ pdwfaumif;apwemaumif;xm;wm? ynmukd av;pm;jrwfEkd;
wm[m olUvkdZmwfrif;om; tEkynmonfwa,muftzkdY MunfnKdav;pm;
p&m t&nftaoG;awGyg/
'gaMumifh olUtaMumif; pkHonfxufpkH ra&;om;vkduf&wJh uRefr&JU rQwrI
r&SdykHukd aemifw &aewJhtaMumif; pyfrdpyf&m 'Dae&mu azmfjyvkduf&ygw,f/
vlxka':trm
81
++++++++++++++++++++++++++++++++++
odem;vnf&if cspfMunfw,f/
cspfMunf&if Nidrf;csrf;w,f/
Nidrf;csrf;&if om,mpkdajy0ajymygw,f/
pmayuwqifh odem;vnfMuygpkdY/
++++++++++++++++++++++++++++++++++
pmayeJY cspfMunfa&;
82
tJ'Dawmh tkyfpkd;olawG rSm;&if rSm;ovkd? rSef&ifrSefovkd trSm;trSefawG
jzpfcJh&wmaygh/
aemuf vlU,Ofaus;rIawG wkd;wufvmwJhtcgrSmawmh jynfolvlxktcsif;csif;
cspfMunfa&;ukd wnfaqmufEkdifw,fqkdwJh tqifhukd a&muf&Sdvm&rSmaygh/
tJ'Dvkd cspfMunfa&;jzpfay:atmif wnfaqmufr,fqkd&if tcsif;csif; od
em;vnfa&;ay:rSm tajccHrS ckdifNrJr,fqkdwmvnf; awGUvmygr,f/
jynfoltcsif;csif; odem;vnfa&;twGuf taumif;qkH;enf; wenf;uawmh
pmayuwqifh wnfaqmufay;rIyJ jzpfygw,f/
wEkdifiHeJYwEkdifiH a&jcm;w,f? ajrjcm;w,f? &moDOwkjcm;w,f? bmompum;?
"avhxkH;pH? ,Ofaus;rIeJY ukd;uG,f ,kHMunfrIcsif; jcm;em;rI &SdMuw,f/
'gaMumifh EkdifiHjcm;vkdY ac:a0:okH;pGJMuw,f/
jrefrmEkdifiHeJY xkdif;uawmh a&ajrjcm;wm? pum;eJYpm jcm;wmrSefayr,fh
ax&0g'Ak'¨bmomukd udk;uG,fMuwJh EkdifiHawGjzpfNyD; ,Ofaus;rIeJY ½kd;&m
"avhxkH;pHawGu awmfawmfeD;pyfNyD; wjynfhwjynf pD;0ifzvS,frIawG acwf
tqufquf upNyD; &SdcJhwmrkdY wcsKdUrsm; wlnDaevkdufMuwm b,fu
rlvblwrSef;awmif rodEkdifatmif &SdwmawG &Sdygw,f/ NyD;awmh ½kyfoGif
vu©Pmcsif;uvnf; wlnDwJh t0wftpm;ukdom 0wfxm;&if b,fol[m
jrefrm? b,fol[mxkdif;vkdY cGJjcm;odzkdYawmif cufygw,f/ aemuf olwkdY
0w¦Kav;awGukd zwfMunfhvkdufjyefawmhvnf; jrefrmjynfolawGtaeeJY
ususee cHpm;Ekdifwmukd awGU&ygw,f/ 'gaMumifh pmayuwqifh odem;vnf
a&;? cspfMunfa&;wnfaqmuf&&if aumif;av&JUvkdY tckvkd bmomjyefwm
jzpfygw,f/
83
odem;vnf&if cspfMunfw,f/ cspfMunf&if Nidrf;csrf;w,f/ Nidrf;csrf;&if
om,mpkdajy0ajymygw,f/
pmayuwqifh odem;vnfMuygpkdY-
bmomjyefol
vlxka':trm
84
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
vlqkdwm bmyJvkyfcsif vkyfcsif
raocifbJ vkyfEkdifwm
aow,fqkdwm tm;vkH; tm;vkH;
bmrqdk tqkH;urÜwf ed*kH;owfwmyJ/
tJ'Dawmh vkyfcsifwm&Sd&if
raocifvkyfxm;qkdwmukd ykdykdNyD;
oabmaygufaew,f/
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
pma&;jzpfwJh taMumif;&if;
85
aqmif;yg;awG tom;ay;ygw,f/ wkd;wufa&;r*¾Zif;u 0w¦Kenf;NyD;
aqmif;yg;awG tom;ay;ygw,f/ BuD;yGm;a&;r*¾Zif;uawmh 0w¦Kenf;enf;?
aqmif;yg;? uAsmrsm;rsm;ygNyD; olUaqmif;yg;awGu tm;upm;? EkdifiHa&;?
,Ofaus;rI tpkHygygw,f/ NyD;awmh acwfprf;orm;awG trsm;qkH; 0ifa&;
aewJh r*¾Zif;yg/
uRefru pmawGukdzwfaeNyD a&;Munfhcsifpdwfvnf; awmfawmfaygufaeNyD/
wa,mufwnf; AvmpmtkyfrSm wdwfwdwfa&;prf;MunfhwmrsKd;vnf; vkyfvm
NyD/ tJ'DtcsdefrSm BuD;yGm;a&;r*¾Zif;xJ cspforD;trmokdY azazarmifjzL;xHrS
ay;pmqkdwJh tcef;wck pygvmygw,f/ a'gufwm*Grfavsmif ppfawGrSm
txufwef;ausmif;tkyfBuD;b0eJY aepOfu BuD;yGm;a&;r*¾Zif;rSm 'Day;pmukd
a&;wmyg/
cspforD;trmokdYvkdY acgif;wyfwmukd uRefru azazjzL;okdY qkdNyD; jyefMum;pm
wapmif a&;Munfhygw,f/ NyD;awmh 'Dpmukd BuD;yGm;a&;xJ xnfhay;ygvkdY
r*¾Zif;t,f'DwmqD ykdYvkdufygw,f/ tJ'g 1934 ckESpfavmufuyg/ uRefr
yxrqkH;pa&;wJh aqmif;yg;ygyJ/ t,f'Dwmu rBuKdufvkdY rxnfhygbl;/
bmaMumifh rBuKdufw,fqkdwmvnf; pmrjyefygbl;/ 'DvkdeJY uRefr rEÅav;
Oypmaumvdyfu Oypmwef;atmifvkdY &efukefwuúokdvf tif;vsm;aqmif
rSmaeNyD; bDat yxrESpfukd pwuf&awmh uRefrukd taqmifpmMunfhwkdufrSL;
cefYtyfwm cH&ygw,f/ 'geJY uRefru taqmifrSm zwfzkdY owif;pmawG?
r*¾Zif;awG rSmMum;ay;&ygw,f/ rSmwJhtcgrSmawmh taqmifu pmMunfhoif;
twGufrkdY w0ufaMu;eJY ay;Ekdifu ay;yg? (3)v wBudrf bDvfeJY owif;pm?
r*¾Zif;zkd; taqmifukdvmNyD; awmif;cHygvkdY wkdufawGukd pma&;ygw,f/
olrsm;u 'Dvkda&;&w,fqkdvkdY a&;wmyg/ 'Dvkda&;wJhtcg BuD;yGm;a&;wkdufu
csufcsif; pmjyefvmygw,f/ jyefykHu - uRefawmfwkdY r*¾Zif;ukd avvGifh
86
aeaom uav;rsm;a*[mvkdae&mukd w0ufaMu;yifr,l/ tcrJhykdYay;ygw,f/
'gayr,fh tif;vsm;aqmifvkd ae&mudkawmh avQmhaps;eJY rykdYEkdifygbl;/
r*¾Zif;zkd;u taqmifolawG ½kyf&SifMunfhwJh ½kyf&Sifzkd;avmufrS r&Sdygbl;/
r*¾Zif; wapmifu 6yJwefavawmh (3)v usoifhaiG 18 yJrkdY wHqdyfacgif;
1usyfeJY 2yJzkd; 0,fykdYvkdufyg/ r*¾Zif;ukd vmr,fhvu pykdYygr,f - wJh/
uRefrrSm ykdufqH 1usyf 2yJukd pwkdifeJY tif;vsm;a[mvmNyD; awmif;cHygvkdY
a&;rdvkdY awmif;yefpm jyefa&;wJh tcgrSmawmh –
t,f'Dwmu rEÅav;*kEÅef0if;uaeNyD; azazjzL;okdYjyefpma&;wm uRefryJ
r[kwfygvm;? vufa&;wkdufMunfhvkdY odygw,f? r*¾Zif;rSma&;csif&if ]orD;
tif'D&mokdY axmifwGif;rS ae½l;\ ay;pmrsm;} cifv0if;trnfcHNyD; uRefawmf
bmomjyefxnfhaeygw,f/ tJ'DpmawGukd qufNyD; uRefru jyefay;ygvkdY
tvkyf pay;ygw,f/
OD;vSeJY uRefru tJ'Duwnf;u pmcsif;oduRrf;NyD; olUr*¾Zif;rSm bmomjyef
uav;? 0w¦Kwkduav; 0ifa&;wJh aqmif;yg;&Sifb0a&mufcJh&NyD; 1939
ckESpfrSm olUZeD; jzpfcJh&ygw,f/
OD;vSu b,fvkdvlvJvkdY ar;&if pma&;csifvkdY vljzpfaeolygvkdY ajzcsifyg
w,f/ olUb0rSm pma&;wmuvGJNyD; bmrS vkyfrpm;csifygbl;/ ol &efukef
jrLeDpy,f &mjzwfXmerSm &mjzwf0ifvkyfw,fqkdwmu tJ'Du&wJh vceJY
BuD;yGm;a&;r*¾Zif;xkwfzkdY tvkyfukdatmifhtnf;vkyfaewmyg/olu BuD;yGm;a&;
r*¾Zif;ukd 1933 ckESpfuwnf;u olykdifr*¾Zif;av;tjzpf pwifxkwfa0NyD;
olvnf;a&; olrsm;awGukdvnf; ta&;ckdif;NyD; &wJhvcav; r*¾Zif;xJ
xnfhNyD; ,ufuef,ufuefeJY aevmcJholyg/
olUwoufrSm BuD;yGm;a&;r*¾Zif;u (8)ESpf? vlxk*sme,fu (11)ESpf? vlxk
owif;pmu (21)ESpf? BuD;yGm;a&;pmtkyfwkdufu 1938 ckupNyD; aowyef
87
oufwqkH; xkwfa0vkyfukdifoGm;ol jzpfavawmh olvkyforQ pmayvkyfief;rSm
uRefru tNrJwrf; vufwGJNyD; vkyfay;cJh&ygw,f/ olu urÇmppfBuD;
jzpfaevkdYawmif 'Dpmtkyf pmayvkyfief;ukd &yfxm;wmrS r[kwfbJ/ vkyfvkdY
&oavmuf vkyfaewJhol jzpfavawmh tyfoGm;&m tyfcsnfygovkd uRefr
uvnf; olUaemufu vkyfay;ae? a&;ay;ae jzpfawmhwmaygh/ ra&;vkdYvnf;
r&bl;/ uRefr tm;aewmjrif&if ]rif;bma&;rSmvJ? a&;av? vkyfav} eJY
tNrJwrf; wkdufwGef;aeNyD; olvnf; y&[dwtoif;tzGJUvkyfief;awG
ajrmufjrm;pGmukd vufcHvkyfaqmifaewJhMum;u tm;wJhtcsdefwkdif; pm;yGJrSm
xkdifNyD; pma&;zkdY BuKd;pm;ol jzpfygw,f/ ckvkd tvkyfawGwef;vef;eJY b0ed*kH;
oltqkH;owfoGm;&Sm&wJhtcg uRefru usef&pfoltaeeJY olUqDu oHa0*awG
trsm;BuD;jzpfrdygw,f/ vlqkdwm bmyJvkyfcsifvkyfcsif raocifyJvkyfEkdifwm ?
aow,fqkdwm tm;vkH;tm;vkH; bmrqkd tqkH;urÜwf ed*kH;owfwmyJ/
tJ'Dawmh vkyfcsifwm&Sd&if raocifvkyfxm;qkdwmukd ykdykdNyD; oabmayguf
aew,f/ tJ'Dawmh taMumif;tm;avsmfpGm udk,fpm;zkdYaomufzkdYuav;rsm;ukd
tdrfrSm&SdwJh orD;av;u olwwftm;orQ &SmazGauR;aeavawmh uRefru
pma&;Ekdifao;&if a&;aew,fav/ 'geJY uRefrpma&;ouf[m tckqkd&if ESpf
50ausmfvkdY 60em; eD;vmygNyDaum/
vlxka':trm
24-10-95
(t*FgaeY)
88
vlxka':trm
b0eJY pmay&ufpGJrsm;
89
1940 - Maurice Collis \ Sandamala ukd ]pE´rmvm} trnfeJY ESpfwGJcGJ
jrefrmjyefxkwfa0/
1942-44 - 'kwd,urÇmppfBuD;twGif; ]uydkif&Gm}ukd acwåajymif;a&TU
aexkdifNyD; pmtkyfxkwfa0a&;vkyfief;awG qufvufvkyfukdif/
1945 - vlxk*sme,f (Zlvkdif) xkwfa0wJhtcg vufaxmuft,f'Dwm/
Ashihei Hino &JU War and Soldier tykdif; 4 u Wheat and Soldier ukd
]*sKHESifh ppfom;} trnf? Wanda Wasilewska &JU The Rainbow ukd
]oufwefYa&mif} trnfwkdYESifh jrefrmjyefxkwfa0/
1946 - vlxkowif;pm (19? {NyD) pwifxkwfa0wJhtcg t,f'DwmtzGJU0if/
]zcifatmifEkdif} uavmifcGJeJY ]EkdifiHa&;aqG;aEG;cef;} yifwkdifaqmif;yg;&Sif/
1947 - vlxkOD;vSeJYtwl vGwfvyfa&;twGuf OD;aqmifaewJh zqyv
tzGJU&JU tmabmfeJYxyfwl a&;om; wkdufyGJ0ifcJh/
1949 - vlxkowif;pmeJY BuD;yGm;a&;ykHESdyfpufrsm; wnf&Sd&mtaqmufttkHukd
'kdif;erkdif;eJY azmufcGJcH&/
Gunther Stein &JU The Challenge of Red China ukd ]uGefjrLepf w½kwfjynf
tiftm;NyKdifyGJ} trnfay;NyD; ESpfykdif;cGJ bmomjyefxkwfa0/
1950 - ({NyD 24? 1949)u ydwfxm;cJh&wJh vlxkowif;pmukd (1? Ekd0ifbm)
rSm jyefvnfxkwfa0/
(ar? 1946) u &ufem;cJhwJh vlxk*sme,fukd (Mo*kwf 1) rSm jyefvnf
xkwfa0/
or®w[kdcsDrif; tw¦KyÜwåpmtkyf jyKpkxkwfa0/
1953 - urÇmY'Drkdu&ufwpf trsKd;orD;nDvmcH (ukdyifa[*if 7-6-53)
urÇmYNidrf;csrf;a&;nDvmcH ([efa*&D? bl'gyuf 15-6-53)
90
'kwd,tBudrf urÇmYvli,feJY ausmif;om;yGJawmf (½lar;eD;,m;? blcg&ufpf
25-7-53) ukd wufa&muf/
Archie John Stone &JU In The Name of Peace ukd ]Nidrf;csrf;a&;okdY}
trnfay;um bmomjyefxkwfa0/ vlxkOD;vS yk'fr 5 eJY tzrf;cH&vkdY
vlxkowif;pm acgif;BuD;awGukd wm0efcHa&;om;/
1959 - (rwf? 12) vlxkowif;pm csdwfydwfcH&/
1960 - (ar? 10) vlxkowif;om jyefxGuf/
1962 - (azazmf0g&D? 3) at½kdzvkwfavaMumif; zGifhyGJrSm owif;pmq&m
ukd,fpm;vS,ftjzpf zdwfMum;cH&vkdY armfpukdokdY oGm;a&mufcJh/
tjyefrSm ta&SU*smrPD? csufukdpvkdAufuD;,m;eJY w½kwfjynfolUor®w
EkdifiHrsm;ukd vSnfhvnf/
1963 - Oa&myc&D;pOfrsm;ukd ]qkd&S,fvpfwkdif;jynfrsm;okdY} trnfeJY
pmtkyfjyKpkxkwfa0/
C.Wright Mills &JU Listen Yankees ukd ]tkd,efuD;wkdY}? Anna Lewis Strong
&JU Cash and Violance in Laos ukd }aiGESifhvufeuf} trnfay;
a&;om;xkwfa0/
1964 - ]jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;} jyKpkxkwfa0/
'DpmtkyfeJU 1964 ckESpf pmayAdr®mef ]tEkynmqkdif&m pmay yxrqk} &/
1966 - Edgar Snow a&; The Other Side of the River ukd
]b0csif;rwlonfh w½kwfjynf} trnfeJY bmomjyefNyD; ESpfwGJcGJ xkwfa0/
1967 - (Zlvkdif? 7) vlxkowif;pm &yfpJcH&/
]atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH;} pmtkyf a&;om;xkwfa0/
1969 - ]a&T½kd; buav;} ESpfwGJcGJ xkwfa0/ umwGef;buav;&JU ]a&Twav;
umwGef;rsm;} ukd jznfhpGuf trSma&; xkwfa0/
91
1970 - ]a&Tref;wifarmif} pmtkyf jyKpkxkwfa0/
(rwf? 3) rEÅav; uGefom,m pmwrf;zwfyGJrSm ]ArmhzefusDvkyfief;}
pmwrf;zwf/
1971 - rEÅav; "r®AdrmefrSm ]aeY Armhobif} pmwrf;zwf/
1972 - rEÅav; EkdifiHwum pmtkyfESpf pmwrf;zwfyGJrSm ]urÇmYtBuD;qkH;
pmtkyf} pmwrf;zwf/
1973 - ]tNidrfh} pmtkyf ESpfwGJcGJ xkwfa0/
urÇmYtBuD;qkH;pmtkyf xkwfa0/
1974 - ]urÇmYtBuD;qkH;pmtkyf}ukd a'gufwmoef;xGef;u The World's
92
1985 - (Ekd0ifbm? 29) touf 70 jynfhu pNyD; tr&yl& awmifav;vkH;
ausmif;rSm arG;aeYyGJ ESpfpOf usif;y/
]csif;wGif;rS yifv,fokdY} pmtkwf xkwfa0/
1989 - (ar? 27) ]jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;} pmtkyf aiG&wkyGJ
tr&yl& awmifav;vkH;ausmif;rSm usif;y/
]jrefrmh r[m*Dw} pmtkyf/
]tmz&du 0w¦Kwkdrsm;} pmtkyf xkwfa0/
1990 - vlxkOD;vSeJY yl;wGJa&;om;wJh ]aq;vdyfeJYvlom;} pmtkyf xkwfa0/
1991 - "er*¾Zif;rSm a&;om;cJhwJh aqmif;yg;awGukd pkpnf;NyD; ]rEÅav;ol
rEÅav;om;rsm;} trnfeJY pmtkyfxkwfa0/
1992 - &eHYopfr*¾Zif;rSm ]ZrÁL'Dyg atmifxGef;} uavmiftrnfcGJeJY
EkdifiHwum aqmif;yg;rsm;ukd a&;cJh/
]xkdif;0w¦Kwkdrsm; (1)} xkwfa0/
1993 - r*¾Zif;awGrSm a&;om;cJhwJh rEÅav;qkdif&m aqmif;yg;awGukd
pkaygif;NyD; ]&wemykH rEÅav;? rEÅav;? uRefrwkdY rEÅav;} pmtkyf/
]xkdif;0w¦Kwkdrsm; (2)} wkdYukd xkwfa0/
1994 - ]omoemhwefaqmif q&mawmfBuD;rsm;} pmtkyfxkwfa0/
]a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;awGukd *syefbmomeJY jyefqkdxkwfa0/ jyefqkdolu
*syeftrsKd;orD; Yasuko Dobashi ? (jrefrmemrnf a':,Of,Ofjr) jzpfNyD;
xkwfa0wJh pmtkyfwkdufrSm Shinjuku Shobo Co. Ltd. ? pmtkyfwefzkd; ,ef;
2718/
79 ESpf arG;aeYtrSwfw&tjzpf ]uRefrwkdY i,fi,fu} ukd,fa&;tw¦KyÜwåd
pmtkyfukd a&;om;xkwfa0/
93
1995 - rEÅav;NrKdU A[kdtrsKd;om;ausmif; ausmif;om;a[mif;rsm; OD;pD;
xkwfa0wJh 75 Budrfajrmuf trsKd;om;aeYpdef&wk txdrf;trSwfr*¾Zif;
]wm0efcHt,f'Dwm} tjzpfaqmif&Guf/
vlxka':trm
uavmiftrnfcGJrsm;
- cifv0if;
- ZrÁL'DygatmifxGef;
- zcifatmifEkdif
- zkd;omatmif
- jrrÍÆL
- trm
- trm (wuúokdvfoydwfarSmufausmif;ol)
- tif;vsm;ausmif;aqmifolwOD;
- vlxka':trm
94
vlxka':trm
pmpkpm&if; (1995 txd)
pkaqmif;jyKpkol
0if;wifh
rdw¦Dvmaumvdyf pmMunfhwkduf
pmpkpm&if;qkdwm
95
vlxka':trm pmpkpm&if; 1995 twGuf 1985 ckuwnf;u tcsuftvuf
uufjym;awG wifvmcJhygw,f/ tck pmpkpm&if; jyKpkwJhtcg jyefvnf
ppfaq;EkdifzkdY pmtkyfawG trsm;BuD; okH;cJh&w,f/ t"dupmtkyfawGu –
(1) BuD;yGm;a&;r*¾Zif;tñTef; (1933-41) ^ a':cifjr
(2) *EÅavmutñTef;
(3) vlxk*sme,ftñTef; (trSwf 1-50) ^ a':vGifrkd;ñGefY
(4) vlxk*sme,ftñTef; (trSwf 51-105) ^ OD;oef;xGef;
(5) vlxka':trmpmpkpm&if;? 1987 ^ a':&if&ifpdef
(6) vlxka':trmpmpkpm&if;? 1985 ^ jrifhBuKdif? 0if;wifh? ausmfpkd;0if;
(7) vlxkBuD;yGm;a&;pmtkyfwkduforkdif; ^ 0if;wifh (1993)
(8) vlxkowif;pm (1961-67) yg vlxka':trm aqmif;yg;tñTef; ^
0if;wifh (1992)
vlxka':trm pmpkuwfawG qufNyD; pm&if;wifaeOD;rSmyg/ a':a':u
pmawGtrsm;BuD; qufa&;aeOD;rSmyJ/
0if;wifh
21 atmufwkdbm 1995
96
vlxka':trm
pmpkpm&if; (1995)
rmwdum
1/ vkH;csif;pmtkyfrsm;
1 ? 1 / yifukd,fa&;
1 ? 2 / bmomjyef
2/ ed'gef;eJY trSma&;wJh pmtkyfrsm;
3/ acgif;BuD;rsm;
3 ? 1 / vlxk*sme,f
3 ? 2 / vlxkowif;pm
4/ aqmif;yg;rsm;
4 ? 1 / c&D;oGm;
4 ? 2 / pme,fZif;
4 ? 3 / pmaya&;&m
4 ? 4 / pD;yGm;a&;
4 ? 5 / aps;eJYyGJawmfaps;
4 ? 6 / ½kyfykHvTmrsm;
4 ? 6 ? 1 / ½kyfykHvTm-pmay
4 ? 6 ? 2 / ½kyfykHvTm-pD;yGm;a&;
4 ? 6 ? 3 / ½kyfykHvTm-yef;csD? *Dw? Zmwfobif
4 ? 6 ? 4 / ½kyfykHvTm-taxGaxG
4 ? 6 ? 5 / ½kyfykHvTm-tw¦KyÜwåd(ukd,fa&;)
97
4 ? 7 / vlrIa&;
4 ? 8 / vIyf&Sm;aewJhurÇmYa&;&m
4 ? 9 / omoem
4 ? 10 / tEkynm
4 ? 11 / taxGaxG
5/ 0w¦Kwkdrsm;
5 ? 1 / yifukd,fa&;
5 ? 2 / bmomjyef
6/ pmtrnftñTef;
6 ? 1 / pmtrnftñTef;
98
vlxka':trm
pmpkpm&if; (1995)
1/ vkH;csif;pmtkyfrsm;
1 ? 1 / yifukd,fa&;
1/ urÇmYtBuD;qkH;pmtkyf? rsufESmzkH;yef;csD pkdif;ausmfxif/ rEÅav;? vlxk-
BuD;yGm;a&;? atmuf 1973/ 40 pm? "mwfykHrsm;? 22 pifwD? 2 usyf/
-----? rsufESmzkH;yef;csD pkdif;ausmfxif/ 2 Budrf? rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;?
rwf 1975/ 40 pm? "mwfykHrsm;? 22 pifwD? tkyfa& 3000/
-----? rsufESmzkH;yef;csD pkdif;ausmfxif/ 3 Budrf? rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;?
ar 1985/ 22 pifwD? tkyfa& 5000/
-----? rsufESmzkH;yef;csD pkdif;ausmfxif/ 4 Budrf? rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;?
ZGef 1990/ 40 pm? "mwfykHrsm;? 22 pifwD/
-----? rsufESmzkH;'DZkdif; ql;iSuf/ 5 Budrf? rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;? rwf
1995/ 41 pm? "mwfykHrsm;? 20 pifwD/
The World's Biggest Book , tr. by Than Tun, Cover ill. by Sai Kyaw Htin.
Mandalay, LuduKyipwaye, Aug. 1974. 56 p. ill, 18 cm. Ks 3.
, tr. by Than Tun, Cover ill. by Sai Kyaw Htin, 2nd ed. Mandalay,
LuduKyipwaye, 1980. 56 p. ill, 18 cm. Ks 3.
, tr. by Than Tun, Cover ill. by Chan Aye, 3rd ed. Mandalay,
LuduKyipwaye, Aug. 1994. 46 p. ill, 18 cm. 1000 copies.
2/ uRefrwkdYi,fi,fu ? rsufESmzkH;yef;csD ql;iSuf eJY csrf;at;/ rEÅav;?
vlxk-BuD;yGm;a&;? Ekd0ifbm 1994/ 286 pm? ½kyfykHrsm;? 18 pifwD? tkyfa&
1000? 100 usyf/
99
rmwdum/ woufrSmwcgBuKHr,f - tazeJYtbkd; -- rEÅav;u tbkd; --
rEÅav;NrKdUeJY yvdyfa&m*g - tbGm;a':qkd; -- tbGm;a':&if --
tbGm;&Sdwkef;ub0 -- jrefrmhuGrf;aq;vufzufeJY {nfh0wfapmif0wf -
iSufaysmyifpkduf rdvkdufzyg -- tarwkdYacwfEkdifiHa&; -- rEÅav;upum; -
- tarhtaMumif; waphwapmif; -- om; 12 a,muftar -
ausmif;om;b0 - 'kwd,ausmif;om;b0 - jrefrmausmif;om;b0 -
uav;b0 oDv&Sif0wfcJhwkef;u - i,fi,fwkef;utjrif -
ausmufxkd;q&mukd aiG2day;&wJhtcsdef - ae&Sife,fausmif; -- tqkdtu
xkdESpf0 - ausmif;aezuf oli,fcsif; -- 'kwd,oli,fcsif; -- wwd,
oli,fcsif; -- ae&Sife,fausmif;u oli,fcsif;awG - Oypmaumvdyf
ausmif;olb0 - Oypmaumvdyf ausmif;olb0 (2) - Oypmaumvdyf
ausmif;olb0 (3)
3/ csif;wGif;rS yifv,fodkY ? rsufESmzkH;yef;csD pdefjrifh/ rEÅav;? vlxk-
BuD;yGm;a&;? Ekd 1985/ 220 pm? "mwfykHrsm;? 23 pifwD/ tkyfa& 2000? 16
usyf/
rmwdum/ owif;BuD;wJh csif;wGif;c&D;--? tnmolrsm; yifv,foGm; -- /
4/ q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif; ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf/ rEÅav;?
vlxk-BuD;yGm;a&;? pufwifbm 1976/ "mwfykHrsm;? 21 pifwD/ tkyfa& 2500/
25 usyf/
rmwdum/ jynfolurarhMur,fhq&mBuD; ocifukd,fawmfrIdif; --
[kdwkef;urEÅav; -- q&mBuD;&JU jrawmifa&Tausmif;BuD; --
a&Tausmif;BuD;ukd a&pufcsrcs jyóem - ra&r&mumv -
q&mBuD;&JUi,fq&m 2yg; -- q&mBuD;&JU½kyf&nfeJY pdwfoabmxm; --
q&mBuD;&JUaqGrsKd;rsm; -- q&mBuD;&JUtdrfaxmifa&; -- q&mBuD;eJYOD;a,m -
100
q&mBuD;aezl;wJhae&mawG - q&mBuD;eJY t*¾d&wf - q&mBuD;eJYarmfvNrKdif -
q&mBuD;eJY ol&d, -- q&mBuD;eJYbGKdif;aumufta&;awmfykH - pHzJta&; --
q&mBuD;eJY ocifvIyf&Sm;rI - ppftwGif;umv - q&mBuD;eJY Nidrf;csrf;a&; --
pwmvifNidrf;csrf;a&;qk - EkdifiHjcm;c&D; -- q&mBuD;rsufpdukd cGJukwkef;u -
q&mBuD;&JUusef;rma&; -- pmaye,fuq&mBuD;aus;Zl; -- q&mBuD;eJY
v,fwDy@dwOD;armifBuD; -- q&mBuD;&JUaemufqkH;pum;
5/ qkd&S,fvpfwdkif;jynfrsm;okdY ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;oufESifh 0if;az/
rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;? Zef 1963/ 340 pm? ½kyfykHrsm;? 18 pifwD/ tkyfa&
3500? 2 usyf/
rmwdum/ &efukefarmfpukd wkduf½kdufavvrf;yGifhNyD - armfpukd - rkd;yGifh -
armfpukdwGif oGm;a&;vma&; -- t&ufBuKdufonfh vlrsKd; --
y&mA'gt,f'DwmESifhawGUqkHjcif; -- yk*¾vduypönf; -- armfpukdtdrf -
vlrGrf;bm;wuúokdvf - vlwef;pm;cGJjcm;rIenf;wJh EkdifiH - qkd&S,fvpfpHepfESifh
vlUpm&dwå - trsKd;orD;wkdY aysmfEkdifavtm;onf - tkdb,fh qkdAD,ufbJav;
-- pma&;q&mrsm;ESifhawGUjcif; -- t,fvf*sD;&D;,m; pma&;q&m e&Dtvuf
- t*FvefolESifh Armr rdwfjzpfcJh&ykH - ta&SU*smrPD owif;pmynm
r[mXmeokdY a&mufpOfu -- *smrPDa&muf Armausmif;om;rsm; --
Armausmif;om;ykdYzkdYaumif;onfh *smreftm;upm; ausmif; --
uGefjrLepfEkdifiHESifh vGwfvyfpGmajyma[mcGifh - NrKdUawmfbmvif -
tNcdrf;acsmufcH ta&SU*smrPD - bmvifrS y&yf*fokdY -
csufukdpvkdAm;uD;,m;½kyfao;½kyf&Sif - csufwGifynmoifaeonfh
Armausmif;om;rsm; -- y&yf*fNrKdUrS uyGJrsm; -- owif;BuD;onfh
w½kwfjynfokdY - emrnfBuD;vSonfh jynfolUbkHtzGJU - pifusKdjynfolUbkHtzGJU
- jynfolUbkHtzGJU --wkdif;&if;om; t&if;&SifESifhw½kwfjynfolUtpkd;& --
101
w½kwfjynf\ orkdif;aMumif; -- ,if;ukd&ufonfhES,f
aphpyfvSonfhpnf;½kH;a&; -- w½kwfjynfrS wckaomykHjyif - r'rf
csefau&SdwfaecJhonfhausmif; -- &SH[JtEkynmokawoeXme - oefY&Sif;a&;
pHjyNrKdUokdY a&mufcJhjcif; -- emrnfausmf &SD0rfpOfhvkyfief; --
w½kwfcsufjyKwfrItwwfynm - tcsuftjyKwfoifausmif; -- awmfvSefa&;
pí arG;&m uGrf;wkH - uGrf;wkH puúLpufBuD; -- w½kwfjynf\ vlOD;a&
jyóem - b0a[mif;ukdjzifh rjyefygNyD - qifjzLawmf ynma&;r[kwfawmhNyD
-- &SH[J -- &SH[JESifhtvkyform; -- &SH[Jtvkyform;NrKdUopf -
qkd&S,fvpfEkdifiHESifh rsuf&nf - w½kwfjynfolUpma&;q&mvl&Tef; --
wkH[Grf*leH&Haq; a&;yef;csDjyyGJ - wyfeDawmf arG;zGm;&m eefcsefNrKdU -
topfxGifxm;onfhMumrD;tdrfuZmwf - rukefcef;Ekdifaom vlUwDxGifrI -
yDuif;a&'D,kd jrefrmbmomXme - yDuif;eef;awmf - yDuif;jynfolUaeYpOf -
9 ESpfwmumv\ jcm;em;csuf - a&armfukd avSmifaeonfh w½kwfrsm; --
uGefrif;rS rEÅav;okdY/
6/ aq;vdyfeJYvlom; ? vlxkOD;vSeJY vlxka':trm? rsufESmzkH;yef;csD nDnDeJY
aZmfarmif/ rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;? Ekd 1990/ 185 pm? ½kyfykHrsm;?
22pifwD/ tkyfa& 1000? 32 usyf/
rmwdum/ aq;vdyfeJYvlom; -- aMumfjim - pGJvkdufykHrsm; --
ykHBuD;csJUaeMuwmvm; -- tcsdefrD owday;rdzl;w,f - aq;vdyftEÅ&m,f -
tjzpfrsm;wJh tqkwfuifqm[m aq;vdyfaMumifh - uJ 'Dwcg
t[kwfjzwfvkdufMuygpkdYtjywf - uRefrukd,fawGU - aemufrusao;&if
ajymcsifw,f - aMumufp&m'DrD;ckd; -- uifqmeJYvlUavmu - teHYtouf -
rdef;reJYaq;vdyf - aq;vdyfeJY'½kdifbm - olrsm;EkdifiHawG&JUtajctae -
wm0ef&Sdolrsm; -- tEkynme,fuwm0ef/
102
7/ jynfolcspfaomtEkynmonfrsm; / rsufESmzkH;yef;csD 0if;az/ rEÅav;?
vlxk-BuD;yGm;a&;? ar 1964? 470 pm? ½kyfykHrsm;? vufa&;rlrsm;?
*DwoauFwrsm;? 20 pifwD/ tkyfa& 3500? 5 usyf/
------ / rsufESmzkH;yef;csD 0if;az/ 2 Budrf/ rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;?
pufwifbm 1964? 560 pm? ½kyfykHrsm;? 21 pifwD/ tkyfa& 3500? 5 usyf/
------ / rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf/ 3 Budrf/ rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;?
Zl 1967? 572 pm? ½kyfykHrsm;? 21 pifwD/ tkyfa& 3500? 5 usyf/
------ / rsufESmzkH;yef;csD pkdif;ausmfxif/ 4 Budrf/ rEÅav;? atmuf 1974?
572 pm? ½kyfykHrsm;? 22 pifwD/ tkyfa& 3000? 12 usyf/
rmwdum / owif;BuD;onfh rif;orD;raxG;av; -- ½kyfao;rif;orD;
q&mykBuD; -- jrajcusif;raiGNrKdif -- aumvdyfpdefac: rjrvGif -
aersKd;AvausmfolbGJU&&Gmpm;pdefaA'g - eef;awmfa&SUq&mwif -
toHrif;orD; avbmwDrjr&if - NrKdUrNidrf;
8/ rEÅav;ol rEÅav;om;rsm; ? rsufESmzkH;yef;csD nDnD/ rEÅav;? vlxk-
BuD;yGm;a&;? Ekd 1991/ 162 pm? ½kyfykHrsm;? 20 pifwD/ tkyfa& 1000? 40 usyf/
rmwdum / rEÅav;olBuD;awG - olaX;OD;ouf&SnfESifh om;OD;ausmf --
&wemykHqDpufOD;odef; -- e*g; a':OD; -- rkduform; rkdufolBuD; --
rEÅav;ol yGJuawmfBuD;awG - [oFjy'g;OD;ausmf - vlom"kac: ewfom"k
ac:yk*¾KdvfBuD; -- ausmufpm0efa[mif; OD;jr - usm;bndef;okdYpma~uG; --
AE¨KvOD;qkdif - jrefrmhAdokumynm &Sifq&mqkdif - usufoa&&SdvSwJhvlom;
-- &Gufykef;oD;olawmfpifBuD;
9/ jrefrmhr[m*Dw ? rsufESmzkH;yef;csD csrf;at;/ rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;?
ZGef 1989/ 171 pm? ½kyfykHrsm;? 21 pifwD/ tkyfa& 2000? 18 usyf/
rmwdum / r[m*Dw&JUa&S;a[mif;aESmif;jzpf - a&SUawmfajy; armifarmifokduf
103
- apmif;ynm&JU zcifBuD; -- a'0£E´marmifarmifBuD; -- armifarmifvwf -
Armwl&d,mrsm; -- tqkdawmf bkef;BuD;ay - tqkdorm; OD;vlBuD; --
OD;vlBuD;a&;wJhygawmfrloDcsif; -- a&SUawmfajy; rdef;rtqkdawmfrsm; --
tDaemif ukdpHwkwf - r,if;awmf - ukdomajym - OD;ausmfa'G; 00
r[m*Dwrdcifa':apmjrat;Munf - a':apmjrat;Munf&JU q&mawG -
rkd;a'0g&JUatmifyGJ - wy,fcifO? wy,fcifopf - tqkdawmf OD;vlBuD; --
r,if;awmf - raxG;av; -- a':apmjrat;MunfwJY apmif; -- OD;zl;acgif -
apmif;q&m armifarmifcefY - a'0£E´marmifarmifBuD; --
apmif;q&mq&mNidrf; -- pdefaA'g - a':apmjrat;Munf&JUqE´ -- a':a':eJY
rEÅav;/
10/ &wemykHrEÅav;? rEÅav;? uRefrwkdYrEÅav; / rsufESmzkH;yef;csD csrf;at;?
rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;? Ekd0ifbm 1994? 161 pm? 17 pifwD/ tkyfa&
1000? 65 usyf/
rmwdum/ yvkyfwkwf-wkwfwkwf-'l-csrf-csrf - rEÅav;"mwf&xm; --
tdrfawmf&mxD; -- rEÅav;u rvGefaps; -- av;pm;tyfwJh
rvGefrif;om;BuD; -- aps;aumuf vlarsmuf - rEÅav;u aps;csKdawmf -
vGrf;p&mhaps;csKd - rEÅav;aps;csKdawmfa&Tqkdifwef; -- rESif;qD
rD;&xm;uav; -- qkdif;NyKdifwD;&mrSm q&mpdef aA'g r½IrvS½IH;wJhyGJ -
tdrfawmf&mbk&m;eJY qifBuD;vSLwJhwHwm; -- bkef;BuD;ysHeJY{,ifusL; --
tbpdefaA'g&JU aemufqkH;yGJrsm; -- ausmif;BuD;a&Ttifyif -
rEÅav;tdrfawmf&mrdacsmif;wHwm;
11/ a&Ta'gif;awmif aqmif;yg;rsm; ? rsufESmzkH;yef;csD ukdukdav;? rEÅav;?
vlxk-BuD;yGm;a&;? Zl 1975/ 305 pm? ½kyfykHrsm;? 18 pifwD/ tkyfa& 3500? 7
usyf/
104
rmwdum/ urÇmYtBuD;qkH;ausmufqif;wkawmf - qifyGJ -- *sif - aps; --
trsKd;om;obifawG&JU uaeYtajc - ArmhzefusDvkyfief; -- ykd;vkHcsnf -
q&mBuD;a&TOa'gif;wkdY&Gm rusnf;wkH - owif;a[mif; -- r*¾Zdefav;wapmif
12/ a&Tref;wifarmif ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf/ rEÅav;? vlxk-
BuD;yGm;a&;? Ekd 1970/ 400 pm? ½kyfykHrsm;? 22 pifwD/ 6 usyf/
rmwdum / 'Dpmtkyfa&;wJhtaMumif;u - a&Tref;wifarmif BuKd;pm;ykH -
ukdwifarmifh tu - ukdwifarmifh toH - tajymrif;om; ukdwifarmif -
ukdwifarmifwGJoGm;wJhqkdif;awG - wGJuoGm;wJh rif;orD; awG - rif;om;BuD;
-- vl&Tifawmf - tysKdawmf - Zmwfpma&;q&mrsm; -- Zmwform;qkdwm -
t,lonf;rI uav;awG - ukdwifarmif&JU pnf;½kH;a&; -- n0ufpepf
obifopf - "mwfjym; -- olUb0 - ukdwifarmifeJY ½kyf&Sif -
AkdvfqHawmufjzwfwJh ukdwifarmif - olUusef;rma&;/
13/ a&T½kd; buav; ? yxrwGJ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf/ rEÅav;?
vlxk-BuD;yGm;a&;? az 1969? 265 pm/ ½kyfykHrsm;? 22 pifwD? 5 usyf/
rmwdum / a&T½kd; buav; -- OD;buav;eJYol&d, --
OD;buav;eJYq&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif; -- OD;buav;eJY v,form; --
cGJa&;wGJa&; -- EkdifiHa&; -- 'kdiftmcDed*kH; --
14/ ----? 'kwd,wGJ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf? rEÅav;? vlxk-
BuD;yGm;a&;? rwf 1969/ 273-617 pm? ½kyfykHrsm;? 22 pifwD? 5 usyf/
rmwdum / vlrIa&;pD;yGm;a&;umwGef;rsm; -- owif;pmumwGef; --
OD;buav;eJY½kyf&Sif - awmNrKdif pGef;u vGrf;atmifzef - rIdif;a0a0 -
wckdifvkH;a&T - awmom;av;a&T½kd; -- a&Trif;0H - a&Twav; -- MuifpOD; -
- a0vGifvGif -- ½kyfajymif;½kyfvTJ -- ½kyf&SifumwGef; -- OD;buav;eJY
½kyf&Siftay:tjrif - OD;buav;eJY tawG;tac: -- OD;buav;eJY uAsm -
105
OD;buav;eJY tbkd;BuD; -- tapmqkH;umwGef; -- olUtaygif;toif; --
olUb0 - OD;buav;vnf; t&ufeJY ysufpD;wmyJ/
15/ omoemhwefaqmifq&mawmfBuD;rsm; ? rsufESmzkH;yef;csD ukdñGefYa0
(yef;ork'´&m) / rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;? azazmf0g&D 1994/ 142 pm? 20
pifwD/ tkyfa& 1000? 65 usyf/
rmwdum / a&Tusifomoem ESpf100 - omoemjyK'ora&Tusifomoemykdif
ajrmif;jrq&mawmf - ajrmif;jrq&mawmfbk&m;BuD;&mjynfhylaZmfyGJ -
BuKHawmifhBuKHcJ ylaZmfyGJ - 11 Budrfajrmuf omoemykdifq&mawmf
aMu;jrifq&mawmfbk&m; -- a&T[oFm oufawmf&SnfylaZmfyGJ -
a&T[oFmq&mawmfbk&m;&JU½kyfyGm; -- o*FZm q&mawmfbk&m;BuD;eJY
0ZD&m&mrq&mawmf - rkdif;aomufNrKdU ausmufeDawm&q&mawmfbk&m; --
t&d,r*¾if acsmif q&mawmfbk&m;BuD; -- yXmef;odyÜHq&mawmfBuD; --
usrf;jyKq&mawmf b'´EÅ auvmo - a&OD;NrKdUu omoemha&mif0g -
wyfukef;NrKdUu ylaZmfyGJ /
16/ or®w[kdcsDrif; ? rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;? puf 1950/ 200 pm?
"mwfykHrsm;? 16 pifwD/ 1 usyf 8 yJ/
rmwdum / or®w[kdcsDrif; -- jyifopfjynfokdY - e,fwumvSnfhjcif; --
yxr urÇmppfESifh [kdcsDrif; -- ppfNyD;azmufjyefa&;orm;BuD;rsm; --
pma&;q&m[kdcsDrif; -- aiGa&;aMu;a&; -- armfpukdokdY - w½kwfjynf wGif -
AD,uferfokdY - ulrifwef awmfvSefa&; -- ppftwGif; AD,ufrif; --
jynfolUawmfvSefa&; -- r[mrdwfwkdY vSnfhpm;ykH/
17/ tNidrfh ? yxrwGJ? rsufESmzkH;yef;csD 0if;armif/ rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&;?
Zlvkdif 1973/ 305 pm? ½kyfykHrsm;? 24 pifwD/ 6 usyf/
rmwdum / tNidrfh - OD;cspfzG,f? a':pdefokH - tNidrfhrif;orD; rpdefar -
106
qDausmfpdefwif - rpdefwifBuD; -- rpdefvkH - rtkH;pdef - rodef;~uG,f -
Mobmaomif; -- raiGNrKdif - Ouúvmrat;Munf -- ,k0wDjraomif; cif -
OMor,fwif - vSuav;pdef - '*kefcifvSMunf - bkef;BuDysH{,ifusL; --
tNidrfhñGefYaygif; -- uav; ESpfyg;oGm; -- tNidrfhwl&d,m - tNidrfh'kd; --
ywåvm; -- pnf;wD; -- tNidrfhyaveJYESJ - aMu;aemif - pE´,m; tNidrfhBuD;
-- Zmwfwkduf - pE´,m;rrBuD;/
18/ tNidrfh ? 'kwd,wGJ? rsufESmzkH;yef;csD ukdukdav;/ rEÅav;? vlxk-
BuD;yGm;a&;? atmuf 1973/ 302 pm? ½kyfykHrsm;? 24 pifwD/ 6 usyf/
rmwdum ? tNidrfhoDcsif; -- tNidrfhvljyuf - tNidrfhjyufvkH; --
tNidrfhrif;om; -- tNidrfhvljyufBuD;awG - jrefrmñGefYtNidrfh - tNidrfhobif
tvm;tvm
19/ atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH; ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf/ rEÅav;?
vlxk-BuD;yGm;a&;? 'D 1967/ 638 pm? ½kyfykHrsm;? 22 pifwD/ 7 usyf/
rmwdum / a,musfm;rif;orD;atmifAv - zkd;pdef - pdefuwkH;/
1? 2 / bmomjyef
20/ aumvpf ? arm&pf / pE´rmvm ? yxrwGJ ? bmomjyefol rtrm ?
rsufESmzkH;yef;csD bvkH / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; / Mo 1940 / 228 pm ?
18 pifwD / ++ (BuD;yGm;a&;vufa&G;pifpmtkyfeHygwf 15) tkyfa& 3500 ? 12
yJ/
21/ +++++++ / ++++++ ? 'kwd,wGJ ? bmomjyefol rtrm ?
rsufESmzkH;yef;csD bvkH / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; / puf 1940 / 203 pm
? 18 pifwD / ++ (BuD;yGm;a&;vufa&G;pifpmtkyfeHygwf 16) tkyfa& 3500 ?
12 yJ/
107
+++++++ / ++++++ ? bmomjyefol a':trm ? rsufESmzkH;yef;csD busif /
2 Budrf / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; / 1960 / 370 pm ? 18 pifwD /
22/ aumvpf ? arm&pf / jrefrmjynfwGifppfaq;cJhaom trItcif;rsm; ?
yxrwGJ ? bmomjyefol rtrm ? oydwfarSmuf ausmif;ol ? rsufESmzkH;yef;csD
armifarmifjr / &efukef ? BuD;yGm;a&; ? Ekd0ifbm 1938 / 271 pm ? 17 pifwD
/ ++ (BuD;yGm;a&;vufa&G;pif pmtkyfeHygwf 2) ? tkyfa& 3000 ? 12 yJ /
23/ +++++ / +++++++ ? 'kwd,wGJ ? bmomjyefol rtrm ? oydwfarSmuf
ausmif;ol ? rsufESmzkH;yef;csD armifarmifjr / &efukef ? BuD;yGm;a&; ? Ekd 1938
/ 176 pm ? 17 pifwD / ++ (BuD;yGm;a&;vufa&G;pif pmtkyfeHygwf 4) ?
tkyfa& 3000 ? 12 yJ /
+++++ / ++++++ ? 'kwd,wGJ ? bmomjyefol rtrm ? 2 Budrf / &efukef ?
BuD;yGm;a&; ? 1938 / 176 pm ? 17 pifwD / tkyfa& 2000 ? 12 yJ /
+++++ / ++++++ ? 3 Budrf / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; ? 1960 / 345
pm ? 18 pifwD / 2usyf /
]]aumvpfBuKHcJh&wJh Armjynf}} vkdY emrnfajymif;xkwfa0/
24/ pxa&mif; ? tifemvl0D / aiGESifhvufeuf ? bmomjyefol vlxka':trm
? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; ? ½kyfykHrsm;? 17
pifwD ? tkyfa& 3500 ? 2 usyf /
25/ pwkef; ? tmcsD*Ref / Nidrf;csrf;a&;okdY ? bmomjyefol vlxka':trm ?
rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf / rEÅav; ? vlxK+BuD;yGm;a&; ? 1953 / 271 pm
? 17 pifwD / 3 usyf /
26/ pEkd; ? t*¾g / b0csif;rwlonfh w½kwfjynf ? yxrwGJ ? bmomjyefol
vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD zkd;oHacsmif; / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; ?
Zef 1966 / 505 pm ? 22 pifwD / 5 usyf /
108
+++++ / +++++ ? 'kwd,wGJ ? bmomjyefol vlxka':trm ?
rsufESmzkH;yef;csD zkd;oHacsmif; / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; ? rwf 1966 /
509 pm ? 22 pifwD / 5 usyf /
27/ pwdef ? *efom / uGefjrLepfw½kwfjynftiftm;NyKdifyGJ ? bmomjyefol
vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD busif / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; ?
1946 ? 119 pm ? ½kyfykHrsm; ? 35_20 pifwD /
+++++ / +++++ ? yxrwGJ ? bmomjyefol vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD
busif / 2 Budrf / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; ? 1949 ? 324 pm ? 18
pifwD ? 2 usyf /
+++++ / +++++ ? 'kwd,wGJ ? bmomjyefol vlxka':trm ?
rsufESmzkH;yef;csD busif / 2 Budrf / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; ? 1949 ?
344 pm ? 18 pifwD ? 2 usyf /
29/ xkdif;0w¦Kwkdrsm; ? yxrwGJ ? bmomjyefol vlxka':trm ?
rsufESmzkH;yef;csD pkd;0if;Nidrf; / rEÅav; ? vlxk+BuD;yGm;a&; ? 'D 1992 / 257
pm ? 18 pifwD / tkyfa& 1000 ? 50 usyf ?
rmwdum ? yif + yÍÆif;avmif;vufu Mumyef; + awmausmif;q&m&JUokc +
rDcsD*efpmar;yGJwJhAsm; + b,foltokH;vkdovJ + txufvTmur*FvmyGJ +
wrvGefyGJpm;rsm; + wvSnfhwywf + um;wkdufrI + pufqkyf emMunf;rI +
&Gmawmf&Sif + tazray:wJhuav; + yef;a&mifaq;jym;av; ESpfjym; +
uRJacs;wykH + acsmif;½kd;xJ va&mifxkd;awmh
30/ xkdif;0w¦Kwkdrsm; (2) ? rsufESmzkH;yef;csD csrf;at; ? rEÅav; ? vlxk-
BuD;yGm;a&; ? ZGef 1993 ? 138 pm ? 16 pifwD ? tkyfa& 1000 ? 35 usyf /
rmwdum ? rD;eJYESvkH;om; + 'Da& 'Dajr + Adawm + pmcsKyf + rsKd; +
cGJpdwfukorI + a&ewforD;
109
31/ ar;vf ? pD½kduf / tkd,ef;uD;wkdY ? bmomjyefol a':trm ?
rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? az 2963 / 296
pm ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD / tkyfa& 3500 ? 2 usyf /
32/ &Gefeif ? csufpwm / awmfvSefwJhw½kwfjynf uRefawmfrSwfrdorQ ?
bmomjyefol vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf / rEÅav; ?
vlxk-BuD;yGm;a&; ? 'D 1979 / 334 pm ? ½kyfykHrsm; ? 22 pifwD / tkyfa&
3000 ? 25 usyf /
33/ 0gpDvkpfum; ? 0rf'g / oufwefYa&mif ? yxrwGJ ? bmomjyefol rtrm
? rEÅav; ? BuD;yGm;a&; ? atmuf 1945 / 148 pm ? 17 pifwD / 3 usyf /
34/ ----- / oufwefYa&mif ? 'kwd,wGJ ? bmomjyefol rtrm ? rEÅav; ?
BuD;yGm;a&; ? atmuf 1945 / 232 pm ? 17 pifwD / 4 usyf /
35/ t&SDa[; [D;Ekd; / *sKHESifhppfom; ? yxrykdif; ? bmomjyefol a':trm ?
rsufESmzkH;yef;csD tkef;vGif / uykdif(rEÅav;) ? BuD;yGm;a&; ? 1945 / 70 pm ?
17 pifwD / tkyfa& 3000 ? 1 usyf 25 qifh /
36/ tmz&du0w¦Kwkdrsm; ? bmomjyefol vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD
csrf;at; / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? atmuf 1989 / 284 pm ?
a&mifpkH"mwfykH ? 18 pifwD / tkyfa& 1500 ? 30 usyf /
2/ ed'gef;eJYtrSma&;wJh pmtkyfrsm;
110
pm ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD / (jynfaxmifpkwkdif;&if;om; vlrsKd;pk ykHjyifrsm;
trSwfpOf 44) tkyfa& 1000 ? 27 usyf /
39/ aumufoif; ? a&;ol rif;EG,f ? trSma&;ol vlxka':trm / &efukef ?
0if;o*Ðpmay ? 1980 /
40/ uRefawmfhpmwrf;?uRefawmht[rf;rsm; ? a&;ol vlxkOD;vS ? trSma&;ol
vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD ñGefYa0opf eJY rkwfokH / rEÅav; ? vlxk-
BuD;yGm;a&; ? 'D 1983 / 248 pm ? 18 pifwD / tkyfa& 3000 ? 12 usyf /
41/ uRefawmfqm;csuform; ? a&;ol vlxkOD;vS ? trSma&;ol vlxka':trm
? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? Mo 1986 /
326 pm ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD / tkyfa& 3000 ? 18 usyf /
41/ (u) ? q,fhESpfBuKd; 0w¦Kwkdrsm; ? a&;ol ae0if;jrifh ? trSma&;ol
vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD jrifharmifausmf ? tm;rmefopfpmay ? 1992 /
42/ w½kwfjynfay:rS Mu,feD ? a&;ol t*¾gpEkd; ? bmomjyefol wifaxG; /
trSma&;ol vlxka':trm ? &efukef ? yifra&pD; ? 1964 /
43/ a'gif;#Dumopf ? a&;ol rpöwmarmifrIdif; ? trSma&;ol vlxka':trm ?
rsufESmzkH;yef;csD tkef;vGif / 3 Budrf / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? ar 1968
/ 325 pm ? 18 pifwD / 2 usyf 50 jym; /
44/ ylwau ? pydef ? tDwmvsHoGm;rSwfwrf; ? a&;ol OD;Ncdrfh ? trSma&;ol
vlxka':trm ? a&Tukdif;om; ? odyÜHarmif0 ? rsufESmzkH;yef;csD atmifcspf /
rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? 1959 / 269 pm ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD / 2
usyf 50 jym; /
45/ ArmhpD;yGm;a&;ppfwrf; ? a&;ol armifpl;prf; ? trSma&;ol vlxka':trm /
rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? Mo 1954 / 304 pm ? 22 pifwD / tkyfa&
2000 ? 4 usyf ?
111
46/ bGdKif;aumuf#DumBuD; ? a&;olrpöwmarmifrIdif; ? trSma&;ol
vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf / 2 Budrf / rEÅav; ? vlxk-
BuD;yGm;a&; ? Ekd 1960 ? 365 pm ? 18 pifwD ? 2 usyf 50 jym; /
47/ rkd;a'0grvSa&T?olUb0ESifholU*Dw ? a&;ol cifoef;jrifh ? trSma&;ol
vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD csrf;at; / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? 'D
1988 / 332 pm ? ½kyfykHrsm; ? 21 pifwD / tkyfa& 2000 ? 40 usyf /
48/ armif&ifarmif rr,fr ? a&;ol *sdrf;pfvSausmf ? trSma&;ol
vlxka':trm / 2 Budrf / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? 1959 /
49/ rEÅav;eef;wGif;ykHjyifrsm; ? a&;ol zD;vf'ifa[m ? bmomjyefol
cifoef;jrifh ? trSma&;ol vlxka':trm ? rsufESmzkH; yef;csD atmifcspf /
rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? 268 pm ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD / 2 usyf /
49/ (u) ? rSefxJuopömESifh tjcm;uAsmrsm; ? a&;ol rsKd;jrifhaqG ?
trSma&;ol vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD rsKd;jrifhaqG ? rkd;rif;pmay ? az
1995 ? 186 pm ? 18 pifwD ? tkyfa& 1000 ? 70 usyf /
50/ &J&Jawmuf jrefrmvkyfief;&SifBuD;rsm; ? a&;ol ukda*s ? trSma&;ol
vlxka':trm / &efukef ? ppfonfawmfpmay ? rwf 1993 /
51/ a&Twav;umwGef; = Shwetalay Cartoon ? a&;ol b*av; ?
wnf;jzwfolESifh trSma&;ol awmom;eJY vlxka':trm / rsufESmzkH;yef;csD
b*av; / 2 Budrf / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? rwf 1969 / 110 pm ?
½kyfykHrsm; ? 23_28 pifwD / 5 usyf /
52/ vrif;w&muAsmrsm; ? a&;olMunfatmif ? trSma&;ol vlxka':trmeJY
wifrkd; ? rsufESmzkH;yef;csD 0if;az / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; / Ekd 1963 /
198 pm ? 18 pifwD ? tkyfa& 200 ? 2 usyf /
52/ u ? vlxkOD;vS&JU wkdif;&if;om;ykHjyifrsm; ? Folktales of Ludu U Hla ?
112
a&;ol vlxkOD;vS ? bmomjyefol K, Than Tun & Kathleen Forbes ?
trSma&;ol vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD ukdrmvm (jrefrmh½kd;&myef;csD) ?
vlxkBuD;yGm;a&;pmtkyfwkduf ? ZGef 1994 ? 150 pm ? 17 pifwD ? tkyfa&
1000 ? wefzkd; 45 usyf /
53/ olUxufuJ a&Tjynfpkd; nDykav;0w¦Kwkdrsm; ? a&;ol nDykav; ?
trSma&;ol vlxka':trm ? OD;okc ? cifaqGOD; ? rsufESmzkH;yef;csD nDykav; /
rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? rwf 1989 / 300 pm ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD /
tkyfa& 1000 ? 25 usyf /
54/ aoG;csif;om;csif;ykHjyifrsm; ? jyKpkol vlxkOD;vS ? trSma&;ol
vlxka':trm ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf / rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ?
Mo 1992 / 108 pm ? ½kyfykHrsm; ? 20 pifwD / -
(jynfaxmifpkwkdif;&if;om;vlrsKd;pkykHjyifrsm; trSwfpOf 45) tkyfa& 1000 ? 35
usyf /
54/ u ? tem;rnDBwd*H0w¦Kwkdrsm; ? a&;ol 0if;0if;jrifh (eef;awmfa&SU) ?
trSma&;ol vlxka':trm ? ZGef 1995 ? 312 pm / 18 pifwD ? tkyfa& 500 ?
80 usyf /
3/ acgif;BuD;rsm;
3 ? 1 / vlxk*sme,facgif;BuD;rsm;
vlxk*sme,feJY vlxkowif;pm wNyKdifwnf; xkwfa0aeckdufrSm vlxkOD;vSu
yk'fr 5eJY axmifxJa&mufae (27 atmufwkdbm 1953 - 14 Zefe0g&D
1957)wJhtcg vlxk*sme,facgif;BuD;awGukd vlxk a':trm a&;ygw,f/
55/ urÇmYuav;oli,frsm;aeY ? vlxk*sme,f ? rSwf 50 (1 ZGef 1954) pm 1
113
56/ urÇmYa&;&mESifh uif;uGmí rjzpfaom Armha&;&m ? vlxk*sme,f ? rSwf
75 ( 1 Zlvkdif 1956) pm 1
57/ uREkfyfwkdY\ vkHNcKHa&;ESifhNidrf;csrf;a&; ? vlxk*sme,f ? rSwf 51 ( 1 Zlvkdif
1954) pm 1
58/ ckdifNrJaomcspfMunfa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;twGufvrf;p ? vlxk*sme,f ?
rSwf 58 ( 1 azazmf0g&D 1955) pm 55
59/ wBudrfxyfí wdkufwGef;OD;pkdY ? vlxk*sme,f ? rSwf 80 ( 'DZifbm 1956)
pm 1
60/ w½kwf Arm ESpfjynfaxmifcspfMunfa&; wnfNrJygap ? vlxk*sme,f ?
rSwf 56 ( 1 'DZifbm 1954) pm 1
61/ wkd;ízdESdyfcsKyfcs,fvmrIrsm; ? vlxk*sme,f ? rSwf 53 ( 1 pufwifbm
1953) pm 1
62/ wefzkd;jzwfrjzpfonfh tawGUtBuKH ? vlxk*sme,f ? rSwf 60 ( 27 rwf
1955) pm 1
63/ awGUqkHaqG;aEG;jcif;jzifhajyNidrf;onf ? vlxk*sme,f ? rSwf 52 ( 1
Mo*kwf 1954) pm 1
64/ 20 &mpkESpf\ 'kwd,ykdif; ? vlxk*sme,f ? rSwf 59 ( 1 rwf 1955) pm
1
65/ ay:vmonfhjyóemw&yf ? vlxk*sme,f ? rSwf 79 ( Ekd0ifbm 1956)
pm 1
66/ ykdrkdíodem;vnfa&;rS cspfMunfa&;okdY ? vlxk*sme,f ? rSwf 66 (
atmufwkdbm 1955) pm 1
67/ jynfolUckH½kH;0ifvQif jynfolUtqkH;tjzwfudk vufcHyg ? vlxk*sme,f ?
rSwf 55 ( 1 Ekd0ifbm 1954) pm 1
114
68/ jynfolUpmqkd ? vlxk*sme,f ? rSwf 44 ( 'DZifbm 1953) pm 1
69/ jynfolUnDñGwfa&;ESifhtrsKd;om;vGwfvyfa&; ? vlxk*sme,f ? rSwf 48 (
27 rwf 1954) pm 1
70/ jynfolwkdYu jyif;jypGm awmif;qkdMupkdY ? vlxk*sme,f ? rSwf 77 (
pufwifbm 1956) pm 1
71/ jynfolwkdYawmifhwonfh BuD; 4 BuD;awGUqkHa&; ? vlxk*sme,f ? rSwf 63
(Zlvkdif 1955) pm 1
72/ jynfolwkdYt"dXmefjyK&OD;rnf ? vlxk*sme,f ? rSwf 72 ( rwf 1956) pm
1
73/ jyefvnfn§dEIdif;Ekdifygap ? vlxk*sme,f ? rSwf 78 ( atmufwkdbm
1956) pm 1
74/ ArmhNidrf;csrf;a&;BuKd;yrf;rIukd urÇmu todtrSwfjyKNyD ? vlxk*sme,f ?
rSwf 57 ( 1 Zefe0g&D 1955) pm 1
75/ ArmwjynfaxmifvkH;rS vli,fxkokdY ? vlxk*sme,f ? rSwf 68 ( 'DZifbm
1955) pm 1
76/ Armvkyfom;xkESifhara'; ? vlxk*sme,f ? rSwf 73 ( 1 ar 1956) pm 1
77/ Armtcsif;csif; rsufESmcsif; qkHMuyg ? vlxk*sme,f ? rSwf 64 ( Mo*kwf
1955) pm 1
78/ rdcifESifhuav;oli,frsm;aeY ? vlxk*sme,f ? rSwf 62 ( ZGef 1955) pm
1
79/ rD;ab;ESifhjynfol ? vlxk*sme,f ? rSwf 57 ( rwf 1954) pm 1
80/ ara'; ? vlxk*sme,f ? rSwf 61 ( 1 ar 1955) pm 1
81/ ,aeYuREkfyfwkdYbmvkyfMurnfenf; ? vlxk*sme,f ? rSwf 65 (
pufwifbm 1955) pm 1
115
82/ vlUorkdif;wGifarmfuGef;wifaeY ? vlxk*sme,f ? rSwf 49 ( 1 ar 1954)
pm 1
83/ vlxkuawmif;qkdonfhjynfwGif;Nidrf;csrf;a&; ? vlxk*sme,f ? rSwf 71 (
rwf 1956) pm 1
84/ vrf;cGwGif &yfaeí rjzpfNyD ? vlxk*sme,f ? rSwf 54 ( 1 atmufwkdbm
1954) pm 1
85/ vGyfvyfpGm a&;om;ykHESdyfxkwfa0cGifh ? vlxk*sme,f ? rSwf 74 ( ZGef
1956) pm 1
86/ vGyfvyfa&;ukd;ESpfjynfhppfwrf; ? vlxk*sme,f ? rSwf 81 ( Zefe0g&D
1957) pm 1
87/ odem;vnfa&;nDñGwfa&; ? vlxk*sme,f ? rSwf 43 ( Ekd0ifbm 1953)
pm 1
88/ oDwif;uRwfavNyD ? vlxk*sme,f ? rSwf 67 ( Ekd0ifbm 1955) pm 1
89/ oHCmtm; bk&m;aomfrS rqefom ? vlxk*sme,f ? rSwf 71 (
azazmf0g&D 1956) pm 1
90/ temwjcm; aq;wjcm; ? vlxk*sme,f ? rSwf 76 ( Mo*kwf 1956) pm 1
91/ trsKd;om;vGwfvyfa&;Ncdrf;ajcmufrIBuD; ? vlxk*sme,f ? rSwf 45 (
Zefe0g&D 1954) pm 1
92/ trsKd;om;taygif;okdY jynfolUarwåm&yfcHcsuf ? vlxk*sme,f ? rSwf 69 (
Zefe0g&D 1956) pm 1 ? 22
93/ t½IH;r&Sd tjrwfBuD;jzpfap&rnf ? vlxk*sme,f ? rSwf 46 ( azazmf0g&D
1954) pm 1
116
3 ? 2 / vlxkowif;pmacgif;BuD;rsm;
vlxkowif;pm t,f'DwmcsKyf a&TOa'gif;eJY vlxkOD;vSwkdYu
yDuif;rSmusif;ywJh tm&SeJY ypdzdwfEkdifiHrsm;qkdif&m urÇmYNidrfcsrf;a&; uGefz&ifh
(pufwifbm 1952 - Ekd0ifbm 1952)ukd wufa&mufaepOfrSm
vlxkowif;pmacgif;BuD;rsm;ukd vlxka':trm a&;ygw,f/
vlxkowif;pmrSm ]]jyLapmxD;}} acgif;BuD;twGuf yk'fr 124 ^ u eJY
q&mBuD;a&TOa'gif; xdef;odrf;cHae&wJhumv (10 ar 1956 - 30
pufwifbm 1956)rsm;rSmvnf; vlxkowif;pm acgif;BuD;ukd vlxka':trm
a&;ygw,f/
117
108/ pum;rkdYqkd ? (30 pufwifbm 1955) pm 3
109/ pmoifausmif;awG zGifhMuNyD ? (19 ar 1956) pm 3
110/ pm;yGJay:wGifaoewfwifí raqG;aEG;ESifh ? (8 Mo*kwf 1956) pm 3
111/ pl;tufwl;ajrmif;ta&; ? (30 Zlvkdif 1956) pm 3
112/ apmifhMunfhaeonf ? (24 Mo*kwf 1956) pm 3
113/ ppf~uGif;ukd &Sif;ypfa&; ? (19 pufwifbm 1956) pm 3
114/ ppfjyifqifa&;orm;awG tvkdr&Sd ? (15 pufwifbm 1956) pm 3
115/ ppfyGJtaMumif; ppfom;todqkH; ? (27 ZGef 1956) pm 3
116/ pdwf0ifpm;bG,frdefYcGef; ? (25 ZGef 1956) pm 3
117/ qkdAD,uf*syefNidrf;csrf;a&;pmcsKyf ? (16 Mo*kwf 1956) pm 3
118/ qkdAD,uftm&yfqufqHa&; ? (26 ZGef 1956) pm 3
119/ qefpufykdifrsm;\ oydwfBuD; ? (2 ar 1956) pm 3
120/ nLuvD,mvufeufrsm;prf;oyfrI&yfyg ? (29 ZGef 1956) pm 3
121/ wu,fwef;ajz&Sif;MupkdY ? (21 ar 1956) pm 3
122/ wBudrfowday;vkduf&jyefonf ? (3 pufwifbm 1956) pm 3
123/ wckwnf;aomxGufayguf ? (18 pufwifbm 1956) pm 3
124/ w&m;oavm ? (31 ar 1956) pm 3
125/ w½kwfjynfESifhtwlwnfaea&; ? (9 ZGef 1956) pm 3
126/ w½kwfjynfESifhtm&yfEkdifiHrsm; ? (29 ar 1956) pm 3
127/ w½kwfArmcspfMunfa&; ? (2 Mo*kwf 1956) pm 3
128/ wuúokdvfwm0efcHrsm;okdY ? (24 Zlvkdif 1956) pm 3
129/ 11 ESpfjynfh [D½kd&SD;rm;aeY ? (6 Mo*kwf 1956) pm 3
130/ xDukdomykdírJvmvdrfhOD;rnf ? (20 pufwifbm 1956) pm 3
131/ 'Da&tvm;wufaeykH ? (23 pufwifbm 1956) pm 3
118
132/ "eo[m,yl;wGJjyefwrf; ? (9 Zlvkdif 1956) pm 3
133/ aeYaphaeNyDjzpfonfh ukdvkdeDpepfqkd; ? (21 ZGef 1956) pm 3
134/ eef&SefuRef;ta&; ? (22 ZGef 1956) pm 3
135/ aESmifBuKd; ygryg wcgxyfí jrif&jyefNyD ? (27 Zlvkdif 1956) pm 3
136/ yrnwnDvmcHokdY ? (28 Mo*kwf 1956) pm 3
137/ ygupöweftpkd;&opf ? (14 pufwifbm 1956) pm 3
138/ yDyDjrnfjrnfaxmufcHyg ? (15 Mo*kwf 1956) pm 3
139/ ay;um;ay;\ r&yg ? (20 Zlvkdif 1956) pm 3
140/ ykdíqkd;vmaom em*ta&; ? (28 ZGef 1956) pm 3
141/ ayguf½IH;jzpf&NyD ? (6 Zlvkdif 1956) pm 3
142/ yifv,ful;oabFmvkyfief; ? (8 ZGef 1956) pm 3
143/ jyif;jyaomwrf;wcsuf ? (13 ZGef 1956) pm 3
144/ jyif;xefaomajrivsif ? (18 Zlvkdif 1956) pm 3
145/ jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;vrf;pOf 2 &yf ? (25 pufwifbm 1956) pm 3
146/ jynfolUvTwfawmfwGif;rS arwåmw&m; ? (7 pufwifbm 1956) pm 3
147/ Armhvufa0SYESifh vmrnfhtkdvHypf ? (21 Mo*kwf 1956) pm 3
148/ AkdvfcsKyfwkdYusqkH;onfhaeY ? (19 Zlvkdif 1956) pm 3
149/ b0ukd t½IH;ay;olrsm;okdY ykdí axmufyHhpkdY ? (11 pufwifbm 1956)
pm 3
150/ bmwmpepfESifhArmhvGwfvyfa&; ? (7 ZGef 1956) pm 3
151/ bmvkyfMurvJ ? (12 pufwifbm 1956) pm 3
152/ b,folawGu Ncdrf;ajcmufovJ ? (25 Mo*kwf 1956) pm 3
153/ rMunfvifaomtem*wf ? (2 ZGef 1956) pm 3
154/ rl 2 rlESifh tcsKyftjcmtmPm ? (23 Mo*kwf 1956) pm 3
119
155/ rJvbkef; tkdvHypf ? (28 pufwifbm 1956) pm 3
156/ rufx&pfatmifpm&if;awG xGufawmhrnf ? (4 ZGef 1956) pm 3
157/ rifZDrpf&Sif ? (29 Mo*kwf 1956) pm 3
158/ rpöwmae½l;ESifh vef'efuGefz&ifh ? (10 Mo*kwf 1956) pm 3
159/ rnfolrQ rprf;oyfpwrf;[k aMunmyg ? (12 Zlvkdif 1956) pm 3
160/ rEÅav;ESifh jrLeDpy,f ? (4 Mo*kwf 1956) pm 3
161/ ref;jrL trIxrf;rsm;ta&; ? (17 pufwifbm 1956) pm 3
162/ rdef;rwkdYtcGifhta&; ? (26 pufwifbm 1952) pm 3
163/ rEÅav;NrKdUwGif;vrf;rsm; ? (17 Mo*kwf 1956) pm 3
164/ ,ckESpf 0gqkdvjynfh ? (21 Zlvkdif 1956) pm 3
165/ ,aeY*syefjynf ? (25 pufwifbm 1952) pm 3
166/ ,aeYjynfolUaq;½kHrsm; ? (20 ZGef 1956) pm 3
167/ ,aeYtar&duef ? (22 Mo*kwf 1956) pm 3
168/ ,lbDatat ? (3 Zlvkdif 1956) pm 3
169/ a&ab;ukd txl;owdxm;Mu&ef ? (5 Zlvkdif 1956) pm 3
170/ &JESifh 0efxrf;pdwf ? (5 ZGef 1956) pm 3
171/ &efpG,f&efokwfukdEIwfypfEkdifrSat;rnf ? (27 Mo*kwf 1956) pm 3
172/ &,fp&mjzpfatmif rvkyfoifh ? (14 Mo*kwf 1956) pm 3
173/ vlemrsm;rcHcsNyD ? (28 Zlvkdif 1956) pm 3
174/ vlESifht*FgN*Kdvf ? (4 pufwifbm 1956) pm 3
175/ vlrsKd;pka&G;aumufyGJ ? (21 ar 1956) pm 3
176/ vlowf0g'pGefYvTwfMu ? (30 ZGef 1956) pm 3
177/ vlUorkdif;\BuKH&cJaom tkH~uGrIBuD;w&yf ? (18 Mo*kwf 1956) pm 3
178/ vlUtajrmufqHrsm; ? (24 pufwifbm 1952) pm 3
120
179/ avaMumif;twwf ? (1 Mo*kwf 1956) pm 3
180/ avwyfrawmfaeYzdwfMum;csuf ? (30 ar 1956) pm 3
181/ av,mOfc&D pdwfcs&a&; ? (13 Mo*kwf 1956) pm 3
182/ avmjynfolokdY ? (11 Mo*kwf 1956) pm 3
183/ vufeufavQmhaygha&; ,aeYtajctae ? (1 ZGef 1956) pm 3
184/ vGwfvyfa&;ay;&rnf ? (6 ZGef 1956) pm 3
185/ owdBuD;pGm&SdbkdYvkdNyD ? (9 Mo*kwf 1956) pm 3
186/ orwtkdufqifa[mif0g ? (13 Zlvkdif 1956) pm 3
187/ omoem 2500 ESifh Arm ? (23 ar 1956) pm 3
188/ oD[kdVf - owd ? (18 ZGef 1956) pm 3
189/ olvQkKdawGukdowdxm; ? (30 Mo*kwf 1956) pm 3
190/ ao'Pftjypf ? (12 ZGef 1956) pm 3
191/ oufomacsmifcsda&;jzpfrnfavm ? (16 Zlvkdif 1956) pm 3
192/ okH;buftjrif ? (12 ar 1956) pm 3
193/ tcsKyfusw&m;cHrsm; ? (19 ZGef 1956) pm 3
194/ tajccHjrefrmbmom ? (11 ZGef 1956) pm 3
195/ tpkd;&opf\0g' ? (15 ZGef 1956) pm 3
196/ tar&duef\ wynfhcHrI ? (10 pufwifbm 1956) pm 3
197/ trSwfrxifa~uG&Smonfh Mu,fwyGifh (jrajcusif; raiGNrKdif) ? (26
pufwifbm 1956) pm 3
198/ t&m&SdBuD;rsm;odatmif rnfokdYjyKMurnfenf; ? (7 Zlvkdif 1956) pm 3
199/ t½kyfqkd;aomtzrf;tqD; ? (5 pufwifbm 1956) pm 3
200/ ta&SUawmiftm&SEkdifiHrsm; ? (31 Mo*kwf 1956) pm 3
201/ touf 120 ausmf &Snfapa&; ? (1 pufwifbm 1956) pm 3
121
202/ toQifOD;0dpm&okdY ? (22 pufwifbm 1956) pm 3
203/ tm&Stmz&duausmif;om;nDvmcH ? (14 ar 1956) pm 3
204/ tm;rusbJaernfr[kwfay ? (7 Mo*kwf 1956) pm 3
205/ tD*spfuomatmifyGJcHvdrfhrnf ? (31 Zlvkdif 1956) pm 3
206/ tD'iftpkd;&\ rvdr®mrIrsm; ? (15 ar 1956) pm 3
207/ at;csrf;pGmajyvnfrnfhtvm;tvm ? (20 Mo*kwf 1956) pm 3
208/ tkd;eif;cGufeif;tar&duef ? (16 ZGef 1956) pm 3
209/ t,f*sD;&D;,m;ta&; ? (26 ar 1956) pm 3
210/ t,f'DwmcsKyfa&TOa'gif;zrf;onfhudpö ? (11 ar 1956) pm 3
4/ aqmif;yg;rsm;
4 ? 1 / c&D;oGm;
211/ urmau;u a&vkyfom; ? ½Iaxmifh ? trSwf 49 ( 1 {NyD 1971) pm
9-10 ?
212/ uRefrjrifawGUcJh&aom uav;rsm;tzkdY pmtkyfxkwfa0&mXme ?
vlxk*sme,f ? rSwf 43 (Ekd0ifbm 1953) pm 30-35
213/ w½kwfjynfwGif rD;&xm;ESifh c&D;oGm;cJhpOfu ? vlxk*sme,f ? rSwf 96
('D 1954) pm 10-11 ? 22 ? 28 /
214/ w½kwfjynf rD;&xm;ay:0,f ? vlxk*sme,f ? rSwf 83 (puf 1957) pm
5-6 ?
w½kwfbkef;awmfBuD;ausmif;rsm;okdY a&mufcJhpOfu ? vlxk*sme,f ? rSwf 49
(ar 1954) pm 11? 32
215/ awmifom ? pE´mr*¾Zif; ? rSwf 149 (ar 1985) pm 12-16 ? 46
122
216/ xef;awmifol ? vkHrav;r*¾Zif; ? wGJ 5 trSwf 3 ? (rwf 1989) pm
104 - 106
217/ a':BuD;pkd;wkdY&GmokdY ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? (Zefe0g&D 1986) pm 53 - 56
218/ ----- ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? (azaz:0g&D 1986) pm 105 - 109
219/ ----- ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? (rwf 1986) pm 43 - 47
220/ ebwfBuD;&Gmu vlxkausmif; ? ½Iaxmifh*sme,f ? rSwf 51 (ar 1971)
pm 6 - 8 ? 10 /
221/ ewfa&uef ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 26 (azaz:0g&D 1987) pm 126 -
129
222/ -----(2) ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 27 (rwf 1987) pm 68 - 71
223/ -----(3) ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 28 ({NyD 1987) pm 61 - 64
224/ -----(4) ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 29 (ar 1987) pm 74 - 76
225/ ycef;ewfyGJokdY ? pE´m ? rSwf 184 (Zlvkdif 1984) pm 36 - 40
226/ ----- ? pE´m ? rSwf 185 (Mo*kwf 1984) pm 20 - 24
227/ ----- ? pE´m ? rSwf 186 (pufwifbm 1984) pm 14 - 15
228/ yxrqkH;tBudrfvkyfwJhyGJ ? yef½kyfpkHr*¾Zif; ? (azaz:0g&D 1988) pm 77
- 80 /
229/ yGJawmfukdoGm;Mur,fvkdY ? vlxk*sme,f ? rSwf 42 ? (atmufwkdbm
1953) pm 3 ? 37 - 39 /
230/ rnDrQaom wkd;wufjcif; ? uarÇmZr*¾Zif; ? 1987 - 88 ? pm 25 -
28
231/ armfpukdwd&pämef½kHrS acG;jcaoFhESifhusm; ? vlxk*sme,f ? rSwf 44
('DZifbm 1953) pm 12 - 14 /
232/ a&&Sm;vSwJh uHNrJZ*srf; ? ½Ir0 ? wGJ 26 ? rSwf 301 ? ({NyD 1973) pm
123
33 - 40 ? 172 - 183
233/ vufayGUtdwfaysmufwJhyGJ ? vlxk*Sme,f ? rSwf 45 ? (Zef 1953) pm 28
- 30 /
234/ vIyf&Sm;EkdifawmhNyDjzpfaom&JwkdufBuD; ?
csufjynfwGif;&Sdcsm;&fbmPDwm;rif; &JwkdufBuD;twGif;rS ya'o&mZfacwf
jrifuGif;rsm; / vlxk*sme,f ? (rwf 1950) pm 14 - 16 ? 25 /
235/ ----- ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 425 ? (ar 1980)
236/ ----- ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 426 ? (ZGef 1980)
237/ ----- ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 427 ? (Zlvkdif 1980)
238/ ----- ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 428 ? (Mo*kwf 1980) pm 175 -
180
239/ ----- ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 429 ? (pufwifbm 1980) pm 59
- 61
240/ owif;BuD;onfh csif;wGif;c&D; ? aoG;aomuf ? rSwf 430
(atmufwkdbm 1980) pm 43 - 48
241/ tnmolrsm;yifv,foGm; ? pE´m ? rSwf 177 ('DZifbm 1983) pm 27 -
30
242/ ----- ? pE´m ? rSwf 178 (Zefe0g&D 1984) pm 8 - 15
243/ ----- ? pE´m ? rSwf 179 (azazmf0g&D 1984) pm 29 - 34
244/ ----- ? pE´m ? rSwf 180 (rwf 1984) pm 18 - 21
245/ ----- ? pE´m ? rSwf 181 ({NyD 1984) pm 181 - 190
246/ ----- ? pE´m ? rSwf 182 (ar 1984) pm 26 - 32
247/ ----- ? pE´m ? rSwf 169 ({NyD 1983) pm 25 - 38
248/ ----- ? pE´m ? rSwf 170 (ar 1983) pm 9 - 15
124
249/ ----- ? pE´m ? rSwf 171 (ZGef 1983) pm 19 - 22
250/ ----- ? pE´m ? rSwf 172 (Zlvkdif 1983) pm 26 - 30
251/ ----- ? pE´m ? rSwf 173 (Mo*kwf 1983) pm 22 - 26
252/ ----- ? pE´m ? rSwf 174 (pufwifbm 1983) pm 40 - 43
253/ ----- ? pE´m ? rSwf 175 (atmufwkdbm 1983) pm 38 - 43
254/ ----- ? pE´m ? rSwf 176 (Ekd0ifbm 1983) pm 31 - 36
255/ tr,frifhbefaumufNrKdUawmf ? vlxk*sme,f ? rSwf 40 ? (Mo*kwf
1953) pm 16 -18 /
256/ ta&SU*smreDowif;pmynm r[mXmea&mufcJhpOfu ?
ukd,fawGUowif;pmynm ? &efukef ? yif;,pmay ? 1962 ? pm 413 - 438
4 ? 2 / pme,fZif;
257/ yxr[Hom0wD ? [Hom0wDowif;pm (tcsyfykd) ? (1 atmufwkdbm
1969) ? pm C ? "mwfykH
----- / a&Tr*¾Zif; ? wGJ 3 ? rSwf 1 ? (ZGef 1995) pm 70 - 71
258/ r*¾Zdefav;wapmif ? ½Ir0 ? wGJ 24 ? rSwf 274 (ZGef 1970) pm 70 -
104 ?
----- ? a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;rsm; ? rsufESmzkH;yef;csD ukdukdav; /
rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? Zlvkdif 1975 / 315 pm ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD
/
259/ NrKdUe,fr*¾Zif;&JUwefzkd; ? armfvkdufr*¾Zif; / 'DZifbm 1989 /
260/ vGrf;rdygw,f ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 2 ? (azazmf0g&D 1985) pm 75
261/ owif;pm ? vlxk*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 3 (1 pufwifbm 1950) ? pm
20 - 24
125
262/ owif;pma[mif; ? *sme,fa[mif; ? jynfolwkdY\pum;jyef ? rEÅav; ?
[Hom0wDowif;pmwkduf / 1970 ? pm 46 - 52
263/ owif;axmufAdrmef ? rkd;*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 12 (Zef 1993) pm
105 - 108 /
264/ owif;a[mif; ? rEÅav;q&mtwwfoifodyÜHESpfvnfpmapmif ? 1965
? pm 148 - 154 /
----- ? a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;rsm; ? rsufESmzkH;yef;csD ukdukdav; /
rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? Zlvkdif 1975 / 315 pm ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD
/
4 ? 3 / pmaya&;&m
265/ uav;rsm;tzkdY pmaywJh ? vlxk*sme,f ? rSwf 31 (Ekd0ifbm 1952) pm
8-9/
266/ urÇmYtBuD;qkH;pmtkyf ? vlUrdwfaqGpmtkyf ? rEÅav; ? vlxk -
BuD;yGm;a&; ? ar 1973 ? "mwfykHrsm; / 416 pm / 21 pifwD ?
267/ *EÅ0ifrSm &Sm;r,fhpmtkyf ? awmf0if*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 3 (rwf
1994) pm 94 - 97 ?
268/ pmrSefatmifa&;MupkdY ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 1 ? (pufwifbm
1994) pm 29 - 31 ?
269/ pma&;Muw,fqkdwm ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 2 (atmufwkdbm
1994) pm 57 - 59 /
270/ pmtkyfqkdifu vl0ifvlxGuf (1) ? tawG;tjrif ? rSwf 75 ? (Zefe0g&D
1992) pm 100 - 103 /
271/ -----(2) ? tawG;tjrif ? rSwf 76 ? (azazmf0g&D 1992) pm 120 -
126
121 /
272/ -----(3) ? tawG;tjrif ? rSwf 77 (rwf 1992) pm 125 - 130
273/ -----(4) ? tawG;tjrif ? rSwf 80 (ZGef+Zlvkdif 1992) pm 40 - 43
274/ -----(5) ? tawG;tjrif ? rSwf 82 (pufwifbm 1992) pm 97 -
100
275/ -----(6) ? tawG;tjrif ? rSwf 83 (atmufwkdbm 1992)
276/ -----(7) ? ukd,fykdifpmtkyfpiform; ? tawG;tjrif ? rSwf 84
(Ekd0ifbm 1992) pm 90 - 93
277/ -----(8) ? pmMunfhwkdufwckxDaygufjcif; ? tawG;tjrif ? rSwf 85 ?
('DZifbm 1992) pm 8 - 11
278/ -----(9) ? *sme,fawGvlzwfrsm;vSw,f ? tawG;tjrif ? rSwf 86
(Zefe0g&D 1993) pm 106 - 107
279/ -----(10) wrf;waeMuwJh pmtkyfa[mif;rsm; ? tawG;tjrif ? rSwf
88 ? (rwf 1993)
280/ -----(11) ckrSxGufvmwJh pmtkyf 2 tkyf ? tawG;tjrif ? rSwf 89
({NyD 1993) pm 17 - 20
281/ -----(12) acwfay:pmtkyfrsm; ? tawG;tjrif ? rSwf 90 (ar 1993)
pm 14 - 16
282/ -----(13) owif;pmrsm;tñTef; 2 tkyf ? tawG;tjrif ? rSwf 91
(ZGef 1993) pm 13 - 16
283/ -----(14) ? tawG;tjrif ? rSwf 92 ? (Zlvkdif 1993)
284/ -----(15) t&yfom;vnf;zwfoifhwJhpmtkyf ? tawG;tjrif ? rSwf
94 (pufwifbm 1993) pm 17 - 19
285/ -----(16) ta&mif;&qkH; pm 2 tkyf ? tawG;tjrif ? rSwf 95
127
(atmufwkdbm 1993) pm 94 - 96
286/ -----(17) jrefrm-t*Fvdyftbd"mef ? tawG;tjrif ? rSwf 96
(Ekd0ifbm 1993) pm 20 - 22
287/ -----(18) ynmoifMum;a&; tulpmtkyfrsm; ? tawG;tjrif ? rSwf
101 ? (ZGef 1994)
288/ -----(19) umwGef;aygif;csKyfpmtkyfrsm; ? tawG;tjrif ? rSwf 102 ?
(Zlvkdif 1994) pm 29 - 31
289/ -----(20) aq;vdyfeJYpme,fZif; ? tawG;tjrif ? rSwf 103 ?
(Mo*kwf 1994) pm 17 - 19
290/ -----(21) jrawmifomoem ESpf 100 jynfhorkdif; ? tawG;tjrif ?
rSwf 104 (pufwifbm + atmufwkdbm 1995) pm 69 - 72
291/ -----(22) vGrf;olwkdYpm ? tawG;tjrif ? rSwf 105 (Ekd0ifbm 1994)
pm 38 - 41
292/ -----(23) pmtkyfaumif;av; wtkyf ? tawG;tjrif ? rSwf 106
(azazmf0g&D 1995) pm 17 - 19
293/ -----(24) Aef;armfwifatmif&JUvuf&mwtkyf ? tawG;tjrif ? rSwf
111 (ar 1995) pm 22 - 23
294/ -----(25) &Gufykef;oD;av;vkyfaevkdYrjzpfawmhwJhudpö? tawG;tjrif ?
rSwf 112 ? (ZGef 1995) pm 96 - 98
295/ -----(26) acwfpma&;q&mrsm;taMumif; waphwapmif; ?
tawG;tjrif ? rSwf 114 (Mo + puf 1995) pm 96 - 98 /
296/ rBuKdufwJhpum;vkH; tokH;tEIH;rsm; ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 6 ?
(azazmf0g&D 1995) pm 39 - 40
297/ jrefrmpum; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 31 (Zlvkdif 1987) 41 - 43
128
298/ a&;p&mawGaygvkdufygbd ? ½Iaxmifh*sme,f rSwf 59 ? (pufwifbm
1970) pm 8 - 9 ? 18 /
299/ &Srf;ajrvwfu wkdif;&if;om;uAsm ? [Hom0wDowif;pm ? 6 'DZifbm
1971 ? pm 2
300/ [kdcsDrif;\ tusOf;axmifu ykavGoH uAsmrsm; ? vlxkowif;pm ?
(12 {NyD 1966)
301/ tEkynmpmtkyfawGukd bm&nf&G,fcsufeJYa&;ovJ ? pmay*sme,f ?
trSwf 5 (ZGef 1989) pm 121 - 125 /
302/ tw¦KyÜwådpmay ? paepmay0kdif; ? rEÅav; ? [Hom0wDowif;pmwkduf ?
1976 ? pm 57 - 66
303/ tw¦KyÜwåda&;r,fqkd&if ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 5 (Zefe0g&D
1995) pm 43 - 46
304/ tw¦KyÜwådta&;aumif; ? ½Ir0 ? (ar 1987) ? 71 - 72
4 ? 4 / pD;yGm;a&;
305/ jrefrmhuRef;om; ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 5 (atmufwkdbm 1993)
pm 38 - 41
306/ jrefrmhqifzrf;enf;rsm; ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 7 ('DZifbm ?
Zefe0g&D - 1993-94) pm 100 - 103
307/ jrefrmhopfawm&JUtBuD;qkH;&wemqif ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 6
(Ekd0ifbm 1993) pm 112 - 115
308/ jrefrmhopfawm&wem ? tckacwfqifzrf;enf; ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ?
rSwf 8 ? (azazmf0g&D 1994) pm 114 - 117
----- ? &Sm;&Sm;yg;yg; qiftrsKd;tpm;rsm; ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 9
129
(rwf 1994) pm 20 - 23
309/ jrefrmhom;a&zdeyf ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 11 (ar 1994) pm 90 -
94
310/ vufzufajcmufvkyfief; ? "er*¾Zif; ? wGJ 2 (Zefe0g&D 1992) pm 128
- 135
311/ vufzufajcmufvkyfief; ? vufzufcl;orm; ? "er*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf
9 (azazmf0g&D 1992) pm 62 - 67
312/ vufzufvkyfief; ? "er*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 6 (atmufwkdbm 1991)
pm 152 - 154
313/ oeyfzufvkyfief; (2) ? "er*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 5 (pufwifbm
1991) pm 154 - 158
4 ? 5 / aps;eJYyGJawmfaps;
314/ aps; ? rEÅav;wuúokdvfESpfvnfpmapmif ? (1969 - 70) pm 202 -
237 /
----- ? pE´mr*¾Zif; ? rSwf 25 ({NyD 1971) pm 153 - 158 /
----- ? a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;rsm; ? rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ?
1975 ? pm 100 - 115 /
315/ aps;bk&m;yGJac:wJh ajrmifbk&m;yGJBuD; ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 1 (ZGef
1993) pm 136 - 139
316/ 12 yGJ aps;onf ? "er*¾Zif; ? wGJ 3 ? rSwf 8 (Zefe0g&D 1993) pm 96
- 98
317/ yckuúLoD[kdVf&Sifbk&m;yGJawmf ? "er*¾Zif; ? wGJ 3 ? rSwf 10 (rwf
1993) pm 96 - 98
130
318/ rvGefaps;u aps;aumuf ? "er*¾Zif; ? wGJ 3 ? rSwf 2 (Zlvkdif 1992)
pm 80 - 84
319/ rvIdifyef;tkdifa&TrkaXmbk&m;yGJ ? "er*¾Zif; ? wGJ 3 ? rSwf 9 (azazmf0g&D
1993) pm 134 - 137
320/ rEÅav;u rvGefaps; ? "er*¾Zif; ? wGJ 3 ? rSwf 1 ? (ZGef 1992) pm 36
- 40
321/ rEÅav;aps;csKdawmf ? "er*¾Zif; ? wGJ 1 ? rSwf 4 (puf 1992) pm 162
- 163
322/ rEÅav;aps;csKdawmf a&Tqkdifwef; ? "er*¾Zif; ? wGJ 3 ? rSwf 12 (ar
1993) pm 52 - 55
323/ a&Tpm&H ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 62 (Zefe0g&D 1991) pm 92 - 97
324/ a&TbkdNrKdUaxmifhapwDyGJ ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 2 (Zlvkdif 1993) pm
29 - 31
325/ a&Tav;bk&m; &mjynfhyGJ ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 1 ? (azazmf0g&D
1994) pm 118 - 120
326/ vGrf;p&mhaps;csKd ? "er*¾Zif; ? wGJ 3 ? rSwf 6 ? (Ekd0ifbm 1992) pm 73
– 76
4 ? 6 / ½kyfykHvTmrsm;
4 ? 6 ? 1 / ½kyfykHvTm-pmay
(ykyÜg;OD;ausmf&if)
327/ ykyÜg;OD;ausmf&ifESifh odyÜHarmif0\ b0c&D;Murf; ? tkd;a0*sme,f ? rSwf
82 (Zefe0g&D 1972) pm 7 - 8
131
(Z0e)
328/ ol&Sdprf;apcsifonf (Z0e) ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 3 ? (rwf 1985)
pm 17 - 20
(aZ,s)
329/ yg&rDjznfhzuf (aZ,s) ? jr&nfeE´mrdw¦Dvmr*¾Zif; ? (azazmf0g&D 1984)
pm 35 - 38
(aZmf*sD)
330/ trsKd;om;pmqkd aZmf*sD ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 73 (Ekd0ifbm 1991) pm
104 - 106
----- ? q&maZmf*sDtrSwfw&pmpkrsm; ? &efukef ? tm;rmefopf ? Zlvkdif
1994 / pm 11 - 14
(ndKjr)
331/ ukdnKdjr ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 10 (Ekd0ifbm 1985) pm 137 - 150
332/ aMumfjim (nKdjr) ? a&;oljrrÍÆL ? taemufoGm;nKdjr EIwfqufpmwrf; ?
rsufESmzkH;yef;csD OD;nDnD ? &efukef ? BuD;yGm;a&; ? Zlvkdif 1939 /
333/ touf 80 jynfhwJhnKdjr ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 116 (ZGef 1994) pm
146 - 148 /
(eDarmif)
334/ tapmBuD;cGJoGm;wJheDarmif ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 11 ('DZifbm
1994) ? pm 113 - 114 /
(yDrkd;eif;)
335/ ynmtvif;u ykdufqHBuD; ? yDrkd;eif;\b0ESifhpmay ? &efukef ?
yDrkd;eif;txdrf;trSwfjzpfajrmufa&;aumfrwD ? 1973 / pm 207 - 240 /
(pavOD;ykn)
132
336/ pavOD;ykn ? vlxkowif;pm (16 rwf 1963)
(ay:OD;ouf)
336/ (u) ? armifay:OD;a& ? ay:OD;ouf ? rsufESmzkH;yef;csD ay:OD;ouf ?
pmayavmupmtkyfwkduf (Zef 1994) /
(a':rmvm)
337/ i,foli,fcsif;pma&;q&mr rmvm ? ra[oDr*¾Zif; ? (atmufwkdbm
1991) pm 110 - 115
338/ ESajrmp&m a':rmvm ? rkd;*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 10 (Edk0ifbm 1992)
pm 125 - 127
(rkd;rkd;(tif;vsm;))
339/ orD;av;rrkd;a& ? ayzl;vTm ? rSwf 103 ({NyD 1990) pm 24 - 25
340/ rkd;rkd;tif;vsm;twGuf tarhvufaqmif ? pHy,fjzLr*¾Zif;? rSwf 53 (ar
1990) pm 44 /
(OD;jr)
341/ ausmufpm0efa[mif;OD;jr ? vlUrdwfaqGpmtkyf ? rEÅav; ? vlxk-
BuD;yGm;a&;? 1973 ? pm 410 - 416 /
----- ? av;rsufESmr*¾Zif; ? 1987 ? pm 64 - 67 /
342/ pmayynm&Sif bBuD;jr ? pE´m½kyfpkHr*¾Zif; ? rSwf 49 ({NyD 1973) pm
41 - 48
----- ? [Hom0wDowif;pm ? (24 Zefe0g&D 1974) pm 84
(jrrsKd;vGif)
343/ q&mBuD; jrrsKd;vGif ? a&T0wf&nfr*¾Zif; ? trSwf 1 (Zefe0g&D 1990)
pm 28 - 35 ? 47 /
344/ q&mjrrsKd;vGif&JUb0ed*kH; ? tkd;a0*sme,f ? rSwf 52 (atmufwkdbm
133
1970) pm 20 - 21 /
(q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;)
345/ q&mBuD;ajymjywJha&S;a[mif;aESmif;jzpfrsm; ? ½Ia'gifh*sme,f ? rSwf 9
(31 Zlvkdif 1969) pm 20 - 22 ? 38 /
----- ? ocifukd,fawmfrIdif;&mjynfhr*¾Zif; ? atmufwkdbm 1976 ? pm 34
- 38 /
346/ q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;&JUpmaya0zefa&; ? pmaytiftm;
?txufArmEkdifiHpma&;q&mtoif; ? rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? 1971 /
pm 141 - 183 /
----- ? pE´mr*¾Zif; ? rSwf 83 ({NyD 1978) pm 142 - 153
----- ? pE´mr*¾Zif; ? rSwf 84 (ar 1978) pm 84 - 95 /
347/ q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;&JU rkHa&G;aMu;rkH /
rkH&GmNrKdU&mjynfharmfuGef;r*¾Zif; ? rwf 1990 / pm 80 - 85 /
348/ q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif; okdYr[kwf Nidrf;csrf;a&;AkdvfcsKyfBuD; ?
vlxk*sme,f ? rSwf 48 (27 rwf 1953) pm 21 - 22 ? 36 /
349/ q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;\BuKd;yrf;rI ? vlxkowif;pm ? (27 Zlvkdif
1964) pm 3 /
350/ q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;\tdyfruf ? vlxkowif;pm (23 rwf
1963)
351/ xl;jcm;wJh jrawmifausmif;om;BuD; ? jrawmifomoemESpfw&m ?
(Zefe0g&D 1983) pm 26 - 28 /
352/ rdzk&m;acgifBuD;eJYq&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif; ? rkd;a0r*¾Zif; ? ({NyD
1980)
134
(a&TjynfOD;bwif)
353/ a&Tjynfq&mBuD;OD;bwif ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 2 ? (pufwifbm
1994) pm 26 - 29 /
354/ uRefrwkdYq&m q&ma&Tjynf ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 3 ?
(atmufwkdbm 1994) pm 56 - 59
355/ q&mBuD; a&TjynfOD;bwif (1894-1964) ? olUb0waphwapmif; ?
"er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 4 (Ekd0ifbm 1994) pm 106 - 110 /
356/ a&Tjynfq&mBuD; OD;bwif (4) ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 5 ('DZifbm
1994) pm 40 - 43 /
(a&Tukdif;om;)
357/ uRefrwkdYodwJh OD;aombdw ? &wemrGefr*¾Zif; ? wGJ 14 ? rSwf 9
(pufwifbm 1987) pm 13 - 16 ? 18 - 20/
358/ ----- ? &wemrGefr*¾Zif; ? wGJ 14 ? rSwf 10 (atmufwkdbm 1987)
pm 25 - 28 /
359/ ----- ? &wemrGefr*¾Zif; ? wGJ 14 ? rSwf 11 (Ekd0ifbm 1987) pm
40 - 45 ? 48 /
360/ ----- ? &wemrGefr*¾Zif; ? wGJ 14 ? rSwf 12 ('DZifbm 1987) pm 16
- 20 /
361/ uRefrwkdYodwJh a&Tukdif;om; OD;aombdw ? cs,f&Dr*¾Zif; ? rSwf 85 ?
(Ekd0ifbm 1993) ? pm 122 - 127 /
362/ ----- ? ? cs,f&Dr*¾Zif; ? rSwf 86 ? ('DZifbm 1993) ? pm 90 - 93
/
363/ uRefrodwJh OD;aombdw (a&Tukdif;om;) ouFef;qD;oGm;awmh ?
awmf0if*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 4 ({NyD 1995) pm 65 - 67 /
135
364/ ----- ? a&Tukdif;om;&JUuavmif ? awmf0if*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 6
(ZGef 1995) pm 68 - 70 /
365/ ----- ? a&Tukdif;om;eJUAdokumynm ? awmf0if*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf
7 (Mo*kwf 1995) pm 43 - 46 /
366/ BuKd;yrf;íatmifjrifcJhol ? yef;csDq&m ? "mwfykHq&mESifh pma&;q&m
a&Tukdif;om; ? vlxk*sme,f ? rSwf 30 (atmufwkdbm 1952) pm 17 ? 20 /
367/ a&Tukdif;om;q&mawmf ? ½Ir0r*¾Zif; ? rSwf 484 ? (pufwifbm 1987)
pm 91 - 94 /
(a&TOa'gif;)
368/ q&mBuD;a&TOa'gif;&mjynfhyGJ ? pmay*sme,f ? trSwf 4 ? (rwf 1989)
pm 14 - 17
369/ q&mBuD;a&TOa'gif;&JU&Gmrefusnf;wkH ? a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;rsm; ?
rEÅav;? vlxk-BuD;yGm;a&; ? 1975 ? pm 281 - 299 /
(vlxkOD;vS)
370/ pma&;q&m owif;pmq&m vlxkOD;vS ? &eHYopf ? rSwf 3
(atmufwkdbm 1992) pm 142 - 144 /
----- ? vlxktrSwfw& vlxkOD;vS ? rsufESmzkH; 'DZkdif; ql;iSuf / rEÅav;?
vlxk-BuD;yGm;a&; ? Mo*kwf 1994 / 162 pm ? 18 pifwD ? tkyfa& 1000 ?
45 usyf /
371/ arG;aeYvufaqmif ? vlxkcspforQ vlxkOD;vS ? rEÅav; ? vlxk-
BuD;yGm;a&; ? Mo*kwf 1984 ? pm 11 - 21 /
372/ vlxkOD;vS&JU r*Fvmpum; ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 93 (Ekd0ifbm 1992)
pm 18 - 20 /
136
(okc)
373/ q&mBuD; OD;okcarG;aeY ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 101 (rwf 1991) pm
124 - 128 /
374/ q&mokc OD;aygif;usm;ESifh jrif;usm;&Sif ? ayzl;vTm ? rSwf 110
('DZifbm 1990) ? pm 78 - 81 /
(odyÜHarmif0)
375/ odyÜHarmif0 trSwfw& ESpf 50 yGJ ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 94 (Mo*kwf
1992) pm 108 - 111 /
(0if;OD;)
375/ u/ ukd0if;OD; ? pE´mr*¾Zif; ? rSwf 234 ? ({NyD 1989) pm 10 /
(tjcm;pma&;q&mrsm;)
376/ urÇmausmf axmifrif;om;BuD; ae½l; ? a&;ol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 9 (ZGef 1936) pm 6 /
377/ urÇmausmf tDwmvsHpma&;q&m tDwmvkdumvfADEkd ? pE´mr*¾Zif; ? rSwf
20 ? ('DZifbm 1985) pm 163 - 164 /
378/ pma&;q&mBuD;rsm;&JUZeD;ESpfa,muf ? rkd;*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 12 ?
(Zefe0g&D 1992) pm 85 - 88 /
379/ pma&;q&mr {nfhonf ? pmayvkyfom; ? rSwf 3 (Zlvkdif 1980)
380/ q&mBuD;bmx&ef&yfqJ ?[Hom0wDowif;pm ? (5 azazmf0g&D 1970)
pm 2
381/ q&mBuD;bmx&ef&yfqJ\ rtkdaq;azmfenf;um; ? a&;ol
bmx&ef&yfqJ ? bmomjyefol a':trm ? tkd;a0 *sme,f ? rSwf 37 (19
azazmf0g&D 1970) pm 20 - 21 ? 22 /
382/ q&mBuD;bmx&ef&yfqJeJY urÇmYjynfol ? ½Iaxmifh*sme,f ? rSwf 23
137
(28 azazmf0g&D 1970) pm 13 -15 /
383/ w½kwfpma&;q&m vif,lweftay: oabmxm;ykH ? a&;ol vl&Tef; ?
bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? rSwf 27 (Zlvkdif 1952) pm 7 /
384/ rEÅav;ol&d,OD;xGef;&if ? rEÅav;ol&d,OD;xGef;&if ESpf (100) jynfh
txdrf;trSwf ? &efukef ? apwempmay ? (rkd;Munfpmay) ? 1992 ? pm 5 -
10 /
385/ &SmrS&Sm; owif;pmq&m (t*¾gpEkd;)? ½Ir0½kyfpkHr*¾Zif; ? wGJ 26 ? rSwf
305 (atmufwkdbm 1952) pm 123 - 130/
('Dae&mrSm trSwfpOf 386 uae 388 aysmufoGm;w,f)
4 ? 6 ? 2 ½kyfykHvTm - pD;yGm;a&;
138
395/ ----- ? AE¨KvOD;qkdif ? "er*¾Zif; ? rSwf 1 (ar 1991) pm 93 - 96
/
396/ rEÅav;ol yGJuawmfBuD;awG ? "er*¾Zif; ? rSwf 5 (pufwifbm 1990)
pm 104 - 107 /
397/ rEÅav;olBuD;awG ? yef;uefonf a':jr ? "er*¾Zif; ? rSwf 3 (Zlvkdif
1990) pm 134 - 136 /
398/ ----- ? e*g;a':OD; ? "er*¾Zif; ? rSwf 4 ? (Mo*kwf 1990) pm 100
- 101 /
139
/
406/ ----- ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 413 (ar 1980) pm 94 - 96 /
407/ ----- ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 414 (ZGef 1980) pm
408/ ----- ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 415 (Zlvkdif 1980) pm 25 - 28
/
(409 uae 415 aysmufoGm;jyefNyD)
416/ pdefaA'g&JUESpfpOftvSL ? obifr*¾Zif; /
417/ pdefaA'gBuD;&JU&mjynfhyGJ ? ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 36 ? rSwf 431 (rwf 1983)
pm 157 - 162 /
418/ qkdif;NyKdifwD;&mrSm q&mpdefaA'gr½IrvS½IH;wJhyGJ ? obifr*¾Zif; ? rSwf 3
(Zefe0g&D 1984) pm 75 - 77 /
419/ Zmwfq&mOD;zkd;pdefeJYobiftvkyform;wkdufyGJ ? ½Ir0 ? wGJ 23 ? rSwf
270 ('DZifbm 1969) pm 107 - 129 /
420/ ZmwfqefvSwJhrif;orD;pdefvSMunf ? aMu;rkHowif;pm ? (4
atmufwkdbm 1977) pm 3 /
421/ ewfaeukdif;ygrcsefaom OD;b*srf;\vuf&mrsm; ? vlxk*sme,f ? rSwf
37 (ar 1953) pm 24 -25 ? 36 /
422/ eef;awmfa&SUq&mwif ? tawG;tjrif ? rSwf 100 ? ({NyD + ar 1994)
pm 108 - 116 /
423/ yef;csDq&mBuD; OD;cifarmif ? yefr*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 1 (azazmf0g&D
1984) pm
424/ yef;csDq&mBuD; OD;bouf ? "er*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 12 (ZGef 1994)
pm 28 - 32 /
425/ ----- ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 1 (Mo*kwf 1994) pm 72 - 77 /
140
426/ raoaom OD;b*srf; ? vlxk*sme,f ? rSwf 35 (rwf 1953) pm 32 -
35 /
427/ rif;om;ukdzkd;uGef; ? rEÅav;wuúokdvfESpfvnfr*¾Zif; ? 1960 - 61 ?
pm 9 - 10 /
428/ jracsusif; raiGNrKdif ? vlxk*sme,f ? rSwf 8 ('DZifbm 1950) pm 31 -
32 /
429/ a,musfm;rif;orD; arhvefzef; ? obifr*¾Zif; ? rSwf 20 (ZGef 1985)
pm 41 - 44 /
430/ ----- ? obifr*¾Zif; ? rSwf 21 (Zlvkdif 1985) pm 37 - 40 /
431/ ----- ? obifr*¾Zif; ? rSwf 22 (Mo*kwf 1985) pm 41 - 44 /
432/ ----- ? obifr*¾Zif; ? rSwf 23 (pufwifbm 1985)
433/ ----- ? obifr*¾Zif; ? rSwf 24 (atmufwkdbm 1985)
434/ &Gmpm;BuD; OD;barmifokdY ? rkd;*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 9 (atmuf 1992)
118 - 120 /
435/ a&Tref;wifarmif&JU Zmwdjyóem ? ½Ir0½kyfpkHr*¾Zif; ? wGJ 24 ? rSwf
286 (rwf 1971) pm 98 - 104 /
436/ a&Tref;wifarmifb0ed*kH;qkH;wJhtcg ? aoG;aomufr*¾Zif; ? rSwf 280
(Zefe0g&D 1970) pm 137 - 141 ? 176 /
437/ vlxka':trma&;wJh a&Tref;wifarmifa0zefa&; ? ½Iaxmifh*sme,f ? rSwf
57 (1 Mo*kwf 1971) pm 29 - 30 /
438/ vl&TifawmfBuD;OD;tkH;oD; ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 106 (Mo*kwf 1993) ?
pm 122 - 125 /
439/ owif;BuD;onfhrif;orD; ? ref;&mjynfhr*¾Zif; ? 1959 ? pm 41 - 48 ?
155 - 157 /
141
owif;BuD;onfhrif;orD;raxG;av; ? yif&if;pum;ajyvufa&G;pif ? &efukef ?
ausmif;okH;pmtkyfaumfrwD ? 1967 ? pm 145 - 149 /
440/ obiftEkynm&SifBuD; jracsusif;raiGNrKdif\ b0Zmwfodrf; ?
vlxk*sme,f ? rSwf 78 (atmufwkdbm 1956) pm 20 - 21 ? 37 /
441/ obifhOaoQmifBuD;okH;OD;&JU&mjynfhyGJ ? pmayvkyfom; ? rSwf 17
(pufwifbm 1985) pm 352 - 365 /
442/ olUpsmyeukd - ukdwifarmifjrifapcsifprf;vSbdygawmhw,f ?
tkd;a0*sme,f ? rSwf 33 ? ('DZifbm 1969) pm 21 - 22 /
443/ tEkynmonfBuD; OD;b*srf;\EkdifiHa&;tjrif ? vlxk*sme,f ? rSwf 38
(ZGef 1953) pm 26 - 27 ? 34 /
444/ t&if;&SifpepfatmufrSm tEkynmonf? okdYr[kwf NrKdUrNidrf; ?
vlxk*sme,f ? rSwf 66 (atmufwkdbm 1955) pm 33 - 34 ? 45 /
445/ ----- ? vlxk*sme,f ? rSwf 67 (Ekd0ifbm 1955) pm 11 - 12 ? 38
/
446/ ----- ? vlxk*sme,f ? rSwf 68 ('DZifbm 1955) pm 15 - 16 ? 36
/
447/ ----- ? vlxk*sme,f ? rSwf 69 (Zefe0g&D 1956) pm 20 - 22 /
448/ tbpdefaA'g&JUaemufqkH;yGJrsm; ? obifr*¾Zif; ? rSwf 4 ? (azazmf0g&D
1984) pm 26 - 28 /
449/ at0rf; q&mn§m ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 100 (azazmf0g&D 1993) pm
142 - 145 /
450/ atmifAv&mjynfhyGJtwGuf&SmykHawmf ? pmayvkyfom; ?
142
4 ? 6 ? 4 ½kyfykHvTm-taxGaxG
143
"er*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 3 (Zlvkdif 1991) pm 71 - 75 /
461/ jrawmifausmif;om;a[mif;wOD; ? jrawmifomoemESpfw&m ?
(Zefe0g&D 1983) pm 37 - 38 /
462/ av;pm;tyfwJh rvGefrif;om;BuD; ? "er*¾Ziif; ? wGJ 3 ? rSwf 3
(Mo*kwf 1992) pm 9 - 13 /
4 ? 6 ? 5 ½kyfykHvTm-ukd,fa&;tw¦KyÜwåd
144
477/ ausmif;om;b0 ? (pufwifbm 1987) pm 41 - 43 /
478/ 'kwd,ausmif;om;b0 ? (atmufwkdbm 1987) pm 103 - 107 /
479/ jrefrmausmif;om;b0 ? (Ekd0ifbm 1987) pm 27 - 30 /
480/ uav;b0 oDv&Sif0wfcJhwkef;u ? ('DZifbm 1987) pm 97 - 102 /
481/ i,fi,fwkef;utjrif ? ( azazmf0g&D 1988) pm 45 - 47 ? 70 /
482/ ausmufxkd;q&mukd aiG 2d ay;&wJhacwf ? (rwf 1988) pm 114 - 118
/
483/ ae&Sife,fausmif;om; ? ({NyD 1988) pm 124 - 127 /
484/ tqkdtu xkdESpf0 ? (ZGef 1988) pm 48 - 54 /
485/ ausmif;aezufoli,fcsif; ? (Zlvkdif 1988)
486/ 'kwd,oli,fcsif; ? (pufwifbm 1989) pm 53 - 56 /
487/ wwd,oli,fcsif; ? (atmufwkdbm 1989) pm 133 - 136 /
488/ ae&Sife,fausmif;uoli,fcsif;awG ? (Ekd0ifbm 1989) pm 113 - 116
? 126 /
489/ aumvdyfausmif;olb0 ? (azazmf0g&D 1990) pm 35 - 38 /
490/ Oypmaumvdyfausmif;olb0 (2) ? (rwf 1990) pm 107 - 110 /
491/ aumvdyfausmif;olb0 (3) ? (ar 1990) pm 30 - 33 /
uRefrwkdYi,fi,fu ? rsufESmzkH;yef;csD ql;iSuf eJY csrf;at; / vlxk-
BuD;yGm;a&; ? Ekd0ifbm 1994 / pm 286 ? ½kyfykHrsm; ? 18 pifwD / tkyfa&
1000 ? 100 usyf /
pE´mr*¾Zif;rSmygcJhwJhaqmif;yg;awGukd pkpnf;xkwfa0wJhpmtkyf/
145
493/ uRefrwkdYu rif;orD;av ? obifr*¾Zif; ? (ZGef 1984) pm 57 - 62 /
494/ pmayc&D;tp uRefrb0 ? vkHrav;r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 2
(azaz,f0g&D 1989) pm 133 - 136 /
495/ pmrlctvSL ? ukrkj'mr*¾Zif; ? rSwf 1 (Mo*kwf 1988) pm 41 - 42 /
496/ jyefvnfqkHpnf;Muawmh ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 1 (Zefe0g&D
1994) pm 30 - 31 /
497/ rSwfrSwfom;om; trSwfw&av;rsm; ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 62
('DZifbm 1989) pm 86 - 89 /
498/ a&mufwwf&m&m a&;rdwmav;rsm; ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 7
(rwf 1995) pm 95 - 98 /
499/ ----- (2) ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 8 ({NyD 1995)
500/ ----- (3) ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 9 (ar 1995)
501/ ----- (4) ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 10 (ZGef 1995)
502/ ----- (5) ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 11 (Zlvkdif 1995)
503/ ----- (6) ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 12 (Mo*kwf 1995)
504/ ----- (7) ? pmay*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 1 (pufwifbm 1995)
505/ ----- (8) ? pmay*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 2 (atmufwkdbm 1995)
506/ vrf;avQmufazmfwOD; ? cs,f&Dr*¾Zif; ? rSwf 48 (Zlvkdif 1988) pm 57
- 59 /
507/ oli,fcsif;ESpfa,muf ? awmf0if*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 12 ? ('DZifbm
1994) pm 135 - 137 /
508/ oGm;avoltwGuf &nfñTef;vsuf ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 64
(azazmf0g&D 1990) pm 80 - 84 /
146
4 ? 7 / vlrIa&;
147
520/ em;eJYrem z0g;eJYemyg wmhwm ? wmhwm ? aomif;ajymif;axGvmr*¾Zif;
? wGJ 18 ? rSwf 8 ({NyD 1983) pm 9 /
521/ ----- a&Trif;orD;av;a&m*g ? aomif;ajymif;axGvmr*¾Zif; ? wGJ 18
? rSwf 9 (ar 1983) pm 9 /
522/ ----- ? acwfyJvkdY'Dtwkdif;xkdifMunfhaeMurvm; ?
aomif;ajymif;axGvmr*¾Zif; ? wGJ 19 ? rSwf 1 (pufwifbm 1983)
523/ ya'o&mZfykHpHtvSL ? jreE´mr*¾Zif; ? (atmufwkdbm 1976) pm 41 -
42 ? 47 /
524/ ArmtrsKd;orD; ? vlxk*sme,f ? rSwf 70 (azazmf0g&D 1956) pm 21 -
22 /
525/ ArmhtvSLuav;wck ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 1 (az 1993) tcsyfykd
c - 8i,f /
526/ abmif;bDESifhtysKd ? vlxk*sme,f ? rSwf 96 ({NyD 1958) pm 4 /
527/ r&P&Sifaorif;ESifh jynfolwkdY ppfcif;Ekdifa&; ? vlxk*sme,f ? rSwf 59
(Zlvkdif 1958) pm 20 - 22 /
528/ rdef;reJYa,musfm; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 1 (Zefe0g&D 1985) pm 25 -
27 /
529/ ,aeYArmrdcifwkdYESifhuRefrwkdY\om;a&TOrsuf½IaMu;rk Hrsm; ?
vlxk*sme,f ? rSwf 62 (ZGef 1955) pm 24 - 25 /
530/ vlvm; ? wd&pämefvm; cGJjcm;r&olrsm; ? vlxk*sme,f ? rSwf 64
(Mo*kwf 1955) pm 24 - 31 /
531/ vifr,m;qkdwm ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 45 ? ZGef 1988) pm 77 - 78
/
----- ? wkdif;&if;aq;ynmr*¾Zif; ? rSwf 8 ? 1995 ? pm 31 - 33 /
148
532/ owdeJYvSLwJhtvSL ? bkd;bGm;&dyfompmapmif ? rSwf 24 ({NyD 1972) pm
6-8/
533/ odomwJhwkd;wufrIawG awGU&atmif ? awmf0if*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 1
(Zefe0g&D 1995) pm 52 - 55 /
534/ 36 aumifxDukd owd&p&m ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 24 ('DZifbm
1986) pm 61 - 63 /
535/ tuRwftvGwfyGJ ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 12 (Zefe0g&D 1994) pm
98 - 100 /
536/ tarhowd&wJh yGJawmifNyKH; ? ra[oD ? rSwf 110 ('DZifbm 1993) pm
170 - 178 /
537/ tkdw,fqkdwm ? rkd;*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 2 (rwf 1992) pm 87 - 88
/
4 ? 8 / vIyf&Sm;aewJh urÇmYa&;&m
149
14 ? 32 /
542/ urÇmESifh vufcsif;qufí a&SUwvSrf;wufygwJh rdef;rwkdYta&; ?
vlxk*sme,f ? rSwf 31 (pufwifbm 1953) pm 14 - 15 ? 25 - 26 /
543/ urÇmYuav;oli,frsm;ukd umuG,fMuyg ? vlxk*sme,f ? rSwf 26 (ZGef
1952) pm 1 - 5 ? 20 /
544/ urÇmYvli,f? ausmif;om;yGJawmfBuD;ESifh Armvli,f vkHri,frsm; ?
vlxk*sme,f ? rSwf 63 (Zlvkdif 1958) ? pm 20 - 26 /
545/ urÇmYtvkyform;tzGJUcsKyf ? vlxk*sme,f ? rSwf 43 (Ekd0ifbm 1953)
pm 1 - 2 /
546/ urÇmYtvkyform;tzGJUcsKyfnDvmcHrSatmifjrifcsufrsm; ? vlxk*sme,f ?
rSwf 44 ('DZifbm 1953) pm 31 - 32 ? 34 /
547/ ausmufonf urÇmemavm? uRefemavm ? vlxk*sme,f ? rSwf 71
(rwf 1956) pm 9 - 10 ? 14 /
548/ uREkfyfwkdYtm&S ? vlxk*sme,f ? rSwf 88 (atmufwkdbm 1955) pm 28
/
549/ 7 ESpfMum tD&ef tD&wfppfyGJ ? owif;xl; ? rSwf 1 (Zefe0g&D 1988)
pm 3 - 4 /
550/ csufukdpvkdaA;uD;,m;jynf opömazmufrIBuD; ? vlxk*sme,f ? rSwf 34
(azazmf0g&D 1953) pm 12 - 13 ? 32 /
551/ *syefwkdY&JUaqmifMumNrKdifowif; ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 4 (ar
1993) pm 133 - 134 /
552/ Nidrf;csrf;a&;twGuf urf;vSrf;csufukd y,fcsí&rnfavm ? vlxk*sme,f
? rSwf 104 ('DZifbm 1958) pm 22 - 23 /
553/ ppfqkdwm ? touf&Snf&SnfaevkdaomfESifh bufpkH / &efukef ? rSwf 2 ?
150
15 azazmf0g&D 1988 / pm 3 /
554/ n§yfyl;n§yfydwfrdaeol ESpfOD; ? tawG;tjrif ? (Zefe0g&D 1987) pm 59
- 63 /
555/ w½kwfpD;u&uf ? bufpkH ? rSwf 1 ? (1 azazmf0g&D 1988) pm 2 - 3 /
556/ wavSxJpD; wc&D;xJoGm;rsm;[k odvmMuaom Nidrf;csrf;a&;qE´jy
urÇmYvlxk ? vlxk*sme,f ? rSwf 37 (ar 1958) pm 24 - 25 ? 40 /
557/ jynfolwkdY\Nidrf;csrf;a&; vufwGJawmif;qkdrIBuD; ? vlxk*sme,f ? rSwf
57 (Zefe0g&D 1955) pm 24 - 25 /
558/ zdvpfykdifppftajcpkdufrsm;ta&; ? bufpkH ? rSwf 10 (15 ZGef 1988) pm
13 - 14 /
559/ ArmhNidrf;csrf;a&;tiftm; ? vlxk*sme,f ? rSwf 60 (rwf 1955) pm 6
- 25 /
560/ AD,uferfrS vGwfvyfa&;ta&;awmfykH ? vlxk*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 3
(1 pufwifbm 1950) pm 10 - 12 ? 37 - 38 /
561/ bmvif BuD; 4 BuD; EkdifiHjcm;a&;0efBuD;rsm; uGefz&ifh ? vlxk*sme,f ?
rSwf 47 (rwf 1954) pm 20 - 22 /
562/ arQmykdufBuD;awG&JU tpGrf; ? tawG;tjrif ? rSwf 55 (ar 1990) pm 99
- 102 /
563/ ajrmuftmz&durS rsKd;cspfrsm; bmukdvkdí taocHaeMuoenf; ?
vlxk*sme,f ? rSwf 65 (pufwifbm 1955) pm 24 - 25 /
564/ vmawmhr,fhN*Kdvfwkacwf ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 11 ('D 1993) pm
98 - 100 /
565/ vljzL vlrnf;jyóem ? a&;ol ZrÁL'DygatmifxGef; ? &eHYopfr*¾Zif; ?
rSwf 14 (atmufwkdbm 1993) pm 116 - 117 /
151
566/ vufawGUtm;jzifh ppfa&;iifNyD; vufeufavQmhaygha&;ukd
a&Smif&Sm;aeaom emwkd; ? vlxk*sme,f ? rSwf 92 ('DZifbm 1957) pm 20 -
25 /
567/ vufeufjyí tnHhcHapa&;onf Nidrf;csrf;a&;ukd rwnfaqmufEkdif ?
vlxk*sme,f ? rSwf 95 (rwf 1958) pm 24 - 25 /
568/ vrf;ab;wJ&Sifrsm;ta&; ? tkd;ajctdrfajcrwnfArm*spfypD ?
vlxk*sme,f ? rSwf 58 (Zlvkdif 1954) pm 10 - 13/
569/ vGefcJhaomESpfrsm;ESifhrwl toGifajymif;vmNyDjzpfaom urÇmYukvor*¾ ?
vlxk*sme,f ? rSwf 89 (pufwifbm 1957) pm 20 - 21 ? 35 /
570/ 00pm;Mu&zkdY ? arG;aeYrsm; aysmufqkH;rIESifh bufpkH / rSwf 3 / rwf
1988 / pm 5 - 7 /
571/ owif;-owif;-owif; qkdwm ? tawG;tjrif / rwf 1986 / pm 50
- 55 /
572/ om;arG;vGef;onfhjyóem ? vlxk*sme,f ? rSwf 92 ('DZifbm 1957)
pm 28 - 29 /
573/ a[m0k'f ,Ofaus;rItarG ? vlxk*sme,f ? rSwf 28 (Mo*kwf 1952) pm
25 - 26 / 34 /
----- ? vlxk*sme,f ? rSwf 29 (pufwifbm 1952) pm 11 -25 /
574/ [kdta&; onfta&; awG;rd&m&m? tdEd́,bmoma&;eJY EkdifiHa&;
a&maxG;rIjyóem ? a&;ol ZrÁL'DygatmifxGef; / &eHYopfr*¾Zif; ? rSwf 8
(rwf 1993) pm 123 - 124 /
575/ ----- ? *smreDeJYemZDvufopfjyóem ? a&;ol ZrÁL'DygatmifxGef; /
&eHUopfr*¾Zif; ? rSwf 9 ({NyD 1993) pm 119 - 120 /
576/ ----- ? ouú&mZf 2000 tkdvHypfyGJawmf ? a&;ol ZrÁL'DygatmifxGef;
152
/ &eHYopfr*¾Zif; ? rSwf 10 (ar 1993) pm 124 -125 /
577/ ----- ? urÇmYukvor*¾eJY Nidrf;csrf;a&; ? a&;olZrÁL'DygatmifxGef; /
&eHYopfr*¾Zif; ? rSwf 11 (ZGef 1993) pm 120 - 121 /
578/ taemuftkyfpkrS ppf½l;rsm; rcsifhr&Jjzpf&NyD ? vlxk*sme,f ? rSwf 59
(rwf 1955) pm 24 - 26 /
579/ ta&SUawmiftm&Sü taemufe,fcsJUwkdY\ pGufzufvmrIukd
wkdufzsufMupkdY ? vlxk*sme,f ? rSwf 96 ({NyD 1958) pm 24 - 25 /
580/ tvHawmfaygif;pkHatmufrSNidrf;csrf;vkdaomqE¾ ? a&;ol
tD&mtm&ifbwf ? bmomjyefol a':trm ? vlxk *sme,f ? rSwf 45
(Zefe0g&D 1954) pm 20 - 22 ? 36 - 37 /
581/ tm&SESifh tmz&du awGUqkHaoG;pnf;&m befa'gif; ? vlxk*sme,f ? rSwf
60 (ar 1955) ? pm 24 - 26 /
582/ tm&Staemufykdif; rNidrf;csrf;atmif b,folawGu vkyfBuHaeoenf; ?
vlxk*sme,f ? rSwf 90 (atmufwkdbm 1957) pm 20 - 21 ? 36 /
583/ tm;upm;eJY aq;0g; ? bufpkH / rSwf 2 ? 15 azazmf0g&D 1988 ? pm 4
/
584/ atmufwkdbmawmfvSefa&; tESpf 40 jynfhESifh qkd&S,fvpfN*Kdvfwk ?
vlxk*sme,f ? rSwf 91 (Ekd0ifbm 1957) pm 20 - 22 /
153
tckpmpkpm&if;rSm vlxkowif;pmrSmygwJh vIyf&Sm;aewJh urÇmYa&;&mrsm;ukd
csefxm;cJhygw,f/
4 ? 9 / omoem
154
594/ wuúokdvf"r®m½kHBuD;wGif ausmif;olrsm; 0wfwufMurnf ? a&;ol
tif;vsm;ausmif;aqmifolwOD; ? bm;rm; *sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 27 (10
'DZifbm 1937) pm 27 /
595/ awmifxdyfMumayguf ? oDw*la&vSLarmfuGef; ? (2 ESpfajrmuf) ?
(azazmf0g&D 1983) pm 29 - 30 /
596/ wyfukef;NrKdUu ylaZmfyGJ ? &wemrGefr*¾Zif; ? (pufwifbm 1986) pm
16 - 19 /
597/ xGufayguf ? wyfukef;NrKdU y&d,wådpmoifwkdufa&T&wk ? Ekd0ifbm
1987 ? pm 140 - 143 /
----- ? wkdif;&if;aq;ynm r*¾Zif; ? 1995 /
598/ EkdifiHjcm;rSm omoem ? &wemrGefr*¾Zif; ? (azazmf0g&D 1987) pm 9 -
12 ? 59 /
599/ yDeHeJYr[mpnfomoem ? &wemrGefr*¾Zif; ? (pufwifbm 1985)
600/ yk*¾Kdvfxl; t&d,r*¾ifacsmifq&mawmfbk&m;BuD; ? &wemrGefr*¾Zif; ?
(atmufwkdbm 1985)
601/ rkdif;aomufNrKdU ausmufeDawm& q&mawmfbk&m; ? &wemrGefr*¾Zif; ?
(rwf 1988) pm 9 - 11 ? 60 /
602/ rEÅav;qefvSLtoif;BuD; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 21 (pufwifbm
1986) pm 54 - 58 /
603/ jrawmifq&mawmfBuD; ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 9 (atmufwkdbm
1993) pm 101 - 104 /
604/ jrawmif&mjynfhyGJawmf ? &wemrGefr*¾Zif; ? wGJ 9 ? rSwf 9
(pufwifbm 1982) pm 45 - 48 /
605/ jrawmifa&T&wk ? [Hom0wDowif;pm ? (12 Zlvkdif 1976) pm 2
155
606/ ajrmif;jrq&mawmfbk&m;BuD; &mjynfhylaZmfyGJ ? qm;vif;BuD;r*¾Zif; ?
1988 ? pm 58 - 59 /
607/ &wembkHjrifhausmif;wkduf ESpfw&mjynfhtxdrf;trSwf ?
&wemrGefr*¾Zif; ({NyD 1987) pm 19 - 22 /
608/ &wembkHjrifhausmif;wkduf ESpfw&mjynfhtxdrf;trSwf ?
&wemrGefr*¾Zif; (ar 1987) /
609/ &[ef;yk*¾Kdvfrsm;uawmif av;pm;&wJh q&mBuD; a':"r®pm&D ?
[Hom0wDowif;pm ? (10 Mo*kwf 1971) pm 5 /
610/ &[ef;ysKdorkdif; ? [Hom0wDowif;pm ? (6 ZGef 1977) pm 2 /
611/ a&cHaumif; - ajrcHaumif; ? rEÅav; ? awmifpvif;wkdufopf
r[matmifajr "r®Adrmefa&pufcs tEkarm'em pmwrf; ? (r 1348)
612/ owif;pmrsm;uajymwJh q&mawmfOD;0dZ, ? a&TrsufrSefOD;0dZ, ?
rEÅav; ? vlxkBuD;yGm;a&;ykHESdyfwkduf ? 1986 /
613/ owd&SdwJh yk*¾Kdvfrsm; ? ig;ESpf&moDcgawmfrD r*¾Zif; ? (ppfukdif;awmif½kd;
0g;csufaus;&Gm ZD0dw'ge oHCmhaq;½kH) {NyD 1990 ? pm 83 - 87 /
614/ omoeme,fu yk*¾KdvfwOD; ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 11 (ZGef 1995)
pm 130 - 134 /
615/ ----- ? q&mBuD;OD;odef;atmif ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 12 (Zlvkdif
1995) pm 112 - 114 /
616/ ----- ? q&mBuD;OD;odef;atmif ? "er*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 1 (Mo*kwf
1995) pm 134 - 137 /
617/ ----- ? q&mBuD;OD;aX;atmif ? "er*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 2
(pufwifbm 1995) pm 132 - 137 /
618/ omoemjyK'ora&Tusifomoemykdif ? jrwfqkrGefbmoma&;r*¾Zif; ? wGJ
156
1 ? rSwf 8 (ar 1989) pm 26 - 29 /
619/ omoemjyK'ora&Tusifomoemykdif (ajrmif;jrq&mawmfbk&m;BuD;) ?
jrwfqkrGefr*¾Zif; ? wGJ 1 ? rSwf 9 (ZGef 1989) pm 12 - 15 ? 22 /
620/ omoem&JUajrcHa&cHaumif; ? &wemrGefr*¾Zif; ? (Mo*kwf 1987) pm ¿
? "mwfykHrsm; /
621/ oDvwefckd; tusKd;ay;ayxifh ? jrwfqkrGefr*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 10 ?
(ar 1990) pm 12 - 14/
622/ oufawmf&SnfylaZmfyGJ ? rkd;*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 1 (azazmf0g&D 1992)
pm 73 - 74 /
4 ? 10 / tEkynm
157
BuD;yGm;a&; ? 1971 ? pm 133 - 149 /
630/ ArmhzefusDvkyfief; ? pE´mr*¾Zif; ? rSwf 20 (Ekd0ifbm 1970) pm 25 -
31 /
(631 eJY 632 aysmufoGm;jyefNyD)
633/ bk&m;BuD;u e&nf;oH ? [Hom0wDowif;pm ? 5 Ekd0ifbm 1975 ? pm
2/
634/ bkef;BuD;ysHeJY {,ifusL; ? obifr*¾Zif; ? rSwf 10 (Mo*kwf 1984) pm
77 - 80 /
635/ ----- ? obifr*¾Zif; ? rSwf 11 (pufwifbm 1984) pm 49 - 56 /
636/ ----- ? obifr*¾Zif; ? rSwf 12 (atmufwkdbm 1984) pm 93 - 96
/
637/ r[m*Dw&JUa&S;a[mif;aESmif;jzpf ? ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 35 ? rSwf 400
(Zlvkdif 1980) pm 57 - 64 /
638/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 35 ? rSwf 401 (Mo*kwf 1980) pm 90 -
96 /
639/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 35 ? rSwf 402 (pufwifbm 1980) pm
37 - 41 /
640/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 35 ? rSwf 403 (atmufwkdbm 1980) pm
53 - 60 /
641/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 35 ? rSwf 404 (Ekd0ifbm 1980) pm 53 -
60 /
642/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 35 ? rSwf 405 ('DZifbm 1980) pm 79 -
84 /
643/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 36 ? rSwf 424 (pufwifbm 1982) pm ¿
158
/
644/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 36 ? rSwf 425 (atmufwkdbm 1982) pm
76 - 83 /
645/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 36 ? rSwf 426 (Ekd0ifbm 1982) pm 126
- 130 /
646/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 36 ? rSwf 427 ('DZifbm 1982) pm 141
- 146 /
647/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 37 ? rSwf 429 (azazmf0g&D 1983) pm 76
- 83 /
648/ rEÅav;aAsm ? [Hom0wDowif;pm ? 14 'DZifbm 1976 ? pm 2 /
649/ rEÅav;tNidrfh ? rEÅav;aqmif;OD;yef;r*¾Zif; ? (Mo*kwf 1983) pm 37
- 41 /
650/ jrefrmhaq;a&;yef;csD&JU acwfOD; ? ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 37 ? rSwf 441 ?
(azazmf0g&D 1984) pm 160 - 164 /
651/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 37 ? rSwf 442 ? (rwf 1984) pm 68 -
73 /
652/ jrefrmhyef;ykaps;uGuf ? yefr*¾Zif; /
653/ jrefrmh½kyfpkHobifhaemifa&; ? obifr*¾Zif; ? ({NyD 1980) /
654/ jrefrmhobifa&S;a[mif;aESmif;jzpf ? ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 33 ? rSwf 353
(azazmf0g&D 1980)
655/ ----- | ½Ir0r*¾Zif; ? wGJ 33 ? rSwf 395 ({NyD 1980)
656/ ,aeYArmhoDcsif;rsm; ? vlxk*sme,f ? rSwf 38 (ZGef 1953) pm 5 - 6
/
657/ a&Twav;umwGef;rsm;u orkdif;ukd ajymaeMuonf ? tkd;a0*sme,f ?
159
rSwf 18 ({NyD 1969) pm 20 - 22 ? 35 /
658/ a&T&wkusif;yr,fhNrKdUr ? [Hom0wDowif;pm ? 9 Ekd0ifbm 1975 ? pm
2/
659/ vltkdayr,fh ? ½kyf&SifrsufrSef / (azazmf0g&d 1986) pm 59 - 62 /
660/ vGrf;&wJhe&nf;oH ? [Hom0wDowif;pm ? 19 atmufwkdbm 1975 ?
pm 2 /
661/ oHpkHwD;0kdif;BuD; ? vkyfom;jynfolUowif;pm ? 23 Zefe0g&D 1978 ? pm
4/
662/ tapmqkH;umwGef; ? yefr*¾Zif; ? (Mo*kwf 1986) pm 41 - 44 /
663/ txrf;½kyfao; ? obifr*¾Zif; ? (Zefe0g&D 1985) pm 61 -64 /
664/ tESpf 100 MumwJhtcg ? obifr*¾Zif; ? (Ekd0ifbm 1983) pm 61 -
64 /
665/ trsKd;om;obifawG&JU uaeYtajc ? a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;rsm; ?
rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ? 1975 ? pm 116 - 147 /4 ? 11 / taxGaxG
160
olwkdYtawG;tac: ? &efukef ? wkdif;uif;pmay ? 19 - ¿ ? pm 71 /
672/ acwfESifhtajctae ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 9 (atmufwkdbm 1994)
pm 100 - 102 /
673/ cspfp&mhapwem ? &GufEka0r*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 1 ? Mo*kwf 1995 ?
pm 66 - 68 /
674/ csrf;oavref;ajru ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 2 (rwf 1993) pm 121
- 122 /
675/ *sif ? a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;rsm; ? rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ?
1975 ? pm 71 - 108 /
676/ Nidrf;csrf;a&; ? a&;olarm&pfaumvpf ? bmomjyefol rtrm ?
BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 7 ? rSwf 3 (rwf 1939) pm 30 - 32 /
677/ pmqkduH ? a&;ol jrrÍÆL ? pmqkdawmfr*¾Zif; ? 1297 /
678/ qifBuD;awG-qifBuD;awG ? tawG;tjrif ? rSwf 52 (azazmf0g&D 1990
jynfh) pm 120 - 123 /
679/ qifyGJ ? a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;rsm; ? rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ?
1975 ? pm 39 - 70 /
680/ qifjzL&Sifr ? vlxk*sme,f ? rSwf 19 (Ekd0ifbm 1951) pm 24 - 26 /
681/ aqmif;t0if ? rkd;*sme,f ? wGJ 5 ? rSwf 1 ? (azazmf0g&D 1995) pm
162 - 163 /
682/ ZGefyef;&moD ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 20 (Mo*kwf 1986) pm 57 -59
/
683/ u/ xkd;uGif;rSifaMumif ? t&mawmfNrKdUe,fr*¾Zif; ? (azazmf0g&D 1993)
pm 24 - 26 /
684/ e*g; ? yefr*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 6 (ZGef 1988) pm 89 - 92 /
161
685/ ae½l;\axmifwGif;rS orD;xHay;pmrsm; ? pmeHygwf 1 / a&;ol ae½l; ?
bmomjyefol cifv0if; ? BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 9 (ZGef 1936)
pm 7 /
686/ ----- ? pmeHygwf (2) / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 10 (Zlvkdif 1936) pm 20 - 21 /
687/ ----- ? pmeHygwf (3) / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 11 (pufwifbm 1936) pm 35 - 36 /
688/ ----- ? pmeHygwf (4 ? 5) / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 12 (atmufwkdbm 1936) pm 27 - 28 /
689/ ----- ? pmeHygwf (6) / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 1 (Ekd0ifbm 1936) pm 15 /
690/ ----- ? pmeHygwf (7+8+9+10) / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol
cifv0if; ? BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 3 (Zefe0g&D 1937) pm 24 -
25 /
691/ ----- ? pmeHygwf (11?12?13) / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol
cifv0if; ? BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf (ar 1937) pm 25 - 26 /
692/ ----- ? pmeHygwf 14 ? 15 / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 8 (Zlvkdif 1937) pm 14 - 15 /
693/ ----- ? pmeHygwf 16 / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 10 (pufwifbm 1937) pm 17 - 20 /
694/ ----- ? pmeHygwf 17 / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 11 (atmufwkdbm 1937) pm 20 - 23 /
695/ ----- ? pmeHygwf 18 / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 12 (Ekd0ifbm 1937) pm 10 - 12 /
162
696/ ----- ? pmeHygwf 19 / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 4 (rwf 1938) pm 14 - 15 /
697/ ----- ? pmeHygwf 20 / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 5 ({NyD 1938) pm 21 - 22 /
698/ ----- ? pmeHygwf 21 / a&;ol ae½l; ? bmomjyefol cifv0if; ?
BuD;yGm;a&; r*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 9 (ar 1938) pm 9 /
699/ ESpfw&myGJ ? rkd;*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 11 ('DZifbm 1992) pm 115 -
116 /
700/ 'DxufESajrmp&m r&Sdawmhyg ? [Hom0wDowif;pm (13 Zlvkdif 1975)
pm 2 /
701/ 'DESpfoBuFef ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 5 ? (ZGef 1993) pm 121 - 123
/
702/ EkdifiHjcm;u pm ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 37 ? (Zefe0g&D 1987) pm 39 -
40 /
703/ yxrtBudrfvkyfwJhyGJ ? yefr*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 2 (azazmf0g&D 1988)
704/ ygawmfrl ? vkyfom;jynfolUaeYpOf ? 21 atmufwkdbm 1977 ? pm 4 /
705/ ykd;vkHcsnf ? rEÅav; ? 0dZÆmESifhodyÜHwuúokdvf ESpfvnfr*¾Zif; ? (1968-
69) pm 357 - 370 /
706/ ----- ? pE´mr*¾Zif; ? rSwf 8 (Ekd0ifbm 1969) pm 39 - 46 /
----- ? a&Ta'gif;awmifaqmif;yg;rsm; ? rEÅav; ? vlxk-BuD;yGm;a&; ?
1975 /
707/ azazjzL;xH ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 4 ? rSwf 10 (Zlvkdif 1936) pm
17 /
708/ AD,uferfrSjrifuGif;wck ? e,fcsJUomoemjyKrif; ? vlxk*sme,f ? rSwf
163
34 (Zefe0g&D 1953) pm 5 - 6 ? 10 /
709/ aA'g ? rkd;*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 6 (Zlvkdif 1991) pm 50 - 53 /
710/ ab;eD;wm ta&;BuD;ygNyD ? rkd;*sme,f ? wGJ 5 ? rSwf 10 (Ekd0ifbm
1995) pm 89 - 90 /
711/ raumif;&ify,f aumif;&ifwG,f ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 2 (rwf
1994) pm 103 - 104 /
712/ rESif;qDrD;&xm;uav; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 18 (ZGef 1986) pm 54
- 56 /
713/ rav;rSjrifuGif;wck (1) ? vlxk*sme,f ? rSwf 19 (Mo*kwf 1950) pm
54 - 56 /
714/ ----- (2) ? vlxk*sme,f ? rSwf 20 (1950)
715/ ----- (3) ? vlxk*sme,f ? rSwf 29 (ar 1952)
716/ ----- (4) ? aMu;pm; ? vlxk*sme,f ? rSwf 28 (Mo*kwf 1952) pm 5
? 31 - 32 /
717/ ----- (5) ? olykef ? vlxk*sme,f ? rSwf 29 ? (pufwifbm 1952)
718/ ----- (6) ? e,fcsJU'Pf ? vlxk*sme,f ? rSwf 30 (atmufwkdbm
1952)
719/ rD;qkd&if &ifav;rd ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 6 (Zl 1993) pm 137 -
138 /
720/ rkd;*sme,f&JUtvSL ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 4 (ar 1994) pm 97 -
98 /
721/ rEÅav;utdrfawmf&mxD; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 47 (atmufwkdbm
1989) pm 88 - 93 /
722/ rEÅav;"mwf&xm; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 19 (Zlvkdif 1986) pm 45
164
- 47 /
723/ rEÅav;0gqkdjrifuGif; ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 8 (puf 1993) pm
161 - 162 /
724/ rEÅav;tdrfawmf&mrdausmif;wHwm; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 49 ?
('DZifbm 1989) pm 46 - 49 /
725/ NrKdUcspfwJhom;ayrkdY ? cs,f&Dr*¾Zif; ? rSwf 45 ({NyD 1988) pm 113 -
115 /
726/ jrefrmpum; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? trSwf 31 (Zlvkdif 1987) pm 41 - 43
/
727/ jrefrmhtm;upm; (vufa0SYukdcspftkef;) ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 7
(azazmf0g&D 1995) pm 30 - 33 /
728/ ----- ? (vufa0SYukdcspftkef;) ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 8 (rwf
1995) pm 88 - 91 /
729/ ----- ? (vufa0SYukdcspftkef;) ? "er*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 9 ({NyD
1995) pm 94 - 98 /
730/ &efukefeJYrEÅav; ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 3 ({NyD 1993) pm 147 -
149 /
731/ ½kyfxkzGifhyGJwkef;u ajymMum;wJhpum; ? pmay*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 3
(Ekd0ifbm 1994) pm 41 - 44 /
732/ a&S;a[mif;aESmif;jzpf ? rkd;*sme,f ? wGJ 2 ? rSwf 3 ({NyD 1992) pm 78
- 79 /
733/ 0g0ifawmhr,f ? rkd;*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 7 (Mo*kwf 1993) pm 137 -
138 /
734/ vlBuD;awGu0kdif;NyD; xdef;MuygOD;pkdY ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 10
165
(Ekd0ifbm 1994) pm 138 - 140 /
735/ vlESifh vlUtokduftNrKH ? rkd;*sme,f ? wGJ 5 ? rSwf 2 (rwfv 1995) pm
99 - 101 /
736/ vdyfjymoefY&JUvm; ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 6 (Zlvkdif 1994) pm 137
- 138 /
737/ ordkif;&SdwJha&OD; ? a&OD;r*¾Zif; ? ar 1992 ? pm 28 - 29 /
738/ om;wkdY½kyf&nf ? vlxk*sme,f ? rSwf 53 (pufwifbm 1954) pm 20 -
21 ? 29 - 30 /
739/ odcsifpdwf ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 3 ({NyD 1994) pm 113 - 115 /
740/ tcsdef&Sdao;orQ ? rkd;*sme,f ? wGJ 4 ? rSwf 7 (Mo*kwf 1994) pm 145
- 147 /
741/ tapmfum;cHae&onfh ynm&yf ? vlxkowif;pm ? (29 pufwifbm
1952) pm 3
742/ tESpf 5000 cefYu ausmufoabFm ? vlxk*sme,f ? rSwf 51 (Zlvkdif
1954) pm 33 - 34 /
743/ taraeaumif;&JUvm; ? pmay*sme,f ? wGJ 3 ? rSwf 3 (Ekd0ifbm 1995)
pm 22 -24 /
744/ tarha&S;pum; (aumf&if*sD) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 108 (azazmf0g&D
1994) pm 21 - 22 /
745/ tarha&S;pum; (0HomEkacwf) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 109 (rwf 1994)
pm 39 - 41 /
746/ tarha&S;pum; (qif;&Jom;eJYavmif;upm;) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 110
({NyD 1994) pm 27 - 28 /
747/ tarha&S;pum; (rEÅav;o&uf) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 111 (ar
166
1994) pm 28 - 31 /
748/ tarha&S;pum; (rrav;wkdYxbD) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 112 (ZGef
1994) pm 27 - 28 /
749/ tarha&S;pum; (aps;oGm;ig;0,fudpö) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 113 (Zl
1994) pm 27 - 28 /
750/ tarha&S;pum; (rEÅav;ig;ydcsuf) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 114 (Mo
1994) pm 29 - 30 /
751/ tarha&S;pum; (jrefrmeJYabmvkH;yGJ) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 115 (puf
1994) pm 27 - 29 /
752/ tarha&S;pum; (qif;&Jom;eJYyJjyKwf) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 116
(atmufwkdbm 1994) pm 25 - 26 /
753/ tarha&S;pum; (yxrqkH;pmtkyf) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 117 (Ekd
1994) pm 33 - 35 /
754/ tarha&S;pum; (pef;xaewJharmifausmufvkH;&JUjcaoFhBuD; 2pD;) ?
uvsmr*¾Zif; ? rSwf 118 ('D 1994) pm 29 - 31 /
755/ tarha&S;pum; (tarhacwfpum;) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 119 (Zef
1995) pm 34 - 35 /
756/ tarha&S;pum; (oDcsif;-oDcsif;-oDcsif;) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 120
(az 1995) pm 27 - 28 /
757/ tarha&S;pum; (rdef;rwkdY£a`E´) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 121 (rwf
1995) pm 26 - 28 /
758/ tarha&S;pum; ('kdifcGufacwfomqkd&ftcuf) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf
122 ({NyD 1995) pm 23 - 24 /
759/ tarha&S;pum; (½kyf&Sifpdef&wk) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 123 (ar 1995)
167
pm 33 - 34 /
760/ tarha&S;pum; rEÅav;oBuFef (1) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 124 (ZGef
1995)
761/ ----- ? rEÅav;oBuFef (2) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 125 (Zlvkdif
1995) pm 23 - 26 /
762/ ----- ? rEÅav;oBuFef (3) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 126 (Mo*kwf
1995)
763/ tarha&S;pum; (orD;rdef;uav;tzkdYtvkyf) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 127
(pufwifbm 1995) pm 29 - 30 /
764/ tarha&S;pum; ? tarwkdYvlUtaqmufttkH (1) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf
128 (atmufwkdbm 1995)
765/ ----- ? tarwkdYvlUtaqmufttkH (2) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 129
(Ekd0ifbm 1995) pm 24 - 25 /
767/ u/ ta0;a&mufom;orD;rsm; ? ½kd;r&dyf ? jzL;NrKdUe,fr*¾Zif; ? 1994 ?
pm 22 - 23 /
768/ t*Fvdyftpnf;t½kH; ? a&;ol arm&pfaumvpf ? bmomjyefol rtrm ?
BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 11 (atmufwkdbm 1938) pm 9 - 10 /
769/ tdrfawmf&mbk&m;eJYqifBuD;vSLoGm;wJhwHwm; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf
48 (Ekd0ifbm 1989) pm 17 - 20 ? 102 /
168
5/ 0w¦Kwkd
5 ? 1 / yifukd,fa&;
169
(atmufwkdbm 1937) pm 9 - 12 /
780/ ykwD;ESpfoG,f ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 8 ? rSwf 7
(Zlvkdif 1940) pm 32 - 36 /
781/ ajymufMum;wyfom; ? a&;ol jrrÍÆL ? vlxk*sme,f ? rSwf 12 ({NyD
1950) pm 37 - 42 /
782/ rxGufao;aomtajz ? a&;ol jrrÍÆL ? vlxk*sme,f ? rSwf 10
(azazmf0g&D 1951) pm 17 - 18 /
783/ ----- (2) ? a&;ol jrrÍÆL ? rSwf 22 (rwf 1951) pm 20 - 22 /
784/ arwåm ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 8 ? rSwf 6 (ZGef
1940) pm 39 - 42 /
785/ &ifNidrf;ppf ? a&;ol jrrÍÆL ? tkd;a0r*¾Zif; ? wGJ 9 ? rSwf 3 (Zlvkdif
1950) pm 22 /
786/ &ifaoG; ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 11
(pufwifbm 1937) pm 24 - 27 /
787/ &efNiKd; ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 8 (Zlvkdif
1938) pm 13 - 17 /
788/ vufzufajcmuf ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 7 ? rSwf 4
({NyD 1935) pm 27 - 28 /
789/ olUypönf; ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 9 ? rSwf 2 (rwf
1941) pm 50 - 52 /
790/ orD;oHa,mZOf ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 5 ? rSwf 10
(pufwifbm 1935) pm 13 - 14 /
791/ oHawGcJ ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 7 ? rSwf 2
(azazmf0g&D 1939) pm 21 - 24 /
170
792/ t&Sifvwfvwf aoG;pkyfcH&jcif; ? a&;ol jrrÍÆL ? pmtjrKaw ? rEÅav;
? 1963 ? pm 65 - 70 /
793/ tavmif;tpm; ? a&;ol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 6 ? rSwf 12
(Ekd0ifbm 1938) pm 15 - 17 /
794/ atmifoG,fykqkd; ? a&;ol jrrÍÆL ?
wuúokdvfausmif;wkdufESpfvnfr*¾Zif; ? wGJ 26 ? rSwf 2 (rwf 1935) pm 93
/
----- ? *EÅavmu ? wGJ 22 ? rSwf 138 (Zlvkdif 1936) pm 102 - 103 /
5 ? 2 / bmomjyef
«w½kwf0w¦Kwkd»
795/ pyg;ESHESpfcuf ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 8 (Mo*kwf 1985) pm 137 -
141 /
796/ pyful;rwful; ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? rSwf 32 ({NyD
1950) pm 15 - 16 /
797/ xrf;ykd; ? rdw¦DvmaumvdyfESpfvnfr*¾Zif; ? 1983-84 /
798/ wbl;½kd;if; ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 3
(pufwifbm 1950) pm 19 - 20 ? 29 - 32 /
799/ w½kwfjynf\ om;aumif;orD;aumif;rsm; ? vlxk*sme,f ? rSwf 21
(Zefe0g&D 1952) pm 5 - 6 ? 30 /
800/ 'ku©dwtkd; wm½kd; ? rdw¦DvmaumvdyfESpfvnfr*¾Zif; ? 1981 - 82 /
801/ ESrtaxG;pl ? bmomjyefol a':trm ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? ({NyD
1940) pm 45 - 50 /
171
----- | ½Ir0 ? wGJ 13 ? rSwf 150 (rwf 1960) /
802/ EIwfrqufcsif ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? rSwf 19
(azazmf0g&D 1951) /
803/ abmif;bDeD ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 2
(3 Mo*kwf 1950) pm 11 - 14 ? 16 /
804/ rkqkd;r ? bmomjyefol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 8 ? rSwf 3 ?
(pufwifbm 1940)
805/ &xm;vkduft&m&Sd ? bmomjyefol vlxka':trm ? rEÅav;
rD;&xm;pmMunfhtoif; ? tjrifopfr*¾Zif; ? (Zefe0g&D 1995) pm 48 - 55
/
806/ vlESifha~uG; ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 1
(Mo*kwf 1950) pm 15 -16 ? 33 ? 36 /
807/ vlxkppf ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? rSwf 13 (ar
1951) pm 20 - 22 /
808/ avwcsufa0SU&ifjzifh ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? rSwf
10 (ZGef 1951) pm 22 - 24 /
809/ OD;av;ESifhEGm;r ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? rSwf 8
('DZifbm 1950) pm 8 - 9 ? 37 - 38 /
810/ tdyf&m0ifykHjyif ? obifr*¾Zif; ? rSwf 25 (Ekd0ifbm 1985) pm ¿ /
811/ tdrfurdef;r ? a&eHacsmif;aumvdyfESpfvnfr*¾Zif; ? 1983-84 /
«xkdif;0w¦Kwkd»
812/ uRJacs;wykH ? om&r*¾Zif; ? rSwf 10 ('DZifbm 1988) pm 68 - 72 /
813/ acsmif;½kd;xJ va&mifxkd;awmh ? &ifckefyGifhr*¾Zif; ? trSwf 12
172
(pufwifbm 1987) pm 16 - 21 /
814/ pmcsKyf ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 60 (Ekd0ifbm 1990) pm 112 - 117 /
815/ pufqkyfemMunf;rI ? om&r*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 2 ({NyD 1989) ? pm
58 - 61 /
816/ wrvGefyGJpm;rsm; ? om&r*¾Zif; ? (Ekd0ifbm 1988) pm 42 - 48 /
817/ awmausmif;q&m&JU okc ? om&r*¾Zif; ? (Zefe0g&D 1988) pm 43 -
48 /
818/ wvSnfhwywf ? om&r*¾Zif; ? rSwf 3 (rwf 1988) pm 5 - 10 /
819/ yif ? vkHrav;r*¾Zif; ? rSwf 10 (atmufwkdbm 1985) pm 129 -
133 /
820/ yÍÆavmif;vufu Mumyef; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 6 (ZGef 1985) pm
132 - 136 /
821/ yef;a&mifaq;jym;uav; 2 jym; ? om&r*¾Zif; (ZGef 1988) pm 132 -
136 /
822/ b,foltokH;vkdovJ ? om&r*¾Zif; ? rSwf 4 ({NyD 1988) pm 87 -
90 /
823/ rdawm ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 57 (Mo*kwf 1990) pm 138 - 150 /
824/ rDcsD*efpmar;yGJwJhAsm; ? om&r*¾Zif; ? (ar 1988) pm 18 - 24 /
825/ rD;eJYESvkH;om; ? om&r*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 3 (ar 1989) pm 31 - 34
/
826/ rsKd; ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 68 (Mo*kwf 1991) pm 92 - 95 /
827/ ,mOfwkdufrI ? om&r*¾Zif; ? (Mo*kwf 1988) pm 77 - 79 /
828/ a&ewforD;yGJ? axmifuJBuD;eJYacG;waumif ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? ({NyD
1992) pm 112 - 118 /
173
829/ &Gmawmf&Sif ? om&r*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 1 (Zef 1989) pm 133 - 136
/
830/ txufvTmu r*FvmyGJ ? om&r*¾Zif; ? wGJ 2 ? rSwf 4 (Zlvkdif 1989)
pm 74 - 81 /
831/ tazray:wJhuav; ? om&r*¾Zif; ? (Zlvkdif 1988) pm 18 - 28 /
832/ atmif ? om&r*¾Zif; ? rSwf 2 (azazmf0g&D 1988) pm 61 - 65 /
«b*FgvD0w¦Kwkd»
833/ pma&;q&mBuD; &rfwm&rf*sufwm&D (b*FgvD) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf
65 (Zlvkdif 1990) pm 28 - 36 /
834/ bk&ifrif;w&m; ? csnfrQifESifhtxnfpuf½kH ppfukdif; ?
oufomacsmifcsda&;tzGJU 10 ESpfajrmuf txdrf;trSwf r*¾Zif; ? 1983 /
«½k&S0w¦Kwkd»
835/ e,fjcm;apmifhwyfom; ? bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? wGJ 1
? rSwf 4 ( 3 pufwifbm 1950) pm 19 - 20 ? 30 ? 43 - 44 /
e,fjcm;apmifhwyfom; ? vlxk*sme,f ? wGJ 1 ? rSwf 5 ( 1 atmufwkdbm
1950) pm 15 ? 33 - 36 ? 41 - 42 /
836/ vufaumufBuD; ? a&T0wfrIHr*¾Zif; ? (azazmf0g&D 1992) 102 - 105 /
----- (2) ? a&T0wfrIHr*¾Zif; ? (rwf 1992) pm 19 - 21 /
----- (3) ? a&T0wfrIHr*¾Zif; ? ({NyD 1992) pm 19 - 21 /
837/ 0wå&m; ? bmomjyefol a':trm ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 7 ? rSwf 5
(ar 1939) pm 19 /
174
«avm0w¦Kwkd»
175
----- ? bmomjyefol zkd;omatmif ?½Ia'gifh*sme,f ? rSwf 54 (15 ZGef
1971) pm 29 - 34 /
«[if'D0w¦Kwkd»
«tjcm;bmomjyef0w¦Kwkd»
851/ urÇmopfqDokdY ? a&;ol *sD&Da0gvwm ? bmomjyefol a':trm ?
vlxk*sme,f ? rSwf 27 ? (Zlvkdif 1952) pm 17 - 20 ? 32 - 34 /
852/ usKyfwkdYpydef (pydef0w¦K) bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ?
(Zefe0g&D 1959) pm 23 - 30 ? 36 /
853/ uRefawmfum;armif;vkdifpif,lcJhpOfu bmomjyefol a':trm ?
vlxk*sme,f ? rSwf 52 (Mo*kwf 1954) pm 27 - 34 /
854/ ig;&HUESpfaumif ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 4 ({NyD 1985) pm 32 - 36 ?
91 - 92 /
176
855/ qmwDukef; ? awmifwGif;a&Tjynfr*¾Zif; ? 1984 ? pm 44 -47 /
856/ aemifw ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 62 ({NyD 1990) pm 40 - 44 /
857/ awmolr (csuf0w¦K) bmomjyefol a':trm ? vlxk*sme,f ? rSwf 22
(azazmf0g&D 1952) pm 23 - 24 ? 30 - 31 /
858/ yuf&S0gNrKdUpm;uav; ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 72 (azazmf0g&D 1991)
pm 88 - 92 /
859/ jyefvnfqkHawGUMu&m0,f (rav;&Sm;0w¦K) ? ra[oDr*¾Zif; ? rSwf 102
? ({NyD 1993) pm 154 - 159 /
861/ rrNrKdUol ? pHy,fjzLr*¾Zif; ? rSwf 2 (azazmf0g&D 1985) pm 75 - 81 /
862/ a`rGeJYavSum; ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 60 (azazmf0g&D 1990) pm 86 -
90 /
863/ arG;aeYvufaqmif (a[mfvef) bmomjyefol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif;
? wGJ 7 ? rSwf 1 (Zefe0g&D 1939) pm 20 - 24 /
864/ &efolawmf ? bmomjyefol jrrÍÆL ? BuD;yGm;a&;r*¾Zif; ? wGJ 8 ? rSwf
10 (atmufwkdbm 1940) ? pm 70 - 76 /
865/ a&TusnfqH ? bmomjyefol a':trm ? ya'om½kyfpkHr*¾Zif; ? wGJ 1 ?
rSwf 9 (atmufwkdbm 1948) pm 14 -18 /
866/ vleJYig; (tmoH) ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 83 (Zefe0g&D 1992) pm 48 -
/
867/ vlom;pm; ? bmomjyefol a':trm ?
rEÅav;wuúokdvfESpfvnfr*¾Zif; ? 'DZifbm 1956 ? pm 14 - 16 /
868/ vif;,kefwkdYwkdif;jynf ? a&T0wfrIefr*¾Zif; ? rSwf 12 (azazmf0g&D 1991)
? pm 49 - 52 /
869/ olUtu (b*Fvm;'uf&Sf) ? uvsmr*¾Zif;? rSwf 89 (Zefe0g&D 1993)
177
pm 100 - 106 /
870/ tacGcH&ol uvsmr*¾Zif; ? rSwf 93 ({NyD 1993) pm 82 - 88 /
871/ tjrifopf ? bmomjyefol vlxka':trm ? a&Trif;*Hr*¾Zif;
(ykodrfBuD;NrKdUe,f pmayESifh pme,fZif;) ? (Ekd0ifbm 1994) pm 138 - 148 /
872/ tolw&macsmuf (awv*l) ? uvsmr*¾Zif; ? (atmufwkdbm 1989)
pm 95 - 98 /
873/ tonf;ESvkH;xJu ajymwJhpum; (*l*sm&wD 0w¦K) ? a&T0wf&nfr*¾Zif; ?
(Mo*kwf 1991) pm 52 - 54 /
874/ tdrfrSmr*Fvmaqmifvkyfwkef;u ? uvsmr*¾Zif; ? rSwf 57 (Ekd0ifbm
1989) pm 81 - 87 /
6/ pmtrnftñTef;
(u)
uav;i,feJYvlUavmu 509
uav;b0 oDv&Sif0wfcJhwkef;u 488
uav;rsm;tzkdY pmaywJh 265
uav;taz&SmykHawmf 538
urmau;u a&vkyfom; 211
aumvif;rD;avmifajru b0wkdufyGJ 510
aumvdyfausmif;olb0 489
178
aumvdyfausmif;olb0 491
ukdnKdjr 331
ukd0if;OD; 398 (u)
uuf&SfrD;ukd rD;wif½IdUí tvpfokwfMurnfholrsm; 539
uifr&Gef;ppfwyfrS ppfAkdvfuav; 666
urÇmausmf axmifrif;om;BuD; ae½l; 376
urÇmausmf[efa*&DabmhvkH;toif; 667
urÇmausmf tDwmvsHpma&;q&m tDwmvkdumvfADEkd 377
urÇmppf? a'oppf? jynfwGif;ppf 540
urÇmESifh vufcsif;qufí 542
urÇmopfqDokdY 851
urÇmYuav;oli,frsm;ukd umuG,fMuyg 543
urÇmYNidrf;csrf;a&; 541
urÇmYNidrf;csrf;a&;aumifpD OuúX - usL&D 451
urÇmYvli,f - Armvli,f 544
urÇmYtBuD;qkH;ausmufqif;wkawmf 668
urÇmYtBuD;qkH;pmtkyf 1
urÇmYtBuD;qkH;pmtkyf 266
urÇmYtEkynmonfBuD; csmvDcsufyvif 399
urÇmYtvkyform;tzGJUcsKyf 545 - 546
usaemfhpmwapmif 838
usm;bNidrf;okdYpma~uG; 452
aus;Zl;rsm;vSwJhtvSL 585
aus;Zl;&Sif 770
179
aus;vufvli,frsm; awGUqkHESD;aESmyGJobif 511
ausmufpm0efa[mif;OD;jr 341
ausmufxkd;q&mukd aiG 2d ay;&wJhacwf 482
ausmufonf urÇmemavm? uRefemavm 547
ausmif;BuD;a&Ttifyif 669
ausmif;aezufoli,fcsif; 485
ausmif;om;b0 477
usKyfwkdYpydef 852
Mumayr,fh rarhEkdifMuyg 512
aMumfjim 332
BuKduf&wJhoDcsif;ESpfyk'f 623
BuKHawmifhBuKHcJ ylaZmfyGJ 586
uGefjrLepfw½kwfjynftiftm;NyKdifyGJ 27 - 28
uGrf; 670
uG,fvGef&Smol aumvdyfpdef a':jrvGif 400
uRJacs;wykH 812
uRefawmfum;armif;vkdifpif,lcJhpOfu 853
uREkfyfwkdYtm&S 548
uRefb0 671
uRefrqkHcJhonfh 36ck ta&;awmfykH 492
uRefrwkdYu rif;orD;av 493
uRefrwkdYi,fi,fu 2
uRefrwkdYq&mBuD;eJYvufa0SYtm;upm; 453
uRefrwkdYq&m q&ma&Tjynf 354
180
uRefrwkdYodwJh OD;aombdw 357 - 367
uRefrjrifawGUcJh&aom uav;rsm;tzkdY pmtkyfxkwfa0&mXme 212
(c)
acgif;quftNrD;qufESpfyGJ 513
acwfumv&JUawmif;qkdcsuf 587
acwfESifhtajctae 672
csmvDcsufyvifBuD; qkH;&SmNyD 402
csJxD csKdif;xD? &Srf;xD 514
csufrS opömazmufrIBuD; 550
csif;wGif;rS yifv,fodkY 3
acsmif;½kd;xJ va&mifxkd;awmh 813
cspfp&mhapwem 673
cspfrdwfaqG 771
cspfolukd,fhrdef;r 772
csrf;oavref;ajru 674
7 ESpfMum tD&ef tD&wfppfyGJ 549
(8)
*vJhpm; 839
*EÅ0ifrSm &Sm;r,fhpmtkyf 267
*syefwkdY&JUaqmifMumNrKdifowif; 551
*sif 675
*sKHESifhppfom; 35
181
(i)
ig;&HUESpfaumif 854
i,fi,fwkef;utjrif 481
i,foli,fcsif;pma&;q&mr rmvm 337
Nidrf;csrf;a&; 676
Nidrf;csrf;a&;okdY 25
Nidrf;csrf;a&;twGuf urf;vSrf;csuf 552
aiGESifhvufeuf 24
aiGom;'*Fg;jym; 100 wJhAsm; 840
iSufaysmyifpkduf rdvkdufzyg 472
(p)
pyg;ESHESpfcuf 795
pavOD;ykn 336
pmcsKyf 814
pmqkduH 677
pmqkduH 773
pmayc&D;tp uRefrb0 494
pmayynm&Sif bBuD;jr 342
pmrlctvSL 495
pmrSefatmifa&;MupkdY 268
pma&;Muw,fqkdwm 269
pma&;q&mBuD;rsm;&JUZeD;ESpfa,muf 378
182
pma&;q&mBuD; &rfwm&rf*sufwm&D 833
pma&;q&mr {nfhonf 379
pma&;q&m a&Tref;wifarmif 403 - 415
pma&;q&m owif;pmq&m vlxkOD;vS 370
pmtkyfqkdifu vl0ifvlxGuf 270 - 295
apwem 774
apwemay:atmif 624
pkd&mrSpdrf; 588
pufqkyfemMunf;rI 815
ppfqkdwm 553
pE´rmvm 20 - 21
pdefaA'gBuD;&JU&mjynfhyGJ 417
pdefaA'g&JUESpfpOftvSL 416
pdef&wkobif usif;yrnfh rvGefqefvSLtoif;BuD; 589
pyful;rwful; 796
(q)
q&mBuD;ajymjywJha&S;a[mif;aESmif;jzpfrsm; 345
q&mBuD;bmx&ef&yfqJ 380 - 382
q&mBuD; jrrsKd;vGif 343
q&mBuD;a&TOa'gif;&mjynfhyGJ 368
q&mBuD;a&TOa'gif;&JU&Gmrefusnf;wkH 369
q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif; 4
q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;&JUpmaya0zefa&; 346
183
q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;&JU rkHa&G;aMu;rkH 347
q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif; okdYr[kwf Nidrf;csrf;a&;AkdvfcsKyfBuD; 348
q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;\BuKd;yrf;rI 349
q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;\tdyfruf 350
q&mBuD; OD;okcarG;aeY 373
q&mawmfOD;uvsmP\ ,kHMunfcsuf 590
q&mwkdYb0 - 515
q&mrykHjyif 775
q&mjrrsKd;vGif&JUb0ed*kH; 344
q&mokc OD;aygif;usm;ESifh jrif;usm;&Sif 374
qmwDukef; 855
qkawmif;jynfh 845
aq;vdyfeJYvlom; 6
qkd&S,fvpfwdkif;jynfrsm;okdY 5
qkd&S,fvpfa&;eJY ao&nfao&uf 516
qifBuD;awG-qifBuD;awG 678
qifyGJ 679
qifjzL&Sif 680
aqmif;t0if 681
qkdif;NyKdifwD;&mrSm q&mpdefaA'gr½IrvS½IH;wJhyGJ 418
qef OD;bkd; 389
q,fhESpfBuKd; 0w¦Kwkdrsm; 41 (u)
12 yGJ aps;onf 316
184
(Z)
Zmwfq&mOD;zkd;pdefeJYobiftvkyform;wkdufyGJ 419
ZmwfqefvSwJhrif;orD;pdefvSMunf 420
Zmwfobif&JUa&S;a[mif;aESmif;jzpf 625
ZGefyef;&moD 682
(ps)
aps; 314
aps;bk&m;yGJac:wJh ajrmifbk&m;yGJBuD; 315
(n)
n§yfyl;n§yfydwfrdaeol ESpfOD; 554
(w)
wwd,oli,fcsif; 487
wrvGefyGJpm;rsm; 816
w&m;½kH;awmf 776
w½kwfpma&;q&m vif,lweftay: oabmxm;ykH 383
w½kwfpD;u&uf 555
w½kwfjynfwGif rD;&xm;ESifh c&D;oGm;cJhpOfu 213
w½kwfjynf rD;&xm;ay:0,f 214
w½kwfjynfa&muf Ak'¨omoem 591 - 592
w½kwfjynf\ om;aumif;orD;aumif;rsm; 799
wdyd#u"&omoemhrdcifBuD; 593
185
awmausmif;q&m&JU okc 817
awmolr 857
awmtvSLeJY NrKdUtvSL 517
awmfvSefwJhw½kwfjynf uRefawmfrSwfrdorQ 32
wkdYarmifr,f 777
wuúokdvf"r®m½kHBuD;wGif ausmif;olrsm; 0wfwufMurnf 594
awmifxdyfMumayguf 595
awmifom 215
124 (u) tpkd;&ukd tMunfnKdysufaprI 683
wvSnfhwywf 818
woufrSmwcgBuKHr,f 464
wyfukef;NrKdUu ylaZmfyGJ 596
wdrfjrKyfaysmufuG,fawmhrnfhcspfpzG,f jrefrmh,Ofaus;rI 626
(x)
xm0& 778
xD xD - xD 518
xl;jcm;wJh jrawmifausmif;om;BuD; 351
xkd;uGif;rSifaMumif 683 (u)
axmifqkdonfrSm 519
xkdif;0w¦Kwkdrsm; 29 - 30
xef;awmifol 216
xrf;ykd; 797
xGufayguf 597
186
(')
'DxufESajrmp&m r&Sdawmhyg 700
'DESpfoBuFef 701
'kwd,ausmif;om;b0 478
'kwd,oli,fcsif; 486
a'go 779
a':BuD;pkd;wkdY&GmokdY 217-218-219
'ku©dwtkd; wm½kd; 800
(e)
e*g; 684
ebwfBuD;&Gmu vlxkausmif; 220
em;eJYrem z0g;eJYemyg 520-522
aeukd&yfí urÇmukdvnfapol 454
ae½l;\axmifwGif;rS orD;xHay;pmrsm; 685 - 698
ae&Sife,fausmif;uoli,fcsif;awG 488
ae&Sife,fausmif;om; 483
aemifw 856
EkdifiHjcm;u pm 702
EkdifiHjcm;rSm omoem 598
ESpfw&myGJ 699
ewfaeukdif;ygrcsefaom OD;b*srf;\vuf&mrsm; 421
ewfa&uef 221 - 224
187
eef;awmfa&SUq&mwif 422
e,fjcm;apmifhwyfom; 835
ESrtaxG;pl 801
ESajrmp&m a':rmvm 338
EIwfrqufcsif 802
(y)
yckuúLoD[kdVf&Sifbk&m;yGJawmf 317
ycef;ewfyGJokdY 225-226-227
ynmtvif;u ykdufqHBuD; 335
yxrqkH;tBudrfvkyfwJhyGJ 228
yxr[Hom0wD 257
yxrtBudrfvkyfwJhyGJ 703
ya'o&mZfykHpHtvSL 523
ygawmfrl 704
ygwdwfyef;csD 627
yg&rDjznfhzuf 329
yDeHeJYr[mpnfomoem 599
ykwD;ESpfoG,f 780
ay:OD;oufyef;csDjyyGJ 628
ykd;vkHcsnf 705-706
yuf&S0gNrKdUpm;uav; 858
yk*¾Kdvfxl; t&d,r*¾ifacsmifq&mawmf 600
yif 819
188
yÍÆavmif;vufu Mumyef; 820
yef;csDq&mBuD; OD;cifarmif 423
yef;csDq&mBuD; OD;bouf 424-425
yef;a&mifaq;jym;uav; 2 jym; 821
ykyÜg;OD;ausmf&ifESifh odyÜHarmif0\ b0c&D;Murf; 327
ajymufMum;wyfom; 781
jynfolcspfaomtEkynmonfrsm; 7
jynfolwkdY\Nidrf;csrf;a&; 557
jyefvnfqkHpnf;Muawmh 496
jyefvnfqkHawGUMu&m0,f 859
yGJawmfukdoGm;Mur,fvkdY 229
(z)
zdvpfykdifppftajcpkdufrsm;ta&; 558
azazjzL;xH 707
(A)
ArmoHawGaysmufukefNyD 629
ArmtrsKd;orD; 524
ArmhtvSLuav;wck 525
ArmhNidrf;csrf;a&;tiftm; 559
ArmhzefusDvkyfief; 630-632
AD,uferfrSjrifuGif;wck 708
AD,uferfrS vGwfvyfa&;ta&;awmfykH 560
189
aA'g 709
(b)
b0csif;rwlonfh w½kwfjynf 26
bmvif BuD; 4 BuD; EkdifiHjcm;a&;0efBuD; 561
bk&m;BuD;u e&nf;oH 633
bk&m;trBuD; a':vS0kdif; 455
bk&ifrif;w&m; 834
blwmpBuFefay:rSm 846
ab;eD;wm ta&;BuD;ygNyD 710
abmhpf~uGvmwJhxrif;pm;yGJ 847
abmif;bDeD 803
abmif;bDESifhtysKd 526
bkef;BuD;ysHeJY {,ifusL; 634-636
b,foltokH;vkdovJ 822
(r)
raumif;&ify,f aumif;&ifwG,f 711
rBuKdufwJhpum;vkH; tokH;tEIH;rsm; 296
rnDrQaom wkd;wufjcif; 230
rxGufao;aomtajz 782-783
rESif;qDrD;&xm;uav; 712
rrNrKdUol 861
r&P&Sifaorif;ESifh - 527
190
rav;rSjrifuGif;wck 713-718
rvGefaps;u aps;aumuf 318
rvIdifyef;tkdifa&TrkaXmbk&m;yGJawmf 319
raoaom OD;b*srf; 426
r[m*Dw&JUa&S;a[mif;aESmif;jzpf 637-647
rdawm 823
rdzk&m;acgifBuD;eJYq&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif; 352
rDcsD*efpmar;yGJwJhAsm; 824
rD;qkd&if &ifav;rd 719
rD;eJYESvkH;om; 825
rkqkd;r 804
armfpukdwd&pämef½kHrS acG;jcaoFhESifhusm; 231
rkd;*sme,f&JUtvSL 720
rkd;awGu&Gm 841
rkd;rkd;tif;vsm;twGuf tarhvufaqmif 340
rkduform; rkdufolBuD; 390
r*¾Zdefav;wapmif 258
rif;om;ukdzkd;uGef; 427
rkdif;aomufNrKdU ausmufeDawm& q&mawmf 601
arwåm 784
rEÅav;upum; 474
rEÅav;u aAsm 648
rEÅav;u rvGefaps; 320
rEÅav;u opfpufykdifOD;omaX; 391
191
rEÅav;utbkd; 466
rEÅav;utdrfawmf&mxD; 721
rEÅav;qefvSLtoif;BuD; 602
rEÅav;aps;csKdawmf 321
rEÅav;aps;csKdawmf a&Tqkdifwef; 322
rEÅav;"mwf&xm; 722
rEÅav;eJYyvdyfa&m*g 467
rEÅav;jrawmifausmif;trBuD;&JUb0ed*kH; 456
rEÅav;NrKdUrsufESmzkH; pD;yGm;a&;orm;BuD;rsm; 392-395
rEÅav;NrKdYrsufESmzkH; (a':OD;ZGef;) 458
rEÅav;NrKdYrsufESmzkH; (Adokum q&mqkdif) 460
rEÅav;NrKdYrsufESmzkH; (OD;ausmfvS) 459
rEÅav;NrKdYrsufESmzkH; (OD;aiG) 457
rEÅav;0gqkdjrifuGif; 723
rEÅav;olBuD;awG 397-398
rEÅav;ol yGJuawmfBuD;awG 396
rEÅav;ol rEÅav;om;rsm; 8
rEÅav;ol&d,OD;xGef;&if 384
rEÅav;tNidrfh 649
rEÅav;tdrfawmf&mrdausmif;wHwm; 724
rdef;uav;\atmifyGJ 842
rdef;reJYa,musfm; 528
rsKd; 826
jracsusif; raiGNrKdif 428
192
jrawmifausmif;om;a[mif;wOD; 461
jrawmifq&mawmfBuD; 603
ajrmif;jrq&mawmfbk&m;BuD; &mjynfhylaZmfyGJ 606
jrawmif&mjynfhyGJawmf 604
jrawmifa&T&wk 605
NrKdUcspfwJhom;ayrkdY 725
NrKdUr*¾Zif;&JUwefzkd; 259
ajrmuftmz&durS rsKd;cspfrsm; bmukdvkdí taocHaeMuoenf; 563
jrif;&xm;orm;rkd[mruf 848
jrefrmausmif;om;b0 479
jrefrmpum; 297
jrefrmpum; 726
jrefrmjynfwGifppfaq;cJhaom trItcif;rsm; 22-23
jrefrmhuGrf;aq;vufzufeJY {nfh0wfapmif0wf 471
jrefrmhuRef;om; 305
jrefrmhaq;a&;yef;csD&JU acwfOD; 650-651
jrefrmhqifzrf;enf;rsm; 306
jrefrmhyef;ykaps;uGuf 652
jrefrmhr[m*Dw 9
jrefrmh½kyfpkHobifhaemifa&; 653
jrefrmhobifa&S;a[mif;aESmif;jzpf 654-655
jrefrmhom;a&zdeyf 309
jrefrmhopfawm&JUtBuD;qkH;&wemqif 307
jrefrmhopfawm&wem ? tckacwfqifzrf;enf; 308
193
jrefrmhtm;upm; 727-729
arG;aeYvufaqmif 371
arG;aeYvufaqmif 863
rSwfrSwfom;om; trSwfw&av;rsm; 497
rSefxJuopöm 49 (u)
a`rGeJYavSum; 862
arQmykdufBuD;awG&JU tpGrf; 562
(,)
,aeYArmhoDcsif;rsm; 656
a,musfm;rif;orD; arhvefzef 429-433
,mOfwkdufrI 827
(&)
&wemykHrEÅav;? rEÅav;? uRefrwkdYrEÅav; 10
&wembkHjrifhausmif;wkduf ESpfw&mjynfh 607
&xm;vkduft&m&Sd 805
&[ef;yk*¾Kdvfrsm;uawmif av;pm;&wJh q&mBuD; a':"r®pm&D 609
&[ef;ysKdorkdif; 610
a&cH - ajrcHaumif; 611
a&ewforD; 828
a&&Sm;vSwJh uHNrJZ*srf; 232
a&;p&mawGaygvkdufygbd 298
a&mufwwf&m&m a&;rdwmrsm; 498-505
194
&ifaoG; 786
&efukefeJYrEÅav; 730
&efNiKd; 787
&efolawmf 864
½kyfxkzGifhyGJwkef;u - 731
&ifNidrf;ppf 785
&Gmpm;BuD; OD;barmifokdY 434
&Gmawmf&Sif 829
&SmrS&Sm; owif;pmq&m 385
a&S;a[mif;aESmif;jzpf 732
&Srf;ajrvwfu wkdif;&if;om;uAsm 299
a&TbkdNrKdUaxmifhapwDyGJ 324
a&TusnfqH 865
a&Tpm&H 323
a&Twav;umwGef;rsm;u orkdif;ukd ajymaeMuonf 657
a&Ta'gif;awmif aqmif;yg;rsm; 11
a&Tjynfq&mBuD;OD;bwif 353
a&Tjynfq&mBuD;OD;bwif 355
a&Tjynfq&mBuD;OD;bwif (4) 356
a&Tref;wifarmif 12
a&Tref;wifarmifb0ed*kH;qkH;wJhtcg 436
a&Tref;wifarmif&JU Zmwdjyóem 435
a&T&wkusif;yr,fhNrKdUr 658
a&T½kd; buav; 13
195
a&Tav;bk&m; &mjynfhyGJ 325
(v)
vmawmhr,fhN*Kdvfwkacwf 564
vlBuD;awGu0kdif;NyD; xdef;MuygOD;pkdY 734
vlxk*sme,facgif;BuD;rsm; 55-93
vlxkppf 807
vlxka':trma&;wJh a&Tref;wifarmifa0zefa&; 437
vlxkOD;vS&JU wkdif;&if;om;ykHjyifrsm; 52 (u)
vlxkOD;vS&JU r*Fvmpum; 372
vleJYig; 866
vlESifha~uG; 806
vlESifh vlUtokduftNrKH 735
vljzL vlrnf;jyóem 565
vlvm; ? wd&pämefvm; cGJjcm;r&olrsm; 530
vl&TifawmfBuD;OD;tkH;oD; 438
vlom;pm; 867
vltkdayr,fh 659
avwcsufa0SU&ifjzifh 808
av;pm;tyfwJh rvGefrif;om;BuD; 462
vufaumufBuD; 836
vufeufjyí tnHhcHapa&;onf Nidrf;csrf;a&;ukd rwnfaqmufEkdif 567
vufayGUtdwfaysmufwJhyGJ 233
vufzufajcmuf 788
196
vufzufajcmufvkyfief; 310
vufzufajcmufvkyfief; 311
vufzufvkyfief; 312
vifr,m;qkdwm 531
vif;,kefwkdYwkdif;jynf 868
vdyfjymoefY&JUvm; 736
vrf;avQmufazmfwOD; 506
vGrf;p&mhaps;csKd 326
vGrf;rdygw,f 260
vGrf;&wJhe&nf;oH 660
vIyf&Sm;EkdifawmhNyDjzpfaom&JwkdufBuD; ? csufjynfwGif;&Sdcsm;&fbmPDwm;rif;
&JwkdufBuD;twGif;rS ya'o&mZfacwf jrifuGif;rsm; 234
(0)
00pm;Mu&zkdY 570
0g0ifawmhr,f 733
0wå&m; 837
(o)
owdeJYvSLwJhtvSL 532
owd&SdwJh yk*¾Kdvfrsm; 613
owif;BuD;onfh csif;wGif;c&D; 235-240
owif;BuD;onfhrif;orD; 439
owif;pm 261
197
owif;pma[mif; 262
owif;pmrsm;uajymwJh q&mawmfOD;0dZ, 612
owif;axmufAdrmef 263
owif;-owif;-owif; qkdwm 571
owif;a[mif; 264
oeyfzufvkyfief; 313
obiftEkynm&SifBuD; jracsusif;raiGNrKdif\ b0Zmwfodrf; 440
obifhOaoQmifBuD;okH;OD;&JU&mjynfhyGJ 441
orD;av;rrkd;a& 339
orD;oHa,mZOf 790
ordkif;&SdwJha&OD; 737
omoeme,fu yk*¾KdvfwOD; (OD;aX;atmif) 617
omoeme,fu yk*¾KdvfwOD; (OD;odef;atmif) 614-616
omoemjyK'ora&Tusifomoemykdif 618-619
omoem&JUajrcHa&cHaumif; 620
omoemhwefaqmifq&mawmfBuD;rsm; 15
om; 12 a,muftar 476
om;wkdY½kyf&nf 738
om;tza0pk 843
odcsifpdwf 739
oDvwefckd; tusKd;ayxifh 621
odomwJhwkd;wufrIawG awGU&atmif 533
oli,fcsif;ESpfa,muf 507
ol&Sdprf;apcsifonf 328
198
olUpsmyeukd - ukdwifarmifjrifapcsifprf;vSbdygawmhw,f 442
olUypönf; 789
olUtu 869
aoewfvG,fwJhausmif;q&m 844
oHpkHwD;0kdif;BuD; 661
oHawGcJ 791
oufawmf&SnfylaZmfyGJ 622
oufwefYa&mif 33-34
odyÜHarmif0 trSwfw& ESpf 50 yGJ 375
or®w[kdcsDrif; 16
36 aumifxD - 534
oGm;avoltwGuf &nfñTef;vsuf 508
([)
[kdcsDrif;\ tusOf;axmifu ykavGoH uAsmrsm; 300
[kdta&; onfta&; awG;rd&m&m 574
(t)
tuRwftvGwfyGJ 535
tcsdef&Sdao;orQ 740
tacGcH&ol 870
tNidrfh 17-18
tapmBuD;cGJoGm;wJheDarmif 334
tapmqkH;umwGef; 662
199
tapmfum;cHae&onfh ynm&yf 741
tqkdtu xkdESpf0 484
tnmolrsm;yifv,foGm; 241-254
txufvTmu r*FvmyGJ 830
txrf;½kyfao; 663
tem;rnDBwd*H0w¦Kwkdrsm; 54 (u)
tEkynmpmtkyfawGukd bm&nf&G,fcsufeJYa&;ovJ 301
tEkynmonfBuD; OD;b*srf;\EkdifiHa&;tjrif 443
tESpf 5000 cefYu ausmufoabFm 742
tESpf 100 MumwJhtcg 664
tazeJYtbkd; 465
tazray:wJhuav; 831
tbpdefaA'g&JUaemufqkH;yGJrsm; 448
tbGm;a':qkd; 468
tbGm;a':&if 469
tbGm;&Sdwkef;ub0 470
tarwkdYacwfEkdifiHa&; 473
taraeaumif;&JUvm; 743
tarhowd&wJh yGJawmifNyKH; 536
tarhZmwd&yf&Gm 463
tarha&S;pum; 744-765
tarhtaMumif;waphwapmif; 475
tr,frifhbefaumufNrKdUawmf 255
trsKd;om;pmqkd aZmf*sD 330
200
trsKd;om;obifawG&JU uaeYtajc 665
tjrifopf 871
t&if;&SifpepfatmufrSm tEkynmonf? okdYr[kwf NrKdUrNidrf; 444-447
ta&SU*smreDowif;pmynm r[mXmea&mufcJhpOfu 256
t&Sifvwfvwf aoG;pkyfcH&jcif; 792
tavmif;tpm; 793
ta0;a&mufom;orD;rsm; 767 (u)
tolw&macsmuf 872
touf 80 jynfhwJhnKdjr 333
tonf;ESvkH;xJu ajymwJhpum; 873
toGifrwl 849
tmz&du0w¦Kwkdrsm; 36
Oypmaumvdyfausmif;olb0 490
OD;av;ESifhEGm;r 809
at0rf; q&mn§m 449
tkdw,fqkdwm 537
tkdb,fhwuúokdvf 767
tkd,ef;uD;wkdY 31
t*Fvdyftpnf;t½kH; 768
atmif 832
atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH; 19
atmifAv&mjynfhyGJtwGuf &SmykHawmf 450
atmifoG,fykqkd; 794
tw¦KyÜwådpmay 302
201
tw¦KyÜwåda&;r,fqkd&if 303
tw¦KyÜwådta&;aumif; 604
tdrfawmf&mbk&m;eJYqifBuD;vSLoGm;wJhwHwm; 769
tdyf&m0ifykHjyif 810
tdrfurdef;r 811
tdrfrSmr*Fvmaqmifwkef;u 874
202
tcef; ( 3 )
203
rsufESmzkH; pmqkd
vlxka':trm
touf 80 jynfh
(29?Ekd0ifbm?1995)
okdY
pmay*sme,f
rS
trSwfw& 80
1
a':trm[laom trnfESifhvkdufatmif touf&mausmf&Snfum rmygap
aMumif; qkawmif;arwåm ykdYovkdufygonf/
rif;ok0Pf
(25?Mo*kwf?95)
2
a':trmonf ouf&Snfusef;rmcsrf;omí trsm;tusKd;ukd aumif;pGm aqmif
&GufEkdifygap/
wufwkd;
(21?pufwifbm?95)
204
3
r*¾Zif; tapmifapmifrSm pum;ajymovkd pma&;NyD; pma&;í pum;ajymaeaom
vlxk a':trm/ toufw&mtxd temr&Sd pum;rsm;rsm; qufajymEkdifygap/
okc
(2?pufwifbm?95)
4
vlxka':trm\ touf&Spfq,fjynfharG;aeYwGif touf&mausmf &Snfap
aMumif; arwåmykdYtyfygonf/
xGef;at;
(e*g;eD)
(5?pufwifbm?95)
5
tw¦KyÜwåd ta&;aumif;vSqkd b,folb,f0g usefygao;w,f rckdif;aveJY
cspfjrwfEkd;zG,f rawGU&ifra&;/
a'gufwmoef;xGef;
(18?pufwifbm?95)
6
vlxka':trm touf&Spfq,f jynfhaomaeYtwGuf a'gufwmoef;xGef;u
txdrf;trSwfwckjyK&ef aqmfMocJhygonf/ ,ckwzef pmay*sme,fuvnf;
vlxka':trmtay: rk'dwmyGm;rsm;ap&ef rSwfcsufwckck a&;ay;yg[k
ajymygonf/
205
vlxka':trm\pmayrsm;ukd uRefawmfwkdY i,fpOfumvuyifvQif zwf&I
vmcJh&m uRefawmfhpdwfxJwGifpGJaeaom tcsufwck&Sdygonf/ xkdtcsufrSm
tjcm;r[kwf/ a':trm\ ta&;tom;wkdYonf uRefawmfwkdYcspfaom trd
jrefrmEkdifiH\orkdif;ukd xkwfaz:a&;om;aom tzkd;wef trSwftom;rsm;
jzpfonf[k awGU&Sd&jcif; jzpfygonf/ orkdif;trSwftom;[k ajymaomtcg
a&S;jzpfa&S;a[mif; taMumif;t&mrsm;ukd ajymqkd&jcif;jzpfaomaMumifh jiD;aiGU
zG,f[k,lqolrsm; &Sdaumif;&Sdygvdrfhrnf/ okdYaomf a':trmonf aeYpOf
tjzpftysuf taMumif;t&mwkdYukd tekynmajrmufatmif pDukH;a&;om;wwf
aom yk*¾KdvfjzpfaomaMumifh jrefrmhorkdif;twGuf tvGefta&;yg t&ma&muf
aom yk*¾Kdvfjzpfonfukd aESmif;vlwkdY *&kwpkduf rSwfom;xkdufygonf/
aemifESpfaygif; 50 Mumaomtcg rEÅav;NrKdUrSm bmjzpfcJhonfukd odvkdaom
vli,fonf a':trm\pmaywkdYukd vkdufvH&SmazGí avhvmayvdrfhrnf/
armifxif
(5?pufwifbm?95)
7
vlxka':trm\ pmrsm;onf rvGwfwrf; zwfoifhzwfxkdufaom pmrsm;
jzpfonf/
vlxka':trmonf ,cifu pmukd pmta&;tom;rsKd;ESifh a&;onf/ xkdYaemuf
pum;ajymta&;ESifha&;onf/ okdY&mwGif vlxka':trm\pmrsm;onf pmzwf
oltm; qGJaqmif ac:iifoGm;onfjzpfí pm\qGJaqmif&mokdY ygoGm;aom
pmzwfolonf pmukd pum;ajymESifha&;aeovm;? pma&;ovkd a&;aeovm;
[lonfh ta&;tom; uGJjym;jcm;em;rIqDokdYyif tm&kHra&mufawmhay/ yifukd,f
tvS&Sdaom rdef;rysKdonf oeyfcg;a&usJvdrf;vdrf; EIwfcrf;eDqkd;qkd; vSNrJ
206
vSaernf/
vlxka':trm\ pmwGif yifukd,ftvS&Sdonf/
yg&*l
(12?pufwifbm?95)
8
tpfrrm&JUtaMumif; a&;&r,fqkd&if pmwrf;&SnfBuD; wapmifjzpfatmif
i,folawG rodao;wJh b0jzpfpOfawGukd uRefr jynfhjynfhpkHpkH a&;Ekdifygw,f/
tpfrrmu uRefrxuf wESpfeJYig;vBuD;aomfvnf; oluausmif;ol? uRefru
orD;ESpfa,mufeJY cifyGef;onf&JUwm0efukd xrf;aqmifae&NyD; tpfrrm&JU
ZGJowådeJY &ifhusufwJh pdwfaepdwfxm;rsKd; olU&JUajcrIefrQ uRefrrSmr&Sdyg/
wuúokdvfoydwfBuD; ay:vmawmh a&Twd*kHawmifzufapmif;wef;rSm npOf
nwkdif; a[majymrIawG &SdcJhygw,f/ tJ'DrSm ]trm}qkdwJh wuúokdvfausmif;ol
rdef;rvSuav;u owåd&J&ifh ZGJrmefw0ifh0ifheJY a[majymoGm;vkdufwm wu,fh
tmZmenf ol&Jaumif;rav;vkdyJ qkdNyD; aeYpOfxkwf owif;pmawGxJrSm
pmvkH;rnf;BuD;awGeJY csD;usL; az:jycJhwmaygh/ aemuf tpfr tdrfaxmifusNyD;
om;orD;awG a`cGa`cG&H&HeJY wu,fhom,mcsrf;ajrUwJh tdrfaxmifpkBuD;ukd
xlaxmif xdef;odrf;? xufjrufxl;cRefwJh &ifaoG;wkdY&JUrdcif? owif;pm
q&mr? pma&;q&mrqkdwJh b0awGeJY avmu"HBuD;ukd BuHUBuHUcHjzwfoef;?
aomu 'ku©rsKd;pkH BuKHawGU&ayr,fh wpufuav;rS tavsmhray; t&IH;ray;
'l;raxmuf vufrajr§mufwJh tpfrpdwf"mwfrsKd;ukd b,folurS ,SOfNyKdif
Ekdif&JrSm r[kwfygbl;/ uaeY tpfrrm touf 80 jynfhNyD/ pmaumif;
pmrGefawGa&;wkef;? wzufrSmvnf; pmay,Ofaus;rI ta&;udpö? &yfa&;&Gma&;
udpö? bmom omoema&;udpöawGukd wwfEkdiforQ tm;BuKd;rmefwuf
207
aqmif&Gufaewkef;yJqkdwm Mum;odae&awmh tpfrrmukd uRefr raocif
jrif&ygvkd\vkdY qkawmif;rdygw,f/
a':r[maqG
(pma&;q&mBuD; r[maqG\ZeD;)
(18?pufwifbm?95)
9
vlxka':trm&JU pmayaumif;rI tpkpkukd om"kac:qkdí arG;aeY&Spfq,fjynfh
ausmfvGefí ESpfw&mwkdif a&mufygapaomf0f/
Ek,Of
(12?pufwifbm?95)
10
rtrmvkd jrefrmyDowJh trsKd;orD;wOD;[m uRefrwkdY pmayavmu&JU "l0HMu,f
jzpfaewmukdu usufoa&r*Fvm wyg;ygyJ/ 'D"l0HMu,f[m Nidrf;csrf;a&;ukd
a&SUaqmifvrf;jyEkdifygap/
cifESif;,k
(12?pufwifbm?95)
11
uavmifuvJ pmyGJpm;&JUvufxJu uavmifr[kwf? acwfwkdif; acwfwkdif;
rSm tzdcHESdrfcHaoG;tpkwfcH urÇmYvlom;rsm;bufu tNrJ&yfwJh "m;vkdxufNyD;
vSHvkdpl;wJh r[muavmif/ vluvJ vlYjynfukd pm;zkdY tdyfzkdY om;orD;rsm;
yGm;pnf;zkdYtwGuf oufoufa&mufvmwJh rnfumrwå vlr[kwf/ vlYavmu
208
twGuf vlom;wa,muf&JU wm0efukd ausausyGefyGefBuD; xrf;&GufoGm;cJhwJh
]OD;av;} &JU ukd,fyGm; ]r[mvlom;}/
vlxkpdef0if;
(28?pufwifbm?95)
12
ausmufaoG;ynm&Sif
ausmuform;onf ausmufukdjrif&kHrQESifh ausmuf&kdif;vm;? tom;ausmuf
vm;? t&nfausmufvm;[k odMuonfu rsm;ygonf/ owif;pmavmu
üvnf; t,f'DwmwkdYonf owif;axmuf\ owif;ay;ykHukdjrifonfESifh
okH;r&aom ausmuf&kdif;vm;? &GufMurf;a&BuKd okH;Ekdifaom tom;ausmuf
vm;? jynfolwkdY wu,ftm;ukd;Ekdifrnfh t&nfausmufvkd yk*¾KdvfrsKd;vm;[k
odEkdifaom t&nftcsif; &SdMu&ygonf/ t&nfausmufyif jzpfvifhupm;
ynm&SifuaoG;ygrS tzkd;wefausmufaumif; jzpfvmEkdifygonf/ owif;pm
avmuüvnf; owif;axmufrsm;ukd jynfolwkdY tm;ukd;Ekdifrnhf t&nftcsif;
&Sdatmif t,f'Dwmu ausmufaoG;ynm&Sif ausmufaoG;ovkd aoG;&ygonf/
vlxka':trmonf touf&Sfq,f jynfhcJhayNyD/vlxkowif;pmwGif t,f'Dwm
vkyfpOfumvtwGif;u a':trm aoG;ay;cJhaom owif;axmufrsm;? uAsm
q&mrsm;? umwGef;q&mrsm;? aqmif;yg;&Sifrsm;? a0zefa&;q&mrsm; rnfí
rnfrQ &Sdonfukd rodEkdifaomfvnf; xkdtxJwGif uRefawmfvnf; wa,muf
tygt0if jzpfygonf/
armifrJ
(15?pufwifbm?95)
209
13
ck tcsdefxd a':trm pmrSefrSefa&;Ekdifwm ukd,fhtwGufa&m olrsm;twGufyg
aumif;wJh tjcif;t&mygyJ/
wkdufpkd;
(26?pufwifbm?95)
14
a':a':rmh pmrsm;zwf&wm txl;pdwf0ifpm;p&m? MunfEl;p&m? jrwfEkd;p&m
aumif;ygw,f/ ESpfaygif;rsm;pGm pmqufa&;EkdifygapvkdY qkawmif;aeygw,f/
aomfaumif;
(wuúokdvfrsm; A[kd pmMunfhwkduf)
(24?Mo*kwf?95)
15
a':a':rm[m tvGefwm0efauswJh uavmifrsm;teuf wOD;tygt0if
jzpfygw,f/
bmomjyefa&m yifukd,fa&;yg ESpfrsKd;pvkH; uRrf;usifEkdifeif;vSNyD; pma&;ykH
uvnf; pum;ajymeJY ajyjypfpGma&;EkdifolrkdY tm;uszG,f&m uavmifykdif&Sif
jzpfygw,f/
cifESif;OD;
(wuúokdvfrsm; A[kd pmMunfhwkduf)
(25?pufwifbm?95)
210
16
a':a':u pmawG trsm;tjym; qufvufa&;om;aewmrkdY 1978 ckESpfu
jyKpkcJhwJh pmpkpm&if; qufvufjyKpkzkdY wm0ef uRefrrSm &Sdygw,f/
,Of,Ofpdef
(wuúokdvfrsm; A[kd pmMunfhwkduf)
(25?pufwifbm?95)
17
a':a':hpmawGzwfNyD;wkdif; paepmay0kdif;rSm a':a':zwfcJhwJh pmwykd'fukd tNrJ
owd&& aewwfw,f/ ]wm0efay;wkdif;vnf; a&;ay;zkdYrvG,fbl;/ jyKrl
vkyfaqmifcsufawGeJYywfoufNyD; oabmusrS? ESpfoufrS? MunfnKdrS? 'grS
r[kwf rcHr&yfEkdifavmufatmif rkef;wD;wm? emMunf;wm pwJh cHpm;rIawG&SdrS
pma&;vkdY &r,f} vkdY ajymzl;w,f/
0if;wifh
(rdw¦Dvmaumvdyf pmMunfhwkduf)
(20?pufwifbm?95)
18
uRefawmfh touf 70 jynfhNyDqkdwm a':trmu ]r,kHbl;} wJh/ wu,fwef;
ajym&r,fqkd&if vlxka':trm touf 80 jynfhw,fqkdwm vkH;0 r,kHwmu
211
uRefawmfyg/
bmaMumifhvJqkdawmh a':trmh pmawG[m ckxd EkysKdvef;qef;aeqJrkdYyg/
vlxka':trm xm0pOf EkysKd vef;qef;ygap/
vif;,kefarmifarmif
(10?pufwifbm?95)
19
tkdrif;vmwmeJYtrQ odu©m&Sd&Sd *kPf&Sd&Sd aooGm;zkdY ta&;BuD;ygw,f/
jrefrmh,Ofaus;rI jrefrmhpmayukd xdef;odrf; apmifha&Smuf&if; tkd& ao&wm[m
*kPf&Sdygw,f/
raocifrSmawmh wwfEkdiforQ vkyfMu&OD;rSmygyJ/
jroef;wifh
(12?pufwifbm?95)
20
a':a':&JU 80 jynfhqkdawmh txl;yJ 0rf;om&ygw,f/ bmjzpfvkdYvJqdkawmh
wpf tcsufu a':a': usef;rma&;aumif;aevkdYyJ/ ESpftcsufuawmh a':a':
pma&;EkdifNyD; pmawGa&;aewJhtwGufygyJ/ 'ghxuf ta&;BuD;wJh okH;tcsuf
uawmh a':a':h&JU cH,lcsufeJY pmzwfolrsm; tay:rSmxm;wJh apwem arwåm
rajymif;vJwJh twGufygyJ/
212
*kPf,l&ygw,f/
ewfEG,f
(8?pufwifbm?95)
21
þtouft&G,fwGif pmaumif;ayaumif;wkdYukd oGufoGufvufvuf NrKdifNrKdif
qkdifqkdif a&;om;Ekdifao;onfh yg&rDonf awmf&kHwef&kH yg&rD r[kwfay/
jrefrmpmayavmu? rD'D,mavmu\ *kPfodu©mukd a':trmu jr§ifhwifay;
aeí pmzwfolwkdYu aus;Zl;wifMu& ygvdrfhrnf/
armifpl;prf;
(19?pufwifbm?95)
22
]jrefrmjynfwGif ppfaq;aom trItcif;rsm;} ]pE´rmvm} [laom bmomjyef
pmtkyfrsm;? ]oufwefYa&mif} [laom awmfvSefa&; bmomjyef pmtkyfrsm;ukd
zwfNyD; a':trmukd csD;usL; tHhMordcJhygonf/ aemufykdif;rSmawmh txl;
ajymp&mrvkdawmhyg/ þrQ touf&Snfukd 0rf;omrdonf/ onfhxufykdNyD;
tMumBuD; touf&Snfí tpGrf;qkH; pmawG a&;aeapcsifygao;onf/
atmifoif;
(7?pufwifbm?95)
23
tar (vlxka':trm)onf owif;pmq&m? r*¾Zif;t,f'Dwm? yifukd,fa&;
pma&;q&mESifh bmomjyef pma&;q&m jzpfonf/ taronf ,ck touf
213
&Spfq,f jynfhonfh wkdifatmif pmaywm0efukd tm;rmeftjynfhjzifh wuf~uGpGm
xrf;&GufaeqJyif/ tarum; jrefrmh*kPfaqmif ]uGrf;axmifukdif} uavmif&Sif
trsKd;orD;BuD;ygay/
armifay:xGef;
(13?pufwifbm?95)
24
vlxkcspforQ OD;av;vSeJY a':a':[m uRefr rdb&if;vkd cspfcJh&? jrwfEkd;cJh&?
MunfnKd av;pm;cJh&ygw,f/ uRefr ]pm} eJYvljzpfcJhwm a':a':rmh aus;Zl;awG
trsm;BuD; ygygw,f/ ]oufwefYa&mif} bmomjyef0w¦K? ]pE´rmvm} 0w¦Kuae
]uRefrwkdY i,fi,fu} txdaygh/ a':a':rm touf&Snfoa&GU uRefrwkdY
tEkynmonf b0tvif;a&mif vTrf;NcKHqJ/ a':a': touf&mausmf
&Snfygap/aysmf&Tifaom? usef;rmaom? csrf;ajrUaom arG;aeYaygif;rsm;pGm
jzwfausmfEkdifygapvkdY qkawmif;arwåm ykdYoygw,f/
cifaqGOD;
(15?pufwifbm?95)
25
touf 120 &Snfapaomf/
armifom&
(1?pufwifbm?95)
214
26
vlxka':trm[m bmomjyefolwOD;taeeJY pmayavmuxJ 0ifa&mufvmwm
jzpfayr,fh owif;pmq&mrBuD; wOD;taeeJY jynfolvlxku todtrSwf
jyKwmukd cH&wmjzpfw,f/ tJ'Dtqifh okH;qifhpvkH;rSm olukdifpGJwJh w&m;
uawmh ]a&Ta'gif;awmif uavmifwrsKd;&,feJY jynfaumif;atmif aqmifruk;d }
qkdwJh ocifukd,fawmfrIdif; vufokH;w&m;jzpfw,f/ 'gaMumifhvnf; ]jynfol
cspfwJh tEkynmonf} wOD; jzpfvmcJh&wmjzpfw,f/
armifomEkd;
(11?pufwifbm?95)
27
uRefawmfwkdY[m OD;av;eJYa':a':&JU ysKd;axmifrIukd cH,lcJhMu&olrsm;jzpfw,f/
OD;av;eJYa':a':&JU OD;aqmifrIatmufrSm pmayvkyfief;rsm; vkyfcJhMu&w,f/
OD;av;eJYa':a':u 0D&d,BuD;w,f/ pnf;pepfBuD;w,f/ EkdifiHeJY jynfol&JU
tusKd;ukd rsufjcnfrjywf Munfh&I vkyfaqmifw,f/ uRefawmfwkdY&JU pHjy erlem
aumif;awGygyJ/ OD;av;eJYa':a':wkdY&JU pmayaus;Zl;ukd uRefawmfwkdY rarh
Ekdifbl;/ OD;av;eJYa':a':wkdY&JU pmayt&dyf[m at;jrcsrf;omcJhygw,f/
a':a':&JU 80 jynfh arG;aeYrSm OD;av;ukd owdr&bJ raeEkdifbl;/ a':a':
touf&SnfygapvkdY qkawmif;ygw,f/ wkdif;jynftusKd;jyKolrSeforQ touf
&SnfygapvkdY qkawmif;ygw,f/
wifrkd;
(7?pufwifbm?95)
215
28
a':a':rm[m xufjrufpl;&SwJhtjrifeJY pma&;q&mrwa,muf/ tvkyfrSm
arGUavsmfwJh vlom;wOD;/ urÇmukd olYa&SUarSmufrSmxm;NyD; okH;oyfEkdifpGrf;wJh
pGrf;tm; &Sdol/ jrefrmh"avhukd jrwfEkd;pGm arGUavsmfwwfwJh jrefrmtrsKd;orD;/
NyD;awmh uRefawmfwkdYwokduf (wifrkd;? armifpGrf;&nf? Munfatmif pwJh trsm;
BuD;) twGuf txGef;vif;qkH; vrf;jy rD;tdrf/
*kPfxl; armifodef;Ekdif
(9?pufwifbm?95)
29
vlxkowif;pmrSm uRefawmfwkdYwawG aqmif;yg;? uAsmrsKd;pkH a&;cJhMuw,f/
a':a':u t&ifzwfw,f/ wcgrSry,fcJh?rjzwfcJhzl;bl;/ q&mBuD; a&TOa'gif;
&JU pmukdom jzwfzl;owJh/ uRefawmfwkdYukd vGwfvyfcGifhay;cJhwm jyefawG;&if
tHhMordyg&JU? aus;Zl;wif&w,f/
armifpGrf;&nf
(9?pufwifbm?95)
216
30
a':a':touf 80 jynfhrSm trSwfw&a&;ay;zkdY awmif;vmygw,f/ a':a':h
taMumif;? a':a':hpmawGu trSwfw& ay;aezkdYrS rvkdawmhbJ/ vlom;awG
tay: apwemxm; vkyftm; ÓPftm; ay;cJholawGukd vlom;awG jynfol
awGu wlnDwJh wkefYjyefrI ay;NyD;om;yJ/ 'gukdu obm0w&m;yg/
armifrkd;ol
(17?pufwifbm?95)
31
t*¾gpEdk; uG,fvGefcsdefrSm vlxka':trmu &SmrS&Sm;wJh owif;pmq&m qkdwJh
acgif;pOfeJY &Ir0r*¾Zif;rSm aqmif;yg;&SnfBuD;a&;NyD; t*¾gpEdk;&JU b0ESifhtvkyf
awGukd jc,frIef; *kPfjyKcJhygw,f/ tJ'Daqmif;yg;ukd uRefawmf jzwfodrf;xm;
cJhw,f/ ,ck a':a': touf 80 jynfh txdrf;trSwfumvrSm uRefawmfwkdY
u a':a':eJYywfoufNyD; rSwfcsufay;zkdY pOf;pm;awmh &SmrS&Sm;wJh owif;pm
q&mqkdwJh t*¾gpEkd;twGuf a':a':wyfcJhwJh acgif;pOf[m a':a':htwGufyg
tvkdufzufqkH; jzpfaewm awGU&ygw,f/ wu,fyJ vlxka':trm[m
jrefrmjynf&JU &SmrS&Sm;wJh owif;pmq&m ppfppfygyJ/ a':a':hb0eJY tvkyfawG
ukd rSwfrd odrDorQ jyefpOf;pm;Munfhwkdif; a':a': b,fae&mu &yfwnfcJh
w,f? b,folawGzufu &yfwnfcJhw,f? bmawG awG;NyD; bmawGa&;cJhw,f
qkdwm xifxif&Sm;&Sm;BuD; awGUae&w,f/ vlxka':trmukd jrefrmjynfu
]t&awmfavjcif;}vkdY atmufarhrdygw,f/ rMumcif ESpftenf;i,fupNyD;
]tawG;tjrif}rSm a':a':a&;aewJh ]pmtkyfqkdifu vl0ifvlxGuf} aqmif;yg;
awG[m jzwfoef;aewJh acwftaMumif;ukd a':a':u ajymjyaewmygvm;?
tzkd;wefvSwJh tarGawG ay;aewmygvm;vkdY owdxm;rdygw,f/ uRefawmf
wkdY ,lwwf&if&rSmygyJ/ ,lwwfMuzkdYyJ vkdygw,f/ touf&Spfq,f qkdwm
217
{&mr rSwfwkdifBuD; wckyg/ 'Dtouf 'Dt&G,fxd razgufrjyef wnfMunf
rSefuefpGm wkdif;jynftusKd; vlom;tusKd; o,fykd;aqmif&GufaewJh vlxk
a':trm [m ]aumif;uifarar wyg;tjzpf} ESpfumv&Snfvsm;pGm wnfae
r,fvkdY uRefawmf ,kHw,f/
armif0Ho
(tawG;tjrif)
(12?pufwifbm?95)
32
wcsdefu tjyifxGufNyD; pD;yGm;&Smr,fBuHawmh ZeD;r,m;u wm;w,f/ tJ'D
aemuf &nfrSef;csufodyfBuD;wJh om;BuD;u jynfyrSmynmquf&Smr,f BuKd;pm;
jyefawmh om;BuD;ratu oabmrwljyefbl;wJh/ 'DvkdeJY rdom;pk b0vufwH
[m tqkd;BuD;r[kwfaomfvnf; ,kdif,kdif&GJU&GJU wvIyfvIyf oGm;aeayr,fh
tazeJYom;rsm;qkdwJh tiftm;u olrukd NyD;jynfhpkHjcif;eJY csrf;omjcif; okcukd
jzpfapygowJh/ tdrfolqkdwm ukd,fhvifukd,fhom; tem;rSmrsm;&Sdae&if ylp&m
yifp&m rvkdaygifvkdY oabmxm;MuwJh rdef;rom;awG r[kwfvm;/ aMomf
tar&,f? topfjzpfapawmh? owd&apawmh r&nf&G,fygbl;/ tck tar
touf 80 jynfhNyD/ vlYb0wck 70 wef; 80wef;eJY NyD;qkH;aeMu&wJh
tcsdefawGrSm tarhtouf 80 rxif&avmufatmif usef;usef;rmrm
&Sifoefaewm? tarhtouf&JU okH;ykHESpfykHrSm tazmfrJh? taz;trrJh tjzpfeJY
aecJh&? pm;cJh&? oGm;cJh&ayr,fh csnfheJYroGm;cJhwm/ tJ'gbmaMumifhvJvkdY
om;wkdYtareJY om;wkdYukd ajymajymjy ae&w,f/
cifarmifjrifh
(ra[oDr*¾Zif;)
(9?pufwifbm?95)
218
33
vlrSef;odwwfpuwnf;u uRefawmfh arG;ozcif&JU EIwfzsm;xGufvmwJh
emrnfwcku uRefawmhfem;pnfukd &kdufcwfapcJhygw,f/tJ'Demrnfu
]vlxka':trm}wJh/ uRefawmfhtazu tdrfrSm ]rMunfa& ... a':trmuav}
tpcsDNyD; ajymwwfavawmh uav;t&G,f uRefawmfhtzdkY OD;vS a':trm
qkdwm {&mr pmayol&Jaumif;BuD;awG jzpfvmcJhygw,f/ uRefawmfh tazu
bbeJYtarhukd oHa,mZOfBuD;w,fqdkwm olYaemufqkH;tcsdefjzpfwJY ta&SUykdif;
aq;&kHay:rS pmawGu oufaocHaeygw,f/ tJ'Dwkef;u taru ta0;
a&mufaeawmh bbOD;vSeJY tarhom; bkdnKdwkdYqDukd wywf ESpfBudrfavmuf
pmawGa&;cJhw,f/ bbeJY ukdnKduvnf; tm;ay;pmawG rjywf a&;cJhMu
ygw,f/ 'Dtcsdef[m uRefawmfwkdY rdom;pktwGuf aMuuGJp&m taumif;qkH;
tcsdefawGjzpfvkdY tm;ay; pma&;MuwJh bbwkdY om;tzukd uRefawmf
twdkif;rod aus;Zl;wifcJh ygw,f/ ayzl;vTmrSm uRefawmf pma&;awmhr,f
qkdawmh tarh ]jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;} pmtkyf[m uRefawmf
vkyfr,fh pma&;q&m tifwmAsL;twGuf ausmif;ocFef;pm jyXmef;pmtkyf
wtkyfvkd jzpfvmjyefwJhtwGuf tar[m uRefawmhfpmayaus;Zl;&Sif wa,muf
tjzpf &ifxJrSm rSwfwrf;wifxm;cJhygw,f/ rdom;pkcsif; &if;ESD;qufoG,frI?
pmay aus;Zl;BuD;rm;rIawGeJY tar[m uRefawmhfukd pmayavmurSm vlwvkH;
olwvkH; jzpfapcJhwJh aus;Zl;&Sifwa,mufqkd&if rrSm;ygbl;/ 'DESpfqkd&if tar
touf 80 jynfhawmhr,f/ 'gayr,fh tar[m uRefawmfwkdYukd 'DaeYxufxd
t&dyftm0go ay;aeNrJrkdY aemufxyf ESpfaygif;rsm;pGm usef;rm aeygapOD;vkdY
uRefawmfqkawmif;aew,f/ uRefawmfhenf;wl tarh pmayom;orD;awG
uvnf; qkawmif;aeMuOD;rSmrkdY uRefawmfeJY awGUwkdif; tarajymwwfwJh ]ig
219
raoaobl;? toufatmifhxm;OD;r,f}qdkwJh pum;ukd aemufxyf ESpf
rsm;EkdiforQ rsm;rsm; taumiftxnf azmfay;ygOD;tar/
0if;Nidrf;
(a&TtjrKaw r*¾Zif;)
(10?pufwifbm?95)
34
yk*¾Kdvfa&; qnf;uyfukd;uG,frI (Personal Cult) ukd uRefawmf rkef;ygw,f/
av;pm;oifh av;pm;xkduf &kdaooifh &kdaoxkdufolukd pdwfoefYoefYeJYyJ &kdao
av;pm;ygw,f/
q&m'*kefwm&mukd av;pm;cspfcifovkd q&mjroef;wifhukdvnf; av;pm;
cspfcifygw,f/ tvm;wl q&mrBuD; vlxka':trmukdvnf; av;pm;cspfcif
ygw,f/ trsm;uawmh ]a':a':}vkdY ac:wwfMuayr,fh uRefawmfh taeeJY
uawmh ]a':a':} rac:0Hhygbl;/ q&mrBuD;u uRefawmfwkdYtar? uRefawmfwkdY
]tBuD;}t&G,f r[kwfvm;/ q&mrBuD;&JU pmtm;vkH;ukd uRefawmf rzwfzl;
ygbl;/ 'gayr,fh zwfcJhrdorQrSmvnf; q&mrBuD;&JU jzLpifrGefjrwfwJh apwem
oabmxm;ukd jynfhjynfh00 cHpm;rd&ovkd csufcsif;yJ av;pm;cspfcifpdwf
ay:aygufcJh&ygw,f/
jrefrmjynfrSm usefae&pfMuao;wJh oufBuD;&G,ftkd pmayynm&SifawGxJrSm
wefzkd; rjzwfEkdifwJh yk*¾KdvfwOD; tjzpf uRefawmf xm0& av;pm; jrwfEkd;*g&0
jyKvsuf&Sdygw,f/
cspf0if;armif
(&eHYopfr*¾Zif;)
(4?pufwifbm?95)
220
35
vlxkxJu b0 cHpm;csufrsm;ukdom t"dua&;tm;&SdvkdY vlxkxJu
pma&;q&m okdYr[kwf vlxka':trm &,fvkdY uRefawmfwkdY av;pm;cJhwmyg/
zsmykHvkHeDOD;
(cs,f&Dr*¾Zif;)
(18?pufwifbm?95)
36
rEÅav;NrKdUu ]vlxka':trm}ukd rjrifzl;cifuwnf;u av;pm; MunfnKd
aecJhrdygw,f/ uRefr&JUr*¾Zif; xkwfcGifh&csdefupNyD; a':a':eJY cifrif&if;ESD;cGifh
&&kHrua':a':&JU arwåmapwemrsm;ukdyg cHpm;cGifh&&SdvmcJhygw,f/ 'gaMumifh
uRefr tvGefYtvGef MunfnKdav;pm; cspfcif&ygaom ]a':a': a':trm}&JU
touf 80 jynfhcsdefrSpNyD; ukd,fa&mpdwfyg usef;rmygap/ a':a':&JU
qE´wkdif; jynfhpkHEkdifygap/ touf&mausmf&SnfygapvkdY vIdufvSJpGm qkawmif;
&if; &kdaopGm uefawmhvkdufygw,f/
uvsm (0dZÆm?odyÜH)
(uvsm r*¾Zif;)
(15?pufwifbm?95)
37
jrefrmjynfrSm wu,fawmfwJh? wwfwJh? cRefwJh trsKd;orD; pmayynm&SifawG
&Sdygw,fvkdY uRefrwkdYtwGuf *kPf,l 0Hh~uGm;Ekdifp&m? vufn§Kd;ñTefjyp&mawG
221
&Sdygw,f/
tJ'DxJrSm a':a': ]vlxk a':trm}[m txifu& yk*¾KdvfwOD;ygyJ/ olYtay:
b,fvkdjrifovJvkdYuRefrukdrar;ygeJY/ b,fvkdjrifovJqkdwmxuf olYaus;Zl;
awGukd b,fvkdqyfrvJ qkdwmukdyJ awG;rdygw,f/ pmayaus;Zl;awG/
uRefr[m a':a':hvuf&m ]b0csif;rwlonfh w&kyfjynf} bmomjyefpmtkyfeJY
yxrqkH; &if;ESD;cJh&w,f/ NyD;awmh ]jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;}?
NyD;awmh }r[m*Dw}? NyD;awmh }a&Tref;wifarmif tw¦KyÜwåd}? NyD;awmh ]tmz&du
0w¦Kwkd}? bmomjyefawG? c&D;oGm;aqmif;yg;awG/ a':a':[m b,fpmukd
b,fvkda&;a&; zwfolukd odapcsif? wwfapcsif? em;vnfapcsifwJh apwem
a&SUxm;wmrkdY? olYpmawG[m zwfol&ifxJ? tvkdvkd avsmueJ 0ifa&mufoGm;
&wmcsnf;yJ/ uRefr[m a':a':ay;wJh tarG? a':a':auR;wJh tpm tm[m&
awGukd ckxd EkdYoufcH pkdYae&wkef;yJ/ tJ'DrSm bmpOf;pm;rdovJ qkdawmh? aMomf
ouf&G,fBuD;&ifhonfxd olY&JUpGrf;tm;ay:rSm ukd,furSDckdae&wkef;ygvm;qkdwJh
olY&JU *kPfaus;Zl;ukdvnf; atmufarh&if; ukd,fhajcaxmufay: ukd,f&yfEkdif
NyDvm;/ bmawGrsm; odrf;qnf; okdrSD; &SmazGxm;EkdifNyDvJ/ olrsm;ukd bmawG
ay;EkdifNyDvJ qkdwJh ukd,fhukd,fukd todw&m&apwJh jypfwifa0zefwJh ar;cGef;
awGeJYom tzefzef xkd;ESufaerdyg&JU/
wifwifOD;
(&kyf&Sifaw;uAsm r*¾Zif;)
(9?pufwifbm?95)
222
38
a':a':\ ]r*Fvmw&m;jzifh} wnfxm;qJ 80jynfh arG;aeY (29?11?95)onf
ESpfq,fhwpf&mpkukd BuKdaeaom &ifckefoH jzpfayvdrfhrnf/
atmifZifrif;
(pwkdifopf r*¾Zif;)
(21?pufwifbm?95)
39
a':a': touf 80 jynfhNyDvkdY Mum;&awmh ]&Spfq,f tawG;awG}taMumif;
pdwf0ifpm;vkdufrdygw,f/
a':a':eJY vlcsif; awGUzl;&kHom&SdNyD; ig;rdepfMumatmif pum;rajymzl;ayr,fh
a':a':&JU [moeJY tm;rmeftaiGU toufawGukd cHpm;&ygw,f/ uRefawmf
wkdYrsm; uHukokdvfaumif;vkdY touf 80 xd ae&r,fqkd&if uRefawmfh&JU
]&Spfq,ftawG;}[m b,fvdkrsm;jzpfrSmygvdrfh/ a':a':vkd [moawG?tm;rmef
awGeJY BuHhBuHhrS cHEkdifyghrvm;/
armifopfqif;
(oifhb0 atmifjrifa&; r*¾Zif;)
(8?pufwifbm?95)
223
40
tarrm&JU ]touf 80jynfh} arG;aerSm wefzkd;&SdwJh vlwkdif;&cJwJh jynfolY
arwåm &&SdwmrkdY tarhtwGuf *kPf,l 0rf;ajrmufrdygw,f/ tar usef;rmpGm
touf&SnfygapaMumif; vIdufvSJpGm qkawmif; vkdufygw,f/
rkd;csKdoif;
(oifhb0 atmifjrifa&; r*¾Zif;)
(9?pufwifbm?95)
41
pum;ajy a&;[efawGeJY ywfoufvkdY vlxka':trm&JU ]pum;ajya&;[ef} [m
&Sif;vif;yDo uspfvspfNyD; &o*kPf eJY jynfhpkHvkdY ]pH}jyKrdygw,f/
MunfEkdif
(w&m;&dyfNrKdif r*¾Zif;)
(12?pufwifbm?95)
224
42
om;rsm;&JU rdcif
xm0pOf usef;rma&;aumif;ygap/
armifpdrf;eD
(ydawmufyGifhopf r*¾Zif;)
(13?pufwifbm?95)
43
uRefawmfu vlawGtaMumif;ukd pdwf0ifpm;w,f/ vlawGqkdwJh txJurS
wu,fhvlawG taMumif;aygh/ wu,fhvlawG taMumif;ukd zwfcsifwmeJY
pmwyk'f pmwtkyfrusef vSefcJh arTcJhawmh ]oydwfarSmufausmif;ol}ukd
awGUw,f/ oydwfarSmufausmif;ol[m uRefawmf pmtkyfpifrSm uRefawmfh
OD;aESmufxJrSm? uRefawmfh ]pH} xJrSm ,ckxd ]rtrm} b0uae? ]a':trm}
b0uae? ]bGm;trm}xd? &SdaeqJ? zwfaeqJ? rSwfaeNrJygyJ/
ukda*s
(a&T&kyfpkH r*¾Zif;)
(13?pufwifbm?95)
225
44
ukd,fwkdif ]pum;ajym} pum;ajy a&;enf;ukd tom;us a&;jzpfvmawmh
'Da&;enf;rSm y&d,m,f~uG,f0 uRrf;usifvSwJh q&mrBuD; a':trm&JU t&nf
tcsif;ukd ykdrkdav;pm; tHhMo&ygw,f cifAsm;/
jrwfpk
(awmf0if *sme,f)
(8?pufwifbm?95)
45
t&G,fokH;yg;vkH; ESpfNcKdufonfh pmaumif;ayrGefrsm;? ,ckxuf ajrmufrsm;pGm
qufvufa&;om;Ekdifygap/
azjrifh
('DvIdif;r*¾Zif;)
(18? pufwifbm?95)
46
q&mrBuD;a&;wJh ]uRefrwkdY i,fi,fwkef;u} ukdzwfNyD; uRefawmfwkdY ckb0rSm
&ifarmvkduf&wm/
armifarmuf
('DvIdif;r*¾Zif;)
(18?pufwifbm?95)
226
47
vlxktwGuf vlxkpmayrsm;pGm a&;om;jyKpkol vlxka':trm oufawmf
&mausmf &Snfygap/
armifacwfxGef;
(&wemyef;cif; r*¾Zif;)
(7?pufwifbm?95)
48
taumif;qkH;pmawG ]tMumqkH;} tcsdefxd a&;EkdifpGrf;u tHhrcef;ygbJ/
rsKd;ñGefY
(pmayavmupmtkyfwkduf)
(18?pufwifbm?95)
49
pmzwfolb0uae xkwfa0olb0 a&mufvmawmh ]tarh} pmtkyfawGukd odyf
xkwfa0csifygw,f/ *kPf,lcsifvkdY jzpfygw,f/ vlxkBuD;yGm;a&; wkduf&Sdae
awmh uRefawmf xkwfcGifhr&Ekdifyg/ 'gayr,fh zwfcGifh&aewJhtwGuf auseyf
rdygw,f/
jrifhOD;
(qkpmaywkduf)
(19?pufwifbm?95)
227
50
vlxka':trm
jynfolu av;pm;aom tEkynm&Sifrsm;\ *kPfukd? tEkynmajrmufpGm
az:xkwfa&;zGJUEkdifaom? tEkynmonfBuD;tjzpf av;pm; MunfnKdrdygonf/
armifcifrif("EkjzL)
(8?pufwifbm?95)
51
touf &mausmf &Snfygap/
yef;csDpHwkd;
(9?pufwifbm?95)
52
pmayynm&Sif? todynm&Sif? twwfynm&Sif? tEkynm&Sifrsm;? touf
&Snf&Snf tvkyfvkyfEkdifjcif;[m? vlom;awGtwGuf aumif;arGyg/ ykcufvTJ
aomvufonf urÇmukdukdifvIyfEkdifw,fqkdwJh tarrsm;&JU tqkdtrdefYukd
,kHMunfvsuf/
yef;csD,Ofrif;ykduf
(10?pufwifbm?95)
53
a':a':eJY awGUwJhtcgwkdif; ]pmaumif;av;awG a&;Ekdifatmif BuKd;pm;uG,fh/
pdwf"mwfrusprf;ygeJYuG,f} qkdwJh qkH;rMo0g' ay;wwfw,f/ a':a':&JU
228
]pdwf"mwfrusprf;ygeJYuG,f} qkdwJh tm;ay;pum;[m uRefawmfhtwGuf
vwfqwfwJhtiftm; tNrJjzpfxGef;apygw,f/
ukdav;jrwf
(11?pufwifbm?95)
54
acwftqufquf? a&SUwufavQmufvSrf;
b0Burf;c&D;? rnnf;nLcJh
pkd;jrifhvwf
(17?pufwifbm?95)
55
,aeY jrefrmpmay\ a'0Dav;yg;wGif wyg;tygt0ifjzpfaom 'journalist'
229
56
jynfolU bufu
tNrJ &yfwJh?
jynfolU tusKd;
jynfolU twGuf
uavmif oGufwJh?
jynfol trsm;
av;pm; MuwJh?
tm;vkH; ol ig
MunfnKd ygwJh?
jynfol cspfwJh
ukdukdBuD;
(rkd; *sme,f)
(25?pufwifbm?95)
230
57
touf 80 jynfhonfh tcsdefxd rdrd avQmufvSrf;aeaom pmayvkyfief;ESifh
pmaywm0efukd rqkwfrepf ausmufwkdifyrm ckdifckdifrmrm &yfwnfEkdifcJhonfh
q&mrBuD;\ pdwf"gwftiftm;ukd csD;usL; *kPfjyK vkdufygonf/
pkd;rif;OD;
(13?pufwifbm?95)
58
a':a':\ pmaytEkynm aus;Zl;rsm;ukd uRefawmfwkdY tNrJwap wo
tm;usae&ygonf/
[def;vwf
(13?pufwifbm?95)
59
]....olUtouf 84 ESpf&SdNyD/ usef;rma&; odyfraumif;awmhbl; qkdwmukd
oGm;owd&NyD; oem;aew,f/ olUavmuf toufBuD;wJhtxd ukd,ftvkyf
vkyfEkdifrvm;/ olUvkd tzkd;wefwJhpmawG a&;EkdifrwJhvm;/ olUvkd toufBuD;
wJhtxd ukd,f tvkyf vkyfEkdifygapvkdY t&ifu qkawmif;cJh&wm tarm....}
(vlxka':trm \ a&mufwwf&m&m a&;rdwmrsm;? pmay*sme,f? twGJ2?
trSwf7?1995?rwf)
'kdif,m&D a&;avh r&Sd[kqkdaom a':a':onf vlxkowif;pm &yfpJcJhonfrSm 2
ESpfausmfaeNyDjzpfí ukd,fcHpm;cJh &onfrsm;ukd azmfjyp&mr&Sd jzpfaeojzifh
aeYpOfrSwfwrf;oabmrsKd; csa&;rdonf[k qkdygonf/ txufyg aumufEIwf
csuf uav;rSm (29?10?70) aeYpGJjzifh a':a':a&;cJhaom rSwfwrf;rS jzpf\/
231
rSwfwrf;a&;jzpfjcif; taMumif;rSm owif;pmq&mrBuD; ]tifemvl0D
pxa&mif;} \ pmwkdufrSvmaom pmukd zwfNyD; tifemvl0Dpxa&mif;\
pmxJwGif olUtouf 84ESpf &SdNyDjzpfaMumif;? usef;rma&;vnf; raumif;?
a&;vufp pmtkyfvnf; rNyD;ao;í 'Letters from China' pmrsm;ukd
qufra&;awmh[k qkdxm;&m a':a':h&ifxJ xdckdufoGm;cJhavonf/ tifemvl0D
pxa&mif;\ uavmif &yfem;oGm;rnfukd ESajrmvGef;vSí a':a':rSwfwrf;
uav; aumufa&;cJhonf/ xkdrSwfwrf;a&;pOfu 1970 ckESpf/ tifemvl0D
pxa&mif; 84 ESpf/ a':a': 55 ESpf/ ,ck a':a': 80jynfhNyD/ (olUavmuf
toufBuD;wJhtxd ukd,f tvkyfvkyfEkdifrvm;/ olUvkd tzkd;wefwJhpmawG
a&;EkdifrwJhvm;/ olUvkd toufBuD;wJhtxd ukd,ftvkyfvkyfEkdifyg&apvkdY
qkawmif;cJh&wm tarm)[k a':a':qkdcJh\/ a':a':hqkawmif; jynfhygonf/
avmutusdK;twGuf touf&Sifaom tEkynm&Sifrsm;\ qkawmif;onf
rjynfhbJ raeyg/ taMumif;rl xkdqkawmif;pum; aemufcHü oDvtm;?
orm"dtm;? ynmtm;awG txktxnfESifh &SdaeaomaMumifhyif/ tifem
vl0Dpxa&mif;tm; &nfñTef;vsuf a':a':a&;jzpfcJhaom xkd (29?10?70) aeYpGJ
rSwfwrf;tqkH;wGif a':a': þokdY a&;xm;ygonf/ ]jynfolawG&JU vIyf&Sm;
&kef;uefrIawGu &yfem;w,fr&Sdbl;/ tEkdifEkdifiHrSm? taeae&mrSm waeYwjcm;
wkd;vkdY wkd;vkdYyJ &kef;uefaeMu&ygw,f/ 'gaMumifh tjzpftysufawGuvnf;
wrsKd;NyD;wrsKd; wkd;wufjzpfxGef;aeMuygw,f/ 'gawGukd tHwD okH;oyfovkd
okH;oyfjyr,fhvlawG vkdwmawmh trSefyJ tefwD þpmykd'fyg ]tefwD} ae&m
wGif ]a':a':}[laom pum;vkH;ukd tpm;xkd;vsuf þpmrsm;ukd olUtwkdif;
&Sdapvsuf a':a':\ 80jynfh arG;aeYukd &Sdckd;ylaZmftyfygaMumif;/
cspfOD;nKd
(14?pufwifbm?95)
232
60
rdef;rom; wa,muf&JU xl;jcm;wJh *kPfusufoa&ukd &kdao av;pm;&wm
uRefawmfhtwGuf jrefrmtrsKd;om; vli,frsm;xJrSm *kPf&Sdw,fvkdY ,lq
ygw,f/
aqmif;0if;vwf
(14?pufwifbm?95)
61
tarhukd cspfjrwfEkd;av;pm; MunfnKdNyD;rS rEÅav;ukd av;pm; jrwfEkd;&rSef;
odvmwmyg/
ae0if;jrifh
(14?pufwifbm?95)
62
rEÅav;NrKdU&JU a&TwHqdyfwck jzpfwJh tarvlxka':trm&JU 79ESpfajrmuf
arG;aeYyGJwufa&mufcJhwm b,fvkdvkyfarhEkdifrvJ/ jyefcgeD;rSm tarhukd
uefawmhcJhw,f/ rEÅav;vkdY Mum;vkdufwmeJY tpDt&D jrifa,mifowd&rd?
vGrf;rIdifrdwJh &kyfykHawGxJ tarhykH tNrJygw,f/ vSywJh rEÅav;[m ÓPfynm
vnf; BuD;rm;vSw,f/ 0D&d,vJ aumif;w,f/ &kd;om; azmfa&GrIvJ &Sdw,f/
MunfvifoefY&Sif;wJh pdwfoabmxm;vJ &Sdw,f/ rEÅav;ukd 'Dvkd vu©Pm
awG jynfhpkHoGm;atmif xif[yfay;wJh tBuD;rm;qkH; yk*¾KdvfawGxJu wa,muf
uawmh tar vlxka':trmygyJ/ uRefawmfxifwm ajym&r,fqkd&if ol[m
ouf&Sdyk*¾KdvfawGxJrSm ,aeYrEÅav;&JU txif&Sm;qkH; yk*¾KdvfygyJ/ pum;0kdif;
awGxJrSm Mum;zl;aewmu rEÅav;taMumif; wm0eftausqkH; ajymjyolwJh/
233
jrefrmpmayorkdif; bPfwkdufBuD;rSm tar aexkdif&r,fh tcef;u om;om;
em;em; awmufawmufyy &SdaerSmyg qkdwmuawmh uRefawmfh oabmxm;yg/
armifnKdjym
(15?pufwifbm?95)
63
rdcifvkd Muifemwwf? aEG;axG;wwf? pkd;&drfBuD;wwf? arwåmxm;wwf?
Nidrf;at;rIay;wwfwJh a':a':vlxk a':trmvkd pmayrdcifrsKd; uRefawmfwkdY
pmayorm;awG&wm uHaumif;ygw,f/ rdcifpdwf&SdwJh trsKd;orD;rsm; jrefrm
jynfrSm trsm;tjym; &SdaewmvJ uRefawmfwkdY vlrsKd;awG uHaumif;ygw,f/
armifwifqifh
(15?pufwifbm?95)
64
orkdif; wacwfukd jzwfoef;&kef;uef aeMuwJh tcsdefrSm oDv? orm"d? odu©m?
ÓPfynmeJY ESvkH;&nf jynfh0wJh vlxk&JUtarukd tm;usMunfnKd *kPf,lí
rqkH;yg/
tarhqE´ rSeforQ jynfh0ygapvkdY orD;qkawmif;vkdufygw,f/
oef;jrifhatmif
(15?pufwifbm?95)
234
65
ta':ht&G,ftxd uRefawmfvnf; pma&;csifygw,f/
pdefrsKd;jrifh
(17?pufwifbm?95)
66
vlxktar
vlxkeJY aysmfygap cifAsm;/
jrwfckdif
(17?pufwifbm?95)
67
tar touf 80 wif;wif;jynfhcsdefrSm tpGJtvef;uif;uif;eJY &ifxJrSm
cHpm;&wJhtwkdif; &Sif;&Sif;a&;&&if e,fcsJU qefYusifa&;? trsKd;om;vGwfvyfa&;
pmayorkdif;&JU zcifBuD;tjzpf q&mBuD; ocifukd,fawmfrIdif;ukdyJ ckdif;EIdif; pHwk
*g&0jyKcJhMu&w,f/
'DaeY acwfNyKdifpmayorkdif;rSmvJ tarvlxka':trmukdyJ trsKd;om;pmay
rdcifBuD;tjzpf ckdif;EIdif;pHwk *g&0jyKoifhw,fvkdY jrifrdygw,f/
oef;pkd;Ekdif
(18?pufwifbm?95)
235
68
a':a': touf 80 jynfhrSm r*Fvm trsKd;rsKd;jzifh jynfhpkHcsrf;omygap/
aemif ESpfaygif;rsm;pGm qufvufNyD; pmaumif;ayrGefrsm;jzifh tvif;jzefYa0
Ekdifygap vkdY qkawmif;ygw,f/
ñGefYat; (tif;0)
(18?pufwifbm?95)
69
qD;ESif; jrLwdrf ol&defrD;ckd;awG Mum;rSm?
*kPfjyKylaZmfzG,f&m b0 Zmwfxkwf/
okdYr[kwf
uREkfyfwkdY&JU vrif;a&Tpif rD;tdrf&Sif
236
vlxk cspforQ vlxktar
armifckdifrm
(19?pufwifbm?95)
70
uRefawmfh tar[m ]a':pk} yg/
71
taru olU&ifaoG; om;awGukd &if;NyD; wjynfvkH;u uRefawmfwkdYvkd
om;awGukd arG;xm;w,f/ uRefawmfuawmh taraysmuf pdwåZ jzpfjzpf&,f/
tareJY pum;ajymwkdif; ]tar? tar? vlxk tar}vkdY &ifxJrSm xpfcsKef;
jrnf[nf; aeNrJ/
armifatmifyGifh
(21?pufwifbm?95)
237
72
vlxk a':trm qdkwm
wkdif;jynfBuD; wjynfygyJ/
pkd;jrifhodef;
(22?pufwifbm?95)
73
trsKd;om;a&;0g'
rsKd;cspf0g' pwJh
okdYr[kwf
]&mZ0ifrsm;&JU owkdYorD;
igwkdY&JU rdcif
atmifa0;
(22?pufwifbm?95)
238
74
]vl] &JU ESvkH;om;xJrSm pGrf;tifBuD;rm;wJh ]xk} wck&Sdw,f/ tJ'D xk&JU
twGif;rSm euf&Idif; cufcJ El;nHh okd0SufwJh yef;uav;wyGifh yGifhaeygw,f/
yef;yGifhawGukd b,fvkd rsKd;aphcs &SifoefvmzkdY? tm;rmeftjynfheJY zGHUxGm;
ysHYyGm;apzkdY tarGaumif;ukd ESpfaygif;&mausmf jyñTefjy&if; vufqifhurf;
aeOD;r,fh tar/
cif0if;opf
(22?pufwifbm?95)
75
NyD;cJhwJh 'DZifbmvwkef;u ukdcsKdxGef;eJYtwl armif;axmif&Gmu ocif
ukd,fawmfrIdif;aumif;rI &Sifyifom'Gef;OD;apwDukd zl;NyD;tjyef rEÅav;rSm ocif
ukd,fawmfrIdif;tw¦KyÜwådukda&;wJh q&mrBuD; vlxka':trmukd uefawmhcJh
Muw,f/
q&mrBuD;[m olUpmawGvkdyJ &kd;om;yGifhvif;NyD; cifrifMuifemrIawG tjynfh
&Sdwmukd awGU&vkdY 'Dwcg tnmbufukd c&D;xGufwm odyfwefoGm;NyDvkdY
&ifxJu rSwfcsufcsvkdufrdyg&JU/
&JjrvGif
(22?pufwifbm?95)
76
vlxka':trm[m yg&rD&Sif pma&;q&m? owif;pm q&mrBuD;yg/ywf0ef;usif
vlUavmu vlUb0&JU uG,f0SufwJh trlt&mawGukd jrifwwfwJh tpGrf;&SdNyD;
apwemrSefvkdYygyJ/
239
vlcyfodrf; aumif;usKd;twGuf ajymifajrmufwJh pmay tEkynmeJY qufvuf
o,fykd; Ekdifygap/
csKdxGef;
(22?pufwifbm?95)
77
Z&m&JU ppfonf? ppfarmif;oH oJhoJhukd tHwk? b0&JU tESpfom&ukd xkqpfjy?
tusnf;wefrIukdvnf; ykdif;ppf a0zef? pl;epfaewJh aus;Zl;awmfteEÅukd
&kyfvkH; azmfrjyEkdifwm cGifhvTwfyg a':a':/
prf;prf;wif
(22?pufwifbm?95)
78
vkyfoifhwm rvkyfrdrSm pkd;vGef;vkdY &SmazGNyD;uGufvyfawG jznfhae&wmeJY
tarhrSm tcsdefukefvkdYukefrSef; odrSmr[kwfbl;/ tpm; rxkd;EkdifrSef; odavav
ysufpD;qkH;&IH;oGm;rSm aMumufavavyg tar/
240
79
To mother Africa, so long in fetters:
To all who love her and strive to set her free.
cifarmifat;
(w&m;&kH;csKyfa&SUae? pmay0goem&Sif)
(18?pufwifbm?95)
80
vuf&maumif;awG zefwD;EkdifwJh tEkynm&SifawG[m wcsKdU toufwkdMu
w,f/ wcsKdU touf&Snfayr,fh tEkynm rzefwD;EkdifawmhwmrsKd; &SdaeMu
w,f/ wcsKdU tEkynm zefwD;Ekdifao;ayr,fh vuf&maumif;awG xGufrvm
Muawmh/
vlxka':trm[m ck touft&G,fxd usef;usef;rmrmeJY vuf&maumif;awG
zefwD;aeEkdifwm awGU&vkdY uRefawmfwkdY 0rf;om&ygw,f/ ouf&mausmfwkdif
cktwkdif; quvufwnf&Sdaer,fvkdY arQmfvifh qkawmif;aeMuygw,f/
(22?pufwifbm?95)
241
]trSwfw& 80}okdY
0kdif;0ef;ulnD urÁnf;xkd;ay;Muukefaom
armifaoG;opf? cGef*smrIdif;
(25?pufwifbm?95)
242
jrrÍÆL &kyfykH
'*kefwm&m
243
jrefrmjynf pma&;q&m rdwfqufyGJvkyfay;onf/ xkdtcgu a':trmukd
awGU& onf/ uRefawmfu touf 30 &G,f? a':trmu uRefawmfxuf 4
ESpfcefY BuD;onf/ rdwfqufyGJ jzpfojzifh [kd{nfhcHyGJ oGm;&? onf{nfhcHyGJ
oGm;&jzifh a':trmESifh aumif;pGmyif pum;rajymjzpf/ 1939 uRefawmf
rEÅav;a&mufpOf ukdb[def;u a':trmqDac:roGm;/ rawGUvkduf/ a&Tjynf
OD;bwifxHokdY ukdb[def;u ac:oGm;onf/ a&TjynfOD;bwifESifhtwl
OD;xifukd awGU&onf/ aemufrS OD;xifonf a':trm\ zcifrSef; od&onf/
a&TjynfOD;bwifu uRefawmfwkdY &Srf;jynfe,f oGm;rnfqkdí &Srf;jynfe,fwGif
a&ukd txl;*&kpkdufaomuf&ef rSmMum;aeonf/ OD;bwifrSm ,ck &o
'g&kdufwm ukd0if;az\ zcifjzpfaMumif; aemufrSod&onf/ aemufawmh
rEÅav;a&mufvQif OD;vStdrfrSm wnf;ckdonf/ owif;pmzufwGif a&mufaeNyD/
xkdtcg a':trmonf vlxka':trm jzpfaeygNyD/
(c)
pmayb0 qkdonfu ajym&tcufom;/ tuJjzwf&cufonf/ rdrdwkdY\
yk*¾vdub0ESifh qufpyfaeonf/ ukdvSESifh taMumif;ygaomtcg owif;pm
q&mr jzpfoGm;[efwlonf/ ukdvSESifhuRefawmfwkdYu cifMuonf/ausmif;om;
b0uwnf;u oduRrf;onf/ uRefawmhfxuf tawmfvnf;BuD;onf/
ppfjzpfcgeD;u ukdvS wm0ef,lxkwfaeaom BuD;yGm;a&; r*¾Zif;wkdufokdY
0w¦Kwkduav;wyk'f a&;ay;cJhonf/ xkdtcgu uRefawmf usKdufvwfokdY
a&mufaeonf/
0w¦Ka&;q&m armfygqGef;\ ]rGef;vkduf} trnf&Sd 0w¦Kwkdav;ukd rSD;um
a&;vkdufonf/ ]tvS*kPf}[k trnfwyf vkdufonf/ BuD;yGm;a&;r*¾Zif;rSm
xkd0w¦Kygvmonf/ ukdvSu uRefawmfzwf&ef pmtkyfrsm;pGm ykdYvkdufonf/
1946u uRefawmf wm&mr*¾Zif; xkwfa0aomtcg a':trmxHu pm
244
a&mufvmonf/ uRefawmf\ wm&mr*¾Zif;twGuf ukd,fpm;vS,fvkyf&ef
jzpfonf/ okdYaomf uRefawmfu vlxkwkduftwGuf ukd,fpm;vS,f ray;jzpfbJ
tjcm;wkdufokdYay;jzpfoGm;onf/ uRefawmf tm;emaeonf/ uRefawmfu
vkyfief;aumif;pGm rvkyfwwfí t&ifvmíajymolukd ay;vkduf[efwlonf/
uRefawmfu rEÅav; ta&mufenf;onf/ xkdYaMumifh a':trmESifh txdtawGU
enf;onf/ rEÅav; a&mufvQifvnf;? vlxkwkdufwGif ukdvSESifhom pum;
ajymjzpfonf/ ukdvSESifh pum;aumif;aepOf a':trmu 0ifajymwwfonf/
a':trma&;aom ocifukd,fawmfrIdif;? jynfolcspfaom tEkynmonf
pmtkyfrsm;xGufvQif uRefawmfhxH ykdYwwfonf/ uRefawmf zwf&onf/
a':trmu tpktaqmif;aumif;/ rEÅav;rS tEkynm&Sif Zmwfq&mrsm;
taMumif; aphaphiSiS a&;onfukd zwfMunfhjzpfonf/ uRefawmfonf
Zmwfobif0goemygojzifh zwfjzpfonf/ a':trmonf Zmwfobif
avmu? *DwavmuESifh tuRrf;0if em;vnfonf/ ocifukd,fawmfrIdif;
pmtkyfqkdvQif txlBuD;/ ususeeavhvmum tw¦KyÜwådukd a&;onf/
uRefawmfu &opmay ukd a':trmxHrS arQmfvifhonf/ jrrÍÆL\ pmay
ta&;tom; tzGJUtEGJUukd odaeojzifh jrrÍÆLuJhokdY 0w¦Krsm; bmomjyefap
csifonf/ okdYaomf jyefonfukd rawGU&/ jrrÍÆLu jyefvnf&Sifoef
xajrmufjcif;r&Sd/ vlxka':trm[laom owif;pm q&m? tw¦KyÜwåda&;q&m
oabmrsKd;om awGUae&onf/ pdwfxJu odyfrauseyf/
(*)
owif;pmq&mESifh pma&;q&m (0g) &opma&;q&muawmh odyfrwl/
owif;pmq&mqkdonfuawmh owif;ukd tajcjyKí a&;zGJU&onf/ owif;
qkdonfuawmh wu,fjzpfysufaeonfh t&mwkdYukd rSwfwrf;wif&onf/
&opma&;q&muawmh wu,fhtjzpftysufukd tajcjyKum Zmwfvrf;
245
ZmwfuGufwkdYjzifh jc,fo&onf/ uRefawmfu jrrÍÆL jzpfapvkdonf/ olr\
tawGUtBuKHESifhqkdvQif olrjzwfoef;cJhaom? olrjzwfoef;aeaom orkdif;
tawGUtBuKHESifhqkdvQif? jrrÍÆLtzGJtEGJUrsKd;ESifhqkdvQif 0w¦K&Snf a&;zGJUEkdifrnf[k
xifxm;cJhonf/ okdYaomf owif;pmq&mtcef;uvnf; olUtcef;ESifhol
&Sdonfukd uRefawmfem;vnfonf/ ,ckvnf; r*¾Zif;rsm;wGif olr\ tawGU
tBuKHukd tajccHum a0zeftuJjzwfaompmrsm;ukdvnf; zwfae&í jrrÍÆLukd
rawGU&aomfvnf; vlxka':trmtjzpf awGUae&í wrsKd; auseyfae&onf/
rESpfu tr&yl& *E¨m&kHausmif;wkdufteD; awmifav;vkH;ausmif;wkduftoGm;
rEÅav;blwm&kHrSqif;vQif a':trmh tdrfokdY 0ifoGm;&onf/ q&mBuD;
ocifukd,fawmfrIdif;\ qDaq;um;csyfBuD;a&SUwGif uRefawmfwkdYukd{nfhcHonf/
cPwjzKwfawmh pum;ajymonf/ rEÅav;u uAsmq&mESifh pma&;q&m
rsm;vnf; ac:xm;í pkHpkHvifvif/ jrrÍÆLtaMumif; ajym&if; jrrÍÆLemrnfESifh
a&;aom0w¦Krsm; pkxkwfrnf[k Mum;&í 0rf;omrdonf/ pum;ajymMu&if;
wm&memrnfESifh pyfxm;aom tqkdawmf pma&;q&mtaMumif; a&mufoGm;
onf/ ]rdef;uav;vm;? a,musfm;av;vm; rodbl;}[k uRefawmfu
ajymvkduf&m a':trmu NyKH;í ]&Sifu rdef;uav; jzpfapcsifwmvm;}[k
uRefawmfhukd pvkdufonf/
(C)
jrrÍÆL\ 0w¦K? bmomjyefpaom pmrsm;ukd rzwf&aomfvnf; ,aeYxGuf
aeaom r*¾Zif;rsm;wGif a':trm\aqmif;yg;rsm;ukd zwfae&onf/ yxr
rsKd;quf? 'kwd,rsKd;qufrsm;ukd jzwfoef;oGm;NyD; wwd,rsKd;qufukd
jzwfoef;qJ/ ,aeYacwfay:tajctaeukd olrcHpm;onfhtwkdif; a&;om;xm;
onf/ ppfrjzpfrDacwfESifh ,aeYacwfukd EIdif;,SOfí azmfjyxm;ojzifh tod
246
wkd;&onf/ todqkdonfrSm EIdif;,SOfcsufrsm;jzifhom rSefuefaomtodukd
awGUEkdifonf/
csKdonf[k t&omcHvQif omrefxuf rcsKdaom &o cHpm;csufrsm;om
jzpfonf/ omrefxufcsKdvQif ,cktcsKdonf ayghoGm;ayrnf/ olr\ t,l
tqrsm;? olr\ cHpm;csufrsm;ukd ,aeY wwd,rsKd;qufrsm; ykdízwfoifh
onf/ okdYrSomvQif olwkdY\tjrif? olwkdY\vIyf&Sm;rI rnfonfhae&m a&muf&Sd
aeNyDukd ykdí odEkdifaomaMumifhjzpfonf/
'*kefwm&m
2?10?95
247
oufwefUa&mif rdwfquf
248
tcsdefwGifvnf; ykdvefjynf rsKd;cspf ,leD,ef cs,f,mrif &mxl;ukd ay;tyfjcif;
cH&avonf/ ]oufwefYa&mif}ac: þ0w¦Kukd wuJhta&;awmfykH tcgBuD;
jzpfaom 1942-ckESpfwGif a&;om;í ¤if;ESpfxGufpmtkyfrsm;wGif yXrwef;
0w¦Kjzpfonf[k a&G;cs,fowfrSwfí 1943-ck pwmvifqkjzifh csD;jr§ifhjcif;
cH&avonf/
pwmvifqkrsm;ukd wESpfwESpfwGif xl;cRefaom avmu"gwfynm? pufrI
vufrIynm? tEkynmESifh pmaywkdYukd qkdAD,uftpkd;&u a&G;cs,fí
ay;jcif;jzpf\/ 1939 ckESpfwGif acgif;aqmifBuD; *sKd;Zufpwmvif\
toufajcmufq,fjynfh txdrf;trSwfupí csD;jr§ifhcJhavonf/
rSwfcsuf
rEÅav;BuD;yGm;a&;ykHESdyfwkdufESifh vlxk*sme,fwkdufrS 1945? atmufwkdbmv
wGif ykHESdyfxkwfa0 jzefYcsdcJhaom vlxka':trm bmomjyefonfh ]oufwefY
a&mif} The Rainbow pmtkyfrS ocifoef;xGef; (awmwGif;usqkH;)\
rdwfquf trSmpmjzpfygonf/
t,f'Dwm
249
tcef; ( 4 )
tarYarG;aeY*kPfjyKuAsmrsm;
250
Mum edrdwfykHopf
tJNidrf;om
toufuav;&,f wJh
&Snfapvkd
jreE´m a&ndKoef;w,f
ref; awmif&dyfckd wJh
tJ'D *E¦0ifukd vGrf;&if;
wrf;csif; a&;zGJU
ylaZmfvkdufyg&JU tar/
atmifyifv,f awmajcr,f
tarmajzr,f wJh
acsmareJY avmar
umv a'o aiGpawG ae&majymif;
rEÅav;a[mif;&Jh *Dw
vSywJh pmom;
tckawmh b0awG cg;
edrdwf zwfMum; cJhavovm;
'gayr,fh tara&
tNrdwfp wzGm;zGm;eJY
pdwf"gwf "g;awGuawmh xuf&Saewkef;yg/
251
tusKd;rsm;ap
waqmif wa,mifeJY
trsKd;om;pmay&Jh acgif;aqmif
taMumif; ay:vm&if
ra&Smifwwf jrifhjrwf
om;wkdY&JU yckH;awmifyH txyfxyfrSm
tareJY q&m wm&m
pmayeJY uAsm
tawG;tac: topf
tEkynmay: opömxm;vkdY cspf
jynfolawGMum; OD;acgif; epf
ESvkH;om;eJY arT;xkH&pf
a'gif;waumifvnf; jzpf
"g; wacsmif;vnf; jzpf
tJ'g tm;aumif;wJh topf
om;wkdY acwfNydKifxJ
cspfNrJ &kdusKd;
tm;ukd; arQmfvifh
tar[m MumwyGifh jzpfcJhNyDyJ/
252
rk'dwm tvif;w&m;eJY taersm;
olU &SdwmawG
tcsif; rrsm;&atmif ajzMum;
rem;rae xkqpf
tcspftpkdiftcJ ru uspfukdufwm
aMomf acwfNyKdifxJu cspfwJh Mum/
tar&,f
Mum qdkwm
rdpämawG&JU rzG,fr&meJY
t0dZÆmawG&JU tv,frSm
&THU pe,f vGifjyifMurf;
cufcJ yifyef;
0rf;a&; twGuf vSrf;&ayr,fh
tMurf;cH wkd;xGuf
rsKd;quf wnfaqmuf
vIdif;atmuf avatmuf
ol[mav a&waygufrS twif rcH
trsKd;rmef rcs
tzkd;wef b0eJY
t&kd;cH tvSyg tar/
tar[m
0yfpif; EIH;acGaewJh
253
ñGwfuGif; usKH;a&aoxJu
Mum r[kwf
uAsmtvkyf pmtvkyfeJY
Z&m&kyfukd awmfvSef
arSmfqefwJh tawG;
tar ra&;
ESvkH;aoG;pufwJh
tNyKH;av; wcsuf
tarhrsufvkH;rSm vufceJ ay:
aeaysmf aoaysmf uRefawmfwkdY
tar tar vkdY
ac:yg&ap aemf/
zufqGwf v&dyf
n rtdyfbJ
tvGrf;pdwfeJY tarhukd rSef;
tvif;EGrf;wJh v wjcrf;
yifyef; acR;NyKduf
0kd;0g; rkdufqJ b0xJrSm
tar[m ]Mum} topf
t&kPfawGeJY yGifhvkdY vSpf
tcspfqkdif tcspfcJ olU &kyfvTm
acwfNyKdifxJu ]ukrkj'm}/
254
touf &Spfq,fjynfh
tarh arG;aeY
ta0;u taiGUom vIHcJh&
&wemykH a&T rEÅav;
atmifyifv,f&JU aw;
'kd;ajy;oH rkd;,H [def;
Mum&kd; vufqpf Nidrf;csrf;a&;/
255
vlxka':a':
armifaoG;opf
(tydkif; u)
armifaoG;opf a&;cJhzl;w,f
]jrefrmjynf tv,fykdif;[m
orkdif;aMumif; t&
ta&;BuD;w,f}/
[kwfw,f
jrefrmjynf tv,fykdif;
ref;wkdif; ref;NrKdU[m
&mZ0ifa&; t&
bmoma&; t&
ppfa&; t&
pD;yGm;a&; t&
,Ofaus;rIa&; t&
orkdif;aMumif; tpOftvm t&
csufus
puf0kdif;xJu teDy/
256
&wemykHukd
a[mh'D ref;NrKdU rif;aejynfawmfukd
ya'o&mZf qkdolawGuvJ oabmus
Oa&my jyifopfawGuvJ oabmus
NAdwdoQ t*FvdyfawGuvJ oabmus
tm&S *syefawGuvJ oabmus
olUuRef rcHvkdolawGuvJ oabmus
EkdifiHa&; orm;awGuvJ oabmus
pD;yGm;a&; orm;awGuvJ oabmus
tJ'Dvkd oabmus olawGxJrSm
BuD;yGm;a&; ygw,f
vlxk*sme,f ygw,f
vlxkowif;pm ygw,f
vlxk OD;vS ygw,f
vlxk a':trm ygw,f/
vlawmh vlyJ
vlcsif; wlpGayr,fh
vlcsif; wlvSayr,fh
EkdifiH vSzkdY
ukd,fusKd; pGefYjyrS?
jynfol vSzkdY
tepfem (wu,f) cHjyrS?
257
vGwfvyfa&; twGuf
trsKd;om;a&; twGuf
aoG;pufeJY vJjyrS
tm* owåd &SdrS
ajzmifhrwf &kd;om;rS
w&m; rQwrS
tJ'grsKd; usjyefawmh
vlxkOD;vS ygjyefa&m
vlxka':trm ygjyefa&m/
BuD;yGm;a&;eJY vlxk[m
ajymifajrmufwJh tpOftvm &Sdw,f
owåd b,favmuf &Sdw,f qdkwm
jynfhtusKd; b,favmuf ykd;Muw,fqkdwm
vufwif tar&du u odw,f
tmz&du u odw,f
Oa&my u odw,f
tm&S u odw,f
EkdifiHwum em; rsufpdxJrSm
jrefrmjynfrSm vlxk &SdrSef;
a[m'D jrefrmjynfrSm ]vlxk OD;vS} &SdrSef;
a[m'D rEÅav;rSm ]vlxka':trm} &SdrSef;
urÇmw0Srf;u odMujyefa&m/
258
'DvkdeJY
vlxkeJY OD;vS
vlxkeJY a':trm
vlxkOD;vS
vlxka':trm
vlxk*sme,f
vlxkowif;pm
BuD;yGm;a&;pmtkyfwkduf
jynfolawG cspf BuKdufcJh
wwkdif; wjynfvkH; ESpfjcKdufcJh
jynfolcspfwJh pmay tEkynmonf ESpfOD; jzpfcJh
jrefrmjynf&JU pmay ol&Jaumif; ESpfOD; jzpfcJh
NyD;awmh uRefawmfwkdY cspfwJh OD;av;vS jzpfcJh
NyD;awmh uRefawmf av;pm;wJh a':trm jzpfcJh
tJ'Davmufukd crf;em; xnf0gcJh/
(tykdif; c)
1982
cifyGef; jzpfol
vlxk OD;vS uG,fvGef
om; okH;a,mufwkdY&JU rdcif
rkqkd;ryif qkdjim;
&Spfq,fem; eD;NyD qkdjim;
259
(uaeY 79 ESpf wif;wif;jynfh tcrf;tem;)
tm;EGJUr,fvkdY xifovm; armif/
a[m'D rdcifBuD;rSm
a&m*g r&Sdbl;
tem &Sdw,f
'Pf&m &Sdw,f
tJ'D a0'emawGuawmh
jrefrmjynfeJY ywfoufvkdY/
a[m'D rdcifBuD;rSm
Oayu©m 0g'ukd ykdif;uefY
awmifukef;eJY ajrjyefYukd cspfw,f
jrpf0uRef;ay:eJY urf;&kd;wef;ukd cspfw,f
r[m ajrxkukd cspfw,f
jrpdrf;a&mif awmtkyfukd cspfw,f
tESpf csKyfvkdufawmh
jrefrmjynfBuD; arSmifwkduf udk;yg;xJ epfrSm
vlrsKd;jcm; pD;yGm; e,fcsJU AdkvfusrSm
o&kyfysuf ,Ofaus;rI ukdvkdeD jyKrSm
&kd;&m ajcmufaoGUNyD;
trsKd; omoem aysmufarhrSm
'gawGukd pkd;&drf&SmvGef;vkdY
'gawGukd ylyef&SmvGef;vkdY
'gawGukd qwfqwfcg
260
emusifwwf&rSef; odvkdY
r[mrked &Sifawmfjrwf xHyg;
pdwfoGm; ukd,foGm; qkawmif;cJh
trsKd;aumif; jrefrmawG
wynfhawmfrwkdY wkdif;&if;om;awG
a&ukdvJ ykdifqJ ykdif&ygvkd\
ajrukdvJ ykdifqJ ykdif&ygvkd\
avukdvJ ykdifqJ ykdif&ygvkd\
o,HZmwawGukdvJ ykdifNrJ ykdif&ygvkd\
tEkynm
r[m ,Ofaus;rI
trsKd;om; tarG tpkpkukdvJ
NrJpGm xdef;odrf; jyKpkxm;&ygvkd\
tkd raumif;rI
ab;Oyg'f tEÅ&m,f [l[lorQwkdYukd z,f&Sm;
e*g;awG z,f
oefYpif z,f&Sm;ay;awmfrlyg bk&m;
'g *VKefYe,f
*VKefY {&d,myg bk&m;/
(tykdif; *)
rSwfrdao;oy
1936 umv
261
'kwd, ausmif;om;oydwfBuD;u tkH~uG
wuúokdvf ausmif;awmfolBuD; b0
t&G,fuvJ i,fao;vS
touf ESpfq,fhwESpf ysKdrspfpG
vSzkdY yzkdY ab;z,fcs
trsKd;om;a&; t"du
e,fcsJU vufatmufu vGwfajrmufrS
oydwf arSmufMu qE´jy
tv,fypö,H wcJeufy
q&maZmf*sD trSwfw&
«jy'g;&Sif
ay;csifiJh ck ta&;
aZmf*sDarmif ig rppfvkdY
pdwfnpfw,fav;»
aZmf*sD
9?3?36
262
tajzmifhukd raumufapESifh»
rif;ok0Pf
9?3?36
(tydkif; C)
uJ
nDtpfukd armifESrrsm; cifAsm;
ta&mifwl tqif;vSwJh
263
wu,fh pmay tEkynmorm; taygif;wkdY cifAsm;
tm;vkH;
a[m'D a&;abmfawG tm;vkH;
a[m'D tEkynmorm;awG tm;vkH;
]wkH;armif; acgufMuprf;
wkH;armif; acgufMuprf;
wkH;armif; acgufMuprf;
emem acgufvkdufMuprf;}
uaeY tcrf;tem;rSm
pmayorkdif; tdrfOD;cef;rSm
tpOftvm *kPf rsufESmyef; yGifhvef;aewJh
awmifa0S;rygbJ vrf; qufavQmufaewJh
vlxka':a': usef;rmapzkdY
vlxka':a': usef;rmapzkdY
vlxka':a': usef;rmapzkdY
uREkfyfwkdY tm;vkH; uefawmhMupkdY/
armifaoG;opf
25?9?94
264
tarYuefawmYyef;
wifrdk;
aoEdkifyg&dk;vm;wdkYtar
wdkYwdkif;jynfudkapmifYa&Smufae
rmapomaparwåmydkY
tarYrsuf&nfpdkY?
igwdkY'ku©jrifwJYcg
tarrcsrf;om
u&kPmeJY arwåmzsef;
zl;yGifYvmwJYyef;?
vGrf;ygao;&JYtara&
oufawmf&mausmf&Snfygap
tar&dSutm;udk;&
wdkYjynfcGeftm;y/ /
( tarvlxka':trm arG;aeYtMudKuefawmYyef; )
wifrdk;
23?10?2006
tar&du
265
(92)jynfh arG;rdcifodkY ay;pmwapmif
zdk;oH (vlxk)
rdk;av;awGu wzGJzGJusvdkY
roJvSayr,fh tonf;uawmh usifaew,f
rcGJcsifwmawmh trSefyg
t&ifqHk;jzwfwmu wHcGefwdkif
aemuf ... t&mawmf
awmifjrifh
arSmifeJYrnf;rnf;xJrSm
wae&mNyD; wae&m usef&pfcJhw,f
pm;csifpdwfvnf; r½Sd
tdyfcsifpdwfvnf; r½Sd
pOf;pm;csifwmyJ &Sdayr,fh
bmrSpOf;pm;vdkYvnf; ray:
aMomf ... jrpfi,fawmif ausmfoGm;ygayghvm; .../
tazeJY tarudk
uefawmhcJhygw,f
nDeJY tr ESr
266
ighudk cGifhvTwfMuaemf
wudk,faumif;qefwm r[kwf
ol&Jaumif; jzpfcsifwmvnf; r[kwf
tajctaeu wGef;ydkYawmh
'dkYrSm a½G;p&m r&SdvdkYom
em;vnfMuyguGm
tazeJY tarudk
*½kpdkufMuyguGm ... vdkY/
tJ'Daemufawmh tar&,f
awmifawG ... awmawG
acsmif;awG ... tif;awG
vTm;ueJ vTm;ueJ ... woGm;xJoGm;
e,fpGefe,fzsm;xd
uAsmwyk'fawmif a&;rdao;w,f
tarrSwfrdr,f xifygw,f ....
“taemufudk wcsufiJhMunhfvdkY
ta&SUudkwJh xGufcJhw,f” qdkwmav
jyu©'def pmrsufESmawG
ouf½GufajcmufawGvdk
wa0a0 vGifhus
eDolawGjzL ... jzLolawGeD
b0awG ... cspfcif&if;ESD;olawG
aoGuGJa&m ... &SifuGJa&m
267
cGJcGmukefMu
topfawGeJYvnf;
wif;wif;MuyfMuyfyJ
vufqGJEIwfqufMu
bmompum;awmif
tawmfpHkatmif wwfcJh
ESpfaygif;oHk;q,fqdkwm
enf;ordkYvm; tar&,f .../
tyg;rSm tazvnf;r½Sd
usaemfwdkYvnf; r½Sd
tarcsnhf wa,mufwnf;
r[kwfbl; avScGufcsnf; r[kwfbl;
jynfolawGeJY vufwGJvdkY
om;ajr;opfawGeJY vufwGJvdkY tr,ftdkY ajcvSrf;rdkY
olwdkYavmuf roGufvnf;
1936wkef;uvdkyJ
csDqJ wufqJ
tckvnf; vufwGef;vSnf;eJY
&J&JBuD; csDwufaewJh
tarh&JUom;rSm 1300&wD
tarqdkwJh pdefem;uyfaMumifh
yg;tajymifBuD; ajymifcJh&ygw,f .../
268
tarvnf; vSrf;
usaemfvnf; vSrf;
'Dvrf;BuD; wavSsmufrSm
armw,f wcGef;rajymygbl;
90 ausmfBuD; EIwfu
wcGef;yJ xGuf&Smw,f
bmt"dyÜm,fvJ
uAsmzwfol awG;Munhfyg
“ighom; usef;rmatmifae
tarvnf; usef;rmatmifaew,f” wJh/
zdk;oH (vlxk)
269
92 ESpfjynfh vlxktarodkY tvGrf;pm
a'gufwmvGPf;aqG
270
tarhom;awG tm;vHk;udk
tar tukefvHk; jrifwmaygh qdkNyD;
jyHK;jyHK;BuD; MunhfaewJh
tarh&JUyHk&dyf
&ifxJudk ,dkzdwfpD;qif;
at;jrwJh jrpfwpif;jzpfcJh&ygw,f tar .../
OD;ydefwHwm;ay: vrf;avSsmuf&if;
avnif;u ajy;0ifaqmifhawmh
271
usaemfhpdwfawG cyfajrmufajrmufjzpfoGm;
tJ'D taMumif;w&m;xJrSm
usaemfvdk t,f'Dwm icGßwfiwm;av;udk
taru pmrlawG csD;jr§ifhNyD;
todtrSwfjyKcJhwm[m
t"du taMumif;w&m;yg tar .../
ESif;jrLawG a0aewJh
awmiforef eHeufcif;rSm
tarharwåmawGu
ESif;jrLawGeJYtwl ½Gmus
t,ltqwl
,HkMunfcsufwl
&nfrSef;csufwl
&ifbwfcsif;wlMuwJh
tarhom; tarhorD;awGtm;vHk;
tjyHK;udk,fpD ,Sufoef;
tvGrf;udk,fpD ayGUaxG;
tem*wfa&;twGuf wdkifyif
awmiforef wcGifvHk;
Nidrf;csrf;wJh &oawG jynfhzHk;
aysmfvdkYrqHk; jyHK;vdkYr0 jzpfcJhMuygw,f tar .../
272
tckawmh
tarhom; tarhorD;awGvnf;
ppftmPm&SifawG&JU tMurf;zufrIatmufrSm
wrvGef a&mufola&muf
b0wuúodkvf a&mufola&muf
vGwfajrmufe,fajr a&mufola&muf
wwd,EdkifiH a&mufola&muf
uarmufur
upOfhuvsm;eJY
ajy;vTm;½kef;uefaeMu&ayr,fh
tarh arwåmxD;&dyfu
usaemfhwdkYtay:
xm0& tkyfrdk;ay;xm;vdkY
pdwf"mwfcGeftm; razmufrjyefeJY
ajzmifhrSefwJh vrf;ay:rSm
usaemfwdkY qufavSsmufaeEdkifwmyg tar .../
tcktcgrSm
vGwfajrmufe,fajra&muf
tarhom; wa,muftaeeJY
‘tar aeaumif;vm; vdkY
ajy;awGU EIwfqufcGifhr&wm
oHk;ESpfoHk;vD MumcJhayr,fh
tar[m usaemfeJY ra0;
273
usaemfh&JU tawG;? usaemfh&JUab;rSm
jrifhjrwfwJh tbd"r®m
jrifhjrwfwJh arwåmw&m;
jrifhjrwfwJh pdwf"mwfcGeftm;awGeJY
xm0& teD;uyf
rwfrwf&yfaeqJvdkY
,HkjrJ,HkMunfvsufyg tar .../ /
a'gufwmvGPf;aqG
274
tareJY om; (odkY) “o”0*fuxm
(1)
tar usaemfhudk rwm;eJY
usaemf a':atmifqef;pkMunftdrf oGm;rS jzpfr,f/
(2)
tar usaemfhudk rwm;eJY
usaemf aejynfawmfudk odrf;rS jzpfr,f/
275
(3)
tar usaemfhudk rwm;eJY
usaemf ppftmPm&SifrSeforSs owfrSjzpfr,f/
tarhom;-atmifa0;
(23-10-2007)
(acwå ykef;cdkusif; wae&m)
276
tcef; ( 5 )
vlxka':trm
277
awmifav;vkH;rSewfuRef;txd trSwfw& rSmpum;
vlxka':trm
yxrtBudrf
1997 ck? Ekd0ifbmv
trSm
'Dpmtkyfuav;[m uRefrvkH;vkH; r&nf&G,fbJeJY pmtkyfuav;jzpfvmwm
jzpfygw,f/ uRefrrSm b,fawmhrSvnf; wkd;wufatmif rBuKd;pm;bJaewJh
tnHhzsif;qkH; t&nftcsif;wck&Sdygw,f/ tJ'gu vlxJpum;ajymwJh twwf
yg/ EkdYayr,fh taMumif;udpöu &SdvmwJhtcgawmh uRefrukd pum;ajymzkdY
wm0efay;Muw,f? ay;wJhtcgwkdif; pdwfnpfnpfeJY vkyfay;vkduf&wm
csnf;yg/ vkyfay;vkdufayr,fh tJ'gawG[m NyD;NyD;aysmufaysmufyJvkdY uRefru
xifcJhw,fav/
ckawmh q&mawmfukdynm? ausmf&ifjrifh? ql;iSuf polawGu uRefr pum;ajym
pOftcg toHzrf;,lxm;wJh wdyfacGuav;awGxJu jyefxkwf,l? pmeJYul;NyD;
uRefrorD;ukday;MuvkdY ckvkd pmtkyfuav;wtkyf jzpfvm&ygw,f/
r&nf \rSwfbJ jzpfvmwJh 'Dpmtkyfuav;ukd (82)ESpfjynfh uRefrarG;aeYrSm
pmayrdwfaqGawGukd ay;a0&wmyg/ tm;vkH;ukd aus;Zl;wif&ygw,f/
vlxka':trm
278
rmwdum
2/ trsKd;om;pmayqk&Sifrsm;ukd *kPfjyKwJhyGJ
3/ q&mBuD;a&TOa'gif; ESpfw&mjynfY
279
OD;nKdjr (2) ESpf vnfwJhaeY
tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;
(29.9.87)
280
tcrf;tem;uav; vkyfaewm ESpfcg&SdNyD/ 'gayr,fhvkdY ukd,fBuKdufwJh[mav;
awGuawmh rygao;bl;}} qkdNyD; EIwfcrf;BuD;aphNyD;awmh ajymrSm wynfhawmfu
Mum;a,mifaew,f/ bmawG &SifBuKdufwmwkef;vkdY wu,fvkdYrsm; wynfh
awmfuqpfar;vkduf &if ]],rumwkdY aq;ayghvdyfwkdY NrD;&SnfwkdYaygh}}vkdY olu
ajymrSmbk&m;/
awmiforefrSm a&awGu abmifbifcwfaewmaemf/ ol'Dem;vmNyD;awmh
ESpfwkdif; tNrJwrf;&ufawGtMumBuD;aeaewm/waeYu q&mawmfa&Tukdif;om;
psmyeusif;yawmhvnf; olUukd owd&vkdufwm/ ol&Sd&ifawmhvmrSm/ ewfyGJ
wGif;uvnf; odyfa0;awmhwm r[kwfbl;/ q&mhawmfhpsmyeuvnf; 0gqkd
vjynfhausmf (8) &ufqkdawmh cgwkdif;xuf enf;enf; apmoGm;vkduf&if
NyD;wmyJqkdNyD;awmh ola&mufvmrSmqkdNyD; wynfhawmfrsufpdxJ olUukd
jrifa,mifvkdY aew,f/
281
ukdnKdjru ykd;ygw,f/ ykd;NyD;vkdY olUtqkdt&ayghav? oydwfarSmufawmh oleJY
a'pDeJY uGJMuw,fvkdYajymw,f/ aemufawmh a'pDu taumufcGefrif;BuD;
uawmf jzpfoGm;ygw,f/ aemufawmh Ak'¨bmom jzpfoGm;ygw,f/ a,musfm;
u Ak'¨bmomukd;/ odyfrMumvScifurS aooGm;&Smw,f/ ol 'DtaMumif;awG
a&;awmh i,fi,fwkef;u uRefrwkdY twlwlaecJhxkdifcJhwmawG jyefNyD;awmh
owd&w,f/ a'pDu oabmaumif;w,f r[kwfvm;/ cspfp&mav;/ rsufvkH;
av; odyfvSwJh ukvm;rav;/ tJ'gukd ukdnKdjr ykd;wmu ajymifykd;wmyg/
&wm r&wmtyxm; b,folUukd olykd;w,f b,f0gholykd;w,f/ tJ'D ykd;wJh
taMumif; armif;wD;aewmyJ/ 'golU0goem/
282
pkHrufavmufp&m olUrSm bmrS r&Sdygbl;/ olu npfywfw,f/ pkwfyJhw,f/
ypövu©wfaew,f/ olUMunfhvkduf&if b,fawmhrqkd oefYoefY&Sif;&Sif;
aMumhaMumha&mha&mh rdef;uav;awG pdwf0ifpm;zkdY&m taetxkdif trlt&m
bmrSr&Sdbl;/ aq;ayghvdyfBuD; wzGm;zGm;eJY jymawGeJY bmeJY tJ'Dvkd ½IyfwD;
½IyfyGawG 'Dvkdaewm/ tJ'Dawmh uRefrwkdY&SdwJh acwfwkef;u ausmif;ol
b,folurS olUukd jyefNyD;awmhrBuKdufbl;/ olu ykd;wmawGuawmh cka'pDwkdY
vkd[mawGuawmh trsm;BuD;/ olu 'dwfqkdwJh[mawG tukefykd;wmyJ/
uRefrwkdY ausmif;xGufNyD;wJhaemufusawmhrS cifoif;EG,feJY &wmyg/ tJ'Dus
awmhvnf; r,fwuúokdvf &w,fqkdNyD; uRefrwkdYqDukd ~uGm;NyD;taMumif;Mum;
wmyg/ olu r,fwuúokdvfeJY&w,f/ vSwmacsmwmukd olu BuKdufwmukd;/
ukdnKdjru tJ'Dvkdyg/ ukdnKdjr i,fi,fwkef;u 'Dvkd[mawG BuKdufcJhayr,fhvkdY
ukdnKdjrowif;pm ynmawmfoifuae jyefvmNyD;awmh ArmjynfrSm tvkyfcGif
xJ 0ifwJhtcgusawmh ukdnKdjru tJ'Dvkd acsmwmawG? vSwmawG? a&ay:qD
awGaemuf olrvkduf&Smygbl;/ tcuftcJawGeJY &ifqkdifw,f/ a&eufxJukd
qif;avQmufw,f/ olUowif;pmq&mb0[m rajzmifhjzL;rom,mygbl;/
[kdwkef;u oleJY tmPm&aewJh vlawGeJYu zufvSJwuif; tifrwef
w&if;wESD;&SdwJh vlawGcsnf;aygh/ wa,muf rS vlpdrf;rygygbl;/ tJ'gawGukd
olBuKdufovkd olUtwGuf olUukd,fa&;ukd,fwmtwGuf olUowif;pmtwGuf
tokH;csNyD;awmh [kdvlawGtBuKduf vkdufNyD;awmh olaqmifaer,fqkdvkdY&Sd&if
ukdnKdjr[m olaX;wa,mufvnf;jzpfcsifjzpfaerSmyg/ enf;trsKd;rsKd;eJY apmifr
Ekdifygw,f olUukd[kdvlawGu/ &mxl;ay;vkdYuvnf; 0efBuD;xdatmif wufjzpf
Ekdifygw,f/ 'Dvkd r[kwf&ifvnf; pD;yGm;a&;t& tbufbufu ajyvnf
atmif ulnDEkdifygw,f/ EkdYayr,fh ukdnKdjru 'Dvkdvrf;rsKd; rvkduf ygbl;/
ol,kHMunfwm olrSefw,fxifwmukdyJ b,ftcgrqkd ajymqkda&;om;NyD;awmh
283
aygufqdefyGJusawmhvnf; olUwkdufua&SUu cHcJh&wmyg/ tJ. . . tmrcH
wifOD;[,f? bmOD;[,fqkdawmhvnf; olUcrsm tjcm;twkduftcH owif;pm
awGeJYtwl yg&Smwmyg/ ukdnKdjru om,mwJhvrf;? yef;cif;wJhvrf;? ajzmifhjzL;
wJhvrf;ukd b,fawmhrSra&G;ygbl;/ trSefw&m;vkdY ol,kHMunfwJhbufu
wavQmufvkH; oGm;ygw,f/
284
]]pdefvGefwl;orm;ESifhtjcm;0w¦Kwkdrsm;}}eJY
ukd½kd;uGefY
]]jrefrmhZmwm}}pmtkyfeJY
wifrrckdif(ref;wuúokdvf)
]]uEÅm&c&D;onf}}bmomjyefeJY
bkef;jrifh(rEÅav;)
trsKd;om;pmayqk&Sifrsm;ukd *kPfjyKwJhyGJ
(tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;)
(4.1.89)
285
tck om;wkdYorD;wkdY qk&Muw,fqkdawmh a':a':u odyf0rf;omw,f/
a':a':vkdyJ wjcm;a&mif;&if;awGvnf; 0rf;omMurSmyJ/ aemufNyD; pmtkyf
uav;awGuvnf; tm;vkH; okH;tkyfpvkH;[m xkdufxkdufwefwef&wmyJvkdY
a':a':,kHMunfw,f/ pmayqkay;wJhtcg wcsKdUESpfawGrSm bmbmnmnm
ponfjzifhayghav/ wD;wkd;wD;wkd; ozef;ykd;aygh/ tJ'Dvkd tcgav;awG
&SdwJhtcgvnf; &Sdw,f/ 'grsKd; tck 'Du&wJhuav;awG&JU pmtkyfawG[m
wtkyfrS r[kwfbl;/ bmomjyefqkdvnf; bmomjyefrkdYaemf/ 0w¦Kwkdqkdvnf;
0w¦KwkdrkdY/ Zmwmqdkvnf; ZmwmrkdYvkdY BuKd;BuKd;pm;pm;eJY apwemtjynfheJY
vkyfxm;wJh pmtkyfawGyg/ pma&;q&m[maemf/ a':a':woufvkH; cH,lxm;
wJhrl? apwem&Sd&r,f/ zwfr,fhvltay:ukd ukd,fu apwem tBuD;BuD;
xm;&r,f/ tJ'grS pmaumif;xGufr,f/ tck ukd½kd;uGefYqkd&if olUapwemu
tifrwefcspfp&maumif;w,f/ olwkdYvkyfazmfukdifzuf twlwl? b0wltvkyf
orm;awG? olwkdY&JU tjzpftysuf? olwkdY&JU tajctaeukd rSwfwrf;wifr,fhol
r&Sdbl;/ 'ghaMumifhrkdYvkdY olUtaeeJY a&;wwf oavmuf olrSwfwrf;wifr,f
[kwfvm;/ wHigtaMumif;ukd Mu,feDu a&;w,f/ qiftaMumif;ukd
zkd;ausmhu a&;w,f/ tJ'DvkdrsKd; olwkdYpdefvGefwl;wJh tvkyfukd a&;r,fhvl
r&Sdbl;/ ola&;r,fqkdNyD;awmh b0wlawGtay:ukd BuD;rm;wJh apwemxm;
NyD;awmh olvkyfwm/ 'ghaMumifh apwemtusKd;ay;wm/ bmomjyeform;
qkdwmuawmh/ wbmomrSm&SdwJh taMumif;t&mukd t*Fvdyfpm rzwfwwf
wJhvlawG zwf&ygapawmhqkdwJh apwemtBuD;BuD;xm;NyD;awmh bmomjyef
wm/
a':a':wkdY bmomjyef&ifvnf; 'DvkdyJ apwemxm;NyD; t*Fvdyfpm rwwfwJh
vlawG zwf&ygap? olwkdYem;vnfygap/ wkdYodwJhtaMumif;t&mrsKd; olwkdY
286
odygapqkdNyD;awmh jyefwmyJ/ tJ'Dawmh bmomjyeform; apwem[m
tvGefBuD;yg w,f/
287
tJ'Dvkda':a':wkdY vkyfcsifwJh[muav;ukd wckaom ao;i,faom twkdif;
twmtxd atmifjrifw,f/ aemufukd vnf; pmayorm;awG qufNyD;awmh
BuKd;pm;Ekdifatmif? apwemaumif; xm;Ekdifatmif? a&;Ekdifom;Ekdifatmif?
a':a':wkdY 'Dvkd[mav;awG vkyfwmyJ/ a':a':wkdY pma&;wJh acwfwkef;u
'Davmuf rrsm;bl;/ rdef;uav;vnf; rdef;uav;rkdY a,musfm;av;vnf;
a,musfm;av;rkdY wufopfpuavmifawG 'Davmufrrsm;bl;/ tck trsm;BuD;
ay:aygufvmw,f/ tJ'gukdu tifrwef tm;&p&m 0rf;omp&maumif;wJh
tajctaeyg/
'DtajctaerSm apwemrSefrSef/ apwemrSefrSefqkdwm pmzwfwJhvltay:ukd
BuD;rm;wJhapwemxm;wm ajymcsifwmyg/ NyD;awmh ukd,fukdifpGJwJhtjrif/
,kHMunfcsufrSefrSef/ NyD;awmh BuKd;BuKd;pm;pm;eJY vkHYv0D&d,eJY qufNyD;awmh
a&;Mu/ 'Davmuf a&;vkdY&&if 'Davmuf a&;&rSmyJ/ [kdavmufa&;vkdY&&if
[kdavmufa&;&rSmyJ/ 'Davmufqkd&if 'DavmufyJ/ tJ'D txJrSm jzpfatmifa&;/
BuKd;pm;a&;/ b,fawmhrS ukd,fhbufu ravQmheJY/ ukd,fhBuKd;pm;rI ravQmhygeJY/
tJ'gqkd&if pmaumif; xGufvmrSmygaemf/
288
arT;wmcsnf;yJ/
olUtqif;eJY ol/ olU&eHYeJYol? olUtaetxm;eJYol/ 'Dvkdjzpfvmatmifaemf/
tck 'DrSm&SdwJh BuKH&wJhvli,fuav; awGukd a':a':u ajymcsifwm/
BuKd;pm;Mu/ bmyJjzpfjzpf zwfp&m&Sd&ifzwf/ pmrzwf&if pma&;q&m
rjzpfbl;/ aemufNyD;awmh Mum;emp&m&Sd&if Mum;em/ awG;p&m&Sd&ifawG;? pma&;
q&m[m awG;&w,faemf/ awG;&w,fqkdwm ukd,fzwfwm? awGUwm?
Mum;wm[m obm0,kwåd &Sdovm;/ 'g b,ftusKd;oufa&mufovJ/
b,fvkd jzpfwmvJqkdwm pOf;pm;&w,f/ awG;&w,f/ tJ'DtawG;tac:rSef&if
odyfaumif;wm/ ukd,fhtzkdY odyftaxmuftuljzpfwm/ tJ'Dawmh zwfp&m
&Sd&ifvnf;zwf/ awG;p&m&Sd&ifvnf; awG;/ a&;p&m&Sd&ifvnf; a&;/
a&;wmuvnf;av cPcP a&;av ykdykdaumif;avyJ/ pmwyk'f[m
pdwfwkdif;rus&if vufrvTwfeJY/ rBuKdufao;&ifvnf; vufrvTwfeJY/
jyefa&;/ jyifa&;/ tBudrfBudrfa&;/ a&;&if aumif;vmwmyJ/ tJ'Dawmh a&;yg/
BuKd;pm;Muyg/ tukeftm;xkwfMuyg/ 'Dvkd qk&wmawG cPcP a':a':wkdY
yGJvkyfEkdifyg&ap/ [kwfvm;/ EkdYNyD;awmh tm;vkH; tm;vkH; wpdwfw0rf;wnf;
armifvkd ESrvkd nDnDñGwfñGwf cspfcspfcifcifeJY vufwGJoGm;& atmifvkdU
ajymNyD; a':a':ed*kH;csKyfygr,f/
289
q&mBuD;a&TOa'gif; ESpfw&mjynfh
tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;
(24.10.89)
290
vlrsKd;pkHwufwJh pmayyGJawG vkyfaeMuqkdawmh tJ'Dvkd[mrsKd; vkyfcsifw,fwJh/
q&mBuD;yGJukdav/
q&mBuD; a&TOa'gif;&JUpmayu wEkdifiHvkH;eJY oufqkdifwJhpmay/ tJ'gaMumifh
aumif;om;yJ ukd0if;wifvkdY tJ'Dvkd ajymxm;w,f/ EkdYayr,fhvkdY usif;yzkdY
eD;eD;vmwJhtcgusawmh/ q&mokcu *syefjynfudk xGufoGm;w,f/ olu
291
vkdufwm/ 'Dvkdudpö 'DvkdyGJawG&Sd&if armifapmvGifu uRefr vufuokH;
awmifa0S;/ ck olvnf;r&Sdbl;/ armifukdav;eJY armifMunfatmifwkdY
ESpfa,mufu armifapmvGifqkH;wkef;uav armifapmvGif r&Sdayr,fh a':a':
tm;ri,feJY uRefawmfwkdY &Sdw,fwJh/ a[m-yGJvkyfawmh [kd raiGNrKdifqkdwJh
oDcsif;vkd b,mwkyfauG;aMumifh av;v avmuf.....qkdNyD;awmh ay:rvmbl;/
zsm;aewmwJh/ [kdwa,mufvnf; ray:vmbl;/ uRefrrSmav b,fae&m
vkyf&rvJ 'DyGJ/ vlb,fESpfa,muf zdwf&rSmwkef; b,fykHpHeJY vkyfvkdY jzpfrSm
wkef;/ [m wa,mufwnf; pdwfqif;&Jvkdufwm/ uav;awGukd ac:NyD; uJ
'Dvkd 'Dvkd jzpfaew,f/ b,fvkd vkyfrwkef;? uav;awGeJY wkdifyifNyD; olwkdYeJY
jzpfovkd pDpOf&ygw,f/
292
azmfvkdY rvG,fygbl;/ 'ghaMumifh uRefrwkdYukd rauseyfvkdY tjypfwifcsifvnf;
wifygaemf/
'DtajctaerSm uRefrwkdY 'gyJwwfEkdifvkdY 'DavmufyJ vkyf&ygw,fvkdY uRefr
ajymcsifygw,f/ tJ'g yGJtaMumif;eJYywfoufvkdYyg/ aemufwcku q&mBuD;eJY
ywfoufNyD;awmh q&mBuD;[m pma&;q&mBuD;/ pmtkyfaygif; ajrmufrsm;pGm
a&;cJhw,f/ ola&;cJhwJhpmtkyfawG pmawG[m *EÅ0ifxJrSm raowmawG
trsm;BuD;/
ckeu vif;,kefukdarmifarmifu ajymoGm;w,f/ q&mBuD;a&;wJh pkHaxmufBuD;
armifpH&Sm;eJY jroef;wifhbmomjyef wJh ukdeif'GKdif;&JU &Sm;avmh[krf;eJY rwlwJh
taMumif; olu ajymygw,f/ uRefru olUukdjznfhcsifao;w,f/ rwl½kHwif
rubl;. ukdeif;'GKdif;a&;wJh &Sm;avmh[krf;ukd uRefrvnf; zwfygw,f/
t*Fvdyfpm txkduftavsmuf em;vnfygw,f/ zwfygw,f/ 'gayr,fh
armifpH&Sm;vkd rBuKdufygbl;/
293
xifygw,f/
olwkdYckdif;vkdY &wemykHukda&;wm/ 'Daemufwcg &Sm;avmh[krf;ukd xkd;ay;wm/
xkd;ay;awmh 'gvnf; jrefrmrIjyKOD;qkdawmh olu &Sm;qkdwJh[mukd trdt&
,lNyD;awmh armifpH&Sm; emrnfrSnfhwmyg/ q&mBuD; vkyfvkdufykHu tJ'Dvkd/
&Sm;wvkH;wnf;eJY ArmarmifpH&Sm;jzpfatmif vkyfvkdufykH[m uRefrwkdY jrefrmh
tonf;ESvkH;ukd b,favmuf ckdufapovJqkdwm tifrwef twkckd;p&m
aumif;ygw,f/ uRefrwkdYuawmh t[kwfukd armifpH&Sm;qkdwm wu,fh
t"dyÜg,ftm;jzifhvnf; wlolr&SdwJhvl/ pkHaxmufemrnfuvnf; aumif;vkduf
wm/ armifpH&Sm;wJh/ armifpH&Sm;[m pkHaxmufemrnfygyJ/ aps;onfemrnf
r[kwfbl;/ &xm;orm;emrnf r[kwfbl;/ pkHaxmuf armifpH&Sm;/ tJ'Dvkd
jzpfatmif q&mBuD;u aoaocsmcsm vkyfay;vkdufwmyg/ tJ'Dawmh q&mBuD;
&JU tawG;tac: q&mBuD;&JU Choice u odyfNyD;awmh oabmusp&m
aumif;wmyg/ q&mBuD;&JU pmawGeJY ywfoufvkdU ajymMuqkdMuwJhtcgr,f
q&mBuD; owif;pmq&mvkyfwmeJY ywfoufvkdY ajymwJh a&;wJhvl enf;yg
w,f/ 'gaMumifh owif;pmq&mBuD; a&TOa'gif;qkdNyD;awmh olUowif;pm
tvkyfeJY ywfoufNyD;awmh enf;enf; ajymcsifvkdYyg/ t&SnfBuD;rajymygbl;/
uRefr wkdwkdvkyfxm;yg w,f/
294
touf (4) ESpf t&G,fuwnf;u r,foDv&Sifausmif;eJY bkef;BuD;ausmif;rSm
pmpoifw,f/ olpmoifwJh bkef;BuD;ausmif;u tdrfawmf&mbk&m;awmifbuf
'u©dPm0efwkdufu Nrdwfbkef;BuD; OD;eE´&JUausmif;/ 'Dbkef;BuD;u tawG;tac:
tajrmftjrif tvGefacwfrDwkd;wufrI &SdwmaMumifh ausmif;olausmif;om;awG
[kdacwfuxkH;pH aem{u aemqkdwJh ukd;aMumif;wGufrsKd;ukd roifapbJ ocFsmeJY
t*Fvdyfpmyg oifay;ygw,f/ Nrdwfq&mawmf OD;eE´ausmif;u (4)wef;
atmifwJhtcg 'Dausmif;om;awG ausmif;qufaezkdY q&mawmfu rEÅav;
NrKdUay:rSm Ak'¨bmomt*Fvdyf pmoifausmif;wausmif; ay:aygufatmif
'umrawGukd vkHYvxkwfckdif;NyD; Ak'¨omoemhEk*¾[ausmif;? twkdaumuf BTN
bDwDtifausmif;qkdwmukd pwifwnfaxmif zGifhvSpfapcJhygw,f/ c&pf,mef
omoemjyKrsm;u rEÅav;rSm bk&ifygawmfrl tNyD; (2)ESpfyJ Mumao;w,f/
tar&duefESpfjcif; omoemjyKausmif; t*Fvdyfvkdtwkdaumuf ABM
295
q&mBuD; woufrSm tvkyfaygif; (20) ausmf vkyfzl;w,f/ b,ftvkyfrSmrS
q&mBuD;u Mum&Snfav;jrifhvkyfwm r[kwfbJuvm;/ ol b,ftvkyfrSmrS
(3) ESpfxuf ykdMumatmif rvkyfzl;bl;wYJ/ pma&;q&mjzpfzkdYtwGuf tawGU
tBuKHawGayghav/ ausmif;uxGufxGufcsif; bDwDtifausmif;rSmausmif;q&m?
aemuf ABM ausmif;rSm ausmif;q&m? aemuf a&Tbkdta&;ykdif½kH;rSm
tulpma&;? aemuf a&Tbkdopfawm½kH;rSm pma&;rsm; vkyfcJhw,f/ 1 ESpfausmf
twGif; tvkyf (4)ck ajymif;wmyg/ 1909 ckESpfa&mufawmh v,f,m
pkdufysKd;jcif;eJY or0g,rtoif; rif;BuD;½kH;rSm awmvkdufpma&; (3) ESpfvkyfNyD;
jrefrmjynfweHwvsm;ukd rif;BuD;eJYtwl vkdufoGm;,if; vSnfhvnfcJh&w,f/
aemuf 'DtvkyfukdNiD;aiGUvkdY tvkyfxGufNyD; rdbqDuyfpm;aew,f/ okHlp&m
pGJp&mr&Sdawmh pma&;prf;MunfhzkdY pdwful;&vmw,f/ ukdvkdeDacwfrSm t*Fvdyf
pm[m ½kH;okH;bmompum;yg/ 'gaMumifh ausmif;aewJh ausmif;om;u
t*FvdyfpmaawmfzkdY vkH;yef;Muw,f/ 'grSvnf; rsufESmyGifh tvkyf&
vG,fw,f/ q&mBuD;uvnf; t*FvdyfpmawmfcsifvkdY t*FvdyfpmtkyfawG
odyfzwfcJhygw,f/
b,ftxdzwfovJqkd&if taysmfzwf yoDykHjyif waxmifhwn Arabian
296
OD;pGef;zkwft&G,f uwnf;u upm;zuf? tazeJYuawmh ausmif;aebuf
oli,fcsif;? tazhxuf 42 &uf i,fwmrkdY uRefrwkdYu OD;av;odef; vkdY
woufvkH;ac:wmyg/ 'gaMumifh uRefrpum;xJ q&mBuD;a&m OD;av;odef;
a&m a&maxG;aewmukd cGifhjyKMuyg/) EkdYayr,fh tJ'Dtqifha&mufNyDvkdY
rxifrSwfao;cif tvkyfr&SdbJeJY okH;pGJp&musyfwnf; jywfvyfvmawmh
jrefrmvkd0w¦Kwyk'f a&;prf;Munfhw,f/ t*Fvdyfvkda&;wJh 0w¦Kaygif; ra&
wGufEkdifatmif zwfcJhbl;wJhig jrefrmvkd a&;prf;&if jzpfEkdifaumif;&JUqkdNyD;
yxrqkH;tBudrf tazhZmwd refusnf;wkH&GmrSm ]]&efBuD;atmif}} 0w¦Kukd
pa&;Munfhw,f/
OD;av;odef; pmpa&;wm uRefrrarG;cif 21 &ufrSm a&;wmyg/
tJ'DyxrqkH;a&;wJh0w¦K &efBuD;atmif0w¦Kukd 2 veJY 13 &uf a&;&w,f/
pm;yGJukvm;xkdifeJY a&;Ekdifwm r[kwfbl;/ uRef;aowåmBuD;ay: wifa&;&wm/
pma&;q&mqkdwm nrSmpma&;w,fqkdvkdY aqmif;nawGrSm rD;vif;zkdeJY
a&;w,f/ a&;NyD;orQ tdrfoltdrfom;awGukd zwfjyvkduf? olwkdYta0zefcH
vkduf? olwkdYtdyfMuawmh qufa&;vkdufeJY a&;wmwJh/ taru 0dZ,um&D
£E´m0HowkdYukd zwfvmwJhpmawmfzwf? tazu vTwf½kH;om;qkdawmh olwkdY
b0ifruswmukd axmufjy jyifay;owJh/ q&mBuD;&JU taruawmh &SdNyD;
0dZ,um&DwkdYvkdY cHhnm;wJh pDa&;EIef;zGJUrI r&Sdayr,fh ZmwfuGufZmwftdrfeJY
ZmwfvkdufawG&JU tusifhpm&dwå wnfMunfykHa&;wmu pdwf0ifpm;ESpfouf
p&m aumif;w,fvkdY csD;usL;owJh/ 'D0w¦Kukd yxr rEÅav;wkdif; owif;pm
wkdufukd ay;w,f/ pmjyifq&m q&moifu oljyifa&;csifw,fqkdvkdY jyef,l
NyD; ol&d,OD;babqD ykdYvkdufawmh awmfawmfeJYtaMumif;rjyefbl;/tBudrfBudrf
EId;aqmfpma&;awmhrS 0w¦Kpmrlzwfolu OD;buav;jzpfaevkdY csufcsif;
rod&wmqkdNyD; arvrSm 'D0w¦Kukd 100 usyfeJY 0,fr,fvkdY pmjyefvmw,f/
297
tJ'Dpm&awmh ]]igonf pma&;q&mwa,muf jzpfacsNyD}} vkdY ykdif;jzwfvkduf
owJh/
aemuf &efukefqif;NyD; OD;babeJY awGUwJhtcg OD;babu East Lynn
298
bmomjyefrsm;? pGefYpm;cef;rsm;? vQKdU0Sufonf; zdkrsm;? pkHaxmufcef;rsm;?
owif;pmacgif;BuD;rsm;? taxGaxG aqmif;yg;rsm; ponfwkdYukd a&;&jcif;
xuf bmoma&;ac: avmukwå&maqmif;yg;rsm; a&;&jcif;onf t&om
t&SdqkH;? tNrdef,SufqkH; jzpfyg\}} vkdY a&;ygw,f/ q&mBuD; olUb0rSm
a&;wJh bmoma&;aqmif;yg;awGukd pmtkyf½kdufw,f/ 1960rSm yxrwGJ
xGufw,f/ emrnfu 'daX'dX rwåH ]]ukd,fawGUusifhpOf}}wJh/ 'Dpmtkyf (1)
vtwGif; a&mif;vkdYukefvkdY wESpfxJ 3cgjyef½kduf&w,f/ q&mBuD; u tJ'Dvkd
a&;ayr,fh ola&;cJhorQ pmawGxJrSm owif;pmacgif;BuD;a&;cJhwmawGeJY
ywfoufvkdY awmfawmftm;&auseyfwmukdvnf; azmfjy a&;om;zl;ygw,f/
q&mBuD;[m ESpfaygif; 50 ausmf pma&;jcif;eJY toufarG;cJh&mrSm 1917 u
20 ckESpftxd ol&d,r*¾Zif;acgif;BuD;ykdif; a&;cJhwm (3) ESpf? ol&d,
owif;pmrSm 1936 ckESpfuae 42 ckESpftxd owif;pmacgif;BuD;ykdif;
a&;cJhwm (6) ESpf? 1946 cku 1949 ckESpftxd vlxkowif;pmrSm
acgif;BuD;a&;wm yxrtBudrf (3) ESpf? 1950 ckESpfupNyD; 1954 ckESpf txd
vlxkrSm 'kwd,tBudrfvkyfwm (3) ESpf? vkyfom;owif;pmrSm acgif;BuD;
a&;wmu 1963 u 1972 txd (9)ESpf pkpk aygif; (21) ESpf q&mBuD;u
owif;pmacgif;BuD;awG a&;oGm;wmyg/ 'gayr,fh owif;pm ta&;tom;
qkdwm pmtkyfawG a&;wmvkd vufqkyfvufukdifjyEkdifwJh[mrsKd; r[kwfbJ
aeYwkdif;zwfw,f/ NyD;NyD;aysmufaysmuf jzpfoGm;w,fqkdwmrsKd;rkdY owif;pm
q&mtvkyf[m vkyftm;ukd todtrSwfjyK rcH&wwfwJh vkyftm;&SifwrsKd;yg/
'gayr,fh jynfolawGtay: MoZm&SdwJh owif;pmrSef&if aeYpOfeJYtrQ
jynfwGif;jynfyrSm jzpfyGm;ay:aygufaewJh EkdifiHa&;? vlrIa&;? pD;yGm;a&; pwJh
vlrIjyóemrsKd;pkHeJY ywfoufNyD; 'Dowif;pm&JU okH;oyfcsuf? vrf;ñTef
wifjycsufrsm; a&;ae&ygw,f/ 'g[m tvGefta&;BuD;wJh pmyg/ aeYwkdif;
299
aeYwkdif; odoifhodxkdufwmawGukd rD;armif;xkd;jyaeNyD;? OD;aESmufukd tpmauR;
aeovkdrkdY acgif;BuD;ykdif;a&;wJh t,f'Dwm[m wu,fta&;ygwJh pmay
vkyfom;ygyJ/
ygwDpkH'Drkdua&pDacwfrSm EkdifiHa&;tmPmeJY uif;uif;a0;a0;aeNyD; owif;pm
wapmifMoZm&SdvmzkdY xlaxmifr,fqkd&if 'Dowif;pm&JUta&;tom; txl;
tm;jzifh acgif;BuD;ykdif;&JU tmabmfeJY xlaxmifMu&ygw,f/ vGwfvyfpGm
oabmuGJvGJcGifh? Nidrf;csrf;pGmjiif;ckefa0zefcGifh&SdMuwJh acwfumvrSm owif;pm
wapmif&JU acgif;BuD;ykdif;u ta&;tom;[m jynfoltwGif; tvGefta&;yg
t&ma&mufygw,f/ owif;pmuvnf; jynfolawGMum;u jyóemwcktay:
yxrjyóemeJY qkdif&m taMumif;t&mukd A[kokwtjzpfeJY pkHpkHvifvif
rSefrSefuefuef&SmazG wifjyygw,f/ tJ'gu ynmay;tykdif;yg? NyD;awmhrS
'Djyóemukd b,fvkdpOf;pm;oifhw,f? b,fvkd ukdifwG,fajz&Sif;&if
vlawGtwGuf taumif;qkH;jzpfr,fqkdwJh olUtBuHÓPfukd &Sif;&Sif;vif;vif;
wifjyygw,f/ owif;pmzwfw,fqkdwm wu,fuawmh pmwwfwJhvlu
zwfwmjzpfavawmh ynmwwfvlwef;pm;twGuf OD;aESmuftpmukd owif;pm
u rkd;vif;vm&if acgif;BuD;ykdif;uaeNyD; yxrqkH; ay;vkdufwJhoabmygyJ/
owif;pmwapmif[m jynfolUbufu &yfwnfykHrSefw,f? ay;wJh A[kokw
pkHvif rSefuefaumif;rGefw,f? wifjywJhawG;ac:pOf;pm;p&mrsm;utxufwef;
usw,f? ta&;tom;uvnf; tvGefaumif;w,fqkd&if tvGefaumif;wJh
acgif;BuD;ykdif;awG jzpfvmawmhwmygyJ/ jynfolawGrSmu aeYpOfeJYtrQ
EkdifiHwumrSm jzpfyGm;ay:aygufaewJh jyóemawG ukd,fhjynfwGif;rSm jzpfyGm;
ay:aygufaewJh vlrIa&;? pD;yGm;a&;? EkdifiHa&;jyóemawG &SdMuw,f rIwfvm;/
'gawGukd owif;pmu ay:vmwkdif; aumufumiifum a&;om;wifjyoGm;
&wmyg/
300
tJ'Dvkd wifjywm aumif;rGefwmeJYtrQ owif;pm&JU MoZmuvnf; xufjruf
pl;&Svm&ygw,f/ owif;pmrSm ESpfrsKd;ESpfpm;&Sdygw,f/ apmifa&rsm;wJh
owif;pmeJY MoZmwduúrBuD;wJh owif;pm? apmifa&rsm;wkdif; MoZmrBuD;bl;/
MoZmBuD; wkdif;apmifa&rrsm;bl;/ wcsKdUowif;pmu apmifa&rsm;zkdY BuKd;pm;
w,f/ wcsKdUowif;pmu MoZmBuD;zkdY xlaxmifw,f/ MoZmBuD;wJh owif;pm
&JU t&Sdeftapmfukd b,ftxd wefzkd;xm;MuovJqkd&if EkdifiHa&;tmPmukd
&,lxm;Muolwkdif;u 'Dvkd owif;pmrsKd;&JU axmufcHcsufukd t½l;trl;
&,lvkdMupNrJyg/
t*FvefrSm owif;pmacgif;BuD; ta&;tom;eJY ywfoufvkdY emrnftBuD;qkH;
owif;pmBuD;wapmif &Sdygw,f/ tJ'guawmh vef'efwkdif; owif;pmBuD;yg/
oluvnf; acgif;BuD;rSm b,favmufrsm; emrnfBuD;ovJqkd&if owif;pm
wapmifrSm acgif;BuD;okH;cka&;xnfhay;NyD; zwfwJhvluvnf; tJ'gukdyJ
pkHa&rufa& zwfMu&ygw,f/ olu ynma&;? EkdifiH a&;? pD;yGm;a&;pwJh
acgif;BuD;awGukd oufqkdif&m bmom&yfrSm uRrf;usifwJh vlawmfyk*¾KdvfawGukd
ta&;ckdifwmjzpfovkd owif;pmavmurSmvnf; tmPmpuf tvGefBuD;wJh
owif;pmvkdY emrnfBuD;ygw,f/
jrefrmEkdifiHrSm owif;pm xGufay:wJhoufwrf;[m &mrausmfao;ygbl;/
'Doufwrf;twGif;rSm q&mBuD;a&TOa'gif;[m owif;pmacgif;BuD; ta&;
tom;rSm tvGefaumif;wJh owif;pmq&mBuD;vkdY wOD;wnf; ausmfMum;vm
olyg/
'gaMumifh ygwDpkH'Drkdua&pDuaeNyD; wygwDpepfukd ul;ajymif;wJhtcgrSmvnf;
vkyfom;owif;pmBuD;u q&mBuD;eJYyJ olwkdYowif;pmukd pwifwnfaxmif
ygw,f/ OD;apmOD;wkdYu q&mBuD;ukdac:,lNyD; 1963 ckESpfrSmzGifhwJh vkyfom;
owif;pmukd q&mBuD; t,f'DwmcsKyf vkyfapvsuf zGifhvSpfcJhygw,f/ tJ'DrSm
301
q&mBuD; (9)ESpfvkyfay;NyD; 1972 ckESpfurS yifpif,lvmygw,f/ rSwfrd
aeygao;w,f/ q&mBuD; 1936 ckESpf ol&d,owif;pmwkdufrSm acgif;BuD;
0ifa&;awmh olUacgif;BuD;awGukd vlawGu aumif;ygayw,fvkdY woo
ajymprSwfjzpfvmygw,f/ bmvkdYaumif;ovJqkdawmh e,fcsJUqefYusifa&;
trsKd;om; vGwfvyfa&;&yfwnfcsufeJY tvGefajymifajrmufwJh jrefrmpm
ta&;tom;awGaMumifh jzpfygw,f/ a&;wJh pmawGxJrSm xdrdwJh
ajympum;av;awGn§yfa&;wmrsKd; q&mBuD;ocifukd,fawmfrIdif;u olUav;csKd;
awGrSm yxrqkH; pokH;ovkd q&mBuD; a&TOa'gif;uvnf; olUpum;ajyawGrSm
okH;vmygw,f/ ajympum;ukd pa&;wm q&mBuD; ocifukd,fawmfrIdif;NyD;&if
q&mBuD;a&TOa'gif;vkdY ajym&if&ygw,f/ q&mBuD;u olUpmta&;tom;
ywfoufNyD; jrefrmpm0guszGJUykH ckdifcHhuspfvpfrIukd ol rauúmav;qDu
&cJhw,fvkdY ajymygw,f/ rauúmav;&JU pmawGukd q&mBuD;u cDs;usL;ykHu
]]rauúmav;\ 0guswnfaqmufykH oyf&yf uspfvpf ajyjypfjcif;ESifh tcsuf
usatmif a&;wwfjcif;? acsmarGUvSyjcif;? cHhnm;atmif a&;wwfjcif;wkdYrSm
MuufoD;xonfhwkdif t&omay:onfh ta&;tom;rsm;jzpfonf/ 0gusrsm;
onf yGwfpifrS xGufvmonfh *sifuav;ozG,f acsmrGwfaooyf vSaom
aMumifh tcsKdUukd tm*kHaqmifavh &dSonf/ olpmtzwf 0g&ifhvmwJhtcg
olUpmu pdrfhpdrfh0ifoGm;ovkd &SdvmNyD; (3)ESpf ausmfawmh olUpwkdif
jzpfvmonf}}
vkdY a&;ygw,f/ aemifa&;ouf ESpfaygif; (30) ausmf&vmNyD; q&mBuD;
touf (60) ausmfawmh a&;[efwrsKd; ajymif;vmw,fwJh/ 'Dt&G,frSm –
(1) ½kd;½kd;uav;a&;jcif;
(2) t"dyÜm,f&Sif;&Sif;a&;jcif;
(3) zwfíacsmjcif;? a'gifa'gifajy;jcif;
302
ukd oabmusvmw,fwJh/ q&mBuD;u vli,fawGukd cGeftm;&SdwJhpmrsKd;
a&;wwfcsif&if –
(1) a&;csifwJhtaMumif;t&mu aoaocsmcsm odwJh[m jzpf&r,f/
(2) tcsufusus a&;wwf&r,f/
(3) BuHhckdifuspfvspfwJh0gusrsKd;eJY a&;&w,fvkdYvnf; qkH;rygw,f/
acwfrDvSwJht,ltq
owif;pmacgif;BuD;ykdif; a&;wmeJY ywfoufvkdY uRefru q&mBuD;&JU
woufwmrSwfwrf;rSm tcef;wcef;tjzpfeJYa&;cJhzkdY awmif;yefvkdY owif;pm
acgif;BuD;rsm;vkdY acgif;wyfNyD; pmenf;enf;a&;cJhygw,f/ tJ'DpmxJrSm
bufrvkdufzkdYvnf; a&;ygw,f/ NyD;awmh olUtaeeJY rSefw,fxifovkd
a&;csifwm tmPm&Sdolrsm;ukd iJhraecsifwmukdvnf; &Sif;&Sif;vif;vif;
a&;jycJhygw,f/
uREkfyfrSm rsufESmrvkdufbJ rdrdrSefonfxifaombufrS axmufcHa&;om;
vkdaom qE´jyif;xefol wa,muf jzpfonfhtavsmuf rSefonfhudpöESifh
jzpfvsif rnfolrBuKdufBuKduf-BuKdufBuKduf rSefonfukdom 0efcHa&;om;vkd\/
wkdif;jynfpD;yGm;a&;pHepfwGif vuf0J0g'ukd oabmusapumrl vuf0Jorm;
rsm;ü trSm;rsm;awGUvQifvnf; axmufíjycsifwwf\/ þuJhokdY axmufjyrd
onfhtwGufaMumifh vuf0J0g' atmifjrifa&;twGuf taESmifht,Sufjzpfonf
qkdvQifvnf; uREkfyf*½krpkduf/ wkdif;jynfü vuf0J0g' atmifjrifvQif
vltrsm;pk acsmifcsdEkdifonf[k ,kHMunfaomfvnf; vuf0Jacgif;aqmifBuD;rsm;
rSm;onf xifvQif zkH;zkH;zdzd rvkyfcsif uREkfyfvufvSrf;rDoavmuf azmfxkwf
wifjy&rS auseyfonf/ uREkfyfü ygwDpdwf"mwfrsKd; 0g'pdwf"mwfrsKd; wwfEkdif
orQ uif;atmif aecsifwwfonf ......... vkdY OD;av;odef;u a&;cJhygw,f/
303
q&mBuD; tJ'Dwkef;u tJ'Dta&;tom;ukd uRefrpdwfxJrSm q&mBuD;u
ynmwwfÓOf odyf&Sdw,fvkdY xifrdw,fvkdY/ q&mBuD;ukdawmh bmrSrajymrd
ygbl;/ 'gayr,fh ckaecgrsm; OD;av;odef; toufxif&Sm;&Sdaeao;&if
vuf0JtppfqkdwJh EkdifiHawGrSma&m vuf0JtwkqkdwJhEkdifiHawGrSma&m vuf0J
qkdolawG tm;vkH;rSm 'Drkdua&pDqkdwJhtoHawG jrnf[D;aeygNyDaum
OD;av;odef;&,f ...OD;av;odef;&JU acgif;BuD;ykdif; vkdtyfwmawmh trSefyJaemf
vkdYrsm;ajym&&if OD;av;odef; b,favmuf *kPf,l0rf;om&SmrvJvkdY
atmufarhrdygw,f/
uRefrtaeeJY ajym&&if q&mBuD;&JU acgif;BuD;ykdif;awGukd *½kwpkdufzwfNyD;
BuD;jyif;cJh& ESpfoufoabmuscJh&wm jzpfavawmh rauúmav;&JU ta&;
tom; OD;av;odef;ukd,fxJ pdrfh0ifovkd OD;av;odef;&JU ta&;tom; uRefrqD
pdrfh0ifwmvnf; trSefyg/ 'gaMumifh uRefr pma&;vmwJhESpfawG tawmf
rsm;rsm;rSm q&mBuD;[efawG ygaeygw,f/ pum;ajymykHpHukd ajymif;a&;vmrS
ukd,fykdif[ef&,fvkdY yDyDoo ay:vmw,f xifygw,f/ txl;ojzifh
owif;pmta&; tom;rSm q&mBuD;[m jrifq&momru oifq&m
vnf;jzpfygw,f/ vlxkowif;pmrSm OD;av;odef; ra&;awmhvkdY OD;vS
a&;w,f/ OD;vS ra&;tm;&if uRefra&;w,fqkdwJhtcg OD;av;odef;u
aeYwkdif; apmifhzwfaewmrkdY uRefra&;wJhacgif;BuD;u ta&;tom; trSm;
t,Gif;yg&if csufcsif; vlvTwfNyD; axmufjywm? jyifckdif;cJhwmyg/ 'gaMumifh
ckvkd ESpf (100) yGJ usif;ywJhtcg OD;av;odef;&JU pmayaus;Zl;awGukd
xl;xl;vnfvnf atmufarhowd&NyD; trSefw&m;ukd BuKdufwwfwJh
pmayaus;Zl;&SifBuD; opömav;yg; jrwfw&meJY,SOfwJh tkdjcif; emjcif; aojcif;
uif;&mukd tjrefqkH; a&muf&SdygapvkdY arwåm ykdY&ygw,f . . . . ./
304
touf (74)ESpf jynfhwJhaeY
tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;
(29.11.89)
305
apmqif;cJhygqkdawmh olwkdYcrsm 'DyGJ wufcsif&ufeJY rwufEkdifyJeJY (27)
&ufaeYu tukef &efukef qif;Mu&w,f/ tJ'Dawmh 'DuaeYyGJ[m olwkdYawmh
r&SdMubl;/ 'gayr,fh olwkdYukd *kPfjyKwJhyGJvkdY a':a':uawmh &nfrSef;xm;
wJhtwkdif; atmufarhrdygw,f/ wu,fvkdY taMumif; nDñGwf&ifvnf;
vkyfEkdifMuzkdYyg/ &awmifh&cJ okH;a,mufawmif &wmrkdYvkdY vkyfcsifwmyg/
pmayeJY ywfoufNyD;awmh tckvkd pk&a0;&wmyg/ pmayorm;awG w&if;wESD;
nDtukdarmifESrom;trd om;tz awGvkd awGU&qkH&w,fqkdwm odyfNyD;awmh
0rf;omp&maumif;ygw,f/ r*Fvmvnf; &Sdygw,f/ uRefrwkdY tcsif;csif;
b,favmuf cspfcifw,f/ b,favmuf&if;ESD;w,f/ wkdifwkdifyifyif b,fvkd
aeMuxkdifMuw,fqkdwm/ tJ'Dvkd[mrsKd; vkyf&wmukd 0rf;omygw,f/
EkdYayr,fh tarharG;aeY arG;aeYqkdNyD;awmh vkyfae&wmuawmh taru odyfNyD;
awmh pdwfxJurausvnfbl;/ wcgrSvnf; t&ifwkef;uvnf; vkyfcJhzl;wm
r[kwfbJeJY 'gukd ESpfoufjrwfEkd;wmvnf; r[kwfbl;/ onfhxufykdqkd;wm u
vufaqmifqkdNyD;awmh wcgay;MujyKMu tJ'gawGvnf; taru ESpfwkdif;
ESpfwdkif; odyfpdwfnpfw,f? vufaqmif,l&wmukd/ tJ'Dawmh tar 'DESpf
twdtvif; tukefvkH;ukd awmif;yefyg&ap/ aemufukd b,folrS arG;aeY
vufaqmifqkdNyD;awmh tarhray;MuygeJY/ arG;aeYuawmh tar raoao;oí
usif;y&OD;rSmaygh/ vkyfvmcJhMuNyDukd;/ vkyfvmcJhwm 'gygeJY av;ESpf &SdaeNyD
qkdawmh touf&Snfae&if vkyf&OD;rSmyg/ 'gaywJh 'Dvkd touf&Snfaeao;vkdY
vlvnf; usef;rmaeao;w,fqkd&if taru arG;aeYvkyfwJhtcgrSm touf
wESpf ykd&SnfvmwJhtwGuf tar bmvkyfEkdifao;w,fqkdwmav;udk om;awG
orD;awGukd jycsifw,f/ 'DESpfqkd&if tar pmtkyfuav;wtkyfyJ xGufEkdif
w,f/ topf/ [kdwtkyfu topfr[kwfbl;/ ta[mif;/ a&SUESpfcg
wu,fvkdYrsm; touf&Snfao; usef;rmao;wm (75)ESpfjynfhqkd&if taru
306
pmtkyfuav; wtkyfESpftkyfeJY tarhtouf wESpfykd&SnfwJhtwGuf a[m'g
av;awG vkyfEkdifao;w,fvkdY jycsifwm/ tJ'g tarhpdwfxJ &Sdaeao;wJh
qE´yJ/
bmjzpfvkdYwkef;qkdawmh OD;av;vS aooGm;w,f/ aooGm;awmh aow,f
qkdwmtm;vkH; NyD;oGm;wmyg/ b0wck edXdwHoGm;wm/ t*Fvdyfvkduawmh
ydwfxm;vkdufwJhpmtkyfvkdY ajymMuwmyg/ bmqkdbmrS quf&efr&Sdawmhygbl;/
tJ'DvkdyJ a':a':vnf;ao&if tukefNyD;oGm;rSmyJ/ tJ'Dawmh raoao;vkdY
vlusef;rmaeao;w,fqkd&if a':a':u ukd,fhukd,fukd ckdif;&oavmuf
ckdif;csifw,f/ tvkyfuav; bmav; vkyfcsifw,f/ tvkyfuav;
qkdwmuvnf; pma&;csifwmayghav/ ukd,fu pmyJ a&;wwfwmukd;/
tck a':rmvmwkdY b,folwkdYu odyfNyD;pma&;Ekdifw,fvkdY csD;rGrf;Muw,f/
tJ'g wjcm;aMumifh r[kwfbl;/ ukd,fh tpGrf; ukd,fhtp r[kwfbl;/
rlvwkef;uav OD;vSeJY taMumif;ygawmh OD;vSu 'gyJvkyfwwfwm/ olu
'djyifolbmrS vkyfcsifwm r[kwfb;// rif;pma&;avuGm rif;pma&;avuGm
olu tJ'Dvkd tNrJwrf; wkdufwGef;wm/ aemufNyD;awmh [kdwkef;uvnf; olu
r*¾Zif;xkwfwJhvl/ udk,fu aqmif;yg;wkdY bmomjyefwkdY a&;ay;wJh
aqmif;yg;&Sifqkdawmh woufvkH;vnf; ukd,fhpdwfxJrSm ukd,vkyfcsifwJhpdwf
aygufwJhtcgrS vkyfwm/ oluaawmh 'gtvkyf/ olUwoufvkH; pma&;wm[m
olUtvkyfyJvkdY owfrSwfcJhwmyg/ tJ'Dawmh olvnf; vkyfw,f/ a':a':hukd
vnf; rif;vkyfvuGm? rif;vkyfvuGmqkdawmh olwkdufwGef;whJtcg ukd,fa&;
csifpdwf aygufvm&if ukd,fu a&;vkdufwm/ 'DvkdaevmcJh&muaeNyD;awmh
olu owif;pmxkwfw,fqkdawmhvnf; tjrifrawmf raeomawmh
0ifvkyf&w,f/ awmfMum olu bmvkyfw,fqkdwm tjrifrawmf aemufu
vkdufNyD; odrf;& qnf;& vkyf&? oltjyifoGm;? ukd,fu twGif;xkdif&
307
tJ'DvkdrsKd;eJY aevmcJhwm/ ol&Sdwkef;uav rif;pmtkyf topfuav; wtkyf
pawmhav? 'DaeY aeYaumif;w,f &ufomw,f/ vkyfawmhav a&;awmhav
olu tJ'Dvkd tNrJwrf;wkdufwGef;yg w,f/ olvnf;yJ tm;vkdY&Sd&if
wckwckvkyfzkdY tNrJwrf; pDpOfaewmyg/ a':a':u b,fvkdajymajym
ukd,fhpdwfxJ a&;csifpdwf rayguf&if ra&;aygif rvkyfaygif tJvkdyJ aevkduf
wm/ tck olaooGm;wJhtcgusawmh vl[m aooGm;&if bmrS vkyfvkdY
&awmhwm r[kwfbl;/ ukd,f b,favmuf vkyfcsifvkyfcsif? bmawG
pkxm;pkxm; tvum; jzpfukefwmyJ/ tJ'Dawmh igaorS raoao;bJ
igvkyfEkdifoavmuf vkyfygaomfaum qkdNyD; awmh rkqkd;rb0usawmhrS
pmawGykdNyD;awmh BuKd;pm;NyD;awmh a&;ygw,f/ aor,fhab; awG;NyD;awmh
a&;aewmyg/ raocif igvkyfOD;r,f raocif igvkyfOD;r,f tJ'gygyJ/
a':a': pmawG trsm;BuD; a&;xGufaew,fqkdwm/ aoab; r&Pm
Ekówdayghav/ aoab; pOf;pm; NyD;awmh ukd,fhukd,fukd ckdif;vkdY&oavmuf
ckdif;r,f igusef;rmaewkef; ckdif;r,fqkdNyD; ckdif;aewmygyJ/ tck tarharG;aeY
qkdNyD;awmh [kd ukdpkd;Ekdifu oDcsif;qkdvkdY aq;ausmif;om;av;awGu qkdvkdY
wD;vkdY [kwfvm;/ 'DrSm tukefvkH;pkMua0;MuwJh vlawGMunfh&wJhtcgusawmh
wcsKdUu ausmif;q&mrav;awG? olwkdYpma&;aeMuwm/ wcsKdUu 0efxrf;awG
tJ'g pma&;aeMuwm/ tvTmtoD;oD;u ukd,fhrSm&SdwJh yef;uav;awG
yGifhMuwm/ tJ'Dawmh wu,fvkdYrsm; a':a':u atmufarhw,f? yef;wkdif;
yGifhEkdifvkdY&Sd&if b,favmufrsm; pdwfcsrf;omp&m aumif;rwkef;aygh/ tck [kd
q&mukdav;uvnf; 0ifNyD;awmh wD;vkdufwm olwwfw,fukd;/ wwfrSmaygh
olu olrsm;rS r[kwfbJ/ ul;wkdYtkyfOD;a&TZH&JU trsKd;/ olu wdwfwdwfuav;
aMumifvufonf;0Sufvkyfaewmuvm;/ olUrSm enf;wJhADZ r[kwfbl;/
rif;wkdUa&SUu olu tomav; wdwfwdwfuav; &Sdaewm/ 'ghaMumifh tckvkd
308
tarhukd uefawmhMuwJhvlawGtukefvkH;ukd tarwkdYtm;vkH; aysmfaysmf&Tif&Tif
eJY&SdwJh yef;uav;awG tvSqkH;yGifhEkdifygapvkdY xyfNyD;awmh qkawmif;vkduf
ygw,f/
309
touf (77) ESpf jynfhwJhaeY
tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;
(29.11.92)
310
pOf;pm;xm;wmwJh/ 'DESpf rvmtm;vkdY rvm&awmh olUukd,fpm; uRefru
ajymay;ygwJh/ OD;okcu taraeY usif;ycsifaeolqkdawmh taraeY b,faeY
vkyf&&if aumif;rvJqkdwmu olUacgif;xJtNrJ&Sdaew,f xifyg&JU/ vlqkdwJh
owå0guvnf; ukd,fvkyfcsifwmav;awGukdawmh wckr[kwfwck vkyfae&rS
aeEkdifw,f xifyg&JU/
uRefrrSm rdwfaqGwa,muf&Sdw,f/ olu i,fi,fausmif;om;b0 uwnf;
u EkdifiHa&;vkyfvmawmh ESpfawGukd trsm;BuD; EkdifiHa&;rSm ykHpHtrsKd;rsKd;eJY
vkyfzl;w,f/ a[mwaeYusawmh EkdifiHa&;ukd NiD;aiGUvkdYwJh bmoma&;yJ
vkyfawmhr,fqkdNyD; yxrbk&m;wnfw,f/ olwnfwJhbk&m;u 0dwkd&d,
awmifxdyfrSm/ aemufawmh tuRwftvGwfyGJqkdwmukd vkyfjyefw,f/
OD;yÍÆif;wkdYuvnf; wynfhawmfarG;aeYukd rSefrSefvkyfaeMuwmyJ/ vlrpkHvnf;
vkyfaewmyJ/ vkyf&if;eJY pkHvmvdrfhraygh/ wynfhawmfwkdYtm;vkH;vnf; touf
&Snf&rSmaygh/
311
OD;nKdjrtxdrf;trSwf opfyifpkduf ausmufpmuyfwJhaeY
tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;
(2.8.94)
312
vkyfcsifwm/ wynfhawmfawmh t&Sifbk&m; r&SdwJhtcg? wynfhawmfwkdY r&SdwJh
tcga&mufawmh 0ufom;[if;av;eJYwGif NyD;r,frxifbl;/ aumif;ygw,f
bk&m;/ cifwJhrifwJhvlawGukd 'DvkdyJ trSwf&Muw,f/ usef&pfwJholawGrsm;u
atmufarhwoMuw,fqkdwm aumif;ygw,f/ wynfhawmfwkdY 'g0wå&m;aygh/
wjcm; &Snf&Snfa0;a0; ajymp&m r&Sdygbl;/ ukd,feJYtwlwl a&;abmfawG
rdwfaqGawG o*F[awG ckvkd BuKH&qkH&wJh awGUp&mae&myGJuav;wck vmjzpf
wmvnf; 0rf;omp&maumif;ygw,f/ 'gygyJuRefrajymcsifwm/
313
wuúokdvfarmifapmvGif
trSwfw& opfyifpkdufwJhaeY
tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;
(2.8.94)
314
jyKzl;w,f/ tultnDawG ay;zl;w,f}} wJh/ armifapmvGifu orkdif;ukdom
r[kwfygbl;? bmav;rqkd bmrqkdrSmyg/ uRefru ]]armifapmvGifa&? 'kdY
bmukd b,fvkdvkyf&atmifvm;}} vkdY ajym&if ]][kwfuJha':a':}} qkdNyD;
vkyfwmyJ/ OD;vSqkH;oGm;NyD;wJhaemuf uRefrrSm armifapmvGifudk trsm;BuD;
tm;ukd;&wmyg/
]]armifapmvGifa&? 'kdY bmvkyfMur,f}} qkd&if jzpfatmifvkyfwmyJ/
trsm;eJYqkdifwJh udpöawGrSm b,fawmhrSrjiif;wJh vlwa,muf/ tJ'Dvkdvlukd
taygif;toif; a&mif;&if;eJY ywf0ef;usifvlUtaqmufttkHu b,fhES,fvkyf
NyD; arhEkdifyghrvJ/ 'Dopfyif &Sd&Sd r&Sd&Sd olUukd rarhygbl;/ 'gayr,fh
r,fZ,fyifBuD; &Sdaeawmh ykdNyD; owd&rSmaygh/ 'Dr,fZ,fyifBuD;uvnf;
waeYaomtcgrSm tBuD;BuD;jzpfvmrSm rkcsyJ/ tif;apmif;u r,fZ,fyif
BuD;aawGu tr&yl&aumif;pm;pOfu pkdufcJhwJh tyifBuD;awG r[kwfvm;/
'Dr,fZ,fyifvnf;aemf ESpfaygif; 100? 200 &SdwJhtcgrSmawmh tyifBuD;u
tBuD;BuD;? tyif&if;u xkdifckHav;eJY ausmufjym;av; pmav;eJYrkdY
xkdifrdolawGu ]]aMomf . . . 'Dvkdvlwa,mufukd trSwfw& pkdufxm;wJh
r,fZ,fyifBuD;ukd;}} vkdU odMurSmaygh/ armifapmvGif[m oltouf&Sif
aepOftcgwkef;u olrsm;twGuf olvkyfay;wmawG[m olUom; olUr,m;
twGufvkyfay;wmeJY b,fvkdrS EIdif;pmvkdY r&EkdifwJhvlyg/ olUrSm olrsm;
twGuf vkyfzkdYyJ tcsdef&SdovkdygyJ/ olUtdrftwGuf ol bmrS rsm;rsm;pm;pm;
rvkyfbl; xifwmyJ/ ol[m olrsm;twGuf vljzpfwJholvdkY wynfhawmfuawmh
ajymcsifw,f/ 'gaMumifh olr&SdwJhaemufvnf; olUtwGuf pkdufay;wJh
opfyifBuD;u t&dyfawG olrsm;ukd at;atmifjratmif vkyfay;aerSm
jrifa,mifygao;&JU/ olUb0eJY vkdufzufwJh tpDtpOfvkdYyJ wynfhawmfawmh
ajymcsifygw,f/
315
a':ar&Sifukd *syefjynfu *kPfjyKwJhaeY
atmifawmfrl&yf? rEÅav;/
(19.1.95)
316
q&mEkdifyef;vS *syefjynfu zkef;qufajymw,fqkdwm[m wcgquf&if
tenf;qkH; em&D0ufMumwwfygw,f/ tJ'DrSm q&mu a':ar&Sifukd olwwf
EkdifwJh aiGuav;eJY csD;jr§ifh&if aumif;yghrvm;vkdY ar;&wmu wjcm;aMumifh
r[kwfbl;/ a':ar&Sifu ½kyf&Sifrif;orD;qkdayr,fh tvGefapmifhpnf;wJh
trsKd;orD;wJh/ toHvTifh½kHrSm olu rGef,Ofaus;rIeJY ywfoufvkdY toHvTifhzkdY
rMumrMumvmwJhtcg a':ar&Sifu toHvTifh½kHu tcrf;tem; tpDtpOfrSL;
tjzpfeJY awGUwwfw,f/ awGUMuvkdY EIwfquf&if ar;wcGef; ac:wcGef;
uvGJvkdY wjcm;pum;ykd bmrS ajymavhr&Sdbl;/ tvGef£a`E´&w,f/ 'gaMumifh
ar;wmygwJh/ aiGeJY ay;wm[m aumif;yghrvm;? oluaum aiGaMu;ukd
vufcHyghrvm;wJh/ uRefru q&mOD;okcwkdY r&SifqDoGm;wJhtcg r&Sifpm;zkdY
okH;zkdYqdkNyD; ay;wm uRefrjrifygw,f/ r&Sifuvnf; vufcHygw,f/ tJ'Dawmh
q&m csD;jr§ifhwmukdvnf; vufcHr,fxifygw,fvkdY ajymawmh q&mu
yxrawmh aiG 25000d ay;csifwmwJh/ aemuf 2 &ufavmufMumawmh
zkef;wcgvmjyefw,f/ 25000d r[kwfbl;/ 50000d ay;csifwmwJh/ aemuf 2
&ufavmufaejyefawmh ig;aomif;r[kwfbl;? wodef;ay;csifwmwJh/ q&mu
ay;r,fqkdNyD; pdwful;awmh pdwful;&if;ul;&if; o'¨guwkd;wkd;vm w,fxif
yg&JU/ q&may;csifwmay;yg/ uRefrwkdYjzpfatmif &Gufaqmifay;ygr,fqkdawmh
zkef;xJu rEÅav;rSm olUrdwfaqG AkdvfrSL;cifarmifnKd&Sdovm;? ygarmu©
OD;csrf;jr &Sdovm;eJY ar;ygw,f/ uRefru &Sdygw,fqkdawmh olwkdYw,fvDzkef;
eHygwf awGygar;NyD; q&mEkdifyef;vSu olUtvSLukd vmMuzkdY *syefjynf
uaeNyD; olukd,fwkdif zkef;eJYvSrf;zdwfxm;wmyg/ r&Sifuvnf; q&mEkdifyef;vS
u ckvkdulnDw,fqkdawmh 0rf;yef;wom vufcHwJhtjyif tJ'DaiG&&if
olUarG;aeYrSm vSLOD;rSmwJh/ q&meJY r&Sif&JU oabmwlnDcsuf&awmh uRefreJY
MuLMuLoif;wkdY wkdifyifpDpOfNyD; q&mzdwfapcsifwJhrdwfaqGrsm;eJY vl 20
317
avmufwufa&mufwJh 'DyGJuav;ukd r&Sif&JU tdyfcef;xJrSmyJ pDpOfMuwmyg/
tm;vkH; atmifatmifjrifjrif jzpfoGm;ygNyD? q&mBuD;OD;csrf;jrwkdY AkdvfrSL;
cifarmifnKd wkdYukdvnf; ckvkdvma&mufwm aus;Zl;wifygw,f/
rsKd;jrifhaqG (yef;csDOD;jraomif;)
ig;ESpfvnf txdrf;trSwf
q&m0efrsm;toif;wkduf? rEÅav;/
(13.2.95)
318
qkdawmh q&mOD;jraomif;[m uRefrwkdYavmurSm olrwlwJh tEkynmonf
wa,mufyg/
319
axmufulrI&SdvkdYxif&JU zwfol&JUpdwfxJ xdxdrdrd ay:ay:vGifvGif odyf&Sd
ygw,f/ [kdt&ifu vlxkowif;pmrSm q&mBuD;taMumif;zGJUwJh 'DuAsmukd
zwfcJh&wkef;ueJY rwlygbl;/ q&mhyef;csDum;awGu tcsyf 700 ausmf usef&SdcJh
wmygwJh/ ckum; 200 avmufukd a&G;cs,fjyoxm;ygw,f/
q&mhvuf&muav;awGukd MunfhMuygOD;/
q&mhukd atmufarhowd&wJhyGJ uRefrwkdY 'DvkdvkyfaeMuwmukd q&m
ukdjraomif;[m wae&m&mursm; jrifodaervm;vkdYvnf; atmufarhrdw,f/
bmvkdYvJqkdawmh ckvkd vlUb0wkef;u yef;csDawGqGJ? uAsmawGa&;? aw;
oDcsif;awG zGJUaewmrsKd;eJY tcsdefukefwJh vlwa,muf[m tEkynmpsmef
tNrJwef; 0ifpm;aeol jzpf&rSmyg/ tEkynmpsmefqkdwm pdwfaumif; ESvkH;
aumif;&SdrS 0ifpm;vkdY&ygw,f/ olrsm;pdwfcsrf;om&atmif om,mMunfEl;
csrf;ajrh&atmif uAsmeJYtvS? pmeJYtvS? aq;a&mifeJYtvS? toHeJYtvSukd
zefwD;aewmr[kwfvm;/ pdwf,kwfrm&SdwJhvlrsKd; 'Dtvkyfem; roDEkdif ruyfEkdif
ygbl;/ q&mu oltm;wJhtcsdef eef;OD;wkdufxJoGm;NyD; toH&Smw,f/ aw;a&;
w,fav/ 'gaMumifh pdwfaumif; apwemaumif; xm;olrsm; &Sdoifh&SdtyfwJh
t&yfrsKd;rSm q&m&SdaerSmygvkdY uRefru pOf;pm;Munfhrdwmyg/ uRefrwkdY
'DjyyGJvkyfwJh tcrf;tem;twGif;rSmyJ q&ma&;om;pyfqkdxm;wJh oDcsif;uav;
awGukd rEÅav; yefwsm ausmif;u apmif;q&mBuD; OD;jrifharmifeJY olUwynfhr
&D&DoefYwkdYu oDqkdwD;rIwfMuyygvdrfhOD;r,f/ ckacwfrSm bufpkHbufpkHqkdwJh
pum;vkH;ukd rMumrMum okH;pGJoHMum;&wwfw,f/ tEkynmeJY ywfoufvkdY
q&mukdjraomif; bufpkHwmrsKd;u &Sm;ygw,f/ wu,fbufpkHwJh tEkynm
orm;yg/ 'gaMumifh 'Dvkdyk*¾Kdvfukd azmfxkwf&wm 0rf;omwmeJYtwl q&mhukd
touf&Snf&SnfeJY tvSawGukd zefwD;aeapcsifao;w,fav/ q&mh yef;csDum;
awG jyxm;wm MunfhMuygOD;pkdY/
320
vif;,kefarmifarmif arG;aeYyGJ
tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;
(9.4.95)
321
ukdarmifarmif ckepfq,fruawmhygbl; qkdawmh uRefrrSm *Gusaewmaygh/
ukd,fukdifwG,f&rJh Subject &JU ckdifrmrIu enf;enf;rS rckdifrmawmh
bmvkyf&rSef; rodbl;/ tm*sDEkdrkdwkdavmufrS redyfao;bl; jzpfaewm/
tJ'Dawmh ukdarmifarmifvmawmh olUa&SUrSmyJ ukdvSazu ajymaew,f/
&Sifhtoufu ckepfq,fruawmhbl;qkd/ [kwfvm;vkdY ar;awmh [kwfygw,f?
uRefawmf ckepfq,fyg/ tckdiftrm uRefawmfckepfq,fygeJY ajymw,f/
ajymawmh ol um,uH&Sifu 'DavmufajymaerSawmh [kwfvkduf&rSmaygh
qkdNyD;awmh uRefru pum;ajymzkdY pOf;pm;ygw,f/ tJ'Dvkd pOf;pm; wJhtcgrSm
ayghav tem;rSm olr&Sdbl;qkd&if olUarG;aeYtwGuf oljyifqifxm;wJh
[mav;awG uRefrajymOD;r,faemf/
322
vkyfw,fqkdwm aumif;rSwfvkdY vkdYajymrdw,f/ bmvkdYwkef; a':trm&,fwJh/
igajymr,fuGm? 'kdYvltkdawGav? olu toufckepfq,fvkdYajymw,faemf?
'kdYvltkdawG[m tkdvmNyDqkd&if [kdAkdvfcsKyfBuD;ae0if;&JU a,mu©r a'gufwm
boef;ajymwJh ]]tkdemawG}} u wckNyD; wck odyfvmwm/ wckNyD;wckawmif
rubl;/ wcgwav NyKdifNyD;vmao;wm/ toufav;q,fqkd&ifyJ qHyifu
jzLvmNyD/ rsufaphu rIefpjyKvmNyD/ uRefrqkd&if okH;q,fhukd;ESpfup rsufrSef
wyf&wm/ rsufpdq&m0efu cifAsm;wkdYu nBuD;q,fhwem&D q,fhESpfem&DrSm
Proof qkdwJh rIHwdrIef0g; pmawG zwf&wmwJh/ 'DrsufvkH;awGeJYaemf/ tJ'Dawmh
wyfygAsm apmapmpD;pD;qkdawmh okH;q,fhukd;ESpf uwnf;u pmMunfhrsufrSef
pwyf&wm/ rsufrSefBuD; w0if;0if;eJY aewm[m aumif;aumif; ae&mao;
wm r[kwfbl;/ tkdemu wkd;wkd;vmvkdY awmfMum&if vJygOD; yg0g/ awmfMum
yg0g vmvJOD;eJY cPcP vJwyf&ao;/ 'gu rsufrSefwif &Sdao;wmaemf/
acgif;u qHyifawGuvnf; jzLvmvkdufwm? [kdZmwfawmfxJrSm qHyifjzL
wyifawGUawmh awmxGufowJh/ 'Djzifh tpkvkduftNyKHvkdufBuD;jzLvkdY/ wyif
b,fuçrSmwkef;/ toufav;q,favmufuwnf;u pwm? tJ'Dudpöuvnf;
tJ'Dvkd qHyifjzL½kHvm;qkdawmhvnf; [kwfao;aygif/ oGm;awGu aemfeD
aemfeJYjzpfvm/ usKd;wJh[muusKd;? yJhwJh[muyJh/ tJ'D &Sd&SdorQ oGm;av;eJY
olrsm;enf;wl pm;ygaomfaum[JhvkdY pm;a&m/ awmifbufu 0g;r&vkduf
ajrmufbuf oGif;0g;vkduf/ ajrmufbufu 0g;r&vkduf awmifbufoGif;
0g;vkdufeJY/ xrif;wyGJxJrSm olrsm;enf;wl twlwl pm;Mu&ifav olrsm;
awGu NyD;oGm;MuNyD/ ukd,fhr,f 0g;rNyD;ao;vkdU usefae&pfcJhw,f? rnuf
ao;bl;/
323
csKdatmif r0g;Ekdifawmhbl;/ tcsKd&nfxGufatmif r0g;Ekdifbl;/ oGm;awGu
vltkd&JUoGm;awG r[kwfvm;/ tpGrf;ur&Sdawmhbl;/ oGm;om &Sdaewm/
tJ'Dawmh tkdemawGu pkNyKHNyD;awmh uqkefcs wkd;aewJhtcsdeftcg/ ukd,fu
em;awmhaumif;ao;w,f rSwfw,f/ b,f[kwf rSmwkef;/ olwkdYajymaewm
rMum;vkdY [JhvkyfygOD;? bmajymwmwkef; bmajymwmwkef; xyfxyfar;&w,f/
tkdvmawmh jzpfwm/ BuD;vm&if odMuygvdrfhr,f/ em;wifvm; qkdawmh
r[kwfao;bl;/ arhwm - arhwm/ [if OD;ynm/ awmfMum&if arhjyef&if;/
emrnfar;& bmar;&/ a&;csrxm;&if bmrS vkyfr&bl;/ tukefarhwmaemf/
vltkdawGrSm/ tJ'Dvkdjzpfaeawmh igtkdvSyaumvkdY b,fvkdrsm; atmufarhw,f
rSwfovJJ/ tvGef&Snfvsm;wJh oHo&mBuD;rSmav b0aygif;rsm;pGm uRefrwkdYu
usifvnfvm cJhwmqkdawmh ukd,fht0dZÆm ukd,fhwPSmeJY igraoao;ygbl;vkdY
xifwmcsnf;yJ/ b,favmufjzpfaeae igraoao;ygbl;yJ aemf/ tJ'Dvkd
ukd,fh[mukd,f vSnfhpm; vSnfhpm;/ zkH;uG,f zkH;uG,f NyD;awmh aojcif;w&m;ukd
arhcsifa,mifaqmifaewm/ 'Dvkd aeaewJhtcsdefrSmyJ aemufwD;aemufawmuf
arG;aeYyGJoGm;vkyfrdw,fav/ vkyfrdawmh toufu BuD;vSNyDrkdY tkdwmukd
wkd;NyD;awmh owday;wJh[mwck jzpfvmw,fav/ b,fESpfq,f&SdNyD?
b,fESpfq,fh b,fESESpf&SdNyDvkdY? tJ'Dawmh ukdarmifarmifu aumif;rSwf&SmvkdY/
[kdrsufpdawG rIefwmuwrsKd;? em;av;wmuwrsKd;/ qHyifjzLwmu wrsKd;/
oGm;awGr&Sdwmu wrsKd;/ owdarhwmuwrsKd;/ 'DMum;xJ toufu
ckepfq,feJY b,fESESpf? ckepfq,feJY nmESESpf/ &Spfq,feJY b,fESpfESpfeJY
toufu vmvmNyD; ukd,fhukd Remind tkdaMumif; owday;ao;w,f/
tkdjcif;w&m;? aojcif;w&m;ukd owday;r,fh EId;aqmfrJh[m wcku
wkd;vmwm/ 'gaMumifh apmapmpD;pD;rsm; wkdifyif&if ukdarmifarmifa&
oGm;rvkyfeJY/ wdwfwdwfuav;ae? olU[meJYol arharhaysmufaysmufu
324
aumif;ao;w,fvkdY/ EkdYaywJh ckawmh b,fwwfEkdifrSmwkef;/ vkyfrdNyDukd;?
vkyfrdawmh ukdarmifarmifhukd a':a':u touf&Snfygap? temuif;ygap?
ab;awG &efawG tEÅ7m,fawG tukefvkH;uif;ygap/ uRefrwkdY tm;vkH;vnf;
ab;awG &efawG uif;ygap/ ukdarmifarmifvnf; ygEkdifygap? a':a':vnf;
ygEkdifygapayghaemfvkdY qkawmif;&if; ed*kH;csKyfvkduf ygw,f/
325
apmrif;armifu ol tJ'Dvkd aqGrsKd;qufjyNyD;wJhaemuf bmqufa&;
ovJqkdawmh olwkdYtrsKd; olUtbkd;av;awG[m tm;vkH; acwfynmwwf
awGcsnf;? 'gayr,fh olwkdYwoufrSmvnf; pnf;pdrfokceJY aeroGm;Mu&bl;/
aoawmhvnf; vlqif;&JawGtjzpfeJY aooGm;Muw,f/ 'DvlBuD;awG[m ukd,f
csrf;omatmif bmrS vkyfroGm;Mubl;/ trsKd;ukd cspfwJhvlawG? ukdnKdjrqkd&if
tar&duefrSm tvkyfvkyf&if vcvpm aumif;aumif;&rSm/ 'gayr,fh olu
tJ'grsKd; igrvkyfcsifbl;? igu jrefrmjynfrSmyJ ighvlrsKd;twGuf vkyfcsifwm
qkdNyD; woufvkH; jrefrmjynfrSmyJ aeoGm;w,f/ ck MopaMw;vsm; a&mufae
awmh wkdif;jynfukdcspfwJhpdwfeJY ukd,fusKd;r&SmMubJ tqif;&JcHoGm;MuwJh
olUtbkd;av;awGukd owd&vkdY olwwfEkdifwmav;ukd tbkd;av;wkdYukd
&nfpl;NyD; vSLcsifvkdY uRefrqDukd aiGokH;aomif; ykdYvkdufowJh/ 2 aomif;u
0g;csufoHCmhaq;½kHrSm vSLay;yg/ 1 aomif;u OD;nKdjr 10 ESpfjynfhyGJrSm
qGrf;uyfNyD; vlawGukd auR;arG;ay;yg/ NyD;awmh olUtbkd;av;awGukd &nfpl;
vsuf vSLwJh'DtvSLu trQarwåmay;a0ay;ygwJh/ 'gaMumifh ukdynmu
apmrif;armif&JU tvSLaiGukd 'DyGJrSm xnfhokH;ygw,f/ ukdnKdjryGJukd ukdnKdjr&JU
taygif;toif;a&mif;&if;BuD; wa,mufjzpfwJh umwGef;OD;azodef;eJY tkd;a0
abmf'g wuúokdvfukdpdefwifwkdYvnf; 1 &uf? 2 &uf BuKdNyD; a&mufvm
Muw,f/ OD;azodef;u ukdnKdjr i,fpOfu wtkyf 2 jym;eJY ½kdufESdyf
a&mif;cscJhwJh erf;MumnKdpmtkyfuav; &SmawGUvkdY 'DyGJrSmurf;zkdY tkyf 200
½kduf,lvmcJhowJh/
ukdnKdjr ausmif;om;b0wkef;u erf;MumnKdqkdwJh 0w¦Kpmtkyfuav;wtkyfukd
½kdufNyD; olu 2 jym;eJY a&mif;cJhygw,f/ olUpmtkyf&JU ausmbufrSmu
b,folub,folUokdYqkdwJh emrnfa&;p&m pmaMumif; 2 aMumif; ygw,f/
326
orD;&nf;pm;pmra&;wwfolrsm; 'DpmtkyfrSm vkdwJhemrnfeJY ukd,fhemrnf
a&;xnfh&if udpöNyD;EkdifygowJh/ rSwfrdyg&JU? tJ'Dpmtkyf ½kdufwkef;u ykHESdyfwkduf
ukd ta~uG;eJY½kdufwm/ NyD;awmh rqyfbJaewmawGvnf; ukdnKdjru olUxkH;pH
twkdif; jynfhjynfh00vkyfaqmifygw,f/ wuúokdvfpdefwifuawmh ukdnKdjr
wuúokdvfausmif;om;b0u a&;pyfxm;wJh uAsm 4 yk'fukd ukdnKdjr
vufa&;rl twkdif;awGukd aumfyDyGm;NyD; ,lvmygw,f/ tJ'DuAsmav;awGukd
jrifawmh ausmif;om;b0wkef;u aeY&ufawGukd owd&vkdufwm/ 'DtxJu
ref;NrKdUol rcifarokdY qkdwJh uAsmav;u pma&;q&m wuúokdvfxifBuD;
&JUtpfr ]]aoonf\ tjcm;rJhü}} qkdwJh vl0ifpm;pmtkyfa&;wJh ukd0if;armif&JU
ESr rcifarukd a&;pyfwmyg/ rcifar[m q&mtwwfoifodyÜHu ygarmu©
wa,muf? tawG;tjrifrSm arwifxG#fqkdwJh uavmifemrnfeJY pmawG
a&;aeol? ckxufxd usef;usef;rmrm &Sdygao;w,f/rcifaru ausmif;wkef;u
vSygw,f/ cktxdvnf; vSaeao;olyg/ rcifarvSwmu ,leDAmpDwDrSm
tausmfa';,s –
]]aemufykd;awG rIdaygufvkdY
pdwfaemufMu vli,fawG
ref;cifaMumifhav/
wuúokdvfajr N*KdvfarTwJh a&Tref;
327
'D aemufuAsmuawmh yJcl;ol rcifjrukd a&;zGJUwmyg/ 'Drcifjru Akdvfvusfm
&JU r&D;yg/ olUnDr rcifvSu Akdvfvuf&m ZeD;yg/ rcifjru &efukef
q&mtwwfoifodyÜHrSm ygarmu©yg/ ckxufxd usef;usef;rmrm &Sdygao;
w,f/ ukdnKdjru tif;vsm;a[mrSm &Sd&SdorQ ausmif;ol Akdvfujym;eJY
ukvm;ujym;rawGuvGJ&if olUtpfr? ESrawGukd taMumif;jyKNyD; wa[mvkH;
olwJY odcsifwJhvl/ uRefrwkdY tif;vsm;aeMuwkef;u rEÅav;atbDtrfrSm
twlausmif;aezl;wJh rrBuD;? ryk? rMunf qkdwJh nDtpfr okH;a,mufeJY
cifrifMuw,f/ tJ'DnDtpfrokH;a,mufu ukdnKdjreJY armifESr0rf;uGJawG?
aemiftcgawmh rrBuD;u &efukef NrKdUawmf0ef OD;xGef;tkHeJY taMumif;ygw,f/
ryku t*Fvdyfpmygarmu© OD;rsKd;rif;ZeD; jzpfw,f/ tMunfu q&m
rif;ok0Pf&JU ZeD;jzpfygw,f/ r[kwfumrSvGJa&m ukdnKdjr a,mufz
t&Smaumif;w,f xifwmygyJ/ tJ'D nDtpfrokH;a,mufukd taMumif;jyKNyD;
ukdnKdjru tif;vsm;ukd a&Tvrf;aiGvrf;azmufw,f/ vrf;aygufawmh olu
tif;vsm;olawGukd okH;rsKd;okH;pm; cGJxm;ygw,f/ acsmw,f vSw,f
qkdwmawGukd olykd;wJhyef;wJhtkyfpkrSm xm;ygw,f/ olUtpfrrsm; tkyfpkukd
ykdufqHñSif;zwftkyfpkrSm xm;ygw,f/ uRefrwkdYvkd[mawGukd olUckdif;zwf
pm&if;rSm oGif;ygw,f/ wa,mufrSawmh csrf;omray;csifygbl;/
328
taMumif;? tJ'Dvlukd i&JacG;eJY wifpm; a&;xm;wmyg/ uRefrwkdYjrefrmu
vlaovkdY i&Jus&if qD',ftkd;BuD;eJY aMumfwmcH&wm? t*Fvdyfu i&Jus&if
i&JacG;BuD;awG 0kdif;pm;wm cH&wm/ 'DuAsmukd wuúokdvftmPmykdifrsm;u
&ifhoD;vGef;tm;BuD;w,f? 'grsKd; r*¾Zif;rSm razmfjy&bl;? 'g b,fola&;wm
vJajymvkdY r*¾Zif;t,f'Dwm ukdatmifqef;ukd ac:ar;ygw,f/ ukdatmifqef;
u r*¾Zif;t,f'DwmwkdY apmifhxdef;tyfwJh 0wå&m;eJYtnD a&;olukd rajymEkdif
ygbl;/ ol wm0efcHrkdY wm0ef&Sd&if olUukd ta&;,lygvkdY ajymygw,f/ tJ'DrSm
ausmif;tkyfBuD; rpöwmpavmhpfu ukdatmifqef;ukd ausmif;xkwfygw,f/
ukdatmifqef; ausmif;xkwfcH&wJhudpö[m wuúokdvfu wkdif;AkH;&JU peufwH
jzpfoGm;NyD; oydwfwkdufyGJBuD; ay:aygufvmawmhwmygyJ/ 'gaMumifh
ukdatmifqef;aMumifh nKdjr jzpfvm&NyD;? nKdjraMumifh ukdatmifqef;
emrnfBuD;vmygw,f/
329
touf (80) jynfhwJhaeY
tr&yl&awmifav;vkH;ausmif;
(29.11.95)
330
armfawmfum;pD;rS xifyg&JUvkdY pOf;pm;jyefawmhvnf; wnygyJ qkdayr,fh
ae&musOf;usOf; uav;rSm wnvkH;xkdif&if; ikdufvkduf&rSmukd cHEkdifr,f
rxifbl;/ 'gaMumifh bmvkyf&yghrwkef;vkdY pOf;pm;aeMuawmh uRefrwkdY
rdwfaqGwOD;u ]]rrrm&,f &efukefoGm;wmjzifh pdwful;rvGJeJY av,mOfysH
eJYom oGm;? olu wem&DyJ orÁKa'¨ &Gwf&wm}} wJh/ olajymawmhrS ]][m
[kwfom;yJ? av,mOfysHeJY oGm;&rSmyJ? 1 em&DyJ orÁKa'¨&Gwf&w,fqkdwm
odyfrSefwmaygh}} qkdNyD; av,mOfvufrSwfukd todrdwfaqGawG tultnDeJY
tykdaMu;ray;&bJ vufrSwfESpfapmif0,f&ygw,f/ av,mOfu reuf 7
em&DcGJ uGif;ta&mufvm&r,fqkdvdkY tdrfukdvkdufykdYckdif;NyD; uGif;ukd nDtpfr
ESpfa,muf csdef;wJh tcsdef ta&mufoGm;cJhMuw,f/ uGif;a&mufawmh av,mOf
8 em&DxGufr,fxifw,f? 8 em&DcGJ xGufr,fxifw,f? 9 em&D
xGufr,fxifw,feJY av,mOfBuD;u jrifae&&JUeJY rxGufacsbl;/ uRefru
vkdufykdYwJh om;ukd ]]rif;jyefygawmh av,mOfu xGufrSmyg/ tdrfrSmvnf;
tm;wmrSr[kwfbJ}}qkdNyD; uGif;u jyefvTwfvkdufw,f/ uRefrwkdY nDtpfru
c&D;onfawG aemufqkH;apmifh &wJh tcef;xJu apmifhaeMuw,f/ reuf 10
em&D? 10 em&DcGJvkdYrS rxGufawmh uRefrwkdYuom 'Dtcef;u rcGm&ao;wm
tdrfu orD;rsm;uawmh tarwkdYnDtpfr &efukefa&mufMuNyDqkdwJh w,fvDzkef;
ukd arQmfaeMua&mhr,fvkdY tdrfuvlawG twGuf pNyD;pdwfylvm&NyD/ 'gaMumifh
uGif;uaeNyD' tdrfukd owif;ykdYcsifw,f/ tarwkdY ckxufxd roGm;&ao;bl;?
zkef;arQmfraeMueJYvkdY/ EkdYayr,fh zkef;u c&D;onfokH;cGifh rjyKbl;wJh/ ykdufqH
ay;vkdYvnf; r&bl;wJh/ em&D0ufavmufaeawmh av,mOf½kH;trIxrf;av;
wOD;ukd ]]om;&,f tarwkdY ckxufxdroGm;&ao;wm tdrfupdwfylaerSmpkd;vkdY
owif;ykdYay;prf;yg/ tarhzkH;eHygwfu 'gyg}}vkdY awmif;yefajymawmh oli,f
av;u qufay;&Smw,f/ tJ'DrSm cPMumawmh tdrfu pm;p&mav;awG,lNyD;
331
uGif;ukd vkdufvmw,f/ tarwkdY reufu [kwfwdywfwd pm;oGm;&wm
r[kwfvkdY qmaerSmqkdNyD; tpm;vmykdYw,f/ ykdYvmwmav; pm;aomufNyD;
av,mOfu pufenf;enf; cRwf,Gif;aevkdY jyifaewm NyD;vkygNyDwJh/ ]]uJ
ighom;jyefyg}} qkdNyD; tjyefckdif;vkdufjyefygw,f/ 'kwd,tacguf/
aeYvnf 12 em&DcGJawmh av,mOfaumif;oGm;NyDqkdNyD; pD;r,fhvlawGac:NyD;
xGufoGm;yga&m/ orÁKa'¨ 1 em&DeJYyJ acsmacsmarmarm r*Fvm'kHa&mufygw,f/
tJ'DrSmrS uRefrwkdYukd vmBuKdae&SmwJh wlawmfolukd tm;em&jyefyga&m/
olUcrsm 9 em&Duwnf;u uGif;a&mufaewmwJh/ tdrfu uGif;ukd xrif;vm
ykdYowJh/ olwkdYykdYwJh xrif;rpm;bJeJY uRefrwkdYukd BuKdae &SmwmwJh/ av,mOf
1 csufcGJrSm qkdufawmhrS uRefrwkdYnDtpfrukdac:NyD; tdrfjyef&Sm&wm/ reufpm
xrif;u 2 csufcGJavmufrS pm;Mu&w,f/
332
b,frSmpm;ygvkdY vnf; rac:Ekdif? uRefr bm{nfh0wfrS rjyKEkdifbl;/ pdwfxJrSm
tm;vkH;twGuf tae&cufvkdufwm/
333
awmif;vkdY tarht&ifrajymbJ ay;vkdufrdw,f/ tar uRefawmfh rqlygeJY}}wJh/
uRefrvnf; bmykHay;vkdufvkdY bmykH,loGm;w,f rodvkdY aevkdufw,f/
armifaoG;opf&JU r*¾Zif;xGufvmawmh tHrm uRefrykHu tedyfyJ/ edyforS
uRefrwkdYi,fi,fwkef;u ½kyfao;MunfhMuawmh ½kyfao;vljyufBuD; pE´a,mf
ajymovkdawmif ajymvkdufcsifao;&JU/ ½kyfao;rSm ESpfyg;oGm;awmhr,fqkdawmh
vljyuf½kyfuav;awGu rif;orD;? rif;om;t&if w½kyfpD xGufvmMuw,f/
tJ'DrSm aemufusrSxGufvmwJh t½kyfuav;w½kyfukd ]]a[haumif rif; bmvkdY
aemufusaewmvJ}}vkdY ar;awmh ]]ig oeyfcg; vdrf;aevkdY}} vkdY ajzw,f/
'Dawmh ]]rif;vkdaumif oeyfcg;vdrf;vnf; tykdygyJ/ xl;vSrvmygbl;}} vkdY
qkdw,f/ 'Dawmh ]]rif;uaum b,favmuf vSwmrkdYvJ}} vkdY t½kyfuav;
ESpfa,muf olu ykdvSw,f iguykdvSw,feJY tvSNyKdifaeMuawmh rlvu
y&dowfukd ausmay;NyD; ukef;ukef;av;&yfaewJh pE´a,mf qkdwJh vljyuf½kyf
uav;u y&dowfbuf vSnfhvmNyD; ]]yef;uefay: (v') ukef;awmh pE´a,mf
tvSqkH;}}vkdY ajymovkd uRefrvnf; armifaoG;opf&JU pma&;q&m rsufESmzkH;
awGtm;vkH;xJrSmawmh pE´a,mf tvSqkH;vkdYom ajymvkdufcsifawmhw,f/
q&mygwkdY? jroef;wifhwkdYukd [kdaemufrSm csefxm;cJhwmaygh/ cifESif;,k
awmifrS ]]rrrm? rrrm}}eJY tem;uyfaevkdY olUukd 'kwd,ae&m ay;xm;
vkdufwm/
334
ukdxGef;a0u 'DykHuav; aumif;w,f ul;qkdvkdY "mwfykHq&mu ul;xm;wm?
csJUxm;wm/ 'gukd rsufESmzkH; vkyfvkdufMuwmav/
335
ay:OD;ouf trSwfw& yef;csDjyyGJ
q&m0efrsm;toif;wkduf (rEÅav;)
(18.1.96)
336
rEÅav;rSm BuD;yGm;a&;r*¾Zif; odyfMumMumrxkwfvkduf&bl;/ urÇmppfrD;
uRefrwkdYEkdifiHukd a&mufvmawmh &SdpkrJhpkuav; odrf;qnf;xkyfykd;NyD; vGwfr,f
xif&mukd ppfajy; ajy;Mu&awmhwmyJ/ &Spfae&m ppfajy;cJhwJhteufu uykdifrSm
2 ESpfcGJavmuf MumMum aecJh&w,f/ tJ'DuykdifrSm yef;csDukdvSBuD;eJY rdom;pk
vnf; ppfajy;b0eJY &Sdaew,f/ ppfBuD;u NyD;cgeD;NyD/ *syefawG qkwfaewm?
r[mrdwfawGu EkdifaewmawGukd Mum;ae&NyD/ tJ'DumvrSm wreufcif;
yef;csDukdvSBuD; rsufpdrsufESmraumif;bJeJY uRefrwkdYaewJh awmifilpkausmif;xJ
tarmwaum0ifvmNyD; olUom;av;armifay:OD; AkH;uGJvkdY vufwzuf
'Pf&m&oGm;wJhtaMumif;? tJ'Dvufukd q&m0efu jzwfzkdY oabmwlckdif;ae
wJhtaMumif; ajym&if; tBuHÓPf awmif;vmygw,f/ tJ'Dawmh uRefrwkdY
om;tBuD;qkH;uav; armifpkd;0if;u (4)ESpfom;avmufyg/ aqmhaewJht&G,f?
upm;aewJh t&G,fyg/ 'gaMumifh zatwa,muf&JU aomu'ku©ukd uRefrwkdY
ukd,fcsif;pmEkdifwmaygh/ EkdYayr,fh q&m0efwa,mufu tckvkd ajymvmw,f
qkdawmh olumuG,fEkdifao;wmqkd&if umuG,fukoay;NyD; vufuav;ukd
ckvkd b,ftjzwfckdif;yghrvJ? rwwfomvkdYajymwm aerSmaygh/ uRefreJY
OD;vSvnf; ukdvSBuD;ukd pdwfraumif;jcif;BuD;pGmeJY ]q&m0efuajym&ifawmh
vkyf&rSmyJxifw,f}vkdY rxGufcsifwJhpum;ukd xGufvkduf&awmh ukdvSBuD;u
]nmbufvufuav; cifAsmh}vkdY ajymvmwJhtcg uRefrwkdY &ifxJrSm usifceJ
jzpfoGm;&w,f/ ukdvSBuD;vnf; jyefoGm;a&m/ tJ'Dwkef;u tp? txdtpyf
r&SdbJeJY uGmoGm;Muw,f/ uGJoGm;MuNyD;awmh b,frSm wcg jyefqufrdwkef;
qkdawmh –
337
&mjynfhyGJBuD;usif;yzkdY tBuD;tus,f vkH;yef;Muw,fav/ rEÅav;awmifajcu
tus,fqkH; uGufvyfBuD;xJrSm yGJBuD;cif;r,faygh/ BuKHawmifhBuKHcJ &mjynfhyGJ
BuD;rkdY rEÅav;NrKdUw0kdufu &Sd&SdorQ jrefrmrItEkynm ypönf;awGcif;usif;jyo
a&mif;cswJhqkdifawG zGifhr,f? rEÅav;wGifru jrefrmwjynfvkH;u jrefrmh
vuf&mawG cif;usif;jyowJh jycef;BuD;awG vkyfr,fqkdNyD; wEkdifiHvkH;ukd
vIHYaqmfpnf;½kH;aeygw,f/
338
oleJY vlxkeJY tqufjzpfoGm;cJhygw,f/ olu olUwa,mufwnf; r[kwfyg
bl;? olwkdYtwlwl yef;csDqGJzuf armif0if;azvnf; ygvmygw,f/ armif
0if;azqkdwmuvnf; wjcm;vlrS r[kwfbJ? uRefrwkdYq&m q&ma&Tjynf
&JUom;ukd;/
339
tifrwef ESajrmzkdY aumif;wJhvlyg/ armifay:OD; vljzpfvmwJhtwGuf
uRefrwkdYrSm bmrSrqkH;½IH;? repfembl;? tjrwfcsnf;yJ/ olzefwD;oGm;wJh tvS
awG? olzefwD;oGm;wJh yef;csDum;awG tJ'gawGxJrSm jrefrmh*kPfukdaqmifwJh
um;awG trsm;BuD;ygw,f/ olu jrefrmqkdawmh uRefrwkdYu ]ay:OD;[m
jrefrmuG}vkdY a[m'Dvkd acgif;armhNyD; ajymEkdifwJh om;aumif; wa,muf
jzpfcJhw,f/ vlqkdwm ukd,fvljzpfvm&if ightwGuf b,folawG 'ku©a&muf
owkef;? b,folawG qif;&Jyifyef; jzpfukefowkef;? 'grSr[kwf igu
b,folawGukd aumif;usLd;jzpfatmif aqmif&GufEkdifowkH;/ ightwGuf
trsm;awG oufomacsmifcsdrI b,favmufjzpfowkef; pdppfEkdifMuzkdY aumif;yg
w,f/ armifay:OD;ukd tJ'Dvkd qef;ppfMunfhvkdY&Sd&if olu om;aumif;
wa,muf jrefrmjynf&JU ausmufaumif;waphyg/ 'Dawmh olUukd ESajrm
ygw,f/
340
]]tppftrSefw&m;ukd azmfjyzkdY toGifo@mef[m vkdygw,f/ toGif
o@mefawGukd tEkynmeJY tokH;jyKNyD; 0wrkwåd&oukd azmfñTef; zkdY&m
uRefawmf&JU aemufqkH; &nf&G,fcsufyJ}} wJh/
rsKd;jrifhaqG tEkynmbPfwkdufzGifhyGJ
uÍöPr[D&yf? rEÅav;
(2.2.97)
341
jzpfajrmufa&;ukd aqmif&GufaeMuwmrkdY rEÅav;rSm 'Dvkdjycef;wck &SdvmNyD
qkdwm vIdufvIdufvSJvSJ *kPf,lp&maumif;ygw,f/
342
'Dvkdae&mukdvmNyD; MunfhcsifrSmyg/ Munfhvm&if tJ'D{nfhukdvnf; jzpfEkdif&if
tzkd;tcrsm; r,lbJ MunfhcGifhjyKapcsif ygw,f/ 'Dvkdajymwm wjcm;aMumifh
awmh r[kwfygbl;? EkdifiHjcm;{nfhwpk tcsif;csif; pum;ajymae&mrSm jrefrm
EkdifiHu Munfhp&mawG aumif;ygw,f/ 'gayr,fh ykdufqH,ltm;BuD;w,fvkdY
ajymoHMum;cJhw,fqkdwJh pum; Mum;zl;vkdYyg/ q&m[m touf&Snfoifh
oavmuf r&SnfcJhbl;/ 'gayr,fh olUtEkynmawGukd olUarmifESrom;csif;
awGu jrwfjrwfEkd;Edk;? pkpkaqmif;aqmif;eJY tckvkd azmfxkwfEkdifwmuawmh
olrsm;xuf uHaumif;w,f xifygw,f/ q&mu yef;csDom qGJoGm;wJh
yef;csDq&mwa,mufom [kwfygbl;/ pmawGvnf; a&;oGm;wJhpma&;q&m?
uAsmawGvnf; a&;pyf oGm;wJhuAsmq&m? aw;oDcsif;awGvnf; a&;zGJUoDukH;
oGm;wJh aw;jyK tEkynmonfyg/ 'DvkdwOD;wa,mufwnf;eJY tEkynmawG
trsm;BuD; xGufvmolu rsm;rsm; r&Sdygbl;/ &Sm;&Sm;yg;yg; tEkynmonf
rsKd;yg/ olUynmawGukd usef&pfwJh armifESrom;csif;awGu tckvkdodrf;qnf;
pkaqmif;wifjyEkdifwm 0rf;vnf;omw,f? tm;vnf; &w,f/ rEÅav;taeeJY
*kPfvnf; ,lygw,f/ q&mhtEkynmjywkduf t&SnfwnfwHh Ekdifatmifom
tbufbufu BuKd;pm;Muygawmh/
343
yef;csDq&mBuD; OD;atmifcif ESpfywfvnf
ewfuRef;atmifajr
(4.5.97)
344
q&mOD;atmifcifeJY uRefrwkdYeJY odcJhuRrf;cJhwm MumygNyD/ q&mhZeD;wifwif
eJYvnf; &if;ESD;cifrifwmyg/ NyD;awmh OD;atmifcifu yef;csDq&mqkdwmeJYtnD
pdwfoabmuvnf; tvGef at;aq;oabmaumif;NyD; pdwfxm;tvGefEl;nHh
ygw,f/
345
OD;atmifcifu yef;csDq&mqkdayr,fh wcsKdUyef;csDq&mawGvkd pD;yGm;a&;
csKdUcsKdUwJhwJh r[kwfbl;/ olUZeD;a':wifwifu tdrfuaeNyD;awmh &SmazGauR;
aeEkdifawmh olu pdwf&Sdvuf&Sd olvkyfcsifwmukd vkyfEkdifwJh yef;csDq&mrsKd;/
'gaMumifh olUum;awG ckvkd trsm;BuD;usef&pfNyD; aumif;aumif;rGefrGef &Sdae
wmrkdY OD;atmifcif[m aemifESpf 50? ESpf 100 qkd&if ykdvkdY emrnfBuD;OD;rSmrkdY
orD;awGu um;awGukd wav;wpm; &Sdapcsif? xm;apcsifw,f/ q&m
OD;atmifcifukd,fwkdifuvnf; olUum;awG[m Mumav tzkd;wefav jzpfvdrfh
r,fvkdY ,kHMunfcJhwmyg/ um;awGqGJ&mrSm 'D,kHMunfcsufvnf; ygygw,f/
'gaMumifh orD;awGukdajymcsifw,f/ q&mhyef;csDtarGukdvnf; qufcHEkdifwJh
orD;u BuKd;pm;qufcHyg/ q&mhum;awGukdvnf; xdef;odrf; apmifha&SmufMu
yg/ nDtpfrokH;a,muf pnf;pnf;vkH;vkH;eJY tazhqE´awG taumiftxnf
azmfEkdifatmif BuKd;pm;MuygvkdYvnf; uRefru arwåm&yfcHcsifw,f/
346
q&mOD;atmifcif&JU Zmwd&Gmukd tckvkda&mufatmif vmcJhEkdifwm 0rf;om
ygw,f/ &Gmol&Gmom;awGeJY tckvkd awGUcGifh&wmvnf; 0rf;omygw,f/
q&mhtazu tEkynm vufrIynmawGeJY toufarG;ol? q&mhtaz&JU
vuf&mawG 'De,fu ausmif;uefbk&m;awGrSm rvGwfwrf;awGUEkdifw,fqkdvkdY
uRefrwkdY vufawmif;BuD;&Gmu wefckd;BuD;bk&m; a&TjrifwifrSmvnf; q&mh
tazhvuf&mawGrsm; &Sdrvm;vkdY atmufarhrdw,f/ ewfuRef;u &Gmol&Gmom;
awGukdvnf; q&mOD;atmifcif r&Sdawmhayr,fh olUorD;awGukd q&m&Sdwkef;
uvkdyJ tciftrifrysuf &SdMuNyD; rEÅav;ukdvnf; t0iftxGufrysuf
qufoG,faeMuyg/ orD;rsm;uvnf; 'D&GmuaqGrsKd;awGeJY taz&Sdwkef;uvkdyJ
qufqHcifrifrIukd qufvufjyKvkyfMuyg/ uRefrwkdYvnf; csKdcsKdatmifwkdYukd
taMumif;jyKNyD; 'DewfuRef;&Gmukd a&mufzl;&? &GmuvlawGeJY awGUqkH
rdwfjzpf&wJh twGuf tm;vkH;ukd aus;Zl;wifaewJh taMumif;eJY ed*kH;csKyfyg&ap/
aus;Zl;wifvTm
347
tcef; ( 6 )
tara':trm&JYpmwcsdKY
348
tar aeaumif;vm;
vlxka':trm
349
olUykHjyifu wcgwkef;u tvGefoefrmwJh eyrf;orm;BuD;wa,muf &SdowJh/
b,foleJYowfowf oluEkdifwmcsnf;yJwJh/ &IH;yGJwyGJrSr&SdcJhzl;bl;wJh/ 'gaMumifh
vlUavmurSm oleJY,SOfowf0HhwJh eyrf;orm; ray:xGufawmhbJ&SdaevkdY
waeYrSm oluawmifxdyfwufNyD; rkd;ay:u odMum;rif;ukd arwåm&yfcHowJh/
]odMum;rif;BuD; cifAsm? uRefawmf[m eyrf;rowf&&if raeEkdifwJhvlrkdY
vlUjynfrSm uRefawmfeJY ,SOfowf0HhwJh eyrf;orm;r&SdawmhvkdY odMum;rif;BuD;
&JU ewfjynfrSm eyrf;owfcsifwJh ewfom;&Sd&if wa,mufavmuf uRefawmfhqD
vTwfay;prf;yg}vkdY awmif;owJh/ odMum;rif;u 'DvlUpum;Mum;awmh rif;
'gavmuf eyrf;vkH;csifae&if ewfjynfu[mukd rac:eJYOD;/ tJ'D rif;&yfaewJh
awmifatmufu awmifajcrSm awmif,mpkdufaewJh tbGm;BuD;eJY t&ifvkH;/
tJ'D tbGm;BuD;ukdEkdif&if ewfom;wa,muf ewfjynfu vTwfay;r,fvkdY
qdkowJh/
eyrf;orm;BuD;u odMum;rif;rkdYvkdYom vufcHvkduf&w,f/ 'Dpum;udk vkH;vkH;
rauseyfbl;/ 'gayr,fh olu eyrf;vkH;csifaeolqkdawmh bmwwfEkdifrSmwkH;/
odMum;rif;ay;wJh bufukdyJ vufcHvkduf&wmaygh/ pdwfxJ rausrvnfeJY
awmifatmufqif;vmNyD; awmif,mpkdufaewJh tbGm;BuD;ukd olu bmrajym
nmrajym 0ifzufvkH;awmh eyrf;orm;BuD;[m olcsnf; tBudrfBudrf atmufu
usaeowJh/ tbGm;BuD;ukd ol vkH;vkH; rEkdifbl;/ 'ghaMumifh ig b,fwkef;urS
'Dvkdrjzpfzl;bl;/ b,foleJYrqkd cg;ukd csKd;ypfEkdifcJhw,f/ b,fvkdjzpfwmvJ/ ig
txifrSm;vkdY vm;qkdNyD; wcgjyefvkH;w,f/ olyJ atmufuusjyefw,f/
tBudrfBudrf&Sdawmh ]odMum;rif;&,f? b,fhES,fvJ? uRefawmf 'DtbGm;BuD;ukd
rEkdifEkdifbl; jzpfaew,f? bmaMumifhvJ}vdkY ar;&awmh odMum;rif;u NyKH;NyD;
]rif; olUukd b,fEkdifvdrfhrwkH;? olu Z&mav}vkdY ajymowJh/ OD;vS&Jh
ykHjyifav;u/
350
uRefrwkdYvnf; Z&mukd touf 40 ausmf 50 upNyD; rodcsifbJeJY
odvmcJh&wmqkdawmh b,frSm rpH&Sm; vkyfvkdY& rvJ/ 'gaMumifh Z&muawmh
&mrSmyJ/ 'gayr,fh wwftm;orQawmh vIyf&Sm;&OD;r,fqkdNyD; a&;pGrf;orQ
a&;ae&wmyg/
'kwd,urÇmppfBuD; jzpfwkef;u uRefrwkdYaqGrsKd;wokduf rEÅav;ajrmufbuf
awmifNyKH;&Gmem;u uykdifawmifilpk ausmif;rSm a&Tref;q&mawmf OD;auo&&JU
t&dyfukdckdNyD; ppfajy;aeMuawmh q&mawmfOD;auo&u uRefrwkdYtarukd ]rpk?
toufBuD;vm&if vlomusyap? pdwfrusapeJY} wJh/ ]vlurS tkdaewJhtxJ
pdwfygcsypfvkduf&if t0wfpkwfvkd ykHoGm; vdrfhr,f} wJh/ uRefrwkdY taru
]wifygh? wynfhawmfr rcsbl;bk&mh} wJh/ uRefrtouf 68ESpfrSm rkqdk;r
jzpf&w,f/ OD;vSeJYuRefru usef;rma&;csif; tvGefuGmjcm;vmNyD; usef;rm
atmifaewmcsif;vnf; tvGefjcm;em;ygvsufeJY olu uRefrt&if b0ed*kH;
tqkH;owfoGm;awmh aMomf b0qkdwm xifovkdrjzpfbJ jzpfcsifwm jzpfwm
yguvm;qkdNyD; ukd,fvnf; jzpfvmwJh b0ukd &ifqkdif&ygawmhw,f/ 'Dvkd
jzpf&mb0rSm aevkduf&awmh uRefrvkyfwwfwmu pma&;wm[kwfvm;/
'gaMumifh olUvkdraoao;vkdY ae&ao;&if igvkyfwwfwmav; vkyfaeOD;
r,fqkdNyD; a&;wwfwmuav;awG awma&;awmifa&;a&;&if; aorif;tac:ukd
apmifhyg w,f/
351
t&IH;ay;vkduf&w,f/ EkdYayr,fh arG;aeYvkyfw,fqkdwkdif; OD;vSukd owd&w,f/
ol&Sd&if ighukd bmajymrSmygvdrfh/ ]rif; bmawGvkyfaewmvJ} vkdYvnf;
ajymvdrfhr,f xifwmygyJ/ wESpfaom arG;aeYrSmawmh tar pum;ajymygOD;vkdY
vli,frsm;u rkdufcGufxdk;ay;NyD; pum;ajymckdif;Mujyefw,f/ 'geJY uRefru
bmrSpOf;pm;raebJ pdwfxJ&SdwJhtwkdif; ]touf&SifwJhvlrkdY ckvkd arG;aeYvkyf
Muwm[kwfyg&JU/ 'gayr,fh ukd,fuawmh pmav;bmav; a&;EkdifOD;r,fqkd&if
touf&Snf&usKd;eyfygao;&JU/ 'Dvkdr[kwfbJ vltkdvlykdBuD; wa,muftaeeJY
awmhvnf; touf&Snfraecsifygbl;} vkdYajymrdw,f/ 'Dpum;ukd pma&;ol
wa,mufu aumufa&;w,fxifyg&JU/ uRefr om;wa,mufu ]tar?
tarhusef;rma&; odyf*&kpkdufyg? taru pmra&;Ekdifawmh&ifjzifh touf
r&Snfcsifawmhygbl;vkdYajymw,f? b,f'Dvkdjzpf&rvJ/ tar usef;rmaeao;
w,fqkd&if uRefawmfwkdY tm;&Sdwmaygh/ usef;rma&;ukd odyf*&kpkdufyg
tar}wJh/
[kwfwmaygYav/ ] wkdYrSmtar&Sdao;w,f } qkdNyD;awmh tm;&SdrSmaygh/
'gayr,fh i,f&G,folawGu vltkdawG&JU pdwf"mwfukd em;rvnf EkdifpGrf;Mu
bl;/ vlqkdwm tkdrif;vmwJhtcg igrpGrf;awmhbl;qkdwm odyg&JUeJY tJ'Dtjzpf
ukd ao&rSmxuf aMumufygw,f/ 'gaMumifh tbkd;BuD;awG? tbGm;BuD;awGu
olpGrf;aqmifEkdifao;wJh udpöav;awGtaeeJY ajr;xdef;ay;w,f/ xif;acGay;
w,f/ a&cyfay;w,f/ NcH&Sif;ay;w,f/ usD;apmifhay;w,f/ MuufESifay;
w,f/ wukyfukyf wvIyfvIyf vkyfEkdiforQuav;awGukd vkyfay;ae&Sm
Muygw,f/ 'gukd om;rsm;ajr;rsm;u 'Dtbkd;BuD; tbGm;BuD;[m auR;xm;&if
NidrfNidrfpm;aewm r[kwfbl;/ awmifvkyfajrmufvkyfeJY usKd;uef;ae&if
tvum;'ku©awGrsm;aeOD;r,fvkdY armif;Mu? rJMu? tjypf wifwwfMuw,f/
olwkdYu olwkdYrauR;EkdifvkdY 'Dt&G,fBuD;usrS vkyfukdifay;ae&w,fvkdY? olrsm;
352
jrif&if olwkdY*kPfodu©mukd xdckdufw,fvkdU jrifw,fav/ 'gaMumifh olwkdYu
olwkdYtvum; auR;xm;Ekdif&if NidrfNidrfxkdifpm; at;at;aeMuvkdY qkdcsif
w,f/
vltkdawGtaeeJYuawmh b,f 'Dvkd[kwfvdrfhrvJ/ b,fom; b,forD;
b,fajr; b,faqGrsKd;u b,favmufBuD; tvum; auR;xm;xm;? xrif;yGJ
a&SUa&muf b,favmufBuD; pm;ae&ae&/ NidrfNidrfuav;aeNyD; NrdefYNrdefYBuD;
xkdifpm; rae&mukefygbl;/ vlrSef&if vlwkdif;rSm vlom;&JUtm;rmef tjynfh
&Sdygw,f/ ig[m vlUtzGJUtpnf;ukd ig pGrf;aqmif&mbufu tusKd;jyKae
ao;wJh vlom;wa,mufqkdwJh tm;rmefukd aorSpGefYcJhwmyg/ bkef;BuD;awG
qGrf;cH~uGwJhvrf;? &yfol&Gmom;awG oGm;MuvmMuwJhvrf;ukd reuftapmBuD;
xNyD; wHjrufvSnf;wJh tbkd;BuD; tbGm;BuD;awG? vlu vIyfvIyfuav;
&Sdawmh&ifvnf; awmif;pkwfyvkH;pkwfuav;awGukd zmax;&ufoDaewJY
tbGm;tbkd;awG 'gaMumifh&Sdaewmaygh/ ig bmvkyfEkdifao;ovJ/ vkyfEkdiforQ
igvkyfOD;r,fqkdNyD; vkyfaeMuwmav/ om;awGu tarusef;rmatmif ae&
r,fwJh/ vlvkyfvkdY &wJh[mrsKd;awmh tar BuKd;pm;rSmayghuG,f [kwfbl;vm;/
vlxka':trm
5-8-95
353
c&D;oGm;aqmif;yg;
aps;
354
ajcmufusyfu &Spfusyf? udk;usyfaps;txd ig;vkdufvdkYyJ/ trJom;wkdY?
qdwfom;wkdYuvJ 0,fcsifhpzG,f/ tom;wkH;BuD;awG &JvkdY cJvkdY/ csdefa&mif;r,fh
tav;awGukd MunfhvkdufawmhvJ jynfhr,fhykHyg/ 'ghaMumifh Muuf0,fwJhvlu
0,f? 0uf0,fwJhvlu 0,f? ig;0,fwJhvlu 0,f? wkdifyifrxm;&bl;/
qkd;qwfeJY uRefrwkdYvlokdufu tm;vkH; vlcGJNyD; csdefMu wG,fMu 0,fMuw,f/
NyD;awmhvnf; rEÅav;xuf trsm;BuD; aps;aygw,f/ wkdYrEÅav;rsm;jzifh
0ufqkd&if ukd;usyf? Muufqkd&if ukd;usyf? wq,f/ 'DrSmawmh ZvkwfvJ
rygbl;? aygvkdufwmvkdY t*Fvdyfvkd ajymwJhvluajym? toHtkyfuav;eJY
vufukwfajymwJh vluajymeJY aysmfvkdYaygh/
355
0,faewJh aps;qkdifawGu 0,fol vkH;vkH; r&SdwmrS r[kwfbJ uvm;/
aps;qpfaewJh yk*Hol? aps;ar;aewJh yk*HolawG &SdaewmrkdY olwkdYu uRefrwkdYukd
armhMunfhNyD; NyKH;Muw,f/ NyD;awmh uRefrwkdY 0if0,f&if aemufqkwfay;w,f/
'gukd uRefru 0,fae? csdefwG,faewkef;uawmh ukd,fhavmbaZmeJY ukd,frkdY
owdrxm;rdbl;/ aps;0if;xJu xGufvmawmhrS ]wkdYaps;0,f&if yk*HolawGu
z,fay;Muygw,f}vkdY owd&vmw,f/ 'gaMumifh wkdYz,fay;wm[m yk*Hol
awG&JU ,Ofaus;rIyJ/ yk*HolawGu rEÅav;u bk&m;zl;awGyJ 0,f&SmygapqkdNyD;
aemufqkwfay;wm xifyg&JUvkdY atmufarhwmeJY yxrawmh aus;Zl;wif
vkdufao;w,f/ EkdYayr,fh awmfawmfav;Mumawmh rEÅav;bk&m;zl;awGrkdY
om;ig;&apcsifwJh apwemcsnf;rS u ygavp/ olwkdYqDrSm aps;onfukd
aps;0,fwa,mufu aps;ar; aps;qpfae&if wjcm;wa,mufu 0ifNyD; ar;&kd;
qpf&kd;xkH;pH r&Sdbl;/ yxrvleJY ta&mif;t0,fwnfhNyD;rS? 'grSr[kwf rwnfh
awmhrS aemufwa,mufu0ifNyD; aps;ar;w,f/ 0,fw,fqkdwJh xkH;pHrsm;
&Sdavovm;vkdY awG;rdw,f/
356
om;tppf eef;awmfwkdif zufarG;wmrkdY Akduf a&TawG ckawmif&Sdao;w,f} vkdY
oltvGef,Ofaus;wJhtaMumif; pum;EkdifajymoH Mum;&zl;ygw,f/ rEÅav;u
vlawGu ya'o&mZf,Ofaus;rIukd tvGeftrTrf;wifygw,f/ yk*Haps;xJrSm
awmh uRefrwkdYaMumifh rEÅav; t&SufuGJcJhygNyD/ ruGJvJ cHEkdifa&mhrvm;/
uRefrwkdY NrKdUBuD; awGrSm aps;0,f&w,fqkdwmu uaeY vlaerI&JU tBuD;qkH;
b0wkdufyGJ wpdwfwa'o r[kwfvm;/ aps;qdkwm qefay;&if aq;&w,f
qkdwJh ae&mrsKd; r[kwfygbl;/ ÓPf&Sdoavmuf ykdufqH&Sdoavmuf vnfovkd
vTmpm;MuwJhae&myg/ 'gaMumifh NrKdUaetdrf&Sifrwa,muf edpö"l0 aps;0,fwJh
udpöukd omreftdrfrIudpö&,fvkdY oabmxm;&if rSm;ygvdrfhr,f/ tdrf&Sifr
wa,muftzkdY reufvif;vkdY rsufpdESpfvkH; zGifhvkdufwmeJY wNyKdifeuf reuf
6em&D? 7em&D? 8em&D? 9em&DrSm tvkyfoGm;? ausmif;oGm;Mur,fh vifom;eJY
om;orD;rsm; apmapmBuD; roGm;cif pm;oGm;p&meJY aeYcif;pm;p&mukd
tcsdefrDusufatmif tjrefqkH; csufjyKwfauR;arG;NyD; xnfhay;vkduf&w,f/
tJ'Dwm0efNyD;wmeJY wNyKdifeuf aps;qGJjcif;ukf qGJNyD; teD;qkH;aps;ukd tjrefqkH;
ajy;vmcJh&w,f/ cifyGef;onf[m wv &Spfq,fhESpfusyfpm; jzpfcsifjzpfr,f/
vc 1500pm; jzpfcsifjzpfr,f/ &Spfq,fhESpfusyfpm;qkd&if aps;zkd;tjzpf wusyf?
wusyf jym;ig;q,fxuf ykdrokH;Ekdifygbl;/ vc waxmifausmfpm; jzpf&if
waeY aiGwq,f ywf0ef;usifrSm okH;Ekdifyg vdrfhr,f/ 'DaiGukdukdifNyD; tdrf&Sifr
u aps;0,fvmcJhw,f/ aps;ukda&mufawmh uaeY bmawG trsm;qkH;
usovJqkdwmukd Munfh&if;? raeYu bm[if; pm;cJhovJqkdwmukd pOf;pm;&
ygw,f/ ukd,f0,fEkdifwJh ykdufqHeJY bmcsufp&m 0,f&rvJ pOf;pm; &w,f/
NrKdUaps;qkdwm [if;oD;[if;&Gufjzpfjzpf? toD;tESHjzpfjzpf? om;ig;jzpfjzpf
aps;xJukd rsm;rsm;BuD;a&mufvmrS ypönf; vJ aumif;w,f/ aps;vJ aygw,f/
'ghaMumifh bmoD; bm&Guf bmig; trsm;BuD; a&mufaeovJqdkwmukd
357
t&SifqkH;rsufpd eJY avQmufMunfhwwf&w,f/ 'guvJ odyf cufcufcJcJ
r&Sm&wwfbl;/ aumif;w,f aygw,f qkd&ifjzifh vlawG 0kdif;tkHaeygNyD/
tJ'Dukdom aps;jcif;awmif;qGJNyD; taomhESifyga&mh/ a&mufNyDqkd&if bm0,fMu
wmvJ/ bmonfrkdY 'Davmuf 0kdif;&wmvJvkdY wkd;Munfhyg/ vlMum;xJ
acsmif;Munfhyg/ jrif&w,f/ ukd,f0,fcsifwJh ypönf;yJ aumif;w,fqkd&if
b,faps;vJvkdY aps;onfukd rar;eJY/ olu rajztm;bl;/ t0,form;
tcsif;csif;ukd ar;? aps;vJoda&m aygwm aocsmw,fqkd&ifjzifh 'DvltkyfxJukd
wkd;ygawmh/ wkd;vkdY ab;u qJ&ifvJ tomikHYcHyg/ wukd,fvkH; wkd;r&&if
vufwzufjzpfjzpf aps;onf&Sd &mudk oGif;ESifhNyD; ig;jzifhvJ ig;? iSufjzihfvJ
iSuf? toD;t&GufjzifhvJ toD;t&Guf ukd,fhrwGuf &&mwckukd qGJxm;? OD;xm;
yg/
]'g uRefr,lrvkdY uRefray;yg}vkdYvJ yg;pyfu jrnfaeyg/ 'grS vl&Sif;awmh
usoifhwJh ykdufqHukd ay;NyD; 'Dypönf;ukd ukd,f&vkdufw,f/ 'Dvkd rvkyfEkdifvkdY
tçww qkd&if vlxJwkd;&rSmaMumufvkdY rwkd;EkdifwmeJY r&vkdufbl;/ jzKwfqkd
ukefoGm;a&m/ ukd,fu&csifw,f? vkdcsifw,fqkd&ifjzifh 'DykHpH[m taocsmqkH;
ygyJ/ ]wuwnf;awmf? tvum;ay;wm usaewmyJ? aomufusKd;enf;}vkdY
r&vkdufwJhvlu qJcsifvJqJygap/ 'gavmufawmh ta&xlxm;yg/ r[kwf&if
NrKdUaps;uvm; vufaES;&if vGwfw,f/ ukd,fhNcHuxGufwm? ukd,fhtcif;u
xGufwmrsKd;uav;awGukd yk*¾vdu vma&mif;wm? wqifhcHvmNyD; a&mif;wm
rsKd;qkdawmh 'Dvkd0,f&wJh ykHpHrsKd;u trsm;pkyg/ tJ'Dawmh aps;0,fwm
rsufpd&Sif&w,f/ vufoGuf&w,f/ 'Dvkd vufoGufrIuvJ awmf&kH tavh
tusifh vkyfxm;vkdY r&ygbl;/ tdrf&SifrBuD; tjzpfeJY ESpfaygif; vaygif;rsm;pGm
aps;0,fwwfaerS jzpfwmyg/ r[kwfvkdY tdrfaxmifusp tdrfaxmifwm0efukd
ckrS p xrf;p? rD;zkdacsmifukd ukd,fhbmom ckrS p 0ifp trsKd;orD; qkd&ifawmh
358
aps;0,fzkdY aps;jcif;ukd qGJxGufvmayr,fh aps;xJa&mufawmYbm0,f&rSef;rod?
bmcsuf&rSef;rodvkdY aps;onfawGukdMunfh&if; aps;wef;ukd avQmuf&if;eJY
wa,mifayay jzpfaevdrfhr,f/ tdrfeD;csif; tdrfaxmif&Sifr aemufu
waumufaumufvkdufNyD; ol bl;&Gufwpnf;0,f&if ukd,f bl;&Gufwpnf;
vkduf0,f? ol ZD;jzLoD; 10vkH;0,f&if ukd,f ZD;jzLoD; 10vkH;vkduf0,f? ol
trJom; tpdwfom;0,f&if ukd,f trJom; tpdwfom; vkduf0,f&wJh
tjzpfrsKd; a&mufwwfw,f/ ukd,fh[if; ukd,frpyfwwf? ukd,hfaps; ukd,f
r0,fwwfao;bJ[mukd;/
'Dvkd tdrfaxmifonf a,mifeersKd;ukdawmh aps;onfvlvnfawGu rsufpdeJY
awmif MunfhzkdYawmifrvkdbl;/ wcsuf0ifhvkduf&kHeJY vluJcwfrdNyD; jzpfaevdrfh
r,f/ 'gaMumifh tpdwfom; 0,fayr,fh ESpfq,fom;xuf ykdr&aybl;/
tav;ckd;,lvkdufvdrfhr,f/ ig;uav; pm;&atmif 0,fjyefawmhvnf; tykyfukd
taumif;vkyfNyD; aigufa&mif;vkdufvdrfhr,f/ aps;0,fu ig;ukdifMunfhNyD;
ukd,fhbmomrodvkdY ]vwfuJhvm;}vkdY ar;&if ig;onf rdef;ryg;BuD;u 'Drdef;r
[m ig;jrifvkdYrS vwfrSef;? ykyfrSef;rodwJh tpm;xJuyJvkdY csufcsif;odvkdufNyD;
olUig;yg;[uf nKd&kHruvkdY 0rf;AkdufBuD; b,favmufyGaeae ]usKyfwkdY tykyf
ra&mif;bl;/ 'gavmufvwfwJh ig;ukd vwf&JUvm;vkdY ar;raeeJY}vkdY aigufNyD;
ajymvkdufygvdrfhr,f/ ig;vwfrvwf rod&Smwwfao;wJh tdrf&Sifru
olUpum;ukdyJ ,kHpm;NyD; 0,foGm;rdwwfw,f/ tdrfa&mufvkdY ig;ukd ckwfrd
vSD;rdrS ykyfrSef;odvdrfhr,f/ ig;pdrf;onfu ig;ykyfukd taumif; vkyfa&mif;&
rvm;vkdY 0,folbufuMunfhawmh tjypfwifp&myJaygh/ EkdYayr,fh olUcrsmvJ
olUpm;tkd;ukd xdef;&wJhae&mrSm tcuftcJawGu trsm;om;aerSmyJ
aps;onf&,f bmvkdY tav;ckd;&ovJ/ BuKdufwJhaps;eJYa&mif;NyD; tav;u
awmh jynfhjynfhuav; ay;ygawmhvkdY uRefrwkdY aps;0,fawGu tjypfwifcsif
359
w,f/ EkdYayr,fh aps;onfbufu tajzu wydómukd 15usyfeJY 0,fcJhw,f/
10 usyfom;csif; vDcsdefawmh csdefcGifvQmomwmeJY tqpfawmif;vkdY xnfh&
wmeJY wydóm[m jyefcsdefa&mif;awmh 90usyfom;? 85usyfom;yJ xGufawmh
w,f/ aps;usawmhvJ olu 10usyfom;ukd 1usyf 75jym; a&mifcsifayr,fh
wjcm; oleJY ukefwlorm;u 10usyfom;ukd 1usyf 50jym;eJY a&mif;aeawmh
aps;oufomwJh tJ'DqkdifukdyJ 0,fwJhvlawGu oGm;wmrkdY oluvJ 1usyf
50jym;aps;yJ vkdufa&mif;&w,f/ tJ'Dawmh 0,f&if;aps;twkdif; jyefa&mif;&
w,f/ vDcsdef&vkdY 15usyfom; 10usyfom; avQmhwm&IH;&OD;r,fqkd&if bmeJY
oGm;pm;rvJ/ olYtdrfu om;orD;awGukd b,folu vmauR;rvJ/ ukd,fhwGuf
tjrwfu ygOD;rSaygh/ 'ghaMumifh a&rxkd;csifbJeJY a&xkd;&w,f/ tav;rcdk;
csifbJeJY tav;ckd;&w,fvkdY ajymygvdrfhr,f/ tJ'gaMumifh aps;onfuvJ
tNyKdiftqkdifa&mif;MuwJh aps;BuD;xJrSm olUxrif;tkd;uav; ajyvnfatmif
olwwfoavmuf BuHzef vkyfaqmif&ayr,f/ uRefrwkdY aps;0,fawGuvJ
ukd,fhykdufqHuav;eJY b,f'if;ukd 0,fEkdifrvJ/ b,f[m taumif;qkH;?
txkdufwefqkH;&rvJqkdwmukd trsm;BuD; pOf;pm;&ygw,f/ ukd,fqkyfukdif
vmwJh ykdufqHav;eJY aps;onfawGu a&mif;r,fqkdwJh a&mif;aps;eJYuvJ
tBudrfBudrftcgcg pdwfxJrSm wGufMunfh&ygao;w,f/ rdef;rawGu twGuf
tcsuf BuD;w,f/ ESajrmw,f/ jrifajrmfw,f/ tlwkdw,f/ bmw,f nmw,f
pwJh pwJh rdef;rukd ESdrfenf;? qJenf;awG trsKd;pkH atmifajymyg/ udpör&Sdygbl;/
tdrf&Sifr[m 'gukd wwfukdwwf&r,f/ 'g[m olUb0 &yfwnfa&;yg/
ukd,fhvufxJu ygvmwJhaps;zkd;u 3 usyfwnf;/ pm;r,fhvlu ukd,f
vifr,m;&,f? om;orD; 3a,muf&,f? 5a,muf&Sdaeawmh 'D5a,muf
ESpfeyfpm pm;zkdYtwGuf om;ig;0,fr,fqkd&if tpdwfom;eJY ravmufbl;/
aemufxyf t0ufom;avmuf 0,fEkdifygrS nreuf pm;avmufr,f/ 'gvJ
360
Avmtom;csnf; rauR;Ekdifbl;/ toD;tESH ta&mtaESm uav;eJY csufauR;rS
vkHavmufr,f/
'ghaMumifh 0ufom; wydóm 9usyfaps;eJY tpdwft0uf 0,f&if
50usyfom;u 4usyf 50jym;? tpdwfom;u 2usyf 25jym;? t0ufom;u
wusyf 15jym;? tpdwft0ufqdk&if 0ufom;zkd; 3usyf 40jym;ukefw,f/
ygwmu 3usyfrkdY ]0ufom;em; ruyfEkdifygbl;av} qkdNyD; tdrf&Sifru
0ufom;qDu aemufqkwf&w,f/ 0ufrS r0,fEkdif&if Muufqkdwmawmh
a0vma0;a&m/ Muufu 9usyfaps;? 10usyfaps;/ ajcaxmufeJY? vnfacsmif;eJY?
acgif;eJY? ZvkwfeJY ypfp&mawGu trsm;BuD;/ NrKdUxJuMuufqkdwm aoNyD;rS
vnf;ZvkwfxJtpmawG w0wNyJBuD; Muufonfu oGwfxm;ao;wm/
ZvkwfxJu xrif;ukd Muufom;vkyfNyD;a&mif;&atmifvkdYwJh/ 'ghaMumifh
MuufvJ r0,fEkdifbl;/ ig;uav;rsm; aps;aygovm;vkdY ig;wef;rSm
a&SmufMunfhvkduf&w,f/ wefaqmifrkef;vrkdY ig;uswmaMumifh ig;rIef
ig;zGJuav;awG tpdwfom;ukd 75jym;wJh/ 'g rqkd;bl;/ EkdYayr,fh qDukefr,fh
ig;awmhvJ 0,frpm;Ekdifjyefbl;/ tkd;uyfcsufvkdY&r,fh ig;usjyefawmh
tpdwfom;ukd 2usyfu ratmufjyefbl;/ ig;tpdwfom; tkd;uyf&ifvJ weyfyJ
pm;&r,f/ 'DaiG okH;usyfeJY rjzpfao;ygbl;/ 'ghaMumifh tdrfuvifonfukd
om;uav; ig;uav;eJY NrKd;NrKd;jrufjruf wcgwav csufauR;csifayr,fh
0rf;bJO aMumfuav;rsKd;? c&rf;oD;tkd;uyfuav;rsKd;ukd csOfa&[if;uav;eJY
iydzkwfavmufeJYyJ pDrHEkdifygawmhw,f/ c&rf;oD;&,f? csOfaygif&Guf&,f?
ig;yd&,f 0,fNyD;wJhaemuf c&rf;csOfoD;uav;? i&kwfoD;pdrf;uav;?
MuufoGefeDuav;uvnf; 0,fOD;rS/ ykdufqH 10jym;qkd&if eHeHyifzkd;&w,f
'ghaMumifh tdrf&Sifru 5jym;ukdvJ wGufwGufcsufcsuf okH;&w,f/ 10jym;
ukdvJ ukefoifhrS ukefap&w,f/ 'Dypönf;u 10jym;avQmh,l renf;bl;rkdY
361
qpfvJ qpf&w,f/ NrKdUaps;qkdwmu olUc&rf;oD; a&mif;csifwmu 10vkH;ukd
jym;50jzpfayr,fh 'gb,favmufvJ ar;vkduf&iff 75jym;vkdY aps;wifqkdwmyg/
ravQmhbl;vm;ar;&if b,fESpfvkH;,lrSmvJ? 10vkH;vm;? 10vkH; pvkH;,l&if
jym; 60 ay;oGm;wJh ukd,fu 0,fcsifwmu 3vkH;wnf;/ 10vkH;ukd jym; 50
aps;xm;yg/ 15jym;zkd; a&mif;ygvkdY qpfcsifw,f/ EkdYayr,fh aps;onfrsufESm
vSrf;Munfhvkduf&ygao;w,f/ 'Daps;onfu tqpfrS cHyghrvm;qdkwm/
wcsKdUu aps;OD;BuD; vmrqpfeJYvkdU aigufvTwfwwfwmuvJ &Sdao;awmh
olwkdYu aps;wifqkdwwfrSef; odayr,fh t&rf;rqpf&Jbl;/ rqpf0HhvkdY
'Dtwkdif;xGufoGm;jyef&ifvJ wcsKdUaps;onfu ]r0,fbJeJY ujrif;vkdY ar;
ovm;}vkdY vSrf;qJwwfao;w,f/ 'ghaMumifh MunfhuGuf MunfhuGufvkyf
ae&if qif;&JykHaygufwJh aps;0,fusawmh aps;onfu ]uJ ,lrSmvm; ,l?
awmh wa,mufwnf; a&mif;aewmr[kwfbl;}wJh/ csrf;omw,fxifwJh
aps;0,fusawmh ]0,fygtr&,f? 10 vkH; jym;60 rrsm;ygbl;}wJh/
aps;0,fu tqpfaumif;&if jym; 50eJY &wmyJ/ tqpfnHh&if jym;60ay;NyD;
0,fcJh&wmyJ/
]NrKdUaps; a,mu©r rodapeJY} qkdwJh ykHckdif;&Sdygw,f/ NrKdUaps;rSm ukefypönf;[m
uaeY 2usyfaps;a&mif;ayr,fh eufjzefcgawmh ypönf;rusvkdYqkdNyD; 4usyf
jzpfcsif jzpfaewm/ tJ'Dawmh raeYu 2usyfyJ ay;&w,f/ uaeY 4usyf
ajym&rvm;vkdY a,mu©rvkyfwJh vlu r,kHMunfaybl;/ olYukd tukeftod
ray;eJYvkdY owday;wJh ykHckdif;aygh/ NrKdUqkdwm aps;0,fawGuvJ aygvkdufwm
BudwfBudwfwkd;yJ/ vqef;p we*FaEGaeYrsm;qkd&if wu,fyJ wkd;rayguf
atmif pnfygw,f/ aps;0,fcsnf; pnfwmr[kwfbl;/ aps;onfuvJ
aygvkdufwm'if;Murf;/ wjcm; tvkyftukdifawG ae&mrusvkdY &wJh0ifaiGeJY
ravmufvkdYwJh/ aps;a&mif;wJhvlawG 'gavmuf aygvmwm jzpfw,fvkdY
362
aps;onfawGu ajymMuw,f/ jrLeDpy,f trIxrf;awGu aps;xJovm;aeNyD;
vrf;ay:rSm csa&mif;vkdY aigufwm? irf;wm? zrf;wm? qD;wmawGuvJ
aeYwkdif;ygyJ/
aps;0,fw,fqkdwm wu,fawmh tenf;qkH; ESpfESpf? okH;ESpf tdrfaxmif
&SifrjzpfNyD;rS 0,fwwf? jcrf;wwf? ukd,fu temrcH&wJh b0? wef&mwefuJ
ay;0,fvkdY &wJhb0ukd a&mufwmyg/ aps;t0,f0g; r0ao;&if aps;onf
taigufcH&wmu cPcP/ tav;ckd;cH&wmu aeYwkdif;yJ/ NrKdUrSm aps;onf
ukdifwJhtav; jynfhw,fvkdY tvGefenf;ygw,f/ ravQmhygbl;qkd&if wydóm
acgif;rSm 5usyfom; 10usyfom;awmh avQmhwwfwmyJ/ wcsKdUrsm; 20
usyfom;txd avQmhw,f/ olwkdYuawmh yGef;vkdY avQmhw,fvkdY qkdygw,f/
wu,fuawmh oHav;awG[m aoG;ypfawmifrS 'gavmuf yGef;p&m
r&Sdygbl;/ tav;avQmhwJhudpö aps;BuD;awGrSm jrLeDpy,fu csdefcGifawG csdwfNyD;
vlapmifhcsdefay;ae&w,f [kwfvm;/ tjynfh&a&mayghvkdY ajymp&mygyJ/
jrLeDpy,fu tav;eJY csdefcGifeJY tvkyform;wa,mufxm;ay;NyD; rouFmvkdY
csdefcsifwJhaps;0,f b,folrqkd csdefay;wJhae&m &Sdygw,f/ 'gayr,fh
tJ'Dtvkyform;&JU tav;uukdyJ rjynfhbl;/ aps;onfawGu rkefYzkd;yJzkd;
ay;xm;w,fqkdwJh toHrsKd;vJ Mum;&zl;ygw,f/ csdefay;wJh tvkyform;u
aps;pnfcsdef vufzuf&nfaomufxGuf&atmif rkefYzkd;ay;wJhvl &Sdw,fqkdwJh
pum;rsKd;vJ Mum;&zl;ygw,f/ NrKdYaps;[m vnfovkd pm;MuwJh ae&mBuD;ygyJ/
aps;onfu tav;ckd;? &m&Dckd;ovkd aps;0,fuvJ vpf&if vpfovkd
EIduf,lwmrsKd;vJ &SdwmyJ/ 'ghaMumifh aps;0,foGm;&if tdrf&Sifru wwfEkdif&if
t0wftpm; vwfvwfukd 0wfoGm;&w,f/ r[kwfvkdY t0wftpm;
EGrf;yg;pkwfyJhae&if aps;onfu aps;ckd; tpGJcH&wwfao;w,f/ 'Dvkdrsm;
cH&rvm;qkd&if tpGJcH&wJholu ]rsufESmMunfhajymaemf/ 'Dvkdvkyfr,fh tpm;
363
vm;} vkdY jyefNyD; a[muf&w,f/ vufqkyfvufukdif rrd&ifawmh tJ'D
avoHrsKd; ypfvkdufrS pGyfpGJwJhvlu aemufqkwfw,f/ vufqkwfvufukdif
rdjyefawmhvJ aps;onfawGu 0kdif;NyD; &kdufMuESufMuvkdY ypönf;ckd;rdwJhcrsmrSm
zGwfzGwfausrwwf &SdwJhtcgvJ &Sdygao;w,f/ aps;xJrSm bmEIdufajy;vkdYwJh?
bmqGJajy;vkdYwJhqkdNyD; &kwf&kwf &kwf&kwfjzpfwmawG? vkduf[ zrf;[ ajy;[
jzpfwmawGuvJ rMumrMum awGU&wwfao;w,f/ tJ'DMum;xJurS
ukd,f,lvmwJh ykdufqHuav;eJY pm;aumif;r,fh pm;p&m csufp&mawG
trsKd;rsKd;ukd Munfh&if; wwfEkdifwmav;awGukd oGufoGufvufvuf 0,fvkduf
&w,f/ tdrfeD;csif;qDtyfxm;cJhwJh ukd,fhuav;rikdcif? orD;i,fukd xdef;&pf
ygvkdY rSmcJh&wJh uav;ti,f rvJruGJcif ajcukefokwfjyefzkdYu &Sdao;w,f/
taraps;ujyefvmawmh rkefY0,fcJhr,faemfvkdY acsmhxm;cJh&wJh uav;i,fpm;zkdY
rkefYyJom;a&pm uav;uvJ 0,fvkdufcsifao;/ cifyGef;onfeJY om;BuD;
orD;BuD;rsm;pm;zkdY csKdcsKdcsOfcsOfuav;uvJ ygvkdufcsifao;/ ygvmwJh
ykdufqHuav;uvJ ravmufriSrkdY &wwforQ uav;eJY yifhoufcs
okwfacswif jyefcJh&wwfygw,f/
vlxka':trm
rEÅav; 0dZÆm? odyÜHwuúokdvf ESpfvnfr*¾Zif;
1969-70? 242-247/
364
pmwrf;
tw¦KyÜwådpmay
vlxk a':trm
365
rSmawmh ykHpHu awmfawmf ajymif;vmwmawGU&ygw,f/ a&;ykHrSm ygVd
tvGefenf;vmNyD; acwfArmpum;ajyukd acsmacsmarGUarGU a&;wJhtjyif
q&mawmfBuD;&JU b0jzpfpOf taMumif;t&mawGukdomrubJ q&mawmfBuD;
odrD BuKHBuKdufcJhwJh ta&;BuD; vlrIa&;? EkdifiHa&;? pD;yGm;a&;qkdif&m a&;uGif;
a&;uGufawGukdvJ q&mawmfBuD;u ajymjywJhtwkdif; xnfha&;vmwm
awGU&ygw,f/ 'gaMumifh pHuif;q&mawmfBuD;&JU ax½kyÜwåd[m ESpf 100
acwfaMu;rkHBuD; Munfh&ovkdyJ pdwf0ifpm;p&m tvGefaumif;ygw,f/
'Dt&ifuay:cJhwJh bkef;awmfBuD;OD;oDv ax½kyÜwådrSmvJ anmifav;yif awm&
q&mawmf OD;t&d,u OD;oDv oDwif;okH;cJhzl;wJh awm&awGukd ukd,fwkdif
ukd,fus a&mufatmif~uG? tJ'D a'oawGrSm&SdwJh bkef;awmfBuD; OD;oDvukd
odrD vkdufMuzl;wJh &[ef;&SifvlawGqDu owif;ar;? txyfxyf ppfaq;?
trsKd;rsKd;pkaqmif;NyD;rS a&;w,fvkdY od&ygw,f/ 'D ax½kyÜwåda&;aeus ykHpHu
cGJxGufNyD; acwfvli,fawG zwfcsifhpzG,fjzpfatmif a&;xm;wJh ax½kyÜwåd
jzpfygw,f/ 'gayr,fh ax½kyÜwådtrsm;pkuawmh orm;&kd;usykHpHeJYyJ a&;qJ
jzpfygw,f/
vlawG&JU taMumif;a&;wJh tw¦KyÜwåd[m ax½kyÜwådawG&JU Mum;uaeNyD;
20&mpkESpf tpykdif;avmufrSmrS wa,muftaMumif;? ESpfa,muf taMumif;
qkdovkd ay:xGufvmcJhw,f/ 'gvJ b0jzpfpOfukdyJ tMurf;rsOf;oabm
a&;xm;wJh tw¦KyÜwådrsKd;yJ &Sdao;w,f/ aemufawmhrS us,fus,fjyefYjyefY
pkHpkHaphapha&;wJh tw¦KyÜwådawG wtkyfcsif; ESpftkyfcsif;qkdovkd xGufay:vmcJh
w,f/
tapmykdif;uay:wJh tw¦KyÜwådawGxJrSm 1927 ckESpfu &Siftm'dpö0Ho
ukd,fwkdifa&;wJh ]tm'dpöax&myg'gef}[m ukd,fa&; tx¦KyÜwådxJrSm trSefukd
&J&J0Hh0Hha&;w,fvkdY emrnfBuD;ygw,f/ tJ'Daemufawmh q&mBuD;yDrkd;eif;a&;wJh
366
]yDrkd;eif;\ yDrkd;eif;} eJY q&mBuD; a&TOa'gif;a&;wJh ]b0woufwmrSwfwrf;}
wkdY ukd,fa&;tw¦KyÜwådpmayrSm rm;rm;BuD; &yfvmMuygw,f/ r[maqG a&;wJh
]bkd;0ZD&} tw¦KyÜwådeJY ukdodef;aza&;wJh ]q&mvGef;} tw¦KyÜwådvJ Arm
tw¦KyÜwådpmayrSm tOD;a&; tapmay: jzpfwmvJwaMumif;? ta&;cH yk*¾Kdvf
rsm;&JU BuD;jrifhxif&Sm;rI&SdwmvJ waMumif;aMumifh xif&Sm;ausmfMum;cJhyg
w,f/
EkdYayr,fh ArmhpmayrSm tw¦KyÜwådpmayabmif0ifwJh? ay:vGifwJh pmtkyf[m
'kwd,urÇmppfNyD;umvtxd odyfrrsm;cJhbl;/ ppfNyD; 'DbufrSmrS wjznf;jznf;
ta&twGufvJ rsm;jym;vmw,f/ ta&;cHvlrsm;&JU e,fy,f[mvJ us,fjyefY
vmw,f/ vlxkOD;vSukd zqyvtpkd;&u yk'fr5eJY 3ESpfausmf csKyfaESmif
xm;cJhwkef;u OD;vSu axmifxJrSm tjypf'PftoD;oD; uscHae&wJh tusOf;
om;awG&JU b0taxGaxGukd ar;jref;rSwfom;vmcJhNyD; tjyifa&mufwJhtcg
'DvlawG&JUtaMumif;ukd pmtkyfawGa&;xkwfw,f/ tJ'DtcgrSm vltw¦KyÜwåd
qkdwm b0wkdufyGJtwGuf ykHpHtrsKd;rsKd;eJY 0if&ykHawGukd azmfjywmrkdY b,fvkd
tvTmu vltaMumif;ukdyJa&;a&; pdwf0ifpm;p&m aumif;wmcsnf;ygyJuvm;
qkdwmukd oabmaygufvmMuw,f/ tw¦KyÜwådpmay&JU e,f[mvJ us,fcsif
wkdif; us,fvmygawmhw,f/
OD;vSa&;cJhwJh ]uRefawmf AsL½kdu&uf}? ]uRefawmf avSolBuD;}? ]uRefawmf
pwD;yGJpm;}? ]uRefawmf owif;axmuf} qkdwhJ pmtkyfawGukdawmh yg&*l
(OD;vSBuKdif)u ]ukd,fwkdif ra&;wJh ukd,fa&;tw¦KyÜwådawG}vkdY owfrSwfxm;NyD;
'DpmtkyfawG [mvJ tw¦KyÜwådpmayrSm wcef;opfapw,fvkdY ajymzl;ygw,f/
uRefra&;wJh
1/ jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;
2/ atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH;
367
3/ a&T½kd; buav;
4/ a&Tref;wifarmif
5/ tNidrfh qkdwJh pmtkyf 5tkyfukdvJ tw¦KyÜwådpmayxJrSm oGif;xm;w,feJY
wlyg&JU/ 'gaMumifh [Hom0wD paepmay0kdif;u uRefrukd 'DtaMumif;t&m
aqG;aEG;ygvkdY wm0efay;ar;xm;wm jzpfygvdrfhr,f/
[Hom0wDomru pmayAdrmefuvJ uRefrukd tw¦KyÜwådpmtkyfawGa&;wJh
pma&;q&mwa,muftaeeJYvJ jrifykH&ygw,f/ 1971 ckESpfu usif;ywJh
tw¦KyÜwådpmayESD;aESmyGJrSm uRefrvJ pmwrf;wapmif zwfygvkdY pmayAdrmef
tkyfcsKyfa&;rSL; OD;xifBuD;u arwåm&yfcHzl;ygw,f/ zwfapcsifvJ zwfwm
ayghvkdY uRefruvufcHawmh OD;xifBuD;u zwf&if pmwef;ukd pum;ajym
[eftwkdif;yJ jyifcsif&ifvJ jyifcJhwmaygh/
'gayr,fh 'Dpmwrf;ukd olwkdYu pmtkyf&kdufOD;rSmrkdY pmtkyf&kdufwJhtcgawmh
uRefr pmwrf;ukf olwkdY&JU pma&;ykHpH twkdif; ajymif;NyD; jyifa&;&kdufyg&apwJh/
uRefru 'Dvkdawmh rjyifapcsifbl;/ uRefrwkdY a&;wJh ykHpHtwkdif;yJ &kdufay;yg/
uRefrwkdYvJ 'Dtwkdif;yJ pmtkyfawG &kdufaewmyJvkdY ajymwJhtcg OD;xifBuD;u
vufrcHEkdifbl;/ jyifra&;&&ifawmh rjzpfbl;/ 'gvkdjzifh uRefawmfvmNyD;
pmwef;zwfzkdY ajymwJhudpöukd arhypfvkdufygawmhvkdYajymNyD; olUarwåm&yfcHcsuf
udk jyef&kyfodrf; oGm;ygw,f/ 'gaMumifh OD;xifBuD;wkdYeJY aps;rwnfhvkdufvkdY
rzwfvkduf&bl;/ tckajymcsifwJh udpöu 'Daps;rwnfhwJhudpöawmh r[kwfbl;/
pmayAdrmefuvlBuD;rif;rsm;uvJ uRefrukd tw¦KyÜwåda&;q&mvkdYyJ owfrSwf
[efwlw,fqkdwJh taMumif;ukdom ajymcsifwmyg/
tw¦KyÜwådqdkwm bmvJvkdY ygVdpum;vkH;ukd pum;wvkH;rkdY tbd"mefrSm
&SmMunfhwJhtcg q&mOD;0efjyKpkwJh wuúokdvfjrefrm owfñTef;usrf;xJrSm
tw¦KyÜwådqdkwJh pmvkH;ukdyJ &Sifr[m&Xom&u pwk"r®om& ukd;cef;ysKdUrSm
368
]ÓP cRef;tkyf? ,OfatmifcsKyfrS? tXKyÜwåd? qkdzG,f&Sdom;} vkdY X0rf;bJeJY
a&;w,f/ 'Dq&mawmfyJa&;wJh bl&d'wf Zmwfaygif;ysKdUrSm awmh ]aygu©&0of?
tw¦KyÜwfaMumifh? qcwåd,m} vkdY xqifxl;eJY a&;w,fvkdY ESpfrsKd;ESpfpm;
a&;wmukd wifjyxm;wmukd awGU&ygw,f/
xqifxl;eJY a&;wJh tw¦KyÜwåduawmh tw¦+OyÜwådqkdwJh ygVd pum;ESpfvkH;
aygif; tusKd;taMumif;\ jzpfay:jcif; qkdwJh teufxGufw,fvkdY OD;[kwfpdef
&JU ygVdjrefrm tbd"mefu qkdygw,f/ OD;tkef;a&T&JU owfykHtbd"mef rdwfvif
pkH uawmh xqifxl;eJY a&;a&;? X0rf;bJeJYa&;a&; tw¦+OyÜwådyJ/ jzpf&if;
tajctaejypmapmifukd tw¦KyÜwådac:wmyJvkdY jyqkdygw,f/ uRefr a&;cJhwJh
tJ'Dpmtkyf 5 tkyfteufu obifeJYqkdif&m 4tkyfukd wcsKdUuawmhvJ
a':trmhpmtkyfawG[m trsKd;om;obiforkdif;yJvkdY ajymMuygw,f/ a&T&kd;
buav;uawmh ArmhumwGef;orkdif;twGuf tvGeftzdk;wefwJh pmtkyfvkdY
qkdMuygw,f/ wu,fawmh tw¦KyÜwådeJY orkdif;[mvJ eD;pyfqufoG,frI
trsm;BuD; &Sdygw,f/
EkdYayr,fh uRefr 'DpmtkyfawGukd a&;cJhwJh tcgwkef;u 'DpmtkyfawG[m
tEkynm&SifawG&JU tw¦KyÜwådBuD;awG jzpfua&mh? orkdif;wapmifwzGJU jzpfa&mh
[JhvkdY atmufarhNyD; a&;cJhwmawmh r[kwfvSbl;/
bmvkdYa&;ovJ
uRefra&;wkef;u uG,fvGefoGm;NyDjzpfwJh tEkynmonfawGukd vGrf;vGrf;&Sdwm
vJ waMumif;? olwkdYr&SdwJhaemuf 'DacwfrSm tvkyfvkyf&pfwJh aemufynm
onfawG[m olwkdY t&nftaoG;ukdrDatmif rBuKd;pm;Mubl;/ tEkynm
t&nftaoG;[m waeYwjcm; wkd;wufBuD;xGm;&r,fhtpm; qkwf,kwfusqif;
aeyguvm;vkdY jrifwmvJ waMumif;aMumifh 'DynmonfawG&JU taMumif;ukd
369
uRefrodrDovkd pmeJYayeJY a&;jyr,fqkdNyD; a&;wmygyJ/ uRefra&;wJh vlawG&JU
taMumif;ukd wcsKdUvlawGvJ a&;zl;Muygw,f/ Oyrm zdk;pdefwkdY? a&Tref;
wifarmifwkdY taMumif;awGukd OD;aomfZifwkdY? ukdodef;azwkdY a&;zl;ygw,f/
EkdYayr,hf olwkdYeJYuRefreJY taMumif;&mwlukd a&;Muwm rSefayr,fh ukdifwG,fykH
csif; rwlMubl;/ pma&;q&mu ukd,fhukd,fukd xm;MunfhwJhaxmifhcsif;
rwlMubl;/ uRefru yGJMunfhwa,muf&JU axmifhuaeNyD; a&;wmjzpfygw,f/
uRefrwkdY yGJMunfhw,f/ yGJMunfhNyD; tdrfjyefa&mufawmh yGJMunfhcsif;qkHrdwJh
tcg nu ukd,fMunfhcJh&wJh yGJtaMumif;awGukd pm;NrKHUjyefavh &SdMuw,f
[kwfvm;/ tJ'DyGJ pm;NrKHUjyefovkd a&;wmyg/ yGJMunfhcJhMuwJh vlcsif;
vljyufjyufvkH;awGukd jyefajymNyD; &,fvkdufMu? rif;orD; rif;om;qkdwJh
oDcsif;awGxJu ukd,frSwfrd&m [kdwykd'f'Dwykd'f aumufqkdMunfhvkdufMu?
ZmwfaumifawG? Zmwf0ifawG olUtcef;eJYol ajymwmqkdwmawGukd jyefajym
vkdufMueJY yGJt&omukd jyefcHavh&SdMuw,f/ tJ'Dtwkdif; jyefa&;wmyJ/
uRefri,fi,fu aq;vdyfvdyfwJh tvkyform;awGMum;xJrSm BuD;jyif;cJh&wm
qkdawmh olwkdYwawG yGJpNrKHUjyefMu wmawGukd uRefrem;u em;a&0aew,f/
tck 'DpmtkyfawGa&;wJhtcg olwkdYavawGu uRefrem;xJrSm trsm;BuD;
0ifaewmrkdY uRefrta&;tom;awGrSm olwkdYavawG trsm;BuD;ygvdrfhr,f/
'Dvkda&;wJhtcgr,f yGJpm;NrKHUjyefrIcsnf; r[kwfbJ olwkdY tEkynmqkdif&m
taMumif;t&mawG pkHpkHaphaph ygEkdiforQ ygygapawmh? olwkdYvkyfcJh ukdifcJhykH
awGukd wwfEkdifoavmuf rSwfrSwfom;om; usef&pfygapawmhvkdY olwkdY
vIyf&Sm;oGm;wJh acwfu b,fvkdacwf? olwkdY vkyfvkyfoGm;wJh ttkHtzGJUu
b,fvkdtzGJUttkH? olwkdY&JU ywf0ef;usif acwfNyKdif taMumif; t&mawGu
b,fvkdqkdwmawGukd owif;pmq&mwa,muf jrifwJhvyfeJY pkHvifatmif
xnfhoGif;ay;w,f/ apwemaumif;aumif;eJY pkHoxufpkH rSefoxufrSef
370
aumif;oxufaumif;atmif vufukefEIdufNyD; &SmazGpkaqmif; xnfhoGif;yg
w,f/
pma&;wJhae&mrSm pmzwfr,fhvltay: xm;wJhapwem[m ta&;BuD;ygw,f/
pmzwfr,fh vlawGtay: ukd,fhzufu apwem oefvJ oef&ygw,f? apwem
rSefvJ rSef&ygw,f/ ukd,fwwfwmjycsifvkdY? ukd,fodwm ~uGm;csifvkdY? ukd,fhukd
pmzwfwJhvlawG txifBuD;apcsifvkdYqdkwJh apwemrsKd;eJYa&;&if pmaumif;
rxGufwwfygbl;/ pm~uGm;awGyJ txGufrsm;wwfygw,f/ trSefukd odap
csifwJh apwem? oufqkdif&mukd pkHpkHvifvif odapcsifwJh apwem[m
owif;pm orm; wa,muf&JU apwemygyJ/ uRefra&;cJhwJh 'DpmtkyfawGrSm
tJ'D apwemawG ygygw,f/
371
awG zGifhwm cPcPMum;zl;wmaygh/ 'gaMumifh olUtoHukdawmh cefYrSef;
Ekdifw,f/ olUtrlt&mawmh olajym vlajymyJ&Sdwm/ EkdYayr,fh atmifAvu
ynm&nfBuD;wJh rif;orD;ayukd;/ tJ'Dawmh olaoNyD;ayr,fh olYt&Sdeft0gu
awmfawmfeJY raysmufbl;/ obifavmurSm tMumBuD; usefae&pfwm/
'gaMumifh ynm&nfudk vuf&SdobifavmurSm vkdufNyD; ajc&m aumufwJh
tcg &oavmuf &ao;w,f/ EkdYayr,fh tJ'Dajc&mu pmayeJY[mrS
r[kwfbJuvm;/
boifonfawG&JU yg;pyfxJrSm &Sdaewmqkdawmh 'DvlawG r&SdwJh aemufqkd&if
olwkdYajymEkdifqkdEkdifwJh taMumif;t&mawG[m olwkdYeJYtwlygNyD; aysmufuG,f
awmhr,f/ 'gaMumifh ajymr,fhqkdr,fh vlawG&Sdwkef; t&ar;jref; rSwfom;
odrf;qnf;xm;rSjzpfr,fqkdNyD; uRefru BuKd;pm;pkaqmif;ygw,f/ ESpf 50?
60MumwJh umvrsKd;rSm pmeJY ayeJY trSwftom; enf;vSwJh obifavmuukd
'Dvkd jyefajc&maumuf&wm vG,fawmh rvG,fvSbl;/ EkdYayr,fh ynmeJY
ywfoufvkdYu &oavmuf &ao;w,f/ ukd,fa&;ukd,fwmeJY ywfoufawmh
omyD; tvkdufcuf ygao;w,f/ atmifAvrSm rdef;rvJ rusef&pf?
om;orD;vJ rusef&pf/ atmifAveJY qufEG,fwmqkdvkdY vl0ifpm;qkdwJh
AvjyefyJ &Sd&pfawmhwmukd;/ 'gaMumifh atmifAvtaMumif; &vkd&jim;qkdNyD;
arSmf0ef;okH;cG olUZmwdqkdwJhae&mukd vkdufcJhw,f/ okH;cGa&mufawmh 'DrSm
r[kwfbl;/ anmifav;yif&GmrSmqkdvkdY rkd;xJa&xJ anmifav;yif&Gmukd quf
vkdufjyefw,f/ &Gma&mufawmh olYaqGrsKd;u &GmrSmraejyefbl;/ auR;xm;r,fh
wlrrsm;&Sd&m &efukefOuúvmyrSmwJh/ 'gaMumifh anmifav;yif&Gm arSmf0ef;
okH;cGu &efukefOuúvmyukd jyefvkduf&jyefw,f/ OuúvmyrSmrS atmifAv
rdef;r&JU trsKd;ukd oGm;awGUygw,f/
372
zkd;pdefBuD;taMumif;usawmh uRefr BuD;jyif;cJhwJh ywf0ef;usif tokdif;t0kdif;
xJuukdyJ zkd;pdefBuD; taMumif;awGukd trsm;BuD; odcJh Mum;cJh&ygw,f/
zkd;pdefBuD;u rEÅav;vmwJhtcg wcgwav tck uRefrwkdYaewJhae&meJY
[kdzuf'DzufaxmifhjzpfwJh 84 vrf;eJY 33 vrf;axmifhu wkdufrSm wnf;wwf
ao;w,f/ tJ'Dawmh *kEÅef0if;xJrSmaewJh uRefrwkdYu zkd;pdefBuD;qkdwmukd
yGJu&mr[kwfwJh tjyifrSmrsm; jrifzl;&rvm;vkdY wkdufa&SUrSma&mif;aewJh
rkefYa&qkdifukd rkHYoGm;0,f&wmu tarm/
aemufNyD; uRefrtarwkdY ta':wkdY&JU taygif;toif;awGu zkd;pdefyGJ
taMumif;rsm; ajym&r,fqkd&if b,fESpfn qufajym&rvJ/ rkd;tvif; ajymEkdif
wJh tpm;awG/ uRefrukd,fwkdifvJ zkd;pdefyGJukd awmfawmfMunfhzl;w,f/ zkd;pdef
"mwfjym;awGqkdwmuvJ ppfBuD;rjzpfcifuawmh [kduzGifh 'DuzGifheJY? ckumv
uufqufawG zGifhovkd zGifhaeMuwmrkdY rMum;csif tqkH;yJaygh/ rif;om;
pdefuwkH;usawmh uRefru rDyg&JU/ EkdYayr,fh zkd;pdefy&dwfowfrkdY pdefuwkH;ukd
odyfrMunfhzl;bl;/ wcg ESpfcgyJ Munfhzl;w,f/ EkdYayr,fh pdefuwkH;BuD;u
wu,fhynmonfBuD; [kwfvm;/ tJ'Dawmh ynmonfcsif;uukdyJ woHwnf;
csD;rGrf;Muw,f/ pdefuwkH; bmrSm b,fvkdawmfw,f? pdefuwkH; pdwfapwem
b,fvkdaumif;w,f? pdefuwkH; tvkyfukd b,fvkdBuKd;pm;w,f pojzifh
0d0g'ruGJ woHwnf; xGufMuw,f/ 'gaMumifh pdefuwkH;taMumif;u
oHo,r&Sd &J&Ja&;vkdY&w,f/ aemufNyD; pdefuwkH;ukd uRefr MunfnKdwm
wuGuf&Sdygao;w,f/ olUrSm zJ&kdufwJhtusifh? zJpGJwJh tusifhuvGJ&if rdef;reJY
ywfoufwmrSm ya'o&mZfusifh rusifYbl;/ rif;om;qdkwm trsm;tm;jzifh
Zmwfykdif&SifawGrdkY a0ykHBuD;,lolawGyg/ pD;yGm;a&;rSm tJ'Dvkd tcGifhxl;cH
xm;awmh trltusifhrSmvJ Zmwfolrdef;uav;awGtay: tvGeftEkdif usifh
wwfw,f/ OD;pdefuwkH;BuD;u 'DbufrSm owif;arT;wJhvlyg/ wu,fawmh
373
OD;pdefuwkH;BuD; taMumif;eJYywfoufvkdY cka&;xm;wmxuf ykda&;oifh
ygao;w,f/ a&;p&mawGvJ &Sdygao;w,f/
a&Tref;wifarmifuawmh uRefra&;orQ vlawGxJu uRefreJY t&if;ESD;qkH;?
olUtaMumif;t&mudk todqkH; wa,mufaygh/ EkdYayr,fh 'gvkdod&kHeJY pmwtkyf
jzpfatmif a&;vkdY&wm r[kwfao;bl;/ 'gaMumifh olUtaMumif; a&;awmh
r,fqkdawmh olUZmwfxJu ta&;ygwJh oleJY vkyfazmfukdifbufawGtm;vkH;ukd
ac:awGU&ao;w,f/ olUrefae*sm? olUtBuHay;yk*¾KdvfurSpNyD; olUcsufjyKwf
auR;wJh vltqkH;vJ awGU&ao;w,f/ NyD;awmhrS olUom;csif;awGaygh/
ukdwifarmif rEÅav;om; r[kwfbl;? b,ft&yfom;yJqkdNyD; owif;pmxJ
uae wa,mufESpfa,mufu pdrfac:awmh ukdwifarmiftaMumif; uRefr
b,favmufodw,fqkdwmukd 'DvlawG rod&SmvkdYukd;vkdY atmufarhvkdufrdyg
w,f/ uRefra&;wJh pmtkyfawG[m trsm;tm;jzifh ukd,feJY odyfruGmvSrf;
ao;wJhtcsdefu jzpfysufcJhwJh taMumif;t&mawGu rsm;wmrkdY tJ'D
taMumif;t&mukd odrDolawGeJY awGUNyD; ar;jref;rSwfom;rIawG awmfawmf
vkyfcJhygw,f/
ukd,fa&;csifwJh taMumif;t&mukd odwJhvl? olwkdYukd,fwkdif yg0ifcJhwJhvl?
olUrdbq&morm;? vkyfazmfukdifbuf awGajymwmukd Mum;cJhjrifcJholqkdwm
awGukd csnfciftlayguf tp&Smovkd&SmNyD; pdwf&Snfvuf&Snf vkduf&ygw,f/
b,folb,f0gawGawmh odrSDvkdufav&JUvkdY owif;tp&wJhtcg tJ'Dtpu
aeNyD; ukd,fvkdcsifwm xGufvmzkdYvJ awmfawmf yg;yg;eyfeyfeJY vkyfaqmif,l
&ygw,f/ bmjyKvkdYvJqkdawmh obifu wjcm;ynmeJYrwlbl;/ obif[m
i&JBuD;w,fqkdwJh t,ltqw&yfu ckxufxd&Sdao;wmrkdY obife,fu
vlawG[m olwkdYtoufBuD;vkdY 'Dtvkyfukd rvkyfawmhbl;qkd&if obifynm
awGukd arhypfzkdYBuKd;pm;avh&Sdw,f/ 'g[m tukokdvfyJvkdY,kHNyD; &wem
374
okH;yg;ukd qnf;uyfukdif;&Idif;avav obiftvkyfudk arhzkdY BuKd;pm;avavyJ/
olwkdYtm&kHxJrSm 'gawGrxm;awmhygbl;? r&Sdawmhygbl; qdkwmukd 0rf;om
tm;& *kPf,lNyD; ajymavh&Sdygw,f/
NyD;awmh vlukdawGU&wJhtcg tcsdefumvMumanmif;cJhNyDrkdY? ukd,fawGUwJhvlu
touft&G,fBuD;&ifhNyDrkdY ar;csifwJhtaMumif;t&mudk csufcsif;ar;vkdU r&wm
awGvJ awmfawmf&Sdygw,f/ wcsKdUu olwkdYrSm Mumanmif;wJh umvtwGif;
b0 tajymif;tvJ? toufarG;0rf;ausmif; tajymif;tvJawGu &SdvSNyDrkdY
uRefrodcsifwJh taMumif;t&mawG olwkdYtm&kHxJrSm r&SdwmMumNyD/ 'gawGu
arhaysmufcref; jzpfaeMuNyD/ 'gaMumifh bmtaMumif;odcsifvkdYyg? ajymjyprf;
ygvkdY wkduf&kdufBuD; ar;vkduf&if wkdYb0awGu ajymif;ukefwmrkdY? MumvSNyDrkdY
tvkyfrvkyfawmhvkdY arhukefygNyDuG,fqkdNyD; pum;ydwfajymvkdufw,f/
'gaMumifh 'DvlawGqDu ukd,fvkdcsifwm&atmif ukd,futar;wwfzkdY vkdyg
w,f/ 'g[m tawGUtBuKHu oifay;wmyg/ Oyrmqkdygawmh/ vlBuD;
wa,mufqDu [kdvGefcJhwJh ESpfokH;av;ig;q,fu olyg0ifvIyf&Sm;cJhwJh
taMumif;t&mawG ukd,fuodcsifw,fqkd&ifjzifh olUrmaMumif;? omaMumif;
ukdar;&if; uaeY olUb0b,fvkd&yfwnfaeovJ pwJh tv’myov’my
uav;awGeJY tpysKd;&w,f/ awmfawmfav; pum;vufqkH usvmNyDqkdrS
bBuD;i,fi,fwkef;uawmh bmrSmjzifh w,faumif;w,fqkd/ bBuD;u
tJ'Dwkef;u b,foleJY b,fvkdwGJzuf tvkyfvkyfvmwmqkd/ bBuD;wkdY
taMumif;awGukd uRefrwkdYtaru b,fvkd ajymjyzl;wmuvm; qkdwmrsKd;eJY
olUtwdwfukd jyefqGay;&ygw,f/
tJ'DrSmrS ukd,fzGifhay;wJh pum;aygufrSefrS olUtwdwfu t&dyfawG[m
olUtm&kHxJrSm wjznf;jznf;jyefay:vmNyD; oluyg olUtaMumif;ukd pajymvm
ygw,f/ 'DvkdjzpfvmwJhtcg olpvmwJh pum;awG[m ukd,fvkdcsifwm
375
r[kwf&ifvJ &Sdygap/ olajymcsifoavmuf ajymwmukd atmifhtnf; em;axmif
yg/ olUtm&kHukd rzsufygeJY/ olUpum;awG[m ajym&if;ajym&if;u pdwfyg
oxufygvmNyD; olUpdwfrSm tJ'DtwdwfawG[m tm;vkH; topfjyefjzpf
vmygvdrfhr,f/ 'Dtcgusawmh ukd,fvkdcsifwmawGvJ ygvmygvdrfhr,f/
tJ'DawmhrS rodrom wcGef;p ESpfcGef;p axmufay;NyD; ukd,fvkd&muav;ukd
qGJ,lyg/ vlawGUar;wJhtvkyfrSm vG,fovkdvkdeJY vkyfMunfhawmh rvG,fvSbl;/
ykHrawmf&if bmrSr&bJ jyef&wwfygw,f/
aemufNyD; 'DvkdajymjyMuwmawGukd tm;vkH; pdwfcsvufcs okH;rjzpfygbl;/
vlUrSwfÓPfu pdwfrcs&ygbl;/ 'gaMumifh tcsdefumvwkdY? ae&ma'owkdY
pwJhwmawGukd olwkdYtcsif;csif; ajymjycsufawGeJYvJ wkdufqkdifñSdEIdif;&w,f/
tJ'DacwfrSmay:xGufaewJh owif;pm *sme,f r*¾Zif;awGeJY csdefukdufMunfh
p&m&Sd&ifvJ csdefukdufMunfh&ygw,f/ pmeJYayeJY rSwfom;xm;wmurS pdwfcs
vufcs tokH;jyKEkdifwwfygw,f/ olwkdYrSwfrdwmxJu ,Gif;wdrf;wmawG
&Sdwwfygw,f/
obifqdkwm ynmw&yf r[kwfvm;/ tJ'Dawmh ukd,fwkdif rodrrDayr,fh
orm;pOf trSwftom;wkdY? q&mhq&mawGqDu qif;oufvmwmvJqkdwmawG
&Sdygw,f/ tJ'Dvkd EIwfeJY pmeJY rSwfcJh om;cJhwmawGukdvJ uRefru
aemufawmh aysmufysufukefrSmpkd;vkdY pmay:rSm rSwfwrf;wifxm;vkdufcsif
w,f/ 'gaMumifh obifynmonfawGeJY awGUqkHar;jref;wJhtcg olwkdYynm
awGukdvJ wwfEkdifoavmuf rSwfom;,lxm;vkdufNyD; uRefrpmtkyfawGrSm
tvsOf;oifhatmif zefwD;NyD; ykHawmfovkd azmfjyygw,f/
obifynm qkwf,kwfusqif;vmwJhtcg obifhxkH;pH okH;&wJh? pGJ&wJhpmawG?
vuFmawGvJ aysmufuG,fvkduf vmw,f/ qkdif;qifhwJh? avajywJh? wdrfxkd;?
cGef;axmufwJh? vuFmwJh? pmwJh qkdwmawGu obifrSm olUtokH;tEIef;eJY
376
ol&Sdw,f/ obifhpnf;urf;t& 'Dae&mrSm bmwD;NyD; bm&GwfrS jzpfw,f
qkdwmawG &SdcJhw,f/ ck tJ'gawGu wjznf;jznf; aysmufuG,fvkdufvmNyD/
tJ'Dawmh 'Dpm 'DuAsmeJY pma&;q&mvlawmfawG&JU yDjyifwJh oDcsif;awG
Mum&if aysmufukefrSmpkd; vkdY ESajrmweJY uRefr pmtkyfawGrSm ae&m&SmNyD;
xnfhxm;ygw,f/
aemufNyD; olwkdY ynmtaMumif;? olwkdY tvkyftukdiftaMumif;ukd olwkdYu
ajymjywJhtcg olwkdYtvkyfeJYqkdif&m olwkdYykdif a0g[m&uav;awGvJ
&Sdao;wmukd;/ 'gav;awGukdvJ uRefru olwkdYavukd trdzrf;NyD;awmh t&,l
a&;xnfh vkdufao;w,f/ wjcm;vlawGa&;wmeJY uRefra&;wmeJY uGm&mrSm
'DtcsufvJ wcsufygvdrfhr,f/ obif bef;pum;? obif a0g[m&awGukd
obife,fuokH;wJhtwkdif; obifavtjynfheJY uRefru a&;jyzkdY BuKd;pm;xm;
w,fav/
uG,fvGefol AkdvfrSL;baomif;u pmqkdawmfrsm;tw¦KyÜwådqkdNyD; usrf;wapmif
a&;xm;ygw,f/ 'Dusrf;rSm pma&;q&m teEÅol&d,upNyD; owif;pmq&m
ol&d,OD;odrf;armiftxd? ouú&mZf 474 ckESpfupNyD; 1328 cktxd ESpfaygif;
850avmuf twGif;rSm ay:aygufcJhwJh pmqkd 168 a,mufwkdY&JU tw¦KyÜwåd
awGukd pkaqmif; wifjyxm;ygw,f/ olUpmtkyf[m 'DacwftwGif;rSm
ay:aygufwJh pma&;q&mrSeforQ&JU &EkdiforQ taMumif;t&mawGukd pkaqmif;
wifjyxm;wm jzpfygw,f/ b,fckESpf b,fouú&mZfrSm b,frdbawGu
b,folUukd b,ft&yfrSmarG;w,f? olbmawGa&;cJh? vkyfcJhw,fqkdwmawG
azmfjyxm;ygw,f/
q&mukdbaomif;a&;wJh tw¦KyÜwådrsKd;[m oufrJhyk*¾Kdvfudkomru ouf&SdawG
ukdyg a&;vkdY&Ekdifpaumif;ygw,f/ NyD;awmh b,fyk*¾KdvfrsKd;&JU tw¦KyÜwådrsKd;
ukdrqkd a&;ay;ygqkd&ifvJ a&;vkdYjzpfpaumif;ygvdrfhr,f/ uRefra&;wJh
377
pmtkyfawGuawmh a&;oifha&;xkdufvkdY a&;w,fqkdwmrsKd;vJ r[kwfvSbl;/
a&;ygvkdY wkdufwGef; awmif;qkdvkdY a&;wmrsKd;vJ r[kwfygbl;/ uRefrpdwfxJu
olwkdYtaMumif;ukd a&;csifpdwfay:vmvkdY a&;xm;wJh taMumif;t&mawGyJ
jzpfygw,f/
a&Tref;ukdwifarmif[m uRefrwkdYeJY awmfawmf &if;ESD;cifrifwJh rif;om;yg/
olu olUtaMumif;ukd uRefra&;ygvkdY wkdufwGef;vmwkef;u uRefrpdwfxJ
]'DvlUES,fcGusvkdufwm/ olUtaMumif;a&;ygvkdY ukd,fwkdifBuD; vmajymae
w,f/ ighpdwfxJ a&;avmufw,fxifrS? iga&;csifwJhvlrS a&;awmhraygh}vkdY
atmufarhvkdufrdw,f/ EkdYayr,fh ukdwifarmifukdawmh tm;emvkdY pdwfxJ&SdwJh
twkdif; zGifhrajymvkdufbl;/ aMumiftrf;trf;eJY MunfhaerdNyD;rS ]a&;wmaygh?
'gayr,fh apmygao;w,f}vkdYyJ ajymvkdufygw,f/ wu,fvkdYom olraocif
u olUtaMumif;ukd uRefra&;r,fvkdY qkH;jzwfrd&if olUqDu uRefr ar;jref;
xm;rSm trSefyJ/ oluvJ a&;apcsifaewJhvl? olUtdrfeJY uRefrtdrfuvJ a0;wm
r[kwfawmh uRefr ac:ar;&if ukdwifarmifu pkHaeatmif ajymoGm;rSmaygh/
uRefru oltoufeJY&Sdaewkef;u olUtaMumif;a&;zkdY odyfpdwfrul;wm
trSefyJ/ waeYawmh yGJuae&if; udkwifarmif ZmwfckHay:rSm toufaysmuf
oGm;NyD qkdawmhrS ArmZmwfobiftwGuf ta&;ygwJh rif;om;wa,muf
qkH;&IH;&ygyaumqkdwJh ESajrmpdwfeJY olUtaMumif;a&;csifpdwfawG wzGm;zGm;
ay:vm&w,f/
NyD;awmh uRefra&;wJhykHpHrsKd;eJY ouf&Sdvlwa,muftaMumif;ukd a&;zkdYu
rvG,fwmvJ &Sdygao;w,f/ uRefrwkdY vlUabmifrSm a0zefa&;u aumif;
aumif; rusifhokH;Muao;ygbl;/ tJ'Dawmh vlwa,muf&JU tm;aumif;csuf?
tm;enf;csufawGukd uavmifwacsmif;u wdwdvif;vif; a&;cszkdYqkdwm
awmfawmf 0efav;wJhtvkyfyg/ tm;aumif;csufukd a&;&wm 0efrav;ayr,fh
378
tm;enf;csufukd azmfxkwfwJhtcg um,uH&Sif rqkdxm;eJY um,uH&Sif
pmqkdcHyk*¾KdvfaoqkH;NyD;jzpftkH;awmh usef&pfwJhaqGrsKd;u emMunf;rI &Sdwwfyg
w,f/ tJ'Dawmh aqGrsKd;rsufESmukd axmufxm;&ygao;w,f/ a&T&kd;
buav; pmtkyfukd uRefra&;awmh OD;buav; t&ufawG tvGeftuRH
aomufvm&wJh taMumif;wckxJrSm olUukd &kyf&Sif&kdufzkdY aiGxkwfay;aewJh
tcspfqkH;oli,fcsif;u taMumif;wckaMumifh olUukd,fol tqkH;pD&ifoGm;vkdY
OD;buav; tvGefpdwfqif;&J&wmvJygw,fvkdY xnfha&;xm;ygw,f/
'DpmtkyfxGufvmawmh OD;bav;&JU ESr0rf;uGJwa,mufu olwkdY rGwfpvifrSm
'Dvkdta&;cH&w,fqkd&if tifrwef epfemygw,f/ 'gaMumifh 'D0gus
wckygwJhtwGuf 0rf;enf;ygw,fvkdY uRefrqD pma&;ygw,f/ tjzpftysufu
rrSm;ayr,fh olwkdYbmoma&;t& olwkdYpdwfrSm xdckdufp&m jzpf&w,fqdkawmh
'gavmufjzpfr,frxifvkdY a&;rdoltzkdY pdwfraumif; jzpf&w,fav/
'gaMumifh ouf&Sdvlwa,muftaMumif;ukd uRefra&;wJhykHpHrsKd;eJY a&;vkdY
rjzpfEkdif? r&Ekdifygbl;/ q&mBuD; a&TOa'gif; &Sdwkef;u OD;av;odef;taMumif;
uRefra&;vkdYaumif;w,fvkdY OD;av;odef;a&SUrSm vlwa,mufu ajymawmh
uRefruvTwfceJ ] OD;av;odef;taMumif; uRefra&;&if OD;av;odef;u
uRefrukd 'kwfaumufBuD;eJY x&kdufrSmaygh} vkdY OD;av;odef; rMum;wMum;
ajymvkdufrdw,f/ 'Dvkdajymrdwmu wjcm;aMumifhawmh r[kwfygbl;/ OD;av;
odef;u a':a':hukd wcsKdUae&mawGrSm wef;wl&nfwl tcGifhta&; ray;wm
awGukd rBuKdufaevkdYyg/ OD;av;odef;u uRefrpum;ukd em;pGef em;zsm;
Mum;oGm;avawmh ]bmajymw,f? trmu bmajymw,f}eJY ar;ygava&m/
uRefrvJt&kdufcH&rSm aMumufwmeJY ]bmrSr[kwfygbl;} vkdY vdrfajzvkduf
&w,f/ wjcm;vlawGuawmh &,faeMuw,fav/ aemufNyD; uRefra&;wJh
tw¦KyÜwådykHpH[m b,folb,f0g&JU tw¦KyÜwådukd a':trm a&;ay;ygqkdNyD;
379
wm0efvTJtyf vmvkdYvJ a&;ay;vkdY vG,fr,fr[kwfygbl;/ wOD;wa,muf&JU
jyKrlvkyfaqmifcsufawGeJY ywfoufNyD; uRefr ukd,fwkdif oabmuswm?
BuKdufwm? ESpfoufwm? MunfnKdwm? 'grSr[kwf rcHr&yfEkdifavmufatmif
rkef;wD;wm? emMunf;wm pwJh cHpm;rI taxGaxG&SdrS a&;vkdY &Ekdifygvdrfhr,f/
vlxka':trm
]tw¦KyÜwådpmay}
paepmay0kdif;
ar? 1975? 57-66
380
yifukd,fa&; 0w¦Kwkd
&ifaoG;
381
wHawG; vSrf;í axG;vdkufav\/ xkdYaemuf uav;ukd vSrf;í MunfvkdufNyD;
'Duav;ukd igbmvkyf&rSmvJ/ awGUprf;csifw,f 'Daumifr/ a&mh eifhom;
udkqkdNyD; tdrfayguf0rSm vTwfypfxm;cJhr,f/wpkHwckukd owd&ovkdjzpfNyD;
rsufESmonf aoG;pkwfí oGm;ovkd xifvkduf&\/ txufEIwfcrf;ukd ukdufí
xm;aomfvnf; vufrsm;rSm wkefí aeavonf/ uav;tem;okdY ESpfvSrf;cefY
wkd;íoGm;&m tdyf&may:wGif uvefuvefESifhaeaom uav;onf vufoD;
wzufukd yg;pyfwGifpkwfí ae\/ tikdwdwfNyD; NyKH;awmhrvkd vkyfíaeonf/
apmifpkwf wcsKdUum; uefaMumufíxm;ojzifh uav;tay:wGif r&SdbJ
ab;em;wGif ykHíaeav\/ NyKH;ra,mifyg;pyfonf bxGef;pdwfü rdrdESifhod
aom olwa,mufESifh wlonf[k xifrdaomfvnf; rnfol rnf0g [lí
ruGJjym;ay/
uav;ukd Munfhae&mrS wzufokdY vSnfhí &SyftuFsDukd aumuf0wfNyD;aomf
tdrfwHcg;ukd ydwfí xGufcJhav\/ rdrd b,fukdoGm;rnf[lum; &nf&G,fcsuf
r&Sd/ ajcOD;wnfh&mukdom avQmufívmcJhavonf/ pdwfwGifum; rNidrfrouf
a&muf,ufcwf jzpfíaeonf/ uav;ikdoHonf em;xJü tpOfMum;í
aeonf/ wcgw&H yufvufvSefí ajcu vef? vufu vefESifhaeaom
uav;o@efonf a&SUuqD;íaeovkd xifrd\/ em;u rxGufao;aom
ikdoHonf jyefcJhyg[k ac:ovkd xifrd\/ ig jyefrSygyJ[k aemufjyefvSnfh\/
awGUomawGUvkduf &ifawmhuGm[k pdwfxJü atmufarhrdí vnfyif;zspfNyD;
ukdifvIyfvkdufr,f/ vQmwpfvpf xGufvmrSmayg oaygufr [lívnf;
Budrf;vkduf\/
vufzuf&nfqkdif wckwGif EkdYrkefYacsmif; wpfyJzkd; 0,fí tdrfzufokdY vSnfhcJh
av\/ uav;onf tikd&yfí ,cifu tdyf&may:wGif yufvufuav;
upm;íaeavonf/ tif; oluawmh upm;vkdY? acG;oaygufr om;uav;ukd
382
ausmay;í tdrfa&SUokdYxGufí vmjyefonf/ okdYaomf ajcukd vSrf;írjzpfovkd
aemufqGJíaeav\/ em;xJurxGufaom ikdoHonf bxGef; tonf;ESvkH;ukd
rcsdw&djzpfatmif zefwD;aeavonf/ vufoD;ukdqkyfí tdrfzufokdY jyefí
vSnfhvmaomf uav;onf w0J0JESifh ikdíaejyef av\/ ikdoHum; bm&,f[k
ryDoaomfvnf; bxGef;pdwfwGif ]tara&} [k ac:í ikdovkd xifrdojzifh
]w,fav? tar wae? vkdufoGm; eifhtar zmonfraemufukd} [k jrnfwrf;
rdaomfvnf; olUvufum; tvkdtavsmuf uav;ukd aumufí csDrdNyD;om;
jzpfav\/
pkdaeatmif 0aom uav;onf ikdxm;ojzifh tom;rsm; ylaEG;eDusefum
azmif;aeatmif 0aom aygifuav; ESpfvkH;Mum;&Sd a&Tyef;uav;onf wkdí
0ifae av\/ vufay:okdYa&mufvQif uav;onf acgif;ukd b,fiJh nmiJh
vkyfvsuf EIwfcrf;uav; ESpfckonf wvIyfvIyfjzifh wpkHwckukd &Smí
aeouJhokdY xif&av\/
'D[mvJ 'ifhom;ygyJ/ uJyguGm? wdwfprf;yg rif;uav;u/ rifh igawmif;yef
ygw,f[k ajymNyD; uav;ezl;ESifh olUezl;ESifh xdí xm;av\/ uav;onf
yg;pyfuav; wvIyfvIyfESIihf &SmNrJ&Smvsuf acgif;uav; ndwfcsnf?
vufuav; &rf;csnfESifh tazhvufxJwGif aysmfjrL;arovkd xif&avonf/
bxGef;onf uav;ukd yckH;ay:okdY arSmufvkdufNyD; bmvkyf&rnfukd ra0cGJEkdif
ouJhokdY uav;aemufbufwGif tESD;pm; xm;aom tjzL&pfuav;ukdMunfhí
ai;ae\/
xkdYaemuf tdwfxJwGifxnfhvmaom EkdYrkefYacsmif; xkyfuav;xJrS wacsmif;
,lí yg;pyfxJwGif 0g;avonf/ nufaomf vufjzifh,lí uav;tm;
yckH;ay:rS vSefNyD; cGHUav\/ uav;onf 0g;zwfukd EkdYpkdYovkd pm;av&m
yg;pyf0wGif 0g;zwftcsKdUrSm xGufcsnf0ifcsnfESifh jzpfíaeav\/
383
pm;vdkuf? ighom; pm;vkduf/ rifhtaruawmh acG;rkdY acG;usifhusifhoGm;wm/
acG;r[kwfygbl;av/ wd&pämefacG;awmif ukd,fhom;orD;ukd ypfcJh&kd; xkH;pH
r&Sdygbl;/ wdwfwdwf/ azaz rifhukd rypfcJhygbl;/ þtBudrfonf yxr
tBudrftjzpfESifh rdrdukd,fukd azaz[k xnfhíajymvkduf&m bxGef;\ pdwfwGif
olUyg;pyfu xGufrdaom ]azaz} [lonfh toHukd jyefíMum;ojzifh wkefvIyf
acsmufcsm;í aMum&kd;xJwGif pdrfhoGm;ovkd xifvkdufrdonf/ EkdYacsmif;rsm;
ukefaomtcg uav;onf rkefYacsmif;tm[m&xuf zcif\ wHawG;aMumifh
auseyfESpfodrfhovkd tikdwdwfí MunfMunf&Tif&Tif jzpfvmjyefavonf/
bxGef;onf uav;ukd t0wfwckjzifh rwwfwwwf axG;NyD;aemuf ayGUcsDí
tdrfxJrS xGufcJhav\/ bxGef;onf yxraomf b,fukd oGm;&rnfukd
rodbJ þuav;tm;vnf; rnfokdYpD&if&rnfukd ra0cGJEkdifatmif &Sdav\/
aemufrS vrf;wumwGif uav;csDí avQmufaernfhtpm; todrdwfaqGrsm;
&Sd&mzufokdYoGm;&aomf tBuHÓPf&Ekd;Ekd; pdwfoufomEkd;Ekd; atmufarhrdojzifh
taemufykdif;wGif zJ'kdiftpOfcHaeaom ukdrkd;wkdYbufokdY OD;vSnfhcJhav\/
ukdrkd;onf bxGef;tm;vSrf;í ]bmawGwkH;[}[k ar;pOf ukdrkd; rdef;r
rausmhonf tdrfwGif;rS xGufvmí vuf0g; uav;jzefYum vIyf&rf;aeaom
uav;vufukd jrifojzifh ][if uav;av;? rifhom;vm;uG,fh}[k ar;&if;
awmif;csDvkdufavonf/ ]tr,fav; cspfp&muav;/ 0vkdufwm/ ighay;yg
awmhuG,f}[k ajym&if; azmif;~uGaeaom yg;pkefYuav;ukd w&Iyf&Iyferf;í
tm;r&EkdifbJ olUESmacgif;ukd yg;ay:wGifjr§Kyfí vSdrfhcgerf;íaeav\/
raMumhonf erf;í 0aomf txufokdY ajr§mufí csDNyD; wzef a&Tyef;uav;ESifh
olUezl;xdí 'D'D upm;ovkd vkyfvkduf? ckefawmhrvkd jzpfvkdufESifh cspfí
rqkH;jzpfaeykHukd bxGef;onf taMumifom;ai;í Munfhaeav\/
384
ukdrkd;u bxGef;okdY vSrf;í ]uav; taruaum} [k ar;&m ]vifi,faemuf
vkdufoGm;w,f/ zvm; wvkH;vJ ygoGm;av&JU} [k rajymcsif ajymcsifajymNyD;
rdrda&SUa&;jyóem\ tajzukdom pOf;pm;íaeav\/
]tif; taumif;om;yJuG/ 'gu rifhrdef;r rifhukd cRwfxm;cJhwmyguG/
olckd;bxGef;ukd tm,m; bxGef;jzpfatmif vkyfcJhwmaygh}
]tomaeprf;ygAsm/ bmcRwf&rSmwkH;/ oaE¨u ygvmwJh olckd;bxGef;yJ}
uav;ukd raMumhvufrS jyefí,lNyD;aemuf ukdrkd;tdrfrS xGufcJhav\/
vrf;ay:wGif awGUorQvltaygif;u rdrdtm; oa&majymifavSmifvkdaom
rsufESmxm;ESifh MunfhvkdufMuonf[k xifav\/ wcgw&H olUrdef;r
zGm;oifESifh iwifwkdYonf uvlusDp,fae&mrS om;xrf;í vrf;avQmuf
aeaom olUtm; wtdrftdrf\ twGif;rS vufñSKd;xkd;í oa&mfovkd
aeMurnfxifojzifh 0J,m tdrfrsm;twGif;okdY vSnfhí pl;pl;pkdufpkduf
Munfhvkdufrdonf/
þuJhokdY rSwfxifrdvQif rdrdcsDíxm;ao uav;ukdyif rpifxkyfukd
ukdifvm&ovkd &GGH&Smí vTwfypfcsifpdwfrsm; ay:aygufívmav\/ OD;wnfh&m
xGufcJhaom ajcvSrf;onf NrKdUtpGefqDokdY a&mufrSef;rod a&mufí vmav\/
Z&yfuav;wckukd jrifojzifh bxGef;onf Z&yfqDokdY rSef;í oGm;av\/
xkdZ&yfokdY 0ifjcif;r[kwfay/ bmukd vkyf&rnfukd rodojzifh a,mif&rf;í
0ifoGm;jcif; jzpfavonf/
Z&yfay:okdYa&mufaomf vufrSuav;ukd aygifay:wGif wifíxm;NyD; ikHYMunfh
aeav\/ uav;onf vufonf;uav;ukd pkwfí pOf;pm;awG;awm
aeouJhokdY bxGef;tm; pkdufíMunfhaeav\/ xkdtwGif; aygifMum;rS
aEG;ueJ jzpfojzifh bmygvdrfh[k prf;vkduf&m uav;ao;aygufcsrSef;
od&av\/
385
þuav;ukd b,fokdY pD&ifay;&rnfenf; [laom udpöonf c&D;a0;a0;ukd
pl;pl;pkdufpkduf vSrf;íMunfhav uGJjym;pGm rjrif&avjzpfouJhokdY olUOD;aESmuf
onf &Iyfonfxuf &Iyfíaeav\/ awmxJ ypfxm;vkduf&ifawmh at;wmyJ
[k awG;rdaom cPü ]ighom;uav;ygvm;} [laom owd&csufonf
&ifxJü eifhueJ jzpfoGm;av\/ igeJYarG;xm;&if ighaoG;uav;yJ[k
awmifrodajrmufrod &Sdao;aom vlrr,fuav;ukd oem;pdwfonf
wzGm;zGm; ay:ívmav\/ cGeftm;jcif;rQwaom &efolukd EkdifovkdESdyfpuf
&mü 0efrav;aomfvnf; ao;i,faom owå0gtay:wGif vlUpdwfonf
tEkdifusifh&mü 0efav;ovkd rdrd\ &Spfvom;uav;ukd xifovkd
rvkyf&ufay/ rícsDNyD; vufarmif;ay:wGif ukd,fESifhxdEkdiforQ xdatmifayGUí
xm;vkdufaomtcg uav;onf olUykHyef;ESifhrjcm;wlonf[k atmufarh
ojzifh0rf;ajrmuf jcif;onf wukd,fvkH; ylaEG;íoGm;onf[k rSwfxif&av\/
rif; ighom;yJr[kwfvm;? [if at;/ iguyJ arG;wmyJ/ ighom;aygh/
rifhtaruawmh om;eJYvifypfNyD; vifi,f aemufvkdufw,f/ igckd;vmwJh
zvm;vJ vifi,fzkdY ,loGm;w,f/ aumif;w,fuGm/ tm;BuD;aygh/ rif;aum
tarhaomufusifh vkdufrSmyJvm;/ bxGef;pdwfonf csmcsmvnfí Z&yfcg;yef;
ukd rSDí&yfaeaom ajcaxmufatmufu ajrBuD;onf csKdifhí0ifoGm;onf
xifojzifh ukdifí[efovkd vkyfvkdufav\/ xkdaemuf qwfceJ rwfwwf
&yfNyD;aemuf acsmif;urf;yg;qDokdY avQmufíoGm;NyD; opfyif&if; acsmuf
urf;yg;xdyfwGif uav;ukdodyfí ypfcJhav\/ opfyifuG,frS aeí uav;
bmvkyfaeovJ[k ajcmif;Munfh&m ajcESpfacsmif;ukdaxmifí vufuav;
ajr§mufí uav;onf rnDñGwfaom ajrBuD;aMumifh emívm;rod
us,favmifpGm ikdav\/
386
&kwfw&uf tikd&yfNyD;aomf acgif;ukd bxGef;zufokdY iJhNyD; Nidrfaejyefavonf/
ikdojzifh armíoGm;aom &ifuav;onf edrfhcsnfjrifhcsnfESifh jzpfíaeav
onf/
opfyifwyifrS wyifokdY ul;ajymif;ívSnfhum MunfhoGm;aom bxGef;onf
twefMumaomf tawmfa0;oGm;í uav;ukd vkH;0 rjrifawmhay/ xkdtcg
ajcvSrf;rSefrSefrS uqkefcsí ajy;av\/ okdYajy;pOfwGif olUem;ü uav;
ikdoHonf 0ifívm\/ þtBudrfwGifum; pdwfuMum;onfhtoHjzpfí
a0;atmifajy;av qdwfzkdYa0;pG wkd;íus,fav jzpfav\/
acsmif;urf;yg;uaeNyD; vdrfhusavrvm; awG;rdojzifh olUacgif;onf rkdufceJ
jzpfí oGm;\/ vnfíaeaom 'vufukd wkwfvQKdí ypfvkdufovkd b,fNyD;
nmvSrf;aeaom ajcESpfacsmif;onf wkHYí&yfoGm;av\/ ajy;ojzifh
qwfqwfckefaeaom ESvkH;onf pufysufoGm;ovkd tvIyf&yfí oGm;onf[k
xifvkduf&\/
okdYaomf [,f [k qkdí qufajy; jyefav\/ þtBudrf ajcvSrf;wkdYum;
,cifuJhokdY oGufvufawmhonf r[kwf/ txl;0D&d,pkdufí wvSrf;NyD;wvSrf;
&kyfodrf;&ovkd av;íaeav\/ okdYjzpfí &yfwefYNyD;aomf aemufokdY
vmvrf;twkdif; jyefíajy;jyefav\/ bxGef; odyfíxm;cJhaom opfyif
&if;wGif uav;onf wtmtmESifh ikdíaeav\/ uav;ukd vsifjrefpGm
aumufcsDí tm;&yg;& erf;NyD;aomf ]wdwfygom;&,f? tazeJY tdrfjyefMu
wmaygh}[k qkdvkdufavownf;/
387
bmomjyef 0w¦Kwkd
pma&;q&m
388
tkdb,hf NrKdUBuD; *sKd[mepöbwf
389
twkdif;yJ/ uRefawmf 'gbifNrKdUu rkdif (400) c&D;ukd rD;&xm;pD;NyD;vmcJhwm/
'DrSm owif;pmq&m wa,muftjzpfeJY toufarG;r,fvkdYav/ tJ'Dwkef;u
tvkyfodrf;NyDqkd&if &kH;xJu pm;yGJawG? ukvm;xkdifawGay:rSm tdyfcsifwJhtcg
tdyfvkdufw,f/ oli,fcsif;rdwfaqGawGu pm;aomufzkdY zdwfauR;&if
olwkdYtdrfrSmyJ rkd;vif;csif vif;vkdufw,f/
390
ajymw,f/
uRefawmfu ]b,fvkd py,f&S,f tvkyform;{nfhawGvJ cifAsm;} vkdY ar;awmh
]py,f&S,f{nfhqdkwm ta&;BuD;wJh vkyfief;cGifrSm tvkyfvkyfaewJh vlawGukd
qkdvkdwmyg/ Oyrm EGm;EkdYykdYorm;? oefY&Sif;a&;tvkyform;pwmawGaygh/
'DvlawGu reufrvif;cif NrKdUxJa&mufMu&r,f/ nBuD;rkd;csKyfrS jyefvm
w,fqkdwJh vlawGyg}
391
vlrnf;awGu tvkyfodrf;wmeJY wNyKdifeuf tdrfukd tajy;tvTm; jyefMuwJh
tcsdefrSm uRefawmfuawmh NrKdU'DbuftpGefuaeNyD; [dkbuftpGefxd at;at;
aq;aq; vrf;avQmufw,f/ wcgwavusawmh &ef;a';ar;owif;pm
wkduf&JU pmMunhfwkdufxJrSmyJ vef'efowif;pmawGukd nOfheufoef;acgiftxd
xkdifzwfaevkdufw,f/ uRefawmfhukd npmzdwfauR;wJh oli,fcsif;awG&JUtdrfrSm
a&yg0ifcsKd;wwfwmukdvnf; olwkdYu vufoifhcHwwfMuNyD/wcgwavvnf;
uRefawmfu uRefawmfh&kH;apmifh '&0rfBuD;eJY olUtcef;av;xJrSm 0iftdyfw,f/
&kH;trkd;ay:rSm olUzkdY tcef;av;wcef; vkyfay;xm;w,fav/ napmifh
'&0rfBuD;u t&yfBuD;uvnf; t&SnfBuD; tom;uvnf; rnf;vkdufwm
arSmifvkdY? abmif;bDtjym tvkyform; 0wfpkHBuD; tNrJ0wfxm;w,f/ ol
ajymwJhpum;u Zl;vl;vlrsKd;awG ajymwJhpum;yg/ olu uRefawmf olUtcef;
vmwmukd MunfMunfjzLjzLyJ vufcHw,f/ EkdifiHa&;pum;awGvnf;
trsm;BuD; ajymygw,f/ wcgawmh oluar;ygw,f/ vljzLawG uRefawmfwkdY
tay:urqif;bJ b,favmufMumatmif aeOD;r,f xifovJwJh/ uRefawmf
wkdY trnf;awGu tay:a&mufr,fh acwf vmOD;r,fvkdY xif&JUvm; wJh/
]bmoif tbdvefvk rma*s; vljzLawGu bmawGajymaeMuovJ} wJh/
392
ajcmufajcmufaoGUaoGUBuD; jzpfoGm;jyefa&m/ aemufqkH; tajctae
qkdwmrsKd;ukd aqG;aEG;vmMuwJhtcg uRefawmfu vlrnf;awGaeMuwJh
NrKdUe,fawGtaMumif; bmrS odyfodwmr[kwfawmh uRefawmfajymwmawGu
rSefcsifrS rSefrSmaygh/ uRefawmfhtaeeJY wjcm;vlawGvkdyJ NrKdUe,fawGrSm
w&m;r0ifbJ ckd;ae&if aevkdY&ygw,f/ 'gayr,fh uRefawmfu NrKdUrSmyJ
aecsifwm/ NrKdUeJY 5 rkdif 10rkdif tjyifxGufcsifwJh vl r[kwfbl;/
uRefawmfu *sKd[mepöbwf&JU aeYxuf nukdykdNyD; pdwf0ifpm;ao;w,f/
*sKd[mepöbwfrSm vlrnf;tzkdY umjzL; trdefYu &Sdavawmh naeapmif;wmeJY
wNyKdifeuf vlrnf;trsm;pku ukd,fhtdrf&Sd&m ukd,fjyefajy;Muwm/ vlrnf;
axmifaygif;rsm;pGmukdwifNyD; rD;&xm;wGJnKdBuD;awG csdwfxm;wJh &xm;tpif;
aygif; w'gZifru NrKdUjyifukd wa0ga0g ykdYay;aewmyJ/ n 11 em&D umjzL;
pNyDqkdwmeJY wNyKdifeuf NrKdUxJrSm jrif&ao;orQ vlawGu vljzLawGcsnf;aygh/
aeYcif;rSmawmh *sKd[mepöbwfNrKdUMuD;[m tjzLawGa&m? trnf;awGa&m
a&maESm &IyfaxG;aewmyJ/ ukrÜPDu ay;wJh pufbD;awGay:u acR;awGw&TJ&TJeJY
vlrnf;awG? tvkyf&Sm&if; ajcwkdrwwf yvufazmif;rSm acR;w&TJ&TJeJY
vrf;avQmufaewJh eD*&kd;awGeJY jynfhaewmyJ/ tmz&du wwkdufvkH;upkNyD;
ckrSac:vmwJh ]owåKwGif;vkyfom;vli,f} qdkwJh eD*&kd;awGMunfh&wm
ykdpdwfnpfp&m aumif;ao;w,f/ olwkdYausmay:rSm apmifwxnfacgufvkdY?
csKdif;rSm aygifrkefYwvkH; ñSyfvkdY? rkdif;uay;wJh wnf;ckdcef;awGrSm ae&atmif
NrKdUxJujzwfoGm;aeMuwmyg/ olwkdYukd Munfh&wm uRefawmfhrsufpdxJ awmh
axmifxJuvlawGeJY odyfwlwmyJ/
393
wwf&SmMuwm r[kwfavawmh aowyefoufqkH; 'Drkdif;vkyfom;b0eJYyJ
t&kd;xkwfoGm;&SmMu&rSmyJ/
uRefawmfu olwkdYwawGukdjrifwkdif; pdwfqif;&J&w,f/ olwkdY 'Dvkdb0
rSmae&wm uRefawmfwkdYrSm wm0ef&Sdw,fvkdY tNrJwrf;jrifw,f/ wm0ef&Sd
w,fvkdYom cH,lwm? bmrSvnf; vkyfay;Ekdifwmr[kwfjyefawmh pdwfqif;&J&
wmaygh/ NyD;awmh uRefawmf jrifxm; xifxm;wJh *sKd[epöbwf NrKdUMuD;ukd
vnf; olwkdYu tusnf;wefapw,fav/ uRefawmfu *sKd[mepöbwfNrKdUMuD;
qkdwm tifrwef BuD;rm;wJh tiftm;pkBuD;wck? owåd&SdwJh EkdifiHa&;orm;awG?
acwfynmwwfawG? vljzLwkdY&JU tmPmukd waeYrSm wGef;vSefEkdifr,fh
tpkta0;BuD;vkdY jrifxm;wm r[kwfvm;/
394
qkdif&Sif&JYom;u aumfzD,lzkdY txJ0ifoGm;w,f/ uRefawmfwkdY vlrnf;
ESpfa,muf[m aumfzD&&if qkdiftjyifbuf wae&m&mrSm xGufaomuf
vdrfhr,fqkdwJh todeJYaygh/ (vljzLawGzkdY zGifhxm;wJhqkdifxJ vlrnf;0ifxkdif
raomuf&bl;av/)
uRefawmfwkdY ESpfa,mufu aumfzDapmifh&if; or®w tkdufqifa[mif0g&JU
ykHBuD;MunfhNyD; oli,fcsif;u p a0zefw,f/
395
uRefawmfwkdYukdqkd&if owif;pmq&m wa,mufjzpforkdY 'Dwuúokdvf
pmMunfhwkdufu pmtkyfawG iSm;cGifhay;ygw,f/ 'gaMumifh pmMunfhwkdufBuD;
xJrSm pmzwfvkduf awG;vkduf ai;vkduf vkyf&wJh tcGifhta&;? vlrsKd;pkH
ausmif;om;awG&JUMum;rSm yd#uwfwkduf eH&HBuD;awGrSm axmifxm;wJh
pmtkyfpifBuD;awGxJu pmtkyfawGukd &SmazGzwf&I&if; ynma&;qkdwm
vlom;wkdif;eJY qkdifw,fqkdwJh tqkdtrdefYukd taumiftxnfazmfjyaeovkd
cHpm;&w,f/
NyD;awmh ausmif;om;awG ukd,fEIdufuvnf; tom;ta&mifaMumifh tcsif;csif;
cGJjcm;cHae&rIudk ESpfzufpvkH;u cHpm;ae&awmh tJ'Dvkd cGJjcm;rIuif;wJh?
vGwfvyfwJh 'Dvkdae&muav;rSm pdwfyg vufyg? [efvkyfrI ta,mifaqmif
rIawG rygbJ wa,mufwa,muf zufvSJwuif; vkyfwJhvlu vkyfw,f/
yGifhyGifhvif;vif; cifrifaEG;axG;rIeJY EIwfquf ajymqkdwJhvlu ajymqkdw,f
av/
'Dvkd ausmif;om;rsKd;awGygyJ/ NrKdU&JUtaemufzsmu ukvm;&yfuGufxJvmNyD;
OD;av;BuD;*sKd;&JU pm;aomufqkdifrSm 0ifMuxGufMuwm/ olwkdYu tJ'D zkdYb'f
&yfuGufxJu ukvm;qkdifukdvmNyD; ukvm;[if;0,fpm;w,f/ *suf(Zf)
aw;*Dwukd em;axmifw,fav/ vljzLa&m vlrnf;a&m a&maESm0ifxGuf
wJhqkdifqkdvkdY wNrKdUvkH;rSmrS 'DOD;av;BuD;*sKd;&JU qkdifwqkdifom &Sdwmyg/
OD;av;BuD;qkdifu ykvdyfpcef;eJYvnf; eD;eD;uav;yg/ 'gayr,fh vljzLawGeJY
'DvkdaxG;a&m,Sufwif vkyfaewmukd ykvdyfu bmrSvmNyD; raeSmifh,Sufygbl;/
ykvdyfu 'DvkdraESmifh,Sufwmu OD;av;BuD;qkdifu pm;aomufp&mawG olwkdY
ta~uG;,lpm;vkdY &wmukd;/
396
okawoejyKprf;ygvkdY uRefawmfu zdwfac:prf;csifvSw,f/ 'DrSmu usqif;&kH
ruygbl;/ oGufcsmyg' vkdufaew,fvkdYawmif ajymEkdifygw,f/ uRefawmfwkdY
awmiftmz&duEkdifiHu vlawGtm;vkH;ukd ajcmufvSefYaewm? aESmifh,Sufaewm
[m tjzLtrnf; cGJjcm;rIBuD;ygyJ/ xrif;pm;yGJawG tm;vkH;rSm 'DudpöBuD;u
yl;0ifajcmufvSefYxm;ygw,f/ pum;ajym aumif;vSw,fqdkwJh vlrsm;awmifrS
'D cGJjcm;a&;BuD;u 'ku©ay;ao;wmuvm;/ uRefawmfom 'Dudpöukd vkH;0
ab;z,fxm;vkdY aeEkdifwmukd;/ *sKd[mepöbwfrSm uRefawmf olrsm;eJY pum;
pjrnfajymjzpf&if tom;ta&mifcGJjcm;a&; udpöu ygvmwmcsnf;yJ/
397
oleJY uRefawmfwkdY yef;csDtaMumif;? *suf(Zf)*DwtaMumif;awG aqG;aEG;Mu
awmh tom;ta&mif cGJjcm;a&;udpö vnf; 'Dpum;awGxJ ygvmawmhwmaygh/
'geJY uRefawmfu ol[m ae&Sife,fvpf ygwD0ifwa,mufqkdwm trSefyJ
vm;vkdY ar;vkdufwm olu [kwfygowJh/ oleJY uRefawmfwkdYu pum;ajym
cJhwm MumNyDrkdY awmfawmfav; &if;&if;ESD;ESD; jzpfaeNyD/ olUukd pD;u&uf
rD;ñSday;wm? pm;p&m jyifaewmMumvkdY twlwlarQmfMuwmawGvnf; jzpfae
MuNyDrkdY uRefawmfu ]cifAsm; ae&Sife,fvpf ygwD0ifuvnf; b,fvkd
ygwD0ifrsKd;vnf;Asm}vkdY ar;vkdufw,f/ ]bmvkdY 'Dvkdar;wmvJ}wJh olu/
]aMomf uRefawmfu uRefawmfeJYvJ b&ef'Dtwlwl aomufEkdifw,f/
vljzLvlrnf; cGJjcm;a&; ay:vpDukdvnf; axmufcHrJ ay;w,f qkdvkdYyg}
398
]cifAsm;ajymwm trSefyJqkd&ifawmhAsm cifAsm; uRefawmfeJY vmaevSnf;yg/
uRefawmfaewJh tdrfxJrSm wcef;vkH;vkH; vGwfaewm &Sdygw,f}wJh/
vlxka':trm
tmz&du 0w¦Kwdkrsm;
vlxkBuD;yGm;a&;pmtkyfwkduf?
1989? atmufwkdbm? 64-79
399
tcef; ( & )
jrefrmhobifrI pmayyifrÍÆLxufu
arT;vGef;onfhyef;ig;yGifh
pkd;Ekdif (rEÅav;wuúokdvf)
400
(tarBuD;)? (BuD;BuD;)? (tar)? tazwkdYeJY pmayrdcifBuD; ]]vlxk a':trm}}&JU
(76) ESpfjynfh arG;aeY 29-11-1991 okdY trSwfw& *g&0
pkd;Ekdif (rEÅav;wuúokdvf)
----------------------------------------------
owdw&
'Dpmtkyfjzpfajrmufatmif pdwfa&m ukd,fyg ulnDMuwJh -ukdausmfpkd;0if;? 'DZkdif;
pkd;0if;Nidrf;? "mwfykH xGef;rif;? a&SUokdY-tjref"mwfykH? ukdcspf0if;armif (&eHYopf)?
OD;ausmfEdkif-a':cifat; (arm&*D0g&yf)? OD;zkd;rm (&efrsKd;vkH&yf)? vufESdyfpuf
pmrlukd arwåmeJY ulnDcJhwJh OD;armifav; (Z0e) rdom;pkeJY twl? 'Dpmwef;
zwfwkef;u pkd;Ekdif (rEÅav;wuúokdvf)eJYtwl aw;*DweJY yg0ifoDqkd *kPfjyKcJh
MuwJh jrefrmh r[m*DwtzGJUu ckdifckdifpkd; (pHod*Fg)? pkd;wif (jrpfom;)? apmif;
armifarmifodef; (aq;-ref;)? ywåvm; wifausmfOD; (aq;-ref;)? pnf;-0g;
odef;aZmf (tvkyfoifq&m0ef) eJY vlxkykHESdyfwkduf vkyfom;rsm;ukd rarhravsmh
rSwfwrf;wif azmfjytyfygw,f/
----------------------------------------------------
1352 ckESpf ewfawmfvqef; (13-&uf)? 1990 - jynfhESpf? Ekd0ifbmv (29-
&uf)? Mumoyaw;aeYwGif tr&yl&NrKdU awmifav;vkH;ausmif;wkdufü usif;y
jyKvkyfaom pma&;q&mESifh owif;pmq&mrBuD; vlxka':trm\ touf
(75)ESpfjynfh arG;aeYtxdrf;trSwfukd *g&0jyKí wifoGif;aom pmwef;/
----------------------------------------------------
401
]]jrefrmhobifrI pmayyifrÍÆLxufu arT;vGef;onfhyef;ig;yGifh}}
pkd;Ekdif (rEÅav;wuúokdvf)
1/ jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;
3/ a&Tref;wifarmif
5/ jrefrmh r[m*Dw
'Dpmwef;ukd a&;om;wifoGif;wJhae&mrSm
402
(*) jrefrmh ,Ofaus;rI tEkynm&JU tpdwftykdif; wckjzpfwJh qkd-u-a&;-wD;
u@ (4)&yf&JU t&nftaoG;aumif;rsm; tpOfwnfwHhckdifNrJa&; pwJh &nf&G,f
csuf? trsKd;om;a&; OD;wnfcsufrsm;eJYtnD jyKpka&;om;xm;aMumif; OD;pGm
wifjyvkdyg w,f/
1/ jrefrmhr[m*Dw
403
'Dpmtkyfu r[m*DwvkdYac:wJh a&S;oDcsif;BuD; oDcsif;cefYawG? 'DoDcsif;awGeJY
wGJzufwD;rIwf&wJh Armwl&d,m&JU odMum;rif;ac:ac:? jA[®mrif;ac:ac:?
ac:vkdYjzpfavmufwJh ]]apmif;aumuf}}eJY wjcm;Armwl&d,mawG? a&S;utqkd
ynm&Sif? twD;trIwf ynm&SifawG taMumif;ukd yxrydkif;? 'kwd,ykdif; cGJNyD;
a&;om;xm;wJh pmtkyfjzpfygw,f/'Dpmtkyf[m pma&;oltaeeJY r[m*Dw
tay:rSmxm;&SdwJh apwemaumif;eJY aygif;pyfNyD; a&;xm;wmrkdY tptqkH;
zwfMunfhwJhtcg apmif;qkdwJh Armwl&d,mppfppf? wl&d,mxJrSm tqifh
tjrifhqkH;vkdY ac:EkdifwJh 'Dapmif;aumufukd jrefrmawG jrwfEkd;pkHrufapcsif
vSwJhapwem[m uGufuGufuGif;uGif; ay:vGifvSygw,f/ 'Dpmtkyf&JU
]]a&;olUtrSm}}qkdwJh pmrsufESm[m vlxka':trm&JU oDcsif;BuD;? oDcsif;cH
awGtay:rSmxm;wJh jrwfEkd;wem&SdrI[m owif;pmrsufESmzkH;acgif;pOf pmvkH;
trJBuD;awGvkdxif&Sm;vSygw,f/
'Dpmtkyfukdzwfvkduf&if apmif;wD;csifpdwfaygufvmrSmjzpfovkd a&S;u jrefrm
oDcsif;BuD;awG[m tifrwef tqifhjrifhrm;wJh jrefrmh,Ofaus;rI tEkynm
w&yfqkdwmod&SdNyD;? 'Dynmukd av;pm;orI? jyKpkxdef;odrf; apmifha&SmufvkdwJh
pdwftm;xufoefrIrsKd; jzpfay:vmrSm aocsmygw,f/
404
(c) ygawmfrlaemufykdif;eJY rEÅav;r[m*Dwtoif;BuD; rm;rm;rwfrwf
&yfwnfaewJhtcsdefqkdNyD; a,bk,s aumufcsufcsEkdifygw,f/
405
'gwifru *DwrSm om,mrIukdt"duxm;wJh (Orchestral) eJY ,Ofaus;rIukd
t"duxm;wJh (Classic) u@ESpfck&JU owdxm;tyfwJh taetxm;eJY wuG
- r[m*DwrSm ta&;tBuD;qkH;jzpfwJh pnf;0g;
406
a'gif;,mOfysH}}vkd oDcsif;rsKd;ukd jznfhpGufxkdufygw,f/ 'ghtjyif r[m*Dw
oDcsif;awGukd &EkdiforQ pkMunfh&if yk'fa& (1000) eD;eD;&SdaevkdY tm;vkH;
rlaumif;? rlrSef jzpfzkdY vkdtyfaeygao;w,f/ ppfrjzpfcifu q&mOD;cifaZmfwkdY
vkyfaqmifxm;wJh jrefrmEkdifiHokawoetoif;ykdif "mwfjym;(22)csyf[mvnf;
AkH;xJwcsKdU ygukefawmh tpktaqmif;aumif;wJhvlvufxJ usefoavmuf
usefw,f? 'grSr[kwf tm;vkH;&Sdaeao;w,f qkd&ifawmh tifrwef 0rf;om
p&maumif;ygw,f/ 'D"mwfjym;awGxJrSm BuKd;? bGJU? oDcsif;cefY? ywfysKd;?
,kd;',m; oDcsif;awG eJY &wk? &uef? tJ? {csif;? tkdifcsif;? vl;wm;? armfuGef;?
av;csKd;awGtygt0if e&nf;? ajr§mufpnf? AkHBuD;oHawGukd a':apmjr
at;Munf? a':a'vDñGefY? ta0;a&mufrif;BuD;wkdYu oDqkdtoHoGif;ay;xm;
NyD;? oDayg e&nf;awmfom;awG&JU vufoHukdyg Mum;EkdifvkdY 'Du@[mvnf;
r[m*DwavmutwGuf ta&;ygvSwmukd awGU&ygw,f/
407
'D *kdPf;qkdwmeJY ywfoufNyD; ppfukdif;awmif½kd; uspGmacsmifq&mawmf&JU
tqkH;tr[m erlem,lxkdufygw,f/ ]]wkdY omoemrSm 0dyóemeJY ywfouf
&if rkd;ukwf? pGef;vGef;? r[mpnf pojzifh &Sdaeayr,fh owdyXmef av;yg;?
r*¾if&Spfyg; w&m;omjzpfygap? 'g[m tppftrSefcsnfhyJ}} ]]ynwfrwlvkdY?
vlawGruGJaumif;bl;}} wJh/
408
2/ tNidrfh (y? 'k)
409
tNidrfhorkdif;eJYwuG wifjyxm;wmrkdY jynfhpkHckdifrmvSwJh pmtkyfwtkyf vkdY
qkdxkdufygw,f/
eef;awmfxJrSm ]]tNidrfhawmf}} vkdY ac:&wJh ,Ofaus;? odrfarGU? Nidrfhajimif;
om,mvSwJh tajctaeuae tNidrfh rif;orD; Mobmaomif; (0PÖausmfxif
tar a':Mobmaomif;)u tqwf? tvwf? tysH? t~uG? tjrL;? txawGeJY
tNidrfhacwfwckukd wDxGifajymif;vJvkdufykH[m tNidrfhjzwfoef;cJh&wJh umv
w&yfrSm ta&;ygvSwmrkdY ]]tNidrfhwacwfajymif; rif;orD; Mobmaomif;}}vkdY
pma&;olu a&;om;xm;NyD; 'DudpöeJYywfoufNyD; aoaocsmcsm wifjyxm;
wmukdvnf; awGU& ygao;w,f/
410
q&mwifyg/ olUoDcsif;rqkdzl;wJh rif;orD;vnf; r&SdoavmufygyJ/ 'Dvkd
wkdif;ausmf jynfausmf tNidrfhoDcsif;a&;q&m&JU tNidrfhpifay:a&mufvm&wJh
tjzpfoepfukd pma&;q&mu olU&JU uavmiftwwfeJY jynfhjynfhpkHpkH
pDcs,fxm;yg ao;w,f/
411
aysmufrSef;rod aysmufaewJh ]]rdwfuyftNidrfh}}awG&JU tem*wf[m vSrSvSygh
rvm;vkdY oHo,jzpfr,fqkd&if jzpfxkdufNyDaygh/ 'DaeY 'D&ufrSm tNidrfhrif;orD;
awG&JU EIwfcrf;awmf a&Tyg;pyfu ]]vli,fa&qdyf? awmifxdyfopfyif? O,smOf
yef;rmvf? a&uef? a&wGif;? ,rif;ysKdppf? 0wfpm;opfESifh jzLvSpf&dyfNidrf?
vlUpnf;pdrf0,f? tcsdefomawmif;? naeapmif;wJh &Sif ..... qkdwJh ajcqif;
rsKd;ukd tm? ESm? vQm awGeJY ypfcwfqkdNyD; tNidrfhoDcsif;qufqkdvkdY
tNidrfheJYwlatmif uEkdifolawGenf; aeNyDrkdY? 'Dvkdtqif;rsKd; jyefa&mufatmif
]],Ofaus;rItodpdwf"mwf}} eJY BuKd;pm;MuzkdY 'Dpmwef;uwqifh ]]rD;0g}}
jyvkdufyg& ap/
412
tNidrfhrSm avbmwDwkdYausmfwmukd pH wckxm;r,fqkd&if xm;avmufygw,f/
tJ'DrSm Ouúvmat;MunfwkdY vlBuKdufrsm;wmu wrsKd;? Mobmaomif;
emrnfBuD;wmu wrsKd;yg/ olwkdYxJrSm Mobmaomif;u yefwsm&JU turdcif
BuD;rkdY wynfhwyef;awG trsm;BuD; xm;&pfcJhEkdifygw,f/ xif&Sm;wJholawG
uawmh yefwsmpef;pef;? a':cifpdef? trmpdef? EGJUEGJUpef;? a':jroef;?
a':cif0if;EG,f? raA'g? NyKH;csKd? yefwsmeDeD0if;? nKdnKdqef;? rdrdarmf
pwJholawGyJ qkdMuygpkdY/ 'djyif emrnf& rif;orD;awGvnf; trsm;BuD;yg/
rEÅav;rSmawmh touft&G,ft&a&m? 0gt&a&m? tu? tqkd? tajymrSm
rEÅav;tNidrfh&JU vSywJh 0dnmOf raysmufysufatmif xdef;odrf;xm;Ekdifol (2)
OD;uawmh a&Tref;ol jrifhjrifhoef;eJY yefwsmaX;aX;jrifhwkdYqkd&if rSm;r,frxif
ygbl;/ &efukefzufukd taeMumvkdY wavmuwDAGDrSm jrifvkduf&wJh yefwsm
aX;aX;0if;[mvnf; a&S;rlukd xdef;odrf;xm;Ekdifol wOD;ygyJ/ {,mOfusL;
aumif;w,fvkdY ajymcJhMu&olawGuawmh rdwfqufjroef;? rm,mwif?
a':cifpef;wif? raA'g? xdyfoD;oef;oef; polawGjzpfygw,f/ wjcm;
uRefawmf owdrxm;rdolawGvnf; &SdEkdifygao;w,f/ 'Dvkd jrefrmhrl jrefrmh
[efukd wav;wpm; xdef;odrf;xm;olawG rsm;rsm;pm;pm;&SdzkdY ta&;[m
acwf&JU ta&;BuD;wJh vkdtyfcsufw&yf jzpfyg w,f/
413
wNidrfhpDwGJNyD; a&S;utNidrfhykHpHtwkdif;uwJhtcg y&dowfu tifrwef ESpfNcKduf
Muwmukd awGU&ygw,f/ 'gukdMunfh&if tm;ay;wJh y&dowf[m ]]tNidrfh}} &JU
t½kd;tom;ay:rSm pGJvef;wkef;qkdwm xif&Sm;ygw,f/ 'Dvrkdif;ukd t&,lNyD;
'DacwfrSm emrnf&SdaewJh tNidrfhzufu tEkynmonfawGtaeeJY avbmwD&JU
pef;rsKd;? y&dowf tm;ay;rIrsKd;? olU[dwfrsKd;jyef&atmif BuKd;pm;xkdufMu
ygw,f/
b,f tEkynmyJjzpfjzpf wae&mwnf;rSm &yfraeygbl;/ &yfae&ifvnf;
tEkynm ryDoawmhbl;/ 'gayr,fh wkd;wufw,f? wDxGifw,fqkdwm
vlrsKd;&JUrlv ,Ofaus;rIvrf;aMumif;uae aoGzDoGm;vkdUawmh rjzpfaumif;
ygbl;/ 'Dvkdjzpfr,fh tajctaersKd;qkd&ifawmh trsKd;om;a&;tjrifeJY jywfjywf
om;om; [efYwm;&rSMu jynfoltm;vkH;&JU wm0efygyJ/ uRefawmfwkdY vlrsKd;eJY
EkdifiHtay:ukd wjcm;uaeNyD; rsufaphus? txifwBuD;&Sd&wJh t&mawG[m
pmay,Ofaus;rIeJY tEkynmawGygyJ/ Fielding Hall vkd pma&;q&muqkd&if
'DvlrsKd;[m 'Dta&;t&mawGeJYywfouf&if tNrJxdyfwef;uaerSmvkdY txif
u& a&;om;xm;wmukd zwfzl;MurSmyg/ olwkdY csD;usL;av;pm;w,fqkdwmu
jrefrm&JUpmayppfppf? tEkynmppfppf? ,Ofaus;rIppfppftay:rSmyg/ [wfbGKdif
(Half Boil) tEkynmawGtay:rSm txifBuD;ta&;xm;Muwm r[kwfygbl;/
'Dtcsufukd wjcm;olawG owdrxm;rd&ifawmif ZmwfwkdY? tNidrfhwkdY? qkdif;wkdU?
pmaywkdYbufuyk*¾KdvfawG tEkokckrt&yf&yfeJY oufqkdifolawGu txl;jyKNyD;
owd&SdMuzkdY trsm;BuD; vkdtyfygw,f/
414
qkdEkdifygw,f/
vlxka':trmtaeeJY ]]tNidrfh}}ukd a&;wm[m 'De,fy,fawmh ola&;zkdY
usefao;w,fqkdwJh todeJY a&;wmvkdY ajymayr,fh uRefawmfhtxifuawmh
tNidrfhukdcspfwJh oHa,mZOfuykdrsm;vdrfhr,fvkdY ,lqygw,f/ bmjzpfvkdYvnf;
qkdawmh a':trm&JU ]]tNidrfh}}pmtkyfu rD;a&mifatmufrSm vljyufawGeJYwGJNyD;
uaewJh tNidrfh rif;orD;&JU tvStyukdomru ]]tNidrfh}}qkdwJh vSvGef;wJh
ADZukdxifueJ jrifomatmif trdt& pDjc,foDukH;xm;vkdYygyJ/
3/ a&Tref;wifarmif
415
'Dvkdqkd&if rif;u ukd,fhrsufpdeJY rjrif&wkdif; a&S;uvlawGxufykdNyD; axmufcH
aewm w&myghrvm;qkdwJhar;cGef; ar;p&m&Sdygw,f/ OD;zkd;pdefwkdY vufxufu
oGif;cJhwJh "mwfjym;awGudk em;axmifMunfhwJhtcg tqkd? tikd? tajym
aumif;ovm; rar;eJYqkdovkd aumif;ygw,f/ 'gayr,fh OD;wifarmif&JU
&GJukefonfxJu a&T .. ..qkdwJh oHtloHzsm;rsKd; tJ'D"mwfjym;awGxJrSm
rawGU&wJhtjyif vuf0JokE´&trwf? umVK'g,Dtrwf Zmwf½kyfawG&JU &ifoyf
½Iarm tHhMoavmufwJh tajymeJY oka'¨m'erif;BuD;&JU tvGrf;awGu em;xJ
pGJaewmrkdY 'DtpGJukd razsmufEkdifwJhtwGuf a&Tref;zufESpfav;omaewmygvkdY
ajz&yg vdrfhr,f/
416
wrf; BuKd;pm;qnf;yl;rI? pmayavhvmvkdufpm;rI? obifrIay:rSmxm;wJh
0D&d,? olU&JUtajymtqkd ynmt&mawGrSmawmh OD;wifarmifu ododomom
BuD; omw,fvdkY qkd&rSmyg/ rsm;jym;vSwJh OD;wifarmif&JU *kPfyk'fawGxJrSm
xdyfqkH;u t&nftaoG;ukd ajymygqkd&ifawmh Zmwfq&m&JU tajym ynmvkdY
uGufwdajz&rSmyg/ 'geJYywfoufNyD; bbOD;okc 1964-ck? rwfvxkwf
aoG;aomuf r*¾Zif;rSm a&;cJhwJh ]]pdwf csrf;omjcif;}}vkdY acgif;pOfwyfxm;wJh
aqmif;yg;xJu tenf;i,f aumufEIwfwifjyvkdygw,f/
417
a':trm&JU 'dt&ifu ]]atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH;}}qkdwJh Zmwfrif;om;
BuD;awGtaMumif; a&;xm;wJh pmtkyf[m obifrIeJYywfoufNyD; a&;vmorQ
pmtkyfawGtxJrSm pmrsufESm trsm;qkH;? txlqkH;pmtkyfyg/ 'gayr,fh 'D
]]a&Tref; wifarmif}} qkdwJh Zmwfrif;om;BuD;taMumif; woD;woefY
a&;xm;wJhpmtkyfeJY ,SOfMunfh&if 'DpmtkyfrSm a&;[efuvnf; ykdoGufaew,f/
qGJaqmifrIvnf; ykd&Sdaew,f/ txJu taMumif;t&mawGrSmvnf; vkH;0
jcm;em;aewJh taetxm;awG trsm;BuD;awGU&ygw,f/ 'gaMumifh ]]a&Tref;
wifarmif}} qkdwJh pmtkyfukd ]]jynfolcspfaom tEkynmonfrsm; 'kwd,wGJ}}vkdY
ac:r,fqkd&if ac:jzpfw,fvkdY qkdcsifygw,f/ a&Gref;wifarmifukd jynfolawG
b,favmufcspfMuw,f qkdwm 'DpmtkyfxJ rSmygwJh olUpsmye&JU pnfum;
okdufNrKdufykHu rSwfausmuftwifcHaeav&JU/
418
ywfoufNyD; trsKd;om;ynm0ef OD;zkd;usm;&JU tBuHÓPfukd olrsm;awG
taumiftxnfrazmfEkdifcJhayr,fh OD;wifarmifu vSvSyyatmifatmifjrifjrif
taumiftxnf azmfEkdifcJhygw,f/ 'DudpötwGuf OD;wifarmif BuKd;pm;cJhykHukd
'Dpmtkyf&JU pmrsufESm 326u 340 txd pma&;ol o½kyfazmf xm;wmukd
zwfMunfh&if 0D&d,rif;om; ukdwifarmif&,fvkdY a':trmokH;EIef;wm[m
tH0if*Gifus&SdvSwmukd xifxif&Sm;&Sm; awGUMu&rSmyg/ n0ufwkef;u pdef
barmifwD;cJhwJh pHawmfcsdef wD;vkH;[mvnf; olUZmwfu olUqkdif;q&moleJYNrJzkdY
b,fvkdBuKd;pm;cJh&w,fqkdwmukd az:jyaeovkdygyJ/ 'DwD;vkH;ukd uRefawmfwkdY
wawG aeYwkdif; (5)Budrfwdwd Mum;ae&qJyg/
419
awmh a&S;uxm;cJhwJh obifynmtwGuf &wufrat;&ykHukd ikdcsif;cs&rvkd
jzpf&wJhtwGufvnf; obif;e,fy,ftwGuf 0rf;enf;p&maumif;vSygw,f/
'Dtcsdef'Dumvukd jyefokH;oyf&if ]]Zmwf}}qkdwJh obifrIukd ½kyf&Sifomru
AGD'D,kdqkdwmuyg tompD;,lxm;awmh 'gawGukd aumif;aumif;xkd;azmuf
EkdifzkdY BuKd;pm;r,fqkd&if OD;wifarmif&JU 0D&d,rsKd;xuf ESpfqomrS jzpfyg
vdrfhr,f/ wu,fwef; vufawGUrSmawmh OD;wifarmif&JU okH;csKd;wcsKd;
BuKd;pm;Mu&ifukd rqkd;bl;vkdY qkd&rSmyg/ 'ghtjyif Zmwfobifavmuu
yk*¾KdvfawGtaeeJY jynfolvlxkuu aemufykdif;ZmwfawGudk jyefNyD;pdwf0ifpm;
vmatmif tcrf;tem;? tjyiftqif? toHtxm;tokd? rD;bufqkdif&m
wDxGifrI? ZmwfpmusufrSwfrI? Zmwf½kyfEkdifeif;yDjyifrI? &oajrmufatmif
wifqufrI pwJh tcsufawGtay:rSm wckcsif; pOf;pm;NyD; Zmwfobif&JU
a&SUtvm;tvmtwGuf pkaygif;tajz&SmMuzkdYvkdNyD xifygw,f/
420
vlxka':trmu 'Dpmtkyfukd a&;wJhtcg oleJY w&if;wESD;&SdvSwJh EkdifiHausmf
rif;om;BuD; taMumif;ukda&;wmjzpfvkdY pma&;ol&JU uavmifuxufcsifwkdif;
xufaeovm; rajymwwfavmufatmif 'Dpmtkyfu aumif;vSygw,f/
pdefaA'geJYwGJ&wJh rif;orD;? rif;om;awG[m olwkdY&JU t&nftaoG;
ykday:vmovkd obifrIeJY ywfouf&if apwemt&if;cH aumif;NyD;om;
pma&;q&mrBuD;&JU vuf&maMumifh ]]a&Tref;wifarmif}}[m ajymifonfxuf
ajymifvufvmw,fvkdY atmufarh&avmufatmif 'Dpmtkyfu *kPfajrmufvS
ygw,f/
'DacwfrSm 'Dynmukd vkdufpm;aeolawG[m 'Dpmtkyfukd tem;rSmxm;NyD;
tvGwf&rwwf zwfxkduf rSwfxkdufygw,f/ obifrIeJY toufarG;aeolawG
taeeJY OD;wifarmif&JU t&nftaoG;a&m? BuKd;pm;tm;xkwfrIukdyg pHjyKxkduf?
twkckd; xkdufygw,f/ u&if;aowJh a&Tref;wifarmifvkdY ajym&ayr,fh
wu,fawmh OD;wifarmifraoygbl;/ 'DpmtkyfeJYwuG olU&JU "mwfjym;awG?
rSwfwrf;awG? zvifawG? "mwfykHawG[m jrefrmhobifavmuukd a&SUvmr,fh
ESpfaygif;rsm;pGm MumwJhtxd OD;aqmifaeOD;r,fqkdwm ajrBuD;vufcwf
rvGJaocsmvSygw,fvkdY cefYrSef;EkdifaMumif; wifjyvkdygw,f/ OD;wifarmifvkd
rif;om;rsKd; aemufwa,mufavmuf xyfNyD; zl;yGifharG;zGm;vmygapvkdYvnf;
&ifxJuae r&Jw&J qE´jyK qkawmif;vkdufygw,f/
421
ZmwfpifeJY? um;vdyfeJY? "mwfrD;eJY? tkHeJYusif;eJY jzpfatmif obifwacwfukd
wlwlwefwef? jrifhjrifhrm;rm; ajymif;vJypfcJhwJh 'Dobifynm&SifBuD;
(3)OD;taMumif;ukd vlxka':trmu atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH; qkdwJh
acgif;pnf;eJY a&;cJhwJh cefYnm;x,f0gvSwJh obifpmtkyfwtkyf&JY oufwrf;
[m (23)ESpf jynfhvkeD;eD; &Sdyg NyD/
422
ajcz0g;ukdql;pl;vkdY rvSrf;Ekdifbl;? armifawmf&JUaemufu rvkdufEkdifbl;vkdY
rdef;uav;vkdrlwJh ae&mrSm atmifAv u wu,fhrdef;rtppfeJY wlvGef;vkdY
'Dtrlt&m[m ZmwfobifrSm pHxm;cJh&wm trsm;todyg/ a':rmrmat; &JU
]]atmifAvtvGrf;ajy}} oDcsif;rSmvnf; 'Dtjzpfoepfukd om,memaysmfzG,f
oDqkdxm;wm Mum;EkdifMuygw,f/
423
aemufNyD; ]]atmifAv}}vkd tajr§mufawG tcgcgypfazmufNyD;? r@yfBuD;i,f
toG,foG,feJY psmyejymcsEkdifwJh Zmwfrif;om;rsKd; 'DEkdifiHrSm &SdcJh[efrwl
ygbl;/ a&Tref;wifarmif psmyersKd;ukd uRefawmfwkdYu ukd,fhrsufpdeJYjrifcJh&awmh
'DromrsKd;&Sdr,frxifygbl;vkdY psmye&JUBuD;Mu,fcrf;em;ykHukd &ifoyf½Iarm
jzpfcJh&ayr,fh atmifAvromukd pmxJuae twdtus awGUvkduf&awmhrS
ol[m &SmrS&Sm; tEkynmonfqkdwm odvm&ygw,f/
424
pmrsufESmtrsm;qkH;,lNyD; *&dwfOD;zkd;pdefukd rSwfwrf;wifay;cJhygw,f/
OD;zkd;pdef[m olUyifukd,fpdwfukdu oluvGJ&if wjcm;r&SdwJh Zmwfrif;om;vkdY
cH,lxm;olrkdY? pdwfxJwifru olU&JU obifb0wavQmufvkH;rSm OD;zkd;pdefBuD;
ckdw,ftajymrcH&atmif BuKd;pm;oGm;wJh Zmwfrif;om;BuD;yg/ OD;zkd;pdefeJY
ywfoufNyD; pma&;q&mrBuD;u 'Dpmtkyf pmrsufESm 178 atmufqkH;
tykd'frSm-
]]Arm Zmwfobifwacwfukd OD;aqmifxlaxmifoGm;wJh zkd;pdefuawmh
tqkdrSmvJaumif;? turSmvJaumif;? tajymrSmvJaumif;? tvGrf;rSmvJ
aumif;? ½kyfrSmvJacsmwJhvlrkdY av;bufav;wef jynfhpkHw,fqkdNyD; ESpfa,muf
r&Sdaumif;wJh tEkynmonfBuD;tjzpfeJY ausmfcJhwmyg}}vkdY OD;zkd;pdef&JU
*kPfj'yfudk wdceJ xdrdatmif az:jycJhygw,f/ 'ghtjyif olUyGJMunfhy&dowf
tcsif;csif; zkd;pdeftaMumif; ajymMuykHukd pma&;olu pmrsufESm 179 rSm-
]]zkd;pdefuawmhuGm rif;om;vkyfpm;zkdY olUtaru arG;xkwfay;vkdufwJhvlyg}}. .
]]zkd;pdefvkd txdokH;ygeJYnDwJh rif;om;uawmh &SmrS&Sm;ygw,f}}. . .
tukefvkH;BuKdufwmyJ}}. . .
425
'ghtjyif OD;zkd;pdefeJY ywfoufNyD; pma&;oltxdrdqkH; okH;oGm;wJh tokH;
tEIef;u- ]]Zmwfobifynmukdvnf; rdausmif;a&Edkifovkd EkdifoGm;olrkdY}}
qkdwmukd pmzwfy&dowfu oabmrusbJ? rauseyfbJraeEkdifygbl;/
olU&JUobifoufukd jyefMunfhr,fqkd&ifvnf; ESpfaygif; (60) eD;eD;MumcJh
ygw,f/ jrefrmEkdifiHrSm b,frif;om;rS olUavmuf rif;om;ouf r&Snf
ygbl;/ t&ifu r&SdcJhovkd aemufvnf;&SdzkdY rvG,fvSygbl;/ 'Dvkd yk*¾Kdvf
taMumif;ukd pma&;q&m[m 'DpmtkyfrSm wefwef&m&mukd a&;wmyg/ wu,fh
wu,frSmawmh pma&;ol[m OD;zkd;pdef&JU obifynmukd ESpfouf*kPfwuf
ayr,fh olU&JU olrsm;awGtay: ESdrfwm? csKd;wm? eif;wmukd rESpfoufygbl;/
'gukd pma&;q&mrBuD;u 'DpmtkyfxJvJ xnfha&;w,f/ yg;pyfuvnf;
ckxdajymwkef;yg/ OD;zkd;pdefu eHygwf(1)ae&mrSm olaeayr,fh Zmwfolom;csif;
ay:rSmxm;wJhoabmusawmh atmifAv? pdefuwkH;? a&Tref;wifarmifwkdYeJY
bmrSrqkdifygbl;/ 'Dae&musawmh OD;zkd;pdefu tifrweftm;enf;cJh [efwl
ygw,f/ ynm*kPfarmufw,fvkdY qkd&rvm; rajymwwfygbl;/ 'gawGudk
z,fNyD; Munfhvkduf&ifawmh OD;zkd;pdef[m obifhOaoQmif rif;om;BuD;b0rSm
olrwlatmif BuKd;pm;w,f? wDxGifw,f/ bmoma&;eJY ywfoufwJh
tqkH;trawGukd ZmwfobifxJrSm xm;&pfcJhEkdifw,f/ Zmwform;wa,muf
taeeJY xnfxnf0g0g? cefYcefYjim;jim; aeEkdifcJhw,f/ pef;BuD;w,f? [dwf[ef
BuD;w,f/ ucsif qkdcsifwJh0goem olrsm;xufBuD;w,fpwJh tcsufawGukd
xifxif&Sm;&Sm; awGUEkdifygw,f/
426
awGU&wmrkdY OD;zkd;pdef[m 'DzufrSm rsufpd yGifhoifhoavmuf ryGifhcJhbl;vkdY
ajym&rSmbJ/ atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH; qkdwJh obifynmonfBuD;
okH;OD;xJrSm e,fwly,fwlu yk*¾KdvfawG&JU cspfcifrIukd cH&olESpfOD;uawmh
atmifAveJY pdefuwkH;vkdY qkd&rSmyg/ 'DxJrSm wOD;uynmBuD;w,f? wOD;u
qef;atmif? cefYatmif wDxGifEkdifw,f? acwfqefw,fvkdY ajymEkdifygw,f/
OD;pdefuwkH;[m tkHeJYusif;eJY uwmaumif;w,f/ olUrlqkdNyD; rif;om;awG
twGuf rlwrl xm;EkdifcJhw,f/ ,kd;',m;u odyfaumif;w,fvkdY rSwf,lEkdif
ygw,f/ 'ghtjyif Armtuukd vSvSyyBuD; uEkdifw,fvkdY obiforkdif;rSm
ajymprSwfjyK Muygw,f/
427
od&ygw,f/ 'Dvkd pmzwfoltaeeJY pmxJuae todynm&atmif a&;ol
zufu pGrf;aqmif&w,fqkdwm pOf;pm;Munfh&if vG,fulwJh tvkyfwck
r[kwfygbl;/
'DpmtkyfawGa&;aewkef;u pma&;olrSm 'gawGukd avmufavmufvm;vm;
vkyfjyzkdY owif;pmqkdwJh tajccHyifr ausm½kd;pcef;BuD;&SdvkdY NyD;ajrmuf&wm
rSefayr,fh ukd,fodwJhtcsufvufukd &oajrmufatmif? tpDtpOfwnfhatmif?
zwf&olvufu rcscsifatmif? zefwD;&w,fqkdwmu xl;cRefajymifajrmufwJh
t&nftaoG;r&SdbJeJY rjzpfEkdifygbl;/
428
,Ofaus;rIukd ykHwlul;csaewm? t½kd;ay:uae rwDxGifEkdifwm pwJh tcsuf
awG[mvnf; 'DudpötwGuf pOf;pm;oifhwJh tcsufawGyg/
5/ jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;
429
ta&;EkdifqkH; pma&;q&m[m ]]vlxka':trm}} ygvkdY qkd&&if 'Dtqkd[m
rvGefwefygbl;/ obifeJYywfoufNyD; pma&;olawG? xif&Sm;wJhpma&;q&m
awG &SdMuygw,f/ 'gayr,fh a':trma&;wJh 'DpmtkyfawGukd ykdNyD;ESpfouf
Muw,f qkdwmu 'Dbmom&yfay:rSm ,lwJh½Iaxmifhjcif; rwlvkdY jzpfygw,f/
pma&;ol[m olUpmwrf;rSm ]]yGJMunfh½Iaxmifh}} u ,lygw,fvkdY 0efcHxm;
ygw,f/
q&mrBuD;&JU 'Dpmtkyf (5)tkyfrSm ]]jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;}}qkdwJh
pmtkyf[m arc? arvdceJY wlygw,f/ a':trm&JU ,Ofaus;rItEkynm
pmtkyfawGxJrSm jynfwnfvkdufwJh pmtkyfyJvkdY ajymr,fqkdvnf; ajymomyg
w,f/ 'Dpmtkyfukd tajcjyKNyD; pma&;ol[m obif&JU {&m0wDeJYwlwJh
atmifAv? zkd;pdef? pdefuwkH;? a&Tref;wifarmif? tNidrfh? jrefrmhr[m*DwqkdwJh
½kd;&mobifrI pGrf;tm;awGukd qifhumqifhum arG;zGm;ay;cJhwm jzpfygw,f/
'DpmtkyfawGukd pdwf0ifwpm; zwfMunfh? avhvmMunfhvkdufwJhtcg pmtkyf
wtkyfeJY wtkyf[m qufpyfrIawG trsm;BuD;&Sdaewmukd awGU&ygw,f/ qkd-
u-a&;-wD;qkdwm olUu@eJYol &Sdaeayr,fh 'Dt&mtm;vkH;[m rdom;wpkvkd
wpnf;wvkH;wnf; &SdaewJh t&mawGqdkwm wjznf;jznf; oabmayguf
vmygw,f/
uRefawmfwkdY vlrsKd;&JU ,Ofaus;rI[m taemufwkdif;eJY rwlygbl;/ pmayu
vnf; jcm;em;ovkd? ,Ofaus;rIuvnf; uGJjym;ygw,f? wcg 'Dpmay?
'D,Ofaus;rItqifhukd urÇmeJY,SOfNyD; &ifabmifwef;MunfhvkdufwJh tcgrSm
vnf; olu tvkH;t&yfrDaewmukd awGU&jyefygw,f/ rsm;aomtm;jzifh
qufEG,frI&Sdygw,fqkdwJh ta&SUwkdif;,Ofaus;rIawGxJrSmukd olu OD;aqmifEkdif
avmufwJh tqifhatmuf edrfhqif;roGm;ygbl;/ 'gaMumifh 'DvlrsKd;eJY 'DEkdifiHrSm
vlvmjzpf&wm tifrwef auseyfp&m 0rf;om*kPf,lp&m aumif;ygw,f/
430
vlrsKd;wrsKd;? EkdifiHwEkdifiHrSm b0&yfwnfrI? vkHNcKHa&;? pD;yGm;a&;qkdwmawG
eJYtwl ,Ofaus;rIqkdwm &Sdygw,f/ tJ'D ,Ofaus;rIqkdwm[mvnf; pmay
qkdwmeJY wGJaewmygyJ/ orkdif;eJYcsDMupkdYqkd&ifawmh pmayeJY,Ofaus;rI[m
ouf&Sd vlom;awGtwGuf ta&;tBuD;qkH;ygvkdY ajymae&wJh pD;yGm;a&;vkdyJ
ol[mta&;ygwJhae&mrSm &Sdaewmukd rjiif;omygbl;/
431
olUpm? olUtokH;taqmif? olwkdYaecJh wJha'o? olU,Ofaus;rI tEkynm
vuf&mawGukdom awGUEkdifygawmhw,f/ jrpfom;NrKdU a&TrkaXmbk&m;0if;xJrSm
tuste xdef;odrf;xm;wJh ysLausmufpmjzpfwJh (jre'Dausmufpm) qkd&if
zwfEkdifatmif BuKd;pm;qJyJ jzpfw,fvkdY od&ygw,f/
432
Munfh&if enf;rSmr[kwfygbl;/ 'Dawmh uRefawmfwkdYu ]]uaeY}} qkdwJh
taetxm;uae bmvkyfMurvJqkdawmh &wwforQ aumufoif;aumufNyD;
raysmufysufatif olUxuf ig pGrf;EkdiforQ vkHYv? 0D&d,? todw&m;awGeJY
xdef;odrf;MuzkdYyJ &Sdygw,f/ 'DaeY 'D&ufrSm uRefawmfwdkYvufxJ &SdNyD;om;
,Ofaus;rIawG raysmufrqkH;atmif EkdifiHa&;tod? vlrsKd;a&;todawGeJY
yl;aygif;NyD; tpGrf;ukefumuG,f xdef;odrf;Mu&rSmu ypöKyÜef&JU ta&;tBuD;qkH;
wm0efygyJ/
vlxka':trm[m 'DtEÅ&m,f rusa&mufatmif olwwfpGrf;uRrf;usifwJh
uavmifeJY pmayqkdwJh tkwfjrpfay:rSm ,Ofaus;rItEkynmcHwyfBuD; (5)ckukd
tckdiftrmwnfaqmufcJhol jzpfygw,f/ 'DcHwyfBuD;awGukd olu jynfol
cspfwJh tEkynmonfawGeJY tEkynmpGrf;tm;awGukd olUae&meJYol tokH;csNyD;
jynfolawG&JU tm;ay;ulnDrIeJY wnfaqmufcJhwm jzpfygw,f/ a':trm
a&;cJhorQ obifykdif;qkdif&mpmtkyf (5)tkyfukd tEkpdwfMunfhr,fqkd&if
'DpmtkyfawG[m ig;yGifhqkdif a'gufwkdifBuD;awGeJY wlygw,f/ wtkyfeJY
wtkyf[m olUigaxmufyhH? ihgolulnDqkdovkd tm;wckjzpfvmatmif
tcsif;csif; usm;uefxm;wmukd vSvSyy? pnf;pnf;vkH;vkH; awGUMu&rSmyg/
Oyrm- jynfolcspfaom tEkynmonfrsm;pmtkyfxJu qkdif;bk&if &Gmpm;BuD;
pdefaA'g[m 'D ig;tkyfvkH;rSm olrygbl;&,fvkdY r&Sdygbl;/ ol[m obifrI
tEkynm ,Ofaus;rIa&;&mrSm b,favmufrsm; ta&;ygw,fqkdwm pmtkyf
awG tm;vkH;zwfNyD;wJhtcg xif;ueJ ay:vmwm tHhrcef;p&myg/
jynfolcspfaom tEkynmonfrsm; pmtkyfrSmygwJh &SmrS&Sm; tEkynmonfBuD;
(8)OD;&JU tEkynm t&nftaoG;awG[m tHhrcef;p&maumif;ovkd? pma&;ol
uvnf; olwkdY&JU ykH&dyfawGukd aq;jc,fwmu aumif;vGef;vkdY b,folu
ykdvSaerSef;rodatmifvSaewm[m pmzwfolawGtodyg/ 'gayr,fh OD;aA'geJY
433
a':aiGNrKdif? eef;awmfa&SUeJY avbmwDwkdY taMumif;[m pmzwfolawGtzkdY
ykdNyD; pdwf0ifpm;Muwmukdvnf; pmzwf&if; odvmMu&rSmyg/ tm;vkH;xJrSm
pma&;ol&JU uavmiftcRefqkH;? tjrqkH;ukdajymygqkd&ifawmh ]]NrKdUrNidrf;}}vkdY
ajym&rSmygyJ/
]]Armhaw;*Dworkdif;wGif ESpfumv&Snfvsm;pGm wnfwHhusef&pfrnfh owådrsm;
&Sdaom ArmoDcsif; (Modern Classics) rsm;ukd oDukH;a&;zGJUoGm;cJhonfh
NrKdUrNidrf;um; taoapmí ESajrmxkdufonfh Armhom;aumif; wOD;ygay}}vkdY
pma&;ol[m NrKdUrNidrf;pmrsufESmukd ed'gef;ysKd;xm;wmukd om"utaeeJY
wifjyvkdygw,f/
pma&;ol 'Dvkded'gef;ysKd;xm;ovkdyJ pma&;olukd,fwkdifoDukH;xm;wJh 'Dpmwef;
yg pmtkyf (5)tkyf[mvnf; jrefrmhobifrI pmayorkdif;rSm ESpfumv
&Snfvsm;pGm wnfwHhusef&pfrnfh owådrsm;&Sdaom pmtkyfawGqkdwmuawmh
um,uH&Sifukd,fwkdif owdxm;rdaumif;rS xm;rdygvdrfhr,f/ wu,fh
tajctaerSmawmh vlxka':trm&JU jynfolcspfaom tEkynmonf tBuD;
trSL;jzpfwJh obife,fy,fu pmtkyf (5) tkyf[m jrefrmhobifrItwGufawmh
*E¦0ifajrmufwJh pmay (Classics) vkdY ajymr,fqkd&if *kPfwifNyD;
ajymvkdY&ygw,f/ 'De,fy,ftaMumif; ajymMupkdYqkd&if 'Dig;tkyfukdz,fNyD;
ajymvkdY &ukd r& ygbl;/
434
awGxJrSm ]]arT;vGef;vSwJh yef;ig;yGifhyg}}vkdY wifjy&if; uRefawmfh pmwef;ukd
ed*kH;csKyftyfygw,f/
pkd;Ekdif (rEÅav;wuúokdvf)
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
pkd;Ekdif (rEÅav;wuúokdvf)
435