You are on page 1of 748

CCC<C<v

* C<"

c
(
v

CO< c< C$UC<


CCuc
<fc
i

@
C'
'
'

c c C

S5 5 cc <LCC.CC
c
(

C<C'<<4 CC (CC

<

<

c<

c C< Cc C c cc.
rcg/<

(i

<-C5B c

<
c

c
C

C c

C(

ccaccc
Cc v
^Lc<C!
({
<

Cc^
e

<cL^
.((

cc
c
(
<

C<c
C<

C
C
C C

(O
(C
(

<c

<<
1

c
c<
(

<<

C r
-

Cr
('C
(

'

C( <c

(tc

<

c
c
c

<C<
(

cC
C
i

C C
C

CL

CC

^gf
!

CXCCC
*^C<
c

c<
< <

Cia1
**

cc

<T<c
<"(

C<

Cv

c C C<
(
<

CC
CC CC
CC

C C

CCO
C<
c
(

(<c

v'C
'0

CC CcC
i

C<

CC

<

C
c

<<
C<(

^c

cc

corc

C C

CC
c<
c<
'

cc

(C

<

C<
<.
(

c
<

(
<.

c
< <

c
< (
v

<
<

C<cc
-<

cc*c
i
(

c<cc CC<JC
c
<

cccc<
C
c
<

CCc! <CCcC C< 1


(

u
c.<

rc
r<

<

r
Ci Cv<

rc
<
r

<

c<(< Li ^c CC-cC cccC


c

<

VILLANOVA COLLEGE LreRARY


Villanova,

c C

C<c c c c
c
.

<C
c<

<
<-<

<< <

<

Pennsylvania

<<

C C C'C
(

CC cc

C
<
<

CCl
C/C
C'C
C<<
^
(

(CCC
c

cC
c

C
c
This book

"<

<

r c

c C
C c c

c
C
<<

c
c

<c
<<

c c
'

C<^'C"i<\'

<C
'<r
'

C C
c-C'
< c

'<-

C'C<<
<c
<<

<

<

cc
T

C
"

c
c

c c

C eC
<c<

was donated

c
c

c<

C
<

3-4-49
by

C <Ga
<

c<

C
c s
cc

c c ^r c<
c C c
9
<.

C c
.

C
<

C
:

c<<<. <c
< .

c<

C e
'

<<c
<

C<

Cc C^c
C'<
(*

<"'

c C fFAC *4C <


<

<

<

<'<C 0"^<C

cC
c
(

'

C^ C (( <c C C C C CC C C CcC C C
CC
* (

CC(
c

c c

c.

1<

c
c
<

C c.
<Z
" "
'C
(<

c CCc C "c

CC CCCC r
c CC cCf cCC r
<
< <
<

<c
c

<

c</

<

<

<

<

<

c<
'<

'

j
r
<S
'

r<

"
'<

"
<

<

C'<;

"
<c.

C c
c
<_

c<

'

cc CC
c <
< <

c<
CC cc
c C cc

c<
C.

c
c

c<<

<cc

<

cc CC
c

C C

c<
<J

,C -C cC
:c
cc cc
c<

<<

c<

dCC< C C <C C cc V." C c< C<'< C C " <('.< C' c <t. c c << c<-< C c <c <t
,

c<
f

<

<

<

ii

cc ^ -C <c

<C C (C' CC" c ccc coccc CC .<( <c c


.. <c

c<"

<

at <(ccc

<c

<c

cc
cc <c
cc

<g
,

<

<v
C<
<<

cC
CC

CC

c
,

ccc

cc CC c< c cc <c <C (C ccc cc cc

CC <C
<C
CC
<<

c CC

c<

cc
<^
c.<

c<

c
c

cc
cc
c

cc CC
cc
cc
CC
cc

c<( cc
c<;

c<

<t

cc
cc.

cc

CC

c<c
<tc

cc

<

<C

c<! c<
C<r

<

CC<

(i c<

CcC
c<

cc

cc

CC cc

cc CC

cc cc

cc CC

cc
<r<

<c CC cc

<<

CC
c
c
<

cc CC cc

CCCCJC
c<

cc

cc CC

C
cc

cc ,'CC<

G
.

CC
<c
.

<<

<x <C

c c c c

c
cc ct
cc

CCt

c
C

c
1

c
c

cr

c c %c CC

cc

c c ^c < c c <?< < <c <c c


'<

'(

C'<
Cj

<c <c

<c

C" c<

<r<

c^c c

c v
<

fTC

<

<

S-

C"' C C c
'

cc
< <

x c C CCcC cc c cc C
1<C

<

c
<

f.cc
K.(

c"C

<

<

cc<

Oc

cc

<

c c<

Ccacc*C

C
^Ck

c
c

CC 01
C C

<

h% %<<*CC
CCCC cce

L'CC cccg c< cs 5 v


v

Xcc

Xc

,-c
'

tf(i
<

'<X

m g&&t<&l
a
c<
'

CCararZr^^

:;^<<
jCCCt

-S'^ C c< c<^<

r
(

ici ..lcc$H

JXCd
CC

X<3 C('v
<C<

'^S
<

cC< c <L<CC'< cc. CC < ICCC cc c<c < ccccc cc CC c ccccc <'\
< c

CCCCC
<C<C C
r<((

'

'

4 C<<' < 9P

%
ci

&<*&** < < "-"-*<** * -^~-**--.

<

<t ccc<<

<CCd<
:cc<
:<^r
<

c cc

<M CCCCC
CC
cc

c^ c
..

CCCC"

Ccu
CCCC

CC CC
ci
r"
<

CQc
"<
cc^
CC<<
cr<r

C
C

CCcc CCCC<
:< cc
<

<

Cc
cc

C
<f

<t

cc

cc

v(?.c
*

r
-

<KCT
Ccf

<lcC

CC
<

Cc
<-<<c

Cc

c<
C(
c<

<TCC

cc

ccc

cc

C<
cc

cc r

c^cr
c

rT<C

'

<

c<
.<(.

^c

DC <^ 3>C
(

<C<
ci><sc

rri

.c

'xcc!
osr
<

cc
c.c

<-UCC5JCC.C cx * ^.< cc CftCTCscCCC CC <S"/ cc


'

tccccc c <Ta
4

qz<<

cc

<

CC

cCC

C>
"cc
(c

'.<-*

Cc

'

CC4
f

Ci

.<

cc<<:ot<r

<

r^cc
<c
<C
<ac

cc
c

C:

CC

cc

<S cc'C Ccy C


Ctc
:

CC

<<

<'<

<CC CCCKL'CCCC<CC<E

CCCLCC
cc

CC CC

c<

d<C

<d<T

CCC

cc<r
c

L^ffiEC

cc

<&

c<3:..

<"'CCCCCCCC <C CC ccccccccjr X cc cc cc Cccccc CcCCCOf cc c cc^ Ccc <ccc^ CC CC cc cc cc cc cc cc c cccr cc <<z cc-cr" <rc rc cc cc c< ccccc <<<r<sr CC CC c <3 XX cc <r cx<C X Cc CC X c c c <<cc
cCjt.cc

CC

CC

CC

CC

X C C X C< C Ci X X<< C' Clccc C C C c C c


LCC .C
C(
<<
'

Ll

Cc

C"

<

c
c

'.

C< c<

c
(
a

CC
ar

CC
cc cc c
r-

cc

CC

c c

c c

<r

c
'

CCCC CC CC CC cc c C cc cc CC cccccck C.Cc c c cx c CC CC cC CC cc cc cC ^ C c CC c C c C c. cr^cr c c^" c c c <C d C c X c C^ C CC C d c <! C <r c< c: <C <L <1 C C_C_ <c x cr C CCC C<' C C" C <C C c c CC CL C C2 C ''CC C x c cCCct Cc< O cxc <T C vC cC C CT c C5 : C C cc cc c:C C cc Cc C<- C cCCcC
<
(

CC <QC <3C CC Cd <CC CC CC CC CC X

C
(

<

C <<C
'

c c
c
<
!

c
<

<

c
C

c c

<<

"<c

CC

cc

'cc

K^

'

r
(

Cc<3

<c

X
<<
r
t

c:

Cc
Cc
<c<c

((
(( cc
,

(C( (Cc^
'

C<

CCCc cCC
c

cc
ec

< c

C CCt<
CCc CC

CC&
c

'

CCCC

cccr
ccc

CC

cc

cc
C<r

cc
cc
cc

cc
CC
c<
c
<

C^<
s<

CC
i'

cc

<< ctt

*^?

Cc

CC

% CC

<c
<c

ACTA

SANCTORUM

PA RISIIS.

E* TYPIS

V.

GOCPY, V A GARANClElVE,
I

Parisiis&Rome.apvd Victorem Palme.m.dccc.lxviii

ACTA

SANCTORUM
Ex
Latinis et Grsecis aliarumque gentium Monuraentis
,

servata priraigenia veterum

Scriptorum phrasi
COLLECTA, DIGESTA, COMMENTARllSQUE ET OBSERVATION IBUS
1LLUSTRATA
A

CORNELIO BYEO, JOANNE BAPTISTA FONSONO, presbb. ANSELMO BERTHODO, Ord. S. Benedicti. P. M. JACOBO BUEO, presb.; SIARDO DYCKIO, CYPRIANO GOORIO, MATHIA STALSIO, Ord. Preem.
Cann. Regull.
EDITIO NOVISSIMA,
cuiunte

JOANNE CARNANDET

OCTOBRIS TOMUS SEXTUS


QUO DIES DUODECBHUS, DEC1MU8 TERTIUS ET DECIMUS QUARTUS CONTINENTUR

PAKISIIS ET ROMiE
apud

VICTOREM PALME
1868

bibliopolam

.AZ.

SANCTISSIMO
D. N. D.

PIO VI
PONTIFICI OPTDIO MAXIIO

merito mos pervulgatus obtinuit, BEATISSIME PATER, ut eorum, qui aut

Si

armis, aut

re,

aut consilio

rem publicam

belli

domique luculentius promolinguae loquantur


;

\erunt, res fortiter ac prospere gestas

omnium gentium
Heroum, qui

aequum

enimvero
:ive

fuit,

ut et Christianorum

sive fuso

pro Christo sanguine,

praeclaris vitae

morumque

institutis Reipublicae Christianae insigniter profuere,

salutemque aeternam prae peritura hujus mundi gloria suis exemplis sectari posteros docuere, res gestas Christianorum ora calamique meritis efferrent laudibus ac
'

sempiternae posterorum memoriae consecrarent. Praestitum id quidem inde a nascentis ecclesiae incunabulis fuit
;

^*
'

sed heu

Quot antiqua Christianorum Heroum,


vetustate seu iniquitate pernsse poste;

Sanctorum
ritas

dico,

monumenta

seu

temporum
malo
is

doluit! Fuerunt, qui obviam


:

ire voluerint

sed consilio certe minus


fuit,

prudenti falsa veris miscuerunt


Tomus
vi Octobris.

error

quidem privatorum
l

sed Catholicis

identid.m

/>

y 3v

identidem ab Heterodoxis objectus. Itaque

si

quid

in

illis falsi

occurreret, secer-

nendum
strandum
cius.

a vero
fuit,

si

quid dubii, revocandum ad trutinam


tutius,

si

quid obscuri,

illu-

quo ea legerent Catholici

Heteredoxi autem carperent par-

ac Bollandiano Operi hic scopus erat, quod a seculo sesquiallero inchoatum,

ad nostram usque memoriam labore


ris

summo

continuatum haud

ita

pridem tempo-

vicissitudo interrupit.

Doluimus
si

praeclari Operis sortem, ac e Reipublicae Chri-

stianae

bono

fore existimavimus,

ad umbilicum labore nostro adduceretur


!

uti-

nam

praefixum nobis

scopum attingamus

Primum hunc

interim,

SANCTJSSIME
quartum

PATER, vigiliarum nostrarum nuperorumque Hagiographorum

foetum,
illi

supra quinquagesimum vastissimi Operis tomum, superatis, quae


runt, remoris

injectae fueest,

bene multis, ad sacratissimos Pedes Tuos tandem omni, qua par

animi demissi significatione ac veneratione eo deferimus lubentius, quo certius,

etsinon pro suo quidem merito, sed pro innata Tibi, qua quantumvis exigua
suscipere peramanter soles, humanitate animique magnitudine susceptum
fidimus, hac tempestate praesertim, qua tot libellos in fidei
iri

con-

morumque perniciem
vel

cusos orbem Christianum pervagari boni omnes, ac

SANCTITAS TUA

maxime,

vident et ingemiscunt. Veremur sane, ne temerarii audiamus, ut qui stadium hoc


litterarium vix ingressi, ab ipso statim limine labores nostros, quasi Majestate Apostolica dignos, Sanctissimo

Nomini tuo inscribere

ausi simus. Absit, ut obtutu


;

Tuo
po-

dignum quidpiam

aut praestitisse, aut praestando esse nos arbitremur

at cui

tius labores nostros

consecremus,

quam

Tibi,

fidelium Ecclesiae Capiti, cui

cum

hos una
ris,

cum Sanctorum

Actis dedicamus, Christo


?

Domino, cujus

in terris vices geTibi, cujus est,


illis

ac totius Sanctitatis creatae fonti dedicamus

Cui potius,

quam

heroicas Servorum Dei virtutes meritaque justa lance expendere, partam abs
coelis

in
?

gloriam orbi Christiano duclarare congruumque

iis

cultum praescribere

Cujus in Sanctos studium venerationemque testantur


Fastis

cum eorum

plures Coelitum

jam Tuis

inscripti oraculis,

tum

ecclesiae,

Deo Sanctisque

dicatae,

passim per

Italiam piissima muniiicentia tua vel magnificentius instauratae vel donis amplissi-

mis locupletatae ?

Quam Tibi
fuit,
?

denique, cujus ea in Ordinem nostrum benevolentia

ac animi propensio

ut protectore

Romano

privati

patrocinium in Teipsum

re-

cipere ultro volueris


delebit. Adhaec,

Cujus magnitudinem beneficii ex animis nostris dies nulla

quo quidem sponte nostra properabamus, vehementer etiam Am-

plissimi

dignissimique Abbatis nostri Godefridi Hermanni aequissima voluntas et

auctoritas impulit,

quem

veluti

alterum Bollandiani Operis parentem veneramur

atque suspicimus.

Cum enim

ejus continuandi

spem omnem nuperis Hagiographis

ademptam

videret,

de Republica Christiana bene merendi incensus studio, ingen-

tem, qua usi fuerant librorum

cum
eere

typis editorum,

tum manuscriptorum copiam,

continuando per suos Operi,


preli

numerato coemit, Tongerloam una cum omni

supellectile transtulit,

nova ornataque bibliotheca condidit, hanc proxime

Opus

Opus continuaturis suum cuique Musaeum

assignavit, aliaque, quae

ad promoven;

dum Opus

facere videbuntur,

prono lubentique animo

est praestiturus

hanc vero

occasionem nactus, suam erga Te Sedemque Apostolicam devotionem studiumque


universo orbi testatum, nec
alteri,

quam

Tibi

Opus hoc dedicatum

voluit, cujus

proinde aequissimae voluntati non parere


bonique,
uti

fas

nobis

haudquaquam
si

fuit.

yEqui igitur

confidimus,

SANCTISSIME PATER,

consules,

cum

ipsius,

tumnostro
pri-

nomine Pedibus Tuis humillime advoluti vigiliarum nostrarum qualescumque


mitias in

perennem animi
si

nostri,

Tibi Sedique Apostolicae devotissimi, tesseram

consecremus; quas
peris,

placido benignoque, quo cetera soles, animo vultuque exce-

Tu quidem immensum

nobis ad bene

merendum de

re Christiana calcar ad-

dideris; nos vero

Deum

ter

Optimum Maximum
saluti,

precari obtestarique impense non


votis salvus diu sospesque

desinemus, ut Reipublicae Christianae

bonorumque

permaneas, pacatiora tempora ac Pontificatum

Tuum

bonis omnibus coelitus cu-

mulatum

videas,

et e militantis Ecclesiae solio


:

ad triumphantis societatem evo-

catus Ecclesiastici illud sero usurpes

In plenitudine

Sanctorum detentio mea.

BEATISSIME PATER,

SANCTITATI TUyE

DEVINCTISSIMI SERVI

JACOBUS BUEUS,
SIARDUSDYCKIl

presb.

S,
/

CYPRIANUS GOORIUS,
\

Ord. Praem. n

Cann. Regull.

MATHIAS STALSIUS,

APPROBATIO.
T
Li
egi

Tomum

sextum Octobris Operis Bollandiani,

in

quo nil reperi orthodoxz


;

fidei

adversum, sed

esse cuncta in eo sagaciter, duce moderata crisL elaborata

quem

proinde dignum judico, ut

cum
quod

celeberrimo prxfato przviisvoluminibuslucem publicam adspiciat, continuationi futurus Ton.jerlon.si, tanto CUtn eruditorum applaum nunc, curantc Amplissimo Domino Abbate
ut laboriosi scriptores quanto eorum dolore suppressum fuerut. Faxit Deus,
in litterario

Operi
;

reviviscit,

suo secessu, xtale

nsua,qua Sancti
gloriam vindicarc
bris

et et

quxcumque

reliijionis

sunt, a tanta

imptorum turba irridentur, pergant Ccelitum


!

de Ecclesia Catlwlica, orbeque erudito bene mereri

Dabam Lyrae 20

Octo-

1793.
P.
J.

HEYLEN

Dec. Lyr. S. T. L. Lib. Cens.

Prxlcclura

facta,

idem ccnsco. Bruxellis hac 12 Novembris 1793.

P. S.

De Neck

Consiliarius et Procurator Generalis Brabanti* Lib. Cens. Reg.

PROTESTATIO AUCTORUM.
Ouod
pondus
identidem protestati sunt decessores nostri in hoc de Actis Sanctorum Opere, se servatas

velle

Urbani Papae VII Constitutiones

neque

suis,

aliorumve hic relatis Commentariis aliud


:

tribui,

quam

sit historiae,

ab hominibus errori obnoxiis scripta?

idem ante hunc sextum

toraura Octobris

denuo protestantur.

SYNOPSIS

SYNOPSIS
TOMI SEXTI

DE ACTIS SANCTORUM
OCTOBRIS
Prodit tandem reraorasque
tertiura,

post varias vicissitudines


illi

mirum
est
is

est in solis Fastis Latinis celebrari.

Non
ejus

injectas

tomus universi

de quo S. Lucas

tempus episcopatus

Operis supra quinquagesiraum quartus, diem complexus duodecimura, deciraum

assignamus; scripta recenseraus, doctrinam ut Catholicam tuemur. Seculo iv media sui parte
elapso. in dicDcesi TreVirensi Lubentius Confessor

Sanctos vero ac deciraum quartura norainatim cognitos, praetercomplures Beatosve,


;

parochus

alios,

quorum latent nomina, septem et septuaparginta, quos quatuor in classes recepto more statum ecclesiatimur harura prima viros, qui
:

sticura

Iarem

xum

altera, qui monasticura; quarta vero feminas universim, quae sesuum exornarunt, eo, quo hoc in tomo oc; ;

tertia, qui secu-

floruit: Acta ejus seculo incerto scripta. Romuli episcopi Januensis utcumque aetatem quando qualiscumque cultumque assignamus exponimus. Callisti ejus Vita scripta fuerit Pontificus Martyris Acta, etsi non a notariis Ro: ,

manis
dae

scripta,

nec omni naevo carentia, raagnae

tamen sunt
:

antiquitatis fideique
objici his

non contemnen-

currunt ordine, exhibet.

qnae

passim solent, diluiraus;

quaeque porro ad S. Pontificis Gesta cultumque


sacrura longe diffusum spectant, late sumus persecuti. Acta fabulosa Gaudentii Ariminensis episcopi Martyris corrigimus
;

EX STATU
Agmen hac
sbyter, qui et

ECCLESIASTICO.

varia de Reliquiarum

ejus inventionibus, translationibus ac apud Belin classe ducit S. Eustachius pre:

gas cultu referimus.


sis

Ccelestis

seu Ccelestii Meten;

hunc martyr verosimilius fuit proxime sequitur Monas Mediolanensis seculo nr episcopus, cujus ex Ms. Mediolanensi pervetusto

episcopi Acta non sunt visa prelo digna quo;

rum tamen errores refellimus

additis nonnullis

Vitam exhibemus. Seculo sequenti Maximilianus episcopus fuit, Celeise in Norico martyrium pasdisserimus sus, de cujus gestis cultuque fuse damus, cum aliis Mss. collaActa ejus ex Pezio

de Reliquiarura ejus translatione, et aetate, qua Metis sedit, ac obiit. Exigua quoque superesteo-

rum, quaBS. Donatianus episcopus RemensisConfessor gessit. notitia


;

at celebris est ejus in Flan-

driam translatio

Laude Pompeia Julianus episcopus confessor Idem preestifloruit; quo tempore, discutimus. tutum est in Opilio diacono confessore Placentiae Pantulo in Italia. Pluribus multo actum est de sed quae ad exaRauracorum episcopo Martyre
ta.
;

Ebonis ea de re litterae vindiex iisque translationis epocha statuitur; cantur, incrementranslato Brugas ejus corpore, cultus
:

Breviaria quaedam corriguntur quanquido Remis sederit, determinatur; miracula, notisque illustrantur. Apbus claruit, eduntur,
turn capit
; ;

men, ubi de

Ursula agetur, revocanda sunt. Felicis Sociorumque 4976 partira Cypriani et Martyrum, partim Confessorura, Acta nobis supS.

pendix visitationum translationumque Reliquiaauthenrum ejus, ab anno 15S4 factarum, Acta Fortunatus, in Pictavis natus, Tutica exhibet.

peditavit Victor Vitensis


praevio,

in

Commentario

his

dertinam

in

Umbria ecclesiam novennio


est habitus
:

rexit,

num

Socii fuerint proraiscui sexus,

num

approbatis. cujus Reliquiis, a variis Pontificibus

Felix Collationi Carthaginensi anni 484 interad fuerit, discussum est. Alii ab his sunt, quos

anno 1569 insignis honor


pY:.-l.nit

Gestorum

diem vn

Decerabris Gra^ci colunt. Fiecus episco-

pus Sleptensis in Hibernia, quando conversus S. fuerit, quo usque vixerit, num Hymnum in
Patritii

ejus notitiam episcopi, Gestaex Dialogis. Rustici, Trevirensis de ejus setate S Goaris Vita innotescunt una quo Treviris sederit , disserimus.
:

S.

Giv^.rins Magnus in

ordineque,

laudem composuerit, inquirimus. Pauca


in Italia,

dumtaxat de S. Salvino, episcopo Confessore


Veronae
pauca de Rodobaldo Ticinensi
episcopo Confessore comperta habemus. Tkeophilum Antiochenum in Syria episcopum et Confessorem, optime de Ecclesia universa meritum,

Ayrah et Agratum,

Casturi

cultus

quidem certusest; at

m vere de ordine temporeque scopatus nobis incertus disputandura pluribus fuit. quo sederit Agratus,
:

A lenlicet in quibusdam episcoporum Vienmc AlloCatalogis non memoretur, nensium Castun episedisse contendimus
:

EX

VI

SYNOPSIS.
Faustus, Japro Christo sanguine illustrarunt
nuarius et Martialis, late per

Hispaniam

culti, et

EX STATU MONASTICO.
Seraphicus
S.

in Fastis

tum

antiquis,

tum

recentioribus cele-

bres.

Difficultates in

eorum Actis occurrentes

illustradissolvimus. Chalcedonera verosimilius

Francisci

Ordo

Ecclesiae peperit

Seraphinum Asculanum seu a monte Granario, ex PP. Capucinorum farailia laicura, cujus Vitam a
Zacharia Boverio conscriptam damus, Venantius
abbas antiquior
adscribi possit
est,
:

Thesrunt item Martyres Marcelluset Adrianus; Florentius, de quo, praeter locum nasalonicam
scitur. talem et genus martyrii vix quidquam Leobonus Confessor in Lemovicensi Provincia potiscultus ex Lemovicensis ecclesiae Breviario

quam
:

ut Ordini Benedictino

Acta ex Gregorio Turonensi

deprorapta illustramus Congani abbatis Confesretulisoris in Scotia ex Breviario Aberdonensi ex raomus. Plura de S. Simperto, Confessore,

Auriliasiraum nobis innotuit. Qeraldi, comitis describimus Vicensis, gesta cultumque araple
:

tam

vero, Annotatis variis illustratam, edimus,

nacho Benedictino Augustae Vindelicorura epiunde et fusius agere de scopo ad manura fuere Ordine S. Basilii abbatis Vilicuit. Lucx ex
:

abbate Cluniacensi, integra fide Colmani, Martyris cultu in Austria conscriptam. gavisi, ibidemque suspendio necati Acta Erchen-

a S. Odone,

illo

scrifrido Mellicensi abbati tribui solita, partim

Graece descripsit, Latinam tam Cajetanus fecit anonyraus rudi stylo, ediditque
discipulus ejus

psisse

videtur anonyraus aequalis. Plura sunt

defuncti miracula, cultusque sacer per Austriara

modice immutatam. Anonyrai quidera apographum habemus; at legi non potuit. Mauritium
Langoneti
ditavit
in

vicinasque provincias longe diffusus. Fortunatx Virginis ejusque fratrum Carponii, Evaristi et
Prisciani

Britannia Minori abbatera suppe-

Martyrum

Cffisareae in Palaestina

pas-

Ordo Cisterciensis, cujus Gesta ex Angelo Manrique potissimum in Syllogem redegimus Actis destituti. Danielem vero, Samuelem, Angelum, Domnum, Leonem, Xicolaum, et Hugolinum
Septae in Mauritania Tingitana Martyres

Franciscanus

suppeditat

Ordo quorum Passionem

sorum, ac dein Neapolim translatorum, Passio Autpertum presbyterum habet auctorem a martyrii epocha satis remotura. Antiquum eorum cultum, Reliquiarum translationes, miracula exhibemus. Satuminus, Lupus, Ampodus. Modeslus,
Lucianus, Simplicius, Suturus, Placidus martyres

ex antiquo Breviario Roraano damus. Burchardi


primi Herbipolensium episcopiGesta Egilwardus
in litteras misit, sed bavit,

ordinem chronologicura tur;

Cappadocia passi sunt, e quibus Saturninus et Lupus Hispaniae, Ampodus vero et Modestus Romae perperara adscribuntur. Lupus vero alter
in

quem, qua licuit, restituimus Egilwardo antiquior Anonyraus Burchardi Gesta explicuit, damus utrumque. Cosmx sed admodum parce hymnographi et episcopi Majumensis gesta, Actis
:

una cura Aurelia Virgine verosiraillime Hispaniae tribuendus est. Agmen claudit Bernardus Confessor, Arpini quidem initio seculi xii forte mortuus, sed dein Arcanum translatus de quo pauca
;

destituti,

ex Vita Joannis Damasceni recensui-

explorata sunt, ut qui


ibique
ierit
:

Arpinum peregre

venerit,

mus

a magistro cognomine distinguendum os;

parum notus
vel

in

coelestem patriam trans-

tendimus quo tempore natus, quando monastico statui se dederit, episcopatum susceperit, ex hac
vita migrarit, ac ubi sepulturam nactus sit inqui-

quae post ejus obitum contigere,

damus ex

Ms. Arpini

Arcani servato.

rimus. Acta B. Dominici Loricati, monachi Camaldulensis, a S. Petro Daraiani, synchrono et

EX SEXU FEMINEO.
Sanctas inter feminas prima coraparet Domniiiu

contubernali

scripta lectori

sistimus.

Neque

anno 995, neque Fulginii natum, at Daraiani disciplinae anno 1043 se subjecisse, anno 1059
ererai Suavicinise praefectum egisse, obiisse vero-

Martyr Anazarbi

in

Cilicia,

Monumentis
in

similius

anno 1060, Commentarius Actis praevius


;

Graecis eruta.
cis Speria seu
litur.

Apud Sanctura Serenum

Cadur-

ostendit

agitque

praeterea de translationibus

corporis, locisque, ubi Beati Reliquiae coluntur.

Exmperia pro Martyre merito coFyncanae et Findoclix Virginum in Hibernia

cultum ex Breviario Aberdonensi hausimus. Insigni austeritate vitae in Latio claruit Chelidunia

EX STATU SECULARI.
In hac classe prirai occurrunt Evagrius, Prosiria,

Virgo, cujus Acta damus ex Wilhelmo Narniensi,

monacho Sublacensi, qui anonymum Chelidoqualem pra oculis habuit, et celebrem S. Virginis anno 1578 suaque aetate factara transniee

Burrus, Donatus seu Donata raartyres in

Syria, quos Hieronyraiani codices suppeditarunt.

non Roraa, sed Ravenna fuit. Edwinum, Nordhumbriae in Anglia regem legitimura a S. Paulino conversura, dein
Hedistii Martyris palaestra

eleganti stylo descripsit. Manechildis Virgo, oppidi cognominis in dicecesi Catalaunensi Patrona, tum in hac, tura in dioecesi Bituricensi
lationera

potissiraum colitur: Gesta ejus breviter, pertrin-

gimus, plura damus de Reliquiis

subdimus Acta
illa

occisum in

praelio,

ab arrogantiae,

Bedam a

cre-

ex veteri codice Ms. oppidi et castri, cui

no-

dulitatis vitio

vindicamus. Amicus et Amelius pro Martyribus coluntur Novariae et Mediolani,


licet in bello

men
et

Angadrismam Virginem et abbatissam territorium Teruanense mundo dedit; Gesta ejus


dedit.

occisi

at eorura

non sunt

visa.

Cordubam,

Bseticae

Acta prelo digna urbem fuso

cultum in Syllogen redegimus; Adrevaldi de Angadrisma fabulam explosimus.

INDEX

INDEX ALPHABETICUS
SANCTOREI
IN

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.

partim inquirit ecclesiae suae bona. SS. Kiliano etSociis templura condit, eorumque Reliquias
bis transfert

Adrianus cum Marcello.


-

VufeMarcellus.)
et

mam
S.

petit

S.

561. 3. S. Burchardus bis RoAndreae monasterium condit


:

14 Agratus et Casturus, scu Agricius

Gumbertum ad sanctiorem vitam


:

adducit

Casturius episcopi Confessores Viennae

S. Kiliani Reliquias transfert


tui dicit 566.

vale episcopa-

Allobrogum.

svlloge historico-cri-

4.

S.

Burchardus Homburgum
:

tica.

1.

Episcopatus Viennensis S. Agrato

vindicatur; hujus et Casturi


stis

memoria

in

Fa-

profectus ibidem sancte moritur cultus ejus sacer 570. Vita, auctore anonymo. Ex Mss.

sacris

uti

et

cultus ecclesiasticus 545.

metnbranis

mormterii

AicJutadiensis

Ordinis

2. Sedis S.

Agrati tempus, a scriptoribus

Prxdicatorum, 573.

Vita, auctore Egilwar-

varie dispositum. indagatur 548.

Tempus pro:

ximorum
eritque,

S.

Agrati decessorura inquiritur

quo tempore S. Agratus sedere inceperit, obi-

do. Ex antiquo Ms. Monastcrii S. Stephani HerbipoU. Pr.efatio 575. Prologus ad caput i 576. Caput i. S. Burchardi junior aetas, accessus

12 Amicus

551 utcumque statuitur pro martyribus culti et Amelius Mortariae in ducatu Mediolanensi. sylloge
,

num,
ii.

et in

stitutio

ad S. Bonifaciura, iter Roraaepiscoporum Wirceburgensem in576. Prologus ad caput n 482. Caput


iter

critico-iiistorica.

Cur Sancti Mortariae ansacris

S.

Burchardi de grege cura,

Romanum

nuntiati?

Eorum nomen
:

Fastis insercirciter tera-

tum
rio

cultus eis exhibitus.

Quo

alterum, geraina SS. Kiliani Sociorumque per ipsum facta translatio 483. Caput iii. Mona-

pore mortem obierint

quid de eoruin marty-

sentiendura et qualia eorum Acta?

124

sterium S. Andreae condit, S. Gumbertura ad vitam sanctiorem adducit, episcopatu abdicato,

Ampodus cum
11

Saturnino. (Vide Saturninus.)

moritur Hohenburgi
iv

Wirceburgi vero

in

Angadrisma Virgo abbatissa Bellovaci in Gallia Belgica. Sylloge de gestis et cultu. 1. Sanctae in Fastis sacris memoria, natales an sit illustres, abbatia, miracula quredam
5j
;

condita a se ecclesia sepelitur 587. Prologus

ad caput

591. Caput

iv. Sancti

successorum

aliquot enumeratio, et Reliquiarura ad S.

An592

dreae raonasterium per

Hugonem Wircebur-

distinguenda ab Angarisraa

Terapus obitus

538.

2.
,

Ccenobii Oratorii per corporis


S.

Normannos

gensem episcopum facta translatio Burrus cura Evagrio. (Vide Evagrius.)

destructio

Angadrismae Bello-

vacum
gnis

translatio, cultus ejus ibi et alibi insi-

542
etc.

Angelus cum Daniele,


Aurelia

(Vide Daniel.)
14/^allistus seu Calixtus Papa Martyr, Romae.
V>4

cum Lupo.

(Vide Lupus.)

COMMBNTAMUS
ab
aliis

B
141>ernardus Confessor Arcani (vulgo Arce) in Ji Italia. Commentarius pr.evius. Cultus Sancti ecclesiasticus. Acta, patria et tempus
obitus, ac corporis sacri translationis 628.

tyrii

PRjEVIUS. nimium depressa

1.
:

Acta marcomraunis,

quae in

his

aliorunique

ejusdem temporis expensa 401. Acta S. Callisti

Martvrum

occurrit,

difficultas

2. Diluuntur, quae adversus


:

speciatira objiciuntur

illorura naevus et fides

405. 3. Quo S. Callistus sederit tempore, quo obierit 409. 4. S. Callisti patria in:

Acta et

mira< ula, auctore incerto.


vel

Ex

quod Arpini

Arcani servatur

Ms. 630

certum genus; Gesta ante Pontificatura ignota, Quatuor temporura jejunia ab exordio Ecclesiae
,

14 Burchardus episcopus Confessor Herbipoli in

ex consuetudine Romae observata

Germania. COMMENTARIUS pr.evius. 1. S. Burchardi Acta, et gesta usque ad susceptura episcopatum 557. 2. S. Burehardus fit Wirivburgonsis rpiscopus
:

dein lege firmata 412. 5. Quatuor terapo-

rumjejunii lex a Callisto vel primum instituta


vel conlirmata, serius in Occidente observata
vel recepta 415.

varia partim confert,

6. Incerta

quaedam

S. Callisti

VIII
listi

SANCTORUM INDEX ALPHABETICUS


Gesta

gentia;

obeundo Pontificis munere 418. cmmeterium ab illo conditum


;

dili-

in

Maiumenorum episcoenumerantur 001. 3 auq $ ^nYhih Ptur-. ad ex h betu Catalogus qualiscuraque


:

porum >

Ecclesia S.
:

Mariai trans

miracula, Callisto condita martynum 422. & patrata. ejusque set,

Tybenm a S. dum in vms esmemo: :

pis copato

Sanctus

initium

in obscuro episcopatus tempore Sancti nostri

utcumque

figitur

J|T fi
1>U4.

Martyrologos CelebrisS. Callisti apud Rom ReliquiaB S. Callisti Rom* 9- leliquim ria 4*7 Belgium alioque
aliqu ,

tur. r, ac

ex

illis in

GeLniam,

12

Cultus sacer varns loms tralslat 429. 10. Acta Martyni, S Callisto exhibitus 434. Ms quo jarn ad auctore anonymo antiquo. Ex Acta Benschenius 439. ,,., , tfaii usui est Cysonium. Ex Ms. Jo-

^ L g*g ^ ^^
_

Ofig^g

in sepultura " "JTT

locum mqu.ritur
aliiqu e

mmmmcmlxxv, in Afnca
Sanctorum
seu

us

Fastis sacris

memoria

et elogia.

qu _m

translationis ex Italia
annis Buzelini 443.

-Processus

translationis

Aclis, Victore Vitensi seu hisce traduntur, e hicque edendis. acoptima fide ab hoc scriptis conditioms, et an procepta 83. 2. Cujus

Cysonium anno Reliquiarum S. Callisti. Remis Joannis Buzelini Ms. 447 Ex ejusdem
mdcxvi. Carponius

m iscuisexusOrthodoxi497G,quosHunneiquo circ.tei
^

cum Fortunata. (Vide Fortunate.) cum Agrato. (Vide Agratus.) Casturus


Sublacum 13 Chelidonia Virgo apud

exstiterint, et simui cus Mmul relegavit, b An . i eii* Collationi anno ld fecent 80. 3.

Latio. au-

celebrat* inCarthaginensi, anno cccclxxxiv Cyprianus et Felix reliterfuerit 88. 4. An


auique una

Commentarius
sterum
vita*

pr.-evius.

Sancta* Acta,

cum hoc ab Hunnerico

relegati

genus, obitus, translatio et cul- Acta, auctore Vilhelmo tus sacer 362. Prologus 306. Narniensi monacho Sublacensi. Sanctaa Natales, austerum m Caput unicum.
solitudine viUe

habendi, et an a Sanctis. pro Martyribus sint celebrant. disquos Grceci die vn Decembris Acta. auctore Victore Vi91.

tinguantur

tensi. F.v editione Ruinartii


fletii

cum Suiii

et

Cluf-

genus

veli

sacri

susceptio,

editionibus collata.

Caput unicum. Sancti

Histo366. obitus, sepultura et translatio xiii Juln translationis anno mdlxxviii die
ria
factae,

confitentur. relegantur. fidera constanter crudelissime traexilram abducuntur, in via

auctoreeodem Vilhelmo Narniensi. CaS.

ctantur,

plurimi

hostium saviti succuraexsilii

put

1.

Chelidonice

Reliquia* in montibus

bentes intereunt, reliqui ad locura

per-

Eaedem Simbruinis reteguntur 3G9. Caput ii. monasteriura referunreliquia ad Sublacense


tur

veniunt

04

373

14

Confessor. Ccelestis seu Coelestius episcopus

Metis

in Lotharingia.
1.
:

Commentarius histori13

cus.

memoria

Sancti in quibusdam Fastis sacris tempus, quo translatae sunt sacrae

non edendorum, erroajtatem, reres, et nominatira quoad Sancti felluntur 480. 2. Episcoporum Metensium ordinatur chronotaxis, et Sancti aetas utcum483 que determinatur martyr in Austrla. Commentarius 13 Cohnanus p&EVIDfi. 1. Quis Acta S. Colmani scripseejus exuvise. Actorura,
rit; quae ejus patria

Samuel, Angelus, Domnus, Leo. J Nicolaus, Hugolinus martyres ex Ordine S. Francisci, SeptaB in Mauritania Tingitana.
aniel,

CoMMENTARlUS pr.evius. Sanctorum horura Martyrum in sacris Fastis meraoria, passio,


cultus sacer 384.

Acta. Ex Breviario

Ro-

mano antiquo

389

14 Dominicus Loricatus Confessor Ordinis Canialdulensis Suavicinii dicecesis San-Severinatis in

et

prosapia fuerit 342.


:

Piceno.
:

Commentarius pr.evius
raemoria in Fastis sacris
:

1.

2.

Qui

S.

Colmanus juventutem peregerit


:

Beati cultus

Ge-

num

Hierosolymara viderit quo loco et tempore mortis supplicium tulerit 347. 3. SanReliquiae cti innocentiam miracula prudunt
:

storum compendiura
Simoniace ordinatur

quando
:

et ubi natus sit S.

fit

discipulus

Petri

dein in Hungariam Mellicum ad pristinam sedem referuntur 350. translatae


ejus

primo
S.

Damiani 611. 2. Austerum invenit pcenitentiae genus fit Prior eremi Suaviciniae
:

quando? Annus emortualis 615.


corporis translatio; altera
lantur?
:

3.

Prior

Colmani cultus sacer brevi post ejus necem coeptus, per Austriam vicinasque pro4.

Reliquiae ubi co-

Ejusdem cura S. Dominico PraedicatoVita, auctore S. synchrono et contubernali Epistola xixad Alexandrum II Ponti/i-

vincias insigniter auctus et propagatus 353.

rum

patre confusio 619.

Ex

Vita, auctore, ut creditur, Erchenfrido. Hieronymo Pezio tom. I Scriptorum rerum


col.
i.

Petro
Libri
i

Damiani

Austriacarum

97

et

sequentibus.

PROLOGUS

cem
i.

('./

Trimestri quarto Laurenlii Surii. oapi


tit

c
:

357. Caput

Sancti in Austriarn adventus,

Siraoniace ordinatus

raonachus eremita
et
ii.

suppliciura et translatio Mellicum 368.


II.

Caput
3G0

transit ad

Damiani disciplinam,

austeram
Inusitato
fla-

Altera ejusdem translatio et quaedara raira-

agit pcenitentiara 621.

Caput
:

cula

modo
gelli

et indefesse orat

novoque invento

13 Conganus abbas

Confessor in
et

Scotia.

Ex
223
Pa-

genere, dire in corpus


:

suum

saevit

vita

Breviario Aberdonensi

Martijroloniis
in

ejus ex seipsa miraculosa

14 Cosmas episcopus Confessor, Majumsc


laestina.

nura interpellat
tus

judicem Auximamira ejus humilitas obi:

Sylloge historica
:

Sancti

memi...ja iri

in Fastis sacris

qumdam de Vit ehronotaxi


hymnographum
:

625
Cilicia.

12 Domnina martyr, Anazarbi in


Menologiis Grscis

ejusdem monachatua 594. 2. Sanctus monachatus sui tempore


lis

Ex
io

agit

quaillius

Domnus cum

Daniele, etc

Vide Daniel

ea arte exstiterit, ostenditur

opera

14 Donatianus episcopus Rhemensis Confessor,

Brugis

IN

TOMUM SEXTUM
i.vius.

OCTOBUIS.

IX

Brugisin Flandria. Commentarius iu

tae
1.
:

Sancti

frequens

in

Fastis sacris

memo137^austus, Januarius
et

pia

Reliquiae

Rhemis

in

Flandriam translaMartialis

apud has inventre Ebonis archiepiscopi Rhemensis litteraa impugnatae 487. 2. Vin:

martyres
tem-

Cordubaa
1.

in

Bispania.

Commbntarius
qua fratres
187.

dicatse

Ebonis

litterae

ex

iisdem

hausta

pr.cviis. g

Memoria

in Fastis sacris,
;

translationis epoclia 491. 3. Sancti corpus

pus Martyrii incertum


putantur,
rejecta;
et

opinio,

primum Torholtura, deinde Brugas delatum:


cultus augeri cceptus,
:

Acta edenda

2.

fundatum Brugis S. Donatiani capitulum Acta Sancti conquiri incein pta 494. 4. Acta qiuedam su^p-vf :t' Breviariis correcta quo ordine inter episcopos Rhemenses et quando sederitS. Donatia'

Antiquus

hte per Hispaniam extensus Sanlatuis-

ctorum cultus, Reliquiarum cum diu


sent, seculo

wi

inventio ac translatio 189.

nus 498.
bus,

MlRAi
E

Acta, auctore anonymo. Ex Ruinartii m Martyrum Actis editione, cum Surii


i

et

i\

S. Donatiani, auctori-

Tamuii editione
ob
intrepidam

collata.
fidei

Caput unicum. Sancti

anonymis

et Ebrardi ranonico
codice
et

Regulari
,

confessionem crudeliter

Watinensi. Ms. apud nos Pms. 159,


natiani Brugensi, et

Vallicellensi

notato

torti

igne comburuntur

cum Ms. S. DoS. Audomari Lectionariis.


collato

Felix episcopus

cum

<

193 \\m&no.(Vide Cypriaim


i.

12

Fiecns,

Sleptensis

episcopus

Confessor in

Caput

i.

Mulieri csecae, ac cuidam militi caeciredditus 503


:

Hibernia.

Commbntarius

pr.f.vius.

tate percusso visus

CAPUT

ii.

cultus sacer, tria diversa Vitae

1. Sancti Encomia seu

Mulier debilis et contracta sanata

periculosse

Blogia,
in

unuraque ex hisce,
fidei,

etsi

haud integrae

apud Flandros discordiae Sancti ope compositae


:

puero claudo gressus restitutus

paraly-

tica curata 507.

Caput

ni.

Themardus, cano:

nicus Watinensis a paralysi curatus

mulier

abinjuncta

sibi pcenitentia, ac

quidam eremita
visi-

edendum90.2. Quandonam ad fidem fuerit conversus, quam sancte et quo usque circiter vixerit, et an hymnura ei .nttributum in S. Patricii laudem coraposuerit 100. Encomidm. E Tripartita S. Patruu Vita
omnibus

Appendix de quibusdam Reliquiarum


gistro

a convitiis Sancti intercessione liberati 510.

acceptum

104

tationibus et translationibus. Haustis ex Re-

Findocha cum Fyncana. (Vide Fyncana). 13 Florentius martyr, Thessalonica?. ExMartijroloijiis

Actorum Capituli ecclesix cathedralis Bru,

199

gcnsis

nobisque

e.r

ejusdem

Capituli consensu

benigne communicatis,

515.

Acta anno mdlxxxiv Acta anno mdlxxxvii 516. Acta anno mdcix 510. Acta anno mdcxlix die Jovis xiv

14 Fortunata Virgo, ejusque fratres Carponius, Evaristus et Priscianus martyres. Caesarea?

Octobris

Donatus seu
grius.)

517 Donata cum Evagrio. (Vide Eva-

Commbntabius pr^vius. Marantiquus tyrum memoria in Martyrologiis Reliquiarum Acta cujus ponderis cultus
in Palaestina.
: :

translationes, miracula 449.

Passio, auofficio

ctore Autperto presbUero.

Ex

proprio
:

E
12pdwinus
seu Eduinus, rex Nordhumbriae
in

deprompta. Caput unicum. Martyrum patria decollatio acerrimum certamen natales


: :

translatio

JL

Anglia. Sylloge iiistorica. 1. Cnltus publicus, tempus natale, legitima regni Nor-

corporum primo Patriam, deinde 453 Neapolim


Fortnnatu8 episcopua CDnfessor, Tuderti in Umbria. Commentarius pr^vius. Sancti meepinatale solum moria in Martyrologiis
:

thumbrioe possessio 108. 2. Sanctusab Ethelfrido,


ccelesti

sororis
in

suffl

marito, relegatur, visione

angustiis pecreatur, Northumbriaa

scopatus

obitus

Reliquiarura translationes

regnum
tem
tur,

et

supremam

in

Heptarchiam potestapollice-

antiquus cultus 520.

Vita

seu potius ^iira-

obtinet,
si

a rege inimico vulneratur, sese

cula, autore S. Gregorio Magno. Dialogorum


lib.
i

Christo,

hunc vincat, serviturum,


S.

cap. x.
ctnii

Er

Trimestri quarto Laurentii

tandemque a

Paulino convertitur ac

Sitrn

aliis collato.

Caput dnioum. Sanctus


:

baptizatur 110. 3. Fidei quaquaversum propagandse operam dat; insigne privilegium sedi

obsessos a daaraonibus liberat


restituit
:

caeco
:

equura rabidura raitigat

visum queradam

Eboracensi a Pontifice Roraano obtinet, a Bri-

Gotliura divinitus percussum sanat, mortuura


resuscitat

tonum

et

Merciorum regibus

bello appetitur,

^Zo
et

infelicique prselio victus occiditur

114.

4,

13 Fyncana
E.i
I

Findocha Virgines in Hibe

Quid de visione, quee Eduino oblata a Beda refertur, censendum, et an vel hic in iis, quse de illa narrat, credulitatis nimias, vel Eduinus, jara Christianus, ambitionis et arrogan117 tiae merito insimuletur \ Prosiria seu Proseria, Burrus et 12 Evagrius,

'astis

sacris

G
\4f^
\j[
audentius episcopus Martyr, Arimini
italia.

in
1.

Commbntarius

pr.evius.
.

Donatus seu Donata martyres


Martyrologiis
sacris

in
et

Syria.
aliis

Ex
8

Sancti apud Martyrologos memoria


:

cu)

Hieronymianis

Fastis

Kvaristus cum Fortunata. (Vide Fortunata). 12 Eustachius, seu Eustathius seu etiam Eusta-

Acta quantaa fldei Vitaa synopsis 458. 2. translationes Miraculosa corporis inventio hinc Senogalliam factaa primum Arimini
:

postremo Montasbodium

altera Reliquia

siuspresbyter martyr,verosimilius inyEgypto. 9 Ex Hieronymianis ei aliis Fastis sacris

Exuperia. (Vule Speria).

inventio 461. 3. Soleinnisauna Heliquiarum translatio a tribus episcopis cohonest. -\ cultus Sancti in Belgio 465. Acta ka
i

Tomus

vi

Octobm.

auctore

SANCTORUM JNDEX CHRONOLOGICUS


auetore anonymo.

Ex

apographocodic,
8.

M*.

Ari
lancl

m*

ffteW
profectio

Romam
(
.

* WWWfc. "llato ">">>". Sanct, p *P. Capw gradua


i.
;i ,l
:

confraternitatU

8***
TeocumDaniele.etc.
13
:

We Daniel).
.

acros ordines

L
tus

oua' occasione

adeAriminensem episcopatum

ntu^ tiier r -iu Ptus fuerit 467.

CAPUT ii. Ariminun. vn >"

ingredi ur: ^

Kleaitmiracula^on^emetpreefectum
urbis divina ultione castigat de prima eorporis

0*470.
inventione

47o AuAuriliacensis Confessor, 13 Geraldus comes Commentarius pilevius. riliaci in Alvernia.


Auctorc eoaem

_ Afpenwx
6 Cur
S.

^ ^.
:

provincia censi Galliaa

Salaniaci Lemovi ui Leohonus Confessor ^ Sylloge. Sancti cul.

Officium ecclesiasticum

terapus,
,
.
.

quo
227

ttoruii, floruit,

incertum nucim'"

E^Jn
,..
i

^.

presbyter Confeesor
.

Cuto
us
.

OMOnmtt 08 Mff
^' ti
,n
nS

Officium Obitus terapus


scopi
filius

M^tvrologiis: cultus et quahs edenda ecclesiasticum : Vita


S.
i

piritualis

:; t .00. 'V haud exstitit 200

'\

Geraldum Auriliaci consignemus; manquando Vita ejus litteris fuerit aquoet tempore et quam data 277 n. Quo circiter TurbanobililoeonatussitSanctus281. 3.
1

ViTA,auctoreanonyrao.^^o^m

Pam-

Caputunicum.S. onalismonasteriiArnsteiniani:
LubentiusaS.MartinoTuronensiepiscopode parochusaS. Max.ramo sacro fonte levatur; defuncti corpus, ex Aquitama
creatur; hujus
et sepelitur Trevirim transfert moritur in Lucania. abbas Confessor, Armenti 13 Lucas Acta, gesta pr.evius. Sancti
;

tis

apud Francos rebus, cni regi S. ducis mortis adhseserit; inRamnulfi Aquitanias Wilhelmum illo mortuo ad tempus inquiritur; de Ademaro et quibusdam
Sanctus confugit; fuerunt 284. aliis, qui Sancto raolesti
S. G< Monasterium Auriliacense exstruit
id
4.

Geraldus

OM

Commentarius
coaex

et cultus sacer

332.- Vita, auctore anonymo


apud

dus,
istud

variisque
fecerit,

praidiis

ditat.

Quo anno
illius

iitis

Octavium

Cajetanum.

et

qui

fuerint

ccenobn

S. Geraldus abbates 288. 5. Quo tempore monasterio Auriliacensi vel obierit, et an in professus? vel vitam monasticam sit

Caput i. S. Lucas Siculus, varia monasteria vitam monasticam amplexus 337. Caput ii. S. morum sanctitate illustrat
Lucas ad vetus ccenobium
restaurat, proficiscitur, ubi
fratribus se praebet
S.

spretis nupths,

Juliani.

quod

sepultus.

292.

6.

Qinbusnam Fastis

sacris

Sanctus
ali-

exstet inscriptus, et qui Auriliaci

isque deinde locis cultum sit Vita, auctore S. Odone abbate.


Bibliotheca Cluniacensi.

adeptus 295.

primum

omnium virtutum exemplar 339. Caput iii.

Ex Qucrcetani
et

prodiArmenti monasterium condit, variisque 340 diem suum obit giis clarus

Dedicatio

pr.efatio

LucianuscumSaturnino,

etc.

(Vide Saturninus).

300. Caput
educatio,

i.

S.

Geraldi patria, parentes,


humilitas, Dei

singularis

amor

et

Lupus 14 Lupus
Sacris

cura Saturnino, etc. {Vide Saturninus).


et Aurelia. verosimillirae

Cordubee in

Sancti erga proximum pietas301. Caput ii. oratio, sobrietas, modecastitas impugnata, 304. stia, iu pauperes afflictosque benignitas

Hispania.

Ex

Hieronymianis aliusque Fastis

476

Caput

3. Alii

item S. Geraldi actus, quibus 14

grande ejus erga proximura studiura demonstratur 308. Caput iv. Ne vitam monasticara
amplectatur Sanctus, avocat quidam
episco-

anechildis Virgo in dicecesi Catalaunensi

Campania?

Galliae.

Commentarius pr.cultus

pus

raonasteriura S. Petro Auriliaci condit.


raeritis rairacula patrata
:

vius.

1.

Notitia oppidi quod a Sancta nomi:

Ejus

sacrse Scriptu-

natur

hujus in Fastis sacris raemoria


:

ra3 lectioni studet

in habitu seculari vitara


5.

ecclesiasticus

vitoe institutum,aetas,

Actaqua-

monachis dignam agit 315. Capui


tis

Charita-

operibus

miracula edit 320. Caput

Sanctus ubique coruscat, varia vi. Nonnulla ante


vaticinatur
:

liacumque edenda 526. 2. Quo loco Sancta quandonam et quo inde sacrae fuerit sepulta
:

ejus exuvise fuerint translalae

et
S.

antunc

pri-

mortem Sanctus

oculorum usum

mum,
Fano
teri

cura
fuit

harum pars cum


coli

Manechildis

perseptennium amittit: ecclesiffl dedicationem mortui curat, ad mortera piam se disponit


:

comraunicata,

ibidem Sancta cceve-

ptasit528.
codice

Acta, auctore anonymo. Ex


Ms.
oppidi S. Manechildis
aliisque Fastissacris

corpus Auriliacum defertur 325. Caput

vii.

530

Ad

S. Geraldi

cula

tumulum plura eduntur mira329

13 Marcellus et Adrianus, ac forte etiam unus


ac duo
alii

Martyres, verosimiliusChalcedone.

Ex

HieronymianU

196

H
12T"Jedistius seu Edistius martyr Ravennae in

Martialis

cum

Fausto. (Vide Faustus).


in dioecesi Coriso-

13 Mauritius abbas Confessor

pitensi in

Italia.

Martyrologiis
etc.

20

Hugolinus cum Daniele,

(Vide Daniel).

Sylloge. 1. memoria in Martyrologiis cultus fit monachus Langoneti, dein abbas abdicat :^7x 2. AbbasCarnoeto praeficetur, claret miracuBritannia Minori.
Sancti
:
:

lis,

obit

380
i.

Januarius cum Fausto. (Vide Faustus).


Julianus episcopus Confessor Laude Porapeia in Insubria. Sylloge. Terapus, quo circiter sedisse ac obiisse creditur
;

12 Maximilianus episcopus martyr, Celeiae in NoricoMcditerra COMMENTARIUS 1'K.EVIUS.

Reliquiarum

1. Martyrii locus Acta edenda 23. 2 Episcoporum Laureacensium Catalogi de primis hujus ecclesiie episcopis, ubi pracipue
;
:

translatio

cultus ecclesiasticus

59

de S. Maximiliano et de annis in episcopatu

ab

IN
ab eo peractis 25. haud
diasimilibufi 31.
S. 3.

TOMUM SEXTUM OCTOBRIS


Laureainitiia

XI

De

ecclesia?

censis primordiis, ecclesiarum Galliae

R
121)

4. De Notis Chronoaffixis
:

logicis,

Maximiliani Actis

tempus

ejus Martvrii ex Actis et nonnulli

aliia

monu-

X\
13

odobaldua episcopus Confessor, Ticini in Longobardia. Syllogb historica. De

Fastis

mentis firmatur 34. 5. S. Maximiliani meraoria et ecclesiasticus cultus

m
ei

cultu,

tempore episcopatus.

et gestis

126

Romulus,
definita,

episcopus Januensis
pr.evius. S. a?tas

Confessor.

exhibitua37. 6. Sancti Reliqui, variaeque earum ad diversa loca translationes 40. 7. De Sancti Reliquiis ecclesias Tornacenai con-

COMMBNTAWUS

utcumque

Reliquiarum translatio, cultus. Vita qualiscumque quandonam scripta204. ^'ita,

8. Nonnulla a S. Maximiliano patrata miracula 46. 9.

cesais et ibidem asservatis 15.

auctore anonymo.

Ex

antiquo ecclesue Januen-

De
ille

alteriua

s.uuii

fuerit? 47.

nomonymi
a

reliquiis

quis

sh codice Ms, et editione Ughelliana 14 Rusticus episcopus Confessor, Treviris


Iia

208
in Gal-

Acta, auctore Anonymo.


Pezio
edito,
i

Belgica.
1-

Ex

Apograpko

Cellensi

et

cum

cus. $

Sancti

COMMENTARIU8 HISTORICO-CRITImemoria inFastis sacris cul-

variis nostris apographis collato. Pici.

atio 52.
;

Caput. i. Maximiliani parentes, educatio in episcopum eligitur, Celeiam errores quosdam


exstirpaturus properat
:

532. 2. Ordo, quointerepiscopos Trevirenses sederit, Acta, sepultura 536


tus, aatas.

ejus

martyrium 53.
;

(\\put

II.

Ecclesia?

S.

Maximiliano erectaa

varia miracula, ipso intercedente, peract:i

5*3

120alvinus episcopus Confessor, Veronae

Modestus cum Saturnino. (Vide Saturninus).


12 Monas episcopus Mediolanensis,
in Insubria.

in

Italia.

Sylloge. Sancti cultus sacer, mea S. Sylvino,

moria

in fastis sacris, distinctio

Commentarius
iu.sto

pr.evius.

corporis translationes 11.

Vita. E.r pervei.

Cultus

Sancti

et

Ms. Mediolanensi. Caput


studia,
ii.

S.

Mome
14.

tempus emortuale incertum 106 Samuel oum Daniele, etc. (7/rfeDaniel). 14 Saturninus, Lupus, Ampodus, Modestus,
Lucianus, Simplicius, Saturus, Placidus martyres in Cappadocia.
g

ortus,

diaconatus,
in

episcopatus

Caput

Labores

episcopatu.

Conversi
iii.

Ex

Hieronymianis apo-

ethnici. Hseretici refutati 15.

Caput

Prae-

raphis nliisqiu' Fastis sacris

474
in

paratio ad mortera

felix obitus

17

Saturus
12

cum

Saturnino. (Vide Saturninus).

Seraphinus Capucinus Confessor, Asculi


Italia.

Commentarius pr^vius. Sancti


:

bio-

icolaus

cum

graphi
Daniele, etc. (Vidc Daniel).

Vita auctore Zacharia Boverio. Prologus. 129. Caput i. S. Seraphini genus,


128.
,

Vita hic danda

aetas et obitus dies

patria, parentes

artem addiscit
12/^|pilius

pia educatio coementariam Capucinorum Ordinem ingre: :

"

diaconus

Confessor

Placentiae

in

ditur. 130. tes


:

Caput

ii.

Ipsius prsecipuae virtu-

Sylloge. De Sancti cultu, gestis, ac tempore, quo floruisse et obiisse crediItalia.

temperantia, paupertas, obedientia, ca-

stitas ac humilitas 131.

tur

04

ejus
et in

patientia

singularis in

Caput iii. Perfecta omnes charitas


:

pauperes misericordia
:

orationis stu:

dium
12|Jantalus seu Pantulus Rauracorum episcopus Martvr, Colonia? Agrippinse. Sylloge

in

B.

Virginera veneratio

in sacro-

sanctura

Eucharistiae

Sacramentum
:

religio
notitiae

134. Caputiv. Ipsiusvisiones

donura

CRITICO-HISTORICA,
de S. Ursula
:

(1(1

incudem irvmiiiida, cum

spirituura et prophetia?, quo Sanctus dotatus


fuit

agettir.

1.

Nomen

Sancti in

139.

Caput

v.

Miracula,
143.
:

quae

Sanctus
Ipsius

Fastis sacris
ecclesiis
tae
:

ejus Reliquiaa in variis servatae

vivens operatus est

Caput

vi.

difficultates a Schoepflino
illis

proposi-

sanctimonia celebris
tis

pius obitus ac sanctitavii.

quis in

convellendis ordo servandus?

signa 147. Caput

Sancti post
viii.

mortem

65. 2. Difficultati ex SS. Ursulae et Sociarura martyrio petitae respondetur


nis veritas asserta
:

apparitiones 149.
iut''rcessione

Caput

hujus agocur SS. Ursulanis virgini:

patrata

151.

Miracula ipsius

Appendix.
in

Clemens XIII papa B. Seraphinura

Sancto-

bus

S.

Pantalus

dictus

fuerit

socius

de

rum numerum
Vindelicorum.

refert

155
Confessor,

Sancti tumulo Coloime reperto et titulo ipsi

13 Simpertus episcopus
Vita? scriptores et

Augustaa

martyrii tempus signatur 68. 3. Secunda contra S. 1'antalum diffieultas, ex Augustaa Rauracorum et Basilias statu deprompta, expenditur quis fuerit illarum
indito
:

Commentarts
monumenta
:

pr.evius.

1.

varia S. Sim:

perti res illustrantia


S. I^enedicti

nativitas

in

suscepto

civitatum seculo v ineunte aut medio status,


inquiritur
:

oacho

Ordine pietas, 228. 2. E.\ mofactus abbas M^rliacensis rem illius


3. S. Simperti in episcopatu

sedis episcopalis

Rauracorum seu

monasterii temporalem ac spiritualem sedulo

BasiIiensiumorigo73. 4. De primis ecclesiaj Rauracensis episcopis, et nonnullis quibus

promovet 232.

eorum fulcitur episcnpatus monumcntis 5. Episcoporum Rauracensium series

70.

gesta 235. 4. S. Simperti obitus, sepultura, miracula quaedam, translatio priraa, coeptus

78

auctusque

ejusilem

cultus

sacer 241.

?<

,">.

Placidus

cum

Saturnino. (Vide Saturninu


(

Reliqme

S. Simperti Reliquiarum transla


:

Priscianus cuui Fortunata.


Prosiria

Vide Fortunata).

nes, Officia propria

apud Martyrologos meSimpi


rti

cum Evagrio. (Vide

Evagrius).

moria 243. Liberde

Vita et Miraculis

Prologus

XII

SANCTORUM INDEX CHRONOLOGICUS


1.

Prologus 245.
Gesta
245.
in

S.

Simperti ortus, mores,

rit?

77>

Vita.
studia,

Ex Petro
S.

Halloix.

Pb

2.

Afrffl episcopatu et sepultura in S. BenenVia quaedam mortalibus S.

Theophili setas, genus, tio180. Caput i. doctrineB Christian exploeducatio,


ratio 181.

Simperti intercessione collata 247. mccclxv Miraculorum S. Simperti ab anno


usque ad

Liber

Caput

n. S. Theophili ad ecclesiam

accessus,

virtutum
fidei

incrementa

stndiorum

annum mcccclxxi, auctore anonymo,


i

profanorum ad
183. Caput
,,,

protectionem conversio

Prologus 251. Distinctio


ii

251. Distinctio

iii.

S.

Theophili episcopatus, sacri

253. Distinctio in255. Liber Miraculorum S. Simperti ab anno mcccci.wxviii ad mccccxcv 257. Pars ii 261. Pabs secumlre inventionis et trans266. Aota Sanctlationis S. Simperti, auctore anonymo
patraiorum.

eo

labores, doctrina Catholica

adversus

[jgereses

propugnatio

185

Pars

V
13 Venantius abbas Confessor Turonibus. Commentakius 1'R.evius. 1 Acta edenda noraen
.
:

Udalricano 269. Historia translationis tertise


S. Simperti, auctore

eodem

272

12 Simplicius cura Saturnino. (Vide Saturninus). Speria seu Exuperia Virgo apud S. Serenum in Cadurcis pro Martyre culta Sylloge. E. Castellano ct

diebus inscriSancti Ecclesiffl Fastis diversis et annus ejus emortualis expenptura dies
:

Mss. Notitiis

120

an Ordini Benedictino adscribendus? 211. 2. Monasterium Sanctus ingreditur an hoc ccenobium a S. Martini monasterio

duntur

diversum exstiterit? Brevis

illius

historia 213.

13npheophilus episcopus Antiochenus Confessor

an

3.

De

loco, ubi sepultus fuit S.

Venantius

et

quo tempore ad Germanenses raonachos


Reliquiae
:

1
les

in

Syria.

Commentakms

ii;i.vhs.

1.

Sancti

fuerint

translat?
:

Cuvinii

S. Theophili in

Fastis sacris apud Occidenta-

asservantur

dein Parisios advectre


:

hodier-

Acta recentiora, distinctio a Theophilo, de quo S. Lucas, ad Christi tidem conversio, tempus episcopatus, Notkeri locus
meraoria,

nus earum status

cultus eis exhibitus

215

Acta, auctore

S.

Gregorio Turonensi episco-

emendatus 168. 2. S. Theophili scripta, partim exstantia, partim deperdita vel latentia, partim spuria vel incerta 172. 3. Num quid

po. editore Ruinartio. Prologus 219. Caput unicum. Vitam monasticara amplectitur S.

Venantius

ccenobio praeficitur abbas

raultis

ccelestibus visionibus recreatur, multisque vi-

minus recte de SS. Trinitatis Mysterio sense-

vens et mortuus subvenit

220

INDEX

CHRONOLOGICUS
SANCTORUM
IN

TOMUM SEXTUM
II.

OCTOBRIS.

SECULUM

SECULUM
Ab

III.

Sub

initium hujus seculi Natus fuisse tradi-

anno ccxvn usque ad annum ccxxil probabilius

tur S. Theophilus episcopus Antiochenus


in Syria

Sedit S. Callistus

169 &

e et

181 b

Anno ccxlvi
nensis

Obiit S.

Papa et Martyr 409 et 410 Monas episcopus Mediola17


f et

Anno clxviii S. Theophilus ecclesiam Antioche170 f, 171 ac( 185 b namregere ccepit Anno clxxxvii S. Theophilus episcopus Antiochenus
obiit

18

Sub annum cclx Sixtus Papa S. Maximiliano plenam praedicandi verbum Dei Laureacensibus facultatem dedisse fertur

171 d e

28

Sub

IN
Sub annum cclxxxii
S.

TOMUM SEXTUM
29 b
c

OCTOBRIS.
eculi
\

XIII

Maximilianus renunciatus

finem aut sequentis initium Obiit S.

est episcopus Celeiensis

Venantius abbas Confessor

213

SECULUM
Sub
seculi
rv

IV.

SECULUM
Martyrium

VI.

initium

aut

iii

finem

Anno dxxvi

vel

DCCXYI Floruere SS. Fyncana et


in

passa est S. Domnina


Seculi
iv
initio, ut creditur,

20 d
Ravennae passus

Findocha Virgines

Hybernia

222

est

Ab anno
Anno

dxxviii usque ad dxxxviii S. Fortunatus

S. Hedistius

21 d
Martyriura passi
fratres

Anno
SS.

ccciii vel sequcnti

sunt

episcopus Tudertinam rexit ecclesiam 550 d e f Veronensis forte dlxii Salvinus episcopus

Fortunata

ejusque

Carponius,

Confessor

obiit

107

Evaristus et Priscianus

450

Anno dlxxv E

vivis abiit S.

Rusticus episcopus

Anno cccvi
ecclesiaj

S. Julianus

fit

episcopus Laudensis

Trevirensis Confessor

535
109 d

Anno

circiter cgoyiij die

xu

Octobris S.

62 d e Maximi-

lianus episcopus martyrio coronatur 30 d e f Circa annum cccvm Roraara appulit S. Gaudentius episcopus

Martyr
passi fuerunt SS.

459 d
Faustus,
in

e Anno di.xxxv Natus est S. Eduinus Eduini pater 110 e Anno dlxxxviii Obiit Alla S. sunt Circa annum dxc Senogalliam translatae 463 b c d reliquia* S. Gaudentii episcopi 528 b IIoc seculo Floruit S. Manechildis Virgo

Antc annum cccxn


Hispania

Januarius, et Martialis martyres

Cordub

SECULUM
Ante seculum
hoc S.

VII.
et Socios

188 e

Ante annum cccxn verosimiliter Passi sunt Mard cellus et Adrianus martyres Chalcedone 199 verosimillime Passus est S. Antc annum cccxn
Florentius martyr Thessalonic Circa annum cccxx vcrusimiliter Obiit S.
stius episcopus Metensis
''
1 '

Faustum

martyres
si-

apparet ecclesiara habuisse Cordubae, vero

millimum

190

Ccele-

Anno dcxvii S. Eduinus factus est rex Northum112 a Anglia


briffl in

486

Anno dcxxv Ethelburgara.


cris

Cearli

Merciorum

re-

Anno cccxxiv
Hoc
seculo

probabiliter

Moritur S. Julianus

filiam,

secundis nuptiis,

episcopus Martyr

Eduinus

uxorem duxit S. 112 c 11118

media

sui parte elapso Obiit S.

Luben-

Anno dcxxvi
auctusfuit

S.

Eduinus Britanniee heptarchia

tius presbyter Confessor,

Cubrini in dicecesi

113ab
S.

201 b Trevirensi Romulus Post annum cccl verosimillime Obiit S. 205 c episcopus Januensis Ariminensis S. Gaudentius episcopus

\nno dcxxvii

Eduinus fidem Clinstianam

amplexus

fuit
,

Anno CCCLX
Circa

Orientahum Sub annum dcxxvii Carpualdum regem, ad amplectendam Chnstt fiSaxonum

martyriura subiit

461 d

dem
obiit

S.

Eduinus inducit
S.

15 d

annum ccclxx S. Donatianus sedi Remensi 5 2f videtur admotus episcopus Circa annum ccclxxx S. Donatianus 502 f Remensis videtur obiisse
martyres Inde ad hoc seculo S. Faustus, et socii 190 d habuisse videntur cultum in Hispania Papaa martyris sepulseculo Ad S. Callisti

Anno dcxxxiii

Eduinus, Northumbri rex.

109 dclx
S.

d,

116 del seq.

Non

serius anno

Angadrisraa Virgo con-

secratafuit

539

frt seq.

Hoc

Natus est S. Cosraas epiCirca annum dclxxiv 597 c, 608 b et 609 d scopus Majuraenus Obiit S. Angadrisraa VirCirca

annum dcxcv

crura S. Julius
instauravit

Papa

basilicam excitavit vel

go et abbatissa

541 c d
VIII.

435 a b

SECULUM

SECULUM

V.
Ineunte

hoc seculo S.

ac aliInterannum ccccxl et ccccl Baptizatus ecclesiae Sleptensis quanto post in episcopum

burgensis cellam consecravit Maximiliani honoribus

Rupertus episcopus Saliset ecclesiam Pongaviensem

ordinatus

fuit S.

Fiecus

101

de
c

#,;,;,

Obiit S. uliinitio vcrosimilius

38 e t Conganus
,<

Rauraco BaAntc seculum v medium S. Pantulus


sileam concessit

ibbasinScotia

-5

226

e f

75 a b
subiit S.

et

78 b

Anno ccccli Martyrium et 2 e racorum episcopus cccclxxxii vel cccci.xxxin Felix episcopus Anno una cum Abderitanus in exiliura pulsus est 85 f et 88 d fidelium multitudine

Pantulus Rau-

ff^^cuKtmewFloruisse^flcannoDCCXiObiepiscopus Con^sor issevidetur S. Agratus 556 " Allobrogum

Vienna3 Burchardus Herbipolens.s Sub annum dccxxv S. episcopus Confessor in seu Wirceburgensis * 559 c d e

Germaniam

venit

ingenti

Unizibirensis Anno CCCCLXXXTV Cyprianus, 85 scopus in exilium pulsus


i
i

epi-

^Monasterinmmgrad.tarS Cir.nm D coX


Cosmas episcopos Confessor
000
o ,

!608 b

Hoc

seculo Floruit obiitque S. Opilius

65 d e

-
f0rtet
do,

Ursulas et SoctaJIoc seculo Cceptus videtur SS. 69 a cultus


riiin

Virginum

Subseculi v

lincm Obiit S.

ptensis in Hibernia

Fiecus episcopus Sle104 e Sleptte sepultus

JZ wmt pUcopusfaotusestS.Cosmas
'

T"

rri-sssis i-">'430ab
M
!'::

600

ct se,

;cr W
.

Anno

XIV
Anno dccxli
aut sequenH S.

INDEX CHRONOLOGICUS SANCTORUM.


Usque ad

BurcharduS Herbipcpradiis dital 562 e ,, seq. lensem ecclesiam Burchardus SS. A1...0 DCCXLn rt sequenti S. Sociorum ejus martyrum ccrpcra Kiliani et 564 a b primumeleva.

dcccxch

S.

Geraldus Odcni regi

Francia obsecutus est

A,

*ri* doocciv Aunhacense mona


fundavii S. Geraldus

ter
;

comes
S.

ffoc seculo
batis

Cuvimum pervenere

290 Venantn ab

SuLnnurn

dccxi.iiiS.

Burchardus Wirceburgen-

Confessons reliquue

Sociose castrum acquirit, eoque S. Kiliani et corporainfert 564 c ct seqq. 587 a b rura ejus

SECULUM

X.

Sub annum dccxliv ex

probabili conjectura

Natus

fuitS. SimpertusepiscopusAugustanus232a Anno dccxlviS. Burchardus S. Kiliani et Socio-

^^
//

vrr ^ lnlllnls

ll(

,. rrIX

Geraldus,
clausit

Comes
e villa

Auriliacensis,

diemextremum

saxo novam molitur ecclesiam ecclesiam ligueam 565 d et 587 b transfert in

rum

ejus,

dum e
S.

inchoato S. S eculo aliquamdiu

Romulum
-

epiMatutiana Januam transtulit Sabbatinus

Anno DCCXLVH

BurchardusRomam

petit.unde

scopus
(

Januen^
S. Geraldi

,h

redux S. Andreas monasterium condit 566 d e f Sub atinum dccl S. Burchardus Romam iterato
petit

<i

rca
S.

568

def
;

annum dccccxxvi Odo Cluniacensis

Vitam

scripsit

279 b

Sub annum dcclii S. Burchardum, obtinuisse quidam volunt ducatura Wirceburgensem eoquc verosimiliter anno SS. Kiliani
et

Ab anno dccccxxxvi vel cilius S. Geraldus cultura 297 c d e ecclesiasticum obtinuit


Sub annum dcccclix
S.

Lucas abbas Confessor

Sociorura

martyrum corpora
nius transtulit

in

templum novum Bolen568 f, 566 b c et 587 b


S.

Noam

accessit

334

c ei

339

Anno

probabilitcr

dccliv

Burchardus

Hom591 d

Ando dcccclxi Arnulphus Flandriae comes duodecim canonicos in Capella S. Donatiani instituitBru
Sub annum dcccclxvi
S.

495 d
Lucas abbas

et

seq.

burgi raoritur

570 b
et

et

S. Juliani
et

Anno dcclx S. Speria fertur Anno pcclxxiii SS. Araicus


martyres

trucidata.

122 f

monasterium

refecit

334

Amelius, velut

Sub annum dcccclxix

S. Fortunati episcopi

339 e Tu-

Magni adversus perieDesiderium, Longobardorum regem 125 c d e f runt


culti, in bello Caroli
,

dertini et confessoris reliquias in S. Vincentii

martyris ecclesia collocavit Theodoricus


tensis episcopus

Me-

521 d
S.

Sub annum dcclxxviii ex

conjcctura probabili S.

Sub eumdem annum


Inter

Lucas abbas Armenti mo-

Simpertus episcopus sedere Augustae Vindeli232 a corura ccepit


Post annum dcclxxix Stephanus II SS. Fortunatae et Fratrura martyrura corpora Neapolira
transtulit

nasteriura condidit

334
et

et

342 a
de-

annum dcccclxxvi
fuerunt

cmi S. Maximiliani
Pataviensi

episcopi reliquiae in ecclesia


positae

450 d
dcclxxxi Moritur
S. S.

Anno

probabilius

Cosraas

Anno dcccclxxviii
gliae

occisus fuit S.

42 e f Eduardus An162
c

episcopus

Majumenus Confessor

609 d e

rex

Sub annum dcclxxxix


abbas Morbacensis

Simpertus factus est

Sub annum dcccclxxxiv

S. Burchardi episcopi

233 d
IX.

e f

Confessoris reliquiae translatae sunt per Ugonem episcopura Wirceburgensem 571 c d e

SECULUM
Circa

Anno

cmiii

Armenti mortuus
\)robabilius

est S.

Lucas abbas

Confessor

Ante annutn cmv

Natus est B.

annum

dcccviii ex

probabiliori conjectura

nicus Loricatus

612

e,

336 b c Domiet 613 a


reli-

Obiisse videtur S. Simpertus episcopus

Augu-

Hoc

seculo S.

Venantii abbatis Confessoris

231 d e f, 233 f et 241 a Circa annum dcccxxviii ad Maurimonasteriura


stanus Confessor

quiae translatae sunt Parisios

217 a b
S.

translatum
Confessoris

est

corpus S.

Ccelestis

episcopi

Sub hujus Virgo

seculi finem

Nata

est

Chelidonia

363 e

481 a b
S. Callisti

Sub annum dcccxxxvi Fuldam


martyris reliquiae
allatse

Papa3
c d e

fuerunt

430

SECULUM
Anno mxii
S.

XI.

Anno dcccxl
in

vel sequenti

S.

Donatiani reliquiae

Flandriam

allatae

fuerunt

493 543 b

e f

Colmanus

iter

Hierosolymitanum
'I

Circa

annum dcccli

S.

Angadrisma? Virginis corc d

pus translatum

fuit

Bellovacum

in Austria3 19 e Anno mxiv vcmsnuilius Mellicum translntum fuit

suscipit ac suspendio necatur

Sub annum dcccliv


sterium

S. Callisti Papae et martyiis

S.

Colmani corpus
S.

351 a
14 a
Martyris reliquiae

reliquias obtinuit Cysoniense in Belgio raona-

Anno mxix
latae

Mona? episcopi Confessoris reve-

441 a b
est S.

Anno dcccliv Natus


Circa

443 et seqq, Geraldus, comes Auc,

sunt reliquiae
S. Callisti Papa?
S.

Annu mxxvi
latae

riliacensis Confessor

281 d e
S.

ad monasterium
dicuntur

Michaelis ad

Mosam
432
1

transc d e

annum dccclxvi
fuit

Manechildis Virginis

corpus ab abbatiam S. Urbani prope Joinvil-

Svl>

annum mxxviii
'iii

S.

lam translatum
Circa

529

b
ctae

ir:ms|;itae

Colmani rpliquia in Hunet brevi post Midlicum rrdu-

eumdem annum Caput


rait

S. Manechildis Stan-

fuerunt
circiter mxliii

352

529 b c d Circa annum dccclxxviii Carolomannus S. Madunura translatum


xirailiani reliquias in ecclesia

Anno
Anno

B. Dominicus Loricatus S.

Petri Damiani disciplinae se subjecit


circiter

614

(Etingensi col-

mlix B. Dominicus Loricatus factus

locavit

42 a b

est Prior ererai Suaviciniae

616

c d e

Anno

IN

TOMUM SEXTUM
617
et

OCTOBRIS.

XV
et Socii ejus Septae

Anno mlx

probabilius Obiisse videtur B. Doraini-

Anno mccxxi SS. Daniel,


martyriura passi fuere

cus Loricatus

seqq.

387

e f et

390 b

Anno

mi.xiv S. Simperti episcopi Augustani cor-

Anno mccxxv

Idibus Julii S. Pantali reliquiae in

pus primo invenitur ab Embricone Augustensi


episcopo 229
a,

collegiata SS. ApostoloruraecclesiaColoniensi

241

f,

Anno
Anno

\iia\i

Obiit alter S.

242 a, 243 c et 247 e Eduardus Confessor,


162 c

capsae argenteae inclusae fuerunt

66 c

Anno mccxxvii Erectus

fuit

PrioratusS.Geraldi,

Angliae rex
mi

comitis Auriliacensis, confessoris in suburbio

xxxvn
fuit

S. Geraldi, coraitis Auriliacensis

confessoris

in

civitate

Lemovicensi ecclesia

Lemovicensi 299 e Anno mccxliv Innocentius IV S. Colmani cultum


extendit

destructa

299
S.

355 a b
127

Anno mlxxxviii
paralysi curat

Donatianus Reraensis episcb-

Anno mccliv Anno mcclvi

Obiit S. Rodobaldus episcopus Tie

pus Themardura,

canonicum Watinensem a
501
e,

cinensis Confessor

510

et

seqq.

S. Maxirailiani auxilio civitas

Pa-

Annc mxcvi

S.

Donatiani episcopi Confessoris

taviensis servatur

57

f et

58 a
c

reliquiae e veteri scrinio in

novura translatae

Anno mcci.xx

S. Pantuli reliquias

Henricus Ba-

fuerunt 488 e Sub eumdem annum Ortus Brugis tumultus, pro-

sileensis episcopus recepit

66

Aiin mcclxxi S. Pantuli reliquiae Trudonopolim


translatae fuerunt

ducto S. Donatiani episcopi confessoris feretro,

66
III Augusti
S.

sedatur

508 d

e et

509
c

Amto mcclxxxix

die

Maximiliani

Jlnr seculo S. Lucae abbati

templura conditura, et

reliquias decentiore loco recondidit

Bernardus
c
et

Officium ecclesiasticum

336 503
et

episcopus Pataviensis

43

44 d

Anno mc
tis

S. Donatiani episcopi Confessoris meri-

mulier caeca visu donatur

seq.

SECULUM
Anno mccci

XIV.
Tu-

SECULUM
Sub initium hujus

XII.

reliquias S. Fortunati episcopi

dertini in ejus ecclesia


seculi Obiit S.

nova sub

altari principe

Bernardus Conf,

fessor Arcani in Italia

Annum mcxi
Circa

inter et

630 a et 632 d mcxii Velum sacrum susce364 a b


S. Mauritius
c

629

Nicolaus Armatus episcopus Tudertinus collocavit

521

pit S. Chelidonia

Virgo

annum mcxvi Nascitur annum mcxlv


Langoneti
S.

abbas

Confessor
Circa
est

379
379
Lemovicae

Anno mcccii B. Dominici Loricati corpus in novam monasterii Suavicini ecclesiam translatum fuit 61 9 (et 620 a Anno mcccxxi Joannes de Marigni episcopus
Bellovacensis, lato decreto, ad pristinam erga

Mauritius abbas factus


f

Hoc

seculo

medio Fundatum est hospitale S. Ge-

raldi comitis Auriliacensis,

Anno mclii Anno mclv


mulus

S.

Chelidonia Virgo obiit

299 d 364 c d
70 a b

Coloniae inventus fuit S. Pantali tu-

Anuo mclvi
latae

Angadrismam virginem Bellovacenses pie543 e (et 544 a Aiiim mcccxxxv S. Callisti Papae reliquias Pra434 b gam attulit Carolus IV imperator Anno mccclxiii S. Colmano Mausoleum condidit 356 c Rudolphus IV, arcliiilux Austriae I
S.

tatem revocavit

S. Pantali reliquiae,

Tuitium trans-

fuerunt

66

Anno mccclxxix
fuerunt

in

oppidum

S.

Manechildis
translatae

Eoc seculo Cultus S. Pantali cceptus videtur 66 b c Anno mclxi Simon abbas Sublacensis S. Chelidoniae virginis corpus in solitudinem Norren-

ejusdem sanctae Virginis

reliquiie
f

526

528

et

530

sem

transtulit
et

364
mclxxiv
S.

SECULUM XV.
Ahno mcdxv
xiii

Inter annum mclxvii

Julianum

episcopum
Circa

Laude
S.

Veteri

Laudem

Novara

Sistariensis episcopus Indulgentias

transtulit S. Albertus de Quadrellis

63 b c d

concessit ecclesiam Castelmaurechiensem die

annum mclxx

Mauritius Langoneti ab-

Octobris visitantibus ob reliquias S. Ge-

bas dignitati huic renunciavit

Anno mclxxiv

translatio reliquiarum S.

childis Virginis childis facta est

ad ecclesiam Castri

S.

380 c ManeMane531
e

raldi comitis Auriliacensis ibi servatas

299

Anno mcdl Nicolaus V. Papa


ficio

S. Simpertura Of-

ecclesiastico

celebrari

concessit

mona-

sterio S. Udalrici

242

b c

et

276

Anno mclxxx Miraculis


scopus Augustanus

claret S. Sirapertus epi-

229 a b

Anno mcdlxxiii Ludovicus XI, Galliarum rex, annuam ob liberatum S. Angadrismae patrocinio obsidione Bellovacum supplicationem instituit

Anno mcxci
moritur

S.

Mauritius, tunc Carnoeti abbas,

382 b
seculi

544 d
et

Sub

Inijus

c.vitum Translatus fuit S.

Ber-

Anno mcdi.xxxxi
Augustani
latse

sequenti S. Siraperti episcopi

aardus Confessor

630
XIII.

c d

et

632 e

peliquisa

secundo inventae ettrans-

sunt

230

b,

269

et

seqq.

273

seqq.

SECULUM
Anno mccii
mensis
in

Eoc

Sirapertus, episcopus Augustanus 229 c. 851 et seqq. miraculisclaruit


seculo S. seculi ftnem

S.

Gilbertus Ordinis SempringhaIII

Sub hujus
Opilii

aui

sequentis

inititim

S.

Anglia institutor ab Innocentio

corpus transtulit

Fabritius

episcopus

Sauctis adscriptus fuit

162 a

Placentinus

65 a

SECULUM

XVI

SEXTUM OCTOBRIS. INDEX CHRONOLQGICUS SANCTORUM IX TOMUM


Anno mdcv
et

sequentibus S. Seraphinus miracu1

SECULUM
Anno

XVI.

lis

claruit

et

se(l-

Anno
Conmdiii S. Salvino, episcopo Veronensi,
synodali decretum fuit Offifessori praecepto

caMDCIX S. Donatiani episcopi reliquiae

psas eburneae

includuntur

5 16 c

et seq.

cium ecclesiasticum duplex

107 a

Anno mdcxS. Inquisitionis Congregatione annuente, lampas ante S. Seraphini sepulcrum


fuit

troAnno mdiv Maximilianus caesar, militare de Bohemis victoria, S. Simperpaeura, parta

accensa
S.

4y

Anno mdcxiii
fuerunt

Polychroniae reliquire

Dionan

to dedicavit

243 ab
Rustici episcopi Confessoris corsepulcro,

tmn, dicecesis Leodiensis oppidum, advectae


],
'

Anno mdxv
pus,
efflavit

S.

6e

aperto

suavissimum odorem 533 a b

Anno mdcxiv

S. Callisti

Pap

martyris reliqui

Lincii in Austria, curante

Auiio mdxvi
nielis

Leo

Papa Franciscanis SS. Da-

et Sociorum, quos et Breviario

Romano
389 b c PP.

Mathiae conjuge, collocatae Anno mdoxv Indulgentias plenarias in S. Mariae


iiis

Anna, imperatoris 433 f fuerunt

insertos voluit, cultura concessit

Anno mdxx Montisbodium

delatae sunt ad

tyris cessit

Tyberim die festo Paulus V

S. Callisti Papae

mare f

436

Franciscanos S. Gaudentii episcopi martyris lG3 d e reliquia

Anno mdcxvi

S. Callisti reliquias

Cysonium solenniter

detulit

Remis acceptas Joannes de Ruc d,

Anno mdxxii Anicii repertse sunt reliquiae S. 300 a Geraldi comitis Auriliacensis

muaux

loci

abbas

434

447

et seq.

Amw

mdcxxii Officium S. Simperti ad dioacesim

Anno mdxwi
jorem

sexlo Idus Februarii

Corpus S.Mo-

basilicam nae episcopi Mediolanensis, in


transtulit S. Carolus

Ma12
f

242 e Augustanam extendit Gregorius XV Capitulum Passaviense S. MaxiAnno MDCXXXI


miliai reliquias Maxirailiano episcopo

Borromeus

Tornac

Anno mdxl natus est S. Serapbinus ex Ordine


PP. Capucinorum

censi dedit

45 a b

Anno mdlxi

S. Fortunatae et

^29 c ejus marFratrum


Virginis ecclesia

Anno

mdcxxxvi Maxirailianus episcopus TornaMaxirailiani reliquias ecclesiae suae

censis S.

tyrum corpora
reperta fuere

in

ejusdem

cathedrali dedit

45 a

e f

et

46

451

Anno mdlxv

reliquias S.

Donatiani Remensis
I
,

Anno mdcxlix S. Donatiani reliquiaa visitantur a 516 c et seqq. Gandensi episcopo Anno MDCLI
Coenobitae S.
S.

episcopi transposuit

Petrus Curtius

Bru-

Germani Parisiensis

gensis episcopus

488
reliquiarum
S.

f et seq.

partem cruris
incolis Villae

Venantii abbatis Confessoris

Anno mdlxvii
comitis

partera

Geraldi

Novae a Comite in agro Picta-

Auriliacensis, combusserunt haeretici

viensi dedere

218 218
4*3

Calvini sectatores

298 a
Sublacum
in sacello

Anno mdcliv
Anno mdclxii

Iidera ecclesiee Luisnensensi e S.


e

Anno mdlxxviii
reductum

S. Chelidoniae Virginis corpus e

Venantii reliquiis aliquid dedere


S.

solitudine Norrensi
fuit

novo

Maximiliani reliquiae ab incend

365

b,

369 a

et

376

dio servantur illaesae

Anno mdlxxxix Tertio


quiarum

et ultimo facta est reli-

Anno mdclxiii
rellio,

S. Simperti translatio
S.

244 b c
Tudertini

a Francisco Speepiscopo San-severinate, B. Dominici


Visitatae sunt
S.

Anno mdlxxx

Fortunati episcopi

Loricati reliquiae

reliquiae in ejus ecclesias sacristia,

donec ara

Anno mdclxv Coenobitae

620 d Germani Parisienses

nova erigeretur, depositae

521 d e

Anno mdlxxxiv Facta

est translatio reliquiarum

partem pedis S. Venantii abbatis canonicis S. 218 e Venantii Turonensibus dedere

SS. Fausti et sociorum martyrum Corduben193 d e sium

Eodem anno

visitatas

fuerunt S.

Donatiani epi-

SECULUM
Anno mdccv

XVIII.

scopi Confessoris Reliquiae

515

Anno mdlxxxmi

Fit separatio aliqua reliquiarura

Visitatae sunt reliquiae B. Dominici

S. Donatiani, episcopi Confessoris, ejusque fe516 b retrum circumfertur

Anno mdxci

Fit reliquiarum S. Gaudentii epi-

Alexandrum Calvum episcopum 620 e San-severinatem Anno mdccxiii Clemens XI indulgentias plenaLoricati per
rias die

scopi recognitio Montisbodii

463

f et

464 a b
et

xm

Octobris, S. Simperto sacra, in

Anno mdxciv Facta

est solennis reliquiarum S.

S. Udalrici

templo lucrandas concessit


S.

242

Gaudentii episcopi translatio

465 a

seqq.

Anno MDCOXXI Homburgi sacellum


fessori

Burchardo

Anno mlxcvi
ni,

S.

Fortunati

episcopi Tuderti-

episcopo Wirceburgensi seu Herbipolensi Con-

reliquiae

insigni

mausoleo inclusae fuere


f
..
. .

consecratum
S.
_>c+ est

fuit

572

ab Angelo Cesio Tuderlino episcopo 522 d e

Anno mdccxxviii
lof \r\ latio
f:\ntrt facta

Seraphini capucini trans1 4Q A 149 d

Hoc

. j r _. . ...i :. ... seculo vergente ad finem, aut sub sequentis ini


.
.

..

itium S.

Juliani corpus in altari Majori sub-

Anno mdccxxxvii Visitatas sunt reliquiae B. Dominici Loricati per

terraneo ecclesiae cathedralis collocavit Ludovicus Taberna, Laudensis episcopus

Dionysium Pieraugusti-

63

e f

620 d e nium episcopum San-severinatem Anno mdcclxvii S. Seraphinum in Album Sanctorum


retulit

SECULUM
Anno mdciv obiit Capucinorum
S.

XVII.

Clemens XIII

159

Seraphinus ex Ordine PP.

129 c

et

149 d

ACTA

ACTA SANCTORUM
OCTOBRIS
TOMUS SEXTUS
*

Nota

I.

DUODECIMA DIES\
SANCTT, QUI IV IDUS OCTOBRIS COLUNTUR.

Sanctus Evagrius,
S.

Prosiria seu Proseria,

/
l

Martyres
in Syria.

S. Burrus,
S.
S.

Donatus seu Donata,


Eustachius seu Enstathius aut etiam Eustasius presbyter, verosimilius martyr in ^Egypto. Monas, episcopus Mediolanensis confessor, in Insubria.

SS. Cyprianus et Felix episcopi martyres aliique quater mille nongenti septuaginta (juinque partim martyres, partim contessores in Africa. S. Fiecus, Sleptensis episcopus confessor,
in Hibernia.
S.

Salvinus episcopus confessor, Veronae


in Italia.

S.

S.

Edwinus seu Eduinus, rex Northumbriae in An^lia.

S.

Domnina martyr Anazarbi,


nse, in Italia.

in Cilicia.
S.

S. Hedistius seu Edistius


S.

martyr Raven-

ctum Serenum
tyre culta.

Speria seu Exuperia virgo, apud Sanin Cadurcis pro mar-

leise in

S.
S.

Maximilianus episcopus martyr, CeNorico Mediterraneo. Julianus episcopus confessor, Laude

SS. Amicus et Amelius, pro martyribus eulli Mortari83 in ducatu Mediolanensi


in Italia
S.

Pompeia
in Italia.
S.

in Insubria. Opilius diaconus confessor Placentiae

Rodobaldus episcopus confessor


ni in

Tici-

Pantalus seu Pantulus, Rauracorum episcopus martyr Colonia3 Agrippinae.

S.

Longobardia. Seraphinus Capucinus confessor, A-

sculi in ltalia.

Tomus

vi Octobris.

PRJE-

PR.ETERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.


Luxoviensis abbatis, hodie
et

Sanctus
quod
tur

Volusianus episcopus hodie Fossis,


est ditionis

S. Eustasii,
in

Wionus

Leodiensis supra

Namur-

Ligno Vitx,

Maurolycus, qui eum Eusta-

cum Mosam
in

inter et

Sabim

oppidum, refer-

thium

vocat, in Martyrologio

meminere. Nos de

Scriptis

Cartusix Bruxellensis ad
est

Grevenum Additionibus. Forsan


tus die

S. Volusia-

pluribus aliis Fastis eojam egimus ad diem, quo Martyrologio Romano hosacris ipsique etiam
dierno exstat inscriptus,

nus Turonensis archiepiscopus, apud nosjamdaxviii Januarii.

xxix Martn.
et confessoris

abbatis In Aquitania S. Geraldi

hodiememinit GreS. Euphrasiae virginis martyris nominis huvenus. Dux potissimum celebrantur
jus Christianx heroides,
diee in

memoria a Greveno hodie


Walassero
in

celebratur,

idemque a
fit.

Martyrologio Germanico

Ser-

quarum

altera

Nicome-

mo

est,

Bithynia,

altera Ancyree in Galatia pro

encomio

Sancti hujus uti e brevi, quod subdunt, liquet, de S. Geraldo abbate, Sylvee-

fide certavit.

De

alterutra,

ni fullar,

loquilur

Majoris in Aquitania fundatore, de quo in Opere

Grevenus
est

verum de

priori

actum apud nos jam


xix Januarii

ad diem

de posteriori vero ad

xvm

Maii.

Dedicatio majoris seu metropolitanaa, quam de Columna dicunt, ecclesiae CassaraugustanaB hodie in Martyrologio

v Aprihs. jam actum ad diem Walfridus seupotius Wilfridus, primus EboraS. multis f censis in Anglia archiepiscopus, hodie in quos hic recensere necesse non est, Fastis sacris
nostro

ac in ipsomet Martyrologio

Romano

hodierno an-

Hispano memoratur a Tahanc a S. Jacobo aposiolo


adulterina Flavii Dextri et

nuntiatur; verum,

etsi

Sanctosiis diebus, quibus

maio, qui quamvis,


sedificalam probet
,

iit

in hoc memorantur, soleamus in

Opus nostrum

in-

ferre, fuissetque proinde, nostro hoc spectato


re, hodie
tius

mo-

M. Maximi

Chronica in Annotatis subjectis peresse

demum
id

in id Wilfridus inferendus, ci-

peram adducat,

tamen admodum antiquam,


quod sacri
istius

tamen

faciendum

duxeriuit

decessores

recte existimaris vel ob id solum,


xdificii aut, si mavis, grandioris

nostri, impulsi causis, quas expositas invenies ad

supra id jam ve-

diem, qua de Sanctoillo Eboracensi archiepiscopo

tustum exstructx S. Salvatoris basilicas dedica-

tionem eadem, qua Tamaius a


nobis in Actis S.

se

memoratam,

jam tractarunt, Romae sancti Cleti Papae


tyroloyio legitur;
fice

xxiv Aprilis.
hodie in Maurolyci
illo

MarPonti-

hodierna die signat, instrumentiun publicum, a


Valerii

vcrum nos de sancto

num. 21 allegatum ad
hodierno egiS.

Romano

et

martyre cum Martyrologio Rodie

diem, qua de sancto isthoc Cxsaraugustano episcopo

mano hodiernojam egimus


Gengulphus
seu, ut

xxvi Aprilis.

cum Martyrologio Romano

ab aliis scribitur,

Gangul-

mus,
S.

xxviii Januarii.
hodie refertur in

phus martyr hodie memoratur


rologio, sub
isto

in Bruxellensi

Walburgis virginis translatio


peranliquo
monasterii Martyrologio

apud Sollerium Usuardino Auctario, seu Martynomine Usuardi aucto;


ast de sancto

Ms. Richenbergcnsis prope Eysta<Uum


;

vcrum de sancta

ista

Lingonensis dioeceseos Martyre actum apud


est

virgine et abbatissa, ejusque ibidem relata, quee


in

nosjam
cris

ad diem, quo pluribus

aliis

Fastis sahodierno

Mss. Cartusix Bruxellensis ad Grevenum ho-

ac ipsimet Martyrologio

Romano

diemis Addilionibus Elevatio vocatur, transla-

exstat insertus,
S.

xi Maii.

S.

tione

actum apudnosjam

est

xxv

Februarii.

Harlindem virginem Grevenus, a quo interim


Martyris
titulo

perperam

afficitur,
in

in suis ad

Eustachium seu Eustathium episcopum et confessorem genere Pamphylium in suo Sanctorum Kalendario hodie memorat Felicius. Nos de sancto isthoc

Usuardum Additionibus, Molanus


Belgii

Sanctorum

ATatalibus,

Ferrarius in Qenerali Cata-

logio

Patriarcha Antiocheno cum MartyroRomano hodiemo jam egimus die xvi Julii.
et

logo aliique plures hac

xn

Octobris celebrant

id

autem indubie faciunt ob peculiarc festum, quo, ut constat, Sancta illa tunc Mosaci gaudet. Ve-

Apud Apamiam beati Marcelli episcopi tyris, qui, cum tempore Theodosii

mar-

Senioris

rum,

etsi sic habeat,

ac porro Renildis seu, uti

multa idolorum terapla diruisset, a paganis tentus pro confessione nominis Christi martyrio coronatus est,

rliam VOCatur, Renula, cjus soror,

quacum

insu-

hodie recolitur a Greveno

per et ad

xvn Februaru diem


haud tamen
et

nonnullis Fastis

hauc autem ejus annuntiationem,

sacris exstat inscripta, ibidem pariter posl,


istkac die colatur,
vel tunc seu

lycus coutraxit, e lingua Latina in


vertit.

quam MauroGermanicam

Renu-

lam solam seu hanc simul

ejus sororem H.ulin111

tum,

intulit

integramque in Martyrologio a se contexWalasserus} verum, qui illa desi-

dem num
stri

in Opere nostro dandas, vel

diem

liodier-

gnatur, alius non


in

differendam hanc postremam, decessores no-

duxerunt ; sed simul de duabus


abbatissis,
in

istis

Virgi-

est, quam Marcellus, Apamex Syria episcopus, in odium fidei a furentibus ethnicu anno Christi ccclxxxix vel circiter

nibus

quarum

altera

post

altcram

occisus,

Operique nostro jam infertur ad diem,


Martyrologio

Aldeneikense

comitatu Lossensi monasterium,

qua

in

Romano

hodierno memora-

a parentibus suis
ir.ni
,

Mosaco haud procul exslruclum,

tur, scilicet

egeruni ad diem, qua ob duplicem reliquia-

Sems

rum

translationem praxipua utriusque solemnitas

XIV Augusti. Tuscia S. Crescentii martyris et urbis protectoris. Ita hodie Fcrrarius in Catalogo ge-

agilur,

xxn

Martii.

nerali Sanctorum, qui in Martyrologio

Romano
hodiemo

DIE

DUODECIMA OCTOBRIS.
si

hodierno non sunt, etsi interim in hoc, contra ac


inde eestimes, locum eliam verbis
illis

apud Sollerium Usuardino A

uctario hodie le-

memoratus

gitur; hisce autem sicconsonat Grevenus, ut ta-

Martyr, utpote non


puer, S. Eutlujmii

alius,

quam Crescentius
in persecutionc

men Schynnum non


etiam

Beati imium,

sed

Sancti

filius,

Romee

lilulo condccoret.

Verum
?

quis hic Schyn-

Diocletiani passus, Senisque, quo sacree ejus cxu-

nus Meldensis cpiscojms

J'cr Imnc,

cum
fuerit

episco-

vix translatse fucrunt,

coli hodie

quotannis

soli-

pum

et

confessorem, qui

Schynnus

vocaverosi-

tus, obtinere sibi, uti ipsemet in

Notis suis Fer-

tus, ecclesia,

Meldensjs nullum

noscat,

rarius observat, inveniatur ad diem, qua proinde.


in

millime, nominc Schynni pro Sanctini corruyic


exarato, haud desiijnatur
alius,

Opus nostrum jam


in

fuit illafus,x\y

Septerabris.

quam

ipsemet

S. Nicetse Patricii hodie nerali Ferrarius


dit,
;

meminil

in

Catalogo ge-

Sanctinus, Meldensis episcopus, hodieetiam Meldis in Centulcusi

Annotatis autem, qua> subse


citat tabulas.

apud Sollerium UsuardinoAualiquando cultus,


et

Grxcorum pro

Verum

ego

cturio

diserte annunliatus,

nullas, qu3e Nicetse


faciant,

Patricii

mentionem

hodie

Operi nostro jam insertus ad diem, quo ibidem


modocolitiic,
xi Octobris.
in

Gr.vcorum novi tabulas. S. Nicetas Pa-

tricius, qui in pluribus

Grxcorum

Fasti^ ad vi

S. Cannicus,

abbas Scotus, hodie refertur

uno

Octobris diem,in

Opus nostrum

idcirco

tum etiam
dic {iieque

alterove penes nos exstauic Ms, Kalendario Hi-

illatus, occurrit, iterato

xm

Octobns

bernico seu Scotico.

Haud

dubie
in

designatur S.

enim

ut

alium hac, alium sexta Octobris die Ni-

Cannicus, Killrkenniensis

Ossoria, Hiberiua'

cetam memorari credamus, permittunt postcrnni


isthac die a nobis de

seu Antiqu^e Scotix provincia, abbas,

apud nos

Niceta Patricio allegata) in

jam

datus ad diem,

qua paucis hisce verbis, In

Mcmeis
re,

et

Menologio Sirletiano comparet. Quaessc

Scotia S. Cannici abbatis, insertus Martyrologio

hallucinatum hic

Fcrrarium
tertia

dicmquc

Romano hodiemo
Beturi,
Casi,

exstat,

xi Octobris.

Octobris

duodccimam pro

decima, qna in

Pilionis hodie post Callixti


socii

Papx
in

Grxcorum tabulis Nicetam signari, litterismandatum invenit, perperam legisse, existimamus, eo


cliam impulsi, quod a Baronio, cujus ecclesiasticos

Saturique cjus

annuntiutioncm lajitur

Epternacensi apud Florcntiniiim Hicronymiano


apographo; verum, cum Sancti
tres,

quorum

pri-

ad annum 731 Annales pro


Nicetas
Patricius,
etsi

instituto suo lau-

mo
tur,

Beturi, secundo Casi ac

tertio

denique Pilio-

dat,

ibidem haud recte

nis vomensit, alibi nusqunmmemoratiinvenian-

sub Leone Isauro

signatus, in

Sanctorum album,

vix ac ne vix quidem dubitandum apparet,


librarius,

non

xii, sed xiii Octobris

dic rclatus afferatur.

qnin

cum

in

prxlucente

sibi,

quod

Jam
cius,

vero,

cum hzc

sic

habeant, Nicetas Patri-

transcribcbat,

Hieronymianorum exemplari, perLucensi horum

a Ferrario hodie, sed e

jam

dictis

pcrpealius

inde ferc ac in

apud etmdem

ram, mcmoratus, verosimiilime, imo indubie


non
stro
est,

Florentinium apographo, invenisset exaratum Beturicas Sti Opolionis aut Opionis, e tribus hisce
postcrioribus vocibus,

quam Nicetas
datus die

Patricius,

in

Opcrc no-

jam

vi Octobris.

quod characterihus
satis

lectu

S.

Leobaria virgo, sub Juliano apostata martyrium passa hac die, qua colitur, in Lotharingia
a Castellano in Martyrologio Universali signatur.

admodum

difficilibus

partimque haud

etpar-

tim nimis invicem sejunctis scriptx essent, suam


Beturi, Casi, et Pilionis annunliationem
effor-

Sancta isthxc Virgo

et

Martyr, quce comsal-

marit

adeo ut ccnsendus non


sed

sit tres

hac

memoSanctis

munius Libaria, Gallice Libiere aut etiam,


tem
in

rare diversos,

unum Opinionem,
hodie adjectum

Campania
virginis

Gallica, Liviere,

nuncupatur,

Sieronymianis ab antiquario Gallico,


rentiuius mcrito censet,

ut
;

Flo-

Susanme

apud nos

in

Pmtermissis ad
credi-

quem

vni Octobris diemrelatx, soror a nonnullis


in Indice Alphabetico

ncr ipsummet postulare sibi inter Sanctos in Opere nostro locum, e

tur, cultuquecccl> siastico, uti ipscmet Castellanus

jam nunc
etsi,

dicendis intelliges.
ut puto,

Sanctorum ad vocabulum

Opionis aut,
scribitur,

ut eliam,

perperam,

Liviere fatetur, gaudet etiam ad diem, qua proinde in

Opinionis memoria vel absque vel cum


titulo Bituricis

Opus nostrum

inter Sanctos

jam
viii

fuit illata,

Presbyteri

seu apud Bituricas

scilicet

Octobris.

in pluribus, quie

apud Flurentinium, Dachcrium,

S.

Libertam Camerarius de Scotorum Pietate hodie recenset; cum autem S. Eliphii Viiam seu
Acta moxcitet, indubie Libertae nonnnc, corrupte cx librariorum oscitantia exarato, desiijnatur,
quce in Actis
illis,

Marlcncuni

ct

Sollerium cxstant, Hierouymianis

tam

contractis,

quam
ut,

majoribus apographis, seu


res est, dicatur,
in

potius in
iii-,,

horum,

quod

Aucta-

hodie signatur
et in

idemque

Appendice ad

7iobis

ad xvi

Octobris dicm

Adonem
Epion

non paucis apud

eumdem Sollerium
0\}'\ow, sc<l
sit

examinandis, occurrit, S. Libaria seu Leobaria,


inter
ilata

Usuardinis, in quorum nonnullis, non


rocatur, Auctariis ctiam
;

Prstermissos a nobis hic


inter Sanctos

mox

relata,

acjam

vcrum,
ct

etsi

ad diem, qua etiam

coliiur,

habcat, ac porro Saussaijus,

Fcrranus

ahi

scilicct

vin Octobris.
martyres

recentiores hagiologi lurc


celebrent,

secuti

SS.

Taracus, Probus et Andronicus

nusquam tamen

ejus

Opionem vel Ado vel

hodie
alius

hodie in
^iliano,

Grxcorum Menologiis

Sirlctiano et

Ba-

quisquam ex antiquis, quos Classicos vocamus,


martyrologis mcntioucm instituit, id autem appa-

sacris

Magnis Mciuvis eXHUSis aliU^UB Fastis memorantur. Nos de prsstantissimis illis

retsane perquam mirum.

Anne

forsan

Ado

alii-

fidei Chrislianz Athletis

jam

prulcin ci/imus ad
xi Octobris.

qnc hiinc scu seCUtisOU pr.ijrcssi

ltu</iologi

Opi-

diem,

one antiquiores suut huncque adeo comrhemorar

Civitate Meldis beati Schynni, episcopi et confessoris, in Florario noslro

rehaud potxierunC Minnnc


etenuii

vero

Epterna
quad
sibi

Ms.

ct

Lubeco-Colunn \n-

Hieronymianum apoaraphum,

modo

PRjETERMISSI et in alios dies relati.


modo supra
exposito

ab

antiquario Gallico ad-

jectum Opionera complectitur,


initium,ut Sollerius in suaad
fatione docet,
fuit

sub

vm

seculi

bemorumapostoli discipulum, Martyrologio Tamsua SS. ut Colganus in Thaumaturga


lactensi,

Usuardum Prxproinde

Patricii,

Brigidz

et

Columbae Triade loco non

conscriptum, isque

haud serius, quam seculo vn, quo Adonem aliosquejam memoratos martyrologos classicos, posteriores esse conslat, verosimillime floruerit.

hic infra uno affirmat, hac ipsa die, qua etiam dabitur, inscriinter Sanctos in Opere nostro

ptum. Nusquam quidem vel ipsemet


vel alius
e.r

Patricius

Cre-

ejus seu sociis seu discipulis

Epter-

diderim itaque, Opionera abs hisce haud memorari,

nacensi Ilwronymiano apographo reperitur adjectus; ast, ut huic adjiceretur Fiecus, particularis

quod eum

vel

non

satis habuerini

notum, vel

Hieronijmianis apograpkis, non ob venerationem,

quxpiam
sit,

ratio,

qux

nos latet, potuit efficere.


nisi

qua gauderet, sed tantum ob celebre, quod obtinuerat, sanctitatis nomen ailjectum existimarint.
Ulut
sit,

Utut

Foceus episcopus,
dicto
sit,

unus idemque

cum

Fieco jam

tani

parum

nobis est notus,


sibi dela-

cum equidem

alterutram ob causam

ut ci,quiprxterea

non ob veneralionem

Hieronymianis Sanctis, quos veneratione, Sanctis propria, seculo vi seu Gregorii

tam,seddumtaxat

forte ob celebre sanctitatis no-

Magni Papx

men Hieronymianis

Sanctis fuerit adjectus, locum

state fuisse affectos,

ex hujus ad Eulogium

A-

hosce inter in Opere nostro dare haud possimus.

lexandrinum

epistola, a Sollerio in sua

ad Usuar-

Bedisti martyris natalera

Romae

hodie Notkerus,

dum Prxfatione num. 22 memorata,


jungi Opion potuerit,

conslat, ad-

ab Edistio, Ravennate matyre, Sanctorum, quos

fueritne id ob veneratio-

memorat, laterculum exorsus,


signat
;

tertio,

hujus

loco

nem,

ei

impensam,
est

an ob

cclebrem sanctitatis

etsi

autem

sic

ab Edistio seu, ut etiam

famam, factum,
inde a seculi

incertum ac proin an jam


quo, quod

scribitur, Hedistio

Ravennate Bedistum ase meverosimillime

vm

initio,

eum

sibi adje-

moratum
indubie,

distinguat,

lamen, imo

ctum habet, Eptemacense Hieronymianum apo-

cum martyr,

qui vocatus /uenJBedistus,

graphum exaratum

jam

dictis fuit, veneratione

ex

aliis

probx notx antiquis seu Fastis sacris


sit,

Sanctis propria fuerit gavisus, incertum pariter


est.

seu mouumentis notus haud

per Bedistum,
iittera

Nec

nobis haclenus, an veneratione liujusmo-

prima hujus
aspiratioue

littera

Bper errorem pro

seu

di vel

umquam

post fuerit affectus, vel


alibi afficiutur,

modo
magis

salest

in

Ms., quod Notkero

preeluxit,

tem seu Bituricis seu


certum.

seu Adonis seu


hibita,

Hieronymianorum exemplari adin

Inter Sanctorum Bituricensium Vitas,

designatus

hoc fuerit

haud

alius,

quas Labbeus, tom. 2 Bibliothecse Mss. exhibet,


nitlla

quam

ipsemet Ravennas marlyr

Hedistius,

hic

omnino, quee ad Opionem spectet, occunit.

infra inter Sanctos a nobis dandus

perperamque

Eum

quidem,quem Gallice Opion aut Pion nunGatkarinus


;

Romx,
nacensi

uti

ex ibidem dicendis apparet, in Epteraliisque ali-

cupant,

in

Bituricensi a se contexto

Hieronymiano apographo

Sanctuario refert

verum prxterquam quod haud

quot Fastis sacris adscriptus.

omnes, quos in hoc recenset, veneratione Sanctis


propria seu cultu ecclesiastico gaudeant, id certe
de Opione non habere locum, argumento est quod
,

Lucinii et sororis ejus


in

martyrum Grevenus
meminit
;

hodie

Usuardo a

se aucto

verum

hi nec in

aliis

Fastis sacris comparent, nec nobis, ut in


satis

is

nec in Sanctorum, quee in dioccesi Bituricensi


coluntur,

Opere nostro inter Sanctos locum obtineant,


sunt noti.

festis propriis

Ms. penes nos

exstante

Catalogo, nec in
stante,

Ms.

itulem penes nos pariter ex-

Ardanus abbas
Ms.
S.

hodie a Greveno et Florarii nostri

quod Sanctos e Bituricensis anno mdcxxv

auctore memoratur, nobis

necex

aliis

Fastis

excusi Breviarii prsescripto colendos complectitur.

sacris, nec aliunde notus.

Kalendario usquam compareat. Accedit, nee ul-

lam usquam, quse Deo sub Opionis nomine dedicata


sit,

lia

Eustachium presbyterum, Burgensium in Itapatronum, Ferrarius hodie Juliae, nomine ist,ni s,;i<s,

eedem sacram, nec aliud qualecumque


vei deferatur, vel dela;

hoe nreteiie.

ex

iis,

quec

apud nos tom.

cultus sacri, qui Opioni


tus aliquando fuerit,

iv Octobris in
ris

reperiri indicium
ei,

quare,

Commentario, S. Domnini martyActisprxvio, dicta sunt, dispicito ) Burgum


in

cum hxc
tyrologio

sic

habeant. nos

qui prxterea

Mar-

S. Domnini intelligens,
annuntiat
;

generali suo Catalogo


infra inter Sanctos

Romano

hodierno nusquam exstat in-

verum

vide, qiue

scriptus, in

Opere nostro locum inter Sanctostri;

de S. Eustachio presbytero, Hieronymianisapo-

buendum hactenus kaud arbitramur


loco

id

interim
le-

graphishodieinscripto,

quem

abs

illo
;

haud

esse

opportuno facturi, siquando de cultu ejus

dwersum, arbitramur, sumus


versum
esse

dicturi

quod siau-

gitimo ac sat diuturno sufficienter constiterit.

temcontra, ab Hieronymianorum Eustachio ditipu,l


;

Focei episcopi hodie meminit Epternaeeuse

Eustachium, Burgensiumpatronum,
agi de

Florentinium Hieronymianum apograplium

ve-

nolns forte eruditi ltali solide probarint,

rum, cum

episcopus,

Foceus nuncupatus,

in aliis

hoe sejunctim poterit vel in Operis hujus


diee, uel citius etnnn,

Appenmaxi-

seu Fastis sacris seu monumentis kaud occurrat


facileque fieri queat, ut librarii t

eum visum

nl.

fuerit

dum manuscri-

pta antiqua, lectu diflicilia,

transcribunt, chara-

me opporlunum. Rodulphum eremitara

cterum seu confusione seu ambiijuitute deeepti ee


pro ec vel
tent,
cto-

COlltni e.nnenl,

lille

nimque
ut

in

o
in

mu
di~

et quartum totius Ordinis Camaldulensis Priorem generalem Wionus hodie iii Ligno Vits memorat, idemque etiam Fer-

quammaxime propendeo,

credam,

ranus

in

generali

Catalogo,

Menardus

in

Mar-

Eptemacensi apographo per episcopum,

cui

tgrologio et Bucelinus in

Menologio Benedictino

Focei nomenclatio tribuitur, designari Slepten*-

sem episcopum, nomine Fiecum,.^'. Patricii

Ili-

facientes, Rodulphum prxterea Beati titulo exomant, eo verosimillime adducti auctoritate et


fide

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

fide

Augustini Florentini, qui

in

Historia Ca-

Loth propheta

in

Hagenoyensi apud Sollerium

maldulcnsi,
gata,
lib. 1,

anno
cap.

1575 typis Florentinis vul67 sic scribit Cura... Deus


:

Usuardino Auctario hodie annuntiatur; verum


is

Martyrologio

Romano

hodierno haud exstat

venerabilis Rodulphi sanctimoniam innocen-

inscriptus, Opcriquc nostro inserere,


isto

qux honore

tiamque

multis signis

probare indies dignaut Patres (Careligione di-

carcnt,

Vrteris

Testamenti personas, quanillustres,

retur, pientissimus episcopus (Aretinus nempe,

tncumque etiam sanctitate

haud solemus.

nomine Gregorius) auctor


malduienses
scilicet)
illi

fuit,

Eustachium abbatem

summa

vinos

tribuere

cceperint honores atque

ceu

van den Dale, sen prope Mechliniam

Mariam van Dale seu secundam Cisterciensis in Muyet

ccenobii

Priorissam

dicecesano pontificio jure inter Sanctos rela-

cum Beati

aut Beatae titulo Chrysostomus


et

Hen-

tum habere. Rodulphus,


dulenscs Mittarcllius et

ut scriptores

CamalAugusti-

riquez in Menologio Cisterciensi

Bucelinus in
;

Costadonius,

Menologio Benedictino hodie celebrant

ast nul-

num Florenlinum
cantes,

ubique fere Fortuniura vo-

lum omnino

cultus

publici,

qui Eustachio et

in Ordinis sui Annalibus tom. 3, anno


facto,

Mariae vel modo deferatur vel delatus aliquando


fuerit,

1758

publici juris

pag. 41

et

sequenti

indicium adducunt.

Nec

id

etiam

facit

docent, anno circiter mlxxxviii excessit e vivis,

in

Beatorum ac Sanctorum Cisterciensium CaSigismundus Alberti. Ibidem quidem


,

cpiscopusque

Gregorius,

quem

exstilisse

aucto-

talogo

hic

rem, ut divinos honores Rodulpho tribuere CaAugustinus Florentmus maldulcnses cmperint


,

Eustachium

qui

et

Cisterciensi

Kalendario,
inscribitur,

anno mdcxvii Divione excuso, hodie


Sancti etiam, quod Henriquezius
et

seu

Fortunius verbis jam datis

scribit,

Arre-

Bucelinus

tinam sedem ab anno mciv

usque ad

annum
jam

haud faciunt, appcllatione distinguit; verum in


Ordinis sui personas, sanctitatis fama
plus
illustres,
iis,

mcxiv
dictis
rit,

occupavit.

Quare, cum Augustinus Flo-

rentinus seu Fortujiius seculo

demum,

uti e

squo frequenter munificus, plures ex


ecclesiastico

pronum

est colligere,

sexto decimo florue-

quse cultu

haud gaudere

certo no-

ac proin seculis circiler quinque a Gregorii,


,

scuntur, honorifica hujusmodi appellalione condecorat


ipse,
;

Arretini episcopi jam laudati


mcrito

eetate

abfuerit,

quod autem ad Mariam


non secus ac Henriquezius

spectat
et

hanc

sane

an

quae

de

divinis

seu

sacris

Bucelinus,

honoribus,

hoc agente, pcr Camaldulenses

Ro-

appellat dumtaxat

Beatam,

tnelius intcrim etiam


tilulo

dulpho

deferri cceptis, tradit, veritati consoncnt,

facturus,

si

abs isthoc pariter

ei

attri-

dubitari potest.

Et

vero, quidquid seu Fortunius


alii

bucndo cum Raissio in Auctario ad Molani


tales

seu scriptores quicumque


stico,

de cultu ecclesia-

Sanctorum Belgii

et

Nacum Chalemoto in

qui

Rodulpho olim

fucrit dclatus,

mcmoriz
loco

Sanctis ac Beatis Cisterciensibus abstinuisset.

produnt; id totum ipsimet

mox

laudati scriptores

Godefridum, primum Arnsteinianum Ordinis Prxmonstratensis abbalem, hodie


in

Camaldulenses in Ordinis sui Annalibus


citato revocant in

jam

cum Beati

titulo

dubium, imo tantumnon aperte


id fe:

Sanctorum Ordinis ejusdem Natalibus me;

negare videntur. Ibi quidem, statim atquc cerunt, scqucntia adhuc subjungunt verba
situr Rodulphi
effigies

morat Chrysostomus Vander Sterre


cultu silet.

verum de

Vi-

cum
;

insignibus et titulo

Askirus et Cyriacus, itemque Silas apud Jobum

sed praecipue in ecBeati in aliquibus locis clesia sancti Donati monasterii Fontis-boni,
ubi depictus
est

Ludolphum
in
S.

in ASthiopiwn

Fastis sacris

hodie

rcfcruntur, nobis aliunde prorsus ignoti,ac proin

cura
.

aliis

beatis solitariis

Opus nostrum

intcr Sanctos
fit

haud inferendi.
Florentino apud

Caraaldulensis

quam

hic

Verum tempus, quo, memorant, Rodulphi effigies cum inererai

Eulagrii hodie mentio

in

Sollcrium Usuardi Auctario. Evagrium, de quo


infra inter Sanctos

signibus seu, uti hac voce significatum indubie


volunt,

sumus

acturi, designari puto.

cum

diademate et radiis depicta ac ali-

Fano Fortunae dedicatio

ecclesiae

cathedralis.

quibus in locis preecipueque in S. Donati,

quam

Ita hodie in Catalogo generali Fenarius.

laudant, cccicsia fuerit locata, haud exprimunt;

Andreara Roberti, apud Montem Pessulanum


Gallia pro fide occisum,

in

quare,
nibus,

etsi

quidcm tam

servorum Dci imagi-

Joannem Baptistam,
fide

cum radiis seu diademate depictis, quam ex earumdem seu eum seu absque splendoribus
locis sacins collocatione cultus publi-

Londuii

in

Anglia pro

pariter occisum

Ancelum a Valentia

Guadalfagiarse in

Nova

pictarum, in

cus, Sa?ictis ac Beatisproprius, iufcratur,

mcntv
decre-

Gallicia, Gabrielem Posnaniae in Polonia, Antonium a Sosa Galdaris in Canaria, Elisabe-

tamcn adhuc, an

is

ante anni

mdcxxxiv

tliam Malatestam Urbini,

Agnetem a Sancto
in

tum

quo Urbanus VIII

tmpUS

immcinornbilc,

Dominico
Franciscano

Ulyssipone
et

hodie

Martyrologio
in

decreto suo anteriori ad cultus, Scrvis

Dci jam

duas postremas etiam

Gy-

delah, foiilniuationem requisitum, ad tcmporis

nxceo Arturus a Monastcno, Beati aut Beatse


titulo singulis praflao,

spatium, centum annorum


stnn.rit,

dclatus
isthar.

metam excedens, recentum amplius annis Rodulpho fucrit cum autcm dubitatio potcst ambigi
;

annuntiat; vemim nullius

cultum probat, titulumquc istum ubique omittit Iluchcrus, qui tamcn przeter Angelum a Valentia et

quam, qux de Rodulphi

effigie

dicuntur,

Antonium a Sosa, quos non

secus

haudquaquam ejamdictis
tur, in
isti

tollunt,

nondum etlam
posse videa-

argumentis aliis vel sublata vel

tolii

atque Arturus memorat, plures adhuc alias ab hoc prxteritas utriusque sexus ex Ordine S.

Opere

nostro inter Sanotos

locum quarto

Francisci pcrsonas, sanctitate


riter die,

illustres,

hac pa-

Ordinis Camaldulensis Priori generali dare

Menblogio Franciscano recenset; sed

haud possumus.

non sunt

idcirco in

Opus noslrum inferendz.

Moveum

PR^ETERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.


abbatera in Scotia Grevenus hodie anis

Moveum
qui

hic

dando,

subiisse

in quibusdam
;

hujus Actis

nuntiat; anne autcm

cum Moveano
in

abbate,

pcnes nos exsta?itibus memorantur


aliunde
noti

verum, cu?n
in

cum Sancti

titulo

generali

Catalogo a

haud

sint,

nec

ut

aliquando

Ferrario

vm

Septembris die memoratur, unus


sit,

rcrum uatura
tur,

exstitisse

absque scrupulo credannullo vct ccrtc ixujuo

idemque haud

decessores

rwstri,

hunc

in

Acta

illa,

utpote

vel

Prxtermissis ad diem istum recensentes, dubitarunt.

du??itaxat, uti
in

in Hedistio
,

mox

dicto docebimus,

Verum

nos,

re

modo maturius,

uti fa-

prctio

liahcnda

su/ficunit,

Sanclis

eos

in

ctum

iri

ibidem promiserunt, examinata, alterum

Opere

?wstro hic ucce?isere


si

non aude?nus,

id in-

ab altcro Itaud diversum arhitramur.Abbas cuim,

tcrim facturi,

fingendi

Ihcntia haud ?wtos

nomine Movyus, quem Sanctis,


familia seu Eochadti

e S.

Brigidx
Colganus
S.

vereque sanguinem pro


quis p?'obarit.

fide efjudissc, sulule nobis

Fnu

stirpe ortis,

ad

xx

Januarii in Appendice ad Vitam S. Fedieque


Octobris duodecima
coli

chini accensct

Symperti episcopi Iwdie meminil Grevcnus clsi aute?n scdc?n, quam is occuparit, haud indicit,

quam Moveus abbas, ea ipsa die a Greveno e jam dictis antiuntiatus eumdem autem abbatem Movyum, quem, nominc istlwc a se distinctum, loco citato memorat is
docet, alius indubie non esl,
,-

non dubito tamen, quin de S. Symperto,


cpiscopo, loquatur.

Augustano

Verum

de Iwc

cum

piuribus aliis

luujwlogis acturi in

Opere

?wstro

scriptor,

ibidem etiam

Indice historico
etsi

Movianum ac deituh in Moveanum appellat. Verum


,

sumus ad diem, ad quam, cultui ejus sacram, a I et xxi ii Apnlis re?nissus ja?n prulc?n pcr decessores iwstros fuit,

xm

Octobris.
Frisia,

uti
**

Moveus abbas a Movcano abbate divorsus, ob jam dicta credimus, haud sit, sibi tamen
estiigit,

Gerbrandum, Clari-Campensis, quod


ut

in

Manrique

in

Annalibus Cisterciensibus ad
e

locum inter Sanctos in Opere nostro haud

an?iu??i

1218, cap. 6, nu?n. 6

Ceesario

Hie-

Pr&lerquam enim quod ipsemet Colganus, qui

sterbacensi docct,situmcrat, cwiwbii abbatem


sciniaci in Picardia,
titulo
i?i

Fu-

Moveum
ejam
dictum

abbatem cum Moveano abbatc cunulcm


dc hujus cullu, uti apud nos ad

ubi obiit,

Iwdie cu?n Beati

dictis facit,

Sarwtis ac Beatis Cistcrcicnsihus signat


;

viii

Septembris diem in Pra-termissis

Chale?rwtus
bari,

veru?n de eo,

si

cultus publicus pro-

invenies, dubilasse vidcatur,

Moveus
in

abbas ncc
aliis,

quod hactenus non puto, sufjicienter queat,


co?nmodius poterit ad diem, quo
i?i

Vitam habet
notee

sibi

propriam, nec
,

quae

tracta?'i

pluri-

ac

fidei

probatx sint

Sancti cujuspiam

bus aliis Fastis sacris ?nemoratur, xiii Octobris.

Actis vulgo notis memoratur; tales autem, qui


sanctitate in

SS. Edistium, Evagrium et Priscianum Galesinius


hudie

Hibcrnia seu,

uti
,

olim vucabatur,
in

Romse anmmtiat, ibide?nquc

trium

Scotia claruisse perhihcntur

Opere nostro

horum Martyrtun

posteriores duos hodic pariter

referre inter Sa?ictos decesso?'es nostri, quo?'urn


vestigiis i?iheerere

signat Martyrologium

Roma?ium hodiernum;

ve-

fixum

cst,

haud sulucrc
fit

rum
in

hi

una cum

sociis in

Syria, ut Baronius in

Bernardi episcopi et confessoris mentio

suis in id Annotationibus observat, passi esse in

Mss. Cartusix Bruxcllcnsis ad Grevenum Additionibus;

aliquibus codicibus leg?t?itur


tie?idum apparet, ut

hisce aute?n asse?i-

verum quis

is

sit,

?\emo sa?ie,

cum
facile

mox

dicam,

cum rwnnulla

nihil plane,
divinet.

unde ?wtus evadat, addatur,

de Edistio,

Romz

pariter,

ut ?nodo insinuavi,

per Galesi?iium a?muntiato, p?-xmisero. Martyrologus isthic a?muntiatw?ii

Diodorus et Andromeda in Ms. Sir?nondi Synaxario et in Mss. itidem Florcntia: pe?ies

mox

datx, qua Edi-

nica?ws exsta?ilibus

in quibus ta??ien
,

Domipro AndroGreecis
;

stium,
Ro??i&

cum Evagrio signat, mox

et

Prisciano co?iju?wtum,
harw alleram
:

subjungit

meda

legitur

Andromachus

Menseis

hodie absque ullo adjecto elogio occurrunt

vcrum

Ravennae via Lauretina sancti idem Edistii martyris qui in postrema illa Diocletiani
,

Mag?iis

Memeis

excusis, Basilia?w et Sirlctia?w


aliis

rabie,

fidei

confessione insigniter nobilitatus,


;

Menologiis om?iibusque

tum Latinunnn,

tinn

martyrii cursu confecto, coronatur


duos,

ita

autem

Grxcorum atque
pla?ie sunt ignoti.

etia?n

Russorum Fastis

sacris

quorum

alter
sit,

Ro?nx, alter Rave?mx marEdislios dislinguit.

tyrio coronatus

Veriun

Etelburgam,

alias

Edelburgam

et Tate dicta?n,
a

an recte? Alii
alii

Fastis sacris antiquis Romee,


hinc,

Northumbrix

in A?iglia rcijnunn,

vn ad
et
,

viii

Ravennx Edistium consignant; vcrum


,

Seplembris dicm, ab hac ad iv Octobris

inde

ut consideranti patescet, consectarium

co?itra,

demum

huc

in

Prxtcnnissis rcmisnnus

poste-

ac existimavit Galesinius, non


tuant Edistios divcrsos
,

est,

ut duos sta-

riori isto loco indicantcs forc, ut et heec hodie, si

sed

tantum ut vcl id

de cultu ejus

co?istitissct,

cum Edwi?w seu Edui-

prxstent, vel ut Edistio,

no rege, marito suo, daretur; verwm cum tunc


dcsiderata, quibus
is

quem memorant, veram non omnes palxstram attribuanl; esse aute?n hoc
poslre?nu?n ad?nittendum, scu, ut clarius loquar, in Fastis sacris antiquis, ac twminalim in
?tacc?isi

probctur, anjumcuta repe-

rire ?w?idum licuerit, regi?iam ista?n, vcluti Sancta?n aut

Epter-

Beatam, in Opus nostrum infcrre nonpossumus,


ctsi

Hiero?iymia?w apoijrapkn,

in

quo juxta

dum

etia?n

intcrim nonnulla ejus


regis,

ac a

gesta,

qux cum Edund


ijcstis

hic infra

inter

Sa?ictos refercmli,

sunt conncxa,

minime

Rabano non Ravennx, sed Romz Edistius veram huic palxstram haud attribui, palam fucicut, qu& nifra u,tcr Sanctos dc Edistio
signatur,

simus

silentio prxtcrituri.

sumus
ejus uxor,
filia

Priscus presbyter,

Thermantia

Christis et ancilla Victuria murtijrnnn hac die

dictuti. Modo ad Evagrium et Priscianum, Iwdie, ut jam dictum, tam in Martyrologio Romarw Iwdierno, quam a Galesinio annuntiatos,

cumS. Hedisto

seu Hcdesto, infra iutcr Scnwtos

progredior.

Nullus omnino Sanctus, seu

Evagrii

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


Evagrii aul Evacri, seu Prisciani appellatione Romx martyrio fuerit affeS.

Margaretae virginis Coloniensis commeraoratio in

distinctus, qui hodie

Pertica ccenobio, ubi corpus ejus servatur,


.

ctus vel cultu ecclesiastico aliquando gavisus, in

apud Chalemotum hodie occurrit Martxjr


tate

e socie-

Monumentis
perperam

Hieronymianorum
;

antiquitatem

Ursulana, ni

fallor,

designatur

qnare de ea

xquantibus, invenitur
signari

quare Evagrium Romee


esse

agi poterit ad diem, qua sancta Ursula


colitur,

cum

suis

eumdemque

reor

cum

xxi Octobris.

Evagrio seu Evacro, Hieronymianis aliquot


aporjraphis seu codicibus hodie inscripto, de quo

S. Anastasiara Virginera

Martyrera Basilianum

et

juxta ac de S. Proseria

et

eorum

Sociis,

non

Sirletianum Menologia, Ms. penes nos exstans Sirmondi Synaxarium Grxcum, Magnaque Grse-

Romx,
nio, in

sed,

quemadmodum,
passis,

teste e dictis

Baro-

corum
suo

Memea

excusa, quibus

et

hic

presse pro episcopus,

aliquot codicibus, Hieronymianis nempe,

Maximus Margunius, Cytherorum


;

legitur, in

Syria

hic infra inter Sanctos

inhxret, hodie celebrant


id faciunt,
fit

ex elogiis autem quibus

sumus actnri; quod autem ad S. Priscianum spectat, puto et hunc Romx perperam signari,
ac porro esse

perspicuum, sanctam illam Virgiin

nem
a
se

et

Martyrem, quam inde


et

Marlyrologium

eumdem cum
et

Prisciano, qui una

contextum Galesinius

ex hoc in generalem
hac pari-

cum Eucaristo

Fortunato seu potius Fortu-

suum Sanctorum Catalogum Feirarius


ter die intulit,

nata hodie et in Appendice

ad Adonem

et

in

diversam non esse a S. Anastasia

Lucensi apud Florentinium Hieromjmiano apographo annuntiatur ac Campanix adscribilur; uti autem de duobus hisce Sanctis, ila etiam
de
S.

virgine et marlyre

Romana, Senioris

titulo di-

stingui solita, de qua

cum Martyrologio Romano


ac dein
el

hodierno acturi sumus ad diem, xxviii Octobris.

Prisciano

tractaturi

in

Opere nostro

Anianum episcopum primo


Ms.
gas
auctor annuntiant,

Noamatura
nostri

ob rationem inferius

mox allegandam sumus ad


xiv Octobris.

episcopum hodie Grevenus

Florarii

diem

nihil

omnino addentes,
isti sint, intelli-

SS. Eucaristura seu Evaristum, Fortunatum seu potius Fortunatara et Priscianura MM. Lucense

unde satcerto, quinam Episcopi


;

verum xvii Novembris

die Aurelianis Ania-

apud Florentinium Hieronymianum apographum


hodie in

Campania annuntiat ; verum

hi Sancti
et

num episcopum primo ac post ViennaB (AUobrogum nempe) Mamatum episcopum, qui, quemadmodum Ferrarius in generali Catalogo ibidem recte observat, Namatus etiam aut Namatius (addi potest et Noaraatus) vocatur, commemorant.
alii

qui vel omnes vel partim in Corbeiensi


nacensi Hieronymianis apud

Epter-

eumdem

Florenti-

nium

apo/jraphis hodie etiam comparent, in

Marhoc

tyrologio

Romano

hodierno

cum

fratre suo Carpo-

Quid

si

ergo plures Fastos sacros, quorum


alii

nio signantur ad diem, quo proinde una


in

cum

quidem, omisso,
et

vero expresso,

quoAnia-

Opere nostro dandi sunt,

xiv Octobris.

nus

Mamatus

seu obiissent seu colantur, loco,

S. Callixtumscu Calestum

Papam, quemEpterna-

binos hosce antistites annuntiabant, sibi prxlucentes habuerint, hincque et simul ex eo, quod in

cense, sed corrupte, ut opinor, Ccelestum appelCorbiense lat, Romz hodie sigiiant Lucense et

eorumdem Fastorum
vero Naraatura seu

aliis

Maraatura, in

aliis

apud Florentinium majora Hieronymiana apographa eique tam h^ec, quam Epternacense, so-

mum
men

litterulx

Noamatura, unius ut miniintercedente inter ulrumque noperperam


quo
rati,

cium adjungunt Saturum. Verum


aliaque ad Callixtum

quis hic?

Id

discrimine, annuntiari cernerent, quatuor


antistites

Papam

spectantia exami-

diversosmemorari

horum

nabuntur ad diem, quosanctus hic Pontifex Martyrologio

quidem duos, una cum


lantur, annuntiatos,
reliquos, absque loco

loco,

obiissent seu co-

Romano

hodierno exstat inscriptUS, in-

xvn Novembris,
isto

duos vero

ferendusque proinde in Opus nostrum erit, diem xiv Octobris. scilicet

memoratos,

xn

Octo-

Cosmas Poeta
loqio

in

Grxcorum, quod

in linguam

La-

Id bris die, pro arbitrio assumpta, retulerint ? raro fiat, ut plures nominis ejussane, cum non

tinajn Genebrardusvertit, Kalendario, in

Meno-

dem Sancti una eademque


stri

die colantur, facileque

Slavo-Russico penes nos Ms., itemque in

diurnale, alio, quod Grxcorum Horologion seu mdcvii excusum, sibi intextum habet, Meanno

factum esse queat, ut Grevenus et Florani noauctor Mamatum episcopum a Noamato episcopo,

quem

hodie celebrant, ob unius alteriusve

nologiohodierecolitur. Haudvidetur alius,

quam

UtteruLr, quod intST duo ista nomina intcrcedit,


disoritnen eanstimarint diversum,

Cosmas Melodus seu Hymnographus, Majumenus episcopus, de quo in Opere nostro, nisi quid
obstare deprehendatur,

haudquaquam
etsi sic

mihi apparet vero absimile. Ast,


ac proin

habeat
quo-

magis opportune cum

Ma-

Anianus

et

Noamatus

episcopi,

gnis

Grxcorum Menxis

excusis et Menologio Sir-

letiano tractan poterit die

xiv Octobris.

Remis, sancti Donatiani episcopi, cujus corpus


Brugis
in sui norainis ecclesia cathedrali quiescit. Ita

Ms. ausint SS. ctor mentionem instituunt, verosimiliter Amanus Aurelianerisis et Mamatus seu Naama-

rum

hodie Grevenus et Florarii noslri

tus

hodie

Martyrologium Parisiensc
isto

amw
In

tamen r i;opi, de hisce acturi sumus, non inter Sanctos in Opere nostro
Viennensk
in Qalliis
<-

mdccxxvii excusum. Nos de sancto


episcopo, a decessoribus nostris die

Remensi

/,.,

sed

ad diem, quo coluntur,


S.

xvn Novembris.
Baptista.

xxx Avgusti,

Butera, in ecclesia

Joannis

qna

Molano

aliisque efus

trdnslatio recolitur,

ad inter Prxtermissos jam relato, acturi sumus


<hnn, ad

Ita hoTranslatio reliquiarum S. Anastasiae. Martyrologio Siculo Octavius Cajetanus, die in

quam et abs Marlyrologio Romano

illis

ibidem fuit ir/cctus

et

hodierno exstal inscriptus^

martyris hic non addens, Anastasi.cne virginit Anastasim martyris, qute memoratm, mpra

KiUcet

xiv Octobris.

ad

xxv Decembris Martyrologio Romano

hodienn*
exstat

DE

SS.

MARTYRIBUS. EVAGRIO, PROSIRIA, BURRO ET DONATO

nasce, eXstat inscripta. reliouUe sin, Quod ri alterutrius on tertiz cujuspiam Anastasue. sed

-M*
aua pnor

Ferrar.us

hodie celeorat.
e

apud no

*m, sp^nt |^*j^|J2


ad

jam

dictis esse,

ao erudiiis

SuuUs

ten,pestive

duoous ,

^MsnOpu^

fLmus edocii.
e

de

earumdem

translatione,

auam

,vel ? strum .nferelar. xxv.n Octobr _


steriori tractabttur,

^
.

Martyrologio Siculo

et ecclesi*

Buterensis

Mo-

xxv Uecemo

DE

SS.

EVAGRIO, PROSIRIA SEU PROSERIA, BURRO

ET DONATO SEU DONATA MARTYRIBUS.


IN
AUCTOTUJ
C.

SYRIA.
et aliis Fastis sacris.

B.

Ex Hieronymianis apographis

B
dis patescet, binos hosce postremos Sa^ictos in

SECULO
1NCERTO.

In

Lucensi apud Florentinium Hieronymiano apographo sequentes Iwdie legunlur annuntiationes


:

Camqux

seu Fortuna-

pania, utpote eo e martyrii sui paleestra translatos,


consignat
Castellanus. In Patestina quidem,

In provincia Siri sanctorum Evacri In Egypto Eustasi presbyteri.

et Profini.
Sanctos, in

pro Syriee parte a geographis habetur, Evaristus et

In Campania civitate natalis sanctorum EucariUieronyminHieronymiano isto sti. Fortunati. Prisciani. Ab


nis tabulis hodic COnflt'
sos, Castellanus in trcs

Fortunatacum Priscianosunl passi


ad eamdem, adquam, qui
in

verum

liinc illos

Syria passi, Evagrius et

apographo Hieronymianum apographum aliud, Corbeiense nempe, quod apud eumdem Florentinium,
itemque apud Dacherium. exstat,
xat differt t quod paulo alilcr,
in

Proseria spcclant, Marlyrum classem certo spectare, argui

non potest; unane enim cum

hisce,

an

classes ctivi-

co fere
illud,

dumtaSancto-

non, sanguinem pro Christo in Syria elfudcrint. est

dcns.

quam

admodum

dubiiun.
in

Eucaristum quidem seu EvariSyria passis, Eptemacense su-

rum

aliquot

nomina

effcirns, in

Campania prxter-

stum Martyribus

ea, vocabula civitate omisso, solus absque Prisciano

pra laudatum Ilieronymianum apographum accenset


;

Eucharisium

ct

Fortunatum seu Fortunatam comdictis

verum
et

id in

Campania quoque consignat Eva-

memoret; verum a duobus jam


nis apographis

Hieronymiavetustissi-

grium
vel,

Proseriam, quos tamen ibidem velpassos,

quam maxime

discrepat

facta

eorum ad regwncm illam reliquiarum

mum,quod apud laudatum Florentinium pariterexstat, Antverpicnsc seu Epternacense Eieronymia-

translatione, quiesccre
veritate etiam,

nemo dixerit.Ad lurccum a


dicendis

dum Hedistum, Ravewnxe

num apographum
Et
in

id

cnim

sic

habet

In Syria

passum, Romeeattribuit, aberret, fidem quoque,

dum

Eustati presbyteri

et Eucaristi, Burri, Donatae.

Evaristum,veluti unacum Martyribus, quosin 8yria locat, pro fide occisum

Campania Patra

civitate Fortunataa,

Eua-

memoral, haud meretur.

F
"'

gri et Proseriae, Fortunati. Prisoiani. Qui binas hasce annuntiationes cum anmmtiationibus, quas
alia

3 Jamvero, cum
ristum
ct

sic

habeat, est sane, cur

Eva-

secunda

Eustachium
seu Eusta'
'.'

Fortunatam ad aliam, quam ad


et

quam

duo mox

laudata
ct

Hieronymiana apographa,
Lucense,suppeditant. contu-

Evagrius
svectare,
,

Proseria spectant, Martyrwn classem


Castellano existimemus.

'',!'''/';";-

Corbeiensc videhcet
lerit,
is certe,

cum

Quod modo griumet


,

tabulas

Hicronymianas hodie quum

ad Mustachium seu H/ustatiumperttnet, hunc quoquc non ad hanc spectare scu non
iii

r.

Proa
rectecolio-

maxime

esse

turbatas, perspidet. Castellanus, quo

Syria, sed in

""

'

Sanctos in hisce confusos distinguat, hoscc hodie in

jEgypto signandumesse,exiis,qme infra dcco,veluti de particularis classis Sancto, alleynndu Itac die

Marlyrologio suo Universali, apposita in margine


nota,intresclasses diversaspartitur.
in

Acharum

qui-

sunt, studiosus lector inleUujet.


gis

Nunc

speciatim

ma-

Evagrium et Prodem priori, quam quam in JEgypto, S. seriam martyres, secunds,


Syria, SS.

ad Sanctos, supra

in titulo propositos

sermoneni

converto.

Evagrium quidcm

et

Proseriam Cnstel-

Eustatium seu Eustachium presbytemm, ac tertiee denique, quam in Campania collocat, SS. Eucharistum seu Evaristum
et
;

lanus loco supra citato in Syria rccte collocal; hosce


eiiim ibidem

Hieronymiana apographa supra


Epternacense,
in

lau-

Fortunalum seu Fortunaverum an


sic,

data,
ctis

si

unum

quo perperam e di-

tam Marlyres adscribit


is
i>i

quod voluit
?

Campanix

attribuuntur, exceperis. consignant,

martyrologus, assecutus sat feliciter est

nec ut Martyrologio
et

Romano hodiemo, Evagrium


ut
ait,

horum
/"'et

2 Etsi SS. Carponius


risto et Fortunalee, uti

et

Priscianus SS. Eva-

Priscianum eorumquc,

socios,

Romae
Mss.
dictis

ad xiv, quo de hiscc agensint

signanti, fidem adhibeam, laudatis a Galesino, ut-

Evaristum
sbu Eui

dum, mensis hujus diem dicenda monstrabunt,


addendi, recte tamen,

pote

qux

xtatis ac fide/ plane incerts sint,


etsi

ristum

Fortunatum,

uti ex ibidcm ctiam allegan-

moveri queo. At vcro,

quidem

recte e

jam

SS.

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


SS.

Evagrium

et

Proseriara Syrix

Castellanus
in martijrio

infra dicendis adscribunt;

verum

ratio,

ob

quam

AUCTORE
c.

atlscribat, ncscio

tamen, an uullus us

Eustachius
tur, ibidcm

in

Syria
ct

ium haud vide-

B.

socios fuisse adjunctos, recte affirmet.

quoque Biutuiu

Donatumseu DonaRes ex
iis,

vcrum
in

fliSCe
ilillhl

4 Epternacense enim apud Florentinium Hiero-

tam

passos non esse,

haud probat.

quet

martyrio

nymianum apographum,
tyrologia unuin alterumve

quod,

dum

vulgata

Mar-

infra hac die de Eustachio seu Eusthatio dicentur,


elucescet.

recte, ut "/'-

Martyremcommemorant,
in illis liaud

Ceterum cumnon tantumin Corbeiensi


sed
et

part gat.

t,

horum etiam

socios,
ut

nominatim

expres-

Hieronymiano apographo,

Appendice ad

suaPrxfatione, tom. IJanuarii prxfixa, pag. xlvi, col. 2 observavit, recenset, Burrum hodie et Donatam in
epenumero,
Bollandus ingenerali

Adonem Prosyria
isthoc

seu Prosiria

exaretur, nomine

Sanctam,

non vero Sanctum, qui Prosini


)

(addi potest seu Prosyri aut Syri


rit, indicari,

nomen habueHierore

Syria signat, idemque eiiam, qui tamen pro Donata

Floreniinius in suis
;

in codices
ei

Donatum scribit, in Martyrologio suo Rabunus facit. Nec quidquam usquam invenio, quod impedire certo debcat, ne

nymianos Notis opinatur

cumque

hat

in

re-

fragandum haud videatur, nihilque prxterea, quo


vel amplior de SS.

Burrus

et

Donatus seu Donata


et

Evagrio, Prosiria, Burro


notitia subministrari,

et

murtyriiim

in Sijriu

unu cum SS. Evagrio

Pro-

Donata seu Donato


pus,

vel

tem-

seria subiisse,

credantur. Eustathium quidem seu

quo passi sunt, utcumgue determinari

possit,

Eustachium Syrix Rabanus juxta ac vroxime lau-

occurrat, longiorcm dc iisfuccrc scrmoncm,


esl necesse.

minimc

datum Ilieronymianum apographum perperam ex

DE

S.

EUSTACHIO SEU EESTATHIO


AUT ETTAM EUSTASIO

PRESBYTERO VEROSIMILIUS MARTYRE


IN

^GYPTO.
c.

B.

Ex Hieronymianis
anctus hic propositus in Lucensi apud Flo-

et aliis Fastis sacris.

SECILO
INCERTO.

notati,

librario,

qui ex antiquiori

Htcronymiano
praeluxerit,

rcntimum

llicronymiano

apographo

cui

apographo Epternacense
hincque
ille

transcripsit,

S"
Eustachius
rct, iiiiu
riie,

Corbeiense apud eumdem Florcntinium ad

non modo
in

Burrumet Donatum seuDoadsClHbi


videbat,

amussim
autcm

fere consonat,
:

JEgypto hodie ad-

nutum. qUOS

Ilicromjiuhiihi apographo alio, sibi

scribitur his verbis


j

In yEgypto Eustasi presby.

pariter pr.rluccntc, Siin.t

sed et
isthanc

quUutappa- ter
sy-

ets i

n Epternacensi apud laudatum r


diclis,

Eustathium seu Eustasium ad provinciam


specturc autumans,
ve

Florentinium Hieronymiano apographo Syrtae nttribiiutur, potius

etiam ipsa

eum ibidem una


librario t qui
scripsit,
<;/

tamen tluobus jam


signant,

qux SanSyria

ctum
phis,

ni

Mgypto
uni

Hieronymianis apograin

cum Burro ct Dunato cmmvcro facile factum

seu Donata sigtiaverit? Ita

quam

Eptemacensi, quod eum

Eptemacense Hieronymianum apographum


Eustathius scu Eustasius,
fuerit locatus,
tn

COllocat, standitm

ajipurct.Ea scdct scittcntiu ptimo

Syria per

quidem, quod,

cumRoms

Hedistium Campaniaeque
e

unusquisque, qui jam


difficulter
ut

dicta attente

Evtigrium

et

Proseriam perperam
non suo

supra dictisad-

expmderit,

haud

perspiciet.

Jam

vero,

scribat, loco paritcr

id signare
.

Eustachium,

cum

sic habeat,

nec facile,

librarii qui duo alia

suspicari
cuiii

haud immerito possimus

deindevero quod,

supra memorata Hieronyminnn tipographa SCtipsere,

plures hodie Sanctos vdem Epternacense in Sy-

Eustasium
graplas
sent.

in hisce

Mgypto,
futurum

si

eum

alibi

in

apo-

n,i

rius, qui illud conscripsit,

memoret, facilefactumessequeat, ut hisce libraEustachium seu Eusta-

aliis sibi

pr&lucentibus signatum
fuisse

invenis-

adscriberent,

videatur,

hinc

siura, etsi non ad

Syriam,

setl

ad JEgyptum

spe-

siinul ct ob

aliajam

dicta rc ipsa liunc

JEgyptO adin qui-

Ctantem, anmimcrurit. Qttid velim, dilucidius expono.

scribendum, ac proin duobus supra laudatis,


bus.
ut

Apml
COl.

Marteneum tom. 3 Thesauri Anecdotoct

dictum,

ibiilciit

signatur,

Hieronymianis
promartyre,

rum

1547

scqucntibus

c.rstat

MartyroL>

apographis standum, opinor.

sub Hicronymi nominc compactum ac a millc circiterannis, ut editor notat, conscriptum, in guo die-

3 Usuardus quidem Eustachium presbyterum


Syria hodie annuntiat;

in

verum

id

illum ex aliquo
fuerit

bus singulis Sancti plures,

loco,

quo vel pass/

sint

Hieronymiano apographo, quod Epternacensi

vel florucrint, non cxprcsso, annuntiuntur.


sed

simile, fecisse, indubitatum, ut Sollerius in suis in

/Eqyplo ifo ndus

2
isti

Quiii

si

igitur

Hieronymianum
in

Martyrologio
et

Usuardum Observationibus
aiitcnt sic habeat,
liic

hodie ait, apparet',

cum

samlc apographum,

quo Burrus

Donatus

sane Usuunh

uucturtlutc. ut
attribua\

seu

Donata una cum Euatachio seu Eustasio, pai

Eustachium seu Eustasium Syrim

Uestra, qua pro fide certassent, nonexpressa,

moven

haud debemus,

idemque de Martyrologio
4

Tomus

vi Octobi

is.

Romano

10
iuctore c B
-

DE

S.

EUSTACHIO PRESBYTERO MARTYRE.


porro Burgi S.
jus,

Romam
hic

hodierno aliisque Fastis sacris, Usuardum tempore, quo secutis est dicendum. Modo de
obierit

Dommni

ob hostes,

a civitatis hucjus ,-

Parma haud
V secum

procul dtsstt*,

mcolu ad

Eustachius scu
titulo

seu floruerit,

martyrisque

quem

ei

competere, verosimilius arbitramur,

vocationem pro/ligatos, magna m ecclest* imo et ro patrono haberi, ex


tabulis,

venerattone esse,

Burgenm

nonm lla ocamus.

Sanctos omnes, apographis Hienisi

ronymianis inscriptos, pro martyribus,

solide

cedo, anno 1603,


leto

primo hujus episcopo I apyno Pinl Ughellus Ttali* Sacr*, a Cocol.

aueai probari contrarium, esse habendos, eruditi hagiologi passim censent.

auct*, tom. 2,

GS

docet,

mstituto
dicto,

Quare

hisce assentiens,

Eu-

nicatis,

tam

in

generali suo
Ttalis

mox

commuquam m
affirmat.
,

stachium, Eieronymianis apographis hodie inscriptum pro martyre, cum nihil omnino suadeat contrarinm, esse habendum, opinor.

particulari

Sanctorum

Catalogo

Ferrarius quidem in hoc

Eustachium presbyterum
titulo distinguit
;

vero 3 inquies,
lib.

quem

celebrat, confessoris

verum

Petrus dc NataUbus, Equilinus episcopus,

xi,

et titulo

isthocMartyrologium

Romanum hodtenmm
Eustachium pre-

num.

'X
:

de Sancto nostro sequentem

loquitur in
(

pariter distinguit,

quem

celebrat,

modum
/,,,.s )

Eustachius presbyter ipso die


Syria {imo vero
e

12 Octo-

in

jam

dictis in

JSgypto)

sbyterum, neque tamen hunc quis idcirco ab Eustachio presbytero, Hieronymianis apographis hodie
inscripto,

in Christo

obdormivit
seu

ita autem. Eustachium in

dixerii

diversum.

Uti ergo in

Romano

pace quievissc,
obiisse,

confessorem,

non
sic

martyrem,
habel eique

hodierno, ita otiam

a Ferrario perperamhodie con-

haud obscurc prodit. Fatcor,

fessoris titulo Kustachius presbyter aflicitur.


refert,

Nec
in

etiam suffragatur Florarii nostri Ms. auctor. Etsi

Eustachium Hieronymianis inscriptum,


a

enim

hic

in

hodiemo, quod suppeditat quodque in

JEgypto sen Syria, Eustachium vero,

Ferrario

Sanctum quemvis,paupertatemEvangelicam,transitoriis mundi hujus rebus relictis, amplexum, quadrat, Eustachii elogio,
in

memoratum, Burgi S. Dommin annuntiari. Quid ni enim unus idemque Eustachius /Egypto quidem
seu Syri.r ob martyrium, quod ibidem
gi vero
<>l>

pace hunc quievisse seu

subiit,

Bur-

confessorem obiisse, aperte haud dicat,

eumdem

ta-

cultum, quo ibidem gaudet, queat attri-

men
ante scc.
v.

diserte confessorera appellat.

bui? Erit quidem fortassis, qui, Bunjenses Eusta-

4 Verum, rem

quis duobus

illis

Imgiologis, Eustased confesso-

chium, seu Syrum, seu JEgyptium presbyterum,


non aliunde
aliis

ut oppare'., passo.

chium, martyrio vitam haud


obiisse,

finiisse,

sibi

quam

vel ex

Hieronymianis
notum,
inducat.

vel

ex

absque ullo

v<i<Ic

antiquiori indicanti-

Eastis sacris utcumque

invocaturos

bus, fidem indubitutam

udhibcat?

Ncmo

sane,

qui

fuisse,

haud

facilc in

animum

alterum quidem seculo xiv, alterum vero seculo de-

6 Verum, cum Kalendaria tum antiqua, tum recentia, quotidie fcre e Sanctis multis,quos vel

videtur ob

mum

xv

floruisse ac proin

ambos ab

zetate

Eustain

Mar-

chii, qui

ex infra dicendis ante seculum vexstitit


considerarit.

tyrologium
reccnsent,

vivis, mnltis seculis abfuisse,

Erudihoin

Romanum hodiemum vcl alii Easti sacri unum qucmpiam, minus ctiam subindc
in

rationu htc adductas habendus.

tissimi

quidem, qui Martyroloijium


viri

Romanum
cum
hic

notum, commemorent, factum esse facile potest, ut


Burgenses, Kalendario hujusmodi,
atquc in Capuani apud Michaelem

diernum rcformarunt,

Eustachium pariter

quo nonsecus

hoc confessoris titulo afficiunt; verum


in

nec

monachum SanSyquos

HieronymianU apographis nec

in aliis

seu sacris

ctuarii Kalendario, Eustachius presbyter, seu

seu profanis monumenlis antiquisSancto attribuatur, id verosimillime sola Equilini auctoritate impulsi
fecerint.

rus seu d&gyptius,

xn

Octobris dic esset signatus,


hostes,
in

olim utentes,
forte die illa

hunc idcirco contra

Quare cum non majorcm utique, quam


in re sibi

luc,

movendum
in

erat,

invocarint, relataque

fidem ea
bent, ut

adjungant,

movere nos non deobiisse

de hisce victoria,

patronum adsciverint ac deinut

Eustachium confessorem
titulo,

ac proin

ceps ut talem simulque

confessorem coluerint.

martyris

veluti c

vivis

pace sublatum,

Utut

sit,

Eustachius equidem, Burgensium patro-

haud distinguendum crcdamus. Quod modo ad tcmpus, quo circitcr vcl obierit, vel floruertt,
spectat,

nus, ab Eustachio, Hieronymianis apographis hodic inscripto, diccrsus non est.

Ea

sedet sententia

cum martyrio vitam,


rium nostrum
in

ut

modo

docui,

terminarit,

primoquidem, quod, qua

in iis hic

memoratur, eauti

fuisse illum e martyribus,

quorum nomina (Solle-

dem etiam

xii Octobris die ille a

Burgensibus,

suain Usuardum Prsfatione num.

ex utroque Ferrarii ad hanc Catalogo fas


gerc, cultu ecclesiastico,

est colli-

22

videsis) in

uno codice collecta Gregorius Maccro apparet

gnus Papa
quare,

liabuit,

admndum

similc
;

honoretur; deinde vero, quod Eustaclnus presbyter, qui vel Burgi vel aliln
in Italia fhrucrit aut ohicrit,

cum sub

scculi sexti initium

Grrgorius cxces-

ab Eustachio, Hie-

serit c vwis, hinc

simul
ille,

et

ex

eo,

quod Pontificis

hujus vtate codcx


stus,

utpote

tunc

admodum

vetu-

ronymianis apographishodie inscripto, diversus,nec ex hisce, nec cx aliis seu sacris seu profanis mommentis antiquis
sit

annorum
ei

facile

ccntum existere potuerit, Eu-

notus.

Adhsc prsterquam quod,


ita

stachium,
yfloruisse,

inscriptum. verosimiliterante seculum


et obiisse,

ut Eustachii Hieronymianis inscripti,

etiam

imo

induco

in

animum,

etsi in-

tcrtm,

quonam

e seculis, id prxgrrssis, ejus obitus

Eustachii, Burgensium patroni, Acta desiderentur, tempus ctnun. que tam hic, quam illc florucrit ac
,,

acciderit,sitinccrtum.
tinusquc
ct

5 Porro,
Martyre,

etsi

is

sanctus

noster Presbyter pro


sit

inii

Bominum migrarit, ignoratur. Nec quidquam adremfacit t floruisseequidemacporro,utsupravvdimus,


e vivis ante seculum v abiisse Eustachium Hieronymianis hodie inscriptum etsi enim res sic
;

Eustachio,

uti e

supra adductis apparet,

Imbcn-

Burgcnsium
patronu.

dus, non est tamcn, cur idcirco existimetur divcrsus

ab

Eustachio presbytero,

quem Ferrarius,

secus

habeat, nihil tamen impedit, quo minus etiam tunc

sentiens, in generali suo

Sanctorum, Martyrologio

Eustachius,

Rornano hodierno non inscriptorum, Catalogo hodie,


ut supra in Prxtcrmissis

Burgensium patronus, martyrio occubuisse credalur

et

floruisse

et

jam

docui,

aununtial, ac

DE

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

11

DE

S.

MOM EPISCOPO
IN

MEDIOIANENSI

INSUBRIA.
AUCTORB
G.

COMMENTARIUS PR/EVIUS.
ANNO CCXLIX

H.

D
/t ;

atam a Majoribus

nostris tom.

3 Marlv

ifl

usurpatione nilhibeturhoc loco, sicuti abaliis scriptoribus quandoque alii adhibentur tituli extra consue-

Prstermissis ad diem xxv ejusdem mensis

ftdcm,

quaActaS. Monae

hodie danda
sisti-

tam formam vagantes,

nihil obesse puto, quo

minus

polliciti sunt, liberaturi,

lectori lurc

ctinni seculo sexto vixerit et scripserit auctor,

quem

Acta antiqua

fyUcovSp* rmn Mcdwlanensiinn.

mus una cum Henschenii in illa Commcnlario, quem Diem xxv Marflk ita *M>rsu* ac prosecutas est
:

m
dicuni

fuisse

S. Datium, postea Mediolanehsem


si

episcopum

XXVI,

satis constarct,

quod passim

sncra i, sslinl

J C sn

Christi Iucnruati
. ,

et

pro salute

recentiores,

eum

scripsisse

decessorum suo-

nostra in cruce mortui mijstcrttscclcbrcm, suo etiam

.._

rum

Vitas.

Euit autem Datius ordinatus episcopus

ex hac vita decessu, aul subito pro Christi nomine

annoD.xxx, etobiitDUi, XIV Januarii, quocolil


Actadciltmus. Quisquis
vixit
fuit,

martyrio, varii Sancti illustrarunt. Ex quibus primo loco accedit S. Monas, urbis Mediolanensis episcopus, qui viii
relicta,

qui opus inchoavit, co

tempore, quo Mediolanae

urbis Prsesulibus

Kalend. Aprilis,
et

vita

hac mortali

perrari adscripti erant, quibus non usque adgran-

xlernam

immortalem

est assecutus.

Acta

dsevitatem terrainus vitae praesentis decucurrit,

ejus

et

aliorum primorum Antistitum descripsimus

quod

ncscio,

an ultra seculum vi commode

possit

ipsi Mediolani ex codice

Ms. Bibliothecx Ambronumero 24G,


cui inscripta

extendi.

sianee signato littera

P.

et

2 Anliquam
nempost
dicta

S.

Monae ad xxv Martii


S.

vencratio-

Cititus in

eranl ista verba: Codex venerandus ob antiquitatem 800 annorum. Sed quis et quo tempore illa verba inscripserit, non liquet. Hujus codicis pars
altera
vetustiori

Acta confirmat pervetustum Marty-

antiqjiis

Fasili 28
ifarlii
;

rologium ecclesix cathedralis

Marix

in

urbe

an

etiamKMar
ttf!

Atrebatcnsi, quod ab annis octingentis aut forsan


nongentis scriptum
est, et
et

charactere,
post

et

pergamenti forma

ex genuino Martyrologio

majori

quam

prior,

narratum S.

Bamabx
:

in

Beds. desumptum In hoc crgocodicc

auctum, utialibi ostendemus.


habcntur
:

urbem Mediolanensem adventum, ita exorditur sanctorum hujus urbis Episcoporum Vitas Nunc vero in ab ipso Anatelon tempore usque ad heec, quse prsesenti decurrunt, secula, gressus licet pendulo, styli

ista vcrbu

Et depositio

confessoris Christi et episcopi Monoe.

Quam
c.r

vealiis

ncrnttoncm ad Atrebtitcnscs delatam fuisse

ecclesis Gallicanx et potissimum Mediolanensis ritualibus


Fastis,

hujus excursura dirigara, quera nisi tu, bePrajsul excellentissirae, dexteram extendens nedicas et acuas, callis asperitate retunsus incedet per devia.

nemo non

videt.
et

Quia tamen

so-

lcmnitas Dominicae Incarnationis

Annuntiationis

Angelicx ad Dciparam Virginem diem


vindicat, videtur

hunc
in

sibi

Et mox

ab Anatelone, a S.

Barna-

commemoratio S. Monae
et

diem

ba ibi ordinato episcopo, inchoalur hisloria et filo nusquam interrupto deducuntur Acta subsecutorum

ntcm delata,
vita
lis

vel

hinc dubitatum, quo die

sit

fitnctusS.

Monas. Certc vn Kalendas Apriposl


I

Monai, episcoporum, SS. Caii, Castriani, Caliraeri,


et Materni. Hujus
tracta,

morti assignant Acta seu Tabula Archiepu


et

ultimi Acta sed hinc inde con~

rum Mediolanensium anno 1584


Breviarium Mediolanensis

leguntur etiam apud Mombritium cum


:

hac

eJussuS.
Ernnciscus

utrobique clausula

In coelo reposuit sudores suos.


isthic

Borromm

editum,

et

cum iisJoannes de Deis

in

Nam

etsi hic

opera ejus videntur,

operum

Successoribus S.

Bamakc,

Bc

raerita transierunt. Cumdein diemet tempusmorconcludit ita scritis auctor sujnasset, more solito

Plain HistoriaPontificiiliccclci.v Mediolanensis,

Fercidus Puccinellus inZodiaco ejusdemecclesis t


rarius
in Catalogo

ptionem
cui

Regnante Doraino nostro Jesu Christo,


honor
et

Sanctorum

Itali<E et alii.

Ast

est

gloria

in secula

seculorum.

Amen. Volumen

Galesinius in Notis ad

xn

Octobris appellat

Carolus a Basilica S. Petri Josephus Ripamontius relinquunt in~ in Historia Ecclcsix Mediolanensis

pervetustum

Basilicse

Ambrosianjs.

decisum,

num dtcm
eum

vm

aut vil Kulcmlas A

Auctor sane vetustus temi videtur


ris

est, et

qui

cum Vita S. Ma-

extrcmum
lus

habuerit, post quos

omne

Ughel-

librum,

absolvisse primum designati a se opeprimam Ecclesix sub ethnicis vmperar

asserit

vm

Kalend. Aprilis volas


est.

ccelos: quod ex prsdictii manifestum


obstantibus,
secuti

Sis non
ecclesiee,

tvrihus

statem

complexum

qui

utinam

coaptum

saltem noopus adsua usquesecula perduxisset, aut men expm iisset cjus, quem excellentissimum Pra3-

Vitam cjus

usum Mediolanensis iitstulimus iii prssentem xn

Octobris,

sulem appellat; qua


aliquando,

tituli

granditate dubitavimus

quo nunc colitur occasionc tmiislati COrporis, 3 Locum sepulturae S. Monaeio tempore
incognitum scribit auctot Vitet
fuerit

Corpi

num

xtas auctoris indicetur adusque sevel

num.

10.

Atquando
apud

ptunum
ribilis.

Christi seculum

etiam

octavum

refe-

inventus, non
ita

satis
:

constat.

Alciatus
illatus,

aliqua facta aniio 626;


Hiiin /"

imo

Quia

tamen ejusmodi

titulus

nullius

se-

Puccinellum
ita veritus

habet

Olam sepulcro

quod

fat ta

culi

usucommuni

receptus fuit, sed libera auctoris

profanorum furorem moriens mandaverat,

12
AicroiiE
G.

DE

S.

MONA EPISCOPO MEDIOLANENSI.


bilaei

H.

verat, lateretque adhuc incognitus, nisi se ipse Eriberto longo tempore successori, res mira!

memoratam prseparationem,
et,

misit vespen,

qui

locum recognosceret,
:

quse opus erant, pa-

nocte id monstrasset. At diu ante Eriberti tempora, qui seculo xifloruit, asserit

raret

Ripamontius

lib.

9,

pag. 5S5, Angibertum Pusterlam, primum hoc

nocte accessit ipse. Ibi arca lapidea, quae post precationem in terram defossa erat, aperta, ad sepulcrum abjectus singilstola collo inducta
latim ossa
illa

nomine episcopum, qui non ultra sextum men-

sem in ea pastorali vigilia vixit, Monae ossa ex obscuro tumulo,


Veis
rt

transtulisse S.
in

eam sedem,

quse digna tanti Viri reliquiis esset. Joannrs de

serico panno astansancti Patris meritis defixa componebat, nonnullis, linea veste indutis, tibus canonicis

intus ornata, tacitus

veneranda extrahebat, et in arca menteque in

Oghellus solum habent, Angibertumin detranstulisse


assignat
S.

qui pio operi inserviebamus, et aliis itera presbyteris

centiorem locum

Monse
sed
in
\

reli-

diaconisque praesentibus,

quorum quidam

qulas7^teannum
post Inrirm 12

dccxxu

eum

obiisse dcccxxiii ostendii Papebrochius

Catalogo

lacrymas prae anirai suavitate gaudioque tenere non poterant. Arca deinde cum ossibus posita
super altare, nocturnas preces ad Sancti honopost rem accommodatas primo recitavimus
;

mensium episcopatum.

In Tabula

scu Actis Archiepiscoporum dicitur

corpus S. Monae

archiepiscopi ab Angisberto in ecclesiam S. Michaelis ad


rit

etiam, quae diei

illius

erant addidimus

inde cura

Domum

translatum. At Besoi
S. Vitalis
:

ius asse-

essemus
eos
alii,

profecti, canonici alii successere, et post

translatum ad aedem
Alciato tradunt

quod

alii

ut tota nocte ex sacris institutis essent,

cum
et

anno mxxx ab Eriberto


ista

sive

qui ibi vigilarent et precarentur.


actis,

Mane,

his per-

Ariberto aut etiam Euberto archiepiscopo factum;


Tabula
sive

quae ad

supplicationem pertinebant, ex

Acta Archiepiscoporum

habent:

Ambrosiana
ornatissimo

basilica

ad corpus venimus, quod

Heribertus corpus S. Mona_ archiepiscopi Mediolanum in ecclesiam B. Vitalis martyris transtulit.

feretro

humeris

portandum

erat.

Carum onus
lus

subiere in anteriore parte Caro-

Alii ob

nominum

vicinitatem Angiberti et Ari-

et episcopus

Salaminae, in posteriore duo

berti sive Heriberti, arbitrantur nullam fuisse fa-

praecipua dignitate canonici vicissim succedentes,

ctam sub Angiberto translationem, sed solum sub


Heriberto. Ita Carolus a Basilica S. Petri. Sancti hujus, inquit, corporis inventionem et trans-

usque ad

sacris et pretiosissimis indumentis

majorem ecclesiam portavere, ornati omdies


;

nes. Multos

jam

ccelum nubibus erat pluat

lationem
circiter festura,

legi

Eriberti

archiepiscopi

tempore

viisque perturbatum

cum

efferretur

sacrum

annum

Doraini mxxx, arbitrorque ejus


iv

corpus,

magna omnium

laetitia et
fulsit.

admiratione,

quod ecclesia Mediolanensis celebrat

serena clarissimaque luce

Clerus universus

Idus Octobris, ex ea translatione esse.

Ad quem

dicm Breviarium Mediolanense


habct
:

in Lectione in ista

Ejus corpus primoab Euberto archiepiscoS.

po ad ecclesiara Octobris, quo die

Vitalis translatum iv Idus,

illius

celebritas agitur.

IUud ad

hymnos psalmosque ad rem accommodatos per choros musice cantabat tubarum sonus frequens ciebat pios animorum motus senatus sectabatur, multitudo praeterea infinita, luminum vis innumerabilis. Cum ad ecclesiam majorem ventum
:

diem dictum observavit Molanus inAuctario Usuardi Mediolani translatio S. Monae archiehis verbis
:

esset, feretro in altari posito, Carolus

de Sancti

laudibus

sermonem

habuit. Toto die convenit po-

piscopi. Qalesinius

in

Notis ad hunc diem asserit,

pulus ad beati

Parentis reliquias venerandas,

Translationem

celebrari, et

longum ex Actis encoMartyroGalesinio


facit

mium
loqio.
et

tradit

rrfrrtur etiam in hodierno


citatis

imo agnoscendas, cura vel ejus nomen plerique ignorarent tum magno studio coronis sibi ad
:

Romano
in

in

Notationibus

precandum

paratis,

religionis

caussa feretruin

Tabulis

Ecclesiee

Mediolanensis.

Idem

tanti curabant.

Vespere verbis ab episcopo Salafactis,

Ferrarius

Catalogo Sanctorum

Italiee,

a/Jirmans

minio ad populum apposite


cursu
in

magno
in

conest.

F
aliterabeo'

celebrari Translaticmm.
At\a translatio farfa a

subterraneam a_dem corpus delatum

4 In eadrm

citati

Brcviarii Lcctione dicitur S.

5 H<ec Carolus a Basilica S. Prtri


Caroli, qui in Vita S.
lis aliter

Vita S.

S. Carolo
!'
>

Monae corpus deinde a S. Carolo Cardinali S. Praxedis archiepiscopo in basilica metropolitana


solemni Translationis celebritate pie honorifice-

Mon
:

brevvus, et in nonnul-

f 'rua's n
)lon3
-

narrat, ut vidratur operx pretium etiam

in ejut

ila

d scripta Carolo a Basilica Pctri.

hic addere. Sic ergo scribit

Carolus archiepisco-

que reconditum.

Eam

solemnitatem sub finem

lib.

pus ejus transtulit in basilicam raajorem vi Idus


Februarii mdlxxvi feria iv. Etenim

3 de Vita S. Caroli Borromaei accurate


inde decerptam
hic

describit

cum

pridie

Carolus a Basilica Vrtri, qui eidem interfuit,quam

ejus diei Iocura, ubi corpus erat, archiepiscopus

damus: Erat inter basilicam


alia S.

per presbyteros recognovisset, ipse accessit hora


tertia

SS. Naboris et Felicis et Ambrosianam,


tur, de

cum
fui
:

aliquibus canonicis, inter quos ego

Vitalis noraine dicata, quae Fausti basilica puta-

quoque

sancta ossa ex

marmorea arca extra-

qua etiam apud

S.

Ambrosium mentio
est,

est.

xit. et in

lignea arcula sericis pannis vestitacom:

Ab ea titulum mox etiam ei

parochiae Carolus cura amovisset,

persuasuin

ut eara raonachis

Ambrosianis concederet: prius tamen inde ex-

posuit, in qua illa portanda erant ibique ad octavam horam precibus vacans, moratus est, reliquo tempore canonicis ceteris distributo, quo

portandum putavit corpus veteris archiepiscopi Mediolancnsis Monae sub altari conditum, cujus

vicissim sacras eodemloco vigilias agerent.


autera,

Mane

cum

Jubilaei

Romanigratia, eo anno huic

imo quarto

memoria

in ecclesia

Mediolanensl colitur pridie*

urbi a Gregorio XIII Pontifice concessi, ad ec-

Idus Octobris. Atque die Translationis dicto, qui post Nonas Februarii consequebatur, quo die

clesiam

Ambrosianam archiepiscopus cum

clero

ecclesiaa majoris processisset,

mox

ad Translatio-

prima erat Supplicatio ad

S. Arabrosiura

ob Ju-

nem celebrandam

accessit. Sustulere

augustum
fere-

DIE DUODECIMA OCTOBRIS. A


feretrum a parte posteriori Carolus archiepiscopus ct.HieronymustuncFamagustanus, nunc Berrant magnae et

13
solita ca-

immensum auctse, donec


in

laraitatedissidioque carperetur

una molesin

plu-

mn G

gomcnsis episcopus (quem summus Pontifex ad hanc provinciam visitandam ex instituto legaveab anteriori digniores. qui tunc ex clericis ecclesiae majoris reperti sunt. Ita universo clero
rat)

ra membra. Haec igitur


ta familias et

mulias hodie discre-

propagata gens asserit atque vin-

dicat

silii

totum

Monam haud magis

certo cog-

nationis jure,

quam quo

prisca et extra

memo-

procedente, comitante senatus, ceteris Ordinibus

riam omnera posita majorum nomina


quaeque domus vindicant
itera

clarissimae

cunctoque populo Mediolanensi, cnm omnia hymnis vocum tubarumque cantu personarent, canonici vicissira

ac tuentur.

Non

succedentes ad ecclesiam majorem


:

sacras reliquias portaverunt


et nebuloso coelo repente

cumetiamex

tristi

jucunda serenitas ap-

tamen desunt argumenta Burris, e quibus ego illud minime fuerira aspernatus. Curia picta non obscuri nominis pagus est in agro Mediolanensi, corrupta et contracta, ut assolet, voce Corbetam
hodie vulgus appellat. Is pagus antiqua sedes ac
possessio gentis, nobilem habet aedem, divo Victori sacrara, addito

paruisset.

Cum autem

eo die toto super altari

fuissent, mirabili

concursu populos continenter

convenit eas venerans, et aliquid. quod vel exteriora arcae attigisset, reportare gestiens. In confessione

canonicorum ordine, adsi-

gnatis ad cultum agris constante faraa,

Monam

deinde ejus
fuit, et

ecclesiae

sanctum corpus

repositum

cum

ceteris reliquiis postea a

eos agros et ea raonuraenta constituisse de suo patrimonio ac censu. Cum igitur in eos agros et
in ea sacerdotia gentile jus obtineat

Carolo episcopo sub altari diligentissime condi-

tum.
6 Ripamontius
<<

men, cur non


lib.

et e

Burrum noBurrorum gente Monamfuisse

2, pag. 85, indicata S.


,

Monae

conditorera assentiamur ? Sed haec et alia, utcum-

b 'u

'''

"'

Petroundc
imilin a

veneratione* ista '

addit: Comitatur publicos hono.,

res privata famihae unius alacntas, quae

^ suum

que tandem accepta fuerint, in exiguo ponam discrimine. Hxc Ripamontius ; et sequuntur Paulus

m%
ataf

nomen ad Monam non dubitat referre, sic perhibendo; cum civitatem in parochias Pontifex
divinus
ille

Morigia

lib. I

de Nobililate Mediolani cap. 5.


lib.

aliiqueplures. Quia vero apud Tacitum

12, 13

describeret (ut infra num. 5 dicitur)

ma^nam
uti

ipsi fuisse

curam atque

solicitudinem,

et 14 Annalium memoratur Burrhus Afranius Praefectus Praetorio, Neronera imp. ad excubias

proprium et separatum una quaeque parochia


:

palatii comitatus,

Rector imperatoriae juventae,

templum haberet quam solicitudinem, quia vir ultro pius, unde ipsi originem ducant, adjuverit, quae vel opportunitate loci, velamdatis aedibus,
extruendo temspatium praeberent, ideo concessum ejus hoplo
plitudine ac laxitate

multarum rerum experientia cognitus, a Nerone


consilium occidendae raatris accitus; ad laudem S. Monae, si diceretur ex hac familia prognain
tus,

commodum
ut

putavit et

scrijisit
si

Puccinellus in supra

citato

Zodiaco. Verum

solidcV

adderentur probatiotus,

minis generi ac

stirpi,

cognomentum

obtine-

major apud lectorem

fides reperiretur.

rent ex ejus nomine Sancti, cui aedes illa consecraretur. Ea Principi Apostolorum consecrata
apetdicata, largitoris nepotes a Basilica-Petri
pellari cceptos

eximiis ejus virtutibus, has nobilissimz


genti ad

Nos contenti Burrorum

imitandum proponimus. 8 Hactenus Henschenius, exceptis tamen iis,quz


i

esse

inde manere sibi


et auctore
sit

vetustam
qui

sub num.
vitatis

finem de

eetate auctoris, qui de situ ci-

j. B oiwnintur
.

appellationem, parente
familiae

Mona,

Mediolanensis seupotiusde episcopis Medio-

'/*' / "" i

pietatem hoc munere


appellatione,
ista

remuneralus.
de Deis
:

De

Intc

quam apud Joannem

repererat,

scribit Carolus a Basilica-Petn

qux Papebrochium anhabcnt auctorem. Certum quidem est, eum esse vocet Landuitiquum, cum Ubrum illum annosum
lanensibus scripsit, dicta sunt,

RoOmittere in animo habebam, quod in libello S. Barnabae ad hujus mx edito de Successoribus


adductus sancti Viri elogium additum est, sed multis rem gratara rae fasum, ut apponerem et tamen judicio doctorum viro-

Muratorium phus Senior, seculi xi scriptor, apud Rerum Italicarum Srriptorum tom. 4, pag. 11. At Papebrochius seculo circiter vi exaratum pu-

quem
tavit,

cturum

sciens,

eculo

occurrant, Muratorius, eo quod quxdamineo videntur, ad seculum ix vi nondum nata

rum
bet
:

esse

examinandara. Hoc autem


in

libellus

ha-

Primus

urbe Mediolanensi ecclesiam in

honorem

ea B. Petri Apostoli dedicavit, et in

hinc certA aut x ejus originem refert: uerum neque possit, ut in librum aliquid confici potest, cum fieri postmodum, qux illum hinc inde intrusa sint aliqua
a textu

A publice Euangelium Jesu Christi praedicavit. Christiano ei domus oblata enira cive
quodam
est, in

primigenio aberant.

Et

sane codicem illum

qua basilica Petri fundatur, et


istius piae

in

meillius

vitio cacorrupte scriptum esse, nec interpolationis mrct vel ab ipso ejus exordio, ubi legitur :

moriam

et sanctse oblationis,

rum
Anfueritex v
prognatusi

et Christianocivis successores decreto episcopi postea nobiles a Basilica-Petri dicti sunt.

nrr, p } Amplitudinis vestrae, o beatissime Praesul, Anareligiosissimo jussu solicitor. Cum tamen
talonis
nullus

Mediolani

exstitcrit

hujus nominis prasul,

? Verum quia silent antiqua Acta. neque alia monumenta proferuntur, nequimus satis assenHri, ^. ..^ RipamonHus a djUngit Nec mioriginem ambitus nor, inquit, circa Monae ipsius

^^

episcopraeter Anatalonem, primumMediolanensem auctor pum, cujus certe jussu ad scribvmhun illius

non appulit

animum.
pariter erat,

9 Dubium
bat,

cum Henschenius

scribe-

hacunus

et

gloria

litteris

Burree genti. Est ea gens Mediolani primas nomen et armis antiquitus inter
:

quo tempore prima S.

Mome

translatio facta

fuerit, aliis sub Angiberto,

alius sub Beriberto id

interfluit, ex Burroamne, qui Astensem agrum

factum statuentibus

"i typis

postmodum

edita

fwi

creditur accepisse

lapideset monumcntaChristi
ei fue-

Opes natalibus antiquiorem esse testantur.

storia,

Mediolanensis Bi}en tia Arnulphi Rvrum Italkarum Scriptorum qui tom. 4,


pag.

^
;

14
ALCTORE
J.

viTA
\3ea
de re ad hunc

S.

MONiE EPISCOPI MEDIOLANENSIS.


scribit:
Illius

pag.

modum

B.

(Amulvln, cuiproxime
lOlQJtempore
sunt reliquiaB

successit fferibertus

anno

a deyotissimis pueruli lingua prorupit confestim progenitoribus sacns delegatus est_ a ltanbus
:

sancti confessoris

in ecclesia S. Vitalis

Monaa revelat juxta sanctum


cilatus,
ipsi

moxque
ticis.

tenelli infantis

oraDayidicis imbutacan:

divinis perpetim laudibus dedicantur


scilicet ut

di-

Naborem. Fuit autem Arnulphus hic Heriberto zqualis, uti ipsemet mox
Muratorium laudatum pag. 14,
pturum
aiens,

gnissime

lingua sacras promulgatura


cantui manciparetur.

prodit

apud
scri-

leges, sacro

primum

sese deinceps

2 Ibidem
tutus, et
in virtutem,
te,

igitur sanctissirai

Vin studns
est,

insti-

diaconutQf.
dinatur,
tulibui
/y>-

qux videndo cognoirrat,

ac Heriberti

deambulando, ut dictum

de virtute

res gestas continuo explanare aggrediens.

Ex

hujus

ad diaconatus fastigium, Deo favenest.

itaque auctoris testimonio, S.


nis translatio,

Mome,

si

non solem-

perductus

Erat videre in eo

magnum

ju-

natur, bona paterna (n pauperi


ususEcclesitj distributt:

certe reliquiarum ejus inventio sub


est, quamquam factum fortasse Amulpho primum quidem inventm,

venili

sub pectore virtutum omniura incremen-

Amulpho
fuerit,
ut

statuenda

sub

tum. Caritatis namque gratiam si perpenderes, at vero si huminil siraile uspiam fore diceres
;

sed sub Heriberto proximo ejus successore dein fuerint

litatis

ac patientiae sustinentiam perspiceres,

omsi

ntu solemniore translate. Denique de


vita migravit,

die,

quo

nibus inferiorem ac viliorem putares. Rursuni

exhac

non una omnium, ut num. 2


:

prudentiae acumen, et anirai ejus industriam considerares,

dictumest,

sententia est

Eenschenii opinionem,
seu

cunctorum philosophorura superatam


;

qua eum
isse

vm
,

Kal. Apriiis,
confirmat

xxv Martii
part.

obi-

ab ipso scientiam fatereris

itemque

si

mitem ac
illo

statuit

Calendarium Sitonianum

simplicem cerneres, nullum simpliciorem

ac
ut

Rerum

Italicarum Scriptorum tom, 2,

2 a

mitiorem morari uspiam affirmares. Qui

mox

Muratorio editum anno 1726,

scriptum vero, ut

paternarum facultatum haereditario juri succedens, potestative uti praediis visus est
ri
:

censet, ante annos

septingentos,
facit,

quod geminam S.

ex majo-

Monae mentionem
bris,

alteram ad diem

xn

Octohis

parte venditis et ipsorum in pauperes pretiis

quo colitur
:

alteram ad diem

xxv Martii
".

optirae profligatis, reliqua suae matri cujus etiara

Nola

2.

verbis

Et

depositio S.

Monae archiepiscopi

excubitor erat, donavit ecclesiae, ut eorum sumptus

confratrum

usibus et suis necessitatibus

comraunis

existeret.
frui,

Ipse autem nec

diaconio

sponte umquara

nec minimis cujuslibet mupro


,

VITA
Ex pervetusto Ms. Mediolanensi.

niis potiri voluit.

3 Hunc itaque tunc temporis inter caeteros


tis

to-

electione

precibus interpellantem ac cordis gemitibus

piscopi Ueum oran-

in interiori horaine,

quo divina

electio prospicit,

tibtis, dislri-

buens Eucharistiam, "/>pare.t nube (aamictiib

lacrymabiliter Praesulis et Pastoris proprii ab-

sentiam suspirantem, Christus Jesus sua censura

GAPUT
S.

I.

dignum

Pontificalibus infulis patere cunctis fecit

dignm

episcopatu

in Ecclesia constitutis.

Nerape

finitis,

quos non

SotimatiiSi

voce, sed

mente unusquisque apud se fidelium


precatibus
solito,

Monce ortus, studia, diaconatus,


episcopatus.

diu profuderat

rum, quae more Agni Corpore


rant,

canticisque psalmopriusquam immaculati


et

litaretur

Sanguine, decanta-

dum

fidelium ccetibus

eadem

sanctificata

S.

Monas,
imero
iasticis

Sancto

Calimero a de hujus mundi inevitabili

ortn nobilis

stadio ad ccelestis Regis obsequium destinato, quis ei


,

successor

eltei

ttitdus tnjor-

quis sanctis debeat. vel "i

matur, a

simi vin mentis adaequari valeat, solicite per-

et inopinato virore d circumfusus, et velut nubis umbraculo, ita repentino splendore vallatus. Tum vero

porrigeret, subito fertur aureo

quodam

stupefacti, quibus videre hujuscemodi


contigit, S.

miraculum
alterutris

quirunt.Postremocunctuspariterclerusvidelicet
et populus in

Monam

in extasi

raptum

Portiana

b ecclesia

coadunatus, in-

innuunt, ac nube cava speculantur amictum e

stantissime coeli supplicat Dominatorem, ut suae

famUiavotis clementissiraus bonorum largitor occurra dhco, et Patronum ccelitus ex sacerdotahseuleviticograduunum suae plebi opportu-

Quid multa? Fit tandem ingens videntium con


cursus atque una conclaraantium
re
et,
:

Dignus hono-

Monas. At
quid

num

inter rehquos decentissimum, et suis ad-

pavefactus ad clamorem eorura apud se ageretur, ignorans, attonitis


ille

spectibus digmssiraura

pro sua p,etate designet. Erat eo terapore vir admirabihs, Monas nomine, sumraaa sanc itatis, pa lentiae quoque insuperabil.s

paulisper arrectisque auribus adstiti hinc inde raodeste acclaraantibus et

Cunctis

idipsum

cum

gra vitate congeminantibus


nas.

Dignus honore Mo-

Ac

pudicitia,

vero inviolab,

,s

unus eorura.
fungebatur

veluti aequoreo jactis in gurgi

qui diaconorura

prsefata

p i scan di quidera arte periti, sed

cclee.a

offico. Altior equidera cunctis fere in clero stir-

incert* pavidos continent ad gaudTa nec in sunerficip nn*?fi r

K
tZZ
nTus
s

pis origine, sed

non

inferior cordis hurailitate


c fasci-

praestantior apud horaines consularibus

j 2*Z ffiT^-^T' ""^ ^l ^-niraadverterunt,cond


'n

bus, sed longe excellentior apud Deura leviticis

mnctionibus* Hunc benediet* recon.atio Calimerus ab ipsis pene cunabulis sublatum, ecclesiastic* disciplin* studiis informaverat.

Ubi naraque in absolutos loquendi raodos balbutientis

m T 2\ ***** ^ * LJSS^ * "B" "" Z ^hunt Z f. 7 !"vT P - ^" ad^ra


fifomeratis

J.

unura navicu-

t PP

olTecTi

oi

K^S^
*
+

ad httus

ra in

commune
clamoris,

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


clamoris, cujus ad ccelum echo

15
EX MS.
HBDIOl
\-

consonum

littora

curva reciprocant
ccelitus,
tis

haud

aliter

prsemonstrato

NLNM

quod anxie praeoptaverat, futuri Antistiplehs gratulahunda fidelis

CAPUT

II.

indicio,

immenso

nimium plaudit
lut
capti, affectu,

tripudio Pastoris inventi, et ve-

quadara sagena, orationis intentae vinculis


nequit ullatenus exsatiari
:

Labores in episcopatu. Conversi ethnici.


Hccretici refutati.

sed,

donec ad sacrum sanctae henedictionis protrahat


apicem,
se

indignum
i

domum Tum vero

nec ad

horam discedere
quid

cupit.

ubi persensit,

intenderent

Ordinatus

igitur

sparsam hac
tempestate
illico,

illac

persecu-

()}<
tii

persecunt

sed tandem precibus alith

cuncti, quidve acclamarent attoniti, reluctari niraiura

tionis instantis

Christicolarura

rtis-

nimiumque,

et intimo pectore alta trahens

plebiculam aggregans

et dulcibus cibis fes-

Cal
ciit

prxiti-

rum

cedit.

immeritum sese atque inofficiosum obstiuatissime profiteri. Enimvero id eis facilius


suspiria,

sas amcenus Pastor oves recreans, ad ovile pro-

etiam Liguribus

prium revocavit

cunctosque in tribus ecclesia-

cias h
tuil
iii
:

persuaderi non poterat

quippe qui strenuegra-

rum
priis

ordinibus, quos fortuito casu vorax meri-

iilnri-

tiam Viri ab ineunte aetate fructificantem optime nossent, praesertimcumsigno divinitus propalato

diani solis aestus absurapserat, subrogavit, pro-

<nver-

proceres
plsbeios

quibusque

officiis

delegatos. Exindecircum-

ft

eum
mura

indubitata fide episcopali catliedra dignissididicissent.

quaque positos pagos, oppida, castellaque peragrans raaximas


sti

teret, ccepit

Quid ergo faceret, quo se verpavidus aestuare. Tandera in se re-

idololatriae praedas Sponsse Chri-

ac reginae reportabat Ecclesiae. Et jara non

II

versus fraternisque inflexus precibus, ut suam ipsorum necessitatibus officinam ad cuncta dapsilis

non negaret, ipsam quoque annuentis Domini

circase bonitatem evidenti miraculo declaratam solicite perpensaret, postremo non suis, sed

tantum Mediolanensibus civibus, sed universis etiam pastor is operam dabat Liguribus a, praedicando sedule et Euangelicam sementem indifferenter largus fcenerator omnibus commodando,
baptizando passim
Christi

quoscumque

suaserat,

et

proximorum
informatus

utilitatibus Christi Jesu magisterio

consulere deberet,
fieri,

diu

multumque

populum censor illustrissimus recensendo, profana demum toto conamine destruendo, et


Christi sacraria dedicando, adeo ut non parva

ingemiscens permisit
didit adoriri
f.

quod Dei arbitriocre-

raultitudovicanorum, oppidanorum seu agricolarum Christi per eura signaculo signaretur quo:

rum

aliquanti, collatis prsesidiis

ac

necessariis

sumptibus subministratis, S. Monam, ut parce-

ANNOTATA.

cias b institueret,

postulabant.

Tum

ille

altiore

consilio fidei Christianse profuturum

intelligens

assensit, ac, distributismagistris promulgatisque

a S. Calimcrus

obiit

circaannum 191, xxi Julii,


et

ministris, fidelium votisoptime satisfecit.

Et tam

a cujus obitu sedes vacavit anno

medio, ut hujus

Acta habent. b Hanc exstruxerat


meridecessor,
et

ipsorum instantia, quam ejus propensiori cura (qui passira singulorum quorumcumque non modo nobiliura, sed et mediocrium, lixarumque et proscriptorum numerositatem ad Christianam libertatem atque ingenuitatem admittere non cessabat) quotidiana idololatris damna, et Dei Ecclesiae,

Custritianus,

dicti

Cali-

Portianam

appellavit ob impensas
filio

sumptusque

collatos

a Portio clarissimo viro,

Philippi a S. Caio tcrtio Episcopo Mediolani conversi

una

cum S.

Vitali,

patre

Protasii. Coluntur S.

Caius

SS. Gervasii xxvn Septembris

ei

quae per

et

fiebant
indies

ejus successor Castritianus I


c

Deccmbns.

orbem totum diffusa erat, ingentia emolumenta quotidie crescebatque haec et illa nihilominus annullabatur. Omnis
:

De

ejus familia supra actum.

namque

d Viror pro colore viridi seu viriditate. Ita Apudicuniur. leio Amnium fluores et pratorura \\roves
Est, qui malebat nitorem
scriptores cceleste aut
legi

labor tunc et studiura Dei sacerdotibus satac magistris Ecclesiae inerat, ut quantopere
gravissiagerent, a dsinoniacae servitutis jugo Christi suavissimo hominum genus eruere, et

debere. Posteriores

mo

divinum lumen exposucrunt.

levissimoque perpetim

felicia colla

subraittere.

e Addit
gelis tunc

vocem prolatam

Flamma apud Pucdnellum lianc ab anMonas ex voluntate


:

Non emere aut vendere prompti, more illo prihamitivaa Ecclesiae inconvulsedetento, quceque
bebant, coramuni libentissime usui exponebant.

Dei et non judicio huraano est vester Episcopus


et Pastor.
f

Hinc iactum

est,

Puccinellus hanc ab eo orationem asserit red


:

nem
liis;

velut pisciura generibus

ut diversis ad hanc institutioDominico reti ad-

tatam

Pater noster, qui esin

ccelis, sanctificetur
fiat

tractis, variis

nomen tuum,
sicut
in

et simul in terra

voluntas tua,

quoque domus Dei abundaret eduetnonjam proceres solura ac raagistri, sed

quod a benigna tua debiles humeros meos suscipio, non raanu super
ccelo.

Pondus,

plebium ipsa quoque subjectioraacdespicabiliora


quaconventicula. sacrosanctisimbutadoctrink sancti Spiignique si quibusdam aspersa salibus,
pitus torrefacta, et in Ecclesia?

recuso

nam
quae

scio,

omnipotentiara tuara esse inin

finitam,

me

periculo sustentabit,

ani-

corpus trajecta,

mosque addet ad

tibi

serviendum

in

regendis ac

superno

pascendis hisce tuis ovibus.

6 Has de
stitutis,

palatui suavissimos sutficerent sapores. optimis sanctis Matris Ecclesiae in-

quaj in tempore

fuerant exorta bono-

rum

doctrina magistrorum sub corapendio recitatis

10
i

VITA
ad proposita recurrat
pastoralibus

S.

MON.E EPISCOPI MEDIOLANENSIS.


Sancto
atque
Philippus
e.

H5.
\-

citatis,

intentio.

MBDIOl

m
(

NSI.

igitur

Mona

officiis insignito,

ex augustis

pnmus Christianissimus imperator, et Christi jugo sua colla submittere


Romani
imperii decrevit fore

advigilat ontra hostes

optirao gregis Dominici custode,


fideli,

in

commisso
soli-

crucis trophaBura

animarum
Irtr, tiCOS,

repositseque non incredulo mercedis, cirovilia proecaventi, hostis

Vatentinum,

cumstrepentiura undique luporum insidias


cite

iii

et

per

sibi

commissa

munimentura. fuinUu 8 Sed si quismirumducatautcredibileputenad ea nsque piu h . dissuadeat, quinque tantum

dum

humanae
store,

salutis laedendi

aditum

facile

nancisci

tempora Mediolanensi ecclesia


fuisse

antistites

P ra3-

>
|

nequibat. Qui

licet olim, percus^o, ut solet,

Pa-

cum
et

in

Romana Sede vigesimus postApoDeo


fidelissimus
f f
;

ejusdem disperserit oves, rursus taraen,

vir stolos tunc temporis degeret

invealio restituto, pertinaciores ac solicitiores


nit,

Papa
que
tis

Martvr Fabianus
istis

perpenset. quicum-

quam

si

numquam

antea pervasisset.

Demum

ille est,

occultum et investigabile dispensanprolixiora vitse

cum non solum


Catholica?

in subjectis

quibusdam Ecclesiae

Dei judicium, cur


illis

cum-

membris, verum etiam in Romana parte arce, principali dumtaxat totius corporis
haereticorum perniciosascabiesebullire coepisset, et cessante ad tempus procella persecutionis,

cula contulerit,

rum profectum

vero breviora. Istos ad suofidelium licet inferioris gradus


I

diutiusreservatos.longo conflictn adsuescens,

malorum ac putrium membrorura

lethalis

aura

ultitriumphum victorum Agmini sociarat, ad laborum Senes multis post raum ut eraeritorum

multos tabo inficiens, ipsius veternosi ac lubrici


draconis horrendo incitata flatu spiravisset, in
ea, de qua sermo est, Matris Ecclesiae compage boni praefati sanctissimi Pastoris vigilantia et

modum
bus
;

essent

illos autera,

norma vitae exemplarque militisummos videlicet primates et

fortius in duces spiritualis certaminis, quanto Christianae fidei dimicantes, tanto ad procinctu
cceli

medici industria,
ut

Christo opitulante, obtinuit,

palatium ocyus properantes, victrici laurea

nemo

de sibi subjectis laederetur, aut si forte

redimitos secum perenniter regnare concesserit.

quis in aliquo laesus,

nemo

periclitaretur.

Erat

Neque enim
nuatimque

aliter decuit,

quam

ut in

tam

praecel-

naraque inter fratres hurailis. inter persecutores


elatus
;

vicissim contilenti Pontificalis cathedrae throno


sibi

suis raitis, adversariis terribilis; Chri-

succedentes Ecclesire totius Recto-

sto subjectus. diabolo erectus.


c

Jam tum Valenalii

res universum suis orbera

monumentis replerent;

tinus et Cerdo

c,

Ebion, Cerinthus d et

com-

plures veritatis iniraici, diversis in locis zizanio-

a quibus et certandi audaciara et praedicandi constantiara, triumphi quoque reportandi fidueiara


ceteri

rum

dolo pura Verbi Dei semina macularant, et areas Dorainicas adulterini lolii adraixtione foedarant. Sed vir Dei
fratribus
suae

sumerent ecclesiarum principes


quis

et magistri
judicii,

Et cum

ad liquidum humani lance

Monas cum

coaevis atque conconstitutis,

caussam tanti examinis trutinare nequierit, exclamet, necesse est

metropolis

gremio

cum Apostolo

et dicat

alti-

more vigilantis agricolae, excutere ac perturbare de suorum collegio raanipulorum raala semina
procurabat. Imo, ut Pastor eximius, insidiatores Christi clamoribus simul atque insectationibus
anticipans, longius effugabat,

tudo

divitiarum sapientioe et scientiaa Dei,

quam

incomprehensibilia sunt judicia ejus et investigabiles viae ejus


noverit,

Verumtamen ut certo certius R o;n integram nos annorum seriem deprom- H,33.
*
!
.

caj) .

commonens

et in-

psisse praesentis pagina materia?, sciscitetur vete-

struens suos sequaces

cum hujusmodi nullam ha,

forbere comraunionem. Quin imo sicubi aliquos digna invectione te ipsorum obvios habuissent

rum scriptorum annales diligenti indagine, eorum, qui Olympiades g priscorum temporum actusque Reatorum soliciti descripsere, et inveniet me non
aliter,

refellere et

cominus perurgendo prosternere.


ut cleraentissirai pedis-

quara in his compereram, posuisse

alio-

vrn illis et imperaiori'


bus, ni
i
,

7 Pro quibus tamen, sequus Magistri, generales cunctorum fidelium

quin tacere,

quam

falsa dicere, decrevissem.

Non
p

solum vero istiusmodi rairanda superni Arbitrii


dispensatio apud antiquos
Christianitatis cultores,

"ii-

tantur,
ii i

commonebat fieri debere supplicationes sedulo prinnec solum pro his, sed et pro Romani orbis
cipibus, quos

quoscumque ac primse

verum etiam apud moRomanae


arcis Pontifici-

rin
,/,

prt ees fundi. 0< t '-

male

sueta daeraonum potius,


miserabiliores

quam

dernos pari libra frequentius accidisse patenter


agnoscitur
;

narius erat
i

deorum
lixis

servitus

quibuscumque
Multa
siqui-

dum

et in

iii

Philiprls.

inhonestis famulatibus subjugutos et peccaalligatos effecerat.

bus brevioris
Pastoris

vitse

cursus et vixdum ad primi


decernitur, et

torum nexibus
tiae

mensuram pertingens

Me-

dem se detineri raolestia, cur tanto carerent gramunere, qui totius pene orbis muneribus decorati,

diolanensibus Prassulibus perrari adscripti sunt,

quibus non usque ad grandsevitatem terrainus


vitaa pragsentis decucurrit.

cunctarumque rerum Domini putarentur,

Age ergo

hujus,

quem

jugibus palara cunctis voce libera fatebatur. Illud precari, ut, uni votis, illudque se nocte dieque ex omnibus augustae dignitatis principi-

quinto post primura loco fuisse in praefata urbe


signavi
:

cujus vitam moresque Apostolicos suc-

saltem

cincte, sed plena veritate digessi, quis sit exitus,

per Domibus Dei veri ac vivi concessa fidelitate fide integernatorura omniura, quod spe certa, expectaret ac crederet universorum in hoc
riraa

explicetur

utcoeptae navigationis expeditio, stan-

te clementius Austro,

ad destinatas perveniat oras.

fidelium, confusa, velut facto laetificarentur corda infideliura. Hincevenit, decet, cceca superstitione
ut,

ANNOTATA.

secundum quod psalmographus vates de Deo


ait,

nostro

voluntatem

tiraentis se faceret et ora:

nempe, Omnipotons tione servi sui exaudiret nosse traditione popaterna ut ferunt, qui illud erat tempore, juo tuerunt, octogenarius ferme eo

a Alciatus apud

Puccinellum

Vicos, inquit,

castra et praefecturas per Insubriam Liguriam-

que oppida omnia lustravit, ut in his aberrantes populos

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

17
familiaa.

pnpulos veram religionem doceret, exemplo suo


hortaretur.

SU39

clemens annuit
in

Noveritis autem

Additur ex Ms. Castillionensi, tum

maximam
inimicis

hoc facto Christiani nominis ortara

BX MS. MKOIOLANBNSl,

fidem tradidisse populis Orobiis in montibus Co-

invidiam. Quin etiam totius bonitatis


livoris an-

mensibus

et

primum portasse

sancta^ Crucis la-

aamulum gravibus atque atrocissimis


tiqui

barum

et

sacrum Baptisma Alpinis gentibus dein

stimulis

concitatum

exsuscitatis
:

irarum

gentibus Seprii, Vill<e, Biergi et Lagi ab ipso de

furiis illico

bellum ab eo ciendum a

iterumque

Monate cognominati, ac Seprii templum rem Salvatoris construxisse.


b Breviarium Mediolanense
rochiis
vit
, :

hono-

cruces, clades ac dira poenarum exitia Christi


fidelibus atrocius
solito,

et supra,

quam

credi

Mediolanum pa-

potest,

ipsius
illa

instinctu

nequissimo ingerenda.
nolite pavescere.

distinxit,

easque certis terminis defini-

Sed vos
mille

metuere

nolite,

quarum unicuique sacerdotes adscripsit. Joannes de Deis Primus more Pontificum Romanorum Mediolanum parochiis distinxit. Ughelr
:

Immensa quidem contra Dei Ecclesiam

incendia,
est,

nocendi artium magister excitaturus

sed velocius extinguenda, ingruente desuper rore


ccelestis misericordise b.

Ivs

Civitatem divisit in parochias centura et


[sed exaggerato

quindecim

enotmiter earum numero,


ait

10 Cumque pauxillum conticuisset, perpendit


adstantes pro his
,

Petita
tnini

Doi
ran-

Nota

5.

u t recte in Vita S. c

Monae

Saxius

".]

quae dixerat

non modice

suorum
et

Valentinus

et

Cerdo suas hxreses ccepmnit


noti

perturbatos

ac flexo in orationem, quia id loci

astimatus
ivi

circa

nnmiin

153; eorum crrores passim


aliis

ab

eos stare contigerat, poplite, aliquamdiu preci-

(idelibus

Epiphanioet
d Ebion
tra

describuntur.

bus incubuit

pro suorum constantia filiorum

[04 in

caritate Dei
ct
ftiit

et Ceriiithus

fuerunt primoseculo, conscripsit ac

quos S.

Joannes suum Evanijelium

divinitatem Christi ostendit.

Erant ergo adhuc ha-

patrem Domini Jesu interpellaturus. At hi, qui praesentes aderant, plurimum obstupuere, quod sermonis ipsius c efficaciam nulla interruperit
rei gestae dissonantia.

proximi annos
:

.">'.

rum
rt

heereseon reliquix,

quas destruxit S.
:

Monas

Ex

illo

enim

solo venerari

Vigebant tunc quamplurimi, Valentini et Cerinthi upiniones secuti, quas


ita

Alciatus habet

amplius aut excoli a credentibus, sed etiam in-

super metui ab incredulis ccepit


sine

qui

eum non
et

de hominum

pectoribus expellere sacratissiraus

divino

Numine tantam

praedicendi futura
:

Vir conabatur.
e PliUippi

obtinuisse fatebantur scientiara


patris
et
filii
,

nam

ob

id

utriusque,

virtutes

eum magno Deo


dubitabant
:

Apolline satum adstruere non

Christianas descripsU Ilcnschenius

S. Fabiani Pontificis Vitam 3, 4


Philippus vere Christianus fuerit,
dubia.
f
et

XX Januarii ad sed num et 5 res est admodum


:

eo quod esset totius prudentise,


,

excepta

Christianitate

perspicuus

inquisitor.

Erat enim Vir Domini omnibus ad se convenientibus ita


affabilis,

ut esset mitibus simplicibus-

Vigesimus erat post S. Petrum, ut hic notatur


sancte mortui

que dulcis afTatu, blandus alloquio; solertioribus


vero solertissime disertus atque ad apposita
refragabiliter prudentissimus
:

ex us septem

sunt

aut martyrio

ir-

affecti, en
et

tempore. quo Episcopus vixit S. Monas,


:

hoc ipsum quoque

sunt hi Sancti

Eleutherius, Victor, Zephyri-

orationis loco ducens,


suae

si

infirmis fratribus

nus, Callistus, Urbanus, Pontianus et Anterus.

exhortationis tribueret.

Sciebat

opem namque
Domi-

g Ita ad annos Olijmpiailum


Chronici partem
scriptoruyn erat.

digessit

Eusebius

quia,

sicut scriptura esset, ut diligaraus


,

posteriorem

et

usus plerumque

num Deum
proximum
sit,

ita

praeceptura est,
in

ut

diligamus

*.

Quse duo quamdiu

corpore raan-

Watt.

cap

ita

convulse retinuit, ut
officiis

eamdem

usque ad

!'J,

v. 10.

senectam divinis

vigilantiam,

eadem suo-

CAPUT

III.

rum necessitatibus fratruin ad ultimum usque momentum vitce curam impenderet sicque per annos circiter quinquaginta novem d pastorale
;

'

Prttpa/ratio

ad mortem,

felix obitus.

onus pari mentis et corporis constantia sufier->ns,

Vuratoriiu

numquani

sibi

commisso vacavit obse-

quio,

foenerando videlicet auditorum mentibus


^i!>i

Ob Philip-

pum
tOTi

nnpcraiii
i

Igitur agnita, ut praefatus sum, Christiani Augusti fidei plenissimae perceptione, beatissi-

credit.t

talenta et famelicis gregibus Verbi

Dei pabula ministrando.


11 Et jam tempus erat, de quo sapientissiTempus mittendi lapides et mus Salomon ait tempus recolligendi. Tempus, inquam, erat,
:

versum gra::'

mus

Antistes

admodum
:

leetus -lhVitur, et

dans

(nno ultimo
Philipni im-

Deo;
/u-

prsdu

/t

laudes immenso Deo, his, oculos lacrymis suffusus, sermonibus infit


toris!

[in a& perse-

mira potentia Crea!

culioncs,

praeferenda pietas Redemptoris

cujus

quod, aedificiurn

illius

ccelestis

Hicrusalem redqui per orbera

tur apud

<i>

nutui cuncta facultas subest! Implesti,

Domine

integrandum
dispersi

et

vivi

lapides,

Jesu, quod te indubitata fide sedulus exorabam.

erant tetragonum, recollecti viritim et


lapidi

Implesti quod te cito impleturum tuis sepi:


clientulis

angulari

n-.-on-.ignati,

seraper mansuraB

reproraittebam.

Implesti

quod

me

Dei domus

aeternae in ccelis

compaginarentur,

praedicente, perfidorum vesania deridebat. Jara

numquam
simam
sui

amplius dispergendi. Quod Vir Deo


cordis efficere margaritam, cupiens
et <^se

nunc laitus mortera operiar,


dignatus es,
eis,
vitffl

quae

ut

polliceri

dilectus intelligens, satagebat pro viribus puris-

porta

fiet

sine fine mansurffl

qui

te

Dominum pura mente


Et conversus
LsBtamini,
inquiens,

dilexerunt
assistenet

ocyus dissolvi

cura Christo. Siquidem ad

et qucesierunt.

discipulis

annum usque
cujus ante

Philippi septimum, qui et ultimus,


contigit
,

tibus ait
totis piaj
niis,

carissimi,

meminisse,

ad multorum
ft-

vocis

Deum nostrum
Octobris.

laudate praeco-

profectum fuerat reservatus. Convocatia ergo


liis

quia non est oblitus orationis nostras, sed

in Christo et fratribus,

indicat resolutionis

Tomuswi

SUD3

13
F\ MS. HEDIOI KNENSl.

VITA

S.

MONiE EPISCOPI MEDIOLANENSIS.


secum nratiototis

SUSB diera appropinquasse, et, ut

duobus annis

in

male praerepto principatu

nibus comitarentur,

admonet cum quibus orans


:

exactis

cum

filiis

pariter

enecatum

Romano

flectensque genua, velnt in soporem, ita est resola solutus in mortem, vel magia in vitam, quae

apice vitaque privavit n.

vere vita dicenda

est.

ineffabilis gratia meriti

admirabilis vocatio properantis!

Nam

ne forte

ANNOTATA.

gloriosi Senis anima tempestate turharetur post /mtiltilum secutura, solemnitatem Domini, quam
rtiu

praestolata fuerat,

lsetanter vidit et ingredi

a Innuit necem utrique Philippo inferendam, ac

meruit. Tunc universi, qui aderant, admiratione maxima rapti de tam subitaneo beati Viri obitu,
in

mox sub Decio


subiit.

imperatore dirissimam persecutionem


in

commovendam,

quaS. FabianusPapa martyrium

cujus ante

extasim pene delapsi sunt modicum spatium benedictione solita


;

videntesque eum,

dulcique osculo pacis, quod indifferenter quibuscumque de clero vel plebe libare solitus erat
assidue
,

b Indicatur breve imperium Decii, 30 scilicrt mcnsium, quot non imperarunt successores Gallus
et filius Volusianus,
tota hscc oratio S.

omnes misere,

interfecti; [sed

refocillati

quodammodo
quidve dolere,

ac jocundati

Monne

afftcta vidrtur.}

fuerant, inopinata vocatione sublatum ex cor-

c Orationis, contemplationis, aut

cum Deo

rollo-

pore,

quid mirari,

quid etiam

quiiaut, ut moxdicitur,

vigilantise in divinis officiis.

gaudere deberent, anxiis pectoribus haesitabant. Tandem aliquando in lacrymas resoluti. mixtis interdum singultibus ingemiscentes, tollunt Pa-

d Ab anno

scilicet

193 ad 249,

uti legcre est in


;

Catalogo, quem mense Maio illustravimus

hic

au-

tem moventur

difftcultas,

qund septimo imperii anno


interemptus, sed auctor
ista

troni sui funus recens, et illud prsedecessorum

dicatur Philippus

cum

filio

ejus tumulis adjungunt. Qui locus usque


,

nunc manet incognitus e pro eo maxime, mortalibus quod tunc ob nefandas persecutiones Sanctorum
occulte corpora sepultura? mandabant.
cidit,
tit

habet pvo se
'Pcop.aicoy

Eusebium

in

Chronico, cujus
zr/] '.

suntita

t&aatXevatv

v.8' <l>i) itttto;


:

Qux

vrrtit

S. Hieronymus

Romanorum
Ita

[imperator]

Unde

ac-

xxiv regnavit annis


varia, quse apud

vii.

vetustissima Mss.

loncre patentibus annis loca venerand


:

nos exstant.

Ut autem septimus
est

tantoque fiunt memoriae fidelium exciderint /"clariora, quanto non humana, celebrati mutuae
sed divina fuerunt indagine revelata. Obiit autera vir Doraini memorandus praesul Monas octavo

annus rrperiatur, primus statuendus

Apriano

et

Papo Coss. quando, ut Julius Capitolinus in Gordiano III scribit, Imperium Philippo mandatura
jussumque a militibus, ut Philippus cura Gordiano quasi tutor ejus pariter imperaret. Et
est,

Kalend. Aprilis.
V&Martii.
h

12 Fuit autem temporibus Severi g, AntoniMaximi l, ni, Macrini h, Aurelii i, Alexandri k,


l

res manifesta rrdditur ex Constilutionibus

utrius-

que, dalis Peregrino et ^Emiliano Coss. etrelatis


in codiceJustiniani.

Gordiani et Philippi principes, qui, ut praefatus sum, primus ex Augustis Christianum noraen
suscepit, servavit et coluit.

Acprimo certumest vin


Idibus

Idibus

Januarias

et

ipsis

Januariis
9,
tit.

Gordianum
et

Quo non post


nitido

raul-

vixisse ex L.

Ea quidem
lib.

lib.

2;

L. Quo-

tum

temporis velut

quodam

Augustalium

tiens pluribus
Coss.
ii

6,

tit.

10.

El

imperasse eisdem

primitiarum manipulo ad cceleste horreum delato, et felici nimiura dignitate de terreno et volatili

Idus Martias Philippum constatex L. Injus.


lib.

strumenta ad
contra

3,

tit.

42. Iterum fquod


est)

ad supernura et perenne regnum transve-

Onuphrium

et alios

maxime notandum
lib.

cto, exhorruit inimicus

humani

generis,
:

tantse-

Gordianum vn Kalendas Maii adhuc


ex L.

vixisse liquet

que praerogativoe cumulo invidit


agri

illico

Romani

Eademum

ab emancipatis

6,

tit.

20.

superficiera sterili et urenti replevit urtica

Ilntc inferendum
to

Philippum interemptum anno scxesse incluso


uti

qua ingravescente spiritualiura agricolarum quaquaversum incedentium exurebantur vestigia, et quieti operam dare nequaquam patiebantur. Emersit etenim post Philippum vesanus Decius per tyrannidem Csesaris successor effectus qui
:

imperii post necem Gordiani rrgnantis, ac septi-

mum

eum annum

primo, quo una


auctor

Gordiano regnavit,

hic

cum cum Eusebio,

Hieronymo aliisque numerat ejus annos. Sccundo, contra Onuphrium in Commmtario in lib. 2 Fastorum,
constat,

sui

decessoris

odio

stimulatus,

toto conamine

Gordianum non mrnsr Martin mor5


et

Dei domum conatus est funditus overtere. Primura nempe non quoslibet Christianorum, sed
ipsos
ficere

tuttm esse, nec solum regnasse annos


sed, ut Capitolinus asserit,

menses 6,
;

imperasse sex annis

maxime tum deinde


:

ecclesiarum praesules jussit intervario poenarum generi quasi

cui

imperium delatum

rst,

cum

eclipsis solis esset an-

no 238, die n Aprilis,


die

tsam ccelo terraque proturbare Christiani nominis religionem, deorum templa restitui, Dei
ecclesias destrui, altaria sacrosancta profanari ac
pollui.

et adhuc superfuit anno 244 xxv Aprilis, postea barbarr a Philippo occisus. e Quo temporc inventum fuerit ejus corpus, vide

num. 9 Commentarii przvii.


f

Putares ipsam imperio ejus cessisse ma-

An

legendum; futurae?
coepit,

jestatem, et suis ultra vernaculis subvenire

non

g Severus
filtum rtiam

anno 193,

Junii, et

Getam
uli

posse. Extemplo a paganis Christi cultores diversissimis tormentis prosterni cernentibus in-

Augustum numinavit.
Carttcalla

h Antoninus

crratus anno 211,

Ubi est Deus sultari ubique et reclamari videres: noster in ccelo sursura, in ccelo eorum? Sed Deus
et snper terra oranipotens, non passus est diu despici a perfidis. Quin imo coelestem, ubi voluit,

Qpilius Macrinus anno 217.


i

Aurelius Antoninus Heliogabalus creatus an-

no 219.

k Et

hic

dictus

M.

Aurelius Servus Alexander

pharetram

exeruit et sui

nominis inimicum non

anno 221 factus imperator.

\Ma-

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


1

19
in Christianos

Maximus

et

cnm

eo duo Gordiani

onno 235

in
1

Scilicet post cceptam

persecu-

impernrunt, quibus omnibus interemptis successerunt Balbinus


qui solus a
si
II

tionem.

Dc

annis

et persecutione

egimus Februarii

et

Pupienus cum

tertio

Oordiano,

ad Acta S. Agatlur paq. 595.

Aprilis anni

238

imperavit, quibus
est

n Reccntiori manu erat adscripta hxc formula

adjungantur duo Phillipi, censendus


in

S.

Mo-

Acta Sanctorum sxpius occurrens


Christo, cui

Regnante

nas vixisse

cpiscopatu

cum 17

imperatoribus sive

Domino nostro Jesu

esthonoretdo-

augustis aut cxsaribus.

ria in secula seculorura.

Amen.

DE

S.

DOMNINA IARTYRE
ANAZARBI
IN
CILICIA.
C. B.

Ex Menologiis

Graecis.

SUB DIOCLETIANO.

lognomines S. Domninse sanctx numero plu-

3 Qux Galesinius
nibale Albano, S.
est ,
sti

scripsit, a
;

Menologio Basilia- quam Grscit

B
Sanctx ab

C
his
et in

res,

vel ob

fusum pro Christi nomine san-

no haud multum abludunt

id vero, prout ab

Han-

UH

" lUK

guinem, vel ob insignemvitx sanctimoniam


ecclesix

R. E. Cardinale, Latine versum


ita

lum Occidentalis, tum Orientalis

inscriptx Fastis,

sexum muliebrem decorarunt

in

Domnina Chrimartyr, Diocletiano imperatore, in urbe Anaad xii Octobris diem


habet
:

homonymis
dulinclio,

fucrcS. Domnina, qux

unacum

sanctis nliquot

zarbo nota, quod Christiana esset, a lictoribus


Gra?cis (napa vr.u.lw iXk^vav, id
est,

Interamnx in Italia martyrii palmam adepta, ad diem xiv Aprilis sacris Fastis inscripta
virginibus

more

scripto-

ribus ecclesiasticis usitato, a lictoribus gentilibus)

Opus nostrum

illata est.

Altera, ad diem
inserta,
etsi

comprehensa,

sistitur

Lysiae

ducis

tribunali.

Martii nostro itidem

Operi

quidem

Cumque Domini Jesu

Christi
,

nomen

libere

coram
verura

martyrio coronata haud fuerit, vitx cerle sanctimonia

omnibus profiteretur
tera

illum

affirraans
;

Syriam

illustravit. Tertia Antiochix pro fideoc-

Deura esse, universique Conditorem

falsos au-

cubuit, coliturque

x
et

Julii.

Quarta S. Domnina una


in

Graecorum

(imo potius gentilium) deos, la-

cum SS. Bernice


passa
est,

Prosdoce

Sijna lnartijrium
iv

de qua consule

Opus nostrum ad diem xxni Augnsti


culta
;

pidesesse ostendens etlignaet putrem materiam, crudelissime caeditur, pedesque illius candentibus
subulis aduruntur
tur.
:

Octobris. Quinta vcro, die

at-

deinde in carcerem conjici-

quc hxc quidem

pairiter in

Cilicia, sub eodem prx-

fecto Lysia, ac iisdem fere suppliciis { quibus S.

Doper~

Sed iterum quaestioni subjecta, scipionibus acerrime verberatur adha?c singuli membrorura
:

mnina, qua de hic nobissermo


hxbetur
:

est, torta fuisse

artus forcipibus

illi

luxantur, rursusque in custoquo,

cum tarncn illa Mg\S una cum aliis intcr tormenta anunam exhalarit, corpusqueejus fuerit in
;

diam includitur:

in

cum

oraret et gratias
subibat,
ejus ho-

mare projectum
Anazarbi,
ut

nostra

autcm

obicrit
ct

in

carcere

Deo ageret, pro quo etiam martyrium beatum spiritum reddidit; reliquiae vero
norifice sepulcro illatae sunt.

paulo post dicctur,

quidem absque

vllo, nt apparct, comitc

martijrium subicrit, altcra

4 Liquct indc S. Domninam, non


sed neque

in

Lysia, ut
certasse

martyri\

ab altera secernenda
rologio S.

est.

Domna

vero, in

Marty-

Galesinius scribit, sed sub Lyila prxfecto


pro falr
.

P attt5tra

Hieronymi nomine

insignito,

apud Da-

in

Lycia, uti
est,
i

Martyrologium

cherium ad diem xix Octobris memorata, Puteolis


annuntiatur.
eju.ulen

Romanum
logii

habct

passa
dicit

de qua nihil Menolo-

gium Basilianum
hic, e

suspicor itaque

Martyroin

tam

2 rorro S. Domninam, dc qua


sunt qui

Grxcorum

Romani

emendatoribus, S.
subiisse

Domninam

Ly-

iu Faslis Latinis.

Menologiis acccpiam, primus, quem secuti deinceps

Romanum

Martyrologium Grcgoru XII


Galesinius intulit

jussu emendarunt, Latinis Fastis


lns verbisi

martyrium quod Menologii Orxci prxluxisse cxcmplar idque eo propensius credo, quod similis in Acta SS. Ctaucia scribentibus,
;

vitiosum ali-

In Lysia sanctas Domninae martyris:


capta, praefecti judicio

dii, Asterii,etc.

error irrepserit, inquibus Lysias,


dici-

quze a lictoribus Gra)cis


sistitur
:

ut rcctc tur,

Ruinartius monuit, Lyci.r prxfcctus


Cilicix prxerat, uti
patescit.

apud quem

Jesu Christi

nomen summa

qm

exJSgea

civitatc ibi-

animi et vocislibertateconfessa.crudelissimecaeditur post in carcerem detrusa, iterum qusestio:

dem memorata
qui,

Neque

vero hi soh sunt,


ea in
ibi

eodcm Lysia Cilicix prxfecto,


;

m^ovincia

ne

deinde forcipibus

membrorum

artus

ei

luxan-

martyrium passifuerint
tiam expertus
est

sed ejus

quoque sxvi-

Quibus tur, pedessubulis candentibus aduruntur. cruciamentis, rursus in carcerem inclusa, affecta
oraret et gratias Deo ageret, pro quo martyrium subierat. spiritum reddidit. Galesinium

Marinus senex, Anazarboet ipse oriundus; experti SS. CosmasetDamianus t experti

cum
ita

SS. Zenobius
palmam

et

Zcnobia

ut vcl him

idat

probabilc, non ahhi, quam


retulisse

Cilieia S.

Domninam

contrahit simul et corrigit

(quamquam
:

infelici-

martyrii.

Ceterum Anazarbum,

In Lycia (male ter ) Martyrologium Romanum enim apud Qalesinium /;///iuLysia) S. Domnin

qux

Cilicix civitas est, S.

Domninae secundum Me-

marlyris sub Diocletiano iraperatore.

fuissc

nologium Basilianum palviam, spcctatnccm quoquc ejusdem pro fidc certaminis, diserte habent

Menxa

20
AfCTORE
J.

DE

S.

HEDISTIO SEU EDISTIO MARTYRE.


Maximo
elogio

Menxa Magna Grxcorum,


Margunio, Cytherorum
binos hosce versiculos

consonante his

B.

episcopo.

Slavo-Russicum, adomino Joanne Gabriele Barone de Sparwenfeld Latine redditum, indicat, quod ad
diem
Iwhet

Anazarbus,

5 Prxmittunt ea de more
:

S.

Domninae

xn
:

Octobris de illa simul et S. Anastasia sic

Item SS. martyrum Domninoe et virginis


,

Anastasiaa
MD.r) Aoptvtva

quarum

illa

passa sub Diocletiano,


sed annut incertus.

xalmp

l^a.pOpov[AvYi

'

ha?c autem sub Decio.

Ovx
Id
est
:

r,v

alrfif, TTlOTlV k^apvovfikvri.

fiierit,conspirantibus in id documentis
;

6 Quin vero sub Diocleliano marturium vassa ^ /r tum brxcis,


.

Domninae quamvis tortor luxaverit artus

Non tamen

haec

veram

est inficiata fidera.

tum Latinis, nullatenus ilubitantlum apparet. Baronius in Annalibus ad annum 305, num. 17 paucis
S.

Domnin

ad hunc

modum meminit

In Lycia

Tum
/."/.

ita

prosequuntur
toj
lv

"Xvtt, tywvlaaxo kid Aio-

autem

(rectius

dixisset,

Cilicia) celebre fuit


Setf,

thxvoj

Bao"i).Ecoc, wxX

TtapaOTaaa Avaia tw
ftoAei,

martyriura Domninae, insignis feminae.

quan-

Y\yiu6v\.,

T7i

'Avaap6aicov
('ouoic.

ruTrrsTai

ev

doquidem nihil uspiam, unde, quo ejus imperii anno id factum


sit,

TrpcoTotc (3ouveupotc.
to'j;

Kai

Gior.poic

-upcoOacn

determinari solide queat, occurrii,

moxc

xaracpXeyeTai. EiG' ouTcoc).aTat paocJoic, xai


Tfi sipxTyjj
.

malui
aut

id

universim Diocletiani imperio,


singillatim anno

quam

huic

xai eapGpouTcu rac apaovtac,


ptcpsfcra
,

a7rop-

isti

temere
fuit,

illigare.

Lysias,

Tr,v

^u/y;v tco Oeco

rrapaTtGyjaiv

Hsec,

sub quod passa S.

Domnina

confestim, ex quo

Diocletiano imperante, certavit, ac coram Lysia


praefecto

ad imperium Diocletianus evectus est, uti


nobii et

SS. Ze-

adducta,

in

Anazarhenorum

civitate,

Zenobix Acta testanlur, in Ciliciam missus


illic

crudis

primum

nervis bubulis cseditur, et can-

diu quidem

persequi Christianos potuil, ac rei-

dente ferro pedes aduritur.

Tum

virgis atteritur,

psa diu

est

persecutus, uti ad
;

amnun 285, num. 14


quod usque ad

membrorum

contorsione torquetur, atque in car-

Baronius censet

verum

nil affert,

cerem retrusa spiritum Deo reddidit. Hxc de S. Domninse martyrio Menxa. Addit Menologium Basilianum, honorifi.ce sepultam
;

annum 305 prxfecturam


nos cogat
licia,
;

continuasse Lysiam, fateri

prxscrtnu vrro,

cum

et olii in

eadem Cialiis

sed nihil affert, unde

eodemque Diocletiano imperante, sed sub


;

sepulturx locum dignoscas,

etsi

Anazarbi aui

in

hu-

prxfectis martyrii

jus vicinia id faclum esse conjicere liceat.


titulo, ejus elogio prxfixo,

Memca
quod

eam

xaAXtvtxov, id est,

palmam fuerint consccuti e quorum numero suntSS. Tarachus, Probuset Andronicus, qui sub Numeriano Maximo, et S. Bonifacius,

egregue

victricis appellatione condecorant;


est t

qui sub Simplicio, Cilicix prxfectis, ac


est,

illi

argumento

celebrem illam apud Grxcos fuisse,


si

quidem, uti verosimilius

sub seculi iv princi-

minimeque mirandum,
tus ejus fucrit

ab his ad Moscovitas cul-

pium,

hic vero sub seculi ni finem,

martyrio vitx

quoque diffusus, prout Menologium

curriculum term ina run t

DE
C.

S.

HEDISTIO SEU EDISTIO IART.


RAVENN^E
IN

ITALIA.

B.

E
UT

Martyrologiis.

SECU.l
(

IV,

mnia

et singula,

qus npud Florentinium

errorem, de quo jam supra inPrxtermissis, mutata,


consignet
;

.i.l

[ilTLIl,

INITIO.

Hieronymiana apographa majora seu non contvacta unanimi consensu Edistium seu Hedistium aut ctiam (varie eexstant,

quod autem ad Rabanum

spectat,

is

qui-

dem

ve.re

Sanctum nostrum Romx


,

adscribit;

verum

id e codice

Hieronymiano qui Epternacensi, quam-

Edistus, non
Huiuie,

nim a

variis exaratur

idnomen) /Edistum seu Hesancto huic

maxime

hodie turbato ac confuso, exstiterit similis,

destum hodie celebrant ; verum

Martyri

verosimillime dumtaxat acceperit, idemque de Hie-

eamdem palxstramnon omniaattribuunt; Epternax enim Romx, Corbeiense vero et Lucense Ravennx cum signant hunc inmodum: In Ravenna via Laurentina natalis S.Edisti. At vcro, duobus1

ronymianis aliquot apud Sollerium

et

Marteneum

/,

apographis contractis, in quibus Edistius


riter attribuitur, est

Romxpaet
se dt qufimad-

dicendum.

2 Utut
fidc

sit,

certe et his et

Rabano

auctoritate
;

ne hisce postremis Hieronymianu apographis, an


contra Epternacensi hic

Ado

juxta ac Usuardus prxccllunt


qui
illis

hi

standum? Posteriori huic


et, si

imo
logii

et ipse,

etiam

est

antiquior,

mSS^JJJiu Martyro- contrarium

autem,

Hieronymiano apographo Rabanus,

Florcnti-

Romuni

parvi auctor S. Edistium

Ravennx

nius in suis in illud Notis recte ait, Nothcrus suffraqatur vcrum quis sit Notkerus, in quo Florcnli;

hodie consignant, idemque etiam facit Wandelbertus


utpote in Martyrologio suo metrico sic canens
:

nius hodie

Edistium

Romx

initio laterculi, ut ait,

Idus tum quartas meritis Edistius auget,

signari invenerit, haudsatisperspicio. Certe Notkerus. qvi prnes nos exstat, hodie

Edistium non Ro-

Urbs Ravenna suo

celebri

quo Martyre gaudet.

mx,
mai

sed

apud Ravennam

diserte initio laterculian-

Jam
tum

vero,

cum hxc

sic habeant,

Ravennatem mar-

nuntiat, ctsi nitcrnn tcrtio hujusloco


tyris

Roms

Bedisti

iijrcm exstitisse Edistium, extra controversiam posivulci


i
,

natalem,prima nominis Eedisti syllaba per

haud immerito hodie

et

Sollerius in suis
in

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


in

21
se

Usuardum Observationibus
Martyrologium
viri

pronuntiat, eterudire-

Ravennatis monumenta pro


sane,
tione

etiam laudct,

hinc

MCTOIIE
C.

ttssimi, qui

Romanum hodiernum

Edistium

in

postrema Di

letiani

persecu-

B.

formarunt

Ravennx eum sequentibus

hisce an-

passum, promiscue crnii. existimare haud im-

nuntiant verbisi

Ravennae via Lauretina natalis


;

merito possimus.

Ac rem
et

quidem,

si

tum

vere, quod

sancti Edistii martyris

verum, cum via, qux hic


el

probabile dumtaxat,

quidem nonnisi xgrc, jam

Lauretina vocatur,

in

supra laudatis Luccnsi

adducta efficiunt, habuerii forsan locum, ante anni

Corbeiensi Ilieroinjmianis apographis

Laurentina
proinde,

306 vigesimam septimam


erit

Octobris

diem acc

nuncupctur,
pellationcm

erit fortassis,

qui postremam banc ap-

diccndnm

etsienim persecutio, qua Diocletiain

uiiij>lcclendam,

Sandumque
ibi, at

nus,

cumjam abanno 298


incepit,

milites ssviisset,

in

non

Ruvcini.r scd

Ronue, quod

non itulem

alios cujusvis conditionis ac sexus Christianos sxvire

Ravennae via Laurentina

cxsiiiis.se

cx infra dicendis

anno 303
quo
is

fuerit

adhuc post annum 305,

noscatur, signandum contendat. Res certe


ritatis specie

omnive-

princeps imperio sese abdicavit, per plures


in terris,

destituta

non

est.

Galesinius quidem

annos

Galcrio

Maximiano

subjectis,
siia

concsi
.

sequoitem

in

uwduin: Edistius sepultus est Ra-

tinuata, rcs

tamen

in Italia, ubi

Ravenna

vennae via Lauretina,

quam Laurentinam
:

pleri-

secus

habuit;

ibidem enim anno 306,

ad xxvn

que vocant, sed male


a nemore,

Laurentina enim dicitur

Octobris

(Remjam provecto t imperium Maxentius


filius,

lauris, consito, in suis in Martyrolo-

Maximiani Eerculii
Ecclesix

arripuit

pacemque tunc
in Criticis

fium a

sc.

contexlum Adnotationibus loquitur, eique

mox

reddidit, uti

apud Pagium

etiam, Florentinio pariter haudrefragante, in Sanclorum Ttalix Catalogo Fcrrurius, utpnlc Edisti cor-

adannum

illum fas estvidere.

pus via Lauretino inter

Ravennam
assentitur.

et

Classem
et

se-

5 Quod modo ad culium, quo Edistium, et dem ut civem suum Ravennates venerantur,
,

quispe-

Mdemque
probatur,
''

nultum ex ecclesix Ravennatis monumcniis

Hie-

ctat, abs hiscc

illum ritus scmidu/dicis Ofjicio hodie

facit,
ililni

ener,

romjmo Rubeo ajfmnans, 3 Ast optandum foret,


logus
vel

quotanms
is

!
coli,

Fabri

,,m

et

"'""

libro, cui titulus,

n Sacra

ractecotiiur,

ut vel posterior

hagio-

Romse Antiquse Monuraenta,


eo, nisi

aiJiimai, nihilque ab

vata, conclu-

Hd-

vennx,

Ravennx olim aut saltem inde haudprocul exstitisse viam, qux quod vel ipsamel vel nemus vicinum lauris esset consitum, LauGalesinius
,

quod veritati consonet, hac in re pnrdicari


Ravennatis penes nos exstantean-

liquet ex ecclesix

ni

1G60

Directorio, inquo, ut Edistius ritus scmixil Octobris

retina fuerit vocata, antiquo fideque

dijno docu-

duplicis Officio colatur, ad


scribitur.
in

diem prx-

mcnto dcdisset probalum. Neque vero via Raventiam


inter
et

Nec Ravennx tantum,

sedet, ut apparet,
ecclesiastico

Classem Lauretina, sed, quemadmodum

monte Soracte Hedistius cultu

gau-

Cluverius Ttalix Antiqux pag.


cet,

305

et sequenti do-

det. Tbi

enim cxtra oppidum, montis


quamvis,
non

istius clivo

im-

Cffisarea

fuit

nuncupata,

cumque olim viam,


haud ignobile olim
millibus distans Tijr-

positum, quod,

secus ac ei inclusa

qux,

quod

Roma Laurentum,

Trium-Fonlium

abbatia, S. Orestus vulgo dicatur,

sedecim circitcr inde passuum

re tamen ipsa a S. ^Edisto appellationem seu titu-

rhenum mare versus oppidum, duceret,L&urentma. appellabantur exstitisse, ex iis, qum idem Cluverius
operis citati pag.

lum

sortiri creditur,

exstat xdicula,

Sancto huic
in dicti

sacra, in

qua quotannis semel a canonicis,

883

allegat,

omnino

sit

certum,

oppidi ecclesia, S. Laurentio dicata, divina Officia obeuntibus, sacro-sanctum

enimvero
qui

esse videtur,

cur Fasti sacri supra laudati,


via Laureuinui

Missx Sacrificium

(die,

Edistium Ravenme
erroris,

passum

in-

ni fallor, S. JEdistio sacra seu Octobris duodecimu)

dicant

non quod hanc

Lauretinam haud

celebrari solet. Tta e tribus diversis epistolis, a


vestro Petra-Sancta, qui,

SiU
in

oppellet, sed

quod Edistium non

Romx,

sed Raven-

quemadmoilum ipsemet
abbatia- prxfatx pro

nx collocent, insimulandi existimentur. Attamen, cum via, qus avia Classem inter et Ravennam seu
dextrorsumseu sinistrorsum
alio du.rcril et u lauris,

harum una
tario

ait,

perpetuum

emi-

nentissimo domino

Cardinali Antonio, commendaegit,

ejusdem abbate, visitatorem


,

ad Bollan-

quibus vel ipsamet rel nemus

viciuum erat consi-

tum , Lauretina
haud

fuerit

vocata,
in

Ravenns

vel

inde

dum nostram Roma Tusculo et e monte Soracie anno 1644 et 1647 conscriptis, intelligo, ut etiam
sanctum JSdistium, qui
in

procul, etsi interim

nulloprorsusdocumento

monte

isto,

ut

dictum,

antiquo membrata inveniatur, olim exstitisse absque


ullo dubio qiicat. facileque

colitur,ab /Edistio nostro ssu Ravennate haudcredi

vox Laurentina provoce


in-

diversum.

Lauretina, unius dumtflxat Uteruls discrimine


icr

6 Neque vero, dum postremum hoc

creditur,
facile

sti

utramque intercedente, per

mrorm
dixi,

exarari po-

quidquam

a veritate
tsi

alienum existimari,
ul

,.

tuerit, ob ea,

qus num,

jam

esse verosimi-

animum

interim, an vere,
et

Petra-Sancta p

Uus ibidem laudatis, qui Edistium Ravennx signant, Fastis sacris standum apparet, etsi interim
duo
riiuni

tavit, a S.

.Edistio,

non

S. Silvestro, incu^

ac Tjucense

horum antiquiores, Corbeiense videlicet Hieronymianum apographum, memoraseu

honorem Carohmannus monasterium in monte Soracte aedificasse a Regioneet Aimoino narratur, abbatia et

oppidum prxfata S. Orestus per corruptio-

tamasc
.

viam, qua Sanctum Laurentinam ium indicant, non Lauretinam, sed


e jjen i
loco,

passum seu sepulr

in

persecu
Diocle

4 Atquehxcde

quo passus fuerit Edistius,

nem vulgo vocentur, dubitandum rear) induxero. Sane Edistium, quem nonnuUi Fasti sacri mpra laudati Ravenme hodie annuntiant, ab Edistio, quem alii Roma attribuunt, ibidemque una eHam cum SS. Evagrio et Prisciano Galesinius Hgnat, haudquamquam, contra ac martyrologus isthic existimavit, esse diversum,

inuii.csi

pas'

,i,m dicta suflteiant.

Qmdam

modo detempore, quo

id factum, cultuque, quo

apud Ravenndtes Sanctus


Edistium, HieroHistoiiae

gaudet

adjungo, In postrema Diocletiani persecu-

nemonon, quantum opinor,

lione Coronatum martyrio fuisse

concludei ex

iis,

qu*

supra,

dum postremum
vero

duo-

nymus Rubeus, penes quem


vennatis
lib.

fides sit,

Ra-

bus hic modo nominatis Sanctis inter Pr&termis


retuli,
in

2 refert;

ut,

cum

is

scriptor eccUsix

medium adduxi. Ai

quxpiam Hede
sti

22
AUCTORE
C. B.
sti

DE
seu Hedisti, qui Neronis

S.

HEDISTIO SEU EDISTIO MARTYRE.


quo, quos
e
,

impcratoris armigcr

exstiterit,

pencs nos exstant Acta,

S.

Gcrmani
;

subiisse produnt,

Hedesto mox nominavi, marhjrium cum enim, ut modo sunt. pnstcriora

codice 461, utiin capile prpefcrunt

excerpta

hxc

indicavi,

autem, Hedistium illum ncc solum, nec Romsc vel Ravennx, sed cum Prisco presbytero, hujus uxore
Thermantia,
filia

sicquc,
t

mo ar r
stylus,

conjungunt, cum quarto Neronis consulatu Christi lx inciderit, pncum hic in annum hoc autem Christianx seculo consignant
;

Christe

ct

ancilla Victuria prope

solus, esse ista longeposteriora, vel

quo scripta sunt,


et

Laurentum, haud

ignobile olim

jam supra num. 3

omnino barbarus, insnisus

abs omni, quee

memoratum oppidum, haud

procul a via, qux, quod

prorsusalienus, tum viguit, Latini scrmonis puritatc


luculenter evincit. Porro fidem,
beat,

Roma

eo duceret,

Laurentina, ut ibidem docui, vo-

quam,

etsi sic

ha-

cabatur, martyrio fuisse iv Idusseu


affectum, memoriee produnt.
dlversvs ob
li.cc,

xn

Octobris die

non parum
standum, necesse
erit,

nonnemo forsan iisdem Actis adhuc adjungat, etiam minui seu infirman oportet primo
eo, quod,

7 Quare,

si

Actis

illis sit

quidcm ex

utjam

docui, anno Christo

lx

utpote

c.i i.iiki

dum-

ut vel Edistius, qui


7iullis

Ravennx,

ut dictum, in nonin aliis

Hedestum
isthoc ante

aliosque, supra relatos, fuisse a

Nerone

Uixat, vel

Fastis sacris

hodie memoratur,

melius

etiam, uti
hic

Roms, quod Laurcntum,


num. mox

martyrii ejus, ut dicta

iinperatore necatos, memoria* prodant, elsi interim annum Christi lxiv seu Romanx urbis,

Acta fcrunt, palatstra, liaud procul inde, ut supra


citato atlegata ostendunt,sit remolum,
si-

quod tum

accidit,

incendium nec

rcligio Christiana

proscripta nec in hujus sectalores, uti Historise Sa-

gnari cxistimctur, vel ut statuatur divcrsus ab Edistio

crx

lib.

2 Sulpitius Severus, aperte etium

ei

hac in

seu Hedcsto

qui martyrium Laurcnti aut,

si

mavis, prope Laurentum subiisse in iisdem Actis

re Tacito, Eusebioaliisque scriptoribus antiquis suffragantibus, non obscure docet, fuerit ssevitum

narratur

si

autem hoc postreriium, quod sane, cum


at

deinde vero etiam ex eo, quod jam inde ab anno

lx
diu

Hedeslo quidem, qui Laurenti,


sto, qui

non itidem Hede-

Neronem,
contra

insurgente in

eum

populo,
fuisse

Roma

Ravennx

passus traditur, socii addantur,


erit
in

abesse Laurentique

commorari

compulsum,

faciendum apparet, admittatur,


illorum non posterior, sed prior

prxterea, cur

omnium

Historix Augustz scriptorum ftdem

montc Soractc,
coli

affirmciit.

multo minns Laurcnto, quam Ravenna, remolo,


credatur.

Ycrum quid

hic

faciamus
filia

Priscus pre-

9 Adhtec eum quempiam, qui verba, ultro citronuc vaulo antc marlnrium ab Hcdesto cum aliis ha-

E
in prelio ha-

11

sbyler, uxor ejus


cilla

Thermantia,

Christis et au-

bita, in

littcras conjiceret, ei adfuisse,

nec anony-

oenda eitput

am

us

Yicturia, quos

una cum Hedcsto sub Ncrone

mus Actorum
prolata hic

auctor edicat, ncc verosimile alicun-

quarto

jam
ullis

consule passos, Acta supra laudata tra-

de evadat, unde,

quxso,

qux

veluti abs

ille

tunc

dunt, nullis prorsus Martyrologiis exstant inscnpti,

adducit, nec ipsemet audivisse potest,


?

necin

eliam venermuLv antiquitatis seu sacris


;

habuit compcrta

Id sane ego haud perspicio,

ac

seu profams monumentis alus memorantur


tem,
illos in

ctsiau-

rcrum natura numquam

exstitissc, in-

vel idcirco non parum, ne commcntitiu planc sint, verendum opinor, maxime cum non pauca eorum
sint hujusmodi, ut
ta,

fcm

iude (neque enim ojnncs, qui in diversis perse-

fuisse re ipsa ab
sit.

Hedisto prolavero,

cutionibus pro fide occubuere, in antiquis

Collectwmhus scu

Marlyrum Martyrologiis monumenUsve aliis


tamcn, ut verc eose

verosimiic ncutiquam

Jam

cum

vel

nullo vel exiguo certc in pretio, uti ex hiscc

aliis-

rcccnscntur) haud possit, sola

que supra jam adductis ncmo non


benda, quee

intclliget, si^itha-

dcm, ncc

cultu, quo alicubi afjiciantur, notos,

modo discussimus, S. Hedisti Acta, Opus nostrum

heec

fingendi dumtaxat licentia haud esse natos, absque


ullo scrupulo

sanc qu,T id idcirco nec in

infcrrc est

crcdam, dictorum Actnrum, qua\

ut

visum, facere non debent, velut Hedistus, qui

Ra-

dictum, sub Nerone prope Laurcntum passos tradunt, auctoritate ac fide movcri liaud queo.
allegata sua
ilcnt, lllllU)
lllll

vennee in supra laudatis, quos hic sequimur, Faslis


sacris signatur,

aliis

melius Romee annuntiariet


e

8 Qua dc causa
pito.

ita

animo comparatus sim,

acci-

martyrium, non in Diocletianxa, ut communiter


dictis creditur pcrsecutione, sed sub
,

Acta

illa

uiliil

omnino, unde vel quo circitcr

Nerone

siibiissc

tcmpore vel aquo scripta sunt, colligas, suppcditant;

putetur, velut ab Hedisto,

quem Laurenti sub Ne-

prxterquam autcm quod,


immcrito
in

uti inde conscquitur,

haud

rone passum, spuria

ista

Acta memoriae, utdiclum,

p
'

dubium an

sufjicicntis

ad fidcm fucien,

produnt, diversus esse seu distinctus, hicque proinde


et

dam

antiquitalis sint, revocari queat, seculo cerU

non

ille in

monte Soracte

coli

credatur'.

Nota

i.

DE

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

23

I)E S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MART.


mediterraneo.

CELEItE in norico

COMMENTARIUS PR/EVIUS.

I.

Martyrii locus; Acta edenda.

AtCTOflL;

D.

B.

CIKCA INNUM
CCCVIII.

eleia aut

Cileia,

ad

Pannonix

fines,

qua

continentcm, eo quoque fuisse asportatum.

De

quo

c
mxo
edidere,
linus

Soana
totius

fluvius ad

Savum

appropinquat, sita

audi

Pezium

in

Observatione, ad Acta S.

Maximi-

Norici Mediterranei civitaspraecipua

liani prxvia,

Scriptorum Austriacorum tom. i,pag.

erat ac veluti caput.

Hzc, Plinio

et

Ptolo-

21 disserentem. Quod
grationi

Uaxlmi-

nola, antiquis temporibus nec ignobilis fuit, ut

inquit, an verum sit, vehementer dubito, cura Eugippius, qui dictae mi-

CeUUepussus
est.

testantur varia,

qus Gruthrrus, Velserus

et

Lazius

praesens interfuit,

nihil

hujusraodi in
1

monumenta et nnnulla alia, qux, anno 1728 Viennam allata, etiamnum, ut scribit AquiJulius
Csesar canonicus Regularis
in

Vita S. Severini, quam Bollandus tom.


pag. 486edidit,

Januarii

in

suis

Styriee Annalibus pag. 28,

scala

bibliothecae

caesarea? invisuntur. Quae fuerat olim urbs episcopalis, circa

commemoret. Idem dubium eadem ratione ductus movet Hausizius Germanix Sacree tom. 1, pag. 33 Migratio enim illa, inquit, quae facta fuit mandato Odoacri anno 488, solos
:

annum
est
;

Christi

840

eversa archidiaconi

attinebat Noricos, Ripenses et oppida super Da-

sedes
inquit

effecta

a novissimis vero temporibus,

nubium

posita, ut exacte scribit Eugippius,


interfuit
:

qui

idem Aquilinus pag. 30, Gorithiensi archi-

eidem migrationi

Noricos

interiores

episcopo subjecta,
chse paruisset. S.
C.eleiis

cum

alias Aquileiensi patriar-

aut Celeienses, utpote


bii

quam longe ab
sit

ripa Danu-

Maximilianum Celeue natum,


ejus
Vitee

remotos, eo raigrandi prsecepto comprehen-

passum

et se.pultum fuisse, varin

sos

haud constat. Quidquid


Vila, tithzc lucubratio

de illa S.

Maximitempo-

apogrupha, cum a Pezio Scriptorum Austriacorum tom. i, col. 22 edita, tum alia, in Museo nostro asservata perhibent. Hoc ipsum fert passim Celeiensium civium traditio, cujus notas subministrat An-

liani

ad nostra

usrjue

ra non pervenit; an etiam Actorumejus, huic

Com-

mentario subdendorum, scriptori prxluxerit, valde


est

incertum.

Hxc

Acta ex monaslerio Cellensi cru1

nalium Styrix scriptor pag. 228

Nam
et

et

locus

ta et

cum Lambacensi, Lun

lai

ensi,

San-Petrensi
diligenti

hodiedum
piniano,

Celeiae, ubi obtruncatus

humatus
Cus-

et

Vormpacensi seu Formbacenti codicihus

est, ostenditur, exstititque ibidem, testibus

cura collata primus vulgavit Hieronymus Pezius

Megisero, Lazio

aliisque, ejusdera no-

Scriptorum Austriacorum tom.


quentibus.

1,

pag.

22

et se-

mini sacrata ecclesia. Doctorque Schonlebius par-

te3 Annalium pag. 201

ait,

seCeleise vidissequo-

3 Quatuor eorum Actorum apographa ad seum Bollandianum submissa


inveni,

Muco-

,
JJT'

Museo no-

que fontem, ubi caput S. martyris resectum decidit. Extra capellam, ut refert illustr. Valvaso.

quorum pri-

mum
467

ex monasterio Rubrsevallis, secundum ex


signato, tertinm ex impenali

rius,

ad eura fontem sub ara existentem accessus Fons decolpatet; superius legitur inscriptum
:

dice BibliotheCce EU-ctoralis

Monachiensis numero

SS.
ex

Odalrici et
ecclesue
sint

lationis S. Maximiliani. Cur autem Martyrologii

Afrse abbatia,

quartum
eruta
sunt.

deniquc

Ms.

Romani

hodierni scriptor post

Molanum, quem

in

Pataviensis

Cujus autem

xtatis

Notis, hodiernx S. Maxirailiani annuntiationi suhncris, laudat,

Mss., e quibus nostra apographa fuere excerpta,nos

Celena\

vulgo Glinech seu Cleiin

non edocuit Oamansius, qui ea submisit.

Ad

calcem

nech, pago Noricorum

Austria,

apud Onasum

tamen Ms.,
hsec

ex Bibliotheca
:

Monachiensi accepti,

flumen

in territorio et dicecesi

quondam Laurea-

leguntur verba

Scripsit

Harmantus Schedel
raensis
Julii

cpnsi, nunc oppidulo apud Astiram civitatcm in via, qux inde Onasum seu Anisum civilatem ducit,

doctor anno Domini 1490 die 21


quod

Nyrembergae. Hocproinde Ms. seculo decimo quinto fuit

martyriipaLrstnim
exactius

affixerit,

non video

rectius et

mnnii craratum,
l'>

de

suis,

'/.r edidit

procul

dubio in

suo gcnerali

Sanctorum
reponens
lucubra-

aut contulit,
phis

scripserat.

His apogra-

Catalogo scripsit

Ferrarius eam

Celeiec

adjungimus

codicem

quemdam, eadem Acta

cum
Acia a Pczio
lensivulgata

S. Maximiliani hiographo,

dc cnjus

exhibentem, seculo etiam decimoquintolabente, typis

tione nonnulla obscrvanda

modo occurrunt.
seculo v senescentejam
verbis

editum
sicut in
lecta,

in

2 B. Maximiliani Vitam
Mtteris

eodem Museo repertum, ad cujns calcem, apographo Monachiensi, exarats. sunt Colet

mandatam

faisse,

crnressis

mnutt

Secreta

Postcommunio
recitari soliUe.

in

Missa

die

S.

ejus biographus, 7',

postquam num.
et

22 asseruisset,

Maximiliano taera

sub Odoacro rege

Rugorum

Theoderico Ostrogo-

4 Porro quis fuerit scriptor, qui S. Maximiliani tbau

thorum principe Laureacensem ecclesiam


ris,

mm

cleri

Vitam
nec

litteris

commisit, nec Acta ipsa nos docent,


alio

;,

Ubris

Sanctorumque

reliquiis

in

Ttaliam miet

ex quovis

monumcnto

constat.

Eurodem

ijmsse, suhdit, lihcllitin, vitam

ipsius

miracula

aut canonicum aut

clericura fuisse

Patavwnsem,
haud

04
AITTORK
D.
A..

DE
est,

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


alia
sseT

B.

haud absurda suspicio quod Maximiliauum et


pius patronos nostros
(

inquit Eansizius, eo

S.

Valeutinum spe
et

de Quirino, quoque perperam superaddit numquam fuisse Maximiliani decessore, qualem


alias

num. 15, 16

21

itx

jam

ed&ndse) vocet; quos revera


res protectores ecclesia

tamquam

suos peculia-

item de fabelhs illis Laureacensi repatrimonii Phihppini ecclesiae

indicatum est

Pataviensis veneratur.
post

Auex

licti.

Nrr

mitiori crnsura

primam rorumdcm ActoPinius


in

ctorem autem

medium

seculum decimum ter-

rum partem
ActisS.
gusti

perstrinxit

Commentario,

tium operi suo contexendo

manum
et

admovisse

Pelagii martijris prsevio, die


ei

xxvin Auhic ea

ummet Actorum num. 15


conficitur
:

sequentibus aperte

num. 56

57.

Cum
cst.

hujus hagiographi verba

Sed

nec

hodie,

inquit

biographus

'imprimis ad Acta

mox edenda prrtmrant,


Acta
S.

gratia largissiraa Salvatoris desinit exauditum

subdere, operx pretium

porrigere ob merita

S.

Viri...

Anno namque

6 Dixi,
liani

inquit,

Domini 1265 quarto Calendas Novembris circa


tertiam vigiliam noctis porta civitatis PatavienS. sis super ripam Oeni, versus raonasterium
Nicolai per adulterinas traditorum claves aperta, resque sua liberura hostibus patefecit introitum
:

gnse auctoritatis...

non esse ma- ad^Uim Quid quod Acta S. MaximiPelagii


iis,

Laureacensis in

quse narrant de

illo

ante episcopatum
milia vitaB,

ejus,

tam multa referant

si-

quam

duxit S. Pelagius ante marty-

cctate

pcractas biographum litteris commisissr

pas-

facta rium, ut suspicer, quod vel confusio hic Nam passio S. Maxiraisit, vel mala applicatio.
liani,

consim evincunt verba, quibus narrationem suam dumtaxat appellabo tcxuit, ei qux hic summatim
:

quara habemus ex Ms. Rubrse-vallis, in,

dicat

ejus

parentes unicum tantummodo ha-

num. 17: Erat quoque moderno tempore mulier; cujus nos novimus Quidera civis num. 18
:

buisse filium....

Cum autem

factus esset anno-

rum septem, comraendabatur a


dara presbytero,
attigisset tertium

parentibus cui.

nomen

et

personam

num, 20
in

Quidam de Oe-

nomine Orano.

Cum

ergo

denburch csecutiens,

crastino vidimus eum,

decimum
felici

setatis suae

annum,

abjecto tentatore baculo, pro recepto visu Deo uberrimas et Sanctis suis gratiarum actiones

pater ipsius.

fine

migravit ad Domi-

referentem; num. 21

Vidimus etiam quemdam


Pataviensis

adolescentem

in

hospitali civitatis

num.... Deinde post sex annos mater ejus, maiitum secuta, feliciter diem clausit extremura. Post obitum vero amborum beatus Maximilianus

ex longa infirmitate utroque poplite contracto,.. sanatis et solidatis compagibus et ner-

omnem

moxque
vis,

de praediis

familiam suam liberaliter manu misit, suis distribuens cuique secundum

erectum gradientem.
mereatur S.

Ilinc,

quam

fidem ea

describens

Maximiliani biographus,
;

suam conditionem. Residuum vero.... in sinum pauperura et Deo servientium abscondit. Conferat hsec lector. inquit hagiographus nostrr, cura

haud

diflicile cdiscere poterit lcctor

sed, ut certius

judicium

ferre

queat

singulas

Actorum

partes,

Actis S. Pelagii nura.

et 2, et fallor multura,

mecum
in tres partes distributa, hic

ipse perlustret.
in

5 Quasi

trcs partes

divisa,

S.

Maximiliani

quod verisimile non videatur, tot rerum adjundivei-Ms cta tamque similia convenire duabus
personis.

Acta nobis exhibenl apographum Cellense a Pezio


vnlgntum, cum
grapha,
aliis

Qux

de S. Prlagii Vita habet

Pinius,

pluribus collatum, ct alia apo-

de quibus

numcro prxgres^o egimus. In


in

primaparte, nonnullis de religioms Christians

Maximiliani Actis, quantum ad primam eorum partrm qudc quasi in eodem tijpo efformata videtur, spectat, dicere non audereml
cur
et

dc S.

Norico Ripensi primordiis ecclesiarumque instituortum, parcntcs, lione prxmissis, S. Maximiliani


ntani,
susceptos
in

Tgitur

in

hac

prima parte Actorum edendorum


lector

pauca admodum reperiet


factis historicis uliundr

notatu digna %

aut
:

episcopatu labores

tandemque

cognitis

huud dissoua

si

martyrium

describit biographus. In secunda parte

queedam tamcn

qutisi

fortuito casu occurrrnnl, ea

miracula SS.

Maximiliani

et

Valentini, ecclei

tamquam ex
varias

antiquis Norici ruderibus erepta

per

In Pataviensis patronorum, ope patrata narrantur. demum, multa de ecdesis LaureacensU prxtertia

ad nos usque delata, quibus hunc Commentarium prxvium contexerem, ut num. 26,
clades
etc. vidcrr rst, diligenti

stantia,

diccccsis

amplitudinc,
ipsi

immensis
factis

PHUppi

27, 31,

cura accepi

nihil

impcratoris

largitioribus

habct auctor.

autem, quod animadvrrsione non


tertia pars

furnt
sive

dignum,
de qua-

Cum

iii

secunda parte nihil


aut

vulrrit

quod suismet oculis ulionini testimonio probatum amlirnt,


nisi

eruditis oculis exhibebit,


et

rumdam

ecclesiarum origine

pr&sertim de ecclesix
diee-

io

rrtalerit,

idro

luc ab

ipso

narrata, sicutl
acci-

Laureacensis antiquitate, sive de mira hujus


amplitudine, quibus
siv(

num. 3 diximus, aliqua utique veneratione

tandem de immensis prxdiis,


qua de causa hanc
hic lypis

censons judicium formipienda videntur, ncc acre dicenAst non ita dr prima ct tcrtiu partc dant.

rum cumulasse dicuntur Philippi imperatoloquatur biographus


:

ni ea

dum, qua* biographus, multis


nullis forte aut paucis

post rrs actas seculis,


sibi

ultimam Sancti noslri Actorum partem

admodum
promiscue

praelucentibus

vulgandam

>i<>n

duxi
visa

pauca tamen admodum, qux


suni, ne
factis,

inulla enim

scribens

commemorat) monumentis,
congestas,
spretis

lectu digna mihi

qus

alicujus

clucubruvit

resque

momenti
Icctor

in

hac qualicumque lucubratione apparent,

nonnumquam clesiasticis parum

sanioris critics legibus, in rebus ec-

defraudaretur,

Annutatis

ad ultimum caput

instructus

operi

suo

intuliU

inserui.

Buc

rtuun

referuntur,

qux habet Han


:

7 Exvariis autem apographis Cellense


jaiii

Pezio

etcotlata
'

jam prxluxcrni Pezii censura Nec mihi animus auctor tom. upag. 22, est. inquit Germanix Sacrse omnia. quae apud biographum leguntur; probare nam pneter frivolas quasdam etymologias, quas
e nohviue
S.

editum
ei

a cum

Lambacensi, Lunaelacensi, Sanhic

]l:s

_",,/,

; ,/s

Peirrusi

Formbacensi collatum, novis typis


</'"" /

subjiciendum existimavi;
illo

iterum cum aniujuo

codice

a primis

artis

typographiae incunabulis
scilicet,

Maximiliani principio constituit,

edito et

cumaliis Mss., Pataviensi

Monaclu

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


chiensi,
lensi,

25 primum
MJCTORB
D.
A.

RubrxvalSS. Udalrici et Afrx, nec non Museo asservantur, qux > hagiographorum
Annotata variantibus
lectio-

2, pag.

297

et

scqucntibus. Brevitatis ergo


,<'

horumce Catalogorum, a Pezio,


edidit,

primus illum

B.

contuli, adjectis inter

Pezianum
in

secundum

Cremifanensi mo-

collatione nibus cx isthac divenorum apographorum observatis.


sufficiant.

nasterio,

quo confectus

fuit,

Cremifanensera
Ducllio

Et

hsec

de Actis

mox

vulgandis dicta

tcrtium tandem Duellianum, a


torc appellabo.

illius edi-

Pexianum Catalogum
fuisse,

circa

annum
edocui.

1216 ab anonymo elucubratum


Quamvis autem ad annum
pcrduxerii auctor, quin

mox

tamen

1322 Cremifanen antiqua monuis


transcrilicet,

menta
5 II.
i

cvolvcrit,
ut

eaque

magnam partem

Episcoporum Laureacensium Cata

pserit,

observat Pezius,

ambigere vix

logi:
pis,

a* ^vimic hnhiQ pprlpsijp eniscodepnmisnujusecclesuBepisco


Maximiliano
et

cum

.^^
fd

in variis locis

ad vetustissima exemplaria,
,

ad scripturas anjl

quibua
sint,

ubi praecipue de S.
in

de annis

episcopatu ab eo peractis.

sua deprompserit, provocet. Quicumque illi DueWanum Catalogum scripserint, eorum

alte-

rum, ultimam manum


posuisse,
certl , 7.

illi

seculo sexto dccimo imverbis

ex ipsiusmet auctoris ad cakem

Ea

hnc

transcribo

Urbanus,

Liiureacensium Episco-

porum.

aureacumaut poUus Lauriacum, Mfc. Norici


civita,

m^ hipuwi wu DamHi ripam prti RivemU seuad .,..;


et

a, n n pro Christianis olim mctropohs, de qua pizcipuuui vrxcivua

Rdolphi a Frenbach ex Juliana a Radelhoffea PaF.. ex canomco Sahsburgens, et Prpo.,to episcopus Pataviensis 15 cuxiu taviensi electus est r
^ai.

multa iscrivtores muuasLupwns

varii, iu
,

et

Henschemus ad diem 4
tamlcm ab Hunnis
et

Maii

pag. 42, diS. Fhriano martyri sacram,

y oeytciu Septembns anno Domini lo61, aetatis 36. Posteri qnae vo unt addunto. A. Faciebat anno

versas calamitates experta,

sui in vico Avaribus funditus subversa, exiguum Cum eorum. Lorch sive Lorich vestigium reliquit.

Domini 1570, diebus 142. Util. Vcrum sub annum circiter 851 hmc habet anonymus, qui primiis

hunc

Intticcin odornavit

Hardovicus, arcbi-

quihuic ecclesis prxfuerunt, episcoporum illustranda non parum ad Acta S. Maximiliani pauca disserere, procul dubio non
conferant, de abs re
erit.
illis

Catalogi

episcopus Laur.

et

Patav. episcopus verbo et

impeopere, ut raonumenta testantur, potens, Lothario, ac Ludovico II ratoribus Ludovico,


virtutis

Duos

nactus

in Bibliotheca

Cxsarea

vm submiLambecius. eorum notitiam Ub. 2, cap. observanda mihi nonnulla nistravit. Primum, de quo Bernardo. in celcberrima Crcmifaiun n
vcniunt, a

26

ergo longe charissimus, praeest annis Idus Maji 866. Quibus verbis priobiit

Opus suum cx antiquis ecclesix non aut Laurcacensis aul Palaviensis monumentis

mum

scriptorem

decimo quarto monacho, elaabbatia ineunte seculo


boratum, edidit

solum

hausisse

verum

etiam

ut

videtur

arca

Pezius Scnptorum Austriacorum


:

annum 866
Catalogos
Hlos
ocidis

contexuisse, patescit. Sed, ut

hos ircs
lector
,

circa tom. 1, pag. 1297 altcr. quem eruditi typis contexuerat Schritovinus, nonnullique

annum 1452

dignoscere
ejus

aut

conferre

possit

exhibeo,

demptis ac resectis, qua>

Bibliotheca

eadem Cxsarea vulgandum promiserant, adhuc in duos Catalogos meineditus latet. Hos
scriptor, Mss. morat Hansizius, Germaniz Sacrx

pertiad ecclesix Laureacensis primordia minus qux ad Acta S. Maximiliani cluadanda ucnt, vel

nou conducunt.

verbis, quibus

Pesianum

Catalo-

in conscribendo opere laudans instrumenta. quibus

gumorditur hujusauctor, duco initium.


10 Beatus Petrus.

usus fuit.
scd

Plures
vel

alios

hic appellai

vlcm auctor,

eorum brevem admodum descriptioad ecclesix nem subministrat, vel quod plerique minus spectent, de illis loLaureacensis primordia
qnia
qui supcrscdeo.
operi suo

sanctum Marcura
misit, qui ibidem et

in

Romae praedicans, aPexU) Aquilegiam ad pnedicandum


inquit,

edlr

Catalogis.

9 Duos mox memoratos Catalogos Primus, cui titulus tulit Hieronymus Pezius. Laureacensium et PatavienBreve Chronicon Episcoporum in Bisium Archiepiscoporura et
:

m-

ram machoram Aquilegiensem episcopum ordinavit, et Eventium. qui aliis prsedicans convertit Syrum
tes.

pluribus aliis HermagoFortunatum convertit. Deinde etiam Er-

cum

Domini seminanquos Papiam direxit, verbum videlicet Veronensi, aliis civitatibus,

Demum

Pluribus Brixensi et Laureacensi, prasdicabant.


itaque civitatibus ad viam
veritatis

bliotheca

monasterii Zwethalensis

repertus et ex

successivis

anensrord
, ,

LS
M*

Benedicti

auoi etiam a Patre

torquebantur au. ex.ho deportaban

ttr

.,.,--

;^i"SL5 *"
littera
'

mh

num. 07. Tertium

mihanus etbeatuj rlonanus cum

u, n ,
,

*****

'-"'""'"

';

""'"

T
'

**+*
:;:^r

::;:'';;;;;'::;:,:;,:::;:;,::

";

,,; Ihn-llius. rjusdem

canom* religwss

;;

hb.

n a ne ad extraneas tlon

,,,-ocu,

prositaa mi-

(j

grarent.

Tomus

vi Octobris.

DE
m
d.
,

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


Laureacura tum, per Aquilinura praefectum apud martyrio coronatur sub Diociecum multis aliis
tiano imperatore.

rom
a.

grarent. Philippus autem

imperator, qui primus

b.

ex imperatoribus fidem Catholicam publice susLaureacencepit, cum filio suo Philippo Juniori ante sua tempora humilem, opisem ecclesiam,
bus
et

Anno 308

S. Quirinus, filius Philippi

impera-

honoribus

magnifice

exaltavorunt

scribitur. toris, passus est. Episcopus non

qua? quiilem Laureacensis metropolis... per multatempora subjectas habuil plurimas civitates...

His temporibus,

scilicet

ab anno Domini 308

Cui etiam beatissimus Laurentius levita et patronus principalis deputatus, qui fuit raartyrio coronatus brevi tempore post Augustos. Verum ante ejus raartyriura post archiepisco-

usque 400, non invenitur certus princeps Bavarorum vel arcliiepiscopus Laureaci, et populus

cum omnibus rebus transit in Neapolim. Circa annum Domini 400, parum plus

vel mi-

pos aliquantos sedit idem, Eutherius archiepiscopus

scilicet

Laureacensis,

nus, sedit apud Laureacum sanctus Constantius archiepiscopus, et sanctus Valentinus et sanctus

sub

Stephano Papa
(

Severinus confessor.

De hoc

legitur,

quod ante

anno Incarnationis Domini 268


258).

lege

potius

Missam
pa

psalterium peroravit, ut Ccelestinus Paqucr ad

instituit.
in his t

Post haec anno Domini 281 sedit Maximilianus archiepiscopus, qui apud Celeiam, unde fuitoriundus, est occisus sub Numeriano imperatore.

Einc istum Catalogum

Histnriam

Ecclesix Laureacensis spectant, iisdem fere vcrbis,


quibus Pezianusconflatum esse, ipsoque przlucente,

suum
tertio S. Florianus, tribunus
cruct.

contexuisse

Bernardum Noricum
longe
distat

facile lector

militura,

Post haec anno per Aquilinum praefectum cum multis


martyrio coronatus tempore
Diocletiani.

Sed ab

istis

duobus Laureaccnsimn EpiscoDuellianus,

porum

Catalogis

quem

aliis

etiam legcntium oculis subdo.

E
sic

His temporibus, scilicet usque ad annum 400, non invenitur certus prin-

ab anno Domini 308

12 Nullo prooimio
auctor

usus,

statim

habrt

ejus

sive tandem n Duellio vulgatis,

ceps Bavariae et archiepiscopus Laureacensis. Anno Domini 400 sedit apud Lauriacum sanctus Constantius archiepiscopus.

Marcus D. Pauli collega Laureaci docuit Euangelium anno Christi 60.


Laurentius circa

De hoc

legitur,

annum

Christi 90.

quod ante Missam psalterium Coelestinus papa instituit...

peroraverit,

ut

Proxime

sequentes episcopi usque

adannum

Christi

200

interciderunt. Ii" auctor.

Hxc
HvecxCremifanensis
nimuisterii schedis.
r
'

Catalogu^ Pezianus. Accipe nunc, quse Creinclwat Bernardus Noricus, a quo

S. Florianus eques

Pannonicus ex Ceysselmuec-

mifanensis snppeditat.

ro concionatus est aliquamdiu Laureacensi


clesiae
;

H H nnc

sic
:

passus est anno 230, vel potius post an-

uit con textus

Omisso,
.
. _,

quo tempore provincia


.,

num 304.
Gebhardus
praefuit

Wawariae vel ecclesia Laureacensis aut per quem ad fidem specialiter sit conversa,
sit

exorta

Laureacensi ecclesiae anno

Christi 250, miserrimo hoc

tempore Ostrogotis,

dixisse sufficiat, quod primo S.

Philippus Apo-

duce Echina, provincias ad Danubium ferro, igne


vastantibus.
S.

stolus directus ab apostolis in Scytia praedicavit. Scytia vero est provincia vel potius regio Europse

Eutherius vel Eleutherius

successit

anno

secundura Isidorura, cui

conjungitur Germa-

260. Interfuit Sardicensi concilio.


S. Quirinus,

nia, quae continet

Noricum.
in

Philippi imperatoris

frater, vir

Item

S.

Petrus B. Marcura Euangelistara

sanguinis nobilitate, virtute et eruditione claris-

Aquilegiara destinavit praedicandi gratia, qui ibidem sanctos Emerchoram et Fortunatum cura
('

simus, liberalis in ecclesiam, et qui integrum

ei

patrimonium contulit anno Domini 265.


S.

aliis

plerisque

convertit, Eraerchora in episco-

Maximilianus, nobilissimis parentibus Ce-

pura ordinato. Per hos ergo seminatores poterat dicta ecclesia Laureacensis,
si

primos verbi

Dei

leyae natus, praeficitur

anno 268

passus Cele-

yae

anno 288.
in

tunc fundata erat. recipere verbum

Dei.

Hic nomina episcoporum ob barbaras incursiones desuntannis 139. Sic


apographo.

Iramensis

praediis et provinciis ab imperatore civitates ejus diffusae

Philippo donatae et per xxn Levita est huic ecclesiae, beatissimus Laurentius
qui ab eisdem temporibus deputatus,
fuit

Constantius monachus
praefectus

ex cella

S.

Severini

anno 427. Fertur

obiisse

anno 487.
falso

martyDecii

13 Qui hosce
lis,

tres Catalogos attentis evolvet ocu-

post Augustos, rio coronatus brevi tempore auctor habet. fraude morti traditos. Sic

vio.r

sane animadvertct, ju.rla eorum scriptores

religionis Christianx inilia a


lo

primo Ecclesi3e secucivi-

Verum

ante ejus

martyrium

post

archiepinec

esse ducemln, fideique

lumen ex A.quileiensi

scopos aliquantos (nullum horum Pezianus Index) sedit ibidem, scilicet apud Lauappcllat,

tate

exortum per

Marcum Evangelistam

aut ejus

discipulos Noricis Ripensibus fuisse

illatum.

Se-

reacum, sanctus Eutherius

archiepiscopus, qui

cnniln. licet longe plures tpiseopos exhibeal Duellia-

in Peziano) sub concilio adfuit Sardicensi (deest Domini 268... (lege circa Papa anno

nus Calatogus, ingenlem tinnen in hoc patere


iiim,

hia-

Stephano

nullamque seriem eorum


plerisque
Itali^e,

exstare continuam %

annura 258).

sicut in

GallicV

aut

Germaniae
solido
iis,

Anno Domini 284

sedit ibi

Maximilianus ar-

contigit ecclesiis,

qu& ambitioso magis, quam

unde fuerat chiepiscopus, qui apud Celeiam, sub Numeriano imperaoriundus, est occisus
tore

ac vero conatu ab Apostoh\ ipsis aut

saltem ab

quos hi docuerant, se fundatas gloriantur.

Tertio

denique, fabellamPhilippi imperatoris, vigintiduas

Anno

Domini 287 Florianus,

tribunus mili-

civttates

ecclesix Laureacensi largientis, insulsam-

que

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

27
aliia

quc

illius

prtncipis

munificentiam omnibus lippis


in dictostres

cum

venit

cum

pra?nominatK B. Marco, a
r-st,

auctohr

etiam oculis hodie manifestam


pariter
inrpsissc.
sit,

Catalogos

quo, ut qnibusdam visum


et fidera suscepit;

Lnr.reacum nomen
vel ut aliis
in

De

hisce igitur

CatalogU senSed,
volo

cum autem addat

tiendum quid

viderit ipse eruditus lector.

visum
cata,

est,

propter beatissimum Laurentium,


Laurentio quicumque fuerit,
levitam
ei

antequam

ulterius progrediar,

eum monitum
Laurcnn
fucrunt
;

cujus honore Laureacensis ecclesia extitit dedi'/

mc

de

solis

episcopis,
ecclesi.e

qui

sedere aut

isthoc

sic lo-

Laureacensi

prcrpositi

non vcro
qni
pri-

quitur,

utB. Laurentium
videatur.

martyrem poHundii, qui

etiam dc Apostolis aut

viris apostolicis

tius intellexisse

Bruschii
mitto

et

mo

aut secundo

seculo

ad Noricum missi

Evansparse-

Schritovinum secuti sunt,

opinionem,

gna

gelii
rinit,

semina
dicturum

Verbi prsdicatione ibidem


esse.

Laurentium illum aut episcopum avtarchidiaconum

Inter

istos

reponunl Catalogi

etmartyrem Laurcaco nomen


Ecquis cnnn
infestis,

indidisse existimant.

Marcum

Evangelistam,

Hermagoram,
a

Fortuna-

hisce

temporibus,

nomini Christiano

tum, Syrum, Eventium, ctc. qui

Sede Petri aut

Laureacum, primorum

Roms imperatorum
Velsero, Lambecio

ab Aquilcicnsi civitate directi, in Norico religionis prxconcs exstiterunt. Quidam etiam iis acccnsent

diebus, vt pleraque
ct aliis

monumenta a

laudata testuntur, haud ignotum, a Chriaccepisse,

Imcam,

qui,

inquit

Hansizius tom

Germanix
caeteris
il-

stianonomen
sizii verbis

autumabit? Igitur
:

<t

Han-

Sacr.c corollario 2, tendens e Dalmatia in Italiam,

concludam

lsthuc unice sententia

Noricum, Evangelii praedicatione pne


lustravit.

nostra resolvitur, non fuisse Laurentium antistitem ullum hoc nomine, cui aut civitas appellationem ferat acceptam, aut aedes cathedralis
dicata est.
apocrxjphorum classem amandat

Ad

hoc autem

scribendum

Hansizium
duos

imprimis adduxere quidam versus antiqum turri oppidi

Ens Austrhe Snperions


:

inscripli,

hic

15

Ad camdem

Sllbdn

Hansizius Jerardum, quem Hundiuspost Brusclu- jcmrdus

Aspicis exiguam nec raagni nominis urbem, Quam taraen aeternus curat araatque Deus.

um
De

Laureacensium Episcoporum Tabuli^ indiderat.


isthoc episcopo
lib.
I,

Bruschius pag. 27 de Patavia


anni 1553, hsc habct

et

Ha?c de Laureaco reliqua est


oris.

His Marcus

in

Laureaco

editionis

Cura Luca Christi dogma professus erat.


Licet medii xvi, quo, destructo Laureaco, elucubrati

Jerardus praefuit ecclesiae Laureacensi anno Domini 250, quo Philippus utriusque Pannoniae

fucrunt

isti

versus, stilum rcdoleant, tamcn,


traditionis liuud

cum

domimis (non ex Pannonia oriundus, quippe qui Arabs Traconides a Sexto Aurelio Victore de Cxsaribus cap.

tamquam oppidanorum
traditionem
iisdem

contcmncnillos et

28

vocitatur) qui priraus inter

impe-

dcvtestesnsurparipossint, non videtur, cur

ratores

Romanos

doctrina magni Origenis insti-

asscrtam
aliosque

rejiciam

dummodo
nec

tutus, abjectis idololatricis studiis,

Christum pro-

Marcum, Lucam.

viros

apostolicos,

fessus est et

pauperem hactenus Laureacensem


divitiis

Laureaci sedisse cpiscoposncc hisce tcmporibus fuudatam ibi ecclcsiam aut ccetum ullum ecclesiasticum
episcopo, sacerdotibus
fuissc,
et

ecclesiam honoribus ac

exaltasse legitur.

Heec Bruschius, CUJUS verba Huudius fcre omnia


descripsit.

Sed

cum

antiqui

Cataloiji

Jcrardum

aliis

ministris inst/ructum

mecum

fateantur eruditi.

His

positis,

jam
Duos

non exhibeant,

ut

Hansizii vcrbis utar,

Ego

et .Te-

ad

illos,

qui velut episcopi a Catalagorum nostrorum habcntur,

rardum
qui
isti

et

patrimonium Philipporum, quod anti-

scriptoribus

sermonem
scilicet
et

converto.

a Schritovino laudati pariter referunt,

tantummodo, Futherium

Maximilianum

juxta habeo.

7twante Constantium, qui, ut, authentica produnt sedcm occupavit. exhibent numcnta, Laurcacensem

16 Eodem
existimat

in pretio
,

habendum
tamcn

esse

Quirinum,
episcnpos

tQ uirinm
UT .

Hansizius

cui

inter

\^^
p

antiquiores Catalogi Pezianus et Cremifanensis


et

Laureacenses locum dederant Diicliiauus Cataloijus,


Bruschius, Hundiuset nonnulli iiographi, quieum rr nnpcratore Philippo natum, dein ad Laurcncensis ecclesis regimen

quidem antc Eulherium et iis autcm tres alios accenset Duellianus codcx. Ycrum, Maximilianum
quo in
loco sint

assumptum, mox ad Aqui-

habendi
et

isti tres

ejnscopi, quos
ct

Lau-

rentium, Jerardum

Quirinum nominat,
.

an non

Dioleiensem sedcm translatum. postremo grassante


assecleiiamca perseculione aquis submersum fuisse
tot in tc.ccnda isthac Quirini histotia,

potius mtcr apocryphos seu supposititws


sizio

cum Hanei

Germante Sacrz tom.


ad

i,

pag. 127

sequen-

runt.

Ycrum

tibus corollario tcrtio

calccm

islius tomi, repo-

commenta quot
det.

fcrc

ccrba irrepsissc

nemo non
Philippo

VI

Enimvero

unicus fmt imperatori

/i-

nendi sint, juverit hic inquisivissse.

LaurenHus,

Et quidem hujus nomcn ncc


14

ut a Laurentio inilium
in

ducdm
accepit,

antiquis PatavLr Annalibus,

Juliiis

cui nomcn CaftlS l,us, a patre Cssat rcnuutiatus, Saturninus, paulo post patris neccm a mili;

quos ab llrbano episcopo Bundius legendos


nec in
vetustioribus tabulis inscriptum

tibus ct ipsc necatus, ul scribunt

Aurelius Victorde
Breviario cap. 3,
'. Successione cap. s

legitur.

Si

Cssaribus cap. 28; Eutropius


lib. 9,-

in

de

quodam Laurentio loquatur Cremifanensis codex,

Jomandcs dc Regnorum

Ule est cclcbns martyr, anno

258 Romx

adustus,
ftlius,

mm

igitur,

qui Philippi imperatorU fuerit


ei

causaacqui forte ad Noricos Evangelii prsdicandi charactere incessit, sed qui levitico, non episcopali

ad Laureacenses

Aquileienses infulas

evectum, quis credat?

Hinc

Ughellus, qui, Hundii


licet

autem alterum Laurentium memorare videatur Schritovinus, qu, secnU xv /loCremifanensis rebat, ita tamen de illo scribit, ul
,

aucioritatedumtaxatadductus, Quirini nomen,


ul

IS

fuerat.

Licet

antiquis

Aquileiensis ecclesis

TabtUis,

ut

ipse

Catalo n verbis non offkiat. Verba illius scriptoris, hicsubqualiaapud Hansixium pag. 27 habentur,
:

talegisset, Aquileiensibus fatetur, adscriptum non a Coleto, qui novam Itali* enepiscopisintuUrat

Sacrz editionem
tom.

curavit,

in

Notispag. 22

ei

23,

do

Quidam,

ait,

Laurentius

extitit, qui

Laurea-

appositis emendatur.

Et

vero de

Quirino

nullam

28
AicrouE
t.

DE
habent

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


illi

nullam mentionem

varii

Episcoporum

synodo Sardicensi subscriptos,


noniis

Euthcnum
nulla

de

Pan-

a.

b.

Aquileiensium Catalogi,

tiuos ih

Appendice ad

Mo-

recenseri conspexissent, id,


habita,

temporum

numenta ecclesix Aquileiensispag. 6 et sequentibus Prsterea edidit nnno 1740 Bernardus de Rubeis. Quirinus ille, qui """" circiter 308, mola ad col-

ratione

ad

suum nominis ejusdem Laureat

pnen\ cm8em epticopumfacilius,quamparesset


esset, studio remio ei adscribendi, quod gloriosum variis Catalogis Annalilulerint; q uarto, quodin laudatis, sedes Laubusque, ab Ilundw pag. 287 hujus teraporis et reacensis propter persecutiones

lum appensa,

in

flumen

prxcipitatus

interiit,

et

cujus Acta ad diem 4 Junii pag. 280 a Papebrochio illustrata sunt, in Norico quidem episcopus sedit,

sed Scisciensi, non

autem Laureacensi eccle-

six prspositus. Bruschiusei Kundius perperam asserunt,


S.

ad seculum quinclades ecclesiarmn ab anno 308 vacasse tum, quo Constantius huic prspositus fuit,

Quirini

Laureacensis episcopi corpus,


Tegernseense
asservari.

primo

Romam

delatum, deinde ad
ibi

Nullus igitur episcopus nec Eutherius anno 347 sus~ ipse ecclesiam hanc administrandum
asseratur.

camobium
lur, non

translatum,

debito

cultu

ceperat.

Sacra pignora,

qux apud Tegernseenses recondunedidit

ad S. Quirinum episcopum, sed ad alium,

18 His proinde ratwnum monumentis adductus, Eutherium omnibus Catalogis inscriplum, non solum episcopis Luureacensibus esse annumcrandum, vcrum etiam ante S. Maximiliani tempora, ac
proinde prius,
fuisset,

ct

Eutherius.

cujus
nent.
et

ad2& Martii Acta

Eenschenius, pertiillo

Hinc Quirinum Laureacensem ex

Sci

altero

Romx

pro Christi

/Wfi

em to,

ab

istis scri-

quam
ille,

concilium Sardicense habitum


egisse
,

ptoribus

conflatum, meritoque ex

Laureacensis ec-

Laureaci episcopum

verosimilius

clesix Tabulis delendum esse, facile argues.

existimo.

Idem

inquit Bruschius, cujusverba

rectequccon;.

17 Euthcrium,

alias

Eleuthcrium aut Leuthe-

in sua Metropoli Salisburgensi

omnes Catarium, Laureaci prxfuisse episcopum, quos in sua Metropoli logi et 'Annales Patavienses,
Salisburgensi pag.
Igitur Eutherius,
sibus

in Fabiana, quse hodie


lis est,

Hundius expressit, Vienna Austriae metropo-

287
ut

laudat Ilundius, testantur.

propagarat,

Christianam doctrinam professus erat ac annum Christi circiter 260. Quo mi-

apparet, episcopis Laureacen-

nus igitur ad hunc circiter

annum Euthcrii

cpisco-

jure

merito

esl

inscribendns

utrum autem

patum signemus,

nihil

omnino impedit, pracsertun

ante an postS.

Maximilianum
potest
illos,

sacris hujus ecclesix

cum eam 257


alio

hoc etiam tempore aut potius ab anno

256 Ec-

tabulis inferendus sit,

apud eruditos moveri


quos incertos Lauei

uv

Romanx
vel

prxpositus

fucrit

Stephanus, quo

dubium. Hansizius inter

administrante, Eutherium porro circa

annum

reacensis sedis episcopos appellat,

locum circa au-

260 sedem Laureacensem


in

aut morte aut

uiim

347

in

tabulisa se confectis assignat, eapotis-

quocumque casu

reliquisse, ex hoc verosimile

simum

ratione adductus, quod sub hunc

annum

ce-

opinor, quod

S. Maximiliani Actis mox edendis

lebratum fuerit concilium Sardicense, cui secundum

num. 9

et

a Bruschio laudatis, SlXtUS Papa, qui hoc


circiter

Gremifanensem
psii

et

Duellianum Catalogum subscri-

anno aut

Roms

sedit,

Maximiliano nostro
enimvero

EutheriusaPannoniis. Ast in utroque Norico,

plenariam preedicandi

vcrbum Dei Laureacensibus


:

intra cujus Umites

Pannonia seu Superior seu InfePannonia, qux a


Ccetio
erat, plures erant

potestatem concessisse dicatur

si in \vivis

rior protendebatur, sive in

adhuc

exstitisset

Eutherius, aul Laureacensi sedi

monte ad Savum usque extensa

prxfuisset, hanc preedicandi facultatcm abeo

Maxi-

civitates seculo quarto in episcopalem

sedem erectx,

milianus, non autem a summo Pontiflce acceptam


tulisset.

Curta

scilicet,
:

Carpis, Stridonia, Sabaria, Scaraest,

Hinc Eutherium vitam cum morte com-

bantia, etc.
potius,

quare non
aliis

cur Laureacensi

civitati
ille

mutasse ante vigesimam primam Julii anni 261 aut etiam ante sextam Augusti anni 258, quarum die-

quam

pr&fuisse dicatur Eutherius


et

de Pannoniis. Sed
positx, tom.
hsec inserla

alteri

Tabulx Episcoporum,

rum
set

altera a Pagio, altera a Papebrochio, veluti

qui huic concilio adfuerunt, ad calcem ejusdem concilii

Sixto

summo
est.

Pontiflci emortualis, assignatur, con-

2 Concitiorum Labbeanorum
leguntur
:

col.

tarium

662

Euterius a Procia de
ipse

19 De sancto Maximiliano, inquit Hansizius

ct, i/iun in \
i

Caindo, quae vocabula, ut notat


reacensem ecclesiam designant.

Hansizius, pro-

Germanix Sacrx
iudubitatae duse
censi
;
:

tom. 1, pag. 30,

sane cul dubio corrupta, cedipo indigent, nec

Lau-

habentur annos circvprimum de episcopatu Laurea- /(/ vlginti


res
Celeia, facto.

u o

/"'

Eutherium Laureaci

alterum de martyrio,

Utrum-

apostolum agcns

episcopum ante S. Maximilianum egisse, eo libentius in

que ratum legitimis martyrum tabulis (addere


poterat et omnibus episcoporum Laureacensium Catalogis)

animum

induco:

primo,quodomnesCatabgi
certo

eum

S.

Maximiliano pmflxum exhibeanU qui


secundo, quod

ac denique traditione et cultu apud Nori-

nnte Nicxnam synodum ac proinde ante Sardicense

cos

inveterato. Illud

non moveo, episcopus an


serius enim hoc Quo autem tempore in
:

cnncilium martijrium subiit

in

his

archiepiscopus appellari debeat

Episcoporum Tabulis Eutherii episcopalus sub Stepliano

vocabulum adinventum.

Papa, hujus nominis

I, qui sedi

Romame

ab

episcopum Laurcacensem assumptus fuerit Maximilianus, quotve anni huic ecclesis prspositus fucnt,
deflnire oppido est difflcile.
et

nnno 256 ad secundum diem Augusti anni 260 prxfuit,

non autem subJulio summoPontiflce, quoannufuit,

Si biographum num. 7
initia

ente, hocconcitium habitum

reponatur;

tertio,

8 scribentem audias, ejus episcopatus

ab

quod,

cum

JufC vcrba

Interfuit concilio Sardi-

Eutherii morte seu ab anno circiter

260

aut ab an-

censi in antiquiori Catalogo, Peziano videlicet, non


legantur, fuisse ea aliis Tabulis,

nis binis prxcedentibus erunt repetenda.


ut

Cumenim,

Cremifanensi

et

ibidem

ait,

omnibus

cleri et populi votis in epiin

DuclUun.r,
factum

illata % suspicari

haud immeritopossimusi

scopum

electus,

verbum Dei

Norico prxdicandi a

enim essepotest,

ut t

cum

Cremifanensis

et

Sixto Papa, qui

Romx

circa iniuiun

258

aut

Duelliani

Catalugorum

scriptores,

inter episcopos

sedit, facultatem acceperit, quid,

quxso, a

260 summo

Pontiflce

DIE DUODECIMA. OCTOBRIS.


Sanctus, nisi B. Sixtus Pontifice acceptum tulisset donasset? A biographo hic charactere episcopali eum
dissonat

29
Tillemnntius

ctum, Romee lum sedisse testantur,


Historis Imperatorum tom 3, pag.

AVCTORE
D.
A. B.

540 etPagms,
Eutychia-

Bruschim de Episcopis Laureacc< anni 1553, lib. I, pag 33 et sequentibus, editionis verba Hundius in sua Mctropolt SaliJmrgensi CUJUS
/,

qui circa tempus,qno Pontifidum gcssit

nus n Papebrochio paululum dissonat.


nici Salisburgensis verbis superius

Nec a Chrorelatis admodum


Catalogorum

,v

u/ircssit:

Fugerat

et ipse, inquit Brusclnus,

diffenmt
auctores,

Peziani

</

Cremifanensis

quemadmodumalii

Christiani innumeriin Italiam

qui Maximiliani episcopatum anno


.

284

Deciana persecutione, ubi cum Romae B. Xixto, ejus nominis secundo episcopo Romano, innotuisset,

annectunt
circiter

rnimvero cum non

nisi

anno 308 aut

martyrium
sum,

subierit Sanctus nosicr, ut infehis

ab eodem ipso

Romano

Pontifice, ut in

rius dicturus

duobus anms ejus episcopaChronici


et

Pannonias redeat

et ecclesias

perculsas ac dilapsas ab exilio

metu tyrannorum revocet denuoque

tum

itligare poterant

Catalogorum ho-

rumce

scriptores; quippe, qui


iii

anno 282 episcopuli


scdcbat,

instauret, admonitus ac persuasus est... Confirmavitque eum abiturum Xixtus Pontifex, et addita simul
ipsi

charnclcir
niino

kjiWus, anno

284

ncc nisi

308 annnam pro

Christo dedit.

Hinc aliqua
Lau-

Apostolica benedictione,

concedens
de

lux circa annos, quibus ecdesijr prxfuit S. Maximilianus, snboritur.

plenariam
filio

authoritatem cura verbura

Non

nisi

aiim-

'*'

Christo Dei

propagandi, tum ecclesias eidem

reacensi praepositum fuisse S.


serit

Maximilianura, asqui
sic habel
:

Christo per Pannonias recolligendi..., Laureaci cum magnanimiter concionatus esset..,, mox ab
ipsis

Duclliani

Catalogi scriptor,
cclviii.

Prasficitur

anno

Passus

Celeiae

anno

Christianorum

reliquiis

magno

desiderio

cclxxxviii.

exceptus, et in Laureacensis ecclesise episcopum est. Heec Bru(ipso anno Domini 268J assumptus
schius
;

21

Unum

supra hosviginti annos addit Bruschius,


_.
_
.

anni tque
c\ r,ili-r
-'

cujus verba sux Metropoli Salisburgensi


intulit, qiuv hic

Hundius XcTainu-

mfulas

quibus verbis, priusquam ad Laureacenses evectus esset Maximilianus, eum octo aut

subdo

Laureacensi ecclesia, cum nereexacOs,

prsefuisset pie et uti Christi ministrura decet an-

novem annos apostolicis laboribus apud Noricos inct illum longe tentum insumpsisse, indicaU Sed
plures eis insumpsisse, ego
contendo.

nis

pene

viginti

accidit

anno 288, ut

in pa-

Et quidem
qui, tcstibus

triam ad nativitatis suze locum, urbera videlicet Celeiara, descenderet, ubi gladio percutitur anno

cum B. Maximilianus
Paoio
et

Sixto Papa,
circa

Papebrochio,

annum 258

aut

260

occubuit,

plenariam

verbi Dei disseminandi apud

natalem ducentesirao octogesimo nono, quarta Iduura Octobris. Ex quibus Bruunumannos inadschii verbis, Sanctum viginti et
post Domini ministranda Laureacensi ecclesia insumpsisse, consectarium fit. Episcopatns illius anno licet expressis verbis

diNoricos potestatemacceperit, et tamcn, ut mox cathedram non tiisianno cturussnm, Laureacensem

282

aut

284

ascenderit, consectarium

fit,

eum

per

viginti et amplius annos in

Norico apostolum

egisse, inscri-

non annumeret Sancti nostri biographm, Maximilianum tamen per viginti quatuor et ctiam

priusquam
ptusfuerit.

hujus ecclesiz tabulis episcopus

amplius annos ecclesix

Eutherii igitur ante


non.

annum 258

aut

isti prxlatum fuisse, haud enimvero,cumjuxta hunc auctorem obscure innuit:

260

mortui,
in

statim locum accepit

Maximilia-

sacrum episcopatus characterem


anno 288 aut

ei S. Sixtus, qui

omnibus Catalogis tamquam ejus succeslongum temporis spatium sor renuntiatur, sed per
nus, qui
siLaureacensis ecclesia, sive irrucntibus barbaris, indixerat, persecutione, quam Decius imperator

contulerit, nec msi circa a...!Hm258 aut 261 obut,

289, ut habent pleraque Actorum apographa a Pezio edita, aliaque cum luscc colr ejus
lata aut in

Museo

nostro asservata,
et

sit

passus, hinc

ve

cui ut sucverturbata, mcesta viduaque permansit,

Sanctum nostrum Laureaci 26


nc magis
e.r

amplius annis
et

curreret, a

summo

Pontifice Sixto missus per vi-

episcopum sedisse, consequitur. Sed


diccndis

illud

magis

donec circa ginti ctampliusannoselaboravit,

annum

sequcntibus, ubi

eum non

282, acclamantibus

clero et populo,

Laureacensis

nisicirca

annum 308

in Dioeletianxa persecutiona,

episcopus renuntiatus est;

verum hoc tamquampree-

ex Peziaannis tribusanteS. Ftoriani matiyrium,

difficullas, aliqua cipuus cardo, in quo tota vertitur

imnunutuin fuisso, docebo, ni Catalogi verbis capitc


verosimile evadet. Hinc,
licet circa
el

probationc

est

firmandum.
in

von
(II

nisi

<

n-

20 Haudcontemnendum mihi hanc

remin-

Salisburgcn^^ strumentum suppeditat Chronicon iiiepiscopus tomo i. col. 317 LaureacenPezio inter Austriacos scriptores sis renuntiaPciio, sequentibus editum, quod, tcste eodem
UIIIIIIUI

episcopum assumptUS fuit, scriptor, runnsubiit, Bruschius, Duelliani Catalogi

annum, quo in annum, quo martg-

SalisburgcnSancti nostri biographus, chronologus


sisaut

Peziam

Chronici auctor inter

se dissideant,

tus est,

et

exaratum

id

primum
seculo,

fuit

admodum

eleganter in

omncs tamen

hoc

unum

el

quidcm tamguam notalu


scilicet pe\

membranis
que
alii

ut

codicis

Ms. characteres

digmm

habent Maximilianura

viginti et

prseferunt, duodecimo,

quod postmodura alii atauctores cosevi ad seculum usque xiv

fuisseepir amplius annos LaureacensibusprsposiPum

scopum, imoannos viginti

octo aut ctiam viginti no-

produxerunt,

quemadmodum
est,

ex diversitate ma-

vem

in

episcopatu

eum

egisse, pleraque

Vitx ejus

nuum scripturarumque

formis manifestum est

ex antiquis monasterii abbart, ut verosimiU Petri Salisburgensis schedis conflatum. tialis S. huc Sub annum uutcm 282 leguntur vcrba, quz
transcribo
sedit,
:

annorumnumeapographa testantur, etegoeumdem reperio, qui, Sarum circitcr in pr.clatura acmrum


lisburgensi chronologo innixus,
in

anno 282 Sanctum

Probus

occiditur,

nuimcianus ra P Euthicianus Papa

...,circiter 308

S.

Maximilianus

Laureaceasis episcopua

sedit.

Et quulem
et

hoc ipso anno

Probum
ab anno

nuUticlc-

^7^^^^^
,

asserens, anno Laureaci episcopum assumptum ex Peziani Catalogi marlyrium ejus

Maximikan.

ui

epvscopatu msumptis,

IZimlL

hus

occisum,

Eutijchiunnm,

275

did posse e.ustnno.

30
AUCTORR
D
A.

DE
22 Ut major
S.

S.

MAXIMILIANO, EPISCOPO MARTYRE.


sive lapsu sa, sive pestilentia exhausta,

temporis

Maximiliani Actis lux acce-

P. dat, utque
l.au-

pruilica io-

magis ac magis ecclesix LaureacensU


historia,

minora

quara olim fueac desertiora facta sunt,

ne,cum
/in)

illustretur
tus

quis fuerit

civitatis hujus $ta-

momentis arguere runt, non improbabilibus rationum


Ucet,

variis, ut

tempore, quo martyrium


dicere
forte

passus
abs
re

est

sanctus

LaureaGumseculiquartiinitioexsuopristino

apparet,

JSpiscopus,

non

erit.

Quis

Laureacensis ecclesis status ab anno 356, quo S. Martinus, celeberrimus urbis Turonensis prssul, ad

lum totius Nosplendorejam descivisse: non fuisse seucivitatempreecipuam, imone ric\ Ripensis caput
preesidis

quidem Aquilini sedem,

qui

Laureacum
cladtbus

Pannoniam prxdicaturus
ecclesix

accessit. usque

adquintum
fuit

accessisse videtur. non nisi Christianos inquisiturus

seculum medium, quoS. Valentinus designatus


Pataviensis
episcopus,
exstiterit t

Hansir

94 Neaue dicas. in Actis S. Floriani, qux ex illu, Cartusia Gammccnsi cnat Henschenius, et ui
quaeex codice Mellicensi descripta
striacorum tom. 1,
civitatis
col.

tum,

Oermanix Snow
bus

tom.

i.

pag.

48

ei

sequentihic rescilicet,

Scriptorum Au-

jam expendit. Isthanc


esi

igitur

epocham

39

vulgavit Pezius,
:

nomine

volvere non

animus, sed aliam, eam


ipse

passim donatum esse Laureacum


testimonium,

quiu imo
verbis
i,

quam
mento
seculo quarto ineunte,

S.

Maximilianus

ad apostolicos labores

insigne de Laureaco legi

tyts

intentus illustravit,

uno aut altero Norici monu-

milti preslucente

percurram.

conceptum: Ingrediens praeses plenuscrudelita. nobile castrum Lauriacense, quod divitiarum copia,

23 Subversam omnino Laureacensem civitatem antc annum 370 expressis verbis tradit niscnptio,

armorum

virtute, populi numerositate,

mu-

rorum
ris

amplitudine, faraae celebritate

adeo caetepraeferri

quam Lazius, Qruterus, Pighius, Lambecius Bibliothecx Cxsarex lib. 2, cap. 8, pag. 637 et Hansrntssuis
libris intulerunt.

praeminebat, ut vix

Romanam arcera

sibi pateretur, coepit persequi et alligare cunctos,

Sequentibus hisce conValentiniani,

stat verbis:

Dominorum nostrorum,

Sis proinde diebus celeberrima erat Laureacensis civitas et sub oppidi vel caslri vocabulo non
etc.

Valentis et Gratiani, perrenium

Augustorum sajussione hunc burgum a fundamenluberrima


tis ordinante viro clarissimo

designanda.

Verum

hic scribendi

modus, qui ambisimplicem ac

tiosum potius oratoris,

quam

historici

Equitio comite et

modestum stilum

rcdolet, in

Actis ab Henschenio

utriusque militiae magistro, insistente etiara Leontio praefecto, milites auxiliares Laureacenses
curae ejus coraraissi, consulatu

pnmo

loco editis et,judice illo

hagiographo num.

Commentarii

preevii, pluris sestimandis,

non inve-

eorumdem domiperduxerunt
Valenti,

nitur, auctoremque, qui

norum
manus

tertio,

ad

summam manura

cimo

tertio seculo litteris

eauna cum Miraculis demandavit, ut observat Peijenuina, sinccra et an-

perfectionis. Igitur anno 370, sub

quem

zius col. 38, sapit.

Prxterea hxc de Laureaco non

et Valens consules tertio processerunt

Lau-

habent Acta,

qux tamquam
in

reacensis burgus, qui annis prsecedentibus ad imura

tiquiora existimat hic editor,

qui ea ex codice an-

redactus erat, ad perfectum ductus


tatis, sicut

est,

non

ut civi-

norum octingentorum
rammcnsi
descripsit.

Bibliotheca

San-Emme-

olim, totius

Norici Ripcnsis prxcipuee,


silentio

Quis fuerit auctor hic anony-

sed burgi tantum

nomine donaretur, quod

non

est

prxtermittendum.
:

Si quderas, qui fuerint

mus, inquit Pezius pag. 35, num. 2, aut quando floruerit, iucertum nullo penitus vestigio ex
:

hujus subversionis auctores


et alios exhibet Callesius

Marcomannos, Quados
ecclesix
ei

ejus verbis relicto, ex quo ejusdera aetatem con-

Annalium

nicx scriptor, qui per Pannoniam

GermautrumqueNo-

ditionemque intelligas. Superiorem tamen beato

ricum annis 229, 231, 232, 260, 355, 357, 358 et 364 grassantes igne et ferro omnia fere vastaverunl.

Rhabano, ex abbate Fuldensi anno 847 creato archiepiscopo Moguntino, vixisse hinc credara,
quod
is

in suis

Sanctorum Fastis ad 4 Nonas

Quo autem anno quove tempore Laureacensis civitas delata fuerit, ut annum 370 nequidem burgi nomine appellaretur, haud scio. Calamitatc quadam
fuisse attritam

Maji iisdem pene verbis, quibus


ster

anonymus nohis

martyrium

S. Floriani

commeraoret. In

jum
tio,

hanc civitatem seculi quarti

ini-

enim nulla ambitiosa reperitur Laureaci descriptio, quod sub nudo castri vocabulo exhibetur, cujus descriptioni

produnt S. Floriani, qui tribus dumtaxat annis,


post S. Maxirailianura martij-

standum

esse opinor.

Hxc

igitur prxclara

ut infcrius docebo,

Laureaccnsis

civitas

temporc,
id est,

quo S.

Florianus
post S.

rium

subiit,

Acta, quae ad 4 Maii Henschenius pri-

martyr hic occubuit,

tribus annis

mo
non

loco vulgavit pag.


nisi

462. In

his

enim Laureacum

sub

Castri vocabulo
:

designatum legitur,
venisset,
ait,

Maximiliani mortem, non mndicum seculo quarlo currenteimmuiuia, irruentibus seepius barbaris eo
fuit redacla, ut ante

sed biographi verba subdo

Cum

sacri-

annum 370

ruinis suis quasi

legorum principum praeceptio apud Noricum Ripense, administrante Aquilino praeside, tunc ad-

scpultajaceret; donec, imperantibus tribus Augustis,


e

rudenbus

suis u,

veniens praeses incastrum Laureacense coepitvehementer inquirere Christianos et comprehensi


sunt quidam Sanctorum numero quadraginta. Sive ergo per castrum, castellum cum Isidoro, quem
laudat Petischus in Lexico

forte cantigit

novum burgum (nam aliquam mihi

assurgeret
hic

hinc

conjecturam

facere liceat) ut ab anno saltem

308, id est, a S. Maximiliani morte ad Constantii episcopatum nullus

ad ecclesue Laureacensis regimen deputatus fu-

Romanarum

Antiquita-

erit episcopus, ejus forte,

quod miserrimis
cladibus

istis

die-

tum, loca, quae nulla civitatis dignitateornantur, aut oppidum parvum, muris inunitum, in alto loco

bus

Laureacum

variis

aut

attritum aut

eversum penitus esset, curam tum gerente aut Passaviensi aut quovis alio

situm

intelligas, sive castrum dicas,

urbes minores
Vasius

ex

his,

quos

regionarios
octoginta

praestantioribus subjectas, sive ut scribit


Prsefationis in Galliarum Notitiam
p.

vocant, episcopis. Tta certe, cur


fere ei centum

immensus
in

xvm,

castra

annorum hiatus
et

omnes Catalogos,

castellaque appelles loca non pauca, quae vicorum

Pezianum, Cremifanensem
rit,

Duellianum irrepsehaud
improbabilis.

nomine deberent esse contenta

sive bellis ever-

reddi posse videtur

ratio

quam

DIE DTJODECIMA OCTOBRIS.


quam
s/

31
inquit,

eruditis

expendendatn rejiciendamque etiam,

nentes

Hac,

nocte dispositis per


districtius

auctoi\e
' ' '

visum fuerit, lubens relinquo.

muros ex morc

vigiliis,

excubate

Celeiensi civitati,
tu

25
nus
sis

Apostolicis laboribus intentus S. Maximilia-

immiita

nte etiam

gnaviter laboravit, ut inter Norici Ripenzeli sui

supervenientis hostis caventes insidias. Altmiin pro Constantii episcopatu testimonium exhibet

persecutione
profnit S. )in.i imilia-

aut Laureacensis diivcesis limites

ardo-

S. Antonii monacln Lirinensis,


in hoc

ejus nepotis, de

quo

rem,

imminente etiam Diocletianaea persecutione,


.

Oprrr ad dirm 17
oo

Julii,

Vita ab
obiit,

Ennodio

haud compresserii Biographi,

quse ad

rem probanin

Ticinensi, qui anno

521

contexta rt

dam

conducunt, verba ex Actorum edendorum num.


transcribo
:

inter opera

ejusdem a Rirmondo edita anno 1610,


rt

9 desumpta, huc
licae

Appropinquante

igi-

qnu pag. 418

419 dr Constantio
;

antistite,

S.
flo-

tur vocationis suoe termino,

cum jam

fidei

Catho-

Antonii patruo, sk scribitur


rentissimus, qui inter has

Ea

tempestate

plantulam studiose per totam provinciam

sevisset et

eam

salutaris doctrinae fcecundis im-

bribus irrigasset,

locura suae nativitatis, ut

Domino jubente, accessit ad eadem tellus, quae ip:

temporum procellas, mundo haberet subsidii, terra hostilibusdeputata, humana lege liberatus est hinc ad
ne quid
in
:

ainnnn circiter 489 aut 490 Constantii mortem Hansiziuspag. 84

sum genuerat, transmitteret paradiso

sciebat
in per-

Germanix Sacrx

consignat.
et e

enim, adhuc quosdam errorum fructices

niciem novae segetis pullulare, quos evellere sum-

27 Constantii locum proxime excepit Theodorus, ad qurm celebris exstat Summachi, qui Roime ab 7
anno 498 ad 514
srdit,

Theodorus
s
'

ma

diligentia conatus,

dum

terrara illam sarculo

epistola, ab

Hundio

edita

J" Laureacensibusaccen-

verbi Dei foderet.

Hinc merito Hanskius Maxi1

in

Concilis Labbeanis tom. 4, col.

1311 recusa,

milianum utriusque Norici Apostolis tom.


maniae Sacrae Corollario

Ger:

qua summus Pontifex Theodoro archiepiscopo Laureacensi pallium indulget, quo


clesiae

accenset his verbis

S.

secundum morem
;

ec-

Maximilianus, qui praeter curam Norici Ripensis

suae ab

apostolis fundatae, uti possit

igitur

Noricum etiam Mediterraneum, ejusque tunc caput Celeiam patriam suam praeet Pannoniae,

tempore

Symmachi

Papae,

id

est,

sub seculi quinti

finrm aut sexti initium

rcclrsiae

Laureacrnsis admi;

dicatione et martyrio stabilivit in fide Christi.

nistrandx prxpositus erat Theodorus


in

sed quo anno


reli-

Nec mirum, quod

extra

dicecesis

Laureacensis

!i-

episcopum electus vel quo anno sedrm hanc

mitrs, quo Celeiensi ecclesiae auxilium ferrrt, snnctus Episcopus excurrerit


sis
i

querit,

omninn Imhr/ur inrrrtum.


:

An

autem Lau-

enimvero hisce procello-

reaci sedrrint

Erchrmfridus, Philo, Ottocharus,

diebus diceceses variee in Occiduis praesertim pardistinctae, sicut.

Bruno, Theodorus II, non exiguum movet dubium


Hansizius, qui prxter Wilonem episcopis Laureacensibus nullum accenset. Is circa

tibus stutis trrminis non rrant ita

pace Ecclesia? sub Conslantino reddita, postea fuerunt


;

annum 737
exciso,

cla-

ita ut vel ob

imminmtrm prrsrcutorum
frlicius

rnbirm

vum

gessisse dicitur, quo,

Laureaco
accessit.

Pata-

aut barbaros grassantrs, huc et illuc episcopi et viri


apostolici discurrrrrnt, ut

viam sedem ibidem fixurus

Sub

istis

tem-

rrm promoverent

poribus, inquit Bernardus Noricus in suo Catalogo,

Christianam. Quot provincias seculo quarto S.


tinus Turonensis luslraverit,

Mar-

sanctus Bonifacius Moguntinus divisit provinciam

nemo

ignorat.

Sed ne
Janua-

Wabariae

et

Laureacensem archiepiscopatum,

in

extra Norici Ripensis

tot

cladibus vexati partes dii

quatuor diceceses vel parochias. Exindr aliqua

vagemur, S. Valentinus, cujus Acta tom.


rii

Episcoporum Laureacmsium
cipit, quae praegressis

serie lux affulgere inest involuta

pag.

369

et

1094

illustrata

sunt, licet seculo


ta-

temporibus multis
ecclesiae

v ad Patavienses missus episcopus, ab Eugyppio

tenebris.

Sed hsc dr primis

Laureacensis

men

auctore synchrono, in S. Severini abbatis, de

episcopis

jam

sufficiant.

quo ad 7 Januarii Bollandus, Actis Rheetiarum

quondam

episcopus, quod apud Rhaetios haud mo,

dicum laboravrrit
magis seculo
initio,

num. 50 apprllntur. Si ergo in


sic

Noricis seculo quinto res


tertio

se

habebant, quanto
III.

exeunie-

aut saeculi sequrutis


in incunabilis

De

ecclesiae Laureacensis

primor-

quo rrs Christianu adhuc fere

diis,

ecclesiarum Galliae

initiis

haud

jacebat?

Sed jam ad Constantii


S.

episcopi

trmpora

pergamus.
uti etiam

dissimilibus.

26 Inter

Maximilianum

et

Constantium, qui
et octoginta

Constantius

omnibus inscribitur Catalogis, centum

fere elapsi sunt anni, quibus nullus sedit, ui

jam

in-

nuimus, Laureaci episcopus

imo Constantius pri-

mus

est,

cujus episcopatus inconcussis probatur mo-

De

ecclesix Laureacensis origine fusius disputa-

BincecclesUt

rimt

Hieronymus Pezius, Hansizius,


scriptor.

Sigis-

^pnmordia

numentis.

Ea

hic appellare juvabit.

Primum

sub-

mundus

Callesius et Aquiiinus Julius Caesar Styriae

ministrat Eugyppius, qui in Actis S. Severini


j

ma-

Annalium
ecclesise

Excitatas olim, srd jam prnr

istri sui

numero 36

sic habet

.-

Cives oppidi Lau-

sopitas lites revolvere mihi

nonestanimus;

<lr

hujus

riaci

et

superiorum transfugae castellorura, ad


sollicitudine praeca-

primordiis nonnulla dicturus, intra Norici


illos

suspecta loca exploratoribus destinatis, hostes,

Ripensis terminos quasi circumscriptus, extra


disserens non

qnantum poterant, humana

excurram

imo rem ipsam

admlr-

vebant.... Servus Dei Severinus haec per triduum

siasticam Norici Ripensis hisioriam impiimis spe-

contestatus, advesperascente

jam

die,

Valentem

ctnntrm rx moinniirntis, quSBBX Norin

rudmh

nomine, monachum mittens ad S. Constantium,

persuni depromptis definire enitar. Igitur, ut quaestionem pressius prosrqimr, rxdirtis superius liquet,
duoi

ejusdem

loci

pontificem. et ad caeteros

comma-

32
AUCTORE
D.
A. B.

DE

S.

MARTVRE. MAXIMILIANO EPISCOPO


.ntatem tottus NoRipensesetad Laureacensem HcicaputexUrbeetesAquileiaperapostolosaut
penetrasse produnt. corunidiscipulos

Laurentio, Gcrardo duos tantum episcopos, rejectis commentitiis, Duelliano Cataei Quirino, tamquam et 16 edocuijnscriloqo immerito, ut num. 14, 15 ante Gonstantium, cui hxc ptis, eccleste Luurcacensi
sedes authenticis

Verumut

dumhiCatalogorumscriptore S auodresest t dicam t InmamChristnin.rclnnoutsornitnrin.irulornnin

mommentis
aequalis, hinc

adstruitur, prsfuisse

cum autem Eutherius Stephano summo


nominc I fucrU
episcopatns

Pontifici

utmodicamadamaunt t dubitanteradeoloquuntur
t

ad Decii tempora ejus


ac

ZummissuisfUiemconcmarevellevideantur. fidei Catalogi auctor Exordium


Sic habet Pezian:
in
:

annos

consignajtdos

proin ecclesia

Laureacensis primordia seculo


culo tertio sencscenti affigcnda
tabulis

tertio

medio aut

se-

esse, opinor, sivc in

Euthcrtum primo loco, sivc cum Hansizio cum B. Maximilianum ante Eutherium reponas: persccutione martyrium cnim ille in Dioclctiaiura
suhicrit,

Catholic* dilucidioribus adhuc vertempore inchoatum. Sed Cremtfanensis re dubiam prodit bis mentem ea de Per hos pr,sunt ejus vcrba
Catalogiauctor.

Apostoloruni Laureaco creditur

H*l

rum

aut scculo tcrtio dcsincntc aut sub

m-

Philippum scihcet, qui mosverbi Deiseminatores, Germania, quae coninScytia, cui conjunguntur
tinet

sequeniis

iuitium

ecclesiam

Laureacensem modedixcrit.

randam
medio dum(tixnt seculo UI nut circi-

susccpissc,

ncmo non

29 Et
quod sub

dignum hoc quidem eo magis observationc plerccque idem tcmpus et scculi III medium
scilicct,

Petrum, Marcum Noricum, ppadicavit, S. Ermachoram et Fortunatum, poEuangelistam. si tunc funterat dicta ecclesia Laureacensis, regnum Dei. Hinc procul data erat, recipere
dubio nec immento,
tatis
illos

sant canda.
ter,

in-

Galliarum eccleste, Tolosana

Turonensis,

scriptores non ex indubi-

Narboneusis, Parisicnsis, Lemovicensis, utexAchs Acta sinccra MarS. Saturnim, ab Ruinartio inter

que

sed ex qnalicumecclesiz hujus monumentis, Evangelii apud Noricos, traditionc, cum de


,

tyrum pag. 109

et

sequentibus editis,
lib.
i,

et

Oregorii

Turonensis Historix Francorum

cap.

30

li-

dc ccclctcmporum Apostolorum, prxdicatione tum quam quasi dubii six Laureacensis prima origine,
hderentes, ut ex

ct fundaquet, sub Decio et Grato consulibus enatx ex hoc quippe tcmpore, episcopi sibi tx dicantur
:

eorum

verbis patescit, sub Apostolodisseruisse,

rum tempora
^l

reposuerunt,

concludes.

conspiciuninvicem succedentes ecclesiarum tabulis epocham, tur inscripti quin imo ante celebrem hanc
:

Dc

reliaionis

Christians
,

primordiis

apud

in Xorico

vix unus nulla omnino apparet episcoporum series : appellnri alter, qui ecclesiis przpositus pro certo aut
queat, incerta proinde omnia,

n, t> -i anno Gallos septem episcopi S. Radegundi scnbentes tradunt Conaliorum Gallix tom. l t pag. 567 hzc

unnuntin-

lum

^{g^*.
rit progres-

248

Cum

ipso Catholica? religionis exortu cce-

guxde illarum
aliis

ecclc-

pissent Gallicanis in finibus

venerandae

fidei pri-

sus '

siarum primxva

origine

ex Actis aut

medii

mordia respirare,
tiam tunc

et

xvi monumcntis, ab oppositx scntentiz assertoribus viri circumfcrunlur. Haec jam dudum unnotarunt
eruditi,

ineffabilia pervenissent Trinitatis

adhuc ad paucorum notiDoaliter loquitur S.

minicge Sacramenta.

Non

Satur-

novx Gallix Christiancc scriptores, LongucinPrxfationc prxmissa Gallicance EcclcsLv vallius Martialis Historia:, Papebrochius ad 30 Junii, S.

mni

episcopi Tolosani biographus, cujus opus inter

Actasincera Martyrum edidit Ruinartius pag. 109


et sequentibus

num. 2

Tempore

illo,

inquit,

quo
Jesu

Acta
S.

illustrans, Sollcrius in

Commcnturio ad Acta

post corporeum Salvatoris Domini


Christi

nostri

Memmii

Calalaunensis episcopi prxvio sub diem

adventum exortus
fidei

in tenebris sol justitise

5 Augusli, Limpenus ad diem 3 Septembris, S.


Mansueto
dicm 14
disserens,

splendore
coeperat,

illuminare Occidentalem plagam


in

Tullensi episcopo sacram, Pcricrus ad

postquam sensim et gradatim

om-

Septembris de Actis S. Materni episcopi ac denique illustrissimus D. ab Hontheim


qui omnes singulari

nem terram Euangeliorum sonus


nnrtius,

exivit, parique

progressu (codex Germanensis habct, ut notat Rui-

Trevirensis Historiee scriptor,


eruditione

grandique processu,

alii

quinquc codices

diversarum ecclesiarum

originem
ccclcsijr

suis

tardoque progressu) in regionibus nostris apostolorum praedicatio coruscavit,

scriptis illustrarunt. Nec ex hisparva

Lau-

cum

rarae in ali-

reacensis,

qux eadem cum

celeberrimis Galliarum
-.

quibus civitatibus ecclesiae paucorum Christiano-

in acccdit auctoritas ccclesiis habet initia, historix sicut in multis aliis Gallix enim Ripensi,

rum devotione consurgerent


tidis in

sed nihilominus
fcein
c et

Norico

crebra raiserabili errore gentilium nidoribus

provinciis,

Evangelicx

praedicationis lumcn,

apri-

omnibus

locis

templa fumarent.

Qux

mo Christi seculo exortum, eosdem, id cst, lcntos ac serius perexiguos, ut mox edocebo, fccit progressus
:

Galliis contigisse indicant verba


in Norico, seu in

mox
cl

adducta, ha

Laureacensi

civitate, evcnisse,
,

non

planlatx sunt
cessio ante

ccctesix et

episcoporum vix ulla sucinduisse

unicum

tcstntur

monuincuiuiu

primo

loco sint

Dccu, quem anno 249 purpuram

vcrba, quibus

suum ntirrationem auspicatur S. Ma-

ld confir-

probat Pagius, tempora deprehenditur. 30 Non ideo tamen Evangelicx prsdicationis lu-

ximiliani biographus

num.

sic

si

ribens

Merita

sanctissimi patris et patroni nostri Maxiiuiliani

matur ex eo quod Evungelium i'i '-

men
colis,

primo
ut

vel secundo seculo Norici Ripensts in-

eximiis

laudum

praeconiis attollere

nos deberaus,
agnitionera

jam

innui, illu.vissc,

inficior. Illud utiquc

cujus luculenta

doctrina

primitus

mo

forte aut

scciuid" St~ culo

tamquam verosimillimum probant Pezius, Hansizius, Sigismundus Callesius, Annalium Styri


ptor ct haud obscuris
kius Chronici
ct inter
et

norainis Christi atque fidem Catholicam nacti su-

mus. Cum enim,

uti

ex hocbiographi textu intelli-

verbis innuunt Vitus Arnpelib.

giturt Laurcacenses ad Chrisli agnitioncm primitus

Bajoariorum

\,cap. 14

ct

seqq.,

per S. Maximiliani doctrinam pervenerint, hicque


uti ex his,
est

talogi, qui

Anecdota Peziana sequentibus editi, episcoporum Laureacensem Caomnes Ckristianee fidei radios ad Noricos

tom. 3. part. 3, col.

38

qusnum. \9et
III,

sequenti adduxi,
mciltii

colligcre, scculo

sui parte

pronum nondum
con-

elapso,

Evangelium Noricis haud annuntiarit,

sectarium

DIE
sectarium
est
,

DUODECIMA OCTOBRIS.
iii

33
Tullensi

ut ante

medium seculum

Laurea-

ad diem
episcopo

3 Septembris, 8. Mansueto
ei

AUCTOUE
D.
A.
B.

rr! Christum non agnoverint,

vel certe reli;

Perier
die

is

in

'ommentario

aioni ejus

nomen magno numero haud dederint


illos

v.U vel

adActaS. Materni

11

Septembrit

num.l,
quianno

queadeotum apud
sus.
sievt etiam
r.i

Evangelii pradicatio

progresnullos vel certc tnutumniodo exiguos fcccrit

pag.364. Pari loquendi ratiom 946 Marino fuit suffectus, Agapitus

II, inepisiola,
sic scri-

Germania Sacratom.
et

1,

pag.

L97 edita,

32 Imo

exiguos eam

dumtaxai

fecisse

etiam

monur

menlis hic appositit iiquet.

post exantlatos a S.

Maximiliano

apostolicos

apud Ete-

eosdem labores, idem biographus

mox

prodit.
in

in Bani exordio nascentis Ecclesiffl et iramanissima ChriBtianorum persecutidhe, a doctoribus istiusSedis

bensi

elesiam

Laureacensem etiam

nim

post verba, quibus hosce a

Sancto

Laurea-

Catholicffl fidei

novimus rudimenta percepisse.


ut

censibus ad Christum convertendis, susceptos enu-

Uterque enim summus Pontifex,


ttola verbis supra recitatis liquet,
.,/,,

ex eorum epi-

merat, num. 8 ait:

Gentilium etiam incredulo-

de primis eccle-

rnm, quibus adhuc abundabat provincia, improcorbitates... Creatorem omniura agnoscere et quod nemo salvari pori sanctae Ecclesiffl, extra
potest, docuit couniri; sed
et

Laureacensis fundatoribus certe loquitur.


apostolo

34 Sed quos
siz

Petro

et aliis,

qui

EccU

petit*.

Romani fundamenta
//

jecere,

aquiparat

Symscili-

num. 9 Actorum

machus aui
hos
cet,

""'

suppares

fuisse dicit,

eccletnox edendorum plantulam vocat biographus

dumtaxat doctores

istius Sedis,

Romanx

siam,

quam fundaveral Maximilianus. Cur, quxso, nisi quod ecclesiam Laureacemem plantulam dixit,
paucos numerabat fideUs
dices, utpote
et

autab hac Scdc

missos, qui Laureacenses fidei

rudimenta edocerent, Agapitus appellat. Quinproinde primos

nonnisi tenerrimas ra-

Laureaci

episcopos designare voluerini


est

ni

vixtum enata, emiserat. Audi PexiaLauCatalogi auctorem, qui dc primis ecclesue


in

duo
S.

illi

PonHfices, nullum
a

dubium. Et quidem,

Maximilianum

Sede Apostolica pradicandi


dilucidu vrhis
scrir

reacmsis temporibus sequentem loquitur

modumi

rrrhum Dri firultntrm aCCepisse,


asscrit

Propter tyrannidem

infidelium

et

Romanorum

num. 3 Actorum

rjus

mox edendorum
Loureaci

ducentis oppositionem metropolis Laureacencis


caruit annis vel quasi sacerdotalis benedictionis ibidera habitantes pro dignitate ; irao Christiani

ptor

quantumque

fundanda

ecclesia t

quantumve

allicendis ad

ChHstum LaureacensUms

insudnrit, passim edicit idem biographus. Prxterea

latebras diterapore pauci erant, et occulte per Hinc autem ct ex aliis vinum cultum exercebant.

dinn in exordio nascentis Ecclesiae immanissimffl

persecutionis meminit ; dumque ecclesia Laureacensis initia doctoribus, a

jam
gelii

dictis consectarium fu

primo vix aliquam exadullo

Sede Romana deputati


rudimenta edocerent,

stitisse

ecclesiam

seculomjam

cum eoEvan-

qui

Laureacenses

religionis

pradicandi causa accessit B. Maximilianus,


fit,

adscribit Agapitus,
nisi

quid aliud monstrare intendit,

quo

ut

eum primis

episcopisinscriberem, etiamsi

immanissima Diocletiani tempora, quibus sup-

illum non inscripsissent

omnium Catalogorum
licet

scrir

pliciiset neci addicti sunt

quamplurimUqui

Christo

ptores; sccundo paucos ctiam,


laboribus a sancto

haud modicis

nomen dcdcrnnt
nus
ct

hnc fnrrntr jirrsrrutione, Floriaalii

Prssule suscepHs, cum, approCcleiam


fuisse

quadraginta

glarioso
;

agone ecclesiam
ipse Ce-

pinquante

vitffl

ejus termino,
institutos

martyrii

Laureacensem
In.v

illustrarunt

Maximilianus
omnia

mi

palastram

peliit,

Christianos,

martyr occubuit.

Bac

autem primis

unde lentos tardosque

fecisse progressus religionem

quodet apud NoricosRipenses, jure merito opinori


in Galliis contigisse,

trir ecclesia Laureacensis apostolis seu fundatoribus hinc illius primordia huic Pontifex et

buit

summus

edocui

et

indicant varia,

qux

tcmpon

indicat. affigenda esse, ut opinor, satis

Et

nec medium adduxi monumenta. Quare necprimo jam elaseculo, sed tertio, mediasui parte secundo
in

qunirm seculomjam siam Lnurcnrruscm.de Futhrrioct S. Maximiliano


disserens supra

adulto plantatam fuisse eccle-

pso,

fundatam
licei

ausim,

Laureacensem ecclesiam dicere primo aut secundo seculo Noricis prafuisse

edocui prxgresso, pluribus


et

idque

etiamsi ex

Symmachi

Agapiti

epistolis

invicem

dicatum fuerit Evangelium.


Difficiittati
i

.1

siimnia-

chi

Papx

anno 33 Astforte dicei quis: Symmachus, qui in est 498 ad summum Pontificatum assumptus
t

haudpropterea tacollatu non obscureargui posset; reipsa abs hisce, contra acjamdon illam fuisse

cui t fundatam, fbret credendum.

Tanti enim sumveri-

epistola.

epislola,

Theodoro Laureacensi archiepiscopo

inscri-

morum

Pontificum diplomata

in alicujus facti

pta, hanc ecclcsiam

ab iisdem Apostolis institutam

tate abstruenda non sunt.


I

Rac

de re Perierum, ad

ipsamet onvnium fuisse assertt, quibus fundata fuii igitur Laureacensis eccaput, Ecclesia Romana;
clcsi.r

Septembm num. 47
debullis,
ait,

disserentem

audi-

amus.

primordia

primo xrx

hrUHana

seculo re-

35 Quid

aut epistolis Pontifieiis respondelur.

petcnda sunt.

Vcrnm

Inur difflcultati non uno cx

capite fieri potesi satis.

Primo

ab Apostolis fundatam

Paaliquod factum efferentibus dicendum, docet ad exhibitionem pebrochius in Responsionibus


art. 2, 10 P. Sebastiania S. Paulo part. I, exponit, quid juxta theologos et 14, ubi sat clare

scribil summusPonfuisse Laureacensem ecclesiam, fundamenta jecerint, tifex, non quod ipsimet ejus sedabeorum discipulis, in Norico Evangelium an-

citra irreverentiam erga


seri possit

nuntiantibus, multos ad

Christum attractos

fuisse

existimaret; vel
sancta Sede
jus

sic

scribit Symmachus, quod, quia

morum
tu

et

de rituum non spectant,


alieno et

factis historicis, quffl

Sedem Apestolicamcenad rem fidei.


et quflB

ex ralaopi-

Romana
est,

missi erant, a S.
legati

Petro,

cu-

dumtaxat

communi pro tempore

Roma

sedes

dicebantur, ut probant

scriptor, Papeillustrissimus Eistoria Trevirehsis

utens, hrochius Curdcsii rcrbisct disccptationc

Lim-

referunnione in similibus BuUis sine definitione simpliciter, qu hic tur: ne acta agam, recitabo et ejus ad bulhabet iUustrissimus ab Hontheim

las

Tomus

vi Octobris.

34
AUCTOI\R

de

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.

D.

A.

B.

Opinio^amlM sibi objeetas responsnm per pluribns imo ab omnibns qn am ab uno vel
p ,ura
seenla credita fuerit,

novnm per hoc pon-

^^ES^SRSSE *
^/oITmI 8
'

'

288 I 289 __,


,,,
Cfl

(tartt,

M ^pfo
,,,

Lnonacqnirit.manetquetalis etM , chartas .d anctonprincipum relata fuerit. Firmab.mus


tate Sirmondi tom.

'^
1

'

^
r
,,,,,

/;,

ano
<*"

operum pag.jcccc. .n tamen. ad P. Alexalia qnidem oauaa, Trevinca itasonbentis - Quod >pandrum Wilthemium
iv
:

^TSJTSuL

'

P<
(

" " *" G ,,,,


.

g-W
/

.. ,., ,,
.

.
..

tur ad Dagoberti pro

S.

Maxumno

d.ploma

28 3,

'

**
,

,,,
<

fld

fr-.

spectat.idem.opinor.jud.e.nn.essedebta
Pont.fio.bus reliquorum omninm. qu* a smgula ,n n a principibus prodeunt. Qu qum concedunt. v.m ac au1
,

;,.,.,.,,,,,,,

,,, ,, w( ,o 9 ,e.r.

. .
. .
..

^
_,

p.
,,,,,.

,,,

qumstatuuntant

te.AC.w Jj^g^pIsiLemS.Maximilianimor^^
< U. I "<-<'.;,,,,
'

ctoritatem obtinent;
aliis

in

emteris,

qu*

sib.

ab

.
..

quameornm
est. .

faciunt. exposita narrant, fidemnon aliam exposnerunt. Incerta qni fi.it.

autemetfalsaplermquesu g ger,hauddub,um

~^jg
C
<

'

,,,.,,,
,

,,

Ma

milianns,
,,.,.

<

,,,,

,,,

*
e{

Qnare et nullus et existimavit, memorata Pcnt.ficnm hactenus jam a I.peratorum diplomata (quamquam ea pubhca luce smt ad centnm et amplius annis in
..

f<"_"
H

,;.,,, jener*
onm, 284

*
,
'

Jh L
^

e^permmao
_g 8

</

.80
.,

^
E
/ulli

hujus qnmstionis deoisionem


Becensnerai ontea

multum confer r.
>

UMrta -
VaUru,
et

, Brifa,

et

imperatorum

****"
-

^ "^JJ
s
,'
.

p
,

toc

..,,',

,,,, ,.,-,

^. Maxi miBani Art


_,

^
_

MW.
,
(

"ff

B. Euchariu* rnn et ab H. tro

Malanoa S
ptentete

, ,.,, ,,,

,,,,

mUm

2MnM teu

,,_ 2g3>
s

'
.

A,. , fm .

, ,,/,

_cen...

'

uis

r( ,,,

iaureace.. a6 Pm< tom lu cU facretepre!M


abs
/utsse .unooioi,

.tt^^'
r

ApoMu t*f***T*

*_
>

( __ ,,,,

,//,.<

A a-

sassas.-sssrjrs s S^ s- -* - -- -*_
/its

,, 283 ,

Germanis sacra
:

auctor, ad novos utique scopulos

Nota

4.

cere

alliditur

enimvero die duodeciwa Octobris, anni

283
sed
S

CarMfi

quidem

et ejus filii

imperium tenebant,

nondum ad summum Pontificatum hsumptus


Decembri
i

IV

De

Notis chronologicis, S. Maximi:

fuerat Caius, qui mense dumtaxat

ejus-

liani Actis affixis


rii

tempus

ejus martyaliis

dem anni

^^

^ ^^ m ^.^
284
innectit,

Fntijchiani locum accepit

propria igitur

qua Maximiliani diem


et

ex Actis et nonnullis

monu-

emoftualem anno 283, Caii Pontificio


perio annectere volebat Hansizius.

Cari

Imanno
difft-

Dum

autem diem

mentis firmatur.

emortualem, duodecimam
sequenti
cultas,

scilicet

Octobris,

altera

mox, exsurgit
est.

quam

solvere

haud

facile

Jam enim

S.

Maximi'
marty-

otas chronologicas srnx

lucubratiom indidit

B.
:

liani

JN

SucuUn
Cellensi A,;.

transcribo Maximiliani biographus, quas huc LaureacenPassus^estautemBfMaximilianus,

mense Januario ejusdem anni Carus, ut dilucidis Pagius probat mtionum momentis uum. n ad hunc

annum,
Apri
cutus est
situs

interfectus fuerat,

raui eius

rapho
annectitur,

^ archiepiscopus, pro anno


Celeiam extra

fide Christi

apud urbem

insidiis occisus
;

muros

Dominicffl Incarna-

O/n/.s-

quem et Numerianus aMe mensem Octobrem subseequidem Romanx Ecclesise prvpoduodedma


die

Octobris: Gaio Papa et fonis 281, quartoldus Ectmodum sub Diocletiano passo, Romanae Numeriano Caro, Carino et praesidente
clesise
;

erat,

sed

Octobris,
celebravit,

quo

S.
et

Maximilianua martyrium suum

Caro

Numeriano

suffectus erat Diocletianus, die

qui,

teste

simul
'

Romanum imperium tenentibus,

sub Eula-

eodem Pagio num. m,


done

17 Septembris Chalce-

Lambacense apographum, iudice seu tyranno.

imperator renuntiatus x

deinde

v Kalendas
Octobris
et

288 signat odadCellense contulit Peiius, annum dies emortualis in aliis omnibus <t'o Octobris qux Bollantumeditis tum Mss., in Museo H'
Ibus
1'

Octobris Nicomediam purpuratus intravit; per-

peram

itaque kuic

anno 284,

adxadwn

provecto, Sancti

mortem

illigant

Hansizius

cum

qnarlo Idus affhjitur; nec de die o asservatis,


li

eo Callesius et Styrix

Aiitmlnun scnptor, simulque

sic

consignata, ulla est

apud eruditos

eam Cari

et

Numeriani imperio annectunt.


vetu-

autem ntroversia. I codicibus Rubrxvallensi, Monachiensi, estPezius

Formbacensi, quo

38 Anno quidem 284 Sancti martyrium


stiores etiam

nectondem

SS.

Episcoporum Laureacensium Catalogi


martyro-

DIE
martyrologique innectutli
;

DUODECIMA OCTOBRIS.
hisce,
cti

35
Auctouf:

verum, quid tam de

obstinata mente illam formidahilfni ejusdem edi-

quam
et

de

illis sit

censendum, num. 18 puucis iinnn

sententiam tam in urbe Romana, quam in


alibi in

D. A.

B.

infra edocebo,

sub

cum primum illorum ctitnn, qui annum 289, imperante Diocletiano, Sancli

orbe

suis corporibus experti,

exemplum

resipiscendi satis evidens visi sunt posteris reliquisse.

martyrium reponunt, sententiam aliaque nonnulla


expendero. Bruschius, Hundius, duce Schritovino,
inquit

40 Tempore
rnntur,

igitur isthoc, quo, quae hic mc,///;;-

Hansizius,

Ferrarius in Generali Sancto-

uccnicrc,

signan-

edictum,
ab

quo suppliciis addicei

rum

Catalogo S. Maximiliani mnrtijrium

nnno2S9
;

bantur

Christiani,
id

imperatoribus fuerat

sub Diocletiuuo imperatore inscripserunt

et

qui-

sum;

nutcm

non aliud,

qnnm
et

celebrc

,r
jussu

dem cum
Cari
rcinr,
et

hoc anno Diocletianus, qui jam


ejus

dudum

toto icrnirinn nchc

I)ic!ct,ani

Maximiani

filiorum
statim
,

locum acceperat, rerumpoticur sub ejus imperio

vulgatum decrelum,

quo, ut Lactantius, Parisiis


lib.

non

apparet,

anno 1748

editus,

dc (Mortibus persecutorum

Sunctns

cujus mors in

nonnullis

Actorum apo-

cap. 13, pag. 10! scribit, cavebatur, ut religionis


illius

graphis anno

280

affigitur,

passus dici haud queat?

martyrium anno isthoc Verum, ut observnt Rui-

homines carerent omni horiore ac dignitaadversus eos omnis


spcctatis,
,

te,

tormentis subjecti essent, ex quocumque or-

nartius in Preefatione ad Acta sincera

Martyrum
edictis

dine aut gradu venirent,


actio caleret, exstitUse,

pag. lvii, edit. Paris.:

Non

iraus inficias, prirais


nullis

nemo nn.

qu&

Diocletiani temporibus ecclesiara

jam nunc
verbis,
ct,

Sancti biographo

recituvi

Eulasii
I

agitatam
his
locis

fuisse,
,

nec tum Christianos raaxime in


sub
speciali

facile credet.

Similc enim edicthm


jllii

quae

Diocletiani

cura

ijuos hic
et

Augustos renuntiavcrat,

cjus
cui

Ca-

erant, inquisitos fuisse, ut ex Eusebii Historiae


initio lib.

rinus

Numerianus, hud proposuerant,

8 constat.

Unde,

si

tunc martyria

qux Decius, Gallus a Valerianus


stinnos non solnm tormentis
sed et
et

vulgarant, Chrir

aliquot fuere, aut veterum legura auctoritate,

suppliciis suhjicerent,

aut ex prresidum genio, vel alia quavis occasione absque edictis patrata sunt.
infra

morte

plecti juberent,

de iecreto

mox huc
toto

Cum

itaque ex

transcriptis Lactantii verbis

memorato, quod

dicendis

-vi

alicujus cdicti, a Diocleliano in

terrarum orbe, Diocletiano juhente,

Christianos

Christianos
S.

lati,

capitali sententia

damnatus

fuerit

anno 303
supra
e

fuit

vulgatum, Eulasium per verba, jam

Maximilianus, cumque nullum ante annum 303


fuerit t

hiographo recitata, esse locutum, vero appa;

ab isthoc imperatore latum

hinc

ante

hunc

ret simillimutn

cum autem,

uti

ex

his liquet, de-

unnum jam
\,v/
iii

inde ab anno

289

sancti Fpiscopi

mor-

cretum illud Maximiliano, priusquam pro


cumberet,
ab Eulasio fuerit objectum,

fide oc-

pwse-

tem consignari non posse conscquitur. 39 Sed in Bruschii et Hundii sententia convellenda non diutius immoror, qui numeris sequentib"s

hinc sane

Snuctum, non quidem


rius longe severioris,

deereti ejusdem vi, sed altequ<l

ciilwnc DiO'
cletiani, et
aui!'an,','u!n'

priori

isti\,

supplicia

tim P lls

>

Q u0 re

V**

^-

Maximilianus marty-

dumtaxat
ut loco

in

Christianos decernenti, a Diocletmno,


citato

303

rium

subiit,

dnturus sum.
;

Hoc unum

annotasse,

mox
fuit

Lactantius non obscure prodit,


ur-

hic obiter juvabit

inter eruditos, qui de tempore

hnud multo
gente,

post

primum, Guleriu Mu.vimiuno


cujuscumque

murtyrii ejus disseruerunt, nullum omnino,


notis chronologicis

qui ex

adjectum,
in

quodquc persecutionem, per


atatis,

simul sumptis Historiae ipsius a


duxcrit, e.cstitisse;

plures annos

conditionis et

biographo imlitis calculum suum


sed ornnes,

sexus Christianos non tantum tormentis, sed et variis

uni aut alteri udh.crentcs, crterus utlibito

mortis genertbus crudelissime grassatam, exci-

pote

sibi

invicem oppositas pro

rejiciendas

tuvit,

martyrio fuisse in hac affectum, vero pariter

Et num 281 aut 288


existimasse. fuissent?

quidem quo pact verbi gratia uvel

evndit

mlmodum

simile.
rotn

289 cum

Caii pontificio et

41 Euisse quidem Dominicjc Incarnationis anno

haudqua-

Cari filiorumquc ejus imperio componere uugressi

281 ac proin nute persecutionem, Diocletiani jussu


anno 303
exi itatam, pro
'

iiitani

Ego

sane, tantas difficultates solveve


S.

haud

'hristi fide

Maximilianum

hli
lur,

'

iilin-

riiiin iradir
v>

valens, has

omnes notas chronologicas, qnas


Actis
inscripsit

Marcji-

passum, ejus biographus per verba num.


ducta diserte tradit
fice, et
;

36jam

ad-

ximiliani

biographus

tamquam

spurins, immerito additas proindeque


i

omnino

Cnro,

summo PontiCarino Numerinnoque simul Romaverum


id,

addnctis

Caio

iendas esse sic existimo, ut

eum tamen Episcopum


Pontifice,
<'ro et

num imperium

tenentibus, accidisse, non minus di*

et Apostolum sub
filiis

Caio
et

summo

scrtc simitl ibidem

memoris

prodit; quare,

cum

nec

ejus

Cnrino

Numeriann simul imperium


haud
diffitear,
etsi

Caii Pontificntus, nec Cari, Carini Numerianiquc

Romanura

tenentibus, egisse,

simul regnantium imperium cum anno Christi 281,


ut loco
simile
aliis

iiitcrun sub Diocletiano, et

quidem

post uiinum

303,

mox
is

citato ostentiimus, qucat compvni, vero-

pro Christo necalum verosimilius fuisse, objam nunc


dicenda
in

scriptor,

qui, quee

litteris

mandavit,

ex

animum inducam.

S.

Maximiliani Acta

scu documcutis scu


ut

scrij'trihns, sese antiquio-

pervolventi statim occurrunt verba, quibus Eulasius


pra'ses
fuec

Sanctum unte
:

tribunal stantem compellat et


:

sunt

Eulasius dixit

Nunquid non

nosti,

plurimum deprompsit, jam datas, quibus martyrium munit, chronologicas uotas Sancti batx fitici \cti monumentis seu auctoribus haud
ribus,
i

edictum ab invictissimis imperatoribus et a senatu Roraano jara dudum emanasse, ut variis


tormentis multentur omnes confitentes,
esse Crucifixum istura,

perit, usque adeo

standum nn

est
illo

contra vero

cum

non

sit,

cur sinnlc quid de

scriptore

ratione

Deum
deifi-

edicti,

quod per verba num. 40 recitata memorat,


esse,

quem

tu praedicas, qui

quodque nliud non

quam quod

I>/clctian;jussu
loco

absque sacri senatus


cavit? Denique

auctoritate se

ipsum

anno 303 vulgatum


citato scribit,jam

fuisse,

Lactantiw

supra

jam

plurimi tuae sectae

complices

docuimus, merito quis suspicatur,


esl

36
AUCTORE
D.
A. B.

DE

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


quas
e

est sanc, cnr id notis chronicis,

Sancti bio-

demeriano martyrium passo, tradunt, rejicimus,

r>

habitis, Maximigrapho mox protulimus, insuper subiret, fuisse ab Enliano, priusquam martyrium

trimcntum inde aliquod historia patiatur, impedirenon que adeo, ut jam monui, non debent, quominus Viocletianxa sub Numeriano, sed in persecutione
martyrio coronatus sanctus Maximilianus ob supra
allegata credatur.

lasio objectum,

ac proin

Sanctus sanguinem suum


in

pro
i,oiic

Christo sub

Diocletiano seu potius

persecu-

ab hoc excitata fudisse credatur.

chronicis

42 Ac
que
ve l
notis
,.,

quidem propensius credendum proindechronicis mox memoratis haud standum,


id

44 Verum cum
spntio durarit, quo

persecutio ista

annorum

aliquot

Sanctumque
,nii

anno

id
in

tum factumf Tmperiale anno


Christianos sasviri jube308,

rtyrio circiter

eo apparet,

quod Sanctum aut sub Numeriano


in

edictum, quotormentis
batur,

aut snb Diocletiano seu potius

persecutione ab

Maximiliano, priusquam morte afjkcrctur,


vt

inieromnes con~ hoc decreta pro Christo occubuisse, sub in hac quidem, at non item probeque
veniat
iriterS. Numeriano pro Christo non paucos hosque Quirinum, quorum alterum Maii, morianum et S. nostrum jam inJulii quarta die in Ojm
t

ab Euiasio,
que
id e

supra vidimus,
verosimillime

fuit

objectum; cumaliud,

dictis

haud

quam
in

ipsummet

celebre Diocletiani edictum,


teste Lactantio,

anno 303

Christianos,

promulgatum,

exstite-

alterum

rit,ac porro tum,


fuit
nilin

tulimus, in Norico
tos

Pannoniaque huic
fidei

vicina ncca-

cm illud Maximiliano ab Eulasio objectum, jam dudum, ut ipsa biographi verba


.

fuisie, e probaUe
in

documentis comtet. Con-

B9

recitata innuunt,

ab augustissimis impe-

stantium quidem,
stantise
in

Suevia

colitur,

Pannonia passum, qui ConPinius ad xxvi Aunusti

ratoribus emanasse, dictum fuerit, consectarium est, ut verosimillime quatuor circiter aut quinque
annis
post
edicti

dicm. qua illum, Martyrologio


in

Romano

inscriptum,
in

ejusdem

promulgationem
circiter

anno

Opus nostrum
marginali,

intulit,
illius

sub

Numeriano tam

303 factam, ac proin anno


noster

praemisso tfancti
in

Actis Commentario,

quam
ita

fuerit martyrio affectus.

308 Sanctus Etveroid eo cir-

qus

in

hujus capite ponitur, notula


in

citer tempore esse factum, confirmari etiam potest

consignat; verum,

cum

hac addat, ut fertur.


\

ex

eo

quod

sedes

Laureacensis,

quam
loco

post

S.

mentem
,.,.,-

ea de re

dubiam dilucide manifestat

m-que

immerito;

etsi

enimNotkerus
tunc

aliique nonnulli

in Maximiliani ultimo ante annum 308 bus Ephcoporum Lanreacensium Catahgis

omnipositi

martyrologi sub
signent,

Numeriano
fuisse

pariter

Constantium

martyrium diutissime vacuam


idem
et
est,

mansisse aut,

quod

eum tamen
ex-

martyrii

palmam
primitus
fidei

ab anno 308 episcopo caruisse, a Peziani


:

adeptum,
est

Actis

ejusdem
esse

verosimile

Cremifanensis Catalogi scriptore indicetur


hi auctores fidem integram

etsi

acceptum; hxc autem


sublestee,

dumtaxat

ad-

enim bini
tur,

haud mereaneos

modum
vel
i
,

nemo
in

non fatebitur, qui

Commen-

nihil

tamen

obstat,

quominus

suam, qua
exstitisse

tarium, a Pinio
LaureaS.

nsium Episcoporum
Calalogis
vi
i

eadem contextum, evolverit. esse 43 At vero, inquies, sub Numeriano passum Episcoporum LauMaximilianum, vetustiores
Catalogi juxta acnonnutli martyrologi Fateor, sic habet : verum martyrologi isti

sedem Laureacensem ab anno 308 vacuam

asserunt, ex antiquis aut scriptoribus aut documentis

narrationem hausisse arbitremur, proindeque

illa

reacensium
tradunt.

ecclesia,

qme multorum annorum

spatio

episcopo

martyroloois

caruisse dicitur, re ipsa

per Sancti nostri, qui ulCatalogis prsdictis in-

standum

esse

ostcnditur,

recentiores

dumtaxai sunt, nec epocham, quamsic


e

timo loco ante


scribitur,

annum 308

Sancti nostri murtyrio assignant


ficientis et

mommentis

suf-

antiquitatis

ei

fidei hausisse noscunturj

detur.

Igitur ex relatis

martyrium vacua permansisse mihi vihorumce duorum Catalo-

Episcoporum Laureacenquod autem ad vetustiores


Sium Catalogos spectat, hi Vel seculo

gorunt verbis S.

Maximilianum

circa hunc

annum

omnes non

citius,

quam

308 martyrii coronam


existimo.

verosimillime fuisse adeptum,

xin

vel

xn

sunt scripto

exaraU, cumque
nihil est t cur
in

prsterea nsevis haud paucis laborent,

45 Et quidem
nulla,
sia
:

die

duodecima Octobris, de qua

et

quidem

die 12 Octo-

Maximilianus non sub Numeriano, sed


iione

persecu-

DiocUtianm passus credatur. Nec ac nsvis hujuscemodi monumenta mendis


ctiam exiguo dumtaxat vel nullo
tur, de tota historia
j

ideo, quia

quam sciam, exstat apud eruditos controvertum fuisse, Lambacense dumtaxat apographum, quod Pe- conciuaU
variis,

scatentia

zius

cum

qu<

ad miniuin habebat, contulit,


tertio

mus.

in

pretio

liabean-

sancti Prssulis

mortem

[dus Octobris

affixit,

conclamatum

iri

omniaque huEtsi

quod per amanuensis negligentiam accidisse

existi-

opinetur. fundamenta subvertenda, quis


id

mo
ria

sub diem vero sequenlem illam


in

reponunt alia

enim

habiturum sane

esset

locum,

si

de

monu-

apographa

Museo Bollandiano
die

asservata, et va-

vel ipsamet zmentis auctores antiquos, de rebus, gestis, locutos sua vel certe ab hac haud procul
tate

Martyrologia, de quibus sequenti. Hinc, S.

Maximilianum hac
non dixerit. In

martyrium

subiisse,

nemo

nactis,

sermo

foret,

aliter

tamen de monumentis

Martyrologio tamen

Augustano,
in

quas memorant, plurium seculorum spatio a rebus, censendum. Absquc ullo quippe, quxcumenatis, est antiquiorum quc hsec produnt, historte dispendio, si
testimonio mnixa aut scriptorum aut documentorum tunc obtinente rejici tuto queunt, locum non sint,

manu

duodecimi seculi exarato, quodque


laudai Sollerius, in

Usuar-

dinis Auctariis

annuntiatione

hodierna hsc habentur: Dedicatio basilicae S.

Ma-

ximiliani confessoris; eo quod forte


Saricti

hac die ad
dedicatio
fuisse hac

hujus

honorem alicujus

ecclesiee

Baroniano

isthoc effato

Quod de rebus adeo an-

celebrata fuerit, nec certe inde

eum haud

testimonio

recentiore sine auctoris antiqui tiquis a scripture profertur, conteranitur. Quare cum

die martyrio coronatum, sequiiur.

Porro cum om-

nia Actorum ejus apographa, uno Lambacensi excepto, variaque Martyrologia

vetustiores,

dequibus
vel

hic,

Episcoporum laureacen
vel

diem ejus emortualem


iis

sium Catalogi

decem

certe

novem

posi S.

ad 12 Octobris consignent,
esi

omnino, ut opinor,

Maximiliani attatem
sane non
est,

seculis, sint

scripti,

verendum

assentiendum.

ne,

dum, quod de Sancto, subNu-

5 V.

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

37
aictorb
D.
A..

dicbus sinnulari vencratione fuUse habitum, diluctde evtncttur.

B.

V. S. Maximiliani in Fastis

memoria

et

48 Sni ncc duodecimadieOctobrisdumtaxatS. qut qliis diel>us inscrij-,. Maximiliani memoriam Fasti sacrt ceUorant. rto- lt ur,
t>

ecclesiasticus cultus ei exhibitus.

rarium Ms. d 12 Martii dedicationem alicujus basilicse

S.

Maximiliano

sacrse

annuntiat

vel,

ut

scrihit

Bollandui ad diem 7 Januarii Acta S. Va-

Sanclum,qul
"""' s

Ctancti

O Romanum
brat
:

Maximiliani

memoriam Martyroloyium
verbis cete*

lentini illustrans.

Martyrologium
:

Romanum
die

xxix

hodiernum sequentibus

Octobris ista habet

Eodem

sanctorum

Celenae in Pannonia sancti


;

Maximiliani

episcopi Laureacensis
vibus
licet verbis

quam annuntiationem bre-

confessoris.

episcoporum MaximilianiraartyrisetValentini * Molanus in addititionibus ad


die
:

conceptam, ex Molano tamen acannuntiationi subnexis fate-

Usuardum eodem
n n liani

In civitate Pataviensi,

ceptam

in

Notis

dictse

Triumphus sanctorum episcoporura Maxiraimartyris et Valentini confessoris


typis,

tur eminentissimus

illius

Martyrologn auctor. Vi[lege

rur:

denda, inquit,

in

Bibliotheca Tornacensi

sus minoribus
h

sed alio nonnihil

modo

Formbacensi) apud Molanum aut penes Cuspinianum in Austria ejus Acta. Celenam tamquam
martyriipalaestram immerito
rotogus,
visa aut
15

In civitate

Pataviensi,

Triumphus sanctorura

statuit uterque
a

marty-

" tini confessoris.

episcoporum Maximiliani raartyris et ValenQuis vero ille sit triumphus,

quam omnia
iu

Vilr ejus apoyrnpha,

P
num.

Museo Bollandiano

asservata, et conut

non exprimit. Eadem habet Martyrologium Germanicura additque, pra^cipuos ejus ecclesia? et
dioecesis patronos esse. In Vita S.

Maxirailiani

stansNorici Mediierranei traditio Celeiee,


1

edocui, reponunt.

Mirum

sane, in antiquis

MarMaxi-

mox edenda num.

mentio

fit

servatae civitatis

tyrologiis, quse

Classica vulgo vocantur, S.

miliani

nomen inxcriptum nonreperiri, cujustamen


in

mcclxv, 29 Oclobris ejus et S. Valentini patrocinio. Corrigendum Gallo-Belgicum Martyrologium, in quo Patavio
Italiae

memoria

Noricis cclebns adco exstat, ut

a sccuto

ambo

adscribuntur.

veneratione saltem oetavo, ut moxcdocebo, peculiari inditum haSanctus recolatur, nomenque ejus sibi

In Dextri Chronico ad annura cdxxjv, num. 5


isthsec

habentur

Prope Tudem

in GallaBcia, in

beant antiquissimi divcrsarumecclesiarum,


niae praesertim,

Gcrma-

oppido Vianensi, Sancti pontifices Maximilian

iZoctobris

FosH. 47 Et quidem Martyroloyium Morbacense ex Anecdotorum tom. codice 800 annorum a Marteneo
3, col.

nus et Valentinus clarent.

Non

dubitat Bi-

varius, quin hi sint SS. Maxirailianus et Valentinus,

de quibus Martyrologiura

Romanum

xxix

1570 editum cum Prisciano, Maximilianum


annunttat.

hodie

Kalendarium
inquit

Tegernseense, ab

annis

utminimum,
,

Scriptorum Austriacorum
scriptum
: ,

Molanum corrigit, qui locum Viennae male cum Theodoro conjunxerit. Eodem die sanctorura Ita legendum censet
Octobris, et fidenter
:

tom. 1 pag. 21

PeziusJQO

sanctum PrseIdus Octobris

sulem verbis, quae subdo, celebrat


S.

iv

episcoporum Maximiliani martyriset Valentini confessoris. Vienme item deposito R. Theodoabbatis. n

Maximiliani confessoris. Necroloyium Ebcrsper-

ri

vocat (Efelius Rerum gense, quod antiquissimum Scriptorum tom. 1, pag. 15 et sequentiBoicarum
et ab eobus; Diesseusc ninnu seculi 12 SCliptum Martyrologium Lyri(Efelio pag. 65 editum; dem

miliani

Hxc, cum non parum ad S. Maxicuhum assercndum confcrant, huic Com;

mentario subnexenda mihi visa sunt

nec ad illim

firmandum minus faciunt, qnx mox subdo. 49 Tempore S. Ruperti, qui Childeberto III
Austrast.r regi a Baronio,

elcuivaritt

Marteneus tom. nense ab annis 600, ut observat


moxdicto,col. 1625,
litteris

Pagio,

Mabillonio

et

mandatum

Kalenda-

rium Mellicense ejusdem

statis, de quo

Pezius

mox

Hansizio advixisse scribitur, jam tum apud Noricos num. celebris erat Sancti nostri cultus. Audi, qus

laudatus, verbishis autsimilibus,


bo,
1

qushuc

tramcri-

15 Vitseedendx habet
ejus verba
:

illius

biographus.

Hxc

sunt

Sanctum nostrum memorant Maximiliani epiAugustascopi et confessoris Martyrologium vero


;

B. Rupertus, Juvaviensium archiepi-

numjam
silicce

me laudatum, dedicationem
et

alicujus ba-

scopus et patronus, videns illam clarissimara et singularem hujus teme lucernam lucentem in caliginoso loco,

S.

Maximiliani exhibet.

Iis codicibus

ab an-

gemraamque pretiosissimam,

cor-

nis

800, 700
in

600

descriptis subdere liceat Flo-

pus

scilicet

B. viri Maximiliani, virtutum et miscintillas

rarium Ms.
et
posi

boc

Opere Bollandw.no notissimum

raculorum
intelligens

innumerabiles spargentem,

seculum decimum quintum medium descriiu

ptum,

quo perlonga sequitur hodie S. Maximideprompta, qua liani annuntiatio, ex Actis ejusdem emortualis anno 286 afjigitur. Flora-

raagnam et raagnificam apud Deum plures ecesse raeritorum suorum praerogativara,


clesias. ut hodie liquido apparet,

sub ipsius pa-

trocinio dedicavit.

Quae fuerint ecclesix itUe sub

annus ipsius

rio accedunt
el

Greveni editionis Lubeco-Coloniensis,

Motani Martyrologia, quorum annuntiationi ho-

transladierhsz subnexa legitur Sancti reliquiarum

non edicit Vitse S. Maximili.ini patrocinio dedicats Celeiensis civitatis, ab ejus scriptor; chronohgus scriptore laudatus, pag. 8 sanAnnalium Styriee

Bavarorum tiosivea B. Ruperto, sive ab Henrm Molanus duce, quem Henricum II imperatorem
perperam appellat,
recentiora,
facta.

ctum Rupertum
inibi

Cileiara venisse atque ecclesiam


aliis

simplicem cum

nonnullis in

honorem
Si
cce-

qux

sibi S.

Hic etiam MarVy\ Maximiliani nomen habent

ejusdem

S. Maxirailiani

dedicasse,

asserit.

(Etingensis aliqua Joanni Aventino, historiam

inscnpium, appellabo, Oermanicum scilicet Canisii Maurolyci, quorum seu potius Walasseri, Felicii,

nobiiconscribendi.fideshabenda
,

sit,

"/"/"'" / sacel-

in

exhonorem S. Maximiliani S. Rupertus

omnium verbiseum

et a retroactis seculis et nostris

narrantis verba subdo: struxiU sed Aventini factum

Duo

33
Aucxonp, d.
a.
b.

DE
inquit cap.
5,

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


re.

Duo templa,
principibu8

exstructa propere a

Theodone scilicet et Otone, Theodonis ( Secundi Bajoriorum principis /iliis) proxirae prae-

Facto autem oratorio, venit iterum ad Theodonem ducem et rogavit eum secum ibidem ve-

nire.

Venientes autem ibidem doranus Hrodber-

Domino Deoque nostro et ejus Genitrici Deipara Virgini dedicavit. Unura Reginoburgii, alterum Utini, utrumque Vetus vocare
toria Christo
solent. Inauguravit

tus consecravit ipsura oratorium, et


tradidit ipsura

locum ad
etc.

S.

Theodo dux Petrum ad Salzburch


anonymus
notranscripiis

monasteriuni,

quoque idem haud procul ab


in ripa fluminis

52 Idcm
ille

<!

iisdem fere verbis narrat


,

Utino templum, divo Maximiliino Burgiochiri-

quisquis fuerit

qui easdem

monumSktorum

cha nuncupatur, cubatque


chse.

Mati-

titias descripsii cap.

n, cui titulus subsequcns legir


in loco, ubi
;

tur prxfixus

De Visione luminis

50 Vcrum cum S. Maximiliani Acta, Chronicon utexchartis Celeiense Ms. Aventinique EKstoria mox laudata,
multis etiam eruditis

sanctus Maxirailianus sepultus esse dignoscitur

et ecclesia ibidem constructa. Cectera hujus notitix

tamquam

sublestee fidei videri

verba
:

queant, hic duo venerandx antiquitatis Noricorum

habent

summatim dumtaxat Contigit, ut duo viri

hic describam. Sic

irent

sursum per
;

monumenta subjiciam
unno
circitcr
ille

chartas, inquam, duas, qua-

Salzaha in eremura ad venandum atque ad

rutn iiolitium nobis subministrurunt

Arno, qui ab

rum
qui

faciendum, venientesque
dicitur

in

illum locum,

785 ad 821

Salisburgensi ecclesix

nunc

Pongeu, viderunt tribus nocti-

prxfuit, et

anoiujmus, qui Avaoni aequalis aut


notitiis suis brevibusintulit
:

bus pariter quasi duas candelas ardentes, et naribus suis senserunt


vitatis fragrantera.

suppar easdem chartas

quas notiiias seu annotationes primus edidit Canisius

magnura odorem mirae suaDe quo admirati valde veneRudberto epipresbiterura


'

Leclionum antiquarum tom. 2, pag. 484,

ct

runt et annuntiaverunt domino


scopo.

rursus tom. G, pag. 1147 Basnaijius, qui earum-

Quo

illo

audito, misit

mox

ille

dem Lectionum novum


Hansizius Germaniae
sequentibus.

editionem curavit,
Sacree lom.

et

tandem

2, pag.

19

ct

Scd de utroque

libello

scribentem ausic habct

suum et dedit ei unara crucera ligneam parvam, quam ipse consecravit, praecepitque, hanc causam diligenter agnoscere, si ita verum esset, sicut
illi

diamus hunc postrcmum scriptorem, qui


pag. 12
:

supradicti homines dixerunt.


et aliis hominibus; et

Qui venit

Subjungo jam, quod dudumreceperam, duo monimenta vetustissima rerumaprirais fundatoribus huic ecclesiae
Salisburgensi

cum Doraingo
ter

idem presbi-

donata-

rura... Priraum est libellus seu adnotatio tradi-

tionum a Theodone Bojarise duce, fundatore.... Is compositus est anno 788 jussu Arnonis episcopi,
stilo

quidem rudi

et

parum ex

araussi

eadem nocte vidit ibi lucernas ardentes et magnura odorem ibi sensit et tres noctes pariter ita ibi invenit. Tunc quoque secundum mandatum S. Rudberti confirmavit ibi sanctam crucem ipsam et parvum tugurium fecitsuper eara. Beatus quoque Rudbertus, accepta potestate a Theodone
et

Grammatices, caeterum venerabilis ob vetustatem; cui geminus est alter ejusdem argumenti
,

Theodoberto
ibi

filio

ejus,

Bojarke ducibus,

ecclesiam Dei et

construxit, et habitacula servorum


in

nisi

quod paulo

sit

uberior et explicatior priore

ipsam ecclesiam consecravit

honore

preeterque donationes ante

Arnonem

factas, re-

sancti Maximiliani, et

ipsum locum

nominavit
eccicsae sunl

censeatetiam

illas,

quoe factse sunt sub

Arnone

Pongeu.

jam

archiepiscopo. Stilus etiara eraendatior est,

53 Hinc
dite lector,

cellx et ecclesiee Pongaviensis originem

totumque opus digestum in capita xxiii, auctore pariter vetusto, certe non valde ab Arnonis a^tate remoto, qui id, quod refert, potissimura ex

ex indubitatis monumentis perspectam habes, eru


e

quibus certo constat, alicujus luminis


apparentis odorisque

per

tres noctes

muuiu

ui

mo-

mentionem facit xv, scribens de Concambio cujusdam Hadecap. berti cum Arnone; quod Concambium, inquit
chartis originariis,

quarum

et

dum

suavis occasione, S.

Rupcrtum

seculo octavo

ineunte, cellam et ecclesiam ibidem, concedentibus

F
'Notafl

Bajoarix ducibus constructam, S. Maximiliani honoribus consecrasse. Quare ante


ut creditur
,

inter caeteras chartas


/,,/,

non continetur.

annum 718 \
cumque

qui,

51 His prxmissis, chartarum dictarum prims verba subdo excap. xvi Annotationum Arnonis Vjyrompta,

Ruperto

fuit

emortualis, celebris erat


;

in Noricis S. Maximiliani cultus

e dictis

qux hxc

sunt

De

cella

vero S.

Maxi-

apud hosce jam tum


exstiterit,

ecclesia ejus

nomini inscripta

miliani ita contigit, ut construeretur ab initio.

quin

ci

etiam antea cultus aliquis fucni

Ibant duo fratres in locura

qui

dicitur

Pon-

exhibitus,

dubitandum haudreor.
porro in peculiari veneratione habuerunt
.
. . .

gawi, nomen unius Tonazanus et alterius nomen Urso, in venatione et ad aurum faciendura, et
viderunt
illuc raulta

54

Patavienses, ubi, ul creditur, ad eorum cwitatem


adsportatx fuerunt cjus reliquix, id est, ab anuo
circiter

Eum

eccirsiastico
Officio luc

memorato

luminaria pluribus noctibus

ad dominum Hrodbertum episcopum dixerunt, quod ipsi ibi


et alia signa multa, et venientes

985

uti inferius

edocebo.

In Breviario

ejusdem

ecclesise, Venetiis

anno 1571 vulgato,


Austriacorum
tom.
i,

viderunt; et ipse pergens


ter.

cum

eis vidit ibi simili-

inquit Pezius

Scriptorum

Tunc quoque perrexit dominus Hrodbertus ad Theodonem ducem(is erat Theodo, Secundus
nomine)
ita ei

pag. 21, in cujus Kalendario die natali S.


miliani

Maxi-

summura

festura

agendura praecipitur;

et

dixit ipsa rairacula,


ibi

rogansque eum
construeret
;

duae orationes habentur, in quarura

una Confes-

licentiam sibi dare, ut cellam

et

sor atque Pontifex, in altera Martyr atque Pontifex

Thcodo dux licentiam

dedit.

Veniensque

nominatur.

Eadem
ordincm,

prorsus

habet alterum

dorainus Hrodbertus iterum ibidem

cum

horaini-

Pataviense Breviarium, anno 1505 Venetiis etiam


editum.
cio

bus suis et

cum supra

scriptis fratribus et cepit

Ncc

forte

iu

cclebrando ejus Offi-

ibi stirpare et

locum mundare,

et oratorium face-

prxscriptum, pervolvere lectorem pigebit.

Hunc
itaque

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


A
itaque
hic exhibeo.
:

39
mctorr
D<

Ad Vesperas

super Psalmos
confcssor

Martyris agitur, <>mnia de Pontifice sunt dicenil.i.

Antiphona

Sancte

Maximiliane,

Quod

igitur

in

Pontificum

Romanorum

et

Domini pretiose, adesto nostris precibus,

ut

Martyrum

festivitatibus celebrandis instituisse dici-

in

Oommuni
:

Pontificum. Psalmi

Laudato.

tur Gregorius

VII,

in

festo

S.

Maximiliani

reti-

Capitulum

Ecce sacerdos.

Responsorium

nnerunt Patavienses, qui Sancti nostri etiamnum

Beatus Maximilianus,

ut in
;

Comrauni, sub
finito

cum

Octava, sed

civitate

tantum, festum sub ritu,


inquit Hansizius tom.
i

quo descendant ad raonasterium


sorio, cantores cantent v.

Respon-

quem vocantprimi Ordinis,

patrociniis
fessor,

Et apud Christum ejus adjuvemur, etc. Hymnus Iste Con:

Germanis Sacrx

Corollario x, pag. 35, celebrant.

55

Circa rituni, quo S. Maximiliani festum ce- colunl


est,

canitursub nota,

Utqueantlaxis.

lebrandum
l

nonnulla

Hansizius cx Breviario,
Missali Pataviensis

Versus

Gloria et honore.

Ad

Magnificat
fecit

ienilcE

nuno 1522
imp.it
.

edito, et

Antiphona

progenie

in

progenies

mi-

quae hic etiam annotasse juvabit.

sericordiam Dominus, qui eduxit

Abraham de

Ur Caldeorum

et

de ultimis terrae vocavit san-

ctum Maximilianum, ut in hac terra nostra peregrinus esset et advena in vera patria ce:

De sancto Maximiliano Oralio modo dicitur, ut Deus, qui nos. Orain Communi Martyrum tio pariter, Secreta et altera post Communionera ab hodiernis diversa fuit, Et quidem diversas ex:

lesti
>

Sanctorum et Domesticus Dei ut nobis datus a Deo Patronus jugiter intercedat


Civis
;

hibent
editus,

apographum Monncluen:-e, codex antiquitus


de quo

num.

2, et vetus

Ms.

Bibliothecae
S.

pro hac sancta plebe et universis fidelibus. Allel.

S.

Vedasti, a Patre

Joanne Courvoisiero. ViUv

*>

Collecta

Propitiare, quaesumus,

Do-

Maximiliani pag. 2S3 laudutum. Secreta

sic habet
:

mine, per Beati Maxirailiani confessoris

tui at-

Sicutad munera Abel.

Post-Communio

Ce-

que

pontificis, qui in praesenti requiescit eccle-

lestium omnipotens Deus.


Hansizius,

Evangelium
:

pergit

* sia,

merita gloriosa

ut ejus pia intercessione

quum

olim fuerit

Sint lumbi,

ab omnibus protegamur adversis. Per. Benedi-

hodie est

Si quis ad

me

venit. -

Habebatur

caraus

Domino.

Ad Completorium
Vigilasuper nos.

Capitudi-

olim missa de sanctis Valentino et Maximiliano


patronis ecclesiae conjunctira dici solita, quae incipiebat
:

lum
* vit

Pacem

et veritatem.
:

Super Nunc
V.

raittis

Antiphona

Ama-

Sacerdotes.
:

Oratio

Propitiare

eum Dominus.
a nocte.

Collecta.

Deus, qui diem


Invitato-

quaesuraus. Epistola

Lingua sapientium.

discernis

Ad Matutinum

Evangelium
culiaris item

Videte, vigilate et orate.

Pe-

toriura

Confessorura regem.

Alia omnia de

Hymnus

seu, ut vocant. Sequentia,

Historia.

Eug^, Serve bone.


ii.

Lectio

i.

In

qui nihil praeter pias preces continet. Hodie inter

Celeia civitate. Lectio


rus.

Infantulus iste decoxiii

consuetas

Lectio
iv.

iii.

Cum

vero esset

annorum.

Sanctorura, post suffragia

commemorationes seu suffragia sanctorum Petri et


fit

Lectio
annis.
vi.

Decursis itaque infantiae pueritiaeque

Pauli, item Stephani protomartyris,

comme

Lectio v. Sanctus igitur Quirinus. Lectio Reversus igitur sanctus Maximilianus. Ad Ecce Sacerdos Horas, Laudum Capitulum
:

moratio sanctorum Maximiliani et Valentini con-

junctim oratione
diturque

Propitiare, quaesumus

ad-

in cathedrali.

Qui

in praesenti requie-

Hymni

solemniter. Post Sextam


:

fiat

processio ad

scunt ecclesia.

monasteriura cura Responsorio


milianus.

Beatus Maxi-

56
sia

Corollario XI, ubi de distributionibus cxremo-

Patavienses,

ficium

Quo finito, cantores imponant Of Statuit ei Dominus et Missam seu


:

nialibus, quae ob

memoriam
fteri

festi occurrentis in eccle-

Pataviensi

solits sunt, agit idem


:

Hansi-

agitur per totum, ut in die S. Valentini. In se-

Stttf,

sequentia, qiur subdo leguntur

Die XII Octo-

cundis Vesperis Antiphona

Ecce Sacerdos.

bris festo S.

Maximiliani,
albi.

cuilibet parficnliari

Hymnus

Iste Confessor.

v.

Gloria et ho:

datur libo raajor panis

In antiquo Missali,
i,

nore.

Ad

Magnificat Antiphona

Gloriam

manu

seculi

xn

exarato, quod laudat Pezius tom.

mundi spernitcum

suis oblectationibus,

ut in

pag. 21 Scriptorum Austriacorum, die S. Maxirailiano sacra, Missa de

Communi

Confessorum Pontificum.

Pag 244

editee

Communi,

ut aiunt,

plurimo-

sunt Antiphonx proprix ad Laudes, imo et ista additur ad Maijnificat in n Vesperis Antiphona
:

rum Martyrum
Justorura.
rabilis.

proponitur. Introitus: Salus autera


:

Graduale
:

Vindica. Offertorium

Mi-

Magnificemus
Secunda
hsc

Dominum
est
:

Salvatorera

omnium.
Pataviam

Communio
usum

Ego

vos. In Proprio Sancto-

Collecta, ut verosimile est, extra

r/im ad
ilir

ecclesix Pataviensis
saera,

anno 1608
in

edito,

legisolita,

OmnipotensserapiterneDeus,

S.

Maximiliano

omnia ut

Communi
illius,
<

qui in omniura

Sanctorum tuorum operibus es

unius Martyris. Lectiones tres de historia

mirabilis, da nobis in beati Maximiliani martyris


tui

quibus
vulgato,
leiensi

rejecit

editor,

qus

in

Breviarii anno 1505

atque pontificis annuasolemnitatelaetari, qui

Filii tui
sit,

martyr

exstitit, et,

quod ministerio geset,

episcopo, habebantur.
S.

deS. Quirino, Laureacensi et postea AquiSed sat supcrque de


Maximiliani apud Patavienses
solet,

testimonio comprobavit,
confirraavit exemplo.
,

quod ore
,

praedi-

ordine, quo

fe-

cavit,

Per

etc.

Si quis,

stum celebrari

dictumjam
in

est.

Nunc

de cultu,

cur de Confessore Pontiji,

in

festoS. Maximiliani

quo cu ni diversse ecclesix pauca addenda occurrunt.

Germania venerantur,

officium celebretur, inquirat,

rationem

in

promptu
etc.

exhibent Rubricx pag. 124, 131,


verbis,

132, 283,

57 Sub
ejus

ritu

duplici

et

novem Lectionibus diem


Viennensu,
ui
i

Fiem
.';.

qum subdo

De

Sanctis, qui suntpontifices

natalem celebrdt ecclesia


illius

etinartyres, Gregorius
ut umniura sanctorura

Papa Septimus' instituit, Romanor mPontificumet Martyrum festum solemniter ubique cum pleno
I

Prdprio Sanctorum

ecclesise

anno lo32 vui

gato patescit. T*res tantum Lectiones habet ejusdem Officium inproprio Sanctorum diaxesis Ratisbonensis,

Ifficio

celebretur

Cum

ergo festum Papae et

Ingolstadii

anno 1611

edito.

Sub eodem

ritu in

Proprio

40
AUCTORE
I).

DE

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


ibidem

Proprio Sanctorum Salisburgensis,

A.

B.

1647 impresso.ii ecclesia Frisingensis in usum hujus ecclesiaeaccommodato etauctoritate illustrissimi DD. Viti Adami episcopi typis mnndato
Sancti nostri

anno codice ad

tes Dei, benedicite

Dominum.
Nocturno
:

<*

Evangeliura idem
Si quis venit ad
testi-

quod
me.

fuit in tertio

Quae orania,

cum

ita se

habeant, hoc

ei vi

primis Tornacenscs,

memoriam recolunt qux divcrsa sanPropria in Museo Bollandiano asservantur. ctorum 58 Sed et ecclesia Tornacensis S. Maximiliani
:

monium sigillo nostro capitulari raunitum dedimus Passauvi 26 mensis Maji anno Christi 1634. Concordat, signat P. Masurech. Nunc autcm sub
nlii simplici, scd in ccclcsia catlicdruli

sub ritu In-

festutn

eodem

ritu duplici,
recolil

quo illud ceUbrari solent


ex quo seculo proxime
il-

plicis majoris festum Sancti celebrant Tornncenses,

DD.

Patavienses,

ut Proprio

Sanctorum hujus

diwcesis,

unno 1712

elapso aliquid ex sancti Episcopi hujus reliquiis


lustrissimo Tornacensi episcopo

cdilo, patescit.

DD.

decanus

et

ca-

nonici Patavienses concesserunt,

quodque reveren

dissimus

Tornacensis ecclesis su& cathedrali dono

VI. Sancti reliquiae variaeque

earum ad

reliquit, ut

vn

edocebo.

Multa de hoc hubct P.

diversa loca translationes.

Joannes Courvoisierus
in libro

e sacra

Minimorum

familia

qucm

dc Yita S. Maximiliani

unno 1638

Bruxcllis edidit, pag.

275

ei

sequentibus. InstruS.

Lata prsesidis
nientes,
inquit

Bulasii sententia,

mox ad fanum
huic
litare
cst.

mcntum, quo domini Passavienses


Officium,
iii

Maximiliani

Mariis perductus Maximilianus,


constanter abnucns, capitc imnunutus
ejus

Sancti reliquie juxta

Celelam vpultx,

ecclesia

Passaviensi dici solitum, ad


ipsi

Tunc ve14
Vitae

dominos

Tornacenses, ut

ad illorum

normam

biographus

num.

illud celebrent.execclesis Tornacensis Tabuliseru-

cdendx, Christiani nocte tulorunt corpus ejus et


sepelierunt illud juxta civitatera huraili quidera

tum miltunt,

liuc transcribo.

B
qui sutim
il,

59 Nos decanus
dralis Passauvensis

et

capitulum ecclesiae cathefaciraus hisce,

sepultura propter

metum paganorum,

ubi Dorai-

Sancto

Offi-

notum

qua-

nus pluriraa signa et miracula per merita ipsius


sicut in vita sic et post mortera ostendere digna-

cium

Pa-

tavtensibus acceperunt.

nam

ratione Rraus ac Illraus Princeps ac Domi-

nus Dnus Maxirailianus, episcopus Tornacensis, nobis per litteras indicaverit, quod ex singulari
devotione erga S. Maximilianum, ecclesiae Passauvensis olim antistitem et patronura ejusdem

tus est.

Ab

istis

verbis

haud dissonat Noricorum


sacree tom.

traditio,ab Hansizio

Gcrmanur

\,pag.

30

et

ab

Annalium

Stijrix scriptore pag.

228

as-

serta. Celeiae

enim, inquit, locum ostendunt, in


est.

perpetuum, coramotus

post acceptas duas

reli-

quo obtruncatus, in quo humatus


que,

Proinde-

quiarum particulas non solum statuam argenteara sumptibus quatuor millium Florenorum elaborari

cum

Celeiee sepullum primofuisse, res eruditis

indubitata videtur.

Sed nonmdls de

variis ejustrans-

curet, sed etiam ad

majorem Dei

gloriara ad

lationibus subortx sunt controversix , hic brevitera

dicti

S. Maximiliani honorera Officiura sub ritu

nobis perstringendee.

annue celebrari facere cogitet, ad eumprorsus morem, quoapud nos Passauvenduplici fundare et

61 Primam movet

ipse Suncti nostri biographus


sic

nec in liulllllll

Vitx edcndcv num. 22

scribens

Tota ecclesia

llllllO

488;

ses peragi consuevit; proinde sese ob impetran-

Laureacensis cum omnibus suffraganeis et populo utriusque sexus.... vitara retinere cupientibus,

dam

facilius

a Sanctitate Pontificia licentiam au-

thentica fide atque attestatione nostra indigere, quod nempe preces illius cum ceremoniis Officii,
uti

eorumdem regum Odeacri et Theodorici formidine, cum omnibus suis substantiis et clericis
libris

Cum

apud nos celebratur, omnimode concordent. igitur nos decanus et capitulum prsedict
raeritisque

et privilegiis,

Sanctorumque
in

reliquiis

et

corporibus

eorumdem

Neapolim

et

universam
nil
:

cathedralis ecclesiae Passauvensis S. Maxirailiani

Samnitarum Italiam transraigrarunt,


niis et Maesiis raemoriae

Pannoqui-

patrocinio

gaudeamus. atque

in

hoc

relinquentes

cum

laudatissimo episcopo Tornacensi zelo partes nostras nequaquam deesse volentes, attestamur vi-

bus etiam major pars corporis beati Maximiliani


et libellus

vitam suara

et

miracula continens est

gore prssentiumsupradictiS. Maximiliani festum non aliter, quam Rmus D. Epus Tornac. intendit,
per ecclesiae cathedralis Passauvensis episcopum
vel suffraganeura celebrari. Solemnitas

pariter asportatus.
tus Severinus

De hac transmigratione beain

monachus Noricensis

sua vita,

ubi postulabat a suis compatriotis, ut et ossa sua

autem ea

secum

in Italiara deferant, facit plenariara

men-

sequentibus continetur ac raajoris inforraationis causa hic specialiter inserta. Dicitur enira totum
S. Maximiliani Officium sub ritu duplici primae classis cum Octava, duodecima mensis Octobris,

tionem. Ast, inquit Hansizius pag. 33, cui etiam

Annalium Styris auclor


phus,
aetate

suffragatur, idera biogra-

tamen partem aliquam reliquiarum sua Patavise depositam et in honore habitam


quod ad ejus tumbara langui-

de

Communi

unius Martyris. Oratio

"

Deus,

fuisse, indicat, eo

qui nos B. Maximiliani martyris tui, etc. In primo Nocturno Lectiones leguntur ex Actorum cap.

dos, caecos, claudos sanitati restitutos enarret.


Caeterura, ut addit idera scriptor, nulla usquara

A
:

Mileto Paulus mittens Ephesum.

memoria
haberi.

est, reliquias S.

Maximiliani in Italia

Secundi autem Nocturni Lectiones sunt propriae. Lectio iv Maximilianus, ut in Proprio San-

Praeterea

illa

migratio, quae facta fuit

ctorum ecclesiae hujus anno 1608 edito. In tertio Nocturno legitur Evangelium Lucae cap. 14
:

mandato Odoacri anno 488, solos attinebat Noricos Ripenses et oppida super ripam Danubii
posita, ut experte scribit Eugipius,
qui eidera

" Si quis

venit ad

me

cum

Lectionibus Homiliae

migrationi interfuit. Noricos interiores aut Celeienses, utpote

S. Gregorii Papae,

quae ibidem sequuntur.

Ad

quam

longe ab ripa Danubii reprsecepto

Laudes et per Horas omnes, de Communi. Missa Sacerdodicitur de uno Martyre, quse incipit
:

motos, eo

migrandi

comprehensos.

haud

constat.

62

DIE
62 Alteram
nec dein Laureai um n s. Huperto
allata fnerunt.

DUODECIMA OCTOBRIS.
pitulo
luerit.

41
de

S.

Maximiliani reliquiarum Laureaa S.

expressis

uovo verbis

eam

intexere

no-

auctore

eum translationem Molanusin hodiemaSMaximiliaiaannuntiatione, qus sic habet: Celenac in Pannonia, Maximiliani
it

Ruperto factamfui

64 Verumaquoad istum locum Pongawiensem


aui quo temporesacrum istudpignusdelatum fuerit,

facuerunt,

episcopi et confessoris, cujus corpus Laureacura

quamdiuque

hic substiterit, nec edocent ecclesieeSa-

transtulitS. Rupertus Bavarorura apostolus, qui

lisburgensis tabulee, nec alia, quee supersunt in


ricis,

Nofam

plurimas ecclesias ad ejus honorem dedicavit,


tandera vero Pataviam reliquias transtulit Henricus

mommenta. Si Hansizium

plus

semel

laudatum audias, locus Pongawiensis,

cum

fuerit

Secundus imperator. Verum,

inquit Ilansiid S.

antea incultus et vastus, non


reliquias
est,

satis apparet, eas

zius, difficultas est,

quemadmodum

Ruper-

jam antea ibidem


e

extitisse. Verisimilius

tus praestare
ris,

potuerit,

Celeia civitatc id tempo-

ab Ruperto primum

Celeia translatas ac

quo Rupertus in Bavariam venit, a Sclavis paganis occupata, nisi id factum sit, ut, Ruperto

occasione

prodigii ad ecclesiam

recens exstrua

ctara deportatas, deinde


vicinis Sclavis ad

autcm ob periculum

Evangelium

in

Carantanis pradicante, hoc forte

locum tutiorem ablatas. Ast de


alia
I>.

opera? pretiura exstiterit, ut S. Martvris corpus


e mansuefactis barbaris emercaretur. Ita S.

hacautde tfuacumque

sanctorum horumce pir

MaHan-

gnorum

translatione, a

Ruperto Celeia ad locum

ximilianic Celciensi civitate ad Laureacensem, quee


a Rupertofactafuerit, translationem ipsemet

Pongaw

aut in alium quemlibei facta, nullo


:

modo

mihi constat

imo Celeiensis chronologus, ab Anui

siuus,

qui Molani,

hanc admiltentis,

opinionem
revocat

nalium Styriee scriptore,


tus, nec istam nec

num. 62

innui, lauda-

comrauniorem mox
in

appellarat, verbis hisce

alteram quamlibet sancto Episco-

dubium. Verum eamdem translationem tamquam vero parum similem habet Annalium Styrix scri-

po tribuit. Sed cum, silentibus undique monumentis,

amplius pateat conjecturis locus, quidni sacras


reliquias, ob

istas

ptorpag. 296,
qui,
/,
,
,

Oeleiensem laudans chronologum,


S.

paganorum metum crebrasque barbaros

B. Rupertum

Maximiliano ecclcsiam Ce-

rum direptiom
postea

ex Celeiensicivitate ad locum hunc, vocatum, nemoribus


COelesti
et

dedicasse dumtaxal asserit,et de isthac translatione ab eo Laureacum facta allum silct. Ilinc idem
forte ferendum judicium de
illa

Pongaw
in

dumetis redetectas,

fertum, delatas,
el

postmodum lumine

sacrorum pignorum

ibidem

ecctesia,

quam S. Rupertus

occasione

asportatione ac dealtera, cujus in eadem annuntiatione mentionem insHtuit

illius

luminis et thesauri nuperrime adinventi erexe-

Molanus, qui sacras has

rat, collocatas fuisse,

dicam? Ipse num. prscedenti

exuvias Pataviam ab Henrico II imperatore deportaias asserit. Enimvero cum Henricus, de 7" marlyrologus loquitur, nonnisi viJunii anni

recitatus titulus, inquii Hansizius

Germani
eccle-

pag. 34, tom.


six

ab auctore vetusto brevium


Notitiarum cap.

1002 im-

Salisburgensis

praefixus,

perator seu
fieri poluit,

Romanorum
ut isthanc

rex acclamatus fuerit, qui

qui

Sanctum

ibi

sepultum, veluti rem notam pernihilo est, arguitque

tmnslationem curasset aut

hibet,

non de

causam, ob

piqnorum, qux jam

Ula eo imperante fuisset facta sacrorum translatio ta ecclcsia Pataviensi ab anno

quara ea cella
perto dicata.

sit

honoribus S. Maximiliani a Ru-

985 asservata fuisse certis argumentis edocebo? Igiturcumruat illasecunda S. Maximiliani translatio

05 Utui
ut verbis

sit,

fuUse saltem ante


recitatis

annum 788,
ius

quo,

donec

num. 50

Hansi

docet,

plm

quni deprima loquens Molanus in errorem pa~


IIiuc forte est, cur Buronius, cui in sua an-

semeljam memoraU
in ecclesia

breves eccleste Salisburgensis

riterlapsusfuerit, vixambigo.
ied in crlla
Po)ifi<iir rc-

Notitis scripU fuerunt B.

Maximiliani reliquias
e

63
notis

Pongawiensi reconditas,
hee cap.

mox iterum
titulo est cer-

cundiU

nuniintione

hodierna

huk

subnexis patescit, utramque S.

ex Molanus prseluxerat, Maximiut

laudato,

quem

2 prsferunt,

tum.

Imp

vero sacra hxc pignora ibidem

jam

a tem-

liani translationem, Molani Martyrologio insertam,

pore Virgilii, qui ecclesiam Salisburgensem ad an-

a suorescindendam esse duxerit. Utut ego admittendam esse existimo. An autem sacra hsc
sit,

neutram

num 784

aul circiter, teste

Hansmopag.
et

95, tom.

II, administravit et ecclesix

cellx Pongawiensilibello cap.


resti-

Maximiliani pignora
que

Ccleiv sepulta jacuerint, us-

bus subversis,
vi,

ut

ex utroque donationum
in

dum

<n

cellam

Pongawiensem

translala fue-

met

vni

patescit,

pristinum statum

rint, definire non


in ce iia istka,

ausim. Hicdumtaxat, an revera


1

tuendis, tantam operam insumpsit, asservata fuii

fuerint, inquirendum. Quin


a

certum etiam
nis,

est.

Porro quin ea

ibi

tempore Arno-

in hac ecclesia

Pongawiensi
dicata

S. Ruperto exstructa

qui Virgilii locum accepit

et

usque ad

annum

etS. Maximiliano

exstiterit

Sancti hvjus

corpus, non dubitat Ilansnius, ad hoc exisHmandum verbis tituli, secundo capiti brevium notilia-

821 sedit Salisburgiepiscopus,sepultaadhucjacuermt, nullus, utopinor, movebit dubium. Enimvi Arno


in

suis

chartarum Salisburgensium Annotaet

rumSalisburgensis ecclesi* przfixi, 7'"'' in ,y bdo, mcritoadductus: De Visione luminis

"<'''<""

^ionibus cap. xvi ecclesiai

ccll* Pongawensis, in

quibus sacrs

exuvis

depositx

fuerunt, origmem

loco

Maximilianus sepultus esse dignoscitur etecclesia ibidem constructa. Etsi enim reliqum nulla \n wto hujus capituli contextu de
ubi S.

primus nos

edocuit.

Sub

ejus episcopaiu aut

paub

post ab auctore
conflatus est
bellus, cujus

Sancti

illic

sepultis mentio
/1(

instituatur,

sive

quod

anonymo Arnoni xquatiaut suppan, nstum ltalter donaHonum Sa capui n hunc titulum przfert, Quem
:

verba ad

mas

e tantia,

temporum injums
scribebat

attrita,

iterum huc transcribo

De Visione

luminis

ubi

ex

lm

itld0 deleta fuerinty sive quod, ut

m,,,auctor,

milius
,.,

opinoT%

eo
uti

tempore, quo

sanctus Maximilianus sepultus esse dignpscitur. Num, qusso, hunc titulum capiti u prsftxtsset auctor

m mnibuSi

sonani h* V oces t ubi S.

Maximi-

huic calianus sepnltus essc dignoscitur, notam

antiquus, aut rem omnibus notam his vcropus conflabis asseruisset, si tempore, quo suum
ille

Tomus

Octobris.

42
AUCTORE D. A. B.
bat, id est, circa

DE
annum 821

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


multo post,
Sis

aut non

etiam non eruitur ab Avcntino coltcinnatx illud


hujus nomini dicato

rr ipsa S. Maximiliani COTpUS in ecclesia

Ponga-

hic cnini de templo

dumtaxat

wiensi haud amplius sepultum jacuisset?


cti nostri

Imo San-

mentio
in aliis

esl; de reliquiis

autem

in

hoc capite sicut ct

corpus hic depositum permansisse, guoadet

ejusdem

Historis

locis

altum

silet

Avenscili,

usque, cella

ecclesia

Pongawiensi, nescio qno


subversis,

tinus.

anno quove ercidio, sed ante anuum 878

68
cct S.

JIoc iaitur

tamquam assertum maneat,

Ibi

manse-

(Etinnam delatum

fuit, sicut

mox

dicturus sum, ut

Maximiliani rehqutas
donec

Pongawensx

r.

runt, usque

eccle-

dum

verosimilius existimaverim.
in ecclcsiam

sia sepultas quievisse

illa

ignito casu incerto-

OEttngen-

sem circa aununi 878

66 Et quidcm illud escens sub annum 878

in

(Etingensi cosnobio qui-

que anno snhvcna

in

ccclcsiam (Etingensem, a

Ca-

nobis exhibet

Carolomanni

rolomanno erectam, collocatx ab

ipso rege fuerint.

regis diploma, quod Aventinus hujus historiam con-

qux ad scopum meum faciunt, huc transcribo In nomine Sanctae et Individuse Trinitatis Carolomannus. divina
texens operi suo subnexuit ; ex quo,
:

Quo usque autem (Etingse permanserint, non conad annum stat. Aventinus Annalium Boiorumlib. 4 907 hsc habet: Ugri Utinum petunt ibi urbera, im et raonachorum aedem in cinerem et favillas

favente Gratia, rex

Noverit industria om-

redigunt. Cives, monachi, saeerdotes cura

fortr

quoniam.

nium fidelium nostrorum, prassentium scilicet et futurorum quorum * pro redemptione animae nostrie ac conjugis parentumque nostrorum quas,

sacris, brachio D. Philippi legati Christi, D.

Ma-

ximiliani et aliis

Divorum pignoribus Bathaviara

aufugiunt, eaque in pariete inter duas pyrami-

dam
nise,

res proprietatis nostraein partibus Carenta-

das condunt. Qure Friderico Secundo imperante,


pariete vetustate collapso atque refecto,

Scalviniaeque

regionis sitas,

ad sanctum

primum

Maximilianum confessorem Christi, nec non et ad sanctam Felicitatem, septem filiorum Martyrum et matrem tradidimus quorum corpora in
;

prodita atque reperta sunt.

quibus Aventini

S.

Maximiliani corpus ab anno 907, quo fuet

rcntilms
leta,

omnia vastantibus Hungris, (Etinga de-

novam

nostra? sedificationis basilicam ad Otingas

hinc Pataviam translatum fuisse, dilucide daintelligi


;

collocare in timore et

amore Dei omnimodis cu-

tur

scd, hoc re

serius contigisse,

mox
cap.

edo-

ravimus

Data quinto Idus Septembris anno, Christo propitio, tertio regni domini Carolomanprirao in Italia,

cebo.

Enimvero,

maturius

perpensa,

ix

Jlistnri.r
bit

(E timjensis cosnobU idem auctor hspc scriet

ni, piissimi regis in Boiaria, et

.-UgriUtinum (quod

(Etingam nominat) cura


;

Indictione xi. Actura Ranterfdoff curte regia in

sacratorum virorum contubernio diripiunt


eedicula Deiparae Virginis nescio quo

sola

Dei noraine
autjam ab
annu 870 Carolomanfl

feliciter

amen

dccclxxviii.

fato,

vim

67 Sed
tis,

et

sacra hsec pignora

jam ab anno 876

in

hostis

non sensit

Sacra, quae in ccenobio ve-

eodem cosnobio

reposita fuisse, ex alterius diplomar confecti ei ab Aventino ad calcem


verbis,

terique Utino recondita fuerant, aut alicubi infossa aut alio translata sunt

nu fuerinl
transtalz.

abeodem rege

Factum

est

hoc

ejusdem

historis editi,
difficUe est:

qiur

hxc sunt, ar-

praelium anno Christi dccccvii. Proindcque, quid

guere haud

Complacuit, inquit Carolo-

tum de

sacris

Maximiliani

reliquiis contiijcrit,
et

cum

mannus, nobis tradere pro augraento raercedis rnae quandam abbatiam, qua? dicitur Mataad monasterium noviter a nobis a fundain.-ntisconstructura in loco, qui dicitur Otinga,

dubius heereat Aventinus, dubius

ego hterere de-

beo. Infossa igitur ant alio translata fuerint Sancti

nostri ct aliorum COrpora,


citer

qux

(Etiny.r ab anno cirest

876

reposita fuerant,

certum

saltem.
in

S.

quod etiam

in

lmnore sanetse Dei Genitricis sem-

Maximiliani

corpus

exeunte seculo x

ecclesia

per Virginis Mariae, et sancti Philippi apostoli Domini nostri Jesu Christi, aliorumque Sancto-

Pataviensi quievisse, ut ex Ottonis III imperatoris


diplomate patescet. JJujus diplomatis, ab Hansizio
tom. I Gcrmaiii.r

rum plurimorum, quorum


tio,

reliquias,

Deo propi-

Sacrv pag. 225


et

editi,

verba qiur

adsregare potuimus, ornatum esse cernitur. Data sexto Calendas Martii anno, Christo propitio,

ad rem

meam

faciunt, hicsubdo:

F
rex..,

69 In Nomine Sanctae
tis.

Individuae Trinita- tandemcirca

primo regni domini Carolomanni serenisregis

Otto, divina favente Clementia,


,
.

Con,

'!'!/^,''
'i',',''

Boiorum. Indictione nona. Mantachouae curte regia in Dei nomine


simi

Actum
feliciter
licet

cessimus, ut liberi cujuscumque conditionis sint,


qui destinantur coloni

Pataviensi
deposilie /uerint,

m
.

.,

locis

pertmentibus ad

amen. Anno
his

Christi

dccclxxvi. Enimvero

sanctas

Patav.

ecclesias

pra^sulatum in honore
constru-

in his verbis S.

Maximiliani nomen non compareat,


reliquiis,

beati Stephani protho-martyris Christi

Sanctorum plurimorum

quas undique

ctum etdedicatum,
m

>

ubi S. Valentinus

etMaxico-

exquisitas (Etingx aggregaverat Carolomannns SS. Maximiliani et aliorum corpora, de Fclicitatis


,

milianus, confessores Christi corpore requie-

scunt,

sitis

marka hactenus Luitwaldi

quibus in diplomate anno 878 dato mentio est, accensenda esse, quis ut multum verosimile non crediderit? Curautem Sancti nostri reliquias priusin
ecclesia,

mitis a nostrorum ministerialiura deinceps sint


districtione absoluti.

Datum

pridie Kal. Octobris

quam S. Rupertus haud

procul ab (Etinga

anno Dominicae Incarnationis dcccclxxxv. Indictione xiii. Anno autem Tertii Ottonis regnantis
ii.

ad ripam fluminis Matichse, Burgiochirica appellatam, S. Maximiliano nuncupavit, depositas et ex hac ecclesia ac novam basilicam (Etingensem a

Actum Babenbcrgrc
',

in

Dei nomine

feliciter

amen. Haec prima mentio, inquit Hansizius pag. decorpore S. Maximiliani Patavire quiescentis;

Carolomniimi exstructam translatas


lom.
lus,
i,

fuisse,

asserat

nam

in

diplomatibus antecedentibus, anno

pag.

34 Germanis sacrx

scriptor

Hansi-

976

emissis et ab

eodem Hansi iopag. 219 etscq.


Valentini exupiis sermo inest, S.

non

video.

iinni

876 aut

Nec illud utique ex diplomatum, 878 confectorum, verbis superius reSed


et

editis, de sacris solius

stituitur. Id,

quod argumento

Maximiliani
fuisse

citatU Hquet.

ex cap. v Historix (Elingen-

reliquias

anno dicto nerape p76 nondum

Pataviam

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


Pataviam
nllatas
;

43
non turbatur; repletur
;

paulo post tamen eara ad ur-

rietatis obstaculo

ibiin
illos

auctorb
"

bem

devenisse (incertura, quo anno) certe sub

bonis desiderium eorum

divina Majestas
inebriat,

'

"

Piligrino (qui ecclesiae Pataviensi ab


teste eodera scriptore, ad

anno

fl4G,

de torrente suse voluptatis


breviter concludamus,
illic

et,

ut

991 praefuit) quo de-

seraper et in omni-

mum

innotescit, eas

non sub Henrico Sccundo

bus optime

in

optimo se habebunt. Venerandas

imperatore, uti scribit Hundius, sed sub ejus patre itidera

etiam Electornm reliquias in

mundo

gloria et

Henrico Bavarioe duce, hujus nominis


illo,

honore coronat, dum


libet ossa

in terrenis collocata cui-

Secundo, nempe

qui,

ab Ottone Secundo

eorum de

loco pullulant, sic ut inet vivifiin se


ipsi-

exauctoratus, ab Ottone Tertio restitutus est, ex


Ottingensi ccenobio fuisse Pataviam transportatas
:

cinerati per carnis

materiam vivant

cent per singulorum potentiam

membra

itaque

lumen aliquod detectum


citra

est ejus cali-

arida, vigorera virtutis ?egris infundant,

ginis, in

qua dudum

exitum palpabamus.

que Sancti carne


ritus

soluti

ad vitam carnis et spi-

Hsec Hansizius, cui libenter assentior; hinc emen-

plerumque resuscitantjara defunctos. Sic

danda Molani annuntiatio hodierna, qus

sic habet

divina Clementia civitatem supernam


\

numero

Pataviam

S.

Maximiliani

reliquias

transtulit
scripsit

et merito

Beatorum

sedificat,

liac

visitatione

Henricus Secundus imperator. Exactius


Grevenus, saltcm quantum ad
id,

peregrinantis

arlliuc Ecclesiae

fidem illuminat,

quod ad Sancti

spe

'

elevat, charitatem inflammat,


ei

dum
cliara

tara

'

spcm

reliquiarum translationem spcctat, in suo Martyrologio S.

aperte
nia,

demonstrat immortalitatis testimoproraissa^ hrereditatis

Maximilianum annuntians

verbis,

qux

hic

dum
pius

tam

[Vu

subdo

iv Idus Octobris Maximiliani Laureacensis

pignora in sinu nostro reposita retinemus. Et


licet

episcopi et martyris, qui tempore Cari et

Numei

Dominus Ecclesiam

tuara per

orbem

riani imperatorum martyrii coronara

adeptus,

diffusam generaliter hac consolationefoecundet


locis singulis singulos

postmodum a duce super litus Ens translatus,


habetur.
ubi in hutnili loco asservaUe,

Bajoariorura in Pataviara
in

donando patronos,

feli-

magna veneratione
i

cem tamensemperquebeatificandam Pataviam


praecellentis

pra?rogativae titulis
ca?li,

insignivit,

70 In humili
ptorum
tom.
I,

loco, inquit chronologus Salisbur-

dum
rii,

ei

prima rosa
primus

primus

et praacipuus

iemum

gensis, cujus opus cdidit


col.

Pezius Austriacorum Scriet scquenti,

'

testis Dei,
scilicet

et

strenuus signifer marty-

anno i-9 a
Jit-nnndi)

386
in

ad annum

beatus Stephanusprotomartyr

Rex
epistota.

episcopo sicul cun&lut

1285, reposita erant Patavii beatorum Valentini


et Maximiliani

a Deo constituitur et Patronus.


-

corpora

tumba

honorabili, de

72 Huicque

flori

roseo in augmentura pul-

novo

in

medio

ecclesiae Pataviensi erecta,

decen-

chritudinis et

decoris integra beatorum

Va-

tius collocavit et inccepit rcaedificare

de novo et
'

lentini et Maximiliani

corpora velut niveican-

bono opere ecclesiam Pataviensem Bernhardus qui aut potius Bernardus, dictus de Pranpach
,

doris

lilra

sociantur. Quas

memorata

et raerito

'

veneranda

Pataviensis civitas in

ecclesia cain

Gotfridi episcopi locum exceperat

hoc idem innuunt

thedrali velut in sinu intimo

tanquam

ma-

Hundius et varii chronologi, ab Q^felio Scriptorum Rcrum Boicarum tom. 1 editi, qui istlianc translationem, tamquam eximium opus Bemardo adscri~
bentes,
illud

ternoe conversationis gestans utero salutari,

sperans, quod et ipsi patres et pastores benignissimi sacrum illnm locum


grinationis sua? receptaculum,
sationis propria? cubiculum

tanquam peretanquam pauassidua oratione

omnes quasi per anticipationem sub


reposuerunt,
cst.

annum 1285
porum

quo

scilicei

ad sedem

Patavicnsem assumptus

Eamdcm

sacrorum cor-

sublevent, beata lexterarum benedictioneconi

translationc.nl Gotfrido, qui Bernardo eodcm


tribuit

nt

ac in prresenti ab omni inpugnatione


:

anno scdcm suam moriens cesserat, ctioncs ad fcstum Tmnslatwnis S. Yalcntini


Augusti Patavu
legi solitas contexuit.

jm Ledie

hostili

defendant

in

futuroautem resurgendo
fideli

i
il-

cum

ipsis

suosconcives

comitatu produfiducia vultui ju-

Ycrum,

cant repra^sentantes eos


dicantis.
fuit

cum

lam scrius
nis,

contiijisse,

jure merito autumat Hansi-

'

Verum quiaidem
in loco et

thesaurus amabilis

qui isthanc,

nescio qua ratione ductus, anno

hactenus

tumulo humili absconut


in loco

1291 affigendam
ratam
fuisse

existimavit

.-

anno 1289 illam ce~


episcojfi epistola,

ditus,

nos incongruura judicantes,


suaa

ostendit Bernardi

..

habitationis
in

habeantur

inglorii, qui

sunt

qua

suae dicecesis fideles, ul, die

3 Augusti, S. Ste-

regno glori gloriosi,

cum magis conve-

vhano sacra, huic ceeremoniae interessent, admonuit. Hanc cpistolam, uti ct duus alias, quarum alteram
ad su.c pariter
dieecesis parochos,

niat, ut, sicut in

carne viventes mundi erant

luminaria posita super candelabrum ad lucen-

alteram ad
et

HenUlo

dum domui Dominieam


men
..

ingressuris, sic

adhuc

ricum Bavariee ducem

dedit,

una cum Imjns

intrantes ecclesiam ex collocatione decenti luin eis

rum

ad

istas

respomis, cx Anecdotorum Pezianorum

videaut sanctitafis, de consilio fra-

tom. 6, part. n, pag. 150 et sequentibus desumptas t eodem ordine, quo Peuus eas vulgavit, novis hic
typis edendas duxi.
..c llllJUS

trum nostrorum pradnominatos Sanctos in die beati Stephaniad tumbam venerationi eorum
masis congruam. favente Domino, transferenuis,

mi Uicecesis Pataviensis
IHttlCS

71 Bern.-mli ep. Pataviens. epistola?. Prinm Encyclica ad suos, quos ad translationem corpo:

quatenusexaltetur
in

in Ecclesia plebissuaa

et laudetur deinceps

cathedra

seniorum.

ruraSS. MaxiinilianietValentiniinvitat:

Ele-

H
..

Ideoque

fraternitatem vestram
et

ctos suos ita Dominus in patria mirificat, ut justorum animffi in manu Dei foveantur. ibi

Domino
vos

monemus,

ut,

hortamur in cum divinadicat Aupraadicto


die

ctoritas: Qui nonorat Patrem, jocundabitur,

viventes, ubi aeterna vita in suo fonte bibitur,


ibi

tam jocundai

translationi in
leetitiae

gaudentes, ubi gaudium amaritudine non respergitur, ibi quiescentes, ubi pax contra-

..

sollemnitatis et
offeratis

vestram praesentiara
alludentes.

visitationi

alacriter

Et

cum

44
AUCTORE D. A. B.

DE
cum

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


..

Patauniversitas cleri ac populi civitatis et unum ovile u viensis dioecesis unum corpus censcantur, expedit vos elevationi tan*
merito

u u
..

quau torum Pontificum reverenter occurrere, pascant et u tenus ipsi vos inter suas custodiant
u
.

foveant oviculas,

si

se ut pastores a vobis vi-

nimus interesse, corporali visione videbeatos, qui corpora illa glorificatione futura non arau bunt, de quorum quorum spiritus jam in gloria vivere
u

beatorura Pontififirmamentura, translationi scripsistis nobis, devote propocum, de qua sperantes illos oculos esse

bigitur, et

..

voderint humiliter recognosci. Plebes etiam monitis indubis commissas efficacibus ad hoc

dinoscuntur.

77 Solemnem
translationem,

SS.

Maximiliani
diatcesis

et

Valentini

ni decentiori

solemnipomdie tertia

..

..

nocatisin die translationis ejusdem ecclesiam vexillis visitent cathedralem, be-

ad quam

fideles,

jmrochos pn

stram cum

ducemque Bavariat

epistolis

modo huc

Augusti
transcriptis

u
u

nedictionem transferendorum Prjesulum etnostram cura larga multorum episcoporum inneglidulgentia recepturi, sic facientes, ut de non possitis argui, sed de diligentia gentia

Bernardus episcopus invitaverat, anno 1289 factam non statuet; essc c.v harum omnium prima nemo
verum,
inquies,
in

cum die beati Stephani futura

dumtaxat

hac dicatur,

plumque nominis
translatio illa

hujus

mereamini comraendari. Datum anno Domini


MCCLXXXIX.
"

cuhi, invcnianSancti, diebus diversis ab Ecclesia


t
r
,

cl

cujusnam ex

hisce

festo

fuerii

cjnulcm
diatcesis

73 Secunda
dera

n<i sutt ili-

dem

Ad parochos suae dicecesis ejusargumenti Dignum et justumest, sequum


: :

peracta, dubitari potest. Ita


dictis

omnino habct,

si sola e

epistolis

prima spectetur;

ast translationem

parochos

et salutare, ut

ecclesia militans se, quantura

cum

messis instaret, ac proin sub Julii finem aut


tertia seu paro-

..

potest, triumphanti conformet.

Unde

in terris

Augusti initium habuisse locum, e

digne digni habentur

gloria et honore, quos

chorum

ad

Bcrnnrdum

rcsponsoria

intelligitur.

u u
..

AUissimus

mirificavit in coelis.

Quare nos de-

Quare cum
Pap.r
et

tunc duo Sanctorum,

scilicet

Stephani

Patronorura siderantes corpora bcatissimorum in humili loco erant renostrorum, quae prius
posita,

Stcphani Protomartyris, quorum prioris

nuncin

loco

magis idoneo collocare,

Natalis 2 Augusti, posterioris Inventio 3 die ejusdem mensis celebratur, festa occurrant, per Ste-

u nitentium
M ..

pcecelebraturi subsequenter reconciliationem translationis hujusob reverentiam

phanum,
hic

cujus die scu fcsto translationem, de qua

nobis

sermo, futuram, Bernardus

in

prima

u
u
..

modi noviter faciendce, fraternitatem hortamur in Domino et monemus, quatenus vestras in ob hanc duplicem causam plebes Pataviam inducatis, tali die ad veniendum
vosque
quia

vestram

dictis epistolis indixit,

StepJianum Protomartyrem,
ecclesia, ui

quod huic PataviensU

Han&inius Ger-

mania Sacrx
/.

tom. I, corollario lxdocet, consecrata

designari, tertiaque adco,

qua

illius

Inventio

nihilominus tunc existatis ibidem, translationi eidem continuare nostrara


ipsi

celcbratur, Augusti die translatioucm illam accidissc, in

animum

induco.

u qin prxlnto

synodum cogitamus. 74 Tcrtia Responsio ad pragcedentera


:
:

78 Porro aliam adhuc


episto-

dc dicta translationc,

jam

rcconditx fuerunt, nee

suo epistola respondent,


epistola

l.uu
.

In vestro

felici

pectore

felix

versatur in-

instinitc, epistolam ad Wolfantjum, monachum Al- anno I30i> ablatse rccte apud Pezium dicuntur. taliensem, idem Bernardus dedit
,

u
..

fidelium excelsius tentio, ut scilicet in ecclesia Pataviensis ecclecorpora sanct

pag.

153

editam, cujus verba huc transcribo

Non

exaltentur
sias,

..

imototiuspatriee Patronorum, quatenus in terris, honoris amplitudinem consequantur


qui

sine raulta sollicitudine nostro deestis lateri per importune casus raomentura cum opportune
,
,

difficiles

ac juris nos occupent quaestiones. Et

u u
..

tanquam

lestibus

veri amici Dei nimis sunt in ccehonorati. Unde ad tam festivam trans-

cura translationem

Sanctorura et reconciliatio-

pcenitenlationem ac etiara reconciliationem

nem pcenitentium nobis imminere sciatis, quorum utrumque diligenti convenit consilio prsevideri,

u
..

induximus et soltium plebes nostras sollerter tantum, quod aclertius inducemus, timentes
cessui
ctio

displicet nobis,

quod non

statira cognito

..

eorum

obsistat instans

messium
Petro,

colle-

nostro adventu Pataviam quidem, S. Maximiliani reliquias


clesiie

descendistis. Atque ita


in

decentiori ec-

u
u u

totius

anni

comraoditatibus

profutura.
relictis

cathc Iralis Pataviensis

loco solenni

pompa a
fuisse
crit

Caeterum nos

cleriei, qui

cum

Bernardo episcopo 3 Augusti


reconditas, e

die

anno 1289 anno 1300

u
u

alternquc ad

Baviirw

rfu-

ccm

eodem: habeannon existat, ut Sancti apud homines


..

praelatorum, omnibus, sequi debemus imperia pervos indictura reverenter, prout capitulum condecet, accedemus. Bavariae de 75 Quarta Ad Heinricum ducem - Cura devotioni Catbolicasconsentaneum
:

modo

allegatis

patescit.

Verum

fortasse, qui % eas e cathedrali ista

fuisse

ablatas, e Chronico,
texuit, suspicetur
i

quod Bcmardus Noricus conid

enim apud Pezium Scripto:

rum Austriacorum
Iste sanctus

col. 1299 sic habei martyr Maximilianus sub Rudolfo

tom. 1,

u
..

turinglorii.quisuntinregnogloriaa gloriosi, Valenob hoc corpora beatorum praesulum


et
tini

re^e et

Wernhardo

episcopo Pataviensi, scilicet


est ostensus
,

anno Domini 1300, cuidam viduoe


et in liunc

u
u u

etMaximiliahi translata de loco humili condecet, in sublicollocare volumus, prout

domo

fratrura

Minorum

translatus

ubi

multis rairaculis claret. Ast in anno isthoc


cubat crror.

rogamus, quatenus tali die joconditati dignetur Serenitranslationis ejusdem vestra

mi

1300 signando manifcstus


anno Rodulfus imperium

Eo enim
qui

non

moderabatur,

tas interesse.

anno 1291 ultimum dicm clnuscrnt. Pr.rtcrca cum


aulhentica a nobis relata

una

iiiii
i

iin-

76 Quinta
u

Responsum

Heinrici

ad

iriorem

monumenta

S.

Maximianno
unde-

JUS ml

cnm

nso hic

Uernardiepistolam:
clariori praefulgeat,

Nihil est,

quod lumine

liani corpus in ecclesia cathedrali Pataviensi

adjungitur,

quam

recta fides in prin-

1289

"l inde fuisse asservatum evincant^ nec

nosque crecipe, quemadmodumlextestatur, honor Sanctorum sit recte fidei dentes, quod

cim circiter annis posi fuisse ablatum^

monumentum

a Chronico la\idato distinctum prudut, nihil supcrest

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


est, visi ut

45
D
auctorr A B*
" *

de

illa

ad

domum Minorum

tramlatione

brachio

illius

particulas accepi, quas ad illraara

cum Eansteio
sererent.

dicatur: Id forte fuit, ut particulara


sibi

dominationem vestram cura concessionis illarum


instrumento, his annexo, transmitto. Quod majorem harumce particulam non acceperim, liaud

quftmpiam aut possiderent Minores aut

ad-

parum

raihi

dolet.

Verum

dorainus admini^tra-

tor, qui per

minorem

junioris archiducis Leopol-

VII.

De Sancti

reliquiis

ecclesiae Tor-

di setatem episcopatui praeest, patri Rectori jussit,

ut ad

me

scriberet,

augustam Romanorura
illustris-

nacensi concessis et ibidem asservatis.

Imperatoris matrem non majorem harumce sa-

crarum exuviarum partem, quam vestra


F.x
lli rrli-

quiis eplsco-

Seculo proxime elapsoduo


verendissimus

ex S. Maximiliani os-

po Tornacenni a . /'

sibus ecclesix Tornacensi illuslrissimus ac re-

sima dominatio ipsa habuit, accipere potuisse. His litteris unum epistolae, a S. Carolo Borroma30 ad Cardinalera Battorium, Poloniae regis Stephani Battorii nepotem, datse, quara gratissiraara fore existimo,

Passaviemibuscaiu nicis

DD.

Maximilianus Villani a Oanepiscopus,


et

davo, e comitibus Isemghemiis,

qux a

reverendU admodum dominis decano

canonicis

exemplar addo.

Me

hurailli-

ecclesix Pataviensis acceperat, solemni

dono con-

cessit, ut dcbito cultu et Oflicio sancti sui

Patroni

rae reverendissimae dominationis vestrse gratiis commendo, ut longos sanitatis et felicitatis an-

insignisque totius augustx


ctoris

domus Austriacx Prote-

nos

illi

tribuat, enixe

Deura precans, qui sura

re-

festum in ecclesia Tornacensi celebraretur. Utriusque concessionis a dominis Pataviensibus et

verendissimae dominationis vestra? humillimus in

Domino nostro

J. C. servus Florentius de
:

Mont-

ab illustrissimo episcopo factx instrumentum, quale subpro solita sua in me humilitate et benevolentia
misit illustrissimus ac reverendissimus

morencio. Suscriptio erat Domino domino Rmo episcopo Tornacensi. ConcorJat. Sign. P. Masureel.

D. D. Cor-

episconelius Franciscus de Nelis, Antverpiensis


hie lypis pus, olim ecclesix Tornacensis canonicus,

82 Has

sacras cxuvias a dominis Passaviensibus qux eccleslm

acccptas non nisianno

1G36

ecclesix

sux cathedrali

dnill Solem-

solcmni dono concessit illustrissimus D. D. cpiscopus. IUius concessionis instrumcntum ex Historia

subjicio

JJ^"*'*"

pcr

instrti'

80 Nos Marcquadus de Swendi Baro, Dei gratia episcopatus

mentum
edituin

iuc

Passauvensis administrator ple-

Ms. Ecclesix Tornacenm a Nicolao de

Ficf, postca
,

nnrius, decanus, senior et totum capitulum prajdictaa ecclesice cathedralis Passauvensis vigore

episcopo Atrebatensi, contexta depromptum rescisspectantibus, liic subdo : sis vcrbis, ad rem haud

praesentium attestamur ac omnibus et singulis hasce litteras inspecturis fidem facimus, quod ad
petitionem a reverendissimo et illustrissimo domino domino Maximiliano, Dei gratia episcopo

Maximilianus Villani de Gandavo, ex coraitibus d'Isenghien et baronibus de Rassengheira, Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopus Tornacensis,

universis patentes litteras inspecturis et au-

Tornacensi, nobis per litteras factam pro communicanda aliqua particula de reliquiis S. Maximiliani episcopi et martyris in nostra ecclesia cathedrali hactenus conservatis et fide digna habitis et cognitis.

dituris salutera in

Domino

sempiternara....

Pro

ornatu majoris altaris nostrae ecclesise cathedralis

subtiliter ac pretiose acu depingi

curavimus

Nos

ejus petitioni libenteran-

certura pro eodem antipendium, quod in medio continet assumptionem B. M. V., in partibus lateralibus

nuentes de nostro thesauro ecclesiastico hanc particulam apud alias S. Maximiliani reliquias

figuram SS. pontificura

Piati,

Eleu-

therii, Eligiiet Maximiliani patroni nostri....

inventam supra nominatoreveren. episcopoTorcolendam nacensi, quam summopere et devote


cujus rei promisit, subministrari voluimus. In has litteras secreto nostro capitutestimonium
lari

83 Cumque omnibus perquam notorium


temporibus satan, antiquus hostis
cse, discordioe
fidei

sit,

Mcposito

qualiter a raultis annis atque etiam praesentibus

Catholi-

seminator ac bellorura excitator,


adhibuit,

munitas tradidimus. Data Passauvae 25 Aupradictorum dogusti 1631. Eratque impressum

omnes conatus
augustissimam
ac unicum

ut imperiura et in
,

illo

domum

Austriacara

firmissiraura

minorum
duo brachii
OSSQ (iniui 1631 concessa fuere,

sigillura capitulare.

Concordat. Sign.

fidei et religionis

Catholic ac ortho-

P. Masureel.

doxffl prrcsi.lium,

tutamen

et fulcrum

pessumda-

81

Qux autcm

fucrint

S.

Maximiliani

ossa,

eamdera ret ac penitus aboleret, suscitatis contra


plurium potentissimoruraregura etaliorum etiam pro dolor ) Christianorum principum fortissi(
!

dominis

Passaviensibus canonicis domino

Tornaa Putrc

censi episcopo concessa, exponit epistola,

Florentio de Montmorencio, Societatis Jesu presbytcro,

ad

cumdcm dominum
1631

Tornucciisrni
scripla,

Viemx
alU

dic 3scptembris anni

qua

etiaiu

provimis armis, quae speciali oranipotentis Dei videmus dentia ac SS. Tutelarium intercessione experimur cum gaudio incassum dictara Geret

quas scd cxiguas curumdcm

reliquiarum particulas

maniam domumque Austriacam oppugnasse

augustx Tmperatoris genitrici fuisse concessas, wLatiuuitur. IIunc epistolam, e Gallico sermone in
Illustrissime domiuum versam, huc Iranscribo S. Maximiliani reliquiis haud ne. Ut aliquam ex
:

sane particularis ejusdem Germaniaa dorausque est Austriaca? patronus tutelaris semper fuit et martyr, archiepiscopatus divus Maximilianus
Laureacensis, a quo plures imperatores instinctu solum miraculoso nomen gesserunt, et quia non

exiguam partem a dominis Pataviensibus obtinerem, quidquid in me fuit, lubens prastiti.


Praecipuos adii capituli canonicos et ad illustrissimum episcopatus administratorem, tum forte

Isenghemiorura nos, sed etiam plures ex nostra eodem fuerunt insigniti peculiarera erga familia

eumdem divum Maximilianum patronum

devo-

absentem

scripsi.

Societatis nostroe Patres.

Idem mecum praestiterunt Duas deraura parvas ex

virorura tionem gerentes, a raultis retro annis crravissimorura usi ftiimus opera, ut de ejusdem

Sancti

"

46
AUCTOHE
D.
A. B.

DE
Passaviensis

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


censiliberaliter donaraus et

Sancti corpore, quod in cathedrali ecclesia civitatis

assignamus ad majo-

surarae veneratur, reliquias

rem Dei
Mariffl,
liani

Opt., Max., ejus Genitricis Virginis

aliquas

consequi et

obtinere

possemus

quas,

postquam cum maximis labore et molestia obtinuissemus, gratias Deo Opt. Max. pro peculiari hoc beneficio agentes, animum nostrum intendimus, ut iisdem debitum impenderemus
finem raagnis sumptibus, pari
effbrraari
:

SS. Piati. Eleutherii, Eligii et Maximigloriam et honorem, dictoeque ecclesiaa no-

straa

decorem et ornamentum, obnixe orantes Deum Opt., Max., quatenus per merita et intercessionem gloriosissimae Virginis Marise et aliorum Sanctorum ac prrecipue S. Maxirailiani, au-

in

quem

artificio et

labore

curavimusstatuara ejusdem sancti Maximiliani argenteam, in cujus statuse pectore

custissimam

domum

Austriacam, quae Catholiet religionera

cam

et

orthodoxam fidem

sartam

sub crystallo ibidem adaptato, ipso festo Assumptionis B. M. V. anni 1636 inclusimus duo par-

tectamque dignoscitur conservare, nec non Romanum imperatorem, regem Catholicum et principes nostros

va ossa ejusdera S. Maximiliani, quas veras et legitimas ejusdem esse reliquias, tenore proesentiura

cum

toto Belgio in

suam tutelam

suscipere ac contra omnes inimicorura insultus

declaramus, prout latius constare poterit ex donatione earuradem ac aliis litteris hic junctis, in quibus particularia aliqua vitamet miracula ejusdem concernentia continentur. 84 Subtus vero easdem reliquias inclusimus

protegere nobisque in hora mortis nostrae adsistere ac in

eorumdem Sanctorum consortio suscipere dignetur. In quorum fidera et robur perpetuura praesentes manu propria signavimus si^jillique

Idem

iiius-

camerse nostrae appensione

coramuniri

irissimtts

episcopus

particulam de peplo B. M. V.,

quam dono

acce-

curavimus.

Datum

Tornaci in palatio nostro epi-

Tornact

ttsis

pimus,

dum

in itinere Coloniensi, quod fecimus

scopali 17 Septembris

anno Dni 1636. Signatum


et inferius
:

anno 1605, visitaremus

capellam

superiorem

erat

Maximilianus Epus Tornacens. ;

ecclesiae collegiatas majoris oppidi Aquisgranenitem unum os de S. Bartholomseo apostolo sis


:

Masureel secretarius. cum aliquot

litteris junctis

ad veritatem dictarumreliquiarum adstruendam.

a nobis alias approbatura

item

unum

os cranii
di-

Cum
sirai

instrumento appendet sigillum


dni donatoris.

dicti

Rdis-

S. Apollinaris martiris episcopi

Ravennatis,

Hxc qux

ex Histovia EccU
,

dono receptum et approbatum ab illustrissimo ac Rmo D. D. archiepiscopo Caitem os meracensi, Francisco vander Burcht
scipuli S.

Petri,

Tomacensis Ms. jam deprompseram

cum eorum-

dem exemplari, quod.

adnitente illustrissimo

domU

no Antverpiensi episcopo, a dominis Tornacensibus


acceperam, collata concordare reperi.

S. Augustini, episcopi et Ecclesise doctoris, a nobis approbatum. Quas omnes reliquias, sicut
praefertur, sub dicto crystallo pectori antedictoe
statuae inclusas, quatenus opus est. de novo, te-

VIII.

Nonnulla a

S.

Maximiliano pa-

nore proesentium, auctoritate nostra approbamus, et pro veris SS. reliquiis decernimus habendas et venerandas esse. In cujus pedis parte superiori atque inferiori donationis nostrae expres-

trata miracula.

Cum
rum
inii

de prodigiis, S. Maximiliani ope patratis,

s.

MaximU
\ JJJfjJj
._
t

sionem in circumferentiam quadratam poni et Rdissimus Dnus sculpi curavimus hoc tenore n Maximilianus Villani a Gandavo, e comitibus
:

pauca dicturus sim, Commentario huic, qux ad

[!'*'[

sepulchrum ejus peracta narrat biographus, multo.

oculntiis testts, annectere

..

tiericuslll impvratur.

von

est

milu animus

dlseghem baronibus de Rasseghem,


ximiliani d'Iseghem, Dei

filius

Ma-

duo dumtaxat. liceteorum notitia authentico aliquo


judicio
niii

et Apostolica? Sedis

instrumento ad nos perlata non fue-

gra. Epus Tornacens., hanc effigiem fieri vin vens curavit in honorem S. Maximiliani pontin ficis -

rit,

luce publica hic.

cum ad gloriam Sancti


possint,

nostri

posthumam aliquatenus conducere


sunt visa.

donanda

Laureacensis

martyris sui patroni,

in sui

Primum
csesaris

narrat Pontus Heuterus, seculi


ct

suorumque parentum memoriam donat,

dicat-

xvi elegans scriptor


miliani

historicus, in elogio

Maxi13

n
n

que illam ecclesiae cathedrali Tornacens. ornatara veris ejusdem Sancti reliquiis, quas ab
Passaviensi in Ravaria (ubi
jacet sanctum ejus corpus)

ad rerum Austriacarum

libri

calcempag. 364, editionisLovanien&is, mmilGQl,


Illius verba

n ecclesia cathedrali
n

huc transcriho

Fredericus, Cilise co-

cum

litteris

authen-

mes,...

memor

cognationis beneficiorumque belli

- ticis n ni et

acceperat. Sit laus Deo, B. Marise Virgi-

tempore aliisque necessitatibus ab Austriacis ac-

omnibus Sanctis, araen. m.


hac
litterula

d. c.

xxxvi.

ceptorum tabulis prolixe


sibi succederet,

cavit,

si

nullis

relictis

In medio vero pedis


scriptio

n n

hujusceraodi continetur in-

liberis e vivis diseessisset, Austrise

dux

in

assem

seu caractere Roraano

modo

ejus temporis caesar (Cilia


id

Sanctus Maximilianus, Laureacensis martyr gladio occubuit pro fide Xrsti in persecutione

enim imperii est beneficium)


Interficitur paulo post
relictis liberis.

ratum habuisset.
nullis

comes Fredericus.

Deciana Christianorum sub Evilagio prseside

Quare

caesar Fredericus Austrise


corx-

anno 280.

archidux, Maximiliani primi pater, paucis


scriptis

cum
itui.i*

'//

85 Quam S. Maximiliani statuam argenteam, quam potui, maxime effbrmatam, pro prima vice
in festo Exaltationis S.

peditum cohortibus, jure imperii ac te-

stamento comitis Frederici. Celeiam contendit,


incolas veteris novique juris pra^tensione in sua

Crucis proximo, in quo

solemnis annua Tornacensis celebratur processio, in eadem circumferri desiderantes una cum aliis

successoruruque verba adacturus... Coraitis Frederici vidua, natione Croata, mulier atrox saeva-

supra memoratis ornam<mtis


nos
fieri

et operibus,

per

que, cresaris Frederico Austriacisque mariti hae-

mandatis, in perpetuum praefataj spon-

reditatem
quibus

invidebat.

Parat

in

Illyrico copias,

sae nostrse spirituali ecclesia? cathedrali Torna-

Ciliae

coraitatum caisari Frederico eripiat.


Certior

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


Certior enim erat facta, caesarem exigua

47
acctorb

cum

ni fallor, Joannis Bollandi descriplum reperio his-

manu

Celeiam venisse ac proinde justis submissis


posse. Mittit statim

que expressum

verbis: In Passaviensis urbis la-

D
,

**l

copiis intercipi

ad

fiacinus

mentabili incendio, quod 27 Aprihs 1662 contigit in

in ecclesim

exequendum cum justa manu Victovicum, virum


nobilem militaremque, adeo secrete, ut
ejus adventu caesariani ante
sciscerent.
I

summi templi

nil

de

chorum, SS. Maximiliano

exusti medio, altare ante incen ,'','"','_ et Valentino sacrum, craexuoiu


illmsaser*

captam Celeiam recopiis Victovico,

cum eorum
legitur
:

sarcophagis et pns exuvns, a tergo vantur.

adhaeronfibus, integrum mansit. Deinde additum


Ista AscafTenburgo
:

;.f

nb

87 Appropinquanteclam cum
admoneri
est visus

P.

Joan.

Gamans

Hoste

caesar Fredericus praecedenti nocte in

somno se a D. Maximiliano, quam priin

Coloniam
hic

hinc ad nos P. Jac. Kritzrald. Quod

insertum

dumtaxat

volo,

quo magis ac magis

mum

migraret, adcsse
ac libertati
in

propinquo hostes,
insidiantes,

vitae,

augcatur pius Pataviensium civium erga sanctum

dignitati

suae

jubente
filio,

eorum Patronum amor

et devotio.

Martyre,

gratiam hnjus pra^monitionis

quem uxor ea nocte


Caesar

concepisset (hoc in Mss. Pata-

viensibus non legitur) Maxaemiliani

nomen

daret.

IX.

De

alterius Sancti

homonymi

reli-

somno aut

potius oraculo motus, suis

om-

quiis; quis

ille fuerit.

nibus dissuadentibus, ex oppidi Celeiae, regia in

arcem, quoe in edito est monte sita, cum paucis se confert. Advolat prima nocte 'cum copiis Victovicus Celeiamque occupat. Capit Ulricum, prae-

Iterius Sancti

cognominis corpus in ecclesia Pi- De


asservatur , cujus meminere
:

lioc

ho-

monymo dux
htc aanlur

rani

coliegiata

positum Frismgensem, caesari sigilliferum (can-

Candidus
lib.

Rerum Aquileiensium Commentariorum


edita, pag.

Epistola in
qiiiiniin pri-

cellarium

vocant)

Joannem Ungnadura,

curiae

2, Manzolius in sua Istrim Descriplione, anno

via

cum omnibus conciliariis maqui cum se postea mapraesidii parte ximaque gna pecuniae summa redemissent, omnes caesarem Fredericura vatem praedicabant, celebrabant
caesaris praefectum,
;

1611 Venetiis

33,

et

Valvasorius, ab

Annalium
Exstant

Styrix auctore laudntus, et cujus ecclesia

Justinopolitana sab rilu duplici


et

in

et

admirabantur. Victovicus, caesare non reperto,

miliano una

et

memoriam celebrat. Museo Bollandiano de isthoc Maxialtera Epistola, quibus cum ad sahodiernum statum, tum ad
ct

nec arcem suis copiis expugnari posse videns, manere diutius non ausus, ad heram cum captivis est reversus, Caesar tanti beneficii, a

cras ejus exuvias, vcncrationcm ipsis exhibitam, et

earumdem

-veritatem, seu

Marei

ipsummet Sanctum cognomincm spectantia, multa


varia erudite proponuntur.

tyre in se collati,

non immemor. cura postea


filius,

Primam ad Joannem
archidiaco-

natus esset secundus ex uxore

Maxaerai-

Ludovicum Schonlebium, Labacenscm

lianum vocari voluit novum generi, familiae et


caesarum
seriei sed sibi successoribusque fausti

inun, variis operibus editis percelebrem, in hoc Opere

non semcl ub Henschenio addiem 19 Junii,


zario episcopo Justinopolitano sacram, et a

S.NaPape-

auspicatique ominis nomen.


liberatur;

88 Ha?c Pontus Heuterus


capiti aut
libertati

cui

haud dissonat

brochio in
iii i

Commentario ad translationem S. Maxi-

JEneas Sylvius, pcriculnm, quod Celeix imperatoris

imminebat,

lib.

de
;

Europx
Afluit,

29 Maii przvio laudatum, scripsit illustrissimus Franciscus Zcno Justinopolitanus episcopus.


die dedit ipsemet Schonle-

Statu sub Friderico III cap. xv exponens


inquit, piwtcrmisso

Alteram patri Papebrochio


biliS.

tamcn Sancti nomine, divina


illi

Cum

autcm dc
in

isto

Sancto homonymo nihil


istis

Pietas Friderico, quae


in

praeter consuetudinem

certius,

quam quod

duabus

Epistolis habctur

arce superiore et

nitissima, ea nocte

natura et humano opere mudormiendum suaserat pro;

ad manus mihi fuerit, eas in varios numeros divisas


subnexisque nonnullis pro more Annotatis illuslratas
hic prslo subjiciendas esse, existimavi.
,in

ceres, qui remanserant in oppido, capti omnes, etc. quibusverbis, Fridericum non nisi divino quo;

Hoc tamen
in-

monitum

volo, scilicet,

Schonlebii Epistolocis

dam adjutum
scriptor,
litteris

auxilio hoc discrimen evasisse, innuit

lnm mox edendam in quibusdam


juria
ita

temporum
tamen

ipsi

Friderico squalis

et

qui illius gesta


fere utitur

ntiritam cssc,

u(

verba aliqua utpote omnino


;

mandnvit.

JEnex

Sylvii

verbis

delata
quae
tritis

aut abrasa vix legi queanl

ita

ut, at-

Lazius,

hoc periculum narrans,


lib. xiil,

Commcntnriorum
:

supersunt aut qua verbis deletis

vel valde

Reipublicz Roman.r

capui vi aitque

Ad-

admixta leguniur, auctoris sensum


:

satis red-

dunt Annales antiquissimi, Maximilianura martvrem loci Celeiae Fridericum tum fuisse caesa-

dant

me tandem pauca admodum,


interdum

uncinulisinclu-

sa, clarilatis ergo

substituisse.

Nunc Epi-

rem tutatum. Atque


visionem per

idcirco dorraienti in arce

stolas prsdictas hic subdo.

somnum

occurrisse, ut

filio,

qui

91 TUustrlssimi
polis episcopi a,
iim

DD.

Francisci Zenonis Justino- Justinopotis


Bpiscopus
nonnullis

conceptus in Leonora imperatrice fuerat, idera

ad reverendissimum Joannem Lu-

Martyris nomen inderet. Quod postmodura Fridericus nato filio


tit.
;

liberatus custodia
fideliter praesti-

Schonlcbium Epistola, Justinopoli 10 Se-

ptembris 1677 data.

atque haec vera est inclytissimi ac invectis-

simi caesaris Maximiliani nominis proprii origo. Sed et hoc ipsum factum tamquam prodiginm, S.

vincialibus ego araplius

Reverendissime doraine. De Sanctis corapronon scio, quam quod in

scriptis reliquit Manzolius, eo

quod nullam na-

Maximiliani ope patratum, habent Courvoisierus


Viiu ejusdem Bruxellis edita pag.
bus,
i

in

Hansizius tom.
auctor pag. 228.

1,

pag.

330 et sequenti35, et Annalium Styapographo Vite S.

ctus sim occasionera videndi, prout desiderabara, provinciam Istriae. Ut autem dominatio vestra

i.v

reverendissiraasolvatur onere describendi exemplar, illudque mittendi P. Papebrochio, boni


consulet hanc

89 Alterum prodigium

in

meam

coacervationem,
et

quam ma-

Maxirailiani ex Bibliotheca Pataviensi eruto, manu,

gno studio collegi ex Venetis

hujusce pervetustae

48
AUCTORR
D. A.
B.
tustae

DE
urbis scriptis, quae

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


cabulo
fuit
pi\x-fati

scrvient pro testata

B. Georgii M. pretiosi consecrata

dc S. Naza*
rio

mea erga dorainationem vestram observantia. 92 De S. Nazario b intercidit memoria cum


raorteCardinalisBaronii, cui fuerant transmissa
particularia de ejus et S. Elii vita ac morte. At-

Ecclia
et D.

trem

Piran. Per praedm. Rdum inXtoPaD. Marcum, Dei et Aplica; Sedis Epm
gra.

Justinopol.

ex cujus auctoritate praedicta

die consecrata fuerunt in praefa. Ecclia Altaria in-

tamen

praeter ea, qure

adfert

Manzolius, addi

frascripta per suprascriptos et infrascriptos


:

Rdos

possunt aliqua de ejusdem inventione ad

annum

601 ex testimonio Norici, ex cujus conjectura ficri posset, illura primum hujus urbis episcopum
;

Pres Dnos Episcopos, videlicet altare S. Georgii per D. Frat. Gratian., Epra Polensem. Altare S.
Mariae per D. Frat. Altare S.

cum
ria;

nulla extet aliorum pra?decessorum memo-

Maximiliani per

Andream Epm Caprelanum. D. Frat. Joanncm

quodque juxta dictum Manzolium creatus

Epcm Parentinum.

Altare S. Marci pcr D. Frat.

fuerita Joanneprimo

summo

Pontifice ad instan-

tiam Justini Senioris anno 528, fueritque deno-

minatus pro eo tempore episcopus Istriensis ad


usque Justini Junioris tempora, qui a reparata civitate eamdem Justinopolim denominari voluit
c.

Jacobum Episc. Scarpatensem. Altare S. Lucia3 per D. Fr. Jacobum Episc. Evelenens. Altare S. Catharina3 per D. Fr. Marcum Episc. Domacensem. Altare S. Antonii per D. Natalem Epcra.

Hujus igitur Sancti gloriosum corpus una cum


Alexandri PP. et M. occasione belet a Pileo

^Emom. Qui dominus Epcus Justinop. et pncfati D. D. Epoi una cum Dno Ladislavo Epco Petenens., qui dictae consecrationi inteifuit, et singuli

reliquiis S.

lorum a Genuensibus fuerat ablatura

eorum exauctoritate

prajfata

omnibus

et sin-

de Marini archiepiscopo Oenuensi fucrat restitu-

gulis, qui devote accesserint ad dedicationem et

tum anno 1422

post exacta

novemlustra; qua

conserrationem ipsius
gentiam, et
eis,

eclia?,

unius anni indul-

de causa celebrabatur ejusdcm Translatio die 26


Julii

qui devote accesserint annuatim

cum

Officio,

prout constat ex authenticis

in anniversario supradicta? ecclias et aliis festivi-

archivii cathedralis ecclesia?, et insuper festivi-

tatibus, ut

pra^missum

est,

perpetuis temporibus

tas de die obitus praefati Sancti, qua3 celebratur

19 Junii. Errat porro Ferrarius, qui putat, cara diem esse Inventionis.
et S. Elio

93

S. Elius dicitur fuisse

diaconus S. Nazarii

przmissis,

ejusdemquedioecesanus ex Castro Costabona.non


longe ab urbe dissito, cujus etiam extat domus,
in

40 dierum indulgentiam in Domino relaxantur. 96 Item in consecratione ara3 S. Quiritii ecclesia) S. Thoma? apostoli ejusdera terras fuerunt positas reliquise sequentes, prout patet ex manuscriptis Breviariis antiquis. " Pridie Non. Maji

ratio-

nibus rccundilas,

1443 Consecratio
et Laurentii, in

altaris SS. Quiritii, Julitne


reliquia3 SS.
S.

qua mortuus

est,

suntque ibidem prosapicc


Ejus sacrum deposi-

quo sunt

Stephani
et

agnati, Portulana d dicti.

Protom. Maximiliani M.
aliorura.

Laurentii M.

tum publicse quotannis venerationi exponitur die


18
Julii,

Kalend. Maji Philippiet Jacobi 1471.


ecliac

qua die ejus Sancti

festivas colitur

ad

Consecratio

SS. Apostolorum

Thomic,

altare proprium sub choro propter multa prodigia, prsesertim in doloribus capitis.
inijtis

Philippi et Jacobi, in quo altari sunt reliquia3

ProthoM.

S. Stephani et S. Leonis

Sancll

94 Venionuncad S. Maxirailianura episcopnm


et M., cujus corpus servatur Pirani c,

Maximiliani M.

PP. et S. Nec tantum erectum fuerat

reliqtiias

oppido

altare in

honorem
Constat
sigillis

S. Maximiliani, prout supra

mullis e

meae jurisdictioni subjecto, de cujus


episcopatu et tempore nesciraus prseter

martyrio,
id,

dictum est; verum et erat confraternitas ejus-

quod

dem
sis

tituli.

id

ex 13 Bullis integris

illee-

Candidus

in suis

Coramentariis scriptum reliquit.

una cum

dependentibus variorum Epi-

Haec scimus tamcn, quod ad anno 1303 successi-

scoporum, Archiepisc. et Patriarcharum Venetsa


ditionis et aliarum, qua3 brevitatis gratia oiuit-

va manuscriptorum attestatione
erit seraper

ejus ecclesiao fu-

pro Sancto habitus et adoratus, ejus-

tuntur, sufficietque ha3C,

quam subnectimus.
episcosub illius notnine sodalilium inslitiiltnn
;

demque

Sanctis reliquiae longa seculorum sorie

97

Nos Marcus, miseratione divina

ab episcopis antecessoribus nostris fuprint pro


veris habitse et ut tales in consecrationibus alta-

pus Justinonol., F. Joannes episcopus Parentinus, Natalis episcop. Emon., F. Gratian. episc.
Polensis, F. Jacobus episc. Evelonen. F.

rium soepe numero


srcitlis

adhibita?.
ecclesiae colfuit

Marepisc.

in al~

95 In consecratione perantiquae
legiatas et parochialis Pirani, quaa

cus episc. Domacens. F. Jacobus episc. Scarpatens. Ladislaus episc. Petenens.

lurii.m

die

24

Andreas

Aprilisanni 1344, a^sistentibus novem episcopis,


inter consecrata eo die altaria nominatur etiam

Caprelanus, universisChristi fidelibus pra^sentes


litteras inspecturis salutera in

Domino sempiteroranes stabimus


in

altare S. Maximiliani consecratum ab episcopo

nam. Quoniam. ut
gessiraus,

ait apostolus,

Parentino, et in ara majori S. Georgii tutelaris


ejus ecclesiae reconditoe fuerunt reliquiae S.
ximiliani, prout habetur ex

ante tribunal Christi, recepturi, prout

corpore

Maanti-

sivebonum

sive

malum operemur. Nos

uno Breviario
iv

Patrem
terris,

raissionis aBternas misericordias operibus

quo manuscripto
*.

in

merabrana

Idus Octob.
reli<|iii;e

pra^venire et Sanctorum intuitu id seminare in

Maximiliani episcopi et M. Sunt ejus

quod, reddente Domino,

cum

multiplicato
fi-

altari S. Georgii.

Ecce autem inscriptio


in

in

fructu colligere valeamus in ccelis, firma, spe

marmore
xii,

consecrationis ejusdem ecclesia?,


:

qua

duciaque tenentes, quoniara, qui parce seminat,

inscriptura est

"

Anno Dni mcccxliv.

Indict.

parce metit,

et, qui

seminat in benedictionibus,
Cupientes igitur, ut

die Sab. mens. Apr. in festo S. Georgii M. in

metet

in

vitam aiternam.

przefata ecclia Piranensi,

tempore Potestariae et
Marci
ad
Terraa Pirani,

fraternitas S. Maximiliani episcopide Pirano Ju-

Regiminis Egreg.

et Potentissimi Viri D.

stinopolitana3 dicecesis, dignis et congruis hono-

Contareni honorab.

Potest.

ribus

frequcntetur,

et frequentantes in

missis

honorem Dei et Gloriosse Virg. Mii> et sub vo-

fraternitatis preefatae, atque pro operibus labore

perpetua^

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


perpetuae quietis munere gratulentur. Omnibus vere poenitentibus et confessis, qui dictam frater-

40
costis

duo ossa spatularura humeraliura cum 14


spuriis
sinistrae

ac legitirais. Ossa brachialia dextrae et


partis

aictorb A B*
' "

nitatem visitaverint in missis et quandocunque


Officium aliquod celebrabitur
te,
in dicta fraternita-

cubitalia

tam superiora, quam inferiora numero sex, omnia integra, excepto


quod nonnihil fractum
dictae
est.

seu ad altare S. Maximiliani prasdicti, et qui


et alia dictae

solo sinistro brse item

Verte-

ad fabricam, Iuminaria, ornamenta


fraternitatis, sive altari

xerint adjutrices, nos et quilibet nostrum de


nipotentis Dei gratia et
ginis Gloria,

memorato manus porreommisericordia, B. M. Vir-

lumborum spondiles addita una, quaa cum iisdem


nectitur, integruraque est
;

nuraero 5,

connectitur. Item

os sacrum, quod consequenter a

summo deorsum
tibiis

una cum
sinistri,

pedum,

'

supplc in-

BB. Petri et Pauli ejus apostolorum et SS. Martyrum Hermacorae et Fortunati, omniumque SS. meritis et intercessione confisi, 40 dierum' de injunctis sibi pcenitentiis raisericorditer relaxamus.

quae nonnihil arrosae sunt item osse dicto ischios.

Est

itera

unura os pedis

quod dicitur

astragelum, et pedis dextri os naviculare, itera-

que duo

alia

pedis

unum
cui

et

alterum manus.

dulgentiam

In

cujus rei testimonium

Quae omnia ossa efficiunt conjunctim hujusce-

praesentes litteras nostrorum sigillorumjussiraus

modi annexam figuram,


corporis partes,

cum

praeter paucula

appensione muniri. Datura Pirani die 24 mensis


Aprilis sub ann.

ossa desit nihil efficiatque integraliter nobiliores


potest affirmari, esse corpus
affir-

Domini m. ccc. xlfv. Ind. xn,


Pontificis Clement. Sexti an-

Pontificatus

summi

integrum

quo in casu erravit Manzolius


suis,

no secundo.
cclebralum
tandetn fuisse Officium,
edocet.

mans

in scriptis

non exstare
sed

in praesen-

98 Celebrabatur insuper de eo Officium sub ritu duplici xii Octobris, prout legitur in Missalibus et Breviariis antiquis manuscriptis, uti

tiarum corpus totura

partes tanturnraodo
g

aliquas g. Haec paucula praescribere potui, quae

cura

post tot

patriae

hujus ruinas et excidia

supra dictum

est.

Quarto Idus Octobris

S.

adhuc extent, eadem

aequi bonique consulere di-

Maximiliani Epci et M.

Ex

quibus oranibus

gnetur. Dominationi vestrae


obligatissimus servus sign.

Rmae

addictissimus

clare patet,

sancti Maxirailiani probata sancti-

Franc. Epcus Justi-

tas, tot praelatorura sanctae Ecclesiae auctoritate

nopolitanus.

nixa, et a

300

et araplius annis, in quibus ejus

101 Epistola D. Joannis Ludovici Schonlebii, Nec


ad R. P.
1(V77 dataaala 10
-

illud

memoria recentior fuerat, sciebanturque


gumenta, quae
si

ara-

Papebrochium, Labaci 25 Septembris

stola sua lnc

pliora de eo verae et indubitatae sanctitatis ar-

"

appetUa

non

fuissent clare subsistentia,

Admodum

reverende pater. Post longara

Schonlebius, in- qui disserens

non praesumpsissent

tot ejus

temporis praelati ea
testata facere,

quisitionem obtinui Venetiis per admodura reve-

Actis publicis et propriis


et

sigillis

rendum patrem Rectorem Labacensera exemplar


unura Manzolii (Candidus haberi non potest, sed

dictum sanctum Maximilianum pro episcopo


illum esse,

et raartyre decantare.

parum habet de

Sanctis) quod paternitati vestrce

Qnis nutcin
fuerit, non edicit ttlu-

strissimus,

99 Unde concludi potest, non eum quem Pelagius Papa Schismaticum nominat cum non constet, utrum fuerit in Istria episcopus, veluti ait Baronius, et a tempore martyrii
sui constituitur

admodum

reverendae transmitto et simul addo


ecclesiae

Calendarium

Aquileiensis

ut

videri

possit quibus diebus aliqui Sancti, qui

non ex-

qui

illius

tant in Martyrologio celebrantur.


litteras

Addo etiam

antiquior schismate, quod natum

Illmi episcopi Justinopolitani qui a

me

fuerat anno 556, quo tempore cessaverat persecutio tyrannorum contra Ecclesiam. Neque ausira

requisitus respondit, quae scire potuit de Corpore


S.

Maximiliani episcopi et martyris quod serva-

affirmare,

fuisse

Maximilianum illum Raillis


;

tur Pyrrhani in Istria suac diceceseos quara pro-

vennatensera, qui floruit


patria Istrianus Polensis

temporibns, et ipse

xime

visitavit.
s
.

quo in genere remitto

,// '" aw v 102 Quaerebam occasione verborum Manzolii <lr martyruloco

me
cum

ad aliorum judicium dicentium, schismati-

fol.

33, ubi hiscc, ex idiomate Italico, quo a Schonlcbio


lnc recitantur, in

Man-

illum fuisse episcopum in Istria, uti asserit Ughellus, qui debuisset seriem texere episcopa-

zolio

Latinum conpervenit
in

versis, ait

n

Massimilianus imperator in Italiam


;

tuum

Istriae;

Palladius tamen clarissime illura


qui

venit, Aquileiam inde perrecturus

fuisse asserit,
dici

erat Ravennae.

Non

potest

autem ad

Italiae

urbem,

Emam

nomine,

de sancto Maximiliano nostro, quod enim idem sit, qui ^Emonensis, cum unus illorum is martyrium sustinuerit sub Decio in civitate
Asice et alter

extreraa planitie ad Alpium radices sitam

non longe Postema terra, ubi Maximilianus episcopus martyrium passus est cujus corpus
;

lebratur die
bris.
riri

Emae 20 Maii,
;

festivitas

porro unius ce-

in ecclesia

Pyrrhanensi religioso cultu honoautern non totura corpus, sed


/

et alterius die

12 Octo-

ratur.

Nunc

putuit

Nec enim post adhibitam diligentiara repeunquam castrura vel oppidum aut padioeceseos vel provinciae totiuslstrianre,
f.

illius pars dumtaxat habetur h ... Ubi sit in qua S. Maximilianus illa terra Postema,

o-us ullus

passus

est,

respondit Illmus, in

Istria

nullum

cui

nomen Postema

sacranim exuviarum
statum hic
describit.

100 Restat igitur solura, ut dicamus, utrum Pirani sit totum sancti Maximiliani corpus, an vero sola aliqua ejusdem corporis pars?Facta
igitur collatione corporis et ossiura, quse etiamin prcesentiarum reperimus, sunt seq. ma-

esse hujus nominis vestigium; unde arbitror, Manzolium intellexisse Asisiara i ... Est Celeia
distans

Labaco k 9 milliaribus et consequenter attribuisse suo Maxirailiano, quod verum est de


S.

Maximiliano Laureacensi passo

Celeiae, prae-

num

particulis ejusjor et potior pars cranii cum 3 parte maxillae inferioris, cui insunt dem et una

sertira cura uterque celebretur 23 die Octobris. Dubitabam.... an ille fuerit (vel sit) cujus cor-

pus fere integrum (ut

in

adjecta

figura)

ser-

duo dentes. Vertebrae oranes

colli.

Claviculae et

vatur Pyrrhani, civitate distante duobus millia-

Tomus

9
VI Octobris.

ribus

50
AlXTORE
D. A.
B.

DE
ad hoc

S.

MAXIMILIANO EPISCOPO MARTYRE.


cutus est

ribus Germanicis Justinopoli et celebratur sub


duplici ritu
:

suum metropolitam
:

sicut in schismate,

respondit, uti in ipsius lit-

ita est in poenitentia

atqui Paulinus patriarcha,


est,

teris [videre est].


<7 nli<)t!tl>us

qui
:

tum sedebat
vitae,

et

anno 570 mortuus


Palladio,

ante
fuit

Sanctis

103 Effo autem sic discurro cum nullum sit dubium, extare Pyrrhani alicujus sancti Maximiliani episcopi et martyris corpus propter traditionera
et

finera

teste

reconciliatus

Apostolicae Sedi, incertum, quo anno,... quod anno 568 vel paulo antequara Longobardi irrum-

venerationera

aliquot

seculorum
et

forte est error aliquis in

nomine

censendus

perent in Italiam, Apostolica) Sedi reconciliatus fuerit S. Maximilianus et paulo post pro fide
Christi, eo

potius dici

Maximus

vel Maximianus, sed

non

quod noluerat adorare caput caprae,


n Longobardis oa isut

invenio, cui etiam sub tali

nomine hoc
S.

possit

subire martyrium [potuit].

convenire.

Non enim
in

potest esse
civitate

yEmonensis, passus

Maximus Assesia (quam

Asiam nominat Manzolius) nimirum prope flumen S. Viti sive Tarsaticam Veterura, ubi nunc oppidum Brebir, ut divinat Niger apud Orteliura,
quia hujus S.
S.

106 Firmo hanc conjecturam ex eo, quod Longobardi, priusquam in Italiam penetrarent, transiverat [per] Istriam. Nam, teste Paulo Diacono
lib.
ii,

cap, vi

de Rebus Longobardicis,

Alboinus rex exercitum suum duxit ex Pannonia


inferiore per
limites, conscendit montera, a

Maximi corpus habetur Venetiis ad


et

Cantianum, ut testantur Manzolius,


professae Venetae.

nuper

Japidiam Veterem m ... [Liburniae] quo posset videre


ait

iii

in suis litteris

P. Daniel Simonetti procurator

a longe Italiam. Dictusque mons, ut


nus, postearetinuit

Diaco-

domus
quast rngno-

minib
tendit,

104 Non est etiam S. Maximus martyr in Illyrico, de quo Martirologium Romanura ad 8 non est Augusti, quia hic non fuit episcopus
;

etiara S. Maxiraus Veronensis (cujus corpus, ubi

requiescat, dicit Ughellus ignorari) quia iste


fuit raartyr.

non

Non

est etiara S.
fuit

Maximilianus epi-

nomen Mons-Regius. Diu indagavi, ubinam esset iste mons. Lazius in Commentariis Reipublicae Romanae xn. cap. v putat esse, quem vulgo dicunt Dervogel, ubi castrum Kunigsperg, sed ex nullo Styriae monte videri potest Italia. Putabam deinde, esse montem in sed hic est Istria, qui dicitur Monte-Magiezo
;

scopus Ravennas, qui

natus Polae in Istria,

in ipsa Italia.

Rescivi

demum

prope flumen

S.

quia hujus corpus putatur superesse Ravennae et

Viti et

....

extare montein, qui hodie a populis


ei planities

non

fuit

martyr.

Non

est etiam S. Maximilianus

vocatur Kraleui-Vercii et subjecta

Laureacensis episcopus et martyr [quia ejus corpus] servatur in


stibus Urgello,...

Kraleviza,
et

id est

Sclavo idiomate, Regis-Mons

tumba marmorea Passavii teBrunnero in Annalibus Boicis,


aliis

Radero

in

Bavaria Sacra, P. Bollando in Vita


Velsero, Adelzreittero et
;

S. Valentini,

et

Regium-Patrum, ex quo dicunt videri partem Italiae et ipsum mare. Jam ergo inspiciatur mappa, quod, qui Tersato velit transire in Forura-Julium, necessario pertransire debeat mediam Istriam.
107 Et hac occasione potuit accidere, ut Longobardi, venientes in insulam Caprariam (sic
dictam sane propter capras pasci
post triennium restaurata
solitas, quoe
in Istria

ego ipse vidi

tumbam

illam Passavii ad altare,

quod est in medio


et adfui

ecclesiae cathedralis Passavii

pro

Chrislo

12 Octobris sacro ibidem cantato per


est

decanum hujus temporis anno [1663]. Non

etiam S. Maximilianus episcopus martyr, de quo Martyrologium Romanum ad 29 diem Octobris;


quia iste idem est

nomen

accepit Justi-

nopolis) occisarum caprarum capita Christianis

cum Laureacensi

et

ea die so-

adoranda proponerent et reluctantes occiderent,


inter quos potuit esse etiam Massilianus episco-

lura celebratur ejus [secunda] translatio, ut

bene

divinat P. Bollandus. hunc


de qiw /'</'/giui ad Var sctcm, qin /'riiiio a

pus
lus,

Istriae sive Capitis Istriae.

Errat enim Ughelponit

105 Restat ergo, ut suspicer, an ille fuerit Maximilianus episcopus Istriae, de quo Pelagius

qui

primum

Justinopolis episcopum

Papa

scripsit

ad Narzetam exarcham circa antunc communicabat schismaticis


Suggerit mihi hunc P.

anno 756, quia dudura ante iti sedit S. Nazarius, cujus corpus inventum est anno 801, ut
habent Annales Norici
lianus
n.

scMsn conva

num 557
Bollandus

et qui

Quod

si

forte

MaximiLon-

propter tria capitula.


in

jam

dictus hac

vice evasit furorera

Vita Maximiliani Ravennatis. Nihil


et postea

gobardorum, potuit sane supervivere ad annum


598, quo item, Paulo Diacono teste lib. iv, cap. xxv, Longobardi cum Avaribus et Slavis (tunc

autem repugnat, schismati adhaesisse

resipuisse ac sancto fine coronari, quod etiam


accidit S. Ingenuino episcopo Brixiensi, Agnello

adhuc
defuit

idolicolis) Istriam

sunt ingressi, universa

Tridentino et

aliis.

Sed quomodo potuit esse

ignibus

et

ferro

vastaverunt.

Atque

ita

non

martyr,

dicit

Illmus Justinopolitanus,

cum

eo

Maximiliano occasio martyrii. Sed, an reMaximilianus hanc gratiam


sit

tempore non fuerint persecutiones Ecclesiae ? Respondeo, id potuisse evenire perLongobardos, de quorum ingressu in Italiam S. Gregorius Pa-

ipsa
tus,

ille

consecu-

qui fuerat schismaticus, pro certo asserere


o

pa

lib. iii

Dialog. cap.

xxxvn

scribit,

quod, licet

non possum o. 108 Quod vero Pyrrhani festum

ejus celebre-

mortem

fuerint plerique Ariani, multi tainen idololatrae


vel relapsi, qui Catholicos cogebant ad

tur die 12 Octobris, quo etiam celebratur S.

Ma-

candas carnes
caprae.
(sive.
fuit

idolatitias et

manduad adorandum caput


episcopus
Istriae,

ximiliani Laureacensis, nihil obstat


sint
et dicantur

quominus

diversi

quia plures ecclesiae,

Porro Maximilianus

ille

cum
runt

nesciunt diem, quo sunt defuncti, assueve*

ut puto, Capitis Istriae et Justinopoleos)

illos

celebrandos ea die, qua

Romana Ecejusdem

assumunt

schismaticus anno 556.

Longobardi Italiam

clesia consuevit celebrare alios Sanctos

ingressi sunt
resipiscere et,

anno 559. Intra annos 13 potuit quod resipuerit probo, quia cura

nominis. Sic apud P. Bollandum die 14 Februarii

celebrantur 5 aut 6 Valentini diversi. Et La-

fuerit suffraganeus Aquileiensis patriarchae, se-

baci iu templo Societatis, ubi habentur insignes


reliquiae

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


reliquia? SS.

51
existimet

MM.

Januarii et Sociorum, ab an-

potius

inscribendum
fuerit

Schonlebius.

Quis

AUCTORE
D.
A.

tiquo celebratur eorura festura 19 Septembris jam audio translatum, licet hic S. Januarius di-

autem

hic

episcopus, prodit altera Pelagii

B.

epistola,

Conciliorum tom.

V,

col.

794
et

vutgata,

versus omnino

fuerit

ab eo, cujus corpus asser-

Gaudentio, Maximiliano, Gerontio

Justo inscri-

obire potuit,

quod

vatur Neapoli et sanguis bulliens. 109 Puto autem quod ille Istrianus S. Maximilianus aliquot seculis latuerit propter barba-

pta, qnaeos, quod schismaticis partibus a/Uixscrint,

reprehendit.

Eos enim

in Tuscia fuisse episcopos,

ipsamet epistoUe indicat inscriptio,

qux

sic

habet

riem et vastationes provinciffi, et forte post Caextractus in roli Magni tempora thesaurus ille extent lucera, ab eo tempore honoretur, licet non
t documenta antiquiora, quara ab anno 1300, ut

Gaudentio, Maximiliano, Gerontio,

etc.

per Tu-

sciam
bis

(episcopis) Pelagius.
sit,

Ex

cujus epistolx ver-

consectarium

ipsum hunc Maximilianum,

Tuscix episcopis annumeratum,


fuisse, de

eumdem
litteris

prorsus

patet ex litteris

illmi Justinopolitani. Ha?c mihi

quo datis ad Narsetem

conquestus

occurrebant suggerenda, quse melius paternitas forte vestra poterit dlgerere et examinare ac

fuerat idem Pontifex.

Hoc proinde unum certum


Maximilianum
unitate

manet

scilicei
,

isthunc

de
,

quo

Pyrrhainvenire verum illum S. Maximilianum martyrem. JEmonv nensem Istria? episcopum


raeaB vindicat

Schonlebius

Pomaiuv Sedis

defedsse

variasque per Italiam exercuisse qrassaHones. Sed

exemplar misi

patri

Ferdinando

an resipuerit, an schismate etiam ejnrato

subierit

Ehvanger Viennam per partes, suppono, quod transmiserit jam Antverpiam. Si Candidum adhuc potuero acquirere,
etiara

martyrium? Qua
sto

occasione quove tempore pro Chri-

mortem

obierit ?

omnino incertum

est

nec pro;

mittam. Interea

la-

inde verosimilU Schonlebii de dlo opinio

cm

au-

multos borantibus pro gloria Dei et SS. precor et felicem in tam sancto annos sanos et canos progressum, cui si quid ulterius ego sub-

tem cxterarum subscribenda

sit,

definire

nonausim.

Opere
sim

experientur, quod servire possim, iraperent et reverend paternitatis vestrae et admodum JoSociorum laboris paratissimus servus. Sign. Ludovicus Schonleben. annes
nec verosimile

ANNOTATA.

a Vir pietale

et

eruditione celebris,
v, col.

qui,

teste

110
ipso

Ex

transcriptis

hisce

duabus

lifteris.

quid

Ughello Italix sacrse tom.

394, sacra hac

de Sancti hujus

homomjmi

reUquiis, quidve de hoc


dijudicare poterit

homonymo

lector.

gitimum ac

sit sentiendum, leVeras esse hujus Maximiliani reliquias, exuviis cultum perantiquum sacris his

donathiara Justinopolitana 16 Februarii 1600 Augusti anno 1680 Venetiis obiit. tus, die 14

b De S. Nazario
actum
c
est.

die ix Junii in

Opere nostro

authenticis hic appositis profuisse exhibitum, ex


ille batur monumentis. Sed quis fucrit asscrvantur. nus, cujus sacra pignora Pirani

Urbs

est Istrisc

primaria, Italis Capo dTstria


Aquileicnsi
,

Maximilianec

vocata,

olim

sub patriarcbatu

nunc

nec edicit vir eruedocet illustrissimus episcopus, conjecturis conjccturas additus Schonlebius, qui de quo Pelagius dcns, eum fuisse Maximilianum,

qucm vero sub archiepiscopatu Utinensi, patriarchatus Goritiensem Benedictus

juxtn ac
illius

XIV

se suppressi loco

d
stolse

De

Papa primus nomine


tom.

epistola

2 ad Narsetem patrv

Labbcanorum cium et ducem in ltalia x Conciliorum scripsit, suspkatur. Hxc V, col. 791 edita
sunt Pelagii verba

Malim

atuw 1751 ercrit. cpiad xvili Julii disscrens ad hzc Poterat hoc taceri. verba Sollerius ait : admittere festivitatem celebrari ad altare
illo

proprium sub choro


Sancti cultores. Ast

propter

raulta

prodigia',

ximmanus, ximilianus,
tes
et

Thracius siquidera atqueMahabennoraina tantura - r nuiuiua. tiu.~ episcoporum r


:

prajsertim in doloribus
alii

capitis.

Hoc

celebrent

de Eliano genere non

ecclesiasticam
et

ibi

unitatem perturbare
in

vane glorientur.
mtlltam e Oppidum istud decimo a Justtnopoh
in

dioiintur

omnes

ecclesiasticas res suis usibus

aXre
mnime
rium
ei

Ast

utrum reipsa Maximilianus

promontono situm
et

distat.

Tbi colleguta ecclena

^exstiterit
eruitur.

Uttcris cpiscopus, er his Pontificiis

cum plcbano
col.

Hoc unum ex

iis scilicet,

Thra-

Franciscanorum.

quinguc canonicis ctdi, Cn00 Ughellus hahz sacrx tom. v,

adverMaximilianum ecclesiastic.r unitati


constat

380.
qui
in

sTst etUse

ZT rJura
m
eorura
ara

multorumquc cxccssuum reos inquit Pelagius, ut contra

f Schonlcbius,

epistolam

smm epscw
Ms ad ep hara,

Jw tinopoUtani veroahzc
nus perpensa,
in

id est,

Maximilianum. usque ad

additamento quodam

^f^mTl
**L"
:

2
mihi apparet.

pe
'

"ente' le "

longum iter, necessitate corapelpreces qulara i^atigabiliter venientes


;

datam quodtn stolam suam, Papeorochio phorum Museorec litur, de


nulla proponit,

"

"

qu* huc

transcrtbo

Fmieram

htte-

Muli^ J
teste

-s,

inqmt, cumque

etiam proMile dissitam occupaM aut, quod rmo tas depr*datus longe ab

habito discursu cura

me
:

2tpereasgrassatusfuerat;
475, 22*. plures

sed ex hoc illum <N-

ubi n^mor a Fo de Sanct,s Manzolu fol. 33 quam . Maximihanus steraara terram. propo

"^*2

vellera

eas

t-nsraittere

fuisse episcopum pro~ cui Istrim civitati prsepositum vcrum, etsi prsfuisset, cum Uquct Cld dubio non 396, 471. Ughello Italix sacr* tom. V, col.

sedes in Tsttiajam
1'ctia,
ercct.v

tumJEmonx,
v
<><

Slavis dictus passus scribitur, occurrit locus. Adlersperg, in mappis Postoina, Germanis vero Postoina apud Slavos corrupte Adelsporg, quia cum caest modo oppidum

Aquilam

significat;

Polx, Parcntun,

fucrint,

7'""" cur eccleske Justinopolitan*

nonnnatarum ecclcsiarum

tabulis

iar " m F m MaxmuUanum

sou ad principes Eggenbergicos situm non procul a hraitibus Hasper-icos, et Saltem est in mappa Menam...
stro spectans
Istriae,

ut videre

Postoina

; ;

5?
AUCTOnE D. A. B.

ACTA
quem

S.

MAXIMILIANI EPISCOPI MARTYRIS.


illa

Postoina seu Adelsperg posset esse


vel locus, prope

terra

colligo

quod

sit

ambigua

locutio et referri possit

passus fuerit S.

Maximi-

martyrii locus tam ad

Emam

seu

Emonam, quam
si

lianus Pyrrhanensis, quia non procul


et Justinopoli distat

Pyrrhano
intcr

ad Postemam seu Postoinam. Unde,


passus fuisset
ille

Eraonae

Postoina. Secundum aliam

Sanctus, posset dubitari, an

votam Ms.
Juslinopolim

locus positus dicitur in Japidia


et

non
illo

fuerit episcopus

^Emonensis

et diversus

ab

Labacum seu JBmonam.

Maximiliano,

Istriae

episcopo, de quo supra

gAccurate huic sacrarum S. Maximiliani exuvU

arum

descriptioni figuram adjecit illustrissimus epi-

103) disputatum. Certum est, quod primis seculis fuerint episcopi ^Emonas, durantibus

(num.

scopus,
sia

qua omnia

ossa,

qus tunc tempoHs

in ccclc-

imperatorura persecutionibus

non constat auJustinopolis

Pyranensi asservabantur, delineata sunt. ffuic

tem, quod Caput

Istriie

vel

ante

figurx subncxa sunt vcrba Schonlebii manuscripta t

qux sequuntur

Ossa decorpore S. Maximiliani,

episcopi et martyris, quae de facto anno

1675

in

500 habuerit aliquem episcopum. Et proprior Emonae (id est, Labaco) Postoina, quam Justinopoli vel Pyrrhano; consequenter

annum

Christi

ecclesia collegiata Pyrrhani in Istria, dicecesis


JustinopolitansB, prout curavit delineari hoc ipso

probabilius est, fuisse episcopum ^Eraonensem,

quara Istrianum, et passum primis seculis haud

anno Illustrissimus
ciscus Zeno,

et

Reverendissimus D. Fran-

procul a sua cathedrali, sicut etiam S.

Maximus
tam

episcopus Justinopolitanus, et ad

yEraonensis passus est Asisiae prope Tersatum,


quia forte
illo

Joannem Ludovicum Schonleben die 10 Septembris ejusdem anni transraittit, cum documentis.
quod ab anno 1303 semper hae
rint in
reliquise ibi fue-

tempore vEmonensis

dioecesis

procul extendebatur. Haec pro conjectura sint


nihil

enim

certi

possum statuere.

Tta Schonlebius

maxima veneratione
verbis partim

et festum Sancti ce-

et quid miritm, quod in rebus lam arduis dcftnicndis

lebretur ibidera sub duplici 12 Octobris.

dubius

et

ego hxserim

Ex

integris,

partim deletis,

partim

attritis,

qux

in

autographo transcriptis su-

perius annecluntur, apparet hujusce auctoris sensus,

quem

hic exhibeo.

Manzolius hic loquens de

iti-

nere Maxiraini imperatoris (quem corrupte Massimilianura vocat)

ACTA
AUCTORE ANONYMO.

prout late describunt Hero-

dianus libro 8 et Julius Capitolinus in Maximinis,

pro

Emona
lib.

civitate

substituit Eraum,....

errore librariorum, ut putavit Cluverius Italias

Antiquae

n,

cap.

n.

Csetera, ut in auto-

grapho.
i

Quam
S.

etiam Asiara vocant, nunc autem Beri-

Ex apographo Cellensi a Pezio cum variis nostris apographis

edito, et
collato.

bir aut Berbir, Tergesto,


est

quam Labaco,

ubi passus

Maximus

episcopus jEmoncnsis, de quo ad


in hoc

diem xxix Maii

Operc actum

est, vicinior.

k
fuisse

Urbs hxc,
suspicalur

quam etiam Veterem JEmonam


Schonlebius
,

PR^FATIO.
Si
Christiana religio devota celebritate veneratur quoslibet Sanctos, quos, vel scripto vel
relatu praeconante, credit et sperat per diversas

episcopalis

est

in

Carniolix caput, 9 lcucis a Tergesto distans,

Bau1595,

drando in Lcxico Geographico


1

teste.

Aut

potius capile octavo editionis anni

pag. 54, ubi illud totum narratur.

m
cem

Regio
olim, ut

hcec est Illyrici Occidentalis, in tripli-

mundi partes Deo


ccelestis

placuisse, suis meritis et regni


;

Baudrandus

aliique geographi doccnt,

gloriam possedisse

merita tamen san-

partcm

distincta.

ctissimi patris et patroni nostri Maximiliani exiColctus, qui

n Ughelli textum emendavit tum


circa

novam

miis laudum praeconiis attollere nos

debemus,

Tlalix sacrx editioncm curavit et Nazarii cpiscopa-

cujus luculenta doctrina primitus agnitionem no-

annum

Christi

:
.

624

reposuit.

o Schonlebius in additamenlo Ms. ad ejus epistolam, de

minis Christi atque fidem Catholicam nacti sumus, cujusque pretioso cruore terra nostra rubricata est,
cujus denique corporali pragsentia

Postema

et

de loco, ubi sanctus


:

Martyr

obiit, disserens

hxc addit

Cum

Joannes Claudius

primus scripserit Postemam terram atque ab eo


desumpserit Manzolius, vel est error amanuensis,

fruimur et patrocinio gubernamur. Tradunt namque Scripta sanctorum Herraagorae et Fortunati


a,

quod post gloriosam ascensionem Domini noJesu Christi, beati apostoli, quos ipse
et

vel Candidus ex antiquis cartophilaciis

male

stri

Rex

legit.

Verba Candidi appono, cum de Maximini


:

regum

Dominus dominantiura
omnera
terrara, cura

constituit prin-

itinere agit

Ad

Italise

pervenit civitatem Maxi-

cipes super
bis terrae

jam

in fines or-

minus, in extrema planicie ad Alpium radices


sitam non longe ab oppido Postaema, ubi Maximilianus episcopus martyrium passus
est, cujus

verba eorum exissent, et nimis confor;

tatus esset principatus

eorum ipsi per se et per suos discipulos, ubi jara semen Verbi Dei sparserunt, ecclesias cathedrales,

corpus

in aede

Piranensi veneratur.

Eam autem
aliud oppi-

tam episcopatuum

urbem non iEmam, sed ^Emonara,

dum Capitolinus
cui sententiae

appellat, castraraetatumque

Ma-

quam archiepiscopatuum, propter vitandum confusionis malum certis distinxerunt limitibus per
universum orbem et ipsas propriis sacerdotibus
comraiserunt regendas
reacensis ecclesia,
b.

ximinura in campo inter

eam

et

Artenam

dicit,

locorum noraina adhuc vigentia ad-

Inter quas sancta Lau-

stipulantur.

Ex

quo, pcrgit Schonlcbius, rursum

nec tempore, nec dignitate


posterior,

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

53
AlTTOr.E &NOKYMO.

posterior,

nomen metropolis
:

et archiepiscopatus

titulum primitus est sortita. Cujus provinciae ter-

mini fuisse dicuntur


C
il

ab Oriente fossatum Villad,

num

ab Occidente flumen Likaos

quod Ger-

CAPUT
S.

I.

mani Lech nominant,

et per Mcesias Occidentales


;

Napa, Ekara, Odrita


e

a Meridie Liburnia, quam


;

Drava flumen percurrit


"Wandalus, Pelsa lacus

ab Aquilone autem
Tizla flumen. Infra

Maximiliani parentes, ortus, educatio;

e,

in episcopum eUgitur. Celeiam cv-

quos terminos viginti duae civitates faraosae, nec

rores
rat
:

quosdam exstirpaturus propeejus martijrium.

minus opulentse continebantur, quas omnes ipse


Laureacensis episcopus per se et suos suffraganeos gubernabat.

2 Celeia vero, unadenumero civitatum praemissarum quondam opinatissima.divitiis referta,


habitatore stipata,

In

hac itaque Celeiensi a civitate


vir,

fuit

quidara

Ort

generis nobilitate spectabilis, opibus lo-

s%fta5ni
n

armis potens,

generositate

cuples, raorura honestate praefulgens, fide Catho- lianus.


licus,

nobilium et illustriura civium

inclyta,

turrium

religiositate cunctos praecellens,

mceren-

atque marraoreorum palatiorum


in rebus bellicis

aedificiis insignis,

tiura consolator,

oppressorum injuste pius reveimpen-

ex frequenti exercitio instrucelebris et famosa


dici

lator, viduis et orphanis raulta beneficia

ctissima, atque ita


/

extitit, ut
f.

dens, quasi patrem

pauperum

se reputans uni-

quasi altera Troja raerito

posset

Quae,

versa misericordiae opera hilariter patrans. Qui

quia nulla potestas esse raorosa potest,


raissione divina

ex per-

omnibus horis uberrimas lachrymas et suspiria


profundens Domino supplicabat, ut

eversa,

in

postmodum a barbaris funditus ingenti quantitate marraorum alioqui ex dirutis pairt

eum num,

quam

sineret a sua gratia separari. Habuit etiam

rumque pretiosorum lapidum,


latiis

consortem thori fceminam pudicara


modestia praeminentem

nobilem,

usque

hodiernura diera a quaerentibus

sensatam, sobriam, taciturnam, virtutibus ornatara,


et in nullo

reperiuntur, suae opulentiae praeteritae adhuc indicia deraonstrat g.

prorsus

a suis raoribus discrepantem; ex qua unicum tan-

tummodo
spiritu

genuit

filium

quera
:

Maximilianum
Maximilianus

prophetico

nuncupavit

naraque quasi Maxima. libans dicitur, et quia

ANNOTATA.

libare duo significata complectitur, gustare


licet et sacrificare,

scifu-

non sine magno quodam

turi mysterii prsesagio tale sortitus est noraen.

a riorumce Sanctorum Acta ad diem xn Julii


ilhtstrata sunt.

b In Occiduis partibus hoc lardius

contigisse, si
vatir

Primo naraque libavit, dura gustavit et vidit, quia bona est negotiatio thesauri ccelestis, cujus etiam comparatione se et sua omnia vilipendit.
Secundo certe maxima
vis est
libavit,

Romamnn

sedem excipias, liaud contemnendii

dum

ad exhorta-

onum momcntis probat Bernardus de Rubeis monumentorum Eccleside Aquileicnsis cap. xix, col. 173
Ct

tionem prophetre gustavit et

vidit,

quoniam sua-

Dominus
:

b, cui in

corde suo jugiter de-

sequentibus.

Hinc tamquam commcntis rcfcrtum


</<

cantavit
tua,

Quara dulcia faucibus meis eloquia


c.

habebit eruditus lector, quidquit

primsva inNo-

Domine

Gustavit, imo ardenti aviditate

ricis partibus, saltcm primo vcl ctiam tcrtio seatlo,

potatus est aqua sapientire salutaris, quae veris-

provinciarum

sibi

invicem subjectarum divisione, de


ante

sime facta est in eo fons aquae salientis


aeternam
d.

in

vitam

p
d

archiepUcopi aut metropolis nomine,

Constan-

Tertio

maxima

libavit,

dura per om-

tini tcmpora vix in ccclcsia noto, scribit Sancti nostri

ne tempus

vitas suae

super aram sacrificium lauvota sua. Quarto maxi-

biographus.

dis et reddidit Altissimo

Ms. S. Pctri Salisburgensis Silvanura, Eleantiquitus


edita

ma

libavit,

ctorale,

Vita

S.

Maximiliani

et

finem

dum a prim^vo infantiae usque ad carnem suam cum vitiis et concupiscentiis


e.

Formbacensc vero Ms. Fillanum et Sillanum. d Ms. Rubrx-Yallis Litaos. Elcctorale Lit: :

juxta sententiam Apostoli crucifixit

Quinto re-

vera maxima
desiit

libavit,

dum, vivens

in carne,

non

nos.

immolare Deo gratissimura sacrificium,

Ms. Formbaccnse addit vulgariter Pilsensicut ct Ms. Rubrs-Vallis et Electorale. f Antiqua hujus Celeiensis civitatis monumenta scu inscripHonessuisoperibus inserueruni Gruthenu pag. 283, Velserus in monumcntis Agrorum peree
:

spiritum contribulatum, cor contritum et humi-

Sec

liatum

f.

Ad

ultimura
et

animam

meritis plenara

felicibus Christo,

cervicem innocentem pro

Christo spontanee orTerens percussori. Infantulus igitur iste decorus forma, venustus aspectu,

grinis

fol.

479

et lib.

vi

Rcrum Augustanarum
1

fol.

hominibus gratus, Deo gratior,

licet

a parenti-

307

et

433, II icromjmus Peziustom.


col.

Scriptorum

bus, quibus erat junctus, educaretur delicate


nullis

Austriacorum
pag. 26,
blicx

1297, Annalium Styria- auctor

tamen

deliciis illectus est,

nec se

stultitiis

27

et

28, Lazius Commcntariorum Reipulib. xil,

puerilibus immiscuit, sed omni raansuetudine et

Romanx

pag.

994

ct

scqucntilms.
ct

modestia satagebat, ut
et

in eo nihil reprehensibile

g ILrc dcsunl
Pataviensi.

in

Mss. SS. Udalrici

Afrz,

notaretur.

Cum

autera factus esset

annorum

septera,

iabOranw

commendabatur nomine Oranio, mira)


sanctitatis viro
;

a parentibus cuidam presbitero,


innocentiae et approbatae

vrbytero

occulte

tamen propter metum


perse-

54
adctorr
d. A. g
B.

ACTA

S.

MAXIMILIANI EPISCOPI MARTYRIS.


tia,

persecutorum,
Doraini.
in

ut eura sacros

apices et legem
satis

ambo imperatores, fidem exornantes moribus

qua ipse presbiter

perfectus

erat, instrueret g.

Quem

ipse puer aure benevola

operibus approbantes, et professionem justitiae et bona totum suum patrimonium de consensu


ipsorura cohaeres, voluntate S. Quirini, qui erat Laureacensi ecclesiae liberaliter contulerunt ac
:

et intenta libentissime audiens et

taraquam pa-

cuncta, trem spiritualem semper concomitans,

didicit, in

sapientibus qua3 ab eo vel ab aliis religiosis et ventre memoria? recondens, diligenter


:

deinde

Romam

venientes omnes thesauros pro-

prios et tliesauros reipublicffl

quosdam

Ecclesiae

ut tanquam animal ruminare nunquam desiit mensae Dominicae aptaretur. Cum vero raundura h

Roman,
naverunt

cui tunc S.
:

Fabianus Papa

prfflfuit,

do-

ut teraplis idolorum dirutis, ecclesias


et possessiones sibi et suis cleri-

terdecimura

h aetatis suae

annura

attigisset, pa-

Deo construeret
cis

ter ipsius, ut
i

semper optaverat,
i

in confessione
felici

nominis Christi
fine migravit ad

plenus bonis operibus,

Dominum, matre adhuc superquae etiara, post sex an-

compararet. 7 Porro Decius tribunus, praedictorum imperatorum servus, de Inferiori Pannonia de humili
conditione natus, exaltatus fuerat adeo, ut

Laureacentibtls episco

viduitatis stite et in sanctitate conversationis et

jam
Sed

proposito perdurante

primus

in

imperatoris

palatio haberetur.

diem clausit extreamborura beatus Maximura. Post obitum vero


nos maritum secuta,
feliciter

idem, jam partis opibus et honoris culmine adepto surgens, in dominos suos factus truculentior
aspide surda, proditionis et fraudis virus, quod
in

milianus

omnem

familiam suara liberaliter

manu

misit, de praediis distribuens cuique secundum suam conditionem residuum vero non in commercium vilium et infamiura personarum velut ille prodigus filius dissipavit, sed in sinum
;

laverat, ore

cauda toxicatae mentis jam diu collectum cepestifero evomens, utrumque uno

die imperatorera,

patrem Veronae, filium Roraae

perirai procurabat, et sic imperium surripuit ho-

pauperum

et

Deo servientium abscondit, certus

mo

pestilens, inventor

doli,

magister

raali, artifilius

ex promissione Dorainica, se post hanc vitam centuplum recepturum et perennem gloriam possessurum.
pieinstitu-

fex facinoris, persecutor innocentiae,

sata-

nae. Qui, ut se sui patris iraitatorem ostenderet,

persecutionem immanissimam, quae septima post

Decursis itaque innocenter infantiae pueri-

Neronem

fuit in Christi

membra

exercuit. In

qua

tiaeque annis, cura

jam

illam aetatem, cujus vias

sicut a parentibus saecularibus

jam

dictis incho-

penitus ignorare se sapiens asserit, permearet,

averat, ita principes Ecclesiae Fabianum, Cornelium, Sixtum cura suis clericis, deinde Yppolitum
et alios Christianos innumerabiles occidit, insti-

adolescentiam scilicet, in qua calor naturalis intensus juvenes effrenes in varias libidines et concupiscentias accendit, juvenis iste non dans petulantiae

gante ipsum diabolo

praecipue

tamen

avaritia

operam, sed cunctas hujus mundi vani-

sua propter thesauros praedictos, quos sitiebat,


licet frustra,

tates et oblectamenta respuens, imrao dissoluto-

quia

jam per manus pauperum,

sic-

rum

et

lascivorum juvenum contubernia cautus

ut beatus Laurentius testabatur, fuerant in coeleste

devitans (quia corrumpunt bonos mores colloquia

gazophylacium deportati. S. igiturQuirinus,


aliquot annos

prava) tanquam novus tyro Christi accinxit fortitudine

cum per

Laureacensem ecclesiam
ubi post multa cer-

lumbos suos

corroboravit

brachium
in

rexisset, feliciter est

assumptus ad Aquilegieji:

suum, accepit arraaturara Dei calciatus pedes


forte

sem ecclesiam pro primate


tamina, quae pro Christo

induit

praeparationem Euangelii, inducit

pro thorace

viriliter

dimicaverat,

justitiam, armavit se lorica fidei, assumpsit ga-

demum

persecutione in Christianos exorta, sub


odio

leam

salutis,

apprehendit scutum inexpugnabile

Diocletiano tyranno

imperatorum, patris
martyrio coronatur.
cleri

aequitatem,

accinctus gladio spiritus, quod est


;

scilicet et fratris, glorioso

verbum Dei

ut sic per arraa justitiae virtutis Dei

Post cujus assumptionem, votis totius

con-

munitus a dextris, contra cunctas spirituales nequitias propensius dimicaret.


Butherio Quirino
/

corditer poscentibus et vocibus totius populi con-

clamantibus, eligitur in

ct

6 Igitur cura Eutherius

/.

Laureacensis

arclii-

sera beatus

episcopum LaureacenMaximilianus m, de quo generalis


veridicus,

VI

episcopus, vocante Deo, praesens saeculum reliquisset raoriens, successit


ei

fama

et

rumor

quod non haberent pa-

sanctus Quirinus

/,

rem

in irreprehensibilis vitae meritis, in sanctae

progenie quidera serenissimus, sed

morum

ho-

conversationis tenore, in sanae quoque doctrinae


praerogativa, per universam provinciam testabatur. Ille vero, licet satis renitens, pontificii cul-

nestate ac vitae sanctitate longe nobilior,


illustris Philippi Senioris, qui,

filius

dominus Panno-

niae Superioris et Inferioris, in

ratorem est electus.

Romanura irapeQui primus ex Romanis irapraedicationem Origenis

men adeptus, ex hoc se non provectum, sed quasi projectum reputans, non elatus fascibus honoris,
sed fasces oneris humeris sui adaptans, karitatis,

peratoribus fidera Catholicam in Baptismi Sacra-

mentum

accepit

ad

humilitatis,

continentiae, modestiae, pudici-

doctoris egregii, filiumque

suum quinque annos

tiae,

sobrietatis. largitatis, patientiae caeterarura-

tantum habentem, sed


pientiae inaestimabilis

industriae naturalis et sa-

que virtutura seriem,

quemadmodum

antea et

maturitate pollentem Ca-

tholicae fidei simul et imperii


psit.

consortem assumpuero, quod


fuerit

postmodum, conservando custodire quasi pupillam oculi sui satagebat.


personis

Refertur etiam de

illo

adeo severi anirai, ut jam a quinquennii aetate


nullo

cujusquam commento ad ridendura

solvi

8 Nacta n itaque opportunitate assumptis a B. Sto " intentioni suae competentibus Ro- ffjtf&tn mam proficiscitur visitare Principes Apostolo- multumM
, ,

potuerit,

patremque ad spectaculorum

solatia

rura
nae

ubi a B. Sixto, qui tunc Ecclesiae

Roma,

'""

quandoque cachinnantera quasi increpans, notaverit verso vultu.

praeerat,

benedictionem apostolicam pnediauctoritatem accipiens

Accepta igitur Baptisrai gra-

candi

Verbum Dei

ad

propna

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

55
fideliter

propria revertitur,

Domino

iter

suum

feliciter

tiam q supererat,
Christi.

distribuit

membris
dissi-

aixtoiie

dirigente. Reversus igitur B.

Maximilianus ad

Cum

vero B. Maximilianus in vinea

AN0NYM0 -

provinciam,

officium

assumptum tam strenue,


Domini de regio-

Domini evellens, destruens, disperdens,

quam
novo

solerter exequens, arcara

pans. sedificans et plantans, sic strenue laborabat usque ad vesperum; vocatura Doraino dena-

ne Philistinorum ad terram Israel super plaustro


suis cervicibus divini amoris nexibus alli-

rium diurnum accepturus

r.

Appropinquante

igi-

gatam, armatus frontem geminis cornibus legis


et Euangelii contra perniciosos et

tur vocationis suae termino.


licae

cum jam

fidei

Catho-

morsus luporum

plantulam studiose per totam provinciam


et
irr

multa prole foeeundus, quam Christo per Euan-

sevisset

eam

salutaris doctrinae

foecundis

gelium genuit, mugitus praedicantiura grandeset


frequentes emittens, non declinans ad dextrara
elatus prosperitate, vel ad sinistram fractus adversitate, recto itinere to(o nisu studuit reducere

Domino jubente, accessit ad locum suae nativitatis, uteadem tellus, quaeipsum genuerat mundo, transmitteret paradiso. Scieimbribus
bat enim, adhuc
ibi

quosdara errorura frutices in

usque ad agrum veri Josue Bethsaraitao. Sparsit


praeterea fulgorera
sui

perniciem novae segetis pullulare, quos evellere

luminis non ut candela

surama diligentia conatus, dum terram


culo Verbi

illara

sarsibi

lucens

aliis, sibi
;

vero manens absque lumine, tosed quasi supra candelabrum ac-

Dei studiose foderet, invidente

ta consumitur

hoste salutis humani generis, coeptum negotiura simul et vitam interrupit una dies
fausta.
flebilis ct in-

censa lucerna. Totus igne divini amoris succensi


ardebat, non deficiens lucens
aliis,

qui in ipso

tanquam

in

clarissimo speculo sobrie, juste pie-

10

Anno

Incarnationis Dominicae 28S, Urbis


t,

profectus,

que vivendi cernebant imaginem et exemplar.

autera conditae 1039


lia

quidam Narbone

in Gal-

Lucebat et
nae, a

aliis,

quos ipse tanquam

sol oriens in

natus, nomine Carus,

tricesimus ab Augusto

altissimis Dei, emissis a se radiis rutilantis doctri-

imperator est creatus Roraanorura, habens duos


filios

tenebris ignorantine

excussos,

vivaciter

Carinura et Numerianum,
faciens,

quos statim

cae-

illuminavit. Quosdara
viae

enim
in

in luto fcecis et igna-

sares

cum

eis

regnavit

tantumraodo

mersos, absque germine bonorum operura

duobus annis, et
erunt. Carus

sic corruptae intentionis princi-

ad maturitatem messis
gendae decoxit
;

horrea Dominica

colli-

pes summara imperii tantura per biennium tenu-

quosdam vero vitiorum

frigore

namque cum bellum gereret coninteriit.

congelatos ut ardere discerent in araore Dei et

tra Persas, castra ponens supra Tigridem flu-

proximi, calefecit. De promptuario etiam Dominico


tritici

vium, ictu fulminis

Numerianus vero,

raensurara acceptara, tanquam servus

cura essetapud Antiochiara, existens gentilis voluit intrare

fidelis et

prudens

familiae

Domini

sui,

super quara

ecclesiam Dei et mysteria ChristiaS. Cyrillus ejus-

constitutus fuerat, dispensare sic studuit, ut


ipse jejunis faucibus tabescens alios pasceret
vigiliis,
;

non
sed

norum explorare. Quem cum dem urbis episcopus prohiberet


licere divina
sacrificiis

dicens, sibi

non

jejuniis

et laboribus castigando

corpus

mysteria videre, qui pollutus esset


ille,

suura et in servitutem redigendo,

animam vero
moderamine

idolorum, indignatus

occiditeura;
in

nunc sanctaa
plationis

lectionis epulis,

nunc sacrae contemtali

mox
est.

et ipse,

cum, dolore oculorum captus,

deliciis

impinguans,

lectica veheretur, insidiis Apri soceri sui occisus

cunctis pastum tribuit, ut in fide incipientes edu-

Carinus vero, se ipsum sceleribus iniquitatis


falsis

cans lactaret uberibus consolationis dulcissimae


in

inquinans, multos

criminibus occidens et
invi-

spe proficientibus dapes apponeret confectas

matronas nobilium

vi

corrumpens, omnibus

de fragmentis, quae superfuerunt satiatis de quin-

sus trucidatur manibus cujusdara tribuni, cujus

que panibus

et

duobus piscibus, conditas etiam

uxorem

dicitur polluisse u.

Horum

teraporibus et

virtutura et

exemplorum sanctorum patrum arokaritate perfectis robustiores cibos

ab iisdera raittiturad urbem Celeiam quidam tyrannus, abusive dictus judex secundum consuetudinera
terrae,

matibus

in

ministrans, coloquintidas tribulationura et passio-

nomine Eulasius, ut insultus


fortissimis

nem pro

Christo sustinendarum, ut dulcoraret,


perseverantiae

Hunnorum

aut Tartarorumautaliarura ferocium

Helisaei farina respergens et ad

nationum ab Oriente cum

agminibus
illam,

consummationera promissione coronae immarcessibilis invitaret o;

frequenter venientium et terram

quae

errantes autem et saucios pecet

tunc temporis Roraanae tributuin solvens ditioni


et tuitioni Roraanae suberat, acriter vastantium,

catorum vulneribus infundens oleum


tiam vocare conabatur
ctrina.

vinum,

arguendo, obsecrando, increpando ad pcenitenin orani patientia et

cohibere deberet viribus et praesidio

Romanoraa-

do-

rum. Quimultas civitates pertransiens valida

Gentilium etiam incredulorum, quibus


/

nu Christianos, quos
ciatibus interemit.
1
.

invenit, ad sacrificia idolo-

adhuc abundabat provincia, improbitates

per

rura traxit, nolentesveroconsentire diversis cru-

evidentissimas rationes eorum erroribus via veritatis

ostensa Creatorem omnium, agnoscere et

Imrressus igitur Eulasius urbem Celeiam


,

Itllc p<

corpori sanctae Ecclesifie, extra quod


vari potest, docuit couniri.

nemo

sal-

m hora

,.

7.

tertia noctis,

crastino jussit clamari

.,

tione,
;/
.

coram

voce praeconis, ut universi utriusque sexus con-

muneread1

Gestiebat revera magis in altum erigere


i

CetMam*

'

mores

uam

nraroa

plus fovebat inopes, quara


in

juscumque conditionis convenirent absque dilatione ad templum Martis, eumque placarent suis
victimis et oblationibus
;

caducas opes; jucundabatur inagis


beneficiis,
talitatis

pauperum
;

ut de hostibus,

cum qui,

quam

in transitoriis aedificiis

hospi-

bus

in

proximo congressuri erant, concederet

decus super omnia complectens, patri-

triuinphare.
ni et

Nec mora, concurrunt oranes pagafidem Catholicara proalii


alii

monium Crucifixi, cujus se procuratorem, non dominum esse sciebat, quantum ultra indigen-

cum

eis plurimi, qui

fessijam fuerant,

metu tormentorura,

levitate

56
aitctorb

ACTA

S.

MAXIMILIANI EPISCOPI MARTYRIS.


quamfutura; bona vero nulla praedicunt, quia semper bonis omnibus invident et resistunt vi:

levitate animi. ad praeceptum tyranni simulacro

anonymo.

thura cremantes et varias victimas immolantes.

Quo

audito,

B.

Maximilianus prostravit se
et dicens
:

in

dentur etiam sanare languentes, cura desinunt


inferre languores.

pulvere, orans

cum lacrymis

Domine
de-

Jesu Christe, qui propter inobedientiam primi


parentis totum genus
liciis

13 Eulasius dixit

Nunquid non

nosti, edi-

confcssus,

humanura de paradisi

ctum ab
tu

invictissimis imperatoribus y et a sena-

ejectura in sententiam pcenalitatum et mi-

Romano jam dudum emanasse,

ut variis tor-

seria3 miseratus,

de sinu Patris descendens, tuo

mentis multentur omnes confitentes, Deura esse

sanguine redimere dignatus es, respice de subli-

Crucifixum istum, quem tu prasdicas, qui absque


sacri senatus auctoritate se ipsura deificavit?

mi

solio gloriae tuae.

Ecce enim missus est lupus

De-

ingluviosus et insatiabilis, qui

gregem tuura

disniti-

nique jara plurirai tuae sectao coraplices obstinata

cerpere et agnos tuos absque miseratione


tur absorbere.

mente illam formidabilem ejusdem


suis corporibus
satis

edicti sentenalibi in

Da

ergo, Domine, gloriam nomi-

tiam tam in urbe Romana, quara in orbe


experti,

ni tuo, et libera nos,

ne forte dicant in gentibus

exemplum

resipiscendi

Ubi est Deus eorura? Dura autem sic orans et gemens procumberet, facta est vox ad eura dicens
:

evidens

visi

sunt posteris reliquisse. Maxi:

railianus respondit

Christus Jesus, ut testatur

Ne

tiraueris,

Maximiliane, sed surge per-

Apostolus, cura in forraa Dei esset, non rapinam


arbitratus est, esse se aequalem
potenti, sed

gens confidenter et confundas audaciara tyranni.


Surrexit igitur, et signans se signaculo S. Crucis,

Deo Patri omnisemetipsum exinanivit formam servi


non perdens,
in

intrepidus obtulit se
:

in

faciem

nequissimi

accipiens, Deitatem

similitudiz

judicis dicens

Nonne

tu

missus eras ad istam


?

terram, ut eam defensare deberes ab hostibus

nem hominura factus et habitu inventus ut homo z. Nod ergo seipsum deificavit, neque ex homine
factus est Deus, sicut tu errans asseris
;

Tu

vero, orani hoste perniciosior, quos


;

salvare
in di-

quemadincan-

debueras, perdis

quos tueri, proscribis,

modum

Jupiter et discipulus ejus Mercurius aliiraalefici, qui suis veneficiiset

scrimina pellis; quos a morte defendere, mor-

que magi et

tem

inferre corporis, et

animaa non formidas.


et

tationibus simplicibus hominibus illudentes jus-

Sperabamus enim, quod tecum


multa nobis occurreret,
eura in suis famulis,
qui
et ecce,

per

te salus

serunt se adorari et deos appellari. Praeterea


dicit

tu persequeris

Salomon de quibusdam

idolis,
filii

quod acerbo
imaginem,
sacra et

qui est vera salus populi,

luctu dolens pater rapti sibi

fecit

dat salutem

regibus,

per

quem reges

re-

et eura, qui erat mortuus, colere pro deo coepit,

gnant, sine quo nihil est validum, nihil sanctum.


Eulasio
CIiristiiM

constituitque inter servos suos sibi

fieri

12 Eulasius hasc audiens faciem irnmutavit, et

j-t-1 super audacia Prassuhs


i.

nirais

mdignans
:

j.

sacrificia, et interveniente terapore, invalescente

et stn-

iniqua consuetudine, errorille custodiebatur pro


lege,

dens dentibus in eura, torvo vultu dixit


ille

Tunces

garrulus,

quem

Christiani

suum

Pontificera
:

appellant x

? Maximilianus constanter dixit Ego Domini Jesu Christi servus sum, et utinam di-

unde tyrannorum lmperio c.olebantur figmenta. Eodem quoque modo Ninus rex Assyriorum patri suo Belo simulacrum constituit, quod fuit initium omnium idolorum. Mars etiam,

gnus
et

Impiusjudex

dixit

Quae ergo temeraria


persuasit,

quem

tu colis et adorare jubes, nihil aliud est,

vesana praesumptio

tibi

populum

quara mors, unde et

nomen

accepit;

et,

qui in

terrae istius tuis fallacibus sermocinationibus de-

mortibus
rare.

hominum

laetatur

hunc creditur ado-

mentatum

sic

seducere, ut, relictis et contem-

ptis diis imraortalibus,

cuidam homini ignoto,


honores?

in Judaea crucifixo, divinos exhibeant

14 His auditis, nequissiraus judex niraio furore capite dnm . correptus, nec ultra se continere valens, furi- nalnr, lbl -

Maximilianus respondit: Ego non vesana, sed vere sana mente laboro non seducere, sed reducere populos, idola surda et rauta ignoranter colentes,

bunda mente invectus

in

eum,

S*

dixit

Fabulosa %ti?uf.

deliramenta, quoe tu continuare studes, audire vel animadvertere mihi fas non est sed nec oc;

ad agnitionem unius Dei omnipotentis,

cupationes raeae concedunt: muliebre tantum vul-

qui solus vivit et regnat in aeternum.

Bene ergo

idola tua

dicuntur immortalia

quia

nunquam

morientur, eo quod
Eulasius dixit
dicis,
:

nunquam vixisse probentur. Nunc patet, quia insanis, quia


quaerentibus, et sa-

gus otiosum auditis fabulis delectatur. Tu vero, quia invictissirao deo Marti, a quo tota spes nostrae

dependet

salutis,

blasphemans detraxisti

nihil aliud restat, nisi ut sacrificando

ipsum

tibi

deos nostros esse surdos et mutos, et non

reconcilies, aut placabis

eum

vivere;

cum dent responsa

guine, tuo capite amputato.

certe proprio sanDixitque militibus


:

nent languentes, multaque beneficia petentibus


praestent. Maximilianus respondit
:

Revera non

vivunt.

Nam

Festinanter ducite ipsum ad templum Martis, qui si sacrificare et ab errore suo desistere decreverit,

licet artifex

ea formaverit et scul-

vitam

et pontificatum

templi obtineat

sin

pserit ad

suum

libitum, materia

tamen eorum

autem, abscisso capite,

libate

primitiva fuit inanimata substantia et insensibilis

simo. Illico milites scelerati

Deo Marti invictissanctum Virum ra:

marraoris aut metalli,

nec ipse artifex dare

pientes duxerunt ad fanura Martis

eis potuit

spiritum vegetantem.

Quem

etsi

dare

potuisset, profecto talis factor dignior esset sua


factura, et deberet poti.us adorari.

et, quia omnino recusavit sacrificare, sed in confessione nominis Christi constanter perstitit, occiderunt

Consueverunt

eum,

sicut eis erat praeceptum. Venientes

autem

autem
Iacris

hujusmodi simurecipere, et stultos homines, Deum verum


spiritus apostatici, se in

Christiani nocte tulerunt corpus ejus et sepelie-

non habentes, hac arte deludere, ut mala, quae procurare machinantur praenuntient eis tan,

runt illud juxta civitatefn humili quidem sepultura propter raetum paganorum, ubi Dominus

plurima signa et miracula per merita ipsius sicut

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

57
AUCTORB
ANONYMO.

in vita sic et post

mortem ostendere dignatus

est.

Haec vcrba in apographo Pataviensi deside-

autem B. Maximilianus, Laureacensis Passus archiepiscopus, pro fide Christi apud urbem Ceest

rnntur.

Hxc

desunt in Mss. Pataviensi et S.


post illa verba regnavit

Udal-

aa

leiamextramuros, anno Dominic?e Incarnationis 281, quarto Idus Octobris aa beato Gaio Papa
:

rici, ita ut

tanturamodo

et

postmodum sub

Diocletiano passo,
:

Romanee

duobus annis, mox biographus subdat, qwesequunHorum temporibus et ab eisdem raittitur. tur
:

Ecclesiae prsesidente

Caro, Carino et Numeriatenentibus, sub

x ILxc Eulasii verba procul dubio B. Maximilianum, Celeixtum episcopum aut, ut vocant, epi-

no simul

Romanum imperium

Eulasiojudice seu tyranno.

scopum regionarium seu apostolum

ajixse,

innuunt
pertiiUis

non quod nd Laweaccusnn diirresim Crlrni


nuerit, sed

quodad hanc civitatem miserrimis

ANNOTATA.
a Ms. Electorale seu Monachiense pro Celeia passim
scribit

temporibus, furente in Noricis persccutione nutlis-

que adhuc certis terminis diceceses circumscrilentibus, Sanctus Episcopus Ecclcsix seu Christianis

Ceyla.
y. 8.

etiam

dissilis

auxilium laturus excurrisset.


:

b Psalm. 33,

c Psalm. 118, t. 104.

y Ms. Pataviense ab invictissirao imperatore. Omnes alii codices, ut in apographo Cellensi a


Pezio
edito.

d Joan. cap. 4,
e Gal. cap. 5,
f

t. 14.

V.

24.
18.
cujus opus

z Philipp.

cap.2.

V. 7.

Psalm. 50,

t.

aa Vide Commentarii prxvii

iv, ubi fusius de

g Si biographo,

cum S. Pelagii A-

?wtis his chronologicis et

de tempore, quo Sanctus

ctis,

ad xxviii Augusti diem a Pinio illustratis, tantam habct, saltem quantum ad hanc partem, sicuti

mortem

obiit, disserui.

Commcntarii prxvii num. 6 observavimus,


tudinem.
fides sit

simili-

habenda, in Norico Mediterraneo,

ubi Celeia jacet, erant

jam tum
et

Chrisliani pauci

CAPUT

II.

numero, ut videtur, erant


scd,

quidam presbyteri;

an fuerit huic

ecclesiae

prxlatus aliquis episco-

pus, non

una

exstat dubitandi ratio.


videsis.

Sed

et

infra

Ecclesice, S.

Maximiliano

erectce; varia

ad lilteram x Annotata

miracula, ipso intercedente, yeracta.


:

h Alia

apographa

habent

Tertiura

deci-

mum.
i

S. Maximiliani patrem Jesu Christi fidem co-

Nunc
tris

igitur,

ram

tyranno aliquo professum et in confessione pro occisum fuisse, ex his biographi verbisfacile

historiam dente mordaci

ne quis calumniator praesentem lacerans audeat

D. Rupcrtus
jilures
\lu vt-

ChrUto
cruitur.

Si revcra confessor aut martyr


ad hunc Pagius num.

obirrit,

miliano iir excellentissima, imrao evidentissima merita pau uetpatroni nostri sanctissimi Maximiliani par- xilio
ii

certe hoc anfe persecutionem, a Decio excitatam et

vi

anno25\,
sub Sixti aut 260,
atligerat,

ut

xxvm

scribii,

et

sopitam, contigisse apparet,

cum non

II

episcopatu,
ejus,

id cst, circa

scrius quam annum 258

pendens abjicere, ecce, testis adest gloriosus omni exceptione majorB. Rupertus, Juvaviensium archiepiscopusetpatronus. Qui aripaRheni

de civitate

Wormatia

a veniens ad istam pro-

filius

qui

annum

tertium dumtaxat

cum ad

ccclum patcr migravit,

Romam

vinciam, consummatis 220 annis post passionem clarissimam et S. Maximiliani, vidensque illam
sino-ularem hujus
li^inoso loco,

profectus scribatur.

teme lucernam lucentemin

ca-

k Videsis Commentarii prxvii num. 16 et sequcntcs, ubi fusius de Eutherio vel Eleutherio ct
Quirino.
1 Totfere commcnta, quotverba, hic biagraphus habct, nec est, quod narrationem illius refellam.

gemmaraque pretiosissimam,

cor-

pusscilicet B. viriMaximiliani.

virtutura et mi-

raculorum
intelligens
,

scintillas

innumerabiles spargentera,
et magnificara

magnam

apud Deura

num. 16. num. 19 et sequcntcs n Noridesis, ubi de tempore, quo Sanctus noster in co apostolum egit, et quoinepiscopum assumptus est
Vide Commentarii
praevii

plures ecesse meritorum suorura prserogativam, hodie liquido apparet, sub ipsius paclesias, ut
trocinio dedicavit
b.

Commentnru

prssvii

Sed nec hodie gratia

largis-

ob sima Salvatoris desinit exauditum porrigere


raerita

sancti Viri

nisi

cum

dilfidentia

raale

disscrui.

n Mss. Pataviense
bent facta.

et

SS. Udalriciet
Lucebat

Afrse ha-

credentium haesitaverit ipsius praesidium imploperverrare. Quis denique nisi mentis inops et
suftrasus dubitare vel inficiari prresumat, per nostrorum, gia sanctorum Patronorura contigisse
id,

o Heec incipiendo a verbis

et aliis dcct

sunt in Mss. Pataviensi, SS. Udalrici

Afrx

et

quodsum

dicturus,

non tam prtesentium,

qui

Monachiensi seu Electorali.


Pataviense p Apographum et incredulos, quibus etiam provincia improbitatis
;

habet

Gentiles

adhuc abundabat
ita

experientia teste noverunt, sed ut posteri nostri jugi sciant esse perutile, imo aequura et salutare, devotione sanctissirais Patronis nosincera
et
stris

etc.

etiam Mss. S.

exhibere seraper debitam reverentiam et

Udalrici et Monachiense.
superfluitatera. q Ms. Pataviense habel r Mss. Pataviense et S. Udalrici recepturus. habent semis Mss. Monachiense et Pataviense

honorem. nnno 1265 16 Anno namque Domini 1265 quarto Calencivitas 1'atanoctis pornsit das Noverabris circa tertiam vigiliam ripam (Eni versus vatur, ta civitatis Pataviensis super
1

1,

ser-

nasset.

monasterium

S. Nicolai per adulterinas tradito-

Tomus

vii

Octobris.

10

rum

58
AIT.TORE
iYMO.

ACTA

S.

MAXIMILIANI EPISCOPI MARTYRIS.


tam nostris, quam retroactis temporibus, Dominus et Salvator noster praeclarissiraa nostrorura patronorum Maximiliani et Va-

rum

claves aperta, liberum hostibus patefecit in-

rum

insignia,

Qui clanculo intrantes occupaverunt majorera ecclesiara et superiorera curiam, et satroitum.

crarium irruperunt, potenter et patenter tenuerunt divina usque ad ortum


solis, civibus

lentini merita certissime

patrare dignatus est

non ar-

ma
lius

defensionis, sed ex desperatione

ad fugae soreraedium prseparatis. Quid multa? Contigit


et insigne.

licet ea praedecessorum nostrorum iners negligentia seu negligens inertia non curaverit per

scripturae notitiam in posteros

propagare

f.

miraculum evidens

Hostes cum pos-

sent, nullo resistente,


in

civitatem et omnia, quae

ea erant, quietissime possidere, ultro terga


et,

unde venerant, reversi sunt, nullo hominum persequente, sed solo beatorum Patronorura nostrorura suffragio hoc apud divinara
verterunt
cleraentiam impetrante
Jtlulicr pri-

ANNOTATA.

a In

codice antiquitus

edito

hxc leguntur

Ubi

c.

sanctus Martinus donatum impii respuit Juliani,

17 Erat quoque moderno temporeniulier quae-

veniens ad illam
centis viginti

provinciam, consummatis du-

sanata, dein blasphe-

mo

dam

forensis, quae

ex diutino languore capitis


est
:

annis post passionera sanctissirai


et

mans puniliir;
(l

tremorem vehementissime passa


recuperandoe salutis vovit, se
rara Pataviam ad

haec spe

Martyris. Ita etiam Mss. Rubrx-vallis


chiense.

Mona-

cum

oblatione itu-

Verum anni 220

computati a Sancti nostri

tumbam

d B. Maxirailiani.
illa

Vo,

martyrio, quod ab anno circiter

to igitur persoluto, sentiens se

plenissime

stere dictk haud multum removet, ad


taxat

280 biographus noannum dumlaudatn, et

quod petierat, impetrasse, cum jam


bus ingrata

iter doraura

500

circiter

deducunti multo autem serius,


antiquo

revertendi arriperet, quasi una de stultis mulieribeneficii accepti, suaeque salutis


:

coiitra ac et in codice

jam nunc

im-

verbis

apud biographum nostrum mox sequentibus


in

patiens, blasphemans dixit

Experta sum, quod

indicatur,

Bavariam

venisse

Rupertum,

inter

etiam Sancti sua subsidia pro muneribus largiuntur.

omnes convcint.
b Nec ex
his verbis

Hoc

dicto,

mox

mulier infelix agitare ca-

certe inferri

potest Celia

put, languore reverso, coepit, et ulterius

non

est

corpus Sancti ad alium locum traustulisse B.

Ru-

curata languore.
ingratus quiihnn ab iiI
i

pertum

qui interim sub ejus nomine plures exstru-

18 Quidam civis,cujus nos novimus nomen et

xissc ecclesias diserte iisdem traditur.

Vide Com-

personam, passus acriter dolorera oculorum, qualiberatur,

menlarii prcTvii num.


c
rat,

G2

et

sequentes.

dam feria sexta summo diluculo jussit se duci ad tumbam S. Maxirailiani et ibi, oratione fusa cum devotione, juxta tumbam residens obdormi;

Quod
Ittc

viderat ipse aut a testibus oculatis audic-

narrat biographus.

d Sepulcrum seu lapidem ad monumentum apposilum.

vit.

Evigilante autem eo, ita recesserat ab eo do-

lor, ut statim

surgens absque difficultate iret ad


fori

Urbs episcopalis in Bavaria ad Danubium poimperii comitia cetebrantur, sub metropoli

negotiationem suam (nara dies

erat) nec

sita, ubi

tentatore baculo indigens nec ductore. Similiter


et
ille

Salisburgensi.
f Scriptis suis sequioris aevi scriptores S.

ingratus, qualespro tanto

munere Christo

Maxvn,
pag.

reddiderit grates, magis arbitroresse silendum.


sicut el (jui-

ximilianura celebrarunt. in quorura numerosunt

dam
sis

civis

Ratisponenlanguir
aif.,

fuisse

19 Quidam civis Ratisponensis e, se liberatum a languore, qui eumdiu raolestaverat, ad


sanctorura

Vitus Arnpekius Chronici Bavariae

cap.

Cuspinianus de Sanctis Austrias patronis


663, Wolffgangus Lazius
lib.

tumbam

Maximiliani

et Valentini

xn Comraentariocap. v pag.

oblato cereo, cura gratiarura actione verissime

rum de Republica Romana


Hundius
in

1073,

C
cxcuticns.

testabatur.

Metropoli Salisburgensi de Kpiscopis


et

20 Quidam de (Edenburch

caecutiens

praece-

Laureacensibus
derus tom.
i

Pataviensibus pag. 287, Ra-

dente ductore, venit Pataviam ad altare praedictorura Sanctorum, sanitatis beneficium

Bavariae sanctae pag. 16.Mirari ta-

cum

la-

men

subit

apud omnes hos scriptores miracula,


in his

chrymis devote flagitans. In crastino

vidimus

quae deprecatore D. Maximiliano patrata noster

eum,abjecto tentatore baculo, pro recepto visu

anonyraus biographus recenset,


desiderari.

omnibus

Deo
ct nltcr iitro

et Sanctissuis

gratiarum actiones uberrimas

Hzc

Pezius in Observationibus prsviis

referentem.

ad Acta Sancti nostri Scriptorum Austriacorum

21 Vidimus etiam

quemdam adolescentem

in

tom. I, pag. 22.

Ne

autem

memoria excidant

plite
i

ontrat tus
tate

hospitali civitatis Pataviensis, ex longainfirmi-

do-

tate utroque poplite contracto, calces

usque ad

nantur

duo prodigia, S. Maximiliani precibus peracta, nos ea Commentarii nostri% vm retulimus. At, qu.v cx
Actis a Pezio editis
supersunt, ob rationes
hic

nates reflexos gerentem, manibus et genibus re-

Com-

pere

moxque

sanatis et solidatis compagibus et

mentariiprsviinum. 6 adductas,

vulganda non

nervis erectum gradientem, Dei omnipotentis in


Sanctis suis magnalia praedicantem. Haec et alia
inaestimabilia,
sicut et innuraerabilia miraculo-

duximus. Pauca autem, qu.v notatu digna in ultima horumce Actorum parte inveniuntur, Comnuutarii

prxvii num. 61

tijpis

expressa reperiet lector.

DE

DIE DrODECIMX OCTOBRIS.

50
AUCTORE
C.

B.

DE

S.

JULIANO

EPISC.
IN

CONFESSORE
1NSUBRIA.

LAUDE POMPEIA

SYLLOGE.
cultus circiter sedisse ac obiisse videtur; reliquiarumtranslatio;
ecclesiasticus.

Tempus, quo

MNo cmi
,
. i

i-

TER, UT M'1'Acccxxi\

Inter Lodi,
num

episcopos,

qui

Laude Pompeia, vulgo


et

3 Hunc

inter et

Bassianum, quem

exstitisse

Ju- verum duo


alii, Gi

tam vetcria Mediolanensibus sub an1158 eversa, quam nova, hauddiupost nomine Lodove,
in

Hano

posteriorem, inter omnes convenit, Dionysius


in ecclesis

brardi
'.

Genebrardus medii

Laudensis Tabu-

'

tribus a priori seu a vico,


Julianiis, qin ni hodie
nu.strn
ii,

lis,
:,i,

proui ni episcopis Laudensibus tom.


r.r col.

IV

Italix

Laudt nsitim anlistitum


albo,

quem

h.vc

modomutata, passuum millibus perimpe-

893 Ughellus

docet, ponuntur.

Esse qui-

n inserere

/Enobardum (cpiscopalis illius ratorem Fredericum apud nos tom. IUain Insubria civitatis notitiam,
nuarii

deme
talogo
lus

tabulis illis seu episcoporum

Laudensium Ca-

u<n potuimus.

pag.22\jamdatam,

vidcsis) xdificata, sete-

expungendum Genebrardum, ipsemet Ughelloco citato insinual, utpote affirmans, eum exepiscopum
,

runt, plures exstitere

morum
et

probitate juxta ac vit


hisce,

stitisse

non Laudcnsem, sed Lauduncn-

ex sanctimonis plane insignes. Tres

Bassiar

scm

in Galliis, qui a Sigeberto t

Flodoardoet Htnc-

num xxx

videlicet,

Titianum

AIbcrtum,quorumprwr
tcrtius

maro, nec non Nonis Scptembris in Addilionibus ad

Janudrii, sccundus iv Maii,

dcnique iv
hosce pro-

Usuardum

a Molano, et in

Prmulum

Laudunen-

ad Julii die a Laudensibus colitur,

dm
-.

intulimus ntvdidcirco pterea in Opus nostrumjam quin in hoc locum paritnnon potuerimus,
facere
episeopo, qui non Juliano hic proposito Laudensium Laude colitur, duodecima isthac, atquc illi tres

sium Catalogo a Claudio Robcrto memoraturac porro verum, ait pag. 89 in anno 500 exstitit in vivis
;

emcndata tysua Laudcnsium Episcoporum Serie Mediolancnsibus anno 1763 vulgata Franpisque Frustra Ughellus Laudensibus Zaccaria
:

secus

qua

id

dte-conibidem ex infradicendisfit, Octobris

mihi innotecederemus. Nullaquidem, saltem qux Vita verum, scripta exstat nostn hujus Sancti scat,
;

sanctum hunc Antistitem (Genebrardum scilicet) Laudunensi eripere conatus est, quod anno d in
ecclesia

Genebrardus quispiam

sederit. Triginta

etsisic habeat
singillatim

ncc nllo

modo omnia,

qiuv gcsscrit,

supra centum annorum

intervallum, quod inter

quodde edocendo sim, idtotum cquidcm,

reliquiarumtranslatione, ejussev sedis tempore, seu memoria in Facultu ecclesiastico, seu denique sev
stis

utrumque intercedit, monere illum debuerat, Gealium esse Laudensem, alium Laudunensera
nebrardum.
Ita ille, neque

vero inepte

etsi

au-

sub

lectori hic vcluti sacris alicunde expiscaripotui, oculos aggrcdior. conspectum ponere ob

Laudensis tem eodem seculo iv, quo Genebrardus Laudunensem, tantisper etiam pariter
sedit, sedisse

unum

proxime ante
s. Dassiaiiinn Laude

sedisse a

benc multos, qui 2 Martyrologos seu hagiologos sacris, a secontexFastis plures quotidie ccelites in vulgatis, recensent, sedulo
tis

daremus,

nihil

tamen inde, qnod ex

episcoporum

Lnudcnsium

albo

dclcndum Gcncbrardum evinceret,


ecclesis duos divercontra ac ralus est Vgheltus,

possct concludi,

typorumque

beneflcio

ariojudicutur;
i

scrutatos, abs illorum

dumtaxat

binis,

Ferranovi-

Q M id

nt tiini

dum diversx

mcei
..

,,

Castellano,

,w

Werrarius

Juliamim hodic commemorari Ca</'< <''''- " qnoidtam in


/

uno eodemque tempore sos nominis ejusdem episcopos episcopo, habuisse queantl Adlurc de Laudensium
a

haud expun
qendus, tl Dionytius,

in altero generali lahgo Sanctorum Italis, quam Laudensi novemdecim annos ecclesis fit, Julianum Bassianum,etquidem nullo omnino hunc in-

scriptoribus

ante S.
>,.,-

,,

Hlum wrdio,pr3efuisse, utrobiquc,

ut apparet,

Nonis Septembris illum jam est, ismorato, actum apud nos ad dicm Molano, quam a a martyrologis ac ipsomet
que tam
scriptoribus omnibus aliis

supra laudatis ac nominatimaMolano, die meseu quinta mensis hujus

Castella//, hinc autem factum, ut Claudius Ferranum secutus, hodie quoque, ut jam qui,
nus,

aebrardus, sed

Undem Genebaudus aut

allegatis,

nonGe-

certo

Genebaldus

num
,v
rit

suo universali S. Juliainsinuavi, in Mariyrologio annum 380 in cekbrat, obiisse hunc circa

marqine notaverit.

Cum

enim, uti Ughellus tom.

itaque episcopis Lauconstanter nuncupatur. Recte Genebrardus, neque adeo cst, ibus accensetur laudatas, in quibus id cur vel cum Ughello supra
ftt.ecclesix

docet, S. Bassianus fueIiaU* Sacrx col S94 crcatus episcopus, idque anno 378 Laudensnnn

caria

haud dubie
,,,/
ri

habuerit Castellanus, perspectum,

hinc

\farttjrologium,

ZacLaudensU Tabulas, vel Laudense a citapag. 89 lucubrationis supra memordUe Januain quo ad XV Kalend.

S.Bassianiinsede cxeo, quod proximum

a Ferrario Laudensi decessorm statui cirater 380 e vivis annos conspkcrct, fuisse hunc induxent martgrologus ille m annnum

Juhanum

sublatum,

proximc ante sanctum Ast an vere scdem Laudcnscm

succesin sedeLaudensi rias annuntintur, sibique Gencbrardus asscntur, sorem habuisse Bassianum Dionysio, qui, in cnoris insimulemus. Ast quid de Tabulis Genebrardo pro,,./,,,.< LaudensU //V , non secus atque hic, Juxime prsmissus, m iisdem
,

Bassianum occupnvit Juliam;

lianum mter

et

Bassianum,

uti

jam monui, medius


ponitur.

^i
co
AVCTORB
C. B.

DE
t

S.

JULIANO EPISCOPO CONFESSORE.

poni u,. dicendum

Snimvero

L episcoporum Laudensium

a Tabulis .ih. etH% interim nec antiouum

SZZtt^ ^ ?^*"^ fWJ"ZZ


m.
apparet,

e^sse

-J

dismctum

**

vHXtf, velpro

Z L

^aratum, DionyLmque

ZlTnl^sLriUnullum
a S. Allwnasio, in cujus
tC.Xtll
II

exstitisse t

con-

Atkanasio

memoratus

epscopus exsttta,

nomvne tum t

f.i

quieno hii assignatum

;,,,,,,,,, 1698 proaut, ediHone 225 usaul ad pag. 139 exhibetur f ii 'mL Alexandli archiepiscopi anno 356
t
'

JirZ^
episcopos,

*.

Mauri monachis curantom. I,

nos haud P roquod a ventate admodum abhorreat auidem, qrnbus Latine laturos, opinor. Characteres
t

Laus,

. ckaractertbus, quibus

****** scritour,

haudparum

differunt;

verum propna tum urbium


non

sTtaad ler

in Constantuim imperatorem Apologia,

tumregionumatqueh^CeMtanttum

quos

sibi

ille t

dum

abs kujus

ZTconLt
acollmem
B
t

Auusto Medtolanum anno 346


cum
eo colloqueretur ac

de synodo

usdem semper Gr*ce, qutbus Latim charactenbn plimum nistar exarantur. Sicutrem vel uno, quod m qua Laus sita cst, csit, exemplo, ab ipsiusmet,
gionis incolis repetito, probatam

<**<"

adfuisse Zumenico Sardic* convocanda, tractaret. *I b Ari hb>, Zm 9 prodit

dem,

In, qux

Lattne

M*
t

Insubres rculnsubri dicuntur. Gr*ce t nomtne uf-

ur Dionysius,Leidis episcopus,

xvn

^.^- *VJ
est.

f*

fata

to Mtar,
e

Laudis Pompei*

in

Insubria

Zscopum,

J,,,,
nit in

mL

dcsignari

Baronius

qui

antiquioH

exaretur, inde tamen, nomtne istkoc haud futsse illam Insubri* civitatem a Grzas appellatam,conse-

uous t non Leidis, sed Leld becclesiasticis

ctarium non

Nec

rd ettam

consequUur ex eo

AnnaUbus
indicat,

ad annum 346 in
sno Dictionario
et et

L^vbi
in

eiquo in

magno

quod nullus scriptor antiquus, a quo Laudem Arffe tur; appellalione Gr*cedistingui certum stttnvsnta
t

aZaphico

ad vocabulum Leida Martiniereus

id enim,
alio,

sL

paa. 87 supra adkuc laudata lucubratione

cum nullus pmter qui vel auo, vel an auam Arffe, nomtne fuertt a Grxcts antitjuts
vocata, edoceat, repertatur,

sequente Zaccaria adstipulantur.


id abs illis

Nec

ut

perperam

Laus
bet,

mpedxre non deillts

loco citato Aeri credam. Lequienus, qui Pompei* in Italia, sed Dionysium, non qui Laudis

quo minus

fuisse hzc reipsa abs

ac

compn-

mis ab Atkanasio ita vocata, hicque adeo loco supra


citato per verba Atovfrio; 6 tv

dcsignari ab Elidis in Achaia exsUtent cpiscopus, hunc 6 b Arfh pro Athanasio, corrupteque apud exaratum, in Oriente 6 Iv mtii librariorum errore

Aloi emoxoiros Di-

onysium Laudis Pompex* in Itaha episcopum designasse, ob

jam supra

allegata credatur.
fortassis

Christiano tom. II,

col.

195

et sequenti contendit,

8 At vero, inquiet modo

non nemo, ept- magj*


ti
"

movere me
dat
r,t

potest.

Neutrum enim

satis

probatum

scopos omnes, quibus comitantibus, Athanasins, uti

um

u tito

ncc, etsi

Dionysium,qui Elidis in

Ackaia fue-

ipsemet loco supra citato refert,

cum Constante Auconvocanda


deinde anno

ab Atkanaepiscopus t loco supra citato designari sio,tantisperetiam dederimus, propterea apud hunc
6

gusto Mediolani de synodo cecumenica

anno 346

tractavit,

synodo

isti

347

Aritfo

pro
erit

iv

HXfo

librariorum vitio certo

Sardicxinterfuisse, veroappareX simillimum; inter


episcopos autem, qui

scriptum
Ubrarii cr-

dicendum.

apud Labbeum aliosque Conci-

rjrem

raro Itti; 6 Isth*c enim Achai* civitas, qux non vocatur, Gr*ce etiam subinde WzU, ipsomet faadeo more Iotente Lequieno nuncupatur, cumque
t

liorum editores leguntur eidem synodo subscnpti, Dionysius quidem ab Ackaia de Elida seu potius Elide, at non itidem Dionysius LaudensU comparet.

num, qui *
adlnlita,

in

x n diphthongumquc

nt t dixresi

Fateor,sic habet;verum, kunc concilio seu syn-

frequenter mutent,

toquc inde novo vocabulo,

B.UU etiam, formaHUl; ab aliis eodem pla-

odo Sardicensi haud interfuisse ac proin loco supra


citato

ab

Athanasio kaud designari, consectanum

Ionibus Antn, ne modo, quo Aeia, Latine prseda, ab vocatur, formatoquc inde novo vocabulo, Atffc ab uliis
appellari non inepte queat,

inde non esse,


ctus

ejam nunc dicendis patescet. Is sanAlexandrinus episcopus Operum suorum part.


citata, pag.

apud Athanasium,

si

supra
alii

168

ct seq.episcopos

284, quorum

vcre abs hoc Dionysius, qui Elidis in Achaia jucrit


lv Avitdi ibidem episCopus, loco citato designetur, 6 notl

synodo Sardicensi
vero, etsi ei

et interfuere et subscripsere,

alii

haud interfuissent, postea tamen


suis,

pro o ev HXtft, sed vel pro 6 ev YHyilyi, vel pro


errore exaratum, nemo non
vel
di-

ejusdem decreta subscriptionibus


illi

non secusatque
;

o bv W.r.ioi. librarii

approbavere, nominatim recensct


certe,

episcopos au-

xerit.

Verum enimvero

uno etiam

vel altero e

tem kaud pauciores


Sardicensi

quam

nonaginla, concilio

duobus kisce modis

in civitatis, cujus
t

Dionysius, ab

interfujisse,

exadnotatione, Atkanasianis
laudatis subjecta t

Atkanasio memoratu8

exstiterit episcopus,

nomine
est

verbis ibidem

a BenedicHnis supra

exarando a

librariis esse

erratum, haudquaquam

cntam.
'

Cum enim

Dionijsium, qui Athanasio,

cum

sexafit perspicuum t cumque adeo nrster episcopos apud Labbeum aliosque Concilwginta circiter, qui

Constante Augusto
civitatU potius,

Mediolani colloquenti, adfuit,


ista Insubris.

rum editores concilio Sardicensi subscripti reperiuntur t plures adkuc alios eidem interfuisse
sit

qu* ab

metropoli haud

certum,
concilio

procul sita,

quam qux multum

ab ea remota esset,

Dionysium

Laudensem episcopum

diclo

kaud

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


haud
ex
intcrfuisse, ac proin in Apologia

01
dcessent,
et

ad Constan-

episcopis, qui, ut offtcio suo


concilio
tjusto
alii

anno 358 in

AlCTOtlE
C.

tium ab Athanasio haud designari, neutiquam sane


eo,

Mediolanensi ab Arianis

Constantio

Au-

B.

quod cuncilio

isti

subscriptus haud invcniatur,

adduci haud

potuere, cxceptis, vix non

omnes

consequitur.
aiquc altcra,
tertiaque item,

Italix cpiscopi,

horum minis ac

pollicitationi-

9 Nec

est,

quod quis reponat, Dionysium Lauinte.r

bus cedentes injustx Athanasii damnationi tunc sub-

densem ne quidem

284

loco

mox
;

cit.

ab Atha-

scripsermt

quammaxime
aliis ob

sane, ne Dionysius,
vel ab

Lau-

nasio enumeratos episcopos recenseri


ter

hoscc cnim in-

dcnsis episcopus, qui

nusquam
suam

Athanasio vel

comparet unus, nomine Dionysius, qui, cum, ecclesia, cui prxfucrit, non exprcssa, memoretur,

a scriptoribus

in fide

constantium lau-

datur, id pariter turpissima nomini suo nota inusta


feccrit, cst

Laudensi haud prxfuisse, pro certo asseverari non potcst. Adheec, etsi loco proxime citato Athanasius
ingentem sane cpiscoporum, qui synodi Sardicensis
decreta subscriptionibus
suppeditet, in hoc
suis

verendum. Crediderim itaque Dionysium

non alium, quam ipsummet, qui die xxv Maii a

Mediolanensibus
setn

colitur,

Dionysium Mcdiolanencoli,

firmarunt,

numcrum
antistites,

episcopum,

a Laudensibus ca ipsa die

tamen nonnullos etiam

huncqne abs

illis

cum ejusdem twminis

episcopo,
ille

qui eidem synodo interfuerunt, esse omissos, Benedictini

quem

sibi

seu eccUsue suae eodem circiter, quo

monaohi plus semel jam laudati


dicta luculenter ostendunt
;

in

Adtwta,

floruit,

temporc hubuerint prxpositum, perperam

tionc supra

quare

etsi

confundi.

nec Dionysium, qui solus ex episcopis 284, quos


concilio Sardicensi subscripsisseAthanasius loco
cit.

12 Hinc
rc,

interim, re ctiam vera,

cum

id alioquin

si

derunt,
militer

mox

facluri fuisse

haud videantur, eodem

circitcr

tempo-

hicque,Quem
,ni>h>
r>so

iradit,

nomine

illo

abs hoc ibidem distinguitur,

quo Dionysius, Mediolanensis episcopus, Medio-

demum

circiter

exstilis.se

cotjnominem Laudensis ecclesiz episcopum,


isti

lani sedit, prxfuisse ipsis

tantisper etiam daremus, inde tamen, concilio

Dionysium, non ineptc


scd

Laude episcopum, nomine haud oUiisse, ituic conscargueris. Jam vero, cum quitur,

hunc haud interfuisse ac proin nec ab Athanasio in Apologia ad Constantium memorari. infcrri haud
posset.
rit.

hdecsic habeant, ac proin tum tantum Gcnebrardus,


ct

Dionysius, loco supra citato ab Athanasio me-

Verum
cit.

hic alia

modo adhuc

difficultas occur-

moratus, qui e dictis

jam

inde ab anno 346, itno

Dionysius enim Laudensis episcopus, quemloco


ab Athanasio designari arbitramur, vel

vero, uti ex infra diccndis vcrosunile evadet, ali-

supra

quanto etiam citius ad sedem Laudensem fuerit evectus,

Laudensem sedem, cum ad hanc fuisset evectus, ad


obitum usque retinuit, vel ab ea, ut

Bassianum
fit

inter et

Julianum

scdisse videatur,

Laudenses con-

consectarium

ut hic verosimiliter,

non anno de-

qua in conirarium
fa-

tendunt, ad Mediolanensem transivit. 10 Quod si ad sedem Mediolanensem

mum,
transierit,

prout Castellanus e
ante

jam
et

dictis vult,

380

cir-

citer, sed

annum 346

quidem haud prorsus

ciunl, dif/i-

cuUatibus

unusque proinde ac idem cum S. Dionysio, Mediolanensiepiscopo, sit, oportet, ut, contra ac putamus,
aDionysio, per Athanasium designato,
sit

modico ante hunc spatio

obierit.

Verum mox tempUS

diversus.

tam quo id acciderit, quam quo cathedram Laudensem Julianus ascenderit, paulo etiam propius, ut-

Dionysius etum Medwlancnsis episcopus, ad xxv

cumque

potero determinaturus, hic

primum

tertius-

Maii diem, qua colitur, tus, ante nnnum 355,


vero

in

Opusnostrumjam
licet,

illa-

ne, an primus aut secundus Laudenses inter antislitessederit, inquiro. Tcrtio hosce ititer loco in anti-

ut ibidem videre

imo

jam

inde ab anno 352, ut Saxius in Mediola-

quis ccclesix Laudcnsis monumcntis numerari Julia-

nensium antistitum Historia tom. II, pag. 60 docet, sedcm Mediolanensem OCCUpavit; cumque Dionysius,

num, Ughelluslocosupra
rius, in
satis constans, in

citatoscribit.

Ast Ferrasibi

duobus suis Sanctorum Catalogis

non

quem
in

sibi

Mediolani anno 34G adfuisse, Athanasius,

horum

altero, Gencrali videlicet,


solos

sua ad Constantium Apologia, anno 356, ut su6 pra docui, scripta prodit, in hac abs illo Aiovjcioc
iv

quartum, in altcro vero, qui


complectiturjcrtium

Italix

Catlites

exstitisse intcr

Laudenses epi-

Arfdi mivnortoq, Dionysius Leidis seu e

diclis
si

scopos Julianum, tradi afjirmat.

F
nec Ughellus
ijiinnqucnon
tertiutn,

Laudensis episcopus vocetur, certeque ibidem,

13 Interim nec hagiologus

isthic,

jam
sius

inde ab anno

352 ad sedem Mediolanensem a


non simpliciter Diony-

Laudensi

fuisset translatus,

episcopum ullum, qui Laude ante Julianura sederit, nominatim recensct etsi autcm Zaccharia lucubra;

Laudensis,

sed

Dionysius tunc Laudensis,

tionis plus
i,

semel

jam laudatx

Dissertatione 2, cap.

nunc vero Mediolanensis episcopus ab Athanasio Laudenfuisset vooatus; inde enimvero, Dionysium
sem episcopum,
sem
si

nonnulla de antiquis, quorum aUer Malusius, alepiscopis ter Jacobus fuerit vocatus, Laudensibus
disscrcns, id faciat, nibil tamcn udjungit, unde ho-

a sede Laudcnsi ad Mediolanen-

fuerit translatus

unusque proinde atque idem

rum, non dicam, primum, qucm


;

vcluti certo

com-

cum Dionysio Mediolanensi episcopo sit,a Dionysio, per Athanasium designato, existimandum diwr&um,
elevatis ari

mentitium, nemo non explodat sed vel ipsummet sccinidum Laude umjiunn scdisse. SOt probabiU OVOr
dat.

nemo non, qui remvel obiter expenderit, concludet, Laudcnsis 11 Quod si autem idcm Dionysius,
episcopus,quem nos equidem ab Athanasio inApolosedem Laugia ad Constantinni dcsijnan putamUS,

Adksc,

scsc ct non esse

eum, qui omnes, quos


fnisse

Laudenses ante Bassianum cpiscopos vocant,

Uramur,

et vere charactere cpiscopali insignitos, existimet,

memoratus,

Bassianum
inter
et

facilc ut primo ac secundo


proprios Laude non cOUSi

xrx Christians

seculo

Ju-

lianum

densem, ad quam

e dictis

anno B4Qjam fuerai pro-

COpOS cralat, ad-

usque ad

certe motus, ad obitmn usque, ac proin,sinonultra, quo veluti adhuc vivcns ab annum 356,

adhuc duci possc, piwfatus tautlcm.paucisdumtaxat cui reaeado r roprius an tum I.ande lautus, qux,
opus requireretur,
exstitit

Athanasio ibidem memoratur, occuparit, futurum Laudensibus, prout fit, coleretur ut Sanut
e,

fidelium
.

munerus,

dubium

efficiunt,

prxmissis,

subjungii

Equidem

ctus,

haud vulctur.

Cum

cnim, Dionysio Mcdioiact

nensi,

Eusebio Vercellensi

Lucifero Calaritano

primura Laudensi eeclesi episcolubens adsignarem. Diocletianjeae enira perpura


S. Jtilianum

secutionis

02
AUCTOTIK
C.

DE
Christianorum animos

S.

JULIANO EPISCOPO CONFESSORE.


in

secutionis furor, qui


viit,

Laude dirum

modum

sae-

densem

S.

Julianus fuerit promotus, dicamus? Post


circa

D
annocirciter
ii i

B.

ita percellere potuit.

trtrrnmam Dioclrtinni prrsrcutioncm

annum

ut singulari episcopo indigere viderentur, qui dis-

persos cogeret, atque ad nova,

si

Deo

libuisset,

subeunda certamina, alacres redderet inflammaretque.

Domini 305 id accidisse, Ughellus loco supra citato /""'.w.r.u;, ad hanc gua/Jirmat. Xec est, cur cerlo a veritittr hic ubcrrarr bernandam existimetur. Nihil quidem, quo assrrtionrm suam promotus,
probatam
drt, adjumjit
,

Sxc

illr,

qui,

quamvis

sic

srse iu

opinio-

vrrum

nibil pariter,

quod

nem, qux
ecclcsiae

S. Julianura statueret

primum LaudensU

hanc a vmtate indubie esse alienam, vel utcumque


suadrat, aliundr oeeurr/t,

episcopum, propensum non obscure prodat,

eumqur non pro

arbitrio

postea tamen pag.


serie

34
qui

in

Laudensium episcoporum
mille amplius et quadra-

eonfictam, sed vel e documentis antiquioribus, vel

Anonymum,

eum

saltem r traditionr haud trmrrr rejieienda ab Uijhello

gentis Laudensibus in teterrima Diocletiani et

Ma-

haustam,

ximiani persecutione pro


crematusque
rius, quiil
sit,

fide in

ignem conjectus con;

parct, ut,
faciat,

putandum, rationi consonum apquamdiu nil solidi, quod in contrarium


sit

Juliano praponit
in

verum Ferra-

furrit

adductum,
rirca

fuissr rr ipsa

Smictus ad
crr-

ad XXlv JulU diem

utroque SUO Cata-

sedem Laudcnsrm
datur. Attamrn,

annum 305 promotus


qua Laus

hgo ex

Actis,

secum ab

ecclesia

Laudensi,

ut ait,

cum

in Italia, in

Pom-

communicatis, numerosam illam

Martyrum

classem

pria sita, persecutio Dioclctianxa anno denntm, uti


e.r lis,

profert,nulluw hisce episcopum Laudensem accenset

qus supra

in S. Hedislio

num, 4 adduxi,

eosdemque ad dictam Julii diem inter Praetermissos


rejicere, nec
fncilc, tnnto

pronum

est colligere,
in

numrro

fttisse

cives

Lau-

ea fmita, Juliani
ut Ughellus

300 finem acxepent, nec nisi prssulem Laudensem electio,


anno potius 306
innectenda videtur. Ncc, quo
Ughellus.

drnsrs
sola

in jirrsrculionr

Diocletianxa

]>ro ftilc oceisos,

tradit, acciderit, heec

Ferraru
;

auctoritate

admittendum, decessores
:

aut 307,

quam 305
circa

nostri duxere

neque vero immerito

laudata enim,
si

minus
fuissr

id fiat, obstat ipsemet

Dum

enim,

e quibus a Ferrario accrpti, Acta aut,


rttm, quo
tat,
is in

mavis, ho-

Julianum

annum Domini 305 Laudenscril/t


,

Sanctoruni

Italise

Catalogo suppediuti quisque,

sium clcctum antistitrm,

li.ec

ejus verba duo-

compendium nullam omnino,


,

qui

rum
et

facile

anuorum

lalitudiiient, ut

nemo non

faie-

id attente expenderit

haud

difjficulter

agnoscet, fidem

bitur, putiuntur, rcctrqur adeo

ad annnm 306, imo

incrctur. scd

ad 307 possunt

r.rtrmli.

primum

14

Vemm,

etsi, quse

hac de re

modo

disserui,

potius Inter

Laudensis r epiIIUIllC-

sic, ut di.ii,

habeant, ac proin nec Laudensem, qui

16 Porro idem Ughellus, tempore jirimum, quo anno circiter 7,i obiisse, circiter ad sedem Laudensem Julianus fuerit rvenl ii)ii

tUlO,

ante Julianum sederit, episcopum

Anomjmum
iu

nec

etus, assignato,
rit,

raris,

Laudrnsium, qui pro


tionc

fide

una cini hoc

persccu-

uos dreet, loco


:

mox etiam, quamdiu hanc occuparmox itrrum citato de Sancto sic


(ecclesise

paret, credi
potest,

Diocletianaea

occubuerint, lantum
assignat,

numerum,

scribms
fuit

Sancte. pieque

Laudensi) prae-

quantum Frrrarius

admittendum opiner,

Laudr tamrn
ctos, probabilr

in

hac non pnucos martyrio fuisse affeeo,

annos 18, menses octo, dies 19, atque cessit, cum octuagesimum secundum ageret annum

utcumquc cradit ex

quod ut Zac-

quibus verbis discrtissime non tantum quot annis,


sed et quot mensibus ac dicbus ecclesiam Lauden-

caria loco pm.rime citatn docet, in


in
fuit

marmorea, qux
adserventur

rcilesi.r

S. Petri Laudce arcula


plures

Yeteris ara principr


Itodieque

sem Sanctus administrarit, determinat, cumque


quin simjulorum rx
his,

sic,

rrprrta,

quo

id faett,

numerum

e sibi

Martyrum
rreeileniliim

reliquiae, vetustaque, a
,

qua haud temere

preelucente, in quo hic

fumt

rxprrssus,

monumento

fuisse bosce sub Diocletiano passos, fe-

longe antiquiori acceperit, vix ullum relinquat dubitandi locum, Imbet sane quo non paucos ad sibi ea in
re assentirndmn inducat; etsi

rat traditio

cum

vrro id ita

sit,

e diro,

quo perse-

cutio Diocletianaea in

Laudenses

ssevierit, furorr

ad

autem Ferrarius qui


,

parum

hosce

fuisse
faeilr,

perculsos, vrrosimilr
ut,

apparet,

nulla omnino

mensium

ac

dierum mentione facta,


sedit

CUmque adeo

qni rrrosimilitrr Mediola,

annorum dumtaxat, quos Julianus Laude


,

nu-

nensi episCOpo hnrtrnus pnrnissrnt


sinijulori

statim post illam

ae propHo, quo ut rriijrntur, indigere vi-

merum assignat horum ultimum, quem incompletum fuisse, mox recitata Ugltelli vrrba produnt, pro completo accipiat,

debantur, episcopo fucrint donati, factumrsse queal

Sunctum tamcn non piures,quam


ecclesise

no-

enimvcro supra

Zaccai

ia

proposita opinio,

qux Ju-

vemdecim amws,
Quare, cum
is

Laudensi preefuisse

scribit.

lianum,

post

teterrimam Diocletiani persecutionem

hagiologus,

qui anliquissimum, in
cilat,

anno

circiter

305

aut 300, nti

densium episcopum creatum,

mox docebo, Laujnimum inter omncs


displi-

quo id legatur, Juliani epitaphium pro se

ad

amussim

fere hic

cum Ughello

consonet, nec duobus

horum
eet.

antistites statuit,

haud quaquam mihi

hisce scriptoribus fidem illa in rc drnrgare

quidquam

Nrc,

ut

alitrr

animo comparatUS sim, fneere

suadrat, ecclesiee l.undensi annos circitcr novemde-

qurunt antiqua, in quibus, Uti ex Ughellojam docui


trrttus

cim prxfuisse Julianum,


est.

tuto, ut apparet, credipot-

dumtaxat inter Laudenset episcopos Julianus

Jam

vero,

cum

ab anno (hicenimel cmortuale

nunterotur. ecclesix Laudensis monumenta. Piwter-

Sancti tempus utcumque determinari convenit)


circiter,

300

quam enim quod

tempus, quo circiter fnerinl con-

quo ut credere
ccepit,

e dictis

par

est,

sedere

Laudc

scnpia, nec ab Ughello,net quod sciam, abulloalio


definiatnr, meritoque adeo, an sufjflcientis ad ftdem

Julianus
post quos
tuto, uti

computati unni circiter novemdecim

in
e

episcopatu ibidem exactos vita functus

vel

possit, episcopi, qui


Jides stet, sedisse

utcumqur facirndam antiquitatis sint, dubitari Laudr, quo sua monumentis illis
ante Julianum dicuntur, certo sunt

dictis apparet, credi potest,

ad annum
ut circa

circiter

324

deducant,

consectarium

cst,

postremum hunc anmim vitam hanc mortalem cum


immortali commutasse tulo pariter credi queat.

vel commeniiiii, vel fuisse charactere episcopali insigniti probari

haud queunt.

15 Ast quid modo de tempore, quo ad scdem Lau-

17 Ac id quidem tum factum, noncertum, quemadmodum c jam dictis nemo non statuet,

scd,

iMitilcqitC
i

eteri, ubi

pro-

fuitsepultus,

babile

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


babiledumtaxatest; contra vero, ut de Sancti sepullura modo loquamur, fuisse eum Laude Veteri
sepultum, sat certum apparet
et
;

C3
AUCTORE
C.

cum autem sic habeat, certe Utterx quibus Alexander Illanno 1177 translationem nova
cit;

B.

etsi

enim Ferrarius
et

tatu Laudensu

veteri loco
ait,

ratam habuit, Alberici


S. Alberti, temporibus
hic non

Ughellus,

quiSanctum ibidem,
conditum

quidem

in S.

non vero, ut Ughellus


fuerint concessae,

Petri ea

lesia,

fuisse, affirmant, nullo as-

cumque adeo
dictis

anno

demum

sertionem suam probent monumento antiquo, verita-

1179,

uti e

jam

opinatus est Ughellus, sed

n tamen

esse

hanc consonam, videri potest vel ex eo


alibi,

indubitatum, quod Sanctum


episcopus, sepultum fuisse,
verositnile appareat.

quam

ubi fuerat

auno, utiobrationes modo allegatas aliasque, quasaddit, Zaccaria statuit, 1173 excesserit e vivis
translatio,

nuthplane

e capite vcl

qua S. Juliani corpus

Laude VeteriadNoquod annum


1

Adhxc, cum tramlatio, qua ex


delatus postea fuit,

vam

is

detulit, eo temporis spatio,

1G7

infra

dicendis

Laudem Novam

inter ct

annum

174 inU

rcessit,

indubie accidcrit.
cultus Sanctis
a lon

verosimillime e loco, quo fucrat sepultus, fuerit peracta,

19 Ast, an eodem quoque tempore


proprius Juliano

hinc

sancfuisse Sanctum Laude Veteri

se-

Laude

deferri

incepitf

pultum, nonparumconfirmatur; inde enim fuisse

mium

gissimojam
tenipoi
(!!.

quidem, e quo

id

lemNovam
irius,

translatum,
I

docet non

modo tam

anUquum
verum,
morabili

fideque

jam tum ibidem factum constet dignum monumentum invenw\

fUtt,

quam

ghellus,

verum etiam apudZac-

fuisse

cariamlucubrationissupralaudat<Bpag.209 Laudense seculi xvi Ms., quo is ssepe usus, ad iv Nonas


Julii

seu

equidem Julianum a tempore unmecentum amplius annis ante annum

1633, quo, ne venerabiles Servi Dei, tanto temporis spatio ante

Martyrologium, simul etiam,


id
:

unde tempus t
suppeditans

quo circiter factum

fuerit,

colligas,

lerentur,

annum istumhaudculti deincepscoUrbanusPP. VIII inhibuit, pro Sancto


t

sequentibushis verbis

Laude

S. Alberti de

Qua-

drellis, nostrze urbis episcopi ac

patroni minus

Laudensibus habitum ac ut talem ab iisdem cultu publico ac Sanctis proprio honoratum, apparet indubitatHtn.

principalis, pietate in

pauperes ac miraculorura
S.

gratia insignis, qui

una cum

Galdino archie-

piscopo Mediolanensi adversus schismaticos tem-

Certe eum seculo septimo decinw, imo et multo ante cultu ecclesiastico Laude fuisse affectam, Ferrarius, festivam illius lucem quotannis ibidem

pore Alexandri

III.

P. M. apprime laboravit et

xn

Octobrisdie celebrari, in Sanctorum Italix, qui


prodiit, Catalogo docens,

cum eodem,
ctorum
in

multis corporibus ac reliquiis San-

anno 1G13

mihi omnino

urbe diruta repertis, S. Juliani corpus


transtulit.

suadet, idque ipsum pariter prcestat Ughellus, ut-

ad urbem novam
pra vidimus, 1158

Ita illud, fuisse S.

pote in opere plus semel

Juliani corpus in urbe diruta seu,


fuit excisa,

qux anno,

ut su-

Laudensi Veteri retranslatum, lucu-

jam citato quod anno 1652 excusum notatur, Julianum accensensSanctis, quos centenis, imo et ducenis amplius annis cullu eccle,

pertum indeque Laudem


lentissimc sanr indkans.

Novam
id

siastico ante
visos, extra

Urbani VIII eetatem

fuisse
est.

Laudeqa-

vaminter

18 Verum quandonam
corpus Laude
Veteri
e

factum? S. Albertus,
nostri

annum HG7
iiTi transtatits,

d e Quadrellis cognominatus, a quo Sancti


repertum
indeque

Laudem

Adhxc Ludovicus Taberna, ab anno 1579 usque ad annum 1616, ut Ughellus operis mox iterum citati tom. IV, col. 985 et sequenli docet, Laudensium episcoconlroversiam
pus, S. Juliani corpus, arca argentea inclusum, in
cathcdralis Laudcnsis ecclesix ultare subterrancum

omnem

Novam

translatum,

laudato ecclesiee Laudensis

martyrologo docemur, ad iv Julii diem, qua Laude


colitur, in

Opus nostrum

exstat illatus,

cumque, ut

majus.

uti apitd

Zaccariam lucubrationis sxpissime

ibidem ex Acerbo Murena, auctore xquali, docui-

jam
rus,

citatee

pag.

85 Martyrologium Laudcnse

hodie

mus, ad sedem Laudensem anno 1168 fuerit promotus, oport,'t,ut translationem, qua Juliani cor/ws

diserle notat, collocavit. id verosimillime

non factu-

Laude Veteri ad Novam

detulit,

intercepto

inter

nisi Julianum a longissimo jam tempore pro Sancto habitum ac ut talem a Laudensibus cultum

annum 1167 etannum


poris spatio peregerit.

ab obitusuoproximum, tem-

fuisse, habuisset

perspectum.
hodie,

Quo

itaque isthoc habeatur

20 Laudense Martyrologium,
cicns,

quod

<lixi,fa-

compertum,
ctenda, hic

in

annum,

cui S. Alberti

mors inne-

apud Zaccariam

loco citatosic habet

Laudre

ac porro liodieque colilur.

inquirendum.

Hanc cum

Ughello, qui,
cele-

S. Juliani, ejusdera civitatis episcopi et confes-

Lateranensi, quod anno


bravit, concilio S.

1179 Alexander III


interfuisse,

soris sanctitate clari, cujus corpus, arca argen-

Albertum

ejusdemque
sibi credi-

teainclusum. Ludovicus Taberna episcopus Laudensis in altare subterraneum majus cathedralis


nostrae collocavit
-,

anni iv Julii dic, cum inde ad ecclesiam

tam essetreversus, excessisse


lix Sacrse col.

e vivis, tom.

IV

lta-

ex hisceautem ejus verbis, Jusolito,

918
ut

scribit,

decessores nostri,
.

de
tra-

lianurn hodieque cultu, Sanclis deferri dc


aiJici.

Laucorpus

Sancto

isto

ad ix,

jam

indicavi

Julii diem
;

fas

cliam

est

coUujerc.

Cum cuim

Ctantes, diciO

anno 1179

illigavere

irrum. non S.

ejus sub ecclesia cathedralis Laudensis altare sub-

Albertus, sed proximus hujus in sedem


successor Albericus
apiul

Laudensem
uti
col.

terraneum majusfuissea Ludovico Tabema


tumfi-ruiit. nec, quin

colloca-

Lateraiu-nsi

isti

concilio,

sacrum istud pignus ibidem


ullo

Harduinum Conciliorumtom. Vl.part. n,


fas est videre, interfuit et subscripsit.
citalee

adhuc servetur, ambigendum

modo

sit,

haud
,

2058
211
quod,

Adhtec
pag.

dubie per S. Juliani non secus atque per aliorum

Zaccaria lucubrationis jam supra s.vpius


et

quorum reliquLv

vel sub vcl in allan istO quiescunt,

sequenti affert instrumentum authenticum,


id in

Sancturum mcnta a sacerdotc. dum Sacris operaturus id ascendit, oratione, qu<v verbis hisce
:

anno 1174. quem

fine exhibet,

confectum,

Ora-

hoc ipso anno sentenliam Mediolani contra

rnonachos in domini Albcrici,


episcopi,

Dei

gratia Laudensis

mus te, Domine, per merita Sanctorum tuorum, quorum reliquiae hic sunt, et omnium Sanctorum
ut indulgere digneris
pitur, adhibita,

favorem latam

fuissc,

huncque adeo jam


sedisse,

omnia peccata mea,


solet

conci-

inde ab eodem anno

1174 Laude

fulem fa-

modo adhuc

divina clementia

implo-

64
AUCT0RE
C.

De

S.

OPILTO DIACONO CONFESSORE.


quod Fcrrarius
stiva S.
e dictis

implorari

merita implorare autem per Sanctorum

xtate sua factum prodit

fc-

B.

7!ZcuJentmm eo,lem
lUibus proprio

\ualicumquecultu C<e-

Juliani luaiquotanms

Laude xn

Octobns

venerari

est.

Nec

quin hodieque,

die colalur,

dnbitandum

reor.

~~<S~^J&Li

m
J. B. F.

S.

OPILIO DIACONO CONFESSORE


PLACENTIjE
IN

ITALIA.

SYLLOGE.
creditur. ac tempore, quo floruisse et obiisse

De Sancticultu,

gestis,

B
SECUI-0
V.

F
propriis

ad Jacentia, nobilis Gallix Cisalpinx

Pa-

continentur,

laudatus

Campi

sine

vade enarret,

dum

Opilium fluvium urbs episcopalis, S.


ecclesix

ipsius lucubrationcm hic

recudere, necesse haud du-

ritus duplicis, die xii Octobris colit Officio

Ui liquet ex Placentinx

Officm

nostri facta, qme xi; accipc modo prxclara Sancti quarta et qun,Ofjicio recitantur, cujus

in

citato

Opiiius

y,/ "

'""*

Martii

Congregatione die xxm a Sacra Rituum Aprilis mdciii Romx apanno mdcii et xv
,

cioprlpnS:

probatis et Claudii

Rangoni ejusdem

ecclesix anti-

Lectio iv. Opiconcinnatx sunt diaconus, ab ineunte astate pietati deditus, lius interfuit translationi corporis Placentia? claruit
ta lectiones sic
:
:

s tilisjussuanno\(j3bimpressis,

ubi ad xii Octoet

Opilio prxscrilntur, bris Offidum duplex de S.

officio functus. sancti Antonini martyris, acolyti niita divino igne accensus erat, ut Adolescens

additur

bris, tota

Quievit in Domino quarta Idus Octoradiante ejusfacie rairum in raodum


,

hil aliud, nisi ccelestia ejus

animus meditaretur.

quecorpore (quod

in ffide beati Antonini

cui

Tanto templi sancti Victoris, quod nunc sancti Antonini dicitur, desiderio tenebatur, ut inde
vix umquara discederet, jejunii et obsecrationibus Deo serviens die noctuque, saBpissime etiam
reficiendis totos dies jejunus transigens, quse pro
raittebat, egenis libenti

tam

assidue sancteque
fuit)

inservierat,

hononfice

conditum

Sancti nostri

suavissimum odorem spirante. memoriam ad hunc diem etiam celehorum


:

suis Sanclorum Catalobrat Ferrarius in ambobus


gis.

viribus raater

illi

animo
pia
le-

Ac

id

quidem

in

altero, Generali

nempe,

elargiebatur, cibo alio longe pra^stantiore,

paucis lus vrrlnsfacit


coni.

Placentiae S. Opilii diacoin

meditatione et assidua sacrarum literarum


ctione usus.

Plura aulem dat

Catalogo Sanctonim Itaille

lix, sed ea

mox

ex Offido, ex quo

sua deprom-

psit, lectori

lcgcnda proponam. Castellanus, qui in

Quanta vero humilitate et man- quotannU suetudine, patientia quoque ac vigilantia, csete3 Lectio
v.

nullam Martyrologio Universali de sancto Opilio Supplemento ilmentionem facit, in laudati Operis
die sequcnlum non duodecima, sed prima Octobris Padura S. Placenti ad tibus verbis celebrat
:

ulla exrisque virtutibus enituerit, vix oratione


plicari

potest

admirandus enim omnibus ob

singulares ejus virtutes erat.

Cum
cum

aliquando in

cellula sua oraret, vidit Gelasius frater natu

mi-

Opilii diaconi, cujus

corpus in dictK civitatis ecquiescit. Laudatum Caclesia, S. Antonio dicata, ad Ferrarii CatalosteUanum, qui hunc est Indke gum Sanctcrum Italte, ubi Sanctus noster prima
hausit, in assiOctobrui die notalur, verisimiliter adipsius obitus die haud sequimur, verum

nor angelorum raultitudinera


simulque vocem audivit
nire
:

eo loquentem,

Sinite parvulos ve"


.

ad

me
;

talium est enim regura ccelorura.


ac miraculis sanctus Opilius

Si^nis autera
stris fuit

illu-

segrotos

gnanda

hominum corporibus
biliter egit,

enim sanavit, daemones ex ejecit, aliaque multa mira-

tum in hxrentcs Ferrario, qui tum in Generali, Opilium Particulari Sanclorum Italiz Catalogo S.
vidimus, ad duodecimam Octobris diem, ut stalim Sanctum nostrum eadem etiam recte annuntiat
,

quibus

esse voluit.

illius sanctitatem notamDeus DeniquebeatusVirbonorum operum

meritis cumulatus,

quievit

in

Doraino quarto

Idus Octobris, tota facie rairura in modura radiante, ejusque corpore (quod in aede beati Antonini, cui tam assidue sancteque inservierat,

Octobris die mortalem vitam

cum immortali comea


,

mutasse,
quod
hic scribilur.
<'
-

cum 2 Quod modo ad trus Maria Campi


scriplx, parte

Officiis propnis PlacenHnis dicimus.

S. Opilii gesta spectat, in Historide Placentinx

Pe-

honorifice conditum fuit)


spirante.
in

suavissimura odorera

Italicc

Hujus

etiara

translationis

meraoria

prima

pluribus verbis refert; al


res preeclare geslas(si

cum
qux-

eadem

ecclesia olim a Fabritio episcopo Pla-

non alias Sancti nostri

centino solemniter

acta est, quotannis ibidem

dam
nem

miracula, post ipsius ex hac vita migratwpatrata,

sexto Idus Maii recolitur.


observo scqucntia.

Hxc

in O/jicio,

ad qux
hic

qum

lectori
)

risum potius

quam

pieta-

De

S. Antonio marUjre
est

mc-

tem movent, exceperis

quam qus

in ipsius Officio

morato, apud nos actum

ad diem iv Julii; de

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


S.
Gelasio, Sancti nostri fralre natu
iv

05
avctorr
.

minorc, ad
Opilii corpus

supra dictos seculi quarti annos ecclesiam Placenti-

dicm

Febmarii. Fabritius, qui S.

nam

exornassc
in

B. F. Nola 7
I.

solemni festo transtulisse hic dicitur,


in Catalogo episooporum

teste

Ughello

5 Nunc

tcmpus, quoSanctUS noster mortalem clobiiss

Placentinorum tomo2 TtaPlacentir

vitam cum immortali commnturit, inquiramus. Tnter


scriptores, qui S. Opilii

lix Sacr.r col.

233
ab

edidonis novissirme,

memincre,

haud convenit
sit.

nam cathedram
1508
Tempus, quo
florulsse

anno 1476 usque

ad annum

de anno, quo ad meliorcm vitatu translatus


rarius in Annotatis

Fer-

occupavit.
nostri cultu rebusquc gestis di-

4 Heec de Sancti
cta sufjiciant.

adCatnhgum Sanctorum Ttaliae Sanctum nostrum circa annum 420 obiisse asserit:
Castcllaiius ipsum circa

Restat, ut,
acolythi,
et

quo tpmpore ecclesiam

410

vivere desiisse,in

mar-

Placentinam cum

tum diaconi mintsterio

gine notat

Pctrus Maria Campi, quem supra lauaetatis

S. Opilius illustrarit,

quo tempore ad meliorem


In
cittito

davimus, illum reparate Salutis anno 450,

vitam translatllS fuerit, indngcmus.


cio,

Offt-

vero 41 (errat hic Campi, xtate provectior S. Opilius obiit, si

ipsum translationi corporis S. Antonini marty-

anno 450 adlruc

in vivis cxstitcrit,

cum
ho-

ris, acolythi

munus obeuntcm,

interfuisse Icijimus;

seculo iv

ipsum acolythi
hnr
viin

munus

exercuisse ex dictis

verum nnllnm ihidcm notam chronologicam, qua


tempus, quo sacrx illx exuviee solemniter elevatx
fuerint
,

const<n

r.r

mijrasse scribit. Cui

jam

rum

scriptorum, nullam ullius vetusti

monumenH

determinari possit,
sivc

est reperire.

Sitniliter

auctoritatrm

nullamquc hujusce chronotaxis ratiosit,

Acta S. Sabini
episcopi, in nostro
ta,

Savini, diozcesis Placentin.r

nrm allcgantium, nsscnticndum


ausim. Intcrim certum
est, S.

indicare non

Opere ad

diem xvn

Januariiediantistitc in-

Opiliura post S. Sa-

S. Antonini corpus abs hoc sancto


et

binum

ohiissc,

cum

ipsius fratcr natu

minor Gela-

ventum

solcmni

festo translalum fuisse,


,

tcstan-

sius, qui, ut in nostro

Opere ad diem quartam Fein terris

tur; at

cadcm Acta nullatenus tcmpus

quo ha?c
hisproin-

bruarii

vidrrc est,

Sancto nostro adhuc

translatio celebrata fucrit, exprimunt.

Ex

agentc,
ccssit, a

nondum

adolescens factus ex hoc

mundo

dis-

dc ncc tcmpus ncc annum, quo sub S.Sabino Sanctus noster acolythi

S. Mauro, S. Sabini successore,


in nostro

qui, ut
est,

muncre functus fucnt

definire

ad diem 13 Scptembris
circa

Opere dictum

possumus. Si tamen scriptoribus, qui hujus sancti


antistitis

annum cdxxx sedem Placcntinam morte sua


reliquit, furrit sepultUS.

meminere,
citato

fides sit adhibenda,

fuit

ille,

vacuam

Ilinr proatde, S.

ut etiam
est,

supra loco in nostro Opere dictum

Opilium seculo quinto vivere


laborum merccdrm

desiisse conficimus:
in cce-

xqualis S. Ambrosii, atquc, postquam per

45

verum quin hujus seculiannum, quo xternam


lis

circiter

annos ecclesiam hanc rexisset, sub cxitum


vita migravit.

receperit,

dctcrminare haud
quinto in

quarti a Christi ortu seculi cx hac


Tlinc consequens
fit,

possumus, Sancti

nostri

obitum scculo

S.

Opilium, quem sub S. Sa-

margine assignavimus.

bino acolythi munu.s cxercuissc,

modo

constat,

intra

--^--s^gj&jzzrx-*

DE

S.

PANTALO SEU PANTLLO


COLONIt^ agrippin^e.
SYLLOGE CRITICO-HISTORICA.
D.

RAURACORUM EPISCOPO MARTYRE.

A B.

I.

Sancti in Fastis sacris; ejus reliquia? in variis servat* ecclesiis difficultates a Schocpflino propositee quis in illis convellendis ordo servandus

Nomen

ANNO

ci)i.i.

"".
''

o
aut

y^v

uem d diem 30 Augusti memorant Mss.


Additiones
Greveni,
ct

lonix Agrippinensis Magnitudine pag.

658

ei

se~

Bruxcllcnscs

ad

Usuardum

qucntibus vulgavit,

Castellanus
n,-

in

suo

Universuli

quem SS.

Ursulee et Sociis

Sanctorum Martyrologio

denique, qui Parisiense

virginibus dic 21 Octobris comitem addit

Martyrologium Lubeco-Coloniense, S.

Pantalura

anno 1727 cxcusum Martyroliujium cmitrxuit. Annuntiationem, qua hic SancH nostri mmoriam recolit,

inscriptum,

Pantulum hodie celebrant Marttjrolo.jium Bain tiliense anno 1584 cditum, Petrus de Natalibus
Catalogo Sanctorum
lib.

hic lcctori,

quod paucis multa complectatur,


:

exhibco. Sic habet

Qtiarto Idus Octobris sancti

ix, fol. 195,

Ferrarius

in

Pantali,

qui,

Rauracorum

episcopus,
;

Basile

Generali Sanctorum, quiin


desunt,

Romano Martyrohgio
in

sedisse creditur et Coloniae raortuus


ejus hac die Basileam relatum est.

unde caput
ecclesue

Catalogo,

Saussayus

Supplemento ad
pag.

Itaque Sanillius

suum Martyrologium Gallicanum

1180, Ge-

ctum nostrum tamquum prxcipuum

lenius in Fastis piis et sacris, quos in libro de Co-

patrotnm

vcncrantur Alsat.r,

inquit Grandidicrus,
1

Tomus

Novx

vi Octobris.

6G
AICTORF, D. A. B.

DE

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.


258;
trans-

Novx

Alsati.r Ilistori.r SCriptOT, tom. I.pag.


t

Pantali Basiliam tmnslntione Annnlium

Domini-

quarumdam autemMss.
missse, in

quse,

adBollandum

cnnorum

Colmnrirnsium, quos Urstitius


et

Grrmnnix

hagiographorum Museo asservantur, No-

Ifisloricorum tom. 2, pag.5

srqumtibus insrrtos
,

peratoris,

tularum auctOT S. Pnntali sicut rl S. Ilenrici imde quo ad dirm 14 Julii in hoc Opere
rst,

anno 1585 vulgavit,

quiopert auctor anonymus suoultimam manum auno 1303 imposuit ml annum


,

nrtum
tiquis

nomen

colore, ut aiunt, rubricato,


ecclesise Calendariis

Off-

1270

sic habei

Caput

S. Pantali episcopi Basiet sodalibus

Basiliensis

mscriptum,
patro-

liensis, qui

cum sancta Ursula


viro
in

Codi-

amborum imagines, lamquam prsecipuorum


norum,
in fronte rt

loniae fuit decollatus, a

provido atque

Breviarii

et

Martyrologii ex-

screto abbate

Basileam delatum, ab Hen-

sculptas rsse, et
riiu,

rorum festivam diem sub solemni

rico episcopo Basiliensi

receptum estcum magna


rjusdem

quem

vocant

prima

classis,

a Basiliensibus

reverentia. Fjusdrm Sancti brachium religiose in


thrsauro

rrroli

assmt.
his dissonat

canonicorum

Arlisliciniiciisium

m
ciali
i

.'/'--

2 Nec ab

Sudanus, S. J. presbyter,

dicecrsis

asservalum docei
rt

Grandidierus Ilistorix

miii

/tlsafa

qui Basileam Sacram, anno

1058 Bruntruti
rirca

edi-

Alsatix pmj. 258,- sed

quasdam

in

ecclesia

SS.
duo

Basilienses,

tam, adornant, ad Bollandum


scribens,
et

annum 1644
c.r.

Virginum Colonise repositas Gelenius de Colonix


Agrippinensis Magnitudinepag.

ad eum submittens Lectionem die 12

336

scribit;

Octobris, S. Pantalo sacra. Irni solitam rt

Pro-

vero ossa quasi suras tibiarum inmonasterio AUlr-

prio Basiliensis ecclesix anno

1623

edito

depromvir-

bergensi exstare, patet ex instrumento quodam, an-

plam, qux

sic

habeti Sanctus Pantalus

omni

no 1646 confecto, quod Ursulx VindicaUe Crumbachiiis

tutum etlitterarum genere ornatus,


siliensi

ecclesiae

Ba-

pmj.

655

inseruit.

An

alix S. Pantali sacrx


,

episcopus institutus, orania veri et boni


oflficia

exuvix in sarcophago etiamnum repositse maneant

pastoris

diligenter

implevit.

Christianae
fuit,

cum scriptorum nullus nos


verba non faciam.

edoceat,

de

illis

ultra

E
tmnquamvir ">"
i

vero religioni propagandae adeo deditus


nihil,

ut

quod ad ipsara augendam pertinere judica-

Verumquem tamquam
,

prsecipuum patronum
,-

bat, etiam certissimo vitae proposito periculo in-

iiubrt ecclesta
lit,

Basihensis, quemque

ul >-

speciali rttu co-

tlllw

/ ;i/ /, t./

termiserit.
sitis,

Tandem, rebus

in ecclesia rite dispo-

hunc tamquam fictitium nliquem, proindrqur rx

M
?f'jSB5{j!J

secundo flumine delatus, ab Hunnis tum


Christi

Sanctorum albo expungendum reputnt Jonnnes Dauul


Schoe"pftinus, historiographus

Germaniam vastantibus pro

nomine cum S. Ursula et reliquo illo sacrarum Virginum choro trucidatus est. Corpus ejus apud Machabaeos honorifice asservatur. Caput inde Basileam translatum est iv Idus Octobris, quodie solemnis ejus
est

Francue, in Aret

gentoratensi

Universitate

eloquentiee

historiae

professor, in opere anno

1751 vulgato,

cui titulus:

Alsatia Ulustrata,
etc.

tom. I, pag. 339, 340, 341,

Rationes, qnibus

suam

tuetur

sententiam

vir

recolitur memoria. Colonix ergo affigenda


cti

san-

eruililus,

quibusque udlixrent

iioiinulli

non infimae

Martyris palrstra, sicut ex infrrius dicendis


licet

notx scriptores, ex operr ejus summatim depromptas hic exscribere haud pigrbit
rura, inquit Schoepflinus,
:

mrlius pntrscrt,

Frrrnrius

rt

Castellanus iu

Nullura historico-

operibus superius laudatis verosimillime ob cultum,

nec martyrologorum,

qui a Bnsilirnsibus Pantalo exhXbetur, Basilix

il-

nec eorum quidera, qui Ursulanum martyrium


describunt, ante seculum xv reperio, qui Panta-

lum

in

Iwdirma annuntiatione

arbitrati fuerint re-

ponendum.
lus

quo autem temporis spatio S. Pantagavisus


furrit,

lum memoret. In Elisabethae Schoenaugiensis,


qure sub

ecclesinstiris honoribus

dicere

Friderico

imperatore circa

annum
quidem

hnudqueo. Verum cum

rjus

nomen
sit,

nullis

omnino

1156

floruit,

revelationibus

Pantalus

aniiquis Martyrologiis insertum

hinc

dumtaxat

recensetur; at hujus generis scripta in historico-

seculoxu, quo sacrum rjus corpus


situm
r

in

tumulo compo-

rum librorum censum nequeunt


si

referri. Historici

trrm effo&$um fuit, ut i>i Inijns Sylloges decursu scripturus sum, rullum publicum ri rxhibitum
fuisse, facile crediderim.

aliquid subest, fabulis nimiumobruitur. Seculo


et sequenti

xv

demum

martyrologi quidam repeet

riuntur, qui

Pantalum inter Ursulae

sociarum

ob ejta
i
,

3
/i-

Novum

procul

dubio

incrrmrntum

ccepit

S.

comites martyresque collocant, nullo alio funda-

quias penes
positas

Pantali cultus, ubi vnrix sacris, qux e scpulcrorjus


furrnut rxtmctx, rrliquiis rcclrsice ditatx
furrunt.

mento, quam revelationibus Elisabethae Schoenaugiensis innixi.


quae

ranlur.

Exstat, inquit Ursulse Vindicatse pag. 1945 Crumbachius, sarcophagus ejus lapideus Coloniae.

non

nisi

seculi

Ca-

Pantali nititur.

Unde sola Ursulae Legenda, xn partus est, omnis sors Hanc autera si inspicias, nec veGalfre-

put ejusdem religiose ibidem colitur: quaedam ejus reliquise sunt Tuitium anno 1156 translatse.

ram nec
refertus
\

verisimilem facile deprehendes.

dus Monumetensis, primus hujusmartyrii scriptor,


est

Idem jam dixrmt


terea addiderat
:

pag.

682

laudatus auctor ac prx-

fabulis:

paribus commentis scatet

SS,

Nonnullae anno 1271 Tru-

irginum e Britannia egressus, earumque in Gal-

donopolim deportatse, ut ex catalogo loci patet alise argenteoj capsae anno 1225 Idibus Julii in
collegiata SS.

licas oras, seu


iier

Coloniam Agrippinrnsem adventus,


el

Apostolorum ecclesia Coloniensi


ut

ab Urbe per Alpes et Rhenensem ripnm ad Coloniensem rivitatem reditus. Quum hac

ad Urbem

sunt insertae a Waltero episcopi (sufjragnnro,


innuunt

narratione, pergit Schoepflinus,

maxima

traditio-

Novx

Gallix scriptores tom. 3,

col.

689);

nis reliquffi pars concidat, concidit


talus, qui

quoque Pan-

cujus exstat ejus translationis authenticum docu-

Roma redux

et

cum

Virginibus, Coloiter,

raentum, adjectis indulgentiis. Suntetiara aliquae Basileam, et cranii opinor pars delata, quae 12
Octobris ibidem pie

niam Agrippinam redeuntibus, prosecutus una cum illis ibidem periisse dicitur.
5 Nec magis,
ut

cum

festo Translationis olim

Pantalum pro

fictitio

haud ha-

hicapposi'

colebantur

de quo Urstitius in Epitome Histo-

bramus, favrt tempus, cui S.


affigunt

Ursulx martyrium

riae Basiliensis cap. 6.

De

hac ultima capitis S.

Crumbachius, Cardinalis Baronius, Pagius


(addi

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

67
/<

(addi possunt Henschcnius


illo miilin

ct

Papebrochius, qui de
alii,

morium

ct socios,

quibus in hoc Opere ad diem


est,

auctore
D- A- B<

habuerunt) Browerus et
vel

qui ad an-

7 Scptembris actum
occisos, vi.r

in territorio

Trecenei tum

num
istud

vel

237,

383,

vel ad

annum tandem 451

altcrum aliquem sacris Ecclcsix Galliinvenies.


in

martyrium

siijnarunt.

Quemoumque enim,
calculis

came Fastis inscriptum


si

Quidergo mirum,

pergit

SchoSpflinus,

ex his

sequamur,

Pantali nomen nec

Martyrologiis, nec in hi-

Pantalus omnibushistoricarum rerum vel leviter


ignaris, non potest non fabulosus videri.

storicorum operibus insertum legatur?

Verum

Scil

cl

enimvero singulas has,


chas,
illi

qui

amplexi sunt epo-

ram, nulla
quantas

...

ne cxtra Alsalix limites longius excur.

fere provincia tot tantasque calanutates,

nsa.

nec ad urbis Basiliensis, nec ad episco-

(iallica

Rlicni

<<ra

tum experta

fuit,

cum,

patus ejus origines et rationes, satis attenti fuerunt.


Illis

ipsomet Schoepflino

teste,

Augusta Rauracorum,
civitates

enim

seculis Basilia vel


si

nondum jura

Nemetum,

Vangionum, Basiliensium
igne
et

ad

civitatis possedit, vel

possedit, episcopum certe

Moguntinam usque urbem,


direptez fuerint et cxcisa;

ense omnes
vel

tum

non habuit, quum Augusta Rauracorum Episcopi


sedes esse debuerit; qua^initio seculi quinti eversa, nec Rauracorura Augusta, nec Basilia, nec
c&terae ad Rhenura urbes toto seculi v decursu, habuerunt episcopos. Haec sunt, quibus S. Pantali
episcopatum petit Schoepflinus, argiuncnta, in quibus solvendis totus erit hujusce disccptationis nostr.c
scopus.

neque tamen

unum,

qui de horum variorum locorum cladibus narralio-

ncm quamdam rem

exj&pssis verbis instituerit, scripto-

reperire est. Imo,

qux de Augustx Rauraco-

rum diversorumque

seu oppidorum seu castellorum

tunc excisorum historia in suo laudato opere liabet,

utique nonnisi ex ipsorum ruinis

et

ruderibus de-

Sedin

ipso

limine

monitum
S.

volo

lectorcm,

prompsisse videtur eruditus Argcntoratensis professor.

quod,

ctsi

monumenta, quibus

Pantali historia

Nun mirum

igitur,

quod

in

hac tanta

hominum
etiamnum

suis modis absoluta exeat,

haud prostent, tamen area

strage Pantali ?nemoria exciderit, illaque

gumenta, quibusillam impugnatet convcllere aggreditur Schoepflinus, talia non sint, ut statim ob
S.

deleta procul dubio maneret, nisi Sancti nostri sar-

cophagus

in

agro Ursulano effossus,

eum

ecclesise

Pantalus tamquam

fictitius

cpiscopusproindeque

Basilioisiseu Rauracensi praepositum fuisse nosedocuisset


;

ex Rauracensium Episcoporum albo expungcndus


debeat
videri
\

proindeque ex auctorum

ct

martyrohgorum

ex

iis

cnim nullum omnino

est,

silcntio vix apte, ut

Pantalum

fictitium probet, ar-

cui sat npta, sicuti in disccptationis hujus


patebit, dari nequeat responsio.

decursu

gucre potesi Schoepflinus. 3


quiscculo xv
tiationcm
ct scq.

Au
S.

autem martyrologi,

Nec

alia fere spes

opus

suum elucubranuit, annunPantalo ex S. Eli-

erudito manct lcctori, qui seculi v vcl VI Historiam

suam hodiernam de

perlustrans pcr

tot

ct tantas clades Alsatia' incolis


et

sabethce Schonaugiensi monasterio przeposilce, dc qua

seu Ranracis ab
inflictas,

Hunuis

Alemannis prxsertim
civitatum, castellorum,

ad 18 Junii actum
ab aliis

est,

revelationibus hauserint, an

posl

miserrimam

eam

accepcrint monumentis, nescio. Facile


illi

oppidorum omniumsubversioncm, infausta hsc cmedifjicultiri desiderat tempora. His positis, jam ad
tates contra S.

enim martyrologi
intervallo

ex cultu, quo a longo temporis


et

apud Colonicnscs

Basilienses Sanctus

Pantalum

propositas revertor.

gavisus erat,

nomcn

ejus Fastis ecclesiasticis inseillis

slnnmatim quidem luc

6 Et,

ut 1 a tempore, quo S.

Pantalus martyad annum 451

rcndi ansam sumcre potcrant, nec proinde

S.

^.^ ^.^
Enimvero

inilium ducam,

si illud

Elisabethx Schonaugiensis revelationes, quibus annuntiationem suam de S. PsLutSLlocontexerent, erant


nccessarix
:

signes, nihil erit,

quod arguere

possit Schoepflinus.
et

talis erat

Augustze Rauracorum

Basi-

scd,

quod huic qualemcumque de SS.


et

sum, lix scculi v initio, sicuti fusius dein dicturus sedes status, ut vel tum Basiiia tamquam episcopi
haberi potuerit
,

Virginum Ursulanarum
licnsi.s

Pantali episcopi Basi-

ab Colonicnsi ciritatc ad Crbcm, et ab Urbe

vcl Basilix,

Augusta Rauracorum
episcopus ineunte

Colonicnscm civitatcm pcrcgnnaiionc traditwncm,

variis attrita cladibus,

Rauracorum

ex S. Elisabciha

revetationibus, de quibus sileniilius

debuerit. aut adolcscentc scculo quinto sedem figcre

dum
ut

Papebrochius,

S. Virginis Acta ad 18
ct,

2 S. Pantali nullam exstare mentionem in variis scculum historicorum et marlyrologorum, qui ante

Junii illustrans, prudcntcr arbitratur, haustam


vidctur, seculo

dumtaxat undccimo aut sequenti

undccimum
inferius

florucrunt,

opetibus proptcr rationcs,

excogitatam, intexuerint, quid inde contra SS. Vir-

adducendas, ultro cum Schoipflino fatcor. Sed, quamvis ccrtissima cxstitcrit Attilz et Hunnoanno rum, per maximam GalU.c ct Bchju partcm

ginum martyrii

aut S. Pantuli episcopatus verita;

tem arguere queai Schocpflinus, non video cum horumce vcntas instrumenlis, qiur, ut ex statim diccndis patcscct, S. Elisabethat et Ecberti abbatis,

451 grassatorum, memoria


ruptiouis narrationcm,

vix

tamen ullum

scriir-

ptorum aivcnics, qui plenam Imjus immanissimx


inguit

qui

gcrmanx sux

dicta scriptis mandavit,

xtatcm

Callcsius

Aunuhum

longc superant, fulciatur.

4 Ut autcm S. Pantali

tittcEcdcsi.r dcrmanixscriptortom. I, pag. 376. Adeo enim mutata fuit rcrum facies ris mandaverit.

sortem ab

Ursulana Legenda pendere exstimarit

SchoSpflinus,

exeofactum opinor, quod cum Sancti

lantaqus

in

omnibus hisce regionibus

exstitit pertur-

martijrium

ab

mcdn

3sv\

scriptoribus,

Ursulans

balio, ut potiussignata,

quam

narrata, ab histoncis

autab

chronologicis fuerit AttiUe irruptio. E.a

enim

per mcuscs

septem

et

amplius,

mense

scilicet

indicanstragi aliquatenus itligatum obcausas infra qui~ dicatur, eruditus professor, neglectis aliis, das adstrui hs SS. Ursulanarum Virginum martyrium
possit,

Aprili saltem,ad

Novembrem

usque, grassante, plu//, les,

monumentis, non

nisi de

SS.

So-

rimos utriusque sexus vel cujuslibet status virgines episcopos, presbyteros, sacrasque
crudelissima invasione, qua
et

in

Uc

tot

urbes

regionesque

variisque t quiciarum Actis, seculo xi elucubratis, totam suam ex bus foidata sunt commentis disserens, S. Pantali episua his construat molem, ex qua

igni traditx fuerunt, pro

Christo mortem

obiisse,

verosimillimum apparet. Verumprseter

Ue-

/,,/,

patumetmartyriumtelaintorqueatvireruditione Sed cum Acta illa. gu.c tam


.

grari

68
AICTOUE
D. A. B.

DE

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.


21 Octobris Virgincs
tione recolit
illas

gravicensura perstrimjit, twspnriter tamquam supposititia inter fabulas

Colonienscs annuntia-

amandanda existimemus, ex
et

S. Elisabeths revelationibus

ex

aliis

hujuscemodi
niliil

monumentis, seculo xi aut xn elucubratis,


nino 3 ut Sanctum noslrum, guem

om-

Tunc numerosa simul Rheni per

littora fulgent

vere exstitisse,

Christo virgineis erecta trophea maniplis

aliunde probamus, fctilium ostendat, potest elicere.


diligentiori

Agrippina3 urbi, quarura furor impius olim


Millia mactavit, ductricibus inclyta sanctis.

8 Ast cum ex impugnata Ursulani martyrii veritate

cura iii sequentibus expendentur.

evcrsam existimet Schoepflinus S. Pantuli

episcopi ventatem. ut melius vestigia arguentis pre-

Nec Ursulam,

nec

SS. Virginum

millia, ut

notat

mam,

celeberrimi Ursulani agonis certitudo, indubi-

Sclwepllinus, martyrologus noster appellat sed Ur-

tnt.r fidei

monumcnlis, qua par


est
:

est,

brevitatc ad-

sulam, qux tamquam

omnium

reqina ab mnnibus

stntemla mihi
stantiis,
s

proindeque missis variis circnm-

exslitisse uulgo traditur,

dum Sanctx

Virgines sub

quibus^infectumquidammediisviscriptores
;

ductricibus sanctis pugnasse scribit, satisutique


desiijnat.

illud transmiserunt
scilicet

hie istud

dumtaxat, im-

Ast cutn Scltocpflino pag. 340

in

Notis

mensam

Virginum stragem,
vocant,

quam Ursula-

inquies, de millibus hic

sermo, non de xi millibus


eneclis-, sed

num martyrium

Colonix perpetratam au-

Virginibus pro Christo

nec nos in hoc

thenticis monumentis assertam esse constantemque

agone undecim

Virginum

millia

trucidata fuisse

de ea viqere apud Cohnicnses traditionem, probare


aggredior. Alternm vero diflkultatem ab Rnuracensis et Basiliensis civitulum secnlo

contendimus
carta

v ineunte

vel

me-

diostatu petitam

quamque haud
professor,

levis

momenti habet

hunc enim numerum primo exlnbet quxdam Hernutnni Coloniensis episcopi anno 922 confecta, quam in dtsveplatione sua de Ursulano martyrio edidit Fleienus pag. 895 et sequentibus
:

A rgentoratensis
pendam,
et

qua

decet, attentione per-

dum

tamen millia

Virginum

occisa fuissc tradit

Wanadmo-

ea perpensa et perstricta, S.

Pantalum

delbertus, quid his verbis aliud nisi ingentem

Ranracorum episcopum, Basilix tum commorari aut, si lubet, ibidem cathedram pro temporum circumstantiis fiqere. hincque Basiliensem episcopum
appellari potuisse arguet eruditus lector.

dum
scit,

pro Christo passarum numerum,


indicat ? Prseterea
si

quem Deus
sit,

de Ursulanis Virginibus
ut

in

Wandelberti annuntiatwne mentio nulla


dicat ipse,

Utque

aii-

scribit Sclwepflinus,

quas verbis supra


martyrologus ?
Coloniensis

qua primis hujusce ecclesix temporibus spissa admo-

relatis hac die celebret antiqnus ille

dum

caligine obvolutis lux accedat, de primis illius

Illas procul dubio,

quarutn memoriam
et

episcopis specialis instituenda

mihi visaest disce-

ccclesia recoltt,

Ursulam proinde

Socias, quas so-

ptatio eruditis, ut opinor, futura

haud ingrata.

lemniori cultu die 21 Octobris re ipsa venerantur


Colonienses.
1 1

Wandelberti verbis consonat Missale quoddam tum


in sua Bibliotheca

exaliis

Anglicanum, de quo Schultinqus


II.

ccclesiaslicis uiontintciili*

Difficultati

ex SS. Ursulae et socia:

Ecclesiastica, Crombachius

Ursulx Vindicatx pag.

rum

martyrio petitse respondetur


:

hu-

998, Sacrarii Coloniensis auclor pag. 95 ante 900


et

amplius annos scriptum, cujus Calendario ipsi

jus agonis veritas asserta

cur SS. Ur.

operi a

^ xo

ad 13 Kalendas Novembris
in

Festum

sulanis Virginibus S. Pantalus dictus


.

sanctarum Virginura
ptiim.
.,,,, ,,.

Colonia legitur inscri-

.,

Coloniensium pariter de sanctis Virqinibus

fuent socius
...

de Sancti tumulo Colo:

Acia

Cumberli, qui Colo-

niae reperto et titulo ipsi indito

Mar-

niensi ecclesix juxta Novee Gallix Christianx auctores tom. III, col.

tyrn tempussignatur. r J

626

circa

annum 626
.

preefuit.
'
'
.

.'

Porro

ut in hujusce saucti PontlftctS Actis, a


editis et

burw

ad diem 12 Novembris

a scriplore suppari,

quidquid in Notis suis ad dicm dictam pneviis BailContra


SctioSpfliiiiim Ursulani tnarlyrii verilas,

rxcipua,

qnam movet
veritati

contra S. Pantalura,
.

diffv-

letus scrtbut

elucubratis,

depn

lienditur,

jam tum

cuhas ex SS. quod tamquam

Ursulae et Sociarum martyrio,

exstructa erat in Coloniensi civitate Basilica SS.

imo

et verisimilitudini disso-

Virginum, qux etiamnum


civitatis

in agro

Ursulano intra

num
sum

habet SchoSpflinus,

desumpta, hic statim per-

meenia exstat. Proindeque seculis ix,


id est,

vm,

pendenda

occurrit, cui, ut apparet,


st

probatum respon-

imo

et

vn medio,

non

nisi ducentis annis ab

exhibebitur,

celeberrimi hujusceagonisveritas
rescissis ta-

ex autbenticis adslruatur monumenlis,


vicn abs
b.oc

earum martyrio, quod anno 451 affigendum apparet, elapsis, ex hacce basdica supcr earum titmulum aut
in
loco,

variis,

quibus

Ursulanam historiam
infecerunt circum-

quo

terrx mandatae fuerant,

exstructa,

plcrumque medii
stantiis,

eevi scriptores

martyrii SS. Virginum veritas, seu de eo traditio


asserta manet.

de quibus specialis ad diem 21


erii

Octobris
fuisse

instituenda

disceptatio.

Verum

igitur

12 Coloniensium etiam

tradilioni

favent

haud

ci

cx vaiiti

SS. Virginum martyrium Colonix Agrippinx peractum, contra SchoSpflinum ab antiquis seu martyroloqis seu aliis indubitatx ftdei

pauca monumenta, qme Crombachiusa pag. 776 ad

801 usque
895,
el

edidit, vel

qus laudaruni Fleienus pag.


de Colonix Agrippinensis

cartisasseriii m, nec a veritate aoliurrcrc,

monumentis

hic pro-

Oelenius

in libro

bare suscipio.
hic tuv

Magnitudine pag. 334. quibusque ab anno 853 ad

10 Et

vero

numerosam hanc virginum multitudiChristo enectam expressis verbis

nostra usque tempora ecclesiam hanc ante

annum 625

Waniciberli

nem Colonix pro


nos edocet

exstructam variis donis privilegiisque donarunt aut


concessa jam firmarunt Colonix Agrippinee episcopi

irtyrolo-

luijiu,

Wandelbertus % qui,

probant Franciz

Utterarue scriptores tom. v, pag. 377, circa anuum 845 Martyrologium suum contexuit, scquentique ad

Quntharius,
Piligrinus,

Hermannus Hermannus

I,

Wichfridus, S.Bruno,

II, S.

Anno, Sigewinus,

Bruno

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


Bruno II
et alii.

60
in
et

Isthanc pariter testatur ager

ille

15 Martyrologium Lubeco-Coloniense
tiatione

annunSocia-

AUCTORE
D. A.
B.
hit SS. Virglnibut ro
CltlS S.

Ursulanus, de quo mox, abs SS.

Ursulx

et

Socia-

ad 21 Octobris, qua SS. Ursulx

rum nominc
intra

et

martyrio procul dubiosic mincupalus,


fuit ecclcsia

rum diem Nalalem


liensis scriptor,

cclebrat, et Martyrologii Basiet


illi,

quem fundata

iisdem Martyribus

sicut
ct

qui

S.

Flisabcthx

tuiiis
0l>

I'andiclui

sucra ct quo effossa sunt sepulcra, eruta Sanctorum

Schonauijiensis

B. Hermanni Steinfeidiensis, de
scriptis excepe-

tuiitulttin,

corpora
ciis,

cum

evidentibus caidis martyriique indi-

quo ad diem 7 Aprilis, rcvelationes


runt
vel, ut verosnnilius
et

ita ut, inquit

PapebrochlUS

in

Paralipomenis
sit,

apparct, suis deturparunt

ad Conatum in Catalogos Ponlificum, ferreus


qui

commcntis,
S.

nonuulli

alii,

qui hiscc tcmponbus de

tam antiquis fundamentis

nixae Coloniensium

Pantalo aliquid scripserunt, sanctum episcopum

traditioni fidem

omnem

negare sustineat. Igitur

longe ante seculum

xn constanserat desanctis Vir;

SS. Ursulx et Sociis virginibus, ab Coloniensi civitate ad Urbem peregrinantibus aut ab Urbe Colouniiii

ginibus Colonix occisis ibidemque sepultis traditio

redeuntibus, socium addiderunt

qua autem

qux cum ab anno 600 per ecclcsiam


asserta ac firma appareat,

ipsis

dicatam

ratione adducti hoc prsstiterint


ctores,

supra laudati au-

seculovi viguisse, imo a

non

sat video,
,

nisi forle

ad hoc scribcndum
in agro

scculo v, quo ipsx pro Christo passx sunt, inilium


ccepisse vidctur,

permoti fucrint eo
Ursulano,
in

quod sarcophago ejus

proindeque verum

cst

88.

quo plerxque sanctx Virgines tumulo

num Ursulanarum
inw nec
'(-

martyrium.
historiam
a

mandatx
verisimilitudine

fuerunt, anno circiter

1155

repcrto, hinc

13 Sed

et

illius

Imt Q rrrisilitudine aliejunii fuisse,

haud alienam fuissc, non temnendis rationibus probarunt Browerus


tcrtium a pag. 61
in
;

cum rum
hxc

sanctis

Virginibus comitcm dandi,

Legenda-

corruptores et falsarii ansam arripuerint.


est, ui nulii

Et

non infimu votx eruditi


hic
i

Venantii

Fortunati
sua de

librum

videtur, potior ratio, cur a plcris-

Fleienus
et

in

Ursulano

que scriptoribus S. Pantali sors Ursulanx historix

provuul.

martyrio disceptatione
tus
;

Papebrochius mox laudaBritannia egressas terra


sivc cas dixeris c Gallia,
et

quodam modo annexa


Vumulo

dicalur.

De

isthoc S.

Pantali

sivc sacras Virgines c

quxdam notanda

occurrunt.
in agro Ursttluno

marique jactalas supponas,


Bclgio
oris
vel

16 Sanctas frsulnnas Virgines aliosquc martyrii socios

etiam

Mosellanensibus
et illuc

Rhenensibus
dis-

pro Cliristo passos, sepulturx a Clematio


in

ab Hunnis, huc

barbarorum more

quodam, utfcrtur,

agro,

quem

ab Ursula Ursuaut Aquili-

eurrentibus, collcctas et in servitutem adactas, sive

lanum vocant, mandatos postca Solinus


nus, Coloiiicnsi ecclesix circa
(

tandcm Coloniam, tamquam ad refugium propcrantes, asscrucris, qux deinde ab Hunnis, e Caillas

annum 462
) post

aut

509

sicut

ad hunc narrat Coinlius

multorum an-

talaunicis campis ad sua regredientibus furore actis,

norum
de

interpontificium prxpositus, ut tradunt antiin

prope Coloniam in odium


slitatis

fulci
et

cl

ob servandx casint.

qua Urbis monumenta, de quibus Flcientis


martyrio
:

sua
et

propositum captx
forte

encctx

Callcsii

Ursulano disceptalionc pag.

893

conjecturis

favebunt

nonnullx

inscriptiones

894

Veteribus eruens
mausoleis.

locellis, lapideis iterura


etsi

antiqux, Colonix, in partibus Rkenanis repertx,


de quibus Janus Gruthcrus a Schoepflino Alsatix
Illustratx pag.
sonii

recondit

Porro

horumce

Mss.

xtatem nos non edoceant Fleienus ncc Ortwinus,


qui ea ad concinnandam ecclesix

321

et

473

laudatus,

quidam Au-

SS. Machabxorum
tamen

VOStX locus Epistola 18, quibus omnibus, Ur-

historiam adhibuit, nec proinde, quo in pretio sint

suli

nomen, a quo Ursula

dicta est,

in

hisce parti-

habenda,

dicere

queamus; cum
iis,

iis,

qux

jam tum ct quidem nem haud ignotum fuissc


bus

ante

Hunnicam

grassatio-

vulgo tradunt Colonicnses, aut

qux a

seculo VII

evincitur. Sicque

hxc san-

gesta ex aliis fontibus acccpimus,

haud dissona conasscnliamus asrevii

cta virgo non ex Britannia, sed ex Gcrmania Pnnvi aut Secunda oriunda dici posset. Verum hxc ad 21

tineant,
serlioni.

non

esl,

cur eorum non

Octobris disceptanda mancnt. Asscrtum ergo

est,

posita

Martyrum corpora manserunt, donec quxdam eorum scculo


Sic igitur sacra
digno
et

SS.
rere

Ursulanurum Virginum

inartijrium

ncc

ve-

et aliis succedentibus seeulis reperla

speciaH

ritati esse

dissonum, nec a vcrisunilitudine abhor-

honore ad urbis Coloniensis civibus donata fuerint.

vcl

carum

historiam,
in

vcl

Coloniensium tra-

17 El quidem,

ut, cxteris praetermissis

horumce

circa anuitin
i i i

ditionem, quidquid

contrarium snipserit Scho-

cpflinus, ut cx laudatis auctoribus probare faale est,

Sanctorum corporum adinventionibus, ad celeberrimam illam, qux anno 1155 et octo sequcntibus
nnn, s a Oerlaco
ut testatur

cum

aliis e/Jos.S

II lll

Quare dc
liujus inurtyi
ii

14 At
i

forte

diceSj

quid ad Pantali historiam

monasterii Tuiliensis abbate, cui,

vei itate

rolixa de

Ursulano martyrio disceptatio? Ut


Pantali sortem Ursulano marcertius

Gelenius de Colonix Agrippinensis

Ma-

luc disceptatur.

scilicet Schoepflini,

tgrio

annectentis, diffkultates

diluerentur.

gmludine pag. 345, hxc euia praedpue eommissa fuerut, peracta est, veniamus, haud paucos sarcophagos
liujits

Cum cnim
susccpisset,

hujus
ita

maitijrii

veiitutrm
S.

evertendam

terra

tum eductos
:

fuisse, testantur plerique

ul

ea

evcrsa

Pantali sortcm
Argentoratensis

XVi seriptores

auctor eujusdam iastrumenti,

eodem argumento eversum


profcssor, actus,

diccrct

hoc ipso tempore eoiifecti, quod ex monasterii Tuitiensis archivo

arguentis

idcirco

vestigia

premere coColonicnsium
assertis,

depromptum Crombachius tum Uret

nonnulla de

SS.

Virginum
quibus

sulx sux Vindicatx pag. 490 inseruit,


qui huic tempori advixit
betlix dicta excepit,
cluits
et

EcbertUS,
S. Eiisa-

martyrio disceptanda

habui,

S.

germanx sum
vulgavit

Pantali sors
ut

quodam modo udstruerctur,

vel polius,

qux f deinde

Crombaeur
liic,

firmata hujus celeberrimi ajonis ventute, juni

pag.

719

et seqq., cap. iv.

Nec

6St,

Ituic

saltem nihil contra S.


tyrio Schoepflino

Pantalum ex illarum marPantali historia SS. Virgi-

scriptori fides adhibenda non sit,cum

nihil

msi

intorquendum superesset. Sed tan-

quod

ipsc aut soror

vulent,
in

descripserit.

Hoc idem

dcm, qua

de causa S.

asserunt

Tnthemius
tx
variis

Chronieo monasterii Sponet

num Ur&ulanarum

martyrio a nonnullis aliquatenus

heimensis

monumentis

maxima cum
scribit,

anne.ui perliibeatur, uunc cst dicendum.

diligentia, ut

ipse in Oratione ipsi

prxfixa

collecto

'

70
AUCTORE
D.
A. B.
collecto
et

DE
anno 1601

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.


ad

edito,

annum 1163,

et

iir

horumce auctorum

silentio

arguendum, msi quod


his

Browerus Annalium Trcvircnsium auctor ad eumdem, Ua


ut circa

minori,
bus
si

quum qua par

erat, diligentia de

omni-

hanc orbi Christiano nutam SS.


et

u reliquiis, seu

tumulis olim repertis scripseaequalis,

Ursulanarum Virginum
agro Ursulano sepulturs

Sociorum martyrum,

in

rint?

Enimvero Cratepolius Winheimio


tiimiilo,

mandatomm, inventionem
/'/-

et Crombacliius, qni

Gelenio cosevus erat, de hoc S.

nullum omnino concipi queal dubiuni.


ut
e

Pantali

apud Machabsitas asservato, ex;

18 Sed quod
tiuct,
effossi

in

primis ad scopum noslrum


in aijro
,

pressum exhibent testimonium

sed

et

Winheimius,

instrumento
patet,

eodem omnino tempore, quo


fuerunt SS.

Ursulano
turcntiim

dum

dc sanctis in
facil,

hxc
pag.

ecclesia asservatis reliquiis

Martyrum

sarcopltuiji

sermuncm
templi

265

lapidea scpulcra, per

ctiam fuisse S. Pantuli tumulum, expressis verbis


declarat auctor instrumcnti, de quo
cujus verba hic snbdo
:

gyrum

reposita,

ibidem videri asserit, nec


nos edocct.

num. piwgresso,
ti-

tamen, ad quos pertineant,

Gclenius

Incipiunt Revelationes

vero quasdam S. Pantali reliquius in ecclesia

SS.
quid

tulorum vel nominum SS. Martyrum et Virgi-

Virginum asservatas
contra
lntjiis

esse,

scribit.

Utut

sit,

num. Anno ab Incarnatione Domini

nostri Jesu

tumuli
c.c

in

Machabceorum

ecclesia assersilen-

Christi 1155, Indictione quarta et continua no-

vati veritatcm
tio, aliis

isturum

duorum scriptorum

vem sequentium annorum

revolutione,
,

Romanum
Romanae

regente imperium Friderico ceesare

bus,

numero pluribus eum ibiexstare asserentierui possit, non video.


isthoc

quoque Kcclesiae Pontificatum Adriano Papa IV


administrante, praesidentibus etiam per successiones S. Coloniensi ecclesiae archiepiscopis, videlicet

20 In

autem S. Pantali sarcophago

ali-

rili iji lltlis

quotejus martyrii indicia inventa fuisse, sicut illud sequens


contigisse de aliis narrant scriptores

mox

appellati,
htcc
j^

Arnoldo

II,

Frederico II et Reinoldo ar-

verosimiUimum
miirtyrii

apparet.

Qux

autem fuerint

chicancellario, in ecclesia Tuitiensi

Gerlaco ab-

indicia,

diccndo nun sum; sed istud imscilicct,

bate existente, levata sunt corpora SS. Marty-

primis notandum occurnt, Gcrlacum


tiensis mona.stcni

Tui-

rum

et

SS. Virginum in suburbio Coloniensis

abbatcm,

cui celeberrimx corpo-

civitatis,

quorum nomina

vel titulos in

eorum

rum Ursulanoium Sociurum Martyrum


nonuulla
tlc

inventionis

sepulcris inventos et in archivis ejusdem ecclesiae

cura commissa fuerot, cuique, ut num. 18 dicitur,


tttiiits
iii

reconditos ad posterorum notitiam, idcirco scliedulis et apicibus

ipsis

tumulis repertis suspicio


cl

dignum duximus adnotari, quia devotionem SS. Martyrum, quos praster opinio-

inciderat, de tumults ipsis, stcut


rii indiciis in

de variis marty-

ipsismet sarcophagis inventis, nullum


;

nem cunctorum viventium


ferri

oculis nostris trans-

omnino concepisse dubium


tumulos,
sicut

proindeque

eum

illos

vidimus, et quorum insuper corpora,

vel
in

veros

et

ratos,

non vero de novo


S. Pantali sepul-

titulos e tumulis

manibus nostris eduximus,

efformalos et suppositilios habuisse, haud leve indi-

quibus etiam mille raartyriorum signa adspexi-

cium

esl.

Igilur
aliis

tamquum verum

mus

et venerati sumus, arctius

posterorum me-

crum cum

anno 1155 repertum habendum esse

raoriae

coramendare curamus, singillatim ergo

opinor, nec video, qua de causa niinimian quis de


illo

singulorura titulos, uti in lapidibus cura eis inventis exaratum esse perspicitur, incipientes a

movere
in

posstt

dubium; longe autem

aliler de

titulo
licet

ipsomet S. Pantali tumulo reperto, qui

majoribus, hoc

modo

digessimus. II ic describun-

aliqua additione auctus,

non

illico

tamcn, utut

tur tituli in variis tumulis reperti, intcr quos, qui

pote ad aliquas veritates

historicas indagandas,

nonum
>

obtinet locum, S.

Pantalo episcopo Basiliensi

mox

edocebo, aliquid conferens, est abjiciendus, sen-

inscribitur.
i

tiendum existimo.
inscripti, inventio-

in ecclc-

19 Hujus tumuli, S. Pantalo


nis veritatem adstruit Ecbertus
tus cap.

21 Titulus
sis

ille sic

habet

Pantalus, Basileen-

sia

SS Maiii-

indUushic
''""' " ll,s "'

chabxis cala Cotonis asservatum,

haud semel lauda-

episcopus, Virgines sacras G

4 Revelationum sanctx Sororis sux, quas,


litteris

cum gaudio

sus-

ceptas

ut diximus,

commisit. Illum autem sarco-

unde reversus Coloniam pervenit, ibique cum eis martyrium susceperduxit,


pit, et S.

Romara

tulis perpcnditur, cx "' ~


l

J'wJ"

phagum
agro

in

Ecclesia

Machabsorum nunc

dicta et in

Grata Junior. Hunc ctiam litulum,

iis-

Ursulano

civitatis

Coloniensis multis abliinc

dem

fere verbis conceptum, exhibet Ecbertus

Reve-

seculis constructa, exstare et exslantem se vidisse,

lationum S. Sororis sux cap. vi, Ursulx Vindicatx


pag. 725. Nonnullos etiam titulos huic sat similes
ct in

pag.

1045 Ursulie Vindicatx docet ei innuit Crombachius. Idem jam docucrant ac testati fucrunt Cratepolius libro de Sanctis Germanix Episcupis

542

et

variis etiam sarcophagis inventos

Crombachius
simpliores,
littera

operi

suo

inseruit,

quibus alios,

sed

Colonix anno 1592 vulgali, pag. 117


ctor, qui

et

118, auedidit,

utpole unius dumtaxat persome

nomen, cui

Proprium

ecclesix

Basileiensis

prtefixa est, complectentes subnexuit; quid


titulo seu pottus de aliis in

autem

cujus mcminit

Mss.

Sudanus Basilex Sacrspag. 17, et in Museo Bollandiano asservata, a Patre


nostro bene meritu Iransmissa
:

de S. Pantali

SS. Virrcpertis

ginum seu Sociorum martyrum sarcophagis


sentiat

Gamansio de Opere

Papebrochius, qui jam in suo Conatu ad


,

quorum omnium assertionibus S. Pantali tumulum apud Machabxos repositum esse, haud obscure probatur. Vcrum, inquies, nulla istius sarcophagi exstat memoria, vel apud Winheimium, qui in sacrario suo Agrippinensi,

Catalogum Ponttficum
indilum pag.
festant
,

tttulum

Cyrtaci

tumulo

31 gravt ccnsura mullaverat, maniin

qwe

Paralipomcnis suis ad Conalum

in

Catalogos Pontificum pag.


:

41 suppeditat,
tituli,

se-

de

reliquiis

in eccksia
instituit,

SS.
vel

quciitta vcrba

Sepulcrales porro

qui solis

Machabwurum

asservatis

sermonem

quidem nominibus coustant,


stimari
,

sinceri possent ae-

apud Gelcitium, qui hus ettam Sanctorum exuvias


ibidem repositas in suo de Coloniae Agrippinensis Magnitudine opere pag. 533 enumerat. Sed quid

ceteri

vero verbis quibusdam additis

aucti esse, ad fidem faciendam fabulosae,


nescio, quis fuerat

quam

commentus, Legendae; sed

tantum

DIE nrODECIMA OCTOBRIS.


fantum ahest, ut additamenta tensarum Revelationum libri
quid Legendae concilient;
isthsec

71
sarcophagis inditos

vel

prseali-

cio

ad

titulos

ipsis

dumtaxat,
hl

AUCTOnE
D.
A.
B.

credibilitatis

non vero ad tumulosipsos, quos utveros genuinosquc


hnbcbal
Tuiticnsis
abbas.

ut propter evidentia,

sprctabat; sed et aliam


Gcrlaci, qui

llul'2t

SS.

qnibus scatcnt.fictionis indieia, dctraliant potius.

mibi Mtspicionem
bnt,

injicit, istlurc

timc-

Vitgtnum (a vim
ent,

Ncc

mitiori judicio S. Pantali titulum perstrin


si

ne sanctorum corporum inventores lucrandi


titulos conscribi fecissent,

vir criiflitus.

illius

c.ramini dntus fuisset loCVS.


illee

causa

dubitatio.
scilicet

Enimetduoct

Quo autem tempore varix


genuinis
dhs re
ticel circa annuiii \oo
1

additiones

veris ac

vcro,cum

hisce temporibus,

undecimo

tiiulis accesserint, kic

paucis inquirere non

iiccimo seculo nova

qusdam SS. Virginum

So-

erit.

cinrum cnrum
accessiones, seculo scilicet quinto,

conficta fuisset historia,

cuirnultadc

22 Eas^omnes
rium perpessa
est,

earumdem
t

peregrinationibus variaque de Ei>iscopis,

quo sancta Viniinum

IJrsulnunriim

tiirma murtij-

'ardinalibusPrincipibusque, quos
tverant,

societatem ipsx

enatasaui elucubratas fuisse, nul-

erani

admixta, faciU evenirepotuit,

lus, ut opinor. antiquitatis

utcumque gnarus

existi-

iil

titulos

marlijru corum tcmpnrc nudos ac simplihisce figmentis

mabit

Nec

1'nim scculi quinti

genium sapiunt,
iiinc verbis,

nee,

ces

diversis

ut Papcbroclin superius

liimiiiii

ad luvc

scriptores adavxerlnP, quibus,

tempora sunt n-feribiles; imo eas clapso seculo nono


adinventas fuisse ad

Virginibus Ursulanis

et

eorumdem quscumque de SS. earum Sociis portentosa


titulorum
ac novo

credmdum

eolubenlius adducor,

efferebantur, splendido isthoc


ijcncrc credibilia

tnslrumenti

quod inlcr
lasii

lurc iidililuiiiciilii lcijnlur illud

S. Pasto-

magis redderent dictisque ab hoc


hscc

tumulo ipditum, quo dicitur aivhiepiscopus

major accederet auctoritas; qua de causa nova


additamciiiu
ct
,

Agriensis Ungaricus. Etenim Hungaria,

m
in

qua

quibus

titnli

illi

in

SS. Virginum
ad nos perve-

Ajria

civitas. iudubic

non prtUS, quam cum

Hunista
<,/,

Socionnn

lumulis

rcficrli,

infccti

gari, in

Trmu.ilrnninm appulsi, scdcs fixas

ncrunt, scculo arcitcr undccimo affigenda mihi viilcnlur.

E
/ur primigenrr simpllihiii rea-

Pannoui.c regione habuerunt, co nomine donata


ast si

Stiltingum, S. Stephani rcgis addiem 2 Sect

25 Vcrum cum,

ut Papcbrochius supcrius lauda-

ptembrisnum. 32

33 Commentarii prsevii Acta illustrantem, et Prayum, Annalium Hunnorum scriptorem, quipag. 322 de Hungarorum vn Pannoniam adventu spcciulcm disceptationem
audias,
crit
:

tus conjcctat, lur adjcctioncs titulis indits, nt

quam-

dam Lcijcmlr UrsulailX fidem addcrcnt, vidcantur adinvcnta, num ficri potcst, ut, rcscissis omnibus illis

duntur.

instituit,

accessionibus seu figmentis, quibus inferta appa-

hoc non nisi anno

889

contigisse

diccndum

rct
lcs

SS. Virginum
qui

historia, tituli nudi ac vcri,

qua-

quarc,

cum non

nisi clapsis his tcmporibus,

ab Clematio aut Solino scu Aquilino aut ab alio


,

hsec

vox Hungaricus S. Pastolasii tumulo indi po;

quocumque

SS. Martyrum
S.

corpora sepultur,v

tucrit

isquc adco vcl tolus confictus vcl corruptus

tradi curavit, elaborati fucrint, apparcant? vcrbi grotia titulus,

An

non

ccrto

sit,

quam mn.rimc
ci

nc aliis sepulcrorum titulis


cst

Pantalo

inscriptus, primircjcctis aliis

quid similc tum accidcrit.


adaucti,

vcrendum.

gcnicc sinccritati rcstitucrctur, si,

vo-

23 Scd

serius
et

quidem

illud contigisse innuere

dbus, quibus mcdii

:cvi

lcmpnribus fuit adauctus,

videntur Gelenii

Ecberti, qui sccuto

xn

floruit,

hsc dumtaxat verba

retineret, S.

Pantalus, episco-

vcrba, qiur sic liabcnt

Reperta sunt, inquit Gclc-

pus Basileensis? Et quidcm

hcec

vocum

a falsariis

vius in Iibro de Coloni.r Aijripjiincnsis Mngnitudinc

mlilitnrum rescissio Sacrarii Agrippinensis haud ad-

pag.

345

circa

annum 1156

ct

novcm insequenti-

modum
Dico
,

displicuit auctori,
fieri

qui pag.

90

sic saibit

.-

bus, in pluribus inscripta

variorum SS., quorum


non paucas ex-

potuisse

quod

inter przesules,

qui

ibidem reliquiae continebantur, nomina. Quae res

multi in comitatu S. Ursula? fuerunt quidam Cyriacus nomine, creteris honorabilior exstiterit,

cum

difficultates ac dubitationes

citasset, missa sunt ex hisce reliquiis inventis

ideoque Pontificis titulum

sit

adeptus,

quemad-

corpora duo

in

Schonaugiam Benedictini
in

institutl

modum
test.

ex

variis historiis, spectabiliores olira

monasterium,
verbis exponit
su.r cnp.
scilicct

quo tum
;

spiritu prophetia? flo-

sacerdotes Papas nuncupatos fuisse, probari po-

rebat S. Elisabetha

.sr</

adhuc rcm dilucidioribus

Hinc Cyriacum Dei sacerdotem aliquem

in

Ecbertus Bevelationum S. Sororis


:

comitatu SS. Virginum Pontificem nuncupatura,


simpliciores post forte pro

sic scribcns

In tempore

eodem (anno

Romano
IV,

crediderint.

1150) reperta sunt inter sepulcra virginum multa corpora sanctorum episcoporum atque aliorum magnorum virorum. Erantque in

Hac ctmm
Sacrx
ronio,
qiiiini

mcissionis mcthodo usus

Novx

Itali*

editor Coletus, qui tom.

col.

691 Epi-

scoporum Novaricnsium Indiccm contc.rcns, nb

Ma-

monumentis singulorum
titulos sibi

repositi lapides habentes

quem

titulus

insepulcro cjus rcpcrtus tam-

inscriptos,
fuissent.

quibus

dignoscebantur,
prascipuos
et

Cardinalem cxhibct, voces has Novariensis

qui aut

unde

Horum

ma-

et Cardinalis expuugendas csse autumavit, nullum-

xime notabiles transmisit ad me (Elisabetham)


ex supra dicta urbe (Coloniensi) praefatus abbas,
Gerlacus, sperans aliquid mihi per gratiam Doposse revelari et cupiens certificari
eis

que

'/'

episcopi dignitate

Maronio ab

tituli
,

auctore

concessa movit dubium. Verum,

inquies

cum a
ti-

Maronii

titulo lianc

voccm Novariensis rescindenilla

mini de
per me,

eis

dam
tulo,

existimct
S.

Coletus, cur vox

Basileensis

utrum credendnm

esset,

an non.

Pantalo

inscripto, indita

rcmnncrct? Scd
ipsamet

Habebat quippe suspicionem de inventoribus sanctorum corporum,ne forte lucrandi causa titulos
illos

quominus hsc vox deleatur,


Martyris
sedes,

impedit

S.

qwe, utpote ad

Rhenum
dissita,

posita ct

dolose conscribi fecissent.

Hvc

porro ultima

a Colonicnsi civitatc haud multum


niensibus,

ab Colo-

verba, quse a lectore notentur digna sunt.

qui

SS.

Martyrum

corpora sepultura

21

Igitur ea,

quam

conceperat Qerlacus,

suspU

tfadiderunt, cognosci etsic in tituto expressaad nos

usque

72
AUCTone
D. A.
B.

DE

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.


Tcmpus, quo
S.

usque pervcnirc

facile potuit.

Pan-

dumtaxat quinto
beo.

o/figit, opinio,

haud compertum haillustrcs sub


:

talus martyrium subiit, hic dcfinire prxstat.

Verum
isthoc

multi cruditionc

annum

Signato ergo non nd an-

26 Cum

de tempore isthoc nihil omnino antiqui

451
nus
et

martyrium reponunt

Otto Frisimjcnsis

num

238,

scriptores statuant, illud proinde ab anno, quo im-

lib. iv,

cap. xxviii, Gotfridus Vitcrbicnsis, Flcic-

mensa SS. Virginum strages Colonix Agrippinx


quaquc grassante, S. Fpiscopus mortem passus, ut superius edocui, vidctur, est repeest peracta,

in disccptatione de

Ursulano martyrio pag. 3S0

sequcntibus, Browcrus

Annalium Trevircnsium ad

tendum. Ast in

illo

assignando, non una exstat in-

ter eruditos sententia.

Prima

est illorum,

qui

cum

Crombachio SS. Virginum martyrium sub annum

Romani lib. xvii cap. III, Callcsius Annalium Ecclesix Gcrmanix tom. I pag. 375, Prayus Annalium Iluunorum pag. 76, 156 ct sequentibus, auctor cujusdam disccptatioms,
Belgii

annum 451, Buchcrius

238

rcponunt
;

sccundu coruni, qui anno 384 illud

Colonix anno 1577 editx, ecclesix Parisiensis martyrologus et haud pauci alii scriptorcs,

alligani

tertia

demumanno 451

idstatuil affigen-

quorum scnsi

gcndum, quo

scilicet Attila,

mitantc c.rcrcilu,
et

magno Hunnorum coGermaniam utramquc, Bchjium


ct Ciede

tcntiam eo lubcntius amplector, quod


nut

anno 238

nonnullas Gallix provincias fcrro, igne

martyrium offgas, vix quidcm cum Auijustx Raurucorum


S. Pantali
sis avitiitis stntu

384

id vix ac ne
et

Basilien-

fcedavit.

Qux

controvcrsia

cum

sit

ad diem 21 Octosunt ad
in

componere possis

ast longe alitcr

bris in primis disceptanda, hic,

qux

mcam
di-

res se habebit,
illiges
:

si illud

anno 451,

ut

mox
illas

edocebo,

scntentiam firmandam

apta,

brcviter

medium

maxime cum

hoc dumtaxat anno

Hunni,
cxde
et

profcram.

Et

vero illud prxserlim est notatu

ducc Attila, per Gallias grussuntcs,

gnum, quod omnes variurum harumcc opiniomnn


patroni, sanctum illud Virginum

omni calamitatum gcnere


annis 430, 435,
eos

rcplcvcrint

contra

diumsi
.

agmen ab Hunnis

437

et

trucidatum fuisse, unanimi voce propugncnt. Hinc


propria mole nul Crombaciin scutcutia, qua ad an-

tamquam

au.rilinrcs ab

fuisse, luculentis probat

439 in Gallias appulerint Romanis ct Actio accitos ad hos annos Prayus argu-

num

23.S hanc stragem perpelratam fuisse asserit.

mcnlis, nec cur huic scriptori asscnsum quis dene-

Tum

enim nec Galiix, imo vix Europx


aut circiter cognita crat

incolis ante

gare qucat, video.


\sserta igitur martyrii Ursulani non

annum 370

Hunnica gens,

quidem

X martyrio irsuhiim perpe-

ex suis antiquis scdibus egressa^ sicut erudite probat

ut Schocpflino placet, ex S. Elisabethx Schonaugiensis

Prayus Annalium Hunnorum


sequenti.
suscepit

scriptor pag.

63

ct

Revelationibus aut ex Ecbcrti fratris ejus

ram S
tem

1'nn-

tnh nrituniiiui-

Hanc

insupcr opinioncm propugnandam


et alii,

seu mcilii ,rvi auctorum dictis veritate, signatoque

Crombachius

qui sententix ejus faet

ad annum 451 .
tyrio,

Virginum Coloniensium marUr-

gnat SchoSp-

verunt, ut aliquis inter

Pontianum

Anterumsumsilent

jam non

concidit S. Pantalus, cujus sors

mos Ponlifices Cyriaco cuidam, de quo


darctur locus ; sed quid de

omnes

sulani martijrii sorti aliquulcnus unucxa dicitur

Catalogorum Romanorum Episcoporum scriptores,


illo

quin imo, ut opinor, S. Pantali historix

quxdam

Cyriacosit censendum,

ex hoc accedit auctoritas, aut sallcm ex Ursulani


martyrii historia nullum, quo S. Pantali episcopa-

docent Baronius et Papebrochius, qui illum ex sacris

Ecclesix

Romanx
pag.

Indicibus, non
scribit,

quod, sicut

tum aut martyrium petcre queat, SchoSpflinus depromere poterit argumentum. Quod autem ad varias
quibus

Schocpflinus

341

fictitiis

Ursulani

marlyrii Actis tamquam SS. Virginum socius inscriptus foret , sed quod vcl nulli

SS. Ursulanarum Virginum seu martyrium,


dcturparunt
circumstantias

omnino summorum
idco hunc

seu liistorinm quidam, quos appellat Argentorutcnsis profcssor, scriptores


,

Pontifxcum Catalogo inscrlus vel quod sub hoc tcm-

pus nullus Cyriaco

in illis paterct locus,

spcctat,cum dc his omnibus ad 21 diem Ociobris fusius

expungendum
nec ad 38 i;

csse cxistimarunt.

agcndum

sit,

hic

de

illis

silere prxslat.

Illud

27
Maii
et

Licel

magni nominis patronos, Baronium


Papcbrochium mox laudatum
opinio, sufjicientibus

autcm dumta.rut

milii notare liceat, ctsi

cnrum ple-

nempe, Hcnschcnium Acta S. Scrvatii ad diem 13


illuslrantem,
ei

rasque tamquam commenta SchoSpflinus habeat, idcirco

cum

ipsis

Ursulani martyrii

tot

tantisque advcritatem.
;

alios nacta

fucrit sccunda
fulta

structam monumcntis

non corrucrc

Iis
ast,

tamen mihi non vidctur


vero
si

monumeniis. Enim-

cnim

et similibus fabulis illa

obscurari potest

Hunnorum

historiam evolvas, eos antc an-

ut ipsc futehitur Schocpflinus, dcstrui ncquit

ncc

num 451
Erustra

in Gallius uon nisi

tumquam

auxiliarcs et

proinde S. Pantali martyrium,


bris obsitum ad nos pcrvcnerit.

licet

nonnullis tcne-

ab Romanis

ipsis acccrsitos fuisse facilc

deprehendes.
tur-

Scd nunc secundum

dices,

Hunnos, qui sacram Virginum


illos

mam
verat
se,

morte peremi runt,

fuisse,

quos ad ulciadsci-

prxcipuumque Schoepfliniargumentum, cx Augustx Rauracorum et Basilix statu dcsumptum perpen-

scendam Gratiani ncccm Valenlinianus II


;

dendum mihi

supcrest.

verum

illos

nec in Gallias quidem penetras-

S. Ambrosius Epistola 7,

tom.

II,

col.

890

postremx

editionis scribit, scd cos Gallise

appropin-

quantes per Alemanniae terras, ad sua reflexisse


edocet
:

nec igitur Colonix

Germanix Secundx
,

melropolis intra Gallias positj- sanctum Ursulanum

\d

nn-

iiinu 451,

SanCti nnirtyriu,

agmen perimere potuerunt. 28 Potior ergo nobis apparet sentcntia, qux immensam hanc Martyrum stragem unno 451 annectit qux autcm fucrit Castellani, qui nullo signatO anno, et S. Pantuli et SS. Virginum necem secuto
;

111.

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

73
AUCTORB
D. A. B.

vinciarum GallLv a Sirmondo primo vulgatx, quam


sub Honorio, qui anno

423 diem

clausit

ultimum,

elucubratam cum
III.

aliis

nonnullis eruditii existimat,

potissimvm innixus verbis, qux

sunt

.-

Provincia

Secunda conlra

S.

Pantalum

diffi-

Maxima Sequanorum numero


vitas equestrium Noiodunus,

iv

habet civitates,
ci-

cultas, ex Augustffi
siliae

Rauracorum
,

et

Ba:

quassunt: Metropolis civitas Vesontiensium,


civitas

statu

deprompta

Elvitiorum

expenditur

Aventicus, civitas Basiliensium, castrum Vindonicense, castrum Ebredunense, castrum Rauraccnse, Portus Abucini. Hincjure merito Augu-

quis fuerit illarum civitatum seculo v

ineunte aut medio stntus, inquiritur


sedis episcopalis

stuui

Rauracorum

variis cladibus attritam Basiliam-

Rauracorum seu Ba-

que vixcirca

annum 384
ab anno

aut 385, quosuos libros hi-

siliensium origo.

storicos Ammianus

Marcellinusadornabat natam, sub

Honorio,

'//

395 //423 rerum

potittu est,

Maximx Sequanorum
Itnuracensis statu civitatis, cujus hic
/.'.-

provnicix civitatibus fuisse


.

adscriptam, arguii SchoeSpflinus


rbs
ter

ita

enim subita in-

Ruuricum

vel

Rauracum, Rauracorum ma-

crementa cepit, utfsi tamen

Vandalica irruptione

communis, quae sub Augusto Veteranorum

anno 408 fueritdirepla) mox ex ruinissuiscxsurgens


aut ex Rauricx urlns ciueribus subito enata, civitatibus

colonia aucla, inde Augustx


ccjiit,

Rauracorum nomcnac-

in

smistra seu Gallica Rhcui ripa ad Ergi-

annumerata

fuerit.

Hxc

Argentoratensis proli-

tiam, vulgo Ergotz aut Ergetz, Filinamque fluviolos, qui,

fessor, cui Itxc asserenti


cet

haud nivitus assentior,

ubi in urbe illa conjuncli fuernit, uno OStio

hanc provinciarum

Gallix Notitiam non sub

devolvuntur ad

Rhenum

urlns cjusdcm nuniia olim

Ilonorio, sed imperante Vulcnlnnano II, circa an-

alluentem, duobus milliaribus Francicis supra


siliam atque uno infra Rhinfeldam sita
est.

Ba-

num 387

litteris

mandatam, Rauricumque proinde

Qualis

oppnluni non ni Vandalica incursionc direptum, sed prius etiam castris adscitum fuisse, existimem, ut

quantaque

fuerit

istb.vc

civitas,

etiamnum passim
moenium
examinatis, haud

indicant fori, amphitheatri, templorum et

rudera, quibus e terra effossis

et

mox evincere conabor. 33 Isthanc provinciarum Gallix


usquam, quee
subjecta
in hac tuniquum

Notitiam, pri-

nno i\Saut 102,


ib i"u,

ingratam hujusce urbis delineationem Joannes Danicl Schoepflinus


ct seqq.

Viennensi metropoli
in

Alsatis sus Illustratx pag. 149

inscribitur, Arelatensis civitas

metro-

nio

Juniore,a
1i

erudilorum oculis conspiciendam exhibuit;


nntitiu

polim erecta, vel postquam Augusta Rauracorum,


teste

hujus vcrbn in bnc brcvi


in hujus

scnbcnda, sicut

et

Ammiano

Marcellino

lib.

xv, cap. n, olim


ut creditur,

tensis civitas

$ dccursu, fere omnia deprompsi.


est

provincix Sequanicx urbs potior, variis,


for-

varia fnta

31 Varias experta
tunas,quas
solita sua
;

Rauracorum Augusta

catamitatibus affecta, ad castrorum classem,

aman-

paucU
tur,

(ttiu-

erudiHone prosequitur Argenr


in florentissimo crat statu

data fucrit, clucubratum fuisst

ncmo non

falchiinr.

toratensis professor

hxc

Porro anno 418 civitatcm Arelatcnsem mctropolis


nominc donatam jam
stitutione,
fuisse perhibet

antiqua civitas sicque substitit, quoad usque, Alc-

Honorius ConI,

mannis Rheni oram occupantibue,


attrila, civitatis

diversis cladibus

ab Bouqueto Gallix Scriptorum tom.


et

nominc

ct

/urc spoliata et in ca-

pag.

76G

ab aliisedita, qua,septem provinciarum

stellorum classem amandata, anno tandem


entibits Ilunnis, in

451

irru-

comitia quolibet anno in hacurbe celebrandaindixit.

tur,

desierit.

qux nunc Augst diciAst Augustx Rauracorum splendovillam,

Verum cum

ex

ipsis hujusce edicti verbis

eademco-

mitia Petronio % anno


fecto, in biic civitate

401

^402

Galliarum prx-

rcm

seculo Christi secundo aut tcrtio vel etiam se-

indicta fuisse, constet, cur ab

quculi saltcm usque ad


citer, sicut

cx

annum 3S3 Ammiani Marcellini

aut ad
et

389

cir-

co ipso

jam tempore Arelatem


fuisse,

metropolis honore dect citius

Eunaptt

lex-

coratam

non

liceat

arguere? Imo

libus inferius recituudis putcsccl, inniiiuutum fuisse,

adliuc illud condgisse,

ratione

potissimum,
:

quam
fit,

Schoepp,inus de his omnibus disserens haud pro-

mox

adducturus sum, fretus cxistimo


illa,

quo

ut

bat.

Cum autem
ct

Pantalus anno
ante seculum v

scilicet

451,

ut

Notitia

cui Arclas

cum

aliis civitatibus

Vien-

num. 20

scqucutibus iiniuimus, martyrio vitam

ncnsi provincix subjectis adscribitur, scculo iv exeuiilc litterts

amiserit, hinc

eum

medium
ct

ecclesis

mandata

certo quasi indicio appareat.


volis

Rauracensi prsepositum
dtjficuliati, a

fuisse, consequitur.

Tgitur

34 Et quidem
reptis ant
ttbus,
lis

Arclatensis civitas, ex quo Galdignit

Schoepflino propositx

ab Ruuracensis

luirmn prxtorio prxfectus, Treviris a Erancis di-

seu Basilicnsis civitatnin sub hoc tempus statu deducta?,


liuin

Eruncis vicnia Trcvirorum

loca infcstan-

haud ineptum dabiiur responswn,

si

Basi-

Arclalcm sedem suam

transtulit,
:

Mctropodi-

Augusta Rauracorum variis calamitatibus sub hauc cpocbam immtuutu, co splendoris devenisse aut

bonore gavisa milii vulctur


potestatisve et

quantum enim

gnitatis

conlulerit
in

supremum hujus

tum

in

illo

statu exstitisse,

ut

certum

tutumque

prxfccli tribunal, quod

omnes Galliarum provin-

sancto Rauracorunt Episcopo prxbuerit aut prxberc


potuerit

ciusjus dicchut, nttra ejus mcenia recenter erccium,


nenio non
nilclliijit.

refugium,

probatum
liceat.

dedero,

Et jam

ab

Rauraco initium ducere


posl civil
.-

uem, quam anno 401


ct

Verum hujus sedis translatiovel 402 Pagius, Bouquetus

32
loco,

Secuti

'//'/"" initia
in

lugubrem urbi Rauricx


Alsatis sux Illustratx

Ilontliemiusfactam existimarunt, ego anno saltem

tem Basilien

sem vrovinciarum \ tttix,

scenam apemisse, ""

"//"

sed pr.rcipue pag . \~Gct sequenti edocet Scho-

392 afjigendam esse arbitror. 1 quod Erancis, ab anno 388 in Trcviros, tcste Honthemio Historix
Trcvirensis

epflinus, idque probare aggreditur his Notitt

Prodromo tom.

I, pag.

414

et

420,

ir-

Tomus

vi Octobris.

12

ruentibus.

74
AUCTOTtE

DE

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.


prxfectum scdcm
insultntionibus

ruentibus, Galliarum Prxtorio

libros suos historiarum-conscripsit, et

ante rui-

D.

A.

B.

suam, ne
pateret,
lisse,

in posterum

barbaromm

nam
tis

templi Serapidis Alexandrini, cujus, ut stan-

Arelatem longe a Rheno dissitam transtusat verosimile sit. 2 quod idem Honthcmius,

cto disjectum est.


hoc tcmpus

adhnc meminit, quod anno 389 Theodosu edlQuibus verbis Rauracum sub

qui ab anno

389

aut 390, quo lex de Curs. publ.

mox

a Schoepflino

et

a Chiffletio indicaci-

Galliarum prxfecto Treviris proposita aut ad eum


directa fuit, nullam aliam annis scqucntibus latam,

tum potiorem
vitatcm, ncc

fuisse

cum Bisontio Sequanorum

tum hanc a barbaris


patescit.
et

fuisse direptam,
illius

quee Treviros ad prrfectum fuerit missa, appcllat,

haud obscure
dircptioncm
tigissc,

Verum cum anno 408


in

nullum omnino Galliarum prsfecturx apud Trevirenses vestigium abhinc indicct


;

quidem

Vandalica invasione eon-

quod

ccrtc,

prx-

Argentoratcnsis professor, nulla

ommno

In-

fecturx scdcm tum Trcviris Arelatem fuisse dela-

storicorum auctori/atc

innixus, scd ad conjectandi


,

tam, non leve indicium


fuitdccorata,

est.

modum scribcns asscrucrit

liinc

Augustam Rauraco-

35 Ac 3

denique, quod Arelatem mctropolitana

rum, a Vandalis anno 408 attenuatam, dein adcastrorum classem fuisse amandatam, liaud recte arguit.

clucubraHe

dignitate ab anno

saltem 392, quo Valentinianus


fuisse,

Junior violenta morte exstinctus, decoratam

ostendat libellus supplex ub ejusdem metropolis epicopis circa


ter

37 Et

vcro hanc civiiatem

jam

castelli

tantum anleannum
pts;

ejusdem opcra tom.

annum 450 S. Leoni Papx oblatus, inI, pag. 538 editus, ac, ut
Historix Occitanix auctores tom. I,
et

nomine vocatam sub annum 404 produnt Eunapii,


cujus opus Bisantins collectioni Parisicnsis editionis intcr

scribunt

Novz

Lcgationum exccrpta pag. 27 insertum


transcribo
:

est,

pag. 545, pro vcro

uutlicntico ab eruditis

nunc

vcrba,

qux huc

Julianus a Nemetibus

habitus, quo privilegia ab Valcntiniano et

Honorio
vcrbis
:

ad

vrbi

Arclatensi

concessa

memorant

his

erat,
rito

Rhenum movens, jam enim apud Rauracos quod est Romanorum castellum (sic mevocem Grxcam
<fpoupiov
vertit

Hanc
et

clementissimae recordationisValentinianus
fidelissimi principes specialibus pri-

Schocpflinus,
;

Honorius

qux

caslellum, non coloniam %

siijnificat)

hincque

vilegiis et, ut verbis ipsorum utamur,

Matrem
;

anno, quo lucubrationem suam scribebat Eunnpius

omnium Galliarum appellando decoraverunt


scopi,
nisi

Sardianus, Augusta Rauracorum non jam civitatis,


sedcastelli, nomine appcllata crat

quidenhn, qiurso, his vcrbis innucrc volucrunt epiquod Arclatcnsis civitOS mctropoiitana
donata fucrit jnrisdictnmc, lum a Valentiniano Juniore, qui

ast in hoc

anno

assignando deccptus Argcntoratensis professor, hunc

uuctorcm

inipcratori

Gratiano

advixisse

asscrit,

cam

illi

contulit,

tum ab Honorio, qui

quocl vir eruditUS, si

qux dc

illo

habet Photius

Bioc-

constitutione anno

418

lata, comitia septem provin-

bliothecxsux pag. 1G9


currisscnt,
tii

et sequenti,

memorixejus
sunt

ciarum a Petronio, olim prxtorio prxfecto,


scripta,

preeitc-

haud

scripsisset.

Hxc enim

Pho-

sedper lemporum angustias intcrmissa,

verba: Eunapius narrationis initium a Claudii

rum

indixit? Tgitur quo minus dignitatem Arelatensi civitati a Valentiniano Juniore ac proin anno saltem 392 ipsi cmortuali con-

isthanc mctropolis

caesaris imperio ducit... desinitque in Honorii et

Arcadii liberorum
historiae suas

Theodosii tempora,

ut tunc

terminum ponat, quando Arsacius,

\m credamus, non obsfant, quxcumque Pagius ad annum 401, num. 36, ct ad uniium 402, num. 32 et Honthcmius Trcvircnscm Iltstoriam contexens scripscruut.
sub caslri nomine,

Joanne Chrysostomo exterminato, solium episcopi occupavit. Eunapius igitur non solum Gratiani,
'?'"'

vcrum etiam Honorii


o/nnnm 404

el

Arcadii impcrio us-

a^

<ulvi.ni, quo, ut

Pagius

in

Cri-

36
titia

Ast, iiiiiuirs, ijuo minus supro seculo quarto exeunte scripta credatur, procul

memorata No-

ticis,

Tillemontius Historix Ecclcsinstkx


xi, pag.

Monut

mentorum tom.
tom. xiii, pag,

238

ct

sequentibus

et po-

dnbio obstabit sub hoc tempus florens Rauracensis scribit status civitatis, qus non nisi, ut passim
Schoepflinus, anno

stremus operum sancti Joannis Chrysostomi editor

155

scribunt,
:

S.Joannis

in

c.nlium
isto

408

a Vandalis dircpta, civitatis

pulsi sedem invasit Arsacius

proindcque

jam

nomine

et juribus exuta, COStris


;

dumtaxat

in sa-pe

anno, clade

aliqua non
castcllis

quide.m a

Vandnlis anno

dicta Notitia adscribitur

unde eam Nolitiam post


fuisse consequitur.

408
rit

acccjita,

adscripta erat

Rauracorum

unnum 408 elucubratam


stam Rauracorum
vore, quo suos libros

Augu-

Augusta.

Quo autcm anno hanc ctadem accepcdicere

in florcnti

admodmn statu temexcudebat Ammianus Marcelcirciter

antiqua hxc civitas,

non ausim

cum

enim exeunte seculo iv Alemanni continuis irruptionibus Gallicas Rheni oras divexarent, facile evenire
poluit,

Unus
lubens

vel

subannum
ioquitur

384 vel3So

exstitisse,

cum

Schocpflino fatcor. Ilis enim

vcrbis dc

ut post

Gratiani mortcm,
ct

impcrante

Rauraco

Senuanos Bisontios videmus


potiores oppidis multis.
el

Ammianuslib. 15, cap. et Rauracos,


:

n Apud
aliis

adhuc Theodosio, dircpta ca fuerit

sub Valcnti-

niani imperio castris annumerata. Ilinc huic circiter

Qux

verba,

ut

upparet,

iempori affLgenda est Rauraci clades, Notitiaeque

tempus, quo
aualitcr

Ammiunus suum

opus

contexebut,

provinciurum Galli.r clucuhratio.

et

tum Rauracum et Bisontium inlcr salis indicat. snlendidas urbcs annumerata fucrint, qui Ammiani Porro Schocpllmus post Chiffletium, adornavit, Marcllini Vitam cjus ttbris prsfixam inlraannum 383 et 390 elucubrationis tcmpus
stud
hit

38 Utut

sit

Ruuracum

variis

cladibus exeunte
castriset

comra

scculo iv et scquenti incipicnte

imminutum

num,S.Pan'

que adscriptum, ex

lns, r/j-

habet SchoSpflinus

{J^Jjfi"

qux modo
ribus

disserui

Basiliam vcro cx Rauraci ciuc-

cnatam tunc temporis civitatum jura adcptam


provinciarum Notitia adscriptam
talis eral

adductus

rationibus,

reponcndum

duxit.

AmNo-

ct eivitutibus in

raianus
tis

post

pag. inquit Alsaluv Illustratx Gratiani mortem, qui anno

175

in

fuissc, constat

utriusque

loci status,

cum

383

periit,

Pantalus, qui pro Christo anno 451

vitam murtijrio

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


rio amisit,

75
verbi divini prxco-

ad Rauracorum sedem administrandam


est episcopus.

scopi

omnium primi, tamquam

aictore

assumptus

Positis angustiis, in

qms
f\o-

nes, Rauracensis ecclesix


si

fundamenta jecerint? Etcareat, at-

adducta erat tum Rauracensis civitas, positoque


renti Basilix statu, quid, quxso,

hxc opinio aliqua verisimilitudine non


sit

Pantalo agendum
tantis, ut

tamen cum nullocerto innixa

fundamento, hanc

supererat, nisi

ut

Rauraco

tot et

vidimus,
<U-

tamquam veram
eam
esse, reor.

et

certam habere nequco, ideoque,

calamitatibus attenuato ad Basiliensem urbem


verteret.

intra verosimilium

rerum classem reponendam


haud dissona Rauracorum
in

Tmo

ut Basilix moraretur,

omnino necesse

eraty

quod

his miserrimis

temporibus sola hxc in

41 Duo dumtaxat
mihi apparent
:

velnti

veritnti
scilicet
et

Alsatia Superiori exstaret civitas ab Rauraco haud

Auguslam

Rauracorum

Kft?

multum

dissita,

sola,

inquam, qux episcopi sedes


urbe prxcipua olim
episcopi

sedem cptscopalemereclam fuUse,


seculum v; primum
Cointius
et

hoc quidem ante

evaderet, aut in qua,


sede imminuta,

ultro

fatentur

B. Rhenanus,
illo

mansionemsuam firmaret Pantalus.


nunc Basiliensis, nunc Raura-

bene multi erudili, nec de


ipse,

ullum

Qua
et

igitur de causa

movet dubium Schoepflinus

qui passim sedem


fuisse asserit,
li-

censis antistes vocatus fuerit, non aegre intelligitur.

Rauracensem Basiliam translatam


cet ,

quidem

39

Sed quod stlentio jirxtermittendum non


difjicite

est,

ante

medium
v

seeuli

Basi-

quodque, haud

advertent Ecclesiasticx

Hi-

dum variis argumentis Argentoratensem cathedram detnrbare suscipit, iisdem convelli posse Rauracorum episcopatum non animadvertit. Seddicat,
velim, Sehoepflinus

lUtcommora-

polutsse,'

storixstudiosiS. Pantali episcopatum anteseculum

sicque Epi-

quintum medinm signari


hac epoeha, omnes
illum
seculo

ita

necesse est, ut, rejecta

(nam

illud

inprimis

scire ave-

tcopum Dasilienst

"/'-

alix corruere vidcantur. Si enim


afjigas,

rem) quibus episcopatum Rauracensem adslrueret


rationum
et

pellari concluditur.

nr ant iv exeunti

Rauraco

probationum instrumentU

si

quis ejus
illa ali-

tunc, ut ex

Ammiani

Marcellini libro 15, cap.

veritatem aut impugnaret,

aut saltem de

apparet, inter potiora Sequanicx provincix oppida

quod moveret dubium? Nullum omninoexstat, quod


sciam, a Schoepflino adducendum, qui inter
tios
ficti-

annumerato, nutla

erit ratio,

qua motus S. Episco-

pusesede sua Rauraci

constituta, Basiliam,

qux

episcopos et

Justiniunum
Utut

et
sit,

nomen et jus adepta fuerat, diverteret. Si autem S. Pantalum ecclesix Rauracensi prxpositum post annum 450 dixeris, tunc urgebit

nondum

civitatis

amandandos

contendit.

Pantalum esse cum circa sedis

Rauracensis veritatem nulla

sit

inter eruditos con-

troversia, alterum hoc, scilicet

hanc scdem ante sehabeo probandum.

propositum a Schoipflino argumentum, qua subversis

culum quintum erectam


tate ante

fuisse,

Rheni superioris

ripis,

direptU

et

destructU

to-

42 Et quidem Rauracum

episcopalis sedis digniinficia-

nonseeubj,

Alsatiz civitatibus nullum tum fuisse ecclesix Rauracensi prxlalum episcopum, contendit. Igitur, ut omnia recte cum Rauraci et Basilix statu comtius

annum

451 decoratum fuisse nemo

cuma barJjjfJ^^Jj
caslrii ins
"'

bitur.

Ut quid enim Augustx Rauracorum sedes

tum
lis

affixa fuisset,

ponantur, hoc

unum

utique, S.

ecclesiam Rauracensem ante

Pantalum scilicet seculum v medium retum jura civitatum

inscripta,

sed

qux nedum civitatibus et oppiduhumi ab Hunnis prostrata, suis

eratf

obruta ruinis jacebal?


et

Nec

etiam ineunte seculo


;

gendam
et

suscepisse, Basilixque,

sub Honorii impeiio illud contigUse dixerim

sa-

nomen afaptx, Rauraco aut subverso aut valdc diceudum superest. attenuato, mansionem [ixisse
,

pienti
habito.

enim
ct in

lege

in

concilio Sardicensi

anno 347
aut saltem

synodo Laodicena, anno


celebrata,

324

Sicque

ruet,

tota

difficultatum moles a Schogpflino

ante

annum 400

cautum fuerat, ne in

structa et ex statu utriusque civitatis immerito de-

castris

aut oppidulis, sed in prxcipms civitatibus

sumpta
ubi de

quod magis ac magis perspicuum evadet,

sedes episcoporum erigerentur.

Cum horum
meam

concilio-

ecclesix Rauracensis episcopatus origine et

rum

placita

comprimis ad rem

faciant, verba,

ratione disseruero.
Igitur his omnibus per " pensis,

quibus concepta sunt, ex Conciliis Labbeanis, tom.


2, col. 653, canone

40 Tot et tam celebres de Evangelii apud Alsalumen, tas prxdicatione, seu de tempore, quo fidei
adnitentibus viris apostolicis,
colis illuadt,

G deprompta huc transcribo


aliquis aut

Licentia ordinandi episcopum danda passim non


est
:

Germamx primx

in-

si

enim subito aut vicus


al

modica
sibi

nuperrimis

his

temporibus habitx sunt

civitas, cui satis est

unus presbiter, voluerit


hoc, ut vilescat

disceptationes, ut guxstionem hanc toties

jam aviris

episcopum ordinari.
episcopi et

nomen

eruditis traclatam incudi hic iterum reddere operx pntium non sit. Hic igitur, an primo aut secundo
seculo aliqui in
I

summi honoris auctontas; non deinvitati facere episco-

bent

illi

ex alia provincia

Rheni Superioris
;

oris

exstiterint

pum,

nisi aut in civitatibus, quze episcopos ha-

hnstiani, non inquiram


reltgionis

sed posito, quod his pri-

buerunt, aut

mis

Chrtstianx temponlnts futssent, qui

in his partibus Christo

nomen

dederint,

non ideo

si qua tam populosa est civitas vel mereatur habere episcopum. Idem halocus, qui bet canon 57 concilii Laodiceni tom. I Concihorum

costum illum qualemcumque episcopis, presbyteris aut aliis mmistris destitutum, ecclesix nomine ap-

Labbeanorum

cot.

1506

et

1514

insertus

Quod

non oporteat in
sione

villulis et in agris

episcopos con-

pellandum putabo, cujus primordia apud Alsatas


Superioresnonnisi seculo
tertio

in verstitui vel (in vicis et in pagis) sicut legitur

aut
et

quarto dumde plerarum-

taxat afjigenda mihi videntur.

Quod

que ecclesiarum origine vulgo assentur, hoc quoque


de ecclesis

Rauvacmsk

initiis dicere

necesse est

seculo v et sequentibus 87 S. Leonis Papx m illataet tom. 3 eorumdem Conciliorum col. 1393 ad Bomex epistola 1 Zacharix summi Pontificis

Hervetana.

Eadem

temporibus, ut ex epistola

omnino tempus, quo Evangelium in hisce inCl Rheni parttbus annunliatum fuerit, nec magis noti vtri illi apostoltci, per quos ad Christi agnitionem
Alsat.r nostri pervenerint
:

mm

facium tom.

vulConciliorum Gallix, a Sirmondo apud Onentales et gatorum, pag. 532 edita, liquet,
I

nempe dumOcddentales seu Africanos civitatibus


taxatsedem episcopi
affigendt vtgutt consuetudo.

an

forte Vesontini e P t-

43

76
AUCTORE
D.
A.
R.
lllO IV

DE

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.

43 Proindeque cum Augusta Rauracorum ante annum 404, etnum. 32 et sequentibus edocui, civU
tatum juribus
ct

medio aut
cirt
iti
,

nonnne exuta, non

nisi oppidulis
tertio

cta

seu castellis adscripta fuerit, hinc eam seculo

IV De primis ecclesise Rauracensis episcopis et nonnullis, quibus


citur episcopatus,

Basiliam
itita

nut qunrto, quo in (lorcntissimo crat statU, poHorem~


t/uc

eorum

ful-

est.

locum ciun Bisontio intcr Sequanorum oppida


episcopalem sedem assumptam fuisse
patescit.

monumentis.

obtinebat, in

ex rationibus mimeris prsgressis adductis

Ei

vero circa seculum iv medium, ut

mox

dicturus

sum, Justininnus ecclesis Rnurncorum


currit.

rjiiscopus oc-

Multis
I

tlr

eviscomli Rauracorum cathedra disce'

'

'

An

auton primus

llUJUS

ecdesix inscriben;

talis,

haud parunt

forte utl

lusturiam sancti

Rauraceiist* ou& ,,,,,

dus

sit antistcs,

diccrc non ausim

vcrum cum

pri-

mus
niit

sacris Fastis inscrtus,

ncc alius seculo lerlio

Pantali elucidandam confcrcnt, qus hic de primis sedis episcopis et de tempore, quo eorum unushuius J
'
'

J^J**^
.-ttirnnan, n Sl lllh-i Jlill

ineunte quarto appareat, nihil obstat, quominns


nppcllctur. IIis igiinitia

quisque hanc ecclesiam rrxmt, dicturus snm.

Ve- synodot cU'


*

Rauracensium episcopus prinius


tur circa

rum

ut, quod res est, in


ita

ipso

disceptationis lnniiic

Rauracorum ephcopatus
eruitur.

delibatis,

edicam, omnin

sunt seu scopulis rrfrrta seu ob-

jam, quid de Basiliensis haud


seculi
dtfficilc

sedis originesit

dicendum,

voluta calujtite, ut
episcopis inquirenti
Mibrtiul tliljirullatrs

de primis ecclcsix Rauracensis

Augusta cnun Rauracorum


ei

haud
:

leves

undique enodandx
qU0 Justiniaiii
,

initio valdc attrita

tandem anno 451 ab

nullitiii frrr,

JIuiinis crcrsn,

Rauracornm
civitutibus

episcbpus Basilix, sub

S. Pantuli et

uiiorum adstruitur cjnscopatus

monu-

Honorii impcrio

nnnunicrat.r, mansionem

mrittum, de quo intcr eruditos non suborta fuerit


controversin uut nisiitutu dissertatio
uttlr hic
:

potius, qitnm

episcopi sctlcm, figere decrevit.

Qui

quodlibet pro-

srdi huic adminislrandse seculo vi et

vn

prxfuerunt
cineribus

a me, qua par

est, diligentia

disjmngendum

episcopi

Auqustn Rnurncorum sub


e

suis

occurrit, ut, eo pcrjienso, lector, qui fuerint ecelesix

consepulta manente, Bnsili.r,


surgentis,

ms

ruinis tunc ea>

Ruumcensi
ecclest.r

praelati
sint

cpiscojn, quovc ordinc iu

liujus

S. Pantali vestigia sccuti, pariter

com-

tabulis

reponendi,

videre queat.

As-

morasse videntur. Hinc Rauracorumepiscopi a Basilia, in

serto iqitur S.

Pantali ejnscojnitu, signatoque ad

quam sedem

quasi tmnstulcrunt, Bnsilicnita

tininim

451

ejus martijna, iiuliuin

ducemus ab Ju-

ses appellari cceperunt;

tamen, ut in Actis pu-

stiniano,

qui concilio Atjrijijuurnsi, anno

346

171

blicisscu in untitjuis,

qux supersunt, monumentis, a


episcopi sedes fudicti,

causa Euphrntis Coloniensis

antistitis, nb divinita-

Rauraco prxcipua olim urbe, ubi


erat erectn,

tem Jesu Christo negatam


et

e sedc dcjccti,

cclebrato

Rnitmccuses etiam
circn

donec, deleto

tom.

JI Conciliorum

col.

615

vulgato, interfuit,
:

Augustx Rauracorum

scculum

vm

medium

quiqur suam lns r.rjnrssit vcrbis senlriilitnn

Justi-

nomine, Basilienses solummodo nuncupati fucrint.


flinc
secutis

nianus episcopus dixit

Ex

epistola clericorum

44 Et
ii/'-

illud sat

innuit antiquus

Basiliensium

Agrippinensium, nec non et fratrum per singula


castra constitutorum,
scriptiones

Bpiscopi

Episcoporum Catalogus, ex schedis Monasteriensis in Alsalia ccenobii a Marteneo descriptus, Anecdoto-

quorum
,

epistolae et

sub-

tenentur
,

cognovimus Euphratam
Christum
Salvatorem
esse negat.

pellati sunt.

rumque tomo
xi,
si,
cuiii

III, col.

1385

intextus,

quem

seculo

esse

blasphemum

qui

testc

Beringerium cpiscojmm ecclesis BasilienSudano Busilca- Sucra- auctore, paq. 167


prslatum ultimo
loco inscriptum ex-

Dominum nostrum Deum


lica

Quapro-

pter et ego consentio, illum ab Ecclesia Cathoesse

et sequentibus,

hibeat,
cis

contextum opinor. Verba autem hujus Indi"VValaus, Basileensis archiepiscolucc sunt


:

hiijus concilii

damnatum. Hxc Justinianus, qui in Aciorum initio Rauricorum episcopus


ciim non Irris
inlrr erutlttos dr
liiijus

scribitur.

pus, sub Gregorio Papa

III,

qui

Romx

juxta
a

46 Ast

sit

F
veril

veterem Summorum pebrochio vulgatum ab anno 731 ad


itur.

Pontificum Catalogum

Pa-

conciln rrrilatr controvcrsia,

cumque

vtri

non

infi-

742
recta

sedisse as-

mx

notx Acta ejus tamquam suspecta aui riinm


alii

Asi, vrrbo

illo

archiepiscopu^ utens hujus

supposita habeant,
crlrbrcs ca

autem non minori eruditione

Catalogi auctor y voce quidem


videtur.

haud

smpsisse

tamquam

vera tueantur, hinc rationes,

Walaus enim

Bcopus scribitur,

Walanus non sane quod tamquam metropoaut

hic archiepi-

quibus
lucido

liujits

concilii veritas adstruilur,


in

quasque di-

ordine proponunt

Dissertatione tertia ad

litano episcopo alios sibi subjectos

habuent seu quod


t

Ecclesix Argentoratensis Historiam prxvia Grandidierus, et


ri/iiu

pnmus omnium
decessoribus suis,

sederit

Basiliai antistes,
n

sed quod

Byeus

in

Commentarip suo de S. Sontom.

nunc

Riiumco, anliqua cpisco-

Virdunensi episcopo,

Octobris pag.

porum
lis

snlc, nunc a Basilia, ubi multis ubbinc sccudictis, seculo Iwc octavo, deleto

594 a num. 37 ad 48
expressas
typis

inserlo, hic quasi

commorabantur,

recudere
ntitis

ojiene

jjmtium duxi.

summatim Et
Notae

omnint)
furrit

Augusts Rauracorum nomine, BasileSnsia


appellatus
i

primo quidrm u

chronologicis Agrippinensis

in hoc

dumtaxat sensu ab

<

synodi Actis inditis, sermonem auspicor.


sunt, tjuns transcribo
:

hx

Wakus, ut videtur, archiepiscopus huncupari poluit. Nunc de primis Rauracensibus


logi

Post consulatum Amantii


Proindeque
post

auctore

et Albini iv Idus Maias.

annum

345, quo Amaiitius

ci

Albinus

consules proce

opis

agendum.

mnt,

cl

tjutdrin, vt ijnnor,

anno 346 die Maii 12


tabulas

seu feria secunda, in

quam secundum
dies

Pa-

xhales anno
tiun
fuit

illo

xn Maii

incidebant, celebra;

Ag rippinense

concilium

Nec usquam,
inquit

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

inquit
in

Byeus supra laudatus num. 38, pag. 595, formam, per antiqnos Ecclesiae canones pro

Quare

id

quoque,

si

omnia, quas ad hanc spectant

synodura, raodoque adhuc ignorantur, adjuncta


innotescerent, locum esse sortitururn, existimari

aictouk A B-

conciliorum celebratione praescriptam, peccare


invenitur;

cum autem

sic

habeat, ac proin ejus

haud immerito
in

potest.

Csteras rationes,
solvere conatur

quibus

Acta, in semetipsis considerata, omnibus omnino, qui in genuinis ac sinceris Conciliorum Actis

propositx difficultatU

nodum

Byeus,
iis

Commentario
alios

praedicto lector perluslret,


hic eas

enim

requiruntur veritatis characteribus sint munita,


ut quid ea seu cujus sunt, concilium pro puro ac

cuiu

addendas non habeam,


suffieiat.

tantum-

modo laudare mihi

puto figmento habeamus?


ex mriis
,.//,',','

49 Sed
scriptoribus ignotum
illius

et

ab harcsi

Buphratam Coloniensem ad cam

47 Nec quibusdam Ecclesix


fuit

Constantium ab Sardicensis conciliipatribus


vindicare nititur Hensckenius ad
l.">

mUsum

Agrippinense concilium

enim meminere
qui, teste

prseter

Harigerum Lobbiensem abbatem,


in

Servatio

num.

2,

pag.
in

Maii de S. 210 disserens. Aliquem


nomenelatura urbium
ei

Henschenio

Commentario suo de S. Servatio

enim

post

Sirmondum
transcribo

Traiectensi episcopo, ad 13 diem

Maii

coli

solito,m

epUcoporum errorem

irrepsisse probans, addit,


:

qux
le-

confinio seculi

et xi floruit, aut polius pneter


labente seut in libro

modo huc quoque

Liceat nobis,

cum venia

JEgidium Aureoe-Vallis monachum, qui


culo

ctoris indicare,
in

xin Harigeri lucubrationes auxit,

quod arbitrcmur, aliud nomen eumdem textum irrepsisse, aut falso


libra-

de Gestis Pontificum

Tungrensium, anno 1012 a

suppositum a sciolo aliquo aut ab imperito


rio longe

Ckapeavillo edito, pag.

33 etsequenti legereest;
et

a vero deformatum
aliis

ipsius scilicet epi-

BerthariuSj qui juxta Dacherium, Spicilegii tom.

scopi Agrippinensis, ab

autem

in concilio

XII, prsefationispag. 11

12 primae editionis t

et

episcopis forsan alto silentio involutum, ut famae


istius consuleretur, at

Franci.r Litterarine scriptores tom. VI, pag. 154


et

pro nomine EupiiaxhEu:

sequentibus Episcoporum Virdunensium


;

Histo-

piirasiive aut alio simili perperam scriptum

riam circa annum 887 adornavit

Lupus episcopus

EupiiraT/E, inquam,
gerrimi, irao

viri

et eruditissimi et inte-

Catalaunensis, qui, teste Henschenio, Acta S.


.iniiini

Maillu-

quem arbitramur

nequitias alterius

Trevirensis episcopi ad

29 diem Maii

detexisse, et in ejus depositi locura fuisse subro-

strante,

anno 839 advixit

auctor anonymus,

qui

gatum. Ast,

inquit Schoipflinus pag. 335, inge-

ejusdem S. Episcopi vitam sub Pipino rege integro-

niosa medicina,

qu?e vulnus non sanat.


ille,

Enim-

que seculo Lupo scnior digessit, de quo Francix Litterariz auctores tom. IV, pag.

vero Euphratas
interfuit,

qui

Sardicensi

concilio

192

igitur syno-

ab Athanasio describitur, ut senio con-

dus

illa

a ix seculo imo seculo viii ecclesis Gallica-

fectus ac singulari constantia et sanctitate conspi-

nee scriptoribus

haud ignota

fuit,

nec proinde,

nt

cuus, quae in

Euphratam novum non quadrant.

Hartzhemioin
via pag.
contra trur

Prsfatione Conciliis Germanisepreeix aut

Accedit, quod Acta Servatii, praesulis Tungrensis,

22 placuit, seculi 48 Verum, qui concilii


Novae
scilicet

xfigmentum

fuit.

Euphratae ^deposito non alium Euphratam,

hujus veritati adversan-

sed Severinum successorem adscribant.

tur,

GallUe Christianx scriptores pas-

50 Huic
haud
pigebit.

ultiime

difficultati

respondet

Byeus impugnantes

sim, sedprxcipue in
dice,

Episcoporum Coloniensium
col.

in-

Commentariiprsefati num. 43, quem videre lectorem

622 contexuerunt ; CalGermanix auctor ad hunc lesius A annum Schoepflinus Alsatix Illustratx pag. 344 et sequentibus; et Hartzhemius, qui Concilia Germaquem tom. III,
nnalium Ecclesiae

Nec

certe

multumurget primum Schoa

epflini

argumentum, mox
illum

me transcriptum

enim,

vero

Euphrutum

Colonicnsrm

rpiscopum

nix

in

unum

collegit,

hoc uno argumento A<jrippi-

quem ad imperatorem a SardicensU synodi patribus delegatum ferunt, eum multU abhinc annU in episcopum fuUse assumptum, non
sius
:

nensis synodi

fidem

impugnant, quod nempe

EuCaita

scribit

S. Athanu-

phratas ab octodecim Galli.r episcopis e sede sua

sed, etsi ab

uno dumtaxat anno huic ecclesis


tus,

anno 346 deturbatus, anno tamen sequenti


tholicos concilii
ut

inter
,

adminUtrandx ele
essc debebat, qui

curstate

et

moribus conspii

Sardicensis patres
in

occurrat
et

cuus esse non potuerit, certe non video

talU enim

quidem,

prscipuse
ei

tractandis fidei

Ecclesiee

Euphrats

ob

hxresim

a sede dejecti

rebuspartes

demandatx
ut

fuerint, qui ad imperar

locum acciperet,

ul virtute et

prudentia oves, hxre-

torcm Constantium,
trusos ad sedes
difjicile

episcopos obfidem in exilium

seos veneno infectas, facilius sanaret et ad Catholi-

revocaret, delegatus legitur.

Quam

cam

reducerei doctrinam. Miror, quod Hartzhemius

porro hsec intelligi queant,

nemo

certe non
validissi-

sopitum jam dudum ex Pliotinianx hsresis origine

viderit! Taleest,

inquam,quod tamquam

deductum, denuo moverit argumentum, cui Sirmondus cum


in

mum

contra Agiippinensis concilii veritatem intor-

notU posthumU apud Labbeum, Concicot.

qucnt argumentum. Etsietiam illud foretejusmodi, inquit Byeus pag. 595, num. 41 et 42, ut nulla

liorum tom. II,

1805, tum

in disceptatione

de

Photiniana
et

Jimresi,

operum

ejus tom.
in

IV, pag. 392

plane ratione posset

dilui, liaud illico

tamen pro-

sequentibus inserta, etPagius


"ii
iii.

CriticU ad an-

pterea concilii ejusdem Acta veluti supposititia forent rejicienda. Haec enim, pergii Byeus, utjam
docui, nullam prorsus,
si

iium 347,

stravcrant. Illorum rationes


rio

5 dilucidum responsum subminiByeus suo Commentaet

in

semet

ipsis conside;

dcnuo intexuit, quas num. 39


abs re
erit.

40, pag.

595

rentur, includunt falsitatis

notam

nec raro

fit,

Ugere non

Sed

et

Callesium Hartzhe-

m,

etsi

quidem

difficultates objectoe, quae,

ne res

qusepiam gesta credatur, impediunt, vix ac ne vix quidem solvi posse videantur, mox tamen, si omnia, quae

sjpuria rejiciunt,

miumque, qui synodi Agrippinensis Acta tamquam hoc argumento urgere mihi liceat. argu 51 tnter epUcopos numero septuaginta, qui Sardicensi
concii

cum

re

illa

conjunguntur, anteque

ipserunt,

triginta

quatuor

ignorabantur, adjuncta innotuerit, evanescant.

Galliis

egrem memorantur,

qui contra nova Aria-

norum

78

DE

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.


ris

norum molimina Catholicum dogma asserturi Sardicam anno 347 convenerant. Porro ex his Galliarum
episcopis
viginti

ad me die 28 novcmhris anni 1786

datis,

expun-

gcnilum cssc c.ristimavit. Ycrum, an mcrilo, ex diccndis

quatuor

occurrunt,
:

qui

concilio

mox

patescet.

Agrippinensi vocem dedisse leguntur

nomina enim
vi-

eorum,

licet

interdum amanuensium oscitantia

tiata fuerint, eo

tamen modo expressa sunt, quo ea


queat
:

V.

Episcoporum Rauracensium seu Basiliensium series.

haud

difficile

dignoscerc quis
interest,

hoc

unum

dumtaxat discrimen

quod synodo Agrippi-

nensi subscribentcs urhium nomiua, quibus episcopi


preeerant, expresserint,
quae

Sardicensis synodi
;

Aliquam
scd

S. Pantali pro Christo anno


acccjiissc
,

451

enecti
;

Ecclesin

subscriptionibus prsetermissa sunt

Callesius atta-

locum stathn

haud mihi apparet


vacasse,

Rauracenti per annos


muttosvidutt prxficitur
cujiis

mcn

ct

Hartzkemius supra laudatus Preefatione ad

Rauracorum sedcm pluribus annis

ea

Concilia Gcrmani,r praevia pag.

xxn

et

tom. I, pag.

prxsertim ratione motus facilius crediderim, quod ddelphiuti


in

8, episcopos illos, qui Sardicensi concilio interfue-

Attilaua irruptione, tota Rheni Superioris ora

nomen

runt, iisdem omnino sedibus

afjlgunt,

quibus eos

vastata, ut

mox

dixi,

hujusque regionis dispersis

preefuisse exhibent synodi Agrippinensis

Acta, qux

aut fcrro mactatis incolis, ipsomet SchoSpflino tcstc,

tamquam spuria
HiC rrspondctur.

aut suppositin rejiciunt.


ratione quave aucloritale

nullus

tum vidcatur Rauracensi


Nilul mirum

ecclesice

pradatus

52 Verum qua

Aman-

episcopus.

igitur, si

medio seculo v

dum
qui

verbi gratia Argentorati aut


aliis civitatibus,

Ranraci Justiniasedisseexistiment,

elapso nullius Rauraccnsis aut Basilicnsis cpiscopi

numpotius, quam

nomcn hujus

ecclesix Fastis inscrtum conspiciatur.

omncm

conciliiAgrippinensisActis fidem detra-

Terlio proinde loco Adclphius, qui anno

511 primo

hunt, ncc lcvcm quidem scriptoribus, num.

47

lau-

concilio Aurelianensi subscripsit et viccs suas Ascle-

datis, qui illius concilii in suis lucubrationibus

me~

pio prcsbgtcro in concilio


to,

II,

in

cadcm urbe celebramihi


videtur.

mincrc, aillnbcmlam opinantur

Totam hanc

ujitur

demandavit,

inscribcndus
et

Sic

de concilio Agrippinensi controversiam concludam


Grandidieri vcrbis a Bgeo in Commcntario prxdicto

cnim habent Adelphi


ptioncs, duobus hisce

Asclepii presbyteri subscria Surio editis sub-

conciliis

num. 44 Lalinc

redditis in

hunc modum

In hoc ve-

risimilitudinum conflictu nonneprosynodi Agrippinensis Actorum, qu;n in semet ipsis conside-

Adelphius Rauracensis. Asclepius presbiter pro Adelphio episcopo Rauracensi. Quibus


:

nexx

fit,

ut

Adelphius ecclesiam Rauracensem ab anno

rata nihil, quo suspecta reddantur, exhibent, ac


praeterea in totius antiquitatis sufTragio majori-

saltcm 511 ad

533

usque, juxta codices, quos in

duobus

liiscc

conciliis

edendis adhibuere Surius et

que auctorum numero, ut Petavius animadvertit,


sunt fundata, veritate sententiam ferre oportet.

Binius, administrandam susceperit.

Cum

iijitur

AgrippinensU synodus anno 346 vere


sit

habuisse locum

censenda, Justinianum Rauricoqui


huic intcrfuisse

55 Verum huic a Surio et Binio acceptx lectioni iltiabus jnihaud consonant codices Pitheeanus, Bellovacensis, mis siniiluinensibussyiu Remensis, Corbeiensis et alii, quibus in conciliis odis secundinn Suria-

rum episcopum,

memoratur,
ct

primo

et

secundo Aurelianensibus edcndis se usum


in Notis Adelphii subscriptioni

nam

et Hi-

Rauracensem ecclesiam tum administrasse

circa

fatetur

Sirmondus
;

nianam
lionem

cdi-

medium quartum seculum


cst.

floruisse

consectarium

subnexis
scriptio

nec etiam huic concordat Adelphii sub-

ex apographo, in Bibliotheca regia Pariet scculo

Secundo

loco a. Pantalus.

53

S.

Pa n tal u m

proinde,

tamquam Justiniani
eccle-

sicnsi asservato
piinit
in

nono descripto, cujus me-

success orcm, antc

medium seculum quintum

siam Rauraccnsem regcndam suscepisse, ex superius


dictis cruitur.

me die 20 Aprilis hujus anni 1787 data, D. Daniel Labbat, e Congrcgasua epistola, ml
tione

Ncc immeritoa quibusdnm


et castellis

Basilicn-

S. Mauri monachus, qui novam Gallix Conest,

sis episcopus esl appellatus, qui, civitate

Rauracensi

ciliorum cditionem typis propediem daturus

de-

circa

annum 101 imminuta

tantummodo

adscripta, Basilicc scdem

primus fixisse videtur. Coniijrare coaclum,

prompta. Enimvero hic varianles codicum Lectiones, ad Adelphii subscriptionem concilio I Aurelianensi
nis

lonium, his
ibi

miscmmis temporibus

subnexam spectantes
ccrtius

et

ex Notis Sirmondia-

pro Christo anno 451 mortem tolerasse, innuit

haustas, ut

de

his

omnibus judicium

tumulus, anno 1155 aut inscqucnti effossUS, prout

ferrc queat lectorjuvcrit subdcre.


siae

Adelphius ecclecodex Rcmcnsis,


scilicet ct

numeria prxgressis edocui. Nec aliquem


ejus suffectum fuisse, proinque sedem

in

locum

Pictavorum episcopus;
et alii; in

ita

Rauracenscm

Bellovaccnsis
canus,

Germanensis

Vati-

multis annis vacasse,


conjectare
licct.

ex miserrimo Alsatiee statu

schedis Bollandianis laudati,


;

Ex

civitate

Enimvcro, vastata Rheni Supe-

Pictavis Adelphius episcopus

Pitheeanum vcro

rioris ora, subversis aliis Alsatix civitatibus,


silia ipsa

Ba-

apoijraphum, Corbcicnse,
sic
i

Regium Parisiense,etc,

ad

imum

in

Attilana irruptione redacta,


praefici potuissent episcopi?

qui tum regendis ecclesiis


Illuil

idem

in diversis
in

Galliarum sedibus

contigisse,

habent Adelphius, de civitate Ratiatica, de Ratiate, ecclesiae Ratiaticaa vel de Rotiate, Riatensis episcopus, qux verba Ratiate aut Ratiatensis, et similia

exemplis pluribus
siae

medium

adductis in sua Eccle-

de Ratiasto, celebri olim apud Picta-

Argentoratensis Historia pag. 153, tom.


.-

ob-

venses

civitate,

de

qua Plolomxus

intelligcnda

servat Grandidicrus

ideoque duos tantum Raura-

esse, existimant vulgo cruditi

Sirmondus, Labbxus,

censis episcopos ab anno


ecclesiae

346 ad 511
scilicet in

sacris hujus
inscribit,
et

Novx

Gallix Christiame editores in Episcoporum

tabulis

Justinianum
deinde

Addphium, quem

Alsatix Historia, qux

Pictaviensium Indice, abbas Belleyus, qui eruditam de antiqua illa Ratiatensi civitate disccptationcm re-

sub prslo sudat t rir cruditns, nulu aniicitia conjunctissimus et urbanilate

gix inscriptionum Academix monumcntis tom. 19,


pag.

cum primis

spectandus, litte-

722

et

sequentibus intextam,edidil,

Novx

Gal-

Uarum

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


Uarum
quentis
Notitia* scriptor Danvilleus rag.
ct

79
d.
k.

539

ct se-

ses illi, vel

ex Pictonum regione oriundi, vel apud


eis

B.

nonnulli alii auctores;

ita

utjuxta hosce
episcopis.
civi-

Pictones nut non ab


descripserint.

procul dissiti codices suos

AUCTORE

omnes Adelphius Pictaviensis


qui, ut apparet,

ecclesix

Ex
:

hoc primo alius, ut videtur, subalii

de Ratiate aut de Ratiatica

ortus est error


civitas
vel

librarii verba

illa

Ratiatica

tate in subscriptionibus conciliis inditis,

nonnum-

de Ratiate,

Riatensis episcopus in

quam nomen

acceperunt,

sit

inserendus. Hispositis,

membranis intexta reperientes hancque antiquam


civitatem
suasi,

in hoc proinde tota difjicultatis

summa

consistit, vt,

numquam
eam

episcopali

sede gavisam perdioscesis

qurc sit ex Surii et Binii editionc, rcl ex variis co-

sed

potius

intra Pictaviensis

dicibus a

Sirmondo laudatis accepta

lectio

antcpoliic

limites contcuhim eSSB edocti, COdidbus Suis vocabula


ista,

nenda, quxve ex his omnibus pofius rrtincnda,

de Pictavis Pictavorum cpiscopus,


et altero

sicut in

inquiramus.
aliU merito

uno
in Notis, subscri-

Ms.

legitur, inseruerunt.

Conjecturis

prxferendam ptionibus concilio tndiium le~


gitur
;

56 Sed primo cum Sirmondo


primo
et

meis haud parum adjumenti atlulissent varii Conciliorum editores,


vulgamlis
forte
si

secundo Aurelianensi

codicum, quos in concilis suit


nos
edocuissent
voces

inditis,

subnexis mirari subit,

quanta

sit vel in

adhibucrunt,

vtatem

ordine ac serie, vel in nominibus episcoporura et

enim apographa, quibus


et

Ratiatica, de

civitatum varietas! adeo ut qenuinas horumcc epi-

Ratiate

Riatensis intexts sunt


aut

aliis,

quibus de

scoporum subscriptiones ad nos usque non pervenisse,

civitate Pictaviensi

de Pictavis Adelphius

sed eas pro


et

amanuensium

libito
sit.

aut

captu
ut

scribitur episcopus, antiquiora et melioris notx esse,


illa inspiciens

insertas

turbatas esse, perspicuum

Porro,

existimassem.
subscriptionem Adelphii, concilio
et
i

in sola Adelphii subscriptione immorer,

nomen

ejus

58

Utut

sit,

non Hatiati,-.r

in variis primi Aurelianensis concilii apographis a

Aurelianensi inditam

exvariis codicibus a Sircivita-

civitatis,

numquam
dem

in

Sinnondo
sitis,

landatis aut in

Museo Bollandiano
loco leqitur

repo;

mondo memoratis desumptam, qua Ratiaticx


tis

episcopi setTtci<t

nunc 12, nunc 14, nunc 15

imo

aut Ratiatensis episcopus dicitur, de Raurica ci-

et

decimum locum

obtinet in Collectione

Ms. Conci-

vitate,

non vero de Ratiasto antiquo apudPictones,

liorum a S.

Isidoro ffispalensi contexta,

quam ex
xi et

ut abbas Bellcgus supra laudatus probat, oppido in-

variis venerandse antiquitatis


seculi

vm,

ix, x,

xn
P.

telligendam esse, exhocin


Ratiastica civitas in
fuerit evecta
;

animum

induco

quod

Ms.

codicibus coltegit, contulit, castigavit

sedem episcopalem numquam


cx variis eorum

Burriel S. J. anno 1755, quamque mihi perurbane

2 quod mdlus Pirtavicnsis episcoIndice aut

domini de Sanianders, Bruxellis commorantes, perlustrare permiserunt.

pus, siculi ex illorum

Nec minor

in civitatum, qui-

subscriptionibus, conciliis a seculo iv, quo S. Hilarius sedebat,


ditis,

bus prxfuisse dicitur Adelphius, nominibus divcrsitas


:

ad nostrx usque tempore


civitate

celebratis, in-

Suriani enim

et

Biniani codices Rauracensi

ab

illa

Ratiasiica

nomen acceperit;

civituti illum

affigunt,

quem

varia Sirmondi apocivi-

quo
sis

fit,

ut in

vocem illam Ratiatica aut Ratiacenirrepsisse, et

grapha
tati et

et

codex rcgius Parisiensis, Ratiaticx

mendum

Pictaviensibus episcopis inscribunt. Quae de-

positam a

sciolis librariis

eam pro Raurica civitate fuisse, in animum propense

mum

ex his omnibus codicibus accepta

lectio,

ut

inducam.

potior, est retinenda?

Suriana

et

Biniana, ut mihi

59

Ast, inquies

cum

abbate Belleyo et nonnullis xed quidquid


in
C(

iilin-

verosimilius apparet, et quidem merito.


sicquc VOCU bus Halia-

aliis eruditis,

Camotenses

cpiscopi, sicuti cx
I

Pithx-

riuiii

cxalia-

57

Quibus in conciliis suis edendis


civitatis

Surius

et

ano codicc, in Notis ad concilium

Aurelianense a
castro non-

ruiu eccte*
siai inii

tum

Iia-

Binius usi sunt, codices Rauricx


affigunt

episcopum

Snmondo

laudato, apparet, a

Dunensi

cxcmpto

tiatensis pro

Huuruco et Rauraccnsia
librariis

Adelphium,

cujus nomen duabus primis


;

numquam
tur,

vocatisunt,sic etiam flonstantinenses seappellatii nec

synodis Aurelianensibus inditum apparet

necsane

culowaBriovera fucrunt

mirumiginuncupati

usurpatis,

Adelpluus

in hoc aliquid veritati dissonum videtur: enimvero Raurica civitas jam dudum in scdcm episcopalem

quod Piclaviensesa Ratinticu

civitate

fuerint. In nonnullis, fateor, sed infcnoris notse codicibus, episcopus Camotensis,

erecta fuerat, nec ulla cx Notis chronicis,


videtur, oritur difficultas;

ut mihi

Aventinus nomine,

nihil est igitur, cur

Bi-

Duno

castro fuit appeUatus, licel in cxteris hujus

nianam

et

Surianam horumce duorum conciliorum


et

concilii apographis

Carnotensis aut Carnotenae ecTta ei

lectionem

tamquam sinceram
et in

germanam non haquibus Adel-

clesia? dictus fuerit antistes.

Constantinenses

beamus. Scd

variis codkibus,

Sirepiscopi a Briovera in aliquibus apographis, a

phius Ratiaticae civitati, aut de Ratiate aut Ratiatensis

mondo

laudatis, vocati lcguntur;

vcrum

in

quibus-

seu Riatensis appellatur


esse potius

episcopus,

le-

gendum
lum a

Rauracensis aut de Rauriaca


quod hoc vocabualterum mu-

dam aliis illud vocabulum Brioverensis aut ex Briovera episcoporum nomini ita adjectum lcgitur, ut
et ab amanuensibus inscrtum stalun appareat. Sed a Duno castro, sicut Constanepiscopi Carnotenses

civitate, eolubentius crediderim,


sciolis librariis

haud
:

difficile in

tari ft sic scribi potuerit

non enim inter utrumque

tinenses a

Briovcra appellatt mihi vidcntur, quod


Briovcra ad episcopale eorum dominium

vocabulum tanta

est

discrepantia, ut

unum pro

al-

Dunum
que
iii

et

tero accipi facile et usurpari nequiverit; prssertim

vel, ut vocant,

ad episcopi mcnsam pcrtincrent, ideoallecti

cum
aut

in

membranis temporum
deletis,

injuria parlim

attritis

iisplerumque locorum amamitate

se-

nan parum

illm

voces Raurica civitas


i

ilcm aut potius

aut Rauracensis episcopus occurrerint

amanuenses
in episco*
illu

notenses

et

commorationem suam haberent CarConstantiucnses episCOpi. Briovcrum


t

enim, quialiquam

hujits

nominU urbem
non novrnmt,
aut

palem sedem crectam


Ratiatica,
alicujus

csse

verba

dir enim ad Constantinensem antistitem spectasse Notitix Gallialucidis probat Yalcsius monumentis

Ratiatensis,

Ratiate,

quod pagi

rum pag. 98.

Dunum

autem castrum

in

episcoporum

apud Pktones haud

ignobilis caput scirent,


si

substituenda esse

duxerunt; pnrsertim

amauucn-

Carnotensium ditione esse haud obscure innuit Paanno 578 poli Carnotensis ad episcopos Parisiis
congre-

80
auctohe d. a. b.

DE
3q

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.


Gulli.e

congregatos epistola,
j

Conciliorum

tom.

i,

153 contexcns, quem


na, qu.c sub

dein in

Nova Alsatix

Ilisto-

)a g

infoxta, qua Papolus eos supplex rogat, ut

prslo sudat, vuriiniliiim, ut opinor,

causam

ipsius adversus

Promotum,

qui,

in

ca-

lectionum excodicibus a Sirmondo laudatis desum-

stro Dunensi episcopus constitutus facultaticulara


ecclesioe,

ptarum

auctoritate ductus

expungendum
sit

esse existi-

quantum

in ipso

pago esse constat,

si-

mavit. Quid de his omnibus

sentiendum, numeris

mili conditione

pervasit.

E.r nullo autem, quod

praejressis sai superque innui.

Perpensis proinde,

sciam, instrumento civitatem Ratiatensem ad Picta*


viensis episcopi

quibus utraque de
fulta est,
iiiin

illius

Adelphii sede sententia sufvariantibus, quee

dominium

perlinuisse

liquet

ma-

rationibus, consideratis
in concilio

gnumproinde
qua

inter Carnotenses, Constantinenses et

ad Episcopi nostri

primo AureliaAureliee

Pictavienses discrimen;
hi a Ratiasto aut

nulla

proin

ratio exstat,

nensi,

tum Asclepii in

concilio secundo

Ratiatenses appellari potuerit.

congregato vices ejus

gerentis

spectant subscriptio-

Sed
aut
i

alia

mox

exsurgit difticultas,
est.

quam

solvere hic

nem, lectionibus ex
Binio,

variis apographis seu ab Surio,

operx pretium

Sirmondo

laudatis, seu

ex codice regio

Paideo-

gum

60 Si ad Rauracensem
Adelphii subscriptio
et

ecclesiam referenda sint


illo

risiensi depromptis,

Suriana

et

Biniana

editio, ut-

quxcumque de

ii9'duabus
fieri

pote correcta et magis castigata dnteponenda,

primis Aurelianensibus synodis habentur, qui


potuil, iuquics, vl Rtiuricx reqionis iiienlis scu
satis superioribus

qucreti n

iiila

mihi visa

fuit.

Etsi opposita sententia

Al-

verisimilitudine aliqua

non careat, alteram tamen


aniplcctor.

intra

Burqundici reqni limites

tamquam probabiliorem

Sed

certius ali-

comprehensis, Adelphius Rauracorum episcopnsan7125

quid de Ragnacario mihi dicendum occurrit.

511

et

533

conciliis

regum

Francorum,

qui

63
(inno

Iicct sola S. Eustasii Luxoviensis

II

abbatis

liagnaca-

tunc temporis haud

parum Burgundionibus

suspe-

625 emortui,

de

quo

in

hoc

Opere ad 29 ynepiscoin illius

cti

erant, praeceptione

A urdi.r

celebratio

adfuerit

Maitii, Acta Ragnacarii meminerint,


scopatu adstruendo tanta, ut milti
tate

epi-

JJ

"S'

aut in his presbytero vices suas demandaverit?

Hoc
fide

videtur, auctori-

autem de episcopis Ratiatensibus nut Pictaviensibus


dici nequit
;

pollent, ut

nemo

iis

assensum denegare queat.


mandavit, Jonas
scilicet,

quippe qui

in

regum Francorum

Enimvero, qui ea
in nionasterio

scriptis

procul dnbiotum stabant. Ast, RauracosintraBur-

Bobiensi, a S. Columbano abbate pri-

gundionum

fines

seculom adolescente, degisse


est,

itane

mum

Luxoviensi exstructo, vitam monasticam pro-

perspicuum certumque
possit

ut

nullum de hoc moveri


illo

fessus, ut ipse in

Prsfatione ad ejusdem S. Abbatis

dubium

'.'

Haud

levis

enim de

disceptationis

Vitam a Mabillonio Seculo 2 Benedictino pag. 6


vulgatam, innuit,
et sicuti

puncto mihi subest dubitatio. Et qnidem Schoipflinus, cui Alsaticee Historis periodi adeo erani perspects, nnii in uno Alsatix fflustratx loco, sedprse-

ex pluribus

locis

ex SS.

Eustasii atque Attalx S. Columbani discipulorum


Actis,

excerptis patet, S. Eustasio advixit.

Eum

sertim paq. 220, 227,


saltem peracta Attil.c

<VJ<> ct

scqucntibus, Rauracos

seculo hoc septimo floruisse,

passim probant JlenS. Attalae Acta illu-

irruptioue idquc post

annum

schenius ad diem

x Martii

451 sub Burgundionum regum


evincit.

ditione non exstitisse,

strans nuni.2; Mabillonius, qui ejusdem bioijraphi

lucubrationem de SS. Columbano, Attala


SchoSpflino disserta hic repetere
sio operi

et

Eusta-

diyersitaU
uc^

61

Ne aulem a

suo

mox

laudato indidil

Francix Litteet seqq.; Celle-

pp

yi&ear, ex ejus disceptatis hoc aguere tanlummodoli-

rarix scriptores tom. III, pag

603

ceat,quodsubdo:primo Burgundiones partem Rheno

rius denique Scriptorum Ecclesiasticorum Historix

propinquam occupasse, donec ab

aliis

barbaris

et

anno

tom. 17, pag.

657, Jonam, primum S. Eustasii

451 ab Hunnis

pulsi sedes suas in Heleetia regioni;

biographum, ac Ragnacario, qui sub Eustasii abbatis


jint

busque vicinis contraxerinl

secundo Burgundioni-

Luxoviensis disciplina, virtutibus


institutus, coaetaneum
fuisse,

et

scientiis

bus sic ab Attila enectis aui fugatis, Alsatiam Su/~i

indubitatis evinipsi scriptori

periorem novos excepisse hospites, Alemannos nempe, qui a multis aiiuis

cuni

argumentis

hincque,

quanta

Rhenensibus

oris assidentes

aut de S. Eustasio aut de Ragnacario ejus discipulo

tundcm anno 495 apud Tolpiacum


gno
fusi, in

a Clodoveo

Ma;

sermonem
haud

facienti,

fides

sit

adhibenda, lector ipse

Eruncorum rajc fidem

tnnisicnnil
tellus,

difjicilc intelliget.

kincque Alsatia Superior seu Raurarica

qux
quo-

64 Porro Jonee, S. Eustasii biographi, verba,


qinT ad

qui

Burgundionibus primo, dein Alemannis paruerat,

scopum

meum

faciuut,

ex

Vita ejus,

ab

Francorum

ditioni fuit subjecta.

His

positis,

Henschenio
bo
:

edita,

num. 7 deprompta, huc

transcri-

minus Adelphii Rauracensis Ecclesia episcopi nomen duobus primis conciliis JPrancorum regum prseceptione Aureliee annis 511
et

Fuit namque ejus (S. Eustasii) studium, ut multos sua facundia erudiret. Nam multi eo-

533

celebratis,

m-

scriptum apparcnt, nilnl omnino nnpvdit, sicquc ruct


difficultas ab

rcqum
petita.

diversilate contra

Adelphium

rum, postea ecclesiarura pnesules exstiterunt, quorum hsec nomina sunt Chagnoaldus Lugduno Clavato episcopus, Acharius Veromando:

RauraccnscTn
Hauricteecclesitt
t

rum
et

et

Noviomensis ac Tornacensis episcopus,


(alias

Q2Eviscopis iqitur Rauracensibus Adelphius,


.

aiccn,

Rachnarius Augustuduni
Basilise episcopus,

Augustodoni) et
Ita

epi-

qutdem, secundum
conciiio

ipsius

, subscnpttonem,

tum

in

Audomarus Bononiae Taroafuit.

6C "i'" s

primo Aurelianensi tum Asclepii presbyteri

nensis oppidi episcopus

habent

varia

in concilio secundo, Aurelix habito, vices ejus gerentis, quse ambx subscriptiones ex Suriana et Biuiutia

corumdem Actorum apographa, a Surio

edita aut

hvrumce conciliorum editione acceptz Adelecclesiae

Bedxoperibus insertavel abffenschenio cum aliis, quse num. 2 sui Commentarii ad S. Euslasii Vi-

phium

Rauracensi affigunt episcopum t in-

tam

prjcvii laudat, collata

adeo ut in omnibus his

scribendus videtur.

Eiseum

inscripserat Grandidi-

apographis aut codkibus Ragnacarius Basilix sedisse, et

erus, Argentinensis ecclesiz Historiam tom. I, pag.

quidem seculo

vii lcyatur.

Unde non mirum,


quod

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


quodRobcrtosetSammarthanifratresinsua,quam
elucubrarunt,
Gallia
Christiana,
licet
ei

81
fuisse,

gustodunensi dumtaxat prslatum


runt.

asserue-

alxtorr

nullum

Mediam viam

ingressus hagiographus Ant-

a.

b.

locum Urstitius in sua Basiliensi epitome signaveBasiliensibus episcopis annumeraverint. Et vero cum biographi verbd omnino perspicua sint, cumque varia S. Eustasii Actorum apographa, quibus Surit,

verpiensis, aliamque opinionem obviam

magis am-

plexus, $, Eustasii biographi verbis annotatum subnexuit, quod huc Iranscribo:

Ragnacarius creditur

rius,

Senschenius

et

Mabillonius usi fuerunt, Ra-

Augustoduno migrasse Basileam. Elquidem, cum sanctum Virum duassimul ecclesias lomjo itinerum
intervallo dissitas suscepisse administrandas otiinino
sit

gnacarium tamquam Basiliensi ecclesue preepositum


exhibeant, qua ratione eis fides denegari possit, non
certe video.
linsili.t

a verisimilitudine alienum,

eum non

nisi dimisso

Augustodunensi episcopatu ad Basiliensem cathe-

65
seculo

Cointius

Basiliensis ecclesix primordia


afjigit,

tamen,quiadannum74S, num.crv, medio ferme octavo


Ra-

dram

transiisse, hac

sola

innixut ratione lubentms

crederem; ideoque

in ffenschenii

tententiam utpote

ne quid suse opinioni detrahat,

obviam magis, ivissem, ni


quse

me rationum momenta,
retraxissent.

gnacarium, quem Augustoduni ex ipsiusS. Eustasii

mox adducturus sum,


1 hisce

Vita

mox

laudtita sedisse propugnat, Basiliensi-

68 Et

temporibus rarx

admodum

erant,

bus Evangelium dumtaxat prsdicasse, expressis verbis asserit, ita ut

ab una episcopali sede ad aliam migrationes, vixque,


nisi su/Jicientibus

Augustoduue "

Ragnacarius apud Rauracos seu


dumtaxat videatur. Verum
biographus,

innixx

sint

monumentis, videntur

Basilienses episcopum, ut vocant, regionarium seu

admittendx. 2" Si Eustasii biographi verba attentius

virum apostolicum
iisdem

egisse

perpendas, Ragnacarius eodcm tempore


sedisse
est
et

Augu-

omnino terminis S. Eustasii

stoduni

dicendus,

quo Noviomensibus,

Ragnacarium Basilis
Teruanensibus
:

sedisse, scribit, quibus

Lau-

Laudunensibus
rius,

Teruanensibus prxfuerunt Acha*


et

dunensibusChagnoaldum,NoviomensibusAcherium,
et

Ghagnoaldus

Audomarus; porro
col.

si

Novx

Audomarum
illon

prxlatos fuisse, edoincolis

Gallix Christians tom. ix,

511

et

981, Suys-

cet

igitur

cum

harumce civitatum

ex

kenum, qui ud diem


multa habuit,

Septembris de S. Chagnoaldo

ipsis

Jonee verbis prspositos fuisseepiscopos, omnes

Stiltingum S.

Audomari Acta ad
Castellanum
in

eruditi ct

indicum scriptores
reipsa
in

et

ipsemet

Cointius

diem 9 Septembris illustranfem,

arguant

et

terminis perspicuum sit; cur


episcopis inscribcndum

Generali suo Sanctorum Catalogo et Martyrologii


Parisiensis auctorem ad 4 diem Septembris
et 27 Novembris audias, Noviomensem ecclesiam Acha-

Ragnacarium Basiliensibus
non
esse,

Annalium Ecclesiasticorum Francix auAugustodunensem


episco-

ctor existimat? Preeterea,

pum,

seculo isthoc

vn

e civitate

sua egres&um, ad

Alsatas Superiores Evangelium


properasse
,

przdicandi causa
,

aunum 630 ad 639, Laudunensem Chaannum 625 ad 632 et Monnensem Audomarus ab anno circiter 630 ad 670 moderanrius circa

gnoaldus ante

vix inlclliijcre queo


in

cum nec

in hac

das suseepere
est,

proindeque circa ide.m tcmpus, id

Superioiis Rheniparte, nec

monasteriis aut ec-

ab anno circiter

625 ad 640 Augustodunense


Chagnoaldo Lauhic

clesiis, in vicinia ejus positis,


alii viri apostolici,

deessent monachi aut

pedum

gessisse Ragnacarius, qui


fuit

qui fidei dilatandee studio accensi

dunensi

xqualis,

videtur.

At saltem
1688

anno

rem Christianam promoverent. Tgiturhuic cavillationi


srn ecclesia

025
beus

utit

630, quo celebratum


col.

fuit, ut scribit
et

Lab-

conveUendx non diutius immorabor.


Licet tempus, quo ecclesiam Basiliensem ad-

Conciliorum tom. v,

sequenti

Raitrm orum
prafuil,

66

Remense concilium, Augustoduni non sedebat, sed


Auspicius, qui una
interfuit; igitur

ministrandam suscepit Ragnacarius, certo calculo


determinari haud
queat, attamen

cum Chaignoaldo
est

huic synodo

cumin scholalm-

Ragnacarius episcopis JEduensibus


inscribendus.

xoviensi sub S. Eustasii II, hujus monasterii abbatis,

sub hoc tempus non

An

autem

cla-

qui anno 625 vitam hanc mortalcm cum imedoctus fuerit,

pso hoc tempore Augustoduni sederit, ex nullis prorsus

mortali commutavit, disciplina

S.

mihi

liquet

monumentis.

Sed ad

aliud, quod

Audomaro, qui Teruanensi

ecclesue, juxla Stiltin-

pr&monstrant S. Eustasii biographi verba num. 64


recitata, propero.

gum

ad diem 9 Septembris sancto huic episcopo sa-

cram t circa annum 628 prxfectus fuerit, et Achario Noviomensium seu Tornaccnsium antistiti, qui ub
anno

69 3 Dc
aliis,

ecclcsia,

cui

prxerat

Ragnacarius,

eodem modo loquitur S. Eustasii biographus, ac de


quas Acharius
:

2^

630 ad 639 juxta Novx Galiix Christianx scriptores tom. 9, col. 981 pedum hujus ecclcsix gessit, advixerit, eum ecclcsi.c lUisiliensi seu
circiter

<7

Aiolomnrus administrandas
succedentibus temporibus
et

susceperant

porro,
et

licet

Noviudunum
in

Tornacum, Bononia

Tcruanna

Rauracensi circa annum QSOprxlatum


babiliargumento eruere mihi
rii episcopatus
licet.

fuisse, pro-

diversas episcopales sedes assumpta fuerint, sein

Sed de Ragnacainter

ptimo tamen hoc scculo


alescebant,
ita

unam

quasi ecclesiam codioecesim uni et


:

epocha non

tanta est

eruditos
ecclesix

ut

unam eamdemque

controversia

verum an Augustodunensi

eidem episcopo subjectam effecerint

igitur, ut bio-

prxpositus fucrit,
tistes,

an Basilis dumtaxat sederit ansestu disputant

grapho suus servetur loquendi modus, eum de una

non

levi

animorum

eruditi

.-

eademque

ecclesia, seu de unica

tantum

dioscesi, cui

qua decausahxcquxstio, quaparest,


denda
occurrit.

curit pcrjicn-

Ragnacarius regenda prsepositus fuerat,

tum ab

67 Varia Actorum S. Eustasii apographa, quihus vel Surius in sua adomanda hurum editione
usus est,veldequibusmentt,mem instituit ILnschcnius Commentarii
sui prsevii

Augusta Rauracorum, prxcipua olim thcdm, tum a Lnsdia nuncupatx, non


bus ecclesiU longo
i

episcopi cavero de dua-

num.
et

2,

cum passim

mesEduorum ad Luneqite enim Augustam tropoli gdunensem, Basiliam seu Augustam Rauracorum ad
itinere
dissitis,

diverseeque

Ragnacarium Augustodunensi
nunc eum aut duabus

Basiliensi eccle-

Vesontionensem metropolim spectasse,

qm ignorat)

six prsepositum exhiberent, hinc scriptores eruditione


cetebres
his ecclesiis aut

subjectis, quibus administrandis nequidem par esse

Au-

poterat unus idemque episcopus, locutum fuisseexi-

Tomus

vi Octobris.

13

sUm0

82
ACCTOnE
D.
A.

DE
Ne

S.

PANTALO SEU PANTULO EPISCOPO MARTYRE.


ptoribus inscriptus
est.

stimo.

quis isthanc mihi dumtaxat sedere sen-

Cum

cnim S. Racho, ut ex
et

B.

tentiam credat, hic Schoepflini verba, quibus Alsa-

Aclis ipsius, ex Bibliotheca Fouquetiana erutis

tixlllustratx pag. subdo


:

151 eamdem

proposuerat,
aevi

hic

ab anonymo sub episcopatu Gcraldi I, qui, ul scribunt

quorumdam ignorantia factum, ut locura hunc, Augustam Rauracorum quum Augustae nomen seraper retinuerit, Augustodunum appellarent, quod JoScriptorum, inquit, medii

Novx
ei

Gallix Chrislianx auctorcs tom.

iv, col.

374

sequenti,

pedum

labente seculo x gessit, con-

tc.rtis, ct

qiuv in supellectill Lvllundiana ad dicm

5 Decembris vulganda

servantur, S.

Racho vitam

nam Bobiensem,
secule vn, item
tis

S.

Eustasii Vitae scriptorem


Vitae S. Agili abba-

7nonasticam incuntc scculo vil apud JEduenses professus et dein in episcopum assumptus, Ragnacario,

anonymura

Resbacensis in dicecesi Meldensi auctorem

ut apparet, advixcrit,

facile

contingere potuit, nt
et

fecisse video.

Proindeque Jonam

scilicet

ct

S.

proptcr

qualemcumque

nominu similitudinem
cccnobiis

Agili ViUe scriptorcm, per hanc vocem Augusto-

vitx goius, quod


rant, pro uno ct

in diversis

amplcxi fue-

duni non JEduorum, scd Eauracorum olim

prseci-

codcm episcopo acciperentur. Ast,


Gallix Chnstian.r

puam
verbis

civitatcm

iutcllcxisse

haud obsawis docet

ut observant

Novx

mox

luudati

Schoepflinus.

Sed quod ignoranlix factum

scriptorcs, Racho omnibus JEduensium episcoporum

fuissc autumat Argcntoratcnsis professor, ego ama-

inscribitur Cutalogis, Ragnacarii

autem nomen nulli

nuensium culpa
ct variis co-

accidisse opinor.

omnino

lcgitur

inserlum.

Verum hxc ad diem 5


Pauci
raci
itii-

70

lllud

evincunt

melioris notz Mss. Cisteralia,

Dccembris enucleanda manent.

dicibus a Mabillonio laudalis et

cicnse videlicet et

omnia

a Mabillonio, ut ipse

73 Quatuor
latos

ecclesix Basiliensis seu Rauraccnsi.s

tur,qui

itnulla-

Luxovii asservatis cunstat,

in notis ad S. Eustasii Acta Seculo

Bcnedictino

cpiscopos per treccntorum

annorum decursum prxcu-

ntit

pag. 112 fatetur, laudata, in quibus pro Augusto-

repcrimus.

Primus omnium Justinianus,

silitt sedi

ruit, tinlislitcs
:

duni vocabulo lajitur Augustanae

cui voci

hanc

jus synodi Agrippincnsis Acta mctnincruiit. Sccun-

notulam subnectit cditor

Sic

legendum,

inquit,

dum,
liae

si

modo episcopum, nomine Pantalum, BasiRauraci

cum

Mss., non vero Augustoduni, ut apud Bol-

aul

umquam
et

sedisse,

scpulcralis,

dc

landum. Augustanae nomine

intellige Augustam Rauracorum vulgo Augt (prope Basileam, Basle) urbera quondam, hodie in vicum redactam. His

quo supra num. 16

sequentibus, titulus, in

uno.

ut volunt, e sarcophagis, Colonur efjbssis, rcpertus,


sufficientcr, quod, ut observo,

modo

fere ab

omnibus

a Mabillonio annotatis consonant varii codices in

eruditis negatur
lus, pro Christo

evictum dat,obtinet locum Panta-

Musco Luxoviensi asservati, quorum notitiam ad me submisit R. P. D. Augustinus Rousseau, hujus


archimonasterii Prior, qui
litteris, die

anno 451

occisus, cujus

tamen

epiiis,

scopatus

et

martijrium, ncc historicis factis, ncc

6 Januarii

qux

de

Rauracorum August.v aut

Basilicnsis civi

anni 1787
seculo x,

dalis,

illum

antiquum codicem labente

tatis statu

habet Schocpflinus, dissonum quid conti-

anno

circitcr

980

aut 990, ut apparet,

nct. TcrtiusAdelphius, cui Rauraccnsis scdes potio-

exaratum, prxcipue laudibus extoUit; quippe qui ab

ribus rationum momentis,

quam

Pictaviensis cathe-

Adsone

ipso aut saltcm ejus xtate, id est, ut docent

dra concedenda videtur. Quartus denique,quem Jonas seculi

Historix Littcrariz Francix auctores tom. vi, pag.

vn

scriptor

xquahs,

in

Augustanorum

ct

471
ptus.

et

sequentibus, exeunte seculo x, creditur scri-

Basiliensium, ut exmclioris notx codicibus patesat,

Huic autem apographo eo major fides adhibenda videtur, quod cum in Luxoviensi monasterio, ab Basiliensi seu ab Augustana civitate haud multum
distante,
sit

episcoporum

numerum
sit

intulit,

Ragnacarius. Hinc,

quam
tria

parvus

episcoporum

Rauracensium per

secula numcrus, quantxque fucrint Alsatiee Su-

confectus, in eo contexendo
difficilius

amanuenses
in errorem

periorisclades, facilc quis anjuet.

circa

Augustanum vocabulum
obstat,

74 Nec mirum

igitur,

quod seculo

vil et sequenti

hinc

ii"u ""'

incidere potuerint.
est

annume-

71 Nec

quod in Acta S. Agili, de quo in

per illam Alsatix Superioris partem, qux nunc ad Argentoratenses epiEpiscopum BasUicnsem spectat, specialem jurisdi/'
scupi iu
'

rum. quod

randus,

hoc Opere ad 30 Augusti, idem error, quo nonnulla S. Eustasii Actorum apographa vitiata conspexi-

ctionem. exercuerit Argentoratensis antistes.

Enim-

mus, irrepserit;

hinc

enim notanda occurrit aut

cum admodum
vcro

ecclesix Basiliensi aut nullus aut pauci

salia >"/"riori

prxpositi fuerint episcopi, rcm Christia-

Christiaiiam ciimrci illt.

qui toscriptoris aut saltem librariorum oscitantia,

nam apud

Alsatas Superiores promovendi Argento-

tum hunc locum cx S. Eustasii Actis excipientes, hanc vocem Basiliae ad Ragnacarii episcopatum adstruendum cumprimU facientem, et qu& in omnibus
apographis legitur, silentio prxtermiserint ; sicque omncm difjicultatem circa Ragnacarii episcopatum

ratensi antistiti,qui in viciniaerat,cnra incumbebat;

hincque nonnuUa monasteria in Alsatia Supcriori,


sed nunc in Basiliensi dixcesi posita, variis dona-

runt prsediis

et eis

concessa seculo etiam viii


episcopi, sive illius dio
illa
i

fir-

marunt Argentoratenses
pars, in

apud Basilien
subortam,

es

asserendum, ex voce Augustoiliun

qua erecta fucrunt

monasteria, olim
,

solvit

variorum codicum a

Mabillonio
peranti-

Rauracensi aut Basiliensi episcopo parucnt


sculo dumtaxat
ceptationi

sive SC-

aliis vuhjatorum lectio, et ea, quo preesertim Luxoviensi codice <i<promptam mox

cum

quam cx

nonoeorum

sedi unita

fuerit.Hicdis-

mex

de Rauracensis aut Basiliensis cc-

retulimus.
ro I\a-

clcsix primordiis nonnullisque ejus primis cpiscopis

72 SWf ex Wo
infecit,

errore, qui codices, a Surio ct

institutse

flnemimponam. Ubi enim Walaiaut

Wa-

chone
at

Edu-

piscopo clpiendus.

Henschenio visos, aut


alius

cum

aliis collatos
,

aut cditos,

lani tcmpora attigimus, asserta

jam

cxstat

hqrumce

subuidc

prodiit

quo

scilicet

Ra-

antistitumseries.
ficiles

Hujus

ecclesix historix annos dif-

epkcopo gnacarius, pro Rachone Mduensi

ipse flC-

magis ac tencbris rcspersos emensus, cxtcros

tabulis a nonnullis scriccptus, sacris hujus ecclesix

veris historue studiosis perlustrandos relinquam.

DE

DIE DUODECIMA OCTOBRIS,

83
AucTone
C. B.

DE

SS.

CYPRIANO ET FELICE

EPISC.

ALIISQUE

MMMMCMLXXV, PARTIM MARTYRIBUS


IN AFRICA.

PARTIM CONFESSORIBUS

COMMENTARIUS PR^VIUS.
I.

Sanctorum

in

Fastis sacris

memoria

et elogia, seu quae in hisce traduntur, e

Victore Vitensi seu Actis, optimo fide ab hoc scriptis hicque edendis, accepta.

B
a

....

cinci-

TF.lt

CDLXXXll

ETPOST.

M
lica verbis
hic

'artijrologium
tus, circa

sua

Romanum Parvum seu Veannum dcoxl, ut Solleriusin ad Usuardum Prxfationenum. 142


compositum,
hodie
sic

fidelium populorura pro defensione Catholicae veritatis, in horribilis

eremi exilium trusi et ad ex-

tremum

varie excruciati, martyrium celebrarunt

docet,

habet

inter quos

Sanclorum
1976,
diios

Apud Africam sanctorum Confessorum quatuor


dcccclxxvi, sub persecutione "VVanda-

erant Cyprianus et Felix praecipui, Domini sacerdotes. Taliasunt, quse huc transcribos aut
et Usuardo, quos amhorum alterutrum dcinde martyrologi non

Roma- millium
nuni ParVlim
tiat,

bcnda duxi, elogia, ab Adone

nununapui

passorum. Gloriosissimam hanc, paucis sane

memoratam Pugilum Catholicorum

in

pimci minus antiqui ac cumprimis Notkerus sunt


subministrata vcrum, cum sancti ?iostri AtMete seculov, uti ex infra dicendis patescet, nondum elapso, florucrint scculisque adeo aliquot ab Adone et Usuardo, qui e dictis seculo demum ix Marsecuti,
;

Adonem

Africa turmam

Ado

et

Usuardus, qui, quemadmoli-

dum
c<7,

in

laudata Sollerii Prsfatione videre etiam

uno fcre dumtaxat seculo post

Romani Parvi

auctorcvi ftoruere, hodie pariter annuntiant clogiis

ctiam,

quibus

Sanctos

illos

partim 7nartyres, paradjunctis.

tyrologia sua contexucrc


qu3e de
illis in

vixeHnt rcmoti, unde hi,

tim confessores

exornant,

H<rc,

quod

jam

datis elogiis

memorant, hausere
Victor
Vitensis,
in

quxpiam,

hic infra intacta

haud reliquenda, com-

ac porro habuere perspecta? S.

plectantur, huc etiamtranscribo. Scqucntibus hisce,

non vero,

ut olim passim crcditum,

Uticensis,

quod Ado suppeditat, concipitur verbis:

cam sanctorum Confessorum

et

Apud AfriMartyrum quacum


es-

Africa cpiscopus, quem Cuperus, noster, vindicato


ei

Sancti

titulo, in

Operis nostri tom. iv Augusti,


anno,
ut

tuor millium nongentorum septuaginta sex, qui persecutione "Wandalica apud Africam,

a pag.

028

intulit,

ibidem monstralur,
fiet,

487 acproin,uti ex
quibus nos hic,
sent,

infra dicendispalam

quin-

sent ecclesiarum Dei Episcopi, Presbyteri et Di-

quc fcrc dumtaxat annis, postquam

orlhodoxi,

de

acones, associatis

sibi

turbis fidelium populorum,

jussu

Hunnerici

regis

Ariani,

pro defensione
exilium

4976 relegati ab Hunnerico fuisWandalicz persecutionis Historiam pie ac fiillud ( ita

p
c tis hu: c '' r '' d '^ ailit
/

Catholicae veritatis in horribilis eremi


trusi et inter

deliter conscripsit.

Mauros ferocissimos deputati sunt

3 Aurcum

enim hxc a

scriptore

non seu

inter quos erant Cryprianus et Felix, praecipui

uno, nec immerito, vocatur) Opusculum, quod,

cum

Domini sacerdotes. E quibus plurimi, cum crudeliter minarentur, et hastilium cuspidibus ad

jam a B. Rhenano,
fuisset

Lorichio,

Chiffletio aliisquc

fide scripsit,

typorum bcncficiovulgatum, Ruinartius, in


numeris
distinctos,

currendum ac lapidibus tunderentur,

sive ligatis

libros quinque, suis singulos

ase

pedibus, velut cadavera, per dura et aspera loca


traherentur, tam diro supplicio persingula mera-

divisum,

Parisiis itcrato recudendum anno

1694

curavit, relalionem
cntitr,

haud admodum longam completot

bra discerpti,

dum

per gladios acutos petrarum

qua Victor,
auctor,

fuisse, quot

supra Romani

huic caput conterebatur, aliislatera findebantur,


inter

Parvi
uno

Ado

et

Usuardus aiunt, Catholicos

manus

trahentira spiritura exhalabant. Ex-

ab Hunncrico in exsilium pulsos, prsefatus, loco non


sese
illis,

tatper totum aggerem publicum, turaulis loquentibus, vilis sepultura


ei

ad hoc jamjam pcrrccturis ac poiro

Sanctorum.
Usu-

deinde pergcntibus, in itincre adfuissr, luculcntissi-

Usuardum

2 Elogio

isthoc,

quod forsan non immerito potest

mr

prodit

ut enimvero eorum,

qus Sanctos

illos

etogia.
iii

Qmt

hisce duo

videri justo prolixius, multo estbrevius, quod

exsules tum fecisse ac pertulisse narrat, scriptorem


et testem nec

iiii

logi

martyronarrant
t
'

ardus conlexuit,

;///',-/<

h.vc

dumtaxat, quibus illud


:

prxstantiorem nec
ista,

fide

digniorem desi-

rc

non inclcgantcr contrahitur, verba compleclens

In

derare

possimus. Relatio

qua quidquid ad

Fitensi

Africa sanctorum Confessorum

etMartyrum qua-

Sanctos nostros potissimum spectat, exponitur, in S.

tuor millium nongentorum septuaginta sex, sub

Eugenii episcopi Carthaginensis Actis, Operis nostri tom.

Hunnerico rege, qui cum essent ecclesiarum Dei


episcopi, presbiteri, diaconi, associatis sibi turbis

III Julii a pag. 495

rccusis,

num. 14
est,

et

septem sequentibus

subministrata

jam

ibique

adeo

84
AUCTORB
C.

DE

SS.

CYPRIANO ET FELICE EPISCOPIS, ETC.


videri;

adeo a studioso lcctore


sic habcat,

potest

verum,

etsi

Romtini Parvi auctor Adoque

et

Usuardus, quimaalii,

B.

cam tamcn, Actorum nominc distinctam


in

jorem, quam Boroniusaut quivis

qui

minorem

ac pro more nostro


rio liuic,

numeros divisam, Commentadecessoribus nostris tom.

Puqilum numcrum signant


divcrsu
luijiis

citm e Victore Vitensi,

tum

ut

fulcm, a

secuti crcnijda, accepisse

queant? Ll

II Septembris
sidio, aliisque

in historica de

SS. Donatiano,
ut

Prec-

sanr ego
(>

hniitl perspicio,

quatuor Africanis episcopis Sytloge


lecto-

Et

verq, etsi

quidem

in

dubium

quin Bhro-

numero
sonent,

dis-

num. 3 quodammodo datam, Ithcrcm, tum


ris, cui sic, quee

nius niinorcm,

qucm

assignat,
sihi

Pugilum nostrorum
pr.rluccnte
Victoris
dicta

ad Sanctos nostros praecipue spe-

numcruin

qualicumquc

ctant, noscerc
alio

aventi,

recurrendum

hunc

in

finem

Vitensis exemplari acceperit, rcvocari ob

jam

non

erit,

commodo inscrviam,
el

e Ruinarlii edicollata,

haudqueat,

vel

ex eo tamen, quod scriptorantiquus,

tione,

cum Surii

Chiffletii

cditionibus

a Victore diversus, ex quo Ado juxta ac Usuardus


et

suhjungam.
suntacccpta,
:i,

Romani Parvi

auctor majorcm,

quem mcmorant,
prslu-

4 Porroul modo,
supra proposui,

hisce prxmissis,
e

ad

id,

quod

c ea

Athletarum numerum accepissc queant, haud reperiatur, in

<

o,

quod ab hodiei uo, cnjits

rcspondeam,

dicta rclatione S6U

dubium pariter, quin hunc

illi

ctnun liic verba dantur,

Sanctorum nostrorum Actis, Commentario huic, ut


dixi, subdcndis, elogia, secundo ac tertio
loco

centibus sihi Victoris exemplaribus acceperint, re-

supra

vocandum non
vcrum
clinin
,

est.

Nec

id

tantum non facicndum,

recitata,seu

qus

in

hisceAdoet Usuardusmemorant,

cunulcni islum

majorcm Sanctorum
llti

primitus sunt
illis contulcrit,

dcprompta. Id quisque, qui hecc

cum

numcrum,
cnim
trcs

utpote qui tam in iisdem,

jnm

tlictis

hnud

difficultcr perspiciet, uli

ctiam
initio

consequitur, Victoris

Vitensis seculo

x (antc hoc
classici flo-

ipsammet, quam mox ab hujus Commentarii

proxime laudati martijrologi

huc Iranscripsi, Romani Parvi annuntiationcm ex

rucrc) antiquioribus exemplaribus,


Cliori

quam

in correaliisque

iisdem Actis promanasse, ut sane alterutrum operosius

Victoris

per

Ruinurtium

cdilionc

hic probare necesse


tres illos

non

sit.

Neque

est,

cur

preeterea, quce in hac pag.

168 laudantur,

ViCtoris

quisquam, quo

martyrologos ac nominatim
e Victore

ejusdem exemplaribus
aut ccrtc minori per

sit

fundatus, amplectendum

Adonem

et

Usuardum sua
in quo,

non accepisse

ostendat, hic forsan objicial

Martyrologium Romaqwe, quod non


le-

num hodiernum,

quod Sanctis nostris hodie

Baronium assignato Pugilum numeroprsferendum cum J. B. Sollerio nostro in hotlicrnis suis in Usuardum Observationibus opinor ;
etsi

tribuitur, elogium sequentibus hisce,

autem etiam auctiorcm illum, de quo jam

satis,

secus ac elogia, ab

Adone

et

Usuardo contexta,

Athlctarum numcrum ncc admittendum, necex Victore Vitensi ab


vi auctore

ctori ob infra dicenda ante oculos posita esse sit necesse,

Adone

et

Usuardo ac Romani paru

modo etiam huc


:

transcribo,

conccptum

est

acceptum, tantispcr daremus, hinc tam,

rcrhis

In

Africa

sanctorura Confessorura et

alia,

qucc duo

horum priorcs
c

in

elogiis

supra huc
accepta,

Martyrum quatuor millium nongentorum sexaginta sex in persecutione Wandalica sub Hunnequi cum essent partim ecclerico rege Ariano
:

transcriptis

memorant,

Victore pariter
uti

non esse,

concludi haud posset,

quisque,

qui

rem

attente expcndcrit,

haud

difficulter agnoscet.

siarum Dei episcopi, partim presbyteri et diaconi, associatis sibi turbis fidelium populorum, pro
defensione Catholicae veritatis in horribilis eremi

7 At
de qua

vero,

inquies, }'ictor Vitensis, gloriosam,


1

in

Actisedendis num.

loquitur, orthodoxo-

quodque uua ciim eodem


iii

rum 4976 turmam ex


nis aliisque Ecclesix

episcopis, presbyteris, diaco-

iis, i/t<:e tlc

iisdi '" ><"'-

exilium trusi sunt


deliter

ex quibus plurimi, dura cru-

membris

fuisse compositam,

clis Iradunt,

a Mauris ducerentur, hastilium cuspidiet lapidilms tunsi, alii

hancqueeo, dc quo sermonem


nerico in exsilium pulsam,

facit,

tempore ab Ilun-

bus ad currendum impulsi


ligatis

nulla omnino altcrius,

pedibus velut cadavera per dura et aspera

qux

turmeeistifuerit adjuncta, multitudinis fidelium

loca tracti et singulis

membris

discerpti,

ad ex-

mentione instituta, tradit, Victori autem hac in re

tremura varie excruciati, martyrium celebrarunt.

Ado

et

Usuardus, imo

et

Baronius, adversari

vi-

Erant inter eos praecipui Domini sacerdotes Felix et

Marlyi

Baronio in Sarn torum,


quol assiijiianl,

Cyprianus episcopi. 5 Etsi cnim Martyrologium Romanum lautlutum scu prcecipuif< hujus reformator Baronius, qui Sanctorum innncrum, a Romani Parvi auclore, Adone
et

dentur; eamdem enim fortissimam, quam hodie memorant, Pugilum Africanorum quatuor millium

nongentorum septuaginta sex, aut, ut Baronius hahd, scxaginta sex, legionem ex episcopis, presbyteris
et

diaconis fuisse compositam hosque

una cum

Usuardo expressum, decem


recitato demptis,

ei

Athletis
sibi

clogio
uti

ttltcra, quee legioni


1'uirlittm

istifueritadjunctaseuassociata,
in

jam nunc

minuit,

<ii<im,

populorum multitudine ab Sunnerico


in

[nnotationibus, quas huic subjungit, liquet, Vi-

exsilium jmlsos,

Sanctorum

elogiis

supra

huc

ctorem Vilensem prslucentem habuerit, hinc tamen

transcriptis, uti luvc consUeranti patescet, videntur

numerum
haud

illum

ab antiquis

illis

martyrologis

adstruere,

cumque fortissimam, quam Victor mr-

sancto hoc scriptoro haud fuisse acceptum,


potest.

inferri

morat, Pugilum Catholicorum


scopts, presbyteris

turmam

e solis epi-

Id e jam nunc dicendis patescet. Dipersecutionis

diaconis constitisse, haud /n-or-

versa, ut
j/i toria

Ruinartius in
pag.

Wandalics
exem-

susobscure,

ui

apparet, insinuent, pluresque etiam,


seu

168
"<

docet, Victoris

Vitensis

quam
rarc

ViCtor,

confcssorcs scu martijrcs nitmrsane, cur

plaria,

quorum

alia orthodoxos sepluaginta $ex,alia


alia

videantur,

est

cum

scriptore isthoc

sexaginta sex

demum

sexaginta quatuor ab
aliis

pugnare omniaque adeo, quaememorant, ex eo haud


deprompsisse existimentur.

Ilituncrico in exsilium una

cum

quater millc

nongentis missos, notant, inveniuntur;

cum autem

8 Id haud dubie,

qui

Victori

Vitensi potius
I

habcat totaque ciitnn orthodoxorum seu exsulum

quam Baronio
esse

ac <ihi<

quibuscumque

sive

antiq
hic

lCt*

horum turma ad quater


tiana Victoris
editione

mille dcccci.xi in Chiffle-

ribus sivc recenlioribus scriptoribus,

credendum

Cl,

III

contrahatur,

quid

ni

tam

norat,

Castellanus obseroarit,

hincque nihil,

quod

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

85
illis

quod etiam
tsti

vel

in

Spedem, nedum reipsn

scriptori

uti

vel idcirco

und cum sanctis

Exsulibus ac

auctohr

adeersuretur, Martyrologio suo

Universali in-

nominatim cum Felice, apud nos in PraetermissU


(i

ferendum acproin liberiori in Baroniointerpretando minerva hic utendum ratus priori Sanctorum nostro-

xiv Januarii die, qua veluti tunc trucidatus in

Historico Reusneri Diario perperam signatur, huc


;o,

rum
isto

elogii periodo, qua,

qux

dixi, Victori seu rei-

hodierna die

(etsi

interim,

quamdamne hxc

psa seu saltem in speciem adversantia a martijrologo


tradi

videntur,

substituit

periodum alteram,

ob causam, an pro mern arbitrio fttmt ad Sanctos istos celebrandas etecta, in obscuro sit) Adonis et

qux

e Gallico, quo conscripta est, idiomate in

LatU

Usuardi Marttjrolngiis jure mrrtto exstat insrrtus,


ita

num

versa, sic sonat

In Africa sanctorura Con-

etiam simul,

cum ipsamet Sanctorumin Martyseu


classicis,

fessornra et

Martyrum

quatuor millium nongen-

rologiis

antiquis

qualia

Adonis

et

torum sexaginta sex, persecutionem a Wandalis sub Hunnerico rege Ariano passorum; quorura
alii

Usuardi sunt,

inscriptio pro CUltU ecclesiastico ha-

beatur, ab Ecclesia honoratur ut Sanctus,

Verum

erant episcopi,
etiara

alii

presbyteri,
laici,

alii

diaconi et

Ado

et

Usuardus, nonnuUa de 4976, quos memo-

alii raajori

numero

qui oranes pro

rant, Catholicis, ab
in supra

Hunnerico

in exsilium pulsis,
elogiis locuti,

defensione Catholicae veritatis in horribilis eremi exilium trusi sunt. Ita laudatus Castellanus, qui,

huc transcriptis Itorum


:

mox
et

subdunt

Inter quos erant Cvprianus et Felix


,

quamvis quidem,
partimelaicis

dum Pugilum

nostrorum tttrmum
Victoris

prscipui

Domini sacerdotes
Sanctis
illis

sicque

quod

constitisse, hic prodit,

men-

Baronius

facit,

non modo, qui vere, ut

tem, uti infra dicetur, assecutus forsan haud sit, tamen, quod cum hoc scriptore certo pugnet,
nihil

Victor docet, ex eorum numcro exstitit, Felicem,


Abbirihiitiim
aut
seu, ut
alias
scribitur,

Abiritanum

verbisjam datis
**

tradit.

Verum quid modo

de Ado-

etiam Abderitanum epUcopum; verum etiam


velutiqui pariter una/s

ne, Usuardo et Baronio dicamus?

Cyprianum Unizibirensem,
e beatis
illis Exsulibus

"-

mmeflum,
quitamen

9 Hosce ego, vel minus aceurate locutos, plus commemorasse, vel etiam, quam voluerint intelligi,
certe
j

exstiterit, accensent;

idau-

tem Victori Vitensi apertissime adversari

videtur.

iau d sat apte,


in

qux

in Victore legerant, inter-

Cumhic enim
prianum non
rat,

virbis

proxime huc transcriptis Cyilli t

pretatos,

litteras ea,

gux cum

scriptore

isthoc

tunc,

cum forHssimi

quos

memo-

pugnare videntur,

nusisse opinor,

cumque

alteru-

4976 Pugilesin

exsilium proficiscerentur, sed

irttm habuisse locum,

neutiquam vero appareat abde gloriosissima Pugilum

postea dumtaxat exsulem factum esse, non ohscure


prodat,

simile, sane ex
nostroritni
illa

iis,

qux

euimvero hisce illum haud accenset


illis

imo

turma

niurttjrologi dicti

memorant, hosce puscri-

contra, e sanetis

Exsulibus non

exstitisse

Cyir
f

ex Victore,

cum quo

vel vere vel in speciem

prianum, manifeste msinuat.


11 Hinc cgo, cum Cyprianum quidem merito ab Ecclesia una cum sanctis 4976 Athleiis, quos ab
Jliiniirrico in exsilium pulsOS,
.""'"

gnant, haud

accepisse, seu scriptore isthoc

ad

'"'JJ'

potest benda hujusmodi usos non esse, haudquaquam Verum anne id ex eo, quod, ut infra doconcludi. Cyprianum, Uniz-ibirensem Byzacem, uti ex

Victor scrihit, hodtr

JgJ^j

czbo,

persecuepiscoporum Africs apud Ruinartium de


tione

concludi. honorari, haheam perspectum, et tamen veluti unum non autem ob jam dicta ex hisce Felicem tantum,

Wandalica pag.

131,

NotiHa

intelligitur t

Cvpmnum

ctiam commemorari posse autumem, a

provincix episcopum, gloriosis nostris


tis,

4976 Athleveluti
fieri
in

nobis hic de SS.

Cypriano et Felice

aliisque qua-

Acta edenda quos una ab llunnenco relegatos


seu, ut

tradunt, accensennt,

clarius loquar,

tuor millibus nongentis septuaginta quinque, non quatuor, partim martyribus, partim confessoribus
agit, supra

unum

e sanctis hisce

Exsulibus commemorent,
Victor Vitensis,

titulo indicavi.

Ceterum

ut

ad supra

pariter haud potest?

quo

certe

ommbus ad

Sanctos nostros spectantibus,


Actis num. 7
scilicet
sic scribit
-.

est stan-

propositum ac a Cypriano. Unizibirensi <]>iscopo, quem unum e 4'.7r>. de quibus in Aetis Victor,
Athletis

dum,
ibi

in dictis

Aderat...

Ado

<t

Ustiardus itemque Baronius e dictis


difjfii

tunc (orthodoxis

1976

in

exsilium

Eun-

faciunt, reprtttam

ultatem modo etiam respon-

hacoccasione nericijussu abeuntibus gravissimasque beatus pontifex Cypatientibus)

deam,

iis

xrumnas
gius,

in

via

nus haud

quidem, utjam docui, a Victore Oypriaaccensetur, sanctusque hic episcopus non


182, quo ex infra dicendis
illi,

consolator egreprianus, Unizibirensis episcopus, paterno fovebat affectu qui singulos pio et

anno circiUr

sed

anno, ut post docebo,


ctus; ast,
,/,,

484

in

exsilium futt conjehinc liquet,

lacrymarura non sine fluminibus currentium animara ponere et se ulparatus pro fratribus
:

eum equidem,

uti vel

idhaud

troneum,

si

dimitteretur

talibus

passionibus

postquam numerosa ilk Sanctorum turma m hco, quo pulsa fuisset, acciderit, eodem
i

Iratridare; qui totum, quod habuit, egentibus tunc necessitate expendit quwrebat bus in illa
:

de hac, de

Cypriano etiam, non determinato, quois


isthoc

Vitensis Uquatur, exsul factussit, tempore, Victor


seriptore sanctum istum antistitem sub illa a comprehensum existimasse hincque Sanctis
/,
lh

enim occasionem qualiter confessoribus so confessor. Qui postea tur, ipse animo et virtute
ad exsiper multos agones et squalores carceris cum exsultatione perliura, quod desiderabat,
rexit.

1976

m Baronius habet, 1966, quos unaab HunneUsuarrebgatos Acta edenda narrant, Adoei
sic

dus una cum Baronio,

nihil

sese,

quod

VM

mmSanctU
'

/ ''"'-

10 Cyprianus itaque 4976 quos ab Sunnerico


solatio et

sanctis

nostris

Athletts

relegatos,

Victor tradtt,

'

%il!

auxiUo

in

itinere

ad eremum, adquam
iisque sese

annumerasse 7'"adversaretur, facturos arbitrati, quod id re etiam ipsafeceunt; utenimveroexeo, qux in elogiis supra huctranmit, illosi Victore, seu scriptore sciptis narrant, non accepisse
isthxclitteris
illo

ad

abducebantur t quammaximefuit, m etexsilHsociumjungiardentissime,

srumidem

ut

mandanda usosnon

esse,

concludtpa-

desideraviti quare Victarverbis jam datis testatur,

Hter hau

n.

6
AUCTORS
C. B.

DE

SS.

CYPRIANO ET FELICE EPISCOPIS, ETC.


ex
eo,

quod inter sanctos

illos

exsules

infantuli

quamplurimi, ut idem Victor in Actis edendis num.

3
II.

docet, exstiterint

illos

enim ecclesiarum

lectores
uti

Cujus conditionis

et

an promiscui

existere potuisse opinatur,


c J"

nequevero immerito,

sexus orthodoxi 4976, quos Hunneri-

m
z; ,

"u"c

dicendu '"/'"^-

Apud ^ninarHum
lib.

in

Persecutionis Wandalicx Historix

v,

num. 9

cus simul reiegavit, exstitennt, et cjuo


circiter

seu

Eugenii episcopi Carthaginensis inde acceptis

anno hic princeps

id feccrit.

Operisque nostri tom. 3 Julii insertis AcUs num.

46

Victor Vitcnsis, de persecutione, ab Hunnerico

in Catholicos post relegatos etiam ex his

4976 Pulo-

giles,

continuata,

tractare pergens,
:

sequcntem

Orthodoxi 4976 qm <nnnes, miiiir-

f^
sis

loriosum Orthodoxorum 4976 agmen, quod ab

quitur in

modum

Tunc

etiara,

Eugenio pastore

Hunnerico

in exsilium

pulsum, Victor Vitenrefert,

jam
siae

in exsilio constituto,

universus clerus eccle-

exLienteinler eos nc-

in Actisinfra edendis

num.l

epromiscui

Cartliaginensis coede inediaque maceratur,

sexus hominibus fuisse compositum, limpcnus nostcr

muic,

fcre quingenti vel amplius. Inter


rirai

quos quaraplu-

ad diem

vi

Septembris

in

Historica de

SS. DonaSylloge

erant lectores infantuli, qui, gaudentes in


exsilio crudeli truduntur.

tiano aliisque quinque in Africa episcopis

Domino, procul
14 Fueruni
teiligitur,
in

num. 10
assentiri

insinuat;

verum

ei

hac

in

rc indubitanter
c

itaque,

uH ex

hoc Victoris textu in-

qusin
(

con'

haud queo. Femineo enim

sc.ru

inter

ecclesia

Cartliaginensi infantuli,

qui

' n '"''/ a
v

sanctos illos Exsulcs extitisse


similius, idque etiam

ncminem, vcro opinor

essent lectores seu potius,


uti

cum

infantuli hujusmodi,
dictis

duobus,

Tillemontio tom.

XVI
est

Mo-

apud nos in Commcntario


ejiiscopi

S. Eugenii

numcntnrum Ecclesiasticorum pag. 54S


Victor quidem
de anu

visum.

Carthaginensis
licet,

Actis prxvio

num. 3 videre

quadam, qux fortissimo iUo

adhiberiad canendum
hique,

in ecclesia essent soliti,

agminc

in

exsilium, quojusserat Hunnericus profi-

cantores,

qui quamvis vocarentur lectores,

ente,

eodem pariter

in

exsilium

fuit profecta,

haud tumen
est vidcre,

uli eliam

apud nos

loco

proxime

citato

scrmonem

in Actis edendis
ista,

num.

T3 ct seq.

instituil

ordine ccclcsiastico intcr minores ordines


,

verum mulier

uti

ex horum contextu liquet,


in exsilium se-

acohjthatum preecedcnic
verbis
datis
ct

initiati

erant, a

Victore

non Hunncrici jussu, sed sponte sua


it,

clcro

Carthagincnsi accensentur et
in e.rsilium pulsi

quonimirum parvulo

nepoti suo, in exsilium


is

gravissima cum hoc passi


tur
in
;

narranetiam

ab Hunnerico abire jusso, adesset, ne

solus ab

uti

autem
Africx

in ecclesia CartJiaginensi, ita

inimico inventus a via veritatis ad mortem abducerctur.

aliis

ecclcsiis infantuli

hujusccmodi, qui

Adhxc ex

iis

ipsis,

qiuv de

anu

illa

ibidcm

cum huriim

episcopis, presbyteris, diacouis aliisque


in
sic

Victor Vitcnsis scribit, nullam plane intcr sanctos


nostros
7>/<\

mcmbris ab Ilunncricu fuennt


existere potuere.
te,

cxsiliuni pulsi,

4976 Exsulcs

cxstitis.se

mulierem, haud ine-

Jam
I

vero,

cum

habeat, exeo cer-

ut apparet, potcst concludi. Istam enimvero


sese aliisque,

mu-

quod, ut Victor

itensis loco citato ait, infantuli

Uerculam a

quod importmia videre-

quaraplurimi intcr Orthodoxos 4976, ab Hunncrico


rclegatos,
exstiterint,

turaut
4

viris

pro sexu jungi aut exercitui Christi


si recte

haudquaquam
et

Tillemontius,

sociari, id est,
quocl,

Victoris
sese
et

mentem assequar,
viris

ut alia ecclesiz

membra,

quibus horum

turmam

mulicr cum

esset,

jungcndo
foret,

ct

partim fuisse compositam,


clesiasticos SCU elericos

idcm

Victor docct, ec-

cxcrcitui Christi sociando

importuna
si

fuisse

non exsdtisse credcret, sunt


id

increpitam,

affirmal;
uli.r

cum autem,
qua
hic

sancto huic

movendus. Xec quid aliud, quo quis ad


debeat

credendum

aijmini mulicrcs
ctx,

fuissent admixtas eeu adjun-

moveri, occurrit

verum modo etiam, cur


et

muliercula, de

nobis

sermo,

nullo

non tantum cpiscopi, presbyteri


alia itla Ecclesiae

diaconi, sed et

plane modo, quod eidem sesc junxisset, increpanda


fuisse videatur,
stros
tisse

merabra, quibus illam Orthodofuisse,

id

enimvero, inter ortlwdoxos nout

xorum turmam compositam partim


tradit,

Victor

Exsules 4970 feminei,

dixi,

sexus exsti-

ad
el

clerum verosimiliter

s/h^ctasse,

seu cur

nemincm, arnumento
illam

est.

omncs
potcst, forstici

singuli, qui c

turma

illa

fucrunt ecclesia-

verosinnliter
uii

13 Addi porro ad rem confirmandam


tissimum
C

seu cterici exslitisse crcdi non immerito qucant

ine, di\-

atholtcorum turmiim partim


et

cx

leclori ob oculos

ponamus.
vel, ut alii

ficulttdc,

episcopis, prcsbytcris

diaconis, partim ex aliis,

15 Victor Tunnensis,

scribunt,

To-

qui recilan-

ut Victor

num.

loquitur, Ecclesix

membris

fuisse

nunensis seu Tunoncnsis in Africa episcopus, qui,

xunonensis
textibus

compositam, heecque,

ut apparet, n<>n laicos, sed in-

qnemadmodum

Isidorus

de

Viris

illustribus cap.
floruit,

ferioris ordinis clcricos

exstitissc

scu certe ad cle-

xxxm

docet,

medio

circiter seculo vi
est

in

rum qualicumque modo dcm contrarium, uti e.c


tis,

spectasse. Custcllanus quiejus eerbis,

Chronico, prout id a Scaligejv

editum, primo
qui

num. 8

recita-

ad tcrtium Leonis Augusti consulatiun,

nemonon

colliijet,

existimavit; ast muilyrologum


et

anno Christi 160 conyruit, de Hunncrico,

istum, utut ab uccurutioiie

ingenii acuiitine uon

lorum

rcijc,

sic

scribit

cum WandaUgnericus Vandalorum

raro anobis laudatuni,

Victoris

mentem ibidem
videtur;

csse

rex Ariano

assecutum, pro certo quis asserat? Id certe asserturus fuisse


Ecclesiae

suscitatus furore, Catholicos per Africam plus patre persequitur; Christianorura


ecclesias
tollit,

Tillcmonlius haud

alia

c/um
-1976

et Catholicos sacerdotes

exilio

membra,

quibus orthodoxorum
in

mittit; ac deindead Zenonis Augustt tertium(de hoc

turmam. ab Hunnerico
num.
tradit,

exsilium pulsam, partim


Vitcnsis in Actis edendis
seu cle-

enim ibidem
<jui

is

chronographus loquitur)consulatum,
Christi

fuisse compositam, Victor


1

m annum

479

incidit,

de eodem cru.-

verosimiliter ecclesiasHcos

delissimo Ariano principesequentia adjunqit

ricos exstitisse att.

Xcc,

ut

secus sentiat, movetur

nericus

HuVandalorum rex, persecutioni per totam


Africara

DIE DUODECIMA. OCTOBRIS.


Africam
nirais insistens, Tibunnis,

87
15 datus, monachorum
et

Macri et Nip-

Tunonensis textus num.

AUCTOnB
C. B.

pis aliisque

ererai partibus Catholicos,

jam non
raillia

lalcorum relegatis millibus, in omnis conditionis*


Statis ac sexus Orthodoxos exsilio

tantum et monachos atque


exsiliis

sacerdotes et cuncti ordinis clericos, sed


laicos.

aliisque pa'nis
est, ut

quatuor circiter

ssvierit, evenisse

haud queat, necesse

ante

durioribus relecrat et confessores ac mar-

tyres facit confessoribusque linguas abscidit.


Gensericus,

Cum
,

Wandalorumrex,anno
num.

Christi

411

die

eumdem anni 484 mensem Februarium evenissedicatur jam vcro, cum id, quod de Orthodoxorum 4976 turmn, ab Hunnerico in exsilium missa, Vi;

25

Januarii, ut Ruinartins Historix Persecutionis


VII,
1

ctor Vitensis
hic, uti

Actis edendU num.

1 refert,

indu-

Wandalicee part. n, cap.

post

Norisium

ex infra dicendis patescet, ante dictum anni


contigerit,

recte docet, excesserit e vivis ac proin

Hunnericus,

484 Februarium

nec lunc Hunnericus


di-

qui
arii

illi

mox

successit, dicto

anno 411 ad 25 Janusui

quidquam, ab Orthodoxorum istorum relegatione

diem provecto, primum regni


certeque, uti ex

anmtm

fuerit
liquet,

versurn, quo in solos sacerdotes aliosque omnis ordinis


clericos exsilio sa-viisse

cxorsus,

Victore

Vitensi

queat videri, gessisse

ante

annum 481, quo

circiter

Eugenius, ut Cupe-

apud Victorem aut


tur,

alias scriptores [ide dignos lega-

rus noster tom. III Julii in


hujus Antistilis Actis

Commentario
et

sancti

nibil superest,

quam

ut

id,

dum

fortissimam

prxvionum.il

sequenti ex

eamdem

Athletarum

orthodoxorum

lenionem

in

eodem Ruinartio probat, ordinatus

fuit

Carthagi-

exsilium misit. fecisse credatur, utque proinde, spectatis iis, quae e

nensis episcopus, saevire in Orthodoxos haudinccpe-

supra huc transcriptis binis Victoris

rit,VictoremTunonensem,qui,quacinduobussupra
hnc transcriptis textibus
ut
refe.rt,

Tunonensis textibus consectaria sunt, non tantum


episcopi,

annis

466

et

479,
tur-

presbyteri
e

et

diaconi, sed et alia ecclesiae

jam

indicavi,

innectit,

temporum ordinem

membra,

quibus agmen istudpartim fuisse com-

bare, seuveris, quibus, quse ibidem narrat, evenere, annis non signare, fatendum sane merito colliest.

positum Victor Vitensis prodit, ad clerum verosimiliter spectarint, seu,

quod eodem

recidit, ecclesiastici

16 Verum,

etsi sic

habeat, ei tamen etiam tum,

seu clerici exstiterint.

gendum

dum cum
in

nec

cum

Victore, cui subxqualis exstitit, nec

18 Modo tempus, quo

circiter
in

numerosa

ista

Puab

fuere

aliis scriploribus antiquis

pugnat, fidem

omnem
cum
sint

gilum Calholicorum tnrma

miltime non

exsilium fuerit
Victor

iis,

qiur de

argumento
esse,

hic proposito scrihit, dene-

Hunnerico, pulsa determinemus.

Vitensis

ante annum 482, certeque, uti ex

gandam

idcirco

nemo

dixerit;

quare,

persecutionis in Catholicos, ab Hunnerico

moU,ini-

Hunnerici
edicto,

certe, quee in

duobus textibus supra huc transcriplis

tium ac varia incrementa accurate

describit, liquet-

memorat, nec admodum diu ante eetatem ejus


gesta, nec

que ex ordine, quem


servat, Orthodoxos

in

hisce

cum

Victore Vitensi aut aliis scriptoribus


si

4976,

in Actis edendis

memorix prodendis num. 1


episcopus,

antiquis fide pugnent, ea enimvero,

non ut certa,

memoratos, ab Hunnerico non prius, quam cum S.

mento saltem
id,

ut verosimilia sunt habenda.


spectat, veniamus.

Sed ad

Eugenius ordinatus fuissetCarthaainensis


fuisse relegatos
;

quod huc potissimum

E duo-

quare,

cum Eugenii

in

episcopum
uti a

bus diciis textibus, totam ab Hunnerico,ut Victor Vitensis docet, Orthodoxorum 4976 turmam ac
proin non tantum episcopos, presbyteros
sed et alia Ecclesiaj
et

Carthaginensem ordinatio anno circiter 481,

Cupero nostro probari jam supra monui, contigerit


nec tamen statim tune,
sed,

diaconos,

quemadmodum ex
post

iis,

membra,

quibus hanc comtradit,

qux idem Victor


det, aliquanto

loco citato scrib{t,

nemo non conclu-

positam partim fuisse, idem Victor

ad

cle-

dumtaxat tempore

numerosum

il-

rum
illa

spectasse seu

omnes

et singulos,

qui e turma

lud Orthodoxorum

agmen ab Hunnerico
cumque
Viclor,

fuerit in

fuerunt, ecclesiasticos seu clericosexstitisse t jure


ito colligendum apparet.

exsilium pulsum,

id

verosimillime non citius,

quam

mr
C
in

Cum

enim, postquam,

anno 482. que,quas

acciderit,

gloriosorum

in exsilium missos, fuisse ab Ilunnerico sacerdotes Victor Tunonensis dixit, in posteprion textu

istorum Pugilum reUgatione narrata, gravissimishi,

dum

in exsilium abducerentur, in via expositis,

rion deinde, de eodem Ariano rege, Catholicorum modum urpersecutionem pet totam Africam supra
aente

fuere perpesH,

xrumnis

tum primum de

edkto, quo ab

Hunm

iora, ul loquitur, ad-

loquens:

Jam non tantum

sacerdotes et

cuncti ordinis clericos, sed et


laicos quatuor circiter millia,

monachos atque
durioribus

versus Ecclesiam Dei cogitante, Catholici universx Africx episcopi Carthaginem ad fidei sux rationem

exsiliis

reddendam
sectarium

arcessiti fuere,

sermonem insUtuat, con-

relegat

adjungat

ita

sane, fuisse aliquando,

cum

est, ut, hic

etiam spectato, quo certe stannostri

Eunnericus in

solos

sacerdotes et cuncti ordinis

dum,

Victore, gloriosi

ostenmur
spectarunl

indicat. clericos exsilio ssviret, non obscure Idporro, ut negari non potest, vel ante vel

dktis verosimillime ante


relegati

annum 182

4976 Pugiles, quie ab Hunnerwo


quare, ui

17
t

haud fuere, hanc tamen sortem, priusquam


;

auni 434

rn wm

Februarii diem, qua, quem-

edictum illud daretur, indubie subunnt

admodum
dalica Hb.

ex Victore Vitensi de Persecutione


11

Waneccle-

ipsum eHam, ante quem factum

id itt,

diem habea-

intelligitur, Catholici
fidei siuv

Afrieanz

mus perspectum,

in

annum

et

diem, quo prxfatum

,,, episcop i

rationem reddituri seu de ea

edictum fuerit emissum, hic inquirendum.

cumArianis
post

disputaturi, Carthagine ex Hunnerici

19 Id, quod Victor Vitensis ex


nartii (hac enim
ut

editione
11,

Rui- haudqua-

adfuere

indubie

eveneriti

cumque

certe

accuratiore utorj hb.

num.

i/iiiuu,

con:

tra, '
fletio
tst,

memem

illum, utpote a quo Ilunnencus, uti

lie cuique

num '
det

tim

Victorem Persecutionis Wandalica lib. 2, maxijneq ue lib. iv e, v evolventi evain saccrdotes aliosque inet,

13 integrum recitat, sub die decimotertio Kalendas Junias anno septirao regm Hunnenci datum
notatur; ut cum Hunnericus, prout supra docui % anno 477 ad xxv Jannarii diem provecto regnare inceperit, septimus regni ejusmnus, die xin Ka-

rspicuumt non modo

,,.,,,<

ordinu cleneos, sed

eo ipso etiam tem-

le

posterior Vietoris quatuor circiter, de quibus

lendas Junias seu vigesima

Mau du

notatus, <n,o

483

DE
AUCTORE
C. B.

SS.

CYPRIANO ET FELICE EPISCOPIS, ETC.


fuit,

483

respondcat, utque

proinde hoc ipso anno edi-

ctum, de quo hic nobis sermo, fuerit emissum; verum, cum cdictum istud seu praeceptum die

super Burdonera, id est, ut Cangius in Glosportahis, idque, sario intcrprctatur. mulura, fuerit
si,

xm

Kalendos Juniasseu xx Maii die datum notetur, et Zenonis tamen id die Ascensionis Domini, legato
imperatoris Regino prassente, legendum in media
ecclesia episcopo

nondum confecto, in vita vel ex hujus incommodis vel cxmorbo aut poenis sibi inflictis occubuisvideatur. Adset, dici veritate salva potuisse haud
eo

/mv apud Ruinartium in Persecutionis Vandalicx


Historia
a pag.

Eugenio ab Hunnerico
loco

fuisse

123

exstat ecclesiic Africanae, ut

directum, Victor

proxime citato

affirmet,

Chiffuisse

vocari solet, Notitia, hand diu


creditur, post annum 482, quo

admodum,
circiter

ut passijn
reli-

fUtius liinc, edictum die Ascensionis

Domini

Felix

promulgatum erroremque
cubare ratus,
cap.
in suis
:

in

dw,

edicto subscripta,

quique,

<

497C, dequibus

hic, Orthodoxis,

in exsi-

in

Victorem Elucidationibus
die....

silium, utjamdocui, pulsifuere,conscripta; in hoc

xi sic observat

Ex

promulgationis

emendanda
anno

est dies edicto subscripta, xin

Kaeo

autem sacrx antiquitatispretioso monumento seu Orthodoxorum, qui fidei SUS rationctn reddituri Carthagine Kalendis Februarii anno

lendas Junias, hoc est,


(Christi

Maii mensis xx.


incidit

Nam

484 ex Hunnerici

nempe 4S3)

prilis,

Ascensio in xix Maii.

Pascha in x AQuomodo ergo pusi

praecepto adfuere, episcoporum Catalogo Felix Aba-

ritanus, vcrosimilitcr a nostro, qui modico unius altcriusrc literulx discrimine Abiritanus sfiwAbbiri-

blice in ecclesia

lectum est edictum xix,

tan-

tum

postridie,
?

cturaquu est

nempe die Maii xx datum confePutamus igitur, datum ipsa die

tanus a Victore vocatur, haud diversus, inter proconsularis provincise przsules secundo loco recensetnr
:

biduo Ascensionis, xiv Kalendas Junias vel certe pro numerus ante, hoc est, xvi Kalendas, ut

quare,

cum

sic

ibidem veluti tum adhuc,

cum

xm

Africx cpiscopi, cum

Arianis de

fide

disputaii,

B
mendoso,
probatur, ante anni 483 vigt niiunii Mntl
iiian
itiiin
1,1 ea w puUi.

xiv vel xvi irrepserit


tatione.

facili

notce v in

II

transmu-

Carthaginem anno 484 venerunt,


exhibeatur, id

in vivis superstes

eum

in

itinere

ad eremum, ad quam

20
gatum

Ita

ille

ast Victor

non

dicit,

prxccptum seu

e dictis

anno

circitcr

482

relegatus erat, non occu-

promuledictiun publice in ecclesia lectum esse seu


dic

buisse,

argumento

ctitun cst.
Ittc

eo tantujji
sct,

xix mensis Maiiseu die Ascensionis, sed esdic, cum jam signatum confectumque
fuisse

22 Erit quidrm
nrrr

forstni,

qui putct aut saltem


iti-

7,

(V

,,i

suspicetur, Felici, in exsilium pulso ac porro in

hieaMnctU

ad

Eugenium episcopum

directum

ut

adcrrmum, ad

tpttim rrlnjatus crat, c.vstincto,

Junias, quo die, jiempc postridie seu xiii Kalendas

alinm cjusdem nominis antistitem

fuisse suffectum,

quod tunc promulgandum


in

esset, sigjiabatur, publice

huncque

in

Africam
cujji

ecclesia Notitia seu Orthodo-

media

ecclesia legeretur. Ita fere ad


in Criticis,
et

annum 483,

xorum,

qui

Arianis disputaturi

anno

484

ttum. 9

Pagius
:

sane, ut mihi vide-

Carthaginem venere, episcoporum


seri-,

Catalogo recen-

tur, rectissime

quare,

cum

error in dic, edicto seu

cur id prxcepto subscripta, non cubet, cst enimvero, datum apud Victorem nota483 ipsaque, qua

vmim cum ab anno 432, circa quem Ortho1976 ac proin etiam, qui horum unus fuit, doxi
Felix Abbiritanus episcopus,
rivo pulsi fuere, usque
lici

in

exsilium ab

Hunnerationem

anno
tur,

credaxin Kalendas Junias seu xx Maii die priusquam emitteretur, turemissum; cum autem,
e
dictis

ad annum 484, quo Cathofidei suae

Africanx ecclesix episcopi,

fuejijit

Pugiles nostri
fit,

497G

in

exsilium

rcddituri seu

cum Arianis

disputaturi,

Carthaginem

pulsi. consectarium

ut sortem hanc, qua, ut su-

annum 482 pressi pra ostendi, verosimillime ante anni 483 vigesimam haud fuere, certo quidem atite
vel seMaii dicm, verosimillime verovel anno 482 provecto, subierint. quejiti ad xx Maii dicm jwndum

Hunnerici jussu venerunt, persecutioin Cathoticos, ab hoc principe Ariano mota, quam maxime, uti
Victore liquet,
episcopo suo, qui
relegatus
crat,
efferbuerit, Abbiritanos
in

<

tum

Felici

itinere ad

etemujn, ad quam

occubuisset,

successorem suffecisse

aliundeve acceptum substituisse, nec Jlunnrrirum,


ne
id fieret, obstitisse,

creditu apparet oppido di/Ji-

cile.
iir

Adhxc

Victor Tunoncnsis supra laudatus,

dum

III.
si,

An

S. Felix collationi

Carthaginen-

Hunnerico, dumtaxat adhuc sacerdotes infcrioris.jue ovdinis vlericos, quod e supra dictis, dum
anfe anni
497i'.
in

anno 484

celebratae, interfuerit.

483 vigesimam Maii diem Orthodoxos


exsilium
pelleret,
fecisse
est censendus,

relegante,

sermonem

instituit,

fuisse

quoque tum

ecclesias ab Ariano
'/"'

illo

rcgc clausas, dilucide vertranscriptis,


in

Felia

quo " legatus


erat, via In-

tsi

ut alias scribitur, S. Felix, Abbiritanus seu, quo ab Abiritanus episcopus, cum in exsilium,

bis,

priori

loco
est,

supra huc
vav
tili

memorim
e

prodit.

Nev

hac

re

fidem haud adhi-

commodis
supi
I

Hunnerico

erai

damnatus, secedendum fuit,jam an-

beamus; cum

enim ex Orthodoxis

4976, quos

nil,

in Actis num. uos quadraginta quatuor, ut Victor cpiscopi munere fuisset perfunctus, pa-

dictis ante anni

483 vigesimam Maii diem

in ex-

1 testatur,

silium Hunnericus misit, aliquicerte, testeVictore,


episcopi
exstiterint,

ralysisque morbo, utidem

scriptor ibidcm loquitur

penitus lopercussus, nec sentiret quicquam nec exstiteret, queretur, valetudine adeo male affecta

<lum

VictOT

Vitensis

regem illum, qui, quemadmO' post Itb IV, num. 1 docet,


anno 484 habitam,
paulo post in exsi-

collationem

Carthaginensem,

eum tamen
tolcratis,

serumnis ac pamis non succubuisse, sed ad eremum, ad


in

gravissimis, in itinere

episcopis Catholicis, qui huic interfueraitt, Cartha-

quam

gine adhuc existensibus nec

nisi

relegatus erat, pervenisse,

animum

induco.

Ea

lium

pulsis,

universae Africce ecclesias clausit,

Victor ait, toto itinere, ententia, quod, nl

diacesium pariter, quarum cpiscopos anteanni

483

quod

scilicet

pergentibus in exsilium conficiendum

vigesimam

Maii diem ac proin ante collationem


illam

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

89
,

A
apparet, a
l\ lice,
iii

illam relegavit,

claudi zdes sacras

tum

jussisse,

Victore

memoratus

episcopi

munere prxfuit,

AUCTORE
C.

vero apparet simillimum.

emendandue? Anne
illud in

forsan,

quod hoc magi*, quam

B.

23

Ast, quod certum etiam apparet quodque non

ecclesia
t.t

A110-

mmus

modo, quo exaratur, a vocabulo Abaritanus


;

ad institutum nostrum hic conducit, adjungo.


quos simul Hunnericus
in exsi-

discedat? Affirmando indubie respondebitur


res vere sic habeat, dispidamus.

lilia,

Cum fortissimorum,

ast

an

483 vigesimum Maii diem mwt, Athletarum turma partim ex episcopk,


partim
e

lium ante anni, ul dictum,

25 Abderitanus quidem ad urbem,


prafuit,

cui

Felix

mendosa,

designandam

Vicloris

per ChiffUtium

memurat0

'

sacerdotitm diaconisque ac
clerii
illi
it

aliis, nt

supra

editione modicoque litterula unius discrimine

Abdi-

docui t inferioris ordinis


crrte

fuerit composita, hi
,

ritanus

in

ejusdem Victorisper Rhenanum, Surium


Irjitur;

ad durcesrs, quibus

prxerant, spectaHnt

et alios aliquot editionibus

verumduo Viin suis in Vi-

enimvrro quin tum furvint illnvnm xdes


certe

sncv.r aut

ctoris

excusa exemplaria unumque Ms., in quibus

nonpaucec ministris suis


in

destitutee,
sic

revocarinon

Abirritanus signalur, Ruinartius hic


ctorem Notis laudat, hisque
ris
tria alia

postest

dubium; cum autem

habeat, dixce-

ejusdem VictoAbiritanus

siumque adeo, quarum rpiscopos ante anni 483 vigesimam Maii diem Hunnericus relegavit, plurimae
mcrm,
rtnt, agente
si

Mss. exemplaria,
;

in quibus, ut ait, ut

exaratur, adjungit

cum autem,

idem Ruinartius

non c\aum% ministm suis certe fuefuisse

ibidem
a ut

mox

subdit,

duplex urbs Abbir, non

Abder

Hunnerico, orbatz,
fuit
,

tum

in

Ab-

Abdir

dicta, cujus uiriusque episcopus collationi

lnvitana,qux hnvum unn


S. Felici, qui obiisset,

diaicesi

successorem
sn/fe-

Cathagiitrnsi, anno

411

in

Donatistarum causa ha-

turbatis adeo rebus.

Mtie, interfuit, in Africa exstiterit, lectionem,

ctum,

in

animum
Africanx

quis inducat? Felix itaque, in


notitia secundo loco inter provinantistites

qua Abbiritanus aut modico litterulx unius discrimine


Abiritanus
in Victore exaratur, quisque, ut opinor,

ecclesix
li

ds

proconsularis

memoratus,

nominis
relegato

pro genuina haud dijficulter admittet.


sic

Jam

vero

cum

hujus alius, qui Felici

nostro, ad

eremum

habeat vocabulumque Abirritanus seu potius,

ac in itinerr ad hnnc defuncto, furrit suffectus, epi-

quo d huic in Mss. supra laudatis substituitur, Abiritanus in modo, quo scribitur, non magis a vocabulo Abaritanus,

scopus non est; sed hic ipse, qui, quamvis,

dum

ante

anni *83
retur,

wgesimam Maii diem

in

exsilium pellc-

quam vocabulum Aboritanus

dis-

valetudine, ut Victor docet, pessime affecta

cedat, enimvero, cur error, qui forsan in Notitix

exstiterit, singulari

tamen Dei miserenlis

beneficio

Mca&u/o\Abaritanus (neque enim ullam, a cujus

id

usque ad annum 484. quo Catholici Africanx ecclesix episcopi fidei cujus rationem reddituri seu colla-

nomine deductum

esse queat,

urbem episcopalem

in

Africa apud antiquos scriptores invenio) vere cubat, per vocabulum Aboritanus potius, quam pervocabu-

tionem de ea

cum Arianis

habiluri,

Carthaginem

sese contulere, in vivis

adhuc fuerit servatus sanita-

lum Abiritanus corriijrmlus


vero,

stt,

haud

perspicio.

Imo

tique integrx vel saltem meliori restitutus.


etsi

cum

nullus episcopus, nomine Felix, qui circa

in

forsan vocabuio

24 At

vero, inquiet forsan adhuc

nonnemo, Rui-

collationis Carthaginensis,

anno 484 celebralx, trm-

Abarituuus

nartius in dictum ecclesiae Africanx Notitix locum,

pus

ecclesiae

Aborensi seu
fide

Aboritanx prxfunit.
Felicenv/Mt-

quo inter provincix proconsularis episcopos Felix


Abaritanus memoratur,
Historia, pag.
bile est,
in persecutionis
:

a pud scriptores

dignos occurrat,

Wandalica:

Abiritanum tum

floruisse, e Viclore Vitensi

habea-

218

sic scribit

Haud... improba-

tur comprvtum, crrorem illum per vocabulum Abi-

Aboritanus hic in Notitia pro Abaritaesse.

ritanus potius,

quam per vocabulum Aboritanus

nus legendum

Habemus nerape Aborara

tollendum existimo.

urbera in Africa, quara ad proconsularem pro-

26 Nec
versatur
;

ipsemet Ruinartius opinioni huic


etsi

mex

ad- credcndus
cst dlversus

vinciam pertinuisse, certum est ex epistola synodica ejusdera provinciae episcoporurn ad Paulura

enim, supra

citato

Nolitix Africanx

hco Aboritanus pro Abaritanus legendum, haud


improbabile proxime huc transcriptis verbis pvonuntiet,

Constantinopolitanura episcopura, quae lecta


in concilio Lateranensi contra Monothelitas

fuit

sub

in suis

tamm

in

Victorem Notis, Felicera a


1

sancto Martino, actione seu secretario 2. Huic

scriptore hoc in

Actis edendis num.

laudatum,

enim subscripsit
" sioe

<

Felix episcopus sanctae eccleProeterea Carthaginensi col-

eum ipsum

videri ait, qui in Notitia Africana inter


dici-

Aborensis

proconsulares episcopos nura. 2 Abaritanus

lationi,

anno 41

in

Donatistarum causa habitae,

tur; idque deinde in suis etiam in hancNotis repetit.

cognitione 1, cap.

cxxxm

interfuit

Trisolius

Rebus

itaque, ut

jam

dixi, sic habentibus, laudati


objrcta,

episcopus Aborensis

Catholicus;

cum autem
qui a Vi-

Ruinartii verba,

uum. proxime prxgresso


in ecclesiee

Aborsnsis seu Aboritana,

quam
1

hic

mrmorat, epicui,

non sane, ut a Felice, qui


titia

Africanx No-

scopalis Africee urbs certe ab urbe,


ctove in Actis cdcndis

seu in Catholicorum, qui anno


ut collationi

484 Carthagi-

num.
sit

mrnwvatur, Felix

nrm,

cumArianis ibidem tum habendee,


episcopos secundo loco

episcopi
est,

munrvc pvafuit,

diversa, consectarium

interessent,sese contulere, episcoporum Catalogo inter procotisularis provincix

ut et hic (neque

enim urbibus bims, quarum

quaeque sede episcopali fuerit omata,

unum

atque
dicatj

recensctuv, diversum seu distinctum credamus Fcli-

eumdem

episcopi

munere lum prsfuisse, quis


si

cera a Victore

in

Actis edendis num.

mcmoraet is

a Felice, Notilix Africame, pro Abaritanus

in hac

Aboritanus
;

tum, movere etiam non debent; verum anne

legi debcal, inscripto, sit diversus


fieri

Sanctus noster Carthaginem sese tum contulit


tionique,

colla-

verum,

cum equidem,

id

si

debeat,
sit

errorem
nccesse,

Catholicos inlcv

ct

Avianos habitee inter-

in A'otitijc

vocabulo Abaritanus cubavc,

fuit? Felicera, Abbivitanum episcopum,


7ievicus

cum Hun-

ut quid hic potius per VOcabulum Aboritanus,

quam

per edictum, anno, ut docui, 483 vigcsima

per vocabulum, dcductum a nomine urbis, cui Felix,

mensis Maii die emissum, universos Catholicos cpi-

Tomus

vi Octobris.

14

scopos

90
AUCTORR
C.
sco/70.5,

DE
pertotam Africam
i

SS.

CYPRIANO ET FELICE EPISCOPIS, ETC.


pro reddenda
fi<i<>

constitutos, Cartliaijincm,

sux raHone

die

Februarii anno

ry

B.

ut collaHoni, ibidem

Fchruaru

die anni

sequentU

484

adfuisse, vcl in exsilium missi esse indicantur,


ita

cum ArianUhabendx,
Uo, in

interessent t evocasset, ab exsv-

propositione constet,

sane, ex episcopis

illis

ali-

quod antc

innii

483 vigesimam

Maii diern
in

quossaltem relegatos

fuisse seu exsilio,

quod puUi

pulsus fuerat,

Carlhaginem rediUse, Limpenus

erant, prspeditos Carthagine tum non adfuisse col-

Historica dc SS. Douattano, Prssidio aliisquequatuor Africanis prsesulibus


Sylloge,

laHonique adeo ibidem habitx, haud adstitisse, non


obscure prodit.
Ita autumo, quod,
t

Operis

nostri

dum
i

episcopos,

tom. II Septembris inserta, num. 15 afjflrmat; ne-

quorum nomiaa recenset


die

Carthagine
in

Februarii

que
lix,

</

kac

ifi

r<\

utut forsan apud multos, quod Fe-

anno 484 adfuisse

vel

exsilium missos esse,


certe non marjis hosce

dum anno
facile

circiter

482

in [exsilium pelleretur^
//'-

sub disjunctione innail,

ita

valetudine, ui vidimus, pessime affecta exsHterit,

omnes etsingulosCarthagineadfuisse, quam eosdem omnes


et

dcm
anno
etsi
/

haud inventura, vehementer refragari


ctiam,

singulos

exsilium pulsos esse, signifi-

rclim.
184,

cure, ut consideranti patescet, intendat.


etsi

27 Ycrum,

Felicem 484 ab

exsilio
iii

29 Verum quinnm
quod pulsi
erant,

sunt episcopi,
praepeditos,
//<>//

quos exsilio,
inlt rfi
i

ab

.'.'.///"
i /

rediUse, undequaque foret certissimum, huic tamen,

die

Februarii

//////

8US,

illum anno isthoc prima Februarii die Carthagine tum haadfuUse, collaiionique ibidem cum Arianis
hit.r

anno 484 Carthagine


s.epius

adfuisse,
//////"

NoHHx jam
prodit ?
in

laudnta-

auctor

in

prsfaio

preesenWm

sese

stitisse,

haud

recte

mtul
lectoris

Esse
jecto
/',7

illos

ipsos, quorum dcinde nominibus

sub-

meritone autem, an

immerito,

ita opinor,

episcoporum Africte catalogo vocem exsilium

sitejam nunc
Notitia, de

dicendis statucre. Africanx ecchsUe

in

exsilium adscribit, mihi sam,


vel

si

non certum,

qua jam snpra,


:

kunc

apud Ruinar-

vero saltem

ex eo apparet
plurimos, imo,

simillimum, quod,
si

tium prsfert titulum

Incipiunt nomina episcopo-

quamvU quidem
cx
episcopos, qui
ac
iii

unum

forte ob

rura Catholicorum diversarum provinciarum, qui Carthagine ex praecepto regali venerunt pro red-

infra dicenda exceperU, universos Catholicos Afri-

Collationi

Carthaginensi adfuein

denda ratione

fidei,

die Kalend. Februarias, anhic poni

//////

//</<

manserunt constantes,

exsilium

no sexto
cst

regis Hunnerici. Mendose

anno

post illum

cumArianU congressum
itensi sit

pulsos fuUse, ex

vi regis Hunnerici legendumque

anno vm, palam

Victore

certum, nulli tamen, qui ex ho-

exeo, quod,utiex Victore Vitensi constat, Christi nericus die xx Maii anno regni sui sepHmo,
e supra dictis 483, collutionem Carthagine dis Februariis

Hun-

rmu numero exstitUse certo sciatur, ac ne ipsi qnidem Cypriano, Unmbirensi episcopo, quem tamen
collationi Carlhaginensi

Kalen-

indubie adstitisse, exsilio-

proxime futuris

ac proin,

cum Hun-

que

j'st

//"//<

fuisse

mulctatum, ex infra dicendis


vel

nericus, ut supra docui, anno

ChrisH 177 die xxv anno regni sui

intelliges,

vocem hanc exsilium

in

exsilium

Januarii regnare inceperit,


Christi
opi,

vm,

adscribat, etsi interim

Prxsidium, Sufetulensem
,

-1*4,

celebrandam

indixerit.

Porro, cum

provincia Byznccna episcopuni


nos tom.

qui certo, Uti

///"/-/

nonipsamct,qua
tuerat,
\

qui collaiioni Carthaginensi interfuerunt, hanc celebrandam Eunnericus sta-

II SeptembrU
videre,

in

hUtorica de hoc aliUque

quinque AfricanU prxsulibus Sylloge num.


sequenti est

11

>'

Februarii die, sed

jam tum, cum hxc


ut

ap-

uno circiter ante collationem


in

propinquaret, Carthaginem

Victor Vitensis
in

lib.

n
//-

Carthaginensem mense

exsilium

conjectus, hoc-

num. 18, dilucide docet, advenerint,


tulo

NotiHx

que adeo, ne congressui


fuit
,

UH

interesset, prsepeditus

adproxime huc transcripto verbum venerunt

discrtc

aplld

Runutrtinm

de

Perseciitionc

collalioni

indubitatum. hiberi pro verbo adfuerunt, apparet Jamvero, cum hsc sic habeant, sane Htulo

Vandalica pag. 130 vocibus in exsilium dUHnguat.

28

30 Jam

vero

cum

S.
in

Felicis

nomini vocem

mil/

vl ,u-

Carthagir
isto,

episcopos
ei

catholicos,

Catalogus,

subjectus,

quorum deinde nomina exhibet, Carthagine pro


prscepto

exsilium Notitise auctor


adscrihut, consectarium

laudato Catalogo pariter


ut
is

'"''

e dictis est,

ex episco-

[,'

reddenda
dic
i

fulci

sus ratione ex Hunnerici

pU, quos,

exsilio,
i

in

quod pulsi erant, preepeditos,

inFebruarii anno 184 adfuUse, non obsoure episcodicatur; verum, etsi ita sit, W tamen necad

Carthagine die

Februarii anno 484 non adfuisse


il<t>icia
/////<

collationique <"/<"
iit

habitse

non

adstiti

pos

illos

omnes

ei

singulos,

nec ad Felicera,

quem

tilulo

supra memorato indicat, verosimillime ex///</"<'

Cutalogus
episcopos

mox

dictus inicv proconsularU provinciie


rccte

stiterit,
illius

proinde, etsi quidem post collaHonU


die

secundo loco recenset,


posi

extenderis.

indictionem,
ab

xx Maii anno 483


in

supra

Etcnim NoHtixauctor
ob

Htulum

istum seu potius


ut

dictU factam,
aiiic

exsilio,

quod, ut ante docui,


fucrut, Cartha-

mox dicenda

Htuli partem, qua,

jam monui,

Ulum unni hujUS diem pulsus

episcopi, in Cataloijo subjccto memoraii, Carthagine

ijnicni, ut IIuinici

ni praeceptum ferebat, fuerit for//</"/.

pro reddenda
pto dic
i

fidei

sum ratione ex Hunnerici prxee-

san,

si

quuquo modo pcr valetudinem

rever-

Februarii anno 484 adfuisse indieantur,

sus, inde tamen, ne dictx collationi


,
i

interesset,

riul!

wplo, paucU dumtaxat, quibns sese ab episcopoprovincia proconsularis nominibus ordiri de-

ilium

//<//'/'/.

priusquam

haec celebraretur, sece-

dere, non secus ac Donatianus (de hoc aliUque quin-

exsiclarat, interjectis verbis, subjungit vel qui in

que Africanis prssulibus OperU nostri tom. II Sept&mbris

lium missi sunt


parti, quss provin
ctitur, prxmittit,
,,

cum

sic

autem

titulus

inleger,

jam

sxpius

laudatum

videsis

episcopus

quem subnexo episcoporum Catalogo


/<"/<

aut certe hujus

mplesolis

confessor, Hunnerici jussu verosimillime fuerit compulsus. Sed hac </< re, </"' "'/ solum S. Pelicem
speclati jnui satis
;

verbis

wumero proxime

alia

modo, qus tam de hoo, quanx

/,,

transcriptis, sed disjunctiva, quo


vel

de reliquU

..<///</"/"///

nostrorum

4976 JSxsulum
hisce, "/ di-

scopi,in CataU/go subjecto signaH,

Carthagine

turma Athletis itemque de Cypriano,

ctum

DIE DUODECIMA OCTOBPJS.


rium, veluti sxsilii soeio, non accenscndo, commeparet simillimum.
si

91

Cum

in

huuc Sanctum nostrum,

AOCTOtlR
C.
B.

moranda cxjjcdiamus.

ab

c.rsilio

forsan, iu quod e dictis ante anni

483

viijcsimnm Maii diem pulsus fuerat, Carthaginem,


ut collationi, ibidem prima Februarii die anno

celebrandse interesset, fuerit reversus, exsilio


IV.

484 dum-

An Cyprianus
.

et Felix

reliquique
relegati
et

taxat,utiquisqueesupraallegatiscertecdliget,ante
collationem istam secundo fuerit ssvitum, martyrio

una cum hoc ab Hunnerico


pro martynbus sint habendi
Sanctis, (juos Grceci die vn

eum

tuuc fuisse affectum,


id pariter

nemo
.,,

certc

dixerit.

Ast

an a

ame

]m[

loUationem hauU fa _

Decembris

celebrant, distinguantur.

ctum? Etiamsi eeclesiarum Africanarum NoHtia auctor mter eptscopos, a sese in hac memoratos,

Felicem ab

ipso etiam initio

recenseat, in fine taqui, ut,

men, dum illorum omnium prsesulum,


lanus
'./
I

quod

et

Qno
tuiir.

res cst, iliriim,

Africanis ecclesiis collationis Car-

tcmpore gloriosum 4976 Ortliodoxorutn agrclcijntum ab

thaginensis pnrfat.r tcmporc scu proximc vel ante


vel post hanc prxfuere,

-.ii-

lllliii/iir

1976

mcu
iiiini

Hunnerico

fuit,

eodem

fcre

summam

subducit ac quot

reticjui

quoriuii nlii pro marlyribus,

etiam plurimi ex hoc ad Superos migrarunt, utpote

tum cx iisdem Prxsulibus

pcricriut, quot ftujrrint

mox a

sententia,

qus

exsilio ab

Ariano

ac quot deniquc relegati fuerint,

enumerat,

uuum

isto

rege erant damnati, ad locum, hac assignatum,

dumtaxat, qui ex
fuerit affcctus, in

illis

omnibus Antistitibus martyrio


;

a Mauris ducebantur, immanissims, qua abs hisce

computum adducit

cum

hutic au-

Wandalorum jussu excruciabantur

ssevitix

suc-

cumbentes, e vivis sublati,


dis intm.

ut

Victor in Actis eden-

tem non alium, quam Laetum, Neptensem seu Neptitanum cpiscopum, in Opus nostrum ad vi Scptembris

10

docet.

Audi, qui ibidcm, Catholicorum,

diem jam illatum, eruditi omnes existiment,


e dictis

id

qui in exsilium abducebantur, nittltiludinem, gravissimis, quas in via erat pcrpessa, eerumnis prope-

niimvero Felicem, qui

martyrio ante collafuit,

tioncm Carthanincnscm affectus haud


riter sortcm

hancpa-

modum jam
(uissc

confectam, ad currendum eliam, quo


cito
,

haud diu

post

camdem

collationem seu
currentc,

ad locum, stationi destinatum, sat


cotnpulsam
,

veniretur,
lassitudine

anno, quo celcbrata liac

fuit,

484 adhuc

senesque et alios

haud

subiisse,

anjumento

est invicto.

deficicntes, hastilium cuspidibus, ut eo adigerentur,

33 Ibidcm quidem idem


prsefatos episcopos

Notitize auctor

inter

hicatlcgalas,

tundi tunc capisse, proefntus,

mox

loquatur

Post

unum etiam dumtaxat,


quidcm

qui consit

vero,

inijitii,

imperatum

est Mauris. ut eos, qui

fcssor exstiterit seu qui tutn fulcm


fcssus,

con-

ambulare non poterant, ligatis pedibus, velut cadavera animalium raortuorum, traherent per
dura et aspera lapidum loca; ubi primo vesti-

mortem tamen prohacnon

obierit, recenset;

verum relegatos numero 348 computat, hocque

ipso

hosce omnes, utpote quos vel sic fidem Catholicam

menta

postea

membra

singula

carpebantur.

coram Arianis professos cxsiliumque ut minimum


pro hac passosinnuat, confessores facit
e tsi
;

Quibus per gladios acutos petrarum huic caput


conterebatur,
alii

utproinde,
id-

latera findebantur, et ita inter

quidcm unum dumtaxat, quem verosimillime

trahentiura raanus spiritum exhalabant.

Quorum

circo, quod,

quamvis quidem fulem orthodoxam confuisset perpessus,

numerum nequaquara valuimus


tudine coercente
:

colligere, multi-

fessus
exsilio

pomasque etiam pro hac


tamen mulctatus haud

exaltatur tamen per totum


vilis

esset, releijatis accen-

aggerera publicum

sepultura Sanctorum,
ille, fide

sere haudpotuerit, confessoris titulo distinguat, re

loquentibus tumulis. Ita scriptor


ro,

cnimve-

tamen

ipsa non

nnum,

sed plurimos, imo

tot,

quot

ut snpni

probatum, longe dignissimus, eumque


ctiatn cjus

tum, relegatos fuisse innuit, confcssores numerare


sitcensendus;

hoc loco Ado, ipsismct

verbis

propemo-

dum

usus, sub elogii,

num.

1 huc transcripli, ftnem

dubic exstiterit,

cum Felix autem e relegalis istis ineum cgo, cum nec postea, uti infra

accurratissime expressit.

Nec tantwm, quod

dixi,

docebo,pro fdc mortcm subicrit, pro confessorc, non


pro mnrtijrc, kabendum, ob omnia de hoc argumcnto

seu eodem fcre tctnpore, quo Orthodoxorum nostrorum 4976 relegatio, vcrosimillimc c dictis vel anno

jam

allegata opinor.

Ad

alios

modo

e glorioso

Exse-

482

vel seijucnlis uiitio facta,

locum obtinuit, plu-

sulum nostrorum 4976 turma Athletas, qui non


ad crctnum, ad quam

ritnos ex illis

ad

Dominum

migrasse, vcrum ctiatn


fidci

cus ac Felix, xrumnis, in itutcrc ad cxsilium toleratis, superstites,


e dictis ante

hosce, utpotc

non modo coram

Catholicx hostistricti

bus palam

lianc confcssos,

sed et, quod ad

anni 483 vigesimam Maii diem relegati erant, pervenere,

nominis martyrium requiritur, suppliciis seu pcenis,


rl
;,

sermoncm

converto. Uti e Sanctis, pei'secuilli,

eadem

toleratis,

immortuos, pro verisac genui-

tionem pro Christo jmssis,

qui sanctum ejus no-

nis martyribus

habendos, e

mox

huc

transcrij>tis

men seu fidem palam confessi,


hac tolcratis, sunt immortui,
iisdem Sanctis
illi,

tormentis etiam, pro

Victoris verbis, uti

hxc consideranti

patescet, habe-

j?ro

martyribus;

ita

cx

tur compertum.
ar iimninatim Felix ob rat\
alii

qui fidem quidem palam con-

32 Vcrum an

reliqui c fortissimis istis

Exsuli-

fcssi,

tormentis tamen pro hac toleratis immortui


solcnt

bus ac cumprimis solus ex hisce nominetenus notus


Felix, qui xrumnis,
in via

non sunt, pro confessoribus


uti e gloriosa,

haberi;

quare,

loleratis,

superstites ad

quam

Victor atque ex hoc

haijioloiji

exsilii stu locutn pcrvenere,

pro marlijribus jmriler


titulo

supra laudati mcmorant, Orthodoxorum 4976 turtua


illi,

habendif

Olorioso Martyris

non

donandum
mihi sane,

qui fulem

Catholicam coram Arianis professi

,, martyrio vitam non


si

finiisse Felicera,

non certum, vero saltem ob jam nunc dicenda ap-

ac idcirco in exsilium ab Hunnerico pulsi, aerumnis etiam ac parnis, pro illa in itinerc ad Iwc toleratis, sunt

92
AUCTOIIB
C.
sutit

DE
stricti

S.

CYPRIANO ET FELICE EPISCOPIS, ETC.


jam supra
docui,
rnis scu posl tempus,

imtnortui, mcrito ccrtc, ut

quo

illi.

ad

B.

Dominum mi-

D nm.
nl '">
,

pro

nominis martyribus,

ita

etiam, de quibus

grasse.

hic modo, cx

cadcm turma

illi,

qui,

quamquam
ac

qui-

35 Verum,
reaeam,
qui
in
etsi

ut

modo ad

id,

undc digressus sum

dcm
pro

fidcm Catholicam palam professi ac idcircn in


poenis,

e sanctts nostrts

4976 Exsulibus

illi,

<i><i, s

exsilium pulsi fuerint, serumnis tamen


illa

via

ad

exsilii sui
c.r

in itinere

nd hoc

toleratis,

immortui non quod equidem


ohicriul,

ccrte plurimi

his non

locum non occubuere, aut anusfuii"^ nisi post innium circiter

sunt, pro confcssoribus, clsi nilrrim,


in exsilio, in

482 obierint, imo


eos violenta
latos,

vero vitam ctituu, utdictum, ultra


est

quod pro

fide

pulsi crant,

ainium 487 protaxerint, non

tamen, cur hinc

martyres etiam quadantenns


sunt habendi.
tempore inle
i

dici queant, pari jure

tandem nece

e vivis

pro fide fuisse sub-

34 At

vero.

inquies,

Victor

Vitensis

in

Actis

suspicetur.

im,

i/iio <>/'-

ac proin pro confessoribus non habendos, quis Huuncricus enim, quem in Sanctos illos %

ierint,

i-

edendis num. 11 de postremis hisce sanctis nostris

anno

circiter

482

a sese relegatos, csedeetiam postveritatis specie abhorret


vivis,

stente incerto,

Fxsulibus, quiad eremum, ad quam relegati erant,


scrumnis, in via ad hanc tolcratis, supcrstites pcrvenere, sic loquitur
dinis
:

ea sseviisse, ab

omni

anno

484, nondum clapso,e

cum jam

a persequen-

Reliqui habiliores ad solitu-

dis Catholicisdestitisset, sublatus,

Guntabundum, qui
autem Tra-

loca perveniunt, in quibus collocati horut

hisce favit, successorem est naetus; etsi

deum ad vescendum

jumenta accipiunt. Ubi etiam venenatorum animalium atque scorpionum


tanta esse dicitur multitudo, ut ignorantibus incredibilis videatur,

samundus, qui huic

in

Wandalorum regnum anno

490

successit,

persecutionem in Orthodoxos instau-

rarii, nihil

tamen, quod vel uni ex iisdem Sanctis


illo

quae solo flatu etiara procul

neccm sub principe

vel post,
in

si

qui forsan ex

positis veneni virus infundit.

Ab

scorpione enim
evasisse.

UHs tum adhuc

exstiterint

rivis, fuisse illatam,

percussum nullum dicunt aliquando

suadere utcumque

Quorum

feritas virulenta

usque ad praesens tera-

pus, Christo defendente, nullum Servorura ejus

sit natum, invenire usquam quivi. Quantumcumque ergo ultra annum seu 482, seu 484 aut etiam 487 isti Sancti nostrivitampr;

nocuisse docetur; hiscenutem vcrbis,

si

nonomurs

sanctos illos Exsules, plures saltem ex his in vivis,

dum
cui,

Inrc scribrrct, ac

proin anno, quo. ut suprn do-

rint, non est sane, cur idcirco vel in dubium, an pro confessoribus tantum sint liabendi, revocandum pnlctur. Ast vcro, inquies, universos nostros 4976

id fccit,

4*7

exstitisse
sic

adhuc superstites, non


habet,

Exsules

indiscriminatim

rnodo

Martyres

modo

obscure indicat.
post

Fateor,

diuque etiam

annum
rio,

illum non paucos ez iisdem sanctis

Ex-

Confessores Viclor Vitensis in Actis edendis ap~ pellat. Fateor, sic habct, moxque ad objectioiirm

sulibus vitam protaxisse,


net

verosimillimum apparet,

hanc responsurus sum, cum primum, martijmc, an


confessor, qui, ut supra ostendi,

an idem de Cypriano Unizibirensi, anno,

cum numeroso
fuit,

illo

nt infra docebo,

4S4

in

c.rsilium pulso.

dicendum
in ezsi-

Orthodo.rorum agmine relegatus haud


nus,

Cypriaetiam

hon

sii

etsi

autem Felix Abirritanus, dum

Uni

ibirensis episcopus,
illis,

exstiterit, hic

lium ante anni 483 vigesimam Maii dicm pelleretut,

cdi.rcro.

Hic, qui

in

cxsilium anno circiter e


et

xtateadmodum provecta valetudineque pessime


supra vidimus, exstitcrit, annc tamen
et

affecta, ut

dictis 482 proficiscentibus, auxilio maxime fuit, postea et ipse, ut

solatio

quam

Victor

in Actis

hir ultra dictum


rii

oiinum 487 vitam haud produxeut,

edendisuum. 7
lores carceris

docet,

per multos agones et squa-

determinando non sum:

cum hsc
nostris

sic

habe-

ad exsilium... cum exsultationo,

ant,

tempus sane, tam


e

quo S.
sanctis

Cyprianus, quam
Exsulibus,

jubcntc scilicct Hunnerico, perrexit;


saepe

cumautem

in

quo S. Felix aliique


qui

jnm lnudata

ecclesix

Africanx Notitia seu

in

cum

eo ad

eremum. ad quam
e

relegati fuerant,
sit

Catholicorum, qui anno


lationi
iiis

pervenerunt,

excesserint
etsi id ita

vivis,

plane incer-

prima Februurii

484 Carthaginem, quo coldic ibidem tunc cum Armp

tum
si

verum,

sit,

hoscc tamen omnes,

habendse, interessent, Hunnericijussu venerunt,

paucos forsan e postremo memoratis, qui haud

episcoporum Catalogo apud Ruinartium dePersecutione

diu,

postquam ad ercmum

ad

quam

reletjati

erant

Wandalica pag.

131 recenseatur, nec tamen

fuissent
circiter

perducti, obierint,

excipias,

post

annum

vox exsilium seu


exsilio,
isti

exsilium, prout episcopi, qui,

commutassc, apparet

tum

482 vitam hanc mortalem cum immortali e jam supra dictis indubitacum autem sic habcat ac prseterea ex eo, quod,

in

quod pulsi erant, prspediti, collatiom


in

haud adfuere,

eodem Cutalogo, ut supra doeidem

cui, signanlur, tur,

nomini ejus ibidem haud adscnbaest,

quamvis quidem sancti nostn Exsules, qui in itinere ad exsilii suilocum occubuere, verosimillime
non ante annum 482 certeque ante anni 483 vigesimam Maii diem, utie supra allegatis liquet, ad

consectarium

ut

collaiioni,

a qua

eum abfuisse nihil eUam cum autem collatio ista,


dictis

aliud suadet, interfuerit


ante

quam

certe,

uti

consequitur,

relegatus haud fuit, anno

484

Dominum migrarint, re tamen ipsa vel paulo ante annum 482 vel anni 483 initio felicem hancsortem adepti forsan
paulo ante
ciderit,
sint,

fuerit celebrata, consectarium ulterius fit,ut co ipso

anno, utpote quo Hunnericus, qui

Cyprianum releac

consectarium
aut

fit,

ut

sive

gavit, obierit, fuerit hic ab illo in exsilium pulsus.

482

sive hoc ipso anno


illi

initioidac-

36 Jam
modo, quo,
fide illata

vero,

cum

sic

habeai

eodem
in

fere

rcception

fo-

non inepte tamen

dici

queant

anno

post

Hunnerici obilum

Sanctos,

circiter

482

Sfa'"' /
''

e vivis

sublaH, hinc ego supra in

mar-

numei^o proxime prxgresso memoratos, nec eis pro

gine

anno circiter482 etpost


ad
exsilii sui

adscripsi, ita scilicet


eos, qui

sxvitum haud
in

fuisse, ibidem ostendi,

tum

indicans, e sanctis nostris


in

4976 Exsulibus

pariter

sic

Cyprianum sxvitum haud


confessoribus

fuisse,

itinere

locum occubuere, circa an-

queai probari, hunc ego non secus atque

illos,

non

num 482,

alios vero juxta ac

Cyprianum paulo

se-

martyribus,

sed

dumtaxat accenseri
dcbrrr,

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

93
certe
c dicta

debere,
Virlore

existimo.

Quod modo ad
spcctat,

difficultatem,

quxso,

si

Cypriano sexagenisvc aut

auctofic

mox

propositam,

hic

quidem, ut

Exsulum turma

nonnullts linguz, miraculo etiam,


locuti,

objectum, universos nost/ros


tas,

4976

Catliolicos Athle-

quo deinde articulate absque lingua fuissent

ab Hunnerico relegatos,

indiscriminatim modo

subsecuto, Hunnerici jussu fuissent excisee, prster-

Martyres, modo Confessores appellat; verum quid

missurum
islum

id fuisse Victorem, in

animum
illos

inducat

tum?

Ita

is

sanctus scriptor

morem, quo

e Sunctis,

38 Nemo
ct

sane,

quanlum opinor, qui scriptorem


Exsules,

Sanctishie

persecutionem pro

fide passts,

tam qui erant, quam


toleratis,

omnia, quac tam ad sanctos

'
quos
/Vi
d\
/

'vii

qui non crant tormentis, pro hac


tui,

immor-

quam ad

S. Cyprianura spcctant, apprime hdhuisse


et ita

"" "'

indiscriminatim modo Mnrtyres, modo Confesillis

perspecta,

etiam, guod de nonnullis, Typasir


illa,

sores, quod
altcra

ambae

hee

nomenclationes,

quarum
Gneco

tamr urbis civibus, pcena

quod divina mysteria


Carthaginensem,
collationem ac

averboLatino

confiteri, /?<"/ a verbo

Catholico more celebrassent, post


uti c

[xaprvpziv, Latine testari, deducitur, pari fere jure

Victore intelligitur, anni

484

competercnt, nuncupati olim subinde etiam fuere,


indubie fuerit secutus
;

proin diu post Sanctorum nostrorum 4976 relegatio-

idque etiam

Ado
si

ct

Usuar-

nem, anno
ctatis,

circiter, ui docui,

482 innectendam,mulv,

dus, horumque cxemplo Baronius,

in supra huc

c.rploratum habebat,

lib.

num. 6 commemo-

transcriptis Sattctorum nostrorum elogiis, hosce

om-

rare non omississe, considcrarit. Quapropter,


inter
eruet,
'//;/

cum
non

nes et singulos exstitisse confessorcs et


gnificarc itttcnderint,
fecis.se

martyres, si-

Sanctos nostros, uti

jatn

dictis ttctno

sunt ccnscndi, uli cliam

haudquaquam

aliquot,
id/jtic

quibus linguse fue-

Romani Parvi
titulo in

auctor, qui eos


1

omnes Confessorura
data
distinguit; vefide

eXClSX, exstilcrint,

supplicu gcnus, ut

annuntiittionc nittn.

jain dictum, nonnulli e venerabilibus viris seu

mar-

rum

Sanctis, persecutionem pro

passis,

ii

tyribus, a Justiniano et Menologii Sirletiani auctorc

dumtaxat, qui tortncnlis, pro hac


morlui, Martyres,
toleralis,
alii vcro,

toleratis, sunt

im-

memoratis subierint, enimverovel hinc abs hisce


indubitatum evadit
;

qui tormcntis, pro ea


strictiori

illos esse diversos,

sed

rem

ali-

tmmortui non sunt, Confessores

ter

adhuc juverii speciatim quantum ad martyres,

ac receptiori loquendi modosolent vocari; hoc autem


spectato,

Menologio Sirlctiano ad vn
scriptos, probasse.

Dcccmbris dicm

in-

enimvero Sancti nostri nec omnes pro mar-

Orthodoxos, ab Hunnerico simul

tyribus, hec

omnes pro confessoribus sunt habendi.

in exsilium pulsos,

numero

exstitisse
a

4976, ex Vimemoratos, ad
lau-

Hinc ego, recepliorem iltum loquendi modum sequcndum ralus gloriosum liorum agmen partim
,

ctore constut,

martyresque,

sese

trecentos aut certe

ad 362 contrahii Menologii


praeterea

confessoribus

partim e martyribus constare

dati auctor,

cumque

majorem horum parvel

supra etiam in
indicavi.
utdubie tina '"'". ""'"':
)li
I

titulo,

Commcntario huic prxfixo,

tcm gladio, quo mortis gcnere


ex Ortlwdo.vis
illis

Cyprianum
vitam,

vcl

quemquam

finiisse

nihil

'

/t 1

ll

37 Ceterum, priusquam Commentario liuicfuicm imponam, Baronium modo adhuc tantisper convenio.
*

omnino suadct, martijrium


fii

constuiiinn.ssc

uffirmct,

etiam vel hinc,

ut a

Menologii Sirletiani marty-

(li

Hic, Sanctos nostros scu Catholicos, qutbus,


c<

ut di-

ribus Sanctos nostros distingui, extra

omnem

con-

muit,
ciitin,

Cyprianum

accenset,

4976

aut, ut ipse

no-

troversiam positum debeal videri.

Reponi quidem

tat,

4966, ab Hunnerico

in exsilium simul pulsos,

adhuc potest, trecentos aut clinm

302

Gtwcis in

cum
rio

martyribus, seu venerabilibus viris, a Justiniano


officio praefecti praetotit.

Menologio Sirletiano ad
moratos marttjrcs, nisi

vii

Dcccmbris dicin menostris

imperatore in constilutione de

cum Sanctis

iidem
in

Africx

lib.

codicis Justiniiut.ri

7 memo-

aut saltem sub hisce comprehendi sint cemendi,


sacris

ralis

Sirletianoque Grxcorum Menelogio ad dUm


insertis,

Latinorum Fostis nusquam


?

signari,

vcrum

vii

Decembris

esse

eosdem,

in

hodiernis
in-

,quid

tum

Plurcs adhuc
qui
in

uiii

tam marttjrcs quam


ntts-

suis in

Martyrologium
;

Romanum

Annotationibus

confessores,

sacris

Latinorum Fastis
Sirlctiiuio

sinuiit

ast id csse a vcro

alienum, velex eo liquet,

quod,

qucmadmodum

tpscmct Justininnus ac dicti

Menologio quam compnrcnt, Grscorum hagiologiis invcniuiitur.


in

aliisque

F
Gracicolunt,
sinit distin(7/

GreScorum Menologii auctor ibidem declarat, inter


venerabiles illos viros scu martyres nonnulli, quilin-

39

Adhaec, cumorthodoxi religiosique

viri,
..

qui,,

...
bus Iliuim rici JUSSU

..

"

luiijiui

juii j't\rcisa,

diu

adlitic

guam

sibi

halmcrc preecisam

et

tamcn post hoc supet

post id supplieium, ntie Justiniani constitutionesu-

plicium insigniplane miraculo distincte

articulate

prn laudata, Victore Tunonensi ad tertium Zenonis

absque lingua fuere locuti, exstiterint, quodque id pamtgenus, quod e Marttjribus sexagenos subiisse,
laudatus Menologii

Augusti consulatum jnm ante cilntum,


si,

Mnea

Gairn-

qui,

Zcnonc

ttnpcrntore, comitc Marccllino. qui,


ctiinn impcrii

Grxcorum auctorait,

r,

/<\-

Justiniano
floruit, ac

nondum
docemur,

Imbcnns adcpto,
ilulcm scculi

priano vel
relegatis,

ulli e

CatJwlicis,

ab Hunncrico snnul

denique CX
in

Procopio, scxtt
vivis
illi

nedum horum
inflictum,

seu sexagenis seu certe non-

scriptore,

manserint superstites,
viri

nuliis fuisse

Victor Vitensis

lib.

n, ubi

iunc forsan, an religiosi


ni.r
et

adobitum usque

in

de

iis

agit,

haud

affirmet.

Nec

est,

quod a Victore,

morum
in

sanctitate perseverarint,

revoeatum
laudalo

quimultasubinde asese omissa, ipsemetfatetur,hic


pariter id esseomissum, reponas
ptor, quidquid numerosa
illa

fucnt

iluhnuu,

ma.rnne

cum a mox
i

cum enim Exsulum turma pro


;

Procopio, qui de viris


lico loquens,

illis lib.

de Bello

Wand

eosdem
iis in

a se Constantinopoli visos testa-

fnic csi perpessa, enucleate,

non

omissis

qualibus-

tur,

duo ex

peccatum carnis prolapsi tumque

cumque levioris etiam momenti adjunctis, in lctis loquens, edendit exponat, ac de Cypriano etiam

statim sibi collata absque tingua


orbnii fuissr narrentur.

hquendi facultate

Quid
vi

si

ergo idcirco

Romam
EunneDecem-

eum post

raultos agones et squallores carceris in

Parvi auctor

religiosos

scribat, quis, exsilium cura exsultatione pcrrexisse

ricijus.su lingua mulctatos, quos

Grxci ad

vii

94
auctore c h
-

ACTA

SS.

CYPRIANI ET FELICIS EPISCOPORUM, ETC.


,

bris

diem celebrant ac forsan jam tum cum martyrologus ille flomri, celebrarunt, in Martyrologium a
,

gessimus,

ut a suis rex peteretur, ut

saltem

eum properemoriturum
Quibus
Si
ita

Carthagini esse juberet,

se contextum haud intulerii

huncque deinde ea

in re

quia ad exsilium nulla posset ratione perduci.


fertur tvrannus

Ado

aliique recentiores

Fastorum Latinorum conneutiquam alicnum


vel ex
<ni-

cum

furore dixisse

ditorcs sint secuti? Enimvero re ctiam ipsa id fa-

animali sedere non potest, jungantur boves


qui

ctum, a

veritatii specie

indomiti,

cum

colligatum funibus trahendo

co videri potest, quod laudatus


ctor, qui,

Romani Parvi

perducant, quo ego prsecepi.

Quem

extransverso

quemadmodum

Sollerius
loco

suu
pro

in

Usu-

super burdonem d vinctum, quasi

quemdem

li-

</

ardnm Obscrvationibus
qucntissimc

non uno inculcnt, frefidc

gnitruncum, toto

itinere

portabamus.
locisfiic
','!"',"'')
;//
<

Sanctos, persecutumem

sub

Hunncrico
gium, a
reccnscat
bis
se

passos, c Yictorc Vitensi in Martyrolo-

2 Congregantur universi in Siccensem et Larensem civitates e; ut illuc occurrentes Mauri


sibi

me*
'"""

fjaniiir p.

concinnatum,

tnfcrt,

ne quidcm in

lioc

traditos ad

eremum perducerent
duo

f.

Super-

'/

"'"/'"'

nm.

Rcparntum mbdiaconum nonnullosque urcives,


ita,

venientes

igitur comites

subtilitate

damvi-

fessi, taliori

Typasensis

quos,

Hunnerici jussu

linlo-

nabili, blandis

sermonibus cum Dei Confesso-

/"'"""'"
t

gua mulctatosct
cutos
fuisse,

ut ante, post id

supplicium

ribus agere coeperunt.

Quid vobis, inquiunt


sitis

idem

Yktor

lib.

v,

num.

refert.

detur, ut ita pertinaces

et

domini nostri

Cum

itaquc hzc

sk hubcant ncc quidquampiwtcrca,

praBceptis minirae obteraperetis, qui esse poteritis in

ne avenerabilibus viris pcr Justinianum memoratis

conspectu regis honorabiles,

si

ejus festi-

Menologioque Sirlctiano ad vn Dcccmbris diem mscrtis

netis facere

voluntatem? Statim

illis
:

ingenti vo-

Sancti nostri crcdantur divcrsi, obstare inqucv hosce

ciferatione clamantibus et dicentibus

Christiani

veniatur, opinionc,

ab

illis

distinguit,

suraus, Catholici suraus, Trinitatem


inviolabiliter

unum Deum

B
Nota
8.

indubitantcr,

contraria

Baronii opinione

insuper

confitemur

includuntur graviori

habita, est standum'.

quidem, sed adhuc

latiori custodia, ubi nobis co-

pia dabatur introire et

verbum admonitionis

fan

cere et divina raysteria celebrare g.

3 Ibiet infantuli fuere quaraplurimi h, quos ge- ac deinde nitrices materno sequebantur affectu, aliae gau- n um$ mu n^.

ACTA,
Auctore Yictore Vitensi,

dentes,

aliae tristes, alise

retrahentes
alia)

alia?

gaudei

rib " s faultis.

bant.se martyres perperisse,

moliendo

difi-

luvio rebaptizationis nitebantur a confessione


dei revocare.

Nullum tamen nec blandimenta tunc

vicerunt, nec carnalispietasaliqueminclinavit ad

terram.

Ex

editione Ruinartii
fletii

cum Surii

viter referre delectat.

Nam quaedam tunc quid fecerit anus,breDum iter ageremus cum Dei
solis

et

Chif-

exercitu comitantes et forte magis noctibus pro-

editionibus collata.

movereraus propter
mulierculam et
infantulum
alia

ardorem, conspicimus

vestimenta portantem,

manu

unum tenentem

atque his sermonibus

consolantem: Curre, Domine meus. Vides uni-

CAPUT UNICUM.

versos Sanctos,
hilares ad

quomodo pergunt
?

et

festinant

coronam
. .

Quam nos cum increparemus, quod importuna


. . , . :

quarum
nnius ntira s des ,/,,/,
sponte quentibus,
-

Sancti relegantur, fulem constanter confitentur, in

videretur aut vins pro sexu jungi aut exercitui


Benedicite, benedicite Christi sociari, respondit r et orate pro rae et pro lsto parvulo nepote raeo ;
.

exsilium abducuntur, in

via cnidelissime tractantur, plurimi

quia, etsi peccatrix,


nce
A:

filia

sum quondam
:

Zurita-

proficiscun/ '"'

hostium swvitice succumbentes intereunt, reliqui

civitatis episcopi.

Cui nos

Et quare itaab-

ad locum

exsilii perve-

jecte ambulas, vel qua ratione de tara longinquo


itinere
dit:

huc pergere deraonstraris? Quae responhuc parvulo servo vestro ad exsilium

niunt.

Cum

pergo, ne inveniat
veritatis revocet
Catholici inler
tanits

eum solum

inimicus et a via

ad mortem.

Ad

haec verba re-

4'.t7tj,

/"\uibus autem prosequar flurainibus lacryma\J ruirij quando episcopos, presbyteros, diaco-

pleti

lacrymis nihil dicere valuiraus, nisi ut vo-

luntas Dei fieret.

nos et alia Ecclesiae


eremi destinavit
quamplurimi,
alii
?

membra

a,

id est,

quatuor
"

5 Sed ubi adversarius, qui jam


Partibor spolia, replebo

forte dicebat

arctissinm
'

retganiur, a

millia nongentos septuaginta sex b, ad exsilium

In

quibus erant

prodagrici

propter a^tatem annosam lu-

mine temporali
c

privati. In

beatus Felix Abbiritanus c quatuor annos quipain episcopatu quadraginta


;

quorum erat numero episcopus, habens jam

animam meara, interficiam gladio meo.dominabitur manus mea /, nullura potuit occupare, mquint angusta et teterrima loca, in quorum conclavibus Dei exercitum coartaret. Tunc eis etiam visitationis huma

','/""|!,

cuttodimwr
vatim,

nae

negata est consolatio. Puniuntur et custodes


:

ralysismorbopercussus, necsentiebat quicquam, nec penitus loquebatur. De quo nos raaxirae cogitantes,

fustibus et graviter affliguntur

jactantur Concoar-

fessores Christi super invicera, angustia


tante, unus super alium, ut

quod non posset juraento

portari, sug-

agmina locustarura,
et,

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


et,

05
AUCT0I\K

ut proprie dicatur, ut grana pretiosissiraa

frumentorum.
quoquam ad
vijit ndos admisso, <"<;. runtur,

per dura et aspera lapidum loca; ubi prirao vestiraenta, postea membra singula, carpebantur.

VlCTORE

cos

6 In qua constipatione, secedendi ad naturale officium nulla ratio sinebat, sed locum stercoris
et urinae, urgente necessitate, ibidem faciebant
i,

Quibua per gladios acutos petrarura huic caput


conterebatur,
trahentiura
alii

latera findebantur, et ita inter

ut

ille

fcetor et
:

horror universa pcenarum

ad quos aliquando, dato ingenera superaret genti munere n Mauris, dormientibus Vandalis, vix clara adraissi sumus intrare o. Qui introeuntes, veluti in gurgite luti,

manus spiritum exhalabant .r. Quorum numerum nequaquam valuimus colligere, exaltatur tamen per tomultitudine coercente
:

tura aggerera

publicum

vilis

sepultura Sancto-

rura, loquentibus tumulis.

usque ad genua ccepi-

11

Reliqui habiliores ad solitudinis loca perin

validii

mus mergi;
completura
*
:

illud

tunc Hieremirc videntes fuisse


in

Qui nutriti sunt

croceis,

ara-

qus modo ad quibus collocati hordeum ad vescen- eremum, ad veniunt, q/iiim reledum, ut jumenta accipiunt. Ubi etiam venenato-

plexati sunt stercora sua p.

Quid multa?

rum animalium atque


deatur,
quffl solo flatu

scorpionura tanta esse di-

gati erant liunt.

pnecepti sunt, undique perstrepentilms Mauris,

citur multitudo, ut ignorantibus incredibilis vi-

ad iter, ubi destinati fuerant, praeparari.


Indc educti
. i

etiam procul positis venescorpione enim percussura

et

n Cy-

priaiii

7 Exeuntes itaque die Dominica, bentes stercoribus vestiraenta, facies siraul et capita, a Mauris taraen crudeliter minabantur.
linita

ha-

ni virus

infundit.

Ab

nullum dicunt aliQuando evasisse. Quorum feritas virulenta usque ad praesens tempus, Christo defendente, nullura servorum ejus nocuisse docetur
y. Sed,

antnr,

hymnum cum

exultatione

Domino decantantes

- Hffic est gloria omnibus Sanctis ejus q. Aderat enim ibi tunc Cyprianus, Unizibirensis epi-

cum

illic

aluntur hordeaceis granis, postest,

ea et hoc ablatura

scopus, consolator egregius, qui singulos pio et paterno fovebat affectu, non sine fluminibus cur-

qui pluerat patribus


exsilio mancipatos.

quasi non posset Deus, manna, pascere et nunc tali

rentium lacrymarum

paratus pro fratribus anisi

mam

ponere et se ultroneura,
illa

dimitteretur,

talibus passionibus dare; qui totum,


buit, egentibus fratribus in

quod

lia-

ANNOTATA.

tunc necessitate

expendit

quserebat enira occasionem, qualiter


ipsi

confessoribus sociaretur,

animo

et virtute

Fx

episcopis,

qui

cvm

ingenti fidelium aliopulsi hic nar-

confessor. Qui postea per multos agones et squacum lores carceris ad exsilium, quod desiderabat,

rum turma iu rantur, unum


sedis ni

cxsilium ab Ilunucrko
exstitisse,

S. DonaHanum

incertx

exsultatione perrexit

r.

dumque
gillS,

lon*

8 Quant

et tunc multitudines de diversis re-

hunc

in

Africa episcopum, Limpenus noster, qui Opcris nostn tom. II Septembm intulit, in
i

nnui-

mera

fideliiini miilli-

Martyrcs gionibus et civitatibus ad visendos Dei semioccurrerint populorum, testantur vise vel
tse
:

Historica de

odem

aliisque quinque Africanis


t

prz-

sulibus Sylloge

num. 14 exislimat

neque vero, ut

tudine ad

spectaculum undique occurrente,

qua3

caperent,

cum agmina venientium nequaquam per vertices montium et concava val-

turopinor, immoritoi astgloriosam illam fidelium

mam,
nuit
;

cui illum adjungit, e promiscui sexus homini-

lium

concurrentes, turbse fidelium inaestiraabiles

bus fuisse compositam, ibidem num. 10 etiam affirid

descendebant, cereos manibus gestantes, suosprojicientes, que infantulos vestigiis Martyrura


ista

autem a vero alienum


merabra,
e

esse, ac ipsamet etiam

alia Ecclesiae

quibus numerosum illud


fuisse

Quibus nos miseros relinQui hos baptiquitis, dum pergitis ad coronas? aquce perennis? Qui zaturi sunt parvulos fontibus
voce clamabant
:

Orthodoxorum aijmcn
Victor hic
/
i

partini

composil

tradit,

ad clerum spectasse omnesque

singulos, e quibus id constitit, ecclesiasticos


iit

nobis pcenitentiae

munus

collaturi sunt, et re-

seuclericos exstitisse, verosimile apparetex


in

obstrictos peccatorum conciliationis indulgentia, vobis dictum est Quajvinculis, soluturi \ Quia erunt soluta u cumque solveritis super terram,
:

Commentario prxvio nuni. 12


quatuor

quinque sequen-

tibus disserui.

Chifjlctius

legit

millia

dcccclxi

progri

et in ccelis

s.

currere etiam, quo ihi stationem lam /''/'


veniatur, co-

9 Qui nos solemnibus orationibus sacrificii sunt morientes ? Aut a quibus divini
tus exhibendus est consuetus?
libcat pergere,
si

sepulturi
ri-

Surius quatuor millia DOCOCLXVi; uerum lectio, quam hic Victoris per Ruinartium editio suppeditat,
prseferenda
est.

Commentarium prsvium num. 5


variis Victoris

et

Vobiscum

et nos
filios

sequentibus via\
c

liceret

ut tali

modo

Varias vocabuli hujus

in

exemet

guntur,

his vocipatribus nulla necessitas separaret. In bus vel lacrymis, et laudibus nullus jam pej

plaribus,

tum Mss., tum

editis, in

lectiones

qux

multiadmissus est consolator t sed artabatur erat prsetudo ad currendum, ut, ubi cannava u
;

harum prxstare videatur, iiitm. 25 exposui.


d

Commentario

Mulum

interpretatur

in

Qlossario

Cangius
insi-

Qui, cura parata, laboriosara caperet mansionem. etsijuvenes, delideficerent, et alii forte,
cati corpore,

hancque significationem vocabulo burdo, quod terdum etiam baculum oblongum peregrinorum
gnificat,
\

cceperunt hastilium cuspidibus ad


;

m
III Julii illatx,

lruere,

m Anm
in

currendum
plurimi im-

et lapidibus tundi

unde magis

defi-

,i.i

s. Eugenii Carthaginensis episcopi,

Operu

cientes, amplius lassabantur-

nistri tom,

subnexis, Cuperus no-

10 Postvero imperatum
qui ambulare
lut
,

est Mauris, ut eos,

stcr putat.

manissimx,
i,iiii

inu tans
i

tur,

succumbunt

non poterant, ligatis pedibus, vetraherent cadavera animalium mortuorum,

/;

/./,"

ad Africam

propriai

bant, urbes olim erant sub

archiepiscopo Carthagi-

nensi

96

DE
ut

S.

FIECO SLEPTENSI EPISCOPO CONFESSORE.

nensi in provincia proconsulari episcopales, earum(jue,

m
ci
;

Chiffletius legit

In qua constipatione sece-

Baudrandus

in

Lexico Geographico docet,


inter
et

dendi ad naturale officium nulla ratio sinebat lo-

posterior quidem

Carthnijiiirin
et

Cirlam
erat

sed stercoris et urinse urgente necessitate,

prior vero Cirtam inter


dia.
f

Norangaram

me~

ibidem faciebant.

n Surius

Dantes ingentia munera.


exsilium Sanctis adVitensis hic ite-

Ex

eo,

quod Muuri sanctos nostros Exsules

o Sese proficiscentibus in
fuisse,

ad eremum seu loca deserta, ad qus, relegati erant,


abducendos acceperint,
verosimilius fuisse,
sita haec alibi in

Actorum auctor seu Victor


V. 5.
tf.

Maurilania
Ilistorica

riun declarat.

Limpenus

nostrr in

p Thren. 4,

de

SS. Donatnmn aliisque quinque Africanis praesulibus Sylloge, mox adliuc ad littcram a laudata,
existimat
;

q Psaim. 149,
r

9.

Cvprianum Uniubirensem episcopum non

ex-

haecque ejus opinio ex Adone, utpote qui

stitisse iiiiian e

Sanctis 4976, ab Hunnerico in ex-

eos

in

horribilis

eremi exilium trusos et inter


fuisse, in elogio,
scribat,

silium simul pulsis, illumque adeo veluti


li/sre

unum

ex

Mauros ferocissimos deputatos


Commehtarii
praevii
;

ab Adone

et

Usuardo haud

recte

memorari, ex

num.
milii

recitato,

non

hoc
ii

Actorum

loco

palam
v
.

fit.

Commentarii prxvii

parum confirmatur
seu cremi partes,

autem,

deserti
,

jmritrr

um. 10
s t

videsis.
v

Tibunnis

videlicet

Maori et

Malth. cap. 18,

18.
Victo-

Nippis, ad quas monachos etiam

et laicos relegatos

Ex

his vcrbis,

Actorum auctorum seu

ab Hunnerico fuisse, Victor Tunonensis supra huc


in

rem Vitensem, ne
tarrtiir,

gluriosos

Exsules nlterius comi-

Commentarii
in

pr.rvii

num. 15
sitas

transcriptis verbis
,

prohibitum hic

fuisse, concludendu.ni vidr-

tradit,

Mauritania

fuisse

vero apparet

tur,

idque inde, ut apparet, re etiam

ipsa Operis

simillimum.

nostri tom.

IV Augusti
scriptore

in suo Historico Critico de

Victor Vitensis seu Actorum auctor, qui San-

sancto

illo

Commentario num. 20 Cuperus


auctores locum

ctis, in

exsiiium abeunlibus, sese adfuisse, uum.


id

noster conclusit.

jam

declaravit,

hic

iterum luculentissime in-

u Heec vox apud media?


subterraneum
significat,

eetatis

sinuat.

nec significationcm aiiam

h Quales
in

verosimiliter hi existerint, ex
praevii

iis,

qus

hic exigere sensus videtur.

Commcntarii

num. 14

et tribus sequenti-

x Qui, quod Sanctis


gium,

nostris

Ado
1

contexit, elo-

bus disserui, intelliges.


i

Commcntarii

praevii

num.

huc transcri-

Surins morituros.
sed, ut apparet,

ptum, cum
pergresso

k Surius legit Quiritanae, peram nulla enim in Africa


;

verbis, quze hic et numero proxime prxActorum auctor seu Victor Vitensis suppedi-

urbs, a cujus nonunr

tnt, conlulerit

ex hisce illud

magnam partem

con-

vocabulum istud promanasse queat, invenitur, Zu-

cinnatum, extemplo comperiet.

ramque, urbem episcopalem,

in

proconsulari Africae
in suis in hunc Vil><

Ilinc, e Sanctis nostris, qui, quo relegati erant,

provincia positam, Buinartius


ctoris
1

rvrnrre, nonnullos certe adhuc,


scriberet, in
vivis

dum hxc

Victor

locum Annotationihus assignat.


cap. 15, H 9.

Vitensis

exslitisse

superstites,

Exod.

concludendum apparet.

DE
C. B.

S.

FIECO, SLEPTENSI EPISC. CONF.


IN

HIBERNIA.

COMMENTARIUS PR.EVIUS.

I.

Sancti cultus sacer, tria diversa Yitae


etsi

haud

integrae in

Encomia seu Elogia unumque ex omnibus fidei, edendum.


ctus Lageniaeque

hisce,

SUB
I

SK<

WPAllBT,
FIREM.

'ibernia, celeberrima
ijn.r

Europx

insula,

Ma-

inclusum irrigat a suo statim ex-

Britanix, qua hxc Occidentem spe-

ortu fluvius Barrou, Latine Birgus seu Barroius,


et

ctat, obversa, in

quatuor parles preecipuas

apud Usserium de Britannicarum ecclesiarum

seu provincias,

Lageniam

videlicet,

Mo-

Primordiis pag.
auctore
iste

864

ab antiquo operis tripnrtili

]>,
(Jlll

Sancto,
lnt

o liiC

assiqnato sedit, scpulLi


'

moniam, Connaciam seu Connactiam ct Ulloniam, a vlerisnue, Lagenix eliam Midiam, quam alii ab
quintamquc Hibernix provinciam fa]ia c secernunt ciunt, accensentibus, more antiquis usitato dividitur,
ac porro unaqu.vque illarum muiores regiones diversas seu comitalus, in

Berbha

appellatus.

Juxta hunc, uli auctor

antiquus ibidem prodit, in

campo Albo, quem


coliis

a comitatus reginae campo, inter

seu montis,

Slepehill a Speedo in Geographica


vocati, radices ac locum,

Lagenix Tabula
flu-

quo inde haud procul

quos recentiori xvo dispertitx

vius

mox

dictas a duobus rivulis, ab

Occidente et

fuerunt, complectitur.

Horum unum

subinde Lesiae,

Oriente confluentibus, ortum accipit, interjacente,

plcrumque vero Comitatus reginae nomine dislin-

adversum non

esse,

cum Papcbrochio

noslro in

Mss.
penes

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

97
auctorr
c. b.

penet noa exstantibus

in

septimam S. Patricii apud

cum

scriberent, cultu Sanctis proprio Fiecus fuisset

Colganum Vitam Notis opinor, sita fuit Sleptensis civitas, in iiuti, modo Sletty, si Wareus deScriptoribus Ilibemix
lib.
i

gavisus,

ob solam,

qua,

dum

viveret, inclaruerat,

stinctitutis

rccte observet, nuncupata, se-

4 IIxc

famam miuus frcqucnter acparcius facturi. igitur cum sic Uabeanl, ac prdeterea Fieexstitisse conspi-

hodie inserU

dcm episcopalem primus


nactus
est,

occupavit,

sepulturamque

cus vitx sanctimonia miraculisque

qui episcopus a S.

Patricio, Hiberno-

cuus a Jocclino dicatur, fuisse re etiam ipsa illuin


in natione sua

rum

apostolo, constitutus ibidcm fucrat, S.


aliter,

Fiecus

Hibcrnica, ad constilucndum Sanctorigida, honores Sanctis

seu Fiacus aut paulo etiam

Hibernieeque

rum suorum cultum minime


proprios a morte
,

Fiec seu Fiac ac


in

saepe

etiam

Fiag. ut Colganus
7, nola

adcptum,

haudquaquam a

veri

Triadc

Thaumaturga pag.
noster, ut

ait,

no-

imo nec a vero, apparet alienum; cumque


sit,

minahis.
ac Operi ob '"""'
<>-

adeo non

cur ob hosce in Hibernica, quibus inillatus

2 Ilic Sanctus
ad
id,

modo, hisce prxmissis,


Fieclio

scribitur.

Martyrologia
id in iis
fit,

haud credatur, hac


scu Fiacum,

JjJ

quod proposui, me accingam, a S.

die,

qua

Fiecum

quem

seu Fiacho,

xxvn Decembris

die

culto, elsi hujus

prsterea, quod hic eliam notandum, a Foceo episcopo, hodie ex Epternacensi

nomen
at net,

a S. Fieci seu Fiaci nomine sola, qua illud,

Hieronymiano apud
verosimile ibidem

non itidem isthoc. scribitur, aspiratio discrimiindubie, uti idem


cst

Florentinium apographo inter Prxtermissos a nobis relato,

Colganus

loco

mox
foret
illi

citato

diversum non

esse,

addit,

distinctus;
niiiltum,

vcrum,
in

etsi sic

habeat, diu
infe-

allegata efficiunt,

Opcri nostro existimavimus hic

tamcn ac

an

dpus nostrum

inserendum, eo etiam impulsi, quod idhodie factum


iri,

rendus, dubitavi. Nec, ut in hoc locum

absque

decessores nostri
est,

loco

non uno indicarint. Ve-

omni scrupulo

liic

conccdcrem, moveri statim potui


quibus,
ut

rum non

cur propterea, patri suo Fieco hic


statim existimet.
antiquis excusis

vel Hibernicis,

in

plus semel repetit

Colganus, hac
rologiis,

xn

Octobris die celebratur,

Marty-

addendum flium Fiacrium, quis Hic enim, quem e monumentis


haud
alia,

vel secunda

aut quinta,

in

qua utraquc

quam

S.

Patricii Acta, commemorant,

reliquiarum cjus vcncratio insinuatur, S. Patricii

nusquam
tttr; etsi

in hisce vel Beati vel Sancti titulo affici-

apud Colganum
Slanensis
in

Vita.

Ercus enim seu Hercus,


reli-

autem

et ipse

Hibernicis aliquot Martyrohodie


exstet
inscriptus,

Hibernia episcopus, cujus pariter


in

logiis,

teste

Colgano,

in

quiarum veneratio

quinta

Patricianis apud Col-

hisce

tamcn,

typorum bcncficio nondum vulgatis,


cultus sacri, quo hac die vel

ganum
dilucide

Vitis insinuatur, gaudere etiam cultu sacro


in

memorari illum ratione

harum

tertia

indicatur,
die,

eumque tamen
qua Ilibernicis
in

gaudcat vel aliquando fueril gavisus, nihil omnino


suadet.

haud idcirco secunda Octobris


aliquot

Martyrologiis exstat
intulimus, sed ad

inscriptus,

Opus

nostrum
tcr in

sccundam, qua pari-

Hibernicis aliquot Fastis sacris memoratur,


,

5 Misso itaque, quem, quod dumtaxat in Mss. tria diversa adhuc Fastis saciis celebretur, quodquc institutum JgjJJ ndJ. cata.Borm nostrvm, ut singuli hujusmodi Dei Servi cultu de,

Novembris dicm, ccrtiorem etiam


faciamus, cultus
publici

quod id tum
,

stituti intcr

Prxtcrmissos recenseantur, haud exi-

requirentes indicia

re-

gat,

ne quidem hoscc intcr supra rctulimus, Fiade solo postremo hic

misimus.
hic adduetas

crio, S. Fieci filio,

modo

su-

3 At
ti.v

vero id

facicndum duximus, quod, an

ter-

mus
ris

acturi.

Nullus,

quem quidcm viderim,


Fieci Acta seu Vitam
;

seu
litte-

S. Patricii apud

Colganum Vitx,

in

qua, ut
sat

scriptor seu auctor S.

dictum, Ercus coii luculenter indicatur,

tuto

ex instituto commcndavit

ast e sex postremis S.

fdi qucat, ncscinmus, quodquc,

cum

is in

Patru /.;-

Patncii apud Colganum

Vitis,

qtuv

omnes, sola

ms apud Colganum,
nusquam
vcl

in

quibus memoratur, Vitis


litulo

quartaexcepta, dc S. Fieco loquuntur, dux ultimx,


longiori etiam oratione adhtbita,
id facientcs,

Sancti vel Beati

honoretur,
luv fucrunt,
ct

tam

mcrito

in

dubium, an tunc, cum scriptx

multa,

ad

cum

spectantia,

subministrant, ut pro

cultu sacro fuerit gavisus

ac proin an ob hunc

justo vitx

compcndio tam qux in harum duarum

non ob solam, qua inclaruit, sanctitatis famam in Ilibcmica, quibus inscriptus exstat, Martyrologia
fucrit
illatus,

priori, a Jocclino conscripta,

quam

qtuv in

posUlioH

lcguntur, qucant habcri. Porro htscc bints Actorum

revocari qucat

ctsi

autcm quamma-

seu Vitx S. Fieci compendiis addi potest

et tertium,
soliti

xime etiam, ne non et Vitarum illarum quintx, >n qua e dictis tam Erci, quam Fieci reliquiarum
vcneralio insinuatur, sat tuto ftdi qucat
,

abantiqnoSancti

nostri seu

poHus hymni huic

attribui scholiaste conie.vtum integrumque serie conttnita

sit

vercn-

a Colgano in Triade pag. 4,


in

col.

Irecitatum.

dum, de secunda tamen,


quantum ad Sancti
nostri

in

qua

id

ipsum, sultcm

Verum, quo

pvutw

trui

illa

compendia, quorum

rcliquias, ft, alitcr esse

quod non inepte etiam Sancti elogium encomiumve


appellaris, sunl

existimandum, suadcnt,
noster in

qux de ea Papebrocluus

habendaf Scholiastes jam memoraprout Colgano, qui illorum po-

Commentario, S. Patricii Actis seu Vits

tus verosimillime,

prxvio, num. 16 pronuntiat. Adluvc pluries post

laudandus, qui ex infra dicendis


tiquus, scholiastes

est

admodum
in

an-

strcmum Ihjmno, per Fiecum, ut passim crcditur, in in S. Patricii laudcm composito, Prxfationis

apud Colganum

Triade pag.

modum prxfixum
pag. 7, nota
est, vel
1

sese reperisse, operis

mox

atati,

4 Fiecum, quem commentatur, Sancti titulo exornut, eique eamdcm honorificam appellationem JoceImus, qui scculo xu exeunte sextam, alterque, qui
multo ctiam, ut apparet,
citius tripartitam seu se-

non obscurc innuit,

visum ibidem

anir seculi vi fncm, vel ccrtc, ut mihi equi-

dem

apparet, haud serius

quam

seculo

vn nondum
a

ditt inchoato floruit.

ptimam

Patricianis apud Colganum Vitis concin-

6 Postquam cnim
S. Patriao

Lagcnuc ttrchiepticopum

^jQfJ^
.,

navit, scriptor repetitis et


liberaliter

attribuunt,

id

quidem plus semel vicibus verosimillime, nisi tum,

instttutiim fuUse S.

Fiecum, narruvit, /M
ejus

/,

mox

scqucntia hxc verba,

Quo etiam munere


15

jjf^j,
^1

Tomus

Comorbani

"""

vi Octobris.

98
AUCTORE
C. B.

DE
dum

S.

FIECO SLEPTENSI EPISCOPO CONFESSORE.


funguntur,
Fieci in
seculi

Comorbani

sive successores abinde

v finem

obiit,

.clutc

auuis fcrc dumtaxut ccnnihil

subjungit, sicque,

scriberet, penes S.

tum remoto
Complectutur,

contextum,

ctiam,

quod,

non

sedem Sleptensem successores adhuc mansisse seu


Slr/it.r

dicam, incrrdilnlc, sedvel crcdiiu appareat


est

difficile,
iii

nondum

existere desiisse

archiepiscopalem

sunr,

CUT

ct

fideS

uilcijru

us,

seupotius ob infra diccnda metropolitanam Lagem.c


dignitatem,
utpote

qux
9

a veritate aliena aliundc probari liuud queunt,

luculenter
post

indicai

cum
uti in

hsec

autem %
nostro

thljninjatur.

quam

annum 598,

Opere

Verum

de primo e duobus

aliis

Vits com-

etsi

'iii!,!,,

ad

Februarii diem in Commentario, Actis S.

pendiis seu

Sancti nostri elogiis supra memoratis


est

res secus

lum quanluni ml
'H
ii

Brigidx, vinjinis Scotx prxvio,


vidcrc,

num. XI

fas est

paulo aliter

loquendum. Idenim cum sextx,


t

cui

,/,,_

Slepta

Fcrnam Brandubius Lagenix


is

rex

includilur, S. Patricii

apud Cohjanum Vitx auctor


uti

//>/e

sni-

transtulerit ac

S. Mxdoco ibidem constiluto cpiscopo


princeps anno,

Jocelinus seculi

demum xn,
ct

apud nos ad xvn ptum.

concesserit, verosimillime, si vere

Martii dicm

in

Commcntario, Actis S. Patricii


sequenti, fasest videre, floruerit
uti

ut Colganus in Triadc pag.

8, ""/" 8 scribit,
si

601

pr.rvm, num. '23

occubucrit,antc seculi
/hii.s

vi

jincm, vcl rrrtr,

Brandu-

ac proin a Sancli nostri xtate,

ex mox dictis

annis adhuc aliquot post

annum

istum vixerit,
obiissc, in
ist-

sequitur, sex amplius seculisabfuerit, haud

magnam

sub seculi vii initium, quo S.

Mxdocum

sane a tempore, quo fuit conscriptum, auctoritatem


ac fidem sibi adjungit.
uti in

Operc nostro ad xxxi Januarii diem de Sancto


hoc tractantes docv.imus, Sleptx existere
necesse
est,

Adhxc, etsiquidem Jocelinus,


citato

desierit,

Commentario mox

num, 15 docuimus,
rerum,
u

ut,

de

quo nos

hic,

scholiastes,

qui,

scriptores quatuor coxvos, qui

se
sibi

litteris

dum

scriberet, exislere

ibidcm metropolitanam diluculcutcr,


ut

consignatarum,

testes oculati exstitere,

prxlu-

gnitntem nondum dcsiissc,

dirtum,
liaud se-

centes habuerit. ex auctoribus


huiid

tamen adco probatis


nonabs

indicat, vcl anlc scculi vi finem

vel certe

omnia, quxnarrat,

esse accepta, suadent insolita et

B
aut scqucntii initium

rius

quam

seculo vil
etsi

nondum

diu inchoato floruerit.

nulla hisce

immixta miracula tam


nlicna,
ut

7 At vero,

quidem inter Hibernix cpiscopos

omni

vrri specie

Papebrochio

a dictx,

sempcr

aliqui, qui

prx

aliis

quid amplioris dignita-

quam

edebut

Vitse S. Patricii textu, ne inde, qui

Hs aut jurisdictionis ecclesiasticx haberent lnncque recte dici posseut'primates, cxstitcriut, u tamen non
prins,

Imnr essent

lecturi,

offenderentur,

rcsecanda ac
in

in

Appendicem, eidem Vitx subjectam,

qua una cum

quam
in

seculo circiter XII,

uti

ad xvii Junii

xqua
10

ju.xta ac acri,

qua ibidem

III

pcrstriiujiiiitur,

diem

Commentario, Actis S. Molingi Famensis

censura innoxic

legi possent,

rejicienda sint visa.


e

episcopi prxvio,

num. 8 jam docuimus, appcllari cicprrunt archiepiscopi quarc cum nihilominus S.


;

Quod modo ad secundum


id sane

duobus

Vitx

Sancti nnstri ronipriidiis scu elogiissupra memoratis


sprrtat,

tinr quiinliim ini niiitit Triimrtit v


tnst

Fieco arcbiepiscopi titulum ac praeterea Dubtacho,


cujus
ille

discipulus exstitisse perhibetur, honorifi,xi aut

S. Palricii
pcllatione,

cum septima, cui intextum exstat, apud Colganum Vita, Tripartitee ap,

rtum

cam archipoetae appellationem, qux seculum


xil sapit, attribuat S. Fieci

quod
solita,

tres

in partes sit divisa, venire


insolita,

scholiasles, scriptorcm

plerumque
ac
idcirco

miracula etiam perquam

hunc,

utjam

statui, ante scculi vi

fincm vcl paulo

a Papebrochio pariter in

Appendiccm

(lumtaxat post floruisse, quis crcdat^ Ita fere etiam


in suis,

S. Palricii Actis subnexam rejectanecmagis, quam


i/ii

quas supra adhnc laudavi, Mss.

in

scptimam

Vifa, a Jocelino coutc.rta, submuiistrat, credi-

scu tripartitam S. Patricii apud Colganum Vitam Notis Papebrochius noster; vcrum, si inde, quod
lnr decessor noster

bilia

complectatur

veritaii

in

omnibus consonum

absque omni, ne scrus habeat, formidine xstimari

veUe videtur, possit concludi, qua

non potcst

e'si

autcm

tripartita

illa

S.

Patricii

ergo ratione est factum, ut Notas, a S. Fieci scholiaste in


tas,

Vita, a qua, partim Latine, partim Hibcrnice conscripla,

Hijmnum,

attribui huic

solitum, composi-

tripartitum pariter de S.

Patricii Actis

ad seculum non xi

vel aliud posterius, sed

ad

vn

Opus,

solo

sermone Latino compositum ac ab Usseprolatum,


vel eliam
est

pertincrc in Commentario, ActisS. Patriciiprxvio,

rio loco supra citato sxpiusque alibi

floruii
i(<

tur,

com-

num. 33 existimant? Id sane ego haud perspicio. 8 Cum itaquc argumentum, quo Sancti nostri
scholiasten

divcrsum, S. Evinum,

qui seculo

vn

vi

floruil, habere vidcatur auctorem, varie tamen, uti

antc seculi VI

fmem

vcl sub

sequcntis

apudnos

in

Commcntario, VitxS. Patricii prxvio,


seu uno seu
cilius flo-

dciii
1)1
11 ii,

mte-

initium poruisse supra ostendi, nulla plane ratione


sat solida ac erndito lectori vcl

num

17

et seq. videre licct, a scriptore

tur;

utcumquc satisfacere
iis,

pluribus, qui vel seculo


ruerint, fuit
jnin

nata confutari infirmarive posse videatur, sanc


qui contra tempus, quo antiquum
floruisse

x vel interpolata. Nec

haud multo

tanlum, dum, quorum


fidei

illum scnptorem
et

memini, nullius aut certc admodum cxnju.r


isto laborat,

statuimus,
lioc

archipoetse

archiepiscopi

miracula refert, nxvo

verum etiam, dum


sru elogium,

nomina ab
ipsemet

adlnbita objiciunt,

non inepte,

uli

ipsummet Vitx
part. 3,

S. Fieci

compendium

in dictis

videtur, responderi
nostri seu

Mss. Notis Papebrochius agnoscbre pole.st, ea non ab ipsomet Sancli


huic
attributi sclwliaste, sed ab

num. 21

et tribus scquentibus exhibet, itc-

Hymni

rumjnrdrindr, dum miraculum, utcumquc crcdibilc acproin in Appendicem, S. Palricii Actis subnexam,
a Papebrochio haud rejectum, parte iiidem tertia

audacibus, qui eadem in compositum abs hoc


S. Fieci

Vitx

librurus esse profccta.


simile

compendium seu encomium intruscrint, Idem porro aut certe quid


alia, in hoc pariter occurrenlia,
VII posteriorcm, sapere fortassis

num. 86 refert. 11 IbidemenimS. Fiecum, adquem duosequos,


ut hisce ille,

Itnbri.

tnr, solum
titntrn

quantum ad

cum prx

virium dcfcrtu pedes mcedere

qux auctorem,seculo
videntur,
est

non

valeret, ad diiccesim

suam

visitandam aliaque
nulu,

dicendum.

Jam

vero

cum

illud

Vitx

munia explenda

utcrctur,

submissos, divino

Sancti nostri compendium, ab auctore adeo antiquo uc proin aSancti nostri, qui cx infra dicendis sub

nemine duccntc, pcrvcnissc narrat, ob pedem, scorpionisictu et punctura tumenlem, claudicasse, affir-

mat.

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


mnt. Jd autem,

99
AUCTORB
C.
li.

cum venenati animalis


HibernUe solum
invectum
qui,

nihil, uti in

Jocelino conterta, complectitur, sequentibus hiscc

Appendice,

S. Patrieii Actis subnexa, num.


aut

25

inckoatur verbis
rigeratus,

Fuit quidam juvenis bene rao-

Papebrochius docet,

pariat

ingenio subtrlis, eloquentia floridus,

ipsum

aut
a

aliunde

sustentet,

scriptum
esset,

forma speciosus,

fuisse,

S.

Evino,
in re soli

Hibernus

cum

Fiechus, nomine, discipulus Dubhtachi poetse. Hic ante paucos annos duxit

Hibernici ea

naiuram haud dubie

liabuerit

perspectam, nec ex Hibernia a 8. Patricio


venenata

primum
antea

in matrimonium quandam puellam, quze jam recenter obierat, de qua et unicum filium susceperat.

omnia

animalia,

quorum

ingens

Hunc
et

S. Patricius

multitudo ibidem exstiterit,


Jocelino,
itl

fuisw abtegata,
litteris

cum
fa-

minato conviantem obvium habuit,

cum magistro suoprrenoet in morevelante,


ipsius
:

/irimum, ut apparet,

complexo,

mento

ictu oculi,

Spiritu

crediderit, in
cilius
tore,

animum
Evino

quis facile inducatf

Nec

conscientiam

agnoscens coram

cunctis dixit

futurum
sed ab

reor, utquisputet, non ab interpola-

esse
,

tum honorificam,

qu.x,

Ecce Vir unius uxoris tantura, qui secundura Apostolum digne promoveri poterit in sacerdotium etetiam pontificatum.
14 Ccepit igitur
atque. ut
fidei

ut jnin

supra monui

seculum xi aut
,

xn
in

sapit

archipoi'ta

appellationem

I)ubtacho

/nv.rnnc

rationem

ipsi

exponere,

qust

fiic

pro-

memorato Vilm Sancti


tributam,

nostri

compendio seu elogio


ejusdem

Baptismum

susciperet, admonere. Mi-

pununtur,

tum

verha,

quibus

Dubtachi

rabatur Juvenis in verbis gratise, quae procede-

opera a vetustate ibidem commcndantur


fioc postre*

vuim Cotniiiuc

12 Quomodo enim, inquit


partitx Vitae

in suis in

hunc Tri-

bant de ore S. Patricii, et maxirae quia tam cito potuit ab ipso penetrari secretum ejus ac vita
dignosci. Credens igitur suscepit

mentario subne-

locum Adnotationibus Papebrochius

Baptismum

et,

cltnn,

vetusta dicerentur ab Evino, qui vixunoalterove


seculo antiquior
illis

prius renitente diu magistro, sed postmoduraan-

erat in

illa

gente

quse ab

nuente, discipulatui sancti pontificis se contulit.

ipso sui exordio poetas

in praecipuo

honore haa Jocelino

Quod

si

itaque Jocelino ftdes adhibenda hic

sit.

S.

buit?
scci/itn

Cum
est,

itaque,

quemadmodum, qux
integram, uti
c

Patricius Fiecum,

dum

hic iter
sibi

cum magistro suo


sibirevelante, cogin

S. Patricii Vita, ita etiam,

partita vocalur, fidem


ticino

qux Trijam dictis


elogiis

Dubtacho

institueret,

casu

obvium primoque ad

cum

spectantia arcana,

Deo hxc

non agnoscet, ubique haud mercatur,

novit,

cumque tunc

suscepto Baptismate,

S.

hx Sanctum nostrum exornant, absque omni scrupulo adhxrendum in omnibus non est;
certe, quibus
etsi

Patricii disciplinam dare sese Fiecus vellet, huic


ejus voluntnti
ait,

Dubtachus diu

restiterit.

\'erum,

qux

autem quantum ad terlium, quod Fieci seu po-

Patricius de Fieco, non exdivinarevelatione,


ejus magistro,

tius

Hymni,

huic attributi,

scholiastes contexuit,

sed ex Dubtacho,

ad quem,

Chri-

clogium res secus ob jam supra dicta hubere vuleatur,

stianam fidemjam amplexum ac

sibi

cumprimis cadidicit.

inlegrum tamen

id

Commentario

huic, in quo

rum,

in

Lageniam appulsus

diverterat,

interim ob rationem infra allegandam proecipua sui


parte
recitabilur,

tuncque,
iter
illi

cum

id accidit,

casu sibi obvium

Fiecum,

haud subnectam,
fere etinm

ita

faciendum

cum Dubtacho
in

instituentem, haud habuit, nec


sese cupienti diu

rutus, quod

cum

omnia, qux conlinet,

Patrieii disciplinam dare

alinque insuper complectatur elogium a Tripartitx


nitcrpolatore concinnatum, sufficere, ut hoc so-

restitit.

15 Ita nimirum
nostri
buil
;

res, spectatis iis,

qme

in

Sancti a vcro
ha-

uti c

lum

lectori

ibidem exhibeatur,

sit

visum.

Nec,

ctsi
,

encomio Tripnrtitx auctor


huic diitcin potius,

scribit, sese

Sancti, quod

Uymni,

liuic

nonnulla,

qux

continet Fieci elogium, abs Jlijmin

quam

Jocelino, hic assen-

attribuli,
sclieliastes

huic attributi, scholiaste compositum, complectatur


pariter elogium, aJocelinocontextum, ac porro elogio, Tripartit.c
Vit.c intc.rto, alicubi ctiiim

tiendum, imo vero ea, in quibus hic per verba pro.i/iiic

recitata

cum Tripartitx
illis

auctore pugnat,
relata

ptwstare
illud

veritate aliena, opinor.

Qux enim mox


cum

ex hoc

videatur,
est

prx hoc ad Commcntarii calcem dare

sunt ac

cum

seu

Jocelino pugnant, non


Teipnrtit.r auctore,

visum.

modo jum nunc dictum, quod a


scilicet

elogium etiam a Jocelino sci


/iiiini
l-

13 Ita
scnpta,

faciendum exisHmavi, primo quir

vcriini

etiiim aliud supra laudatum, quob ab Htjmni,

dem, quod, cum S. Patricii Vita, a Jocelino conin

Fieco

attributi, scholiaste cst


ut

compositum, quodque
sibi

idt

irco

polissimum omissurum, quod in iis,

Opere nostro ad decimam septimam


e.vcusa,

potiorem,

SUpra docui, fidem


l't,

adjungii

enco-

Martii diem jam exstet

ibidcm, quod lurc

mium

complcctitur.

quam vcrum

ui sit, studio-

num.

100

et

duobus sequentibus exhibet,


sicque futurum,

Sancti
ut non

sus lector examinare queat, ei hic encomii seu clo-

nostri elogium legi queat,

giidicti verba huc spectantia juverit exhibuisse, non

modo

hoc, sed et illud,


lector

quod Tripartita suppeditat,


in

paucis etiam
vcl sic

aliis,

qux
quod

id continct,

adjunctis, ut
elo-

studiosus

habens

promptu, altcrum cum

una cum duobus supra memoratis Sancti


fxde, ut

altero conferre, simulque

utri

iis,

in quibits in-

giis tertium etiam,

dictum, prx rcli-

vicem dissonant,
queat,

fxdcndum
ac

potius

sit,

dijudicare

quis dignum, fere integrum seu iis dumtaxat,

qum
in

deinde

vero,

prxcipue
clogio,

quidem,

quod,
inserto,

nemo

vehcmenter desideret,

rescissis,

habeat

quamvis etiam
pr.cstnre,
ut

alicubi

TriparHta

promptu. Enilla: Fiecus... tempore juventutis

dictum,

videutur,

plerumque
id,

tunicn

educatus
Lugarii

fuit

apud celebrera illum Dubthachum,


qui

per

se

loquendo minorem,

quam

fidem meredtur,

filiura,

tempore Loegarii regis erat


Hiberniae,

tum quod nonnulla,q\L-e

amox

dicto Triparlilx in-

archipoeta sive princeps poetarum

textoSancti nostri elogio absunt,


facile a
iis,

miracula, haud
in

eratque S. Patricio ob singularem vit probita-

quoquam credenda, conHneat, tum quod


refcrt, ccrto
uti e

tem

qum sub initium


nostri

ctiam a ventute

et in Deum pietatem cliarus et familiaris. 16 Fuit enim hic Dubtachus, qui contra man-

composuit, parlin
liuc

aberrare videatur,

jam nunc dicendis patescet,


Vita,a

datum

regis Laogarii prcecipientis, ut nullus in

Sancti

elogium, quod S. Patricii

aula Temorensi Patricio, Christi fidem Hibernis

primum

100
AlXTORB
C.

DE

S.

FIECO SLEPTENSI EPISCOPO CONFESSORE.


D

B.

primum prcedicaturo, assurgeret signumque ullum exhiberet honoris, primus ex discumbentibus assurexit,
lutavit.
salutis nuntiura

venerabundus saII.

salutaremque amplexus est doctrinam.

Cum
cus,

ob hasc aliaque insignis probitatis arguet

Quandonam ad fidem

fuerit conver-

menta esset viro sancto postea percharus

ami-

sus,

quam

sancte et quo usque circiter

quadam

vice Patricius in

Lageniam veniens
vixerit, et

ad asdes ejus declinavit, et inter farailiaria colloquia ab eo petiit, ubi reperiret juxta Apostoli
praescriptura
,

an Ilymnum,

ei

attributum,

in S. Patricii

laudem composuerit.

Unius uxoris
:

virum,

sobrium,

prudentem,etc

petiit

autemDubthachus, quare

Vir sanctus exquireret virum talibus ornatura


dotibus. Respondit Patricius, ut

eum

sacris ini-

Tripurtit.r apud Colganum


Patricii auctor,

in

Triadc Vitx S.

Sanctus, qut

tiatum Ordinibus Doraino consecrarera. Est mihi, inquit

nonnulla prius,

Dubthachus, discipulus, nomine Fieabsens, in Connaciara nuper a

Sancti nostri compendium seu


tario huic, ut

guam ViUe S Patricto Temoriam encomium, Commen- nii i


,

,>,/,,.

cus, sed

modo

me

ablegatus, in quo, quas, desideras, reperiuntur


qualitates.

ms sux

part.

jam monui, suhjiciendum, lucubratio3, num. 21 et tribus sequentibus sup-

ii iii

regem
isse

venienlt, as-

surrea

Dum

dlcilur,

in his

versarentur sermonibus,

pnlitet, de

S. Patricii ad Leogarium,
in

dum

luc, in-

redeuntem, commissa legatione expedita, conspiciunt

ter reges plures,

Hibemia

tunc

regnantes, di-

Fiecum

quem videns Dubthachus


advenit.

ait

gnitale et auctoritate prscipuus, magnificoet regali

Ecce, a

me modo laudatusnunc
diceret,

Vir sanctus
modura, quo

quod

forte

Et cum suo non vellet

convivio Temoriae,
sru

qus regum Hibemiae

in

Media
miejusdem

Midia sedes

erut, regni proceres exciperet,

annuere desiderio, Dubthachus pio astu suggerit


pii

rabili, januis clausis, accessu lucubrationis

et

verecundi Discipuli aniraus

part. 1, nuni. (>1 locuius,

mox

subjungit

Sed nul-

explorari posset, simulans se velle monasticam e

lus convivantium mirifico Dei servo

assurrexit

manu
17
probalur,
aberrt
dculitr.

Patricii tunc suscipere tonsuram.

prceter

Cum

Fiecus superveniens, quse

sic

simula-

te

erant excogitata, vera esse existimaret, ad


ait
:

Dubthachum filium Lugair, archipoetam unumque adolescentem ex ejus discipulis, Fiecum nomine, qui hodie in ecclesia
regis et regni
;

Patricium

Quare

istura

virura

jara aetate

Sleptensi est. Dubthachus hic est primus,

qui

gravera et in republica necessariura vellet ad ea

Temoriae fidem Christi amplexus et a viro Dei


baptizatus est. S. Patricius,
in

munia assumere, et non potius de aliquo alio, reipublicae minus necessario, excogitaret? Respondet Patricius, se libenter alium pro eo acceptaturura,
quit Fiecus
,

Hiberniam anno
multis

432

appulsus, Leogarium

regem,

primum
Usse-

ibidem laboribus exantlatis, anno 430, ul Papebrochio nostro, etsi


rius, in

modo idoneus
lubens

reperiatur. Ego, in,

interim

annum 433
adiit,

signet

me

oftero

quin

in

populo

Conunriitario, Actis S.
et
id

Patricii praevio,

minus necessarius sura. Patricius ait, eam spontaneam oblationem esse sibi valde acceptam et
gratam. Fiecus ergo
evasit sanctitatis
clericali a Patricio insigni-

num. 32
Patricius

43visuni
fecit,

rst,

cumque
ut diserte

tunc,

cum

Dubtachus,

num. 44
TriparH-

testatur Jocelinus ac

ejam

datis auctoris
rt/uiii

tus tonsura in virum probatissimae et celebratae


,

tx vrrbis, sulJniijuiilr bisrr

per verba, iium.

disciplinamque ecclesiasticam
alii

16

recitata,

Hijmni, S. Fieco

attribuli, scholiaste,
et a

unius

diei, vel

ut

ferunt, quindecim

dierum

concludendum apparet, Christi fidem amplexus S. Patricio


r.r
i

spatio, magistro Patricio, perfecte didicit.

Et poquo

fuerit

baptizatus, consectarium est, ut

stea ab eodera consecratus est episcopus, et tan-

Papebrochii, cui adhsremus, calculo id eodem

dem Lagenias

archiepiscopus

institutus

in iter dicto

anno 436

acciderit.

etiam munere ejus Comurbani sive successores

19 Verutn, ut ad
ctat,

id,

quod potissimum kuc spe-

,1 hr.iii

ii

id

abinde funguntur.
Fieco

Ita hactenus,

quod Hgmni, S.

attributi, scholiastes composu.it, Sancti nostri

cus,

jam veniam, an ut Dubtachus, ita etiam Fiecum wi Leogarium primo S. Patricius accessit 436 ad
fidem abs hoc

forte

haud

ehgium

aut certe prsecipua seu major hujus par*.


lector expendat,

ac proin e dictis anno circiter

Eam
elogio,
ro

modo studiosus

videbitque,

convcrsus ac baptizatus fuit? Patricio,


ri iiin

cum Leoga-

quae mernorat,

cum

iis

quidem, qux num.

14 ex

regem, Temoris commorantem, adiret, assur-

TriparHts
iis,

inserto, retuli, concordare, contra

rexisse
dit

Ficcum,

verbis

mox

datis lucutentissime tra;

cum

quae ibidem

ex

elogio,

per Jocelinum

Ti ipnrtii.c auctor sru potius intcrpolator

cum
hic

scripto, recensui,

pugnare haecque proinde a vero,

autem S. Fiecus certe haud amplius Htnc, cum


scriptor floruit, exstiterit in
vivis,
et

ut supra dixi, esse alieua.

tamen vixisse
exstaret, hisce

adlnu,

rnrii

proxime reriinhi rrrba

is

ipsis, ut consideranti patescet,

indicetur, esse enimqui,

ven> videlur, cur

eadem ex auctore,

cum 8anscripse-

cius imsicr ihllnic viveret, S. Patricii


rat,

Acta

acccp/ssc

tantumque
,

fere, addilo,
titulo,

qurm Dubin lucu-

tacho attribuit

archipoetaj

mutata
ille

brationem suam intulisse interpolator

ac proin,

non quidem ob hujus, sed auctoris,


pta, auctoritatem

ea

quo ea acce-

Fiecus Patricio, Leogarium adecredatur.

unti,

as

Verum

sit

ita,

fuerit

reipsa, Patricio

Fiecum

tunc assurrexisse, ab antiquo,

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


quo, qui,

101
AUCTORB
C.

cum

hic

adhuc

viveret, exstiterit invivis,

443,

uti

ad hunc Usserius in Indice Chronologico

auctore in litteras conjectum, in diilnum tamen, an


hic illa in re,
potest,

notat, episi vpus ordinatus

/umJ

Fiecus, necesse

erit,

B.

a veritate haud aberrarit

revocari
in

ut

haud admodum diu antc hunc ipsum annum ba-

tum ob duas S. Patricii apud Colganum

ptizatus volunlatemque in Christum credendi concepisse credatur,

Triade Vitas, quarum prwr seu ibidem secunda, reliquis

cum

brevi dumtaxat,

postquam ba~

quinque sequenlibus, ut Papebrochio nostro


est,

ptizatus fuisset, tempore elapso, creatus fuerit epi-

visum

pi\rferenda,

num. 38,

posterior vero seu

copus, ut

Tripartitse

auctor docet,

dum

in

Sancti

ibidem quinta num. 41, solum Dubtachum Patricio tunc

nostri elogio ait,


set,

Fiecum, postquam

bapli atus fuisul

assurexisse tradit,

tum ob
,

scriptn ab

Anseu

ac dein

in

clericum attonsus, seu,

Hymni,

selmo,

Canluariensi arcluepiscopo

Fingaris

Fieco attributi,

scholiastes loquitur, clericali tonsura

Guigneri Acta, in quibus


vel

luc solus,

non vero etiam

insigniius, tantos in sanctimonia et litterarum studiis fecisse brevi temporis inlervallo progressus, ut

Dubtachus

vel Fiecus, S. Patricio, Christi fi-

dem Jlibemis annuntiure


diis pag.

exorso, assurrexisse apud

Patricm

visus

sit

dignus, qui primus ex omnibus


ni

La

Usserium de Urihnnncnrum Ecclesiarum Primor-

geniensibus ordinaretur

episcopum.
InL

851 narralur.
etsi S. Patricio,
,

22 Jncctinus
Leogarium adeunti,
zatum
tia

quidefrt,

postquam a Patricio baplidi.rit,

annos
,

ab ilto liantl tunc ibidem,


$t
ii

20 Adhdec,
xisse

fuisse

Fiecum, num. 115


:

mox

scquentus,
i

10

posti a in

non tantum Dubtachum


;

sed et

Fiecum assurretamen,
contra ac

isthxc verba

S.

Patricius ad ecclesiasticos
et in singulis

Ltigema,

tantisper daremus,

inde

gradus illum promovit

pusque dein

digne mifientein
i

tus

nonnemo forsan autumet, hunc


(jiini

<Tque ac illum fuisse

nistrantem tandem episcopum consecratum, Sleptensi ecclesiae praefecit, ibidem subjungit; sicque

Kenonver

tunc conversum uc baptizatum, concludi haud posset.


iii

iii,

cnnii factum esse queat, ut

Sanctus noster
statim,

Fiecum non
brevi elapso,

adeo,

quam

Tripartits- auctor innuat,


fuisset,

Patricio

tunc

assurrexerit,

neque tamen
fuerit

postquam baptizatus

tempore

quamhicannunliabnt, Christi fulcm

mnplexus?

ordinaliun fuisse episcopum, indicare videtur.

Ve-

Et

vero haud

tinic

equidem, cum ad Leogarium Te-

rum

sive hic, ut reor,

sit,

sive

non

sit,

Jocelino, cui

moriam

venit, sed postea,


esset

cum cx Midia
qui

in

Lage-

etiam

Hymni,

S.

Fieco adscripti, scholiastes suflra-

niam progressus
hoc fuisse

S. Patricius, baptizatum abs


t

gatur,assentiendum, S.Fiecumgutdein interannum

Fiecum, ipsemet

hunc Hibernorum

440^450
natum
ret

baptiz-atum cpiscopumquc deinde ordi-

Aposlolo, Leogarium adeunli, assurrexisse scribit,


Tripiirtit.v /ulcrpolator in

fuisse ac ecclesue Sleptensi pr.cfcctum, appa-

Sancti nostri elogio memo-

indubitatum.

Modo, quid Sanctus, jam

episco-

rix

proil/t,
:

scribens

Lageniam appulso, sic cum ante tantum esset caFiechum...


iic

Patricio, in

pus, egerit, ob oculos ponamus.


rajio

Ampla

in

Lagenia

Birgum

inter et

mare Hibernicum

erat inter-

techumenus, prius baptizavit et


tundit.
tricio in
iis,

postmodum

to-

jacens Hi-Kenselagh seu (Hi enim Hibernice idem,

Verum, cum

sic

Fiecus, priusquam a

Pa-

quod Latine regi",


cupata.

significat) regio

Kinselagh nunillustran-

Lagenia baplizaretur, catechumenus seu ex


ad Baptismi i,ratiamaspiruntes,
fulci

Hanc, quam Evangelii lumine


episcopus

qui,

Chri-

dam Fiecus,
duxit,

jam

ordinatus, jubente S.

stiaihT

elementis

imbucbantur,

exstitisse

dicatur,

Patricio, susccpcrat, ad

Christi fvdem feliciter ad-

eritfortassis, qui
Inc

cum,

etsi

Temorix

e Palrici,

dum
ibi-

uti operis Tripartiti auctor

apud Usseritim
Primordiis pag.
:

Leogarium regem
tinncii

adiret,

haud baptizatum,

de

Britannicarum
ct

Ecclesiarum

dcm

tunc voluntatcm crcilcmii

Christum

3G3

sequentinos docet, ibidem sic scribens

Or-

concepisse ar proin hujus fidem utcumque fuisse

am-

dinavit S. Patricius de gente Laginensium alium

plexum existimet. Id sane

vel tunc vel

haud admo-

episcopum, nomine Fyacha, virum

religiosissi-

dum

diu post factum, videri potest a veritatis specie


tjitod,

mum

qui jussione beatissimi

Patricii

gentem
;

hinul prorsus alicinnn,

cum Dubtachus, Fieci


Christi fidem

Ceanselach ad fidem convertit

et baptizavit

quas

magister,

dum

Temoriee, venienteeoad Leogarium

gens major atque potentior pars


est.

Laginensiura

Patricio, versaretur, fuerit e dictU

Qui episcopus Fyacha


vitiis

fortiter

carnem suara
et in sua
in

amplexus, Fiecum

id pariter vel

tunc vel haud advis

cum

et concupiscentiis attrivit,

modum
iuniil

iliu

post fecisse, suadere

utcumque queal

civitate Sleibhti juxta flumen

Uerbha

Campo

parva,

quam

in

discipulos habere solet niagi-

Albo su:v

vit:e

im:e finivit cursum.

strorum exemplum.
pauio
iIi/hi-

23 Porro
t

taxat ante
!'lfi

in

21 Verum TriparHta auctor, quiPatricio Leodum hic Tcmon.c rcjm proccrcs garium reqem
,

fidcm converterit, factum forte est, ut


tius

ex eo, quod gentcm illam Fiecus ad fuitet supremtu totius

supremus

to-

Lagenis episcopus a Patricio fuerit constitutus.


(Usserii
in

Lngeni Uatutus,

duoque

Christum cn di ihii yoliiiilalc,

exciperet,

adeunti, assurrexisse una

cum magislro
in Laijcinaui

Unde

Indice

Chronologico postquam
a

exstruens

suo Dubtacho Fiecum, parte i,


fuisse

num. 61 narrat,
3,

gentem Ceanselach ad fidem

Fieco fuisse converipsi

hmic ab Ilibcrnorum Apostolo,

sam, ibidem preemisit, verbasunt


et ejus
in

fiieconempe)

progresso, baptizatum, part.


fcrt, totque,

demum

num. 21

re-

sede Sleibtiensi successoribus totius

qux

hic intcr ut

utrumque

istuin

evcntum

Lageniffl archiepiscopatum (imo vero supremi epOr


scopi

patrarit,

commemorat,

omnm

isthsc intra trium

sev metropolita,

ut

dictum oportuisset,

mu-

etnnn uut quatuor annorum spatium gesta ess6 posse

nus) collatura luisse feruut. Ast an vereob ratio-

haud videantur quure, cum Leogarium, Tremoriee commorantem, annodennnn, ut supra docui, 436 Pa;

nem,

verbis

hisce allegatam,

Fiedus ad metropolifuii evectus f

ticam totius Lagenise dignitatem

Nihil

tricius adicrit,

in

Lagenia abs hoc Fiecum haud

quidem, quo id probalum


fuisse

dem,

suppetiti

verum,

antc

annum
prius,

circiter

440 baptiatinn

esse,

nec nisi

equidem Sanetum

totius Lageniss

supremum

pauh

quam

baptizaretur, coneepta in Chri-

episcopumseu metropolitam

a Patricio consHtutum,

stuin credendi voluntate,

catechumenum
si

fuisse effe-

ob Tripartita auctorem, qui id diserte asseril sibi</'"'

ctum, dicendum apparet. Imo vero,

amo demum

<7

""" '"

'""

,v

^//'"'"- Fieco aMrifotii, scholiasten

102
AIT.TOnE
C.
B.

DE
qux
pr.clcr

S.

FIECO SLEPTENSI EPISCOPO CONFESSORE.


animum
in

liasten suffragantem habet, in


alia,

inducens, ad

tam hanc

morlnlcm cum

immortnli

commutarit,

modo

dicta

Fiecum

JOBI

episcopum

edicendo sum.
iu loco,

Pro monasterio, quod


dicto,

extra Sleptam,

spectant,

sermonem converto, Oum


,

Yirum, prius-

Forrach

cxstructum uffirmat, quodc

quam

crcarctur episcopus

probatissime et cele-

quc,

nt

Tripartitx

auctor ail,

Suncti nomine

bratse sanctitatis, ut scholiastes supra saepius lau-

Domnach-Fiec,
idem,
S.
stat

seu, vocabulo

Domnach

Hibcrnice

datusper
set,

verba,

num. 17

recitata, ait,

jam

evasis-

quod Laline ecclesia signifxcante, ecclesia^


appellatione fuit

postea majori etiam studio opera, quae sanctum


exercuit.

Fieci
;

distinctum,

Jocelinus

Episcopum decerent,
rct, in

Quo

id certius

face-

contra vcro pro monastcrio,

Slcptx condito,

quibus vitam monasticam


et

cum monachis

age-

Tripartitx auctor pronuntint.

ret,

monasteria, ut Jocelinus

Tripartitz auclor

26 Ac

huic quidem operis Tripartiti ab

Usserio
rccitata,

lianeque
ilinu iii

(in

inSancti nostri
monasteria
sexaginta
discipulis Sani los (ut
e

elogiis tradunl, exstruxit.

sxpius lauduti nuctor per vcrba,

num. 22

m cx tisdem monasteriis, in*

24 Ac horum quidem primum


extra
civitatem

intra,

postremum

adstipulatur ; verum, quod hisce traditur, ex ipsa-

certum)

Sleptensem,

si

Jocelinus; contra

mrt Tripartita, quam sccntus essc

viilctur, vcrosinnlei

vero

primum extra, postremum


si

intra

eamdem

civi-

limc acccpit, facereque adeo non potest, ut


tius ct

porr

caetum,

tatem,
rit.

Tripartitx interpolator audiatur, xdificae

Tripnrlitx auctori,

quam

Joeelino

illa iu

Adhxc Sanctum

primo,

quod cxstruxerat,

assenliamur.

Ncc

est

ctiam, cur quis id faeicndum

tnonastcrio ad secundum, vivente ndhuc S. Palricio, in

putet ex eo, quod Sanctus Slepti seu Sleptx fucrit

migrasse eumque, priusquam

id faceret,

tamdiu

scpultus;
luiriii

cum cnim monastcrium,

cxtra hanc civi-

primo

isto,

doncc ante se ad ccelum sexagintu

a Fieco c.rstructum, hnud procul indc fuerit

Sanctos ex discipulis prxmisissct, monastcrio


sisse,

manmo-

dissitum, Sancti, in monasterio defuncli, corpus facile inde

Triparlitx auctor scribit

contra vcro, Fie-

Sleptam ad scpulturam potuit

efferri.

TVdictis

cum, non priusquam ex


nnstcrio

uno, quod occuparat,

rUJR Sanctus, in

quocumque dcmum

duobus

ad aliud minrarct, sed priusquam exce-

monastcriis vitx cursum tcrminarit, mira id vitx


sanctitatc itlustravit, ut, prxter operis tripartili, ab

deret e vivis, sexaginta Sanctos ad

Deum

antc se

prxmisisse,
tatis

Jocelinus tradit

idque ccrte a vcriTripartitse

Usserio sxpius laudati, auctorem, unanimi consensu

specie multo minus,


ait,

quam quod

Jocelimte

et

Tripartitz intcrpolator produnt. Prior


:

auctor

ahhorrcl.

Cum

medio enim inter annum


circiter aut

id Sancti nostri elogio facil his vcrbis

Ipse... san-

440
certe

et

annum 450

temporis spalio, quo

ctus Fiechus in hoc monasterio (cxtra Sleptam in


loco,

haud multo

citius

utie supra dictis, unusquisc

qui Forrach dicitur exstructo) abbatis vice

que
ctis

facile colliget,

primum

duobus a sese exstru-

praefuit et episcopale nihilominus officium plane


in dioecesi

monastcriis Fiecus xdificaril, usque ad

annum

sua exercuit.

Consuevit

is

Antistes

460, quo S. Patricius, uti in Commentario Sanrti hujus Actis prxvio Papebrochius noster docet, cxcessit e vivis,

singulis annis in capite Jejunii de ccenobio solus

egredi, allatisque quinque panibus hordeaceis, ci-

nnni viginti efjluxerint, quis, quxso,


,

neribus mixtis, secum ad sui sustentationem, in


secretiori

factum

essc, ut

jniusquam

primo

illo

se exstru-

cto monastcrio antc

S. Patricii obitum migraret,


quos
in id

scxaginta Sanctos

c discipulis,

haud ma-

gno, ut appnret, numcro receperat, lantillo temporis


spntio ad

eremo toto illo sacro tempore deraorari. In Dominica vero Palmarum aut aliquoties in ccena Domini solebat ad officium peragendum suum ad sua reverti, secum adhuc dimidiura panis unius

Dominum

ante se prxmiserit, in animinu

habens incomestum.
id

facile inducat ?

27 Posteriorcm modo audiamus. Hic


ui

ipsum,

quam

nw-

nasteriorum isturum uno


ait iiluul,

cum a dicto temporis spatio usquc nd Fieci mortcm qux ex infra dicendissubseculi v (inem ucctdit, aiiui fiaud paudores qunm quinqua-

25

Conirii vcro,

non quidem in Suncti nostri elogio scd in ipsamet,


t

sanclissimt uctiim

id cvstat

intcxtum, sua apud Colganum in Tri-

adc lucubratione, part. 3, num. 87 scqucntem prxstat iu

scd prius juam e


riln iiihnii-

ginta circiter sint elapsi, factum esse facillime posse,

modum

Consuevit hic sanctissimus Anti-

ut Sanctus, priusquam moreretur, intra illud tcmporis spatium sexaginta Sanctos


in
e

stes (Fiecus nempe) annis singulis in capite Jejunii sive

misit,

discipulis, quos

Sabbatho ante Dominicam primara Quaallatisque

primum
nd

a sese

onno

circiter
ut

10 exstructum

mo-

dragesimse solus e monasterio (Sleplx exstructo)


egredi
,

nasterinm haud magno,


rat,
cirlos

nppnret, numcro rcccpc-

quinque tantum panibus in

ante se miserit,

Innnl

difficulter
sit,
1

nemo non sibi habebit persuasum. Verum, sic habeat ac

sustentationem, migrare ad secretoris eremi latebras, seque in specu quodara subterraneo

la-

proin sane

cur Sanctus non angusto, quod ab 10 usque ad Patricii obitum seu an-

tera montis Druim-clmbla abdere, totumque tem-

anno

circiter

pus

in vigiliis et orationibus,

coelestiumque con-

num 460

excurrit, sed multo magis extenso, quod


scculi

templatione

transigere

usque

ad

Sabbathum

ab eodcm anno 440 usque ad

v finem
est, efflu.

trmpus, quo circiter ipsemet vita functus


xit,

Sanctum, quo ad suos solebat reverti cura exiguse rairum absprovisionis aliquo semper residuo.
tinentiee cui et continentiae

tempons

intervallo sexaginta e discipulis suis


sr u<l crlos

speculum et specimen,

Sanctos nntr

prxmisisse crnlntur, fjuum

maxime tamcn mihi

adhuc, intrane, an extra civi-

non solum excessus erat de subcineritio pane comedere parce et raro juxta necessitatem, sed
et sine rarse modicaeque refectionis residuo, su-

tatem Sleptensem Sanctus primum e mondsteriis suis xdificaril, munrt nnrrtum. Necmagis, in quo-

preraae necessitati subtracto, jejunium


lixura absolvere. Ita
nostri encomiastx
fuisse siinc
-,

tam pro-

nameduohn.

illis

monnstcriis, quibus visiones cce-

ambo

proxime laudali Saiicti


sic,

populari lestes, sni c sola, ni vehementissimefallar % traditionc inccrtavc vulgi fama natas, ortum dedissc, Jocclinus,

etsi

autem

unde a Sancto

ritamsanctissime actam, colligas, suppc-

Tripartitz auctore
assentiente,

ei

ctiamquanafjirmat, vi-

ditcnt, nilul
serit,

tnmcn, undc tempus,quois exhacexcesdetcrmuturi queat, adjungunt. Ve-

tum ad Slcptx conditum

sat aptc

rum

DIE
rum,
sub seculi v
finem, non
vcro, etsi sic habeat,

DUODECIMA OCTOBRIS.
circiter id

103
K\
'

tempwt tamen, quo

30 Adhxc Hymniauctor de Temorix desohtione


duobus diversislocis, uli e jam dictis liquet, sermo-

i.

acciderit, juverit hic

utcumque determinasse.
laudato, qui, ut

l;

28 In Hymno supra jam sspius


tricio vcluti
sit,

nem

instituit,

cumque horum

priori

seu uersu 10,

ftLTft,

eum

ibidem dictum, S. Fieco solet attribui, de S.


de mortuo sermo
fit
;

liymnus, ez

ita

quo

id seijue-

autem

id

Pacum

quo certissime de Temorix desolatione, non jam facta, sed futura agitur, per verba

rem futuram

signi-

rclur,

necesse est, ut Hijinnus

ille

post Sancti Itujus

ficantia, uti

hxc consideranti

patescet, id faciat, id

obitum fuerit compositus, utque adeo tunc adhuc S. Fiecus, cui passim lucubratiuncula ista adscribitur,
exstiterit in vivis.

pariter

eorumdem

posteriori seu

versu 22,
sed

si et ibi

nonrejamfacta

seu locum habente,


fxiisse

dumtaxat
,

quitur, ultra

At Sanctus, qui, annum 460, Patricio


<

uti itide consee

futura, fuissei locutus, facturus

videtur

cum

supra

dictis

autemper
citato

emortualem, vitam protra


seculi

it, in

hac eliam usque ad

Necgratura, quod Temoria deseratur, secundum se spectata, qux versuproxime


verba,

v finem scu ad annum


exstruxit,

circiter
e

400

videtur

adhibet,resjamfacta seu locum habem, non

mansisse superstes.

Primum enim

duobus ante

verodumtaxatfutura t significetur t iisqueproindeTe-

memoratis, qux

monasteriis haud fuit,

morix desolatione jam


tura, ab

uti e supra dictis apparet, ante

annum

circiter

xdificatum

cum autem,

uti

ex ante allegatis

440 nemo
haud

facta, non vero dumtaxat fuHijmni auctore agatur, consectariuminde et


dictis est, ut

ex

aliis

jam

hic

demum
facta,

Tem.
lu-

non

colligel,

Sanctus non prius, quam


in

e disdpulis,

desolatione, post

annum 540

suam illam

quos post id conditum

disciplinam suam,

cubratiunculam, ut jam indkavi, concinnarit; ve-

magno,

ut apparet,

numero receperat, sexaginta


vivis,

rum,

ut

tempus, post quod fecisse id debet, paulo


hic

Sanctosante seadcoelummisisset,excesserit e
ner, facile, ut

etiam proprius determinemus,

modo, quamdiu
,

intra

viginti

dumtaxat facillimeque-

quidem

post

annum 540
in

Temorisedesolatio wenerit,
regis,

contra, ut intra quinquaginta

annorum, quiab an-

examinemus. Hancposi Diermitii, Hibernix


mortem, quam

no 440 usque ad annum


tervallum sexaginta

circiter

490

effluxerint, in-

annum

Christi

558
qux

in quatuor
in

e discipulis suis

Sanctos ad

cce-

magistrorum Annalibusreferri, Colganus


pag.

Triade

lum ante

se

miserit,
circiter

factum esse queat, usque ad

affivmat, evenisse, ex

iis,

hic scriptor

postremum

hunc

annum

vitam protraxisse
in si

ibidem adducit, docemur.

Fiecum, verosimile apparet. Imo vero


to

hac mulpro vero

31

Et

vero reetiam ipsa accidisse post Diermitii

madent,auc

adhuc diutius

exstiterit superstes,

mortem

sru

nnnumbbS Temorix

desolationem sua-

Hymni, mox iterum memorati,


buitur, auctor
S Fiecum, ii< raliotu s,
sit

qui passim ei attri-

det quinta S.

Columbx, presbyteri abbatis Hiensis,


Vita, optimn fide, uti hic scriptor
ifl

habendus.

apud Colganum
in
cet,

29 Verum, etsi a Wareo de scriptoribus Hibernix pag. 2 et 3, itemque a Colgano in Triade


pag. 217, imo et a Fieci, ut vocatur, scholiaste nostro huic

Triade pag. 446


e

suis illuni Notis

num.

do-

variis Sancti

illius discipulis scriptoribusque

synchronis secundum omnes sui partes accepta, in

Sancto

Hymnus

ille

adscribatur,
fiat,

anne

ta-

qua num. 84 de S. Columba sequentia leguntur


verba
:

men

id

perperam abs hisce haud

Papebrochius

Temoriam aliquando

profectus coelitus cog-

noster in

Commentario S. Patricii Actis prxvio


in

novit et pra^dixit, illam civitatem, quantumvis

nnm. 15 revocat
uti vel idcirco
illo

dubium; neque vero immerito,


in

sub id tempus populo frequentem, potentem milite,

mihi apparet, quod cum


verba

Hymno

optimatibus nobilem, regia dignitate subliin

versu

22 per

ria deseratur de

Nec gratum, quod TemoTemorix desolatione, post annum

mera, in annona copiosam,

mensis opiparam,

in areis, foris et caeteris amcenara, futurara ni-

540

facta,

sermo instituatur, Fiecus, qui, cum an-

hilorainus in

temporum

fine

omnino desolatam,
nostro ad

no circiler 440 a Patricio ordinaretur episcopus,


annos a nativitate sua verosimillime haud pauciores,

rege destitutam
cuni

scilicet instabilitatis exeraplura;

enim S. Columba, quem Operi

ix

quam
iii

triginta, numerarit, necessaria, si vere

Ihjmvi-

Junii diem jam inseruimus,


ptus,

annobdl

e vivis erein

istius

auctor

sit,

ultra dictum

annum 540

anno 520 aut sequenti, ut ibidem

Com-

xisse ac proin ad xtatem

pervenissc. Colganus

parum verosimilem debeat qmdem, ne Fiecum plus xquo

mentario, prolixioribus ejus Actis prxvio, num. 19

docuimus, uatus
bebit

sit,

nec uti quisque sibi facile hacirciter aetatis suse vifuerii donatUS,

annosum

faciat,

illa

Hymni

verba, quibus de Te-

persuasum, anteannum

morix desolatione
in Fiecura

agitur, prophetico Spirilu, veluti

gesimum quintum prophctix Spiritu


locum anteannum

de re futura, prolata, in Triade pag.Q, decimasexta

qua Temoriam desolandam prsdixit, verosimiJlime


circiter

Nota

interpretatur;

verum

violenta est

550 haud

habuerit, curo-

hujusmodi explicatio, nec eam


cari posse, ex ipsomet
ret.

dictis verbis appli-

quc nihilominus, uti ex ipsismet jam recitatis, quibus concipitur. verbis fas est colligere, aliquot certe

Ihjmno concludnulum appa-

In hoc enim versus decunus sequentibus hisce

annis Temori.r desolationem prxcesserit, consecta-

Vates Hibernia? vaticinatur adventurum tempus pacinovum.qua^duratura sitinperpetuum; unde


deserta foret Temoria sub silentio constat verbis;

rium

fit,

ut

hxc verosimillime non

nisi post

annum

558

acciderit;

jam
a

vero

cum

sic

habeat, ac proin
ut

Hijmni auctorem,
solatione agitur
,

quo de Temorix,

dictum de-

cumque jam fuisse,

dcuide,

dum Hijmnus SCriberetUT adimpleta qux Patricii in Hiberniam adventum


aliis,

non tantum uttra


vixisse
sii

unnum 540,
445 ve-

sed

et ultra

annum 558
supra
dictis

necesse, nec Fiecirciter

secutura Hibernix vates prxdixerant versibus

cum, qui

sub

annum

qui subduntur, indicetur, ac tandem

Nec gratum,
cantetur, ita,

rosimiliter non pauciores,

quod Temoria deseratur, versu 22


ut apparet, fuisse pariter,

annos numerarit, ultra


xisse verosimiie ullo

quam triginta xtattssux annum 558 vitam protrasit,

dum Hymnusscriberetur,
Temoria deserenda seu
indicatur.

modo

consectqrium ft, ut ab
sit diversus.

jam adimpletum, quod

de

Eymni auetore
32 At

existimandus

desolanda Hibernix vates prxdixerant,

vero, inquiet

modo

fortassis

nonnemo,

etsi

haudhabea

quidem

204
AUCTOHE
0.

DE
facilr

S.

FIECO SLEPTENSI EPISCOPO ET CONFESSORE.


Wareus
et

quidrm

factum

rssr, ut

Colganus

in

B.

pro Hymniauctorc, ut supradi.ri, habcntcs Fiecum, a cujus .rtatc pluribus seculi abfuere, veritate abcrrarint,
rcs

Minbeag, id mor, Madohoc


et

est,

insylva, quae est inter Cluain-

et

Achadh-abhall

secundum vero
est Fieci,
in cella parva,

hiscr concipitur vcrbis

Fiachrius

filius

tamcn

quantum ad Fieci

scholiasten,
attribuit,

cum

eo simul in Minbeag,

nempe

qui. ut

dictum, Fieco paritcr


;

Hymnum

quae

est in sylva inter

Cluain-mor Madhoc et
S.

secus habct

is

enim, ut supra docui, sub seculi


exstitii in vivis,
si

vi

Achadh-abhall, in qua et

Fiecus jacet. Vrrum,


illa

finem autsequentisinitium

certeque

cum

adeo dumtaxat vel fere ccntum, sub secnli v fincm


obiit,

ui si

pnto, Fiecus
ultra

vcl

etiam

annum

Ilibrrnica Hagiotypisnondum vulgata, concinnarunt prior quidem, ut Colganus tom. I Hibernise Sanctorum in Nologia
,

e scriptoribus, qui

duo

540

vitam protraxit sexaginta fere tantummodo an-

tis,

Encomio

S.

Fancluw

virginis subjectis, docet,

nis post S. Fieci sctatrm florucrit.

Vrrum Hymnus
opuscula hujus-

seculo x, postcrior vcro scculo

demum xv

floruerit,

minoris

dumtaxat molis opusculum seu lucubrati,

factum

cssc facile potest, ut,

cum

tunc S. Fieci cor-

ininila cst

ncc raro

cst facturn, Ut

pus, e civitatr Sleptensi, ubi primo fucrat sepultum,


in

cemodi,

cum

scribcroitur, auctorum

snorum nomine

Minbeag jam

fuisset translatum, idcirco illo,

dum

notata haud furrint, posteaque nihilominus auctori-

scriberent, S.

Fiecum non

Sleptac, sed in

Minbeag

buscertis seu determinatis, non e certa scientia, sed

quievissc,
fuisse,

dumtaxat,

e conjccturis,

fallcrc

s,rpissime
in

solitis,

seu adservatum ac porro etiam. cultum prr vrrba, jam, nunc recitata, indicarint.
illis

fuerint adscripta. Sic


ginis Scotae

Hymnus,

B. Brigidae
verbis,

vir-

Et

vero id re etiam ipsa idcirco abs

factum

laudem compositus, srquentibus

hisce,

ac proin inde eliam, quse supra de cultu, exhiberi


S. Fieco

Audite virginis laudes, inchoatus


initio,

cum

ab

apud Hibernos

solito,

edocui, confirmari
'

quo scriptus fucrat, auctoris sui nomine nofuisset,

opinor.

Nota

9.

tatus

haud

postea

tamen S. Fieco etiam ab


verosimillimc non e certa

Hymni ejusdrm scholiaste,


scicntia, scd conjectura

dumtaxat, fucrit adscriptus.

post annum 540, tcrnnnavit,

33

Ita vel idcirco, quod idem

Hymnus, non

S.

Fieco, sed abaliis quidem Nimido Lainidan,

id rst,

Claro, ab aliis vero Ultano Ardbraccanensi, ut

Wa;

ENCOMUM,
E
Tripartita S. Patricii Vita acceptum
a.

reus loco proxime citato

ait, attribuatur,

opinor
in S.

nec

abhac opinionr, quantum ad


cii

Hymnum,

Patri-

laudem compositum, ac Fieco


Usserius
citet,

attribui solitum,

alirnus rxstidsse deBritannix Ecclcsiarum Primordiis vidrtur


;

etsi

enim hunc ibidem

locis

non paucis
scrtr

eumdrm tamrn

antiqui, a quo di-

Fieco adscribitur, sholiastx auctoritate nihilo-

minus, frre quidem ubiqur, vcluti Fieco attributum


aut attribui solitum,

CAPUT UNICUM

nusquam vero
Uti
,

veluti

abs hoc

compositum, laudat.

ergo

Usserius,

qucmad,

modum vel hinc apparrt in dubium sallem an Hymnus ille a Fieco forrt compositus, revocavit, ita eumdem Fieco omnino adjudicandum, jam SUpra adducta dilucidr, ut
tcndunt.

S. Patricio baptizatur S. Fiecus, epi-

scopus ordinatur, supremus totius La-

ego quidem
sic

opinor,

os-

cus ex
crit,

Jam vero, cum Hymno, qurm in


annum 540

habrat ac proin Fie-

geniw antistes statuitur, duoque exstruens monasteria, in

Patricii laudrm composuprotraxisse vitam probari

horum uno

se-

ullra
(jiicat,

dem

episcopalem collocat.

haud

nihil superest,

quam

ut sub seculi

/i-

nrm

obiisse ob

terim, quo

id

jam supra aUcgata crcdatur, anno inacciderit, manentc omnino incerto.

Verum
definiri

etsi

nec hic nec in utro e monasteriis, a se

LageniaB

toti

supremum Episcopum
b

praefecit

s.
11

Fiecus

in

exstructis,

Fiecus vitam
fuisse

terminant,

ratione ulla

tunc Patricius

Fiechum celebratissim ^
prima conversio
et ordi-

%'','',',![,

queat,

tamen Sanctum Sleptx seu

sanctitatis virum, cujus

per D

Slepli scpultum, apparet indubitatum.


sepulluramque Slepta
est nactus.

34 Id rnim Jocclinns, nemine


tricii

prorsus, cni fides

potior debcatur, ccrto rrfragantr, diserte in $.

Paasiis,
,

Temoria in regionem Lageniae Australis, Hv KenJ ,. nselach dictam c, esset profectus convenit in
,

natio hoc

modo
,

contingit.

Qum

S. Patricius

?",
''"""
ln c d ''
,

verterat,

Vita num. 117 affirmat, eique

illa in re
c.r

campo, Mag-criethar vulgo appellato, ubi postea


aedificata est ecclesia de

sentiri eliam Tripartit.r

auctorcm, quisque

qux

in

Sancti nostri Encomio, Commentario hun


scribit,

ut plus semel jam monui, subdendos


sibi habiturus est

certo

Domnach-mor, regium illum poetam Dubthachum, Lugarii filium d, qui tum ob summam ejus in Deum pietatem et devotionem
opera
in Patricium tum ob raram ejus in arte metrica excellentiamvetustaque et elegantia ejus
;

persuasum. Huic quidem opinioin Triadr pag.

ni duo a Colgano

155 laudata Haa

giologia Hibrrnica,
selensis,

quorum altcrum Calendarii CasMartyrologii,

longe celebratae est memoriae et famse

alterum

S. JZngussio

inter historicos Hiberniae.

Huic Christianam

fi-

compositiac aMarguiro, Clochorensi dccano, aucti,


appellatione
distinguitur,

utcumque advcrsari queibidcm hodie sic

dera jara amplexo f valde additus et devotus erat beatus pontifex ob singularem hominis cum pro-

unt vidrri.
habct
.

Horum enim prunum


filius Fieci, et

bitatem,

tum peritiam, ob quam

erat archipoe-

Fiachrius,

ambo quiescunt

ta sive princepspoetarum istius regni et soeculi.

2Cura

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

105
rae-

A
qualia
ille

Cum

eo tunc familiariter agens vir beatus,

magister Patricius ejus locum et mensurara

petiit

ab ipso, ubi reperiret juxta Apostoli prae-

taretur et consecraret. Patricius ergo monitus et

pulus esset,
edocto,

scriptum unius uxoris virum, sobriura, prudentem, ornatum, hospitalera, doctorera


g,

rogatus venit ab illum locura, qui Slepte vulgo,


id est,

quem

Montes appellatur,
ilii

et juxta angeli praer

ordinatum episcopum

illi

provinciae praeficeret.

scriptura r

basilic* et raonasterii jecit et con-

Respondit Dubthachus, omnes illasqualitates reperiri in


h,

secravit fundamenta.

quodara suo discipulo Fieco, Erici


filio,

filio

6 Locus autem
et monasteriura

ille,

in

quo Sleptensis ecclesia


est,

in

suo

quU

cujus uxor nuper, relicto unico

Fiachrio

nomine, decesserat, quemque ipse


misit in
cipibus

istis

diebus
prinin

non Fieco, sed mo\$f Patricio donatus est a Crimthanno Kinselachi


exstructum
filio,

Connaciam ad qusedam sua poemata


illius terrae

rege Lageniae, qui paulo ante a S. Patricio

prassentanda.

Dum

autem

salutari intinctus est lavacro, et postea in

eodem

his versarentur sermonibus, conspiciunt redeun-

sepultus est loco. Familia enim nobilis, ex qua


S.

tem Fiecum

quera,

cum

in

eum

videret ferri

Fiecus

fuit

oriundus, erat tunc nimium op-

animum
alias

Patricii, statuit

Dubthachus pertrahere
licet
;

pressa et in diversas Hiberniae partes relegata per praedictum Crimthannum Lageniae regem.

ad consentiendum votis sancti viri,

ipse
et in

non

nisi aegre ejus careret praesentia

Ex

ea enim originem duxerunt raonachi in re-

hunc finem S. Patricius lem concipiunt astum


:

et

Dubthachus piura

ta-

gione de Hv-Crimthainn, et monachi in Ultonia,


et populus de Kinell-Enna in
alios
ci,

siraulant enim,

chum
baptizatuT poslqur in clericum attonsus, epi-

esse

mox manu

Patricii

Dubthatondendum in Cle-

Momonia;

et inter

tunc relegati erant quatuor fratres S. Fie-

ricum.

nerape Alildus, ^Engussius Magnus, Conaldus

3 Quod cum superveniens intelligeret Fiecus, Pater sancte, numad sanctum pontificem ait
:

et Etherschelius, et pater eorura

Mac-Erca vo-

cabatur

s.

quid praestaret

me

potius in clericum tondere,

7 Unde

licet locus, in

quo exstructa est ecclepatrimonio S.


fjjj

E
n
'l'l\
t

scopus l<niii/nii ac dein tolius Lagenia supre-

qui sura aetate junior et reipublicae rainus necessarius,

sia Sleptensis,

fuerit in proprio

quara

meum magistrum

aetate

gravem,

Fieci,

eum

taraen non reciperet a rege propter Patricio per


(amilite ii*

mus

anlistes

suis liberis pernecessarium,


in pretio

magnoque habitum
sibi acce-

odia et dissidia jara memorata, quae intercesse-

creatur,

apud regni proceres. Respondit Patri-

runt inter ipsum

et familiara

fratresque sancti

micum,

r< -'-

dilo,sdificat.

cius eara

spontaneam oblationem esse


igitur,

Fieci, nisi sanctus Patricius intervenisset; cujus

ptam

et

gratam. Fiecum

cumante tantum
t

intercessione rex Crimthannus concessit S. Fie-

esset cathecumenus, prius baptizavit

et post-

co non solum locum aedificandae ecclesiae, sed et

modum
sua

totondit Patricius

eique Alphabetum,
k,

portionem eura contingentera, sive quintam par-

manu

scriptum, tradidit

et

benedictionem

impertiit,
didicit l,

qua potius una die totum psalterium


et infra

tem de paternis praediis, quibus illam ecclesiam, in qua sedem posuit episcopalem, dotavit t.

breve temporis intervallum,

Spiritus Sancti adjutrice gratia, tantos in sancti-

moniae et litterarum studiis fecitprogressus, quod

ANNOTATA.
a Id huic, quam Colganus
turga a pag.

magistro visus

sit

dignus non solum, qui priraus


in episco-

ex omnibus Lageniensibus ordinaretur


pura, sed et qui toti
isti

provinciae, ut

supremus

in

Triade Thauma-

m
n

praeficeretur antistes m. Filium etiam ipsius Fia-

127

exhibet,

part.

m, num.

xxi

ct

chrium n, postquara annis et doctrina maturus


evasit,

tribus sequentibus exstat intextum.

manu sua

ordinavit Patricius.

Cum

scilicet,

ut

mox

subditur,

Temoria

in

Ham, a
noinine suo

4 Ecclesiam
co, qui

aedificavit

primo

S. Fiecus in loid est,

Lagenix Australis regionem, hibcmice Hy-Kenselach dictam, essel profectus.


c

Domnachi

ex ejus nomine Domnach-Fiec,


;

diclam, o

ecclesia Fieci, postea appellata est o

eique reli-

Rojio

h.ic, uti ni

Commentario prxvio num.

quit Patricius sacrara suppellectilem,

cymbalum

nempe

ministeriale, epistolas Paulinas et bacu;

22 jam Barrow
niam

docui,

sita est inler

mare Hibcrmcum

ct

seu Birgum,
in

qui fluvius,

mediam Lage-

lum pastorale itera socios laborura actionumque imitatores septem e suis ei reliquit discipulis, nerape Mo-chatocum de Inisfail, Augustinum de

inlcrsccans,
evolvitur.

sinum

Waterfordiensem ad

Austrum
d
rii,

Mac Hua
in
scciiuiln

Lugair,

id est, filius ncpotis


in

Luga-

Teganum, Diermitium, Nannedum, Paulum et Fedhelim p. Mansit autem sanctissimus episcopus et abbas Fiecus in illa ecclesia de
Inis-Beg,

apad Cohjanum

Triade S. Pa,

tricii

Vita num.

39 vocatur Dubtachus

qui

liic

Lugarii
e

filius dicitur.

ac dein, monente angelo nteque Palricio,mO'


nastei

Domnach-Fiec, donec ante se ad ccelum sexaginta Sanctos ex discipulis praemiserit q. 5 Postea autem venit ad eum angelus Domini dicens, quod non ibi esset locus resurrectionis ejus, sed trans flumen ad Occidentem man;

Ycrhn, quibus hic Dubtaclu opcra


q

a vctustatr hic, ui-

commcndantur,

seculi vi

scriptore,
iu

cum

pote vix uno aut ullcro scculo


ipso sui exordio poetas
in

ca gente, qi

prxcipuo honore habuit,


illa

Dubtachum prxgressus. opera


haud

vetusta dicero

ium

aliud Slepte

datque, quod

ibi in loco,

sterium erigat, singulis oflficinis


et
:

Cuilmuige dicto monalocum proprium


refecto-

potuisset, profecta non esse, apparet indubita

riura exstruat, ubi

congruum assignans raonuit enira, ut aprum; et ecclesiam,


repererit. Respondit angelo Vir
se

tum, idcmque, de honorifua aivhipoetac Dnbtacho seculum lnc infra mox atlributa appcllatione, qux
XI aut xil sapit, cst diccnditm.

ubi cer-

vam

sanctus et

obedientiae specimen,

non audere ecclesiam


prius ejus pater et

exstruendam inchoare,

nisi

436, quo anitcr, uti in Commentario prxvio num. ISjam docui, Patricium, in Biberniam appulsum,ad Leogarium regem, Temof

Ab anno

scilicct

\Q

rix

Tumus

vi Octobris.

106
ri.r

DE
commorantcm, primum

S.

SALVINO EPISCOPO CONFESSORE.


verosimile

accessisse,

verum
4

vidc quat supra in

Commentario pnrvio num.

apparet.

et sequenti dicta sunt.

g
Ii

Ad

Timoth. cap.

m,

t. 2.

o Monasterium sibi hxc hahuit adjunctum, uti


intelligitur
t,r

Fiecus... hic, inquit antiquus in suis in hunc


in

cx Jocelino, qui, contra ac a Tripartifit,

apud Colganum
scholiastes
,

Triadr pag. 4,
stirpe
Darii,

num.

Notis

auctore hic

idprimum
fncit,

duobus monasteriis,

fuit

ex

cognomento

Fircn crstruciis,

locumquc, quo fuit condi-

Bairrech
in

a quo nobilis familia de

Hy

Bairreche

tum,

fuissc,

priusquam

id condcretur,

Forrach nun-

Lagenia originem et denominationem sumpsit. . Fieci pater Ercus sive Ericus, quod nomcn, IlihcmiceErc, Gallis olim.
familiare
fuisse,
uti ct

cupatum, num. 117 a/ftrmat.

Ilihcrnis,

p Dc scptcm hic mcmoratis S. Fieci disdpulis Colganum, qui volucrit, in suis in lertiam Tripartitae

Colganus

in suis

in

mox dictum
prsedicti

partem Notisnum. 38

et

quinque sequentibus

scholiasten Notis

num. 3
filio

observat,

fuit

consulat.

Darii ex Bregano
i

nepos.

q Sexaginta c discipulis Sanctos non


ct

priusquam

7</.

ut apparet, inter

annum 440

450, cum

ex uno a

se exstructo

monasterio ad aliud, sed prius-

paulo dumtaxat ante catechumenus fuisset effectus,


evenit.

quam

e vita migraret,

ad

Deum
illa

ante se misissc Fie-

Commcntarntm pr.rvium, num. 21


in

et

se-

cus a Jocelino
pariitse auctori

asscritttr,

huicque potius
in

quam

Tri-

qucnti vidcsis.

adhibenda

re fides videtur.

k Adi, qux a Papebrochio

Commentario Actis

S. Patricii prarvio, num. 5 de Abgctoriis seu Alphabctariis tabulis, a Patricio Hs, quos ordinabat,
scrihi ct relinqui solitis % sunt dicta.

Commentariumprxvium num. 24 et sequenti videsis. r Apparitiones angelic.ee, qux ad monasteriorum


constructioncm concurrisse narrantur, pro commcntitiis,

nisi soliilc prohcntur, haberi ab eruditis, ne-

Ita etiam Jocelinus,

THpartitx auctorem, ut

que vcro immcrito, solent.


s Ilunc in locum Colganus in Notis, quibus Tripartitae

szcpe alihi, sic secutus; sed Fieci seu attributi,

Hymni,

huic

scholiastes,

abs

illis

nonnihil

diversus,

partem tertiam

illustrat,

num. 46

sic obser-

Fiecum, non Psaltcrium, sed disciplinam ecclesiasticam unius diei, vel, ut


alii

vat

Pater S. Fieci juxta scholiastem ad ejus opus

ferunt, quinde-

supra, et Sanctilogium genealogicum cap.

xx

fuit

cim dierum spatio, raagistro Patricio perfecte


didicisse, ait.
ra
stri

Ercus sive Kricus. Unde quatuor alii hic recensiti, vel non erant ejus germani fratres, sed ex
fratre Mac-erca,
id est, filio Erci,

Tripartit.r auctori hic sii/fnnjntiir Sancti no-

nepotes; vel

seu

Hymni,

huic attributi, scholiastes.


praevii

Vide

pater ipsorura non Mac-Erca, sed Ercus vocabatur.


t

cjus verba,

Commentari

num. 17

recitata.

n Hunc, quem pariter dignitatem episcopalem fuisse sortitum, Jocelinus num. 117 discrte tradit,
vel
in

Cum

Crimthannus, Lagenix rex, hic memora-

lus, prtrlio

Ochano anno 478, ut Colganus

in

Notis,

ecclesia Sleptensi, si

JEngussio, Mariano
et

quas secundo Vitx quartze S. Brigidx


Ctit,

libro subne-

Gormono, Martyrologiisque Tamlactensi


gallensi
lense et
sit

Dun-

num. 8
est sane,

quatuor magistris docet, interfuerit,


is

standum,

vel,

si

Kalendarium Cassein

non

cur

princeps, qui antea

jam diu
obiit,

re-

Maguirus debeat audiri, hodie


coli,

Minbeag

gnarat, sancto Patricio, qui anno


cedentc, concessisse S. Fieco

460
hic

intcr-

cum

patre suo Fieco

Colganus

in suis in tcr-

qux

memorantur,

tiam Triparlitx paclem Notis num. 36 affirmat

haud credatur

-c^_e?S~^r5^--J--

DE S. SAL VIJNO EPISCOPO CONFESSORE


VERON^:
J.

IN

ITALIA.

B.

SYLLOGE.
Sancti cultus sacer,

memoria

in Fastis sacris; distinctio a S. Sylvino;

tempus emortuale incertum.


rum Vita
bentur

FOHTK ANNO
1.1

loysius

Lipomanus, Veroncnsis episcopus,


tom. iv Vitarum Sanctorum

describitur, sed

omnia

incertis authoiis

vll.

in Procemio

ribus edita proferuntur. Quin imo, quae de


historiae, tanta barbarie,

ha-

A!
S. Salvini

a se collectarum,

quid causse sibi fuerit.


tot

tantaque rusti-

~cur,

cum sedem suam

praesulesviis suae

citate ac inconcinnitate plenaa sunt, ut eas legere


)n iltim

sanctimonia illustrarint, unius tantum S. Zenonis


gesta reccnsucrit, exponens, idpropterea a se factum
ait,

gravis pcenitentia

sit,

sed pudor vel masi

opt,

ximus.
vino

Nemo

itaque mirabitur,

de rebus, S. Sal-

quod nullius eorura per certura aliquera vi-

gestis,

preeter

pauca admodum, eaque hujusmodi.

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


modi, ut de quovU fere episcopo sancto dici queant,

107
in

ctorum ItalLv, Castellanus


sali.

proferamus
sint,

medium. Dabit hxc, qualiacumque contextum illi ab Augustmo Valerio breve eloin
si

Martyrologio Univer-

m GTOHE
J.

Et
:

Martyrologii quidem
S.

Romani hxc

verba

B.

sunt
in

Veronaa

Salvini episcopi

at

Baronius

gium paulo inftasubnectendum.


Vcromt ho(tlC (lllll,

Annotatis,

2 At
lere

res a S.

Salv.no prxclare gestas tempo-

jicit,

qnx Martyrologio ad hunc diem subS. Salvinura in Silvinum, citatis Tabulis ecVeronensibus
ct

rumabolevitinjurta,sanctitatisejusmemoriamabonon potuit
:

ctetiasticis

tabella
I

emm

Augustini

Valerii de
li-

marmorea, auam Scilib.

antiquis episcoporum Veronensium


bro,

pio Maffeus partc

Monumentis

Veronx Illustratx

xi.

pag.

342, seculo xi
Salvinum,

vel

xn

aut etiam multo fortasse ci-

commutavit, nescio sane, qua de causa ; consuluere easdem procul dubio Tabulas Augustinus

Va-

tius confectam, conjicit, in S.

Stephani

visitur,

qus

lerius,

Raphail Bagata

et

Baptista PereUus supra

S.

ceteris Sanctis,

quorum sacrx

in ca

laudati, Galesinius,
lus, cl

ecclesia servabantur exuvix,

nominalim adnumerat;

Onuphrius Panvinius, Ughelr Joanncs Baptista Biancolini in oper Itali-

anno vcro 1503, cum sanctos suos prxsules, numcro


triginta sex, negligentius Veronenses colcrent, synodali constituUone decretum fuit, districteque pree-

co,
sis

quod de Notitiis historicis ecclesiaj Veronen:

inscripsit atqui ab his Salvinum constanter Salvinum, nuspiam autem Silvinum aut Sylvinum

ceptum, ut Officio ecclesiastico duplid, quaqua patrrct Veronensis diocesU, ecclesiasticm S6XUS utriusque personx sanctos triginta sex episcopos, perpetuis futuris

dictum reperias. Castellanus tamen


suo

in

Murtyrologio

Unwenali, Baronii mox cilalt forle Annotata secutus, non modo cultum hodie a Veronensibus episcopum, sed eum etiam, qui xn Septembris,
in

temporibus, annis singulis devote,

Opus

solenniter et inviolabiliter celebrarent.

Joannes
sux

nostrum ad illum diem


nominat,

illatus,

colitur,

Sylvinum

ilcmMattlnrusGiberti, Veronensisepiscopus, Paulo

III summo Pontifke probanle,


choris sanctorum
et

decrevit, ut

dice-

eumdemque, mutato paululum nomine, Verome tum xn Septembris, tum hodie coli, in InFanctorum mspicatus
est.

cesis sexus utriusque religiosi in suis sacrisliis aut

dice

E
communis Veronendtslinctio el "'"'"*'

36 episcoporum tabulam habercnt,

5 Sed

obstat huic euspiciani

celebrandis eorum festivitaHbus ecclesfe caihe-

morem institutumque sequerentur, uti apud Raphaelem Bagatam et Baplistam Perettum Monudralis

sium immemorabili verosimiliter traditione suffuUa opinio, qua diversi esse creduntur obstal utriusque
;

tum
pora

dies obitus,
:

mentorum EcclesUe Veronensis

collectores fol. 1 et

obiit

quo eorum servantur corenim Salvinus die xn Octobris; alter


locus,
;

tum

2
S.

versis videre est

in illorum

vero numero haberi

xn
arce

Septembris

servatur S. Salvini corpus' in S.


in ecclesia

Salvinum,

satis

iidem eollectores produnt,


et

dum

Stephani, S. Sylvini autem


:

S. Petri

in

deinceps de S. Salvino
ctis episcopis
in Fastis

singulis triginta sex san-

hic

quidem

in

ecclesia

S. Stepluim primum

Veronensibus agunt.
S. Salvino Auguslinus
est
:

3 Quod autem
elogium texuit,

Valerius

hujusmodi

Salvinus, Veronze

verum id illi non cum S. Salvino cum aliis pluribus ecclesix Veronensk prxsulibus commune est, neque adeo sufficit, ut
solum, sed
et

sepultus dicitur;

episcopus, fuit vir cura oranibus hujus civitatis


episcopis in orani virtutis genere comparandus.

unum dumtaxat
tumvis
afflni,

episcopum utroque nomine, quam-

significatum credamus.
i,

Suntquidem,
Salvini

Omnes
busdam

cupiditates, quibus in hac vita veluti quifluctibus

Biancolino tom.
corpus

pag.

105

teste, qui, S.

homines agitantur, magno animo edorauit. Humilitatem, Christianarum virtutum praecipuam, dilexit maxime, assiduis jejuniis et orationibus
vit,

jam

inde ab anno

670 S. Petri

sepultum, ac

inde in S. Procuhifuisse translaium dicant. Verum hi ex tabula marmorea, </< qua uum. 2, abunde ><felluntur.

omnes naturas impetus sedaest consecutus, ut

Obstat diversum,

quod utrique Sancto


i

tantam sanctitatis famam

Augustitius

Valerius concinnavU elogium

S. Sil-

jam
in

divinus vir ab omnibus haberetur. Ingenium

eofuitprasclarumadmodum, excellens doctri-

vinum nempe laudat, quod raagnara civitatis partem, a Christiana pietate alienara, ad fidem
Christi converterit, cujus rei
in rlogio

na, serrao suavis, raores lenissimi et placidissi-

S. Salvini
detas,

mi. Obiit quarto Idus Octobris, sepultus est in Basilica S.

vestigium nullum apparet. Obstnt denique


vixere
:

qua

Stephani

in </ua ejus

corpus servatur sub


teste

cum

inter Salvini et Silvini


.

mortem

inte-

arca sanctorum septem

Fratrum Martyrum,

Panviniolib. 4 Antiquitatum Veronensium cap. 4.


nu
S.
i

grum intercesserii seculum si tamen Salvinura anno 562, Silvinum autem anno 670 obiisse recte Biancolinus scripserit tom.

"'/(?,

Ex

hoc fonte huusit, qui S.

Sylvino eronensi
episco-

tyrologio suo

primus

inseruit,

Salvinum Marqux de illo scripsit,


in
in

I Notitiarum Ecclesis Ve172


.-

ronensispag. 170

et

neque enim

certi

quid-

iltin

Galesinius

POy

Galesinium secuti sunt Baronius

piam hanc
facile

in

rem aut Biancolinus


iri

affert, aut alibi

Martyrologio Romano, Ferranus

Catalogo San-

repertum

existimo.

DE

108

ACTA SANCTORUM.
D

DE

S.

EDWINO SEU EDUINO.


IN ANGLIA.
SYLLOGE HISTORIGA.

REGE NORDHUMBRIvE
C. B.

l.

possessio. Gultus publicus, tempus natale, legitima regni Northumbriee

ANNO
DCXXXIII.

Anglo-Saxones
cipua,

seculo

et

sequenti in prx-

nonicis rccitandis quoquo


ecclesiasticis, a

modo subserviunt,

libris

tiqux pnric septem erexerunt rcgna, ptarchiie

qunm occuparant, Britnnnix AnHeAnglicanse

me

pariter excussis, ullum

usquam

cultus publici, qui

Eduino

vel deferatnr vel delntus

nomine distingui
lo-

umquam

fucrit,

vestigium inveni.

Ad

Martyrolostudio,

NorthumbrUt, cujus

idcircoa posteris

solita.

Heec inter non infimum

gia, Classica appellari solita, pari deinde

hu datur
notitia,

cum

obtinuit, quod,quin nd Septcmtrionem

Humbri
fuit sor-

quod ipsamct

in

hiscc

Scrvorum Dei

inscriptio pro
;

fluminis situm cmt,

Northumbriae nomcn

CuUu

ut

plurimum habeatur, me
regi

convcrti

vcrum

titum,

quodque endcm de

causa a vctcribus

Nor-

ex Sagiologiis adeo antiquis nullum etiam, cui us-

thanymbrarice etinm, vocabulo isthoc non secus nc regio ista vocabulo Northumberland, quo hodieque
Belgis distinguitur, regionem seu rcgnnm ad Srptcmtrioncm Ilumbri silum, ut scriptoanno 1643 edi curares, qui Bedam Cantabrigix Id, quod testantur, significnnte, fuitvocatum. runt,

quam Eduino Nordhumbrix


scriptum, rcpcrirc quivi.

nomen

exstet in-

ab Angelis

ct

3 Sanctum quidcm cum Martyris


tyrologio Flori et in

titulo in

MarVila,

scd c Speedi

omnibus Anglix Calendarus


nostri

clesiam sub

memorari, Albanus Bullerus in Sancti

nomineejiu

a se contexta, aliisque a se pariter contcxtis aliorum

inter

Oceanum Gcrmnnicum nd Ortum, Scotiam nd

ct Scptemtrionem, marc Ilibernicum ad Occasum Hcptnrchia Anglicnna rcgnum ad Merciorum in

ad iv Octobris diem inserta, non verumego nec Flori Martyrologium obscure indicat nec ullum, quod Eduini vel utcumque meminerit,

Sanctorum

Vitis
;

Meridicm situm

erat,

ambitu suo, ut Alfordus, a

Anglix Calendarium novi.

Hxc

considerans cogi-

quo decessores nostri ad


mentario, Aclis S.
scopi, prxvio,

xx Martii diem

in

Com-

Cuthbcrti, Lindisfarnensis epi1

tare adhuc de probando Sancti cultu vix non rcbnr omnino inutilc. N<-c, ut nliter animo comparatus es-

num.

Imud multum abludunt, ad


docet,

annum 547, num. 3

Dunelmenses, Lan-

castrenses, Eboracenses, Northumbrios,

Cumbrws,
Pictorum

Westmorlandios, Laudoniam scu provinciam complectchntur, dunsque in partes Deiram scu rcgna minora, quorum altcrum quidcm
et

ctinm

sem efficere statim potuit Anglicanum, quod anno 1608 cxcusum notatur, Wilsoni jam supra memoetsi enim in hoc Londini ratum Martyrologium prope New-gate Market ecclesia, qux in S. Eduini
%

honorem erecla ac dcdicala esset, usqne ad Henrici VIII Anqlix rcgis, xtatem substitisse diserte assemtur,
ut

Deiros, ab

Hmibro

fluminc usque ad

murum Pkti-

dubium tnmcn, an

ccclcsia hujusmodi,

cum Tinamque
seu Bernicios,
tensos,

fluvium, alterum vero Berniciam inde ad frctum usque Scoticum ex-

nulla plane illius in posteriori, editione mentio instituadiit Martymlogii ejusdem


tur,

cum qux anno 1640 prorevocari potest.

comprehendebat,subdivisum ab

Humbro

flu-

Londini

umquam

cxstitrrit,

protendebatur. mine nsque ad (luvium Tuedam toqui Northumbris proprii fucrc, rexEduinus, 2 Eregibus, qui, qutmadtenuere Christi fidemprimus modum non tumqueillud regnum e Breviariis EcKvinus seu Eduinus, Sanctus et amplexus fuit aliisvt Ecclesiam siasticit lir Martyr, quod contra bnrbnros pugnans bris, quum didicerat, defenderit, a Majoribm
t

Ncc omnium
glia et

dubitandi causam mihi adimit monasteriorum

xdium sncmrum, qiur in AnWallia Henricus VIII Anglim rex vel subac aliarum

erexerunt, vertit vel integra reliquit vcl alii postea

patronos ac fundatores exhibens Speedi Cntahgus.

4 Etsi enim Bullero, qui

in hoc ecclesiam anti-

erectam

rc-

ct

fidem,

censenle,

nostris,

ut

Alfordus nd
in

nnnum 633, num. 13

Ott,

qunm,

S.

Eduino dedicatam, Londini


ait,

collocari loco

proi alur,

vocalui Ilic

Opere nostro ad iv Octobris diem,

Anglicono mcmoraqua a Wilsono in Mnrtyrologio jam relatus, indeque ad tur, inter Prstermissos
alibique anprssentem, qua e dicendis fuit occisus Inrc, si de cultu nuntiatur, mcns,s ejusdem diem ut
t

cultusacro Catalogi illius cxnnplnr, in quo id fuitgavisus, usqnam vere fxebat, forlassis prxluxerit nulla tamen

supra citato

ecclesix hujusmodi,

qux Londini

exstiterit,

mentio

ejus constitisset,
sus.

Operi nostro inferretur,

fuit

rcmisut,

Anglicain dicto Catalogo, prout hic ad ecclesiasticx exhibetur, nx pet Harpsfeldium Histoiise calcem At vcro, etsi sic habeat ac proin, an vere
occurrit.
ecclesia,

Id conspicatus,

nihil habui antiquius,

quam

an Edwinus cultu

ecclesiastico alicubi gauderet, sc-

hunc in finem Breviaria dulo examinarem. Itaque Anglicana penes nos exstantta omnia ac prxsertim oleum atque operam perdidi; sedulo excussi. Ycrum

Eduinum venerata sit palronum, apparere Londini umquam exstiterit, mihi pcrgnt nihilominus hic sucadmodum dubium, opporlunr
qux
S.
currit

idem Specdi Catalogus aut, si mnvis, hujus exemplar, ad Historis mox dictx calcem adjectum

neque enim vel in hisce vel contmcnt, aut Horis caSanctis quibusdam propria

in aliis qui aut Officia

Tdenim, Butlero etiam,


dem, quod pro
se laudat,
i

etsi

interim Catalogi ejus-

xemplar ab exemplari mox

memo-

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

109

memorato

exstiterit c

jam

dictis fortassis

diversum,

Adnotationibusque nihilominus interdum a


tersertis

mc

in-

AUCTORE
C.

aperte loco supra citato assentiente, ecclesiam, qux,

illustrata

ob

oculos

in

ipsomet prsescnti
id cx-

non Londini, sed Bearwez


tensi

in comitatu

Somersesub ejus

Commentario, subinde interim in hoc, cum


pedire visum fuerit,

Eduinum pro

patrono habuit S6U

Deo

ipsamet etiam,
lib.

qux Deda

vel

nomine dedicata

fuit,

commemorat. Quare, cum Sersacris, sub

Hislorix Gentis Anglorum

mox

citato, vel alibi

vorum Dei cultum ex zdibus


mine Deo
dedicatis,

rectissime inferri,

horum nonemo non


an cultu

suppeditat, verba huc transcripturus, duobus

se-

quentibus ponam, alioque deinde , quid de visione,

agnoscat, talesque veluti Sancti aut Dcati locum sibi


in

qux Eduino
fuisse

in

afjlictissimo

rcrum suarum

statu
et

Opere nostro vindicent, non

est sane, cur,

oblata

Deda

refertur, sit
iis,

censendum,
illa

sacro fucrit gavisus, vel an Operi nostro, ut decessores nostri

an

vel hic scriptor in

qux de

memorat,
et

futurum

loco

non uno promiserunt, in-

credulitalis nimise, vel


bitionis

Eduinus arrogantix

am-

scrcndus Eduinus
meliusqui
hodie,
-i

sit,

dubii adhuc hxreamus.


potius,

immodicx insimulari merito queat, examivel

5 Ac
die
,

id

quidem hac
,

quam

iv

Octobris

nabo.

Vcrum priusqnnm

unum

vel alterum

prx-

quam

Octobris

etsi

etiam tum

cum

posterioris

hujus diei

stem, juverit hic

nonnuUa ndhuc przmisisse.


Historiee Genlis Anglorum cap.

die iinnantiatus.

rra-termissis
stitisset,

accenseretur Eduinus, de cultu condebuisse mihi


ut in

7 Deda
sic scribil
:

lib.

fxeri

vvletur

ex errore

Occisus est Eduinus die quarta

xx Iduum

anno

*>S5

na

tui tst Alla,

ex

enim dumtaxat,
logio

Anglicano Wilsoni Martyrodie annuntietur, factum

Octobris anno Dominicae Incarnationis sexcente-

Eduinus iv Octobris

simo tricesimo

tertio,

cum

esset

annorum qua-

esse, vchcmciitissimc

suspicor;

cum

is

enim iv Id.

draginta et octo; cum anni 48, quibus Eduinus


vixisse, ab

Octobris,

id

est,

xn

mensis hujus die, ut Deda


lib.

anno 633, quo occisus aBedahicasseriad annum 585 deut postremo isthoc id certum,
uti
,

Histories gentis

Anglorum

u, cap. xx scribit,
est,

tur, ordine retrogrado computati

fuerit occisus,

enimvero verendum valde


e

nc,

ducant, consectnrium

est,

anno
etiam

cum

in

uno aut pluribus,

Mss., diem etiam, quo


chroilicas

Eduinus

sit

natyts.

Omnino

fuerit necatus, per

modo adductas notas

Eduini patrem

exstitisse

sEllam seu Allam

Xor-

iv Id. seu

Idus Octobris signantibus, vocabulum Id.

thumhrnrum

vcl,ut nlii volunl,

dumtaxat Deirorum

seu IduS vel librariorum oscitantia omissum vel vetustate

regem. Capgravius enim seu potius Joannes Tin-

exesum
alia,

fuisset,

per errorem inde 7iatum in


illis

muthanus, qui anno


nostri Vita, a sese e
cis
tis

circiler

1360

floruit, in

Sancti

Mss.

prioribus

Mss. transumpta, ac

supra laudato

Dedx

libro,pau-

tandem in ipsummet dictum Martyrologium solx

dumtnxat haud admodum magni momcnti mutacontexta ac in

dux

voces reliqme iv Octobris irrepserint. Ututsit,

Novam, qux anno 1516 Londini

hodie equidem in Anglicano, cujus ecgraphum

Ms.

prodiit,

penes nos cxstat, Martyrologio, Londini anno 1526


typis excuso,

Sanctorum Anglix Legendam illata. sub Hic sanctum inilium de Elle scu Alla wj scribit
:

a Richardo Whitfordo, qui id conteannuntiatur, idque melius abs hoc

Edwinum regem
sororem ejus;
tisse

et

martyrem genuit

et

Accam
docet
o-

xuit,

Eduinus

ita

autem, S. Eduini patrem exsti-

lum,

quam

iv Octobris die a

Wilsono

fieri, existi-

JEllam seu AUam, luculcntissime sane


facit,

massc etiam

videtur Castcllanus, ulpote

Sanctum

idemque etiam ad annum 617

quod veluti
in

hodie paritef, non vero iv Octobris die, celebrans.

pus antiquum maximcque authenticum


tianis
tur,

Trivullauda-

Verba, quibus id
sacris

facit,

ne nullam plane e Fastis


lectori

annillOS Ephemeridibus pag. 1879

Eduini annnntintwncm

exhibeam

huc transcribo. Facta a


habent
S.
:

me

Gallicis Latina sic

Oxoniique anno 1692 typis prodiit, Chronicon Saxonicum. Nec ullum usquam Scriptum seu recens scu antiquum, quod

In comitatu Northumbria? in Anglia


illius regis

patremab Alla distuutuin


qui,

Eduini, primi tractus

Christiani,

injuste

biographum
nactus
Ucila
ni
<>/

decimo septimo regni sui anno occisi. 6 Modo ad Sancli Acta sermonem convertamus. ILrc litleris Dcda Historix Ecclesiasticx gcntis Anglorum
lib. ii,
;

Eduino attribuat, invmire quivi. 8 Verum, ut hinc adjus, quo Alla ejusque film Eduinus Northumbrix rcgnumpossedcrint, converti

quamim

prhni Norliiumbro
Id
r.

paulo post sermo ordmntc queat, an Alla, Eduini

rnm
fitius

cap. ix et nonnullis sequentibus est


ea,
etsi

jam

dictis pater,

qui,

quemadmodum Saxonteum,
docet, in

complexus
scripta,

verum

etiam fide optima con-

cujus

mox memini, Chronicon

Northumbro,

Cum

Commentario huic subjecturus haud sum. enim ad S. Paulinum, Eboracensem episco-

rum regnum, vcl certe, ut alu volunt, in Diemm prmdpuam hujus partem proxune post Idam, anno

cohtur

Octobris diem

in

quintum mensis ejusdem

tus seu potius

Joannes TtnmnthanustnS. Oswaun,

tomum a pag. 108 usque ad 114 illata apud nos jam sint, haudquaquam, ut hic, quo commode a
studioso lectore legi queant, recudantur, est nccesse.

Northanhumbrorum regis, apud nos ad v AugusU conscnpta diem, quacolitur, jam duti, T tta, a se supra memim Snnctorum ac in Novam, cujus jam
,

Attamen cum

huic, ut,

qux

prolixiori oratione seu


sibi, fieri

Anglix Legendam

illata,

sub imtium

sic scrtbd

ewosita seu narrata de Sanctis szpe sunt, ea Juti sub unum conspcctnm tam paucis, quam

Mortuo

Ida,

Elle in regno Deirorum successit;

Adda vero

filius Idce

tantum regnum Bernicio-

ctantia antia,

continent,
id

in

compmiium,

cui

nmmdla
tmtracta

etotttim
iradcn,
;

JBUam
ci

AUrn .hcuhntudm
II
illo

mm

etiam i,

cum

oppom.um
paucis,

ju.Uavo, aliuude acupta


polcro, vsrbi,

auicm Florcntius
Chronich, abs

igornunmet Wal-

inUxam, tam

quam

lingfordus

qmdem

seculo x.i.

abs

110
AICTORB
C.
15.

DE

S.

EDWINO SEU EDUINO REGE.


dant, lelissallem,
filios

abs hoc vcro sub scculi xiii inilium scHptis, suffra-

gantur. Neuter enim

dum ad annum 547 Idx

illum succcssissc

qux scribunt, indiccnt, tamcn mcmorix produnt, nihil omnino,


colligas,
sil

cnumcrant, Allam hiscc accenset.

Adluec sEllam

unde idjure haud fuctum

adjungunt; vcfactum,
ut

non Idx, scd

Yffi filium fuisse,

Clironicon Saxoni-

rum qualicumquc dcmum modo


num,
hujus
filium,

hlx

cumjam supra plus semel laudatum, diserte ad annum 560, Wiyorniensi ad annum 559 clarissime
etiam
nihtl,
ei assentiente,

Alla succcsserit, nihil cquidcm indc contra Eduipotcnt


iiifcrri
possefi.it
,

is

enim jnrc
id a

afjirmat; ut

cum prxlerea

optimo Northumbri.c rcijnum


dualdo, Orientalium

cum

Rc-

unde yEllam
vel

exstitisse

Idx

filium, colligas, vel

Anglorum

in Ilcptarchia rcge,

apud Bedam
occurrat
,

apud alium scriptorem antiquum


ob

a quo justissimi ptum, acceperit, da


et

belli forte

Eihelfrido fucrut ere-

sit

sane

jam

dicta, cur

primi

illius

uti

cx Vits ejus compendio, e Be-

Norlliumbrorum
haud
exsti-

regis filuts rc ctunn ipsa Alla

haud

aliunde accepto hicque


fiet

jam nunc duobus %%se-

exslitissc credatur.
tisse videa-

quenlibus exhibendo,

perspicuum.

tur, non pro pterea tamen

Northumbriz regnum

9 ATec, quominus id fiat, impedire debent Beda mox laudatus aliique scriptorcs anliqui, qui, quemadmodum apud nos ad xx Augusti dicm in Commcntario, ActisS. Osuiini, Xorlhumbrorum regis,
prscvio, fas cst videre,
II.

Sanctus ab Ethelfrido, sororis suae

Elfricum $eu Ethclricum,


patruum,
diclum Ethclricum

marito, relegatur, visione coelesti in


angustiis recreatur, Northumbriae re-

Idx

filium, constantcr appcllant S. EJuini


ct

sicque Allam, liujus patrcm,

seu Elfricum

pro fratribus ubtrudunt.

Quid

si

cnim
sibi

gnum

et

supremam
,

in

Heptarchiam
rege
si

mater Allx, cum Yffus hujus pater malrimonio

junctus obussct, sccundas

cum Ida

nuptias inierit

potestatem obtinet

inimico
vin-

huicquc filium Elfricum seu Ethelricum genucrit?


Ita certe hic
et

vulneratur, sese Christo,


cat,

hunc

Alla, non quidem ex eodem patre,sed


exstiterint.

cx eadem matrc fraircs factum esse


tlcndum,

Id autem, ut
est cre-

serviturum, pollicetur, tandemS.

potest, ita etiam reipsa

factum

que a
zatur.

Paulino convertitur acbapti-

iiuti

Beda scriptoresque mox

lauduti,

qui

Elhelricum, Idx filium, Eduini patruum faciunt,

neque tamen hujus patrem Allam

exstitisse

Idx

fi,-

cum scriptoribusquc alus mox pariter


lium.

usquam

iudicant,

chronograjiho Saxonico
laudatis,

qui vel

Alla,
ad

Eduini patre, qui, cum antca,

si

Alfordo

Yffum exstitisse Allx patrem hunc Idx fxliis, dum hosce enumcrant, haud acccndiserte

tradunt, vel

annum 559 fides sil, in Deira dumtaxat regnassct, anno 559 in totius Xor-

annum 547

ct

Eduinus, pn/Hti anno 588 e vivli


tre

subtalo, a

sororU
i/iu

suie

sent, sict/uc vcrc primi isthius


gis filium

Northumbrorum
in

rc-

thumbruc rcijnum
que
in
sic, ut,

II. c

tunc moriuo successerat, id-

iiniiin

non exstitisse produnt,


vcro,

concordiam ad-

suprcma

sibi

tum

in

Berniciam, quam
interim

arripueral,

ducantur. At

inquit
filius,

fortassis

nonnemo

si

Dciram

potestate servata,

in Bernicia

Alla haud

exstilit
ille,

Idx

consectarium

erit,

ut

Addam, Idx fdium,


pcrmiscril
,

aliosque post

hunc regnare

exhoc nec

ncc

filtus ejus

Eduinus, nisiforsan,
tamcu ab Ida re-

Irnjinta

propcmodum annis tcnucrat


Ethelricus, scu Elfricus,
qui, teste

contra ac apparet, ex Idx

vel fdia vcl ncpte gcnitus


,

anno 588
Eduini
e

c vivis sublato,

hic fuissct, traxcrit origiucm

ct

supra dictis patruus,

ad annum
Bernicia

galem Nordanhymbrorum
re,

prosapiam originem tcnelib.

559 Wigorniensi, duobus jam


regnarat,
juncta,

annis

in

Beda Historix Gentis Anglorum


scribit.
sic

5, cap.

A orthumbria?
T

totius,
,

BemicUe Deira ad-

xxv

rcgnum

arripuit

idque posl quiuqueiiiuum

10 Fateor,
injuste
vt
l

habet

verum Beda

ibidem de

moriens, ad Ethelfridum filium suum, matrimonio

Nordanhymbrorum

prosapia, quac seculo

vm

ineunte

cum Acca, Eduini


sit.

sorore

jam conjunctum, transmi-

ipse vel Eauniiis ejus


jlltll.s
i

seu xtate sua, non vero de

ea, quae ante lianc

Xort-

Erut

luc

tum adhuc, ulpolc anno demum, ut

humbrw regnum
festum evadct,

occupavit,
illius

qui vel sola scriptoris

sermonem, uticuique, verba expenderit, manifilium exslitisse


co,

supra docui, 585 natus, annorum dumtaxat circiter


octo pucr,
esset

cumquc adco modereiidis


ill

rcjiii

lnibcins

instituit. Nec Idx Aliam, melius etiam quis conlenderit ex

impar,

Xorthumbria sub prinws Ethelfridi


in

quod

ibidem regnantis annos, sinistris


spicionibus de
illo

hujus animosu-

quiplurcs, quos alioquin, quo jure quovc titulo Idz,

genucral, post se

filios

reliquit,

in

Xoilhumbrix
hujus partcm

tranquillitatem,

nondum natis, absque ullo metu, quam amabat, turbare nato, compostcu
lib.

regnum

aul saltem
successcrit,

in

prxcipuam

moratus fuissc vidctur.

Dieram

haud vidcatur. Id matre cum Ida cnim vel a matrimonii, abs Allx immodico hujus in uxorem t inili, contractu, vcl ex
cdici posse

12 Ast

cum

faetus

eetate

provectior

maritoEthelfrtdo
relt -/"///;,
////-

Quenburgam (Bedam
glorum cap. xiv
filiam

videsis)

n Historix Gcnlis AnCearli Mcrciorum regis


tum
quibus prxcellebat,

multtS'

annis
di\

per

quxfilium suum Allam


stulunt.
affectu,

in

solium evehi obnixe po-

duxissct

uxorem, omnibusque passim

loca vagatus,
a,l llidihil-

vel

alia

demum

quacumque ex

morum

clcgantia,

lum

raris,

diiin.

quo jure quove orcausa, fortc ctiam (ncquc enim, regna stdtim ab ipso, nl singula Heptarchix
dine

naturx dotibus placeret, Ethelfridus, qui, suumnc, an Eduini


ambigere,
in
ut

Northumbrix regnum jus


Berniciis, id
fercbunt,

praevaleret,

quo
sat

exploratum

initio alii aliis successerint, Invc fueraut crcda, habco)vcl rc ipsa vel saltem in spe-

apparet, non immerito poterat, maxict

mequc, nc a Deiris
adulto,

Eduino

jnm,

ciemjusta,
ct

quam
potest.

ignorare nos
Scriptorcs

sivit antiquitas,

fa-

qucm

in

oculis

adjudicantibus,

um

csse

jam

laudatt,

qui,

Northumbria tandem, quo ad hujussolium eumdem

quamvisAllam haud

exstitisse Idae

fihum,

vct tra-

Eduinum

eveherent, expelleretur, timebat, invidUt


slimulis

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


stimulit ciecaque dotninandi impotentia acius inillentio

111
aictojie

lum,

etsi

<

dictiq

uxoris sux fratrem,


t

insurrexit,
dilecto, viofieri

bitusque ignoti

parumque abfuit, quin Viro omnibus lentas manus inferret; verum id tulo
Imnd posseratus, qmesitis

a sese

sibi hominem vultus haquem videns, ut ignotum et inopinatum, non parum expavit. At ille accedens salutavit eum et interrogavit, quare illa hora,

appropinquantem
;

fictisque criminibus insi-

caeteris quiescentibus et alto

sopore pressis, so-

mulatum

in

exsilium pellit, certus ibidem structis

lus ipse rncestus in lapide pervigil sederet.


ille

At

insidiis, data id
tate,

absque periculo faciendi opportuni-

vicissim sciscitabatur, quid ad

eum

pertine-

smulum

necare,

quo vivente, sese

in

throno

ret, ret.

utrum

ipse intus, an foris, noctera transigeait


:

tutum haud futurum, arbUrabatur. Eduinus itaque


aula tolaque Northumbria pulsus insidiisque nihil-

Qui respondens

Ne me

aestimes tuae

mcestitiae et insomniorura, et forinsecae et solitarise sessionis

ominus,

etsi

jam

exsul, Ethelfrido agente, appeti-

causam

nescire, scio

enim

certistibi

tus, frequenter,

quo kasce evitet sedes mutare, ex

sime, qui es, et quare mceres et quae ventura


in

uno Heptarchiee regno ad aliud migrare, mentitoque nomine, personam dissimulare t ac per diversa
loca annis jam non paucis profugus vagari com-

proximo mala formidas.


15 Sed dicito
raihi,

quid raercedis dare velis eiobventura

...
ei,
si

...

qui

sit,

qui his te

mceronbus absolvat

.,

indicantur,
v tsione recreatus,

et

pulsus

segerrime

inter

angustias assiduas

animam
tandcm
se
vi-

tralwbat.

Redualdo suadeat, ut nec ipse tibi aliquid mali faciat, vel tuis te hostibus perimendura tradat.
Qui cum seomnia, quaa posset, huic
tali

Orientalium

13 In misero

isthoc

rerum suarum

stalu

pro mer-

Analorum
rcgem,
cui
rii
i'i i-

re-

ad Redualdum, Orientalium Anglorum regem,


contulit,
tnni set,

cede beneficii daturura esse responderet, adjecit


ille
:

cumque

abs hoc, ut

suam sociorumque

Quid

si

etiam

te

regem futurum,

exstinctis

hoc ipso
rlilnliir,

lniini /iri i-

contra Ethelfridi

insidias tutaretur,

postulasid,

hostibus, in veritate promittat. ita ut non solura

e iii-

supplicantem rex

benigne excipiens, sese,

omnes progenitores
te reges in gente

tuos, sed et

omnes, qui ante

iucii.

aliaque, quae drsidcrabat, prxstiturum,

spopondit.

Anglorura fuerant, potestate

Hinc Edninus, jam locum, ubi absque formidinc


commorari
posset, nactus, meliori deinceps fortuna,

transcendas? At Eduinus, constantior interrogando factus, non dubitavit promittere, quin ei,
qui tanta sibi beneficia donaret, dignis ipse gra-

pulsis calamitatibus, sese

usurum, sperabat; verum


ejus

Ethelfridus, qui in

omnem

perdendi occasio:

tiarum actionibus responderet.

Tum

ille

tertio

nem erai intentus, Beda lib. u, cap.


cuniara

rei factus certior


XII,

Misit, inquit

nuncios, qui Redualdo peejus offerrent,

Si autem, inquit, is, qui tibi tanta aliaque dona veraciter adventura praedixerit, etiam consiliura
tibi

multam pro nece


auri
et
illi,

neque

tuaesalutisac vitae raelius atque utilius, quara

aliquid profecit. Misit secundo, misit tertio et

aliquis de tuis parentibus aut cognatis

umquara

copiosiora

argenti
si

dona offerens

et

audivit, ostendere potuerit,

num

ei

obtemperare

bellum insuper

contemneretur, indicens.

et monita ejus salutaria suscipere consentis?


distulit

Nec

Ita Rcdualdus vel minis fractus vel corruptus

Eduinus, quin continuo polliceretur, se


illius,

muneribus

cessit deprecanti, scguc, ut vel ipsemet


occideret, vel legatis Ethclfridi

in

omnibus secuturum doctrinam

qui se tot

Eduinum dum traderet, paratum

nccan-

exhibuit.
illius

Verum

id fidelis-

ac tantis calamitatibus ereptum, ad regni apicera proveheret. Quo accepto responso, confestim is,
qui loquebatur cura eo, imposuit dexteram suara advenerit, capiti ejus, dicens Cum hoc ergo tibi
:

simus quidam amicus advertens, intravit cubiculum, quo dormire disponebat,... et evocatura foras, quid erga eura
agere rex promisisset, edocuit et insuper adjeSi ergo vis, hac ipsa hora educam te de hac cit
:

(Eduini nempej anim-

memento hujus temporis

ac loquelae nostr, et

ea, quae nunc promittis, adimplere ne differas. Et hic dictis, ut ferunt, repente disparuit, ut intelligeret,

provincia, et ea in loca te introducara, ubi nuraquam te vel Redualdus vel Edilfridus invenire

non hominera

esse, qui sibi apparuis-

set, sed spiritum.

F
dixi, visio
;

valeant.
quitur,

Hisce auditis, Eduinus, ul Beda proseait


:

16

Talis fuit,

quam

cum autem

stae JJS
l

Gratias quidera ago benevolentiae tu; non tamen hoc facere possum, quod suggeinii, ipse ris, ut pactum, quod cum tanto rego

consolatione, tim post hanc S. Eduinus quidem de tamen adhuc sibi attulerat, gauderct, dubius quam
esset ac sollicita

mcnte, quis
apparucrat,

illc

fuisset aut

unde

Jgjj^

annoW
"
'"''

primus irritum faciam, cum ille Quin fecerit, nihil adhuc inimicitiarum intulerit. raagis, quara potius, si moriturus sum, ille me ignobilior quisquara me, morti tradat. Quo enim

mihi nihil mali

venisset,

qui

sibi

volutaret,

derepente

adest ejus supra

memoratus amicus, regemque, sua-

quidquid ei dente regina, mutasse sententiam ac, Ueto vultu annuntiat. promiserat, servare statuisse,

nunc

fugiara,

cias tot

omnes Britanniae provintemporumque curriculis vagaannorum


qui per
coslitus

Ncque
fuit.

quam sic ille Eduino fecit, spes Redualdus enim Eduinum non solum non vel
vero vana,
vel

supema

bundus hostium vitabam insidias ? 14 Scquitur hic modo visio, Eduino


oblata, de qua,

ipsemet occidit,

hostibus

perimendum

tradidit,

verum etiam adversus Ethelfridum, qui altcrutrum


sibi concedi,

terim, qua prospera

quia hic infra ferendum

estjudi-

bellum etiam,

m
cum

fierct, indicens,

po-

citato concium, ipsamct, quibus apud Bedam loco verba,etsi etiam piolixiora, huc transcribo: cipitur,

stularat, confestim copioso


cesso,

excrcitu, non con-

quo

ille

viribus

haud inferiorem congregaret,

Abeunte igitur, inquit Beda, araico, Eduinus solus foris, residensque mcestus ante palatium multis ccepit cogitationum aestibus nescius. quid ageret, quove pedem verteret
,

remansit

temporis
exercitu

spatio,

progrediens,
in

eumdem

siln

cum

multum impari

Merciomm

finibus oc-

affici,

currcntem, conserto in

Nottinghanuensi agro ad

Cumque
peretur

caeco c;irdiu tacitis mentis angoribus et intempest noctis siigne, vidit subito

plagam preelio, amnis, quivocatur Idle, Orientalcm jusHssimo, utpote ad occidit, moxque belto sane
Ethelfridum, qui bellum
sibi injuste indixerat,

prx-

venicndum

111
AUCTOTIE
C. B.

DE
suscepto,

S.

EDWINO SEU EDUINO REGE.


adhuc paganus, regia vcro, quam postulabat, virgo
Christiana cssct, difficultatcm

venicndum

Northumbrix regnum occu-

pans, id totum, ad cujus patrem


ctarat, filio

AUam
hic,

antca spe-

mox

patcrclur,
cst

ma-

dum

visione supra

Eduino memorata prxdictum


concessit; ut

qucmadmovidcbatur,

trimonium, hac sublata, tandcm ca Icgc


ut Ethclbunja
libcro

initum,

omncsquc, qui eam, in Northum,

non tantum regis sibi infesti insidias vitarit,


etiam eidcm in regni
gloriam successerit.

vcrum

briam abcuntem

comitarcntur

rctiijionis

Ac

id

quidcm, cum S. Eduinus, ut supra vidimus, anno

Christianx exercitio gaudere Secumque Paulinum, episcopum ordinandum, quo sacrorum ministro utcrcntur, habcrc posscnt.

633, postquam annis septemdecim rcgnasset, fuerit occisus, anno 617 accidisse, perspicmnn indc fit

verum haud
nia
et

ita liquet,

quo tempore acciderint omut cuncta,

singula,

qmc prxterca,

eadem

vi-

sionc supra relata prxdicta, evenisse qucant, gessisse

19 Ethclburga itaquc, cum Paulinus, ut Bcda supremam in Heptarduodeciraa Kalenda- chiam potelib. ii, cap. ix ait, sub die statem <nnrum Augustarum, anno ab Incarnatione Domini biens per sU n n ni ab sexcentesimo vicesimo quinto ordinatus fuisset
i

ii

;eiuiil<i

vul-

Eduinus, Northwnbrorum rcx jam

effectus,

cpiscopus,

Cantio una

dcbct.
vutlto dcin,

junctis comitibus in

cum hoc aliisquc sibi adNurlhumbriam discessit, cumvcnissct,


post, si

neratur,

17

Magna

flSC

atque eximia fuisse,

tempore interim, quo


twriiiu uiiqiui accide-

lentissimeprodit,
cap. ix dc

lib.

Bcda lucun Historix Gentis Anglorum


:

que ad

Eduinum rajcm, maritum suum,


dudum,
ut apparct,

haud

ita

non etiam ali-

Eduino
fidei

sic scribens

Regi

in auspiciura

quantum

ante, contigit, ut Rcdualdus,

jam supra
ut vi-

rint, incerto,

suscipiendse

et

regni

ccelestis,
ita ut,

potestas

laudatus, quo agcntc, Nurthumbrix rcgnum,

praclara gcrit,

etiam terreni creverat imperii,

quod ne-

dimus, Eduinus

crat adeptus,

Orientalium Anglopatri

mo Anglorum ante eum, omnes Brittanniaj fines, qua vel ipsorum, vel Brittonum provinci* habiB
tant,

rum

rex excesserit e vivis.


filius in

Ac

quidem Er-

pcnwaldus

Orientalium Anglorum rcgnum

sub ditione acceperit.

Quin

et

Mevanias

absqueulla, ut apparet, molesda

mox

successit

ve-

insulas (sicut etsupra docuimus) imperio subju-

rum Rcdualdusad suprcmam


regcs, uti

in
lib.

omncs Heptarcln.r
II,

gavit Anglorum. Si Alfordo ad annum C20 fides adhibenda sit, primu Eduini, Northumbrorum re-

ex

iis,

qux Beda

cap. v scribit

gnum jam adepti, expeditio in Cadwanum, Britonum rcgcm, oppidis ei una cum regione hxc comagro, plcctcntc quam in Brigantibus et Eboracensi
pulso
Ethclfrido,
;

cvcctus; cum vcro fas est colligere, potcstatcm fucrat hanc dignitatis prxrogativam Eduinus, ut appard,
ct

Cuichelmus seu Quinchelmus Occidcutalium Saxonum rex ambircnt, ingens hic in illum odium,
indc verosimillimc (ncquc cnun hujus assignari cau-

anno 613 acquisierut

crcptis,

verum cum laudatus Alfordus, de qui Ceretico Britannorum rege dictoque Cadwano, monarchiam successerit, ad diei in Britannorum rcgni ctum annum 620 loquens, horum rcjum ct
fucrit susccpta

sa aptior posse videtur) originem ducens, concepit eoque per id sese abripi est passus, ut etiam imperix

smulum

de medio tollere desiderans, sicarium, qui

id faccrct, in

Norlhumbriam

nuscrit. Certe anno,

tempus

Acta, imo omnia esse inccrta, ipsemei fabello, ab teatur, merito in dubium, an vcl quod de moto, scribit, veritati consoEduino in Cadwanum anno revocari potest, uti ctiam, an Eduinus,
et

qui Paulini nrdinntionem proxime excepit, ac proin

626

sicarium, nomine

Eumerum,

sica bicipite to-

xicata armatum, a

nct,

621 in Scotos et Pictos pugnans, Gallovidiam et Laudoniam, prout idem Alfordus ad annum istum an, quod dc tradit, regno suo adjecerit. Nec scio insulis, ab Eduino Mevaniis seu potius Menaviis
t

Saxonum Occidcntaliumrege, in Northumhrinm, ut rcgem Eduinum occidcrct, missum fuisse, Bcda lib. n, cap. i\diluCuichclmo,
cidc tradit,

mox

addens, primo illum Paschalis die

venisse ad rcgem,

cumque ad hunc, qui tunc

in agro

subactis,
accidisse,

Beda
vel

loco

mox
lib.

citato scribit, vel

anno G22
iisdem ab

suburbano vcrsabatur, icgationcm, adomino suo sibi commissum, obtcndcns, fuissct admissus, cvaginatam,

insulas, quas

Beda,

de

quam
in

sub veste tcgebat, sicam tanto impetu

Eduino

subjugatis

n, cap. v etiam loquens, non


insulas appellat, Scotis

ihtorsisse

Scotorum, sed Brittonum


fuisse ab

Lilla,

regem, ut, etsi ictum medio corpore ministrorum fidclissimus, exccpissct, illum

Eduino

ereptas, idem Alfordus ad dictum

tamcn pcr hujus confossi corpus vulncrarit.

annum 622
secundas

rccte scribat.
fuisse

20 Pascha cjam
istas

dictis,

dum

idfieret, agebatur,

ducensque
III

llllUC

18 Ututsit,

equidem insulas
subjcctas,
e

Anest

cumquenocte

id

prxgressa filiam,

quam

vocavere
si

Utm,
Christo sese

cum

Ethel'

burga, Can-

tuariorum hlm,
nuptias
init,

glorum imperio ab Eduino (de Gallovidia certum. Ncc, quin Laudoniam


habucril, ambigi) sub dilione sua Eduinus

Bcda

Eanfled, Ethclburga reginaregi pepcrisset, hicquc


pro
illa

Iwstem
/'""-

potest

sibi

nata diis suis gratias coram Paulino


turum,
hic contra gratias

est dubi-

episcopo ageret,

agere

Christo

lino pollics'

taudum, cum provincia

ista
ille

ad Northumbrix reerat,

Dununo

cicpit,

regique asserere, sese apud

hunc

lnr,

gnum,

cujus
alia,

totius

rex

tunc spcctarit.

precibus suis, ut rcijina sospes et absque dolore gravi sobolem procrearet,


fuit cpiscopus.

Modoad

quorum

fcrc

ummum

cpucha ccrtius

obtinuissc.

Ncc

frustra

hic

dctcrminari potcst, progrcdior.

Eduinus,

morlua
anni 625

Rex enim,

vcrliis cjus delectatus, se-

jam ab annis aliquot,

quamuxorcm

duxerat, Quen-

se Christo, si sibi adversus

regem, a quo, qui cum

regis filia, sub burga, Cearli Merciornm cumsecundas nuptias animum adjecit, nil!lum a d

vulncravcrat, sicarius missus fucrat ,pugnanti vitam


et victorium donarct,
idolis,

scrviturum
in

esse,

repudiatis

que in
reg u

lilium

Cantuariorum Elhelberli, primi Chnstiani Ethelburgam, alio nomine Tate diforsan,

Paulino promisit, ac

promissionis implensibi

dx pignus Dci
pcr

scrvo, ut fitiam

natam Christo
quidem,

ctam]

quam

dum Ethelfridum
regna vagarctur,

fugiensper
conspexerat,

Baptismum
loco

consecrarct, facultatem fecit. Fnit

varia Heptarchiz

adeo illa sacro lavacro

tum

abluta,

et

ut

Eadlegatos, ut hanc peterent, ad oculos conjcassct, Cantuanorumregno tunc baldum ejus fratrem, qui
ieratt

Bcda
stcs;

proxime
tunC,

citato ait,

die sancto Penteco-

cumquc

sanato,

quod

sibi fucrat infliin

misit .

Verum cum

rcs,

quod Eduinus

cium, vulnere,

Eduinus

collegisset exercitum,

Qui-

DIE DUODECIMA. OCTOBRIS.


Quichelmum, Occidentalium Anglorum regcm,
juriam, perfide
consertoque
sibi

113
idcirco, ut apparet, erat
ai
<

in-

servanda, tractabat. Nec


carpendus.

CTOliB
.

ab hoc illatam, ulturus movit,

prxlio,

universos,
didicerat,

quos

in

necera

23 Verum, eum moraset inpedimenta,


Pautino datam,

nc fidcm,

Paulina ad

suam conspirasse
'<att liiim

aut occidit aut in

liberaret, studio nectere videretur,

itnni visione

deditionem accepit.

inde sanctus hic antistes, ad vix salutaris humili- otim


'verbis

sibi
i

21 Quichelmum, contra ac hisce Bedx


concludendum apparet, non
occisum vel

tatem

ct

ad viviftcx Crucis suscipiendum musterium

oblata mutatiir.

cforia politus supre-

fuisse in preelio isto vel


;

inclinari

haud
,

facile

animi

regalis

sublimitatem
infle-

maquc rtiam
lleptarcliiam potcstalc

captum, nonnulli contendunt


sit,

verum,

posse censens

incitamento,

quod ad hanc

quidquid ea de re

Eduinum equidem

de isto Oc-

ctendam validius futurum arbitrabatur,

uii decrevit.

au-

ctus

cidentalium Anglorum rege


ctoriam, est certum
;

insignem retulisse viest fa-

Cum

itaque

visionem
sibi

supra relatam,

qua olim

hac autem, ut apparet,

Eduinus prospera
ejus, qui

obventura intellexerat, seque

ctum, ut supremum in Heptarchiam imperium, ne-

h*c

sibi contulisset,

doctrinam secuturum,

mine amplius
ptus. Certe

sese, ne

id fieret, opponente, sit adein

accepto etiam id absque mora,

cum manum

capiti

tale

imperium
lib.
;

Heptarchiam

fuisse

suo

imponi

evenisset,

faciendi

mandato, promi-

Eduino, dilucidc
cap. v docet

II

Historix Gentis Anglorum


reges, qui

serat, vel e revelatione divina vel aliunde didicisset,

Beda

dum enim Anglorum


horum
ci

die

quadam ad regem,
sibi

curn hic solus sedens, quid

cunctis Australibus
fluvio et contiguis

provinciis,

qux Humbra

agendum
dexteram

esset

anxie expenderet, ingrediens


lib.

tcrminis a Borealibus secer-

Imposuit, inquit Beda

proxime

citato, cap.

xn,

nunlur, imperarunt, ibidem enumerat, quinto inter


illos loco

capiti ejus, et
;

an hoc signum agnosceis

nominat Eduinum, Nordanhymbrorum reut

ret, requisivit
id requirentis

cumque

tremens procidere ad
voce quasi

gem, qui,

addit,

majore potentia cunctis, qui

pedes

vellet, hic levatum

Brittaniam incolunt, Anglorum pariter et Britfuisse autem dictam in tonum populis pr^fuit
;

familiari alloquens: Ecce, inquit, hostium manus,

quos timuisti,

Domino donante,

evasisti

ecce,

Heptarchix reges potestatem anno 626 Eduinum


adeptum, idcirco opinor, quod Redualdus, cui
hic, ut citato indicat, in illam successit,
citius,

regnum, quod desiderasti, ipso largiente, percepisti. Memento, ut tertiura, quod proraisisti,
facere

Beda

loco

proxime

ne

differas,

suscipiendo

fidera

ejus

et

velsubanni 625

finem vel certe haud multo

praecepta servando, qui te et

temporalibus

uti e supra dictis

pronum

est colligere, e.rcesserit e

vivis,quodque

Eduinum,

qui, ut infra docebo,

anno

adversis eripiens, temporalis regni honore sublimavit; et, si deinceps voluntati ejus. quam per

demum 627 Christi fidem amplexus, fuisse priusquam idfaceret,ad dignitatem illam evectum,Beda
lib. II

me

tibi

praedicat, obsecundare

volueris, etiam

sub cap. IX initium non obscure prodat.


tunc pariter, ut

a perpetuis malorura tormentis te liberans, rcterni secum regni in ccelis faciet esse participem.

nondum lumcn Chrittwna sacra


ampleclitur,

22 Porro, cum
iam
indicat,

Beda ibidem

et-

Eduinus

in Brittones, siue a se sub re-

24 Rex,

his

auditis,

sese olim a

Deo

visione

hacque
,1

/1,71, llt

gni sui initium, ut nonnulli volunt, devictos, sive post debellatum Quichelmum, ut alii contendunt, ad

supra relata, ut fidem,


amplecterelur,

quam

Paulinus prxdicabal,
fuisse, agnovit,

juli ni

prxmonitum
ct

seque

amiitccteretur prtt'

monitum
ens,

tributum sibi solvendum compulsos, supremain potestatem habuerit, jam omnia, qux ei obventura
ignoti vultus

adeo suscipere hanc

velle et debcre, respondit.


ta
iii,

Maxime
liarii, si

interim,

ut regni sui principes ac consiipse, sentire

homo

in visione supra relata

indica-

eadem, qux
Vitx

vellent,

onvi rtitur ac baptizatur.


in
i

verat, erant impleta.

Verum,

etsi sic

habcrct, ac

pariter in
Iwsce
in

fonte consecrarentur,

desiderans,

prxterea Eduinus, Christo

sese, si

bellaret, serviturum, pollicitus,

Quichelmum devoti esset, hoc jam


ut fxdem libe-

devicto, factus reus,

nondum tamen,
ut ul

consilium vocavit, ac a singulis, quid de Paulini doctrina, eatcnus inaudila, novoque, quem Inc prxdicabat, divinitatis cultu existimarent, esi
itatus;

rans, Christiana sacra amplecteretur, poterat inflecti.

cum autcm
iterum

univcrsi ac
audito,

Fuerat nihilominus,

faceretjam

litteris,

Paulino

antea

CUmpHmis ipse, summus idolorum


aut combu-

a Bonifacio, Ponti/ice
ejus

Romano, statim atque

hic

sacerdos Coifius,

comminuenda

haec esse

cum
is

Ethelburga, principe Chrisliana, nuptias

intellexisset,

anno 625,

et

quUem

ante xxn,

cum
in

censuissent, renda Christique fidem ampUctendam, imrrat, cum ut Beda lib. n. cap. xiv

Eduinus,

hac

Pontifex
lib.

obierit, Octobrrs

diem

scriptis et a

Beda
burgx
ad

Hislorix cap. x
;

recitatis,
et

majorem

plebe perplurima cunctis gentis suse nobilibus ac lavacrum sanctaa regenerationis, anno

fidem et

modum
/iiicin

excitatus

fuer.at

eo

crebris

tam Ethel-

regni sui undecimo, qui

est

annus Dominicaa

regirne,

qux

nihil

omnino, ut

Mantum suum
ad-

attraheret, omiserat,

quem S. Paulini

septimus, Incarnationis sexcentesimus vicesimus Brittaniam annus vero Anglorum in

monitionibus impulsus; verum. etsi quidein a temidolis pore, quo victoriam de Quichelmo rctulerat,

ab adventu circiter centesimus octogesinus,


sancto
Pascha*,
pridie
ecclesia sancti Petri

Eboraci

die
\n

haud amplius
fidem,

serviret

h,md prius tamen

Christi
rfi-

Iduum Aprilium, Apostoli, quam ibi lem

quam

qualis haec esset, accurate e Paulino

de ligno,

cum

dicisset, et

an

eam

suscipere e re sua foret,

cum

piendum Baptisma imbueretur,


struxerat, suscepit.

catechizaretur, atque ad percicitato opere

optimatibus suis, quos

sapientiores noverat,

sedulo

examinasset, amplectendam arbitrabatur ; natura utait Beda lib. n, cap. nt, esset vir

cumque

ore quidera cissimus, sjepe diu solus residens, raulta secura conlotacito, sed in intimis cordis

quens, quid

sibi

esset faciendura

quoe rehgio

17

III.

Tomus

vi Octobris.

114
AUCTORE
C.

DE

S.

EDWINO SEU EDUINO REGE.


facto, exeraplo, et,
facit, praesentia.

ubi ad

Numinis dignitatera
fi-

B.

Beda, statim atque Eduini ac


el

liorum ejus Osfridi


III.

Eadfridi, qui ambo ei exsuli

Fidei

quaquaversum propagandte
sedi
obti-

"

<?<""<'"""

r"""

*****
et

regU

filia,

nati

erant, altorumque

nobihum

egregtorum virorum

operam dat, insigne privilegium


Eboracensi a Pontifice
net, a

Romano

non p aucorum a d fidem conversionem sanctamque P cr sacras Baptismatis undas regeneraHonem tib.
ii,

cap. xiv retulit, subjungit

Tantus autem
ut

fer-

Bntonum

et

Merciorum regibus

tur tunc fuisse fidei fervor ac desideriumlavacri


salutaris gente

bello appetitur infelicique proelio victus occiditur.

Nordanhymbrorum,

quodam

tempore Paulinus veniens cum rege


bus ibidem cura
officio

et regina in

villam, qua vocatur Adgefrin, triginta sex dieeis catechizandi


:

et baptizandi

deditus moraretur

quibus diebus cunctis


nil aliud

Eboraci ma-

ex Eduinus

in

eadem,

in

qua, Ut dictum, sacivitate

mane usque ad vesperam

ageret

quam

jorem
dibus

e tapi((( ic-

cro lavacro fuit ablutus,

Eboracensi
fide

confluentera eo de cunctis viculis ac locis ple-

siam

adifi-

sedera episcopatus Paulino antistiti, suo in


magistro, donavit. Ita
lib.

bem

Christi verbo salutis instruere atque instru-

cari curat,

n Historix Gentis Anrjlorum, cap. xiv Beda, mox addens, statim a Baptismate suscepto eumdem regem, monente JPaulino,
curasse, vt ibidem eo ipso loco, quo ecclesiam citato

ctara in fluvio Gleni, qui

proximus erat, lavacro

remissionis abluere.

27 Ha?c

villa,

tempore sequentium regum de- eximium,


hisce

serta, etaliapro illa est facta in loco, qui vocatur

opere,

cum ad percipiendum Baptisma imbueretur,


illa

Melraun, Alfordus,
pariter recitatis,
est,

Bedx

verbis
:

ad annum 627
colligi pot-

quo, ii t hac a Berniciis Deirisquc susciperetur,

deligno construxerat, major atque augustior, incujus medio prior


xdificaretur ;

mox

subjungit

Hinc

Ugnea

esset

inclusa, c lapidibus
istud sdificium (ab
fuit

masnam

etsi

autem sacrum

quaa

Edwino rege, fidei raessem, ex Eboracensi agro, transmurum Picticum,


fuisse,

OswaMo nnm,
Eduinus,

S.

Bduini successorc

pHmum

ad

umlnlicum, ul Beda
sexto,

loco citato testatur,

adductum)

ad extreraa Septentrionis et Scotos ipsos porrecta, laetissima apparuit. Ita ille, et recte quidem:

postquam inchoatum

fuisset,

anno

in bello, uti infva videbimus, occisus, haud perfecerit,

fuit

tamen

60 etiam

tcmpore, quo id

nondum
ut

nam, ut addit, Adgefrin, nunc Yeverin, pro quorum vocabulorum priori in Bedx sibi prslucentis textu jam dato perperam, ut probat, scriptum erat
Adragim,
in

erat ad apicem perductum, quammaxime,

summo
sollicit

ultimisNorthumbriae partibus jacet.


in

cum decore divinum perageretur Officium,


tus,
etsi

Nec tantum
cat,

Bemicia, de qua

sola verbis

jam
indi-

huncque, ut apparet,

in

finem Orucem auream

nunc huc transcriptus Beda,

uti ipsemet

mox

interim hsc alteri etiam usui infra

memorando

sermonem

instituit,

verum etiam

in

Deira in-

forte inservierit,
rat.

calicemque aureum

confici cura-

gentem tunc
stitisse fidei

seu, ut infra docebimus,

anno 627 ex-

Certe

jam tum Crucem magnam auream etad


aureum
efficit

messem, suadent, qux


:

illis

Bedamox

ministerium altaris calicem

fabricari jus-

subdit, sequentia isthaec alia

Sed

et in provincia

Eduinum. perspicuum
Ethelburga,
Eanfleda,

Beda,

dum
et

de

Deirorum, ubi saapius raanere cum rege Paulinus


solebat, baptizabat in fluvio Sualica seu potius (ita

Paulino ex Nortlmmbria, secum inde Eduini uxore


filia
filio

Vuscfrea

nepote

cnim habent,
hunc alium
,

ut Alfordus loco citato testatur,

Mss.

Iffio abductis,

Cantium

post

Bduinum
:

anno, ut
re-

omnia) Swala, qui vicumjuxtaCataractam fw'cum

infra videbimus,
verso,
lib.

633 debellatum atque occisum


sic scribit

non esse,quam qui hodie Cattarick

n, cap. xx

Attulit

quoque

vocatur Butlerus supra laudatus in suis S.

secura vasa pretiosa Eduini regis perplura, in quibus et crucera magnam aureara et calicera aureura consecratum ad ministerium altaris, quae hactenus in ecclesia Cantiee conservata
raonstrantur.
fidei

Vits snbjectis

notis observat) praeterfluit

Edwini cum auet

tem Paulinus,

dum apud

Deiros in fluvio Swala

apud Bernicios influvioGlenibaptizaretJuent


bique,ut duo modo huc transcripti
faciant,

utro-

Bedx

textus fidem

cum Eduino

reqe versatus,piis hunc conali-

propnganditstudet

26 Verum, quam
alia re

sincere,

ejurata idololatria,
esset

bus, monitis ac

quibuscumque

demum

potuit,

modis

fidcm Christianam Eduinus


magis, quam suo ad

amplexus,

non

almnonparum,utaccurrentiumadsanctumanHstir
tem, quo abshoc
in

eamdem propagandam

fideinstruerentur ac dein undis

ardorc manifestavit. Priusquam baptizaretur, vehementissime e fotn supra dictis, ut omnes regni sui
principes ac consiliarii, fidem Christianum aimplesacro lavacro secum abluerentur,
fuisset,

sacrisabluerentur, numerusquotidieaccresceret,contulisse,

neutiquam saneveritatis specie apparet

alie-

num.

xi

desiderarat;

28 Sane tum saltem Paulino, confluentem ad


undique populi multitudinemin binisjam
viis baptizanti,

se

flagrabat,
.

iii

aal

postquam vero baptizatus


des
longe
lateque
,

nom

solum,

ut /i-

dictis flu-

probalum.

propagata, ubique ab omnibus

non raroEdmnum,quonimirum, ut

suscipcretur
ul id

ardentissime cupiebat,

verum etiam,

puto, prxsentia sua, ne

qux a Paulino peragebanefficeret,

fierct, piis

etiam conatibus,

monitis consilio-

tur majestate etiam carerent,

pluresque

nue juvabut. Sciebat enim, inquit ad annum 628, purpurara irum. ii Alfordus, regis humeros tunc
decere

ad

Baptismum
vel

attraheret,

adstitisse,

credendum

mihi

cum Deo

et

religioni

mancipatur

et

cx Norlhumbria versus Meridicm


IAndissae regionis provinciam, in

exeo apparet, quod Beda, de S. Paulino, cis Humbrum ad

principum esse, fidem non dictare aut docere, tueri sed dictatam ab Ecclesia doctainqueab aliis

sitam, quo fidem ibidem prxdicaret, sub

Merciorum regno anmuu, ut


infra

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


infra vidcbimus,

115

628

progresso,

lib.
:

quens, sequentem scribat

m modum

n cap. xvi loDe hujus fide

Eduino sub annum 027 adductum nec multo tempnre


post
,

nr proiu rrmsinnllime

haud

serius,

quam
in

provinche ( Lindiss.r seilieet )mrn\\'\t mihi presby-

anno 628 inchoato, ab liominr


culenter,
Ilistorico

gentili OCCisum, lu-

C. B Chi -ii fidem ampleaii


i
i

teretabbas quidam.virveracissimusde monasterio Peartanu, vocabulo

qus apud
de

nos ad

xxx Septembris diem

/.

nd

nii

sub

annum
inducit

621
;

Deda, retulisse

sibi

quen-

S. Ilonorio, Cantuariensi episcopo,


et

dam
tam

seniorem, baptizatum se fuisse die media a

Commentario, num. 37

tribus sequentibus asse-

Paulino episcopo, praesente rege Eduino, et mulpopuli turbam in fluvio Trehenta


in
;

runhir, evincunt; hincautem,

cum Beda, qui Carlib.

cum cnim

pualdi ad fidem conversionem ac caedem

n, cap.

Paulino, ingentem populi turbam


vincicV

Trenta, pro-

xv

refert de Berniciis Deirisque in fluviissupra

no-

Merciorum
qui vir

fluvio, sacris

Baptismatis undis
rei teste retu-

minatis, per
prsegresso seu nr narrare
id quidem,
sit

Paulinum

baptizatis cap. id

proxime

abluenti, rex
lisse sibi,

Eduinus, ut exoculato

14 loquatur, nec

res praepostero ordi-

veracissimus esset, abbatem et

censendus, consectarium

jam

est, ut

presbyterum, Beda his verbis prodit, adfuerit, quid


vi eidem Paulino, in
briae fluviis alias

quod de Berniciis

Deirisque in fluviis

supra nominatis Northum-

pcr Paulinum baptizatis cap. dictoait, ipsomet anno


quo baptizatus
fuit

alquc alias populi turbas sibi suc-

Eduinus, 627 paulo ante Car-

cedentes diebus diversis bapti anti,


ter, et

Eduinum

pari-

pualdi conversionem, id vero, quod deinde de


lino, citra

Pau-

quidetn non raro, adstitisse credamus?


nulla,

Mihi
supra

Humbrum

in

Lindissi seu Lindisss re-

certe

ob

quam

id

haud faciamus,

ratio sat
in

gionis

Mcrciorum provinciam, comitante Eduino,


xvi narrat, post Carpualdi conver-

solida occurrit,

vereque proinde Paulino,


fluviis

progresso Christique fide a sancto antistite ibidem

memoratis Bernicix ac Deirae

bapthanti,
sic,

prxdicata cap.

Eduinum

frequenter adstitisse, ac vel

cum

id,

sionem, imo

et caedem,

haud serius ejam

dictis

quam

tum ut ttpostolicoPaulinibapthantis labori majcstatem quamdam atque auctoritatcm adjungeret, tum ut

anno 628 patratam, evenerit. Ycrum quamdiu post


Carpuahli crdrm
patrata, anno
rt

an non ipsnmet forsan quo haec


,

quoscumque posset sibi subjectos Bernicios ac Deiros


ad fidem Christianam ampUctendam Baptismumque
suscipiendum praesentia sua alliceret, verosimillime
frrcrit, srsr

628 Paulini
'?

in

Lindissi provincia

prsdicatio signanda
fuisse

Lindissx regionis provinciam

anno 628 a Paulino ad fidem Christi con-

eximio plane

fulei

quaquaversum

in suo

vcrsam, Wrstmnnastcrirnsis diserle affirmat, hanc-

Northumbriae regno propagandae ardore flagrasse,

que ejus assertionem, quae

et decessoribus nostris in

huncquc nd
Orientales Anglos cxtendens, ho-

probatum dedisse, persuasujn mihi habeo. 29 Nec Innic sanctus ReX intra Northumhn.r,
cui
praeerat,

supra laudato de S. Honorio, Cantuariensi episcopo,

Commentario num. 33 piwplacuil.

prac aliis alio-

terminos continuit,

verum etiam ad

rum

assertionibus, quaePaulini in Lindissiprovincia

rum regem Carpualdum


paulo post occisum,

Orientalium Anglorum, a quorum rege Reduatdo NorthumbricV regnum, a patre suo Alla antea possessum, fuerat, ut supra vidimus, Elhelfrido occiso,
ailrptus,

praedicationem citius consignant, sequendam opinor.

31

Porro, postquam, Eduino populisque huic

Mllllli

subjectis fulem

Christianam jam

intei

ii

amplexis, haec quo-

piii ni in l.in'

regnum

extendit, ut

Beda

lib.

n, cap.

xv

que in Lindissam, Merciorum regni provinciam,


praedicante Paulino, penetrasset, ac proin anno

iam
ia

provim

luculcntissime docet, sequentem scribens in

modum:

ob

prttdii iilam

Tantam autem,
taliura

ut fertur, devotionem Eduinus

jam

dicta

628

aut certe altcro, qui hunc proximc


or-

erga cultum veritatis habuit, ut etiam regi Orien-

excepit, tanta

tum pax, tum civium omniumque

Anglorum Carpualdo,

filio

Redualdi, per-

dnnnn

concordia, ut in

bmr

ordinata flnrentequereest secuta,

suaderet, relictis idolorum superstitionibus, fidem


pere. Erat sane, cur Eduinus, qui maximo

publica nihil amplius desiderari posset,

Sacramenta Christi cum sua provincia suscie jam dictis fulri prnpagandcT ardore flagrabat, de tam
et
felici

idque non tantum


et

in

Nortbumbria.scd

ct

ubicumquc

scilicet

quocumque porrigebatur Eduini imperium. Ita Beda lib. n Historiae Gentis Anglorum cop.
;

dum

a Beda hic memorato, quo ad hanc Carpualsubjectumque huic Oricntalium Anglorum


converterat, successu

XVI nnn obscure, ut appurrt, prodii


<lr

ibnlrm rnnn

fidr, in

Lindissa scu Lindissi Mrrrinrum prohic,


ut

regnum

majorem

in

modum

vincia a
is

Paulino praedicata, seneque, quem


historieus

gauderet:
tata,

Verum, ut Beda
adhuc

posi verba

proximereciinstitutum
ait,

Anglorum

narrat,

ibidem

in

fluvio

nonnullis

aliis,

qus ad

nostrum hic haud spectant, praemissis, pualdus non multo, postquam fidem accepit,

Car-

tus,

Trehenta, prssente rege Eduino, baptizavit, locumox subjungit Tanta autem eo tempore pax
:

in Brittania,

guaquaversum imperiumregis Edni-

tempore occisus est a viro


berto.
Id,

gentili,
et
l

nomine Rich-

sicut usque ni pervenerat. fuisse perhibetur, ut,

quod
rcgr,

fidei

odio,

quidem Penda,

Merciorum

infestissimo Chrislianorum hoste,

hodie in proverbio dicitur, etiamsi mulier una cum recens nato parvulo vellet totam perambulare insulam a mari ad mare, nullo se laBdente. Tantum quoque rex utilitati siue gentis
valeret.

agente, factinn, o nonnutlis,

Carpualdum idcirCOpTO

martyre habentibus, asseritur, quodque haud diu, postquam Christi fldem Carpualdus essei amplexust rmiisse, Bcda hic ait, vel anno 632 vel certe haud
diu post accidisse
erit

consuluit, ut plerisque in locis, ubi fontes lucidos

juxta publicos viarum

transitus construxit,

ibi

dicendum,

si

Wigorniensi,

Westmonasteriensi,chronologoAnglo-Saxonico,opera
ct

?ereos ob refrigerinm viantium erectis stipitibus quisquam, caucos suspendi juberet, neque hos

studio

Abrahami Wheloci Cantabrigis

edito,

aliisque qui Carpualdi


aii /nirni

Baptismumseuconversionem
standum
hic
sit.

nisiad usum necessarium, contigere prje magniamoris veltudine vel timoris ejus auderet, vel
let.

ninio

632

diserte illigant,

30 Verum
los,

vitiosos esse scriptorum illortim calcu-

32 Guilielmus Malmesburiensis
Nortlnnnlnia, rrgnnntr EduiB

de

fuisseque

Carpualdum

<>d

Christi

fi4em

ab

summa, qua !"" /'" v


sequrn-

pa.ce

fruens,

116
AUCTOHE
C. B.

DE
lib.
:

S.

EDWINO SEU EDUINO REGE.


loqui-

scquentem
tur in

de Gestis

Regum Anglorum

diem proveclo, scriptas

esse, dilucidc probant,

qux
et

modum

Interea et devotioni regiae (Eduini

apud nos

in

supra adhuc laudato de S. Ilonnrio,

scilicet,

Christi fidem

jam amplexi) serenus


;

divi-

Dorobernensi episcopo, Commcntario num. 48


scquenti sunt adductn.

nitatis favor arridebat

adeo ut non solum Brit-

Ycrum, priusquam
Northumbria

in

Bri-

taniae gentes, Angli, Scotti, Picti, sed et insulae

tanniam afferrentur, imo etiam priusquam


scribcrentur, ingens in

Romx

Orchadum et Mevaniarum, quas nunc Anglesei, id est, Anglorum insulas dicimus, et arma ejus
metuerent et potestatem adorarent. Nullus tunc
praedo publicus,

facta erat re-

rum
ctis

conversio, uti c

jam nunc

diccndis intelliges.
secundaque
ait

34 Eduinus, postquam

Christi fidem, anno c di-

nuUus

latro domesticus, insidia-

627

fuisset

amplexus, secunda ad

annum usque

aniiinn
ti.v,

usque

tor conjugalis pudoris procul, expilator alienae


haereditatis exul,

633

usus fucrat fortuna, imo hoc ipso anno in Bri-

magnum

id in ejus laudibus et

tones felicissime adhuc, si


riensi in

Matthxo Westmonaste-

ususforiuna, hoc ipso

annn, contra
ac ffcslinonasteHensit
scribit,

nostra aetate splendidum. Itaque imperii sui ad


eos Iimites incrementa perducta sunt, ut justitia
et

Historiarum Floribus ad dictum


velimus,

annum
sic

633

credere
:

pugnarit.

Ibidem

enim

pax libenter

in

mutuos amplexus concurrerent

scribit

osculorum, gratiam grata vicissitudine libantes;


et feliciter tunc

num

et

Orta est... discordia inter regem EdwiCadwallinum regem Britonum. Conveneet, facto

potuisset, nisi

Anglorum respublica procedere mors immatura, temporalis beati-

runt ad praelium,

congressu, Cadwalli-

nus multa millia suorum amisit et in fugam conversus


xit
est.

tudinis noverca, turpi fortunae ludo,


tulisset patriae.

Virum

abs-

Potitus itaque victoria Eduinus, du-

Ita

ille

verum priusquam de
hic loquitur,

exercitum suum per provincias Britonum et

Eduini morte, dequa etiam sub finem

tria
ciae

eorum recma, Demetiae

videlicet,

Venedocolonis

sermonem

institutam,

nnnnulla adhuc,
hic sunt.

prxcessere,

commcmoranda
dictis

qux illam Pax summa,

et Mceneviae, combustis urbibus et

qua
I it

c
iii

jam

hanc, tum

Northumbria post Christi fidem in Lindissi provinciam Eduini

omnes illorum provincias in sua jura recepit. Verum przterquam quod prselii hic memorati, cujus nullus certe, quem viderhn, scriptor alius
destructis,

conversione introductam gaudebat, annisaliquotjam


dururat, cocperantque interea ecclesix, quam, ut di-

mcminit, locum haud assignet, post id Cadwalli-

ctum, Eduinus
Eboraci
lapidei.

stalim atque

baptizatus

fuerat

num, Britonum regem, quem. Beda Ceduallam appellat, in Hiberniam indeque ad Britannij? Minoris seu

exstrui jusserat, in allum assurgcre

muri

Aremoricx regem Salomonem, cujus nomiibidcm tunc rcijnassc constat

nis principem nullum


etsi hi

insigne sedi

33

Ast,

adeo ad umbilicum nondum essent

fugissc tradit

Adhxcastrologum, nomine Pellitum,


in bello gerere mcditabatur,

Eboracensi privilegium
u
Pontxfii >

adducti.
ecclesis

quammoaime tamen jam inde pro futurx ac prssertim pro sedis, quam Eboraci concommodo
erat sol-

qui,

qux Cadwallinus

magicis suis artibus habens comperta, Eduino hxc

Romano impetrat,

stituerat, felicitate, splendore ac


licitus, liincque,

omnia
fecerit,

revclnrit, sicque, ut in irritum cudercnt, cf-

cum Roniam

pro Sedis apostolicz,

comminiscitur vcl ccrtc a crcdulo vulgo (neis

quotiescumque ibidem foret novus metropolita consecrandus, impetrando consensu


recurrere

que enim

ulli e

scriptoribus aliis fide dignis est

futurum

notusijam ante COnfictum obtrudit, aliaqnc tam mutta fabulis simillima


ut,

essetob lonija periculosaque itinera

admodum incom-

ad

eumdem annum 633


frcc, ut

refert,

modum, generalem, qua,dum moreretur Eboracensis antistes,

cum omnia

intra hujus solius spatium gesta esse


vult, se-

novus

dcfuncti locum ordinari posset

haud posse conspiccrct, infcliccm,

facultatem a Pontifice

Romano

concedi dcsidcrabat.

cutam,qua Eduinus
634, contra
ac

fuit occisus,piujna?n in

annum

Id ipsum desiderabat
Cantuariensi,

et

pro sede Dorobcmensi seu


sita erat,

qux

in

rcgno suo

Eadbaldus,
fra-

quc narratione,

Bcda fucit, rcjccerit. Mattlhvi itacum qua prxterea Beda, utpote Ceipsomet, quo hic periit, anno
sat

Cantuariorum rex, Fthelburgx, uxoris Eduini


ler.

duallam in
rcbellasse,

Bduinum
indicans,

Ambo

itnquc reges, communicatis inter sc consiin

apte componi posse haud

liis.ab

Honorio I Papa,qui Bonifacio

Romanam

vulctur, insupcr liabita,

Eduinum anno 633, cum


marte adverso
impulsus,
Britonum
t

S. Petri Cathedram annoQ25successerat,litterisad illum anno 633 vel ccrtc, uti vcl cx co, quod ex infra
dicendis
litterae,

fdici eatcnus usus fuisset fortuna,

dumtaxat dimicasse,
opinor.

Bedx

auctoritate

quibus

Roma Eduino
exaralx fuerint,

fuit respon-

sum, anno
nere,

dcmum 034
citius

fas est colli-

35

Is enim, nulla omnino vel


itlo

minima, quam E-

a
(

)/(

haud
ut,

larunt,

quam anno 632 conscriptis, postumisso tam ad Paulinum Eboracensem,

duinus anno

de Cedualla Britonibusve rctulcrit,


lib.

riim regibus,
prttlio c>>M.in.

victorim mentione facta,

n, cap.

xx

sic scribit:

quum ad Ilonorium Dorobcrncnscm episcopum pallio, utriquc isti HrpUin 7//.r mctropolitano concederet, ut
altero

At vero Eduinus cum decem et septem annis genti Anglorum simul et Brittonum gloriosissime
praeesset,
e quibus sex etiam ipse, ut diximus,

citnr ac necatur.

moriente, alter, qui in vivis manerei super-

stes, posset

alium

in

defuncli

locum, sine

alia

Christi regno militavit, rebellavit adversus

eum
illi

Romano
r
ii

Pontifice petita facultate, consecrare. RcSUaS cliuni, quibus idcm roijuruiit,

Cedualla, rex Brittonum, auxilium praebente

iii

littcris

Hoet

Penda, viro strenuissirao, de regio genere Merciorum, qui et ipse eo terapore gentis ejusdem

norius

et

Paulinus addidcrc. Ilorum


litterz

Edmmque
;

Eadbaldi

nusquam inveniuntur
,

rerum duas

regno annis viginti

et

duobus varia sorte

prasluit;

quarum
si tis

altera

Eduino

altera

Honorio Dorobcrucn-

Ifonorius Papa, episcoporum regumque postula-

et conserto gravi praelio in campo, qui vocatur Hethfelth, occisus est Eduinus die quarta Iduum

annuens, respondit, Beda

lib.

u,

cap.

xvn

et

Octobris, anno Dominicoe Incarnationis sexcon-

sequcnti integras recenset.

Ex

hisce

qux jam me-

tesimo tricesimo tertio,

cum

esset

annorum

tri-

moravi, discimus, ambasque anno 634, ad xi Junii

ginta et octo, ejusque totus vel interemptus vel

dispersus

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

117
AUCTORE
C. B.

E duobus regibus, qui Edninum vicisse occidisseque hic narrantur, alter, Pcnda nempe, paganus crat idolorumque cuhui totus
dispersus est exercitus.
addictus,
aller vero,

illum, qui

Eduino apparuit, pcrtcrtiam personam,


verum Eduinus per tertiam illam
ipsum, qui
iis,

dc qua bunc interrogans locutus videtur, de scmclipso esse locutnm


;

maxitnus

ChrisUani

nominis
etsi

inimicus;
essct

personam non eum

sibi

apparuit, scd,
liquet,

Cedualla nimirum,

Baplismo

quemadmoilum cx
alium, abs
illo

qux

hic

respondit,

ablutus, nibil tdfhen aliud Christiani hominis habcns, pagano, uti ex


iis,

divcrsum, intellexit; cumque hujus,

qux de
qua

illo

Beda

loco pro-

si se calamitatihus

ereptum ad rajni apicem provequi sibi apparuit, consilia


scsc,
et

ximc

citatO sn-ibit, iiiicllnjitur, crat crudclior.

Prior

heret.

nonvero

iliius,

vel e fulei odio vel e turpi,

sesc abripi patiens,


;

doctrinam sccuturum

promiserit

hic certe

iniquis oculis Eduini

ghriam

intucbalur, mvidia

principem illum,
silhi et

nt,

qn&

ei

suggesturus esset, con-

postcrior vero, ut annui,

ad quod Eduino, cum

bic

doctrinam secuturum sese, solenniter promit-

Quichelmum, Occidentalium Saxonum regem, profligasset,

teret,

haud induxit,
id

pendendum

sese

obstrixerat,

tributi

onus
ut

37 Quare cum
apparct,
fuerit

non

fecerit,

imo nec facere,


esse

ChrisHane

excuteret,

arma

in
e

Eduinum

assumpserat, ffumque
,

conalus,

cnimvero

adhibitus,

haud
oblata

vri veluli

adeo neutcr justa

causa id fecerit

hinc factum, Ut,

videtur, cur apparitio seu visio,

qux Eduino

legenda
dicuta

ri-

cum Eduinus
posteris et
etsi sic

injuste aestimaretw occisus, fuerit a

Beda narratur,
majnan

exstitisse astus,
sibi

quo Christianus

Martyr

et

Sanctus appellatus; verum,

aliquis ad

apud hunc principcm auctosit,

habeat ac tandem qualicumque etiam cultu

ritatcm conciliandam usus

indubitanter cxisti-

publico

Eduinus

fucrit e supra dictis gavisus,

haud-

mctur.

Nec

est

etiam, cur veluti legenda ridicula

quaquam tamen honorem hunc


Petri Aposloli ecclesiam,

vel ipse, cujus inte-

vel ut certo

commentilia rejiciatur. Alitcr quidcm


si

rim capul, Eboracum adductum posteaque in B.


exstj^ui

statuendum putarem,
non cvcnisscnt,
vcl

vel

qux prxsagiisse
plane
qu>r,

videtur,

ab eo ibidem incc-

ad

niliil

conduxisscnt.
dis-

plam, illatum,

in

S.

Gregorii

Papx

porlicu,

ut

Verum omnia

ct singula,

quamvis haud

Bcda
in

loco

proximc

citato docet, fuit

depositum, vel

Hncte ac diludde, subobscure tamcn, ut in vaticiniis solet, indicata

uxor ejus Ethelburga, qux post Mariti sui cladem

pcr illam fuerunt Eduino obven-

Cantium ad fratrem suum Eadbaldum cum PauEboracnisi cpiscopo, reversa, ibidem in mo-

tura, re etiam ipsa post huic obvenisse, unusquisque,

lino,

qui,

qux supra

retuli,

evolverit,

comperiet.
vel

Nec
ex eo

nasterio

Lyming

ve.lata

vidua sancte

obiit, statim

cxstitissc inutilem seu

ad nihil conduxisse,

suo e vivis excessu obtinuit.

liquet,

quod a S. Paulino

vocata non parum, ut hic

in memoriam Eduino refdcm Christianam saluta-

riaque hujus dogmata amplecteretur, contulerit, ut

Beda
IV.

lib.

n, cap.

xn

et scqucut/ docet;

cum hxc

Quid de visione, quae Eduino oblata Beda


refertur,
iis,

autem

sic habcant, ut quid,

quxso, velvisionem illam

censendum,
illa

et

an vel

pro ccrto commentitia ridiculave legenda habcamus


vel

Bedam

etiam, qui

camdem

adoptavit ac ad po-

hic in
tatis

quag de

narrat, creduli-

steros transmisit, crcdulitatis

nimix insimulcmus?
in narrationc,
a Smoletto traducitur,
ItU
i/iit

nimiae vel Eduinus,

jam

Christia-

38 Id sane
quod,

ego,

cum prxterea
exponitur,

nus, ambitionis et arrogantiae merito


insimuletur.

qua ab scriptorc

istboc

nihil

omnino,
si\

non dicam, incredibile, sed, vel creditu


occurrat,

l>tor,

qui

Bcdam,
QUOd hiinr
adoptarit,

difficilc,

haud pcrspicio. Adhxc Bcda,

finita fere,

qua per dictam visioncm Eduino apparcfcrt, narratione, repente

ruisse
fisin, Edui}10 ohlatti

quempiam ignotum

ecentissima,

qux ad annum usque 1748


Gulliccque a
infima

deduci-

liunc ex octilis, quo non liominem esse, qui sibi ap-

perperam
vel veluti

tur, regni Angliae Historia,


letto conscripla

Anglice a Smo-

paruisset, scd spiritum,


nuisse adjungit,
esse solct,

Eduinus

intelligeret, eva-

Targeo reddita, tom.

astus,

cumque, adbibita, qux dubitantium

II, pag.

in

hujus ora visionem,

quam

loqucndi formula, ut ferunt, id faciat,


risionis,

Eduino
inim.
isthac,

fuisse
ct

oblatam,

Beda

verbis,

huc supra

sic, scsc postrcutuiu istud

Eduino

oblntx,

14

sequenti
e Gallica

transcriptis,

vefert, sequenti

adjunctum, non

e fidri indubitatx

documento, sed

quam
:

Latinam

facio, obscrvatione

dumtaxatvele populari traditione

vel ex infida vulgi


vero,

perstringit

Apparitionis,

quam Eduinus

in horri-

to habuisse narratur, historia vel est

legenda

fama accepisse, non obscurc cum reliqiui visionis cjusdcm


istud prxgressa, narrans,

prodit; conlra

adjuncta,
vel

postrcmum

dicula,

Bedae aliorumque, a quibus


vel, si

refertur,

nusquam

camdem

vel

scriptorum credulitate adoptata,

vere quis

similem loquendi formulam adbibcat,

i<l

enimvero,

Eduino apparuit,
qui,

is

indubie exstitit Christianus,

hxc ac proin ipsammct visionem

solo hujus,

quod

quid Redualdus in Eduini gratiam facere

mox memoravi,
inftila

postremo adjuncto excepto, hausisse

decrevisset, exploratum habebat, quique faciens,

illum c fontc, qui populari traditione vulgiquc fatna


potior c.rstitrrit,

ut hic princeps,

omnia sese ex

ejus consilio fa-

arjumcuto
ex
aliis

est

haud pTOTSUS
dictis,

cturum, solenniter spoponderit, astum istum, ut

invalido.

Binc modo

et

supra

an, ut

magnam
apparebat,

sibi

apud illum auctoritatem

concilia-

Smolettus vult, apparitio,


stiis ,-i>ii.stitutus,

qua Eduinus,

in

angudolus,

ret, adhibuit.

Vcrum Eduinus, non illius, qui sibi sedalterius, de quo hic, Eduinum interst

recreatus narratur,
sibi

sit vel ut

Chrutiano od magnam

apud Eduinum aucto-

rogans, loquebatur, consilia doctrinamque,

ab co,

ritatem conciliandam adhibitus, vel ut legenda, certo

calamitatibus crcptus

a<l

rcijni upiccni

provcbcrctur,
potest,

commentitia ac ridicula, rejicienda ac proin, an

secuturum sese

promisit.

Reponi quidem

Beda, aquo adoptata ac

litteris

consignata

est, cre-

dulitalis

118
AlCTOI\B
C.
dulitntis nimise
spiciat.

DE

S.

EDWINO SEU EDUINO REGE.


dc Tufn scu vexillo
isto

insimulandus f studiosus lector di-

sequcntcm ibidcm ratioci-

B.

nntur

in

modum

Si paulo curiosius qusero, quid

crednlitatis

nimitt im-

39

Certe ego ea in re Smoletto hetcrodoxo haud

illud vexilli fuerit,

quod Romani,

ut

nempe Beda

merito iiwivutlnt, luiiul recte etiam

assentiendum sed Baronii aliortmque probe ortho-

vcrbis recitatU ait,

Tufam

diccbant, nihil ab

Ed-

doxorum scriptorum,

qui apparitionem
vel

illam vel

wini dignitate alienum fecero. Vegetius insigne


illud vocavit

Eduinum,

visionem coelitus missam

Bedx exemplo
vel

ora-

aliquando Rufara

sed Justus Li-

culum

ccelo

ostensum

appcllant, opinioncm censeo

psius ex hoc Bedae loco bene illum corrigit et re-

complectcndam.

Nec

scio,

an

ipsemet adversaut hctcrodoxis

ponit

Tufam

aitque pilam fuisse,

qua

uti

con-

turus huic fuisset Smolcttus, nisi,

suevit Augustus

tamquam monarchiae symbolo.


illud,

solenne est, mirncula univcrsaquc,

qux mirnculum

Opinor, vexillum

quicquid

demum
,

fuerit,

seu prodigium sapiunt, sdlo etiam eo nomine, quod


vel prodigia vel prodigiosa sint,
rcjicienda, contra

Christianorum principum more ornatum


Illi

fuisse.

autera

Constantinum

imitati

vexillis

suis

sacrarum

litterarum
scriptor, qui,

auctoritatetn

existimasset,

cruces

impriraebant,

hoc praesertim tempore,


insigni victoria

Porro

is

quemadmodumjam

vnlimus,

cum Heraclius imperator


Ecclesiae asseruisset.

crucem
scilicet)

Bedam
Eduino

in

adoptandn litlcrisquc

mnndanda, qux
etiam tum,
arro-

Nam

eo anno (627

cmlitus fuerit oblata, visione exstitisse nimis

credulum, perperam affirmat,

Eduinum

quo Edwinus baptizatur, Cosrhoe Persarum rege occiso, cum postliminii jure crux Christi ad
Christianos transivisset, passim inter principura
insigna titulosque censebatur.
nonnulla hit
disseruntur,

cum jam
gantia

esset

fidem Christianam amplexus,

et

superbia

supra

modum

fuisse

elatum, pag.

Historix Anglicanx tomo supra

citato,

14
//-

42
et
filii

Sic Heracliorum imagines, patris, inquam,


variis crucibus illustres, eo

temere asseverat. Vcrba, quibus id de Eduino,

anno Baronius

dem jam amplcxo.


lingua Anglicana
in

loqucns ibidem Smolettus facit, e


in

lectori inspiciendas

expressit, ubi Tufa,

monar-

Gallicam a Targeo
sic

et

ex hac

Latinam a me conversa,
a religione,

sonant

Spectata,

chiae symbolum, cruce munita est. Crucem igitur piissimus Edwinus, quo Constantinum et He-

quam umquam,

Eduinus sequebatur, agendi ratione, nemini

raclium imitaretur, ante se ferri mandavit, forte


Tufae seu globo impositam.

quam

erat

amplexus,
;

ILrc

ille,

qui, cru-

huraililatem doceri venisset in

mentem

indies

(vm, tufx seu globo in Heraclii

nummo, quem xre


lectoris
:

enim arrogantior imperiosiorque fiebat, diebusque soleranibus sibi globum ad Heptarchiae sub supremo suo iraperio conjunctionem seu unionem
significandam praeferri jubebat.
ii-im u </

expressum exhibet, impositum,


subjiciens,

oculis

hic

mox

ita prosequitur

Profecto Edwini
rege,
ar-

regis crux

magna

aurea, quam, mortuo


in

Edilburga regina
guit,

Cantium

detulit, satis

40 Sic

habet

fidem jam
converSUS,
/..

lum, cui ex infra

Eduinus globum seu potius vexilallegandis globus cum crucc, huic


nlns quibuscumque,

arrogtnitcm
af]irmat,

imposita, esset imprcssus, sibi prxferri, idque non

crucem illi in deliciis fuisse. Certe de Paulino, Edwini doctore, constat, multas ipsum cruces in Northumbriae regno erexisse. Et in
Duisburgo, oppido Eboracensis agri, ad Calderura fluvium... testatur Camdenus, olira crucem
fuisse

tantum dicbus solennibus sed

et

dumde

loco

ad locum progrediebatur, jubebat, aut


huc

certe pcrmittcbat, uti fas est colligerc e verbis,

cum hac epigraphe


fuit

Paulinus hic praedi-

spectantibus, qiue

Bcda lib. n, cap. xvi suppcditat, Tantum ibidem sub finem de Eduino sic scribens vero in regno excellentiae habuit, ut non solum
:

* cavit et celebravit.

Caeterum familiare postprae

modum

Romanis imperatoribus, Tufam


Postquam
enira Christus

se ferre, quo et se

Christianos profiterentur et

pugna ante illum vexilla gestarentur, sed et tempore pacis equitantem inter civitates sive villas sive provincias suas cum ministris semper
in

orbis dominos.

mundum

cruce triumphavit et veluti novo jure acquisivit

dominium

ejus, eo

Hieroglyphico usi fideles prinSancto tum


tui

antecedere signifer consuevisset;


incedente
vexilli,
illo

nec non et

cipes in ejusdem juris participium successerunt.

ubique per plateas, illud

genus

quodRomaniTufam, Angli vero appellant

Thwf, ante eum ferri solebat; verum ego nullum usquam vet scriptorcm vcl monumentum antiquum, e quo Eduinum, Christi fule jam imbutum, magis
ac

43 Sed et syngrapharum confirmatio, qua terrarum rerumque aliarura dominia conferebantur, Usque ad Edwardi confessoris tempora. fide

supre-

in

it

cjiis in

Heptar-

chtam
iiuiin

iioini-

lium praesentium subscriptionibus

cum

cruci-

bus aureis aliisque sacris signaculis


inquit

firraae fue:

magis indics
probari

arrogantem
vel

imperio&umque
queat,
vel

esse

runt,

Ingulfus, et

addit Seldenus
signi

affectum,

utcumque
evasisse,

invenio,

Nec temere

forte sacratissimi illius

for-

nec talem tunc illum vel

ambitionis

ma, quibus praediorum dominia ad invicem


transferebantur
,

reum

sese reddidisse, globus seu vexillum,

quod die-

instrumenta

chirographica
globulos,

bus quidcm, ut

Smolettus ait t solemnibus, quibus-

consignabant,

cum staurophoros
juris,

ut

cumque

vero,

teste e

jam

dictis

Beda, etiam
certe,

aliis

supremi testimonia
Justiniano Suidas

principes,

et orbis

sibi prxferri

Eduinus

voluit, aut

spectatis,

terrarura domini gestare solerent. Sic enim de


:

qux mox
hancque

dedi, scriptoris hujus verbis, permisit, ullo


vult, dai evictum.

Sinistra

manu fertglobum,
sit factus.

modo,contra ac Smolettus

cruce in eo infixa, significante, quod per fidem

tuam

i" c "

Tufa, de aua cx Alfordo

quam verum sit, patescat, Anglojuverit audivisse hic primum in ecclesis Saxonicx Annalibus ad annum 029, num. iv et v Alfordum, quipauloposttranscripta, quibus Tufam
41 Quod ultimum
ut

in

Crucera terrae dominus

Edwi-

nus ergo eodem consilio Tufam sive stauropho-

rum globum
bie, se

ante se ferri jussit, signiflcans indu-

per fidem in Crucem imperium suum di-

seu vexillum

Eduino solitum prxferri, mur, Bedx verba, a nobis jam nunc pariter
fuisse

doce-

latasse, et vere sub Christo

dominium obtinere.

data.

Tale

est,

quod

iu

ecclesix

Anglo-Saxonicx Annalibus

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


libus

119
AUCTORB
C. B.

Alfordus

suppeditat, quodque

integrum huc
etsi

in quo hic fuit occisus, intulerint, Smolettus statim post verba sua

transcribendum duxi, ratiocinium;


hoc toto,
nunlii.v

autem

in

proxime huc transcripta adjungit.


quo a nullo prorsus scriptore antisola

quam longum
ut

est, tufee

seu globo,

quomo,

Verum

quis

id,

scu supremi dominii symbolo vexillum

quo memoriac proditum invenitur,


istius rcccntioris, ac ut ita

scriptoris

Eduino,

Beda

testatur,

prseferri solitum, fuisse

dicam, dumtaxat hester-

ornatum hincque

tufae

nomine distinctum, induhi-

quem pro

suo in fidem orthodoxam odio de Edui-

tatum apparet, crucem fuisse infixam, cx antiquo


fideque digno seu scriplore seu
lide probelur, re

no, qui hanc primus in Northumbriam invexit, non

monumento haud

so-

pauca, quo principis hujus famse noceret, a veritate


nlicna scripsisse non immerito quis suspicetur, auctoritate in

tamen

ipsa fuisse

isthoc salutis

nostrae signo

globum

istum munitum, verosimilli-

animum

inducat?

Cum

S. Paulino, in

mum

mihi vel ex co apparet, quod, ut Alfordus rr-

Lindissi etiam provincia fidem annuntianti, Edui-

cte observat,

Eduinus, cui prsferendus

erat, fidem

nus

adslitissct,

huicque ut supra dicta produnt,


in

in

Christi eo ipso tempore, quo principes Christiani,

Merciorum etiam rcgno,


erat, auctoritate sua

quo provincia

ista sita

Constantinum

Magnum

imitantcs, vexillis suis cru-

propagandx operam

dedissct

cespassim imprimebant, fuerit amplexus.

ac porro dare verosimillime pergeret,

Pendam

ho-

44 Qunre, cum vexillum, tufae nomine distmdumpraferri ctum, quod e jnm dictis Eduinus sibi prxferri vel solita,
significan-

rum rcgcm,

qui idolis impcnse addictus infestissicrat inimicus,

musque Christianorum
idcirco offensum,

quammaxime
mihi

voluit, vel permisit, fuetit non

tnntum globo, seu,

arma

in

illum arripuisse,
;

ut suprn apud
la,

Alfordum a Justo Lipsio vocatur, piet

longe vero apparet similius

ut proinde, quidquid

sed verosimillime

cruce,quxhuicesset infixn,
ex eo, quod vexillum

Eduinus a Penda
tum ex
ro
odio,

est
in

passus, verosimillime id to-

ornatum, enimvero

Eduinum

quo hic

fidcm crnt incensus, non ve-

hujusmodi
arrogantix

sibi
et

przferri vel jusserit vel permiserit


ambitionis, ut

ex arrogantia ambitioncve, qua

Pendam

in

se

E
ct

Smolettus

vult,

insi-

concitarit, pertulerit.

mulandum
lum
in
sesc

csse,

haud perspicio. ltaquidem non


et,

so-

Christianum, sed

ut apparet.per fidem

46 Quod modo ad Ceduallam spcctat, hunc quidem Britonesque, a parentes, Eduimis subjecit ac
ad tributum
sibi

Ccdualla

JjJfJJSJJ*"
insurrexe-

crucem, quam, ut supra vidimus, scse amplexusi

solvendum coegit

rum,

a Quichelmo,
rcge,

sibi

inimico Occidentalium

ac Smolettus,
rit, hic

etsi

... supra mtcrim


ex
iis,

verum

id,

contra

rint. datprocontrarium scripsc- batuin.

Anglorum

victor rediret,

promiscrat, victoin

indicare videtur, non post, sed antequam ad


fecit.

riam dc hoc

retulisse sicque

suprcmum

Heptar-

fidem esset conversus, Eduinus

Liquet
lib. II,

id,

ut

chiam dominium

obtinuisse ac porro obtinere, vero;

simillime significarit

verum cum paiiter non tandominos, per tusi

jam supra indicavi, scribit cum enim,


;

qux Beda

cap. ix

ut hic scriptor ibidem docet,


fidei

E-

tum Christianos fam pilamve seu globum staumphorum, Latinc,


ita loqui

sese, sed et orbis

duino in auspicium suscipiendae


terreni potestas imperii
subjiceret,
,

tantopere

ut Britones etiam sibi

fas

sit,

crucigerum,

quem

sibi

olim in

accreverit, oportet,

ut id, ne alioquin a

vexillo prxferri volebant,

Romani imperatores (Alfuerintpro-

vcritute hic aberrasse

Beda

sit

dicendus, Christi fide

fordi
fessi,

verba,jam nunc

recitata, videsis)

nondum

suscepta, pnestiterit
est,

cum autcm
licet

sic

habeat,

neque tamen
n

idcirco veluti arrogantes ac tuut quid, quceso,

consectarium

ut

Eduinus nec Britones ex ar-

midi

quoquam traducantur,

Edui-

rogantia ambitioneve, qua,


fuerit

jam

Christianus,
sibi

num,

quod per tufam pilamve seu globum, Grjccc


ei

inflatus, subjugarit ac

ad tributum

pen-

quidcm, quod

crux esset infixa, staurophori, La-

dcndumcompulcrit. Adhtec, cum idetiam tunc, cum


ad /ulcm nondum
esset conversus,

tine vero crucigeri,

nomine distinctum, quem


vel permisit,

sibi so-

non alium in

fi-

in vexillo prseferri vel voluit

non

ncm, quamut

Britonum, gui plus scmcl, Scotis


in

Pi-

lum

se

Christianum, sed

et

supremum Heptarchiee
ambitionis

ctisque sibi junctis,

Northumbriam irrupcrant
,

dominum
nec cx co, quod Penda

fucrit profcssus, arrogantice et

magnisque hanc cladibus attriverant

vires infringc-

insiniulcmus?

Mcn

loruiu

ista

45 Eduinum quidem, ad fidcm jam conversum, ctiam arrogantia et ambitione, quam ncmpe
ad supremum suum in Heptarchiam

ret ac ad pacem cum regno suo servandam compelleret, fecisse vidcatur, sane jure illi, ad quod Bri-

vexillo, sibi

corumque regem Ceduallam adegerat, trihutum debebatur, idque adeo abs illis jam Christianus
tones

dominium significandum praeferri solito, ostenderit, universorum regum AngloSaxonum animos in se concitasse, hincque factum, ut Penda, Merciorum
rex, qui, ut erat jugi impatiens, Northumbriae regis imperio sese

non ex arrogantia, sed ex justituc


ccnscndus.

titulo exegisse est

Quod cum
illius

ita

sit,

bcllum ctiam, quod


sese eximcrct,
uti

Ccdunlla, ut

pcndendi onere

Eduino

intulit,

verosimillunc,
in

imo indubie,

subducere jam dudum

quaesierat,

etiam Bcdn,

dum Ceduallam

Eduinum tum

rc-

fceduscum Cedualla, Britonum rege, qui tributo, quod Eduino, cum victus ab hoc fuissct, pcndcrc tcnebatur, sese eximere desiderabat, pepigerit, amboijuc.junctisarmis ac consiliis, sancto Regi bcllum.

exstibellasse, lib. n, cap. xxscribit, satis indicat,


terit

nijustum, Eduinusflu* proinde, qui in


injuste fuisse occisus

illo vi-

tam amisit,

passim

a scriptori-

bus recte asseritur.

DE

120

ACTA SANCTORUM.
D

DE

S.

SPERIA SEU EXUPERIA VIRG.


IN

APUD SANCTUM-SERENUM

CADURCIS

PRO MARTYRE CULTA.


C. B.

SYLLOGE.
Ex Castellano
et Mss. Notitiis.

ANNO
ClKCITEIt,

ea,

quam Cadurcensis

Gallice

Aquitanicx

UT

FEKIt K, DCCLX.

In
Mss.
loco,

3 Vcvba, quibus idutvobique


Tituli
licxc

fit,

huc transcribo.

tumque
ii i

vere,

tractus complectitur,

Turenensis seu Torin-

sunt

Vita sanctse Speriae virginis et

probatur ibidem, tt

nensis vice-comitatus parte ad rivulum

Ba-

martyris, desurapta ex hymnis, prosa, respon- quidem,


soriis, Lectionibus,

B
Oppidi S. Sereni, guod
S.

bam,

Gallice, ut a

Gerardo infra laudando in

Missa

et toto Officio ecclesiaa

penes nos exstantibus Notitiis et a Blavio in

oppidi S. Sereni in territorio Cadurcino, cujus

Speriam

Geographica Cadurcii Tabula vocatur, la Bave, eo

festum

in

eodem nempe,

uti ex adjunctis liquet,

pro patrona
habct, siius.

quo hic parvam,

leucis circiter

duabus a sua

S. Sereni oppido) die,


Adnotationis vero
ista
:
,

xn
c

Octobris celebratur;
Gallica

cum Sera, Gallice, ut in Notitiis et Geographica Tabula mox cilatis nuncupatur, la Sere, et Duranio,
Gallice la Dordoigne, ad

quam

Latinam

facio

S. Speria

admodum
in

incognita (martyvologis
illa

horum prope Gintratum


efficit,

nempc

aliisque, a
)

quovum vix

memovaluv,
fuit
,

scri-

confluentes conjunctione, insulam

situm est

ptoribus

usque

praesentem diem

etsi

op-

novem

civcitcr

Cadurco

leucis

Orienlem xstivum ver-

pidi S. Sereni et parcecialis hujus ecclesiae, ubi

sus S. Sereni oppidum, Gallice S. Sere, aut

Cere

festum ejus xn Octobris

die,

dictum. Td, quod a dicecesis Cadurcensis parthenone, Gratiae seu Luminis Dei aut etiam Eremi, vernacula Cadurcorum lingua Leime, appellatione distincto,

nitate et Octava colitur, patrona

magna cum solemsit. Jam vcro,


vevbis hisce

cum

Saiiatensis canonicus tam

qux

de

S. Exuperia3 scu Sperise apud


cultu,

Sanctum-Sevenum
pcvtincntia,

una dumtaxat leuca Meridiem versus

abest,

pro

quam

alia nonnulla ad camdcni

patrona sua veneratuv,

quam

hic

damus, S. ExuS.

quze alibi tvadit,

ex ipsismet, ut pvodit, oppidi S.

periam seu Speriam vivginem, Gallice aut Sperie nuncupatam


Sdncta itta, quM Ibidem a
Castellano hoc die annuntiatur,

Spere

Sereni

incolis,

rerum ad

id spectantium peritiori-

bus, didicerit, nec, etsi ex infra dicendis fidei ad-

2 Hanc
in

hodie sequentibus hisce e lingua Gallica


a

modum

sublestde S.

Exuperiae, qux titulum


Vita sit,
in

mox

Latinam

me

convevsis verbis:

Apud Sanctum-

huc transcriptum

pv.vfcvt,

dubimn,

Serenum

in

Cadurcis, S.
in

Exuperia virgo, pro

quin, quod in hoc de Sanclz ad

xn

Octobvis diem

martyre ibidem

nominis sui ecclesia honorata,


Castellanus

cultu tvudttuv, vrl c simili vel cevtc


fonte

haud

deteviovi

vicecomitatus Torinnensis patrona,

haustum

sit,

vevocavi posse videatur, sane e

in Mavtyvologio suo Universali annuntiat.

Nec
;

est,

jam

allegatis,

in

S. Sercni oppido S. Exuperiam

cur id perperam abs

illo ficvi,

quis suspicetur

etsi

solenni quotannis vitu


esse,

enim,
alia
tiova

ut,

diligenti facta indagine,

compevi,

inter

nemo non

agnoscet.

xn Octobvis die coli, cevtum Ncc tantum, Sanctam SeOclobvis die ccvto coli,

omnia hagiologia tum antiquiova, tum vecen-

renopoli quotannis

xn

ejam

mdlum

plane, quod

vel hac vel alia quavis die

nunc

datis Gevuclt verbis,

vcvum ctiam, cum paS. Sereni ecsit,

S. Exuperiae seu Speriae, in oppido S. Seveni culquoltee, mcmincvit, invcniuluv, ibidem tamcn hanc

rceciaiis, uti hisce affirmatur, oppidi


clesiae, in

qua ibidem
vevbis,

colitur,

patrona

Castcllu-

annis die
uti e

xn

Octobvis solenni

vitu

coli cst

cevtum,

num, dum
nuntians,

supra huc transcriptis, S.

Exu-

jam nunc

dicendis intelliges. Mss. de S.

Exu-

periam seu Speriara apud Sanctum-Serenum anibi

peria seu Speria Notitiee, Savlato, quee uvbs duodecim dumtaxat civcitev leucis a S. Seveni oppido scu,
ut unico locum hunc verbo expvimam, Scvcnopoli distat, ad TTenschcnium nostvum anno 16G4 ab Ar-

illam in norainis sui ecclesiaco/z ait,

haud de

alia per hanc,

quam

de parceciali ista oppi-

di S. Sereni ecclesia esse


ris.

locutum, vccte concluse-

Ast, an Sancta nostra haud alibi ctiam, quaiu

mando Gerardo,

Sarlatcnsis ecclesicc canonico, mis,

Serenopoli in dicta parc&iali nominis sui ecclesia


colituv
f

sz penes nos cxslant

hx autem, qux quampiam


haud admodum prolixam
in

Laline conscriptam ac

S.

4A

Castellano in supva huc transcripta annun-

tiam

Exuperi Vitam
complectuntur, S.

diversasque

hanc a

laudato

tiatione vocatuv ctiant

vicecomitatus Torinnensis
veteri

rte

Sarlatinsi canonico Gullice COmpositas adnotaliones

Patrona, eamque
duvcensis

in

secundum

ccclesiae

Ca-

iihim celebranlibus,

Exuperiam
titulo

hodie in S. Scvcni,

usum Brcviavio itemque

in

Sanctovuin
si-

quodsupva Sanctum-Serenum
oppido coli,
exhibent,

Castellanus appellat,
isti

ejusdem ecclcsix Pvopvio xii Octobris die etiam


gnavi, Gevavdus post vevba pvoximc rccitata

tum
in

quem Vite

prxfixum
hunc

injam

tum

adnotatione, a Gevavdo in

plus semel laudatis,


imii
;

quas composuit,

Notitiis afjirin paroeciali

subnexa, dilucide pvodunt.

hic

autem Exuperia non tantum

oppidi

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


oppidi S. Sercni, sed et in aliis vicecomitatus To-

121
forsan conceperis) ecclesiasticum,

nem non immerito


e

acctorb
C. B.

rinnencis dicecesisque Cadurcensis ecclesiis


bris die coli
ticc in

xu
;

Octo-

quo fuerat accepta,


fuisse,

Officium periissct, commuSarlatcnsis


is

non nemini forsan videbitur

verum

nicatam secum
Notitiis
,

canonicus in
misit,

Mss. pcnes nos, ut monui, exstantibus GeSanctorum, qui in

quas

ad

Ilcnschcnium
illi

nostrum

rardi Notitiis Sanctausquamvocatur vicecomitatus

affirmat

cum

ccrta antem

hac in re fides adilla

Torinnensis Patrona, ncc

in

hibenda
sibi

sit,

enimvero lucubratiuncula

magnam

ccclcsuv Cadurcensis Proprio locum hahent,

Ms.peSperia

nec ab auctorc, a quo, nec ab

eetate,

qua littcns

nes nos exstante Elencho Exsuperia seu

fuit

mandata, auctoritatcm adjungit. Nec ipsamet,


sc spcctata, id facit.

comparet

quare,

cum Sancta non quod

lotus vice-

sccundnm

Fere enim, ni veheest,

comitatus Torinnensis, sed quod partis, inhoc sitx,

mentissime

fallar, tata,

quanta

commentitia

est,

seuS. Sereni, quod jam sxpe memoravimus, oppidi

nec facile futurum opinor, ut a

quoquam, qui

vel

patrona

sit,

fuerit forte a Castellano vice-comi-

utcumque
habeatur.
probee

critices

fucrit perilus, pro vera historia


certe,

tatus Torinnensis Patrona nuncupata, nec aliam


forsan ob causuin,

Mihi

ut inter sinccra et genuina

quam quod

in

S. Scrciu dioxesis

notse

Acta recenseatur, eoque nomine locum


obtineat,

Cadurcensis oppido xn, ut dictum, Octobris die colatur, in ecclesix Cadurcensi Breviario veteri

in

Opere noslro

apparet plane indigna.

San-

Attamen, cum admodum


Syllogisque,

e dictis prolixa

haud

sit,

ctorumquc Proprio die

illa

fuerit signata, prxter

quas haud raro de ecclesiz

Grzcx

parcecialem oppidi S. Sereni ecclesiam, a S.


perias*;u Speria e
in vice-comitatu

Exu-

Sanctis adornamus, elogia, quibus hi a Grxcis orninitur, intexere, etsi etiam fabulis subinde foidata,
si

jam

dictis

vocatam, existere vel


in dnr.ccsi

Torinnensi vel

Cadur-

modo nimis prolixa haud


de S.

sint,

soleamus, nostrae
ejus

criisi ecclcsias alias,

in quibus vel hac vel alia qua-

huic

Exuperia Syllogx illam

Vitam

vis die

Sancta nostra gaudeat gavisave

umquam
intcrim

haud admodum prolixam, utcumque etiam commentis

fuerit cultuecclcsiastico, hic pro certo, etsi

deturpata appareat, pariter intexere est visum,


sic sibi

res

omni

veritatis specie

haud careat, asseverare

primo quidem, ut de lucubratiuncula, cum


fuerit ob

nonausim.
pro Mnrlyrc
colilur.

oculos posita,

ipsemet per se

suum queat

5 Ast haud multum


minis ccclesia

refcrt;

Sanctam enim Seluculentissime

studiosus lector fcrre judicium dispicereque, an re

renopoli saltem seu in S. Sereni oppido in sui no-

etiam ipsa fere tota


vero, ut,

sit,

ut dixi, commentitia, deinde


e

xn

Oclobris die

coli,

cum

ecclesiasticum,
sit, uti e

quo dicta Vita de-

per jam supra allegata extra

omnem

controversiam,
est

prompta modo

Gerardo jam monui, deperin hoc


illa,

quod ad institutum nostrum hic


ac pruin

sufficit,

positum

ditum Officium, utcumque saltcm, quid

mequod

omnino certum. Nec,

quin Sancta pro

morix fuerit proditum, unusquisque ex


non
gere haud difjiculter queat.

martyre etiam, ut a Castcllano in annuntiatione


supra huc transcripta asseritur, Serenopoli in no-

ncmini forsan accidct haud ingratum,

intelli-

vmiis sui ecclesia colatur, dubitandum reor. Gerardus quidem,

7 Sequentibus
in
altiori

his concipitur verbis

Serenus, nostra
,

ta-

Cadurcensis Proprio

dum Speriam in xn Octobris

Sanctorum

ecclcsiec

Aquitania uberioris ejus

soli

quod

die signari,

in

intra

montium Arvernorum, Durannii


( Gallice

et Sileris

Mss., quas, Utjam monui, cum Hcnschcnio nostro


communicnvit, Notitiis afjirmat,
ut
a
ficri id

fluminum, Tutela?, Bribatae


Gaillarde) et Sarlati

Brive la

ibidcm

sic,
;

ambitum

continetur, potens

Martyris appellalionc abstineatur, adjungit


Imnc ipsmnct
uti
,

dorainus Blandiniara paris nobilitatis et pietatis

vcrinn
iribuit,

quod

id facit, loco Sanct<v at-

duxit uxorem.

Ex

illis

nati sunt

Clarus,

mox

ctmin haud prolixx,


Vites titulus

quam

illx e dictis

complectuntur,

supra huc transcriptus.

Speria in arce Sancti Sereni, nobilissimi Turenae vicecomitatus urbis notissiraae. Clarus post na-

Ncc hxc

ipsamet,

quo minus pro Martyre apud

vatam

litteris

operam

militaris

artis peritiam

adurabrataj Sanctum-Serenum seu Serenopoli Exuperia coli *doraandis equis, ludihastio et tanti nominis hseredem militiie exercitiis, quae credatur, ullo modo obstat. Violentia enim necepro
aliis

castitate

servanda
facit;

vivis

sublatam tradit sicque


sic

martyrem
olim

cum autem
Sancta

habeat,
in

idipsum

decebant, per electos magistros ediscebat. Mirabantur in prima aetatula parentes Speriaa ani-

imillime,
recitari

ne de

dicam, indubie,

ecclesiastico

raum velut pignus

e coslo

delapsum. Ejus in

apud
illa,

Sanctum-Serenum
ut

solito, e

quo lucubratiuncula

supra huc tranaccepta

oculis divina quaedara coelitum flamma et scmcrebri in tillae fidei elucebant, pro crepundiis

scriptus,
cst,

quem

prxfert, litulus fidem facit t

Officio tradebatur,

cumque adeo, quin per hoc


fuerit in S.

altum intuitus, raree pietatis notae et futurae signa charitatis. Vix pubertatis annos attigerat.
cura arctioris vitae regulam et severioris religionis cultum professa, non in sericis et pretioso linteamine
;

S.Exuperia/^ro Martyre olim


oppido culta, dubitari

Sereni

haud posse videatur, ibidem

iilam hodieque pro

Martyre pariter, non quidem


ecclesiostico Ofcoli,

verura in

cilicio

et cinere

Dei

jam

dicto.

quod e dicendis perui,

misericordiara jugibus lacrymis deposcebat. Tan-

ficio,
,

sed alio

quocumquc modo

crcdcdum
colitur.

dem Serenus
relectis

et Blandinia e vivis sublati sunt,

//s//mo

duobus amplissimae domus haeredibus.


illius

rr

etiam ipsa

6 Neque vero pro Martyre immerito


enim
docebo
,/,;
la

Pe

8 Interea ^lidius, nobilissimi

agri

cum

deSaneta
-

martyrium, iiii hic memorata, qim

ipsa,

ut

apparet, subiit
illa

martyrium, utimox
cjus

cum primum dc

haud adnwdum

auamvis subfidei
Slt,

cujusjam plus semel memini, Vita nonnuU protulero. Ipsomet, quo Gerardus floruii, seculo

Clari Claro et Speria jure partiario dominus, vinpopulos, violato fcedere ruptisque affimtatis Clarus contra culis, aperto marte divexabat
;

quo erat xvii scriptam esse, ac ab ipsomet etiam, a jam (unde fraudis suspiciocontexta, auctore, cum
_.

haereditano dorelictum sibi a parentibus jure latrocinia, ca-des minium armis tuebatur inde
;

et ubique civium strages.

Verum
18

a tot malis ces-

Tomus

yii

Octobns.

satum

122
AucTone
c. b.

DE
est,

S.

SPERIA SEU EXUPERIA VIRGINE.


sibi opillius

satum

Speria,

quam

yElidius mira formae

venustate deperibat, tabulis sponsalibus


;

virgineum fudisset sanguinem, sed ferrura circa cervicem torpuit innoxium, imbellem manu
,

pignerata sed jara sponsalis thori expectabatur apparatus, cura virgo connubium exosa et ccelestis

expavit ^EIidius, et victam dexteram gladio dilabente, miratur; sed Virgo, venia percussori
data, exsecandam ultro praebet cervicem. Vide-

Sponsi, cui virginitatem voverat,

araore

saucia, nocte intempesta clam

domo

secedens,
in

recta pergit in vastam

Heremi solitudinem,

necem viva, truncus in suo non volutatur sanguine, sed stupendo miraculo amtur Virgo post

cujus meditullio annosa et concava patulis diffu-

sa ramis extendebatur quercus, juxta


lucidissimus, cujus rivulum, foras

quam

fons

babus ulnis caput arripuit, et pretiosa sarcina onustus, ad rivi ostium (qui a percussoris barbarie in hunc usque diem Barbares nuncupatur) ubi Babae fluviolo immiscetur, detulit ibique
;

supple ccrnere.

erumpentem, eadem, quas genuerat, terra sorbebat. Visa est sibi Virgo oblatas hac in arbore a superis aedes *;

primum ab

incolis

mox

ecclesia Virginis nomini

et

in ejus

sinum prae senio hiantem

et conca-

vum, qui templum simul et hospitium praebebat, sese latenter abdidit, consciaex familiaribus una,
quae illam statis teraporibus, cibum, ne deficeret,
allatura, secreto adiret
;

sacris exuviis consecrata, et urbs celebris aedifi-

cata in Speriae Serenae clientela,


reni patris vocabulo dicta,

postmodum

Se-

cum

Clarus et ^Eli-

dius, ostenti novitate et facti imraanitate perciti,

ibique pronubante

amo-

cum ccelesti Sponso ccelestem vitam ducebat. Nec defuerunt daemoni nocendi artes, qui, juvere
nis virginis speciem et

frondibus arborum tecti et nullibi tuti per totam

bacchantur solitudinem.
11
Talis
est,

quam

titulus ejus,

supra huc tran-

habitum ferens, blande


ut, relicta

scriptus, Sanct.r nostrx Vitara vocat

quamque

inte-

Vita cjus rinn lur


'

Speriam aggrediens hortatur,

secum

iti

lo,

gram huc transcribendam duxi,

qui
/-

lucubratiuncula.
lector e.rpemlat,
citt r

vasta solitudine, quae diu tenuit


patrios
gias

afflictas, lares

Modo

illam attento

animo studiosus

700

una adeant,

ibi

uberem fortunam, egre-

gnat a

nec dubito, quin plane, qualem jam dixi, commenti-

nuptias et dulces natos sine salutis dispendio confecturae tum Virgo signo Crucis armata
:

tiam judicaturus

sit,

Verum, utcumque fabulosa ac


tamen Sanprodit, occubuisse, apin ecclesia-

veritatis specie destituta videatur, vere

insidiantem fugavit inimicum.


integra

ctam martyrio,

ut

memorix

9 Res inter Clarum et ^Elidium compositae haud steterunt, et, quod prius exstinctum fuerat,
belli

paret credendum.
stico,

Cum

enim idipsum

quo

illa accepta,

Officio furrit,

etiam, ut

incendium, reviviscentibus paulatim ^Elidii

jam supra
ctam

docui,

memorix proditum, martyrio San,

odiis, periculosius exaestuabat, quod Speria pro pacis conditionibus sibi conjux non cederet. Ve-

e vita excessisse

oppidi S.

Sereni

incolee veecclesi e

rosimillime

jam dudum, cum ad eorum


illud

rum,

ut innoxio

civium

sanguini parceretur,

usum
apud

Officium

fuerat

compositum, credideid ferebat, videatur

misso in compendium bello, Clarus ab ^Elidio per caduceatorem ad singulare certamen provocatur. Accepta pugnae copia assignatoque certa-

rant; quare,
illos

cum

antiqua,

qux
esse

viguisse traditio,

enimvero videtur,

cur ob hanc,

cum

traditiones hujusmodi,

dum

nihil

mini loco, Clarus in armis praesto

fuit,

sed libuit

prius rursus investigari Virginem, quce saepius quaesita et nusquam inventa in vasto quodara
solitudinis specu
vitae solitariae

absonum vrrove prorsus absimile continent, rejiciendx haud facile sint, martyrio ad Superos evolasse Exsuperiain, credendum existimetur. Verumquan-

cupida forsan

donam
a

id

factum?

Gerardus verbis Gallicis Latine


laudatis, quas beneficio
:

latitaret. Cingitur illico raulta

indagine lucus, et

me

redditis in

jam sxpius

siqua pars dumetis densior aut saxis asperior vel vallibus depressior, ea sagacius lustratur. Cum
ecce, ex gentilitate non
in

ejus possidemus, Notitiis sic scribil

In Chronolo-

gica episcoporum Cadurcensium

Tabula, a D.

Hamadrjadura una, sed

concava quercus alvo viva Speria. CurrituP ad spectaculura et quaerentium turba circa Vir-

hominum quidem sancti columna S. Speria V. M. Cadurcensis martyrium in eremo (eo nempe, prope quem num.
Vidal composita, in
illustrium
1

ginem glomeratur. Tum Clarus in charos Germanae insertus amplexus post lacrymas hortatur,
ut,

laudatum sacrarum Virginum monasterium modo

cernilur locoj

anno

circiter

760 passa ac
;

in

relicta solitudine

desertoque carioso,
,

ferae
,

Sereni oppido asservari traditur

in

persecutio-

potius
alio-

quam
'

clarissimaB Virginis

habitaculo

num

vero columna .Elidius, Cadurcensis tyran-

brevi

vagantis bubulci libidine dehonestanda

nus, caput S. Speriae anno


ritur. Recentiorem, imo

700 amputasse asse-

aut lupis rapacibus diripienda, domos splendidas


repetat, artus jejuniis inanes et loci fcetore

Gerardo dumtaxai sequaVidal exstitisse, non obtranscriptis

mar-

lem, qui hic laudatur, D.


scure,
ijiuv

cidos cibo refoveat, et ^EIidii connubium,

communibus populis conciliaturum


recuset.
tectori

pacem inire non


hac latecibo

verbis

modo huc

ipsemet

Gerardus mox subjungit, produnt.

12
in

hu

10 Cui paucis Virgo, se raortera


bra contemnere,

isthxc

\ erum, etsi ita sit, epocham tamen, q SancUe nostrx martyrio assignatur, supra
i

conjet in

que,

ut raortera evadat,

non

margine,

ita

scilicet,

quo

id

subierit, tempus, lout

liquiis,
i

egere, quae in
iln

Deo esuriem non


ccelesti

sentiat, et JSli-

quendi tamen modo,

iii

fertur,

animum

de re

ret, Si

connubium spernere
*.

Sponso copulaadhibet,

dubium ostendam, adjuncto, pro more nostro abipso


statim
initio

poli liaud

amplius

U ge copulatain.

ta

yElidius, lacrymis, promissis, obsecrationi-

indicans,
e

adscripsi,
fonte

tum quod

a vero

irusira

bua \

minarum tandem machinas


impium
avertit

cum

alienam lutulentove
possim,
iiuii

haustam, probare haud


Castellanus,
circiter

impensis.

Virgo, sacri propositi tenax, virginitatis sua3,


Clu-i^tu dicatae,

quod eamdem

hodie

S.
in

depraedatoivm.

Exuperiae

annuntiationi

annum

670

Hic, repulsac injuria truculentior factus,

amoris

marginc

ad.scribens, s/t
in

amjdexus.

Nostiw interim

simul et odii cestro percitus,

evaginato gladio

Sancts corpus

S.

Sereni oppido fuisse adhuc

Gerardi

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


Gemrdi
xtate servatum, abeodcm, ut per verba
%

123
colatur, ncc iste Serenus, qui
in

jam

in

Campania Gallix

AM

tm::e

nunc recitata hic testatur


illius vel

auctore, qui

martyrium

Sanctx paler
transcripta

exstitisse

hujus

Vita supra huc

anno 760
a

vel circa liunc signat, asseritur,

Iraditur, pro

Sancto usquam habeatur,

idque certo

verilate,

quod sane fldem ejus atque


nli<

suam umquam velabs


sub finem traditur,
xisse,

hoc, ut in

Sanctx nostrx Vita


appellationem tra-

auctoritatem utcumque elevat,

mum

esse,Gerar-

vel

abs

illo

dus, ab ipsismet oppidi illius incolis probe, quid de


rr
sit,

quod modo S. Sereni oppidum dicitur, haud


;

edoctus, ajjinnat;
illud pignus,

cum autem,
setate

ut addit, sa-

credo
(hoc

ast id

ego,

cum primum

S. Speriae

nomine
docui,

crum
iii

cum diu

fuisset Serenopoli seu

enim in veterihus Actis,

teste, ut

mox

S. Sereni oppido servatum,

sua inde esset


</'

Gerardo,nuncupatur)fuissetinsignitum,fuissepost,
priori isthac nomenclatione antiquata, a secundo e
hinis, quibus
transcrijii.v

longo jiim tcmpnrc ml quempiam,

ignoratur,

Lcmovicii seu trmlnrn fjinovicensis locum transliiiiiin,

Sanctanostra sub Vitx SUS supra huc


et

hinc sunul et prscipue

ex eo,

quod Sancta
et

fninn rnmiur, Sperize

Serenae no-

non

tantum Speria seu Exuperia, sed

Serena

minibus S. Serenae oppidum vocatum, uintumque


temporis lapsu, ut fuerit non S. Serenae, sed nominis luijiiK Irrminatione

fuisse vocata sub

Vits supra huc transcripts finem


a

indicetur, esse

eam

S. Serena, cujus et S.

Gemqum
in

feminina in masculinam ex

rpus apud Stirpem seu in Stirpensi,


dicecesi

errore mutata,

S. Sereni

oppidum appellatum

ac

Lemovicensi

sita est,

Ordinis S. Augustini

porro hodieque appelletur, factum esse, vehemcnlis<nnr suspicor, imo


opinor.
ct,

abbatia,

vernacula Lemovicum lingua 1'Esterp aut

quantum conjectando

licet,

1'Eter nuncupata, quiescere.


bliothecss

apud Labbeum Biin

Novce Mss. tom. II, pag. 287

Gau-

14 Et vero
alia, e

est,

rur tam conjrctin-a isthxc

quam haud
i

sper-

fredi, Prioris

Vosiensis, Chronicis asseritur, haud

Gcrardo mox adducta, haudquaquam spcr-

ur

B
fuerunt, pctitti,

diversam seu distinctam, conjectamlo opinatur.

nenda videatur; hinc autem fd, ut nesciam, au non


et,

13 Nec quidquam,

ob

quod conjectura hujusmodi


;

nt,

quod modo S. Sereni oppidum dicitur, quo jam supra a me


fuit voca-

atiabue
.v

llrm de

mibi admodum displiccat,occurrit


(

ast,

veranr

$it,

non

isthoc, sed alio,

Serenloppido Mi proposita,

, falsa, scire

parum
.

interest,
.

cum

dicts abbatiee

tum, Serenopolis nomine, cum


falsa

sic sive vera, sive


sit,

ecclesia

una cum

sacris,
et

qux

in

hac servabantar,

mea modo

hic proposila conjectura

appellari

SS. Serence,

Gemmx
jam

Gauterii, abbatiee ejusdem


iis,

fundatoris, reliquiis scculo xvi, ut ex

quse

Ge-

rardus supra a sc
f

allegatis addit, intclliijo, a

'alvinistis,

sacra omnia susdeque in Gallia tunc ver-

cum paulo infra, ut Gerardus in Notitiis sxpissimc jam memoratis docet, S. Sereni oppidum seu Sercnopolim locus, quo " vulus seu torrens, Barbares vocatus, Babx immiqueat, nuncupetur. Adhccc
scctur, SttUS
isto,
sit,

tenttbus, fuerit combusta.


n

Plura itaque de conjcclurn,

non minus dubitandum


si,

rcor,

an
1

loco

Gerardo, ut dictum, cx eo potissimum, quod Sanbinominis, seu non tantum Spe-

ad quem Sancta jam necala,

qux sub

itx

ctn forte exstiterit

ejusjam

datje fincm narrantur, vcra sint, caput sibi


aliis

riaa, sed et, si Vitce cjus fulrs sii, sortiln fucrit

Se-

amputatum stupendo plane, sed multis ctiam

renae nomen, formata, haudaddens, modo hic aliam,


imlr pariter

martyribus a fabulatoribus afjicto, miraculo drlnlrrit,

poHssimum formatam seu petitam,

le-

conditum fuisse S. Sereni oppidum recte ibidem

clon propono. In vicccomitatu Torinnensi tractuque


(

dicatur,

quam, an ex ipsomet nomine Barbares.


sit, ut, nomen isthoc ei a Sanctam fuerat sxvitum, immani-

'adurcensi ad rivulum

Babam

eo loco, quo hic, ut

quo fuerit rtiam ante S. Speriae martyrium torrem


iste

supra docui, parvam insulam


cecomitatu
illo

eflicit,

castnim, a vi-

vocatus, factum non

dependens, oppidumque situm esse,

barbara, qua in
tatc

Gerardus

in

sua, qua prsecipuede hoc in sxpissime

inditum

fuisse, fuerit confictum.

Nec

asseve-

jam laudatis Notitiis agit, Adnotatione prxfatus, in


ibus Actis castrum id

rare ausim, e simili comminisccndi licentia ortum

quidem a S. Sereno, op-

non

esse, ut paritcr,

cum Sanctam pro

castitate ser-

pulum vero a S. Speria nuncupari

mox

adjunyit

vanda ab JElidio, Cadurcensi tyranno,


;

fuisse occi-

cum autem S. Serenus

prcsbyter confessor, in Opus

sam, vel e traditione vel aliunde haberetur compertum, coneupitum abs hoc cum
illa

noslrum ad secundam, qua Fastis sacris exstat inscriptus, Octobris diem jam illatus, non in vicecomitatu Torinnensi Caducensive tractu, sed procul inde

connubium om-

niaque fcrc, quTB indc nata tn Sanctz


dicuntur, fuerint conficta.

nostm Vita

DE

124

ACTA SANCTORUM.
D

DE

S.

AMICO ET AIELIO,

PRO MARTYRIBUS CULTI


MORTARIjE
D.
A. B.

IN

DUCATU MEDIOLANENSI.

SYLLOGE CRITICO-HISTORIGA.
Cur Sancti Mortariae annuntiati
exhibitus
; ;

eorum nomen

sacris Fastis insertum


;

cultus eis

quo

circiter

tempore mortem obierint quid de eorum martyrio senActa.

tiendum

et qualia

eorum

B
CIRCAANM
DCCIAXUI.
M

Plerique
rum

martyrologi, qui Sanctorum nostro-

bello,

hodie meminere, eos nullo in loco re-

quod Karolus Magnus contra Desiderium Longobardorum regem in Italia gessit, multis
pollentes pietatis operibus,
terfecti,

ponunt. Mclanus tamen in sua,

noiHbus typis expressit, annuntiatione


Mortarix annuntianturSancti,

pix Amelium

et

Amicum

collocat

quam miPaverum cum in


fuisse

cum

aliis

multis in-

martyrii

palmam
in

adepti sunt. Molanus

ex Greveno de Sanctis nostrisin edilione anni 1568

hac civitale nec occubuisse, nec cultos aut in eorum


sacris exuviis olim hic
constet,

omnia describens,

editione anni sequentis


;

mino-

asservatis honoratos

ribus typis hxc tantum subministrat

Papiae san-

non

est

sane,

cur hic annuntiandos esse

ctorum martyrum Amelii

et

Amici, quos rex

existimem. Castellanus in suo generali Sanctorum

Desiderius occidit in bello contra Carolum

Maet quiu*
I

Martyrologio

sic

annuntiationem suam

Gallico
:

sermone in Latinum a me conversam contexit Inter Novariam et Papiam sancti martyres Amicus
et

gnum. 3 Cur autem Maurolycus


Petrus Esquilinus
in

in

suo Martyrologio,
lib.

m
I

Sanctorum Cataloqo
haud mihi

ix,
et

k!'

/c* 2 ?! r

Amelius, quorum reliquiae Mortariae asservantur. Nec ab hujus martyrologi mente multumrecedo,
Saiictos nostros
inter

cap. xxi, et Saussayus ad diem 4 Oclobris

Amici
est

ptt,

Amelii mentionem
spicuum.
variensis

instituerint %

per-

Mortarix signans, aim hoc oppidum


et

Cum

enim duodecima Octobris

ecclesia

No-

Novariam

Papiam ad amnem Gognam

po-

eorum fcstum

celebret, hinc merito hac die


licet forte

situm, teste Baudrando, vix 4 milliaribus distet a

annuntiandi fuisse videntur,

quarta die

Viglebano in Occasum Hybernum, 10 a Novaria in Ortum Hybernum et 24 a Ticino urbe in Oc-

hujus mensis aliqua proptcr qualemcumquc corum


translationem
facta
fuerit

Sanctorum nostrorum
ad Novarien-

casum, Vercellas versus 18. Ea dumtaxat ratione permotus, Mortarix annuntiandos esse, duxi, quod,
licet,

mcmoria.

Sacras eorum exuvias Mortaride haud

ignobili Ticinensis agri oppido, olim


setn,

men

ut videtur, hic non occubucnnt, pcr multa tasecula eorum reliquix, ut mox dicturus sum,

nunc ad Vicevenensem dioecesim pcrtincuti,

pio cultu asscrvatas esse, nos docet Castcllanus.


asserit in

Idem

Itareligioso cultu fuerint in hoc op)>ido asservatx.

Catalogo

Sanclorum, qui
ipso conlcxto

in

Romano
Sanrccte,

que hacde re prxmonilo lectore, nonnulla ad corum


cultum
Mm-tyroloet

Martyrologio desunt, ab

Fcrrarius,

historiam spcctantia diccrc aggrcdior.


antiquii martyrologis, quos Classicos vo-

ubi intcrim in Notis, singulis diebus subnexis,


ctos nostros nullo Officio ecclesiastico coli,

Ex

haud

giU

tioribus

Amici nomen suis Fastis nullus inFlorarii nostri scripsit. Eorum tamen memoriam 1480 opus suum abMs. auctor, qui circa annum
cant Amelii et
solvit,

ut ex

mox

dicendis lector intelliget, observat.


et
, I

4 Et quidcmde SS. Amelii


.

Amici

cultu inqui, T
. -

qui in cccle.siii

rcuti

occurruiit, qiuv iu suis lihris

ad AmuiriciisiS Mco utniC


editis

cultu

pit*

hac die cclebrat verbis,

qux subdo

Passio

Ecclcsu: llistoruim spectantilms, ainio 1G12


habet pag.
lica

narraturt

beatorum militum Amelii et Amici tempore Kadcclxx, cujus alter eoroli Magni anno Salutis

23

illustrissimus

DD.

Carolus a Basi-

Petri, qui hanc ecclesiam ab anno

1593 ad
col.

rum gener
ctu

exstitit,

quorum mortem

in conspe-

1615, scribente Ughello Italis Sacrae tom. IV.


, :

Domini eorum sepultura ostensum,


olunt

pretiosam, evidens miraculum, in


declaravit.

Eosdem

727 moderatus fuit Coluntur, inquit, ut martyres Amicus et Amelius. Primi nomine capella instituta est in ecclesia cathedrali, et ejus< Wiieiuin in
ecclesia celebrari solet 12 Octobris. Alia

Martyrologium

quod
in
,

Matric-Cartusiae

Ultrajectensis Solerius

suti ad
et

hodiernam diem
Qrevenus,
c

quoque
Mediocul-

Usuardi Auctariis vocut

scriptor

Mediolani instituta memoratur. Sunt Novarias, qui


ejus causa Amici
lani.

conjlata anjiuntiatio sat prolixo stilo

sk habet

San-

nomine appellantur,
Sanctorum
et

et

quorum miri actus lectorum Amelii et Amici, Vincentii lib. xxnreap. clxii. Speculo
gunturin

De horum,
Iii

uti

Martyrum

tu. niliil

Martyrologiis inveni, praeterquam in

Cumque

essent miro

modo

consimiles,

tandem

in

Additamentis Molani ad Usuardum eodem die 12


Octobris

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


ubi ea nota additur, qua non satis certam Sanctorura notitiam auctor declarat. Vin-

125
Vita

Octobris

Bibliothecarium in

Hadriani Papae,

inter
edita,

AUCTOHe
D. A.

Gallite scriptores tom. V, pag.

458

et

461,

B.

centius in Speculi

lib.

xxiii. cap. clxii

de eorum
;

per sex mensium spatium Papiensis

civitas

ab

Vita multahabet, neque omnia verisirailia

quae

Francorum

exercitu obsessa, non nisipost Paschale

etiam refert S. Antoninus in Historia Octavi Seculi


tit.

festum, quod anno 77 4 in

primam Aprilis diem


;

inf\t,

xiv, cap. xvi,

non tamen omnia probans.

cidebat, in Caroli ditionem redacta fuerit

hinc

Atque de eorum sacro cultu hi quidem nihil dicunt, tantum Francos fuisse, pios et nobiles viros, moribus et vultu persimiles qui post multa,
;

ut

Franci a mense Novcmbri ineunte anni 773 aut


proindeque Sanctos no-

fortesub ejusdem anni mensis Octobris fxnem hanc

urbem obsessam tenuerint


stros die

.-

Magni essent, in pugna contra Desiderium regem Longobardorum Mortarii eodem die occisi sunt cum eodera quoque
in exercitu Caroli
;

cum

12

Octobris, qua ecclesia Novariensis


celebrat,

diem

eorum festivam
simillimum
est.

mortem passos

fuisse vero-

Hinc emendandus
Amelii
et

occurrit Florarii

nati ac baptizati fuissent.


cis

Immo cum duabus

ar;

nostri auctor, qui


annectit.

Amici mortem anno 770


matrimonio hoc anno

condita essent Caroli jussu eorum corpora

Enimvero Carolus Magnus nec tum Lonregi, cujus filiam


,

altera

quidem Amelii inecclesia sancti


postridie

Petri, al-

gobardorum

tera vero in ecclesia sancti Eusebii, quae dicta


est Regalis, collata
in ecclesia regali
;

adsciverat sociandam

indixeral bcllum, ncc Adria-

utramque narrant
Erat autem

nus

ipse,

cujus precibus excitatus adversus Desidein

fuisse inventam.

rium Carolus movit,

summum

Pontificem fuerat
in notula

ea Mortariae pars, in qua duae ecclesiae constructffi

assumptus: rectius igitur


nica,

annollZ

chro-

sunt, in dicecesi Novariensi, quae pars postea


uti dicetur, facta est.

ad Sylloges hujus initium

posita,

diem Sanctis

Vicevenensis dioecesis,
iis

De
Relib.

Viris, pergit illius auctor, etiam scriptores

emortualem affigendum existimavimus. 7 Ast forte, inquies, Ameliura et


prselio

Amicum

in

non
"

in conti-

rura Mediolanensium et Robertus Gaguinus


rv de

per plurcs dies commisso,

cecidisse, narrat

atiquot,

Rebus

gestis

Francorum. Horura

uti

Mar-

Sanctorum nostrorum biographus, cum nempe, superatis

tyrum Vitam conscripsit Boninus Mombritius, eadempene, quae S. Antoninus, referens Quibus
auctoribus

Alpium

rupibus, Francos inler et Longoest,

bardos ita Mortaria- dnnicatum

ut ex ingenli

confirmatur opinio,

diraicasse

Desideriura

cum Carolo

eo loco, ita ut a raultitu-

mortuorum numero Mortaria nomen acceperit. Verum isthzc pugna Mortarire commissa a Muratorio
TtalUe

dine mortuorura Mortarii seu Mortariae noraen

Annalium tom. IV,

pag.

357

inter aniles

Ac perquirentes, si quid memoriaa aut monumenti horum Virorum ibi reliquura esset,
acceperit.

fabulas merito rejicitur: hujus enim non meminere


scriptores, quos tom.
lectioni

V Galhcorum
inseruit.

Scriptorum colpag.

cognovimus, arcarum raanere vestigia et eorum


imagines militari corporis habitu. Praeterea Mortarienses a majoribus accepisse, quod

sus BouquetUS

Et quidem

139

Poeta Saxonicus, qui Amulpho imperatori


sic habet
:

advixit,

eorum
sinit

cor-

pora fuerint in ecclesia

S. Albini

quod ab imCasaTranscensis igitur horrendis Alpibus instar


Turbinis Ausoniae duplex exercitus arva
Irruerat, late regnum vastans opulentum. Jamque metus cunctos Francorum perculit

probo quodam Sardonio pretio tradita

quamquam apud memoriam reperi.


lensibus
;

Casalenses nullam rei

gavisi snnt,
ct qtii,

5 JLu

illustrissimusepiscopus

ex quibusSanetos

in-

noslros Faslis ecclesiasticis a multis


sertos, eos in ecclesia saltem

jam

seculis in-

gens.

Novariensi sacro cultu

Nam

Desiderium primo qui

bella

parabat

gavisos,

Amici nomini dicatam Novarix, tum MeSan-

Se frustra Carolo sperans obsistere posse,

diolani capellam, perantiquum exstare cultum


ctis

Congressu necdum
Id,

facto, terrore fugavit.

exhibitum, acproin

eum

in

ecclesiaesseretinen-

dum, procul dubio

patescit. Iis igiiur

mox

recitatis

iii

scribit

Eginardus

iu

Annalibus

suis, in
:

Col-

monumenlis, cultus Sanctis exhibiti tota adstruitur


veritas
,

lectionem Bouqueti a pag,


inquit,

202

iUatis

Superato,

csetera vero,

quse sive ad

eorum historiam

Alpiura jugo,

Desiderium regem frustra


citra

sive ad tempus, quo vitam mortalem cum immortali

sibi resistere

conantem

congressum

fugavit.

commutarunt,

sive

tandem ad mortis genus, quo

Ita etiam alii

fereomnes chronologi, quorum textus

martijni. laiirca donati sunt, spectant,


his exstent

cum

nulla de

hic referre supersedeo.

Proindeque Sancti

nostri in
fuit,

monumenta,

certo

definire

non ausim.

certamine generali, quod tum minime datum


cadere nequierunt
:

Attamen, quxa
rent
II
i

veri speciecirca

hmc minus abhor-

inter fabulas ergo,

quidquid de

hic lubens cdocebo.

eorum morte
cst

et

sepultura narrat eorum biographus,

in bello
i

Longobardos

6 Sanctos Viros in bello adversus Dcsidcrium Longobardorum regem a Cafolo Magno susoepto occubuisse,

amandandum.
8 Verum parvi admodum ponderts
est,

quod htc sedtnvelU


con- /,.,,/,,.

anno

"73,

unanimi verborum consensuasserunt

Mar-

ct in tota

Sanctorum nostrorum
ille,

h\storta\

quam

tyrologiorum scriptores el phasivc cdita sive Mss.,queein Museo Bollandiano


ussrrvantur: idcm fcrtNovariensium tnulitin. dcqua
illustrissimus auctor, oujus verba recitavimus. Tgitur

diversa Actorum apogra-

texuit, scribit

quisquis fuerit auctor.


acie
instructa,

AmeJium
in

cnim

et

Amicum m
i

seu

prxlio

prr dies aliquot

ontinuato non occidisse, sed et

md-

lum

t/um

consertum fuisse simile prslium, cum

Mu-

ante anriufn 773, quo Adriani


,u
ni, iii.
i

Papae

epistolis

exci-

ratorio

existimo.

Verum, levem saltem aut


Carolo obviam

velita-

rex Dcsidcrio, qui Ecclcsix


et

Ro-

rempugnaminteraliq
exstitisse,

ique exercitus milites

civitates

bona invaserat, bellum indixit,


nequit.

dum Desiderius
nemo,
ui

cum

copiis

Sarictorum mors signan

Imo

illam ante

suis

procmit,

opinor, infieiabitur. Illud

mensem Novembrem hujus anni obtigisse, haud invttus dixcrun. Nam cum secundum Anastasium

sane innuere videntur,


fcccrunt, nonnulli

qui de

soriplores.

hoc bello sermonem Ado cnim ad aiinum

773

126
\i

DE
scribens hsc habet
i

S.

RODOBALDO EPISCOPO CONFESSORE.


tum juxta
hi in bello contra

CTORB
A.
15.

773

Desiderius rex

Desiderium suscepto

occisi, tan-

D.

ClussasLongobardorum exercitum composuerat; sed impetum Francorum sustinere non valens,

quam Martyres sunt habendi? 9 Etsi Amicus et Amelius


aut justiti.r causa cnccti fucrint
liiini

nec in odium fidei sicuiMarly.


;

Papiam
oni tom.
ejus

refugit.

Rem

etiam haudobscwe narrat an-

attamcn pia fidesunt


habiti sunt;
:

nalista Metensis, cujus opus Bouquetianat Collecti-

credulitate
seculis
res

tamquam Martyres

Vapag. 341 est inserlum, Verba autem hmc sunt Rex Karolus castra metatus est e
:
;

nec

iis

admodum

insolita erat
aliis,

Sanctis

quippe
bis

nostris accidit,

quod multis

ab impro-

regione Sclusarum sed vallum Longobardi defendebant. Misit autem Karolus legationem ex probatissimis militibus per difficilem
tis,

hominibus nefarie

occisis, qui

tamquam Marty-

rescoluntur. obtigisse asscrit Bollandus tom. I Januarii pag. 391, S. Canuti regis Acta illustrans
:

ascensum mon-

qui,

transeenso monte, Longobardos

cum

haud pauca

similis martyrii

exempla deprehendet,

Desiderio rege suo in fugam converterunt. Iis


consonat

qui vasti hujus Qperis tomos lustraverit. Nomiullos


ciiuiii

Hermannus
scribens
:

Contractus
pet.it

ad

seepe

dictum

verbo

Martyr

in

suo Glossario appellat Can-

annum

sic

Italiam

Carolus et Clusis

gius, qui nec i religionis


enecti, martyrii
et

odium nec

justitis causa
,-

vi potitus Desiderium fugientem Papiae obsedit.


Fiujicntcs Longobardos Erancos insecutos fuisse, disertis

tamen honore donati fuerunt


autumo.

quod

de Sanctis nostris dicendum


bello contra

Cum

enim

verbis tradunt

Anaslasius Bibliothecarius
;

in
et

illi ni

Longobardos, a multis annis


et

Ec-

Hadriani Vita apud Bouquetum tom. V, pag. 461


Frodoardus
sis.

clesise

bonis infestos,

quorum nonnulli
ut

forte ad-

in versibus a

Bouqueto pag. 463 recuvi

huc, ut apparet,

ethnicorum superstitionibus erant


opinor,

Proindeque Desiderius vim

statim opposuit,

addicti, occubuerint, hinc,


ct alii eos

Novaricnses

dein terrore fractus

Papiam, insequentibus Francis,


in

tamquam Martyres habendi occasionem

aufugit. Quis

autem Sanctos nostros aut

prima

arripuerunt.

E
^Sift*?

hac conflictatione,

cum

probatissimis viris contra


aui

Desiderium
flictu,
(l ii

forte immissos,

secundo forte con-

10 Sanctorum nostrorum Actajam dudum Vin- Actaeorum " centius Bellovacensis, S. Antoninus, Mombritius
ci

Longobardos fugientes Franci insequepotuisse

nonnulli

alii

hagiologi in suas lucubrationes intue

rcntur, occidi

eorumque cprpora, jubente

lerant,

Duoeorum apographa,
qux

vetustissimo

mona-

Carolo Magno, Mortaries, qua via ad Papiensem

sterii Sithiensis codice et

ex Rubrsevallensibus sclie-

urbem patebat, humo


ie

tradita fuisse,

tanquam a
lixc

veri
illis,

dis descripta,

ab editis non differunt, in


;

Museo

alienum crediderit?
tradunt,

Nec

certe

ab

Bollandiano invcnimus
hit lccinr,

scd in omnibus nilnl vide-

iju.r

auctores

dissonant,
,

sed

prxlium aut

quod

factis historicis

aliunde

notis con-

quinndam

wlteni

confUctationcm

inter ulriusque
exstitisse, cla-

titinuni

iioii

sit. et

Ex
die

co cuim, quod ambo miliiir


dic in prxlio occubuerint,
et

exercitus milites, in
ris vcrbis docct

Alpium faucibus

nonicn dederini hinc cos codchi

eadem

Salernitani

Chronici, inter
editi, auctor,

Rerum
quipost

natos,

sacris undis ablutos,

Italicarum Scriptores tom. 7

moribus, genio vultu adco similes fuisse, ut unus ab


altero vix distingui posset, asseruit,

medium seculum xn opus suum num 773, col. 149 sic scribens
conantem, commisso bello

contexebat, ad an:

quicumque

illo-

Superato Alpium

rum
Mitto

Acta,
alia

nescio,

quo seculo,

scripto commisil.

jugo, Desiderium regem, frustra sibi resistere


vicit

commenta, quibus

scatent,

qux apud

nos

atque fugavit.

exstant apographa aut ab hagiologis edita fuerunt.

Et

hoc sanc

sufficit,

ut

ecclesies

Novariensis sarta

Ne

igitur inutili mole gravetur hoc


typis hic ea

Bollandianum

tectaque maneat deSanctis nostris traditio.

Ergone

Opus

rccudenda non existimo.

DE
j. B.

S.

RODOBALBO EPISCOPO
TICINI
IN

CONF.

LONGOBARDIA.

F.

SYLLOGE HISTORICA.
De
cultu,

tempore episcopatus
rexerit, et

et gestis.

ANNO MCCLIV.

rp"

ticinum, alias Papia, urbs Italix non ignolnlis,

annum, quo ex hac

vita migrarit, expri-

ac

regia olim

Longobardorum, ad

mit; verum de hac chronotaxi,


baldi cultu egerimus, loquemur.

cum

de S.

Rodo-

amnem Ticunim
sus sanctos
snmiiis.iin moria

Hta, inter varios ecclcsioe

Eodem
:

etiam die

antistites colit S.

Rodobaldum,
ejriscopum,

sequenti disticho in Martyrologio Poetico illum de-

sccundum

islius

nonuius

Ticim ,,,cm

prsdicat Brautius episcopus Sarsinx

Sanctorum Catalogo ad (luem Eerrarius in generali diem, paucis hisce verbis annuntiat : xii Octobris Pluribus vero in S. Rodobaldi episcopi.
Papiffi

Reliquiis sacras aedes Rodobaldus adornat, Cum latis mensae castra reliquit agris.

illum celebrat, ipsique Catalogo Sanctorum Itali.r noslriprxbreve elogium tcxit, in quo Sancti ctiam

2 R. P. Romualdus a S. Maria Ordinis Erca mitarum Excalceatorum S. Augustun


r-,

a pauci*
,

4-

in

opens,

martyrologts v/ ,,,.
,

quo dictam ecclesiam clara facta recensens, tempus,

Ticini

1699

editi,

prima parte, cui

titulus:

Papia
Sacra,

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

127
obiisse iv

Sacra,

Sanctorum

omnium

Ticiui

quiescentium

que, atqur

demum

Idus Octobris post Re-

mji
J
l;
'

Hagiologium
die

texit, in

quo S. Rodobaldi memoriam


:

paratx Salutis annum 1241 temvore Innocentii

IV

12 Octobris

sic celebrat

In cathedrali basilica

S.

Rodobaldi episcopi Ticinensis,

exemplaris

Romani Pontificis, qui ab anno 1243 usque ad annum 1254 Ecclesiam administrnvit. Sccutus esl in
Iwc
cliri>iit>ia.ii

abstinentiae viri, qui et sacra

Sanctorum Papias
zelo,
litterariis

Antonium

Mariam
affirmat.
ipsx

Spelta, qui in

quiescentium lypsana solicito ubique ecclesiarum


ivitatis

Historia de

Vitis

Episcoporum
II

Ticinensium pag.
Viginti quin-

perquisita

devotionis

327

in

Rodobaldo

eadem

monumentis tradens,

ecclesiae suae,

majori quo
;

que etiam episcopatus annos

attribuuni Stephafol.

poterat studio, semper prodesse sategit

tandem
hisce

nus Breventanus

in

Historia urbis Ticinensis


in

pastoralibus clarus meritis,raortalis hac die vitae

47

et

Jacobus Gualla

Historia patrue sust


vitst

periodum claueit ad Superos evocatus. Ab


auctoribus
stto

26,- sed uterque non sine manifesto circa

temI

dissenliens

Castellanus,

in

Universali
titulo,

pus errore,
Iinii.r

(ut Spelta,
in

Ferrarius

et

Ughellus tom.

Martyrologio

Rodobaldum non Sancti

Sacrx,

Catalogo Episcoporum Papien-

sed Venerabilis condecorat, sequentem de ipso men-

sium

lionem faciens: Papiae venerabilis Rodobaldi episcopi, hujus nominis secundi,

qui jejuniis cele-

col. 1100 antc me notarunt) cum illum anno 898 episcopatum adiisse scribant. Laudato Ferra rio consonat P. Romualdus, qui citato statim loco
iiu

bris fuit, et cultui divino, perquirendisque San-

habet

Demum cum

sanctus Antistes hujussolici-

ctorum

reliquiis

raaxime deditus

corpus in ectitulo

modi

solertiis

ac studiis, tum in divinis

clesia cathedrali asservatur.

Quo

Sanctum
illius

tandis,
rasset,

tum
et

in liumanis curandis strenue labo-

nostrum insigniem laudatus martyrologus, de


cultu non satis sibi constare, innuit,

Ticinensem ecclesiam annis

viginti

cum

in sua

ad

quinque sanctissime gubernasset, 4 Idus Octobris Papiai sublatus est.

citatum opus Preefatione, sc


iii

illos

homines, quorum
fuit;

K
debeamus,
\

ipsa morte sanctissima

quidem existimatio

5 Qunntam

huic Chronoloqix fidcm

verumquorum ipsecultum omnino perspectum non


habet, in sua lucubratione nec Sanctos nec Beatos

difJkileestdeterminare.Certe Ughellusin Catalogo

Episcoporum Papiensium
cos statuit
tus

S.

Rodobaldum

inter

Venerabiles appellaturum, expressis verbis enuntiet.


Officio

septuagesimum quintum, atque episcopaet

sub

3 Certe laudatus

Castellanus, Antistitem nostrum


fuisse, ea

initium

finem hoc modo memorat


cathedralis

Hic ex

cotttur.

Coelitum honoribus numquam gavisum

eo

archidiacono

Papiensem evasit ad

autumasse videtur, quodpaucos martyrotogos, ipsius memoriam celebrantes, repererit, quodque etiam seculo xvi martyrologi Itali Maurolycus, Felicius et

sedem anno 1230. Cum multa praeclara gessisset, tum illud memoria dignum adjecit, ut civitatis

Galesinius ipsum nusquam commemorent. Utut


S.

sit,

Rodobaldum

ab

ecclesia

Ticinensi

quotannis

SS. Reliquiarum repertorium constitueret, ne obliviosa vetustas illarum deleret memoriam. Prafuit annos 24, decessitque anno 1254, die 12

Officio sub ntu duplici,

ui vocant,

honorari, indubi-

mensis Octobris, sepultusque est

in cathedrali.

tantcr asserit Joannes Baptista de Gasparis presbyter Ticinensis,

Huic

auctori,

</""'

et

nos sequimur, donec certwra

cum

ipstus elogium Breviario

San-

innotescant, Joannes Baptista

de Gasparia

in epi

ctorum Episcoporum Ticinensis ecclesis, quod anno quoopetacito suo nomine edidit t inserat; in

scopatus tempore
tit,

et

anno mortis assignandis consen-

1051
re

ai

unum

agnoscii episcopum, scilicet Irenseum,

illorum tantum episcoporum, quos dicta ecclesia elucubraritu duplici colit, res prseclare gestas, se

qmm

ignoravit

Ughellus (de hoc videri potest nota

editoris, qui Ughelli opus recudit) deinde post S.

turum,
viario

in

Prxfatione

sic indicai

Quae

io

hoc Brecoegi ex

enarro,

diuturna

inquisitione

ponit

pluribus scriptoribus

Prsecipua hic solumex-

Fulcum seu Futconem, Sancli nostri decei rem, Ardingum, quem Post Fulconis, inquit Ughellus, excessura narrant ad Papiensem sedem
fuisse

diem pono, et illorum tantum, quorum natalem sub ritu duplici eadem sancta Ticinensis ecclesia
celebrat

subvectum anno 1230 exque moderatione


:

Reliquorum sanctitate fulgentium

adeoq animi detractasse onus dum vocai episcopum septuagesimum

Rodobal-

septimum.

episcoporura, quos adhuc


sis

eadem
citati

ecclesia Ticinen-

Cum
pra

autem laudatus auctor,


citatis constat,
alii, ejus

ui

ex ipsius verbis

m-

divino non

colit Officio, elogiis praetermissis.


in

omnia

collegerit,

qus sparsim

R. P. Romualdus
n

supra

Operisparte

se-

habeni

elogium pro Actorum compendio

cunda, absoluto S. Rodobaldi


Cj
:/

ViUe compendio, sa-

subjungam.

ipsius corpus

Ticini

veneratione,

Sqnctorum

G Rodobaldus secundus, eximia virtutum prav quo


Patria arciuaia-

reliquiis debita, afjici, nos itadocet:

corpus magno
lium

honore
teo
ii

stantia insignis, Ticm Cujus sacrum primum, inde episCopalem dignitatem populi concursu pioque parenta- 'conalem cbnsecutus, quam viginti quatuor annos singulari tumulatum in cathedrali basilica,
solicitudine administravit, sanctissime
in

,,,., r

conditumsarcophago, ad aram divf Amsede, primo, nunc autem in subterranea

alendis

apud

S.

Syrum, honorificecolitur. Haec


fides ullo

au<

pauperibus, protegendis viduis, tuendis pupillis, miseris omnibus juvandis intentus, uon sibi, sed

quorum
,

modo suspecta
Antistitem

videtur, tesHmonia

sufficiunt, ut

nostrum

et

Sancti

Deo et gregi sibi credito, hilari animo ad no^ simum senectutis diem vixit. Potus et ciborum
mira
fuit ejus

Sanctorumquelionoribus gaudere dicamus ; oc Opere concedamus. moindeipsi locum in nostro


tituto

abstinentia.

Cum
cibo

casteris
vesi

hebdo-

madte

diebus

tenuissimo

Ipnusepir Mopatustem'

Stabilito S.
i

Rodobaldi

cultu, in ipsius episco-

m tmpm
elogi0 asserit,

nqu iramus. Ferrarius in citato Sanctum nostrum quinquagesimum


Ticinensem episcopum>

supra

quandoque leguminibus contentus, quinta tantum prandii appaferia se totamque familiam anico doctus A reficieba
ratu
'

lertium

fuisse

ac przfuisse

dictzecclesizpostS.Fulcumadannosvigintiqum-

stolicam vitam Lmital pro augmento oratione assiduus


,

[n
Dei
culti

multa

128
auctoiir
J. B. f.

DE
totis viribus

S.

SERAPHINO CAPUCINO CONFESSORE.


breve
(ie

multa

opere complevit. Ticinensem

eis condidit

compendium

quod

tanti

j)

ecclesiam sacris templis et ccenobiis mirifice auxit; in quibus additis proventibus novos sacerdotes,

Prsesulis fide

munitum, iisdem
regia

reliquiis

majorem

adauxit venerationis cultum. Eidem compendio


adjecit insuper templa,

novasque moniales

instituit.

Pari pietate

et munifica liberalitate beato Isnardo sacri Or-

munificentia constructa,
Ticini

Longobardorum regumque sepulcra et


Rozzaschi
oppidi
et

dinis Praedicatorum, cui beatus Antistes vinculo

antiqnissimam originem. Facultates sui


proventibus
castelli ampliavit.

perfectae charitatis junctus erat, sancti


:

Apostoli monasteriura dono dedit tua charitas magno spiritus ardore incensa agro

Thomas quorura mu-

episcopatus

Portus Albaras

Demum

in re-

bus tum divinis, tum humanis sanctitate clarus


raigravit

Dominico multum
ac mortU tempuselscpultura referunlur.
.

profuit.

ad

Dominum anno supra


quarfco.

millesimo

'/^miiie-

7 Animadvertens Papiensem urbera perquara ... ,. niaxime illustratam varns Sanctorum rehquns,
. ..

ducentesimo quinquagesimo

Cujus tumu- bimum


terapli ora-

latum corpus in subterraneo maxirai


torio,
'

in singulis totius civitatis templis eas solertissi-

quod Sancti Syri Confessio nuncupatur,


*N
ta

me

perquisivit

scriptoque eas mandans, per-

honorifice custoditur.

n.

DE
B

S.

SERAPHINO CAPUCINO CONF.


ASCULI IN ITALIA.
COMMENTARIUS PR^VIUS.
Sancti biographi; Vita hic danda; aetas et obitus dies.

ANNO MCLIV.

ancti Seraphini virtutcs, prxclara facta et

miracula, quae ipsius meritis

et

intercessio-

S"
S. Seraplii-

ne a

Deo

patrata sunt, varii vario tempore

Airmbcnj lucubratio, biographoi qux mihi prx manibus est, cadcm virtutum, quo- [^"cncnie rum exercitio et in adolesccntia et in religione suCaroli de

2 Laudata P.

ex Ordine
aliique

FF. Minorum Capucinorum


scriptores
.

sa~

preniam perfectionem Sanctus noster exempla iisdem adjunctis


ornata,

est consecutus,

cerdotes,

lilteris
,
,

consignarunt.
,.
.
.

quse

in

citato

nus, cujus Vitama iu'"''''

TT Ilorum prxcipuos, quorum cio


l3e

,.

et

Lucuorationes vn judi-

Boverii opere, in Bibliotheca nostra asservato, continentur,


stylo
ct

hic rccensi-

Romano

examinatae

et,

ut

loauuntur, comvulsa'
'

interdum mutato refert


in

miracula

fucrunt, asservatum in supelU

ctili

nostra litleraipsius

vero, quibus
claruit.

vila et post
stylo,
:

mortem Seraphinus
quo haec in Boverii
ita

rin

processuum,

qui ad legitimum
Apostolica

cultum
fue-

codem prorsus

impetrandum
Apostolicae

auctoritate

instructi

Annalibus leguntur, recenset

ut

nihila Sancto

runt, compendium, quod anno


est

1733

typis

Camerx
i

nostro prsclare faclum, quod in vita, a Bovcrio con-

cditum, sequetitibus verbis refert

cinnata,

haud repcriatur, citatum Caroli opus

le-

Nactus est Servus Dei sequentes Vitae scriptores, quorum primus contemporaneus fuit Servi
Dei,
reliqui

ctori proponat.
et

Laudatas, quas Joanninus, Sylvester

Qaluzzius ediderunt, lucubrationes mihi compain

vero recentiores

hos inter omnes


Salu-

rare haml

promptu

fuit.

Qua

dc re dolcndum,

locus dignior debetur Zachariae Boverio


tiensi

nam
tis

certo Joannini, qui S. Seraphini res gestas et


ui

Ordinis Capucinorum, historico caeterodicti

miracula ex antiquis,
collegit,

statim dictum,

monumenkujus

quin probatissimo. omni fide dignissirao, et

opus mihi plurimum

subsidii,

Servi Dei contemporaneo, qui ipsius Vitam. Annalium Ordinis Capucinorum tomo secundo, an-

Sancti Vitam illustraturo, contulisset, Ast hanc ino-

piam processuum Compendium aliquatenus pensabit.

no 1G39 vulgato, insertam, composuit. Sequitur


P. Carolus de

Cum

enim

hisce construendis, prseter

jam

cita-

Haremberg

Bruxellensis,

dicti

tas Vitas

varix alix nondum prslo


cst legere, et

subjectae, ut in

Ordinis religiosus et concionator, qui hujus SerFlores Seravi Dei Vitam in Opere intitulato
:

dicto

Compcndio

ab auctoribus Sancto

nostro coxvis compositae inservierint, iisque ad tru-

j.liici,

anno 1642

edidit.

Plenius nostris diebus

tinam redactis, omnia, qute ad S. Seraphini virtutes

P. Petrus Benedictus Joanninus Urbinatensis,

comprobandas

in illis rcperta fuerunt,

postquam

ejusdem Ordinis prsedicator egregius,


tor,

et consul-

in

Romano judicio

recognila fuissent, in hocce


si

Com-

dum

vixit,

hujus Congregationis, qui Sera-

pendio fuerint exarata, hinc sane,

non omnia,

phini gesta et miracula ex antiquis monumcntis

complexus
iuris
fecit.

est,

eaque

Italice

anno 1709 publici

qux Joanninus, Sylvester, Galuzzius et anonymi Monumcntorum Mss. auctores postcritati commendarunt, saltem illorum prsecipua,
et

P. Silvester, Mediolanensis concio-

ad Sancti nostri
fit

nator et

dicti

Ordinis annalista, hujus Servi Dei

gloriam maxime conducentia, nobis cognita esse,


consectarium.

Vitam

circa

annum 1729

concinnavit.

Ac po-

stremo insignis pietate vir P. Franciscus Galuzzius Societatis Jesu, qui paucis annis ante

3 Sspe laudalus Bovcrius,


dingo
in libro, cui titulus
:

qui, testc

Luca Wadr concinnaW

felicem obdormitionem in

suam Domino compendium


fecit.

Scriptores Ordinis Mi-

norum, anno 1568

natus, ejusdem seculi anno


est

80

Vitse dicti Beati publici juris

Capucinorum Ordinem

ingressus, in quo, post-

quam

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

129

quam

varia

munia

obiisset,

anno 1638 ex hac

vita

migravit, Ordinis sui Anndles duobus tomis distinctns composuit,

illorumque secundo, quianno 1639,


in

defuncto auctore,
re$ gestas,
vairiis

lucem prodiit, S. Seraphini


ct

SS. Palrum
;

Sacrx Scripturx
patrata fuerunt,
ipsiut
in

VITA
S.

locis ornatas, concinnavit


cti nnstri

miracula vero, qux San-

mcritis

ct

intercessione

ex Actis, nurlorilutr Apnstnlica ad

rultum
lucu-

SEMPHINI ASCULANI
SEU A MONTE GRANARIO,

impetraudum

constructis,

sc descripsisse,

bratione aperte dectarat


qii

Licet

hic biographus, an,


fuit,

de Sancto nostro, cui coaevus

memorat,

vel ipse viderit, vel saltem ab oculatis et fide dignis


testibus audiverit, nultibi

exprimat

non tnmen ra-

IN

ORDINE

FF.

MINORUM CAPUCINORUM
PROFESSI,

LAICI

tiones desunt, quaf


leant. In primis

ipsi tectoris

fulem concitiare va-

enim

inter S.

Seraphini biographos

primum locum, utsupra


ijin

vidimus,obtinet,

ipmmque,

dictos proccssus auctorite Apostolica inslruxere,

Auctore Zachario Boverio,

historicum probatissimum omnique fide dignissi-

simum

appcllnnt

deinde, prsterquam quod ipsius

lucubratio in judicio

Romano examinata

et

compuU

Ex

tomo

II

Annalium Ordinis Capucinorum.

sata fuerit, ab ipsis etiam, qui seepe citatum proces-

suum Compendium exararunt,


Vitis setecia,
et,

auctoribus ex laudatis

ut

in

Boverii Annalibus exstnt,


et

Sancti

noslri

supernaturalibus donis

miraculis

PROLOGUS.
Jam
vero ex Piceni provincia vir
et immortali
illustrissi-

demptis, ad verbum nnno


StolicZE cdita fi.it.

\733typU Camerx ApoAuctor,teS.


optimse notx monufacta

Qu,r nmnia, Sancti nostri Vitam,

iu

Boverii opere contextam,


csse, in

mus,

memoria dignus, Seraphi-

~
.

mcntum
fideliter

quo

ejus virtutcs ct prxclare

litterU

consignata

reperiantur, evincunt.
ct

nus a Monte Granario, laicus, tot triumphis claut tamquam rus inter Religionis sydera emicat
;

Hanc

nos hic recudemus,

consuetis Annotatis,
in

novum

orbis prodigium,

omnium
:

in se

haud im-

quihus inseremus, qusecumque

citato

prooessuum

merito oculos convertat

tot

enim coelestium

Compendio notatu digna


riintur,
tationis

et

in

ea desiderari repe-

illustrabimus ; cui

deinde ipsum

Canoni-

virtutum luce, tanto sanctimoniae splendore. tam denique ingenti signorum ac miraculorum majestate fulget, ut,
ro,
si

Decretum,

Romn
ei

Bruxellas ad
iis

RR. PP.

ccelestera
;

Virum

proedicave-

Capucinos missum

nobis ab

communicatum,

subjungemus.
anno
1604,

haud satis dixerim aequam ipsius laudem attigerim,


sin
illi

angelicum,
nisi

neque

ex indito

4 Priusquam

id

prxstemus, qusdam circa Sancti

ninmi'''r'i'iu-

" s "'' rtatem ohilusqur dirm lur iiolainlo rnlrntur.


S. Seraphini nativitatis epocham,
'

nomine, cui et ipsa praeclara gesta responquo fit, dent, Seraphicum tandem appellavero
:

"""'
ilir
1-2

quam Boverius
Pontifex Clen/]i-

ut in his

explicandis,

tametsi rerura materia


uti compellar,
sira

OCIO\n toto

bris.qtmcolitur, obiit.

Vttxstattm recuaenaae aecursunusquamext

exuberante, paulo longiori historia

prjmit

seculi xvi

anno

xi.

Summus

ab

instituta

tamen brevitate haudquaquara

mensXIIIin
ijii
:

citato

Decreto sequentibus verbis

recessurus.

Seraphinus

in

oppido Montis Oranarii Fir-

inanae dioecesis natus est

anno Reparatse Salutis

orbis nativitate,

2 Porro, oueraadmodum firraamentura, ab ipsa tx j^ lta a Deo conditum iuisse, nei>

ut iltam
lu
,

mor

imtlen-

MDXL. Endrm ctiam nnnn ipsum ninrlnlrin vitam ingrcssum, processuum Compendium sicrefert: Seraphinus ab Asculo dictus, quia in ea civitate diutissime commoratus majora edidit virtutum

mo

*ran ' ignorat, ut in eo stellre per noctem suo quoserie,

que lumine radiantes, perpetua temporum


aliaB

quidera orientes,

aliae

occidentes corrusca:

rent, et sua orbi lumina impertirentur

hocquo-

exempla, mirabiliora patravit et pretiosam mortem obivit, in oppido Montis Granarii Firmanae
dicecesis

tus est. Seepe laudatus Boverius

anno Christianae vulgaris ;erae 1540 nacum citato proces-

Eccleque modo Deus Opt. Max. cumprimura veritatis firmaraentura, siam, velut splendidum hominum, in orbe condidit, innumera justorum
virqui stellarum instar sua mortalibus in orbe

suum Compendio ipsum seternam in coslis virtutum mercedem anno 1G04 recepisse, aperte declarat; verum Mar
illum tuur lemporis septuagenarium fuisse,haud
rrrnre nffirmnt
,

tute lucerent, multitudine ita

exornandam

voluit,

occiderent ut suo quacque tempore orirentur et quidem minori, aliae majori luce emiatque alise
carent.
..

cum ab

ipsius imlivilntis

anno

Nam,

ut Apostolus ait
in

Sicut slella a

1540 usque ad 1604, quo ex hac

vita migrasse,

stella

differt

claritate,

ita et resurrectio

constat, noii septuaginta, sed sexaginta

qualuoranni

Sanctorum a.

Plerosque hactenus

illustres re-

numerentur. Nec solum Boverius verum etiam Fer-

iigionis viros,

tamquam hujus

firraamenti stellas

Arlurusa Monasterio et Hueberus, quorum primus die 26 Septmbris, sccundus 2(i Octobns, tertitu vcro 20 Novembris Sancti nostri memoriam
rarius,

ahos sua virtutum luce, alios qnidem ampliori, Jam vero vero breviori emicantes aspeximus.

levem quemdam
terrffl sinu,

et

exiguum vaporem ex imo


illius

annuntiant, suntcorrigendii
cis

nam exSummi

Pontifi-

divina Solis
;

immutabilia virtuor-

ClementU XIII Decreto, a nobis infra recudendo, Sanctum nostrum 12 OctobrU die, qux mortUejus-

te

eductum

atque ad

nobiliorera stellarura

dinem
libet
;

ea potissimura ratione evectura, intueri


perfectionem ac virut, qui in ipsius vitas

dem

annivcrsaria

cst, crlrbrari, fit

manifcstum.

Tnmus

19
vi Octobris.

tutum

130
AUCTOniJ BOVEKIO.

VITA
tantummodo
;

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


in

tutum fulgorem mentis oculos intendunt, non


ipsius
luce,

liberos suscepisset,

Silentiura scilicet raajorem

Z.

D
prttclara pfe"/'

tamquam

aliena virtute

natu, etFelicem, qui apud nos deinde Seraphi-

tumidi exultent
gia sequentes,

sed, praeeuntis

lucem ac vestiinter

nus nuncupatus
ctante,

fuit

Silentio patris

artem

se-

tatU semina ineunti


:

ad ejus imitationera festinent;


odore
attracti,

Felix sub Theodorse raatris educatione

9tate ii Deo accipit ar-

atque

illius

quodararaodo

priraa

cum

lacte

pietatis

semina

sugit.

Quam-

menta pascit
:

odorifera ipsius vitae exempla, velut inter

lilia

pa-

quam enim parentum

pietas saepenumero libero;

scantur, donec aspiret dies, et inclinentur


brae;

umni-

rura pietatis seminariumesse soleat

huic tamen

nam, ut Gregoriusait

Quid per

lilia,

cum optima ab
cile

incunabulis educatio accedit, fain

si

illorura vitadeclaratur, qui veraciterdicunt

in pueri

animo, velut

cera, ea virtutis

Christi

bonus odor sumus Deof Electi ergo, ut

assequi

summa

praevaleant, conspecta odori;

* fera et quia in

candida justorum vita satiantur

sed,

imago imprimitur, quae ab educatione proficiscitur. Hoc modo cum Felix prima pietatis rudimenta a matre hauriret, majoraque ab eo, qui
illum ab utero in filiorum Dei numerura ac digni-

hac vita positi necdum valent

satiari,

per praecedentium interim patrum

pascuntur; ideo dicit se pasci,

exempla donec aspirat

tatem vocaverat,
aetate

coelestis gratise

adminicula acaliorum puero;

ciperet, tanta animi propensione in ipsa tenella

* dies et inclinantur umbrae.


fici

Tamdiu quippe rejustorum exemplis indigemus, donec praemortalitatis umbras,

supra annos, et

communem

rum usum,
illius

in res divinas ferebatur

ut

summum
;

n sentis
rante,

aeterno die aspi-

transeamus.

b.

studium esset, sacris Mysteriis interesse Dei verbura attente percipere ; ecclesias devotionis gratia adire
;

corollas recitare
;

solitaria

ad

ANNOTATA.
a Epist. B. Pauli
i

orandura loca quaerere


ac, puerilibus
\\

in oratione ingemiscere
abjectis, pietati

omnibus

vacare.

His dura Puer in paterna domo studiis incumbit,


ad Cor. cap. 15,
6.

41

42.

b Lib. 24 Moral. cap.

pater, qui gravi inopia premebatur, Felicis ope-

ram cuidam

agricolae locat, qui armentorura

illi

custodiara commendat. At. qui praestantiora ani-

mo

versabat, huic

dum

curae ex patris obedientia

CAPUT
S.

I.

invigilat majori interea

animura custodia servat.

Arraentis enim passim per prata pabula quaerentibus,


is

solitarium in locura secedens, ubi solum

Seraphini genus, patria, parentes;pia


educatio; coementariam artem addiscit
;

Deum
pascit
tis
;

praesentem haberet, genu flexo

animum
ccenas-

vespere autera incumbente, cum.armenaliis

Capucinorum ordinem ingre-

ad stabulum reductis, simul cum

ditur.

set,

mox

se ab aliis segregans, intermissam Dei


;

orationem repetit
observatc.
tpsius nnms, patria, pnrentt

atque haec quidem Puerulus

Seraphini

igitur, cujus vitae

historiam aggrefuit,

Cum

vero, adolescente

jam

aetate,

Hierony-

csemenlarUt
arti sub Silenlio fratre,

dimur, patria
agri oppidura,

Mons Granarius

Firmani
;

mus

pater e vivis excessisset,

Felix a Silentio

Firmo a haud longe distans cui quae vel ex nomine laus debetur, ea sane est si quandoquidem ex pingui illius gleba exiguura hoc tritici granura exortura, in tam uberes euan:

fratre

majore natu, doraura revocatus, ad prima


Vir erat Silentius agrestis, austerus excandescentiam paratus
:

caementariae artis rudimenta addiscenda compellitur.

a quo sxpius vexalur, operain dal


:

et

ad

omnem

quo

fiebat, ut

gelicae

perfectionis fructus

excrevit,

ut totum

facile et levi

quacumque ex causa Felicem objurmagis prodire videbatur, quod

Christianum orbera sua virtutum segete comple-

garet, saepeque verberibus caederet. In has vero


anirai furias eo

Genus sanguine quidem humilefuit: quippe, qui ex patre Hieronymo, caementarise artis
verit.

Felix hoc tempore tres hebdomadae dies solo pa-

fabro, et matre Theodora, humili genere orta,

ne et aqua contentus jejunare soleret studiosusque orationi vacaret


:

inem traxerit, sed virtute ac pietate clarura. Theodorae siquidera ita in oppido pietas ac religio pervulgata erat, ut,

quapropter,

cum

saepe re-

fectionis terapore se ab aliis sejungeret, ut jeju-

cum

de alicujus pietate

nio ac orationi incumberet, id Silentius


ferebat, ut crebris
teret. Id

tam

aegre

sermo

fieret,

ea passim in exemplum adducere-

eum pugnis

et verberibus pe-

tur. Cui vero

dubium esse potest ( si taraen eura vera audire delectet) non generis, sed virtutis nobilitatera apud Deum veram censeri ? Summa apud Deum ( ait Hieronymus) nobilitas - est, clarum esse virtutibus b Quid apud

porro satana praesertim auctore fiebat,

qui, ut Felicera a ccelesti proposito abstcrreret,


in

eum

Silentii fratris

animura accendebat. Atsaigne probatum, ad di-

tan Dei consilium ignorans, quo Felicem hisce duris et asperis, velut

aurum

Deum
pauper
strius,

in

viris

nobilius

Petro, qui piscator et

vinum opus parabat,

ut ex eo

tandem vas quoddam


animi patientia Caput " quidam qui in rum vi nem
iis ibi

fuit?

Quid

in fseminis

beata Maria

illuilli

admirabileconflaret, divino operi famulabatur.

quae sponsa fabri

describitur?

Sed

4 Haac cum diu Felix

summa

atori

et pauperi ccelestis
:

regni a
illius

Deo

cre-

pertulisset, accidit, ut Nicolaus

(lunturclaves
se meruit, qui

haec Sponsa fabri

mater es-

Lauri oppido Capucinos fratres, antequam


sueverat,

hortatu

brefecit. Eligit
bilia

orbem universum sua virtute faenim Deus ignobilia etcontempti-

conventus exstrueretur, hospitio excipere- con-

cum

sibi

columbarium aedificandum dead opus accerseret, qui eo


Felice in aedificatione

hujus mundi, ut potentes ac nobiles ad hu-

crevisset, Silentium

militatem facilius adducat.

accedens,

dum suam cum

2 Hieronymus

igitur

cum duos ex Theodora

operara impendit, Felix sua de more jejunia et

orationum

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


orationum

131
quidquidstudiiirapenmctotie
Z-

tempora observabat. Nicolao filia quaedam virgo erat, Ludovica nomine.quae, cum Felicem saepe jejunantem ac frequenter orantem
animadvertisset, cibos, quibus vesci in Quadra-

neque

ullis

me unquam,
tibi
officiis

dam, meis

satisfacere posse ingeest

Bomi0,

m *
*

nue fateor: ejusmodi enim


esse nequeam.

tuum

in

me

be-

neficium, ut habendis agendisque gratiis par

gesima
ille

licet,

illi

interdum parabat

quos cura

Verum, ne

te

absque ullo grati

respueret, mirabatur Ludovica Adolescentis

animi testiraonio praeteream, hoc saltem fausto et optato te nuncio excipiam, ut Nicolaura

pietatem; atque eo magis, quod cum, eo audiente,

interdum Dionysium Carthusianum de qua-

patrem ac Petruciam matrem jam

inter

Bea-

tuor Novissimis legeret, Felicem ita ex legentis


ore pendentem cernebat, perinde acsi abeacceleste

torum agraina

ccelesti
id
ita

gloria donatos scias.

Cuiilla.

Utinam

esset;

nihil
!

profecto

quoddam oraculum perciperet. Saepe itaque


vel de paradisi gaudiis, vel de inferni pcenis,

mihi nuncii optabilius


:

afferri posse

At Serapatria

cum

phinus
n

Si testi

(inquit) oculato credendumest,


in
ccelesti

aut oxtremo judicio ab Ludovica lectio repeteretur; ea tantopere Felicis animus aliquando per-

cum

eos ego hisce oculis

triumphantes conspexerim,
id asserenti te credere

id plane

et mihi

motus
ret
m
:

fuit,

ut in haec

tnmlem verba prorumpe-

aequum

est

e.

Quid agendum, o Ludovica, quando res


severitate
et
:

tanta

fugiendum

Cui Ludovica

examinantur? Ad eremum eremitarum vita amplectenda. Quid Eremitas comraemoras?

ANNOTATA.

Tibi ad Capucinos.non ad Eremitas eundura. Nuraquara Felix Capucinos aut viderat aut agno-

a Archiepiscopali Marchise Anconilanae


clesix ditione
civitate.

in

Ec-

verat; quamobrera, quinam hi Capucini sint, exquirit.

Cui

illa,

cum Capucinorum

vitam, raores

religionemque verbis descripsisset, vehementer quo fiebat, Felicis animus in eos accendi ccepit
:

b Epist. 14 ad Celantiam. c In proccssuum Compcndio sequens de Sancto


nostro prodigium legitur:

Ex

his

autem virtutum
fuit,

ut frequentius de Capucinis
d
ciens, eos Tolentini d,

cum ea verba

fa-

actibus adeo Deo gratus effectus

ut usque

quod haud longius aberat,

tunc

illius

futuram sanctitatem insigni miraculo


fuerit
:

fixo domicilio frui intelligeret.


ingreditur,

idem Altissimus comprobare dignatus

5 Jam

Felixhujusmodi religionis amplectendae

nam, cum Felix (quo nomine priusquam Ordinem


Capucinorum ingressus crat Seraphinus, vocabatur) ad invisendam sacram aedem Lauretanam semel pergeret, flumen Potentiae imbribus turgescens.
mirantibus oranibus, qui aderant, iterum atque

propositum, Deo auctore, inspiratum animo conceperat; quare, cura has flamraas a Deo excitatas diutius in mentis sinu ferre non posset, fratre inconsulto, Tolentinura proficiscitur
:

ubi suo
quidiffi-

animi consilio fratribus patefacto,

primum
iis

iterum sicco pede


visu,

trajecit, ut constat

ex

teste de

dem
cilis

ob viduae matris pauperiem res ab


putatur
in
;

Summario D. num
episcopalis

3,

10.
Pontificia

at

Silentii fratris ratione habita,

d Quae

Ttalis in ditione
est.

cum

meliorem spem assurrexisset, Laurum


;

sub archicpiscopo Firmano civitas


e

revertitur

ubi asperioribus a fratre contumeliis


iter

De

hoc prodigio processuum

Compendium

al-

ob susceptum

exceptus,

summa omnia

pa-

tum

silet.

tientia tolerat, ac

tamdiu tantaque animi constantia religionis fores pulsat, ut ante perfectum columbariiopus in religionis gremio a provinciali
vicario

exceptus,

sub Seraphini nomine in ea


hic

CAPUT

II.

militara cceperit.
<

iHimi-

tiim Ipsilli cwlis glorir.m, ni

Quam
tam

vero admirabilis
iis

Dei

sapientia

eluceat, facile

perspectum

est, qui Viri hujus,

Ipsius pracvpuce virtutes

temperantia,

grati

animi testimonium
revelat.

cujus

illustris

tum

vita,

tum apud Deura

et

paupertas, obedimtia, castitas ac humilitas.

homines

gloria futura erat, ut inter illustriores

orbis viros recte connumerari queat, conversionem animo revolvunt, quae nonccelesti prodigio,

non Domini voce, ut Sauli quondam.non denique


eximii alicujus divini verbi praeconis tonitru persed irabecillis tantura cujusdam puellse

Seraphinus
gionis castra,

iffitur

Seraphico habitu apudCapu-

cinos velut lonca contectus,

cum

se ad relif
<

sonante,

verbo ccepta et peracta fuit, ut non glorietur in et, quo infirmiora conspectu ejus omnis caro vocationis primordia fuere, eo magis a Deo illius
:

non ad otium aut quietem sed ad perpetua hostium certaraina subeunda a Deo 70
caturanon ignoranet
litioe
;

curaprimumSeraphicas mi-

Jgg
a

profecta crederentur.

tium,

Hoc suae conversionis cum Seraphinus ab hac Ludovica non


;

ini-

hostibus

cingulura induit a, bellura cunctis spiritus indicit: cumque nullum absque hoste

ob-

lcstatiiiu

scure exortum agnosceret, eidem hoc tam * esse voluit cum enim nonnullis post
elabentibus annis, Lauri
dificato, eo

quoque testa-

ab locum esse agnoscat, non solum undique sibi ubique hostium insidiis cavet; verum et hostes vexat et persequitur. At quandoquidem ea in
bellis

jam tunc conventu exaeappulisset, Ludovicam eo aliquando


viro collocatam inveniens,

cum
ii

ut, si qui in

hoste suscipiendis ratio incunda regno domestici hostes, ac perduelles

tempore honesto cum


hisverbisalloquitur:

sunt;
lia

Plurimum, o Ludovica,

busme ad

debeo, quituis consiliis ac piis hortationibus religionis sinum adduxisti hujus

intentent,

priusomni studio subjiciantur, neconsicum hoste comraunicantes, intestinum bellum unde certa illi pernicies oriatur: hoc
fuit

plane sapientissimura Seraphini cousilium

qui,

132
Alf.TOnB
Z.

VITA
cum
carnera,

S. et

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


domesticam
satis

qui,

immanem

spi-

vegetatur

et sicut

carnem dura sauciant,


;

sic

BOVEIUO.

ritus

hostem ac perduellera

esse,

superque

spiritura mollia necant

sicut illam laboriosa


c. n

perspectum haberet, primo, Pauli Apostoli exem-

interimunt, ita hunc dclectalulia extinguunt

eam bello pugnare ccepit, de quo Augustinus De hac (ait) congressione lo quebatur Paulus, cum dixit Ego igitur sic
plo, adversus
:

Quapropter, ne domesticus hostis mollibus insolescat, asperrimo illum diu noctuque cilicio pre-

non quasi in incertum sic pugno, non quasi aerem verberans. Et tanquam e contracurro,
;

tam duris quotidie verberibus csedit, ut totum circumcirca solum illius sanguine conspermit, ac
geret.

Generosus siquidem Christi Miles, cum ex


sibi

rio

responderetur

ei

Quis est vel ubi est ad-

clavorura acuminibus

flagellum construxisset,
preelio discedere inho-

versarius tuus, contra

quem pugnas

Respon-

absque hostis sanguine e

dens

ait

Castigo corpus
;

meum

et in servituest,

tem redigo

id est, in

corpore

meo

non

in

aere, contra quera pugno; libido est, scilicet,

nestum ducebat. Nullum denique tam durum et asperum austeritatis genus erat, quo proprium corpus, quod asinum appellare solebat, asini instar

inimicavitae meae, quae

me currentem
momenta

et pla-

non

afficeret.

cere Deo volentem per

aculeis impu-

n
*

gnat et provocat, quo agonis mei cursum impediens auctorem

10 Hinctam rigidus paupertatis cultor evase- Mlissimam " '""'i' 11 " rat, ut cum animum ab omni rerura cupiditate
'

'

suum diabolum
b.

faciat esse

victorem

ideo castigo corpus meura, ubi porto


in

non raodo liberum, sed et alienum gereret; rebus quoque non ad voluptatem, sed ad necessita-

hostem meura

me

Quapropter carnem

tem durataxat, ac
retur.

veluti vi

quadam adductus utecorpus tegeret

dura primum obsessione atque annonae subtractione premens, tanto abstinentiae rigore corpus

Habitus enira,

dummodo

atque honestati inserviret, non quis melior aut


mollior, sed potius quis deterior et obsoletior esset,

extenuat, ut praeter

illa

trium dierum cujuslibet


solo

hebdomadae jejunia, quae

pane et aqua et-

ab eo quaerebatur

neque statim lacerum

iamnum

adolescens celebrare consueverat, oranes

mutare, sed multis segmentis reconcinatum ad

B. P. N. Francisci Quadragenas, quae oranem fere


anni circulum complectuntur,nullo prorsus in ve-

extremam usque vetustatem gestare consueverat.


lis,

Hujusmodi quosque femoralibus, strophiosandaliis, cingulo utebatur, quae vix prae veiis

spere fructuum esu aut potuadhibito,observaret.


rigida cibi

Verum

ex panis et aquae inedia,


est,

quam

diu

tustate sibi hoererent. Multo sane


felicior, qui cura niti sint,
illos

paupertate

potusgue
abstintnlia

prosecutus
contraxisset effunderet
:

cum eam

corporis

cachexiara

pauperes ac nudi a natura geet

macerat,

qua
ita

sanguinem

simul

cum

lotio

et rursus nudos,

pauperes ad eam

ab ea abstinuit, ut illam solemni-

regredi oporteat, brevem hunc vita? cursum,


inter

oribus duntaxat quibusdam pervigiliisrepeteret


caeteris vero diebus sola pulte contentus,

quem

utramque paupertatem facilem acpavalent,

quam

catum possidere
sibi esse

multarum rerum quaestu

cinere etiam sacpissirae aspergebat, ab omni sive


carnis sive piscium obsonio ita se continere con-

perturbatum ac veluti atra terapestate jactatum

malunt

praesertim

cum

illud in divitiis

sueverat, ut vix ullus id


ret.

Eam

is

fore in quotidiano jejuniopanis

suram

sibi statuerat, quae


;

unquam animadvertemendimidiatum panem non


eremitae

maximum sit, quod supervacaneae sint, agnoscere.


11 Casterum ut se integrum acperfectum paupertatis exemplar prae se ferret, cellam,
clarior aut illustrior, sed quae
collt.

non quae
quae
sibi

excederet

Pauli

primi
cui

potissimura

obscurior,

exemplo permotus,
xat

Deus dimidiatum dumta-

pauperior esset, quaeque ceteros deterreret,

panem

corvi opera ministrabat.

Verum

an-

semper eligere consueverat, qua potius ad paupertatis fragmenta, quae passim in conventu colligebat,

nonariae rei difficultate aliquando grassante, ut

pauperes aleret, dimidiatum panem ad quartam dumtaxat partem contrahere solebat. At vero
t

reponenda, quara ad habitationera aut


saepe

solatium utebatur, in qua tametsi lectulus esset,

communis

cibo et

tempus ab omni adeo potu abhorrebat; ut neque ipso sestivo


refectionis

humi tamen

cubans, in eo interdum ad

quietem uteretur, non jacens, sed sedens, scam-

tempore, tametsi siti aestuaret, ac eleemosynarium munus excercens saepe ab amicis ad vinum

mo

capiti supposito,

brevem somnum capiebat.


in spiritum inPerfecta
'

12 Domestico itaque hoste, ne


surgeret, hoc

">

degustandum provocaretur,
tu

ullo aut cibo aut po-

modo

in

servitutem redacto, tutius


vitae

DeliUiiiUa,

unquam usus

fuerit.

Denique ea hujus Viri


nulla ad corporis
;

deinde in reliquos spiritualis

hostes aciem

;.l-tinentia erat, ut.

cum

ali-

convertit. Inobedientiam in primis,

primum ho-

mentura voluptate duceretur non gustus, sed natura dumtaxat cibum appeteret. Inter haec tamen, nec tristis nec satyricus, aut severus aliogravi enim quadam iiin censor unquam visus:
,

minis malum, acveluti quandam naturae nostrae

pestem,
fuisse,

demum

totius

humani generis inimicura


facile et sine

ex Adae historia agnovit, qua a primis


ii

nostri generis parentibus sublata,

vultus hilaritate, cui et charitatisbenignitasconjuucta erat, ita aliorum animos refovebat, ut

labore, et

cum iistotum quoque genus humanum


:

ccelestem beatitudinem adepti fuissent

quo

fit,

aspt

>

omnium etiam infirmitatem sustinerct. 9 Verum haud sat Seraphico pugili


U io

ut ea
fuerat,

hominisanimum occupante,
inesse possit

nullura

bonum,
ei-

nullum meritum, nulla merces, nulla virtus

qw
g,

'

'

ae du

carnem dura
in
i

abstinentiae

obsidione circumcin-

dem
la

ut enim Gregoriusait
;

Sod

Uu
i

quoli-

uiultiplici

quoque austeritatis telo

obedientiae virtus est

qu.e virtutes caeteras


d.

ttu

confoderet.

Vox

Gregorii est, carnem mollibus

menti inserit insertasque custodit

Hinc
ait
:

nutriri ac blandis foveri.

0 mollibus,
..

sic

Ut enim (inquit) anima duris nutritur. Illara

Sauli

Samuel inobedientiam

exprobrans

blanda refovent, hanc aspera exercent illa delectationibus pascitur, hoec amaritudinibus
;

Nunquid srult Deus holocausta et victimas, et non potius ut obediatur voci Doraini? Melior
enim obedientia, quam
vlctimse, et auscul

est

tare

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

133
auctorr

A
'

tare magis,

quam

offerre

adipem arietum

e,

praelia,

ob effrcenem venereae cupiditatis impe;

Quam

ob rem propriae voluntati, quaetotius ino-

tum, durissima esse soleant


tissimura

id

tamcn Dei poest,


ut,

bedientire parens et origo est,


intentat,

tam acre

bellura

dono cum Seraphino actum


severioris

eamque tanta

vi et

contentione ad ex-

qui ab ipsa ineunte aetate castitatis hostem, nec-

treraum usque vitae halituminsectatur, ut tandem expirare coegerit neque enim post solenne obe:

dum
sibi

pugnantera

abstinentiae armis

subjugaverat;

nunquam deinceps

reluctan-

dientiae

votum ab eo nuncupatum,
in

ullus propriae

tem, sed subjectum semper habuerit, primumque virginitatis florem, quem a nativitate tulerat,

voluntatis sensus, quo ea vivere aut vigere agnosceretur,


fuit;

Seraphino

unquam deprehensus
ac superioris, sibi
sibi

perpetuum

et

incorruptum usque ad mortem

sed,

cum Dei tantum

servaverit. Hinc a fratre quodara sibi familiari

Dei loco praesidentis, voluntatem

animo

in-

interrogatus, quibus armis adversus incontinentiae

fixam ac veluti insculptam haberet, hinc perfecta illius obedientia exoriebatur, qua nec rem prse-

vitium pugnaret, respondit, nullum se in huprcelio,


illi

jusmodi

ceptam aliquando discernere, nec prcecepti causam examinare, nec prcecipientis modum, intentionem, imperiura, finera discutere noverat hoc
:

unquam hostem expertum fuisse. pugnandum fuerit. Quo fiebat, ut quorum nullos, non modo sponte insurgentes, carnis
motus pateretur, sed nec impudicas cogitationes persentisceret. quibuscum pugnara iniret. At, quamquam saevientem in pudicitiara hostem non
haberet, haud tamen tara certam
licebatur,
sibi

solura in

animo versans, quo pacto superioris perfecte voluntati obediat. Eo fiebat, ut nullum obedientiae pondus illi unquam grave videretur,
nihilque in qualibet
virtutis exercitatione

pacem

pol-

tam

magnum

ac peculiare sibi vendicaret, cui vel le-

,,,, ,,,,,plis

ve obedientiae prceceptum non anteferret. 13 Mos erat Seraphino in diebus jejunii ab


veS p e rtina

quod ea negligeret, quibus is, si quando insolesceret, reprimi valeret. Quapropter tara severam oculis custodiam adhibet, ut nullius unquam mulieris vultum intueretur. Ab earum

compro-

semper se refectiuncula abstinere quem cum jam ab exordio observasset, hunc qua:

quoque

ita familiaritate abstinet, ut nisi publicae

draginta annorum spatio

nunquam

deinceps in-

mendicationis munere vel charitate compelleretur, nulla cum raulieribus commercia haberet.

terceperat. Contigit vero, ut in conventu Montis-Filatrani Guardianus, de ipsius obedientia

Neque enim
enim

se

Davide fortiorem existimabat,


fuit.

qui mulieris conspectu prostratus


familiaritas vincit,
potuit.

Saepe

periculum facturus, quo tempore reliqui fratres jejunii terapore fructibus in refectorio vescebantur,

quos vitium superare

non

quandamque
conditi,
illi

absentera Seraphinura dapsitici panis, avellana et saccharo

accersiri jusserit,

Superbtom^ 16 Levi igitur hoc certamine, Dei potissimum

gratia devicto, gravius


init, quae,

portionem comedendam obtulerit.


abstinentiae con-

cura

ille cum superbia bellum malorum omnium radix ac virtu-

cionem us-

JJJ^

Quid Seraphinus? Non antiquam


terceptara jejunii

tum

inimica

sit,

omnia virtutum germina

ita

suo

suetudinem, tot annorum prcescriptione, non in-

exitiali flatu arefacit, ut

ad interitura compellat.

formam
non

Guardiani iraperiura, sed, vix jubentis voce voluntateque percepta, saccharatum panera gustat, comedit, totum absumit.

alia

non intempestivura animo revolvit

Alia quippe vitia eas soluraraodo virtutes irapequibus ipsae destruuntur; ita ut ira patunt,

tientiam,
tiam,

gula abstinentiam

libido
,

contiaenvi-

expugnet; superbia vero

taraquam

Quo
illa

fit,

ut prorapta

illa anirai

obedientia

magis Guardiani

et fratrura

mentes,

quam

diu-

tiorum omniura radix, nequaquam internecione contenta, adversus universa animffi


consurgit, ac velut generalis quidara tabe coret pestifer raorbus corpus omne sua

unius virtutis

C
enitet.

turna

et voluntaria multorura

annorum ab-

membra

stinentia aedificaverit.

14 Rursus, cura in Asculano conventu Guarnovura dianus, ut illius obedientiara probaret,


illi

rumpit. Quapropter in eam Seraphinus, velut humilitatis castra in omnium vitiorura caput,

habitum, quem indueret, obtulisset, eoque Asculanaiu urbem, in qua quotidianam stipem
exigebat,
haec
illi

tam vili raovet, tantaque sui ipsius agnitione, tanta despicientia, tanta abjectioexistimatione,
cupidi ne, tanta denique proprii neglectus animi superbiam persequitur, ut perpeomnem

circumire jussisset
fuit,

gravior quidera

res visa

qui obsoleto ac interpolato

h.ictenus

semper

liabitu
:

usus fuerat

at

levem

tuo atque insatiabili

obedientia prcestitit

nec quicquam enira supe-

Hinc cum

a fratre

et vicos pioris praecepto reluctans, urbera adit Cumque passim homines, qui praeter circumdat.

stidium diceretur

horum appetitu esuriret. quodam aliquando illi per fa- Facesse quamprimum ist:

hinc. habitus
:

enim

tibi

graviter

foatet.

Mox
am-

morem
ille

illum recenti habitu

contectura cernehis

Seraphinus

Non

habitus tantum, sed et

bant, eidem de

nova veste congratularentur,


hurailitate
cont>
-

obedientiie virtutera
:

lepide
,

Quid?
't

(ait)

num semper

mihi in-

intus pessime olet. " Alias cum Asculanaa urbis episcopo, ad prandium inUIi pervitatus, eo ire compulsus fuisset, quod

mus

a Cardi-

nali,

scruta

lacera versandura?

ex iis erumpam? ductum prompto obedientia divino illum Spiritu


-

Nunquamne Guacdianus vero, cum ex

molestum esse solebat

quo ab omnibus irriderecum enim in ipso prandii tur, occasionem captat: absorbenda allata fuissent, is, initio bina ova illi
;

intelligeret,

ad priorem illam habitus pauperta-

ut se

rudem

et

tem redire permittit.


/
'/

sorbere simulans, illud

agrestem ostenderet, ovura absibi in barbam ac men:

trginUatis
";"",;'!'

volun15 Hoc modo inobedientiaa ac propriaa


ipsius tatis vitio, obedientice ac sui
,,,.

tumdefluere

sinif

quodcum omnibus risum

<

abnegationis

potitur. citasset, is optata confusione

Rursus ab

noste iiithiitum servat.

gladio obtruncata, leve llh

rantia certamen wit

cum carnis mtempequamquam enim castitatis

:_,+

prandium Antonio Cornili, nobib' Asculano, ad fosnore ab eo provocatus, ne absque humilitatis


recederet

134
Auctohk

VITA
morem

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.

recederet; prceter

liquidam pultem alios-

que cibos fuscinula carpens, quasi qui nobilium


urbanitatem imitari
compelloret,
vellet, saape
:

vacuam
alioa ad

fusci-

CAPUT

III.

nulara ori admovebat

quo cum

risum

eam

ignavi liominis opinionem sua?

Ia?tus humilitati reponit.

Iterum cum

iter faciens

Perfeeta ejus patientia

singularis in

plerosque
set, qui

in

itinere viros

ac fceminas offendis;

omnes charitas
cordia
:

et

in pauperes miseri-

ab eo benedictionem deposcerent

id al-

terius

Ordinis religiosus conspiciens, his


:

eum
his
:

orationis
:

studium

in B. Yir-

verbis mordet
-

Seraphine,

Seraphine,

(jinem veneratio
charisticc

in sacrosanctum Eureligio.

Deum

tefallereexistimas?

Cui Seraphinus

Si id, ait,
t

de hominibus protulisses, qui

Sacramentum

animi intiraa penetrare nesciunt, verum forte


dixisses
fit,
;

at

Deum nemo
is

fefellit

umquam

quo

virLuti
'

ut neque a rae

circumveniri queat.
.

Jam
dam

vero hoc adversus superbiam bello confe-

s. Seraphi.

cto, aliud contra

animi iracundiam auspica-

""'"''

fli

/>' tiona sut ipsius de'

conte~

git.

modo in om, nium opinione vilescere, quod taraen veras humilitatis argumentum est, sed et virtutes et am]7 jjoc hurailitatis spiritu, non
.

....

tur; eo sane

difficilius,
;

quo immanior

illa

qua3-

bellua est

quaa

cum

caeco impetu in praefrae-

ceps feratur, nullum prudentioe aut virtutis

pliora Dei dona, quibus abunde cumulatus fuerat,

num
pit,

agnoscit, atque adeo violenter

tain sollicite occultare studebat, ut ea si


aliis

qnando

ut sua illum ratione uti

animum ranon sinat. Ex quo


:

patescerent, vel sui ipsius contemptu dimi-

nuere, vel verbis contegere, vel tandem divino


operi tribuere soleret. Quapropter,
lari

haud male quidam iram tyranno comparans An non vides, inquit, eorum, qui ira per

cum

a saecu-

turbantur, rationera peregrinari? Quippe quae


irara, quasi
giat.

quodam

viro, qui ab eo tot miracula patrari


:

tyrannum quemdam acerbum


igitur
facilius

fu-

audierat, his verbis exciperetur

te beatura

Imraite

hoc anirai
prosternat,
illi

monstrura
aniinura

Seraphinum, qui nunc semper cum Deo verac certa deinde in coelo praemia expen

Seraphinus quo

n saris, * ctas!

prius praevia rerura, qua3

molestae esse pos-

Mox

ille

dictura expuens
m

beatum praedicas?

inquit,

Quid me num peccatorum


:

sent, consideratione ac praeparatione velut ag-

gere

praemunit; ne his

repagulis destitutum,

maximus Beatus

esse

potest?

Utinam mihi

velut improvidura offendens, in

eum

repente

ir-

purgatorii pcena ad

u
n

extremum usque judicii diem toleranda a Deo adjudicaretur quantaa Miracula vero, a me Deo gratire haberentur!
:

ruat et constringat. Neque id frustra, hoc enim Gregorii consilium est, ita raonentis Mens
:

sollicita,

antequam agere quodlibet

incipiat,

quae passim Dei virtute ab eo patrabantur, ne

omnes
ponat.
;

sibi,

pervulgarentur, acrioribus interdura verbis,

ali-

quaspati potest, contumelias proquatenus Redemptoris sui probra co:

quando

lepidis

impedire conabatur, segrotos vel


:

gitans, ad adversa se pra^paret

quaj
,

nimirum

alios his verbis objurgans

Cave, insipientule,

n

>

venientia

tanto fortius aceipiat


:

quanto se

cave, ne ex te

verbum erumpat, quo te iterum alias vero, si verbum effuaegritudo invadat tieris, mea te manu martyrem efficiam. Hac
;

enim improvidus ab adversitate deprehenditur, quasi ab hoste dormiens invenitur eumque citius
qui
:

cautum ex praescientia armavit

denique suimet despectus cupiditate ductus, fra-

inimicus necat, quia non repugnantera perforat.

tribus

aliquando persuadere studuit,

se,

dum

Nam

qui

mala imminentia per


;

sollicitudi-

diutius in ecclesia orat,

non orationi, sed sorano

nem

pr?enotat

hostiles incursus, quasi in in-

vacare.

At quamquam ad rem persuadendam


qui illius

" -

sidiis vigilans.

expectat

et inde

ad victoriam

nonnulla passim somnolentiaa signa ederet, re

valenter accingitur, unde nesciens deprehendi


putabatur. Solerter ergo animus ante actionis
suce primordia cuncta debet adversa meditari

tamen aliorum,

clam orationem intem-

pesta nocte observabant, arte perspecta, ab ea simulatione abstinuit. Haec porro acuta hurailitatis

n
n

ut semper hasc cogitans, seraper contra hsec


tliorace patientia? raunitus, et, quidquid acciderit,

spicula erant, quae Serapliinus in superbiam

torquens, maximum omnium hostem debellabat.

providens superet;

et,

quidquid non
a

accesserit,
\'.)

lucrum putet

a.

Ilis

praeterea gemina propugnacula, quibus Apo


JJgJJJ

ANNOTATA.
a Processuum

animi arcem contra hostera rauniret, addere consueverat. Primum ex Christi Domini exemplis
construxerat, de quo Petrus Apostolus
:

Chri-

Compendium

aetatis

annum, quo
sedifl-

stus passus

est pro nobis,

vobis relinquens
ejus
:

S. Seraphinus Capucinorum habitum induerit, sic

exprimit

Nondum

exeraplum, ut sequamini

incceptum columbarii

vestigia

qui

cium absolutura erat, quum Felix sextuin et decimum agens annum, diu exoptatam sacram divi Francisci tunicam in urbe ^Esina raaxiraa cordis
exultatione induit,acSeraphini noraenadsumpsit. b Lib. 4 Sypognosticon.
c Lib.

n
n
n

cum

raalediceretur,

non maledicebat; cum pa;

teretur,

non coraminabatur
b.
:

tradebat autem
b

judicanti se injuste

His enim ad omnes


etiara ad qusecura-

irae

impetus cohibendos

tum

que adversa fortiter toleranda


fuerat,

10 Moral. cap. 13. d Lib. 35 Moral. cap. 10.


e Lib.
1

sibi anirao vires augeri fortiusque animari haud semel expertus

id

quoque Apostolo dicente, cum


c.

ait

Regum

cap. 15, v. 22.

Christo igitur passo in carne, et vos eadera


cogitatione arraamini

Alterum ex Dei
ipsius

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

135
;

ipsius patientia sibi aidificaverat

qui

cum

tot

semper ac imperturbatus apparuerit

atque adeo

AKTGRE
Z. BOVERIO.

ab omnibus quotidie sceleribus ac

injuriis

provo-

haec voluptuose exciperet, ut, cura a superiore

cetur, omnia, proinde acsi rainime laesus esset,


patientissirae sustinet, illatas contumelias dissi-

graviori aliqua pcenitentia plexus esset, ea peracta, velut


illius

surama
n

laetitia

gestiens, prostratus

mulat, solem aeque super malos et super bonos


oriri jubet;

pedes oscularetur, saepeque in haec verba


:

imbres quoque opportunos super

prorumperet
n

Sic, sanctule mi, sic fieri debet,

impios
nent,
ita ut
"

fundit;
liaud

cumque ii raalefacta congemitamen his a benefaciendo desistit,


:

Deus

Ex

pro tanto beneficio gratiara reddat. quo denique tam praeclara a Deo dona consetibi

Apostolo dicere licuerit

Quod

si

Deus,

cutus

est, ut

inde

illi

totius sanctiraoniae fons et

volens ostendere iram et notara facere poten-

scaturigo emanaverit.

tiam suam, sustinuit in raulta patientia vasa irae apta in interitura d. n Hinc quanta pa-

22 Hunc cum tam

singularis patientiae Virura

mira Singularis patten-

frater quidara comraendari audisset. satanae spiritu concitatus, quasi ipsius patientiam probatu-

ttz

tientia contra

omnia adversae fortunse


solet,

tela qui-

bus hominum vita oppeti


irae

atque effhenes

impetus se muniri oporteret, cum non ob-

manu plumbea lamina armata, tam gravi ictu nudum ipsius caput oppetiit', ut stupidum atque
rus

'

lcgc

appc-

scure didicisset, Dei in omnibus patientiam imitabatur.

a sensu fere alienum

praestiterit.
sibi

At Seraphinus
fuit,

tit

curaprimum a stupore

redditus

risu

il-

animum ab
omni n-a aiienumserw1,

20 His itaque Seraphinus cum aggeribus ac .? ipropugnacuhs animum undique mumtura habe,,

lum excipiens (haec enim vox


:

illi

sanctule, sanctule, inquit,


familiaris

erat)

tibi

Deus
fratris

ret,

ita

omnem
cuiquam
nesciret

irae

irapetum et perturbationem
aut

benedicat.

Verumtamen haud Deus


;

extinxerat, ut coluraba mitior, quae felle carere

illius
ille

facinus inultum esse voluit

nam

post haec

fertur,

irasci
;

irae

penitus

tamque
illi

sensum prodere imperturbatum in

ex Ordine dilapsus, extremura cum apostatis


obiit.

diem

Caeterum qui ex fratribus factum

vi-

quamplurirais, quae

saepenuraero acciderunt,

derant ac Seraphini patientiam contemplati fuerant, ea ita obstupuere, ut ex his

asperioribus et improvisis rerura eventibus ani-

quidam haud
qui

raum gereret, ut omnis prorsus


tiae

irae

ac irapatien-

male

dixerit, Seraphini patientiam sibi prodigio

sensus in eo deperiisse crederetur. Haec por-

sirailem videri.

Eadem quoque

in alterum,

ro patientiae virtus, quandoquidem in Seraphino

haud leve
usus,

illi

colaphum impegerat,

patientia

tam praeclara fuit, ut illum Deus ob id potissiraum elegisse videatur, ut in eo omnera patientiam ostenderet ad eorum informationera ac di;

quam

longe

animum ab omni

iracundia ne-

dum
nis,

ira alienum possideret. aperte ostendit.

sciplinara,

qui religiosam in claustris vitam du-

cunt, nonnullis

rerum ab eo gestarum exemplis


absque
Conditoris
iis

23 Prioribus quidem a sua conversione, anquibus necdum perfectum patientiae gradum conscenderat, cum a quodam Guardiano, qui

exempla
prttbcre

illustranda est.
atque per

eum ad scoriam usque examinandura


creberrirais

susceperat,

21 Id Seraphinus haud
consilio

increpationibus

et

correptionibus

totum viUe

dccunitm

secum a

nativitate tulerat, ut

naturae

exagitaretur, graviter animo afflictabatur. Satance quoque tentatio accedebat, qui eremiticara

donis careret, quae

hominem ad quaelibet recte da aptum efficiunt. Quo fiebat, ut ad pleraque domus ministeria, quae laicis fratribus peragenda incumbunt, se tam ineptum praeberet ut
:

vitam ob suara

in

mechanicis rebns ineptitudiilli

nem

meliorera ac tranquilliorem

fore persua-

debat.

Quam

ob rem gravius aliquando his Guar-

vel testudine tardior ad

agenda procederet

vel

diani et satanae tentationibus pulsatus, in eccle-

ingenii penuria ita in agendis laboraret, ut suara

siam se confert, atque ante sacrae Eucharistiae


altare cura

rebustempestivitateranunquam conciliaret. Hinc

lacrymis prostratus,
:

ita

Dominum

magna

et quotidiana
;

illi

exercendae virtutis ocpraesi-

compellare ccepit

Domine

Jesu, qui scrutaris

casio exoriebatur

cum enim familiarum

renes et corda, atque cogitationes penetras,

des illum,

et

ad domus ministeria praestanda

quam ego
oranibus

Majestati tua? placere ac fidelera in

gnavum,

et

ad propria munera accuratura expe-

tibi

famulatum exhibere optem, haud

terent, crebis

eum

correptionibus excitare, sar-

sane

te latet.

En undique

angustiia

premor

casmis pungere, injunctis poenitentiis exagitare,


verbis illudere, in fabulam vertere
;

ubique enim ine naturae ignavia comitante,


nulli

ita ut nul-

meis

officiis

satisfacio

superiorisque

lum

fere

tempus

illi

a scommate ac fratrum veHis vero haud


ita

iram provoco. Hinc adversum me increpatio nessaeviunt, illinc satanse tentationes urgent,

-

xatione

vacuum

esset.

Sera-

phini animus afficiebatur,

qui cuncta impertur-

intus vires ad ferendum deficiunt, anirao

affli-

bata mentis tranquillitate ac risu exciperet, tan-

ctiones augentur
praelia

cumque nova adversum me

tamque
ut,

in his vultus hilaritatem prae se ferret,

semper insurgant,

omnem

pacis ac
ani'.

cum ex

superioribus nonnulli. antequam


in

illis

tranquillitatis

nota ipsius sanctitas esset, eam malam

partem

mo

adiraunt.

unquam assequendae spem Quid inter baec miser agam


nisi e cuIm

Sal-

interpretarentur, ut, qui ab eo naturae vitio ani-

vator ac Dominc,

^uppetias

quamcle-

raum revocare negligeret, asperioribus illum tum verbis tum factis per totum anni circulimi impeterent. Neque id unius aut alterius durataxat anni spatio cum eo actum est; sed, cum triiiira

primiim

feras, angustiis obruor. -

Porro

mentissiraus Dominus, qui ex eo admirabile patientiae vas effingere decreverat,


sti

hac

illuin ccele-

voce alloquitur
ris,

Seraphine, quid de aspetibi

et

quadragesimura usque annura aspeita

qu83

tibi

contingunt, conquereris? ea

ris
tire

bujusmodi

exarainatus fuisset, ut patien;

haud sine meo

consilio accidunt. Si mihi pla-

Martyr nuncupari posset


illa

nunquam tamen a

cere ac faraulari cupis, tui ipsius abnegatione

prima

animi tranquillitate iramutatus, idem

ac rerura adversarura tolerantia,

demum

CruCis

136
AUCTonr.
Z. BOVEIUO.
*t

VITA
progrediendum

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


Hacc

cis via tibi

est.

omnium
iter,

ribus majori ex parte praecisis, hortus vacaret;

servorum meorum semita, hoc regium


per quod,
si

mane

elucescente, hortus tot oleribus virescebat,

indefesse perrexeris,

nunquam
his Salva-

ut nullam ea rentur.

unquam

incisionera passa crede-

meum
fuit,

tibi

auxilium deerit.

Porro

Hoc quoque modo, cum ab

altero con-

toris verbis Seraphini animus tantopere recrea-

ventus Guardiano quaedam Seraphino horti portio

tus

ut omnis ab eo protinus

tum animi

aflli-

circumscripta esset, quara ipse consereret,

ctio, tura satanaetentatio abscesserit;


illi

tantumque
aspera conexistiillud

herbasque pauperibus erogaret, insudabat alterius horti culturae

ab eo tempore anirao divini roboris accessit,

omni

diligentia proprius fra-

ut,

quaecumque post hcec

illi

dura

et

trum hortulanus, olera purgabat, fimo confovebat,

tingerent,

non tam

levia,

quam jucunda
:

marot
sibi

ita ut

apostolicum spiritura nactus,

ac laborem incrementum impendens, haud tamen illorum

omne denique
:

in his

studiura

Pauli usurpare valeret

Repletus

sum
tri-

assequi poterat
ipsi

cum Seraphini

hortulus, nulla

consolatione, superabundo gaudio in omni

cultura adhibita, nulla irrigatione, nulla ar-

bulatione nostra

e.

te nulloque

ab eo exantlato labore, tot brassicis

haud

dcsinit.

24

Quam

ob rem,

cum a

satana, qui potestate

ac oleribus quotidie turgescit, ut, quo plura ab


eo raetebantur, eo plura excrescerent.

a Deo accepta, multis illum modis exagitabat,

verberibus caederetur, eidem Seraphinus


-*

. Cae-

26 Vir adeo pauperum amator


quaestuarium

erat, ut,

cum

misericordia,

de, satan,

aiebat,

caede,

ne parcas; car

nem enim

mihi inimicam castigas.

alia ipsius patientiae

Plurima exempla prsetereo, quae ex


illi

munus exercens, panera in urbe mendicaret, in eos tam liberalis esset, ut, nisi
socius obstitisset, pane vacuus saepe
ivisset. At,

domum

red-

repentina malorura incursione, quae

saepe acillius

annonae caritate urgente, raediara


subsidio defrauda-

cidere, colligi possent,


tientia
est,

in quibus

mira

pa-

potius sibi panis portionem detrahi aequum putabat,

enituit. Illud

tamen praetereundum non


in raore

quam quod suo pauper


:

quod,

cum

sibi

positum haberet,
aut contumelia ab
corollis,

retur

rapinara enim pauperi indigenti non tri-

ut, quoties gravi aliqua injuria

buere,

cum

possis,

haud immerito

esse existima-

quopiam
sibi

afficeretur,

ex septem

quas

bat; praesertim cura testem Chrysostomum haberet, Homilia 6 in


w
n

ex omnibus Dominicae passionis mysteriis

Lucam

ita

scribentem

Ra-

collegerat,

unam pro
omnera

eo Domino persolveret,

pina est, pauperibus non impertiri de tuisfacultatibus.

contigit aliquando, ut

pro quodam Guardiano,


convitiis ac pce-

At

fortassis vobis

mirum

esse vitesti-

qui practer

modum eum

detur, quod dico!

Verum

ne miremini,

nitentiis oneraverat, corollam ardentius in ec-

moniura enim vohis de diviuis Scripturis proferam. Itaque Dominus Judaeos accusans, per

clesia recitaret,

quo tempore Domini vocem haec


:

sibi dicentera audit

Seraphine, tua haec mihi

prophetam
et

dicit

Produxit terra proventum

oratio, qua me ex animo pro Iis, qui mala tibi inferunt, rogas, tam grata est, ut, qucecumque

non

intulistis

decimas; sed rapina pauperis

est in

domibus

vestris.

Quoniam,
;

inquit, obla-

me

deinceps postulaveris, accipias.

tiones solitas non dedistis

rapuistis ea, quae


dicit

Ma.nma

in

pauperes

25 Hinc sextuin adversus omnes charitatis hostes bellum exorsus, mirum plane, quam strenue, quam ardenter quamque indefesse pro fraterna charitate pugnaret; cum enim ea charitati
vis indita sit,

sunt pauperis.
vitibus,

Hoc autem

declarans di-

quod res pauperum possident, etiamsi


obvenerint.

paternae haereditates
id

At

sine

Chrysostomo

vehementiusurget Salvatorapud
25, \. 42,

ut vitia enecans, virtutes

omnes

Matili.riiin cap.

cum

ait
;

Esurivi

in animo generet, utex Apostolo docet Gregorius Lex Dei multiplex dicitur; quia his verbis
:

et

non dedistis mihi manducare


potum.
"

sitivi et

non

dedistis mihi
est, ut,

Ex quo

id

consequens

nimirum, cum una eademque sit charitas, si mentem l>lene ceperit, hanc ad innumeramultiformiter accendit,

cum
non

hic de pauperibus agatur, in quibus


sitit;

Christus nunc esurit et


rientes
pascit,

qui pauperes esu-

quam
f.

explicat Apostolus
-

cum

possit, quae pauperi ne-

dicens

Charitas, etc.
et

In

eam

perfecte

cessario debentur, sibi rapiat. Hinc apud Eccle-

comparandam

propugnandam

studiura

omne
pau-

siasticumcap. 4,
>.

y. 1 legitur

Fili,

eleemosy-

tanta ac laborem conferebat. Quapropter

in

nam

pauperis ne fraudes.
ita

Quapropter cum
cora-

Christo peres liberalitate ferebatur, ut, cum de Quoniara propter Domino dixerit Apostolus
:

Seraphinus panem suum

cum paupere
spectat,

munem
metam

haberet, ut ex eo

ille

etiam comederet,
charitatis

vos egenus factus est, cum esset dives g ; is dives fieret, ut paue re^ione, cum egenusesset, cum enim in ditarentur perel ipsius opibus

perfectse,

quae ad pauperes

attigerat.
rfecta

27 At, quandoquidem integra charitas non ad


pauperes tafltummodo, sed ad universos quoque,
qui nobis naturas vinculo conjuncti sunt,
extendit.
ita in

Asculano conventu,

in

quo

is

diuturnas moras

in omnes charitas "'


ipso enilcnt'

traxit, janitoris officio

fungeretur, tot ad

pauperes naiineres confluebant, ut, cum panis ad horti inopiam sublevandam non sufficeret, superiore vero aUqu olera distribueret. A
correptus, quod

eum omnium
iis

sese

Hac Seraphinus

cliaritatis

amplitudine

omnes effundebatur,

ut velut parens quze-

dam

benignissima cunctos in sinu gestare vide-

nimia ipsius in erogandis potisliberalitas in familiae

retur,

simum
n te,
n .

oleribus in pauperes

damnum
tet-

redundaret,
inquit,
-

mox

Seraphinus

Ne

cum flentibus fleret, cum gaudentibus gauomniumque ita onera portaret, ut cum infirmis infirmus, cum moerentibus moerens, omderet,
ni.i

Pater, olerum penuria


olera,

sollici-

denique omnibus, ut omnes Christo lucrifa-

abundabunt

trimentum

patietur.
:

necullum familia deRes plane miraculo

ceret, efficeretur.

Hujus
In

rei

unicum

hic

exem-

plum referre
familia

libet.

Asculano conventu cum

plena tunc visa

cura enira, occidente sole, ole-

cujusdam nostri Ordinis Sancti pervigilium,

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


tamen lege praeceptum, ex devotione quodam virium deliquio laborans, ccena ad naturae instaulium, nulla

137
ducere videaraur.

mus, ut eam

nihili

His cura

AICTORF
Z. liOVEUIO.

observaret, Guardianus eo tempore

iraprobara

mulieris postulationem

repressisset,

integrum animo innocentiam retinuit. Vir denique tanta mentis puritate praeditus
ipsius
fuit, ut,

rationem indigebat

qui

cum propter

imbecil;

qui

lium scandalum a ccena abstinere decrevisset

id

confessiones

excipere

solebant,

aequam

Seraphinus animadvertens, charitatis


meditatus,

fraudem

plerumque sacrae absolutioni


offenderent
:

Guardianum

adit,

refectioneque se

indigum simulans. tot mira arte compacta verba componit, ut illum sibi ccenae sodalem in refectorium adduxerit
dis
;

in eo materiara non quod fiebat, ut cum omnem justitiam ad quadrantem solveret, purissiraura Deo

ubique

animum

servaret.
Ferventi semper ora1

ubi,

dum

se in ministran-

Guardiano ccenanti

cibis sollicitum praebet,

29 Postremo denique tartareos spiritus, perpetuos humani generis hostes, praelio aggreditur
quos orationis gladio tam strenue persequitur,
ut.
iis

10)11,

Guardianus quidem necessaria sua refectione


fruitur, is vero, vix

una aut altera panis buccel-

cum

vix

la accepta,

inccenatus recedit. Atque hoc saepe

assiduo ac
flictaretur

unquam ab nunquam
:

oratione vacaret,

cum
fuit,

fere intermisso bello conilli

cum
quod

aliis

quoque charitatis stratagemate usus,


N. Francisco olim familiare fuisse

haec

enim diu

consuetudo

ut

et B. P.

ad no

tertiara
;

usque noctis horam in ecclesia perbrevi, trium circiter

legimus; hinc quam perfectam animo charitatem


gereret, facile cuique perspectum esse potest.

staret

tum

horarum, sora-

sibi conciliato,

ad Horas Matutinas exur^ens.

Quam
niali
sil,

a ve-

28 Verum ut universa hostium


perfectae mentis puritati
vigilat, ut

castra, quae in
;

orationem iterum ad lucera usque pertraheret,

culpa

cavendum
Sanctus
ostendit.

spiritum militant, unico certamine evertat

tam

quo tempore frequenter a sensibus alienus,


nis araplexibus inhaerebat. Asculi,

divi-

et vitae innocentise in-

cum

sacerdote

minem
vi

non modo graviora crimina, quae hoDeo abstrahunt, sed et minora tam graprosequeretur, atque
in

ad cujusdam morientis curara agendam missus,

cum noctem totam


set,

in oratione
si

insomnera duxislongo somno poministeriis


in-

odio

his

radicitus

diem haud secus, quam


esset, in

evellendis tanto studio elaboraret, ut, quamvis

titus

consuetis
et in

domus

humanae naturae
tu his

imbecillitas pro hujus vitae stapossit, voluntariis ta-

sumpsit.

Hoc raodo

sacrae Lauretanae do-

omnino carere non

mus

nunquam in animo locum damen Quapropter a nobili quadam muliere, quae ret. ab eo postulaverat, ut levi quodam mendacio cujusdam factum excusaret, adduci nunquam poatque agnitis
tuit,

sacello, oratione aliquando a prima luce in vesperum perducta, nequidem ab oratione ces-

sasset, nisi

a sacrae domus custode ab ea tan;

dem

evocatus fuisset

tanta enim orans a Deo

suavitate perfundebatur, ut jucundiores nullae di-

ut sub cujuslibet utilitatis prcetextu illud,

vinarum rerum contemplatione

illi

epulae essent.

tametsi leve, crimen adraitteret.

Cui

mulier

Quo

fiebat, ut

domi

forisve ita

Deo spiritum con-

Quid amplius,

inquit,

quam
:

veniale pec-

junctura haberet, ut ex cujuslibet rei aspectu

catum
quod

est

At Seraphinus
esse videtur
?

inquit, tibi

Ita

An id parum, me Deus amet,


appen-

orandi semper ansam arriperet. Eandera quoque orandi consuetudinera,

cum

iter faciens, in sae-

si

totus mihi

mundus

pretii loco

culariura domibus observaret, aliquando contigit,


ut, a pio viro hospitio exceptus,

deretur,

dummodo hujusmodi

delictum sub qua-

dum

seorsira in

libet

boni ac recti alicujus specie patrarem, eo

cubiculo orat, puella candidam

quandam columcumulatam
in i/na ptn-

et majori pretio

contempto, ab ipso refugerem.

bam

circa ipsius caput volitantem conspiceret,

Num
guo

id leve existimas,

quo Deus etiam

in exi-

quae purara, ac divini Spiritus donis


ipsius

contemnitur, quo Spiritus Sanctus contri-

animara indicaret.

statur,

quo charitatis fervor deperditur, quo


et

30 In Asculana urbe, dum Fr. Placidus sacerdos sua

tandem animus labefactatur


Majestas, rerum

ad
?

pietatis ope-

cum

propinquis negotia gerit, Seraphiilli

/v
, II
,

iitnitis

vW/s

ra praestanda gravior redditur

Num

divina

nus, qui socius

adscriptus fuerat,

cum

seor:

illa

omnium Creatrix

ac Doil-

mina, tam

parvi a nobis aestimanda est, ut


et voluntatis

lius

honor

beneplacitum rebus

sim in cubiculo oraret, in ecstasim tollitur quo tempore puella, quae illum soepe, frustra vocaverat et manibus attraxerat, syncope correptura
existimans, anxia ad matrera properans,
ei fa-

omnibus

et universis vitae

commodis

raerito andi-

teferri vinae

non debeat? At ubi Dei honor, ubi


voluntatis

beneplacitum, quae in huma-

nae sanctificationis

profectum se extendit, apin

ctum narrat, quae una cum socio ad Seraphinum pergens, eum non alia, quam divini araoris syncope a sensibus abstractum cernit post horam
;

parere potest

cum

ea animus propria vo-

siquidera ad sensus rediens, ccelestis Seraphini


instar, vultu

luntate fertur, quce et Dei

honorem diminuunt,

ardens conspicitur. Rursus in Ascu-

et,

cum

divinis oculis ingrata sint, acerbis ab

lano conventu

eo etiara in altero vitae statu pcenis plectuntur? Equidera, si tantillus ccelestis ac benignissimi
in

minirae reperiretur,
in

cum Vir Dei ubique conquisitus eum tandem in horto, oculis

ccelum erectis, stantem divinaque ecstasi fruenillius orationis assi-

nos Patris

posset, ut in

amor animum pungeret, qui fieri id unquam quis sponte consilium

tera offendunt.

31 Atque haec quidem de


duitate.

damonumque
nes
vt

propenderet, quo vel leviter

eum

offenderet?
filii

An non

ea legitimi ac minus degeneris


iis

nacaita

tura esse agnoscitur, ut ab


qiue patri displicere

veat, est,

summopere novit? Quod si

Quod enim ad ipsius apud Deum vim ac robur spectat, haud facile explicari potest quot inde morborum curationes, quot miracula, quot
;

futurorum praedictiones quotque

coelestes visio-

plane Altissimi filios degeneres nos proderc pudere debet, quod tam levia meliorem

nes, quae paulo post explicanda erunt, procul

amantissimi

Patris gratiam ac placita


VI Octuhris.

facia-

dubio emanarint. At singularis ipsius in daemones virtus enituit, quibuscum tam strenue ma-

Tomus

20

nura

138
AVf.TORE UoVEIUO.

VITA
iis

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


profunderet. Nocte
ras in ecclesia
taret, ea

nura conseruit, ut
ret.

etiam ignaviam exprobra-

Z.

Neque hoc Seraphini cura daemone bellum


fuit.

quadam ante Matutinas Hoorans, cum nemiuem adesse pu:

breve aut leve

Id etenim ante conversionis

Hymni
:

Stabat Mater dolorosa,

etc. di-

exordiura, dura adhuc sub Silentio fratre ca?men-

verba proferens
gnati pro

Tui Nati vulnerati, tam

operam daret, exorsura, (quo terapore a daemone vexari ac verberibus ccepit caedi) non
tariae arti
nisi

me

pati, poenas

mecum

divide,

in

tam

ingentem fletum erupit, ut sacerdos quidara, qui


illura

post multos in religione transactos annos


fuit.

observaturus intra chori sedilia latebat,


lacrymis finem daret, placide ex

confectum

Quot

is

a satana infestationes,

cura tamdiu in fletu procedentem animadverteret, ut nullura

minas, verbera, praesertim orationis tempore, sustineret, haud facile est referre. Ssepe enim,

ecclesia abscedens

Dei servum, veluti

colum-

dum

Asculi orat, a daeraonibus arreptus, in quan-

dara S. P. N. Francisci aediculam, quae in horto


conspicitur, deportabatur, ubi, dura eura dirissirais plagis afficiunt, is illos verbis

provocans, aie-

bam, Domini vulnera gementera, reliquerit. Quo tempore Domini mors et sepultura pia ab Ecclesia memoria celebratur, sacellum in quo Christi Corpus tunc recondebatur, cum aliis ante diem
Parasceves ingressus, ab eo nunquam deinceps
recessit,

bat
n

Caedite, daemones, quid tara segniter opus

vestrum expletis
perstringitis. n

n aiiitis, n

meas enim partes dum domesticum meura hostem verbere


?

Caedite,

qucad absoluta Mysterii

illius

inde Christi Corpus postridie asportaretur.


itaque fortissimo

memoria Hoc

armorum
ait
:

genere, quod Aposto-

pnlitur, nniuii/iu intendit,

32 Rursus, cum
ac daemon,
illius

in ecclesia genuflexus oraret,

lus suadet,

cum

Christo igitur passo in

pedibus arreptis, frustra


ille

eum
vir-

" carne, vos eadera cogitationearmamini/j,

cum

ab oratione retrahere conaretur, divina

Seraphinus universos satanae impetus confringeret igneaque illius tela extingueret,

tute confirmatus, his segnitiem daemoni verbis

haud mirum

E
'[

exprobrat
i

Trahe, piger, quid tam segniter

laboras? Vires exere, ut hinc me avellas. Orabat aliquando Asculi Seraphinus, cum coelesti

quod de eo quoque gloriosius triumpharet. 34 Huic et aliud quoque addere consueverat, quod haud leviter hostem premeret ardentem nempe quandam in sacram Deiparam religionem.
:

devutione

B. Virginis,

sibi in

aere apparentis, conspe-

ctu dignatus, tanto spiritus aestu in

eam

ferri

qua tantopere
Filiura

afficiebatur, ut

Mariam

sibi

post

coepit, ut toto corpore in aera attoleretur. At invidus satan insania furens, ut eam spiritus volu-

apud Deum

mediatricera, patronam et dodiligeret,

minara constitueret, hanc


versa

hanc vene-

ptatera inlerciperet, per pedes arreptum, vi illum ad se attrahere nitebatur quod cum assequi mi;

raretur, hanc anirao amplecteretur, in hancuniillius

vota conspirarent. Si quid gratiae,


si

si

nirae

valeret,
in aera

suamet rabie torquebatur. Alias


sublatum solo allidere contendit,

quid virtutis,

quid divinae

lucis, si

quid dono-

quoque

rum

cumque

his ac plurimis aliis


is

Seraphinum

infesta-

tionibus irapeteret,

cunctos hosce

daemonum
illis

impetus, sua

ita

patientia eludit, ut majores

a Deo expeteret, Mariae intercessioni ab eo impetrandum committeret, qui totum nos per Mariam habere voluit, atque e regione, quidquid Deo offerre pararet, illud Mariae manibus offe-

sua oratione plagas inureret. Hinc ritibus tam formidandus evaserat,

tartareis spiut, qui

homi-

num
ferre

corpora obsidebant, cura


obsessis
fusius,

illius

pr3esentiam

non possent, ab eo quam longissime aufucorporibus discederent,

rendum comraendaret, ut Deo gratum esse posset. Tantam denique ex ea in nos gratiarum plenitudinem profluere agnoscebat, ut, cum nunquam Bernardum legisset, Bernardi tamen spiritum adeptus, soepe
n

gerent, et ab

in haec

verba prorumperet

quemadraodura
mentio
utqnc
,iu, r

cum

de ipsius miraculis

Tolle hoc solare corpus, quod

mundum
fulgidam

illumisteltolle

fiet,

explicabitur.
id

nat

ubi dies
:

Tolle

Mariam hanc maris


lucis
:
:

33 Neque
Domi
Passio-

mirum potissimus enim, ad quem


:

n
n n n

lam

tolle

portam hanc

nis
r

memo-

Seraphini oratio ferebatur, cura scopus esset, Dominicae Passionis meditatio, quae satanam conterit,

consurgentera aurorara

tolle ut sol electam,

ex qua divinae in nos lucis radii effluunt; qu i<l


nisi caligo

atn in : vcr-

hanc

piis jugiter

lacrymis irrigabat, hanc

involvens ac

densissimae tenebrae

sat.

perpetuo sinu confovebat, hunc myrrhae fasciculura ex omnibus Domini amaritudinibus collectum
ita sibi inter

mortalibus relinquuntur? Tolle denique Ma-

trem

ubi filiorum laetitia?

Hinc universos

ubera collocaverat, ut cura Bernar(Serraone 43 in Cant.) id effari posset Mihi do


:

ad beatissimae hujus Virginis cultum et venerationera, quibus poterat, verbis provocabat.

Quamira-

hic salutaris fasciculus servatus est

nemo

tol-

obrem cum virum


vi

sibi familiarera

aliquando gra-

n let
n

eum a me

inter ubera raea commorabitur.

aerumna vexatura, ad opera beatae Virginis


sibi,

Ilaec

*
-

meditari dixi sapientiara, in his justitiae mihi perfectionem constitui, in his plenitudi-

plorandara excitare vellet, eara

nonnullis

tentationibus afflicto, aliquando apparuisse, aperit


ita animo recreatus fuit, omnis statira tentationis aftiictio propulut ab eo sata fuerit. Porro haec dicens tanta mox ex sola
;

nem

scientiae, in his divitias salutis, in his co:

cujus solo aspectu

n n -

pias raeritorum

in his mihi interdum potus


his

salutaris amaritudinis, in

rursum suavis

Quapropter cum Domini puncta in quadringentas partes seu Passionem septem ex his corollas, sexaginta dissecuisset, composuerat, tribus cuique mysteriis assignatis.
unctio consolationis.

illius

memoria

spiritus voluptate efferri ccepit, ut

velut ebrius in haec vehementius verba eruraperet:


qualis voluptas quale cordis gaudium 35 His tandem, cum summa illius in Eucharistiae Sacramentum religio accederet, eo fiebat,

! !

distributas, quas, per singulos hebdomadae dies comrecitandas proposuerat. Has tanta anirai sibi

gjj stiam
],, UgUfin "/"'

ut quotidie ferrae divino


in hujus

punctione ac divini amoris aestu recitare


erat, ut in his

solitus

illo pane refectus, tanta Sacramenti contemplatione raentis vo-

magnam semper lacrymarum vim

luptate frueretur, ut in ea pleraque

horarum spatia

DIE DUODECIMA OCTOBIilS.


tia

139
fuit,

insumeret, ac saepo
ffinc

retur

in mentis excessum rapetam stngulari Domini sacerdotes ve-

haec in eo singularis

ut et virtutes et ipsa
/

AUCTORf)
Bl YF.IUO.

Dei dona,

quibua ipsius virtus agnosci posset,

neratione prosequebatur, ut
in

cum

ex his aliquera

summo

studio occultaret,

quod eximium ipsius


fuit;

urbe obvium haberet, protinus negotio omni

humilitatis argurnentum

inde accidit,

ut

intermisso, ad

eum

pergens,

illius

manus exosle-

prseter paucas dumtaxat, quae ob aliorum potius


utilitatem, ipsa Dei charitate impellente, quara

cularetur. Cura vero Asculi

quidam sacerdos,
sua oratione a

pra infectus, sacra mysteria celebraret, id Dei

sponte ex

illius

ore concise tantura ac rainus


aliae

SerYUS aegre ferens,

ita illum

le-

integre excidere,

permultae haberi non po-

pra curavit, ut tamen miraculura herbse perfricatione celaverit


i.

tuerint. His igitur, quae de Ludovicae parentibus


n,

quos inter Superos se vidisse affirmaverat, et


illo

de jucundissirao

B. Virginis intuitu b supe-

rius enarrata sunt, praetermissis, ad coelestis glo-

ANNOTATA.

riae

praemia conspectanda se aliquando subvefuisse, ubi eos, qui

ctum
a Lib. v Mornl. cnj>. xxxi. b Epist. 1, B. Petri cnp. ir, v. 21
c Epist. 1,

dura pro Christo hic pain

tienter pertulere,

maxima
farailiari

ccelo gloria potiri

asserebat, pio
et

ac

olim viro ut ipsius

23.

dolorem

leniret, aperuit.

Plerosque etiam hac

B. Petri

cup. iv, *. 1.

vita functos cura Christo regnantes conspexit,

d Epist. B. Pnuli nd Romonos cnp. ix, , 22. e Epist. ii B. Pnuli nd Corint. cnp. vn, v. 4.
Mornl. cnp. IV, g Epist. ii B. Pnuli nd Corint. cap. vm, V. 9. h Epist. 1 B. Petri cap. iv, v. 1. In Processuum Compendio seqnentia rrferuni
f

inter quos Fr.

Donatum a Montegranario, ex
Jacobura Ascula-

nostris concionatorem, et Fr.

Lib.

III

nura laicum, viros omni virtute ornatos, enumeravit. Deianirae Biciariae, mulieri

Asculame, qu

pro defuncto
labat,
n

filio

sacras Missas celebrari postu:

Ferventissima pietate, et peculiari cultu et obsequio venerabatur sanctissimum Eucharistiw


tur
:

respondit

Jam
;

defunctus Missarum

suffragio

non indiget

etenim a pcenis solutus

Sacramentum, quo fere quotidie tanta quidem humilitate atque

se reficiebat

flt

ad

coeli

gaudia conscendit.
mihi certum!

Cui

illa

Uti-

spiritus fervore,

nam
lis

id

perut adstantes ingenti gaudio perfunderet, ut

inquit,

At Seraphinus Id, certissimum habe hisce enim eum ocu:

mahibent duodecim testes de visu. Quolibetque ne pluribus Missae Sacrificiis inserviebat tanta devotione, ut fuerint, qui, data opera,
quidem
ut

inter angelos

consedentem conspexi.

imilicrrni
ilc

37 Martium Constantinum Asculanum, Pomponiaa virum, qui, ab hostibus interfectus, abs-

mariti, pnellam '/- inu-

eum inservientem

conspicerent, Capuccinorum

testes de ecclesiara adirent, ut probant undecim desideriura dicto invisu. Adeoque grande erat

tris, et que Sacraraentis decesserat, uxori tam constan- quamdam <te potitum confirmavit, ut f\lu iu COSlU ter illura coelesti gloria

nunquam cruento Sacrificio ministrandi, ut ab eo peragere distraxisset, nisi ex obedientia alia se


Romae, vel debuisset, anxieque hac de causa vel ubi major est nuin sacra Lauretana domo , ut Missarum commorari peroptabat

non credentem

his verbis increpaverit


id,

Cur

glnria ccrliores reddit.

tara aegre, o Poraponia, ad

quod

certissi-

mum

est,

credendum pertraheris?

XJtinara eo

ego nunc liber concederem, ubi


gloria tutus requiescit
!

is jam de sua Hoc ipsum et Ludo-

merus

probant testes Sumraarii Numero 12, 6, 8, omnibus contendebat, 13, 1. Pieque etiam cum ministerium adjunctum haberet. ne ullus sibi id ut requo solus angelico illi operi incumberet, Nuraero 12, testis de facto proprio Summarii
fert

vTCBB Biciellae de matris defunctse


tiat.
filii

gloria renun-

Alexandri Santucii defuncti matrem, quaa obitum perpetuis lacryrais lugebat, de filii

gloria tara certara reddidit, ut diem illi, qua ex purgatorii pcenis in ccelum evolaverat, ad amus-

9, et alter

testis

de auditu proprio 18.

sim indicaverit.

38 Praeterea
cujus

eiflera

quoque

supramemini, cum

Cuidam familiari viro lieri ma aliquando se inferorum animam


,

wrn-

GAPUT
Ipsius visiones
:

IV.

supplicia conspexisse ac perraultos, quos viventes noverat,


iis

(n inferis puni;'(

iml

cruciatos esse indicasset

cunlam

donum

notitiw spiri-

etiam Asculanae mulieri, cujus nomen consulto reticetur, quae ad matris defunctae suffragium
ipsius

tuum

et

prophetia, quo Sanctus do-

orationes postulaverat,
;

respondit

Ne

tatus fuit.

pro matre suffragia quaeras ea enira, ad insuffragiis feroa Dei judicio damnata, vivorum
juvari

Plurimos, quos inter Ordinis


'"-

His
dona

quibus sibi igitur de Seraphici virtutibus, sanctimoniam anud Deum eratiam et vit

cnrsum

non potest. Tu satage, ut melioris vitffl instituas, ac te ccelo dignam praebeas.


occultas S3epe
Occullas
venii c tiones,
iii-

39 At, neque minori Dei dono,

comparavit,
illi

utcumque pnehbatis, ad

ccelestia

hominum
si

cogitationes et consilia inspectat.


est,

Quod
Ascu-

Ch

rist
ri-

qnantes
i. ii

Opt. Max.

Deus divinitus collata accedo, quibus vitse ipsius excellentiam, pJtodHW

exemplis illustrandum

primum

est

de

filii,

homines testatam esse eo adhuc superstite. apud partim cfelestibofl visionibus et voluit; quae cum partira certa alnlifissimarum rerum agnitione, praidictione ac signorum opere

Deo ad religiolani cujusdamjuvenis, qui cura a vocaretur, daemon, ut a sancto illura nis sinum
virum proposito revocaret, malevolum quemdam contumelia anV excitat, qui cura juvenem gravi
cisset, illius

anunnni

Btd

vin-lictam aecendit

so-

rerum futurarum comprehendantur, de

his

singillatim,
,

modum ex

Processu constant

quemadagendum ent.

Primuffl ita.pio,

quod ad visiones spectat, quan-

pofloquia har lebat hic cuiu Seil&pliiiiQ frequenter aliquando accessisbere, ad quem cum post haec Dei in hortum perductura, aceta-

Viri virtutes doquidem inter alias sancti hujus

eum Vir riajubet colligere; quo tempore,


set,

dum

is,

multa
coeita-

140
AIT.TORE
Z. DOVERIO.

VITA

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


cerdos turpi se peccato aliquando maculasset,
in

cogitationum tempestate jactatus, necc-m adversario secum in animo machinatur, Vir Dei inopi Quid illud est, fili, quod in nato exclamat n animo versas? Non hoc humanum, sed diabo:

eum
lito

Serapliinus incideret;

honore non excepit, quidem praeteriit. Quamobrera

quem non modo soverum nec conspectum


ille

factum admi-

Iicum plane consilium est. Satanae abs te protinus cogitationes avelle, ne forte coalescant,

ratus,

ac priora Dei consilia, qua)

tibi

animo
n

inspi-

cum id propter internam anirai labem quam necdum poenitcntia expiaverat, sibi accidisse dubitaret, rem certius exploraturus, raentem poenitentia
prius,
et

ratasunt, propensius exequitor.

Hisjuvenis

confessionequamprimum

eluit:
uti

ita verbis perraotus fuit, ut,

cum a Deo occultas

rursusque eidem occurrens, ab eo consueto,

suas beato Viro cogitationes revelante patefactas esse

non dubitaret, mox aniraura rautaverit,


e

et ccelestera Dei vocationera prosequutus fuerit.


ct

Per id tempus cum binae Asculanae mulieres, ad conventum accedentes, ab eo Crucis signum expeterent uni quidera sihonore
afficitur.
;

cujusdam
:

40 Adhaec dux quidara peditum


cti

Montis San-

gnum non

invitus exhibet;

alteri vero,

quae oc-

ducis scelera
noscit

oppido, qui multis crirainura maculis ante-

culto adulterii crimine tenebatur,

signum pro-

actae vitae

cursum labefactaverat, cum oculorum

ferre recusans

Non

tibi,

- inquit,

non

tibi

lumine careret, audita miraculorura fama, quae


ubique de Seraphino diffundebatur, ad

Crucis signum debetur. Neque in plura verba


sui

eum

se

erumpens,
nuit.

mulierem criminis
alia

tacitus

admoquae

deferri curat, ut ipsius oratione caecitatis cura-

His et pleraque

exempla accedunt,
;

tionem assequeretur. Virum Dei Servus hactenus


ignoraverat, nec, quaenam prior
set,
illius vita fuis-

quae,

cum minus
rejicio.

gravia sint, praetermitto

vero ad miracula spectant,

cum

iis

infra expli-

ab ullo didicerat
conjicit,

at

cumpriraura in

eum
a

canda

oculos

mox

praeteritae vitae scelera,


illi

quibus nunquam

resipuerat,

acerbe expro-

43 Ad rerum futurarum praedictiones venio, quae ex lucis propheticae dono, quod a Deo cumulate acceperat, profectae eo majorera

E
Mulieri, ob

brans acriterque objurgans, in haec verba erum Quid, miser, a Deo oculorum lucem quaepit
:

in Viro Jjif gjjj. Dei vitae sanctimoniam inesse declarabant, quo ctamatm, incolumtlatem

n n n n n n
*>

ris,

qui tot divinae luci, quaj te ad melioris

iis

a Deo copiosius lllustrabatur. Quapropter cura


tara

promittit.

vitae via

tamdiu evocavit,
f

tuis sceleribus te-

hae

multae

sint, ut

sua legentium animos

nebras offudisti

Graviori in animo caecitate

multitudine obruere valeant, gravioribus explicatis, caeteras

laborans, ab oculorum tantum caecitate curari

indicandas potius,

quam exaran-

studes? Resipisce, miser, et criminum arge-

das censui. Plerisque Dei Servum aegrotis, qui


vel

mata, quibus interior

tibi

mentis oculus

cali-

gat, prius exue, ut exteriori


frui queas. n

oculorum lumine

vel

extremo cum morte agone conflictabantur medicorum judicio neci adjudicati fuerant,

Severa omnes increpatione expavescere, at magis divinam in Viro Dei lucem


suspicere coeperunt, qui

futuram incolumitatem praedixisse, ex Processu constat. Atque inter hos prima Turia quaedam,
mulier Asculana, cujus ob summara partus
diffi-

tam exacte

horainis vi-

tam,

quam

nullo referente noverat, agnitam ha-

cultatem salus omnino desperata esset, cumpri-

beret.
dttmonis oc,

mum
,

a Viro Dei Crucis signo obsignata


illius

fuit,

ab

iiihim ten-

tationem religioso pan~


ittl
,

nostris sacerdos,

ex 41 Tertius Fr. Hieronymus Asculanus accedat, qui, cum saecularem


circa fidem tentatione

eo quoque futura
tiura

intra dimidiae horae spa-

incolumitas asseritur,

quam

raortuo fcetu

adhuc vitam agens, gravi


urgeretur,

consequutura esset. Ea
rat,

igitur, uti praedicta fue-

illnni-

,iin

ab

illa

ob maxiraara,

quam de

Seraphini
illura

subsequuta, omnes ac praesertim physicos

tiberal.

sanctimonia opinionera conceperat, ad


rat accedere, id
sibi

pa-

ipsos, qui eo

tempore

raulieris

occasum praesto-

velut indubitatum in

animo

labantur, ecstasi ac stupore affecit.

statuens,
tur,

si

a Viro Dei tara benigne excipiailli

ut benevolentiae

signa ostendat, bene


iri
;

oleo inunctus, ad vitae

F 44 Nicolaus Clavaneos Asculanus, jam sacro occasum properabat; cum De mori:

cum

eo de tentatione actum

sin

acriter et

austere, de ipsius
consilio

omnino salute actum esse. Hoc cum ad Seraphinum, qui janitoris tunc

Nicolae, ad eum Seraphinus accedens quit, ne vitae exitum pertimescas, longior ^


.

intibi

c {J[J,^r, eventu pro-

uante.

restatvia; te prius Deus Capucinum,

quam
:

munere
sisset,

in Asculano conventu fungebatur, accesadventantem Vir Dei tam charo amplexu


illi

mortuura, vult.

Res dictum coraprobavit


qui

Nicolaus enim, valetudine adepta, post sextum

excipit, totque

benevolentiae signa ostendit,

annum ad Capucinos migrat;


cerdotio
et

cum

eo tempois

araicum diu optatum incidisset. quasi qui totam illi tentationis, qua hactenus affliCumque
in

re in laicorura ordine collocari vellet. eura

sa-

inungendum

proenuntiat. Denique hic

ctatus fuerat, seriem aperuisset, his


:

tandem eum

Capucinus et sacerdos sub Hieronymi nomine

Ne, Hieronyme, de fide tibi dictis consolatur exoriatur satanae haec tentatio est dubitatio n tot enim fides nostra Sanctorum gloria et mi;

diu in

Capucinorum castris militat. 45 Marco Antonio, nobili Asculano, supre- Animam agenti sany mura aegrotanti, funera parabantur quo tera- tatem, /"'.
;

n
>

raculorum testimoniis contestata fuit, ut nulffis simplicilum ei falsum subesse valeat.

pore Vir Dei adventans

Quid,

inquit,

fu .

biisdam h'i, i

t bello

nera tanquam

ter dictis, tanta


litas orta, ut,

mox Hieronyrai animo omni tentatione expulsa,


evolaverit.

tranquilin

mortuo paratis ? Marcus Antonius, et plures etiamnum annos


vivet superstes. Post haec
ille

Convalescet

redilum,ct

[!?V"p%dtcit.

Capu-

et convaluit,

cinorura
Saccrdotis
aiiiiiiiiiii /"
, I

gremium

42 Tanta Vir Dei sacerdotes reverentia prosequebatur, ut

diuturna luce potitus, propheticum Viri Dei dictum confirmavit. Matthaeo Vallomeb Asculaet

cumprimum ex
,

his aliquem in via

no, simul

cum Hvacintho

fratre

ac nonnullis

ato iniu
'

iiI

liitaiu.
riiiiiiin

obvium haberet

illius

manus

deoscularetur.

iniiltnris oc-

adul .

terium noscit.

Hunc cum rem frequenter

sacerdoti cuidam sibi familiari hono-

propinquis ad Canysiae bellum sub Joanne Francisco Aldobrandino, Pontificiarum copiarum praefecto, proficiscente,

redderet, contigit, ut,

cum

sa-

Perugina mater graviter eo-

rum

DIE DUODECIMA OCTOBRIS. rum


Cui
n

141
,\n
i'

pericula reformidans, quidnam de his speesset,


:

riose confecisset, illa post aegritudinem ad sex-

randum
ille

aViro Dei aliquando percunctatur.


ait, in

Omnes,
:

patriam sospites red-

tum usque annura 40 Hoc raodo


rnorbo
in
;

pertigit superstes.
et Finisbae
vitae

Z. BOVERIO.

Orlandiae, lethali

plerisque
;t<jri>U-

ituri

sunt

unus duntaxatllvacinthus strenue


fide decertans,

partu laboranti,

ac partus incoluraedico, ad

item,

pro Christi

martyr occumbet.

mitatem

Hieronymo Ancillotto
;

morani-

Post hasc, cum Asculana urbs caeteros redeuntes


recepisset, ex his solum Hyacinthum, generoso

tem
in
i

aegrotanti

Constanti;e Rosatai, cujus

yobilem >ulierem sa-

cruore conspersum, coelum excepit. 46 Alsatia Annibalis nobilis uxor, ob Alexandrinae matris, quae ad raortem aegrotabat, peri-

jam Deo comraendabatur: Bernardo HonuPamphili Asculanae, viri frio febre correpto
;

graviter aegrotantis periculum formidanti


raldae Ricciae

Sme-

nandam.

ip-

jam

neci a physicis adjudicatae;

sique filium

nasciturum

culum graviter animo angebatur


;

quapropter ad
illius

Octavii Bandini, S. R. E. Cardinalis, fratri,

quem

Seraphinum
cibus

se conferens,
;

eam obnixe

pre-

tanquam mortuum
tino

deflebant, Gervasiae Firmanae


;

commendat

qui cura pro aegrota aliquan-

^ravissime aegrotanti

Marthae Pauluciae, diuc principi.

tisper orasset, his eara

tandem verbis consolaest,

morbo

laboranti
;

Casertano

gravi

tur:
n

iEquo animo
vitae

esto, Alsatia, necdura raa-

morbo oppresso

Deloeriae Cinthiae,
;

jam sensuThomasini

trera

occasus intercepturus

quin

um

usu destitutae

Bibiance, Lucae

potius ea salva raasculum pariet. Rei porro


fuit,

uxori, cujus

jam

salus desperata erat; Cinthiae a

eventus eo oranibus admirabilior visus

quo

Monteflorura Dorainici Barlocii uxori, divino fascino languenti, liberationem ac sospitatem prae-

nerao eara proegnantem suspicabatur, neque Alex-

B
cuidam uxo-

andrina ipsa fcetura in utero praesenserat. 47 Lucretia Santuccia aegrotans ad eum raorbi

nunciat.

50 Quamplurimos quoque eadem


nulla hic libet exempla intexere. In

prophetici

E
malri lilium
liaud dui nnt.i filias

n moribundx sanitalem, marito


vero, teui

statum devenerat, ut a physicis vitae illi in sequentem tantum noctem protenderetur

tempus
;

spiritus luce de vitae occasu praemonet,

quorum

quo

Asculana cturum,item

morbo
Clo,

afjc-

tempore quidam ex nostris sacerdos, ipsius animam Deo comraendaturus, ad eam accedit; cui

urbe cum Vir Dei puerura quemdam,

Thomam

minas

gebrevi

noraine, Diamantis Mocconae filium, sibi obvium

morituras,

niorlem

pritdicit.

cum Seraphinus

socius adjunctus esset,

dum

sa-

habere,

manum

illius

capiti

imponens, multis

cerdos pio munere

fungitur, Vir Dei post oratioei

eum

benedictionibus prosequebatur.

Hunc cum

nera surgens, cura


crucifixi

aeream quandam Christi


gestabat, deos

aliquando una

cum matre domi


inquit,

offendisset,
:

dum

imaginem, quam secum,


obtulisset:
; >

puero abblanditur, ad matrem conversus


beatus puer,

culandam
->

Lucretia,

inquit,

Deo

non mundo, sed

ccelo na-

gratias age

hoec enim infirmitas tibi


vitara erit.

non ad
vir,

tus

o fDelix anima, faelicem brevi ccelestis re-

mortem, sed ad

Eodem verotem;

gni sedem occupatura!

Ne

ullara,

Diamas,

in

pore in altero cubiculo proximo Lucretise


levi

morbo correptus,

in lecto jacebat
:

cum
ille,

eo

Seraphinus oculos convertens

Non

sic
is

subdit, qui in eo cubiculo aegrotat;

enim

eum humani consilii cogitationem defigas, non tuum, sed Dei germen est, in ccelesti quam primum patria transplantandum. Post hasc dicta vix quartum puer annum attigerat, cum
ad
ccelestia

brevi ex hac luce discedet. Quid pluribus opus ? Illa e mortis faucibus eruta incolumitatem

migrat.

Vincentia,
filias

Julii

Coticoni

uxor, geminas uno partu

ediderat, quas

assequitur

hic vix

morbi limina attingens ad

cum
ret,

Seraphini frequenter precibus coramenda-

Ciiuiam
zarzc sanitaicui
artte

promitUlinn
:

nt, seque

mortem rapitur. 48 Hoc anno* canonici Alacinae Asculani soquera in malorum ror, cum propter excessum, occulto patraverat, in gravem persicorum esu
ex quo extremum sibi exiformidabat accitum ad se Seratura imminere phinum rogat, ut divinam illi Cleraentiara exo-

haud

aliara

extorquere unquam potuit


ab eo praeter hanc unam vocem Frustra rogas, Vin:

centia, gerainae

enim hae colurabae sunt, quae

ad

cceli

nidum adspirant.

moriturum,
asscrit
*

morbum

incidisset,

51 Nobilis quaedam mulier, cujus

nomen sponi

1601 cjus

emortuali

ret.

Cui

ille

corollam,

quam ex malorum
gerebat,

persi-

te praetereo, cum patrem diutino morbo laboran- cujusd '"' obttum tem, qui ob quandam illius inobedentiam tara damnationem. gravi in eam ira excanduerat, ut ne ullara quidem

corum quaenam
bi sui

nucleis corapactam
illa

ostendens,
illa

de ea

sibi

mentionem

fieri

sustineret, saepe fru-

ossa essent, interrogat, ut

mor-

re,
u

causam, tametsi occultara, se non ignora Ne vereare ait, intelligeret. Tura statim
:

placare stra sua humilitate ac omnibus officiis tentasset, ad Virum Dei confugiens, suas illi aniCui ille rai afilictiones ac patris duritiem aperit.
:

cum ex hac enim aegritudine convalesces. At nioriturura afse illa ob raedicorum sententiam,
adhibefirmaret, difficilemque illius dictis fidem Jam mecum, inquit, sponret.moxVirDei:
-,

-.

..

^Equo animoesto, inquit, quodtuum lateat, patri exsolvisti. Verura id te minirae raagna daeraomiseram illam patris tui domura
erat,

num
cum

multitudine occupari.
;

Haud

is

diu vivet

sionem

ini,

quis

nostrum prior ex hac

sit

luce

..

superstes

at,

quodmagis deplorandum, vitam


Nihil pror-

>,

migraturus.

Si prior ego, tu tot mihi corolla-

aeterna morte commutabit.

rum numerura solves, sin tu prior, hunc ipsura reddam. Cumque illa numerum animae tuae acciperet Ne in hanc, inquit, mepactum

sus inane dictum, cura

enim

ille,

post

annum mor-

pervebo consumptus, ad ultimam vitffl lineara expiari abnisset, sanctis Ecclesiae Sacramentis

n
..

cum sponsionem descendas etenim ego ceralea ludis. Verum id ta, tu adversa prorsus incolumem futurara. tibi sat esto, te brevi
;

nuens,

iis,

qui sacram

illi

peccatorum confes-

Porro

utrumque Viri Dei vaticinium certum


:

quodam consionem persuadebant. se crimine unquam aperire stringi respondet, quod nulli Hoc modo inexpiatus et absque Sacravaleret.

declaravit fuisse, ipsa temporis ratio

Seraphi-

mentis ex hac

vita,

supremo

inferni

supplicio

nus enim,

cum hoc anno suum

vitae

cursum glo-

perimendus, decessit.

52

142
AUCTORF.
/.

VITA

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


tum discernere non poterant, aliae ne de prole quidem cogitabant, futurum distincte partura praesignificat
:

52 Hoc anno Marcus


ginti circiter

Stabilis Asculanus, vi-

D
'"'/"" vari

BOVJEfilO,

annos natus, Serapliinum adiens,


vi-

ailoh.Mtiili,
iillnnli rr-

ab eo, nura vel uxorem ducere vel religiosam

cetUer naio.

tam amplecti debeat, consilium


ridens Vir Dei,
ait

exposcit. Cui subillius

Diamanti Moc- PMusprttdu coniae, Baltasinae Asculanae, Sophonistoe Marci '"'


Finisbao Orlandiae,

nulteribus

raanu huraero

irpposita,
religio-

Antonii Squarillas uxori

Vincontiaa Petrochinaa,
;

Neque connubia junges, neque ad


pertinges.

Cardinalis a Montelparo nepti

Clarae Jubariaa

sara vitae formara


vitae

Melioris

nobis

ex Marchia Anconitana d

Petne Franciscae,
enitun-

genus, Marce,

quaerendura est, quod a-

Vincentii Posentii uxori, praegnantibus mascu-

pud Superos manet. Id vero haud secusconMarcus tigit, Viro Dei hoc anno e vivis sublato vero.cum biennium post haec superstes vixisset,
;

lum omnibus
lis

foetura,
;

quem suo tempore


raasculura

tur, praenuntiat

Gasparinae vero, Thomoe nobipraegnanti,


;

uxori,

necdum

Octa-

neque uxore neque religione potitus, humana


deserit. Ripa3 Transonae,

vii Cetarelli

nurui,

quam antea pnegnantern,


;

cum ob

raasculi

parlaeti:

masculum parituram affirmaverat, plures deinde


liberos eidem futuros praedicit

tum Gradassi Bonominis familiam maxima


tia

Sophonistae, cu-

perfusam cerneret, ad socium conversus


inquit,

jus supra memini,

filiara

primura, qua3 ad septi-

quara breve,
-

puncti est

momcntaneum ac instar mundi gaudiura Vides, quam ma!


:

mum
lis

tura esset

gna ob natum puerum est hujus domum hilaritas quae tamen cito evanescet puer nam que vaporis instar, ad modicum apparentis, celerius tolletur, ac tura gaudium in luctum convertetur. Res Seraphini dictura subsequuta. Puer enim vix tertium vel quartum diem viilit

vita comite pervenalteram quoque, quae Deo sub raoniavelo consecranda esset puerum denique, qui
;

dumtaxat usque annum

sacerdotio inungendus esset, enixuram praenunciat.

stantiae

Rursus Petne Franciscae. ac Marioe ConPectinellae faeminae ortum Arthemiae


;

Turrianae, quae

omnem

prolis procreandae spera

abjecerat, quatuor

eam masculos enixuram,


non

saepe

superstes.

confirmat; Hieronymae tandera, Josephi Massei


uxori, quae, cura liberos procreare
possel,
;

cuidam pede
Laboranii.

53 Astolphus Giulerius Asculanus, spinae ventosae morbo in pedelaboraverat, queracura quinquennii spatio patientissime tulisset, eodera
ali-

cum Seraphino

conquerebatur, huic Vir Dei


sunt, ut
ii

Tot,

inquit, liberi tibi futuri

tibi

quando

afilictatus,

Seraphini
:

sibi

apud

Deum

forte fastidiura pariant.

opem
-

iraplorat; cui Vir Dei

Astolphe, patienter sustine,

Adhuc ac tum

paulisper,
laetus qui-

56 Praeter has

quarapluriraae

etiara

rerura

Tribus ado-

proraiscuaruni praedictiones ab eo profectae refe-

WWI

'

esces; ubi neque spina ventosa, neque morbus, neque dolor


cipient; breve

runtur, ex quibus nonnullas indicare

libet.

Cum
e

tuam

tibi

ultra
tibi

quidem

inter-

Vir Dei, longius


qui ad

iter faciens, in

conventu Mon-

admodum

patientiae

tem-

tisulmi e nonnihil quietis acciperet, inter alios,

pus praescribitur. Etenim


dies,

S.

P. N. Francisci

eum

eo tempore confluxenmt, quinque

qui

abhinc vix

bimestre abest, finem


vitae

Montisulrai adolescentes fuerunt quos Vir Dei,

morbis ac doloribus simulque


parat, ac

imponet.

il-

dum

piis

ad pietatera verbis excitat, ex his alter


Cui statim Seraphi

Haec Astolphus cum jucunde accepisset, se in

ab eo percunctatur nura eorura quispiara a saeculo ad Capucinos migraturus


sit.

lum

diera

S. P. Francisci praesentia

ante mortera potitus,


pluribusqve
iuc nomina*
tis

cum

eo ad coelestia migrat.

nus ex his

unum

indigitans:

Hic,

inquit,

54 His

et alii plerique accedunt, quibus

Vir Dei

noster erit atque in Seraphicis S. P. N. Francisci

mortem,

futurum prophetico spiritu obitum praedixit. In Hieronymus Baptistae Paduani filius liis sunt
:

castris strenue militabit.


est, qui

Res prorsus

nova adolescenti visa


cinorum vita

Prosper Biciarus, medicus Asculanus; Lucretia


Carlina
,

necdum de Capuamplectenda cogitaverat. At res


;

cui et obitus

horam
:

et

omnia morbi
Ascu-

divinura consiliura sortita est

adolescens siqui-

symptomata praenunciat
culanae
filia

Alseniae, nobilis

dem

divina post haec vocatione percitus, ad reli-

lanae filius, exul a patria;

Laurae Fastoriae As-

gionisse sinum conferens, sub Justi a Monteulmi

nubilis

Fabritii Comentati a
;

Mon-

tegranario infans raasculus


rius Asculanus
;

Franciscus Melio-

nomine Picentem provinciara ac totura religionis orbem sua prudentia et virtutura luce plurimura
illustravit.

^Emilius Archangelus Ascula;

nus

Polissena Rocia Asculana

Marchisiana

57 Hoc
conventu

spiritu et Fr.

Ludovico a Montegui-

'

Ordinem

Valenda Asculana, quam ipsa Dominici natalis nocte morituram pramunciat Franciscus Maria
;

done, qui, dura adhuc in saeculo versaretur, in


S. Victoriae sanctura

r 'um

Virum

adierat, ut

a Loro

Josephus, Constantiae Paradissae


fabri

filius
;

eum
;

pro domesticis quibusdara sororis aerumnis


re-

Joannes Andreas, Mecotii


qui levi

lignarii filius

apud Deum deprecatorem adhiberet, futurum


ligionis

morbo laborabat

Vincentius Rosatus,
aegrotans
;

ingressum indicavit.

Cum
illara

enira,

quod ad
celebri

dux

peditura, nec

minimum
;

Blasius

sororem spectat, quae

olira Baptistellae,

Henricus Masseus, Pelagallus a Monteflorum nobilisAsculanus; Angelae G^ualata^a RipaTrans-

Proscripto, nupserat, brevi

ab ea molestia

animi liberandam innuisset, quod haud secus accidit,

ona

filius

Serena Picilla Ajsculana


fruebatur
;

Julia,

Joan-

Baptistella ob Marci Sciarrae internecioin

nis Baptistre Auricolae Asculani uxor, quce plejta

nem

patriam redeunte
-

mox

ad Ludovicura

incolumitate

Beatae

Seglettae

filia

conversus
nit

Quid

tu,

inquit,

num

stabiles

quinquennis
lanus,
cit,

quem postridie cum solis radii ad


:

postremo Octavius Crantillus Ascuhinc emigraturum praediaegrotantis lectum pertin-

diuturnas cum mundo. qui Deo inimi-

cus est, amicitias junges? Absit;


l>rofecto
<

meliora te

manent

pugilem

te

Capucinorum

gerent

quae etipso rei eventu comprobata fuere.


aliie foe-

astra expectant

nostor eris, atque ubi te


us(jue raensera in utero de

55 Variis quoque mulieribus, quorum

mim.dus ad nonum

tinuerit

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


n
"

143
litteraturam non cognovisset,
et
\

tinuerit,

ad religionis tandem

te

pedes pariet,

licet esset laicus et

a qua in sinum receptus sub Ludovici nomine

adeo tamen sacros Hymnos, Antiphonas


ctrinae de

Le-

'

sacraDeo ministeria exsolves.


:

Nihil prorsus

ctiones egregie explicabat, tantaque claritate do-

inane prieteriit

juvenis enim, etsi nullara eatohis

Deo ejusque

altissimis Mysteriis disse-

nus ad religionem cogitationem contulisset,

rebat,

ut eximios viros cseterosque religiosos in

auditis, velut ccelesti cestro percitus, ita in reli-

non modicam traheret admirationem.

gionis amorera efferbuit, ut nulla aut teraporaliura

rerum aut propinquorum


religionis

vi retineri posset,

quominus

ingressum omni studio pro-

sequeretur. At,
praedicationis

Provinciali Vicario longius ad

CAPUT

V.

munus abeunte, ad nonura usque mensem religiosi spiritus flammam continerecogitur; quo expleto, religionis sinu exceptus, Lu-

Miracula, quce Sanctus vivens


operatus
est.

dovicus nuncupatur, ac sacerdos denique inunctus, divinis Ministeriis consecratur.


Ingressum,

et AnVirum Dei in Lori conventu convenientes, suum illi propositura, quo in

58 Franciscus Lazarinus, peditum dux,

tonius Gabrielius, cura

Haec vero

cura"tam ingenti rerum copia exubesi

rent, ut,
facile lectoris

universa explicanda forent.

'"""'
iis

religionisaraplexumconspirabant, verbis aperuissent,

animus defatigari atque a lectione


iis

laudat

ille

at

Francisco,

qui eo magis

deterreri posset; institutam hactenus in

con-

desiderio aestuare videbatur, jaraque ex Vicarii

scribendis brevitatem prosequens, ab

iis

priraum

Provincialis litteris de sua inter nos receptione


certior factus fuerat:

historiara exordiar, qui a variis corporis dolori-

Tibi,

inquit, Franci-

bus ab eo divina virtute curati fuere. Primum


igitur Ragusina. Verbii Philippi Ansidani uxor,

sce, sat est, ut religiosam

hanc inanirao cupireligiosae vitae

ditatem alas, quae te sedulo ad pietatem provocet, neque

gravi decem
ciata fuerat
;

annorum

spatio capitis dolore cru-

enim te Deus ad
id

quae, audita

miraculorum fama, quse

statum vocat, verura


familiara

magis,

utcum

pietate

de Seraphino percrebuerat,
adiisset
lisset, is

tuam administres.

Tum

ad Anto-

diuturnumque

illi

nium, qui remisso eatenus animo ad religionis propositum ferebatur, sermonem convertens
:

manum

ipsius

cum eum in ecclesia morbum retu Jam capiti imponens


capitis
:

Deus,
-

inquit tibi sanitatera contulit;

cura, ut

Te,

ait,

Antoni, te cceleste consiliura ad

divina te gratia dignara praestes.


soluto capitis dolore,
fuit.

Atque eo-

religionem provocat. Animura auge ac divino


te beneficio

dem tempore

nunquam eo

dignum

praesta.

Cumque eum

deinceps vexata

plerisque salutaribus monitis, quae illum post sus-

61 Crispinus Chorus Asculanus, gravissimo crurumdocrurura dolore correptus, cura per bimestre ita eo
cruciatus fuisset, ut ne ea quidem movere posset

ceptam religionem juvare poterant, prosequutus fuisset, utrumque dimittit, rei eventu utrumque
Viri Dei vaticinium probante. Franciscus siqui-

ut dolorem leniret, in plateam se deferri curat


ubi

dem paulatim a
domus
dentior,

religionis proposito defervens,

dum

foliorum lusui

cum

aliis

incumbit, en

suae curae relinquitur.

Antonius indies ar-

Seraphinus adventans,

folia

ex ludentium mani-

tandem sub Vincentii appellationis Caadnectitur, ac tandem sacerdotio inunpucinis


gitur.

bus extorta dilacerat ac paulatira discerpit, caeterisque,


qui

colludebant,

dilabentibus,

solus

Crispinus

crurum morbo praepeditus


:

consistit.

59

Marsisae, Christophori Boni Asculani uxoillius

Cui Vir Dei


Crispine,

si

nunquam deinceps
te

C
Mulini ahsentis viri

ri,

quae diutinam Viri absentiam absque ullo

te

lusurum spoponderis, a crurura morbo


scias.
-

salutis nuntio lugebat,

futurum

viri post

tertium

curandum

Illico

Crispinus promptis-

n ditum,

et

matrl, filiam
voto caslita-

diera reditum et pericula,

qu*

evaserat, exponit.

sime pollicetur. Qua pollicitatione accepta, Vir


Dei

tem (<ni.sccraluram,
prsnuntiat.
f

Angelicara a Monte S. Pauli f adhuc puellara,


quae Viro Dei Crucis signo

mox

crura
ita
illi

manu
sana

contigens ac signo Crucis


et valida restituit, ut, qui

munienda a matre
virginitatem ca-

muniens,

aliquando oblata
stitatis

fuit,

suam Deo

eo aliorum ope delatus fuerat,


redierit.

domum

pedester

voto consecraturam praenunciat^.

62 Ancelica Asculana universali corporis dolore ac praeterea cordis palpitatione lta laborabat,
ut,
.

totiu

-j.

porit
t1li

ructa,,
i

cum

nullis

remediis levari posset,

ad Cn "

ANNOTATA.

Seraphinum profecta
ploraverit
fixi
;

illius apud Deum opem imcum aerea quadaraChristi cruciimagine, quam corollae appensam gerebat,

qui,

Videsis hujus Vitx caput


III,

i,

num.

6.

totum

illius

corpusobsignasset

ubi aliquantisper
oravit,

b Capitis
c

num. 32

vidcsis. in retjno

cura ea ante sacrum Eucharistiae altare

Qux

episcopalis Ilalix

Neapolitano

iterura signo Crucis munitara dimittit, quae

mox

civilas est.

a corporis dolore et a cordis deliquio libera do-

Italiat regio, olim

Picenum

dicta, sub

summi

mum

redit.

Pontificis dominio.

63 Marcellina,
in ditione Ponlificia op-

Aloraei Asculani

uxor,

tam
gram,

doto-

Marchix Anconitanx
Qui Italix

gravi in sinistro latere dolore cruciabatur, ut.


cura
illi

rem, pcda-

pidulum.
f

respirationera adimeret, saepe illam in;

in territorio

Asculano pagus

est.

g Dono suum Compcndium,

pariter scientiae, rcfcri citatum proceset intellectus excelluit:

cum eam ad gentes rugitus edere compelleret Seraphinus aliquando doraus suae fores sedentem
consuetae raendicationi incumbens offendit
;

nam

quam
cum

: ; ;

144
Alf.TORE Bovi nio.

VITA

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


exoret. Cui Vir Dei
"
:

cum
dita

querulas propter doloris vehemontiam voces

Quid,
ille
:

ait, te in

hoc

edentem perciperet, causam interrogat; qua au-

vulnere cruciat?

Mox

Aurea

fistula.
..

Ne dubites, inquit, dolor abscedet. Cumque eam sua Crucifixi imagine consignasset, praeteriit; at vix ei terga verterat, cum a dolore libera incolumis surgit et miraculum magna voce
:

inquit,

quam

in

vulnere reconditara gero.


:

At

Seraphinus aegro colludens


..

Aureane fistula? ait, nimis profecto superbum vulnus, quod nisi aurea fistula saniem eructet, haud sibi satis
n

praedicat.

Beatrix,

viro Dei propinqua, integri

factum esse
Flamini
,

velit.

Verum

in

Domino

confide,

anni spatio ita a podagrae doloribus afflictata fuerat. ut nulla quiete frui posset
;

vulnus absque

fistula curabitur.

quam cum Sera?

Cumque,
sua
cis cis
illa

phinus aliquando in lecto jacentem oflendisset


-

quibus vulnus obtegebatur, explicatis, illud patefactum fuisset, mox Vir Dei
fasciis,

Quid,

- inquit,

hicjaces, Beatrix
est.

Non

ja-

Crucifixi imagine vulnus contigit et Cru-

cendi sed operandi tempus

Suaque Cru-

signo contactum corroborat. Vix autem Cru-

cifixi

imagine pedes contingens et Crucis signo

signum ediderat, cum se aurea


ita

fistula e vul-

muniens,
cephalaam,

dolorem

fugat,

eamque a podagrae

nere erumpens vulnus

ad incolumitatem parat,

morbo deinceps liberat. 64 Ab eodem quoque podragse morbo in oppido eapitis, brachii etmanus Montisgranarii Mecotium Darium, diu laborancruciattu

ut quarto vel quinto post die absque fistula perfecte

curatum

fuerit.

67 Theodorus Tassus Asculanus,


cere in dextra

fistuloso ul-

alium nb
ulcere,

Crucifh imagine fUgat:


i

tem, Crucis signo sua Crucifixi imagine adhibito,curat. Ibi quoque Philomenam, Francisci Brichii

milllaborans, nullis remediis tem a gravi juvari poterat; cura illud Seraphino aperiens, ab vutnere, vil-

manu

uxorem, a cephalsea

a,

quam

diu sustinerat,

eo sua Crucifixi imagine signatur,

moxque

iiruni a car-

sola cinomate,

eodem modo persanat. Fr. Antonius Cingulanus


b,

cicatrice in miraculi testimoniura relicta, perfe-

ex nostris concionator, cum diuturno capitis


illam
Crucifixi

cte sanatur; qui divino beneficio gratus, se

dolore, quo etiam in saeculo afflictabatur, laboraret, vix

posthaec
ratius

imaginem a Seraphino

Deo Capucinorum Ordine consecrat. HoJavania, Cyrneus miles, pugione in sinistro


in

oblatam, qua etiam ob eo in fronte obsignatus


fuit,

latere confossus, nullo remedio

ad

vitae

metam

exosculatur,

cum

protinus a capitis dolore

properabat

quo tempore Seraphinus, Asculani

liber perpetuo ab eo cruciatu vindicatur. Fr. Virgilius Pacificus


tualis,

xenedochii aegros visitans, in hunc incidit. Cui,


ubi ut pacera iniret. persuasit, signo Crucis sua
Crucifixi

a Monterubiano, Minor Convenqui,

acerrimo quotannis brachii ac manus do:

imagine vulneri adhibito,

id praestitit,

lore torquebatur
esset,

cum Viro Dei

familiaris

ut postridie e vulnere incolumis e lecto surrexerit.

ab eo aliquando Crucis signo communiri


;

Augustinus Iraperacius, Catapultarius miles.


sauciatura commilitonem, ne in carcerem

poposcit

quo accepto, statim a dolore convaluit,


afflictatus fuit.

cum ob

neque unquam deinceps eo


eadem CruI

detruderetur, aufusjeret, in suae 'centuriae sub-

65 Hoc pacto

et

Rochus Asculanus ab
;

utrius-

centurionem

incidit,

a quo lethali vulnere per

imagi-

ne adhibita,
boscurut.

que brachii languore Aurania, Ferrantis Palettae


Asculani uxor, ab sinistri humeri cruciatu
;

latera transverberatur.

Eo

in mortis periculo

ad

Jo-

Seraphini preces confugiens, ab eo signo Crucis,

anna, Scipionis Prosilii uxor, a brachii tumore


ac inflaqamatione; Vincentia a lupinoruramorbo
c,

nudato vulnere, communitur

quo accepto, po-

stridie e lecto incolumis emergit. Joannettus, Jo-

quo graviter vexabatur, iterumque


;

a partus

annis Francisci Corvi villicus, diu atrum in facie

angustia

Augustinus Seffuntius a manus dolore;

carcinoma

tulerat, quoindies excrescente ac caris

Fr. Valerius a Ripa Transona, ex nostris laicus,


d
e.

nera depascente, cura

Seraphinura aliquando

ab odontalgia d; Polinix Tuffina Novanensis


cephalaea
:

e a

obviura haberet, ab eo signum Crucis postulat,


qui

Innocentius Pitiotus a colico dolore;


turaore
;

Urbinia Asculana ab uberum

Beata

buit,

cumprimum illud eum confestim

suaCrucifixi iraagine exhidivina virtute persanatum

Sgarilia et Marsina, Asculanae mulieres, a diutino

dimisit.

renum cruciatu Bartholomaeus a Loro a morbo cachexire Benedictus a Monteguidone a


;
;

cto et yEmiliara a Loro, a cancro


;

spina ventosa
sali

Julia a Montegranario ab univer;

68 Hoc quoque modo Franciscum a Montesaneorum vultus devastante Dianam a Loro manu captara Por;

duoi "

cro, /'/"""

mnnii vtam,
digtti

iii-

"/'"'"
Itesio-

corporis tumore
f,

Fr. Bonaventura Macera-

tiam, Nicolai Seraphini

filiara,

quae casu sibi di-

ne,plh
aliot sanat.

tensis

ex nostris concionator, a cephalsea

Lucretia Odoarda a genuum irabecillitate ac doAurelia, Petri Andreae Novanensis uxor, lore
;

gitum sola cute pendentem obtruncaverat; Citam Victoriam Odoardam a gravi apostemate Joan:

nem Camillum Arpinum Asculanum a


vulnere
pite
;

capitis
in 'ca-

a colica passione

Balthasar Grimaldus a MonCrucifixi imagine

Balthasarem Asculanum, gravi


saucium
;

tegranario a totius corporis doloribus, ab eo crucis

vulnere

Pyrrhum Valerianum,
in

signo ut plurimura sua

illa

peditum ducem, a manus ulcere, quod

cancrum

adhibito, persanantur.

degenerabat

Antoniura Vallomeum Asculanum


;

Pedilum dn
/
:

66 His

plagis ac vulneribus accedant, quos a

a profundo humeri vulnere

Franciscum Mon;

iiii-

tulit

viro Dei, sola Dei virtute sanatos fuisse, ex Pro-

seura Asculanura a fistuloso femoris ulcere

Jo-

cessu exploratum est. Flaminius Cinacius, dux

peditum
cui

lethale vulnus in pectore acceperat


fistula,

annem Marinum, decem annorum puerum, gravissime ex lapsu in capite saucium postremo M.
;

cum aurea

anies efflueret, ac

Aurelium Spoletanum Asculanae urbis gubernacurat.

vulnus, quod consolidari non poterat, patefactum


servaret, a physicis perpetuo in ipso vulnere re-

torem, ab incurabili manus ulcere divina virtute Cum enim ad cum Vir Dei pro reo quo-

tinenda appHcata fuisset, eo

maxime

aeger cru-

dam

captivo rogaturus accessisset,


;

aegre

is

ad

ciabatur; quapropter Seraphini aliquando prae-

veniam reo dandara pertrahebatur


precibus victus, his
lat
:

at Viri Dei

sentiam nactus, ab
orationc a
Di-m
i!n

eo supplex
vulncris

poscit,

ut

eum

tandera verbis compel:

illius

curationem

Jam

inter nos, Seraphine, paciscamur

ille

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


m
ille

145
raox tempore
l

delicto,

ego gravi

in

manu

ulcere teneor,
ille

cruri impertit, quo Petrus eodera

AICTORE
Boyi

n si

me

tu ab ulcere liberura prrestiteris,

raeo

persanatur.

Eadem

prorsus Dei virtute, et Ber-

mo

decreto absolutus e carcere emerget.

Hoc

nardum Asculanum,

pacto accepto,

cum Vir

Dei nonnulla Crucis signa

et Jacobara, Mantocii uxorem, quibus crura confracta erant et Hierony;

Marci gubernatoris

ulceri sua Crucifixi

imagine

mam, membrorum usu


Candodori Asculani

destitutam, et Joannam,

adhibuisset, ab eo statim abscedens, vix ad palatii

filiam, altero crure mutilara;

gradus pervenerat, cum Marcus, ulcus pere custodia

Dianam a Loro manu captam,


ctum

sanatum cernens, reum


jubet.
DiCltt
/i
1

liberum adire

et Octavium Bandinum, S. R. E. Cardinalem, cujus crus confra-

CmriimaginU

allactu claudn,filia utroi/nr

pede

membris captos accedo, qui a Viro Dei Crucis signo dumtaxat adhibito persanantur. Primus Vincentius Potentia altero

09 Jam ad claudos

et

fuerat g; et Theodoram, Antonii Frassi uxorem, tota corpore attractam; et Mariam, Semidem filiam quae nullo merabrorum usu
,

fruebatur; et Marinura Dionysiuma Monteulmi,


qui ex
rat
;

iiiiiiiin.

crure ita captus erat, ut eo non nisi difficillime

arboris lapsu cervicis sibi os confrege-

progredi valeret.

Hoc raodo
qui,

cura se ad Seraphi-

et

Theodoram a Montegranario ex casu


in perfectara corporis

nura contulisset, ipsius pro cruris incolumitate preces


erat

toto corpore confractam,

implorat;

ut Vincentio familiaris

incoluraitatem vindicat.

Quid,

*>

inquit,

de crure conquereris

72 Venio ad
tur.

csecos, rautos, surdos, gibbosos et

Bodem modo
pluribus cziini.

Nulla cruri aegritudo

est.

Mox crus

sua Cruilli

incurabiles, qui ab eo in Processu curati legun-

cifixi

imagine consignans liberum protinus

Dum

Vir Dei per Lori oppidum iter faceret,


illi

gressura reddit. Salomea,

Lucretioe Antonelloe
ita

quaedam
fuit;
vit,

mulier, utroque oculo capta, oblata


is

trium aunorum
la esset,

filia,

cum utroque pede

mutiullo

quam

ubi

sua Crucifixi imagine obsigna-

ut neque incedere, neque

stare

modo

posset;

hanc Lucretia mater, Seraphini


ejus

mox, toto spectante populo, lux illi restituta fuit. Puer quoque, advense cujusdam mulieris
filius,

aliquando conspectura nacta,

precibus cu-

qui eo usque csecitate laboraverat,

cum ab
cum-

randara commendat; qui puellam ulnisexceptam,

ea ad Virum Dei Asculum adductus

fuisset,

cum
set,

nonnullis sanctse Crucis signis communiis-

primum ab

eo Crucifixi imagine signum Crucis

bere perinde, ac

humi reponens, eam jubet incedere qua lisi nulla crurum imbecillitate te;

oculis adhibitum accepit,

eodem quoque terapore


di-

oculorum lumen recepit. Porro admiratione

neretur, progrediente,
prsedicens

is

celerem ipsius obitum

gnum

videtur, quod Josepho Ferranti a


;

Loro

Ne,

inquit,

puellam nunc

li-

contigit

qui

cum

integra

csecitate

laborans,

bere incedentem
felicius

Iretitia excipiatis;

brevi enim

Seraphini miraculorum

famam

percepisset, tan-

eam

in

coelura

concedentem conspi-

cietis.
iiln tihiiirinn

70 Virgo qusedam a

lurabis

deorsum

ita

mera-

imqne
usu destitU'
tte,
;

brorura usu destituta erat, ut ne ea quidera rao-

tam erga Virum Dei fidera animo concepit, ut se omnino a caacitate curandura sibi persuaserit. Quapropter, cura se ad Virura Dei Asculum perducendum curasset, eo in itinereluxeia Domino,
qui in se uberius confidentes suis donis prsevenit.
restituitur.

quatvor

vereposset; quapropter cum, universis physico-

rum

remediis frustra tentatis, nulla

illi

incolu-

Asculi rursus puerura, Felicis Mi-

mitatis spes affulgeret, ad


delata, in ipso ecclesiaa

Virum Dei Asculum limine collocatur. Hanc

liorae filium. luce

orbatura
,

orans ac signum

illi

Crucis impendens

ad oculorum lucem revocat.


affecti ac-

cum

Portia, nobilis raulier, Seraphini impensius

His plerique oculorum morbo graviter

commendaret, ad earaVirDei accedens, eumprimum sua Crucifixi imagine pleraque illi


orationi

cedunt, quos Vir Dei in integram incolumitatem


vindicat.

Inter hos enumerantur Maria Joanna


in

Crucis signa variis corporis partibus adhibuis Surge, filia, set his eam vocibus corapellat
;
:

Asculana, quaa fistulam


passafuerat
;

dextro oculo jam diu

Constantia Patinclla Asculanadex-

et

ad sacrum Eucharistiae Sacramentum Deo

tro oculo orbata; Citta Tucia et Sanctia Orifila,


puellce Asculanas, ob boae
pta3
;

pro beneficio gratias actura concede. Protinus illa, tibiis consolidatis et toto corpore incolumitati restituto,

/*

morbum lumine

ca-

Joanna a Monteulmi, Joannis Marini uxor,


tribtu mutis

ad altare procedit, omnibus-

ignis scintilla obcrecata.

que prse gaudio collacrymantibus, pedester atque incolumis domum revertitur. Stephanus a Capite
Rivi, Asculani agri oppido, femore sibi ex arboris lapsu confracto,

toris

73 Inter mutos Maria quscdam, Litprandi texfilia, asseritur, quse, cum muta ad quartum

am,
surdo audli ii

usque

annum
accepit.

pervenisset, a sancto Viro bene-

ni, g\
i

cum

octo mensiura spatio in

dicta et sua Crucifixi iraagine signata,

lectojacuisset, vix fulcris sibi adhibitis, paulu-

usum

yEsium

Vir Dei profectus

ctam Iingure corporis / iihim p cura


i

rat:

lum progredi poterat, cum Seraphinum nactus ipsius ad feraoris curationem apud Deum auxilium exposcit
;

aliquot dierura raoras in eo conventu traheret,

quoodara decera annorura puella, Catharina Octa-

qui, Crucis signo Crucifixi imagi-

viana nomine,
distincto

illi

oblata

fuit, quse

confuso et in-

ne, uti solebat, feraori impresso, ita illura in

mo-

mento reddit incolumem, ut eodem tempore, projectis fulcris, sua per urbem, haud sine intuentium admiratione
gesserit.
taboranttbus
aliisque in~ cedere luind valentibus,
,

dumtaxat vocis sono eatenus rcs indicaverat. Hujus linguam cum sui Crucifixi imaginc contigisset, eaque Crucis illi signum dedisset,

gressu liberrimo uegotia

Jesu illam

nomen

proferre jubet, dein


prolatis,

Ma-

quibus distincte

clare deinceps

71 Petrus Manfredus a Montegranario crus sibi ex casu confregerat, quod num nullo remedio instaurari posset, in lecto jacebat
;

omnia proloquuta

fuit.

Eodem

raodo,

cum per
Cru-

Montissanctioppidum

iter faciens, aegrotura

greswm
stituit,

cum

eo

re-

Seraphinus praeteriens, adoleseentisque casura miseratus, sua Crucifixi imagine Crucis signum

rautura praecis signo incolumitati restituisset, Crucis signo lingurn terea d.-prehendens, altero

impresso,

distincte

loquentem prastat.

Eodem

Tomus

vi Octobris.

21

tempore

146
AUCTORB
Z.

VITA
Hieronymo Vico
perciperet,
,

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


annorum
n

tempore

tredecim

gue.

"

Porro ea bibente, cum domestici mortis

BOVERIO.

adolescenti, adeo surdo, ut ne

quidem campana-

potum eam hausturam putarent, vix


hauserat,

rum sonum
auditum

Crucis signo adhibito,

restituit;

gibbosum quoque, qui itacur-

illa aquam cum hydropico tumore decrescente, tantum mox incoluraitatis assequuta est, ut po-

vus incedebat, ut

manu terram

contingeret, eo-

stridie e lecto incolumis evaserit.

dem
faucibus laborantem,
Jistuln juvc-

Crucis signo ad pristinam corporis rectitu-

dinem revocat.

74 In incurabilium numero primus Crcsar

qui-

76 Verum, ne caeteros, qui a variis ab hoc Dei Servo morbis curati fuere, praeterire videar, nonnullos hic adnumerare libet. Peracius Marciarellus Asculanus,

incolumes
reddit.

dam Amuratus
incurabili

a Montegranario recensetur, qui

acuta febre tam

gra\

viin,
ittc

alium
/ilOS,

venerea

quodam faucium tumore laborans a

aegrotans, ut de

illius

salute medici desperarent,

Dei Servo Crucis signaculo communitus protinus


divina virtute curatur. Post hunc et Sebastiani

hujus Viri Dei oratione ad salutera

revocatur.
qui

iicm leprosum aliosque plures insanabites

Hujus quoque

filius.

trium annorum puer,

Rubei
ctus
;

filius,

incurabili fistula prope

sexum

affe-

hcrnia laborabat, ab eo signo Crucis persanatur.

Asculi Alexander Benedictus venerea lue


;

Tlieodoram Aluitratam vultus quidam tumor


que oris morbus invaserat
;

at-

correptus

Theodorus Adamus lepraconspersus

quo excrescente, cum

in oppido Montisgranarii Antonella

Commentata
Julilius

vix liquidioribus vesci posset, signo Crucis a Dei

ab ulcere incurabili
cino uxor
;

Nesba, Bellisarii aMontefu;

Servo accepto,

mox

ab utroque morbo liberatur.

Vincentius Morus Firmanus


;

Sylvester Caponius, nobilis Asculanus, gravi an-

Blasius Asculanus a strumis

Hippolyta AsculaCitta

gina correptus, cum, plurimis physicorum reraediis frustra adhibitis,

na, et Joannes Baptista Georgius ab hydropisi;

morbo ingravescente,

sera-

Hisba, Prosperi Gennasii uxor, aparalysi

per deterius se haberet, ad Seraphini, quera singulari veneratione prosequebatur,

milia

Solomea, Ulyssis Cavalcavechii filia; Maria PoLudovicus Asculanus, hospes Asculana


;

tandem preces
et

confugiens, ab eo post orationem Crucis signo in

diversorius;
mitiali
phtisi
;

Paolus Vecliiolus Asculanus a co;

gutture munitus

repente convalescit

post

morbo

Balthasar Merletus Asculanus a


oppido Baptista Passacantandus
,

unum
pit.

aut alterum diem e lecto incolumis erurafilius infans,

in Lori

Seraphinus, Marchiniae Amatae

a vermiculari morbo, a Viro Dei


Crucis adhibito, persanantur.
ab oinnibus conctaet

signo tantum

post aliquot sui natalis dies toto corpore in tu-

morem
jara salus

verso, longioris ferme vitae

75 His

et

moribundi, quorum

de-

interceperat,
sito, is

cum Viro

Dei ad

illius

spem matri opem accersis,

malos

sperata erat, a Dei Servo velut ad vitam revocati succedunt. Baptista

simul atque infantem in matris sinu con:

Auricola Asculanus,

fe-

spexit
n

Ne de

puero, inquit, sollicita

bri

acuta et colico dolore laborans, medicorura

vivet infans, et,


tertius post

qaem

hic

modo tumidum
tibi

pro-

ope destitutusjara sensus araiserat, celerius vitae cursum confecturus quo tempore Seraphinus ad aegrum accersitus. ubi paulisper oravit, moribun:

n fert,

hunc dies

incolumem red-

det.

Cum|ue

puero Crucis signum impertitus

esset, is confestim oculos aperiens ccepit conva-

sua Crucifixi imagine signat, protinusque ademptara salutis aeger ad sensus revocatus spem instaurat, et quinto post die incolumis e

dum

lescere, donec tertium incolumis

diem aspexit.
inii-

77 Superest jam,

ut caetera hujus Servi Dei Quatuor


tribus
irat,

miracula, quae passim praeter aegrotorum curationes ab eo patrata sunt,

ubertatem
duosqitejui

lecto surgit. Augustina,

M.

Tullii

Asculani uxor,

brevius percurram.

angina correpta. post multa remedia frustratentata, omnium tandem medicorura sententia ad

Floravantis Latini a Monteulmi uxor lacte care-

hl-

necem damnatur
tio post die e

quae

cum Seraphinum advoeraergit.

cari curasset, ab eo signo Crucis confortatur, ter-

quo infantem gravitcr febricitantem aleret. Quapropter, omnibus physicorum remediis frustra adhibitis, ultimum a Seraphino remediura
bat,
,

morbo incolumis

Dum

in

qui ubique
quaerit,

oppidoMontisgranariiMargaritae, Alphonsi NuzVir zae filiae, jam agonizanti funera parantur,

miraculorum fama notus erat, vir qui panem, Crucis signo munitum, ad

eum
tur, et

Dei eo accersitus,
Crucifixi

dum puellam

signo Crucis sua

cujus esu non

conventu mittons, eo uxorem vesci jubet, modo uxor lactis copiam assequiet infans a febre curatur.

ita exterruit, ut postridie ad

imagine confirmat, lethalem morbum apertam fugamcoraRitium, Minervae Asculanae


filiura,

verum

Hoc modo
:i!)

Maria Augustilia,

Lucae Albertini uxor, et

pulerit.

Cum

Tarsia, Caesaris Junctae Asculani uxor. lactis

jam moribundura, mater ac domestici velut mortuum lugerent Vir Dei insperato adventans,
:

eo alundantiam accipiunt. Hippolytus,

Silentii

Seraphini fratris

filius,

veneficio

deraentatus,

universos genuflectere ac Dominicam Orationem una cum Angelica Salutatione persolvere jubet;

cum trium annorura

spatio velut insanus varias

per regiones pererrasset, tandem ad Virum Dei

tum moribundo signum Crucis impertiens, primum quidem in spera salutis vindicat, tum brevi
tempore ad perfectam incolumitatem provocat.

perductus ab eoque signo Crucis


tus, ita a fascino liber

in fronte rauni-

domum

rediit, ut

eo nunet

quam

deinceps agitatus fuerit.

Pari modo

Am-

Demura Fandolfina,
de
illius

Ulyssis

Palmisciani

uxor,
ut

tinus a Luco, Asculani agri oppido juveni


fascino,

cum ob diuturnam hydropisim eo evasisset,


vita

quo a daemone alligatus fuerat, a Dei


Dei,
,

omnem

prorsus physici spem abje-

Servo absolvitur.

utsicissent, Virura Dei ad se accersitura rogat, timsaltemsibiextinguereliceat. Cui Seraphinus,

78 Dura Asculanos montes Vir


lanificium emendicans, perngrat

lanam ad

nes pncal luiud inadi

in

plerosque perim

ubi eam Crucis signo communivit, aquae fri| urnam adferri jubet, eamque signo Crucis benedicens his
~ fina,

aliquando pecuarios canes incidit, qui cum hia dus in arca,pnuf ore ac rapido cursu in eum tenderent, vix illis ^ipsiu

Eia, Pandoleam verbis confortat quantum libet, bibe ac sitim extinjara,


:
>

signum Crucis
jecto
silentes

objecit,

cum

fraeno velut ori in-

oratiom

ac

pacatos reddit.

Rursus cum conspiciW'

Asculum

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


A-

147
auctorb
7" BuvEIU0
-

Asculum cum nonnullis


madidis,
is

saecularibus viris redi-

Incassura proinde oranibus adhibitis artis reraediis,

ret. caeteris copioso imbre, qui e ccelo cadebat,

ad opem Servi Dei confugit

atque ab eo
pristi:

ne una quidem pluviae gutta perfusus


In

imagincCrucifixi signatus repente curari cutem,

in vespere conspicitur.

Asculano conventu,

morbique squamulas defluere conspexit,


naeque subinde sanitati restitutus
fuit.

pane aliquando
dianus virum

in

vespere deficiente, jubet Guarin

Quartum

quemdam

Ordinem benevolum
:

Vinum

pariter corruptum

atque omnino muta-

pro pane adiri; cuiSeraphinus


inquit,
"

Quid virum,
est,

pro pane vexari necesse


sit?

cum

in

arca panaria satis superque


panaria,
ait

At arca

tum, quod Servo Dei oblatum fuit, eo orante, non modo pristinam recuperavit praestantiam, sed adeo quoque multiplicatum fuit, ut diu ad

usum

suffecerit, et

Guardianus,

ipsa est, quae pa-

liter juverit.

ad morbos curandos mirabiQuintum: Delia Quattrocehi turao-

m nis

defectum testatur.

Prius enim Guardia-

re et cancro in mamilla dire cruciabatur, frustra

nus panariam perlustraverat, quam pane vacuam


invenerat.

At Vir Dei
mentior
Igitur ad

Si

panis in panaria

non

est,
n

ipse, at prius

panaria exploquae

chirurgorum ope semper adhibita. Accito proinde Servo Dei, ejus precibus sese commendavit, et, ubi raorbum ille cruce signavit, statira ipsa
perfecte convaluit.
nis ex

randa.

panariam
ut

itur,

mox

Sextum

Jantia puella bien-

sancti Viri oratione tara copioso pane ac placentis


/,

referta conspicitur,

summara Guardiano

et caeteris adrairationera attulerit k.

variolarum morbolumen oculorum penitus amiserat. Ducta itaque ad Servum Dei, oleoque lampadis ardentis coram Eucharistiae Sacraraento ab ipso inuncta,
tera

confestira pristinam clarita-

visus recepit.

Septimum

Isidorus

Vicus
Ser-

ANNOTATA.

hydropisi laborabat, et statim ac super

eum

vus Dei signum Crucis efformavit, liberatus a morbo remansit. Octavum Petrus Sanctes Petillus febri quartana correptus ulceribusque toto
:

a Continuus ac inveteratus capitis dolor. b Id amplum


Pontiftcis dilione

Marchuv Anconitanx
oppidum
est.

in

summi

corpore vexatus, opera Servi Dei imploravit,

et,

cum ab

eo fuerit sacra Crucifixi imagine benedi-

ctus, illico febris deferbuit, et ulcera penitus eva-

Morbus est, quo crura d Dentium dolor.


c e
tana.

ulceribus intumescunt.

nuerunt.

Castrum Ecclesix
sub

ditionis in

Marchia Anconi-

f Episcopalis

archiepiscopo
civifas.

Firmano

in

CAPUT

VI.

Marchia Anconitana

g Processuum, ad B. Seraphini beatiftcationem canonizationemque impetrandum auctoritate Apostolica

Ipsius sanctimonia celebris

pius obitus

inslructorum,
:

Compendium miraculum hoc

sic

Cardinalis Bandinus, Picena> provinciae legatus, dum per montes nive ac glacie cooperrefert

ac sanctitatis signa.

tos,

obequitat, casu equi sibi crus confregit; cruri fracto ulcus succedit et ulceri grangroena

is

et aliis quaraplurimis divinae potentiae

mi-

Xpsivs san-

remediis in vanum tentatis, ejusdem Cardinalis jussu Vener. Seraphinus procul absens adducitur, a quo signo Crucis fractura, ulcere et cancro liberatur. Et ne beneficii meraoria teraporis
injuria collabesceret, in vico Venae Ruptae, ubi periclitatus erat. ecclesiara suo aere aedificavit.

Deus Opt. Max. Servi sui Jjw SKS merita et sanctimoniam uberrime testabatur, cum fil, tara celebre in Piceno a esset Seraphini nomen,
raculis,

II

quibus

ut in

quacumque conventus
in

familia degeret,
;

ad

eura segrotantium turba3 confluerent

id potissi-

mum
die

Lauri conventu accidit, ubi tanta quotiet

Inter caeteras vero icones, quas ibidem pingi feflexis cit, extat icon, in qua beatus Seraphinus

languentium

aegrotorum raultitudo ante

ecclesiae
illa

fores jacens cernebatur,


;

cenibus ante stratum infirmi Cardinalis in

mo-

Hebraeorum piscina abesset


illa

parum ab quibuscum Vir


ut

dum

orantis inspicitur.
infcstans,

Dei sua
quo ipso-

Crucifixi imagine Crucis

signum imObsi-

h Morbus, pucros prsdpue


i

penderet, omnes ferme a morbo curabat.


stere

rum corpora pustularum multitudine rubescunt, Episcopalis Ttalisin Marchia Anconilana sub
Ecclesue dominio
civitas.

quidem

ac reluctari Vir sanctus, sed, cura

illum Deus velut lucernam, qui sua multissancti-

k Sequuntur hic
pendio
ita

octo miracula,

in

Boverio bre-

vitatis studio prxterita,

recensentur.

ex lapsu sibi fracta lare non poterat at ubi Servus Dei signo Crucis euradem munivit, statim ille, ejecto fulcro, solus
;

qux in Processuum ComPrimum: StephanusJacobi coxendice sine fulcro ambu-

raonia prailuceret, in Ecclesiaemodio collocasset, quo raagis a se turbas expellebat, eo plures quotidiefiebant.

80 ViroDei aliquando per Montem-Ulmi facienti tam ingens populi turba occurrit, ut
emergere potuerit. Hoc ipsura
illi

iter

Jjggfjg!
firmicon'

vix

eraedio, pallio ac habitu undique obtruncatis,

"""

et liber incessit.

Secdndi m
in dolio

Vinum optimura

et

cum

in

Mon-

limpidum, quod

servabatur, tractu tem-

Evocato poris fseculentum et acidum evasit. Dei, statim ac imagine Crucifixi proinde Servo vinum benedixit, non modo pristino restitutum
fuit sapori et claritati, sed

contintisgranarii farailiaconscriptus esset, sagpe gere solebat, ita ut integros dies in aegrotis Crucis

adeo quoque multipliintegrae fa:

catum
miliae

fuit,

ut per plures menses ad


suflecerit.

consignandis frequenter impenderet. Res quidem fratribus ita molesta erat, ut eidem Guardianus aliquando dixisse feratur, quod, si
signo

commodum

TERTIUM

Hostilius

lepra, de Monte Monaco ex tetida molestaque eidem corruperat, eo dequee totum fere corpus raodo posset. venerat, ut se ipsum raovere nullo

swpe divina diu eo confluentium multitudo, quo contingeret, illis ferenda esset, Officia perturbari
obedientice praecepto ut olira
illi

rairaculorum potestas,

a B. P. N. Francisco B. Petro Catanio


sublata,

'

148
AlCTORE
Z.

VITA
fuit,

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.

sublata

cohibenda esset. Quamobrera, ne ea

sublatis, his

Dominum
si

verbis precatur

BOVEIUO.

conventus familia diutius illam molestiam sustineret, inde

Domine Jesu,

loquor, nulla mihi fidesadhibe-

Asculum migrat;

ubi,

cum

diu

mo-

n tur; tu ipse

loquere." Vix haec postulerat, cum,

ras traxisset, tanta

ineum

urbis devotio fuit, ut

vultu in pallorem rautato, mortis signa praeferre


ccepit.

eum omnes

velut ccelestem

hominem

et consolais e

Porro Fratres, qui Dei Virum observa-

torem urbi datum agnoscerent, atque


quutus
pacis,
est, ut

regio-

bant, insperatam illara vultus mutationem spectantes,

ne tam singulariurbem illambenevolentia prose-

summa

festinatione ad

sacrum oleum

quamplurima

in

eam tum

publicae

accurrunt ac Dei servum inungunt.


inunctus, paulo post,

Quo

ille

tum mutuae concordiaBetcurationum


Postremo, ut perenne
illi

beni-

perinde ac

si

in

quietem

ficia contulerit.

amoexu-

concederet, placide mortis somno consopitur.

ris

signum testaretur, eidem corporis

sui

84 Dei itaque Servo hoc modoprseter omnium


expectationem e vivis sublato, Guardianus, qui irruentem in eum turbam haud frustra pertiraescebat, ut nulla de
illius

vias perpetuo asservandas reliquit.


]',
i

fi Si raphini obilu puerarinn


i

ii

nlioraet

Uone

rU

gida abstinenlia ad

81 Etenim cum plerosque in ea urbe annos magna cum sanctimoni laude duxisset, jam
septuagenarius
b vita3 sua3

raorte in urbe
(uti

fama

in-

vulgato, lngens /</ populi ini \p.

occasum, quem ssepe

notesceret, nullum
exitus

mortem,
b

campana

mos

est) ipsius

stusca

antea praenuntiarat, propinquum intelligens, ve-

hementius orationi ac rerum divinarum contemplationi

qui ipsius sanctimoniam

signum pulsari jubet. At Dei Opt. Max., palam facere decreverat,


agminatim per ur-

incumbere

coepit, et quasi

tunc primum

consilio factura est, ut pueri

Deo famulari inciperet, ad majora quotidievirtu-

bem

incedentes, sanctum Virura raortuum con-

tum

studia se extendere, juventutisque jejunia

clamarent; quo audito. tanta

mox

populi multi-

atque asperitates ad senectutis annos revocare.

tudo ad conventum confluxit, ut, occlusis raerca-

aut somno deditum eum Dominus insperato adveniens offenderet, ardentem cum virginibus lampadem omni studio praeferre

Demum ne vacantem

torum tabernis sola urbs absque habitatore


licta videretur.

re-

Mox

urbis conservatores

decem

viros destinant, qui sancti Viri corpus, ne aut


alio

curabat.
iiniini instan-

distrahatur aut aliquod

damnum

patiatur,

parat,

82 Diu Seraphinus occultum in pectore morbum, quo licet tanquam spiculi mucrone acerbe confoderetur, tam patienter tulerat, ut eum nulli hactenus aperire voluisset cum tamen hoc tempore adeo ingravesceret, ut jam supremum illi interitum minaretur, illum tandem declarare cogitur. Nullum morbus exterius malignitatis si;

summadiligentia custodiant. Turba vero cumpri-

mum

corpore in ecclesiara delato,

illius

conspe-

ctu potitur, tot illud sancti Viri miracula et beneficia celebrantium vocibus excipit,
tiura potius

ut canen-

hymnis ac laudibus, quam lugen-

tium carminibus, ecclesia personaret;


versi certatim in ipsius oscula et
re, capillos tondere,

mox

uni-

amplexus rue-

gnum

prodere videbatur; quo

fiebat, ut et

medi-

barbam
ferri

praescindere, ungues

cus et Fratres haud tanti

morbum

aestimarent, ut

obtruncare, habitum discerpere tantoque devotionis

ex eo aliquod

illi

vitae

periculum imminere existi-

impetu in eum

cceperunt, ut et digifacile

marent, praesertim

cum nec

occuparet, neque in lecto Dei, qui ex eo non modo vitae periculum, sed et

Servum decumberet. At Vir


febris Dei

tos ac caetera corporis


sent, nisi
tia

membra

dissecas-

Fratrum ac decem virorum providencorpus, e medio turbarura avulsum, intra

certam
ri

celerioris occasus necessitatem sibi exori-

cancellos occlusum fuisset, quo populus pertin-

non ignorabat, pus aliis praesignificare distulisset, ut divina prophetici spiritus dona sibi a Deo collata.quoad
posset,

cum

eo usque obitus sui tem-

gere minime posset. Terni interea et quaterni


habitus, a multitudine discerpti, in novos ac re-

centes commutati fuere

c.

occultaret

pridie tamen,

quam

e vita

85 At vero eo magis excrescebat populi confluentis devotio,

suavi

excederet, ut divinis Ecclesiae Sacramentis frui


posset,

proximum

sibi

vitm occasum instare lu-

cule^itius aperit.

Cum

vero neque

id asserenti
illi

quo sancti Viri corpus molle ac tenerum velut dormientis contrectabatur, atque adeo suavi odore perfusum, ut cceleste myrotheciura sua odoris suavitate referret. Cessante igi-

concurs

quo

\i\

pert rebe,

1'ttn-

Fratres crederent, vix


ri.stia

tamdem

sacra

Euchais

lus I". Pjw, ut lampos aa

per inodum Viatici rainistratur.


sacro

tur ob noctis tenebras turbarum frequentia, in-

ejus sepulr
rriiin
fl

illum Ect le*itt Sa-

cramt
mvjiitiis,

83 Dies erat ViroDei supreraa, cum Domini corpore refectus, inter ipsius amoris amplexus ad tertiam usque post meridiem horam
perseverat, quo tempore extremae Unctionis oleo
se inungi postulans, apertam a Guardiano repul-

tempesta nocte sancti Viri corpus lignea arca


occlusum, urbis senioribus
id petentibus,

dit.

non

in

communi Fratrum
puli devotio in

sepulcro, sed seorsim sub al-

subit.

taris cancellis conditura fuit d.

Nec tamen eo posanctum Virum deferbuit undi;

sam
ci

quicum nullum non modoineo moribundi signum deprehenderet, verum nec medipatitur;
ipsius sententia
is

que enim tum exurbe, tura ex


tis

vicinis ac

remo-

Piceni oppidis ad ipsius sepulchrum turbae

ullo in mortis periculo ver-

confluere, vota appendere, Seraphini noraen in-

saretur, id ab ecclesiastica regula alienum ducebat,

vocare cceperunt
concilio, legatos

ita ut urbis proceres,

coacto

qua extrema? 1'nctionis Sacramentum in mortis articulo tantum rainistrari praescribitur. Adnitebatur Vir sanctus, hunc sibi mortis articu-

ad Paulura

tunc Pontificem

Maximum
et

destinaverint, qui totius urbis

nomine

Processum de Seraphini
ad
illius

vita et miraculis instrui

lum
y>

esse, Fratribus persuadere


:

at

iis

reluctan-

beatificationem procedi postularent.

tibus

Jam
;

inquit,

vestrum arbitrium obPost

Pontifice urbis votis annuente,


rio

tineat

verum, quod nunc commode a vobis

primum Ordinaexamen committitur. Excrescentibus vero ad

n fieri posset,

*>

mox

festinato praestabitis.

haec genuflexus in lectoorans,

cum adquartam
in

a meridie horam pervenisset, oculis

ccelum

sepulchrum miraculis, anno 1610 Sacra S. Congregatione annuente, lampas anteilliussepulchrum ardens statuitur quo temillius

Inquisitionis

pore

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


pore tot signa multiplicari coeperunt, ut non solum ex Piceno, sed et ex remotioribus Aprutii et
Insubriae et Galliae Subalpince partibus, vota ad
illius

149
ku tom
/

gregationis anno 1728 sub Benedicto XIII Pontifice

sepulchrum mitterentur

e,

quse miracula
:

Maxirao illius translatio a veteri sacello eleganter constructam ad Novara capellam sumptibus raarchionis Joannis Baptistse Caucci,
,

Bovehio

sancti hujus Viri merito patrata testabantur

causaB postulatoris, solenni ritu et

pompa

cele-

quarum ne memoria
fieri poterit,

depereat, breviori, quoad

bratur in ecclesia tura sanctissimee Conceptionis Patrum Capucinorum, tum sanctorum Apostolorura Simonis et Judre, in qua pius sacerdos Phil-

hic
in

Compendio colligenda sunt, eo


Processu enarrantur,
specie,
di-

modo, quo
stincta

ipsius

ippus FerruciiH

illius

rector suo aere in hono-

tantummodo miraculorum
in his

quo

lu-

rem

proelaudati Beati altare erexit.

culentius dignosci queant,

exarandis vel

indicandis, uti ccepimus, observata.

CAPUT
ANNOTATA.

VII.

Sanctipost mortem apparitiones.


a Ampla
hodie
Ilali.r

Eccleste rditione provincia,


dicta.

Marchia Anconitana

b Vide Commentarii pr&vii, ultimum numerum. c Ut rumor, referi Processuum Compendium ejus obitus civitatem pervaserat, gens tota ad ecclesiam, in qua sacrum ejus corpus expositum
%

Rem igitur ut ab quibusbeati Viri apparitionipost raortem a exordiar,


ipsis

Portia
obitutn tgnoranti,

bus

pleris-

que visus est

anno 1604, quo Vir sanctus ab

erat,

confluxit, et

beatum quisque

se

dicebat,

aerumnoso hoc rerum statu ad faeliciorem concessit, eadem nocte, quae ipsius obitus diem subsequuta
est, Portiae Contae, suce

qui partera aliquam sui habitus vel corporis caedere aut menti pilura evellere sibi licuisset. In-

olim familiari,
gloriosus
in

ter alios,

qui

funeri

advenerant, recensentur

quae ipsius adhuc

mortem

ignorabat,

primarii civitatis viri nobilesque f;emin?e, quamplures religiosi atque Vicarius generalis episcoAsculani, a quibus id consilii captum fuit, ut
pi

apparens, post nonnulla consolationis verba

coelum eftertur.

valvse ecclesiaa clauderentur, deindeque nobiliura assisterent, ut aliqui a magistratu electi corpori
illud a pia populi direptione tuerentur, et ut

87 Annol605NicolausSalviaAsculanus, dum extremo cum morte agone conflictatur, ad Dei


tribunal raptus, B.

n,t agonitanli,

Virginem ac plerosque

alios

om-

biduo corpus inseexpositum remansit. Ut conpultum feretroque stat ex testibus de visu. d In citato Compendio habentur sequentia De-

nium devotioni

fieret satis,

Sanctos, quos ille quebatur, dexterara throni tenentes, ab altera Seraphinum Beatorum Capucinorura agmine sti-

singulari veneratione prose-

patum

cernit:

quo tempore daeraones pleraque


accusationis capita corara Judice

adversus

eum

functi cadaver per


tatis

biduum

fluxui et refluxui civi;

proferentes, a Seraphino, qui rei

causam defenpietatis ope-

Asculanoe in ecclesia expositum perstitit vero illo tempore mollia ac tractahilia meratoto non secus ac viventis cives Asculani, facta

dendam
tur, a

susceperat, oblata exceptione repellun-

quo etiam pleraque ChristianaB

bra

experientia, admirati sunt, imo a cadaveroso corpore suavissimus ac delicatissimus odor dif-

ra a Nicolao patrata atque inter alia plurima ilrefelius in Capucinos liberalitas et munificentia runtur. Quapropter
rura

fundebatur.

Quam

ob

rem opinio

sanctitatis beati

cum ad bonorura

ac malo-

continuatisproViri longo vitao cursu magnis ac novis hisce signis post obidigiis comprobata
;

tum

Asculaconsolidata, stimulo fuit proceribus

operum pensionem opera et patrocinio absolutionis sententia a Judice profertur. Id cura Nicolaus Francisco MaMediolanensi sacerdoti, qui ipsius tunc anima3 curam agebat, retulisset, paulo post in Doriae

ventura esset, Seraphini

nis, ut

veneracentumvirali consilio decernerent, corpus nonnisi cum honore esse tum ac dilectum deponendum ideoque aromatibus atque opobal;

samo conditum extra commune sepulchrura

mino
tinus

quiescit.

88 Anno 1605
a

Scipio Franciscus Carelli Apru-

tumulari jusarca serico panno intus convestita contra statuta Ecclesiae sacrosque serunt, et, ne canones per publica decreta peccareta r, oai erunt,

febri continua in Jeffi b

oppido

apud

isco

Capucinos laborabat, cum intempesta nocte quiescens somno


sibi

(ebriciiantu h a

quresancita erant, executioni non prius manlicendarentur, quam de Ordinarii ac superiorum


ut, tia constaret.

excitatur,

senemque

Capucinum

adstantera cernit qui his


..

Scipio, cedo

eum verbis compeldextram. - Eo vero dextram

e Processuum

Compendium

sequentia addit

.-

Hu-

porrigente, Ego,
.,

inquit,

Fr.

Seraphinus

semper jusmodi sanctitatis famanedumconstans episcopos aliosque Lnsigniores ecclesiafuit apud


sticos, viros

n
"
..

sum meque

a Montegranario, satage, ut B.
singulari

Virginem

semper

pietate

prosequare.

nobiles et principes

sed in dies
et

magis magisque augetur tum Asculi


Piceno,

intoto
finiti-

Deo nostra siquidera intercessiono jara tibi a Is vero repente incollata est. incolumitas

tum

in provincia Samijii aliisque

unquam mis regionibus absque eo, quod aliquid hc usque auditum fuerit in contrarium; et ad non sit natio tempora adeo pervagata est, ut ultra raontes, qua3 illum non colat sive cis sive narret et admietveneretur, ejusque opera non hic Romae, ubi quotanms fesignanter
retur, et

ignorasset, columis, cum Seraphinum hactenus mane Fratribus enarrata, ab iis Deo gravisione
tia3

redduntur, ac defuncti Seraphini


circiter 1622,

illi

vitffl

sanctitas aperitur.

89 Anno
lenti

dum

Elisabethaa Era-

Elisnbctlnt

BtumejusdemBeaticumexpositionereliquiarum,
extractarura occasione, ex sacro ipsius corpore vigore licentiaa Sacraj ConAsculi

uxori, pestipulensi, Joannis Baptistae Gerardini funera parantur, omni illa febre correpta?,
vita3 spe

Erapuli
.

:ll

/(

devotisdestituta. Seraphini, cui olim


sibi

qua facta

fuit

sima fuerat,

praesidium implorat; qui hoc


ipso

150
AlCTOtlE
Z. BOVERIO.

VITA

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


armata prastoris familia sibi nocte doraura invadi cerneret, ut virum criminis, de quo agebatur,
insontem apprehenderet, ad Seraphini, quem singulari pietate colebat,
frustra,

ipso tempore aegra? perspicue apparous eam his verbis affatur Elisabeth, si mpum sub pere- grinae habitu sepulchrum pie venerata fueris,
:

D
PortUe grai'irt<*.

riijus

iinritiiiii

integra incolumitate frueris.

Protinusque his
eo tempore con-

mox opem

confugit.

dictis evanuit.

Ea

vero,

cum ab

Nec

contra satellites

nam eodem

dt

temporis

momento
ignoti,

valescere coepisset, Seraphini sepulchrum,

plerique

quem-

monachi ac presbyteri, eatenus


erumpentes, Sebastianura a
ripiunt.

fendit, ejusQiic niortiiinn


<"t

a.lmodum

undique

illi

gramque
Vincentix
graviter agrotanti,
Jit-

ibi

priBscriptum fuerat, invisit, inteincolumitatem assequitur.

foBtum

satellitii

potestate e-

ritnmre;

lianet vectoris dolo r e,

90 Vincentia, Nicolai Salui uxor, lethali morbo correpta, ad mortem aegrotabat; quo tempore Seraphinum, quem singulari mentis pietate venerabatur,
invocans,

.Egrotabat eo tempore Portia fcetum in cum S. P. Franciscus ac Seraphinus eidera post factum apparentes Portia, inutero gerens,
:

''"'"/, appor-

rct

quiunt.

a nobis

missi sunt,

qui

Sebastianum

eumdem mox

sibi

adstan-

tem cernit.tamingenti
totam suo splendore
verbis alloquitur

luce perfusum,

utdomum
aegram

libertatem vindicarunt; tu quoque nostro patrocinio ab aegritudine libera esto. Verum


in

illustraret, qui his

Cur, Vincentia, times aut

meo patrocinio dubitas ? Longior tibi vita mea intercessione condonatur; brevi convalesces. Cumque ab eo tempore morbus
quid de
filia,

Post hanc B. P. Francisci ac Seraphini apparitionem, cum Portia totam noctera illam in oratione in-

saeculari veste dimissa, cinereo te habitu conte^e. Quibus illa per orania paruit.

somnem
gno

duxisset, foetum,

quem
;

in

ventre gere-

raitescere coepisset, brevi perfecta incolumitate


potitur. Juliana, Latini Ferri Asculani

bat, velut et lumbis sibi avelli atque in

alvum raa-

graailli-

strepitu dilabi percipit

ex quo terapore cura

viter febricitans, pectoris praeterea dolore

ctabatur, cura plena raentis fiducia Seraphinum

undique ex omnibus corporis spiraculis tetrum fcetorem effunderet is adeo in ipsa partus hora
;

jam defunctum rogat,utsuailli Crucifixiimagine,


ut vivens solebat, pectus consignet, ac febrim
depellat
;

excrevit,

utpene

intolerabilis videretur.

Quotem-

pore,

cum

raortuura ac putridura ex alvo foe-

qui,

cum mox

illi

se

jucundum ac

festi-

tura fudisset,

cum

vum videndum
bet,

lacrymis Seraphinum preca-

praebuisset, signura Crucis adhi-

tur, ut tantisper vitae enixo foetui restituat, quo-

eoque febrira pectorisque passionem proti-

nus fugat.
Mariz
stitiit
.fiigit-

ad sacra Baptismatis unda regenerari queat. Nec vana illius petitio fuit; ea namque in lacrymis
perseverante, defunctus ac putriduspuernonnultura oscitatione vitaa signa edens, sacro Baptismate abluilur, ac post quinque aut sex horarum spatia in nutricis sinu animara
la

acuta

91 Mariam Augustiliam Asculanam, acuta


bris
vitae

fe-

cum

acerrirao capitis dolore

conjuncta, ad

tum motu,

desperationera compulerat, ut raedicorum


vitae

mox

ope destituta, celerius ad


ret
;

occasum

festina-

quo tempore

illa

coelestem Seraphini
coelesti gloria

opem

exhalat. Portia vero,

obnixe postulans, eura


sibi

affulgentem

somno

"

detineretur,

cum hoc ipso tempore levi Seraphinum haec sibi dicen-

adesse conspicit

qui ubi

aegram verbis cons<>-

tera audit:

solatus est, atque utraqueraanu apprehensam.

dentem

in lecto collocavit, protinus,

incolumem
cura

Tu quoque, o Portia, extreraura cum tuo fcetu diem clausisses, nisi vitam tibi a Domino impetrassem. Quapropter Deo gra-

praestitit; quae

mox miraculamagnoclamorepneeam confestim

tias

age divinamque misericordiam tua pietate

dicans, virum compellit, ut ad

augp.

familia accurrat; ea vero, Seraphini praesentiam

collatumque incolumitatis beneficium explicans

94 Malatesta Matteucius laterura ac renum dolore oppressus, lampadis, quae ante Seraphini
sepulchrum
lucet,

ilrniii,

ag)*is,

guos

omnes permovit,
gratias redderent.

ut lacrymis

Deo ac servo suo

sanat.

oleo

inunctus atque eodem

tempore
tus

beati Viri praesentia

hacque voce digna-

pueroque pestilenti febre

laborantibus.

92 Josephus, Felicis Montii Asculani filius, undecim annorum puer, diuturna febri, quae in pestilentem tandem desierat, laborans, cum ad funera raperetur, Seraphinum sibi ad vitae prcesidium invocat, ac domesticos ad ipsius invoca-

Malatesta, ecce,

phinus te dolore
dit,

quera invocasti, Seraliberum et incolumem red-

perfecta? incolumitati restituitur, qui

ad

ampliores Deo ac Seraphino gratias habendas nudis mox pedibus B. Viri sepulchrum veneratur. Ab iisdem quoque laterum ac renura doloribus Modestina Blanchina a B. Viro, illi in soranis apparente ac doloris locum manibus contin-

tionem provocans, Seraphinum mediae noctis hora, qua Matutinae Horae apud Capucinos pulsabantur,
sibi

prapsentem intuetur, atque hacce

voce compellantem audit:

Frater Joseph.
;

Cui

gentp, hisque eara verbis consolante


na,

Blanchi-

cum

et ipse

Fratrum raore responderet

Ave
in-

jam

te dolores

deseruere,

liberatur.

Te-

Maria,
quit,

Seraphinus puero adblandiens illiusque


leviter concutiens

: :

rentia, Paulacii Asculani uxor, matricali dolore

humerum
tus,

Ne

timeas,

saepe vexata,

dum Seraphinum

sibi

e ccelo auxi-

vita vives.

Moxque

incolumitati reddi-

liatorem

deprecatur,

praesentem
:

Seraphinum
Filia, cce-

cum exclamans

Sancte mi, o Sancte


is

cernit ha^c sibi verba inculcantem

mi,

sanctura Virura amplecti vellet,

ab ocupain-

lis

repente evanuit.

Ad

has pueri voces


sibi

cum
atque

lum patientia acdoloribus comparatur. Cumque sua illam Crucifixi imagine, quam vivens
gestabat, consignasset,

ter ac domestici occurrerent, vitam

ab eo deinceps dolore
ac
Deiurtina,
lapsu
Tullii
sibi

coluraitatera a Seraphino collatam narrat.

Cumi

eam liberam
doloris

praestat.

Eo quoque apparente
qu ex
pedem

que haud frustra se a Dei Servo fratrem Josepli im nuncupatum secum animo repeteret, post adolescentiac

locum contrectante,

Electi Asculani uxor,

annos ad Capucinos fugiens, Fratris Jo-

graviter laeserat, instantaueampedis curationem


consequitur. Praxedes Tertianagravissime aagro-

seph inter nos

nomen

retinuit.

93

Portia, Sebastiani Cacarelli uxor, cura ab

tans

Fabricia Asculana crurura dolore afflictata;

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


ta
;

151

Marianus Parisianus,

pestilenti febri labo-

contingens, protinus ab ea
sanatur.

manus

imbecillitate

ai

ronE
i.RIO.

rans; Lucia a Montenovi, Asculani agri oppido,


linguae raorbo vexata, ab eo incoluraitatem asse-

97 Carolus, Perusinae Asculanae

filius,

cum,

quuntur

c.

utroque pede ad tergum converso natus, neque pede detenincedere, neque stare ullo modo posset, plurimis tus, ilcin

Sancti ope pucr utroque

claiiihis in-

ANNOTATA.
a Aprutium ampla
pars.

ad pedum restitutionem remediis frustra tenta- cedunt; maiuis, crurum tis, tandem voto a matre ad Seraphinum emisso, pedum, ocuse cunctas pueri vestes ipsius sepulchro appen- torumque
suram,
si

puer pedes ad incessum reciperet

de-

est

regni Neapolitani in Italia

lato

ad sancti Viri sepulcrum ac voto

iterato,

puer, qui ocreas ferreas gerebat, in pedes constiin agro

b Id Italix
cis

Ascnlano sub summi Ponti/i-

tutus,

non tam
;

stare,

quam

libere progredi ac

dominio oppidum
c Processuum

est.

regredi ccepit
Sancti

moxque

extractae e tibiis ocreae

Compendium sequentem
:

ac pueri vestes sepulchro ad Dei et sancti Viri

nostri apparitionem addit


febri

Sebastianus Rosatus,

gloriam appenduntur.

Demum BalthasaraMonte;

maligna correptus, auxilium Servi Dei enixe


illi

imploravit. Nocte, dura quiesceret, apparuit

Servus Dei, bonoque ut esset animo,

jussit, sub-

Monaco a altero pede claudus Constantia ab Ancarano b, altera manu capta Joannis Dominici a Monte Alto c, a lumbis deorsum merabris
;

indeque a somno excitatus, liberatura a raorbo


se sensit.

mutilus

Lampadis ante sancti Viri sepulchrum


illiti,

ardentis, oleo

integra

membrorum
alii,

incoluqui vel
affe-

mitate perfruuntur. Hic et plerique

caecitate vel incurabilibus oculorura

morbis

CAPUT
Miracula ipsius

VIII.

cti,

hujus sancti Viri suffragio persanati fuere,

accedunt. Atque in his imprimis Mauritii a Patrinione


filia,

quse utriusque oculi ex boae

morbo
B. Viri

intercessioiie patrata.

caecitatem contraxerat,

cum

oculis,

illi

habitus particula a matre perfricatis, lucis nonnihil hausisset, bis terque perfricatione repetita,
D. Seraphini

Necdum
fuerat,

Seraphini

corpus

tumulo conditum

integrum oculorum lumen recepit.


9-S

cadaverosculando Fabritius Furcula corporc imbei


itli
.

cum

Fabritius Furcula Asculanus,

Joannis Francisci Asculani

filia,

Cirta nooculo-

usus reddilur;

qui diu corpore imbecillis ac pedibus mutilus in


lecto jacuerat, ejus obitus

raine, ob

eumdem

boDe morbura

tam tenui

fama percepta, ab eo

rum lumine
vix per

fruebatur,

ut dextro penitus caeca


luce potiretur, ut

Portla deniii m dolore tanantur,


l

obnixe precibus postulat. ut eum, antequara tu-

esset, altero vero

tam obscura

mulus contegat, et ab oculis rapiat, sibi intueri ac deosculari liceat. Annuit votis benignissime e
coelo

domum
ut.

praeterea inopia

Vir sanctus

cum enim

post orationem Fa-

mis rogat,
impertit,

Rerum cum lacryafflictata Seraphinum qui suam aliia opem affluenter


tuto incedere valeret.

bricius corpori vires addi perciperet, fulcro adliibito,

eam

sibi

quoque ad

lucis recuperatioilli

lente ad Capucinorura ecclesiam procedit, ubi Seraphini corpus in feretro collocatum conspiciens orat, accedit, corpus exosculatur plenamque ab eo incolumitatem postulans, postulata
;

nem non deneget. geminosque se

argenteos

oculos sepulchro oblaturam spondet. Haud pauperculae votis Vir sancfus e coelo defuit vixenim
;

ea ab oratione surrexerat,
frui experta,
cipit,
sti

cum

clariori luce se

accipit,

tamque perfecte inde incolumis

evadit,

corpore valido ut, fulcroprojecto, pedibus ac toto Portia Asculana domum redierit. Eodem tempore

eam paulatim ita excrescentem reut integram utriusque oculi postridie ccele-

dentium dolore graviter vexata, ad*feretrum accedens, ubi sanoti Viri corpus deosculata ftait, raox a dolore libera Deo ac B. Viro gratias agit.
nis
Sfi-

dono assequuta fuerit 99 Inter eos vern, qui variis corporis doloribus
ab
iis

cruciati. sanctihujus Viri suffragio

liberati

qui fuere, primus est Petrus a Monte-Granario,

pulcrum
.

cor-

poris langeII II

96 Philippus Albarinus Asculanus, cura duodeviginti mensium spatio ita languidus in lecto
jacuisset, ut absque alterius adminiculo

gravissimo capitis dolore correptus, cum de venerando Viri Dei sepulchro votum nuncupasset,
cunulla interposita mora, ab eo divina virtute Mansueta Asculana, et Alberatur. Ab eodem et

moveri

II,
."

hns
t
i

SnintJtlii

non posset, voto emisso, se ad sancti Viri sepul-

at-

ictu
-1/111

chrum deferendura
pondus
se virtute ita
ut,

curat, ac cera&triumlibrarum

rina Juvenalis,

et

Dominica Campliensis

</,

et

tlchili-

ipsius sepulchro

appendens,
et

mox

divina

tns absceilunt
-.

roboratum

consolidatum percipit,

Delia Marcellin Cornilis famula Viri Dei sepulchrum risitantes, liberantur.Theodora Ginestica,

antequam Asculanum pervenisset, perfecta Felix, se incolumitate potitum senserit. Maria genuura morbo Marci Lucidi Asculani filia, quae
ita laborabat, ut

qu partus doloribus oppressa, Crucifixi imagine, filium olim Seraphini fuerat, obsignata moxsalva
emittit. Zenobia,

Gaspari Tutii uxor, cingulo B

progredi nullo

modo

valeret,

lampadis, quae voto ad Seraphinumnuncupato, ac ardebat, oleo inuncta, ante illius sepulchrum

vindicaViri se praecingens, a partus doloribus Confectae et Felici tur. Hoc modo et Maureliffl
Montiffl et

Argeria

Felicis Grassi uxori, partus

morbo mox

effugato,

libera incedit.

Eiisabeth,

Antonii Bergomatis

fllia,

decem annorum spatio

condonadolorelaborantibus, partus incolumitas Maria, Mantucii Ascnlani uxor, humeri dotur.


lore

debilitatem passa fuealterius manus nervorum ac oum ad B. Viri sepulchrum oraret, rat, qu,

vexata.Gasparina Asculana,pectoris; Maria Cerreto, Pellicana, alterius poplitis; Catharinaa

plerosque pallio, quod

olira

Seraphini usui inser-

renum; Juliann. Massaronis


Nicolea

Ferri uxor, uberis

illud ipsa vierat, se contegentes cerneret,

manu

Asculana,

Curtii

Barbitonsoris

uxor,

odon-

152
AUCTORB
Z. IIOVERIO.

VITA
;

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


filia,

odontalgiae
inaclii
;

Ludovica, Phaebi Asculani

sto-

rum

filia,

quae,

cum
;

repentina morbi

vi,

sensibus

Mansueta Asculana, crurum; Eusebia,


bracliii
;

omnibus
inuncta,

destituta, propius

ad interitum, quam

Joannis Cardinalis uxor, alterius

Si-

ad vitam accederet

vix praefato lampadis oleo

mona a Monte-Monaco, morbi


e f

universalis

Maria

oculos aperit, linguae vinculum solvit

Joanna Ortonensis
na Pedonensis
l.iano,
f,

e, colici;
;

Junipera Alexamlri-

atque intra quadrantis horae spatium integre a

auriura
;

Benedictusa Monte-Ru-

morbo

convalescit.

Eodem

oleo

illita

Maria Mu-

femorum
;

Salpitia Pelagalla Ausidensis,

crarella, mortifere aegrotans,

cum

nulla medico-

laterum

Matthaea Austea a Patrinione et Ca-

tharina Francisci Placentini conjux, stomachi dolore laborantes, voto

rum artejuvari posset, ac proinde ad vitae occasum properaret. confestim in vitam et incolumitatem assurgit. Tertius quoque Joannes Baptista
a Torciano, Firraani agri castello, raorbo naturara

ad Seraphinum nuncupato,
qui febre ac variis languo-

curantur.
.

Mlll-

100 Ad eos venio,


pti fuere.

superante,
olei

vitae

spe oranino destitutus,

guini&flu-

hujus

morbus
c imitialis,

ribus affecti, B. Viri merito incolumitatem ade-

unctione communitus, de morbo triumphat


/.
/

hernia, lues "nrr, a, Cfl/-

In his prima est Drusilla a Monte

longiorisque vitae cursum sortitur

Monaco, Dominici Garulli uxor, quae cum febre


correpta sanguinis praeterea profluvio laboraret,
cui sistendo

104 Josephus Asculanus


rans, in

culOTum morbus n
paralysis

lethali febre labo-

Facto

vt to,

eam

vitae

desperationera inciderat, ut

lelhaiit

fec

bris, colui

sanantur;

nullum prorsus remedium prodesset,


sancti Viri oleo inuncta esset, pro-

cum lampadis
abscedit.

medicorum sententia jam illi funera pararentur. Quo tempore voto ad sanctum Virura de illiussepulchro venerando et argenteum caput offerendo
concepto, hoc ipso temporis

calculorum

morbiu
cedunt;

abstno-

tinus et sanguinis fluxus arescit et ab ea febris

Hbundus,

Eodem lampadis

oleo

illita
;

Hippolyta a

momento ab

eo

fe-

Monto Rubiano, a
a

tertiana febri

Paulus Bucius
Eraidius

bris fugatur, capitis dolor, quo acerbe afflictabatur, abscedit, ac post

Luco

g,

a febri continua; Gaspar Alexandrinus


;

breve tempus e lecto inco-

Campliensis, a sanguinis profluvio


chi,

Ro-

lumis emergit. Maria aJuliaNova m, Hieronymi

nobilis Asculani

filius,

a pestilenti febre
filia,

Dominici uxor,
raorbo ad

colica passione

et

calculorura

Catharina, Joannis Pauli Bononiola


mitiali

a co-

morbo

Angelus Monteucius et Trojanus


h,

extremam usque vitae metam adducta, cum exiguum habitus sancti Viri segmen sibi
collo alligasset, invocato ipsius

Gallus Auximensis

ab hernia B. Viri intercesfilius,

nomine,

in vitara

sione liberantur. Ascanius, Vincentii Pilati

mox

ac salutem vindicatur. Petri Sanctes Ascu-

cum

diu venerea lue contabuisset, matris voto

lani vita propter saevientem acutae ac pestilentis

ad Seraphinum facto, protinus ea extersa, ad


salutem adducitur. Tasia Cestinianensis, Sancti
viri oleo

febris

vim eo

in discrimine versabatur, ut nulla


;

ipsius sospitatis spes relicta esset

quo teinpore,

inuncta, a calculorum

morbo incolumis

emergit. Lucia a Monte Alto paralytica, ad B.


Viri sepulchrum
mittitur.

Asculum

delata, a paralysi di-

cum uxor cum tota familia Seraphini e ccelo opem implorans, tabellam, beneficii testem, illius sepulcroappendendamspopondisset, mox ab
aegroto sudor erumpens, febrim fugat, aegerque viribus brevi tempore recuperatis, electo surgit.

Josephus puer,

ad

extremam usque

membrorum
ipsiut
1'jiai-

ariditatem adductus, ad beati Viri

sepulcrum ad salutem revocatur. 101 Cum sancti Viri corpus in alterum tumu-

105 Maria Franciscapuella, Rogerii Romoaldi


filia,

a B. P. Francisco precibus impetrata,

Uvii febrim co-

lumque
ui.

pcl-

lum translatum fuisset, plerique prioris illius capsulie segmenta sibi vindicantes, varia ex eorura
pulvere
sere
;

boae

morbo

ita aegrotaret, ut

de

illius

cum apud mead

puella desperuta pluresque alii nb inslfnili mcrte liberanlur.

dicos salute

actum

esset, voto a raatre pro ea

sibi

divinitus collata beneficia persen-

Seraphinum nuncupato, ab eo apparente futura


illi

inter quos Censius Ortonensis, Scipio Bar-

incoluraitas annuntiatur.

Julii Caesaris

Gri-

ba ac Petrus Barba enumerantur,


febre laborantes,

qui pestilenti

fonelli, Praepositi ecclesiae S.

Jacobi urbis Ascu-

cum illius pulveris modicum cum aqua hausissent, eodem tempore incolumes
redduntur. Quarta quoqueMaria Joanna, Josephi Ballarini uxor Ortonensis, colico dolore acerbe
cruciata, eodem pulvere hausto, convalescit. 102 Mariae Campliensis debitores, ut ipsius

lanae, salus ita desperata erat, ut

trium vel quafamilia pro eo

tuor horarum a medicis

illi

vitae

spatium pracscri-

beretur; quo tempore tota

domus

orante ac Seraphini suffragium implorante,


is cti

cum

oblatum

serici multitii

praesegmen, quod sanita vir-

tampadit ad
Ucali sepul-

Viri corpus contigerat, sibi in sinu collocas-

crum
lis

oleo vnl-

molestia carerent, eam domi pugionibus aggredientes, plerisque eam ictibus confodere conantur
;

set,

hoc ipso temporis moinento divina

tute recreatur, ut, febri abscedente, perfectam

nera sananlur,

sed ea Seraphini

opem

post primura

vumus

incolumitatem adeptus
lentis conjux,

fuerit.

Marocia, Petri Va-

acceptum in vestem tantum ac indusium perferuntur. Post haec acceptum vulnus, quod lethale erat, sancti Viri oleo inunctum, brevi tempore curatur. Ca
Mutinensis ?, cum ob catapultariae glandis vulnus, quod in ore acceperat, neque os aperire, neque cibo vesci posset humano remedio de cujus virtutus, sepulcri B. Viri oleo inungitur,
;

invocante, creteri ictus casso vulnere

et

Bartholomaei Marinelli uxor,

partus doloribus ita oppressae, ut

cum

partu

vi-

tam profusurae crederentur,


sospites fundunt.

sancti Viri cingulo

praecinctae, mortis periculum evadunt, ac fcetum

Joannes Franciscus,

cum

in

tertiam hecticae febris speciem incidisset, concordi raedicorum judicio neci adjudicatus, sancti
Viri sepulcrum

venerans,

incolumis

redditur.

tute

mox

illi

et os aperitur et vulnus brevi

temest,

Joannes Esclepius, cum morte colluctans, cum

pore sanatur.
et

in

103 Sexta porro aegrotorum classis eorum

aquam, in quam habitus sancti Viri particula immersa fuerat, hausisset, simul cura ea et corpori

moi tU
lui
.

1'iuci-

bus eripiun-

suilrajJo e qui divinaprorsus virtute sancti Viri

incolumitatem hausit.
alia

mortis faucibua eripiuntur. In hoc ordine prima


est Catharina Nicolini a

106 Atque h;ec quidem ac plurima


sanctus

Vir

Marano

k,

trium anno-

e ccelo aegrotis beneficia praestitit,

qu
sola

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

153
AK.IOIIR BOVEIUO.

A
S. Serapliini

sola Dei virtute

tum ex

ipsa curatione,

tum ex

plerisque aBgrotis, post sancti Viri obitura, distribuens,


iis

merili* /"/</la aqui^ .///>meria, qrne morlua credilur.


culiir.

curationis

modo

patrata fuisse constat. Verum,

incoluraitatera conciliat. Alter quo-

quod sequitur,

omnem

prorsus et curationis mo-

quc panis, Diana3 a Lauro a sancto Viro in hu-

dum

ad

vitam revo-

ordinem excedit; nemo enim, soli rerum Conditori, qui animam in homine condidit, cum sernel ea a corpore soluta fuerit, iterum ad corpus revocandi potestatem servatam
et naturse

manis agente traditus, pleraque ejusraodi post


ipsius mortera

miracula pra^stat. Hoc quoque modo cum Seraphinus superstes Sophonissa3 cuidam precariorum globulorumcorollam tribuisset,
pleraque ea post mortem miracula patrata fuere.

teste, esse ignorat. ipsa praesertira sacra Pagina cap. xvi, v. 13) ore ac Salomonis (Sapientiae

108 Alexander a Caretto, Asculani agri oppido, cum, repentina e ccelo tempestate ingruente, triticum, quod in area expositum erat, ab

Tu es enira, Domine, qui vit et contestante deducis ad portas * mortis habes potestatem et Homo autera occidit quidem reducis.
:

IpsiUS triticum ab

Umndalione
st
i

nifiir

pallium a

mortis et

inundationis periculo subducere non posset, vultu fure

per malitiam,

et,

cum

exierit spiritus,

non

re-

animara, quae recepta vertetur nec revocabit a ut, cum hic de puellae anima Quo fit,
est.

Asculum converso, Seraphinum rogat, ut suura illi triticum servet. Neque illius vacua divino
beneficio oratio fuit
;

reslttuir lin ,rl iinirniilur.

nam

contiguis areis aqua-

mortuis resuscitata dubiura arceatur, quin divinaa


tiaB

agatur, hinc

omne procul
omnipotenPuella igitur

rura diluvio devastatis, ne pluvias quidem gutta

in eo
sit.

Alexandri aream

attigit.

Petro Sardellaj fulloni

opus nobis agnoscendum

pallium furto subreptum fuerat, qui,


ignoraret,

cum furem

binos annos nata, Julii Marancii a Spinitello, uterque parens domo aberat,

quo tempore quandam profund ac

fcetidaj aqua3 cisternam,

Seraphinum pro pallii restitutione orans, a sacerdote quodam urbis confessario pallium recipit. Laurentius Sciara, ex morbo insanus,

tamen strenemine observante, dilabitur; aqua3 quidam eo fepitu percepto, cum ex domesticis
stinasset, puellara in

cum post multos dementia3 annos diem extremum absque rationis usu ac Sacraraentis conclusurus esset, id Spinellus a3gre ferens, Sera-

aquam demersara cernens,

haud longe abquid agat, ignorans, patrem, qui scalam postulat; pater, erat, inclamat. Advolat
cunctis vero raente perculsis,

phino se voto

obstringit,

se

ipsius sepulcrum

mediaB horaa pars effluxerat, profundo in Interea puella bis vel ter ex aqua?
superficiem
evecta, quo se extinctam
et

jam a puellaa casu cum scala adfertur.

veneraturum, dummodo tamdiu mentis incolumitatem a3gro conferat, quoad Ecclesia3 Sacramenlis

frui

queat; vix eo voto concepto, Laurentius


redit,

ad mentera

Sacramentis potitur ac pie in


o.

unda

Domino

vita3

finem concludit

immobilis prsfocatam testabatur, ventre supino quo tempore e cisterna eduaqua3 supernatat prope modis, num etiamnura
:

cta,

cum omnibus

ANNOTATA.

vita3 signa superstes esset tentata, nulla prorsus colore actotius edoceret, quin potius atro vultus

omnium opimone corporis tumore se extinctam parentibus lugetur. Fiproderet, velut mortua a quamobrem, cum omlia erat parentibus unica, remedia deperinia parentes sibi humana3 artis consilio ad Seraphiisse cernerent, corarauni
nura,
tur,

a Qui

Itali.c in tcrritorio

Asculano pagus

est.

b ltalix
ficis

in

Marchia Anconitam

ditione Ponti-

oppidulum, 6 miliaribus ab Asculo in Ortum

dislans.

pra3(licabancujus tunc ubique miracula

tur, in

c Italise in tractu, qui Ducatus Castrensis diciEcclesix ditione oppidulum, portu in ora

confugientes,

filia3

ab eo multis lacrymis

maris Tyrrheni insignitum.


d Camplura seu Camplium , parva regni Neapolitani in

adjuncto. quod si vitam postulant; voto precibus eara ad ipsius sepuleam redivivam reciperent, tuatque, ipsius vestibus ad

chrum adducerent,

Aprutio Ultcriori episcopalis urbs. e Episcopalis Aprutii Cilcrioris in regno Nea-

mulum
ad

testera eidera appensis, tabellam miraculi meraoriam affigerent. \ ix perpetuam rei

politanK civitas.

verbis exphcueutraque parens votum conceptis vivos revocatur. vultusque rat cum puella ad appellat. Mox voces hocolore mutato, matrem ac pra3 gaudio exclamantium minum in ccelum

Urbs olim Gallix Cisalpinz, nunc excisa, ubi Dalmatii in Pedehodie bunjus ct monaslerium S.
f

montio.

g Qui Ttaliz

ni tcrritorio

Asculano pagus
vulgo

est,

h Auxumum

seu

Auximum.

Osimo, urbs

Deoque ac miraculum celebrantium erTeruntur;


n Charta, parosa-

ditionis Pontifici.r in
i

Marchia Amonitana.

parentibus post sancto Viro gratia3 referuntur; Seraphino vota exsolventibus n.


ha?c promissa
'

ducatus ciItalis in Longobardia cognominis

vitas.

miracula alia 107 Pra^ter enarrata hactenus

ItalicT in

Reipublicx Venets diHone

et in

Fo-

ium, a Sancto variii do


i

qmedam
aliis

grotis, tum indicanda sunt, qua3 tum postulantibus, e coelo pasancti Viri opem

ro-Julii provincia p[>i>i<lulum.


1

In Processuum

Compendio

alia

25 miracula

ii ii i ii

tegro-

tos

sanant.

Tucia a Seraphino, adhuc trata fuere. Virginia Jesu nomen chartul iminter vivos agente, cujus virtute cum a gravi pressura acceperat, fuisset, eo post san:,,n

ardentis oleo lampadis ad B. Seraphini sepulchrum modo leguntur. Primum miraculum hoc
:

patrata,

graviter Anno 1616 Doralix, renalibus doloribus

oppressa, ita ut nullo

modo

quiescere posset,

gritudineliberata

ct i Viri

propemodu.n mortem innumeris

a^grotis

salutera contulit.

^neas

Fastorius a Lauro, cura

applicatis, tandem frustra naturalibus remediis dicto oleo inuncta, S. Seraphinum Lnvocat et
statira sanatur.
lita,

a Seraphino adhuc

superstite

panem, ad Lauram
eo
frusta

Secundum

Anno 1618 Hyppoillius

deferendum, accepisset sororera mgrotantem

Iraonus quoddara portans, brachii sinistri

Laura convalescens Tomus

et in

comminutum

oleo cturampatitur,et,p stquam brachium

22

lampadis

vi Octobris.

l.-l

VITA

S.

SERAPHINI CAPUCINI CONFESSORIS.


fuit.

ai'ctore

lampadis unxisset, fractura curata


lium; Anno 1615 Cassandra

Ter~

Justiniani,

mortali aegritudine per viginti dies

parotide cura febri

oppressa, oleo lampadis liberatur.

Quartum
Camillae,

tertiana duplici laborans oleo lampadis liberatur.

m
rum,

Regni Neapolitani

in

Aprutio Ulteriori op-

Anno 1620 Joseph, filius dominaa uxoris quondam Antonii de Marano,


:

pidum.

porrigine per biennium oppressus, oleo lampadis


perfecte mundatur.

Quintum

Anno 1620 HypMonte-Ru-

n Processuum, auctoritate Apostolica confectoCompendium hocce miraculum sic refert Maria Maranci, puella trium annorum, in cister.

polyta, uxor Paschalis Bastiani de

nam

lapsa aquisque submersa, post

horam inna-

biano,febritertianaacrenalibus doloribusvexata,
oleo larapadis sanatur.
illustris

Sextum

tare penitus exanimis visa est.

Anno 1621

Educta itaque domumque delata, frustra tentatum fuit remediis

dominus Lucius

Sterlich, angina pessime

spiritum

illius

revocare, sed cura e naribus

se habens, oleo lampadis pristinse sanitati restituitur.

Septimum

sanguis

flueret

ipsaque

nullam

respirationem

Anno 1622 Domina Gineu.-

ra, auricularibus doloribus graviter cruciata, oleo

mortua existimabatur; in hac rerura angustia monita fuit ejus genitrix, ut


Servo Dei
filiara

ederet, ab omnibus uti

lampadis sanatur.

Octavum Anno 1622 illustris

coramendaret, ideoque ejusdem


filia

domina Petronilla, uxor illustris domini Baltassaris Galbani, febri maligna per quindecim dies
correpta, oleo lampadis liberatur.

ope implorata,

illico

matrem

vocavit,

om-

Nonum

nesque, qui aderant, unanimiter asseruerunt, ipsam meritis Servi Dei ad vitam revocatara fuisse.

Anno 1623 Maria,


militis uxor, febri

Francisci Arconati Aispani

maligna ad ultiraum deducta,

oleo lampadis sanatur.

Decimum

o In
racula,

Confirmant dictum miraculum testes 87. citato Processuum Compendio sequentia mi-

Eodem anno
Ordinis S.

qux

in

Z. Boverii lucubratione desideran)

Francisca

de

Vulpianis, Tertiaria

tur, reperi.

n//n/m.-Henricus Massei acerbis-

Francisci, febri

continua capitisque dolore diu

oppressa, oleolampadisliberatur.

Undecimum:

simis cruciabatur laterum doloribus, sed implo-

rato patrocinio Servi Dei, moraento calculum ejicit et

Eodera anno Tita Catharina, Joannis Pauli et


dominae Menica)
filia,

raorbo caduco ad trien-

niura laborans, oleo larapadis sanatur.

DuodePellei,

perfectissime convaluit. Secundum Joannes Franciscus Cautus, ut sanctitatem Servi


:

Dei probaret, frustulum ejusdem habitus pagina

cimum

Anno 1620 Petrus Angellus

involutum energumenae ostendit eamdemque


xit esse cartam,
Illa

di-

catarrali suffocatione

oppressus, oleo larapadis


:

liberatur.

Decimumtcrtium
febri
:

qua ipsa

in judicium vocabatur.

Anno 1624 Petrus

vero statim obstrepere ccepit, euraderaque

Montanus

maligna cum pessimis sympto-

mumquartum

Decimatibus tenetur et oleo lampadis sanatur. Anno 1624 Leonida, uxor domini
;

Cautura mendacem vocare, et una simul asseruit,

in

ea esse frustulura habitus Servi Dei, a

quo veluti ab igne saevissime torquebatur.


Tertium
;

Carndi Carlini

tumore

in

medio

palraae

manus

Deamumqumtum
pluribus

per triennium laborans, oleo lampadis liberatur.


:

Hieronymus Santuccius non exiguum olivarum copiam collegerat, ut easdem mulceret,


sed,

Eodera anno Maria Vochi,


a

cum ob

aquas penuriam nigricantera colorera

\ulneribus

consanguineis
;

graviter

induxissent, ejus soror gerraana, quas fratris in-

percussa et a medicis deplorata

oleo lampadis

sanatur. Decimumsextum: Eodem anno Gaspar Alexander Campliensis, haemorrhagia lampadis graviter
triennali

dignationem timebat, sepulchrum Servi Dei protinus adiit, ibique iraplorato ejus auxilio,
rediit, et ablutis iterum olivis, statim

domura
colo-

illae

perculsus, oleo
:

liberatur.

rem viridem denuo induerunt. Quod miraculo


Servi Dei ab omnibus attributura
fuit,

Decimumseptimum
brielis

Eodem anno Theodora, Ga-

nam

color

Campliensis uxor, ob anginam a medicis


Dicto anno Drusilla, Domini-

Decimumoctavum
ci
:

deplorata, oleo lampadis quampriraura liberatur.


:

Quartum
febris et

semel

araissus
:

nequit araplius

olivis

restitui.

Julius Caesar Grifonellus, ardenti


correptu:-;,

putridaque febri

ab omnibus jam confrustulo multitii,


fuerat, statira

Garulli uxor, pnegnans, febri ac haemorrhagia

laborans, oleo lampadis sanitati restituitur.

De-

clamatus erat

admoto eidem

quod corpori Servi Dei impositura


qui illum curaverant.

cimumnonum Eodem anno domina Bradamanta, leprae morbo per triennium vexata, oleo lampadis liberatur.

morbus evanuit, admirantibus medicis,

Vigesimum
:

Quintum

Puella, duodeita

Eodem

etiam anno

cim aut quatuordecim annorum, a nativitate


fuerat

Mauritius Carlinus pedis usum,

quem ob casum

equi amiserat, oleo lampadis recuperat.

pedum usu
potuerit
;

destituta, ut

nunquam
illico se in

ince-

Vigesi-

dere

delata

tandem ad sepulchrura
pedes

mumprimum

Dicto anno Eugenia, excellentis


filia,

Servi Dei, eoque superimposita

domini Angeli de Ophida

strumarum morbo
Joa.

erexit graduque facili incessit, demirantibus

om-

Vitjesimumsecundum
tis

per biennium oppressa, oleo lampadis sanatur.


:

nibus, qui in templo aderant, atque iteratis vo-

Eodem annoMaria,
filia,

cibus miracuio Servi Dei liberationem

illius tri-

Baptistae de Patrinone dicti

oculi

tumescen-

buentibus.

Sextum

Portiae Seraphinae filius

doloribus per

mensem

crnciata, oleo lampa:

erat, qui per plures

dis liberatur.
citi,

Vigesimumtertium
:

Angelus Lu-

annos ab aetate trium mensium sacro morbo frequenter opprimebatur; se-

porrigine per totum caput ac faciem quatuor

ultra viginti

raundatur.
Violanae

annos aspersus, oleo lampadis illico Vigesimumquartum Puer dominae

mel vero vehementer adeo correptus fuit, ut exanimis omnino videretur, ideoque Servo Dei filium

suum

flexis

genibus

ingentique

fiducia

annorum duodecim, lapsus ab alto, sanguinem large evomit atque intus diruptus a meUltimum dicisjudicatus, oleolampadis sanatur.

comraendavit, et statira
laetus asseruit, se

ille, a morbo omnino convaluisse.

excitatus,

Septi-

mum

Philippus a sancto Vito a nativitate usque

raculum

Anno 1624 Antonia, uxor domini

ad jetatem quatuor

annorum

linguas usu itaprae-

peditus

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.


peditus erat, ut nonnisi vocera

155

quamdam

indi-

tamen

ipsos atque eruditos longo post se inter-

stinctam sive potius balatum more pecudum ederet. Ductus itaque ad sepulchrum Servi Dei

vallo reliquit, utpote qui ex libro illo scripto in-

tus et foris, hoc est, Christo Jesu, docibilis Dei

ejusdemque

tutelae et patrocinio

commendatus,
et distincte

hauserat tantum

ccelestis doctrinse, ut inter prae-

eadem

die sub

vesperam adeo clare

cipuos divini Praeceptoris discipulos propter su-

loqui coepit, ut parentes in

nera rapuerit.

Octavum: Apollonia

summam

admiratiopuella quin-

pereminentem
esse videatur.

scientiae

caritatera

nuraerandus

que annorum a nativitate pedum usu omnino


destituta
erat;

Cum

itaque pauper hic apud homines

tam

adst ribendiis sit,

verum, ubi admota eidem

fuit

dives fuerit apud

Deum

gratia et virtutibus, atet celebritatem conrai-

corona, quae corpori Servi Dei imposita fuerat,


statim
illa in

que ad majorem his laudem


racula, quae omnipotens

breviter edicunlnr.

ambulavit.

Nonum

pedes se erexit expediteque deinde


:

ciliandam evidens accesserit testimoniura per

Fabius Bernardini, oculo-

Deus beati hujus Servi


Nos.nulla
servari

rum lumine
ipsius

penitus orbatus, voto se obstrinxit,

sui intercessione patrare dignatus est,

nudis pedibus sepulchrum Servi Dei adire, ut


intercessione pristinara claritatem visus

re praetermissa, quae in
solet
;

tam gravi caussa

de consilio et assensu venerabilium FraS.

recuperaret.
horis,

Elapsis ab hujusmodi prece octo


gratiae factus fuit,

trum nostrorura
patriarcharum
,

R. E. Cardinalium, nec

nori

compos

deindeque

lae-

archiepiscoporum et episcopoCuria frequenti numero congre-

tus

votum

persolvit.

rum

in

Romana

gatorum, implorata iterum iterumque Dei ope,

eumdera beatum Seraphinum, utpote Civera


lestis

cce-

Hierusalem, publico in Ecclesia cultu proesse declaramus, et in Sanctorum nu-

APPENDIX
Clemens XIII Papa B. Seraphinum in

sequendum

merum referendum
3 Seraphinus
in

decernimus.
oppido Montis-Granarii FirIpslus natate
solunx 'n

manae

dicecesis natus est

anno Reparatae Salutis

tempus,
.

i>ti-

Sanctorum numerum

refert.

mdxl. Parentes habuit humiles quidem genere, sed honestos ac pios. In Baptismo nomen illi inditum Felix. Pia
et sedula matris optimae disci-

pta pueritia 1
i

adolescentia:

CLEMENS EPISGOPUS
SERVUS SERVORUM DEI

plina probe institutus, ab ineunte aetate proferre


ccepit

futurae

sanctitatis

indicia.

puerorum

oblectamentis et pravorum sodalium consuetudine alienus, nihil ferme puerile habuit praeter

innocentiam. Assiduus in templis erat, ac prae-

AD PERPETUAM REI MEMORIAM.


Ratiovcs, ob

terea ad intentius
quirebat.

villico, cui

orandum loca saepe abdita acoperam suam locaverat,

demandata armenti custodia impediraento non


Tjretiosa
*illa

super omne aurum et argentum,

erat, quin consueta pietatis officia diligentissirae


obiret. Secretiorem

pMnus^Sanciorumalbo

ac regnis ipsis et sedibus praeoptanda sa-

namque sylvarum

solitudi-

pientia;

qua

nirairura

docemur, caduca omnia

nera quaerens,

ibi

de genu fervidas apud

Deum
a

despicienda, et non quae super terram, sed quae

preces fundebat
tina ccena diu

easdemque mox

a brevi vesper-

sursura sunt, quaerere et sapere, taraetsi nullam

multumque

iterabat.

Domum

respuat indolem ac diversis

hominum
:

ingeniis

fratre post parentis obitum revocatus, ut in cae-

aeque se comraunicet, ccelestiaque charismata,

mentaria arte
illius

sibi esset adjutor,

atque ab effero,

quibus

affluit,

libentissime largiatur
idiotas

in rudes

ingenio aspera quaeque perpessus Felix, infratris

tamen homines atque


quos nerape scientia
fons verae sapientiae

gaudet aliquando

humani

convicia,

verbera, mallei etiam

sese uberius effundere, ut seculi hujus sapientes,


inflat,

crudeles ictus aequo diu atque invicto animo tulit.

confundat ac de sa-

Neque vero

fratris asperitas et laboriosae ar-

pientia sua inaniter gloriantes hurailiet. Idcirco

tis exercitatio

dimovere illum potuit ab

eo,

quod

Verbum

Dei Christus Jesus,

sibi

proposuerat, ut tribus in

qui revelare se dixit abscondita a constitutione

bus jejunaret, ac pia

hebdomadam dieprecatione animum fovebat


quod
caeteri

mundi, exultans olim in Spiritu ad eura, cujus


Unigenitus

tibi,

per id maxime tempus,

laborum

est,

conversus

Confiteor,
cceli

<

inquit,

Pater,

Domine Rex

et terrae, quia

socii reficiendo per cibum corpori dabant. Quara accepta Deo esset Servi sui pietas, insigni plane

abscondisti haec

a sapientibus et prudentibus,

miraculo patefactum

est.

Quum enim

Deipar

et revelasti ea parvulis.

Atque

id

quidem

in

Virginis, cujus se in fidem et clientelam tradiderat, sacrara


tiae

Catholica Roraana Ecclesia ab ejus exordio ad hanc usque diem semper videre licuit apparuit-

Lauretanara aedera inviseret, Potenerat, ipse,

fluraen ex aquarura redundantia inturaescens,

que luculenter, quam vere de sapientiae Authore scriptura sit Et cum simplicibus sermocinatio
:

quod nemo sociorum trajicere ausus


sicco vestigio transivit.

obstupescentibus qui aderant, serael atque iterum


audita lectione de divini judicii severi- in Ordine ii Uinout de ruui tate tanto motu ac terrore perculsus est, cinorum pro~ deinde vita heremitica cogitaret. Sed meliore

ejus.

Mirum vero
saeculo

in raodura novissime,
,

su-

periori scilicet

luculentissime perspe-

Ex

beato Seraphino a Monte-Granario, denominato, Laico professo Ordinis ab Asculo

ctum

fuit in

Minorum

Francisci Capucinorum nuncupatorum, qui rudis et literarura oranium expers,


sancti

consilio

rigidum Capuccinorum Institutum sta-

cum neque

legere nosset neque scribere, literatos

tuitamplecti, quod quidera non sine iteratis precibus et lacrymis tandera obtiunit. Voti compos,

Seraphini

156

APPENDIX DE
in

S.

SERAPHINO CAPUCINO CONFESSORE.


dio in
in

Seraphini nomine assumpto,


gessit, ut, peracto

tyrocinio ita se

anno probationis,

sacrum

cnm

lllum

Ordinem cooptaretur omnium

diem pane vietitans; quod reliquum erat integro fere obsonio in pauperes erogaret.
etiam eo processit, ut in quadam annonaa

suffragiis.

Novum
gehc

Q uin

inde atque ardentius perfectionis evanstudiura in ejus pectore efferbuit.


ilhus instituti leges

Itaque

ex illo ipso dimidio pane alteram adhuc partem detraheret qua esurientibus quoquo-

difficultate

omnes, quamdiu

modo
ut,

vixit, ita observavit,

ut diligentiam mirarentur

omnes, pauci admodum imitari se posse confiderent. Benignus erga omnes, lenis, affabilis su;

poterat, subveniret. Contigit aliquando a praeside reprehensus, quod pro numero

pauperum pane non


distribuissot,

perioribus vero ita obsequens ac dicto audiens


erat,

laboris

nullum ut munus, quamtumvis arduum ac plenum defugeret, nihil cunctaretur, ni-

suffecturo, olera ex horto bono illum anirao esse juberet: neque propterea enim defuturam religiosae familiai olerum copiam, quoo satis foret. Quod quidera

eventu non caruit. Succisis enira pridie germinibus, alia subinde

hil perquireret, in id

unum

intentus, scilicet ut

mane

satis

abundeque succre-

imperata quae fuerant, ea sequeretur.


paupertas
vitte
:

scere

conspiciebantur.

Ulud autem mirandum

inno(ncentia

5 Paupertatem vero ita adamavit, ut ab iis etiam, quibus carere vix possumus, abstineret.
Cellulam perpetuo habitavit obscuram, humilem,
squallidam, duro lectulo,
pellectili
vili

mes

quum horti pars quaedam exigua eidem a praeside peculiariter in usura pauperum
magis, quod,
attributa esset, plus ea fructuum,

rentia san-

quam

reliquae,

cta ComtnU'
nionis aesU dua oratio
:

scamno, nulla sunonnisi obsoleta

tametsi longe majores et multo diligentius excultae

instructam. Vestis
:

illi

partes, afferret.
In omnes
'''/"/'.','!!",?

ac detrita

eadem

et in caeteris rebus, qua3 cor-

pori operiendo deserviunt, extreraa paupertas.

7 Neque vero in uno aut altero calamitatis genere Seraphini misericors indoles se continebat.

Jara vero ea erat vitae innocentia, ut nullo se

Carceribus enim detentos invisere, sedulo veresemper


et,

umquam

crimine obstrinxerit, quin etiani a


ita ut in

le-

ad patientiara hortari,
afferre consueverat.

quidquid

solatii posset,

]$

vibus quoque noxis abstinuerit,

sacra

Moerentes praeterea solari

Exomologesi
afferret.

nihil ferme, quod expiandum esset, Quidquid enira voluntati Dei consentaneum non esset, non raodo cogitare, sed ne au-

suaviter, aerumnis pressos in

spem

erigere, aegris

inservire; assidere lectulo, bene monere, vilissi-

ma
haec

quaeque ad eos sublevandos ministeria obire,


illi

dire
lis

quidem

fas esse

ducebat. Diebus fere singu-

dulcis cura

jucundaque exercitatio. Jam


benigno erga alios ingenio

Eucharistico se pane reficere et Sacrificiis,

vero, qui

tam

leni et

quotquot poterat, adesse ac adrainistrare, protensis in

erat, juvat

nunc videre, quara durus atque acerfuerit.

formam

crucis

manibus solemne habuit.

bus in sese

Asperis contextum setis

cili-

Inexplebile orationis

erat studium, ut diurnas

pleruraque ac nocturnas horas in ea consumeret.

Caeterum, excepto trium dumtaxat horarum spatio,

cium, velut alterara vestem, quam numquam exueret, ad nudam carnera perpetuo adhibuit. Confecto e clavorum acuminibus flagro utebatur

quod

quieti corporis

negare non poterat

ad quotidianam corporis lanienam, qua


copiosus
e laceris

fiebat, ut

reliquum tempus omne vel rerum divinarum contemplationi, vel piis precationibus impendebat.
ea imia
i>, /nii

membris sanguis deflueret. Sandaliis inferne omni ex parte detritis, cum


pellis

Quum

in re qualibet aliquod Dei vestigium

nudi pedes relinquerentur,

el /""a iiniiin cha-

nonnumquara

agnosceret, inde fiebat, ut, ubi esset, quidquid


ageret, ad conteraplationera rerura ccelestium facile

dirumpebatur

cui

ille

malo, dura acu diruptam

ritas: martyrii
I

desiUe:

pellem consuit, acriori longe raalo ac dolore me-

III III

III

raperetur,

atque tura etiam oraret,

cum

dicinam faciebat. Fuit aliquando,

cum

noctes

pauperes mi'
rdia.

aliud agere videbatur.

De

Christi

Domini cruciaafficiebat

ipsas insomnes traduceret, caeterum brevissiraara


illam,

tibus quotidiana meditatio ita


Ut de ea sine lacrymis

animum

quam supra

diximus, trium tantummodo


aliter fessis

nec cogitare, nec loqui,

horarum quietem non


dulgebat.

membris, quam
in-

nec audire loquentem posset. Tanta in Deura caritate ferebatur, ut pro illius gloria raortera op-

vel sedens, vel capite ad

scamnura reclinato

petere vehementer optaret.

Itaque superiorem
sibi fieret, in re-

8 Diris ejusmodi cruciatibus abstinentiam addidit singularera, crebra et

ipsius absti-

supplex

adiit,

a quo potestas

longa sui Ordinis


ille

"//,'''''''"

giones se barbaras conferendi, ut incensam apud eas martyrii sitim expleret. Caritati erga Deum gemina erat et erga proximos caritas. Quocirca errantes corrigere, avocare a
conabatur.
vitiis,

jejunia servare,
buisset.

quasi loco

deliciarum ha-

Itaque illud adjecit,

ut exigua etiam

vespertina refectione perpetuo abstineret et tres

ad virtutem

impellere, qua monitis, qua precibus, qua etiam

hebdomadae dies pane dumtaxat et aqua transigeret quod quidem inediae genus jam inde ab
;

objurgationibus

Nec vero

frustra.

adolescentia tolerare consueverat. Reliquis autera diebus ad


nii

Multi enim a perdita vivendi ratione ad

fru^em redacti, multi a


lius

saeculi vanitate et

bonam mundi
il-

partem panis exiguam

nihil

obso-

adhibebat, unica eademque insuavi, quaeque


pridie superfuisset cinere nonnura-

periculis ad securius religiosae vitae institutum

sociis etiara

opera traducti sunt. Aleas e ludentiura manibus non semel extorsit. Intestina atque inveterata inter Asculanos cives odia et dissidia, horao ut erat humili loco, nullis literis, professione
laicus, extinxit
:

quara conspersa, pulte contentus.

Atque inde
ille

ortum habuisse censendus


corporis, ex quo fiebat, ut

est raalus

habitus

sanguinem mingeret.

Inter has macerati corporis asperitates, adjuncta praesertim oculorum custodia, securior indies et
vividior castitas efflorescebat,

tantum
illud

illi

auctoritatis a san-

ctitate perspecta.

De miseratione
vere

ejus in paupe-

quam

nulla

resatque egenos
pallente,

dici potest,

quod ore

quam

labe inquinatam, nullaquevel raro

umadmo-

jejuniis, fame torquebatur aliena, ita quidem ut aliorum raemor, imraemor sui, dimi-

dum

nt fertur, corporis aut mentis

pugna tenta-

tara servavit.

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

157

A
mirii hnnii-

9 Jara vero,
tas
,

si

castimoniae custos est humili-

prodigia ex obedientia coerceret. Sed ad vitan-

Utas
tia,

sinpu*

haec in eo

tam

alte

radices egerat,

ut,

dam molestiam
ac

satis

visum

est, si

Seraphinus in

iarii palteti"

quamvis alieno judicio Sanctus, scelestissimus

Asculi ccenobium demigraret. Tara multis igitur

omnium

ac nequissimus esset suo. Laudis huraa-

tam

praeclaris virtutibus ac

donis coelestibus

nrc fugitans,

contemptus

sui

appetens

quam

qui

cumulatus, apud oranes non vulgares modo, sed

maxime. Cujus quidem rei haec duo perridicula sint arguraento. Prandere aliquando jussusapud
nobilem civem,
alias

etiam

summos ac
se

praestantes viros sanctitatis

nomen
illius

et famara adeptus est. Illum consulere,

ab Asculano episcopo Car-

precibus

coraraendare,

incedenti

per

dinali invitatus;

utrobique ita se gessit, ut lu-

viam non solum deosculari


prrescindere.

vestes,

sed etiam

dum

et risura,

taraquam incomptus et rusticus,


Ibi
;

de se praeberet.

enim ad
hic

liquidae pultis

esum
indu-

12 Sed jam dies aderat, qua sanctitas tam ex- Sacrot


cellens aliis longe illustrioribus in coelo honoriq
8gpr
rat,

latico

fuscinula usus est


stria in

ovum sorbens de
porro
in fratris,

Smum

barbam

effudit. Patientia

in eo ad-

bus decoraretur. Gravera pectoris affectionera e


..

sciens, petie-

mirabilis plane fuit

tum

quae
in
iis

dicta

corpons maceratione contractam, qua quodam


veluti jaculo confodiebatur, diu
rat.
ille

munitus moritur

sunt,

verberibus et conviciis,

tum

pene

dissimulave-

quotidianis mulctis ac pcenis ferendis, quae a religiosis praesidibus infligi solebant.

Sed,

cum magis magisque

ingravesceret,

Ab

aliis

enim

optatissimam sibiex ea mortem instare, superno

ob ingenii tarditatem duriter, ne dicara iraraaniter,

etiam lumine intelligens, postulavit, ut sanctissimae


Eucharistiae

ab

aliis

ad experimentum

virtutis severe ac
initio tur-

Viatico muniretur.

Abnue-

rigide multabatur. Atque haec quidem

bant medicus et sodales, quod morbi gravitas

barunt

Hominem

sed, implorata postea Dei ope

nondum

se prodebat, praesertira

cum

aeger nec
;

confirmatus, aspera quaeque ita ferebat, ut ea beneficii loco duceret, et raanus pedesque illis, qui

ureretur febri, nec lectulo decumbere cogeretur

sed iteratis precibus obsisti non potuit. Sanctis-

qua liomiII II III

quoquomodo multassent, oscularetur. 10 Par fuit in eo lenitas et mansuetudo, qua


illatas

simura igitur Christi Corpus allatum est; quod

quidem quo

ille

anirai

sensu, quo amoris aestu

IIIJIIIIIIS

d&monisQue
r.
ft

sive ab externis, sive a doraesticis etiam

perceperit, angeli raagis, quara homines, intelli-

<

xath nes

injurias

aequissimo animo tulit

impacta a ne-

gere potuerunt. Postulat subinde, ut Oleo sacro


inungatur.

quissimo horaine alapa, apprehensa a domestico per contumeliam barba, atque aliquot pilis evulsis,

Quod

pariter

cum praeproperum Fraille,

tribus videretur,

affirmat

quod

in praesens

nullum omnino Seraphinus perturbati anirai

negligerent, satis festinanter paulo post oranino


facturos. Itaque post fervidas per

signura dedit. Sed illud longe praeclarius.

Cum

horam de ge-

enim protervus quidam atque impudens raali daemonis instinctu nudum illius caput plumbea
lamina tam graviter percussisset, ut Servus Dei prae dolore animo linqueretur, ac pene exanirais

nu

in

lectulo fusas preces,

sublatis ad coelum

oculis,

Deum

obsecrat, ut

quandoquidem sodales

se loquentem non audiebant, divinis ipsius vocibus auscultantes sanctum ad se Oleum afferrent.

humi procumberet,
ridenti

statira

ac redditus sibi

fuit,

Precationem hanc deliquium animi statim secutura est

vultu

ac lenissirais

verbis percussori,
illi

cum

pallore vultus aliisque defecturae

quasi optime de se merito, fausta

omnia a

mox
niti,

vitae signis,

quibus videlicet sodales adrao-

Domino precatus

est.

Ad

injurias horainura ac-

expetita illura unctione

cessit et alia a daeraone haud minus dira vexadum ille oratio. Modo enim protrahere pedibus,
ret,

nierunt. Itaque ad Servi Dei solatium

propemodum mucum nihil


Deo aniraam
et
'

restaret aliud, placido vultu in conventu sui Ordinis civitatis Asculi sanctissimam

modo dere, modo


confectum

sublime elatum conari ad terram


saevissimis plagis

alli-

aegrum

illius

et

reddidit.

corpus male
ille

multare consueverat.
in

Quas tamen
tiones
ita

molestias ac teterrimas infesta-

13 Porro ccenobii custos veritus (quod assolet Sanctorum Horainum funere) tumultuosara
populi
multitudinera
,

miracutis

"."'

despiciebat, ut adversarii nequissirai

confluentis

nullo

edito

increparet ignaviam atque ad saeviendum acrius


acueret.

carapani

aeris signo,

Servi Dei pretiosam

mortem
solera-

Qua quidem animi magnitudine daemon

occulere cogitarat taradiu,

dum

justa

illi

adeo victus et fractus est, ut ejus deinde praesentiara ipsam reformidaret atque ab obsessis
corporibus, eo adventante, diffugeret. Tantam virtutum praestantiam coelestibus 1 1
donis Deus inornatam esse
noluit; itaque Ser-

nia de more persolverentur. Sed divinitus factum est, ut puerorum voce per urbem Serapliini obitus vulgaretur.

sent, ad coenobiura

Quod cives cum audivisomnes accurrere, Servi Dei

aticiniis,

secretorum
cognitione et

corpus exosculari, vestes tertio atque iterura superinductas praescindere, pilos auferre, praecidere ungues, quin etiara nec corpori parcere,
nisi adhibitis

sanandi

ufr-

vum
ret

lute claret.

suura superno luraine, quo futura praedicesecreta penetraret, plurimis et cordium

alieetiam raptibus ac mentis ab usu sensuum Pluribus quoque etiam nationibus insignivit.

decem custodibus cautum

esset,

a Se.ussimis morbis laborantibus, adhibito Crucis signo, sanitas restiraphino sanctissimo


_i

ne sanctura cadaver ab imprudenti multitudine discerperetur. Venerationem auxit non medio-

crem suavissimus odor, quem molle ac


corpus efflabat,

flexibile

Quocirca confluentium aegrorum ad Montis-Granarii ccenobiura tanta erat multitudo, sanandis non semel in iis fausta precatione
tuta fuit.

donec lignea capsa holoserico

tumulo, seintus convestita inclusura peculiari


nioribus
urbis ita jubentibus,

mandatum

fuit.

ut

Accedebat e tumuldies tota Seraphino abiret. illis molestia tuosa gentium frequentia cOBnobitis

Meraoriam, quam raoriens


sempiternam, statim
ejus imagines

reliquit sui

nominis

testatae sunt

quam plures

non

levis.
i

Ita.jue

parum

abfuit,

quin pra?ses fa-

tum

impressae, tura pictae ac duffl

Scrvo Dei potestatem

divinitus patrandi

Magistrapotissimura, quarura altera in aedibus


tus.

158
tus, altera

APPENDIX DE
fuit.

S.

SERA.PHINO CAPUCINO CONFESSORE.


gregatione, cujus decretum

posita

ad tumulum, quod ea aetate licebat, Concursus inde ad sepulchrum non

Nos

die xxiv ejusdem

mensis confirmaviraus
in

subinde miraculis ipsis

a propinquis modo, sed etiam a dissitis locis augescebat indies, prout nova inde, invocato Servi

Novembris mdcclxiv
in

Congregatione anteproeparatoria diei xxvn exarainatis, atque iterum


pra?paratoria

Dei nomine, beneficia impertita populorum fre-

Congregatione

die

ix

Junii

quentiam excitabant,
tabellis in pariete

ita

quidem

ut,

cum

votivis

spatium deficeret, auferendae

fuerint veteres, ut novis fieret locus.

mdcclxv. Postremo vero in generalibus Coraitiis, coram nobis xxvui Januarii anni proxime exacti, ut moris est, perpensis atque discussis, duo
ex
(ad
illis

Ad

ipsius
;//

14 Anno deinde Domini mdcx Asculanorum


civium precibus piae memoriae Paulus

in tertio

genere ix Martii ejusdem anni


imploraturi

sepulcrum,
I

a, prae-

quam usque diem divinam opem


rite

Paulo V Papa lampas


, ,

decessor noster, annuit, ut ad beati Viri sepul-

Decretum distulimus)

approbavimus. Pri-

r,

uJitiir,

chrum accensa lampas venerationis


stis esset

publicae te-

pro cultu
tsus

impetrando
instruuntur.

perpetua. Civium pietatem aequavit secognitione caussae

dulitas praesulis Asculani in

mura nempe instantaneoe sanationis Januarii Ranalli a pessimo ulceroso tumore sub sinistrara axillam, quo per plures jam menses conflictatus,
frustrata diu

super fama sanctitatis, virtutibus et miraculis


Servi Dei.

chirurgorum

industria

nonnisi

Cum

igitur

Processum, quem inforres in tunc exi-

ferro aut igne curari posse videbatur.

Alterum

mativum vocant,

explevisset,

vero perfectae sanationis a paralysi sinistr manus, qua correptus fuerat Ugo-Antonius Carletti,

stentium S. R. E. Cardinalium Congregatione, sacris Ritibus praeposita, delata fuit, ac ad tru-

tinam revocata, atque, ut ea ferebant tempora,


die vii Junii

mdcxxv impertita
inquirendi.

fuit facultas

spe-

dum septuagesimum quartum ageret aetatis annum, quod naturae vi seu humanae artis ope nequaquam assequi potuisset. His itaque duobus
miraculis cognitis et approbatis, illud definien-

cialiter caussara

Itaque auctoritate

Apostolica nova caussae cognitio instituta atque in Acta relata, siluit taraen ad annum usque

dum

supererat, an ad solemnera beati Viri Ca-

nonizationera rite procedi posset, quod cura universi Patres

mdcciv. Sed

quum ex

decretis a ven.

mem.

In-

unanimi suffragio assererent, Nos

nocentio XI, etiam praedecessore nostro, confirmatis, ad prosequendam rem necessaria esset

Sancti Spiritus

tum

propriis,

tum aliorum

preci-

bus iraplorato lumine,


praeteriti

die xii

Octobris proxirae
edi-

nova resumendae caussae commissio, non ante id obtineri contigit, quam sub recol. mem. Clemente

Decretum

in

earadem sententiam

dimus.

XI

b,

pariter praedecessore nostro, ad

annum

17 Curaque

dilecti Filii civitatis nostrae

Ascu-

qni in mi.',''"'

mdccxii. Probato deinde cultu, qui, Pontifice annuente, beato Viro exhibitus fuerat, et casu excepto a Decretis recol. mera. Urbani VIII c, itidem praedecessoris nostri, tandera fel. recor.

lanae Magistratus et incolae ac religiosissimus

slQ\

Ordo dictorum Fratrum cinorum nuncupatorum enixis precibus a Nobis


postularent, ut decretam beati Viri canonizationem tandem exequeremur, Nos, ut in hoc gravissirao negotio juxta praescriptam a praedeces-

sancti Francisci Capuc-

Benedictus XIII

d, sirailiter

praedecessor noster,
sacris dedit,

anno mdccxxvi peculiari Cardinalium, qui Ritibus praesunt, Congregationi negotium


lictus

soribus nostris agendi


universi

normam procederemus,

XlUPapasa
ii
i

iim ipsius

instituerent. ut de Servi Dei virtutibus exaraen 15 Interhaec ab eodera Pontifice, mense Auanni, facultas concessa est, ut Sera-

gusto

primum Collegii eorumdera venerabilium Fratrum nostrorum S. R. E. Cardinalium in consistorio secreto die xxvn Aprilis proxime
elapsi

illius

orpus trans
,ii ipsiusft

/,

>i

extructum,

alterura recens phini corpus a veteri sacello ad ad ejus honorera proprie dicatura,

coram Nobis congregatorum sententiara

rari
dit.

deraura mdccxxix publice transferretur. Sed anno cultoribus et Servo Dei cultus et auctior fuit scilicet, quum laudatus Pontiejus ketitia; tunc

atque consilium exquisivimus. Quibus post auditam a Nobis gestorura seriem et beati praeclara

merita ad legitimara caussae hujus absolutionera una voceNos adhortantibus non viciniores raodo,
fratres sed remotiores per Italiam venerabiles monendos curaviarchiepiscopos et episcopos

universo Ordine Mifex benigne indulsit, ut ab Francisci atque a clero praeterea sancti

norum tum civitatis

Montis-Granarii

tum oppidi et dioecesis Asculanae, Officium sub ritu duplici quotet

annis recitaretur

Missa ad honorem beati


re-

mus, ut ad urbem sese conferrent, et Nobis de Canbeati Seraphini, necnon beatorum Joannis Josephi Josephi Calasanctii a Matre Dei g, tii
f,

f
h
*

Octobris, die scihcet, Viri celebraretur die xii

a Cupertino

/i,

Hieronymi

^Erailiani et Joannrc

annua meraona qua ejusdem fortunati obitus


currebat.
Miraculis
, .

CanoFranciscaa Fremiot de Chantal i solemni etiam suonizatione deliberantibus, consiliorum

quz

pOSt in,

dultam Beato
atioii,
iii

e, ltidem prae1G Jussu deinde Clementis XII qui, Benedicto praedecessore decessoris nostri, a peculiari, functo, proxime successerat,

rum

suggessuffragia, prout spiritus Dei ipsis

sisset,

exponerent.

vita

patrata

erant,apvroi

atis, a Clell!,'

III,

\UI
-

consessu beati Sequem diximus, Cardinalium inquisitio ad Ordinanam sacrovirtutum


raphini

virtu- pLuriumar18 Ut autera preeclarce beati Seraphini totius caussoe ////; ; in tes et probata rairacula necnon

discussione adhibitae

cautiones

neininera

late-

ponff^.

cannni-

rum Rituum

Congregationera revocata cura pro-

directis, inniteretur tanbationibus, ut aiunt, ratce haberentur ac probarendera factum est, ut denique inquisitione, seu Processu tur Absoluta miraculis, post indultara B. Apostolico super

consistorio coram No- quisito, rent, indicto prius publico Ordinura et bis universoque ecclesiasticorum

collegiorum consessu mandavimus


cto
filio

inibi,

dile-

aulae advocato,

consistonalis Josepho Ascevolini, nostree miracula beati Seravirtutes et


;

a Deo patratis, et comSeraphino venerationem Septerabris mdcclxiii Processus perta die xvii sacrorura Rituura Convaliditate in ordinaria

phini oretenus palam exponi

integrum quoque compendiura ex authentiet exactum eorumdera collectum typisque imcis documentis fideliter pressum

DIE DUODECIMA OCTOBRIS.

150

pressum, omnibus suffragium


diim curavimus.
tis

laturis,

exhiben-

Denique

in

obsequium omnipotentis Dei decantato

Demum

convocatos die x labensemipublico praefa-

laudis et confessionis
tis

Hymno,

incruentara salubeatis-

mensis
S.

Julii in consistorio

nostrae

Hostiam ad altare confessionis


ipsius sancti Seraphini,

tos

R. E. Cardinales,

necnon patriarchas,

simi Petri in spiritu humilitatis obtulimus

cum

archiepiscopos et episcopos, qui

jam

in

Urbem

commemoratione

necnon

convenerant, ab

iis quaesivimus, an ad beati Seraphini canonizationem deveniendum esse cen-

sanctorum Joannis Cantii, Josephi Calasanctii a Matre Dei, Josephi a Cupertino, Hieronymi Mmiliani ct Joannae Franciscae Fremiot de Chantal,

serent. Ipsi vero

uno omnes ore pluribus gravi-

busque rationibus in affirmativara sententiara ire comperti sunt. Nosque a dilectis quoque filiis
Apostolic;e

quospariter Sanctorum Albo rite adscripsimus, omnibusque, qui aderant plenariara peccaelargiti fuimus.

Sedis notariis publica instrumenta

torum indulgentiam

confici, ac praeterea

suffragiorum ipsorum exem-

20 Quum

autera gratias omnipotenti

Deo

egi-

Deoqtn de

pla a singulis subscripta, in tabulariura Ecclesiae

mus, quod inter caetera Nobis, quamvis immerentibus, collata beneficia illud etiam

ni

.//////

iiinio

Romana3 referri mandavimus. 19 Reliquum erat, ut a Patre luminum quid


el

ut beatura

datum fuerit, Seraphinum Sanctorum numero adqui,

<'.'/''

perficit.

placitum esset, edoceremur. Indicto propterea

scriptum definiremus, gavisi pariter fuimus in

per totam

Urbem

triduano jejunio. in tribus pa-

Domino, eiquebenediximus,
dit e

Ecclesiam suam

triarchalibus basilicis sanctissimum Eucharistiae

perpetua defensione custodiens, raanifeste ostenquolibet

Sacramentum

publice

adorandum exponi raanfidelibus,

davimus, omnibusque Christi

vere pcere-

riri perfectionis eximiae,

personarum ordine, Sanctos exoeorumque praeclaris subfidei cultores

nitentibus et confessis sacraque

Communione

inde propositis Christianae


net, ut imitari
ctat.

admo-

fectis,

unam

saltem ex dictis basilicis visitanti-

non pigeat, quod celebrare delepost pradatam a Nobis, ut

bus atque in ea ad implorandam in tanto negotio

Quoniam vero

divinam opem orantibus, plenariam peccatoelargiti

praefertur,

hujusmodi canonizationis et adscri-

rum indulgentiam

fuimus. Humillimas

ptionis sententiam ab

eodem Carolo Cardinale

et

quoque nostras et diuturnas fudiraus oranipotenti Deo preces, donec hac die beatissimae Marise
Virgini de Monte Carmelo sacra, ad quam scilicet, cura omnipotenti Deo placuit, Nos immerentes ad beati Petri Cathedram evehere, solemnia

procuratore nobis humiliter supplicatum

fuit ut

super proemissis omnibus Apostolicas petuo valituras edere dignaremur


;

literas per-

Nos

justissi-

mae

petitioni

annuentes praesentium literarum

tenore atque ex certa scientia et Apostolicae authoritatis

coronationis nostrae distulimus; generalis supplicationis ritu ad basilicara S. Petri in Vaticano,

nostrae plenitudine

orania et singula

praemissa confirmaraus, roboramus atque iterum

ut moris est, procedentes,


dictis caeterisque,
lae praelatis,

una cum omnibus praeRomanae Curiae et nostrae auuniversoque clero Saeculari et Regu-

sancimus ac decernimus, universaeque Ecclesiae

denunciamus

mandantes ut earumdem praesenirapressis,

tium transuraptis sive exemplis etiam

lari, et

frequentissimo populo divinam opera in-

manu

alicujus notarii publici subscriptis et sigillo


ecclesiastica

vocantibus, auditis iterum per dilectum filium

personae in

dignitate

constitutee

nostrum Carolum, tituli Sancti Clementis S. R. E. presbyterura Cardinalem Rezzonico nuncupatum


ejusdem
pro
S.

munitis, eadera prorsus fides ab omnibus habeatur, quoe ipsis praesentibus adhiberetur,
bitae forent vel ostensae. Nulli
si

exhi-

R. E. Camerarium

postulationum

ergo omnino hodefinitionis,

Canonizatione

impetranda procuratorem

minum
decreti,

liceat

paginam hanc nostrae

enixis precibus, post sacros

Hymnos, Litanias
et
fidei

adscriptionis, mandati, statuti, conces-

aliasque preces de

more decantatas ad laudem

sionis, relaxationis et
ei

voluntatis infringere vel


;

gloriam Sanctae et individuae Trinitatis, ad

ausu temerario contraire

si

quis autera hoc

Catholicse exaltationem et Christianae religionis

attentare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei ac

augmentum, authoritate Domini Nostri JesuChriPauli ac Nosti, beatorum Apostolorum Petri et


stra, depraemissorum omniura venerabilium Fratrum nostrorum consilio et assensu praedictum

beatorum Petri

et Pauli Apostolo-

rum

ejus se noverit incursurum.

Datum Romse

apud Sanctum Petrum anno Incarnationis Dominicae mdcclxvii decimo septimo Kalendas Augusti,

Seraphinum a Monte-Granario ab Asculo denominatum, laicum Ordinis


cisci

Pontificatus Nostri anno decimo.

Minorum

sancti Fran-

Capuccinorum nuncupatorura expresse pro-

fessum, de cujus vita pie sancteque traducta et de virtutibus in gradu heroico ac miraculis, ejus
intercessione a

* EGO CLEMENS CATHOLIOE


ECCLESLE EPISCOPUS.

stabat et

Domino patratis, plenissime conconstat, Sanctum esse, definiendo pro-

nunciavimus, et pro Sancto, ab omnibus habendum atque colendum, ediximus in nomine Patris,
et Filii, et

f Ego

C. A.

Episcopus Ostien. et Veliternen.


et S. Rufinae

Spiritus Sancti, oranibusque Christi

Card. Cavalchini Sacri Collegii Decanus.

fidelibus, qui singulis annis die

xn Octobris vere

f Ego
t Ego

F.

M. Episcopus Portuen.

pconitentes et confessi Ecclesiara conventus dicti Ordinis in civitate Asculana, ubi ipsius Sancti

Card. Lantes.
J.

F. Episcopus Sabinen. Card. Albani.

corpus religiose asservatur, devote visitaverint, annos, et totidem quadragenas de injun-

Dux Ebot Ego H. Episcopus Tusculan. Card.


racensis S. R. E. Vicecancellarius.

septem

ctis eis

vel

alias debitis pamitentiis

eadem au-

t Ego

F. Episcopus Albanen.

Cardinalis Ser-

thoritate in

perpetuum misericorditer relaxamus.

bellonus.

t Ego

160

APPENDIX DE
J.

S.

SERAPHINO CAPUCINO CONFESSORE.


t Ego N. t Ego A.
Sancti Georgii in Velabro Diaconus

t Ego
t Ego f Ego

F. Episcopus Praenestin. Card. Stup-

pa*nius.

Card. Perrelli.
Tit. S.

C.

Clementis Presbyter Card.

Sancti Angeli in Foro Piscium Diaco-

Rezzonico S. R. E. Camerarius.
F.

nus Cardinalis Corsinius.


Pre-

M.

Tit. Sancti Silvestri in capite

t Ego A. Sanctorum
t Ego Ae.
S.

Viti et Modesti Diaconus

sbyter Cardinalis de Rubeis.

Cardinalis Nigronus.
Sancti Adriani Diaconus Card.

t Ego
t Ego t Ego t Ego t Ego

J.

M.

Tit. S. Alexii

Presbyter Card. Ca-

stelli.

Piccolomineus.

C. Tit. Sancti Petri ad Vincula Presbyter

t Ego X.
Canale.

Sanctae Mariae de Scala Diaconus Card.

Cardinalis Elephantutius.

P. H. Tit.

SSmee

Trinitatis

in

Monte
Coelio

t Ego

B. Sanctorum Cosraae et Damiani Diaco-

Pincio Presbyter Card. Guglielmi. P. P. Tit.


S. Stephani in

nus Cardinalis Veterani.


C. Card. Pro-Datarius, A. Card. Nigronus.
VI SA

Monte

Presbyter Card. de Comitibus.


Fr. L. Basilicae Sanctorum XII Aposto-

lorum Presbyter Card. Ganganelli.

De Curia

J.

Manassei.
L. Eugenius.

t Ego M. A.
t Ego t Ego t Ego

Tit. Sanctae

Mariae de Pace Pre-

sbyter Cardinalis Columna.


S. Tit. S. Joannis ante

Portam Latinam

Loco

>fr

Plumbi.

Presbyter Card. Buonaccorsi.


J. C. Tit.

Registrata

in

Secretaria Brevium.

SS. Johannis et Pauli Presby-

ter Card. Boschi

Major Pcenitentiarius.
Anastasiie Presbyter Card.

L.

Tit.

S.

ANNOTATA.
a Petri Catliedram anno 1605, cui anno 1621
Gregorius

Calinus.

t Ego A. t Ego

Tit.

Sanctae Mariae in Via Presbyter


Branciforti.

Cardinalis

Columna

P. Tit. S. Mariae

Transtyberim Presby-

XV successit.
Pontificatum anno 1700 addit,
atllio

ter Cardinalis Pamphilius.

Romanum
Supremum

t Ego V.

Tit.

Sancti Callixti Presbyter Card.

vero 1721 ex hac viia migravit.


c

Paraccianus.

Pontificatus fastigium

anno 1623

t Ego Ph. M.
Pirellius.

Tit. S.

Chrisogoni Presbyter Card.

ascendit, obiit anno 1644.

d Ecclesice gubernacula ab anno 1724 usqur ad


Incarnali Yerbi
e

t Ego A.

Sanctae Mariae in Via-Lata Prior Dia-

annum 1730

tenuit.

conorum Cardinalis Albanus. t Ego N. Sancti Eustachii Diaconus Card. Corsinius.

Romanam Sedem
tenuit.

ab anno

1730 usque ad an

num 1710
f Colitur

xx

Octobris.

t Ego D. t Ego

Sanctae Mariae ad Martyres Diaconus

Card. Ursinus.
Fl. Sanctae

g lpsius festus dies XXVII Augusti cclcbrutur, hujusqueActa in Operis nostri Supplemento tractabuntur.

Mariae in Porticu Diaconus

Card. Chisius.

h Hujus Acta ad diem

xvm

Septembris, quo co-

t Ego A. M.

Sanctae Agathre ad

Suburam Diaco-

litur,
i

"i nostro

Opere edita sunt.


Operis nostri Sup-

nus Cardinalis Torrigiani.

Dc

hisce duobus Sanctis in


</</

t Ego

J. C. Sancti Caesarei Diaconus Card. Ca-

ph mento

diem xx Julii

el

xxi Augusti, quibus

racciolus de Sancto Bono.

coluntur, agetur.

DIES

DIES XIII OCTOBRIS \

'

Nota

12.

SANCTI, QUI

III

IDUS OCTOBRIS COLUINTUR.

Sanctus Theophilus episcopus Antiochenus confessorin Syria.


Faustus, mar tyres Corduba3 in Januarius, Hispania. v S. Martiahs SS. Marcellus et Adrianus, ac forte etiara unus aut duo alii, niartyres verosimilius Chalcedone. S. Florentius martyr Thessalonicae. S. Lubentius presbyter confessor, Cubruni in dicecesi Trevirensi. S. Romulus episc. Januensis confessor. S. Venantius abbas confessor Turonibus.
S. S.
)

S.
S.

stae

Simpertus episcopus confessor AuguVindelicorum.


Geraldus, comes Auriliacensis confes-

sor, Auriliaci in Alvernia.


S. S. S. S.

Lucas abbas confessor Armenti


cania.

in

Lu-

Colmanus martyr
Latio.

in Austria.

Chelidonia virgo apud Sublacum in

Mauritius abbas confessor in dicecesi Corisopitensi in Britannia Minori. S. Danief,


S. S.
S.

Samuel,
Angelus,

SS. Fyncana et Findocha virgines in Hibernia. S. Conganus abbas confessor in Scotia. S. Leobonus confessor Salaniaci in Lemovicensi Galliae provincia.

martyres
S.

ex

Ordine

Domnus,
Leo,

in

Francisci Septae Mauritania Tin-

S.

S. Nicolaus,

gitana.

S. Hugolinus,

PR.ETERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.


Rege jam egimus
ad diem,

Sanctus

in Martyrologii

Eduardus confessor, Angliae, rex, Pomani hodierni omnibus

sancto
obiisse

illo

qua

passim traditur,

v Januarii.

quse, vel Innocentio


iere, editionibus

XlPapa,

vel post

prod-

S.

Guilielmi eremitae, episcopi Bituricensis, conversio hodie recolitur


in

hodiema

die annuntiatur
istius
,

Ordinis Cisterciensis,
;

idcircoautem

id

f\t,

quod hacsancti

Regis
Fastis

et Confessoris festum ob

Translationem
qua

quod anno 1650 fuit excusum, Breviario nos de SanctO istojam egimus ad diem, qua natalis ejut
celebratur,

sacris non paucis hodie inscriptam,

ejus, an-

x Januarii.
ecclesiae

no

1066

vita functi

acdein

in

Sanctorum numeapud nos tom I

Dedicatio secunda

Eremi

Deiparas,

rum
pus,

ab Alcxandro III anno 1161 relati, corbiennio post de


terra, uti

quod insigne apud Helvetios monasterium est, Prxhac die facta ex liartmanno memoratur, in

Januarii pag. 302


tre,

et binis

sequentibus, fas est

ceperit;

reUvatum, honorabiliori loco fuit depositum,celebraripraefatusInnocentiusXIPapaprxtomo, veruthnos in moxcitato Januarii


hic ve-

fattoncadS. Meinradi ercmitx et Martyris Yitam, Operi nostro insertam ad diem, qua Sancti XXI Januarn. hujus natalis occurrit,
S.

Theophilus pcenitens hodie


nico

recolitur in

Germadc

uuno 1648 ac proin priusquam Pontifea


nerabilis

Walassen

Marhjrologio ;

verum nos

memorix

sederel, in lucem

cmisso,

de

Sancto isthoc

Adanx m

Cilicia ecclesix vicedo-

23

Tomus

vi Octobris.

1G2

PRiETERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.


in

mino seu ceconomo jam egimus ad diem, qua


pluribus Fastissai
ris

fuil illatus; prior

autcm, qui, quod cum Eduarsolitus, in

m> moratur

iv Februarii.

dtisalter,
serit,

Senior vocari

regno prccccsconse-

In Anglia canonizatio S.

Gilberti,
,

institutoris

Eduardus Secundus nuncupatur,


cst

Ordinis
tertio;
dictini

Sampringhamensis ab Innocentio Mcnardi in Sanctorum OrdinisS.BeneMartyrologio sunt verba. Gilbertus auin

nd iliem, qua injuste oeeisus passim infer martyres in Fastis ecclesiasticis numecutus idjitm
ratur,
S.

xvm

Martii.

tem, Sempringhamensis
dator,
tio

Anglia Ordinis funab Tnnocen-

cujus hisce canoni ationem,

Benjamin diaconi martyris apud Persas commemoratio hodic in Menologio Sirletiano et Mamiis Graecorum Menaeis excusis, addito etiam in
bisce sat proli.ro clogin, signatur; euiii nl
lio,

III Papa factam, martyrologus is hodie celebrat, in Operis nostri primum anno 1658 vulgatum Februarii tomum ad iv, qua obiit, coliturac
pluribus Fastis Sacris inscribitur, mensis
illius

antem

quoBcnjamin
iit

diaconus, apud Persasmar-

tijrmm passuset

Menologio Basiliano ad xxxi


episcopo martyre conjun-

diem jam

c.rstat

illnltis,

ditabus

ctiam

Vitis,

Martu diem cum Abda


etus,
iii

quarum

altcra ex

Anglorum
et

Historia, altera ex

Osdem Menaeis ad hanc Martii diem


ad antussim fcrc consonct, posterinrcm

Rubeae-Vallis Ms.

Capgravio deprompta Comhse illustrantur,


di.ri,

afftcitur,

mentario pr.rvio, quo

subnexis;

hune Benjaminum cum pnore, hodie FastisSacris

verumpost editum, qucm

JFebruarii nostri

jam

dictis inscripto, esse


,

eumdem, apparei

indubi-

tomum
ad
paij.

prodiit

anno 1G01 secundus Monastici


;

tatum

Anglicani tomus

in boc autcm a pag. GGdusque 698 plenissima S. Gilberti, anno, ut ibidcm pag. 69S traditur, 1189, iv Fcbruarii die vita functi Sanctisque deinde anno 1202 die

quare, qui, qus ad hunc spectanl, scire avet, adeat, qua a nobis de nominis ejusdem apud
Persus, qui citm Abda episcopo martyre
in

MeE

nologio Basiliano conjungitur, diacono martyre dii

ta

jam

sunt,

>ui

mox memoratam, qua

hic, aliis

xr Januarii ab lnnoccntio

IHPapa
tertia

adscripti ac

etiam Fasiis Sacris ac ipsimet Martyrohgio Po-

eodem anno ex hujus mandato


bris

decima Octo-

mano hodierno
fuit illatus,

inscriptus, in

Opus nostrum jam


xxxi Martii.
in

die

dc tcrra levati scu translati, cxbibctiir

dicm
Sylvaj-Majoris

Vita, quae,

cum multa, qux

in

duabus S. Gil-

S.

Gerardus,

Aquitania

in

berti Vitis, apud nos editis, desiderantur, edoceat, in


crit.

Burdegalensi nempe hujus territorio) abbas hodie nt

Operis nostri supplemento usui esse pot,

Natalibus
in

Sanctorum Belgii a Molano,


Fastis Belgicis
et

Yidcat intcrim studiosus lector

qtuv
,

deS.
Sancti
suilt

qucm Mirseus

I\ irnrius in

Gilberti canonizatione in Commcntario


Itnjus

Generali suo Sanctorum, qui in Martyrologio

Actis prxmisso, 3 dicta apud nos


is,

ad dicm, qua
Sacris, imo
ct

nt

jam vwnui,

pluribus Fastis

Pomano non sunt, Catalogo sunt tnr. Et quidem isSanctus, quiab


seu
fiut olnn

secuti, recolvflftw

Geraldus

ipsimet Martyrologio

Romano

ho-

Giraldus nnt etiam Giraudus

nuncupatur,

dierno, etsi interim tam a Baronio in hujus


tis,

No-

cultum publicum hodierna potissimum


;

quam

abs illorum nonnullis

cum
,

Guiberto,

die adeptus

verum,

etsi

id ita sit,

haud

/>ro-

Gemblaccnsi, in Brabantia abbatc


scribitur,

confusus, iuiv Februarii.

pterea tamen in banc, contra ac

Molanus

exiati-

mavit, incidil ejus natalis, sed


pterea sanctus
ac in
ille

in

diem, qua pro-

In Anglia S. Colomani, episcopi Lindisfarnensis


et martyris, hodie
in

Generali suo Sanctorum

Abbas modo prxcipue colitur Opus nostrumjam ///// illatus, v Aprilis.


Thyatirensis episcopus,
et

Catalogo habet Ferrarius;

verum

sic

Wionem

SS. Carpus,

Papylus,
in

sccutus duos Colomannos conflat in

unum, Colocrudelissime

Agathodorus

Agathonica hodie

Magnis
verum

mannumque,

sub seculi xj

initium

GrcTcorum Menseis excusis, itemque


et

in

Basiliano
;

juxta ac injustissime in Austria occisum, de quo

Sirletiano Menologiis annuntiantur

bnc die, qua

ibidem pro martyre

colitur,
facit
in

infra

de sanctis hisce

Marlyribus, qui

in

Ms., quod

inter Sanctos sumus aeturi. perperam

eum-

penes nos

exstat,

Menologio Slavo-Russico, a
Slavonica
in

ilem

cum

Colmainio,

Lindisfarnensi

Anglia

Sparwenfeldio

lingua

Latinam

episcopo, anno

676

placida morte defuncto ac in


illato

converso, hodie quoque celebrantur, actum apud


nos
jiini est,
tit

Opus nostrum jam

ad diem, quacolitur t

sci-

boe Opere, ad diem, qua una

cum

Hce t a0) Dedicationis ecclesiae S. Maximini Treviris, anno 942,

xvlll Februarii.

pluribus aliis in Martyrologio

Romano

hodierno
Aprilis.

locum habent,

xm

diexm

Octobris, factae, mentiofit

55

Vitee

S. Joannis, abbatis

num. Gorziensk, in 0-

Marcum,

antiquse in Apulia civitatis ^Ecana2,cu-

jus sedes

Troiam translata
in
eceiini
ts

est episcopum, Ca-

/ms nostrum am
videtur,

illats ad diem, qua hic obiisse

stellanus hodie

Martyrologio suo Universali


dvitatis
./.V,///r

Londini in

xxvn Februarii. Anglorum regis sanAnglia Eduardi,


Eduardi
secundi.
Ita

annuntiat

Anlistes,

qucm Sancti etiam


tus,
nisi

titulo distinguit, abest

ab utro-

ctissimi, et alterius

que Ferrarii Catalogo.


forsan
sit,

Nec
est,

nobis aliunde est no-

hodie in Martyrologio a se contcxto Maurolycn Duo sancti Anglix Ecijcs, quibus Eduardi no-

qui in Opere nostro xxiii

Aprilis die
sis

jam datus

S. Marcus, Atinen-

menfuit, ex Historia tum


fana sunt
noti.

ccclcsiastica,

tum proco-

episcopus; quod quidem, ut apparet, haud ab


veritalis specie abhorret,

Horum

alter,

quipro martyre

,'ni iii

htur, anno 978 fuit occisus-, alter vero, qui condccorari solet Confessoris titulo, anno lOGfi in

colis,

quorum

civitas

^Equa

se

Cum isenimJSqui/Equana a m

nullis,

nominis afflnitate deceptis, cum civitateM-

pace quievit.

Posterior,

qui

hodie

in

ipsomet

rtiam Martyrologio
tnr, in

Romano
loco

hodierno

memora-

cana confunditur, Evangelium primus pmdicas* secredatur, facileque adeo factum esse queat, ut
civitatis

Opus nostrum

hicsupraassignato

jam

-dEquanae

et ob

nominum simiHtudinem

Mcaxm

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

163
nos est addiem, qua id
sit,
i

^Ecanae

fuerit existimatus episcopus, vero videut

gnatur,

acjam datus apud

tur haud prorsus absimile, S. Marcura, qui


talis

in dictis apographis vel Processus,

Hieronymianis

Julii;

a Castellano in suo Martyrologio universali

una cum Martiniano

Romx

marad

annuntiatur, esse ipsummet S.

Marcum, Atinenillatus est

tyrium passus ac in Opus nostrum jam


diem, qua antiquissimis tum
Martyrologiis ac
ptus,

illatus

sem episcopum, qui

in

Opus nostrum

Kalendariis,

tum

ad jam dictam diem, qua Martyrologio Romano


hodierno exstat insertus,
S.

Romano

hodierno exstat iuscriii

xxviii Aprilis.

Julii.

Athanasiura Alexandriae hodie signant omnia


majorn apud
Florentinium Sieronymiana apographa, idemque etiam faciunt praeter Usuardina
aliquot

Lugduni susceptio corporis


illius

beati Justi, primae

sedis

episcopi, anachoretae sanctissimi,

revecti ex ^Egypto. Ita hodie in Martyrologio

ajmd Sollerium auctaria Notkerus etRaetsi

suo Gallicano Saussayus

verum dc

sancto isto
nos

banus

autem

et

ab his ambobuset a Molano,

Lugdunensium Episcopo actum upud


arf

jam

est

itemque abs Epternacensi Hieronymiano apographo, non Athanasius, sed Anastasius scribatur,

ilicm,

qua memoria cjus Fastis sacris prxserest,

tim inscripta

n Septembris.
Senonensis
episcopi,

dubitandum tamen non


Florentinius
in

est,

quin

et

hoc et

illi,

ut

Natale sancti Ambrosii,


hodie
c.st

hodiernis suis in

Hieronymiana

in

FlorarionostroMs.', verum de san-

Adnotationibus merito contendit, haudalium San-

cto isthoc

Antistite

actum apud nos jam

est

ad

ctum commemorent, quam celeberrimum

illum

diem, qua colitur aliisque aliquot Fastis Sacris


recentioribus exstat
S.
inst riptus,

Athanasium, Alexandrinum episcopum


clesiee

et

Doctorem, de

quo

in

Opere

nostro

Ecjam
ho-

m Septembris.
Grevcno,
Florario nostro

Lamberti triumphus in Steppes a

actum ad diem,

qua Martyrologio Romano

Molano
Ms.,
in

et,

Wiono, itemque

in

dierno omnibusque fere aliis Latinorum Fastis

Lubcco-Coloniensi apud Sollerium Usuin

Sacris exstat inscriptus,


S. Maraerti corporis translatio xiii

II

Maii.

ardiAuctario,

Germahico Walasseri Martyro-

Octobris die

logio aliisque aliquot Fastis Sacris hodie signatur.

facta memoratur apud Majores nostros ad diem,

Sub nomine

Triumphi

S.

Lambcrti

in

ubi de sancto

isto

Viennensi in Galliis Episcopo


xi Maii.
in

Steppes

intelligitur Victoria,

anno Christi 1213

egimus,
S. Maurini abbatis inventio hodie

de Henrico, Brabantinorum duce, a Lcodicnsibxts

Lubeco-Colo-

S. Lamberti, ut hi crediderunt, patrocinio

ibi-

niensi Usuardi aucti edilione, itemque a Greve110 et


;

dem

rclala,

annuoque Leodii

officio die isthac ce-

memorar tur verum nos de ea jam egimus ad diem, qua et ab hisce et ab aliis Sancti illius memoria re-

Molano

aliisque aliquot hagiologis

lebrari et olim et

modo adhuc

solita,
illius

de qua apud

nos in Commentario, sancti


episcopi
et

Trajectensis

Martyris Actis prsvio,


est

num. 258

et

colitur,

x Junii.

Lucx hodie S. Cassiura, episcopura Narnieusem, vesignat in Generali suo Catalogo Fcrrarius ;
rum,
ut in

duobus sequentibus actum ejusdem sancti martyris Tuugrensis Antistitis fe-

ad diem, qua natale

stum celebratur,

xvn

Septerabris.

Notis obscrvat, dies


incidit in

est translationis

nalalisautem
stisSacris
et

diem, qua aliquibus

Fa-

S. Gregorius Armenus, episcopus confessor, hodie Neapolicolilur. Itadocetnum. 21 Commentarius, sancti hujus
soris Actis

Martyroloijio

Romano

hodierno san-

Armenix Episcopi
is

Confes-

ctus iste Antistes inscribitur; ac in

Opus nostrum

prxmissus ad diem, qua

plufimis

XXIX Junii. jam exstal illatus, Martyres Ferrarius SS. Processum et Severura
hodie in Gcncrali suo Sanctorum, qui in MartyRomano hodiemo non sunt, Catalogo Rorologio

jam

Fastis sacris exstat inscriptus datusque apud nos xxx Septembris. cst,

S. Juvini confessoris in

pago Dulchrimensi mcCatalogo oc-

nioria hodie in Gencrali Fcrrarii


currit
est
;

mx

annuntiat, additquein Notisibidem eorum

verum de Sancto

isto

actum apud nos jam


et pluribus aliis

asservari. reliquias in ecclesia S. Sylvestri

Veiidem

ad diem, qua a Molano

lm-

rumquinamduoistiMartyres? An

forte

giologis cetebratur,

mOctobris.

cum SS. Protheo et Severo Martyribus, ab eoxxvJanuarii dem Ferrario in dicto Catalogo ad in aede S. Sylvestri signatis tumque diem Romaj
anobis
in

Menxa S. Nicet Patricii hodie iterum meminere excusa et Menologium Sirlctiunum veGrxcorum
,

rum

is

(Prxtermissos ad diem prxcedentem, ubi

Prxtermissorum Elencho
soa

relatis? Ve~

mm
in

Pancirolus, qui

te S. Sylvestri

quxdam Fcrrarn hallucinatio detegitur, videsis) in alius non est, quam S. Nicetas Patricius,
Opusnostrum jam
illatus

Campo Martii

reliquias in

Thesauris abscon-

ad diem, vi Octobris.

Saccurate reditisalmx Urbis Reg. 4, Eccles. non Prothei et Severi, sed Procenset, ibidem

Octava

Bmnoms hodiesignaturin
Martyrologio.

Germanico
sancto

WaOcta-

lasseri

Nos

de

Ordinis

cessi et Severi

meminit

utiautem

is

scriptor,

Carthusianorum Tnstitutore, de cujus

festi

quinam

hi

Sancti sint,

edkere ibidem haud po-

va ibidem haud dubie sermo


diem, qua Martyrologio
bituraccolitur,

est,

jam egimus ad
hodierno inscri-

facere id possumus. Multi enim tuit, ita ncc nos unius, his Severi martyres, facileque ex

Romano

n Octobris.
recurrit in

sunt
etsi

rel iaui*

nobis haud valentis, interim determinari a adS. Silvestri sdem potuerunt

hodie S. Gereonis martyris memoria

Romam

Florario nostro

Ms. Cum

addatur, fuisse de nu-

ad S. Processum spectat, transferrii quod vero sil vel est ignotus, nisi forsan hic nobis omnino

meroThebaeorum, haud dubie sermo est de quos omnes reone, una cum quamplurimis aliis,
exstitisse

Ge-

Processus,quiinBieronymianisapographtscum cumSereno, ac nominatim


nonnullis Soctis

Thebxos, probabile

est,

Coloni* Agrip-

MM.

mn*

occiso, de

quo in Opere

nostro actum

proquoforteinillislegendumSeviTiL^Rom*

addtcm,

jam est xOctobns.


SS.

164

PR^TERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.


lii,

SS. Cyprianum et Felicem episcopos martyres aliosque quamplurimos partim martyres partim
Confessores,
hodie
refert

comitis et martyris.

Nec Grevenus tantum,

Bruxellense a
;

Sollerio citatum Usuardi

Auctarium

verum nos
ifl

verum etiam Florarium nostrum Ms. et Germanicum Canisi Martyrologium Belixendam hodie memorant asl cam, e solis fere SS. Amici et
;

de

iis

jam

egitnus ad dietn

hcsternam, qua

Amclii, de quibusdie proxime prxgressa cgimus,


commentitiis apud

Martyrologio

Romano

hodicrno aliisque Fastis

Vincentinum Bellovaccnsem

Sacris celebrantur,
S.

xnOctobris.
in

Actis notam, vcl gaudere, vel gavisam


fuissc cultu publico,

umquam
obser-

Edwinus, Northumbriae
egimus addiem,

Anglia rex,

in

Kajam

nusquum

invenio.

lendariis aliquot hodie occurrit.

Nos

de eo

Bernardi Escuderi, monachi

Regularis

xn
in

Octobris.

vantiae Ordinis Cisterciensis, hodie meminit in

S. Hedistius,

martyr Ravennas,

Hagcnoyensi

Menologio Cisterciensi Chrysostomus Henriquez;

apud Sollerium
rit
;

Usuardi Auctario hodic recur-

verum illum, qucm

hic ipsemet

nec Beati, nec

verum de hoccum Martyrologio Romanojam

Sancti, scd Pii dumtaxat titulo condccorat,Ve-

egimus ad diem,

xn
in

Octobris.

nerabilera etiam tantummodo vocat in Menologio

Abba Agatus et Macrobius Jobum Ludolfum Fastis ad


qux
det,

Coptitarum avud

Benedictino Bucelinus.
Ecclesiae Clarae-Vallisdedicatio aMenardo,
et in

xvi mensis Babx,


noslri diei respon-

Wiono

tertix

decimx Octobris

Kalendario
excuso,

Cisterciensi,

anno 1617 Diterritorio


et adrai-

recensetur hisque apud

eumdem
;

in

Fastis

vione

itemque Dunensis in

jEthiopum Petrus adjungitur verum et Petrus isthic et Macrobius nobis omnino sunt ignoli
quod autem ad

Furnensi templi consecratio, multis


randis miraculis celeberrima, a

Chrysostomo
si-

Abbam Agathum

spcctat, is, cu-

Henriquez
gnalur.

in

Menologio Cisterciensi hodie

jus apud

Joannem Seldenum de Veterum Hcbrxorum Synedriis pag. 381 in Coptitarum Kalendario adjam dictos mensis Babx et Octobris dics
sequentibus his
verbis, Patris nostri

E
Romano Parvo Hinc in Adoncm
dcfluxit,

S. Carpus, apostoli Pauli discipulus, Troade in

Martyrologio
annuntiatur.

seu
et

Vetcri hodie

Agathii,

ex hoc in Usuin

presbyteri sancti memoria signatur, in Ms. penes nos exstante, qux a xxvm Augusti ad xxv

ardum

et

Notkerum

tandem etiam

Martyrologium

Februaru diem
parte ad

excurrit,

Martyrologii

Coptici

hisce illatus vcrbis

Romanum Apud Troadem,


:

hodicrnum seqnentibus
Asiae Midiscipuli

eamdemxvi Babae
et

seu xin Octobrisdiem

noris urbem, natalis

sancti

Carpi,

Agathon
etiam
ei

patriarcha Alexandrinus, attributo


tilulo,

Sancti

nuncupatur; quare dubi-

B. Pauli apostoli. 5. Paulus apostolus cpistola secunda ad Timotheum cap. iv, V 13 sic huic
scribit
:

tandum non est, quin sit idem, quiapud nos Agathon seu Agathus in Chronologica Patriarcha-

Penulam, quam

reliqui

rum Alexandrinorum

Ilistoria

tomo quintoJunii

nonus prxfixa, vocatur, hosque inter trigesimus cum is non Catholicus, sed, ccnsetur; verum

quemadmodum ex
exstiterit

ibidem dictis liquct, Jacobita


certe Jacobitx

Carpum, veniens affer tecura, et rae autera membranas. A Carpo, in sacris Latinorum Fastis jam nunc citatis hodie signato diversum non csse Carpum, aPauloftic mcmoratum, intcr omncs convcnit; quare, qui hunc cum
,

Troade apud libros, maxi-

annoque 678, quo

cum

Carpo, in Opus nostrum ad xxvi, qua a Grxcis


colitur,

Catholicis hauderani uniti, obierit, sanc ei con-

Maii diem jam

illato, statuit

eumdem,

haud ccdere in Opere nostro inter Sanctos locum


possumus.

hunc quoque, ut consideranti patescet, cum Carpo,


in Fastis

Latinorum sacris modo laudatis hodie

Anastasiam, virginem abbatissam in Graecia,/*oGynxceo Sacro Arturus die cum S&nctx titulo in

annuntiato,

eumdem

esse,

fateatur,

necessc est.

Ast, etsi

sic

habeat, in

dubium tamen, an Car-

Sarracea Monasterio celebrat in Notis autem de Monte Carnum, aliosque Ordinis S. Marix
;

pus, qui in hisce veluti Pauli apostoli discipulus

Troade hodie signatur, fuisseque ibidem commoratus

melo scriptores pro se

citat.

Vcrum,

etsi hi

om-

a Paulo per vcrbamox

recitata innuitur, di-

nes Ordini suo Anastasiam Breviario seu tamen deea in Ordinis ejusdem seu

adscribant,

nusquam

versus re ipsa a Carpo,


colunt,
istluinc

quem Grxci xxvi Maii

non

sit,

revocari potest. Ili enim, qui


vel in Fastis sacris vel in (ibris

Sanctorum

Propriis, mihi prslucentibus, Offi-

nusquam

etiam cium ecclesiaslicum simplexve


ratioprxscribitur.

Commemo-

suis ecclesiasticis faciunt Pauli discipulum, nus-

quam etiam eumdem


isse ilndrm

vel

Troadc signant

vcl fu-

confessionem ignis Antigonus, qui propter Christi


supplicio

commoratum, insinuant. Adhxc Car-

martyrium consummarit, hodie

in

Me-

pura, qin hospitio Troade excepisse S.

Paulum
Carpo

Menologio nxis Grxcorum excusis etin Antiochus, occurrit ast, cum iio, a quo vocatur honore Sanctis subinde etiam accenseant
;

Sirletia-

proximc

recitaiis hujus verbis indicatur, a

seu episcopo seu presbytero, qui, similc charitatis


officio

crga Christianos, ad sc divertentes,


a Christo, quod
in

in in-

Grxci

Baronius, isthoc indignos, ncc

qui Sanctis non

sula Creta fungi solitus,

in pcc-

pauci8,

Mmologio

Sirlctiano acceptis,
a se

Marty-

catorem

exstitissct

nimis severus,

visione sibi
in

rologium
auxit
in
,,.

Romanum hodurnum,

cmcndatum,

oblataacapud nos

ad xxnMaiidiem

Historia

Antiochum hodie transtulent, seu Antiochum Opus nostrum Antigonum


in hoc inde

deS. Carpo,

Grxcis

tunc culto, Syllogc

num.

existimavi. par i ter haud inferendum Magni, Grevenus hodie Belixendae, ffli Caroli

8 ct sequenti ex Epistola ad Demophilum, inter eas, qux sub Dionysii Areopagits nomine circumferuntur, oclava, transcripta, correptusfukse, non modo in hac, scd et a S. Nilo, seculi v scriptore,
lib.

meminit
xendae,

his vcrlns
filiaa

Item beatse memori BeliAmeCaroli Magni, uxoris sancti


:

n, epistola

190, pag.

217 et sequenti
narratur,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS. A


narratur, divcrsum essc seu distinctum, suadent,

165
tum multis
aliis

tum

antiquis supra memoratis,

qux

mox memorala num. 7 sunt dicta. Quid si ergo Cretensis iste Carpus cum Carpo, a Grxcis ad xxvi Maii diem culto unus idcmquc
in Syllogc

recentioribus, quibus hodie inscHptus exstat, ibi-

dem hawl
scri,

relatis) illatus e

jam

dictis debeat cen-

haud dandum, scd dumtaxat inter Prxter-

sit?

Enimvero

id sic habere ac proin a Carpo,

missos recensendum existimavi.

Pauli

aposloli hospite, in

Latinorum Fastis sadiversum, mihi haud

Catharinae... ojusque beatorum filiorura Antonii


et Theodori,

cris hodic

memorato,

csse

monachorum

S- Basilii, hodie in

apparet a vcritatc ccrto alicnum. Reponi quidem


potest,

Martyrvlogio Siculo meminit

Octavius Cajcta-

Carpum, qui a Grxcis

colitur, ahs hisce

UUS; vcrum Catharinara, quam S. Lucx, Carbonensis in Lucania abbatis, hic infra inter
ctos,

veluti
lis

unum

scpluaginta duobus Christi discipu-

San-

haberi,

fuisscquc a

Paulo

apostolo

Bercex in

quod cultu publico hodie gaudeat, a nobis

Thracia constitutum episcopum, asseverari.

Ve-

referendi,

Sororem

appellat, nec Sanctas,

nec
et

rum omnia,
blico

qiur Grceci dc Carpo, a se culto, fe-

Beatae

titulo condecorat.

Adhxc tam Antonii

runt, planeesse incerta, Calmetusin Lexico Bi-

Theodori, quam Catharinae, horum matris, nominibus asteriscum, qua ratione pictatis sanctitatisvc

ad vocabulum Carpus affirmat, cique Tille-

montius tom. I Monumentorum Ecclesiasticorum


pag. 301 itcrumquc deinde pag. 581 apcrte, et

fama

illustres publicoque

nihilominus ac le-

gitimo cultu destitutos designare solet, prtefigit,

merito quidem, suffragatur. Adhxc,

Crctensis, a Pseudo-Dionysio ct S. Nilo

cum Carpus mcmo-

nec quidquam, quod cultu hujusmodi Catharinam


ejusque Filios gaudere gavisosve

umquam

fuisse,

ratus, exstitcrit, uti hic tradit, episcopus Apostolis

probare natum
alibi occurrit.

sit,

vel

apud hagiologum illum

vel

zqualis, nihil impedit, quominus hic et exsti-

tisse

unus

septuayinta duobus Christi discipulis

Conon Papa
in

hodie

cum Sancti

titulo

a Ferrario
Is

et Berosse in

Thracia episcopus a Paulo apostolo

Sanctorum Italis Catalogo recensetur.

S.

constitutus fuisse crcdatur.

At

vero, inquies, in

Petri in Cathedram

Romanam

successor hanc ab

Scptuaginta

discipulorum

Domini Synopsi de
in

anno 687, ad xi Augusli diem provecto, usque ad penultimam sequentis Augusti diem,
uti

Carpo, qui in hac, a Cangio


chali a pag.

Chronico Pas-

apud

426

integre edita, sexagesimus se-

nos in Propylxo Maii in Chronico-Historico ad

cundus recetisetur, sequentia isthxc leguntur verba

Ponlificum

Romanorum Catalogum
verum Sancti
vcl in

conatu fas
tilulo

Carpus, cujus meminit Apostolus, qui et Berrhseae, Thraciae urbis, episcopus fuit; quod
:

est videre, occupavit;

ibidem

haud

afficitur,

nec usquam

Martyrologio

si

autem

veritati consonent, certo inde,

Carpum,
apostolo

Romano

hodierno vel in

aliis

Fastis Sacris inter

quem

Graeci, vcluti

unum

septuaginta Christi
ac a Paulo

Saiictos computatur; quare hisce

eum, cum prz-

discipulis,

xxvi Maii colunt,

terea nec cultu ecclesiastico gaudere aut gavisus

constitutum fuisse

Berax

in Thracia episcopum,
,

umquam
Operc

fuisse

repenatur,

pariter nos hic in

affirmant, diversum a Carpo

apud quem

scse

yiostro

accensere haud possumus.


\

Troade hospitatum, Paulus

loco

supra citato insic

Crescentem-bene, Fabriani
in

dicat, non esse, consectarium evadit. Fateor,

Picsno,

habet; verum Synopsis

illa,

seu, uti aliter, voca-

Andreara Leubs seu Leras


in

tur, Dorothei episcopi Tyri de Septuaginta Do-

Austria,
in ter-

Arturus

in

Marty-

mini discipulis

Commentarius nullam planc,


in Nolis, Chronico Paschali

\Ui

Joannera Naradhium
ritorio

rologio Franciscano
et

apud Cangium

mox

Eboraccnsi, apud

ultimam ctiam
,

in
vel

laudato subjectis, pagina hujus

524

et

sequenti

Montem- Majorem

No-

Gynxceo
Beatae
lis

Beati

itcmquc apud nos Tom. I Junii inS. Metrophanc 38 ct sequentibusfas est videre, meretur fi-

vum, LusitanUe oppidum,

titulo singu-

num.

Melchiorem a Gratia Madriti in

prxfixo,

comme-

dcm, facereque adeo auctoritatc sua non potcst, ut Carpus, a Grxcis, xxvi Maii cullus, unus idemque cum Carpo, Pauli hospite, Latinorum Fastis
Sacris hodie inscripto, indubitanter existimetur. Attamcn, cum nulli prorsus seu Gmxorum seu

Hispania

et

morat;

Philippam-Leonardara

Ghisilyero virginera Assisii in

Umbria
hisce

Hueberus autem
a
titulo isto

adhuc plurcs, sed ubique

Latinorum Fasti Sacri, qui Carpum, Cretcnscm


presbyterum, a Carpo Pauli hospite e dictis distinctum, certo vel liac vel alia quavis die annuntient,

mclius abstincns, in Menologio Fran-

ciscano adjungit.

giologis,

inveniantur, Baronio aliisque eruditU haqui Grxcos ad xxvi Maii diem de eohodie Latini, agcre arbi-

Dioscorus, qui post multa tormcnta, pro Christo tolerata, gladio tandcm pcrcussus, occubuen! in

Grxcorum MenseU tum


cclebratur
nisi
;

excusis,

tum Mss.

hodie

dem S. Carpo, de quo

vcrum

sola

horum
fieri

fidc, nobis semper,

adeo detrantur, assentiendum opinor; cumque nostri, etiamsi, dum ad xxvi Maii diem cessores
sese de de Carpo, a Grxcis tunc culto, tractant, Carpo in Latinorum Fastis Sacris supra relatis
insihodie signato, agere, nusquam hisce citatis hoc nuent, re tamen ipsa ibidem de posteriori

aliundc, quod
firmari,

hic

haud posse

reor,

qucat

admodum

suspccta,

Dioscorum

intcr Sanctos in

Opw

nostrum rcfcrrc non ausim.


S.

Eoglodium monachura,

Columbae discipulura,

Carpo agcrc, maxime cum Carpum, de quo


Ulum
hic in

tra-

xxv Jahac die a quibusdam referri, asseril ad ego nulnuarii diem David Camerarius; verum hagiololum, a quo hodic Eoglodiua mcmorctur,
i Opus noinvenio. Nec, etsi secusforet, publicum cjus cultum strum possct iufcrn. cum

Hnt censi ctant, pro Pauli hospite habeant, nostro, cum in hoc ad xxvi
Opere

gum

Mau

diem

fetsi

interim,

qua de re lectoremhic

probare hactenus haud queam.

admonuissc

sufficiat,

Latinorum Fastis Sacris,

Franciscus Runcius de Hadria, secundus Ccelestinoruui

166
^

PRyETERMISSI ET IN ALIOS DIES RELATI.


obiisse in
t

stinorum Generalis, hodie

Mss. penes
Telera

maio
ijii

ct

Saussaijo, qui illum etiam in Martyrolo-

nos exstantibus Notitiis tradilw

ei

autem Beati
in
in

Oallicani Supplemento hodie annuntiat, haud

etiam titulus tam in hiscc, quam a


Ctrlcstiiinriim Sanctilatc illustrium

satis

fidamus, prxstat,
si

ui

de Petro non lu<\ sed

Ilistorin,

postea,

publicus ejus cultus, de quo

nondum
in

qua a pag. 1S7 usque ad pag. 196 de Francisco

nobis satis constat, sufficienter fuerit probatus,

Runcio sermo
hac, nec

///,

adscribitur; verum, uti nec in

Opcris Supplemento tractetur.

illis,sic

nec alibi quidquam,

quodpu-

SS.

Polychronia ejusque Socius anonymus


ct

in

blicum Viri piissimi cultum probet, invenio.

Notitiis Mss. penes nos exstantibus


ni ecclesix Leodiensis

Fiseno

Franciscus martyr hodie legitur in Florario nostro

Floribus Dionantoad hanc

Ms.,

uli eliam
ignoti.

diem

assiijnantur
id
fit,

idcirco autem, ni vchcincnter


ibi

Lubericus abbas, qui ambo nobis seque sunt

fallor,

quod

oiim

Dominica secunda

Gerbrandus, Clari-Campensis
abbas,

in

Frisia

camobii

Octobris colerentur, hscque anno 1613, quo illo-

quem Flori-Campensem abbatem, FerUl-

rum

corpora Dionantum

Roma

fuere translata,

rario praeterea Cisterciensem hanc dicecesis


trajectensis abbatiam errore manifesto in

in hiiuc tertiam

Bohe-

mia

locante,

Molanus, Menardus

et

Wionus

decimam Octobris diem inciderit. Ludovicus de Marche, colleijii Dionatensis rector, in epistola, ad decessores nostros anno 1658
Dionanti quinta Julii dic conscripta,
tur
:

perperam appcllant, hodie a quatuor hisce hagiologis, uti etiam a Chrysostomo Henriquez et Bucelino, itemque a Castellano
ei

sic

loqui-

De

sacris SS.
scilicet

Martyrum nostrorum (PoCalendario sacelli nostri

pluribus aliis, qui

lychroniae

Sociique anonymi) lipsaniset

FastosSacros condidere,
cti etiain nut

scriptoribus hoilie,

SanCha-

festo haec inveni in et Historia collegii


n n "
:

Beati

titulo

eidem

attributo,

annun-

Dominica secunda Octo-

tiatur.

Hinc

a die hestema, qua a solo fere

bris in templo

seu sacello Societatis Jesu

lemoto in Sanctis ac Beatis Cisterciensibus mc-

Dionanti celebratur festum SS. Polychroniae


ejusque Socii martyrum,

moratur,

huc

illum,

Operi
si

nostro

inter hujus

quorum sacra

cor-

diei Sanctos ac Bcatos,


posset,

cultus publicus probari

w
n m -

inserendum remisi; verum nondum etiam


satis constct, inve-

pora educta sunt ex coameterio Priscillae via salaria cum facultate S. D. N. Pauli V
et

nunc quidquam, undc de hoc


nire quivi.

ab adra. R. P. N. Claudio Aquaviva


datis Roraae in

(lit-

teris

pergaraeno xxii Fe:

In territorio Arvernensi Transitus beatae Anonymae viduae hodie in Gynaeceo Sacro ab Arturo

bruarii 1613)
in

Dionantum transmissa

quam

-.

urbem sumraa

celebritate invecta sunt

mcmoratur

verum nec ex

hoc, nec aliunde de

cultu publico constat.

..

anno 1613, vi Octobris, cura prius riteapprobata fuissent a R. adra. domino Joanne
Chapeaville, Vicario generali Leodiensi,
i

Joannem de

Estreraoz, Ordinis Sancti Augustini

laicum, in Alphabeto

Augustiniano pag.

392

Septembris 1613.

Ita laudatus rector

etsi

memoratum,
qua

decessores nostri a secundu Julii die,

autem ex
Dionanti

ejus verbis Fisenus, qui Sanclos illos

obiisse a

nonnullis creditur t huc


si

remisere,

Dominica secunda non


coli,

Octobris, sed Septembris,

requirentes, ut,

quis illum recenseri a nobis


is

sacrasquc

eorumdcm cxuvias anno


scu xiii die

inter Sanctos dcsideret,

ea,

qux publicum
id

ejus

1613

non vi Octobris, sed Idibus


cquidcm,

cultum

solide probent,
sit,

producat;

autem cum

Scptcmbris Dionantum
videutur, laiu
istos cultu

advectas, ait, corrigendus

prsslitum nondum

Joanni

in

Opere noslro

hic

quam

illc,

Sanctos
recte

possimus. dare inter Sanctos locusnondum etiam Nicolai OrLaurentii, quiFurnis in Flandria S.
exstitisse dinis Prsmonstratensis abbas 1258 tertia dccima Octobris die obiisse notatur,

sacro Dionanli fuissc

gavisos,

affirmat.

Nec

quin

id ibi

olim secunda Octobris

annoque

Dominica
est
;

obtinucrit
etsi

locum, dubitari merito pot-

verum,

res sic habcat, daitdi

haud propterea

brevis

quxpiam Vita metrice conscripta penes dumtaxat titulo nos exstat; vcrum Venerabilis
gaudere Laurentius afjiatur, cultuquc publico

tamcn in Opere nostro


,

hic sunt.

Eorum

imn, aliunde haud notorum, sacra lipsana e S. Pfiscills ciemeterio, fucrunt exstracta, Sanctos-

haud probatur. Lemovicis S. Gerardi confessoris.


:

Tta

hodie

in

quc hujusmodi, quorum sacrx exuvix, vel ex hoc velex aiiis Urbis ccemeteriis educte, alio fuerunt
subindc dcvcctz, in Opus nostrum intcr Sanctos referre haud solemus, nisi peculiam quaepiam
ratio,

Fcrrarius ac Gencrali suo Sanctorum Catalogo Aureliaci in Gaffia S. subjungit ,,,,,/,. ,,

Geraldiconfessoris; ex

iis

autem, qusa

"<

duas

qualis hic pro Polychronia ejusque Socio


militat, id forte exposcat.

palam /</, in amhasce annuntiationes observat, eumdem, de quo hac die infra babus memorari

huud

Prope Gannacum

in Alvernia S. Procula,

mar-

sumus actun. Geraldum, comitem adeo perpeAuriliacensem confessorem, huncque


inter Sanctos

Ita tyrium pro tuenda virginitate perpessa.


Castellahodie in Martyrologio suo Universali

ram in duos a Ferrario hic secari. Dominicano Diario Magdalena de Trino Sacro Jaet Anno Dominicano apud apud Marcheseum hodie cum Beatae titulo elogioque cobum Lafon
verum ambo de cultu satprolixo exstatinscriptai quidquam, quod hunc vel utncc
publico silent,

nus; vcrum iionunis

istius

Sancta, qux

Alnobis

vernia vel martyrium subierit,

vel colatur,

haud altundc

cst

nota,

camque

sola Castellani

auctoritate, etsi

spernenda,

in

Opus

miiiime interim, ut putamus, inferre non audenostrum


in Martyrolo-

mus.

cumquedetprobatum,
Petrus, norainis bujus

alibt utvenio.

II,

Braccarensis episco-

Reginabaldus episcopus a Mcnardo gioBenedictinoSpir*hodieannuntiatur;verum


et8ihicSpirensisAntistes f

perdecessoresnostro8

pus

hodie

cumSancti

Hxspano a Tamaioin Martyrologio memoratur ; vcrum, cum Tatitulo

gaudeat, exammaretur. huc, ut, an cultu pubUco

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

1G7

a xxi Augusti die, qua in Menologio Benedictino a Bucelino signatur, remissus,


titulo

cris ac in

ipsomet etiam Martyrologio

Romano

Sancti uon
tlic,

hodiemo memorantur,
S.

xiv Octobris.
Castellanus in Marty-

tantum
ininn

ibitlcm abs lioc,


obiissc in

vcrum ctunn hac

qua

Antoninum episcopum

1039

Pr&sulum Spirensium HiMenardo


Marty-

rologio suo Univcrsali Massilis hodie annuntiat,

storia,

per Philippum Simonis Germanice con-

idque etiam facit, qui Martyrologium Parisiense,

scripta, pag.

40

asseritur, a

in

anno 1727
isto

typis

vulgatum, contexuit.

Nos de

rologio

mox

dicto
licet

condccoretur,

nullum tamen,

Sancto

ugemus ad diem, qua, qurmadmodum


ecclesix Massiliensis Ofjicia Propria,

diligentissima

facta indagine,
vel

usquam quivi
alibi

Sanctorum
an.

cultus publici, quott

Spirs
,

vel

gaudeat

1662 excusa,

fidemfaciunt,

Massilisunacum xv Octobris.

gavisusve

umquam

fuerit

reperire

iu<Ucium.

S. Cannato ibidem episcopo, Marcarii Romani, qui


a

colitur,

cumque Castellanus, quihodie quoque Reginbal-

Marcario Romano, in

dum
logus
ret

celebrat, Venerabilis

dumtaxat titulum
is

ei

attribuat, verosimillime, imo indubie


iiihil

martyro-

diversus est, Papebrochius noster in

Opus nostrum ad n Januarii diem jam illato, Epkrmerixix

etiam, qnod publicum ejus cultum da-

dibus Grxco-Moscis, tomo I Maii pra-fixis,

probatum, invenerit.
in

Januarii die mentiooem


Vaticolitur,

facit

vcnnn isa Gr&cis


Octobris, sed de-

Roraae Depositio S. Honorii Papaj hodie

non die,

ui

putavit,
nisi

xm

cano apud Sollerium Usuardi Auctario legitur ;

mum, quaproinde,
tur,
iu

aliquid obstare reperia"/-/"<

vcrum,

ait

idem Sollcrius, Majori auctoritate


ut de cultu aliquid statuatur.
seu
Ccelestius,

Opcvc nostro iari,


iri

Vita

rjus, ut

opus
S.

erit,

fortc

faclum

ibidcm, indicavit, scverius exa-

Ccelestis

Metensis episcopus,

minari
Ecclesiie

poterit,

xxin Octobris.
sub
SS.

kodie

coli

a Claiqlio Roberti in Episcoporum


serie

Tolbiacensis

Chrysanthi et
canitur
hodie

Metensium
in

asseritur.

Nos de

sancto

isto

Dariae

nominibus

dedicatio

Antistite acturi
sibi
ccelis

sumus ad diem, ad quam

veluti

Wandelberto binis kisce, quos subdo, hexametris:

natalem a

vn Maii,
nostris

translationi
fuit

Templum
et ara,

et

Chrysanthi Dariseque coruscat


plano, quo preeminet, aequore

sux sacra, a decessoribus


missus,
flC

jam

re-

nonnullis Fastis Sacris exstat insrri-

Tolbia

cum

ptus scilicet,

xiv Octobris.

castrum
nobile isthoc, sub cujus

SS. Confessorum Agricii etQasturii episcoporum in Ms. noslro Florario mentio liodie f\t. Noti
dubito, quin designentur Sancti, qui, aliis

nomine Deo
,

esse dedica-

Agra-

tam Tolbix seu Tolbiaci ecclcsiam


tus,

Wandell
et

tus et Casturus seu Castulus aut eliam Castolus vocati, sequenti


stridie

dsi obscure,
in

sie indicat

SS. Conjugum
illius

quidem

die a

Greveno, po-

Marlijrum par
tcrit,

Opcre

nostro, nisi quid obsti-

vero in

Lubrco-Coloniensi Usuardi apud


VR

dari ac proin de ecclesicv


poterit

dedicatione

Sollerium Auctario annuntiantur. Saussayus

tractari

ad diem, qua Martyrologio Ro-

Martyrologio suo Gallicano Agratura et Casturum rtitim rrrrusrt, rrrtc in die, quo id facit,

mano

id exstai inscriptum,

xxv Octobris.

Grevenum

secutus.

Duos enim

hosce Sanctos, qui,

Gaufridi, Sodorensis in Scotia episcopi , hodie cum Sancti etiam litub in Gencrali suo Catalogo

die, quo obierint, incerto, nrc

Martyrologio Ro-

Snnctorum

mrniini'.

frrnnius, pro

se in Notis

mano hodiemo

exstant inscripti, nec alibi,


coli

quam

citanstum Cistercienses Tdbulas, tum Martyrologia Monastica.

Virnn.r Allobrogum,

inveniuntur, xiv Octo-

Vcrnm
Wiono,

cjo

hodie

Gaufridum

bris die ibidem honore isthoc aflici, ex metropoliti,:r


\

ncr in utlis penes nos exstantibus Cisterciensibtu

iennensis ecclesis, quod penes nos exstat,

Tabulis, nec vel a

qu<>

eum non Sodoab


ullis dliis

quodque anno 1522 excusum notatur, Breviario

rensem. sed

Sorrensem

in

Sardinia episcopum
vel

docrmur.
Sanctis,
qnct,

Etsi etenim
sibi

id

dies,
sint

quibus quique e

appellari, Farrarius adjungit,

inscriptis,
et

colendi,

uon

assi-

martyrologis monasticis
tet

mmorari
$4t

invenio. ()por-

Agratum tamen

Castolum una cum S.


solito, coet

ergo, ut vel lialtucinatus lur

Fcrmnns,

vel

Callixto

lendos proponit.

Papa, xiv Octobris die coli Ceterum an Agratum


recte
facit,

Casto-

ut TabuUe Martyrologiaque, qu& laudat, fuerint intcrim a nostris non parum divcrsn. In horum

lum
tra

seu
ac

Casturum
Grevenus

etiam Saussayus, conappellei


incertffl sedis

Mnis,

Benedictino uidelicet Menardi Marly-

rologio et in

Sanctorum ac Beatorum CistercUn-

Episcopos, examinari

poterii
ut

ad diem,

qua

jam

dictis

coluntur ac

Opere nostro dandi


xiv Octobris.

sunn Chalemoti Serie, Gaufridus, non SodorenepiscopuSi ansis, sed Sorrensis seu Soretanus
nuntiatur ad diem, qua proinde de
eo,
-.<

cuUus

mmtt
,

Rolandus, aliu Rothardus, qui S. Joanni in seSai^ssayo m dem Cameracensem successit Gallicani Supplemento, Sancti etMartyrologii vrrum iam titulo ei attributo, Iwdir recolitur; auno SSG tertia decima Octobris obiisse hic qui
fl

agi potmt, publicus ac legitimus probari queat,


sdlicet ad

*i

Novembris.

Parascevia virgo martyr Ephemeridibus Gi hoMoscis, Opi 'is nostri tom. I Maii prsfixis, Parainscribitur. II >c, qux Parasceve seu
d%e

in Opere nostro, si tum pua nonnullis creditur, nondum nobis constat, ejus cultus, de quo blicis

scevia, qu d die
videtur,

Veneris nata esset, vocata fuiese


<''"

apud Latinos sub Veneraa

probatus, tradi opportunius posufficienter, fuerit,


asseritur, xrvOctobris. terii addiem,quaobiisse mrnunii Galesinius. Nos Saturnini et Lupi hodie
,/,

enim, qux Grscii


neris

nuncupatur)

Parasceve, Latinis dies Yeappellatione venii ac porro


reperitur, in

Veneranda etiam nominata


corum Kalendario recmsetur,

Opete
iir.r-

Martyribus acturi Sanctishiscein Cappadocia


in

nostro a xxiv, qua apud Criirbmrdum

sumus ad diem, qua

pluribus aliu

FasHs Sa-

Mii

die ad xxvi,

qua

163
qua
in

DE

S.

THEOPHILO EPISCOPO ANTIOCHENO CONFESSORE.


excusis signa-

Magnis Qrxcorum Memeis

evadat, scu in Xotis scu alibi suppeditat. Ughcllus,

tur, et ab

hac iterum ad XXVIII tnensis ejusdem

qui tom.

Italice

San\r

col.

834 Venan-

diem, ubi Venera appellatur, fuit remissa, inde-

tium, scxto
et

que etiam tandem ob rationcm ibidem allcgatam


rejecta cst ac porro

Sarzanenses Lunenscs episcopos relatum, cum Venantio


loco inter

a scse

ibidem

per nos paritcr ab hodierna,


exstat inserta, Octobris

abbatc fucit cumdctn, uihil, etuun, quod ad ea,

qua
die

dictis
Itic

Ephemeridibus

qux ad hunc

spectant, vel

utcumque cognoscenda

rejicilurad diem, qua, ut apparet,

Mar-

lyrologio

Romano

hodicrno sub Venerandae no-

conducat, adjungit; cutn hxc autem aliunde etiam nobis hactcnus haud satis, ut in Opere nostro intcr

mine

inscripta, dari idcirco in

Opere nostro ac
sint,

Sanctos hic Venantius recenseatur, sint nota,


est, ut

ante omnia, unicane, an plures Parascevise

expedire visum
isti

id

non hac, quam Abbati

examinari

poterit,

xiv Novembris.

celcbrando, non quod

tum

vel obierit, vel co-

Apud Zarzanam
est

S. Venantii abbatis hodie in

Ge-

latur, sed pro

mcro sxw

arbitrio Ferrarius clcgissc

nerali Fcrrarii Catalogo lcgitur.

Sarzana urbs

videtur, xiii Octobris die, ast post, quod interea

Hetrurut

in

Ligurue

con/hiio, tribus circiter


fluvii

forsan plus lucis alicunde subministrandum,

sit t

passuum millibus ab antiqua ad Maorx


ostia jacente civitate
cisde

prxstetur ad diem, qua corpus ejus anno

1414

Luna, cujus jam dudum exilla obti-

episcopalcm apud sese locari scdcm

inventum fuisse, Mss. de Lunensibus Sanctis ac nominatim de Venantio Sarzanensi abbate ho-

nuit, remota.

Ac

ita

quidcm, ubi Venantii, a se


signct

monymoque

et

abs hoc tamen, ut mihi equidem

annuntiati,
scit;

mcmoriam

Fcrrarius, innotequi tam de publico

apparct, distincto Luncnsi cpiscopo Notilix, ad


decessores nostros,
ut in harum fine notatur, a D. Favorito, Emincntissimo Cardinali Chisio a

verum

hic hagiologus,

cultu,

quam

de cmortnali anno ac dic Venantii

silet,

nihil etiam,

unde hic vel utcumque notus

secretis, transmissx, testantur,

xxv Novembris.

DE

S.

THEOPHILO EPISCOPO
IN

ANTIOCHENO, CONFESSORE
SYRIA.

j.

B.

COMMENTARIUS PRyEVIUS.
I. S.

Theophili in Fastis sacris apud Occidentales memoria, Acta recentiora, di-

stinctio a Theophilo,

de quo

S.

Lucas, ad Christi fidem conversio, tempus episco-

patus, Notkeri locus emendatus.


ea semper dxmonis nequitia
ethnicos,
fuit, ut

ANSO CLXXXI

u
deles
sis,

~t

modo
fi,-

confutationibus viva dumtaxat voce, vel libris

modo

heercticos in

Christiame

accuratissime conscriptis opiniones eorura refellentes,

dci vcl ab ipso cjus ortu perniciem excitaret

confutabant;

ita

universim Eusebius;

at

armaretque,

ita

divina Providcntia, nc
viri deessent,

mox
bili,

S.

Theophilura

illustribus fidei dcfcnsoribus,

s.

Theophi-

redempto Christi sanguine gregi

qui
fi-

citdto cjus adversus

Marcionem

tractatu

non ignotum
solis

l^LirL Fr
clesia optime "" ''"''

ethnkos redarqucrcnt, hxreticos confutarcnt, ac

nominatim accensens.
tractatu
,

qua voce, qua

scriptis instrucrcnt,

ct

ad ho-

2 Sed nuamquam tum


.

mox
.

laudato,
..

tamen

'

stium insuUus

fortiter et constanter

cxapicndos anincque vero

scriptis
vilae

marent, prospicere

numquam

dc.stttit;

genus alus, de quwus infra dicctur, ac i a tim etiam sanctimonia optime procul dubio de uni- <"<'"""
id

...

.,

Fastis Sacru

defuisse seculo serz Christianx secundo hujusmodi


heereticos, sed
et

versa

Dci Ecclesia meritum

nusquam tamen

in

strenue adversus

illos,

prssertim
lib.

Orientali ecclesia honore Sanctis haberi solito affe-

abepiscnpis.fuisse depugnutum, testatur


storix Ecclcsiasticx cap.
seculi iv

iv

Hi-

ctum, aut Sacris Grxcorum Fastis, quod miror, inscriptum invenio. jEquior in S. Theopliilura Latina fuit> ecclesia,

xxiv Eusebius Cxsarien-

scriptor apprime eruditus, a ]'alcsio

cujus vetustissintis cclcberrimiset

Laline

reddittis.

Porro,

inijuit,

cum

nihilominus

que Martyrologiis nomcn ejus,


peculiari laude,
inscribitur.

subindc non sine

hac etiara tempestate (loquitur de iis, qux, Marco Aurclio impcrante, acciderunt) ha?retici zizaniorura instar sinceram Apostolicie doctrina} sementem labefactarent, ecclesiarum toto orbe pastores eos

Sic habet auctor Roex Rufino, Eusebii in-

nunti Parvi, verosimiliter


tn-jirete
:

Antiochiae, Theophili episcopi, qui sexfuit.

tus ab Apostolis
sis
:

Ado

archiepiscopus Viennen-

tamquam

feras atque

immanes

belluas ab

Apud

Antiochiara, beati Theophili, qui sexAntiochia?, S. The-

ovili Christi

fugare atque arcere properabant

tus

ab Apostolis ecclesias pontificatura tenuit,

partim hortando et

commonendo

fratres,

partim
:

viri eruditissirai.

Usuardus

adversus ipsos haereticos

fortiter colluctaml"

ophili, qui sextus

quos vel propositis cominus interrogationibus et

tum

ecclesiae

ab apostolo Petro Pontificatenuit. Poslrema vcrba, cum Adoniatiis

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


nis collata, cant.

1G0
<\\
i

Adonem Usuardo
est, adjici,

hic prxluxisse

indi-

Actibns Apostolorum cap. xi,t. 26, descrihrn tita it


S. Theophilo loquitur
-.

roM
B.

Viri eruditissimi elogium, quod


ut

rescindere
nstcn-

In hac Apostolorura prin-

J.

Usuardo visum

infra dicrnda

ceps cathedram obtinuit sacerdotalem et pontificali

dent, fure merito poterat.

Notkerut Balbutus, Adoni


qui sextus ab
tenuit,
vir eru;

primurafunctus est dignitate: viro venerabili


in

vqualh
ditissimus
addit t
in

Antiochiae,

Theophili,

Theophilo, qui erat

eadera civitate potentis-

Apostolis ecclesiae pontificatum


:

simus, in proprio domate basilicam dedicante.

et h,rc

quidem

ille

ex Adone

at

qme

Cui

hic constituit die Sabbathi, jejunium ter


fieri,

Lucas, ex eadem urbe trahens originem, tam Euangelium suum, quam Actus Apostolo-

anno

secundura prophetiam frumenti,

rum
dine

scripsit: qui et beato Petro, septimus in or-

vini et olei, undc hauserit, fatctur, se nescire, Sollcrius in

pontificum,
sit

in

eadem

ecclesia successit.

Usuardo; verum hac de re infra num. 14.

Quidquid

de

Theophili domo in ecclesiam come io-

Martyrologium

Romanum

hodicrnum

Antiochiae

mutata, recte equidem Jlulioixius censuit, vel


la

sancti Theophili episcopi, qui sextus post

beatum

temporis ratione confici, alterum ab alterodiveresse,

Petrum ejusdem ecclesiae pontificatum tenuit. De eodera, inquit Baronius in Annotatis ad Martyrologium Romanum, Beda, Usuardus, Ado et sed, quod ad Bedam attinet, si genuinum spealii
;

sum

ne Theophilus, qui, scribente ad ipsum

S. Luca, jam virilem verosimillimc cclatem attigernl, tnl


(_'i)iniiuidi

iinprratoris tcmpora, qiuc vnlissr


r.r

Antiochcnum episcopum
indubitntumquc
cst
,

infru

dicrndis rrrlum
Christi 180, sucredibile est, an-

ctcs, nulln

apud illum Theophili mcntio. His addo

scu ud

annum

ecclesix Autissiodorensis antiquum Martijrologium,

perstes fuisse ac proin,

quodparum

quod apud Marteneum Veterum Scriptorum tom.


6, col.

nos vils plurcs,

quam centum quinquagmta, nuTheophili ortum ad


,

725

ita habel

Antiochia beati Theophili

merassc dicatur.

R
fiec BJUS ./(/</

episcopi.

5 Ituqur
culi

IIiillon ius S.

se-

3 Vitam seu Acta S. Theophili nemo vetcrum


scripsit, velcerte, si

secundi

primordia

differt

Clemente

anno primum

veterum quispiam
scripsit
;

qux

exstent aut aliqunndo ex-

Chnsti 100 martijrium passo, Papa

Romanam,
ecclesiam
vcrt

se-

CUlO ]' ilupso isln


colli git //"/-

stiterint a vetcribus conscripta, nulla

uspiam horum

Antiochenam vero S. Ignatio martyre


moderante
specie facit
;

notitia est

scculo

proxime clapso Petrus Halloix


ex ipsiusmet Theophili scripHs
iis,

quod quidem non absque quadam


;

loia tus

lur

Vitam

illius scripsit

sed
:

nulhnn
nntalem

tlirti

sui testem

anliquum

partim cdcnda.

potissimum, tum ex
et in Martijrologiis
uti in opere,

quae

apud varios
illo dicta

scriptores

rrrtumve

sistit

itaquc S. Theophili an-

sparsim de

repererat

num
da

nonuisi conjectando definit.

Eodem

loco

habcn-

quod dc Illustrium ecclesix Orientalis


et

est asserta abs illo

ejusdem patria, nrmpe Antio-

Scriptorum, qui sanctitate juxla

eruditione

se-

chia Syrite, quce olim, quo ab aliis ejusdcm


civitatibus scccrnerctur, dirtn (uit

nommis
natum

cundo Christo scculo florucrunt,


inscripsit,

vitis et

documentis

Epidaphni<

Duaci anno \Q>3d


:

typis excuso, pag.


is

735
se S.

aliquando

Theopolis.

Parentibus

autcm

et seqq. aliquot videre est

adornatam a
est,

ethnicis, ut vcro prorsus simile ampleclor,

cum sub
<

Theophili Vitam

in capita

quinque partilus

quo:

finem

libri

ad Autohjcum,

Sfi

nntr susceptam

'hn-

rum

tribusprioribusS. Theophili gesta prosequitur

quarto de scriptisS. Theophili, ab Eusebio et Hie-

stianam fidem lcctosque Sacrz Scripturm libros resurrcctioncm morluorum ecque ac Autolycum, cthyiicum utique

romjmo

laudatis, agit

quinto varios Theophili texin

homincm,non

credidisse fateatur:
:

Kai

tus colligit

ex ejus Commentariis

Evungclia.qui-

yap

e-/w nraoro-jv touto Bffeer0t. Id est

Nara et ego

bus,
cito,

titi

contendit, usus est S. Hieronijmus nuncta;

nunc expresso Theophili nominc

quibus dcni-

credebara id futurura. Qiue vero de egrcgia mentis indole, persptcadtate ingenii et litterarum profana-

que prxclaros aliquot S. Theophili


gniores, velut flosculos, ex ejus

locos, lcctu di-

rum

studio ac fclici in
addit,

illis

demum

progressu Hal-

libris,

ad Autolytria

loixius

abunde

testata

facient vel soli, qui

cum

scriplis,
t

udjungit.

Nos quidcm

priora

exstant, ejus ud

reCapUa veluti Vitx S. Theophili compcndium caput quartum ct qunitum cudcmus; non tamen non quartum, quod de ejus scriptis, ab Eusebio et
:

Autolycum libri. 6 Quibus vero incitamentis scnsim impulsus,abquas a prinns


tnnns
nnhihrrat, rllniicorum
fidei Christian* castra transicnt, ips

*&
J

jrr,,s,

fahulis, ad

S. Hicronymo

laudutis, recitatis

horum

verbis ac-

tun
ret:

infra simus, atque adeo ea repetere inuHle fo-

non qumtum, quod tcxlus ex Theophili ad


libris

ad Autolycum summattm exphcat ; nec enim alia fuissc uidentur, qrnrn ea ipsa, qutousAutolycum ad sui imitntioncm ullicrrc studui, siccnun

met

lib. i

Autolycum

minimc nrccssanos nrhitrcmur

iliinn

sub

iihr, ritnti

fnicm niioquitur
;

Ne

313 igitur

rclunios vcro, quos ex Thcoplnli in

Evangclia Com-

incredulus,

sed potius crede

nara et ego non

m
cc

ntariis congessit,
et

mum nemdam,

non Theophilura, sed anonyquidem Latinum, Theophilo reauctorcm ostcnsuri srmus. Cetenus
;

credebam

idffore, ut mortu, vesurgerent)**A


hffic
,

nunc

credo, postquara
rat)

(qu* hactenus ealtbro d,,r-

irm

Men

considerav, Srd
uti

qu*nam lUamtOum

uruce
;

um IIuHoi,n Annotata nostri adjunctur sint, faale sea ua, u, qu, illius, qux nostra Zita /
Theophilus,
itr

verum qumeret,

sub

mUumhbrt
flfe

cttatt

tnnuU

di.yn-

quoties aliquUquisscHberetaui

^^ ^ ^^ ^
fueatis, sed

/rf

, rreret, non gunm mqmrebat. ;//()

^^

^A iSEL,

Vitam S. Theophili
,

/,;. V>,>ri-

Vwitatfa unator. i^uil. non ducitur

quo
ii

/,/,,

J_r

,,

KW, W,v,v ,*mu

sermonte sermom opus adjunctum, quodn.m

atius

Theoiiiio

philo, de
S. l.nais,

;*

;:t:t,
vii

:::,:>

- --.

<

24
lapidi oa

Tomus

Octobris.

170
aictoue J n
-

DE

S.
ita

THE0PHIL0 EPISCOPO ANTIOCHENO CONFESSORE.


loquiturlib.
i,

lapideos et ligneosf

num. l)du-

omnia operatur divina Sapientia, ut


deraonstret, posse

vel ex his

ctos etfusos, fictos et pictos, qui nec vident, nec

Deum generalem omnium


si

ho-

audiunt; denique qui


et

nihil essent,

quam imagines
contemnebat,

minuin resurrectionem perficere. Quod


bilius

mira-

opera

manuum hominum,
'.),

facile

ad resurrectionem demonstrandam spectacupis,

maxime quod deorum nomina, nomina cssc hominum, ut nit num. mortuorum et quidcm SCelerntissimorum, atque ipsa animalia, pelves et in-

culum videre
rebus,

non solum

in

terrestribus

sed etiam in ccelo, observa menstruam

lunae resurrectionem,

quomadmodum

intereat et

honestos sonos (num. 10)

in

dcorum numero

tiabe-

renascatur. Accipe prreterea resurrectionera in


te ipso

n perspectum
,1,1

haberet,

ad effectura, etiamsi ignores, perductam.


in

verafidei

7 (Jnum vcro
regeret
inquit
,

Dcum

esse, qui cuncta creaverit et


:

Forte enim aliquando

morbum

incidisti,

et

c.r

ejus operibus colligebat

Est enim ccelum,

carnes tuas ac vires et speciem amisisti, sed misericordiam a Deo et medelam nactus, recuperasti

ficium,

num. 4, ejus opus, terra et mare ejus opihomo ejus figmentum et imago. Sol, luna

corpus tuum et speciem et vires


ignoras,

et,

quem-

et stellae suntejus elementa, in signa et

tempora

admodum

quonam

abierint carnes tuae,

etdieset annos condita, ut ministrent et serviant

cura evanuere, ita nec perspectum habes, unde-

hominibus. Atque omnia Deus

fecit,

cum antea

nam

exstiterint et

unde venerint. Dices, ex


conficientis,

cibis
;

non essent, ut ex operibus cognoscatur et intelligatur ejus Majestas. Quod autemilli objeeit Autolycus
:

et succis in

sanguinem conversis. Praeelare


ita

sed

hoc opusDei
alterius.

rem

non cujusquam

Ostende mihi

Deum tuum narra


;

milii

formam
bio

Dei, qualis sit;

ct ipse

sibimet procul du:

9 Atque

his

quidem rationibus paulatim Autolyci adductm


fi-

non scmel objecerat, responditque


dici,

Forma Dei
illustrat

animum
est

c.rpugnarc ad sublimiora abstrusioraque

nec

nec narrari potest, nec oculis corpo-

dei Christianx mystcria credenda pertrahere nisus


:

reis videri, quod

num. 5 sequentibus

ex-

his
illi

semctipsum convicit. Accessit


a sacris paginis stimulus
:

demum m-

cmplis

non videtur,

Nam, quemadmodum anima in homine sed, cum fugiat humanos visus, ex


intelligitur, ita et

gcns

harum antiqui-

tatcm perscrutatus cst: has sibiperpetuo consonas


reperit
illis
;

motu corporis

Deus

oculis

hu-

ethnicorum autem scripta antiquitatis tnerito

manis videri non potest. sed ex providentia et operibus videtur et intelligitur. Alterum exem-

longc inferiora, diss^diis mendaciisque scatentia.

Praeterea plurima in Sacris ScripUiris futurorum


vaticinia,

pJum
ad

ita

habct

Quemadmodum enim

et

navem

quorum partem sua state adimpletam

vi-

quis in raari instructam et currentem videns et


littus

debat, animadvertil,
profieisci potuere.

qme non
ct

aliundc,

quam

Dco

appellentem, procul dubio gubernato-

Moyscm

prophetas (vide

lib. 11

rera in ea esse judicabit, a quo gubernetur, ita

ad Autolycum num. 9) viros sanctos

et justos vidit,

Deus omnium Gubernator intelligendus est, quamvis non videatur carnis oculis, quippe cum coraprehendi non possit. Prxtereorcli<iua, qux adfert, mvla, ad rem, quam tractat, illustrandam non
111 111
11

ac propterea hac mercede dignos censuit, ut Dei in-

strumenta fierent et sapientiam, quae ab eo


caperent. Ilis sese, ut vcrx
fulei
1

est,

manus

daret, ad-

ductum

testatur ipsemct lib.

ad Autolycum num.
incredulus, sed po-

idonea.
nostro, ut erat

14 sequcnlibus
perspicaci
;

verbis
et

Ne

sis

agnitionem
'

8 At hxc Theophilo
inqcnio,
statnere non

tius crede

/
/ /

'

/l

'""

admodum

difficile fuit

Rera-

surrectionem autem mortuorum magis arduam creditu,

quam primum

/"'"

credebat,qua tandem
a

sibi

egonon credebam id futurum, sed nunc credo, postquam haec attentius consisimul quod in Sacras Scripturas incidi deravi Prophetarum, qui per Spiritum Sanctura et SS.
;
;

nam

tione persuasit?

Primum quidem omnia


;

Deo ex
censuit

praeterita eodera,

quo gesta sunt, modo, et prae-

nihilo ercnta consideravit

dein absurdum

sentia eodem, quo geruntur, praedixere et futura

credere effecta ab hominibus simulacra efficere posse


prodigia,

eodem ordine, quo


exorso, difficilc

perficientur.

Ab hisporro
fuit,

initiis

Deum

autcm quiomnia ex

nihilo condidit,
:

Theophilo non

divina opitufi-

non posse mortuum revocare ad vitam hoc equidem argumento est usus num. 8 adversus Autolycum,
Resurrectionem mortuorum
vero ex
ita
iis,

lante gratia, captivare

intellectum in obsequium

dei;

cujus utinam sequerentur,

exemplum

ii,

qui

non

credentem; Dein

hac nostra xtate philosophorum nomine superbientes,

omnium quotidie versantur ocuObserva enira, inquit ad ratiocinatus est


</< "'
:

quasaDeo

accepere, ingenii vires eo intendunt,

ui divina
ni.i

oracula subvertant,

non veri amore, sed

Autolycum num. 13, si placet, teraporum et dierum et noctium interitum; attende, quemadmodum haec etiara intereant et renascantur. Quid ?

libcrinris desiderio ductiel obcxcati!

10 Quantam vero, posteaquam S. Theophilus AnttocheChrisliame


fidei

nomen

dedit, fecerit in virtutepro-

$iam
1(S

An non seminum et fructuum sit quaedam reenim surrectio, idquead usushumanos? Granum exerapli causa, aut aliorum seminum.cura tritici,
terrae injectum fuerit,

gressum, quo defendends susceptx


et

religionis

%elo

instruendorum Catholicorum desiderio exarserit,

colligi

abunde ex

iis

poterit,

qux Halloixius
itaque

in ejus licuit,

primo perit

et

solvitur,

Vita infra recudenda ex ejus scriptis, prout

deinde excitatur et

in spicam assurgit. Arborum natura nonne certis temporibus Dei jussu autem Quin latentes antea et invisos fructus producit ? interdura passerculus aut avis alia quaelietiara

undequaque

congessit.

Quxri

jam

poteritt

quo anno cpiscopalcm Antiochi.r cathedram adierit,


quotque illam annis tenueril
et

quo

demum
lib.

in vivis

desierit. Eusebius Csesariemsis

iv, cap

xxiv

bet,
in
ibi

cum semen

mali aut ficus sorbuerit, avolat

Eistoris Ecclesiasticx S.

Theophilum

egregie ad-

petrosum collem aut aliquod sepulcrum, ac

versus Juereticos depugnasse scribit sub imperatoribus

alvum exonerat, tumque seraen illud, radices ns, arbor nascitur, quod olim absorptum fuautem at, et tantum calorem trajecerat. Haec

Marco Aurclio

ct

Lucio Vcro, qui Antonuio

Pio, anno 161 mense Martio defuncto, successere Aurelius e quibus Lucius Verus anno 1G9, Marcus

anno

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


anno 180
cedente
co S.
et

171
rejicit,

exstincti sunt Marco Awvto patri suaCommodo. Idemporro Eusebius in Chroni;

no vero

adscribentem utrobique Bosschius

magis certe cohaerenter,

quam Tillemontius,

qui

J,

B.

Theophili ordinationem anno Marci Aurelii Lucii Veri octavo, seu amw Christi 168 autlGQ
,-

tomo III Mbnumejntorum Ecclesiasticorum pag

ubide Theophilo, Nicephoro, annos 13 Theophilo


tribuenti, rejectu annis

inchoato illigat

at

cum

S. Prosper Aquitanus in

21

ab

Eutychio

assertis,

Chronico,ipsismetEusebiiverbisusus, addat Theophili ordinationcm,

adhaeret; atpag.

168, ubi de S.

Aproniano

ct

Paulo

COnsulibus,

tychium, annos dumtaxat 9


rejecto

factam, Bosschio in Tractatu de Patriurchis Antiochenis,

Nicephoro,

ut

EuMaximino tribuentem, assertum a sc EusebU erroSerapione,


et

tom.

IV

Julii

praeflxo,

annum 168 Theo-

remtueatur, sequendum sibi existimavit; quamquam


priore loco

phili ordinationem
U nttit
13,

innectenti, libenter assentimur.


,

Nicephorum
ct

nntiquitate et auctoritnte

annis

1 1

Qttod autem ad alteram quxstionem quot sci-

Eutychio potiorcm,
set.

quidem merito, pronuntiasdictis

licet

annis Antiochenam sedem occuparit, major

est et

Utut sese res habeat, exjam

certum non
sexto

difflcultas.

Eusebius Historiae Ecclesiasticae

lib.

esse Eusebii,

dum anno Marci Aureliidecimo


Maximini
adseripsit,
in

cap. paulo ante citatis


cessisse scribii
,

Maximinum Theophilo

suc-

initium episcopatus

ChroTille-

sed

annum, quo

idcontigit, ibinon

nico lapsum,

effmlur,

qucm pro

indubitato

explicat

in

Chronico autem Maximini ordinatio-

montius habet.

nem anno Marci Aureli decimo sexto, id est, Chri176 factam ait quod si ita accipiendum cst, ut tum Maximinus erepto e vivis Theophilo successesti
:

12

Colligi cx

jam

dictis

dcniquc potest, quid ad


181,

quxstionem tcrtiam, quo nimirum anno

obierit, sit

respondendum

cum cnim anno 168,


;

ut

dictum

est,

rit.

dubium non
,

est,

quin hic lapsusin crroremEulib.


iii

prxesse Antiochenis cceperit


lii,

cum

post

Marci Auresal-

sebius fuerit

cum Theophilus, qunm


condito ad
suu*

ad

qu.r

anno 180

conligit,

mortem postremum
scripserit
;

Autolycum ab orbe

usque tempora
qui anno

tem ad Autolijcum librum

cum denique

chronotaxim contexit, ad Commodi,

180

annis 13 ex Niceplwro et Georgio Sijncello eccle-

Marcum Aurelium
Aurelii
et

in imperio excepil,

tempora us-

siam Antiochenam
stes in
illi

rexerii

nec hanc,

dum

superainii

que extendat, ac (num. 21) ad Chriserotem, Marci


Vcri libertum
,

hac vita, missam fccisse videatur, ncc


e.rcurrant, hoc
et

qui

constllum,

tnhunorum

13 ullra annum 181

eodem pro-

aedilium

nomina temporaque usque ad obitum


abletjet

babilius
desiit.

anno episcopum agere,

scribere et vivere

patroni sui imperatoris Veri, descripsit,

At, inquiet fortasse nonnemo, ex ipsomet


librum
saltem tcrtium ad Autolycum
colligi

Autolycum. Verum Euscbius

in Chronico

Maximisexto
scri-

Theophilo,

num anno quidem Marci


bit,

Aurelii

decimo

decennio circiter serius scriptum esse,


tur posse,

vide

(Christi \16) Antiochens cathedree

admotum
non
dicit.

quandoquidem

ille

80 libro

Imperalorum

Theophilum autcm tum

obiisse

Quid

aJulio Cxsare usque ad Marei Aurelii Veri mortem


colligens,

igilur?

Num

vale Antiochcnis
:

infulis

ante obitum

annorum 237 summam nwmeret: po-

Minime vero ncque enim Theophilus gregem suum deserere, nec Antiochenos tantum sibi
dixit?

namus

igitur

E.

C.

cum Labbco annum


incidisse
in

aerx Chri-

stianae vulgaris
sti,

primum

annum Augu.-

Pastorem,
luisse,

dum in vivis admodum apparet


;

superstes esset, eripi vocredibile,


est,

ab mito imperio, quadragesimum quartum

tum

nec ullo teste

annis his44 addantur tres (totidem enim ante

Au)

probari potest

sed vero simile

Theophilo socium et adjutorem datuni,


illo

Maximinum, una cum

gustum regnavit Julius sceundum Theophilum


anni 47
liunt
:

jient

his porro subductix


etrae

ex annis 237, residui

annorum
,

aliquot spatio

Antiochcnam n

anni

vulgaris circiter 190.

Heec quidem

ecclesiam

uti citatus

Bosschius censet, eadem opera

recte diccrcntur, si sincerum Theophili textum esse

tum Eusebium ab errore vindicans, tum S. Nicephoro


et

constaret: ego

iwoTheophilum neque
est,

zy.o'

hoc

est,

Georgio Syncello auctoritatem sartam


;

te-

326,
tat,

uti

codicemrcgium habere doninits Maran no-

ctamquc conservans
praestabitur
cessisse
i

id

quod hoc pacto ex ejus mente


suc;

neque a)Z', hoc

237

sed

axZ,',

hoc

est,

primum S. Serapionem Maximino

227

scripsisse contendo,

non quod annos 231 annonon complectatur, sed


fas adr

anno 189,

solide probat, ubi de Scrapione

rum summa,

illk expressa,

tum Maximino annos regiminis universim tredecim, Eusebium, S. Nicephorum, Oeorgium Syncellum
et

qd

Claudu imperio au,n enritcr 10 prxtcr

jecUsint,

quodcum amanuensisnon r/

animadvertisset,

Catalogum Earlemiensem secutus,

tribuit,

qui-

annos 227 in 237 commutavit; ubi annos potius


Claudi, cotrigere ac anni
i/,
,

bus ex annis

189

subductis,

Maximini

ordinatio

hoc est,
:

23, annos

cum anno 176 connectitur, quod cum Eusebio pulehre congruit. Deindc annos totidcm seu trcdecim,

hoc

est,

13 substituere debuUset
et aliquot

Claudio enim

annos totidem
tribuunt,

menses scriptores passun

Nicephoroet

Qeorgio Syncello auctoribus, Theo-

philo tribuit, qui additi


C(Bpit, perlingunt ad

anno 168, quo

is

sedere

regnasseautemannos23nemounusveterum dixit: unde nec rem /,/ simile, hune tfl errorem Theophilum fuisse prolapsum. 13 PrimuseceUsiamAntiochenamrexitS. Petrus Apostolus,
cui ordiue sueeesserc
:

annum 181, quo Commodus,


jam imperabat: ex quo
Antiochcn.v ecclcsLv

heno-

Marci Aurelii
fit,

successor,

rum prtuuiiim, his "iiniiin, rato

ut annis circitcr quinque


;

S. Evodius.

simul ambo prxfuerint


clesix

id forte exigentibus

tum

ecse-

Antiochcnx amplitudine, tum Theophili

S. Ignatius cognomento Thcophorus, S. Hcro, Corseptimus itaque S. Theophilus fuit. nelius, Eros
:

S
,

Petro,

rdine septi-

nio ct frequentibus adversus haereticos conflictationi-

bus ita Narcissus ffierosolymitanus Alexandrum subCaracalla, ita Theotecnus Cxsareac Palxstinx
teste Eusebio cpiscopus collegam habuit Anatolium, Ecclesiasticx apud Valcsium lib. vi, cap.

eeee, cum S. Theophilum septimUm AnHochenorum episcopum nomino, una cum S. Hteromjmo

mus.

At

in Dupinianae

ferulz plagas incurro, Dupinio

in

Bibliotheca sua Ecclesiastica editionis secundaetom.

Historix
XI; item

T,pag. 67 in Annotatis
ine I.atiae redditis,
ita

littera

verbis Gallicis,
:

lib. vii,

cap.

xxxn. Eutijclnum denique

roiiuiiliaiite

Est, ubi S.
fiiiss*

Ma.nmiannos episcopatus Theophilo quidem xxi,

Hieronymus

dicat, (Theophilum)

septimum

(Antio-

172
auctori
J*

DE

S.

THEOPHILO EPISCOPO ANTIOCHENO CONFESSORE.


fallitur.

(Antiochenum nempe episcopum ) sed


ille,

Ita di-

annus per quatuor volvitur tempora,

sic et

nos

nec phira. Ourait: Est, nbi


?

Hieronymus

cat, etc.

Quin

scilicet

ntm
in

ignorabaU S. HieroEpistola ad Algasiam


alibi,
scilicet
%

quaternum solemne agamus jejunium per anni quatuor tempora. Et, sicut replemur frumento,
vino et oleo ad alenda corpora,
sic

nymum,
Chroiiico

qui

Theophilum

repleamur

je-

septimum post
et

Petrum

direrat,

in

junioad alendas animas juxta prophetaeZachariae

Ubrode ScfiptoHbusEcclesiasticis sex-

vocem. De

his plura

apud Labbeum
sufficiat, ut

in Annotatis

tum
ct

dixissd: cur igitur erroris S.

Hieronymum
cum

ar-

Binii; mihi lurc delibasse

ostendam
jejunio

ad

guitf Quanto xquius

primum

dixisset

Bosschio

quem

respexerii Notkerus,
fecit, videlicet

cum de hoc

men-

Quod eum sextum dicat Eusebius (Eusebium oumS. Hieronymo permutatnm finge) morem in eoservat praecipuis Historiae Ecclesiasticce Scriptoribus usitatum, cumS. Petrum tamquam i^oypv ylh.rj, communi cum ceteris orHalloixio
:

tionem

ad Callistnm, non ad Theo<le

philum.
ijestis,

Cum

itaquc nihil, quod

nhus, ab
est, ut

illo

addamus, nohis suppetat, reliquum

de

ejus scriptis

jam disseramus.

dine non censet; non quasi

illius

exors fuerit, ut
iii
;

observat Halloix in Vita S. Theophili cap. sed quod praecellens esset ac latius dominans.

Ac

II.

S.

Theophili scripta, partim exstanlatentia, par-

tum porro addidisset

quod aulcm cum in Epistola


dicat, idco facit, quiu pr.rter

tia,

partim deperdita vel

ad Algasiam septimum
,

tim spuria vel incerta.

Evodium Ignatium, Heronem, Cornelium, Eronem, Theophilum Pctrus, ct quidem primus, Antiochenam rexil ecclesiam. Sed errorem S. Hiero-

Eusebius
S.
tia,

lib.

iv Historix Ecclcsiasticx cap.

xxiv

s. Tlieopliili

niima, etsi nihil hujusmodi merito,impingere,quam

Theophilf Opera, sua memoria adhuc exstan-

"

fV^

"

ishnn

in

Aposlolorum principe
utjnosccre

ct

Ecclesix cupitc

ad liunc

modum

(Valcsin interprctc) enumerat:

prcTccllcntiinn

Dupinius maluit.

Eodem
Catalogo
:

Theophili vero, quera Antiochen ecclesi?e episcopura fuisse [cap. xx) retulimus, tres supersunt

modo, quo

hic locus est dc S.

Theophilo, locutusest
in

ctitnn S. Hieronymus de S. Clemente

ad Autolycum
tes.

libri,

institutionem fidei continenliber,

Scriptorum
mens,-...

Ecclesiasticorum

ita

scribcns

Cle-

Alius etiam exstat

quem contra Herquo testimoniis


ecclcsia

quartus post Petrum Romae episcopus.


;

mogenis haeresim
ideo addit,

inscripsit, in

Siquidera secundus Linus fuit


riana

tertius Anacletus.
in episcopatu

utitur, ex Joannis Revelatione desuraptis, qnod

14 Ceterum de rchns,
,

Theophilo

quia dubitatmn

oiim

in

fuit,

'nininunuuu\

iatio

emen-

qux ex ejus scriptis, quibua pegestis, prster ea pereH invidia temporum,collijuiitin\ niltil quidquam
scitur:

num Apocalypsi.s in divinorum librorum censum refeExstant et reuda esset, nec ne ; dein ita pcnjit
:

quodvero Notkerus num.

laudatus ait, con~

alii

ejusdera

libri,

in

quibus elementa

fidei

no-

stituisseenm,ut nnnuatim tcr jejunium dic Sabbati

stra3

traduntur.

Ac

rursum, paucis

interjectis:

sccundum prophctiam frumenti et olei cclebraretur, non mihi magis, unde id NotkeTUS hauserit, quam
Solleriovotum
:

Theophilus igitur una cura ceteris adversus illos hsereticos depugnavit, ut constat ex quodara illius libro

imovero

id pluribus investigare niet

haudquaquam spernendo, quem contra


:

inl aliud fore existimo,

quam oleum

operam per-

Marcionem elaboravit
quos
retuli,

qui liber

una cura

aliis,

dere,

quandoquidem
;

nihil

hujusmodi de Theophilo

etiaranum exstat.
in

Notkerus scnpserit
laterculo diei

sed amanuensium, ut apparet,

16 5.

Hieronymum

Catalogo
:

Scriptorum exS.Biero-

errorefactumsit,ut,
i,i

qum de jejunio isthoc Notkerus proxime sequentis seu pridie Tdus

Ecclesiasticorum nunc audiamus

Theophilus sex-

tus Antiochensis ecclesiae episcopus, sub impera-

Octobris de S. Callisto Papa, hujus nominis

et

tore

Marco Antonio Vero librum contra Marciqui usque hodie exstat.

martyre tcripserat, adlaterculum hodiemum, scuad fuerint. Tnstituti enim iii Idus Octobris, translata
a
,,

onem composuit,

Ferunet con-

tur ejus et ad Autolycum tria

volumina
;

Theophilo

jejunii nullii uspianX, ut dixi,


<!<

mentio

peritur; coitlra
M /r, a

Callisto in Martyrologio Vati-

et alii bretra haeresim Hermogenis liber unus ad aedificationem Ecves elegantesque tractatus
clesiee pertinentes.

,,

Domino Georgio ad Bomani

Mnrtijrologii
legoi

Legisubnomine

ejus in

Euan-

calcem excuso, addiem xiv Octobris


instituitjpjunium t.rium

h.ic

Hic

temporum fieri in anno vini et olei secundum prophetiam, nifrumenti, mirum Zacharix cap. vm, v 19 :.!ejunium quarti,
et

gelium etin Proverbia Salomonis Commentarios, qui mihi cum superiorum voluminum elegantia et phrasi non videntur congruere. Idem in E\nstola

ad Algasiam (vide tom.

IV

cjus

operum

col.

jejunium quinti, et jejunium septimi, et jejuerit

nium decimi

domui Juda

in

gaudium

et lreti-

itcm in tiam, et in solemnitates praeclaras. Hac Bibliothecario,anno 1718 Romnnis typis Anastasio

\91) Theophilus, Antiochenae ecclesiae septimus post Petrura Apostolum episcopus, qui quatuor Euangelistarum in unum opus dicta corapingens
deingeniisui notis raonumenta dimisit, etc; ac

excuso

Hic (Callistus) constituit jejunium die Sabbati ter in anno fieri fruraenti, vini et olei secundum prophetiam quarti, seplimi et decimi,
:

nique
tarios

Prologoin suos super Matthxum Commenme fateor (citato mox tom.pag. 3) Legisse
in

scilicet

mensis,

qux ipsissimaferesunt XoiLeriverdata, exstat apud

ba.
s

Denique

ipsiusmei Callisti ad Benedictum Epir

Origenis in ante annos plurimos in Matthseum, volumina et totidera Matthamm viginti quinque Horailias commaticumque interpretationisgenus,
et Theophili

inla,

anno222

Labbeum tom. I

Antiochenae urbisepiscopi

Commen-

Conciliorum, in qua columna 609


:

hum

in

modum

Jejunium, quod ter in anno loquitur Pontifex nunc apud nos celebrare didicisti, convenieutius tempora fieri decernimus, ut, sicut per quatuor

Hippolytum martyrem, tarios, quibus e Grxcis Theodorum Heracleotem, Apollinarem Laodice-

num, Didymum Alexandrinum;

Latinis Hila-

addit; e quirium, Victorinum; Fortunatianura

bus,

DIK DECIMATERTIA OGTOBRIS.


bus, inquil, etiam,
aliquid
ei

173
illud
in 3.

si

parva caperem,

dignura

errorem prolapsos dicat? Quid causxest, cur

memoria
Fuscbio

scriberetur.

asserentibus credat, hoc vero, non itcm? Certe


csl

B.

ex
l

ipsis-

17

et

Hieronymo addcndus

ipse

iis,

quk

supersunt, Theophili scripHs nihiloccurrit,


vel ortu, vrl habitatione

tm

//""i

riplis

Theophilus, qui

lib.

n ad Autolycum
scribit
:

ita

dc sc ipso

unde illum

magis,

quam

lucubraliones
:

primum quidem num. 28


sentiarura

Ac de

eo quidem

dignitate epkcopum Antiochenum

fuisse

extmdas.
ad Au- quidquid
Dodwettus

fdmmone) longa est oratio

quapropter impraeejus rei explicatio

19 At, innuit Dodwellus, Scripti

illius

missam faciamus

tolycum tempus.

ni fallor, ista

verba designant

nem. Alibi enim de eo disputaviraus. Dein eodem lib., num. 29 Ac ea quidera, quse ad illos (Art Cain) spectant, plurimam habent histohrlrm
:

Praeterea (Christianos) qui verum

Deum

ve-

nerantur, hactenus, sunt persecuti nec adhuc

hodie persequi cessant, naff


interpositis
:

fifikpav Jitaxouaiv.

riam, imo narrationis ceconomiam

quare

di-

Et paucis
ffav,

Toufl ol entsv^ovra^ irpo?

cendi cupidos accuratius potest de hac historia


liber
ipse,

w aperiflt xetl
olc,
o-:

aoxouvTa?

fiiov foiov, ot>$


KCEl 'io)i

pkv eXi8ooXti'."iyot: y.l-

qui

Genesis mundi
:

inscribitur,

eOavaSwrav,
y.'/.'/

rou OEVOO
illis

edocere;
tiones
cupidi,
si

tertio

num. 30

Omnes autem genera-

Y.io-yrA;

r.:p iz

r^i.

Ex

vocibus

xaG

pernoscere voluerint, qui discendi sunt


facile est eas

pav,

v.a\ eco;

tov dzvpo facile colligiraus, persecu-

ex Scripturis Sanctis denobis aliqua ex parte

tione

monstrare.

Jam enim a

Theophilura. Nec vero aliam,


,

instituta est, ut supra diximus, haec disputatio,

etiamnum vigente, nostrum ha3C scripsisse quam Severi fuisse illud argumento est, quod \\m persecutionem
ejus aiKvdovrtc
'

nempe Genealogiae Series, in primo de Historiis De rebus autem libro. Et paulo infra ibidcm
:

irpo? apyjrfji/
;

pra?cipue sustinuerint,
aliorura,

proselyti

nimirum illorum enim, non

NoS, qui Deucalion a nonnullis vocatur, disputatio

illam Severi fuisse persecutionem, alibi probaviraus.

a nobis

in eo,

quem diximus,

libro instituta
si

Nec antiquiorem aliquam persecutionem


in
illos illara

le-

est,

quam
lib.

potes tu quoque inspicere,


in.

velis.
ct

gimus, quae
Antiochiae

praecipue saevierit. Et vero

Quarto

num. 19, ubi de DUuvio,


:

Noc,
alio

Severi persecutionem ccepisse

qni arcam
libro
C

constru.rcral

Quemadmodum

in

manifestum

est, ut

proinde illam apte respicere

demonstravimus. Postremo etiam

in Canti-

potuerit Theophilus, licet ipse non episcopus,


.

An-

CanticorumTheo[>h\\i\s,Antiochenus cpiscopus,
,

tiochenus tamen Idem indicare videntur et verba,

ncripserit

si

reipsa ejus

Fragmentum
suis in
editis,

cst,

quod

aoxovvra? pfov oaiov.

Nempe

philosophicara illam

tamquam ab Eusebio
phili

in

Canticum Cantisub Theo-

corum Commentanis, a Meursio

&oxYiaiv denotat, quo nomine celebres erant ea ipsa persecutione Origenes ejusque discipuli mar-

nomine allegatum
II,

in
i

Spicilegio

Sanctorum

tyres philosophi, quos proinde habuerit ob oculos

1'ntrum, seculi
stus

tom.

exhibuit Joannes
post

Ernr-

Theophilus. Hos enim ipsos prae


illa

aliis

impeaerae

Gravius pag. 224,

et

hunc domnus

Maran

tebat eadem

persecutio. Sic post

annum

pag. 601.
tur, opera
c

Habes
;

igitur,

qux S. Theophilo tnbuun'

vulgaris ccni scripserit Theophilus.

quibus

cx>

slant,

verum an recte 18 Theophilo quidem libros ad Autolycum tres, Hermogenem uti ct libros advcrsus Marcioncm et concors tum Eusebii, tum Hierohazreticos scriptos

20

Ita

est

persecutione adversus

Ghristianos

opponat,

nondum

ccssnntc,
libri

Theophilus
;

scripsit, ejusque
illic

mede

minit ad

3 calccm

at falsum,

aiji

persecutione sub Severo, qui


caspit,

imperare anno
loco

193

nymi

satis

superque

auctoritas vindkat;

quibus,

cxorta; nam,

quemadmodum
ita

moxcitato
tov Jiwpo

quod a tres priores attinrt, accedit Lactantius divi-

durassc Christianorum persecutionem

eco?

narum Institutionum
Theophilo profcrt
:

lib.

i,

cap.

xxm,

ubi

hxc ex

usque nunc

dixit,

annorum ab

orbe condito

Theophilus

in libro

de

Tem-

uauua nunc seriem,


17 exploratam dixit
ilnt

adhibitis iisdem vocibus,


:

num.

Autoporibus ad Autolicum scripto flibrumB ad 20 lycum intelligit, in quo, qux sequuntur, num.
legere est,
et

quo autem usque sese exten:

chronotaxim ab

Adamo

ad Commodi

nam uuillud usque nunc, deinceps ostendit mcro 24 ab Adamo initium ducens, numerodemum
27 annos a Cyro, usquc ad tempus, qtto scribclmt, A Cyriregno ad mortem imperatocolligens, ait
:

vsquc tempora dcducit) ait in Historia sua Thallum dicere, quod Belus, quem Babilonii et Asfuisse invesvrii colunt, antiquior Trojano bello

ris Aurelii
petit
;

Veri, anni 744, quod num. sequenti


:

rc-

nitur trecentis viginti duobus annis. Lactantius


hic quidem Theophilum, non
dicii

annos vero imperatorum colligens

cpiscopum; sed,

igitur caesarum usque ad


ris est

ait Tempus mortem Veri imperato-

cum
nms,

Eusebius et de eodem agat Theophilo, de quo

annorum 237, dierum


illud

5.

Ex
in

quibus

efftci-

Hieronymus, quo
nisi

de
ut

sermonem censeaTheophilo episcopo Antiocheno? At


de
hic (Uri
ait

tur,

Theophili

usque nunc

Marci Aurelii,

Euscbius,

Dodwellus in Additamentis ad
et

non in Commodi, de quo, quod, cum scribebat, nvrrrt, nc vcrbo qiwlrm mcminit mvrlr tcrnnmiri
,

Pearsonii de Serie

Successione primorum

Roms
rt

ac proinde per verba

illa

non

Severi, sed Marci

Pontificum opus posthumum pag.

12, fallitur.

Aurelii Veri persecutionem indicari, verosimiliter

Theophilum quemdcm, state Juniorcm, AntiochcTheninn quidem, sed non episcopum, cum seniore
deophilo Antiocheno episcopo confundit, aliisque

non ubique terrarum sopitam,

quamquam

sub

Comlib.
.

modo paccm

ecclesiis toto

terrarum orbe datam,

v Jlistorix Ecclesiasticai cap. \\i Eusebius scribat

mum
lllllnr

recentioribus plerisque (ac fortasse ctiam S.

nam
bit:

et

eo loci

sub codem Commodo Apollonium


capitis

Ihrronymo) in errore praeivit. Itane verof Velim


au dire, cur
Dodwellus Eusebio
et

martyrem abssenatu
aancitum erat,

Romse damnatum
lege, addii Eusebius,

Hierony-

Quippe veteri apud eos

rt

Theophili ad Autolycum libros et viderant manibus triverant, Theophilum istum Antiochequi

ut Christiani,

qui semel

injua

num

habueriti fuisse asserentibus, fidem


scilicet

cum autem
in

vocati fuerant, nisi a proposito suo discederent, nequaquam dimitterentur. Quid niet alibi ho
milivc

episcopum,

Antiochenum, dicunt, mox

ad persequendos Christianos

pr.xte.vtu pro-

vinciarum

174

DE

S.

THEOPHILO EPISCOPO ANTIOCHENO CONFESSORE.


illos

vinciarum urbiumque piwsides, scu proprio in


J.

ut

Autolycum Christo

lucrifaceret

S.

Theophilus

B.

odio ducti,seu pnpularihus instigationibus obsequentes,

prstermisit;

num

scopum, ad qucm collimabat, atiii

etiam retjnante Commodo, abuti potuerini

.'

tigerit, asserere
1

non ausim. Lih.

equidem niun.

rjus

ad Au-

21

Gum

itaque

Theophilum

sui ipsius interpre*

dc Autolyco

Theophilus

ait

Post

tem habeamus, frustra ejus verba ad Severi pcrsecutionem detorquere Deodwellus iutitur: fruslra quo-

mecura habitos adhuc pro


nara veritatis; eidemque
stremo,
ita

delirio

sermones habes doctri-

Itbro,
:

ad Autolycum po-

que dntt, vcrbis ex S. Theophilo excerptis, Origenis discipulos, in quos

finem imponit

Si vis igitur, ha?c di-

Severiana persecutio
:

potissi-

ligenter evolve,
veritatis;
dedisset,

ut habeas

symbolum

et pignus

mum mum

incuhvrrit, indicari

utut

enim

in illos potissi-

qum bominem,

qui veritati

manus jam

Sevcri ilccretum collimassc darctur, qua au-

nequaquam

sapiunt,
var,
VI,
\

ctoritate, quibus
ircllus dahtt,
lis et

rationum jnomentis evictum Dod-

23 Ceterum
evolventii
c\

hoc Theophili ad Autolycum opus ac

Theophilum, dum Dei incorruptibl-

vel

ex textibus ex eo interdum supra


fiet,

li

unici cultores hactenus gentilium persecutioni

Iranscriptis,

manifestum

eum non immerito

ab

obnoxios fuisse, generatim ait, potissimum proselytos

Adone virum eruditissimura appellatum,


iics esse,

nrc ina-

seu

Origenis discipulos rrspr.n sse?


illos,

An, quod
Quasi

quas

ri

Eusebius

et

Ilieronymus tribuedivinas appellat

Christianos

de

quibus agit,

properasse ad
dicit ?

runt,

laudcs.
in

Lucuhratitmrs
lYotis

ejtts

virtutem, exercuisse vitam sanctam


vero id Origenis discipulis
ita

Baroiuus

ad Marlyroloijium

proprium

fucrit, ut

Profanas et sacraa eruditionis promptuarium


talis

Romanum Na:

eam laudem

Cbristi discipulis gencratim


ct

tribuere

non polucnt, quos Theophilus ipse


criminibus defendit,
ct,

ab objectis

siastkcc cap. \u,art. 5,

Alexander Seculo secundo Historiae Ecclenum. 1. Pationes item ejus


Dupinio
documentis nwrttlihus

ne aliunde Christianorum,
ita

vehementes, stylumtjue cumprimis perspicuum idem


asserit.
et

quiseculo secundo fuere, encomia pctam,


lil>.

eodem

lihri

illi

iii,

num. 15 laudat
iis

Procul autera absit a


in

allegoriis pleni, stylo elegantes, concinni, ut de


:

Christianis, ut

quidquam hujusraodi facere

ejus eloquentia dubitare sit nefas


si

horum amlysim

mentem

veniat; apud quos adest temperantia,

quxras, adi Tillemontium JlistoricV Ecclcsiastiet

continentia colitur, unicum matrimonium servatur, castimonia custoditur, injustitia

cx tom. III, pag. 51

sequenti

Dupinium

in

Bi-

extermina-

bliotheca Scriptorum Ecclesiasticorum tom. I, pag.

tur,

peccatum radicitus
lex

evellitur, justitia exer-

6Q; Ceillierum tom. II Scriptorum Sacrorum


Ecclcsiasticorum pag. 104
et

el

cetur,

observatur,

cultus

Dei

peragitur,

quatuor sequentibus

Deus confitendo celebratur, veritas dominatur,


gratia custodit, pax communit, sanctum

Noumjum
497
et

tii

Apparatu ad Bihliotbecam maximam


edito,
col.

verbum

Veterum Patrum, anno 1703 Parisiis


quatuor sequentibus
;

manu

ducit,

sapientia docet, vita dirigit, Deus

deniquc

domnum Maqui simjulis


praefixit

regnat. Plura, quibus Dodivrllus rrfrllutur, dnhunt

ran Congregationis S.

Mauri alumnum,
lihris

Ruinartius in Preefatione ad Acta Sanctorum

Mar-

Theophili ad Autohjcum
aiiulysim, et parte
i

propriam
iii

tyrum sincera,
philo,

et

Tillemontius tum ubi de Theode

Praefationis cap.
:

Theophili
S.

tum ubi

persecutionibus
et

imperatorum

cditiones ita enumerat

Jam

diximus,

TheoFri-

Marci Aurelii Veri


icm

Commodi.

philum Gra3ce primum prodisse, una cum Tatiano Tiguri


sii.

22 Maneant
lycum
lihri.

ilaque asserti S. Theophilo, sexto

in fol.

anno 1546 opera Joannis

ethnicum dcctumque
u
l

seu septimo Antiochenorum episcopo, tresad Auto-

In eadem urbe ac

eodem anno

prodiit Latine

'.ii

Fuit autem Autolycus, a Cbristiaria


qui vrl ipsum Christianum

ex interpretatione Conradi Clauseri.qua? quidem


interpretatio

>,

scru
fidc altrnus, ut

pti,

nomen

habetur in Bibliothecis Patrum,

Theophilo
fessus cst
;

exprobrarit, sed quo hic se gloriari procetera vero vir eloquens, doctus, discendi addictus, judicii proprii

Paris. 1575, 1589, 1609, 1644; Colon.

1618;

Lugd. 1677. Graece autem et Latine exstat hoc


opus inter Orthodoxos anno 1555 Basil. fol. in Auctario BibliothecaB Patrum, Paris. 1624 cum
;

cupidus,
tritn.r,

srrtptis profanis

prudens,

sed tamen

Christianorum calum-

niatorihus

nimium

credulus, diliijcns,

rcrum om-

Notis Frontonis Ducaei

post Opera S.

Justini

ntum exploralor, etiam noctes in bibliotbecis consumere


solitus. Ita
i,

eum

describit
II,

Theophilus parlim
partim suh initium
uti

1615, 1636, et Colon. seu potius Vittebergae 1686. Anno 1684 prodiit Oxonii nova editio li-

initio lib.

partan sub finem

brorum ad Autolycnm, opera Joannis

Felli, epi-

m. Cum Theophilo
tom.

non

scripto,

Tdlemontio

scopi Oxoniensis, qui codicera Ms. e Bibliotheca

III Monumentorum Ecclesiasticorum pag. 51 visum est, egit; sed familiari colloquio, uti Theolib.

Bodleiana habuit, ac interpretationera Clauseri


nonnullis in locis

emamlavit, brevesque Notas

philus initio

bis verbis:

Cum

ante hos dies

adjunxit. Concedunt hse

sermonem

inter nos, optime


tibi,

Autolyce, habere-

burgensi,

quae prodiit anno

omnes editiones Ham1724 in 8 opera

mus, quaerenti

quisnara Deus raeus esset,

Autoac disputationi meae (quam verbotenus cum aliquanlyco habilam dein scripto commisit) aures
diu praabenti religionem
dicat.

Joannis Chistophori Wolfii, Pastoris ad D. Catharinam Hamburg. et Scholiarchae. Is contex-

tum

contulit

cum Bodleiano

codice et regio Pa-

meam

exposui,

satis in-

risiensi, suisque et

quem fructum Theophilus,

sive ex suis

cumAutohjcocoUoquits,
scripto traditis retulit?

sive ex lucubrationibus suis

aliorum Notis illustravit, ac interpretationem pluribus locis emendavit. Quibus adde ipsammrl hujus auctuns, domni scilicet

Primum quidem cum Theomansurtwr


Ita
disipsr

Maran, tum editionem, tum intrrpretatwnem, qux


anno 1742 Parisiis
proditt.

philo durius
cessit;

etjit

sed, eo audito,

quod Theophilus
citatis

testatur vrrhis
:

jam

proxime

continuo suhdcns

tum

disces-

24 Quos autem Eusebius et Hieronymus videre Theophili adversus Marcionem et Hermogenem


libros, bi vcl

Perierunt

autem aul
late \tejui libri o

simus, utamicissimi

primo duriuscule

domum mecum egisses.

rediremus, quaravis
Nibtl, quidem,

nonexstant, velalicubi

tenebrh de
ila

litescunt

de Marcione sub

annum 150

locutus
est

sus UareiO' nem el Uer-

mogenem,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Martyr Apologia 1, num. 26 ex versione domni Maran, jam sxpius laudati: Marcionem etiam quemdara Ponticum (deemones imest

175
AUCTOnE
'.

s. Justinus

26 Eusebius posteaquam Theophili ad Autolycum, adversus Marcionem


et

nominaUm
x

expressit, addit

Hermogenem libros Kal hepadl nva x*talii

B.
i

uti tt

etiamnum superest ac discipulos docet alium quemdara agnoscere majorem mundi Ipiflce Deum. Hic in omni hominura genere da>
misere) qnj
I

qusidam ejm
scripta

ulrov

$m.

Exstant et
fidei

ejusdera

li-

pseritne

bri, in

quibua elementa

nostra traduntur
Tra-

Evangelta

monum adjumento

ut Valesius, vel: et alii breves elegantesque

Commentarios,

perfeeit, ut multi in blasphe-

nnas erumperent, ac umversi Creatorem Deum Chnsti Patrem esse negarent, et alium quemdam, utpote majorem, majora, quam illum, per-

ctatus (ejus feruntur) ad cedificationem ecclesi* pertinentes ; ut Hieronymus vertit. Eosdem igitur
quos Eusebius, Theophili libros eatenus memoravil

n u ni us gtt;

Hieronymus
gelia
el

verum cum

ie ejus in quatuor

J.

fcckseprofiterentur.nermogenes,inquemTheopliilus

Salomonis Proverbia

lucubrationibus dc-

calamum
ille,

strinxit,

idem videlur, qui Her-

mogenes
in

de quo Tcrtullianus,

lamquam adhuc
xxx,

inceps loquitur, non jamillas catecheticas seu breves ad aedificationem Ecclesiae pertinentes Tractatus, vel

vivis

agente,

cum librum

de Prascriptionibus
ita

Commentarios
:

fsub initium

seculi

tertiij scriberet, cap.

videtur innuere
illos

voeat. Quo pacto duo prwium quidem Commentarios

meminit

mogenes, et multi

Ceterum Nigidius, nescio qui, et Heralii adhuc ambulant perverille,

diversos esse ab aliis Theophili libris,


;

quosjam

antea ex Euscbio mcmorarat

alterum vero, Theo-

tentes vias Dei. Docebat

nihil

creatum esse

ex

niliilo,

sed producta ex materia,


i

quam Deo

de

philum non tantum quatuor Euangelistarum in unum opus dicta compegisse, ut in Epistola ad
Alfjnsiam loquitur, scd
et ca, ita compacta, commentando insuper interpretatum. Porro vero, num hi Commentarii vere Theophili essent, dubitavit primum enim Commentarios hosce ab Eusehio ne
:

eetemo coexstitisseaiebat
libro cap.
ita

unde Tcrtullianus eodem

xxxm
:

ipsum preecipuumque ejus errorem


ira-

explodit

Idem Apostolus (Paulus) cum

probat eleraentis servientes (ad Gal. 4) aliquem


I!

iinogenem ostendit, qui materiam non natam

tacite

quidem recensitos videbat


videtur dubitandi
ratio
;

quce

prima
fuit,

illi

introducens, Deo non nato

eam comparat,

et ita
ei

fuisse

altera

quod

servire,
ctijus erro-

matrem elementorura deara faciens, quam Deo comparat. Hunc errorem Theophilus etiam 25
multum abludens,
ita

potest

Commcntarios hosce

cetcris cjus operibus elegantia,

imo
lib.

et

phrasi parum congruere perspiceret. Fateor

rem etiam
iW.
I

ad
non

quidem, Hieronymum, cum ad Algasiam scriberet,

ad ./"-

Autolycum num. 4, a Terlulliani


confutavit
:

ratiocinio

dubium suum

nullo prorsus prodidisse indicio

/r//''/!""

Plato autera, et
fatentur inge-

cum

illic

obiter

dumtaxat S. Theophilum

eitet, in

qui

eum sequuntur. Deum quidem


et materiara,

Scriptoribus autem Ecclesiasticis de ejus scriptu ex


professo agat,
illic

nitura; sed deinde statuunt,

duo esse ingenita,


esse
et materia inge-

cum

multis et minus accurate, hic

Deum
dicunt.
nita,

eamque Deo coaevam


est

vero, arte critica duce, accuratius loqui censendus


est.

Quod

si

Deus ingenitus,

Id itaque

unum

ex Hieronymo

efficitur,

ejus

non jara Deus Creator


in ipsis est. Dein

oraniura secun-

tetate

dura Platonicos,

nec Dei constabit monarchia,

hujusmodi Commentarios, Theophili quidem nomine insignitos, fuisse visos sed forte fictilio.
;

quantum

quemadmodura Deus,
est,
ita

quatenus ingenitus, etiara iramutabilis


et materia,
et
si

Verum quo idiomate scripti erant? Cum S. Hieronymus hos Commentarios a reliquis Thenphili opcribus

esset ingenita, immutabilis


:

quoque
est,

elegantia

superari ac phrasi differre dixerit,


ridicule

Deo

sequalis foret

quod enira genitum

Grxca

Graecis procul dubio contulit

enim

verti

et mutari

potest,

ingenitum autera nec

verti
esset,

potest,
si

nec

rautari.

Quid autem magni

Latinam Commentariorum versionem, de qua nihil Hieronymus, cum ceteris S. Theophili operibus,

Deus ex materia subjecta


ex ea,
quidquid

mundum
placuerit,

Grsce procul dubio


Hiim
comparasset
,

scriptis,
et

quantum ad elegangcnuini
fattUS

faceret? Opifex enim apud nos cura materiam ab

num

essent

aliquo
effingit.

acceperit,

hi Commentarii, ob

minorem Latini

textus cleganhic

Dei autem potentia in eo spectatur, ut


faciat,

tiam dubitasset, quod, ob


juverit observasse.

mox
part.

dicenda,

obiter

ex nihilo

quzecumque voluerit
et

quemadiraagi-

modum animam
nem
effingit,

motura dare non est alterius

27 Exstant tom.
S.

II,

ii,

pag.

166

et

se-

Commeni Iiiii, t/iu

cujusquam praeterquam Dei.


sed rationem,

Homo enim
;

quentibus BibliothecseLugdunenm Veterum

Patrum
sacra

ni vero L:sub
Tneophili

respirationem aut

P. nostri Theophili, patriarchre Antiocheni,


sive
libri

sensum dare non potest operi suo


hoc amplius habet, ut
et

Deus vero

Commentariorura
quatuor Euangelia

allegoriarum

in

sliint ,n L,bliot/i

ratione et respiratione
efficiat.

quatuor, quos ex Grxco


:

1'nliiim L/i-

sensu praedictum opus

igitur in his

omnibus potentior
in eo,

Quemadraodum est Deus, quam


niliilo

Theophili fonte Latine redditos volunt

ita

censent

gdum
nec

H
ntur,

Bellarminus, Labbeus de Scriptoribus Ecclesiasticis


Halloixius
testimonio
in
et

homo

ita

etiam

quod ex

producat

S.

Theophili
;

Vita,

S.
is,

Hieronymi

et produxerit, Quaecumque voluit, et quo voluit

auctoritate nixi

verum

quando

modo. Hunc denique errorem, Hermogene auetore,


sub seculi

Theophili
citat,

in

Erangclia

<

'mmcntarios nominatim

demum

tertii

annum sexagesimum, quod


inde a seculo

qui

Inijiu

ccnsrri dcbcat,
in

num. superiore jam


Vita S. Theophili

vult Prateolus,

non

cmcrsissc, scd

diximus,

Adheec Halloixius

secundo jam natumfuisse, exiis,quaede Tertulliano


ac de Theophili obitu sunt dicta,
satis ostendunt.

cap. v varios

Hieronymi
in

textus congerit, iisdem aut

fere iisdem, quibus

dicta

Commentariorum
conceptos,

ver-

Hvc

de Theophili

libris,

ab Euscbio nominatim

sione

Latina

leguntur,

verbis

quibus,

expressis, dicta sint liactenus;

num

quid in suis ad

tacito vel expresso

Theophili nomine, Hieronymus,

Autolycum
tiuu

libris a ftde

Christiana alienumsenserU,

uti contendit, est usus.


illa

At primo quidem, Latina


cst,

demum, cum

de ceteris eidrn adscriptis operir

vcrsio,

uti

paulo ante observatum


vidctur,

Hi,i
ne

bus egerimus, examinabitur\

nymo

ignota fuisse

qui ccrtc dc illa

verbo

176
AICTOHE
i
. 1

DE

S.

THEOPHILO EPISCOPO ANTIOCHENO CONFESSORE.


:

verbo quidem mcminit

quod

si

nec

Lntinam

<

tam addidit
sit,

(seu potius tacite indicavit in Epistola

sionem S. Hieronymus, nec hunc vcrsionis auctor viderit, qui jactum, ut vocibus, cum tot Theophili
textus e

ad Ephesios) causara, cur a desponsata conceptus


ut partus, inquiens, celaretur diabolo
:

duin

Grxco

fonte Latine interpretantur, iisdem

utrique,

aut patne
in

iisdem utantur?

Praeteren
de
:

S.

eum tum

putat non de Virgine, sed de uxore genera;

non vero Theophilum, apud quem, ut

tantis-

Cnpriani

Epistola ad

Magnum

Sacramento

per fingcrc lubct, iisdcm fere VOCibus, quibus Hicro-

Eucharistico insignis hic locutus

est Nara quando Corpus suura Panem vocat de multituDominus dine granorum adunatione congestum, populum

nymususus

est,

quarta

illi

ratio expressa legitur;

scd responderi posset,

id

ab

Hieronymo propterea
suo S.

factum, quod quartam causani Jirimus Ignatius protulcrat,

et nostrum, quem portabat, indicat adunatum Vinum appellat de quando Sanguinera suum botris atque acinis plurimis expressum atque
;

eamquc ex

decessore

Theophilus
primun) exarutt

didicerat.

29

Preeterea, inquiunt, negat Victor, prcslnjtcr

in unum coactum, gregem item nostrum


ficat,

signi-

Antiochenus (vide tom.

IV

Bibliothecx Veterum

coramixtione adunatse raultitudinis copula-

Palrum Lugduncnsis

pag. 370, col.

2)

se reperisse
licet
;

tura.

II Bibliothecx Lugdunensis Veterum Palrum part, n, pag. 171, col. 1 Theophili, ut volunt, interpres Latinus, hxc Matthxi

Eadem

fere tom.

ullum, qui in Marci Evangclium disseruisset,

veterum' monumentorum indices studiose evolvisset


at id

solum forte indicare Victor


fuisse, qui

voluit,

ncminem

cap.

xxvi

v.

26

et

28 verba

Hoc

est

Corpus

a se repertuin

solum Marci Evangelium,

meum,

hic est Calix sanguinis interpretans habet

quod ipse prxstare aggrcdiebatur, separato volumine


explicuisset
;

Corpus suum, inquit, Panem dicens de raultorum adunatione congestum, populum hunc, quem assurapsit, indicat adunatum. Sanguinera suura
Vinura appellans de botris atque acinis pluribus expressum et in unum coactum, item congregationem nostrara significat, commixtione adunata
multitudinis copulatam.

ideoque ait, se

iis,

qux Ecclesix

docto-

res in Marcum sparsim et per partes annotarant usurum, et in unum corpus redacturum. Certum

porro est,

Commentarios in Evangelia
qui Theophili saltem

vidisse

Hiese fe-

ronymum,

nomen prx
habet

rebant. Objiciunt etiam in Latino isto

Commentario
;

Numhxc

eliam Cyprianus

mentionem de monachis

injici

sic

In lecto

ex ipsius Theophili

scriptis Grxcis, vel

ex ejus

in-

esse, inquitpag. 170, col. 1, illius seu auctor seu


intcrpres,

terprete Latino mutasse dicctur? Si

primum

asse-

monachos significat,
si

qui

ut rucris, rcdit eadem quxstio, qui factum fuerit,

alieni a turaultu generis

humani,

amant quietem, et Domino serviros,


gii-

S. Cyprianus iisdem

fcrc, quibus
;

Latinus S. Theo-

vientes. Quid

pcr monachos intellexerit

phili interpres, fuerit usus

si

secundum, quiLatiCypriano notum


et

qui nullis votis adstricti, nulli religioso sub uno

num
(

Theophili
?

interpretem S.

periore ccetui adscripli, vitam ab

hominum

consortio

fuisse evincetur

nam

diccre

SS. Ilieronymum

remoti quidem, sed suijuns tamcn, tujcrcnt, Domi-

'yprianum sua scu ex S. Theophili scriptis Grxcis,

noque scrvirent

Num

talcs scculo
dictis

II

non exstitere?
illc

est sibi suseu ex ejus Latino hausisse interprete,

30 Verum, cum ex
tator,

Latinus

commen-

post S. Uie-

merc, quod
Grttco

in quxstionc versatur.

Theophili fonle transhiti. m & latine

28 Et vero alia argumenta non desunt, non Hieronymum et Cyprianum (addi posset

quibus
et

non tantum Theophilo, sed etiam Hieronymo Ambrosioque sit junior, qua is xtate vixit? NihiL

ronyn
pora.

S.

Evangelia Ambrosius) ex Latims istis in quatuor sed horum potius auctorem ex HieCommentariis,
consuisse ronymi, Cypriani aliorumque scriptis suos Nam primo, Commentarii isti non Commentarios. comparari non tantum cum elegunlia S. Theophili plane indigestum, quodque

equidem in eo repen, unde ejus xtatem accurate obserdefiniam videri tamen potest, uti Ccillierus Eutyches, anno post Eutychetem scripsisse
:

vat,

451

concilio
in

Chalccdoncnsi damnatus,

propter

personam

Christo
Videsis

adstruxcrat.

unam, unam quoque uuturam modo, quam perspicue Euty-

possunt,
tanto

sedopusetiam Viro prorsus indignum


proficisci
col.

cheticontradicat:

vidcri possit, constitu-

ea dicat, unt. Quid quod eorum auctor

qux ab homi1,
;

ne Grxco
pag. 167,
at

nequaquam potueruntl Lib.


:

Sciendum est, inquitpag. 175, Dominus noster ita verus col\ 1, quod Christus Homo et verus est Deus de Patre Deo (suppU) perDeus de matre Homine Homo. Ncc minus
:

1 'ait

Civitas a
;

civibus dicitur

in spicue Nestorio, propter naturas

Christo duas,

Grmcis radix
;

est ir<5Xi civitas

derivatum autem

duas quoque 174,


col.
1

personas
ita scribeus

asserenti,
:

contradicit, pag.

in illud Matthxi cap. v, twMtyk, civis et paulo post unus apex non prajtenbit a v. 18: Iotaunum vel sic scribit: Per Iota lege, donechsc omniafiant, Testamentura, quo decalogus

Idera est ergo Horao et

Deus, id

est,

Christus una Persona est. Acccdit


I

opcris titulus libro


fueril

pr.rfixus, nisi

is

alicna

manu

adjectus,

in
is

quo Patriarcha Antiochenus


titulus
eo,

Vetus

significat

continetur, Iota enim pro

decem apud Graecos litteras habens, per Euanapex autem, quatuor indicat Novura. relium quadruplex Testamentum
;

appellatur; at
seusu,

quo
in

hic

adhibetur,

primum Leoni Papx

concilu

Chalcedo-

Quis

umquam Grmcus

ita loqui

potuit?
t

Grxce

emm

Themassinum de nensis ActU attributm fuit. Vide 13. Nec lib. I, cap. 1H, num.
DiscipUna Ecclesix
dictos forte Antiochenosprxsulesr,ztv\ixvrh:is priu*

*ep*L* qux 6 httensconLatina vox apex per voccm exprimUur. HU alia quxdam, stat apudMatthetum abjudicent illos S. Theophilo nuibus Commentarios mihi adjiciunt, sed qu* minus Gritici non nonnulli

reperias,
sii

quam

in

SS. Eutlnjmii, Sabx

et

Theodoaui tam i" Scriptortbiu


EcclesiastiCii '/"'""
".'

Vitis seculo vi scriptis.

curHieronymut videntur efficacia. Qumrunt t ob quas a Maria Virgme fcrationes,

mcap.

Ceillimus ait, JIu31 Necverum videtur, quod Algasiam SClipta opus allr ronymum in Epistolaad Commentor lis in Evanqelvum
quod Theophili, ab
indkasse.

Epistola ad

Matthxi

ALgasi
e ''''"'",,

conccptus fucrit, expon sponsata Jesus Christus auctore citato, S. Ignatium tribus, nec ullo
allatis

ni^quosUb.deScriptoHbusJScclesia^ttmsubejus uno

nominelegissesedixiUdiversum

Verba que Thcopob


ita

mox

citet his verbis

Martyr Ignatius

etiarn

quar-

citata mox Eptstola S. Hieronymi integra in

m
:

open

habeni

DIE DECIMATERTIA OCTOBPJS.

177
AUCTORB
.1.

D
,i

habent
nec

Theophilus, Antiochenae ecclesiae septi-

nbio, loqulr
,-

tur

raus post

Petrum Apostolum episcopus,


in

qui qua-

H.

hilo tribuil, quod

tuor Euangelistarum

unum opus

dicta

com-

III.

Num

quid rainus recte de SS. Tri-

Tatiani fuit.

pingens, ingenii sui nobis monimenta reliquit,


haec super hac parabola, in suis
est locutus
:

Commentariis
de divite
et

nitatis Mysterio senserit.

mox autem parabolam


:

villlCO iuiquitatis

cx Theophilo seu vero seu perso-

nato verbis bene multis exponit

unde non solum


opus

Etsi

quidem eloquentia plurimum

valeret

Theout se-

Visusqui"' "'"

Evangelistarum

dicta

in

unum

Theophilus

philus,

ubi lamc.n de Sanctissimce Trinitatis


utitur,

Jjjfljj

compegisse, sed eadem opera suis ctiam, uli num.

Mgstcrio loquitur, verbis interdum


cundo seculo
et

TheophUua

26

diccbam, commentationibus illustrasse videtur.

ante

Nicxnum
;

concilium scribens,

Suspicatus est Valesius in Anuotatiouibus iu cap.

haud omnino perspicuis

unde factum, ut Spiritum


in Trinitate

xxix,

lib.

iv

Euscbii,

Hicromjmum, cum Theo-

cum Verbo

confudisse,

unam lanlum
sit visus.

philum Antiochenum guatuor Euangelistarum dicta in unum opus compegisse dixit, mcmoria lapsum,
huic, quod Tatiani erat, tribuisse
;

Personam, aut

insequalitatem in ea

Personarum

agnovisse Petavio aliisque

Inter Christia-

sed neque mihi


Valesio conce-

nos quippe doctores, inquit Huetius, episcopus Abrincensis,

arridel illa suspicio

ut

enim

gralis
ista

Origenianorum

lib.

II,

num. 10, qui

damus, Hieromjmum,

cum

de Theophilo

ad

ante Nicasnara floruerunt synodum, multi de Trinitatis

Algasiam

scripsit,

in

scriptoris
esset,

nomine

errasse,

Mysterio parum caute locuti sunt. Insin-

certe cujusmodi opus

ipsum

probe meminerat

cera certe fuit Tatiani, et Tatiano vetustioris Justini

cui igitur usui opcris fraudulcnti, ab

homine

lueresi

de Trinitate doctrina. In eamdera venit

cri-

B
Periit item aliud ''./^ opu$s cujut
ht>.

infecto profecti,

Algasix mentionem injccisset?

Euscbio

ait

Autolycum meminit
n ii
i

32 Hactcnus de S. Theophili lucubratwnibus ex scd e.t alias, quas vel non et Hieronymo videre, vcl nominatim non recensuere, sed quarum
;

minationem, Pseudo-Cleraens, venit et TheophiJustinus, Athenalus Antiochenus. Et num. 25


:

goras, Theophilus Antiochenus, ipse Tertullianus


et Lactantius,

Deum

dixerunt.

cum

raundi crea-

ipse in suis

ad Autolycum

libris

meminit, elaborasse

iii

ii iii

CantiCmili-

videtur.

Pnmus

locus occurrit lib n.

num. 28
:

Ac

tionem meditaretur, Verbum suum protulisse, quo administro in rerum raolitione uteretur. Qui
explicari citati ab Huetio scriptorcs queant, a

corum fuerit de eo quidem (deemone) longa est oratio quacommentaimpraesentiarum missam faciamus ejus uiccrtns, propter
I ii

dom-

no Pmdentio Maran
expositum
centii de
esse, lego in
e

lib.

iv de Divinitate Chnsti

iii.

rei explicationera; alibi

enim de eo disputavimus.
:

Domn.

Caroli et Caroli Vin-

Secundus locus ibidem num. 30

Jam enim

a nobis

Larue,

Congregatione S.

aliqua ex parte [alibi] instituta est, ut supra di-

chorum

et

operum Origenis editorum,


;

Mauri monain citata mox


:

ximus, haec disputatio, nerape genealogiae series,


in

Ilunii vcrba Annotatis


at ejus

quo quidem opere caremus

De primo de Historiis libro. Et paulo infra rebus autem Noe, qui Deucalion a nonnullis vocatur, disputatio in eo, quem diximus, libro in:

mentem
subjecit,

satis, ut opinor,

quod ad S. Theolibris

philum
lycum
luc

pertinet, ex Annotatis,

qux

ad Auto-

exploralam habemus. Nobis solum


est,

stituta est, quara potes tu


velis.

quoque inspicere,

si

Theophilura ab errore vindicare propositum

Cum

num. hoc 30

ad librum aliquem, prius

ac

primum Theophili

locos,

unde

istx criminationcs

a se citatum, remittat Autolycum, nec usquam alibi, quam num. 28 opcris abs se facti mcmineril, idem
ulrobique opus designasse videtur
;

sunt nalx, leclori exhibebimus,

iis

dein,

quam

pote-

rimus, medelam allaturi.

sane cum

in eo

34 Primus
num. 10; ac
phetx)

locus sese offcrt


ita

lib.

ad Autolycum
:

de ss. Trini-

opcrc primorum hominum genealogiam explicucnt, multa fieri facile potuerit, ut ibidem de dxmone
disseruerit occasione Evce, a demonee sub serpentis

habct,

Marando

inteiprete

Ac

J}?*

primo quidem

summo

consensu docuere (Pro-

forma deceptx. Ejusdcm itcm opeiis mcntionem


ccre videtur,

fa-

ex nihilo omnia creasse. Nihil enim Deo coaevura, sed cura ipse sibi locus, nec ulla re

Deum

cum

lib.

m, num. 19 per Noi

ad pce-

e^eat, ac saeculis antiquior


volust,

sit,

horainera facere

nitentiam homines vacatos fuisse, a se in alio libro demonstralum ait. Rursum num. Zejusdem libri de

cui innotesceret

huic homini

mundum
igi-

praeparavit.

Nam,

qui creatus est, multis rebus

dcurum

scclcribus agcns ait, se de ilhs in alio libro

eget, increatus

autem nulla omnino. Habens


ipsius

accuratius disputasse;
ceteris

quem quulcm

librum,

ut a

tur Deus

suum

Verbum

in propriis visceri-

Theophili

libris
,-

hactenus memoratis divei*-

bus insitum

(ivfJiaGsrov)

genuit illud

cum

sua
usus

sum Nourryus
librum
I

habet

sed mihi hoc loci


ui

Theophilus
flaet in

sapientia, proferens ante omnia.


est administro

Hoc Verbo

ad Autohjcum,

quo num. 9 dcoriun

gitia perstringit, indicasse videtur.

Quid quod
et

nia condidit.

operum suorum, et per illud omVocatur (Iwc Verbum) principium

Canticum Canticorum

scripseril

'.'

Nam

Fragmenin

tum Commentani Theophili ab Eusebio


tionc Cantici, a

ExposiGra-

(rerum creatarum) eo quod principatum habeat et dominatumeoruraomninm, quffl per ipsumcreata


sunt. Hio
-

Meursio

edita,

adhibitum
I,

affert

/''/-

!"-",

nempe Verbum

cum

sit

Spi-

vius in Spicilegio

Sanctorum Patrum,
si

n etUlseculi

tom.

ii,

pag. 224. Ai

Eusebius
qui factum

lioc

S. Theophili

Alritus Dei et principium, et sapientia et virtus descendebat in Prophetas, ac per eos de tissimi,

Commentario usus

est,

est, ut

Commen-

tarios illius in Proverbia Salomonis memorarit, nullam autem Commentariorum ejus in Canticum Cantioorum nec in Chronico, necin Ilistoria Ecclesiastica

mundi creatione et caeteris rebus loquebatur; nondum enim erant prophet, cum mundus crearetur, sed tantum Sapientia Dei, quas est in ipso, adest. ac sanctum Verbum ejus, quod ei semper
Atque hoc quidem
Verbum) cum
sif

mentionem

fecerit f

Imo

nec

Fragmento
esse,

illo

loco,

cum

dicit

Hoc (nempe
vero

usum

cssc

Euscbium,

satis

certum

ostendit

Spiritus Dei. Spiritum San<

Ceillier tom. iv, pag.

354

et scqucnti.

cum Vcrboscu

1'iim confundere;

cum

Verbum
admi-

Tomus

vi Octobris.

25

178
ai

DE

S.

THEOPHILO EPISCOPO ANTIOCHENO CONFESSORE.


Dei seu Patris nominat,
est %

-ctork

administrum
videri potest.

(virovpyov)

supm

objiciebatur,

confudisse

illum

Verbum cum
,'

D
/
/

J-

Filium Patre minorem, quod Arianum

facere

Spiritu Sancto, vim non habet:

Verbum

illic

quidem

,'"'

)'

,.!!,'/

Spiritum Dei nominat

sed non ita % nt


;

Personam
Spiricreata

minus
tocis

reete

35

Alter ven> locus

eodem

lib.

num. 22

ita
:

habet:

Deum Dices igitur (Autolycum alloquitur) mihi dicebas comprehendi loco non debere quomodo
;

cum Verbo confundut sed Verbum tum Dei vocat, quod per Verbum omnia, uti
Spiritus
sunt,
itu

et

per illud vivificantur

et

conservantur.
interpretatio

eum nunc

in

paradiso dicis arabulare? Audi, quid


:

Eruitur er ipsomet Theophilo


dixit

lure

respondeam potest ille quidem comprehendi, nec inveniturin loco, neque enim est locus requiei ejus. Sed ejus
et

Deus

Pater universorum non

enim

lih.

i,

num. 3
ut

Si

Spiritum (Dei) dico,


interpretatur)

ipsiusmet

(vel,

domnus Marand
;

meam
7
:

ipsius respirationem dico

et

rursus num.

Verbum, per quod

fecit

omnia, cum

sit

ejus vir-

Hic Deus meus est universorum Dominus,...


fundavit terram super aquas, et Spiritum
;

unitus et sapientia, assuraens Patris et Domini

qui

v.Tsorura personam, veniebat in paradisum sub

persona Dei, et
et

cum Adamo

colloquebatur.
,

Nam

eam nutrientem largitur eujus Spiritus vivificat omnia, quem si apud se retineat, hoc universum
deficiet.

ipsa nos

divina docet Scriptura

dixisse, auditara esse a se vocera.


illa,

quid aliud esse potest,


;

Adamum Vox autem quam Verbum Dei,


ut poetae et fa-

Spiritum ducis,
pnulo post

Hujus Spiritu, o homo, loqueris, hujus atque hunc ignoras. Imo vero

Verbum a Spiritu Sancto


Sed,
si vis,

distinguit, ita

quod ejus quoque Filius est

bularum scriptores
genitos fingunt
;

filios

non deorum ex concubitu

pergens
et

potes sanari

da te raedico
Quis est
et Sapien-

punget oculos mentis

et cordis tui.

sed ut veritas narrat,

Verbum

iste

Medicus

Deus, qui per

Verbum

semper existens

et in corde Dei insitum. Tov &vr

&airavros 6v3ia0eTov. Ante enim,


fieret,

eo utebatur consiliario
sit

quam quidquam quippe cum ejus


voluit

tiam (quo poslremo nomine S. Spiritum, quod ipsi cum S. Irenso commune est, intelligit) sanat et
vivificat.

mens

et prudentia.

Cum autem

Deus ea

didit universa

Deus per Verbum nam Verbo


:

et

Sapientiam conejus firraati sunt

hoc Verbum genuit, proprimogenitum omnis crealatitiura (irpocpop6v) non ita taraen, ut Verbo vacuus fieret, turse semsed ut Verbum gigneret et cum suo Verbo
facere, quse statuerat,
;

cceli, et Spiritu ejus omnis virtus eorum. Distinxit item his verbis %

supra num. 34 relatis: Sed

Sanper versaretur. Hsec nos docent Scripturae Sancto afflati fuere, in ct, et quotquot Spiritu
his

tantum Sapientia Dei, quse est in ipso, ac sancturn Verbura ejus, quod ei semper adest. Eodem nisi Sapienrecidunt esse in Deo et adesse Deo
;

tiam seu Spiritum

Sanctum

a Verbo distincisset,
;

Joannes
et

ita dicens

In principio erat Ver-

alterulrumex

istis

duobus plane superfluum fuisset


sit,

bum

Verbum

erat

apud Deum.

Quibus
et in eo

qnod cum minus credibile

id indicasse videtur,

verbis ostendit, initio solum fuisse


:

Deum

non minus Spiritum Sanctum,


tri

quam Vcrbum,
:

l'a-

Et Deus erat Verbum, Verbum. Tum addit factum omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso ex est nihil. Verbum igitur cum Deus sit et

semper

fuisse

prxsentem.
II.

38

Distin.rit Ub.

num. 15 dicens

Tres

illi

dies, qui ante luminaria fuerunt,


nitatis
(ryjc

imago

sunt Triille

^wSJ'

Deo

genitura, illud Pater universorum,

visura fuerit, mittit in

cum ita aliquem locum, quo cum

Tpia.ooc,

quo

nomme primus

usus

fuisse creditur) Dei,


tiae.

ejus Verhi. ejusque Sapien-

ab eo et in venerit, auditur et videtur missura


loco invenitur.
hit

Si unam

vel duas

tantum Personas divinas hic

Theophilus
roget quis
trusit

citatis

verbis, 36 Expensis hisce Theophili VerbumPalrisvirtutem, sapientiam, menY\ cum nominet, num sufficienter Patrem

verbis
.

quum, quxso, Trinitatis obimaginem? Distinxit eodem lib. num. 1S his Nemini autem dicit {Deus) Faciamus
indicavit,
:

tem, prudentiam

hominem ad

iraaginera et similitudinem,

nisi

Dein, a Verbo Patris a Filio distinguere videtur?

Verbum tamquam personam assumptam aiens, num distinctamagnoscit? Popersonam a Patre numero
stremo, cum, ait:

Verbo suo et SapientiaB suae. Cum autem SpiriFilio spetum Sanctum Sapientiam, quod nomen
ciatim
tribui
:

solet,
et

vocat,

nihil facit
ita

sua state
Ul>.

Hoc Verbum

genuit,

cum

voluit

alienum

nam

S. Irenseus

loquitur
ei

iv

nonne satu diluade Deus ea facere/qu* statuerat, Deo Patre Verbum seu Fifatorat, ium demum a creationem mediUum fuisse genitum, cum mundi in rerum creatione uteretaretur, ut eo administro primum universim respondeo, Theotur?

contra hsreses cap.

vn

Ministrat enim

(mini-

sterio inenarrabili,

nt pramittit)

ad omnia sua

progenies et figuratio sua, id


tus Sanctus,

est, Filius et Spiri-

Verbum

et Sapientia,

quibus ser-

Ad

hcec

viunt et subjecti sunt

omnes

angeli.

Et

quid

rai

omnia ac singula, qux philo propositum non fuisse, Trinitatis spect(irent t enucleatius ad MysteriumSS.
intendisse, ut Autoexponere, sed eo tantum vires reveri Dei agnitionem, ad fidem ad unius

Spiritum Sanctum sano sensu Sapientiam vocare legerant :Ut potuerint, qui ad Ephesios cap. i,1 17
glori, Deus, Domini nostri Jesu Christi pater Spiritum sapientise et revelationis, in det vobis

lycum

surrectionis,

ad

lectionem denique

Scripturarum

agnitione ejus?

Qua

de re etiam in Epistola
:

ad

adcetera adduceretjactisque hisveluti fundamentis, at mysteria credenda disponeret Christianx

Serapionem

sic

scribitS. Athanasius

Quemadmo-

Mei
,

nondum eo adduci sepassus auzpiam de Patre, Filio


inde in

Autolycus fuerat. Quod


et

sapiens, Pater, uti docet Paulus, solus est Christus enim sicejus Filius est sapientia.

dum

Spirilu Sancto hinc


ita

Dei virtus est sapientia.


;

Ut item

Filius est

miium

attulU,

id

eum

fecisse aio, ut

Sapientia

ita

dicfa

suis

prstermiserit, ex abunde inserere non


objectis

lium habemus

accepto. Finos, Spiritu sapientiaa efficimur. et in eodem sapientes


a

qnilm eum ab
satis appareat.

erroribus

fuisse

alxenum,

Certe, ut Filius a Patre velut

fonte accepii sapienet

tiam, ita

et

Spiritus Sanctus a Patre

Filio, ab

37 Quod

emm

ex num. 10,

lib.

n ad Autolycum

utroque procedens.

39

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

170
dogmata
uti

A
neqtiequidni\

30 Estoid,

inquies;

at

digniore saltem,
nisi

quam
Ver-

Marand, ad
imn
i>ntuit et
.

stabilienda prava sua


scil

Aiius

mm \^tvi

vominr Verbum appellasset,


inxqunlr
existimasset.

nmtra ad stabiliendam

Filii divini-

auctoue Jl B
"

bum Patri mox citato


nif,

Jam

ex Irenxo

tatem,
,;////

convellendam krii impietatem feliciterusi

vidimus, ministerium duplex seculo sefuisse

orthodoxi.

Nec

Filii tantum, sed

et.

Spiritus

cundo a patribus agnitum


quo angeli Verbo
et

aiterum subjeciioal-

Sancti divinitatcm, quam pariter negabant Ariani

Sapientix ministrant;

Theophilus

asseruit

nam Sapientiam, quo nomine


Patri ab xterno coexest
:

terum vero, quo Verbum

Patri minisirat, idque, ut


:

Spiritum Sanctum
istentem
enira
iium
.

inteltigit,

Trenxus loquitur, inenarrabile


bile
?

ct

cur inenarra-

asseruit,

uti

num. 37 dictum
admittit

Nihil

nisi quia a ministerio subjectionis

immensum
cri-

(creati)

Deo coaevum

Theophilus
ha- (tcimxit,

differt, est,

nec divinitati Verbi, qua hoc Patri squale

34

citatus.
si

quidquam dctrnlnt? fnde vero Theophili


iu

42 At, quxret modo nonnemo,


bent,

hxc

ita se
:

minutorrs, alia

rr

Irrii.rum, alia
ut

Theophilum
mundi

cur ait Theophilus supra num.


voluit

35

Cum
hoc

sensisse extundent ? Ceterum,

recte observat doin crcatione

autem

Deus ea

facere, quae statuerat,

mus Marand, ministcrium, quod


Umtatis executio,

Verbura genuit
creaturaB?

prolatitiura,

primogenitum omnis
in

Patri exhibuit Verbum, voluntaria

fuil patefnte vo-

An

non hic Verbum

tempore vel sal-

qux Vcrbi
:

Divinitati nihil quidr

quam
ctum

detrimenti adfert
fuit,

liuic

cnimvero nihil

ilrtra-

tcm non ab seterno genitum dicit? Minime vero; sed id dumtaxat vult, Verbum, quod ab xtemo apud

cum Palris voluntatcm ecsequens Verbum carnem assumpsit humanam; cur ei detraclum quidpiam fuerit, cum mundum creans et administruiis, ut Patris, ita et suam exsecutum fuit voluntatemf Divinitatem autem
fuisse

Patrem

fuerat, statuto tempore

ad mundi

creatio-

nem rerumque creatarum produclionem prodiisse, non ita tamen, ut Verbo vacuus fieret, sed ut
Verbura gigneret et cura suo Verbo semper versaretur; absque ulla nimirum aut sui aut Verbi
mutatione.

Verbi a Theophilo
erroribus longe

assertam, ac ab Arianorum

Quamvis autem utatur

hic voce

genuit
dictam,
:

abfuisse, sic ostendo.


'

iyivwpi, non

tam generationem proprie


siijmfirat
,

40 Quid

Catholici dogmatis

Ario

displicucrit,

quam nussionrm

cum paulo

post addat

ipsemet Arius in epistola sua ad Eusebium Nico-

Illud Pater universorum,

cum

ita

visum

fuerit,
(as-

mediensem episcopum
phanii,
a

(vide tom.

I operumS. Epi-

mittit in aliquem

locum, quo cura venerit

Petavio

pag. 731) his verbis explicat

per Filius

1622 editorum, Semper Deus, semcum Deo simul Pater, simul Filius
Parisiis anno
:
:

sumpta extranea

aliqua ac sensibus accommodata

specie) auditur et videtur missura

ab eo, et in loco
lib.
iii

invenitur.
contra

De qua
:

missione

ita

Augustinus

ingenito perpetuo Filius existit

semper genitus

Maximum

Non

enira genitorem ab eo,

ab ingenito genitus; neque cogitatione, neque momento ullo Deus Filium antecedit. Semper
Deus, semper Filius, ex ipso Deo
homini xgre fuerunt;
Filius.
:

quem genuit, sed genitum a genito remitti oportebat verum haec non est inaequalitas substantiae.
;

Hxc
Nos
e

sed ordo naturae, non quod alter prior esset altero, sed

se assentiri negabat

quod

alter

ex altero

esset.

Neque

vero

contrario, inquit, quid tandem dicimus, sentimus, docuimus et docemus? Nirairum, Filium

semper voce gignere aut nasci usi sunt in


catione propria seculi secundi patres
;

signifi-

ita

S. Justinus

nec ingenitum esse, nec ingeniti ulla ratione partem; sed neque ex subjecta aliqua materia

Martyr

in

Dialogo cum Trgphone Judxo apud domillud

num Morand num. 88

Psalm. 2,

t.

Fi-

factum

verum Dei voluntate


et

et consilio (gratuito

lius meus es tu, ego hodie genui

te, Christo in

Dei

dono) ante

tempora seculaque (non tamen


:

Jordane baptizato applicans

ait,

tum deraura
quadam

eura cura

semper

ab xterno) substitisse

plene

Deum
,

nasci (non Patri, sed) horainibus, et oriri,


eis innotesceret.

unigenitura, iramutabilera, qui,

antequam gigneaut
est.

Quid

ni simili

rationc

retur,

sive

crearetur
fuit.

sive

decerneretur

dicere Theophilus potuit,

Verbum tum demum

na-

fundaretur, non

Filius itaquc srcundum


si fuit,

Neque enim non factus Arium Deus non fuit,

tum (non Patri, cui

id

semper adfuisse aitjsed


colloqui,
ccepit

aut,

hominibus; cum mundum, homini a Deo praepara-

non seraper

fuit,

ncc ab aeterno exstitit, nisi


decrevit, ut aliquando
vocet,

tum, condere, cum Adamo,

uti crnscbat,

in

quantum ab xterno Pater


hunc
ctsi

cum Patriarchis
notesceref

versari et ita hominibus

mulauemodo
insttum, iii",, ,,.

existeret,

plene

Deum

tamen paulo

post

factum

dicit; atque ita

Filium nomine quidem

43

Ar

i7*i7

initur allatum est hactcnus >


, ,

exTheo.

Dcum
dtvlnitati

facit, re

autem

ncijat.

Vidcamus modo,

stetne

philo, quod fidei Christianx adverselur

si

T.
\

crlmm

a Catholkis Theophilus, an ab Ario? 41 Lib. n ad Autolycum num. xxn

modo Patris cordi insitum,


ait
:

!vdiA0erov,
,

moda proCatholice

jgg^gjjk
licodixii

Ver:

latitiura 7rpo<popixov nominavit

id

non

bum igitur cum Deus sit et Deum itaque Filium dixit, n


Ab

ex Deo genitum

ex Deo genitum

modo, sed Joannc cliam, quem citat, auctore facerc Vcrbum in prinse posseest arbitratus. Cum cuim
Cipio seu ab xtcrno

? neutrum ex his Arioplacuit. At, Quando genitum exstisetemo; nam Theophilus illud, seraper

apud

Deum

fuisse

legcrct, id

eatcnus ev&aGerov dici; et

cum per

hoc ipsum idem-

tisse cordi Patris insitum, ibidem dicit;

num. vcro

Ario 10 Patri semper prxsens. En odiosum itlud mox citatis Verbum semper. Prxterea unde verbis esseDeum, et Deum exDeogcnitum concludiC Ex
hisJoannis cap.
i :

missum quc Vrrbum omnia crrata fiicriut, ROC, Ut rxtrrna progrcssum ad rrs creandas, et ad opcrn
pr.rscrtun cum eo Trpocpopuov dici possc cxistnnnrit, Mysterium SS. Trinitatis quo
scriberet

tempore,

In principio erat

Verbum,

et

nondum
tum,
ct

ita

dilucide,

ut

postea fuit, foret expliea-

Verbum
est

Deus erat Verbura, ipsum facta sunt, et sine ipso factum omnia per iterum domnus nihil quo loco, ut rccte observat
erat apud

Deum,

et

ad hominem

prssterea

gentilm

scriberet,

formulis mmisublimioribus Theologix Christianx sunt Ariani, assurtuin. Non ita istis vocibus ust

180
AUCTORB
J.

VITA

S.

THEOPHILI EPISCOPI ANTIOCHENI CONFESSORIS.


Deo
iv&i&Qerov adadstruit, scihcct
.

qui quidem Verbum aliquod in


misere, sed

distinctionem inter
;

Patrem etFi-

B.

non per

se

subsistens,

Verbum item
et

lium

numericam
alterum,

dcindc rcro

unitatem naturx.

kv.y6pLxov, sed a priori illo

Verbo divcrsum
Expositione
fidei

crca-

Primum
dixit
;

quidcm, cum Vcrbum Patns consiliarium

tum, a S. Athanasio

in

merito

rcjcctum. Fatcor famen adhibitas a Theophilo voces

tris et Filii

ad explicandam Verbi ijcncratinncm non


no accommodatas
&7o:)
;

cssc onuii-

obest,

cum eamdem numero esse et Pamentem addidit. Neque id jam diciis quod Verbum, cum in paradisum cum Adanon enim eo dictum abs
illo est,

est enim

sermo internus
quffi

(zvjix-

mo

collocuturum venit, Patris personamassumpsisse,


:

animi motus, qui

in parte,
efficitur.

rationa-

dicai

quod Ver-

tur,

absque eloquutione
voce et

latitius in

At sermo prodicendi modis vim suam pro-

bum eamdem cum Patre personam, sed quod Vcrbum Patns nominc, vice et auctoritate Adamo (in
quo nilnl
/idci ilogmatibus

dit; ille,

inquam, qui linguae et oris ope proferS. Joannes Damascenns

atlvcrsum) apparuissc cen-

tur: unde prolatitius vocatur, estque cogitationis

suerit, uti

ex Petavio Nourryus, supra non semel

animi nuncius,

uti

lib. II

laudatus, obscrvat. Si quid igitur a Theophilo peccati

deFide Orthodoxa
sc subsistit.

cap. xxi docet.

Horum

neuter per
i,

alicubi fuit

admissum, non

id

mcntis, a fidei

Quare
:

his tcrtium addit, lib.

cap.

xm

veritate

deflectenlis,

multo vero minus errori suo


;

sic scribens

stantialiter

Verbura est, quod cum Patre subsemper est. Hoc idem Verbum per se
lib. i,

pcrtinaciter adli3crcntis fuit

sed oris calamique voingenii

cum idonearum

in rebus,

humani

modulum

subsistens eodem
ac n Patre etiam,

cap. viii vocat.

quam

longissime superantibus, inopia laborantium.

44 S. Theophilus quidem Verbum seu Filium Dei per se subsistentem aut substantialiter Patri
prxsentem,
uli

Damascenus,

aut,

quod inde conse-

quitur, personam a Patrc

numero dislinctam con-

ceptisverbis haud dixit

sed id ipsa re satis prxstitit.

VITA
SANGTI THEOPHILI
MTIOCIILE EPISCOPI,

Ecquis cnim

ilte

\6yo$

iWKlararoc, scu

ouciwoyj?

Damasceni f '0 ~w Flarpi ae\ avp/rcap^v, qui semper una cum Patre fuit. Nonne hoc ipsum totidem vcrbis

Theophilus tradit? Nonne hoc (verba ejus num.


et

34

sequcnti transcnpta consulc) itcrum iterum-

que studiose inculcat?


fuisse dixit,
illos

Nonne Patris

consiliarium

antequam quidquam
qui

fieret?
,

Nonne

t/res

dies,

luminaria prxcesscrinit

imaginem

Trinitalis, Dei, ejus Verbi, ejusque Sapientue seu

Auctore Petro Halloix.

Spiritus Sancti
scribens,
ait
:

Nonne ct de apud domnum Marand


?

crcalione
lib.

hominis

n,

num. 18

Quin

etiam, quasi auxilio indigeret


:

Deus

PRiEFATIO.
secundura a Christi ortu saeculum per- Ex

Faciamus hominera (Pater) dicere invenitur Nemini ausimilitudinem. - ad imaginem et


*
<

tem

dicit

Faciamus,

nisi

Verbo suo,
Aut
lucc

et Sa-

Tametsi
cros,

pa

pientia? suae seu Spiritui Sancto?

omnia,

raultos in

Oriente protulerit scriptores sa- cundi


;

seculi sePatri-

Filium aPatrenumero dislinctum, etaliam Patns, aliam Vcrbi seu Filii esse Pcrsonam, fortasse non

tres

bus, quorum non minus doctrina, quam virtute claros opera integra tamen dumtaxat ex oranibus ea fuisse feli- habemus

mundo jamcreaio.Frustra,nam ct Vcrbum Deum ex Deo genitum dixit. Hoc vero cum dixit, Verbum ab xterno Deum dixit
innuuntf Innuunt,
dices, sed
;

citate reperio,

ut aliqua eorura scripta ad no-

uniu
TheopliUas,

dixii ab selerno

genitum

ptimum^quia

nihil creati

stram hanc setatem integra perennarint. Ex his autem post duos illos toti orbi notissimos, Justinum PhilosophDm a et Irenaum Lugdunensera
antistitera b, tertius est hic noster Theophilus,

Deo coxvum
tur.

admittit; alterum ex priore consequiisic genitus,

Quis enim De.us

ab sterno quidem

PaDcus, sed non abxtemo genitus f Vi tii dsnique acproinde tremaFilio ab xierno distinctum numero t
inquii S. Justinus Persona. Intelligitis, auditores,

magnce Antiochiae episcopus, vir juxta nominis sui appellationem vere Dei amans et Deo amabilis.

Thryphone Martyr, Theophilo xqualis, in suocum num. 129, Jndiro Dialogo apud domnum Marand siquidem animum animadvcrtitis, Scripturam declarare

enim perinde atque aliorum duorum qusedam habemus perfecta opera ceterum autem ejusdem arvi scriptorum paucula tantummoIpsius
;

Progeniem ex Patre ante omnes omnigenitum a no res creatas genitam esse. Porro esso, qtiigignente alium nnmero, apiBfi& Irepov,
;

do et parvula prse illis, quas perierunt, colligere potuimus fragmenta. Igitur ex illis beatissimi Theophili operibus c studium milii fuit prascipua

quEedam factorum ejus atquevirtutumpuncta se(quae ligere c-aque ad describendam ejus Vitam
alioqui hactenus exstat nulla) conjunctis,
veluti corpus conformare.

libet

omnes,
n.i-

apud fatebitur. Negavitne Theophilus, quod erat Justino judice, in confesso


'!

quae

monuraensacra suppeditavit historia, brevibus


tis, in

45 At Theophilus. cum Verbum


/

Patris consi-

quoddam

Atque

siliarium

dixit,

causam

dicli addidit,
:

quippe cura
et

hoc

ipsura est,

quod nunc divina fretus gratia e

ClUlll, (K/IHiVlt.

ejusmens
tinguitur.
lrilillL rit,

et prudentia sit

mens autem

pru-

vestigio aggredior.

nec numero necpersona disdentia Patris,a Patre Theophilus rationem Tta est; sed illic

Patri coexstitenon nir Verbum abxterno dictum sit, ac duo scd cur PatrU consiliarius

ANNOTATA.

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


fecit e.

181
auctoiib i'i rno Ralloix.

Verum,

ut in caeca gentilitate et a raa-

ANNOTATA.
a Relatum in Opus nostrum ad diem b

gistris fidei ignaris,

immo

ettotis (rapiente sen-

suum impetu)
cile dictu est,

in terrena defluentibus,

haud

fa-

tantumne bonae eruditionis, quan-

xm

AprilU.
nostri

tumblandi veneni hauserit.


rura

Nam

poeticae

quidem
ibi

Quem

pariter in

Opus nostrum Majores

atque rhetorica) artibus insudans,


genealogias,

dum

deo-

ad diem

xxvm

retulerunt.

amores,

rivalitates

aliaque

c S. Theophili operibus Halloixius Commentarios


in Evangelia sub ejus nomine tom.
]

ejusmodi

2
et

Bibliothecs
sequentibus

eterum

PP.

Lugdunensis pag. 165


ut

in setate lubrica perlegeret, hic vero oratorum, seu rabularura potius, suis utilitatibus magis, quam juris aequitati velificantium, dolosas

Latine

editos, sed,

ex Commentarii prxvii

artes et mordacia convicia incautus audiret, vix


ipse utrobique aliud,

coltigi potest,

perperam accensuit.

quam

et

blanda

illic

vene-

na, et amaros hic calices imbibebat.

Denique a

philosophis in suarum sublimitate cogitationum

evanescentibus, et de principiis absque illoprimo

CAPUT
S.

I.

et

summo

principio (quod unice est necessarium)

invicem digladiantibus, non tara in desideratae


viara veritatis ducebatur, quara in devios vario-

Theophili

cetas,

genus,edncatio, studia,

rum errorum
3 Totus
deerrabat

flexus ac labyrinthos seducebatur.


iiuiii

doctrince Christiance exploratio.

igitur in vanis hisce studiis erat et

in

Theophilus

atque in superstitionis

13

cursu trahentem turbam secutus, multos vene-

fanit studiis totut uinnii facile


<

agnoscit

7|7Hatem
ciiu

S.

Theophili sunt

qui ad primura

rans deos,

Deum

sciebat, colebatque nullura. At,


illi

primi
iiutiis

///.< in

-/JLi Domini Salvatoris sreculum referant; ne-

postquara supremo
est,
n

et unico

Numini visum
de tenebris vo-

que etiam desunt, qui sancto Lucae Pauli


"pulo et coraiti aequalera illura faciant
cet, illum
:

disci-

miserura hunc Erronem

rati scili-

care (ut S. Petrus loquitur) in admirabile lu-

tam sua Apostolorura Acta, quam sanctissimtfm Evanipsum


esse, cui divinus
ille

scriptor

men suum,
quanta
in

tum

ipse sensim aperire oculos,


piis

et

errorum caligine versaretur, a

gelii

Opus, tamquam populari et

civi

suo conscri-

ac religiosis viris (in quos nonnumquam,

dum

pserit, viro scilicet locupleti ac religioso, et qui

doctos venaretur, divina disponente Providentia,


illi

asdes suas, quas Antiochiae habebat, Christi ajdem

incidebat

paullatim addiscere.

Et quando
incum-

ac

templum dedicatione
a majoribus
sibi

fecerit.

Hoc enim
;

taraipsi

quidem duo non parvi

laboris negotia

quam

traditum Antiocheni
crediti sunt

berent:

unum

in

expugnandis

sibi avitis et velut

ad posteros transraisisse

sed eo, uti

cum

lacte expressis atque exsuctis de


;

deorum
istis

quidera reor, affectu, quo unaquaeque natio pri-

cultu opinionibus

alterum in nova et ab

mas rerura suarura


antiquissimas.

origines haberi studet

quam

prorsus discrepante unius

Dei religione inseillo

Nam

rationes ipsas temporura pu-

renda
nitas
judicii

habuit hoc posterius prae


difficultatis.

altero lon-

tanti attentius ea multura vincere sententia re-

ge plus sudoris ac

Nam

deorura inafirmique

putabitur,

quse

Theophili ortura haud altius,


a,

apud hominera emunctae haud adeo


ipsi,
difficilis

naris,
fuit.

quam

a secundi saeculi accersit primordiis

et

ostensu

Quippe

natum credit sub Traiani imperantis initia, sive anno Christi circiter centesimo, regente Romanara Ecclesiam beato Clemente, Antiochenam
autem (ex qua ortus creditur Theophilus) S. Ignatio Martyre b. Nam qui sibi in aniraura induxere, unum eumdemque esse Theophilum,

cum

ii

qui

deorum turbam induxerunt, na-

tas inter eos graves contentiones atque turbas

minirae tacuerint.

Quod

si

peccata atque flagitia,

a quibus vel horaines abhorrent, divinitatera ne-

quaquara deceant;

qualesnam esse deos, quoet adulteria, et alii relatu

rum impuri amores


Igitur

quem beatus Lucas


fuisse

in sacris libris affatus est, et

indigniores actus apud

omnes

in confesso sint?

quem, inclinante secundo


scimus,
ii

saeculo,

superstitem

homo

philosophus et cui haec orania maxi-

necesse habent eadera opera


vitae

me

perspecta erant, nostris unicum


perturbationisque

Deum omnis

confiteri,

hunc ipsum Theophilura annos

vitii

expertera asserentibus,

hujus centum quinquaginta eoque amplius transegisse c. Quod si ita esset, ecquinam de illo
scriptores,

haud gravate raanus


strae

dedit.
fidei

4 At non perinde, ubi ad singularia


raysteria

no- quem
u,
iii

liomi-

amabo,

aetatem illam istis tempori-

ventum

est.

Nam

de unico Deo,

factum,

bus tara insolentem atque extraordinariam silentio praeterissent?

fuisse et poetas

quosdara et nonnullos philosode Christo autera Homine


atque ignota,
illo

phos, qui olimnon obscure idem, quod nostri, et


senserint et docuerint
;

2 Quare ea
ettinicis,

est aetate natus, quara dixi, et pa(ut colligi

rentibus quidem
nestis d,

datur) fortuna ho-

a suis in crucem acto, et de doctrina ejus plane

sed gentilium superstitionum errore etiam tura involutis. Emicuit autem in Parvulo egregia mentis indoles, quae cum annis crescens
et raagjs raagisque

omnibus ante
quod
lata,

saeculis

insolenti

et ipse sit

Deus, et quod omnia ab


id

pro-

tot sint divina oracula;

vero credere,

idoneum ad

litteras et meliofilii

hoc opus, hunc laborera

esse. In

hanc proinde

res artes ingeniura prodens, ad sollicitam educatioiiem parentum curas provocavit. Itamagistris traditus

partem ut magis arduam omnes conversae sunt machinae eoque tota vis rationum incubuit, ut
;

serio in

omnem profen
;

erudi-

tionis disciplinam incubuit

ac proinde eximios,

ad istorum fidem, quam posset, facillima aperiretur via. Et ingressus quidem aliquis per sibyllas
pro more factus est (harum enim vaticiniis non

nec suo rainores imparesve ingenio progressus

parum

182
Al'CTORB

VITA

S.

THEOPHILI EPISCOPI ANTIOCHENI CONFESSORIS.


seu vi quapiam alia deperditae, et

parura auctoritatis gentiles tribuunt) haud taraen


tantus, ut non
esset;
difficilis in

Petuo
Halloix.

arcem

fidei

conscensus

cum illis una omne propemodum robur atque forma misere


exterminata, rursum in pristinam valetudinera atque statura Dei iramortalis beneficio restitueretur. Quibus omnibus veluti totidem gradibus

verum opportune superveniens cuneus


alioqui satis

prophetarum viara
quae de Christo
tur,

arctam

dilatavit,
Illi

et praecipua totius victoriae caussa fuit.

enim,

Deo

difficillima creditu

habeban-

ea

sibi

multis ante saeculis divinitus indicata

ad credendi facilitatem promovisse, demumque accessu prophetarum plenam applicuisse fidem


ita professus est.

atque certissimo

a se praenuntiata, litterisque

tradita, et conformi

quidem

in

omnibus

veritate,
n

Nec ego

inquit,
;

futuram resurrectio-

rationediscit.

tametsi diversis accepta temporibus, palam ostenderunt, sicque in ipsius Theophili oculis defixerunt
,

ut nullum

relinquerent incredulitati

sed his, quae jam dixi, cum animo meo perpensis, simulque perlectis san ctorum prophetarura libris, qui Dei Spiritu af flati et proeterita, praesentia,

nem credebam

subterfugium. Videbat enim omnia, quae vix duo-

quo modo facta


praenuntiarunt,

fuerint, et

bus ante saeculis

in

persona Christi Hierosolvmis

quo pacto

fiant, et futura,

quo

or-

patrata essent, et de quibus minime dubitari posset,


illa

dine futura sint,

non potui

ipsa in antiquissimis libris Judaeorum

fidem non adhibere. Accepta igitur tam eo-

patria ipsorum lingua, sive Hebraica, et in ve-

rum, quae
dulus, sed
si te
:

fiunt,

quam eorum,

quae praesignifi-

tustissima item regis Ptolemaei Bibliotheca ser-

cata sunt, demonstratione, haud persto incre-

mone

Graeco praedicta contineri. Neque ambilibri


illi

Deo obtemperans credo;


tibi

cui et tu,

gere poterat, quin

plurimis ante Evan-

submittens credas, nae

optime consu-

gelium et Christi nativitatem setatibus partim a

les
m

cum

alioqui futurum

sit, ut, si

modo non

Moyse propheta
a clarissimis

et legislatore,

partim a Davide

credas,

cogare postmodura, sed tuo ingenti

et Saloraone notissimis toto orbe regibus, partim


aliis

malo

aeternis in suppliciis ea credere.

Quorum

prophetis conscripti essent.

clionem

5
ali-

Ad

hos ergo perlegendos atque perscruintus Dei Spiritu incitatus,

quidem suppliciorum a prophetis proenunciatorum, ii, qui posteriores illis fuerunt, poetae ac
nonnullam partem ad sua constadogmata de libris sacris sublegerunt.

quan to futuram ea Sci ipturisSat rist

tanda in primis prophetarum de Christo oracula

philosophi, bilienda

commovente
ibi

multum

temporis,

multum

operae consumpsit, nec ansibi e

Quod
tur,

ipsura taraen, ut de venturis adversus

te destitit,
ligo

quam omnis

mentis oculis ca-

impios atque incredulos suppliciis vaticinaren-

deflueret.

Cum autem
difficilia

Christiana religione (ut fere

duo potissime in omnibus ethnicis

haud de

nihilo factum est, siquidem


ista testiraonia, ut
:

ad

hoc valitura sunt

usu venit) perquam


tur,

creditu ipsi videren-

beat deinceps dicere

nemo haNon audivimus, Non


si

nempe

illa

generalis corporum resurrectio


aeternitas suppliciorum

scivimus. Quocirca ipse tu,

lubet, illa pro-

et post resurrectionera

seu praemiorum; haec quoque,

cum

diuturna di-

vinarum Scriptarum

lectione, tura etiara

dedu-

phetarum scripta perquam sedulo perlege nara illa te tam ad aeterna evitanda supplicia, quam ad imraortalia Dei bona adipiscenda velut

ctis e philosophia rationibus et nonnulla itidem e rebus naturalibus ad similitudinera resurrectio-

manu

ducent.

Haec sapienter ac benevole

in Autolyci gratiam de suae

ad fidem conversio-

nis

sumpta

experientia, sibi ut probabilia vide-

nis origine obiter Theophilus;


fidei

nunc ad ipsum
conversasque ad

rentur

effecit;

donec tandem, Deo Opt. Max.


ccelitus adspirante,

amplexum

et profectum,

veritatis

lucem

penitus san-

Ecclesiae protectionera profanas ejus artes acce-

atque intarainatae fidei asad resurrectionis quidem Mysterium, quod attinet, quemadmodum ad ejus fidem progressus sit, quasve ex ipsis naturae visceribus credendi caussas meditando extuderit, ipsemet
ctae Christi doctrinae

damus.

sensus

est.

Nam

ANNOTATA.
a Multo sane ea sententia potior prx ea, qux S. Theophilum, episcopum Antiochenum, cum S. Tlwophilo, S.

vero
,

Autolyco, viro gentili et propter fidem adversadeclaravit f. rio, quadam in disputatione se in consilium advocasse, atque 6 Nempe

Lucx

xquali, COnfundit; verumtamen

l,,nu

VI

sola

impense cum animo considerasse varias annorum noctiumque ac temporum vicissitudines, dierum seminuraque fructuumque interitus et
ortus
,

Theophilum Antiochenum episcopum circa annum non nisi ex conjecturu Christi 100 natum esse
,

Jlulloixius asserit.

frumultiplicem vitam atque mortera, arborum temporibus jam virorem, jara cticumque statis

b Trajanus ab anno 98 usque ad annutn 117 91 imperio potitus est ; sedit S. Clemens ab anno
usque ad 100
;

nuditatem, agrorum denique modo sterilitatem, in modo fecunditatem praeterea mentis aciem quonam pacto unus interdum hocse intendisse,
:

martyrium

subiit

S. Ignatius vel

anno 107, ut
rius, ut

Bosschius aliique, vel aliquanto sealii volunt


:

rursum
mentc

ficus, aut passerculus, aliave avicula, devorato cujuslibet arboris certo semimali, aut alterius praeruptumque locum vone, in editum aliquem ipsum semen naturali suo latu transvecta, illud concoctum atque demutatum calore in ventriculo renasciturae arbori etiara excerneret, et excretura

Christi centesimo

natum

esse S. Theophilura,

unde non serius anno ex

Halloixii

conscquitur.

Theophilum,

ortu

Antiochenum
eti, probabilis

fuisse,

rursum Halloim conjectura

tamen.

Tot

S. vixisse annos dicendus esset noster


si

Theophilus,

esset

ille,

quem beatus Lucas

af-

hoc initiura faceret. Quin et inter saxa rupesque


queraadraodura quoque secura revolvebat,
corporis huraani carnes
,

ipsa3

seu raorbis exhaustre

(quo fatusest. Faciamus enim anno Christi 58 conscripsisse) fertur Luc.as Evangelium ipso anno dedicavit, triginta illum Theophilum, cui illud

saltem

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


saltem fuisse
esl

183
honores et glorias aestimare
K\
l

annorum
si

nec enim existimandus

mundi laudes

et

rORH

librum talem, nisi viro gravi jetate maturo

denique Christiani nomen,

quam

philosophi eloet
illud

Peteo
Hai.luix.

dedicasse) nonne
Cliristi

182 aut 181

(uti

idem pervenit ad annum certum est pervenisse)


Annota-

gium (tametsi hoc vulgo admirandum,

mundo despectum)

in majori pretio habere, atgloriari.

necessario consequitur, illum plus centum qnin-

que ut de re perhonorifica
traria: parte^

Tum

igitur

quaginta annis vixisse? Ita Halloixius


lis,

in

adversus ipsum, ut novre tironem

militise,

con-

pluribus dein fnubans, S.


attigisse, ro fere
pr.rrii
,

Theophilum Commodi
137

armari

tum. qui prius amici erant,

tempora

modo, quo idfactum num.


sed ritmsuiii tntitorum

voluntarias suscipere inimicitias et odisse infestius


;

12 Commrnliini
iiiniirrum, qui

tum

philosophiae desertorem et quasi con-

m
'/</

librum 3 ad Autolycum irrepsit,


de rr videsis

tempto ac propudioso nomine identitem Christia-

non correxit;
in.rrii

num, Commentarii

num

appellare.
et antesispretis elk-

proxime citatum.
rjus fuisse fortuna konestos, ex ejus

9 Quos inter convitiatores princeps

d Parentes

gnanus eminebat
laude;

ille

(cujus ante hac facta est

opprobriis,

institutione studiisque liberalium artium. quibus diu

mentio) Autolycus, vir (ut ne sua defraudetur

videtur incubuisse, colligi potest


liiiin

fuisse vero genti-

nam bona hominum dona


ut prope
;

sunt Dei) tara

in

errore versatos, ex eo, quod id de se ipso


in suis

Theophilus fatcatur
e tres

ad Autolycum

tibris.

omnes callcret tam novas, historias tam diligens ac sedulus, quam veteres
eruditus,

Hujus eruditionis
illi

testes sunt locupletissimi


libri,

ut totas interdum noctes in bibliothecis transigeret o. Hic ergo sibi ingratam Theophili a sua

ad Autolycum

omni doctrina humaVitae ostensum est.

niore plenissimi, ut cap.


Jliilloirius.

deorum

secta defectionem

summopere indignatus,
convitiis

non desistebat, qua deos suos extollendo, qua


lib.
I,

Nimirum
quidem

num. 13. Cctcrum eam dispuhabitam, Theophi;

Christum crucifixum deprimendo,


noster Dei-amans
gia,

ac

tationem, oretenus
lus

cum Autolyco

maledictis illum ultro lacessere. Quae


b,

tamen ipsa
elo-

scripto dcin commisit

Aulolycus aulrm,

non ut convitia, sed ut


Christi discipulus,

secus ac Tillemontius tom. III


clesiasticorum pag.
egit

Monumentorum Ectantumvoce
i,

tamquam germanus
Hinc
illi

non

51 non
;

scripto, sed

admittebat tantum, sed volens et cupidus arripiebat.

cum Theophilo ita enim Quoniam igitur me, amice,


sermonibus
;

kic Ub.

num.

aliquando de

diis suis

cum

veri

obtudisti inanibus
i
:

Dei despicientia inaniter ac teraere nimiselocuto


ita
*
<

et

rursum

lib.

n, cap.

Cum

ante

Theophilus

Tu

rae, o

amice,

inquit,
:

tua

hos dies sermonera inter nos haberemus, optime Autolyce, quserenti tibi, quisnam meus esset
Deus, ac disputationi mese aures aliquandiu prae-

tantum non

obruisti vaniloquentia

cum de diis

tuis, et lapideis et ligneis, et fusis et fictis et

pictis

immensum

gloriarere, qui neque vident,

Itatum discesbenti, religionem domurarediremus, quamvis simus, ut amicissimi primo duriuscule mecura egisses. Ceterum obiter n his rrrbis illud intrlliijes, quam miti ac mansucto

meam

exposui.

neque audiunt. Simulacra enira sunt et opera manuum hominura c. Quod autem Christianum
identidem

me

appellas, et quasi
;

pravum ge-

rentem nomen criminaris


stianum

Theophilus

fuerit in

adversarium animo.

me

ego sane et Chriesse fateor et hoc amabile Deo noilli

men,

frugi servus

esse sperans, lubenter


arbitraris,
tu, inutilis

CAPUT

II.

gero. Neque enira, quemadmodum odiosum est hoc Dei nomen sed Deo cum sis, ita de Deo sentis.
;

10 Sic

ille in

duorum nominum, unica

tantura

Christ

Theophili ad Ecclesiam aCCCSSUS, virtlllitm incrcmenta, studiorum profano-

nttera differentium, annominationealludens.non modo se Christum sequi profitetur sed etiam


eura sequendo sperare se /c/^rov chrestum, id

nomin
i

inliir

ii.ni

rum ad
Christianam
aiii/./c.i

fidei

protectionem conversio.

bonum

ac fpugi servum

^ eo

fore

Autolycum
inutilis

autem ipsum, quia xxpnarot,

id est,

Deo

nostquara Theophilus per

US

fidt ni,

varios anirai .estus

atquejactationes,curaerroreetinfidehtate,

quasi

secum
;

ipse, bello intestino diu

multumque

sentire Cura autera sit, etiara de Christo raale st ab eo posceret idera Autolycus. ut suum P v.c.ss.ra ab eo expeDeura commonstraret, ipse
,

Lertasset

tandera vincente (quara vinci turpisfidei veritate,

tiit,

ut suura ipsi

horamem.

sivc

pnncipem ha-

simum
Christi

fuisset)

et discussis, quas

minis partem, anunam mmirum,


se et Deura ipsi ostensurura
:

ostenderet; tun,

ad tnentem obnubilaverant, ignoranti tenebris,


castra cura
incredibili

neutrura enira corS1

totius

Ecclesias

poreis cerni oculis posse


intueri Deura
vellet,

verura
;

raentis

ace

erat Horainis gaudio accessit. Sic enira notura explorata eruditio, perspectaque Lenium, sic
[ndustria,
ut

eara

raundara puramque

esse oportere: Age,_ inquiebat, pr*sta ocui.

quantum

ipse

jam tura anirais prospicerent fidei munimen, et quam forte

los

anim

tua3

ad mtuendum aptos,

et aures

cordis tui ad

audiendum idoneas,

et expedita

suos hostes futurus invictum adversus quosvis


Ipse autera olim esset religionis propugnaculum. atque induere admodura perta^sus

nobis res

erit.

Quemadmodum
iis

enim, qui oculis

corporeis pollent,
ita

vitfe prioris

novum

gestiens,

cum

exoptato et expetito aater-


..

cernunt, ut album distinguuntur, uti lumen et tenebras,


et

res corporeas et terrenas simul etiam ea, qu:e inter se

ablutus nce salutis lavacro rite


exspoliasset.

veterem hominem

nigrum, pulchrum

et defornu',

concinnum

jam

totus

Jesum Christum indutus,


ccb!

divina et omnia terrena despicere, ad

quara adspirare, pluris ignorainiam crucis,

omnes

immoderatura et inconcinnurn, moderatum et sonos ita peret quo modo aures discernant acutine sint, an cipiunt, ut una distinguant,
;

graves

184
Arr.Tor.E

VITA
;

S.

THEOPHILI EPISCOPI ANTIOCHENI CONFESSORIS.


;

graves

asperine, an suaves

ita

prorsus se

perstites credas
iis,

Petro
HALLOIX.

habent ea, quae vel ad aures cordis, vel ad anima3 oculos attinent, quantum ad Dei auditum
spectat aut intnitum.
lis,

quae a
et si

Quin

quaenam ista dementia est, Deo proferuntur, nolle credere ? quempiam a mortuis excitatura et
;

Ab

iis

enim cernitur so-

viventem
etiara sis,

tibi

corara exhibuero, crediturusne

qui cernendi facultatem et oculos animaa

apertos habent.

Nam

sunt quidem omnibus

in ipsis

haud pcio. Ceterum multa habemus rerum naturis futurae resurrectionis a

n
n

oculi, sed aliquibus sutfusi et ferendo lumini


solis

Deo

indicia.
;

Haec ipsa deinde indicia fusius

impares. Neque

sane, quia caeci illud non

persequitur

et sunt illa ipsa, quae sibimet

Thein

m videant, idcirco quasi ex se sit inaspectabile, *. incusandum est sed ipsimet caeci potius et se
;

ophilus, eadera olim alborans incredulitate,

adjumentura
tigiraus.

fidei

advocaverat, et quae supra at-

et oculos suos merito incusent.

Ita igitur et

Disputationis
fuit.

porro

istius labor

non
initio

* tu, o bone vir, a peccatis et pravis tuis factis n n scd pitrz mentis oculis

prorsus inanis
satis

Nara Autolycus, qui

suffusos habes animae

oculos.

Atqui oportet

asper acerbusque in colloquium venerat, et de Deo et pietate et religione disserenti


in lenita-

hominem, gerereanimam.
lo,

splendicantis instar speculi,

puram

Theophili dicta pro stultiloquiis habuerat, tandem

Nam

quod rubigo
in

est in specu-

cum

illi

hoc est peccatum

homine

nec

umquam

aures patientius accommodasset, adeo

poterit, qui illo fcedatus est,

Deum

cernere.

11 Haec et plura his consimilia Autolyco Theophilus


:

tem ac benevolentiara inflexus est, ut et pleniorem eorumdem tractationem ultro efflagitaret, et


valedicens raaxima araicitiae signa exhiberet. Ita

quae

non

illi

solura,

sed et nobis, atque

videri, iulo1

lut

ii

ni

omnibus Deura quaerentibus prodesse debeant. Ex iis enim non modo quid ethnicos ab haurienda luce veritatis prohibeat, sed etiam quid permultos Christianorum a Dei Opt. Max.
et divi-

domos suas ambo,

et praesenti fructu

laeti,

et fu-

turi exspectatione hilares abiere.

13 Sed Theophili animum

(ntpote rei magni- sedubstudel

tudinem vel

in

unius lucro animse perpendentis

narum

ejus perfectionum clariori inspectione et

longe majus gaudium pertentabat. Hinc secura


statim agitare, qua via in amici

intelligentia reraoretur, haberaus evidenter co-

animum

altius

gnoscere.

Ad tantum enim bonum


:

certe obex

penetraret, quibusve machinis atque artibus


;

eum

unicus peccatum est

quod quidera nubis instar


divinae

densissimae, inter clarum illum solem et nostros

hebetes oculos intercedens,


claritatis intercludit.

conspectum
excluserit,

Quisquis enim alioqui ab

sedit denique accuratum tandem pervinceret Opus conscribere, in quo et deorum generationes fabulasque ex illis ipsis, quas tum legebat Autolycus, historiis cum omni earura vanitate velut

animo suo peccati contagium perfecte


is

in oculis defigeret, et totius Christianae doctrinae

sane nitidissimi instar speculi ccelestium rafas est dicere,

fundamenta ab

ipsis creati

diorum apprime capax, totum, si Deum in se attrahet, omnesque


ptosque foras prodet, et in
ipse disperdens, disperget.

cta Moysis et aliorum


ritate, declararet.

mundi initiis, produprophetarum invicta aucto-

divini

araoris

ignes in aperti pectoris medullis concipiet, conce-

bro,

quam

plurimos, nihil
si

Nam

vera requirainter

Hoc igitur praestitit iu eo liquem secundura eidem Autolyco inscripsit et obtulit. Ac doctrina quidem Theophili perquam bonum semen erat et optima manu satum Au;

tur caussa, quara ob

rem tam pauci hodie

tolyci terra

Christianos viri spirituales et veri ccelestium re-

bus obsita,
ret,

admodura petrosa et spinis ac sentiut semen nec humorem satis imbibe-

rum

contemplatores reperiantur, en crimen, en

caussa; nimiascilicet
levibus, consuetudo
;

cum

peccatis, tametsi etiam

auditis

nec radicem firmara ageret. Tametsi enim, et perlectis Theophili disceptationibus,


;

et nimius itera

inanium ter-

nonnihil percelleretur

tamen ex aliorum con-

rae quisquiliarum, quas omnium minimi facere deceat, amor et admiratio. ISam si quis divino

gressu etanxiis rerum domesticarura curisfacile in errores suos revolvebatur. Theophilus autem

sublevatus auxilio et
pserit; nae,
is

illa

evaserit et has contera-

ne
se

sic quidera

despondit animum, sed, utpatiens

velut densas nubes aut spissam

in ejusraodi rebus erat et longanimis,

non lusurum

caliginem agilitate animi ac subtilitate transgressus puro ac liquido perfruetur ccelo, Deumque ac
res divinas sincera illimique mentis intelligentia

operam speravit, si Opus ad Dei gloriam inchoatum perurgeret. Cum iste igitur scriptores
sacros ab ipso laudatos levicule cavillaretur, et

consequetur.
,

tamquam

ad veram
COIIVCI '-

jlill III

12 Verum, ut ad inceptam disputationem revertamur, ille, de quo supra Autolycus, queraad-

recentes ac nuperos rejiceret, noster Dei-amans et vel unius salvandae aniraae percupidus ipsum tertio labore aggressus, novum Opu-

modum

ad fidem

et

cultum unius Dei. Deura

sibi

sculum

1X11

misit, in

quo nostros sacrarura Litteantiquissimis

ostendi poposcerat, ita ad resurrectionis persua-

rarum

scriptores

cum
illi

gentilium

sionem, aliquera ostendi deposcebat, qui a raor Vel unicum tuis resurrexisset. Dicebat enim
:

composuit, et quanto

intervallo hos vincerent,

clarissiraa in luce exposuit.


vicerit, ut

An

illura

tamen per-

saltera mihi ostende

illum intuens

tibi

credam.

ad vitam revocatum, ut Theophilus vero,

manus

daret, et collum suavi Ohristi

jugo et sarcinae
sperare
liceat,

levi

submitteret, quamvis bene


est
;

a ut hominera suis ipsius laqueis irretiret atque opinione ad veram vana resurrectionis deorum
certae ac testatae resurrectionis

tamen compertum non

nos

ad comperta transeamus.

mortuorum fidem

deduceret,

Ecquid magnum,

inquit,

aut

ANNOTATA.
a Theophili Autohjcum ab eruditimir
lib.
iii

memorabile feceris, si id credas? Et vero cum Herculera, qui se ipse riamrais absumpsit, et ^sculapium, quem mis-

solum, quod videris,

sub

sum

e ccelo

fulmen perussit, redivivos ac su-

initium laudantis verba ita vertit Halloixius

Ego

quidem

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


quidem summopere admiror, qui cum in ceteris studiosus sis, et rerum omnium perscrutator, negligentius

1S5
Atr.TrinF:

suo et gradu dignissimus, merito etiaranum in-

sumendus

foret.

tamen nostra

audias.

Nam

Quippe quibus non raodo Ecclehonos


(

Pbtro
Hai.i.oix.

si tibi fa-

cultas detur,

haud pigritaria vel noctes in bibliothecistransigere. Quandoquidem igitur multa legisti, etc.

siaedignitas, et fratrum salus, et Dei

quaa

tamen prima esse debent

sed etiam proprii no-

minis immortalitas. et aeterna super ha>c gloria comparentur. Quid enim par aut

b Theopliili nomen
c Psalm. 113, t 4.

est

Latine interpretatum.

secundum habent vel asurpats sensuum voluptates, vel reiniquis

quisite mun.li dmtiffl aut honores, vel comparata

sumptibus innumera

terrse jugera,

vel

CAPUT

III.

aucta denique aut multiplicata aedificiorum hortorumque superba molimina, quibus, qui appli-

TheophiU episcopatus, sacri in co labores, doctrinoe Catholicce

adversus lue-

cueruntanimum, suam ipsi animam perdiderunt? - Qui.l autem prodest hornini, si mundura uni- versum lucretur, animae vero sua? detrimentum patiatur ? Aut quam dabit homo commu- tationem pro anima sua \ n Certe Theophilus nullam omnino dari posse aut dandara esse exi-

reses propugnatio.

stimavit, qui etiam pro aliena tantum,


.v.

quantum
episcopi,

minori
niis

antehac in Autolyci caussa visum

curii jat lns

Theophilum jam

est, insudavit.

B
a
b

grandi natu a et virum notaa passim eruditionis, tam testatas apud oranes virtutis expetiit Antiochena ecclesia, defuncto
EroteZ, episcopum.

Qui, sicut priores ejusdem

ecclesicfi

(quorura arctam seraitara

sibi

ingrediendam du-

Jam enim

fidei suae

et ar-

xit) sanctam amplexus paupertatem, orania arbitratus est stercora, quo et raultos Christo et

dentis in Fratres caritatis praeclara ediderat ex-

Christum
16
in

sibi lucrifacer.

t.

perimenta

nam
quam
fana,

nec decebat accensara a Deo lucerabscondi sub raodio, przesertim ea tempe;

Quemadmodum autem
aetate

adversus h&reticos

state, quae propter ingruentes tara haereticorura,

immaniter grassantes bellum susceperit, Marcion et Hermogenes g (ut alii taceantur) ignorari non sinunt.

hac ipsa

gentilium persecutiones, viros requirebat non minus oranigena scientia seu sacra, seu pro-

Nam

ad

illos

at-

que ad

alios itidem

hujusmodi lupos ab Ecclesiae

quam

virtute et religionepraestantes.

Hanc
in

igitur provinciam propensis

omnium ordinum

arcendos, vel depellendos, vel etiara debellandos, quantum noster laboraverit Theophiovili vel

se studiis oblatam suscepit Theophilus

anno Do-

lus,

perquam

fideliter

ab Historiae Ecclesiastica^

raini circiter centesirao septuagesirao c,


relii

Antonini et

tavo, fuitque in

M. AuL. Veri impp. Romanorura ocnumero Antiochenorum episco-

scriptoribus litteris est proditum, "


inquit illorura scriptorura
*

Cumenim,

dux

et princeps

Euse-

bius.multi ea tempestate haeretici sinceram A-

porum

sextus.

trus extra

Nam Apostolorum princeps Pehunc numerum a prascipuis Historiae


non quasi
sedis illius

postolica? doctrinae
-

sementem nonminus, quam


illos

antea zizaniorum instar corrumpere niterentur;


tum.quiubiqueerantecclesiarurapastores,

Ecclesiasticae scriptoribus,

"

exsors, sed ut praecellens et latius dominans, exiraitur. Primum siquidem recensent Evodium, secundum Ignatium, tertium Heronem, quartum

perindeatque silvestres feras arcebant ac propulsabant et hoc quidem, nunc fratres com:

monendo et cohortando
minus
ab
riendo et supplantando
ipsis

nunc ipsos hostes coado-

Cornelium, quintum Erotem, sextum Theophi-

et aperto martejactis quaastionibus


;

lum
rie

tametsi ab

aliis

nonnullis, qui

netur

Petrum includunt, septiraus d. Jam autem tantsc ecclesiae (quanta


6')

eadem in sedumtaxat nomiin

nunc

etiara opiniones

perperam invectas, exaratis contra

Commentariis, exactissimerefutando.
inter, inquit,

Quos

toto Oriente alia erat nulla

suscepto gubernaApostolis Petro,

> "

strenue acfortitercontra eoslibro

culo,

memorque eam a primis

demdimicasseTheophilum,e

contraMaraliis ejus li-

Paulo, Barnabaffumlatam, deinde a fortissimia

cionera egregie elaborato (qui


bris,

cum

martyribus Evodio, Ignatio, Herone firmatam


esse atque ordinatam
;

quos diximus, ad hoc usque tempus pe

statuit sibi

tantorum

vi-

rennavit) manifestura est.

Hunc

igitur

Mar-

rorura sectanda cominus vestigia, neutramque in


partera a sanctissimis eorura moribus factisque,

cionem e Catholico hajresiarchara, qui duos constituebat deos; alterura judicem, ferum, bellipo-

quoad ejus facere posset, deflectendum.


gregi
i

tentem
do

alterum mitem, placidura et tantummo:

15 Quocirca super gregis

sui custodia pervigil

bonum atque optimum


qui
:

qui

Jesum

dicebat

pastor assidue excubavit, hocque sedulo curavit,


uti et

destructorem legis et prophetarum, demolitorem

doctrinam a majoribus acceptara firmiter


a

operum Dei Creatoris


raciorem pnedicabat

Evangelium Lucse

et

retinerent et traditionibus Apostolicis mordicus


adhrcrentes, nihil

Epistolas Pauli mutilabat


:

qui se Apostolis ve-

quoquam

ipsis

contrarium

qui

solarum animarum

ullatenus admitterent. Studium porro


divisit, ut,

suum

ita

(non item corporum) resurrectionem asserebat,


sed earum durataxat, qua3 ejus doctrinam recepissent
:

quicquid a necessariis Pontificii

mu-

neris curis vacui superessettemporis, orane par-

hunc, inquam, Marcionem, quiistaeta-

tim revellendis gentilium erroribus, partizn commentis haereticorum refellendis, partim denique
sacris explanandis litteris, tribua sane oiacerebua,

lialiaii.liiiiim-.absurdaetmonstruosaprofitebatur,
et

tamen inter homines, sed


17 Post

peccatis caecos, inva-

impenderet. Atque in

lescebat, Theophilua noster dictis doctis obtrivit.

eorum quoque, qui nunc

Marcionem vero exsurrexit Hermogertor et

retundii

sunt,

episcoporum succisivus labor, utpote loco

ad Stoicos transfuga,

Tomus

xiOctobris.

26

186
ALCTOUE
PETIIO

VITA
isti

S.

THEOPHILI EPISCOPI ANTIOCHENI CONFESSORIS.


sti

qui perinde atque


cuit. e

a?ternam esse materiara doet sine

non 170, ut Halloixius, aut anno 173, ut Six-

Halloix.

qua Deus creaverit omnia


;

qua cre-

tus Senensis, et

Trithemius de Scriptoribus Eccle-

are nihil potuerit praeterea e materia trahere originem


sole

omne malum suam


;

siasticis aiunt, sed

168. Annus 170 Eusebii Cliro-

esse repositura

Domini corpus in diabolura et daemonas in


Illura ergo etiara tura su-

nico

postmodum

adjectus est.

d Septimus enim inter Antiochenos episcopos

materiam refusura
perstitem, talia ac

iri.

recensetur Theophilus ab Hieronyrao in Epistola


ad Vlgasiam qucestione 6, nescio an irameraori, se in Catalogo Scriptorura Ecclesiasticorum sextum.
Ita Halloixius.

tam nefaria

in

vulgus spar-

gentem, Theophili vigilans et sagax industria, composito, repressit ac retudit. Ut


libro in

eum

At

sui

imincnur Hieronymus esse

autem ab
quibus

istis

laboriosarura curarum

molestiis,

laxaraenti oppido gravabatur. pusillura sacrarum Scriin vernantia animo suo daret ibi flopturarum prata secedebat, ibi meditabatur, virtutem, res colligebat, ibi eorum varietatem,
;

non debuit, ut S. Petrum cpiscoporum Antiochenorum numero modo includeret, modo ob rationem,

quam

ipse HalloiaXUS ajfcrt, excluderct

in

Catalogo

Scriptorum Ecclesiasticorum Eusebianum numerandi morcm tcnuit ; alium in Epistola ad Algasiam


;

fragrantiam mirabatur,

ibi

ab obviis et

facile oc-

sic

idem Hieronymus, Eusebii Chronicum

currentibus humilioris litteraj

sensibus ad

alte-

interpretans, 8, Ignatium

martyremepiscopum Anet

riora se et sapidiora spiritalis sustollebat. Inde enim exstiterunt

intelligentiae sensa
illae

tiuchenum secundum vocat,

tamen tertium in

super Ev-

Catalogo Scriptorum Ecclesiasticorum num. 16 swibens


:

sensus, angelio insignes ejusallegoriae et praeclari aliquem gustum paullo post lectoribus quorum
nostris offeremus h.

Ignatius Antiochenae ecclesiae tertius post


episcopus. Tres
illi

Petrum Apostolura

Antiochesunt
:

ni episcopi Martyrologio

Romano

inscripti
I

B
obitqui

18

Nam

cetera Viri sanctissimi simul et sa-

Evodius ad diem vi Maii ; Ignatius ad

Februarii,

pientissimi acta

cum

praeclaris virtutum exemplis


scintillae

sequente ejus
rcinu sanctt-

(quarum

aliquaa

dumtaxat

in scriptis

Heron ad xvn jam dudum in Opere

Octobris.

Dc

prioribus ad dies citatos

nostro

actum

est.

pulchra sufemicant) ipsa nobis temporum multa


abstulit furantium atque exedentium iniquitas
certae taraen sanctimoniae
tuit.
;

monialaude.

e Antiochiam S. Chrysostomus Homilia 2 ad populum Antiochenum apud Monfauconium tom. II,

nomen

auferre non po-

pag.

23 civitatem magnam

et Orientalium caput

Cujus

illi

luculentissimumtestimonium pari-

vocat.

Antiocheni et preter perhibuerunt sui in primis aevi sacer chorus, qui ipsum in

sbyterorum

illius

Paulus autem et Barnabas demorabantur Antiochiae, docentes et Evangelizantes cum aliis


f

Evodio, et Ignatantae sedis fastigium, Petro, et proximis aliis ordine et sanctitate tio, et tribus extulerunt deinde divina ejus scri-

pluribus

Verbum

Doraini. Act. cap. 15, v 35.

successorem

indicatos g Prxcipuos utriusquc errores paucis prxvii. Plura Ilalloihabes num. 24 Commentarii

pta mirificum internae pietatis

odorem atque ar-

xius paulo infra.

dorem

spirantia

tum vero ac potissime ipsa Ec-

sacros Divorum clesi Catholicae (quae illum in ac celebris anniversaria Fastos retulit) religiosa

h Nos hzc recidimus, quod S. Theophili non num. 27 et trisint. Vide Commentarium prxvium,
bus sequentibus.
i

natalem adscribunt memoria. Nara beatum Martyrologia ad antiqua, quara recentiora


ejus

Vetus Martyrologium Rpraanum ad decimam


natalem
sic

tam

tertiara Octobris S. Theophili


n

notat

diem Octobris decimara tertiam

i.

Vixit porro in

ab Antiochiae, Theophili episcopi, qui sextus


Apostolis
,
fuit.

annos circiter ecclesije Antiochenae pontificatu saltem octoginta tredecim k, in omni autem vita
duos
l
:

Dixit

autem

ab Aposto-

lis

quia primus

eam

quorum cursu

feliciter exacto, et relictis

deinde Paulus, deinde


pluribus. Halloixius.

fundavit S. Barnabas, Petrus, sed hic annis

post se non paucis


iraaginibus

libris,

velut totidem vivis sui

(quorum nos recensionem mox instiemigravit. tuemus) ad aeternas Beatorum sedes

quibus annis aliquot in episcopatu collegam k Halloiprobabilius habuit Maximinum, Maximura

xio dictum

quem

ab ipso Theophilo sibi adjunctum

ANNOTATA.
a Ab anno 98, Trajani primo, unde subimperiiCommodi primum, anni sunt 82; Theophilus Antioehenis pnelatis annis 13, quibus
fuit,

autumat, vires impares ad tantam Christianorum regendara habente et hajreticis ab

multitudinem

ad

annum 180,

Ecclesia araoliendis occupato. Theophilus natus fuerit, ni1 Cum de anno, quo
hil certi

habeamus,

nihil de

anno

xtatis,

quomor-

anno xtatis sux


coepeni .,

circiler

69 regere ecclesiam
at xtas

possumus. Annolat hoc tuus fuerit, certi statuere susceptum anno Halloix, Theophilum, quem
loco

suam

Hallomi mente:

tam prosusci-

potius, vecta episcopali oneri deponendo

quam

episcopatum annis treoctavo Aureliiet tucii Veri post sustenuisse fatetur, probabilius aliquot

decim

piendo aptior videtur.

S. PetTO b Anliocheno prxsule, annumerato


lo,

in vivis fmsse ceptum a Commodu imperium annis annis esset, Theophilum superstitem; quod si ita

ac proin

cum Herone seu Herote, qui quarlus

aliquotvitamdiutius,quamepiscopatum,protraxi8se, Commentario prxvio num. u,t in


necesse esset, quod,

fuit, 7ion

confundendo.

Paulo, testeProspero, Chric Coss. Aproniano et

simile vero. 11 dwtum, minus videtur

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

187

DE SANCTIS MARTYRIBUS

FAUSTO, JANUARIO ET MARTIALE


CORDUB^
IN

HISPANIA.

COMMENTARIUS PILEVIUS.
Memoria
tempus martyrii incertum
;

I.

in Fastis Sacris,

opinio, qua fratres

putantur, rejecta

Acta edenda.

B
ilMILLI-

Fortissimos
tas, qui,

hosce tres Christianx fidei Atlile-

phis invenerit hodie inscriptos, hincque etiam partim, ut huc cos distulerit,

MK \Mi

a.\-

gravissimis pro hac toleratis lor-

factum

esse,

quis dixe-

M CCCXII.

mentis, ignis tandem supplicio agonem con-

rit? Ttaenimvero a veritate hunc aberraturum, asse-

summantes, crudelissimo martyrii genere


Snncli,

verare

non ausim. Hodie enim nostri

isti

Cordu-

Fdstis

Cordubam, Hispanix Bceticx urbem percelcbrcm, nullU Saci m condecorarunt marlijrologi vix non omnes, tam anfjui
,

Martyres

in

Ilieronymianis apud Florcnti-

nium
autem

aliosque exstantibus apographis coluntur; etsi


in

xxvhi Sebris,

tiqui,

quos Classicos vocamus,

quam

recentiores,

horum plerisque

el

quoad locum
iis

et

quoad

certatim commemorant; verum non omnes una ea-

nomina deformali exhibeantur, in


illos

ipsis

tamcn

demque hodiernadie idfaciunt. Ado enim, in cujus apud Rosiveydum Appendice Cordubenses isti Martyres et hac, et

tum memorari

est

certum, fierique potest, ut

emendatiora,

quam

quse

modohabcmus, Jlicronymietsi se-

itcrum deinde, nescio,quam ob caudie comparent, eosdem, Mnriij-

ana apographa Usuardo prxluxerint, Nec,


cus forct, quidquafn inde posset contra

sam, ix Novembris
rologii

nos inferri.

bus

istis

Romani Parvi auctorem secutus, diebus, nec earumdem alterulra,


et

nec ambased

Nilnl enim impedit, quo minus Usuardus, Martyrcs,

xxvm

xxvin Septembris

die ab

Adone Cordubee anquos vel


Hispaniis

Septembris signat, suique deinde hac in re sequaces


et

nuntiatos, eosdem esse

cum Martyribus,
in

Notkerum

nonnullos hoc longe posteriores Usu-

ibidem, loco mendose exarato , vcl certe

ardinorum, quaz dicta

xxvm

Septembris die apud

Hieronymiana apograplm hodie

signant, in

animum
et

Sollerium exhibentur, Auctariorum auctorcs ac nominatim quidem, (quibusetiam Maurolycus, Galesiniui


et
et

(neque vero immerito) inducens,


forte dicm,

ex hisce quidem
c.r

quo

illos

mcmorurct,

Adonc vcro
et

Ferrarius jungendi,) Belinum, Grevenum


est

gcnuina, quibus vocati fuissent, nomina,

verum,

Molanum

nactus

Usuardus autem Cordu-

quo passi essent, locum acccpisse credatur.

benses nostros Martyres, non


tertia

xxvm

Septembris, sed
idque

3 Ututsit,
do, sed ct,

liuc

cquidcm die non tnntum ab Usuarindicavi, in Mnrtyrologio

decima

Octobris die celebrat,

ipsum

uljam

Romano

JJJJ^JJJJJ^
29G
'"
j\

etiam
ei

prxstat Martyrologium Romanum

hodiernum,

hodicrno Faustus, Januarius et Martialis signantur,

quidemadhibitishunc infinem,qussubdo,sequen-

cumque huc
rcs nostros

idcirco a

aw
i

a i xxviil Septemorts, qua, ut


.

tctisa

ma ioad-

tibus verbis:

Cordub.e

in

Hispania natalis sanctodeinde superciliis

dictum, ab Adone aliisque recoluntur, per dcccsso-

JjjJ

rum martyrum

Fausti, Januarii et Martialis, qui


cruciati,

fucnnt remissi, non potui non hodierna


illos

primo equulei pcena


praecisis,

die in

Opus nostrum

infcrrc.

rasis, dentibus evulsis,

auribus quoque et naribus

qua, ut

jam

docui, in Martyrologio

Vcrum an hxc, Romano hodier-

ignis passione

martyrium consumma-

noaliisque nonnullis Fastis Sacris recensentur, ea


ipsa etiam cst, quu, fuso pro Christo samjuinc, ad

runt.
xni Octobru

vlun-

2 cum

Heec fere omnia ex Usuardo accepta; verum,


hic sua vix non verbatim cx

Superos migrarunt seu naiiprimum incalis suntf


Id nusquam vel a scriptore antiquo
//i/,/

Adone

descripse-

vel

in

probatx

hunc ducem ea in rit, utquid, qnxso, solitum paritcr secutus non est, sanctos nocutUS, cunidcm
stros

documento notatum invenio.


vel

Nec quidquam,

unde, non dicam,dies,sed

annus aut etiamdum-

Martyres in hoSeptembris die recensmdo? Sollerius noster Usuardum Observationibus propenin


diernis suis
ut td

non hac, sed eadem, qua

ille,

jotvni

taxat seculum, quo pro fide Cordubenses nostriMartyres occubuerint, determinari certo queat,

quk

fa-

dle, in vehementer fallar,assignet.

Eorumquidem,

hunc non aliam ob causam feeisse credat, quamquod illosforsan fn Hispania hodiecolidepre<irt,

qux Tamaius

in

Martyrologio Hispanicohodiepro-

fcrt, Acta SUb fnicm

Imhmt

Exultantes, Faustus

hendisset; verum, etsi quidem risque regni istius


ecclesiis,

n
ut

etiam ipsa

in ple-

videlicet,

Januarius et Martialis. tradiderunt Deo

Martinus de Roa
ta

spiritum

Idus Octobris, annoDomini


ita

rcxcvm

colantur, quid n loco infracitando docet, hodie

vel circiter,

men

is

tialem

martyrologus Faustum, Januarium et MarvelplnHbus Hieronymianis apogravel

autem Martyres nostros tertio xrx Christianx seculo et quidem tertia decima Octobris
fide sanguine,

uni

dieadcoslum, fusopro

migrasse, dilucide

188
AUCTORB
C. B.

DE

SS.

FAUSTO, JANUARIO ET MARTIALE MARTYRIBUS.


danda considerantipatescet. Martialis quidem semel

Astquidtam? Ab ipSO stli initio seJaqueniem cttam loquuntur in modum Faustus, Legione Septima Geminuarius et Martialis ex
Jucidc docent.
:

Faustum Fratris nomine in iisdcm Aclis lat ; verum nihil obstat, quo minus idmore,
stianis

appel-

Chri-

patres habuere SS. na, urbe Hispaniae oriundi, Nonam, clarissimamfaeminam, qui Marcellum et
in fide Cathoab eis ab exordio infantiaa enutriti ejus defensione celeberripostmodum pro
lica,

familiari, qui sese,

quod ejusdem matris

Ecclesix spirituales esseni


Fratres, fecisse credatur.

filii,

nuncupare solebant

6 Nec hic audiendus Tamaius, hodie


rologio suo Hispanico

in

Marty- cerlum haud


reddunt.subiisse illos anii,i cln

mum seculis ediderunt specimen sic autcm Sayiet Noctosnostrosexstilisse fratres, e SS. Marcello
;

dubenses nostros
celli

Marlinum de Roa, quod CorMartyres, nec fratres, ncc Marcontendat, erroris


ait,

298warty/7//m,
esl,
<-rr-

na qenitos, non mtnus dilucidt Iradunl,

neque taest

centurionis

filios exstitissc,

rutn ob

men idcirco veritati id certo dum, uli c jam nunc diccndis patescet. 4 Marcellus, qui verbis postremo
-

consonum

creden-

insimulans. Auctores enim Ilispani, qui, ut

dcndum m

contrarium wianimi consensu afjirtnanl


rccitatis

recentiores

pro

omnes

sunt,

nullumque pro

sesc

antiquum fidcque

htec,

qua
Jlil-

Sanctot ea
stltts.s,

trcs, auctori-

tate sua, utit qitztluc

Sanctomm nostrorum patre obtruditur, alius non et martyr, die xxx ,,,/, quam S. Marccllus centurio UsuOctobris Romano hodierno juxla ac Adonis et quidem Acta, ardi Martyroloniis inscriptus. Eunc
ad diem illam a Tamaio
in Martyroloijio Ilispani-

dignum seu scriptorem seu monumentum allegant. Neque vero pro scsc, ni vekementer fallar, scriptorem monumentumve hujusmodi vel ipsi, vel quicumque primi, quod hi de fraierna

Martyrum

nostroalle-

rum

conjunctione aiunt, litteris mandarunt,

coproducta, nobilissimam virginem,


in Africa,
rct,

nomineNormm,
milita-

garc poluissent.

Jam

vero,

cum

id aliaque supra

cum ibidem sub

signis

Romanis

adductasic, ut dixi, habeant,


nostros exstitisse fratres, et

mimvero, Marlyres

duxisse uxorem,

ac ex ea Glaudium, Luper-

quidem ex eodem patre


genilos,

cium, Victorium, Emetherium,

Cclcdonium, Ser-

Marcello

et

eadem matre Nona

eorumdem
:

vandum, Germanum, Ad.scta.Faustum, Januarium, Martialem et Victorium filios, quiomnespatris


vestiijia scculi
effccti,

Acta, a Tamain adducta, certum haud e/ftciunt uti autem proinde haud hoc, sic nec Faustum, Janua-

primo

milites
;

ac tlctn murhjrcs suit

rium et Martialem
anno
circiter

tertio

&rx Christianx

scculo seu

genuisse affxrmant
e

rtsi

autem sicSanctorum

ccxcvm

subiisse

marlyrium, indubi-

nostrorumActis,

Tamaiosupraallcgatis, quxhosce

tantcr

Actorum istorum

auctoritate est credendum.

S. Marcclli centurionis ex
lios ac

eadem matre Nona

fi-

proin fratrcs germanos faciunt, apertissime

7 Hincillos non tuncsed minus definite loqucii- maximecum verba,quibu& do, verosimillime, cum equidem Marlyrum pars nt traaunl, e
longe rnaxima prioribus tribus

adstipulentur,
efficiunt.

parlim

haud quaquam tamen rem certam Ila cnim S. Marcelli centurionis Acta cnmmenlilio Ilicronymi dc la Higuera

E cclcsix seculis quarnoscatur,


evolasse,
est,

grniiniis
,

/-

tis

accepta
sint.

toque
ante

nondum provecto pro fxde occubuisse annum cccxn martyrio ad Superos

non

Juliano, uti ipsimct,


dit,

quam prxferunt,

titulus

pro-

supra in marginc indicavi. Ceterum non

cur

ccnsunt accepta, nec in cjusdcm S. Marcelli inter Sincera et Selecta Martyrum turionis, qux

scrupulo forsan quisquam adhuc angatur ex eo, quod

Martyrum nostrorum Acta,


sinceris et primigcniis

a Tamaio vulgata,
sint

Acta, anno
nartius pag.

1689 312

typis Parisiensibus vulgata,Ruiet

corumdem Actis
sit,

partim

duabus

sequcnlibus reccnscl,

accepta; etsi enim id ita

verba tamen num. 3

mentio usquam vel matrimonii, quod S. Marcellus cum Nona ancrit, vel filiorum duodecim ac nomiex hac natim Fausti, Januarii et Martialis, quos
genuerit, instituitur.
in

huc transcripta, tam quibus Faustum, Januarium


et Martialera anno ccxcviii spiritum
didisse,

Domino

tra-

quam

quibus hosce fratres, ex eodem patre


et

Marcello centurione
tres hosce

eadem matre Nona


e recentioribus

gcnitos,

medium

5 Adhxc cum nihil etiam, quod


ctos nostros

san-

exstitisse, lucule?itissime , ut

dictum, tradunt, non

adducuntur,
suadenl,

Martyres
vel

exstitisse 'S.

Marcelli centuin

ex

illis

probx notx Aciis, sed

dumtascn-

rionis filios,

utcumque

insinuet,

eorumdem
scriptor in

xat, ac

prom dubix

re tam anttqua

fulei,

Aclis

operi

jam nunc laudato apud Ruinartiuma


occurrat, enimvero
is

ptoribus monumcntisvc sunt conquisita, uti ipsemel

paq

507

insertis

Admonilione, hisce prxmissa, Faustum centurionis filio& ab oucios marlyres S. Marcelli


ejusque Soprxfatus, merito ctoribus Hispanis passim censeri ex eorum Actis, nesubjungit: At cum id neque

alia,

Tamaius, utpote alterius forms illa, alterius vera quz in sinceris Sanctorum noslrorum Actis

reperiri putavit, characteribus exprimens, satis


dicat.

m-

Hxc, qux ex

antiquis monumentis fideliter. descripta

ut Baronius lestatur, in suo de Mirabilibus

Marineus Siculus

que ex aliquo probat


firmari possit,

fidei

antiquo auctore con-

Hispanix Rebus opere,

amo

certiora exspectamus argumenta,

1533
fol.

Caroli

V imperatoris jussu publicijuns facto,

Ruinarlius, et sane ut id ipsum affirmemus. Ita meo quidem judicio rectusime ci autem ad tertiam
;

26

verso et seq. primus vulgauit, postea inde

accepta in amplissimam Surii de Actis Sanctorum


Cidlectiojiem ad xiii Oclobris

Martii diem dccessores nostri


Celcdonio martyribus, qui
cl

SS. Emetherio et ipsi exslitisse S. Marin

diem sunt

illata: etsi

autem Additionibus, aliunde mutualis, inicrpolata


haud smt, nonnihil tamen contractavidcntur. 8 Hinc Ruinurtius e quatuor Mss. Codicibus,
Ilicc. <lc luis

nonnullis celli cenlurionis filiia


iverant, in

putanturjampreeActis prsevio num.

quir

Commentario horum

lea

aflerentes, quibvs
in

non tantum Marcelli fiiaetiam


hujus
fir

quorum
nslii

mus

Bibliothecx Golbertins, atterS. Cor-

hiclnon-

nitiiit.

Com-

tionm revoca nt
lios sibi

dubium, verum

Compendiensis, tenius B.

Marix s,ir,c-Mademque
ce-

nto

Uuic subdenlnr.

tialem

non videri Faustum, Januarium et Marinsinuant. Et vero, nec Marcelli centurioscd amicos dumlaxat et socios et

joris in dicecesi Burdigalensi ac quartus


lebris

monasterii

Clarsvallensis erat,

vmmutanda

M fijfas nec fratrcs, Faustum Januarium


dicare vidcniur in sinceris

ac utcumquc
tavit,

comgcndo.

sicque ad pristinum, utpur


et selecta

Martialem

exstilisse,

in-

stalum revocata, inter sincera


studioso lectori, uti in his pag.

MM.

qu.v hisce prxses

Eugenius

dixissc

Acta

597

et T

duabus

eorumdem

Actis narratur, uli hsec infra

sequentibus facit, exlttbenda e.usttntuvtl.

crum un
vel

DIE DECIMATERTIA OCTOBIilS.


vel ita

189
k\
<

emendata omni nxvo carcnt

S Fausti

ejus-

rentur ossa sacrata, quae a fidelibus devote collecta in

rORH

que Sociorum Acta ipsomet persecuttonum tempore


oideri conecripta,

locum urbis absconditura reposuere,


Ita

et,

C. B.

Tillemontius,

et recte

quidem, in

data Ecclesiae pace, ibidera basilicam exstruxit

sua,

quam

in illos tom.

Monumentorum Eccle-

sequentium fidelium
,

pietas.

illc,

nihil

tamen

riasHcorumpag. 796 suppeditat, Adnotatione prxfntns, heec nihilominus,


r.i

undc

vel

seculum, ante quod Cordubx Sanstcterit

etiam prout a Ruinartio

ctis nostris

templum jam

erectum, elicias

luhentur, difj'icultntihns dirersis, quas

mox enuetsi

verum Martinus de Roa,


clesia

e cujus de Sanclis, ab ec-

merat, laborare ibidem affirmat.

Verum

qui-

Cordubensi celebratis,

opere Hispanico Ta-

dem,

ut ait, lux verendi, ne Actq. vitiata

smt

maius accepta ase,

qu.r dat, prolixiora

Martyrum

beant locum, eorumdcm tamen, ut fatetur, auctorv-

nostrorum Acta in linguam Latinam convertit, in


altero,

tatem haud evertunt, nec tanti momenti,


cile

ut

non fa-

quod dc

ecclesia:

Corduhensis Martyribus

dissolvi queant, Sollerio noslro in hodiemis suis

Latine conscripsit, opusculo, facta primum in hoc


cap.
i

in

Usuardum Obscrvationibus merito

sunt visx.

Res

Cordubensium Murtijrum duos

in ordines,

itaque

cum

sic habeat, ac

proin nihil obstet, quo

quorum primo quidem sub Romanorum praesidum


administratione, secundo vero sub
coronatos assignat, dislinctione,
orditur
:

rniniis iteratis lypisista

Sanctorum nostrorum Acta

Arabum
ita

servitutc

Imbeantur digna, ca
seu Marinei Siculi

Ruinartii edilione
et

cum Surii
collata

deinde cap.
est,

n
de

Tamai/ editionibus

Primi ordinis Martyribus, hoc


:

Commentario huic suhnectam, Adnotationibus subinde, quibus, et illustrentur


tates,
et

beato Acisclo et sorore ejus


ciis
:

de Fausto et So-

cumprimis diffkul-

ac de Beato Zoylo ecclesia Cordubensis an-

quibus utdictum, e Tillemoiitu judicio labo-

te mille ipsos annos et amplius, et celeberrima

rnnt, dissolvantur , pro

more nostro

inljunctis.

templa habuit, ut ex divo Eulogio constat,


dies festos egit.

et

E
cum Martinus
dc Roa, seculi xvii
,

11
initio

Jam

vero

Cordubx hatfUi
i

dictum npusculum conciunavcrit

modo huc

inl

'

tsi

uiii,

m
gio
i

II.

Antiquus

et late

per llispaniam ex-

transcrijitis hujus verbis,


scctaiiinii evadit, ut

veritati consonent, con.liiriii

tensus Sanctorum cultus, reliquiarum,

Cordubensis ecclesia, Deo olim


$fl\

se laudat,

sub SS. Fausti ejusque Sociorum nominibus


ta, vel

ra

cum

diu latuissent, seculo xvi inventio

ipsomet seculo

vn

vel etiam

antehocaut certe
id,

ac translatio.

ante octavum fuerit exstructa.

Verum
diu esset

seu tum,

cum seculum xvn nondum


Cordubensem, qux Sanclis
Marlyres nosin e Prudenlto,a quo, ut apparet,

inclwatum,
crcctu,

nostris fuerat

urelius Prudentius

lib.

Utol

orey&vm

sive

de

iV

Martyrum

coronis

hymno

quarto celebriores
i

Hispanix Martyres enumerans

sic canit

jam annisamplius mille, e S. Eulogio, qucm laudatus de Roa ptV U citat, liaud djh paretomnino certum. SpectaHs enim, qux huc perecclesiam sletisse
tinciit,

taudantur, Hispanis jam Inde ii seculo w \ hono,

S. Eulogii verbis, dubitari potest, an vel


xtate seu seculo ix, quo ad

Orbe de magno caput excitata


Obviara Christo properanter ibit Civitas quseque, pretiosa portans

Imiiis

annum quinquasubiit,

niti fuisse

qesimum nonum provecto martyrium


bx
ecclesia,

Corduex-

iiur,

qux a Sanctis
illa

nostris esset vocata,

Dona

canistris.

stiterit.

Exstant

in

S. Gumesindi presbyteri

Afra Carthago tua proraet ossa, Ore facundo, Cypriane doctor Corduba Acisclura dabit et Zoellum
;

Actis, ad xin, qua hic in Martyrologio

Romano

ho-

diemo
e

recolitur,

Januarii dicm in Opus

nostrum

Sanctorum

aut, si mavis,

Martyrum Cordubenjam
senescente,
il-

Tresque coronas.
Coronx
tres.

sium, quod S. Eulogius contexuit, quodque seholiis

quas, veluti predosa dona, in extremo


hic,

abAmbrosioMornlcs,
lustratum tom.
e.chihetur,

seeulo xvi

jiiilniidie, Christo oblatura civitasCordubensi*

IV

Ilispani.v Illustralx a pag.


lib.

217
;

a Prudentio dicitur, verosimillime


sensu, esse
trcs

spectato

hujus

Memorialis

n, cap. ix
:

jam

illatis

sancti nostri

Martyres Faustus,

sequentia autem h.rc sunt

Sanctus Gumesindus

Januarius et Martialis, quos


fuisse coronatos, inter

Cordubx martijrw

presbyter ex oppido Toletano, olim

omnes convenit, modo passim


poeta, qui sic de

cum utroque Cordubam veniens, parente puer adhuc parvulus


votivo genitorura affectu per sacrum clericatus ordinem coelesti ascriptus militiae, apud basilicam

ab ermlitis
tantur;

ncque vero, ut apparet, immerito) pUr


is

cum autem Christianus

nostris istis Cordubensibus

Martyribus loquitur t an-

Sanctorum trium,

qua Faustus, Januarius

et

excesserit no 348 ac proin seculo iv natus, seculo v imle a duoe vivis, id enimvero illos Hispanis jam

Martialis raartyres praesentialibus corporum suorura favillis quiescunt, digna paedagogorum edu-

bushisce seculis

summo

in

honore ac prctio fuisse,

catione in Dei timore clarescit.

argumento

est.

Nec ambigendum apparet, quinjam


Hispanix
civitatibus,

12 S. Qumesindus anno 852,

uti

apud nos
finiit;

loco

haudquor
hic

lum

si

non

in plurihus

in
illa
ihi-

mox

citato videre licct,


e

martyrio vitam
dictis seculo

quare quM

Cordubensi sultcm cultu,


solito,

Sanclis deferri ctate

S. Eulogiixtateseu

jam

ad annum

fucrint navisi.

Ast an jam tum paritci

dem templum
hiihuere?

sub nominibus suis

Deo consecratum

quinquagesimnm nonum nondum provecto Lordub* Martiale ecclcsin, qux a SS. Fausto, Januario et
nuncuparetor,
ircs,

indubie

exstiterit,

-'

per

Sanctos

famque ante scculum vii


iii,
i

10 Tamaius, statim atque igne combustos, marCordubsanno 298 aui circiter consummasse, \in, si Mni tinus insupramemoratis, qux hodie veceneet, Actis narRoa vera mcEorum corpora non sic ignia mon t, tccte- ravit, subjungit siam non repericonsumpsit, ut inter cineres aliquot
tijriun,
'/<
:

apud quorum

basilicam

S.

Gumenndus, cum

clero >' puer adhueparvulus Cordubamvenient verbis adscriptus, in Dei Hmore claruiue
fuisset

jam datisa S. Eulogio

traditur, SS.

Faustus,
inteltigi.

nuarius et Martiaiis martyres debeant

Verum

190
AUCTORE
C. B.

DE

SS.

FAUSTO, JANUARIO ET MARTIALE MARTYRIBUS.


qux jam
rccitavi, S.
illa

Verum

id ita hahrrr, si sola,

gcrc, cxstritctam, antc octavum ctiam seculum, quo

Eulogii vcrba spectcntur, pro ccrto,

uti

consi-

Mauri

seu Arabes

Malmmcti

asseclx,

totam fcre

deranti patescet, asseverari non potest.


quics,

At

vero, inin

Iltspaniam subjugarunt vixque tandem omnino seculo xrv pulsi imir armis deseruerunt, stetisse,

annc crgo S. Eulogius pcr Sanctos tres,


basilica pra-sentialibus, ut loquitur,
favillis

jam

quorum
rura

corpo-

inde forsan etiam a sccnlo iv aut altero

scqucnti-

suorum
tres

SS. Faustum, Januarium et


transcriptis verbis

bus eedificatam, vero saltem apparet simillimum.

Martialem quiescere, modo huc


nit,

15 Nec

tantuni Cortluhcr,

scd

ct

alibi in

Hispa- Cordu
ro,etsi vi afiis
i

hosce
'!

sanctos

nostros

Martyres

re

ipsa

nia Sanctis nostris


fuisse tcmpla,

jam

a longissimo ctiam tempore

haud

intcllcxit
,

Intcllcxil sane,
id, ut

ut mihi cquidcm

lli
i

haudquaquam mihi apparet ab omni


spccie alienum.

spania
tutibus

apparcl

rlsi

rnim

jam

docui, 6 solis, quibus

p7*orsus vcritatis

Certe cultus, quo

nhtiir, vcrhis concludi seu alJn mari liaud possit,potest

Cordubce e modo dictis fucrc a plurihus jam seculis


gavisi,
intra

tamrn ex

eo,

quod sancti nostri Martyres nec

unam hanc Hispanice


ad plurcs alias

civitatem sese
sese
diffudit.

plurcs ncc panciorcs sint,


hosce pcr Sanctos trcs, sub
iiuh.r getate

quam

trcs,

quodque

ni$i

haud

continuit, sed
in suis in

quorum nominibus Corix itcrumque

Audi, quid
logii

snpra huc transcripta S.

Eu:

sua seuseculoix fuisse ecclesiam Dcocon-

verba scholiis Ambrosius Morales loquatur


sacris,
inquit,
liis

secratam Memorialis

mox
,

dicti cap.

De
tiale

tribus

Martyribus CorJanuario et Mar-

driude cap. sequenti prodit intellexisse dicatur, tres

dubensibus (Fausto
)

vidclicet,

Sancti

alii,

quos intellexisse

cum

aliqua veri specie

celeberrima est

in

omnibus Hispaniae ecfestivitate,

dici qucat, assiijnari


in

haud

possint.

clesiis

memoria, insigni

et copiosa

medium

13 Adheec Cordubx S. Eulogii.Ttatc scu seculo ix


exstitisse, qrnc

historia in Lectionibus matutinis repetita.

Mar-

trium sanctorum nostrorum Mariij-

tyrologia omnia et quicumque de Sanctis scripserunt,

rum
logio

esset,

ecclrsiam,

huncque

Sanctorum trium
ct a

eorum insignem habent mentionera. Sed


:

basilicam aut etium simplicitcr, prout


loco

S.

Eu-

variat alicubi festus dies

alibi

vicesimus octavus

postremo

citato

vocatur,

Sanctos tres
iis

Septembris

alibi

Octobris tertiusdecimussigna-

dumta.rut vulgo appellatam fuissc, cx

ctiam,

Hispani.r Illustratce tomo jam citato pag.


brosius

qux 220 Am-

tur. Ita enimvero, insigncm plane esse ac latissime


sese in

Hispania

diffudisse

Sanctorum nostrorum
Septembris

Morales suppeditat, vcro cvadit simillimum.


status Christiaiur rrli-

rnltum, luculrntissime laudatus scriptor nos docct


quatl

Ahs fioccntm, ibidem, quis


qionis

autcm autcm

ad

xxvm

et

xin

Cordubx sub Arabum imperio D. Eulogii


fuerit
tiii,r
,

Octobris dies, qnorum priori alibi, alibi posteriori


coli

tcmpore
templu,

exponente

inter

Christianoruni

eos ait, spectat, fcstnm


ct

eorum

in

S.

Isidori

inni ibidem fuerunt,

Sanctorum trium

Missali

in

Brcviario Hispalcnsi xxvin Scptem-

martyrum Fausti. Januarii et Martialis basilica, ubi eorumdem cineres asservabantur, recensetur
ac deinde subjungitur
:

hris, in reliquis

veroeadem, qua

in ecclesia

Cordu-

hmsi
in

colitur,

tertia

decima Octobris dic celcbrari,


fol.

Hujus templi mentio etiam


initio

sua

est in

priscis

Annalibus, quos

liber

ille

verso sub finem Martinus de

Martyrum Cordubensium Historia Roa affirmat.


nominatim

156

Compostellanus habuit, de quo


raceno martyre (tomo nempe

in

Dominico Sariterutn citato

16 Ast quo rituquavc solcnnitatc


spanise ecclesiis ac

in singulis Ili//n/
/</

mox

in celeberrima Tole-

Tole*

tana

m cujits
:n.
i/lil

Hhpanix
o-itur
:

Illustratz pag

252) dicemus. Ibi ita leEra M. xxxm, id est, anno Christi


.

tana id

(it

Rem
;

isthanc scse edoccri,

lcctorcm vrhic nulagan-

Officio Vuzarabico HymI

hrmcntcr dcsiderare, operoscquc adeo

995,
m

octavo Kalendas Januarii captus et lanceatus fuit comes Garsia Fernandi a Sarrace

dam haud duxi


non ingralum,

vcrum, cum

ci

putem fulurum
,

si

Ihjmnus, qui

offirii ecclesiastiri

* nis

inter Alcocer et

Langa
fuit et

in riba

de Dorio. Et

quo in Breviario Muzarabico Toletano Sancti nostri


hodie caluulur, partcm canslituit simnlque

quinta die mortuus

ductusad Cordubam

Sanctout

et

sepultus in Sanctos tres, et inde ductus fuit


allegata ac preecipue supra

rum nostrorum Acta, Commentario


tur,

huic,

jam

ad Caradignam.
14 Vcrum,
clsi

monui, mbdenda, compendio quodammodo complecti-

adducuntur,
cerlum
apiui' miltii

jam

secmn

hic in

antccessum communicctur, lubet


prout
hodie

hur transcripta S. Euloqii verba vix ac ne vix quir drm dubilarr sin-int, quin Sanrli hujus rlalr seu
nostris seculo ix ecclesia, qu.r a tribus sanctis

illnm

integrum,

apud Tamaium in

Martyrologio Ilispanico typis excusus exstat, huc


transcribe7'e.

niitin

Martamen

Sic hahrt

tyribus

diceretur,

Cordubs
a

exstiterit,

id

etiamibidemveljam
certe

seculo vil
e

vel antc hoc aut

Gaudet caterva

nobilis

ante

octavum,

uti

supra huc transaiptis

Deirepleta gratia,

Martiin de Roa
consequeretur,
evadit certum.

verbis, si veritati forent consona

Trium sanctorura Martyrum


Est praaclara solemnitas.

habuisse

locum, haudquaquam inde

supra citato

Etenim tam quee S. Eulogius loco scrihit, qnam qux Ambrosius Moralcs

Templum

beata Trinitas

verbisjam nunc datis docet, veritaticertofuenntad amussim conformia, siseculo demum nono Cordubx
ecclesia,
set

Perenne condidit sibi, Ex quo novum depromitur


Dulcissimumque canticum.

qux a
sev.

tribus nostris sanctis


exstiterit
;

Martyribus es-

Hi

tres Viri concorditer

nuncupata,

attamen

cum Mauris
rcgibus in

Ad passionem
Hostem
17

veniunt

quidem,

Arabibus, pauca, Catholicis vero RoGothorunujiir

In Trinitatis nomine
vicere pessimum.
integer

manorum

impcrataribus,

Hispania regnantibus, quamplurima ibidem fuerint


templa erstructa, Cordubensem Sanctorum
nostrose-

Faustus benignus primus est, Affatur Hujus temporis


:

rum trium ecclesiam, culodcmum nono, uti

certo
c

haud
dictis

serius,

quam

jam

pronum

cst eolli-

Condigna non est passio, Fratres, futuram ad gloriam.


Beatus

DIE DECIMATERTIA OCTOBUIS.

191
re-

A
1

Beatus Januarius Est nobis,


Coelo
' '

seculo rx, ctsi

Maurisin Hispania jam dudum


>

auctohe

Aperta, inquit, janua


supple ut
ii'

gnantibus

adhuc quievisse,

S.

Eulogii

vertris,

jara gaudio

num.

xi huc transcriptis. e.rploratum habctur.

fruamur optimo,

20 Nec

indepost, seculo xi
.

Mauris in Christianos cumquearca


.

En, Martialis provehit,


Ascensus almis omnibus
Sanctis Dei ad gloriara

quammaxime saeinentious totoque ntsu sacras etiam Martyrum reliqwm perdere studcndibus, fuerum
amota; verum, quo horum furori subducerentur,
Christianis una
a

lapidea, ui \nciusaterrtt
i

1 I*

data,

Gaudet

laetus consortio.
:

cum

Zoili ei

Acucli aliorumque
sacris lipsanis
et

Tunc

Martialis orsus est

adhuc aliquot sanctorum martijrum

Propter aeternam gloriam

arcx lapidea; inclusa, hacque marmore,


rei gestse et
rii,

tempus

Debemus temnere
Et

idola

SS.

Christi
et

martyrum Fausti, JanuaAciscli

judicis saevitiam.

Martialis, Zoili
in
illa

nomina prxferente,
basilica

Mox

praeses ccepit fremere

obtecta,

ipsa ecclesia seu


loci,

fuerunt

Dentes, nares, auriculas,

terne, relicta noiniullis


notitia,

quo fuissent occultata,


in

Labra, sed supercilia


Sanctis jussit abscindere.

anno 1041 mandata. Ila fcrc

sua

Martri-

tyrum Cordubensium Historia ad xxi Novembris


diem Martinus de Roa, qui annis quingentis
ginta quatuor post seu anno
sia, quee interea,

Inquiunt almi Martyres

Judex inique

et pessime,
afficis
?

1575

in

eadcm

eccle-

Servos Dei cur

Corduba a Ferdinando III, san-

Cur
i

falsos deos suscipis?

cto Castellx rege,

Mauris anno 1236

erepta, abro-

exhi-

18

Furore tunc tyrannus est


Accensus, inquit
:

gato abs hoc, quod prius gesserat, SS. Fausti, Ja-

belur,

Mittite

nuarii et Martialis nomine, S. Petri fuerat vocata,

In ignem istos, monita

sacra ipsa lipsana fuisse

inventa ibidem ctiam

Qui nostra audent temnere.


Intrant beati martyres
Laeti

docet.

Id ipsum porro etiam facit Generalium Hilib.

spanix Chronicorum
lcs;

xxvn Ambrosius Morain

caminum
Deo
piis

concinunt

vcrum fusiorcm utriusque narrationem,


se

com-

Hymnum
Novum

et

canticum

pendium a

conlractam, ad xxi Novembris diem,


etsi

concentibus.

qua sacrarum istarum exuviarum invcntw,


tannis non tunc, sed xxvi mensis
:

quo-

Abjecta carnis sarcina,

ejusdem die ab

Mittunt in astra spiritum

ecclesia Cordubensi festiva solennitate celebrari solita,

Christum vident,
Sancti Dei

quem

diligunt,

evenit,

in

Martyrologio suo

Hispanico

Ta-

cum

angelis.

maius exluhct.

Orate, Sancti, ad

Deum,

21 Verba, quibus
Ambrosius Morales
omissis,

id facit, jirolixioribus, quibus

anm

Repellat celer ut mala

ct

Martinus de Roa utuntur,


oculis
subjecisse.

sa.sententia'/" "
'

Et conferat nobis bona,

juverit hic lectoris


:

Sic

Pacemque donet omnibus.


Precamur, almi Martyres,

habent

Diexxi raensis Novembris, anno Doraini podi


infra Octavara SS. Aciscli et Victoriae

illis

mdlxxv

Per unum et trinura Deura, Dirura utjugum ocyus,

martyrura Cordubensium, in Pontificatu S. D. N. Gregorii XIII, Pontificis maximi, sub imperio

Quod
tur,

sustineraus, auferat.

religiosissimi

principis Philippi II,

Hispa-

niarura regis Catholici, et F.

D.

Bernardo de

19 Talis
nostrorum

est,

quem

in

ecclesiastico

Sanctorum

Fresueda, OrdinisSeraphicialumno, episcopalem

cultu ,i,uideant, per i/


i

Officio

hodie

recitandum Breviarium

Cordubensem infulam induente


sis,

cura ad repara-

Muzarabicum

Toletanum proponit,

hymnus hymnus

sacer.
ille sii

tionera arcus toralis antiquae ecclesia? Cordubentitulo S. Petri condecoratae,

iini
;

< .

ii

lipsa-

110,

Verum admodum
vii, ut

erit fortassis, qui modo, an

quas tempore

antiquus, hic petat.

El

vcro cst, cur hac

captivitatis cathedralis exstiterat,

foveam altam
lapi-

de re dubitetur. Etsi enim jam inde etiam a secuto

structores aperire curarent,

in

quamdam

hymni

in divinis canerentur

Officiis, posi-

deam arcam

inciderunt eo ecclesi angulo, quo

tum

fuisse in

more,

e concilii Toletani quarti,

anno

decimo
in

Christi 633, prxside S. Isidoro, celebrati, decreto, tertio constet, hymnos tamen noti paucos, qui
ecclesiasticis

civium fama imraemorialis ab antiquioribus seculis devenerat, universos imbuens, ibidem cor-

pora SS. martyrum Cordubensium aliquot condita jacere


;

antiquissimorum etiam Martyrum


solent, diu

quorum

licet inquirere lipsana

D.

Ofhciis
vii

recitari

dumtaxat post seculum


in

seu S. Isidori

xtatem compositos ac
fuisse, esi

usum
sit,

Petrus Fernandez de Cordua, marchio Priegende sis, post D. Alfonsus Manrique et D. Joannes

tum primum rcccptos

ccrtum. Utut

Toledo episcopi Cordubenses, multoties conarentempli tur, taraen difficultatibus praepediti, et ne


Igitur, fabrica corrueret, a proposito .k^civere.

non insese equidem Sanctorum nostrorum cultum


tra

solam Cordubiim continuisse, sed


civitates

et

ad

alias

Hispanis.
transiisse,

ac

nominatim

ad

Toletanam
allegavi,

luaulenter,
etsi

qux jam supra


sic

arca lapidea a fossoribus reperta, subito totius vox insonare coepit, cam esse capsam,
populi

ostendunt. Verum, sacrxeorum reliquut Corduba in Sanctorum trium Januarium perquos non aliosquam SS. Faustum,
t

habcat, semper

tamen

qua suorum Sunctorum sacra pignora condebanpnetur. Ad proefati D. Bernardi de Fresneda tunc dicecesim visitantis, res hujusmodi
Bulis,

et Martialera,

intelligi

mansere, nec, ul
municatse,

jam supra vidimus, ecclesia apparct, cum aliis ecclesiis comalio

pervenit auditum

qui protinus Cordubara repe'

dans, arcara aperire

jussit, ubi

plurima ossa et

lege apcriri

nedum omnes

fuerunt

translatx.

Sane

pignora Cordubx in dicta ecclesia sacra illa

sunt. quae capita huinanurum corporum invcnta inibi esse xvni a medicis et chirucgis recognita,

cada-

192
AUCTORE
C.
Di
tit
'

DE
et

S.

FAUSTO, JANUARIO ET MARTIALE MARTYRIBUS.


juramento attestati
n
n

cadaverum ossa
sunt.

capita

fuisse et esse reliquias SS.

Martyrum
omisit,

prsedi-

B.

ctorum,

in literis

marmoris contentorum, debene judi-

imr reper-

22 Tunc episcopus
] S. Luci custodire
traditionis

illa

honorifice in capsa

li-

claravit et venerationera
n

lala lege includi


lege custo

capelgnea jussit includere \ et intra arraarium


',

casse, et omissionem supplentes,

eadem ossa

donec ad informationem
procederet.
processu, oranibus visis
:

h n *
-

venerationi exponenda esse fidelium declararunt, ideoque collocari in loco sublimi debere

<liri

et

famffi

immeraorialis

Ita

factura, et

liabito

jusserunt, illisque debitum cultum et vene-

In civitate sequentem protulit sententiam mensis Septembris, anno * Cordubensi die xiii

rationem a

Christi
tertii

fidelibus

impertiendam
.

sanxerunt, sine

praejudicio.

Ita sane

a Nativitate Domini mdlxxvii reverendissimus dominus D. F. Bernardus de Fresneda,


visis testibus, se-

sententia, qua,

qux

in

arca lapidea,

Cordubx in

S. Petri ecclesia
rcpcrta, ossa

e terra
et

anno 1575 effossa, fucrunt

- episcopus Cordubensis, et

omnia

singula fuisse et esse

Marty-

* pulchro et raarmore inventis, et intellecta tran n * n


..

rum, Cordubx passorum, Bernardusde Fresneda,


Cordubensis cpiscopus, pronuntiavit, luculentissime
et

ditione accolarum

hujus urbis, qua constat,

quod in ecclesia S. Petri sepulta erant ossa

sumnw

Pontifice Gregorio

XIII

ct a

Toletano

innumera plurimorura sanctorum Martyrum,


in

provinciali concilio fuit probata; neque vcro


rito, ut

imme-

eadem

civitate

passorum, et opinione et

milu equidem apparet.


Christianis enim, e singulari, qua in Sanadducuntur,

devotione concivium, ab immeraoriali terapore eraanata et visis historiis vetustis et consul;

26
ctos

fcrcbantur, veneratione

impium Maurorum

in

tationibus doctissimorum

hominum

dixit,

quod

sacra

horum pignora furorcm eludere

studentibus

suum

erat judicium, ossa praedicta, in sepul-

hincque SS. Fausti, Januarii et Martialis nec non

chro inventa, fuisse et esse ossa et reliquias


in litteris
n<lr.sis)

aliorum Mnrtijrum Cordubcnsium ossa, arc.r lupi-

eorum Martyrum, supra num. 20 dicta

marmoris

(hic

dex

inclusa,

sub

terra anno

1041

occullantibus,

contentorum, et

fuisse hisce aliorum,

qui Martyres aut Sancti non


verosimile nullo

aliorum ibidem jacentium. Ideo praccepit, ut debite custodiantur absque veneratione, donec

cssent,

ossa admixta,
et

modo

est

omnia autcm
ex eo
cst

-.

Si

/,

/,

Romana aliter decernat. 23 Qua episcopali sententia prolata,


Sedes

Martyrum etiam fuisse, vel concludcndum, quod alioriun, quam quosingula

proces-

rum

cadavera in ecclesia fuissent sepulta, exstitisse


fi-

stotica

sus et Acta orania

Romam

directa sunt, et co-

videantur illorumque, qui martyrio vitam haud


niissent, culis

ram Gregorio XIII Pont. Max. cum supplicationibus episcopi, capituli et civium Cordubensium,
qui Martyrura devotione succensi diera Inventionis celebrabant, oblata. Non solum sanctitatem
et venerationem ossium probavit, sed etiam festum Inventionis decrevit, et in cajteris ad syn-

cadavera prioribus Iredecim Ecclesise sesolerent,

haud

consueludine isthac prscipue

etiam in Ilispaniis tunc obtinrnic, in ecclesiis sepeliri.

At

vero,

inquies,

si

non tanlum
et

Faustus,

Justinianus, Martialis, Zoilus

Acisclus, sed et
e tcrra in

omncs aln, quorum ossa in arca lapidea,


S. Petri ecclcsia anno 1575
ta, vel

odum

provincialem

recurreretur.

Hsec habita

ejfossa,

furrunt reper-

fuit Toleti

anno mdlxxxii. Ubi

iterura de

hac

Martyres

vel certe

Sancti exstiterint, quid


ta-

declaratione tractatura, tandera sequentem sen-

ni tam Iwrum,

quam priorum quinque twmina

tentiam synodus protulit.


ac '/- in a concilio Toletano pro-

bulx marmorcx, qua, ut dictum, arca

illa obtege-

24
.

"

In urbe Toleto die

xxn mensis

Januarii,

batur, furrunt a Christianis inscripta?

anno a Nativitate Domini mdlxxxiii congregatis in

27 Esl
reat
,-

sane, cur id

mirum primo
e

intuitu appa-

solutiselCO ntranum

vim

inii,

n
-

unum

in

sancto concilio provinciali

verum Sanctt, quorum


octodecim

ossa \n dicta arca fuere

Toletano, illustrissimo domino D. Gaspare de

inventa,
n
/i

numero, uti

Tamaii verbis
*'

..

Quiroga, S. R. E. Cardinale,

archiepiscopo

ni.

21 huc lranscriptis t
tabula ista

fas est colligere, exstite-

Toletano, His|)aniarum primate, generali inquisitore et Castella- archicancellario, et re-

rr,
lot

eratque

marmorea minor,
sufficeret.

guam

ut

..

nominibus capiendis

Majorem quidem,
verosimilUme
ra-

n n -

verendissimis patribus D. Alvaro de Mendoza, episcopo Palentino, D. Antonio de Pazos, epi-

cui facile

hsc omnia,
reperire
facile

mdlo ctiam omisso, inscribi


Ghristiani

potuissent,
luissent;

scopo Cordubensi, D. Francisco

Sarmiento,

verum

factum

esse poi<st, ut,

Mau-

*
>

episcopo Giennensi, D. Gomezio Zapata, epi-

rorum persecutione quammaxime urgente, tabulam


hujusmodi quxrcndo tempus terendum, qnod inde,
nc sacras omnes, quas conservatas volcbant,
quia*
amitterent,
rati,
rrli-

scopo Conchensi, D. Alfonso Velasquez, episcopo Oxomensi, D. F. Laurentio de Figueroa, episcopo de

Seguntino,

D.

Andrea de

periclitaturos sese conspicerent,


a<l

Bovadilla, episcopo Segoviensi, D. Alfonso de

haud
sola

tubulx minori, qux

manuni erant,
venerari

y i

Mendoza, abbate Vallesoletano, viso negotio, ad hanc sanctam synodura per D. N. D. Gregorium XIII remisso,
et Actis processus,

Martyrum quinque, quos prxcipue


nomina
inscripsisse

solebant,

sacrasque

aliorum,

per

quorum mrmoriam

simili rntionc scrvarc pef trin-

*
.

Rectorem, beneficiatos et clericos ecclesiae S. Petri Cordubensis oblatis, circa venerationem


reliquiarum SS.

poris angustias haud licebat, reliquias furorisaltem

Maurorum

subduxisse fuerini contenti. Ac

ita

qui-

Martyrum

Fausti, Januarii et

i-t

Martialis et aliorum in processu contentorum.

dem prxcipua, qux, quo minui omnes et singuli, quorum ossa in arca, anno 1575 Cordubx e terra
iii

quidetn, //// qua inc

25
n

"

Visis etiam meritis et circumstantiis,

S. Petri
vel

rcrlrsia

c(fossa,

furrinit

invrutn, vel

supra
gati, raini

i n n

domini patres in concilio congrosequentes sententiam reverendissimi dodicti

Martyres
dcbatur

saltem Sancti credantur, obstare virrnnrsrit


;

<li/Jiri,ll<is

rrnnu

rril

forsan

D. Bernardi

le

Fresneda, quondam epi-

etiam, qui modo, an vel ipsorummel sanctorum no-

scopi Cordubensis, in quantura ossa praedicta,

strorum martijrum Fausti, Januarii et Martialis


ossa

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Ossa in arca illa exstitcrint, revocet
in

193
alxtorb
'
tefl

dubium ob
;

ponere

'

honorifice praecepit, et jaspidis raagnifi-

S. Eulogii verba, num. xi huc transrripta

hisce
in

cura tabernaculum, supra cujus planiciem arca

djJ0n

enim,

illos

xtate sua seu e supra dictis seculo ix


postea, ut

ossium sacrorum esset reponenda


jussit, ita ut

construere

lege con .

Sanctorum trium,

jam

docui, S. Petri

ex

ipsis lapidibus, in

fovea repertis,

slrui

nuncupata, basilica praesentialibus corporura suo-

altare erigeretur, hocque marmoreis tabulis or-

rum

favillis seu

cineribus quievisse, sanctus

ille

naretur. Ita

ille,

mox

etiam

indicans, ad altaris

scriptor diserte trudit

quod

si

autem seculo ix

in

quidem a

se

memorati dexteram lapidem, qui cru-

corporum suorum

favillis

dumluxnt seu cineribus in


ab ipsismet, ut

cem

sibi

insculplam prxferebat, ad sinistram vero

Sanctorum trium

basilica, ita

jam

supra docui, appcllata, Cordubx quieverint, quis,


quceso, seculo

marmor, quod eosdem plane, quibus marmor, arcam lapideam una cum huic inclusis tum noslrorum
trium
,

xvi superfuisse ibidem adhuc ex

itlis

tum aliorum
ecclesia

aliquot

Martyrum

ossibns in

ossa, luecque arcx lapidex inclusa, anno 1575 in

S. Petri

repertam operiens, fuerat signa-

eadem ecclesia, tunc S. Petri, nomine mutato, vocata, una cum plurium aliorum Martyrum ossibus
fuisse reperta, in
fariunt, difficultatibus,

tum, characteres SS. Fausti, Januarii, Martialis,


Zoili et Aciscli uomina scalpro expressa exhibentes,
sibi

animum

facile inducat?

inscriptos

habebat

fuisse

collocatum.

Porro
hic

28 Nemo
secundum

sane, qui Eulogii tantummodo verba,

hisce

omnibus, ut Tamaiwi, narrationem suam

suadent,

se accepta,

non vero secundum sensum,

claudens, iterumprosequitur, perfecteabsolutis, ar-

quem
riori

e scriptorum etiam

optimorum interpretatione
verba poste-

ca reliquiarum hujusmodi super tabernaculum xx


die

pntiuntur, considerarit.
isthoc

Yerum Eulogii

Novembris

in

primisVesperis Inventionis, anfuit,

modo consideranda existimo; meritone,


e

no DominiM. d. Lxxxivtranslataetcollocata

an immerito,

jam nunc
iis

dicendis statues.

Romani

adstantibus capitulis ecclesiastico et seculari, et

qui defunclorum suorum corpora comburere solebant,


id totujn,

magna civium

et accolarum

urbium

et

oppidorum
hac transet chorea-

quod ex

reliquum ignis fecerat, cineres

circumstantium turba, interveniente


latione solenni
,

in

vocabant; ex hac autem consuetudine cineres vo-

insigniura

musicorum

candi hujusmodi reliquias paulatim

est factum, ut

rum

corporum,

tam qux ignem passa haud fuissent, quam qux per hunc transiissent exuvix cinerum

multitudine, actum honorificura auctorante cleri, populi, religionura et confraternitatum nu-

nomine fuerint

a scriptoribus etiam

erudilissimis

mero, et insigniis earum quod etiam quotannis exequitur devote, ut Deus glorificetur in Sanctis
;

dislincU. Sic corpus S. Cypriani martyris a Gre gorio Nazianz-eno, sic id S. Pauli a Claudiano poeta

suis

*.

Noia

15.

cineres appellatur,

etsi
est,

interim nec Paulus,

nec

Cyprianus, ut

notum

igne martyrium consum-

marint

cum autem

sacras

duorum horum Sancto-

rum, ignem haud passorum, reliquias bini scriptores sanctorum laudati ita hnud inepte vocarint, quid ni
Fausti Januarii et Martialis, igne occisorum, ossa cineres pariter haud inepte appellare Eulogius potuertt.

ACTA
AUCTORE ANONYMO.

merito fuisset approba-

29 Id equidem haud
re etiam ipsa,

perspicio

quod

si

autem

E Ruinartii in
editione,

sinceris

Martyrum

Actis

sacraista lipsana sic appellare haud

inepte potuit,

cum

Surii

etTamaii

editw-

cum contrarium

nullo

modo queat

alioquin receprobari, id fecisse est rensendus, ne

nibus a collata.

ptissima Cordulue trmlitio,

quz Martyrum
aliena.

nostro-

rum

ossa in

S.
sit

Petri ecclesia
exstitisse

asservari ferebat, a

vero dicenda

Jam

vero,

cum

CAPUT UNICUM.
Sancti ob intrepidam fidei confessionem
crudeliter torti igne comburuntur.

Cordubensis sentensic habeat, merito sane episcopi Cordubx in arca supra memorata tiam, qua ossa,

Martijrum, anno 1575 inventa, fuisse et esse tum nomina tabulx marmore.e, uirnm obtegenti, quorum
crant inscripta

tum aliorum

nliquot,

ibidem quieet

scentunn, deelaravit, a

summo

Pontifice sunul

synodo Toletnnu, anno e supra dictis approbntum futSSt, netno non futebitur, qm,
ta,
,/,,.,,

\583celebror
</"''

Cnm
tius

Eu^enius sacrilesa mente


b

et irapio spiritu

Cordubara adventasset

et Servos Dei po-

\^jff
b
c

expenderit. Porro, re sic gesta,

D. Autonms

dinumerare ac probare, quara perturbare

erat episcopUS, synde Pnzns, qui tunc Cordubcnsis nihil habuit antiinterfuenit odoque hoc nomuie sanctorum mnrlijrum Fausti. Januquius, qunm ut ossa in Martialis nec non aliorum, quorum
,

praeciperet, ei videretur, et deos suos adorare e Januarius et Martialis occurrerunt Faustus, Servis Quid tibi vis, Eugeni, qui Dei

dicentes

arii et

arcalapidea 1
,,,.,

supras8ipissitnejammemorata t fuerant

Tamaiuspost

qui honorificentUsime collocarentur. Audi, recitaviverba, qu* supra ea eo jam

Tunc Eugemus. quid infelices Homines ira percitus, dixit Nos Chrirespondit vos esse vultis <? Faustus Dominus Christum fatentes, qui
mavis invidere quam credere d
:

,/

stiani

suraus,

?un\r$Z

2S%
fuerunt
translata.

prosequatur. mus, narrationem suam dissoluta, D. AnDenique, inquit, synodo 30 prasul, ad protonius d, Pazos, Cordubensis a ancape reversus, illico

nos per ipsum faunus est, per quem omnia, et Unde vobis est hsec dixit cti sumus. Eugenius
:

priam sedem

essent collocand.i ctorum Martyrum lipsana

^; ^

dis-

respond.t tam desperata societas? Faustus f nisi in te solo, qui in nobis non est, Desperatio negare frustra compellis.
:

nos

Deum

27

2 Hoc

Tomus

vi Octobris.

104
AUCTOR8

ACTA

SS.

FAUSTI, JANUARII RT MARTIALIS

MARTYRUM.
D
'"'

2 Hoc cum dixisset Faustus, praeses raagis


i-

7 Vos itaque, contemnentes hujus injuriam,


confitemini Christura Jesura
r, et

ANOM
Fatultu

0.
pi

iratus dixit

Imponite Faustum

in

equuleo, qui

soli

Deo

sine

mum

iii

tam

irreverenter mihi
:

respondit.

Tunc Januate so:

cessatione quotidie referre laudes. Et

equuleo stwpendilur.

rius Fausto dixit

carissime, tu pro nobis haec

rent eos lictores,

cum duceper quorum manus fuerant

Pjf* veroa, mar~ tyrium ign e

mant.
r
*

pateris, qui meritis

peccatorum nostrorum
mansit
in terra

cruciati, cceperunt eos igni compellere s, simul-

cium esse voluisti

g.

Cui Faustus respondit

So-

que

traditi

flammis exultanter tradiderunt Deo

cietas nostra, Januari,


et in

semper,

spiritum. In

exemplum

nobis ista sunt, ut. qui

perpetuum manebit
h,

in ccelo.
:

Hoc cum auQuae ista nunc

legitis, viriliter
tis,

ad passionem animum praepare-

disset Eugenius, admiratus dixit

ut Domini Jesu Christi et istorum passionem


sit
t.

allocutio vestra

quod tam impie voluistis re-

vobis in testimonium conferatis, ut

spondere mihi? Januarius dixit: Nobis confessio Christi nulla est impietas r. Tunc EugeJiius ad

Domini benedictum

in saecula s<eculorum

nomen Amen.

Martialem conversus dixit

Vides istorum animi


contraxe-

dementiam,

qui te in societatem suara

ANNOTATA.
a

runt. Noli maleficis istis et impiis te credere.

Cui Martialis dixit

Solus Deus immortalis est,

Harum

prior a Surio e

Marineo Skulo, qui

qui coelum fecit et terram. Ipse pro tuis malis

SS. Fausti, Januarii et Martialis martyrium ex


antiquis monumentis fidcliter,ut Baronius testatur,
descripsit; postcrior vcro a
editione,

operibus te puniet.
suspensoque
pariter in hoc Varliale,

3 Quodaudiens Eugenius: Ethic, inquit, ponatur in equuleo. Quod cum fieri vidisset Martialis
:

Tamaio, partim

Surii

partim

recentioribus, qui huic

nonmdla
verbis

beata, dixit, immortalitas gloriae Ohri-

addidere, scriptoribns Hispanis est adornata.

qua nostibi, frater Fauste, sociare dignatus est /.! Tunc dixit Eugenius satellitibus suis Torquete eos, donec adorent deos nostros. Fausti,
:

b Apnd Surtinn pro primis


leguntur sola isthxc
:

liisce

Aclorum

Olim cum praeses Eugenius Cordubam venisset; cum autem quid sibi velint,

stus autem,

dum

torqueretur

Difficile est,
/,

in-

quit, tibi et patri tuo qui diabolus est

nos a

qux mox apud Ruinartium subduntur, hac alia Kt servos Dei potius dinumerare ac probare,
:

paternis legibus ad mortalitatem

tuam conver-

quara perturbare videretur, haud

satis, ut

Tille-

tere.

Eugenius dixit

Prseceperunt

sacratis-

montius tom. v Monumentorum


pag.

Ecclesiasticorum

simi imperatores, ut deos adoretis. Faustus dixit

796

in

suis in

Sanctorum nostrorum Acta


primigenio

Deus unus Deos enim


tiu-

est,

ex quo omnia et nos per ipsum. alios non habetis, nisi quem et pa-

Annotationibus recte observat, appareat, mcrito sane, sitne hic Ruinartii, an Surii editio

trem, qui dicitur satanas.


1

Actorum

textui conformis,

dubitari posse videtur.

ricula Fau-

4 Eugenius dixit Nunc te torraentis afficiam. Abscindantur enim nares et auriculae, supercilia radantur, dentesque mandibulae superioris evel:

Sed, quid hic de editione, a Tamaio facta, dicen-

dum

ILtc Snnctorum nostrorum Acta sk orditur

Faustus, Januarius et Martialis, ex Legione Se-

lantur n.

Quod cum factum

esset,

Faustus Deo

ptima urbe Hispanise oriundi patres habuere SS.

-ratias agens, magis hilaris factus est. Eugenius

Marcellum
ab
eis

et

Monam

clarissimam fceminam, qui


in fide

Januario dixit

Videsne, Januari, quanta tor-

ab exordio infantiae enutriti

Catho-

menta passus fuerit Faustus,

dum

deceptus opi-

lica,
lu u
iii

nione sua, pertinaciter imperio meo parere recuImpietas ista et persat. Januarius autem dixit
:

postmodura pro ejus defensione celeberriseculis edideruntspecimen. Nara cum san-

cti

Fratres aliquando apud nobilissimam urbem

tinacia Fausti in
caritatis

me

maneat,

et ejus

vinculum

patriciam,
tur,

quam Cordubam

vocitant, demoraren-

non disrumpatur. 5 Ad cujus verba dixit Eugenius


prascepi.

Auferantur

ad eam, prout Bcefce regionis conventum, Eugenius praeses accessit, qui adversus Christi
Asseclas imraanem persecutionem iraperatorum excitavit decreto, quo omnes ad tribunal rapti

llemque Januario pnt<

et huic, quaa

Dumque

torqueretur Ja:

iduntur;

nuarius,

Eugenius praeses ad Martialem dixit Ynles, Martialis, propter sociorum tuorum demeritiam, quae illis mala eveniant? Tu igitur consule tibi, teque disjunge ab illorum mala consuetudine pravaque voluntate. Martialis dixit
(

truculentam per crudelia cruciamina experiebantur stragem; cum autem editio, tam qus a Marineo Siculo
el

ex hoc a Surio
est,

quam qux a Ruinarin

Ho adornata

exordio hujusmodi, quod hic nec


.

Mi^olatio

mea

Christus

est,

quem

illi

^audentes

Mss. quutuur divcrsis a scsc

quo Acta prislino

staa

et exultantes voce prcecona o testantur, ideoque nnfitenduset laudandus est Deus, Pater, et Fii

tm

restUueret,

adhibitis, mvenit,

destituatur, id

Tamaio
ciim

e scriptoribus

monumentisve dumtawal

re-

V
jussiqi

nes U m burifpostha'

bita

Sanctus p. 6 Tunc Eugenius, majori furore succen-us, jussit eoslegitimo q igne comburi. Cumque peruno ducti fuissent ad locum suae passionis, sic
lius et Spiritus

apud centioribus acceptum, Actaque proinde, prout


exstant, ab
ipso statim sui inilio

inUrpolata

esse. indubitatum apparet.

Hinc

spiritu

plebem Christi

alloqui cceperunt dicent.s

sese obtulisse;

apparet, ultro prssidi Eugenio sanctos id autem, quod disciplinee, a Chri-

Vos

carissimi mei et Christi fideles, nolite cre-

Stianis observandz, adversaretur,

unu

est e

ratmni-

drre huic inimico et diabolo, cujus tempus nunc


est; sed agnoscite vos

bus, ob quas Tillcmnntius, ne

Sanclorum nOStrOTUm
sini

ad Dei similitudinem et

exstant, Acta, etiam prout a Ruinartio vulgata

imaginem esse factos. Illum igitur adorate et illum h.-nedicite, qui auctor est omniura. Non, ut adoretis opera raanuum ipsorum; isti dicunt, quoniam ligna et petrae. aurum et argentum sunt
opera raanuura hominum.

corrupta,

timcndum putavit

ast,

etsi

vere, prout

S. Cypnetiam Paterno proconsuli dixisse ipsemet

adxmSeptemanus in Actis suis proconsularibus, inscninqua i& Martyrologio Romano bru iiem, Ecclesix apudnosjamdatis, num. 2 narratur,
tur,
disci-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

195
ut

disciplina, ne quis ultro

ad fidem confitendam prx-

n Post verba, quibus


rentur, supercilia

Fausto, nares abscinde-

ait.tokr

sidibus judicibusque sese offerret, Christianis vetaret, nonnulli

raderentur dentesque mandibulx

tamen ex

his, singulari

Spiritus

San-

SUperiorii evellcrentur, iir.Tce/iisse


fcrtur,

Eugcnius

Inc re-

cti inspiratione

impulsi, subinde id fecisse inveniun-

RuinarHus
Brcviarit

in

Mss., quibus usus


;

tur
et

curu iiutem sic habcat, nihil obstat, quo minus


simili

addi

ait,

labium inferius auferatur

mox Ms. autem


est,

Sancti nosiri,

inspiratione acti,

prxsidi

Ilijmnns

Mu

irubtci,

in

Commentario

Eugenio
videntur,

ultro sese, prout hic


stitisse

eorum Acta indicare

prxvio huc transcriptus, per quatuor hosce sequentes


>dos
:

credantur.

d Ruinartius verbo credere,

pm

quo in codice suo


legi ait,

Ms. Compendiensi verbum cedere


ctiam in
aliis suis codicibus
;

simul

Mox

praeses ccepit fremere

Mss. subjungi, Deus


est.

Dentes, nares, auriculas,

colendus est

Deus norainandus

Infinitse
;

Labra, sed supercilia


Sanctis jussit abscindere,

perpetuitati gratise agendae sunt, afftrmat hsc,

vcnnn

qux a Surii etiam


editis

cdttione absunt, ncc Aclis

Mss. a Ruinartio
omnino scu
ut pristir
///

citato

sulfragatur;

verum nulln
Tamaii

a se
e

inserenda existimavit.
codices

labri seu

labrorum.qux Fausto fuennl

Omnes quatuor

Mss., quibus,

jussu ablata, mentio vel in Surii et

no stntin restitueret Acta, ususest Ruinartius,


scriptore isthoc in Annotatis suis teste, addunt
.-

hic,

editionibus vel in antiquis Adonis et Usuardi


tyrologiis occurrit
,

Maretiam

Tihisce
ui

autem Martgroiogium hotamen,

mentes

sacrificate,

antequam vos tormentis sub-

diemum
Fausto

sic consentit,

dum dentes

jiciam. Faustus, Januarius et Martialis dixerunt

fuisse,

evulsos ait,

locutioncm suam ad solos

Nos

Christiani sumus.
;

Deum

negare nos non


:

superiores seu
n,

mandibulx superioris dentes, contra

agnosces
Quce
ista

ac deinde,

qux

hic sequuntur usque ad


.

nunc

allocutio vestra, omittuni

verum

dicta anHqua Marlyrologia Suriique itidem et Tumaii nec non Ruumrln cJiitoitcs faciunt, haud

hxc tam
tur,

in Surii,

quam

in

Tamaii cditionc legun-

restringat.

videnturque, ne quid primigenio Actorum sta-

o Surius

et

Tamaius habent

Quem

ipsi

magna

tui desit, requiri.


f

In suo Silvx-Majoris codice

Faustum ubique
hic obscrvat.

voce testantur.

Faustinum appellari Ruinartius


g Qu.r
hic

p InMss.

sibt

prxlucentibus

quxdam

hic. quibus

Fausto Januarius
ct

dixisse narratur,

suadere Eugenio ChrisU fidem suscipcrc Martialis


sit

non indicare l.rtitmm

xstimationem, qua Marty-

conatus, subjungt <ut Ruinartius;


illis

etsi

autem

sic

abs

nou parum Acta, prout a Ruinartw sunt

rcs, qiur sibi infligebantur,

mala excipere
;

solebant,

vulgata, discrepent, haud proptcrea taincu, ne hxc,


utpote citnt Surii et

Tillcmontius loco supra citato ait


tes, sibi

vcrum adversttanec
ret,

Tamaii editionibus ad amn

obvenientes, justi ctiam hodie peccatis suis


et

vercndum appaeo loco consonantia, sint corrupta,


contra ac Tillemontius velle videtur. Vox hxc, qux apud Surium deest, addita voci-

utplurimum adscribunt,

tamen abs

his

illas

eum gaudio
tcm,
si

tolcrari, ncc

vcluti subsidia, ad salu-

ut oportet, sufferantur, conducentia, xsli-

q
bus

semel, igne coraburi signifkat non simul et


Eusebii Eistorut EccleUb.

mari, nemo inde merito conclusent. h IsthcTC prxsidis verba nulli prorsus
derc
aliis

rci respon;

comburi, dicebaturquc sed paulatim seu lento igne


i<l

legitime coqui,
a

uti in

Tillcmontio

loco

citato

sunt visa

verum

in

habenetiam Actis, qu.r nt sincera ab omnibus tamen idneque tur, nonnulla subinde redundant,

siasticx,
.

Valesio editx,

vm,

cap. vi

Balu-

observat.

r
soli,

Sunus
ctc.

legit:

Et confidentes in Christo Jesu,


hisce,

circo illico
i

sstimantur corrupta. Nobis confessio Surius et Tamaius habent: beata immorfrater Fauste,

Sesc. quid

vcrbis

coeperunt eos igni

Christi et nulla irapietas est. k Surius et Tamayus legunt


talitas gloria; Christi,

comp(
tius prsfaius,

tniftcctur,

non tntclligcre, TtUcnon:

mox

subjungit

Si significent,

Mar-

qua nos

tibi.

sociasti!

Verum,

etsi sic

paulo a RuinarHo diffe-

rant, tam in illorum tamen,

quam

in

hujus editione

Martialis hic

Faustum

appellat fratrem. neque tapotest

men inde Sanctos


concludi.
1

nostros exstitisse fratres,


videsis.

conjectos, e S. Polycarpi tyres in ignem fuisse apparet, Romanos soluisse potius aliisque Actis tumque circum ipsos palo alligare Martyres Romaaccendere verum quidquid de isthoc ignem
;

Commentarii prsvii num. 5

norinn more

sit,

Sancti nostri potucnntl,


palo, igne compelli

tunt Ihsev.

data, Contumeliosn hujusmodi responsa, judici


ut,

gatiquam non

alligati

tor-

Tillcmontio displicent, partimque etiam,


corrupta sint,
vereatur,
efficiunt;
7"''
'"'' y

ne Acta
in

verum

Actis
/

a lii8

quummnxnnc
subinde

sinceHs,
etiam,

^7"'"

'"'

autem modum, -i>< queri atque etiam occidi; cum Actorum verba, mox recitata, haudid factum tit, satis inmuat, de:,, ntt ipse Ttllcnwuitus

corrupta,

licet

raro,

responsiones

mrminent, non
sintcorrupta,
fe

fuit,

cur ob isthxc, neActaforsan

hau

dminusdurx,imoetimprecationesinveniuntur

ut Ruinartius,

SS. Tarachi, Probi

el

Andronw

cur

id

Nec fuit partter, cum omnes tres sancti verereturesseo,quod,


scriptor timeretf

Acta,
in

Opcn

nostroadzi Octobris dicm jnm mserta,

Martyres

equuleo fuerint susptnn,i4

nMielBm&Tionminatimhaudnamnt.Subwde
eniminoptimaetiamnotaiActisnonnulla idarco ea facta.haudnarrantur, nequs tamen
ntnla, UUCO
T

exemplum allegans, observat. omma id Inc m Vcrbum prsceperunt aliaquc tequentia, Rutusquead ^aftu/um abscindai.tur utiipsemetfatetur,eMss.snissu^lemt; nartius t cum n apparet, inepte,
neque vero, ut

cor-

qUU

dt.icnl.

*m*
t ,,

Quahiepostvocemaviritomsequuntur,
Ruinartius affimat;

Tmaiieditionibusbrevitatisstudwseu.utnonnihtl
,

Ms.suissuppleta, tfActapistinQMstatuirestituerentur.nei
fuisse,

verum

eniHsActorumtextuscontraheretur,videan.
g

sanum

haud perspicio,

tur omissa.

DB

196
AICTOUE
C. B.

ACTA SANCTORUM.
D

DE

S.

MARCELLO ET ADMANO
ALIIS,

AC FORTE ETIAM UNO AUT DUOBUS

MARTYRIBUS

VEROSIMILIUS CHALCEDONE.
Ex Hieronymianis
aliisque Fastis Sacris.

VEROSIMIl.il-

Quot

ME ANTE ANNUM CCCXII.

quinam e Martyribus, quos hodie majora apud Florentimum Hicronymiana


ct

Richecur duobus hisce Hicronymianis apographis noviense, quod inter Ilieronymiana contracta a Sollerio

seu Apographa partim seu Cordubx


attribuendi sint, dubitari posteriori huic civitati

in

censeiur,
et

quodque non secus ac Antverpiense


per hunc
hoc
vero

B
ESanclis,
qui ni hodiernti Hie-

Chalcedone signant, ffispaniis, ct partim

Fausto

Martiali, in Hispania a se annuntiatis,


;

me-

iertium adjungit, prxstare existimetur

nullum ex ritopotest; estque etiam, qui


cedone passum, contcndat.
infra discutiam,
dixi

illis

Chalsecus,

rnim, qucm

illud

quidem Andrianum,

Tonymio.noruin nnniintiationibus,

Vcrum rectcne,an

Adriam nominat, non Januarius,


Cordubx

in Hispaniis seu

cum primum

diversas, quibus, quod


factunt,

passus, sed alius, qui vere fuit

Adrianus

admodum
perturbatis,

laudata

Hieronymiana Apographa

in Hispaniis appellatus, martyrque non Cordubx seu

memorantur.

aununtiationcs, quo
8e

commode

hasce conferre intcr

quo verised Chalcedone occubuit, necessario debet,


tas salva sit, intelligi.

transcripsero, ac dcin, studiosus lector queat, huc quos istx memorant, quol et quosnam e Maityribus, Qux in adscribendos opincr, edixero.

sed Chalce3 Adrianus enim, qui non Cordubx,

Faustus, Ja

done in Lucensi

et

Corbeiensi Ilieronymianis

Chalcedoni

Florentimum Lucensi apud dictum


habent
cia?
:

leguntur,

stc

yraphis per annuntiationes supra

Marlin a s huc transcriptas Cordub*,


.

apo-

In Spaniis

Godoba

civitate Fausti,

Marhisce

sanctorura In Calcidonia natalis

Adnam,
et

Fausti, Januarii, Marcelli.


annuntiationibus, in
cia5

binis

autem

civitate occubmsse stc signatur, in posteriori isthac Fausti, Januarii et Martialis indicatur, nec SS. passorum Acta. suprajam data, fu-

Chalcedoni v6ToAdria-

JJ

quarum prima Goboda


scribittir,

Mar-

Cordubx simul isse vel horum medium

alio

pro Martialis perperam

binx ahx,

anum,

vel

tribus

illis

nomine vocatum AdriMartyribus quartum, qui


adjectum,usquampro-

Florentimum comquas Corbeiense apud eumdem prorsus dissonant, utpote hisce conplectftur, haud
ceptx verbis
sti
:

Adrianus

fuerit nuncupatns,

In Ilispaniis

Corduba

civitate

Fau-

spaniis,

Cordubx seu in Hidunt. Porro e Martyribus, vel hodie per supra recitatas Chalccdone
vel

sancti Adriani, Marti. In Calcedonia natalis

Marcelli. Verum Antveritem Fausti, Januarii, huc spectantes, tran^ense, cujus annuntmtwnes, Sanctos, quos per hasce comsunt,

signatis solos illos Hieronymianorum annuntiaHones cipassos, Acta mox iterum quos ibidem

Cordubx,

esse, apparet indutata fidem faciunt, adscribendos

scribendx modo

memorat, non, ut Lucense

et

Corbeiense,

duobus

Cordubx subusse Utatum; quare, cum Adrianum neuut jam satis indicatum, martyrium, ex Actis,
non Cordubx, sed Chalcedom,nbi Corbeiensitranscriptis Lucensibus et in supra huc

m
b

diversU tum, sed tribus locis Adri* et Spanis Fausti, Marcialis, : in modum alibi Fausti, Januarn, Marcelli et
;

assignat hunc

tiquam constet,

is

bus

Hieronymianorum annuntiattonibus

locatur, de-

Cakedonia
esse

%d auAthanasi episcopi Marcelli. Alexandri, vel ex eo hquet, mendosum,


;

bet atlribui.

Verum an idem quoque de Marcello


Ita

dicendum
apparet
;

paritatem equidem mihi ob rationis

tcm

hic

adnwdum

auod

soli tr

Sanctum, nonune Athanasius episcopus sujnatur, Alexandrum, perperam effingat. modo Antverpiense seu 2 Verum utcumque non
Eptemacense, sed
et

e civitate

alus S. Alexandrina, ubi recte ab

huic autcm opinioni

mex suffragatur

etiam

Notkerus, qui Marcellum

hodie Chalcedone diserte

etiam faciunl Galesimus, consignat. Id ipsum porro pernostri Ms. auctor. Nec Florarii

Ferrarius

et

pra dati '"

r-

Lucense juxta ac Corbeiense

peram
ausim
Utpote
;

id abs hisce et a

Notkero
id

fieri,

asseverare

que
ti,

di

tigna-

mendosa ac perturbata Hieronymiana apographa

Marcellus enim, dum

(it,

cum Martiale
confundi
,

nusquam Chalcedone annuntiato

annuntiaHont^usmUjamdatUsin^hmeequtdem mox et Martialera, tafl SS Faustura, Januariura Usuardo


cum autem

liaud videtur.

illatos ac porro ab supra in Opus nostrum comhagiohogis hodie signatos, aHisque non paucis

Ferrarins el Floram m4 At vero Baleeiniue, Chalcedone, el Marcello. stri Ms. anclor Adriano
terltom etiam, ut dictum, ase eignatis,

..

g*
,,,,,

ihtisfor-

convenit memorari, inter eruditos

stc

habeaUachiomnestressimul,utiexeorumActxs

cum

nprahtoiamdatispaUmesUCardubxpassimt pcheramsanelM^nse
absque
t

elCorbeienseso1,8 tbtdem
et

eritaueforem, appelUnt, adjungunt, Marcello tn mpra data Faustus Januarius annnnliattone Chaleedone Hieronymiani CorbeieneU

<"**; gj-gaux, enm *km

am

Januario

Ijrea
lant,

Marciam annuntiare ncnw non

Martialem, quem Fauatum Martiam haud recteappeV

,-,.
t

fatile agnoscet.

Nec

esl,

Kpr*tereacm eodemMarce\U roU>QioMieconpinaan1ur, WmdelberaMartV McindMum,anet3mm*setT?m*ta*,q**

>

Januario

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Januario
miis,
et

197
in

Fausto, Cordubx in Hispania, ut


exstitcrint
et

vidi-

cellum vere ibidem subiisse martyrium,


induco.

animum

AtCTOFlE

passis,

divcrsi,

in

annuntiatione

C
sese

B.

proxime laudata
rentur,
ac
/</<>///

a Wandelberto haud

commemo-

7 At vero opinioni huic

hic opponit Tamaius, appcllat,

Tamaiusque,
qui contra-

an

non xque ac Marcus, quem


ei

Marcellum

et

Adrianum, quem Hadriam


in

Huin
<///(

censet,

Galesinius, Ferrarius

FlorarUnostri Ms. auctor


a se

non Chalcedone, sed Castulonc

Hispania una cum AdrUinumr


et

Adriano

et Marcello, Chalcedone, ut dictum,

Marco
fcctos

Mar-

et

Faustino seu Fausto martyrio


e

fuisse af-

cellum Castutone Uispaniis


coltucat,

signatis, addunt,jungendi hisce non sint,

revocandum
,

acproin nullum

Martyribus, quos Hicromjesse,

existimet.
vcl

Ft

vero dubitari ea de re mcrito posse

miana hodie annuntiant, Clialcedone passum

ex eo

apparet,

quod Wandelbertus

qui

ad

in Martyrologio suo Hispanico hodie contendens,

xxviii Scptembris

diem Faustura et Januarium cum Martiale annuntiat, hodie pariter cum Marcello Faustura et Januarium conunemoret, sicque hosce ab
illis

crrorisqnc Galesinium, qui contrarium tradit, itwi-

mulans. Ast,

validarne, quibus id

impulsus

fucit,

rationcs sint, dispiciamus. Flavius Dextcr, ait, in

ipsemet distinguere videatur.


librario-

Chronico apud Bivarium ad


fol.

annum GG, num.

7,

qui

ii

/'"-'

5 Ast Hieronymiana apographa omnia


rum,
fcedum in

127

sic habet

In Hispania, urbe Castulone,

mox nomi'
nalis
i" iii"-

a quibus sspius fuere transcripta, oscitantia

ad fluvium Tagura, illam urbera praeterfluentem,


in aditu Bceticae,

nymis

sint

modum

corrupta ac luxata esse, nec raro,

sancti Martyres, pro Christi


et

dwersi,

vel ut iidem in hisce

Martyres repelantur,
vel ut qui in

locove

nomine
citato,

occisi,

Marcus

Hadria. Ila sane

loco

non suo aliqui ponantur

apographorum

Chronicon lawlntum; verum id nullamplane

istorum uno, palxslra, etiam, qua certarint, determinatu, signantur,


vel
in nltero vel

fidem mereri, totumque fere e figmcntis, ab Higue-

omnino omittantur,
vel

ra excogitatis, constare, modo omncs eruditi norunt.

nomine dcformuto, mcinorcntur,


duobus etiam
loci.s

denique ine-

Nec quod
spania

de

Marco

et

Hadria, Castulone
,

in

Hi-

pte repetiti,
tur,

diversU annuntien-

pro fide

occisis

per

verba modo recitata

acciderc,

ncmo non
in

novit.

Quid

si

ergo idem

tradit, stabiliri e

Faustus, qui
supra

omnibus Hieronymianis apographis

ullo

Beda, quem Tamaius etiam citat, modo potcst. Elsi cnim Martyrologium, sub
tijpis

citatis vel

Cordubx

vcl certe
et

Hispania signa-

Bedx nominc

Plantinianis
et

vulgatum,

vere

tur, inepte deinde in

Lucensi

Corbeiensi repctitus,

hodie in Hispaniis

Marcum

Hadriam una cum

Chalcedoni attribualur? Quid


rius, qui

si

porro etiam Janua-

Faustino consignet, hosce tamen ibidem Castulone


occisos,

Cordubx signandus

fuisset, loco

non suo

haud

addit.
illud verus

positus Chalcedoni pariter in duobus hisce posterio-

8 Adhxc Martyrologium
non
est; ut,

Bedx

fcetus

frustra pro

ribus Hieronymianis apographis fuerit adscriptus? Facile enimvero faclum id essc posse, ac proin Fau-

opinione ttia quamvis, quod dixi, faciat, Beda tamcn Bedan id facerc censendus non sit. Ncque vero genuinum tanumque,

stum

et

Januarium. Chalcedoni

in

iisdem duobus

aut sallem ab additamcntis cx octo Mss. codicibus


antiquis magis expurgatum

Hieronymianis apographis Januario, Cordubx marlyrium


non
csse,

attributos a

Fausto et

Bedx Martyrologium,
II Marlii
prxfigitur,
fide

passis, diversos forte

quod

Opcris

nostri

tom.

Marcelloque adco
iisdcm

et

Adriano, qui Chalannuntiantur,


certo

Marci, Adrix

et Faustini, qui in

Hispania pro

ccdonc

in

apographis

necati, ac, ut vult Tamaius, a martyribus Fausto,

jungendos, haud opinor. Nec Marcello et Adriano,

Januario

et

Martiale, Cordubx occisis, sint diversi,


instituit.

Chalcedone, ut dictum, a
Ftorarii nostri

Oalesinio,

Ferrario

et

mentioncm hodic
dx, utjam
cus,

Hinc Martyrologii, Be~


qua Mar-

Ms.

auctore signutis, rcctc abs hisce

indicavi, supposili, liodicrnam,


ct

Marcum
ii/ii/s

adjum/i, pro certo pronuutiarc ausim.

Hadria

Fauslinus Hispanix attribuuntur,

nut al-

ter fungi <icbet sunt <i<(-

Lucensi

6 Uti enim Martia seu Murcia pro Martialis in apographis et Corbeiensi Hieronymianis

annuntiationem non aliunde,

quam ex Hicrony-

miani cujuspiam apograplu

mendosa ac corrupta,

scribendi,

Martialis nomen mendose exaratur, ita eliam potuit apographo alio corrupte in Marci in Hieronymiano

qualis cst, qua hodie Fausti, Martialis et Adrise

Eptcrnacense seu

Antverpiense Hieronymianum

nomen mutari simulque sub

isthac appellatione

is

Antverpiense HieSanctus, qucm Epternacense seu Hispaniisdisertelocat, ronymionum apographum in

apud Florcntinium apographum mcminit, annuntianomine in Marciae tione acccptam, ac, Marcialis

nomen mutato,

in dictum, quod

Bedx

fuit supposi-

Chalcedonem inde

transferri. Erit

quidem

fortassis,

nomine diccndum qui modo id ipsum de Marcelli priores sex, quibus Marvcnnn litterx contendat Martiae nomen constir tialis nomcn exaratur, totum
;

persuasum mihi tum, Martyrologium intrusam esse, Tamaius, quo opinionem suam tuehabeo. At vero
atur,
nis,

hk antiquum Brcviarium Tolctanum,


ut
ait, tabulis

Vitclli-

exaratum,

in

quo unica,

quam

tuunt, ac vel solum idcirco discrimen

longe majus,

Marcelli Apro SS. Marci, Hadriae, Faustini et


ctis

quod inter Martialis

et

Marcelli nomina intercedit,

reponit,

lectio proponitur,

in

subsidium suum

mihi suaduos hosceSanctos invicem esse distinctos,


dct
;

advocat. Ast, an sic rem conficiat, examinemtu.

vt,
sit,

sus

quamvis quidem horum prior Cordubspasa posterior tamen Adriano, Chalcedone

laudatissignato, merito tribus hagiologismox iterum sedulojam queai censeri. Omnibus itaque

perse- e quo I 9 Lectio ista hu verbis concipitw Cum hue tpi diu in par- Uctori hie cutio adversus Christicolas, quae jam Neronis, im- cjclitcctiir tibus occiduis inceperat, tempore
i

jungendus
expensis,
e1

e tribus hisce

Sanctis, Fausto, Januario

Marco, quorum

duo priores Chalcedone in Cor-

Hieronymianis apographis beiensi et Lucensi disHnctique a Fausto et Januario


annunliantur,
posteriw Adriano. Cordubx passis possunt videri, Chalcedonepasso,aGalesinio t FerrarioetFlorarii quidem aut Ms. auctore adjungitw\ forte Adrianum et Maraut altcrum, ccrto autcm
;

ejus manissimi Romanorura principis, prolixius prosequerctur, apud urbem Capublicis edictis inter ahos stulonem celeberrimam, inventi sunt Christi Marcus. Iludnu, Faustinus et Marcellus

profana satellitura fidem sectantes, quos protinus judicis perduxit. Qui eos ad

manus ad

tribunal

priraum, idolorum cultum adducere per blanditias


curavit. Sancti post per tormentorum angustias perseverantes, nec juin fide suscepta

umm

Martyres

dicis

193
AUCTOIVB
C.

DE

SS.

MARCELLO ET ADRIANO,
vero
carnificibus
circo induco,

ETC.
illi

dicis verbis annuere,

nec verberibus terreri poa

haudquaquam
quod

fidendum,

in

animiim

vcl id-

B.

tuerunt

ideo, judice jubente,

in

palxstra,

quam SS. Marcello

suscepti gravissiraos perpessi cruciatus, tandem.


abscissis capitibus,

et Adriano, nomine Hadriae hunc distinguens, as-

martyrio coronantur. Audi


hanc lectionem
strues,
,

modo etiam, quid


vet
:

in

Tamaius

obser-

En,

ait, lectionis

qua brevi calculo


illud in

SS.

Martyrum Passio recensetur; ex qua

cum vetustissimis, quibus hic potius standum, Hieronymianis apud Florentinium apographis pugnet. Nullum enim ex his vel Marcellura velA&rianura Castuhne, uti illa facit, consignat. Epternasignat,

primis observo, quod sancti Martyres fuerunt


quatuor, non tres, ut minus bene nostri scriptores exponunt, credentes, Faustinum

cense quidem

Adrianum, quem Adriam nominat,


in re id,

inHispaniislocat; verum ea

quod prxterea

unum eumdi-

demque

esse ac Marcellum,

quem binominem
non

Marcellum non Castulone, sed Chalcedone diserte, ponit, mendosum esse, duo alia Hieronymiana apud

xere. Secundo etiara observo, quod passio istorum

Martyrum

in partibus

occiduis evenit,

in

eumdcm Florentinium apographa, Lucense nimirum etCorbeiense, tam Adrianura, guam Marcellumwo
Castulone, sed Chalcedone luculentissime siijnantia,

Chalcedone, ut perperara soraniavit Petrus Galesinius, qui antiqua

Mss. corrupte perlegens, ubi


forte ignorans situm

suadcnt.

erat scriptum Castulone,

12 Dispiciat nunc etiam studiosus


lesinius,

lector,

an Gaet

hujusce urbis, reposuit Chalcedone, ut notarunt


Bivarius, et

veluti qui,

cum Marcum, Marcellum

ii: ii

ontra Tai/i iii, qui


qui
.

Galesinium
rrl/ili

M. Rus-puerta ac
modo Brcviarii

cseteri nostrates.
ita

Hadrianum,
Mss.
set,

a se hodie annuntiatos, Castulone in

Hxc

ille

neque vevo omnino inepte


si

loqui foret

antiquis, sibi prxlucentlbus, signatos inveniscivitati

ChaU donem
1

llllo-

quam suppeditat, Leciione stari sat tuto posset. Verum fieri id haudposse, idcirco induco in animum, quod qux
censendus,
Tolctani,
in hac narranlur, nullius plane alterius sat antiqui
seii

huic,

quod, quo

loco sita

esset,

forte

ne

/"-(

rantia jmue.

ignoraret,

Chalcedonem

substituerit, a

Tamaio per nl

verba supra huc transcripta aliisque scriptoribus Hispanis mcrito carpi


sit

rani eliam carpit,

censendus. Is martyroloijus
unico libro

monumenti scu

scriptoris testimonio confirmari

non

e pluribus, sid ex

Ms.

sese,

qux
se

queant.

de SS. Marco,
e

Marcello et Hadriano mcmorat,


in

Bn

viarium,

10 Tamaius quidem Breviarium Toletanum


quo Lectio ista accepta, vocat antiquura
esse
;

hausisse, in hodiernis suis

Martyrologium, a
;

ulpote quod
sufficientis adi o ad r,

ast id

tam

contextum, Annotationibus indicat


qui,
ut

hosce autem,

antiquam probandam
antiquitatis

antiquum, ut ad

fidetn rebus,

primO etiam xrx


in dicta

dictum,

in

nullis prorsus

Hicronymianis

Christianx seculo gestis, quales sunt, quee


ac

apographis Castulone ponunfur, fuisse nihilominus

non

sitt

jam

data illius Lectione mcmorantur, facicndam

ibidem in

libro isto sujnatos, civitatique isti

ob ra-

sufficiat,
set.

nec probat, nec probare ullo modo potuis-

tionem a Tamaio allegatam Cfalesinium substituisse

sumit,

Etenim Breviarii nomen eo, quo Ecclesia ipsum sensu haud admodum antiquum multoque
Nocturno continentur, recentius esse ac proin
formuri

Chalcedonem, mihi sane ab omni

veritulis
;

specie

alienum, ne dicam certo falsum, apparet


vcro, Lectionis, a

contra

etiam, quatenus eodem Lectiones de Sanctis pro Officio e

Tamaio

Brcviario Tolctano ane

tiquo adductx, vel certo


illata,

Legendx,

qua

in hoc illd

grandi Breviariorum antiquitate pro vetustissimi

auctorem, cum in nonnullis quidem Hierony-

alicujus facti verilate grande prxjudicium

mianis apographis, mcndosc eo fere modo, quo hodie

non posse, Papebrochius noster

in

sua ad Exhibitio-

Epternacense, exaratis,

in

Hispania,

in

aliis

vero

nis errorum articulum XVII, qui de Breviariis inscribitur, Responsione

Chalcedonc SS. Marcellum et

Adrianum

seu

Ha-

num. 5 prxfatus, librorum


antiquissimum,
qui

driam, Faustumawe item ac

Marcum

annuntiatos

omnium
Breviarii

ecclesiasticorum

sub

invenisset, hosque nihilominus in

Hispania passos,
Chalcedoni,

'titulo furrit rcpcrtus,

liaud citius,

scculo xi scriptum fuisse, nullasque


Oflicio seu de

quam pro Noctumo

crcderet

aut

ccrtc

credi vcllct,
in

quod

nullam nominis hujus


Castuloncm, urbem
(/c

Hispania civitatem

nosset,

tempore seu de Sanctis Lectiones ha-

oliiu

regni illius celeberrimam,

buisse sibi insertas, e Mabillonii, qui librum illum

qua Bivarius

in

suo in spurium Dextri Chroni-

Casino Parisios attulerat,

testimonio

docet,

mox

con

etiam num. 6 ea adjungens, ex quibus Lectiones de Sanctis seculis demum xiv ct xv, cnm antca solum-

rit, substituisse,

Commentario pag. 132 etsequenti multa disseac quos memorat, ibidem passos scriverosimillimum opinor.
potest, hosce e solis

psisse,

modo

in choro e

Legendariis aliisve
prxlegerentur,

libris,

eum

in

13 Reponi quidem
mianis apographis
deri,

Hierony- Adrian
Marrrlliini
vi-

jmcm
allegat, cumque '< lualis-

destinatis,

Breviariis

fuisse

acceptos,
id,

consectarium inde
nulla plane
e

Chalcetl
f)B
,

inscriptas, intelligitur.

neque tamen

cum

in hisce

Ne- rn r

UClU'

11

Jam

vero,

cum

sic

habeat, conscctarium

fit,

ronis, sub

quo Lectionis seu Legendx,


ait
,

qua hxc

iitur.

simis Hieronymianis,

ut laudatum a

Tamaio Breviarium Tolctanum

se-

deprompta, auctor passos


esse posse veritati

mentio

instituatur,

quorum nullum duos ii- supra recitatam,


i.
j

culo xv, aut certe xiv,

cum Lectionem

de Sanctis,

consonum; verum quid impedit,


se

sibi habucrit

tuscriptam, haud ex-

quo minui hic Martyres, a

memoratos, quos

in

s mt

tos
si-

Castulone
sit

stiterit antiquius,

utque proinde,
i

cum ex eopro

veri-

Hieronymianis apographis, tyranno, sub quo passi


\ non expresso, signatos inveniebat, wb rone nihilominus, quod plurimos alios sub hoc ,,/,

gnat, poliu-s

tate

rerum, quas, velutiseculo


refert,

gestas, in Lectione

(idendum,

grande prxjudicium, ut ad modum Paincassum a pebrochii loquar, fomari haud queat, Tamaio pro opinione sua firmanda allegetur. Fieri quidem potest, ut eadem Lectio, cum Lcjendario

in

Hispania martyrium

subiisse, vel traditione vel alia

primum

fuissct

inscripta,

inde

post

in

laudatum
an-

credatur. Nihil ratione impulsus, crederet, signasse ,,,< ego reperio hujusmodi; cum autem sic habeat, Adrianum et Marcellum vere a Lectionis supra

Breviarium

fueril

illata, sicque

hoc

illa fuerit

datxauctore
in

solis
et

Hieronymianis haustos

ac,

ut

tiquUtr; verum,
scriptor, a

cum equidem

nec tempus, quo, nec


illi

horum Lucensi

Corbeiensi apographis indicaut


uti

quo

fuerii concinnata, noscatur, tuto


;

fidere

qui possimus? Id sanc haud pcrspicio

imo

Chalcedone, non Castulone, passos esse, in animum induco;


tur,

Tamaiusvult,
antem
id

mihi
ob

DIE DRCIMATERTIA OCTOBRIS.


ob

100
AUCTOtlE
C.

jam

dicta contrario verosimilius,

ita,

an sub Nein-

ob rationem, in
et

Commcntarin SS. Fausti, Januarii

rone, anserius, res acciderit, apparet

admodwn

Martialis actis inwvin. allcqatam, loqucndo, ve-

R.

certum ob parvam fidem, quam


sub

dictis,

quod eam
,

rosimillime martyrium antc aiinnum


isse,

crcxn

subi-

Nerone

collocat,
,

Brcviarium
Ilinc

Toletanum
eos,

Notis numericii

jam snprain margine

positis,

Tamaio citatum

mcrctur.

imlcfinitc

indicavi*.

Nota

14.

DE

S.

FLORENT10 MARTYRE
THESSALONICiE.
E
Martyrologiis.

VEKOSIMII
Ml

11-

\ME

AN-

Inter

Sanctos non paucos, e Grxcorum Fastis Sa-

: 'O fyioq fJ-apTVq ['/oobrto; j-}rr/yj

-:/.

7to/oj;

0O-

U CCCI.I1.

cris in
illatos,

Martijroloqium

Romanum
vcnit

hodicrnum
Florentius

aa.lovly.TiC,

Xptortavo:

6*

v *ai

/]).coryi;

rou xalov

B
Sanctus, qui ob rationem
hic allegaitiin

nnmcrandus ctiam

u6pls xal

oi&alhv
<5s

ziti

iravrcov rou$ ^ioi; rfiV 'EX-

martijr, liodic
verbis
:

in hoc annuntiatus scqucntibus

)/v,>v

E7T<7r^pi-

roiic,

Xptortavou; ro
rf,v

ttoo;

Xot?' : .'mv

Thessalonicae sancti Florentii raartyris, qui

TOV 7r(oTEi zai rravroiw; Q$fysi 7rpo;

rfiv

Opei
inse*

Hincfapost varia tormentaigne combustus est. Grxci Sanctis etiam subinde accenCtum, ut, quamvis
seant hotwre
isthoc indignos,

aurou Evro/oiv epyaoiav.


Trapa rou
Tr,;

O^rw

os

rroicov

'xparr]0rj

yvpa;

r,'/c{J.6vo;,

xai tpamfliUi rbv

yh

ritur t parum
est notus,

Florentio tamen in

XpiOTOV

7:appy]ffia WfioAoy7]C76V

tvwmov

Travrcov ovra.

Operenostro hic dare locum veritus non sim, animo nihil etiam ctiamita partim comparatus exeo, quod
aliundc OCClirrat, qucd, ne
impediat.
is

0sov

rrpoatcovtov xat itocnr^V Toii iravToz.

Tou; dz rwv

Sanctis annumcrctur,
vix tamen quid-

EX//-VMV &OU? ;J>a, AiQou;, xpvabv, Spywpov, /a//at rajxov, nior.ovj liQGika x)jjyx /.at avaio-Q/.ra
'

Verum,
lcctori

etsi sic habeat,

tx zi-w
y.yX

TJ-riTzt. cvoopo);.

Eira

v.pip.a~Ta\. 7rt \u\o\j

quam, quo

sat notus reddatur, invenia.


et

Ab

iiiTai, xai Ttvpdc, avacpOctOT]? fj-tyalri;, tpcalXfti

sed omnibus enim non tantum Latinorum,

Grx-

/srai iv aiiTn yaipovj,


y.al

T.poavjypaivo;,

IV aiirn

corum scriptoribus silentio prsteritus t e addendus, Fahorum, quibus tamen et Galesinius


stis

solis fere

Euvaotffrojv

:m 0W

7XiojO/;.

4 Latine autem
ctus martyr

vertitur hunc in

modum

San-

,i

latine

Sacris,

Mensis

videlicet, nec non Basilianoet

Florentius Thessalonicensis erat, et

gjj"*

qm
|/l

ncc ipsum, ii de eo
|

Sirleliano Menologiis innotescit. hisce id 2 Nec ipsamct tria, quibus in

cum
fit,

esset Christianus bonique

Flo-

tus, explosit et execratus est

amore inflammaomnes ethnicorum


fide confirmavit,

,:n .\/<p-

ueditanl,

hoeedoceni : vcrum, cum rentii elogia nos multa de Sancquidcm haud alibi, qus ad nostrum istum
tpectant, litteris
,//,
,

deos,

Christianosque valde in

mandata inveniantur, elogia

eosdemque exemplo suo ad observanda Dei raanregionis data excitavit. Dum autem haec facit, a
prsside comprehensus et interrogatus, audacter esse confessus est, Christura ab omni aeternitate Conditorem totius universi ethnicorum

noqualiscumque saltem de Sancto habeatur


;

/,,

haudprorsus frustraallegari queunt

cumauqu*
in

tem
e

,/,,

inwcem

sint

consona, ut t
is

si

quis,

Deum,

rum uno
aliis

Iraduntur, cognorit,

simul,
sit

qus

duhI

/,,

memoranlur, habiturus
h abeat perspecta, hic

comperta,
oc

,,,.

qu*

ad Florentium spectant

utcumque

aurura, argenvero deos esse truncos, lapides, absque sensu statum, zes, ferrum inanimesque crudeliter caesus in equuleo suspendituas.

Hinc

mta mntt

unum, quodMenxa

tur, ferro laniatur,

rogoque ingenti accenso gau-

suppeditant,

elogium una cum versiculo t

quempro

Dei laudes et dens imraissus, preces inter ac

,/,/,

ocubs pono t ad, uiisusitato, idprsfert, ob LaHnam vertiqua et hic et illud in linguam
sic

gratiarum actiones consumptus est. transcribendum 5 Tale est, quod huc e Mensis
,/,,,

,/,,,,,

Florentii elogium

cum autem prster locum,

jjj
/

tur, interpretatione.
lilt

huc

3 Versiculus Grsce

habet

qw is natus, martyruque, quo occubuit t genus t nine verbum quidem, e quc hil fcrc nos edoceat, imo
utcumque
vel

cett

fcXopfiVTlOU, S&QO-OS olov [J.apTvpo;

seculum,quo

id

factum

sit,

determi-

Hpo;r/v

cpXo/a ro/ovro;
sic

&0TKP

7rp6; SporjQV.

Latine autem
, | i

sonat

hquicompulnari queat, suppeditet, hinc indefinite annum Sanctumque equidem verosimillime ante
sus,

l(,rentii.

per

flammam

veluti
!

quanta fiducia per rorem, currentis

vitam ftniisse t trecentesimum duodecimum martyrio Commentario, SS. Fausti, Januarii oh rationem in cxistietMartialisActispr.cim, num. 7 alUgatam

Adelogiummodoprogrediamur.Idsequentibusconcipitur his Grscis verbis


:

mans,

verosimiletiam ipsa idanteannum istum indicavi. lunc accidisse, supra in margine


re

DE

200
AUCTOItE
J. B. F.

ACTA SANCTORUM.
n

DE

S.

LUBENTIO PRESBYTERO CONF.


CUBRINI IN DICECESI TREVIRENSI.
COMMENTARIUS PR^EVIUS.

Sancti

memoria
:

in Martyrologiis
:

cultus et officium Ecclesiasticum

Yita qualis

edenda
exstitit.

obitus tempus

S. Martini Trevirensis episcopi filius spiritualis

haud

POST MEDIIM
SECULl
IV.

Vicus Cubrinus, Coverna,


inter
tis

aliis,

Cuberinus, posteris

chiepiscopum, profectus
setate

est.

Qui deinde

eumdem

forsan a Caverna, quia in valle


situs,

maturum

in

Cubrino suas dicecesis ad Mo-

tresmonta

ad Isvam defluen-

sellam vico presbyterum ordinavit. Maximinus


intorim ad suos in Aquitaniam reversus, ibique

B
Sancltis,

Mosellx, prope Confluentiam, decima

quem marty*
commemorant,
rologi

in

Cubrini

tertia Octobris die S. Lubentium colit, qui dicti pagi incolas ad Christi fidem, ut Browerus Annalium Trevirensium lib. iv, pag. 269 refcrt, primus Lubentius, inquit, a D. Maximo ad Cuadduxit
:

rebus humanis exeraptus,


didit.

animam

Creatori red-

..,.,,. linus Lubentiura,


tris spiritualis
vit.

3 Lectio v. Eius successorin episcopatu Pau... nonnullis ei ex clero populoque


i i

iiarum i.cctionum recitatione ho>

berinum municipium amandatus,

Inferae Mosellae

adjunctis, ad requirendas antecessoris sui et pareliquias in

wratur

populis vicinisque Ripanis et Confluentibus, qui ad eam diem densis errorum tenebris jacuissent,

Aquitaniam destina-

Quo

ut pervenit Lubentius,

cum ab

incolis

tulit.

laatissimam patefacti hominibus coeli Eodem die in Sacras Trevirenses


est

nunciumatTabulas

loci, ubi sacri corporis thesaurus

delitesceret,

rescire nonposset, assiduis insistens orationibus,

Sancti nostri relatum

nomen. Vetus Ms. Mar-

angelo

sibi id revelante, cognovit. Igitur S.

Ma-

tyroloqium, quo adltuc utitur ecclesia AquisgranenLubentii presbyteri. Maurosis, ista solum habet
:

ximini corpore ex Aquitania asportato, protinus

cum

sociis

Trevirim revertitur. Exinde

piis bonissibi

lycus

Lubentii confessoris. Molanusin Additis ad Usuardum: Treviris S. Lubentii presbyteri. In:

que in Cubrino vacans operibus,

gregemque

commissum verbo
in coelum.

et

exemplo sedulo instituens

0dex Ms. Martyrologii Hermanni Greven : xiii ctobris, Lubentius presbyter et confessor in territorio Trevirensi. Ferrarius
tii
i

tempore Constantii imperatoris Arriani evolavit


Cohonestandi simul ac fuconveniunt sacerdotes vicini, neris curandi causa

Lectio

vi.

Treviris S. Luben-

presbyteri. Castcllanus vero pluribus htice ver-

bis

Sanctum nostrum commemorat

Cubrini prope

quod taraen, peccatis incolarura sic exigentibus, loco moveri nullatenus potuit. Fama miraculi
Trevirim Coloniamque delata, accurrunt cum
clero populoque prcesules, initoque consilio, sanprovicti Viri corpus scaphse impositum, divinaa
dentiae fluvioque Mosellae committunt
ita
;

Confluentes S. Lubentii parochi, qui a S. Maximino Trevirensi sacerdotio initiatus fuit. Saussayus Martyrologii Gallicani part.
2,
:

ipsum male

Lupentium
cti

ncminans, sic celebrat

Treviris sandivinis

quod, Deo

Lupentii presbyteri et

confessoris,

dirigente, primo quidem ad Rheni Mosellre-

glorificationibus preeclari.
ct
,

que confluxum usque descendit, inde


qui ex Rassia Supe-

Rhenum
ingre-

Dictkir1

2 Ad Logamefluvii ripam,
riori excurrens, in
tcs

ascendens, Logenam, ubi


;

Rhenum

alluit,

fien

itis colilur,

atque Treuir
ris

(abitur,

Rlicnum paulo supra Confluentriginta duo ab Rlieno millia passuum


;

ditur et adaliquot milliaria Dietkirchen usque. cona sui fundatore Diethero sic nuncupatum,

(ut ait Broiverus


ria) versus

nam
S.

ejus Vita habet octo milliastat Dietkirilluc

scendens ibidem honorifice sepelitur.


4

Orientem

in editiore rupe

Qux

in hiscc

Lectionibus de Sancto nostro rcfere at prolixiori Stilo

Wtaf lti

chen ecclesia,
verso
set,

quz

Lubentii corpus,

ad-

censita videmus,

eadem

mi-

amne

vi divina

advectum, cum Cubrini

obiis-

exrisque adjunclis, fabulam omnino redolentibus^ ornata leguntur


composita,

religiose

asservat, atque quotannis hac die, ut


colleqii

ipsius Vita, ab auctore

anonymo

P. Henschenio Conrardus Esser,


ricnsis S.

lladema-

quam D. Joannes

Hofjftnan,

monasterii

J. superior, scribit, dicta ecclesia,


collegia insignita
ecclesiastico

qux
etiam

canonicorum
strum Officio
die, ecclesia

est,

Sanctum no-

quondam Amsiciniani, Ordinis Prxmonstratensis, Sanctorum ex dictse abhatix Passionali


provisor,
fideliter descriptam,

honorat.

Eodem

misit. ad R. P. Uenschenium

Trevirensis hujus Sancti

memoriam

Quo

seculo

hitiic

biographusconcinnaverit, nusquam

celebrat Officio

dix, in no

novem Lectionum, quorum tres meandictx ecclesiee Sanctorum Lectionario,


edito,

edicit, nec in toto

decursu ulla ipsius lucubrationn

tempusquo hsc nota chronologica reperitur, ex qua


elucubrata fuerit, erui possit.
:

1G45

contentce,
:

ipsius
iv.

res

gestas,

sic

Ex

hisce

quidem

V(

r-

breviter

enarrant
puer,

Lectio

Lubentius, bonze

indolis

omni virtutum genere diligenter

instructus, ad B.

Maximinum, Trevirorum

ar-

ad yerbis Praadicta Vita S. Lubentii de verbo volumine, inscnpto bum doscripta est ex tertio scilicet Ubro Passionale Sanctorura, ex grandi

perga-

DIE DECIMATERTIA OCTOBPJS.


pergameno. quem exaravit eleganti charactere quidam monasterii Arnsteiniani religiosus circa
dus committitur. Tisdem fere etiam verbis 8.
ximini, antislitU Trevirensis, biograpkus

201

Ma-

AUCTORB
J. B.

annum Domini 1170, qux

ad apographi hujm

cal-

nostrum, ut
re e st,

n,

mn

Opere nostro

Sanctum ad diem 29 Maii vide-

K.

adjecta reperiuntw, Sancti nostri

Vitam ante

S. Marlini

Turonensis filium spiritualem


>.

annum 11/0, quo


nlectens t

citatum

Passionale, illam com-

fuisse refert.

At

hoc vcvum esse non potest

nam

exaratumfuissenotatw % compositamfws8e t at inde ipsam pluribus seculispost fn manifestum S. Lubentii movtem, quam seculo iv ad mediam sui
;

Maximinus, qui S.Lubentium presbyterumordinavit,

21 adminus annu

vita ei

episcopatu defunctus

erai,

antequam Martinus, ad cathedram Turonen-

partem elapso
cubratam

contigisse infra videbimue,

kaud elusit,

fuisse,

non

fit

consectarium. Utut
ftedata

licet

sem assumeretur. Sunt, qui hujus promotionem anno 370, alii anno 371 affigunt. TiUemontius tom.

fabulosis adjmctis,

utjam innui,

sit,

tysius-

X Monumeniorum
auno 372
tione de ratione

Ecclesiasticorum pag.

315

illam

que auctorcm, qui forte aliquot seculis post Sancti


setatem floruerit, de hujus rebus gestis satis instru-

contigisse autumat. Chifftetius in dusserta-

temporum S. Martini num. 16,


adiisse contendunt.

et

ctum

fuisse,

minime

constet, atque proide

haud ma-

Paqius
scm.

in

Baronii Annales illum scdem Turonen-

gnam
sit,

auctoritatem sibi apud lectorem concilialura


;

annoffliprimum

Qux

sen~

videatur

illam tamen, quod

'

admodum

prolixa non

tentia a veritate
bris, S.

minus aberret, adxi diem Novem-

huic Commentario subjicere, haud inutile fore

Martino sacram, dispicietur.

DeS. MaxiOpere no-

existimo, ut sic de ipsa,


fuerit, ipsemet

cum

sibi ob oculos posita

mino

egit

Henschenius

citato statim in

lector

suum

ferre judicium et dispi-

stro loco, ejusque

obitum innexuit anno 340, quoS.

cere

queat,

an recte, huic

lucubratiuncuUe haud

Paulinum
diximus.

ci successisse,

probatum num. prscedenti


qui utriusque

magnam

fidem tribuendam esse, censuerimus.

B
Seculc n sd
iin

5 nam

Restat, ut in

annum, quo

S. Lubentius xtcr-

7 Jlunc tamen parachronismum


Sancli episcopatum,
tot

E
infitium
'j//,','',',',

virtutum suovum mercedem reccperit, inquiradeinde, an S.

annis invicem disjunctum,

diam

sui

Mrtne*r
pso,obiit.

mus; atque
nensis,

Martini, episcopi

Tufo-

eontemporaneum

facit,

quidam
SS.

forte sequenti
ct

modo

Sanctus noster

filius spiritualis
.-

exstiterit,

excusarc conabuntur.

Lubentii

Maxmini

rit.

indagemus. Quod ad primum spectat


ta,

in

edcndaVi-

biographi, inquient, prolepsi usi fuerunt, nec aliud

qux

ipsius obitus

annum haud

exprimit, legitw

voluere,

Sanctus post S. Maximini, Trcvirensis episcopi,


corporis ex Aquitania Trevirim translationcm, cui jussu S. Panlini, qui ejusdcm ccclcsix
sacri

ccclesix prxfuit,

quam Martinum, qui postea Turonensi Sanctum nostrum in filium spiri-

tualemassumpsisse, illumquedeinde S. Maximino


cvinlicndum tfadidisse,

cum adhuc
floruit

militavtt

sul> si-

posl S.
tario

Maximinum

ab anno

349 (ul

in

Commen-

gnis Constantini Juniovis vel Constantis, quibus in

ad ipsius Vitam prxvio in Opere nostro ad


est
)

Gallia imperautibus,

Maximinus TreviroMaximini

thrm 31 Augvsti videre


vcl

usque ad

3G0 sedem

occupavit,

ille

annwn 359 interfuerat, in pagum

rumantutes. Fateor;
ncscet, nec est, cur

sic

omnis anachronismus eVaet

SS. Lubentii

bio-

Cubrinum rediisse, ibique ex hac vitamigrasse.Sic B. Lubentius, inquit biographus, optato potitus
thesauro,
scilicet

graphi prolepsi

ce.rto

haud usi credantur. Verum

cum
obiit,

S. Lubentius a S.

Maximino, qui anno 349


nonne ipsum anteS.

sacris
est.

S.

Maximini

reiiquiis,

ad sacerdotium promotus atque in vico Cubrifucrit,

Trevirim reversus

Post haec rediens ad vi-

no parochus constitutus

cum,

cui pastor datus fuerat,


feliciter

consummato vita

termino, Deo

spiritum reddidit.

Ex

qui-

bus consectarium fU, dictam translationem ante animni 349, quo ex dictis S.

Maximini mortem, seu annum 349, annos ad minus 25 ac proin cum hi ex anno 349 subducti ad annum 324 deducant, posteriori isthoc anno natum
esse,

Paulinus Trevirensem
contigisse, proindeque

consectarium evadit?

Adhxccum anno 324 S.

cathedram ascendit

haud

Sanctum nostnnn
Lubentii honorem

ante dictwn

annum cx

hac vita

MarHnus de omnium, qw hujus meminere, historicorum consensu, nondum sucra Baptismi unda regeneratus esset,

non miqrassc. Supra

transcriptx Lectiones, in S.

recitari solitee, ipsum, 8,


relato,

MaaHmorta-

mini corpore Augustam Trevirorum im P elem vitam cum hnmovtali tcmpore Constantii
,,,,,,,

quam gratiam tandem mno 337 vel, ut alibi volunt, 334 obtinuent, noniie UUs, qui S. Lubentium cxstitissc S. MarUnifUium spiritualem, contcmlunt, hunc adhuc catcchumcnum e sacro fonte S.

iriani, qui ab

anno 353

usque ad 361

toti

Lubentium

levasse atque tn filium spi-

imperio prafuit, commutasse referunt.

Verum huk
affigit.

,<./ laudatus Castellanus refragatw, qui Sancti

ritualem assumpsissa, quod socris Ecclesim ntibus repugnat, erit dicendumf Minime vero, inquient

mortem Martyrologio Universali anno 369

ou
tus

cum

ita sint,

annum Sancto
iv.

nostro in ccelis na-

talem determinare haud possumus

gnavc ipsiusobU
;

enim S. Martinus anno 334, quo Baptismi gratiam receperat, S. Lubentium, lieet tunc temporU decem annos natum, e sacro fonte levasse.
isH
:

potuit

tempus seculo
in

ad mediam

sui

partem clapso,

Ventm,

etsi sic
et

habeat,

eum equidem auctows,

qui,

supra

margine signavimus.
sci-

SS. Lubentii

Maximim

biagraphos dkta r vole-

An

Sanctus
'

6 Modo ad sccundom quxstionem pergamus,


ticet

psi usos fuissc contendunt, nullas raHones allegent,

";'

num
'

S. Lubentius S. Martini, Turonensis

quibus,
locutos,

laudatos

biographos certo futsse prolepl


; <

wucZ',

"'

ep iSCOpi
j

Td quidem fiHus spiritualis fueritf


verbis affirmat
:

SancH

convincamw

umque
qi

hos SS. Lubentioef

ita hl sir

rentibus suis S

Beatua Libentius a paMartino Turonensi episcopo est

Maximino, quorum

res

arunt, nec confutsse, constet, sea contra


5,

tetnporaneos nec suppares

fioblatus, et ab eo de sacro fonte levatus, et in vestigiis esf adoptatus. Cujus linm apiritualem

pluribusad ipsorum mtate


que satis de
iis,

culis remoti vtxtsse ne-

Puer bome indolis sedulus adhrerens, paulo post efficitur, ibique S. ei Treverim visitanti eomes Maximino ejusdem ciyitatis episcopo... nutrien-

qu* narrarunt, mstructt fuuse vini.unn^nnun-quodsaldeantur, temeritatis haud


tcm. an S. MarHnw, ut tradunt Lubentmm m AUumspmtuakmammpsmt,mditiumrivacmus
.

'

NO to

Tomus M

28
Octobvis.

VITA

202
;

VITA

S.

LUBENTII PRESBYTERI CONFESSORIS.


Domini astans beatum Lubentium
sic allocutus

<>RIi

LKOKYMO.

Noveris, hic sacerdotis sanctissimi corpus est n tumulari. Age ergo, inquit, et nunc ela:

vem

ecclesiaa

VITA
S.

feras, et

a capite custodis dormientis aucupitum thesaurum, sicut vis et sicut


B. Lubentius, optato pod.

scis, absportes. Sic

titus thesauro,

Trevirim reversus est

Post hzec

LUBENTII TRESBYTERI
CnNFESSORIS.

rediens ad vicum, cui pastor datus fuerat, consummato vitce termino, feliciter Deo spiritura
reddidit.

dotes vicini

4 Post excessum vero S. Lubentii, cura sacercum populo Cubrunensi venerabile

Ipsius cadaver, qut

AUCTORE ANONYMO

iam

corpus in eadem ecclesia locare vellent, virtute Cubrinenstm deferri o <iDei accidit. ut, cunctis admirantibus, iramobile tns impedicorpus staret et nusquam ab indigenis transferri
posset.
tur,

Ex

3 tomo Passionalis monasterii

Cum

vehementer admirando

id crebrius

Arnsteiniani

a.

attentarent et frustrarentur, divinse voluntati sanctique Viri meritis id concedentes, ne Deo


rebelles stulto in certamine invenirentur, seipsos tanti Patroni exequiis indignos locumque indi,

CAPUT UNICUM.
B
Sanctus Lubentius a S. Martino, Turonensi episcopo, dc sacro fonte levatur

gnum

nimis reputabant.

Nec mirura

plebs quippe

dura et exasperans, dura a pio doctore raonita virtutis prius non receperat, sed sobrie, juste et
caste viventem,

gravem

sibi

suisque operibus

parochus a S. Maximino
creatur
:

Trevirensi

contrarium invita sufferebat, ad sui contemptus corpus sanctum obtinere non poterat.
indicium

hujus defuncti

corpus
:

ex

Aquitania Trevirim transfert


tur
et

mori-

sepelitur.

Quid tandem agitur? Luctu, ejulatu et ploratu Cubrunum refertur famaque tanti miraculi Trepraesules virim atque Coloniam e attigit. Adsunt clero et populo sanctum aliique primates, cum
'

'

lege reple-

iur

transferre corpus singuli ad sua loca certatim


Sanctus a S. Martlno de
sacro (onle levatur, parochus crear tnr ,i S. MOr .i Imino,

Martino, -M^eatus Lubentius a parentibus suis S. et ab eo de J> Turonensi episcopo, est oblatus,
sacro fonte levatus, et in
filiutn spiritualera

conantes sed quoniam


;

humana

opinio inscrutabili

est

Sanctorum consilio non habet effectum, placuit prudentioribus de hac causa divinee dispositionis
arbitrium experiri.

adoptatus

Cujus vestigiis bon* adhaerens, paulo post ei Trevirim sedulus


b.

indolis

Puer
visi-

5 Quo

dignura definito, electis ministris, sicut

timpositinn

tanti coraes efficitur,

ibique S.

Maximmo

ejus-

probabilis vita? hoerat, castis simplicibusque ac

lz commUlitus, primo-

viro, dera civitatis episcopo, mirae sanctitatis

nu-

trienduscommittitur. Susceptum itaque

Puerum

sacrum que Confluminibus, levatum etportatum est corpus d omni veneratione ad entes cum suo sarcophago, cum
littus

cum beatus episcopus

omnibus non mediocnter presbyterum vico Cubruno postea erudisset, in Beatus autem Maxirainus, pie meordinavit c. patriam mor suorum propinquorum Aquitaniam, rebus humanis excedens, suam, revisit, ibique, animara Creatori reddidit.
in

Mosellse

/*,

quje, carens viris

impositumque est navicula^, et secundura seniorum decreta

dens, Loginstt
I

in

autem guab hominibus quidera irapulsa, divino


populi bernata auxilio deorsura fluebat. Interea sanctum prosequentes ex utraque parte fluminis,

,ii
i

hvjiu defuncorpus
issu S. /'""-

2 Succedens ergo
Vir

ei in

episcopatu Paulinus,
raulti-

cum beatissimus, hunc B. Lubentium

Virum, nimirum arbitrati, eum Confluentia? g remansurum, aut naviculam Rheni h gurgite rahabita ptam deorsum fore fluiturara. Ea itaque
formiexistimatione, superiores nimia perculsi obsecrantes, ut dine erant plangentes et Deum

inn cx Aaxii'
lania
i

populi fultum suffratudine clericorum et reliqui


dirigit, gio ad Aquitanicaspartes
stri

TrevU

corpus magiillorum

im

inquisiturum.
difficilius.

Nemo tamen

quod
,

erat

locum sepulturae ejus noverat.

dignaretur ; inferiores se in suo salutari visitare quos omnium fluitantium levis et provero, ad
clivis

et relevationi corI<ntur quiescentibus caeteris

semper

Lubentius oratiom proporis indulgentibus, B.


flagitans, sternitur, Dei misericordiam
ut,

potiti,

manibus
est,

optata est descensus, jara quasi spe vociferando, ultra plaudendo et

quo

modum
dere,

exultabant.

membra

dignaresancta requiescerent, indicare ecce subito puer Lubentio, tur. Orante ergo S. pascebat, pra^misso S. opilio, qui prope oves

perventum
S.

Nec mora, prsedicta cymba

ubi ad
felici

Rliemim

onusta pon,

Spiritus gratia

velificante

Rhenum

ascendit.

Quo

Maximini nomine,
cussurum.
transferti quo r

aberrantem ovem, si aliorminatus est persum, quam ipse vellet, abiret,


3 At S. Lubentius,
tali

mati sunt, et populus exultatioms glonficurrens littore, Deura voce navicula Confluentiam autem
cabat. PraBteriens

Christi aniviso miraculo, fideles ex utroque ocRhenensis

perceptoauguno, evo-

Uur.

inquirere, quanam in cato puero, curiose ccepit nornen invocaverat, requieparte Sancti, cujus puer ostendisset, B. sceret corpus. Quod cum comites, oratiom eos inLubentius, pergens ad Quibus orantibus, ecce angelus

prope positos, raox directa et duos vicos Rheni, ab Orii est dictura, et in fluraen, quod Logena
ad villam Loginstein. ente in Rhenura influit, extenditur, applicuit. quaa super idem flumen applu Hit.i'' de adventu tanti corpons quopagoau* 6 Iffitur miro modo et ad littus ruit undique sorores idem vicus personuit,
_

cumbere monuit.

vulgus,

DIE DFXIMATERTIA OCTOBRIS.


vulgus,

203
manabant;
ipsi

novnm Hbspitem
Deo
divins
gratia

suscepturus. Pars lo-

gius fluentes, in occursum ipsius

MJCTOM

cura illum
bat,

Sanctisque suis curre esse diceprsa caeteris in

quoque pisces ratim illam

quem

Sancto

pars se-iii, tam insolita visitatione respexisset, nec ad obsequia tanti sacrase imparem esse,
iii,

non piscatoriara esse pra?ludendo connatabant. Quid auBuspicantes, tera de avibus referara? Cura non solura aere,

verum

etiara

aquaticae, alis plaudendo,


vice

rostris

iiti

aliorsura
in

destinati

sufficere

astruebat.

garriendo.

Sanctum Dei

hominum

saluta-

Eraht, tunc
liberisque
;

eodem rure sorores


paucis
divino

duae. maritis

rent; licet enim bruta animantia ratione careant,

immunes,

admodum

vinetis

amore succensa, fruentes naviculam properans, portionem suam coram ad

quarum una,

habent tamen constrictivara super se Dei potentiara, cui obtemperent ad cujus nutum etiam sequuntur insensibilia. Ilinc nimirum est, quod
.

haeredibus suis et multa turba, quae aderat, S. Lubentio absque omni contradictione in propri-

corvi Eliam pascebant. Danielem leones serva-

bant. cetus
conditio

Jonam

reddidit. Sic oranis

formarum
ibidemmie
sepelitur.

tradebat.

militer facere

nequaquam

Alteravero germana, cum sicogi posset. tantam

Sanctorum paret obsequio. Est saxum in altum porrectum eminens 10

confestim inphrenesim agebatur, ut per totam noctem illam pro insana haberetur.
lilatis

contra

Onentem super

httus praescnpti iiuminis,

octo k circiter milliaria habens

a Rheno, super

sn.r partetn

Luben
tii

7 Mane itaque facto, cognati hortabantur eam, ut partem qnoque sui patrimonii Deo Sanctoque ejus offerret, sororis petitionem implendo quo per ejusdera Sancti merimentis sanitate recepta, cura sua germana
;

et amici ejus

quod oraculum, vocabulo Dietkirchen, positum fuerat, a suo videlicet authore Dietgero l, ut fama est, nuncupatum hic dum olim paulo altius nuncuin eadera parte aranis, in viculo, Derna
;

ta,

seternae vitae reciperet prsamia.


et

Curaque noctem

pato, dives pecoris habitaret, et euradera collem petrosura nemoribus obsitum, ccelesti splendore
saepius illustrari, et angelica visitatione terribi-

insomnem omnes duxissent, illam solemnem jejunium fieri cum omni devotione triduum
et

Hospitem digne decrevissent, quatenus sanctum lux sequentis et obtinere possent; ecce, recipere Confessoris, cceorta est, et carina Christi diei relapsa Logenam ccepit lesti impellente virtute,
ascendere.

lem servorura relationibus, imo'experiraento cogquoad novisset, oratoriura fecit ibidem, ibique,
vixit, Christi

gratiam implorans,
felix

feliciter requie-

vit. Affuit interea

dies et meraorialis, qua

suB. Lubentii corpus ab angelis translatura ad

Quo

cognito, omnis

illa

plebs inge-

pradictum saxura applicuit Et ecce,

viri religiosi

ejus dignum fecisse muit, nihil Deo Sanctisque audebat contincontestans, nec naviculam cjus illius, qui ambugere, nec voluntatem impedire
lat est in mari super peni.as ventorura, cujus via

tam

clerici,

quam

laici,

aderant, qui sanctissimi

ergo Patroni prosecuti carinam fuerant; facto undique contremuit, et. terrae motu, idem collis
contestanqui aderant, virtutem divinara affore Sanctumque Dei tollenoccurrunt hurailes,
tes,

multis, et vestigia ejus et semitee ejus in aquis

limiui,

iv

non cognoscentur. 8 Tunc demum

tes
raulier illa

cum Hymnis

et

Psalmis glorificabant.

Sic

prius obstinata
fuisset, et

oradenique idera noster Patronus in praescripto

crant

tenax pcenitens, quod pridie male

quod

magna

parvis, aeterna temporalibus

non coramuS.

et merita tasset, per gratiam Dei

Lubentii

quousque eum culo humiliter depositus requievit, miraculis Christi clementia, sicut adhuc claret, benedictiovirtutibus extulit, et divince gratiae et
nibus per

mentem
ivit-

sacrum

flumen transrecepit, et subito prosiliens namque vehiculum in altera coradiverterat. quasi ah-

omne aevum

mirificavit.

means ad radicera montis appropinquans quem ibi operiturum. Illa vero


comitata, et humihter se inpropinquis et amicis et tunc demura ofclinans septies flectit genua,

ANNOTATA.

Lubentio, attestanferebat ultronea voluntate S. suae hereditatis mutibus fidelibus, qui aderant, accidisse testatur sacer nus. Haac sane ibidem
fons
diera ab eadera die usque in hodiernum ab ejusdera Sancti nomine emanans; cui etiam Chnsti Confesaccidit, eo quod idem
illic

a Hoc monasterium Ordinis in duecesi Trevirenti olim cognomine castrum coLoganam (luvmm. anno 1139 Ludovicus prope
,

Prxmonstratensis,

mes ie Arnstein,
t

ut in

Sacr* Antiquitatis Monuabbate, tom. II,

vocabulum

sitientibus, sor ab omnibus. Dominura et desiderandus. quaerendus


deinde Dictkirchen usque conscendlt,

semper

sit

mentU auctore Sugone SUvagii pag. 84 videre est, fundavit.


b
c S.

rectore absolute

navicula cum suo 9 Tendens ergo praedicta per solitudinem ad locum, a Deo

et 7. Vide Commentarii prsvii num. 6 arrhidiaconum, vel Lubentium forsan

offi-

eompetenti, functum fuisse, cio, archidiaconu modo

flumenLonpra>destinatum,acta felicibus austris tempons undique quod adhuc tura


crena^ ascendit.

Hbus,

qux Browerus Annalium


okarilUset:

sylvis et montuosis
bestiis erat,

nemoribus obsitum fens et

siumtom. Lpag. 236 habet, v< trans Rhenum Fidei per Trevirorum antistites

icohominura vero parva frequentia tyrannorum, nec dura lebatur. Necdum castella varios usus negotiatorum oppida praedonura. nec Porro amnis ad cursura hujus
illa

ex inspepropagatae vestigia tenemus certissima,


qua? secundum ctione sacra et jurisdictione, cui et archidiaganam utrimque latissime patet
;

Lo-

regio habebat.

montesqueet coloavicul insolitum obstupuit; tanti Patroni sylvarum ad laudem les cura lignis per arva ante ft resonabant; besti saltus nvuhs larfontes cura su.s Sancti hujus dedere
;

conus olim impositus, sede ac ad lmnc usque diem insignis.


d

titulo S.

Lubentu

Hsc

S.

Maximini

corporis ex Aquitania

Au-

gustam Treviromm
ctisomata,
in

retatio, iisdetn
fo

fabulcsu adjunstro

ipsius vita,

ad 29

Maii

204
AUCTORE ANONYMO.

DE
edita,

S.
illa

ROMULO EPISCOPO CONFESSORE.


in S.

Maii

refcrtur

verum

Lubentii

spatio, ab

Rheni Mosellxque cohcursu nomen


est, et

fa-

Lectionibus propriU merito omissa vidimus.


e Archiepiscopalem Germani.r civitatem, ad

ctum

est.

Rhe-

num
f

sitam, ditionisque Electoris Coloniensis cqput.

h Qui fluvius notissimus Danubium maximus.


i

Germanix

posi

Qui Gallix Belgicae


in

fluvius est,

originem ha-

bens in Lotharingia,

monte Vosago paulo supra

Vide Commrnturu prsvii num. 2. k Vide eumdem Commcntarii praevii numcrum.

vicum, Bussans Gallice dictum, in ipso Alsatix et


comitatus

Burgundix

limitc.

In supra transcriptis Lectionibus vocatur Die1 therus. Laudatus Browerus supra citato loco voccm Dietkirchen a Fano Mcrcurii, qui Germanice Diet
dicitur, provcnire coujectat.

g Percelebri

huic diccresis

Trevirensis oppido,

medio Moguntiam inter Coloniamque Agrippinam

^c^^ar5^^_>^

DE
B
C.

S.

ROMULO,

EPISCOPO JANUENSI CONFESSORE


B.

COMMENTARIUS PR^VIUS.
Sancti aetas

utcumque

definita,

reliquiarum translatio, cultus, Vita qualiscumque

quandonam

scripta.

VBROSIMILLIUE POSl \nNUB1 CCCL.

Ex
retur,

episcopis

Januensibus S. Salomonem seu

sisse

e vivis;

deinde vero,

cum

successor Feli.r,

Salonem,ad vigesimam octavam, qua etiam,


an vere exstiterit Janucnsis episcopus exa-

Opcri nostro ad ix Julii dicm, qua Genuse colitur,


insertus, viginti annis, uti ejus epitaphium, ibidem

minavimus, Septembris diem Operi nostro,


Sanctus, quem urdo quidem, quo
i
i

relatum, fidem

facit,
iis,

ccclesix Genuensi preefueni quae de Valenlino dicta

quod tunc in Martyrologio Romano hodierno memo-

ac proin, spectatis
sunt, vel

jam

jam

inscrtiuu,

exstitisse

primum, cujus ad
ei

anno 345

vcl

anno 360 debeat

esse vita

redU posteros

dimanarit memoria, proximeque

tres,

functus, successores ejus


toto illo

SS. Syrum

et

Romulum

lur.

quorum ne nomina quidem noscuntur, successisse, Ughellus in episcoporum Januensium serie tom. IV
Italix

345 vcl 360 usque ad tempus, quo Diogenes, priusquam


temporis spatio, quod ab anno vel

Sacrx a

Coleto auctx col.

837

prxfatus,

anno 381
cepit,

concilio Aquileiensx interesset, sedere inecclesiac

mox

quatuor

alios,

S.

Valentinum

vidclicet,

S.

Genuensis

cathedram occupasse, uc

Felicem, S.

Syrum

ac tandcm, de quo hic


et

modo

proin Sanctum nostrum verosimillime haud admo-

(SS. Valentino, Felicc


strum pariter jam

Syro ad

dies,

quibus

dum

diu ante

annum 381

obiisse.

Ac

ita

quidem

singuli vel colunturvel obiisseputanlur,in Opus noillatis)

Papebrochius noster, qui ad secundam Maii, cultui


S. Valentini sacram, de Sancto isthoc jam egerat,
de eo iterum post ob qualiacumque Acta,
sidcrata eatenus

agcndum

nobis restat, S.

Romulum, nominatim
lnti,

eo ipso, quo a
si

me modo
et

re-

qux

de-

ordine reoenset; quod

autem

hicadmit-

fuerant, fcUcitcr tandem obtenta

tcniluset veritati, quod, ut

jam

indicavi, Ughellus,

luceque publica donanda in Appendice ad

eamdem
sequenti

priusquam

de quatuor hisce sanctis Episcopisloqua-

Maii diem tom. VII Maii pag. 532

et

tur, prxmiltit, sit

consonum, conscctarium imle eva-

sexto, Syrus se,lit, ut Valentinus quinto, Felix jitnno ac dcnique Romulus, quod de hoc et Ecclesiz

tractans, SS. Valentini, Felicis, Syri et Romuli, quorum quemque ordinc supra assignato sedem Ge-

nuensem occupasse crcdcbat, chronologiam,


non ineptc eo modo posse
fuit
i^atus,

fteri id

Genuensis Tabube,

teste

Ughello,

memorix produnt

utcumque ordinare
Actis pr<xvio,

oetuvo intcr Janucnses antistites loco sederit.


.

ibidem
1 et

in

Commentario

dictis

qun

2 Hinc

porro simulque ex eo, quod Diogenes,

num.

conatus.
postea,

hic /"

adducunlur, haud diu

proxime post

Romulum
fuerit

in

Episcoporum Genuentuncque adeo sedisse

3 Verum
S. Syrus

dum

ad xxix Junii diem, qua '''^^^J',11

admodum iuitc annum


581,

sium Serie ab Ughello rclatus, anno 381 synodo


Aquileiensi
prsesens,
certo noscaiur, non inepte concluseris t

el obiit et

Martyrologio

Romano
in

recentiori

<"<cla, ante

memoria fuerat
stabilierat,

insertus, de

Sancto

isthoc tractabat,

^jo.J
exigunt,

primo quidem

chronologiam,quam prius utcumque


7io

S.Valenti-

Mqii pag. 344


12
et

Wilcniinum, qucm Epitaphium, apud nustom.VII Vitae ejus Encomio insertum, annis

nonnihil immutandam

putavit.

Cum

obiisse testqtur, vel

mensibus xi sedissc indictioneque tertia decima anno 325, quo primum post nuConstantino factum

cnim, omnibus attentius expensis, hinc quidem, saevissimis Arianx hxreseos tempestatibus, quiouspost

merandarum Indictionum singulisque annisquinde,

concuti cajptus,

Orientem etiam Occidens, jam inde ab anno 324 sus deque sub imperatore Ariano
Constantio, in Arelatensi
ct

lm

innovandarum initium

Mediolanensi synodis,

indictio

xm

cucumt,

vcl, si

hanc eamdem indictio-

anno 353
in

et

355

in

Qallia Italiaque congregatis,

nem recurrentem

ea ipectare lubet,

anno 340 exces-

exsilium abire episcopis, qui Atlianasii damnationi

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


tioni subscribere

205
eum imnwrtali cnmmandatus; inde
u
i

recusabant,

compulsU,

est

actus,

deductus vitam hanc mortalem


mutasset,

row
B.

SS. Felicem, Syrum ac Romulum, admUsa, quam


in

Undem etiam

terrae fuit

C.

S.

Valentino ordinarat, chronologia, implicari,


in

antem

post, villa ista

a Saracenis excisa, a Sabbatino,


fuit

neque tamen

horum
,

Vitis,

imo

et

nuspiam

alibi,

Januensi episcopo, Januam

translatus.

Docet

uUam Arianorum
quibus,

Occidentem turhantium, cum


,

hxc omnia qualiscumque


mentario huic,
si ea, quee

S.

Romuli

Vita,

Comquse,

quid neijodi habuerint


in

mentionem

fieii

ui

jam monui, subdenda. ILrc,


et

animadvertUset ; illincvero

qualiscumque concilii

de Sancti die

loco emortuali

transla-

Romani, anno 324 sub S.

Silvestro

Papa

celebrati,

tioneque refert, exceperis, nihil fere, quo non in

Actione prima apud Labbeum tom. I Conciliorum


col.

quemvis episcopum, sanctitate conspicuum, quadret,

1546

inter primos, qui concilio isti interfuisse

memorizprodit, penes nos exstat

in

auttientico,quod

scribunlur,
exstitissc

Syrum nominatim

inveniret,

huncque

Janningus noster Ronue

invenit, quodqne ei, umie

pum
vit,

sanctum nominis hujus Januensem episcoconjiceret, Valentinum a quinto, quo inter Ja-

apud nos
tini

in

Appendice ad 2 Maii dicm S.


data,

Valen-

Vita

jam

per omnia

simile est, iustruin

nuenses episcopos sedisse passim creditur, loco amo-

mento, e

Genuensis ecclesix cathedralis, uli

eumque

post S.

Syrum, S.

Felici,

cum

hic an-

pnrambulo, quo apud nos tom. VII Maii

in dicta

nis viqinti episcopatum tenuisset, jmulo ante

annum

Appendice
pr.rmissn,

in

Commentario, S.

Valentini

Vitae

324 suffectum itemque post circiter 342 e vivis sublatum,


indictio tertia

S.

Roraulum, anno
episcopumque
etiattl

num.

4 invenies, fulem facit, codice tnU-

sedisse

gno pergameno Ms. excerpta seu transumpta.

circa hunc annum ordinatum, anno 355, quo

6 Ac primo quidem VitX


antiquo
illius in eeclesia

tCXtui

nolurialis de

in insh

decimu

fuit in

CWTSU, obiisse stc.tuit.

Genuensi usu, fxdeque tran- njemorato


attestalio,
1
1

mento

Mc

imiUi*

4 Ita laudatus decessor noster, simul etiam addens, credi posse,S. Valenlino anno

SUmptO hahenda Murci Antonii Mulfini


anno, uti
in

itat cjii*

me equidem
rt

anlc

355 mffectum
vitam nthise-

hac notatur,
id est,

secundum Genuensium

t ita,

Ofl-

nutn, ii ii hic allegata

fuisse,qui,quamvis in Ariminensiconciliocum ceteris seductus, oblivioni tradi sitmeritus,

cuisum mdcviii,

anno nostro mdcvii, duta,

suhjuiujitur; deinde vero post hanc, cujus tenorem in

lominus usque ad
dere incepit,

annum

circiter,

quo Diogenes

Commentario proxime

citato

num.

reperies,

380

protraxerit. Ast
inter

cum

sic

equidem

Valentinuma quinto, quo


pos passim locatur ab

Jauuenses episco-

sequitur Jacobi Cunei, publici imperiaU et Genuensium auctoritatibus notarii, qui dtctum transum-

aliis, loco

amotum tam
ni

S.

Ro-

ptum

e laudati notarii

Marci Antonu Muifini prodie


xi

mulo, quam S. Syro,

postponat, quid

eum-

tocollis,

penes se exstantibus, anno mdcxii

dem
circa

Vatentinnm Dioyeni ctiam, qui veroshnillime

Maii
seu

transcribi curavit, authenticum, quo id se fe-

annum 380

sedere

demum

inceperit,

postpo-

cisse, ila suinn,

quod penes nosexslat, transcnptum


in

nere obitumque ejus in annum 400, quo pariter inpossimus? dictio terliadecima fuit in cursu, ditferre

ecqraphum

publicam probantemque formam

moxexciredigens, declaravit, testimonium, hocque


i>tt

Id equidem haud perspicio


impediet, quo

id

autem

si

jiat,

nihil

aliud, quo

idem Papinianus Dinalius, protonocanonicus et illustrissimi ac

minusS. Romuli obitusabanno 342,


foret signandus,

tarius apostolicus,

quo alioquin secundum mox dicta


u,

annum 3b2aut 353

rejiciatur ac post
alter, qui,

illum ab

reverendissimi D. Horatii Caroli Spinulae archiepiscopi Genuensis vicarius generalis, coram quo
constitutus Maijnificns

hoc circiter

postcriori anno

quod in Ari-

minensi anni 359 concilio cum ceteris fuerit seduante Dioclus, oblivioni tradi sit meritus, proximc

Genuensis quodconfui curnrat, transumptum authenticun


brunus,
cerat,

patricius,

D. Antonius Maria Montesupra memoratum,


fe-

genem, cerlo ante annum 381 episcopum creatum, sietiam is oblivioni sedisse statuatur. Adhxc, quod

mox

dicti Jacobi
,

Ounet lcjnlilatem, Ut loquratione, ut eidem fxtrs, pu-

Untur, teslalus est

flOC

Syrum, cum datus Januensis episcopusproxime post annis sedUst hic, qui non secus ac S. Felix 20 ad nonnullis putatur, ab anno circiter 322 usque

hlica ctiutn, cui Silvester


,

Merellus, notarius

et

cu-

,.,

arckiepiscopalis

Genus

cancellarius, subseripsit,

attestatione,

eum

in

finem confecta, tam intra,


sit,

quam
dictis

anuum 342
ensem
fuisse

episcopatum tenuUset, ad sedtm Januad promotus, cumque eamdem usque

extra judicium adhibenda

eflicUns.
c

7 Tale

est,

quod qualemcumque

jam

annum

eirciler

361,

quo

Constantius

imperatOT

Sancti nostri
rcniitm

Vitam

continet,

quodque

Rom*

in-

n iii. qut nusquam


///,

no-

obiit, occupasset, S.

Romulum

nactus esse

m
;

Mnseo

nnstro Janiiin,,us procuravit, instTU-

n 5t/

prodit.

rem dicatur?
siiadt
dii n
///,

mentum authenticum,eo
evadet, ut luc usque

verosimillime t proui ad SS.


idcirco

352

sedit, ci post
ii

in ool)
'

5 Inde iterum consectarium ad annum circiter 381 vitam


S.

Valentinum

ei

Romulum spectat,
quoambo
hi

pra
gaudsnt,
ut,

protraxerit
S.

verum
passim

ut indecultus,

Sancti
;

Genux
etsi

obiit,
i/iic.

Syro proxime

successisse

Romulus

prohaii possei antiquitas, allatum

autem,

qitud i(t accidit, sc-

creditur, idqueetiathin hujus Vita,

Commentario

quxdeS.
cicm

Valentino, itaetiam, qu.r de S. * rmonis potius,


ipsemei

Romulo

puttus, inde
pOSt, Uli, <I"Z

Imic subdenda,

num. 2

indicari videtur; eUi auuti

id complectitur,

quam

1 ite

penes nos

tem neccommunisista opinio, nec,

ex

infra di-

prsferant,

tamen auctor anonymus,

cendU

patescet, Sancti noetri


csse

Vita

/Wew

indubita-

tam mereatur,

tamen videtur, eur, an vere S.


successerit,

SyroS.Romuluspronme haud

dubi-

lucubratiunculam, q qui litterh ea mandavit, statim ab ipsomet de Sancto nostro tracfans fecit, Frstai hxc etiam tom.

UUusinitioVitamappellat
1\

sichabeat, Sanctum tari meritoqueat. Verum,etsi seduse, nec ante seculum 352

Italix s.n-r.c. a Colleto aucte

col.

equidem ante annum iy mediasuipartejamelapsum,obiissf,veroapparei


t

bussequentibusapud Ughellw fomvit, Ms.,cujus nutlamdatnotii

/";"'

qum mortem ejamsupra tUctUsimillimum. Adea,


Postquam subsecutasunt, progredior.
visitans
in
vtlla

cum

tcan

ibidem,

quam
hic

nostro iu tratucripto
infra

mendu

nonpaucislaboret,
estedita,necproui a dhibitU,qui

necproutab Ughello
apudillum

Matutiana, in quadtcecesim suam rao atur,morbosubitQCorreptusbreviqueadextrema

cc

nostro transcriptoexstai

mbinde in

hoc, et subinde

DE
AlT.TORK
C. B.

S.

ROMULO EPISCOPO CONFESSORE.


lcctori

occurrunt,

Lectionibus minus

mendosis,

hiscc pr.nnisit ac jam data pariter sunt, Sancti nostri

me

exhibebitur.

Nusquam quidem ViUs

auctor nocolligas,

biographus luculenter insinuat ; cum autem


is,

sic

men suum
suppedital
,

prodit, nec

quidquam, unde id
.

habeat, nec
tiana villa

statim atque

Romuli corpus

Matu-

verum habei saltem

unde tempus, quo


t

Genuam
et

fuisset translatum,

scriptionem

istam

lucubrationem

suam concinnarit

utoumque

suam, qua

translatiohem
est

isthanc et simul qua-

determines.
Sabbati

lemcumque Sancti Vitam


12 sequentem loquitur
in

complexus, adorn\

8 In ea enim num.
givve.l

ullo e.c capite videatur, id verosimillime ix

non seculo

Janut eccU siam


bei nante,

modum

Verura

modernis temporibus,
sedis cathedra

domno
contiin

adhuc labente, sedseculo \ aliquot annis jam m-

Sabbatino

Januensis

episcopali

choato, vel t quod magis placet,

eodem

seculo

ultra

sublimato, aestu nimio


git vexari, villa

eundem episcopum

annum
11

etiam trigesimum

jam

provecto prsestiterit.

eoquod beatissimi corpus Romuli

At vero

inquies,

spectatis iis,

qux idcm

nonnulla,
nuibtis

Matutiana, omni habitatore privata ac sacerdotali tanto terapore oflficio desolata, invisum
haberetur; cum enim hisce
verbis, vel ipsomet t

quo

lucunecessarium appabrationem ret, ut non modopost seculum nonum sed diu etiam istam quam postseculum decimum lucubrationemsuam adornasse

Sancti nostri biographus

scribit,

(i

Januensis ecclesis cathedram Sabbatinus occupavit,


tempore
vel certe

dicatur.

Postquam ehim Fraxinetum


postqnam

fuisse a

S
ducen-

llll
,

haud diu admodum post sese


t

scri-

cenis occupatum,

perverbanum. 9 huc

transcripta

psisse, non obscure prodat, hicque, ufpote

qui quem-

inirravit, fuisse hosce,

id fecissent,

admodum apud Ughellum


nensi concilio interfuerit,

videre licet, anno

876

torum

fi

re

annorum

spatio per Italiam, quampluri-

Ticinensi synodo, sequentique deinde anno Raven-

mis, qui
grassatos

Romam

orationis causa pergerent t occisis,

haud serius certe quam

mcmorur

prodit

cum autem,

ut apparet,

priori e duobus hisce annis sedere inceperit, ac porro

haud serius equidem, quam anno

circiter

S70, Sa-

ejus successor Theodulphus, nominis

hujus I, anno

raceni Fraxinet/um occuparint, ducentique fereanni t

930,
derit,

uti

apud eumdem Ughellum invenies t jam sefit,

quibus

hosce,

postquam

id

fccisscnt,

prr

Italiam

consectarium

ut eo

temporis spatio, quod


excurril t vel

grassatos tradit, ad
id

annum

circiter

1070 deducant,

ad anno 876 usque ad


certe

annum 930

utique nisi vel circa vel post hunc

annum

scri-

haud multo post anonymus Vitae Sancti no-

psisset, litteris

mandare haud
spectatis
iis,

potuisset,

necesseque
serius
t

stri scriptor

suam

isthanc lucubrationem adornarit.

proinde
itnim,

est,

ut,

quas

scribit,

9
adductis

Vemm ctsi

sic habeat,

eum

ta/men

id

non

la-

quam

seculo

scripsisse statuatur.

Fateor

bente adhuc seculo ix, sed


ato, et forte

x aliquamdiu jam incho-

sic habet, si verba,

quibus Saraceni post occupatum


fere

quidem etiam ultra annum trigesimum


,

Fraxinetvm ducentis

annisper Italiam grassati

provecto fecisse

milu suadent, quae verbisjam datis


,

uiirrantur, adscribenda ei sint.


illo

Verum haecnon
apparet,

abs

proxime praemittit

sequentia isthsc.

Saracenorum

profecta, sed in ejus textum apostcrioris aevi in-

gens, Hispania, ut narravil, maijnampartem OCCUr


jrnta

terpolutorc, et

quidcm

historiv, ut

haud

pro more piraticam exercens, Arelatem

satis perito, videntur intrusa.

urbem invasit, provincialesque depopulans usque ad Fraxenetum pervenit. Quo latibulo latrocinandi invento, resedit,
vastavit vero in fines
in

12 Praeterquam enim quod Saraceni,


neto,

Fraxi-

at<

tJl/i

quod certe haud

jnirant,

quam anno 870, ocruanno 972 aut sequenti, uti apud Pagium
cilius,

tore

dumlasint,

xat

probatur,

progrediens

circumquaque

Foro-Juliensem

in Criticis
licet,

ad priorem e duobus hisce annis vidrrc

urbem etantipolim, Nicea castella usque ad Albingaunum, pedestrique itinere Alpes ingressa,
valles et
civitates
,

expulsi excursionibus suis inde factis ChrisH-

anos haud amplius afflixerint, acproin non ducentis,

Ebrodunensemque terrara
cis

sed centum

fere

dumtaxat annis per Italiam

Mauriennam Seutiam

citraque

destruxit et

fuerini yrassali, per verba, quibus id ducentorum

usque triennium, habitatoribus interemptis, Eli-

annorum

spatio iidem Saraceni fecisse asseruntur,

manniam ad nihilum
multos

redegit. Italiam post haec

fuisse abs hisce, e

Fraxineto,
fluvio,

quod,

ut

apparct,

ingressa per ducentorum ferrae

annorum

spatia

haud procul a Varo

Galliam

inter et

Italiam

Romam

orationis

gratia progredientes
;

flucnte, situm erat, a sese

occupato, egressis, loca


si

gens Saracenorum interfecit diversis itaque potita gazis ac captivorum raultitudine, ad Fraxe-

omnia, castrum isthoc intcr aut,

mavis, Foroja-

Juliuni interet Albinganum, hodie


centia ac proin
ei

Albengam,

notum repedavit, spoliisque naves ac captivis repletas in Hispaniam delegavit, sicque Matutiana depopulata usque ad praesens tempus omni privatur habitatore.
illius verbi ciiui horum
.

villam Matutianam, utpote pointer et

stremum hunc Xocum

Varum
voci

positam, fa-

dissime statim vastata parique clade intra triennium

Septimaniam (hanc enim vocem


priusquam abs
his

Elimannioe,

10
villa

Ita

enim a Saracents,
e

quae

apud Ughellum

et in

Ms.

nostro legilur, sub-

Matutiana,

qua deimle Sancti nostri corpus

stituendam, opinor) attritam biographus noster narrat,

translatum,
fuisse, tradit

excideretur,
;

Fraxinetum

occupatnm

deinde proxime post eadem verba,

quibus, ut

idque, ut Pagius in

Criticis

ad anet

dictum, Saraceni ducentorum fere annorum spatio

num 921, num.


et

Sdocet, inter

annum 888

890

prr Ttaliam grassati asseruntur, Fraxinctum hosce


esse reversos refert, sicque, si verba ista illius sint,

evenit; etsi autem forte aliquanto etiam citius, imo

anlequam ad sedem Janucnsem Sabbatinus eveillud a

id

demum

ducentis circiter t postquam inde

egressi

hnctur, castrum

Saracenis occupatum,

vil-

essent, annis factum csse, indicat.

laque Matutiana fuerit excisa, inde tamenfuisse ex


luir

13 Jamvero cum

id

plane incredibile
textus
illa

sit,

nec,
parel,
\ iillrn

Sancti nostri corpus, scculo ix adhuc

labente,

ut consideranti patescet,

ejus t

num. 9 huc
t

""'

translatum t inferrinon potest. Fuisseenim


istam, priusquam inde Sanctinostricorpus
transferretur, a longo

villam

transcriptus, siab eo verba

rescindantur

quidsit t

RUIfl ."l>/"'"-

Qenuam
incolis-

quamamplius, quoda
offerat,

verilatis specie
t

alienum
sit

veclo "'"' ""' scripta,


'

jam tempore excisam

esse illa,

qum nec

ut

sensus

perfectus t

,ni. "

que privatam, verbis jam nuncdatis, aliisque, qus

servari est necesse t

reetiam ipsa abs hoc rescinden-

Hno Gemtam

da

DIE DECIMATERTIA 0CT0BRI3.


da acproin, non a biographo, sed ab hujus interpolatore csse profecta, apparet vix
at nmi

207
Marlijrologio

itidem

S.

Romulus

Romano
-

rORE
B.

non indubitatum.

hodierno exstet inscriptus.

C
i-i

Quod cum
nostri

sic hnbeat,

verbailla sane impedire haud

16

Verum,

etsi
',

hunc Sanctum nostrvm honore

autem

possunt, quo minus scriptor anonymus, qui Sancti

qui

Marlyrobgium Romanumhoviri

togio lioinasit insci


'-

Vitam

contexuit, id certe haud serius,

qnam
ha-

diernum reformarunt,
rint,
is

affUtiendum haud duxe-

seculo

x ultra annum trigesimum provecto,


allegata credatur
;

fecisse,
sic

tamen cultu Sanctis proprio a longissimo


s/uiIid

ptus,

uuensibui
liodie-

objam supra
beai ac proin
estcolliijere,

cum autem

jam temporU
stat, c

Genux

fuii

gavisus, ac porro

haud procul,

uti e supra dictis

pronum

liuiheque (jaudet, ut fidem facit,

quodpenes nos ex-

hiur

a Sabbatini, Januensis

episcopi, xtate

nuensis Sanctorum Proprium, anin

abfuerit, fuisse abs hoc , ut refert,

Sanctum nostrum

no 1640 Genux excusum,

quo, quod duplicU

e villa Matutiana, ubi fuerat septlltUS, trauslatum,

majoru

ritu de S.

Romuln
tres

recitandum,

novemLeSancto

omniaque, qux
fert,

translationem isthanc comitata re-

ctionum, e quibus

medix
hic

nostro huic

adjuncta habuisse re ipsa


etsi

locum,

credere tuto

proprix ac ex ejus Vita,

mox danda, majorem

possumus,
vita

interim, loco etiam,


ait,

quo Sanctum
cerlo, de
iis

partem sunt compositx, Officium ad


diem,
rio,
licet id e

xm

Octobris

functum ac sepultum

manente

typographi errore, utiex Kalenda-

sane, quz, veluti


aliter,

hujus xtate gesta, narrat, pnulo


,

quod

dicto

Proprio

prxmitlitur,

palam

/it,

quod abshac longissime


eruet, abfuerit,
sit

uti e

jam

dictis ne-

mensis

illius

diem non 13,


31

sed, notis numericisper-

mo non
quod eodem
s,

censendum.

peram
tur.

transpositis,

in capite

prsferat, proponi-

14 Porro, cum Sabbatinus, Januensis episcopus,


qui, ut

Dixi, Lectiones, qux Sancto nostro in dicto

culo

all-

quamdiu
jam inchoato faclum, fuil
translatus,

jam dictum,
ix, cujus

na,

ubi fuerat

Romulura Januam sepultus


S.
,

e villa

Matutia-

Officio sunt proprix,

raajorem partem ex ejus mox


in somnis <hn-

transtulit, post

danda Vita esse compositas; prxcipue autem idcirco locutus ita

seculum

anno 76 Januensem cathedram,

sum, quod Sabbatinus

utjamsupra

docui, ac forsan aliquanto etiam citius

noSpiritu, ut Sancti nostri corpus

e villa

Matutia-

occuparat, scculo x, annis aliquol


vivis adhuc, uti

jam

inchoato, in

na Genuam

transferrel, admonitus fuisse'in Lectio-

ex

eo,

quod successor ejus Theodulsedisse haud inveniatur, con-

num

illarum ultimadicatur, nihilque plane, quo id


vel

phus ante annum 930

factum

utcumque indicctur,

Sancli

Yilamox
merltt
rio
.

cludendum apparet,

exstitisse

videatur, qumri

bic

edenda, occurrat.

jam potest, seculone ix adliuc currente, an contra x jam labente Sanctum nostrum e villa Matutiana Januam translulerit. Cum id certe, ul ex iis, qux scribit, Sancti nostri biographus num. 9 et sequenti haud prius accident, quum cum Matupalam fit,
tiana villa

17 Ast,

etsi

sic

habeat, haud propterea tamen,

Sabbatinum non
tiana

fuisse, ut S.

Romulum

MatuCa$U
ii,
i

Genuam

transferret,

divinitus

admonitum

ano
ni

mqut

asseverare ausim.

Eadem enim
cum
ecclesia,

Lectio, et a Sabba-

Sanctuario
(.,ii,h w*i ><i,

tino Sancti nostri corpus,


tulisset,

id

Januam

liic

trans-

bralur

jam diu

fuisset vastata

hxcque tum de-

in S.

Syri

tum adhuc

cathedrali,

mum, cum Fraxinetum a dictis haud diu admodum


fuisset

Saracenis, quod e supra


ante

fuisse ibidem depositum, et

Matutianam

villam, e

annum 870

evcnit,

qua sacrum

illud

pignus delatum eo fuerat, fuisse

Sanctum quam cum


similius.

oecupatum, cladem istam fuerit perpessa, nostrum seculo x, et quidem non citius,
annis aliquot jam esset inchoatum, a Januam fuisse translatum, vero apparet
id

post a Sancti nostri

vulgo S. Rerao, vocatum, adjungit;

nomine S. Rorauli oppidura, etsi autem nec


Sancti
nostfi

unum, nec

aliud in

Vita tradatur,

Sabbatiano

Modo

etiam, an Sanctus noster, aut,

si

utrumque tamen veritmi apparet consonum. Ac postremum quidem, quod omnino estcertam, diserte
paucis ac nomietiam asseritur a scriptoribus non Roraulum cultu, Sanctis natim a Ferrario, qui S. locum proprio, ab ecclesia Januensi coh cognoscens,

mavis, sacrum

ejus corpus tribus circiter seculis post

Jannx
etsi

in

forte

ut commuuis, S. Syri ecclesia, in qua, opinio, a Sabbatino haud sat certa, fert

neque tamen
ibulem, contra ae noniuiiii pularinil, seculO
xill fuit

inventum, examinemus. fuerat depositum, fuerit Anno 1283, uti apud nos ad xxix Junii diem
in

15 Commentario, Vitx S. Syri, Januensis

episco-

Castellanumdeinde sui in Sancto commemoransequaccm ctiam nactus, in ambobus suis, quos do merito conccssit, in contexuit, Sanctorum Catalogis
,,,

pi, prxvio,

num.

et

sequenti fas est videre, fue-

honm
gio

complectitur, eloaltcro, qui Italix Sanctoi

>v-

mnt

distincti in ditta ecclesia tres


in

locuU reperti,

in

pertus

quorum primo quvlem S. Syri,


muniti,

sccundo vero S.

codcm ecctiam sat pruhxo id faciens, quod cx Sancti nostn Viquo clesix Genuensis libroMs., e
tQ

inscriptiones, quibus erant Felicis corpus contineri, nullam prodebant ; cumque loculus tertius

mox

hic

apparet,
t,at. vit,

tum

exhibenda, acceptum esse, indubitatum dissenex eo, quod nulla in re abs hac
is

haberet inscriptioncm, COrpus in arbilrati Rorauli esse, nonnulli sunt


et

hoc coiitcntum S.
;

tum quod
ecclesix

hagiologus, stalim atque id redtOin

verum,
apparet,

ait,

Qenuemis
se citet.

antiquo codice
et

Ms. mo-

merito quidem,

ut

mihi

equidem

numenta pro
,,,,,

Ferrario pmro
de

Castellano

Commentario mox
ster,

citato,

num. 7 Papebrochius noillud

gtiam potesi

Marianm

Grimaldi, qu\

non recte:

nara, quid

circa

anuum

prirao sepultur* loco, dcccc ex villa Matutiana, Janu Sabbatinus, pontifex Genuara transtulit
n
Vitam edendam num. 13 ensis, epitaphiura peret pentaraetris versibus hexaraetris V idesis inscnptos, fronti

conscripto annoSanctuario Qenuensi, Italice a se vulgato, Romulo quoque 1613 typis Januensibus etiam, quodVfoun quelocum concessit, sat prolixo

appeM,elogio,exantiquU,utait,eccle^cath6fraiis
i

S. Laurenlii

Breviariis

accepto, pag.

L7W
i

sequentibus illum exornans

'

egitraarmoreaeque^*;
arc*, qua beati corpus imposuit;.. taleautera

Romuli contmetur
nihil

inventura

est

laudatus curatertiicorporisloculo. Ita

A
VITA

noster.quietiamineotemjammemoratoCotnmenSyrus, reddit, ob quam S. tario num. 2 rationem

208
MJCTORl ANONYMO.

VITA

S.

ROMULI EPISCOPI CONFESSORIS.


quin prius pacis osculo frueretur, ne daemonis
praecipitio
in

noctis

tenebras

praecipitaretur.

Non

utique oblivioni beatissimus

Romulus

tradi-

VITA
Auctore anonymo
a.

derat sermonis melliflui pietatem, qua Dominus suos discipulos passionis tempore commonuerat.

5 In

ipsius nainque discessionis suae articulo

Dominum

Nostrura Jesum Christum suis recole:

bat dixisse discipulis


ce attributa addidit

<

pacem meam relinquo

Ex

Pax vobis atque paPacem meam do vobis, vobis. Neque oblivio;

oc servand* studet, benU WitatejuxUk


acjuslitia

antiquo ecelesicB Januensis codice

ni tradiderat, de

Ms.

et editione

UgheUiana.

datus,

qua pace dictum fuerat, recorquod sequitur Non quomodo hic mun:

dus dat, ego do vobis

d.

Praeterea vero tanalii

ta justitiae virtute pnecellebat, ut nulli


vis injuriam liceret facere, vel quovis

quamvi

modo,

CAPUT UNICUM.
Vitce

facta,

comprimere

inaestimabili etenim animi

sanctimonia

quam maxime

eJucet

beatissimus Romulus vigebat charitate, praepollebat siquidem consilio et industria, qua decla-

rabatur
justitia?

illius

eastimoniie

magnificentia

atque

S.

Bomulus, a Januensibus episcopus

et miserationis

clementia.

Pupillorura

eligitttr,

summa

charitate et benignivisi-

denique ac viduarum pater agnoscebatur, pau-

perum vero

tate

gregem gubernat, dioecesim

tans rure moritur ac sepelitur, indeque

et orphanorura eximius procurator. 6 Simplicitatis vero ac bonitatis humanitas ita beati Romuli ornaverat prosapiam, ut veri in Christo

E
uniyersorum
sibi rniera-

tionem

diu post

Januam

assererentur Christicolae, qui de

illius

transfertur.

fuerant progenie. Venerabatur ac reverenter ex-

colebatur ab omnibus, uti patronus et araicus


praecipuus, ore luculentus, serraone conspicuus, Romulus,
qui charitatt

Vitara
rai,

B. Rorauli episcopi scripturi, charissi-

omnibus bonis praefulgens moribus. Coepiscopis

potissimum
ii,

non nostrae praesumptionis audaciae ob-

vitst

secraraus imputari,

verum

ejus piae mentis cle-

autem summae reverentiae habebatur. Clerici vero patrem dilectum, laici defensorem, et patro-

mentiae, qui et vita et moribus ita claruit atque


luculenti sermonis dulcedine, quanta pietate floruerit, apparuit.
lius

num

pupilli

et

orphani suspiciebant. Mulieres

vero, quae vere viduae erant in Christo, chari-

Benignitas enim dilectionis

il-

tatem mirabantur Patris eximii.


sanctitatis eximiae

adeoerga omnesprotendebatur, ut verissime illo proferri posset, se omniraoda charitatis de


magnificentia repleri, de qua dicitur
:

Crebra fama omnes hortabatur provehi ad


benignissiraa faraa perve-

meliora, ad quos
nerat.

illius

Charitas

Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritus

Divulgabatur enira
in

illius

benignitatis cle-

//'r///('
.

amoihl-

gratiam, qui datus est nobis


!

b.

mentia

omni Januensium

et provincialiura afliat,

.//

timonia

2 Ulius ergo sanctissimoe conversationis audita clementia,

finitate; et

ad beati Romuli totius religionis

effulgens, a

affi-

Januensibus
i

qua Felicis et Syri, praedecessoc,

nes comraonitionem confluebant, sanctitatemque

igitur epic

rum beatissimorum
Januensi plebe,

normam

scopus,
uti dilectus,

secutus fuerat, a

admirantes et charitatera, omni dignum honorificentia prae

adoptatur et eligitur

nimia

illis

exhibita charitativa re-

ac pontificali infula sublimatur. Gaudent Januenses tanti Praesulis dignitate sublimati, qui Dei

verentia illum proclamabant, sibique se modis

subveniente gratia, non tanto frustrati fuerant

omnibus committebant, quem reverebantur et diligebant. Affines enim de pia illius gaudebant
adraonitione, proximi laetabantur in charitativa

Patrono, cui se suaque comraittere praevalerent,


atque ccelestia se docente beatissimae
vitae eru-

ditione et collocutione se adepturos confiderent.


patrem po-

mentis habita affectione, advenae super impensa clementissima dilectione.

quam dominum
tiut

urbi tantum

3 Gaudeamus et nos, dilectissimi, Januensi patronum bealissimum Romulum

8 Quodam vero tempore cura ad Matutianam


plebera visitationis gratia frequenter adiret, ac

virtutibut

plenus in
/;<///'/.

gregi
hibet,

per plures annos praesedisse ac divini Verbi pa-

progrediens aliquantisper moratus

illos

benignis-

villa '/""'(/""
visv-

Tempore siquidem, quo huic mundo beatus Romulus superstes extitit,


bula populo ministrasse.

sime alloqueretur, contigit illum viribus corporis repente destitui, denique sui obitus iraminere

plebU
iniiiiie

ergo concesserat, excedit o vi'


vis t

tanta castitatis praefulsit praerogativa ac charitatis efficacia,

ut universis Januensibus

potius
prae-

Tunc beatissimus Romulus episcopus, se totius carnis viara ingredi


diei dispositione contigit.

pater crederetur,

quam dominus,

et

amicus

animadvertens, viribus, quibus valuit, spiritu ac

cipuus, quaravis dominatione utens Vir praepotens et Episcopus esset.

mente superna desiderans,


therea regna
feliciter

se

Domino commisit,

sicque virtutibus plenus tertio Idus Octobris aeillius

dumque

exi-

4 Aniraadversione benignitatis

universi

penetravit regnaturus

cum
e in
\que

mia plane, i/iih hunc uii


virtutem attrahit pacique tn eo tem fovendtc

anirnabantur et ad virtutum magnitudinem, ani-

Christo, cujus cohaeres ad gloriam migravit.

mo

acsi

pedura accessu

piis

admonitionibus pro-

9 Sepultus

est

autem

in villa

Matutiana

grediebantur, ac sic Dei gratia universaliter ad


sublimiora provehebantur. Nulli denique quovis
stimulo
tate

crvpta beatissimi Syri, Januensis episcopi, arca

sepultus,

i'i-

tophea juxta beatum Ormisdam

f,

quorum

ora-

depost cenisqui (/( spaniapotxth

commoto

fuerat licitum, beatissimo

tionibus plurima usque in hodiernura diera exhi-

Etqmulo,

ad solis protendere occasum,

bentur beneficia. C;uci illurainantur,

daeraones
effu-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


effu^antur, leprosi

200

mundantur ceteraque
peccatis exigentibus
r c;_ ressis
,

alia per-

aguntur.

Verum

Saracefines,

nis a Mauritania

ad Hispanos

ac

ANNOTATA.

universa regione circumquaque depopulata, Roderici ejus palatium,

paganorum

vi facta, accipig.

tur atque ipse rex morti traditur


ciso,

Eo

viro oc-

a Erii forsan,

qui

suspketur, sub

hoc

latere

Saracenorum gens regnandi potestate accepta, diversa ejusdem provinciae urbes accepit,
quas, nernine prohibente, possedit.

Obcrtum, Januensem episcopum, qui quemadmo-

dum

Papebrochio nosiro verosimile


opi,

esl

visum,

S.

Suri, Janui

Vitam, apud nos nd xxix


etsi stystijlo ta-

Fraxinetum
occuparant,

10

Verum
iis.

illi

Gallieana restitit

(Dei disponente gratia) gens h. Saracenorum autera gens

Juliidiemjam datam, conscripsit; verum lus, quo h<rc sciipta tmwfl Sit probandus,
men, quo Sancti
melior,
nti

super

quae sibi prospere acciderant, non

moprol

nostri
illa

VUa

udornata, multo

cst

dicum

lseta

sagenis

ascensis, pro

more

pirati/.-,

hanccum
diem
fas

conferenlipatescet.

Adhsc

cam exercens, Arelatem urbem


pervenit.
dit,

invasit

Obertns seculo
dictam
Julii

demum
in
esi

xi provecto. uti

apud nos ad

vincialesque depopulans usque ad Fraxenetum

Commentario S. Syri ViUe


videre,
ecclesice

Quo

latibulo latrocinandi invento rese-

prxvionum. 5

Januensi

vastavit vero in fines progrediens circumquain

prsfuit; scriptor autem anonymus, qui S.

Romuli
nondum
prae-

m
n o

que

Forojuliensem urbem et Antipolim m, Ni:

Vitam contexuit, seculo x, media


elapso, floruit,uti, qusesupra
in

sui parte

cea Castella n usque ad Albingaunum o pedestri civitates itaque itinere alpes ingressa valles et terram p, Mauriennam SeuEbrodunensemque

Commentarw

suadenl. Ex vio num. 7 etsequentihus allegata sunt, ecdesim Januensiscodice tam Sancti

codem quidem
nostri,

triennium tiam q cis citraque destruxit, et usque


habitatoribus interemptis Elimanniam r ad nihi-

vrvum ex Syri, Vita cst accepta eodem etiam codice deprompta est S. Valentini Vi-

quam S.

V.

lum redegit.
villam islarn eliam depopulalis,

ta,

ducentorura 11 Italiam post haec ingressa per


orationis ferme annorum spacia, multos Romara interfecratia progredientes, gens Saracenorum captivorum diversis itaque potita gazis ac
cit s
;

Maii apud nos tomo vn Maii in Appendieead n eodem Oberto diem jam rrloln, neque tanwn hanc ab
episcopo, a quo

S. Syri Vita, scriptam

esse, quis

inde intulerit.

b Ita fere B. Pauli ad


5, V. 5.

Romanos
Felix
et

Epistola, cap.

raultitudine ad

Fraxenetum repedavit
captivis repletas in

t,

spoliis-

que naves ac

Hispaniara de-

Quo tempore

circiter

Syrus itemque
iis,

legavit. Sicque

Matutiana depopulata usque ad

collige ex Sanctus noster verosimilius sederint,

priesens tempus omni privatur habitatore.


a

qux

in

Commentario prxvio num. 2


27.

et

duobus sc-

Sabbatino,

12 Verum

modernis temporibus domno Sabba-

quentibus disserui.

Januensiepi-

episcopali sublitino Januensis sedis cathedra scopo, Janiinin lions- mato u, eestu nimio eundera episcopura contigit
latus,

d Joanms
e

cap. 14, t.

Villa hstc,

qux
<t

a S.

Romulo, ibidem,
nomcn
et

uti hic

Romuli in villa vexari, eo quod beatissimi corpus habitatore privata ac sacerdoMatutiana, omni
tali

narralur, mortuo

sepulto,

postea est nacta,

modoesi.usic Ughello, prxclarum


pidum, S.
ter

amplum

op-

invisum hatanto tempore x officio desolata, populis Consilio itaque accepto, tam beretur.
utriusque sexus,

Remo

vulgo dictum, in ora Ligustica


et

Abentimilium

Tabiam, Qenua seu Janua

ver-

quam

cleri,

navibus ascensis,

sus

Occasum,

ut in

Annalibus JanuensUm Justi-

et populo comitante, in villa Matutiana, clero sarcophago acceleratur, et beati Viri corpus,

millibusdistans. nianus addit, octoginta passuum Beati titulo condecoretur f Etsi hic Ormisdas
inscriptus, nusquam tamen Fastis Sacris inuenitur mein suisin S. Syri Vitam Annotatisjam uti ante

erupto, in capsa

cum omni

studio diligenter col-

Sicque cum Hyralocatum ad naves perducitur. navigantes vehs, m nis et Laudibus, prosperis
revertuntur. Januensem urbem cuncti tetantes
ibidem arete, epitaphium,
'

qui, ni veh obscrvavit Papebrochius noster, potuisset, addere etiam, veritate salva,
fallar,
,,,/,

nec
us-

pentamehexar
iii

tris et

melris positum,

Sabbatinus cum 13 Pontifex itaque pr^fatus retulit, et epitaphium diligenti cura Deo gratias peregit marhexametris et pentametris versibus corfronti arcae, qua beati morique y inscriptos
Sepultus pus Romuli continetur, imposuit. preesente praefato episcopo, in eadem crypta *, circumstante universis januensibus tam populo
et

Sanctk

deferri solito,

eumdem Ormisdam

quam

gaudere. Id anno 711, Uti apud g

huncannumnum. xn

viderelicet,

Pmjium in Cnticis ad mnit.

fronU

vriefe-

autem

renli, xnclu-

sussepelilur

nempe, qui Saraeenos, h Sub Carolo Martello Galltam Hispaniam occupare etiam P ost occupatam alterum magnis prmliis, quorum duobus
tentantes,

y
z

hymnos quara clero gratuitos universis reliquiis sibi referentibus pro tanti Pontificis
Deo
et nos concessis. Referimus etiam

et laudes

Deo

gratias

amo apud civitatem Pictaviensem Byrram fluapud 732, alterum juxta Narbonam e Gallm uumannol31 fuit commissum, devuut,
Iquitania

ut ilhus paomnipotenti, cui nos coramittimus,

^auipostremscladiremanserant
ezcederecompulsis,utJSginhardus
gni Vita aip.
faori
i
<

nobis prasentis vitaa tnbuat trocinio et precibus optima, ipso pra^stanmeliora ac futura concedat in gloria, virtus et impenum honor et
te, cui est

in C uhUtoridquealUpassimobim me-

produnt

Voxhscnavigii

scula saiculorum. Amen.

si

)iSaraceniaUquamdiuant6m* m >

significat. mbiectis liquet, hic

A 1ut

niaapudcivitatemPictav
8

"

732comm^

am^aCaroloMartello,utiadUtteram^am
dUprofligati
fuerunt, Arelatum,

celeben

29
Tomus
VI Octobri-i.

Galhx

'

210

Qallise Narionensis

A tf.

,4ritumitrttm.nflserint,eapditoniel-

^
i
.

VITA

S.

ROMULI EPIPCOPI CONFESSORIS.


;

urbem, invaserant

flrf

fl

pergentes, a Saracenis, /, )uc

Mkr,
ae
<

Saraceni eecuio

,<

ta
K.
id

te*

Z*.tprnto. ,cap.

^
Fraxmelo
fude-

M,
ric

uiejue

5 Fistor

2a

,, poierf, biographus noster , loquatur, oceupui . Srcis ,.,

Saracenisque,
ecriUi
,

eccupantibus; sermonem ftrfrfa

itaM
,

Eo

loco const.tut,

quam multorum
sangumem

minerit, hique /-/ i

diu ante

annum 890

occse-

Christianorum, ad beatorum Apostolorum Petr,


et

. ^

, Co mml ntari*prmnonum. 10

Pauli
' .

limina troi.seunt.um,

quenttbus jam docut.


1

r int

ille scit

solusnumemm,

qui eorura
-

nomina

Opnidum IrtkM
,,
,,,,

m
.

c*trm
,-/

< <"

""''

-^haud
//-

tenet scr,pta

m
.

hbro

vent,um

,.

,,,,,,.'',.,,

, 7,,,

; v,

cn/lnio

.y prf t Si verba istluec, ,eus Src,,

am Jta?

.,,,,

,,,

, ,,, ,,. ,,, itt , B Varo , '". '"'


qui
,,,,,/ .l/,,

Jtalia

' "/'""

2toxinetam occupawnt, ducentis fere '""" jrMrfnrrnittr,o.offrphonorfroaor.6-

per

dubilabit

Rerum
et

,,, Scriptorttm (om.

col.

104

* s-

tarit,consectflriums.us, 9 uemdmodum,jua Commentarit prsvU ,. 9 "m. ostendunt. non


cis, <ji<m secIo x 7' elapso, Sanctt norfr. 1
1-

,
)(,,

,/
,

ckorographica medii
,.

r(,l ..-

,'.
ft* urtee, ?!
,

(am
teplem
,

conscripserit.
> tjuoii ri

Ast verba

illa

attribuenda ei non
!<.

m
,

Amfr*

ctrciter i,c,s

sunt

entm,

,,,,,.

eum

pro-

,,, ,,
,

7v,

maris Mediterra<,'".'

xime riU praimisris


ez
ftts

ei ttojerfisconettierentur,

tarfue

,( riis

c prior ,,<

Frejus,

omnifttts composttus ,,,//( eftam,

Sara-

pojtertor

, Antibes nuncupatur.
.'

.. pos(,j,,m

2>Weo,

<7o<(

occuparant,

n C.

tocis

Sarae

MMb
,

, mris .V/,/" or per Uojropftu. norfer / /,"'.

vastaturi

loca

essent

egrem,

eo

non prtue, uam

Nieea CasteUa, ,<* mrmoro/, srosimiHime


,. loco

rtete-

,,,,< ./,/, circiier essenf elapsi '. esee / tipine, mcred.Uie pprt,rfl

soe;

mri.
,,

,/

' comtftttus Ni-

illa in
,,,

mterpolatore, dictum textum intrusa esse ab


!.

,,,,,

;,.,,

/'

"".

Wce,
..

ouiffo

/,

sic

res.

Nba
oUm
'
,/

duobus

,/

laxat circitermillianbu, a
c

Vari

,/'"' aliena, ibidem narretur,


/,./,
ei
,,
,,/.

6 omnt^rtfcrfts pecte "'<,

;,, ostiis iistans,


/,,.

pictiur,

quamvis
iempore

ppret,

Commentor

,,, '.
,

12

.peciarii, ' ,'

reai SardinUe, ' ,'


'
stt

8U

"'

oerf,

ItaUssque,

esse

r tibus consule, jm/,e toroa / verba Ital.am po.t he nri seattentta


ferme annorum spat.a
^-

,. ,,. ,,, ,,, Qallia secernit, '


flCCBTlSStUT
,

sUa

gressa per dueentorum


multos, "" " t

Romam

orationis grat.a progred.entes,


.

"o

Urbshtcin TAguria prope


1

hacdid

gens Saraeenorum interfecit


/''''."''".

dtcto

M.

,,,

iBusticum

eel rito, //

/ue seu ./

.soS cenur, / hujus reltquts signxftcetur,

a,ju, ,/

spectat,
,

"'" '->

/"'-

''"

leoo

75
,:
.,,

,"::;:':;/",

M
'

^^

-.5-

,, ( egrcsu

- ^m
,

^
'"

,,,<
'

/'""-

<ic<s Ctrcrfer,
d-

. . , Delpl ;,,,', ,v,, ierresiri


'

nuiices
,'

< 030 Urf, .. u Sabbatino, qui / certe haud siam Qenuensem gubemante, vel

prout

/,/, ,'-". Alpes ; owj i

ingressis, faciie

admodum

^^

,,,,/,/ post sese smpsisse,


s ^,,.,,,,,,,,,.,,,,,,,

?afl

,, er-

'"

'

'

""""'"' '"""'

**

, ';'";;;;-:;;'':,,,,:',.
/, essel ''"
'

,,,,.

fapsum. scripi
,,,'c,,

se

/' ,'

'"' '

*. *

"""";;"

^^
' '

/p-,', 9
fc
,,

,/.

,'."/-

Alptum

, Hsque xc

22 ";;:;;::

rjdS
,

;:

,,,

mi

-1**

.., Vrovectl. ,,,,,/,/, x,

"

- 1- c

1
rte

:r:;,;:;,:;:::;:,;x:;;;::::':::':^^

"""'"""";<
prort

-v. ""'"" SeptHnama


,

."""::::;;!;!:;;;: . EUmam
,,/,-",-

ts
c

:;;:::";::;:::::'
,

-.
,

-*
A
,

ii.rim.7e,

';"''',;,,,
::.:.:::

,,,,,

,,.
,',

sermo,,/.

,,.,

""" '"' , ,,' ;


/
,

:""""-
:;;:;;::;:::;:; ..'.,<. .< /,/.'-"'
'<" '"'"
",'
-

IK

sfl

*
.'"". '

sel

'";'"
;;

-/

"',,;,
;

, ,,,, ,,,,,

.,,!,,.,,

-ta*

rto

,,, Sereceni.

.rffliee

'-"'/''"';,;

~Z,ri

librariU, ,< Vita occurrentia,

';-:;;:::::;;:;:i::,;::::,l!:,:;:, ;;-:,.

=:::;,=--

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


stylo

211

plane barbaro

et

ab omni Latini sermonis pu-

locus, nc id

ibidcm hodiequc asscrvari, idcirco duni-

ritntc alicno id fecisSB.

Vlinam modo

hic saltem ec-

taxat credatur, quod in loculo una

cum

loculis,

SS.
S.

clcsiam, in qua

Romulus Genux
!

a Sabbatino fuerit

Sijn

et

Felicis corpora continentibus,

in dicta

depositus, nominassct

Ita

enim, (ueritnc ibidem,


in

Syri ccclesia anno 1283 absque inscriptione reperto,

an non, S. Romuli corpus

S. Syri ccclesia,

tutn

S.

adbuc

calliedrali, a
ne.c

piwsule isthoc locatum habercullus amplius verendi superesset

ratione ad hoc
dcsis)

Romuli corpus fuisse contextum, a nonnullis (Commcntnni prsvii num. 15 visat valida impulsis, fuerit

tur compertum,

haud

existimatum.

DE S. VEIN AJNTIO ABBATE CONFESSORE


TURONIBUS.
E

COMMENTARIUS PR^VIUS.

D,

\.

B.

I.

Acta edenda

nomen

dies Sancti ecclesiae Fastis diversis diebus inscriptum;


:

et

annus ejus emortualis expenduntur

an Ordini Benedictino adscribendus?

IRI
\
I

IM

M
i

seqi n ris IMIIl M.

R
texuit.
ta
,

es

a S. Venantio gestas non unoinlocnlttTuroteris complexus est S. Gregorius, nicx urbis episcopus, Francicx Historix
parens
:

dam, a quartano typo correptam, sanatam adspeximus. Miracula proinde sallem


hic

memorata

cnimvero fuso

sat stijlo
:

Yitam

aut ipsc viderat sanctus biographus, aut ab aliis fulc dignis accepta dcdicerat, qux dein scripto mandavit.

Sanctus, cu-

Ubri, cui titulus ejus toto capite xvi

Vita Patrum,

T,

':','','',,

miracula a S. prosecutus, nonnulla ctiam


patrata cap.

Venantio
in-

3 Hanc S. Venantii Vitam, a Gregorio Turoinsancti ronensi adornatam t aRuinartioquidem f qui


Episcopi operis recudendis singularem adhibuii direcenUgentiam, eaque ad Mss. optimx notx fidem
suit t
in

(i

Huinarllo

um

cstt ris

S. /tntislitu

Turonensi

xv

libri

De Gloria Confessorum

,inu
(liinlnis
'/s.

Ad

sancalcem autem hujus uHimi capitis

rius EpiscopilS, sc
serte asserit
:

Venantii Acta conscripsisse, diHujus inquit, Vitam descripsimus.

codiabus revisam iterumque cum duobus Mss.

COlUlUt,
iii

it$.

Bollandiano
typis dare

Museo

asscrvatis collatam, his noin

De gloria ConQuibus sane verbis librum hunc curatamen in editione a Ruinartio fessorum, qui

ns

est

animus. Quo autem

pretio ha-

bendi sini Mss.

illi

codices, quibus in S.

Venantii

trum
tur,

librnm De Vitis Par locum priorem obtinet, posl innuitur. compositum fuisse, haudobscure
I

c.rponere, procul duActis edendis usus sum, paucis primus t signatus P. bio non abs rc crit. Eorumce

qus dc

S.

Venantio
Qregorius,

et

de miraculis ab ipsopa-

Ms.

5.

tratis habet S.
fcetus

tamquam germanus illm


libros ab dlo

compactorum

quanlum ad prtecipuam Actorum in ipso partem attinet, seculo \ exaratusmeo


:

immerito ea opertbus videntur habenda; nec

quidemjudicio apparet

alter vero qui


et

ad abbatiam

alii, qui cjus intexuere Ruinartius et

Vallicellensem olimpertinuit
,,.

ex Balthasaris

Mo-

v riptos publicijuris fecerunt.

hagiographos comBibliotheca ad Antverpienses


facta

2 Quanta autcm

fidcs

Grcjorw,

rcs a S.

Venan-

mutatwnc

dcrcnit, mtidiori charactcrc seculo

sit tio peractas narranti,

tnbnenda, vel ex hoc ap-

XII scriptus est.

Porro ex

his

duobus codicibus, S.
Gloria

notam, parct, quod prsler sanctilatis

qu* Turonen-

conspicuum exhibutt, sem episc6pumorbirin;sinio


in
,,,,,,
,/,-.

Ubro De Venantii Vitam, cui caput xv ex complectenConfessorum depromplum subnectitur,

quam
,

sanctissimis moribuset signis

Hlustravit

Venantius

per

22

annos, id
.

cst,

ab anno

573 ad 595,
nostro

sederii episcopus

licet

ergo

is

Sancto

qui, ut

seculoyaut suo loco cdocebo, exeunte


discipulis aut ab aliist qui

easdemquasdam variantes lectiones accepi, codicibus, quos ifl cuque Os, quas ex bene multu admanumharan da S. Qregorii operum editione prsmissis, Ruinartius, subjunxi. Eis retulit
tibus t

bebat,

sequentisinitiomortemobii^zqualisnonfueritihunc

jam nonnulla
que
1

circa Sancti

nostri historiam cultum-

Sanctum

ci

tamen ab

ejus

autviderintautilliadvixerint t qumadejushi
ex authmticis haurtre pospectant t edoceriaui ea

S.

disserendaoccurrunt. Ecclesia exhibitum martyro- quibusdam Venantii uomcn apud haud paucos
logos diversis

etiam diebus iascriptum


XIII,

:uc die

tuissemonumentis t

veritatiomninosimileest.Audi

kabeturlDeilloagitUsuardusgenuinusillhodierna
annuntiatione,
liis

au*

capite

xv De
i

sangloria Confessorum habet

verbis concepta

TuromsS.
t

ctus Antistes

Inter reliqua, inquit, quas

ibidem

meminere MarVenantii abbatis. Eademdieillius


t

audivinuis. ge-ta vel vidimus vcl

muherem quam-

yro UgiumRomanumhodiernum t

FlmAuctarium

Flararii

212
AlXTOnB
D. A.

DE
Ms.

S.

VENANTIO ABBATE ET CONFESSORE.


nuere
videtiir,

Ftorarii noslri

auctor, codex ffagenoyensis, a

hominem exuisse tamquam


%

verosi-

B.

Auctaria hodie laudatus, Sollerio inter Usuardina

millimum asseramus.

haud

recte

Sanctum nostrum
depositum
a,

in

S. Martini Turo-

8 Sed,
clum
lius

inquies, aliis

etiam diebus, quibus Sanil-

aliii diebut

nensis

ccenobio

tradens,

Martyrologium

signant plerique martyrologi, depositionis

Mediolanense Martyrologii

a Dominico

Georgio adAdonis

aut natalis voce indiscriminatim utentes, Vet

aut deposttionem signarint, vidi

calcem
ut

pag.

720 editum, Belinus


Venantii

mtntium occubuisse

saltem

mnuunt. Verum quid

'nr hnben-

Ua.

Annntii nomen

notat Sollerius, pro

Felicius, voce subs tituens t Galesinius,

Arnoldus Wisuo

ex his vocibus, quibus suam de Venantio annunUar HonemcontexuaruntMartyrologtorum scnptorescon-

onus
saius

Menardus

in

Menologio Benedictino, SausCastellanus


in

traCastellaniopinionem.numeroprxgressorelatam,
et

Maurolycus, Dorganius,

Turonensis ecclesi*, qu* diem xi Octobris tamhabere videtur, traditionem eruat

MartyroGenerali Sanctorum Martyrologio, Novi


loaii Parisiensis

quam emortualem
quis, non

scriptor

et

Hagiologium Francotom. II, pag.

video.Fnimverohasvocesix^hs^e^osinon solum diem Sanctx

Qatlicum a

Labbeo Bibliothec* Ms.


in

tio ab hagiologis, ut

704 vulqatum
nunc
\i

quo Turonis,

etsi

perperam tam-

jus emortualem, sed

quamcumque rehqutarum

ejus

quam martyr Sanctus


Sid
ei

noster celebratur.

translationemvelaliquamfestmtatem adejusdemho-

X1

Qctobris S.

Venantium ceUbrant
u

norcm instilulam exprimerenl. usurpatas sxpe


sc,

futs-

Hieronymiana Auctaria, de quibus ad illam diem


Florentinius, Oellonense Martyrologium

ncmo

ignorat, qui hujus Operis tomos vel per;

Dache-

lustraverit

hoc idem evincunt Florentinius

in suis

cusum, cherio Spicilegii sui tom. XII, pag. 414 Monumentorum aliud sub Bedsnomine amplissumv VI, col. 637^ sequentibus mscrCollectioni tom.

ad Martyrologium Eieronymianum Adnumitionibus prxviis pag. 44, Papebrochius in Conatu chroet Janninnologico Romanorum Pontificum pag. 25
de

686 editum, Tucol. 1588 ronense, in Anecdotorum suorum tom. III, , Augustanum, Ra, Fuldense, Labbe
tum, Autissiodorense, ibidem
col.

SS.

Apostolis Petro et Paulo ad diem xxix

Jnniitom.

V ejusdem

mensispag. 409

et

sequenti
,

dUserens. .r

raUonum momenta
voluxt

v,dea

,
,

,,,,

Florariinostri V.,,., Flori Auctarium,

pendat lector Antu,urtatu

Ec cles, asHcse*ftta.
S
\

Ms

auctor

quiquamdamtr

lat

Turoniefa-

Nil profed. aliud


Octobris

ntn natal.

,,

,L

r.

riicesabSolleriodien

xx,
x,

celebrans

Rab

qu,

jami

Z
.s,,

ta

Reginse , Cenlulensis nempe, Victorinus, Gre,,,,, Editio Lubeeo-Coloniensis,


ei et

kujus

mensU

memoraverat,
t,n

nisi

cum pU "T* gucl ahquaSana,

".^^T

d,e x, etnor-

n venus
,-[

auimyc Maurolycus,
,

qui hac iie illm etiam <j

me-

^^
jam

Turonua retiquiarum factum fueui *. ili e* aut ad alium locum tllaUo. Sed Pasisios
sat

landcm

"Tmusaem
ctolureZZ
V,' ;.;,;:

iero Sancti memori

die

xxui 0untiat,

xxiiiOc/. bris inscribilur

SJL. U
Rabanus,
q

tale ejus
-

superque de horumce vocum sigmficatione mortaiem iisceptatum esl Quo circiter anno o,tam

<,

,n,o

*nmortaU B VenanUo, commutavera, moio


.

,/////v

,./>!(>/'-

StZLl

Cola Marteneo Amplissim*

seutenHa. Catl.arinus e,nm

epere

DesancUs *-

tiialis

memoraftuii. Bedx, ab eodem Georgio pag. 526 Octobris, inquit, Palat.-Vatic. 833 ad diera xxm Paet minus antiqua habet

nantii anno
ejus

sed aliena manu abbatis. risiis, Sancti Venantii

diexm

480 %fl. Ano a^w 560 mortem Ugni VitzHb. m. alJigunt Arnoldus Wionus Bouillartius, Abbalix S. Germani Octobris,

Ex

his

autem

Pratensis Historiz scriptor, pag.

246

et

quarum-

dies

M O, tamquam Sam
I
'

tualis, licet

nonnulli
niiii tyi

i-

<

- - vr" "";"""';:"";;::;:
OctobrisKobttgimdtcenaasttNec^

mors dU

sS.3Sr^- ^^ r
.

""'"''

"'"'"""'""' """, In -."'

descnptum, ejusme auiilludacol. \590 vulgava, """" '-/-;""""""; ;;^';;:;';


-

,;,,-

, ,,,,'", scribunt,

sat non esse affigendum,

,/</-

canontcorum hho 8. Martin, TuronenHs

If

IW*

,,

'"';,;;;:',;;;.,
,,,

, s
:

'"

'""""

'

<:>-""''""'

u "-

n,

, ,,,

rrf; , dtebus

1635

".-,; edv
"

.^

xxx, m. 17
1 '

",, '-

"' '"/" .

* "- -'-'"
'

^,

Gunthariusex abbatemona,,,,.,,,, r,
j,,s '"""'"^ ''""-" "

e^

w*

w
diligentio-

560,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


tharius, qui ex S.

213
ALCTOIXR

Venantii camobii abbate ad Tu-

labente seculo-i prxfixa, dixi, sanctum Abbatem aut

ronense8 infulas

es\ evectus,

cum per duos amos

to-

autsequent,s
set.

initio

diem ultimam

clausisse, irorofc-

D.

A.

B.

tidmque mensessedisset episcopus t anno bbbevivis M <mit. Anno igitur 553 Venantius obierat nec '1,. nare potest opinio, qua nonnulli, numero
;

Et quidem
quam ex

nulla
his

omnino

est ratio,

curum

po-

tius,

duabus epochis altert t Venantn

mortem affiaam,
ductus,
ei

licet

multx occurrant, quitnu ad-

pragresso

citati,

obitum ejus anno 560 llligandum

existimant.

krgumentahuic novam vim addent ver-

ante

annum 480 in vivis exstieum adhuc annum 507 aut 508 obiisse, dicere aupost

num. 9 accepta, ba, ex ejusdem Ubri cap. XXXI, qux hxc sunt Nonus episcopus Turonensis Lici:

sus sim.

14 Nec proinde audiendi sunt Trithemius, Wionus

nius

abbatiaoffido

in

monasterio, ubi sanest,

ctus Venantius

abbas sepultus

functus ad

Menardus, qui Ordini Benedictino S. Venantium adscribunt. Cum enim S. Benedictus anet

nequitque proinde Orttini


,

/'

inin San-

episcopatum

iit

Hujus tempore ChlodoveTuronis redrex rietor de csede Gothorum auoueuim, menses duos, duodecim, uwuow uu^, sedit autem annos
eligitur.

no dumtaxat 480,

sicuti

Annalium suorum
natus, in

lib.i,

nnm.
censi .,,.

4, pag.

docet

MaMUonius,
fundamenta

Sublanul-

dein
, ut

solitudine degens, ante .,

annum 520
jecfrit,

Q,eb dies vieinti

quinque H .\

et sepultus est in basilica

Uus omnino
..,,, potuit,

isterii

quifien
in Italui Ti

sancti Martini.
contra Go11 Ast Clodovei reditus exexpeditione sicuti post Cointium ad annum 507, thos suscepta,

Hrtln Benedictinus, unno Ordo nrnetlictinnx. anno

507

nondum
uhi

exortus, superatis Alpibus, Turones usque t

vitam

monasticam

egii

Venantius, faitum

alir

num. 10

relatissubin notaverbis Oregorii superius

quem

emiserit? ffis forte rationibus ductus Mabil-

nexa docet Ruinartius


nequii
,

hinc Licinius,

annum 508 differri quisaltem anno 508 ad Tu,

ultra

lonius,

nullum locum Venantio nec


in

in

Saeculis suis

Benedictinis, nec
imavit.

Annalium

libris

adscribendum
venit b>

monasterium ronensem cathedram assumptus fuerat, adminir Venantio dictum jam prius susceperai a S. nostrum, qui tum strandum; proindcque Sanctum
t

Hinc eliam emendandus


opera,

rus, qu\ in oratione ad


viensis episcopi

Yenantii Fortunati Pi

qu& edenda

curavit, prxvia

publiCO cultu .javisus,

nomea suum

innnasterin dede-

rfc

habei

Fortunatum, desiderium cultus

ad cmlos migrasse, rnl a nonnullo tempore elapso igitur obitus epochat n! est : cer[um perspicuumque

relinqueadhibendi sancto Martino. ut Italiam flexit etiam praaserpellexit vel maxime


ret,
:

extextumoxrecitatopalesciUanteannumWqus,,,/

(M;

nec tamen etiam

cum Catharino etquiimo


fa-

et motim inTurones, ut Venantio abbatijungi et consuetudine vitffl ei socia-

rum

sirailitudine

busdam
sed iiostan-

aliis

anno 480 annectenda videtur.


veri sjieeic aliena, assertis opposita a sancto biographo

IV
ciis

J-L-ec

enim ab omni

vellet. Igitur illud tus, noraine item ccquiparari potissimura conjecturaa nostra3 sit, quod in ea

mim

-180

urbe versatus
profectus,
in

est,

eamque Galliarum
pietatis et

in

partem

hUtorids

mihiapparetlwrumceeruditorumopinio.Mtquidem Mariinx monasterium, antequam

qua ob

religionis pra>-

eeleberrimum S. a S. Venantio nuncupaexstructum sil cccnobium pse Ven nuus ipse frsfaerunt, him cui Silvinus et Venantius , Ctti
;

idcirco. ut stantiam viris mirabiliter emineret. Venantii, fuisse emulavirtutes ita et nomen

tum.
?

Cum

enim, ut notat

ipse

Browerus, prxfatio-

_,_

^^ .
508 mofm

ari In dem t stcu NovilnTuromc S. Pcrpeiuo, qui condttum w 461 mHtus est t auctor . ribit,

Ltelicta turn^

'-^"-'^
:i::'X
diCtqumo t
SIHItl
,

KLSw
r::::
::::,;'

um

Italia,

ad Qallias appulerit, Venan-

^'

mmm

*<

;:::;:::;::'::: ;:,'.^

:::::^::::r::-^"intersini

;r
te-

::;r

McmtSanctonoStroemortuaUm,l9dumtaxatannt
quovactointrabreve1wrumc6
Qregorxo
t

amorum
ste

um

S. Venantius, qui

iuvenia

vitam monastiseu in juvenili sttate

cam sub
virl r
,

Silvino

amplexuru* Turones accesserat,

an Monaste rium Sanctus ingreditur c Moptini mrtn .qst.erio v monasterio hoc ccenobium a S.Martini
:

senectutU annos attingere t

revera

$m

diversum
storia.

exstiterit? Brevis

illius hi-

quiverit?Propriaigiturmole atHg im moxdocebo % annum 480 Sancto nostro emortuannl Catharini,


lem statuenHs t opinio.
aut potius
((
II

ll

jinem aul sequentis inilium St "lli,

*-"-
13
Milii

Parmensis magis arridet Martyrologii


quiinnotachronicaadhodternam

juveni

auctorissententia t

,::-;:::::::

'::;;:::::!

gendus;

::;:,:::;:.::::"

;,,,,,.., .;;

,*.>

YZ2SZ~JZ!L **. "-


.

huc

Sai

vihnii

sticam,

iiXZSZSgs:
:;::;:":.:::::;:::::::::-:;:,;
,,;

;:r:;::::::;":::::::::
::;::;::;::;:::;:.;::::::::.

ad vrmcl

Matem

pni
^

/ > '

i(2

vrssirrsESss
iti

""'"'" cnronv*u t

'sfsjr.a

::;:: ;:;: ;:-;::::;::;;::::


'

, juTCnia ,,,

.-

/,-

ijlia

214
AIT.TORE

DE

S.

VENANTIO ABBATE CONFESSORE.


regulari disciplina collabente
et

D.

A.

B.

virtutum in monasterio sub aua varia Christianamm ZZZntitutus spedmina omnibus exhibuit ter;

refrigescente

mona-

toTZigue,

Z
1

fratrlTus suis I

cumad senectuHs bona annos proveproverbo et exemplo pr*fuit et

chorum fervore, eam ad seculares canomcos transtQuo autem tempore ld isse, *que est perspicuum
edocet docnmenacculent, nulium, quod sctam t nos
,... a ,i c Vannntn innnnr.hox. Martinianorum Marlnnannrun tum. Ast S. Venantii monachos, Mabillonius Annalium cccnobitarum, qui ut scribit

fuit abbas.

qvam ad
,///,
s,

ex-

tremam wiinlulcni /iroiiit-

nl.

sic exprt16 Hanc ultimam vitx Sancti xtatem Quadam die Gregorius: mii Vitx edendz num. 3 Solerania inDorainica ad Missarum celebranda jam cin.u V v.. Jam enim oculi mei irairiDus fratribus

lib.

xxviii,

num. 87

et aliis locis, seculo

vm

Jcsi-

ncnte aut seqnentis initio

ad secularium canonico-

vitatur, dixitque v tatur,

rum staium

defeeertnit, e.remplo allectos, circa -

idem

: :

possum librum adspicali-ine obteguntur, nec


alteri agenda manC9VB- oresbitero igitur haec Idem dum de badite Dein num 4 addit auctor oratione, Sanctorura die Dorainica, expleta
:

tempus monasUca regula ejurata vestem et mores canonicorum induisse, sat verosumle est ; saltem nulla

ab his tempoHbus disciplin* monas,ic,r indicia in

hac S. Venantii ecclesia occurrunt. Sicgue in seculari statu

ilicis

rteretur

super bacillum sustentatus.

Qux

ad nostra usque tempora, qui huic ecclesis


ut scribunt

IZdem

provectx indteia exverba certa senectutis

deserviunU perseverant suntque,

llen-

Irijnunt evincuntque,

mam
titlr
:

xtatem

Sanctum in attigisse; sicque Venantium

monasterio sumcirca pricir-

schenius, Acta S. Guitielmi Firmati ad diem

Aprilis illustrans tom.

III,

w
.

24
et

335

et

336,

S
uwnem

qui in Perpetui episcopi annos,

annum

Turonensis duecesis benefie.wrum Catahgi, Parisns

sexaaesimum primum
vlt

seculi quinti incidunt,

anno 1648

editi,

pag.

22

et sequenti auctor,

prxter

ammonas,icamprofessum,adseculihu-

decanum novem
chialis.

canonici,

estque ecclesia paro.


.

ftu

entum

initium in coznousque, vel ad sequentis

;/;

)WMO,
illo

quod ab

s. Harlini

Turonensis
est diver-

Commentarii num. 13 scribens, hia dsaisse huiusce dixi. nihil l ver\t ate alienum g Venantius vitam - 17 De lnonasuiiu, m </" abbas, vcl in quo diem monasticam egit vel prxfuit est adeptos, .uvremam obiit et tandem sepulturam
.

,# 19 Isthanc basilic* S. Martim subjectam ohm et etiamnum esse, ex Ruinartio num. 17 scripsimus.
fc

Subjectionis illius rattones seu caupas aliquatenus,


.

^
E
uini

clesio esiam obse-

..

ut

mihi videtur, probant

medw

seculo
,

xn Phlhppus
beatt

rw

decanns,

Rainaldus thesauranus

totumque

siim. profes'

],a

23 Octobris diem, Rabanu* in Martyrologio ad Hagenoyemis, cujus Codicis Arnoldus Wionus

Martini Turonensis

capitulum in epistola

ad Plnl-

ippum,archiepiscopum Coloniensem, Annahbus Benedictinis


et
lib.

Usuardinis hodie verba reciSollerius in Auctariis eorum alii locutisunt, ut ex )at scriptor c, nonnulli
dictisillud

xxvm, num. 88

inserta, ubi de vita

monastemnn idem cum ceUberrimo S.


quod S. Perpetuus episcopus ere;

quibusdam S. Mart ini miraculis disserentes: Multis, inquiunt, post haec annis evolutis, mutatio-

Martini camobio
xit

nem

et Ordinis et

consuetudims passa est haec ec-

fuisse appareat

unde Sanctus noster


et

nonnumillis

clesia,

etpromonachisvelpropterfrequentantium
substituti sunt, trecen-

quatn

Martini canobii monachus

abbas ab

inquietudinem, integre non prosequentibus, ca-

Gregorii Turonensis '(Ucitur-quod tumen, sicuti ex veritate omnino exstat dissonum.


verbis eruilur, a
',

n0 nici a principibus teme


tis,

quae tunc temporis erant, praebendis, ad nu-

Verba iUius

yits

edendx num.

desumpta hic
basilicae

merum centum

quinquaginta (vel 200) restnctis.


illum fastidiosum et

mbdo
^S

Brat tunc temporis monasterium Silvinus [abbas Martini propinquum, in quo

Et ad temperandum laborem

sceptro regebat. ffrecem Deo devotum regulari Confessorum, ubi de S. Itoadaiw Kftro de Gloria

intolerabilem, nempe laudis perpetux, ut Mabillonius observat, juges illaeet interminabiles psallen-

Venantio abbate
:

et

mrraculis ab ipso patratis cap.

tium alternationes ad certas et discretas, sicutin sunt. De reditialiis fit ecclesiis, horas distinctae
bus autem et thesauris ecclesiae ipsius pars maxima decisa est de qua tres congregationes, quae
;

ingutf, xv loquitur Haud procul, abbas requiescit nec ab his a S. Martini Venantius qux operxnn hujus sanGregorio assertis dissonant, Keorum col. 122S habet Buinar;

a basilica S.

SSL m icLbens
6

Hodie

substitit S. Venantii

capituliS. Mar.ini, terium in jurisdictione

mojam
an-

ad eanonicorum arbitrium subservirent. eonstruci* et dieate sunt. Qu omm. hod.eque mChnMasti nomine constant. Ecdesi llto mtbtt

Mbite,

erant sancti Venanth, hactenus eo

le-

dudum

in colle.M..m

eanonicorum conversum sub

giata, eccles, sanct. Bened.ct. et

sancU Petn,

sancti Venantii titulo.

2
1

Eadem jom

dixerat

is

qu=e tres minores abbatim erant.

m cmobii Z* hodiemo ltonctustumulocondttusruit,disseram.lterea -^, 0. MarZ! ,L Z Venanti


de
hujusee
etatu et loco,

col

acauiro, ex 533 Novam adkuc vim h*c

20 Hinc
Venantii

porro

unum

er

juvent,

***

8.

ecclesi

dtquitusm
seculis
res

duasmxnores abbaUas ro pr^gresso, aprtmts su*erec


sicut et

S.

necessaria, o

/, '"""'"" r-nh,a,i,im exstare

'""

oel < ejus vicinia

dein canonicts aceeptsse,


!

ei

^f~f
l

gg

qui B vpsat ttsdem bonts, "J.


lica,

RuinarZ ; >

MartM

iUm

crat S.

MarHni

fuUse

u,. ,a

lll ui

~?* ttZ
'

^SL
1

fnrinl -

vendi

dtmnU

Off* iU

Ubtu

perp^

"""
nomine

-;:

:f V^antii
tari,
>

S''"*
.,

^hlllis

W
'

'

3!S5KS2S=S2S

j.

-*JJ

-JJ
-. dStque

IVatribus
:

,, >Lce Comn

/*,M "*
'

evin-

*nbo

m
d
,

ta,

*tf
P
'"

ta S
'"'"'''" S

u nostneden-

randa Sole

^f^l
,

Mta, ?

r "" 1

Jam 6mm

CUU

nec

um

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


presbitero igitur possum libellum adspieere habet S. hcec alteri agenda mandate. Dein hsc
:

215
AUCTORE
D.
A. D.

Greborius

Idem Venantius. dum de


Sed nec
illud praeteribo,

basilicis

sanctorum

die Dominica, expleta oratione,

reIII.

verteretur....

quod quaut supra

De

loco,
:

ubi sepultus fuit

S.

Ve-

dam
rat,

vice,

dum juxta consuetudinem,


basilicis,

nantius

an et quo tempore ad Ger-

diximus de

quas orationis gratia adie-

raanenses monachos Sancti reliquiae


fucrint translatae. Cuvinii asservantur;

repedaret et in Basilica ad Missas Dominicae

Orationis verba decantarentur, etc. Proindeque


S.

Venantius, fratrum comitante caterva, diebus

dein Parisios advectae, Hodiernus ea-

Dominicis Missas decantaturus aut celebraturus, et alias orationrs seu Officia divina expleturus, juxta
consuetu.linem 8. Martini ecclesiam, quam sub
basilicpa

rum

status

cultus eis exhibitus.

nomine Qregorius designare


nisi aliquo

solet, adibat

quam

illi,

ut opinor, diebus Dominicis frequenter

non adiissent,

usu seu

officio

ad hoc prxde
iis,

Sancti Venantii

corpus in monasterio, ab ejus nor


,

nh
,

standum

fuissent adstricti.

Nunc pauca

qui

S. Venantii

ccenobio prsfuerunt abbates, mihi pro-

mine in Turonica cxvxtate nuncupato, sepultum ius Turonensis. fuisse, non uno in loco do<
i

nis '"'''"

ponenda supersunt.
Quatuor hii numerantur
illius
b
ii

Audi, qux Francorum Historte

lib

x, cap.

xxxi,

21

Cum

ni

religiosarum S. Martini subsulium

num. 9

habet hic

biographus

Licinius..., abbatis

abbates.

erectum fuerii camobium a S. Venantio dictum, Hsdemquebonisditatum, istud alterum monasterium


ereclione

officio in

bas sepultus
tur.

monasterio, ubi sanctus Venantius abest, functus, ad episcopatum eligiinnuit


in opere, cui titulus
:

prmcessisse,

nullo

modo verosimile

est.

Idem omnino

De

Hinc

merito, sub S. Perpetui t qui celeberrimamS.

gloria Confessorum,

cap.

15,
a\

quod Sancti Vitx


et

istms Martini basilicam condidn ei auxit, episcopatu reponenda. statui S. Venantii monasterii primordia

mox

edcwi.r subnexuimus i

proin ex his

num.
S.

Proinde Silvinum, quem 8


tumo. primum hujus
loci

Perpetuo advixisse au-

certum 10 recitatis biographi verbis perinde in ecclesia ejus nomini Venantii reliquias

est,
di

abbatem n^umptumfuisse,

primo depositas
sepulcro
scribii

fuisse.
in

Sed, qux de Sancti nostri ad ejus Vitam Notis


col.

locum S. Venanhaud invitus crediderim. Silvini


narratur, qui, Ut tius excepisse a Gregorio initium annos ,/-,, adsetmli v ftnem aui sequentis

suis

prsetermittenda 1231 Ruinartius, silentio non sunt in in ecclesia sancti Venantii, Hodie. inquit
.

r mr,:n!
ronensi,

Jum
anno

ad

Lieinii.

qni, tcste episcopo

Tu-

circiter

507 ad

hujus dvitatis ca-

crypta, choro claustro S. Martini sita, visitur habentur sepulcra ecclesiae subjacens, in qua tria
lapidea, e terra levata
cui altare
cti
:

,/,, evectus,

25, tempora

seditannos 12, mensea 12, dies Veoantii accessimus. Quin is in S.


esi

unum

scilicet in

medio,

mihi locum suffectus fuerit, nullum

dubium.

An

Venantii

superpositum alia vero duo hinc


;

est et creditur esse sanet inde sita sunt.

ccenobio adminivero post Licinjum, S. Venantii qui proxime pnepositus fuerit Quntharius, strando

tempore, Sacrae ejus reliquiae, pergit Ruinartius,


uti conjicimus,

culo sexto medio, ut

,,,

Tndicis scriptor
ita

Novi Episcoporum Turonenasserit, hujus ecclesiae pedum

deposit bant, inde translata* sunt et

quo Normanni omnia devastaapud Cu-

vinium, vicum

in

pago Lomacensi prope Namurinitio

tenuit, non

Gun~ certum mihi apparet. Utut sit, ad episcopi cathedram thari0 , functo aut forte

aPratis cum, ubi monachi sancti Germani


seculi

decimi

nuiiusS.VexLwtuabbatumtabulis^stveeoinjuria deleta fuerint f sive

Broniensis,
erant.

teste auctore Vita> S. Venantii abbatis in excubiis sancti


,

Gerardi

rum nominatemporum
inscriptus legitur.

CuvinioexceAt eodem saeculo exeunte, Parisios redierunt; sedere coacti Germanenses


beati Abbatis reliqi cura deferentes ejusdem adsersancti Gerraani basilica qu* hodieque in

ecdesimhuicnullusprslatusfueritdeinceps

Longiorem ergo de

iis

non V ro-

ducam sermonem.

vantur.

23B*cRuinartius;etaptequidem,
cendisinhujusdisceptationis
S.

ut

ex du ^uUiS.
fit

decursu patescet.

Uqui9

apud prim0 dereliquiisS.VBnB.ntii t asservatis, qumdam \nqu\rmParisiensis monachos reliquias inipsorum daoccurrunt. Enimvero ejus obiodepositasetiamnumexstareetaprisc\stemr evincuntpasstmdo-

Germam

cm

uoribusreipsareconditasfuisse,
illius

CUmenta,quaein

citai Bouillarliusi

hoc

Historialaudatautetiamrequa idem evincit capsa, in


illiut

reliaioso cultu
,

sepults sunt sacrst

asservata consptcipra memorato camobio

;,.

niud monstrat ecclesis Martyrologiiilliusannuntiationeasserta', ,/,,,

Parisiensis tradxho,

docentquetandemS.

GerardiBroniensisActactrca
ut observat

mmm

1035

aut

1038,

MMlo

mCuloquintoBenedietinopag.

148 etU9,

et qut

216
AUCTOIIE
ea

DE

S.

VENANTIO ABBATE CONFESSORE.


Byeus
,

ad diem Octobris terliam


commissa
:

illustrarit

lit-

tii

nominc appellatO, tempore, quo Grcgarius Turoaniw 573 in episcopum


electus,

D.

A.

R.

teris

ita

ut,

quin apud Germanenses


et

ncnsis,

suum de

monachos alicujus S. Venantii etiamnum exstent

Francnrum
lusi

jnm a

longo temporum
sit

spatio exstiterint reliquiss,

Ilisloria librum X et alterum, cui tituDe Gloria Confessorum, in quibus, sicutnum.


rc-

nullum omnino

ilubium.

22
ibi

dixi, nonnulla de Sancti nostri sepultura et

ad Germa24 Verum in ipso disceptationis limine enodanda nenses mosuis ad S. Gerardi naclws^Pari- occurrii difficnllas, quam in siit demonum. 3 sic proponit Mabillonius : An Vitam Notis
rantes,

liquiis habet, sepultx

adhuc erant.

Non enim eum


asseruissei san-

sepultum esse aut requiescere,

ctus scriptor, si rc ccru sacr.r cjus reliquix

ad Gcrillos

autem Venantius abbas, cujus


mus, (in Germanensi enitn

reliquiis

gaude-

manenses jam tum pervenissent. Porro duos


libros

tum degebai ille ipse sit, qui seculo vi Turonenv ir eruditus,) se rexit monasterium, aut qui in oppido cognomine apud Atrebates colitur, alii judicent. Ast
asceterio
verbis,

mox memoraiosa S. Gregorio non nisi annis 593 aut 504, ac proin nonnullis jam a S. Germani
Parisiensis morte
elapsis

annis,

litteris

traditos
et

fuisse, discrtc docent tom. III, pag.

379,

383

Ruinartius

num. 22
illas

recitatis, S.

Venantio

Francix LitterarLr
tunio
circitcr

scriptores.
fuissc

Igitur eas reliquias

Turonensi reliquias
dicavit
;

adscribens

rem ipsam ju-

576

ab isthoc sancto cpiscopo

ct

quidem

merito.

Sancti enim Venantii


in

Parisios in S.

Vinccntii basilicam advcctas,

haud

martyris, ad diem Octobris decimam

Opus no-

recte scribit Bailletus.

An

ergo tempore

NormanniRuinartius,

strum jam
Itisbergee

illati,

corpus integrum Petrobergx seu


et tertia

cx irruptionis huc delats


cujus rcrba
est

fuerint, sicul
scribit,

sepulium

Augusti anni 1604

num. 22 retulimus,

nunc nobis

tcrra

cffossum, ad Purisiacam urbcm

ilclatum fuissc

cxpcndcndum.

nullo

modo apparet, nec


Sanclo
iilo

id huc deferri quivit.

Se-

27 Ut rcm a primordio rimcmur, qu.rdam


suhilcrc juvcrit.

hic

jVomwnnicfl
"' ri
'l''

ciiudo dc

ad dicm x Octobris nullam

Quot

et

quantis cladibus Gulliurum

mentionem

instituunt antiqui

Germanendum

usus

provincias

et

civitates, eas preesertim,

qux ad bige-

qm

tamcn Venantium Turoncnscm abbatcmdic xin


mes
et

rim

perduodei
tertio

sub ritu duplici recolunt:


in

Sequanam posits erant, Normanni ab anno 820 ad annum circiicr 912 infestarint, norunt omct

denique hujus corpus

isthac regali abbatia

ncs,

qui horumcc

temporum historiam
;

vel

obiter

asscrvari perhibet Martyrologii Parisiensis hodier-

ctiam perlustraverint

sciuntque, plerasque Sancto-

qux sic habet Turonis S. VenanGregorius tii abbatis, cujus Vitam scripsit S. Turonensis. Hujus reliquiae apud S. Germanum
iui

annuntiatio,

rum

reliquias, ne nefaria

barbarorum manu pollu-

erentur,ad loca barbaris impcrvia aut eorum direptionihus innius obnoxia delatas fuissc
:

hinc S.

Ve-

Pratensem honorantur. Proindeque


reliquias, in

S.

Venantii

nantii Turoncnsis corpus Gcrmancnsihusjnonachis.


et

monasterio Pratensi a multis seculis

quidem ante seculum nonum medium COncessum


haud
difficile

reconditas, ad

Sanctum illum cognominem,

cujus

fuisse,

cxistiniavcrim, hac putissimum


direptionibus

Vitam S. Gregorius Turonensis descripsit, spectarc, cx monumcntis jam mcmoratis aut inferius
etiam referendis assertum manet.

rationc

ailductus,

quod barbarorum

cumprimis Turonica civitas obnoxia, ab annis


aut

840

Quo autemtem-

841
ct

obsidione frustra cincta, annis

tandem 845,

pore ad Germancnsium monachorum poteslatem devenerit saccr


ii 11

846
pag.

sequentibus, sicut traduntscriptores,

quorum
T

ille

thcsaurus, nunc cst diccndum.

Ojjcra

Bouquctus tom. VI, pag. 138

cl

tom.

//.

curanle

25 In
hns

S. Venantii Vita,

quam ad diem 13
sic

Octo-

S, Gt

rmano
ietisi

contexit, de illius

translatione

Turonibus ad
loquitur

igne et ferro direpta fuerit. Quid


nonici aut monachi, qui

225, 226, 258, vulgavit, ab illis occupata t mirum, quod ca-

antistitc $e~ culo m allat;r,

Parisiacam civitatem facla scribcns,


Baillctus
:

Deo

in S,

Venantii

eccle-

Ejus corpus in abbatiali S.

Martini

sia inscrvicbant, sancti Abbatis reliquias uut prxci-

Turonensis ecclesia sepultum jacuit,


Clotarii I mortui
culo
filiis

quoadusque

puam

illarum partcm, ut iisdem prospicercnt

Ger-

regnum

accipientibus, se-

manensibus monachis, Guviniitum commorantibus,


recondendas commisi rint
?

p
uiihiciid-

nempe

sexto

jam
in

adulto, S.

Germanus, Pari-

siorum episcopus
Vincentii, dein S.

abbatiam, ut dicitur, sancti

28
etiam

Rem
aetate

autem

ita

habere, eo

tamquam

verosi-

Germani a Pratis nomine voVenantii corpus,


circa

mile lubentius dixerim, quod nonnulli martyrologi


spectabiles,

catam,
bcntcm

illud intulerit. Igitur si Bailletum haec scriuitilias,

nunc nullo signato

loco,

S.

curante

S.

nunc Parisiis Sanctum

Venantium ad diem

xxiii

Germano
ct

episcopo,

annum 576,

sicuti asse-

Octobris annuntiaverint. Porro


die celebrant,

dum Sanctum
ut opinor,

hac

runt Henschenius, Acta ejus ad 28 Maii illustrans,

unum eumdemque Venantium memoinficiabi-

Novae Golliae Chrislianae auctores tom. VII,


illi

col.

raiiilum eos suscepisse, nemo,


tur.

201

emortualem, Parisiosin S. Venantii basitibi

licam adsportatum fuisse,

erit

dicendum. Sed

Si aiiicm verba, quibus suam annuntiationem contexuit Notkerus, inspicias, itla ad Venantium

quo nixus instrumento,


i.ir

vel

qua ratione adductus,


est

Turonensemabbatemspectars, certum omnino evadeti sic habei ad praefatum diem martyrologus


ille

Bailletus asseruerit,
Istlniuc

haud mihi sane


ad

per-

spcctum.

Sancti nostri

Gcrmanenses

Natalis Venantii abbatis, de quo scriptum

est,

translationem non seculo sexto, sed serius contigisse,


,

>:.

Gregorii

Turonensis episcopi, S.

Parisiensi ssqualis, verbis


"t

/ iiiiiui-

26 Et
noii

1"

quidem

illius

Germano mox dabo probatum. translationis aS. Germabiographus. 2" Sacrae

quod, adhuc in terris constitutus, Missarum Solemnia in coelo consumari agnoverit. Et cum ali-

quando ad Missas Dominica recitaretur Oratio,


audierit

nente aui furente

no,quempluribus
meminit
,

in locis

laudibus exornat, peractae

tem

e tumulo sacerdoti respondenSedliberanos a malo. Quaa quidem verba ex

quendam

Sancti nostri

ipsius S.

Venantii Aotis, a Qregorio

contextis, dc-

,r,

nrii procul dubio in monasterio, a S.

Venan-

prompta, Sanctum Abbatem Turonensem designant.

Ei

DIE DECIMATERTIA OCTOBIIIS.


Et
vero
ii

217
reli-

Martyrologiorum

scriptores,

cur San-

Normannis, Turonenses S. Venantii canonici

Aueronp.

ctum hac die recoluerint t satest,


perspectum.
ejus

ut opinor,

omnibus

quias Patisiensibus monachis Cuvinii commoranti-

A Ton enim

hac die procul dubio obitum


et

bustum
sisse,

conccssisse aut eo adsportundas eis


ille

comun-

annuntiandum duxerunt Rabanus

Notkerus
Turonensi
illi

ne a barbaris saccr

thesaurus diriperetur,

verbigfatia,

quiillumjam cum

ecclesia

omnino mihi vero apparct consonum.

die ejusdem mensisti cetebraverant.

Quid ergo

scriptores

Venantium ad xxnr

Octobris recolentes
transla-

30 Is Bronium
Cuvinium

profecto ab anno
in

923, quo S. Gerardus ubidebilo

episcopatu Leodiensi poritum pergens,

"""

,(

celebrare

volueruntf Factam, ul opinor,

adiit,

haud ignobile

ditionis

Leodimsis

tionem, qua sacraSancti lipsana, Normannis per


Gallias longe latequt furentibus,
loco
t

oppidum, Isuca horaria a Marisburgo distans, cujus


notiiiam
in

primo sepultwm
ostendam,

Historia Namurcensi inter dissertatiO'

Cuvinium, unde

post,

ut infra

Pa-

nes ad calcem jiag.


in

risios

ad Prdtenses S. Germani monaclms dcvcnerc,

89 adjeclas Marneus adornavit, Germuncnsium potcstutcm dcvcncrat. Res a S.


ct e.r

fuerunt dclata.
cii

Et quidem
reliquiarum

sola BSl h.rc Oelebris santranslatio,

Gerardi biographo narraia


tnl

Actis ejus a

Byeo

Venantii

qus ad

nos

diem
:

III

Octobris illnstratis et editis dcsumpta sic

usque debitis innixa monumentis

perveneril.
et

Nec

liabct

sane huic

mes

sentenUte Rabanus
die

Notkerus, qni,

cesi

Profectus Gerardus ex Mosoraensi in dioeRemensi coenobio ob metum scilicet indige-

sanctum

Abbatem

xxm

Octobris memorantes

narum

prospero cursu pervenit ad munici-

illam vocem natalis et depositio adhilmerunt, repu-

pium, in pago Lomacensi situm, quod appellatur Cuvinium. Hic autem degebant duo raonachi

gnant,

cum

sicnt
ct

num.

8 obscrvavimus, auctores
his verbis

martyrologi

liugtologi

utentes aliam

ex monasterio sancti Germani, ad quera tunc


pertinebat fundus ejusdera raunicipii, unanimiter

quamcwnque SancH

alicwfus festivitatem, aut ejus


noii

reliquiarum ad diccrsa loca iitvcctioncm

num-

excubantes cura pervigili

in excubiis sancti ab-

quam
ct

expresserini

quod utique
fuisse

hoc die ab

Rabano

batis Venantii. Proindeque, sicut ex relatis 8. Gerardi biographi verbii liquet, sacrx Venantii rcli-

Notkero pr&stitum

lubsns dixerim. His

posilis,

jam

variis nuluctionibus,

quibus peractx S.
in-

quix anno 928, quo S. Qerardus,

S. Dionysii
ibi

Venantii ad Germanenses translationis tefnpus


notescere potest, datur locus.
seculo nono

prope Parisios camobio egressus, Bronium

mn-

nastcrinm exstructUrus properabat, a Oermanensi'


bus religiosis, ad hoc deputatis, asservat.e crant.

29 Certum
exiguam
nii
illius

est,

sancd Abbatis corpus aut haud

Cuvinivm
pervenere,

partem ad Qermanenses, qui Cuvicirca

31 Modo

fortc scirc

nonnemo

aveat, an

Sandi

Germanen-

degebant;

annum 928 jam


et

pertinvAsse

noslri rehqutss a

Turomca

civitate

mo.r ad LUVIr

illudque evincunt verba, quibus usus est S. Qerardi

niense municipium allat.c fuerint, vel an Parisios

Broniensis

biographus,

qux num. 30 daturus

primum

dcportatx, ibi aliquamdiu jacuehnt, prius-

sum. Sed antea etiam sacrum illum thesaurum penes eos ab aliquibus saltem annis exstitisse exigunt,
ni

quam per Germanenses,

quibus fuerant conaessse,


?

in Leodiensem difionem advecta fuissent

De

utro-

numero prxgresso dixi,


;

qux

de

illo
is

habet in suo
scriptor opus

quesilent, qui Martyrologia scripserunt


giologi auctores.

ct

oateri ha-

Murtyrologio Notherus
siiiim, ut

cum enim

Ast

si,

quas

feci,

de hocconjectu

assfruntpost Papebrochiiim

ui sufl <id

Usu-

ras

hic

referre fas

est,

sacras Sancti exuvias non

ardi
et

Martyrohgium Prafatione num. 67


emortualem
litteris

Sollerius

quidem ad Parisiacum agrum,


diebrn haud
ni, sed

qum

his

infomtis

Francix Litterarix scriptores tom. Vl.pag. 13G,


ipsi

seml

grassationibw fadarunl Normanr

an t e a nnum 912

commise-

ad Ouviniense oppidum mox adspotmasfuisse


seculo nono et decimo ad-

ni, oportet, ut a primis saltem seculi \ annis S.

Vequx

vel sequenti ratione permotus dicerem, quod scilicet

nantii reliqute e
,

Turonica civitate

in

Qermanenecc

RabanusetNotkerus, qui

nnn potestatem devenerint. Hoc enim


digessi

his,

Hixerunt, Sanctum nostrum addiem

nm Octobris,
rum ui

mox

procul dubio mihi arguere

licet.

Quin

aut ejus transiaUonem hac die peractam n


in

ari ratione, aisse,

ante seculum ix

ex Rabani rerbis, quibus S. diemOctobris xx.n signat, dkere fas

medium contiVenantium ad
erit.

Parisiaca civitate tum


.

cdebemma eam
opx
ibt

gnarini

quod fecisuni procui fobw,

Enim856 proVero Rabanus, qui vitam usque ad annum iuxit a Sollerio mox laudato et ab Frands Utterarix scriptoribus tom.
,,

reipsa anno circUar

840 huc
in

adtportat*
;

sepult*

mavsissent S. Venant.. reliquis

verum

ilU

sua

annunUatione nullo
forte

loco
u,

reposuerunt

quod

V, pag. 154 Martyroloscripsisse d,-

Cuvuuum, adhuc

Arducna

silva dumctis

mum

drca anmim 839 aut 845


S.

obsitum tamquam tgnotum loaim habuermt.

dtur- quaredum

Venantium,

cujus diem

mwr-

32

QuU

Cuvinii, ubi recondita per

unum

secu,

mmsrn

xxm tualem ad xi Octobris celebraverat, die etiam mensis recolit is auctor, quid, qu*so, hacsua hujus
annuntiatione innuit, nisi quod hac die aliqua facta

Um
rit,

et

amplim rmanserunt
vorbis, ex

sacra pignora, acadc-

seqm ntibm

S.

24

desumptis, nos edocet biagraphus


fratribus, qui

GernrdUctu num. Ex prascn:

larii Sancti nostri translatio,

illa

sciUcet et sola
et

ptifl

ad S.

[ tiQ u e

tusl
tur,

TJ S
Cuvuuum

mn

qua, uti infra

num. 34

sequenti do-

bias erant, P lus solito in

Venanti corponsacupotandum quadam nocte

\finem, cum jam dudum Eabanus morereParisios t sed qua, jJiusquam hic
Snnrti nostn i.iuthv fuerunt saciw bancti ntistri eruvLv luiiuni
.

redd.turtardmn,, dimissus noctumas ad laudes


las.

p^tu utique evict^s nmnoque


.
.
.

sopore^

.......

oon

n i

Venantms vuitu seve tus. Cui sanctus assistens v ...u, ^uiu, o,,;,l i.nrpr.nrriniiit.einn et verbis etveioeie.

Turonicum pagum

infestantibus, ut ttum.

27

docui,

30 Tomus
vil

vocabatur

Octubris.

218
AUCTORE
D.
A. B.

DE

S.

VENANTIO ABBATE CONFESSORE.


edita, et qrnc

vocabatur nomine); ecce. frater tuus de somnolentia tua conqueritur Ermarus, ad "vigiliarum
excubias jara nostra adeo sollicitat reverentia, cur saltem tibi commissa almi martyris Eugenii non permovet
prresentia?

tamquam antiquissima

habet Martecol.

neus, amplissima Collectionis tom.

VI,

635 el

dudum

expergefactus. Et

si te

non

636

asserit,

ab annis circiter septingentis videat

tur descriptum

cumque eadem prorsus xtatedouanMartyrologium

dum

esse,

Prsfationis ad Adonis

Num

ignoras ejus merita?


*

Numquid

pag. 17 existimet Georgius,


nutn, quod
is
;

Calendarium Vatica-

da

non fulgent inter lucida Sanctorum agmina, sicut sol inter siderum astra?Surge, inquam, surge quantocius,
et,

seculi

xi

initio

exaratum expressis

verbis scribit

hinc recte Venantii corpus Parisios

quod debueras maturius, ma^post

invectum

et in

hac civitate depositum

annuntiant
,

tura supplere vel tardius. Qua? correptio eotenus

horumce duorum Calendariorum


ut
,

scriptores

qui

eum correxit, ut ne ad modicum quidem

mihi apparet

Sanctum Parisiis hac

die

non

ha3c ab obsequela martyris, nisi humanitatis gratia uspiam fecerit, quoad usque ejus fidelis creditor depositum fidele
reposcit.

recoluissent , si

sacrum

ejus corpus aut Cuvinii aut

in alio quolibet loco sepultum exstitisset.

Proinde-

Ne

quis autera

que quominus seculo x desinenti illam Sancti Cuvinio Parisios factam translationem
et

incredulorura hoc aestimet forsitan fictum, hoc


illius,

cum Ruinartio
Germanenses Quadam

qui pertulit, constat relatu relatum.


quis
fuit

Bouillarlio affigamus, nihil omnino impedit.

fuerunt,

33 Porro

Werembertus

ille,

tam acri

36

Dum

S. Venantii reliquias ad

ea-

monitione a S. Venantio increpitus ? an unus ex duodecim S. Gerardi, quos secum duxerat, sociis,

Cuvinii commorantes monachos seculi ix initio devenisse dixi, non ideo tamen nullam

JJIjy'*

earum partem

an potius unus ex duobus S. Gcrmani Parisiensis monachis, quorum curac commissx erant Cuvinii S.
Venantii
sui,

apud Turonenses canonicos remansisse, crediderim.


Contrarium enim probarent Bouillartii, qui nonnulla de hodierno

Byeus Commentarii ad S. Gerardi Broniensis Acta prxvii, num.


reliquise
,

inquirii

earum
S.

statu

habet,

verba,

qux

subdo
bitae,

49. Verba ejus hic subdo

Mabillonius, inquit, in

Germani Parisiensis ccenodimidiam ex uno S. Venantii cruris osse

Anno 1651

num. 8 putat e quos Gerardus secum adduxit. monadeodecim, cliis etiam exstitisse Werembertura, qui ut bioAnnalibus Benedictinis
lib. xliii,

partem, Villae-Novaj a comite appellatae. Gallis autem Ville-Neuve le Comte, quam etiam Fonte-

naium
tius,

seu Fontenai le

Comte nominat

Bouillar-

graphus narrat, a
Cuvini

S.

Venantio abbate

in

somnis

in agro Pictaviensi, incolis


ii

dono dederunt.

fuit increpitus.

Verum

hic

cim

Gerardi comitibus, sed alter e

non e duodeduobus mo-

Simile quid

ex his reliquiis ecclesiae Luisne-

sensi in pago Turonico sancto Venantio dicatae,

nachis,

ad quos hi cum Gerardo secundura disi

cenda Cuvinium diverterunt, verosimillime exstitit.

rogante ejusdem nominis duce, anno 1654 concessere. Tandem anno 1665 Turonenses S. Venantii

Id ex biographi loco proxime laudato,

cura

canonici, ut aliquid ex sacris

eorum Pasibi

antecedentibus comparetur, colligendum apparet.

troni exuviis obtinerent, sicque

utdamnura,

Anno
biis

igitur

928 ad

S.
et

Venantii reliquias in excu-

erant Ermarus

Werembertus
monachi,

ex

S. Ger-

olim ab Calvini sectatoribus, qui reliquias ejus in ecclesia asservatas flammis addixerunt, illatura,
resarcirent,

mani Pratensis
tempore

cccnobio

quos

Bronium
circiler

unum

e canonicis ad S.

Germani

re-

pergens S. Gerardus
illae

invisit.

Verum quo

ligiosos miserunt; cujus precibus isti annuentes,

ad Parisiacam urbem, ubi religioso

astragalura seu unuin ex pedis ossibus Turones

cultu asservantur,

tandem

illata:

fucnnt, hic paucis

deportandura benigne

largiti sunt.
l

diccndum.
ii,

37 Hxc
seculo

Bouillartius, qui harumce largitionum

^""""'

ni

ParU
X

34 Exeunte
cet

Parisios,

fuisse

delatas,

a Germanensibus monachis factarum, tamquam instrumento, acta hujus ccenobii Parisiensis capitularia, in nota

SiOS, sCCUlO

exeunte, uti etiam e

Ruinartius, cujus verba 7ium.


:

hujus invectionis

22 descnpsimus,edocausam in S. Germani monaindicat Bonillartius verbis

Mdi
giis

lijrolo-

sterii

Historia png.

246

sequentibus, ex Gallico idiomate in


:

Latinum a me Francorum regnum, mortuo Robertus translatis cum quapatre (anno 996) adeptus, Cuvinium
tuor pagis

ad marginem pag. 246 posita appellat. Idem auctorpag. 247 processionU cujusdam ob furorem bellicivilis per Gallias anno 1652 grassanlis

comprimendum
scribitur,

peractcT, in

qua Sancti capsa delata


a Bouillartw

memimt.

Ex

his

ranscn-

Mos*

adjacentibus sorori suas Hedwigi

ptu nonnulla, quibus

numens

prxgressis disceptata
:

Ra-inario IV Montensi comiti desponsat. ut ex


msirnmento, ad hujus Uistori* finem pag. 30 vulnato liquet in dotem concessit. Tura Erraarus
et

adstrui queunt, facile eruuntur

et

ad sanctum

Venantium Turonenscm spectare


Germani Parisiensis
basilica

reliquias,
,

S.

asservatas

quarum
;

Warerabertus

aul poHus quicumquc alu, qui ad

Sancti reltquias

sredirecoacti.eassecuradetulerunt: teTpa tes. ransios i

-^r^j^ rr^LS ?*~^


et

in

excubm

crant, Cuvinii

degen-

modicam partcm obtinucrunt Turonenscs canonw 2 earum dumtaxat partem secuh ix tmtto ad Geraltera mancnses Cuvinii aut Partsm morantes Nec Turonenses rcmanente, fuisse translatam. apud

Ro bcrtus

fortc

Ruinartm

deportatum. non

~^

Z ' w^
iitur inanis
est

in

et

probati

Ibus

desUtuta,

"

" u "" n

quam adonmns
'

'

Id

etim ex

se sacraTuronensium tradiUo civium, qui penes

all( lUll

annm tia-

rum Urumce exuviarum

aliquid, quod

defndesam-

^repositus
hic lainhiiis //./. /, trans lalix sunl.

dicUur, kaud difHcile eruitur

JfMSX ?Ett

~
tores

^"f S=i

Venantium semper

ha-

"""
; SlCUl

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

219

A
'a"'hi\n'''rni-

sicut nutn.

docui, ad

diem Octobris xi

ejus inte-

eodem nunc, xuerunt nomen, quod etiam Calendario ad usum insignis

S. Martini Turonensis basilicx anno 1635


et
.

Us Parisienses el Titro-

na vu i * t

in

Musco Bollandiano
__
:

reposito,
,

eadem

nenses prieci/

die inscriptum legitur

Venantn abbatis ix Leex regulis generalibus pa-

ACTA
S.

'""

ctionis
et

candelab. _?x vario lim candelabrorum


uti

candelarum numero,

tescit, festi alicujus

solemnitas hic indici solet. Collerecitari solita, haec est

VENANTII ABBATIS
S.

cta, die S.

Venantio sacra

Auctore
OREMUS.

Gregorio, Turonensi episcopo.

Editore Ruinartio.
Deus, qui
tibi

digne servientium nos imitari


:

desideras famulatum

da nobis

charitatis

tuae
tui,

flammis ardere, ut beati Venantii confessoris


qui tibi feliciter placuit,
sortiura.

PROLOGUS

a.

mereamur
etc.

cceleste con-

Per Dominura,

Solitariura atque multiplex donum ecclesiis po- Quam


coenobiLr
in

sint

Ejusdem Sancti nomen Germanenses

pulisqueterrigenis ccelestis potentia praestat,

s!,'!,c[,rum

vetereseorum usus anno 1396, sicut tradit BouillarHistorix tius, elucubratos et ad hujus monasterii
calcem pag. 134
cusos,
:

cum rum

largitur jugiter saeculo

non modo

peccato- exempla.

ad diem

13 Octobris

in-

suffragatores, verum etiam vitae doctores aeterme.quodunicum cernitur; dumaMajestate di-

tulcrunt his verbis

Festum

S. Venantii abbatis

vina tribuitur multiplex; quiacunctis, qui expetere voluerint

c,

xn Lectionum
quit

simpliciter.

Plura de eodem,

in-

affluenter indulgetur juxta illud

Gononus

in suis ad

Vitam Patrum Occidentis

pag. 112 Notis,


siensis,

in

Breviario ecclesiarum Pariet Belvacensis, ubi triura

Unde vigilanter incessanterque debet investigare mens liuPetite et


accipietis d et reliqua.

Cenomanensis

mana Sanctorum

vitam, ut hoc provocata studio,

Lectionum Officium assignatur.


rullii

Vcnanrriir-

39 Nonnullas etiam
catas, exhibct

ccclesias, S.

Venantio

di-

accensa exemplo, ad ea semper extendatur, qu Deo novit esset acceptabilia, ut ab ipso vel mereatur erui, vel possit audiri.
ejus Majestate qua?rebant

ttum

Beneficiorum ad Turoncnscm

diaice-

Ha?c autem ab

rantur.

sim spectantium codex, Parisiis anno 1648, paginis 22, 36 et 38 editus : enimvero prxter ecclesiam,
in

Sancti percipere, po-

scentes jugiter, ut ipse insinuaret cordi. ipse perficeret in opere, ipse loqueretur in ore,
cilius

in loco
tus,

Turonica urbc ab ipsius nominc dictam, exstant Luynesensi appellato, S. Venantii prioracujus provisio ad Majoris monasterii prope Tu-

quo

fa-

purgata mens

cogitatione, eloquio, actione,


justa,

cogitaret sancta, loqueretur

operaretur
in his, quse

Mailleijensis rones abbatem pcrtinet, sicut et alter quo prior cum socio degere debet nuncupatus, in
.

honesta.

Unde factum

est, ut,

dum

Divinitati sunt placita famulabantur, obtinerent


cceni sibi remitti peccati debitum, eruerentur a sordentis e contagio, cceleste pro meritis invitarentur ad regnum. Ponebant etiara et prsedeces-

alias ecclesiasparochiales,

Sancto noslro sacras, hic

enumerare supersedeo
torum scculorum

quippe quod ab elapso mul-

spatio, sat et sufficientibus in hoc


relatis

meo Commentario

monumentis, adstruitur
exhibitus.

eultus sancto Abbali

etiamnum

sorum exempla ante oculossuos et omnipotentem Dominum pro eorum affectibus conlaudabant, quorura, ut diximus, exempla sequi meditabanfamuli tur. Unde et nos in praeconio devoti Deo
Venantii abbatis
effari nitentes, Divinitati potius

dona sua referimus, quae dexteram ejus manifestum esteffecisse, quodSanctos constitit operasse
f,

opera Antistitis
peccatores

publicanda deprecantes, ut aperiat os muti ad sui, quia, sicut esse nos recognoita

scimus scientia tenues,


g.

novimus

in conscientia

ANNOTATA.

a Deest

in codiee

tius. Deest etiam in

Ms. 2 Maj-Monast. Roinarperantiquo Ms. nostro, de quo


3.
:

Commentarii pr&vii num.


b In
Valcellensi codice
:

Non

enim.

c In Valcellensi codice

voluerunt.

d Joan.

cap. 16.

24.

e In Valcellensicodice

catenis sordentikis.
f

220
AICTOUF.

ACTA
Bd. operatosesse,

S.

VENANTII ABBATIS CONFESSORIS.


ope-

Scripti. 2. Sanctis...

quod nullus videre meruit, nisi ipse tantum,


liqui vero

reta-

D
i

Gregoiuo
turonensi.

rasse. Ita Ruinartins.

cur non viderint

ignoramus, Ipse

g In Valcellensi codice additur


logus.

Explicit Pro-

men

deinceps fratribus retulit, nec enim cst dufideli

bium, haec

Famulo Dominura demonstrasse,

cui etiara dignatus est, arcanorura secreta ccele-

stium revelare.

CAPUT UNICUM.
Vitam monasticam amplectitur
nantius
:

4 Namidem,

dum

de

basilicis

Sanctorum

die

recreatus.

Dominica, expleta oratione, reverteretur super


bacillum sustentatus, in raedio beati Confessoris

S.

Ve:

atrio, erectis auribus oculisque

ad ccelum

diutissilo-

camobio prceficitur abbas

me
re.

attentis, stetit immobilis

deinde motus a

co ccepit dare gemitus ac suspiria longa produce-

multis cwlestibus visionibus recreatur

Interrogatusque a suis, quid hoc esset, aut

si

multisque vivens

et

mortuus subvenit.

aliquid divinum fuisset intuitus, enarret, respondit


:

Va? nobis inertibus et pigris

ecce,

jam

in

coelo

Missarum Sollemnia expediuntur,

et nos se-

INCIPIT VITA

a.

gnes necinchoare ccepimus hujus Mysterii Sacra-

Sanctus. iii,n ditur moi i

-111111,

Igitur sanctus Venantius Biturigi cola fuit, parentibus secundum

b territorii in-

mentum. Vere, inquit, dico vobis, quod ego audivi voces angelorum in ccelis, Sanctus, Sanctus in laude Domini proclamantes, et dicto citius in
monasterio Missarum
Sollemnia jussit expleri.

saeculi digni-

tatera ingenuis atque Catholicis. Qui,

dum

esset

Sed nec

illud praeteribo,

quod quadara

vice,

dum
et

juvenili aetate florens, a parentibus sponsali vin-

juxta consuetudinem, ut supra diximus, de basilicis,

culo

obligatur.

Cumque, ut

aetati

huic convenit,

quas orationis gratia adierat, repedaret,

amori

se puellari praestaret affabilem, et

cum podeferret,

in basilica

ad Missas Dominicae Orationis verba

culis c frequentibus etiara calcearaenta

decantarentur,

cum
:

illi

dixerunt: Sed libera nos

contigit, ut urbemTuronicara, Dominoinspirante, veniret. Erat tunc temporis monasterium d, basilicae

a malo

audivit et tumulo cujusdam


similiter

vocem
;

di-

centem

Libera nos a raalo

quod non

sancti Martini

propinquum,

in

quo

Silvi-

sine perfectionis merito censetur, ut haec


ruisset audire.

metuk

nus abbas gregem Deo devotura regulari spectro


regebat.

Sed et ad Passivi k presbiteri

Ad hoc Vir

iste

devotus accedens, vir:

mulum
5 Et
...

veniens et qualitatem ejus meriti et quan-

tutesque cernens beati Martini, ait intra se


conjicio, melius

Ut

titatera refrigerii, ipso docente, cognovit.


licet haec
<

est servire impollutum Christo,

quam per copulam nuptialem


mundano. Relinquam sponsam
gi, et
'

contagio involvi
territorii Bituriut,

nitatum gratiam,
rais protulit,

magna sint, ad illam taraen sac Dorainus lnnrquam per eum t\ libet accedere. Non eniraarabigitur,

crurum
',;.,,

ei
'/"-

poplitum

annectar Catholicae per fidem Ecclesiae,

alias quce

qui

credo corde, etiam opere merear effectui

quod per eura, sicut supra dixiraus, operata sit dextra Dei, cui ista, quae meraoravimus, tanta
voluit revelare
l.

condonare.
<

Puerulus enim quidam, Paulus

ui prteficl-

2 Haec intra se volvens, advenit ad ante

di-

turabbas;

ctum abbatem, provolutusque adpedesejus, quid intimo corde gereret e, lachrymis patefecit. At
ille

nomine, crurum poplitumque gravi dolpre vexatus Sanctum adiit, prostratusque genibus ejus,
exorare ccepit, ut
ei

medicinam oratione sua a


;

gratias agens

Deo pro

fide Pueri, et

addita

Domini misericordiaobtineat impertiri


tinus, oratione facta,

qui pro-

etiam praedicatione sacerdotali, Juvenem totonin dit, et gregi raonasteriali adscivit. Ex hoc se
humilitate
fratribus

ta

membra m

infirmi
;

cum eum super

oleo benedicto palpalectulura suura

m
F

exhibens

caritatem

cum

requiescere fecit

quo

paullulum

quiescente,
;

omnibus

diligens, in tanto sanctitatis apice eve-

ctus asseritur, ut ab

omnibus tamquam parens


dicti

post unius horae curriculura surgere jubet qui consurgens, sanus matri suae Sancti est manibus
restitutus.

proximus suramo studio coleretur. Unde factura


est, ut,

Faretri n

cujusdam servus infensus

decedente abbate jam

monasterii,

ipse in loco abbatis, eligentibus fratribus substi-

domino suo, hujus sacerdotis oratoriura expetised ille elatus superbia, absente beato Viro, vit
;

tueretur
: ,

servum abstrahit
f.

occiditque, sed

mox a

febre

VISIO-

nibus

3 Denique quadam dieDominica ad Missarum celebranda Solemnia invitatur, dixitque fratribus Jam enim oculi mei caligine obteguntur g,
:

correptus spiritum exhalavit.

6 Quartanarum tertianarumve vel reliquarum


accessus
gavit.
o

J^J{{J,J{.
venit.

febrium, oratione facta, saepius mitiraalaj pusulae


/;
*

nec possum libellum aspicere. Presbitero igitur haec alteri agenda raandate. Dicente presbitero,
ipse

Venenura

iraposito salutari

u8ltt.
'

signo, restinxit, obsessos


Trinitatis nomine,

diemonibus, invocato

\x

proximus

adstitit,

ventumque

est,

ut san-

emundavit.
impulsatus

Nam
est,

et ab ipsis

munus juxta morem Catholicum h signo intuitus crucis superposito benediceretur. At ille
ctura

daemonibus saepius
certamine

sed victor in

ad fenestram absidae scalam positara descendentem per eam virum senera, et quasi alclericatus honore venerabilem, atque oblatum
vidit quasi

perstitit. Nam, surgente eo quadam de stratu suo ad reddendum officium, vidit nocte

praestolantes

duos arietes magnos suis foribusassistentes, quasi adventum ejus quo viso furibundi
;

benedicentem. tario sacrificium dextera extensa agebantur in basilica sancti Martini, Haec enim

ad eum cum impetu valido gnum Crucis opponens, illis

dirigunt.

At

ille

si-

evanescentibua abs-

que

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


que motu oratorium est ingressus. Alia nocte
regressus oratorio invenit cellulam suam plenam
daeraoniis, dixitque eis
:

221
fuisse
\i

ciebat

Pocula vcro hic memorata qutudam

CTOIll

catenulas aureas vel argenteas


fabrefactas, putat.
et

m modum

poculorum

Unde

venitis

aiunt, hesterna q die egressi ad

? A Roma, hunc locum ac-

Vide cap.

XX
i

de S. Lcobardo

Atteserramin cap. xui,

lib.

Historix Qregorii
noster ha-

cessimus. Quibus
biles, et nolite

ille

Ascedite, inquit, detesta-

noslri.

ILn Ruinartius, Antiquus codex

accedere ad Iocum, in quo nomen

bet populis pro poculis.

Dornini invocatur. Haec eo dicente, sicut fumus

d Nonnulla de antiqui hujus monasterii Historia


Commentarii
dic subsistit
nostri

evanuerunt.
Mortuus
<

prsevii

num, 17 diximus.

Ilo-

7 Hiset talibusvirtutura magnarurn gratiapollens r, impleto vitae praesentis curriculo, vitam

r.<

rgumenoi r
s

hxc
jiun

ecclesia sub jurisdictione capilnli

S. Mariiin,

dudum

in collegium
titulo, cui,

canonicorum
ut

percepturus aeternam emicuit

saeculo, cujus beillustriura effectu

conversa sub S. Venantii


nius

Hensche-

atum sepulcrum miraculorura


vi ipsius monasterii,

Vitam S. Guilielmi Firmati ad diem xxiv


estque parochialis. Ruinartius.

plerumque redditurgloriosura. Mascarpionis.sermentera iniquus daemon obsederat, qui per trium

Aprilis illustrans, iH Annotatis observat, decem canonici deserviunt,

annorum

curricula ener-

Huic

Silvinus preeerat

abbas,qucm Sanctum inunc-

guraenus factus, ad sepulcrura beati Viri debacchans, tandem ejus


ejecto
te
est,

rito appellat

Historix sux Ecclcsuv tom. VII, pag.


licet

ut credimus, oratione

158 Flcurius,
rnit.
riar

Gregorius Turonensis, nec ul-

daemone expurgatus, multos deinceps men-

lus murtijrologushoc vocabulo Itu

umquam eum

celebra-

integravivens annos. Juliani conjunx, quarta-

Longuevallius Ecclesix Gallicame Histo-

nae febris accensu laborans, ut sepulcrum beati


Viri attigit, compresso ardore ac tremore corpo-

tom. II, pag. 109.


:

e Vulcellensis codex
f

tegeret.

rali,

sanata discessit. Simili forte et Baudimundi


;

Ex
lut

vcrbis, qiuc

uxor ab hac febre laborabat

sed, ubi ad lectu-

quid

desiderari

mox sequuntur, forte quis aliseu quemdam patere interverba

lum

sancti Viri prostrata fudit orationem,

mox

/uec et sequentia

hiatum mcrilo arguet.

incolumitati restituta convaluit.


et alia

Multa quidem

g In antiquo Ms. teguntur.

de eo audivimus, sed sufficere haec adcre-

h Nota,
Crucis

inquit Ruinartius,

morera Catholicum,

dulitatem Catholicorum, quae scripta sunt, arbit

id est, in universa Ecclesia


siijno bcucdicendi.

receptum sacra munera

tramur

t.

febribus laborantes sanat.


ci

8 De Venantio abbate

u.

Haud

procul vero a

IIcic phrasis in

nonnullis editis ct in Valcel-

basilica beati Martini Venantius abbas requiescit, vir mirificae sanctitatis, qui

lensi

Ms.

nostro desiderqtur.
et

multis infirmis in
;

kEd.
dices ct
1

Maj-m. duo Passini. Surius


et

et

Gono-

corpore positus opera accommodavit


pleto

qui,

imin

nus Bassini. Ita Ruinartius,


ii

duo Mss. nostri co-

tempore a saeculo migrans, jugiter se

a Ruinarlio editi.
tiu.o

seternura vivere, virtutibus propriis manifestat.

Maj.-m.

tanti

habuit revelare. Ruinar-

Nam

si

quis typos frigoriticos incurrens, nocte


ejus

tius.

Sic etiam

Ms.

vetus Bollandianum.

una ad
inter

tumulum deprecans

vigilaverit,

mox

ra Sic

Mss. pro palpatis raembris. Ed. pal-

compresso accessu x adipiscitur medicinam. Nara


reliqua, quae ibidem gesta vel vidimus vel

pans Ruinartius. n Ed. Pharetri. Genuan. Raretri. Ruinartius. o Mss. plerique Codices accentus. Bad. ut passim habent
scripti

audiviraus, mulierem j/quamdam a quartanotypo correptam, sanatam adspeximus. Quae diuturno tempore ab hoc detenta contagio, neque cibum,

accensus. Ruinartius.

Valcel-

lensis et antiquus

Codex accensus.

neque
corpore

somnura capere poterat, sed


ceciderat, ut vix in

ita

omni

p Ilic
,/n.cdam

iu

Vakellensi codice umanuensis oscitantia


jit
,

ea vel illud vitale

desiderantur , quo

ut

sensus

mancus

spiraculum reraaneret. Ad hujus sepulcrum in gemitibus et oratione pernoctans, usque ad lucis

appareat.

adventum perduravit immobilis raane vero sopori se collocans, cum, expergefacta fuisset, nihil mali sentiens, sanata dicessit. Hujus autem
;

q In Mss. duobus Bollandianis hesterno. r Utcrtiuc Maj.-m. privilegiis pollens. Ruinartius.

Germ. emigravit
In

et his vcrbis

redditur glorio-

Sancti Vitam nos scripsimus

;..

sum
t

Sancti Vita terminatur. Ruinartius.

Maj-m
lurc

a,

subjungitur

caput

XV

libri

de

GloriaConfessorum, quod
ct in

est de

eodem S.Venantio

fme

addit

HC

Gregorius Turonensis

ANNOTATA.

sedis episcopus de se loquitur. Itu Ruinarti

u Vitx
Venantii

S. Venantii, a sancio episcopo


libro

conk

qux sequuntur, ex
a In
abbatis
Valcellensi codice

Confessorum cap.

d*

addituT

S.

sumpta Inc duximus addenda. I" duobus nostris Mss.


post Sancti

cuius festivas est tertio Idus Octobris.


:

b In Yulccllcnsi codtce Biturici. pocula frequentia c Gononus : Et proeter laudans luxuriose indueretur. Sed nostram

etiara
lectio-

V^m h*c subnexa leguntun Itera pau'" verba de sancto Venantio. Deest hoc capui ca Turtmena et Colq. lut. Ruinartius Oregorii
Clar.

sis

opera

col.

904.

nem

in Notis, ait,
ni

olim sponsumet sponsamsibiin-

vicem

ceos, ita

ealsignum mutui amoris et fidei dedisse discalceans, cakeamen ut sponsusse ipsum


ei

x Vide Annotatum sub Itttcra 0. Ruinartius. y Laud. gesta vidimus mulierem.


z

In Valcellensi eodiceaddikr

Explicit de san-

tasponsx traderet, quod

hxcvicissim sponso fa-

cto Venantio.

1E

ooo
AUCTORE
J. B. F.

ACTA SANCTORUM.

DE

SS.

FYNCANA ET FINDOCHA
MRGINIBUS
IN HIBERNIA.
Ex
Fastis Sacris.

CIRCA ANM M DXXVl VEL DCCXVI.

D
cha, sed

SS. Fyncana seu Fincana

et

Findocha,
altera

quarum prior
Maii
in

die

21 Augusti,

31

in Scotico

Camerarii Menologio, ut

cum patre sanctissime viIpso autem defuncto, haud tutum rataa, solitudinem sine castitatis custode inhabitare,
xerunt.

htudine Ogilvy, siraul

Prxtermissis ad dictos dies in Opere

Sanctas hasce, licet a

nostro indicatum est, annuntiantur, inter auctores,

Ganardum Pictorum regera adeuntes, habitandi locum quaerunt, ut Christo, cui tenera ab aetate
virginitatem

quibusdam

qui ipsas in suis Fastis Sacrishac die commemorant,

sacraverant

virorum semotae

non convenit

alii

enim Fyncanam non cum Findo;

consortio, liberius servirent.

Rex

piis

Virginum
oratorio,

cum Otha annuntiant alii Fyncanam et Findocham synonymas esse autumant. Ac in primis
Dempsterus Scotorum
S.
lib.

postulatis annuens, Abernethi oedes

cum

vi Historix Ecclesiasticse Qentis


vocat,

redditusque ex proxirais agris ad sumtus eisdem libere erogavit illicque monasteriura ingressae,
;

Fyncanam quam Fintanam


:

cum S. Otha hac die sic celebrat S. Fintana virgo sub Conrano rege sanctiraonialem induta, eodem in ccenobio cum S. Otha continentissime vixit, eodernque die communi etiam aede sacra
comraemorationem meruit. Acta perierunt. Claruitanno dxxvi. Deinde eodem die de S. Findocha
hxc habet
:

post religiosam vitam, Deoque gratissimam exactam, beato fine quieverunt, et ad immensoe quer-

cus radicem sunt sepultae. Ostenditur etiamnum locus Christiano populo, illicreligionis causaconfluenti, in

multa veneratione habitus.


Bre'

dicti elogii calcem Fintanam quantamen doque Fincanam, Frinsecam ^Findocham, Otham '',"""
'

3 Atque ad

S.

Findocha virgo magna sanctitatis


floruisse, ac nefiliabus sit,

aonensts nuctoritate,

vero

Mazotam

nominari,

illasque circa reparatz

fama sub rege Conrano dicitur


scio,
si

an non una ea ex S. Donevaldi

vera est quorumdara supputatio. Vivebat anno

annum 716 floruisse refert. Verum est, Boelius, dum libro Historix Scoticx, S. Donevaldum, cum novem filiabus sanctissimc vixisse,
Salutis nostrx
scribit,

dxxvi.

Verum,

si

hxc Sancta S. Donevaldi, de


est, filiafue-

harum duas nalu


appellat
et
;

tnajores
fit

Mazotara

et

Fin-

quo in Opcrc nostroad 15 Julii actum


rit,

non anno 526, sed seculo

viii floruit,

quo temscriptores

pore S. Donevaldum

exstitisse,

Hibernix

referunt. Castellanus in universali Martyrologio de

Findocham unam eamdemque esse virgiOtham a Maiota, quec in Breviario Aberdonensi 23 Decembris celebranda prxscribitur, haud
ncm,
ct

tanam canam

at n<>n inde

conscctarium,

Fyn-

S. Olha nullam mentioncm


nominat,

facit,

ctSanctas nostras,

esse

diversam. Deindc,

duas S.
ct

Doneraldi

natu

quarum primam Frinsecam, alteram Frudocham


scquentibus vcrbis
Gallicis,
:

majores fdias

Mazotam
Boetius
et

Fintanam

vocatas fuisse,
id

hic

Latine
in

non constat

Arturus a Monasterio

redditis, scjunctim

commemorat

Athrymae

La-

quidem

scribunl,

verum nulla docummla, qux nos


afferunt. Si re ipsa

genia, Hibernhe provincia, S. Frinsecae virginis,

h.rc de re certiores reddant,

hx
et

cujus ibidem reliquiaa

cum septemdecim

'Sancto-

dux natu majores S. Donevaldi flix Mazota


Fintana nominatx
Jlibemi
scriptores,

rum, quos inter tres^Edi vocantur,


synonymse
>ii,

reliquiis

hono-

fuerint, ut quid

alii

Scoti seu

rantur. Deindei In Scotia S. Frudochae virginis.

dum

de

S. Donevaldo deque
ipsis no-

2 Fcrrarius
tijrvlogio

in

Gcncrali Sancturum qui in

Mar-

ejus filiabus

scrmonem habent, nullam ex


ipse

antur,

Romano desiderantur, Catalogo S. Fyncanam cumS. Otlia, S. Findochae memoriam nusquam


celebrans, pauois hisce vcrbis annuntiat
:

minent? Cur
1

Dempsterus, qui, ut supra num.

vidimus, an Findocha

non

sit

una ex Donevaldi
sancti

In Scotia

filiabus, dubitat, in

eodem opcre, dum

Donccondit,

sanctarum virginum Fintanae et Othae. Eamdem Arturus a Mona.sicrio in suo Gynxceo annunlialio-

valdi ipsiusque
illas

natarum ad 15 Julii elogium


?

non nuncupet

nem

facil

verum

in

Annotalis scquens ipsis elogium

4 Qux cum
fulti, in

ita

sint,

laudatis

auctoribus haud diversas.cujtiitliirnliniiH

texit, in quo Fintanam,

quam a Findocha haud


filias
:

dis-

adhxremus, sed Breviarii Aberdonensis


quo Fyncanaa
et

auctoritate
(

tinguit,

et

Olham duas S. Donevaldi

esse,

Findochae Officium Ec- gj^jjjj;

cum

Hectore Boetio, Gonono et Leslxo asserit

Pa-

clesiasticum in ea ecclesia olim xiii Octobris usita-

trem, inquit, habuerunt S. Donevaldum, Scotum

tum

fuisse legitur, hasce Sanctas


csse

nequaquam syno-

oremitam

his autera arctissima vita degentibus,


;

nymas, sed divcrsas

credimus.

Eodem

die

panis hordeaceus cibus fuit et aqua potus

se-

(xm

Octobris) fert dictum Brcviarium, de sanctis

melque dumtaxat
bo
;

in die

exiguo reficiebantur ci-

virginibus

perpetuae fere orationi, aut rei rusticae,

quo

tenuem vitam sustentarent,

deditse, sicque in so-

Fyncana et Findoca sub rege Conrano anno 526 vel 716 novem Lectiones, omnia de Communi plurimarum Virginura cum hac Oratione
:

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


tione
:

223

Author

virginitatis, Doraine Jesu Christe,

mus. Quod vero ad Otham spectat, quam a


pstero, Fcrvario et

Dem-

AUCTORB
J.

nostrorura raentis et corporis conserva castita-

Arturo a Monasterio hac die

B.

F.

tem, et sanctarum virginum tuarura


et Fyncanae intercessione cto consortio jungaraur in
etc.

Findocae
san-

commemoratam vidcmus, quamque laudatus Arturus

et raeritis earura

ccelestibus.

PerDnum,
venerafuisse,

unam eamdemque esse hxc 23 Dccembris, quo


Aberdonensi,
poterit.
ut

ac

Mazotam

contendit, res
in
ecclesia

die S.

Mazota

Cum

ex hisce

dicti Breviarii verbis,

diximus,

olim colebatur,

inquiri

tionem Sanctis nostris aliquando exhibitam


constet,

Notatum interim velim, mihi huc usque de


cultu haud satis constare, ut ipsi in Opere
;

videmur fundamenti

satis habere, ut iis in


;

ipsius

Opere nostro locum concedamus

at sufficientia do-

nostro locum tribuam

proinde
fuerit

si

hanc a Mazota
inter

cumenta desunt,
sterio, illas

ut

cum Boetio

et

Arturo a Mona-

distinguendam

esse,

tunc probalum,

S. Donevaldum

patrem habuisse, dica-

Preetermissos erit reponenda.

afisaSXX3SS=-

DE
B

S.

CONGANO ABBA.TE CONFESSORE


IN
E

SCOTIA.
E

Breviario Aberdonensi et Martyrologiis.

VEROSIMII.il S

SECIMT

VIII

Cum
dentali

non raro

fiat,

ut unus idemque Sanctus

al

non ilidcm

Comgano, qui

hodie colitur, adlur-

INITIO.

duobus diebus diversis colatur Fastisque Sacris exstet inscriptus, enimvero, an S.

sisse, sola

Colgani, id absque testimonio sat antiquo


auctoritatc

Comganus
S.

abbas,

quem

in

Curcnia. Occicoli,

Comci"-

Medix

regione, hac

xiii Octobris die

credendum nonest. Quarc, scquidquidde Kel deseu Culdei, quod Comgano, culto. fuerii inbutum cognomento cunda Angusti die
indicanttiy
sit,

nus, iii Curciim hodie


CllllllS, 1/111,

Columbz, abbatis SiensU, Colganus in quarta ad S. e Mariano GorVitam Appendicecap. 2, num. 13

nec inde etiam omnis, anne hic

cum Comgano,
tollitur

hodie culto,

unus idemquc haud


ut

sit,

ambi-

qiiamviscum S. Con ,id n Augusti


culto,

mano

et

Maguiro, itemque

Tamlactensi

et

Dunait,

gcndilocus;

proindc dcccssores nostn, omnibus

qaUensi Martyrologiis docet,

unus idemque cum S. idem Colganus

potuisse consideratis, mcrito adhuc de re dubitare

Comgano,

qui,

ut loco citato

Augusti die

colilur,

non

sit,

decessores nostri

n ohm

videantur.

3 Verum,
Comganus,
Colganus

etsisic habeant, verosimillime

tamen S.

secundam mensis hujus haud immerito ad eamdem quibus seu unus scu diem in Prxtermissis, dierum,
diversitate insuper hageminis Comganus colitur, qnam ultercvocarunt in dubium rei autem.
bita,
;

hodie in

Curcnia Hibemue

JJJ^Jjf
,,,;,,

regione, ut

ait, cultus,

^nga a Comgano, secunda Augusti

He

cnlto,

exstiterit ob

jam nunc dicenda

diversus.

In Ms.,

qui penes nos exstat,

Sanctorum bcothv

remisere, certo rius discutiendam inde huc

decidm-

Catalogo seupotius Kalendario S.

Conganus

abbas,

dz

ac extra

omnem

controversiam V onend,n necdum

Turraviensis

in

Buchania, Scotia? hodiertix

Sclia-

licet facta indagme, quidsat aptum, diligcntissima repcrlum ,n, puto. quivi, nec facile

signatur, jilcntrionalis provincia, patronus hodie

cathedralis Aberdobctque hodie pariter in ecclesiee

rcperire

unus
que
vel
(
i

ui' iiii

2 Cumenim

nihil plane,

quod ad Comgani,

sc-

certo ""
//,;/(,/

,ss,

cunda Augusti cum Comgano, hodte n- scatur, unde, quxso, illum


culto
tuto

die culti,

vitam gestave

spectet, no-

Edemburgi tupU Nalteri nensis, quod anno 1509 ecgrapho, maSchepman fuit cxcusum, quodque ifl
nn

Breviario ecclcsiasiicxarato, penes nos exstat,


>

deatiir,

certo

exstitisse

vel

non

exstitisse

eumdem,

elicere commode absque errandi pcnculo Augusti coqui II quis queat? Fuisse Comganum, Dei-Colam cognoCelde, id est, Culdeum seu Utur, verum apud Colganus loco citato prodit;

ac

etsi autem cum novem Lectionum Officium litteruls uniut discnCongani et Comgani nomina mn intereedat, hunc tamen, quem hodie in Curc;

nia,

Uibcmi.c regione,

coli,

Colganus

loco

supra

ci-

tato ait,

cum Congano, quem

in catlicdrali

Aherdo-

minatum,

antiquos ScotOS,

quorum
est, erat

patria

uti

eruditorum
vcl

etiam vulgo notum


ut

Hibemia,
consecrati
in

innvcv,.

nonnullis placH,

Deo

homines, vel

pariter coli olunve coh nensi Scoti* ecclesk fwdie laudatum hujus Ereviarium fidemfasoluisse, mox niiin vel unnm esse atque mmdcm, persuasum
cit,

soli,

quemadmodum
rst

aliis

(Cangium

mcduv etin-

ex eo
,/,,

habeo,

quod ambo

ma

eademque

hod\

Colidei Glossario ad vocabulum fimx Latinitatis

utrobiqueajamdktiscoUmturolimvecerte
Scioquidem,
fieri posse,

7onsule)

visum,

seu monachi, seu presbyten,

tifuerint.

ut 8anctas t qut

Culdei fucrc nondum monachi, Kelde seu obtinnerit locum, tam si primum pati- quare, Comganus, qm Comganus, qui hodie, quam S.

nuncub.
se-

determinato quopiam

die ac loco colitur, a

nomtms

aUbi coUtur, stt diejusdem Sancto, qui eodem die Sanctos duos, ct illc consiiluant r ,,,, lncque adeo
,

rnii.laAugustteoUtnrJiel-deseuCnldeusponom
cognomin ari; quod
si

autem

soli

seu monafihi seu

eodemque die culli qui quamvis homonymi cemtamensintdistincti; verumidequidemnonntComgano. qui m Hiherma,
si

presbyterinondummonachidktifuerintCMBUCogAugustt culto, ntmcu[um isthoc Comgano,secunda

rarissime accidit, in

et

Congano^ui

colitur, in Scotia hodie

haberereipsa

221
auctohk c B<
-

DE

S.

CONGANO ABBATE CONFESSORE.


ni.r regione hodic pariter

psa loco unuiii eumque Jiaiui esse, credendum absque gravi ratione non est; ratio autem hujusmodi allegari in casv posse haud videtur.

culto,

unus idcmque

sit,

D
contraqut

verosimillnnc esse hunc


sensiabbate,
sisablxitis
et

et

a S.

Comgano, Glinnuk-

innis idem-

adductasuadent, videa-

ln

4 Comganus quidem qui a Colgano memoratur, BMcmfat Conganus vero, qui ecclesiasticum in
%

ncpotc,

a S. Comgano, S. Columb.r Eiendivcrsum scu distindum, rrctc

causa curn
Sanctissttn

utjam

docui, consequitur, ita etiam inde

nomonymU
'"''

Aberdonensi Breviario habet Officium,

eumdem

in

Scolia
alii fe-

abbatem egisse creditur;


cisse leguntur,
relicto, cui
ita

verum,ut plwes

vocatur, Cogano, qui ad

etiam

Conganus ex Hibcriim,

neca Cnngano, seu,ut, nominc paululum immutato xx Fcbrnari, diem, uti ad


in Pr.rtcrmissis

memora, tu unut idemquecfr


stit, rii,

hanc

ibidem prserat monasterio, in Scotiam,

monuimus, a Camerario de

ubi abbatem pariter egerit, secessisse potest, idque

Scotorum Pietatc rcfcrtur, nec a Cogano, qui ad xxix Septcmhrisdiem, uti ad hanc in

eum

re etiam ipsa

fecisse, in
'///"'/

animum

induco,

Prxtemism

co

paritcr

monuimus, Martgrologio Anglicano, anno

vel idcirco impulsus,

vere ex Hibernia in Sco-

1608

excuso, cxstat inscnptiis, divcrsnm esse

t/mii ritni nonnullis aliistrajecisse

ibidemque

in

Er-

distinctinn, non inepte

chadia seu potius fneque enim ullam nominis hujus

seuregionem seu provinciam in Scotia inveniojin

intuleris. Coganus enim, a Camerario memoratus, S. Kentigernae, uti hic ait,

exstitit frater;

quare,

Argadia seu Argatetia, vulgn Argile, Scotici regni,


quse

cumCongajmsJncathedrali
in

Hibemut

adjacet, provincia, vitam

solitariam

duxisse,

m Aberdonensi

Aberdonensi egclesia hodie olim cultus, stico, quo in hor honorabatur,


naBfrater

ecclesia-

mox iterum

laudato,

inquo

Offkio S. Kentiger-

etahhasvocatur, Brcviario tradatur. Conganus qui-

dem,
iii

etiam vocetur, dubitandum non est, quin utrobique de unoeodemque Coganosermoinstituatur.

si

plena huic in omnibus fules adhibenda


in

sit,

Quod modo ad Coganum,


'/'/

Hibernia, priusquam inde

Scotiam trajiceret,

a Martyrologio Anglicano
in Scotia in

x\ix SeptembHs diem

non abbas, sed rex exstiterit, idque certe, quod et omnino.uti infra docebo, commentitium apparet,absqnc vuilc
initiquo,

annuntiatum,
,

quo carct,

qui hodie in cathedrali Aberdonensiecclesia olim colebatur, natales

spectat, hic non i

Hibcmia,

qua

riclrinliiin

iion est;

verum,
ct

etsi sic

habeat, hinc tamen, nisi omnia etiam


in Breviario

tus in

adeptus est Conganus, abbas, sed in Scotia naAnglicano isto Hagiologio diserte traditur

singula,

quee

Aberdonensi de S.
pariter, quod vero-

Congano narrantur, pro


nnile haud apparct,
debet,
sint

fictitiis

verum, cum hujusauctor recentioridumtaxat zvo floruerit, in re adeo antiqua fidem indubitatam sibi

habenda, impcdiri nemo


hodie in

neutiquam adjungit, cumque


ribus abbas,

probatx fidei scripto-

quo minus Coraganum,


in

cultum, imlc
dicta
clesia

Srotiam

trajcrissc, ac

Hibemia proin ob jam


ec-

nomine Coganus seu Conganus,

qm

cum Congano,

in cathedrali

Aberdonensi

cultu ecclesiastico in Scotia vel aliquando fucrit gavisus, nullus omnino prxtcr Conganum, cuthc-

hodie pariter olim culto,

unum eumdemque
ita

cssc c.iistimct.
inl

Et

sane eum, qui

cestimarit, nise fe-

memorari inveniatur, verosimillime cum hoc ac proin,


uti c
/'////

drali Abcrdonensi ecclesia hodie olim cultum,

nisiquod veritatis speciem apertissime pree

dictis consequitur, et

rat,
ijuc

opinaturum, haud gravate,


agnoscet, qui, quae

cum Comgano,
tn

hod/,-,

/allar, unusquis-

jam

aUegavi, attcntc expen-

Curcnia Hibernix regioneculto, tam MartyrologiiAngtir


cani,

ut Colganus loco

jam

saepius citdto docet,

derit.
u dicto

Com-

5 Jam

vcro,

cum

sic

habeat

ac

Conganus,

///

quam Camerarii Coganus unus idemque est. 7 Nec dubitandum apparet, quin cum Congano, omnibm
cathcdrali Aberdonensi ecclesia olim culto, unus
sit
stis

Fn-

ffX'ctfzr
I

"ithedrali Aberdonensi ccrlcsia hodie olnn rultus, e


vivis
..

tfl

SacrU
"<

mga

demum,

uti
..

infra ostendam, sub seculi


.

vm

///, citatii

in-

Glinnussensi
diversus,

idemque pariter

Conganus

abbas, hodie in Usu-

inscripttu
//

itium excesserit, consectanum

f\t,

ut, qui

cum

V'icoli

hoc

ardino apud Sollerium Greveni Auctario, non expresso, quo vel colatur vel floruerit, loco,

////

etiam

Scotix abbate unus idemque verosimillime t jam dii

mcmora-

t/s cst

S.

Comganus

abbas,

Hibernta, ut Colga-

tur;

cum autem
relati

sic habeat,

ex

eo,

quod

et hic ct alii

nusdocet, hodie paritcr cultus, tam a S. Comgano,


Glintlussensi abbate, in
rolttur,

jam

nominis ejusdem Sancti a S. Congano

Opusnostrum adyLxxn,qua
illato,

in eathedrali

Abcrdonensi ecclesia hodie olim


docui, S.

culto,

Februnrii diemjam

quam a S. ComColga-

cumquo, utjam
que verosimillime etiam
fit,

Comganus,
sint,

in Curcnia

gano, S.

ColumbcC, abbntis Jln^isis, ujmd

Hibernise regione hodie pariter cultus, unus idemest,

num
potc

in Triade pag.
vcrosiniillimc,

478 rum

ct

scqucnti memorato ne-

diversinon

consectarium

liorum quidem prior antc

ut hic

non tantum supra mc/nonit/s Tam-

ininiim, uti a nobis dc eo ad dictam Fcbruurii

dicm

lactensi

et

Dungallensi

Marianique

Gormani

et

adducta evincunt, 509, postcrior vcro anno, ut Colga-

Maguin
libro et

Martyrologiis, sedet

mox

citato

Usuardino

nus

loco

proxime

citato docet,

CG3, vcl ccrte seculovn

Auctario Cameraiiique item de Scotorum Pieiate

obierit, sit

diversusseu distinetus; hinc autem,

S. Conganus, S. Columbx, abbatis, nepos, vel


S. Comgano, cognomento Culdeo, qui

cum cum
vel

Martyrologio Anglicano,

quibus

et

supra

laudatum Sanctorum Scotias Kalendarium ob eam-

2 Augusti,

drm rationcm addendum, censendus

sit

inscriptus.

rum

S.

Gomgano, monasterii
Colganus

de

Cluainchonnaidh

Nec tantum proximr


inscriptus, sed
et

ctiam memoratis Fastis Sacris Turravii


in

abbate, qui hodie in Hibernia colitur, unus idemque,


ut loco citato vltrriusfit, ut
tradit, existat,

cultu publico

Buchaccclesia,

consectarium

nia,

itemque
et in toto

cathedrali

Aberdonensi

horumpostrnor, utpote aS. Comgano,

imo

Scotix hodiernx regno gaudcrr aut

S. Columkr abbatis nepote, e jam dictis divcrsus, a S. Comgano, cognomento Culdeo, qui 2Augusticolitur, diversu pariter sit.

rriir ijavisus olim fuissc extstimandus rliani est.

8 Multa enim, qux modo,


tiijioiicm

infclici invccta in rr-

certeve otim,
rl /////'/'''"

mutatinne, sunt excisa, sacclla altariaquc


insi/jiiita

novem
cio,
'

6 Porro,
rosimillime

uti

ex

eo,

quod S. Conganus,

in

ca-

nominc suo
buisse

in

toto isto

sparsim regno hainscriptus,


diserte in

ctionumOlft'
u

thedrali Aberdonensi ecclesia /""//< olim cultus, ve-

cum

S.

Comgano,

in

Ourcnia Hiber-

Coganus, Martyrologio Anglicano cum quo, ut dictum, unus idemque est,

fuisse est
\idus.

hoc

DIE DECI.MATERTIA OCTOBRIS.


hoc
asseritur,

filiis

>

Conganusr/ue, cum quo pariter, ut


;

matrona Deo
no,

deditissiraa et

ejus Foela-

AICTORE
C
B.

jamsxpiusmonui,unm idemque est hodie, utnum. 2 jam docui, et veluti TurraviensU in Buchania
,

Fursaeo et Ultano, viris


aliis in

Deo

charissimis.

ac septem clericis
venit, et

Scotiam navigio per-

patronus atque adeo veluti loco isthoc

cultus,

in

Sanctorum Scotix Catalogo scu Kalendario mox


iterum laudato memoratur,
in insigms
el in

Aberdonensi, quod

ad locum, qui Lochelch dicitur^ in Erchadia Boreali. ubi acerrimara duxerat vitam, Christianam ubique annunciansfidem, solitariam
vitara ducere regio praeelegit palatio, et humili

nminit

hujus cathedralU totiusque adeo

Scoticanx ccclesix usum anno 1509 excusum notatur, Breviario ecclesiasticum

indutus cucullo castitatis

aliis

relinquebat exem-

novem Lectionum haTu-

bet Officium, in quo statim post titulum, quo in


reff,

plum. Quare eo in loco paulo post ob sanctitatem avunculi sui beatus ipse Foelanus ecclesiam
in ejus

eo ipso viddicet, ni fallar,

mox nominato Tur-

honore construxit, ubi


illius terrae incolis

in praesens

usque

rn\nquc appcllatione dUHncto Buchanis in Scotia


loco

hodie ab

beatus ipse Congaet diu-

prxcipue

coli indicatur,
:

sequens de eo Oratio

nus colitur et veneratur; qui post longam

recitanda proponitur

Deus, qui B. Conganum,


et

turnam hujus

vitffl

miseriara sub regulaet habitu

pium pastorem, confessorem pariter


praeclaris

abbatem,
quaesu-

decorasti miraculis,

praesta,

monachali sancte et devote vivendo spiritum Deo reddidit etin Iona sepultus est insula.
11
Tales sunt,
in

mus, ut ejus meritis patrociniisque


ccelestia

suffulti

ad

quas qualncumque S. Conga/k(.'.

mereamur gaudia
etc.

pervenire. Per DoLectiones sex de

ni abbatis Vita in Breviario Aberdonensi hodie dictditur,

minura,

Orationi huic dein

Lectiones
sit

priores
qust

sex.

En

modo,

quod

Sancti gestis proprix subduntur, ac tum septima de


expositione Evangelii
:

mcuin

dc

iis,

tradunt, judicium.
c

Horutn

Nemo

accendit lucernam
unius
Abbatis

nonnulla, imo pleraque,


tione hausta videntur.
bit,

populari dumtaxat tradi"<</,',

reliquaque omnia de

Communi
cum

ei

Sane

quod

initio

Confessoris assignantur. Lectioncs istas seu S.

Con-

scsc hausisse, ipsemet, qui Lectiones illas con-

gano proprias
hunc
illius

lectori,

prxstantiora, e quibus

texuit,

auctor indicare videtur sequcntibus hisce,


:

gesta edoccam,
serie

monumenta

scu scripta

quod ibidem memorat, verbis exponens

Conganum

haud suppetant,
uos in

non interrupta, prout apud

Kentigernce matronae gerraanura, B. Foelani abbatis charissimum esse ferunt avunculum. Beatus

Ms.

dicti

Breviarii exemplari exstant,

exhibeo,

meum

deinde de

iis,

hk qux complectuntur

Foeluniis scu Filanus abbas, in Opus nostrum

<nl

aut trudunt, subnexurus judicium.


Iltirinn

diem, qua in Sanctorum Scotorum Mcnologio aCamerario, in Calendario Scotiee ab


iii

S6X Sancto propris,

nse

9 Sichabent: Conganura, Kentigernae matrogermanum, B. Foelani abbatis charissimum


Hic illum ex Scotorura
et

Adamo Regio

ct

Generali Sanctorum Catalogo a Ferrario mcmo-

esse ferunt avunculum.

ratur, ix Januarii

jam

UlatUS, in Vitx

sux epitmnc,
t

Hybernensium

Lageniensium regali genealo-

qux ibidcm
autcm

Camerario profertur,

Kenligerna

gia descendisse et ab adolescentia militiae dedi-

matre sanctissima traxisse originem asseritur ; quod


si ul veritaii

tum, arcu et equitum cursu exercitatum tradidit historia. Sed utrisque orbatus parentibusregnum

consectarium

crit, ut ejus tivuu-

culus exstitisse
in

Conganus. Kentigernse germanus,

paternum legibus
mesticis rebus et

et

armis gubernandum, rera-

Breviarii Aberdoncnsis Lectionibus supra huc


dicatur
;

publicam ipsam et ejusdem utilitatem cunctis do-

transcriptis recte

verum

fide

integi

commodo

singulari

praeferen-

utcumque dignam

esse dictam

epitomen,

nusquam
exsti-

dam

esse censuit et ordinavit. Catholicam fidem


et

probatum invenio, nec Kcntigcrn.T germanum


tisse

servandam

Dei sanctam Ecclesiam decoranet oblationes fru-

Conganum

sat certutn apparet,


cthiiu affirmat,

dam, Deo decimas solvendas

12 Id quidcm
ad
vii

dumde Sancta
quat
hic

hac
iii,

gum

terrae salutiferas Ecclesiae sacerdotibus trastatuit, et sibi

Januariidiem

tractat, lib. in de Pictute


etsi,

Sco-

rentur

dendas

subjectis Ikcc

et sirailia

torum Camerarius; verum,

de S.

palam

inviolabiliter

servanda judicavit. Interea


sibi

Kentigemo

scribit,

Bollandus

noster

ante ocuku

dura beatus ipse Conganus adeo regnura,

habuerit, hanc
inter

tamen ad dictam vn Januarii diem


retulit, sese id
ui eertius

Deo commissum, in pace caret, utomnes, qui suae


juriam inferentes

et tranquillitate collo-

PrxtermUsos

facen insinuans,
quid
fbrtassU de

juridictioni traditi fue-

quod futurum speraret,

rant, sub Dei lege \ivebant, invicem nemini inin tantura,

ea aliunde consequeremur. Attamen,

quod ejus doctrina

et lee oranes Deo magis serviendura quara mundo praeeligerent. Sed, quia bonorura operum in-

Camerario et Breviarium Aberdonense suppeditat, auctorc, sed ct a Colgano, qui post editum a Bollando Janua-

tum

cum non tana Lectwnum.quas de Congano

sidiator inimicus est,

ille

inveteratus in vicinos
et

rium relaiamque
ijcnuim
-icdulo,

in hoc

inter

Prxtermism
lianc

Kcnti-

conreges seu regulos zizania seminavit,

ad-

qu.v

ad

anctam

viduam spegerma-

versusB. Conganum dira excitavit bella, suum regnum vi et armis depopulandum


pra^dandura illorum animos commovit.
inr exhibentur.

et

ad

ctant, discussii ae uulgavit, frater cjus seu

et de-

nus exstitisse S. Conganus dicatur, nec

quemquam
Con-

hactenus, quiconlrarium contendat t repererim,

10 Bello autem concitato


gittis

et multis ferro et sa-

ganum
num,
sibi

re etiam ipsa fuisse S.

Kentigernx germaqui
id

ultrocitroqueperemptis, Conganus tantam innocentum sanguinis aspersionem videns in fu-

sai probabile

apparet,

iisque proinde,

gam
gitta

vertitur, et per hostes fugatus in pede sased illorum manus divina percussiis est
;

persuasum habent, prsefracte refragari nolim. Oum vi re itaque S. Conganus S. Kentigernz, ut

apparet,exstiterit germanus, oportet, utsimulhic a

virtute alia absque laesione evasit.

Regno

patei-

noet

ipsius
,

vana gloria
et

derelictis,

religionem

ingreditur
rrt

cum
S\
.

S.
I

Kentigerna sorore sua,

Scotorum Eibernensium et Ugeniendum regulo seu rege gemtus acdatur. kcnugcm jam dictis soror, e Kelleo Cualtann, Lagemse rege,
31
""'"

Tomus

vi Oclobns.

226
auctoiib
'

DE
est, uti

S.

CONGANO ABBATE CONFESSORE.


Scotix Tabulis geographicis notatum invenio
;

naia

quz Colganus,

in

Scotorum Hiberniet

quod

Actis de S. Kentigerna ad vnr,

qua hxc

colilur,

autem ad Frchadiam,

in

qua

situs fucrit,

spectat.

Januarii diem tractans, ibidem

in

Notis num.

7 ex

errorcrn iu noinnic isto cubarehuicque


dise

nomen Argasubstituendum

Annalibus Dungallensibus

allegat, dant

probatum.

seu Argatelise,

vulgo Argile,

Verum, etsie
ea tamen

Kelleo,

Lagenix

rege,

Conganus pahaud propter*

Bsse,

num. 4 jam monui.


ut,

riter, uti inde consequitur, sit natus,

15 Modo superest,

cum

insula Jona, in qua temput

ipse patri in

rcgnum

illud,uti in Lectio-

Sanctus sepultus asseritur,

satis

superque

vel e solo
sit

;."""""" s

nibus supra huc transcriptis traditur, successisse est

monasterio, a S. Columba ibidem exstructo,


ta, hic

no-

credendus.

dumtaxat de tempore, quo Conganus


id

obierit
lcctolib.

inmedium
tio

13 (Jmnes enim
psum,

et singulos,

qui a scculi vr inisttt

pauca adhuc, quod

utcumque determinem,
gcstis

usque adseculum
in

xi,

media

parte

jam

ela-

rcm edoceam. Lestwus derebus


iv in

Scotorum

Lagenia regnarunt, principes seu reges


in

Solvatio, Gl,
scribit
:

ut statuit,

horum

rege, sic sub

Colganus

Triadc pag. D98fi diversis horum Ca-

finem

Circa haec tempora viguere apud

talogiset Dungallensibus Annalibusrecenset, neque

Scotos viri doctrina et religione insignes, Macarius, episcopus vigilantissimus,...

tamen

illos

inter
si

t>>t<>

isto

temporis spatio, quo certe

Divinicus, ar-

Conganus,

Lagenias rex

umquam

fuisset,

ibidem

chidiaconus,

Coganus

et

Dunstanus abbates,
Solvatium ab anno

regnasset, rex ullus,

nomine Conganus, occurrit;


proin commentitium
sit

quanquam non
in alia

desunt, qui hos sanctissimos Viros


rejiciunt.

cum autcm
Congani
in

sic habeat, ac

S.

tempora

Cum

Lagenia rcgninn,

tnnnia paritcr, quce

768 usqne adannum 788


postcriorcm
seu
e

regnasse, taudatus auctor

de illius in hoc gcstis, facta deinde ex codcm expulsione, adjunctisque

scribat, eo circiter temporis spatio,

quod a priori ad

hanc comitatis a Lectionum ausint censenda.

duobus

istis

annis cxcurrit,
aliosque,

Coganum
per verba

ctorc

narranfur,

commcntitia
et

Nec

Conganum abbatcm
recitata

quos

abs

hocFurssus

Ultanus, veluti S. Foilani, ex


salva,

modo

memorat

floruisse,

hisce indicat, ne-

Kentigerna

nati, fratres, veritate

potuerunt

que tamcn,

cum

toqucndi, qua utitur, methodus ta-

obtrudi; Foillanus cnim, cujus frutrcs exstitere Ul-

titudinem aliquampatiatur,

tanus
quas,

et

Furssus, ex eadem,

ex qua

hi,

matre,

Anglicani supra
alter floruisse,

citati auctori,

Wionoet Marlyrologii guorum alter obiisse,

non Kentigerna sed Gelgehe (Operis nostri

anno nVnfn- 760

Coganum

scu Con-

tom.

IUanuarii pag. 45
e.st

in

Annotatis videsis)

fuit

ganum
gani

scribit, confrarius est censendu.s. etsi sic habeat, videtur

vocata,

natus, uti cx ejus, Operi nostro ad xxxi,

16 Verum,
obitus

tamen Con- ulcumque


reponendus;
\'

qua

colitur,

Octobris diem inserendi Vita

Ms.

pe-

seculi

vm

initio potius

{'"

nes nosexstante, intelligitur. Nec alia de causa

SS.

quod ut opiner,

movent me Dungallcnses Annales,


seepis-

Fursceum

et

Ultanum S.

Foilani,

ex Kentigerna

a Colgano in Sanctorum in Jlibcrnhc Actis

nati, fratrcs fecisse videtur

Lectionum auctor, quam

sime laudati. Ln

illis

cnim, uti hic ibidem ad vn

quod S. Foilanum, Qelgehes filium cum S. Foelano scu FUano, cx

Januarii diem in Nolis ad S.

Kentigernam
:

num.

nti jerna nato,

confuderit.
vel

docct

ad

annum 713

sic scribitur

Killeus Cu;

hicaddua

14 Ast hunc nbs


liquet,

illo

esse

diversum,

ex co

allann,
de ad

filius

Girthei, rex Lagenise obiit


:

acdcin-

quod priorquidem, uti,qusadpiimamMaii


Ultano
ct

diem
saro

in S.

ad xvi Januarii
ostcndunt,
intcr

in

S. Fur-

jam docuimus,
et

Nivigellam

annum 728 Coentigerna, filia Killei Cuallann, obiit cum autcm Kcntiijerna, quam anno scculo vm nondum admodum provecto obiis728 seu
;

Brabantise

Fossam seu Fosseam

ditionis

Leo-

se laudati

Annales

sic

tradunt, probabiliter, ut supra


soror,

diensis oppidum, a latronibus fuerit occisus; poste-

docui,

exstiterit S.

Congani

hunc quoqus

rior vero, post vitam solitariam in

Scolia hodierna

non anno circiter 700 aut 780, sed seculo vin non-

actam,

in

pago ibidem,
.

uti

ad ix Januarii

diem

dum pariter admodum


ob diclorum

provecto obiisse, verosimil

Aberdoncns,-

quoo\ penes nos

Ms.

exstat,

quodque

Annalium
seculi

auctoritatcm apparet.

Hi

jam supraplus semel laudavimus, Breviarium, Camerariusque ex Iwc


et

quidem sub
gesti,

demum xvn

initium fuerunt di-

ex Chrdnicis Paslatensibus

verum, cumequidem a

viris,

Historix Hibernisi e
ct

(Operis noslri tom. I Januarii pag. 504 consule)


nos docet, migrarii ad

m.r tinn sacrm tum profans peritissimis, nec


vetustioribus
et

Dominum. Atquc

hinc qui"

probalioribus patrix
in

Chronicis

dem

et

nibus,

ex aliisjam allegatis fidem indubitatam omqux supra datx Brcviarii Aberdonensis de S.


Lectiones

Annalibus, ut Colganus

Prxfatione, Sanclorum

Congano
non
loco
esse,

memorise produnt, adhibendam


,

Hibernice, qui tribus prioribus anni mensibus co~ luntur, Actis prxmissa, docct, sint confccti, hinc

manifestum evadii
in

verum, quid modo de


Boreali vitam
Lcctinnibus

sane
tis

illis

potius,

quam Leslmo

aliisque

mox

lauda-

Lochelch, quo hic

Erchadia

scriptoribus, qui nec diuante

admodum austeram
traditur,

duxisse in

iisdem

floruere, nec, ut apparet, e

idem seculum xvn mommentis adeoproba-

dicamus? Locum istum

nullis

usquam

Hs sua accepere

fides ea in re videtur adhibenda.

DB

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

227

J.

B.

F.

DE

S.

LEOBONO CONFESSORE

SALANIACI, IN LEMOVICENSI GALLI^E PROVINCIA.


SYLLOGE.
tempus, quo
incertum.

Sancti cultus

Officium ecclesiasticum

floruerit,

SECUI.O IN-

Lemovicensis

provincia inter varios Sanctos,


et cojlo

Hujus gesta prseclara habentur ibidem. Festura


ejus recolitur tertio Idus Octobris.

CERTO.

quos sao sinu religiose compleclitur

peperit, gaudet etiam sacro S. Leoboni

3 Qua
dir,

corpore,
Sanctus, cujus
ui

qui
et

in

pago, qui Salagnacura,


di-

quo Salamaci colitur,


in ccclis

!!.

ratione in ecclesia
ct

Lemovicensi eodem quo etiam


.

. . quo xternam virtutum

au

in ect '-

w /,,,_
QUOa

aliis

Salamacura

a recentioribus Salaniacura

suarum

mercedem

rccepit, 1

Sa?ictorum ho- censi pfflcio,


_

MC

memoria
citur,

paucis Martyroloqns,

Lemovicis tribus leucis distante, eremiticam


obiit, quiescit et colitur. Castel-

noribus non

afficiatur,

frustra

quxsivi. Utut
est,

sit,

vitam duxit, ibidem

cum

luic dic, qu.r ipsi

anuiversaria

Salaniaci,

terlanus in Martyrologio Universali illum drcima sequentibus verbis Gallicis, quse Latine tia Octobris

ubi honorifice quiescit, ipsius festum celcbrrtur, hodie de ipso in

Opcrc nostro agere uisum

est,

atque

reddita sic sonant, annuntiat

Salaniaci, in
Solitarii.

vicensi provincia, S.

Leoboni

LemoEodem

Lectiones, quse de S.
tur,

Leobono Lemovicis
ut

recitan-

cum

ipsius res gestas, quse,

Bernardus su-

Martyrologii Oallicani die Andrxas Saussayus in regione parte 2 ipsum in Aguitania, in qua Gallix

pra citatus refert Salaniaci asservabantur, tempo-

rum

injuria deperditas -esse, Majoribus nostris lau-

Lemovicensisprovincia continetur,

sic

commemorat

datus Girard scribat, pro Actorum compendio hic


recudere.

In Aquitania sancti Leoboni confessoris et eread ipsura tenmitse, qui se, muliercula procaci sanctus Francitandura immissa, non algore ut sed pruscus, non spinis ut sanctus Benedictus
;

Lectio

iv.

Leobonus, abjectis

s.eculi

curis inanibus, ccelestis vitse genus in terris du-

cere instituens, in monte agri Lemovicensis non

longe a vico, cui nomen Fursacum


elegit.

est,

secessum
in

Salaniacura nis ardentibus tutatus est ; indeque magna sanctitate finivit. venit, ubi vitara
Salaniaci
Pelroi
tt

Quo

in loco
fortis,

pervigil in orationibus,

Licet

martyrologorum nullus,

si

duos statnn

mente, verbis et toto cortentationibus poris habitu hurailis, in victu sobrius, pauper
spiritu castitatem anirai et
luit.

hac du
lur,

coli'

mrmoriam cel laudatos exceperis, Sancti nostri


brent
;

corporis sedulo co-

non ideo Leoboni sanclitas

et cultus ejus in

Ejus virtutis pr_eclarum speciraen dedit,

certus. Omnr enim ecclesia Lemovicensi desinitesse Breviarium Lrmovicensc tollit, quod anno dubium

cura, muliere, quae

eum ad stuprum

sollicitaret,

adoin tuguriolum illius noctu ab irapudentibus


lescentibus imraissa
,

1625 impressum habemus, novem Lectionum, quarum

in

quo ipsius Officium

prunis ardentibus

illaesus

tres

medix

ipsi

Sancto

miincubuit, eamque, ut idem faceret, hortatus,


raculo attonitara in fugara cnnvertit. Lectio v. Explorata ab iis miraculi veritate, qui procacem

Octobris celepropriz habentur, die decima quarta riiu, ut ejusbrandum pr.vscribitur. Eodem etiam

dem mensis
moriam
tensis,

die

decima

trrtia,

quotmnU ipsim mehonorari,


docet

mulierem ad

flagitiura impulerant, iisdem

veniam

in ecclesia Petrocoriensi

canonicus Sarlanos dominus Armandus Gcrard,


in

miranpetentibus. purissimique Viri sauctitatem animo pepercit. Cum taraen ibi diutius tibus, ex

Nota, quam Lectionibus,


nosto recitari
solitis,

in

hae ecclesia

de Sancto

subjecit,

quasque

Salaniacum subsistere tutum non esse crederet, idoneum nacontulit, ubi locum instituto suo se
ctus,

Petrocoriensi laudatus dominus ex veteri Breviario


descriptas ad Majores nostros transmisit.

mutato

solo,

Bcrnardus

terapus

vigiliis,

non proposito, reliquum vitaj jejuniis, rerum divinarura con-

Guidoms in Miscellaneis de Sanctis Lemovicm;!^ pag. 634 S. apud Labbrum ni Bibliotheca tom. I,
Leoboui festum Salaniaci, ubi
ipsius

Christiana. templatione aliisque perfectioris vita. Tertio Idus Octovirtutibus gnaviter impendit.

sacrum cor-

nt in ecclesia Lepus asservatur, non xiv Octobris, xiii dir, qux ipsi, mensis movicensi l>t. sed ejusdem
ut

ad Beatorum prjeraia vocatu^. pluribus 4 Lectio vi. Mortui Leoboni gloriam Deus illustravit, quo in genere notissimiraculis
brfs

datur,
(/(f
.

recudendo patescet, anniversaria ex Officio infra


quotannis celebrari, sic refcrt
:

ma

sunt, qua?

anno 994 edita

esse, priscis con-

S.

Leobonus

est

Domini pretiosus, confessor, tamquarathesaurus Salamaci custoditur, cujus ope arcastri


in

temporecum signatura est monumentis; eo enira genus, per toignis, ignotum morbi
subcutaneus

tam

fere

Aquitaneam hominura corpora. frustra

Burgo

ejus turaulura dentium multi sanantur ad

adhibitia
:

medicorum remediis, depasceret, solemex Leraovicis est indicta, eoque

nis supplicatio

sacri destruit Hic Pater ihsignis vim simul et vitiorura, Ac infirmorum flammas subveniens misens. innumeris

ignis

Sanctorum reliuniversa Lemovicensi provincia Hilduinna episcopus. quias deportandaa edixit Salaniacenses, utique Quare ne officio deessent
ncti

Si^nis

228
AUCTORE
J.

DE
cum
aliis

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


valeret oratio,
qucv Gaufredus,

sancti Leoboni

ad

Deum

Prior Vosiensis, ut apud Labbeum


est,

B.

F.

capsam

ejus loco moverunt, eaque aperta, ossa

tom.

II,

in

quo edita sunt, pag. 290, videre


pneter
:

in ea condita vino abluerunt, aegrotis nonnullis

anno 1183
pag.
28.")

scripsit,

h.rc

pauca, qu& ibidem

postmodum
nere,

salutari.

Sed et juvenes duo

in

iti-

habentur

Salaniacensis castri Bur^us

dum sacrum

corpus Lemovices efferretur,


illo pestilenti

Juncheriae ab igne
sunt. Qu<r omnia,
in

omnino

liber.ifr

continet confessorem, cujus ope ardentium multi saepe sanantur, ullum verbum referunt, ex quo tempus, quo
lis

Leobonum

si,

ju.r de publica swppUcatione,


fuit, fr-

Sanctus noster miracu-

qua S. Leoboni corpus solmnitev latum


exceperis,
in

clarcrc ct a mortalibus invocari inceperit, queat

runtur,

PetrdCorienM

Sajicti

nnstri

Officio a laudalo ClUtUi niiI

Gerard descripto, leguntur.


Leoboni
Officii

determinari. Quod vcro ad tempus, quo S. Leobonus sanctissimam vitam duxerit, assignandum spertnt
;

Ex

hisce Lectionibus, quse S.

cum supra
apud

citati

III III

S6t //-

martyrologi, laudatique, qui


si-

//////, ////,/

ecclesiastici

pnrtcm constituunt,
;

ipsius cultum auti-

de Sancto nostro scripsere, auctores de hoc allum


lcant, ncc
stico ulla

Sanclus
rantur.

fto-

rih rii igno-

quum

csse, satis colligitur

at

tempus,

quo ipsum

ipsos, ncc in ipsius Officio ecclesiain

coslitum tionoribus pagiSalaniacensis ecclesia, quet

nota chronotogica, qua

tcmporis, quo
id defi'

sacro ipsius corporejjaurfrt

afficere inceperit, dictse

floruerit, notitiam

devpniamus, reperiatur,

Lectiones

nequaquam exprimunt. Nec Chronica,

mrc haud possumus \

Nota

17.

DE

S.

SIMPERTO, EPISC. COINFESSORE


AUGUST^E VINDELICORUM.

J.

R.

COMMENTARIUS PR^VIUS.
I.

Vitae scriptores et

monumenta

varia, S.

Simperti res illustrantia

nativitas

in suscepto S. Benedicti

Ordine pietas.

subinitilm SECLLI IX.

s**
L.
1

ancti

Simperti,
. .

AuqusLv Vmdehcorum
rcs
ijcslas

in

perti Vitas scripserat, tcstamcnium firum ratumque


habuisse, atque adeo Adilhcrtum,

rsucvia cjnscnpi,

srnnlorcs qui-

HUdebrando

cee-

S"
VitaetMiracuin seculo
XIII,

dcm numcro

plurcs, scd a Sancti astate ad-

nobium Udulricianum moderanle, dicm suumobiisse,


necesse est.

modum

rcmoti, postcrorum

memorix com-

mendarunt, ut Gononus de Vitis Patrum Occidentis,

Bernardus Hcrtfcldcr de Basilica SS. Udal-

2 Candide porro modum esse quxde


t

[aictur

Ad/lhcrtus, pauca adscripta rcperit, ea

Adilberto
')'/,.,

S.

Simperto

rici et

Afrz, Carolus Stcngelius in Chronico Auano Gcrmanicc scripto, uti ct Latinc, in opuanno 1616 Augustae Vindelicorum

iiiiuinnu, ui
]

quidem apparet, qux de illoS. Magni


a<I

iia,

quam

calcem cap.

laudat, continentur

sculo separato,

caetera vero, ut
///////

quse ad ejus <jcncalo<jiam ac pueri-

excuso; Mabillonius

Actorum Ordinis S. Benedicti


II,

spcctant, se ex aliorum relatu ac antiqua, ad


traditione hausisse.

Sanctorum
sequentibus

scculi iv, part.


;

pag. in

553

ac duabus

suam usque statem propagata,


codice
ijrniii

Raderus tam.

Bavarix Sanctx;
I,

llanc Adilberti de S. Simperto lucuhrationcm, ex

Corbinianus

Khamm

Hicrnrcln.r Auiju.stmuc part.


i,

Ms. monaslerii

Udalriciuni, scrvata primi-

eap. vi, classe n, sect.

pa<j.

99

et

sequentibus.

phrasi, transcriplam, in partem tom.

II No-

Aliquanto

his antiquior
i,

est

Sigismundus apud Pi-

storium part.
nniio

cap.

ix

Chronici Augustani, quod

1483 Joanni

dc

Gilllingen

SS. Udalrici
ccenobii

et

Anecdolorum Thesauri tertiam o paff. 355 Pezius iiitulit, cui ct alia mouumcnta adjecit illustrandis jestis a S. Simperto rebus idonea ; quxet
vissimi
uos
iii I

Afrx

abbali inscripsit.

Ejusdem

Prior A-

ro,

facta

corum cum

apograpliis, penes nos

dilbertus S. Simperti a quo


bcncficio,

insigni fuerat affectus

iirm servatisei a

P. Alc.vandro Willhcun Luxemrccudi curavimus, quoesi

Vitam ex

voto conscripsii quinto circiter

burgo acceptis, collatione,


iiimu his potiora nec

posi illius obitum

seculo.

Adilbcrti, quo antiquior

habemus, nec spes

fof&s ut

S. Simperti,
scripsit, .rtus,
/'////.

Vitam nemo saltem ex profcsso con-

aliunde nanciscamur, Servatur item

in scriniis no-

quam Papebrochius tomo VII Maii


xiii,

sins Historia S. Simperti brevior Vitae, Inventionis et Translationis primae,

548, scoilo

lnri

conjectando, rectc

illi-

qum ex

Adilbcrti

gatit,

ex w, qum. de Hildebrando, SS. Udalrici


abbate, parl. in Hierarchix Augustanes cap.
paij.
<nl

et
i,

lucuhratione confccta, vel ccrtr haud


videtur, multasque
ctitur fabulas,

co ouliquior

Afrx
scci.

dcS. Simperti proavis comple-

xx,
:

55

narrai

'orbinianus
,

Khamm,
vivis

aperte

rruiinr

rnim HUdehranduni
vero

uiiiin

['SM) in ub-

juverit
!,

quas referre, nedum confutare nihii idem nobis judicium est dc Exccrptis cx
falsis

batem electum, anno


Adilberti Prioris, qui

1243

sublatum,
ct

quadam genealogica,vera
nescio, an auctor sit

permiscente,

SS. Udalnci, Afrae

Sim-

cojiis

Miiiih.ru.->

Mareschallus
de

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


de Pappenhaim, cathedralu Augustans canonkus, quem anno 1494 tamS. Udalrici r quamScSm^
perti

220
lubent eredidisset, quod
ttilus,
fttitc

num.

1,

scriptorem

AIXTOIIE
J.

Sigismundo tempork ratio, scriptionis


optime

et,

B.

geneahgiam dktinxkse

ac explicando deline-

quoiprodidit, rerum domesticarum studiumetpietas

nHtCorbinianusMammpart.3Hkrarchi8i
Augustan*
<i, i<

quadreni

ted
se

Pezium

nonnihil

moratur,

cap.

i,

sect.

xxxi, pag. 102.


S. Sira-

quod Sigkmundus,

duos libellos de Miraculis

tore,

ZSed,

ul

adAdilbertum ceteraque de
a

perto monumenta,
scripsit ille

Pezio excusa, redeat sermo,

S. Simper^ scripsisse testetur in Chronko Awjustanocap. ix Liber autem Miraculorum, de quo


;

non modo S. Simperti Vitam, sed etiam

hk
sit,

sermo,

in

tres distinctiones seu partes divisia


illa
iis

Miracuk qusedam, primam corporu ejue, qum anno 1064 contigit, inventionem ac translationem secuta, enairat,ex multispauca, et ex aliorum, ui tn Prxfalionc lcslatur,
rrlalu,

Sed morari Pezium

Sigismundi verba
i/<

./-

buissenon videntur; cum

rbis

rrmonem dumS.

taxat insUtuat de MiracuUs,

S.

Simperti meritis

maxime, rum, ut ibidem eorum frequen-

anno 1467

factis,

cum novam

ecclesi.v

Udalim

num. 3
tiam

ail,

jam

diu esset, ex quo ob


nulla

fabricam nwlirrtur Melchicr Stanltam, S. Udalrici


abbas, cui Liber Miraculorum,

nulla notarentur,

publicarenlur, nulla

de quo imprxsen-

scriberentur.

Hinc factum,

qusc sub translationis

vde Miraculis, jinm.r tempus scu annum 1064


ut cap.

tiarum agimus, inscriptus est; ac porro Sigismun-

dus eodem capitepaulo ante dical, de

aliis

quoque, ut

contigcrunt, agens, csecis visum, surdis auditum,


claudis gressum redditum, expulsosex

apparet, S. Simperti Miraculis, quee circa tempus,

humaniscornisi ge-

quo reformariS. Udalrici monastcrium estcoeptum,

pcribus S.

Simperti merilis desmones non


.

adtumbamS.
se tradidisse
;

Siraperti contigerant, aliqua pauca


catpta

nrratiin dicat

imlr

rrm

a,l

bina miracula progre-

autem

est cosnobii

Udalriciani

ditw, quse anno 1180

illigat, et

ex monastcrii sui
illius

reformalio sub Joanne ab Ilohenstein, Mehhioris


decessorc, per

seu monumentis, scu scnioribus


scere
potuit.

nlumnis

di-

Henricum
e

rt

Joanncm

de Carmiola,
teste

Tum

cap. vi, relatis

primum duobus
referi
:

fratres germanos,

Mellicensi aenobio,

Cor-

miraculis, tertium

quoddam ad hunc modum

biniano

Khamm part. 3

Hierarchise Augustanmpag.

Eodem

fere

tempore quemdam a daemone vexa;

71 Augustam Vindelicorum evocatos. Siakmundus


ipse,

tum audivimus ad meraoriamejus liberatum sed qualiter hoc evenerit, aut unde idem homo fuerit,

postquam dixerat cap. IX, part.

Chronici

Augustani, sc duobus

Ubellis, S. Siraperti,

nescimus, quia tunc temporis vix duodennis

vum templum
mus,
et

strueretur,

miracula edidisse,

dum nomox

fui,

nec de his perquirere curavi.

Unde priora

addit: Ha?c passim posita hic in


rcipsa part.

unum compegiaijit,

quidem bina miracula non admodum diu ab anno


1180, reliqua vero, qux deinceps narrat cum adul,

2ejusdem Chronicicap. VII,


facta paucis

ubi de locatione primi lapidts novx ecclesix

tiorem

jam xtaiem
est
;

attinisset, palrala

fuisse

colli-

mimcula qusdam tum

memoral;

Ut

gere fas

at vero,

quod cap.

vii

de puero, per

adeo nilul lunc obstct, quo

minus ad S. Siraperti

lupum

abrcpto, ac in cumilcm, undc raptUS fuerat,


refcrt, vidctur

tumbam
quis

facta miracula

alio itcm libro, in tres dis-

locum absque ulla Ixsione relato,

ad-

tinctiones scu partcs diviso, explicuerit.

Sed

quis-

iimdnm fuissc cclcbrc


tus cajperituna

cum
lupi,

tndc pingi S. Siraper-

dcmum
est,

fucnt, qui S. Simperti Miracula, ab


facta, in
litteras

cum

puerum

ore referentis,

anno 1465 ad 1471


eqUidem

mtscrn

imagine.

Demum

cap. viii ea refert, ex quibussa-

utdictis ejus fules haberi tuto po&

crosanctsi Hostut,

anno 1104 sacrilege per mulieasportatee, ac

cumex

authenticis monasterii Udalriciani scriptk


/"-

rem
, ,

in

domum suam

qumquennio post

sua hauserit, eaque referat, qux sua xtate suni


cta, ut in

eandido

in eeclesiam S, Orucis

cohrem sanguineum commutatx, ac canonkorum regulariumS.

Prologo profitetur. Ceterum exhoc anoobservare


licet,

nymi opusculo

inS. Udalrici mo-

AugusHni

honorifice per Udalscalcum, episcopum relats, historia confirmetur.

nasterio mcris fwsse,ut non solum

locipkrumque
iis,

C
aliaque
S.

Augustanum,

Priores recentia S. Siraperti miracula ab


contigerant, excepta, scripHs

quibus

4 Hutc Adilberti, S. Afrs

Prioris, lucubrationi

mandari tum tempo\

tS

rti

ta

subnectit Pezius S. Simperti, episcopi Augustani,

curarint, sed diebus festis etiam e eoncionk pulpito

regularia statuta monasterii sui Morbacensis, qust


scilicei in

auditoribus palam exponi

unde S. Siraperti venelate


in

quadam

Caroli

Magni tempore Francix


lux S. Simpertus

rationem cultumque tum summopere auctum ac

synodo rondita.
chis

mona-

propagatum

fukse, necesse est;

quorum alterum

suk Morbacensibus observanda proposuit, ac domnus Waltherus de Wiltsperg, ubbas Morbacenpergamena legitime sis, una cum capitulo ex charta
riteque iranscripta
bitis

Prologo, alterum in

Epikgo

opusculi sui affirmai

anonymus.
6 Uoxapud Pezium seqvi\ur alterius anonymi, Udalricianiitemmonasterii alumni, lucubratio, qua
S. Simperti

aba

cum

Augustanis S.

Afrx

cosno-

1500, KalendU Maii. possuni apud Hartzheimium tomo I ea dem Conciliorum Germanix pag. 378, et sequentibus.
communicavit

anno

Miracula ab anno 1488 ad 1495 enarhori

pta,

rantur; oum veroid sese prastitisse dicat

tum Sigismundi, de quo pauk ante, tum Conradi


Prioris, anno
cti,

Pauca mppeditant,
neant; quare
satis

quss ad

rem historicam pertu


si

1496

in abbatem

Udalrieianum

habebimus,

pauca ex

iit,

qus

satis etiam prodit, se, quee sua contigermi


ei

mc\ony

inde dead S. Simperti mores cognoscendos facient, libaverimus ac nonnuila de synodi eelebrata epocha

moria,

ex iisdem, ex quibus sua ha\

musm
va,

moratus,monasUriisu
narrat, S. Simperti

"o-

suokcodixerimus.
monumenta,

qu*
:

mincuk

Sllllllhl

Ha
s.

ccipii

apud
1

Pezium
165 us-

litteras

rum

Simperti ab anno

sed
ti

ma

171 patratorum, cujus quidrn


esi

monymus

quare ei huk anonymo par fides habenaa hk anonymus non unus, t Pe 10 m Utsserta,,/-/.. xxn U Tsagogk
j I
l
I

Odalricianut
millllhllll

tor,
,

quem Pezius

fv

r,

>,

sed

geminus

^rumpnorS
,

Smiperfa
alU
,
,

Makterkin

Chronici Augustani, de quo

Mracuk

ab anno 1488 usque ad 1493

qu*

ann

230
auctorr
J-

DE
1494
et

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


enarranda, se
cepta prima syllaba ex

annis

1495

facta, susceperit

materno,
sit

reliquis

vero ex
;

prodere videtur. lta existimo, quod

horum

prior,

paterno nomine contractum

ac derivatum
ui

scd

miraculum, quod anno 1493 factum descripturus,

hxcquidem
potest,

conjectura

esUnecsatix,
/>luiif, ut

apparet,

primum

quidem ita loquitur

Demum jam
;

in calce

fundata: ineertuni enini

paulo infra vulcr,

scribendorum Miraculorum haud omittam mira-

num
;

pater

illi

Amberlus, mater Symphoria-

culum plane notatu dignum ac, enarrato postremo hoc miraculo, mox ista subjiciantur Finiunt Miracula, quorum laude coruscat, etc. Neque vero est, curquis dicat, eumdem anonymum, qui patrata per S. Simpertura ab anuo 1488 usque ad annum 1493 descripserat, dein ea, qux anno 1494 et senam nimia quenti facta sunt, prioribus adjecisse
:
:

na fuerit
ex

dein vero ut id detur,

nomen Symberti

istis fuisse

conflatum, non effieitur,

quandoSymforsan antea,

berti

nom

ea xtate, ac
uti

dudum etiam

indi viris soluerit,

docet Symbertus, episcopus

ReginoburgensiSt apud Chesnium tom. II, pag. 17,


col. 1

memoratus, qui Simpertus in


incerto scripta,

Vita Caroli

Magni, ab auctore
litterac dicitur
;

ibidem pag.

53
vo-

utriusque

stili est

discrepantia
alter.

prior plane rudis

ajntd

Hansizium

vero tom. I Con-

Sed idemne, an diversus hic agnosci anonymus debeat, parum interest;cum annorum miracula ct is, qui duorum posteriorum
multo tolerabilior
scripsit, se

ciliorum
catur.

Germanix

pag. 130, col.

2 Simpreth
se

Quid quod ipsemet Sanctus

Sindbertum

in Epistola Encyclica, a Mabillonio tom.

IV

Anec-

miracnlum, quod anno 1495

COntigit,

ex

dotorum pag. 323 edita, vocet?

Quo etiam modo


Lunig tom.

corum, quibus
nic recudcn-

contigit, ore accepisse testetur.

nomen

ejus scriptum

legitur

apud

7 Jn ter monumenta,
tia,

res S.

Simperti illustran-

Spicilegii Ecclesiastici

Qermanisepag. 957

in di-

quinto

loco

collocat

Pezius Acta secundx Tn-

plomate Adimari
sese

cui

lamen ipsemet subscribens


;

ventionis S.

Simperti, anno non ut codex Udalrised

cianus erronee signat, 1489,

1491

factx,

die
;

Simbertum nominat nec alio vocatur, quam posteriore hoc modo in altero donationis inst/rumento
Udalrici, ibidem relato; sedet in diplomate Caroli

S.

Andrex

Apostolo sacra,

seu

xxx Novembris

quando nimirum
e veteri tumba,

detecta pridieS. Simperti pignora


illis

Magni,

a Stengelio inNotis ad

Vitam

S. Simperti,
:

dumnovus

sarcophagus confice-

Latine a se

editam, Simpertus

dicilur

unde pa-

transretur, in sacristiam tefnpli Udalriciani fuere anno lata. Sexto loco Acta Transtutioms secinuLv,

rum

interest seu Sindbertura, seu Simbertum, seu


si

denique Simpertum vel,

placuerit,
;

etiam

Sym-

cum S. Simperti ossa in 1492 die sarcophagum insigni admodum pompa illata novum
Aprilis,
fuere.

\xm

pertum

vel

Symbertum

dixeris

7ios
;

Simpertura

passim scribemus, Adilberto duce


laturi. si quis

non tamen xgre


:

Dixi Acta Translationis

secundae

licet

Syrapertura scribcre maluerit

ve-

eam dcscribit, anonymus sub initium Prologi eam, qux anno 1491 contigit, secundam vocet: cum enim verosimile haud sit, ipsum aut primx translationis fuisse immemorem, aut nullam
ipsemet, qui
dicere voejus habuisse ralionem, videtur mihi sic ut translationem tam luisse secundae Inventionis,

rum

de nomine S. Simperti hxc dicta sufficiant.


fuerit,

htteris

...

9 Quibus vero parentibus ortus


..

nusquam
r*
* ;

c reqia
'i

proditum

se

repensse Adilbertus profitetur

-n

,ni1

FrancO'

,., slirpe

sed ferre traditionem ait,

eum

ex Francnrum regum

sanguineprocreatum, utpote Caroli ex sorore nepotem. Si


recentiores
7natri

audire

scriptores lubet, patri


fuit
;

anni 1491,

quam

proxime subsequentis velut

unam

Amberto,
strasix

Symphorianae nomen

Aunon-

eamdemqueconsiderarit, cccptam quidem anno 1491

Mosellanx ducem Ambertum

fuisse

cum

S.

Simperti

ossa,

dum

novus conftceretur sar-

nulli dieunt, alii

Arduennx,

alii

Lotharingix per
xtate id noS. Simperti vero Laiius

cophagus, tantisper in sacristia fuere deposita, per-

prolepsim,

fectam vero anno 1492,


clusa in augustiorem

cum

novo sarcophago inrelata fucrunt.

tumulum

Edi-

cum nondum Caroli Magni minisin usu fuerit. Rursum aliiavum Ampertum fuisse aiunt Jopeterium
;

ctum denique Frederici, episcopi Augustani, quo solemnis ritus, S. Siraperti reliquiis anno 1492
c.rlnbitus, exacte describitur,

lib.
si.r

III

de Emigratione genlium

e.c

Ilenrico Austru-

seriem claudit

Mouu-

rit

mentorum
pis,

S.

Simperti res illustrantium, qux tyconscripta sint au-

duce natum scribit, oui filius verosimiliter fuefilia vero Adelncus, secundus Arduennx <lu.<Nothardo Suevix duci nupta verum hxc Rorynna,
;

tum quod ad S. Simperti gloriam plurimum

faciant,

tumquodab xqualibus

ctoribus, et

indubitata cultus non vulgaris, Patrono

suo ab

Udalricianis monachis ceterisque fidelibus

omnia, cum nullo solido fulciantur fundumento, ut minimum pro dubiis habenda sunt. Mabillonius senparte 2 sxculi iv Benedictini pag. 553 ab ea qux S. Simperto patrem fuisse Ambertum, tentia,

impensi,
ptis, ut

monumenta complectantur,

denuo, exce-

matrem vero Symphorianam

fusse statrcit

non omni-

diximus, S. Simperti statutis regularibus,

committenda censuimus.
Sanctux,cur
;' /i(

deno abhorret; sed hauc inter Pippini regis filias reet sane notx passun sunt Pippini rari ait;

8 Perpetuum

est

Adilberto, S.

Udalrici

Angualicubi

gisfilix: Rothais, Adclais

et

Gisla; sed ex his priotertia abbatissa fuiti


;

tx Vindelicorum Prtori,
dicto, ut, quoties

Adalberoni eliam

resdux

juvenculx obierunt,
Itisberga et

tur;

scopuni in

sanctum hunc Augustanum //"Vita, seculo primum decnno tertio, ejus


est,

notx item

Berta

sed

illa,

si

Pippino

vero hanataest, castimoniam perpetm coluit; hxc

utidictum supra
nisi
flKtfi

a se conscripta, nominat,
aliis

nori-

hrtur

iii

fabulis: adjiciuni his

nonnulli

Imezam

et

Simpertura appellet;

tamen Zvmbrectus,
dici,

Ximbertus,

aliis

Symbertum
1

monet Cor-

itam B. Adam, de quibus consule Oamansii in 1 Commentarium^ tomo I

Godefridi Cappenbergensis

Unianus

Khamm

part.

Ilierarchix
atque hoc

cap. vi, classe 2,sect. 1;


do, nisi in

Augustans posteriore movelit,

ortographiam peccare quis

sancti

tertiam Januariiad diem ejusdem mensis decimam tot Cainsertum, vi. Nulln toincn Imch nus "iter comparct. roli Magni sorores Symphoriana

propterea kujus Episcopi nomen scribendum esse quodidpartim ex patris qui Ambertus, contendit, partim ex matris, qux Symphoriana ^da fuit, act

Rothaidcm. 10 Certum tamen videtur, prxter Magni patri delaidcn, ct (Hslam Pippino, Caroli nncnt, et aliam fuisse flliam, qu& matrimonium
unius

A-

/^;;;'',

,<;

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


unius saltem
mn,i,
/ilii

231
alii

mater

fuerit

nam

Vii.v S.

Maxi-

alii

798,

alii

828,

833,

teste
;

Stengelio
Stetujelio
sibi

in

An-

ALCTOr.E
J.

episcopi Trevirensis, videtur, uti


et

auctor, qui seculo viii

notatis

ad

Vitam

S.

Simperti

nullus

B.

Lupus Ferrariensis, qui ejusdem S. Maximini Vitam dein stilo scripsit elescripsisse

quidem ex prsdictis annis


re

placet,

tamen sume-

non

est

ausus,

ut

novam

iniret

rationem anno-

gantiore, seculo ix

ad annum dumtaxat trigesimum

mm,

in tanta,

inquit,

confusione et auctorum

nonum,

uti

ipsemet cap,

xv apud Baluzium pag.

dissensu.
obiisse S.
alii

290 apette declarat, provecto, idest, anno a Caroli Magni obitu quinto et vigesimo, scribunt, Gumbertum puerum,
seu,
ut loquitur

AUi rursum, tesUi Corbiniano Khamm, Simpertum volunt, anno 818, alii 827,

83

Lupus, Cunibertum^
S.

12 Illud asserere possumus, Carolum

Magnum

tllli

Uni:
eju/t

Pippnu
tom.

regis ex filia

nepotem (videsis Operis nottti


2) ad Maximini tu-

Simperto/uwM
serius,

superstitem, ac proin non audi-

anno

eniortuati,

VII Maii pag. 26, col. mulum n dxmonis vexatione


Pippini
filicT

endos, qui Sirapertum anno 814, Carolo emortuali. aut hoc


vixis.se

liberatum

,-

sed

cum
filius

trndunt

conficitur

id ex

nomerineuter exprimat, ejusque

Chronico Bildesheimensi apud Chesnium tom. III

Qvmbertus seu Cnnibertus, non Simpertus dicatur,


nihil liinc certe pro

Scriptorum Francorum pag. 500, ubi

hsec leguntur:

ac S.

Symphoriana, Pippini regis filia Simperti matre erui potest ; imo vcro, habita

Facta est porro conturbatio non minima


nasterio S. Bonifacii (id
est

in

mo-

Fuldensi) et Fratres

ratione cTtatis tam Caroli


est,

Magni, </uamS. Simperti,

xn ex
gario
Caroli.

ipsa familia perrexerunt siraul


(lertio loci abbate)

cum RatSed
et

quod oppositum potius suadere videatur. S. Sim///

ad judicium imperatoris
illa

pertus

quidem probabilior ex infra dicendis

fert

Nec tamen

ita

commotio

quievit.

opinio, sub

annum 808

e vivis,

postquam Auguslatriginta rexerat

post Ricolfus archiepiscopus Moguntiacensis et

nam, ut passim quidem aiunt , annis


ecclesiam, excessit
mi
.

Beontiarius episcopus civitatis Vangionum, Hatto, episcopus Augustensis (S. Siraperti

instituto igitur ab

anno 809

re-

\n ea

calcuh, circa

annum 77G

avperit episropum

sede successor) et Wolgarius, episcopus ecclesiae

agere
tttl

fingamus porro

eum annos numerasse, cum


est,

Wirzaburg, cura
illud

ceteiis fidelibus,

quasisimulad
raonasterio S.

infulas
;

Augnstanas evectus
ita

triginta

duos

placitum convenerunt jussu imperatoris, saillara

dumtaxat
ad annum

nos 31 retrorsum denuo numeraudo,

naverunt commotionera
Bonifacii, anno nimirum

in

747 devolvemur, eumdem scilicet, quo Carolus Magnus, S. qux res Simperti avunculus, esse in vivis ccepit
ejus natalem, Christi circiter
;

44

Caroli, Christi

812.

Igitur

jam anno

Christi

812 Hatto

seu Hanto S.
in sede

Simperto, verosimillimejamdefuncta,
gustana successerat
;

Au-

etsi traditionis nati

ex Sgmphoriana, Pippini, FranS.

imo vero jam inde ab anno 808:

corum

regis,

filia,

Simperti fidem non omnino


certiora pro illa afferan,

subruat,

eam tamen, dum

tur testimonia, utcumque infirmat


velleretur, si

pUmc

vero con-

anonymus Viix

S. Simperti scriptor,

eujus

apographum ad Henschenium anno 1652 Lumisit, vere de


aetatis
;

nam in Hotulu Ilistorico Benedicto-Burano, tom. 1 Monumentorum Boicorum, anno 1766 Monachii edito, sed circa medium seculum xi scripto, pag. 6, defuncto Waldrammo abbati, ex electione episcopi Sintperti et Fratrum Congregationis S. Benedicti suffectus

xembnrgo Wiltheimius
scripsit,

Symphoriana

Btylandus abbas
suscepto

dicitur, qui, non diu,


sut

eam anm> demum


nrintisst'

sux quadragesimo

apporet,

ab

monasterii
et

moderamine,

septimo

Simpertunj

quo quidem pacto nata

trium fralrum Regeri, Miloni

Aribonis nwnaste-

fuisset sub
iniiio

anniim 700, quo Pippinus, ejus pater


xtatis su.r 64 morfuus,
;

riibona invadentium t injuriacompulsus, CaroliMa-

768,
in

nondum numeraiti

gni imperatoris patrocinium interpellavit

misit hic

bntur

vivis

vrrum

iiullu esl

hac

r,-

fabulatori

Kys ducem,

et

Hantonem episcopum (Augustensem,


Benedkto-Burano
qui litemdeciderent; convenere hi

uti diserte additur, in Chronico


i

rtiores

obtata,
iti

"

11 Quod usu venire

in

natalibus

Sanctorum

in-

ibidem pag. 24

ndum

na-

terdum

solet, ut

eorum ortum ac futuram sanclimoindicia, id

Egolvings,

et

injustosagressoresinjunctadebita

mul

to,

malri n-

niam pr.wia queedam prsesagiant


ni

quoque

cta coercuerunt.

Sio, ""'>, "'/-

nusqtii

S.

Simperti ortu locum habuisse, idem auctor


visam nempe sibi in somno Symphorianam

13
ctor,

Istis viris ita -victis, pergit.citati Rotuli auitione

natalit

tradit;

annis non paucis, antequam uterum ferret, ac potis-

m, recurrente die
natalis S.

..

Aprilis,

quz postmodum
vestibus,
et
;

mancipata quieverunt ulcumque deicrminatempore Elilandi abbatis. Posthinc quoque multi nobiles viri dederunt praadia sua, Ehlando abbaloca

divino

cultui

Simperto

fuit,

parere puerum, forma

tantem, splendtdissimis amiclum


fc nsa virorum

mulUrumque

corona circumseptum
part.
1

ad loca supra dicta pro comraemoratione sui. ExhisMerigozusdiaconusdeditadaltareS.Benepropne dicti, situm in pago Housi, quidquid
te,

quod

licet

Corbinianus

Khamm

Eierarchi*
tamen non
isto scri-

habuit

in

villa,

qusa Machtolvinga dicitur, anna

Augustanspag.

101 adoptarit,

vereri

nimirum 808,
rigo
infero

ut in

instrumento donattoms, a
pag.

Mi

erito possumus, ne et hoc abs

anomjmo

ftete, ibidem
:

82

legitur.

Ex

h\

ptore

quemadmodum
studio.

el alia

multa, fuerit confictum

primum, Hantonem jam inde ab anno 808

ornandi potius, quod tractabat,

argumenti,

quam
unde
id

sedemAugustanamrexisse,nequeultrahuncannum
vitam protaxisse

vmm dicen di
natali

Quod autem
uti

scribii de die ejus

Simpertum
ut

alterum vero, Sim;

nempe u
ita

Aprilis,

nihit mihi est,


;

pertum, cum

in

elrctionrm Klilandi h,c ronsmsrnt,


factus esi abbas,

confirmem '
in

nec unde refellam

inquirenti

vero

Elilandus autem mox,

adimpe-

annum

ejus

pedem

,1,11,1,

natalem nildi occurrit uspiam,ubi Determinari hic utcumque saltem ex


posset,

ratoHsjudiciumaggrmoressuosprovomsew^tur,
hoc ipso anno

808

vel

proxime przcedentt

vms
i

Lbabiliconjectura

de anno, quo ex fiac


;

abeuntem, Bantoni, successon suo

pr^
.

sedem
-

vita migravit, alicunde constaret

sed mira hic est

orZru
'

ersediscrq
ann
766,

Siraperlia:.obiisse S.

Augustanam occupandam rehquisse ex anms Augvr 30, quot S. Simpertu 808^

tura sn

aiianonymusmox laudatus;

stan*ecclesi*pr*fuisse, Udalrtcus scnlnt, prodibtt

annus

232
ai-ctore
j.

DE
circa

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


munere fungi
coipe-

annus 778,
rn

quem

episcopi

b.

ponamiu denique eum

tunc

annum

vitx

sux
II.

numerasse trigesimum guartum, annus natalis sanprobabili cti Simperti fucrit circiter 744, tamen ex
tantum conjcctura, uti supra dieebam, utcumque
terminatus. aliaquenonnulla de S.
<lc-

Ex monacho rem
illius

factus

abbas Morba-

censis

monasterii tempora-

lem sedulo promovet.


;

14 Certum Udalricus de S. Siraperti adolescenti([

Simpertoaaditntiir.

?/;/// /

habuit, quod speciotim diceret


'
_

sed tantum,
t

vitnm illum duxissc planc onjclicam, corporis castigatione templum sese


Spiritui Sancto exhibuissc,

His cum
set,

moribus S. Simpertus a juventute

fuisut fc-

Frustra Cointiut

jiuji saeri altaris oblationc sc

Dco

liostiam

vivam imrunt,

ornassetque rcjiuni, quo natus erat %


cvut, ut

bacensium

molasse, ex miraculis, quibus post obitum claruit,


infert
;

gcnus, pvonum

ad statem
si

virilem

abbatum
ni'
1

wu-

r,i

de ejus in

Ordinem

S. Benedicti injrcssu,
silct.

provectus Morbacensibus infulis,


rcnt, ilonovctiiv,

quando vaca-

expun-

git

et abbatiali cjits in coilciu

dijnilolc iillitm

At

quod reipsa factum anonymus mox


negat.

vero longe hic uberior est

anonymus Morbacensis

laudatus, aliique passim scriptores tradunt;

(Morbacensem

dico,

quod S. Sirapertum ex matrimonasterii Abbatera

autem Cointius

in

Annalibus Ecclesiasticis ad an;

cula sui, ut opinor,

nostrum
uti

num 770, num.

40, ductus potissimum

tum Movin altera

quartum
so,

vocet) cujus in

Ms., a Wiltheimio,

bacensium Abbatum Catalogi, a Bucclino

supra dixi, Luxemburgo ad Hcnscheuium etiammis-

parte Monasteriologix imperii Germanici adducti,


silentio, in

hxc de S. Simperti adolescentia


:

hic verba exhi-

quo post Movbaccnscs ubbatcs Baldober-

beo

Qui circa annos Domini octingentos, Leone


tertio et

tum, Hasiberlum, Amicum, nulla facta Simperti


mentione,

Papa

Carolo

Magno
jam

praesidentibus (imo

mox

sequitur Guntramus, qui anno


fuit
;

diu antca, ut partim ex

dictis,

parlim

c.c

dicen-

Morbacensis abbas
nis,

814 tum Annalibus Nozariaanr.o

dis postea efficitur) a pueritia in loco

S. Leodegarii in
cti enutritus,

Heremitarum Morbach sub regula S. Benedi-

qui quidem Baldeberto,

762

defuncto,

successissc tradunt

Haribertum, huic vero Amicho-

revera angelicam inter horaines vi-

ncm anno 774,


tur; ca
tius,
set.

post

qucm
acl

nulluin recensent obba-

tara duxit, et licet regali ex sanguine natus, humilitatis

tcm Morbacensem,

licet

annum 790
ut

extendan-

culmen non minus

tenuit. In sacro D.

nimirum de causa,
hoe.

quidemcenset Coinvivis es-

Benedicti pro posse mansit Ordine.

Praeceptis

quod posteriore

anno Amicho in

suorum (quae non erant contra Deum) paruit superiorum, charitatem ad omnes verara habere studuit, omnibus obsequiosus cura multa hilaritate fuit, vitia omnia pro virium suarum facultatula praecavens
;

Verum

hoc pacto ex

Abbatum Morbacensium
Romanus, qui Baldoregis, octavo, tom.

serie etiam

expungendus

esset

bertum antecessit, ac

in

charta Eberhardi, data

anno Theodorici, Francorum


Spicilegii Ecclesix
ccnsis abbas dicitur.

ad singulas (ut ita dixeris) anjugiter

Germanicx pag. 960 MorbaQuid porro


dicet

helabat virtutes, in quibus noctu dieque strenue

Cointius de

perseverans

Deum omnipotentem

filiali

charta Adimari, anno xxi Caroli regis dato, cui

formidabat amore. Se in Domini Jesu Christi sedulo mactabat passione, pro statu Ecclesiae fre-

ibidem pag.

757

hoc initium est

Digno Christi
hic

speculo Sindberto de monasterio Morbach;


vcro finis
:

quenter lachrymosos effudit singultus, sciens to-

tum

in

maligno

mundum

constitutum, ac pro eo
;

Salvatorem exorari operaa pretium ratus vivorum defunctorumque animarura Christi fidelium

In Dei nomine ego Simbertus episcopus abbas hanc precariam fieri feci. Quid de charta Udalrici ibidem, in qua de monasterio Morbacensi lcgitur
:

Ubi vir

vitas venerabilis

Simpercst ta-

haud

oblitus, et, ut brevi

utar compendio, uni-

versis placuit, quia vita ipsius irreprehensibilisa

tus episcopus abbas praeesse videtur. Data haec charta anno 22 Caroli regis, Christi 789
;

quocumque

fuit.

Amplam

Morbacensis in Supesiti

ceo binas alias, altcram

anno 790, alteram 792,


Schccpflini

riore Alsatia ad fluvium

cognominem
Gerini

Notitiam
prxvii ad

notanle pag.
tia

174 Grandidiero ex

AlsaTaceo

habes tom. I Octobris

xx Commentarii
;

diplomatica, datas, in quibus S. Simpertus epi-

Vitam SS. Leodejarii


Grandidiero
lib.
iii

et

hic

solum addoex

scopus atque abbas Morbacensis appcllatur.

Hisloriee Argentoratensis pag.

259

celebre id Ordinis Benedictini ccenobium

modo

denique Epistolam Encyclicam Sindperti, uti et ejusdem Indiculum ad episcopum, a Mabillonio su-

in nobilium Canonicorum capitulum Clementis

XIII
di-

pra

citato

adductum,

in

quibus Episcopura atque


,

swnmi Po7itificis commutatum qui AlsatuT oppidulum Gebwijler


;

Bulla, 2 Augusti anni 1764 esse

de monasterio Morbach semei nominat ex quibus abunde, Simpertura abbaiibus Morbacen

Abbam
sibus

ctum ac Morbaco vicinum, quo Morbacenses monachi sese prius receperant, incolunt.

adnumerandum

esse, patescit.

16 At, qusvct
censis,

aliquis, Simpertus, abbas

Morbabina

S.

Simper</' ''

idemneest, qui Simpertus, Augustanus epv


?

tutn,

scopus

Sic enim Mabillonius


annotat
:

in citata

mox

episcopiu iugustanus
fuit

Monumenta

Quia vero his in Sindbertus episcopus et abbas simul appellaVitur, dubitare licet, an idem sit ille August convedelicorum episcopus. Etsi enim tempora
niunt, in multis

epistolis

tamen

ccenobiis tunc erant ab-

pluribus bates, qui et absque titulo episcopi, ut veterrimo exemplis alibi demonstrabimus. In

notatur Necrologio S. Udalrici apud A.ugustam absque episcopus iii Idus Octobris Sintpertus

..

Abbatis

DIE DKCIMATERTIA OCTOBRIS.

233

Abbatis aut Sancti


non uno modo
erat, ul
.

titulo.

Occurritur huic dubio

scopus Augustensis,
riiui

nam

pritno non

rarum
t

ea icmpestate

deservire dignoscitur.

cum turba plurima monachoQuamquam vitiosumid


ex infra dicendis fa-

auctorb J B
* '

ex monaslerio Morbacensi qui vicinos cpi:

esse aliqua ex parte


teri

diploma,

scopalus reijerent, eliijerentur

ita

Baldebcrtus in

necesse

sit.

Basileensem, Gerochusin Aureatcnscm scu Eijstcttensem electus


est;

undc vrro non absimile

eit,

Sim-

Italious prius mfults,

18 Anonymus supra laudatus Simpertum abba- Norbat siibaiuiiiin .i-i quam "imtibus decoroium
, i

<

'pwi

iii

gg

pertum,

ut

Auijustam Yindclicorum cpiscopus rc-

smhii

abbatialibus quidem,
;

vivoetiamnum Pippi-

geret, inde quoque fuisse evocatum.

Tumvero Sim-

no, Caroli patre

Augustanis autem ecclesiam mo-

pertum, Necrologio veterrimo S. Udalrici


ptum, alium non
csse ab eo, qui ccclcsiam, olim S.

derante
evectus

Leone III. qui ad cathedram Pontificiam


est

anno

70."),

tenuitque usque ad
;

annum

Afrx, dein vero etiam S. Udalrici dictam, instauitnit, ac corporis sui

816. Obiit Pippinus anno 768


Haribertus, anno 77
{

anno vero 772

conscrvalricem esse volumi

Morbacensi ccenobio abbas


1'liurlis

mirum

porro non

esl,

Sancti tilulum Simperto


;

illic

pmrrat Amiclm,
compertum

ut c.r Cnroli

tom.

V Spi-

non fuisse adjunctum


sancto fuerit habitus,
sibi

quamquam cnim

pro

Viro

cilegii Ecclesiastici
est
;

Germanix pag. 955


defuncto,

et sequenti

non tamen semper religioni

quibus

cum succmerit Simpertus,


etiamnum
haud
in

duxcrunt antiqui hunc Hlulum omiltcrc,

manme-

Pippino, anno
verstite,

768

vivis su-

me antequam
Sancto
coli

crcbcrrimis fulgere miraculis, ac pro

Morbacensis

potuit.

Auctor

ex Pontificis Nicolai
covpit, et

V indulto sub

Catalogi abbatum Morbacensium, tomo eodem Spicilegii

dium scculum xv

Ilenricus II, SS. Udal-

mox

citatipag, 9-10 successisse illum


scribit

Ami-

rici et Afree abbas, S. Simperti, episcopi Augustani, deposilionis dicm, rcnjciilc nd c.ntum scculo

choniscu Emichoni

anno 789, motus vcrosi-

miliirr diplomatc Caroli, de quo ad calcem numeri

xii, celebrari praecepit

sic in

Rotulo historico mo-

proxime
abbatem

praecedentis agebamus,

quod Simpertum

nasterii Benedicto-Burani, seculo xi exarato, san-

Morbacensem

nominat^ datumque legitur

ctus Yir dumtaxat appellatur, qui

in

ejusdem

loci

Chronico, medio

circiter seculo

xn

scripto, S. Sint-

anno 22 Caroii, qui anno Christi 7S9 mense Octoa qua epocha non muitum dissentit bri inclioatur
;

bertus dicitur.
factusabbas

laudatus supra Grandidierus pag.

258

initium abba-

17 Dcin

si

Simpcrtus, in Necrologio

citato

me-

tiali

muncii dedisse S.

Simpertura scribcns circa

moratus, non esset episcopus Augustanus, sed vel

iiiinuni

787. Erronrum pOTTO ridctur, quod ilcm


illc

Simpertus Morbacensis abbas,


pus Ratisponeiisis, aut quivis

vel

Simpcrtus episco-

iinonijmus,

ait. perslitisse

in eo

munere Sim:

alius,

hunc non tuu-

pertura usque ad LeonisIII Pontifieatum

cum ex

lum

codem tempore

vixisse,

cumdcmque titulum

Schospflini Alsalia diplomatica binas Chartaspdg.

gessisse, sed

ex hsc vita

eodem etiam, quod minusest vcrosimtlc, neque cnnn die migrasse, necesse esset
:

258 Grandidierus
794,
wi

cilet,

alteram anni 7!2, alteram


legere
:

quibus heec

esi

Ubi

(in

monasterio

video, quin iii Idus Octobris, Simpertus, Augustanus episcopus, obierit, a quapiam ambigi. Porro

Morbacensi) dotnnus rex Carolus pastor noster trcs ilcm alias annorum 795, preeesse videtur
;

vero si
fuisset

Simpertus, abbas Morbacensis, episcopus

796, 804, pag. 174,


et abbas

in quibus

Gerohus episcopus

absque
sed

titulo, et

absque certa, quamregeret,


episcopi

dioecesi,

merum tantum
fuissct,

nomcn

sive

ipsiusmet, sivc
dignitati

monasteriiMorbacensis, cui preeerat,


non
impcdissct hujusmodi

Morbacensis appellatur; ut adeo, Simperto ob multitudincm neqotiorum dc quaconquerenlem numero superiore vidimus, abbatiali muneri nuncium
rcmittciitc,

datum

primum Karolus Morbacense monasteGrroho adminisiranitaque

episcopatus dignitas, quominus abbatis

mum
non
sine

num
dum

adminisiravit, ac drin

mulate faceret
implicitum

satis

ncquc

tot

exteris sese negotiis

commiscrit.

Ex

dictis

hactenus natus
ut

vidissct,

ut monasterii sui,

fuerit S.

Simpertus

circa

anfium 744,
;

quidem

luslrorr ejusdem dctrimcnto, villus snltcm intcrdum

conjectare fas esse videtur


fnclus sub

episcopus Augustanus

nequivcrit: atqui hoc ipsum partim saltem episcondscribit Simpatus sui, quibus distrulirhalur, curis

pertus

in

Statutis Regularibus,
:

bus patefecit, ubi ita loquitur


cst)

qux MorbacensiDecimo (stalulum

annum 778, abbas Morbacensii circu annmu 789 usque ad annum 792, mortuus denique abbas, quid sub unnum 809. Nunc quid rerum cum
cumcpiscopus
cssct, gcsscni. videan

ut abbates

frequenter villas

non circumeant,
illas

19 Anonymus
,,;.

VUa

S. Simperti scriptor
sui

paucU
'

nisi

causa necessitatis, nec fratribus

custo-

qux

tanctus

Prssul comobii

Morbaeensis
,

diendas coramittant, ubi nostrae visitationis


tas

ijratiu

jcssil, dcscrihrus,

mmr

SUO rcris falsa

utinam non noceat.

Nam

frequentationis cirfit

cumitio inter villas


quia aliud

ideo

nuraquam

a nobis,

impedimentum nostr occupationis


Pa-

Unde miscei sui (dkere deipsius Caroli imperatoris, nepotis nec non Pipini, regis Franciae,
I

orescentibus meritis, inquit, favore

avunculi)

episcopatus et nos fatigat, dum inter curas ad providendas posseslatinas ordinationes nulla nostras nobis licentia suppetit. Pos
siones

avi

suiacCaroli genitoris (prius

obitt

Pippinus,

quam Simpeftus factus sit abbas) qui fundarunt Tlu oipsum locum (fundavit Eberhardus comes sub
dorico, Cala dicto) ac

Simperti CarolusStengeliusin Notis ad Vitam S. conccssum a Carolo


sterii

omnium

conniventia fratrum

Magno

Mbrbacensk monOr
infra integre
fiussc

in

favorem Privilegium, num. 21


cxhibct
;

tranSCribendum,

cx quo

cumdcm
ac

abbatem ibidem prsafuit et miniculo monasterio et inhabitantibus ac exemplar omnibus bonum impraK
profuit,

deifice pneficitor, et Dei ad-

Simpertum Abbat&m Morbacensem


enim
uiic de monasterio

Simpertum
evadit
;

Augustanum cpiscopum, manifestum

ita

per annos bat rexitque monasterium Morbacense dictis supra). plurimos (dmos circiter qmtuor ex

Morbacensi Carotus

Ubi

ejusdem et epivenerabilis vir Simpertus abbas

III Denique favore surami Pontificis Leonis imperatorumque hicdemum ccepitanno 795)

-<-

32

,'/'">

Tomus

vi Octobris.

234
auctohe
j.

DE
fuit,

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


dicam, sincerum
sit,

(quo tempore abbas


(\

nullus fuit imperator, ne-

fuisse propterea rcor,

quod Lu-

b.

nm

plures)

ipsum locum

maximam

levavit in

li-

dovicus Pius, anno imperii

sui tcrtio,

Morbacensis

bertatem, prout oculis nostris donationes ibidem etprivilegia vidimus. Ita ille, moxad S. Simperti
in Augustaiium episcopum electionem progrediens
;

monasteni privilegia pariter confirmans, non solum


Pippini Caroliquc diplomata laudet, sed
Carolini
ipsius
ait

etiam

diplomalis

verbis

utatur,

cum

apud

sed prius id factum,


tur abbatcm,

quam

in

Morbacensem
;

elig

Lunig tom.

Spicilegii
ut,

jam

aiiquoties citati pag,

jam

ili.rimiis

supra

rrm tnmcu tcm-

958

Jubemus,
et

sicut in

eadem

przeceptione

poralem Morbacensem auxisse sanctum Simpertum, ex vcro


inretntstemporalibus
ih.r/f.

(Pippini
judicaria

Caroli) continetur, nullus quislibet ex

20 Exstat enim tom. V Spicilegii Ecclesiastici Qermanixpag. 957, Chartat qua Adimarus una cum
conjuge sua Starechilde bona queedam, adjectis
ali-

potestate, etc, usque ad verba hxc : Aquisgrani, etc. Fateor tamen, corruptum Actum nam neqne imperatoris esse diplomatis initium
:

quot conditionibus monasterio Morbacensi cedit, a


S.

Augusti titulum ab anno regni sui 22, neque hanc formulam, divina ordinante Providentia, quapri-

Julii

Simperto subscripta dataque die Mercurii Idus anno xxi, regnante domno nostro Carolo relittera

mus usus

cst

Ludovicus Pius, (ut docet Mabillonius


lib.

De Re
huit

Diplomatica

u, cap.

m,

pag. 72) adhi-

ge, Christil89, quo

D diem
in

signabat

Domiiu-

Carolus.

Stengelius [annum regni Caroli


at,

nicam, atque adeo Idus Julii

diem Mercurii

corrigendum censebat;

cur hunc corrigamus,

22 cum

cidebant. Exstat itcm Charta, qua monastcrio

Mor-

diplomatis non finem, sed initium uitiatum esse non


obscurc videamus, cujus in rcliquis sibi constare vi-

bacensi Udalricus, qux


donat,

in

Matenheim
i

possidebat,

cum hac

donationis epocha

Actum Morbach

detur auctoritas

monasterio publice anno xxn regni domni nostri Caroli, regis Francorum atque Longobardorum seu Romanorum. Notavi sub die tertia Idus Novemb. Signum Udalrici, etc. Confecta proinde est

23 HcECeorum,
iiitiiistiin.

iju.i

iii

emolumentum profectum-

Synodocui-

" que monasterii sui temporalem perfecit S. Simperti g


pauca verisimillimesuntex multis quorum
posteritati notitiam

tcmporum tum

diuturnitas,

tum

roli

eodem anno 789, quo a mense Octobri currere CaFrancix regis annus 22 ccvperat. Binas prseterea donationes monasterio Morbacensi,

vicissitudo inviderit.

Non mimis strenuum

in pro-

movenda
que

re spirituali fuisse non

modo suadet omnis


iuculpatesol-

Simperto

ejus vitse vel

a teneris unguiculis sancte

abbate, annis
cat pag.

790

el

791

factas Grandidicrus indi-

instituta ratio, sed testatur

etiam speciaHm

258.
S.

licitudo illa

paterna, qua statuta synodalia,


condita,

se ab-

profectum

21

Effccit item

Sirapertus, ut monasterio

bate atque episcopo,

qux ad
mores

perficiendos
excogitata,
inculcavit.

Morbacensi, quibus hactenus gavisum fuerat, Privilegia

magis

magisque

monachorum

Caroli

auctoritale
fccit,

confmnarentur.
in

Caroli

Morbacensi suorum cxtui ore scriptoque

diploma, quo id
S.

apud Stengelium

Notis ad

Simperti Vitam, Latine abs


est
:

se scriptam hujus-

modi

Carolus, divina ordinante Providentia,

imp. Aug. Beneficium auctoritate antecessorum nostrorum indultum honorabili Baldeberto, abbati monasterii, quod dicitur Vivarium peregrinorum, quod situm est in ducatu Alsatiensi, super fluvium Morbach constructum Ord. S. Benedicti, in

At quxnam illa synodus, ubi et quaudo celebrata? Quod enim ad statula ipsamet attinct, legi illa possunt tum apud Pezium, tum apud Hartzheimium locis num. 4 citalis. Nec locus, nec annus, quibus
ea synodus habita
pr.rfi.ro his
sit,

aut in Statutis
;

ipsis,

aut in

titulo rrj,rcssus legituv

titulus vero ita

se habet

Regularia decreta a S. Synodo

[n

Fran-

cia jussu Caroli

Magni,
:

patricii et regis

Roma-

honore

S. Leodegarii, et S. Petri, prin:

norum

celebrata

cipis Apostolorum, vel S. Mariffl Virginis

ubi

preesentibus

fratribus

ad meraoriam verbo et scripto monasterii Murbacensis


loci

venerabilis Vir Simpertus abbas ejusdem et epi-

patefacta per Simpertura abbatem ejusdem


et

scopus Augustensis cum turma plurima monachorum deservire dignoscitur, integre et fideliter detulit nobis, ut, sicut tempore antecessorum nostrorum homines ad ipsam casam Dei spectantes liberos esse et obedientes fuisse, postulavit

episcopi Augustensis

*,

cui

synodo

interfuit

'^A P^"
e
s iensem

personaliter. Titulus hic Stalutis, quibus prxfigitur, rcccntior videtur, ct

quidem non parum

tum

quio ni eo Carolus,
'

nos nonnisi post ejus

Magni agnomine mortem invaluit


;

decoratur, qui
,

tum quia

id

idera Simpertus abbas et episcopus, nostra


gustali firmare
sedulo promovel.

Au-

temporis appositus Statutis videtur

cum

sijnodi ce-

dignaremur auctoritate.
et ve-

lebratx locus aut ignotus aut ambiguus crat, alioquin

22 Cujus precibus nobis ob amorem Dei


nerationem sancti
loci

minimc,

ul

quidem apparct,

silcntio involvendus.
in

annuere, et hoc prsecefieri

24
ac

Slatuta vero, qux e synodo redux monachis

jWjJT
,

ptum
libuit.

munificentiae nostrae firmitatis gratia

Per quod jubemus atque praecipimus, ut

proposuit, suis Morbio ensibus observanda Simpertus interpretatus est, capitula comple partim etiam

inr

nullus quislibet ex judicaria potestate, aut missi


discurrentes, praefatos hominesliberos inquietare

ctuntur septem et viginti

qux

singula,ctia>u iisdem

sxpc verbis eapressa,


sis

in

Actis synodi Aquisgranen-

aut calumniara generare, aut aliquara contrarie-

tatem facere praesumat. Sed liceat eis secundum eorum consuetudinem, quanto raelius valuerint
ad ipsura monasterium deservire
in et

anno 817, imperatore Ludovico Pio celebratx, Statuta Aquisleguntur; unde hoc anno Simperti
posset. Vegrani condita fuisse, opinari non nemo quod hujus Aquisgranensis synodi rum, prxterquam

obedientes

omnibus

esse. Et, ut certius

hanc nostram jus-

6 Acta capitula complectantur ootoginta acaliosxp


t

jussimus
regio,
rolo

sionem esse credatis, de annulo nostro subtus sigillari. Actura Aquisgrani in palatio

quam quo a Simperto, reoensentur ordine (sic verbi septimum gratiacapitula, qum vigesimnm sextum et
Simpertus
obstat vocat, hicsunt 14 et 16) disposita,

anno regni nostri xxn. Diploma hoc a Ca~ revera datum, etsi non omni ex parte, ut mox

huu opinioni: tum quod synodus,

cui

Simpertus

in-

lcrfuit.

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


tcrfuit, Carolx regis

235
nondum impemtoris, ex
in >/uo

tempore habita fuisse dicatur in

capitulare Caroli,

codice

ronp.

preefixo Statutis titulo;

annum

usque.

tum vero maxime, quod ad 817 vitam haud protraansse Simperapparet, probatum dederimus

seculi ix tfanscriptum invenies,

Carolus ta-

J.

B.

inrn imperatoris

nomine exornatur.
item
<ir

tura, solide, ut nobis

26 Tractatum

monachis

est

in synodo,

suorumque
profecttuspU rttitali impigre incuminl.

supra. Oportet igitur, ad synodum

aUquam hac 802

<m-

amw 789
lis

Aquisgram ceUbrata,
illis

ut liquet

cxcapitu-

tiquiorem Statuta opinentur

illa

referri.

Sunt, qui [condita


i

26 dc

scorsim conditis apud Hartzhcimium


I,

in sijnodo

Aquisgranc.nsi anno

Conciliorum Germanix tom.


ijitur

pag. 285.

Quid

si

brata, et sanc in veteri codice Metensi, qui capitula

tum condita primum fuerintflXC Statuta,qux

Caroli Augusti per annos imperii digesta exhibct,

subinde aucta, tandem anno 817 sub Ludovico Pio

memoratur synodus,
rii,

habita anno sccundo ejus impe-

ad octoginta usque excreverint


condita sint hxc Statuta,
si

sed sine loco;

altera item anno tcrtio Aquisest

tum

At quocumque anno heec, tum illa, quz

grani celebrata, uti videre

apud Labbeum tom.

his adjcnt interpretando S. Simpertus, considcres,

VII Conciliorum
/',11/u

col.

1174; sequitur apud Labcol.

prsesulem videas,

et

vivendi ratione, ctvictu, quan-

capitulare cpiscoporum col. 1178, post cujus

tum corporea
sed dc suorum

ejus

paticbatur infirmitas, monachis

capitulum xix Labbeus


latino

1180 hxc

in
:

Ms. Pa-

purcm, rcrum tcmpnralium non quidcm ncgligcntem.


iii

Bibliothccx Valicanx notari


in tertio

ait

Hoc

fuit

virtute litterisque

progressum

sol-

datum ad Aquis
Arium
c.r

anno imperii dorani Caroli Augusti, quando synodus ibi magna fuit.
vero in alterutra

licitum imprimis,ac disdplime rcgularispromovendee

studiosissimum

unde non

satis habuit, srjnodi, cui


;

harum synodorum de

in-

interfuerat, suis

omni

nisu inculeare Statuta

ve-

stauranda S. Benedicti rcgula ctiam fuisse, liquet

rum ciiam
nedictini

lustrarr per se voluit varia instituti


iti
,

Be-

Annalibus Lambccianis vetustissimis,

in quibus

monastn

horum mores consucludineset, si

apud Collariumtom. I Analectorum Vindobonensium


col.

que diligenter inspicere,

quid

in lis

singulari

580

el

sequenli hsec leguntur

Anno

dcccii.

laude atquc imitatione dignum forte animadvertebat, intimo


id

Eo anno demoravit domnus

caesar Carolus

apud

sinu reconditum adsuosreportavit.

Nec

eo

Aquis palatium quietuscura Francis sine hoste...

contentus, selectos e suis monachos quaquaversum per

Et mense Octimbrio, congregavit universalem synodum... Similiter in ipsa synodo congregavit


universos abbates et monachos, qui
et ipsi inter se
ibi

Francix Qrientalis monasteria


et hospitibus,

decrevit mitters, qui


es-

ad quos divcrtcrcnt, simul excmplo

aderant,

sent,

horumquc

vicissim moribusexcultifructusuber-

conventum faciebant

et legerunt

rimos, quos alibi collecluri erant,

Morbacum quoque

regulam

S. Kenedicti

jussitque Carolus, ut,

inveherent reduces. Plura quidem S. Sirapertus,

quidquid in raonasteriis seu monachis contra re-

quo tempore abbatis Morbaccnsis muncrc perfunctUS


fuit,

gulam

S.

Benedicti factura fuisset, hoc ipsura Benedicti

prxclare gesserit, sed qwe postcrorum notitix


nividia

juxta ipsara S.

emendare

fecissent.

sublraxcril
qude,

tcmporum

quaproptcr ad ea,

Adde

porro in ipso statutorum contextu S. Simper:

cum Augustx Vindclicorum csset cpiscopus, prxsermonem.

tum dicere Haec et alia similia his, quse raenti non occurrunt, in supradictorum ccenobitarum conversationibus comperta habemus, ad quorum
exempla informandos per universa regni
censura. Si imperiali censura, igitur post
sui cce-

clare gessit, converto

nobia decrevit (procul dubio Carolus) imperiali

III.

S.

Simperti in episcopatu
gesta.

annum

800,
interesl,

dices,

quo primum imperator


hanc
rt

est salutatus.

25 Lubensquhirm m
impcratore
Carolo
,

cgo opinionem, nisi


;

aliunde alia obstarent, concederem


de
fuit

verum nondum
Benedicti

insiaurnnda S.
;

V
ttuit,

r crum,

ne Simperti, Augustani episcopi, gesta


,

cum

pisco*
tpo-

iis,qii'C
,

adSimpertum, episcopum Ratis-

'

Regula etiam actum


fixus,

et

titulus,

Stututisprx-

ponensem

Augustano asqualem, spectant, confun-

tinguuntur
s

cum

ait,

sijnodum,

in

quu

illa

dccrdu fucrc,
fuisse

dantur, jnvcril h.cr paucis scorsim exhibere. SuccesSimperti


sit iuc
iii

jussu Caroli, patritii et regis

Roraanorum,

sc<ic

Ratisponensi Snjirico, secundum incervivit,

cclcbratam,

satis

innuit

id

factum, cum nondum


ipso Staluto-

qui scculn ix

poStam, a Mabillonio tom.


et

Carolus esset imperator.


nnii contextu
ipso,

Ceterum cx
est,

IV Analectorum
unde

pag.

525

sequentibus editum

perspicuum

S.

Simpertum, hoc
Morbacensem
17
relatis

Hundium emendes,
ria

qui

Simpertum Garibaldi
in

quo

heec

Statuta Morbacensibus e sijnodo rcdux


trmpore,

successorem fant. Synodo intcrfuit Dingoljingx

suis przlegit explicuitque


lui^sc

anno 772

lll

GUJUS,

qua superCarolus 12

abbatem,

</"<"/ vel

ex verbis num.

sunt, Actis Sinpreth dicitur.


obsides a

Anno 781

abunilr patescit.

Atqui
rsi.

/tiin

inde ab """ 702, uti

Thassilone,

Bavarix duce,

daUt

fidei

num. ls dktum

abbatis

muneri renuntiaverat,

jnijnus Garisiaei recepii de

manuSimberti episcopi

eoque deinceps tum Carolus ipse, tum Gcrohus perdcfuncti sunt. Neque cst, cur moverc qucmpiam
beai imperialis censura.

secundum monachum Engolismcnsem in Vita Caroli apud 'hcsntum tom. II Scriptorum Ilistori.r Frani

qua hac a S. Simperto

corumpag. 73. IdemannoTlZ Chremsmunsterisn-

munita dicuntur

nam

imperii

nomm

Francorum,
haud
essent,

sem ecclcsiam

dedicavit, et S.

Finmcrammi

basili-

aliorumque regum,
/uissc

etsi

imperatores

cam

regnis

adscriptum, docet Mabilloniw


lib.

De

re

anno 783, ex Marco Velsero Rcrum Boicarum lib. v ad annos prsdictos, obiitqiw, eodem
absolvit

Diplomatica
si lubet,

u, cap.
t

17 ft

xxvi. Consule eHam,

auctore t anno proximesequenti; at


les

secundumAnna-

tom.

VII

'ollectionis

Veterum Scriptorum,
et

Franrorum apudChesntum
Utione Canisii, anno 791.

tomocitato, pag.

37

(iMarteneoet Durando
bus, uln
ct

adornatsscol. v
fuisse

sequentir

De

hoe Sundi\

Pippinum dictum

imperatorem,

Episcojds Ratisponensibus

Per huncetiara Sympertura

23G
AUCTORE
J.

DE

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


haec

B.

pertumCarolusMagnusconstitutiones,quasAquisgrani, conventu habito, decreverat, in Bajoariam


misit; quod de S. Simperto Augustano potins, cujus dicecesis Bavariat partem exdicendis infra com-

regno simul, Domino favente, coadunavit. Vita primum a Theodoro monacho laborum S. Magni
ab Ermenrico, qui seculo ix
fuit, in

socio, scripta, ac dein

Elewangensis
data dicitur
se.d
:

dimesi Auguslana abbas


hic

emen

plexa

fuit,

dicendum

existitnavit Stengelius in
;

AnRa-

neutrum tamen

loquentem audis
scripta fuit

notatis

ad ejus Vitam

nec fortassis male: fallitur


vivo Simperto,

Vitse S.

Magni, siquxa Theodoro

tamen,

cum Carolum Magnum,


episcopo,

interpdlatorem, ineptum adeo (licetjamseculoxi ut

tisponensi
credidit,

quem

sdlicet

anno 784

obiisse

Bavarianumquam

potitum scribit, nescius,


in vivis fuisse

Commentario, ad Acta Sancti prsvio, i Suyskenus noster ostendit, cognitum) ut tot in eo menda deprehenderit Mabillonius, utea seomitterecompulsumdicat Seeculo

Simpertum hunc ad annum 791 usque


superstitem.

Frisingensem ecclesiam

tenuit

Hatto

Benedictino pag. 505,

et

omni aucto-

abanno 784 usque ad 810 acproin utrique Simperto

squalis fuit : porro hujusmodi Simperti episcopi,


fit

Eattoni cosvi, mentio

apud Meichelbeckium

m
f

ea, qux adrem nostram faciunt, examinatum imus. 30 Ex quo tempore torpere desidia Francorum

ritate destitutum pronuntiet pag.

507. Nos

discutiun.
/ '"''

Instrumento Ecclesix Frisingensis sub Hittone confecto


in episcopalu

reges,

Majores vero domus

regiae pro arbitratu ge-

num. 439 ;sed Ratisponensis, an Augustani

rere omnia, ac digladiari inter sese cceperunt, Bri-

28

Adilbertus, ut prorsus nihil de S. Simperti

tannos Armoricos,
nos

et

Aquitanes in Gallia, Alaman-

Augustano
ti

de

ins

.1

ita S.

Magni

Morbaci gestis, itapauca admodum, qus ille in episcopatu Augustano gesserit, habuit memoranda: ecclesiam S. Afrs, tum temporis extra civitatis Augustanx muros sitam, 8. Udalrici etiam postea dictam, abs

cum Suevis,

qui in

unam

quasi gentem coalue-

rant, Boios, Saxon*


cici

^que excutiendi Francepit,

imperu jugum desiderium

quarum genpraefectis

tium duces non tam regibus, quam palatii


parere sibi probro ducebant.

illo

imprimis instauratam

scribit,

simul-

Hinc

in vetustis

Fran-

que innuit, miseram tum fuisse sacrorum locorum


per Sueviam Bavariamque faciem decertantibus in,

corum Annalibus videas

bella frequentissima inter


:

Francos gentesque pr%dictas gesta

qux autem

hic

ter se post

Pippini regis obitum Utilone Bavariae


;

et
liis

pseudo-Theodorus de Pippino rege, de litigantibus


ejus inter se
filiis,

Godfrido, Alemanniee seu Sueviaz ducibus

et in

de Gothofredo,

Suevorum seu
ducibus, primo

bellorum motibus S. Afrae ecclesiam flammis exu-

Alamannorum,
loco ait,

et

Utilone,

Bojorum

stam: quae omnia plenius, inquit, in Vita S. Magni quisque scire volens legere potest.
Adilbertus S.

neque de Pippino, Caroli Martelli patre,


filio,

Quam

citat

neque de Pippino, Martelli


niujn regc accipi

et

Francix dePippinus
filios

Magni Vitam, Operis


eam, de qua hic sermo

nostri tomo

ex vero possunt.

ATam

mensis Septembris secundo insertam habes, ubi pag.

quidem prior praeter Carolum Martellum,


buit

ha-

755

et seq. in
:

est,

rem

ista

Drogonem
:

et

Grimoaldum

sed quibusipse su-

leguntur

Deniquepost obitum
stiis

gloriosi regis Pip-

perstes fuit

non habuit igitur Carolus, saltem fra;

pini, filiis

litigantibus, erectus est Utilo in

ducatu Bavariorum, etGothefrit in regimine Ala-

quocum de dominatu contenderet Gothofredus autem, Alamanm.r dux, huic Pippino squalis,
trcm,

mannorum. Sicque orta magna


inter Bavarios et

seditione et rixa
et de-

anno 709

e vivis excessit

secundum Annales Nazaexlensos apud

Alamannos, devastantes

rianos ab anno

707 usque ad 790


3. Obiit

praedantes seu spoliantes omnia, quae in marchis

Chesnium tom. n, pag.

Pippinus anno 714;


obilum Pippini

duarura regionum (Lycus fluviusea tempestate Bavaris Suevisqne pro limite erat) consistebant,

at Utilo Boiis princeps datus post

mi-

hujus annis 15 circiter.

nime

quivit Theodorus, etc, cujus

nimirum nofuit.

31 Nequc porro de Pippino rege


sunt.

intelligi pos-

et

a vero

mine ea S.
dicta

Magni

Vita falso venditata


:

Obiit Carolus Martellus anno

741,
;

rclicta

29 Dein
liae,

vero jsta pag. sequenti

Igitur Carolo

Carolomanno Austrasia, Pippino Neustria


hi et concordes fere inter se et junctis

vcrum
vi-

rege consolidato et confirmato in provincia Galrestaurans et reaedificans ecclesias, quae a


invasoribus desolatae erant, totam

interdum

rihus

Francorum

hostes dcbellavere, fratrem

tamen

inalis

Germa-

habuere, Gripponem nomine, qui, regno exclusus,


nova molitus est
bus se inclusit
;

niam dominus
principibus

ejus subjugavit imperio, interfectis

hic

mox Lugduni

Clavati mceniet

audisset

Germaniam possidentibus. Cumque de beato Othmaro injuste acta ad finem

sed a

fratribus Carolomanno

Pip-

pino ad deditionem compulsus in Novocastello

Ar-

obitus perducta, nec non ccenobio Campidonensi,


irao et

duennse custodise mancipatus fuit; tum quoquc Hiltrudis,


in
invitis

de civitate Augustensi, quippe de mona-

fratribus

Carolomanno
sese

et

Pippino,

sterio S.

ctam

et

Magni pene destrudesolatam, compunctus corde, iterum


Afrae et cellam S.
ipsas ecclesias et sublimare.
in ipsa
fir-

Bavariam profuga, Odiloni

matrimonio jun-

xit.

Tum

quoquc a Francis Bojoarii, Alamanni,


I.ijoim

reaedificare ccepit

Saxones defecere. Anno 742 Carolomanno ad


usque progressus
rebellantes
in
est,

Constituit

autem episcopum, Sintpertum,

Alamannos, Theobaldo duee,


:

civitate et dedit

secundum morem regium per


illuc tradita

ordinem redacturus
in

anno proxime

raitatis praeceptura

ad praefata loca omnia, quae


fuerant

insecuto una

cum Pippino

Bajoarix Alamanniacsocium
./""-

ab antecessore suo Pippino

que confinio OdiUmem


xerat Theodebaldus,

cecidit, cui sese

insuper etaddidit plurima. Suscepto ergo episcopatu, Sintpertus profectus est ad

Alamannorum

dux.

Pippinus

Augustam Vin-

anno 745 Theodebaldum ad fugam compulit, Ala-

delicam et per annos fere triginta rexif ipsamecclesiam, construens basilicam S. Afrae, et restau-

manniamque

recepit; sed

rolomannus, quae postrema ejus expeditio

rursum anno sequentiCafuit, Ala-

rans coenobium

S.

Magni, Parochiam vero

in

ambarum partium Lici flurainis per auctoritatem domini Karoli, jam facti imperatoris, in utroque

mannos, nova iterum molientes, necesse habuit armisaggredi. Observare hic juverit, nullumhactenus comparere Gothofrednm, Alamannix
et

Suevix
ducem,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


A
ducem, quocum
dorus asserit,
bellum

237
auctqre
J-

quod tamen pseudo-Theo-

hiti.

Thassilonem autem Hunnos post sui deditioiu in

gesserit Odilo;
in

imo Suevos Odiloni,

nrm
dus

Bavariam evocasse

diserte

tradit

Eginhar-

qui, perinde ac ipsi,

liberlatem sese asserere eni-

Annalibus ad annum 788 hunc in


ei

modum

tebatur, adversus Francos, veluti hostes


belli snrios

communes,

Objiciebant

(ThasSiloni) quod,

postquam

filium

adjuturesque exstitisse.
lihrrtati
-

suum
totlUi

obsidera regi dederat (anno 787)

ut

aberra

32 Grippo,

ostenduntur

post Sa.rones advcrsus

Ptppinum,
at,

anno 717 redditus, paulo

bellum contra Francos susciperet,

Hunnorum
in

jam Franan

cix principem, concitat;

redacta in ordinem a
(absente,
se

gentem concitaret. Quod verum fuisse, rerum eodem anno gestarum probavit eventus.
34 Fit
sr

Pippino Sa.rnnum qmtr,

Jlarariam

itaquc ex dictis

uerosimile, <iuod de S.

mortuo Odilone?) repente occupat,


Lantfridus,
hinc

cui

socium

ecclesia Bojis

Suevisque ducibus, armisinter

staurati,

Alamannorum dux,
in

adjungit <nmo

749:

decertantihus, exusta SCTibit auctor Appcndicis


;

nova Pippino
19 confecta,

Bajoarium expeditio, qua


in

ad S. Magni, abbatis Fuessensis, Vitam

si

tamen

annol

Orippo

.\<iuitaniam fugit,

et

Odilom Bajoarix

duci, substituatur Thassilo filius


claile,

Thassilo, Odilonis filius, Bojarix princeps


ciatur, Odilone, uti nonnullis placet,

renun-

fititem verosimilc eadem


sia, Fhiessense

qua S. Afrx eccle.-

quod
rit,

si,

ut alii volunt,

jam ad annum 765 M


non gerendis

defuncto;
vivis fuebellis

monasterium fuisse involutum


est in di

si-

tum quippr

illud

justana,
sese

quaex
S.

monasteriis condendis,

ab

Juliis Alpibus

Sueviam

Lycus amnis rjfunconfinio.

mino 719 incuhuit. Itaque ex hactcnus

dictis habe-

dit in ipsius Sueviae

Bavarixque

Tam

mus, Tlicodebaldo Alemninn


friilum,
linn
-"

ilm

successisse

Lant-

Afrx temphnu, quina Fuesscnse cainobium, exauctorato Thassilone, cessantibusque bellorum motibus,

qm

aiiun

749 Gripponi sejunxit; sednulet

Gothofredum, SUb qno Suevia devastata,


ecclesia exusta fuerit, illum inter et
bellis.

S.

S.

Simperti cura atque ope instauratum idem aucontradicente,

Afrx

Odilonem

ctor,

quod sciam,
in
e.o

nemine, tradit;

exardescentibus
vivis erepto,

Pippino denique anno 768 e

cmendandus tamen
tura,
lone,

rursus, quod S. Simpersibi,

ejus

Francorum imperium partiti suni filii Carolus et Carolomannus, quorum hic pacem

non ante annum 788, quo

amoto Thussi-

Bavariam

subjecit Carolus,

Augustanam ca-

cum Carolo fratre perpetuo coluit, obiitque anno 771, Francorum uni Carolo rclicto imperio nequc
:

thedram adii se,scribat, quodcum Simperti triginta

annorum regimine
dicato, conciliari
gustae

ac tempore emortuali, supra inpotest.

n iiur

<!<

Pippino rege, anno 768 dcfuncto, salva


horiiin

haud

Cathedrale item
a
86

Au-

histnri.r

terupnritiu

rrntate

intrlligi,

nec

Vindelicorum templum,
festi

instauratum,

proin comhust.r ju.rta AunustcV Vindelirorum mcenia


S.

anno 807 pridie

S. Michaelis honori Deiparx


ita Corbiiiianus

Afrx

ecclesix epocha ex psrudo-Theodoro,


potest.

sus-

Virginis consecravit;

Khamm

in

deque vertente omnia, stabilhi


Epocha probus^tiS.Afte
templi,
l

Simperto
templura

prxivit ei Gassarus in Chronico

Augu-

33 Stengelius

in

Annotatis ad S. Simperti Vi-

stano Ins verbis ad

annum 803

Primus sumraum

" m Suevis vastationem, acecclesiai S.Afrmcladem Hunnis, a Thassilone in bclli adversus Caro-

in civitate

hac consecrando, qui raos

sub Paulo

hnn

societatem evocatis, adscripsit. f<lem


in

ferevisum

I, Romanense Papa, vix ante diraidium saeculum superstitione nequaquam minima

Gassaro

Annalibus Augustensibus, anno 787, Thassilonem, confcederatis sibi Eunnis, non solum
esse

inoleverat,
in profesto

primum magn Matri Mariae

Virgini

S. Michaelis archangeli addixit.

Sed

Sueviam

depopulatum, sed Augustx Vindrlitradita, ac S. Afrae

ignoscendum hominiest, aut ignoranti, aut ignorare


se simulanti, in Ecclesia Catholica

corum suburbia flammis

extra

xdes sacras inde


seculis,
licet

muros fanura funditus


redactum scrihens
,-

in cineres irapio eo bello


liret
111

a semotissimis religionis Christianx

quad

vetustis

Franco-

non eodciii semper ritu, non tam sanctis, qui nostri

rum Annalibus assertum non inveniam, ex tempo-

apud
ipsi

Deum

tantum sunt intercessores, quam quidem

rum tamen rerumque tunc gestarum adjunctis mihi Constat etenim ex przdifil admodum verosimile. 787 Romam, ubi ctis Annalibus Thassilonem anno
tunc Carolus
agebat, legatos misisse, qui a Pontifice
ui

Dco

ejusque, velut supremi ac unici Numinis,


Superstitionis crimen ob
Christianis objectum fuit
diluit
:

cultui consecrari soluisse.

eamdcm causam jam olim vcrum id ita jam olim

S. Aiujustinus

lib.

Adrianqpeterent,

Carolum
;

inter ac Thassilonem

xxii de Civitate Dei cap. x

Nos autem Martyvi-

pacis esse sequester vellrt

Thassilo autem sub idem

ribus non templa. sicut diis, sed memorias, sic-

tempus per Sueviam,

cui tunc Gothofredus aliquis,

ut hominibus raortuis

quorum apud Deum


;

Carolo fuius, prsfuerit,

igne ferroquo,

Liutperga

vunt
ria,

spiritus, fabricamus
in quibus

nec

ibi

erigimus alta-

instu conjuge, Francici nominis hoste implacabili, saeviisse, eademque elade periisse S. Afrx gante,
sia

sacrificemus Martyribus, sed uni

Deo

et nostro sacrificium imraolamus.

Sed S.

videtur. Similia

incendia, ferventibus bel-

hrum

tumultibus,

invitis

etiam ducibus,
ut

fiunt

Simperti res gestas prosequamur. 35 Adilbertus, post cilatum pseudo-Theodorum,

uii si

quare necesse esse non video,


ruui ferocilati

scelus id

Hunno-

pauca de Augustani episcopalus, qua

tunc erat,

adscribatur;
111

maxime cumnecanno

opum
qui

tenuitate

prxfatus,

ita

pergit

Parochiam
fluvii,

787
,.,,

nec srqui^ntt
11,10
,/,,/,.,,.

Surria versati videantur.


oeluti

Cum

(episcopatinn) in

utraque parte Lemannici

787 Thassilonem
auxiliis
post

indagine cin-

Lycus

dicitur,

qua tunc primum eadem


est, auctoritate

ec-

Btm
tum,
nit,

computit Carolus, omnino imparar

n Hunnorum
Brevi

adhuc destitutum invein

desia augmentata Leonis III, nec non et consensu et confirmatione

domni Papae

quidem

me

Bavariam,

cui

ad
in-

domni Caroli, jam

facti

imperatoris, annuente

Orientem contemini
tulerunti

erant,

Eunni seu Avares

Deo, in utroque ducatu, Noricorum videlicet et

seda Boiis Francisque mature pn

sunt prohi* qur repulsi per Sueviam sese diffundere

Alemannorura coadunavit. Impcratoris dignitaU ac auctus est Carolus anno S00, Lconis quinto;
proin

238
auctore

DE
annum S00
et

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


quod autem uni-

proin inter

annum Simperto emorest


;

tualem id contigisse necesse

Versim de Bavarix partis ad Augustanam diaiccsim


accessione Adilbertus ait recentiores enucleatius ex-

suam per Galliam et Germaniam commiserat, et Bilibaldum (Eistettensem cpiscopum) una cum casteris sapientibus viris, ex prascepto doraini Apostolici per orane regnum res
III) Gregorius vieem
ecclesiasticas ordinare.

ponunt,

dum Simpertum non modo Augustanum,


Neoburgrnsem
fuisse

Proinde beatus BonifaBajoariam


ordinavit exinde epi-

sed etiam
est

episcopum scribunl
hic

cius episcopus

eodem

itinere venit in

autem Neoburgum (quo dc

scrmo

est)

Bava-

et sedens in Civitate

Nova

rix oppidum, ad Danubium situm, Augusta Vindelicorum milliaribus


forte

septem dissitum

ac
r.i-

rita

scopales sedes per totam Bajoariam, atque ob mesua deposuit Wicconem episcopura, et con-

certum
stitisse,

est eo loci

sedem episcopalem seculo


sijnodi,

vm

sensu atque prascepto domini Pipini regis et Odilonis ducis ordinavit

ex Actis

anno 772 Dingolving.c

in

Bavaria cclcbralx,
bates, qui de

in quibus iutcr cpiscopos et abse

tuo, ordinatus est

fundendo pro

invicem a superstitiinicrc,

hujus

Ms.

eetate

Mammonera, eoque morHildegart episcopus. Si de juxtaac fidc constaret, de episcopaillic

illic

bus ccrto precum


ter episcopos loco

numero pactum
verum

primo

in-

tuum Augustani
ri

et

Neoburgensis diversitatc dubitaaltcri

Manno Nuvenpurgensis
,

civitatis

non possct,

cum eodem temporc

Wicconem

episcopus recensetur
veniunt,

alia

hic

expendcnda

altcri

Ncoburgen-

qux non adeo perspicua 36 Corbiniunus Kliamm parte

sunt.
1

sicut

Rozilonem episcopum pracfectum dicat at ; Bctas ejus haud satis forte antiqua est, ita nec

Hierarchix Au-

ejus fides satis firma.

Episcopum enim Augustairi

gustanx pag. 68 de Mannone, qui seculo


gustanus episcopus ordine
ait
:

vn Auagcns,

num, qui Rozilo

dictus, fuerit, sub hoc saltem no-

quartus fucrit,

mine, nusquam alibi repertum

putem

quod au-

Ceterum improbo labore indagavi originem

tem ad Wicconem
Lirilulerit, ac

episcopatus Neoburgensis; sedirritoconatu.

Tum

Mss. monasterii
ab Augustano

'

sui

Annalcs, scd non

admodum an-

joarix
tcris

et

eumdem Wigonem, in Gregorii III ad BaAlamannix episcopos apud Othlonum litfortasse


;

attinet,

hunc

tiquos citans, in quibus episcopatum

Neoburgcnsem

memoratum
alii,

at

hunc Augustanum potius

fuisse

numquam

rc fuisse

diversum, sed so-

lum nomine, quod Augustani prssules turbulentis


istis

quod ea tempestate Augustanx sedi prxfuissc autument, qui Wictcrpus dictus fuerit;
vocabulum vcro
tractum
sit,

credunt

temporibus, relicta Augusta, sedem Neoburgi

fi-

xerint, contemlilur,

num, quem

seculo

Mannonem, episcopum Augustavn primum adscripserat, adsynoNeoburillic

Wigo seu Wicco ex Wicterpo conquemadmodum ex Ehrenfrido Ezo, ex


etc.
;

Chunrado Cuno, ex Lantfrido Lanzo,


de Wicterpo infra sermo redibit.

verum

di Dingolvinganx tempora transfcrt, in qua

gensis ea solum de causa dictus fuerit, quod


bilationem fixerat.

ha-

38 Mannonem,

qui secundo hic inter Neobur- quem etiam

Nova

sunt hxc

novamque

in

E-

genses episcopos loco memoratur, ex synodo Dingol-

piscoporum Augustanorum Catalogis, aliunde


superque
intricatis,

satis

vingiana supra laudata Neoburgensem sedem oblinuisse indubitatum est


;

confusioncm pariunt. Quod autem

tantumdem vero de Hildelaudati

ad Neoburgerisis episcopatus originem spectat, pri-

gardo,

quem Mannoni

Ms.

auctor subjunalibi

mum

hoc dico,non exstitisse illum paulo ante


tres episcopatus,

annum

git, diccre

non ausim; cum nec hujus

uspiam

738, quo S. Bonifacius


gcnsem, Frisingensem
instituit.
et

Salisbur-

vestigium repererim, nec ea


sil

Ms.

auctor accuralione

Ratisponensem in Bavaria

usus, quin personas temporaque vel in hoc ipso,


.

Colligo id ex Gregorii

III ad S. Boni-

de quo agimus, textu confudcrit

ita

Zachariam

facium

lilteris,

quibus hunc Pontifex ob idfactum lau:

Papam

rogatu Caroli (Martelli) Wicconi et Rozi-

dans aitin cctera


se te ad

Igitur quiaindicasti, perrexis-

loni episcopalem tribuisse dignitatem ait,

cum

ta-

gentem Bajoariorum et invenisse eos extra ordinem ecclesiasticum viventes, dumepisco-

mcn Carolus anno 741 mense Octobri


cluuias vero

obierit,

ZaF

codem quidem anno, sed ad mensem


provecto, Sedi

pos non habebant in provincia, nisi unum, nomine Vivilum (Patavienscm) quem paulo ante ordinavimus. Nullus igitur tum tcmporis prxter Pataviensem
erai
in

Decembrem jam
cceperit.

Romanx

prxsidere

Rursus Ms.

auctor, Bonifacium,
ait

Neoburgi

commorantem, ordinassc
Neoburgensi
atqui

Pippini jussu episco-

Bavaria episcopus, ac proin nec

palcs sedcs pcr totam Bajoariam, amotoque e sede

Neoburgcnsis. Inslituit dein Bonifacius in eadem

Wiccone,

substituisse

Mannoncm

Bavaria Eisletlensem cpiscopatum, cui S. Willir baldum praefecit. Quid si igitur sub idem tcmpus Neoburgi ad alleram Danubii ripam episcopalis sedcs fucrit conslituta?
eplscopatus,

jam

indc a Gregorii

III

ct

Carolo adhuc su-

perslitc,

uti liquet

ex Gregorii ad Bonifacium ea

de re

litteris,

trcs in

Bavaria episcopatus Frisinet

gensem, Ratisponensem qua plures


instituti

Salisburgcnscm

instilue-

37 Ccrtc id ab sunt in Germania

istius xtatis,

ral,

quartum vcro seu Pataviensem Bonifacius


:

con-

episcopatus,

more non abhorret,

firmaverat

Pontificix litterx, quibus ca cpiscopa-

ac reipsa, Zacharia Pontifice, qui ab

anno74l ad
in

tuum

institutio approbatur, cxstant

apud Othlonum

752 Ecclcsiam
gentium
lil>.

rexit, id

factum lcgdur

Ms., nc-

in Vita S. Bonifacu, scriptxque sunt annu imperii

scio quo, vctcri, cujus


vii de

apud Lazium de Migratione Buiispag. 232 hxc verbasuni


i

Leonis xxiii, Indictione

vm,

ac proin haud scrius


scribit jussu

anno 740; qui igitur

id

factum

Pip-

Iste Zacharias,

rogante Carolo rege

(lege

Caro-

pinif s'<""' conciliari recte ista non vidcntnr posse,


nisi

lomanno,-

nam codcm anno 740, muricntc

Carolo,

Zacharix Gregorius, Pippino vero Carolus pahuc textus initio

nondum Zackarias Pontifex renuntiatus fuerat)


duos episcopos ordinavit,
Civitatera

tcr substituatur, cujus transcripti

Wicconem

in

Novam

meminil Ms. auctor.

(Neoburgum) et Rozilonera in Augustam. Deinde dorainus Pipinus rex jussit Bonifacium, episcopum Moguntinum, cui secundus(7mo

39 Sed,
Adilbertus

ulut hxc sese habeant, equidem ex vero admini

videtur dixisse,
a

eam Bavarix partem,

quam Lycus amnis

Suevia secernit, episcopali


S.

DTE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


S. Simperti cr* faisse

239
citato pag. 6 scribit (Waldrammus, secundus

commissam

hinc enim epiin

mentorum Boicorum supra

AUCTORE
J.

scopus Neoburgensis appellatus

videtur

diplo-

Per xxxix
pradicta

annos rexit

B.

mate Leonis III, quo Arnonem, Salisburgemem


epicopum, anno 798

Benedicto-Buranus abbas)
,

hunc locnin locaque enScola-

ad archiepiscopalem dignita-

et die Vigiliae depositionis S. S. Benedicti,

tm

evesril

recitat id

Eundius de Mefropoli Salis-

sticae virginis sororis

migravit ex

burgensi pag. 4. ex exemplaribus Sttttsburgensibus,


in quibus diplomatis irtscriptio
Dilectissirais nobis

hac luce,

id est, v. Id. Febr., et

ab episcopo Au-

hU ConcipUur

verbis:

Alira

ecclesi* Sabionensis.

g^tensi sancto viro Sintbertoadpositus est juxta fratrem suum beatum Lantfridum ipsa die depositionis S. Scolasticaa.

qui nunc Brixinensis, seu Attoni ecclesiee Frisinia3,

Neque U aldrammum
auctoritate

sepe-

ac simul ecclesiae Reginensis, nec non


ecclesi* Pataviensis, et

U*

(*,

sed

ejus

atque consensu,
est

Walthero

Symberto

ec-

qod non dubium epUcopalu potestatu junsque


argumcntun,,
git
illi successor est datus.

clesi* Nhvenburgensis,

provindffl Bajoariorum

Ita

emm per-

episcopis, Leo servus servorum Dei. Mamfesta

RoM

auctor

Atque electione episcopi Sint-

auidem

est

hujus inscriptionis depravatio

nam
pag.

du-

dum

post sub Albuino, ut citatus

Hundw

442
nunc
,

perti et fratrum Congregatioms S. Benedicti ordinatus est in locum ejus venerandus vir E y-

scribit,

Sabionensis sedes

BrMnam
paHter

tvanslata

ac proindicere non potuit Leo de Alimo, qui

landns abbas, id est, iv ld. Februam; ex qmus quidem. quod de administrata per S. S.mpertura

Brixinensis.

Manifestum
et

est

Attonem

Frisingensi simul

Ratisponensi non prai


:

verum anno 798 Ratisponx prstfuit Adalunnus inenl igitur priores voces, qui nunc Brixinensis,

Bavari* parte AdUbertusdmt, confirmatur. nontamen 41 Verum an tunc prunum, quod pantrr AdilBavarix bertus asscrit, Augustana dia-cesis, ea
parte,

qum

ultra

Lycum

sita est, est

aucta

Dubi-

pti interpolatoris sunt

ita

et

Inr,

ac simul,

ubi

tandi ratio

scribi oportuissct

Adahvino,
:

describentis imperitix

ctorepetitur,

ex eodem Rotuli Benedicto-Burani auquipaq. 2 de Wicterpo, Aunustano

adscribendx

diploma non
tatur.

nam autographum Leonis videntur adnovidit Hundius, ut in margine


Ralisponensi episcopo non
lo-

episcopo ait,

primum quidem

ejus

maxime

consilio

ui factum, ut S. Bonifacius adiretur, rogaretufque t Benedicti-Burani ecclesiam dedicarct ;

De Simperto

monasterii

qui Leoncm,

Christi, ut ex anno hujus emortuali,

quod anno 742 Meichelbecktus

Chronico Bene-

vidtmus supranum.
rrgo,
tifice,

27,791 compertum

est

restat

cum
in

nullus alius Simpertus,

Leone III Pon-

andicto-Burano; hujus vero editor Sardenfeldius Rotuli auno 740 factum tradit. Dein idem dkti

Germaniaepiscopus

fuisse uosrutur, ut dr

ctormminH
,
.

eccUsiee in loco Staphalastagna


in

(seuM

sit\ quem s. Simperto A S Shnperto Augustano loqui censendus *V*" nm vero Augustenum epteinum Neoburgensem,

lacum Staffelsee) in pago Housi, seu


,,,,
'

distnctu co-

WeUarit
,,,,,,, ,'
.

^7LuZm
ouoi Auguetani*,
./

**tm

* condia ea

teo,
tt

nonmet,

quod

non ad

Maman-

,,

solos

BavaH* epUeap"
'"'-;""

**** -*

^f^StlTS Mq.
,,,,, ,, J

m
/

eum oonsensu ThasOdilonis nondnm cmm, aun


c
;

.,,,,

,,

, mt Augus tan*

admimstrant,
porro,

opimr

Leonem,

qm

piocul dubio suo

^', *J

, H

vimnH sevaUm*

srrxr^ss^ ssvaara*^: M
,,,,,,.

p^av-^-^*v--*
ratam (kbn
>'',.>i,.

perperam,

"

"

S.m-

,,,,.,

,,

,,, 17,, ,,

n
;

:::::::,,;,,,:,.,,,v,,,,,- m

r-/w^<^

S.

Simper-

40 Allerum

de adminUtrata per S.

c imnpr tnm Simpertum


r

epueopm Magno auiem Wtafrput, Auguttanut 7


,., (j
.

^
a
".

tus,

,-'.

'""""':"
Tsaram

/f:'" ,o

.';r': :::
ei in

:,.;,:

:;;,,:, ,,,,

k**

Libusam(Loysa) inter
Tetrarchia
sili,

Monachmsx
Boico-

.i, ,,,""
,, ,,<,,
:

"'<'""

Wl"
s
-

tom.

VII Monumentomm
edito
:

,;"'

pw

wP i

iw "'""

mm "
,,,,

anno 1766 Monachii


cottigee,

*tatem auctons
,.,.
t

r,,,

,./,

i,v,T/., xi

taWmproMlaproanftizuyoiie; ; ,,,->rai

qod eub

hinc (,-< ,v,'","''

Po* SMh ftM '-"' Pn , ^-:'- -"" * f*


m

, .v ere,,lo

,,

,'i,,l,lii
,,

Commentam
A,,

,..,

, .,',

,//,

r .
,

-/"'. "*

(aliHln

mm

fuit

coneupiscere istud ccenob,


10IV2
...

Golludmoaooale. a

,/,,,.'.,", ....-" ".""'; ".

BM *,,
,

-' olianol aobal.aUs rc,j

"2** "
''""'

^VJ^
:
,",
,,

,,, ,,,,,,
,, ,,

,
,

/,

mtm
0f

,
.,

r
,

...

"'" ,, /.,,,..'".".

,
dicto-Bur

'

;
;:;,;

^
,..

,,..
.

.,/

, ,,.,,,,

,,,,7',,..v
,

"./"-'"

"

'

'.

'::::" ""'"''" U
'

,,:

./,/.,/"

--*A,-

,,,,'..,...

"";-'""'"::;
,

,,,'

-,.,,, ,,,,

,,.,'"'.. v.i
.'"

,,

.,'...,-""
,,,

'"'""';'
,,,.,.

,.,

,,/.

;;:, Tta umo

,,:

*,--****-**^ od

m-:>.

240
AlCTOnE
J.

DE
ipse pugnet,

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


raveroportio, qum Danubio Neoburgoque propinquior
est,

quod secum
bus S.

dum
)

hinc ea scribit, ex qui-

B.

Magnum

seculo vii (vidc laudatum Suysks1

S.

Simperto prxsule,

dicecesi

Augustanx

ni Commentarium
vero

obiUsB conscquitur
regi,

"illinc

jirimum acccsscrtt. Cetcrum nnn omnis Neobwgensis dioscesis

eumdem Pippino
facii';

Carolomanni

fratri

Augustanm adjuncta

fuiti

Nara quae

squalem
tuli
sctl

atque ad hunc

modwm

auctori lio-

ex nostra parte (jEtichstettensium) Danubii sita


sunt, inquit Qretserus in calcc
scopos

Bcnedicto-Burani non modo non adversatur,


idem, ac
ille,

AppendicU ad epi-

ztate, tradit.

WUterpi Augustani epUcopi Facit vcro id cap. VI, num. 54 ita


de

Eichstettenses,

Eychstadiano episcopatui

cessisse videntur,

qure divisio

etiamnum durat
Daspe-

scribens

Profectus est

supradictus

episcopus

nam ipsum Neoburgura,


nubium
sunt, ad

et quae nobis trans

Wichterpus ad gloriosura regem Pippinum (Carolomanni fratrem,


ut tliserte

Angustanum episcopatum

paulo post addit) qui

ctant; reliqua ad Eychstadianum, nisiquodjuxta

tunc temporis Germaniam totamque Galliam regebat, etc.


cio, niltii

Ingolstadium pagus, trans Danubium, cui a Salvatore

His

itaque perpensis,

meo quidem judilicet

nomen

est,

cum

aliquot adjunctis, sub di-

c.st.

our pseudo-Theodorus,
in re auclori
e

state uli-

cecesi Eystettensi censetur.

quanto antiquior, hac


cto-Burani, domestica

Rotuli Benedi-

44 S.Simpertus, siCorbiniann Khammcredimus,


pluribus synodis, Moguntinse, Ratisponensi, Francofurtensi,

ceteraeivs
"

domesticis monumentis re-

gesta.

ferenti. prseferendus videatur.


ultrn
t

AquUgranensi

i,

Theodovillensi,
interfuit
;

Wor-

Ltji

uDi

43 At
rcturque,

alio tenetur scrupulo

Meichelbeckius, ve-

matiensi, et Aquisgranensi
patribus, Carolo
nis

episcopum
vide-

conciliorum

ne
;

Rotuli Benedictino-Burani scriptor


interfueril

Magno

et

Ludovico Pio in religio-

tur;

hic ccspitarit

nimirum

fortassc dcdica-

regnorumquc negotiU plurtmum

COnciUU suis
observari-

tioni eccleside Benediclo-BurtuicV

WlCterpUS episco-

profuit,

decreta synodalia promulgavit,


litcris

pus, sed

is,

de

quo in Annalibus Francorum

Ma-

que curavit, juventuti


ruit

instituendxscalas ape-

sciacensibus, ab anno

726 usque ad annum 796 extom.


:

ad S. Afrx, etc, qumpartim vera, partim recivariis,

tensU apud
pag.

Labbeum 736 hxc leguntur

II Bibliothecx Mss.
dcclvi, anno v re-

denda sunt. Ctim ex


datus auctor
ait,

quas a variis statui lauSiinperti epochis,


episcopatus ejus

Anno

episcopatus S.
sit,

gnante Pippino rege,

obiit

Wicterpus, episcopus
in

temporis ordine ea prima


initium anno

qux

etabbaS. Martini (MasciacensU ricensi.J Fuit autem Baugorius,


suingus
:

dicecesi

Bitu-

779

illigat,

sads indicat, memoratas

genere Heilo-

abs se hic synodos posl illum


inde vero ducto initio,
in

annum

fuisse habitas

senex et plus quara octogenarius, usque


li-

invento apud

Hartzheimium

ad

id

tempus sedebat, propria manu scribens


idcm,
ut

Indice

Chronologico

Conciliorum

Germanh'

bros,-

apparet,

qui

libelli

cujusdam ad

tom.

II

initio

synodum

Wormatiensem, alteram

amicum popularem

seu

Bavarum

umbilico scripsit:

Scripsi ego ipse Wicterpus,

quaraquam peccator,

Aquisgranensem

quidcm celebratam anno 786, altcram anno 803; I anno 789, sccundam anno 797;

episcopus jara senex, puto nonagenarius, aut supra, dolentibus

Ratisponensem anno 798, ultcram anno 803; Francofurtensem anno


item

membris

et caligantibus oculis...
filio

794; Moguntinam anno 800,

et

Tertio anno regnante Pipino,

Caroli,

rege

alteram anno 8\3;

TheodovilUnsem denique
(

Francorum, mense Junio, in diebus decera scripsi hunc libellura, hoc est, anno dccliv a Nativitate Christi,

anno 805; quibus quidem omnibus

sed Motjunti-

nam

anni 813 cxcipe) habita ratione tempnris, quo


:

vn

Indict.

Scd hicomnino
:

alius est

AugustSt sedit, interesse Simpertus potuit

inter-

a Wicterpo Rotuli Bcucdicto-Burani

tlicitur

qui-

fueritne re ipsa, uti nec plane negare, ita nec asse-

dem

episcopus, sed qualcs in elaustHs crant, quibus

rere ausim.

Decretorum a Simperto promulgato-

nulla,

quam

regerent, dicecesU fuit; nec sensu alio,

rum,

et sollicitudinis ejus, ut sancte observarentur,

quam quo num 790


sterii S.

de Andegario in eodem Chronico ad anlegitur


:

specimen habes supra, ubi de StatutU synodalibus,

Andegarius, episcopus mona-

Morbacensibus
fuit
;

ccenobitis ab ipso promulgatis,


schnlis,

Martini, obiit xv Kalendas Februarii.

quod

autcm de

sermo per ipsum Augusts


tustitutis,

Dtcitur abbas, quod nusquam dc suo Wicterpo Rotuli

Vindelicorum crudiciul.c juvcnluti


hiiiautus
s tola

Cor-

auctordicit

dictturobiissc

annoloG,

at

Wicter-

pus,de quoRotuli auctor,dicitur Lantfridumpostan-

Kllamm dixit, nititur verosimititcr EpiCaroli Magni anno 788 data ad Baugulfum,
raonasteria instituendis
in

nosab anno 740 aut 742

uiginti

quinque autplures

abbatem Fuldensem, qux pro scholis per singula


episcopia et
est.

sepeliUse:quareverosimilenonest t hocdeWicterpo quidquam Rotuli auctori venisse in mentem. Se-

Freverinvi-

quenter denique ipsum

aula Caroli

Magni
licet

disseveroUtU-annU Auguste Marcomannum, nec Meichelbeckius, nec, quem citat, Gassarus proba-

satum, ac graviorU momenti


t

negotiis,

um,

fujfse irretitum, ex

iis,

quae

ex StaMU synoest
:

tumdedit.FititaqueexcitatoRotulaadmodumverosimil

dalibus

num.
in

17 retulimus, perspicuum

at

pos Augustanos etiam ultra

Lycum,
Ve-

idem

i psif

a ula Ludovici frequentisssime

ver-

anle s.

Simpertum munus suum


fortasse sibi voluit
ut ea

exercuisse.

sanliy obHgisse

recidendum

est;

rumidtantum

Adilbertus,demum

num. 12 Ludovici imperatoris tempora


tus non attigerit.

cum ex dictissupra S. Simper-

sub S. Simperto factum,


nibus Leonis III
et

Bavaris pars solemlitterU


diCBi

Caroli

Magni
et

Augustanx primum
du ti-Burani

fuerit adjuncta scu confirmala,

quo pacto omnis Adilbertum inter


erit

Rotuli Bene-

sublata

dUsensio.

Factum

item

esse potuit. ut

Bavarix

portio,

Lyco quidem amni


Simperti
,

contigua, sed a

Danubio remotior, antc

episcopatum, Augustanis preesulibus paruerit

alte-

IV.

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Deus
velut

241
im

voluerit,

ne perpetuae Servi sui meritn obli-

vioni traderentur.

Exin cceptum
fidelibus

esse S.

Simpertura

Sanctum

invocati,

Stengeliusin

IV. S.

Simperti obitus, sepultura,

rai-

ejus

Vita afjirmai

racula qusedam, translatio prima, cce-

47 Verum
neo asserta,

ne res hxc, ut ab auctore

parum

ido~

pj

digils \n*

mmus

haoeatur credibilis,

scrtptorts

ptus auctusque ejusdem cultus sacer.

Yit.rS.

Udalrici,

Sancto huic non squalis modo,


hanc
in

uii etiam familiaris,

vem verba

leotori si-

stere juverit

Ecclesiam autem, inquit tom. II

Sub Inilium
*jJjJjJ5i S Simpertus

WTaudequidem

"

dubito, quin plura, sterna postcriin

Jitlii,

pag.

in,

num.

50. sanctffi Afrre, quae a

tatis

memoria digna,
sed

episcopatu suo gessetit

paganis fuerat cremata, adhuc resedificata non


erat, sed

s. Simpertus,

injuriaque eripuit.
eccleside prsfuisse

qux nobis temporum vicissitudo Per annos triginta Augustame


Adilbertus aUique passim
tra-

tugurium glossibus

(scandulis)

tectum

altaria ab imbribus et intemperiebus defendebat

sepulchrum Simperti episcopi


operimento
visione

in

choro juxta

dunt

quod

etsi sat certjs

antiquisque motmmentis
traditione temere hic

gradus situm, adhuc sine tecto remanebat, de


injiis

evinci

haud

possit,

acommuni

in

admonitus. lignis

mihi recedendum non putavi.

Annum

vero, circn

quem
cuit,

obierit (nempc 808 aul sequenti) quatenus lijam determinatum habes ex dictis supra. AdiU
ccclis

more operculi arte conjunctis tegebat. Idem auctor annum obsessx ab Humjaris Augnstx crematxque ab iisdcm 8. Afrs ecclesis diserte exprimit

bertus ad laborum sunrum in

mercedem evoca-

dcccclv; Sigebertus tamen 957, Marianus 956


notat
hus.
;

tum

ait

Leone III ecclesiam, Carolo Magno Octi-

aliis

pterisque id ad
et

annum 955

referenH-

dentis

imperium moderante, quod temporis spatium ah anno 794 usque ad 814 excnrrit; dicm vero emortualem ei statuit xm Octobris. quo notatur m
Udalrici Necrologio (quamvis absteste

Addit porro, quod

Adilberlus facit, reparata


eccle-

jam, sed tumultuario tantum opere, S. Afroe


sia
,

7ion

modo

post
ut

Udalricum

iterato

monitum

vetustissimo S.

tliviiiitits

faisse,

eam

splcndidore opere instaura-

que Sancti

titulo',

Mabillonio tom.
fortassis

IV AnahSimpertus

ret

Hac
sibi

revelatione (secunda) perdoctus (inquit)


esset

ctorum pag. 328) ideo

omisso, quod Necro-

quid

faciendum

muros ex raaxiraa

logium prius scriptum fucrit, quam S.

parte ab ignibus depositos (an depastos?)

cum

pro sancto a Ponlifice declaratus, cultumque specialcm


ct

magna

festinatione reaedificare fecit, et priori al-

pubticum, qua dere infra dicetur, fuerit conut apparet,

cvytitudim raensurara unius cubiti superposuit;

secutus.Hinc,
titulo a

nonalio,

quam Episcopi
Simpertus,

biographo S. Udalrici

mox

citando decoratus

ptaque congruenti occidentalem partem ecclesiae decoravit, super aedificia in sua pra;sentia caute
mensurata, sumrao studio incidere et adducere eam praecepit, et non tardavit, donec imbricibus

fuit seculo ix.

Colitur equidem 60
in

die S.

neque inreni, qui ca

rc Adilbcrto contrndiccrc.
in

46
'"

Erat id temporis episcopis Augustanis


vellent

more
&e-

ex toto cooperuit,
quea,
iis

et interius

cedem

ecclesiae la-

//f c
''

positum, ut in ecclesia S.

Afrx juxta Augustam


;

vestivit,

et lucida pictura decoravit, et

pom

exuvias suas

prxterea fucrat eadem


ut

ecclesia S.

Simperti curis e cineribus excitata,


supfa
:

in ornaraenta ecclesi, qu propter barbaros fuerunt deportata et in matrici ecclecivitatera

dictum

est

pronum ergo
vellet
;

crat, ut

ibidem se

sia (cathedrali, a S.
et

sepultum S. Simpertus
cium,
teste

quod

e vutis ejus fo>

S.

Marix
fffffil

dicata,

Simperto anno 807 instaurata CorbiUi icribU in Simperto


fecit.

Adilbcrtn,

nimirum,

in

choro jnxta

nianus

Ehamm)
S.

servata restitui

gradus, ut ex S.

Udulrici

citandu, colligere fas est.

Hographo, infra latius Jacucre illic S. Simperti


ccntinn sc.nnjnitu
et

48

Afr*

ecclesia. per S.

Udalricum transMs
prim
,

instaurata,

usque ad scculum

xi,

qun aa annum

,,

ueiut

eXUVhT ab obitU cjus

tnniis

60

iterato 8. amplius, ut Adilbertus scribit, donec


fr.c ecclesia

A-

duodecimum prorcdo, sub Brunonc episcopo Augueam administrarant, 8tano canvnicis, qui hactenus
substitutisuni

incendio pcrht. Hungaris S.

Udalrici

temporauniversamBavariamdevastanHl
stnm obsidenttbus.
calculus;

queejus Un

OrdinU Benedictini alumni, primusReginbaldus, Sub


illic

Verum non contigit enim ea Eungarorum


ut

constdi sibi

A
AJaman:

idm
hinc

vero

tempus sepultus

S.

Udalrwus
"'

tot

in

tantisper

inckn

"J"" 'i"<-

ecelesUB <

niam excursio,
/,, annos

mox

ostendam, anno
si

955

160 retrorsum

numeres, ad annum

qua S. Afts hactenus dicta fuerat, ncinomenaecesseritiquonomineindiplomateSefh


rici

etiam S.

UdaU

saltem

795

sed ante susceptas

primum, revolveris, Leonis III quidem habenas a Carolo Magno imperii

II tmycn.tons, anno 1033

dati, paft.

E>
Eo-

quintum
riale

Simpertum, impecum tamen obiisse S. Magno, Asceptrum adhuc regente Karolo


;

dm

appellatum rarehis Augvstaepag, x< ,, ^eeuio^AdalberoneaJibate.propagatOi

invenio.

lugustam pomerio, SS. Afrm


i

ei

mertwMcaLAddUporToAdilbrtuspulsisHutils t

terium sinu

mamium
Udahici

receptum.

Tta

Uia Ben
cap.

s.

Afrx

ecclc.sunn sine tecto,

sepulcrumque
;

monasterii dus Bertfelder, ejusdem


liea

Prkn

mansisse expositum Simperti imbribus

sed mo-

SS. Afret
tv.

ei

part.

i,

partm

m.

nitumfuisstinsomnUaDeoS.Udalricum.utS.
tecto operiendum cura, Simpertitomttto cong> aliorum quoque SanctoJacebant in eo temph rei

partim

Ann
ati
et

apu d Petium,
fl

in
et

\demsecuK64 fperperam utraque Us. S. Simperti

Wilthemio
ntr

Qamansio no

"-

rumcorporai sed ea adversus


utcinnguc nnnntn
.

aeris injurias erant

nnnus 1004)

rursus coltaj

quaptoptef SOltUS S -

&BI

SS Afrx

et

mn

t^UdalrkocUmtusfactavideturjfmanquod
coleretur.autmpetUr*

gustano episcopo,

Embricona, AuUdalrici templum ab nccnsmncn,fuit, qua restitutum


sed efiam

nonS. Simpertimoio,

SS.

Ww

hicminus.quamparesset,

33

terpi.

Tomus

vi Octobris.

242
AUCTOr.E
J.

DE
Nitgarii
et

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


stanter adhaesit Pelrus

terni,

Adalberonis, Augustanorum po>

a Schaumberg,

testc

Corbi-

B.

riter

prxsulum,

reliquiae translata

fuerunf ad Aufornice in

niano

Khamm
V

part.

m,

pag. 77) successor. Sic

stralem partem basilicaB sub

quodam

enim
colai

legitur in testimonio publico, quod de hoc


indulto, dedit

Ni-

eum,
.-,,

ulii

ntmc

(circo

medium seculum

xm,

quo

laudatus Augustanus prxsul


i

ribebat Adilbertus)
haec

venerantur a populo locura.


translatio

anno 1468 sexta Fcbruarii, cujus part.


i

Hierar-

Atque
fuit,

prima corporis S. Simperti

iu.r
:

Augustanae pag. 76 hoc fragmentum cxhibe-

quam

secuta sunt miracula, quae deinceps Adil-

tur
rici

Ut abbas
et Afras

bertus narrat ; sed ea

tantum, quae temporibus suis

et conventus monasterii SS. UdalAugustensis Officiura divinum tam

sunt propiora.

Horum primum, quod combusto iteet

rum SS. Afrae


bio,

Udalrici tum tempb, tum camo-

diurnum, quam nocturnum, cum Historia et Legenda in codicibus ac libris veteribus de B. Symberto repertis debita

secuh

xii contigit,

anno 1180 contigisse perpevi

cum

reverentia canendo et

ram

legitur;

cum anno 1183,

Kalendas Julii

in

legendo persolvere possent et deberent, ipseque B. Symbertus per eos et alios Christi
fideles

novam

illam

calamitatem camobium suum incidisStengelius


et

de

se scribant Hertfeldius,

Corbinianus

cetero tamquara Sanctus sine alicujus peccati labe


et trangressionis nota re\ereri et venerari possit,

crescunt miracula,

Khamm. 49 Qux autem


intercessione

prodigia S. Simperti meritis ac

eadem autboritate
cessit et indulsit.

simili vivae vocis oraculo con-

ostendere

Deum
dio

voluisse

Adilbertus

narratj

summatimhxc
S.

sunt: abactus

pedum tumor,
eje-

51 Pontificis munificentiam xmulatus Petrus


scopus t ut S. Simperti cultum
testimonio
ct ipse
.

epi-

atiique Pon-

tumba
tamcn

Simpeni,

""

etsi

exposita, ab imbribus
et

promoveret, hxc
utrius-

,/,'!/,

intacta, dolor capitis

angina sublata,
restituta

mox

relato subnexuit

Omnibus

ctus ex

humano

corpore

daemon,

vesano

que sexus fidelibus contritis et coufessis, qui in


die S.

mentis sanitas,
ditus
brachii

illaesus

a lupi dentibus infans, ral-

Symberti capellam seu altare ejusdem

S.

usus,

vinculum ferreum sponte ruceecse

Symberti, in preedicto monasterio SS. Udalrici


et Afrae sitam vel situm,

ptum, paralysis depulsa, visus


tus,

femina

restitu-

devote visitaverint, et
altaris,

brachium arefactum manusque contracta

ad

pro conservatione ejusdem capellae sive


calicum, librorum,

usum atque vigorem pristinum revocata. CrescenU


vero prodigiorum

ac aliorum ornamentorum,

numero, crevit pariter fidelium

pro divino cultu inibi necessariorum, quoties-

ad S. Siraperti lumulum concursus, piarum oblationum COpia,


ct

cumque raanus porrexerint


dies de injunctis
in
illis

adjutrices,

centnm

sacer sancti Episcopi cultus


et

sa-

pcenitentiis misericorditer

crum SS. Siraperto


cultu coli voluit

Adalberoni dicm spcciuli

Domino

relaxaraus, praesentibus, in perpetuum

Udalscalcus, Augustanus ab anno

duraturis. Concessum hactenus monasterio Udulnc/auo S. Simperti Officium recilandi indultiim Gre-

1184
et

episcopus ;

eorumdem item
anno
electus,

depositionis

diem

celebrari jussit Ilcnricus III, in abbatem

SS.Afrae
228,

gorius
tcinli.t,

XV anno
ac

1622 ad

dicccesim

Augustanam

ex-

Udalrici eodem
part.
i

tesle

Corbiniano
.

sub ritu duplici ejus

Officium recitari

Kltamm
et parl.

lhcrarchix Augustame pag

jussit,

m,

pag. 48.

Quamvis autem apud Pe ium

Joannis Mcrck, abbatis Udalriciaui, curu, quod postmodum, inquit Corbinianus Kkamm sxpe
laudatus part.
iii

nulla dcuiccp.s narrcnlurS. Simperti miracula,

qux
est,

Hierarchix Augustanx pag

ante

annum 1465

facta sint t

dubium tamen non

ad festum n

classis fuit elevatum.

131, Ctemens vero


.

quin seculis
rit, uti

xm

et

xiv

iis

magis magisque inclarue-

XI,

curis Wilibaldi

Popp, abbatis Udalriciani, ancitato

ex

mox

dicendis abunde patescet.

no 1713, die
part.
i

viii Octobris,

mox Corbiniano
om-

ejusque cul-

50 Nam,
trus a

ut scribit Corbinianus

Kliamm
et

Khamm

pag. 195

tum

teste t indulgentias plenarias

i dalriianis tn-

Hierarchix Augustanx pag, 281, anno 1450 Pc-

iuhus fidelibus die

xm

Octobris S. Simperto sacra,

dulget \ laus r,

Schaumberg, episcopus Augustanus

S. R.

in S. Udalrici templo lucrandds concessit.

E.
tia

Cardinalis. S. Simperti miraculorum frequen-

52 Symbolam quoque suam ad promovendum


scopus Augustanus,

S.

promovent
'

motus, ccelestem hunc Virum, miraculis fulgen-

Simperti cullum abbates Udalriciani, Henricus epi-

rh

tem, Nicolao
instar aliorum
in

V summo

Pontifici proposuit, atque

Maximilianus

caesar et civitus

Sanctorum a cunctis fidelibus coli, memorato autem monastcrio (SS. Afrx et Udalctiam Officio celebrari posse ab

Augustana contulcruui. Joannes Melchior de Stanham, Udalricianus ab anno 1459 ad annum 147 1
abbas,post Nicolai

rici) divino

eodem
Legen-

indultum, de quo supra,


S.

An-

PontlRce (vivx vocis oraculo) \m\)etra.vit; postquam

tiphonam, Versiculum et collectara de


perto,

Sym-

nimirum,

uti

Sigismundus

scribit,

1'ontifici

episcopo Augustano, inter suffragia seu


in

da ac Historia metrica
spectaque fuerat.

cum

certis prosis oblala per-

commemorationes comraunes,

Vesperis et Lau-

Neqne solum

S.

Simperti cultum

dibus persolvendas, ordinavit, inquit Corbinianus

Udalricianis ascetis indulsit, sed eos insigni hoc elogio, tcstc eoilcm

Khamm part. m,
Insuper sacellum
listae
tis

pag. 80. Idem de Conrado abbate:


S.

Snjisinundo, omatos voluit

Nos,

Joannis Baptistsa et Euange-

dum

in

rainoribus

essemus, locum et Fratres

supraS. Simperti sepulchrum cum miraaarductili


artificiose

ipsius vidimus,

judicamusque esse Viros bonos,

fornice construens, ipsum se^ulchrum clathro,

nec suspicamur deceptionem aliquam. Quare, ut

aere

fabricato

cinxit

anno
130,

ejusdem beati Simperti obitum


cio

cum

solerani Offi-

1496. Sacellum S. Siraperti, eodem


exornavit JoannesMerck, de quo

teste pag.

peragant, volumus, donec legatus has ad par-

numero

superiore,

tes transmissus fuerit a

Sede

tunc fiant facien-

Addit pag. 106 de

Wilibaldo Popp,

de quo item

da.

Error tamen in Sigismundi verbis cubat; >wque enim Felix V (Amedeus, Sabaudix dux et ontipapa) S.
UMttlift,

numero superiore

Anno

1714 pro veteri statua

inaurata S. Symberti, aliam ex lapide Pario substituens, retico

Simperti cultum,

uti

apud illum

legilur,

"

Nicolaus V,

Eugenii

IV

(cui

con-

ipsum ejus sepulchrum lapide Porphysumptuose exornavit. Occasione ejus structurae

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


ctur* conspiciebatur cista ferrea, duobus pedibus et novem polhobus longa, atque novem po llicibus lata, binis vinculis seu laminis ferreis
,n

243
lere

tiumque trabium

confractum quidem sepul-

AUCTORE
J.

chrum S. Simperti, sedcorpusejuslocomotumhaud


eaque occasione cum obambulans forte mulier per foramen S. Simpei -,, pedem
fuit
,

B.

long.tudme et tnbus

,n latitudine constricta.

S.ipra hujatem
- S.

cstam

haec legebantur verba


-

retraxit tumore

pem
liberata
,

en malo

invo-

S,rapertusep,scopus Augustensis,

DeFreJoanne

cata ejusdem Sancti ope,

denco de Zolleren, episcopo Augustano,


Benricm
episcopus, Wn.i imilia,ni
s

conlinuo vaUtuut

et

dini pristinx esi restituta

lum item,

mpra num

Gilthngen, S. Udalrici abbate, infra dicetur.

49 paucis innui
i,

vel ipsi imbres S

53\De Henrico
pag.

Simperti tum-

vero,

Augustano episcopo,
:

part.

bam,
foret,

etsi dio exposita,

nec pavimento altius rlevata

ctesar, et
ii>-

civitas

393 ita Corbinianus Khamm Anno 1621 festum S. Symberti, episcopi Augustani et dicecesis
tutelaris secundarii, jara ante
fere

attingere

non sunt ausi.

Anno
legi

ijem
;

1333

idem monasterium igne correptum


tem,
S.
ut

nulla au-

gustana.

centum annos (inw


in

apparet, tumfacta mutatio, qurn quidem ad


spectet.

ducentos

ex num.

50)

monasterio SS.

Simperti tumbam aut reliquias

At anEenri-

Udalrici et Afrae Officio canonico celebratum per

no 1474, novam templi fabricam, ab anno

1467 per
et

totum dicecesanum territorium sub ritu duplici die xiii Octobris peragendum promulgavit. Ad S. Udalricum solennitatem octiduanam indulsit
;

Melchiorem abbatem coeptam, successor


cus Frit
s

ejus

festiva
vi

SS. Apostoloruh Petri

Pauli

luce ventorum

disjectam vidit, eo graviore jactude-

quamdeinceps speciatim
tato potcrit, si qui

describit, ac videre loco ciillius

ra, quod S. Simperti lipsana ruderibus obruta

pompx

cognoscendae

sit

cu-

perditaque latuerint, donec anno 1491 ab ejus successore,


cta,

pidus.

Maximilianus
victoria,

caesar S.

Simperto, parta de

Joanne de Giltlingen,

faciliter

fueredete-

Bohemis
ptione

militare

tropxum consecravit;
inscri-

invrntaque in tumulo ante altare ejus nomini


soli

quod olim ad ejus tumbam pependit, hac

consecratum, sed, ut diximus,


lente.

altitudinem non
in

MDiin pridie Idus Septerabris. Imp. caes. Maximiliano. P. F. aug. victore. auxiliariis. du:

Excepia e

veteri
in

mrcophagoac

novum
pom-

translata Joannes abbas

\m religiosa

cibus. Alberto. baiorario. Erchione. brunswicense.

pa

et inspectante

Maximiliano, tum Romanorege,


ibidemque servata,
in

marchionibusque brandenburgensibus. Frifiliis.

die S.

Andreae sacra seu pridie Calendas Decem;

derico patre. Casimiro et Georgio

hostes.

bris dcduci jussit

dnm anno

inlo-

Bohemi.
fligati.

in.

campis. Noricorura. non longe


caesi.

sequente feria

n Paschalis

priorem quidem

Ratisbona. danubiana. urbe. percussi.


et cura aliis sarcinis.

pro-

impediraentisque.

tumbam relata (excepto capite aliisquepaucis) pompa prorsus insigni fuere, quam
in

cum, sed

in altiorrm

signa. hsec. quae.


victoriara.

vides.

reccepta.

ob partam.

Monumentis

S.

Simperti Vitae infra subjiciendis


quibtu ne quid /
i,

divo.

Simperto. dedicata. sunt. Ita

lale

descriptam invenies.
ea occasione
in

Stengelius in Notis ad Vitam S. Simperti. Civitas vero

55 Enituit

Friderici de Zolleren,

Augustana anno 1628 gravi

pestilentia,
:

episcopi Augustani,

S.

Simpertum
tunc
acta

pietas,

ut

nsione Aeavet tpisconus.

anno autem 1646 gravi obsidione


sare ccepit
xiii S.
fuit,
illa,

fuit afflicta

ces-

qui non tantum eorum,

qux

sunt, pars

instituta supplicationc die Octobris


lurc vero

magna

esse voluerit, sed

etiam edicto caverit, ne pus Ah


iret aui fu-

Simperto sacra;

eodemdie

soluta
iii,

quid S. Siraperti reliquiarum perditum


racibus manibus in

ob quaj, inquit Corbinianus Kliamm

part.

praedam cederet.

Edictum ex
et sequenti

pag. 132, aliaque

innumera indigenis et alienigenis


Augustanse
his

parte 3 Hierarchix Augustanae pag.


huc
transcribo
:

93

prsestita beneficia in totius dicecesis

Fridericus,

Dei et Apostolicae

Patronura secundariura est assumptus. Addi


potest

Sedis gratia episcopus Augustensis. Universis et


singulis ecclesiarura parochialium plebanis, vi-

Udalricus Zurcher, canonicus Augustanus ,


sxpe
laudatus
scriptor pari.
i.

cujus, ut

Hierar-

ceplebanis, ceterisque clericis, notariis et tabellionibus publicis, per dicecesim et civitatera no-

chue Augustaiuepag. 645, S.


cathedrali altare pietas erexit
de
initio culius sacri,

Simperto

in ecclesia

anno 1658. Verum

S.

Simperto impensi,

stram ubilibet constitutis, salutem in Domino. Cum itaque, sicut ordinavimus, reliquias S. S\ mberti, confessoris ep. et prsedecessoris nostri. in

ejusque progressu dicta sintsatis, atque interruptum

translationum reliquiarum ejus filum repetamus.

monasterio SS. Udalrici et

Afrffl

Augustensi Or-

dinis S. Benedicti reconditas, de veteri

tumba

in
suppli iniimi sm aut quid sin

novum sarcophagum

transferri

',

ut raajori re-

verentia et honore venerentur et habeantur. Vo-

V. Reliquae

S.
,

Simperti reliquiarum
Officia

entes jtaque,
:

ut nihil de

reliquiis

hujusmodi

translationes

propria,

apud

alienetur

idcirco vobis

omnibus et

singulis su-

pradictis, et cuilibet

vestrum

in virtute sac

mai tyrologos memoria.

obedientiae

mandamus, quatenus

venerabili ac

religiosis nobis in Christo sincere dilectis, abbati

et fratribus dicti raonasterii


;

conjunctim et

di-

S.

Simperli
-

irimam

sacriS>. Siraperti corporis translationem,


fi

visim

ac omnibus et singulis

aliis Christi fide-

reliquia iu

rum anno
1404 etsevuenti transferuntur,

am

tmp u

Udalriciani choro, ubi

primum

Iibus, clericiset laYcis authoritate uostra inhibea-

praesul

Augustanus,

%onflagJt

Uerum

L
(ut

factam, ;a

cumtcmplo mnobium

una 1183 UdalHci num. 84 dictum) irrueni

gnitatis, status vel cond,fcoms de dictis rehquns pubhce, vel OCCUlte, dent, t.ad

Mjd^d
mt,

244
AIXTORE
J.

DE
pcena

S.

SIMPERTO EPISCOPO CONFESSORE.


pxcomsingulos

dant, seu dari aut tradi permittant, sub

Khamm
etiam
in

part.

m,

pag.

07; qui parte

i,

pag.

454

B.

municationis

quam omnes

et

templo cathedrali
(

hujusmodi ex argento
S. Simperti ut reor)

ipso fapraesentis nostr inhibitionis violatores


cto incurrere volumus.

statuam, cujus basi insignes


reliquiee

Per pnesentes volentes


eorura sic

inclusx sunt, anno 1GS1 pro


scribit, Capitis S.

exornanda
Simperti,

eosdem excommunicatos, et quemlibet absolutionis tigatos manere, quousque a nobis Inhibemus etiam beneficium meruerint obtinere.
omnibus

araprincipe confectam

seorsim a ceteris ejusreliquiis servuti, citatus Ilevtfeldius pag.

92

sere

incisum exhibet, quod

MavLe
stirpe

et singulis confessoribus sub dicta poe-

Fuccarinz ex

illustri

Schwarxenbergvrum

na ne excommunicatosj aut aliquem eorura in foro poenitentiali a peccatis eorum, et dicto excessu, praeterquam in mortis articulo, absolvant, donec dictis abbati et conventui reliquias hujns-

pia munificentiu mitva pvetiosa exornavit. Quotannis

denique

in cath&drali

templopridie S. Michaclis una


reliquiis

cum

aliis

Sanctorum

S.

Simperti partem
i,

laudatus Covbinianus

Khamm

pavt.

pag.

488

vein-

modi restituant

realiter

cum

eftectu. In cujus rei

nerationi publicx exponi ait. Facile igituv,


signi cultu in diceccsi prssertim

quam

testimonium prasentes litteras appensione sigilli nostri jussimus communiri. Datura ex castro
Dillingen die Veneris septiraa raensis Octobris

Augustana S. Sira-

pertus gaudeat, ex hactenus

dictis lector intelliget. et

57 Quod vero ad monasterium SS. Udalrici


litteraria offlciumde S.

Officiaprogjjjjj Jj
f

anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo primo. Ceterum nescio, qua de causa Stengelius iii Vita S. Simperti et Corbinianus Khamm
Ilievavclii.i

Afrae speciatim attinet, triplexin supellectile nostva

Simperto,

illic

celebari sotranscri-

norem
tata,

litum, ex Proprio

Sanctorum monasterii
ex
his, die

Augustanx
1

part.

nem

hanc anni

192 translationem Feriss ni

m,pag. 103 solemPalefe-

ptum, reperio.

Primum

S.

Simperti

sacro, seu xiii Octobris recitaudum, duplexest, con-

schatis illigarini

qua quidem die peracta infra


ea de re confecto
;

tinetque Lectiones quatuor Sancto proprias, quibus


vita ejus paucis exponituv,

gitur in Instrumento
ria Paschatis
<

sed

cum

tum miraculwn puevi

ii

iii

die

xxni Aprilis ibidem conne-

faucibus lupi erepti,

et

S.

Simpertus a Nicolao
;

ctatur, eoque anno Pascha inciderii in diem

xxn

Sanctorum albo adscriptus refertur


Pauli

et hoc

quidem

ejusdem mensis, manifestum


jrriu
tevtia Paschatis, aut in
illic esse

est,
<lie

aut in assignanda
xxiil Apvilis ev-

auctoritate

approbatum

fuisse, subjungilur.

Altevum,in Lectiones item quatuor divisum,ritu duplici in festo Inventionis die

rorem

commissum

ego, retento die

xxm

prima Decembris
fit

reci-

Aprilis, feria

Paschatis secundam substitui, se-

landum nolatur
S. Afrae

Lections prima mentio

destructae

cutus ea in re fidem Instrumenti, a Fvedevico, epi-

per Hungaros,S. Udalrico Augustano preesule, ecclesice


;

scopo Augustano, edili

et

hic in calce

Mimumeiito-

secumlu

muniti ab eodem sancto

vum

infra exhibiti, in quo hi characteres Chronici,


sibi

ile

adversus aeris injuriasS. Simperti tumuli;

optime

mutuo

co/uvvcntes,

occuvvunt

Datum
supra-

tertia et

quarta secuiube Inventionis reliquiavum S.

et actura
dictis

Augustae

in raonasterio ac locis

Simperti, Joannis de Giltlingen abbatis Udalviciani

sub anno

Nativitatis

Domini mccccxcii,
Paschae, etc.

tempove

fact,r.

Tevtium denique, paritev duplex

de

Indict. x, die vero


sie

Lunse, vicesima tertia men-

tribus S.

Simperti supra memoratis translationibus,


;

Aprilis, quae erat feria

quatuor item Lectionibus, agit


notatuv fevia quavta post

recitandum
in Albis.

vero

Translatio ultima

56 Praeterduasmemoratastranslationes (nempe praecipuas,

Dominicam

Lo-

anno

quarum prior anno 1064,


dictis contigit)

posterior
in
-

cum quoque
dicecesis

habet S. Sirapertus in Officiis propriis

anno 1492 ex

ossa S. Symberti,
i

Angustanx, anno 1638 Dilingae excusis,


OraDeus, qui beati Syraberti, confessoris

quit Covbinianus
stanae

Khamm

pavt.

Hicrarchix Augu-

ubi, pv.riev Lectiones tves jivopvias, Inrc etiam


tio leijitur
:

qwe anno 17"09 prodiit, pag. 104, sacra solenni pompa anno mdlxxix tertio et ultimo sub
abbate Koplino sunt translata ad sacellum laterale ante relatum
;

tui

atque pontificis, gloriosa raerita virtutibus et


;

miraculis evidenter declarasti

da nobis ejus pa;

cum

antiquitus extra dictum

trocinio salutem mentis et corporis

ut ipsius ex-

sacellum praealtis ferreis clathris circumdatum


requiescerent. Piwmisevat autem eadem pagina de
illo sacello

empla sequentes, a malis omnibus


feliciter

liberati,

ad

te

pervenire raereamus. Per


S.

notitiam hanc

Hic ipse locus (in quo


r,

58 Cum autem

Dominum, etc. Simpertus seculo demum xv


*/
i

anno 1492 reposita sunt S. Simperti ossa) isthac setate sacellum S. Symberti appellatur, positum
sub concamerato arcu dividente sacellum superius S. Joannis Baptistae et Euangelistae (a

Sanctnium numero Pontifias auctoritate adscriptus


fuerit, frustra in Mavtgvologiis,pauloantiquioribus,

ejusdemquf apud marty,

"'

ejus

mentionem

quaeras
xiii

Sollerius

in

Auctariis

Con-

Usuavilinis ml

diem

Octobris ex
t

Molano hoc

rado abbate ad privatum abbatum oratorium an-

ejus transcripsit elogium

Simperti episcopi duocirca

no 1496 deputatum) a sacello inferiore


berti. In isto inferiore sacello

S.

Sym-

decimi ecclesiae Augustensis,

annum

D.

hodiedum extat altare, a Rrao D. D. Michaele episcopo Adramytteno, Augustano sufTraganeo, consecratum die iii Octobris anno mdlxxxii. Atque ex cornu Epistolae visitur Mausoleum D. Symberti ob frequentia miracula, ut memini, famosissimi.
bar ejus

dcclxvi

cujus corpus requiescit in ccenobio sanet Afrae.

ctorum Udalrici

Per cujus

raerita, inter

varia miracula, muliercula quzedam pauper re-

cuperavit officium brachii unius ac raanus, quo

per aliquot annos caruerat. Quae pro sanitatere-

Tum-

ceptalaudes exsolvit, et brachium cereum ad indicium sanitatis suae


ibi

iconem exhibei Efertfeldius de Basilica SS.


el

reliquit.

Ad xm

Octo-

Udalrici

Afra paginis 56

el

57 intersertami buSimperti statuam


illius,

stipag. 90, quod nescio, an S.

brisdiemS. Simpertuia referunt etiam Walasserus in Martyrologio O&manico, auetor Mavtgvoloaii

argenteam auro oblitam

exhibeat, an
ait

quod

Basileensis,

Dorgainus

in

Kalendario Benedi-

Conradi Morlin concionibus debevi

Covbiniauus

Otino,

Fevvavius in Catalogo Sanctorum, Martyro-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


logio

245
AUCTf.llE Aihi B C

Romano

non inseiiptorum, Castellanus inMarWiotl Lujni


et

hendi, quia sanctitas non tantum in signorum

tyrologio Uuiversali, Amoldili


part, 2, pag,

Mt.c
in

occasione commendatur, quara


tione

etiam in execuconversationis

338;

sed Grevemis

Buecelinxu

prsceptorura Dei et

vitae

Menoloijio Bcnedictino ad dicm Octobris duodeci1

puritate. Explicit Pnefatio.

Nota 1N

mum, quamvis perperam.

ANNOTATA.

ADILBERTI
PRIORIS UDALRICIANI

a Vixit secub
Simperti quinto.

xm

ex numero 1, vost obitum S.

b Ms.

a P. Alexandro Willheimio ad decesso-

res nostros missum, passim habet

Sympertus. Sed

simplex adhibelur in altero Ms., ex codice monaste-

rn S. Udalrici transcriptum, et a P. Gamansio ad

LIBER
I)E

nos olim missum.


c

Ms.a P. WUtheimio missum

habet: quantura.

VITA ET MIHACULIS
S.

SIMPERTI.
Vitam
S.

INCIPIT VITA
E
Simperti
S.

B
Incipit Prcefatio in

SIMPERTI

episcopi.

4UGUSTENSIS EPISCOPI.
ddilbertus

Quia
-

ulile et necessariura est, ut

in exordio

monasterii S
I

dalrici.

per

capite cujusque libri Prsefatio ponatur, quam futuri Operis materia, intentio scriet

I. S.

Simperti ortus, mores


et

gesta in

qualitas indicetur; bentis, utilitas legentis sive

episcopatu

sepultura in S.

Afm a.
CAP.
S.
I.

causa unde circa principium hujus libri hac de ut lectores debet pr*poni auctor necessario debeant. Ego sciant, cujus dictis fidem adhibere
,

Beatus

igitur

Sirapertus,

omnium virtutum

Augustensis ccenobii itaque Adilbertus a, Prior parvulorum divi Benedicti, quondam Ordinis

poliere epigratia a Deo decoratus, quibus debere describit Apostolus, a glorioso scopum

Simper'

tUS,

tandem in pgedagogus, vovi et proposui (qu conscribere, senectute complevi) coadunare et


videlicet

Francorura rege,

et

Romanorum imperatore
b divinitus

pus 4uguslanus XII,

dorano Karolo, irarao

ad hoc praede-

aliqua

virtutum
6,

insignia

confessoris

Christi Simperti

inductus et

Augustensis episcopi; ad hoc mihi illectus gratiae sua? beneficio,


illius collato in

locoabeato Dionysio stinatus, duodecirao ordinis praelatus Augustensi ecclesiae in pontificera est
c

qui

numerus duodecimus multis sacratus no-

apud sepulchrum 2

quadam incom-

minibus. et tam ex Novi,

quam

Veteris Testa-

beneficio n
S.

laboravi tunc temporis. raoditate corporis, in qua per incunara Quia vero pene omnia ejus gesta

menti

scriptis

insignitus

vocabulis ordinationi
a-

sua3 per

meritum vit non incongrue potest

slmperto

affectus,

viventium non sunt scripta, et negligentiam tunc reperi, aut intamen, quffl de eo scripta,

ptari, quflB

audienad eruditionem legentium vel

pauca

coadunando dedagando cognovi, hic in unum enim interdura a Sanctis fien scripsi. Cessant
neghgentia, miracula tam pro servitutis divin mapro incorrigibili inhabitantium quam etiam

volumus recitari. tium partim conquisita hic raen- ad quem nuenim duodecim signa, duodecira :, Sunt II' fontes in duodecim horaj diei. duodecim
III,
I

ses,

ahquando idcirco, quia, cum litia. Cessant et eveniunt, non per intercessionem Sanctorum
debita> ejusque Sansolum laudes vel grates Deo memona3 coraminirae referuntur. sed nec
ctis

prinduodecim exploratores f, duodecim lapides in ratioduodecim cipes plebis Israel g, aitaris i, duodecim lapinali h, duodecim lapides duodecira panes propodes de Jordane sublati k, boves sub ameo man m, sitionura l, duodecim duodecim in corona sponsa^ n,

irfi

al"

Elim

e,

iniit "

'

h
I

R n

duodecira stell

praecipue aliqua requinu .dantur. Sed cur ego solicitus. quani in de sanctitate illius sura

rendo

expertus ? Quis memetipso misericorditer sum ad tumulum ejus dedebilium credulus

duodecim portre civitatis p, duoduodecim millia in decim fructus Iigni paradisi, duodecim millia signati r, valle Salinarum q,

fundamenta

o,

'/

''

umquam

venit. et
Iwjus
i

non sanitatem meruit?


et usu iUorura

3 Ex frequentia itaque

jam diu

Prophetaa, duoduodecim Patriarch, duodecira Sedes. P^r cujus nudecim Apostoli, duodecim iste Simperet proprietates pater

m eri vocabula
liter

ninll.i

Mirai ula desci ibenda


suscipit.

pubKcaHtUT, nulla ml lla notaniur. nulla voluisset, ea hactenus scribere tur nuia, si quis
jara
:

smbunPauca

sancti Prarficatores tus, suique similes Dei, exprimuntur quia in domo


:

figura-

hoc

est,

dudum n, qu*

coraplesset iugens .oluraeu v.ns sunt relate eo a veracibu ,le

raihi,nrconscripsi.neomniraodi g iUiustacuisseviderer.Expaucissiquidemvelut compreDei donum potest ex multis abundans

san^

suarum operasancta Ecclesia, per virtutum firmafulserunt mensium tiones, quasi signa spons*. aut in veluti stell in corona

mento, et

rationali Iapidura

gemmiB. contra pencula munterr* proraissa^ exploratores

ut di extiteruntfortes,

246
iUCTORB
AUII.IJERTO.

VITA
;

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONKESSORIS.


facti impeutroque ducatu, Noricorum videlicet et Aleraannorura, coadunavit.

tores

constantes, ut plebis Israel duces, sive

et confirmatione

domni Karoli, jam


in

duodecira millium propugnatores in valle Salinarura. Doctores quoque erant virtutum et justitiae

ratoris,

annuente Deo,

ac praeceptorum Dei,

ut Patriarchae,

Pro-

10 Rexit autem S. Simpertus Augustensera


ecclesiam annis triginta

'"

phetae et Apostoli.
li

secundum

forraara insti-

poslannos regimi

Maqn

6 De ejus itaque Simperti parentum origine


suaque nativitate
et infantia vel

tutionis,

quam beatus Paulus


:

Apostolus, Timo-

JJUS,

etiam pueritia,
est,
t

theo scribens, sic indixit


Exemplum

esto

fi-

S
(

quia

litteris

nusquam

aliquid

declaratum

etiam nos quidquara scribere non praesumimus


Id

delium in verbo, in conversatione, in charitate, in fide, in castitate. Attende lectioni, exhortationi, doctrinae. Noli negligere gratiam, quae in te est, quae data est tibi in impositione

tamen de eo referimus, quod ex veridica

se-

niorura nostrorum relatione, ex antiqua ad nos

deducta traditione audivimus,

eum ex

sorore ne-

manuum

presbyterii.

Haac meditare, in his


sit

potem domni Karoli regis


et ex

et iraperatoris fuisse,

esto, ut profectus

tuus manifestus

omni-

regia stirpe genealogiam duxisse.


et

Ejus

bus; hoc enim faciens, et teipsum salvura faciens, et eos, qui te audiunt cc.

namque imitanda
qualiter

laudanda opera, quae gessit,


docuerit,

Quam

for-

vixerit et

quomodo

subditis

praeesse et prodesse studuerit, ex vitioso scripto-

Doraini Simpertus plenarie executus suis verbis divinae praedicationis intiraabat, exemplis

mam vir

cc

rum
CAP.
angelit
II.

neglectu in oblivionem posteris, ut praedixitradita.

virtutum
1 1

in

semet ostendendo confirmabat.


certaraine cura vitiis et conobil, sepeli-

mus, pene sunt

Bono itaque

Eum

u itaque angelicara vitara inter homi-

cupiscentiis

certato,

cursuque teraporis sui in


fide
sibi

turqui

ribus

h mo- nes duxisse, et corporis castigatione se templum ejtulSpiritui Sancto exhibuisse, etjugi sacri altaris factusoblatione se

consummato, cum jam recta servata, de reliquo reponenda esset


coronajustitiaa,

sanctitate et justitia

Afrz.

queepiscoiugustanus,

Deo hostiam vivam immolasse, post

quam

repromisit Deus diligenti-

u
>

transitum ejus crebris signorura attestationibus probatur. Constituto igitur eo a dorano Karolo

bus se,

praesidente sanctae
tertio, imperiali

Romanaa

ecclesia?

Papa Leone

ad pontificatus dignitatem x praacepit, et ut Do-

vero sceptro adhuc

minus quondam Jeremiag

in principio suaa pro-

regente Karolo Magno, trigesimo ordinationis anno, corporis incomraoditate cura aegritudine
praeventus,
inter

phetiaj, construere et reaedificare cuncta, quae ibi destructa et exusta reperisset. Quod ut possibilius perficere valeret, per regiara auctoritatem

divina

orationum colloquia

quarto Idus Octobris spiritum ccelo reddidit, ad


aatheriasque mansiones angelicis deportatus
ciis,

dedit ad

eadem loca cuncta, quae a dorano Piquoque

offi-

pino, patre suo et praedecessore in regno, devotionis causa illuc fuerant contradita. Ipse
iisdera donis

non modica addidit dona, iraitatus Hiram. regem Tyri, qui superaddidit dona sua
donis David, transraittens Salomoni ad aedifica-

lucemque hujus saeculi superna habitatione commutavit dd. Cujus sacrum corpus cum funeribus ec exequiis
in ecclesiam S. Afrae,

sine fine possessurus intravit,

dd
i

quam

ipse

concrematam

ac destructam reaedificaverat, est delatura et honorifice,

tionem templiligna cedrina tatem ejus.


S. .///,/ U
,/,'-

et

abiegna ad volun-

ut condecens erat, in choro juxta gradus est humatum, quo in loco diversis incomrao-

plum

monosterium
./

,////.

8 Vir autem Domini Simpertus, sicut ex mandato domni Caroli regis perceperat, veluti Judas Machabaeus, mortuo Antiochio, recepta
civitate
et templo, diruta et exusta reaadificavit, et alta-

ditatibus corporis laborantes, vota sua voventes


et

peragentes integerrimae sanitati sunt restituti. 12 Evolutis itaque post transitura ejus centum

CAP.

IV.

re novura de ignitis lapidibus fecit


pit

sic ipse cce-

sumraa cum diligentia reaedificare ecclesiam beatae Afrae et ccenobium S. Magni in Faucibus,
quae sacra loca et alia per plura ex tyrannica
seditione,

sexaginta et eo amplius annorum curriculis, cum beatus Udalricus, cujus nomen ex virtutum ejus fama celebre per totam Germanhm habebatur,

Ejus sepulclirum, dio


i ii

iii,

alricus

Augustensi praeesset

ecclesiae, effera

gens Hun-

norum
exussit

e finibus suis egressa, ripara Lyci flurai-

nis transiens ecclesiara beatae Afrae secundariae


ff,

orta inter Utilonera,

ducera Norico-

rum, et Godfridura, ducem Alemannoruni, post obitum pii regis Pipini concremata ac destructa
erant y. Quae omnia plenius in Vita beati Magni, quisque scire volens, legere potest z : unde et

vastavit. Cura ergo aliquo

totamque Alemanniam depraedando tempore sine tecti opeecclesia remaneret,

ff

rimentoeadem

etsepulchrum

beati Simperti in choro juxta gradus situm plu-

nos hic repetere propter fastidium nolumus. CAI". III. 9 Ipse autem Augustensis episcopatus, cujus fugustanam regimen et curam susceperat, non adeo rebus, iiii temporalibus secundum sajculi fastum, ut igat nunc, tunc temporis pollebat, sed adhuc, ut in primitiva Ecclesia, juxta

viarum imbribus, et nivium algoribus pateret, quadara nocte, dura vir Dei Udalricus lassi tubus aliquantulum sopori et requiei indulsisset,

tumulum sanSimperti congruo procuraret tecto. Cui admonitioni vir Dei incunctanter obtemperabat, licti

divinitus in visione adraonetur, ut

praeceptum Domini voluntana? paupertati subjacebat, nec quisquam in clero aliquid proprii possidebat, sed erant illis omnia

gnisque firmioribus illud raore operculi arcrcconjunctis ab imbribus protegebat.

communia: quara

vir

Domini Simpertus oranisibi

modis, prout facultas

13 Hinc liquido cunctis patere poterit, quanti meriti hic Vir beatus in conspectu divinae Majestatis in

tegt re in

n-

expetebat,

lnr.

secundum

bb

timorem Doraini sublimare ct ditare studebat. Parochiam quoque in utraque parte Lemannici fluvn, qui Lycus dicitur, qua tunc primum aa eadera ecclesia augmentata est, auctoritate domni

hoc saeculo degens

fuerit, cujus cineri;


1

bus

talis

quam injustum

honor deferri gg jnbetur divinitus taraforet, tara sancta merabra plu-

viarum inundationi patere, cum multi Martyres


et Confessores sub divo videantur requiescer** et

Papge Leonis

tertii bb,

nec non et consensu

noram resurrectionis expectare. In hoc quoque


ejus

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


ejus sanctitatis indiciumcomprobari potest, quod

247
A
, .

cc Ita ferePaulus, epistolalad Timotheum cap.


iv,
\.

r<

ns

primitus vir Dei Udalricusde injuria tumuli ejus


liviiiitus

12

et

sequentibus.
dictis

Alll!

describatur admoneri,

cum

in

eadem
ma-

dd Sub annum 808 seu 809 ex


mentarii prsevii num. 13.

in

Com-

basilica

multa Sanctorum corpora,


non puellarum

et praecipue
loci

gloriosae Christi martyris Afrae

ejusdem

ee Lege
ff

lunebribus.

trona?, nec

ejus,

videantur incun-

ctanter conservata a populo venerari, quie etiam


basilica

Anno 955, secundum anomjmum Mographum apud VeUerum cap. xn,

S. Udalrki
in

quem an-

postmodura non

dissimili

revelationis

num

consentiunl plerique scriptores.

admonitu ab eo jubetur

reaedificari.

gg Mss. tam Wiltheimii quam Gamansii habent :


deferre.

ANNOTATA.
11.

Beneficia qucedam mortalibus sancti

a Adilberti lucubrationem partitus


pitum numerum dabunt numeri majores
positi
,

est in varia

Simperti intercessione

collata.

capita Pezius, iisque singulos preefixit tilulos. Cain

margine

titulorum vero

substantiam

notx numeris

Qualiter vero corpus


verbis insinuemus.

ejus sit transpositum in

C.VI".

v.

singulis item in margine

more

nostro adscriptx.
:

eum, ubi nunc veneratur, locum, paucis

nejua
r. /Illiii ii iii

b Ms. Wiltheimu minus rnlr hahet


c

primo.

Anno

itaque primo ordinatio-

De

quo actum apud nos

est

ad diem xxvi Fe-

nis Embriconis, Augustensis episcopi, qui

estab
reli-

latis,

bruarii.

Incarnatione Domini millesiraus quartus a,


ctis

E
a
b

d Sed priusquam Carolns dignitate imperatoria


auctus fuerii ex num. 3 Commentarii preevii.

ab antecessore suo

quinquaginta talentis

argenti, ecclesia S. Afirre, ut hodie cernitur, a


in

e Exodi cap. xv,

\\

27

Venerunt autem

fundamentis construitur, et multa Sanctorura


corpora reperiuntur. Perfecta itaque
ctura, corporis
ejus
reliquiae
terapli strualiis

Elim

filii

Israel, ubi erant

duodecim fontes aqua-

rum. f Singulorum nomina expressa habet Numerorum


cap. xiii, V. 5.

cum

sancto-

rum Confessorum
beronis
c,

"Wicterpi et Nicgarii et Adil-

ad australem partem basilicae sub quo-

g Numerorum cap. 1, \\ 44. h Videsis Ubrum Exodi cap. xxxix,


quentibus.
i

dam
\\

fornice in

eum, ubi nunc venerantur a po-

et se-

pulo, locum decenti honore sunt retumulatae, ubi,

praestante d gratia Christi, meritis Confessoris


lib.
iii

Vide

Regum

cap.

xvm,

v.

30

et se-

sui caecis visus, surdis

auditus, claudis gressus

quenti.

redditur, et daemoniaca violentia ab obsessis coriv.

k Vide librum Josue cap.


1

poribus excluditur. Diversis quoque incoraraoditatibus corporis laborantes, frequenter in visione

Vide librum Levitici cap. XXIV. *. 5.


Vide
lihr.
iii

Reijum

V. 44.
1.

nocturna adraoniti, persaepe etiam spe confidentiae

n Apocalypsis
p Ibidem,
V.
i

cap. xn, S.

adducti, ac votis inibi peractis, pristinae sa-

o Apocalypsis cap. xxi, v. 14.


12.
cap.

nitati integerrime sunt restituti.

De quibus

ejus

insignibus ad eruditionem incredulorum, ad con-

q In
cussit

lib.

Paralipomenon
:

xvm,
decem

\\

12

et

firmationem credentium dignura fore censemus


aliqua hic inserere.

sequenti legitur

Abisai vero,

filius Sarviae,

per-

Edom

in valle Salinarura

et octo

millia, et constituit in

Edom
5

praesidium, ut ser-

15 Anno itaque Incarnationis Doraini millesimo centesimo octogesimo ex improvisu quorum-

//./

mu

viret Idumsea David. r Apocahipsis cap. 7, \\


s
et

dam
sequentibus.

infeliciura

flamma exurgente,

aedificia

cun-

pes tumidus,

cta basilicae et ccenobii sancti Udalrici et beata?


Affrae ex permissione divina in favillas

Pater

illi,

ut

ferunt,

fuit
ei

Amberlus, mater

cinerum

Simphoriana, Pippini //w,


t

Caroli

Magni

soror.

De

ejus juventute nonnulla


prsevii
;

habes%

Commentarii

sequenti vero,

1, num. 14 qux ex mona-

sunt redacta, ad cujus infortunii miseriara considerandara, et donis charitatis sublevandam, non

modica turba ex
villis

vicinis

civitatibus, oppidis et die

gessit. Ceterum in cho factus abbas Morbacensis pro scribere non praeWiltheimii perperam

advenit. Accidit autem

quadam, dum

Ms. sumimus

legitur scribere praesuraimus.

Gamansii hic. u Ms. Wiltheimii habet sic; episcopatum adierit utcumque dex Annum, quo
przvii num. 13. terminntum habes%l Commentarii combusti S. Afr.r templi epocham Y Probabilem prsevii. dedunus num. 33 Commentarii de S. Simperto, ab Adilherto scriptoris z Laudati
Utilone
et

Simperti raulier qucedara prope tumulura beati ut ex improvisu in illud per foradeambularet, men quoddam, quod ex nimietate flammarura
haesisset, et aliignis ibi forte patebat, delapsa de ipsius sancti Patris reliquiis conti-

quantulura
gisset,

unde expergefacta,

dum pedem

inlapsum

eum mox reatum suum


retraxit,

subito intumuisse conspexit. Quse

sunt Godfrido verha discussa

3,

num.

Sanctum

Dei se

voce lamentabili confessa, in peccasse, est conquesta. Quid


;

29

Commentarii prsvit. et sequentibus

post ageret,

MSunvertvBquidemultralycum, VoriciAla-

spera tamen suam in ignorabat ad eum Dei ponebat, et prece cum fletibus Sancto

,.

episcopalem extendU mannueque teminumt curam episcopmm Augustanomn 10; sed non

sic est restituta. profusa, ab eo pristince sanitati sed relatione 10 Hoc quoque non silendum,

rnum

Commentariiprsmi. primusex num. 41 810. anno 795 usque ad annum


bb Sedit ab

fore

admidignum reor, quod non sine parva nostrorum attestationc ratione seniorum
*

tumulum

248
II f.TOUE Adii.berto. intacta ab

VITA

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


da proposuisset a beato Simperto. Eodem fere tempore quendam a daemone vexatum audivimus ad memoriara ejus liberatura sed qualiter hoc evenerit, aut unde idem homo fuerit, nescimus,
:

tumuluni ejus divina providentia gestum cognovimus. Post exustionera ergo basilicae aliquot
dierura spatiis

Imbribtu

imbrium inuudatione eadem basi-

lumba servatm
ejus

ligna, lica aquis pluviarum adeo est repleta, ut

qua? ab ignium flamrais 'relicta fuerant, circum-

qui tunc temporis vix duodennis

fui.
,,

quaque per ecclesiam supernatare

viderentur,
facul-

19Fuitquoque
culi

in

oppido Nuwenburg, pro-

nec alicubi per siccum introeundi cuiquam


tas daretur.

vincia3 Bavariie k, vir

quidam

divitiis

hujus sae-

Tumba

vero confessoris Christi Simdistabat e pavimento, sed

admodura

praeditus.

Hic filium suum adole-

perti, quae nullo

modo

scentem, nomine Chunradum, juraenta equorum

adaequata erat solo, sic


ejus ab
sit,

omni ex parte
in

in circuitu

quadam nocte

circa

tempus messis hordeaceae


/.

illa
si

inundatione intacta et sicca

permanaequi-

depascendi causa jussit minare

Qui, obtempetriticeae

ac

firraioribus tectis

superficie operta

rans jussionibus patris, in dotem frugum

fuisset:

quod sanctitatis ejus indiciura est


revelationi

messis cujusdara ecclesiae S. Stephani Protomartyris, sicut

parandum

praescriptae, quae e beato

ejusdem satellitum vulgi moris


equos induxit,
cujus

est,

Udalrico ccelitus indictum describitur fuisse, ut

fraudulenter

temeritatis

tumulura ejus defenderet ab imbrium effusione.

mox
tis

pcenas exsolvit.

Nam

circa

mediam noctem
vesaniam raen-

Ex
tis

quibus etiam nobis nosse datur, quanta dile-

quodam
est,

territu expergefactus, in

ctione ejus spiritus in conspectu divinae Majesta-

repente est raptus. Qui, ut

domum

delatus

habeatur, cujus corpus in terra

humatum cum

sic

pater ccepit ab eo percontari, unde sic cce-

B
CAP.
VI.

assidue ccelitus procuratur.

pisset
vitae,

mente

alienari. Ille
;

autem ad interrogata

17 Quaedam mulier honestae

sancti-

non respondit

sed tantum verba blaspheraiae et

punitur liberaturque
mulier, gua
i

moniali quadam, quae in infirmitate sua votura


fecerat,

gestus suae protulit vesaniae. In tantam quoque

ad sepulchrura sancti Simperti veniens,


illic

amentiara devenit, ut semiusta vel ambusta manibus ligna a foco arriperet, et ex aede secum

ii it

ejus
i ii iii

ii iii

u-

cereos, qui
alibi in

oblati erant,

transportavit,

et

ii,

eodem

raonasterio accensos ad

memoriam

alio transtulcrat,

Sanctorura collocavit. Inde


ribili ccepit

domum

rediens hor-

commorantes propelleret. Quid plura ? Ad loca Sanctorum circumquaque sanitatis gratia a propinquis cura muneribus deducitur
sanitatis
;

dolore fatigari, ita ut pene totam nointerira sopo-

sed minime

ctem clamando transiret. Modicum

dono potitur. Tandem a quodam fratre

rata, videtur sibi esse in ecclesia beati Udalrici et

converso, nomine Adilberone, propinquo suo. delatus Augustara, et in


rici

sanctae Affrae, et ossa beati Simperti quasi ne-

monasterium sancti Udal-

glecta et dispersa in pavimento jacere. Et,


staret super his attonita, audit

dum

sospitatis

gratia est praesentatus. Peracto

vocem quasi de
et nisi

autem ad

reliquias corporis beati Udalrici cura

ossibus procedentem

Quia mihi oblata transpormerito torqueris


;

tasti et alibi collocasti,

muneribus voto, non est potitus ibi sanitatis dono. Dehinc ad tumulum beati Simperti simili

de his satisfacias Deo et mihi, non liberaberis.


Praeterea dic Henrico Priori, ut meliorem reve-

modo cum

oblatione defertur, ut vel ibi sospita-

tem consequeretur.
20 Expletisque
rite votis, ut se

rentiam ossibus meis statuat exhiberi, quia ego


et sanctus Udalricus in conspectu Doraini pro isto

ab oratione a sana

mentl,

tumulo erexit, extenta cervice, more dementium

loco jugiter preces effundiraus. Mulier expergefacta a sorano et ad

sepulchrum tendens beati

cum furibundo ccepit. Quod ut


vatis oculis ac
pit.

visu caput gyrando circumferre


frater

jam

dictus conspexit, ele-

Simperti

cum

oblationibus, oratione facta, sani-

tati est restituta.


llltfllI

Cui

ille

manibus in ccelum suspirare coedemens Quid sic, inquit, ex imo


:

18 Vir quidara de oppido Mendichingen fmorbo swynanciae subito praegravatus, tumore exterius ac interius urgente, ita ccepit nocte

cordis

ingemuisti? Qui respondens ait: Nobis

l:

llllllo. Ill-

merito est dolendum et gemenduni, qui tantum


sensus tui conspicimus defectum. At
vultu
:

liberatur,

C
'

quadara

ille

deraisso
:

provocari g, ut a multis esset desperatus. Dum interim somno raptus, videt beatura Udalricum

Ne

doleas geraendo, inquit, de cetero

quia rae per raerita sancti Simperti curatum sentio.

prope stantem infulatu

h, et ejus
:

ora et guttur

Tunc omnes simul adstantes manus utrasque

molliter tractantem et dicentem

Vade ad
Deo
ille

se-

ad ccelum levantes

Deum

oranipotentem lauda-

pulchrum beati Simperti,


tiones, ac

et

illic

tuas defer oblar


tui

bant, qui nun derelinquit sperantes in se, qui per


raerita sancti Confessoris
tuit sanitati. Ille vero,

pro sanitate corporis


!

et ipsi

gratias age, Mirabile dictu


vit,

Mox

ut

evigila-

hunc sui pristinae restiunde venerat, reductus,

rupto tumore intrinsecus, tantum saniei et

in brevi

viribus totius corporis est integerrirae

cruoris evomuit, ut intuentibus stuporem faceret pariter et admirationem, et

restitutus. Postea

pro satisfactione peccatorura


defunctus et

homo

liberatus est.

suorum Jerosolymitanam expeditionem profectus


in terra peregrinationis feliciter est

Veniens ergo ad memoriam beati Simperti, gratias egit rabilis.

Deo, qui

in Sanctis suis

semper

est mi-

sepultus.

In hoc miraculo

notandum

est,

quam

21 In superiore regione

fuit

quaedara foemina
p

cap. vii.

sanota et salutaria sint praecepta Apostolica, qu8B

raagnse devotionis operibus intenta, quae, sanctitate sancti Simperti cognita, frequenter

'

etiam Sancti post hanc vitam videntur adimplere,

Augu-

\ncofumis,
rn

de quibus
i

lioc

Honore invicem praeve-

nientes
plcsse,

videtur hic sanctus UJalricus com-

stam devenit ad tumulum ejus orandi causa. Huic quoque parvulus infans erat, quem materno affectu nutriebat
;

dum

per se describitur artus aegri con-

qui die

quadam a domo
ibi

aliquan-

trectasse,

ipsumque sanitatem recepisse, ac de hoc beato Simpertu praBcepfa gratias referre, non dubium, quin fides ejusdem aegroti haec obtinen-

tulura digressus,

a lupo

deambulante est ra-

ptus, et

in

ra, ubi se orbatara prole

lylvam tleportatus. Mater vero misesua vidit, voce lamentabili

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


bili

J4!>

pectus tundendo pugnis ibat, quidve ageret,

obligaverat se ferreis,
bitu

cum qua
iter

satisfactione, ha-

nesciebat.

Spem tamen suam


,

in

Deo

et patrocinio
:

suscepto

peregrini

aggressus sancti

AlMI.IiLUTO.

sancti Simperti ponebat, talique

modo orabat

^Egidii, cujus intercessione et meritiscoartatione

sancte Siraperte

ne despicias

me miseram,

unius circuli meruit liberari. Dehinc diversa re-

sed in gratiam tuam prolem meara habeto com-

gionum loca deambulando

circuivit,

ac Sancto-

mendatara
milii

interventu tuo divinam clementiam

rum

patrocinia requisivit. Sicque fama comperta

credo pro peccatis meis posse placari, et a te


dilectam prolem raeam confido illeesam re-

de sacrosancto Corporis Domini mysterio et permutatione in Augusta facta


r
,

cum

frequentia

"

prassentari. His similibus peroratis,

damna

suae

populari eamdera civitatem est agressus, omnipotentis Dei misericordiam quaesiturus. Sed ipse,

conquerebatur
tis

calaraitatis.

Exactis ergo aliquanet,

horarum

spatiis, illa

crudelissima bellua,
generi

qui constrictas rautorura reserat linguas, et infantiura linguas facit disertas, privatum diu per

ut ita dixerim,

quodammodo

humano

ini-

mica,

cum

praedicto infantulo,

quem ad

ingluviera
accurrit,

gratiam suam ditavit loquendi usu.

suae voracitatis
et in

reprimendam rapuerat,

24 Dehinc orandi causa basilicam


rici adiit et

beati Udal-

vlneutumque

eodem, quo hunc

sustulit, loco illaesura de-

Sanctorum

illic

quiescentiura patrosancti Sim-

ponit, sylvarumque latibula


revisit.

non sine trepidatione

cinia qusesivit.

Ad turaulum quoque

Quera mater summa exultatione susceptum Augustam deambulando ulnis secum deferebat, cunctisque, qualiter hunc per raerita sancti
vit,

perti frequenter veniens oraturus ejusque auxi-

lium non frustra implorabat. Nara die quodam

cum

se,

genu flexo super tumbara


illo,

ejus, in ora-

Simperti redivivum a lupo recepisset, intimavotisque

tionera declinasset, gravi

quo adhuc coarta-

beato

cum gratiarum actionibus Deo ac Simperto ad tumulum ejus exactis, ad de-

batur, circulo ferri raeruit absolvi.


fractionis sonitum frater
ille

Ad

cujus con-

conversus (de quo


ali-

clarandam liujus miraculi magnitudinera factum

supra mentionera fecimus) cominus assistens

ex cera lupum portantem in ore puerum inibi suspendit, qui deinceps tempore multo ad confir-

quantulum expergefactus
clangoris
illi

rairari ccepit,
;

quidnam

auribus

insonuerit

adpropriansque

mationem hujus
tium obtutus
jmuperculx
usus brachii
ibi

facti

ante cunctorum advenien-

ait

Quidnam
sibi

hic est ferri, cujus confractio?

pependit.
,

nis

sonitum aure percepi

Ille

vero gratiam a
:

22 Ex

oppido quodam Noricorum


fuit

Mamen-

Sancto Dei
hil, inquit.

collatam dissimulare volens

Ni-

manusque,

dorf dicto n,

quaedara pauper muliercula,

Frater itaque, extracto brachio

illius,

qua3 inter alios corporis defectus officio brachii unius ac manus per aliquos annos caruerat. Ha3C

ut locum circuli vidit, sic illum increpando dixit


:

Quid, miser, agere voluisti? Cur


?

donum Dei

Augustam cum quibusdam


perti sospitatis

aliis

comprovincialibus

celare voluisti

Ne

occultando dissimules, quod

suis agressa, tumulura Christi confessoris


adiit causa.

Simsui
illic

Ubi ad gratiam

ad laudem Dei propalari decet, et ad corroborationem fidelium in publico comraemorari debet.


Grates refer Deo ac beato Simperto, ob cujus meritum tibi est collatum hoc beneficium, et noveris te per suffragia ejus

cum

gemitibus prece effusa, non est ab eo

sanitatem consecuta. Attaraen confidentiae suae

o,

quara in Deo et raeritis sancti Siraperti posuerat,

ab his flagitiorum
istis

non relicta, domum sine sanitate Quo dum pervenit, his sirailibus miseriam suam
deflendo orare ccepit
:

est reversa.

criminibus absolutum, pro quibus te sic


ferreis
circulis voluisti esse constrictum
s.

Qui

sancte Simperte, qui

referens

Deo
facti

et sancto ejus Confessori gratia-

suis petenmultis in ecclesia tua in necessatibus

rum

actiones, ibi idem ferrum reliquit

suspensum
angustiatis

tibus

larga ostendisti p,

cur non mihi eadem

ad hujus

indicium, ut cunctis advenientibus

pietatis gratia subvenisti, misertus


tatis,

meae pauper-

liquido pateret,

quanto patrocinio

qua multis

affligor

annis? His similibus

hic Vir sanctus


valeret.

apud Omnipotentem subvenire

illa artuum voce lachrimabili expletis, corapago ex longinquitate incurbrachii et manus, quse

ita repente vata aruerat, meritis sancti Simperti deinceps non sine admiraresolvi cccperat, ttt quibus calaraitas sua fuerat no-

25 Per idem tempus adductus est in carro Augustam paralyticus quidam, qui multis annis
corponulla arte medicinali a sui incommoditate liberari. Hic in ecclesiam sanctae ris poterat

nui

tione
ta,

multorum, ad cujusvis operis officium

eis uteretur.

Voti

Crucis

cum

fuisset delatus, ac per

triduum in ea

itaque sui

cum

sospitate corapos effecta,

Augu-

vigiliis et

obsecrationibus Dei clemeutiara pro


illic,

stam

est lartabunda reversa,


adiit, et

tumuluraque sancti

sospitate esset precatus, non

quod petebat,
spiritu

Simperti

Deo ac

confessori suo pro sa-

assecutus. Dehinc, qui


consilii instructi,

eum adduxerant,

exsolvit, et brachium cenitate recepta laudes reliquit. Huad indicium sanitatis su ibi

eum

in ecclesiam sancti Udal-

rici et beatae Affras

reum

lege tes
'

multis illic jus miraculi factum quod et nos, sicut ex venab ea est patefactum, aeditui nostri. cui providicarelatione cujusdam sepulchri erat comraissa, lbi sidentia ejusdem ' cognovimus, huic paginae ad noadslan- mul adstante inseruimus. titiam posterorum
VIII.

coramanentibus

ad Sanctorum ibi quiescenimploranda decreverunt adduci. tium patrocinia ingressi, Qui fores ejusdem ecclesiae dum fuissent ab eo, quem aegrotura
sunt pi-iemoniti
:

in gestatorio deferebant,

Primum

deferte

me ad hoc

set

pulchrum, quod oppositum


beati Simperti

obtutibus cervicis

itaque populari frequentia obsitum. Stabant

erat cujusdam cul23 Mutusquidamserviens diin villa, Cheimenhausen q loquela muto toris prtedu umus Udalrici et beat restituitur, sancti
CAP.

tumulum
dentia

utriusque sexus adve-

illic nientiura perplures. indicia signorum et cleraentiam Dei considerantes

depenlau-

cta

sacristam ecclesiae

Afra attingentis, qui pro duobus circuhs suorum et restitutione loquel*


Tumus
vi Oclubris.

absolutione scelerura

dantes.

deposuissent, 20 Cumque eum coram tumulo et 34

;,

250
AUCTORR
AOII.Hi
[1

VITA
aliquot

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


Christi

et per

horae spatium

juvamen

grates exsolvit, ipsiusque ecclesiae custodibus intiraavit, qualiter

ro

qui.lam Confessoris implorassent, CCBpit repente morose sanitatia vigor per omnes artus aegroti
.-uido diffundi, ita

per meritum sancti Sintperti in


recepit.

reditu

lumen diu perditum

Ad

turaulum

ut procul dubio

ei

daretur

intelligi,

quod per merita S. Simperti ab incom-

itaque ejus per triduum in oratione excubiis celebratis, cum gaudio domum estreversa.

moditate corporis sui meruisset liberari, dixitque


Confido, charissimi, omnipotencomitibus suis tem Deum per interventum Confessoris sui paupertatem meam ad salvationera mei rcspexisse,
:

29 Fuit

etiara in civitate

Augusta quidara qui

ac mulieri

acus pellificibus faciebat, nobis bene notus, qui tSHle\S^ in obsequio suo quamdam stultam habebat fae- jusquesca-

minam. Haec quodam Sabbato, vespertinali tempore transacto, ut moris est infrunitarura mulierum, ad diem Dominicam vel alium festivum
pexis et ornatis capillis, lota et
illita facie,

sanitas rea-'

'

quia sentio artus meos aliquantulum vigoris recepisse; removete itaque ista infelicitatis meae
indicia,

meque
in

in

jam

diu desiderata sinite vo-

ope-

biscum

nomine

Christi,

quoquo modo potero,


inter

ribus diabolicae deceptionis ccepitinsistere.

Moxmanu,

reptare terra. Qui


chia tollentes.
basilicae

mox eum
loca

manus

et bra-

que

ultio et correptio divina

super eam devenit,

circumquaque illum per ejusdem


ducebant gaudentes

et arefacto brachio dextro et incurvata

orationum

contortis in

volam

digitis, iniquitatis suae vindi-

ejusque pristina sanitati per sancti Simperti


rita

meest,
fe-

ctara recepit. In tantara etiam repente conversa


fuit ipsa

plurimum applaudentes. Sicque factum

manus

scabiera, ut intuentibus horribi-

ut, qui multo tempore per alios in gestatorio

lem praeberet stuporem. Peraliquos ergo dies hoc


flagello castigata, et vita pristina in melius

rebatur, integerrimae restitutus sanitati, per se

com-

deambulando eosdem, quocumque


lute sequeretur.
CAP.
IX.

licuisset,

abso-

mutata, jejuniis et orationibus intenta reatum


confitendo
die, qui

instabat.

Quodam

itaque Dominico

27 Alio quoque tempore ex oppido, Mazensielerem dicto, quidara orationis causa diverterunt. Hi
lierera

anniversariam diem beati Simperti ante-

cxcx

cedebat, vespertino terapore ad sepulchrum ejus


veniebat, et solotenus se prosternebat,

secum eadem devotionis intentione muper quadriennium oculorum visu divina


quara simul

manum-

que et brachium super

illud posuit,

precesque

permissione orbatam adducebant,

cum lachrymis ad
tente

Dei

Famulum

profudit, et sa-

secum circumquaque orationura loca dearabulando pro restauratione luminis, baculo


regente

nitatem pristinam per merita ejus ab omnipo-

Deo promeruit.

gressum, ferebant.
confessoris Simperti

Ad tumbam itaque Christi dum pervenerunt, eara illic


dum
a Imo 1064, quam Gamansii.
b Henrico II.
c Relati

orantera, ejusque patrociniura invocantera reli-

ANNOTATA.
ut habent

querunt. Post biduura vero, unde venerant,

redire proposuissent, ac eamdera mulierculam,

Mss. tam Wilthcimii,

quam adduxerant,
illa

se

comitari

praecepissent

oranimodis renuit, quia spem salutis sure in

Sancto Dei posuit. Tandera increpatione verborura coacta, non voluntarie


illos est

sunt in

Opus nostrum S. Wicterpus


ct

secuta.

Fa-

quidem ad

xvm

Aprilis; sancti vero Adalbero

ctumque

est,

dum

contra mansionem

suam ten-

Nitgarius ad diem ix Octobris.


d Perperam in
e

derent, et

mens

illius in

compunctione posita in

Ms. Wiltheimii perstante.


et

Sancto Dei haereret, Deus, qui corda, humilium


respicit,

Lege

qua, uti legitur in Mss. Wiltheimii

de alto prospectans. deprecationem ejus

Gamansii.
f lta legitur

exaudivit, et caecitatis ejus miseriam per suffra-

apud Wilthcimium

et

Gamansium

gia sancti Confessoris taliter araovit.


visiu,

Sh mjelius
vocat

de Miraculis S. Siraperti Augustx Viti-

28

Cum

itaque eos,

sequeretur,
vestigia

ac

baculo,

cum quibus venerat, invita quem manu gestabat,


subito incalescentibus

delicorum anno

1620 Germanice

editis

locum hunc

perscrutaretur,

oculis postconfricationera palpebrarura cceperunt

Pagura Menchingen. g Ulrumque Ms. citatum habet praefocari. h Lege infulatum ex iisdem Mss.
:

aliquantulum protractara, recedente caligine,


lustrari luraine,

il-

Ad Romanos

cap 12. V. 10.


in confiniis dicecesium
et

adeo ut sine conductu alicujus

Ad Danubium
Ms. Gamansii
Germanis

Augusta-

incederet, et
Illa itaque,

circumquaque posita clare videret.

nx, Eichstettensis
1

Ralisponensis.

ubi se voluntatis suae

compotem per

addit foras.

merita sancti Simperti vidit effectam, et ab opprobrio ceecitatis dono Dei salvatara, dixit comitibus suis
:

Oberland, seu, ut reor,

Suevia

Superior.

Procedite, quia
;

domum

ad praesens

n Ita etiamMss. tam Wiltheimii, quam Gamansii.

non comitabor vos


cto

sed

Augustam revertar sanilli

Pezius in margine signat Araendorf. Vidctur

Simperto pro sanitate mihi collata gratiarum

legi

apudStengelium

lib.

n de

S.

Simperto

cap.

iii

actiones redditura. Cujus dictis

assensum non

Maraendorf.
o

prrebebant, sed eam, quia

villae

prope erant, ad

Lcge confidentia sua.


:

quam tendebant, secum progredi compellebant. Ita vero, quia voluntati eorum reniti non poterat, consentiens cum illis villam intrabat. Jamque advesperascente,
collocassot,

p Ms. Gamansii
sericordiara

S. Simperte, qui multis

mi-

tuam

in suis necessitatibuspetentibus

large ostendisti.
(]

dum

lassata

membra

sopori

Stcngelius ad litteram

citatus habet

Zemets-

nullam corpori suo poterat accomfacto,

haussen.
r
s

modare quietem. Mane autem


rediit,

Augustam

Anno 1194 exnum. 3 Commenlarii


Hinc discimus pccnitenlLv
tjcnus,

praevii.

et Christi

Confessori

pro visu recepto

quo gruviorum

criminum

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


ciriminum
vinculis,
rci,

251
t

sacerdotum jussu ferreit comtricti


ea

c I)r Schaumberg

episcopum Augustanum, de

m
I

:i

Sanctorum tumbas, dum

solverentur,
seculo

quo supra

in

Q
iii

mmentario prsvio.

WOMTMO,
ii.i
I

S.

circuibant,licetaCarolo

Magno improbatum,

d Joanne ab Hohenstein.
e Colitur
f

llDAI.UH

adhuc x\,

si iiou

sacerdotum jussu, saltem

a rudibus

Novembris.

sponte fuisse SUSCeptum.


t

Minus

recte

Ms. Wiltheimii: expertus.

Leijendum

cernitis.

Idern male habet mcccclxix.

DISTINCTIO

I.

LIBER
Primum
Miraculum. Puer
mordia ruptune defectu, quem carbunculum
pridie natus sua pri- Pueri hrriiu i, tumor
autturis, do~
i<>ri$,

MIRACULORUM

S.

SIMPERTI

vocant medici,

erga testes deformat. Physici


chirurgi

cum suo Avicenna,

cum

phtliisis,

suis crudelibus

instrumentis nec spem, nec auxilium conferre se

Ab anno mcccclxv usque ad annum


MCCCCLXXI.

negant. Deficiente

humano

adest divinura, per

sancti Simperti videlicet subsidium.


solicita

Mater enim
inva-

eundem

pulsat procihus, votoque preces

cumulat, ad tumbam... a quartum

mensem

In nomine Jesu ac

ejus prsesulis

Sim-

lescente morbo,
cepit.

perti incipit Prologus in Miracula ejus-

puerum portabat salvumque reSecundum. Tumor mulieris guttur usque

dem
Summatim
\Zr'"cquzttamS. Simcto tradilu-

sancti Simperti episcopi.

ad suffocationem per dies quatuordecim perstrinxerat, qui et famelicura reddebat stomachura et

TVTon mihi nunc per eloquentiae prata 'ducendus

est calaraus, neclaborandura, ut tibi, opti-

jam appropinquans votum sancto emisit cum prece Simperto, in momentoque sanatur. Tertium Gravabatur quzestrictum anhelitum. Extremis
.

me

pater

o,

ostendam variorura pulchritudinera


sanctissimi patroni Simperti sumraavidelicet

dam
lia

bonae famae mulier stomachi doloribus, et

colorura, sed simplici, et, ut ita dicam, tumul-

quasi id

parum

esset,

pungebatur erga pectora-

"""

" lL

tuario stilo
rice sunt
et

gravissime. Invocabat sanctum Simpertum,

narranda rairacula, ut lector


ut

sanitatique restituitur,
liquiis.

dum

sacris adducitur reattige-

rem

habeat et fastidio non gravetur.


fiant,

Nam cura

Quartum. Parvus necdum annum


humana?

tot quotidie

nedum

scriptoris proprii

rat et miserabile infelicitatis

factus

jam

officium, sed etiam notarii requirant: frustra laborem absumerem in texendo uno, ubi mox adest

spectaculura. thisiaca, cura spasraatica veheraen-

tissimodolore per multorum dierum spatia miserabiliter torquebatur,

aliud aeque urgens. Omittara igitur aliquando nomina personarum, locorum, caeterasque circumstantias,
et quasi

adeo ut nedura matri, sed

et ceteris fieret

dirum cernere. Sanctum Simper-

raptim carpens intentionem

cupit, ad lonfacti, eum, qui de aliis informari Annotationem, quae apud vos est, transgiorem

tum cum quadam fiducia gemebunda invocat mater, eumque ad tumbam ejus transmisit. Receptura sanitatem accepisse laetata est.

mittens. Nara Priores

loci sibi id officii

seraper

haassurapserunt. ut Simperti tui tumbara curae


b

3 Quintum. Tussi cum praecordia honesta? matronae per sex annos fatigantur, quod mortis
solet esse praoludium, cunctis gpavia reddita ob

tussi*, dulor
dt

ntium,

syncope, pe,iu. r/
s

berent. Sic Adalbero

Historiam

et

Legendara
Hainricus

C
c

compilando cum annexis miraculis, sic solicitator per doejus apud Sedem Apostolicam

sonitum, glebam flexo poplite sancti Simperti * recedit. Nec terit, vota exaggerat, sospitaque

sii,

u in, pleuretippienulis

sospes

minum Cardinalem

venerationem procuravit, devote facis. Tasic tu nunc quoque religiose ac spem in ceo de antecessore tuo d, qui maximara dum pro faSimperto repositam habuit,
c

minus vicinaejus, dura haec percipiens et dolore


dentium
in

tertium

mensem

torqueretur. proporepedat.

siturasequitur, sanaque

domum

Sextum.

sancto
bricje

inceptione

laboraret;

vetera igitur

pro

Intercisionem vitalium. quam Syncopen Graeci appellant, virgo dum por quatuor annos patitur,
cunctis do facie pallida, corpore attenuata
fiicta

nunc omittens sua facta, Pirminius monasterio Morbacensi, cui primus S. quartus abbas laudabiliter vixeipse e praefuit
/",

qualiter

videlicet in

jam spectaculum, votum cumulat, preces cum


lachrimis
fiindit,

et vigorosa a

sancti Simperti

Augustce prceac ex post gubernavit, qualiter tantum ea. ut quidem pauca narralatus fuerit,
rit

tumba

revertitur. Sodalis ejus attracta exemplo,

bimus

facta,
in
ij.

Christi

qua?nostra aetate sunt gesta. ethoc nomine incipimus a Grati anno

quae in infirmitate gravi circa pectoralia fatigased per batur. similiter liumi prosternitur aegra,
Pl--' Sancti merita levatur sana. Septimum. simuldestitutione virium latus mulieris invaserat

mcccclxv

in pedihus.

Dum

prsesentes ds Iunere clara tra-

ctant, ipsa salutis

spem a sancto Simperto corde


>

ANNOTATA.
Udalricianum ab anno

postnlat,

mutatoque ejus miserabiii statu

votum
,

a Melchiorem, abbatem

ncivis,

persolvat, ecclesisa prajsentare festinat. per quaa lippientes jam oculos


inutiles porta^
:

imusqueadim,indicathicanonymus.
prxcedenh bSeuAdilbertus, Lucubrationis tarnetqumdammiraculaSancticompUctentis^uctor.

nium, horridos caateris, sibi hausit mplo tracta fidem pectore


orat et impetrat.

etsimiliter

252
Alf.TORE

MIRACULA
suffragaretur ,

S.

SIMPERTJ EPISCOPI CONFESSORIS.


manet, lachrimae volvuntur inanes. Sanitati restituta, oblita est

ad solem se4 Octavum. Mulier fmtum jam


cursus
portat,
b

ANONYMO,

UONACHO
;

natur
ultra

processurum

medici sui

sed

mox

infirmitas

S.
i

r.n

dum

mensem

vitara

an habeat, haBsanctissi-

gravior rediit,

et,

dum
ct

tardat votumreddere, faprioribus.

periculose partui iens, surditas, tu-

sitat, et

ob hoc periclitaretur,

votum

cta sunt novissima ejus pejora


plicnt. iuiTnr

Du-

mor
cttca

i<

'

mulii

mo Udalrico et ejus antecessori Simperto, uti vita hic patronis et in patria concivibns emittit, partusque matri datur. Altera i.)in quasi abortivo
monstrum pene naturae ofFert sancto Simperto, et sanum reportat. Et ut simplicis oviculae c factum enarrem, et d vaccam
puerum surdum
pf

votn

lirmaf prnpositura. Ilabebat

autem adolescentem filium, qui horribilem fluxum peraurem unam patiebatur in capite. Confabulabantur igitur simul de multis miraculis,
quae quotidie fiebant ac promulgabantur publice

n< ns,
h

populo,

et

paulatim spem et devotionem elevain


,

habuit et pueros. Haec tota spes,


ejus,

omnes

divitiae

bant

in

Sanctum. Spondent jam


appropinquabat

proxima ejus
oblationem et
sancti Sim-

vermem voraverat in gramine. Intumescit


miserum, lamentatur vidua pro se
suis-

festivitate, quae

aniraal

preces porrecturos et ejus laudem coram cunctis

quepueris lac defuturum, orphanorum et vidua-

mortalibus propalaturos. Adest

mox

rumpatronum invocatsanctum Simpertum. Vermis de animali per os egreditur, mulieri lamentanti spes

perti pietas, sanat, et educit ex suis cubiculis in-

firmos, stant ante sacram

tumbam, remque,

ut

cum

effectu arrisit.

Nonum.
et

Caecutiens

gesta erat, fratribus


oblatione
laeti

et aliis

narrant, factaque
Stru-

mulier per

decem jam annos

tantum jubar
se

ad propria sua redeunt.

quoddam
misera,

ocellis hauriens,

nimis rebusetcorpore

mosum nasum habens

per multos annos et alia

dum non

considerat "Isaac

habere
caeci-

leprae incurrebat suspicionera.

Sanctum

his proIae-

consortem, nec senescentis Jacob advertit


tatem, suis

vocafaadiit, raoxtumore sedato, curatam se


tatur.

imputat plagam peccatis.

Dum

ea ad

sancti deplangit Simperti tura sentit

tumbam

spe veniae, to-

suura horainem salvum. Altera

dum

periclitatur in partu, et fcetus, ut cunctis vide-

7 Conclusio praecedentium. Videtur mihi qui- Lau mu u dam in aurem garrire, quod tot jam miracula de mulieribusrecitaverim. Amen dico tibi, si Barach
ire voluisset

m
f

"

batur, tandera egreditur, abortivus, et per dua-

ad praelium

/*,

Delbora devictis ho-

rum horarum spatia sine indicio vitai perraanet. Tandem oblatione cerae et tritici promissa, non
solum simplicem vocem plangentis, ut cuncti,
sed etiam tubalem emittit.
hydropii a, cRnii
cliio
?fl

stibus

non triumphasset. Jeremias carcere clauad prophetissam nuntii mittuntur. Sa-

ditur, et

cerdotes et pharisaei crucifigunt Filium Dei, et

mulieres plorant. Magdalena confidit, dura Apoin


stoli

5 Decimum. Ex
rent, quae a

villa

propinqua paupercula

dubitant.

Defecerant Sarae muliebria,


ei

et

puerperio hydropisim contraxerat.... e quiesce-

praecipitur
git

Abraham,ut

obediat. Rebecca per-

paraly
<

matre sua ad civitatem deducta, ut


quaereret,

ad interrogandum, et condigna haurit oracu-

medicorum opem

dum hospitam suam


:

\ag. Maria, soror Moysi, victorias


nit.

Domino

ca-

g
h

ea de re alloquitur, audivit haec verba


ecclesia nostra sancti Udalrici

Est

in

Rachel ErTratae nomen nostraa dedit

h. Filiae

medicus anima-

Salphaad haereditatem inter Fratres Dei


piunt. Ruth,

acci-

rum

et corporura, qui facto et verbis cunctis suf-

Ester,

Judith sacris voluminibus

fragatur, sanctus videlicet Simpertus;


te et ei preces porrigite.

hunc adi-

nomina indiderunt.

Anna

prophetissa generat

Sequuntur consilium

levitam prophetam, judicem sacro crine venerabilem. Thecuites mulier David sanctissimum interrogatione, aenigmate
et

mater
orant.

et

filia,

et

ad tumbara quam devotissirae


filia

En, subito

matrera advocans ait:

exemplo concludit.
Phanuelis, in templo

Sentioquoddam inme intestinum, mater, ruptum.


Unde, ut ad hospitium eamus, propera. Quo venientes,
filia

Quid dicam de regina Saba? Elisabeth uteroprophetat et voce. Anna.


filia

se

sanam

reperit,

cibum sumpsit,
testibus

templum

efficitur Dei.
ei,

Sequuntur mulieres Sal-

reversa post ad
egit.

tumbam cum

gratias

vatorem, et

qui de quinque panibus turbara

UndecimDM. Alia pedibus ambobus clauda

satiat, ministrant.

Cum

Samaritana loquitur ad

pene jam per biennium, tandera totaliter lecto decurabens ad spatium sex mensium paupertate
ac infirmitate
gravata,
et

puteum, et ejus conversione saturatur. Sedhaec, ne tu glorieris in nomine tuo, nec mulieres poeniteat sexus, dicta sint.

suspirabunde

sanctum

Nunc de Smi Simperti

Simpertum invocat,
lebraturam et

festum ejus se semper cevisitaturam spondet, in-

meritis, qualiter viris etiamadjutorioexstiterint,

tumbam

perstringamus.

super censum annualem in signura proprietatis

porrecturam. Sentit auxilium, baculo innixa

lo-

cum

visitat,

post in brevi sanitati totaliter resti-

ANNOTATA.

tuitur.

Vicina ejus brachium

habens saucium
a Lacunam ex Ms.
Wiltheimii
supple
etc.
;

jam per
cumulat.
destituta

triennium, votum emittit

Dum

tertia

et gaudium jam per decem septimanas

sic

ad
ex

officio

non
10, (iiii

inferiori fide

membrorum paralytica jacet, opem postulat ac impetrat.


tri-

tumbam

ejus post
.

quartum mensera,

vel

6 Duodecimum. Vicina quaedam hic per


volens per gradus in penu

\i

flu

I'-.

ii

ginta annos oculos lippos habens, deficiente acie,

Simpt
lerct

quodam descendere,

Ms. Gamansii post quasi quartummensem. b Lagendum videtur, si cursus, ut kabetur in Ms. Gamansii. c Lctje aniculae ex Ms. Gamansii, non oviculae
aut aviculae.

sananiin

labitur, testaque capitis lapidibus illisa, vertigi-

nem

contraxit

cum dispendio sensuum. Tandem


et,

d Lerje ea.
e Supple cxulroque
sii
:

ad sanctum Simpertum conversa cura precibus


spopondit oblationera,
ut
fit,

Ms. WiUhcimii
pene,
etc.

et

Gaman-

mens immota

ita ut vitalia jara

Nempe

DIE DECIMATERTIA OCTOURIS.


f

253
AUCTOUE
.\\"N\\ln,
II
I

cap. 5,

Nempe absque Debbora. fr. 8 etQ.


habet
:

Vide

libri

Judicum

g Ms. utrumque
seqiientibus

audit oracula.
\\

homo fama sancti Simperti votum cum oblatione cerae proraittit. Mox sanitate tam capitis, quam gutturis percepta, Prionegabatur. Pulsatus

iim S,

DALRICI.

hRespicit iUud Genesis cap. 35,


:

19

et

binis

rem

loci contestatur

penes tumbara stantem, ne


tegat.

Mortua

est ergo Rachel, etsepulta

silehtio beneficium

Et quasi hoc parura

est in

via,

qme

ducit ad

Ephratam,

Q88C est,

esset, raox alium, qui cacutientibusoculisvictum

Bethlehem.

Erexitque Jacob titulum sup< ir


:

qurere
tnit, qui

vix laboribus suis valebat, sanitati resti-

pulchrum
chel,

ejus
in

liic

est titulus

monumenti Ra-

duos oculos cereos attulerat, et duarum


Officia procuraverat.
pintt
n I" in abor-

usque

praesentem diem.

Missarum

10 Quintim. Cunctis in monasterio notus, vicinus quidam ex illorum numero, qui miseris

DISTINCTIO
miraculum.

II.

animalibus loris

injectis currus ducunt, quos etiam vectores seu aurigas vocitant, invaditur

subito dolore

Morbu
milialts, malum grave,

Primum

Epilentesi, quae etiam codicitur (nara

cubuit supinus.
lia

magno in spina dorsi, lectoque deQuem notus sibi visitat, consimiesse affirmat, et sancti Simperti

mitialis

morbus seu Herculeus


a,

se passura

Hercules ejus taedio affectusse combussit) quidam


a
raihi

etiam notus invaditur

praecepsque non

sanatum postoblationem ad turabam. Provocatur hoc exemplo seger, et quem


praesulis meritis

semel, sed repetitis vicibus pulsatur.


vissimo mcerore consternata,

Uxor gra-

cruciabat dolor, simulque angustiabat equorura,


qui

dum

mariti mise-

eum, ut quemdam apud


:

gentiles canes sui,

riam deplorasset,
juxta

vidit in

somnis se constitutara

comedebant

oculos erfgit, preces fundit,

votum

tumbam

sancti Simperti

cum imagine
:

cerea

cum modio

tritici

ad tumbara spondet, levatur,

et candela

ad sacra Missarum apta, ex locello-

et suis laboribus aptus restituitur.

Ne doraum
uxor ejus pe-

que Sancti procedere hanc vocem


tuus restituitur sanitati. Evigilans
tulit,

Vade,

vir

ejus egrediaraur, et
riclitatur eodera

redoundum
in

sit,

mox

viro re-

anno

partu.

Tandem puerum

Sanctum

invocat, spondet oblationem, et,

enixa mortuum,

cum jam

projiciendum pene es-

quia pauperculus erat, ostiatim a vicinis stipera

set abortivura, voto emisso, cereae videlicet imaginis cura raodio tritici, puero

mendicat, votum

solvit.

Restituuntur

ei

vires

anima donata mox


crxtrii

sensuum, quos morbi gravitas

tulerat, et ultra

acunctis circurastantibus cernitur.


1

pestis illa validissiraa ab eo aufugit. Convicaneus

Sextum. Dura

soleraniter festum sancti pe-

puerulum simili morbo praeventum habens exemplo trahitur, nec minori patrocinio liberaejus
tur.

ragereturSimperti, olim Augustensis episcopitot

homines supervenerunt, narrantes


soris

sancti Confes-

Pauper quidam

etiara, textoris servus, qui

erga se pietatem, ut Prior


in

loci

cum aliis duo-

nuper advenerat, frequenter et pronuntiare rairacula et visitare sepulchrum solitus, in valetu-

bus fratribus occuparentur

Annotatione Mira-

culorura. Nara, ut idem raihi retulit, quod ea die

dinem gravera
nesciens

incidit.

Sanctum vero nominare

vix spatiura ad necessariura cibura capiendura habuerit. Advenit quidara ex parochia sancti Georgii

cum

implorabat, ut advenae misereretur,

Pater pauperum

mox

eura de statu levat ac sa-

dicens, se per viginti annos cruciatura torsioni-

num
hcrnia,
chii
(i
l

dimittit.

ra-

9 Secundum. Pauper quidam ex Bajoariorura


finibus ruptura

bus unius cruris, cunctis medicis desperatis d, suam uxorera hesterno post Vesperas audisse

<tor,

mt mbrorum conlrai lit


,

admodum

rara prseventus, debi-

sermonem de

sancti Simperti meritis simul et

manus

in-

mor, capilis gutturisque


di lur,
1

litate ex hoc nimia laborabat, an-iistiabaturque, corporis sibi esset si aliquando pro necessitate

miraculorum promulgationera, suasisse, ut et ipse


ex spe bona ad Sanctura confugiat Ego, inquara,
:

OCUlOaligt i.

uiii

laborandum usque ad virium defectum. Sanctum Simpertum (cujus laus volitabat per ora cuncto-

verti
leves,

me

ad verba levia dicens

Mulieres natura
Ie-

ad credendum proclives. Tandera cum

rum) invocat

et oblationem

rum

spondet.

Mox

intestinis

ad ejus turabara Iatusuum in locum re-

cto recubuissem. dolor vehementior solitus e adest,

per totam noctem, ut tiraebara,

me

crucia-

versis,

caro

resarcitur.

Haec

dum

audiuntur,

turus.

Vexatus ergo

intellexi tandera, quae

uxor

alter per

decem annos

brachii unius tortus pas-

sionibus acutis et

eumdem Sanctum

inclamat,

dkerat. Lachrimis perfusus, ad sancti Simperti pietatem conversus, cunctis diebus vitae meae 0-

nec caret auxilio. Tertium. Vicinus quidam hujus sanctissimi loci liabuit filium octennera. Is con-

me

rationem Dominicam ob ejus honorem bina vice diuturnum f promisi, festumque ejus semper

cuntractus et claudis pedibus per tres menses,


ctis raedicis

desperantibus, araicorum fide hucad

celebraturum. Et ecce inveteratus dolor subito recessit, et coram vobis hic adsto sanus, grates

sanctum Simpertura delatus, medicura verura, et est. Alter qui nescit longa molimina, expertus
inflatam

manum

ex venenifero traetu squalidamDignae


b

Deo, laudem Sancto referens. Et quia vix fide dignus erat, Prior jussit meraoriae tradere, et cura hoc a me nunc fieret, legens ita se habere
atlinnavit, seque

que gerens,
Simperti

sanotffi

mausoleum

et S.

ex ejus raanu oblationem cerae

tumbam

adiit,

sanitatemque pro fetigagravi dolore capitis


dicturus

percepisse.

tione et fide recepit.

Quartum. Honestus adraoc villa

dum

vir ex

Lechausen

et (mira longo tempore torquebatur, emersisse putares. sum) Tantali pcenas ab inferis sibi et potus subito gutture, abundantia
[nflato

quidam gra12 SBPTIMUM. Convicaneus noster laborabat. Res mi- vulntu vi dissenteria per trienniura alvo. rursus sera et horribilis, dum vix ingesta acerbissimo essent dolore in seindigesta cum miracula devotiscessu emittenda. Audiens haec
sime ad
posse spondet,

labra
S

fruebantur,

igor unde et

stomachus marcebat inedia, jam die cceteris merabris undecima

tumbam venit, orat et oblationera pro domum revertitur. Et tamquam


si

254
AIT.TORB
si S.

MIRACULA

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


15 Duodecimum. SuadetnobisdivinaScriptura
dicens
:

periculosum esset, ut subito staret fluxus, opti-

D
angustiacor(lis,

WoNYMO,
UONACHO
ln-u.nici.

mus medicus nostcr Simp.-rtiK p.iulatira morbum sanat, et in paucis diebus convalescit. Homo pistrina? artis nobis

Ad

aliquera

Sanctorum convertere.

Cujus consilio inductus quidam parochiae nostrae


gravi angustiaretur in causa, et videret periculum, quod humana ratione non posset
civis,

mortisperit
S.
ii-

'/"-'

pro sua devotione valde gratus

dum

lUm

Snntf<
-

perti inter-

masculum habens, qui


rat, et vix

extractus,

Lycum fluvium cecidedum propter infrigidatioin

nem praecordialium tussi acriter laborabat, desperantibus aliis jam de vita ejus, pater conscius sibi
familiarium
Sancti

subterfugere, ad sanctura Simpertum confugit et vovit se cunctis Dominicae Passioni h ob ejus ve-

cessione pulsa.

actionum

nam omni
)

die

tumbara

nerationem quinquies Dominicam orationem persoluturum, liberaturque raox ab angustia. Processu temporis Alpium, quao muri vice Italiam
arabiunt, pro quibusdara suis causis partes adiit,
et in latrones incidit, qui

visitare consueverat
;

raagnara fiduciam
filio

habuit

sancto Simperto invocato,

mox

sa-

nitatem impetravit.
tibus

Octavum. Scd nec sacerdodeest. Plebanus quidara


in sancti patroni nostri

eum etiam a

via inter-

ex

gemma sacerdotum villa Lankwaid, dum


pedis ex improviso

rupta petrarumducentesbonis spoliant, manibus pedibusque cum funibus ad arborem fortiter liga-

Simperti festo ligna ad focura aptat, securi no-

tum

dum

tam

periculose dividit,

dimittunt. Qui totis viribus se, si posset, enodare tentat; sed frustra. Tandem viribus de-

ut multi vitam, caeteri spern sanitatis denegarent.

ficientibus lassus

Deum

orat, et ecce subito vide-

Adstabant

sibi sui subditi corapatientes.

Pastori
auxilii

tur

sibi,

quod Virura statura et vestibus venera:

ac inter alia

dum

desperatio

jam huraani

bilem praesulem ante se videat dicentera

Jacta

laederet, recitant sancti

Simperti miracula, ne-

spem tuam
ctis

in

Domino,

et ego preces tuas, adjun-

scientes ter

hunc fore

ejus festivitatis diera. alta

Presby-

meis, sibi offeram, teque liberabo. Intellexit


sibi

rem considerat

mente, votura ad altare

homo, patronura suum adesse

sanctum Sim-

ejus facit, et se ibi Missara in honore ejus cele-

pertura, claraat et petit, ut sibi vel semel adliuc

braturum spondet. Mox fluxus sanguinis


monasterium
nus rem
morlit ' lapsu pericuhuii. ciaudi<

stetit,

dolor cessat ac in brevi vulnus cicatrice tegitur,


adiit,

sanctum locum sepulturae ejus aspicere liceat. Funes e manibus solvuntur, et pedes ipse extricat, et, receptis ligaturis,

votoque soluto, fratribus sa-

ad tumbara venit,

et,

recitat, laus

unde Deo solvitur.

ibidem votis
pendit.

solutis,

ante oculos hominura sus-

13 Nonum. Juvenis quidam, dum, ut mos est


huic
aetati

gaudere equis, cabellura incircuraspe-

catio.

cte regit, ac se laetatur insidere sonipedi, ab eo

16 Conclusio praacedentiura. Testes idcirco ad Cur testiutn miracula non nominatim appono, quia viventes nomina non auapponat
ctor.
i

excussus ac vehementissime terrae

illisus

pro-

eos apudte, optimepateri, inveniunt,

tum etiam,

sternitur, ita ut sine sensu, voce etanhelitu

om-

quia

tibi

fratribusque

omnia nota sunt, utpote


futuris nil ad finem

nino judicaretur morluus. Accurrunt vicini, et

pridie gesta,
confert. Si

tum etiam, quia

tandem superveniunt propinqui, clamorin


levatur. Quibus
et cera sancto

ccelura

enim mentiri me, quod professionera


te-

mens

altior fuit,

eum cum

voto

meara non decet, utique judicare voluerint, et


stiura

offerendum spondent Simperto.


sanus assurgit et fidejussores

nomina

conficta judicare possunt.

Duode-

Mox

vita redit,

suos voto soluto liberat. Decimum. Cui merito


flectitur

cim itaque incisionum capitula de mulieribus prius, nunc duodecim de viris habes, et in antiqua
etiara

omne genu, Jesus

cuidara honesto apud

Legenda duodecim

/.,

ut senarius per
fiiciat
;

seeculum viro dolorem immisit in junctura circa


genu, ut non jam pes suura officium valeret exequi.

se ductus ad perfectissimum

numerum

su-

perest, ut uni quoque, qui hesterna legit scripta,


et
ris

Et ne fortuitum putares, duravit ea

infirmi-

conclusionem ejuslaudaverat, ejusdem Doctocujus sunt verba


,

tas per decera et octo annos, et


didit

non solura redpedem gravem ad portandum, sed etiam

et hodie aliquid adjiciara.


,

17 Sarason leone fortior

dolore veheraenti taediosum. Audit

homo

Sancti

unus
lescit

et

saxo durior, et qui nudus mille est persecutus, in Dalilae mol-

Muliebrii
reprehensio.

merita, locum adiit, orat, offert, sequetotum Sira-

amplexibus. David secundum cor Domini sexut

perto comraittit praesuli. Excipit Sanctus clau-

electus,

postquam deambulans super tectum doBethsabeae captus est visione, adulterio

dum,
putn
nus,

et,

ne cadat,

in

ambos pedes

erigit

sanum.

mus

suae,

14 Undecimum. Medici, quos Graeci vocant


chirurgicos, crudeles putantur et miseri.

junxit homicidium. Salomon, per

quem

cecinit

An non

ipsa Sapientia, qui disputavit de cedro Libani

miseria alienis dolorevulneribus et mortuas car-

nes inclementi secare ferro, non horrere curan-

tem, quod horret ipse, qui patitur?


dara de oppido Landsperg g,
rat patientis

Ex

his

qui-

usque ad hysopura, qui egreditur de pariete, rea Domino, qui amator mulierum fuit. Et ne aliquis de sanguinis propinquitate confideret,
cessit

dum

putridara cu-

in illicitum
sit

Thamar

sororis

Amraon

frater exar-

manum,

videt praevalere contracauI

incendium.

superi, quot hodie sidera super/


!

teriacarnem.Desperat, veretur.dispendiurn amse ac rerum ob hoc incurrere. Juxtaergo Scriptu-

bus ponit thronum suum

Quot petras excavat,


facit

ut habitet coluber in foraminibus ipsarum! Is-

ram, quod ante medicinam facere debuit, divinum


videlicet invocare

tiusmodi sexus reprehensibilem

monachum,

auxilium, tandem post

facit,

janua

diaboli, via iniquitatis, scorpionis aculeus,

Augustam

venit,

sanctum Simpertum voce ac

nocivumque genus est faeminaruin, ilammigero


igne percutit faemina conscientiam pariter conversantis,
*

prece pulsat, ut, quod in se non videt possibile,


jubeat auxilium Dei implere.

Domurn post preces

exuritque fiindamenta

montium.

Si

revertitur in fide nihil haesitans et se plus profecisse

cum

viris faemince habitent,

viscarium non dee-

precibus apud Sanctum videt, quam arte. Rursus revertitur, misericordiam Dei apud tura-

rit diabolo.

gnus es

Ferreas mentes libido domat. BeniGaudeo. Pudicus es ? Ealsum .est. Si

bam

collaudans.

pudicitiam quaeris, faeminara,

quam

videris bene

con-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


conversantem, mente
diligas,

255
AUCTOnB
AN0NYM0, MONACIiO S.
Ddaliuci.

non corporali

fre-

tur.

Quidara etiam bonae famae Augustensis, adretulit, se in

quentes accessu. Memento semper, quod paradisi colonum de paradiso faemina ejecerit. Haec pra>

ducens suae calamitatis testes,


eritia
litate

pu-

laasum in eapite, unde semper gravi debi-

nunc ad communem omnium patronum sanctum Simpertum stilum vertamus,


ter ordinem rei
:

sensuum laborabat.

Cum autem

ecclesia

aedificaretur, et sanctus

Simpertus coruscaret in
propria persona

et mixtira

de utroque sexu deinceps dicamus.

miraculis,

promisit sancto Udalrico ac sancto


se laboraturum in
in

Simperto,

per septimanam

ANNOTATA.
a
ctis

opere

fabricae.

Quarta

die,

dum

sollicitus operi instaret, invasit

eum

arciter
loin-

sua infirmitas, adeo ut, sensu perdito, aliena

Ex

hoc aliisque

qux

in

decursu occurrent, di-

queretur. Reductus domura raox sensit caput


solita titillatione pulsari.

xtatem auctoris

facile lector colligit.

Et

ecce,

os

quoddam
QuarFistl,
li-

b Colitur hxc sancta Martyr Augustx Vindelicorum

mirae magnitudinis ex superiori parte in fauces


cecidit,

xn

Augusti.
est

quod extrahens se sanum

sensit.

c Pagus
dissitus
(1

non procul Augusta Vindelicorum

TUM. Quidam rusticus, vocatus Wilham


de Schwabchingen,

ad dexteram Lyci fluminis ripam.


:

cum

sua familia in fossam

Supple

habuisse.
solito.
:

mi extra

villara egressus,

pro dorao suacceperunt


vehiculo

e
f

Ms. Wiltheimii

limura fodere. Aliis igitur doinum in


dicturura.
ferentibus, remansit unus sedecim

Lege secundum utrumque Ms.

annorum, no-

g Bavarix oppidum est, decimo circiter ab Augusta Vindelicorum Meridiem versus milliari.
h
i

mine Joannes, qui cura fodiendo incautius locura excavaret, terra subsecuta eundem totaliter obruit.

An

cunctis diebus Dominicae Passionis


intelligit auctor.

Et reversus deinde rusticus terrara delavidit,

Melchiorem, abbatem

psam

famulura quaesivit, et vix tandem

k Qux supra habes


Prioris Udalriciani.
1

in

lucubratione Adilberti

Ms. Gamansii

quot super hodie sidera

superbus thronum suum ponit

unam manum erectam et extra terram protensam vidit. Acclamavit divinam pietatem per sancti Simperti merita, et cum sex aliis personis et cereis eum ad tumbam ejus praesentaturum pollicetur,

terram removet, suffocatura extrahit, et

raanura ori applicat. Necerat vox, nec spiritus.

Rursus Sanctum invocat,

et oscitare coepit juve-

DISTINCTIO

III.

nis, et ipse

invocans sanctura Simpertura resti-

tutus vitae juxta votum octava abhinc die hic

comparet, votoque
Claudum,
urime deten
lione, aliis-

satisfacit,

humiliter suppli-

Primum
gustias,

Miraxulum. Nil possidens misera


,

vil-

cans, ut fratres mirabilia talia non celarent.

lana preeter miserias

tribulationem et an-

20 Quintum. In parochia

sancti Georii b quisic affligebatur,

qut morbis,

dum
'

filiam

claudam pede uno ulceroso


sed,

dam

honestus vir dolore pedum

let pe~ aibus, bi*iitii impotes,

et fluente quotidie adspicit, et parvulura stranstranguria

ut nec se vertere in lecto posset, nisi raanus por-

guinea

laborantem
,

dum omne humanum

tarent in aliud latus. Nocte quadara audivit vo-

miserorum patronus sanctus Simpertus, nec munera pensat, et amcessat suffragium

adest

cem

corripientis

Cur, miser,

ttedio

despera-

tioneque sepultus hic jaces?

Surge, sanctoque
et ejus

bobus subvenit. Nam, dum pro filia se Sancto annuatira spondet denarium representaturam ad
tumbara, levatur. Pro parvulo

Simperto votum cum precibus porrige,


admonitioni satisfecit

raisericordiam c experieris. Evigilans suspirando


;

dum

oblationem

ad sepulchrum

dum mareperit.

consimili omnino cerjs facit, et ipse sanatur. In parvulum ejulantem ac casu ex Meringen mulier plorantera propter urinae detentionem adducit
;

ne vellet se facere

portari, sanura se

Mulierconsimillima d infirmitate circumvallata,

dum

consideraret, se de substantia viri sui

non

sanus reportatur. Claudus quoque ex Noricorum


provincia biga irapositus, dum equorum ministevisirio advehitur, in via sanatus pedibus locum a
tat.

debere sine ejus consensu alienationem facere,

virum advocat,
bras e

et

consensu impetrato, cerae

li-

tres ad tumbara vovet,


f.

Secundum. Hydropicus de Ginzburg

a ado-

ipsam illam praesentat


ci

moxque sanara Sextum. Maniam medi-

lescens, turgentibus raembris, anhelitumvixjara dumjam extremum traheret spiritum,

vocant passiones cerebri,

quam quidam

incur-

ducens,

rens quindecira annos


ita ut cunctis

gravissirae

laborabat

Simperto a circumstantibus sancto commendatur

onerosus ea faceret, quae non es-

cum

voto.

Mox,

spiritu resurapto,

levatur,

in-

profluente. Ruptura *enti per genitalia huraore pusio hic Au^ustae perpus Lo nuHih.mda miser circa pudibunda

sent sani horainis, ipse non sanus juraret Orestes. Amicis sanctum Simpertum invocantious,

cussus,

dum

tumbam

parentes spondent, se trina vice ad puerum allaturos cum orationibus et

ad tumbam adductus sensibus redditur. Consimili dum quidam inciperet pasei

subvenitur

Supervenerunt et tunc duae oblatione, sanatur.


adducens, et quidem mulieres, quaalibet parvulum affirmantes, se gravibus infirex diversis locis, liberatos. raatibus simul et queralibetparvulum
catculis,ati

desione laborare, pusillanimitati jam usque ad vixanimoconsisteret, votum sperationemdeditus,

rieulo tanta infirmitatis

Sancto faciens, ab invasione liberatur, ac a peprassemtur. Qnidain

1Q Tfrtium
ea.eu.il

natione
/<'.,

men "

si

duobus Vesica pueri cujusdam ob teneUan, lapidibus obfcusa, dum

triduo sic etiam vesania capitis laborans, dum a dasmone persisteret, ut quidam eum obsessum

judicacent, voto pro eo facto. adductur. et sa-

lerra

ntffocatum,

dendi, sancto SimBetatem periculum esset scin cito projicranperto invocato, ambo per urinam

nus revertitur.
21 Septimum. Ruptum
et

inane

muher qua>
dara

266
vi

MIRACULA

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


die sua merita perhibetur ostendere,
videlicet

i.TonE INONYlfO,
ii"

dam

MONAI
1

S,

DALRICI.

inliabens cerebrum, dura gravi laboraret gravis facta sania, altero jam mense completo, hominibus, et, dura deficeret eis, utpote villanis,

circa rupturas et lapides vesicae.

Quidam paro-

chianus hujus ecclesiae adolescentem filium habuit tredecim

cacum,
oculis dolentes,

tandera, consilocus, quo miserara includerent, attente inito communi, sancto eam Simperto
lio

annorum, qui gravissimo claraore

turbabat

um,
hcrniusus,

comraittunt, et de substantiola pauperculae tres libras cerae spondent. Restituituritaque sensibus,


et per se

parentes, sed etiam vicinos, siquando, natura urgente, urina esset emittenda. Miseri parentes quotidiano aflligebantur dolore
in filio,

nedum

votum factum pro

se exequitur.

Alter

dum

praestare auxilium

non valerent.

dum

tanto spatio temporis luraen oculorum ami-

Tandem

crudelis adducitur chirurgicus, qui juxta

sisset,

oblationem spopondit notabilem, moxque gratiara Dei meritis Sancti sensit, sanusque ad
venit.

morera, ligato juvene, incidit juvenem, et lapi-

dem tam
viso,

mirae magnitudinis, ut pene ovo gallinae

locum sepulchri

Octavum.

Advenerunt

aequipararetur, cunctis stupentibus egerit.

Quo

etiam simul multae personae, litteram credentialera desuper secura habentes a viro notabili et
fide digno, ferentes

non apposuit ultra quaerere. Juvenis eodera sero incidit infirmitatem tam gravem, ut desperarent de vita omnes. Mater vero singulari spe

singulicereum unius

librae in

raanibus suis, qui fatebantur, se in sancti Siniperti

sanctum Simpertum invocat lachrymis


tura petiit naturae secessura.

et preci-

nomine a dolore oculorura cum ejus invoAdolescens

bus. Juvenis, resumpto spiritu, aliqualiter secre-

catione pristinae sanitati restitutos.

Mox

de eo per sepriori, qui

etiam quidam hectica g praeventus, dum singulis raomentis viribus decresceret, et, ut ita dicara,
raoreretur, voto emisso, ad sepulchrumque de-

cessura alius

vesicae

lapis

longior

aperta vesica excisus fuerat, et pene tantae spissitudinis egreditur.

Res

raira, et

si

non esset
!

ductus sanus repedavit ad propria.

Nonum. Quidignus

omnipotens Deus lex naturae, supra naturam


suspenduntur.

dam

vir honestae famae et vilae

fideque

Puer sanatur, lapides pro signo ad sepulchrum


tabulae
affixi

suis litteris h missis cura oblatione fratribus significavit,

Quaecumque
facit, et

facit

quod ruptis

intestinis circa

verenda

Deus, et ejus praesul Simpertus


si

majora,

per annos viginti

et ultra

impediebatur et tor-

nostra

exigunt merita,
eraisit
fuit

facturus

est.

Puer

quebatur doloribus. Percipiens, tot quotidie san-

etiam alius
ut Sanctus

per urinam duos lapides,


invocatus.

utum Simpertura coruscare miraculis, cura nulla ei omnino spes esset in homine, conversus toto
corde ad

Alius ruptus

mox mox

reintegratur, ut oblatio fuit promissa. Cessandura


est, et silentio potius lectori

Deum

petiit, ut,

quod ejus peccatis exi-

insinuabiraus, ea,

gentibus, divinajustitia intulisset, meritis sancti

quae restant,

quam calamo.
totius.

Simperti removeret, voto etiam adjecto siliginis


videlicet
i

24 Conclusio

Hanc, venerabilis pater


stilo

k,

(\

modicura cum caeteris oblationibus.

brevera lucubrationem celeri

lecto

decum-

Moxque

misericordiara, quara sperando quaesi-

bens dictavi, volens desiderio tuo et fratrura satisfacere, sed

erat, utiliter invenit.

Nam, non

opstante tant;e

non

potui.

Ecce enira

affers cistam

infirmitatis periculosa longitudine,

sanus evasit.

plenam

cartulis,

ex quibus Verbi Dei declama-

Juvenis etiam de villa Holzhaim consimili ruptura


laesus a

tor populo miracula sancti publicavit Siraperti,

matre paupercula adducitur,

et aeque sa-

de quibus major erit


cet
l

difficultas eligendi,

videli[

nitati restituitur.
nibus

quoe dicenda,

quam
feci,

electa stilo qualiter


etiara
et,

22 Decimum. Mulier quredam

istius civitatis

commendentur. Alteri ergo


ens,

locum tribu-

agitatam, usu pi ttutn dcslitulam.

incola, parochiana sancti Udalrici, torsionibus et

quod

potui,

hoc

ut nosti statum

quotidianis punctionibus per septem annos quotidie fatigata, nullo potuit

raentis raeae, pro

me

aliis satisfacias, ut, qui


,

non

medicorum

suffVagio

ignoscit

ingenio, ignoscat terapori

quia dies

curari.

Dum

omni

festo die tot per ferias facta

mali sunt et amaritudine pleni. Vale ergo

cum

audiret publicari miracula devote ad

Dominum
cum

omnibus fratribus
miracula inter alia

felix

in

Domino,

et

pro

me

conversa,

spem suam

in

sancto Siraperto posuit,

peccatore orare ne cesses. Perpetrata sunt haec

optimae suae tunicae oblationem spopondit


obligatione ad certas quotidie orationes.
nitati

Moxsa-

excerpta ab anno Domini mcccclxv usque ad lxxi sub dominis Pio m et

m
n o
<{

restituitur

nec tamen

cito

miraculum

manifestat, sed per

mensem

et ultra differens,
fecit.

Paulo n Apostolicis, Friderico imperatore, domino Petro o et Joanne p episcopis ecclesiae Augustensis, et venerabili abbate Melchior q hujus

tandem

id publice

pronuntiare

Undecimum.
dupliciter

Paupercula quaedam vidua, raultum Deo devota


in parochia ista, incidit in

monasterii et Priore Conrado

r.

mcccclxxi.

caminum
et

accensum, videlicet paupertate

infirmitate.

Nam

per tres annos usum pedum amisit, et per

ANNOTATA.
Sueviae oppido ad fluvium Guntz haud procul

sex menses paralytica facta,

dum

tantis dolori-

bus raiseriisque

affligitur,

ad Deum, qui pater


B.

pauperura, consolatorviduaruraest, conversa,


ter se suaque peccata sancti

in-

Simperti

merita

Danubio.

praetendens, lachrymas fudit, quae ascenderunt.

de genis ejus usque ad deducentera eas. Accessit


Sancti patrocinium, se elevat de grabato, sineque
adrainiculo alicujus horainis vel sustentaculi se-

b Ms. Qamansii Georgii. c Ms. ntrum<iuc Imhct inanum.

d
e

Eadem Mss.
Malc
ni
l/.s.

habent

consiraili

maxima.
:

Wiltlteimii legitur
:

rubras.
illam

pulchrnm
niaque
<////(

visitat,

laudes Deo ac Sancto persolvit.


In calce

ildem Ms.
ipsam putat.

rursus male

namque sanam
legitur
liberis.
i
.-

23 DuODBi

(Ml m.

unum

adjicimus, in

lllllt.

quo prsesertim sanctus Simpertus clarius quoti-

g Corrupte in utroque Ms. h Ms. Wiltheimii re\ te


:

ethica.

Minus

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


i

237
i
i

Minus

rccte itcm habet

fideliter.

gentesimura octogesimum octavum quinto Idus


Julias Paulus, pistor pagi Dietingen d, suis duo-

Abbatis hujus Udalriciani nomen exprimitur paulo post, nempe Melchior.

k
1

nraio,

bus

Vide

mox

dicta

ad litleram

i.

At Pius hujus nominis II obiit anno 1464 mense Augusto. n Hujus nominis item II, et Pii successore. Obiit anno 1471 mense Julio.

(quorum major natu, Joannes nomine, undecimum attigerat annum; alter, cui nomen
filiis

HONAI HO S Udai Mi
i

Curru

Paulus,

nonum

vix attigit

annum) mandavit pro;

xima

e silvecula deducere ligna

qui

patris pa-

Nempea Schaumberg, Obiit anno 1469. p Hujus nominis II, cl Pclrisucccssorc proximo. Udalricianas infulas q Nempe de Stanham gessit ab anno 1459 usque ad 1474. r Alio a Conrado Morlin, qui anno 1496 ex
o
:

ruerunt jussis. Casu biga super Joannem grandiorem natu cadens eum afflixit cruenter.
,

Quod ipsius frater, Paulus nec tamen adjumento huic


luit, horribiliterque

videlicet,

spectans,

esse

valens perdo-

clamitando cura luctu lares


*

patris rapido

petens

cursu, rera gestam

illic

'

legc

potiil

Priore in abbatem Udalricianum eleclUS


Professionis suac 24, teste Corbiniano
te

cst,

anno
par-

certe genitori, qui lanificio vacabat, obnuntiatuturus.

Khamm,

Quo

audito,

valde obstupuit,

ita ut

prse

3 Hierarchix Augustame pag. 105.

dolore nesciret prorsus, quid factu opus foret.

Sed paulo post

in se

reversus sanctorum antisti-

tum

Udalrici et Simperti patrocinia cordetenus

raagis, quara verbotenus flagitare occepit, ipsis

LIBRI
b

magnopere proprium commendans natum, qui vel eorum meritis hunc superstitera videre commereretur, sese pollicens eundera ad sanctorum

MIRACULCmUM
Ab anno

S.

SIMPERTI
ad mccccxcv

Udalrici et Siraperti tumbas argentea cura oblatione,

quamprimura

valeret, sistere velle.

mcccclxxxviii

2 Postea pervenit ad bigam.

uli

filius

oppres- oppressus

sus semivivus jacebat, ac ratus

eum jam morle-

patratorum.

tuum, quoniam corporis nigredo speciem mortui


hominis pra? se ferebat.

Quem humi jacentem

PARS

vans, huraeris suis imposuit,


I.

bat.

Porro circa

domumque repedaundecimam diei horam usque


in ipso

ad vesperem quispiam
ductorii
, i

non

quivit elicere

Si Qui
Scilicet

miracula voles Simperti noscere sancti,


proesul clarus Rhetica in urbe fuit

vita3 signura.

Vesperi autera iuterventu beatissiccepit

morura confessorum Udalrici Simpertique


guinis
ribus.

Augustaa gestando corpore curas


:

respirare, ac viribus pedetentim fortescere. San-

Pro grege commisso nocte dieque vigil Ista legas, quae, quamvis simplicibus modo verbis,
Est animi motus commemorare mei. Cum quibus omnipotens Genitor virtute superna Consuevit Sanctura mirificare suum.

nempe non parum duobus

exibat e vulne-

Demum

(Deo suorura ob intercessionem


'

Sanctorura robur praestante) penitus convaluit. Eapropter ejus genitor cum oblatione spoponsa*.
ac
illo,

SpOli

promissa

qui convaluerat, ad praefatorum sarco-

Attamen ut

nihil

intexam de flamine
a referre

falsi,

Voce soluta eadem nova

tibi.

phagos episcoporum Augustam pergens, miraculum cunctis ad Dei gloriam et suorum narravit

Nolo tamen, credas, rae nunc describere cuncta, Talis quando labor posse meura superat. Imo supervacuura potuisse foret, quod in Afrae

domino Sigismundo Lang, ibidem tum temporis sacristando <, filium una cum cicaSanctorura,
tricibus patefecit ingenti

cum gratiarum relatione.


calcul
pilii
dt

C
'

forte his

Sanctaa ccenobio bibliotheca docet. * Hic ita libatis crassa tenuique minerva,

3 Petrus Sartor, in Pacis Monte seu Fridberg /"incola, puerum nondum anniculum, ingenhates propter calculum dolores perpetientem, pueri, ad buit; quem conjuxsua, videlicet mater oblatione sancti Simperti mausoleura cerea cum
"

Sigismunde b, volo moriger esse tibi, Multo nempe tuis satagam molimine votis
Implendis valeat qualiter esse locus. Tametsi tremat ingenii exiguissima virtus,
Qua3 nullo (ceu nosti) micat eloquio. des, Unde minus proprie siquando loquar, veniam
Frater; sed scripta primitus aure nota. Namtua virtus, quin mihi permanifesta fides hunc

]itO,

votivum

facit,

magno

flagitans conatu, quatenus


veluti cttteris, dignare-

Pater sanctus infantulo,


tur in
istis

periculis fore adminiculo.

Unde

fa-

ctum

est, ut
lapilli

noctu (quod mirum

profecto fuerit

auditu)

duo per urina? fistulam sine quavis

gravem. Sponte laborem me faxit obire animus etiam Conrado parere Priori Fert
Cujus
fuit; Morlin c, qui mihi devinctus amore fama perennis in horas honor raeritus et

exipueri laesione sancti Pontificis interventu alter lapillorum erat in quantitate iffiius rent et
;

pisa?,

Crescit, et

Propterea,

nec delebile nomen habet. quamvis valde sim viribus impar,


is

quem posthac raulier ostendit patri custodi magna cum gratiarum actione. c< Eadera tempestate cum quaedam persona
ac prsesentavit

nuas tredecim hebdomadas

et integro

anno

jubente meo. Quaalibet attento, patre frater nunc jussa facessam, Nam quia vestra nisi, parum. Nominor impostor veridicusque
,

divi Simperti diem tis dolore laborasset, g se unum cruciferum ad quotannis festivaturam, ac posituram. Extemplo san-

gazophvlacium ejus

incepta secundes Hinc Opus aggredior rogitans, tribuendo tuum. Pneuma, Deus, mihi Sanctum

fuit sanata. Puerulus ctissimi Patris opitulantia

quidam

in

susceperat uno digitorum usque eo


sui

hesionem, quo parentes


rentur digitelli

omnimodam vere-

CAP.

I.

Circa Domini

annum miUesimum
Octobris.

quadrin-

abscissionem. At postquam ipsura

35

cereo

Tomus

vii

258
AUCTORE ANONYMO,
UONAI
I'n\i

MIIUCULA
cum

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


ad

cereo

* digitulo et aliquibus oratiunculis

Per eandem tempestatem Margarethae Probstin


de Klain-Oettingen n per semestrera oculi dolue-

D
"

ii" S.
r.ir.i.

sepulchrum, sanitatem sancti Simperti venerunt extemplo percepit omnimodam.


4 Mulier

runt
est, ventris

in

tantum, utvisura pene araitteret, tribus

supple dcvoveruntj el
venlre, cor-

qudam molucrum, hoc


,

potissiraura

hebdomadibus,

in

quibus oranino ca-

dolorem
1

patiens

propter ingentesque dolores


vel
;

pta

fuit

oculis seu privata visu. Eapropter, ut

animaque perivulo,
(

irciter

hebdomadas

parumper plus

istiusraodi a se caecitatem sanctis deprecaretur

.1,

itali

'''-

quiescere neutiquam valuit

quae tamen, post-

precatibus, divinum
pollicens annuatim,
ginis

Simpertum

adiit rogatura,

bilitati

eaquam beato ceream devoverat Siraperto candelam, ventris habentem latitudinem, quara mox
profluvium ventris perinde dissolvitur, atque si laxandi ventris gratia pillulas percepisset, sicque

dum

viveret,

quartam
fuit.

sili-

metretae

partem sub ejus sacrificaturam

honore, sicque voti compos effecta

7 Item aliud insuper miraculum constat esse


factum per divum Simpertum, in Sixto videlicet
,
. . ,

mutus,cor-

sana effecta
eximi spes

est.

Quidam
nec
:

et corporis et
illud

animre

q^ea&a

discrimen incidens,

a se humanitus
(quia

sibi ulla fuit

quem tamen Deus


nil

Hafs de Wertincen, qui totaliter loquelam ex surdaster, . r, puer morti ,, apoplexia quatuor circiter annos amiserat. Ve- proximus,

absque divino adminiculo

usuvenit) ob sancti

Simperti merita paucos intra dies,

quam

fecit ei-

rum enimvero conjux sua, postquam quotannis duobus dum numrais ipsum beato Confessori devovit, e vestigio fandi

dem Sancto votum, ab


tiose
I, t

hujusraodi periculo gra-

copiam divinitus accepit.

liberavit.

Joannes Zeberlein de Kauffpeii

Mater-familias quaedara, Augustensis oppidi inhabitatrix, ubique

ren

h, viginti

quatuor septiraanis

oculis captus,

terrarum famosissimi

fuit,

id est,

oculorum usu privatus, se cum aliquibus orationibus et xeniis causa recuperandi visus ad

beato Simperto suppeditante, ex perquam seu


valde magnis et corporis et animae turbis quibus

an

cum?

sanctum devovit Simpertum, qui

meritis ejus-

circumdata erat, liberata, postquam eidem Sancto fecit

dem

Sancti sanitas est sibi collata, unde corara

votum.

Itera

Joannes Meitting de Osten-

pluribus patri sacristae viris narravit fide dignis.

dorf surdaster effectus, postquam quartale cerae ac lumen per caput sancto devovit Simperto,
mirabili

Margareta Widemennin, Augustensis urbis

in-

digena, corporis debilitate ultra annura gravata,

quodam modo

auditura recepit pristi-

grossum unum
ram. Quare

suis laboribus

primo acquiren-

nura.

Nam

in auribus ejus, nescio quid frangi-

dum, sancto se spopondit Simperto sacrificatutali fuit

tur, et sic subito, favente Deo, aures ejus apertae

exonerata morbo, nulli du-

sunt. Mulieri

cuidam erat infantulus eo usque

biura, quin meritis ejusdera Sancti.


surdilate,

infirmus, ut emori propediem arbitraretur.


in-

Ve-

5 Joannes Sibnacht de Silva surditatem


currebat. Sancti
cura

rum

illa,

sumpta

fiducia,

votum Deo

et sancto

h
h(

nua,pcdi

bus,
i

orporii languorc,
nia,

Simperti (cui

votum duobus
fit

Simperto faciens,
retur,

ut, si meritis ejus

puer sana-

nummis

fecerat) intercessione prorsus

ceream se imaginem instar

ipsius infantuli
'/ocadturaJjgj on

exsors surditatis. Elisabeth Sweickerin quadara


in ruptura plus
rat.

ad

tumbam

velle Sancti offerre *, raox incolurai-

quam

sedecira annos laborave-

tate potitur infantulus.

11

""

Beati patris precatu Simperti raedetur, postcerae,

8 Quidara pauperculus multos per annos dcfectum haud parvura in uno

quam libram
solvit.

quam promiserat Sancto, exvotum per-

pedum habens

san-

ma ie
c/M 5
.

(///

Ex

apoplexia quidam Augustensis urbis

ctissimi patris Simperti obnixius implorabat au-

f/fj'e w.

dextri pedis officium amissura post

xilium, se juxta ipsius sepulchrura recipiendo et

lis,

coi

actum beato Simperto indeptus

est.

Anna

simili-

duo rosaria gloriosissimae Virgini Mariae oratu-

JJmfl/w*w,
supple
s P on(loni "

ter Seigerin de Mittelstetten, quae annos trede-

rum, nec non unara oblaturum candelam


contigit (quando ex

*.

Hinc

cim k corporis languore fuerat gravata, post vo-

animo dantis censetur munus

tum

meritis beati Simperti

fit

incolumis. Ottilia

magnum)
rente,

ut pedis, beato Pontifice suppetias fe-

quoque Widemennin, Augustensis urbis indigena, beato Simperto suis opitulante precibus, ibi
se tris,
id est,

omnimodara perciperet sanitatera. Honestissiraa quaedam matrona, miserabiliter debilitate


corporis praegravata, sancto se Simperto multa

tres rosarios

secundum

ipsius

tumbam

geniculatira spopondit oraturara, in ru-

cum

ptura, quara

duodecim

circiter

annos nequa-

instantia commendans, insuper promittens ceream candelam juxta corporis sui latitudinem
ejus ad tumbara se exhibiturara, ac * statira sui
voti efficitur
'

quam ingentes
fuit.

citra cruciatus pertulerat, sanata

abundal

compos. Quidara puerulus perquam


extitit,

CAP.

II.

6 Joannes molendinarius,

in

pago Inningen

m
in
si-

seu valde calculosus


cto Simperto

quem parentes
est,

san-

tumore
,

01

deraorans, qui oranino expectabatur moriturus

lethan. gravique

una cum denario votivum quotan-

propter totius corporis exuberantiara

morbi
tutc
tes,

mortem

viginti

lai

qua hebdomadibus infirmabatur,


,

nis constituere.

Quod ut actum

Deo propter

sui sancti raerita Simperti

propitiante, illico ab

militer post votura beato

Simperto emissura in-

eadem

liberatur calculositatis infirmitate. Mater-

columitati restituitur.

Vindelica

mirum

in

Agneta Beirin de Augusta modura corporis conflictata

familias

quaedam pleuresim habens, votum sancto

dum

emisit Simperto,
fuit.

medelam

ipsius raeritis e

morbo, quae etiam ecclesiasticis praerauniebatur Sacraraentis, ob omnipotenti Deo, qui omnibus
dat esse et vivere, sanatur, beato Siraperto, cui

vestigio indepta

propriam tunicam devoverat, suppetias ferente, id est, auxilia. Balthazar Miller Zimmerman, quando primum sese cum oblatione et oratione
ad Viri Dei, scilicet Simperti, vovit sepulchrum, de graviuscula corporis invaletudine,

9 Item quaedam alia persona honesta capitis dolorem pertulit vehementer ita dumtaxat, ut se maniam seu mentis alienationem propediem seu
cito tiraeret

capited
nonretinens,
/

"""

incursuram. Quocirca beati patris

Simperti

subsidium ccepit flagitare instantius,


vi-

vovens se quotannis seu singulis annis, dura


sita

quam

qua-

veret, sua de substantia juste parta sive acqui-

tuor circiter annos

toleraverat,

liberatus est.

quidpiam sub ejus honore simul cum lumine


obla-

DIE DKCIMATERTIA OCTOBRIS.


oblaturara.
facta
!

Quid amplius? Mira res

ot

Deo

adolescens
sui

Omnis capitis dolor abscessit, nec ultra fatigat hominem, quem sancti Simperti oratio a tanto cruciatu fecit immunem. Puella quxdam

phrenesim incidens, quem majores cum cera et candela, ejus corporis longitudinem complectente, ad sanctum voverunt Simpertum, cujus
et opitulatu

to

<

TonE
||0,

\\n\\
l

UONACHO
DAl U(

S,
i

sospitatem nactus est.

nondum
fecit vota

nubilis per quatuor

annorum spatium

Sed quia

id

publicare ad gloriam Dei et sancti

nequiens retinere lotium seu urinam, ad sanctum

patris Simperti per presbyterum in cancellis ne-

Simpertum.

Illico

a tanta fuitexerapta

glexerant, in pristinam recidivavit infirmitatera.

turpitudine.

Puerulus quidam ruptus venit ad

Quare parentes majori quam antca


dolore, praecipue

perculsi sunt

sepulehrum sancti cum oblatione Simperti. Redditur incolumis,


soris

cum

demirarentur, sive igno-

Deo propter

sui sancti Confes-

rarent, quid facto opus esset, tametsi sive quamvis

meritum propitiante.
circiter

jam dudura conceptam fiduciam super Viri


veluti

wnodico menstruo-

10 Matrona qusedam, Augustensis urbis incola,

Dei adjuvamine nnn usqueouaque exuerent, quin

rum
tans,

/'

undecim

annos tantopere ac tara ju-

magis ac magis rogitarent, quatenus puer

nhi periclii

giter menses,

id est,

menstrua patiebatur, ut
;

anteliac suis medicaretur intercessionibus, spon-

Infirm pitedolentes,

nulla fere hora ipsara talis relinqueret fluxus

dentes, se in antea nullam commissuros negli-

quin sa?penumero propter ipsum ad mortem usque periclitaretur. Postreraum vero, cura humanis foret destituta auxiliis, sanctura pergit invo-

gentiam, imo acturos enixe, ut tale in cancellis


publicaretur miraculum. Quare

demum

pro se-

cundo, divo confessore Siraperto suppetias seu

care Simpertum, spondens, se,


ipsius sancti Patris

dum

sanaretur,

auxilium ferente, percepit sanitatem.

tumbara indies, quoad super-

13 Adeo quaedara persona


ingenti,

fuit

gravata morbo

iih.il',,

Irlhu-

ii,

stes esset, semel accessuram, specialemque istic

ut sibi nil aliud praeter raortera imrai-

capitis riiihhii,
iiiiiin la

orationem dicturam.

Nec spe sua

frustratur,

nere videretur. Attamen nihilominus pro sanitate

gulture tu~
rantes, gibbosus,

quia fluxus istiusmodi meritis propulsatur sui


Confessoris,

recuperanda votum emisit, sepulchrum

divi
ret,

nec eara postea aliquomodo,


solito

nisi
vi-

Simperti quibusdam cuin oratiunculis acced


ac

iii

;m-

freminarum

more

molestavit.

Quidam

unum

ibidem

nummum

offerret, sicque,

Al-

tiens,

rorum corporis
et voto emisso

infirraitate

ad raortera gravatus,

tissimo favente, validitatem indepta est bonara.

cum lumine per corpus o, ad beati Simperti tumbam obtinuit sospitatera optatam.
QuaBdam honesta persona, perquam caput dolens, lumen unum per capitulum mensura p sancto vovens Simperto recuperavit sanitatem pri-

Optimae quidera conversationis

adolescentulus

per plures annos vertigine capitis graviter molestatus. Unde, postquara in honore divi patris
Simperti se specialera quotidie dicturura orationem promisit, gratiose liberatus fuit. Guttur

stinam. Adolescens quidara capitis magnos tamSimperto diu dolores sustinuit, donec sancto

cujusdam personae

in

tantum

fuit

tumefactum,

ut quasi mortis esset constituta in articulo.

Voto

unum lumen
posthac
puer digen
i

per caput vovit, et, soluto voto,

autem per eam


modi

facto

una cura oblatione nec non

tali

levatus est dolore.

oratione beato scilicet patri Simperto, ab istiusse liberatara gaudebat discrimine.


circiter

quiens, cordolenSy

Quasdam raatrona puerulum habens, nullum in xv hebdomadibus cibum digerere valen1 1

Quidam

puer tres

annos seu per tres annos gibhabuit, qui

tem
.

qua3 infirmitas meritis divi

Simperti pro-

bum admodum deformem


ritis beati Siraperti id

pleuresim patiens, gut


ture tiimidus,

Pergraviter pulsatur, quando sibi devotatus fuit. doloriquidera puer totius corporis conflictatus

ab eo sublatus

est,

tamen mequoniam

'1

sarcophagum tribus, ad beati patris Simperti rosariis beatae bus cum orationibus q ac totidem
Virginis

fuit a parentibus instantissime postulatum ipsura cujus etiam causa ad Sancti promiserunt

puerulura una per corpus r cura lumine capellara


sistere velle,

ibidem

dicendis

devotatus,

ejusdem

dum

expers

fieret istiusmodi defor:

Qusedam maSancti precatu sanitati restituitur. pleuresim patiens, se prognaa honestatis virgo,
misit

nam pristinam mitatis, sicut postea contigit sanitatem. Quaedam persona, dorsi cruaccepit
ciatu graviter conflictata,

cum

longitudinem

orationibus et lumine, sui corpons complectente, sancti Simperti sefidens a

sancti Simperti

spo-

pulchrum

visitaturara, omniraode

Deo

mausoleum invipondrtse una cum cereo lumine opitulatione commeruit sere velle, unde ejusdem
sanatum
gen
iri.

est. Nam mederi ejus interventu. sicut et factum mentis tripudio adiit aedituum nomagno cum

de Merin14 Eodem tempore Petrus Weiss


s

osus,
lens,
,

raeritis beati Pontificis strura referens, quoraodo exors facta fuisset cruciatuum. Guttur illorura

infantem calculosum, nondum

semestrera,

rtr-

intumuit, ut nil cujusdam adolescentis in tantum quam mors ipsius, a parentibus in horas
aliud,

perti octo

habuit, cujus per turabam t exivere lapilluli quantitatis pisarum


'

meritis sancti Sim-

mibUS

mi-

CiatUS, hrrniosus,
te

laborans,
&
t

proestolabatur.

Verum, posteaquam
colli proprii

tertio se

cum

lumine, ter latitudinem

complecten-

(nam lapillos custodi praesentavit) ac monstrari cum tum iri valde rogitans, ac publice gratiarum actionum relatione. Virgo maxima
sancti patris quasdam, longo caecutiens tempore,

eos serva-

tumbara Viri Dei, scilicet Simperte, iturum ad


CAP
i

III.

timis aoloribus quassata,

sanitati. spopondit, restitutus fuit dolopariter persona gravissimis l> Honesta quatiebatur. Eapropter se pluribus aliquamdiu
'

obtinuitclarum, voto Simperti orationibus visura

ti

sepulchrum prius eraisso, quod apud ejus rosarium. In Virgini Mari unura oraret

beatae

Fm

ries sancto

commendavit Simperto, supphcans


ac medelara a Supe-

phreneticus

foret sibi instant-r. ausilio

tribus in

caeus fuit anms ningen rurestri Petrus Prunner cui tandem, ut beato uno oculorura,
ocelli re-

raent.s Quare factura est, ut ris irapetraret. istiusraodi prorsus dolores eius, quera invocarat,

aieaLerir.teliminati.propitiantiDeoglono^

quiadm eliu9Cunotadirigendodispomt.Quidam

votum, lumen ejusdem tam Puer cujusdam raatris-famihas stitutumest. utmortis quasipevehementer vermes habebat, autera ad sancti riculum incurreret. Postquam
Simperto
fecit

Simperti

260
AICTORE
AN0NYM0, HONACHO S. DAl RK
I
i

MIIUCULA

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


voverat, mancipavit effectui
;

Simperti
,],,,

tumbam uno cum lumine cereo secun-

gaudens sana do-

tim expectatam
piscator

devotatus, stacorpusculi latitudinem fuit sanitatem suscepit. Udalricus,


Uigustensis,

mum
liolus,

repedavit. Praeterea Christofori

Frank

fi-

gravi utique

raorbo laborans,

videlicet

ruptus viginti annis

fuit.

Herculeo sive caduco,


Simperti
fit

raeritis sanctissimi patris

Simperti supplex Idcirco quara maxime sancti cerae libra ad petiit juvamen, seque cum media

sanus,

dum ad

basilicara ejusdera

Sancti una

cum

libatione devotatur.
paralyiiea,

mausoleura ejus devovit. Hinc Deus, cui nihil meritis est diflicile, rupturara istiusraodi ab eo
sancti Simperti

rin,

17 Quaadam mulier, noraine Barbara Schuleex villa Puttenbach orta, per anni curricu-

herni
infatu ni articulo mortis
positus,

usquequaque

sustulit.

Dolor ma-

lum septem minus hebdomadibus valde gravi


quassata morbo, praecipue taraen tribus raensibus, in quibus totaliter clinica sive paralytica
exstitit.

gnus caput cujusdam mulieris invaserat, qui ta-

men meritis depellitur saucti Simperti, voto postquam se strinxit ejus sepulchrum visitaturam,
isthicque juxta capitis latitudinem cereum accensuram. Stephanus Werenhofer de Lantsperga u

Intercessione beati Patris,

jam dudura

Episcopi Augustensis urbis, sanitatera indipiscitur,

quando Sancti sese proraiserat invisere tumillic librara cerae, nec non quaBdam ad honorem Dei ac divi Confessoris li-

puerum habuit
effigie

phreneticum, quem

cerea cura
Sira-

bara, atque
alia velle

instar pueruli plasraata sanctum ad

pertum vovit, cujus et meritissanitatempercepit.


menlis impos,
'-

batum

ire.

Quidam, nomine Magnus, telarura

15 Barbara Mayrin de Limershausen


ter intercessione divi

simili-

orditor de Gesserhausen, ultra trienniura ruptus,

fit
.

<

brahio dolcns.

Simperti, cui fecerat vo-

surapta fiducia percipiendae sanitatis per raerita


sancti Simperti, semet ad ejusturabara
cerae

tum, mederi a Deo meruit in ruptura, quara viginti quinque annos habuerat. Eadera tempestaUdalricus Tockler de Graben x per semiaunum ita morbo fuit affectus, ut e lecto et surgete

cum

libra
fecit,

votivum reddidit.

Nec

id

frustra

quandoquidem usquequaque

divi Praesulis inter-

cessione ruptura distollitur ab eo. Honesta quae-

re propriis non posset viribus, et ad cerebri tantam veniret exinanitionem, ut tum sensus, tura
rationis fieret
ret horainem.

dara persona in Augusta Retiae, ecclesiae sancti


Mauritii parochiana, puerulum solito balnearet,
subito livescebat puer
foret.

more cura
aliter,

expers, adeoque nullum agnosce-

haud

De quo conjunx

ejus quampluri-

quam mortuus
ta,

Quapropter
talis

nirais

angusta-

mum
:

doluit,

propemodum

mariti solatio desola-

nesciens prorsus unde

nigredo puero

ta per aliquot dies lachrymas effudit abunde. Postremum, audita miraculorura fama, quae fie-

advenisset, sanctura obnixe invocans Simpertura,


infantulura,

quem quibusdara cum muneribus

ei

bant

ad beati Simperti sepulchrum,

illuc

et

devoverat, suppliciter coramendans. Sicque puer


post pauxillum temporis spatium respiravit,
li-

ipsum maritum recuperandae sanitatis gratia lineis exutum ac discalceatum vovit. Quid plura
dixerimus?

vorque paulatim pristinura


ac mediura circiter

in

candorem

vertitur,
fuit.

Nam

Deus, a quo dependet et ccelum

annum

postea superstes
bb,

et terra, mirabilis in Sanctis suis existens, in-

18 Mauritius, institor de Mindelhaym

ad-

terventu, ut pie creditur,

divi Simperti intra

modura quam gravi mensibus decubuit


cina,

tribus tali

gravi m rbo aetentus, herniosa,

quindecim dies tantum roboris viginti horis praefato dedit Udalrico,

infirmitate, quara nec ulla quiverit levare medi-

quo

illa,

qua3 uxor voverat,

quamquam
se,

saepius frustra

physicorum ad-

ambustus, bb

ipsemet persolveret, ac quaeque, ceu dicta sunt,


custodi referre posset. Habebat quaedam persona
in

hibuissetoperam. Quocirca (necesse quidera erat,

ad aliquera ut

juxta quod in Job dicitur

cc,

cc

uno brachiorum usque adeo crebras

et

ma-

converteret Sanctorum) divi Simperti instantis-

gnas puncturas, ut quiescere nullo potuerit tempore. Haec sancti antistitis Simperti implorabat

sime flagitavit juvaraen

votura faciens paulo

mox
dura,

convaluit.

Nec

illud certe

puto praetereun-

juvamen, dejurioque figens

se,

dum

sanaretur,
:

quod

raulier

quaedam duodecim prope an-

brachium cereum sub ipsius laturam honore

nos rupturam
nore

perpetiens,

postquam annulum,
se spopondit sub ho-

quo peracto, quivis dolor opitulatu beati Simperti

quem habebat, argenteum

propulsatus est.
1G Martino Stinger de Vischach eatenus col-

praefati Confessoris oblatura ire,

Cunctipo-

CAP.
c<

IV.

tentis gratia, qui cuncta restaurat verbo, sanita-

llotumens,

lum tumuit, ut nec comedendi gratia hiscere per


aliquot

tem

percepit.

Alio similiter terapore divi Sira-

dolens, hcrniosus, para.

tempus

potuerit.

Demum

vero,

dum

voto

perti declarata est sanctitas.

Nara Petrus sartor


habuit, qui se bul-

morbo

se astrinxit beato patri Simperto, integrara ade-

de Kirchdorff puerum non adhuc biraatulura seu

adiu
;

ptus est sanitatem. Persona quaedam ingentes


toto in corpore cruciatus perpetiens se

duorum annorum existentem


lienti

xius

ad san-

jure sive offa, quod super se fuderat, eateut nullam dies noctesque valuerit ha-

ctissimum Simperti mausoleum certis devotavit

nus
bere

laesit,

cum

devotis oratiunculis et sanataest. Udalricus

quietudinem.

Unde consternatus animo


sanctum Simpertura, de
rogitavit,

Eberlin ex Berckan y puerum habens nondum bimulura existentem, qui admodum ruptus erat,

praefatus Petrus obnixe

cujus nunc rairaculis audierat,

pro

posteaquam vero cura quartali cerae ad sanctum devotatur Simpertum, e vestigio discrimen ruptionis
cui

puero suppeditare
lum,

dignaretur, pollicens ipsura

simul cura aliquo pondusculo cerae ad ejus turausi

elapsum est. Quaedam honesta raulier, nonnui Ma^lalena Riederin de Purgen z, per

mederetur, sistendum esse. Misericordia

igitur divina, Sancti sui precatu condescendens,

septennium existens paralytica, votum emittens,


se,

puerulum a combustionis dolore prorsus reddidit


liberum.

quamprimum ire posset, ad divi Siraperti honorem mediam cerae libram sacraturam, sanitatis

19 Fuit nuper faeraina

cui

noraen Agnes brachio


/.

do*

compos

efficitur, et

decima quarta die aa post

"Warhapperin, pagum Pergen

ns,

habitans, quae in
sus-

manuque
bitia,

votum ipsamet

Viri Dei

tumbam

accedens, quse

uno brachiorum doloribus, quos ex quodara

deaorsi

ceperat

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

261
Augusta
Vindelicorum haud
M

A
(totoribut crtn iata,

ceperat casu, cruciabatur magnis. Sed

mox eam

Bavarix

oppido,

ronB
,

\IO

ipsam defecere dolores, ut beatissimo Simperto


se
sic

procul dissito.

IK
I

m BO

S.

mutus, morli proa ima,

oblaturam pollicebatur ferreum brachium. nt

g Supple ex Ms. WUtheimii

vovit.

DAl EUCI.

tandem melius habuit. Quidara Augustensis apoplexia dextri pedis et manus officium amisit
post votura factum beato Simperto sanus
tur.
effici-

h Oppido Snm.r ad fluvium Wertach. i Ms. Wiltheimiii duabus septimanis;


munsii
:

Ga-

viginti quinque.

k Ms.
1

Wiltheimii
:

annos sex.

Quaedam fseminarum gravissimas

dorsi per-

Idem

sex circiter annos.

petiens punctiones; sed, cura se ad sancti Simperti

m
n

Suevixscilicet, non procul Augusta Vindeli-

tumbam

se ferente

cum imagine puerulum pr omnimodam votivam constituisset


cerea
,

corum.
//;

ducata Bavariae ad lacum Ammersee.


esl,

adepta est sanitatera. Augustensis quidam Joannes Zolrer, auriga existens, cum una dierum sua
'dd

o Id

ut opinor,

cum candela

corporis sui

longitudinem adaequante.

cum quadriga mercibus

referta

Nurnbergam dd
ipsura cecidit

An cum
?

cereo ejusdem, cujus erat ejus caput,

versus contenderet, onustum super

spissitudinis

plaustrum, ac usque adeo quaelibet ipsius merabra comminuit, quo per triduum mutus omnino
exstiterit.

q Utrumque Ms. habet


r
dicta.
s
et

cum

itionibus.

Videsis, quae ad litteram

paub

ante

sunt

Ad sanctum

vero Simpertum ubi

cum

Bavari.v pagus

est,

duobus circiter milliaribus

libra cerse votatus fuit, loquelam recepit.

Marga-

dimidio Augusta distans.


t

retha Stellin de Iglingen, non longe ab oppido

Legc: tubum.
hic.

Landsperg distante, cordis cruciatibus viginti fere circiter annos laborabat adeo magnis, ut

u Bavaris oppido ad Lycumfluvium. x Vico prope Landspergam. Vide littcram u

post

sex septiraanas ecclesiasticis prsemuniretur Sacramentis (nam pr niraio doinstanti lore nonnuraquam contingebat, quod in quse tamen etiam putaretur spiritum efflatum ire)

mensem

vel

Ms. Wiltheimii

Braben. y Haud procul Augusta ad (luvium Wertach cum invenio, cui nomen Bercha.
habct
z

lo-

Vico prope

Landspergam.

Vide paulo supra

sancti
ee

juvamine Simperti non


se

caruit,

dum

ipsius

litteram u.

ad

tumbam

cum

lumine per corpus ce vovit.

non miracula, eo quod translationem ejus nec dignatus est operari, quse Deus raediante ipso
certo audivisset relatu. cui noraen Mi20 Puer septennis balneatoris,
chael, in

aa Ms. Wiltheimii habet primo die. bb Suevix oppido haud procul ob ortu fluvii cog:

nomiius.
cc Lib. Job cap. v,
v. 1.

dd Amplam
Franconia.
ee

et

liberam

Germanix urbem

in

calculosus, mortis In peHculO rrrsans, vertir gine laboi.iii-,, tribulationc op~

'

Magershausen, calculosus

in

tantura

Vide litteram o.

mortis subjaceret periextitit, ut ssepenuraero pueri se cura quinque personis autera


culo. Patre

causa ad sancti Simperti

tumbam

vovente,

mox

presso bene-

LIBRI

ficum
s.

sibi
-

immodicus

sive

Simpere
'

tiim

I"

tur fistulam,

magnus lapillus per ejus egrediquem postea custodi porrexit, pu-

riuntur.

Siraperti interellumque, mediante sancti patris Puella quaedam nimia ventu, sanatura ostendit.

MIUAGULORUM
Ab anno

S.

SIMPERTI

eatenus, ut haud corporis infirmitate agitabatur

quidquara

de degustare potens esset. Quare desperabatur. Verum ea ejus vita properaodum bonara illico valesancto sese devovit Simperto: Augustensis quidara, Joannes
cibi

mcccclxxwiii ad mccccxcv

patratorum.

tudinera indepta.

PARS

II.

appnrae Purger vocitatus, per bienniura


raorbo,

capitis

quem

lavertiginem indigitare solemus,

confessori Simperto una borans, voto facto beato


fuit) usquequaque cumcrucifero (pauper nempe per seraeeo. Virgo qusedara dolortolliturab

Eodem

tempore Benedictus Roskopff ex Rain


fuit)

^-

v.

avisusindipiscendigratia (luscus siquidera

u, m^do,,

inuno oculorum
sus iter

cum

quartali cerae sancto

strera

sane quam magnis

in periculis ac tribu a-

tionibus exstitit; ita ut ex his evolvere turbis.

nullo posset se remedio Unde fiducialiter se san(qui certe fidehs, ceu

continuo Augustam vervotura faciens Simperto, magis forsan arripuit. Verum in via (ut
tantos ventum ob vasua probaretur constantia)
aliquantisper, dolidura tolerabat labores, [ut]
iter, anceps raumne repedaret, an prosequeretur nimirum spes sibi erat perveniendi esset. Parva

Simperto cto commendavit

propatulum

extitit est, in periculis

assertorsive

opitulamine liberata est. liberator) cujus etiam

ad limina. Postea veroin


confessoris Simperti,

se reversus, Deique ac

cujus in honore viam in-

ANNOTATA.

proficisciturultra. crressus fuerat, fretus auxilio, fatigatio merceNec fides ejus, nec tanti laboris enim Simpertus voti de iusta frustratur. Sanctus

a SicetiamhabentMss.nostra.

compotem suura
t

faciens b
suis

hlndicatauctorSigismundmMaUterlatn
""''
,.

Chro-

oculi acies

perdita

meritos,
fuit,

quomam famulum quando haud


:

Augustani scriptorem.

DeinexPriorefactusest

abbas S.
circiter

rrdalrici umnci.

multum longe progressus


Huic
c

restituta

est.

veluti

duobus e

fratribus, in

dm

Udalnci

luL
i

DanubiL

siti,

milliaribus

GemanicisdistansD

werda Vlmam verm.

fwfe.-sacnstaiio. Ms. Oamansii

sequenti, postquam famonasterioprofessis, die cujusdam vm perctum erat, in pr^sentiarum

quam

262
MICT0TU
fcNO

MIRACULA

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


gno ab hominibus segregatus fuit discrimine. Domus enim ipsius seorsum in campo situabatur.

MONA( RO
I

quam honesti, consanguinitate sibi devincti, ipsemet magno ctim gaudio ad Dei gloriara enarraS.

MM.RICl.

vit,

confisssorisque sui Simperti. Quaedara per-

Demum

verosibi,

quam dudum dormiens habue/,-,

sona dolore dentiura in tantum affligebatur, ut

rat, visio in

raentem veniens
flagitavit

lachrymabundus

/,

nullam prorsus quietudinem habere posset. Invocato autem sancto Simperto ab ea, spopondit,
se

beati Patris

adjuraenta.

Heu

heu

quotannis ipsius profestum jejunaturam


ejus

clamitans, destituor auxiliis, nec ab igne possessiunculam quivero tutare meam. Mi patrum sanctissime
!

candelam et dentes cereos ad


oblaturam.
chii laborantes, oculis captus, hisca,

mausoleura

quemadmodum

noctu praecepisti mihi,

vestigio restituta est sanitati.


similiter virili personae

prsestes auxilia.

Supplex igitur tuum deposco


fidei.

22 Cuidara
lebat valde
ritis depellitur,

caput do-

subsidium, quaevis tuae recommendans


xis proinde tuo

Fa-

qui

tamen dolor beati Simperti mequara cito huic juxta capitis


devovit.
lati-

"

debilu

tudinem
:

unum lumen

Nec silendum

morbo
<

affcins sanali

reor, quod paucos ante dies

quaedem persona se

nunc oramine haec grassari cesset flamma, ulterius ne progredi ausit, ne per hanc omnis raea pessuraeat substantiola. Mirum dictu Vix in hunc modum finierat verba, ignis
!

ad quemdara hujus monasterii veriloquum contulit,

qulibet dimisit
Siraperti meritis,

aedificia,

idque factum esse divi

maxiraos se dolores in uno brachiorum hais

nemo

fuerit, qui dubitet.


Paralyticx,

d
e

buisse asseverans. Sed

d suum beato Simperto


sanitatem

25 Agnes

Stretliu de Dingna, quae tribus an-

polluxerat

annulum,

omnimodam

nis paralysi decurabebat,

sancti Simperti opitu-

quamprimum nactam fuisse. Cum igitur votura, quemadmodum par fuit, persolvere vellet, alia
supervenitpersona rogitans
sibi

Jjjjj

latu fuit restituta valetudini,

postquam

se

lumen

per corpus et
\
l

unum

cruciferum in ejus honorera

annulum vendi,
offerri.

ovit offerre velle.

Joannes sutor de Sutershoffen


filium.
Is

E
/

pecuniamque eandem beato Simperto

Hac

triennem

habens

casu,

nescio

m
n

eadem
die,

itaque petitioni consentiente, statutoque

quo

n existens hebdomadarura
suscepit.

in genitalibus

qua pecuniam perciperet, cura concladiura


Fuit nuper Joannes Greg,

rupturam
cura libra

Qua de causa ipsum media


sancti

seu annulura dare vellet, rairura dictu! ipsura


reperit fractum esse.
l

cerae ad

Confessoris devovit

menbachfin Meraingen
nis oculis captus, qui
tias ferente

quindecira septima-

turabam, sicque ejus meritis, propitiante Deo, a quo omnis medela, sospitatera indeptus est. Quae-

postmodum, sancto suppeSimperto, cui votum eraiserat, illucommeruit. Anna Frein, de Engel-

dam persona maxime

ultra rationem

majorem

in

modum
dem

rupta,

spondens se juxta sepulchrum

rainatura

iri

sancti Simperti

Dominicam Orationem cum


illic

toti-

ried oriunda,
fuit,

uno oculorura por biennium lusca quaetandem beatissimi patris Simperti opivisum
recepit,

Salutationibus Angelicis septuagies septies


oblaturara,

oraturam, necnoncereum
gratiose ab

per-

tulantia

facto

prius voto, quod


annis,

ipsius Sancti quotannis,

id est, singulis

eadem liberatur ruptura. Cuidam Augustensi, nomine Laurentio Winter, filiolus


erat, qui matris
articulis.

inviseret tumbara.
//

omnibus

in

Thomas Cerdo de Tonhausen membris sane quam raagnara per


i

quadriennium sustinens debilitatera, raediante


divo Simperto, post

ex utero digitellorura carebat Quocirca raotus pater, haud secus quin nihilo eadera puero membra fuerunt, quara raancus
si extitisset,

votum factum,

meritis, vires

ipsum ad beatam Virginem

in

eorundera recepit. Fuit nuper magnae honestatis persona, quae duos se cereos secundum corporis
et capitis sui latitudinera sanitatis

crypta,

quae in

ccemeterio juxta raonasteriura

sancti Udalrici situatur, et ad sanctura Simper-

impetrandse

tum

devovit, ipsorum pueri causa raagnopere flaatixilia,

gratia (decem siquidem circiter


viter vexata
perti

hebdomadas grasicque,

gitando suppetias seu

quae postea fue-

fuerat infirmitate) ad sancti Sim-

runt secutae

quia digitorura

et articulorum ac et divi

sepulchrura

spopondit daturam,

manuum
antistitis

officia

precatu beatae Virginis

suffragantibus beati Patris orationibus,

quamin tri-

Simperti usquequaque et ex toto sorti-

priraum
restim

fuit potita

corporis sanitate.

tus est.

23 Contingit, quando Deus etiam nobis


bulatione
existentibus,

26 Honesta quaedam mater-familias multojara


tempore gravi
afflicta

cap.

yi.

nec supplicantibus suorum propter Sanctorum merita subvenire dignatur, ceu sane

morbo,

ita ut

physicorum grayimorbo
" //; " 7/v

eam medicari

quam

valeret nullus, cura taraen multura

liquido lector quisque studio-

studii operaeque inquaerendis remediisposuisset,

sus ex sequentibus dignoscere poterit.

In loco

enim quodam, Hailbach nominato, vir, cui noraen Joannes Eberlin, degebat. Huic dormienti
per somnium beatus est visus astitisse Sirapertus
:

cum cordis intenso affectu sancto se Simperto recomraendavit, votura eraittens de quibusdara implendis ad honorem Sancti, ut sanitatem indipisceretur.
soris

Age vero,

dicens,

me

invocato

tura (propria

quippe domus

sibi flaramis exuri videbatur) ab incendio liberabere. Porro visionem expergefactus flocci pendebat, potissiraum quia necdum

Unde factum est, quo beati Confesinterventu talis raorbus ab ea tolleretur. Puerulus quidara eatenus gravi afficiebatur infirmitate,

quo vel parentes de ipsius vita despenihilominus beatum obnixe

rarent,

quamquam

quidpiam super
mcendiun

divi Patris acceperat

sanctitate.

24 Contigit autemnon longo post tempore (in sancta utpote vigilia Paschae) cum intempesta nox esset, domunculara, abi furnus erat, flagrare,
ri.

rogitarent Simpertum, quatenus puero dexteram daret seu auxilium praeberet, spondentes sese pueri sub ejus honore Quid plura? Vix votum emiserant, extemplo seu continuo puer melius ccepit habere, ac tandem, Deo suffVagante ob sancti Simperti
effigiera instar

ceream

oblaturos.

quibus ex flammis ctiam stabulum ccepit exuNeglecta nimirura solent incendia sumere vi-

res, tura ibi

experrectus talia videns, quid factu

merita,

foret opus,

omnino ignoravit, maxime quia ma-

omnimode convalescit. 27 Digitus cuidam mulieri ex Haimhoffen adeousque

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

A
to
l<i

1)0-

complecteretur. Huic

ranti, corporc Ul/:


iii

usque exuberavifc, quo instar manus quantitatera memoriae succurrit beati


Simperti sanctitas et miraculorura gratia, quffl dicebatur de illo; sumpta fiducia recuperandse
sanitatis.sepulchrumejusadiit, ac inter orandum digitulura putulentura ' seu sanie plenura super
altare Confessoris posuit, qui parvura post inter-

in Maningerin annia quatuordecim, qui calculosus, ingentes perferens dolores, miracula,

bernarius

AUCTORE \V
II

ilii

s
i.

quae

tribulatione versanti,

Deus suum perSanctum,

scilicet

Simpertum,

Udai,i;h

operabatur, vero accipiens relatu, sanitatis percipiendae gratiase monumentum ipsius spopomlit

forle puru[entuna

invisurum,

vallum medius crepuit, saniesque plurima ex


mirifice fluitans voti

et in quantum posset, propriis de rebus ibidem oblationem peracturum. Quibus ma-

illo

gna cum
licens
viri
o,

fiducia et sancti Patris invocatione pol-

Sixtus Hegeling in
prae

compotem fecit mulierem. Fischach puerum habuit, qui

raagnce quantitatis lapillus per

tubum
effectui

exivit,

quem

postea,

dum promissa

magna

corporis infirmitate neutiquara stare

manciparet, custodi consignavit.

vel aliquorsum transire valuit, ceu ejus loci pa-

30 Quaedam
etiara

familiarisin urbe Vindelica,


aliis in

quam
rebus
mensl) uori.m
jlit
i

rochianis quibuslibet constat.

Unde parentesejus
ipsum puellura
votivumque hunc
fili-

fortunamalefidacompluribus

u,

audientes miracula, quEe divina Misericordia per

spernere

solebat, menses sive menstrua citra ami


:

ntia,

sanctum Simpertum patravit,


Sancti coraraendaverunt
fidei,

consuetum morera quam graviuscule patiebatur quo fiebat, pauperiem toleraret immodicam, seu

constituentes obnixe postularunt, sospitatem

maximam. Etenim

ancillari nequiebat,

quemaddivi

olo impetraret. Sequenti proinde luce surgebat e


lecto, transiens, ubilibet

modum

par

fuisset,

cum tamen

aliunde non ha-

locorum cupiebat. Simnullus est, qui

beret, quibus vitara degeret.

Haec itaque

perti vero id meritis accidisse,

Simperti audiens miracula,

coepit ipsius

maxihonore

deneget. Persona quaedam valde honesta (prae-

mopere rogitare juvamina,


ejus duo

pollicens, sub

destinati

etiara

aliquando, testante Scriptura,

se daturara nuraisraata,

viduam zelans
obtulit. Inde,

fornace Babylonica probantur acrius) ingentibus


tribulata tentationibus, per interventionem beati

Euangelicam, quae duo aera minuta

quoniam Deus non donum, sed bonara


quara passa
fuit tara graviter

pensitat

Simperti

fuit

ab eisdera liberata, postquam votura


Missis et annulo suo Antistiti fecit

voluntatera, beato intercedente Confessore,

num-

cum duabus
fluxum
capitis passo, e pedc, latere,

menstrua, ut prius.

sanctissimo, scilicet Simperto.

Petro sacerdoti de Engelsperg, qui ex quam ma-

28

Accidit

eadem

terapestate

Petrum Has

in

xima, qua sex laboraverat hebdomatibus,

infir-

Hirblingen habere puerum, qui duos circiter annos fluxu capitis


fuerat.

mitate factus fuerat menceps p, lertio divus apparuit Sirapertus, adstruens, ipsum sanitati
,re-

partu,

admodum

discriminoso fatigatus

Sed tandera quibusdara cum oblationibus


Dei Simperti devotatus sepulchrum, ac

stituendum,

cum suum ad mausoleura

faceret vo-

ad

viri

tum.

Ex hoc

itaque motus homo, praesertira quia

statim incolumitatem percepit. Quaedam matro-

jam

ter hujusmodi visionem habuisset, dejurio

narum malum habens pedemaliquarum candelam


librarum adbeati Siraperti turabamvovit
illico
:

decrevit, se

cum

aliquantulo cerae

deinde

riosi Confessoris

invisurum.

tumbam gloQuod votum, compos

sanitatemaccepit. Sympertus sartor ex Hy-

animi posteaquam fiebat interventu beati patris


Simperti, complevit.

melstetten per quadriennium uno in latere gravissimos pertulit dolores, ut ipsum saepenumero

31 Sexto Calendarum Noverabriura

die,

anno
rantibi

ex talibus propemodum mors sequeretur.

Qui

Domini mccccxci quaedam

in

primis ac pr?ecipue catcul

tandem
librae

sanitatis potiundae gratia quartale unius

magnaehonestatis-mater-familias ex Gundelfingen
sese una cum filiolo suo.tertiumdeciraumagente annum, ad sanctissimi patris Simperti, jam olim
episcopi Augustensis,sepulchrum conferens,
quafi

de cera recepit sese ad viri Dei


;

tumbam

Simperti oblaturum

sicque divi interventu Sim-

perti sospitati fuit restitutus. Honestissima quae-

dam mulierum,

ut

puerum enixa

fuerat,

magnam

suura perhibuit filium per aliquot calculosum exstitisse

incidit corporis infirraitatera, quae taraen mira-

annos, atque per quendam, ut putabatur,

culose propulsabatur ab ea meritis gloriosae MaSiraperti, riae Virginis, nec non beati pontificis

chyrurgicum incidendo, quemadmodum tali morbo laborantibus mederi solet, hunc fuisse sana-

quorum narraverat patrocinium, dejurioque


adstrinxerat,
'

se
in

tnm

sed haud longo post tempore ineandem refuisse coangustia-

duos beatae Virginis Rosarios

cidivasse infirmitatem: quapropteret seraaritum-

iiiiiii.

~2'o

praedicta* animarura crypta se dicturara, unam insupercandelamperventrem sua cum oblatione

que suum super hoc admodum

sibi tos, nescientes, qnid facto opus foret. Dehinc

caleu
ite,

ad divi Simperti capellam sacrificaturara. 29 Meritis sancti Simperti puer annorum treprius decira, calculosus existens, sanatus,

(ceu matres facere consueverunt) dies noctesque

tamen

viveret.

quoad per genitricem suam facto voto, singuljs, sub hoannis duarum unciarum cereum
nore beatissirai Patris
offerret. Istiusmodi

quonam modo mederetur filio, ad menexutam vestibus debere tem peregrinaturam q eodem cum nato ad vovere praefati Pontificis Simperti turabam. Quo scilicet
cogitanti,

veniebat, se lineis

nempe

voto emisso,
nae fistulam,

mox

per ipsius tubum,

id

est,

uri-

exivoto emisso, complusculi per virgam ipsius precatu divi Confessoris vere lapilli. Ifl autem hominem saltem fore factum, reor subdubitare

decem

non parvae quantitatis serupi

exivere.

Contigit, quamdam persanae mentis neminem. adversiiatibus (saepe quiduris asitari

32 Bernardus, sutor de Oberbalbach, per qua- ammoa tuordecim hebdomadas in tantum etanxietatibus
et curis, nescio quibus,

sonam rnnumerDeusquosdamremordetadversis.ne IM WWhte luiurient) qu* DOStre

apud seraetipsum excrualurt.

eiabatur,

quo dies noctesque aeieecere

Unde haud ab

re seu ratione susp.eabatur se fa-

Sinfpefo Uulamine

se

Imendaverat,
Micbael ta-

scinatum, pr.cipue

cum causam an.nrum nesc,

!;XfuiSt"m adversitatibus. v

t^etatum.

Hta

con-

batur

264
AUCTOIU ANOKYMO, UOM vi HO S
Udai.ki.
? i.

MIRACULA

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFE5SORIS.


doloribus dorsi ac

spicabatur deesse auxilium, vovit, se MonteraSanctum r ob honorem gloriosae Virginis Mariae

pedum usque

eo per sedecim

hebdoraadas se perhibuit fuisseafflictam, ut neutiquara et nullo modo aliquo meare quiverit, doneceaad sancti Simpertisepulchrura setransituram decreverit ac xeniolum in ejusdem Sancti

invisurum, et divi Simperti accessurum tumbam, istisque mediam cerae librara oblaturum, quate-

nus vel eorum saltem patrocinio ab istiusmodi eximeretur molestiis, sicut postea contigit. Nam
breviter prorsus fuit liberatus ab iisdera vexationibus. Pridie Calendas Decembris, sive in die S.

honore se oblaturam sponderit, subilo pristinam


se

indeptam

fuisse sanitatem.

Item puellus Petri

Andreae apostoli anno Domini mccccxci cum divi Siraperti, Augustensis jam olim episcopi, corpus
secundarie fuitinventum, sane miraculura notatu dignum accidit. Mulier enim quaedam, nomine

Kugel de Gesserhausen meritis beati Siraperti sortitur sanitatem (cum tamen biennio debilitate
corporis laboravisset) ubi ad sarcophagum sancti

Patris
fuit.

cum lumine

ac uno numismate votatus


similiter patris Simperfci

Margarethade Aix

Agnes Peuterleini deWaltpach,


erat inventioni
,

proedictae inter-

interventu raedetur ab infirmitate perquam ma-

quae clanculo terrae aliquantu-

gna, postquara se turabam ejusdem Sancti

cum
ii.it, tati-

lum, ubi sancti Confessoris requieverat corpus,


rapiebat, suis contidens oculis, qui tura perdole-

quadara oblatione proposuit accessuram.

bant, sibi restitui sanitatera,


deliniret
illa.

dum

hosce terra
aestima-

anirai

35 Joannes Kunig per trimestrem corporis et maximis circuradabatur anxietatibus, nehumanitus,


faciliter talibus

bus, capitis doloribtu


agitat\ boso, c&cu-

Verum

longe

aliter,
:

quam

que, saltem
potuit.

eximi

verat, usuvenit aut contigit

quandoquidem non

post talera surreptionera tres horae fuerant elapsae,

Quocirca sancto se Simperto vovit, se quotannis unumoblaturum denarium, obnixe supplicans, ut


et earn

tlrnt/Jhinioio,

cum

terra istiusmodi convertebatur in lapi-

suam dignaretur misereri aerumnara,


ire,

des, tametsi seu

quamvis nec

si

mulier pceniten:

ipsam sanctis orationibus eliminatura

tiam de furto, quamvis etiara pio, egit


secura asportavit doraum.

qui tales

quod

et

secutum

est.

Nam

brevi postea utriusque

Quo pervento,

gravis-

hominis tranquillitatem plenam beati Patris interventu sortitus


est.

simum

incidens

morbum

ac tantisper in hujusscilicet

Ingentes quaedara persona

modi ad mortera periclitabatur, sex

heb-

capitis dolorespernotabile
cti

tempus perpessa san-

doraadas, donec et sublata promisit se reporta-

Simperti meritis sanitatem indipiscitur, voto

turam, et ceram in satisfactionem vel potius in


Sanctis,

antea emisso, quod duas (quoniam non attendit

quem

laeserat (ceu creditur) placationem

Deus pretium muneris, sed devotionem offerentis)sub ipsiusSancti honore aures libraret cereas.

ad ejus oblaturam turabam. Posthac indies corporis robur magis ac magisrestituitur, usquequo

Puerulus Erhardi Steirer precatu sancti Simperti


a gibbositate, quara per quinquennium habuit,
eximitur, statim postquara
fuit

sanitatem omniraodam percepit.


puero
i

Jijro,

33 Puer quarumdam personarum corporeis


agitabatur morbis, et usque adeo gravioribus,
ut parentibus ipsis super vita ejus spes esset nulla.

cum

oblatione Sancto
oculi diu caBcul-

graves cruialus patienti, febi


i-

devotatus.

Cuidam personae

citanfi

tabantur x et adeo graviter, ut etiam Hostiara


sacrara, dura asacerdote in ara elevaretur, neuti-

Sed memoriae eorum succurrebat subito et


dicebantur. Surapta

sanctitas beati Simperti et miraculorura gratia,

quam

conlemplari posset. Quaetandem, postquam

quae passim et ubique de


fiducia,

illo

sancto Simperto duos vovit oculos, e vestigio luraen sat competens oculorura meruit obtentum
iri.

puerum cum quibusdam donationibus


fi-

Sancto devinciunt, et obligant, vitaraque ejus


deliter petunt.

Joannes Ziegler de Herbersthofen y item a


raeritis sanatur, postea-

Unde factum

est,

quod haud longo

Deo, qui cuncta solo verbo restaurat, quadam in ruptura sancti Simperti

post tempore sanctissimi Patris interventu pristi-

C
'

nam

recuperarit sanitatem.

Quaedam persona,
divi

quam eidem
daturum

Confessori

mediam

se libram cerae

abundat

postquam* gravibus circumdata cruciatibus,

pollicitus est.
z

F
ad beI

Simperti meritis ab eis liberatur, quando se uno

36 Persona quaedam de Zusraerhausen


tulit,

CAP.

VIII.

cum

rosario beatae Virginis ad ipsius se devovit


s,

atissimi antistitis Simperti sarcophagura se con-

tumbam. Adam Gietter de Thonhausen


febriret, seu

cum

quae cordis dolore per

mensem,
affecta.

ut adstrue-

ajfecUt, sur-

daslro

febrem pateretureatenus, utanimara


exhalaret, sancti Simperti

bat,

quam gravissime

fuit

Verum

ubi

propemodum
t,

maximo-

sesepromiserit, parumque cerae (parvos equidem

pere flagitavit juvamen, spondens navare operara

parva decent) ad Sancti sepulchrum oblaturam,


pristince

una Missasub honore divi Antistitis diceretur,


oblationem posse tenus

mox

fuisse sanitati restitutam.

Joannes

et quia

tumbam ad

ipsius

currifex de Pibraco tres circiter annos surdaster


existens. Cui,

offerret.

Hinc continuo, cum invocaverat patro-

postquam pileum suum


[quia] in persolvendo

siligine

cinia, salvus evasit.

Conrado Zenhart ex Desin-

fartum divo pollicebatur Simperto, auditus est


restitutus.

gen, qui per triennium caecus fuerat, beati confessoris

Verum

non

fi-

Simperti, cui votum emiserat, inter-

delem se

gessit,

nempe capellum haudquaquam

ventione, visus sibi plene restitutus est.


pitis fluxui

semel, quod voverat, plenura obtulit, justo Dei


judicio iterum obsurdescebat, quatenns experire-

obnoi pede

io,

34 Quaedam mulier gibbosum habens puellura, quera sancto commendavit Simperto cujus pa:

tur Superis infidelem, non solum stultam seu te-

fl

trocinio pauculos post dies fuit


praelibata

exemptus a

tali

meram

aa displicere promissionera.
in

Unde homo

aa

debUilale, iuln mltate gravi miiir


se iiu

corporis deformitate.

Capitis fluxus

mirandum

raodum conculcatus,

factae fraudis

itera meritis divi

Simperti a quodam depellitur


ejus

poenitens, adhucsiliginepleniuspileum beato devovit Antistiti.

bus,

puerulo,

annulum suum in honorem Viri Dei se vovit oblaturam. Quaedam mulier de Zusraerhausen u in die S. Thomae Apostoli venit divi ad monasterium Udalrici, quoe

postquam parens

Quod

ubi mancipavit effectui,

me-

diantibus precatibus,
travit auditura.

quem

invocaverat, irape-

Quaedam persona perhonesta gra-

ves tantisper dolores sustulit cordis, donec vovit.

DIE DECIMATERTIA OCTOBUIS.

265
in calce scribendorura

vit, se

navaturam, quod una

in

honore sancti Simin

39 Deraum jam

Mira-

auctoi\e
JJJJJJ

perti legeretur Missa, et

suum

gazophylacium

culorum haud omittam rairaculura plane notatu


dignura. Monasteriura sancti Martini Prezenhau-

eleemosynara poneret, quin

et quindecies Oratio-

Ddaliuci.

nem Dominicam cum totidem Angelicis Salutationibus suam circa tumbam oraret. His omnibus nempe promissis, hujusmodi cordis dolores mox ab ea eliminantur.
pueroinfi

sen, Ordinis divi Benedicti, Augustensis ecclesiae ratltuta.

ceconomum, quem Latine dispensatorem


seu vocant, domus suae,

rite di-

xerimus, et nonnulli magistrum curiae indigetant

quam

tunc in suburbio

37 Sanitas item cuidam puerulo


.

divi antistitis

mcasthmate
laboranti,

Gundelsingen dd possederat, habens, cui nomen

,.

...

iMmperti
i
j
m t

precatu restituitur,

.,

posteaquam uno

nocturnit phantasnia'
tibus o.i ato,

cum um ne
sano

ejus ad

ac denarionec non beatae Vircinis ro sepulchrum fuit devotatus. Qusedam

Thomas Franck, qui per quatuor circiter septimanas adeo gravibus omnium viscerum stimulabatur doloribus, ut desperatus propemodum ab
omnibus
fuerit.

morbo
turno
c/af '

diiir

affe-

persona quatuor circiter annos crebras propter


punctiones circa cor anhelitus (quia orthopnoica,
id est, suspiriosa fuit)

i_

Nequibat enim vel

cibi vel

potus

pitissare quippiam.

Omnia siquidem stomachabafiebat,


sibi

quam maximas habens

dif-

tur cibaria.

Quo

assistentes nihil

ficultates,

patrocinio sancti antistitis Simperti

praeter raortis horara in eo praestolarentur. Subito

restituitur sanitati,

postquam

se decies quotidie

autem (nec dubiura, quin

divinitus, quiasine

sub ejus honore

cum totidem Ave Maria Domi-

divino

nicam promisit dicturam Orationem. Andreas,

huic

Numine nihil salutis inspiratur homini in mentem veniebant miracula, quibus conAugusta
polle-

cognomento Hierzog de Purtenbach, triennera habuit filiolum, qui prae terroribus inter som-

fessor sanctus certe Simpertus in

bat Vindelica.
tare

Qua de "re
est,

intimo ex corde flagisibi

niandum

saltera ad terapusculurn

dormire non po-

Sanctum orsus

quatenus et

raaxima
*

tuit.

Unde ipsum ad

sancti Simperti

tumbam una

in corporis debilitate constituto dignaretur sup-

cum

libra cerae pro liberatione ejus duxit esse


:

peditare seu auxiliari, pollicens,

dum

convale-

sistendum quo suis ab hujusmodi nocturnis phantasmatibus puer beati Confessoris interventu
beratur. Item
li-

sceret, ipsius raausolaeum pariter cura conjuge sua

invisurum, ac

illic

oblationem argenteam

sacrifi-

eadem

terapestate fuit raulier quae-

caturum. Quid plura? Nondura infirmus plene

dara Agathes Tagwerckerin ingenti plus quara

votum emiserat,

raeritis saepe dicti patris sancti

quinque annis morbo


si

praedita, cui nullus (tamet-

Simperti suffragantibus, per Dei gratiam, a quo

complures habuerit physicos ea propter consulhominibus claresceret, quanti sanctus Sira-

omnis medela, viribus fortescere


stinae

ccepit, ac pri-

tos) mederi potuit, ideo forsan, ceu pie creditur,


[ut]

tandem

fuit restitutus valetudini.

Fecit au-

tem

Deus, suis in Sanctis existens mirabilis, hoc


per beati
confessoris
sui

pertus apud

Deum

esset meriti, cujus postea in-

miraculura

Simperti

terventu

(nam

fecerat ei

votum consequendae

merita anno mccccxciii.


Finiunt Miracula, quorum laude coruscat,
etc.

sanitatis gratia) corporis firmitudinem accepit.


in itinere

pe-

ped^guttu"
' bstructis

vitatis

38 Praeterea sub idem tempus in Vigilia NatiDomini quidam virorura volens, nescio
proficisci.

quorsum,

Porro quia

via3 nescius

per

ANNOTATA.

sex fere horulas coepit ultro citroque seu huc atque illuc per campum palare et vagari, nec ullo
quivit

modo

(quia nix terrara operuerat) regiara

a Bavarix oppido, qua Lycus


exonerat,
sito.

in

Danubium

se

invenire viam.

Idcirco se

vix citra j>ericulum,

sive absque discrimine, ab

hominum posse peromnimode desperavit. Verura venire consortium


eniravero simul atque

b
c

An

fecit?
forte: restituta est huic, veluti, etc.

Legendum

cum tribus rosariis

orandis,

d Lege, ubi ex Ms. Wiltheimii.


e Promiserat vel pollicita fuerat.
f

totidemque luminibus se divi confessoris Simperti

spoponderat sepulchrum accessurura, per merita ejusdem Patris istiusraodi exoneratur discrimine
ac via debita pervenit, quo tendebat. Quaedam

Ms. Willheimii

habei

Dremenbach.
in

fluvium g Oppido Sucvuv ad Ilaram

Augusta-

nx

et Constantiensis dicccesium confinio.

persona pedem aliquandiu malum habens

et

procul a h SitevU pago ad fluvium Mindel non

postquam se sancto Siraperto constituit votivam, pedisculi omnimodam indepta est sanitatem. Ebb

Danubio.
i

Lege

mediantibus.
:

tiam alia persona graviusculos in jugulo aliquansumpta fiducia recupediu dolores perpetens bb, devovit randa? sanitatis, quadrantera cerae sancto
Simperto, cujus et raeritis gratiose ab istiusmodi periculo. Nam cc etiam cuidam puelfuit liberata
lae

k Lege visione 1 Ms. Gamahsii


Sigershoffen.

in
i

mentem

veniente.
j

Eigarzhoffen

Wiltheimii

Ms. Wiltheimii

biennera.

n 8upple '' Ms.


ex Ms. Qamansii.
o Promissis. p Mentis impos.

Wilthclmii sex; vel duodecim

cc

ossiculum inter

comedendum ad guttur vene-

rit,

quiritaret
vit.

taraetsi plurifaria idque integrum per diem, quireraedia, haudquaquara extrahere

quovis Quocirca vel quamobrem, quoniara

sancti patris Siraperti alio fuit destituta auxilio, Tunc paulo mox, id est, ccepit flagitare auxilium. mirum dictu ipsius statira cum parvo intervallo
!

meritis

omnem

e gurgucitra dolorem ossiculura

alia q Ita Ms. Wiliheimii Superiori monaster Seu Andacense in Bavaria Benednhnus, ab anno 1132 rium, m </uod Ordo ,us,anno\l">postlinwiioreductusfuit.Uons!lirrr Sanctorum reliquw. Sanctus dicitur a servaHs illic litteram h supra. s Videsis
; :

peregraturara.

lio transivit.

36
Octobris.

Tomusvi

2G6
Aif.TouE
t

MIRACULA
Supple
:

S.

SIMIERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


tura sanitatis vigorem bracliio infundi,

ut vel quod,

quam conjunctionem au-

morbum-

hSSoS.
Ui-dahici.

ctorfrequentcromittu.
u Survi.v pago pvope

Augustam lindelicovum.

que sensira recedere advertit. quae nil certius, quam a sancto Pontifice Simperto hoc sibi donum
sanitatis collatum
f,

x Ca?cutiebant.

quod animo revolverat vooblatione complevit, veni-

y Pagum Habertshoven invenio alterum ad Lycum fluvium inter Augnstam et Danubium alterum item ad Lycum Landspergatn inter et Fuessen.
;

tum,

mox

opere

cum

ensque

in die

S. Augustini

mccccxciv ad sepullaude cura

chrum octavam partem


eximia afferens.
urinae vetante

librae cerao

z Vide hic supra litteram u.

Puellus triennis,

dum,

lapillo

aa Lege

teraerariara.

meatum, nimiis doloribus ad exejus, colonus villaa,

bb Lege
cc Deest

perpetiens.

trema pene venisset, parens

in
itl

Ms. Gamansii.
oppidum
est inter

dictae Arlofried, provincios dictae

Reibschenaw,
misertus, sanvovisset,

dd Situm

Vlmam

et

Dona-

dictus Michael Gleich, cto Simperto

dum,

filio

wevdam, uhi

in

Duniibium

sese

exonevat fluvius

cum

oblatione

votum

mox

Brentz, a quo monasterium, Ordinis sancti Benedicti


piiuln ante

memoratum, Prenzenhausen seu Brentvidetur.

sequenti nocte, puero dormiente, lapillis absque doloredecentibus, integram recepit sanitatera.

zenhausen dictum

tus

42 Addidit praeterea beatus pontifex Simpersuam magnificare gratiam cum viro praadi-

gravc brnchii vulnus, hei n iii, var-

cto.

Nam

filia

ejus,

puella duodennis,

dum,

ut

tuscliffuultas,

solet, foris

doraum cura pueris luderet,

fortuito

equi ibidem decurrentis impulsu in terram collisa

LIBRI
B

atque altero brachiolo graviter

laesa, grandi parentes percussit mcerore. Qui dura inter angustias deprehensi patrociniura sancti Antistitis, de

MIRACILORUM
Ab anno
a

S.

SIMPERTI
ad annum

cujus faraa plura audierunt,


tione explevissent,
tate
filiae

cum voto

et

obla-

mox

ejus beneficium in sani-

magnifice sunt experti, quod humiliter

mcccclxxxviii usque

ac devote petierunt.
nostrae parochianus,

Michael Stoffer, ecclesiaa

dum

subito

rupturam pas-

mccccxcv

a.

sus, intestinis defluentibus,


inutilis redderetur,

ad

omnem laborem

ingemisceret,

PARS

III.

calamitatera suam granditer tandem meritis sancti pontificis Simperti adjutus (nam voto supplici emisso, omni

cap.ix.

~\J
1

1T

quidam discretus

et aetate ac

moribus

fi-

dera dictorum praeferens, Joannes

Gros

di-

scilicet de vitae suae specialem depromere orationem, nec non singulis Dominicis oblationem offerre, exemplo deinde curatus) non frustra se tanti patroni opem implorasse gavisus est. Quae-

Tumor pcdis,

ctus,

de oppido Weringen

nuncupato, per vi-

dam honesta
haim
et ipsa

raulier

Anna Huberin de Mindels-

ginti circiter

annos pedis unius inflatione adeo

g in partu anxia [cum] periclitaretur, voto

gravatus, utad opera, perquae sibi victus necessaria acquirenda erant,

plerumque prorsus inva-

cum oblatione pepli quo caput ornare consueverat, atque cerae partera h a partu praapropere liberata, salvatori suo ac almo pontifici Simperto gratias ingentes reddidit.
rura

lidus redderetur, votis, hic sancto Pontifici cura

oblatione eraissis, melius


perat, atque

mox dum habere


sui

ince-

morbo dietim recedente,

Bene-

factoris oblitus,

dum

per

eum votareddere, atque


preni-

43 Bartholomaeus de Czusenalthaim, dum puesuum tenellum quiddam in deglutiendo adeo


ut facies ejus

(lii II

ii

ns

<>!>-

structio, oris

tumor,

'"'-

ad sepulchrum Viri sancti se praesentare differret,

propemodum suffocatum,
instar

jam ad

cnii, ventris
ei capitit do-

morbo redeunte, priores dolores cum

tudine dilati voti gemere ccepit, et lamentabiliter

carbonum denigraretur, sancto Pontifici pro ope devovisset se aliquid oblaturum, mox
praeter existimationem liberatum incolumera

lures,

Sancto
lans.

unam libram

cerae offerens,

veniam postusanitatis per

cum

Quid autem huic viro post hoc contigerit,

eximia gratiarum actione et


flatum

et

utrumne postea priora beneficia

dum

intercessionem Confessoris Divinitas in


rura contulerit, mihi non constat.
brih lui ct

eum

ite-

bach

Inhabuit os Apollonia Kezin de Kasselmulier perquam honesta atque eo usque


,

laetitia suscepit.

turgentibus per colla venis

per quatuor hebdo-

41 Quaedara honesta mulier,


dicta>

Anna "Waguerin

madas tumidum,

ut

jam

nihil certius,

calculuU,tor t

quam, de-

de villa Fischach

c>

mirabilia de sancto

fluente ad praecordia sanie,

patrono nostro retulit Simperto.* Haec enim per duos integros annos brachium dextrum adeo per vehementissimosdolores sibi inutile redditura ait,
ut

mortem inferre existimares sancto voto Praesuli cum cerae oblatione, sanitatem recepit integram raagno cum jubilo
cordis.

non

solura ad ullos labores inutile sibi fuisse,

dum

Leonardus Kung de oppido Eohingen fc, quatuor annorum filium diris per tres con-

sed et ex vehementia doloris plerumque in ftiriam


se pene

tinuos dies clamoribus ex dolore calculi cunctos


inquietantera sancto Simperto
rae

versam adstruebat
Haac igitur dura

ejus narratione maleficiis


istirao e.

Ergo porro ex clara earaadactam fuisseexd. vi doloris in

cum

oblatione ce-

devovet, lapillo ultro progrediente, praeter

diversum

cogitabunda, utrura de caatero posset convalere, si sancto Simperto se devoveret, iraaginaretur

spem subito quietum atque ab omni dolore liberatum puerulura amplectitur. Anna Prunaweinide
villa

Lechausen

per quatuor continuos annos

nec tamen votura voveret deliberata, subito isno-

ventris et praecipue faeminarum continuis gravis-

simisque

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

267
auctohb

A
flprofccta?

siraisque doloribus defatigata, ita ut pleruraque

votum reddere
rais visibiliter

distulisset, apparuisse sibi in sora-

ad orane opus redderetur

inutilis,

dura se sancto

sanctos Udalricum et Sirapertura,

devovisset Simperto, sanata est profecto*. Civis quidain hujus civitatis, vir inter praecipuos non mediocris, et se per quatuor continuas septima-

JSSSmk
Odalwci.

et sancto Simperto quidem, quasi

indignabundo pro voti dilatione atque comminante, abire dis-

ponendo

r,

sanctum autem Udalricura

perstitisse,

nas

et capitis doloribus et ventris vehementissi-

atque ut votura statim redderet, ne indignationem


et vindictara sancti Siraperti incurreret, persua-

mis torsionibus vexatum

dum

B. Mariae Virgini

incrypta Mortuorura ac sancto praesuli Siraperto vovisset votum, misericorditer ac integre se sa-

dentem. Elisabeth Rymlin de oppido Bobingen


tantis
capitis

doloribus per septem defatigata


vi doloris auditus

natum
phrenesis
el

retulit.

hebdoraadas, ut,
rationis

usu perdito,

44 Mulier quaedam honesta, vidua pauper de

quoque

ofliciura

jamjara se amissuram

mor, ventris
,/ capitis
rii

do-

moiestia.

R&daw m castro, in die Assumptionis B. Mariae puellum unum cum munere octavae partis talenti cerre sancto Simperto obtulit. Hic dum ante paucos dies phrenesi terribiliter adeo agitaretur, ut

tiraeret, dura se inter angustias

apprehensa san-

cto Simperto

cum

oblatione et sacri sepulchri


illico

ejus visitatione devovet, sana in paucis

die-

bus efTecta votum cura gaudio reddens, benefactoris sui Siraperti

vitam jam

eum vel raodicara habere diffiderent omnes, votis cum supplici prece sancto Pontifici
a matre
tur.

laudes extulit.
Stolz de Betraiis, servus stre- perlurballo

47 Bernardus
nui
railitis

ipsius,

quam

araplius pueri arctabant

discrimina, oblatis,

mox

puer a phrenesi libera-

domini Georgii Gumpergers, dura Ij?5fjfe quadara adversitate adeo raente gravatus atque ventrit doconturbatus esset, ut tribus continuis horis abs'

Intumuerat prseterea testiculus pueri unus vehementer, qui liberatus a phrenesi, et ab hoc

que sensu omni atque loquela, velut moriturus


jacuisset,

B
n

dolore
ctura

eum

posse liberari rnatri spes erat in san-

cum

per anxiam nimirura atque contri-

Simpertum plurima, devovit Sancto, solvit spoponsa n, et integram a Deo raeritis sancti
Siraperti obtinuit sanitatem.

statam suam uxorem sancto Simperto cum cerea iinagine atque visitatione ejus sepulchri devovetur, statim sensu loquelaque receptis, patroni sui

Quidam, Andreas

nomine, ex prioribus hujus


tis

civitatis dolore capi-

Simperti ipse gaudens circa ejus sepulchrum cum

ventrisque per quatuor septimanas defatiga-

uxore pariter comitante


cies mulieris

retulit.

Inflata erat fa-

tus,

Mortuorum ac sancto Simperto cum oblatione devovisset, morbo


se B. Virgini in crypta

dum

cujusdam ex parochia nostra, Diet-

purgis noraine, veheraenter, adeoque in pejus


proficiens intumuit, ut
vita

abeunte, statim se sensit sanatura.


o

Anna Pru-

raillerim de

Meringen

o, in

puerperio raolestissi-

eam

amissurara,

communera flatum cum nemo haesitaret. Denique

ma

infirmitate adeo gravata, ut tribus continuis

tanta ejus faciem deformitas obduxerat, ut aspicientibus non hominis, sed larvae species appareret.

diebus clamoribus cunctis secum raanentibus re-

quiem omnem negaret, dum


quietem concessit.
cap.
x.

sancto Simperto

cum

Cum

igitur ad

extremam jara defunctionem

oblatione devovetur, dolore sedato

sibi aliisque

devenisset, sancti Confessoris, miserorura consolatoris Siraperti recordata, vovit, ut cura octa-

45 Anno mccccxcv
ejus civitatis cives

vir

quidam inter primos


quia,

vae partis talenti cerae

s.

Quo

facto,

mox

mi-

delirium,
eri ~
n','i''"iim

haud infimus asserebat,


"

rum

in

raodum sub unius horae spatio

inflatio in

cum J am ante P aucos d ies aa therraas perrexisset una cum uxore sua, seu ad balneum naturale, et
jam media via occulto Dei judicio comitantem uxorem alienationera mentis orauimodara incurrisse [cerneret], quis inde dolor

putredinem versa, sanie per buccam

copiosissi-

me

defluente,

mulier sanitati pristinae eximio

gaudio restituitur. Vir quidam honestus, Joannes


Balneatoris
dictus,

de

villa

Ostendorf prope
t

pudorque virum
!

Kaffbeira

t,

integro anno vehementissimis abs-

hunc tenuerit honestum,


xius itaque et orani

dicat, qui potest

AnDeo

que interpolatione ventris doloribus agitatus ad


cunctos pene labores invalidus,

humano nudatus

auxilio,

dum

se sancto

Sanctisque ejus supplices dedit preces. Denique inter omnes alios Sanctos, quos precibus votis-

Simperto devovet atque cum oblatione ejus se-

pulchrum nudis pedibus

visitare promittit,

mox

que interpellabat, sancto Simperto peculiariter causam commisit uxoris. Mira res Nulla inter!

sequenti die, raorbo ex integro recedente.ad diu


insuetos labores irapiger progreditur.

cedente temporis mora, uxor ad mentem reversa paucos intra dies omnino convalescens, Deo Sanctisque cjus, ac praecipue beato Simperto, cum beneficio tanto retulit voti solutione debitas pro
Diettrigratiarura actiones. Margaretha porro passa p, ut dicta, vulnere periculosissime chin

48 Mira dicturus sura. Accessit ad tumbara sancti Simperti quaedam rauher, Narcissin aicta,
de villa Puchel, gaudio ipso ac gratiaruin actione. Narrabat quippe, quia duae filiae (una quidera duodecim erat annorum, altera vero minorennis)

dum

per dimidiuin anni curriculi absque orani

etiam se anhelitu jara prope intercepto, vitam cum vota ad sancti araissuram trepidaret, dum auxilium confugit, mox periprsesulis Siraperti
culo

auditus usu surdae mansissent, voto per anxiam


ipsara raatrem

cum

oblatione ac sepulchri visita-

redeunte, tione emisso, auditu in paucis diebus


tinnulas gratiose receperint aures. Vir qiuaam noagricola de oppido Graben u, Bartholomaeus invalescemine.... x sensimque per dies dolor

omni abeunte,

frustra se id

nequaquam

fe-

cisse sensit.
pestis, surditas'

Inningen 46 Quidam colonus de oppido


ferens, quia,
liura

cum

diraidio

prope anno

q reelapso fi-

pestilentia

raortaliter
libra

percussum,

sancto

quam roortem vel vitam ut miipsam amissurum aestimares. Verum cum,


bat, ut nil

jam

certius

cerm pro Vita irapestatira puero sanato, tranda devovisset, atque


Siraperto

cum media

seri

solent, querulas

ingeminaret voces, aucta

sibi potius

calamitas (stimo, ut major in

eum

sancti

268
AUCTORE ANONYMn, MONACHO S.
UDALBICI.

MIRACULA
cum

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


nempe Anna la:

gratia enitesceret) sancti patris Simperti

Margaretha dura uxor ejus


chrymosis
et ipsa3
vigiliis

filia

ejus

lamentabatur miseriam.

haud minori capitis dolore pervasa>, et miseriam. prius viri. nunc suam deflebat qua)
praesidio, Verura [cum] de humano desperantes erigentes supad almi Prsesulis patrocinium spera oblationis ac sui sepulchri plici prece cum voto

ANNOTATA.

a Vidcntur

illa

ab alio auctore descripta tum ob


stili,

verba proxime pmecedentia, tnm ob


pta sunt,

quo descri-

Sancta Tnvisitationis, ejus opera implorassent, servum Simpertum nitas, unus Deus, per suum
laborantes (cutres ipsos homines unico dolore subfortuito id contigisse videretur,
ravit.)
ito

qux scquuntur, Miracula, b In Suevia ad fluvium Wcrtach


d Adstrueret.

vai-ietatem.
sito.

c In Suevia prope fluvium Eisnach.

Et ne

sanas se fore senserunt

votum factum ad

e Itaque rebus, quas narrat, scriptor interfuit,


saltem parlim.

tumbam redimentes cum maximo gaudio, Dei opera


y
plircncsis,

oblationibus certis

cum

raagnifica narrave-

fSupple: existimans aut quid hujusmodi.

runt nobis, anno mccccxcv y. 49 Miranda demum succedunt miris. Puer qui-

g Suevise oppido haud procul a cognominis fluminis ortu.

dam

alterius dimidii anni,

ander, nomen patris

cujusnomen erat AlexJeorius s Bader, matris

est

h Locus hic in aliis pariter Mss. noslris luxatus quem sic utcumque restituas Postquam sei:

vero ejus Anna, avia? autem Elisabeth de oppido

psara

cum

oblatione pepli, quo caput ornare con-

Graben

sito

prope Lantspergam.

fecerunt ex parte pueruli argenti sancti Praesulis una cum oblationibus tara

Omnes votum Alexandri ad tumbam

sueverat, atque cerae partem vovit, a partu prae-

propere liberata,
i

etc.

E
ortum.

In Sucvia non procul Kircheimio ad rivi in fluSe <lcvolvcntis

quam
in

et cerae.

Nam

idera puellus per

septemdehominibus
e

vinm Mimlcl

cim hebdomadas phrenesi molestabatur, et hac

tantum vexatus
executi.

est infirmitate, ut

k Hujusmodi locutn in mappis Blaevianis reperio prope Donawcrdam altcrum, Elching dictum, non
;

stupor esset, tantis repulsibus

animam

corpore

procul

haud

Nam

in

tantum torquebatur, ut
ore evomeret,
sui

spumam

pariter

cum sanguine ex

Ulma in dioecesis Augustanae finibus. Vindclicorum. 1 Prope Augustam Item prope Augustam Vindelicorum. m
n Sponsa seu promissa.
o Bavarix pago, duobus aut tribus circiter mii-

oculi vero inversi alteram

partem protendeef-

S. Simperto intercedente, sublata.

rent. Quid plura? Voverunt parentes absque fectu ad multorum sulfragia Sanctorura. 50 Tandem quorundara persuasu et animo
dit eorura, ut

liaribus

Augusta
:

dissito.

se-

p Alibi

pressa.
est

in

nomine aliquorum trium San-

q Suevix vicus
r Alibi lego
:

haud procul Augusta.

ctorum ejusdem ponderis et longitudinis cereos


accedentes, cujus nominis citius combureretur
cereus, ipse Sanctus pueruli patronus fieret, cre-

Et sanctum Simpertum quidem,


disposuisse.
:

quasi indignabundum pro voti dilatione, atque

comminando abire
s

deretur inhsesitanter etiam eundem ab omni

li-

Supplendum

forte

ad ejus sepulchrum acce-

beraturum

infirmitate.

Miranda res
reliqui

Cerei tres

deret.
t

pariter accensi mirabili inaequalitate ardere cce-

Oppidum Suevix ad fluvium Wertarch.


nostris

perunt.
sui

Nam

postquam

duo ad mediam
qui

partem descendissent,

tertius,

nomine

u Prope Lantspcrgam. x Quod hic dcsiderari videtur ex Mss.


supplcrc non licuit
vcrbis,
;

sancti Simperti accensus fuerat, flaramis voraci-

ex sequcntibus tamcn scriptoris


ingenti capitis dolore fui

bus ex integro absumptus

est.

Accessit hinc paOfl

Bartholomsum
nostra

rentibus major in sancti Dei Simperti


lis

fiducia-

affectum, colligere est.

bb

amor, ac instantius ejus patrocinium cura pueri oblationis bb voto cerei invocare cceperunt.

y Mss.
MCCCCXCV.

habent

Acta sunt haec anno

Et ecce properaodum diraidiara horara, acerbior solito morbus invadens puellum, et adeo
torquere ccepit, ut
nil

z Georgius lcgitur in

Ms. Wiltheimii.
ut

aa Lege
e

in

sanctum Dei Simpertum,

unum

jam,

turam, parentes sperarent.

quam animam exiHac igitur ultiraa

Mss.

nostris hubct.

bb Oblatione, cx eodem Ms.

vexatione morbus puero valedicens discessit, nec ultra rediit, et praesentatum a parentibus puerurn ad sancti Simperti

mausoleum,

vidi

puellum

sanum, speciosum, ridentem atque gaudiosum, nec minus parentes in omni jubilo gaudebant
cordis, ac
tis

demum

gratiarum actiones corara mul-

hominibus, qui simul aderant, Deo Sanctisque ejus et proecipue gloriosissimo proesuli Simperto
referentes.
bilis in

Unde

benedictus Deus, qui est mira-

Sanctis suis. mccccxcv.

ANONYMI

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

269
u ronE ANONTMO,
MORAI
iio S.

ex parte recitandis calamura applicantes. Et jara

nunc ad
postulat,

ea, quae religio boni viri et sanctitas ex-

manus laborare

incipiat, ac stilum de

UDAI.R1CI.

ipsius secundaria corporis Inventione vertamus,

AflONYMI SANCT-UDALRIGIAM

quod etiam de
praenotabimus.

sanctis raagnisque viris plerura-

que requiritur, pro viriura nostrarum facultate

ACTA

Finit Prologus.

SECUND^ INVENTIONIS
ET TRANSLATIONIS
a Prima
:

ANNOTATA.
amw 1004

conligit

cx Adilberto.

b Lcge anno 1401,


clausula.

uti habct kujus Translationis

S.

SIMPERTI EPISCOPI AUGUSTANI.

Lege

tractaturi.

d Sanclum nempe Simpertum.

Incipit Prcefatio ac Prologus de secun-

daria corporis

S.

Patroni nostri epi'

Incipit Processus de sancti Simpcrti re-

scopi Augustensis Simperti Inventione a


,

UquUs nuper secundarie

inventis.

quce facta est in isto sacro loco an-

no Incarnationis Majoris numeri millesimo

quaclringentesimo
S.

octogesimo

D
.

niversis,

in

mari hujus mundi pro

fidei
,

Ca- D

tholicaB merciraoniis navigantibus

cujus-

^SSSff^

cunque status, gradus,


aut erainentiae extiterint,

dignitatis,

conditionis

nono b die

Andrece

apostoli.

nos Joannes, divina

ggjj^^
sitatione,

patientia monasterii sanctorum Udalrici et Affrae


in

Augusta Rhetiae

divi Ordinis Benedicti abbas, in praesenti Scripto singu-

AvctorS.
Spiritus gratitnii, nii iii-

iV

k d Individuae Trinitatis gloriam et laudem de secunbeati praesulis Augustensis Simperti


c

utinam bene meritus,


lis

nia

cessariam, invocat.

daria Inventione tractare


tiara, qui etiam in

Sancti Spiritus gra-

patefacimus ubilibet etiam constitutis, quod sanctus Simpertus, episcopus Augustensis duo-

rebus rainirais implorandus

decimus, a Leone Papa hujus norainis tertio, et

c
il

est,

invocamus.

ut, qui

eum

d in contemptu sae-

culi et in sui ipsius

abnegatione praevenit et se-

imperatore Carolo Magno, pientissimi Pipini rerranciae filio, in prflBSulatus dignitate hujus
gis civitatis est

cutus est,

ipse nos quoque in hac retractatione

efficiat idopraevenire dignetur ac subsequi, et magnificae Inventionis relatores. Nineos tanta?

cum

sublimatus anno Domini 73G a. Qui laudabiliter Augustensem rexisset ecclesiam

ecclesia sanannis triginta, defunctus est, et in

hil

enim dignum Deo dicitur sine

eo,

neque

etiara

nirairum dona sunt, ipse sine se invocatur, cujus


si

re et denuntiare,

opera demonstraquis raereatur Omnipotentis Sanctis suis et ipsum Deum in

martyris suis certis cum antecessorihonoac sanctis pontificibus Augustensibus bus hodie eorundem monrifice sepultus, ubi usque
ctae Affrae

magnificare. Et

primum

quidera

Dei dilectum

strantursepulchra.a.- omni decentiprosequuntur ab omnibus Christi fidelibus. Sed oranibus

honore

proponamus, et forexemplar vobis ac speculum venemam in eo apostolicam, et vitam in terris quantum possibile angelicam, atque, in

successores nostri seraotis ambiguis. ut nos ac patroni hujus loci, corpore et de sancti Simperti, certiores. et ut praereliquiis efficeremur magis
fati

remur
est,

imiteraur. Cum boni aemulatores id ipsum bonum, Sanctorura enim magnum sit et valde virtutes ipsas, atraerita praedicare et extollere

ret

cresceEpiscopi veneratio augmentaretur et nos praelibatus abbas una cura Patridietira,

revera optimum que imitando ambire, acquirere


est et prcecellens
:

professoribus bus ac Fratribus hujus monasterii permoti, tractare co^pimus de

devotione

maxima

utcumque tamen

et cmlitus

datur

et

divinitus inspiratur,

ejusque

admim-

ejusdem Praesulis honore, laude, nondesecundariareliquiann.i ipsius Inventione,

dignitate,

nec

Qui gratiarum distributor dat stratio est gratis. singuhs, prout quibus vult, et dividit ex
eis,

simul concludentes,

freti

auctoritate superio-

rum

vult

Nunc

igitur,

quae ad

communem

aedifica-

fienda,

apertione ac or.linaria. de ipsius sepulchri consenin domo Domini omnefl

unanimes

aniquaeque devotis auditorum tionem pertinent possunt. de secunimitationem mis prodesse ad

opportunitate sum dedimus, et nacta temporis

nostri corporis Inventione daria tanti Patroni

tanquam gloriosi ra,qumundifoeruntgesta,videhcetadsa

Principis aggrediamur.

CteJ

processus talis fuit, ut sequitur. I.M.ienlia, dws invemenda- egestaqut o Divina l:ivnt' r:Hi,..ar rvi^u.arum. Unrum sancti Simperti P
<

cu-

deadtaliusmodinegotiumcNi.-ili.'nilum,lomnus
de Giltlingen, quareverendus abbas, Joannes designavit Fratres ftde dignos; tuor de conventu forel opus, idem etcumillud laboriosum nimis
inus

re a tu d epectantia, quamvis larem dignitatem s.l n nos tamen omn. cma in memoria mterna, [^teriredecrevimus.gestistanturaspnutualibus
;

270
AUCTOKE
AJI0NYM0,

INVENTIO
praelatus eisdera

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


stri fidissimi intuitus

domnus

addidit adminiculnra,

fuisset,

globatim

in sarco-

D
ctlerisque

honacho s
Udaijuci.

videlicet quatuor honestos viros hujus iraperialis


civitatis concives,

phago 'medio ordinatissime


raas

locata, in araarissi-

utpote fabricae nostne magi-

strura,

nomine Burchardum, Georgiura Seld au-

rifahrum, et duos caementnrios, scilicet Sifridum


et

Conradum, cognomento Bierschenk. Hi octo

prorumpens lachrymas, licet raaxirao tripudio aspersas, quid tam diceret aut quorsum se verteret, prorsus ignorabat. Tamen secum existentiura fretus consilio, statira totam vocari fecit

ntonachis conspiciuntur

pra?fati

tam
(prius

spirituales,

quam efiam

sa?culares,

congregationem ad Dei dona contemplandum

petita a

domno abbate

licentia ac gratiosc ob-

nostri sancti Simperti ossa sacerrima. Qui

omnes,

tamen juxta vires valde ad hoc erant dispositi tum peccatorum attritionc et contritione, tura eorundem confessione', nec non
tenta,

ut veri obedientes raandatis

ad statim suorum

paruerunt superiorum, ac regulariter congregati, sub intervallo unanimes post sinaxim matutinalem magna cura formidolositate, majori cum

cum
sis

satisfaciendi humili proposito) post se clau-

ecclesiae

nostrse firmissirais seris propagulis

reverentia et

maxima cum

devotione nostri desi-

atque pessulis, de sero circa horam septiraam


crepusculi b obedientiae opus

ac cervicibus eorundera impositura,


bili

maximum humeris cum indici-

derarunt patroni videlicet Simperti invisere mausoleum seu tumbam, et a dorano praelato perraissi

sunt, ut juxta sepulchrura per

quandam

lapi-

gaudio atque spe firma sunt aggressi. Et in-

trantes ecclesiara, solotenus illico prostrati, De-

rimam. Et aedificatoria loquar: cum praesentes de gremio monasterii sacra intuidis introspicerent
ti

um verum,
adoraturi
;

qui

et sic, praeraissis

omnia concedere potest salubria, dcvotarum oratiodecuit) post hoc humiliter

fuissent sancti Simperti corporis pignora, et

reliquias conspexere, licet maxirao

cum gaudio
Deus omniregratiaraur

num

prajludiis (ut

respersas, emiserunt lachrymas, cogitantes intra


se atque cordialiter clamitantes
:

istum adiere sanctissimum locum, ubi reliquiae


nostri sancti quiescebant Simperti. Illic forti

ma-

potens! nos miseri peccatores, hujus regii monasterii

nu fodere coeperunt,

et singulis explicitis prius a

alumni,

tuae

divinissiraae

domno

praelato reverendo exhortationibus ac im-

majestati pro eo munere, quo nos indignos ver-

peratis. circa deciraam seu

undecimam

vel paulo

naculos tuos ad hoc divinissimura vocari dignatus es

plus inter

laborandum lapidem reperiere quen-

arduum opus,

ut ante obitum

nostrum ac

dam, qui superpositus erat sancti Simperti sarcophago in quo corpus almi pontificis sancti
,

carnis nostrae tributum corporalibus ossa nostri

Patroni cerneremus obtutibus. Et


rituali refocillati gaudio,

Simperti per multos quievit annos, qui nunc in capitulo nostro sub altari positus et locatus, ab

jubilo

sic omnes spiomnes simul in cordiura laudabant Deum Psalmis, Hymnis, Ora-

omnibus
pserunt.
Snih
!

videri poterit.

Quo

invento,

ipsum

la-

tionibus atque speculativis contemplationibus pro

pidem minime deposuerunt seu movere praesum3 Qui ardore ccelitus inflammati laborantes,
diligentius

Inventione sanctarum Simperti corporis reliqui-

arum.

Demum

his itaque singulis peractis,

quiu

man-

dcin

//

pulcrl iiniain ab abbate

cum

linceis, ut ita dixerim, ocellis la-

pidem inspexerunt, et in una ipsius lapidis parte rimulam linvenerunt sive fracturam parvam, et
iterum se ad orationes dederunt

dato domini abbatis praefati sepulchrum sancti Calendfu cembris, Praesulis a caementariis clauditur firmissirae, et
terra superposita tumbae, ossa sancti Patris nostri

Dc-

humo

prostrati

permanserunt infracta,

illaasa

ac integra, et

consuetas, ac lumine prius per foramen imposito,

nunc postremum, completis ea reverentia ac devotione oranibus, quibus decet, Patres de con-

votione
runt.

magno suffusi gaudio tunc genibus flexis demaxima omnes per lapidem introspexe-

ventu venerabili ibant ad chorum sanctissimae


martyris Affrae pro Laudibus matutinalis
Oificii

Quid plura? Gaudium enimvero additur gaudio, cum omnes libere absque humo in medio
lapidei sarcophagi jacentia in patulo

inchoandis. Sed patres devoti de congregatione,


qui laboribus insudarunt, ad dilectas repedabant
cellulas
;

conspexere

ossa sanctissima patroni nostri Simperti. Quibus visis, ac tripudio .cordium haud modice refecti,

Laici vero salvo

cum conductu ad
1491

pro-

prios ibant lares. Acta sunt haec praelibata


a Christi Salvatoris nostri Incarnatione die Calendas Decembris.

anno
priest,

detantis mirificis exhilarati sunt reliquiis. Gaudiosa perculsi erant formidine ignorantes, plus
quid facto opus esset.

Item notatu dignum

bus factitandi

Tamen fortificati, et virireassumptis, dominum praelatum


c

anno Domini 1491 a decimo Calendarum

Aprilis

in nocte per medios advocantes

nuntios, quid

actum

fuerit,

declaraturi de

elaboratis.

Porro

usque ad festum sancti Andreae ejusdem anni (hoc erat pridie Calendarura Decembris) opus istud de sancto Simperto magnificum properao-

domnus abbas ex improvisu excitatus, et propemodum e somno experrectus, festinato gressu


veniens attonitus, prius tamen maximo cum suspiramine peccata propria ad dies vitae suae perpetrata detestans ac confessione et contritione purgatus una cura proposito se eraendandi. Deinde

dum

permansit imperfectum

ac inattentatum.

Ratio, ut eo melius orania ad taliusraodi soleranitatera spectantia per

domnum abbatem
fuit.

pos-

sent comraodosius in tempore semota dilatione


disponi, sicut et seriose factum

Nam

cunctis

per patrem sacristam necessariis die praefixa subordinatis, ad sancti Simperti

cum

caeteris

octo

istis

divinis interessenti-

tumbam

actus iste

bus negotiis ad cordialem dedit se orationera, accessurus ad ipsius sancti Simperti tumbara.

divinus

Quo perveniente d ad informationera caeterorum


per lapidis fracturara etiam et ipse introspexit. 4 Qui, cum ossa sancti Simperti patroni no-

modo, ut sequitur, est inceptus. 6 Primo et antecedenter negotium istud de sancto Siraperto in die sancti AndreaB fuit incetali

convocata universa
civitate,

ptum, sed prius ubilibet hic Augustae

in

ambone

publicatum, ut Christi fideles se possent melius

cum

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


cum devotione ad interessendum
ponere. Quare praefata die
,

271
ei

praelibatis dis-

ecclesiae

Burckhardo fossorium tribuens

ac

primo pro

Tertiis

vernaculis suis facultatem realiter fodiendi. Et


inter

AIXTORE \NONYHO,
BO 3, Udalhici.

decantandis noster fiebat pulsus magna cum campana, et ad longum iste fuit protractus pulsus
:

fodiendum ab omnibus ibidera congregatis


fuit

maximum

servatum silentium, cum oratio-

tum

nt eo facilius a dominis venerandis de capi-

nibus interim effusis specialiter ad

tulo raajoris ecclesiae, etaliorum spiritualium lo-

corum possent

se

domi

in divinis eo liberius ex-

Deum, quatenus istud nostris temporibus inauditura divinum negotium bonura sortiretur finem. Depost
fuit

plicare laudibus, et tunc maturis pedetentim eo-

mandatum

reverendissimi

nostri

antistitis

rum
rium

gressibus ad praedictum venire monaste;

Augustensis
lern e

tum

etiara

pulsus protrahebatur

tunc

publicatum Friderici de Hochzoper fratrem de conventu fratrem Chonra-

praefatus propter adventura hujus civitatis

masic

gistrorum civium ac totius cominunitatis, ut

dum, domicellorum hujus civitatis prosapiae haud minimum, videlicet de reliquiis sancti Simperti
patroni nostri, temerario nil omnino surripiendi

devota mente quilibet devote ac morose ad sur-

sum veniendum absque

legitima praepeditione

ausu nec tollendi, nec vim loco ac patribus

ibi-

posset venire ad istiusmodi spectacula divina,

dem

nigri

Ordinis divi Benedicti

congregatis

nostro aevo nobis insueta, incognita inusitataque.

quomodolibet inferendi. et hoc sub excommunicationis lata sententia

Et

politia hujus imperialis civitatis circa portas

pcenarum infligendarum.
tnanno comitatii

turresque et ubique sagacissime disposita, superiores

9 Deinde postquam perventum ad sancti Simperti

tam

spiritualium

quam

et saecularium perita

sarcophagum

fuerat,

sublato lapide supra

sonarum, una cum omni (ut

dixerim) populo

posito,

incepit pater Prior tunc temporis glo-

ad interessendum Dei mirabilibus venerunt, ac

riosissimum in jubilo cordis

Hymnum Te Deum
virili

humo

cordibus prostrati

magno cum
sic

devotionis

LA.UDAMDS cura totius chori prosecutione


(ut decuit)

fervore ab exordio auscultantes usque in calcem

divinarum exitum rerum, ut


auditis suis in

de visis atque
relin-

sevum posteris acta possent

quere scriptis veridicis, sicut absque ambiguo

factum

fuit, etc.

vocum consonantia, gaudiosis cum lachrymis, nec non cum formali omnium nostrarum campanarum compulsu. Quo audito, in tota civitate subordinatus fuit omnium ecclesiarum pulsus, in honorem et jubilum nostri patroni, sancti Simperti. Deinde, finito Hymno, domnus
abbas incepit Versiculum istum

Gloriosus

Deus,
:

etc.

cum

Collecta de sancto Simperto,


etc.

De

proeessione in prcefata

clie

habita.

scilicet

Deus, qui nobis beati Simperti,

His expletis, domnus abbas noster intravit mau-

soleum sancti Simperti una cum domino praelato


e

sepulchro,

7 Singulis jam jam ad processionem habendara


per patrem custodera copiose subordinatis, idera sacrista singulis patribus ac fratribus monasterii
nostri ac aliorum ccenobiorum in processione di-

Caesariensi,

domino

scilicet

Georgio ac domino

decano de Hochrechberg domino Udalrico, nec

non cum

certis aliis fide dignis, et

ibidem con-

gruis orationibus ac reverentiis factis ad sericos

cta euntibus, cereas accensas inter eosdem distribuit candelas, nec non certis aliis laicis hujus qui civitatis honestioribus ultra quinquaginta
,

panniculos domnus abbas hujus

loci cepit sancti

patroni nostri caput videlicet Simperti exiens de

sepulchro subsequentibus
tione, et

aliis

magna cum devoinjunxit in virtute

suis candelis per custodes sibi datis circumda-

cuidam patri de conventu tunc temporis

bant atque protegebant in ipso solemni actu sancti Simperti reliquias usque post Missae Officium.

praedicistae

Chonrado Morlin

sanctae
sancti

obedientiae, ut ascenderet

ambonem

et

Ac

sic

inchoata

fuit

processio.

Nam,
:

cantore

Simperti caput cunctis utriusque sexus

principali incipiente
h vestri praecincti h

Responsorium

Sint lumbi
in

horainibus ibidem interessentibus in propatulo


ostenderet. Qui declamator Verbi Dei in hoc paruit sui superioris praeceptis

et

lucern ardentes
fuisset

manista:

bus, etc.,

etcum

perventum
tinito

illic,

omni revera, qua

tio
n

devota est habita. Unde

Responsorio

decuit, humilitate, devotione ac reverentia locum

Sint lumbi, etc.


tri, etc. "

cum Versu ac Gloria Panec non cum suis repetitionibus, tunc


incepit Versiculum
:

ascendens eminentiorem, quodararaodo consternatus ac tremebundus caput sancti Simperti populo ostensurus, ac omni serio promulganda exquantus jubilus cordium ibidem raanifestatus est

domnus abbas n mus Patrem

Benedica-

cum
-

Collecta

et Filium cura Sancto Spiritu Oranipotens serapiterne Deus,

pedivit.

omnium
:

interessentium

Ego tamen

Filii dirige actus nostros in beneplacito dilecti

testor

Deum

vidi

tunc plurimorum horainum

tui, etc.

Depost per cantorem principalem


:

in-

cepta est Antiphona


cura Versiculo

Confirma hoc, Deus,

etc.

lachrymas ex tripudio cordiura effusas, et tali die tantus horainura concursus fuit ad nos, propter videre reliquias sancti Simperti, ut vix stat
creditu.

Benedicaraus Patrera et Fi Actiones noetc. - una cum Collecta lium, aspirando pravequDesuraus, Domine.

Et post ostensionem

capitis sancti

Pa-

stras

troni nostri populo

domnus abbas

noster tunc

ni, etc. "

temporis

cum

praefatis cseteris praalatis iterum

promulgata
"/,

';;,";;;"-

teopi de uiis

domnus reveren8 His devotissime peractis, coepit instrumentum ad dus abbas sa3 P e dictus cjementanorura foshoc opus aptissimura scilicet
^oriura
ferreura,
faciens tres distinctos
ictus
:

in dictam intravit sancti Simperti

foveam

colli-

gendarura sanctarum reliquiarum causa, ornan-

ZSSST

.InnominePatristetFiliitetSpiritusi San cti.

imponentes do cuncta sacri corporis membra, ad hoc dilineo sarcophago per custodem prius viiiissimum opus subordinato, donec cupreum
fieri

Amen.

fabricm Deinde porrexit magistro

jussit

sarcophagum,

etc.

sic et fecit, etc.

10

INVENTIO ET TRANSLATIO
AUCTOUF.
,

S.

SIMPERTLEPISCOPI CONFESSORIS.
tionem ex optirao vino. Ubi sua paternitas in aliquorum praesentia sigillum suum reraovens ad
lotionem sanctarum reliquiarum, ac diligentius

ANONYMO,

MONACHO S
Udai.hu
in tCClt
i.

cantor chori 10 Et instructa processione Antiplionam principalis incepit tubali voce


:

Ham

replens gloEja Praesul alrae Dei, mundura Sancti portabatur in pro* ria, etc. et caput ac nocessione per egregium dominum doctorem
-

postmodum
solitis,

ac sarcophagum recolligens clausit,


sigillo.

atque suo munivit


tara

Et, factis reverentiis


et

bilem doctorem

Udalricum de
ecclesiae.

Hochrechperg

domnus abbas, quam


illic

conventus

cathedralis Augustensis

decanum

pra3-

exierunt de sacristia ad quietem, videlicet sua-

dignissimum, et ca?tera totius corporis partes reliquiarura sancti Simperti portabantur in sar-

rum habitationum,

in Christo Jesu pausaturi


Officii.

usque ad excitationem matutinalis


mini 1491.

Haec

cophago majoris ecrabiles dominos nobiles de capitulo canonicos bene meritos, clesia? beatas Virginis
dominura Ludovicus de Lilhart per dominura Georgium de Sthanberg, per dominura Conradum de Harstlier et per dominum
videlicet per

pulcherrimis tapetiis

compto per vene-

acta sunt die sancti Andrese Apostoli anno Do-

ANNOTATA.
a Manifestus

Christophorum de Knoringen, qui maxima accensi devotione ac humilitate una cum domino
decano praelibato
finita

est hic error,

cum neque ad annum


dictis in

illum Carolus, neque, qui ante hunc mortuus fuit,

processione per eccle-

Simpertus, vitam protraxerit ex


tario prxvio.

Commen-

siam nostram posuere totum corpus sancti Simperti super altare sancti Udalrici, et ad statim

b Vespertini.
c

inceptum est Officium Missae de sancto SimStatuit ei, etc, quod solemperto, scilicet
:

Lege

advocant.
perveniens.

d Legc

E
55
Commentarii prxvii.

niter fuit

percantatum per reverendum domnum abbatem nostrum tunc temporis, ut puta Joannem de Giltlingen nobilem, manentibus ibidem

e Dedimus illud num.

domino Vicario
clesise, scilicet

in spiritualibus

Augustensis ec-

domino Heinrico de Liechtenau, dominis de capitulo praefatis, et domino una cum honorando Caesariensis monasterii praelato dignissimo, scilicet doraino Georgio, nec non plures
alii

ANONYMI SANCT-UDALRICIANI

HISTORIA
TRANSLATIONIS TERTLE
S.

utriusque status doraini usque in calcera


fervore raanserunt.

Officii in raaxirao Spiritus

inde vcro in sacristiam


defertintiir.

11

Demum

Officio

de sancto Simperto patrono

SIMPERTI

nostro soleranissime, ut decuit, in jubilo cordis

devotissime sic percantato, et


actionibus

finitis

gratiarum
singuli

Deo ab omni populo congruis,

Incipit

Prologus in Translationem
a S. Simperti,

se-

transiere ad propria alimenta sumpturi. Sed reliquiee


rici

cundam

Augustensis

omnes manebant super

altare sancti Udalillius

Episcopi patroni nostri gloriosissimi,


quce fuit facta anni 1492
iii

praefatum, usque post Completoriura

diei

bene custoditae per duos devotos patres de


sunt certi nostri monasterii vernaculi ar-

b Feria

conventu, quibus per dominum abbatera associati

Paschatis.

mati pro reliquiarum custodia praefatarum, et


peracto Completorio, iterum facta est processio.

Scnpturus secundam Translationem

beati Sim-

S, Simptrtt
:

Nam domnus abbas praelatus


indutus ornamentis,

noster ssepe dictus,

cum

patribus de conventu ac

perti, episcopi Augustensis, grandi quidem jwm F afTectu, sed impari facultate materiam sacram

fratribus singulis processionaliter venit

ad cho-

aggredior duo haec finaliter intendens, ut virtu-

rum cum

sancti Udalrici, finito Completorio, praece-

tum

et meritorura ejus auctor

Deus

in illo glori-

dentibus faculis ac luminibus accensis,

maximo

ficetur, et

de lucerna

in

domo Domini

subliraiter

serio et devotione, reliquias sancti Siraperti

accensa pietatis
piant
:

ac devotionis lucem

fideles acci-

recipientes de altari sancti Udalrici portaturi ad

Christi

enim bonus odor estin

ipso,

etin

sacristiam reliquiarura

cum

solemni de sancto
:

universa Ecclesia tanquam paranymphus

et arai-

Siraperto Responsorio, ut puta


n " n
n

Sancte Dei

cus spousi fragrans et ipse unguentis optimis,

Simperte, virtutum gratia plene, spes misero-

unguento contritionis ac devotionis et in


ac proximum
pretiosae pietatis.
contriti cordis et humiliati

Deum
spi-

rum, decus ecclesiarum, intende preces populi supplicantis, ut impetres veniam pro delictis.
v.

Unguentum enim

tanquam pauper

Ecce, quia supra pauca

fidelis extitisti, su-

pra multa constitutus in gaudium Dei


:

tui in-

ritu pedibus Doraini suppliciter exhibuit aperiens os suum in oratione, et pro delictis suis jugiter

" troisti

intende,

adjicientes

Gloria Pascilicet

interpellans
ipsius,

n tri, etc., suis

una cura repetitionibus,


finitis,

Intende.

Quibus

doranus abbas in
reliquia-

unde et Christus purgavit peccata in aeternum cornu ipsius. Unguentum autem devotionis, in quo recordatio
:

et

exaltavit

praesentia totius conventus

sarcophagum

divinorum

beneficiorura

intelligitur,
in caput

in

obse-

rium sancti Simperti suo


sit,

sigillo

munivit et clau-

quiura divini cultus


ris

tanquam
<

Rederapto-

ne forte furtim aliquid subtrahi posset, sicut

desuper in mandatis idem doranus abbas habuit a reverendissirao nostro Augustensi usque ad lo-

pie ac copiose efludit, ut expresse de illo Et domus impleta est ex dictum videatur Non solum enim in sua per odore unguenti.

tam

sona

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


sona tanquam sacerdos et pontifex exhibitionera ccelestium Sacramentorura obtulitDoraino Sacrificiura justitiae oblationes et

273
K\

sentiarum

rum, nec non auditurum. non ignorare in prajquod a tempore secund* Inventionis
,

croRE
S.
i

WONYMO,
MOKACHO
UOALail

holocausta accedens
in diversis

corporis sancti

per semetipsura ad Deura, sed etiam


et labore

loc s tara viomis, quara et reraot.s grandi

Simperti, scilicet a festo sancti Andreae Apostoli anni 1491 usque ad gaudiosa

sumptu

Chnsto multas fundavit

Paschatis festa Translationis ejusdem.


tertia feria anni

ut puta
scilicet

et restauravit

immediate subsequentis.

ecclesias, in quibus miserationes

Domini jugiter

recolantur, et spiritualibus disciplinis ac divinis

mors Domini annuntietur, donec vepietatis, quod de latissimo sinu charitatis ex orani spe misericordia? tanquam ex aroraatibus et omni pulvere pigmensacrificiis

1492, a doraino praelato tunc temporis loci praefati, et a Congregatione totali reliqui sancti
in maxima sunt habitae veneratione, ac maxirao tiinore atque tremore in sacristia cu-

Simperti

niat.

Unguentum autem

stoditae.

Etiam

illico

post hoc dominus abbas


religionis

caeteros patres sacrae

zelatores hujus

tario universo Christi corpori praeparatur, quis

loci substituit fide dignissimos, qui

maxima

cura

abundius merabris Christi exhibuit?


ob egregia
eitlS

nientn

2 Taceo

infinitas (ut ita dixerim) ejus

expen-

devotione totius corporis reliquias in optimo laverunt vino, et finito meri pretiosi mundamine
corporis sancti Simperti patroni nostri, ex

describil auctor.

sas et miserationes, quas fecit in ecclesiis Do-

man-

mini coram Deo immortales

pertranseo elee-

mosinas
libus
et

illius,

quas

in locis definitis, in hospita-

dato domini praelati ac conventus adscitus et vocatus ad hoc est ordinarius noster physicus tunc
existens,

mansionibus pauperum

diligentissirna

vocabulo

doctor

BartholomaBus

de

cura

instituit.

non solum

in

Redemptiones captivorum, quas sua dicecesi, sed etiam in aliena

Weilhaim, ad interessendura ossium sancti Simperti

lineamontali compositioni, sicut et idera


nostris atqiif
rogatis
libens paruit.

loca extra episcopatura

tendo erogavit, et

suum Augustensera raitiramensara pecuniam, quam

praeceptis

Naraque optime
tritus

qualificatus,

utpote de suis atintegra

de raanu ejus in ccelestes thesauros raanus pau-

ac

contritus peccatis, devota ac

perum

quotidie

deportaverunt, quis enuraerare


miserationes

confessione facta eorundem, nec non bono satis


faciendi proposito pro
illis,

sufficiat?

Profecto

super omnia

licentia a recipiendis

opera ejus. Haec idcirco brevi epilogo praemisi,


ut,

dominis accepta, videlicet Ordinario episcopatus,


nec non atque etiam a domino hujus monasterii
pnelato

quantus
in

sit iste

patronus noster Simpertus,

de quo
latione

processu dicendorum sermo de transest, in capite libelli

bene merito,

tunc
nobilis

temporis
prosapiae,

domino
sancti

habendus

videatur,
mirifico

Joanne de Giltlingen

et de tanto Pontifice ac novo hujus loci

Patroni nostri corpus lineamentaliter maxima

Patrono non solum nostra

specialiter,

sed etiam
:

cum
sirae

industria et labore composuit, et ordinatis-

omnis generaliter Ecclesia

glorificetur

qui, se-

compegit omnium oostrum

in praesentia,

nescente jam saeculo et ad occasum vergente, se-

nec non aliorum plurimorum patrum de diversis


Ordinibus et Observantiis, qui etiam his intererant
sacri

cundura incrementa et consumraationem perfectionis apparuit " quasi stella in


*

medio nebulae,

corporis compositionibus indicibili

et quasi luna plena

in

diebus suis lucens, et


sic

cum
sirara

devotione tempore ordinandorura, scilicet


c,

"

quasi sol refulgens,

sanctus Simpertus
iraperii ac sacer-

angariae

qui tunc temporis hospitalitatis causa

refulsit in
dotii

templo Dei, Romani

nobiscum traxeruntmoram. Haec cernentes


in

firmamentura, gerama sacerdotum, praedi-

mira, gavisi sunt tripudiomagno

Domino Jesu,
domi
rela-

cator veritatis et doctor gentiura, Martha fre-

ad propria abeuntes loca, Deo laudes dederunt

quens etfervens

in obsequio Doraini Jesu, pater,

permaximas

et sancto Simperto, visa

minister acsusceptor peregrinorum, captivorum


et

turi ac audita, etc.

omnium membrorum

Christi.

Scripta sunt

4 Etiam notum
sancti Simperti

sit

per praesentes omnibus omnibui ad


ossa totius
translatio-

haec in libro hoc,


vitae viri

quae religiosi ac

monasticae

subsequentibus nobis, quod omnia

neceua-

probatissimi ab ipso gesta antecessores


fide digni lege-

corporis ibidem erant integro


et

nostri

semoto omni ambiguo, ac

numero ducenta decem

novem,

et triginta et

runt,

nec

non ab antecessoribus

suis

experti

sunt, et nobis posteris fideliter scriptis reliquerunt, ut sic (ut profertur) in testimonio veritatis
nihil privati amoriset gratiae inseratur, sed ope-

duo dentes ex integrali numero, demptis duobus pro videri meo (ut non raentiar) dentilms. His
itaque peractis ac diligentius inspectis, reliquiae
sancti Simperti decenter ad sarcophagum cum mundissimis et pretiosis pannis sunt reclusae, et

ra ejus, quae in
et veritate in

Deo facta sunt, sumraa sinceritate


et utilitatem Ecclesiae

honorem Dei

per dominura abbatem nostra


sigillo iterura

in praesentia

suo
post

proferantur.
Explicit Prologus Translationis ac vita sancti

munitur. ut
fuit,

pritis in sacristia

Inventionem factura

sicuti

per dominum
et nos desuistis

Simperti et episcopi Augustensis duodecimi.

episcopum nostrum dominus abbas


per habuimus mandatum.
narratis, ad
statira reliquiae

Quare, expletis

sancti Simperti per

S. Simperti secundce Translationis


relatio.

devotos de conventu

patres ac fratres iterum


(ut decuit) candelis et

omni honore prosequendo

faculis praeeuntibus, portatffisunt

de aula domini

/tnno 1492 s Simperti retiquite decenter comvosiuc,

raodicum de secunda corpoSimperti translatione, et anteris sancti loqui, velim quara incipiara de eadem quidpiam

Relaturus jamjara

abbatis in sacristiam. Et tunc de illis sacris neusgotiis nil plus in antea actum est a quoquam

unumquemque hanc materiam


Tomus
vi Octobris.

lecturum, visu-

que ad praelibata Paschaii- l.-s(a Translationii secund fiend. Sed interim per dominum abbatem loci ac suos omnia praparabantur neces-

37

274
AUCTHIlh

TRANSLATIO

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


fiendam
faculta-

futurara saria ad istara translationem

MfONTMO,
MONAt.ll" S

omnium virium atque depositionemjuxta


tulam suarum
,

Udalhh.i.

prastolantes deinceps regine

ma-

aliorum plurimorum jestatis adventum, nec non spiritualiura, quam et sa3imperii principum tam peragendum cularium ad hoc divinissimum opus
interfuerunt adventandorum, qui et negotio isti utriusque sexus populo, devotissirae una cum
sicut latius,

FRIDERICUS, DEl

ET APOSTOLICJE

SEDIS GRATIA EPISCOPUS AUGUSTENSIS universis et singulis


,

Christi fidelibus prcescntibus et futuris

Deo dante, patefacturus sum

in sub-

salutem in Domino sempitemam,


notitia subscriptorum a.

feria iii /'"tehatit udsc pulcrum in-

sequentibus immediate. quadringentesimo 5 Anno Domini millesimo


vicesiraa nonagesimosecundo, Indictione decima, Aprilis, et fuit tertia fena Pamensis
tertia die scha?, Innocentio

cum

signi nonore untur.

Papa Octavo naviculam Petri


filio

Gloriosus Deus
tise nullis

in Sanctis suis et in Majestate

Fridi

Friderico Tertio teregente, sceptro imperiali

mirabilis, cujus ineffabilis altitudo pruden-

episcoput (ugustentU

Frederici nente, acMaximiliano ejusdem

Ro-

inclusa limitibus, nullis etiam terminis


recti censura judicii ccelestia pari-

manorum

rege cunctis imperante, sub reverendo

comprehensa

Secundo, episcopo patre et domino Frederico atque huic ccenobio domino Joanne Augustensi,
\

ter et terrena disponit, etsi cunctos ejus mini-

stros magnificet, altis decoret honoribus et ccelestis efficiat beatitudinis

sancti Sirade Giltlingen abbate preesidente, hurao levata in hunc sarcophaperti ossa de solemnitate decenti gura ac sepulturara hanc cum
praesenti recondita sunt, ac, ut cernitur, reclusa

possessores

illos

tamen,

ut dignis digna rependat, potioribus attollit insio-niis dignitatum, et praemiorura uberiori retributione prosequitur, quos digniores agnoscit et coramendat ingentior excellentia meritorura. Praeterea,
si

invictissimo rege

Romanorum supra

dicto, ac

ac adepiscopo et abbate prsedictis, assistentibus reverendis patribus et dominis, juvantibus eis

quisque multum laborat ducem invenire,


alicui

qui

eum

mortali adducat, quanto raagis

domino Udalrico episcopo Adrimitano, ejusdem in spiriepiscopi pradicti suffraganeo ac vicario


abbate tualibus generali, domino Bartholomaeo Sanctae Crucis in Werdea, domino monasterii

duces generis humani, qui pro nobis hominibus

ad

Deum

interpellant, sunt honorandi, quorura

reliquias dominator Christus fontes nobis praebuit

Georgio monasterii Csesariensis abbate, domino Georgio abbate sancti Michaelis in Fultenbach,

salutares, multiformia beneficia irrigantes ? Illos enim honorando iiueis honoramus et rairabilem

prsedicamus, qui ipsos sanctificavit.

domino Udalrico de Hochenrechberg decano raacapituli joris eclesiae cum reverendis dominis sui
ac totoclero civitatis

2 Hinc est, quod, cum alias quondam bonae memoriai dominus Petrus Cardinalis et episcopus
Auo-ustensis prasdecessor noster a
licis

S. Simperti

reliquias,
ihitu
i
ii ii

i'i

Augustensis, adjunctis eisbaronibus, militimagistris civitatis

dem

principibus, comitibus,

recordationis

quondam fedomino Nicolao Papa Quinto


,

datricianus

n se facultate,

bus, nobilibusque multis


et populo multo. Ista de

cum

indultura impetrasset et obtinuisset

quatenus

secunda sancti Simperti

divinum diurnum atque nocturnum Officium de


sancto Simperto episcopo, qui in raonasterio sanctorum Udalrici et AffraB Ordinis sancti Benedicti

translatione ac depositione novissima superficie-

tenus et succinte sint dicta ac compendiosissirae;

sed de

modo

translatione,

ac forma omniura actorum in ista Deo duce, ampliori stilo egent, ut

Augustensi requievit tumulatus, per abbatem

et

conventum ejusdem monasterii possent


;

inibi

statim in sequentibus patefiet d.


Eevo talis solemnitns

Nam

nostro in

apud nos non est celebrata


altius depo-

peragi ipseque sanctus Sirapertus a Christi fidenominari, reveri et Iibus de csetero pro Sancto
venerari, serie litterarum preefati

alicujus Sancli reliquiarura inventarura, iterum


in eundem locum licet aliquantulum sitarum, sicut jam actum est, etc.

quondam dob.

mini Petri

Cardinalis desuper confectarum

Nos

ANNOTATA.

cupientes reliquias ejusdera sancti Simperti pro majori veneratione in lucem produci, ne lucerna accensa in absconso aut sub raodio teneatur.

Quocirca venerabili nobis in Christo dilecto


dicti

Joanni de Giltlingen abbati a Secundam, inquit auctor, nempe translationem, eo quod eam, qusanno 1 191 estfacta % habeai
pro Inventione secunda.

monasterii con-

cessimus facultatera, cujus praitextu ipse, coas-

sumptis pluribus praelatis et egregiis personis tumulum sancti Simperti, qui ante capellam ad
altare sub vocabuio suo consecratura, in ecclesia
dicti

b At Fridericus, episcopus Augustanus,


fecto

in

con-

de hac

Translatione instrumento, factam ait

monasterii situabatur,

cum

solemni procespopuli publice

die Lunse, vicesima tertia Aprilis, quae erat feria

sione in conspectu multitudinis

n Paschae. Incidii Paschatis Dominica anno 1492 in 22 Aprilis, ac proin dies vigesima tertia
rjtiMlcm mrnsis
iii

accedcns, reliquias

suas iu sarcophago ibidera

Irrinm n.

iiun

III.

Ihnir

innniij-

contentas effodit, et ex eodera recepit, novosarcophagoad hoc construendo, imponendas, prout


ha3c in litteris inde confectis limpidius clarent. Verura, facto ineoderaloco proipsisreliquiis
rnraiii tt
ti

mi locum

secuti videhtur Stengeliusei

Corbinianus

Khamm, num, 55 Commentarii


d

prxvii laudati.

c Seu Quatuor-temporum quadragesimalium.

Videtur his verbis auctor de


;

hac

Translatione

3 imponeudis et
sive

plura polliceri
cor tamen
i

verum, quae ea

sint, ignoro.

Suspiepiari.

inibi conservandis novo mausoleo Romanorum \tiisQUti sarcophago super terram elevato, nos Fre-

hii

eadem, qus inproxime subdendo

dericus, episcopusvolentes,

more

vigilispastoris,

Augustanideea diplomatecontinentur, indu

quod

dicta3 sancti

Simperti reliquice devotius venerentur,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

275
mjotorb

nerentur, quo Dorainus noster Jesus Christus

ipsi-

in der Klingen,

Christophoro Knoringen, Georet

us intercessionibus vota dirigat fidelium, et ad

gio Schwabsberg, Wolffgango de Zullnhart,

gratiam exauditionis perducat, easdem reliquias debitis honore et reverentia suspicientes, caput
videlicet

SSSSk
Udalwi
i

Conrado Frolich
ris canonicis,

officiali,

nostrae ecclesiae majo-

Joanne de Salinis decretorura donec non

ejusdem sancti Simperti, adstante nobis

ctore, Sedis Apostolicae protoaotario,

etauxiliente serenissimo et invictissimo principe


c

religiosis Fratribus saepe dicti monasterii sancto-

et

domino, domino Maximilianoc, divina favente

rum

Udalrici et Affrae, videlicet:

Wilhelmo Ran-

Clementia

Romanorum

rege primo semper au-

ger Priore, Joanne Stenglin Subpriore, Matthia

gusto, Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, etc, archi-

duce Austrias, duce Burgundiae, Britanniae, Lotharingice,

Umhofer, Thoma Rieger, Wilhelmo Wittvver, Petro Conrado et Leonardo Wagner, Conrado
Morlin, Joanne Peurlin, Simone Weinhart, Balthasare Kramer, Joanne Griesher, Sigismundo

Brabantiae,

Limburgiae, Lucenbur-

giae et Geldriae,
thesii,

comite Flandriae, Tyrolis, Ar'.

Burgundiae, Palatino Hanoniae, Hollandise,

n.,, tMechli- Zellandiae,

Namurci, Zutphaniae

et Mechliffl

Zymermann, Leonardo Weinlin, Heinrico Hayden, Sigismundo Lang, Stephano Thegen, Andrea Burg, Leonardo Gregg, Udalrico Flechsenhar, professis; Simone Ridler, Erasino Hueber,
novitiis

sacrique Iraperii raarchione ac domino Frisiae et


Salinarura per nos, reliquas vero reliquias hujus-

modi

in

quodara sanctuario per certos, quos nobis


in

duximus

hoc actu adjungendos,

videlicet re-

Bernardo et Laurentio conversis. 5 In quorum omnium et singulorum fidera


;

et
lit-

in

novum

verendum

in

Christo patrera et dominum, dorai-

testimonium praemissorum praesentes nostras


de

mfmtranslata>
'

num n

Udalricum, dicta gratia episcopum Adrimiet prcefatum

teras sive praesens publicum instrumentum exinfieri et prcefati

tanura, suffraganeumque nostrum,

serenissimi domini regis Ro-

Joannem,

dicti sanctorura Udalrici et Affrae


in

Au-

manorura

id

raandantis nostrique sigillorum una

gustensis, venerabilesque

Christo nobis dilectos

cum

subscriptionibus notariorum infrascriptorum

Bartholomaeura sanctae Crucis in Werd, Geor-

jussimus et fecimus appensione communiri. Da-

gium

in

Fuldenbach
in

preefati

sancti Benedicti et

tum et actum Augustae


pra
dictis

in

monasterio ac

locis su-

Roggenburg Praemonstratensem, nostne dicecesis monasteriorum Ordinum abba-

Georgium
tes,

sub anno a Nativitate Domini millesi-

mo

quadringentesimo nonagesirao secundo, In-

adstantibus eis etcooperantibus illustribus et

dictione decima, die Lunae, vicesima tertia


sis Aprilis,

men-

generosis principibus et dorainis Christophoro et

qu& eratferiasecunda

Paschae, Pon-

Wolffgango comitibus Palatinis Rheni, Superioris et Inferioris Bavariae ducibus, Rodulpho principe in Anhalt, et

tificatus sanctissimi in Christo patris et

domini

nostri Innocentii, divina Providentia Papaj Octavi,

Eberhardo Juniore comite de


sanctorura Udalrici et Affrae

anno octavo, regnantibus

gloriosissirao et in-

Wirtenberg,

in

processione circumcirca septa

victissimo principe et

domino domino Friderico,

ipsius monasterii

dicta favente Clementia, imperatore Tertio, et


praefato

cum

clero et populo ad hoc congregatis et vocatis

serenissimo domino Maximiliano rege


ejus nato

laudabiliter habita, usque ad novum mausoleum

Romanorum

semper augustis; praesenspe:

seu sarcophagum pradictum solemniter bajulatum, et bajulatas publice Jesum proclamari et

tibus ibidem generosis strenuis, nobilibus,

ctabilibus et egregiis ac providis viris dominis

commendari
vtocapitealiisque

fecimus.
in his

4 Et servatis solemnitatibus singulis


se rvari
in
solitis,

magistro Francisco de Ponte, oratore et cancellario regis Angliae, Francisco Wolfigango de


Hohenzollern, Christophoro de Sunnenberg, Nicolao et Joanne regni Croatiffl de Frankenhara

capite ipsius

sancti Simperti, ut

monasterio sanctorum Udalrici et Affrce praeSandicto apud thesaurum aliorum reliquiarum

comitibus, Christophoro de Liraburg, sacri Ro-

fl

ctorum

inibi consistentium honorifice habeatur,

mani

Iraperii Pincerna,

Martino et Erhardo de

per nos ordinato, atque una de

costis

ejusdem

Bolhain, Georgio von Stain in Goffen, Sigisraun-

sancti Simperti sigillo dicti altaris sub vocabulo

suo per nos consecrati inclusa, ex iisdemreliquiissanctiSimperti particula unius


praefato pollicis fere longitudinis et spissitudinis

nec non quadam

do de Rorbach, Georgio de Kastehvart, Leonardo de Fronberg vom Hag, Michaele de Eizingen,

Georgio de Kalten baronibus, Wilhelmo de Pappenhara, Magno et Leonardo juniore de Hohenreichen sacri Imperii Marscalcis, Philippo Loit ex Burgundia, magistro curiffl dicti domini regis

domino Maximiliano regi id petenti tradita, et quadam alia minori earundem reliquiarumparticaeteras vero cula pro nobis reservata et recepta singulas sancti Simperti reliquias ad omnes et
;

Romanorum, Caspare Meck


regis,

caraerario ejus-

dera domihi

Ernesto de Welden, Diepoldo

novum sarcophagum supradictum posuimus, perpetuo inibi consemndas, eundem sarcophagum

cum summa

diligentia claudi jubendoetfaciendo,

Stain, Jacobo de Landau militibus, Walhardo de Knoringen, Paulo et Andrea de GiltlinDietmagen, Georgio Marschalco de Biberbach,

vom

prccmissis venerabiistentibus etiam nobis in

Petro to de Liechtenau, Heinrico de Paulsweil.

nobis sincere dilectis Laulibus et honorabilibus Vito Fakler sanctae rentio Velma sancti Georgii,
:

de Frodenberg, Ulricode Weichs, GeorgioBuchbech, Georgio

deAw, Georgiode

Lizelstain. Ja-

Ordinis sancti Crucis, monasteriorura

Augustim
Jacobo

Canonicorum
Heinrici de
vicario,

Regularium Prcepositis,
Liechtenau

cobo Geblin 'vora Pfird ex Liechtenstain, Lilberg ex Styria, Georgio de

Sunco, Georgio de

Conzelman decano

sancti Mauritii Augustensis, nostro in spiritualibus

Wilhelmo Gufs armigeris

nobilibus,

Wilhelmo

Jacobo Vorchtel, secretario nostro et magistro,


procuraPflanzenmancuriae nostrce Augustensis abbatis et conventus dictorumque Joannis
syndico,

Conrado Harscher scholastico, Freiberg, Andrea de ZUUnhart, Burckhardo de

Ludovico

tore,

27G
amtoue
anonymo
IIONACHO s.

TRANSLATIO

S.

SIMPERTI EPISCOPI CONFESSORIS.


omnia
et singula sic fieri vidi et audivi.

syndico, atque Sigismundo Goffenprot, Joanne Lancrenmantel. Hilnoldo Ridler. Ludovico Hoser en,,ia a

Ideoque

"t?

Udamuci.

magistris civium, Georgio Ott, praefecto civitatis

hoc praesens instrumentum manu alterius fideliter scriptum exinde confeci, signoque ac nomine
et

Augustensis, Bartholomaeo

Ridler canonico
et

cognomine meis
in

solitis et

una cum

praelibato-

Tridentino Decretorum,

Conrado Peytinger

rum dominorum
pensione

regis et episcopi sigillorum ap-

Sebastiano

Illsung

Herwart, Leonardo

et

legum doctoribus. Georgio Jacobo Rechlinger. Luca

fidem et testimonium

omnium

etsinsi-

gulorum praemissorum rogatus


gnavi etcommunivi.

et requisitus

Dain, Georgio Canzelman, Georgio Ridler, etJo-

anne Hemerlin civibus Augustensibus, testibus


ad praemissa vocatis specialiter atque rogatis.
acsuoidparitertestimth

9 Et ego Joannes Bayr de Haydenhaim,


ricus

cle-

confirmam.

Augustensis dicecesis,

artium liberaliura

6 Et ego Jacobus Wirsing. clericus Augustensis dioecesis, canonicus ecclesiae sancti


ritii

Mau-

magister et decretorum licentiatus, publicus imperiali auctoritate notarius, quia praedictis processioni, reliquiarum bajulationi, proclamationi,

Augustensis,

publicus sacra

imperiali au-

ctoritate notarius, quia prasdictis processioni, re-

commendationiet
tioni
sic,

in

novum sarcophagum

posi-

liquiarum bajulationi, proclaraationi,


tioni,

commendaet re-

omnibusque

aliis et singulis praemissis,

dum

insarcophagum novura depositioni


omnibusque
aliis et

ut praemittitur, coram serenissimo principe

quisitioni,

singulis pnemissis,

et

domino domino Maximiliano Romanorura rege

durasic, ut praemittitur.coram serenissimo prin-

per reverendura in Christo patrem et dominura

cipe et

rege, et per

domino domino Maximiliano Romanorum reverendum in Christo patrem do-

dorainum Fridericum episcopum Augustensera


praedictis fierent et agerentur,

una cum

notariis

minum Fridericum episcopum Augustensem praedictis fierent et agerentur, una cum notariis infra et testibus supra
scriptis praesens
interfui,

et testibus supra scriptis praesens interfui,


sic fierividi

eaque

etaudivi. Ideoque hoc prassens infideliter

strumentum, manu alterius

scriptura,

eaque

sic fieri vidi et

audivi,

ideoque hoc pree-

sens publicum instrumentum


liter

manu

alterius fide-

exinde confeci, subscripsi, publicavi, et in hanc publicara formam redegi, signoque et nomine

conscriptura exinde confeci, subscripsi, pu-

meis

solitis et

consuetis una cura praefatorum


et episcopi

blicavi et in

hanc publicara forraara redegi, signosolitis et

dominorum
sione
et

regis
in

sigillorum appen-

que et nomine meis

consuetis una cura

signavi,

fidem et testimoniura omniura

norainatorum regis et episcopi sigillorum appensione signavi et munivi rogatus et requisitus in


fidera

singulorum praemissorum rogatus et requi-

situs.

et

testiraonium

omnium

et

singulorum

praemissorum.
tutecripti

Ad raandatum
Con.

Doraini regis propriura.

7 Et eg0 Joannes Fischer de Dinckelspuhel,


clericus dicecesiset canonicus S. Mauritii scriba-

Stiirzel, juris doctor,

regius can-

cellarius subscripsit.

que juratus curiae Augustensis, publicus imperiali

auctoritate notarius, quia praedictis procesreliquiarura


bajulationi,

ANNOTATA.
Harum
lilterarum apographo, apud nos serva-

sioni,

proclamationi,
posi-

comraendationi, et in
tioni,

novum sarcophagum
et singulis

oranibusque
sic,

aliis

praemissis,
to,

dura

cipe et

coram serenissimo prinD.D. Maximiliano Romanorura rege per


ut prasmittitur,

hxc piwfixa letjunlur verba: Testimonialis Lit-

tera Friderici, episcopi Augustensis, de translatione S.

rev. in Christo patrera et D. D. Fridericum epi-

Simperti

cum

regiae Majestatis sigilli

scopura Augustensera prasdictis fierent agerentur,

appensione.
jestatem.

Visum
li:r

et admissura per

regiam Ma-

una cum notariis sub et testibus supra


eaque
sic fieri

scri-

p
litterse

ptis pr?esens interfui,


divi.

vidi

et au-

b Datoe sunt
tini, in

anno 1468, die vi Jauu:

Ideoque hoc praesens instrumentura

manu
pusi-

quibus ita loquitur Petrus

Notum

igitur

alterius fideliter exinde confeci,


blicavi et in

subscripsi,

facimus universis, et in verbo veritatistestamur,

hanr publicam forraam redegi,


solitis et

quod nobis

alias

de anno Domini millesimo qua-

gnoque et nomine meis

episcopi sigillo-

dringentesimo quinquagesirao, in anno jubilaeo,

rum appensione

signavi et munivi, in fidem et

coram quondam

beatae meraoriae sanctissimo in

testimonium omniura singulorura praeraissorura


rogatus et requisiin
noliiru rii.

Christo Patre et Domino nostro, Domino Nicolao

Papa
clericus

quinto,

inUrbe Roma personaliter

consti-

8 Et .ego Petrus

Mor de Aichach,

Au-

tutis, Sanctitati suae

Historiam et Legendam de

gustensis dicecesis, publicus apostolica et imperiali auctoritatibus notarius, curiaeque

beato Simperto confessore, in sancta Augustensi


ecclesia episcopo et praedecessore nostro, nobis

Augustenpro-

sis

causarum scriba juratus, quia

praedictis

ex vetustissimiscodicibus raonasterii nostri san-

cessioni, reliquiarum bajulationi, proclamationi,

ctorum Udalrici

et Affrae Augustensis,

Ordinis

coraraendationi, et in
tioni,

novum sarcophagum
et

posi-

S. Benedicti, traditas

exhibuimus, ostendiraus et

omnibusque
sic,

aliis

singulis praemissis,

assignavimus, ac eandem Sanctitatem suam, de


miraculis et vita, quce per

dum

ut

praemittihir,

coram serenissimo

ipsumbeatum Simperquo quodque

principe et D. D. Maximiliano

Romanorum

rege,

tum
in

quotidie in dicto raonasterio nostro, in

per rev. in Christo patrem et D. D. Fridericum


episcop. August. praedictumfierent.etagerentur,

reliquire beati Siraperti cubant, fierent,

lionorem ejus

et reverentiam altare ibidem

unacum

notariis publicis

sub et testibus supra

aedificatum et consecratum esset, et ejus crebre-

scriptis praesens et personaliter interfui,

eaque

scentibus

miraculis,

quibus coruscare non cessant,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

277
Aur.TonR uioiraio,

sant, publice longo

tempore ultra memoriam hoet ibidera crebrius fideliura

rici et Affrae

minum per

Christi fideles ejusdera capellze limi-

Augustensis Officium divinum tam diurnum, quam nocturnum cura Historia et Lesuse ostensis et in codi-

na frequentarentur,

HONACHO
I

S.

genda per nos Sanctitati

DAUUCI.

vota, preces et suffragia effunderentur et solverentur, aliquatenus inforraavimus. Unde pradicta Historia et Legenda, quse in ipso monasterio

cibus et libris veteribus de sancto Simperto repertis, debita cum reverentia cantando persol-

per abbatem et conventura de Beato frequentatur, per prsefatum sanctissimura Dominura no-

vere possent et deberent, ipsequebeatus Simpertus per eos et alios Christi fideles de caetero tan-

quam Sanctus
valeat

strum Papam

visis,

et quantura opus fuerit, de

sine alicujus peccati labe et transgressionis nota revereri et venerari possit, et

singulis informatus.

noster Nicolaus
raoiia esset

Idem sanctissimus Dorainus Papa quintus, ut in aeterna mejustus, ac nomen ejus requireretur a
vivae

eadem

auctoritate simili vivae vocis oracu-

lo concessit et indulsit.

Hinc

patet, verba illa

Inspectante Maximilinea

generatione in generatione et ne recederet me-

liano,
ta,

num. 54 Commentarii prxvii

36

posi-

moria

ejus,

vocis

oraculo et auctoritate

ad lineam 42 seu antepenutiimam tratuferenda

Apostolica concessit et indulsit, ut ab.bas et con-

esse, et istic ita

legendum

pompa prorsus

insigni

ventus dicti monasterii nostri sanctorura Udal-

et inspectante Maxirailiano, etc.

DE

S.

GERALDO,

COMITE AURILIACENSI, CONFESSORE


AURILIACI IN ALVERNIA.
COMMENTARIUS PR/EVIUS.
I.

D.

A.

B.

Cur Geraldum

Auriliaci

consignemus; a quo
fuerit

et

quando

Vita ejus litteris

mandata.
recusamque ad

CIUCA ANNI M DCCCCIX.

Auriliacum

vel, ul ab aliis scribitur,


,

Aureet

xiii Octobris

diem exhibet postrcma

liacum seu Aureliacus

Aurelhacum

Suriieditio, prxferl Epistolam,

Aymoni

abbati in-

Orlacus; aut etiam, prout, appellatione a

scriptam, in qua opusculi, in quatuor libros divisi,

vomine, quo locus


Udi,

Gallice dicitur

Auhunc

auctor sese Odonera nominat


in

verum cum

nihil vel

rillac, >m>i inrpte. ut apparet, deducta, in

Geogra-

Epistola

illa vel in
ille

operis seu Prxfatione seu

guem Aurih n
i.
i

phia a Baudrando, idcirco interim carpente

contextu, unde, quis

Odo fuent,

dignosci queat,

to / ii
ititu,

liujus
si-

Mc

Martiniero nuncupatur, Aurilliacum, urbs

est

Alin

reperiatur, pluresque hisce

temporibus,

seu medio

gnamus.

rmux

seu Arvernix Superioris prxclara,


diascesi

ohm

seculo x. hujus nominis abbntes,


biiit,

quos variiscamo-

Claromontensi, hodie in S. Flori

ad

fluvio-

S. Ma.renlii rnlrlirrt, Mascianensi, DolniM,

lum Jordanam
frequenti,

sita,

qu;c.

nondum admodum quemadmodum e Baudrando mox


Inista, tum

S. Michaelis ad

Mosam

et

Cluniacensi,
1,

Annalium

Benediclinorum ad annos 940 num.

942 num.

laudato Tabulisque Geographicis docemur, Occiden-

tem

versus

Fioriopoli novem,
et

Orientem JSstivum

38, 952 num. 56, 963 num. 72 prxlatos fuisse probat Mabillonius, exstiterint, nonnemo forsan,
fueritne ab

versus Cadurco quindecim

Meridiem versus Cla-

Odonc

Chtiinicensi,

071

ab nlio nominis

romonte viginti quatuor leucas distat, Galliarum civitate et quidem in suo, quod huic, ut ex Vita mo.r

ejusdem abbate Vita

ista ronscripta, revocabit in


:

duetsi

bmm

nn/itr

V6T0, Ut (ipjmrrt, immerito

ast

memoranda

apparet, vel adjacebat vel includebatur,


loci
i

sic habeat,

quo minus tamen ea de re dubilandum


imprdiunt, e quibus
;

prxdio cognomini monasterium exstruxit

arbitremur,
prodiit.

Lucubratio

Ula

Geraldus, quem

hic supra in

eadem urbe seu oppi-

Mss. antiqua

omnia enim Odonem cujus

etiam do quod post vitam sanctissime actam fuerit sumus dicturi, cultum ecclesiastiibidem, ut infra

nomrii prxferunt, Cluniacensem


appellant, Tmpediunt ei

abbatem

dis
<

auctores tum synchroni

cum
nec
/

post adeptus,
ni dicto

consignandum eanstimavimus,

etsi

suppares, tum

qui seculis

sequentibus scripserunti

oppido nec in prxdio castrove cognomi~

Ce ernaci aut, uti apud Castellanum tegiCezeiCedinaciin Cadurcis, qui locusQallice tur, clawenac seu Cezenac vocatur, diem extremum
sed
rit,

omnes enim Magno Odoni, egregio tum in Galnts, tum iii cateris Europxpartibusmonostica discipli-

nx
se

instauralori, S. Geraldi Vitam, cujus auctor se-

Odonem
3 Eosce

nominat, unanimi consensu attribuunt.


inirr
ei
i

utieSanctiistius

Viri

Vita intelligitur.

primo

loco occurrunt

Ademarus
:

utihit

ruiiin
s
(

oa

uniacensis

et

2 Hxc, quam Marriem Cluniacensis eamdem Andreas Quercetanus, Notis etiam

monachus
illur

ChabannensU
pnor,
itt

hronobgus Auriliacensis
in

quorum

Labbeut

Scriptorum a sese tom. II Bi-

abbashiuris.

primo vulgarunt strans, in Biblwthcca Cluniacensi

cirra bliothecx Mss. vulgatorum Sgllabo affirmat,

annum

278
AUCTORE
D.
A. B.
;

DE

S.

GERALDO COMITE CONFESSORE.


abbate

sub annum 1031 florebat alter autem Peto de Roca, id est, anno 1129, liacensi

Aurevixisse

monasteriorum
Turonis

sanctequfl

rogul.e

reparator,

obiit et sepultus est

apud sanctum Ju-

ez

iis

au*

mmet

apud Mabillonium

Veterum

Analectc\vmediHonisantiquiomtm.n,pag.m intelligitur. sui fuwm suppeditat S ub Chronici


,

lianum. Hisce autem chronologt dlius transcrtptis verbis assentitur anonymus chronobgus Dolensis

apud Labbeum tom.

I Bibhothecx pag. 315. ad


obitum signans

vcrba Ademari apud Labbcum lomo dtato pag. 166 Lcmovicensis) OdoTurnio (episcopus hzcsunt

eumdcm annum 942. Odoms


ctinorum
li,

Hinc

corrigendi. inquit Mabillomus


lib.

nem abbatem Cluniacensis ccenobii summe qui Odo reverentissimus. Turpione luit

excorogi-

xliv, num. 39,

Annahum Benedu cum veteres nonnul-

tum

recentiores, qui

tante

Vitara S

Geraldi edidit, et

librura

Contemptu mundi perutilem cumdem Labbeum tomo BMiothec* Mss. eodcm, Lcmovkcnsium S. vaq 27* Chronicon Abbatum (Aymo abbas) araicitiara mrlialis rfc habet Hic
:

composuit.

De Apud

cum

sepulturm aliter notant.

tempus ejus obitus et loLi mento quidem


;

cum enim Joannes, Odoms bwgraphus

alnque, quiis

bustuto fidiqueat, nusquam annum, quo sanctus

abbas obicrit, c.rprunant, Flodoardo certe aucton

synchrono, Dolensique chronologo,

annum 942

as-

habuit

cum

sancto

Odone

Cluniacensi abbate,

signantibus, fidesindv. bitata videtur adhibenda.


vero,

Jam

cui iussit edere

Vitam

S. Geraldi.

Hic Turpio-

cum

sic

habeat, ac S. Geraldus anno circiter

nem

episcopum Lemovicensera

fratrera

suum

909, utinfra sumus dicturi, vitam cum morte commutarit, consectarium est, ut certe triginta quatuor
post Sancti obitum

sumrao araore excoluit, et tertio post obitum obiit viii Kaeius anno idem S Turpio episcopus
hisce lendas Augusti. Adcmari autem verbis, qu*

nondum

elapsis annis Vita cjus,

* Marriero
abbatis

et

Quercetano sub Odonis Cluniacensis


litleras

chronologi Chronici Lemovicensis verbis firmaniur, sunt: Auriliacensis verba nunc addo. Sequenliahaec

nomine vulgata, fuerit abs hoc in

conjecta.

Ac eam quidem, quam


scriptam esse non posse,

ab Adone post ane

Oddo, venerabilis abbas

tertius Auriliacensis et

num 942

jam

dictis

etiam

Cluniacensis, rogatus a Turpione Lemovicensi episcopo et ab Airaone Tutelensi abbate, descripsit

consequitur, lilteris tamen non fuisse ab eodem ante

unnum 923 mandatam ejam

dicendis putescet.

Vitam
circa

beati Geraldi.

Nec

ab

Ademaro

et chro-

nographo Auriliacensi dissentiunt Petrus venerabir


lis,

G S. Geraldi resgestas, non nisi Aymonis abba- scdannocirciter, .. tis seu suaswne S6U preCloUS adactum se littcns com,

medium secutum xn Cluniacensi


Trithemius,

ccenobio

mendassc, in Epistola operi pr&fixa

et

in Praefa-

pra latus, Vincentius Bellovacensis, seculi xiii scriptor, ct

tione Sancti nostri biographus prodit t his verbis


:

Ay-

quorum
col.

verba
et

Quercetanus

Bibliothecx Cluniacensis
vit.

59
,

sequenti vulga-

Chronologus Cluniacensis

cujus opus ibidem


:

monem alloquens Affectu recolendo pro suisraeritis domno Aymoni abbati conservus fratrum Odo perpetuara salutera in Christo. Libellum,
venerabilis pater, quera de conversatione et miraculis beati hominis Geraldi,
'

sequentibus tUHUIIl .M col. 1\J(~I editum est a 1.1/1. 1G27 et si(iivinnrHv

Sanctus ^..~v-~

Od~~

do, abbas secundus Cluniacensis, inquit, scripsit

me. qualitercum-

Vitara beati Geraldi, quse apud nos


itaque a

est.

Fuisse

B.

Odone, Cluniacensis ccenobii abbate,

Q ue P ossira dictare tara imperiose nuper suaseras,jam, licet tremens, aggredior. Haud absimi'*'

S.Geraldiyttora
illi

litteras

conjectam, scriptores

Przfatione habet

.-

Siquidera. inquit,

et

omnes luculentissune tradunt,

adco ut, quin

is

domnus Turpio episcopus


nerabilis abbas

et dilectissimus ac vealiis

vereSanctinostri Vitamscripto

sit

complexus, du-

Ayrao cura

quam

pluribus

bitandum non
LucubrattO'
qtti
,

sit.

i/"" id

ii Vila, per Mitrrurinn vulgata,

fecit,

4 Geraldi porro Vitam, quam Odonem, Cluniam abbatem, scripsisse e jam dictis palam est,
esse illam ipsam,

ttiversa
cst

non

viilgarunt,

vel

ex eo liquet, quod

quam Marrieruset Quercetanus quam Vitam


,

precum me coegerunt, ut htec aggrederer. Aymoni abbali hoc opus ab Odonr munupatur. Aymo igilur tunc aliquod monasterium abbalis mVr nere moderandum susceperat, et quidem eum TutemuIta
vi
lensi

ccenobio fuisse

tum propositum,

chronotogi
id-

Odoni Cluniacensi scriptores taudati attribuunt,


teris illam

lit-

Auriliacensis verbis num.

recitatis apparet,

hunc, a Turpione episcopo

et

Aymone
et

ab-

que ctiam concludi posse videtur e sequentibus hisce t

bate rogatum, commendasse, Adcmarus

chrono-

qux

subdo, Odonis in Prxfatione verbis

Cura

logus Auriliaccnsis vcrbis

jam

rccilahs affirment,
et

causa insisteret, ut Tutelensis coenobii fraternitatera invisereraus, ad sepulchrura ipsius(S. Gce-

quodque Odo ipsemet,

qui

Vitam a Marriero
id

tnno vutgatam scripsil,


ei

sese a

Turpione
fecisse,

Aymone

abbate multa

vi et

precum adactum
in

in

Epktola dedicatoria

Prxfatione luculenter
venerabilis
lib.

nempe) intendere libuit. Tunc accitis quased et aliis tuor his, quos ipse nutriverat moribus et qualitate vita3 ejus quara pluribus, de
raldi

prodat. Acccdit, quod,


ii

qux Petrut

hactenus disquisivimus... Comperto autera


religiose vixerit, et

quam

Miraculorum

cap.

xxv

e S.
,

Geraldi Vita, ab
,

quod hunc Deus

in

sua gra-

sequentia Odone Cluniacensi scripta excerpsit Soraniorum visiones non semper iethaec verba
:

tia pluribus indiciis esse

monstraverit,

jam de
Tutelam

ejus

sanctitate

dubitare

nequivimus.
in

sunt inanes
gata
lib.
i,

in

Vita

Marriero
;

et

Quercetano vulr

ergoS. Odo advenerat, cum


vitx S. Geraldi

mores

et

qualitatem
petiit; ast

num. G legantur

ut sane genuinus et

mquisitwm^Luriliacum
prtiffcuicenti

vcrus B. (Jdonis abbatis Cluniacensis foztus sit Vita


sancti
edidit

Odoni Tutela Auriliacum


fuisse

socium ad-

Geraldi,

quum
et

in

Bibliotheca Ctuniacensi

Marrierus

Notis illustravit Andreas Quer-

Aymonem abbutcm, indicanl n-rba, quibus sic Aymonem compellat in Epistola dcdicatoria Non:

cetanus.

nulla, de quibus tu forte causaberis, prsetereo


circiter

cum autem
ii'

5 Verum quo
litteris

tempore Odo Cluniacensis

sola

illa,

quae raihi suntvulgala,

n posl

iiii-

nuin

'Ji-2,

eam mandarit,

hic definiend/um.
sic

Flodoardus
i

adesses, certis

curaettucoram authoribus contexens. Odonem,

in

Chronico ad
venerabilis

annum 942
abbas,

scribil

Domnus

Odo

raultorura

restaurator

bas et postguam

Tutclam advenientem, hospitio receperat Aymo ab~ cum ad Ihsturiam S. Geraldi conscribendam

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


scribendam adegiiset,
fuil
ipsi

279
fidelissirai et

A ureliacum
inquUilionU
degisset,

petenti adsocius.

sic

loquitur

Post discessum

aman-

auctoue

itineris

et

facUndse

Ut

tissimi nostri dorani Odonis. quipradicto


cui, ut

Aymoni,

a.

b.

qujd, quxso,

Aymo, TuteU

nisi

jam tunc

ex eodem prscepto liquet, Tutelense comoin

Tutelensibus fratribus, quod Odo invUerat, abbas

bium, ut

eo

regutare propositum instauraret,


successit, et post

prapositurt

Ac eum quUUm

exstitisse Tute-

idem rex comraendaverat,


cium,

Ada-

lensem abbatem evincunt Auritiacensis chronologus et varia instrumenta in Appendice Historix Tutelensis
uti
' '

quem

iisdera venerabilis

Odo

sibi

ad vicem

suam supplendam
gulam
qur,
sancti

a Buluzio congesta.
circiter

ordinari petiit, licentiam habeant (Tutelenses nempe monachi) secundum re-

7 Quo autem

tempore

Aymo

Tutelense

Benedicti

quemcumque
eligendi.

saniori

ccenobium regendum

acceperit,
in

docet

nos Rodulfi,

consilio maluerint
uti

ex

seipsis
et

Odo
in

ita-

Francorum regU, quod


telensis col.

Appendice HUtoriae Tu-

lunc intelligitur,

Aytnoni abbati

Tu-

325

etsequenti exhibetur, prxceptum,


:

telensem abbatiam suctessit


sissel,

sequentibus his verbis inilio conceptum

Notum

sit

et, cum in hanc succesAdacium ad vicem suam supplendam ordi;

omnibus, quod ego, Rodulfus Francorum rex,


de statu religionis redintegrando sollicitus. Tutelense ccenobiura in regulari proposito, ut olim
fuerat. reparare decrevi
ri
;....

nari seu coabbatem sibi constitui postulavit

ast

quandonam
TutelensU

hsec

factaf Baluzius in dicta EtUtorue


col.

Appendice

35
ui

et

sequenti affert
exstitisse
si

precibus autem vi-

chartam, e qua, Adacium anno

928 jam
vicem

Aderaari,.... suggerente etiam Ebalo comite,

Tutelensem abbatem, constat,


ciHus, cerle hoc ipso anno ad
tia

proinde U,
in

non

cuidam religiosissimo abbati Aimoni locum eum-

OdonU

abba-

dem ad restaurandura regulare propositura commendaveram atque ccenobio sancti Savini subjectum feceram. Hinc Aymonem ad coitiobium Tutelense

Tutelensi supplendam fuerit ordinatus seu coab-

bas Tutelensis constitutus ; fuUse

autemjam indeao

anno 927 ad dignitatem hanc promotum, verosimiU


vel

non

nisi

vocante Rodulfo,
ibl

Francorum
Rodulfus
in

re-

ex eo apparet, quod,
loco

quemadmodum qus MabiU


adducit,

ge, accessUse patet, ut situra

scilicet

regulare propo-

lonim

proxime

citato

evincunt,

sub

instauraret.

Cum

autem

anno

anni hujus initium tria monasteria diversa, Cluniacense


vidi licet,

dumtaxat 923 mense Julioa Francis


surrtptus fuerit, cinii ob

reqem asTutelensi

Miscianense ac Dolense, moderanda

causam nec

Aymo

Odo

acceperit,

quodque verosimiliter tunc, cum sese


ul et

cosnobio praelatus esse, nec Odoni Auriliacum petenti,

et tribus hisce co

Tutelensi gubernansibi

ut

irt

sancti Confessoris vitam et mores inquire-

dU imparem
lenst

conspiceret,

Adacium

pro Tute-

ret, socius adesse,

nec

sibi

dicatam Historiam, quam

adminUtrando adjutorem seu coabbatem ad-

S. Odo nuper ejus suasione contexuerat, accipere


potait ante

jungi poslularit.

annum 923, quo Rodulphus Francorum rex renuntiatus cst. Ac id quidem tamquam certum
et

10

Jam

id faceret,

veT6, cum Odo aliquamdiu, priusquam Aymoni in abbutinm Tutelensm succesfit,

ra tion

monstratur,

indubitatum habendum reor.

sUset, consectarium
trtdulgentes,

ut

huic, si non citius, sal-

in

medium

8 Nunc
pus, quo

conjecturis

paululum
S.

tem-

tem nonserius,

quam dnnoQZG,
prittS,

fuerit patfettui;

B. Odo Histmm

Geraldi contexendx

utque proinde tfartyrotogio Lemovicensi et Bernafdo Guidonis,

muiium admoverit, propius ilctcrmiiicmus. Odoncm,


S.

Odoncm non

quam cum Tutc-

Gerakli Mographum, sub anni 926 finem aut

lensU

exstitisset

abbas evasUse

CluniaceWteni abba-

certe non serius,

quam

sub anni

927

initium, fa-

tem, diserte per verba mperius transcriptaatserert^


tibus videatur

ctum

esse

Cluniacensem abbatem, diluctdc probant,


Odo-

haud

immerm

assentiendunt. Porro,
ttpud

quxMabilloniusAnnaliumBenrdictinorumlib.xi.u,

ut

ad

id,

ob quod hxc de

Odoms

Tttteta

num. 88 in medium adducit. Adhsec eumdem nem,priusquamCluniacensemonasteriummoderandumacceperit,exstttisse TuteUnsemabbatem,valide


subdo. Bernardus QuidonU, lodo-

prxfecturm temporedUserui,jam veniam, Odo.cum ex ittttsa quadam, ut ipse in sud ad S. Geral.h

Vitam PrxfaHone innuit,


ibidem
exUtentes,

Tutelam ad monachos,
a

monstrant, quet

invUendos

veftsU epUcopus, in libro

De
:

dioxesU Lemovicensis
I,

uti hiuc consequi

videtnr, tunc,
officia,

cum nortdum Tutesepukhfum,


it\

SanctU, Bibliothecm Labbean* tom.


sequenti edito, sic scribit

pag.

630

et

te abbaHs fungeretur

seu ibidem veluh abbtu

Sanctus Odo, secundus


fuit

degeret, Auriliacum seu ad S. Geraldi

abbas Cluniacensis, qui prius


sis

abbas Tutelenab hoc scriptore


col.

quo

in

ejus

mores

vitaeque qualitatem
si

Lemovicensis
in

dicecesis.

Nec

accessit
ter, ui

cum Odo autem,


dictum
est,
sit

non

citius,

verosimxh-

antiquum, quod

NotU

ttd S.

Geraldi Vitam

haud

serius,

quam anno 926 Tusst, ut

29

fl

Quercetano laudatur, Martyrologium Lemoviufpote

telensU factus

abbas,

cenmtarium
in

aate

,,,,,
':

sequentia

Uthszc

ibidem transvripta

huncannum AurHiacum
tribus

mores

et

mtam

S.

Ge-

fuit

Odo, secundus abbas Cluniacensis, primo abbas Tutelensis Lemovicensis dicecesis, subut

raldi inquUiturus accesserit et

anno 928 aut uno ex


ad
Cluntaa

prxcedenUbus,

priusquam
alia

minUtrans abludit;

sane

et

hoc et

Bernardus

monasterium aut ad
hortationi, ut ipse ait,

moderand
ab

"
factx, ob-

GuidonU Odonem
fuisset creatus

non prius,

abbas,

quam cum Tutelensti Chmacensem evasUse abbaei

nnper
bendo

Aymone

secutus,

TmLcllentissimetradant 9 Verum cum ad idpersuadendum


.
.

v
11
'

op
'

manum admm

Martyrolo-

abbaU, uH

ejam

dictn appa

ll^Tju^
<ontex

Quidol//r ,,, s it bnnaiai nunu. gitllhus.ciiiits njnonittn atas, et Bernardi haitd ftoruit, auctoritas wium lir aui mlh

Veritm totum hoc ratiocinium, pauets vtrbu


-V" ""
in

,,<,,

mu

mv

contractum, ac

tZZ
,

Tha uTsllciens,
Teetor
,-,
ta

lubei

aUud,

rem

nUprecibus adductus,
inquisiturus, Auril f

s.

credendam /.,, Francoruu


dato
et in

LucaLr,

adjungere

Rodutfus
nobi, tau-

pnapto, tmriui

monasterii

Tlln,,

fmrm mum,

OtoOt

BM BUtmam mtendam 'xeMm /', "/-" ''"'""'

^^^1
ab
''""'

GeraKL

Jttam

Aymone
' rf -

que

280
AUCTORB
I).

DE
isti

S.

GERALDO COMITE CONFESSORE.


iii

que jam pcrfcctum

inscripsit abbati, ullo erat,

sane ob tcmpus,

quo scriptn

cst,

inuximam

sibi

A.

B.

ut videtur, scu Tutelensis scu Cluniacensis abbatis


titulo insignitus.

auctoritatem adjungit.
ligentiam, qua,

Nec minori
Audi, qui

in pretio ob di-

Porro cum,

tcstc

Mabillonio, Clu-

quas complcctitur, rcs c.caminatx


hic opportune

niacense ccenobium non nisi anno


suscepcrit,
et sicut

927 moderandum

fucrc, meretur haberi.

ad

cumque, ut

scribit

Bcrnardus Guidonis

institutum nostrum ipsemet

Odo

in

sua

in
.-

Lucubra-

innuunt varia instrumenta

mox

in

medium
aut

brationem

illam

Prxfalione loquatur

Sed cum

adducta, prius fucril

Tutelensi camobio prxlatus,

causa insisteret, ut Tutelensis ccenobii fraterni-

eum

S. Geraldi Hisloriam circa

annum 926

tatem inviseremus, ad sepulchrum ipsius Geraldi


libuit. Tunc vero, accitis quatuor ex quos ipse nutriverat, Hugone videlicet monacho, Hildeberto sacerdote, Witardo quoque et

uno cx binis annis prxccdcntibus contexuisse, consectarium cvadit.

intendere

Ncc

diu

eumdem, postquam ad

S.

his,

Geraldi Vitam scribcndam ab


tatus admavisse operi

Aymone

fuissct exci-

manum

indicant isthsc, qui-

alio

Hildeherto,

nobilibus

laicis,

sed et

aliis

bus hunc in Epistola dedicatoria compellat, sequentia

quam

pluribus, de moribus et qualitate vitae ejus


:

verba

Libellum, juem de conversatione et


qualiter-

hactenus disquisivimus

nunc simul, nunc semosi

miraculis beati hominis Geraldi me,

tim. quid singuli dicerent, vel

in

dicendo

sibi

cumque possim, dictare tam imperiose nuper suaseras, jam licet tremens aggredior.
Aymoni Tuteiensi, post-

concordarent
pendentes,

certatim inspeximus,

tacite ex-

si talis

Vita ejus esset, cui forte mi-

12 Quod

si

nihilominus tunc Odo exstitisset Tu-

racula convenissent.
ligiose vixerit,

ea S
h.s

Martia-

telensis abbas,

haud propterea tamen Baluzio AyGeraldi Vita inscribitur,


illius

et

Comperto autem, quam requod hunc Deus in sua gratia

Lemovi-

censis abbati

monem

abbatcm, cui S.

pluribus indiciis esse monstraverit,


sanctitate dubitare nequivimus.

jam de

ejus

inscriplam,

essc co iu casu

haudposse Tutelensem nominis

Cum

itaque Odo,

abbatem,

in

Historia Tutelensi pag.

74 contendenti

uti ex his ejus verbis fas est colligcre, S. Geraldi


Vit.r

fuerit assentiendum.
sterii

Aymo

enim,
si

dum Odo mona-

conscribendx non prius,

quam cum optima


nec quin

ut-

Tutelensis abbas aut,

mavis, coabbas, quod

que accurrata rerum, ad hanc spcctantium, notitia


esset

antc

annum 929

fueril e dictis ccrto factum, con-

instructus,
fide

manum
.

admoverit,
dubitare

id

stitutus, aliquunuliu ailhuc Tutclcnsis ubbatis et no-

summa

pr.rstitcrit

sinat

notissima

men
tres

et officium retinuit,

uti

/idem faciunt Chartx

Viri sanctitas, est sane ob


in Lucubratione illa de
S.

jam

dicta, cur iis, quse


fidcs

in Historix
et

Tutelensis Appcndice col. 327,

Geraldo narrat,

339

tribus sequentibus a

Baluzio adductx; in

certa atque indubitata, nisi quid obstet, iulliibcatiir.

hisce enim,

quarum una anno 930, dux reliqux

14 Is porro
scriptus,
Vitat,
lis,
ii

Odonis

fcetus,

Sirmondi manu de- analiadeS.


pervcnit, sed
ita

anno 931 fuerunt dalx,


Tutclciisis comparct.
ut,

Aymo

adhuc veluti abbas

ad

Museum Bollandianum
et

ftfJSSem^"*
rantur,

Ilmc porro etiam consequitur,


S.

Marriero

Quercetano vulgatx,

simi-

etiamsi Odo,

dum

Geraldi Vitam scriberet,


tamen, contra
foret,

ut nc

minima quidcm

sive in verbis, sive in li-

exstitisset Tutelensis

abbas, necesse

brorum ac capitum distributione discrepantia inveniatur. Alia insuper ex codicibus Mss. Compcndicnsi
et

ac Baluzius existimavit,

neutiquam

ut

hxc

Aymoni S. Martialis
lensi

abbati, qui ab

Aymone

Tute-

Conchcnsi nactus
:

est

brcviora S. Geraldi

Acla

abbate fuerit diversus, crederetur inscripta.

Mabillonius

Quae, inquit Sxculi v Benedictuu

Et
rii c

vero

cum Aymo,

cui

Odo S. Geraldi Vitam, a

part. I, pag. 6,

cum
illa

nihil

ab Odonis

fcetu diver-

sese, illo rogante,

concinnatam, inscripsit, monaste-

sum habeant,

etiam omittere satius duxi-

Tutelensis regimen anno


dictis

923 haud

pcnitus, uti

mus, quara scriptionibus inutilibus


onerare. Mabillonius nec duo
illa

tomum hunc
in Bibliothcca

jam

patet, abdicarit, ut quid, quxso,

eum,

ultima Vitx S.

indubie

cumAymone,
Vitam

Tutelensi abbate, cujus rogatu

Geraldi ab Odone scriptx capita, qux


Cluniaccnsi desiderantur, ex Codice

S. Geraldi

scripsisse

Odonem, Auriliucensis

chronologus apud Mabillonium Veterum Analecto-

rum anno 1676 cditorum, tom. II, pag. 237 ait, unum atque eumdem, ab Aymone Lemovicensi S.
Marlialis abbate
edidisse
,

Ms. Cistcrbonxmemorix Johannem Lannoyum Cistercienscm monachum transmissa, nec sermonem ei


ciensi per

adnexum

ea> udi curavit.

An

de

isto

sermonc Domi-

cujus jussu S.

Geraldi Vitam

nicus a Jesu Carmclita Discalccatus, ct post hunc

Odoncm, Adcmarus Chabannensis apud Labbeum Bibliothccx tom. II, pag. 272 scribit, <hesse,

D. Compaing,

in dicecesi Tolosana Savcncnsis pa-

stor, in llistvria S.

Geraldi, Gallice scripta

et typis

versum

existimemus? Odo non duorum,


,

''sed

Aureliacensibus anno 1717 vulgata. loqui volucrmt,

unius dumtaxat abbatis

nomine Aimonis,
Geraldi

cujus
ait,

haud

scio.

Ast ad propositum nostrum multum


de

forte

impulsu sese contexuisse S.

Vitam

fecisset

ille,

quo

in

suo

de

Arvemix

Sanctis

menlioncm

instituit,

nec

quidquam

obstat,
et

quomi-

opere

anno seculi proxime

elapsi

quinquagesimo

nus Aymo, qui anno 925, imo vero


dictis constat,

anno, uti e
exstitit,

secundo typis vulgato, pag.

595 Branchcus mcmunt,

931 Tutelensis abbas adhuc

Ms. de

S. Geraldi Miraculis libcr, Aureliaci olim

Lemovicensis deinde S. Martialis abbas circa an-

servatus, cujus et

mentionem a Vitx S. Geraldi.


institui et

num,

ut chronicas ab

Ademaro apud Labbeum,


,

loco

Rythmis Latinis contcxtx, auctorc


illorum nonnulla in opus
citato

sese

citato, assignatas

Notas computanti patescet

936
vel

suum
iste ui

intulisse, loco

mox

evasisse credatur.
fldeque integra, iiuam

Branchcus

affirmat,

13 Utut
terim
abbas,

sit,

Odo equidem

S. Geraldi

Vitam

anno 926 vel altero e proxime prxgressis, sive in-

15 Verum cum nec Ms. raculis liber, nec Ruthmica,


fieri,

de S. Geraldi Mi- merea ntur QUO hujus inciitioncm dubUamus,


io lr.
h-IIIIIS.

tum

exstiterit

sive
uti c
,

non

cxstitcrit Tutelensis
dictis

loco citato ail

Brancheus, S. Geraldi Vita ad Commenta'

vcrosimiliter,
,

non erucl

conscripsit

jam supra cumque adeo

id

nemo nondum

manum
tiones

nobis

sit,

quo in pretio

ambx
sint,

istx lucubra-

//,

habendx

el

an pretio dign.c

delcrminare
sint,

octodecim post S. Geraldi obitum, qui e dicendis

haud possumus, dubitamusque, an


lcctore dcsiderari

tales
;

ut a

anno

circiter

909

evenit, elapsis annis prxsliterit,

multum qucunt

quod autcm ad
duo

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


(luo

281

caP U

btllontus

r hUce '"""''". </* Maexcudenda haud curavit, jam spectat, h*c,


:

'" " r

dit,

compleii exsUterint, consectarium erit, ut

Do-

AllCTORE

cum
raldi
esse

doni in sacri istius asceterii regimen, cui huncfuisse


sub Aprilis initium anno
verbis
erit

D.

A.

B.

idcirco,

quod aut nihil aut parum ad S. Ge-

848 admotum, ex iisdem


Aprilem anni 851 fu-

Vitam tllustrandam confemmt, a sese non excusa MaHllonius insinuare videatur, non magis sane, quam breviora, quorum idcm Mabillonius loco supra citato meminit, S. Geraldi Acta lectori sunt

nemo non

statuet, sub

Abbo

suffectus,

utque adeo annus quintus, quo


est,

hic dictum

monasterium moderatus

abs anni

855

expetenda typisque adeo cum hoc,


forent,

etsi

Aprili usque ad anni 856 Aprilem fuerit in cursu ; jam vero, cum sicannus Abbonis quintus partim cum

etiam ad

manum

haud essent comjnunicanda.

anno 855

et

partim cum anno 856 concurrat, con-

Verum, cum
in

S. Geraldi Vita, a S.

Odone Cluniaet

sectarium ulterius
dixi,

censi abhate concinnata ac a Marriero

Quercetano

Bibliothecam Cluniacensem

illata, dilucide,

qux

ut S. Geraldus, quem, ut fit, anno quinto Abbonis natum, Ademarus, quo hic standum, scribit, natales primum velanno, ut
i,

ad S. Geraldura spectant, exponat, ftdem certam


atque indubitatam, uti e supra dictis palam
est,

Ssculi v Bcnediclini part.

pag, 6, et

Annalium

Benedktinorum tom. III, pag. 293 Mabillonio placet,

mereatur, lectorique exhiberi

sit

vel idcirco

quam

855,

vel anno, ut

suis in

Sancti Vitam

Advelcerteuti

maxime

digna, eam, in capita

et

numeros pro more

notationibus Quercetanusstatuit, S5Qfuerit adeptus.

nostra divisam, Commentario huic subjiciemus,

An-

18 Ac horum quidem annorum


#

alterutro

natum

notationibus etiam, quibus illustretur, ubi subinde id

esse, S.
tescet,

Geraldum,

erit

omnino, utconsideranti po- hic


si

argumenti

ratio exiget, adjectis.

indubitatum ac certum,

vere anni, quibus

Dodonem proximumque

hujus successorem

Abbonem

Lemovicensi S. Martialis

monasterio

prsefuisse

II.

Quo

circiter

tempore
sit

et

quam

nobili

Ademarus
istos

scribit, complctiexstiterint.

Verum annos
de-

loco natus

Sanctus.

non secus ac

scepe alias

quantum ad annos, quifteti

bus quui durasse auctores antiqui scribunt,


bere
Sanctus,

nemo non

novit, accipiendos pro incompletis

quem anno
Abbonis, Lemovlcensis
abbalis,

Anno

quinto, quo

Abbo abbas Lemovicense

sancti

dumtaxat

esse, vel

ex eo liquet, quod Abbo, ut Le-

Martialis monasterium rexit, natum esse S.

movicense Chronicon, in Labbeana Mss. Bibliotheca


tom.
die

quinto na-

seculi xi,

Geraldum, Ademarus, hic supra num. 3 laudatus, nondum admodum diu inchoati, uti ex ibidictis

II

a pag.

332 excusum, fidem


vel ut verbis,

facit,

anno 861

x Martii,

supra huc transcriptis,


,

Ademarui
i ii iii.

dem
cas

intetliges,

scriptor, in

opusculo,

quod

Ademarus
tres,

statuit,

xix Maii

excesserit e
si

vivis,

Comraeraoratio Abbatum Lemovicensiura BasiliS.

nec ab Aprili anni 851, quo Abbo Dodoni,

anni

Martialis Apostoli insciibitur, quodque in

quibus hunc Lemovicensi S. Martialis mona-

Bibliotheca Mss. Labbeana tom. II a pag. 271 ex-

sterio prxfuisse,
rint, suffectus e

Ademarus
jam

scribit, completi exslile-

cusum

exstat,

memorix

prodit.
sit

Quare,

ut,

quo cir-

dictis fuerit,

usqueadanni un-

citer Christi

anno natus

Sanctus noster, evadat


iste

decim, sed tantum (erc decem

cxt urrerint.

Adhxc

compertum, tempus, quo quintus

Abbonis annus

AdemOVUS

(scriptoris

hujus verba num. 17 recitata


filius erat,

cucurrerit, determiuandurn dututaxat est. Id itaque


hic faciamus. Textus, quo,

videsis) Caroli in

Junwris, qui Caroli Calvi

quod modo dixi, Adema-

rus memoriee prodit, sequentibus his verbis concipitur


:

regem Aquitanix unctionem, mense Octobri anni 855, ad mediam sui partem, uti apud Chesneum
Scriptorum Franciec tom. III, pag. 208 annahsta
Beftinianus ad

Anno

dcccxlviii ab Incarnatione Doraini In-

dictione

xi, pridie

Kalendas

Aprilis...

mutatus

annum

istum docet,

jam

provecto,

est canonicalis habitus in

monasticum

in basilica

peractam, cum

Abbonis anno quinto conjungit.


ut hicdicto

Salvatoris

mundi
ipse

et Martialis

ejus apostoli Le-

19 Quare necesseest,

anno866,mene
in

addueunlur,
juilur,

raovica civitate. HocAinardusabbasipsiusloci...


egit et

Octobri medio seu xv hujus die adhuc exstiterit

anno
lr,i

tam

quam omnes

canonici semeti-

cursu;

cum autem,

si

ante anni

850 Octobrem me-

854, ut* \\ QctO-

brisjampro-

psos in eodera loco monachos fecerunt et nolue-

dium

seu diem mensis hujus

xv muderan dktum mo-

runt ex semetipsis abbatera constituere, sed re-

nasteriumincepissetAbbo, annushujus non quintus,


sed sextus, ut computanti
fiet

gularem abbatem nem, sibi abbatem elegerunt


his recitatis scribii

sancti Savini,

nomine Dodo-

perspicuum, fuissetin

lesan/
vel h:>v.

17 Primus itaque abbas hujus loci ex monacho fuit idem Dodo et praefuit tribus annis. Se-

cursu, necesseest, utmonasterioMAbbonojicitius, quam anno 850, ultra diem Oclobris xv jam provecto, prxessi- inceperit,

cumque, utjam docui, an~

cundus abbas Abbo prafuitannis quinto Carolus Calvus (imo vero,

xi, cujus
uti

anno
ci-

ex infra

tando annalista: Bertiniani textu pronum gere, Carolus Junior seu Caroli Calvi

est intelli-

vel Maii xix obierit, nec anno 850, ultra Octobris xv provecto, usque ad ab anni 861 vel MarUi \ vel Maii xix diem annicom-

no 861 vel Martii

die x.

filius)

in

pleti

undecim, sed decem dumtaxatuna cumaliquot


est, ut

regem Leraovicas unctus


scopo et
aliis

est a Radulfo Bituri-

mensibus excurrerint, consectarium


decim, quibus

anni un-

censi archiepiscopo et Stodilo

Lemovicensi epiet Italiae et

Abbomm

Lpmovicensi S. Martialis

Franci* et Aquitaniie
et

monasterio pnefuisse, Ademarus scribitt accipimdi


pro incompletis dumtaxat sint
habeat, Abboque,
gere,
uii
;

BurcmndiiB multis archiepiscopis

episcopis.

Hocanno comobium Bello-locum a Rodulfo aret S. chiepiscopo fundatum et consecratum xiv Geraldus Aureliacensis natus est. Obiit Abbo
,

ejam

dictis

jam vero, cum stc pronum estcoltiultr

Lemovicense monasterium vel anno 850,


l

Kalend Junii

Quod
itidem

si

anm
,

trcs,
,

quibus Dodo-

xv Octobris diem jam provecto, vi non citm ettam quam anno 851, paulo scilicet, ne alioqutn annts tantummodo decem, contra ac Ademarus
statuti\, sacro

mni

Ulldt

am

quibus

Abbonem,

8U ccessoremhujusproximum,LemovicensiS.Mar.

-''--^^-/-v^,/^,,/,v/''--^;/^
a^moderarihaiuldubieinceperi^consectariumul-

ZlUmonastJopnfuisse^marushisverbistrar

Tomus

vi Octobns.

/>

38

terius

282
il
i

DE
fil,

S.

GERALDO COMITE CONKESSORE.


dictini part. i,pag. 6, posterior vero in suisin
cti nostri

Tf.r.F.

tcrius

ut

regiminis ejus annus quintus vel anno


Octobris diem jam provecto, usque ad

San-

D.

A.

B.

854, ultmxx

Vitam, ab Odone conscriptam, Adnotatio-

atinum S55, ultm xv Octobris diem pariter proves.V, ////ftum, vel abs anni 855 initiousquc ud ,>/,/,/
tium excurrerit, utque proinde S.

nibusnonobscureidprodit. Verum hic simul, n Odo


a veritate ea in re

haud aberrarit, dubitasse videtur.


ejus ad

Geraldus, qui,
docui,

22

Repitatis enim col.

quemadmodum

supra ex

Adcmaro jam
si

anno

discipuli,

qui

Vitam

29 Cypriani, S. Cssarii diem xxvn Augusti

"Iirur orlum

nll,

credendum
appareat,

Abbonis quintoest natus, natales,

non, ut verosi-

Operi nostro insertam composuit, verbis, nonnullis'/'"'


'

millimum apparet, 855


ultra
twbilissimo c V cst nactus
:

vel

s.

quenti, certe
sit

anno8te,

'"" /

>

'

** Cssario adhuc obscrvatis subjungit

Octobris

dim jam

provecto,

nactus.

Sed, qualiterex ejus (Csesarii) stirpe S. Geraldus,


Aureliacensis coraes, emergere potuerit, uti notat S.

20 Modo

a natali Sancti tempore ad nobilem ejus

prosapiam sermonem convertamus. Odo Vitasedendx num. 5 sequentem loquitur in modum: Geraldus, patre Geraldo, matre vero Aldetrude progeniius, carnis
stris,

scripto paulo post

Odo, mihi certe nondum liquet; ac tranKarissimx cujusdam nobilisma-

tronaeprscepto, quo B. Aredii generationem a Chil-

nobilitate

tam excellenter

illu-

deberto Francorumrege deducit, sequentem loquitur


'"

ut inter Gallicanas familias ejus prosapia

modum

Sed nec inde quis potest dicere,


isto

S.

fam rebus, quam probitate morum, generosior videretur. Fertur enim, quod parentes illius modestiam atque religionem veluti
taria dote sibi tenuerint
;

Geraldum, comitem Aureliacensem,


sicut hic sanctus

supra
fuisse.

nominato Aredio nobilissimo procreatum

quadam

hseredi-

Odo noster

asserit. Ita Querce-

cujus rei duo testes ex

tanus

verum cum laudatum Karissimae praeceptum

eadem

stirpe

emergentes existunt ad hoc adstru-

longissimo tempore ante S. Geraldi xtatem fuerii

emlum

satis idonei, sanctus videlicet Caesarius,

conscriptum, quid mirum, in eo plane nihil, quod

Arelatensis episcopus, et beatus Aredius abbas.


Ita

Geraldum ex eadem,
ere, stirpe
ctsi

qua Ccvsarius

et

Aredius fu'!

hactenus Sancti nostri laudatus biographus, noesse

ortum

isse, ostendat, inveniri

Adhkc,
aetati /v/
et

bilissimos

hunc natales nactum, luculentissime

nec documenta alia vcl ipsamet Geraldi


scripta, quibus Csesarii,

sane tradens, nec, an verbis, quibus id facit, addhi-

haud diupost
raldi
tur,
('./:

Aredii

Ge-

bcndaomnimoda

fidessit,

revocandum

est ni

dubium.

cadem

stirpc ornjo probari queat, reperian-

Praeterquam enim quod

in

eorum, quae ad Sanctum

Odonitamen, quihancasserit, quique documenta

nostrum spectant, scriptione Odo certe .-.umma auctoritate polleat, ejus

authentica,

modo deperdita quibus assertionem suam

de clarissimo Geraldi stemmate

/irmare posset, verosimillime habuerit ad

manum,
iis,

assertionem iirniant,qux de illohabet S. Oenulphi,


in

credendum
monui,

vel ex eo apparet, quod, ut


is

supra jam

Opus nostrum ad xvn Januarii diem jam


scriptor, qui, heec

illati,

summa
hunc

scriptor auctoritate polleat in

Miraculorum
post

complexus

est,

opus

qux

de Sancto nostro
[d

memorix

prodit in Yitu, qua

annum,

ut Francia- Ilision.r litterarise scri-

spectat, accuratione

quam maxime

est

ptores tom.

VI, pag. 520 docent, 990 aut seculo

complexus.

undecimo contexuit. Ejus, quiehucspectant,qusque


in

23 Ast,
dum

et.u sic liuhcat,

indc tamen, Sancti ijcnus

imir tamen nb Odone e

opere

illo

num. 20 lajuutur, verba sequentia


tempo-

ex alto regum sanguine ab Odonededuci, concludenindubitanter non


est.

h.ir siuii

Sanctus quoque Geraldus. vir magnse


et praeclaraB nobilitatis, ipsis

regum sanguine deduci Mabillonius quidem, utpohis

sanctitatis

tcSxculi v Benedictinipart i,pag. Qsequentibus


usus verbis
.

ribus (seculi i\ nempe labentibus) claruit, quiAureliacura raonasterium construxit.

<

reraldi

genus ex alto regum sanguine


per

Adhxc,

nobilissi-

per Csesarium Arelatensem episcopum et Are-

mo
etsi

e grurrr

uniumesse Geraldum, inter omnes, qui

dium abbatem deducit Odo Cluniacensis


Mathildem Geraldi aviam
rium SXistimarit
c
,

alii

rcm examinarunt, scriptores recentiores convenit.


autem

Mathildera, filiamPippini,Aquitaniaeregis;

quam

21 Verum an ex eadem quoque


Csesarius,

stirpe, e
et

Odonl, Ge-

qua S.

fuisse putant, contra-

raldnm
elidm ex ea>
n uiiu

Arelatensis

episcopus,
est

S.

Aredius,

vcrum,
et

ut c.r d>,

quod

c.r

cinlcin,

Attanensis abbas, fuerunt, certo


ut

satus? Idsane,

qua SS. Cssarius

Aredius fuere,

stirpe

ortum
ex

Ctesarius

mihi equidem apparet, proxime


erbis

huc transcnhisce

esse alto

Geraldum, Odo

afflrmet, nobile ejus genus

Aredius fuen

Odo etiam

tradit; etsi

enim,dum

regum sanguine ab eodem Odone

deduci, possit

de
or
sibi

Sancti nostri parentibus, qui modestiam juxta


religionem veluti
tenuerint, veluti

concludi, necessarium est, ui Caesariuset

Arediuse

quadam

ha^reditaria

dote

regiastirpe sini orti; Caesarium auteme regia stirpe

sermonem

instituit, possedisse reipsa

ortum

esse,

necCyprianus

in

Vita ejus, in

Opusnonec

illos

quadam
rrrbo

hsereditaria dotc binas hasce


tuntuni, uti
jii

strum ad

xxvn Augunti diem jam


alibi

illata, edicit,

virtutes,

haud

affiriuri, sed

vrl e solo,

quidquam, undeid ediscatur,


invenio
lius
;

memorieeproditum
Vitse
il-

quo

utilur,

fertur

perspicuum,

lecto-

quod autem ad Aredium spectat,

rrm, quidnam, eo spectans, vulgi fama fcrat, edoceat, secus


rri rt
sibi

scriptor sequalis, cujus lucubratio in

Opere noillustri

tamen,
,

dum
v.-lnii

rei istius,

modestiam

scili

stro (k/

diem Augusti xxv excusa exstat, de

reiiuioarm

quadam hsereditam dote,


testes duos,

ejus origine

num.

scribcns lucc liabct

Aredius
in-

tenuisseS.
r

GeraMi parentes,
erant, stirpe

exeaquod

ex urbe Lemovica oriundus, tantse nobilitatis


ter proceres railitiae Christianse

dem,

qua

hi

cmergentes,
vel

existere,

futurus, secun-

mox

subjungit, res

habet, uti

eo apparet,

dum

saeculum quoque nobilissima, videlicetregia,

alioquin vel ut aiunl vel aliam similem loquendi for-

mulam

inter

voces

ex eadem stirpe
qua

ei

vocabulum
JEJt

quodque sublimius bene Christiana prodiit parentela. Quibus certe Aredius ea regum prosapia ortus
diserte

emergentes interpositurus fuisse videatur.

verd,

innuitur

hac autem

in
si

re

assentiendum
sane, cur
fuit,

Geraldum ex eadem,
fuerunt,
verbis
iis

C&sarius

et

Aredius

Aredii biographo indubitanter


et

sit, erii

stirpe ab

Odone proxime huc


et

transcriptis

Geraldus, quem ex eadem,

qua Aredius

asseverari, Mabillonius etiam

Querceta-

stirpe

natum,

Odoejam

dictis tradit,

regioesan-

existimarunt.

Ac

prior quidem Saeculi v Bene-

guine procreatus credatur..

24

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


24 VerumS Gregorius, Turonensis episcopus, genm qui de Aredio ct miraculis ab ipso patratis huud seinlcrri iinliimel sermonem habuit, quique cum ilUt singulari bilanler
/'

283

fuisse,

mihi

inducoin animum.

Qaem enim Geipse

Saiu

raldi noslri
est,

patrem ibidnn nominat Bouquetu^,


filio

AicTonn A &
.

qui

cum

suo

Widone ab Helia Petragori-

linuil

amicitia junctus fuit,

de inchjtis ejus natalibus

lo-

censi comite,

commisso prxlio, post annnm 940 vi~


S. Geraldi. anno circiter 855, uti

quens,
cap.
fuit,

hxc dumtaxat Historix Francorum lib.x.


:

ctu< fuit. Ast,


e

Aredius Lemovicae urbis incola 29 scribit non mediocribus regionis suae ortus paren-

supra

dictis liquet, nati

annoque
t

circiter

900, n

ex infra dicendit intelliges,


ante seculum x
obiisse,

vivis sublati,

patrem
ex
iit

tibus, sed valde ingenuis;

siautem ad regiam do-

nemo non

colliget

mum
bio

sanguine Aredius pertinuisset, hocproculduut.

dixisset sanctus episcopus, qui,


,

e.r

ejus scrisollicitus

qux S. Odo Vitx edendx num. 9 et 10 scribit. Mitto, quxde Sancti prosapia scripserunt IHstorix
Occitanix auctores tom.
I,

ptis patescit

Aredii glorix propagandx

pag.

727
nil

et

sequenti.

ubique videtur. Forte itaque Aredii prosapiam, non

Cum enim eorum


lis

dicta nullis

omnino documentis,
cerli ex his

quod revera Aredius ex regibus duxisset originem,


sed

innixa sint coujectiiris,

dumtaxat,
illius

ui

nonnumquam
cum uutem

alias

etiam

fit,

ob

cruipotcst. Sufficit nobis, S. Geraldura inter Gallicanas familias insignem natalium splendorem fuisse

insignem
larit

natalium splendorem regiam appel;

biograpbus

sic

habeat, uec deces-

adeptum

qux

vero

ilc

ejus

prosapiaa recentiorifirmcntur,
vel ab

sores nostri, etsi etiam et supra laudatum Karissi-

bus

dicuntur,

cum

nulla

nobis, quibus

mx,
in

nobilis

matronx, prxceptum.

ct

nonnulla alia,

occurrant documenta, nec vel a

B. Odone,

quibus regia origo Aredio tribuilur, monumenta


oculis habuerint,

uhrs xqualibus aut supparibus auctoribus


rentur,
iis

commemo-

antiquaprx

Aredium

e regiastir-

prxtermissis, nonnulla mod<> de Sancti

pe ortum, vel in Commentario, Vitx


vel alibi pronuntiare ad
siut,
est

ejus prxmisso

propinquis seu sangninis vinculo


allegasse prxstilerit

cum

eo conjunctis

diem supra laudatum ausi


ma.rime cum
in pretio

g
nonnulli
,/

sane,

cur

id,

nec ullum

27 Sancti sororem, quam chronologus Auriliacensis, cujus opus suis Analectisposteriori editioni a

<;-

monumentU

illis

magno

videatur certo ha-

""
/

bcndum, existimetur admodum dubium, utque proinde, etsi Odo,

pag.

eadem ex

stirpe et

Aredium

ct

SanSan-

ctum nostrum emersisse,


cti

affirmet, inde tamen,

nostri

genus ex

alto

regum sanguine ab Odone

340 Mabillonius inseruit, Vicernam appellut, S. Odo Vitx edends num. 78 nominat Avigernara. Duos hxc filios habuit, Rainaldum scilicet et Benedictum, qui fortc jam ante S. Geraldum obierat,

deduci, inferri indubitanter haudpossii.


nec inde per

cum

hic

Testamenti Tabulas conficiens,


;

illius

non

25 Neque

vero

id inde, uti e

jam

dictis conse-

meminerit

eum

tamen filium habuisse nomine

A-

Mathildem u
Braiu heo ctededuci
re-

guitur, ope Aredii, qui ex eadcm, e qua Geraldus,


stirpe ortus sit, deduci absque

thonem,

qui, ex

Amelia uxore nulla prole

susceptn,

magno errandi

peri-

Lezatense camobium amplis ditatum bonis construxit,

culo posse videtur.

Modo, an idem

S. Geraldi genus

suspicantur

Novx

Historix Occitanix scriplo-

exalto regum sanguinc per Mathildem, Pipini A-

res lom. II, pag.

590. Athonis exemplum imitata nem-

quilanx regis filiam, qux S. Geraldi avia


rit,

exstite-

Amelia

ccenobii alterius, sancti Petri dc Curte


is

a Brancheo

in opere recte

cui titulus

Vitas San-

pe, Tolosan
testo

prope

Verdunum oppidum,
jecit.

ctorum Arverniae,

dcducatur, dispiciamus.
spectant

Mabillonio Annalium Benedictinorum ad an-

Scriptoris istius vcrba,

qux huc

quxque ex

num 040, num. 13 fundnmcnta


autem aut ex
filia,

Ex Avigema
adhuc
//<//

idiomate Gallico in Latinum hic converto, sequentia

ejus filiis nata, ut apparet,

hxc sunt

Ludovici Pii

filius,

Pippinus nomine,
filio,

quam

principi Malamortensi

nuptam

suadet

Aquitaniserex, Geraldo, Albonis


filiam

Matliildem

Gaufridus

Pnor
isli

Yosicnsis, cujus opus, in

tom.

II

matrimonio jungendam concessit; ex qui-

Bibliothecx Mss. a pag.


Syllabo, sux
beus,

280

illatum, anno,

ut in

bus natus est Auriliacensis comes, qui ex uxore

Bibliothecx prxfixo, observat Lab-

Adeltrude

verum

etsi

sanctum Geraldum habuit. Ita ille; quidem ita Sancti genus a regum san-

1183 fuit contextum. 28 Sic enim habet cap. 3 HU


qui

F
scriptor
regis)
:

Eo tem- ^es^qui
Guido de
n(///ll

regis figuine per Mathildem, Pippini Aquitanix tarncn recte a se fieliam, apertissime deducaf, id

pore (sdlicet Roberti, Francorum


Turribus,
principes

cognominatus^ est Niger,

mter

ri,nulla scriplons autiqn, nuctoritate dat probatum.

Uiquem tamen Geraldum, cum Pippini Aquitanix Lemoviregis ftlia matnmonio conjunctum, quem
censem comitem
et

Lemovicini climatis probitatis titulo Enclarebat. Erat illi uxor non dispar natahbus, principis Malamortensis filia galeias nomine
,

Pippini carum nominat cujusa

Castri,

qu sancti

Geraldi Aureliacensis ex nepte

dam

auctor fragmenti,

Bouqueto inter Rerum


editi,

GaUicarum Scriptores tom. VII, pag. 480


mtitisse

proneptis exstitisse narratur. Dein cap. vi, pag. 2S1 progeniem Guidonis de Turribus sequentem
texHt in
rici

boud

diffiteor

sed, an

is

fuerit S.

Ge-

modum Gaufredus

Guido, qui Petrago-

aui etiam illi paldi nostri avus nec illud edocet ullus latct

saiu,u,ne conjunctus,

auxilio comitis

oppidum de Pompedour conSegur construxit, super


ca-

me

alms hujus xtatis

tra vicecomitera de

vrivtor

conjectuns illud ideo vagis dumtaxat ducti


pater

'J.rnn un t
:

Dominicus a
et

Jesu

Carmelita,
ipse.

probatur, missisque
reccnltoi um de Sancti

auem laudat Brunchcus, Q auctoritate forte An istanc ^b AnVZhei et recentiorum <i cnr un iun tom 1 III Sc l onim Rerum permotus BouquCus

Brancheus

Altefort. strura de las Tour, de Tenaffon et de raunicipiis diversorum loexceptis ecclesiis vel H.c corura, principatum habmsse narratur

Guido Lemovicas
se et

in bello

Kal Augusti occubu

s-

juxta portam monasteni australera tumulaj

lemovicensem, xbtdem pag. Wvnnricnrum 1 " ,m m1 ""' Gcralduni

prosapia astcrlt.s,

tu^ exbtitisbe reienur. r-D D aiei Arnaco monacha effecta in senectute bona obnt

284
auctoui:

DE
illius

S.

GERALDO COMITE CONFESSORE.


Horum
lo filiani

tus

devotius commendaretur.

dicitur.

D.

A.

n.

unicam Aolaars accepit


Laron
filius

Ademarus

Contors de

sanguinis propinquitate
credi asserit, qui
ejus

B. Robcrtum, Cas.r-Dci abbatem, aliqua cum S. Geraldo junctum


Vitam, huic

Rogerii, de qua genuit

Guidonem

Operi ad 24

2 Idus Julii juxta matrem sepulta, fragilis multum fuit... Guido de Agne soroquia re, principis castri de Chambon S. Valeri, genuit Guidonem, Geraldum et Gulferium, et Arpostea obiit

Aprilis insertam, composuit seculo xi, Marbodus,

Andegavensis archidiaconus ac dein episcopus Redonensis. Heec sunt ejus vcrba


:

Robertus, genere

Arvernus. conditione
tibus Christianis,

liber,

natus est de paren-

naco tumulatur. Guido Hierosolimis obiit et


ejus Oliverius,

filius

matre Raingarde, patre Geraloriginem. Sed


de

apud Ayent

castri

Exandonensis
Sequini

do, qui, ut creditur, a beati Geraldi Auriliacensis

occisus 8 Kalend. Decembris,

Arnaco honorifice
filia

stirpe priscam duxit

haec

tumulatur. Geraldus de Humberga,


militis sui, genuit

Sancti nostri propinquis autsanguine


dicta sufliaant.

cum

eo junctis

Guidonem

et

Seguinum. Gui-

Arnaco condita
rium.

do de Matilde. raatre Bosonis de Torena, quaa est, genuit Guidonem et Gulfe-

Horum

pater Hierosolimis obiit,


perrexit.

cum rex
III.

Ludovicus
filia

illic

Guido de Helisabeth,

Turbatis apud Francos rebus, cui

Guidonis Flamene senioris, genuit Gulfefilius

regi S. Geraldus adhaeserit. In


nulfi, Aquitaniae ducis,

Ram-

rium. Gulferius.

Mathildis de Alpaide,

filia

Gaucelini de Petra-Bulferia, qnaa Arnaco tumulata in capitulo

mortis tempus
,

cum

reliquis est,
(hic

genuit Guido</</

inquiritur

illo

mortuo
:

ad Wilhelde Ademaro

nem

et

Radulfum clericum
evectus
cujus

Guido

Petra-

(joricensem cathedram anno

1200 ab Tncarnatione
loco

mum
et

Sanctus confugit
aliis,

Domini

fuit

Rudulfum seu

quibusdam

qui Sancto molesti

Ramnulfum legcndum, Diongsius Sammarthanus


in
liec

fuerint.

Serie Episcoporum Petrocorensium tom. II Gal-

Christianx

col.

1472

opinatur.)

sangutnts
uinculo

29 Seguinus,
filia

filius

Huraberga? de Brunicenda,

Aimerici de Axia, genuit Geraldum et Sefilia

^uasdam

res, a

Sancto gestas aut ad ejus

histo-

Sanctusmiin

guinum. Seguinus de Aimelina,


Born, genuit Geraldum
ille,

Betranni de

terrimo riam spectantes, a Vitse edendse num. 39 ad jZ rancia

et

Ranulfum. Superior
Guidonis et

46

ita

narrat S. Odo,

ut,

nisi

ad certam temporis
intelligi queant.

raagnusque Gulpherius. de quo mentio in


belli, frater

epocham reducantur, haud

facile

Historia Hierosolimitani
Geraldi, de

Igitur, ut debito islx tcmporis ordine


et sic

componantur

Agne filia Ramnulfi vicecomitis de Albusson, per quam habuit medietatem castri de
Gimel, genuit Gulferium, qui Lemovicae vulneratus, obiit in monasterio S.

narrationi, a Sancti biographo contextee, lux

accedat, effkere hocce

conabor. Sed, qus de Fvun-

cicx monarchix statu, exeunte seculo ix, habet sanctus abbas

Martialis

iii

Non.

Vitx edendx num. 39. prius propono

Martii, et Oliverium, ac
limis obiit,

Guidonem, qui Hieroso-

quando Ludovicus rex perrexit. Olifilia Archambaldi Barbati vicecomitis de Comborn, quae Arnaco iv Kal. Severius de

Geraldus, inquit, frequenter a quibusdam provinciarum lacessitus est. Nam rei publica? statu

Almode

jam nimis turbato regales vassos insolentia marchionum sibi subjugaverat. Jam itaque mul,

ptembris condita jacet

genuit plures tantum Agnes, quam Constantinus de Born habuit, et


,

tarum causarum experimentis probatum


hostes Geraldi

fuerat,

quod, ut scriptum est, Omnipotens erat contra

Gulferiussuperstites fuere. Constantinusde

Born

de

Agne

filia

Oliverii

genuit Gulferiura,

quem

Wilelmus plane dux Aquitanorum. cura tandem vehementer invaluisset, non


minis quidem, sed precibus agebat, ut Geraldus,
a regia militia discedens,
daret, sed
ille,

Guido, vicomes Leraovicensis, destruxit.


conjuncti
ilcnl
:

vir

30 Hzc

Gaufredus,

Prior

Vosiensis.

Ad

S.

sese eidem

commen-

&

ripti

Geraldi sHrpem haud dubie spectabat Joannes, qui


Auriliacensis monasterii paulo post Geraldi

favore coraitis nuper usurpato,

antiquiori' hits TtCi n-

mortem
pro-

nequaquam

consentit.

Nepotera

tamen suura,

sentur.

adminislrationem

obtinuerat^

quemque

illius

noraine Rainaldum, eidem

cum

ingenti railitum

pinquum

fuisse tradunt Auriliacensis


et

chronologuset
et

nuraero commendavit.

guadam Raimundi
inter

Bernardi, Auriliacensis

32 H.rcS.Odo;quibus,utapparet,Oddonisregni initia designare voluit, tanta enim fuit tum in


Galliis

cxistenU
r " 1 "'''" 1

re'
1

Tutelensis monasteriorum abbatum, litterx, quibus

dus,

qua.-

monachos utriusque ecclesi* de nonnullis prxlitis matetiam prsbebant, circa annum

rerum perturbatio,

ut,

Carolo ab Gcrmanis

anno 887 etsequentirejecto et e vivis sublato, reges


midiquc acclamantibus
irijni

984

initur concordia.

lensis

Has litteras Historix TuteEcclesix pag, 379 Baluzius edidit. Cur au-

praccribns cmcrscrint.

Vix per sex annos,

id est,

ab annv

888 ad 894
etsi

ali-

tcm Adalgarium, primum Auriliacensem abbatem S. Geraldi consanguineum Sammarthani Gallix


Christians tom. III, pag. 117,, 7 Baluzius moxcitatus pag. 71 appellaverint, compertum haud habeo.
Iltmi
edicit.

quapace

potita est Aquitania.


,

Enimvero

Aquispc-

lauiam intra rcgni


ctantis,

ndOd.hnem nupcr electum


tum Abbo
et,

limites reposuerint

quisquis

ille fuerit

auctor,

</ui

uersus ejusde Parisiacs civi-

cnim ncc S. Odo, ncc Auriliacensis auctor


Baluzio
in

tatis

obsidione Notis illustravit,

tum Hugo Floria-

forte haec scribendi

ansam dederint
pag.

censis, cujus opus edidit; licet,

Douquctus tom. IX, pag. 321


illi

cujusdam

Historte

Tutelensis Appendice

inquam,

scriptores

Aquitaniam ad
Balu

343

et

sequentibus occurrentia verba, quibus

AmaU

Oddonis regnum pertinuisse innuerint, haud pauca

gertus,

cognomine Pallo,

Romam cum

beato Ge-

tamen occurrunt monumenta, tum


pendice ad

\o

in

Apcol.

raldo consanguineo suo frcqucntus,imc jicrrexisse

Regum

Francorum

Capitularin

1522,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


1522, tum a Mabilhnio

285
Sed
ei

Annalium BenedicUnorumpag. 272, vc.lv, AppendiceadMarcam Hispankam col. 819 etsequentibusvulgata aut
in

vel tom. III

vero apparet simillimum.

Sanctnm

in in

ipsiu*

Mjctorb
D.
A. B.

aula aliquamdiu degisse, docei


nico, in

Ademarw
sic

Chro-

Labbeana Bibliotheca tom. II a pag.

151

Notis ad Oddonis regis diplomata prsviu a Bouqueto tom. IX. pag. 440 laudata, quibus Oddonem ab omnibus Aquitanis tamquam regem statim
regni sui
initio

excuso.

Eujus verba pag.

163

habeni

Ramfilius

nulfus quoque Pictaviensis et

Ademarus

Emenonis

iniraici

erant pro urbe Pictavis,

quam

non fuisse habitum

ei

magnos tum

excitatos fuisse in Aquitania motus evincitur.


paucis
fic-

33
"

Illud ctmni haud obscure indicant 1 Abbonis

scribitur.

versus ex libro n, pag.


ll

452

et

453

desumpti, qui

"l

,
'<-

ut

Praeterea astutos petiit (Oddo) prasceps Aqui-

tanos

Mox

sibi subjectis,

Francorum regna

revisit.

Ademarus nitebatur sibi vindicare pro patre suo Emenone. Hic vero Ramnulfus ex conjuge legitima cum non haberet prolem, suscepit ex concubina filium, Eblum nomine, suramamque habuit amicitiam cum propinquo amico suo Willelmo comit.e Avernis, et cum Roso principe Rodomi pactum firmavit propter metum Aderaari. Hac de causa a rege Odone potius timore, quam amore honorabatur, dumque regalem aulam assiduaretur, veneno necatus, in extremis sancto

2 Hermanni

Contracti vcrba,
illustrata.

ab Bouqueto

tom.

Geraldo ibidera praesenti parvulura

filiura

suura

VIII, pag. 245


gio

quibus Ramnulfus, rc-

nomine usurpato, Aquitaniam Septimaniamque

Eblum commisit tutandum Aderaarus autera a rege Odone magno honore in palatium habitus, post raortem Ramnulfi provectus
est Pictavis coraes;

sibi vindicasse asseritur.

Nec anno o89 sopita erani apud Aquitanos dissidiorum civilium semtna ; cum
non
disse
iiim

regressusque a palatio san-

aliquam hujus regionis partern


asserat annalista

sibi

suhdi-

ctus Geraldus clam


fi

subductum

filium

Ramnul-

Oddoncm
(

Vedastinus, cujus

Pictavis Willelmo

duci Aquitanise comiti

npus
ptis,

Bibliothecx Sithiensis schedis, seculo

scri-

Avernis credidit nutriendum, cui consanguineus


erat. Iisdem fere verbis scribit chronologus S.
xcntii seu Mallcacensis ibidem pag.

ab abbate
a pag.

Lchceuf crutum, Bouquetus tom.


edidit.

Maatque

VIII

79

Sic cnim ad
:

annum 889
Post Nativi-

201

scribit auctor,

Oddonis regis cequalis

Richardus Pictaviensis, cujus Chronkon tom.

IX

tatem Domini cum paucis Francis Aquitaniam


perrexit Odo, ut eos sibi sociaret.

Bouquetians

collectionis

apag. 21 excusum
1, S.

exstat.

Quo

audito,

Exqiiiims verbispatescit:
regi his diebus paruisse
nulfi
;

Geraldum Oddoni
esse <"</ "'

Ramnulfus dux maximse


sibi

partis Aquitania?

cum

*J",

Willelmum ante Ram-

faventibus venit ad eum,


filium

adducens secum

mortem aut Oddoni adversatum Ramnulfus

Karolum puerum,
etjuravit
itaque rex
illi,

Hludowici Balbi regis,

imperio defecisse, cum

ideo

"/-

t><i<i<'nc

qua3 digna fuerunt

Aquitanos

tamquam
quo

suspcctus,

quod cum Willelrao propin-

f.x

parte receptos

festinavit propter

araicitia junctus erat, habitus fuerit; hinc


ct

jam

Nortmannos
regem non
i

redire in Franciam.

Igitur aliqua

ex Ademari

aliorum chronologorum narratione

Aquitanise pars hoc anno


habuit.

889 Oddoncm tamquam

perspecta fiunt,
stito

qnx de
sai

obsequio regi
obscure

Sancto prx-

sanctus

Odo

innuerat.

Proinde-

itu, regi,

34 His
vero,
verbis
ce

pr.rnussis, quid pcr isilnrc procellosa tem-

que, ut

Ramnulfi

nciriu.

m
et

Oddonis aula veneno

pora egcrit S. Geraldus, juverit inquirere.

Enim-

ipsi inflictam,

ad certum
in

determinatum an
Geraldi Actis

eum

tum subditum permansisse, num. 31 recitatU docet S. Odo qui horumalicui regi
,

signcmus,

quanti

illustrandis S.

intersit, ncrnn iimi videt.

tcmporum motus paucis


non

describit,
ut

dum
regia

Willel'
militia

36 Ramnulfi. necis Ademarus et Richardus Pictaviensis it"

//,/ih nii
ll.lllllllllll
II

mum
que
fortc

minis, sed prccihus,

mrmnirrr,
alii,

ut nulli certO
illa

auno

ill.nn a/fi1
1

III,

discedcret,

apud Geraldum

egisse narrat. Proinde-

gant.

Verum

gui de

pariter mentionem
repo-

Willelmus, ncvdum rcgio servitio adstrictus, cx his crat, qui, ut obscrvant Mabillouius ct
superius laudati, regem exspectabant,
a
t

instituerunt,

non ad eumdem omnes annum

ncndum

esse existimarunt. Malleacensis ciiim chro-

Bouquetus,
rt

nologus anno 890,

Vedastinus anno 892,

alii

vero

Hc annos,

'aroli

Crassi morte computatos, carTgitur

nonnulli, inter quos et Bouquetus tom.

TX, pag. 8,

lis

publicis inscribebant.

hm

primi

Odanis

anno S93 eam

accidisse

scripserunt.

Verum qussit,

rcijis
j

unnis afjigcndn 6S86, verosimillimum nnhi ap-

vam

ex his epochis tamquam certa habenda

exa-

Oddoni
cet,

scili

35 Astquin Oddofuerii
raldus exhibuisse dicitur,

ille,

cui obsequium

Ge-

minemus. Et porro levem admodum fidem meriri eidetnr Malleacense Chronicon, in quo, ut Bouqueti verbis ex tom.

nullum fereesi dubium.

IX, pag. S desumptis

utar,

Ramnulfum enim regium nomen usurpme, etsi Hermannus Contraclus ad annum 888 asserat, juraturus ,., tamen, cum anuo insequenti fidem
acad Oddonis aulamsecundumAnnalesVedastinos parvo admodum temporis spaHo in Aquirii
ces8e
.

res

omnes, nullo servato temporum


Prxterea,
Aquitania, ea
variis scri\

ordine, nar-

rantur.

Ramnulfo mortuo,
discimus.
et

motus

in

infra dicenda aperient,

excitatos fuisse,

Porro vix aliqui apud Aquitanot annis 890

891

tainr

lbus

,,,,

egisse,

opinor. Porro aliu<

tumultus occurrunt, hinc annis insequentibus

Ulm

wrterOddonemabAquitanis.tamquamrexagnitus lUse haud videtur: $um enim in maxima Aquita'

mors affigenda videlur. Anergoeam cum Bouqueto ad annum 893 signabimus? Sed quo monumento
fretus id asseruerit, sane

J tesmtur mnment^ quorum mm


mlllimi is
rri , hl

habitum

fuisse,
.

haud

nobisnon Uquet.

Emm-

32 meilista,

ad Hlum vero Metensis annahsta, qui Eboh martem

hoc idem

edicii

Vedasi
pta suni.

annumstatuU, nihilom
habel
;

hied*R<mnulfimorU

mmt

gg

mmai

Ilnn, cum

insuper qu

xnu

- 893 Mhus necem


raUones, quas

a,-

,, lim wtitisse, cuiohscquium

prmMt

Geraldus,

figamus, gravioris

momenU

hujus

286
AUCTOUE D. A. B.

DE

S.

GERALDO COMITE CONFESSORE.


cipes compositio,

sumus, impediunt. Tgitur, cum decursu adducturi necem, Vedastino monacho ad annum 892 Ramnulfi signandam esse duximus. in Oddonis aula patratam,

qua sancita, rex contra Carolum


in

messivo trmpore ex Aquitania


occurrunt, monumentis illam
cile cst.

Franciam movit,
iis

scriptor, licel nullus nos edoceat

ex

tamen qum
t

Emmvcro, hoc habet singulare horumce Annapost annum lium scriptor, inquit Bouquetus, quod, referat, quae ad nostram historiam 877. multa

conjicere,

hauddiffir

Ex

charta quadam, CUJUS i" GalllX '////

shun.r auci.r tom. II, col.


ntinit,

433 Sammurthuuus me-

illustrandam

apud
abbas

alios quaeras.

maxime conducunt et quae frustra De iis Annalibus idem sentit


in

Willrlmus, ab Oddone Adalgario S. Juliuni

Brivatensis abbati suffectus Aquitaniz ducatum obtinuisse uidetur, saltem abs hoc

Lebeuf

eruditissima

sua
topi.

Disceptatione

tempore Villelmum
vero Picta-

Academix

regias

inscHptionum

XXIV

inserta,
utilitate

Ulum occupasse cernimus; Ademarus

nbi multa de scriptoris state


et

ei

operu ejus

prsstantia disserU uir eruditus. Annaliste verba,


atl

<' armis ercptum, viensem comitatum, Roberto vi sancitn, retinuit. Sicque honoribus Ramnulfi pace

quj'

rem

faciunt, huc transcribo.

inter utrumquedistributis,

AqnituniaOddoni usque
,

anno

B92,

37 Franci.
festi

inquit, qui

ducem Odoni
aliis,

regl in-

fuerant. sociatis sibi

ut possent im-

ad annum 898, quo hic mortcm abai subjecta reviansit, nec aliquod apud Aquitanos subortum fuisse, vel

plere,

serunt

Ludovici quae volebant (Carolum salicct, pmmovcre) suaBalbifilium, ad Solium paternum gratia regi, ut, relicta Francia, hiemandi
peteret Aquitaniam
erat, et quia

leve

etiam

dissidium

invenio.

Sic proinde

Ramnulfi
quod

nece, ad

annum 892 cum


illam

Vedastino

si-

qnata, facta historica intcr sc componi facilc queunt


fieri nequit, si

Et quia Ramnulfus
illo

obi-

cum nonnullK recentioneam


affixit, his
, cx

Ebulus et Gozbertus ab

desci-

bus anno insequenti

reponendam duxeris.
Vaissclius
-i

suo verant, eos aut sibi resociaret, aut de regno factus, pelleret, aut vita privaret. Ille credulus
sibi paconsilio adquievit eorura, nescius, quae

39 Huic tamen anno


. .

pottsstmum

ductus ratxombus, quas


I, patj.
si

~. .. summavm

contra Vaxssetium.refulnlls

Historix Occitanuc tom.


subdo
:

726 r.rmptas
Regionem
et

hic

rabant.
ejus

At

ubi fines attigit praesciens, in

Aquitanise, Ebulus

Ramnulfus, inqntt,

Me-

adventum

fugam versus

inter-

(Laudunense fectus est juxta quoddam castellum scilicet) lapide. Frater quoque ejus Gozbertus
posthaec obsessus atque in brevi vitam
finivit.

tensem annalistam audias, cum Oddo mense Julio anni 892 contra rebelles Aquitanos movit, nondum

veneno

enectus fuerat;
ejus filius

2 vix hic obierat,

cum

Tgitur post obsessum Laudunense castrum ValtJulio, ut scrihit annalista Mctcnsis laudafus,

mense

clam Pictavis a S. Geraldo subEbhus ad Willelmum in Arverniam transiit. Ast ductus Eblus die xv Octobrisanni 893 in Oddonis aula Pictavis erat, ut
liquet

gario capitr damnato,


,.-,

antequam ad motus Aquita-

ex ejusdem regis diplomate,

compescendos Oddotjressus dirigeret, ac proin


Octobris
,

hac <Ue confecto, quo

Oddo quasdam

res,
;

in

Turo-

anno 892 ante dicm x


Ebolo emortualis,
nedictinorum tom.
teste

qua;

tamquam

nensi agropositas, Eblojuniori asserit

3'1

de.nique

Mabillonio Annalium Be-

anno 893

in vivis

adhuc erat Ramnulfus, qui, hoc


illo

III, pag. 283, in Necrologio

nnno rcbus cum Oddone compositis scu pacecum

Pratensi inscribitur,

Ramnulfus (Oddoncm enim

in

sancita, in cjus aula dctjens, utpoic regi suspectm,

Aquitaniam exeunte mense Septembri non appulme % probat diploma, quo Oddo res quasdam abbati Arremalensi firmat, Conedx in villa parochix Autissiodorensis ad Liijcrim posita concessum
Collectionis
et

veneno tandem exstinctus

interiit.

40 Verum
ullo in loco

nec Regino, nec annalista Metensis

JJJ^Jj^

a Bouqueto

runl,

qui

Ramnulfi mortem ad annum 893 signalumcn, ut quod res est, dicam, Eboli
,

sux tom. IX, pag.

459

et

sequcnli in-

Senioris obitum ad hunc

annum

non sat recte repo-

sertum) in aula Oddonis, qui tunc extra Aquitanrc


limites, ut

nendum duxere. ln 892 Ramnulfum


ius,
iu

vivis

adhuc mcnse Julio anni


equidem
dt/fiieor,

certoex Vedastini codicis verbis apparet,


,

exstitisse, hatid

commorabatur

vencno

fuil

cxstinctus,
ullo

nec

iliius

sed cum, priusquam

Oddoad

primosrebellionis

mo-

mors ad annum inscquentem


videtur.

modo diffcrn posse


eruitur ex versilib.
,

Aquitania excitatos, sedandos eo pergeret^

obiisse,

tamquam verosimillimum

habeo.

IUudenim

non B93,
hic

uli

38 Et vcro
bus

illud

haud

difficile

expressis verbis innuit

Vedastinus annalista, cujus

532

et

sequentibus quibus Abbo

de Obsi-

dione urbis Parisiacx

Ademarum

nunc contiu
con-

Oddonis

in

Aquitama inimicos furrntcm, nunc


ipsum, qui
,

37 recitavimus, quique in enarrandis rebusab Oddonc gestis haud mmlicum m< rctur fidem; nec duhium milii est, quin Vaissetius ejus hac dere
verba num.

Ademaro spreto comitatum tra Oddonem quem vivens Ramnulfus habuerat, Pictavicnscm,
Roberto fratri
concessit,

sententiam fuisset secutus,


Historia

si in

scribenda Occitanim

Vedastinos annales ad

manum

habuisset.

dimicantem canit. Porro,


ipsi

Igitur secundum

Vedastinum scriptorem Ramnul-

illum comitatum

usque ad mortem

infliclam

Ramnulfum
licet

tcnuissc,

omncs scriplores asscrunt.

Et

fum, priusquamcontrarebellcs Aquitanos Oddo mocaptum Lauveret, seu non multo post obsessum et

hunc comitatum Ramnulfo ercptum

sibi vintli-

care voluisse
luuicn

Ademarum, nonnulli nos cdoceant, eum honorem isthunc non prius, quum cum,
nece, Roberto fuisset conccssus,
si

Nec dunense castrum enectum fuisse, est dicend/um. diplomate, Idibus Octomultum me movcnt, qux ex Besbris anno vi regni Oddonis concesso, quod post

patrata Ramnulfi

hum Bouquetus
conatur

tom. IX, pag. 4G2rccudit, eruere

nsurpasse sque ccrlum apparet. Ast,

narrationu

Vaissetius.

Enimvero hoc diplomate non


apud
quasdam
in

ordinem, ab Abbone servatum, attendas,

AdcmnCaroli

quidem

sed Pictavis, sicuti scribit ille auctor,


dutn, rcs

rum Pictaviensem comitatum, priusquam


Simplicis
in

S. Dtomjsium

agro Turonensi

regem

electio,

qus ineunte anno 893 a


indubitatum
apparet.

positas Eboloasserit

Oddoi

sed quid obstat, quomi-

Francux proceribus factaest,ad Oddonis cognitiouriu

perveniret,

occupasse,

messivo tempore comnus, rebus apud Aquitanos positis, eas Ebolo largitus fuerit rex s qui Willelmo
rebellium

Qtmautem

fueritinter

Oddonem etAquiianimprin-

Aquitanorum olim prxcipuo, S.Juliani


Briva-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Btwalenris abbatiam,
uti

287

probat Dionysius

Sam,
confe-

Um.

XXIV
;

ineeruit)

Wilklmo, armorumsocius

marthanus cUrta, mense Augusta anni 893


(

ab

m
D.

im|;i-

Vedast

probatur,
cnlobsecutus;

re-

ponendum,

"'"''"' 41 Perperam

mnalisla traditur, non di/ferendam esse,

A.

B.

existimo
tertto loca

proindeque hostile
eral

illud,

quod Sanctum
prius obi

Reginonm

et

Metensem
in

inter et

Ademarum

dissidium

annaltstam laudam asserit Vassetius, anno 893


vivis

adhucexsMtsse Ramnulfum,

qui posi electum

regem Carolum Simplicem res cum Oddone composuerti Ad hunc quippe annum de Ramnulfo nostro nihil habeni
illi

apparet,cumnempeOddonUpartibusadstrietusAdemarus UUus hostes armis undique insequebatur.

Ademarum
sibus

in

AquitanosconVra Oddonem rebellantes

furentem Abbo Hb. n de Obsidione Parisiorum uer

scriptores,
.

qui

nullo

inloco

432

et sequentibus

quos

hi<

subjicio canit

mortis ejus meminere


pretatus fuerii in
eruditus.

eos

proinde perperam intermortis illius epocha vir

lignanda

Appetit ergo furens

illos
;

vastans populansque

Quid autem de charta Eboli, qua resnonMartino Turonensi anno regis Oddonis

Arva modo

et vulgus

quamvis concludere nisus

nullas

S.

Urbes adversus
Consul Ademarus, regi copulatus eidem
Progenie, cujus memini.

terlio, die

Octobris anni

892

offerl,

sii

sentienali-

dum, dicere haud


i/iioil

difficile est.

Mendum

enim

ni

notas illius chartse chronicas irrepsisse, sive

Ula ad
detur,
rsl.

annum
aii

Cltrisli

891, SWe

pOtius, ut iniln r,sit,

44 Haec ad annum 882


IX, paq. 24
:

reponit Bouquetus tom.


;

passtu est

annum 803 reponenda

certum omnino

et recte

quidem

cum cnim

illa,

an-

Si pvstrrion huic nnno roni

iilfiijriidam r.nsti-

irqitam Carolus

Simplex a Francorum proceribus


fuisset,

mes,nihilhinccontranoseruerepoteritVaissetiusi

exiunte hoc anno rex acclamatus


esse,

patrata

cum enim

die

Octobris ejusdem anni

893 Odo

ab

innuat

Abbo
<t

scriptor synchronus, sub belli h-

omnibus Aquitanis et a Willeimo ipso tamquam rex


agnitus fuerit; Ebolus certe ejus

jus

Aquitanici

initium

reponends suni mole


ndh.vrentes Sancto intule-

annum sextum

quas

Ademmus
et

aln

charts a se confectss potuit adscribere. Tgitur totam

runt;

quidem

circa

mensem Octobrem, quo


i
)

in

hanc de Ramnulfi morte signanda disceptationem hac


brevi observatione concludo
itiuu
.

Aquitaniam

rehellantcs debellatnrus

itulit,

si

illius

necem ad an-

seu potius, utopinor,

postquamOddo,
ei

distributis in

893

post

diem Octohris decimam quintam cum

Robertum frat/rem suum

Hugonem

Bituricen-

Vaissetio remittendam existimes,

cum

violenta illius
fuerit,

comitem Willelmiet Ramnulfihonoribus, Ademarus, qui comitatum Pictaviensem, a longo tempore ambiebat, anim
simile est,
\

mors tamquam
hinc a mense

belli

apud Aquitanos signum


et

illo

ad menses sequentes

perannum
Pcr-

itus, junctis,

ut vero-

894 bellum
pensis
igitur

exarsisse, jure merito inferre licebit,


est simile.

cum Willelmo armis, comitatum


Ut

1'tria-

qnod rrrir nrqur vrrum, ncqur vero


variis a seculi

viensem, Roberto COnCOSSUm,

OCCUpavit,

Willel-

Vaissetio propositis

rationi-

musque, Hugone superato, Avernensem comitatum,


invito

bus, iisque

cum

x.monumentis

collatis,

annu-

Oddone,
'"

retinuit.

Quod quidem ante Caroli


rl

listx Vedastino, qai

Ramnulfi nrrnn

Circa

mrnsrm
esse

Simplicii

rnjrm rlrrtionrm

CCTtS outr

parrm,

Augusti anni 892 accidisse innuit, standum


opinor.
ast dein

sestivotemporeanniS9^interAquitanosetOddonem
initam,
Vedastini aiinalist.cctAbbonisrrii-i.iooi-

Wil"

42,

Signata ad hunc annum

et

quidem circa

Au-

xus accidisse autumo.

lelmo

rinn SOCitti factus

gustum Ramuulfi morte, quot annis S. Geraldus

45 Quse de variis, a
aut ab Adalelmo,

Oodefredo Torennensi comite


fratre, in

ijiin,

(
|

Oddoni obsequium prsstiterit aut

illi

tamquam

regi

Ademari
in

resad San-

animo
I

ii-

fiimi addictus, facile intelligitur. ffinc etiam, quan-

ctum spectantes aut


ctis,

Auriliacense oppidum pera


et sequentibus

sanctus,

donam ad Willelmum, quiOddonis imperium agnoscere renuerat, Sanctus noster, qui prius a

grassationibus

num. 44

habei
affi-

regis

S. Odo,

paH

ratione aestivo tempori anni


.

892

militia discedere voluerat, confugcrit Villelmique

genda autumc
nos, quibus

nrr sane ad alios Oddonis regni ansedati fueruni

hostes per longum tempus, ut a S. Odone dicitur


persecutns
sit,

omnes apud Aquitanos


queunt.

pronum

esi

eruere.

Quc minus enim


Ramnulfi

motus

excitati, remitti

Geraldus sub Augustum anni hujus 892, quo excu


tatos
in

constantia

hm

omnia adversa
quove

Qua autem animi perpessus fuerit Ge<

Arvernia motus, patrata ad

nece

raldus, qua

caritate

Christiano animo

consfidmus,
niiiil oiini,

Willelmum confugisse

credatur,

inimicos egerit, passim, ubi


tuit,
</"'

d
iis

leminstt-

i impedire, unusquisque, qui,


admittet.

qum jam
hsec,

nos edoa

S. Odo
est.

ideoque de

omnibus

lo-

dixi,

considerarit, facile

Nec

quin

necesse

haud

Sanctus cum
,,,

Willelmo ad pacem usque circa xsfc


in

W Hw
Priorx
tom.

subjungere liceal nonnulk


.

anni insequentit temput


,, sinunt, etsi

armis steterU, dv,

Chronico Bibliothec* Labbean*


inserto,

to

adhui
.

bitm
iniUo
,,,
.

intenm hujus belliAquitanici


idemaro
ei aliis

II a pag.

279

deprompta,

et

qu* ad

:,ir, llll

qus

de molesHis, ab

Sancto

Sancti nostri historiam aliquatenusconferunt.

Dum
sae-

Uartiatii

m-

inflictis,

habei S. Odo, non minus affigmda

enim, inquii pag.


ptor,

289 Gaufa

*d '#+

litM

,,

conversareturidem vir Dei Geraldue

'

i<ii

maro

^43
in

hujusque asseclis mitiiiis

amicitia

Fnimvcro ea de causa Geraldum, quod hic Vfllelmi devictus fuerat, Ademarus


S

culo,

tumulum
et ipsius

sancti apostoli Martialis honorifice

crebroyisitavit, excujus dono]

aesquassancti

B irsecutus a

Odone

dicitur

hanc igitur perse893, quo Ade


-

dam

Z
1
i

m*
TT

tempus

bactenns

^^^^^ J
as,

annulum canomci

btepbam

,.,,.,,
t

,/,.,,

VaMlloniusAnnalium Benedicti/,;

nomento ds Gr
quibusdam

mjuna percussu,

esi

:""";-

tJ^S^^
i

tZ\\A

315 485 rt 436. quidesV sad

militibus,

quos cognominabant Ra.nies

gimbertos. maledixit eis. ac deincs

LumpaUturdetri,

um.Ha,i

,mcessiones

288
AUCTORE
D.
A.

DE

S.

GERALDO COMITE CONFESSORE.


idem Caroli diploma conftrmantis, recusum, lcctoris
oculis

B.

cessiones Vosiensibus patet, qui hoc improperant stirpe militibus ejusdera villie, qui de ipsorum
processisse feruntur.
dal S.

D
quorum tam

juvent subjecisse.
Iloriini

Cum

de

hoc facto nihil tra-

49
verbis

diplomatum primum sequentibus


:

his

Odo, fides

sit

penes auctorem. Forte hxc

concipitur

In

nomine Sanctae

et Indivi-

primum

factis hic, de

quibus S.
;

accensenda

sunt

Odo ViU edendx num. 23, Sanctum tamcn haud raro S.


,

duae Trinitatis. Karolus, divina propitiante Cle-

mentia,

rex. Si

erga loca Sanctorum,

divinis

Marlialis tnmutum adiisse


Vit.r

asserit sanctus

abbas

cultibus mancipata, beneficia opportuna largimur

edendx num. 73.

praemium apud Deura nobis

aeternae

remunera-

tionis nondiflidimus rependi. Idcirco

notum esse
nostris,
il-

volumus sanctae Dei Ecclesiaefidelibus et

tam
IV.
S.
tat.

praesentibus,

quam

futuris, quia

quadam

Monasterium Auriliacense exstruit


Geraldus, variisque id praediis di-

luster vir ac dilectus

comes Geraldus

prresentiae

meas sublimatis, suos dirigens legatos atque monachos, humillimis precibus per eos nostram deprecatus est celsitudinem, ut

Quo anno

istud fecerit, et qui fue-

suum monasterium
principis

rint primi coenobii illius abbates.

quod
tri et

est in

pago Arvernico situm, cognomento

Aureliacus, in

honorem sanctorum

Pe-

beati Clementis fundatum, ubi praeest ab-

bas Adalgarius una


Monasterium
a
Aureliacense S. Geraldo

cum norma monachorum,

ibi-

Insigne

exstabat olim intra Arvernix montes,

Au-

dem Deo

faraulantium, et res eidem monasterio

riliaci

nempe, monasterium, quod deinde


collegium transiit,

in ca-

quas idem abbas et monachi, et ipse, rector et


fundator ejusdem
loci

ea

Uructum,

nonicorum

quodque quondam ad

Geraldus tenuit, hoc

est,

Claromontanam, nunc ad S. Flori duecesim pertinens, a S.

ecclesia sancti Petri in Exitensi,

et Glinico, et

Geraldo
Vitse,

fuit

extructum, ut probant: 1"

Curtiniaco,

cum

ecclesia sancti Cyrici,


ipsi

cum man-

S. Genulfi

a Bollando ad xvil Januarii pag.


verba hxc sunt
:

sis et servis,
cti

de qua

monachi

potestati san-

102

edii.c scriptor, cujus

Sanctus

Petri Pictensis persolvant v solidos annis sin-

Geraldus, vir
bilitatis ipsis

magnae

sanctitatis ac praeclarae noscilicet)

gulis, et

Magrino

in

Condacense, et vineas per

temporibus (Willelmi Pii

loca a Deura timentibus ibidem traditas, sive

claruit, qui

Auriliacum monasterium construxit.


VII, pag. 224 vulgati,

mansa

vel

omnia ad jam dictum locum pertinenrebus,

2 Fruumenti Historix Francorum, inter Scriptores

tia, tara in

quam

in mancipiis,

sub immu-

Rerum Gallicarum
qui
ait
:

totn.

nitatis nostrae tuitione suscipere

dignaremur.
a Carolo s ""' / '"

auctor,

Sanctus Geraldus

Auriliacum

50 Cujus petitionem rectam esse cognoscentes,

fundavit monasterium. 3 Ademarus Cabanensis


in

animaeque nostrae salutem nihilominus perei

Chronico Abbatum S. Martialis pag. 272, tom.


edito, ubi sic legitur:

pendentes, libenter

assensura praebuimus, et

II Bibliothecx Mss. Labbeanx

hanc nostram auctoritatem erga praedictum monasterium vel rectores


illius

Anno
stoli,

vi Fulberti abbatis S.

Geraldus

obiit tertio

sub plenissiraa im-

Idus Octobris, sepultus in monasterio Petri apo-

munitatis nostrae defensione

fieri

decrevimus, per

quod ipse

sedificaverat.

Idem asserunt

chro-

quam
et

proecipiraus atque
ibi

jubemus, ut ipse abbas


'

nolotjus Malleacensis,
et

ejusdem Bibliothecx pag. 201


nostri

monachi

degentes sine ullius judicis posub nostro

S. Odo in Vita Sancli


IIujiis

54.

vcrba huc transcribo

mox edenda num. Postquam


:

testate, nisi ipsius Geraldi et sororis

Avigcrns

mundeburdo

securi

permaneant

et nullus

judex

divino cultui sese raancipavit (S. Geraldus nempe)

publicus, vel quislibet ex judiciaria potestate, in


ecclesias, aut loca, vel agros, seu reliquas

per omnia, ut sua quoque Domino consecraret,

pos-

Romam

profectus

est,

et

Aureliacum insigne

sessiones praefati coenobii, quas

moderno tempore

praediurn B. Petro

Apostolorura principi, facto

in quibuslibet pagis et territoriis infra ditionera


ni

soleraniter testamento, delegavit,


delicet appendiciis, quce

cum

tantis vi-

nostri juste et legaliter possident, vel quae


loci

monachis, quos ibidem

deinceps in jure sancti

divina Pietas augeri

congregare disposuerat, ad omne stipendium sufCensum quoque delegavit, qui ficere possent
ad urnam beati Petri annuatim redderetur. 48 Iyitur S. Geraldum non solum hujus monasterii

voluerit, ad causas audiendas vel freda exigenda,

aut mansionaticos vel paratas facienda, aut fide-

jussores tollendos, seu homines ipsius raonaste-

quod quo
>ii

''"-

'ii

ii stal ii

iiinh

iii

prima fundamenta

jecisse, sed

variis

etiam

tam ingenuos, quam alios super terrara ipsius commanentes distringendos, nec ullas redhibirii

prosph iatur,
privilegiis

bonis seu prxdiis id cumulasse, dilucide hic testatur

tiones aut illicitas occasiones requirendas


stris futurisque

no-

duobus,

sanctus abbas.

Verum,

ut luec

prxdia,

monachU
Geraldus

con(ait

temporibus ingredi audeat, vel ea

cessa, ipsis asserta permanerent, vir

quae supra meraorata sunt, penitus exigere prae-

AuriliacensU chronologus Mabillonii Analectorum


pag. 237, tom. II editionis anni
(

suraat

sed liceat praefato abbati ejusque suc-

1676)

mittit ad

cessoribus ac raonachis res supra dicti monasterii

Sarolum, regem Franciae, propter privilegia ethocoBnobii, ut nulli subjiceretur, nisi S.

sub nostrae immunitatis tuitione quieto ordine

norem
tro ad

Pe-

possidere, quatenus ipsis servis Dei, ibidem

Do-

censum duodecira solidorum persolvendorum quolibet anno in reliquis esset in potestate


;

mino famulantibus pro nobis ac regni


ctet jugibus precibus.

nostri sta-

tu omnipotentis Dei misericordiara exorare dele-

et auctoritate fundatoris et Viernae seu


nse, sororis ejus et

Aviger-

Ut autem hujus immunitatis

monachorum

illic

Deo famu-

atque confirmationis nostrae auctoritas raajorem


in Dei

Lantium. Cui supplicanti annuii rea Carolus diplomate, a


part,
i

nomine obtineat vigorem, manu propria


imus.

Mabillonio pag. 8 sxculi Benedictini v,

subter firmavimus, et anuli nostri impressione

edito,

quod hic una cum

alio

Ludovici regis,

Signum

Karoli, gloriosissimi

regis

DIE DRCIMATERTIA OCTOBRIS.


reg.s.

289
oulhrum
la-

Henveus notanus, ad vicem

Folconis ar-

P liss i mis

!m;lroi ermlilorum

chiepiscopi. recognov.t et subscripsit.

AtnonR

Willermus comesambas,av,t.Datum.,iiNonasJulii.Indict,one ii anno vi. regnante Karolo serenissimo


rege.
'

bore e, s ,dio prodiere i lucem,

scriptorum docu,

a. b.

,,, ,,,,,

,,,,,,..

,,

dre Vi-

vquom
,am,
,i

nuiv,. I

Actum apud L.turnum

NotU quidem
Cluniac,

S. Geraldi

in Dei

nomine

feli-

BMothec*
tam
6

icem a

qnam
,iiini.

seciinn l.ui

tiovico
iih

lll
,

51 Tate est, quod monasterio Auriliacensi Francixrex Carolus Simnlex 6oncessit, privilegium seu
diploma.

adjectis

qnoddam recensetur Geraldi tcstamcntum


id

30
;

vcrum
ex

principio ei fine, quo constat,

quam

co, quod, conlra ac


fecisse,

W///

exhibe

En

testamentum, ab Odone lauverba,

mado etiam, quod cidcm,

ut hoc con-

datum,
.

lur.

l>rnnnrl, Ludovicus,

VII
.._..

vulelicet,
I.

Fvancix
__

ejusr>

dcmnr
./.'*>i

>/)!

impertiit.

>'..,.,...'.'<

Idsic habet

TA

.1

T__
:

In noraine San-

num. 47 recitata. produnt, nullam onnmu, cenSUS, ad beati Pctri urnam quolunnis pcndendi, mcntionem instituat, esse
.
.

hujw

haud

cta3 et

Individua Trinitatis, araen. Hludovicns.


Clementia, Francorura rex.
divinis cultibus manci-

posse

primum, quo

facta

fuit

monasterii Auvilia-

divina propitiante
Si erga loca

censis fundatio,

Sanctorum,

S. Geraldi testamentum, Andreas Quercetanus, a quo illudin dictas Notas illatum,

pata, beneficia opportuna largimur, praemiura

nobis apud

Deum

contendit; ei autem eliam Saeculi v. Benedictini


part.
i.,

aeternae

reraunerationis

non

pag. 7 Mabillonius ob rationes, quas ibiassentitur, neque vero, ut mihi equi-

diffidimus rependi.

Idcirco

notum

esse

volumus

dem

allegat,

sanctae Dei Ecclesi* fidelibus universis, tara pras-

dem

apparet,
obslat,

immerito. Ast,

etsi

sk

habeat, nihil

sentibus,
Nonnettc bcau
lo

quam

vernia in

quod cum esseraus in Arobsidione apud Nonedam ' castellum,


futuris,
in praesentia nostri

tamen

quo minus pro secundario quodama

modo, quo fundatum


fuit,

Sancto monasterium istud

allatum est nobis

privilegium

instrumento habeatur.
hoc
in

Karoli, praedecessoris nostri, quod multa vene-

53 Per
anno, quo
prxdiis

cmm,

xyii

regni Caroli Simplicis quodinte-

ratione et

auctoritate

dignum

sestimaviraus, et

fine notalur,

confcctum, S. Geraldus arum

ad instantiam precum Petri, abbatis de Aureliaco, consilio

familiarium nostrorum inhaerentes,


illo

seu alterius cujusvis generis bonis, qux, priusquam idem Cavolus Simplex anno regni sui

quicquid in privilegio
siae

continebatur, et eccleprivilegii praedicti in-

septimo diploma, supra huc transcriptum, impertiretur,

de Aureliaco testimonio omnibus, quae ad jus

eidem Auviliacensi monasterio contulerat, prx-

dultum fuerat
sis, et

in feudis et possessionibus univer-

dia alia adjecit, sieque hujus a se

perprimum suum

ecclesiae ipsiusperti-

net, sive in his, quse ipsa ecclesiajuste etrationabiliter adipisci poterit,

testamentum factam ac porro a Carolo Simplice per diploma istud approbatam fundationem magis fir-

confirraavimus et impres-

mam

ac stabilem
,

effecit.

Quare, cum

sit

equidem,
ut

sione nostri

nominis muniri fecimus. Addimus


in

cuv istud

pro secundario quodammodo,


fundationis

dixi,

etiam et omnino inhibemus, ne aliquis


nostro aliquod aedificium,
possit aliquo

regno
esse

instrumento

monasterii

Auriliacensis
et illud,

quod

in

damno

habendum, a nonnullis expetatur, juverit

modo

ecclesiae praefatae, aliqua oc-

quo in hoc sese Sanctus sub suceetiam, utiex infva


dicendis palescet,
lectoris OCulis,

casione facere, vel ipsius jura aut possessiones auferre praesumat; sed liceat praaoominato abbati ejusque successoribus et

vitx finem exhibuit munificum,

non secusac duo jam supra huc tran:

monachis posses-

scripta diplomata, hic subjecisse. Sic habet

Mundi

siones ipsius raonasterii raodis quibuscumque poterit meliorare, et

termino appropinquante, ruinis crebescentibus,

sub nostrae immunitatis


;

tuiti-

jamcertasigua raanifestantur, quia


tibus vere

his adveniensi

one quieto ordine possidere


vis, ibidera

quatinus ipsis ser-

mundus arguetur.

Et,

aliquid de

Deo

faraulantibus, pro nobis ac regni

rebus nostris locis Sanctorum conferimus, retri-

nostri statu

omnipotentis Dei misericordiam ju-

gibus precibus exorare delectet. Quod ut ratum


in posterum habeatur, anuli nostri impressione

butorem nobis esse Dominum, confidimus, qui Date eleemosynam. Ob hoc igitur ego dicit
:

Geraldus, considerans casum fragilitatis humanae et pertimescens ultimura trementera diera judicii,

confirmari praecepimus.

Actum

publice apud Noasi-

nedam anno ab incarnatione Domini mclxix, stantibus in palatio notro, quorum nomina et
gna subscripta sunt. Signum Comitis
raerarii.

propterea cedo ad loca Sanctorum et eorum

servientium, et in substantia pauperum et parentibus meis atque fidelibus


:

nostri

The-

hoc

est, in

primis
,.,/,/<

obaldi Dapiferi nostri secretarii. S. Matthaei CaS.

ad locum

'

pro Dei et S. Petri condonatum ha-

q Ucm

Guidonis Buticularii..

S.

Radulfi

beo, qui vocatur Aurelhacus monasteriura, hoc

Constabularii. Data P. B.

per manura Hugonis

Cancellarii et Episcopi Suessionensis.


itum,
novis etiam
fuii
i'

52
S.

Ita

sane,

quse

monasterio Auriliacensi

quod a die prassenti ipsi monachi possident, medietatem de ipsa curte, et ipsum castellura cum baccalaria dominicaria et duos mansos in
est,
et

Geraldi stamento,

Geraldo per testamentum, S. Odonis


datis,

verbis, hic
coldi-

jam supranum. 47
iaia,

memoratum, fuerant

visus fuit

Grandemonte et in Fabricas manso, ubi stabilis manere Rainaldus, teneat, dum vivit
iilius

Jrmissime

ei

duobus modo huc transcriptis

post obitum

Ordini Aurelhaco remaneat.

plomatibus seu privilegiis fuerunt asserta.

Verum
ci-

54 Mediam curtem qualiter dividant Rainal- McparUtr


dus et raonachi, et post obitum
illius

primarium
tata

istud, quo,

quemadmodum jam nunc

omnia ad

Odonis verba fidem faciunt, census etiam&d urnara beati Petri annuatira reddendus, delega-

Aurelhacum succedant. De
ditatera Rainaldo nepoti

Catucerias curte rae-

meo

dono,

dum

vivit,

mtus fuit; fundationis monasterii Auriliacensis temporum injuria verosimilUme jam strumentum

nl

(Wh M
.

duigentissimaticetfacta indagine,
titteraria

meam postea ad Aurelhacum remaneat Villam Ermosmonachi habeant Villa mea I- raad illos monachi medietatem et Ra.naldus mediexininas

in supelleclm nostra

Ms.,nec

>n a,n-

tatem, post obitum

illius

ad Aurelhacum rema-

39 Tomus
vi Octolns.

neat.

200
AUCTOHE
D.
A.
B.

DE

S.

OERALDO COMITE CONFESSORE.


dum
vivit.

neat

Curto-illo Rainaldus habeat,

imatea ad

siam

toelhacum remaneat. Claurgo eccleRoacina monachi possideant. Curte mea

diplomatejam tum, cum id dhretur, tn sacro tsto asceterio monachi abbaeq Adalgartm, htsce pr*positus, exstiterint.

Ut

igitur,

quo

cxrcxter

tempore

Rainaldus,

dum

vivit. teneat,

post obitum

illius

fundatum istkoc fuerit, necesse dumtaxat est^ ut quo


Christi

De hoc, quod in Goad Aurelhacum remaneat. habere, monachi medietateni, liaoo visus sum
Rainaldus medietatem,
illius

anno diploma

illud,

quod iv Nonas

.Tulii

Indictione n, anno septimo regnante Karolo se-

dum

vivit,

post obitum

renissimo rege

apud Liturnum datum notaconceasum, determinefacturi.

dono ad Aurelhacum remaneat. Boresia Galamon, dum vivit, postobitum Amalfredo, filio -Similiter Marlinus au Aurelhacum remaneat. illius ad .-iurciiKi^uui 1.... ~
vivit, teconi manso quem Adoaldo emi, dum obitum ad Aurelhacum remaneat post illius

tur. a principe islhoc fuerit

mus; idque proinde


cpocbas Carolum in
.

hic

modo sumus
,

Tres

suis
.

diplomatibus adhibuisse,
.

passim

est

notum.

Pnma,

inquiunl

Rerum
,/

(,11,-

neat'

Quantumcumque ad
ipsis

ipsas causas supra no-

minatas adinquirendum, cum

vel aspicit aut aspicere videtur qusesitum

scjucti carum ScHptorum tom. IX, pag. 4.(, horum editores repeiitur a die 27 JaBenedictini nuarii anni 893, quo rex coronatus est secunda
t
;

mancipiis ibidem ma-

a die tertia Januarii anni 89S, quo Odoni regi


successit
;

nentibus et eonim consanguineis, de foris his percausis jamdictisdegentibus et cum omnibus


tinentiis et appenditiis
et adjacentiis

tertiam Mabillonius et Pagius dedu-

cunt a die 21 Januarii anni 912, quo Carolus,

eorum

et

ad integrum Domino et sancti Petri et sancti Clementis et eorum servientibus dono ad jure

mortuo Ludovico Germani<e rege, largiorem indcptus est hrereditatem imnn autem harum epo;

charum prima

">

Caroli diplomatibus

nonnumquam
cum secunda

proprium habendi

et

usufructuarium recipiendi

omissa, in nonnullis sola, in plerisque


ci

ea ratione,

dum

vivo, possideam et post obitum

tcrtm lcjitur, sed in nullis omnino secunda seu


Caroli
in

nostrum Rainaldus nepos meus habeat potestatem de hoc supranominato monasterio ad abbates

qux ab annis
ducit, absque

successione Oddonis calculum

prima, ut varia Caroli diplomata, in-

monachorum inquirendi ante reges et comites et eorum vicaeorios, sive in diversis plagis monachorum et
mittendi, tollendi sint, causas

ter Scriptores

Rerum Oallicarum

tom.

IX, pag.

4G8

et

sequentibus excusa, legentibus patescett si-

gnatur.

rum
exhibetur,
niiiii>if.

familiis tuitione tenendi.


ista a

57 Qiuv cum
omnique temfir-

ita sint,

primam

c tribus

jam

dictis

55 Et accessio
pore firma ac

me

facta

ep

kis

adhibuisse seu regni sui annos ab nnno


in

893

ftuadcnt, B04 /// fundaiiini,

auctum,

stabilis

permaneat cum omni


facta

Carolum Simpliccm

di/ilomate,

Aurilhiccnsibus

mitate et manibus horainum roborata stipula-

concesso, computasse, idque proinde


fuissc, in

anno 899 datum

quoque annexa mense Septerabrio sub


tione

cessione

ista

in

animum

induco, eo etiam partim impulsus

die Jovis,

anno

xvii,

quod

1 quidem, quod isthoc anno indictio n, qua diploma

Carolus rex sumpsit imperiura; et signatum Geraldus, qui donatione ista scribere vel affirmare
rogavit.

Ulud notatum cliain

cst

fucrit rcvcra in

cursu;2
apud

autem, quod alia etiam nonnulla


Scriptores

diplomata

Signatum Fataldi, signatum Vigoni, signatum Vicarni, signatum Blandino, signatura


Tugiranni
:

Rerum

Gallicarum tom.
et ipsa

IX a

)i<j.

476

ad

484

rclata,

qux

anno Caroli scptimo, In-

Ad

testamrntum hoc indubie


isthacc

in

Sancti

dictione secunda et

apud Liturnum seu Turnum data


e
;

nostri vita pcr sequenlia

cum

scilicct)

sicut olim

Locum decreverat, monachorum

(Aurilia-

notantur, ad

eumdem annum 899

communi

eru-

ditorum consensu sint reponenda

ac 3 denique,

ditioni delegavit... spatio,

quo supervixit, sum-

mopere

procuravit, ut omnes, ad se pertinentes,

quod Fulco, Remensis archiepiscopus, nomen suum tamquam Caroliregis cancellarius diplomati, Auriliacensibus abs hoc concesso, adscripscnt, ncquc ta-

in pace diraitteret

Preediavel mancipia, quae

B. Petro non delegaverat, inter quosdam pro-

men,

si

in hoc vel

sccundam

vcl

tertiam e duabus

pinquos ac milites vel certe servitoribus dimisit.


Nonnullis tamen eo tenore, quo, postquam obissent,

supra mcmoratis cpochis secutus Carolus fuisset, facere id potuisset, cum eo in casu diploma illud, non

ad Aureliacum accepta redissent Odonis


uti

anno 899, scd, ut computanti


vcl

patescet, vel

anno 904

num. 89 vcrba respicitnr,


agnoscet, qui

quisque haud

difficulter

911 datumfuisse

oportcrct,

Fulcoque jam vivcre


uti intcr
uti c

Geraldum, quod

fecisse morti proxi-

ante utrumque hunc


nes convenit.

mus

his asseritur, testamento

illo

eliam
sic

fecisse,

id

Jam

vero,

annum dcsiissct, cum indubic,


fundationem

omdi-

jam

evolvendo

didicerit.

Vcrum

ctsi

babcat,

haud

ctis consequitur,

diploma, quo Carolus Simplex mo-

tamen vel in

mox

recitato

Odonis textu vel

in pro-

nasterii

Auriliaccnsis

catam

liahuit,

ximc huc transcripto Geraldi testamento, quo, ut

anno 899

fuerit concessum, hocque

priusquam

illud

jam

docui, novis

quidem possessionibus auctum, sed


fuit

darctur, aiinis qualuor aul quinque, ut supra docui,

primo fundatum haud

Aunliaccnsc nionastcrium
vel

jam

sletisset,

consectarium

cst,

ut

anno

circiter

894

quidquam inveuw. unde


lempore faclum id
annocirciter
uti sit,

uicumque, quo

circiter

fuerit

fundatum. Nec tantum sacrum


solidc

islud ascete-

tcrminari queat.

rium Sanctus noster

lunc fundavit,

vcrum

56 Quare, ut
sidcratur, evadat
est.

isthoc,

quod hic maximc modo dealio

hicaddu-

cta

comperlum,

recurrendum jam

etiam deinde, ut in hoc religiosx vitx institutum sanctissime etiam post obitum suum observaretur,
sedulo curavit
erit colligere
;

Supra huc transcriptum, quo Carolus Simplex


isto

neque vero omnino incassum,

uti fas

monasterii Auriliacensis fundationem ralam habuit

diploma aprincipe

haud prius, quam cum


concessum, uti fas

illud

cum ex iis, nonnulla de primis, qui monasterium illud rcxcrunt,

qux

hic infra ailegabo,

jam annis
jmssct

aliquot, quatuor verbi gratia aut quinque,


fuit
est colli-

abbatibus pra?misero.

jundatum,

gere ex eo, quod, teste ipsomet, quo de hic loquimur,

58 Adalgirum prolo-pastorem seu primum monasterii Auriliacensis abbatcm vocat chronologus Aureliacensis

Idque, <" atiquottarn '"" aui anU raldiobitum,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Ille,

2 01
inquUiturus advenit.
logo,

*f'. ZTT
ut

rmm !; : conjmt MabMUmus Annahum


fi
11

St "

C '" eXC " S


-

^^icereest,

Teste au-

MICTORB
n.
a.

BenedUti-

tem Auriliacensi chr

norum tom III, V ag. 293, erat unus ex nobilibus adolescent.bus.quosinmonasterioVabrensi.ubi


vigeba
d,sc.plina regularis
institui

anno 928, quo

Rom*

b.

B. Geraldus

curaverat. E,us

nomen

Leo VI per menses aliquot tedit, huic Inobio S Odopr,,uit imo nim ,/ /,, rc.cndum assumpium fuisse tempore eodem, quo Tulelense
; ,

S.

Odo

monasl-

tacuit,
officio

quod

ille

dissolute vixent. nec

tamen ab

rium gubernandum habuit, mihi sane vero appa>


simillimum.

pastorali

eum removitB
bat, teste S.

Geraldus, quia

neminem habeillius

Odone. quem loco


est

subrogare

posset.

MUsus

60 Sed Auriliaci certe adhuc abbas degebat anno circiter 930. quo juzta Aimoinum lib. de Mii

ai

Adalricus ad Carolum regem,


et

cui S. Geraldua propter illius sanctitatem

nobi-

htatem non solum carus, sed etiam familiarUsimus


erat, inquit chronologus, ut ab eo principe impetraret

S.Benedkticap. iv jFhriacense camobium utineolapsamdUciplinamrestauraret ingressusest Vatiorum licet monasteriorum regimine distractw
raculis

S. Odo, rerum tamen Auriliacensium

privilegium,

nobU supra excusum, quo monaet

curam non
vasse, ex

abjecit,

quam usque dum

obiit,

pncipuam eum scr-

sterio,

qus

huic fuerant collata, prsdia

immuni-

tates assererentur.

Eum

paulo ante S. Geraldum,


coelos

qui anno 909, ut

mox

dicemus, ad

migravit,

mox iicendis probabile fUt. Arnulfus in coabbatem a S. Odone electus, inter hujus monasterii. abbates non numeratur a chronologo Aureliade

occubuisse,
giri

tradit

Aureliacensis hktoricus. Adal-

censi, qui, statim atque

Odone

fuit locutus,

de

locum accepit Joannes, qui ex praeclara, in-

Adraldo sermonem

instituens,

Geraldo de Sanctoad quem tamen

quit chronographus Aureliacensis, S. Geraldi stir-

Seimo quintum

adscribit

locum,

pe ortus,

in litteris

Raimundi Auriliacensis

et

Ber-

non nisi sextus spectaret % si quartus


ctore fuisset concessus.

Amulfo

ab au-

v.ardi Tutelensis

abbatum, a Baluzio in Notis ad


et in

Abbatum tamen Auriliacen-

Reginonem pag, 034,


telensispag.

Historia Bcclesue Tu-

sium tabulis eum inscribunt utriusque Gallue Christianx editores,


et Mabillonius Annalium Benediclinorum tom. III, pag. 433; quippe qui sive in

QSSetseqq.

vulgatis, S. Geraldi pro-

pinquus

et

ulrique ecclesiie prxlatus dicitur. Si hu-

jusce chronologi verba diligenter inspicias, nullum,

erectiane, sive in restauratione monasteriorum To-

cum
ses

S.

Geraldus

e vivis excessit,

apud AuriliacenAdalgiro enim


nisi

meriensis comparet.

et

S.

Theotfredi, ut abbas Auriliacensis


legato

tum abbatem

exstitUse,

argues,

Verum Arnulfo tamquam OdonU


anno
93(3,

paulo ante

Amicum

Dei sublato, Joannes non

aut illius vices gerenti,


vici

qui fuit Ludo-

post ejus depositionem AuriliacensU ccenobii

clavum

Transmarini primus, B. Marcellini, Ebreduet

assumpsit.
quain qui yosteaflorue*
i

nensis epUcopi,

aliorum Sanctorum ad ecclesiam

59 Joannem usque ad annum 923

aut circiter,
est,

ccenobii

Cantoligensis

nuperrime

erecti,

sacra piest,

i,n:,

quo Rodulfus a Francis in rege.m electus

vitam
vel

gnora fransferendi, negotium

commUsum

cujus

produxUse aui Tutelensi ecclesUs pr&fuisse,


eo liquet, qnod hujus principis diplomate
telense monasterium, ut in eo

ex

translationis instrumentum exstat ad calcem tom.

Aymo Tuinsiitutum

III Annalium Benedictinorum pag. 707. Unde, Arnulfum S. Odonis


vices

regulare

apud Auriliacenses egUse,

instauraret,

commendatum
jam tum

habuerit. IgiturJoannes

non inepte anjucris.

aut ex

vivis

excesserat aut spontanea di-

61 Adraldus monachus Conchensis, ex pago Ruthenico,

hicrecensen'"'

missione ecclesiee TutelensU praelaturam abjecerat.

abbas AuriliacensU creatus, S.


in

Geraldi

Eum
S.

vitam

cum mortc jam commulassc, cum S.


et

pvophctiam, dcqua

Vita cjus brevi edenda num.


in-

Odo, Aymonis

Turpionis precibus adductus, ad


litteris

78, complevit

.-

Et cum basilica esset angusta,

Geraldi

Vitam

commendandam Tutcla

quit chronologus, propter affluentem

populum, de
et constru-

profectus, ad Auriliacense oppidum pervenit, vero-

novo fundatam ecclesiam ampliavit,


xit aliud

simile vel idcirco


raldi mores
ei

crediderim, quod Odo, in S. Ge-

monasterium ad Cadenacum. Inceptam

vitam inquirens, nullam omnino Joteste

hanc basilicam ad tectum perduxii Geraldusde Snncto-Sereno, Adraldi succcssor, absolutamque dedicari curavit

annis Auriliacensis pralati, qui,


chronologo, nobilitatc ct

Aureliacensi
et

mdustria prxpollens
erat,

Ro-

anno 992, Indictione xv, non vero


Mabilhnius Annalium Benedictino-

mano
nem

Pontifici

imprimU carus

rationem (ne-

v, ut

notavii

qc enim

illius,

dum

se

id fecUse narrat, mentio-

rum

tom. III, pag. 569, Johanne

Papa XIII ad-

instituit)

habuisse

videatur;

futurum

autem
exsti-

huc Romae sedente,


ecclesiam,

restauravitque S. Clementis

fuisse quis credat, ut, si


tissei in

tum adhuc Joannes

quam

S. Geraldi pater erexerat.

Ad

ini-

vivU,

Odo tamen virum hunc, qui Geraldo,


crat conjunctus, familiarissime,

tium regni Ludovici


bit

pervenisse Qeraldum,

scri-

cum quo sanguine


t

Gerbertus EpUtola 71,

nomine, quam genere


dein

dubitandum non apparet, usus, eum ChristianUsimam vitam agentem pieque morientem viderat, qui miracula sive ante sive post mortem ab eodem
patrata conspexerai aut audierat, de
iis

illustrior,

quiprimo Auriliaci monachus,

Bo-

biensis abbas, postea

RavennensU

et

Rememis epu
ca-

scopus,

tandem

in

summum

Pontificem sub nomine

omnibus

dis-

Silvestri II electus est. Is,

Oeraldum tamquam

serentem testantemque non audivisset, sed, eo prxalios monachos accitos et familiares, quos
termisso,

rissimum veneratus, Raimundum abbatem,


successorem,

Gferaldi

magUtrum
num. 91

habuit.

QuanHauUm

illum

JoannU Vir Dei nutriverat, interrogare maluUset?


itaque
loco

mafecerit Gerbertus, probani varix ejus eputolx,


xime
illa,

ad camobium

Tutelense
<

moderandum

quse

edita est.

A ymo

accesserat,

cum

S.

)do,

qui Joanni apud Au-

idraldus II

magnum

pondus auri
in

et

argenti,

secutod^

abbatU dignitate riliacenses abbas successit, nondum .. nitm ad foriuacenses monachos, tum patre
orbatos, in vitam
et

mores S. Geraldi, ut ex ipsius

ornamen- 5tatum secu . ^emtranstum consumpsit : inter cseteraimaginmS. Geraldi argenteum decoexauro puro fabricavit, altareque quod mater
ipsi

commiserat,

bastltcx

ravit

202
AUCTOIIK ravitipluribus

DE
gemmis.
et
lllius

S.

GERALDO COMITE CONFBSSORE.


tempore Leo,
qui tano laudatum, in quo hxc leguntur
:

abbatis

AnnoDomini
miraculis cefir-

D. A.

P.

abbasde Fundo
concilio

Cajetae episcopus,
et

Romano

dcocoxvii sanctus Geraldus


lebris obiit.

vii.i

el

anno 1059 anno

ecclesix Montis-Cassini devel

Qui Ademari Cabaneneis ealeulo

dicationi

1071

1072

interfuit, Auriliaet

mius adhetrent, non ad annum 907 , ut nonnulli autumarunl,


sed
circa

cum

secedenst annuentibus abbate

monachis, sub
ter-

annum 905
sextus

signare debent
Fulberti, no-

crypta

quadam

se reclusit

pieque ibidem vitam


Calendas

beati Viri obitum.

Cum enim

minavit. Obiit ipse Adraldus xviii

No-

minis kujus secundi abbatis S. Martialis, annus 9 ad

vembris, ut scribit chronologus Aureliacensis, cujus a

me in adornanda hac brevi abbatum notitia jam adsuppeditat, hibitis assertis, sequentia adhuc, qus
verba adjnngo: Fuit, inquit,
illa aetate (idest,

quem is scriptor Sancti nostri mortem refert, partim non ind01,sed in annum Christi 905 incidat,
oportet, ut circa hunr,

qui c dicti scriptoris verbis

et

calculum ducunt, Geraldi obitum consignent.

xi seculis) abbatia Auriliacensis inter caeteras florentissima ob pietatemque monachi praestabant.

64 Ast an vere Sanctus anno 905


alio posteriori obiisse est

et

non potius

nec ante
iiiiin

uii-

credendus? Id, ut jam in-

009, ntc post iniiunn,

Et

tura, ut iaquiunt

Sammarthani VeteHs Gallix

dicavi,

inter eruditOS

controvertitur.

Christianx editores tomo III ad verbum Aureliacum, tanta ipsius faraa erat, ut inter reliquas

versix

huic

dirimendae sujficiunt,

Nec controqux scribit S.


Intrante

Odo, S. Geraldi morientis historiam num. 90 Vitx


ejus edendse his verbis contexens
:

Septimanice proecelleret.

PraBterea hanc doraum

vero

a primis seculis insignem commendabat praeclara


scientiarura acaderaia, ex qua viri doctrina prae-

jara suse migrationis terapore,

morabatur sanctus Geraldus apud Cezerniacum quandam sui


dissolutionem igitursui

stantes diversis temporibus prodiere.

Verum

se-

juris ecclesiam

jam

culo quinto

decimo

raedio,

inquit

Mabillonius
inclinare

instare cognoscens

Amblardum episcopum
feria,

jubet

Seeculi
coepit

JBenedictini part.i,

pag. 10.

evocari, ut ejus transitum suis orationibus


ret

munidie,

apud Auriliacenses monastica diciplina, et anno 1561 sub abbate Martino de Balma, bullis a Pio IV datis, hoc monasteriura ad secularera
statum transivit et etiamnura perseverat.

Sexta namque

dilucescente

ingravescere se sentiens.... subjunxit illud ver-

bum, quod

ei

seraper familiarissiraum fuit

Sub-

venite, Servi Dei....

tum vero Dominicura Cor-

pus, quod exspectabat, sua sponte suscepitetita


felix illa
et aliis

anima ad
.

coelos migravit. Quibns partim


i,
:

Odonis verbis Seeculi v Benedictini part.


relat[j

V.

Quo tempore

S.

Geraldus obierit et

pag

additde Geraldi obitu Mabilloniw

an in monasterio Auriliacensi vel sepultus, vel vitam monasticam fuerit


professus.

Neque ante annum 909statui, nequepost annum


912rejicipotest: primuravetanttestamenti tabulae,

ad eodem Geraldo mense Septembri anni 909

conditae; alterum

mors Adelardi seu Arablardi,


Septembri anni 912 Arnol-

episcopi

Claromontensis, qui Geraldo morienti

adfuit, atque raense


Sanctus,
i

<

jut bitus ad uniiui riim-

p anno,

quo S. Geraldus vitam mortalem

cum

dum
nus

habuit successorera.

Equidem

S.

Geraldi

immortali commutaverit, inter sedissidenteru-

obitum ante

annum 909

reponi non posse, sive an-

demaue aniiiiin ni> iiiu-

diti.

Brancheusin

libro

de Sanctis Arverniae pag.

nibus iinmt

/.

illir.

544 ad annum 919 sancti Viri obitum reposuit; diem vero et annum ejus mortis c pervetusto codice,
ad ecclesiam Auriliacensem pertinente,
affirmat pater
se

ptUS ad
ille

xvn Caroli Junioris, illius testamento inscriannum 909 signandus dicatur, sive annus a morte Oddonis ductus ad anninn 914 reponensit,

eruisse

dus,

Dominicus a Jesu, quem laudat D.


Geraldi HistoJutc

dum
fuit,

episcopum,

pastor Savennensis in oratione, S.

cum Mabillonio opinor. At cum, Adelarcum S. Geraldo in extremis adante mensem Septembrem anni 912, siculi

rim Gallicx prxfixa pag. 36,

in

qua

leguntur:

Mabillonius verbis
non
ita sit

mox

recitatis

scripsit,

obiisse

Migravit autem beatus Geraldus mense octavo,


tertio Idus
raini

certum, enimvero, quominus

beati

Con-

ejusdem, anno ab Incarnatione Do-

fessoris

morspost annum 912


obiit,

rejici queat,

tempus,

dccccxviii,

Romanse

Ecclesiae praesidente
re-

quo Adelardus

non impedit; sed, ut Geraldi

JoannePapa Nono, imperante Berengario,


gnante in Francia Carolo Minore. Idem
diversis
verbis,

mors

certiori

argumento signetur. dc anno, quo


Sancto
morienti adfuit,

fere, sed

Adelardus episcopus, qui


occubuit,

habct
seu

cantus

quida?n

rythmicus,

nonnulls hic

difficultates solvcndee nobis

quem Sequentiam
S. Geraldi
iiitus,

Prosam

vocant, in honore
codice

ocourrunt.

cantari solitus

et in dicto

etiam

65

S. Geraldi

mortem

post

annum 912

reponi

etsi

interim

<"iii ii iii

cujus verba hic subdo:

Octobris tertio

non posse, ea adductus ratione Mabillonius eristimavit, quod mense Septembri anni vigesimi Caroli
regis Adelardus Ctaromontensis episcopus

nec

>

a-

Idus,

Geraldus,

aureum

sidus,

sanctum

fecit

tio, </'"""

transitum, anno Christi nongenteno, octavo quo-

jam tum

Mabiltoniui adducit,

que

et

deno Deo dedit

spiritura.

Joanne Nono

successorcm habuerit Arnoldum, qui suo nomine

regente Papatum, et imperante domno Berengario, Carolo rege

chartam, ab Ebolo pn> fundatione monastcrii Dolensis concessam et

Minore.magno jugiter honore

mense prxdicto anni vigesimi

Sanctorum rosario. Ita ut ex duplici illo documento, Geraldum die 13 Octobris anni 918 diem clausisse

Caroli regis confectam, signavit.

Sed

si

hanc ad

annum 912 reponendam


ditus, cur, quxso,

loco citato putarit vir eru-

extremum, crediderint

scriptores,

quos

mox
col-

tom.

appellavimus.
locat

Ad annum

vero

917

ejus

mortem
in

eamdem anno 917


lensis monasterii

illigavit,

III Annalium pag. 357 huic etiam anno Dof

Chronicon quoddam Lemovicense,

suis

ad

fundationem innectens

Mabillo-

Bibliothecam Cluniacensem Notispag. 37 a Querce-

nii sententiam procul dubio secuti sunt

Scriptorum

Rcrum

DIE DECIMATERTIA OCTOBi:

293
Adelardus,
e vivis

Rerum Gollicarum
illigarunt,

editores tom.

IX, pag. 713,

01

referatiir, utjue proiiule


ni

jam

qui ibidem hanc Eboli chartam anno 017 pariter

tum sublatus, Ifmhleberto,


locum
in

niseriptmne nominatu,

"

acctohb A R
-

huicque proinde

ei

nos

cum

viris

illis

sede Alvernensi 8eu Claromontensi anno-

eruditis

documentum

istud affigimus.

Et

vcro hisce

rum

illorum alterutro atque adeo ante

annum 912
me'

Caroli Simplicis temporibus apud Aquitanos ctBur-

cessisee dicatur.

gundiones personx

tum

publicx, tum

privatse,

67 Verum per Carolum,


debet intelligi
id est,
circo
1"

in inseriptione ista
c,

'""' det.

morte Oddonis, quat ineunte anno 898

acciditj cal-

moratum, non Carolus SimpU


.

ted Carolus

Magnus

Culum ducentes, annos regni farnli


bant, ut in

regis

numera-

etenim hujusce principis diebus,


ut

Appendiee

835

etsequenti,

Maream Jlispanicam col. itemque Scriptorum Rerum Galliail


4'.."',

annum 764,

ipse

fatetur laudatus

Sammartlianus, apud Arvernos sedebat Haddeber!"

carum tom. IX, pag.


nalibus

499
III,

ci

507,

et in et

An-

Carolus

Magnus ad annum 773 Arvemis


VI Rerum
Gallica-

Benedictinis tom.
est.

pag.

358

360

comitem prsefecerat quemdam Hicterium, dequoauctor Vn.e

videre

Nec Ebolus

in charta

mox

relata diver-

Ludovici Pii, tom.

sum calculum dum co magis

instituit; et

quidem ad hoc creden-

rum pag. 88 excusx. Hunc comitem tamquam Caroli.

adducor, quod revera ad

annum 017

Iioiiiiueni

lijiian
in

iiiemorat

doetissimns Savaro

monasterii sui initia reponat chronologus Dolen


cujus opus edidit Labbeus tom.

subannum 778
pag.
ix
et

Originibus Claromontame civitatis

I Bibliothecx Mss.
:

35

Carolo

Magno

proinde imperante, seculo

pag.

315. Hujus auctoris verba huc transcribo

ct meilio elo.pso,

Arrernis Ifaddebertus prxerat,

Anno

dccccxxii, inquit, fundatus est locus Do-

rebus administrandii hoc tempore prafcctut erat


,

lensis monasterii ab

Ebone Seniore,
tradit

prirao domi-

Hicterius, comet

qua quidem ad rem nostram profaciunt.

no Dolensi

cujus dedicatio anno

dem

legitur,

Idem

920 inscripta ibiAdemarus Cabanensis,


pag.

pugnandam non parum

Quid

igitur vetat,

quomiuus ad hoc tempusjiam

insi

nptionem sancto-

tom. II ejusdem

Bildiotliee.e

164

scribens

rum martijrum
fuisse,

Aijriculi et Yitalis capsx insculptam

Eo
pit

tiMiiiioiv

aiino neinpe

017; Ebo Dituricus cce-

asseramus? Sed ex altera inscriptione, ab

eedificare ccenobium Dolense in honore Dei

eoiiem

Sammarthano
IIujus

transcripta, res adhuc magis

Matris.
necinscri-

elucescet.

documenti

verba

sequentia

hxc

66 Hinc

ruit

totum

Mabillonii argumentum,

sunt

Hic reliquie de caput S. Agriculi et sancti Haddebertus episcopus


;

fPfg

"

'

cumque proinde non sit, cur ob idjam inde ab anno 912 Adelardum Arnoldo sedem cessisse, dicamns,
enimvero tempus mortis Adelardi, qui sancto Viro
morienti adfuit, impedire non dcbet, guominus hic,
qui,

Vitalis...

in

Bononia, juiv Kal.

bente Carolo rege, recipit


Decerabris.
inensi

festo

eorum

Hme

liquet,

Haddebertum ex Bonoillas

ilitioms

Pontificis civitate

sanctorum

quemadmodum
tertia

ex infra dicendis intelliges, de-

cima

Octobris die in feriarn sextam incidit,

Martijrumexuvias, Carolo rege jubente, accepisse. Quis autem, civitati huic Carolum Magnum imperasse, nesciat,

obiisse statuatur.

Verum nullo pacto post annum 915, nec proinde ad annum 017, ut voluit chronologus Lemovicensis, nec ad annos 918 et 919, ut
scripserunt Branchcus, Dominicus a Jesu ct pastor

cum,

ipso lurjieate,

summo

Ponlifici

hxc

civitas cesserit, qust

Rimgtuim utique sub Ca-

roli Simplici

ditUme exstitit? Imcripiio crgo num. SQrecitata, qux Caroli nomine notatur, non ad Ca-

Savanensis, sancti Viri mors

rejici potest

quippe

mense Septembri anni 017 Adelardus Arnoldo locum


cesserat, ut ex Eboli charta certissimum
fit,

necdies

xiii Octobris, sancti Confessoris emortualis, hisan-

rolum Snnplicem, sed ad Carolum Magnum spectat, hujus estque adeo anno Christi 785, qui posterioris autem cst decimus octavus, illiganda; cum prim ipit quusm habeat, ac proin non sit, cur Haddeberttu
Claromontensem piam anno 910 aut sequenti sedem Sammarthano occupasse ob inscriptionem illam cum
dieatur, non est etiam, cur

nis in feriam sextam inculit, quss, ut apte signetur sancti Vni obitUS, ab cruditis negliijenda non sunt.

Sed
psae,

disserentibus nobis ad

manum

venii
et

quesdamcaVitalis reli-

jam tum Adclardus,

cui

sanctorum martijrum A<jriculi

pro.mne Ilmhlebertus

SUCCeSSiSSSt,

VWU

e.eeessisse

Samquias olim comple.r.r, inscriptio, a Dionysio col. 254 marthano Gallix Christianx tom. II,
m.erta,

atjue adeo Sancti nostri,


adstitit,
u

cui
ultra

morienli Adelardus

temput mortuale

qum

si,

ut asserit vir eruditus, ad

Carolum

nilnnn aui

etmm

ultra

amnnn 912

horum annorumaldilferri haud


Sancti
,,,

Snnplicem

spectet,

consectarium

erit,

Ut Adelardi
vel

posse ob

eamdem

inscriptionem credatur.
ipsa ultra

episcopi Claromontensis

mors anno 910


'

01

sit

68 Ast an re etiam
////,

annum 912

ultra innectenda, utque pronule Saneti nostri obitus

nostri morspotesi differril

FUri

id non posse, sed,

annum 912 haud

possit differri.

Ast, priusquam ad
:

eqmdem aimo 000 vcrosiimliusaciidisse, mihi


induco.

hoc respondeam, en inscriptionis verba

In

nomine

Dei summi et in honore sanctorura AgriculietVitalisArverna3civit,.ti^luinccapsam decimo oetaYO eloemosyna ex Elimonia Carolo rege anno comite vel rehquis regni sui, nec non Hicterio
*

martyrum

objam uune Ocenda wi animum rerba, jam hic supra num. 55


nostri, ut ibidem doeui,
roli
ut,

Per Odoms
ad Sancti

recitata,

testammtum, anno regni Canarmtur,


te-

respicUuri Simplids septimo decimo conditum,

qum

S.

Geraldua

fecisse verbis

illis

hunc vel gemmas congregaverunt episcopus fien pro animas eorum, Haddebertus
Christianis, qui

rogavit. et vos
stri

domini episcopi, successores vef

stamento isthoc feCtSSC sit censt ndut ; dumtaxat, priusquam moreretem Sanctum, paulo qum Odo mox dicto lur fecisse, non obscure prodant,

cum

ista

au-

cum

Deodiggusfecit.

orate pro nob.s, clero vestro in mercide, Cmn annus decimus octavus npu

mn

CaroliininscripHonemriodatasigiietur, quem memorat, Carolus


/,,,.

entsant,

n perCarolum,
intelliiji,

Snnplcx debeat

ad ainnnn Clnisti

910

vel

Sanctus paulo dumrium est, ut testamenlum istud condiderit, atque protnde llinll aute obitum suum extrmum fscUset, diem hllH j diu, postquam id tsstammtum Verum quo Christi anno fuU
,

89 proximeque ante

et

post tcribit, consecta-

lauserit.

conditum ?

294
AUCTOnC
P.
A. B.

PE

S.

GERALDO COMITE CONFESSORE.


rrtuno
in

conditum? Decimus septimus regni Caroli Simplicis

Notis

ad

Bibliolhecam
in

Cluniarrnsem

annus, cujus mense Septembri factum notatur,

pag.

37
rt

citatus, et

Ademarus
<

Chronico Abbatum

vel ab

amw

893, quo Curolus Remis

fuit inunctus,

S. Martmiis Lemovicensis, superius a nobis num.

vel certe (neque

enim

a tertia

Garoli epocha seu anno


fieri
sit

61

srqumti

hujus

'ommrntnrii laudato

qui-

912, nr alioquin post annum 915, qund


posse,

non

bus relatis, sacras S. Geraldi exuvtas in ecclesia

num. 66 jam docui, reponendus

Sancti

Aur/hiirmsi Dinniiiira
trrrn:

d/r,

rjus

obitinii

ntsrruta,

obitus, inchoari cah ulus potest) ab

anno 898, quoin


incepit, est

juxta aram S.

Petri mandatas

fuisse, dilu-

Aquitania post mortem Oddonis regnare

cidr probutur.

numerandus}
anno 909,
si

si

ab anno

autem ab

893 calculum incipias, anno 898 numerare velis,


testamentum
erit dicensic habeat,

r/liiirrusi

71 Fuisse itaqucS. Geraldumiw monasterio Au- haudfuitta" "' '"''' srpulium, rrrtum rst atqur indiibitntum
/

',',"/,

annoO\A conditum
dum,
ut

fuisse

computanti patescet; cum autem


e

an ibidem antea vitam monasticam fuerat professus? Primus, a quo id, ut rgo quidem novi, asseraast
tur, est

jam dictis est, ut Sanctus mense Srptrmbn sru anm 90!) srn niini 914
consectarium

noster
iiilliur

Prlrus de Natalibus,
lib. ix,

i/ui in

suo Sanrtorum

Catalogo
statui

cap.

xlv sanctum Virum monastico


.-

rurrmle vel
clausrrit.
apparel, 000

certe

liaud diu post

dirm r.rtrrmum

adsmpsit

his verbis

Geraldus, relicto se-

culo, monasteriura in proprio solo in Aureliaco


id

69 Ac

quidem

sat

certum apparet

verum cum
rt

construxit, quod de suis facultatibus large dotavit,

minn

Sunrtus, ut Odv diserte tradit, feria sexta,

qui-

in

quo se monachum

fecit,

et

multa vit
in

dem non drcima,

ut

Prlrus de Nutalibus aliiqur

sanctitate etabstinentia claruit, etc.

Equilinum

nonnulli recentiores kunc secuti volunt, srd,

quem-

sua nnnuntiutionr ad dirm

Octobris secuti sunt

admodum Ademarus scribit communisque ecclesiarum Alvernix fe.rt traditio tertia drcima Octo,

Maurohjrus, Frlirius, Dorganius, Wionus


rarius in Gfenerali suo
hiscr

et FerSanctorum Catalogo; vcrum

bris

die
alio
iii

vitam cum morte commutarit, ac proin

haud
ihrs

anno

qnam quo drcimn

trrtia
sit

Octobris

feriam sextam incidit, obiisse


rst, ut

dicendus,

consrctarium
tertia

nnno equidem 914, utpote quo


in

drcima Octobris dirs

frriinn

sr.rtam

non

qux Odo, Sanrto nostro eequalis, in Actis edendis num. 53 tradit his verbis Gausbertum, venerabilem et laude dignum plane episcopum cum aliis quibusdam honestis viris evocavit Geraldus, et, qua
sint,
:
,

omnibus bagiologis pro responso

inciderit,
ijin
iuiiir

vitafunctus liaud sit; quare cum anno,

proxime excepit, 915 terHa decima Octoin

cavit.

mentis cogitatione incitaretur, familiariter indiEtenim doranus iste Gausbertus Viro Dei

bris dirs

frrinm srxtnm inridrrit, ronsrrtarium


dirtis
fit,

carissimus erat, et pro

communi

sanctitate

mu-

ultrrius
vrl

jnm

ut vrl pnstrriori isthoc


tertia

anno,

tuum

sibi

invicem contubernium praestabant. Ex-

nnno 909, quo pariter

decima Octobris

ponit itaque praesentis vitae sibi inesse fastidium


et religionis

dies in feriam sextam incidit, obiisse sit credend/us;


id

habitum desiderare,

Romam

profi-

autrm

posteriori isthoc

anno

accidisse, vcrosimi-

cisci velle et praedia

sua beato Petro, Apostolo-

lius opinor,

quod intrr anni quidrm 914 Srptrmdictis

rum

Principi, jure testamentario delegare.

Cum-

brem, quo

trstamcntum, xvii regni Caroli

que de

hoc

diu tractatum
altiori

esset,

vir

Domini

Simplicis anno notatum,

conditum esse potest,

et

Gausbertus,

consilio

causam

inspiciens,

ainn Qlbtertiam decimam Octobrisdiem uniusamplius anni temporis spatium, intrr anni vrro

tandem

suasit, in seculari habitu sese specie tenus


:

909

pro communi salute provincialium retineret


vero, sicut vellet, beato Petro dicaret.

res
ille,

Septembrem, quo pariter


illud

jam

dirtis trstiimrntinn

At

conditum esse potrst, et anni rjusdem 909 tertiam decimam Octobris dirm pancarum dumtaxat

ne sufe

diffinitioni pertinacius

inheerens inobe-

dienter egisse videretur, assensus est.

hrbdomadnrum tempUS

intrrrrssrrit,

Sanrtusqur,

ut

supra docui, hauddiu,postquam dictum testamentum


condidisset, ilirm r.rtrrmum clauserit.
id

72 Et num. 67 addit : Noverant autem sui, quod religionis habitum toto nisu cupiebat. Sed,

altegala evi-

clu

danl

Ututsit,cum

cum

esset providus, considerans, quia professo-

equidem e jam dictis indubie vel anno 915, vel 909, verosimiliusqur duorum horum annorum postrnori accideril, hinc r,rn, hunc obiisse Geraldura,
hic supra in

res sublimis propositi,

dum

seculi

amore corrum-

puntur, gravius ab alto ruunt, satius restimavit


sic stare, quam absque probitatis cooperatoribus rem tam arduara attentare. Si igitur votum illius

margine indicavi.

tempore, quo S.

Geraldus

obiit,

ad lorum, quo furril sepultus, ser-

monemjam
Clsi Olll, lu
>
.

convertamus.

70

S. Geraldi, qui

Cezrmiari

Aurili
ith
i

frrin sexta e vivis

inspicias, monasticae professionis fidem Christo per devotionem servavit. Et laus valde eminens est in habitu seculari religionis proposito deservire, sicut e contra nimis ignominiosum est, sub ejusdem religionis indumento saeculum quaesisse. Cura ergo Vir iste non haberet fratres, ut praefati

lii,
/>>

excesserat,

corpus Dominica sequenti Auriliacum,


est.

tii

moua
fuerit sepultus,

quo tunnilu ibidem conderetur, drlatum


diendus Odo t num.

Sedau:

96 Vits

edendse fuec narrans

Sui autem,

quam

plurimis comitantibus turbis,

sumus, cum quibus bene

et jocunditer habife-

corpus illud sanctum ad Aureliacum, sicut ipse


jusserat, detulerunt, et in aristonem lapidem,
sinistrara
scilicet basilicae ipsius,

taret in

unum,

vitas

hujus incolatura tsediose

ad

rebat. Et, sicut olira coluraba

collocaverunt

juxta

aram

sancti Petri, ita ut

sepulchrum ejus

non invenisset, ubi ipsum No8 redibat,


fluctus,

Noe, cum requiesceret, ad arcam


sic iste

foris

et ad Vir inter hujus seculi

habeatur

in dextro et ipsura nihilominus in dextrorsum. Et num. 98 hxc addit Dominica igitur


-.

ad secretum cordis recurrens, in Christi

delectatione quiescebat.

Geraldus

itaque, uti ex

post transitum ejus insecuta, multis, ut diximus, comitantibus turbis, ad Areliacura delatus est.

dnobus hisce Vitx rjus trxtibus fas


religionis sru
drittissimr

est colligere,
rtsi

nrc

monasticum bnbitum,
drsnlrrunl
,

bunc ar-

Tdem asserunt chronohgus Lemovicensis, a Qucr-

liinii

umqttam

induit, necin

mona-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


monastcrio seu crviwbio vitam
tribus seu

295

communem cum

fraD.
A. H.

monachis duxit,

sed, laicali habitu retento

Domino

in seculo,

nonsecus acsi monachus

fuisset

servivit.Geraltommonasticumhabitumnonassum,

VI.

Quibusnam

Fastis Sacris Sanctus

sed, veste laiciretenta

Domino

in seculo ser-

viisse,

duo codiccs, S. Sabini nempe apud Saussmjum, et Aquicinctinus inter Auctaria hujus diei,

exstet inscriptus; et qui Auriliaci pri-

mum

aliisque deinde locis cultum

sit

apud Sollerium laudata


et Sollerio in

et ut

ex Saussayopag. 12 17,

adeptus.

telligitur,

Prxfationead Osuardum pag. 61 inseculo xin et xiv exarata, non obscure


prioris codicis in

etiam produnt, cum


verba

sequenti

mox danda

sint, et

cum ambo

iisdem fere verscripta


hic

Cum Sanctus noster seculo demumj.,


mutarit% ,,,<,,, ejus

utjam

vidi-

mus, vitam hanc mortalem cumimmortali com-

Sanctus, qui ni UartyrO"

bu

id

annuntient,

posteru dumtaxat

nmen

apud

r , limll m
,

alios .
to liodh

subdo. Sic habent

Eodem

die S. Geraldi confes-

qtUt qui secldo Ix aui citius

sons
;

p ,

rlyro[

bratur,

qu. licet in lafcali habitus Christianae reli-

c i aS sicorum appellatione distingui solitos, requiras

gioni inhaerens viriliter,

rus exstitent, per miracula monstratum

quemadmodum Deochaest, qua


laicali

yerum s
bus
foi
(

Geraldum passim

celebrarunt, qui a se;

culo XI aut XII floruerunt, hagiologi


,

hisque omni-

vivens gessit et multiphciter post mortem operatur. Itaque

,,

qw)d ab

amU ^.
in

Geraldus in seculari seu

dum-

,,,,

,,

mdo

iituLus ei

apud Saussayum

MarSabini

taxat veste
recitata

Domino servivit, nec umquam, ut supra Odonu verba fulcm faciunt, habitum monain Ccenobio

tyrologio Qallicano pag.

1247 prxfixus veritaliconmontibus Pyrensis in


in anti-

sonel

/ com

njlhnlK Martyrologii S.
in

sticum induit, nec monachis seu fratribus


convixit; hinc,

seu gavini de Levitania

amplexum
riliim rnoiui-

ac proin

eum vitam monasticam haud fuisse monachum haud exstilisse, ap-

agro Tarbiensi auctor anonymus. Hichodie

qu0

isl0)

quo dtotum apud Saussayum apagina citata


sic

paret mdubitatum.
stir.am

exstat,

monumento
'

habet

Die

xm

Octobris in

umpro-

73 Merito

igitur

auam
fessus.

Benedictino pag.

Menardus in suo Martyrologio 34 et Bucelinus in suo Menologio

pa g

Averni

monasterio, qui vocatur Aurelialicet in

cus; depositio S. Geraldi confessoris, qui


laicali

adxni
nastici

Octobris, S.
Tnstituti

Geraldum

fuisse

quidem mo-

habitu Christianae religioni viriliterinhse-

cupidissimum,

nihilominus tamen
:

rens,

quemadraodum Domino charus

exstiterit,

numquam
opinioni
part.
i,

fuisse

monachum, asseruerunt
v.

quorum
cur

per miracula monstratur, quee vivens gessit, et


raultiplicius post

cum Mabillonio Sxculi


pag
.

Benedictini

mortem

operatur.

Nam

ab in-

libenter

assentimur.

Nec

est,

fantia virgo fuit.

hic Severtium, qui librode Episcopis Matisconcnsi-

75

Jlis ipsis fcre verbis hodie etiam S.

Geral- nequt tamen


certo, '/'""'
ii
',

bus S.

Geraldum Auriliacensem non solum Cluniaet

dum

celcbrat,

quod apud Sollerium exstat, Usuarqui,

censem monachum, scd

Matisconcnscm cpisco-

dinum, ex Aquicinctino,
sua ad

quemadmodum

is

in

Sylute<ib-

Vajoria

pum

exstiHsse, existimqt, novis rationum momentis

Usuardum Prxfatione num, 221

conj

rcfcllamus.
fucrit,

Quantum cnim
difjiculter,

hic auctor hallucinatus

seculo XIII postcrior non cst, codice acceptum,

AuRcetsi

haud

qui Sancti nostri


,

Vitam,
li-

ctarium. Huicetiam, qua

idem Sollerius allegat,

ab Odone scriptam, legcrit


quet,

dejnrlicndct.

Jlinc

Usuardina

alia c Bruxellensi, Castri-Caroli, ct

emendandos

esse codices ecclesiarum

NcmauS.

mensi codicibus accepta Auctaria addi queunt;

sensis et

Mimatensis, Officia Sanctorum peculiain

cnim
/it,

iii

hisce, conlra

ac in

Aquicinctino Auctario

rium quxdam continentes,


raldus,

quorum primo

Ge-

armorum

simul et licentis militaris pertx-

sus, in monastcrio, Aurcliaci a se exstructo,

monaemen-

omnino Geraliius exornetur elogio, ita tamen annuntiatur, ut facile ili/nosci et aGeraldoSylvx-Majorisabbair discerni queat; quodautcm adalia
iiullo

sticum habitum induisse narrntur. Liquet

ct

Usuardina Auctaria, qux apud Sollcrium ctiam cxstant, ac vel ex Victorino,


et

dandum anno 1619

pariter

lidrum

ecclesiasticum

Lugduni
D. Caroli
in

Reginx Suecix,Vaticano

av.ctoritatc

illustrissimi

D.

de Rousseau, Mimatensis episcopi, editum,

quo

Lugdunensi codicibus vel ex editione Lubeco-Coloniensialterave,pcr Bclimnn curata,mnt diprompla,


spectat, ea ego Fastis Sacris,

Sancti nosfri Legenda qusdam, ex Historia S. Geraldi

jam
ob

Sanctum nostrum
,

Auriliacensis

ct

S.

Qeraldi SUvz-Majoris

certo ceUbrantibus, haud accenseo

rationem autemt
intelr

abbatis Vita in
in

unum

conflata, exsurgit.

An autem
latct.

quam

id

non faciam,

jam nunc dicendis

Breviana liarumcc ecclesiarum


irrepserit,
digito,

nostris tempori-

liges,

B. Qeraldus, Sylvs-Majoris abbas, de quo

busexcusa idcm error


JIujus origincm

omnino mc

quasi

prxlucentibus

",ilu

Opere nostro ad dicm v Aprilisjam OCtum, festo annuo xru Octobrisdie, non secus acSanctus noin
ster,

vmseruditissimisPapebrochioetMabillonio,sequenti indicabo.

recolitur,

ut

Papebrochius ad mox dictum


seqiwntm hxc
nt Papi
iniin,

Aprffli diem docet.

70 Verba, quibus
sunt
:

id ibidem facit,

Archiepiscopus Rothomagensis

et episco-

<

ii

// i

Papa pus Catalaunensis, quibus Coelestinus III anno 1197 in Bulla canonizationis mandaverat,
utipsum
festivitate

S.

Geraldum (Sylvx-Majoris abbatem)

solemni constituta die singulis annis reexcolerent hi, nullo ad diem mortis habito
;

spectu,...
cet
xiii

annue recolendum
;

prceseripsere, scili-

Octobris

ad quem diem

mox Geraldi
con-

296
a.ctore
d.
a.

DE
nomen

S.

GERALDO COMITE CONFESSORE.


Martytem iisdem nec antiquum abbatix S.
turicensis

confessoris

adscribi ecepit Usuardi

Laurenti Bi-

b.

roWiisetinMs.

qui.leraS.

Germani de Pratis

Martyrologium,

Bibliothec*

Labbeanx

D ^JgJgi
mcrnora-

ipso die sanctorura

confessorum Geraldi et Leo-

Florario hni Duplici boni. nimliri vero Coloniensi excuso et solus Geraldus cum titulo Confessoris poni-

tom Ilapag. 607 insertum t annumerandum eam- bus dem ob causam videatur, aliter tamen de Usuardi-

Ms.

norum, qux num. 75 priori

loco ciiavi,

Auctark'
,

tur
bris

Praecipuum autem ipsius die xiii Octocultum arguit, quod tali et non alio die in-

rum

aucloribus,

uti

etiam

de

Oorganio

Wiono,

veniatur in Fastis antiquioribus variisque mona-

Menardo, Mourolyco, Castellano aliisque nonnullis hi martyrologis recentioribus esi pronuntiandum


.-

Kalendariis Mss.. quibus unicus tantum Sanctus, idque Officio ecclesiastico colendus, insticis

enim Oeraldum, quem memorant,


ut vel solo,

ita

annuntiant,
adjun-

quo eum signant,

loco vcl certe

scribi quolibet die solet

et in

Martyrologio Ms.

ctis aliis, sibi esse

de Sancto nostro

semonem, non

Benedictinorum Martiniensium Tornaci ante a m. Idus Octolios omnes primo loco ponatur
bris

obscure prodant, etsi interim eorum nonnulli non ad


xiii, sed

ad x Octobris diem Sancti nostri nomen

Natale

S. Geraldi confessoris.

Simili

signent.
censis,

Verum,

etsi

sane sic Geraldus

Aurilia-

phrasi videtur inscriptus Martyrologio Rubeaevallis, quod in Natalibus Sanctorum Belgii alle-

quem Martyrologio Romano hodierno a Bain Fustis

ronionon inscriptum, Bailletus miratur,

gans Molanus,
- lis S.
<

In Aquitania,

inquit, nata-

Sacris commemoretur, idque non parum adejusglo-

Geraldi abbatis et confessoris, viri miroe

riam conducat, hinc tamen, Geraldum cultu


siastico

ecclescri-

sanctitatis
:

ac, ne dubites,

in

titulo appel-

gavisum fuissejam tum, cum Fasti


inferri non potest.

illi

lat

Abbatem

Silvae-Majoris.

Molanum Ferravi

berentur,

Etsi enim Servorum

rius in Catalogo aliique transcripserunt. Ita lau-

Dci
mus,
res

in Fastis Sacris antiquis, quos classicos vocainscriptio

datus decessor noster, vec

ei

MabiUonius Sxculi

pro cultu ecclesiastico

soleat haberi,

Benedictini parl. n, pag.

875

adversatur ; etsi enim

Papebrochio, qui existimavit Ccelestinura pontifi-

tamen quantwn ad Fastos, rccentiori xvo contextos, secus habet, ut passim csl notum. Ast etsi

cem, archiepiscopo Rothomagensi


Catalaunensi in

et

episcopo

sic habeat, cultu

tamen

ecclesiastico

nontantum Au-

raandatis dedisse, ut festum B.

riliaci

sed

et

pluribus aliis locis fuissc olim gavi-

Gera\cii(abbatis scilicet Sylvx-Majoris) constituerent, non assentiatur


;

hunc tamen

aliquo festivo

honore hac die donatum variisque hinc Martyrologiis inscriptum fuisse,

ipsemet eadem Sxculi


II,

ejus-

etlHabilioniui doi tnl, anli-

dem Benedictini 77 En etiam,


quit,

part.

pag.

873

scribit.
:

quibus id

facit,

verba

Merito, inin

sum ac porro hodicque gaudcre S. Geraldum, e jam nunc dicendis patesceL 79 Eum post mortem Auriliacum delatum ibio t j j t dcmquc mecclesia S. Petn terrs manaatum fuisse, ex Odonts testimonio vanorumque chronohgorum a variis autem cum ibiverbis num. 70 probavimus
i

cuttumecclesiasticum quidem n, statim alque

quodhicnarralur,
'

quitus tionnrato, interii/i/u


i

Geraldi

noraen Hugo Menardus

Marty-

dem

coruscasset miraculis,
hic

a biographo narratis

rologio Benedictino die v Aprilis consignavit...

onfun-

datur,

Quid vero ejus memoriam ad alios dies revocarunt,

num. 103, postquam migraverat, anno sarcophagus, qui usque medium cooSeptimo, inquit
perculi terra contusa calcibus fuerat contectus,
sensira eminere super

hunc beatum Virum cum


confudisse

aliis

Sanctis cogpotissi-

nominibus

videntur.

quod

eamdera terram

ccepit
I,

raum contigisse non dubitamus die xin Octobris, quod hac die sancti Geraldi Auriliacensis apud
Arvernos proinde
rai

quod cum Mabillonius Steculo v Benedictinoparl.


pag. 10 considerassel
:

Id probatae sanctitatis,

ait.

in Aquitania comitis celeberrifiat.

indicium habebant veteres, ut in S.

Droctovei

in vetustis

Monuinentis memoria
in

Hinc
ubi

abbatis Actis seculo primo observavimus. Hinc

Molanus hac ipsa die


libus, laudato

Sanctorum Belgii NataMartyrologio


,

factum, utpublicus Geraldo cultus, qui hodieque


ei

Rubeae-vallis

exhibetur, decretus

sit.

At, qui Sancti Histoita

sancti Geraldi confessoris


raldi nostri laudes

memoria habetur, Ge-

riam, ab Odone contextam, evolvcrit,


arguet
;

certc

non

ex veteri Poeta et ex Lisiardo

imo eum non tantum non jam inde a se-

prosequitur. Ferrarius vero in Catalogo generali

ptimo post obitum anno, scd nec tunc,

cum

cjus Vi-

Sanctorum eadem
nis

die

Geraldum nostrum cum

tam

scribcret
is

Odo, fuisse dc terra lcvatum, non ob-

Geraldo Auriliacensi atque alium ejusdem norai-

scure

prodit, verbis proxime recitatis Vits cden:

abbatem Lemovicensemlaudat; at Bucelinus, licet nostrum Geraldum jam die v Aprilis consignasset, ejus

dx num. 103 hxc subjungens


est. Incolce

Nec tamen

terra

quse erat in gyro, aut elevari aut deprimi visa

tamen memoriam iterum


jam
datis

repetit

tamen necdum hocaniraadvertebant.

xin Octobris.

Cum

itaque, ut Papebrochius et

Ma-

Cura interea quidam clericus de Leraovicensi pa-

billonius verbis

docent,

tam Geraldus,

go veniens interrogabat monachos, utrum sarcofagus domni Geraldi sursum emersisset.

Sylvx-Majoris abbas, quam Sanctus noster hodie


honoratus antiquilus fuerit, hinc factum, ut hodie

Et

subjunxit, quod adraonitus per

somnium

fuerit,

etiam nun iunium hunc, sed

et

Geraldum, Sylvx-

Majoris abbatem, martyrologi diserte celebrent, vel


alterum
raldo,

cum

altero confundant, vel sic certc de

Ge-

tumulum veniret, quoniam ejus sarcofagus jam apparere ccepisset. Tum vero monachi cum ipso pergentes ad tumulum et linteum
ut ad ejus

quem

celebrant, loquantur,

ut vix ac ne vix

desuper evellentes,
eminebat.

ita repererunt, ut clericus

quidcm, dc quunam loquantur,


Fastis "iii iiibus, iii ii iii-

intcllnjas.

dorraiens viderat. Et tunc quidem aliquantulum


Geral-

18Jam
do,

vero,

cum non magis

distincte de

Jam vero non parum


nequit.
S.

altior videtur.

bus
stal,
iiu-

raldl

quem

cdi 1'iuni, Usuardina Auctaria, num.

75

Quisquis autera hoc dignoscit, virtutera aliquam


esse divinam ignorare

nome\
1

postremum laudata, instUuani sermonem, hincest,


cur ea Fastis sacris, Sanctum nostrum hodie comiii-

Cum

ergo

Odo,

est i/i-

postquam sarcophagum,

Geraldi corpus conti-

lUS,

dubie tamen

mcmoranlibus, accensenda luiud duxerim

etsi

au-

nentem, septimo post obitumejus anno aliquantulum


super

DIE DECIMATEETIA OCTOBRIS.


super terram eminuisse edixit,

29"
ecctesiet

mox

etiam,

jam

ve-

Appendice Actorum
sequenti a

TutelenHt
hic

col.

379

et
1).

ro non parum altior seu non parum super terram magis eminere videtur adjungat, ita sane tunc,

Balmio

edita,

quam

idcirco juverii

A.

B.

recudere.

cum

ista scriberet,

corpus illud de terra seu tumulo


t

levatum nondum fuisse


tebitur,

dilucide,

uti

nemo non

fa-

82 Sic habet Notum sit omnibus monasteriorum fratribus, videlicet Aureliacensis et Tu.-

(llih

insinuat.

Nec

statim

etiam

tunc Sancto,

teiensis,

tam prawentibus quam

futuris, qnia in-

cum sarcophagus
eminere
ccepit,

ejus corpus continens

mper terram

publicus cultus, ut Mabillonius loco


videtur, fuii decrepus, nisi

vicem habuerunt querimonias Raimun.lus Aureliacensis abbas et Bernardus Tutelensis abbas.


Joannes abbas qui propinquus B. Geraldi dignoseitur fuisse,

proxime

citato indicare

quis, cultum

publicum Viro Dei, cum clericus, de


in

simul utrasque ecclesias tenuit et

quo Biographus,

somnis admonitus , ad ejus tu-

quasdam possessiones,
lensis

mulum

advenit, exhiberi cxpisse asserat, quod val-

sui juris qu sibi a parentibus contigerant, Ecclesiae B. Martini Tute-

de incertum crediderim. de terra levalus


erit
et

Quandonam

ergo Sanctus

monasterii dedit,

scilicet,

presbyterale

jmblicns ei cultus Aureliaci fu-

ministerium Ecclesiae Sancti Amantii de Faurcio


et tres
et

decretus, determinare,
est

prxsertim

ex

Odonis

mansos

in

eadem

curte,

mansum

Geraldi

verbis,
sed

oppido

difficile.

mansum

Frudini et

mansum

Rotgerii et quin-

jnm

indc

80 SanctiBiographus,
nita erat, quique

cui Geraldi sanctitas cog-

decim debitales porcos


galia,

ab (iinm. uh m, adducla
suadent,

in eadera curte, freda re-

eam quam maxime venerdbatur,

qu Joannes habebat annuatim


Francorum
in

de

manu

ubique

in

ffistoria,

quam

circa

annum 926
eademque

conteliono-

regis
alios

Tutelensi castro. Dedit et


in

xuit, Sancti titulo


rifica

eum
in

condecorat,

quinque mansos

parrechiade Argentado.

appellatione

charta cujusdam Amelgerii


Tutelensi,
id est

Has

res superius nominatas dedit Ecclesiie Beati

militis sub

Aymone
data
col.

abbate

circa

Martini et monachis ibidem Deo faraulantibus

annum 930,
riee

et in

Ecclesix Tutelensis Histoet


St

Appcndice

443

quenti excusa, insigni-

Johannes abbas hac quidera conditione, ut uno quoque anno in Festivitate Beati Geraldi tres
liberas piperis aut pigmenti Tutelenses fratres

tus apparet.

Ncc

desunt multa alia seculi x instru-

menta, quibus
tur
;

ille

Sancti vocabulo affectus inscribiqui in chartis laudatis

Aureliacensibus persolverent. Eo quidem vivente, ut

ted

cum ex

illo titulo,

patres nostri
ulla

soliti

sunt referre, reddeba-

aut laudandis

Geraldo

attribuitur, fuisse

hunc jam

tur absque

contradictione.
lis.

Post mortera

tum, cum
et

litteris

mandatx fuerunt, de

terra levatum

vero ipsius orta est ssepissime


est

Tandem

facta

publico cultu donntum, concludi nonpossit, oppor-

pax hoc modo. Ego Raimundus Aureliacensis

tuuc nobis tres occurrunt chartce, e quibus circa me-

abbas,

cum

consilio fratrum

meorura hoc cognoBer-

dium scculum dccimum

S.

Geraldi nomen monastefuisse intclli-

scens, rogatu illorum atque humili prece,

rio seu ecclesia: Auriliucensi indilum

nardo abbati

fratri

nostro et

filio,

nostrajque con-

gitur.

Prima, qua tamquam Raimundi,


teslamentum habciur,
iuicr

Golhiee

gregationis monacho, suisque successoribus

omne
Tuitlus

marchionis,

Hislorix

annuale censum remitto.

Occitanice instrumenta, col.

107

et

sequentitom. II

83 Raimundus
telensi Bcctesiis,

et

Bemardus

Auriliacensi et

<

excusa rcpcrilur, Rnimiindus vult, ut allodium


liirnlle,

Ma-

ut

innuit Dionysius

Sammartha-

quod de

illos

monachos

et de ipso abbate

nus

in

Gallia Chrisliana aucta tom. II col. 441 et

ut acquisivi S.

Petri et sancti Geraldi ad ipso

663,

post

medium decimum scculum prsfuerunt;


coi-

coenobio remaneat. Secunda Stephanus, qui ecclesix Claromonlcnsi circa


prxfuit,
legat

Joanncs vcro secundus Auriliacensis abbas, hoc


iiobium post

mcdium

scculiim

decimum
villara,

B. Gcraldi mortcm,

ut

numero 59
rexit.

in-

S.

Geraldo de Aureliaco

nuimus, ad annum circiter 924 aut 925


hoc instrumento

Ex
F

que vocatur Altgrin,

quam

cessionem ad
tom.

951
030

reposuit Mabillonius Annalinm

annum VIII

mox a

nobis transcripto constat, sub

Joannis rcijnninc, antcquam S. Odo qui Turpionis


episcopi Lemoviccnsis ct

pag. 513.
vet

Aymouis

Tutclensis abba-

81

Tertia denique

ex Monumentis Historix
Mabillonio pag. 423

iis

precibus adductus,

S.

Oeraldi HUtoriam con-

Occitanix a Catello
tomi

editis et a

texendam susceperat,

UKus moreset vitam inqui-

mox

citati laudatis

dux Aquitunorum, dc

Raymundus primarchio et quo jam ad annum sccundum


in

siturus Aiiiilincum advenerat,

Virum Dci

ringulis

annis Auriliaci festivo die


stivitatem aliquam

coli

consuevisse, seu fesuis Aurilia-

Ludovlci regis, volens exstruere apud Tomcrias

cjus

honorem a

pago Narbonensi ccenobium, in quo monachi secundura regulam Sancti Benedicti conversarenccenobio quosdam tur, ex Aureliaco B. Geraldi venerandi abbatis Arnulfi acfratres sub manu episcopis cersiverit, ex quibus ibidem a pluribus

censibus institutam esse, qua die pigmentum aliquod


fratribus, seu ui in Olossario interpretatur Cangius,

potionem aliquam ex melle, vino,

diversisque

speciebus confectara, cum pipere, quod tunc ob raritatem inter pretiosa aromata annumtrabatur, Tutelenses dare consueverant,
ut

abbas Otgarius ordinatus


raldi

est.

Oum

igitur S.

Ge-

inde Auriliacen

a b aimo vero id

nomen 936

monusierio scu ccdcsi.c Aunliaccnsi


et

lautius reficere sese possent.

sequentibus inditum fuerit, enim-

84 Nequc
cx ns
quffi,

dicas, festivitatem

illam forte fuisse

obtinult,

eum

se certissimum

ihnicm fuistuuc publko cultu donatum Ulo cultu est indicium. Sed et eum

notal Mabiltonius

Secuk

vi

Benedi-

nnvisum

fuisse

antequam S. Odo

ecclesix utius pe-

inpler.sque ... pag. 875 et 876, hodie Ordinis nostri monasterii ex antiquo patrun. no
ctino part.

dum

acciperet
a( riiii,crct,

illius Ilistoriam seu anteqnnm ad

strorum

nislilutu

/,cn

snlent, in qvAbus

prtmorum
Oeraldx
longc
rfi-

monasterio adhuc pr*ra ldo sanguine junctus, huic

me

vel potius

dum

Joannes, S. Ge-

abbatum c quidem singulis annu celebrantur. Et


festmtatem ab
vcrsam 6SS6
illa,

fundatorum annivmaria tolemnissime

Zs

crat,

m,,,i
c,

suudct ckaCa

qutdam Raimundi

de qua Mabtllotnus

AnriUucciisis

Lcn.anU

Tufclcnsis abbatum,

>,' *** "* ****** "


40
bis

Tomus

vii

Octobns.

298
Aft.TOTVB
bis,

DE
quibus aliquem diem

S.

GERALDO COMITE CONFESSORE.


,

festum Oeraldo

Beati

cibis lusus; vitio

fit

hostis

D.

A.

H.

titulo insignito, institutum fuisse asseritur, opinof;

jmrteira

si

veram

et

Ecclesiastieam festivitatem ex

chartss verbis inslitutam, aut si ex his publicum

Ge-

Impiger omni. Lumen hic cjcco, pedibusque robur Debili reddit, simul et salutem

raldo cultum deeretum fuisse non arguas, dic, quseso. si

Febre languenti, quibus ipse palmas


Abluit undis.
Erigit

non sub Odone, sub quonam alio ex Ecclesiz


publico
et

Auriliacensi prxlatis,

cultu

S.

Geraldus

templum Domino superbum

veneratus fuerit, cum

sub Odonis et aliorum, qui

ad ctvnobium Auriliacense post illum moderandum


accesserunt, regimine cultus illejam

Utque tutelam societ decori, Orbe Sanctorum pretiosa toto


Pignora qusrit. Laus Patri sumrao, genitaeque Proli, Morte quae lapsum reparavit orbem,
Flamini
sit

tum

institutus

appareatf Quo autem anno sacrum ejm corpus e tumulo levatum. fideliumque venerationi expositum
fuerit, dicere

haudqueo; igilureum sub Joanne ab-

par utriusque divo


Gloria semper.

bate,

publicum illum cultum adeptum fuisse, hic pro-

Amen.

basse sufficiat.

AD MATUTINUM HfMNUS.
corpus postquam de terra fucrat le-

we
net,

!>'-

85 Geraldi
crum
illud

riliact obli-

vatum, Auriliaci usque ad

annum 1567, quo

sa-

Ut Dei laudes moduletur

ultro,

pignus, aliqua dumtaxat hujus parte,


de Mausieri ducis Muli-

Noctibus castrum mediis Geraldus


Deserit lectum, preeibusque turbat

quam anno 1679 Hercules


nensis Procurator,
pta, exussere
tliec.v

argentex inclusit, exce-

Tempora somni.

hsretici,

nt scribit

Brancheus pag.
fuii

Cum

dapes

ferri sibi delicatas

594

ei

sequend, honorificentissime

servatum.

Ibi quoque S. Geraldus eccledastico, qui Auriliaci

Expetunt multi procerum, choraeis Aut vacant noctu, juvat nunc supremo

hodieque perseverat, cultu

fuit

gavisus,

Mncque

is

ad

alia loca. in

quorum nonnullis

ecclesix etiam sub

Numine Hunc suos sacris


Vota

pasci

juvat Angelorura

Geraldi nomitie exstant exstructx, ac sacrse ejus

Vocibus semper sociare cantus,


fragranti potiora thure
Mittit

Reliquue religiose asservantur,


rit hic

est extensus.

Juve-

sub lectoris oculis Collectam,


S.

Hymnos, quas-

Olympo.

damque Anliphonas ex Vita


lunt Auriliacenses,

Geraldi a Pastore

Attrahit mirura pius inde rorera

Savenensi excerptas, quibus Sancti

memoriam

co-

Litaniis in ejus honorem con-

Quo Quo

sibi

pectus cupit irrigari

vel exili

macula carere
volentem

silentio prxtermissis,

huc transcribere.

Sedulus ardet.
Sic regit dulci populura

IN

DIEM

S.

GERALDI.

Lege
Casta

sic hostes sine caede vincit


sic

Christo studet exhiberi

ANTIPHONA.

Virgo Geraldus.

Dum
riliaci

Coelos ingrederetur Beatus Geraldus


est

Au-

Comes, audita

vox dicentium

Beatus

Verte nunc, Princeps, supera faventem E domo vultum miserisque dextram


:

qui potuit transgredi, et non est transgressus,


facere

Tende succurrens

faraulis

et arce

mala

et

non

Daaraonis artes.
fecit.

ORATIO.

Tequc nos aequo pede fac sequaraur Cordibus fac nos Domino canamus;
Offer ad arara.

Et preces altam, Venerande, nostras


Omnipotens
lari

et misericors Deus, cujus singu-

gratia Beatus

Comes Geraldus confessor


licentia,
:

tuus, in

summa

vitse

legis tuae przece-

Laus Patri summo, genitoaque Proli, Morte quae lapsum reparavit orbera
;

pta non est transgressus


ita tuis

da nobis famulis tuis, inhierere mandatis, ut et mala nulla fa-

Flamini

sit

par utriusque divo


Gloria semper. Araen.

cere et justitiam

omnem

implere valearaus

Per

Dominum,

Ad Laudes Hymnus.
87 Vix diem gallus Currit ad Templura Victimam
cecinit

etc.

propinquam,
tent

Ad Vesperas Hymnus.
titui'

celer; et salutis

86 Lsetus

affulget populo fidei

nostrae videt imraolari

ni

ejushon n m

Nunc
(

dies. Sacris feriamus


;

una

Mane Geraldus
Per
dies,

mtibus Ccelum

superique nobis

morbis etiam retentus,


recinit diserte

Plaudite cives.

Litteras versat meditando sacras,

Gratus a cunis Domino Geraldus,


Callidas pravi fugit hostis artes;
Saeculi

Cuncta regalis

Cantica vatis.
Gloria3 solum cupidus futuras,

nusquam puerum
Fascinat aura.

dolosi

Conterit forti pede res caducas

Stirpe regali genitus, beatara

Semper

et recto sequitur

vocantem

Pauperura sortem generosus ambit

Tramite Christum.

Hos

alit

gaudens, recreatque nona Parte bonorum.


subtractis dapibus, magistras
;

Proximam

se mors ubi praebet oegro; augustum Domini repente Laetus

Membra,

Flagitat corpus

recipitque

magno
Ac

Subjicit menti

removet profanos

Tactus amore.

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

299
auctoris verbz

Ac

terens sicrno Crucis ipse frontem,


:

Clamat

Labbeanx excuso. Hujus


His diebus (anno
circiler

Sancti,
cceli

modo
a<l

hxc sunt

subvenite!

AUCTOHR
I>.

Dixit; et

volat

1087) Guillermus comes

A.

supremas

Bi

Protinus aedes.

Sancte jam pleno


!

praliis multis lacessivit Lemovicenses, pro qua oppressione ecclesiaS. Geraldi penitus destructa

bibis ore fontem,


:

Quo vigent coetus superum beati Ah! petas omnes simul hunc bibamus

narratur. Medio autem seculo duodecimo, quo Alhcrius S. Martialis monasterio preeeratjesteeodem

Gaufredo pag. 308


vicae

Omne

Hospitale S. Geraldi

Lemofuitde

per aevum.

inchoatum

est. Ecclesia
;

quondam

ibi
ille

Laus Patri summo, geniteeque Proli, Morte quae lapsum reparavit orbem
Flamini
sit

eodem Confessore
:

quapropter locus

adhuc

ita vocatur. Fuisse autetn de Auriliacensi Confes-

par utriusque divo


Gloria semper.

sore locutum

Gaufredum

probat ejusdem operU

Amen.
alia

jam supra hocin Commentmio


in quo se de illo Oeraldo, qui
lis

recitatumcapitulum,

tumulum S. Martia-

iilluni .-n1

88
Gallix

Cvptum
locu iicn,

Aureliaci Sancti cultum ad

crebro visitavit,sermonem fecisse prodit.

ii

ik

quo ilSanctus
iii.

extensum fuieseutpateat.adeccl*?

S.

Geraldu n

Porro Aunliacensem S. MartialU sepul-

cotilur, fuisS6 itmiii ad


alias
ii
1

siasticas rituaUsque

harum Hbros dumtaxat


Sanctorum

est re-

chrum

alacri devotione ssepe lustrasse

Odo

in ejus-

le-

currendum. Pater Dominicus a Jesu, Brancheuset

dem Vita num. 73

dilucide docet. Przlerea eccle-

SlllS C.l

lcu-

D. Peyronetus

ut

stto

Catalogo Bre-

.niii, r.r
rii
iii

hallrcvm-

viariacomplura, Claromontanumscilicet, Aniciense,


Cluniacense, Casx-Dei, Brivatcnsc, Pipcracense,

siam hanc ad S. Gcraldum Sylvx-MajorU abbatem non pertinuisse, vel ex eo liquet, quod ante annum

rils,

1087 jam
hominem
Aprilis
II,

tunc exstructa scribatnr, quo S. Geraldus

Narbonense, Rulenense, Lemovicense, Vivariense,

abbas necdum inter Sanctos fuerat relatus, imo nec


exucrat,

Mimatense, Nemausense
cilitum,

et

Tolosanum anno 1552


xiii

cum,

testibus

Papebrochio nd v

qme Sancti
et

nostri

nomen ad

Octobris

et

Mabillonio Sxculo vi Benedictiuo part.

habent adscriptum
ccnsent.

fcstum vario rilu celebrant reet

His addi queunt Breviarium Parisicnse

pag. 866 <?/ sequmtibus, anno demum 1005 vitam mortalemcum immorlalicommulaverit;qinYcum

varii ad divcisnrumccclrsiarum, Lexoviensis scilicet

ita sint, ecclesist huic

Lemovicensi ante aiuium 1087

Sarlatensis, BUerrensis et S. Albini Andegavensis,

nec nomen dare potuit, nec de illa.qux PriorVosiensis

usum

rccitiiinli

divini Offtcii ordines, in quibus

om.

Gaufredus

refert,

queunt

inlelligi.

Duo

insupcr

nibus, ut hodie S. Geraldus colalur, prxscribitur

Vcrum, cum S.

Geraldum

Sylvee-Majoris abba-

apud Lemovicenses erectisunt prioratus, de S. Geraldi nomine dicti quorum unus in ipsomet civitatis
:

tem, die XIII Octobris festivo honore donatum pariter fuisse, edocucrimus,

suburbio ad abbatem Stirpcnscm pertinet, et ab an-

cumque admanum non


legitur,

sint

nn

1227

exstructus fuissc OSSeritUT a Brancheo Ilialter vero

varii aliarum ecclesiarum libri, in quibns hodie de

storix

Sanctorum Arvernice pag. 594;

S.

Geraldo Officium cxcusum

hinc,

an de

in archipresbyleratu de Brivasaco, cujus, ut innuit

Comite Auriliacensi, an de Sijlvje-Majoris abbatc


in libris Ulis
viario

Beneficiorum

diceccsis S.

Flori Codex Parisiis anno

agatur, dcfinirc non possum. In Brein codice,

1648

vulgatus, ad abbatem Auriliacensem pertinct

Mimatcnsi seu

Officia

Sanctorum

collatio.
alicc S.

Sunt
Geraldi

et

juxta

eumdem Brancheum dux


nominc insigni-

huic ecclesi.r peculiarium continente ac reverendis-

ecclesiee, prioratus
et

simi D. D.de Rousseau episcopi auctoritate vulgato, legenda tla est ex S. Geraldi Auriliacensis et S.

tx,

apud Tolosatcs

Tuletenses positc.

Geraldi Sylvx-Majoris abbatts Actis conflata, ulad

90 Verum hisce aliisque omissis, ad alias, ad summaque, Qiia . . a i. quas etiam Sancti cultum Juisse extensum, sumuia
.

ulrumque pertincnt, ncc


tiori cultu

nisi j-grc,

quis

eorum po-

potissimum, quasacras ejus, sccum communicatas,


exuvias servavere,
veneratio ac religio probat,

hac die colatur,


<'<

disccrni

queat.

Apud

jam

Sarlatenses autem

Anicicuses, quorum Brcviaria

venio.S. Stephani Lemovicensis canoniciseculoduo-

opud nos exstant, de S. Geraldo comite totum festum


habetur. Nemausenses ejusdem
ut ex
ii,

decimo sencscenle, ut

scribil

PriorVosicnsisGaufre-

memoriam

colunt,

dw

ca P ite20, pag.
sese

289
in

Bibliothecz Mss. LabbeaS. Geraldi existere qloriapretio

Legenda

ipsius patescit,

qua tamcn immerito,


professum fmsse,

, P<*

annulum

dmmus.vitam monastuom cum

banlW. Ncc minori

apud Aquitanos

et

expressisverbisdicunt. Collectam,qua Sancti nostri


iyintermsione divimm misericordiam implorant, hic subjicw: Deus, qui sine testimo,,,c:rsum

nonnullos alios populos erantSancti nostri

mi,
domina
tertio,

Exhisut
et regina

acciperet Maria, Monspeliensis

Arragonix, ineunU secula decimo


misit, qui

nio bonitatis

tux nullum tempus

relinquis, B.
tibi

Auriliacum duos presbyteros

unam maa rajnia.


uitulc-

Geraldo supplicante, precamur, ut, qui hunc

partem

et os tibix

dono accepta, ingenti om-

testaris, honoplacuisse nostris diebus per signa nuem illi in tuo nomine supplices exhibe-

nium plausu, ab

episcopo

Geronnensi

ei

excepti, in ecclesiam, S.

Geraldo dicatam,

Pem

mufl

nobis in

bonum
e

operari digneris.

Per Dosed elex

runt.

Jam

ab anno 1227 ahqua ejus brachii parte


prtoratus

ditatam
Ubrit

fuisse

Lemovicensis

ecclesiam,

llniilllic l,r'-//,//, ijlln lll-

^SQWm 'tantum
.;,;;
'

Kdedutku,
,,,

asterit Brancheut.

,,, , >-.<-

**
,

*m *
/,

**.

**-* *mi*M

Anno 1415, uttcrM Uem an,/,,.

signilit fue-

'"""

"' S

oommnntcata,

rZ maxim
*

,,,, .,,,

Sistancens,s ep.scopus omnibus fidelibus. eccle-

n, /

l
u

/,/,/,/,,

siam sancti Confessons ,,

13 Oetobris, qu. festum celebratur. adeuntibus, propter non-

"

'

'"""'"

Ecd

-:

,},,,,
!;,:,;;:;-

nullas huju, Sanoti reliqd, in hac ecclesia Cas te,mau,.e,,,,

;"",;;:;;

^l ^
*"*
-

SJ^mZESt mme

,/ss -

91

""nk,s

""

*";,:1!

300
\UCT0nR
1).

VITA

S.

OBKALDI COMITIS CONFESSORIS.


menlo mtaurationis monasterii S. Augustitoi,
siis

A.
I

II.

Februarii iiem Acta Sanctorum martyrum Agrippaniepiscqpiet Ursicini pag. 204 ittustrans, adjungere liceati

ecclesicut

Tutelensi et S.

Martialis

Lemovicensi,

prosei

sunt, veneraprohatur.

Anno Domini,

inquit,

1522,

ilie

vero

ex pluribus monumentis dignoscitur, preefuit. Multa de


illo in

sexta Aprilis, Antonius de Chabanis, Aniciensis


antistes, per

Commentario

prsevio

num. 6 habuimus.
obitum Tur-

suffraganeum suum Stephanum de

Eum

obiissc

Nonis Maii

tertio post

Pressuris ex Ordine

Minorum Troadensem
visitari S.

epi-

pionis inino, expressis verbis asserit

Ademarus Ca-

scopum, aperiri capsam ac

Agrippani

banensis
lis

in

opere chfbnologico abbalum S. Martia-

reliquias curavit. Is ergo, Sacris

ad

illius

aram

Lemovicensis Bibliothecse Labbeana Mss. pag.

solemniter peractis, liabitaque ad populum ele-

gante de ejus virtutibus oratione, e monumento


lapideo, quod in

271 ctsequentibus, tom. Ilexcuso. Ijitur, quo anno certe obierit Aymo, mox ex iis, qux de Turpionis
morte dicuntur, patescet.

eodem

raajore altari

aptissime

clausum exstabat, tliecam ligneam profert.... In

Cum

hoc

humilitatis

titulo
ct

tam

episcopi et

eodem lapideo
gneaarcula,
in

conditorio aitera reperta est

li-

abbates,

quam

presbyteri

monuclii,

ut probat
e

qua

reliquise erant S. Saturnini,

Camjius in
titulo isto,

Glossario,

appellari desideraverint,

S. Gertrudis, S. Tusci, S.

Geraldi Auriliacensis

quem

hic

Odo

sibi

altribuit,
fuisse,

nondum
perpe-

apud Arvernos,
aliorum
dicta sint.

S.

Martini, S.

Magdaleme
et

et

cuni tunc abbatis

nomine decoratum

Atque luecde
Plura
circa

sacris Geraldi

reliquiis

rum quis arguel.

hasce,

cultum
ct

historiam

S. Geraldi, litteris ad
sis ecclesiz
tis,

DD.

decanum

Auriliacen-

canonicos ineunte anno


Confessoris

17S5 a me daGloria ejus


il-

PR^IFATIO.
E
Plerique dubitare
de beato
solent,

quibus sancti

Acta,

posthuma, Auriliacensis denique urbis Historia


lustrari potuissent,

mc

accept/urum

fore
et

sperabum

utrum vera
sed

sint, quae

.tiictnr, sest
iii

sed

cum

nihil ab

eorum humanitate
Branchei

urbanitatead

Geraldo referuntur.

Inter

quos

Sancti n-

tinn tt moret

me

pervenerit,

aliorumque scriptorum,
exstant, vcrhis etfide

nonnulli penitus non verum,

phantasticura

quorum opera apud nos excusa


stare debui, et revera
Nota
10.

diltgenter inquisivisse

putant. Alii quoque, velut excusationes in peccatis

in hoc

Commentario prxvio

quserentes.indiscrete hunc extollunt, dicentes

concinnando

sleti

'.

videlicet,

quia Geraldus potens et dives

fuit et

VITA
Auctore
S.

cum deliciis vixit, et utique sanctus est. Qui nimirum suam voluptuosam vitam ejus nituntur
exemplo excusare. His ergo nobis visum est
quantulura, prout possuraus, respondendum.
et
ali-

Nam

Odone abbate,

nosdudum, audita miraculorura fama,


his

nihilo-

minus de
in

dubitabamus

ob hoc maxime, quod per quosrumores sofieri,

quibusdam

locis, nescio,

Quercetani Bibliotheca Cluniacensi.

lent vulgares conventus noviter

paulatiminsi-

que velut res vana cessari. Sed cura causa

DEDICATIO.
dumoni
de-

steret, ut Tutelensis a coenobii fraternitatera in-

du nt liatii l itamS Odo.

A
lis

ffectu recolendo

pro suis meritis domno Ay-

adsepulchrum ipsiusintenderelibuit. Tunc vero, accitis quatuor ex his, quos ipse nutrierat, Hugone videlicet monacho, Hildeberto
visereraus,

moni

a abbati conservus fratrum b


in Christo.

Odo

per-

sacerdote,

"Witardo quoque et alio Hildeberto

petuam salutem
pater,

Libellum, venerabiet

nobilibus laicis, sed et aliis

quam

pluribus, de

quem de conversatione

miraculis

moribus
viraus:

et qualitate vitae ejus

hactenus disquisisin^uli

beati hominis Geraldi,

sim, dictare

me, qualitercumque postam imperiose nuper suaseras, jam,

nunc simul, nunc semotira, quid


si

dicerent, vel

in dicendo sibi concordarent, cersi

licettremens,aggredior.

Nam,

etsi

faciendo prse-

tatim inspeximus, tacite expendentes,

talis

sumptionera, quasi meis viribusexcedens, tiraeo;

vita ejus esset, cui forte miracula convenissent.

etnon faciendo contumaciam, quasi inobediens,


pertiraesco.
sti confisus,

De obedientia vero

et bonitate Chri-

Comperto autem, quara religiosevixerit, et quod hunc Deus in sua gratia pluribus indiciis esse

aggrediens, te qua-so, ut

ejusdem

Christi clementiam implores, quatinus

proamore

jam de ejus sanctitate dubitare nequivimus. Magis miramur, quod in hac nostra
raonstraverit,

ipsius

famuli sui Geraldi orationem sic raodifi-

care dignetur, ut homini,


posuit,

quem

glorificare dis-

non

sit

ex toto indigna, nec mihi trans-

cum charitas pene tota refrigescit, instante Antichristi tempore, Sanctorura rairacula cessare debeant.
setate,

gressionis causa.

Ad quam
;

videlicet transgres-

3 Sed

nirairura suis proraissionis est

memor, eumque
tenlibui

/"fl

sionem evadendam nonnulla, de quibus tu forte


causaberis, prsetereo
sola
illa,

quia per Hieremiam dicit:


facere populo

Non desinam

bene-

exemplum
iiaiiiiu

quse mihi sunt


certis autho-

meo

b.

De hoc autem

ejus be-

"'

vulgata, cura et tu coram adesses,


ribus contexens. Vale,

nefacto testatur Apostolus dicens, quia Deus in nullo seculo sine testimonio seraetipsum relin-

credi, /"*'"' lus,

ANNOTATA.
a

quens, benefacienscorda hominumlsetitiaimplet. Si ergo divinae benignitati ejus placet, ut, qui
fecit

cum

patribus mirabilia, nostris quoque glo-

rificetur

Aymo

temporibus, increduli nequaquam esse

seu Aimonus, uti

eum

appellat

Turpio

eptscopus Lemovicensis, cujus frater fuit, in instru-

debemus. Quod autem et in isto tempore et per .modernum hominem haec divina dispensatio gerif,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


rit,

30 1
est
:

hoc nimirum esse videtur, quia jam cuncta

eruditw Bahizius, refermda

facta vel dicta quasi mortuus a corde recesserunt. Et ciim Vir iste Domini, sicut
in diebus
vixerit,

Sanctorum retro

ccenobium hoc a
ei

AUCTOnC
S.

NormannU
episcopalem,

destructum, variu donis

przdiis ab
in

ODONI

Ademaro Scalarum
anneB
c
nulli

\l.l'.\ll.

vicecomite ditatum,
e

sedem

Noe

repertus est, qui secundum legem


intupie

detractam

Lemovicensi, erexit Jo40.

hunc ipsum Deus ad testimonium


ingerit,

entibus

ut videntes,

quod juste

et

XX[1 nnnn 1318. b Jeremis cap. 32. \


Turpio,

vixerit, ad ejus imitationem,

mo

resplendentem, acies

tamquam de proxicordis evigilet. Nec ob-

quem Turpium
teste

nominant,

vel Turpinum rwnDionysio Sammarthano aucUe

servantia

mandatorum Dei gravis aut impossibilis aestimetur, quoniam quidem haec a laico et potente homine observata videtur. Nihil autem
mentis ignaviam deterius nutrit, quamhoc, quod boni vel raali operis retributio, quae post hanc

Gallix Christianx tom. II,


vicenses
al>

col. 508, apud Lemoanno 905 sedit episcopus. Turpionis obitum anno'X\\ njlirit Mahillonius A nnalium tom.

III, pag. 421


cet hoc

et 422 ea ductus ratione, quod scilianno testamentum pro restaurando S. Augustini Lemovicensis canobio condiderit, Sed quis,

vitam restat,

in praesenti

non recogitatur. Quo


in

inquit

Sammarthanus mox laudatus

col.

556,

Ma-

contra monet nos Scriptura, ut

oranibus ope-

billonium praemonuit, testaraentum hoc non serius factura, et

ribus nostris raemoreraus novissiraa nostra.


igitur

Deus

quod necessario ad annum 934

Famulum

suura, quera inccelis remunerat,

reponendum

sit,

cum

nullas et certas teraporis

etiam in terris corara suis contemptoribus exaltat, ut per hoc, quod foris agitur, interius Dei

notas prse se ferat, nec aliquas nos affigere au-

deamus. Vix enira


certo
tia,

fas

esse

putamus, absque

contemptores videant, quia vanus non


servit Deo, sed, sicut ipse testatur,

est,

qui

monumento recedere ab Ademari sentenannum 944 333


tertio

Turpionis et Airaonis ex nepte pronepotis


chronologo Lemovicensi, cujus opus pag.

qui glorifi-

auctorisque pene coaetanei. Igitur ad

cant eum, glorificabit eos,

et,

qui

contemnunt

cum

eum, erunt

ignobiles. Quoniara

vero hunc Dei

Bibliothecx Labbeame tom. I vulgatum exstatjmjus episcopi


post obitum

Hominem

in

exemplo potentibus datum crediipsi,

mortem signamus.

Cum autem

mus, viderint

qualiter

eum,

sicut e vicino,

et de suo ordine sibi praelatum iraitentur. ne forte

Aymonis, abbatis S. Martialis, anno diem clausisse extremum Turpionem, scribat Ademarus, hinc

sicut regina Austri

Judaeos, sic iste in judicio

Aymonem anno
exnisse arguas.

cirdter

042 Nonis
in vivis

condemnet
n

eos.

Maii hominem

Eum

adhuc

iucii-

4 Nos autem, de ejus actibus occasionera sumentes, aliquid ad eosdera potentes commonendos, ubise oportunitas praebuerit, sicut rogastis,

mense Februarii

exstitisse, evincil societas

precum,

brauone, qua Geraldi gcsta com-

quam
459,

hoc mcnse

cum
:

Floriacensibus

et

Sollemnia-

censibus, teste Mabillonio tom.

plexwus
subinde
ut
litec
.

cst,

illos

annectiraus. Siquidem et

domnus Turpio
vi

Aymo

iniit

III Annalium pag. sattem ante hunc annum Aymonis


s.

episco-

imihur-

abbatis reponi obilus non potest.

tentur
ilurat.

pus
cura

c et

dilectissimus ac venerabilis abbas

Ayrao

d Matth. cap. 25,

12.

llltlll iiiii, ilc

aliis

quampluribus raulta

precura rae coe-

e Matth. cap. 25, \\ 32.

gerunt, ut hsec aggrederer.


inertiae praetendissem

Cum

quidem veram
di-

excusationem, malle se

xerint, ut haec agresti potius stilo proderentur.

At ego perpendens, quod humili quoque homini pomposa relatio minus congruat, fidera vero dictis

LIBER L
CAPUT
S. Geraldi patria
I.

testium adhibui. Qui signa quidem, quae vul-

gus magni pendet, non multa retulerunt, sed disciplinatum vivendi modum, et opera misericordiae, quae

Deo magis
multis,

placent, non pauca.

Nam

parentes

et

educatio
et

Rex
d.

in judicio

qui prophetaverunt, et
:

singularis humilitas, Dei

amor

erga

multis, qui signa fecerunt, dicet

Nescio vos
in

proximam

jrietas.

Qui vero justitiam operantur,

qua Ge:

raldus

quammaxime

excrevit

audituri sunt
e.

Venite, benedicti Patris mei

Et revera

Vir

i^itur

Domini Geraldus ea parte Galha,

tUtutrteprosapia

qualia sunt gesta, per quae Job, David et Tobias


et alii quamplures beatificantur, non ista, qua Geraldus egisse comprobatur? His ergo ita consideratis, credere mihi persuasum est, quod Ge-

rum, quae ab
oriundus

antiquis Celtica a vocatur,


videlicet,
b

,.

ii!

ceratdus,

fuit, territorio

quod

est

Arc

vernensi atque Caturcensi


biensi c

necnon etiam Alvilla

conterminum, oppido vel

d Aure-

"

raldus Sanctorura consortio dignus

sit,

per quera

liaco, patre

Geraldo, matre vero Adaltrude pro-

etiam coelestis Remunerator miracula dignetur operari Sed hanc apologeticam Praefationera
texentes
Christi

^enitus, carnis nobilitate


stris,

tam excellenter

illu-

diu loquuti,

jam ad initium loquendi

in

nomine veniaraus.

ut inter Gallicanas familias ejus prosapia tam rebus, quam probitate morura, generosior videretur Fertur enira, quod parentes iHius

modestiam atque religionem


reditaria dote
sibi

veluti
;

quadam hx-

tenuerint

cujus rei duo te-

ANNOTATA.
Galhce Tulles, tnferwris a Tutelense oppidum, ad confluMte Lemovicensis caput. SUum est
et

s tes

ex eadem stirpe emergentes existunt ad hoc


satis idonei, sanctus videlicet Cae-

adstruendum

beatus Aredius sarius, Arelatensis episcopus, et generatione justa, Dom inus in

^^ ^
l um
,

pagi

Cmrenx

Solan*, *quaU

fere

\;:^^

^J 5

^ ^^.
.

qu;erentium est

Domi .

consequens est

t generatio rectorum be-

nedicatur. Sane quantum locupletes iidem fue-

302
iuctoiii
S.

VITA

S.

GERALDI COMITIS CONFESSOPJS.


8 Natus vero h et ablactatus, cura ad illam

rint, vel praedia

mancipis referta testantur, quas

Odone

D
prssei
/;

AIUJATli.

circumquaque

diflusa

eidem Geraldojure succes-

aetatulam pervenisset, in qua solet in parvulos w. cr <uihur

sionis obvenerunt.

Sed decus mentis, quod ex

morura qualitas explorari, quaedam placens


spicientes,

in-

parentibus hauserat. in ipso multipliciter auctum


refulsit.

doles in eo subrutilabat, per quara diligenter in-

Quadara enim gratia genitores ejus

cla-

Virum hunc
*.

virtutis

futurum esse,
*

riores sunt, qui

Prolem

tara felicera

gignere me-

conjiciebat

Nam

in

prima

astate, ut saape vide-

conjicic-

ruerunt.
visioneque
Inlervt
te,
ii

mus, incitamentis corruptae naturaa solent paripsius


in

Bnt

6 Pater quippe
castificari

ipso

conjugio sese

vuli irasci, et invidere,

nu n

et velle ulcisci vel alia

matn

tantopere studebat, ut,

semoto

fre-

conceptus,

quenter a conjuge thoro, solus accubitaret, velut

ad tempus juxta Apostolura orationi vacans.


Quadara vero nocte monitus
tur,
in

in puero Geraldo dulcedo quaedam animi cura verecundia, quze raultura honestat adolescentiara ipsos infantiles
,

hujusmodi adtentare. At

soranis perhibe-

actus decorabat. Qui, divina providente gratia,


studiis litterarura applicatus est, ea

quatinus uxorem cognosceret,

quia filium
ei

generaturus esset. Aiunt enim, quod


sit,

missum

tantum parentum voluntate, ut decurso psalterio mox secularibus exercitiis, sicut nobilibus pueris
est, erudiretur,

ut illum

nomine suo Gerahlum vocaret. Diraeriti fo-

mos
t

ctum quoque, quoniam futurus raagni


ret.

scilicet ut

molossos ageret, ar-

Excitus autem congratulabatur visioni. Depollice

hinciterum soporatus videbaturilli, utde


pedis
quae paulatira in
mi quaqua

ejus dextri quiedara virgula nasceretur,

cista i fieret, cappos et accipitres competenti jactu emittere consuesceret. Sed, ne inani studio deditus, tempus ad discendum litteras congruum
in

magnam arborem

succrescebat,
"

vacuo transiret, divino nutu dispositura

est,

ac subinde frondibus diftusis universim


batur.
,

versum

spatia-

ut diutius a>grotaret. Tali equidem infirmitatis

Tum ille quasi operarios vocans, jubebat furcarum vel perticarum amminicula subponi, et,
cum
illa

languore, ut a seculari exercitio retraheretur, sed ad discendi studium non impediretur. Siqui-

vehementer grandesceret, nullura


in pollice sentiebat.

ta-

dem

minutis jugiter pustulis ita replebatur, ut

men pondus
somno rerum
itaque

Siquidem som-

per longum terapus protractae jam non putarentur posse sanari.

niorum visiones non semper sunt inanes ^. Et si fides adhibenda est, videtur haec visio
effectui

Qua de causa
si

genitor ejus cura


*

matre decernit, ut litterarum


plicaretur.

studiis artius

ap-

an

areiiu.,

convenire

futurarum. Cognovit

Quo

videlicet,

usibus seculi minus

uxorera,

quae juxta condictura visionis

esset aptus, ad ecclesiasticum officiura reddere-

puerum

concepit. Sed fortasse

de hoc quasi de

tur

accoramodus.

Hac

igitur occasione factum


etiara et

soranio dubitari potest. Aliud tura virtutis indiciura evidenter


ino huutero rugitu iiui//

est, ut

non modo cantum disceret, quin

sequutum

est.

gramraaticara pr.-elibaret.

Quod

ei

postea mul-

/n.s

videlicet die

7 Genitrix ejus, cum esset vicina partui, nono priusquam nasceretur, contigit, ut
viro vigilanti vigilans ipsa jaceret, et

tum

profuit, cura

acies ingenii, per illud exer-

citium elimata, ad

omne, quod
illi

vellet,

acutior

iiiiiim quiit
</<

.v

w.fv.-

cum suo

redderetur. Inerat autem


citas et

vivax mentis saga-

gil,

dura, nescio quid, vicissira serraocinarentur, in-

ad dicendum, qua3

vellet, satis

prompta.
<//"'"/"<

fans emisit vocem,

quam ambo

audierunt.

Cummaquo-

que

attoniti,

quidnam

esset, obstupescerent, neilla

9 Transraissa pueritia, cum jam adolesceret, raembrorum robur nocivum corporis consumpsit
humorera.

que ignorare poterant, quod


tris sonuerit,

tesce^nobi/

vox

in alvo
et,

Tam

vocat pater cubiculariam,


increpuerit,
illa

velox autem factus est, ut equo^


transvolaret. Et quia vi-

""" '" '"'

rum
ribus

terga

facili saltu

titi instrutr tur, sacras

nam

ille

vagitus

jubet disquiri. Cura

adhibito lumine nullum omnino infantem

militiam assuescere querebatur. Sed


scripturarura
rat,

corporis fortiter agiliscebat k, armatara n^egfigit, k jam dulce

adesse, qui vocem illara ediderit, similiter attonita protestaretur, infans iterum secundo sonuit;
et post

Adolescentis animura subarravead cujus studium affectuosius anhelabat. Ob


officiis,

modicum

intervallura sonuit etiam tertio,

hoc, licet militaribus emineret


tione

delecta-

videlicetsicut recens natus vagire solet.

Ter

igi-

tamen litterarum

illectus, in illis

volunta-

tur in ventre matris auditus est. quod profecto

ria pigritia lentulus, in hujus sedulitate erat as-

tam mirum

est,

quam

et contra naturae

modum

suetus. Credo,

jam

sentiscebat, quia juxta Scri

constat accidisse. Et quia non casu, sed, dispo-

pturse testimoniura

Melior est sapientia


illa.

quam

nente rerum ordinatore Deo, factum


'

est, forte

vires,

et nihil est locupletius

Et quo-

prxsagicbat

vox

illa

jam prassagabat
vitales

*,

quod

in hujus

morta-

litatis

clausura

actus

erat

habiturus.

niara facile videtur ab his, qui diligunt eara, mentera ejusdem Adolescentis przeoccupabat, ut
ei se

Nam,

sicut partus, in alvo

matris degens, vivit

prior ostenderet, ut esset dulcis alloquutio

quidem, sed nullum sensum habet, sic orane genus huraanum in hac vita post reatum primi hominis velut inter augustias uteri clausum tenetur, ubi, licet per fidem iu spe gloriae filiorum
"

cogitationis ejus.

Nullo igitur impedimento Ge-

raldus poterat occupari, quin ad


di recurreret.

amorem

discen-

Unde factum

est, ut

propemodura
atque
in ejus

pleniter

Scripturarum seriem disceret,

sensuaie

Dei vivat, tamen nihil spirituale \ sicut est videre,

raultos clericorura quantumlibet sciolos

homo

neque efficaciam sensuum, qualem primus ante peccatum habuit vel Sancti post lianc
nisi

cognitione praeiret.

10 Decedentibus autem parentibus, cum ejus


dorainio potestas oranis deveniret, non, ut solent

Potentu

vitam accipiunt, nullatenus

languide et

a3 r re

exercet. Geraldus igitur in raatris utero bene sonuit,

5wlt!m
quisita nitiniK
Ji

adolescentes, qui in raatura dominatione superi

quoniam
sancta?

ultra

communem

aliorum vi^orera

1 oiunt, n ueraldus

mtumuit, nec lncceptam cordis


insole-

i.

in fide

Trinitatis exercens, felicem fa-

mam, qua

modestiam imrautavit. Dominandi potestas grandescebat, sed


scebat.

erat

orbem repleturus, per

illam vo-

mens humilis nequaquam

culaxn significavit.

Pro disponeudis vero atque tuendis rebus,


quas,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


quas, ut dixiraus, haereditario jure
verat, occupari cogebatur, et ab
sibi vindica-

303

hostibus intolerabilis esset.

Quod

etiara suis valdc

illa

cordis dul-

videbatur ineptum

ni

experimento probassent,

AUCTOnR s Odoni
ABUATE.

cedine,

aliquatenus jam praegustaverat, ad araaritudines terreni negotii foras exire. Hoc


sui cordis secretum deserere oegre ferebat, raox taraen, ut possibile erat, ad illud recurrebat. Sed,

quam

quod Geraldus, quem

pietas in ipso praelandi ar-

ticulo vincebat. invincibilis

semper

esset.

Cum

ergo viderent. quod novopraeliandigeneremixta


pietate triumpharet, irrisionem vertebant in ad-

ab alto contemplationis quasi ruere per terrenam occupationem videretur, sicut ibici l mos
est, ut

dum

mirationem.

Etiam
vel

victorisB

securi.

servabant
est ali-

alacres quod jubebat.

Non enim auditum

ruens in suis cornibus se recipiat, ne mo-

quando quod
illius fidelitate

eura. vel milites ejus, qui

sub

riatur, ita

ad amorem divinum vel

Scripturse

pugnaverunt, eventus
et lioc

victoriae fe-

sanctoe meditationera recurrens, internaa mortis

fellisset.

Sed

certum constat, quod nec


vulneraverit, nec prorest.

ruinara evadebat

illo

jam, ut reor

afflatus,

nimirum Davidice spiritu quo ille fervens non dabat


in seipso inveniret, in

ipse quemlibet

umquam

sus ab aliquo vulneratus

Christus

namque
o

soranum

oculis,

donec actionibus diurnis exoccuquo Job

erat, ut scriptum est, o in latere ejus, quicordis

patus, locum

Domino

ejus oculura inspiciens, pervidebat quod pro ejus

sub lingua sua secretim exultans, quara dulcis


est

amore tam beneficus


tare.

erat, ut

non hostes ipsos

Dominus degustaret. Forte juxta

illud

vellet appetere, sed solam in

eisaudaciarademen-

rivos

olei

huic petra Christus fundebat, ne

Nemo

sane moveatur, quod

homo

justus

aqua* multne possent extinguere in eo lucernam


caritatis.

usum

praeliandi, qui incongruus

religioni videille est, si

Et ad istam cordis refectionem defixus


et fami-

tur aliquando habuerit. Quisquis

justa

quidem inhiabat, sed domesticis tamen,


sese utilitatibus impenderet.
pupillOS ri(luosque,

lance causam discreverit, ne in hac quidem parte

liaribus exigebatur, ut otia contereret, et aliorum

gloriam Geraldi probabit obfuscandara. Nonnulli

namque patrum cumet


fuerint
;

sanctissirai etpatientissimi
viriliter

11 Mordaces igitur curas propter querimonias

justitift

tamen causa exigente,


corripiebant:
ut

reclamantium invitus admittebat. Causabantur


enim
sui querelosa voce

in adversariis

arma
er

Abraham
q

dicentes

Cur potens

qui pro eruendo nepote q ingentem hostium mul-

vir ab infimis personis, quse res suas populaban-

titmlinem fudit;

Rex David,

qui etiam contra


r

tur, violentias

pateretur
ille

addentes, quia

dum

filium r legiones direxerit.

explorarent, quod
illius juris esset,

se nollet ulcisci, quicquid


:

mordaciusdevastarent

sanctius

quin potius suorum jura tuendo, contligebat. JNon

13 Geraldus non aliena pervadendo, sed sua, , a XT


.

bonumqm commune
tuelur

et honestius esse, ut jus armatae militiae recog-

nesciensRinocerotem.idest, quemlibetpotentem,
loro religatum, ut glebas vallium, id est, humi-

nosceret, in hostes ferrura stringeret, violento-

rum audaciam
vi bellica

frenaret

satius

esse temerarios

lium oppressores confringat. Neque, ut


stolus.
"

ait

Apos

premi, quem pagenses et inermes ab eisdem injuste opprimi. Quod Geraldus audiens, non assultu, sed ratione cohortatus, ad miseran-

judex sine causa gladium portat; vindex enira Dei est * s Licuit igitur laico ho:

mini

in

ordine pugnatorum posito gladiura porta-

dum

et

subveniendum flectebatur. Totumque se

re; ut inerme vulgus velut innocuum pecus a lupis, ut

divinae dispositioni ac raisericordiae committens, tractabat qualiter pupillos et viduas juxta Apo-

scriptum

est, vespertinis defensaret.

Et

stolicum pneceptum visitaret, utseab hoc seculo

quos Ecclesiastica censura subigere nequit, aut bellico jure, aut vi judiciaria compesceret. Non
igitur obscurat ejus gloriam,

iraraaculatum custodiret.
sic

quod procausa Dei

exigente
nloi
|

12 Igitur ad insolentiam violentorum repri-

pugnavit, pro quo pugnat orbis terrarum contra


insensatos
;

um

>ltl<l,

mendara

se

jam exercebat,

id in primis certatim

quin-potius ad laudem ejus proficit,

observans, ut hostibus pacem. facillimamque reconciliationem promitteret. Quod utique studedebat, ut vel in bono
dissiderent.

quod semper sine fraude vel insidiarum intervenDeo tu palmam vicerit, et. tamen ita protectus a
ut gladium suum. sicut supra diximus, numquam huraano sanguine cruentaverit. Porro ausit.

malum

vinceret. vel,

si

illi

jam ante Dei

oculos sure parti justi-

tia plenius favisset.

bat eos, et in

Et aliquando quidem mulcepacera reducebat. Cura vero inex-

arma tem, qui exemplo ejus adversus inimicos quoque exemplo non propriam sumpserit, ejus
comraoditatera, sed

plebilis malitia

quorumdara pacificum hominem exerens. irrideret; jam tunc cordis acrimoniam molas iniqui, ut de dentibus eorum, conterebat

communem

qucerat. Videas

namquenonnullosqui pro amore laudis aut lui sesepericulisaudenter objiciunt. mala mundipro

Non taraen, juxtaillud Job, n auferret praedam. moris est, ulciscendi libidine perciut plerisque laudis illectus, sed pautus, aut vulgaris amore
perum
fervens. Agebat

mundo

libenter sustinent

cujus

dum

amaritudi-

qua>nes occurrunt. ejus gaudia, ut ita dixerim,


est. 0] rentes perdunt. Sed istorum alia res lucidum est, quoniam de simplicivero Geraldi

nequibant indilectione, qni seipsos tueri forte, si inerti paautem hoc, ne

tate

cordis metitur.

praceptum de cura pauperum eripi pauperem, neglexissevideretur. Jubetenim


tientia torpuisset,
et

de

manu
cum

tur non dabat


tera,

igipeccatoris egenumliberari. Jure peccatori. Aliquotiens aucornu

ANNOTATA.

necess.tas ininevitabilis ei prffiliandi

cumberet. suis imperiosa hastas .nant.vylinnihnsgladiorumretroactis. ugnarent.Ridiculumhochost,I,usl., gentes P mox ei>dem divina roboratus, nisi Geraldus vi

voce praacepit mucro-

a cav

CcMca
xxxiv.

Gallia, juxta
esl

Uvim Hutan*
tertia,

itb.

v.

pars Galti*

cujiu penes Bi-

turigessummaimperiifuiti

adipm

autem

sp.

bantArvcrni

in

" Aunltacum.
h

304

VITA

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


Novum namque
set.

b Vel Cadurcensi, Qallice Le Querci, cujus capui Cadurcum urbs episcopalis ad Lotium fluvium.
c Albigensis pagus vulgo PAlbigeois ad
,

et inusitatum

illi

erat,

quod

ali-

quis juvenculus naufragium pudoris tutus evasis-

urbem

Libidinem
vel
illi

igitur, quae

Albigam, nunc sodem Archiepiscopi


d Hic oppidum
et

spectat,

hominum,
instanter

maxima,

vel

ad decipiendum genus prima est pjus virtus,


ille

villa indifferenter

usurpantur.

siig^ereb.-it.

Quam cum
;

penitus

Notandum tamen
superiori alicujus

illam

vocem oppidum pro parte


vel loci, seu

refutaret, torquebatur hostis

urbh

qux prope

quod nec ad fores

ca-

strnm exstat frrqnentiiu usurpari, ut ex num.

46

quidem cordis

VitxS. Oeraldi
e

intelligi potest.

De

illustri

B. Qeraldi prosapia disseruimus


2.

illius hanc intromittere posset. Veternosam ob hoc repetitfraudem.etad instrumentum deceptionis, quo vel Adam vel posteri

Commentarii pr&vii
videbit
lor.

num. 21

et
sit

sequentibus,

ejus raaxime decipi solent,


currit.

ad mulierem

dico, re-

ubi guid de egregio illius stemmate


lei

statuendum,

Quamdam enim juvenculam


attenderet,

ejus oculis,
niti-

ut fertur, ingessit. Qui dura in ea colorem


Caesarii et Aredii stirpe

(Fusius de SS.
mentarii prxvii

Com-

dulae cutis incautus

mox
si

in delecta-

11, elocuti sumus,

Quercetani

tione

illius

mollescere ccepit.

protinus intellatebat
!

rationes refeltentes.

lectu conspexisset quid sub cute

Quia

g Huiic locum
censis Abbas, lib.

laudai Venerabilis Petrus Clunia-

nimirum
lis.

nihil carnis
ille

pulcrum

n, Miraculorum cap. xxv.

Hxc
di

est, nisi fucus pel-

Avertit

oculos, sed species per ipsos corillici-

Quercetanus

in notis

ad Bibliothecam Cluniacensem.
stf,

h Quo anno S. Qeraldus natus


signari non potest,
ut

impressa remansit. Itaque angebatur,

certo calculo

2.

diximus.

Quercetani opinio qua

vir

eruditus anno
asserit,

Virum

nalales

adeptum fuisse

Hinc ruit 856 S. Quintusenim

ebatur, et coeco igni adurebatur.


mittit ad

Tandem

victus

matrem

puellae, qui se nunciat nocte


ille

venturum. Sequutus

nuncium, violenter ad

Abbonis S. Martialis ccenobii abbatis annus per aliquoi mruscs uiiuorum 854, 855 et 856, usque ad

interitum animae festinabat. Interim vero, sicut


solent captivi inter vincula, pristinae libertatis gementes memorari, suspirat Geraldus, et consue-

19 Maii currere
i

potuit, ut fusius diximus.

Sagittandi peritus.

tam

divinae dilectionisdulcedinem recolebat. Et,

k Seu agilitate crescebat. 1 Seu capra silvestris, rupicapra.

licet aegro afifectu,

rogabat Deum, ne se

illa

ten-

tatio penitus absorberet.

Venitur ad condictum,

m Petra fundebat mihi rivos olei. Lib.


xxix,
V.

Job cap.

intrat hospitium puella, quia frigus erat, stetit


in facie juxta

6.

focum

n Conterebam molas iniqui, et de dentibus illius auferebam praedam. Ibidem v. 17. o Videtur auctor respicere Davidicum illud Psalm. 90. V. 8. Cadent a latere tuo mille et decem millia a dexteris tuis ad te autem non ap:

gratia respexerat. Cui

Geraldura vero jam divina tam deformis eadem puella


vi-

mox
ille

visa est, ut

non crederet eam esse quam


non sine divino nutu
fieri,

derat, donec pater ejus ipsara esse assereret.


intelligens id

At

quod

propinquabit.

eadem juvencula non eadem venustatem


oculis haberet,

in ejus

p Reprimere. q Lot, ex fratre suo Aran. r Absalom.


s Non enim sine causa gladium portat. Dei enim minister est vindex in iram ei, qui malum agit. Ad Romanos cap. 13 v. 4.
:

mox

ad Christi raisericordiam se

recollegit; et profunde suspirans concitus

equum

ascendit,

et

nil

cunctatus, gratias agens Deo,

raptira abire properavit.

15 Nimius algor frigoris tum forte ingruerat,


cui se tola nocte torreri permisit, ut scilicet par-

licet

mox

resiptscens,

vae delectationis
niret.

teporem

glacialis asperitas pu-

Jubet autem protinus patri, ut hanc nu-

CAPUT

II.

ptui traderet.

Quam

et libertate donavit, et

quod-

dara

praediolum jure

testamentario concessit.

Fortassis autem fragilitatem

suam suspectus, ejus


illius raatri-

Sancti castitas impngnata, oratio,


brietas,

so-

accelerari nuptias fecit. Quapropter eleemosynae

modestia, in pauperes

affli-

causa, et dote libertatis donavit, ne

ctosque benignitas.

monium

tardaretur.

Verum

tu Cedrus

Paradisi

futurus, quoraodo

sic agitari potuisti?

Certe ut

disceres qualis ex teipso esses.


Sanctus in Uatt
Uans,

Nam

et ille tuus

Exploraverat antiquus deceptor mores adolescentis, et nescio quid divinura in eo

patronus, Apostolorum videlicet Princeps,

cui

com-

postea et teipsum, et omnia tua commisisti, non


se
satis cognosceret, nisi

mentatus, in

invidiam exardescebat, et ob id

tentationis

articulus

quantis poterat tentationum fraudibus hunc obrudidicerat

obrepsisset.

Nunc vero

tu expertus qualis
sit,

homo

ere satagebat. Sed


divinoe pietatis

ille

jam

dicerat * ad

gremium
cora-

per

se, qualis

per Dei gratiam


fragilitati

compati sup-

orando confugere, et

illius

plicum tuorum

ne dedigneris. Noveri-

menta per Christi gratiam refutare. Hostis autem inexplebiliter invidus, cum experimento probasset,

mus autem quianon


tari.

est inconsuetumSanctistenvitiis

Insertis

enim corruptae naturae

na-

quod

in

eo per delectationem carnis re-

scuntur, scilicet ut sicubi certent, certantes vincant, vincentes coronentur. Interest

gnare nequivisset, bellorum, ut supra diximus,


turbines

autem quis

per improbos, concitabat, ut arcem pietatis per illos in corde ejus oppugnaret, ad quara per seipsum inruraperenequaquam valebat. Conei

delectationem

vitii

recipiens succumbat, aut quis

eidem repugnans vincat, ac delectatione virtutum


potius mentera occupans,
ctationis,

venenum pravae

dele-

tra castitatem vero, ut ad ejus juveniora redea-

quod ad horam forte insumpserit, an-

mus, quam isdem virgunculus a certatim


bat,

dilige-

tidoto piae supplicationis a se repellat.

At ado-

versutissimushostisacerrimesuccendebatur.

lescens hic periculi experimento discretior, sicut


aliquis

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


aliquis in lubrico post

305
:

mcedebat,

satis

impactionem pedis, cautins cavens ut cordi ejus nihil


oculi

nunciarent, unde raors ad ejus nestras eorum subintraret.


atiquamdiu
!< /ni-

animam per

fe-

nitur

16 Caeterum dulcis Dominus ac rectua servura suura Geraldura a stupro, pietatis


dine servavit
:

i milites, dicens Mea proprie culpa est, quod ha^c sancta dies in vanum nobis transiet sed est, quod ad laudera Dei faciamus, ne diem sanctam inaniter expendisse vi;

his

omnes psalmistanos

AIT.TORF S Odonb
AIUIATK.
i

qui

dulce-

punire

eum

pro concupiscentia re-

Elapso quippenon niultorum dierum tempore per unum et eo amplius annum glaucomate b caecitatis reum suura
oraisit.

ctitudin.scensuranon

haec, et psalterium a capite, mortale sonans, cura eisdem percurrit. Ex hoc jara sibi consuetudinem statuit, ut psalterium pene quotidie recitaret. Quo
nil

deamur. Dixerat

contrivit, ut oculi. qui illicita viderant, nec licita videre possent. Cura quidera nec in palpebris,
1

videlicet decurso, velut spiritualiter epulatus, gaudere videbatur! ut solet aliquis ambitione exsatiata laetari.

18 Manupreciura videtur.

si

de corporis ejus

niacula

nec
ret.

in

prunulis ejus perpera

habitudine quaedam proferamus.

quaelibet appare-

Nam,

licet

caro

corporit

ejm

non

Noverant familiares

caecitatera, et

prosit, licet fallax gratia sit et

hanc ex-

vana pulchri-

traneis perpicacespupilla3 sumraostudio dissiraulabant. Ille vero sub manu ferientis Domini sese

tamen quia libidinis atque superbiee fomes esse quibusdam solet, laudandum estin hoc
tudo, Viro,

quod

et

venustus

humilians, tanquara ad ejus flagella paratus tacebat. Medicinara sane corpoream nec refutabat,

fuit, et

se nec libidinis cceno

fcedavit.

neque urgenter quaerebat, praestolans patienter, quando vel qualiter Dominus suus, expleta feriendi voluntate, verbera

tus, ut dicitur, euphorrais, id est,

Geraldus igitur statura? mediocris et tobene forraatus.

submovere voluisset. Noverat enim, quod omnis filius flagellatur. Internus vero arbiter etiara rainiraas in electis suis
raaculas nunc purgat, ne
sit in eis,

Et cura unumquodque merabrum sua pulchritudo compsisset, collum tamen itacandidulum et quasi
ad
vivendi decusatum habebat, ut vix gratiosura vidisse te putares. Elegantiam sane corporis venustas animi decorabat.
aliud

normam
tam
in

quod postmohoc
prseteri-

Unde
risus

dura oculos ejus offendat. Et ob

frontispicio ejus cordis habitudo subru-

id flagellura

tilabat.

Hoc

et

eidem
to

intulit

quo raens juvenilis et de


futuro

dentium

et

purgaretur, et in

Scriptura testatur dicens, quod occursus faciei qualitatem in-

defaecatior servain eo volunta-

terioris

retur. Cura ergo

Deus explesset

quoniam

terasuam.flagellum dimovit et lucem ejus oculis


reparavit.
ptalU
riu,/i

hominis demonstrant. Gustaverat jam, dulcis est Dominus, et sponsi ccEle;

17 Jara vero

stis quoniam suavis amplexus et idcirco pulchram animae speciem non patiebatur in oculis

ille

quasi excoctis per afflictionem

quotidie
recitat
;

ejusdem Sponsi delectatione carnis

illecebrari.

sensibus vitam satis honestam ducebat, et me-

dioximum

c discretionis callera in neutra parte pronior agebat. Scilicet ut seculari negotio sua

Solebant sui collum ejus Iaetantes deosculari, nec tamen indignabatur illis, quoniam superbia, quae

semper

munia non fraudaret, nec a


sibi familiarius

religionis cultu ter-

intrectabilis est, sedem sibi vindicare non poterat. Erat praeterea corporis pernicitate

rena se occupatione tricaret, honestiores viros


adjungebat, et clericos raelioris
foris

multura velox,
idcirco sit

et

virium robore yalidus.

Quod

famae,

cum

quibus domi vel

divinum efficium

commemorandura, ut appareat, quoniam laudabilis est, qui materiam superbiendi


habens, sese in humilitate depresserit.

aut simul aut viritim exercebat. Venerat Dominica dies, et


ille

contra,

necesse habebat ad quoddam

placitura d ex condictu e venire, quo scilicet nobiles

parum vel nil horura habentes intumescunt. Postquam vero mentalivituperabiles, qui

quoniam

quidam

viri

conventuri erant. Quos ne tar-

bus se studiis plenius applicavit,


litas

illa

corporis agi-

dius veniens demorari videretur, manicare f studuit, et

prorsus eraarcuit.

Tum

praeterea gratissi-

priusquam

illucesceret, proficisci.

Cave-

mus

erat alloquio communi, et in tranctandis ac


consilii

bat quippe in hoc turgidum fastum, ne se cui-

disponendis rebus acumine

profundus. Et

quam tardum
est

aut difficilem praestaret

ut moris

quanquam

scurrilitatis

verba caveret, seria ta-

nuncquibusdam, qui velut de thalarao proce-

men
Nec

ita proferebat, ut

etiam suis in hoc placeret.

dentes, prius ebrietati se mancipant,


cis
<>

quam ami:

in proferendis minis erat nimis dicax, nec

praestent,

contra

illud

Scripturae dicentis

in reservandis injuriis tenax.


ficia quaelibet

Sed neque ad benehaec', quae


QCC
:
"

Vae

terrae, cujus principes


ita.

mane comedunt.

danda

facilis,

neque ad

>

llis

g Atqui Geraldus non

Valde enim indigne


Jejunus ibat
rationis ju-

dederat, auferenda mutabilis.


tive diceret,

Quod vero affirmanisi forte

ducebat, ut, qui multis praelatus erat et dominus,

hoc indubitanter explebat,

vitiorum dominationi

fieret servus.

peccatum esse dignosceret.


19 Studebat autera
ita sobrietati, ut

ad

placitura h, ne

mersa sobrietate

non

so-

dicio caruisset. Inquirebat autem, quid Christi,

lum

se,

sed etiam suos a temulentia custodiret.

quid pacis, quodcommune bonum praeferret. Post nocturnas autem Laudes, si quolibet proficiscendum erat, Missarum subsequebatur solemnitas
:

Nara convivae ejus neque voraces erant, neque


bibaces.

Neque

enira vel hospites

bendum

cogebat, neque numerosius,

umquam ad biquam omnes


sic

ita divinae clementiae se

suosque committens abi-

caeteri convivae,

potum hauribat. Itaque

tem-

bat. Praedicta sane Dominica,


'

quoniam necesse
*,

perabat convivium, ut ab eo nec teraulenti sur-

proficisci

fuerat ante
terierat,

auroram

proficiscere

Missam

pra?-

quam

scilicet expleto placito

cum

spe-

raret audire,

nusquam

possibile fuit. Moestus igi-

tur

admodum

discurrebat, quaerens, ubi aliqua

cum hopistes ad quorum humanitatem se totum impendebat, reficere nonnumquam mane fecissct ipse tamen non ante horam diei tertiam, vel in jejunio ante nonam
gerent, nec subtristes. Et
;

spes reperiendi fuisset.

Cum

vero nequicquam,

reficiebat.

Illud Scripturae

praeeeptum observa-

advocat clericos, qui forte tunc aderant, et cura

bat beatus Princeps, qui in tempore suo coraedit

Tomus

VI Octobns.

41

ad

306
M
CTOTIB

VITA
refiC ' en

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


,.

Quid enim
;

,lle

t^u, obse convementius ob r varet


D

aBBATE.

qUi

noxia probatur. Inde etTam ctpo multum inde merabrorum tremor, enim viriura debilitas. enervitas. inde senectus intempe-

^J ?^lfiESSta
m
i

ebrietatem
t

incentiva superaret. studeret, facile dehinc carnis dlum er o illi. quos de lectione requ.rebat.

Cum
r

re .
exclu-

? nt

ut ipse potius loqueretur,

tandem

sole-

dissertio. sed bat proferre, qnod ei non pomposa ministrabat. Intenm vero cum docta mplieites

ff

e vestigio

mde sensuum
gtiva

vultus dehoconqueritur. Visus, loquela,

non deessent, qui facetias quasdam, non eas ut adsolet, aut jocularitates moverent, indignatione, sed quasi itidem jocando mordaci
compescebat. Numquara tamen vanitatem coram quod omnibus se protrahi sinebat. Noverat enim,
in

Nemo

decus depravatur. nestatus et orane religionis simul vino et Spintu Sancto quippe valet
repleri.

cationis

igne formEtnullo pacto Jerusalem ab coquorum Natueri, si principem valet


k

commune
autem

Christianis jubeatur, ut unusquisque

cura silentio
nis Ita

suum panem manducet.

In refectio-

buzardan
.... muniflcenttn

'"

'"'"'""

ab ejus obsidione noluerit arcere. coram se para20 Semper sedilia pauperibus apponebantur eis, bantur, et aliquotiens mensae videret, quid vel quantum ad reUt per seipsum
fectionpm

fine lectionem semper Deo Geraldus vel de Deo loquens, vel

lector iterabat.
sibi

per lectionem loquente, tempus expendebat. Viderint

maximum
illi

refectionis

hoc ejus exera-

Nec certus recipiendi nuplures adessent, merus tenebatur, sed cum forte dumtaxat apta3 ad recipienquorum personne
eis daretur.

cithaplum, qui contra redargutionem Prophetae, ludendo habent in conviviis suis. ram et lyram

dum

viderentur, plures ad

eum

introduceban-

umquam ab ostio sine datu tur. Nullus vero excludebatur. Ministri procurabant, eleiimosynjfi
ut ad
eis

Gaudent lusibus et exultant ad vocem organi. Opus Domini non respiciunt, quoniam inter vopaupeces perstrepentium nec saltem clamorem
ris

audiunt. Quid enim

Verum
qui

est,

quod Chri-

B
n

manum semper

haberet fercula, qua> ipse

stus Veritas dixit,

quod
-.

scilicet

ex abundantia

daret. Potus

quoque afferebatur,

quem

in-

cordis os loquUur n

Isti,

semper de secu-

ut ipsi spectum ac praegustatum transmittebat, sui panis medietatem primo biberent quibus et
;

palaribus et vel parum raro de Deo loquuntur, quid in cordibus lam est, quid amplius ament vel

suscipere credabat. In his utique Christura se reverenter in his honorans, hunc dens, et ipsum ipsos introraittebat, cujus refrigeriura

eorum abundet.
22 Qui utinam,
viderent,
et. sive

sicut Geraldus, novissima pro-

Ujuni

manducarent, sive biberent,

ad se per

lassum. Quara susest, juxta prophetam, reficere imminuunt, ceptionem mercedis male sibimet illi paupeforas eleemosynara transmittant,
qui licet res
/

omnia juxta prasceptum Apostoli ad laudera Dei facerent Tribus feriis in hebdomada et in omni
!

qui dicit

tamen ad se non introducunt. Hospes eram, et collegistis me,


;

Nam

Christum
>

tempore, quod abstinentiae dicatura bus abstinebat. Si tamen in eisdem

est,

a carni-

feriis festivi-

tas annualis evenisset, abstinentiam ita solvebat,

ita a suis domibus excludere videntur.

Pharisfflorum justitiam,
;

Ut autera juxta praeceptum Domi-

ut in qualibet absoluta feria ad vicem


solverat, itidem abstineret
;

illius,

quam
pau-

cum

et

unum

nonara partem de redditibus agroni, przeiret reponi seorsum faciebat. Inde in quibusdara rum hinc eis insuis domibus pauperes alebantur
;

perem extra
ficeret. set,

solitos obtentu illius festivitatis re-

Sin vero jejunium die Dominica evenisillud solvebat o,

nequaquam

nec sub hac oc-

dumenta
tibus sibi

vel calciamenta praebebantur.

Obvian-

casione praeteribat, sed praecedenti Sabbato soleranitatera jejunii

nummos, quos ad hoc

ipse ferebat, aut

persolvebat.

Sin vero

talis

per se aut credulum ministrum jam jugiter ministrabat. Aliquotiens cum pro aliquo horaine

esus sancto Horaini videretur incongruus, noverit ille,

quem hoc

forte movet,

quod omnia mun-

nummi
piebat,
lari.

erogarentur, ipse

cum

indigentibus acci-

da

sint raundis, id est, sine concupiscentiae vitio


cibi,

gaudens

et

exoptans pauperibus assimistatira

comedentibus. Et qui non qualitatem

sed

Quos tamen

dabat,

raultam divini

necessitatem, vel appetitum, quo sumitur, inter-

officii

functionem pro accepto munusculo recom-

pensans.
nll

nus judex attendit. Quod Helias propheta et Esau suo probant exemplo. Licuit igitur homini laico,
praesertim tam justo
licitis uti
;

valxo,

servabatur.

21 Refectionis tempore ingens illi reverentia Non ibi loquacitas aut scurrilitas

quod non

licet eis,
illa

quibus id sua professio contradicit.


radisi

Nam

pa-

pravalebat, sed vel necessarii vel honesti serraones, vel certe divini eloquii dicebantur.

arbor non iccirco mortem


esset, sed

intulit,

quod

Per oranisi

mala

quod super interdictura

fuit prae-

ne enim tempus semel in

die prandebat,

sumpta.

forte a?stivis diebus, cura prosius

aliquid aut

crudura coenaret.
legebatur
;

Ad

ejus

mensam primo

diutius

23 Porro vestibus laneis aut lineis non isto modo, quo nunc a filiis Belial praesumptum et
excogitatum
est, qui utique sine
ita

modeslia l us '

sed ut secularibus condescenderet,

jugo sunt, sed

lectionem interdum suspendens, quaerebat a clericis,

antiquo more semper usus est,


textis, ut

dumtaxat con-

quid in ea diceretur

ab

ipsis taraen,

quos

nec affectata pompa redolerent, nec

posse noverat respondere. Siquidem nobiles clericos nutriebat, quibus et

plebeia rusticitate notarentur. Sericinis vero vel


preciosis, nec obtentu
tatis,
lito

morum

honestas, et

quidem cujuslibet

festivi-

eruditio sensus certatira adhibebatur.


tibus

Pubescen-

nec alicujus praasentia marchionis plus so-

enim austeriorem

se praebebat dicens,
sit

quod

se

comere studuit. Reminiculum p

illud,

quo

illius aetatis

terapus valde

periculosum, quan-

solet ensis renibus adstringi, per viginti annos,


si

do quilibet adolescens raaternae vocis similitudii

tandiu durare posset, non mutare aut renova-

\-l faciei

deponens, paternam incipit assu;

re curabat. Quid dicam de balteo vel ambitiosis


cinctoriis aut fibula, de

mere vocem, vel vultum

et qui se

tunc servare

equorum

phaleris,

quan-

doquidem

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


ille non solum portare aurum, sed nec quidem pateretur. Non enim putavit auhabere rum robur suum, neque in multitudine divitiarum

307

doquidem

vel

quo

isset.

nam provinciam
aiunt,
ei

Comperto autem, quod ad Tolosadiscessisset, centum solidos. ut


ut
ejus

ODOMB

AnBATE.

transmisit, jubens portitori,

sed

in

Deo

gloriatus est.

Ut

religionis solent

vice

veniam ab eo postularet.
> afllictos

etiam professores, qui ad excolendum corporis

cultum inverecundo
tantur
:

et infatigabili

studio sollici-

id toto nisu affectantes, ut reverentiam,

26 Itidem quam clementer consolaretur afflictos, autquantum saepe miserereturobnoxiis. hoc liqueatexemplo. Quendam presbyterum ita vicini
sui crescente litigio contriverant, ut ejus oculos

quam

sibi

moribus tollunt, vestis preciosoe saltem


uti-

obtentu ab intuentibus emendicent. Quibus


pulchrescere poterat, potius vacarent.
pressos benignitas.

eruerent.

Quem

scilicet

senior verbis multura


illi

que expediret, ut ad cultum animae, quce jugiter

consolatus est, suadens

patientiara.

Sed ne
quan-

verborum

consolatio

exilis

videretur,

24 Erat autem pauperibus et injuriam passis liber ad eum semper accessus, nec ad causam

dam

sui

juris ecclesiam,

facto solenniter testa-

suam

ei

commendandam

deferre

munusculum

mento, eidem contradidit. Aliquantulum tempus fluxerat, et unus ex his. qui presbytero vim intulerant, ab officialibus comprehensus est et in

aliquod indigebant. Plusquippe oculis ejus unus-

quisque suam

necessitatem

plenius allegabat,

carcere clausus.

Quod

et seniori

tanquam inde
Qui statim

quanto illum artius indigentem vidisset. Jam vero benignitas ejusnon solum vicinis, sed etiam longinquis regionibus, resonabat. Et quia noverant omnes, quam beneficus erga omnes esset, multi per eura suas necessitates expediebant.
dcdignabalur

gavisuro

protinus

nunciatum

est.

quasi desiderio
carceris

puniendi

festinans tetendit ad

locum. Aliee vero causae emerserant, quas necesse erat in crastinum expediri. Sub hac ergo occasione jubet reum usque tunc demorari.

Nec dedignabantur aut per


'

se,

aut per suos pau-

Sero autem, cum


praecepit

officiales s

ad sua discessissent

E
s

perura negotiis interesse,

et, ut potis erat, suf-

clam

custodi,

quatinus eura cibo ac


discalciatus erat, datis

fragium prsebere.

Scepe enim

cum

inter discor-

des dura grassari bella cognovisset, die, qua ventilanda erat causa, faciebat pro eis Missas huraanitus celebrari. Et quibus non occurrebat
subvenire, divinum
illis

potu reficeret. calciaraentis, aufugere permisisset. In crasti-

Et quia

num

vero, raallensibus

undique ad Seniorera

confluentibus, jubet reura adduci. Quidara vero,

iraprecabatur auxiliura.

quos custos carceris pro se ipso paraverat, treraentes indicant

Neque

hoc patiebatur, ut quilibet senior benefi-

reum

aufugisse.

At

ille

volens

animi cia a suo vasso q pro qualibet


posset auferre
:

commotione

factum celare, quasi minabaturcustodi.


itidem sbyter
:

Sedmox

sed deducta ad

partim

prece,

partim

medium causa, imperio commotionem


Quote-

Bene, inquit, actura


eis

est,

quoniara pre-

jam

noxam

indulserat.

exasperati animi

reprimebat, rectitudinis ejus

27

Itera

duo

vinculati, quos

apud eum reatus


rrfia,

vigorem ac una re tantum putares acclivera. forte obnoxius tiens pauper apud potentiorera

praesentati. ingens obnoxiavcrat, eidem fuerant juInstabant vero accusatores, ut suspendio eos

neretur, instabat, ut imbecilliorem sine laesione fregisset. ret, quatinus fortiorem

ita sustenta-

beret protinus interire.

Ille

vero dissimulabat,

quoniam eos palam

liberare nolebat. Sic

enim

hanc non Cseterum veraciter justitiam esuriens,


solum
in suis, sed

etiam in extraneis

laedi

non

patiebatur.
(i,i.
i

se modificabat, ut ipsa in quolibet pietatis opere videri posset. Respiciens ejus pietas non nimia mori deergo accusatores Si. inquit, ut dicitis,
:

r justi-

25

ordinatim in eo Justitiae sitis, ut esuries,

rtficiabent, prius juxta vulgarera sententiam

flagrabat.

aut simplicitas, aut benigniaut asperitas gnitas asperitatem zeli deferebat, benignitatem. Nimirum, ut de

Non enim

raus eos.

Tunc cibum

et

potum

jussit eis afferri refectifuis:

etad comedendura
afferte

disligari.

zeli

simplicitatis

sent, dedit eis cultellura


ipsi

Cumque suum dicens


qu*

Ite et yos

et rectus, et iste Job dicitur, quod simplex erat multura consuleret, tavir quamvis pauperibus dormen ad puniendum reos non usquequaque quibusdam dividelicet non ignorans, mitavit essedatum, ut criraen, quod impunitum
:

vimen, quo
erat silva.
illi

suspendi debeatis.

Non

lone autem

stirpibus densata

succreverat. Quara

intrantes. ct quas

vimen

vinitus

luant. remanere non potest, temporali supplicio David moriens Joab et Seraei jubet Unde et rex
puniri.

penetrantes, subqu;erentes, paulatim remotiora evaseita mortis articulum ito disparuerunt et ejus intelqui aderant, assensura vero,
runt. Hi
inter frutetanon audeligentes, eos perscrutari personarura Quantura vero ex aaqualitate

Quandara silvam latrones occupaverant,

bant.

transeuntibus atque vicinis qui rapinas et csedes


inferebant.

conjici potest, personas illas

reorum, qui se

dum

eos

Quod Geraldus audiens, ad capienrusticaprotinus direxit. Ac tum forte

malumdestinaverat \

venerat. Milites nus quidam ad eos metu cogente comprehenderunt, timentes, ne vero, qui eos Geraldus aut eos dimisisset, aut
forte

charactere adustionis malitiam, sed sonas, qua3 non per consuetam aliquod perpetrassent, indemqualibet,

aut damnis coercebat, aut inurebat. Illas autem per-

dcslinavc-

i.nii

malum

domnus

nes dimittebat.

Numquamtamen

auditum
punitus

est, ut
sit

cur eos impunitos


oculos

sibi

ostenderent,

inculpasset,

raorte se prssente quilibet aut

aut

omnium

sione factum

protinus avulserunt. rusticanus est, ut ille

Qua
una

occacaeca-

truncatus membris.

Tolosanum rpagura recesretur. Qui dehinc in de eo doranus Gepost terapore cura


sit.

Longo

socius non raldusaudisset, quia latronura requirens vel si viveret, valde contristatus est,
fuerit,

ANNOTATA.

308

VITA

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


nMatth.
cap. 12, V. 24,

ANNOTATA.

Domio Hanc consuetudinem adeo religiosam, prxcedentem transponendi t nicx jejunium in diem
a singularitaUs nota defendit hic

S. Odo

nec du~

a Virgunculus seu parvus

admodum puer
ita

sicut

sanbium, quin $jus observanHa a Geraldo aliisque viget, ctis Viris invecta institutioni, quce hodieque

enim virguncula vocatur parva fdia, venem virgunculum nominavit.

S. Odojur

occasumem dederit.
'. nedictino pag. 7

Hxc

Mabiltonius Sxculo v Be-

b Glaucoma, quod
crystallinus
tans oculum. c

dicitur
in

vitium

Immoris, qui

Seii

cingulum, quo ad renes gladius cingitw.


aliu liujusmodi a

appellatur,

colorem glaucum

mu-

aut q Qui aliqua piwdia


suo, ut loquiturS.

dumino

Odo

acceperat.

Medioximum,

id

estmedioxumum

vel

medium.

d Placitum seu judicium aut conventum judicii


causa.

sedes,caput. r Cujus Tolosaurbs,archiepiscopalis qui ei ad nutum obutjudicis ministri


s

Servi

Synodus Turonensis

tertius,

CanoneSS: Pro

lemperabant.
t

quolibet placito vel judiciis a qualibet persona

Qui ad mallura venerant,


terminan

el sic

a mallo dicti

munera exigere; et lib. m, cap clxxxiii Unusquisque comitum placitum suum habeat et justiYintias faciat. Unde et P l< it.nr a r ud GoHrcdum
:

Mallus seu placitum majus, ubi majores caussa comUibus


et

senioribus

soltt*.
:

risiacense Caroli Calvi annt

864 Et

ipse sic

Edictum Camal-

docinensem Epistola xxiv,

lib

n, quod synodusAre-

lum suum

teneat. ut barigildi ejus et advocati.

latensisquartus, cap. causationesdisceptationesque

qui in aliis comitatibus rationes habent.

adsuum
lib.
]

exercere
cetanus
e

iucit, nostri plaid et plaider.

Hxc

Quer30.

mallum occurrere
judicem uenire

possint.

Tnde admallare, ante

in

suisad Yitam S. Geraldi Notis


condictu, quod de mandato

col.

litigandi

causa.

Marculfus

Ex

intelligitur.

Formularum
citatem

cap.

21

Eo quod propter

simpli-

Vel igitur mandatum acceperat S. Geraldus, vel


ipse

mandatum

dederat, utadplacitum venirent noid est,

qui vel admallare.

suam causas suas minime possit proseEt mallenses injudicium vocati


col.

biles.

qui servitio placiti adstricii erant,

qui

pro negoliis prosequendis ac disceptandis. Ita Quercetanus in Notis

comitem, ducem aui seniorem suum ad placitum venientem comitari debebant. Die Dominica ad placitum
sus
lur,
:
.

30.

venerat S. Geraldus necessitate forte impul-

nam
,

ne diebus Dominicis placita celebraren-

legiOUS

cautum

crat.

.,
\

ulc

A conalium Aquis-

...

r nnT CAPUI
.

1TT

III.

granense anno
nise

tom. I, pag. 283, 411, etc.

789 habitum, Conciliorum GermaApud Gaiios semos jam exoleveral


;

AUi item $ Qeraldi


de ejus erga
monstratur.

actus, quilms (jvan-

culo xiii exeunte lnc


tarius

Carpen:

enim in suo Glossario verbo Dominica

Hac

proximum studium

de-

die sedebant magistri

requestis senes calliarum et

Requestarum pro causis earum partium, quae


alios

reguntur jure scripto, audiendis et expediendis.


f

Manni equi apud ISoratium

e\

veteres

Sane
dum

de pluribus gestis ejus pauca quaedara et


quae

1//.

,'

';/-

Hinc mannicare, equo vehi, equitem agere equitare. IIxc Quercetanus


gio

singula comraeraorans,

mox

laudatus,

Verum CanManicare

dU operis pcquosdara pietatisactus.nobis videlicet com- cuniam sup-

ad ostenden-

wlven-

minus plncet hujusvocis

interpretatio.

pertos, sufficere possunt.

Ob hoc

etiam et mini-

peditat,

cnim a manica
tiones aut

venit, id est,Q

mane, unde manica-

ma

quaelibet inserimus, per quae

grande ejus vaillml.

matutinae accelerationes. Tgiturmanicare

leat

studium demonstrari, ut est videlicet

idem

ac primo

mane

exire,

quod quidem

Odonis

Dum
lier

per aggerem publicum aliquando gradereviffi

verbis et sensui

magis convenit. Confer Evamjeli-

tur, in agello

contiguo quaedam rusticana mu-

um Lucx,

cap. xxi, s. 38.


10, \. 16.

aratrum ducebat.

g Ecclesiastis cap.

virile

Quam requirit. cur opus mulier agere praesumpsisset. Respondit,


se
solara esse,

h Rectum<'j'm
quisgranense
tit.

et

honestum
el

videtur, ut judices

virumsuumdiutius jamlanguere, terapussationis


praeterire,

jrjuni causas audiant

discernant, Concilium

A-

nulluraque, qui
ille

sibi

62.

subveniat, habere. Cura quidera


ejus miseratus.

calamitatera
dari jubet,

iEosdtm, quipsalmistseseupsalmorumcantores.
Cangius
in

tantos

ei

nummos

Qlossarioad hancvocem.
est

k Sic forte per ironiam vocatus

Nabuzardan,

quantidies sationis superesse videbantur, quatinus per singulos dies agricolam sibi conduceret,

qui unusepHncipibusNabuchodonozorBabylonisre-

etipsadehinc a

virili

opere cessaret.

Omne

fuca-

giscaptaHierozolymorumcivitatecircaannumBm,

tum. ut

ait

Ambrosius. refugit natura et auctor

Babyloncm

translnlit ges omne, ollas quoque aereasettrullas,ettndentesH scyphos, etmortariola

Deus, quod contra illam est, abhorret. Hjec er-o res per se quidem exigua est, sed afiectus recti
hominis natura
descere
facit.

et

omn.a vasa
ra flfl

<erea. Lib. iv
*.

Regum

cap.

23.

*.

14.

legibus conveniens

eam granrebus

\Maitlt. cap. 25,

35.

verbum sU
in

llula

Quercetanus annotavit.
aliquod cubet. In Sancti

Nescio, an

hoc

mendum

Histona, quam Qallice edidit D. de Compaing, hoc Auctarta inteltigenda esse duxit. Prosicies,
,

29 Dum itidem aliasviam carperet, haud emi- damna nus cicer quidam rusticanus raetebat. Cum iuve- alienis nes, qui seniorem praeibant, inde sumentes raanditarent, haec illeconspicatus eraisitequum etad

prosicium, quod

,
,

tum

est

seu

in

partes

divisum.

hominem concitus

venit quorens,

si

cicerpueri

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


abstulissent.

309 more coram


lecto
illius

At

ille
:

Ego, inquit, Doraine, grainquit, faciattibiDeus.


alia vice,

quidera cereus de
ret, ac
in

arde-

AIK.

tisdedi. Etsenior
a suis illata

Bene,

tum

forte senior vigilabat. Solebat

enim
//,

Odors
./,

Ann*TE.
(iirrm
pre-

30 Tale

est,

quod

cum

ministri ejus

stratu suo dilectione Christi atque dulcedine


orationis.

nsum n

resart

Irt

satagit,

convivium sub umbra cerasorura pararent, ramusculos baccis jam maturis dependentes, quos,

pasci per studium

At vero

fur

ille si

cunitt,

rioso visu cuncta percurrens explorabat,


forte videret,

quid

antequam

ille

veniret, iidem ministri confrege-

rant, a reclamante rusticani argenti pretio

com-

forte

quod asportare valeret. Pulvillum respicit, quod sericam tecam habebat. Te-

paravit. Forte dicet aliquis, quod haec relatu insufit. Sed nos timorati hominis mentem per haec exigua demonstramus, ut ex obliquo in-

tendit

manum

et ipsura sibi trahebat.

Tum

se-

digna

nior

Quis, inquit, estu? Extimuitlatro et stu-

pidus haesitabat.
et caute discede,

Tum

ille

Fac,

ait,

quod

facis,

telligatur quoniam, qui raodica non spernebat,

ne forte aliquis sentiat. Ita

la-

paulatim decidere in majora non poterat. affectus viduae per duo minuta coraprobatus a

An non

troni persuasit, ut licenter

cum

furto discederet.
ita

Quis alius prrcter Geraldum hoc

faceret?

faciletn se suis priebet,

Domino est? 31 Erga ipsos vero,


derantibus esset.
et

qui juris ejus erant,

tam

Certe mihi videtur, quod id raagis admiratione dignum sit, quam si furem rigescere in saxi duriciam fecisset.

beneficus taraque erat pacificus, ut

mirum

consi-

Nam

frequenter improperabant

34 Quantopere autem quod Apostolus jubet,


,.

illud

cavere studuerit,

pallli etsi
,

quod mollis
facillime

esset, et timidus, qui se laedi

ab

Ne
f

circumvenias in ne-

mpli,

pretiutn '
tro "

infimis personis,

tanquam impotens, permisisset,


irasci,

gotio fratrera tuum,

itidem praesenti pate-

Nec

tamen, sicut domini solent

bit

exemplo.

Cum

aliquando ab urbe Roraa red-

B
a

contra improperantes vel leviter indignabatur. Aliquando enim non paucos ex ruricolis obvios
habuit, qui, derelictis coloniis suis, a in aliara

iens

metatus
lico

Papiam q praeteriret, haud procul castraquaraplures iles. Quod Venetii vel alii cognoscentes. ad eura protinus exierunt. Jam
erat, illud iter satis nobilissiraus

'/

provinciara transmigrabant. Quos cum recognotenderent, \isset, et, quonam cura sua supellectile
inquisisset, responderunt,

enim per omne

et religionis atque largitatis causa

apud oranes

quod

injuriati fuissent

vero, ab eo, cum ipse beneficiaverat eos. Milites Principi suadebant, ut eos qui obambulabant,

mos est, famosus. Cum ergo negotiatores, ut eis velpapillones h cursitarent, etsiquispiam inter
let aliquid

unde discesverberari juberet, et ad domunculas, redirecompelleret. Sedille noluit. Quippe serant,


esse unum quinoverat, suum et illorum Dominum juxta Apostoccelis, et qui magis consueverat in

dam

emere, disquisissent, honestiores quiminiad senioris tentoriura pervenerunt, et


si

stros interrogabant,

forte

domnus Comes
Tura vero

(sic

enim omnes appellabant eum)


gmentorura species
vocans eos ad se
licitatus
:

vel pallia vel piipse,

erai juberet.

manum lum remittere rainas, qui potentiaj susa Ergo perraisit non levare super pupillum soleret. putarent, et dedit eos abire, quo sibi commodius vero. quod non sine licentiam conversandi. Hoc
mea verecundia quendara nuper garrientem
b

Quod,

inquit, placuit.

Roraaa

sum; sed plane velim, dicatis, utrum pallia cobene negociatus sim. Tunc jubet empta

au-

wadii b nequaquam divi. scilicet quod debitum solitus erat, omnino falsum debitori relaxare testantur, qui saepe viderunt, quod
est, sicut
illi

ram afferri. Erat unura ex his preciosissiraum. pro eo Quod Venetius intuens qua2rit, quidnam cognovisset datum sit. Cumque suramam precii
Vere, inquit,
si

Constantinopoli

esset. etiam

plus ibi valeret.

Quo

audito, senior extimuit,

non solum augraentum


c
,.,,/,

vvadii, sed

etiam capitale

Cum vero dequasi grande facinus exhorrescens. sibi notos obviam reperishinc qiiosdam Romeos
coramendavit, quod Venetius pretium dixerat pafflum valere, dans ultra datum reperissent. k Veindicium, ubi venditorum pallii homipeccati speciebus soleant
set, tot solidos eis

c debitura relaxabat.

,ne-

32 Siquidem lum

sui

pagenses d vel

clerici

qui

il-

'" "'
tit,

'" "
"

diligebant, frequensicut patrera affectuose deferebant, quas ille veluti ter ei tortulas cer* gratias referens accipie-

grandia munera multas cera quicquam ad suum bat. Nectaraen ex eadem altari vel usum ardere permittebat, sed coram
perinde sanctis pignoribus, quae
faciebat,

rum cum

in aliis

secum

deferri

emendatione meditan, nes compungi atque de raro videas, qui praeter aut raro, aut certe, nec peccandi specie se doleat dehquisse.

luminaribus succendi praeciahunde Cubiculari vero, cum forte cera piebat. betulinas e praeparata deesset ad ejus obsequium ante eum et in mimvel abiegnas taedas

Geraldum in ista Sed nimirura

ille

noverat, quia Deus per

totam

in

quera toto omne peccatura offenditur, et eura, offendere nec in mimmis volebat. corde diligebat,
Christianoruni 35 At vero non immemor, quia
supergredi, justitiadebetjustitiam Pharisceorum decimarenuniversa) fruges ejus rectissime
ihiiiiiiii
,

//-

iii iii

paupe-

cortices

bir-

steriis suis

praeparabant. Sed

cum

ille

tanto stu-

muneribus, quae sibi gratis dabandio cavebat, ne quomodo consequens estur privati uterentur, wadiorura sine indulgentia set' ut exactiones quae sibi jure debebantur, exeeisset? Quinpotius, debitoribus relaxabat. Minas freqnenter ultro

cum
tur

recondi, qaaa nonas etiam jubebat seorsum

in diversis

pauperum necessitatibus dispensar.nnecessitas exegisset. supervenien-

tur

Inde

cum

tibus

diverso

tempore

pauperibus

vestimenta

praeceptum semsremitquoquejuxta Apostoli interdum pafaebatnr et tebat. Nam et fraudem

rapinamoonorum suorum,
lus. suscipiebat.

utdicit idera Aposto..

indesinenter seemebantur. Prceterea numnu.s egenis latenter cum ferebat, quos obviantibus vel per quemhbet vel per se

quantum poterat,

dabat. Et causae istius conscium

cum

llh

reditua

33Sedthocexemplocom P robetur,

fur 1.-

acrrorum ac vinearum

satis

abundarent nunquam

nocte ingressus quando tentorium ejus

est.

Cum

temenauditamest.quodYimciejusahquidacconm
i'
1

310
ai
i

VITA

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


ali-

roni

ipse praedium commodassent; sed neque

deret, qualis in sua regione fuisset.

Tum

vero,

s.

odone ADBATC

quando comparavit praeter cum forte insitus erat bos cuidam possessioni quoque in hoc vehementer inardesoleant divites
:

unum

agellum, qui

videntibus vicinis suis

ei

quaedam munuscula
Quis hoc praeter
fecit,

tribuit, et in eloquio ve) convivio satis erainenter

honoravitet eura in pace

diraisit.

scere. terribilem Prophetae


ti,

comminationem obh-

Geraldum faceret? Sed hoc


dicaverat.

ille

qui

non

qua

dicit

V#,

qui conjungitis

domum

ad

avaritiae servus erat, sed misericordiae se

totum
vtatortmtu* tentat et wotico

doraura, et

agrum agro

copulatis

/.

Geraldus

namque juxta prieceptum Euangelii contentus neminem conerat stipendiis suis. Et, sieut ille
sic et rerura cutiebat, neque calumniam faciebat, ab dispositor Dominus ea, quae juris illius erant,

" 38

Itera in
t

eodem
a

itinere

quidam
.

vir de parte frege-

Bituricensi

non longe a
suis,

Roma sibi coxam


cum

munit,

rat. Qui, relictus

conjuge solus re-

raansit.

Quem

Bonifacius quidam ex militibus

impiis et pervasoribus tuta sub tanta praediorum loca per diversas provincias ipsis locis, quibus plenus sua tenebat. ut
ditione
erat,

servabat.

Etenim

domni Geraldi casu reperit, et necessitatem illius audiens, ad eundem domnura Geraldum hunc adducens En, inquit, Domine mi, juxta tuum de:

veraciter locuples diceretur.

Nec tamen

siderium reperi, quod

tibi

placiturura praesento.

multitudo locorura extollebat eura, quoniam nisuper hil, ut Psalmista dicit, a Domino volebat
terram. Qui nimirum haec orania adjiciebat illi, quia regnura Dei, quod primura est, ipse quaere-

Ecce homo

indigens solatio.

Quem

dehinc Vir

Doraini in tuitione sua gaudens suscepit et usque

Brivatensem vicum u sufficienter sustentatura deduxit.

Tunc insuper

ei

decem

solidos praebuit,

bat abeo. Tantum utique, Deo largiente succreverat,

quibus subsidium usque ad suos habere posset.

tamque protectus
eum,

et

tam immunis
:

persti-

Haec et hujusmodi facta testantur miserendi af-

B m
lenitai,-

terat, ut ei convenire
sti

videatur illud

Tu

valla

ctum, quem
rabat.

ei

divina inspiratio largiter inspi-

E
discederea
militia renuit,
regis

et possessio ejus crevit in terra m.

36 Sane ut
ptum hoc
tur.

pateat, qualiter in bono

malum

39 Verumnoveriraus, quianecesseest, utraessis triticea

componit,

vincere consueverat, juxta Apostolicura praeceejus factum sub

cum

lolio crescat,

etgranum trumenti

exemplo comraemore-

palea superior interim premat, et ob hoc oportuit,

Cum

dehinc ad portum Placentinum n veclericus, qui portui praeerat, su-

ut justum Abel malitiosus Cain ad patien-

nisset,

quidam

tiam exercuisset. Geraldus quoque sicut Job.frater

pervenit.

Nam,

sicutillicmos est, lucrosum nirais

draconum,

et socius

strutionum fuisse mon-

causa

naulum a Romeis o expectabat. Qui. nescio qua felle commotus, verba indignationis rotaut episcopum Rotenensis provinciaj
/>,

stretur,

frequenter a quibusdam provinciarura

lacessitus est.

Nam

rei publicae

statu

jam nimis
x
y

bat, ita

turbato x, regales vassos y insolentia marchio-

sed et alios nobiles viros injuriosis exprobrationi-

num

z sibi subjugaverat.

Jara itaque

multarum
quod,

bus lacessiret

forte

Vir Domini decontra stans,

causarum experimentis probatum

fuerat,

seditionem raoveri metuens, conviatores q compescuit


,

ut scriptum est, Omnipotens erat contra hostes


Geraldi. Quibus videlicet ita insuperabilis videbatur, ut

ne dure quicquam respondissent. Cleri-

cum

vero hlando sermone fregit, et quaedam


ei

mufaeili

malum, quod

ei

perstruere molirentur,

noscula

dedit.

At

ille

videns

quam

in ipsos potius redundaret, ut


n fodit

scriptum est

Qui
na bb

sermone

et

episcopum

et caeteros a

respondendis
leniter ad

foveam proximo suo aa, ipse prior incidet

injuriis compescuisset, se

autem quain

mentem
set.

reduxisset, quaesivit ab eo, quisnara esille

Cura

se Aquitanura et

mediocrem perso-

dux Aquitanorum, vir bonus et per multa laudabilis, cura tandem veheraenter invaluisset, non minis quidem, sed
in ea.

Wilelmus

bb plane

nam esse responderet, clericus eum tam vultu, quam eloquio considerans, ad ejus gratiam se
totum
inflexit,
et,

precibus agebat, ut Geraldus, aregia militia discedens, sese eidem comraendaret, sedille, favore
comitis cc nuper usurpato,

quicquid de naulo debebatur,

nequaquam

consentit.

cc

cunctis de illius comitatu remisit, et

tam

ipsius,

Nepotem
vit.

taraen suum, nomine Rainaldura dd,

dd

quam aliorum
ut

flascones r et utres vino implevit.

eidem cum ingenti militum numero commenda-

Habebat enim isdem senior divinitus hoc donum,

Sed et isdem Wilelmus nullatenus


est,

illi

indi-

tam ipse, quam sermo ejus gratiosus esset. Et non solum quibuslibet aliis personis, sed etiara ipsis magnatibos. Quin et regibus semper carus
et

gnatus

quippe non imraemor, quia pater suus

Bernardus ipsum

adhuc

adolescentera

eidem

reverendus erat.

fugitivum
(|
i

rui

rificc liabet,

37 Merito quippe diligebatur ab omnibus, quoniam ipse cunctos diligebat. Referamus plane,
quid de quodam fugitivo quasi de amico fecerit.

domno Geraldo amoris causa comraendavit. Et ideo dulci admodum contubernio et ingenti veneratione seraper eum excolebat. Cum vero causa instabat, ad ejus colloquiura veniebat. Nonnunquam autera gratiosi hominis Wilelmus suavitate delectatus, vi precura exigebat, ut

Nam
serat

in

eodem

itinere fugitivum

eundem

reperit,

secum

qui ante aliquot annos ab ejus raancipio discess.

diutius commoraretur.

Et frequenter
die,

in

agendis

Qui apud

illas

personas,

cum quibus ha-

progressus, longius secum ire faciebat.

bitabat,

magnus etiam et locuples habebatur. Hunc itaque ministri domni Geraldi reperientes,
ad eura trementem et pavidum adduxerunt. At ille seorsum inquisivit ab eo, qualiter se ageret.

40 Factum
ret, rat, longura

est

quadam

cum

ita res exigeie-

prmda
ne i

ut in quandam regionem, qua hostiliter

tempus cum eo expendisset. Interim vero omne stipendium, quod in sagmariis ee Geraldi

ee

Et cum
te

didicisset

ab eo, quod
:

in

parura honorabilis haberctur

eodem loco non Nec ego, inquit,

delatum fuerat, paulatim

defecit.

Porro ex-

ercitus ad

praedam versus tanquam hostes

Wi-

dehonestabo. Tunc praecepit suis, ne quis pro-

lelmi persequens,

totam regionem illam depopulabatur.

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


labatur.

311
MCTORE
S

Qua causa

incolae sibi timentes, faculta-

tentationibus appetitura, sibi subjugare non po" ' ' l


tuit.

tibus expositis. fugiebant, nec inveniri poterat,

Aliquando quippe contigit. ut


:

ODONE

prato cura
equidera

mjbati

qui ministris ejus stipem vendidisset.


nihil

Cum

ergo

paucis militibus mansitaret nocte

cum

ad

emendum
eis

reperissent,
licuisset,

nec de praeda

quicquam
illa

tangere

non modicara

in

Ademarus, misso exploratore, pro certo rescivit, et ubi et cum quantis esset. Gavisus plurimum,
quod occasionem opportunam ad eum comprehendendum reperisset, armatorum cuneum collegit, et

expeditione penuriam sustinuit.

Neque ab

his, qui praedabantur,

quicquam suscipere patie-

batur, ne forte cura eis participans socius peccati


existoret.

ad locum aciem direxit. Porro Geraldus

Sustinuit autera et amici comitatura,


deseruit.

in parte ipsius prati

decumbens. ut

fertur,

cum

nec

afflictus
aliis

Ridebant hoc nonnulli,

suis oranibus dormiebat.


Israel,
Si

Sed

ille,

qui custodit

de prasda lascivientibus ipse cum suis indigeret. Multi quidem, quibus erat sanior intellectus, illum beatificabant, altius gementes,

quod

nequaquam innocenti Viro dormitabat.

quidem, ut de Hieremia propheta scribitur, Quia Dominus celavit eura, ita et hunc divi-

quod ad hunc imitandum idonei non

essent.

De-

nitus abscondit, ut,

nique ex hoc et deinceps cognomentum hoc promeruit, ut ab omnibus in commune Geraldus ille

rum

discurrissent et

cum omne pratum per gyper medium regyrassent,

nequaquara eura reperire potuerint.

Tum

vero

lauias plias respuit caslltatu


luui interntt

rni-

bonus appellaretur. 41 Tanti autera apud eundem Wilelmura habitus est, ut


vellet, /f

Ademarus adnisu frustrato, dolens impietatem suam esse delusara, recessit. Justus vero, ut
scriptum
est,

suam in conjugio dare Ermengardi matre quam primum id cuei

sororera

mundis manibus addidit


Domino.

fortitudi-

nem

laudis in

niin r.Uiin:e

amans,
I!

piente, quaj

virum hunc pio diligebat


filius,

affectu.

Sed
illi

Christus, Virginis

castitatis

amorera

43 Quoniara itidera ejus castellura satelliles Ademari comitis occupaverunt. Quo Geraldus
aderant, audito, paucos milites, qui tunc ibi forte

ttilt

mari,

dudura inculcaverat, quara ab ineunte Eetate ita complexus est, ut nec intuitu quidem tam excellentis copulae pateretur ab

secum duxit, et ad oppidum festinavit. Ademaperrus vero cura valida exercitus manu oppidi longe vasores subsequi parabat. Sed cura non
essent.

ea

divelli.

Quantopere

hoc enira carnis obscoenitatem exhorruerit, per potest, quod nocturnam illusionem
animadverti
Quoties namsine mcerore nullatenus incurrebat. dormienti conhumanitatis infortunium

quod ab obsidendum castrum Geraldus


volantem exercitum retinuit diExplorandum nobis est, quanam Geraldus

praecurrerat,

que

illud

cens

tigisset,

seorsum,

consecretalis cubicularius afferebat ei vestes in competenti videlicet loco,

pugnatorum multitudine valletur. qui nos ad obsidendum oppidum ausus est praevenire. Neque
enim se in hoc periculo
praecipitasset, nisi quo-

tomentum mutatorias, ad hoc semper paratas, et


et

vas aquee.

batur se

Quo illo intrante, non enim nudum videri, raox ille minister

patie-

clauso

puritatis corostio recedebat. Ita cultor internai refugiebat, ut ipsam solara,

Dixerat rumlibet rusticorum auxilio septus esset. dipernices equites ad hoc explorandum hiec et vero tura ingruerat. Nec cunctati exrexit.

Nox

poris inquinationem

ploratores festinant, et,


raldi, sollicite rimantur.
fieri,

quamam
Ut

sint castra

Ge-

qua3

dormienti acciderat, non

solum balneis.

autem in nocte solet

forte videquin etiara lacrirais abluerit. Stultura

visu lapides albicantes eminus sub incerto

plane. quorum batur hoc ejus factura, sed illis sordes exhalat. Qui cum ccenosa mens vitiorum

Qui conspicati obsidentiura tentoria putaverunt.

voluntarie sordident, irase vel naturaliter, vel suas abluere per se dedignantamen

Ademarum protinus exangues et perterriti ad ingentera castrorura multitudinem recurrunt, ac


enim per quandam se vidisse fatentur. Redierant et matronam. cui id ipsum retulerunt. per quam
visura fuehoc ipsum. quod illis exploratoribus Ademarus itaque innotuit. rat, postea Viro Dei ad sua cum exercitu suo divino nutu labefactatus

munditias
tur.

noverat At vero Geraldus scriptum

Ora:

ij-i

.,

hh

tuum. - gg Et iterum ni custodia serva cor decidet. - hh Qui modica spernit, paulatim

habenda sit, quod Velim sane perpendas, quanti fastigio terreno posiinter mundanas opes et in Quid magnificentius fatus, castitatem servavit.
excellentius requiras. ceret? Nihil amplius aut

pervasores castelli, remeavit. In crastinum vero


eisdera minime adesset, cognito quod Aderaarus requirunt poscentes, ut eosdera pacem a Geraldo
perraisisset. Et id quisine i^nominia recedere
illico indulsit.
si

Nam
singulare ihi i atTOci

perhibet, nihil virgisicut beatus Martinus

nitati est

comparandum. 42 Unde et Ademarus

dem Vir Dei Geraldus


spoliarentur.
illos

Sed mihtes

ii

comes vehementer

animo concitati a^gre ferebant,

vel armis

non

instabat, ut

eum

suae ditioni subdidisset.

Quod
so-

Invaluit taraen pietas Geraldi, et

inum
ii

nullo

equidem pacto extorquere potuit. sed nec Wilelmo lum quippe eidem Ademaro,

Non

per angiportum stare coegit, hostibus vero

raajore rerura affluentia quidera duci, qui tunc assensus est. Credo, potiebatur, se commendare

etiam duos de fugientibus aditum permisit. Quin proconstituit, qui hinc inde stantes armatos
suls

curarent, ne

aliquis

Mardocheum

vir iste meditabatur,

qui superbo

Aman

se submittere,

honoremque regibus a Deo

collatum

praabere contempsit.

Verum cum

quicquam rapere hostilms. triumpnaexturbatis absque san-uine Mihtem suc gloriosum


vit.

de supellectiU exeuntium pfiesumpsisset. Ita Geraldus,

Ita Cliristus

more
ille

devictus pacem amicitia Wilelmi non Christo viventi persecutio tur, ut homini in Ademarum .11. sacoraitem deesset, pra^dictum varns Quem profecto multis et

habere videre-

suum

ipsa adversitate nobilitavit.


,

Torennensis comes Hk agmine, festinaquadam vice, collecto militura lacessiret, aut, hunc Virura Dei beUando

44 Godefredus

bat, ut

anas

s igavit.

quse

flSS

""

312
q=Berant juris
illids,

V1TA

t.

iter neqoanuam neraretor. .t arreptum n)ona .ntelhgens nod ob posset. Qoi tandem mal.t.a sua cess sit. a

ot ipso gladio,

qoo se armaierat

**^g

r.F.RAI.m COMITIS ,-.. increaibilia,


. itt vul

CONFESSOMS.
nisl

ha a

teste satis idoneo perhi-

berentur.

Viri Dei volneratos

Merito
ciens
:

sibi

Mosaicum conyenire m.p p Fngiamns Israel, Dominus


illod

^^
emens
-

^ ^^ ^^ ^
^
disc00perire t.
,

^ ^ ^^
Nam

de eaballis eorum ferme sexatemporis ext nctl sunt


,
.

quartumdccimum diem

^.

.^^
,

^
1

Testatur hoc prssens

videlicet

monaehus q i apud
Martialis

M.hImIIiit-

tus.

Lemov icas verbum Dei


Thesaorom
quippe

solet popolo prirclicare.

..gnatproeiscontranos.

Monasterio

sancti

Torenme

non ansus est semper hosfibus prmvaleret.

.^.^

^^ ^^*
quorl diciscilicet.
11

itj

viclorla

clemens,

didit

et ad

Virum Dei

veniens, indulgentiam pro

namque tenebat quoddam oppidulura,


tur,

sua teraeritate postulavit.

Jam

enira

apud

ora-

Ad Sanctum-Serenura,

ex

quo

tantam reverentiam obtines quisenoverant, laesisset, quasi sacrilenebat, ut quisquis eum cedere cersibi in prosperum
crium fecisset,

egrediens, irruptiones quasi lupus vespertinus dorani Geraldi. Cum quidem faciebatin familiam loquebatur ei, qui oderat paille

non

sicut pacificus

tus esset. Sane quaravis


ista

filii

tenebrarura et per
et per alia

munuscula tribuebat cem, quin etiam quredam


ei,

quse corameraoravimus,

multa

ct

arma

militaribus

apta,

quatinus ferinos

filiura lucis

inquietarent

ille

tamen, ubicumque
enira,

ejiis

mores per beneficia deliniret.

Sed stultus

poterat, pauperes tueri


qui se ladebant,
res,

non omittebat. His

tam

facile

ignoscebat, ut puta-

quod

ille

reconciliari.

semper

erat,

magis ignoscere, quara illi vellent Durior illi causa pro pauperibus quam aniraa ejus illis compatieba-

ignaviffl dehomo ac brutus hoc non pietati, sed grassabaaudacius in praedicta familia putans, ergo Geraldus, considerans quod

tur.

Tandem

tur; faciliusque

quam illorum. aliorum vulnedicus. qui forte vulneratus jacet,


ribus raederi studeat, sic iste,

suam negligere causam poterat, Ut enim peritissimus quidara me-

non hominis vesania sine flagello frenari tetendit ad poterat, collecto militum agmine, Atque incredibili victorisc proventu,
stulti

castellum.

de suo bestiam illam sine cujuslibet interfectione ipsura plenus cubiculo protraxit. Cumque ante
sed ratioconfusione staret, non conturaeliose, eura alloquitur. Cum cinando, quantum oportuit,

dum
ita

lsederetur,

tamen impotes tueri non omittebat.


experitur,

46 Suis siquidem inimicis


erat, ut

insuperabilis
ei

malum

in eos potius

redundaret, quod

verba humillima ac deprecatoria En, inquit, respondisset, Vir Domini ad eum


ille

treraens

perstruere molirentur.
perius relatis et ex

Quod ex quibusdam

su-

expertus es,

quod

tuis viribus

adversum me con-

prajsemi probatur exemplo.


prseter illara
fecerat,
vi-

sistere nequeas.

Cave

igitur furere, cave ultra

Frater Ademari comitis Adalelmus


injuriam,

malitiam exercere, ne gravius ipsa in caput

tuum

quam eidem domno Geraldo quam cum Aureliacense castrum pervaserat,


delicet injuriam ipse libenter
ei

redundet; et te ipsum, inquit,

ita

dimittam, ut

indulserat, adlsesio-

neque obsidem, neque aliquod juramentum a te suscipere curem. Sed neque de tua supellectile
saltem pro compensatione praedse,

huc tamen ejus malitia furebatur, et ad

quam

exer-

nem

Colsancti Viri pertinaciter instigabatur.

lecto itaque satellitum cuneo, castrum,

quod tunc

cere solitus es, quicquam auferre permittam. Ita coercitum dimisit hominera, et ille satis deinceps
cavit,

solemniis inforte domnus Geraldus Missarum quidem, qui tererat, irrumpere tentavit. Sed illi
forinsecus erant, illum in praeceps

ne Geraldi familiam prsesumpsisset.


in (id
i

gradientera

48 Jam, ut supra dixeramus, cessabant ejus adversarii, divino metu consternati. Nam licet
ad exemplum Job, frater fuerit draconura et socius strutionum, bestiae tamen agri pacifica? erant
illi.

patient

tt

humilis,

eminus conspicati portam repente clauserunt.


Facto autem strepitu in castro vociferantium, eximilites, qui ad Missam cum seniore erant,
lire

Nam

ctim alodus

mm ejus esset
sibi

postomia nn,
succederent,
oo posset

inm

nn

volebant. Quos

ille

sermonibus

fregit, et,

do-

et deinceps latifundia ipsius ita

nec opus Dei compleretur, nequaquara exire perambimisit. Interim vero satellites Adalelmi
,

ut usque ad raontem
in

magnum Greonem

oo

eundo

et

redeundo semper

in propriis

mansi-

tum

castelli

pervagantes, septem equos tantum

tare capellis,

coniesum inaoegerunt. repererunt, quos et abegerunt. Et confestim mcassura se irrupisse videntes, pudore acti,
re-

\mam villam

meare ccenerunt. Ferturautem, quod Vir Domicceperunt. ni, retentis militibus, supraportam sumpto psalterio concitus ascenderit,
et

tamen non indigebat, ut aliquam custouienuum uuwcustodiendura commendasset, nisi unum solum preediolum, quod enim dicitur Taladiciacus. Erat enira semotira inter
cuuiDet cuilibet potenti ad aa

nescio, quid e psal-

pessimos vicinos longe a caateris disparatum. De hoc officiales permiserunt invito et nolenti, quatinus illud cuidam

mis Domino decantaverit. Porro tyrannus, qui


mcerere cor
justi

Bernardo ad custodiendum
ille

fecerat,

laetatus

nequaquam
sttm, et

commendaret. Quod equidem

redire permissus est.

Mira dicturus

pene

hilaritate patienter ferebat dicens

cum quadam Bene mihi


:

contigit,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS

313
AUCTORE
S.

coiltigit,

utdiscam, quia bonum estconfidere

in

ODOWE

Domino, quam in horaine. Quod scilicet ob hoc libuit comraemorare, ut hinc pateat, quia quotiens

ABBATE.

ANNOTATA.

Deus aliquid ad

ejus probationem fieri per-

misit, ille

non ad

tristitiara,

sed ad humilitatem

id retulerit.

Per quod etiam demonstratur, quod


cuncta divina3 disposi-

a Colonia est dorauncula

cum

agri tanto, quan-

Vir iste ex

fide vixerit, qui

tum colonus unus

cura servis Buis colere potest.

tioni subjacere cognoverit, et

quod in

terris nihil

Flodoardus Lib. ix Historia3 Reraenensis Cap.

sine causa, ut scriptura est,


el

fieri

non ignoraverit.
gestis
ejus,

xix de Ebone Archiepiscopo loquens


vas colonis, eorumque
ber Rodulfus Lib.

colonias

Deo pro-

batus.

49 En quaedara de exterioribus *
,.

nonnullas Ecclesia3, prescriptis per strenuos viservitiis ordinavit.

et coramuni conversatione digessiraus, per qua3


videlicet facillirae patet,

Gla-

quod Vir

iste justitiae

Histori Francorum Cap.

cultor fuerit, et juxta Apostolicum prasceptum,


sobrie, et pie, et juste conversatus est.

Cum
si

igi-

tur in justificationibus

Domini sine querela se

exercuerit,

incredibile

non debet

videri,

ipse

Dominus misericordiam suam cum eo magnificat. Quapropter suademus eis, quibus incredibile videtur orane quod nunc fama de eodem
sancto Virb dispargit, ut cautius ac diligentius

v quod etiam coenobium Cluniacense videlicet, " in primo non amplius quam quindecira terra3 colonias dicitur in dotem accepisse. Hxc Qucrcetanus, qui nonnulla alia quibus suam de colonix interpretatione, fulciat sententiam laudat monumenta.

Sed paucis

verbis S.

Odo quxdam

servitutis hic

memorat

ofjicia,

quibus olim apud Francos adstrinministeriales, qui absque

gebantw servi aratores aui


domini seu senioris sui

causam ejus retractent. Nam si hoc obstare videtur, considerandum est quod major et laudabilior virtus sit materiam superbiendi habuisse, et taraen potentise culmen humiliter corapressisse.

licentia

agros seu

colonias

suas linquere non poterant. Multa de

illis, in

legum
qui de

antiquarum

codice,

apud Camjium

vt

illos

Jure publico scripserunt.

Potestas enira non est nisi a Deo. Qui

b Varias hujus
Glossario videsis,

vocis

acceptiones,

in

Cangiano
de

juxta Scripturara, potentes

non

abjicit, cura ipse

missis

proinde

illis,

quibus

sit potens. Quamvis igitur seculari gloria fastigiatus fuerit, non debet incredibile videri, si Deus illum glorificat qui hunc in observan,

Quercetanus
quid per

col.

31, ex ipsomet S. OdonisTextu,


intelligendum
sit

Wadium

argues.

Erat

tiam raandatorum ejus

glorificavit.

An

non po-

enim debitum per quemlibet annum aut aliter solvendum, quod Sanctus remittere non solum solitus
erat, sed et Capitale,

tentes fuerunt et bellicosi


et

Rex David, Ezechias


de Rege

ex quo pendebat illud annale

Josias? Modernis quoque temporibus de non-

debitum.
c Capitale, debitx pecunix caput
hoc verbo.
:

nullis
/'/'

auditum est

sicut

Anglorum

ita

Cungius

Osvaldo, pp quos Deus per signa glorificat, qui ejus illum scilicet in observantiam raandatorura
glorificare studuerunt. Denique in singulis hujus vitze a^tatibus multa gerit divina dignatio, quae

d Pagornm

incolr.
stc dti tas,

e Betullinas a Betula arbore,


cortice fasces conflciebantur.

ex cujus

ad incitamentum conculcatae et
proficiant.

oblitae religionis

f Epislola

ad Tliess. cap. 4, V. 6.
in

Unde

dicit

Apostolus, quia Deus nulrelinquit.

g Urbs Episcopalis
Quercetanus.
i

Tnsubria.
sive

lum tempus

sine sui testimonio

Quod

h Tentoria, Gallice Pavillons


Urbs seu

Tentes. Ita

etiam per mgratos aliquando fit, sicut equidera sunt, de sub Moyse raulta signa cum illis patrata

civitas est Patriarchalis, totius

Orunmer-

C
qq

quibus scriptum
-

est,

quoniam non
fuit

in pluribus

tis

metropolis seu caput.

eorum beneplacitura
sicut

Deo. qq

Et non-

k Hunc locum procul dubio


caturx origine
ceri siudet
ut
:

no(abit, qui de

nulla vix

credibilia veraces et idonei testes as-

ei

progressu exeunte seculo nonoedo-

serunt,

beatus

Hieronymus de quodara

1"

Venetos longe lateque discurrentes,


et

quondam
sus ad

violento et latrone, qui postea converChristum, solem ad explendura iter suura

qusaromata, variasque telarum


quidquid tandem
rari aut

pannorumspeSyria,

cies,

pretiosi in

ad discidiu stare fecit ; ac deinde clauso ostio corporaliter intravit. Si ergo Deus, qui pulos temPatribus mirabilia fecit, etiam nostris

JSgypto,

Constantinopoli confectum, aui

editwn

etc, inlulisse observar fuerat, in Tlaliam, Galliam,


bit.

cum

poribus ad

ressuscitandura conculcat religionis

elaboratos

2Pannospretiosos paucos admodum citraAlpes, Porro hzc seu contextos fuisse arguet.
:

in diebus Noe, affectum, per horainera, qui sicut dignatur operari, iujustus repertus est, signa debet videri. Sed ipse potius est

indicasse sufficiat
offerret

haud enim ingralum opus


Oalli,
/'<

suis

qui t quo studio mercaturam


t

credibile

non

Qermanietc
pannis aui

seculou

et

\ exercuerint,

qualem

in

glorificandus, qui

nullum tempus sine testimonio

telis

contexendis industriam, in divi


ei

bonitatis sua3 relinquens,

mor non
stis

desinit

SWB promissionis mebenefacere populo suo. De geViri, qua3 egit,

debitis rationum dis diligentiam adhibuerint,

<-

strumentorum monumentis nos edoa


1

autem ejusdem
divin

postquam

cul-

Tsai. cap. 5, *. 8.

tui

cenda sunt, sequenti in Dei nomine terminemus.

cohaesit, qua3 diservitutis ex toto se servantes, hic istum libello

Lib. Job, cap. 10.

aPlacentia Itali*

ladPadumfluvium.

Romei, sub AlHensi Vulgo Rhodez, Urbs Episcopalis

qui ad urbem pergebant.

Metropoli.
\2

Tomus

vi Octobris.

314

VITA

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


de Godefredo
illo

Tutelensis nonnulla habet Historia

inviasocios. n Conviatores

J^cones.
s

vasquovinumautaliushquoras-

pag. 12

et

Flacons. servatur, Gallice


supra. Litteram a videsis

rem nostram nullo

sed cum h*c ad pag. 96, 319, 320, etc; ea silcntw omitmodo spectent,

tw.p<^
i

""

w^"
_

tenda hic duximus.


11

Illud oppidulum vocat

pag. 83, raldi Vita Oallice edita

Saint Sere" in S. CrPastor Savenen-

Aj-ttante

parftiii.
_

M irtvris

.>">"

S'

Seruin appMit Btetiitu fo

Aninwa!

reliquns celebns.

Sulomo,

"

X H or *' Libellum. Gregor.o L.b Scnpton vite Sanct. Od.lon.s et vetnsto


vulgo
rius

itorifc.

W*
'

M,

Briva in ArvernensU nera v ' Cap X


"

.dem Grego Lemov.c.no, quam ad

m *
<

H e

- H j *
<
.

mm,

mm p

ostMsio>

prirfll

.^^ ^^
.

PPe"at L.b.

j W ^ ^
ram
I

A.__tar

iii

"TJS"

f STc!pF^r rrS * %>


iresac tsi
Nomen
daverunt, et

-rviontes

fideles,

qni servitimn ac

pM*m

commenfidem sacramento secnndnm morem


regn se
ii

^
m
alt-ra in

^ ^ ^^ ^
,,.

, 62
.

^,-,.
___

Ftoeren

per inf.ri.H-s

Arwr-

*** *""" *
etojjt
F

G "" e
>

*"

""""""'"

paganus

Merciornm Res

.mmanrta

dec

-J
_>e
.'(b.
.

promiserunt.

vetus

e in verbo 7m.u*, unde huc Franci retment Theodulphum et apu vassaticum a.n.d Gregor.um
alios

^=

et

quod ad

gSSL-ta A-8- * Q^anu.


actum
est

^^
P-

i Aoe

Ope-

autem Ftebff'- Q uilibet

senl r
'

eS '

ad diem v

Angusti.

...

0MftfltttemanB( Obiit autem anno

vassallos suos Dux, Rex, vassos seu


//,,,

T habebat.

Christi 642, xtalis vero sux 38.

tes,

quibus

auctoritaQuercetanus, quimultas scriptorum muniat, adducit. suam interpretationem

qq Epist.

ad Cor. cap. 10, v. 5.

Voz

hoc

seculo

sat

communis, qua prsecipui


regionum limitibus cu-

provinciarum proceres

</<"

designabantur. stodiendis assidebant,

PMFATIO
IN

aa Eccl. cap. 10,

H. 8.

Comes, qui Clunibb Cognomento Pius Arvernix


aci

cc hxc verba. amicitiam devenisse innuere videntur de quo iterum S. Odo dd Ex sorore nepotem,

exstruxit. Monasterium amplis prsdiis ditatum in Willelmi Sanctumabelapsobrevitempore,

CAPUT

IV.

His qui
nali

num. 108.
ee Hanc vocem
existimat

de meritis domni Geraldi temere disputant, satisfacere potest considerata et

eamdem
se

esse

cum

illa

Sagraa

inspecta qualitas vitse ejus.

Nam

quasi in tribu-

Cangius, qui

hoc in loco

sensum ab

quodam

residentes, decernunt utrura sanctus


;

additque: Quercetano divcrsum non hnberecontendit,

debeat esse, an non

cum hoc

divino judicio sub-

Nolim tamen pr*stare hoc loco equos, Sagmarios non intelligi. Unde Sagmarius equus, id est Sarcinarium, Sarcinale juraentum.

Numero 68.

per

bojaceat, quo etiam per reprobos ad ut.htatem norura signa plerumque fiunt. His ergo satisfavel ciat attestatio miraculorura, qua3 per eum,

Sagmarios equos
quibui
ff est

intellexisse

Sancti Biographum,

dum

vivcret, vel post ejus obitura Christus ope-

usus,

vt

rba iemonstrant.

rari dignatur.
si-

Porro his qui gloriantur, dicentes,


fuit,

Nec qux

tradii in

suo Chronico Ademarus

quod Geraldus potens


deraus ne
sibi

et sanctus est, suanisi

lentio omittenda

sunt
hssc

hic Chronologus

De Willelmo enim loquens Qui cum sororem scribii

de hoc adplaudant, quia


et,
ille,

pau-

peres spiritu fuerint,

suam

in

matrimonio desideraretconjungere San-

tiam religionecondierint,

suam potensicut causa eorum parvaesse

cto Geraldo, nullatenus quivit, quia coelibem vi-

non
se

poterit.

Imrao comparatione ejus revincentur,


de quibus-

tam semper ducens, cum semper ad copulam suaderetur amore filiorum, respondebat Sanctus Geraldus, utile est, inquit, mori sine
filiis,

potuisse quidera juste similiter vivere, sed noluis:

manducones a vero

et bibaces, ut

quam

dam

regionis processoribus dicara, qui sibi excu-

relinquere malos hjeredes.

sationes in peccatis fingentes, inter pocula fateri


solent,

gg Proverb. cap. hh Eccl. cap. 19,


ii

4, v. 23.

quia Geraldus carnibus vescebatur, et

w
iii

1.

sanctus est,
habuit S. Geral-

sua professio raanifeste revincit.

Dc

lii

Ademaro

Nam
non

dus dissidik haud pauca Commentarii nostri prsvii

diximus.
seu Turenna Lemevicini territorii qua Odo mfra num. 46. Hodie Torenna

multa licent, quse monacho Damnatus est Adam, non quod in paradiso mala arbor esset, sed ideo quod interlaico horaini
licent.

kk Torenna
ie

dicto prtesumpsit.

Geraldus quippe licenter suo

ordini concessis utebatur,

quoniam

et ab illicitis

Vicecomitatus tantum honore gaudet, appellaturque


vuljo

abstinebat,

La Vicumte de Turenne. Hxc Quercetanus

verat enira

Novinum ad sobrietatem creatum. Nara


et

cum pauperibus

vescebatur.

et

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

315
auctore
*

et Helias carne pastus est, et dignus fuit in

radiso transferri.

PaPer concupiscentiara tamen,


Esaii primogenita sua

altitudines terrae, juxta illud Propheticura, emi-

nebat. Cerneres auroram sanctitatis ejus in diem

bbate*

quae nonnullos instigat,

festum clarescere, cerneres lilium inter spinas


crevisse, et quo vicinior maturitate fiebat, eo re-

lentis edulio perdidit. Igitur alia res est Geraldi,

alia istorum.

At vero

illi

qui delirant, quod nec


dici, sciant
ille,

pansos virtutum flores diffusius expandisse. Ergo


sicut in

Martyr, nec Confessor valeat

quod

rerum vertice

situs, in illa beatitudine

utrumque

dici possit
vitiis

non solum

sed etiam

superna mentis affectura defixerat. Et quoniara


per cceleste desiderium intima lux illum irradiabat, raundanae concupiscentiaetenebrasdijudicare
valebat.

omnis, qui ut

resistendo crucem portat, vel


glorificat.

bona gerendo Deum


b

Deus equidem

fa-

ctis confitetur, testante

Joanne:
>

In hoc scimus

An non

tenebras dixerim terrenam con-

quia cognoscimus

eum

si

raandata ejus obsicut Apostolus

cupiscentiam. per

quam mundi amatores


?

c?ecan-

servamus;
ait

factis

quoque negatur,

tur, ut diligant vanitatem

Sed Geraldus didice-

de quibusdam,

Confitentur se nosse
c.

Deum,

rat preciosum separare avili, et valde indignura

factis

autem negant

Cum

igitur Confessor

ducebat terram lingere

qui vocatura se noverat

a confitendo vocetur, Deus autera factis aut neGeraldus tanto rectius gatur, aut confitetur
;

ad ccenam
tuuntur.
est

ccelestis agni.

Super eos magis doleiuirnici

bat, qui per amicitiam

mundi

Dei consti-

Confessor

dici

potest,

quanto justioribus

factis

Et postquam irustaverat quam dulcis


lurtivas, quse

Deura

est confessus.

Qui vero Judaizantes signa

Dominu^, dedignabatur aquas

quserunt, quid faciunt de Joanne Baptista, qui

dulciores sunt alambere. Plangebat eos potius,


qui juxta

post nativitatera suam nullum signura legitur


edidisse
?

beatum Job, cum clamore currunt roa

Nam

de

isto licet

miracula non oraniquia,

dere radicem juniperi, id est cupiditatem punctionibus plenam. Mundialem a itaque potentiam,
qua3 sibi affatim suppetebat, mentis despectu cal-

modis desint,
scriptum

id

unum respondemus,

dum
ut

non speravit in pecunia et thesauris,


est, mirabilia in vita sua.

fecit,

caverat. Sed tamen, ut astuti est, cuncta ad utilitatera

suam

referre, cogitabat, qualiter ea, qua?


ei

temporaliter possidebat, itadisponeret, ut

per-

ANNOTATA.
in Glossario.
fr.

petualiter profuissent.

a Voraces. Cangius b Epistola


c
i

52 Igitur Gausbertura venerabilem et laude a propotito dignum plane Episcopum b. cum aliis quibusdara JSJJJ^
honestis virisevocavit, et qua mentis cogitatione
incitaretur, familiariter indicavit.
b

Joann. cap. 2,

3.

Etenim dominvicem

Ad

Tit. cap. 1, v. 16.

nus

iste

Gausbertus viro Dei carissiraus erat, et

pro communi sanctitate,

mutuum

sibi

contubernium praestabant. Exponit itaque

pra>

CAPUT

IV.

sentis vita3 sibi inesse fastidium, et religionis ha-

bitum desiderare.

Romam proficisci

velle, et prae-

dia sua beato Petro Apostolorum principi jure

Ne vitam monasticam amplectatur Sanctus, avocat quidam Eviscopus ; Monasterium


S.

testaraentario delegare.
ctatura esset, vir
silio

Cumque de hoc
tandem

diu tra-

Domlni Gausbertus

altiori con-

causam

inspiciens,

suasit, in secula-

Petro oblatum Auriliaci

ri

habitu sese specie tenus pro coramuni salute


:

condit. Ejus meritis Miracula patrata


:

provincialium retineret
beato Petro dicaret. At

res vero, sicut vellet.


ille

ne suse

diffiuitioni

Sacrce

Scriptum

lectioni studet

pertinacius inhaarens, inobedienter egisse vide-

in habitu seculari vitam monachis di-

retur.assensusest.
tis,

Mcmor tamen
fiat,

Apostoli dicen-

gnam

quia JudaMis, qui confitens interpretatur, ma-

agit.

jus et melius in abscondito


ita attonsus est. ut

quam

in

palara

hoc hominibus lateret, supcresset.

mona-

thleta

ccelestis

militiae

dudum

in

palaestra

no autem Inspectori manifestum


sibi

Barbara

A.
'""
vitJB

mundan

conversationis agonizans, cuneos

equidem

cura novacula mutilavit,

quam ad

vitiorum viriliter debellavit.

Tum

vero verbum

modum

corona^, per caput

suum ducens, de ca-

continens in medio nationis pravje, quasi oporquaedam lucerna refulgebat. Et quoniam abscondito tempestatis probaretur,
tebat, ut in

autem hoc pepillis quoque partem recidebat. Ut celaretur, quosdam ex cubiculariis, qui id nitus noverant, sacramentoconsirinvit, utquamdiuviveret,

quantis poterat malignus hostis hanc lucernam tam per se, quam per satelites suos fraudibus,

nulla hoc ratione prodidissent. Deni-jM.'

nimirura sicut flamma flaoffocare tentabat. Sed validius accendi, sic divini tibus agitata solet pectore Geraldi a puero amoris igniculus, qui in imbre valebat ext.nincaluit, nullo tentationis maturescente jam aetate, quigui. Quin potius, compressis, quot.die se.pso buslibet vitiis paulatim succrescebat. Jara in corde robustior virtutibus jara super ascensiones disponebat,

per hoc sui lactum, videtur duplicem sibi remunerationem conquisisse. Hincetenim Dominicadilectionefiagrans.conversionis opus
illinc
l>

shibuit;

amore proximorum plenus,


in

se pro illorum

utilitate
c.-:it.

habitu,

quem

nollet,

invitum stare

quale -cnus conversationia Deo poin quo neterat gratiosius exhibere, quain istud, nec sibi quicque commune solatium negligeret,

Nam

quam

de conversationis

perfectione

minueret?
QU82

suoquasdara

316
AtiCTOHE
S.

VITA
.

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


extitit,

ODONE

ABBATE.

^f^rS^IS Cc^nita ^^Tfg^


fait

Wo oreciosor
^

illucque porrectis considerare,

ubinam posset ap-

tiusEcclL^bricafundari.Tandemele^ ocum

qua to

et multis

i,

smptun.

***
plane sui

Slta^one""^
artificcs rursus

quamvis ampiexiDus chelis tamen cupitis


,////

^afacile

TTjdtaS JSt
nc

ntb peeu-

53 Ad celandam
reperit

tonsuram

adesse , sagaciter mstaintermissum aperire, ccepto operi ,.....,:_ * a_ competenti granditudine, et arcu re, Ecclesiam
ato schemate fabricare,

pnescitum. Jubet igitur studium recalere, opus

liari habitu se Dco dcvo-

argumentum. Barbam ab occipitio capilh rosam recidebat, et quoniam vertice coronam, quara, celabat in
defluxerant,

quippe veluti one-

quam
i

pater ejus

dudum

in honore sancti Clementis

construxerat.

Nam

ut

prjedixeraraus, isdem

pater ejus

religiosus

cooperiebat. Vestiraenet tiaram jugiter ferens super vestibus lineis utebac


tis

fuit,

descenutpote qui de prosapia religiosorum

derat.

autem

pelliceis

tur

ciss'im,

solent clenci viquia genus istud indumenti usum habere. Duas taraen peletlaici in

liceas

necesse esset
dari.

novam nuraquam simul habebat. Sed cum vetustam afferri, jubebat protinus
quem tamen
ipse

continuaret, 56 Dum vero domus fabricam posset reperire animo semper volvebat, qualiter locum sub qui bene morati essent, et

***

Monachos,

Sed regulari proposito incolere potuissent.


reperiendi raritas difficultatem intulisset,

cum

anxia-

a quolibet soEnsis plane, cura equitaret,

lebat ante eura ferri,

numquam
prae-

batur

ille,

et

quidnam

faceret, nesciebat.

Tum
k

sua
guli

manu

vel cintangebat. Siquidem de balteo

apparatu,

jamdudum crucem auream

Ccevero nobiles quosdam pueros ad Vabrense Nam tunc regulari observantias nobium k direxit.
aptni fraternitafervor incalescebat, ut scilicet sub norma regulari lidem pueri imtem illam

super phaleraceperat fabricari. Sedere autem solebat. In his et hujusequum numquam

tum

modi

satis

apparebat

quantopere raediocritati

buerentur.

quibus nunc usque superest unus,

studens, suce potentiae

cumulum despexerat.
Domino conseAureliacum d

54 Postquam
B.
/'<

itaque divino cultui sese manci-

pavit per omnia, ut sua quoque


craret,

describimus, visa qui eodem beato Geraldo, quae manu scribit. Porro cum iidem pueri narrat, et mox reverti juberentur, quia magistri defuerunt,
puellari raollitia resoluti,

rigorem disciplinae ne-

Romara

profectus est,

et

insigne priedium beato Petro Apostolorum Prinfacto solemniter testamento e, delegavit,


cipi,

glexerunt. Et ita

contigit, ut res

ad effectum
dissolute vi-

non veniret

unum tamen

eorura necessitate du-

cum

tantis videlicet appenditiis, qua3

Monachis,

ctus cseteris praefecit. Sed

cum

ille

quos ibidem gregare disposuerat, ad

pendium,

sufficere

possent.
illic

Ardebat

omne stinamque

quia veret, vir Doraini veheraenter afficiebatur,


illum corrigerenon valebat, neque alium habere, quem loco illius subrogare posset. Cum ergo vel

mens
re,

illius

coenobialem

habitationem stabili-

quo Ccenobitee cum


ducerent vitara.

sui ordinis

Abbate com-

munem
tur
f.

Censum quoque delegaannuatim reddere-

complices ejus, corruptae vitae traraitem incedere illud Davidicum, profunde suspirans, vidisset
:

vit, qui ad urnara beati Petri

dicebat.

"
l.

Domine, dissipa consilium Architol

Itaque ut animo ferventi conceperat, juxta condictum profectus est, et quod decreverat, Deo
prosperante, peregit. Reversus autem lapidici nos et mactiones g undecumque jussit aggregari, et

phel.

57 erumpens super homines, quos ad malum


riraoniara faciens,

Nonnuraquam vero

in

vocem plangoris
procli-

tradere

ves videbat, pertaesus ingemiscebat, quasi quae-

ad construendam

in

honore B. Petri Ecclesiam

quod

iidera

homines pro amo-

fundamentum praecepit aperiri. Sed satanas omnium bonorum invidus, nescio qua arte, providentiara fefellit raagistrorum. Fundaraentum namque
infirraiter locaverunt.

re raundi perirent, quod pietas deficeret, quod iniquitas inundaret, quodpene jam universi amit-

Et cum jara

in

expensa

terent a corde innocentiam, ab ore veritatem. Nolebat autera jurgiis eorum se iramiscere, sed

grandis

nummorum

sumraa essetprofligata, pari-

orabat ut Deus oranipotens pacificaret omnes,


praecipiens

etesque nihilominus in altum porrecti, quadra-

Missarum solemnia
:

celebrari

illud
fiat

minum
tamen

compages subito dissutae corruerunt.


vir
iste

Nec

Ezechiae frequentius iterans


-

Domine,

nimis ob hoc contristatus est.

tantum pax
:

et veritas in diebus meis. deficit

m. Et

m
n
satagit

Non

enim, ut scriptum est, contristat justum


ei

illud

quantum

Sanctus!
filiis

quantum
n.

quicquid
licet

acciderit. h "

Vere confisus quoniam

diminutae sunt veritates a

hominura.

opus illud sub hac occasione retardaretur

58 Desideriura sane quo ad


bat, si socios

ccelestia flagrans

merces tamen perditi operis nequaquam periret.


Videns quod Dei judicio permissum
jactura fieret
actione
;

terrena despexerat, ita se posse consolari speraejusdera sui desiderii reperisset.


illius

sit,

ut haec

hoc tamen usitatum pene in omni


est,

Proinde diu noctuque mens


poterat
saepius

cestuabat, de

semper

utquicquid placidius Deo ex-

congregandis Monachis affectum oblivisci non


;

hibetur, difficilius peragatur.

natura quod

citius
;

Et certe augmentum capit,

in

rerum
ad

cum

domesticis et farailiaribus

citius

inde conloquens. Tanto enira in affectu agebat, ut

defectum vergit
nius persistit.
\Stt-

quod vero

difficulter, diutur-

nonnuraquam exclamaret
ut sub
tali

si

quis mihi daret

pacto religiosos

Monachos invenirem

oblatu

construendis

55 Quadragesimale tempus advenerat, cura in aedificiis aer jam clementior arridebat, Geraldus quodam mane, consuetis orationibus expletis, exiit ab oppido quodeidem loco imminet.

quo ego

illis

cuncta, quae possideo, dedissem, et


!

deinceps mendicando vitam hanc exegissem

Ad

hoc enim pactum ineundum


rer.

nihil prorsus
ei

mora-

Cum

itidem aliquando familiares


:

respon-

Paulum jam progressus, ccepit visibus huc

dissent, dicentes

Nonne

plures Monachi in his

regio-

...

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

317
ita,

regionibus reperiuntur, e quibus ad votum con-

demonstrans. At nos non


lut in abscondito

qui faciem Dei, ve-

^regare potestis? Atille fortem nimis sententiam


proferens
atis
:

orantes, poraposa voce magis,

mic S '["
<

NI
',

All 1

Si, inquit,

Monachi
:

perfecti sunt, be-

Angelis assimilantur

sin vero

ad seculare

quam Et cum debeat


nire,

siraplici corde divinas laudes proferiraus.

voci mentis intelligentia conve-

desiderium revertuntur, apostaticis Angelis, qui

nos facimus currere vocera post levitatem

suum domicilium non


vobis,

servaverunt, per

suam

uti-

mentis. Geraldus vero Apostolicum illud recogi-

que apostasiam jure comparantur. Fateor enim

tans q

Deo autem manifesti sumus.

sic

se

quoniam incomparabiliter melior

est bo-

agebat, tanquam in conspectu judicis cuncta cernentis.

nus

quam sui propositi transgressor Monachus. Cumque ei subjunxissent: Quid ergo tanlaicus,

60 Ut autem divina dignatio coram hominibus Deus

glortfir
'

ta beneficia, non solum

vicinis,

sed etiara lon?

eum

glorificaret: qui

Deum

in

exequendis raanda- unda enim


ces''

ginquis Ccenobitis praestare consuevistis

At
:

ille

tis ejus corara discolis glorificabat, licet instante

gJJJJJg.

consueta humilitate facta sua despiciens


inquit, nihil facio. Si

Ego,

jam tempore Antichristi miracula sanctorum

tamen,ut

dicitis, aliquid fa-

sare debeant, meraor tamen suae promissionis,

cerem, certus sum, quia verus est promissor, qui calicem aquae frigidae pro suo noraine datum re-

qua
eos r

dicitur

Qui glorificant me, glorificabo hunc faraulura suum, per quandam cura:

munerare promisit. Viderint ipsi quales in oculis Dei sunt. Certe verum est, quia qui recipit justum in nornine justi, mercedem justi accipiet. Porro
in his, et
tae

tionis

gratiara

glorificare
fuit

dignatus est.
,

Quod
per

genus

curationis tale

ut

quaravis

hujusmodi verbis ejus apparet, quod viprassentis delectationem fastidiret, quod cceledesiderio flagraret, quod

humilitatem iraponere manurainfirmis refugeret, eis tamen frequenter et absens, et nolens subveniret.
litus

Aquam nempe,

de qua manus abluere so-

sti

omnia sua relinquere

erat, infirmi solebant furari, et plerique

vellet, si

non defuissent, quibus ea rationabiliter tradidisset. Verura est illud vulgare proverbium,
ille quia voluntas pro opere computatur. Unde et Et qui fratrem odit, homicida esse perhibetur.

sanabantur. Quod licet ut raagis credibile videplacet. atur, personas quasdam coramemorari Nam rusticanus quidarajuxtaSolleraniacum Mo-

nasterium habeat filium csecum

qui diutius in-

Joannes Euangelista passionis calicem

bibit,

cum

tamen

pace quievit. Si ergo voluntas pro opeabrenunciare computatur, nequaquam Geraldus


in

gemiscens, quod eura caecitas et paupertas pariquatenus ter opprimeret, monitus est per visum

ad

domnum

Geraldura pergeret, et aqua, unde


filii

torum mercede privatur.


(tivinis

manus

ejus ablutae fuissent, oculos

sui su-

rebus ""' """"

59 Invitus itaque tenebatur in saeculo, Et quamvis deessent socii, cura quibus eidem sajcuin modum in Dei lo abrenunciaret, mirum tamen occupabat. Tantopere enim leopere totum se audiendis.et vicissimorationibus, nunc
ctionibus

qui somniaperfudisset. Credidit horaovisioni, et

mente verat veniens indicavit. Quosenioraudito, intremuit, ac praesumere id refuconsternatus


quse etillum decigiens, dixit illusionem fuisse, inconcessa tenderet, et illura dicipere vellet, ut
taret.

cum
sit,

potuerit,

nunc seraotim eratintentus, utmirum quomodo vel tantum studium in his habere semper vel tantara Psalmorum sumraam
aliis,

Errare horainem inani spe

talia postulan-

alias occupatioexplere voluerit. Praesertim cura

tem. Ingemuitpater, quem filii causa humilitatis et intelligens quod Vir Domini abire se simulans, ab adquiesceret,

csecitas anxiabat

nequaquam

nes interdum expedisset.

Non

enim erat obstina-

Qui douno de servitoribus aquam impetravit.

se nimiura obsentaret ; tus, ut causis necessariis paululum intentus, sed his pro opportunitate

mura rediens, exstincta


factum aliud

filiilumina,

nomen
est.

Chri-

sti invocans, abluit, et ille

lumen

recepit.

Quod

dulcedinem sese mox ad degustatam Psalmodi Quam reverenter sane in concitus recolligebat.
ecclesia staret,

quoddam opus sequutum

non

satis

referri potest, sed pu-

Aureliacum claudus 61 Quidam puerulus apud coraraendatus est, morabatur, qui fabro cuidam
victitare valuisset. Cum ut artera disceret, qua commonitus est, ut aquam simtinterim somno
liter

F **'-

aliquid contemplan, tares illum quasi divinura Propheticum attonito vultu imitan

atque illud
M

conspectu sto Vivit Dominus, in cujus

Nam

expetisset.

Faber vero
in

festivus dies Dominiut hoc sub exeraplo pateat, quidera ille Solc* Ascensionis advenerat, cum juris solemnis, ceut est Monasterio

debeat, sciens quod

austerus esset, aquara


tere

qui hanc impetrare hac re Vir Domini nimis non est ausus palara expe-

impetravit. Qui sed eara per rainistros clam


inofficiosa
illa

lemniaco

p,

lebraturus accucurrit.

Non enim

patiebatur, tan-

nimirum, ut
respersit,

raembra de eadem aqua

infostivc

ta> festivitatis

neofficium nisi festive*recensen,

mox

divina virtusin

propnum omfama

est, cursum celebrando que, ut plerisque mos Monachi, igitur illuc venisset. decurtari. Cum ei setali personaa convemebat, sicut tanta* ac

ciura reparavit.

Quod

videlicet factura cura

tanttimpaulatim spargeret, ad notitiamSenions

dem
bat

dile et reclinatorium

raverunt.

Ad quod
fratres
raoris est,

ornamentis constratum pacum ille, post girata oratona


solemnizare crcperunt omlongura protelantes. Se-

perculsus, dicepervenit. Atille rei novitate qui suo merito, sed fide illorum, quod non

divertisset,

cium ut

&

suspensus in irapletura esset, ita oior vero donec vei ut nec sederet, nec contemplatione stetit, P
recubaret, >psa corpons in antipodiura ; au um et constant.am Lraobihtateraentisdevotionem

quod ei certatimceaquara illam fabro dedissent, reperire non posset. latum est; cumque datorera commotusest, ne q veheraenti interminatione r*sumeret. assepiam tale deinceps unquam P truncarefaceret, membns rens quia si servus esset. Nihll non vero liber, postea suus
tur

quam laudes. Et cum enim amplius timebat,

si

1111-

mtcis

318
TORE S ODONB
V!
i

VITA

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


proferebat,

laudatoribus tamen vimicis suis essetbeneficus,

quasi

stimuli videbantur.

ut

pene

AHIIATE.

duabus mu\btu
s

debatur austerus. insignem alo62 Apud Postomiura sui juris mulier caeca de aqua manus ilquzedam

plus quara verbera timerentur. In dando autera


aliquid, multura erat raorosus
;

at

postquam se-

dum
lius

mel dedisset, non auferebat. Si malae opinionis


sacerdotem audisset, non tamen Missae
ab
illo

lumen

recepit.
,

Quod apud omnes quidera


1111

di-

officiu

vulgatum est

sed

summo

studio celabatur,

despiciebat, quia sciret, illud sacrura

my-

maxime propter quendam de servitoribus, qui aquam dederat mulieri. Non enim parvipendere hac re dusui poterant internecionem, quem pro dum comminatus fuerat, scientes quod impune
non cederet,
csusU
Oi

steriura

non posse per horainem peccatorem de-

teriorari.

Et cum

in discernendis

aliorum

factis

vel acutus pro merito

causarum, vel dulcis esset,


Quae nimirum

sua taraen opera

vilipendebat.

si

datorem deprehendisset.
guae est

tanto superno Inspectori preciosius


bat, quanto ha^c

commenda-

ulo-

63Item inCapella
dicitur Crucicula
alia
t,

juxta villara, quae


;

apud

se vilius aestiraabat.
cceleste

usutn
reddit
t :

demorabatur

cum

equidera

65 Quoniara vero
tius, ut ita

desidcrium unda- legem Domi111

mulier. qua? ex ancillis ejus erat, de aqua

dicam, insumebat, os ejus ex abun- oTe

semper
habet

VI

raanus nihilominus illuminata est.


ille

cognito, illum, qui

Quo videlicet aquam dederat, noraine

dantia cordis ita replebatur, ut pene

jam

in eo-

dem

ore seraper lex Domini resonaret.

Nam

sa-

Rabaldum, urgenter investigavit, et reperit, atque mox a se rejecit. Post aliquantum vero tempus,

cra quaedam verba sibi notaverat, quae corporalibus officiis convenire videbantur.

Ut

est illud
"

quidam

nobilis vir,

nomine Ebbo, Seniorem


contra

Mane, priusquam

loqui inciperet, dicebat


ori

Pone,

ratiocinando convenit, dicens quia forte

Domine, custodiara

meo,

et

ostium circumhujusmodi, quae

volunt^tem Dei faceret,

dum

sub obtentu indis-

stantiae labiis raeisu et caetera

cretee humilitatis,

indultara ccelitus gratiara ne-

ad singulos coaptabat
ret,

videlicet

cum

expergisce-

glexisset, et eos, quibus prodesse poterat,


stia dimisisset
:

angu-

cum de

lecto surgeret,

cum

caligfcs indueret,

satius esse gratiam,

quas forte

propter

illos ei

data fuerat,

irapendere eis quae


:

cum indumentum, vel cinctorium sumeret; sive certe cum iter, vel aliquid quidlibet inciperet,
ita ut

necessitas exigit supplicantibus praestare


tionera

elaille

secundum Apostoli

dictura,

omnia

in no-

non esse formidandam, cum laudis


:

mine
sane

Domini facere videretur.

Nonnumquam
paucis, vel so-

cupidus non esset

neque praasuraptionera quidivi-

cum

contigisset,

eum cum

dem, quoniam qui reposcerent opem, sese


:

lum sedere, nescio quid diu tacens meditabatur,


et lachrymis suffusus suspirium ab

commemorassent nitus ammonitos maxime cum jam experimento probatum esset, quia beneficium sanitatis, quod a se quaesitum fuerat,

imo pectore,

totum se concutiens, trahebat,

ut facile quis-

quam

posset advertere, quia raens ejus alio pen-

ad efiectum,
venisset.

licet ipso nesciente,


ille

jam non semel

debat, etin praesenti consolationem non haberet.

Et
;

quidera hoc rationabiliter pro-

sequebatur

Geraldus vero suspirans flebat, at-

Tale erat ejus colloquium, tale silentiura, ut os ejus annunciaret laudem Domini, et meditatio
cordis illius in conspectu ejus esset.

que dicens, quia timeret, quod diabolica fraus


potius esset, quae sub occasione se decipere vellet; et si

quid aliquando boni fecisset, mercede

66 Noverant autem sui, quod Religionis habitumtoto nisu cupiebat. Sed cum esset providus,
considerans quia professores sublimis propositi,

et

sub tiabitu

ipsius boni privare perstruxisset.

Tandem

wMrttom
d " nL

itaque

vel precibus, vel ratione victus, abjectum accepit et mulieri


divint nU studiosus

dum

saeculi

amore corrumpuntur, gravius ab

duodecim nummos dari


custoditur,

jussit.

alto ruunt, satius aestimavit sic stare,

quam

abs-

64 Sciens vero, quod status mentis hac


natione melius
si

alter-

que probatis cooperatoribus

rera

interdum lectioni

attentare. Si igitur votura illius


sticae professionis

tam arduara inspicias, monaper devotionera


est, in
:

post orationera quisque intenderit, recitari co-

fidera Christo

ram

se

verba divina ut supra diximus, faciebat.

servavit.
seculari

Et laus valde eminens

habitu

Unde

et

usum assumpsit,

ut ad

prandium ejus
,

legeretur, nec omitteret


spites adessent.

hoc lector

etiarasi

ho-

religionis proposito deservire sicut e contra nimis ignorainiosura est, sub ejusdem religionis

Pro condescensione vero lectorem jubebat interdum subsistere et ab his qui


;

Vir

iste

indumento saeculum quaesisse. Cum ergo non haberet fratres, ut praefati sumus,

forte scirent,

quidera

illi,

sensura lectionis inquirere. Cura quos interrogabat, precari solerent,

cum
vitae

quibus bene jocunditer habitaret in unum, hujus incolatum taediose ferebat. Et sicut

ut ipse potius loqueretur,

tandem
:

diserte et sciita

olim columba Noe,

enter, sicuti doctus, respondebat

tamen, ut

nec Clericis verecundiam inferret. Discedentibus autem post refectionem quibusque ad sua, legebantur itidem coram eo ea maxime verba,
superfuerant lectionibus
in

cum foris non invenisset ubi requiesceret, ad arcara, et ad ipsum Noe redibat: sic iste Vir inter hujus saeculi fluctus, ad secretum
cordis

recurrens,

in

Christi

dilectatione
raorticino

quse

quiescebat.

Non

enirasicut corvus
:

ille,

Ecclesia

recitatis.

Dum

corporeae dilectationis inh;eserat

vero lectioni intenderet, nullus eum facile pro causa qualibet interpellare praasumebat. Nam
et lux

quia renuebat
;

anima ejusgloria proesentis

vitae consolari
;

sed

memor
cordis,

Dei

sui

juxta illud Job, subditis erat tremendus, vultus ejusnon cadebat in terram.

delectabatur

et ad

secretum

bus et confabulatione ejus est. In his enira qu laeto animo loquebatur, val.le gratissimus erat. Quse autera increpative

De sermonimira commemoratio

quasi ad arcam, recurrens, sub lingua sua exultabat. Namque roiquitatem non sinebat diutius in corde sno aspicere, metuens,
forte

ne

eum Dominus exaudire nollet. Quin potius peccata, sine quibus humana conditio esse nequit,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

319
Commentaru
nostri prxj
. i

quit,

quse nobis leviora,

illi

vero videbantur
studebat agno-

et

primis ejus Abbatibus,


i

gravia, ita

semper

prae oculis

vu num. 51

et setjuentibus

digessimus, adeat lector.

auctorb s Odone xbdate


-

scere

ut reraissionera impietatis cordis non

am-

e Hocce primx Fundationis Aureliacensis Ccenobii instrumentum,

bigeret a Deo clementer percipere.


ejus et

Ob quod Rex

temporum

injuria subtractum

Dominus

viara ipsius in conspectu suo

ad nos usque non pervenit. Quod vero a Quercetano


editum Commentarii piwvu
iv

misericorditer dirigebat, et orationi vocis ejus

novis typis dedi-

benigniter intendebat. Tanto autera studio procurabatur, ut semper juxta Ecclesiam hospitaretur
;

mus, non nova

cst nisi

primx

dotis

jam tum

constitutx

accessio.

ut per raultbrura annorura curricula praeter

f Sic

Willemaus Pius Cluniacenses suos x sotutelae nomine.... Sic

oratorium nulla nocte maneret, excepta una, quae


natale Innocentium
itineris contigit causa.

lidorum censum Apostolicae Sedi quinto quoque

Co-

anno pendere

constituit,

pia vero Clericorum semper


in divino

eum

comitabatur,

et constructor Monasterii Vindocinensis

xn

soli-

cum quibus Omnis autem apparatus Ecclesiastico ministerio necessarius cum eo perinde ferebatur, cura quo
divinse servitutis opus ingenti cura et reverentia
festivis

opere jugiter insudabat.

dos de moneta patriae B. Petro reddi per annos


singulos voluit,
ipse
uti

Goffridus Vindocinensis et
9. Libri primi...

Abbas declarat Epistola

diebus

maxirae,

gerebatur.

Nocturno

Sed non omittendura, quod idem Beatus Odo no" de censu ster scribit S. Geraldi Vitae cap. xvn,

num,

08.

tempore cunctosin oratoriodiutius prsevenire solebat quo expleto, solus remanere solitus erat.
:

Romam ab hoc S. Geraldo secundo quoque anno Hanc sibi legem praedeferri solito, cura ait
:

Et tunc temporis tanto


tius,

dulcius, quanto et secre-

fixerat,

ut

secundo semper anno ad sepulrecurreret, decemque sotara-

internae

dulcedinis

saporem degustabat.
vel

chrum Apostolorum

Quandoque autem

laetus et alacer,

ad stra-

lidos n

ad proprium collum dependentes,


servus,

tum

protempore, vel ad suos egrediebatur. Ta-

quam supplex
sumdeferret.

Domino

suo quasi cen-

lem quippe vivendi


quod

modum

conversatione

sibi

Ita Quercetanus.
reti-

prjefixerat, utquisque sanura sapiens rairaretur,


in illo tanta ccelestis gratia confluxisset.
in exteriori con-

hodie g Verbum Gallicum et quod etiam Magons. Hxc Quercetanus. nemus,

Hunc etiam conversandi modum

h Prov.
i

cap. 12. t. 21.


sic

versatione tenebat, ut ministri ejus notumhaberent, qualiter in singulis anni temporibus con-

Hujus Ecclesix
:

meminit

Aureliacensis

Chronologus

Geraldus de Sancto Sereno Abbas

versaturus esset.

quintus; hic reasdificavit Ecclesiam B. Cleraenaedificaverat. tis, quam Geraldus pater B. Geraldi

k Ordinis

S. Benedicti,

dependens a Coenobio

ANNOTATA.

tandem Joannes S. Victoris Massiliensis, quod erexit et Gregorius XIII XXII in Episcopatum

Monachos habitum solitum in Canonicalem muRuthenotare permisit. Est autem Vabrincum

rum
a Mundanam.

oppidura Gregorio Turonensi Vabrense Caix. Hist.

strum Lib.

Franc. Cap.

ix. et

Bernardo

ipsum Geraldum b Rothenensem credo, qui et Romam usque comitatus fuerat, uti notat antea 36. Hxc Quercetanus. Hinc EpiscoS.

verGuidonis Vabrium in his de Ruthenensi EpiscoItem in Episcopatu bis


:

Joanne XXII

n
n

Odo num.

patum alium
in

pis Ruthenensibus

Frotardum

inter et Dcus-dedit

sedemque ejus posuit eandem in novam eriAbbatia de Vabrio,


ordinavit,

Odonis auctonomine secundum Gosbevtum, solius auctx. Tom. I. Chvistianx fultus, Gallix
ritate

gens civitatem vulgo Vabres.


col.

Hxc

Querce-

tanus
1

35
ii

el

36.
cap. 15. V. 34.
v.

F
19.

co l,

202,

inscribit

Dyonisius Sammarthanus.

Lib.

Reyum

usus, Clericis olim c Pellium sive pelliciarum

Lib. iv

Regumcap. 20.

communis, imo maxime Monachis. AuAbbatis Cluniactor anonymus vitffl S. Hugonis


et Laicis

n Psal. 11. v. 2. o Lib. iv Regumcap.

3. v. 14.

censis - Festinavit pelliceam

suam exui

et mfir-

mum

vestivit.

Liber Statutorum et Consue-

cujus fundator S. Elip In pago Lemovicensi, aurifabro prassul Nogius ex Dagoberti Regis

- Similiter tudinum Abbati* Regulae fol. 111 : bonam pellidebent priori omnes pelliparii Et Statuta Congre ciam unoquoque anno. a Petro Venerabih edita crationis Cluniacensis Statutum est ut nullus Fratrum Cap xvii
:

viomensis

Verum

illud

infestis

paganorum

Cluniacensium Cattinis sive


solebat

allis,

quibus uti

vastatura, postea per Aquitaniam excursionibus reparavit Pius Caroli magni filius Ludovicus aufundamentis aedificavit, uti meraorat imo a vitam ejus qui thor incertus, sed coastaneus, scripsit. Hxc Quercetanus.

peregrinis
,

pellibus

induatur
,

nec
,

q Epistola
r Lib.
s
i

II

ad Cor. cap. 5.

v.

11.

prorsus quibuslibet

exceptis arietinis
-

sive

Regum

cap. 2. v. 30.

caprinis pellibus. . agninis atque Epistola 28. Lib. i. ubi idera Petrus

Adeundus
hunc pelh-

Hunc

dtxit locum ignotum nobis, Postomiam

S. Odo num. 48.


t

pelliura usura Clumacensiciarura et diversarura Notis defendit. Ita bus adversus Cistercienses

Quam

vocat pastor SaveGallice Petite croix

nensis

Duosautemhujusnomin
in

Arvernta
:

exstare docet

Blmdut suo Topographia

Arvernuefines non longe Crux ferrea appeltatus ad


fluvio

VITA

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.

S.

Odone

N/ , r

ADDATE.

p^ Pont

*.

Tausac
v. 3.

vocatos.

u pi.m.

HO.

videnpalpitantem, qui ipso Httore expositura et


te de

& Cum
:

in forte reperit pisciculum

rAP!1T v CAPU1 V

apprehenso, laetus aa aqua exilierat. Quo inquiens, Deus piscem Seniorem cucurrit En, euntransmittit. Nam juxta aquam

hunc vobis
'

o* *~
scat
:

sol.cet et

dem expositum

reperi.

At

ffle,

Deo

gratias, re-

-*
edit.

spondit.

coqueretur, tentonum Et interim, dum

varia miracula

S5.5S ::-;:;.
*
praep0 neret ut nihU christo
tius per

singulaqu*que

Rmiiinu pi gtni /"//,i

ponsuetudinem

resjitviit,

C M
si

epenumero

c Fertur autem, ,uod.M quentius adiret. a tor tamenn profectus sit. Asser
>

sibi fecerat,

ut

eRomam f

oratione referret. Qui cum ab illi cratias devote omnibus constit.t. adm0Qum nex comedlt llle

human
di

eert, de septem vicibns lum n vebt a n natura. est, nt semper

^ ^
^
v

verum P oacc.dent.a

sibi scilicet

^^
^

^^

^JJ"*J
Jaduo mn
sp.r.ta

dam
a

de pisc e superesset, F

eere; Vir iste

eum

esse. spintahs

-jam
sa ,a

^.^ mscelm

cum adhue urgebat eum Sen.or


mhll
ie se
si

so ne cspectare. Et quon.am r lit er ambiebat


,

luminaria.

Petrum

Paulum, ,

comedere moraris? Cum pragust avit Sen.or

II

dum

vaiebat intueri,

'-"-!

suas ssepius invisens, res

Jntt. Hanc

sibi

legem

e.dembeato Fetro ue prafixerat, ut secundo

^ens. manducavit et ipse quantum


1

et

eorum recurreret, semper anno ad sepulchrum collura dependendecemquesolidos ad proprium


tes,

t d omn.bus, q muCuncti gratias Deo retulerunt, ctione dedit.

particu l as pro benedi-

^ ,_, ^
eum
satis fuit,

nus divinum

et in hoc, et in pisce reperto,

quod

Domino suo quasi taraquam supplex servus, quis digne exphcet, censura deferret. At vero explebat? Tam beneficus erga

superabundaverat, cognoscentes.
semipedalis raensurae.

Fuerat enim
t

70

Itidera

cum Romara
t ,ioo

pergeret, et ad civi-

*******
f
r

quam devote
illic

illud

nullum pauperem, qui indigentes erat, ut pene largitas pra3catervatim abundabant, ejus
teriret
:

tatera Tuscitf, qua3

m.-.:~
se

qusdam

Luca f mulier ei obviam

/vnratur. nervenisset, vocatur, pervemsset,


ingessit,

dicens,

ita

se fidenter

exaudiri confidens,

si

audiret. Nam et contiipse clamantes pauperes vero monasteriis multa largiebatur. Ita guis viae benignitatis passim et ubique

quatinus filiura ejus visu commonitara se esse, audisset, exprobravit Quod cum ille
illurainaret.

sedebat; concimulierem, et emisso mulo, quera mulier quasrebat a quibus tus aufugit. t Porro
poterat, qualiter a Dei

fama
non

tantae ejus

personuerat.

Unde

et

monachi,

et peregrini, nec-

homine speratura

benefi-

ejus et egeni, qui et hospites

tempore, quo
si

cium impetrare posset.


ministris ad

Cum

forte quispiara de

Romei

requirebant, transire solent, sollicite

mulierem

dixit,

quod de aqua maquotiens

quando Coraes Geraldus veniret, vel videlicet Alpium Ipsi quippe Marruci, b rigenfes aestimabant, quera ut incohe, nihil quzestuosius
supellectilem

veniret.

nus ejus jam

virtutes factaj fuissent.


sollicitior factus,

nior pro muliere

At vero Sema-

nus abluisset, donec

mox quam

ante se fundi in terram

Geraldi per juga montis Jovina c

faciebat. Mulier vero semper


ille

eum

sequuta est,
curaret.

jam fundi aquam minime

Qua
F

transveherent.

hoc iter. 68 Carpebat quoque quadam vice autem adcivitatem nomine Astam, Cum venisset sagmariis subripuit. d fur quidam duos ex ejus
cogere eos Veniens autem ad quendam rivulum, hominibus potuit ut transirent, donec ab

impetrata. oculos mulier tandem, ipso sciente, ad lumen rediit. caeci fllii diluit, et ipse protinus

Cum

non namdomni Geraldi comprehensus est. Receptis lsesit. que sagmariis, nil furem
69 Quadam
vice,

videnergo Vir Doraini ab Urbe remeasset, prassentavit. tem filium prsedicta mulier eidem Et cum hoc factum omnes magnificarent, ille tacens et lacrymans ibat, nec illo audiente quis-

quam de
audebat.

hoc, vel hujusmodi quisquam referre

pl.UCIII

lllVl

cum

illud

iter

excurreret,

JlilUi Obtir
ii.l.

Anbertum quendam Monachum nomine Aribertum ducebat scilicet abstinenti* virura. Hoc secum, raagn* quotiens n m; dulce contuberniura, namque erat illi rlnlnp rWnhernium. ut ouotiens semreligiosre vita3 quempiam reperisset, in illo

',

qu.uuam, c w*a u.u.~ di71 Mirum quiddam, et forte incredibile ~ ^ /i cam. Sedtaraen duobus testibus id asserentibus ,,, isdera credens, qui referunt, quod lsdera Vir Domini per illam viam ab Italia rediret, qua Lugdunum
g a civitate

'^'^l ^.
,

aliquanper aflectuosius delectabat. Factum est absteraius do, ut deesset pulraentarium, e quo studiose cura pane vesceretur. Senior vero
ille

Taurinensi h venitur. Transierat jam

Alpes, et quajdara loca nimis, ut fertur, inaquosa, itineris necessitate, subibat. Contigit autera,

requirit,

an consuetum

iili

cibum

rainistri

para-

Mlt.

Respondentibus

illis,

quod

nihil
: :

pra^ter

ut et vinum in utribus deficeret. Et quia regio illa jamdudura a Sarracenis deserta est, cum

Ule, panera haberent, anxiabatur ille, dicens panem

quia quid
refe-

nobis hodie contigit?

Nos omnes plenam

aqua deesset, nec vinum reperiri poterat, nimia ueessei, ueu vmuu. 1^. ,,,., possiti cceperunt asstuare. Certabant autein si
sibile esset, illud

ctionem habemus, et

iste

Dei servus in attenua-

spatium

itineris velocius

per-

tione erit. Eratautera dies abstinentia3 solutus.

transire, sed pedites atque sagmarii deficiebant.

Unde

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

321
rediret, venit sabbato

Unde necesse

fuit Seniori, ut

juberet eos paulu-

74 Item dum ab Urbe

ad
ubi

alxtorb
Vbbatb.
ttm red'
jj*J

lumremorari. Mossti homines super grarainajacebant, sagmarii vagantes passira, cogente siti,
pascua perlustrabant. Tunc unus ex clericis perrexit, ut ad onerandura sagmarios reduceret, nec
illam

quaudam

Ecclesiara, juxta

locura

scilicet,

sulphurei videntur acervi.

Cum autem

vellet po-

pulus in crastinura proficisci, retinuit eos, dicens

quod ob reverentiam Dominici


ad nonam demorarentur. Nec

diei, saltera
illa

usque

pausam placebat prolongari.


sit

Clericus ergo

deraoratio fuit

reperit fossulam liquore plenara, rairatus est, et

etiam sine beneficio temporali. Missarum nara-

quidnara

explorare volens, inclinavit se


ille

cum

que

oflficio

soleraniter expleto,

cum jara

post ci-

interim liquor

saporem

vini refflavit.

Tum

bura iter aggrederentur, venit quidam sedens


caballum, qui in eundo perditus fuerat,

vero laetabundus ad Seniorem recurrit, et nescio quid, veluti vinum, se reperisse nunciavit. At
ille
:

quem

Quid, inquit, insanis


!

Utinara

aquam

repe-

Nam istic unde vinum? Clericulus vero risses sumpto vasculo, de praedicto liquore quiddam allatum hausit, et coram attulit. Id sane quod
est,

domnus Geraldus sine sessoris injuria recipi jussit. Antequam vero ad Abricolam, pervenissent, caecus quidam juxta viam sedens, quaerebat a transeuntibus si aliquis in eadem turba veniret,
qui Geraldus vocaretur
;

cura forte quidara de


in col-

tam colorem

vini,

quam

et

saporem

praefe-

nostris fratribus, tunc

adhuc Canonicus,
;

rebat.

Tum

Senior jussit Capellanis, ut crucera

lecta domni Geraldi gradiebatur

qui devotionis

super foset capsellas reliquiarum suraerent. et sullam praedicti liquoris exorcisraum aqua3 benedicta? facerent.

causa pedester incedens, ad prsedictum jam csecum lassus pervenit. Quem cura ille de domno

Ac dehinc

in Christi

nomine ju-

Oeraldo inquirere,

eum
?

se vestigio

secuturum

explorarent. Vinura bet, ut gustando quid esset

respondit. Sed quae, inquit, causa est, quod

eum
E

itaque reperientes,

cum gaudio Vir Domini cum illis


egit,

ingenti adrairatione et

tam

sollicite requiris

At

ille:

Novem,

inquit,

oranibus gratias

Deo

anni sunt, ex quo caecitatis angustia premo".

et

priusquam

ipse biberet, oranibus dare

Hac autem

nocte monitus in

somno sum,

ut huc

praecepit.
i

Non

taraen inde quicquam in flasconi-

bus

efferri permisit.

Quod juxta fidem


sit.

illorura,

venirem, et Geraldura sancti Petri peregrinura quaererem, ut manus ablueret postularem cae;

qui hoc vidisse asserunt, dictura

Tamen

ea,

qu nunc ad sepulchrura ejus


qua3 audiuntur, vel
Iijsc,

fiunt, credi

de eo,

vel

illa

suadent.

aqua perfunderem. Quo ille Clericus audito, substitit cum interim Vir Domini Geraldus supervenit. Porro raos erat illi, ut
catos vero oculos
illa
;

alw Sanct0 .

72 Hoc autem
pe k at

iter

Vir sanctus frequenter carvel palatia regura, vel pra3-

cooperto capite solus equitaret, quo psalmodia^


liberius vacaret.

rum limina

""""'

Non enim jam


;

Cum

ergo supervenisset, Cleri-

toria raarchionum,

cipura adire
scilicet et est,

non certe conventicula Prinvolebat sed coeli Consules, Petrum


gesliebat.

ille rocus C83CO silenter: En, inquit, adest. At dignaretur. Et subjungabat, Ut paululum stare

Paulum, frequentius, ut supra dictum


Alia nihilominus loca
videlicet sanctissimi

xit quid

per soranium vidisset.


et
,

Cum quidem

Se-

invisere

nior

erubescens,

Sanctorum, sepulchrum et beati Martialis, l alani Martini A-, necnon perlustrabat. Credo conteraplabacri devotione qualiter illa beatorum agmina, m
tur in spiritu,
laetantur. Quibus itaque superni Capitolii curia gaudiura Domini sui post paululum sociandus,

dom-

audierat

execrans

mutatione vultus id quod abire ccepit. Caecus vero

rotreraenda quaedara adjuramenta proferens, sperata gabat ut staret, misero subveniret, et non negaret. Illi autem, qui aderant.

beneficia
lioc

idem suppliciter exorabant. At

ille

deliberans, raeraor, ut credo, quia, juxta


stolura,

parum Apo-

prsegustabat. iara aliquatenus

73 Scirposus ager habetur sancti Martim, quo burgum videlicet, qui vocatur Cum ergo imbi tenRomei castraraetari solent.
toria ministri
stabat, ad

ultra

Sutnam.juxta

datam sibi gratiam negligere non derespondit, dicens beret, cousuetum sibi verbum Sancti Dei et stetit. Et quia sicut Subvenite.
;

in

illis

colliculis assolet, rivulus

prseterfluebat,

quem

seorsum paravissent, tunc forte quidam se deduci fecit. c*cus

ille aqua protinus allata est. Tum Fiat voluntas Dei. Et et lavit manus, dicens

descendit,

Quem

quatinus aquara

nihilorainus rogabat, suppliciter exorans, eidem tnsuis raanibus tactara


i

nil cunctatus concitus abire coepit. Csecus vero

aquam
tus.

sibi ingessit,

nec

fefellit

eum

virtutis even-

jussit illura buere dignaretur. Qui corara Dehinc tentoriura ingressus atque tacere.

ibulera stare,

Tam
eum

statim repente enim visum recepit, ut

post

curreret dicens

sancte Geralde, o

sancte Geralde, Deo

gratias, en video. Ille vero

quod erat eis rainistrorura ad opus baut singuli occupatis, videns quod alias .erendura. IDii ergo quendam vocavit, qui afieri posset, secretura
eura adduceret.
et in

laudantiura mulura calcaribus urgebat, ne voces neque dehincperaudiret, et Abricolam transivit. attingi. Siquidem a conviatoribus

endie potuit

Tunc manus dihgenter


intinxit, atque

ab

recenti aqua digitos

illae, per quas animadverti potest, quod manus conferebatur, munditia fulsanitatis virtus

ista

serint, et in eis
.

macula non

adhaeserit, sed eas

ba ta

u-ina
wj

superfudit,

raox videre merui

ab orani

raunere excusserit.
illi,

Quo contra mmis


est,

infelices sunt

quorura dextera repleta est

muneribus. Quoniara, ut scriptum


ei ipse

igms de-

vpstimento, videhcet

vorat eos, qui

munera

libenter accipiunt.

T^Sedetalianonnullaitinerisreferuntarde
transihmus. prolixitatem studiose eo, quae nos ob

ut
Kili

duci

fecit.

43

Sed

TomusviOctobnt.

322
u
s
i

VITA

GERALDI COMITIS CONFJ3SSORIS.


,

TonE

Sed unum
.eret.jam

altenus^genens e pro eo quod virtus


Italia pos.tus,

ODONB

adhucsubnectamus.Cumal^uandoRomm^
in

suaudisset, profundum cura voces claraantiura solerespondere spirare, et verba corapatientis

aiuute.

quandam
i

in

aera

bat

vocem

au^livit,
ei

clamantem

se, atque discessura


lli,

suum

autem insinuantem. Videbatur

quod

videlicet

Coraitem, p fibfln 78 Rairaundura noveratis Geraldi noOdonis. Hic nepotera domni


r videlicet

*
V

nomine Girbaldi quem esset cujusdam hominis ex Itaque vocavit quosdam in patria reliquerat.
suis,

mine Benedictum. q Tolosae

Vicecofra-

Rainaldus vero mitem, dolo captura tenebat.

Girbaldo aliqu.d SClrequirens utrum de

rent.

At

iUi

responderunt. quod

eum languentum

tempus annotan, Psaldimiserant. Jubet igitur pro eo celebran. Rediens

morumque obsequia
vero

et de praedicto
illa die

homine requirens. repent,


ille

quod

migraverit, qua

vocem

m
.

aera
. .

dedens, fratrera recepit. ter ipsius sese obsidera audiens, quod ille seipsum At doranus Geraldus valde movebatur ad subvepro fratre obligasset, Rairaundus autera protelabat niendura nepoti. satagens Benedictura decausara reddendi, clara tenere. Jara septera raenses

nuo capere,

et

ambos

audivit.

mnnum
midatn
imi,

tusu-

76 Expleto autera sanctaa


nere,

suaa devotionis iti-

jam secretiora loca frequentare sequutus, qua quasi vocem illam Psalmists
cit

delectabat,
di-

Geraldus in fluxerant, et Vir Doraini vero die proficere poterat. Quadam nepotis nihil hac re quasi quericura sorore sua Avigerna de cessas Chnstum moniara faciens Quid tu, inquit,
:

ereptione

Elongavi fugiens, et mansi

in

solitudi-

pro

filiu

ne

sarum

frequentia, vel cau Ibi enim a seculari volebat, ut libenus diquiescere


strepitu

bitamus,

nos in fide dutuo deprecari? Certe aut est,exaudiri digni non aut, quod verius

vina3 servituti vacaret.

Cura itaque sub hoc obdieitur

tentu apud Capellam,

qua

Catusena

et Pauli supervedemoraretur, festivitas Joannis hortulum antem rusticana mulier Quaedam


nit.

ingressa, nescio quid operabatur

paruit,

grandisgutta sanguinis super qum mox intumescere cccpit. Tremefacta

Cum repente manum ilhus ap: ;

resolvebatur in Lachrysumus. Et haae dicens, me!!ullitus, ut ita dimis. Quo quidera tempore, precibus mancipavit. Et cam, sese Domino in semel ad Raimunadhuc Rodulphura Abbatem 8 quidem proficere quicdum direxit. qui necdum haud longe ad meatum reversus

quam
est.

valens.

mulier ad Dei

hominem

ejulans cucurrit
sibi

et osille

tendens

manum,

misereri

rogabat. At

Rairaundo Nocte vero insequuta, prasdicto quod Vir Domini Geralper somniura videbatur, manu pulsadus ante ejus lectum staret, eumque inquiens, tu non audis me totiens Quid, verit
:

protinus clericos adesse,

Missamque pro ea

cele-

exorcizari, et de eabrari jubet, dehinc aquara guttam sanguinis ablui cura tamen dem aqua
;

ipse humilitatis causa


virtutis illius

seorsum stabat, ne
ei

forte

Certe scias, quoniam si uitra teobsidem. nequaquara tibi cedetin prospenueris expergefactus rum. Post hsec verba Raimundus vocaconsiderans visionem, intremuit

deprecantem

est, et

signura

deputaretur.
;

Ut autem

vitque suos, et quid somniaverit, indicavit.


et

Nam

manus

mulieris abluta est

illico sanguis et tu-

quidam ex

ipsis

per

quem maxime usque tunc

mor
cibum prodigiosi impctrat,

disparuit, et illa sana recessit.


ille,

77 Sane quia locus


ramus, remotior
raansitabat.

sicut

eum

velle dixe-

adversatus fuerat, nescio qua causa similiter exGeralterritus persuadebat, ut petitionem dorani
di concitus faceret
;

est, et secretus,

frequenter inibi
vice Assumpti-

alioquin

moriendum

illis

esse

Cum

igitur

quadam

commemorat. Raimundus

confestira ad hospitium

onem

sanctae Dei genitricis Mariae

apud eamdem

Rodulfi Abbatis transmisit,

eumque

redire jussit.

Ecclesiam celebrasset, Missarum solemniis jam expletis, foras ad suos exiit. Mos quippe ei fuerat, ut post longas ac juges preces, ad commune eloquium sese impertiret, ut quisquis dicendi cau-

Quo redeunte, qualiter Vir Domiui se per visum obsidem illico redterruerat, palara enarravit
:

didit, et ut

gratiam domni Geraldi

sibi

Rodulfus

reconciliasset, humiliter postulavit. Ita Geraldus

sam

haberet, loquendi quoque possibilitatem ob-

tineret.

Cum

ergo ad suos exissct, quidam, qui


: :

per divinum auxilium prvalebat, et secundum illud Scripturse, gloriosos terrae humiliabat.
c wwv 79 Quodam itidem tempore, cum ad colloi wuuuam iuwui ^.. 4 quium ejusdem Raimundi Comitis properaret,
,

eura dixit praaerat, prrcparandis cibis praeerat, ad eum aixit prsparandis

Triln-

staraur.Domine.quoniamadvestramrefectionem reperire in hac solemnitate non possumus, nisi


carnes salitas. Et
quia
si ille
:

fluvio, qui

Avarionus

dicitur,

adpropinquans,

Ne

sit,

inquit, vobis curaB,

mentio

incidit

quod

illa die

piscem ad usum non

ejus festo deesset. Dixerat, et de rupe, qua?

Dei genitrici placeret. neque hoc nobis in eidem


cervus sese praecipitavit.

haberet. Hi vero qui Seniori obambulabant, cura

de hoc sermocinarentur, viderunt piscem, qui


Capito vocatur, contra se natare.
qui

loco imminet,

Quem
est,

Unus

autera,

ministri gaudentes pariter et mirantes tulerunt,


et inde, sicut tunc

hoc ipsum

refert, extendit

dragulura et vul-

cervorum caro temporina

neravit piscem. Qui accepto vulnere paululura


retroactus, ripam, ad quara antea tendebat, ite-

delicatum edulium Seniori paraverunt.

Neque
larille

enim
gitas

incredibile debet videri,

quodei divina

rum

repetiit,

moratus quousque

eum unus
enira

ex-

cibum ex improvisu concesserit, cum

tensa

manu compreheudit. Erat

non parvae

ad Dei gloriam, juxta Apostolum, faciens, bucel-

magnitudinis. Itaque Vir

lam suam cum pauperibus comedebat. Qui numquam, sicut alumni ejus priesentes attestantur,
aurera

referens, ca?teros qui hoc ut

Domini gratias Deo miraculum extollequod istud


spatioso
flumine,

bant, compescere studebat, quasi id fortuitu contigisset.

suam

a clainore pauperis

t.

Qui

Et

forte aliquis fateri potest,


;

videlicet

sanctus, juxta illud PsalmistsB:

Bea o

casu contingere possit


let,

credu tamen, non recoqui


in

tus qui intelligit super

egenum

et

pauperem,

piscem aliquando vidisse,

'DIE

DECIMATERTIA

OCTOfiRIS.

323
domni Geraldi, post
et

A
"'""
;

flumine, ut Avarionus est, ripam super homines


ultro inrupisset.

potuit, et

magna

virtus esset

toni

cujus signaculum vis inimica nihil valuit.


iure censctur, quod
exilnt, vel cervus ex
:

uuute.
insaniam

80 Siquidem pro miraculo


vel piscis

82 Quia vero de

ejus signaculo id retulimus,

quondam de aqua

quid itidem signando fecerit,

subjungamus. So-

improviso de rupe cecidit

hoc etiam quod

in

lemnitas sancti Laurentii venerat, etille in quan-

flumine piscis ad capiendum sese ingessit. Sed valde plus

dam suam
gentado

capellam, quae non longe a vico Ar-

mirum

est,

quod ad esum ejusdem ho-

t sita est,

eamdem

festivitatem solemni-

minis Dei ccelitus est alia vice allatus.


n

Non

longe

zabat. Porro quaedam ex ancillis ejus graviter


inibi

enim a Friaco Monasterio


x
S. Georgii

vicus est in honore

vexabatur.

Cum

igitur

ille

per orationera

x sacratus, cui

scilicet

Presbyter qui-

ad eam respexisset,

et in medio, ut erat, populi

dam nomine Geraldus


miliaris erat

prseerat, qui

eidem Viro
fa-

acerrirae frenderet, et vesaniret, rogabant

om-

Dei Giraldo valde pro sua sanctitate carus et


;

nes, ut eara vir Doraini signare dignaretur.


IHe per
lit.

Quod

qui etiam ante vitae suse terminum amore divino reclausit. Ad hnnc ergo sese pro jam dictus Vir Domini Geraldus aliquando divertit,

consuetam
illa

sibi

humilitatem diutius distu-

Sed

debachari

cum non

cessaret, rogan-

tibus his, qui aderant, instantius

tandem elevata At
illa

quem

post orationem deosculaus,

rlix.it

Quid

manu, signo crucis eam

signavit.

puruest.

nobis, Geralde frater, ad refectionem daturus es?

lentum sanguinem evoraens, continuo sanata

En apud

te

prandere venimus. Dicebat enim hoc


is-

Cum omnes

in

Dei laudibus personarent, eumille

pro familiari contubernio, quod apud illum

que magnificarent,

magna

aniraadversione

dem
quit,

sacerdos habebat. At

ille

gaudens

Si, in-

domine,

tuffl

pietati

placet,

non

abibis je-

eos compescuit dicens, quod Dei solumraodo cleraentiam, atque Sancti Petri, cujus Ecclesia est,
magnificarent. Ipsa est autem
illa

junus.

Verumtamen non habeo, quid apponam, nisi panem et vinum. sed inquiram si forte caseum, vel ova reperero. Tum Senior Ne te, in:

Ecclesia,

qua

tunc morabatur,

quando mulier cseca superius


ge

quit, fatiges,

quoniam abstinenti
si

dies est,

et

nominata de aqua ejus lumen recepit. 83 Quidam vir nomine Herloardus de equo eoUisum
lapsus,

bonum

erit,

vel, quia deaunt epulae, parcius

unum genu

ii-

-i.

Slbl vali.le collisit.

rvi Ob

cujus

"" sanat,

sub hac occasione comederimus.

Cum

ergo Pre-

sbyter ad praeparandum discurreret, conclavum


ingressus, vidit piscem in ferculo.
ctus clam

dolorem per sex dies jam sine cibo degebat. Et cum nihil sibi ad remedium reperire posset, ad

Tunc

stupefa-

Captennacum transmittens, aquam de manibus


domni Geraldi clam
ctu,
sit,

interrogavit ministrum, quisnara piattulerit.

sibi deferri fecit.

scem illum
afferret.

At

ille,

nescire se dixit. asqui piscem illura

mox

ut praedictara

Mirum diaquam super genu sparsurrexit.

serens quod nullus

ibi

fuerit,

omni dolore liberatus incolumis

Presbyter ergo exiens ad Seniorem,

supplicat, ut in conclavi intrare dignaretur.

Quo

Alia nonnulla referuntur de eo, quae vel relatu, vel admiratione digna sunt. Sed enim, quia vulgariter, et

sequente, piscem

ostendit. Ille attonitus et ad-

non a

praefatis

quatuor testibus asse-

miratus, gratias Deo

cum Sacerdote

referebat.

Quem
sent.

strixit,

tamen, et ipsius ministrum juramento conprodidisid, dum ille viveret, alicui


ne

runtur, ea reticere malumus, cum tamen non ignoremus, quia multa gessit, qu vel nullu

Sed eadem res pluribus paulatim innotuit; quoniam divina dispensatio, quae Sanctos quosque
gloriflcat, eos

pauci cognoverint. Siquidem de consuetudine piobonorum hominum semper humilitatem

rum

et

ideo velut cordis oculura servare studebat, et

etiam contra suura velle non-

quantum
quffl

poterat, opera sua celabat.

De

his vero

numquara manifestat. Vere Dominus adhuc suaj eum non promissionis est memor, et inquirentes Cseterura, incredibile non omni bono.
deflcient

patiebatur ipso nolente patebant, laudes non

audire. quse F 84 Hoc itaque de miraculis ejus sufficiat, qui glonam cujuslibet Sancti, non iciant eis, numero- ^i"*""" quantitate bonorum operum, sed ex

legamus, quod debet hoc videri, dura frequenter servis suis aut potum, ad supplementum

Deus

ex

dignatus sit. aut cibum divinitus ministrare non longe ab Aureliaco Marculi81 Pagus
"",'"*

sitate

sanmetiuntur signorum. Apud quos forte


si

ctitas ejus vilior haberetur,

de rairaculis quse

scus y vocatur
paliter

juxta

quem

lapis

quidam natu-

vigens gesserat,

nibil

audissent. IUis sane qui

rotundua insidet.

Cum

aliquando domnus

de ejus Geraldus e regione transitaret, quidam conviatoribus assecomitatu Adraldus nomine, illura saltu conscenpebat, quod super lapidem cunctis mirantibus dere posset. Quod protinus autem quod isdera Adraldus infecit Ferebatur maleflcia nosset. Subsequente aucantationes ac tem Seniore, stabant
illi.

opera justitia?, quae araore ejus pie tenentur, vero cum utrumque init, magis placent. At
simul
in

ctificatio,

et saneo concurrit, et justitia videlieet, signorum glorificatio. securius hunc et

et

alacriori devotione

colunt.

Nara

si

fortasse

babuisset, nullus eum, ut prophetiaa utique plus puto, sanctura esse negaret. Sed

spiritum

qui praribant, et

ei sal-

fecit,

quia avariti.nn

vicit.

Nam

quid profuit Ba-

considerans, quod indicabant. Ille vero nullatenus facere posset, hoc per suam agilitatem crucis edidit. Dehinc ille elevata manu, signum tentavisset, nullatenus exiid multis vicibus

tum

illius

mysterio propfaetayit, laam, quod tam profundo reprobatus est? Ndnl Uan do propter avaritiam

igitur in Geraldo grandius

miraculum quaeras,

cum
|

ire

super prdictum lapidem

potuitj.

Et

ita

cog-

nitum est quod

per incantaiUa velocitas ejus

adesse post signaculura tionera fiebat, quaa ei

non

quod non speravit inpecuma, quoniam hoc jam diximua, thesauris. Hoc quippe est sicut ve] reperies, qui mirabUia fecisse. Tam paroquippe in pecuniis, ut pro non speret esse felicitatem
est
ipsa

324

VITA
tflte

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


i

sermo

- Quis divinus interposuerit.

Gallica. Ita Querinde Flascons, vetus vox


,

AUCTORE S. ODONE
ABBATE-

cetanus.

aa

sicut illic enU s stlaude, Qood mirabilia in vitasua. . i. nTeum, fecit enim fecent, multa mirabilia

subjungitur

-laudab.-

omnis ordinis et k Frequentes etiam veterum sepulchrum S. Mardignitatis ad memoriam sive


tini

m Ge aldus hujusmodi eura, qu* a lentasunt Siquidem constat, sunt s.c t Regibus ei collata
entibus
vel

Author

devotiones. Turonensis Episcopi concursuset Frodoardus ad anvitaa Caroli Magni....


938.... Gesta

num
rii

Consulum Andegavensium

nuisse, ut ea

quasi doram s non ut servis, sed dispensasset-.rebusinterrasmeahcujusl.so P thesaunsas in ccelis tamen

majoris monasteFulcone Bomo.... Et Herbertus S. Martini cap. n. libro rairaculorum

Abbas

in

Ita Quercetanus.

ne excrevisse, potentiasublimem potentia sublimem


. .

rera permans.sse.

stabilita sunt
ilhl d

incomparabiliter

Q-fP^bVle ^ebet "deri Quamv bona iUius b Dommo immmea in ejus factia
.

f^^^";
fuisse,

tamen spintu paupert ...^^r n* e sequitur,

*
s
,

hujus sepulPrimi Lemovicensiim Episcopi testatur etiam Gaufre(71/ llltt HHIWOK S. chrum diisse ^. Geraldum Illius Chronico. IUius verba Comdus, Prior Vosiensis in **, descripsimus. mentarii nostri num. 46
1
tt

Psalm. 54,

V. 8.

castus perseveravit. quod usque in senectutem qu* imitatur Angehcam Castitas enim sola est, qua3 hic vicit libidinem, puritatem. Cum itaque

n Hic

locus in S.

Geraldi Testamento Decatu-

cevias appellari videtur.

o Psal. 40, p

v.

1.

maxima
bb

virtus est sathan*.

mirura non est,

Dc

illo

haud pauca

in Ihstorix

imperat, nec bb eidem sathana^

quem servando

non est, quod nunc castitatem devicit. Incredibile

pag. 82 et satensium auctore Catello Ilistoria tom. II, et in nova Occilanix menlis, sicul pag. 45.
Inic

Comitum Tolosequenti monu-

liberat, qui maramonaB obsessos a daamonibus vincendo avaritiara, rejeprincipem a suo corde, superbia3 nunc subjectum cit Jure enim spiritum terren potestatis culmine

et inter

instrumenta

col.

56. In vivisad-

erat

Raimundus anno 918, sed


libros

eum hominem

exuisse anno 926, cum


litteris

de S. Geraldi Vita

verbis mandabat S. Odo abbas, ex ipsiusmet nostro prstvxo quo nonnulla in Commentario nodt.umus. Eum Vicecomitis Tolosani
fuisse opinantur

habet,

qui in ipso

patescit.

mitem

se exhibuit.

De

num. 27

mine primum donatum

novx Histo-

ANNOTATA.

rix Occitanix scriptores mox sedes in Occitania t Qux est urbs Archiepiscopi
laudati.
posita.
s

Incerti monasterii.

Qui Bituricensem civilatem alluit. Neque enim u De quo nihil certi mihi occurrit. idem cum Figiaco
ausim.
ccenobio in Cadurcis posito

a Reges
cia primi,

ipsi

Francorum

et

quicumque

in

Fran-

illud

Romam

oratioolira peregrinationis et

esse, dicere

nis causa properare soliti.


Pii.

Author Vitse Ludovici

Rigordus in Philippo Augusto

Visitatis

Superiores hujus x Multi sunt apud Arvernos quorum in Cartis Topographicis unus nominis vici,

FranApostolorum liminibusRomam transiens in qui gesta Philippi Et anonymus, ciam


rediit.

haud multum ab Auriliaco dissitus. Savenensis pag y Gallice Marcoles. Ita Pastor

III scripsit.

Venit
,

Romam.

Ibi Apostolis reve-

renter honoratis

adiit

urbem

Viterbii.

Ita

Quercetamu.
b Mazanes aut Marones etiam
cede accepta per
dicti,

155 non longe ab Auriliaco. Dordonne fluz Gallice Argentac in Occidentali qui ab altera vii parte sito, prope S. Privati pagum,
fluvii parte positus esl.

qui mer-

montium prxcipitia euntibus ducatum prsbent. Cangii Glosmrium ad hoc verbum adeat lector.

aa Verba sunt
9,

libri

Ecclesiasticicap. 31 v.

et

qux

in Officio

sanctorum Confessorum ab Ecclesuperius ad ea sub finem

sia usurpantur.
fationis cap. iv

Jam

Prx-

Damianus in c Juga montis Jovina Petrus montis prcerupta Vita S. Odilonis cap. xv Jovini
vocavit.

prxmissa num.b2,S. Odo

alludit.

bb

Hxc

vox nec abundare videtur.

Nosvulgo Montjou.

Ita Quercetanus.

d Civitas EpiscopalU apud Pedemontanos, sub metropoli Mediolanensi, ad Regem Sardinte, Sabaudix Ducem,nunc spectans.
e

Vel etiam pulmcntum, vox, inquit Cangius,

vctrribus cognita, scd sequiori setate


gulis

maxime

in re-

monasticis usurpata,

ubi

pro quovis obsonio

accipitur.
f

Civitas Episcopalis,

parvx Reipublicx ejusdem


Gallicis ad

nominis caput.

g Urbs Archiepiscopalis
et

in

Ararim

Rhodanum
h Urbs Ar<

posita.

hiepiscopalis totius

Pedemonlii caput,

in

qua Sardinid Reges dcmorantur.

CAPUT

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

325
fleret
?

inquisisset,

curnara

Respondens

ait

au
'

Quia desiderium,
ducere possum.

inquit,

meura quod de loco

isto

,''

Al

jamdudura concepi, ad effectum nullo pacto per-

Nam

haec requies raea, hic ha-

CAPUT

VI.

bitabo. Siquidem cstera quse

Monachorum

usi-

bus apta videntur, favente Deofacile praeparavi soli Monachi desunt, soli inveniri non possunt.

Nonnulla ante mortem Sanctus


natur
:

vatici-

Et

iccirco veluti solus et orbatus, mcerore con;

ficior

spero tamen
ei

quod omnipotens

Deus

oculorum usum per septen:

quando

placuerit, desideriura

raeum implere
n

nium
curat
nit
:

amittit
:

Ecclesice dedicationem
sese dispo-

dignetur

a.

Nec mirura,
est,

si
:

ego peccator in hoc

meo

desiderio prolongor

quandoquidem Rex
adifi-

ad mortem piam

David prohibitus
caret
:

ne templum Domino

mortui corpus Aureliacum de-

cum tamen

ipse dedit qui opus illud post

eum
fertur.

expleret. Et ego licet hoc in hac vita

non

videara, pnestabit taraen Christi misericordia quod exopto, quando ei placuerit. Velira sane

frequenter noscatis, quia raacerire hujus doraus


yiribus paucientibus,

^uoniam

signorum virtutibus insignem fuisse

angustse erunt populis, qui ad


sunt. Qualiter
cavit.

eam conventuri

\l

Geraldum prcelibatus ut quasermo enucleatius disseruit restat nunc


venerabilem Virura
;

autem hoc dedicerit, minirae indiHis autem qui hoc illum dixisse norunt,
sicut illud pnedixit,

spiritualera essentiara liter a corporeo tegmine


eraiserit,
stilo

cum frequentiam populorura,


in eodera loco fieri
est,

E
b

titulante

exprimaraus.

Certum
parcita-

vident,

hsec opinio suborta

enim constat, quia isdem Vir


viguit taraen viribus.

quanquam

quod ea quee

dixit, divinitus

agnovisset

b.

appetitum te frugalitatis corporalem


ruitvi fortitudinis.

domuerit,

Jara vero os ejus

sic

ex abundantia cordis reple-

Nec impotens robore, caSedcum jam contiguum esset,

resonabatur, ut lex Doraini seraper plene in eo Caeterum, juxta exemplum pr^fati David.
ret.

utpote annosus, exirai ut a completa milicia, attenuatus eladeberetur ccepit a solito vigore quin potius ipsarum ipsura latuit, bi. Verum nec defectionis ejus judicium viriura evacuatio ad praesentes plerosque cernepanderetur. Cumque diligentius adhaerere consueverant,
;

pnequsecumque necessaria futuris habitatoribus Sanctorum, et in Ecvidebat, et in pignoribus


clesiasticis utensilibus, et

indumentis, seu certe

in

agrorum reditibus pneparare curavit.


87 At vero,
qui sicut Scriptura sacra dicit, ut
,

ret,

qui ei singultu ac defectivo quasi profundiori et intirao clientuh, et est compellare Eja, exorsus
affatu
:

oportebat hunc sanctus est. sanctificetur adhuc. ante obitura per flagellura expolin. hominera

%%**"

Dei

Et

ei sicut

Beato Job contigit, et sicut Tobia?,

a pnstmo me comites amabillimi, nonne aspicitis vicraiorem destitutum robore? Animadvertite spintus, dudepositionis meze sortem, quo
esse

probari. Itaquoniara acceptus erat tentatione annosluraen oculorura que septem, et eo araplius ut ita perspicaces habebat,
amisit.

Quos tamen

ad destinatum cente suo authore, transferatur natura fragillima rehabitationis receptaculura,


illum cruciatus di-atur in pulverem. Non solita arcebat. Mira res. "iToris ab abstinentia compellere solet Non iUa saltem, quae veteranos ada>sura prseter consuetum morera,
imbecillitas,

nihil crecitatis pati crederetur.

Qua percussione
fla-

quod eura non solura estgavisus in Domino,


gellare dignatus
sit.

lan-

Quippe non nescius, quia


;

non omnis qui

flagellatur, fiiius sit

nullus ta-

hoc erat ei men est filius qui non flagelletur. Et manum suam consolatio, quod supernus Judex

poterat. Nimirum quia anirauraillius persuadere nequiverat emollire ngorera lenitas carnalis et hujusraodi virtutibus raentis. Cura ergo his efficaciam amittebat.

ad feriendum hunc solverit prwsenti puniret. Jam bus hic non vivitur, in Domini securus, confideitaque de misericordia
;

et peccata sine qui-

anima saginaretur corporis


:

bat quod

despiciens v.rtutibus Sed quia se in suis oculis intelhgebat, unde horainera nesciebat non satis
irrepsisset. sibi debilitas viriura
talis virtus,

seterno verbere liberare dipreesenti sub flagello premere retur, quera in actis adretro anatus sit. Si quid autem studiis

eum ab

digna-

Jam vero

spiri-

dere potuisset
ca^citatis

quanto ab exteriori imphcatione

Quippe cum iste poreas vires pene trucidaverat. divina minus in sit, quia virtus ra0 s Sanctorum robur non atesi corporeura eis valida fuisset, Angelicavisione conspecta, nuasset Hinc Daniel Angelura elanguit. Hinc Jacob per dies raultos Quoniara qui spinccepit.

qu

corpleniter in eo succreverat.

attentius oracausa cessaverat, tanto raundi figuram mtuen tioni incumbebat; et quo contemplannequibat, eo cordis ad verum lumen Causa ab exterionbus intendebat.

dum

clarius

factis cessabat,

totura se

ad studium orationis
fecit

applicabat. vel assiduitatem lectionis

88Bienniopriusquamobiret, Ecclesiam

strin-ens, claudicare virtute enervacorapletur, acorporea tali eratia cura horao corrurapebatur,

tur.iue exLior

vero tanta pisoleiuiiii.ci u^.v<~. .. --- leraniter dedicari. In altaribus c ut sc.entibus mignera Sanctorum insita sunt a scientibus aud.unt.

nonnulla

rgV GC rflWW|

'

diem interior de die in cura ;n 86 Quadara autera die ad fabncara irarainet, respiciens

renovaretur.

rum

sit; his

autem

qui forte

oppidoe^

pene incredibile videatur.

Nam

in

his

onde-

qnotiens cumquecolligendis. pater iUe sanctus

nuod Aureliaco
dorau,

ubertira flebat.

Cum

unus ex faraihanbus

omnimod.s q sese opportunitas pmbuisset,


vixit.

326
ai
i

VITA GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


mmirum
et in

roni

mit,operamdedit.QuscilicetetapudRomam,
et

odonb

ubiquelocorum
,

sic

impetrabat

sicut

Nonmultura vero post vitalis vigor ccepit spasrao quodam intabescere, artuumque vires ac
bat.

,1],.

|in

e\ in

sermone et vultu gratiosus,

totius corporis

armonia paulatira
sui

dissolvi. Disso-

quod majus est, in dandis preciis raunificus, et divinagratia fretus. Frequodagendum erat,
id

lutionem

igitur

jam

instare

cognoscens
t

quenter enim pro eisdem pigneribus impetrandis, corpulentos equos, ct preciosa tentoria, necnon
et

Episcopum jubet evocari, ut ejus transitum suis orationibus muniret, ovemque

Amblardum
paradisi

pascua repetentem,

pastori

omniura

multa pecuniarum pondera constat eura deDentera namque sancti Martialis


in

disse.

dex-

Christo pastor consignaret. Interim vero cuncta qua? vel funeris causa, vel remanentium necessitas poposcisset,
disponit.

tro altari,
ni,

cum

reliquiis beatissimi

domni Marti;

sano sensu et integra meraoria

necnon

et sancti Hilarii collocavit

quem

Cum

subito velox
:

fama rumorem
vir

cir-

sancto
maxilla.

corpore

nullus

ex largitoribus,

sancta
ille

cumquaque disparserat

quod

Domini Geral-

cum

diu conarentur, eruere posset;

praemissa oratione protinus

eum

avulsit.

De

eo-

dus ad transitum propinquaret, accucurrerunt omnes veluti commune dispendium lugentes, cle-

dem

profecto altare

mirum

aliquid ipso dedica-

ricorum ac monachorum turbae nobilibus viris


admixtoe, catervae pauperum, et pagensium plebes, lugentibus istis aliorum fletus incitabantur.

tionis die contigit accidisse.

Quidam enimjuven-

culus,

cum
ei

turbffl

semet imprimerent, palliura

desuper

tulit,

ut illum ministro redderet,

cum

Inter singultus vero et lachrymas erumpentes, quasi querimoniam


ejus pietate, de cura

quidam
sumeret.

dicerent

circumstantes, ne id praeille

facientes

unusquisque de

Sed

quoniam

tollere

non misit,

pauperum, de tuitione imquale solatium

protinus vehementi angustia comprehensus est, ac primo manus ejus excoriatae sunt. Tunc paulatim orane corpus pelle nudatura,

potentium; plangoris voces ingeminabat. Flentes igitur


isti

dicebant

mundus

IS

ut vix post
sic-

amittit

Illi

vero

Geralde, qui merito bonus


sustentator indi-

sex

hebdomadas convalescere posset. Locum

vocaris, quis

jam

erit, sicut, tu

ut olirn decreverat,
vit.
;i/c II-

Monachorum

ditioni delega-

gentium? Quis nutritor pupillorum, vel defensor


viduarura? Quis

ubi

tamen dehinc parum demorabatur.

dolentium consolator

Certe

89
teret,

Spacio quo supervixit,

summopere procuin

quis potentiae tuae culraen ita pauperibus inclina-

donatis,

ravit, ut

omnes ad se pertinentes
litis

pace dimit-

bit? Vel quis, sicut tu. singulorura necessitates

ne forte

occasio posset inter eos oriri.

perpendet, aut expediet? Indulgentissime Pater,

Prsedia vel mancipia, quze beato Petro non delegaverat, inter

quam

blandus,

quam

suavis semper fuisti

CunHaec

quosdam propinquos ac
;

railites,

ctorum gratiam hauriebas, ignotorura


fectus faraa tantae bonitatis
et hujusraodi,

etiara af,

vel certe servitoribus dimisit

nonnullis

tamen

ad

te traxeras.

eo tenore, quo, postquam obissent,

ad Aurelia-

quse

dolorum

vis inter singultus

cum accepta
locis

redissent.

Centum ex

raancipiis tanalias diversis

exaggerare

solet,

tam

luctuosis planctibus iuunillae

tura libertate tunc

donavit.

Nam

dabant, ut putares quod

lacrymae numquara

ac teraporibus innumera sunt, quse

cipavit.

Quamplures autem ex

ipsis

emanamore ejus
raa-

possent cessare. Ita per singulos dies agebatur,

donec ad ipsura vocationis ejus terminura veniretur.

perstricti libertatera recusantes,


gis in servitute ejus

permanere

Atvero

ille

raorera suura, nec in fine pot-

maluerunt. Quo facto perdulce

erat deserere, quin singulis accipere volentibus

videri posset,
cuerit,
illius

quam

dominium

in eos exer-

orane stipendium dari juberet.

quandoquidera suae libertati servitutem

91 Vere beatum et felicem dixerim, qui


fuit,

talis

sc vrteparat

praeferre maluerunt.

Monebatur autem a

ut caritatera suis operibus debitara

non

reli-

quibusdara suis, quatinus de familia, quae sibimet


affatim superabundabat,

querit in terris, et in caritate sanctorura rece-

majorem raultitudinem
Quibus
ait
:

ptus

sit in ccelis.

Vere

felix,

qui licet potentia

jugo servitutis absolveret.


inquit, est, ut lex
et ideo

Justura

seculari sublimis esset, nullum tamenlaesit, nul-

mundialis in hoc observetur,

lum oppressit, nec


adversus

aliquis vel

parvam querelara
si

numerum

ineadera lege pnestitutum prae-

eum

reclaraavit.

Nam

Nathanael ve-

tergredi non debere.

Quod adhoc

sit

commerao-

re Israelita vocatur, eo quod dolus in eo


fuerit,

non

ratum, ut hinc pateat quantopere divinis praeceptis adhaeserat


:

jure et hunc Israelitam dixerira,


,

quando

etiara legalibus ita se

auris audiens beatificat


beati Job,

et cui

quem ad exemplum
ille

submiserit, et humanis.
ad mt d

oculus videns

testiraonium reddit.
solus

90 Intrante vero jara


re,
juris

suae migrationis

tempo-

Cum

igitur

omnes una lugerent,

per-

morabatur apud Cezerviacum d quandam sui


Ecclesiam, quae in honorem sancti Cirici

stabat

laetabundus.

Quippe qui noverat, quod

consecrata est.

Cum

quidera plus solito

compunconso-

Domino raeridianus fulgor in vesperum consurget et dura dederit eis soranura


sperantibus in
; ,

ctus profundius suspirabat, ita ut satis pateret,

haec est haereditas.

quod desiderium cordis ejus


ter

alio tenderet,

conditione caro forte

Quamvis ergo pro raortali tiraeret, tamen spiritus in

lationemque in praesenti nequaquam haberet. Insuspiria

aspectu gloriae defixus exultabat, utpote qui


diu desideratara se
bat.

spem

vero lachrymis suflundebatur,

et

jam

in re percipere

confide-

erectis

in ccelum subinde visibus orabat, ut ab hoc saeculo liberaretur, sajpius repetens atque

Nam ut scriptura est, quia justus in morte sua coufidit, putares illum in eadem spe confixum,
et nullatenus

dicens

Subvenite, Sancti Dei.


ori

Hoc namque ver:

bum semper

ejus familiari fuerat


subiti casus

hoc ad

itaque videbatur,
fateretur, in

mortem timere. Laetabundus cum nec quidem parum aliquld

eventum cujuslibet

inclamare sole-

quo pavere se vel tenuiter deraonstraret.

DIE DECIMATEIITIA OCTOBRIS.

327
vili.

straret.
ita

Per omne vero sui languoris tempus, fatiscentes ad divinum obseqnium impellebat

Oeraldus qui separavit preciosum a

Post-

artus, ut nec
nisi
in

unum quidem
competentem,

nocturale
;

Officium

Ecclesia pateretur celebrare


diei

Missam

quam nequaquam hujus vitae delectamentis, ad ejusdem Doraini contemptum se submisit. Sed hanc
enim gustavit
dulcis est

quam

Dominus,

vero

unam

et

alteram pro de-

vitam. quae reprobis preciosa


putavit,

est, vilera

sibi

de-

functiscoram

altari positus audiret.

Sane cum

membris jam nimis


se nec sustentatus

rigescentibus, gressura per

etmortem, quffl illis pessima ciosam invenit. Vere beatus cujus dies
et anni in gemitu transierunt
est
.

est,

pre-

in dolore,

adhuc tamen
cogebat
,

spiritus in

quidem progredi potuisset, sui fervore perdurans

qma

jaraexpertus

quam magna

multitndodulcedinis,

quamDeus

ut
in

corpusculum
oratorium

manibus bajulorum

portaretur
ris tunicara

nimirum, ut boni ope-

abscondit timentibus se. Qui etiam in conspectu filiorum hnminura, hanc aliquatenus per singula
signa demonstrat.

usque ad talura extendens, virtutis


in fine cecinisset.
feria, dilucescente die, ingra-

quanta diversitas est inter

suae
s,
,

laudem

iUum, et vedios.

id est,

male divites

Huic enira
!

/,

rta

92 Sexta namque
vescere
<,

Lachrymffl sua3 fuerunt panes, et

potum accepit

in

animam Deo

e sentiens, jussit ut

Nocturnale corara

lachrymis etmensura;

illi

vero ducunt

bonis

se Capellani peregissent, Episcopo

cum

suis in

dies suos, et habent consolationem suam, juxta


illud

Ecclesia illum celebrante

cum

psallentibus auoffi-

Euangelicum,

in

pra^senti.

Sed enira
in

iste

tera et ipse psallebat, donec post raatutinale

jara in voce exultationis, transiit

locurataber-

Tura ciura, oranes etiara horas diei corapleret. Corapletoriura finiens, signo se sanctaa cruvero
cisarraavit, et subjunxit Ulud verbura,

naculi Dei

de

illis

dicitur,

quod

in

puncto ad

m-

quod

ei

fernadescendunt. Craterura si de ejus extenon conversatione quisquara dignura aliquid referre


posset, delectationes tamen,

seraper familiare

fuit,

dicens

Subvenite, Sancti

qu

in dextra

Do-

Dei

Hoc

in

ultimo locutus, oculos tacens clausit.


loqui cessaret,

Videntes vero qui aderant, quod raerabra Episcopura advocarunt. Sancta quoque Caterisque pro exitu l ciuu> cilicio posuerunt^.

mini repleverunt eura usque strura non dico verb exphcare, sed.m> sensu
finera

nullus no-

quidera attmgere valet

nlsi forte qui


:

be t

unus in illius m

quid estdelectare in salu tare Dei. P so sentiscit,

om

oo p orro autem qu a Deus rairabihs

est

CZT '
ri

cr^p^sisspt

llle

sensum acinuc renntiibucu

et ho

udioio

nondum
scep
.

se discessisse

monst au monstra

Tum

vero Dominieum corpus quod r


.

expectabat, sua spont e

et .ta

l,x

qucd sumus, referimus illi pro te. Laudantes eum quod m.ser, eligit te. et quod just,ficav,t te. diamsuam mirificavit in te, quod perviasrec
H

ammaadccelosm.graut. Et rumnumerosui eausam memuans, boaun,


q uod ad
et

velut ipso tena


pua,

^^ ^
^q

.^.

-P.

et *P

t r emo

d usque in senectam et seinsuper in 000-

ad verum

transm.grasse monstrav.t.

-^j^jTJ"^ J<^ m
sabbatum
qu d^est

^ ^^
ani-

-ter
Us

fiiios

Dei computavit
glori ficat te.

te, et

>

le

qmd

cupiebat, ut cred.mus.jam

jamtenet. Mult.s
dereliquit.

"iJ^ tamen non mod.cum

^
dota 'm

quo

ommum

oeror q e t *J a , esset, pro eo quo d .. dl e respersus quam lu nt de ,llo mag.s gaudendum talis fuit, plangebant, gendum; clamore tamen mgent, privareutur cujus s.m qu0 d ejus contubernio

Nam

licet ipse

*
111.

qnia scilicet juxta Jeremiam, q q

sperarent lem vultum non se v.dere


uitatis
.

huma

J ^ ^^ ^ ^ ^ ^ MW ^^ J^
^
,

^^ ^
.

At vero quiaSanctos dete> , audamus etiam

jugum

Christi ab

Uam

vocationis

qi ia

commutationem pro

,;,,

.^

dfl

amore

pjecisti ,

quia tentatio-

eausa trislabantur, sed


s.

Angeh^t

mJten
justo.

^.^

pra .

a bonum

Verumtamen

tu

Dom ine

mus latabantur. Nam


n agit
;

peccatore, ,u. gaudiuu. esteuper uno


;

pon ~tTpin

quanto

mag, euperhoc h m.ne

pmsumpttoni ignosce. Deus t per ipsum nostr , quorelationee xces SU mformidam,.s,

Nam

cousenu.t? Sed gau qui inter opera virtutum e.sdem Angel.s ex edium Domini sui, quo ab ocl.s vero o P fides contemplnt.,
pts est.
;

.done

M
m
u
I,

u
.

iUe di
,'

r eis iuterim latet.

cadav qui videbant qu.dem


glor.ficar.t ur

JjJJJ ndO^mugu^
P
^
q
t

mortie et nondum appaquod exolverot debitum

amma rebat quantum Geraldus. sed juxta Moriturergo


ignay. cum, nequaqnam ut
solent,
si

,llud
.

* u Da 1

v.denl oonl imperfectum Eoelesia iserebuntnr, preoamur

quomam

,nte

Sanctos sors
mist!e
:

illius est.

Et

r-olv.t ffludPsal-

Vos autem

sicut

homu.es
.h

tamen ad eum
k
..

pertinet.

quod

'M pWrFeUx

^ ^ ^ ^^ ^ ^^ ^ ^
^
et

^^ ^ ^ ^
sit
,

,..

quia non est spec iosa laus


^
til)i

opera tua c0 nte

pravitati

tt,

as

M ,,, J.,,,,',.

E ,

et h. Excels. ,Uxi, Dii estis,


,:

Tcsutur
/
..

^ettsU

.-m^
enmus
I.

nondum apparel

quid

i
omnes fc.

; mus>,. J,.

non habe,,,,,,, ut nos qui amplectamur. lepides


:

is

nostram nBaitatem conte

ita ,ue

ZuT.HicergoI
i

1.1

^,.

VITA
ICTORE
S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.

ODONE
evas.t lachrymarum quam

fcBBATB.

alle

PW^
neces

i^ulorum preces exaud.at,

omnmmque

\.mi uv

de meis uv ..-_
^

similibll s

dicam, cuncta jam p,o-

Dom.no noatlpudteexpediat: prmstante

rum

dicta

^ legere

fnQt , Him s fastidimus,

exempla e xempla

quoque
aut

oJesuChristomiotuo.quitecum.cumSp.et gloriatur ritu sancto. vivit

Deus, per mfin.ta

cum tamen imitari negligimus, verbis infatigabiliter


secularibus
:

aut ociosis,

speula seculorura.
fama n ejm ingi "!,

Amen.

04Velocitersane,sicutdeexcenent.persona persoejus circumquaquo


fieri

llrull-

solet, transitus

iiuiii

concurrxcilut,

Sinii

nuit

Cum

homin qnidem incredibd,


,

do

mox undique

secus

nobilium virorum.

plures Monach, atque egenornm,

s.cuJJJjJ^, reprimendamsuum nos hunc J^'2m lorum innomer ^acnlfa coram nos ta
.

hoc a^entes, de illis dicens A veritate audiApostolica voxnotat, ad fabulas auteraconvertentur.?

occupemur. Sed probamus esse, quos nos

tum

- -"
avertent,

~ ^ ^^
testem

portenta

^
ffl .

dispositor

caterv pagensiu
e

Christus,

ag^naSa

cerdotum.

Quem univera

plangebant. et dnlcissimo affectu

^J^ d; ueacw q

atqu vino instinctu compunctms Deo p.a v.dehcet quod dlnm ob hoc
lugebant:
cuisse non ignorabant.
caslitatls

*
mst.i

us,veladsplenctumest .pioru m exe m placlausi m

^ ^
^
.

contra

^.^ tamquam

de
fflo

ope coru .
d.v.na pne-

respiciamus Si quidom
nostr<;

95

Cum
o,

igitur esset

ex moro

onn

li-iui

ui morfiio

vandum
agebant.
rilllt

Ragambertus, et aln
utrasque

Cliurt,

mam,

Cnm subito dextrum


est, et ,ta

sum

applicata nt
dcret.

petiit

membns concm eadem membra sub volam


gen.tahbus

^" m qm m *jZ ^T^^Z


mfl.xeru

^^
tuusc ito
forto ad

tempore custodivit. Sed qu.a morhoc obhvioni recedit a corde protinus


et

non recogit antes mercedem q.

W
voleVad-

Zel 1
g
ad opera

im)tando

imus.

Ob

hoc itaque miracula,

qu*

tempus

fiunt.
i

operari dignatur, quatenus


intus habet , intelligamus,

.g.sseputantes Quod ifflquidem casn con

ipsam ad

P^uo
ox

.terurn, s,cut

pnus

nsa e

*- *

qmbu

^
oye .

CrT" Sntiu^re
liuc tertio

^ ^^

imitanda convalescere studemjraculis quiB ratlom

congruerint, Deo juvante. referamus.

pectus ad

super brachiura reflectunt, raanumque protinus suraalteramreducunt. Qua3

pnus, remavelocitatepra>dictamembra, sicut autem admiratione Polinctores


et obtexit.

ANNOTATA.

simul et pavore perculsi.

jam tunc aniraadver-

nullatenus acterunt, quod hoc absque vi divina


cidisset.

monFortassis enim per hoc ccelitus castitatis pudorem conserstrabatur, quod ad sit. vandum semper illa caro vivens verecumdata
operuerunt. PoCorpusculum itaque festinanter quam induraentum accepit, nullatenus stea vero
uspiara sese

a,Nec

irritiim fuit Sancti

Viridesidcrium,enimaliquot annis,

vero elapsis post ejus

mortem

in hoc
il-

ut ad Cmnobio, disciplina regularis adeo viguit,

lam instaurandam multi ex hoc ad

manus

illa

exteudit.

comitantibustur96 Sui autem, quamplurimis


///
/

Cadenaci Monasteria missi fuerint. Chrisiianx inquiunt Sanmarthani Fratres Gallix

Tomeriarum et Hanc domum,

i,n cor-

bis, illud

piu
,11111

(urelia
defer-

serat,

tulerunt,

jussanctura ad Aureliacum, sicut ipse lapidem, ad et in aristonem p

lui-.-

collocaverunt, sinistram scilicet basilicae ipsius sepulchrum ejus juxtaaram Sancti Petri, ita ut

Tom. IV,pag. 116 a primis seculis insignem commendabat scicntiarum Acadcmia, de qua vir rara eruditionc insignis Joannes Saresberiensis Bpiscopus, Epistola 60 dc Luxoviensibus Monachis, qui

dexhabeatur in dextro, et ipsum nihilominus in hunc terminemus, ne trorsum. Sed jam libellum
forte

cum

Auriliacensibus

de

re

litteraria decertabant,

scribii his

verbis: Domini siquidem Luxovienses,

cum

rusticitate,

tum
in

etiara prolixitate dis-

Patres non

pliceat. Si quid autera

eo lectorera oblecta-

modo eloquentium, sed eloquentiae quodammodo sunt; nam cum Auriliacensibus,


qui

verit, meritis

domni Geraldi preestitum censeat displicuent, merti mese aepuiahoc vero quod displicuerit, inerti* me?e deputaEt ob bit, tamen miserendi occasionem reperiet.
.v n r^*\A a n * ftimd hoc hfw. id suppliciter obsecro, et considerans quod cordinm agerejussua praesumpsi, mihi a judice
i:.: A

multarum rerum peritiam


in *

et usura

habent,

sequentur in plurimis, *4 ueillul l " *,

eo facile

antecedant, --
Obiii Jo-

quod

hi

nascuntur et fiunt eloquentes.

._

annes. sencsccntc seculo duodecimo. Licet forte in annes, senescente

deprecetur.
gl
i

hanc epistolam aliqua [rrepxerii stili elatio, quam etiam Hyperbolem nominant attamen scientias seu
;

i,n,i
ii i

vt

ro

Deus,

rii

97 Beato quidem
quod
ille testis

Geraldo
qui in

satis
ccelis

suffecerat,
est,

humaniores

lilteras

in

hisce

duobus cccnobiis tum

Imitemur,
manifestat.

fldelis,

et cui

fuisse excultas

m Ula J^asemper placere studuit, hunc apud se in illa Paradisiaca regione remunerat, sed tamen quanta
sitgloria,

nemo inficiabitur. b Hxc verba tamquam vaticinium ^..oo D nccc vcroa lamquam vam mw Auriliacenses habuisse probat Chronologus Auriliaccnsis, de quo
consule Commentarii nostri preevii
c Id est reliquise, Chymilia,

quam

intus possidet.isdem testisChri-

num. 62.
Gregor. Turon.
passim

stus foris manifestare dignatur.

Scriptura

nam-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


passim
;

320
viri

Odo

ipse infra Lib. 4. Cap.

105

et 109,

100 Ancilla cujusdam


per somnium monita
supplicatura veniret.
cavit.
Ille

Lamberti lunatica
S i, ftBBATI
i

et alii. Haec Quercetanus.

est, ut

ad ejus sepulchrum

d Hic

tolius

Tcstmncnti a beato Geraldo confecti

Quod

illa

domino suo

indi-

anctila luna-

summnm
f

mantur
;
1

exponit S. Odo.

vero timens, ne

illusio,

et ridiculum
-

e Gallice Cezeinac vel Cezeina prope Figeac.

esset, si visionem virtutis effectus

minime sequi

De

hujus episcopi morte multa inquirenda oc-

retur,

prohihuit eam. Illa dehinc secundo, ac

currerunt, Commentarii noslri prxvii num.


seq. videsis.

64

et

tertio nihilominus per visionem raonita, pradi-

ctum dominum suum rogabat, ut


permitteret.

eara illuc ire


Ivit

g Vetus Christianorum maxime clericorum ac monachorum mos fuit in cilicio et cinere mori lau:

Quod

ille

jam

concessit.

ergo

raulier, et ante sepulchrura vigilans, pleniter sa-

dat ad lurc verba Quercetanus S. Arigii Vapinccnsis

na

recessit.

Episcopi vitam

ct

Pctrum venerabilem Lib.

I.

101 Interea plateola quaedam herbida, in mo- mira herba-

Miraculorum cap. h

iv.

dum

rotae per

girum rotunda, ante criptam apet pulvestris erat.

rbita
uiiir
ii

Ad

hxc verba Longuevalius Historiee Ecclesix

paruit. Quae

cum

sam esset herbis referta, per girum cryptam

Gallicame, Tom. VI, pag. 423, servatas non fuisse ibi

tamen

tellus

nuda

Hi ergo qui

hostias

consecratas,

quibus
in

tamquam

sacro

cimiterium transibant,
illam, et

cum

vidissent plateolam

viatico reficcrentur fideles, qui


sicut

c.rtremis erant,

sulcum pulvereum, qui hanc ambiebat,

haud semel per sacros canones fuerat sancitum,

mirabantur, scientes quod nec horao nec bestia


calcando sulcum illum detriverit. Aliquando vero permansit, et postea disparuit. Sequenti autera
sestate similiter
latior.

observat.
i

Qua

dic,

quove anno Vir sanctus obicril, Com-

mentarii nostri prxvii

5 diximus.
t. 2.

ibidem visa

est,

sed multn

jam

kPsalm.
1

81.
I.

V.

7.

Habebat autem limbura

circa se detritura,

Epistola

Joann. cap. 3.
*. 1.

ut prius, et pulvereum. Tertia itidem aestate rota


similiter horbida, et quasi calle pulvereo circum-

m
o

Psalm. 150.

nEccl.

cap. 15. v. 9. et hic vetus

cincta apparuit, sed multo

jam

diffusior.

Ac

de-

Mos
post

mundandorura ac abluendo-

incepsperannos plures inantease paulatim spargens, extendi videbatur. Qui vero causara
retractabant
dili-

rum

mortem corporura. Petrus Venerabilis

Lib. 2. Miraculorum cap. 23, ubi de exequiis et

tumulatione Multraci Albanensis Episcopi... Et

Radulfus monachus Cluniacensis in Vita ipsius


Petri Venerabilis. Ita Quercetanus.

prodigium aliquod esse gentius , credebant, conjicientes quod rota viridis famara beati Geraldi viriditate virtutis plenam fortasse
figuraverit. Quaa

fama per populos,

qui ariditate

p Mabillonius secnlo V. Benedictino pag. 10.

le-

bonorum operum

steriles sunt, quos pulvereus

gendnm
cus
;

ducit

Aristatonem,

id est,

honorarium de-

circulus significaret. subinde se spargit, et illos

idetn Ml Glossario habet Cangius.

exemplo suo quasi fcecundat

dum

pro ejus amo-

q Epistola II ad Timoth. cap.

4. V 4.

re gratara peregrinationera et laborem suscipiunt,

dura et munera oflerunt, et nonnulli raelioratis sicut rota illa inantea se exmoribus redeunt
:

tendens ariditatem pulverei

circuli

ex parte re-

plebat. Utrura vero hoc significaverit, rerura dis-

CAPUT

VII.

positor

novit.

Certum
fit.

est taraen,

quod

nihil in

terra sine causa

Ad

S.

Geraldi

tumidum plura eduntur


miracida.

102 Quidam bonae opinionis Rotenus degit. Hic, si somnio


est,

clericus civitate
fides

t iiiinir<
ii

adhibenda

ni-

funditu)
ii

visionem vidit

ita

continentem. Erat quasi Sam


ingens
fulgebat.

altus locus, ubi splendor

Ad

quem splendorem per quatuor gradus ascendebaantetur. Ante primum vero gradum erat quasi
SancU merU
tis

Dominica

igitur post transitum ejus insequuta,

caduco
labu-

multis, ut diximus, comitantibus turbis, ad

podiura de ferro; secundus gradus habebat antfepodium aereum tertius argenteura quartus an; ;

rans,

Aureliacum delatus

est.

Cura igitur psallentiura

reum. In primo itaque gradu

vidit advenire

duos

chori circa feretrura pernoctarent, quidam vir nobilis nomine Gibbo filiam, quam caducus raor-

alii viros splendidissiraos vultu et habitu. Quos sequebantur, qui inter se tertium per manus duo

bus obsederat, subtus eodera feretro collocavit, Jam quae postea nihil infirmitatis illius passa est.
huquippe mater-familias existit, et ipsa virtutis seipsam incolumen preefert. jus testimonium,
brachii*
i

debat. quod

ducebant. Dictura est autera clerico qui hoc viPaulus, illi duo primi essent sanctus
:

et sanctus Martialis

alii

duo, qui sequebantur.

manibus
captus,

villa 99 Quidam homo nomine Grimaldus in soranium vidit, quod operculum sarmanens per

sanctus Petrus, et sanctus Andreas. Si quidem tertium quem ducebant, sanctum esse Geraldura.

Quera

scilicet clericus ille in

hac vita manentem


qui

expergefacophagi ejus avellere conaretur. Qui raanibus ita a cubitis deinceps, brachia cura ctus,
Sic reperitarefacta. ut nihil ex hisoperari posset.

minime cognovit. Sed

dum

postea refen.t. quali


illi.

eum

statura, vel facie vidisset,

eum
\

no-

per quindecim ferme dies

manens

debilitatus,

ad

verant, speciem recognoverunt. Cum sent ad primum gradum, psallebant

ergo
quafli

sepulchrum supplicaturus
nitatem recepit.

venit, ac protinus sa-

dixil mura. Post quem sanctus Petrus coilectam completam, responderunt, Araen. Ii

Quara

44

cerunt

Tomus

vi Octobris.

330
UCTOIIK ODONB
V
'.

VITA

S.

GERALDI COMITIS CONFESSORIS.


au-

atque quarto. Cartaris cerunt secundo. tertio

UA

em

stantibus,

beatus

Petrus usque ad locum

De quibus si forte quis samius eadem in infirmis repetuntur,


nare.

dubitet,

quoniam

potest visu

"d
r r

J exit,etusquetertioseprostravit.
,

Et prostratus tTsplendoris pertetendit. jacuit. Tunc suraliquantisper adorans,

probare,

Demdevox

quasi de
vellet.

illo

At

ille:

requint, quid splendore respondens, inquit, pro servo tuo

Domine,

deprecor. Et tunc Geraldo misericordiam tuam vitam codicem tenens, quasi nescio quis, veluti aliquandiu legeret, hoc
illius recitabat.

sumat. per quod prceteritorum fides oppnQuae autem in iis, qui variis languoribua dignatur, muntur, divina dignatio sa>pius iterare prretermisimus. hoc propter prolixitatem Viri comdam tamen ad gloriara ejusdem beati inconsulte ea transiperstrinximus,

mendandam
liisse

videamur.
pei iuri i>itminiliii
.

Cumque

tantummodo

valuit clericus intelligere


;

Qui po-

non est transgressus et facere eum vox, Fac, inmala, et non fecit. Tunc ad protulit quasi sceptrum quit de eo, quod vis. Et
tuit transgredi, et

idem sanctus Vir, 105 Constat autem, quod multas Sanctorum reliquias ad dum adviveret, supenus dictum Aureliacum advexit. Quippe, ut studiosissimus fuerit, et ad imcausae
est, istius

dans

dantis audivit. Tum eum. Clericus vero vocem qui se expectabant, vero beatus Petrus ad eos, locum, ubi stabant, apgaudens rediit. Sane ad usque clivosus ascensus in ccelum

illi,

exaltandi per quod haberet potestatem

non parvara gratiara a Sanctorum Deo habuerit. Inter ceetera denique quoddam lignum illic habentur, est

petrandum quod
chymilia, qua3

vellet,

Domini. cui

talis virtus
si

inesse frequenti e^

mento dignoscitur, ut
tet,

quis illud equitando por;

equus

in

brevi moriatur

aut
'

si

perjurium

paruit quasi

porrectus. Beatus

autem Petrus Dilectum manu

emptilenticus forte quis fecerit,

fiet.

Non

pauci

Epilepticus

ascendere incipiens, tenens, et per gradus illos Deum laudamus, exclamavit. Et

peccatum caduci, facti etenira jara propter hoc illius mores valde sunt. Incoku autera regionis
aliquantulum exemferinos habere solebant, sed hominis esse mitiores plo vel reverentia sancti
videntur.

excelsavoce.Te
ita psallentes

ccelum cum eo petierunt. Siquidem ejus sepulsequutura est visibiliter aliud de hanc

chro signum.
tumiili

Cum autem

fcedus. aut aliquod

grande

103 Septimo postquam migraverat anno,


cofagus,
qui

sar-

supra
iiitiin
,

iui-

sponle

usque medium

cooperculi,

terra

Mojuramentum jure decernunt, per quemlibet qui tamen pedester incenachum, aut clericum,
dat, deferri sibi faciunt.

i,

vaiur,

sensim eraicontusa, calcibus fuerat contactus,

Nec tamen nere super eandem terram ccepit. gyro, aut elevari aut deprimi terra, qu erat in animadvervisa est. Incolaa tamen necdum hoc
tebant.
vicensi

106 Quidara sane de beati Geraldi gloria temere disputantes asserunt, quod ista curationum
gratia,

miiiiis, suriius ,/

ontracttu sanitate tnr.

non meritis

ejus, sed

istarum virtutibus

donan-

Cum

interea quidem clericus, de

Lemo-

pago veniens, interrogabat Monachos, utrum sarcofagus dorani Geraldi sursum adhuc per emersisset. Et subjunxit, quod admonitus

reliquiarum conferatur. At nos causara diligenconsiderantes, id credimus. quod ita per santius

cta

somnium

ad ejus tumulura veniret, quoniam ejus sarcofagus jam apparere ccepisset. Tum vero Monachi cum ipso pergentes ad tumufuerit, ut

tribuuntur, illa pignera sanitatum beneficia non ut virtus quoque beati Geraldi cooperatrix negetur. Nam hoc ipsa qualitas accidentium re-

rum

credi suadet,

quoniam

ipse solet infirmis per

visum apparere, maxime ante ejus tumulura sanitatis beneficium conferre.


nis

luraetlinteum desuperevellentes, itarepererunt, quidem ut clericus dorraiens viderat. Et tunc

Ut

est de

filio

Joanquera
ibi-

videlicet
et

Arvennensis

b Vicecomitis,

aliquantulum eminebat.
tior videtur.

Jam

vero non parum

al-

rautum

surdum, una manu contractum

Quisquis autera hoc dignoscit, vir-

tutera aliquam esse divinam ignorare nequit.

Ex

hoc igitur miracula crebro


conlractus

fieri

cceperunt.

dera detulit. Ante sepulchrura namque prosternens sese in orationem dedit. Nocte jam mediante, sanguis ab ejus auribus erupit, manusque
illius

meml
imliir.

104 Circuncisionis DorainicaB solemnitas advenerat, cum vassus quidam nomine Adraldus focura caragiorura a tota nocte in domo sua fieri praeccpit.

directa est,

quam

circa collura patris

expandit, et primara vocera emittens,

sanam panem ab
totam
sui ju-

eo quaesivit. At

ille

gratias agens pro


et

filio,

Intempesta autem mones super focum custodes irruerunt. Quibus


alterura ita damnati sunt, ut unura occiderent, debilitatis membris corporea salute privarent.

ipsius noctis hora, dce-

Ecclesiam clamorecomplevit,
ris

quendara

ne de

alodum ad sanctum sepulchrum tradidit. Saisto nominatim commeraoramus, pro eo


in excellenti

quod miraculum,

persona patratum,

Qui postea mendicando vitam exigens, ad Aureliacum deportatus est. Quo dura per aliquot dies
victitaret, quidara violenti horaines praesumptio-

ad raultorum notitiam pervenit. Dissimilia autera vel diversa alterius generis, prirao quidera ab
incolis notabantur, sed

cum numerus immensus


;

nem

faciebant contra potestatem loci ipsius.

Qua

cresceret, omissa est cura numerandi.

de causa Monachi signa sonare, atque letaniis insistere cceperunt.

Tunc

ille

contractus supplica-

erat epistiliura,

bat, uthi, qui circunstabant,

hunc ad sepulchrura
illi

107 In Aureliaco oppido ante fores Ecclesiao c ex quo ille ascendere equum solebat. Quod videlicet cum infirmi ob ejus amo-

i)llll

nsiis
///,

(-.//.
|

sanclui pronltw,
r

dorani Geraldi deferrent.

Quod cum

fecissent,

orabat, ut sibi subvenire dignaretur. Qui post

rem deosculantur, solent recipere sanitatera. Ob quam etiam causam nunc est ab incolis intra
Ecclesiara transpositura, et in
palla coopertum.
stici

modicum sanus
omnibus denuo

surrexit, etredintegratisraembris
in

inodum

altaris

momento

convaluit.

Ex

hoc

Non

longe ab oppido quod ru-

jam cceperunt rairacula subinde tumque ejus opinio certius atque

patrari, virtudiffusius reso-

Mulsedonum

d dicunt, praedictus Vir Dei ca-

sara habuerat.

Porro oppidani rnutuo condixerunt.

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS

331

runt, ut

mensam
sibi

ejus, quse in praedicta casa adet

bravit

atque percutiens
...

eum

m
.

capite, e vicino
.
.

ai

s.

odone
y
,

huc erat
fecerunt.

ad reficiendum deferrent. Quod


projecerunt.

mortem
nobilis

sibi

sequuturam comrainatus

est.

^DD

Casu vero ad frontem cujusdam domus,

109 In Provincia, quae Alamannia

g vocatur,

obse
/, t
.

tut a

hinc

portitores

Cum

super eam

homo

erat obsessus a daemonibus.


et milites sui per

Pa-

rf,; wv .
</

quidam veniente meridie dormire vellet, subito


caecus et

rentes vero,

multa pignera

amens

erfectus est.

Deinde cum etiam

Sanctorum ducebant eum,


tributor

ut saltem per

eorum

canis eandera

bris statim diriguit.

mensam calcaret, omnibus memNecdum tamen illis adverTan-

intercessionera divina gratia liberasset. Sed Dis-

omnium

bonorura, qui electura

suum

tentibus quidnam esset, alius itidem super hanc


se projecit, sed et ipse protinus csecatus est.

glorificare disposuit,
vit.

hanc virtutem

ei

reserva-

dem

intelligentes, quia ob

tabulam sancti Viri

frequenti ejus refectione consecratam ista pertulerint;

Nomen vero beatiViri in ipsaProvincianecdum auditum erat. Prrcdicti autem parentes dum eum ducerent ante corpora Sanctorum, dasmones
di.

prope
e

est, linteo

hanc ad Ecclesiam beati Martini, qua3 contectam deportaverunt. Quse

saepius clamabant, de ejus corpore se minisi

nime exire,

per intercessionem beati Geral-

nunc usque domatis ibidera suspensa comparet. Ad aliam ejus mensam quse erat in villa Vaxia e,
quidam Presbyter cura
nerat.
vicinis
fieri

Tum

iidera parentes daemoniaci

huc illucque

discurrebant, vel Provinciam audissent, in qua

ad conviviura veinter epulas

beatus Geraldus esset. Et nescio aut Romei, aut


quilibet peregrinus indicavit eis

Cumque,
et

sicut

solet,

Provinciam

et

irannirent,

verba ridicula vicissim immisce-

rent, subito pavor ingens ita

omnes

perculit, ut

locum. Qui festine ad Aureliacum venerunt. Mox ut venit ante sepulchrum, clamare cceperunt daeGeralde, inquit, ut mones per eum obsessum quid illudis nos? Ut quid ardemus tua virtute
:

statim intermittentes scurrilitatem, ad alium lo-

cum comesuri secederent. Mensara vero deportaverunt ad illud Oratorium, quod factum est in
quodam
runt, ad
loco, ubi

Qui

mox

cecidit in terr;im, et
illa

evomuit eos una

feretrura portatores deposue-

cum sanguine. Ex
mis mansit.

hora, et deinceps, incolu-

mutandum

pallium.

Quo

videlicet loco
forte spatio-

pecora circumquaque vagantia,

cum

lum

illud, ubi

feretrum, sicut diximus, positum

ANNOTATA.
utuntur.

fuerat,
f
tari f

pascendo contigissent, protinus tormenincipiebant, et nonnulla moriebantur. Ina Seu eorum qui magicis characteribus Cangius ad verbum Caragius, Caragus. b Arvernensis.
c

colze

vero per id quod animalibus acciderat, causam intelligentes, ibidem praedictum Oratorium construxerunt. Quo dehinc certum est, quod
plerique infirmi sanitatem suntadepti. Praeterea mirum quiddam et pene incredibile contigit, nisi
in eoquia usu probatur. Nara fonticula ex tunc potum sufloco subbullit, quse viantibus ad dem
ficiat.

Lapis scu
ait

ex quo, ut
solebat.

omne columnx superpositum S. Odo, Geraldus ascendere equum


illud

d Illud Musedon

appellat

pastor Savenensis,
:

quod sub oppidi nomine S. Odo designat


castrum hubct, HistoHx

tamquam
172.
et

108 Rainaldus, quem Vir Domini suspectum , rs cuidam "" " '" dictum est, habens, juraraento, sicut superius
(

Tutelensis paij.

79 Baluzius,
Tutelensibut

qui ul

Molceo appellat, ab Abbatibus

adhuc vivens constrinxerat,

illius

juramenti

fi-

tamquam feudum Yuecomitibus Ven-

dem

rupit, et familiaa,

quam Ccenobio delegave-

ledornensibus eoncessum
e Forte

rat, nimis erat

cum

suis infestus. Singuli autera,

Vieseans; ubi aliquod exstat Oralorium,


in

patiebantur, noraen dominter prsedationes, quas inclamare solebant. Quadam autem ni Geraldi

de quo

Robertus

sua

Arvemix
in

Topographia.
Odonis
/<

Forte

in

vams

locis

de quibus sive

quod nocte visura est ipsi Rainaldo,


sibi

Virum Dei
fi-

bratione, sive in
sive

Testamenti S. Geraldi

Tabuhs,
mei

dem

adstantem cerneret. Qui cum ut famiab eo requireret, simul admonuit,


juramenti

tandem

diplomate in Caroli Simplicis

Excitatus ille inliam vexare de cetero cessaret. Quem et illa suadebat, dicavit conjugi visionem. commonitus juramentum servaret. Et ille
ut vel

interdum lapsus instituitur, designandis in errorem huud xgre parceni Arvernenses videbor ; sed erranti prode,,,,,,,, tnimvero error imtuti detegendx
rit, si

ansamvirUeruditis subhistoris illustranda

compunctus ad horara
Sed

suis

idem

retulit, prasci-

ministret.
f

familiam piens, sed ignaviter, ut


rent.
illi

non inquieta-

Tormentis

affici.

tatem redierunt. quamvis sanguine espronus erat ad malum. Et propinquus, tamen ab ejus pieset sancto Viro Tum itidem sanctus Vir tate longe erat alienus.

post paulum ad consuelam rapaciNec Rainaldus obsistebat, quia

g Ab Alemannis GermanUt
qui,
\ cum
t

populis

sic

dicta.

Rheno

TrajectO, sedes suas ad

"<

extremis Sr^n,,,,,,ei alii his finitimi

Lemannum lapartibus, quas num


incolunt, fixerunt.
in

Friburgenses

De

Alemannis multa disseruit

sua Alsatia

Wn*

bona sibi fecisset, eidem minans apparuit, et qu* reddebat, furibundus expropro quibus ille mala

strata

Tom.

1.

Schoepflinus,

quem

adire lectorem

haudpigebit.

Nos non

plura.

DE

332

ACTA SANCTORUM.

DE

S.

LUCA ABBATE CONFESSORE


ARMENTI
IN

LUCANIA.

COMMENTARIUS PlkEVIUS

Sancti Acta, gesta et cultus sacer.

ANSO CUXCIH.

Oux
seral S.

Henschenius Totno 2. Martii ad diem

regni Sicilix citra et ultra


latione deceptos ait,

Pharum

barbaru appel-

ejusdem mensis ix, pag. 29, in Annotaiis

quod ex suo in Calabriam amovero dictum arbitror


:

ad Acta S. Vitalis abbatis huic Operi


xiii

re potius,

quam ex
scriptor

natum

mscrenda ad dicm
S. /-"'
i")
i

Septembris promi-

enim aiunt

Grxcus ejusquc

intcrprcs Lnti-

Lucae, Ordinis S. Basilii item abbntis,

nus in ea Sicilia, in qua nati sunt SS. Euplius,

Se'
<

is uli-

Acta a
quo
et

dieto

mnisis Scptembris die in xiii Octobris,

Agatha, Lucia,

Gregorius, et
et

Vitalis

Euplius

ui'i

non

obiisse el

cultum sacrum obtinuisse S. Ludicentur, oslendent,

Catanx secundum Menxa

Menologinm BaxiliaPanormi, Lucia SyAgrigentinns prope


in valle

latus,

cam, qux

infra

merito diffeerrori, in

num, Agatha item Catanx


racusis,

vel

renda Majores nostri censuerunt.

Ansam

Gregorius episcopus
Vitalis

i/ucm pariter in Martyrologio Universali Castella-

Agrigcntum,

Castri

Novi

Mazara

nus impegit, dedit, de Sanctis Siculis


iii

quod apud Octavium Cajetanum

natale solum sortiti sunt; neque quod sciam, qui hos


sanctos

Tom.

2,

pag.

96

in margine

Calabrix

adscribat,

ullus

est.

Septembris, veluti S. Lucjb sacra, signata

ctinm quidcm SS. Felicis sociorumque

Meminit Martyrum,
;

legeretur; qui Cajetani locus cx Indice Alphabetico,

S. Pancratii

ct

Hieronymi Ecclesix Doctoris

sed

Sanctorum

Vitis, eo

diesxiu Octobris

Tomo tamquam

contentis,

prxfixo, ubi

ex his primi Siciliam proprie dictam vinculis suis,


eo ex Africa deducti, honornrunt
;

S.

Lucae cultui conseest.

Pancratius vero
est
:

crata recte signatur,

cmcndandus

Tauromenii Martijrii luurcnm adeptus


errore excusari nequeat,

esto,

ab

anonymo
,Iim iputo,
IIIHl

2 Vitx sux scriptorem nactus est S. Lucas, anonymum quidem, sed xtate sibi xqualem, discipulum et eorum, qux gessit, testem oculatum; quod

cum S. Ambrosium Galil:

lum, Siculum
lius

facit.

Itaque ex mcntc scriploris

Grxci
ct

et S.

Lucas Siculus

fuit proprie dictus

ins ejus

num. 10

verbis patet

Timentes igitur
in

quin

solum

illius

natale addit,

nempe Demenam,

eo in nos cura

imperio venturos,

raunitum

cujusmodi locus
scitur
ni.,
:

in

Calabria neque esse, neque fuisse

castrum fugere cogitavimus. Sed cum inter seculares homines versari, nobis turpe videretur,
statuit

fateor equidem, nec in Sicilia hujus nomi,

Magister noster

in

privatum locum natuis

at

raque raunitum contendere. Scripsit


sui vitam
et

Magistri

oppidum pagumvc mihi uspiam esse inventum eam saltem Sicilix regionem fuisse (forle ab antiquo quodam oppido cognomine sic appellatam) ex
Fazcllo discimus dc rcbus Siculisprioris decadis Lib. x. Cap. 1. ita scribente Sicilia tribus hodie re:

gesta

idiomate Greeco,

jEmilius Sanctorius
steriipag. 14 citat
cit
;

quem Paulus Jlistorice Cnrlmncitsis Monatextum Grxcum Latinum fe-

gionibus, quas valles vocant, a Flisco dirimitur

alter

anonymus,

sed stilo usque adeo rudi, ut in-

quarum Demini unam, Noti alteram,


tertiam appellant.

et

Mazara?

terpretem hunc Cajetanus, nisi

modke

a se

immu-

tatum expolitumque, typis dare notuerit.


,i
iin.,

Habcmus

mum,

dein

Hac partitione Saracenos priNormannos ac caeteros Siciliae reges


,

in scriniis nostris

Latina hxc S. Lucaa Acta,

huc usque usos


tabulis legimus.

et in Historiis et

in publicis

in varias

Lcctiones,

ad Matutinum per Octavam

recitari solitas, divisa; sed deterrimis characteribus

exarata,

qux quidem,

etsi

stilo,

quantumcumque

ut neque Graecorum veterum, neque Latinorum quisquam meminerit. Demini regio a Peloro promontorio
est,
incipit,

Adeoque recens

rudi scripta, huic Commentario subjccissem, nisi a Cajetano editis uti, quam divinando errandi periculo

et

superum inferuraque araplexa


illinc
influit,

littus,

hinc Teria flumine,

identidem

Ceierum
habent, et
fontc in
iii Sn ilm, patria j>hi

vero et

exponere satius esse duxissem. nxvos quosdam infra indicandos ea Grxci scrmonis vestigia, ut ex hoc
fuisse,

me

vero Himera amne. qui


clauditur. Porro in deregione, hnud procul Te-

mare Thyrrenum
scrtpta a Fazello

Demini

Latinum derivata

abunde appareat.
fuisse

S.

Lucam

rix (hniiinis fonte situmesi antiquum oppidum Mcnx, Menxnon, vel Menena, Grxce Mivai dictum

patria
:

Calabrum
is

Paulus

JSmilius contendit

quibus autem

Siculus audit,

scriptumque fortassis fuerit a Grxco gcriptor MevSv, unde intcrprcs, vcl uinniiuciscs limjux Latuuv

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

333
et

tinx haud satis periti, forsan effecerint

Demena.

ad Eliam Prophetam appellatum, anno


circiter

jam

inde ab

Occuirit prxterea in

eadem Sicilix regione oppi-

9G0 ex hac

vila sublatum, cujus

Acta

dum

aliud

Demenx

appellationis terminatione afji-

tom. III Septembris ad diem ejus mensis XI pag.

ne, quod edito prxruptoque monti incumbens, antiquitus Enna seu Castrura Ennae dictum, nunc cor-

843

et

seqq. a Stiltingo illustrata habes

undepaquod
ninu-

riter disces, ubi,

quam

incoluit, spelunca, et,

rupte

Castrum Joannis

appellatur, ubi in hanc lu-

accessit S.

Lucas monastmum, Hta

fuerini

cetn editum S.

Lucam

nostrum censet Rochus Pirrus

rum

prope vicum aut oppidulum Melicuccam (Italis

tom. II, Sicilix sacrx notilia I Ecclesix Catanensis

Melicoccha) paucis aboppidoSeminaria milliaribus


Italids meridiem versus dissitum. Certum Kjiturest
S.

pag.

99

qux quidem Pirri


sui rationem
vel

seu opinio seu concaret


,

jectura

omni verisimilitudine haud


dicti
is

quia ta-

Lucam

sub

Elia Speirota monachum

fuisse

men

nullam

auctor adfert, na-

Lucx

porro cujusdam sub eodem abbale monachi,


in

tale S.

Lucae oppidum

pagus in ambiguo manet

cognomento Calvi, Viri, ut loquitur

Elix Spelx-

id tamen certum, ptoris

loci illius

nomen
tdve
et in et

sive Latini, scri-

Grxci interpretis,
corruptum
legitur
:

hunc describentium

otx Vita anomimus ejusdem discipulus, magni, Undem iterata fit mentio ; undedubium Stiltingus tom.

vitio fuisse

nam

Apographo

nostrq

Septembris mo.r laudatoin Annotatis


tx S. Elix movet, sitnememoratus qui noster, an alius.
P>

in cap.

vn

vi-

pro

Demena

Merina,

S. Vitalis Abbas,
vocatur, cujusmodi

hic

Lucas idem

Castri

Novi nalus, De Merinita

locus perinde in Sicilia nullus apparet.

quam

ibi

4 Patrem
''"

S.

Lucas habuit Joannem, matrem

sis

Eiw vlaiie alium censeo ac tus quidem de rau- (m mns Ieii.s Lucas n primum quulem, quod idcirco fOTte Inuc talvi u n ma no<

'

'

Sabbain''"""'"'
'

Thedibiam, genere ywbilissimos, qui prolem suama


tcneris Christianis virtutibus prxccptisque ac timore

cognomen Elianx Vn.r


stro, cui

scriptOT addiderit, ut

ano-

^tro

id coiinominis

nec in ejus,

quam dmnus,

sticam,

Domini

imbuendam curavere

ne autcm secularibus

Vita, uee alibi uspiam

datum

fuisse, inveni, secer-

disciplinis progeneris claritudine expoliretur, veiuit

neretur.

Tum

vero quod Lucas, de quo S. Elixdi-

calamitastemporis, Siciliam nempe Saracenis idenHtem incursantibus ; nl quod indicasse videtur bio-

scipulus loquitur,

cum junior esset,


,

obedientia liaud
'
i

admodum
illo

observans fuerit
cap.

nli UqUi

'

"*, <?"* de

graphus, cum num.

2 acerbis occasionibus exagicastilatis


esset,

tatum
amor
:

scribit.
etsi

Eluxit in eo polissimum

cet ab

eodem Elia Spelxota,


id

num. 48 referuntur
ut ad vicinos

missum scilimonachos vini

enim parcntum observantissimus

dolium deferret,

ipsufh, secus ab abbate suo in

cum ad

nuptias ab his impelleretur, non

modo ab

laribus ittorum seu imperio seuconsilio, sed etiam a Christi salvatoris discessit nihil omnino praeter

distrimandatis habebat, majori ex parte amicis suis monasterium suum redeunbuisse, ac propterea ad

tm
se
;

graviter ab ursa Ixsum

pene

dilaceratum futsaccidit, ut

nomen

et praecepta
et

in

Euangelio scripta secum

quod

in

Lucara nostrum nequaquam

portans,

Christo

sub monastica disciplina mili-

qtu. teste ejus biographo, in obedientia

parentum

taturus. Itaquc Agyrium profeclus ibidem in dkato Largyrio in Ms. S. Philippo Agyreno (perperam

ad legitimce
tore *uo t

fetatis

florem perseveraverit, nec a


abbate,

Sabba, S. Philippi Agyreni

primo mstitu-

monasterio sacrx nostro dicto) Ordinis S. Basilii nomen dedit. Est autem Agyrium, Sicilis opmilitise

ad Eliam Spelsotem

accesserit, nisx a vir-

tutibus monasticis jam probe

instructus,

</

spintu

pidum sublimi acutoque


a

colli

impositum haud procul


el

prophetico clarus.

Tertio denique diversos fuUse,


i

Simxtho

fluvio

Etnam

inter

Ennam

montes,

utriusque xtas prodiX

um enim Lucas
,

noster ab-

ab incolis passim dictum, et S. Philippo cTAgirone habitatione, sepultura et miPhilippi presbyten

bate S. Philippi Agyreni Sabba


situsus,
tur,

primo instUutore
infra legi-

eumdemque,
morienti

ut

mcalce Actorum

S.

raculis celebre, uti latius tom.

III Maii ad

sibi

adsistentem

habuerit, pauciores

ejusdem mensis

xn

videre est.

Quamdiu porro

eo in
;

Lucam

nostrum, quam Sabbam, monachatus annos


est.

non edi ctl monasterio versatus fuerit, Vitx seriptor omni virtutum gespiritu prophetico, atque

iiumerasse necesse

r
tantisper, S.

sedjam
nere

et excelluisse, et

pro

tali

habitum

fuisse ait;

7 Fingamus modo Vita nensem abbatem, inlaudataS. fflteSpebota


memorari
:

Lucam. Carbo- nwnoratur)

quod verosimtllime
relicta Sicilia,
in

in causa fuit, cur

Vir humilis,

congregare monaclios,

uti Stiltingv.

Calabriam, bona tamen abbatis

mo

citato

num. 17 Commentarii prsvii


sub

ostendit,

abbas ille, mi ven ia, mnjraredecrevcni. Quis fuerit


S. Luc?e
ejus
in vita solitaria institutor, siluit
;

Elias

COtpit

annum
teste

90G. clnrere rero miracuhs


biographo
cap.

quidem

eodem tempore,
rr/lll

vn, quorum

Vitx scriptor
vita

sed

Sabbam

fuisse,

Lucae in

omni

testatur carissimum ac conjunctissimum,

PaulussEmiliusSoncnmus pag. 15 iaudatus supra CarbonensU a S. Luca Testamento Luca?, abbatis


II, quarti, hujus vero nominis

r tui * utapparet, temporis ordine, alia albatit miraculai accap. vn narrat, qui capite recensere
///,, patritii

aqua q uo e% erqit deui interfuit:

vinum Elias ob&nuit,


VitX Elis KriptOr,

Lucas

servato,

quod seculo XI con-

Byzalonis, Constantino Parphyrogeu\ ea

huncOctavius Cajetanui cum Sancti didit 'sabbam Vitarum SS. Siculorum pag. 100 tUulo tom. II Decembris, velut in margine diem v
inseruit, eique
illi
,.,

nito imperante,

Luitprando Stiltingus

in

Anquod

notatis probat,

rebellis,

mortem

prsviderit,

Stiltingut factum ad annum drciter 920


:

refert. Igi-

sacrum, adscripsit.

Ca, '"" ''"' s '"

Digrvm

*b

to

S.

Lucas. ad sanct.ss.mum

""*'

spelunca, Virum venit. religiosissime Eliara noraine, Spelsoppidi finibus degentem, Elia j.ai,,:; c . otem iictum, ahumque ab sei Lucae oslri abbalem, ,. p arate ad Eliam S.

Kegu

annum 920 ,,on ab anno 900, fumt iue Lucas monasticum ampUxus memoratus hincannosvelpaueos,quilmapudSab institutum;
saltem ante

bam

verosuniliter commoratus

Lucaa

fuit,

<>rdme

numera annc retrogrado numera ; sic item exejeni CW\ ad meundum 20, quosin seculo facile
,

matri-

3;n
matrimonium
quidem pacto
iinmi
rit
,

DE

S.

LUCA ABBATE CONFESSORE.


;

a parenlibus invitahis fuit

natus hoc

divino monitu S. Lucas,

fuerit

l!(

,,.,,,.

, ///v ,,/,,,,,/, rr.

Lucaa ante annum 900; et cum hac vita migraveSabbas vero


eo,

pho

concessit

Noam, teste ejus biograquam m Siciha non pronon eam,


tabuta
(Italis

cul ab Heliconis fluvii fontibus Cluvertanx

obierit

Lucaa

circiter centenarius,

signant

srd

Noam

Noia)

in

fimbus sitam

wcepto

abbatiali pedo vixerii

annUIOetplus
criticit

quod postremnm saltem facile a . r itn IWH Jnlli 11

admissum

Lucanix seu Basilicatx, ut hodieque dicitur, qua lurc hodirrnam (nam vrtrris Lucani.r pars fuit) Calabriam rcspicit. Annos hic septem segris sanandts,
juvandis misrris, prccatnnbus ad
dis,

L
l

ili

egregie

8 Quantum
tetis

vero S. Lucas, hoc magistro, in

lit-

Deum

converten'

cum
ei

sacris,

tum humanis, quarum hactenus


ita

rudis

imperitusfuerat, profecerit,

ejusbiogra-

Dei verbum incolisprrdicando insumpsil usque adannumdrdterm. Causaiterumhmcdiscedendi


popularrm auram fugeret.

phus nnw
litteris,

8 declarat

Qui, ut jara diximus,

nou

fuit, ut

Cum

enim, ut bio-

sed orandi dumtaxat modo, psalterioque

instructus, ad B. Eliam venit, ex eaque cum summo anachoreta consuetudine regulam omnem

graphi fere verbis utar, tantaa probitatis faraa brereplevisset, omvi tempore adjacentem regionem

nesque ad eum
convenirent

finitimi,

tamquara ad Apostolum
timens ne hu-

acmonasticam
ritus in eo

didicit disciplinam, sanctique Spi-

satuit in alium locura, ubi inco;

redundante gratia, ad eara Scripturarum intelligentiam eumque perfectionis cumulura


pervenit, ut non planas

gnitus privatusque esset, secedere

mano
ret
:

favore usus,
Recepistis

Dominum

sibi

dicentem audi-

moda Scripturas, sed prosubtili-

mercedem tuam.
teste

funda etiam mysteria ac philosophorum

11
fectus

Noa
est,

porro ad S. Juliani monasterium proquod,

dein rrro S.
JlllhUII
IIIO-

tates et latibula studiosa interpretatione discuteret ac denudaret. Itaque stupebant ceteri quo-

S.

Lucx

biographo, juxta
:

naslerium
vlrlutibua

flumen Arguraentum situm erat

flumen id hac

miraculisque
itlmlrat,

raodo litteras

cum non
;

didicerit, ea tara perfecte


ut adco,

xtate Aciris seu Agrius dictum, in Basilica supra

profundeque aperiret
cas noslrr, rrrum
tia

qua pollcbat S. Lu-

hnmanarum Divinarumque scienuon lam humano labore parta, quam dirinilus n


prophetici, quo a

Marsicum Novum ex Appennino ortum, et Marsicum Vetus, Saponariam et S. Archangeh oppidum


prcctrrvectum, tandem in sinum Tarenlinum devolr/iur.

collata videretur.
a
iiiiii
.

Haudprocul ab S. Archangeli oppido Aricis


Basilicata

iiuiii;-

9 Spirilus vero

Deo jam tum,

seu Agrii ostium versuscastrum occurrit, Agroraeto


vi

nentibus Saracenis,
II s.
iii-

fuerat,

CUm apud Sabbam adhuc rrrsurrtur, donatus a Deo sprrimm hioijraphus, rrfrrt num. 5, ubiait,
Saracenorum manus Calabria

Mappa Grographica
vicinus visitur
at

apud Blxvium

dictum. Locus item Agroraonte apud Janssonium

partim invidia dxmonis t partimmorum depravatione

Nox
liani

cum

hic

Agrio

sit

remotior.

factum

esse,

ut in

prior autem Agrio adjaceal, priore item loco S.

Ju-

traderetur; cnjus imminentis calamitatis, Spiritus


sancti

monasterium, de quo hic biographus, olim exrristimo


:

gratia revelante, praescius S.

Lucas

alio

Stitisse

cclrrum 7nulta hoc loco prxclarc


biographus uarrat
:

demigrare decrevit. Frequentes quidem fuisse seculo


iecimo
storici
in

przstitit, quiP. fusius

potissimum

Calabriam Sararmorum irrupHonet hitradunt, easque

vcro

eum

laudat a liberalitate in pauperes,

quam

passim

non semel accidisse,


%

prjccipur in virinos Marsicanos


ercuit, eo liheraiiorem crga se

fame laborantes ex-

in vivis

adhuc superstite S. Elia circa

annumQQO

Dei manum expertus,

defuncto, docet cap. x


Ins

num. 69

ejus

Vita scriptor

quo plurn egenis erogabat


lis

pluHbus eliam miracu-

verbis

racenorum Vir
abscondebat
his
in

Tempore incursionum infidelium Saquietis amans secedebat et se


montibus monasterio vicinis
;

ibidem claruit, usque adeo, ut nonsolumipso, sed

et discipuli ejus amictUf

quinimo

et

nomine miracula
factus esset,

et

ederent
viri

at,

quamquam onmibus omnia

rursum aliquantopost: In reliquis quoque suba-

cujusdam potentis, vicinorum pagorum Domini,


nomine, invidiam effugere non potmt
is

ctionibus provincise secedebat, ingrediebaturque

Landulfii

castellum. Sed

et post

ejusobitum

eamdem

calami:

autumabat

quippe sibi decedrrr, quod S. Luca3


:

lalrm ipsiusmet monastrrio incubuissi tradit


fmonasterii S. Eli.r monachi) post

Qui

monasterio acccderet
ibat,

hac ergo percitus id perditum


sic

mortem

Sancti

nisi

Dri vindictain acra

raptus fuissct, ut

cum
heu
lus

pastore mercenario et non vero apud

Deum

nulli

hominum

visus exinde fuerit.


conditoqve sub ki /''"sterio Carbo-

intercessore, ad
!

idem

se receperunt castellum,
in

12 Hoc itrm trmpore monasterium Carbonrnsc


eodem Basilicata?
truriu inter

calamitatem sustinuerunt. Contabuit popucingentibus castellura Saracenis


;

Acirim Sinisimque pus monanensi

siti,

divisi-

situm

que,

quemadmodum
occubuerunt,

oves deperditse,
alii in

alii

quidem

et S. Elice Prophetx, Deiparze et Anastasio apud Persas Martyri sacrum, seu condidit, seu, ut

in via

manus

ipsorura inci-

vult

Paulus JSmilillS Sanctorius, instauravit

qua

derunt. Vivone, nn mortuo S. Elia, inde discesserit

de re nihil quidrm conccptis verbisS. Lucse biogra-

S. Lucas, biographus

mm

quidem
vita

rdicit; at ve-

phus habet; pluribus tamrn in Basilicata


fuisse ccenobiis,

eumprxet

ro id vivo quidem Elia, sed perante,


in
sev.

a<i

exitumjam pro-

quam Noano, S.
mox,
:

Juliani,

Ar-

annum 959, imminentis ipsimet, quo morahatur, monasterio vtailis, qur non iliu
sub

virntrnsi, de quo

satis vidrtur

innuere

num

ab obitu Eli.v

11

sic

loqucns

Post modicum vero tempus om-

idisse videtur, a

Deo pramonitum,
t

nibus solura ccenobiis, gloriosissimo Viro subjectis,

alio secessisse, vero

admodum simileest
si

et

grsto-

rum
rmem,
ut

juentium
infra

ries

suadet

ut qui post

fere

tam gravis morbus incubuit, ut monachi omnes ad mortem segrotarent. Quod valuit

dketur,

Nos

commorationcm,

posl monasterii

S. Juliani instaurationem,
flxerit.

ArmnH

imprimis cura ad Luca) dignitatera augendara tum ad totius congregationis patientiam et coro-

denique sub

annum 969 sedem

mox Noam,

nam. Reduxerat hme Sanctus

10 Dicto itaque S. Elur mlr, sub

annum 959

noster ad splendorem sanctimoniamque pnslinam, sanctisque legibus com-

munierat,

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


munieral, cum, rursus obstrepente armorum
alii)
ei

335

SOtlUit,

riu

icmpiaque jam memorata S.

Lucam

plura alia

iniijrurc comjiulsus

est.

templa vel condidisse vel instaurasse, qus inter S.

vngruente rursutn t"t-

13 Deinde vero,
8.

inquit Vitse ejus scriptor

num.

Laverii sedem nominatim exprimit, Passus estbea-

Nicephori

Constantinopolitani

imperatoris
nationi-

tus Laverius Christi

Martyr sanctissiraus decimo


Tom. VII
Itu-

lo,

tempore ferox quidam ex Transalpinis

quinto Kal. Decembris Incarnationis anno cccxn,


inquit in ejus Aclis apud UijhcUum
liee

bus in Italiam venit, ut diriperet, atrociterque

Graecorum urbes expugnaret. Timentes


in

igitur eo

Sacraz editionis secundee col.


seculi

488, Robertus de

nos cum imperio venturos,

in

munitum

ca-

Romana,
in

xn

scriptor,

nempe Grumenti, qua


Marsi;

strum fugere cogitavimus. Parebani


Calabri
et

id temporis

civitate

olim

t,edes episcopalis fuit, inde

Lucani Nicephoro Phocae,

imperatori
et

cum
/'lcin

Vetus, ac poslremo in

Novum

translata
fuit.

Gruiitum

Constantinopolitano adversus

quem simul
filio

Sura-

menti vero, quod jam olim destructum


Rohcrtus explicat,

cenos in Apulia et Calabria Otto


tis

Magnus, OccidenOttoni Theobel-

cum S. Laverium occisum


procul extra mcenia
ci-

unperator, pelita in conjuijcm

dicit his fere

verbU

Non

phania,

Romani Junioris
ferocitatis in

(ilia,

rcpulsam passus

vitatis

(Grumentinse) in loco, ubi duo flumina

lum movit; atque Otto


scriptor

hic est,

quem

Vitee S.

Lucae
hujitt

Acris et Sciagra connectuntur. atque adeo haud


procul ab eo loco, ubi modo oppidum Saponaria
tur.
uisi-

Grxcos arguit. Bcili

epocham Lupus Protospata apud Muratorium Tom.

Alterum

est.

condidisse S.

Lucam Armenti
cui

V Rerum
Anno 969

Italicarum pag. 50, his verbis explicat


introivit

praeter

viromm, etiam virginum monasterium,


S.
Sicilia

Otho rex

in

Apuliam mense

prima prxfuit Calharina

Lucae soror, halntu


\

Martii et obsedit civitatem Bari irrito conatu, et in alio anno intravit in Calabriam mense Octobris. Itaque

monastico donatat eo hanc venisse de


tor tradit,

itse

exquo iterum

disces,

auctorem hunc

anno 970,

si

Lupi verbis presse

stan-

Siciliam a Calabria discernere, ac proin perperam


contendere Paulum JEmilium Sanctorium S. Lu%

ilum foret, S. Luca? ex S. Juliani monasterio fuga


illiganda esset;
at

cum
in

addat, et sol obscuratus


solis

cam

in Calabria

natum. Hinc ad ejus obitum biout

est

mense Decembris, eamque


in

defectionm

graphus progreditur; quem tuntisper descnmus,

anno 968 contigisse

confesso sit t anno

969, quo

ex Actis S. Vitalis, Martii a Majoribus


scriptis, S.

in

Opus
al>

nosti-um,

Tom. II

Ottonem

Calabria Pascha celebrasse Annalista


illam adscribere malim,
ita

Ulutis et

auctore fere coxvo

Saxo

scribit,

ut

ircs

Lucse cum Vitalc conjressum, ab ano-

quatuorve dumtaxal inter S. Lucffl in monasterium anni S. Julumi adventum, cjusque inde discessum
intercessisse videantur.

nymo
tur

nostro omissum, rcfcramus.


isthic

16 Sic
:

addiem

ix

Murin

pag.

'

28

legir

y,'^"'"

Cum

ergo sanctitatem hujus prrecognitam


;

ab Arnu tensi, quod recent condlderat, monusteriu Sa-

14 Hinc digressus locum indagavit hostibus non salutem tutari facile pervium, quo suam suorumque
posset
ter
;

insignis ubique faraa loqueretur

accidit, ut

ad

magnum, quod Armentura


rumor famosissimus
quidam beatus
et

dicitur, monasteriura

reperitque non procul a Ixva Aciris ripa in-

perveniret.

In eo siquidem

racenos pellit,

S.

Archangeli oppidum

et

Marcianum Vetus

monasterio Praelatus habebatur ac Rector, vir


et sanctus raulturaque acceptabilis
cui noraen

tempestate Rupes castrum semirutum (Calabris ea oppidum) dictum, nunc autem Armentum Armos

Deo carus,

erat Lucas. Hic post-

quem,

etsi

suopte situ validum firmumquc,

vallis

ac Amurisque cinxit, tcmploque Deiparx Virgini exornavit. Divino potiust postolorum principi sacro

quam bona opera, fama ubique volante, ac durum esse vitffl horainis illius * accepit, in magnam incidit admirationem, et in seipso cogitans,

genua

rerum quam humano hxc Lucam prsstilisse consilia aliquanto post Saraceni, ut ejus eventus docuit nam
:

quodtanta gratia

illi

esset;

mox

arrepta
:

biographus num. 9 tradii,


conati sunt
;

id

castrum perrumpere
castro

intra se via. quze ducit ad Sanctum, dicebat quae diipse vadara, et videbo, si vera sunt,

E^o

jamque sacram Dei Matri xdem,

cunt de eo

gaudensque B. Lucas super equara


;

invocato divino auxilio, vicinam, profanarant, cum, arnus anctus Christo una cum fratribus ac monente cxleris Lucas obviam hostibus processit : prxibat
luce umdique cirequo vectus, ac insigni quadam Saraccnt, alu in /cumscptus, cujusfulgore tcrriU

Dei vocandidam, sicut disposuerat, ad virura, proemisso salutationis luntate, pervenit. Tunc, flexo consueta capitis inclinatione et genu
elogio,

mutuam

sibi

reverentiam irapenderunt. Deinde


Spiri-

sermones saad ostiura spelunca? considentes,


deduxerunt, per cros et utiles in medium jamque vir sanctum loquentes inter se. Jara tura

gamconversi,
sunt.

alii

c,xsi,

aiii

capti

armisquc cut,

ArReferenda videtur hxc Saracenorum in luccbioei monasterium futi m^Unsecastrwn item ad annum fratribus verba indicant) vel
graphi

cum

982

vel

989.

Horum enim

priore Otlonem

II ad-

adjunxcrant, sese Saraceni versus Grzcos, quibus HemaCalabria depugnasse scribuni


infeliciter in

fama cognoverat, Dei Lucas, quse de ipso indice probavit. Appropinquante operura experientia jubet discipulo suo tunc hora constituta Vitalis Fratris inquiens, et ad venienti- gratiam
:

Vade, de frumento elixa


bis.

et cura

pane raodico para no-

Lambertus Schafnaburgensis, Sigenus Contractus, d.ssipasse posteriore vero Saracenos oertus aliique ;
Protospata testatur. Calabriamtotam Lupus ' speedere S. Lucas cum virtutum 15 Qux porro scriptor num. miracula perrexit, ViLv cimina, tum ibidem consule. sequentibusprosequitur, quem
11
et

jubentis, et Celer minister accelerat dicta consuetuadveniente hora secundum regularem pariter oraverunt. dinem praafati Patres

conditlsQue instauratisve monasteriis templisque


variis,

frumento in 17 Tunc apposito a discipulo compatiens B. mensa, etescisin unu.n receptis,

&. '

f.

FactumunumetalterumaMUdequibuspaucadixissesu^ciet:horumalterumest,pr,termonaste-

suum ait discipulum Patrum acquirere, Frater nem et affer ad nos tanto Viro? Vade
Vitalis ad

Vis benedictioHelia. veniente


in

medio

raensffl

de

DE
:

S.

LUCA ABBATE CONFESSORE.

de cepis horti manducare. CU m pane hordeaceo


eepis,

has
.

im emm

s Vitalis solitus erat S. Vitahsisomus erm

una. Olarum
:

a PP osuit

quod

num

Parce, inquit, pater. longe fac a me, quia

^^J H- b ** Lucw^eret. nZSZZS* M- * dum ^^ P*. Jum *M ^ ^^^^^^ ^ com mortem


conviva

^^
,

AUAdh U.

c,ei Sanctts Calabrix Gualtieri de Sanctis auctor est Paulus Gualticri Lxxm 8acras exuvias transEvangelist* sa-

&

ff.

^^
^
.

inserit

fl

et gutturi et ore suo simul degustans

mandans,

/iac

orafioiM

ad terram. Surstatim cecidit tamquam mortuus Dohaec verba gens autem B. Vitalis oravit in omnia ad salutem servomine Jesu Christe, qui proconstituisti, et credentes in te
:

OREMUS.

rum tuorum

Auxiliura tuum, Domine,

quasumus, nobi< be-

majoritatem boni operis vabari permittis, ut ad exaudi rae indignura. et hunc leant provenire; tuum sanum et illcesura ostende. Haec
Faraulura

Confessoris tui atni^ne infunde, ut beati Lucae * tuae g]oriosis prec ibus adjuti pietatis

^^

orante B. Vitale, factoque super

eum

Crucis

si-

surrexit, et prognaculo, continuo, qui jacebat, mihi. Sancte cidens ad pedes ejus Parce, inquit.
:

dempntiam in ccelesti gioria obtinere misericormereamur Per D ominura, etc... yernmtnmeny qnod biter dictum sit, cum S. Lu-

^^

vidi magnalia Dei; quoniam nunc cognovi et relatione dedicerara, vente, et qu* multorura
tatis

^ ^ ^^1 ^^
^^ ^
et

de Sanclis Calabrix moriales

Ardeposuisse Agrumenti, locum hunc cum


confnn(ht
item
S.
nti ct aliqua

egressus robore fulcita non arabigo. Ipse

virtutes unus ero de praedicantibus nomen tuum. universis. Tunc elevans ilmagnificas reserans

Lucae reliquias TricnriLucania cathedralis ecclesia, de qua agens censis in Ughellus Italix sacrx auctx Tom. VII, col. 145

20 Veneratur

ejns reliquix
ii/iiht
i

iiiu-

ricenst ligiose ser-

pace abire diS. Vitalis, simulque orans in Dominum, qui in Sanctis suis misit, glorificans mirabilia operatur. Perpetua abs illo congressu

lum

sequenti

li.ee

habet

In cathedrali basilica hujus

vanlur

urbis Deiparae Virgini Marise dicata asservantur Sanctorum reliquiae Lucaa, Vitalis, Hilarii et Jo-

inter hos

Sanctos amicitia

fuit, uti

cx

iis,

qux de
transla-

S.
tis,

Vitalis reliquiis,

Armentum postmodum

annis de Galasso ereraitarura, qui in vicinis solitudinibus Evangelicam vitam duxerunt, et bra-

paulo post dicentur, neminem non facile colle-

chium
quentes)

S.

Lucae argento coopertum. 5. Vitalis

cturum puto.
dietn
inuii)

Ad Hographum

nostrum redeo.

corpus (vide

anno

093 claudit A\ mcnli,

18 Effluxerat jam triennium ex quo, velnt alter Job, gravi a dxmone in suris morbo percussus S.

Tom. II Martii pag. 32 binasque seRapolla Guardiam, hinc Turim transla-

tum, inde elnm ablatum Armenti in S.


plo collocatum fuit; ut

Luc

tem-

Lucas claudicavcrat

non cessabat tamcn, filiorum


quibus prxerat, monaste-

quorum,

dum

in vivis erant,

sollicitus patcr, obeundis,


riit
,

unde cum atiqnando

Armentum

conjuncti fuerant animi, post obitum conjungerentur


et

reverteretur,

corpora

Post dies

tres, inquiunt

Acta Transla-

exstasim raptus exangelo imminere sibi vitx laborumque tcrminum edoctus csl. Maturavit itaque
ni

tionis,

apparuit S. Vitalis in somno quibusdam

reverendissimis personisTurriensiura incolarum,

redilum, moxque ubi


cubuit, ac brevi post,

Armentum
ftliis

pervenit, lecto de-

confortans eos, et dicens


felici exitu

Quare

civitas sic

mofilii,

bene precaius
Id.

vetur propter
inquit

me

quotidie, suspirat? Nolite,

migravit ad

Dominum,

III

Octobris,

contristari araodo, sed exultate potius et gaudete,

anonymus, a

mundo

condito sexies millesimo no-

quia etsi placuit


troditus a S.

quadam

ineffabili

Dei dispositio-

nagesimo

tertio, sepulturae

Sabba a
ne, corpus
in

meum

esse cura fratre

meo Luca, non

quo primis monasticx vitx prsceptU imbutus

S.

Philippi Agyreni monasterio fuerat. Defuncto


ca, Carbonense
qiur

Lu-

sum

taraen a civitate vestra spiritu segregatus.


itaque de sacro S. Lucas abbatis cultu abunde

Cum
ex

monasterium rexit

(forte et reliqua,
diclis constet,

Lucas rexerat) Blasius, quem Menns excepit huuc Stephanus, cognomento Theodolus Stephanum
;

non immerito eum Ferrarius, qui


collocat,

Carbonense monasterium Armenti pcrperam


in Catalogum

vero

Lucas

II qui in Testamenlo,

quod anno 1057

Sanctorum

Italix, Franciscus Carajfa

Ifierosohjmam profecturus COndidit, horumabbntum,


leste

in Pantheon Siculum,

Castellanus in Martyrolo-

ac successorem

Paulo JEmilio Sanctorio, catalogum texuit, et germanum habuit Blusium II.

gium Universale, Octavius Cajetanus in Martyrologium Siculum intulerunt. Et


hic

quidem hisverbis:

Ueliquoi hujus monasterii archimandritas seu abbates

Ennae

(ubi

natum cum Pirro

putat) S. Lucae, ab-

Paulusjam

batis monasterii Carbonensis in


s&spe laudatus dabit.

Lucania Ordinis

ubi

<

fb

19 Servatur adhuc Armenti


S. LucaB corpus
et in

ac religiose colitur

S. Basilii.

i>ti\.

templo ipsius nomini dedicato;

quem

171

terris inlluie

vnsantcm palrotium defen-

soremquc experti suo bono haud scmel incolx fue-

mut,
rati,

ccelo
iii

receptum non minus

sibi

fore propitium
:

patronum oppidi

sui tutelarem elegerunt

enituit vero

maxime

set

ulo xi

Lucx

II, Carbonen-

sisabbatis, in S.

Lucam

pietasel veneratio, condito


in

Armenti sub ejus invocatione templo,

quod, ut

VITA

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


mente sequens, nihilque oranino praater
portans,

337
ipsius

AMTul .,

noraen, et praecepta in Euangelio scripta secum

umtm

domura suam non supra arenam, sed


n,

supra firmam petram fundaverat.

3 Quare a patria Demena

VITA

Agyrensei coenobium

veniens,

ad Beati Philippi monatll am " a Monasterii jjnf'^


Rhelabrla ,li, '" s i

Abbate p humanissime susceptus, exemplis jam, epud


praeceptisque confirmatus, atque instructus, viatici

aw>

loco, solas

S.^UCiE ABBATIS
AUCTORE ANONYMO CO.EVO

discessit.

secum deferens Abbatis preces Vir autem prophetico spiritu clarus, et


est, et

ab

iis

tum habitus

ab

aliis

deinde, qui
?

ejus conciones audierunt.

Sed enim inhabitanest,

tem in se gratiam adeptus in hodiernum usque diem

qua

ceteri postea

profecere. Sed

quemcolores
pictor

admodum diversarum

historiarum exempla, atrairifice

que ordinem sumens, variosque

Ex

editis

apud Octavium Cajetanum.

imaginibus apponens, templum peritus


studet exornare, sic
ille

SS. Fratrura doctrinas,


,

exempla. atque opera secutus

eaque diversos

veluti colores assumens, verum Dei templum. aniraum scilicet suum, adornare statuit, eaque

CAPUT

I.

ratione ornatus, ad sanctissimum virum venit,


religiosissime in spelunca, in Rhegii oppidi fini-

bus degentem, Eliam nomine


S.

q.

Lucas, Siculus, spretis nuptiis, vitam

quippe solis instar


pli

r,

cum

doctrinae,

Nec immerito tum exem-

(/

splendore totam Calabriam regionem illustra-

monasticam amplexus, varia monasteria

vit, discipulis

tamquara stellarum choro stipatus.

morum sanctitate

illustrat.

Hic hospitis indolem intuitus, hominem honestissirae suscepit atque ex auro suscepto sapien-.
;

tissimus artifex vas pretiosum eflecit. Quis vero


Sanctissirai Lucae studiura sese ad sapientissimi
S, I.ucas, in Sicilia

Hunc

sane eximiura et virentem pretiosas arSicilia

praBceptoris raores conformandi, ejus

cum
Illud

addi-

a
b
C

boris ramura nobis qua frequenter exorti cura Martyrum Felix, et Januarius

a produxit,
flores,

ex
ut

scendo,

tum implendo

prsecepta oratione vel ex?

plicet vel cogitatione complectatur

enim
s

cum
d,

sociis b,

Pancratius et
ut
e

noster Eliseus prascinebat


stigiis

s,

ne ab

Elise sui ve-

Euplius

c,

aliique complures,

tum Virginum,

abesset longius.
t>

B. Agatha Catanensis
!

Lucia Syracusana

tum etiam Confessorum, ut Ambrosius f, mus Doctor Occidentis ecclesiae, Philippus Agyk

sum-

4 Sed humani eeneris hostis infestissimus MncSaracenorum m< . .. . c tant nimirura rehgioras forraara nequaquam le- tu y ml)ll lr n . Ac du rens, gentem in nos pravissiraam excitavit.
,

Hilarion; renaras g, .Gregorius Agrigentinus //, Vitalis k cura venerabili Joannes frater ejus i,
et

propter innumerara nostrorum delictorum multitudinem, tradidit nos inimicorum manibus Deus.

proPatre nostro Luca, cujus raodo historiara

Verumtamen ad solam correctionem, non pro eo


autem ac merebaraur, flagellari perraisit. Haec Spiritus Sancti gratia revelante, Beatisorania,
prajsimus Lucas Calabriie Provincia? eventura devorancognoscens, ipsamque canum morsibus
[

sequimur.

C
nobili genere

2 Hujus

in seculo mitissimi

et igitur parentes genere nobilissirai, ' floruerunt et genitor qui:

r
n $is

SPretU

Dei dem Joannes dictus, mater vero Thedibia.

\n dilissi
iiii

admodum justitia,

et gratia decorati.

Ab

his pro-

dam, simul quod


ab eo,
in

in ea nihil virtutis coleretur,

non segenitus Lucas, Christique fide nutritus, divina imbutus cularium litterarum scientia, sed
occasionibus, ac est disciplina. Siquidera acerbis lubrici crebro volvuntur incurquibus
fortuitis,

quem diximus, speluncae loco discessit, Domino confidens, nullasque pro flagellandis
fundendas preces cognoscens
in veteri Testaraento
ait
: :

impiis

quemadclaisto,

modum
manti,
enira

Deus Moysi
et

sus, exagitatus,

cum

litterarum studiis divinam

Ne me

exores pro populo


;

non
:

sapientiam addiscere

non potuisset ,* solo Dei ipsius adjuvante, quse litteris non valuit, amore Initium est enim timore arripuit. Scriptum
:

parcam corporibus eorura

Salomon
;

Pater, qui parcit baculo, odit filium Apostolus de quodiligit, accurate corrigit t. Et

et

quem
t

.,

sapientife tiraor

Domini

l.

Sed

et in obedien-

tia parentura,

ad

legitimae aetatis florem perse-

dam eum

Tradam impio, qui noverca abutebatur apud in interitnm carnis; non est Satanaa,
: ;

veravit, ejus sententiaa


n

non ignarus

Honora

tuam, ut sis longoepatrem tuum. et matrera a quibus cum ad materram vus super
ffl
;

aures verbis noluit trimonium crebro pulsaretur, amore confisus, non applicare. Quippe solo Dei
hujus modo,
et

ejus in die Apostolum forsitan salvabitur anima ^gvpto rece.: judicii. Sed ut Moyses ex secum dn corporeas .r, sic ipse spiritales oppidum, quod Noa y virtutum asportavit, et in Invenitque ibi Basilicam sub Pei

,,

dicitur. venit.

dolores, verura etiara futuri seculi

tri

Apostoli nomine; non

tam nova gavisus pro-

suspiria

fugiens
vii

Christuraque Salvatorera

vincia,

quam

mansit. Apostoli patrocinio; ibique

45
Octobriti.

illu.i

Tomus

338
Alf.TOHE

VITA
in ore
:

S.

LUCvE ABBATIS CONFESSORIS.


te, sicut

iNONYMO
COMVO.
populflTt

Factus sura apud omnes Patres mei :. peregrinus. sicut


iUud habens

scribit;
in

de

Hilario de Galasso

fit

ctiam

mentw

Vitn S.

Vitalis Operi twstro inserta

Tom. III

m
ad

5 Ceterum
eum

tantffl probitatis

faraa brevi tera-

//<-

pore adjacentera
finitimi,
:

regionem replevit, omnesque tamquara ad Apostolura, conve-

Martii pag. *28; ceterum horum sanctissimorum fratrum, quos Skilia tuUt res gestasnondum sibi
t

exploratas, inquit Cajetanus in Animadversionibus


in S.

niebant
aa bb

pra

Non enira potest civitas abscondi sumontem posita - aa atque Omnibus omnia

; :

Lutw Vitam.
ejus illustrata habes

k Acta

factus est
ffigris

- bb,

ut omnes lucrifaceret, quare et

addiem ixejusdem
cx
et

mensis. Familiaris hicS.

Tom. III Martii Lunum. 20

et medicura, et esurientibus spiritalera,

Ordinis Basiliani pariter abbas ex


praevii fuit.

corporeara escara

ministrabat, quocumque
est

enira

Commentarii
Sicilia

Natus
S.

fuit

CmriNoviin

humano munere longe melius


Peccatoruum praeterea
fuit

Verbum

Dei.

ex

Actis:

Vita

Ms.

Lucae, quse penes

conversio, afflicto-

nos cst,
1

Merinitara facit, sed vitiose.


fr.

rum consolatio, necessitate laborantium adjutor. Hic septem annos commoratus statuit in alium
locum, ubi incognitus, privatusque esset, secedere timens ne humano favore usus, Dominura
;

Psalm. 110,

10.

Exodi

cap. 20, v. 12.

i
<<

sibi

dicentem audiret
cc,

Recepisti

mercedem

num. 3 CommenLegendum forte Enna vel tarii prxvii descripta. Mena, qiuv Sicilur uppida sunt Ms. nostrum habei

n Demena

Sicilix regio est

dd

tuam
fecit,

quemadraodum ^Egyptius Hilarion dd


ilhus Alexandrini

Merina, scd corrupte,


o Mendose habet Ms. nostrum B. Philippi Largirii

magni

Antonii discipu-

lus, qui similiter

nam
lu-if

ne ob popularem auram seterperderet gloriam, Alexandria in Africam


;

ccenobium:

ejus notitiam habes

num. 4 Comut

mentarii prxvii.

inde in Sicillam, tura

Anconam

Galatiffi

p S. Saba, primo S. Lucae

institutore,

ex

civitatem, denique in
rit,

Cyprum,

nbi feliciter mi-

Lur.r II Carbonensis monasterii abbatis Testamento

ac

sicuti hic Antonius, priscis terapori-

Paulus JSmilius Sanctorius

scribit:

idem S. Lucae

bus, apud

Deum

potens factisque magnificus, ita


fuit.

nostro morienti adstitit ex Actisad calcem.

Beatissimus Lucas retate sua

q Alius

est a S.

Elia Juniorc

plura vide num.

5 Commentaru
i'i

prsevii.

r Allusii hic scriptorad affimtatem


ei
io?

vocum Elias

Latine Sol.

ANNOTATA.

s t

Legc: praecavebat.

Qui parcit virgae, oditfilium suum


diligit filium

qui au-

tem
a Siciliae nominc Calabriam hic
coniendii
intelligi

suum,

instanter erudit. Prov.

cap. 13, V. 24.

debere

Jam

judicavi.... tradere

hujusmodi satanse
ad Corinluec

Paulus ASmilius Sanctorius

in

Historia

in interitura carnis, ut spiritus salvus sit in die

monasterii Garbonensis; sedstricte Siculus fuit ex


biographi

mente.

Vide

Commentarium przvium,
illic

Domini nostri Jesu thios cap. v, *. 4 et

Christi. Epistola
5.

Delenda sunt vcrba

num. 3
b

et 4.

non
in

est

apudApostolum malein textum Scripturx

Hi quidem

Siciliam ex Africa ducti,


sed

intrusa.

vincula

tulerunti

nati

non fuerunt. Videin

x Vasa argentea et aurea, vesteraque pluri-

tiperc nostro dicm

vn Januarii.

c Sanclus Pancratius die


vero Euplius
lati

Martii, Sanclus

mam. Exodi cap. 12, t. 35, y Non unum hujus nominis oppidum
indicatur,
radices,

est

hie

Noa

xn Augusti

colitur; ad quas diesre-

sunt in

Opus nostrum.
Hbi etiam adscribuntPanormitani. Vide
colitur.

qus inter Agrium flumen et Apennini qua Lucaniam a Calabria dividit, sita est.
Lucas sub annum 959 ex num. 9
te,

cXEiim
in

Eo
z

accessit S.

Opere nostro diemv Februarii, quo


e
f

Commentarii prsvii.

Colitur

xm

Decembris.
fuit

Quoniara advena ego sum apud

et perev.

Dabiturad w\ Decembris. Non


Gallus.

patria Si-

grinus, sicut omnespatres mei. Psalm. 38,

13.

ulus, sed

aa Matth. cap. 5,

\\

14.

ter

g Coliturxn Maii: Agyrium autem Siciluc inEtnam ei Ennam montes oppidum est. Vide
ntai
ii

bb

lAd

Cor. cap. 9, v. 22.


\\

cc Matth. cap. 6,

2.
:

uum. i Commt

prsvii.
inscribitur
;

dd
Martyroejus
in

Colitur S. Hilarion xxi Octobris


;

h Sujus nominis episcopus


loqio

natus fuit

Palcstina

in

Romano ad diem xxm Novembris


I

sEgypto tamen aliquando vcrsa-

Acta

tus: huiie ex Oasi, peragrata vasta solitudine,

Pai

habes apud

'ajetanum in Vitis Sanctorum Siculorum


el

r&tonium, Lybies urbem maritimam pervenisse


'/

in-

Tom.

7,

pag. 188

sequentibus, auctbre

Leontio

vem

iii

Steiliam,

Sieilia iu

Ihihnalium pro-

presbytero, qui illum prope

urbem Agrigentinara
Agrigentinum
sed

fectum ac
roiiijmus

demum

in

Cypromortuum scribitS.Hie-

iiutum scribit: alterum Gregorium,

Uem
stitui.
i

apud Rosweijdum in Vitis Patrum.

cpiscopum
:

memorat

Cujctunus,

minus

celebrem

de priore igitur hic videtur sermo in-

Iidem videntur

esse, qui

Hilarius
in

el

Joannes
<

de Galasso, quorum reliquias


Vricaricensi
l

Cathedrali

gkellus

num. 20 laudatus servari

CAPUT

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


ut

339
litteris.

jam diximus, non

sed orandi dumtafcNONTMO


,

xat modo, psalterioque instructus, ad B. Eliam


venit, ex

vo.

eaque cum sumrao Anachoreto consue-

CAPUT

tudine, regulam
II.

omnem, ac

raonasticara didicit

disciplinam

sanctique Spiritus in eo gratia re-

dundante, ad eam Scripturarum intelligentiam,

eumque
S.

perfectionis

cumulum
,

pervenit, ut

non
lati-

Lucas ad vetus camobium


quod restaurat,

S. Juliani

planas

modo

Scripturas

sed profunda etiam

mysteria, ac philosophorura subtilitates et

proficiscitur , ubi

om-

bula, studiosa interpretatione discuteret, ac de-

nium virtutum
exemplar.

fratribus

se prcebet

nudaret. Itaque stupebant ceteri, quomodo


ras

litte-

cum non

didicerit,

ea tam perfecte profun-

deque aperiret.

Cum

vero divino simul timori,

araorique omni studio esset deditus, non minus

quam
S. JuOfini tlerium virtutibus

in

lacu Daniel a leonibus observatus, ipse


:

THrgo

profectus

Noa

a,

ad vetus jam, dirutumb venit,

ab optimatibus timebatur

nec secus ac Danielis

que S. Juliani crpnobium

juxta

flu-

interitura qui exoptabant, illo servato, devorati

men Agrumenti, quod


a b

refecit,

auxitque. Ibique
;

tamquam thesaurus in agro deserto permansit cumque virorum maxima ad eum turba conflueret, eorum complures monastico habitu vestivit, quorum generator secundum Euangelium exstiVirgine carnem tit, eum scilicet sequens, qui de
sumpsit, ut illuminaret caecos, dispersosque congregaret; suis illos institutionibus instruendo,
hospitalitate,

sunt f quisquis Sanctissimura Abbatem turbare tentabat, ipso illaeso, plectebatur. Fuit enim e
:

primatibus quidam, vicinorum S. Juliani monasterio pagorum dominus, nomine Landulphus,


qui cupiditatis, et invidize stimulis a diabolo lacessitus,
sibi forte agros, servitia, et vecti-

quod

galia, ob

auctas Monasterio possessiones, stu-

humilitate,

abstinentia

caritate

diosamque vicinorum religionera videret imminui, Monasterium perditum ire constituit. Quod

mutua, fraternaque. Atque ut brevi cuncta perstringam, omnibus sese ad omnem virtutem praenemo enim preces, eleemosybebat exemplum
:

cum Abbas

Sanctissimus, revelante Spiritu, prseadjecitque, tantam te-

cognovisset, fratribusque praedixisset, eos perterritos consolatus est


;

nas,

innumeramque bonorum operum


publice, diu

multitudi-

raeritatem non ipsis,

verum homini nocituram.


siquidem
in

nem, quae privatim, ac


ciat

noctuque,

Remexitus probavit

cum ad

destruen-

ifrnorantibus ceteris, praestabat, explicare suffi;

dum

ccenobiura veniret,

itinere

jam raptus
co-

nec

ulli

rectius comparari potest,

quam

evanuit, nec usquara visus est.

Hoc autem

Joanni Eleemosynario, Patriarchae Alexandrino quo cunctis expendec. Utriusque enim opes,

gnoscens Vir Sanctus, ccepit cum propheta dicere


:

"

Maledicant
in

illi,

et tu benedices

qui insur-

Eobantur largius, eo cumulatius augebantur. Marsorum Proenim tempore cum totara

gunt

me

confundantur, servus autem tuus

dem

lsetabitur g.

vinciam d valida fames invaderet, eoque


versi concurrerent, e suis

uni-

cuidam prsecepit San-

omnia oractissimus Lucas, ut sine parsimonia Interea augebatur largitate res prajberet.
nibus
domestica. Sed

ANNOTATA.

narum

erogatione

cum ille pretium pro eleemosyquodam die recepisset, minui


a

sanctissimo queri opes fratresque coram Abbate vix ad hebdomadam de victu cceperunt, quod sufficeret. Quare mitissibi, duasve ad summum qui eidem negosimus Pater, eo rejecto, alium, quo omnibus de more tio pneesset, substituit;

Snb annum

000 ex

nutn.

Com
11

pr.vvii.

De

hujus camobii

situ

videsis'num.

Com-

mentarii prsvii.

nosdata ad c Consule ejus Acta apud

dimxan
pariter

annona crescere denuo ccepit. Tanabundantia subsecuta est, ut non ad binas taque ad annum victus solum hebdomadas, sed etiam
elargiente,
suffecerit. aie tenuissiraus

Jamwrii, quo

colitur.

kgrium d Seu Marsicorum ad flumen


sitam.

Unde

universi, quot-

Omnia

a te exspectant, ut des
v.

illis

escam

in

adrairati. Hic nempe quot aderant, valde sunt prudens, quem constituit et fuit- Fidelis servus, illis super familiam suam, ut daret

tempore. Psalm. 103,


f

27.

Daniel cap.

vi et xiv.
*.

Dominus

g Psalm. 108,

28.

e. escara in terapore suo terapore contigit, ut mira per 7 Ex quo ipso jquedi'
"

Inus

ien-

ipsum operaretur Deus.

Nam

et

dasmones ab

S Lucas.

corporibus pellebat, et more obsessis fratrum sui tactu, sanabat Apostolorum, solo sudarii

per fratres Nec vero per se solum, sed araictu suo missos, eacum etiara sibi subjectos, processit, ut ilh solo dem operabatur. Eoque res
arotos.

Luc

ffl

uterentur. Qui, noraine in sanandis *gris

CAPUT

340
AlC.TORB

VITA

S.

LVCM ABBATIS

CONFESSORIS.

posuerunt polluerunt templura sanctum tuum, g Haecciin pomorum custodiam.


Hierusalem
ne,

AViNYM"
CO/fcVO.

Domine, gentes

in servos tuos

faciunt? quo-

rum

alios occiderunt, alios

flagellaverunt, alios

CAPUT

III.

in caturpiter, et crudelissime captos tenent, ut

ptivitatem, et servitutem ducant.

Et nunc, Do-

mine, diminuti,

afilicti,

ethumiliati sumus super

omnes
variisqne Armenti momsterium COndit,
prodigiis clarus

in terra.

tlulinem ra i

Fac nobiscum secundum multise ricordiae tuae, et libera de hac caEcce enim, Domine. sicut

diem suum

obit.

ptivitate servos tuos.

alumferae silvestres, leonesque insurrexerunt, devoraverunt, dicentes :Ubi estDeus nosquetuos


eorura
?

Et quis Deus

eripiet eos de raanibus no-

Oltonis Ua-

Constantinopolitam -pweinde vero a Nicephori

stris?

Propitius esto, Doraine, et ne des in


Dei ?jt
nii.i

gnivietn
ccdeu
condit,
.

/'-

menlum monasterinm
a
h
C

JJ

imperatorisHempore, ferox quidam

ex

venit, ut diriTransalpinis ""**"" irau&aipuia nationibus in Italiam

peret, atrociterque
.

Graecorum urbes expugna\

opprobrium sanguinem servorum tuorum h. 10 Haac D. Lucas cum fletu, et lacrymis di-cen s, cura fratribus vigihas egit. Et quemadmo-

Uio,

_.i., :,,:*., nn n imc pnm imnerio venTimentes igitur eo in nos cum impeno fugere cogitavimus. turos, in munitum castrum
J,-

ret.

Anm dum
si,

in Wtpri Testamento in Veteri Tp.st.amento

estMoyDeus locutus estMov-

Sedcuminter seculares homines

versari. nobis

dicens: Quid claraas ad me? Eleva virgam tuam, et percute raare, et pertransibis tu, etfilii
Israel; sic etbeatissiraum

magister noster in priturpe videretur, d statuit


contendere, vatum locum, naturaque munitum
quisiveadcastelliaadificationem, sive ad muniigitur non nimio opere indigeret. Diversa
tionera

hominera allocutus

est,

dicens

Quid claraas ad rae? Loquere cura


accingant se cuncti.

fratri-

bus

tuis, et

Tu

vero accipe

montanaloca tentans, congruum tandera nactus modo.sedeorumetiam, est, nonsuje, suorumque


saluticonsentaqui in vicinis ccenobiis degebant, Hic primum Basilicam sub Mariaa Virgi-

baculum tuum, ad pellendos hoscecanes praeibis nec enim stare potuerunt a facie splendoris gratiae

spiritus tibi concessae

invenisti

enim gratiara

neum.
nis,

apud me. His auditis, Beatissimus Lucas sese ut vir fortis accinxit, stetitque in porta, cunctos
suos inspiciens, et robustissiraos quosque, cetecrucisque signo ris in Castello relictis, eligit
;

afflictis

Petrique Apostoli nomine construxit. cTum omnibus, suoque auxilio indigentibus

erat auxiliator, et medicus.

Non enim

pauperi-

munitus. tamquam

strenuiura militum dux, in-

bus solum, eoque fluentibus quibuscumque succurrebat, sed omnibus etiam, quacumque aegrotatione languentibus,

genti animo, extra portara electos

cohortatur:

sumensque a Gedeone exemplura, qui ex ingenti


multitudine paucos elegit, quibus infinitos ho-

daemonisque infestationi-

bus oppressis, ne cui caritatis viscera clauderet, quEesitae sanitatis, invocato Dei nomine, praestabateffectum. Sed
repellere,

stium cuneos superavit

et a Jesu

Nave, qui

nomen

sanctitatis

a se volens

parva similiter manu maximas saepe copias proEt vos debentes animas fligavit, dicit ad suos
:

ventosamque populi gloriam aeternae

corruptricem'fugere, herbaria cataplasmata, et

pro fratribus vestris ponere, exite in spe victorice, acriterque contra Christi, Christianaequerei
hostes infestissimos pugnate. Tradet enim eos in

epithemata languidis apponebat, ut herbarura vi facere putaretur, quod divina virtute, ac nomi-

manus vestras Deus, atque

haec dicens, extendit

ne operabatur.
u

manum

suara, benedixitque ipsis, et oravit, con;

quo Sara-

9 Jam vero asdificium illud, de quo jam diximus, vel ab ipso initio Armenti Castellura, Calabro autem idiomate rupes

traque Agarenos dimisit

hi vero

cum
cui

se

ad de-

fensionem praepararent, magnura ignis fulgorem

non

fortuito, aut temere, sed divina

Armos appellatum, quadam

equum circumire candidissimum,


ctissimus insidebat, aspexerunt
facies
:

Pater san-

cumque eorum
ter-

providentia ad salutera protectionemque multitudinis illuc ad refugium concurrentis perfecit-

flamma coruscans obtunderet, nimio


caesi,

rore in fugam conversi sunt, omnesque in praelio


corruerunt. Plurimi ergo gladio
captivi ducti,
alii alii

que. Aliquando enim Agareni,


dicuntur, in

qui et Sarraceni
venientes, f

vero
fuga.

eamdem provinciam

demum

turpi evadentes

plurimamque capientes turbam, et ubique depraedantes usque ad Armenti viciniam cucurrerunt,


ubi

armisexpoliati sunt.
victoria

Hac vero pro voluntate usus

Sanctissimus Dei Famulus, hunc psal-

cum

fratribus suis Vir Dei


in

manebat

castra-

mum

cantare iuccepit:

Exurgat Deus,

et dissi-

que metati sunt

campo, ubi Sanctissimae Vir-

pentur omnes inimici ejus, et fugiant, qui ode-

ginis sacellum situm est.

Et jam per campestria


nefariis-

runt eum, a facie ejus


11 Post

/..

>

discurrentes, exultantesque sacrura Dei genitricis

modicum vero
incubuit,

terapus, omnibus solura

locum immundis pedibus, accubitu,


ille

ccenobiis gloriosissimo Viro subjectis


vis

que sceleribus polluebant. Quas

in

Virginem

morbus

ut

monachi

fere

tam graomnes ad

edtlUqut ibiaem

injurias, et innumerabiiiura fere captivorura ca-

mortem

aegrotarent.

Quod

valuit imprimis

cum
sin-

lamitates audiens, quoscatenis constrictos tenebant, in singultus, gemitus, fontemque lacryma-

ad Lucac dignitatem augendam, tura ad totius


congregationis patientiara.et coronam.
gula
is

Nam

rum

effusus,

hymnum, quem
recitabat
in
;

tres pueri canta-

ccenobia, fratresque

singulos invisens,

bant in fornace,

illudque

David

precibus complures ad vitam, salutemque revocabat.

Deus, venerunt gentes

haereditatera tuam,

Quos vero non sanabat,

ii

tam

suaviter,

hilariterque

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


hilariterque

341

migrabant, ut non emori, sed de raorbo jam ad sanitatem, de tristitia ad laetitiam, Contigit de morte transire viderentur ad vitam.

spe, vel opere cessavit.

Quin illudentera

sibi dia-

bolura, et

delusit, ac

autem, cum singulos eo, quem diximus, modo

in

a divinis avocare de B. Job more, quo magis vulnus incrudescebat, eo Dominum constantius laudabat.

laudibus nitentem

u tohb MtONYMO,
i

coevo

monasteriis visitaret, ut e fratribus quidara Nicolaus nomine decederet, ejusque anima ad inferos duceretur; sed corpus tres ipsos
dies,
toti-

Sed cum narrationis stylus fini jam appropinquet, ipsum aliquantulum retrahamus. Bona,
1
I

tnilinti

r<

riore parthe*

et fertilis

arbor pluriraos

in nobis, utilissimosque

demque noctes per asperas Armenti rupes tres aspectu yEthiopes raptaverunt, cum ille Patris
Luca3 ad se liberandum expectaret adventum, ac frequentibus suspiriis, geraitibusque clamaret.
Interea

fructus prsebuit, B. videlicetLucam, ejusque germanam Catharinam, cum filiis suis. Haec igitur

Catharina, B. Lucse soror, juncta prius matriraonio, filiisquesusceptis, sancto scilicet Antonio,

dum

sic afficitur,

ecce tibi senex quidara

de quo jam meminiraus,


ro, altero

et gloriosissimo

Theodo-

vestibus ; l candidissimus, sacerdotalibus indutus nigerrimi illi, horappropinquante, fugere

Angelo

q post

jam

vidua, de Sicilia
flexisge-

quo

venit

Armentum, monachisque primura


filios

ribili

cum

claraore,
illius

autem senis

mugituque cceperunt. Cum manibus teneretur, ac sursum


en Beatissimus Lucas occur;

nibus supplicans, tura fusis fratri


cibus, ut monastico se habitu, ac

suo Lucae preindueret.

duceretur ab

inferis,

Sancta femina. voti


cietatera instituit,

compos

facta

Virginum so-

vehementi cursu soluto rit. corpore in sudorem senex Siccine gregem tuura lupis ad ad quem Domirapiendum reliquisti ? Cui Lucas Obsecro, fratribus viparce mihi, venio enim a reliquis ne,
: :

cum

quibus honestissimara in

campestri, quara dixiraus, Sanctae Dei Genitricis pervenit, aede vitam duxit. Eoque virtutis brevi

atque ea Sanctimonialibus
fratri
t

norma

praeluxit,
?

ut

sitandis, gravissima

segrotatione laborantibus

non

dissimilis

videretur. Quid raulta

ea

cum

recessit de senis raanibus eura suscepisset,


;

omniura ejus

Virginum sanctimonia, ut eamonasteriorum


,/,,

senex

et qui

mortuus

fuerat, surrexit, resedit

rum

inpastores, ab ipsis religione, pietateque

ibidem Vesanuraque se reperit in lecto, astante atque in gemitu, et lacrynerabili Patre Luca, agente. Sed Nicomis orante, Deoque gratias qua? triduum siluisset, cuncta post, cumhcec
laus
sibi in inferis
prodlgiis,

structi,

ceteris essent aliorum

ccenobiis exemplo, ac doctrinae.

monasteriis 15 Sed ab invisendis quadam die

i,i

ciaudil

tum anno
IX

evenerant, enarravit.

12 Nec

id

semel factum. Saepius, quemadmo-

ut in extasim 893 di redeunti Lucje contigit in itinere, qui de obitu suo raperetur, Angelumque videret, Vir Dei, Luca, hisce verbis faceret certiorem
:

inultisque, ante, B. Confessor Nicolaus, m et salutem, noster vel post mortem ad auxilium.

dum

perge cito

appropera

iter,

quod

in

hoc raundo

Lucas apparebat. Nara


de rupe

et cuidara praeterea, qui

Deus. Sed extreraum perages. Jara enim vocat te Maad se rediit, fratri rem nuntians
ubi

Lucas

soque, ac vulnerato H<ec, et his simieo laesionis signum apparuerit. cum ageret, fratres raonere
lia

adfuit, offenin praecipitium subiverat, subvenit adeo, ut nullum in

turemus, inquit,

domura

seculo vocatDeus.idque
didici.

enim ab hoc me Angelo revelante, nunc


jara

Cumque domum

perrexisset, in lecto Pa-

prope innumera patribus exemnon desistebat, tura ab antiquis tum a suis fratribus, qui decesserant, plasumens, defuncti erant, simulque ne duorum, qui nuper
potius sanctissimi cuvitiosam, sed admirabilem migrave.at. vitara jusdam Antonii, n qui tunc

singulisque quemadraodum ter Sanctus decubuit, fratribus benediJacob filiis, in mortis articulo,
xit
feliciter raigraseque signo crucis muniens, condito III. Id. Octobris a mundo vit ad Dominura Incarnatione Domini sexies millesimo 493, ab i Lucjb mori993. r Adfuit in obitu S. Sabbas,

imitarentur. Qui
3

cum

totius

Congregatioms

fuis-

set

(Economus,

nulla in re ulli

uraquam mole-

manibus propriis. inbus ac sanctitate par, quem sepelivit, Deum in eo laugentique cum honore
dans, cui,
sit

stus, sed

omnibus

atque dulcis, mitis, obediens,

honor

et gloria in secula.

Araen.

vita, moribusque ut paucis omnia de ejus

comvitse

(*)

plectar,

magno

illi

Antonio ad extremum
fuit.

spiritum simillimus
,

ondilii lnstauratitve pluribiu iii" nasterils,

praedicabat, 13 Haec in templorum concionibus aedificator fuit, vel quorum magnara ex parte Naraque B. Laverii o aedem
etiara instaurator.

ANNOTATV.

cum jam dirutam


crna incidit,

invenisset, proprns

manibus h-

lapides ad calcem

coxit, earaque de-

raum
non

refecit.

Nolebat enim,

nisi

manibus opera

retur,

manducare,juxta illud Apostoli: - p manducet vult operari, non


;

Si quis

mentianem

et unus-

Ordinis S. Ba facere Carboncnsis nunc v#o duBcesM olim Anglonensis, monasterii,


Tursiensis in valle di Sinno
siti,

Uographum nusptam a Momimussupra S. Lucae

tamquam ab

illo

quisque propriis

manibus

operetur, ut

habeat

quid manducet.

Cum

autera huraani generis


,

quibusque rebus invideat. Videns diator egregiis ipsum ( sicut etJob eum bonis operibus vacantem,

mm

dl

aaat

ac Gathonmn Paulus JSmilius Sanctorius,


/"<.
in

S.

Luc*

instawaH^facUidhocloco.jnnut. Ar.urnnnunncastrumSeceSSUm in

sirailiter aggressus est, et fecisse legitur) tentare

ZnvtariumaLucanonquide
stawatumdumtaxatait,
citatis

<*

'""

margine lesia^

vulnera ei cbroniea insurisquiderapercutiens, raorbo, petriennium durante intulit, ex quibus a bona umquam Non taraen
dibus
claudicavit.

mnt0 Imc* IL

et

Blasii.

Carbonenstum abbatum,
nescto cu]us,

U.^uiis, namtione, quibus pag.

commen-

342

VITA

S.

LUCyE ABBATIS CONFESSORIS.


Eextende

commendatarii ad Fpiscopum Desiniani jungit


pistolam.

manum tuam
filii

supra raare et divide

illud:

ut gradiantur
occisi, cui id

Israel in

medio mari per


et 16.

sic-

Anno 969 mense Decembri

tem-

cum. Exodi

cap. 14. \.
v. 1.

15

poris Calabria parebat.

kPsalm. 67.
in
filio

c Otto Magnus, qui bellum JXicephorum. ob negatam, quam

Italia adversus

Fortasse S. Pelrus, Apostolus, cui dicata erat


ecclesia

suo Olloniconfi-

Armentensis

a S. Luca condita.

jugem

petierat,

Thcophaniam, Iiomani Junioris

ra Videtur hic

sermo esse de S. Nicolao Sijrncu-

liam, movit.

sano Confessore, de quo heec Octavius Cajetanus in


hsec

d Auctorcm
oculatum.
e Armenti

verba indicant rei gestx testem

Vitis

Sanctorum Sicutorum Tom. II, pag. 32


fuit

Celebre etiam
scilicet, ut

olim

nomen

Sancti

Nicolai

paulo infra ait biographus,

Confessoris Syracusani, uti constat ex Tabulis


ecclesias Syracusanae, sacrisque
giae capellse S. Petri

Lucanijp, seu Calahri.v nunc oppidi, tum autem castri

monumentis

re-

semidiruti.

Venit
in

autem eo S. Lucas, anno


Calahria Ottonem non solum

in Palatio Panorraitano, in

969, quo versatum


ex

quo etiamnum ejus


lis

reliquiae coluntur.

Dies nata-

Hermanno

Coutracto et

Lupo Protospata, num.


habemus; sed
<(

nobis ignotus est.

14 Commentarii pr&vii

citalis,

n Infra num.
nepos dicitur.
o Passus hic S.

15 S. Lucae ex sorore Catharina

aliunde probatum dat Muratoriusin Annalibus Ttalis

adaninim eumdem.
f Contigisse videtur

Martyr xvn Novembris


hanc hodieque exstare

eccle-

hxc Saracenorum in hoc mo-

sixa

S.

Luca instauraUe situm habes num. 15. Com.

nasterium S. Lucse irruptio vel anno 9S2, quo una

mentarii prxvii
lus

ail

Ughel-

cum Grxcis Ottonem II gravissima


runt
;

clade affece-

Tom. VII Ituh.v


col.

sacrae auctse, ubi de episcopis

vel

986, quototam Calabriam dilacerasse Luscribit.

Marsicanis,

486.

pus Protospata in Chronico

p
r

Ad

Thessal. cap. 3. V. 10.


nobis, qui hic

g Psalm. 78 V. 1. h Memor esto, Domine, opprobrii servorum tuorum Psalm. 88 ti. 51.
i

qAliunde

memorantur, ignotisunt.

Annum 1000
;

signaral Castellanus ad diem

xm

Septembris
s

quem ad hunc diem 903


in vita

recte mutavit.
et pri-

Quid clamas ad

me

Loquere

filiis

Israel, ut

Abbas monasterii S. Philippi Agyreni


monastica institutor.

proficiscantur.

Tu autem

eleva virgam tuam, et

mus S. Lucde

DE

S.

COLMANO MARTYRE
IN

AUSTRIA.

c
J
B.

COMMENTARIUS PR/EVIUS.

I.

Quis Acta

S.

Colmani

scripserit; quee ejus Patria et prosapia fuerit.

dctas oa.

M
__

tTos

fuit

Occidentalis Ecclesix ChristianU

pene universi. qui de

Italia

seculoxi, imperium

RomanumS. Ben-

et Gallia ad sepul-

rko, Bungarise veroregnum moderante S. Stephano, admodum frequens, ut

chrum Doraini Hierosoljrais ire cupiebant, consuetura iter, quod erat per fretum maris, omittere, atque per hujus regionis

Paisestinam.beatam illam terram. quam generis humani Redemptor pedibus trivit, suoque sacratissimo
"""/"""' irrigavit, non tam procul dissita explorandi desidt rio, salute

trans.tumhabere.

Ille

(Hungariz patriam vero (S. Stephanus) tutis)

simara omnibus constituit viam. Excipiebat ut


fratres, quoscumque videbat, dabatque iUis immensa munera. Cujus rei gratia provocata innu-

quam singulari in Hominem-Deum pro hominum illic cruci afjixum pietate ducti,terirent; cujus reite-

mtri """ raroitinere, invisum


stem
'""" a,/ """>
lib.
iii.

raerabilis multitudo

tam nobilium, quam vulgi

populi,

babemus Qlabrum Rodulphum, Cluniacensem

Hierosolimam abierunt.

Ex

hoc Hierosl-

wi w memoria gestas describentem, cap. 1 Timetemporis, inquit, cocperunt


:

lymam peregrinantium numerofuit S. Colomanus Cholomannus, Colmanus vel Colomannus

(variil

enim modis nomen ejm a variis expressum legere


estj

"

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

343
oh co nrcctns Sancti Veliquias

est)

Martyrologio Homano ad hunc diem inscriptus,


ut

dum, quo Humjarin

\u tOM
'

idque ex eaperegrinatione consecutus,


tofis nostri

ad Servalatro-

nccitate, famealiisque malis afflicta fuit,


trus ipse expertus est
;

Pc-

instar e putibulo, cui


in

cum duobus

tertium quartum

et

quintum

nibus,ut infra
ratur,
"'"'

ejus

Martyrii Actis fusius enarribi aperuerit.

cum,
tur,

ut

Hungariam Sancti
vero Petro

reliquiet transferrenest, conti-

afj

lum viam

tumulus,cui inclusse erant, effractus

2 Acta Martyrii primum


cxsarca
1

typit

publicis

edidit

gerunt
in

jam

in

Hungarix regnum,

uti

Petrus Lambecius Commentariorum de Bibliotheca


indobmicnsi
prsefixo
lib.

Chronico Mellicensi apud Hieronymum Pexium

n, cap.

vm

pag.
:

611

et

legitur, successit

Andrcas anno 1040. Vidcre

igi-

sequentibus

iis

hujusmodi

titulo

Historia

inr

h&c miracula Erchenfridus, anno WQZdefunetatis, ut

Martyrii et Miraculorum S. Colomani, natione


Scoti, qui

ctus nnn potuit, nisi 'iini anno

minimum

anno Christi MXH

in

oppidulo Austria3

75inabbatem
,

electum,

vitam ad annos 117 proveri


est,

Inferioris Stoekcrau, olira Asturis vocato,

pasest
;

dixeris;

quodomni

specie destitutum

sus est, composita ab Ercbinfrido tertio coenobii

sed ner aliunde certum

hxc Acta Erchen-

Melicensis abbate, qui eoderavixit tempore.

Ea-

fridum habere auctorem.

dm

deinde edidit Anselmus Schramb, Mellicensis

4 FateturidHieronymusPe

ius,

haberiHrchen-

verumidcer'"'"

Monasterii bibliothecarius, Annalium seu Chronici

fridum aienshorum Actorum tcriptorem traditione

ejusdem monasterii part.

pag,

23

et

sequentibus.

majorum magis, quam

certis

argumentis. Fit quv-

Eademitem tom

I.

Scriptorimrerum Austriacarum

dcm Erehenfridi
tcribi

in

Necrologio Mellicensi, seculo

xn

pag. &7etseqq.annon22edito,inseruitHieronymus u Benedietini Ordinis in eodcm monasterio

capto, his verbismentioad

wi

Kalend.

Ma-

Erchenfridus abbas
Tertius

nostrae
loci

congregationis
piae

professusi

qui anno etiam


illa

1713 Crembsft non


cakem

so-

obiit.

abbas hujus
S.

memoriaj,
dictasse.

tm recudi

curavit, sed etiam prsmissis disser-

qui Historiam

Cnolomanni

dicitur

tationibusquinque,subjectisquead
illustravil

operis sui

Scd jmtrema verbaa uculi

\w mmiu

ndjccta fuisse

Soripsisse

illa

a plerisque crejlitur

Erchenfridus, Mellicensis monasterii, a canonicis


ad Benedictinos anno 1098 Iranslati, dbbastertius, ad nhbatis dignitatem electus

monet Pezius, additque Actorum exemplaria, MeU license, Vindobonense, Qarstense, Cremifanense et

Windbergense ante annos quingentos (edidittom.

anno 1121,

cui

mb

annum 1163 ex veteri apud Hieronymum Pe ium


Mellicensi
igitur
secuti,
fuit,
<

Scriptorum rerum Austriacarum anno 1721)manu cxarata, Erchenfridi nomen neuliquam prxferre ;
contcndit lamen

'hronico successit aliique, qui

Sygehardus: falluntur

ex Actorum tcxtibus,

ca saltem a

Pagius

Erchenfridum
tempore vixisse

Lambecium mox citatum eodcm, quo S. Colmanus


Lambecio
vero,

quodam Mclliccnsis acnobii nlumno


ta
;

fuisse composi-

sednechocomninocertumapparet.
nihil

Nam

prtona

tradunt.

ut

quidem Actorumparte

occurrit, unde

mona-

Hieronymus Pezius Actorum


officio
in

censet, errandioccasionem
:

hxc

chum Mellicenscm
secunda
vero
:

illarum auctorem fuisse infe\

Prologo verba

Quocirca nos quidera

parte
ila

posteris coramendare

duximus,

quse in

num. 12
vitio

Ac

hxc occurrunt apud Pezium usque ad finem vitae suae in serfilia

nostra regione et nostris quoque gratulamur acta

degebat fratrum, cujus adhuc


num. 16:

in nostro

temporibus;

male

scilicet

intellecta

prsebuere

est servitio;

num. 15: Qui mutus quinquennio


;

duasqnippe partes ea Acta complectuntur, quarum prima de iis rebus agit, qux Colmano adhuc in
uivis superstite, aut triennio ejus

erat in servitio fratrum

Quk

oratione

fratrum,

ete.

num.lB
etc.

Doraino itaque abbate


canonicis, a
institutis,

cum
Leo-

obitum proxime

m-

fratibus orante,
poldo

Verum cum

secuto;altera veroilla enarrat miracula,

qum mb-

MarchioneAvstrue Mellici

su*

quibusmox sequentium temporum lapsu contigerunt


recitata

serint Benedictini monachi,

num primum

illic

ca-

Actorum verba Pezius

applicat.

nonici seculares, an regulares instituti fuerint quxstio est


:

C
Erchcnfri'

iis,qusprima 3 Facile quidem, Erchenfridum Actorum parte narrantur, cocevum


-

si

cnim regulares, quod qusedam saltem, fa-

non fuisse con-

tente

cesseroi

sednechoc

facto omnutdiflicultasevanescit;

ubi

AnselmoSchramb Ghronici Metlicensispart. i. fuerini de Leopoldo T, monumenta suadent, hi


;

nam non modo LucubraHonis, sux


qu<c sua

principio

ea,

nihilin

verbis

Actm-um mox
instituti
,

recensitis

oceurrit,

contigere

memovia,

posteris

me

tradere

undede BenedicHni

alumnis

illic

iermo-

Actorum

scriptor ait,

sed etiam parte hujus altera,

nem

institui, confici queat

nihilque quin ea
incola,
ei

Acta

/ prodigia Mellici facta

enarrat,

horum

sese

te-

a canonico regulari, Mellicensi

rerum,

oculalum prodit,ad hunt


rationi
su
e

modum parUm
.-

quanta sunt, quas iimnit, partimsaltem spectatore,


conscripta sint, obstabit. Laudai quidem

wcundam

exorsus

libus, quEE

Dei clementia videndo cograulum ostendit, pauca, quae nobis perstringimus. Atquiex undecim nita sunt,

Ex multis mirabiper suum fidelera Fa-

Anselmus

Schramb codicem pervetustum Ms. Bibliothecs PP. JPranciscanorum Viennensium, inquohxc habentur
:

Prsefatus

saltem quinque videre Ernarrat, miraculis priora haud potuit-, quidquid de senis posterwchenfridus conlingerint, tempore non adeo liribus,

xii sfficulares sacerdotes.

dux Leopoldu^ Mellicum ordinavit Idem quoque legitm


i

Chronico Mellicensi

mensi auctore BerOfl-

qus, quo

nardo

NoHcO nd annum 1089. Sed quonUt Ht


codexitleMs.

,,,/,

censendum

sit.

Primi miraculi, quofuri


versa est,

tiquitatis

PP.

Frdnci

cturni

humana facies in caninam Petrum Hungarix regcm (imopotius,


tsndetur,

fama

iatus Mellicensis
cat
.

ut infra 08-

Chronicon vero
est
i

Ghronographus exacte non expliMeUicense vetuseo loco mtsrseculo decimo

Stephanum, utabHenvico Anstrix Marcln.c


S.

Petri

d<

movtt,
S.

polatum

Bernardus denique Noricus Bava\


sciHpsit

r
;

Chronicum haud
secuntius.

quarto

ci-

posceret Uquias inHungariam tranferendas

344
\i

DE
ioitur

S.

COLMANO MARTYRE.
tius

UTORB

5 Quul
ctore

inquies, de

Tensendum ? Archiepiscopus TreviHicrosolwa redux Poppo, Austrix Marchione, rmuis cum fratrc suo Henrico
'

Om

horum Aetorum auoixisse se prodat eo, quo

Wigomiensis, qui Chronicum suum ad annum

dumtaxat seculi
his

xn

trigesimum septimum perduxit,


:

verbis

tradit

ad annum 1028

Eodera anno
:

natus est Hibernensis probabilis Scotus

cujus

jr

mutendu
temporc

in

Hungariam S. Colmani
nd annum circiter

reliquit*
so-

studio et labore Chronica pnecellens de diversis


libris

eait

wfra isque PopponisredUus, quod

est
est

coadunata

ubi voci probabihs substi-

lide ostcndctur
sit

1029 referendus

tuenda

vox Marianus,

quemadmodum ad annurn
:

scriptor

ille

neque Erchenfridus esse potuit, ne-

1052 idem Florentius scribit

Marianus Chrono:

quispiam ; cum is que e Benedictinu Meliicensibus . muenti jam inclinante abbageculo

dm

mlm

graphus seculum reliquit; vel legendum Marianus probabilis Chronographus. Plura de Mariano vide apud Usserium de Britannix Ecclesix Primordiis cap. xvi; ubi prater hxc
tracli

excesserit munere annis 41 perfunctus e vivis non nisi annis 69 Benedictinum autem instiMum missa ab Popponis in Gcrmaniam redttu Mellicum,
tis

Sermanni Con:

apud Canisium ad annum 812 verba

Classis

00

SublaA ensi in Italia


;

nwnastcrio colonia, inve-

ctum fuisse constet

neque Actorum horum scriptoet

Danorum Hiberniam invadens Ma etiam Adami Bremensis ex


tat.

a Scotis victa est,


cap.

ccxvn Histopatria reci-

rem jam annos 69


castui

eo plus

natum Bcnedictino

rix Ecclesiasticx Hibernia Scotorura

majorlsal""'''

Cum

nomen dedisy, verosimile fmt. porro ea. qux sibi videndo cognita sunt,
tum partem primam, guanta

Scotiam etiam pro Ilibemia sumpsit ThcodoriTrudonopolitanus in Vita S. Rumoldi tom. 1

cus

dicat sese perstringere,


estt

Julii pag

21

sed ex his aliisque secnli xi scripto-

videripossit:

tum sccundam, scd partim dumtaxat, qnatenus

rum

verbis ccrto,

Erchenfridum,

vcl fortc

anony-

hsc miracula, a S. Colmani Mellici scpultnra usque

mum

noslrum eodem sensu vocem Scotia usurpasse


sic

ad corporis ejw

in
,

Hungariam translationcm paab uno codemque seculi XI au;

non cfficitur; esto

eam recentiorum monumentoGraduale Gem-

trata complectitur

rum, qualia sunt Martyrologium Carthusix Coloniensis, Officium Ecclesiaslicum et

ctore fuisse

conscriptam suspicor
partis

cxtera autem,

qux ad calcem

num. 12 ad 14 usque ?nequi non tantum

blacense,

Breviarium Mellicense, Martyrologium

morantur, ab auctore sxculi XII, sive Erchenfrido,


sive

Anglicanum, a Vardiro Articulo 8, Disserlationis


historicx de
intellexerint.

quocumquc

alio fuisse adjecta

patria S.

Rumoldi laudata, auctores


Colraani, e Cx- Suncti patria

miracula quaedam recentiora antiquioribus dc suo


adjeccrit, scd vetuslioris scriptoris
terpolarit.

etiam textum in-

8 Idem censendum de Vita


saricnsis

S.

Seculo ex duobus his scriptoribus priosuadent verba

(vulgo

Keisersheim) Benedictinorum in

rem

vixisse xi

mox

relata.

Vnum
fuisse

Sucvia monastcrii codice Ms. per Stephanum Vitum


Vardeeo transmissa, cujus heec verba recitat
dit autera
:

cumdcmque
auctorcin,
ossa cx

partis 1 et
ro

2 usque ad num. 14
quod sacra S.

Acci-

f.v

colligo,

Colraani

quendam Colmannura

noraine, Scoticae
iter arripere, et

Hungaria
fuisse

in prsedictura

locum Medlicham
In pr&dictum
ait

gentis

oriundum peregrinationis

reportata

num. 12

dicat.

terrestrem, ccelestis amore, Jerusalem,

cum

aliis,

locum,
id

ut huiic

jam

ante abs se
et

nominatum
njon

indicet,
est fa-

quibus eadem mens erat, expetere

qux cum

in

guodparte quidem prima

secunda,

Vita a Pezio edita pariter legantur, indicio sunt,


recentioris alicujus

ctum. Interpolatum dcnique vetustiorem scriptorem


a rccentiore
fuisse,

additamentum
filius

esse,

qute ibidem

proptcrea suspicor, quod

ad

scquuntur
nise seu

Fuit enim

regis

Scotorum Hiber-

Translatioticm corporis S.

Colmani

in

Hungarmm
Ilenricum,

Scotia&, quae

Hibernia insula vocatur,


in

simul coneurrisse Petrum,

Hungarix regem, Popet

quod eo vehementius, quod

ejusdem Vita, ex ea-

ponem, Arcliicpiscopum Trcvirenscm,

dem

bildiotheca ab

eodem Vita ad Majores nostros


illa

Austrnv 7narchionem, asscrat, crrore, uti infra pro-

transmissa, postrema

verba non habeanlur, su-

hntum dabitur, graviore, quam ut ab auctore, res,


qutis viderit,

spicamur.

Patriam suam, nempe Hiberniam, S.


vel ipso

enarrante,

profectus videatur.

Nunc

Colmanum
ctimonia

nomine prodere Vardxus,


viri

ut in

Acta audiamus.
ni,
,

qua hujus nominis

complures nobilitale

et

san-

rtn item

7 Accidit, inquiunt, quemdam Cholomannnm


nomine, Scoti^gentis oriundum, peregrinationis
iter arripere, terrestrera ccelestis

insignes exstiterint, hodieque exstet nobi-

lissimum Colmannorum

slemma
filii

(nostris,

inquit,

amore Jerusaerat, expetens


posl

Clann Cholmain,

id est

seu progenies Col-

lem cum

aliis,

quibus eadem

mens

mani) veterura Midiaa et non raro Hiberniae re-

invisere, imperante

nimirum S. Henrico, qui


e vivis

gum

tribus; gu.r quidem inficias non eo, sed unde

Ottonem III, anno 1002


imperio usque ad
natione

ereptum,
prsefuit.

Romano

ex illorum stirpe patriaque fuisse S.


evictum Vardsus dabit
?

Colmanura,

annum 1024
S.

Hibcmus, an Scotus

Utrumne Colmanus fuerit,


dicatur, lisest,

9 Nihilo
quod
illi

certius est

regium S. Colmani genus, genusque,

eo quod Scotica hic gente oriundus


alias

Hibcrni zque ac hodierni Scoti adscribunt.


:

etiam sxpe mota inter


:

gentis utriusque scri-

ptores

neutris "ssnitn-i cerfo, indubiz fidei

monu-

I tvique ejus stemma <jeiwalogicum exhibent quorum alterum ab Adumo Formano, Dunfermelensis

mentis destituli, possumus,

quamquam

id satis ex-

ordinis

S. Bencdicti monasterii,

in

Scotia

siti,

ploratum

sit,

scculo etiamxi, quo, qui S.

Colmani

Priore ad abbatcm Meliiccnsem Sigismundum anno

Acta miraculaque saltem aliqua transmisitposteris,


fuisse

videtur,

Hibernia Scotorum

appellatianem

1524 missum una cum Formani littcris exhibet P. Anselmus Schramb Chronici Mclliccnsis parte. 1.
pag.

adh&sitse.
<iit

Sk Marianm Scotus ad annum 1043 Super quem ego Mariannus Scotus


:

26

et
est.

sequenti; alterum vero pag. 32, quod

Vardtri

Genealogia Scotica apud Schrambium


habet
i

raclusus, cic. Atqui hunc

Hibernum

fuisse

Floren*

laudatum

sic

fidgarus

cum matre

et soro-

ribus

DIE DECIMATERTIA. OCTOBRIS.

345
potuit.

ribus

mare

petiit, in

Hungariam ad parentes
in

re-

cjnsmater esse band

8. Eduardo,

quiEduc vivi*

autem orta patriare volens. Tempestate

mari

ardum ejusque

liberos in

Angliam evocarat.

regnante ibidem rege casu in Scotiara applicuit. Quos cum rex Macolmus vidisset, pla-

erepto, occisoque
rtue

Haroldo II, Wilhelmo Norman-

Macolmo.

duci Auglia cessit anno

1066; cernens autem

cide eos suscepit. Et Divara

raonio sibi sociavit.

Unde

ecclesiara in

Margaretham matrihonorem

Edgarus Edeling, inquit S. Adelredus, Rievallenj, Ordinit Cisterciensts in agro Eboracensi abbas

ereSancta? Trinltatis Intra praflflium nuptiarum genuit sex filios et xit. Ex qua dictus Macolmus

anno 1166 defuuctus, res Anglorum undique perascensa navi cum matre et sororibus turbari
;

duas

filias.

Quorum

tres seniores

filii

non fue-

reverti patriam (Hungariam) qua natus est, co-

runt reges. Eduardus videlicet mortuus est abssepultus, apud que liberis. simulque cum patre

nabatur

sed orta in mari tempestate in Scotia

applicare compellitur.

Hac occasione actum,


nuptiis

ut

Amvick

dolo interemtus. Secundus

filius

Edmun-

Margarita
Idem
scribit

regis

Malcolmi

traderetur.

apud montem dus nomine pius ac devotus obiit sepultus. in monasterio honorifice est Jug, ibique igitur rege Scotorum cum duobus filiis Macolmo
lefunctis, orta est

ad annum 1068 Simeon Dunelmensis,


et

Adelredo coxvus ad annos 1068


ricus
fait
in

1070

Theodo-

Vita

S.

Margaritx, cui a confessioni


festi-

maxima guerra
fratrera dicti

in Scotia? re-

Itaque ingenti nobilitatis totius regni

gno inter Donaldum


et filium ejus
tize

Macolmi

regis,

vitate et apparatu, post Octavas

Pascha

cele-

Nothum Duncanum. Et hi regnum sex annis invadendo perturbarunt,

duo Sco-

brataj sunt nuptia* (Malcolmi ct MargareUr) anno


Christi sexagesimo septimo supra millesimum
:

scilicet legitimo inde haerede pulso, tertio

filio

ac sponsa Margarita
coronata.

in

reginam solemni more


Saxonici,
:

peregre proficiEthelredo nomine, qui exulans fine pausavit non constat. sed ubi vel quo scitur
:

Addo

et

Chrouic-

Edmunfo

Gibson intcrprcte, verba ad


profectus est rex in

Verumtamen
migero suo

nonnulli opinantur ipsum

cum

ar-

annum 1067 Hoc anno transmarina et secum riuxit


rediit

in veste

pensumque
x

peregrina captum fore, susinnocenter. Quando autem exulare

Florentius obsidesflnter hos Eadgarum, ut scribit

Wigprniensis

ac thesauros

autem anno

ccepit, fuit circa


,

annum Domini

mxii.

Sco-

tix

parentes Malcol10 Sequuntur dein S. Colmani filii Eduarmus Scotix rcxei Margareta regina, duces, EdgarEthelredus, Scotte
,lus,

secundo. Eadem sestate egressus est Eadgarus multique (seu Edcling) et Maerleswegen,
Clito
viri

Edmundus,
ct

reges, flffe deniqux dus, Alexandcr, David, Scotise his Ethelredum, pere-

rex etiam et profecti sunt Scotiam eos oranes suscepit, et duxit in uxoMalcolraus Tam igitur rera Clitonis sororera Margaretara.

cum

iis

dux Mutildis

Maria.

Ex

certum
reta

est S.

Colmanum
esse,

ex Malcolmo

et

Mar
ColmaQuod

nomine Colmanum grc profectum, mutato hujus facitis refutatio volunt. Sed commcnt,

dictum
tst.

natum non

qnam certum

est S.

S.

nura sub seculi xi principium

vivere desiisse.

Margaretx, Malcolmi III, Scoti*

regis uxoris, et

uutcm Ethelredum, Margaretx


eventu
rst;

filium nescio a quo

S
in
,s

Colmani,

uti

ftngwrtt,

matris Acta jam pridem

Colmanum

dictum aiunt, novum figmentum


(teste

hujusmenOpere nostro tom. II Sunii ad diem Canusunt Papebrochio illustrata

nam Ethelredus

idelredo) apud Papeei

decimum a

brochium laudatum pag.

335 secundus Malcolmi

tusDanizrex,

uti

ibidm

videre est, posi


ferrei

Edmm-

sublaMargaretsefitius.pnmaetiam pubertate fatis


tus est, '' sepultus in

dum regem,

cui

lateris

cognomen adhssH,

Doumferlein, seu Fermetino-

EdmunAnqluerex renuncwtus. decessoHs SUt filios Sueonum tegem midt. Et llum et Bduardum ad
Suecia
dein
in

adMarkamrivum duno.Scotieein Occidentali Fisa de S. ColSed h.rc convellends Scotorum


mani natalibus regiis opinionijsufficiunt. l2VardxusDissertationed$PatriaS.Rumoldt

xi. art.

Hungariam

missos S.

Stephanus

Edmundo fdiam suam, patemo animo prosecutus, Agatham, Drunoms, S. ffennci Eduardo autem
imperatoris
fratris,

g
P

et

10

contendit ex ffiberniat rege

Ma-

flftem

vaorem

<<'-''

secundo, et lachia hujus nominis

Maura

sive

Mora,
natum
ex Miesi

'

AqathatresliberossuscepitEadgarum,8.MargaetChristvnam.Canuto relam dequahicsermoest


%

Briani
fuisse
(//1

Momonix in Bibernia reguli filia Malachias anno 978 S. Colmanum.


miversx
ea

autem*jusqu*m ^oldo
ttinctis

l et Saraacnuto mEduardus confmor, LdEadwardus seu

regulo

Hibernix rex salutatus


iri

fulsii

annis viginti dignitate Malacldas

mmd

lateris ferrei frater,

adeptus.adimperatorem it,quiEduardumfratrissuifilium(ohe-

Angli* regnum jam Eenricum anno 1054 le-

,lum,
.

uprincipioperBrian
privatue fuit
:

Momoni* regulum,
n
li0

Briano autem
digmta-

adverm Danos

occiso, pristinam

aaiwnmis amhujusfraterEdmundus)inAngtiamredw
ratj

tm

recuperavit

cml

Imperahat

aPetro in Angliam
venit

Hungaris

rege,

qu\ temporis Henricus Ntger, familia sua Eduardi cum


;

quoobi", 1022

Colmanus,

Malachias, tenuitque ad an\ patriscasu qui tamen

Midisedominannon
lrnrlir
monitus,

quam sint caducm ad ccelestia animum ac


desHtit)

res

impetravit facile discessum

de quo

ita

ChronicumSaxonicumadannumlOSl :Hocanno regis fllius, Eadwardus Clito, Eadmundi


hanc
ejusstatim postea decessit, in terra.n, et

transtuliti

stque per

annos aliquot

pietati

dedit,

ium

s///

mmm
t.

Ita

fere

1012 merosolymitanumtteragVard.rus, ex authenticalculo approbatis.

uecorpussepultumestinS.Paulimonasteno
q Lundoniae.
rene
Hlalt

inauit,

cotboum exemplaribus vetustissimorum

etmagnorum virorum
,/.,;

h merntce ./..S.rnlmanoii^.peregrino,
anemineh*tenuseditaalia*
t

nMaTgaretaigituretqv.idemirmuptahactmm lx
*"
' '

....

,,

Angliam nec Scottam

vidtt

Colmani necem quadraginta

.. n ,,,i\ vost S. mst annts posi* atque aaeo quinque


,
,

Co\m*nmtfadicto
chibiturumsi

iet ;

qu*

si

a,

* dkit, sese
habeanty

46

Tomus

vi Octobris.

346
MCTORE
.7.

TE
miror cur *****
l his authontU
<

S.

COLMANO MARTYRE.
vis

h nnt habeant,
111'

k exemplaribus
essent,

B.

unum quiaem

mm

^.^ ^
consentanea.

Vardm

opinio,

opinione
SflWcOT

Scotorum longe vero


rfltwm magis appareat

m/;onim

^iWTSjC STSp. Bwi-*- "S


,

~i n *m

ftAtm

inventura

U.

*. _*. . . * ** **?
Ofr
15

_ fr*.
160

.
Sco
.

... nr,i,i S Colraani e WWio-^ T rum nnnaws ni uiiiiri i, r * ~.. ^r/r,^ium AnWlVllA/ llrrromi ,tu incca \j
/ (

Finnanum
t.s

Colmannum ........ rehg.onisque lumma,


et

episcopos, duo virtu,

't

? "

jES
.,,

ssgs?

eo terapore aluit

qu

__:

^.^. Bene(ji ct j V estigia


diligentia consecuti

pnus

persecuti, studio et

ilica-

^UtutsU
rrt'era vero

cummonumentaillanosadhuclateant
citata,

sunt, ut

tur,

mox

haud

satis antiqutiatis, ut

iUustres species in illorum vitis et moribus


tescerent.
stitu
tiis

omnium virtutum em,n ve-

JE

regio S. Colcertam promereantur, habeant, pr*bere icmentatis mini nenen assensum certum Genus certe suum neque Colt

Horum

in victu

temperantiam

abjectionem, in

maxirais Reipubhc negoillius

Zesum
manufl

prudentiam multi

secuh ecclesiastici

arbitratus,

e patria neque Gothalmus, herilem filium ac Mellici defunctus, prodiMt .rofuipnn subsecutus
:

suntsecuti.pauci tamenassecuti. Colmannus non

multo post ad Lindefernensera in

Diimarus, Merseburgensis etfr alioquin enim neque


icorns

Angha eccleSaxonum multitudinem siam evocatus maximam


etinter reliquos Pendara regem, qui patri Pengentidae in regno successerat, ex ethnicismi et
litatia servitute in
vit
;

qui

temporis

pruit, eum

tinHummodo

peregrinura,

neque

anonymus xqualis

quemdam
Colmani
nc-

vocare habuissent satis. Nihil


, t

item regio

Euangelii libertatera vmdicanon seculum


vixit,
vii,

mcmullt uuehr,

>i>n

fhronwum Mellicense
Colmani

quorum

nihil,

quo S. Colo-

inchoavit, licet secuh integro post S.

mannus Lindisfemensis
episcopatus
in

non monachatus, non

mn
1177
paq.

scripserit.

Nihil Conradus, Mellicemis ajmo


Litteris Genealogicis ad Leoscriptis,

nostrum quadrant; quadrant autem


subdit
:

factus abbas in
vi

partim,

qux proxime

Colmannus deraum

poldum

Austrix ducem

quas Schrambius

92

exlnbet. et duabus sequcnlibus

Bemardus

Britanuia relicta, permultas regiones Gerraamae verbura Dei seminando et complurimos ad fidem

Gothalmi quidem dapifer Mellicensis monachusB. Historiam


ita

exorsus cst:

Cum

beatissiraus Christi
,

convertendo, Bohemiara, Ungariam et magnam per AuGraeciae partem est peregrinatus. Verura
striara rediens

martyr Colmanus patriam suam Scotiara dominiuraque terrenum sive regnum pradictum pro amore et regno Jesu Christi Domini relinquere disposuisset, etc. Sed hoec anno 1362, scripsit. Revcrcor quidem McUiccnsium, qua regii S.
natales tribuuntur, traditionem
;

a nonnullis Christi hostibus irapie trucidatus, gloriosam martyrii palmam consecucolitur. tus ibidem magna populi veneratione 16 Sed tanta temporum intercapedine x
'
.

ista

sunt

Colmano
propter

dissita, ut

at vereor

jnm superius
ditos fidem

dicta, ut

ad consequendam apud cruex iisque


fontir

utrumque Colmannura iWi Neque demque perperam confundi manifestum sit. ad veri normam exacta sunt, quse de plurimorum
in

unum eum-

mali sus repert-

integram

satis antiqua,

Colmani

preedicationibus ad fidem conversione, de


et

bus, quiomnem de ejus veritalc scrupulum adimunl,


iiiita

pcraqrata Hungaria

magna Grxcik

parte, quas

sit.

nulio certo

fundamento
lulitur.

14 Fit enim vcro admodum simile, non aliunde primum, quam cx Scotorum Hibernorumvc pcr Austriam peregrinantium, qui audito S.
lici

tacentibus hic non forle non vidit, Leslxus narrat, Actis, infra dandis, sed etiam solum S. Colraani

Joanne Stabio, Maximiliani historiograplw


phico, quod laudat, de S.

in

Sapdiem

Colmani Melregios afjinxefule

Colmano carmine. Leslxi

sepulti

nominc, natales

illi

mox

errorem etiam
Octobris, et

Wion

in Fastis Benedictinis ad

rcnt, fuisse
ses

exortam relatu, cui bona

Mellicengratius

fidem eo adjunxerint facilius, quo

illis

13 minus caute admiserunt. Claruit item Sanctitate

Bucelinus in Menologio Benedictin


in

ptiusque accidcrit quie^centis ajiud se Martyris,

Germania Colmanus
socius;

alter presbyter,

S.

Chiliani

aliunde sibi incognitos,

illustres

rcgiosque natales

sed et hunc a nostro seculum, quo vixit,


satis

audire

cujusmodi fere quidpiam accidisse testatus

septimum

superque discernit.

Plures
sibi

hujus

Hieronymus Pezius Dissert. 3 in Acta S. Colmani vag, 29 Mellicensi anonymo, Florum Chronicorum auctori, qui ex vetusto quodam libro, a Georgio monacho Eklnngaiw Mellia anno 1529
illuc allato

nominis viros sanctitate conspicuos notos


(Ueus ail
;

Var-

verum

his missis

ad

Colmanum nostrum

regredior.

hospitante,

hanc notam excerpsit

Nota, quod circa

annumDomini nongentesimum octogesiraum (imo irca annum 1061) vel paulo plus fuit in Anglia
i

(scribendum erat, Scotia) rex quidam Christianissiraus Malcoraius (Malcolmus)

to

nomine, cognomenKaymor, habens uxorem fa^minam nobilis^imam nomine Margarethara filiara regis Hungariae
ct

(imo Eduardi, Edmundi, ferrei lateris dicti


regis,
filii)

Anglix

ex.

qua tres genuit

filios,

scilicet

sura,

Coloraannum martyrem sanctum Gallum abbatem

in Austria pasin

Suevia quie-

it.em

quingentis facileannis Margarita anest,

tiquiorem. Incertum itaque

utrum regio san;

guine S.

Colmanus

procreatus fuerit, necne

quam11-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Quadorum regionem,
Noricum Ripense
quilonari
S II. et

347
cui

a plaga

meridionali

auctore

Pannonia Superior; ab Anno


tempoft

Qui
:

S.

Colmanus juventutem pereviderit


:

eo

autem confinis adjacet Bohemia. 19 Non admodum pacata fuisse in Norico, cum S. Colmanus ailvcnit, tcmpora, Anonymi, qux
:

gerit

num Hierosolymam

supra citatis proxime subjicit, verbasatis indicant

quo
cium

loco, et
tulerit
:

tempore mortis suppliquae hujus causa.

Harum
mi.r
)

nationes regionum (Pannonix

et

Bohe-

populis Noricae telluristunc temporis erant


illis

molesta^, eo quod ab

saepenumero

sint turpi-

ter humilitate devictae, raultisque raodis miserabiliter afflicta?.

Hungaros (seu Pannones) Au-

striam eo, quo


s.

Henricus, rebellionis causa ab S.

Colmanus,

f\ualis

in

juventute sua S.
noster

Colmanus

fncrit ano-

mtefuerit
nescitur,

J
,/,.

nymus

hawi explicat ; nequehabuit, unse ipso dixcrit,


herilis
filil

Henrico imperatore proscriptus, aberattempore f inChronographus festasse Schrambius Mellicensii


,

sciret.

S.

Colmanus panca de

ttbi

de Ilniriro, aU

sed qnod de proscripto Henri ,

necmulto plura B. Gothalmus, quicum

co,

FranconLv Marchione
tom. I.

Bertoldi

filio

(vide Dit-

tumulum visurus Mcllicum jam prope


postridie inventus est mortuus, cujus,

attigeral,

marum
lib.

Scriptorum Tterum Brunsvicensium


erat,

nunc publico

v pag.

368J accipiendum
ct

perperam de
filio,

cultu canmtis, Historia consuli apud

Peiium Tom. Scriptorum Rerum Austriacarum 110 potcst. I Morum tamcn Colmani innocentiam ac sanctimoniam ex prodigiis, quibus eum Deus honoratum voColmannus, luit, dimetiri licet. Plura Vardxus
:

Hcnrico, Austricc morchione,

Leopoldi
accepit.

uti

nunc fcrr crmliti sentiunt, dictum


ea in re

Sed

ulut

atiunde

Schrambius aliique recentiores falsi sint, tamen compertum satis est, Hungaros a
et crebris

Lcopoldo I. Austrix marchione expulsos sua adversus Austriacos odia exercere


in Lcopoldi
:

hunc audias, Dei munere a teneris Christiane educatus, natalium decus, indolemque egregiam
si

ditionem

incursionibus
uti

prodere

pcrrexisse

hinc
II.

augustius ornavit integritate


virtutura.

morum

geramisque
(Mahi-

cnim anno 1075,

apud Hartzheim tom.

Adolescenli

conspecta patris

conciliorum Germanixpag.

700

videre est, in gra-

chix) ab imperii culmine inopina dejectio non

tiam colonorum, qui

in agris
(fuit
)

Hungarize vicinis
potestas episcopis,

Dei tiraorera excussit, sed auxit aniraos ad dam-

sedes locaverunt, facta

nandura seculi luxum, totaraque vanitatum secularium

monachis, sacerdotibus,
castella, oppida, arces

nobilitati,

iisdem locis

pompam priusquam desereret,

deseren-

ad

limitis tutelam redifiin

dam, ambienduraque raajoribus curis regni illius participiura, cujus neque gloria excidit neque
possessio.

candi

Hinc

Otto

III apud cumdem HarfJwim

diplomate anno 985, regni sui secundo, Babenber-

Huc

ergo

cum

transtulisset desideria,

gx

dato ait, Piligrinum, Passaviensem episcopum,


sui

seet sub patris interregno devotionis exercitiis

episcopatus

pcrtincntiam in Orientali plaga,

sealiquamdiu occupavisset, forte (salt.m


quod

igitur

barbarorum

limiti

adjaccntcm creberrima corum dr-

mox

diqturus est,

ex monumentis authenticis
declinans fer-

vastatione infestari, sibi esse conquestum.

non hausit)

in asylis ccenobiorura

20 Recenlem

porro fuisse hanc

Hungarorum

in

(uslriacoi

rura hostile metuentiura regni corrivalem, divino ardore visendi vestigia Redemptoris in terra

Austrunn irruptionm

ex his Ottonis verbis proxi:

'"'"

succensus, Jerosolymara contendit, susceptoque


itinere per Gerraaniara, etc.

Verum

de Colmani

A quibus etiam barbaris me scquentibus liquet quoque nostri regni terapore miserabili moderno lamentatione adjecit (Piligrinus) tam irrecuperabili se

C
in

Noricum,

potius audiamus. itinere Hierosolymitanoanonymum Noricae 18 Venit itaque, inquit, in Orientalem ab regionem, cui a plaga Orientali Pannonia, Noricum Aquilonari confinis adjacet Boemia.

damno la?sum

in interfectione et

direm-

ptione familiae suae. praeter innumerabilia praeut absque dationum et incendiorum dispendia
:

habitatore

terra

episcopi
cst,

solitudine

silvescat.

tcrrarum Vetus a Septemtrione in Austrum eum qui Danubium inter et Altractum complectebatur, ab Occasu autem in Ortum pes Noricas situs est
;

Compertumpcrindc
leslaos,

S. Ilcnricum adversus Bo-

quorum

alter

Polonix,

alter

Bohemix

Sancto imprxerat, bcllum gessisse; stetissevero a


peratore

exoncranquidquidinter CEnum, in Danubium sc Dravum tcm et Cetium monlem (qui a Neoburgo ad


dictus, protru.hfluvium usquc, vulgo Kalenberg, limitem jatur,) Norici Pannonixque Supcrioris
cet
:

Henricum, Auslrix marchionem, non uno


fas cst
:

ex

indicio colligere

Annalista Saxo, ad

erat, qua Alpibus Noricis propinquius

Medi

usus, ita annum lOQZde Henrico Vitmari verbis (Bohemix dux) quae sola Sed Bolislaus scribit (Aufug patuit via, ad Heinricum raarchionem
:

audicbat. cujus terraneum, qua Danubio, Ripense seu monti Cetio Pannonisque Orientales

strLr),

qui

proximus

ei

tunc erat, confugiens,

propter
,,
,

irruptioillatas sibi injurias (fortc propter

incols

Danubium; nmiwrcs a Scptemtrione Quados ultra


mos (Eno propiores, sibi BoheOccidentales vero, scu habcbant. Porro de Nonco Ripensi
confincs
nostro

ejus ,n

Austriam) ab eo captus
:

est.

Idem

rur-

ad annum 1015 6X Ditmaro enim Oritem marchio cum Bawariis (Bavaria


tunc
dicta fuit

Henricus au-

anonymo

sermonem

hic

em

reUqua

entalis

Austria) audiens Bolizlai,

tionis cjus scrics satis

mamfcstat.

Lambeaus AnoMellicen

prajdam fecisse. PolonLr ducis, milites juxta se et octingentos resistentes occidit


insequitur

nymi, S eu,utpntavit,Erchenfridit
bati8i

textummo*transmptum,itaemendatumvoinOeci.lentalem Venit itaque (Colomanus)

prasdamque recepit.

Ad annum

denique

1017
{

Uitmarifere verbis

Sfararenses interea

Mt

Moi

348

DE

S.

COLMAXO MARTYRE.
non item
i

ImIiK

j.

B.

temporis Henrious Moravi) Bohemiam (quam tum ducem, qui contra Boleslaum Polonix
imverator

immo

potius inopinato,

cum

eo tendcrrt,

suspendio fuisseillumspeconceptadesiderioqm fru-

^avTam

sibi subjecerat,

tuebatur)
et

ingressi, ur-

cum ingenti prseda bem quandam expugnant, Quod cum marcliio Henricus incolumea exil.ant.
et interfectis eorum audisset, festinus insequitur, mille viris, captivitatera omnem soplus quam

23 Anomimo consonnt Conradus Dapiferhis verBeato Cholomanno clam perdidito, Jerosobis


:

w llicrosotyma\

lymamque
ces

tendenti

consonant item quinque codi-

Mss.

Bibliothecic Mellicensis, partim seculo xv,


-

lutam domura
Refert

remisit.

tates,

21 bellum sacrxpag.ffit Hungarissub an um 983 Bohemis. /(/VS( Avstriam, fcedus autem cum in
/
.

etiam Hansizius

tom. I

Germanix

,cs,r /v -'v, isth*c verba l*~ P nrlim XVI in auibus > Cholomanus iturus Jerosolymam guntur Beatus

in

partes istas peregrinando pervenit.

Tutius

itaque antiquioribus,

quam

recentioribus seu

gentibus frequentes XJnde satis apparet, supradictis cladiperea tempora odii exercendi ac sese mutuis

mentis seu scriptoribus inhsrendo, S.


itu

monuColmanus in

passus fuisse, ac proin Urosimilius ex Bavaria


terrestrive itinere
in

busatterendioccasionesnondefuisse; nequemirum
oroinde
esse, si,
ut

secundo Danubio,

Austnam

anonymus
venit,

scribit,

Austriacis,

adventasse creditur.
S.

Minus

pariter

fit

vero simile,

oum ad eos S. Colmamis


Bohemi
demmet tempore, quo
venit

moUsii essent (addo) exosi et suspecti.


in

tum Hungari, tum Eocum extraneis


Gonradus
</<

Colmanura iterum iterumque Hierosohjmam


profectum
;

fuisse

cujus iteratee in terram


antiquiores,
<<>*,

Sanctam

Austriam S. Colraanus
Austriacis
scribit

profectionis

nonmodo apud

quide S.
in

bellum continuum
sibi

Colraano egerunt, sed nec apud


Araialibus suis
in

quos sive

gentibus

finitimis

fuisse

ad annum 1212,

sive in Annotatis

Wizenbcrg,

abbas
i

Mellicensis in brevi Chronico


et

MartyrologiumRomanumBaronius
;

laudat, scri-

vcicrum Austri

ducum apud Hieronymum Pezium tom. I scriptorum Rerum Austriacarum col. 291. Sed hxc vkinarum gentium
marchionum

ptores vestigium ullum exstat

ut adeo

minus caute

pag.
bius
.-

37

Chronici Mellicensis

scripserit

Schram-

Ex

oraniura

documentornm

et

authorum

inAustriam irruptiones tumultuaris


rint, quee, licet injussu

forlassis fue-

consonantia manifestum esse, S. Coloraannum

principum

interdum fiant,
uuise

iterum iterumque Jerosolymam


nec, quod movet, dubio locus
fit,

peregrinatum

oihnm tamen inter vioinas gentes non minus


simt Bxcttare.
ens,

an S. Colraanura

clanculum

< patria

profectum

in

primo

ejus discessu,

22 Fecit ea rerum temporumqueperturbatio, ut


adventantem in Austriam
colee,

an

in

alioB. Gothalmus, de quo supra, qussitum

Colmanum

regionis

m-

iverit.

ea suspicione vel opinione ducli, quod sub pein

24 Locum, quo cmlem


lo,

passus est S. Colraanus

pro
ui

1
1

regrini habitv hostilis explorator lateret,


dederint,

vincula

neque anonymus, nequa, quo nemo antiquior de

iptus,

il-

Auslria

Ende,

inquii

anomjmus, contra virum

quod quidem sciam, utpote qui eadem,


eetate fuit,

quo S.

Transdanu-

Dei

orta est falsa suspicio,

tamquora

veniret

Colraanus

scripsit,

Ditmarus

Merse-

missus a praedictis nationibus causa explorationis ac prodendae regionis.


sae

burgensis cpiscopus expressit.


ibique
licet

Venisse in Noricum,
scribit
;

Hac

suspicione furio-

suspensum anonymus

hinc

tamen,
et

plebis

anirai

adeo incanduerunt

adversus

Noricum, nempe Ripense ,


fluvii

cis

Danubium
faetit,

ad

Famulura Dei, ut scopis atrociter castigatum,


traderent ad

dexteram hujus

ripam situm

in

Cis-

custodiendum, postera die judici

Danubiana Austria captum suspensumque


veconcludas
gione, cui
.

fuisse ca-

prsesentandum.

Hxc anbnymus

at

cum non

di-

cum enim

id contigisse affirmet

inre-

cat, habitusnc fuetit pro exploratore

ab Hungaris,

aplaga Oricntali Pannonia, ab AquiloBoemia,


situs

ana Bohemis
strniris

misso, etsi satis exejus


fuisse S.

verbisabAuliqueat
;

narii confinis adjacet


striee

autem
de kac

hic

Au-

captam

Advenam,

<lu-

Transdanubiance

congruat,

locutus.

bium tamcn eatenus relinquit,

numex

Occidente,
vel

Norici vero fines longius, quam velerum geographo-

seuex Bavariee, an ex Oriente seu Hungaria


Pannonia venerit;
ni itu,
et,

rum

auctoritas patitur, idest,

ultra

Danubium

ex-

quod inde consequitur, rium

tendisse, censeri

an in rrthlu Jfirrosohjmitano

manus

illi

in-

De
est

Erchenfridus debet. eadcm Austria Tvansdanulnana infelligendus


vel

anonymus

jecerint Austriaci?

Primum

contigisse neccsse est,


col.

> vera scribil apud

Hieromjmum Pezium

765

nostro,

Ditmarus, cujus de S. Colmano, in codice olim nunr Tongerloano, quavis Ditmun, nu,c hacr<htin<-

anonymusChroniciLeobiensisauctor, qui seculoxiv


fuit; sic hubet
:

tenus prodierit,

multo emendatiore
:

siqnaet

Sanctus Colomanus, nationeScoper Danubium

toque

QMS

3,

hzc verba sunt

In

Bawariorum

tus, causadevotionis arripuit iter,

descendendo voluit per Pannoniara et Graeciam


devenire in terrarasanctam.

Mararensiura confinio quidara peregrinus, nomine Coloraannus, ab incolis, quasi explorator


esset, capitur et

Ac

id

quidem Anony-

ad professionem

culpre,

quod

mo

nostro,

quo hac in re testem potiorem non habe-

non meruit,

diris

castigationibus compellitur.

mus,longeconformiusest; verba ejus accipe : Aecidit

Illecumse
se sic

satis excusaret,

pauperemque

Christi

autem, quendamCholomannum nomine, Seoticae


gentis oriundum, peregrinationis
iter

vagari affirraaret, animo male fixa non


divelli.

arripere,

potuerunt

Nam eum

innocentem in ar-

tcrrestrem ccelestis amore Jerusalem


'piibus

cum

aliis,

eadem mens

erat, expetens invisere.

Ve-

bore diu arida suspenderunt. Cetera Ditmari de S. Colmano verba dabuntur infra tuec vero de
\

nit itaque in

Mox
tur

Orientalem Noricae regionem, etc. vero caplum suspensumque memorat Iler igi.

Austria Transdanubiana accipienda esse, ex eo colliges, quod dicta Austri.v pars, uti partim Bohe-

HierosoU>mytanum arripuisse,

ac

Jerosolymam

miam,

ita

et

partim

Moraviamseu Mararensem

wVtoro

cupivme quidem

ait,

at t/gro reipsa vidisse

regionem a Septemtrione sibi confines habeai.

25

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

349
Mellici instit/uisse t

A
i

25 Neque morari quempiam


nem,
in

debet, quodregio-

chos Benedictinos

non

est

ha-

<-

>r.

.1.

R.

Stoke-

qua captum suspensumque S. Colmanum


ait,

benda

ita

nec contra

aliorum passim scriptorum

Ditmarus
confinio

in

Bawariorum
:

et

Mararensium
,

sitam
de

dicat

nam Bavarir
Ditmarus,

nimirum

mentem asserenti, S. Colmanum prope Tulnam ds Danubium occisum sepultwnque esse, credendum,
nec
a

Orientalis,

qua

hic

nomine etiam
portio fuit,

communi scriplorum,

prope

Stokeraviam,

Austria

saltem qua
fuit,

Norki Ripensis
ut

trans

Dambium

sancti paUestram statuentium, ejus

appellata olim

docet

Eieronymus Pezius

gratia recefondun

Tnm. I Scriptorum rerum Austriacarum Dissert.Z, xxi. Quid quod Ditmarus ipse Auslriacos Bava-

2H Annus, quo
Ohristi incarnati
bet,

S.

Colmamis
\n

occisus fuit,

apud anno
io

1012, sed die Incer-

plcrosque scriptores pariter

confesso est, nempi


i

suspensus,

rorumnomine non semel affecerit, Henricus autem Orientalium Marchio Lib. vii
uti
:

ex his verbis

1012: nequemovi n
enim

lempiamde-

DitmarumdeS.Colmimoagerea&annumlOYl
:

cum Bavariis, comperiens Bolizlavi milites juxta seprsedam fecisse, protinus insequitur, et ex his
fortiterresistentibusoctogintosoccidit.pra^dam-

sub finem W>. VII


suoscribit, qu&t

eo

loci

Ditmarus
et

loco

non

adannos 1012

1014

vel sequen-

tem prxtermUerat. Deserendum

autem haetn re

que omnera resolvit, etaliisa


bus

Callesio in Annali-

Germante ad annum 1012, num. 78 citatis </Austriamftcilur. Jam vero cum inter Moraviam,
que Cis-danubianam media
liiaiia biana;
sit

Ditmarum non solum unanimis scriptorum consenyerum ea etiam suadent, qux de translati Stokeravia Mellicum sacri
o<<

paulopost di-

Austria Transdanu-

lianc. rccte uitmarus Moravix Bavarisqux hanc recte Ditmarus moravui- nuvui it</ip

cenda sunt. Ai vero mensis diesque occisi Colmani neutram expressit Ditmarus, nstt, u sunt . dubio .

(Orienlalis) confinium nuncupavit. Sed, quanquam . r, 11 . Ditmarus solam, in qua S. Colomanus, mortem
.

trum Brdmfridus

et

Chronica pl ante atata

n/r..i,-ni n .,imn quidem Rninl icto- Hitrnnum. seculo Martyrologium nuitlmn Benedicto-Buranum, seculo

oppetiit,

regionem, Austriam nempe Transdanubia-

xii scriptum et ab

Eieronymo Pe
S.

io in

Observatio-

nam

indicarit, salis

tamen inter auctores COUVenit,

nibus ad

Vitam
ail

Colmani prxviit memoratum, Uus,


seu die xni Cktobris; sed
testt

regionis ad siid imud procul Stokeravia, ejusdem nistram Danubii ripam oppifo, leuch Qermanicis
circiter

hunc passum

Qi

vetastissimum Mellicense Marturologium,

quatuor Vienna distante, accidisse

id

quod

reapud Hieronymum Pezium tom. I scriptorum

dato Petio, diem hunc, quod et Erchenfredus Stokeravia non passioni ejus, sed translationi,

facit,

MeU
:

qui rum Austriacarum Chronici Melticensis auctor, mmi ^cu.uo mxii Beatus ait au SCripstt, ins verois anno 1123 scripsit, his verbis Cholomanus ma,-<vn,ats est et suspensus apud r, .._ Stoccharouwe cui apud laudatum Pexium conso: i
. .

licum factx assignai his verbis

[d.

Octobris

Apud r
.,..

latio S.

Noricam regionem Choloma>u martyns

civitate Medilicca trans-

**

^c *-

vant
col.

Historia

fundationis monasterii

Melli
-

ntur, msi %f t lnnin *ih mntuo advivscnlitr, nisi quis tera Martyrologia sibi mut , ,j ir ri passum et Stokeravia MelHcum
,

297, Chronica Salisburgense col. 340, austro-Ncoburgense col. 531, Austriacum incerti
ctoriscol.

fuuse, sed ab S. Colmani corpus translatum Dubium tolleret AloUk ullo teste, contendat.

546. Ducum Austrise

col.

974.
col.

Peklarn, Adalberti

tertii

estirpe

Babenbergica ab
</<

non Tulns,

26 Unus

Leobiensis chronici auctor ibidem

anno 1090

marchionis, capellanus,

Chronica

765

id prope

Tulnam, Austrix CUerioris oppidum


situm, accidisse,
affir-

illustris stirpis

Babenbergkx

in

Osterrichia domi-

ad dexteram Danubii ripam nmi cujus cerba, quod singularia


,

nantis, unde

Notulassuas
in

exscripsit Ortilo,

mona-

qusdam

de S.

chus

Beats Marix

LUienveld, S.
lib.

Colmanum
v

Colomano bent ad annum 1010


Scotus, causa

hacomplectantur, hic sistere lubet. Tta

passum

fuissescribit, teste Callesio

Annalium

Sanctus Colmanus. natione Dadevotionis arripuit iter, per


:

Austrix ad annum 1012, xvi Kal.

Augusti; se-

per Pannoniam et nubiura descrndendo voluit visidevenire in Terram Sanctam ad

Idus Octobiis anni mxiv, pulturavero Mellicii gcnuinum esse COOStari Si id Aloldi opus
l
.

'

Callesius in

Gra^ciam

tandum
Curaque Cumque

loca sancta. sepulcrura Domini, et alia ciha i devenisset prope circa Tulin

Ulo opere

in Prxfatione ad Uctorem nonnullos qualts tojpif, '/"' '" hujusmodi,

Aloldus hic fuisse fertur,

Austnara Austriam

spiculatore nara detentus est pro suspicati sunt nesciret Theutonicura idioraa speculatorera; quiaguena esse Sclavuraet
,

Boherao C

/
u

^
^
?/

^ Er

cadere vixpossunt, quochenfrulo

commu-

mmorabimus.

ipsum

pluribus supplicns tunc erat inter eos. Curaque

sumaffecissent, inter

duosmres

in

quandam

^^ j^ ^ ^^
|fc Au , nam

A d,

5j/pp/ii

^^

enfridus

Nec

ibi

inJomi.a animaha s,cvolens jacere, per

^'"

,,

, ..,,

, ,
;

non ob

manum unno 1010,

non suspensum

certi

Mel

sam

i'

, ;ll

,,,,,

M.Je

h**

w '""'"-"'" " w " a

Le eum inter Paimone, hoc

e,t,

Vustnacos,
qui

350

DE

S.

COLMANO MARTYRE
quosdam
teirritavit,
scisso convaluisse
:

.1.

B.

^=^Ltiana'lra
merare

c no'nriiiflfttiBebantur,

suram autem Sancti


vulneHs ne cicatri*

ita

redin-

tegratam,
pareret
:

inflie*

quidem ap
.

magis quos cum redarguisset,


tenuerint;
variisque

sangumem demque

copiose ex ejus lateu

TLdem
Lerentem
eeneribus
l(mn

Christum constantius et ferventius


suppliciorum
Stabius, de quibus scribit Joannes

vcnatore transfixo, manasse

qu* cum

loci, ubi e

patibuh pendebat, vieini vidissent, odio


et

w amorem,

contemptu

in

venerationem verso, sacrum epis


et in quamdam, ut ErAugiam delatum, juxta Ecdeibi

cum

nihil remitteret. crudeliter

ma-

corpus e patibulo depositum


chenfridus hquitur,

ctatum suspenderint
,,,.',, /V Tnclwfrr,

<>,

,7

se
;

habent,

/ illi,

o r mantur

certum indubireligionisque

s,am,

Danubm vidnom, rrccs

COMtrUCtam

tUr

taZmque

est

S.

Colmanura,

fidei

oausa occisum,

stricti

nominis martyrem appellan-

dm

'

Erchenverum ,, neque Ditmarus, nequt veterum quisquam a paganis ob defen-

mularunt. Est autem Augia, notante Lambecw, vocabulum Latino-barbarum ex Germamco Au vel Aw, quo significatur campus pascuus amni

adjacens vel

amne

circumfusus. Intelhgitur au-

dixerit, hoc \am Catholicam fidem trucidatum

quU

tem
(ut

hic Austri* inferioris

oppidulum Stocherau.
olim a Romanis

dem nomine Martyris

appellatione

eum

condecorare

situm

in sinistra ripe Danubii,


ipse censet)

quidem

vncatum Astura. Idem,


ait, in-

habitus ta'''''"'"'"

V """"

""

frido

30 Martyr tamen vocatur a Ditmaro, ErchenauctoribusMartyrologiiMellicensisnum. 27

quod Lambecius vocabulo Augia signtficari


tellectum,
ut opinor in

voluere Arenpeckius aliique,

aliorumque monumentorum, ab Hieronymo Pezio in observationibus ad S. Colomani Passio,,,',

qui

Colmanum

quadara insula juxta Danubiura Ceterum Lambecio consonant


Zwetlicense

primo sepultum
laudata apud
license
,

aiunt.

um prsviU
B
t

laudatorum. Uarlyris item

illi

titulum

Hieromjmum Pezium Chronica Mel,

rUmuntcMarturoloqisGrevcnus,Molanus,GaleWionus, Bucelinus
noslri
et

Claustro-Neoburgense
:

et

sinius,

Dorganius

auctor

Floram

Ms.

quin
:

et

Martyrologium Roma-

num hodiernum

his verbis

In Austria S. Colmanni
gaudet in binis In-

primum ita habet mxiii. Cholomannus sepultus est eodem loco, quo nimirum suspensus fuerat, nimirum, ut ad annum proquibus

Hoc anno beatus

Martyris. Martyris item

titulo
:

xime prscedentem

legitur, in

Stocchaerouwe.

nocentii IVPonti/icis Bullis

quarum

altera,

anno

32 Haud

diu fuit, quin tumulati

jam Stokeravix nmdiupost

1244
infra.

altera

1254 dataest;utraqueveroexhibebitur

Deniqut

ut

martyr per Austriam vicinasque


et

Colmani gloriam novo ingentique Deus miraculo patefecerif. Iniuidaverat ingcnti undarum impetu
Stokeravix viciniam

provincias colitur. Quibus de causis


illum, servato martyris
titulo,

nos quoque

Danubius, ipsamque,

prope

non quod sanguinem

pro fide

et

religwne fuderit, sed


vtt.r

morem

ejus seculi,

qua ejus tumulus exstructus fuerat, at ubi ad ecclesiam magnam partem submerserat

quam, aut

in

quo martyres vocati sunt

inculpatse homines,

sancli

Colmani tumulum
instar

sese tempestas effudit, cir-

qui nullajusta de causa insontesque occidebantur,


secuti, Actisnostris

cum undique ad

muri immobiles aqus

constiid

censuimus inserendum.

terunt, neque illum sunt

auss attingere. Videt

nonnemo per Danubium navigans,


Ctaculo obstupcfactus,
ciat
:

ac inusitato spe-

qux

viderat, multitudini nun-

frequcntes eo convolant vicinorum


suis,

pagorum

incolcT,

quod audierant,

oculis

prodiqium a-

specturi.

Ad Menricum,

Austrise

Marchionem hujus

III.

Sancti innocentiam miracula pro:

nominis primum, rei fama drfertur, qui missis eo


clericis,

dunt

reliquiae ejus
in

primo Mellicum,
translatae

acprscipuis militUe sux ducibus, gloriosas


e.ruvias

S.

Colmani

Mellicum, ubi

id temporis se-

deinde

Hungariam

ad

pri-

dem habebdt,
in ecclesia

debito honore transferri jubet, ibique

stinam sedem referuntur.

Apostolorum principi sacra, in apside

Australi recondi jubet. Facta est ea translatio ex

Erchenfridi verbis

Nonis, seu die

vn Octobris Doexpedit

rainicre Incarnationis

millesimo quinto decimo.


his verbis
:

Rem
Sancli cor\m i, jus gloi

Ditmarus quoque paucis

iropudiosam hominum judicio S. Colmani mor-

Hsec (miracula supra ex ipsomet relata) ut comperit

temDeus,
ctorum

in cujus consprctu pretiosa

mors San-

mani^MtanteJteo,

(Hcnricus) corpus ejusdem in Mezelecum se-

est, editis

mox ad

ejus innocentiam, gloriam-

pelivit.

mtum!'

ad0'

Ilaud meminit quidem Ditmarus postremi

t'
IU

'/"" '" ,(e '"

/''"' / '"""''

testandam, mortalibus-

hujus miraculi, ad Colraani


facti;

tumulum Stokeravix
simile
fit,

que cum fcenore declarandam, compluribus miracuillustratam voluit


:

sed vero
S.

admodum mihi

Sed Deus, inquit paucis

rum,

Colmani
et

Ditma-

gestasnon nisiobiter perstrin-

Ditmarus, malignis, quid in eo egerint, ostendit


:

gentem

ad alia festinantem, non nisi e pluribus


voluisse.
II II

Caro enim

ejus a

quodam postea pauungues ac


capilli
I

pauca delibare

lulum incisa sanguinem

fudit,

crescebant. Ipsa quoque arbor (prius diu arida virescens, floresque producens, hunc Christi

33 Quamquam autem S. Colraani corpus Mellicinn primo (nam et alteram Translationejn ex Hungaria ad idem
sciHbat

110

milius 1014

factam infra referemus) translatum

martyrem esse cunctis monstravit. Sis plura


explkatius Erchnifridus
iiifrn

et

ErchtnfridvA anno 1015, Stokeraviee vero

refert,

addens etiam

sepultnm fuisse anno 1014, ex ejus verbis consectariinii fiiit,


sit

tortam seu vimen, ex quo pendebat


ruisse;

Colmanus, po-

neutra tamen

resquoadannum, quo

facta

podagricum, frusto camis ex ejus sura ab-

certa est. Erclienfrido auctore,

(aquo

hic

an-

onymum

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


nnymum
interpolatum pui
facta)

351
ad

-uspensionis (S.

35 Verum
.rat

hoc quidem pacto

annum dumtaunno 1057


in

K\

LTOI\E B.
U

Colmani anno 1012


tionis (7 Octobris)

usque ad diem

tra

1001

aut

100C

.rtatem

Mo/iinjoudus produxisII,

.[.

nsem

totum triennium
e

transiit tem-

set, et

non tantum Gundecharus

pum

poris

unde illum

patibulo mense Octobri sus-

episcopum Eystettensem electus,el prxdicii catalogi


,,

pensum
eodem,

fuisse consequitur.

Rursum

vero, auctore
e

in

annis suorum
crasse esseni
ei

decessorum Reginoldi

ei

a die suspensionis usque ad diem, quo


fuit,

Megingaudi tam
falsi

turpiter errasset', sed et

cruce Stokeravia depositus

annus mquialter
a mense Oclobri
desinere ne-

arguenda
133
libri

sequentia apud

Qretserum

seu menses 18 computandi, quos

si

pag,

pontificalit EystettensU verba

Anepi-

onni

1012 numeres,
habel

in

annifiii

1014

cesseest. Contra vero

Chronicum Mellicense od on-

no Domini mxv tempore Gundeckari primi, scopi Eystettensis, divisio ejusdem sedis in

ter-

num 1013
chaerouwe

ita

nus sepultus est


;

Hoc anno beatus Cholomaneodem loco, id cst, in StocHoc anno ad annum uero 1014 sic
:

minis est facta, quod nimis mihi durum apparet.

in

Qmd

igiturt

Num
nec

translationi S. Colraani
interfuitl

Mellu

cum Megingaudus non


Megingaudi
chenfridum
,,,.

Minime

vero, etsi

sanctus Cholomannus a Megingaudo Heibstatensi qux episcopi in Medelicca sepultus est. Eadem,

apud Ditmarumnec apud Erfiat.

mentio

Omnia enim,
et

Chronica

Mellkense, habet Chronicum Claustro-Neoburgense,

33 dlata sequendo,
si

apte combinari queuni

Megingaudum Heibstatensem
et

vocans

Meingan-

primo quidem,
na

Miundatio Danubii,

miraculum
factum,
ea

dum Eyhstetensem,

Zwetlicensei sed hoc


;

Me-

tumulum

S.

Colmani

Stokeravist

Hegingaudum episcopum vocat Haberstatensem vero Chronicum AustraU apud Frebenstatensem adhmherum tom. I. Utrum his, an Erchenfrido malim tamen Chronicis Res incerta est rendum?
;

iMtAnnalista Saxone mensi Decembri anni L013

getur

ieinde vero,

si

translatio S.

Colmam

facta

statuatur anno 1014, ad


provecto.

mensem ApriUm nondwn


,

pothLS,

quam Erchenfrido,

hac

in

re propterea

adhxrcre, quod inundatio


,/,,

illa

Danubii, qua

raanum
ad

ColErchenfridum post sepultum Stokeravis esse potuevit, de qua eadem facile


contiijit,

alu-rum temporU suadet cum ait : Hujus tam ne i Erchenfridi narratio, restagnantis circa praeclari stupendique miraculi tumulum Danubii) faraa ad aures Colmani

Primum

ratio

S.

Annalista Saxo ad

annum 1013

ita

scribit

Rex
in

utpote Heinrici Marchionis (brevi sane t pervenit procul Stokcmvia tunc habitantu haud
I

Occidentis regiones pergens

iter

suum

ruraoribus allata

qui statira, Missis clericorura

repedavit, et

mde

xi kal.

O^"!'^.^
Januan.

tranaiyrt. Bawariorum atque Suevorum fines nimia facta est aouarum mu.ta inundatio

^rent le.re

damna mferens
transfertur per Uegin-

xvi.i kal.

MMJ J
.

miraculis gloriBcatum corpus ?


rf

<,uod sane

,,

gaudum,

S. 34 Qm* *>**, i irMhiM **. jiwta,

Balberstaium

,,'-/"'

* "
1

Colom.ni

^ ^ ^^

.,

;;;;; "/""'"
'

SS*H
,

,,,

.s,,,,

, virorimUim fuerit
,,

[,
/

.,

jf^rotojium

MMM smma
iOa

<

rf
pa.j.

.7^/"'
129
<

pud Gretserum

^ ;"" ?

-*
;

,,

., ,n,4en-

,,

,,. ,,,, ,

W**
tcnii s hoc

U*,
.

*AU,
"'""'
t

"""

"fZfZSf- mi ns.
.

, , Hi flH, abiisse dicatur.

,";;; viw mm 1014 v A "'^ Catotojn. ,ife EuM Non ta


I

(rA,^/.
1 Al.a

Ex .am ,n Dei clamantia p nob,s v,Famulum OStendit, panca, qn. delem


d0
ita

titnu

sunt

perstringimns,
,

qm mk.
,

loci, ti Caiferi.

A ade

^ ^^
^;,,,,,,,,,,,,

.,

^
(_

te. .-

g Colm;lni

episeop.s, qui MegmStarehando, et Reginoldo ii.iasseruntur indubita (

t: Verum. i.*

Caitet., _<in.

.H
^

^
.

g Colfflam ,

ft
(fl

^
,

^^
,
,

/1(

,.,

audumpreesse,-u,, S Starchandus on videntur


:

bruarii anno dcccci.xv


occisus esse legitur,

m eampo Lyci ab Ungan. p.


te

mm to

^,,^.,,,,, .,,
;/ .,

cum tamen eo anno nu^ Lycum hellum fuent sed ,m cum Hungaris ad
a occcclv ad ,v deinde, qui hic anno
Id.

^ ^ ^^
101S
l
,
.

, yus

,
.,

,,,, m OT

AugnetaljBoUh
est

,..,,,,,,,,,,,
,,,, ,,

forte se scrihitur diversus

Doooaum "**V? ,n
non
ab eo q

anno dccccxc, ob, sse nota Necrologio Fuldensi Me sentent.a s, vera esset
tur

J^
;

^::t'
:,"

qu

posterior

~ &.-
,.,,,

^ ^^ ^^^
,,

, ,/ /,

aucUr

* .W mmm
,

m^mmrmil lm ***
Par(1
,
,,,.

,.

'

moZs

adeo Tranelation. esset: atque


potuisset. Ita
,Jfe

S
P e,

P*^^

m^am

Colomanni interesse
conjecturam.

J^ ^^

^ ^

,. /,,, ]0 ,,, (, arrota ,,,,,,.,,,,,

,,,,

Ml

352
AUCTORB
J.
15-

DE
mox
sequenti

S.

COLMANO MARTYRE
30 Absit tamen,
ut auctoris,

nero numero

ita

pergtor pergitui

w^iffitur igiMu <**W


.

quem

interpolasse
fuerit, au-

n.ic

est,

magisque crebresce fama magis t hoc o est Ulipa rorum corpus. traducere ieg .. ., acqmrere et in suum (>nn] ,.

'mm

um
ct0 ritatem

eredimu8t quisquis

w demum

J-Jgyg;
pristii

usque adeo imminutam velim, ut S. Col:

mnni
tum

corporis translationi fid* denegetur gugB nic dicta sunt,

eo tan-

spectant t ne

omma qus
vi-

Poppo

HBdriw./nmg
.

fra er

'

lb

,er0S

lymarediensyemtiyegnumqus magno gavisua gaudi ;M11 ivit


,

U
r iv

ttoare* o

,,, 7 rf

WfcoM wrfa
,,,,.,
,.

,.

36 rekta

,,,

su, Bperan9 effectum


ra
-

desu^rn pereuu,

seven

,(i , /r , S| ,

r stT^si r * ,. ^^ Tols
.Uque ,P,, P
,,,!
1
I

^
,

v, d ,,, io28,

et

27) ewipto

^ ^w. ^ ^
,.,,,,..
,

S #ri

,.

rips(l

ractem ,,
,.

m
.

&

i.

*
Sll, e /-

8
'

regi ,

Marchi o

A,
s
.

- *
,

,,,

,,

,,,, s

-**H- **
Himoorra
.,/,;

'

a" tem

'

'Sl
tmn
'/,:,

et prudens, ne genue fuscar,, .,.

:;:::;;;:" r;;::;:
1
fr

ittrare

;:;::,:n,ce r c,ut ,,c gi t V Ohi '<"" * mV


r

M -" **** Mn **+,


el

Qmm 0W.
""
'"

se

jo enno

od ,

,,,

,,,,,,,,
ecc,cs '" s " ns

bm A "" al;:
'

"""l" r,x ad

,,',.,

,.

Tw*-
,ori
,

orcAfepftoo-

//,,

iurtmm.porfonom.moannwohjnot
fivrat

^SLl^UperB
,'
,

ffon

rrf-

,( cultv sservat

S.

Colman, corpus
et

"

cto

L.

fW

Ji,

viderit,

litteris

mandante,

tempore

dtcturum polhcitus, quod

ad annum
agit, nec

IZum 3'
in

nt

pm'im

dicturi

sumus. facient palam.

Hunga-

Ditmarus Benricum
obiisse scribit, cui

Austrut
annalista
t

marchionem

riam,

anno 10 18
rflltlctum

Saxo

sic

ad

annum

consonat

Transactis paucis
inter

1015 fere facit. Chromco alibiidapudtpsumrepen. Schrambius 37 annum 1039 huic facto a Mellicensi pag. gnat; et secus ac Inchofer ienU v anno proxime m-

Verum necubi de Petro

diebus Heiricus

qui

Marcam

Ungarios et

sequenti S.
relatas ait
;

fortis et strenuus Bawarios sitam habebat, vir inidcshemenses est. Addc et Annah-s defunctus

Colmani rcUqmas ad pristinam sedem Atofdiu wro, fMfs Cotoo, ^c amm


adMrftft.
recte
:

ofraiMO

714 Msgue

arf

1138, in quibus tom, I Scn-

1016 et 1017 40 Neuter

n/m emmi

ri rftcfw supra 5.

transfertur.

pag. 724 h*c \evtorun Ferum Brunsvicensium Baml annum 1018 Heinrichus marchio
g Untur
;.,,.,,
:

Symeonem, Popponis in itinere Hierosolymitano comttero, anno 1035 vitam mortalem cum immortali

{nmpe

Orientalis, quo

nomine Austria ap-

commutasse, aliunde
a suo in

vero

ex Actis Popponis
regressu in Porta

vellata fuit)

Stephanum
mul
ei

Pebri

subitanea morte prseventus est. S. decessorem proximum vitam si-

Symeoncm
habeamus,
adeo
et

Germaniam
ct

Nigra TrevirU septem ferme


Popponis
S.

ipsos

annos exe
reditum
atque

Ilunqan.r rcpnnn cnm morte anno 1038

S<jnico,,is

commutasse, Sliltingm tom.


ex Wtopone
Scoto,
batin

tSeptembrispag.&&
wtto,

Colmani

in

Kungariam

translationem

Conradi imperatoris

Mariano

Eermanno
ut

Contracto, annalista

Saxonepro-

cum Popponis et Symeonis reditu arctissime conncxam vel anno 1028 w/ uno ex duobus huic proximis
contigissc,

ita

Henriciztas cum Petri regno, salva

statuimus, Rungariae rege

S.

Stepha-

auctoritate, conscrlptorum squalium suppariumve archiepiscopi necti haud possil. Sed nec Popponis

no, Austris vero marchione, Hcnrici Popponisque

archiepiscopi

Trevirensis fratre, Adalberto.

Verum

irensu e

Terra

Sancta

in

Oermaniam per
recte

qun

in

ffungariam S. Colmani reliquia deportatx


Erchenfridus
tacet
:

Hungariam

reditus

cum Petri regno

compo

fuerinti

delatas fuisse credi-

abbas, nas. Eberminus enim, S. Martini Treviris


I

mus Albam RegaUm (Stulweissenburg), Hungaris


regum Olim COronationc
S. Stephani,
S.
ct

,/.,

n Symeonis ibidem

reclusi soriptor sequalis,

scjmliurn,

ctiam

ijisuts
sii

,!,

Symeone tom.
-.

I Junii Operis nostri pag.

92

nobilem,
ubi,

eo

quod

itlic

servatum

Interea Dominus Poppo, Archiepih.rc scribit sanctae Trevirensis ecclesije strenuus sropus
iaor

Colmani caput;

inquit

Schrambius pag.

575, a relatione sacrarum reliquiarum in Austriam


fuit

audiens devote Prophetam de Christo


:

huc usque relictum. Haud diu porro


pignore gavisa fuisse videtur
:

<licentem
atia

Et

erit

sepulcrum ejus gloriosum,


ivit
;

Hungaria

s"acro hoc

orationis

Hierosolymam

hucque

fa-

nam Postquam
dienfridus,

lelata

sunt ossa regi, inquit Er:

mulum Dei (Symeonem) eundo et redeundo se>nm comitatorem habuit. 1'ngina vero sequenti
innum quoque, quo Symeon, Popponisin
tutjuc
itu

retrolapsa est res ejus

nam

aeris

siccitas, terrae sterilitas,

fames

et mortalitas re-

red-

gnura ejus tantum urgebant; ut penitus interire


crederent. Miserunt tandem ad pra;dictam mar-

comes,

vivis, abiit, addit

Sicque anno

Dominicas Incarnationismillesimotrigesimoquinreddidit Creatori, postanimam sanctam quam annis aliquot reclusus vixerat unde iiquiconstat, Popponem Hierosolyma Treviros aliquot prius annu revei um,quam Hungarix solium
to
:

chioneni postulantes,

legatos

mitti, qui

digne
I

Sancti reportarent ossa Viri Missis itaque

giosis viris, videlicet clericiset laicis sacra ossa

revexerunt, et regi suisque veniam pro delictis


(extortis reliquiis)

dantes, ad laudem etgloriam

Petrus occupariti

et

proinde reditum

in

Gcrma-

nominis Dei in prsdictum locum Medlicham reportaverunt.

niamcum
componi
\

Petri regno, uti moa dicebam, non recte

IV.

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Cohaarens constantise, non ceditinjuriae.
subit glorice

353

domum

'

Martyr magnus.

Princeps pacis Jhesu, libera ab esu infernalis nos


tyranni

IV. S. Colmani cultus sacer brevi post


.

ejus

necem

cceptus, per

*_, Austnam

vi-

Et ad Sabbatorura Sabbatum polorum prece perduc Cholomanni.

cinasque provincias insigniter auctus

ALIA DE EODEM SEQUENTIA.


et propagatus.

Ex
s. Colmani cultus sacer

Missali Mellicensi

Ms.

j^uanta ex
1 I
S.

insigni regis Stephani acquirendarum


studio

Mcllia
plus.

Colmani exuviarum

inde ab anno

44

CflJ-

Austriam modo, circiter 1028 sanctimonix non per gentes fama, quanta popuet apud vicinas huic
sed
quivis lorum veneratione gavisus fuerit Colmanus, quod ab ipsamet ejus translafacile colligat. Quid, Mellicum, nondum triennio ex dictis supra
tione

celestis te

laudat chorea,

Oftia

Christe, piorum exultatio vera,

Huic consonans Ecclesia,


Applaudit jubilatione festiva.
Offert

nam
piis

dies

annua

ab ejus nece elapso, honorcs,


tos, sit

impendi Sanctis
id crebra

soli-

Votiva

gaudia,

consecutus

Suadent enimvero

cum

Per beati Cholomanni sollemnia.

miracula, quibus

eum Deusjam tum


ejus
nisi e

illustrcm fecit,

tum

beneficia

intcrcessionc

obtenta, e quibus

Laudanda cujus merita


^Egris prsestant remedia,
Cunctis pie petentibus
fidelia.

Erchcnfridus infra non


sit,

multis pauca congesin

tum denique fulelium dona

sux erga San-

igitur in ecctum venerationis testimonium. Posito Petro sacra) inquit corpore (Mellicensi, S. clesia
et secunErchenfridus, multi quotidie veniebant copia erat deferebant ad dum quod unicuique

qualis Viri Sancti Innocentia,

Qua? mundi sprevit lseta vel nocentia. Mitis et humilis Jhesus sequipeda.
Clarus Heros
fit

Sanctura. His

initiis

sim accrevit,

dum non modo

cvptus S. Colmani cultus senMellicense monaste-

Jerosolimipeta
vestigia,

num,

st patrocinio sed universa etiam Austriaejus

At dura sequitur Domini


Patibulo

petit poli fastigia.

tutelrque commendavit.
auetus
rfi

in

42 Ac apud

Mellicenses quidem

Officio et

Mhsa
Non
fecit

liquet fuisse ex Schrambio propria cultum jam olim ex Missalibus et Breubi pag. 104, et sequentibus, exscnpta citandis, qme sequuntur
viariis
:

Perpessus multa

suo proximo opprobria, supplicii genera

Nunc

laurea. victrici in ccelo gloriatur

mox

infra

sunt

Ut servulis dona obtineat setherea, Sumrao regi fundat oraraina,

SEQUENTIA.
Mellicensibus secnlo xv binis Missalibus xvi. Passaviensibus excusis seculo
et

Cui laus

sit,

decus et gloria.

Ex

Mss.

HYMNUS AD VESPERAS.
ExBrcvianis Mellicensibw Mss.

43

T
Aj
tur,

aetabundus
tur,

fidelis in ccelis ccetus

jocunde-

45
laetus

decenter Totus mundus volenter

module-

terrarum are, fons, ostium atque


Deus,
caput bonorum,

exquo

'

Tu omnium
victonam gau. .

Cholamnani
;

variara pugnara, et
.

te

bona

fluunt,

ad teque currunt.

diosam c casu vemt Austnam fruQui relinquens Scotiam,


.

Longe ab

insulis pars
rediit,

bona maris

Ad

fontem

teque requirit,

dins cadrtur Chnsti Exploratorcreditur, flagris


cruribus cum tormentis Serram addunt
pluribus,

ctuosam.

aquarum. Jhesu. viventium fontem


Choloraannus, Maris fons estDeus. pars Queraproculpatiii^ sititaboris, ad haustum. Corvi more suura tendens

hostes vides. Cholomannus laqueo, viretreSuffocatus resteo

nocens

vitio, fruitur

suspendio Dei Testi,

Scotorum

Insula^ felix

Alumne,

Multandus

occubmt, obticuit, innocens

suum non

fac aqua, Nos prece sedula dignos

Quam

post nescit. quisquis biberit, sitim

aperuit os ut agnus.

47

Mundos

Tomus

vi Octobr^

334
AUCTORB
J.

DE

S.

COLMANO MARTYRE.
mortera vestigia, pro alieno reati suspensus, Dorainum nostrura, etc - patienterexcepit. Per
_

B.

Semper inficiunt, criminis Per stagnum


Sed
tuis

fraudes imquaa Mun-los baptisraate semper dimergunt,


in

pcenam mortis,

Secreta

precibus

omnes oramus,
salutis,

Beati Coloraanni Martyris tui, Do raine, raeritis adjuvemur, qui Unigeniti tuis viis adhaerens, pro alterius quoque excessu
:

De

sseva eripi nox?e Charybdi,

pcena patibuli innocenter occubuit. Per Domi-

Tangentes lachrymis portum

num,
His

etc.

Complenda

seu

Postcommunjo

sacrificiis,

Laus

tibi

Trinitas, atque potestas

tyris tui

Domine, Beati Choloraanni Marut illius oratio sancta nos aptet


;

Te laudant

flumina,

coeli
sit

ac terra,

membris adunemur cujus

ille

secutus exera-

raari

ad raare laus

hac

die.

Amen.

plum, proximi meruit interire delicto.

Per

Dominum,

etc.

HYMNUS AD LAUDES.
Ex
Passaviensi, Breviariis Melliccnsibus et
prsdis

48 Celebratur autem passim per Austriam, teste Ritusqup Eieronymo Pezio in Obscrvationibus ad Vitam S. Muf;8des sacrx Martyris pra:viis die 13 Octobris, in Mellicensi cozsolemniore ritu, nempe cum nobio et Stokeravix
Octava
nis
et cessatione

anm 1517

Vcnetis, in quo pro

Ve-

operarum

solet

prxterea om-

vicinia ad Mellicensem ecclesiam concurrere,


in

speris assignatnr.

eumdem dicm

choro foroque celebrutura

lertia

vero Pentecostes die viginti


aliquol

ferme pagorum

incolee,
;

46 Oalve,

felix

Miles Christi

expansis vexillis, curionibus praeeuntibus t collectim

15 Cholomanne,quivicisti Vagam mundi vanitatera,


Ac
hostilera feritatera.

per

annum

vero divisim, idem facere consueverunt.

Colitur prseterea S.
riiu duplici,
et

Martyr

in

dicecesi

Viennensi

Viennx inS. Slephani


est,

lapis in
,

quo

serram passus
Christi Crncera bajulabas,
inscriptio est
:

religiose servatur

cujus hxc

Hic est lapis super quem effusus est

Quando te ipsura domabas, Lceta mundi respuendo,


Plus adversa diligendo.

sanguis ex serratione tibiarum S. Colomanni Martyris, quera

huc collocavit

illustris

Dominus Ruest ejus

dolphus IV, dux Austri. Dicata


parochialis ecclesia in Rodendorf
,

nomini

uti et ccclcsia in

Pcenas dira es perpessus,

Eisgnrn

in

qua lapidem,

in

quo S. Colmanus Jh-

causam dum confessus Eras pro qua Deo gratus,


Viae
:

erosolymam cogitans quieverit, servari perhibent.

Styrx item in Austria Superiore ad fluvium cogno-

Sed a malis criminatus.

minem sitae, parochiale templum Deo sub S. Colmani invocatione erectum visitur. Sacellum item
binis a Lunelacensi (alias
Ctini in

Es

acriter verberatus,

Mansee) Ordinis Benedicirciter millia-

Forcipibus laniatus,
Ovis, testis concrematus,

Austria Superiore ccenobio,

ribus, ubi et quietis causa substitisse fertur,

eidem

Et

in cruribus ferratus.

sacrum

visitur quo frequentes, sive adversus tempesive

states aerias,

animalium morbos undecumque

Hsec tormenta

nil

horrebas,
ortos, sive

dentium dolorem, aliaque corporis incom-

Jhesu Christo adhaerebas,


Pari nece tu necatus
Es, in ligno strangulatus.

moda

fideles sibi

opem Sancti prxsidiumque qwesimetropolitana Sigismun- ejus nomini


fjfarn^erecta
.

turi accurrunt.

49 Salisburgi
;

in ecclesia

Laureatis

jam congaudes Deo nostros laudes Ergo


Illic facito

dus a Volckenstorff hujus nominis archiepiscopus. Salisburgensis 7, anno

1452

electus, sacellum in hono-

jocundas,

rem

S. Colraani erexit, dotavit, etconsecravit, ineo-

Ubi gaudiis abundas.

que (videHundiumpag.2Q) ejusdem Sancti Missam


fundavit.

Hoc numrro

relata

ex Schrambio fere de:

Fac nos tuo interventu,


Collocari in

prompta simt; quipag. 34 addit

Prasterea in tota

Conventu,

Germania multa nium attestantur


Colmani
in

terapla, plures arae S.

Colomanvenit S.

In quo agmina Sanctorum


Psallunt Hegi saeculorum.

no inscriptaj potentissimum ad Deura patroci;

in

quibus

numerandum

comobio S.

Emmeramni sacellum et

ara,

Praasta Pater quod optamus, Praesta Fili quod speraraus,

de quibus in Historia Episcoporum Patisponensium


et

abbatum S.

Emmerammi,
Tubertino,

auctore Christophoro

Praesta Spiritus

amborum

Erythropolitano

Tom.

1.
:

Scriptorum

Nobis regnum gaudiorum, Araen.

rerum Boicarum pag. 556 hxc


in

lego

Abbas

rao-

nasterio nostro preesidere ccepit

anno Domini
;

47 Collecta seu Oratio de


tiones

S.

Colmano

mccxvii nomine Udalricus, ejus norainis II


fuit

prae-

exhibentUT

Missa de eodem, ex supra


saviensi et Millicensi

dictis Missalibus

Pasno-

annis iv, menses v, diebus xx. Sepultus ad


in sinistro fere cornu.

Piis,

Domine, Beati Chosectando

S.

Cholomannum
:

Et paulo

lomanni Martyris
stris

tui precatibus a peccatis tui

post

Sepultus et ipse (Percholdus,


raajori,

Uldarici II

absolvamur, qui Unigeniti

successor) in

quod vocant, capitulo apud

aram

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


arara S. Cholomanni Martyris. Item hxc apud Hundium Metropolis Snlisburgensis Tom. II. pag.

355
aictork J B
-

tioniscausaacccndentibus.archiepiscopus unus,episcopi xiconcessere

Urbe Veteri anno 1282 xiv Kal.


dioecesani acces-

371

in

Catalogo abbatum S.

Emerammi

Hujus

Januarii
clausula
:

teste

Schrambio pag. 33. adjecta hac

(Fredericide Weindenberg, anno 1395 dcfuncti) tempore dormitoriura incineratur, salva S. Co-

Duramodo consensus

serit; consensit autem Bernardus epUcopus

Pataanno

lomanni capella subtus dormitorium quasi


dio
ignis.

in

me-

viensis, addita suo nomine simili indulgentia,

Numerandx

item binx xdes sacrx, de

1286

tertio

Nonas Decembris Biennio

vero post
concessit
in altari

quibus RaderusBavarixSanctxVol. 3 png. 13 his


verbis
:

quadraginta item

diemm
ei

indulgentiam

Multas passim per omnera Boicam aedes


suo nomini inscriptas et initia-

Us, qui vere pamitentes


sancti

confesH

Missam

habet Colomanus
tas

Colmani cantari audUrint.

ASm

insuper in-

duabus hodie nostrae juventutis inforraatores pueritiam elementa docent Christianae lealtera Perlachensis, abest Monachio tribus gis
in

dulgentias, quadraginta dierum, alteras anno 1347,

passuum millibus
duobus

altera Suinensis Ebersperga

1354 a pluribus mrlnep^opis et episcopis ad promovendum sancti Colmani cultum concessas videsis apud eumdem Schrambium pag. 242 et bialteras nis sequentibus.

ubi per dies festos sodales nostri partim

apud populura pro concione verba faciunt, partira tenerara aBtatera erudiunt. Sed hxc olim.

52 Sed neque
cultu stadium

in

promovendo sancti Martyr,

operamque suam

Mfmnses
:

cvnobi-

gggg.

summorum

50 Cultum
eum
in

S.

Colmani earegie promovere,


,

datis

l* desiderari sunt passi.

Anno

11 /0, abbate Syge-

Pomcum,

ntwm inMgenHi8 Romani

Pontifices

Pa-

nardo

Erchenfridi successore, Jactaijst . JWfc-

schalisll anno 1099 creatus Pontifex,

Clemem

censt eccUsia, teste locx Chrontco

tM^"
:

R B

Vlanno i 3 42. m,n dath ad Rudiaerum, Pataviensem episcopum quo UatU aa auaig
,

^fc^^IF-.IMJ
fM
p.
I

lllC r,s,

ejusden, diem

A Ltriamet M 4"*"<
sacix lom. A n nn t\

m J J- SSjl
wromcum
aa

annum

V^erat abbas Leonardus,

^rrrtt^^^ n mx ....
Hl* hnbent upuu. Hanstzium navem avud

Uermamx

~^
4j

ita habet

Hoc anno

ra

, nostra ecclesia Mellicen.is de

dedicaturi et consecratur
;

cum
rvi tol-

\v novis altaribus

maumm ,~> o quorum unum sacrum b.

cepimns. P er eujus corpus

multa m.racula ope conservatur, Dora.nusnoster


re tur,

.^^.^^^ J^<*
Austr.a sub
tibi

L
Te

tofe
P

*L Hujus
4

monasterii pars exterior


iter dicltur

pr.sentium
s,

quatenus

pned.ctu

Ma 'F

Apostohcam sedem ext.M

~ -J^^
c

terior>

vu ,

lo ga do-

tUS

.ps.us fe

per

int o

IS ^
de novo

j
suis

deLcta

et locoamota.

cum

a.taribus ac basilicis

tam
1

Austr.am et adjacente s pr

n^,as

cas so

emn,ter celebran. Datam

Ute

anuv Id

^.

Pontificatus

anno

pmcK

Pontificatiu rf
S.

.*** *--.

(/odrtimo /KteftOlB

jJJj^JJj^ ""T
';'"'"

Co.mano
;'-

,cra r.te

r,sHan^
""""

& episcopo Victricens.. sto Patre Domino Andre a pontificalibus ec. t mnoris COO neratore in

^ ^^
in

consummataque
_

^^^
fuit tertia

est

jam

l2W ^ cq

^^

tajj

pteriui -.-

142 servorum servus servorunl 51 Innocentms Ep.scopus


filiis

WW.

M *--_
,n,s

.1-

"'"'

M^SS.

m esl

QMdragMiB ,, w

S^
^
.

Domim 1429 vn

die

tunc

Dominica

-'""

Dei. Dilectis

Ortolpho abbat, et conv enta,

mo asterii
C
taviensis

Med.icensis Or
dio^ces.s.

Bene

Pa^

salutem et

Apostolicam.

Loca Sanctom

>^^ ommum P^
ene

**
^
die

M .

n,

Officio qua ipsa Dei Ecclesia in conseqU enter per ta*

^ ^ g 0---. ^
.

Chnst,^fid ehbu. promp ta devotione sunt a


De. honoramus reddant, et .llorum nob.s amabiles Deo
randa,

utdum

am.cos

inos

,nd,can

patrommum apnd >psum quoa tes quodammodo ^eorum mereamur m erita nostra non obtinent.
tercessionibus obtinere.

vestn siam monasterii


quentari
sis

pertinent.s. nullo medio


;

C.H-18""^ ad ^'^J 8 w ono " b "


r

^^ ^^. ^ ^^ ^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^ ^ ^ ^. ^ m J^
^

J^^

ult.ma conse crationem. videlicet qus tnnc fuit feria 2 deFebruarii g Colomannl altare
parte situatum . Atque

ma .

Sequent, itaresedincat um est.

tunc feria

ati^ommmiMartyris,

.n lesto ue ipsam ecclesiam vestram q ui ad ns.gmtav cacujus est ,

et contesomnibos vere poemtentibus

^Z

primo pav,dictus episcopus tertia. consecravit prmmecclesi, de quo mentum.atquecorpus Chrismate et Oleo

sum

est>

^
P
5

foris et intus

^ ^^. ^^^^^m
altare

pertme^nt^

d a et

devo Dedication.s ejusdem cum bulo. et in die omnipotent,sDe,m,er,o^ tion accesserint.de Paul. Apostolorum Beatorum Petri et
,

j^ ^

circu it u m.

tomaa
a tum.

^^

cum
.

c,,

ecclcsia)

ggg m
/n

,.

tuo aiitate J
p oenitentiis

fisi

XL

annis singuhs

mU s.
cat us

Bd. Jh Datum Anagnia avn


nostri duodecimo.
<>r,

gf^X
^JP-M
^
S.

Leonardus

sole mitor

Mtod
C^U

. Mjssam de Dedl

Me.hcenses Dedicationem dein

Domtoio.

ce.ebrarunt. post Pascha

ccdesiam Mell;

^,^^
Ooimano

ottmaitariaexhiaenumerati.(^ vei te corruer.nt. 374) vel autiquita

J
caus:l

DE
UJCTORI
.1.

S.

COLMANO MARTYRE.
tempoValentinus in honoPra^dicto anno 1647 abbas
artificiosiss i

liis nnita fuerint, pro

B.

wn-en.mu, re Pr-senU

ren

nimirumS.Colom.nn. e a memorialiapro ^ sda ob


.

luimus.S.Colomann,

J^^gT^ xxx ^
AnnoDomimMr
(

^^
in

mo
:

penicillo elaborata,

^primente funus ejusdem


r e rexit,

S.
.

Martyris,

aram
q

xxvn die Februarn dedicatum est hoc altare

ac

omanne
ex mar

^ cum hac inscriptione


i

W-W - -

d"

ribus consecrari) per Hbus

T SSSt SI
Reverendum

^ ^^ ^
agros

Tibi, o dive Co-

""7

Chnsto Pa

aram

posuit Valentinus abbas Melet vicinos Austriae

Victricensera, cooperatrem Dom. Andream Ep.

licensis.

Tu locum hunc
Gregorius

torem

nore sanctissim*

eccles. Pataviensis in hoin Pontificalibus Trinitatis et B. M. V. omniura-

ab orani
mdclvii.

periculo semper immunes redde.

Anno
anno

item abbas Mellicensis

taraen in honore S. que Sanctorura, specialiter patroni, in quo Colomanni Martyris hujus altaris scripta3. videhcet reliqui* infra
:

\Q86hos S.

Colmani campanx
claustri,

versus jussit inscribi:

JSToSS ESSZZZ.
continentur
quiis S. Petri, etc.

Te sacris colimus

Colomanne, patronura.

vota clientu*, Hioc oaeties ea m paa sooat. dat


veneralionis ^rgaSan56 Viri autem principes quanlum qux scquergaS. Colmanura hnbuerint, docebunt, auditis untur. Ilenrkum I Austrix Marchionem, Stokeravia Melejus mox corpus

promovendo
itudium

570, Melli54 Refert idem Schrambius pag.


,,,,,.,,-.,

turrim

cumcampanissexannolblQ
quarum
tertix

eodem annoabbatis Sigimunfulmine exustam; sed

iicuracampanas
hxc

restilutas fuisse,

Sanctimiraculis f

inscriplio erat:

Sancte Colomanne, juva nu-

et suscipe fidelium tantem ordinem monasticum, famulatum, utte apud Deum cumS. Leotuorum qux Mellicensium poldo sentiamus patronum;

ibidem tumur licum solemniterdeferri, ac honorifice regem, tanlari S. Stephanum vero, Bungarix Adalberto Austrix tumeffecisse,ut idem ab
;

unde accejperat, impetraret, idque nonnisi invitum,


remisisse ex dictis supra

ccenobitarum
sis

nn

Sanctum suum Patronum in adveriidem religiosi fiduciam produnt. Anno 1514 Coloraanno xdem sacram iennm S. erectam
in
I

notum

est.

Fridericus Au-

ut S. Colraastrix dux ad Innocentium Ilscripsit, episcopalis statuenda ni corpus Vinnam u


foret, sibi transferre fas esset
:

hxc ex consecrandam curarunt, de qua Schrambius signatoN. 29. LitteraE vetusto Millicensi codice,
hsec ni

colligitur id
sic

ex In~
conci-

nocentii htteris,

qux apud Schrambium

exa

rpsii pag.

588

Annoa

Nativitate

Domi14,

1514

indictione2, die vero mensis Maji

piuntur : Innocentius Episcopus servus servorum etdeRane Dei. Dilectis filiis S. Crucis de Zwettl

Pontificatus quse erat Dominica 4 post Pascha,


nostri, Sanctissimi in Christo Patris et Doraini

abbatibus CisterciensisOrd. Salisburgens. et Patavien.


dicecesis

salutem et benedictionem

Domini Leonis divina providentia Papae x anno


ejus 2, regnante gloriosissimo et

stolicam. Dilectus filius nobilis vir

invictissimo

nobis humiliter supplicavit, ut

Apo Dux Austriae cum ipse corpus

principe et

divina

Domino nostro Domino favente clementia, Romanorura

Maxirailiano,
iraperato-

Beati Colomanni Martyris desideret sub veneranda custodia conservari, ipsum transferre ad

Dalmatiae, re electo, semper augusto, Hungarize, archiduce Austriae potentisCroatiae tunc rege,
Patris simo, ad instantiara Reverendi in Christo Taler monasterii Mellicensis Domini Sigismundi

aliquem locum, ubi episcopatum in terra sua creari contingeret, paterna sollicitudine curare-

mus. Gerentes itaque de circumspectione vestra

Ordinis S. Benedicti Patav. diceces. Abbatis per

Domino pleniorem, discretionivestrae per Apostolica scripta mandamus, quatenus infiduciam in


quisita super hoc,
et

Reverendissimum

in Christo

Patrem

et

Dom.

an

id

expediat

fieri, dili-

Dom. Georgium episcopura Viennensem dedicata


est

gentius veritate

nobis quae inveneritis vestris

prasens capella cum tribus suis altaribus in


gloriosse

litteris fideliter intimetis,

ut exinde, quod expe-

honorem Dei omnipotentis, Virginisque

dire viderimus, disponamus.


iis

Quod

si

non oranes
viii

Mariae, ac sanctorura Colomanni Martyris atque Leopoldi confessoris, etc. Denique prsedictus Re-

exequendis poteritis intercesse, duo vestrum

ea nihilominus exequantur.

Datum Lugduni
cum

verendissimus in

Christo Pater

et

Dominus

epi-

Idus Martii, Pontificatus nostri anno secundo.


Optato exitu Friderici preces caruere
:

scopus concessit singulis Ohristo fidelibus in die anniversario hujus consecrationis praedictam, ca-

possi-

dere sancti Colmani corpus ccenobium Mellicense


perrexerit.

pellam causa devotionis visitantibus, 40 dies de vera indulgentia in forma ecclesiae consueta.
princl-

pumque

strix,

55 Conslructum a Rudolpho I, archiduce Auanno 1363 S. Colomano Mausokeum deauinnovavit

57 Rodulphus IV, Archidux Auslrix, anno 1360 crucem sanctam, ab Adalberto, Austrix marchione olim monasterio Melliccnsi dono datam, auro,

veneratio.

rando

Caspar

Mellicensis

abbas,

anno

gemmis, unionibus,
testatur

reliquiis

omavit

uti

ipsemetpTO-

1594,

teste tabella

marmorea ad pedem sepulcri poversus Schrambiuspag.

apud Pezium Tom. II ScriptorumrcrumAu-

situ, cui inscriptos

695 ex-

striacorumcol. 396, ob specialem


sirai

hibet.

Eodem

testepag. 817,

statuamS. Colmano

araorem SanctisM&rtyri&Colomanm. IdemMellicumvenit an-

argenteam, cui partem viminis, quoSanctus suspensus fuit, a Domno Joanne Funtfleutner, prxposito
Eippolitano,
Ri mcrus,
sibi

no 362, visitatoquc S.
tate collapso,

Colmam scpulc.ro, jamantiquihujusmo-

magnificum servandis ejus exuviis conjussit, teste inscriptione

dono datam inseruit, fundi jussit

strui
di
.

Mausolxum

Abbus Mellicensis, anno 1630.

De Va-

lentinoautem Mellkensi abbate pag. 863 itascribit:

et

Rodolphus IV. Dei gratia archidux Austriae Carinthiae, Dominus Carniolae, Marchio Portnaonis

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

357

ttZ^
sati*

HMhmmi
honorem

Veretis

Chyburg,

et

multas asseclaternam possessuros cum Christo,

rUm
S.

me

fecit in

rum ejusdem Rodolphi in relatum rationis monumentum

Colomanm. Altesanctum Martyrem venesupra


fuit

ERCnENFR,D C0DVerSi0niS a,,ql qua3 qua3, et qualia sunt, Considerantes enim,


^
5

""

^^

ajctoj.

mm.

46.

ogens, Maxinnlianus I im V cratoranno\h\l Melliot renovare, sed et non tantum S. Colmani Mausolxum
referre ejusdem Sancti caput, Alba regaliMellicum mors invida lm\ statuerat; sed id consilium

spreverunt ea, repromisit Deus diligentibus se mundo poterant habere, vita3 perenms quasin Horum quopossessione ut mererentur ditescere. conversationemque nobis
;

rumdam conversionem
commendat

illorum apud sumemoria. Quocirca perstitps per sfecula vivat


fidelis Historia, ut

Anna

Colmawparte

mandibulx 9. imperatoris Matthix conjux, 1613 obtentaque, Mellico anno petita

l^ar^s,,LAnno\Cm,cumLeo P oldusIimperator
Magdalcna, Josepho una cum imperatnce Elconora Mellicum advenisset, non pnus et Elizabetha filiis

commendare nos quidem officio sterili posteris in nostra regione, et nodignum duximus, qua3 temporibus c. stris quoque gratulamur acta

augustum

dicessit, illud consortium inde

quam

pio

ANNOTATA.

,rlu,iosoque sancti

Colmani

exuviis impresso osculo

venerationemque testatum suum erga illum amorem Wenceslaus Hegelllustrissimus Dominus esset

muller ad aram S. Colmani,

id r,t, ut ejus epitar

aiVon Vita(hxc enim qux


,.,.,,,

fuerit,

dum

in

Au-

phium

habet,

sub

umbra

tulelans,

sepehri voluit.

striam brevi post suspendio necandus S.


que, hoc secutorum, enarratio.

Colmanus
B
fuit

lllustribus

hisce viris feminisque

liceoi et privatos

miraculorumignoratur) sed supplicii poHus


Mellicensem
aJino S. in

sunt : Fridencus de quosdam addere, in quibus Mellicensis OfficiaHauseck, et quidam monasterii monasterio in honorem legatis eidem ,,,, de quorum Schrambius pag. 1<2; et S Colmani faotis agit obtuht qui calicem aureum ChristophorusWagner,
adjecta,

b Electus in abbatem
:

eo post 1121, atque adeo seoulo integrb et plus lucubrationi huic nomen ejus Colmani necem

qux suum

jicaretur, hac

Colmanum animum testicum painscriptione Hunc cahcem


in S.
:

Garstensi, exemplaribus Mellicmsi, Vindobonensi, quibus HieroCremifancnsi, rt Windbergensi de


3

mjmus Pezius Tom. I Scriptorum Rerum AustriaMellicarum, prxfioum non legitur Necrologio quo Erchenfridi obicensi ad xxvi Kalend. Junii, Qui Histotussignatur, seculi xiv manus adjecit
: :

in tena monasterio Mellicensi

memonam

S.

Co-

Wagner Viennse lomanni obtulit Christophorus Augucellarius anno 1683 xxi in aulaMellicensi sunt ad Atque hxc prsecipua
sti in

riam

die obitus sui.

spcclantia, S Colmani cultum sacrum ehrcmico spar, rccentiore Melltcensi Schrambium pag. 470 et sequinventa collegi, quibus addit

qux apud

S. Colmani xtate xqualis hxc c Auctoris rebus, quas narrat, cujusmodi alia etiam occurrunt infra verba sunt,

dicitur dictasse.

sim

enti e S.

Colmani

reliquiis aliquas

altan capellx

ubi de Miraculis agitur, quorum nonnulla paticisaS. Colomani nece contigerunt. Atqui annis

num/11,

Michaelis, <mwol356, cum S. Joannis, et altariS. anno 1693 dedicarentur; pagina vero 961,
illa

num. 12, ubi Petrus Hwngarte


vimisis,
et

rex,

Poppo Tre-

Henricus I Austrix Marchio eodem


in

pellendis tcmpestaMellicensis ecclesix etiam lurri


1

tempore ad S. Colraani

Hungariam Translatio-

Nota 20.

tibus fuisse inclusas

'.

nem
tur,

opera sua concurrisse dicuntur, error comnuitiquin in Scriptorem xqualem, nedum testem

oculatum cadere vix potest. Quid igitur de auctore


hujus tucubrationis censendum? Hanc ego, si prtmam ejus partem, et partem item secundam qwn~

tum ad miracula, sub

S.

Colmani

in

Hungariam

VITAa
Auctore, ut creditur, Erchenfrido

dem ab

Translationem patrata, spect.s, reipsaprimum qmauctore xquali conscriptam fuisse suspicor,


sed ab alio, sive
is

Erchenfridus

fuerit,

sive quis-

cumque

aUus, servatis

tamen primi auctomt quibus

taxtatem suam indicabat, verbis interpolatam ; sic seeundx partis ut miracula, qux ad calccm men,

visa narrat sua memoria patrata, et partim saltem

Ex Hieronymo
tibus.

Pezio tom.

I.

Scriptorum
97
et

forte abs illo fuerint.

Rerum Austriacarum col.

sequen-

PROLOGUS.
Princeps Apostolornm
Petrus, audiens a Do-

s.

Colmani memoritt consultum


vult auctor.

centuplo hic remino, mundi contemptores vitam 33munerandos emolumento, et in futuro

CAPUT

35S
AUCTOKE FORTE Kkchenfiudo

VITA

S.

COLMANI MARTYRIS.
avium bestiarumque
dilaniatis, ac putredine con-

sumptis, Sancti Viri corpusculum, unguibus cura

barba caesarieque crescentibus, materiali corruptione procul reraota, floruit m. Insupertorta n,

m
c
post
qil,t

CAPUT

I.

in

qua pendebat,

floruit, iinpleta
:

prophetia Psalo.

mographi, quae

ait

Justus ut palma florebit

4 Incolis autem regionis ejusdem novo et inaudito stupidis miraculo, contigit cujusdam

Ru-

Sancti in Austriam adventus, suppli-

maldi filium morbo debilitari podagrico. Patre

cium

et

Translatio Mellicum.

vero super hac re graviter anxio, et quid ageret


dubio;
filium

quadam nocte sibi revelabatur in somnis, suum pristinae sanitati restituendum, si


Igitur experrectus, ac tali visione
effectus
,

locus morbi obliniretur carne strangulati videliSanctui natlone Scotus, In Auslria,


Vtlllt
i

Regnante

gloriosissimo imperatore Heinrico,

cet hominis.
solito

qui tertio Ottone mortuo,

Romanorum

prae-

quidem hilarior
afferri

accuratis.sime

ponebatur imperio

a,

plures pro

nomine Christi

quaeri

medicinara misso festinanter prsepraedicta sibi revelavit visio.

rator, capttu,

perigrinantes iter direxerunt per regna ejus dia


tioni subdita;

cipit nuntio,

quam

quia tanta fuit praefati pietas imillo

Profectus ergo nuntius postquam devenit ad lo-

peratoris, ut in

situm esset grande solaraen

cum, ubi venerabile pendebat corpus, infixa lancea, frustura carnis de sura Pendentis, ut jussus
erat, abstulit
:

peregrinis, praesidium pacis, refugiumque miseris.

Accidit autem

quendam Cholomannum
c,

b no-

et

mox

rairum in

modum magna
E

mine, Scoticae gentis oriundum


nis iter arripere, terrestrera

peregrinatio-

sequebatur copia tam calidi cruoris, acsi aniraa

ccelestis

amore

Je-

adhuc observaretur p

in hospitio corporis.
;

Hoc

rusalem cum

aliis,

quibus eadem raens erat, ex-

viso legatus attonitus expavit

tamen deferenda
fie-

petens d invisere. Venit itaque in Orientalem


Noricae regionem
e, cui

ad Dominuin suura perferens rem, ut gesta erat


pleniter enarravit.

a plaga Orientali Panf.

At puer, cujus causa haec

nonia, ab Aquilonari confinis adjacet Boeraia

Harum nationes regionum populis Norica3 telluris admodum tunc temporis erant molestae, eo
quod ab
tee,
illis

bant, allatae carnis medicamine tertio oblinitus q, surrexit incolumis, viribus fortiter innitens propriis, qui prius

ad surgendum vix utebatur

alie-

saepenumero sint turpiter humilia-

nis. Tali

modo
Deo

ipse sibi redditus, indefessas graet

devictae, multisque raodis miserabiliter affli-

tes retulit

Beato Cholomanno, cujus per


ei restituta.

ctae.

Inde contra Virum Dei orta est falsa suspi-

merita sanitas est

cio,

tamquam

veniret missus a praedictis nationi-

5 His
divertit

ita gestis,

idem Rumaldus

iter faciens,

bus, causa explorationis ac prodendae regionis.

ad patibulum ubi Sancti Viri corpus erat


r.

mcm

tumulum

Hac suspicione

furiosae plebis

animi adeo incan-

pendens

Intuitus

autem

diligentius

tam

ipse,

duerunt adversus

Famulum

Dei, ut scopis atro-

quam
fuerat

oranes, qui secura advenerant,

et ille po-

citer castigatura, traderent

ad custodiendum po-

tissiraum,

qui causa abscindendae carnis missus

stera

die

judici

praesentandum.

Sed invictus

Christi

Miles, parvipendens labentis vitae spa-

et is in eodem comitatu aderat) admirabatur non solum non factum vulnus, sed nec

(nam

tium, mentis suae constantiam viriliter corrobo-

cicatricem vulneris in corpore Pendente apparere.


illa

rando praeparavit ad supplicium, cupiens adipisci

Ita

enim divina prasstante gratia diminutio


ut nullura omnino cicatricis

coronam legitime certantibus promissara


sicut ait Apostolus:
(l

quia,

fuit integrata,

Nemo

coronabitur, nisi qui

legitime certaverit g.
t'

vestigium reperiri posset in illo. Quidam autem venator, cujus praecordia frigore obriguerunt
perfidiae

tortui el
sus,

mspen-

stiam,

3 Ut aulem ventum est ante judicem, modequam in animo habuit, sermone, vultu et
Interrogatus itineris sui
:

Si verum est, inquit, quod asseritur, ut de isto cadavere cruor decurrat calidus, hoc
:

habitu deraonstravit.

ego jam sum comprobaturus. Arrepto igitur venabulo, venerabilis Viri latus perforavit, unde
s profluens ipsum, et cui insidebat jumentum, sacris imbuit reliquiis. Ruraaldus autem, et qui cum eo aderant, visae rei formidine trepidi, non parva multitudine cleri et

causam veraciter exposuit aliud quicquam confiteri, quara quod res erat, eompelli ne uraquam h potuit. Tunc judicis edicto "asperis horrendisque caedebatur verberibus,
set
i,

confestim sanguis

ut, si explorator es-

saltera confiteretur victua

pcenarum dolori-

bus. Sed fortissimus athleta Cholomannus, qui solvi et esse cum Christo cupiebat, acria torto-

rum

populi coadunata, decreverunt beatae memoriae Viri corpus sepeliendura deponi. Si quis autem

flagra, lapides, ovaque fortiter ignita, candentem quoque forcipem, qua quidara perversus

nosse

velit,

quantum temporis spatium pendendo


integrum annum computet et dimi-

impleverit,

malleator corpus ejus miserabiliter vellendo cruciavit, serram k etiam qua crura ejus lacerabantur, constanter innixus

dium.

6 Est prope Danubium quaedam speciosa et


delectabilis augia
fuit basilica;
t,

praesidio Christi nullifi-

accidentt
,

in

qua noviter constructa


Dei Famulus utri-

cavit

/.

Carnifices vero, cernentes invictara Viri

illuc prsedictus

Dei constantiam, animara ejus tormentis, sicut aurum in fornace probatur, excoctam tandem
extorsere suspendio, duobus latronibus suspensis cum eo. Horura carnibus frequenti morsu

usque sexus tripudio deferebatur huraandus. Sequenti igitur anno Danubius effreni licentia littorura curvitates

evagatus

u,

pleraque aedificia

suis viribus eruta, funditus ingurgitavit, et quae-

que

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


oue loca
sibi

359

mobriavit.

contigua stuantis diluvii copiis Atrium autem basilic. juxta quam

infirraus. gerentur in itinere, occurrit quidara ad fererum nomine Adalgerus dd adductusque

mgrnm

jggjo
twrr hnnulil
coruUtvr.

quievit, Reati Cholomanni cadaver venerandum ecclesiae, ^,vi. s replevit , ut medietas ecclesi*, renlevit. tanta diluvies

suse infirmitatis imploravit

auxilium.

L.

preevalentibus aquis, vix appareret. Sed omnipo-

oratione completa surrexisset, brorum proprio officio tara pleniter innitebatur,

oumque unicuique mem-

tentisDei Clementia per Famuli sui merita nova


ostendit miracula, et nostris quoque soeculis inaudita.
ipsius,

Nam

turaulus,
diluvie

quo claudebatur corpus

aquarum

non attingebatur pcni-

et manihus ut suis fortiter gressibus insistens, ante feretrum usque ad locura crucem portans, gradesepulchri tripudians, ac Deura glorificans reliClerici vero, qui sacras deferebant retur.

tusj fluctibus etenim

sepulchri aprica

undique saevientibus, locus viriditate fruebatur, quasi muri

quias, haec cernentes,

cum

caetera multitudine

validi fuisset rauniraine circumdatus. novo miraculo,

Sanctum laudibus extulerunt Dei magnalia, et signa fieejus Cholomannura, cujus per merita
bant
talia.

cui furor, et

ventris va7 Quidam autem, piscator, quera inopia compulit rerura habendarum
violentia impul-

Hac ee jocunditate tandera pervenerunt


in

ee

vagari per Danubium, aquarum Vidensque insosus ad eumdem pervenit locura. gubernaculo pauprorae liti miraculi prodigium, mox ad demisso, vehementer obstupuit; sed

ad civitatera, noraine Medlicham, fuerant rethesauri pignora Marchionis ff jussu Octobris Dominicae Incarponenda. Ubi in Nonis
optinationis millesimo quinto decimo anno gg,

qua pretiosi

ff

'/</

lum

matura consilio posuerunt


ri

eum

in ecclesia,

honoin

se reversus,

suae

aliarumque villarum civibus


Illi

principis
:

Apostolorum dedicata, Australi

ipsam rem iterum attonitus prsedicavit.

au-

abside

videre matem, arreptis navibus, festinabant adrairati sunt, dicentes gnalia Dei, et videntes
:

operatur

ubi pluriraa per illura mirabilia jugiter Dei virtus et Dei sapientia, quae cum

per Patre et Spiritu Sancto vivit et dominatur


infinita srecula saeculorura.

x Deinde ora Behis glorificabant vocibus nipotentiam Dei


Sicut

audivimus

sic

vidimus.

Amen.

hh.

hh

nedictus Dominus Deus y


slritt

Israel, qui facit rairabiha

solus y.

ANNOTATA.
faprceclari stupendique rairacula

8 Hujus tam
Var-

ma

ad aures Heinrici
allata
:

marchionis pervenitrua Sanctus


colitur, in

JUSi

\l

moribus
z

ordinibus, et

qui statim aa missis clericorum quibusdam militiae suse priraatibus,

liic

imperator, ad dicm
illatus,

xv

Julii, quo

aa

praecepitutin

suam

civitatem honorifice transfer-

Opus noslrum
obiit

imperio prxfuit ab

bb

corpus. Veneruntaurent miraculis glorificatura sed priusquam irapresso tera bb ad sepulchrum


;

anno 1002, quo


1024.

Otto III, usque ab

annum
est

sarcofagum tangeretur fossorio


qui aderant,
lacrimis

tanta miri et

b Varie ejus nomen

scribitur, ut

dictum

sub

fragrantia, ut insoliti odoris occurrit eis

omnes
proe

inilium Commentarii prxvii.


c Vcrosimilius Ilihcrnus fuit. Qux deregio ejus genere recenliorcs tradunt partim inccrta, partim num. 9 et sefalsa sunt. Vide Commentarii prxvii quentcs.

maduissent

effusis

invenerunt sagaudio. Aperto itaque sarcofago, ab omni corruptione penicri Viri corpusculum die esset humatum. tus ilkesum, acsi eadem quanti raeriti Sanctus iste Consideremus ergo, tuDorainum, qui tantum teraporis in
sit

apud

d Videtur ea voxinnuere S.Colmanum Palxstinam quidem videre cupivisse, scdvidisse numquam,


non opinata,

mulo

quievit,
et

quantum

in patibulo

pendensadimsuspensionis,

dum

eo tendcrct, vcce sublatum

ita-

plevit,

tamen corpus
:

ejus corruptionis detriillius

que nec in reditu occisus, nec eo ilerum iterumque


profcctus videtur.

menta nonnovit

nara a die

totura triennium usque ad diem Translationis,


transiit temporis.
Mellicium
cuui honore Iranslalus,

e Noricum,

ncmpe Ripense, Kalenberg)


nec
his
ct
et

al>

Anaso

fluvio y

monte Cetio (vulgo

dcxtcra Danubii

9 Elevato

et linigitur desiderabili thesauro,

ripa comprehendebatur,

ultra
iis,

involuto, optateis palliisque ad hoc przeparatis prirao arripuere diluculo, fugiente pro-

extendebat; quod tunun


verbis indicari vidctur.
f

Danubium, se qux sequuntnr,


qua
S.

tum

iter

cul adversitatis infortunio. multitudinem sequi et occurrere visa auditaque

Non autem parvam

Hxc

AustrLv Transdanubian.v

in

Colmaaua suspmsus
g Sic
fereepistola

fuit, potius conveniunt.


II

refecompellebant miracula, laudes hymnosque saecula. Instante rentes Viventi et Regnanti in ecnoctis jara crepusculo, diverterunt ad

ad Tim. cap. 2
*

\\ 5. *

h Alia

duo apographa
illatx S.

numquam.

Ex

uutera

Hieronymo Pezio.
i

cupientes in clesiam non longe a via positam, laudibus posito transigere illa noctem divinis
CC

Hxc
,

Colmano

necis genuina causa


ut

fuit

suffecit

tum temporis
quod

fidelibus,

uunquam
pergerent

corpusculo cc

Cumque omnes

vigiliis

praeteritae

Martyrem
Pontificia

colerent, occisi imiocentia et sanctitas,

itineris victos noctis, ac lassitudine

languor op-

miraculis comprobata,

facere

ut

primeret soporis ; quidam leniter arripiens beati vicaeteris dormientibus, Hominis pedera, resecto pollice, mutiladelicet
vit,

adventitius clericus,

auctoritatc concessum fuit.

Vidc

Com-

mentarii preevii num. 49 eUsequentes.

Viennae in S. Stephani
est,

fapts,

in

quo serram

unde

profluvix sedandi sanguinis ubertas

sanctus Martijr passus

Rodulphi

IV

Austris

ens pavimenta irrigavit.

ducisjussu collocatus
elevato corpore dirivii

fuit.

Vide Commentarii prx-

10 Orto autem

die,

cum

num. 47.
1

360
AUCTOKE
FOIITE
1

VITA
rcddidit. Vicit, elusit, vcl irrita - fronduit. apographa

S.

COLMANI MARTYRIS.

F.RCHENKUIDc

Alia

Ex Hieronymo

Pezio

citato.

modum ftmis contortum n Vimem aridum, in SU&penm fuit. Recurquo tamquam fune SanCtUS
rentediexm
pers.

CAPUT

II.

Octobris,
e

dictour fUri

ruptUmu exdieitur

Arbor

qua pependit

servari

apud

pp.

Stokeravix. Franciscanos tub altaii Majore


*. 13.
"

Altera ejusdem Translatio et qiuedam

oPsalm. 91
p Aliud Ms.
Pezio.

servaretur.

Ex

Hieronymo

Miracula.

- oblitus. Ex eodem. q Alia apographa Stokeravia, AustrLr Transdanur Baud procul /.,.,

multis mirabilibus, quae Dei clementia per Crebn

oppido.

Vide dicta

in

Commcntano

praevio,

Ij*X j suum fidelem

Famulum

ostendit,

pauca,

tibus Sancti

miraculis,

num. 25.
s In alio

quaj nobis videndo a cognita sunt,

perstringi;

tim.
t

Ms. signato H. 104 additur Hieronymo Pezio. Vocabulum Latino-barbarum ex Germanico

uber-

mus

ut fideles

animentur et corroborentur

in-

Ex

fideles

vero convertantur et meliorentur. Posito

igitur in ecclesia corpore, multi quotidie venie-

Au

vel

Aw, quo

significatur

campus pascuus

bant, et

amni adjacens vel amne

circurafusus. Intelligitur

oblationes deferebant ad

secundum quod unicuique copia erat, Sanctum b, quas quistimulo sathanae incitatus,

autem hic Austriae Inferioris ( TransdanvMans) oppidulum Stockerau, situm in sinistra ripa DaVindonubii. Ex Lambecio Tom. I Analectorum
bonensium Opera
rii col.
et

dam nomine Huzo,

ad furandum nocte per fenestram intravit. Cumque super sepulchrum Viri Dei staret,
et

ea,

studio

Adami

Francisci Kolla-

quse ad laudem Sancti suspensa c pendebant, diriperet, ut dudura

849.
ingentis

mentem humanam

ita

demum
et pro

u Mentionem
lista

inundationis facit

Anna-

faciem suam amisit, et caninara accepit,

Saxo, qux anno 1013 contigerit mense De-

verbis latratura fudit. Quera cura a^dituus regre-

cembris.

diens latrantem in ecclesia audisset, expavit


v.

et

x Psalm. 47

non audens accedere, donec cives

villae

vocaret,

y Psalm. 71
aa Statim
ris spatio
:

V. 18.

z Vide infra litteras


liinc
et

feth
ea

Capiti

II

subnexas.

ruit et

num.

18, exiguo tcmpo-

eorumque congregatione confortatus ostium apeintravit. Ignorantibus autem cseteris, quid esset, hominis dominus, nomine Wilhelmus

inundationcm Danubii a S. Colraani Mel;

licum TranslatioM fuissesejunctam


vcro probabilius factam anno

Ttanslationem

(nam et ipse aderat) vestibus fuisse servum suum cognovit et quid agerent ignorantibus,
;

1014

collegimus.

hoc consiliura placuit potissimura, ut ad sepul-

bb Ms. Lambecii et

unum

unicura Mellicense

chrum

Viri Dei traderet illura.

Quodcura

factura

addunt

Missi.

Ex

Hieronymo Pezio.
siccis pe-

fuisset, raultitudine circurastantium orante, pri-

cc Nulla hic

mentio fabtda>. qua indomita ani-

stinura recepit vultum,

et oris ofliciura; ac ita

malia S. Colmani corpus per Danubium


dibus Mcllicium vexisse perhibentur

usque ad finem

vitae suae in servitio


filia

degebat fra-

trum, cujus adhuc

in nostro est servitio.


ejus

dd Aliud Ms.
Pezio.

Adelgerus.

Ex Hieronymo

12 Hac igitur fama magis magisque crebre- corvus


scente, Petrus rex

Ungarorum d
Hcec

est accensus,

obtinet !' trus Hungari<e re.i


<'
,

ee In Ms. signato

104 additur

gloriosa. -

quali

modo

posset hoc acquirere, et in

suum

re,

Ex
ff

codem Pezio.
In eodera Ms.
(vidc litteram

gnum
hh) additur
Pezio.
nis

traducere corpus.

eo meditante
,

bn

ri

mittit.

Treverorura archiepiscopus Poppo e


f frater, ejus.

marchioin

d
e
!

Heinricii.

Ex Hieronymo

ab Hierosolyma rediens, venit

gg Ditmarus, qui Sancti mortcm ad annum 10 1 7 /-/(//, aut serius de S. Colmani rebus instructus
fuil,

regnum

Quod

rex, ut audivit, raagno gavi-

aut

cam

loco

non

SU0

narrnrit

in

annum
esl,

sus gaudio ad se vocavit, sperans effectum sui desiderii per eum se venturum. Quod ita est

1012
lih

conspirantibus pleri que

criptoribus.
aequali
,

etiam factura, eura enim vocatus veniret, sicut

Pars hxc I ab anonymo


,

quanta
;

utrumque
buit,

decuit,

regem

videlicet

et

archiepi-

scripla videtur

quantum ad

facta attinet

non

ita

scopum, honorifice eum suscepit, magnifice hagloriose tractavit. His, ut saepe


flt

tamen, qui in adjunctis aliquot interpolationem

ali-

inter re-

quam

subiisse videatur

ita

ex triennio,

quodaS.
die-

bonos,

archipraesul vicissitudinem cupiens


,

Colmani nece usque ad

ejus translationem c/fluxit,

pendere, quidquid ab eo desideraret


pollicebatur

magna

non mtegro, triennium integrum,


bus quiuque effBCerit interpolator

minustamm
:

ita de suo forte

et bona voluntate se faoturum: His auditis, rex factus multum hilaris, quod diu

addidnit,

primnm

corporis S.

Colmani

translatio-

nem

accidissc VII

Octobn

animo volvebat, optimo praesuli verbis exponebat. Sed quanto rex ex verbis pontificis fuit
lsetior,

tanto pontifex verbis regis factus est

tri-

stior.

Anxius enim hserebat animo, quid ageret. Promittere non audebat, veritus se non posse apud fratrem impetrare; timuit vero negare
:

nam

formidavit,

si

negaret, ut

vi,

sicut

factum
est

DIK DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Postquam enim rex vidit illum stupentem, minatus est, si non faceret, vincula
est,

361
/UJGTORB

cogeretur.

nitatis

a Beato Viro auxilium flagitavit. Sed cura consumptis longis precibus, et multis effusis laet crimis, nihil sentiret sospitatis, recessit flens

FORTE
En(
iii

e1

oarcerem.
,

His

minis victus episcopus


eura Sacramento
fieret.

cum
,

FltlDO.

promitteret

constrinxit

ut

ejulans atque dicens,

Heu. heu

o B. Martyr

quod promisit, sine dubio


ad fratrem,
lacrimis,

Veniens itaque

magna

afflictione cordis aperuit et

Cholomanne. unde hoc merui. quod ego solus omnium, quorum tu misertus es, nullam gratiara
apud
te inveni?

quod violentia compulit regis. Marchio autem, ut semper fuit vir bonus et prudens, ne qua raacula optimum suum genus fuscaret,

His

et aliis,

qua? dolor dictat,

vocibus multiplicatis in ipsa,

qua pergebat,

via,

quam

desperabat, salus sibi subito est concessa.


flexis in terra geni-

tamen facere, ut rex coegit suum fratrem jurare h. At postquam dequamvis


invitus, decrevit

Percepta igitur hac gratia,


bus, tanta perfusus
tia,

laetitia,

quanta prius m.esti-

lata sunt ossa regi

retrolapsa est res ejus


sterilitas,

nam

aeris

siccitas,

terrae

fames et

16 Aliud quoque rairaculum

regressus est magnificans et laudans Deura. in quodam Rudolaccidit.

s,

mortalitas regnum ejus in tantum urgebant, ut penitus interire se crederent. Miserunt tandera

pho

His omnium, praeter oculorum et


oflficio

trata.

linguse,

membrorum

destitutus, vehiculo

ad pradictum marchionem

k,

postulantes leg

tos mitti, qui digne reportarent ossaViri. Missis

ad januam ecclesiae ductus, et ad sepulchrum Famuli Dei manibus in sella deportatus est. Domino itaque abbate

itaque religiosis viris, videlicet clericis et laicis,

cum

fratribus orante

o,

clemen-

sacra ossa receperunt, et regi suisque veniara

pro delictis dantes, ad laudem et gloriam nominis Dei in praedictum locum reportaverunt /.

tiam Dei tam velocera sensit, quod sine raora et gratiarum propriis viribus innitens surrexit
;

actiones

Deo persolvens,

qui prius alienis uteba-

B
Mircn

13 Nec praetereundum est, qualis vindicta Dei persequebatur eos, qui sepulchrum fregerunt et
ossa extulerunt. Clericus paralysi
sus, linguae
rarius, qui
oflficio

tur viribus,

equum

ascendit, et hilaris repatria-

quaednm pariim sub


Translationls
ctt

morbo percusfer-

vit. HaBC pauca ex multis, quae Dei clementia ad laudem et gloriam nominis sui, et honorera B.

Hungari
tempus,

est privatus.

Faber vero

Cholomanni operata

est,

et quotidie operatur,

primus fregit sarcofagum et aperuit,

hac ultione est divina percussus, ut maxilla ejus per integrura annum penderet super lectum, in

digessimus ad fidelium corroborationem, et infidelium conversionem ne quis id, quo indignus


;

est,

praesumat, neque illud; quod gratia Dei va-

quo ipse jacebat infirmus. Nec hoc silebimus, quod quidam pictor, nomine Ludwicus, dura sederet juxta sepulchrum B. Cholomanni causa pinet gendi, elevatis palliis sepulcri introspexit
:

leat consequi, pertimescat.

Amen.

membrorura officio, confestim omni 'voce confessus est, qua de causa donec publica hoc meruisset. Et veniam petens promisit, quoad
destitutus est

ANNOTATA.

usque viveret, S. Cholomanno se sese serviturum, quantum posset et ita Dei gratia m peri;

a Verba

oculati sunt

cum

igitur

qux
S.

culum evadens, sanitatem


IT
I)

recepit,

proxime sequuntur

miracula

Translationem

11

Quadam
noraii.e

nocte inter Matutinales laudes qui-

Colmani
nitur,

in

Hungariam

comitata sint, ut infra narillis

dam,

Gnanno, qui mutus quinquennio in servitio erat Fratrum, cum de monte descenderet, pro deferenda aqua ad suura ministerium visum est sibi, quasi quidam lineo fune ligato circa brachiura vi eum traheret ad sepulchrum
;

eodem tempore

hic scriptor vixisse,

in-

terfuisse, ac ab

Evchcnfndo

alius fuisse videtur.

Ad Sanctum

abest a quibusdam codici-

bus. Hieronymus Pezius.


c

En

sacrum S. Colmano cultum jam tum exhir


Stephano, anno 1038 e uivu erepto,
:

Viri Dei. Qui

cum
;

a circurastantibus, quid quaeorandi


fa-

beri cceptum.

reret n, interrogaretur, manibus innuit,

dS.
sit

spatium

petiit

et sic inter

orandum loquendi

proxime

reijno

aliquamdiu privatus ac deinde

cultatem accepit. Filia

quoque comitis Wilfradi,


;

restitutus, esse ni vivis desiit

anno 1046.
consecratus

muta, et curva eodem modo est allata sed gratia Dei per merita Beati Viri loquens et erecta, cru-

Trevirttnsis
obiit

archiepiscopus

anno

1017
f

1047.

cem de sepulchro ad
tavit. Alia
filia,

raajus altare S.

Petri por-

quaedam puella, cujusdam Hermanni adhuc superstitis, caeca, muta, curva a ma-

Heinrici prafati

Ms. quoddam Mellicense cum Lambecio addit quod in aliis 4 Mss. Mellianno 1018,

censibus omittitur.

tre est illuc adducta, quae oratione

Fratrum per

Henricus
xquali.

desitt

Hieronymus Pezius. VivefB teste Ditmaro scriptore

merita

S.

Martyris Cholomanni et visum, loquen-

Vide Commentarii preevii num. 38.


aliis

dique usura

cum

integritate aliorum raerabrorura

g In

duobus Mss. additur

suum marchio-

recepit. Tertia puella venit,

manibus genibusque

nem

Ex

eodem Pezio.

repens, crura pedes

humo

traxit, quae inter Mis-

h Popponem Hierosohjma Treviros rediisse anno

sarum
jiis

solemnia surrexit, et a sepulchro ad

ma-

1028, probatum
at eo

est

altare progrediens, gratias Deo suae sanitatis

anno nec

in uivis erat

num. 40 Commentarii prsvii HenricusIAustrix marerwr, quam

retulit.

chio, nec

Petrus Hungarise regnum, vivaadhucS.


i

temport
certo

in>

15 Vir quidam tanta infirmitate est correptus,


ut uno oculorum ejus in raodura craterae extraloOUm tumore ejecto, magna spe recuperanda? sa-

Stephano, obtinuerat. Qravior


ut n teste oculato

ri

hic
;

commissus fuerit

ac proin
satti
I

terpolatoricuidam, historis seculi xi haud

;-

Tomus

vi Octobris.

48

naro f

362

DE
verotitniliter
si

S.

CHELIDONIA VIRGINE.
apte

nan
omnia

adscribendus.

'ongruent

corpue Mellido ad dictam

Eungari* urbem
et

de-

StephaPetro quidem, Bungari* vegi, S.

latum fuisse conjicereest

Austna marchtom, Adatnus; Eeinrico autem,


bertus. successor cjus
i

m
dunt

Ms. quoddam Mellicense

Lambecius adPeziUS.
-

proximus subslitualur.
dictis.

et

per Farauli sui raerita

Subannum nimirum 1028 exjam

Notat

n In

iisdera additur

aut quid vellet.

Hie-

twc item loco Pezius in uno

que Lnmbecii addi

Ms. Mellkensi, alteroSacra ossaregiinUngariam.


unura vero cura

ronymus Pezius.
o Contigit
religiosi
id

miraculum, cum Metlicii jam


;

vvri

Ita et alia Mss.Mellicensia;

morabantur

atque adeu haud prius anno


a a

Lambecio \7,
ra ani
est

Heinricum

addit.

Pe

ius.
;

109S, quo primnm Ucitcdictuit 1'alrcs

Leopoldo
Leopoldo

1,

u,

apparc,

iiiic

moram

S Col-

/// eo evocati faere I


illic

nisi forte c

capm Alb* Eegalis servatum fuisse dictum Colmanum. 40 Commcnlarn prxvii unde S.
:

jam ante constituh, regulares fuermt, quod

alu ainnl. alu negant.

DE
B

S.

CHELIDONIA
VIRGINE
IN LATIO.

APUD SUBLACUM
J. B.

COMMENTARIUS PR^VIUS.

Sanctae Acta,

nomen

varie eftbrmatum,

austerum

vitae

genus, obitus,

translatio, et cultus sacer.

ANNO

MCLII.

p
ci

^rope a Sublaco, Latii seu

Campanix Romarespicit,

ad monasterium Sublacense Sanctae Scholasticse.


Asservatur Ms. in sacrario
Bibliotheca.
;

nx, qua

Ii<tc

Aprutium
oppido,

ad AnieOrdinis

exemplar autem

in

nnn /lucium

cognomine

Omnia Latino

elegantique sermone

Bencdiciini, S.

Scliolasticx sacrum, cce,

exarata.

S. Clu

nobium adest, S. Benedicti commoratione


,

antiqui-

j.

tate, aliisque

nominibus celebre,

in

quo S. Chelidonia

Neapolitanus in metiorem S.

2 Alter item Sublacensis monachus, D. Clemens Chelidoniae Vitam


Beata Cleridona, Virgo Deo devota ex

scripat sunt,

tloribiu -/"'dt
iii,

velum sacrum olim accepit,

et

modo mortales exuvitse

redegit ordinem, prxfixo lucubrationi sute hoc exordio


:

vias depositas habet; cujus


austeritate

Sanctx Virginis,

clacce-

perquam admirandx, gestaposteris trans-

risparentibus, etc. Tertius denique ex ejusdem


nobii alumnis

mittere ejusdem

maxime

ccenobii

alumui sah jcrunt.

ln lus primus

fuit

anonymus nonnemo quidem, sed


saltem partim, uli

susccpta

D. Cherubinus Myrtius Trevirensis, eadem provincia, quam ges&erat Villielmus,


ad

eorum, qux

scribil,

qux

infra
is in

continuatoque usque

dicentUT aperient, testis oculatus. Usus fuerat

Chronico, tam ejus Vilam,

annum 1628 Sublacensi quam Translationem in


Vitam
quidem

dcscribendis SanctcV gcslis, uti ijutdcm Sublacensirimhiiis csi


vtsitin,

Sublacensem ecclesiam
his verbis exorsus
;

descripsit.

rudiore

Minerva

et

stylo

Infirraa

mundi

elegit Deus, ut

partim quam par


nato
;

erat, fusiore,
Stilo

partim minus ordicontractiore,

fortia quaeque confundat,

etc; ubi autem S.Chequod intcrdum paucula,


enuclcatius uberiusque

eaque de causa

tum

tum

lidoniae Translatioiirin describit, ipsnmet Villielmi

cultiore Sancta- Virginii gesta

sibi

censuit

verba non raro adhibet,

7iisi

benda

in

primis VilUelmus Capisacchi Narni


teste
I). in

quorum suo
exponat.

loco usus ejit,

Sublacensis comobii,

Mariano Armellini,
Bibliotheca Casinen-

Exhis

Villielmi Narniensis

tamde

Vita,

S. Petri de Assisio abbate,


si,

quam

de Translulione (cui

cum

auctoritate preefuisse
I

ab anno

sis,

1525 professus^ ct Chronici Sublacenad annum 1573 usque deducti conditor. Item Vitam

titulus ttpographo nostro

prxfixo indicat

lucubratiaselegi-

ne.m prelo,

antiquiore

biographo destituti,

scripsit Villielraus, inquit laudatus abbas,

mus, quod D. Clcmente Neapolitano primi S. Chelidoniae

S.

Chelidoni Virginis, ejusque Translationem

biographi

vesligiis,

ut apparet,

pressius

inhsreat;

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


Myrtio Trevirensi inhsreat; Cherubino autem
tate sit potior.
i

303
forc, ut
,

<e-

sagiit in

autem

id

nomen, eodem interprete,

ALCTOKE
J.

vocarctur sortem Domini Puella recens nata


sc

B.

,ut-

3 Quamqnam a seculo
fuit, intervallo
rit,

xii,

quo S. Chelidonia

vocanti itemque fore, ut ad vitam asceticam


lubens dederet.

Dco

temporis satis lonjo sejunctUS vixeut

absittamen,
in
iis,

Villielmo,

cetemque item, de;

mus

neqandam
mus

qurc narrant, fidem arbitrcmur

Sacri

8ed ipsummet Clementem audiafontem Quare cum nata esset, inquit, et ad Baptismatis ducta fuisset, arcanum noraen

cum ex eodem
testatur,

fonte,

nempe,

ut

ie

seipso

HIUU
illi,

Deo inventum, Cleridonam

esse genitor

ex antiquo quodara codice in per-

indubitanter asseruit.

Nomen

certe aptissimum

gameno m6n,
u(

exarato, sine
supra dictum

nomine auctoris;

sed ta-

est,

coxvi, quse de S. Cheli-

nuit,

non requre se in sortem Domini vocatam cum adhuc esset puella, sed proraptissime,
Id erat mysterium, quod
tali

donia referunt, hauserint singuli; id quod satissuVita S. Cheperque Villiclmusprodit, cum infra in suis, quam primi auctoris lidoni num. 9 non tam
verbis

donavit.
voluit

prssignare

Dominus

nomine, quod apud Sublaillic

censes in Latio (suscepto


fuit

abs

illa

velo

sacro)

ad hunc
in obitu

modum

scribit

Quod

(fulgoris
in

impletum. Quidquid vero


Uli

sit

denomine divinu
ipsc

,.

S.

Ghelidoni serojam dk

aere

tW

imposito, qun

in

rc vcl

SancUe pater

qui hoc longe lateque micantis prodigium) et ego,

falli potuit, allata certe a

Clemente nominis Cleri-

opus exaravi, propriis auribus hausi

quia

ibi

quod nunc dona? siqmficntio vocnbulo Chelidoniae,


fere vn

cum

beato Pontifice (Eugenio III) aliisque quampluribus sanctis episcopis, et aliquibus cardinalibus

usu

est,

adaptari

commode

nequit.

Verum
sub secuii
xi

de nomine

satis.
(

aderam, sero

illo

Dominico igneum splen-

6 Non ubiquc
Cleridonje, seu,

ut

supra num. 4 dixi) Vihr S.


sibi

dorem, imo

nis, licet

lumen immensze magnitudiimmeritus, intuitus sum. Qua de causa


deificura
loci ita scribit
:

si

muvis Che\\dom& scn r torcs


ut

consonant

unde

fit,

annus

illius

natalis certo

Cherubinus Myrtius hoc


(prodigii

Inter quos
extitit

accurateque definiri

haud

possit.

Concors quidem

mox

indicati tcstes

oculatos)

unus

omnium vox

est,

eam ex

hac vita

anno 1152 mi-

virginis ipsemet auctor et scriptor hujus sacras civitate Signina in curia dicti qui in Cleridona3
:

grasse; at Clemens Ncapolitanus, eam

anms

uni.

versim quinquaginta novem

vixisse in terris tradit

Pontificis versabatur, et
cis

magnara fulgurantis

lu-

partem una cum 4 Cum,


nti

plurimis aulicis ipsius Pon-

Haec igitur victoriosissima Virgo, verba ejus novem sunt, in senectute bona quinquaginta et

tificis,

se conspexisse testatur.

annos agens
intcr

viara invenit migrandi ad Spon-

Cleridona, ut olun

diclum

est,

ex eodem fonte sua scri-

ptorcs supra

memorati hauserint, convenirc

sum. Clementi porro auctor Officii S. Chelidoniae, supra num. 4 laudati, adstipulatur his verbis Lectione

gestis, horumipsos in recensendk S. Chelidoniae passim u.ljunctis, nemo mirabitur ; occurrunt que

tamcn apud illos subinde nonnulla, in quibus invicem dissident. Imprimis enim, quam Villielr mus Naruiensis, Myrtiusque Cleridonara constanclemens Neapoter appellant, in apographo nostro Cleridonam nomilitanus modo Cloridonam, modo
navit; sed leve hoc discrimen
sed
est, et

a se

Demum virtutibus meritisque plena 6 mortis die quinquagesimo nono aetatis anno prsenunciato, septirao Idus Octobris ad ccelestem
: ,

Sponsum
1093

evolavit

quo quidem pacto sub anmun numerari.


/;,//,/

in vivis ccspta fuisset

7 Contra vero Villielmus Narniensis (verba ejus habes infra Vitx S. Chelidoniae num. 4) annos

pOSt Olivitst

quol
ll< s

folitarUs nn-

non Clcmcnti,

amanucuMuui

aui

fcstinationi aut
et

mcurm
in

adre

scribendum.
disccdunt

At

ViUielmo

Myrtio hac

eam quinquaginta novem, postquam paternis excespercgissc serat xdibus, in Montis Norrx solitudine non vitales priscribit; unde illam sub annum 1093

longius,

qui Martyrologium

Romanum

mum
sam

auras carpere, sed solitarium


fuisse

vitee

genus cxor-

emcndarunt, ac nominatim Baronius, eam Chelidoniam appellantes : hos secuti sunt Martyrol

ptis vcrbis

consequilur; quod ilem Myrtius conceIbi (in soliludine Montis Noraffirmat


:

uifm citandi, imo ct is, qui Officium S. Chelidocastris Sublacensis abniee Proprium, inoppidiset
batuerecitarisolitum, anno

rx) anachoreticam ccepit agere vitam circa annum Domini millesimum nonagesimum tertium.

editum, adomavit; ut
valucrit,

1709 typis Prsnestinis adeo jam id nonunis usu insit et

Quod
annis

si ita est, retrotrahi

annus ejus natalis

poterit

circiter sexdecim,

passimque receptum
eelate

a nobis paritcr,

choarit

cum vitam solitariam uiadmodum juvenis; quam sentcntiam lubens


:

ne usilato hac

modo contraeamus, adlubitum, quamvis nun aliunde, eam nomims imloquendi

ompleetor

tametsi enim Clemens Neapolitanus de

uuircrsa S. Chelidoniaj ztate locutus videri possit,


de nmiis tamcn dumtaxat solitudinis intellim cjus verba etiam possunt, tum quod non addat eam anno

mutationcm; quam vcl ex characterum, quibus id scriptum fuit, obscuritate, vel ex veterum codicum
non
< I

satis

accurata inspectione ortam existimemus.


Virgini Cleridonae no-

1(1-

5 Ceterum impositumS.

quinquagesimo nono obiisse; tum quod senectutem bonam. qua> verba xtatem magis provesetatis

tione divina atur,

mcn ncquc fnrtuitum, nequc inane fuisse perhihcut Non fortuitum, seu ex mero parcntum arbitrio datum
:

ctam significare passim

solent, attigisse S. Chelido-

niam

dicat.
dictis,

nampatrem,

ut

illi

id

nominis imponeret, diillius

8 Peractis ab anno, verosimilius ex


annisaliquotj S.

1093
itcr,

ac visitata

vino in

sumnis oraculo monitum fuisse, Vitx

Chelidonia Romam sanctorum Apo:

Sanctorum Apostolorum mina,


li-

scriptores tradunt.

Non

inane

nam,

si

Qlementem

stolorum

lunina veneralura contendit

quod
:

NsojpoHtanum Cleridonae nomcn intefpretantem otaltera Grxca, dias, ex duabus id nomcn vocibus,
Latina altera coaluit
rcddita sortera sonat
; :

quo anno abs Ula uistttutum


tnmcii parttm ex
c.r

fucrit, ignoro

colligi

VUHelmi Narniensis verbis partim


,

Grxca KXrjpo;, qux Latinc


Latina vcro,

tcmporc, quo Conon Piwncstuiam ccclesiam cpi-

donum. Prx-

scopus rcnt, locum id iter habuisse nec anno

1111
citius.

3(U
AECTORB
J.

DE
nec anno
.

S.

CHELIDONIA VIRGINE.
Villielmus vero

rilius

B.

;,,,,

serius. Oum enim l*-~-

Namiensem,
/'!/'^"'

uti et in

Ofjimo ejus Sublacensi


OrtoArfe,
.

S.

CUelidon

mm

Eo.

proprto

oMfow senltmo Zrfw

seti

die ejusdcm mcnsis nono; utrobique

perperam quan-

ZtaC
Um,C
,,,.

,J'.-,i

,*l"
l

doquidem anno 1152


xiii,

cyclus solis fuerit

numerus

m.meUgMlaTm.IItar
.oUUec-

Kttera flMfem Dominicalis mense

Octobri
lli(
'

E,

s{K ,,c
t

auctxcol.V.':.i^ua,i

ac proinde dies rx
/,;//

OefoM
qui
in

i iiwti Zovfo,
T

s "' i_

Przmn*vr*f<*""
rnl,nu

1122 a

mi

(n

diem Martis

inciderit.

iastar idobser-

/,/,,,<
listo

C.Mm.onm

f, CalPr*'''"'

vasse

Ferrarius,

Catalogo

Sanctorum

S.

m Lateranenei Condlio epueopm totamcr*tm.a nUepucopaluPrswtmo


11

seu ejusdem Chelidonise obitum tertio Idus Octobris t

h xni,

ct

quidem

recte,

illigavit,

Hac enim

S Chelidonis Romitnm

^S^V^^^^^
*
SCOpus
'

* ''';;:',,,.iter

'"!/"

^""'J'

Sanctx bidgraemendatione adhibita, assignati ab


phis characteres Chronici,
(acile

**

*
,

landi, apte Ugiti


advesperascente.

,e coh*rent

Anno

ete

"J

nmintn AHnEBfti,

r^^^jftrttaM *** '"^ a/wjw/"


"<"' (
ifl
'

;,,,

a nuo

vdo

sacro

Chelidonia

fuit

sett

cuyus sero
ufcr,

Fzto S.
/

Z^eutentte,

Chelidoni*
torimlestem
hoc

Scn^erfli uerots

^efli

rea-

-,,, CiemeflnoLeot;ocflfttr;t;eram,cttmweeccleConon,nequeLeoullus % quiid temporis q in eccleste eptscosiam Tusculanammoderatussit, Wlfc-fao car porum comparat serie, non es*,

inter splendorem

est, die xiii

Octobris, dici
;

'mom rvddftlftj horas more Italico a

solis

occasu inchoando

qua quidem de causa, aut

fl

sepulturam die xiii ob corparis ejus depositionem seu

Narmcnsi
velum
,

hic

discedendum
notatu

sit.

Octobns factam, ejus quoque eodem die memoriam


in Fastis Sacris celebratam credimue.

9 Porro aulem
SUSCi'

admodum

digna,

quibus

,////-

""

ecclesiam Sublacensem achunc S. Chelidoniaa ad post,,./,.,/, ViUielmi Narniensis verba, qui

11
///

msm
ita

ccenobium, qua obierat, solitudine, ad Sublacense


ipsa,
ati

DefuncteS. Chelidonice corpus ~


' ,
,

e Norrensi,
i

Snblodi """" sepulta


post
,,,

eaquam

sanctst Virginis

solitudinm non

nist

duobus

wd
tum

ex

num.

xi colligere licet, invitaalla-

milliaribns

Sublaco abfuisse dwerat,


:

mox num. 4

tum ibidcmque
fuil.

in ecclcsia S.

Marix Novx

scpul-

Non multo post inde abscedens Sublacense petiit in S. Scholasticae monasterium fusas solemnitate, post preces ad Deum
prosequitur
virginis

Creditur jam lum S. Chelidonia ccelitum

hoiionbus,
S.

Eugenio III summo PonHflce, qui unno

Virginis obitum proxime insecuto die

vm

Julii

Cunone Pramevelum sanctimonialium a Dom.


riis,

obitu esse in vivis desiit, et caleslis luminis in ejus


coelo sparsi testis oculatus fuit,

auditis divinis stino episcopo accepit ac, solitudinem statim reversa est;

Mysteeodem

anmente,

affecta

ad

igitur die,

nempe x Fcbruaru Sublacum velum sa-

redsusceptura venit, susccpit, unde vtmerat, vite foret, ibidcm, ut Ut, quidquid sibi reliquum Unde S. ,.,. ,,,,,, ejus serie consiat, transactura.

ait Mystius in ejus Cleridonam ab eodem Pontifice in Sanctarum Virginura album relatam. Nonnisi annu novem

Quamobrem,

Vita, creditur;

S. Chelidoniae exuvix in Sublacensi camobio quie-

vere

cum euim
nou sine

60 tcmporis intcrvalh

annua

tjrnn-

Ghelidoniam a

desertis paternis sedibus

vitam du-

dme
tuin

ingenti

fructuum detrimento atque

efficitur. solitariam privatamque dumtaxat, /<sanctimonialem quidem, ut qus Tametsi igitur

pemice

vallis Sublacensis quateretur, idque ub abla-

ex solitudine

Norrensi sanctse Virginis corpus,


fieri

Uice

iii

ecclesia Sublacensi virginitatis

velum (con-

ipsamet revelante,

compertum,

esset

Simon,

acceperit, virgisecrationis appellant) ab episcopo quo nnn dixcro, Religiosam tamen non item : nam

Sublacensis abbas, consulto prius Manfredo, episcopo


Tiburtino et S. R.

E.

tilulo

S. Sabinx Cardinale

Quave incamobio virginum tyrocinium posuit?


communitate sub una cum
riore aliquando
aliis sive

in

pluribus Supe-

Ulud, unde ablatum a novcnnio fuerat, nferredecrevit, idque reipsa prxstitit anuo 1161, condito
illicsacello,

commemorata est? Clemcns

qyMm

SS. Magdalenx,

et

Ghelidoniaa
;

(si

non

Neapolitanus

eam

S. Scholasticse corpore, mcnte,


;

ex tunc, snllcm postmodum) sacro

adjccto item sa-

habituet professiune similcm dixit

quod lubens ad-

crarum Virginum, quod futurum prxdixerat Virgo


Sancta, monasterio.

misero, quantum ad S. ScholasHcx virtutum imitaet virginitaHs tuuinn, vilem mdemque habitum
,

12 Quflfli ^
graphus

in

rem Myrtius, Sublacensis Chrono*


:

insotitndi-

professionem atlinet.

Non

eo

lamen hxc

dico,

quod

ita scribit

Quod cum Domino Simom


is

_.

nem, quam
incoluerat, rep

S. Scholasticam, aut alias eliam vinjincs antiquioribus ecclesix seculis, licet earum aliqua privaiim
'/,//,

abbati Sublacensi presbyter retulisset,


to episcopo Tiburtino

consul-

Domino Manfredo Cardi-

reZigtosos

fuisse

negemi sed quod Sancta


habebat, hodie-

nale, adunato populo atque clero Sublacensi, to-

nostra Rclitjiosa haud fueril, vocem illam accipiendo


in ca signijieatione,

toque conventu monachorum, sacrum Virginis

quam ejus
1152
S.

aetate

corpus exhuraatura raagna cum veneratione retulerunt anno mclxi, ibique exstructo sacello,
honorifice reconditum

qU6 habct.
sanctamquc

10 Obiisse anno

Chelidoniam

ea

itflfl-

fuit.

Quo

loci

idem Simon
vir-

Si^onnoma m '">
itir

biogrdphorum consensu,jam monui supra num.

abbas ex tunc

axlificare ccepit

monasterium

12 Oclo-

(\

tnis sub

me-

p ar

eorum,

si

qurratur, quo mcnse, quo hebdoi

diam no-

madis die

obierit, concordxa est

...

ginum, prout praedixerat ipsa Sancta Cleridona


in

in

mensem

entfll

Vita sua. Manfredos S. R. E. Cardinales

ti-

Octobrem diemque Dominicum conscntiuut singuli.

tulo S.

Sabinx apud Ciaconium tom. I Vitarum


col.

Quoad vero mensis dicm Myrtianum,


habei
si

dissident apotjraplui nostra

Ponttficum reperio geminos: alterum

1004 sub
hic

tamen

id ea

ex parte sincerum
;

est,

Innuccntw II, sed anno 1141, ut ibidcm lcjitur,


defunctum
;

diem septimum Octobris

apud Villielmum

alteium

col.

1015, de quo

sermo
esse

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


esse videtur, sed ab U9he.U0 in

365
electa et festum

episcoporum Tibur-

tuum Congregatione,
duplici

ejus

Officio

aixtore

tinorum Catalogo aut


omissmii.
indt

cum

priore

confusum, aut

primx

classis

cum Octava

a clero ditwnis

Sublaccusis celebratum fuerit.

vero an-

13 Relata superiore nume.ro Mijrtii verba ex S.


Chelidonise Vitaabs
illo

no lS1B,Subhn iini itein iii reducla,

seu scripta seu aliquantu:

lum aucta huc translata sunt


alterius reliquiarum S.

idem sub principium


Translationis,

IQJSxcelebriillaanni 1578S.Chelidoniaeadfl&opic0 batiam Sublacenaem Translutione item factum quod nec apud Belinum, nec utejusnomen,
nor,

Chelidoniae

apud Galesinum, Feliciumve


logium

reperias, in

Martyro-

de qua mox, a se pariter descriptx, addit

marmo"

Romanum

rclatum fuerit, ubi ad


his

diemUD.

cello

reum tumulum, coruervandis Sanctx ossibus in S. Marix Magdalems a Simone Sublacensi


exstructum, Christi (idelibus, qui eo

Octobris

annuntiatur

verbis

Apud Sublacura
;

in Latio Sanctce Chelidoniee Virginis

paucis qui-

Sanctam vene;

dem, sed caute


gi,

ac prudenter
illa

suni

enim Martyroto-

raturi accederent,

nasterium vero

magna inveneratione fuisse movirginum sacello aSimone adjectum

qui pluraquidem de

produnt, srd verit falsa


part.

permiscent. Arnoldus

Wion

n Ligni Vitx,

xtate temporis vetustate collapsum, cujus tamen sua spemenda cernebantur. At cum provestigia non
pf( r

quem Menardus, Bucelinus, et Dorganius secuti Asunt, ita ad eumdem diem Sanclam annuntiat
:

difjicilem eo accessum,

qui inde longius com-

pud Sublacum

in Latio Sanctse ChelidoniEe


:

Vir;

morabantur, rari jam S.

Chelidoniae ossa venera-

ginis et abbatissae

omissum oportuit, abbatissce

tum

irent,

visum

satius, et
ejv

ad augendum Sanctx

cum eam

inde a

pueritia salitarix privatxque vitx


ei

cultum utilius sacras


tari. est

Sublacum repor^
Cijrilli Falisci,

genus excoluisse,

ad obitum usque retinuisse ex


liqueat.

Exstrui itaque Sublaci sacellum novumcmptum

Vit.e ejus scriptoribus

Monaetermm
dum
in vivis

qui-

anno 1577, eoque R. D.

Su-

dem

sua in solitudine, post vpsiusmel


iri

mortcm, confuit,

sacra blacensis abbatis, cura ad umbilicum adducto %


illuc

ditum

vaticinata est; at

illi,

Virginis Chelidoniae ossa, annuente Gregorio Cardinalis, et Sublacensis abba-

numquam
17

prxfuit.

XIII, summo Ponti[ice, Marci vero Antonii Co-

Faleus prxterea

lumnx S. R. E.

tix commentarii jussu,

pompa

ac solemnitate pror-

S. Chelidoniam Annotatis cum ci tam Calabria


;

Wion fuit,dum Nata scripsit


1

in suis

ad auodani

est Cellis

corrigendis.

Villielmus

Narniensis,

sus insigni relata fuere anno

1578,

die

xin

Julii,

quam Cherubiuus Myrtius


lielmi de

aperie refragentur. Vil-

dieDominica,
ctore

uti latius in

Translationis hujus, audescriptione,


est infra.

Sanctx
:

patria, cui

Myrtius consonat

hm

Villieimo Narniensi,

Vitx S.

sunt verba

Chelidoniae subnexa, videre


celebriorem

Cleridona virgo claris orta natalibus in Aprutii partibus seu finiin Ciculis oppido

que

14 Jnstituerant eam Translationem Sublacenses easpe, ut dictum supra est, ducli, ui, reductis in Sanctx celebriorem adiluque commodiorem locum
ossibus cultus ejus sacer ingens deinceps incremen-

bus

sito.

Ferrarius

in

Catatogo Sanctorum Italia

Ceculis in Vestinis natam scribit;


Cellarius Geographuv

quorum

fines

anHqvm

Lib.

11

Cap,JX.,pa

481 fluminibus Vomano, Matrino, Atemoet Adriatico

tumcaperet, quaspe neutiquam

frusVrati fuere
Q

vix

mari circumscribit, quo terrarum

tractu Cicu-

enim

facta ea translatio funut, quin

variis seu

privatisi seu

communitatibus sacrarum veliquiarum


;

purtioncs aliquot certatim fuerint expelitx

sed non

lum aut ut ipse scribit, Ceculum frustra quxsivi. Cuculum quidem pagASl exhibet Cellarius juxta lacum Fucinum at in Marsis ritum neque id oppi;

omnium
rum,
actum

votis

factum

est satis

Cameratensium (in
omiuno reMelius

dum

solo

Sanctx

natali ab

ejus
nisi

Vitx scriptoribus

ihtione Sublacensi hi siti sunt ) aliorumque clerico-

adscriptum putem; sed potius,


spicio,

mca me

fallat su-

regularium, laicorumque vota aul


111

locum Cicoli,

qum

in Aprutii nlterioris La-

jecta, aul
fuit

aliud tempus dilata fuerunt.

tiique confinio,

novem

circiter mjlliaribus

Sublaco

cum Domina

Olympia, Populensi duce,


digiti

dissilum,

mappx

exhibent Blaevianx.
cetera a

qum

os

grande (juncturum

majoris) ab abbate

Chelidoniam at tinent
Mgrtioque
jus Commentarii

Villielma
:

Qux ad S. NamUnai
'

urbis Sublacensi ubtmuit coenobio raonialiura intra


rauros, nuper,
ut

satis explicate

traduntur

hic itaque hu-

Villielmus scribit, constructo

fiuis esto.

Nota

-21

concedenduin.
riiltiiiu

na

cta,

15 Melius cum Domno Peregrino Mutinensi, S. Benedicti Sublaci Priore, qui obtentum S. Chelidoniaa brachium ad ecclesiam sacrse Specus S.
Benedicti

cum honore

transtulit

anno 1578 pridie

Nonas,

ut

Villielmus Narniensis scribit, Augusti,


in

quod postmodum Cardinalis Hosii

S.

Chelido-

niara pietasdecoravit. Voti item compotes facti sunt, ab Xnl teste Mijrtio, Domnus Marcus Antonius
no,

Domnus
et

Cardinalis Columiuc. aulicus, qui

tres

dentes

digiti articulum; etmoniales S.

Marix

Magdalenx
ptista

de Berusio,

quxmandihulum

cranii, ob

Joanms Bamissas ad recens Sublaci erectum S. e gremio suosorores quatuor,acmonasterium


ceperunt. Ita

factum,

ut

S.

Chelidonisj cultus ad
et

pluraloca propagaretur sunul


adeo ut in protectriccm et approbante id

senzim augeretur,

patronam terrx Sublaci, anno 1G95 die xxi Octobris sacra Ri-

ACTA

366

ACTA

S.

CHELIDONLE

VIRGINIS.

CAPUT UNICUM.

ACTA
Sanctce natales, austerum in solitudine

Auctore Vilhelmo Narniensi Monncho Sublacensi.

vitcegenus, veli sacri susceptio, oMtus,

sepullura

et translatio.

PROLOGUS.
fflectissimitum Fratres et raoimfon- Etsi, in Christo indii al patres venerandi, tum araantisnachi, tura
sirai

in eata Cleridona Virgo claris orta natalibus fuit, patre quidem Ciculis a oppido oriunda

'

il

lc-

iicns unguiculis /

i,

ni

tew, Dauferio. matre vero Albasia. in Apruti partibus a autem in lucem edita seu finibus sito. Priusquam
fuisset, patri

aucior.

cives, venerandse

hujusce sacrze Virginis


prfficordiis

ejus Dauferio
fuit.

Cleridonae a

memoria mentibus ac

somnisnunciatum
fantiles

At

puellula

nomen Cleridona in jam nata, inhymnos,


et

taraen absurdum vestris firmiter inhareat, non ut rursus eam vestris inculcare pectoribus,
erit,

agens annos, psalterium,

quasdam
ficiis

precatiunculas, invitis parentibus, de-

vos servetur. ejus devotio tenacius apud

Tunc

votissime didicit; quippe parentes eara seculi ofirretire cupiebant


;

Dei laudem, inque hujus Sanct Virginis reverentiam, cum ejus gesta fiprofecto deliter et saepe saepius recensentur. Nec

enim

gliscit

animus

in

quod Puellula advertens

graviter ferebat, sed per singulos dies succre-

scens

tum

aetate,

tum

virtutibus in Dei

amorem

mirura
fit,

est,

quandoquidera

donum

Dei

b est

quo
illo

magis magisque succendebatur, adeo quod, relicta

ut quis eo magis

sitiat,

quo amplius ex

quadara die patria, spretisque


b.

hauserit. Et quidem ego oranium monachorum minimus Vilhelmus Narniensis, hujus sacri coenobii Sublacensis indignus certe
filius

rentibus deserta petiit loca

mundo ac paNec ab re. Ipsa

nempe a primaeva
tum moribus
culas

petate,

adhuc puellula, puella-

Deo

rura cultus spernebat, raascularavim


praeferens.

tactus hujusce

patronae nostrse

S.

Cleridonae

tumanimo, Nec mirura. Quoniara


illaeso

Virginis devotione permotus, libellum hunc, ejus gesta promentera, ad coticulam reduxi. Id non

tenella existens et virguncula devota precatiun-

suas assidue Deo offerebat, atque

inquam,

quod meus sermo


;

lucidior

appareat

pede Dedium sacrarum liraina ad audiendum

divi-

comptiorve, quod non assero

sed ut aliquoraodo

brevior, minusque rudis reddatur editio.


tiquo

Ex

ansine

na non segnis terebat. 3 Ceterum posteaquara ad Montes Romanos


propre Sublacum d venisset,
ibi

vitamquesolitarlam

quopiam codice

in

pergameno exarato,

nomine auctoris

d, scripta

hujuscemodi decerpsi.

solitariam vitam amplexa, cautibus ducebat.illicse continens, in quibusdam


jejuniis,

Quod
tate,

forsitan (ut illa aetas assolebat) ex humili-

precibus ac divinorura

conteraplationi

ut puto,

suum scriptor auctorque nomen


quaeso, lubenti abi-

vacabat. Inde digressa studio devotionis

Romalocis

reticuit. Suscipite ergo illum,

nam

perrexit ad urbem, ibique Sanctorum Apo-

nimo, et absque scrupulo, quandoquidera ex


bliotheca sacri ccenobii nostri Sublacensis

stolorum liminibus, aliorumque Sanctorum


visitatis,

Opufi-

concita ad solitudinem a se oppido diibi

sculum hoc, quod

litteris

mando, recognitum

lectam rediit, diu

mansitans non segnis ad

deliter abstuli, ibique asservatur.


tionis

Quod

si

erudi-

opus Dei se exercebat; quandoquidem mente fervens quod prius psalterium totum dedicerat; devote illud Deo psallebat. Addebat quoque pleros-

minus habuerit, mihi imputetur. Tamen

puto ipsam compendiosam brevitatem id plenius suppleturam.

que hymnos, et

alias preces ante

Deurafundebat,
in

cujus se conspectui prrcsentabat. Locus,

quo

morabatur, duobus milliaribus a Sublacu

e di-

ANNOTATA.

stabat.

4
a

Non multo

post inde abscedens raonasterium pristinam,


V/M'<7 sacro,
'-

Sublacense petiit in S. Scholasticae Virgini

Nunc Chelidonia passim


prsvii uum. 4.

vocatur

unde autem
sit,

lemnitate f

post preces ad

Deum

fusas

velum

ca nominis immutalio orta verosimiliter

vide

Commentuni

sanctimonialium a domino Cunone Praenestino episcopo g accepit, ac, auditis divinis misteriis,

b Alludit auctor ad Cleridonae nomen, eamque


dono divino Sublacensibus obtigisse
iiniuit.

ad solitudinera

statira

reversa est, quae a Subla-

censibus et abbatialibus Norra vulgo dicitur, in

c Religiosa vota anno 1527 professus.

magni montis radice


et

posita. Ibi

nempe

diu per-

d Splendoris ignei
emicantis, ex

in

obitu S.

Chelidoniae late

raanens, laboribus multis fatigata, quinquaginta

num. 9

infra testis oculati.

novem

pcregit annos. Sola enim in Dei con-

spectu secura habitavit, multis jejuniis tabefacta


frigoribus nimiis attrita, carnis raaceratione atte-

nuata, luporum, ursorum, aproruraque timori-

bus

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


macerata, busvexata, laneique vestimenti duricie infatigabiliter perstitit. Erat divino auxilio
freta

3i>7

terrens, quasi interimere rainabatur.

Nec

his lu-

AtlCTOIlE
Nll.llt.l.MO

quippe

mirum

in

modum

in precibus vigil, ala-

magis magisque dibriis cedens Virgo beata, sed nec puncto temvacabat, et, si dici fas sit,

Narniensi.

Deo

cris in piis exhortationibus

ad eos, qui

se, licet

raro, revisebant,

ptum.
vota
vila austeri-

beata et

commonens ad mundi contemvere felix anima! Vere Deo decibi ejus

Plerique poris ab oratione divelli poterat. utrum vera essent, explorare volentes,

sane
quae

de daemonura
ctara

ludibriis audiebant, quaa circa san-

Virginera
alii

assidue

fiebant,

alii

invidia?

5 Quid vero de

neglectu vel parcitate

zelo,

vero bono animo,

relictis propriis

se-

tatem auget,

referam? Saepe enim post biduum, quandoque quarto post triduum, aliquando vero et saepe de
de sexto in septimum prorogatum diem cibum sumebat. Hiemis vero terapore ob nivium densitatem, quandoque post quinin quintum,

dibus, ad

locum vel circa Virginis mansiunculam sancta calliditate latitabant, ut experimento addiscerent, quod optabant, totam noctem in-

somnem ducebant
delusi sunt
;

nec quidem sua expectatione


ibi

sed et

sajpenumero eadem ex-

niraiara

tum

alideciraura et eo amplius diem delatum ab cibum potumque suraebat, quo Christi fidelium gratias referens. Lectisternium quoque ejus

perti sunt. Ha3c

Deo

nimirura eadem et his sirailia gerraana ejus, Nitida nomine, fatebatur perpessa postapud sororem suam semel pernoctando
;

acutae cautes erant, et pulvinar

durum

profecto
Si

modum

recedente

bellarura
,

strepitu

visura

saxum. Funiculo etiam pro zona cingebatur.

sibi fuit voces audire raelodiis

omnique dulceet benedicen-

furto aliquid forte de iis, quae sibi afferebantur, sublatum, sincera caritate ac humili voce fuisset

dine plenas collaudantium tium.

Deum

patienter

iis,

qui id sibi portabant, dicebat

Hoc

8 Interea tum
Virginis devote

viri,

tum mulieres locum sanctee

miraculis et prophelin
iro,in
,

et illud fuit ad
tibi

me

destinatum

sed (quod Deus

frequentiaque multa cceperunt

parcat) non mihi illud attulisti,


illud abscondisti, ut exeraplo

verum pro-

ducentes viadire, gestantes filios filiasque, ac


ros etmulieresvariis detentoslanguoribus
;

astum anno

be
occultorum
prtedita, a

uno ex multis

quo-

patebit.

rum

ab ea aliqui secundum uniuscujusque fidem

pasta

pane et 6 Quidam a suo domino missus cum ut omnia S. vino, ac duobus piscibus assatis, non omVirgini portaret, qui pergens tulit, sed
nia.

benedicti, sospites et incoluraes abibant.

Mira

enim, quae Dominus per suam


est,

faraulara operatus

longum

esset enarrare.

Verum quo

terapore

At Virgo,

acceptis a puero xeniis, gratias


:

modove ex hac luce migraverit edicendum est.


Prius enim obitum suura nuntiavit, qui advesperascente die Dominico
i

fili, destinanti retulit, dixitque puero Cave tibi, quem abscondisti, incaunequando ad piscem,

felicissimus extitit, septi-

aliquid detus accedas, ne, quod Deus avertat, Agnovit statim reatum sutrimenti patiaris.

mo Idus Octobris k anno Doraini raillesimo centesimo quinquagesimo secundo /, Eugenio tertio
Pontifice

k
l

valde conura puer, ruboreque suffusus abscedit inde digressus puer, ad illum lofusus. Tandera

Maximo

m, prout in Chronicis sacri cce-

cum
set,

veniens

ubi inter fruteta piscem absconde-

nobii Sublacensis habetur, et in paradisi gloriam regnatura cum Deo Jesu, dilecto sponso, in se-

rat, concito gradu,

cum

accurate

illuc

inspexis-

cula seculorura intravit.


vit, locura,

Hoc quoque

praBnuntia-

verraibus scatentem piscem, serpentibus cirfa-

quem tandiu

incoluerat, ecclesiam

Deo

cumvallatum atque opertum invenit. Quod

ctum puer oppido expavescens propalavit, magnumque audientibus timorem incussit, ne deinceps tale quid quispiam attentaret ex iis, quae tam ex Virgini mittebantur, sicque usu venit, prolatis ochujusmodi, quam ex aliis a S. Virgine

aBdificandam fore, ancillarumque Dei ccenobiale domiciliura n, et quod optabat ibi requiescere,

quod

rei
:

probavit eventus, ut impraesentiarum


ubi ego D. Vilhelmus, qui haec recog-

cernitur

novi, Missas tenui, etplures raonachi

idem

acti-

tabant ad hunc usque diem mdlxix.

quod plurimi, et accedere verebanpropemodura omnes, ad eam ex iis, tur. Erat ibi in eleemosynis largiflua, ut nam ex ciborura quae actitabat, liquido patet reliquiis, quae sibi supererant, inopibus ipsamet
cultis virtute Sancti Spiritus,
;

Demum

e seculo migrans, factus est ccelitus

HC CCBiilendore

mirus splendor a loco quem usque protensus instar lychnorum, qui intueri
rainime poterat, nisi quaedam maxirae luminosae abbatiara a favillce, quee per totam Sublacensem
sero
Dorainico usque noctis medium visebatestium tur, uti terapus aurorae, quod pluriraam
illo

incoluerat, ad ccelum

ad

se venientibus erogabat, aut per

eosdem, qui

sibi

attulerant, ipsis

largiter distribuebat. Ali-

quando vero, ut S. Elias h, a corvis ipsa famescens

copiara rainirae latuit;

quem propemodura omnes

annonam
dmnonum
victo ii.

recipiebat,

semper Deo in omnibus

gratias agens.

intuitisunt, palam nescientibus narrantes. Interea splendor adeo crevit, quod non modo a SanctaB Virginis

7 Assiduitati ac diviuae theoriae, ut jam praeoperam nafertur, quasi supra huraanura modum
vabat
;

scopulo elevatus est,

verum etiam

et

quieti vero ac

somno locum,

nisi

raro et

operara in asperrimo scopulo, nimium fatigata sedensdefectamemdabat, idque potius ac saepius

per totam hanc regionem, et insuper totura (ere orbem ejus claritas, quasi ignea acies, ab omnienim bus clare ac patenter conspecta est. Haec
plerique testati sunt, qui ad Segninam
et

urbem

o,

bra laxabat. Rursus, refectis aliquantisper sorano membris, ad psalmodiara devota redibat, adque orationura frequentiara. Quam nonnumquam an-

ad Domini Eugeun prarfati meabant; quodet ego, qui hoc opus exaravi. propriis auribus

Beatitudinem com-

hausi, qui

ibi

cum

beato Pontifice

assumpta fortiquus hostis, diversarum lerarum interpellare conabatur, minis eara ma et voce

aliquibus aliisque quamplurimis sanctisepiscopis,

Cardinalibusaderam

p, sero illo

Dominico igneum
splen
-

ACTA

S.

CHELIDONLE VIRGINIS.
ter in oppido vicove Cicoli dicto,

Vll.llM

uo

himen immensaB raasplendorera. imo Deiflcum immpritus intuitus sum. li.vt


..niin.Iiiiis.

de quo vide

num.

17 Commcntarii

prsevii.

NAHNIBNSI.
sublata,

lOPorro
Carapaniffl

qui

aderant. existimabant

m aliqua
de
beati

b Probabilius sub
tnrii preevii

annum 1093. Vide Commen:

parte copiosum ignem

existere,

num.

7.

exsiliret. quo tantus splendor


Pontificis jnssa

Postmodum
civitatis

c Alias Simbruinos

collocantur ad

Anienem

cacumen montis
;

ego et

fluvium vaulum

supra Sublacum apud CellarUim

multi clerici ascendimus

conspeeta est nobis et


in sanctae

antiqui part. I. Tab. 14, pag. 497.

coravisapro certo esttota abbatia Sublacensis


bnri.

d JEquorum oppidum
Benedicti

in

Latio.

Est

et

huic oppi-

Ceterum certiores

redditi,

quod

doabbatia cognominis, nullius


nobilis,

dioscesis,

pervetuset
inclyta,

quos ipsa Sancta Virginis exitu supra scopulos,


incoluerat, quoad vixit. lux
illa

S.

commemoratione

ab

refulserat, etho-

oppido milliari dissita.


e
f

ram

scientes,

qua

obiit, a loco

paulatim ad

cceli

Sbu Sublacensi camobio.


Die x Februarii.
;

amplians pariterque dilaa8 que celsitudinem se

oranem hassitatans ea ascendere conspecta est, quin tionem abegimus. Nullus deinde haesitavit,
splendor hnjusmodi ob sanctae virginis Cleridona3 pio
rei

g Alibi perperam Tusculano teste non Sedem Prsnestinam


,

tcnuit

autem Co-

UgheUo num. 8

citato, ab

anno 1111 usque ad annum 1122.


lib.

merita effulsisset,

adeoquerumor hujusce
attingeretcuriam,

h Vide
i

Regum

cap.

17

V. 4.

auctus est, ut ad Romanam referentibus qui a longe venerant, supradictum

Ita ctiam

Clcmcns Neapolitanus, Myrtius Trc-

virensis, et Officium

splendorem,

quibus indubitata fides

adhibebatur,
in

Proprium S. Chelidoniae. k Consonat Ofjicium Proprium mox citatum

ac laudes aeterno

Deo solvebantur

secula.

Clemens Neapolitainis mcnsis diem,

quo Sancta

B
u nuim
Subl(n
i

Amen.
1 1

Post ejus obitum, non multo post


ejus
in loco seu ecclesia S.

cum hu-

obierit, non indicavit ; Myrtius vero non sepHmo Idus Octobris, scu ix, scd scptima die Octobris de-

>'111

II

$0-

manura

corpnsculura ante S. Scholasticae q

functam
1

scribit.

iit/iiiuiiiii,

monasterium,
vae,

Mariae No-

Annum

obitus

tacuit

Clemens Neapolitunus.
laboitc lillcra

uiiiini
iii,

inco-

rat, refer-

ante ejusdem monasterii januam, quod pauibique perplures

Sed hujus anni Octobri mcnsc


minicalis erat
in

Do-

jubel.

perum erat xenodochium,


lera illam

annos
val-

E,

ac proin dies quidem Octobris ix


incidebat,

1 r

rquievisset, tanta grandinis copia

perannos

diem Jovis, vn vero in dicm Martis


advesperascente die Dominica sub

sub solitudine,

quam Sancta
est,

incolue-

Cum
ieriti

mediam no-

rat,

ad Sublacum usque depasta

quod a vicolli-

ctem omnium consensu S. Chelidonia ad superos abnec


sil,

neis,

a terris, ab arboribus nihil fructuum

me quidem

conscio, quifi

gi posset. Id liquide

quidem

patuit, quia

ibi

San-

ei

emortualem

statuat, dies

xn

Octobrisvel

annum 1152 xm, di;

cta sepeliri noluit, sicut ipsa ante

obitum praedi-

urna&horasmore

Italo a solis occasu inchoando


si

vel

xerat, sed in suis, uti dictum est, cautibus.

Apcui-

ctiam a mcdia nocte,


diei ix vel

post

mediamnoctem

obierit,

paruit enim, ut

Domino

placuit, beata

Virgo

vn
anno

substituenda videtur.
incidit in

Etenim xn 0et tcrlio

dam
rit,

presbytero, nomine Silbo, in somnis dicens

Ctobris eo

dicm Dominicam,

Nisi corpus

meum
annis

ad locum

suum relatum
ulterius

fue-

Idus OctobriS feslum S. Chelidoniae perpetuo celc-

singulis

ipsa vallis

minime
abbati

bratum

fuit.

grandine non carebit. Quod

cum Simoni

m Anno
laco
uil

Pontificatus ejus octavo.

Sublacensi, qui antea raonachus extitit Casinensis

n Factum id anno 1161, quo ejus reliquix Sub-

ex genere filiorura Burelli de Sangro, qui an-

Sunbruinos montes,

llbi

rixerat mortuaque

no Domini mlxi prsefuit monasterio Sublacensi,

fuerat, relatum cst, abbate Sublaccnsi

Simonc, qui
monasterium
et

nuntiatum

fuisset,

consulens dominura Manfretit.

eam

ecclesiam
fuit,

ci

virginum dein

dum
sultis

S.

II.

E. Cardinalem

S. Sabinae,

con-

adjectinn

S. Maria' Magdalenae

S. Cheli-

quoque fratribus,

et clericis, et laicis, ac-

doniae sacram voluii.


o In
et

censis cereis,

corpus,

cumcrucibuset thuribulis Sanctum undeablatum fuerat, reportari mandavit. Tunc maximo cumhonore, ceu in die ejus tumulationis, sacrum corpus per manus sacerdotum
ad locum scopulorum, ubi erat prius, relatum
est et

Campania Romana,

ditionis Ecclesiasticse,

sedem episcopalem.
p 7/ccc non suis, sed Vitx S. Chelidoniae primi

scriptoris t sibique praeiucentis verbis

illelmus

Nar-

niensis scribit.

humatum

s,

ubi, praestante

Domino,

cae-

q Cui Sublacense monastcrium sacrum


r Scilicet novem.
s

est.

cis visus,

claudis gressus, surdis auditus, mutis-

que loquela Beatnc hujus Virginis meritis impetratur, et plura his similia Dei beneficia illuc ac-

Cumjam

ante cultus saeer, atmuente

Eugenio

111, exhiberi cceptus esset.

cedentibus conceduntur. Quo facto, grando deinceps non amplius vallem et loca
illa invasit.

ANNOTATA.

a
\it

Non

in Vestinis, quod

Fcrrarius

nequc Cel-

tii

Calabria, quod

Wion

scribit; sed verosimili-

TRANSLATIO

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


sum ab hominibus,

369
AUCTOUE VlLHELMO
NARNIBNSI.

crebras item quotidianasque supplicationes fusum iri. Ea tamen intepuit suc-

cedentibus abbatibus instituta deliberatio,


ccenobiura decretum fuit a Patribus

quoad

Hieronymo

Amalphitano d

quo abbate

adeo res pressa


in ecclesia cce-

TRANSLATIO
CHELIDONI.E virginis

est,

ut

is

induxisset in

animum

nobiali sacellum construere reponendis ossibus

aptissimum, quod quidem inchoatum successor


ejus Cirillus Faliscus e perfecit, imbricibus texit, marmoreo tessellato pavimento instruxit, aliaque

S.

ejusmodi ornamenta addidit. Increbrescebat in


dies ad aures vulgi tantae Translationis molitio.

ANNO DOMINI MDLXXVIII

Jamque a
decimo
f,

Pontifice Gregorio ejus nominis tertio

potestate corpus illum sanctissiraura


facta, illustrissimus
g, et

transferendi nius

Marcus Anto9

Columna Canlinalis

universae abbati

Die XIII

Julii facta

optimus commendatarius, datis ad abbatem Cirillum litteris, pontificiam illara ipsam potesta-

tem monachis Sublacensibus indultam, perspicue


testatus est h.

Auctore Vilhelmo Narniensi.

3 Sed tamen cum primum oppidani de trans- SublaceitMbus ccenobir ferendo corpore agi percepissent, gravate adeo tis,
tulerunt, ut nil
sibi

accidere ingratius potuisse

videretur. Id erat,

quod pervetus

ei

insederat

CAPUT

I.

opinio a majoribus olim ad istud usque tempus emanata, qua crederent, si locis suis ossa illa

dimoverentur, fore ut ager Sublacensis densa diuturnaque terapestate quateretur. Id alias acS. Chelidonice reliquice in

montibus

cidisse proditura esse memoriae.

Nam

superiori-

Simbruinis reteguntur.

bus longe temporibus corpus sanct Virginis fuisse in sediculam proximam ccenobio tradu-

ctum

e sacello proprio

qua traductione factum

esse, ut tantisper grandinasset,

dum

illa

in sedi-

Cum
I

S.

Che-

ix rrliquias,
i,l, 'ii

Locus est millibus


pes

a terra

Sublaci

duobus fere

cula esset, visumque cuidam religioso viro per

ad Borealem plagam distans,


silice

quietem

fuisse, nisi

rursum

in loca

sua sanctum

fiim difficir

quo loco ex

dura altissimse ruscabris exesis-

lem, minus frequentalas,

eriguntur,

quarum

corpus reportarent, nusquam e ccelo prrecipitari desituram grandinem i ; cura vero id abbas (quisquis
ille fuit

que lateribus oppidum versus, sacellnm Divae Mari Magdalenae dicatum situm est. Huc Cleridona patrem
fugiens puella concessit
: :

k)

hominesque tentassent, corpuspristinam retulissent


,

que

in

dem

continuo

hic

grandinare

cessasse.

Hanc opinionem animis

vitam duriter duxit omnium splendore conspicua


terapore fuerit
)

hic mortua
:

est virtutum

cujus ossa (quo id

Sublacensium adeo infixam sensimus, ut nulla ratione posset divclli. Eam opinionem firmiorem
arctioremque
turbatio, qua?
fecit iraprovisa

a collecta atque raarmoreo se-

quaedam aeris per-

pulchro composita populis huc usque in religionem maxime venere. Ferunt olim apud sacellum

tum
fuit

teraporis suborta est, quara

etiam insecuta
in abbatiali

grando, quai Gennatem

agrum

domum

extructam fuisse sanctimonialiura quaqua tamen pene collapsa, nonruradara usui nulla extant ejus adhuc non spernenda vestigia.
:

ditione quatuor millibus ab oppido

distantem

pessime diverberavit.

Quamobrem

tanto magis

Sacello agri consecrati fuere

non adeo insignes,

quorum tamen proventus ad mensara Sublacensiura monachorum pertinent. Cumque latera illa
iiventium saxorura fere inaccessa essent, ac ob asperitatem itineris, hominibus taraquam desueta

tum plebs, tum etiam plerique oppidi primatum perstiterunt in sententia, jamque coacto concilio eam Translationem impedire deliberarunt.

4 Sed

nil

ausi sunt inconsulto Reverendissimo

/i,

ac illustrissimo Cardinale, ad

quem

castro Za- bus

raro quidem eo adoratum quaraquam incolis maxiraa erat et singularis in Cleridonamvirginem pietas: quippe quae assiduis
votis vocaretur.

ibant populi b;

garolo restivanteni Sublacensium omniura nomi-

ne

litteras

dederunt

rogatum volentes, ne trans:

ferri corpus Cleridonic perraitteret

in

ea se esse

2 Quamobrem, monachis Cassinatibus Sublania

religione veterumque sententia, ut si Cleridona alio comportata esset, immanes rerum publica-

cense ccenobium tenentibus

abbate Gregorio

rum

privataruraque jacturas

affirraarent

esse

Sublacense

c,

de venerandorum ossium transpo-

situ pertractari cceptura

quidem, corpus tara

Absurdum videri sanctum locis tam obscuris


est.
:

perpessuros, omnia de coelo taetum iri, in maxiraas calamitates se suosque nepotes ituros
:

eam

obsoletisque delitescere

si

transferretur in in-

quod quampriraura monachis deliberatum est sanctas reliquias ad Divae


rera apertius argui
;

signem ecclesiam prope ccenobium, crebro invi-

Scholasticaj transferre,

illico

e ccelo affluentissi-

Tomus

40
vi Octobris.

mam

;;

i ,

370
AUCTORl

TRANSLATIO

S.

CHELIDONLE VIRGINIS.
confessariis liberaliter indulsit, ne

quid esset,

mamlcecidissegrandiiiem,segete3queinGeniiate
stravisse; tritici vinique a'; o" fortiter decussas r pepernon portendisse modo, sed certe caritatera
isse
:

\n

111

MO

Nat.MENSI.

id

ctum iri. Quibus


sit,

dispendii,sijam ante Translationera multo magis post Translationem factum


litteris

quod p ittend recenrioni objiceretur. a Persolutis igitur oratono nocturnis vigi- adSimbrutnosm incno- abbas insigiu liis, illico preces abbas horanas cum socio

avit,

idque primus

fecit, ut

antequam fervesceret

''^'''^!'.',"

prudentissimus aeque ac

reli-

dies, iter

commodius adornare posset ad saxeas


raane contendere
illo
,

giosissimus commendatarius breviter respondit: id Nihil esse quod ex Translatione reliquiarum

rupes, quibus adhuc ossa Cleridonre condebantur.

Nam summo

debebant

eventurum putarent: Deum Opt. Max. eumdemque rerum omnium procuratorem et severum
peccatorum vindicem,
grandine aut
alio
si

cura iisque patritii viri nonnulli Sublacenses qui de peragendis rebus publicis tabulis actuarius

quid in eo populo aut

supplicio

purgandum

esset,

fidem faceret. Statuerat enim abbas (quemadmodura id quod optarat felicissirae successit) adhibitis testibus

animadversurum pcenasque sumpturum, sive ossa perpetuo maneilla transferrentur, sive loco suo
rent

iisdem pneclaris hominibus

o,

mar-

moream urnam, qua maxime


aperire; quidve aut

poterat, cautione
i'

tam religiosum opus oportere. opem monachis omnem id conantibus afferre debere, nullum omnino
:

omnes nervos

potius contendere in

ossium aut reliquiarum

abderetur, patefacere.

Non

satis abbati fuit je-

junium ac preces indicere monachis, sed prius-

negotium Translationi facessere, preces ad Deura


juges fundere, ut omnia instituta bene verterent.

quam demolitionem tumuli

adoriretur, demoli-

tionera a re sacra auspicatus est.

Duo pone

secuti
)>

Quae responsa cum Sublacensibus ab mo Cardinale reddita essent, nil contra pugnarunt,

illustrissi-

sunt monachi p non multo postquam abbas cum socio q pervenerat, quorura alter r sacra fecit,

</

sed

iis

omnibus, quae ad Translationem


polliciti sunt.

pertinerent, adminiculo esse

Non-

atque omnes, quotquot aderant, raisteria summa fusisque indesinenter precibus cum pietate
,

dum
bant.

taineu

alisii-i-scrani

fiitiiri

rujuspiara mali
sustine-

aspexere.

suspicionera, rera taciti atque ambigui

7 Cumque sacra ipse fecisset abbas, superiore urnan sacerdotali veste seorsum posita, retentaque tantumraodo alba, nec non orario ad pectus decussato, jussit, cernentibus oranibus, ccementarium hominera
5,

Sublacum
referre decretuwi

Illud

reliquum erat, quod a raonachis impescilicet

tratum optabant, ut

Translationem tam-

diu protraherent, quoad


et ad

segetes et secarentur,

eo de industria vocatura, marmoris

sent recondenda tritico

aream terrerentur, qua re tuti saltem esquod votum sirailiter


:

commixturas cuneo ferreo disjungere. Siquidera in prospectu super arara urna illa ipsa erat pluribus coagmentata partibus
,

vindemiam amplectebatur. Solet vulgus hoc superstitiosi

quae partes
,

cum

timoris genere sa?penumero implicari,

quod omni contentione nos adhibitis persuasionibus, atque imprimis optimus Cardinalis datis
litteris

in molem marmoreae essent atque candidae quamdara surgebant, ad pares angulos quadra-

tara, nisi

quod ejus

raolis

verticem frontispicium
:

adimere sategit.

Eam
si

porro prorogatiofa-

in

acumen desinens premebat

anterior tumuli
raultiplici

nem

abnuil abbas,

quam

forte indulsisset,

facies

duabus columellis teretibus,


quae facies

va-

cile erat, ut ipse in

suspicionem veniret, ne una

riaque tessera distinctis ac taraquam torno ductis

cura populo de superstitiosa formidine sentiret

claudebatur

tum marmorea, tum comemblema


tessellis

neque integrum abbati visum


morera gerere, cum
nihil

est,

in ea re plebi

planata omni ex parte erat, in cujus medio du-

haberet tuhc temporis,

plex apparebat vermiculatum

quod pressius

cogitaret,

lationem ocius expedire.

quam eam ipsam TransQuamobrem TranslatioDominicus

aptatis ita distinctum, ut penicillo

depictum pulatera

teres

posterior facies tota sacelli rauro ita in;

nis celebritas ad tertium [dus Julias cura populo

haerebat, ut una cura rauro colligaretur

condicta

est, qui dies fuil

/,

tum

cura

hinc atque hinc itidera raarmorea, quae taraen


nihil tessellatura haberent.

homines, caeteris negotiis vacui, ad pietatera se


jure exercere deberent.
publice conclamata est,

Ad vocem
Clerici,

praeconis res

8 Inter demoliendura monachi cominus psal- psalmos


lebant

can-

regulares, qui

Hymnos

Davidicos,

tum etiam Psalmos


Ro-

naclSs^ju'''''

tantummodo Franciscani

li.uuipedes aderant, albi

recitabant, quos pcenarios vocant, Litanias,

nigrique ordinis confraternitates, quasappellant

gationes, extremasque raultiplices precatiunculas

oppidani principes, quique

cum magistratu

erant,

modulatis vocibus concinebant,

etomnis in universum plebs, a monacbis invitata estad pompam. Biduoautem antequam Translatio fieret,
[ua erat religione et

tum Divae Mariee, tum Zacchariae Euangelicos versus. Videre erat,

quam faberrime factum, quarave


ctum sepulchrum
in fabricando
illud esset, ut

firmissime stru-

animi so-

lertia) monachis, qui

cmnobium
e1

Divaa Scholasti-

quam posuerunt sarcophago diligentiam, eamdem,


in colligendis coraponendis-

cae inferius incolebant,

qui
ejus
n

superius Divi Bediei

ni potiorera mavis,

nedicti
n

habebant,

indixil

jejunium

que

reliquiis intelligeremus

ab ejus temporis

'

'

palribus

simul et viginti quatuor

horarum preces, ad
comparatura,

fuisse positara.
dissolvit,
xit,

quas

in sacellum, Divae Cleridonae

Frontispiciura prirao demolitor quo dissolvendo tantura temporis efflu-

singulis horis singuli bini accederent

monachi;

ut reliquis destruendis sepulchri

partibus
:

quoque

a.l

Deum implorandum

castius innocen-

tiusque adirent, hortatus Fratres est, ad abster-

conjectaremus raulto longius interponendum deinde tabula erat sub frontispicio marmorea,
quae vas tumuli

gendus fceditate

peccatorum animos, casusque

reservatos, quos vocant,

tum

confitentibus

tum

quadratum superiori parte universum tegebat. Cautius agebat cceraentarius,


ne

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


ne tabula demoliendo frangeretur
putabamus,
se reliquias patefieri,
:

371
fabro
lignario

qua sublata

pressinam brevi

parandam, ossa

AUCTOHE
\ 11.11

nullis interjectis impedimentis, pos-

tam

sanctae Virginis transfundenda, perendie in

Narni
in
.*>,

quam

in

rem

attentissime

cipressinam transfusa solemniter ad ccenobium

urnam
jsinam

ci-

astantium prospectabant oculi. Jam abbas passim actuarium monebat, ut ipse unus esset e
ceteris,

comportanda:
lent,

si

pompara celebrera futuram velprecibus.tura


:

tie iii-

studerent

quam maxime.tum

ferendis,

Subtacum
redit
:

qui

subtilius

acutiusque oculis

cuncta
re-

honestioribus actionibus invigilare

iis

enira re-

perlustraret,
tineret,

animoque perlustrata mordicus


in

bus

coli praecipue

Deum,cujusprovidentiainuni-

diligentissimeque

tabulas publicas
illa

versas singulasque totius mundi partes pertingeret.

adnotata referret. Sic fore tandem, ut Acta

Qui descenderant

in

oppidum declararunt

studiose conscripta liistoriae loco posteris haberentur.


ila

passira oppidanis,

quid esset

mane

illo

gestura

apud
lusit

Cleridona?,

Virgmis sedem, quibus laboribus,


illius

mpe-

9 Hiantes

marmoreae superioris

tabulae

quibusque ceremoniis retecta essent


ginis ossa.
et

Vir-

tabulo,

ablatio, dilataque tamdiu visendarura reliquiarum spes praeter modura intuentiura animos au-

Non

defuere, qui

antequam ossa eruta


indagassent: quippe

urna inventa fuissent,

crederent eos frustra

gebat excruciabatque. Animadverterunt tandem marmoreas illas tabulas emblemate picturatas

niti, qui reliquias Cleridonffl

qui oranino diffiderent quippiam inventuros reli-

non esse urnam, qua virgo Cleridona celaretur, sed urnae ornamentaquaedam pulcherriraa. Quod
vere comprobatum nobis
fuit,

quiarum
lerrime

deceptos tandem, sed sedecipi libenter

passos. cohortari

ubi tegumenta in-

volucraque
pagine.

illa

marraorea sua essent soluta comturaul-

Nam

vasculura inclusura erat ex integro

omnes ad videndam quam cetam venerabilem ossiura supellectilera, fructum non aspernandum percipi ex tanto itinere posse jucundissimum esse tam longinqui tera:

marmore cavatura elaboraturaque haud

poris ossa huc usque perdurata cernere.

E
ecce
reditur po.

tuarie, sed artificio adhibito, quadratura ex al-

12 In secundo
copiosior solito

die, qui dies

Sabbati

fuit,

teraparte longiori, longitudinefere bipedaliconstans ad duplam rationem altitudinis. Opercu-

tum virorum,
nil

tura feminarura
iti-

<n so-

litudinem,

multitudo conscendit,

eo tempore laborera

lum item ex integro marmore fabrefactum, pauexcavatum.cujus taraen summitas acutie quadam oblonga finiebatur. Annuli utrimque ferrei
lo infixi plumboque coaptati erant commodius operculum sublevari, quodque quibus in vasculo reconditum esset, cerni posset. At

neris, nil ingruentera sestura ducere, ut intelli-

gere facile
deri

sit,

nec asperura amanti

fieri,

nec vi-

durum quicquam. E
illi,

coenobio item tres rao-

taraquam aures

nachi sacerdotes

summo mane
die,

accesserunt.

Nam

duo

qui

abbatem antea secuti fuerant, eoad ccenobium, ut

demmet advesperascente
sunt. Porro tres
guli
illi,

ubi levari

operculum cceptura

est, claraosissiraa

ordine suo horas precarias absolverent reversi


qui recens accesserant, sin-

voce sacerdos, qui idem abbas erat, Ambrosia-

num

canere

sibi

sumpsit, sumpturaque monachi


Ceteri

hostiam Deo acceptissimara obtulere, ea in


sibi, tura

ad calcem usque canendo perrexerunt.


qui aderat laici
t

re

tum

populo mirifice

gratificati.

Ex

exultare

laetitia,

collaudare di-

maxima

venientium hominura parte nonnulli fu-

vinam beneficentiam, sese colligere in divinas preces, genua profundius flectere, operto capite
opera e ccelo implorare, reliquiarum denudationem morari, optata demura expleri poscere.
lisque
juiis,

ere, qui abbatera de sacerdote confessario per-

contarentur, rogarentque, ut salutaris sacerdos


exhiberetur, qui exoraologesim facientes pecca-

torum

vinculis

Sacramento solveret
Cleridonse

sic fieri, ut

10 Quid plura
teraporis

In vasculo lignea erat arcula

purioribus candidioribusque animis


raeritis

opem

divinara

longinquitate jara senio enecta,

non

Sanctae

Virginis

iraplorare

marcida quidem, sed quae comrainui


erat,

facillirae pot-

possent. Illico creatus est ab abbate confessarius,

jamque,

nisi

attentius accuratiusque per-

qui petentibus absolutionis raunus elargi-

tractata esset, in

minutula frusta abiisset. Tevir-

retur.

gmine ligneo ab arcula remoto, sanctissimae


ginis Cleridonae totius fere corporis

13 Instabant praaterea

viri ferainaeque

omnes
ut

ossa adin-

catervatim, urgebantque mirura in

modum,

venta sunt, calvaria integra, humerorum, bra-

ossa Cleridonaa retegerentur, palara oranibus con-

multitx r, nerationi )!, llm n ii n t ii r retii

quia,

chiorum, feminura, crururaossa majora illa ipsa quidem minime deerant minoracompluraerant,
;

cernenda. Isthuc non adeo abbas


facile

flecti potuit,

ut

concederet.

Non

enira integrura arbitraba-

quorura adnotatio non adraodum curae

fuit,

ut

tur,

nequeconsentaneura, ut tara verendae san-

rainutatim expenderentur. Actuarius coraraonitus est, ut hfflc ipsa ossa przestantiora in

ctitatis reliquiae passira

omnibus explicarentur
pro nihilo seu de
la-

nume*

qua re postmodum
pide exemptre

fieret ut

rato haberet, quae tabulis ad futurae memoriae

ducerentur. In

eam sententiam
in horainibus

conscriberentur. Postremo accepta calvaria Vir-

impellebat maxime, quod ita usurpatum ab Ecclesia intelligeret.


illis

nomine sanctissinue atque Trinitatis signo crucis facto, homines isthaectara mira cernentes laetiori alacriorique animo loco
ginis
in

individuae

At vero tantam

religionem animadvertenti,

piamque illam
vi-

contentionem negligere haud operae pretiura

discesserunt. Ceterum

antequam discederent,

actuarius ea quae diligenter conscripsit, diligentissime stipulatus est, cujus stipulationi nemo
fuit

sum est. Igitur tantummodo in

eo angustiae res ducta est, ut ter


illa

universa die per monachura


religione

confessarium eumdi-mque liuMvphautem consti-

adstantium, qui non adstipularetur. 11 Illud quoque abbas discedenti cuique

tutum ossa Virginis


si-

multa

quidem

ostentarentur. MKra qnidem res erat flagrantia

gnificavit,

ex capsula lignea pene confecta

in ci-

de imis visceribus duota suspiria, supplieesque

hominum

372
AUCTOUE
Vll IIEl.MO

TRANSLATIO

S.

CHELIDONLE VIRGINIS.
rem
niliil

NAI\NIENSI.

hominum audire voces, repetitaque muliercularura lacridon* noraina. Quid dicam paternos raaternosque raomas? Quid puerorura simplicitatem ? Quid juvenum
res

toties Cleri-

paratissiraos, nobis descendentibus cura re-

liquiis, se

pariter

cum raarmoribus

descensuros,

praetermissuros, quod abbati fore gratum

intelligerent.

imitantium

Quid omniura acrimoniam religione raitigatam?


significatiouniversum incredibilera pietatis religionis haud nem? Illud profecto Christiana
in

leve

arguraentum

fuit,

quod
filo

ii

fere

omnes

qui

ANNOTATA.

aderant, singuli globulos

seriatim pendentes,
tura
(

quibus numerato

tum orationem Dominicara

dicerent angelicam salutationem memoriter

co-

in maniroHas DominaB vulgo vocant)habebant conneque id tant pietati satis fuit, nisi bus quas sacris eas hierophantae porrigerent,
:

tentius

a Loco verborum, pamithesi hic inclusorum, in Myrtiano hujus Translationis apographo isthxc verba leguntur: Sub anno millesimo centesimo sexagesimo primo.
b
Vicinorum oppidorum.
c Gregorius

ossibus admoveret

nissimam

quorum contactu rem diviconsecutos esse arbitrarentur. Tantam


:

homihujusmodi corollarum silvam, tantamque

a Sublaco

in Latio,

monachus

S.

num
dis

agenfidera mirantibus nobis patefactus est

Scholasticae, obiit abbas S.

Simplicii. Placidus

Deo

gratiis

immortalibus

locus

amplissi-

Puccinellus in Nomenclatura abbatum Casincnsium


pag. 18.

mus.
aUataque
.

uma

cipressina

14 Persolutis ad Vesperam statis horis, capsula cipressima, in qua reliquiae transponi deberent, e ccenobio allata est, et id postridie, an-

politanus,

d Hieronymus Amalphitanus, professus Neaobiit abbas Adriae. Placidus Puccinellus in piwdicta Nomenclatura pag. 19. Sacellum
novum,
in

tequam aurora emergeret. abbas

efficere statuit,

quod S. Chelidoniae reliqutie

illatx fuere,

tlebcbant

ut ineunte aurora iter illud declive montis, comportato reliquiarum ferculo, descenderentin planitiem, quam in planitiem confluere *, qui pom-

inchoavit anno 1577.

e Cyrillus a Montefalischo, professus Perusii,


obiit

Aversae

abbas

et visitator.

Idem ibidem

pam
prima

Translationis praecone proclamatam cele:

pag. 12.
f

braturi essent. Id duas ob causas fiebat


erat, ut

quarum

Prxfuit Ecclesix ab anno 1572 usque ad anobiit.

advenientium copiarum comraodo

nutn 1585, quo

consuleretur, ne scilicet montis horridi nimiumque ardui conscensu defatigarentur altera quod
;

g Anno 1565 a Pio Papa


collegium adscitus.

IV

in Cardinalium

melior atque brevior futura esset via tarde incedentibus, qui pompara insignera illam agerent.

generalis Synodus
libenter.
i

h Addil Mijrtianum apographum Id quoque Patrum Congregationis annuit


:

Addo

tertiam,

ut

Translationis ejus negotium


sol in sublirae vectus

temporius, antequam

exar-

desceret, perficeretur. Ita

enim abbas rem mo-

Vide Vitamnum. 11. k Simon, de quo superius

in

AnnotalisadVitam

deratus

est,

ut Orientem solem anteverteret, re-

littera n.
1

liquiis Sanctis in

planiciem conducendis antelu-

Recte:

nam eoanno

littera

diem Dominicum

canotempore,

stellis

adhuc

ccelo

micantibus in-

indicabat,

choandum

fuit,

ut et tolerantius viae labor susti-

m
n

Quinto Idus Julii ex Mijrtio.

neretur, et causa esset, ut


neris pcenitere posset.
rcliqinnn

neminem sumpti

iti-

Mox

citatus

Myrtius habet

quadraginta.

O Scilicet Flaminio Pmiismvllis, Friderico de

15 Sero sabbati dienon exigua virorum


.

mu-

Antjelis actuario,

Joanne Baptista Tucciamanella,

noctu inler
tur.

lierumque manus convolarat ad praerupta divas


Cleridonac loca, ut noctem privigilem

Fabritio Cavi&, Ascanio Martini Croci.

Ex

apo-

ducerent

grapho Myrtiano.

ad reliquias,

precibusque nervis omnibus con-

p Domnus Angelus a Sublacu,


ximus Aretinus.
q Bini hic
Mijrtiano,
larius, et

et

Domnus Ma-

tenderent ad suara ipsorum commiserationem promovendam Dei clementiam quorum in nu;

Ex
:

eodem apographo.

socii

tribuuntur abbati in apograplw

mero

nonnulli fuere albi coloris confratriae viri

ncmpe

DomnusVenanlius Urbinas Cel-

primates.

Hos compellavit abbas, rogavitque


ut honestandae pompas causa atque

F. Placidus commissus a Sublacu.

humaniter,

r
s
t

Angelus a Sublaco.
In

ut observationi raajori

monuraenta

istheec

habe-

Pelrum Lombardum.
his

Ex eodem apographo. Ex eodem apographo.

rentur, solitis induti saccis


lara

media pompa urnureliquiis

apographum Myrtianum nominatim re-

Cleridonae

marmoream

vacuam,
ut

censetillustrissunum

D. Pirrhuiu Frungipanis.

aptatis vectibus seu

humeris suspensa ferrent


sic
fleri,

seorsum quaterni operculum:


gnificam

ma-

quidem

et longe

gloriosam

pompam
Ab-

redderent: laborem certe insuetum et durum, at


laboris tanti
bati

prsemium

fore locupletissimum.

humaniter petenti humanissime primates

assensi sunt, in
praesto esse
ctera
:

quaque re

polliciti vel difficiliori

noctu se

illic

moraturos

ad no-

mediam

fratres complures affuturos in

eam

CAPUT

::

DIB DEGIMATERTIA OCTOBRIS.


facta
in

373
MXTORE
VlLHEI.MO

media

eamomniura

tecta adstat in ara, velo subtilissimo convertuntur oculi, votis suppli-

NARMENSI.

in suas eocibus Cleridonara invocant, ut Deum reddat. Inrum calamitates avertendas facilem

CAPUT

II.

nuper monaterea monachis prasentibus (nam nostris venerat, patritios insperato illuc e
chus

quosdam homines

comitatus, qui religionis er-

Ecedem reliquue ad Sublacense monaste-

induxerant go noctu ealoca invisere in animum raonachus tertius fuerat, qui ossibus in ille ipse
est) cipressinis loculis collocandis adrainiculatus monachis, inquam, psallentibus, ceterisque at-

rium transferuntur.

tentissime
Rlliquiii a)
-

quae

gerebantur intuentibus, urnae

ponunlur
nbite;

Rebus

abbas monachos commoduos praesertira, qui juniores robunuit,


ita compositis,

lignei raarmorege, itemque ejus operculo vectes crebroque bajuli funibus validioribus nectuntur,

stioresque erant, ut aliqualera vicissim operam custodiendis sacris ossibus adhiberent, ne quid-

portamlo patentant, an vectes et humeri oneri sentiunt optime libraomnia res sint, necne
:

piam

forte fraudis vel doli mali subreperet,

neve

raento convenire
;

quis versipellis insidias strueret suffurandis aut

abripiendis reliquiis. Huic studio comitera adjunillis xit commissum a ac Heremitara b, qui locis
plus

jam se paratos indicant in opus jara quantum suas ad partes attinet sese abbas pondus marin iter colligere posse. Jubet impedire, quod tolli, nihilque dixit, jam moreum
;

quam quinquennio

custos a monachis Subla:

iter

censibus adscriptus fuerat

se

cum

seniore socio

subsecuturum

agere nequirent se continuo cum reliquiis Albescere auroram, stellasque


;
.

aliquantulum quieti dare velle, ut ad horam noesset, ctis sextam experrecti quidquid facti opus
accuratius expedirent. Nihil fuit ab abbate prae-

evanescere, non esse diutius morandum, non ingratiem adeptis aliquantisper quiescere
plani-

tum

fore

asperitate

montis descensa,
videri.

totam

ceptum,

quin libentissime
et

tum monachi, tum

pene viara confeclam

commissus
/, rlia autem die, Ulatis in

heremita susciperent, idque reaii,

pse perficerent.

10 Proinde, cereis funalibus accensis, quos manibus gerequi reliquias comitarentur, in

*fgl
tibut dlt

17

Ad noctem

mediara, qua fuerunt monachi

nocturnae vigiurnam sacris pietate solertiaque praediti, statae ossibm significantur ; deinde lise, pulsato aare carapano,
ordine in ecclesia frequentiori persolvuntur. Persolutis nocturnis precibus, adhuc alta nox erat

vectes cipresrent, aptataque duos inter ligneos suppositis humeris monachi sina capsula, quam

quaterni veherent, abbas

Ambrosianum hymnum

ceteris, voce modulata ingressus, concinentibus montemque jussit descendeincedere populum,


re.

abbas duoque una secum monachi, crispantes lineas induunt (cottas c vulgo appellant) orarium d etiam, ab collo pectore tenus compositura superaddunt, capsellam cipressinara ad aram collocant;

coetu

illo,

quamquara non adraodura copio-

so, alii
alii

partim praeibant, duce crucigero, partim

cumque abbatis jussu ab coraraisso heremitaque socio tegmen marraoreum ab urna marmorea dimotum omnino esset, ossa Virginis
Sanctae singillatim sumraa religione sumraoque studio transponi cipressinam in arcam ccepta
sunt. Videre

ferculum subsequebantyr. Surama omnium cura erat, gerulorum praesertira, ut ferculura sublime in humeris tuto ferretur ; quam ipsam au-

gebat maxime formido quaedam non mediocris,


salene cuique per callem angustum eumdemque graviter erebrosum et petricosum, addo etiam

ctura,

pes laberetur in praeceps


iter, et

tanto erat in
ita

tum

erat procurabentium

hominum

discrimine illud positura

tamen

Deus

vultus attonitos, submissas supplicesque voces, innumeris suspiriis permixtas, in aera fundi, pe-

Optimus opitulatus
praeclarissime.

est,

ut nobiscum

sit

actum

F
' planitiem

ctora pugno percuti, commiserationem quandoque divinara altius aliquanto proclaraari. Studuit abbas ne quidpiam vel ossiculorum esset in urna marmorea reliquum, atque adeo ea in re
diligens fuit, ut

20 Pedetentim
planitiera,

igitur molera illara longe arin

duara inoffenso pene vestigio descendimus

quam

etsi

planitiem non
ille

admodumveidera declivis

re dicere possumus, cum situs

ne pulvisculus quidem
illa

restaret,

qui non exquisite colligeretur custodireturque.

descensi monesset, planitiem tamen judices, si In ea juga horrida ratione adhibita suspicias. tis
planitie

Quid quod fragmina

ipsa capsulae ligneae,


,

cum essemus,

deposita est celsiore quo-

qua

reliquiae Virginis

condebantur antea

sic

dam

loco cipressina capsula,

quam

illico

abbas

scrupulose reservata sunt, ut inclusa linteo heremitae consignarit abbas, in ccenobium portanda,

ex acerra thus sumptum ac thuribulo concrematum furao latissime fuso totam obduxit. Jam eo
confluxerant

quem heremitam

voluit

nusquam ab

latere

tum

oppidani,

tum

castellani

com-

suo discedere.
omnibusaue
ad
iter

18 Ossium

igitur et reliquiarum
,

marmoream
mediam-

plures, confluebantque deinceps cumulatim, usque dum pompa moveretur. Jam aderant mona-

cxpc

ditis,

urnam inanera redditam

operculumque item
albi
'

ipsius urna3 marraoreae ab ara diraitti,

ex coenobiis, quotquot erant f tum incol, tumadvenae, secum vestes sacras tulerunt, quichi

que in eedera transferri, ab


'

ordinis confra-

abunclat

tribus,

quorum

id

ordinis

curae

commissum
augustiorque

bus bestiolam, antequam ccenobio discederent, onerarunt. Tabulara tripode innixara, qua vestes
illae

fuerat, jussit abbas.

Cipressina vero capsula,


ditior

ipsae ordine
:

disponerentur ministros ador-

jam tantarum reliquiarum

naturae

crucem argenteam, quam commissus ut


signifer

374
AlT.TOnB vn iin.Mo

TRANSLATIO

S.

CHELIDONLE VIRGINIS.
23 Spatio
fecto,

alia in signifer anteferret et pleraque

tam solem-

Naumensi.

Lecti sunt ad ne opus prudentissime parata g. portandum raonachi duodecim ferculum humeris triente sibi vicissim induti dalmaticis g, qui ex
qui surrogarentur, ut quaterni semper essent, amplissimo velo serico laxius contectara, arcam
quasi levitae huraeris

non admodura longiore conSublacum Franciscaniapparentlignipedes, item amitineris


Itur;

bse confratriae candidi nigrique ordinis

obviam

pompa3 devenientes,
ordine dispositi.

cui sese bini

adjungunt

Longa demum omnium series in deducitur atque in oppidum Sublacense pompam


proficiscitur,

ferrent h

supra arcam
hastilibus

item umbella serica parata erat,

quam

summa quoque veneratione reliquiarum arculam tam religiose atque magnifice


incedentem proprius intueri (quilibet) contendit. Ab ea contentione nec turba frequens, nec viae
insequalitas,

suspensam- sex subnixara que


patritii

suspensamine

'

in sublime ferrent

sex

viri,

seu qui nobiliores habebantur

in oppido.

nec crebra corporum repercussio

que ad-

21 Jam

clerici venerant, qui pompara ince-

modum

dendo
rant,
iis

lignipelineati magnificentiorera facerent,

Tanta videndi adorandique reliquias cupiditate quilibet tenebatur. Missum fuit, quod
arcebat.

appuledes Franciscani nondura ad planitiem

ducissa Populensis, illustrissima commendatarii

neque confraternitates

universas, nisi

ex

operculo pauci, quos urnam marmoream cum marmoreo deorsum ex aede Cleridonae vexisse erat, (liximus. Una tamen omnium astantium vox

matertera, perdite podagra chiragraque cum laboraret, conala est tamen ad pompam accedere,
lecticariis

tum

bestiis,

Soror ejus paralisi tremens, etsi

tum hominibus a.ljuta. non ausa est ire


plerosque referam

jam ex oppido solvisse non Franciscanos modo,


sed confraternitates saccis indutas
k,

longius, extra oppidi portam egressa est, tantae


religionis studio

atque etiam

non

est, ut

plebem innumerain /. qu obviam proficisceretur euntibus. Quamobrem dispar erat monacho-

eamdem pene
accedendum

impotens, quos tanta celebritas ad


impulit,

spe multo magis recupe-

rum nobiliumque quorumdara sententia. Nobiles enim sentiebant in ea planitie tantisper morandum, quoad oranes convenissent, ut pompa numeris oranibus perfecta loco moveretur oppidum
versus. Monachi contra
:

randarum adjuncta m. Ingressi oppidum tantam obstupuimus ad fores magni templi coisse homi-

num

multitudinem, ut vix angustissimus reliquiis esset trames, n quo sanctissimi ferculi vectores
pertransirent intra muros ecclesiae. Superata ta-

pnestare quantocius
protraheretur
:

pompam

instrui atque

abire, ne res ad vespe:

men
cris

est ea introeundi angustia.

Tum

cautes saple-

ram, antequam finiretur, solares radios montiura ferire cacuraina


esse

jam
haud
non

resonarunt modulis,
:

conclamatumque

nius a populo est

Miserere.

Mos enim

pervetus

cur invalescere solera sinerent

iter

inolevit, Christianos Italos in

hoc rerum genere

esse prolixura modo, sed difficile atque asperum,

validis lateribus Dei

misericordiam implorare.
induti dalmaticis raoi,uu- vero
'"'''

prseterquam quod horam oppidano in templo principe sustinendum esset populo gratificandi
causa.

24 Arculam qui erant


comparato
runt
:

nachi sublimiori in scamno in


,

eam rem a
illuc

clericis

JJJJjJj

Quotanara

diei

hora

peti

ccenobium de-

mediisque aedibus posito,

colloca-

beret?

quo latissime cunctis

confluentibus

pompam
VUIln
I

co-

mitanlium

sitque continuo

22 In sententiam raonachorum ivit abbas, duodecim monachos indui

jus-

pateret,

quove coramodior ac eminentior esset

dal-

retegendis palam ossibus sacris. Provincia isthaec


fuit

maticis, crucigerum atque ceriferarios binos cottis albis supervestiri, sibi

ab abbate duobus demandata monachis, qui

duobusque hinc atque


quibus ornarentur
;

pluvialati

secum

ierunt,

quique tamquara indiasciti

hinc sociis pluvialia

dari.

vulsi coraites in

ipsa

pompa

sunt; ea ta-

umbellam
poni

explicari, hastilibusque necti, praasto-

men

lege

monachos abbas tunc hierophantas

que esse, qui eam ferrent. Clericos in ordine dislaicos item quoscuraque pompam subse,

nexuit, ut minirae ossa prius retegerent, quara

a sacerdote, qui rera divinara faciebat ad aram


majorera, sacrosancta corporis Christi raisteria ostensa populo essent.

qui, candelas in tribui


:

flammam candentes cuique


,

dis-

facile

brevique sese adjuncturos

qui

Neque

enira fas erat, ut

obviam venissent.

Tum

raonachi,

quorum

inter-

patescentibus Christi misteriis, populus in respi-

erat, cipressinam arculam tollunt imponuntque humeris, umbellam desuper aptant patritii, suum

ciendo S. CleridonaB loculo occuparetur. Porro

postquam sacra facta sunt, arca cipressina


nachi retecta
illico

rao-

poquisque ceterorum hominura locum obtinet paululum sequitur arculam abbas duobus cum ne
:

soleraniter reliquias Clerido-

naa Virginis tollunt,


leviter

palamque ostendunt

quibus

sociis pluvialatus
clerici

monachi deinde

caeteri,

tum

aerem

in

modura

crucis findentibus

bene

hymnos laudesque incedendo concinunt,


adhuc,

populo precati sunt. Confestim corollas tumultuatim deferunt, pertinaciterque urgent conta-

voce

lsetanti festivissime procedunt, nihil

quod perturbaret pompam, accidit. Quid [quod] ordinem hunc continentem cum laici viderent,
illum

ctum ossium. Intolerabilem insolentium homi-

num

petulantiam videres,

nisi

religio,

pietas,

ipsum non modo

'

[suspicerent, sed etiam]


?

fides excusaret.

Etquidem optandnm,

ut in Chriin-

iinitarentur, religioseque amplecterentur

Auge-

stianis

hominibus ejusmodi petulantia passim

batur eundo virorum


rosiorque
acies
:

muHerumque

copise,

nume-

valeat, petulantiorque fiat.

passira
aliter

instructa fiebat

incedentiura

25 Itaque cum
nuit,

satis in
..

templo fiiissomus, pro-

/,

non

a suo fonte manantem aquam

movenilani ad cn-nnbium

pompam
l

abbas commofaciendum,
:

'"'

,,. s'" /

'

"'" _

videas, quae curn a principio tenuis angustaque


sit,

...
:

se

mona

jam fervescente

die

mille passus distare


iter

rium,

confluentibus passim flmii.s, uberiore aquain

monasterium, leve nihilo plus

rum copia

ingentem amnera evadit.

quam quod

paulo ante confectum esset

adliuc

Bacra

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS

375

* populum hab endam. protrahendum His commomta ens sextam


1

,h ebbati facienda, orationem ad -';;:,, 'tJpuin horam diei pene tempi


,

quod singulari sacra sermone vulgari successit. u non fieri decrevere prudentia majores nostri
,

wn

bi5 ,

duplexq eonfratri sese instruunt,

m
'

-pensili

-commodatur
:

=.*'"

,pro-

"X
gen^e
,

,,

modo animi

m
,

Latine sc re nt, salntan


,

ctrinarencerentur se d e molumentiquidpiam.n caperent. .qui Latine nesci-

Pto

'"'

se(l" untur

denC1 P
;
q.i
-

monachi omnes, q

I
tensa
'

" .

'um

munt Um ' ie

'

nes

1 n legem oml "em om lem proficiscendi. conc.nend.que dudum m opptdum profech observant, qnam
I"

""

reS P l- mn;e duct '.

^^>^

^
^

ferculo

tTe o gerendo
(

~a
T
6

^.^
^

n,, tioni

Vocl teT
1

*
,

tantm interfuerunt, et quod ad ex^ od


pertineret. largissime copiosissir

Snrationem

observaverant. nisi

cmtus excreverat.

Cum j m circumvicinisecaMp e
,

^ J ^ ^,
o

obtinere p otuerint. At vero abbas. quod q praestitit. Mefuerat populopollicitus. fid.lissime lu I P P


,.

eminentius

ali .

introeuntibu8 in

templum
essentque
g

etates

ncnnu
n

omlX-So
,

soque coetui se add.dissent e ex.gua pompam un,.,, egressa manus non des.tum est. N^ue pUficavit o. Nusquam ,re
i

^. ^'^ item mu Sublacu


.quan

^^
^

prospicerentur,

^.

suppo _

arca sit0; stabat od orata cipresso

eodem obducta
re d u ceretur,

^oju
oM
ct

^M^,
fl

ardebant flam .

e niminter< u,escereconduc,ble^.dbat doquidem vigebat mstus SO que


1

,q

^
E

plagam petens acut.ua inva deba

jam

Iassate

homm.im

co ^ora

turato adire
'

aA ^^? 5
cmnoluum .tudebant omne
dia in ecciesia arc
i
i
.

J*

-* ^

niaadhibita est eautio, ut

. sacrarium reponeretur , ne clancu neve mafacinoris quicquam forte incider et, homines abripiendarum reliquiarum salevolos

a invaderet cupido

imma nis.
poterat,
si

tutius esse

tandem considCTat : Quid enim afferP darani


i

^rr X;
noctu arca

Mm

ac rdotem ld
p '

or

qua matantur, omnia in eo genere. ol n P Antequam tanoterant diligentia perficiunt.


appellant. -ederetur abbas Miss^e, quod

aram

sacelli

nuper

aadificati hie-

festis feminis solet, nisi celebratior.bus diebus accessi Igitur eo temporis spat.o longe frequens

populus

TenC
,

castellis

claustri "refatium editiorem locum Pr*positus habuit, ! eon" cend t orationemque >d populum populum at qu^e illam quidem
;

nec defuere, qu. distant.bus ahqnanto ad visendas reliqu.as ductis ord.n, us. snpplices proficiscerentur Videre erat .nterdum
:

albulis infantes

cont"

tiorem

excitansum ad e igionem pLatemque imprimis P abbas. per perfeeisset r e os"et Porro sacra cum veheiternm apert, eontendenti

crcumamictos preaeunto c uce, n viridantes ramusculos inmanibus ferei te numeris Litamas des sacras ingressos pnenlibus
,

cecinisse, t simiie fere esset ,d

quod ab ultimi
id o-

Shantem
"nc amata

temporibus euntes
beati

obvam

Sa.vaton fecissent

menterpopnloreHqnimsunt-.iternmatqueifei-um
est

De

misericordia, coroll* pariter

puen, quorum eastissim laudes, Da vaticinio eonsecratae, nec non Euangelic.s h.s
riis

ZlnZZ

"ZqII

porrect.. nt ossa Virginis contingefausto peraetis rebus, missus est


cui etiam significatum
illic

nomine popuks,

quido fuit, reliquias ipsas

tum liPmansuraa calendas insequente triduo ad sextum decimum marmore condendas. Augustas suo
foris

tam admirabihter repeht fuerunt. Mu ta ejuseemodi eonsulto pr.tenmus ne longior forandientitasse, qnam par est, orat.o molesfam

^f^

virginis agerentur,

SS
;:;;;;: "'' '

de27 Equidem non video, eu r involvi silentio qn^edam eum charitate conjunb eat monachorum aiquidem jnssum est omnibus ,,, bumanitas
;

"

'""""

liniversiln
^

celebrem

maribus, tum feminis pompam porprosequutis ad interiorem cmnobii

um

tam

confratribus

condonari; singulis panes singulos liberaliter casei albo nigroque sacco indutis
:

,.

'

superaddi frnstum singulis, atque vini haustum nobilioribus item Clericis vero ac Franciscanis, epulum. aperto monaviris r w .nuullis. solemue inter con:,:,, datum J. ^o
,

cleridona5 29 Quum istnsc inauo au ornam enta .Ua qua, aupra diximns, marmorea tessellato emllemate venustissima, qua, jam m sua membra cuneo d ssociata fuerat, antequam e saceUo div Man Magdalens s in jugis ill.s aspenonbus dna Cleridona traduceretur ad c ffi nobium. qmeque vasculi marmorei tamquam involucra quajdam lu.sse narravimus, aptari coeperunt atque una copulan ut eollocarique mtra aran, sacell, recens cond,
,

his integ,ent,s
tnr,

vasclm marmoreum

claudei-e-

quo vasculo divae Cleridonm ossa cond. de-

So,

^o

berent.

Jam tridunm

effluxit

naohum certum, adito suggestu, vivandum per atiScripturarum pereis (t ,os saerar
quissi

monaeborum

fuit)

lectio; ad ealeem epuli

Latimn

Latina est recitata lectioni lectioitem

tumnlo mam post triduum emergit, qui dies Jovis erat, quando prima luce accedunt clenc, Francscani. iterum passim viri, passim mulieres ad postenorem, ut
:

coementanus posmt

jam extremam jam d,es

ipsi

376
AlXTORE VlLHELMO
ISARMENSI.
ipsi

TRANSLATIO

S.

CHELIDONLE VIRGINIS.
32 Quibus
ita peractis,

conferunt. Etvocabant, Translationera sese

urnam

seque marraore<

D
ossibtu aliquot,
i

secundam hanc pompara qualem in prima horainura consecuta multitudo,


enira etsi

non tanta

fuit

Virgims am, atque cipressinam illam, qua caput


concreossaque excerpta supererant, adhibito Deinde breviores indiraato thure suffumigavit. vocahsecretas preces, tum alta silentia ipse
cit

ipso postenor porapa fuisse descripsiraus, ex hoc

magis nobilitata

est,

quod Cardinalem
,

illustris-

simum habuit
t,

inspectorera

Stanislaura

Hosium

bus precibus rumpens,

Deum

Opt. Max. beat

Sedis

Episcopum Warmiensera, Polonum summum sacris Apostolicae pcenitentiarium, virum


eruditum, atque
in

Cleridonae meritis rogavit, ut populo se praestarediit, seret propitium. Postremo in sacrarium jugataque caeteris ab reliquiis ossa conservari fecit
;

litteris

primis Christiana re-

ligione praestantera.

Nara biduo antequara ossa asstivatum Cleridonae urna sua componerentur,


huc
in algidiora loca profectus est.

quin etiam in minorem, nescio

quam arculam

de iis transponi curavit, ut ibi essent, quoad deberet. Illud quoque procuraret, quidnam agi
providit,

(7/o re-

30 Oblatis iiaque ad aram ab sacerdote


ficiis,
;

sacri-

ut pulvisculi aut

ramenta in vasculo

condito fuere rccunditK,

quatuor autem abbas pluviale induitur qui ferculum humeris geamiciuntur dalmaticis, quisque accolithus, ceroferarii, cruciger,
rerent,

vestimensuara navaturus operam lineum sumit instructi prodeunt e sacrario in pompam, tum sic
:

marmoreo una cum esx projicerentur, quod nec moraenti alicujus digna viderentur, quce quis fiocsent, nec tamen arculam cifaceret. Religioni majori nihilominus
ligneara habuit illara ipsa quidom,

reliquiis inventa in sacrarium

qua tam longo

primusque omnium abbas arcam thure suffumithuribulo in modum crucis protracto. Deingat,

tempore Cleridona conquieverit. Nam quemadmodum reliquiarum illarum vel tantillum num-

de Franciscani, Clerici,

monachi seriatim bini


:

disponuntur
rus, totius

abbas, in ordinem pompa3 cursura dirigebat, paulo post

quasi naucle-

quam quam
fuit,

adduci potuit, ut superiorum injussu cuiconcederet, ita non adeo ejus arculae tenax

quin frustuli partem petentibus elargiretur.


c

abbatem purpuratus incedebat Cardinalis amplissimus, quem longissima serie sequebatur gens

33 Ceterum Cardinalis amplissimi Warmiensis


consilio, praestantissimum os brachii Virginis y,

quibus

ni-

Ut autem aliquanto splendidior productiorque pompa fieret, per posticam mulierum


caatera.

quod sepositum
ut in
est
z.

in reliquiario fuit, flagitante Prae-

posito Superioris aedis divo Benedicto consecratae,

lerurn superiori S. Bcnedicti monaslerio, alterum duci

portara (qua scilicet raulieribus transire in templumlicet) egressi, decumanam ccenobii portara

eam ipsam aedem

transferretur, indul-

Populensi
cessit

tum
fieri

Id nullo prohibente religionis scrupulo

y
%

longo interruptoque ordine ingressi in templum sumus. Mulieres, quod ccenobii portam ingredi ob

poterat,

quod omnia ejus ccenobii cum


Scholasticaa

cce-

nobio Sanctae

communia

fuerant.

religionemnon poterant, qua diverterant, regressee sunt in templum. Obstrepebant undique templi loca

Nam
rum

qui abbas Sanctae Scholasticaa erat,

idem
cce-

divi Benedicti

hymnidicis vocibus
accensi cerei
:

ardebant in manibus

coetu

abbas erat. sumebantur monachi, qui superius


:

Ex eodem monacho-

hominum

quisque secura pra

rissime actum reputabat,

quando interesse tot

annona utrisque eadem pro nobium ratione dispertiebatur. Alterum erat os grande
incolerent

honoribus, tot secundis rebus sepeliendis,

tam

repositum, quod,ducissa Populensis aa expetierat a monachis, ccenobio monialium intra Sublacensis oppidi

splendidse virginis Cleridonoe ossibus concessum


sit.

Sacellum faberrime factum adeunt. Ferculum

murum

nuper constructo

bb conce-

bb

reliquiarum monachi ponunt, velo [coopertam]


detegit

dendum. In ea re abbas

gratificari ducissaa tau-

arcam abbas, eamque deinceps aperit


quaecumque tunc agerentur omnia.

tisper noluit, dura quid illustrissimus

commendacc

actuarium u accersiri jubet, rogat stipulatum exactissime


iri

tarius sentiret pro comperto ipse haberet cc. Ca-

meratenses in abbatiali ditione populi gravissimis longissimisque precibus abbatem particulas


nonnullas rogarunt, at frustra conati opportunio-

C
segregaiit ta
ia t

31 Etenim cura monachis id antea gratissimura

futurum abbas intelligeret,

si

calvariam Virginis

in reliquiario larainis argenteis

quandoque claupiis locis in

dendam
tiali

reservasset, itemque ossa nonnulla exci-

peret, quae arbitrio

superiorum

abba-

rem obtinendi locura expectarunt. Complures item tum clerici, tum regulares, tum denique laici maxima contentione rem consequi tentarunt
:

regione distribui possent, negavit id fugere

qui pariter impotes voti recesserunt.


prioris ad

debere

quemquam

ut nulla proeberetur dubitandi

34 Eodem anno mdlxxviii, quo venerabiles


reliquioe Sanctcc Cleridonas Virginis e sacello di-

causa posteris, haberentur omnia corporis Cleridonae ossa, calvaria praesertim, in

dictum moa

monash

sarcophago,

vae Mariae

Magdalenae ad aedem S. Scholasticae

necne? Quamobrem, actuario excipiente, abbas


plenius proclamavit, calvariam Virginis nonnul-

tertio Idus Julias translatae, et

decimo sexto Ca-

lendas Augusti in capellae beatae Mariae Virginis

laque pauciora ossa ab cseteris ossibus sejungi at-

recens exstructae altari, quod Privilegio Gregorii


xiii

que in sacrarium reportari


Christiano
ritui

eam ob causara, ut consuleretur. Cumque isthaec

Pont. Max. dotatum est, reconditaa fuerunt,

R. P. Domnus Cirillus Faliscus, abbas coenobii


divae Scholasticae, juxta petitionem P. D. Peregrini Mutinensis Prioris S. Benedicti de consilio
illustrissimi Cardinalis Warmiensis

publice protestatus abbas esset, duobus pluvialatis

raonachis arcam obtinentibus, abbas praeter

calvariara etossa, quae diximus, caetera in vasculo

benigne annu-

mundo marmoreo

rite

composuit, jussitque
fieri

illi-

ens brachii S. Cleridonae transfereudi ad S. Patris


cit.

co operculum

raarmoreum

ac super vasculum

Benedicti superius ccenobiura potestatem

fe-

ad amussim aptari, lapidibus quoque super positis,

aliisque

communiri.

Nonas Augusti, quaa dies divo Dominico sacra est dd, Reverendus Prior ad
pridie
divae

Quamobrem

dd

DIE DRCIMATERTIA OCTOBRIS.


v dw, a i i * Scholast,,

377

nhlmn ^obu,
.

descendit et d

- ^

lineis e

23ft

fliflVs

M eodm apographo, diversorum opfld

ex

flM(M

,,

386 virorum

saccis

^r
num

Y iireum mundum

seri

lU e

constratum

M, fltog^^flte- ftnui
ron
1

120

immisit et velo tenuissimo cooperuit. Tandem pluribus monachis hymnos sacros et Arabrosiacanentibus, accensosque cereos gestantibus, ubique campanarum pulsatione perstrepente, ad

Plusquam septingentorum hominum,

uti habet

ia\

ecclesiam sacri specus divi Benedicti cumprimis honorifice deportavit, illustrissimo reverendissihononhce cleportavit,

raoque Domino Stamslao S. R. E tit S. Petn pcemtentiario, qui i ad Vincula Cardina 1, maiore j aa vincuia Lciiuiictn j
.

--

apographum. nmnino pcrturbalus emendari ex apographo pbtest, quod ita habet: Soror Myrtiano ejus paralisi gravata, etsi non est ausa
iii

ra Locus hic

quoque

BMrt

oppidi portam, longius ^rogredi, taraen extra * * &u tamuiorum ordcm.& 8 ubstentata sacris reliquiis

tum

in

ccenobio

lo calores

urbanos fugiens com-

oo\ia

pvote pr0 cess it

eo devotioms studio,

morabatur. quantum per adversam valetudinem


ingressu et aiTectam aetatem licuit, in ipso templi

obviam prodeunte.
translatio.

tamen recupeut quamvis gressu impotens, spe neglexerit in randae sanitatis peracta, minime exultantis populi ea Translationis solemnitate
turmis interesse.

35 Reposito
et

in altari

summo

divae Cleridonse

brachio, solemnis Missa cantata est a monachis divinum Numen pie invocatum, utper Sanctse

n Additur
in divi

in

eodem apographo

praecipueque

Andreae platea.

hujus Virginis merita Reipublicae Christianae, innaeuura .njui.i* n*reticorura haereticorura et infidelium injuriis expositae, prae-

brachium sens auxilium ferret. Sacnficio peracto, Sanct* Virginis ceeteris reliquiis Sanctorura,
quae in sacristia, quara vocant, illius ccBnobii requod postligiose custodiuntur, appositura est
:

^^ ,^

ordines basio Adeo, ut primi praecedentiura obtinuerint, antequam licam divse Scholasticae

postremi terapio a. au Ita apographum ahud.


p Ministri sacri.

tuepint

q Domnus

Victorinus

Mansus, Aversanus ex

modum

illustrissimusCardinalis

Warmiensis pro
theca in-

Myrtio sspe

citato.

sua in Sanctam Virginera devotione, cludendum, et hoc ornamenti genere, quale videtur, condecorandum ruravit: ut sacrum hujus
Virginis brachium, quod ad omnia
pietatis

r Inter hos fuit

Domnus Pirrhus Frangipanis.


illustrissima

Invitats prsterea

Domna

Flaminia,

Pirrhi conjux,

Domna Olympia, Domna Paula

opera

Posterula.

tam

libenter protendebat. majore

cum venera-

eodem apographo. Facit porro hoc in Sulocidictiapographiauctor mentionem auctx

Ex

tione a populis suspiceretur, et in diva? Cleridogloriosius nae Virginis honore Deus benedictus cui sit laus et gloria in seet adoretur,

blacensi monasterio eaoccasione

annons non absque


inquit,

miraculo, quod a majoribus,

accepi:

vel

laudetur

ex verbis his apographi Myrtiani

hujus auctorem

cula seculorum.

Amen.

minus antiquum, quam


se, efllcitur.

ejus,

quod prelo damus, es-

s Is erat

illi

principalis titulus, inquit


S.

Myr-

ANNOTATA.

tius; secundarius

Cleridonae seu Chelidoniae.


a

Romana purpura omatum


kesarem Panismolli.

Pio Papa

IV

anno 1561.
a ld
est,

conversum.

b F. Marcum, natione Flandrum.


c Superpellicia.

Ex

Mgrtio.

x Myrtius habet: Insacrarii piscinam,

y Quod
apographo

postea

argentex
pietas

thecst

Cardinalis Hosii
curavit.

d Stolam saeerdotalem.
e

inS. Chelidoniam

mcludendum

Ex

Nominatim

hic iterum in

MyrHano

num. 35

infra.

memoratur Domnus
Annotatis cap,
f
1,

Frangipanis^ de quo supra in

z IIuc spectant ea,

qux num. 34

et

sequenti re-

littera t.

Universnn 61, ex apographo eodem.


cst.

Tramlationis feruntur, qusque instar Appendicis subjkiuntur, Actis in apographo nostro

g ld

Tunicis sacris.
in

Supraad
alii -

litteram rdicla

Olympiantc

in

apo-

h Addunlur

Myrtiano apographo
:

pluviadem ornati inctumenlU duo cantores cum albis, etinauraffe; duo acolylibus Damascenis
thi

graphn Myrtiano nominatur Orynthia. v. Joannis Baptistx. Ex eodem apographo


cc

Data fuiU

;s
\

aliorum Sanctorum re-

cum
i

thuribulis argenteis et acerris

duoque

ceroferarii portantes candelabra argentea. Nempe Crucifixi, ut additur in eodem


tiano apographo.

Chelidoniae liquias,junctura ossu digiti majoris Augusti. Exapographo Myrtiano. vii Idus

Myr-

dd Sed secundum idem apographum


est,

iv

Nonas,

id

non quarta, sed secunda Augusti.

50 Tomus
vi Octobris.

DE

378

ACTA SANCTORUM.

DE S. MAURITIO ABBATE CONFESSORE


IN DIOECESI

CORISOPITENSI

IN

BRITANNIA MINORI.

SYLLOGE.
S.
1'.

I.

Sancti

memoria

in Martyrologiis

cultus

sit

monachus Langoneti,

dein abbas

abdicat.

ANNO MCXCl.

Bttct

hujus Sancti, iique recentiores

dumtaprimis

3 Vitam Sancti hujus Ms. qux


ptembris id testante,

Stiltingi nostri

P
.

xai

meminere martyrologi,
iius,

uti in

tempore, ipsomet in Prxtermissis ad diem


in scriniis nostris

22 Se-

Aclis,Angelo n " nni "

Chrysostomus Eenriqu*

qui in

Menolo-

servabatur,

gioSnnctorumOvh

iensisaddiem

oribus

dumta

elogium : 22 Septembris sequens Sancti concinmvit MauritiusraonaIndicecesiChrysiponensibeatus


sterii saucti

quidcumque modo perscrutemur, minime assequimur, existimantes eamdem una aut altera musei
nostri translatiane, quae

jam

tertio facta est,

deper-

Martini abbas, cujus virtutes, signa


in vita

dttam

esse.

Lugemus non parum hujus thesauri


nihilominus benignus lector,
subjiciendo Itaiul simus,
si

et miracula tam
ipsi sanctitatis

quam

post obitum talem

amissionem; noverit
licet
iiitllt

opinionem conciliarunt, ut ab omoibus singulari coleretur honore, et prosequeretur affeetu.

mndo Sancti Vitam

abs nobis parcitum iri labori, ut,

alicunde

Cumque admirand

ejus virtutis fa-

nacti fortc fuerimus, saltem ad calcem hujus


ciiui

ma
ctos
vit

se circumquaque diffunderet,

eum

inter San-

solitis

Annotationibus excudamus.
solatii adfert

Tomi Attamen

recensendum sacra Romana ecclesia judica-

haud parum
scopus

Angelus Manrique, epi-

Emlcm

fere habei in
;
i

Sanctorum
annuntiat, noti-

Ba

ensis in

Hispania, vir doclissimus, qui

dem Ordinis

annalium suorum Cisterciensium Tom. IIIpag.b9,

tiam prster nominis vixullam habuisse Henrique' ni/l/i exinde mspicor, quod eumdem appellet abba-

255

et

sequenti vaiia et quidem, uti apparet, nota-

biliora cnarrat S.

Mauritium tam viventem, quam

trm S. Martini

licet

enim

et

ab aliis nonnullis co-

jam
4

vita

functum spectantia.
hunc Manrique, ut
loco

F
a Gaudt
vnssis '

dem Mauritium

inscribi titulo,

haud ignorem, num-

Cum primo Sanctum

quam tamen

S.

Martim
fiet.

abbatt

extitissi

ea

infra

mox citato fatetur,

vix cognosceret, pleniorem

demum

dkendis manifestum
gi
'

notitiam adeptus est Industria et opera (sic


cele-

2
brat

Prolixius multo ac clarius Sanctum hunc

enim loquitur) reverendi admodura patris magistri fratris


sis,

Chalemotus ad diem 13 Octobris, quaet a CistercUnsibus coli, disco e Martyrologio quodiisprot

Josephi Arnolfini Theologi Parisien-

atque in nostro collegio professoris. Porro

ni
,.,-,,,

i,

Romano Benedicti

XIV

inter

alia sub-

Arnolfinus, uti inferius innuit Manrique,

quo huic

in

quo od hunc diem sequens Sumtiextatelo-

operam

prsestaret fideliorem, et
pat/ris

ipse

usus est opera

gium

In dicecesi Corisopitensi in Britannia mi-

amplissimi

nori Sancti Mauritii abbatis ordinis Cisterciensis,


qni

iiim temporis abbatis,

Andrex Gaudeschii Camoetensis quiex Ms. perantiquo et arqus


hic narrat

plurimis

sanctitatu

ac

gloriae

testimoniis

chivis abhtiiid- suse ea,


descripsit,

Manrique,
exemplur

effulsit.

Proprias huk Sancto, quas prx manibus


ik,

transmisitque fidem faciens,

habeo,

lectioniis
i

qux narrat
qu
t

Chalemotus,

feri
'"///

hoc

missum cum

originali, facta collatione, per

om-

onas,
,-,

'"" nil /'' ter ea


'

decursu

iim concordare. Originale, cujus hic

meminit Gau-

hUjtum

aliU sparsim inserentur, contineant,


sai

deschius, idem omuino existimo ac id, quod Lobiucitii

in

medium

proferre wpervacaneum duxi,

omnU

iu

sua Britanniss Historia

Tom. I pag. 157 ci-

no ratus,
i

Sanctum

ecclesiastko cultu t qui


(

modo a
majoris

tat,

seseque,

dum 5

Octobrisdie de Sancto hoc egit,

'isten iensibus indulto

'lementis

XI

\ii

ritu

prs
ritii

oculis habuisse testatur,

duplkis, gaudere antiquissimo,

ex infra dicendis

circa

Vitam nempe S. Mauannum 1323 per Guilielmum nonum husuccesso-

ma

jus Sancti in abbatiali CarnoSti dignitate

rem

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

379
:

rem conscriptam

cumque nullum hoc Snncti

bio-

que nd
vero

,,

nos trum,

dnlntn, qum antiqutoremuspiam legam, vix modo desideratur, eremplar Vitx a quod
fuerit.

annnm 1118 intercessit naVwm fuisse jam cum Gaudeschii calcub, a quc et alii plerique
t

quoad

licet,

..iiui!>;

prxdi i" Guitielmoscriptxapographum cum ea, qux 5 Utc.umquc demum se res habeat, Gaudeschius (utinam Manrique omnia rescribit
,

haud dissenetipsum Kemperlegiense Ghronicon ac ,, annus 1191 S. Mauritio postremus fuerit, referunt, teste 75, uii A>t<>, eodem Gaudeschio
t

circiter annos

vixisse exitiimetur

demptis hisce e

Snncti aliorum fere omnium, quos hujus excipins. meminisse reperio, dictis consona, si pauca
tulisset !)

\M6Sancto na1191, consequi tor, annum cirdter


talem fuisse.

figamus, funvideantur, atiud.iuefirmius.quopedem amplissimi abbatis damentvm haud suppetat, hujus


vestigiis,
nisi aliud in
f

$Huncprxcedentem,nti diximus

ponii

Mbertus

"

" '"
l

ls

Le Grand parum
ut inferius

fortasse aberrans, in
tos t

eo tamen,

contrarium conat, per omnia

videHm

quodeumdem anm

msistemus
in Vitis

Sanctorum
le

475 non tamcn ncglectis iis, qu.x pag. Sancto hoc scriUl Brita?mix de
Grand itidem
testatus, se

cre1185 adeoque septuagenarium dumtaxat obiisse eadem qux Gaudesohius, dat. Lobineau quamvis
t

Albertus
describit,
,

Vitam, quam

Acta verosimilius
cti

fucrit secutus, nihilominus


innectit,
1

San-

Mss. ex Vetustis abbatix CarnoetensU Rohaniensis collegisse. /Fistnria Ms. dnmus

ortum

amo 1127

verum, quundoquiannos, et

dem
anno

ipsemet inferius 7

cifciter vixisse

Chronotaxin vero,

quam mnx

dictus auctor singulavaleo,

demum 1191
non

obiisse, diserte scribat,

siabhis

rem omninn
sicuti

instituit,

adoptare neutiquam

MamGaudescMi,

dicendam nec generaliier ob rationeminferius quamquam hic toto fere ut ita


,

annum isHus sevi 27 sed 17 re74 subtrahas, quare hnne numsrorum dis&repantiam libroperies; patius, queis id facile obtingit, quam awlori
imputandumcenseo. Mediaergo
auuo 1116 Sancti mur,
'/"-'

hquar, sequacium Btipatos ita incipienmodo hunc audiamus apud Manrique Mauritii primi abbatis monasterii tem : Sancti
norainis in BritanOrdinis Cisterciensis ejusdem syndicecesi Corisopitensi, Vitaa nia Minori, in fideliter archivis ejusdera abbatiae opsis ex

agmine incedat. Ast

inita via t positoque

natali,
ita

modo ad Acta
prosequitor
.-

reverta-

Gaudeschius

paren-

litterarura raistibus Christianissimis ad studia

sus multura inter coaetaneos suos profecit,


in litteris tantura sed in

non

mnndi contemptu. Pain

reutinn

iwmina nuspiam

spressai
fuit

ast,

>i

excerpta.

quorum
in

rela 'uritius

nis

hujus nomi6 Quo tempore Ludovicus, nempe VI cognomento Grossus avus Philippi Magnar
t

credimus Le Grand, nominatus

Sanctus noster

Mauritius Duaut

fueritne hoc ei
n,

proprium anpa-

de Ledouac

nimi.

Francorum rex Christianissimus regnabat,


territorii

reutum quoque cognomt

plane ignofo.
esse

B. Mauritius
parochia,
vocaut
denti,
J

Brioc^nsis indigena

in

9 Ulud agnoscuni omnes, parentes nactum


mediocris quidem

^/'j/'/

qu Ledouac

dicitur, (oppidum nonnulli

fortuns,
!ior

pietati

vero addictissi-

langon

quasi lucifer in tenebris oriens in

occi-

mos, a qnibus

ati
ei

Tobias ab infantia sua


\inere edoctus,
est

regnum Francise

nativitatis sua3 primor-

Deum

timere,

ab omni datus
at

diis decoravit.
cti

Hxc

de loco et tempnre ortus San-

cmn per
Uce fere
tur;

setatem licuit

Merarum

studiis,
;
i

Gaudeschius. Addit

Le Grand
dieta

natum

esse in

ac in tnntuui profecit,
scribit

magisterii

Um

al-

villa

quadam Aonsto amni


ditecctis

imposita, et a Sancti noin

Lobinem)

insigniri facite

merere>

mine S.
Loheac

Mauritii deinceps

parochia de

S. Brinci seu Briocensis; sita nuab oppido Rohatem esi hsc parochia haud longe Superioris Britanni.e traclu, ubi mnr.i ni eo fere
ab Inferiori dividitur.

verum lecvm perpendens, eomplures scienHa sua inflatos in perditionis barathrum delapsos esse, mdi concum litterarum studdo a
unde, pergit Gaudeschius, nori solurn bdnis temporalibus, verum et pfopriaa renuncians voluntati, mundo et amicia carnalibus valedixit,

temptum

Tempus, quo >""""

**t,

regnante in // non indicat Gaudeschius, quam Ludovicn Grosso; adjicit denuo Le Grawl
Galliis

et in

monasterio
suscepit

Oisterciensis Ordinis

sedentePaschali

U,

imperante Henrico V, Alano

li.iiiitum

monachalem. Recenterhoc L
in

IV dicto
|

Fergentio Britanniss duce.

goneti monasterium
.-s

confinibus dicecesis Corisopi-

II II

I! III.

tur,

III cog7 Ast rectius multo Le Qrand Conanum ducem nomento Grossum tum temporis Britannim Sancti assignasseti licei enim anno 1115, quem

Conano III Britannis duce exsVructum


totus

erat,

cum Vir Sanctus evangelieam


sanctissimaque
scitatus
uti
t

anhelans
illic

perfectionem,

(Hsterciensium

m
,/.

facit

Le

Grand, Fergentius adhuc super-

ntium vivendi
annoque
aetatis

habitum

petiit,

stes fuerit,

imo usquead annum 1119, vitam proanno videlicet 1112 1,1111 tamen a triennio,

mm

eommuniter creditur, 25,


induit.

qui fuit calculo nostro


LO
dit

Domini 1141,

on ano filio ducatum cesserat : donibus lethali correptus segritudine secum


I i

nam

hoc anna

Rhestatuit

Tanta autem, pergit Gaudeschius, brevi edi.

exempla rirtutum

ut a professione

nonaum
''"'

tnundo penitus renuntiare, ac assumptoqw propositi tenax ducatum fHioconsignat %


q U odam nasterium ingreditur,
,,/
sit.
i
i

mox,

at

convaluit,

expleto triennio,

communibus

suffragiis in ejus-

dem

monasterii abbatem eligeretur. Computai

dumtaxat famulitio, in

eadem wbe mo-

itaque

anum
1

probationis

annum,

tresque circUer

itaque tria

inquo usque adobiUim manreliqua, qum diximus, temporU

tequitur hanc
in

ejm

anniim circa 1145 inddisse.


fuerit, an

An

nutiiu

,,,

cohxreant, cum

budowous Grossus anno

primus LangoneH abbas


suffectus,

alterius

locum

et Patantummodo 1108 regnum FrancUe adierit, qu* II ineunti anno 1118 sedere desierit, schalis cst, Mauripuncta Mbi propiora sunt) necesse

dubium

facit,

quod anno mox dictoprae-

duo

fatum monasterium uta octennium a fandaHone numeraret. Porro in abbatiali jampositus dignitate

tiina intra

decennium

Iwc,

quod ab

amo 1108

us-

Mauritius monast

triginta annos,

3
AUCTOHE
S. D.

DE
-""
h

MAURITIO ABBATE CONFESSORE.

Z..
navit.

IWU

-. ssrst
"'

sasaissss.rS
,., ,. benter ejus frMbatur
auditaViri Dei fama,
all0(llli0;
,,,

tium

eUm

ccriou

'"
;"
'

'",;,., 4c , is

"

'"""""
"

J
.

fframl "''

'"

*
;;
en

'". "*

,,"

gmetoadLpr**at,el

salutaria ejus

dum unmomta se-

* *
, s ,.

'

"""

30,

m 3 am
.

" . MaU " 1

; , compted. *< T,

~
o
rio
,

.,,;,

gratiam Viri Dei et ejus conepiscopatn sylva, eui noTeu Carnoeta. in

,1,

dixerie, totyrinlftum
ut ostendilur,

non emtalns.
usqu <'""

^^
,;/,
oinnil.us

/;// ,.,

,.

,.,.;

locum novum monaste-

11

gj ,

pon,cumnnocmtcrI145,
l175
/

""-

,,;,,-,. elcclus sit.


,,,.,

,,,.,,,

,,,../

,, /-'"".

qnandoqtadtm
'

commodum, et terram diversi seminis susceassignavit. ptibilem, quam fratres excolerent,


apud Lobineau Tom. CamoStam^ 14 Chartahujusdonationis s mm acci ' ita legU ;u licet nonnihil mutila, II Bistorte pag. 308
l

Mauritius non
.

nfei posl

oMfcatom,

ul '/"'
w'"

Langonetensem pwtoluram, W?w moBum flrfmouonte Conano ir, jui ,

ur

Notum
q.

sit

filiis

ecclesia3 tara

pMB-

.
set eo

/;,,,,..

duce

,'

/.',;,"

""'.. Cer-

sentibus

fat.

quod ego Conanus dux Britan-

,.,,., /,//,, erigere

inceperft, noc conlfcfe-

tcmpore

oko non mpIiiH


"'

Cononm

pormie,
teste

l*J-

/.''"

oo onno nimfru. 1171


'

in eleemosynam pro nia3 comes Richemundiae do animBB meae et parentum meorura redemptione monachis de nec non et successorum meorura ---

-^

ioKnaoo
<** I"

eiii?ue, ,''"
'

"''"'

I"

"

"

-" S

*"?"* CD " a ":

^
'T

eenerBritannmm
'''

Urtrt >""''" """<"'< ''-'- A""'


,
'

"**
:'""";

lta,
e
,

""""<<
wrihfin* " "''"*

'"'""'""", auid 9"


si

ted 5

K Za
,

toqumlum

diannus exnticart ut oite .. , don.ilione uut [inidahone complcta


a

L"L
IHnrau
ut

circa

m^
'

"

S7Z
n*.

^ T
;
1!sW eA, ff u sta o ua
'i

^ ^^
;

finio

. fopeste Carnoet id est p en ducit ad et ut forestum

,,,,

ills

ducit usque ad Staeret

Ksedes abbati*
s
.

quoniam terra
*

si

qui vicinorum in septem Ploei .

Pnrnoet Larnoet

oeaeiii eis dederit vel


'

vendident, sive
.

id

tempus fucta?

*enim
,

monio psufirit quod meijuns est e foresto quoque accpiant qu* necessana

^ co

m
.

vadi-

nrta j A

Dp
flf; fue-

Conanusdar

ZZe
mox
(I li lll
I:

M -^- * f S pJkr-/ /-/' *^ ^, JL J* L L


infra

patJet,

Lte pwenVus
PH

^,

rintadusus suos. Insuper ommmode const.tuo .ub.tant.am eorum yi ut nullus.... non alienet sat.sfacere renuermt m cuna clamati capiat
,

II,,,,

debere

om

ob

adtectam

nostra. Similiter

fa,

omm

terra nostra smt

hben

rationem ab eorecedendum ducimus.

llltltll.

12 Aliud prorsus praefatm abbatis fundationis antempus assinnat Le Grand et ex eo JongeUnus, 1146 ac proinde, cum Mauritium num nimirum
anno ll43abbatem Langoneti effectum esse asserat, huicpriori monasterio triennio dumtaxat prsfutS8et

ab omnicostumo de emptionibus sive venditionibus suis. Ut hc rata in perpetuura reraaneant,


nostri
sigilli

munimine confirmo. Hujus doni

etiam in testes sunt Gaufridus Corisopit. ep. qui quod ad se pertinebat, conprsesentia mea eis
.

cessit.

Rivallonus archidiac. Glegraan decanus.

vcrum

in eo, ut suspicor

Imllucinatns [uit, quod

afmas pro 30 legrns dictam fundationem Conano III


eo tempore Britannis iuci adscripserii
verso
;

Alanus constabularius. Alanus et Richardus gemelli. Henricus Bertrans. Alanus et Rivollo filii
Elmarc.

vel e con-

Alanus de Balamboris.
a se

Chartam hanc
Coriso-

Conanum III pro

IV

intelligens triijinta hos


;

Conani iucis

visam per litteras circulares anno

annos ad tres contrahcrc coactus [uerit

atque Imic

1259

testatus fuit

Herveus

d.

g., uti

ait.

ansam arripuisse
interturbandi
;

videtur totam Chronologiee seriem


credibile est,

pit. ecclesiae

min. lmrailis,

id est, ni

[allor, epi-

vixenim
abdicasse

tam
;

cito

Lan-

scopus.

goneti regimen

Mauritium
id

contra verifecisse,

tatem magis redolere


nisi

videtur.

eum haud
et

dum
//

ingravescente

jam

xtate

laboribus fra II.

Gaudeschius loquitur, vitam prsoptabat


rclictis

Abbas Carnoeto

pra^ficitur, claret

magis tolitariam. Umlc


tentiis,
iitiitim
,

duabus hisce scningressi se-

miraculis, obit.

mediam rursum cum Ghalemoto


quinque
lustris seu

25

circiter annis

Lan-

fjonelcnsem sancti Mauritii (jubernalionem circumscribimus.


abdicata liac
dignitale,

13

(Jiitnn fncile
',/,/.,

autcm

in

hac

Injpntlicsi
;

procedat

4 ccepta hac a duce terrae porttone Vir beatus, CarnoBtenst S.Mariamork .,-,,, ,o i-i 1\_ inquit Gaudes* mus, cum 12monachis de suo nasteHum
.

dicendii apparebit
ita

sed
:

modo audia-

monasterio
//////.,

Langoneto vldelicei aliisque quampluei

mus Gaudeschium
l.us

prosequentem

Sed

labori-

ui

Chalemotus

alii

habent,

ad

eum

con-

tandem

fatigatus ac sibi soli et

Deo vivere
suffecit

fluenlibus, sedificatoret

abbas novellae

istius plan-

studens, alium operarium idoneum (Herveum de


('nhncrl fn
'
-

tationis efficitur

ac statim una

cum duce manum

'

in

suum

open admovens, novum


tempus
iixn

monasterium intra breve

locum, qui vinese Domini


., ,,

invigilaret.

Langoneti
1

,,,////,

///

vidimus, circa
queis

annum
illic

15

su-

exstructum
S.

monachorum commodo, sed necessitati Deiparx Virgini dicatum voluit unde


,

peraddilis ergo

25

eum

preefuisse

cum
Porro

Marix
post

eo usque deinceps appellatum [uit, donec

Chalemoto putamus, invenitur, S. Mauritium circa


ntiiiit,,,

tandem

ob frequentissima,

qua

Mauritius tam ante,

H70

eidem

dignitati

renuntiasse.

quam

mortem

edidit

miracula, indeque natum

popu-

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


A
populorum concursum, obliterato primigenio nomine monasterium S. Mauritii usque hodie dictum
,

381
mjcto
s.

tati

fuerit.

Hinc Henrique&ius, quodinitio monuimus,

occasionem sumpsisse videtur, Mauritiura 8.


tini

Mar-

abbatm

compellandi,

dum

forte loco S.

Mauri-

domus sanctae irreparabile inferebant nocumentum. 18 Luporum etiam rabies eisdem in partibus non solum in tantum est degrassata furorem, ut horaines morsipecudes, ut solent, verum ipsos
bus dilacerarent. Rogatus igitur beatus Maurioranes tius tam a fratribus quam a vicinis, ut
lupos sententia excommunicationis malediceret,
,

D.

lupos,

tii legit

S. Martini,aut visas dumtaxat

litteras ini-

S. M. qux tam S. Mariss, quam S. Maumonaslerium designare possunt, S. Martini interpretatut est. Heec obiter ; modo ad Gaudetiales
ritii

id est,

fallor,

finibm illU eliminaret)


:

cum
quia

schium redeamus, qui

sic pergit

Cumque jam

ibi

omni modestia respondit


lupi sint, et oranes
bestiae

Expedit quidem, ut
a

monachi sub Mauritio Deo servirent, Conanus antequam bona quae illi et loco Sancto facere
,

Deo

creatas

cogitaverat

contulisset

moritur.

Ex
cisse

his verbis

valde vidit Deus cuncta, quae fecerat, et erant bona. Verumtaraen illos lupos, qui in stragem
horainura desreviunt, exterrainet Jesus Christus,
et

dcducipotest,

Gonanum ducem

postjaeta hujusmo;

nastrrn fundamenta haud diu supervi

ut

enim

ex antc

dictis

palet, elapso vix anno viam untcersx

dictis, inventi

Sancta mater ejus, cui ego servio. Quibus sunt juxta monasteriura duo ma-

carnis ingrcssas est, Mauritio,

momchisque prx-

properam tam propensi principis mortem kaud pa-

gni Lupi mortui nullum in se laesionis signum habentes. Contra raures et ratos injunxit fratribus. ut quilibet calceamenta sua vigilanter custodiret. Sed cum neque sic pestis cessaret, com-

rum
condit,acin'' ll,:e
ealaii, pro-

lugentibus.

16 Mauritius vero,
fratribusDeo serviens,

inquit
illo

Gaudeschius,

cum

confidebat. Curaque

digia

monasterio necessaria deessent, magis ac magis per patientiam se suosque Deo comraendans
,

patiensdamnisfratrura, orationem fuditadDeura, amout pestem illam a suis cultoribus et famulis


veret.

E
muresqm

consolationem a ccelo exspectabat. Si tamen credimus Lobineau, haud segnius, quam pater suus
novo huic operi
filia,

19 Continuo missa prece ad Dominum,


sunt duo corvi ingentis magnitudinis
;

visi

qui per

agj

manum

porrexit Constantia Conani

singulas raonasterii officinas volatu discurrentes,

et

quidem confirmasse prindpem hanc patris


ez sequenti probatur
charta,

sui donationem

qux

conspicientibus Sancto Mauritio et fratribus, omnes ratos et mures rostris suis occidebant, et recurvatis ungulis raortuos efferebant. Ita ut

apud eumdem Lobincaa tomo citatopag. 323 brcvitcr ita exstat


:

dam-

Constancia, etc. ducissa Britanniae,

nura aliquod per hujusraodi bestias amplius post

etc.

Notura

sit,

Carnoet illam

M. de donationem, quam pater meus co-

me

concessisse abbatiae B.

diem
sit

nec monasterio nec rebus raonasterii aliquatenus illatum nec apparuerunt hujusillara
;

mes Conanus abbati Mauritio


dedit, etc. Testibus

et suis

raonachis
episcopo,

Guyhod Venetensi

modi besti ampUua ejus ambitu. Quantum

in

monasterio nec in toto


In diebus
illo,

vero in duuioncs cxcrcucrd


:

Willelmo Corisopit. episcopo, Pagano de Malestret, etc. Licet autem (pergit Gaudeschius) consummationera operis non viderit, nempe Mauritius,

impcrium, sequenli probalur miraculo


illis,

pcrgunt ncta, quidam ariolus in vico

qui dicitur locus

Romani de

sylva nonati,

non

meruit tamen, ut post ejus mortem plenis:

procul a civitate Kempercorentena manebat, qui

sime omnia complerentur


in

sic

Deo

virtutes, quae

putabatur a rainus discretis hominibus habere


spiritura divinandi.

Servo suo latuerant, post ejus mortem compensante, et illum illustrera reddente gloria miraculorum, quse et eo vivente non defuerunt. Quoniam crgo hic. scrmo esi de miraculis, qus in

Ad hunc cum quidam homo

Groigena perrexisset, eura super quodam damno


sibi

iens a spiritu,

a latronibus irrogato consulturus, in via redquem consulere voluerat, est arillo.

vita

Mauritius palravit, non incongruum duxi, ea, qua a Gaudeschio accepta refert Mannque, in medio poncrc.

reptus, vexatusque diutius ab

p
m

20 Non inveniens
remedio
liberari,

inter homines, quo posset

vtnum mira'"

17 Prunum, quod

lego, ita se habet

Cum

qua-

dam die Mauritius ad Missam celebrandam paratus esset, vinum in toto monasterio non reperiri,
renuntiatum est
ei.

fama jam in culorum frequentia personabat, tandem suorum manibus perducitur amicorum. Mirum dictu, ejus
oratione sanitatera recuperans,

n" ad Beatum Mauritium, cujus insulis MiraGroia et in aliis procul

Ille

vero cliaritate et fide

dum

sano ipsius

plenus, urceolum acceptura a fratri

vacuum

in

consilio acquievit, nullara postea sensit a daerao-

manibus vino optimo plenum

suscipiens, fusisque ad

Deum

precibus,

ne

laesionera. Quoties

autem monitis Viri Sancti

fratre restituit, Missaraque

contraibat, et salutiferum praeceptum carnali victus

de raore cura debita gratiarum actionecelebravit. fuit initium signou Hoc credo ait Manrique

concupiscentia tran^urediebatur, confestim

a (Uemone vexabatur.
bis utor

Haec de virtute
et

(ver-

rum

ejus,

quod multa
in

alia brevi secuta lego.

Manrique

pag.

255)

potentia San-

Secundum, quod

Actis

refertw,

ita

conVigit

cti,

dum adhuc
:

viveret, etiam in ipsos daemo-

Locus monasterii erat tunc temporis, nempe dum horroris et vaprimo acptum esi sdificari, locus unde mures agreates de fluvii stee solitudinis
:

quain tamen adhuc post mortem, continuatam, quae sequnntur, ostendunt manifeste.

nes

..

pipis,

et

agmine

facto

ruvernosis terrae foraminibus granaria et res alias egressi


,

velut

n
..

Quippe cum idem homo in Carnoeto, dum recidivum timet, ut Viro Dei conjunctior adhaereret, oonversi habitum suscipit, atque obedientiam. gua
a il.nnonis

erat, calceamonasterii, et quod importunius rodebant, et paupermenta fratrum incessanter

..

nequitialiberabatur,

..

profitetur solemniter,

non solura quamdiu im..

peranti

382
AICIORE
S.
-

DE

S.

MAURITIO ABBATE CONFESSORE.


missum post factam
n n .

sed etiam ip*o ad superanti Sancto convixit,

collationera, fidem

facit

D.
.

indemms obediens successon neros translato (quod Viri Dei virtutem taraen, fuit. Addito monasterii transgremanifestaret) ne fines Sancti tuista adhaesione ad deretur nempe publicatuauthorera
:

GaudeReverendus admodum Pater Andreas quarta mensis Aabbas die


scne ejusdera loci prilis anno mdcliii
-

de quo

24

rique

Ca3terum inquit Sancti inter plurima haec miracula, quaa


pueri,

disseruimus. pauk post idem Man~


i

^
'

/^',',';,,,'';,,.
/

suscitati

mulum
91

sua>

libertatis

esl pesurrectio Viri funus illustrarunt, celebris

ns
.

authore Verba gestorum ab antiquo


prout ad

scri-

. cujusdara
. . . . . .

quem

aquis

submersum, ab-

sanch obit

pta

me

dunt
Dei,

Demum

transmissa sunt, ita proceViro ex toto factus obediens

prius ad sorptumque, dura suffocatum servi mox mater ipsa ad Sancti sepulchrum

matrem,

omnino

sanctamquevitam sub

spiritu hberatus ; est a pestifero conversi in Sancti habitn


ipsi

lmti offerunt, vita> ab eo restitutum

c<

.nspiciunt.

Porro hc

Sancto anms tamen aliquando ambiphlribus supervixrt. Non


ducens, Viri monasterio diu

ter abbas statira

paresurrectio celebratur, ut idem qui in ejus subdit, in hymno,

festo decantatur, cujus hi


:

quatuor versus esse

tum monasterii prasumebat


se

exire, quia dicebat,

dicuntur

formidare, qui arreptionem maligni spiritus


pot-

Viri inferre nullum infra claustrura Sancti Man- His et similibus - ait erat nocumentum.

Matri reddidit parvulura,

Quera mors acerba tulerat

Hque,
ritius

tum

miraculis

tum

raeritis clarebat

Mau-

Et

vita fungi meruit,

annum agens

;etatis

septuagesimum quinmeritis cu.

Quera canalis sorbuerat.

plus rainusve, cura tum, ut statim declarabo,


ipsius, ecce, pergunt acta Vita3
,

E
cujus Unde nullum genus miraculorum fuit, inveniretur. Corpus primo expers Mauritius

mulatus

Sacraraentis atque omnibus ecclesiaa

brachiaque filiorum virnunitus inter amplexus in ccelis. terris, ut regnare inciperet


vere desiit in
anno
i
i

- incapitulo .
filios

sepultum, in paviraento plano, (ea

KXV

hac mortali vita circiter annos quia colligimus lxxv ut sestimamus quod sic esse creditur, quando vi^inti quinque annorura

modestia decere visa est)

mox

e capi-

22 Vixit

in

sunt Gaudeschii) n tulo translatum est (verba juxta altare majus honorifice ad templura et
altari maxirao collocatum, cujus etiam imago in aliaque ejus imago sculinvisitur cum ca^teris magna ante pta est in cruce quadam argentea annos et ultra fabrefacta, atque alia3 in
;

primo raonahabitum assumpsit monachalem in autem bene tres aut ante prselationem
io
:

praelaturae quatuor peregit annos, et cura honore novo vero monasterio quindecim In trigilita.

centum

Dominum tertio annos mansit, migravitque ad anno ab Incarnatione Domini Octobris Idus
,

sacris calicibus circa

idem tempus

confectis.

25 In

QuareB missalibus praterea antiquioribus sub

u, regnante Christianissimo rege Francoaetarum Philippo Magnanimo Ludovici Pii filio, duodecimo, sexto, regni tis suse anno vigesimo
et

ejus noraine

civitatem tunc oppugnante crucis in obsequio monasterium annis cirAcharon. Cum ergo prius
citer

Missa continetur ad quintam diem mensis Octobris. Et inter cajtera missale habemus in hac domo (vulelicet S. Mauritii) ante trecentos annos conscriptura, quod ejus Missara
continet. Plura etiam sacella sub

nomine

ejus-

25 tantummodo,

ut

ostendimus, rexerit, annofit,

dem

Sancti

que

demum 1191

obient, consectarium

Carnoeto

tis ejus,

tum tum alibi

Loudeac, qui locus est nativitain tota Britannia sacrata sunt.

amplius 15, imo circiter prsfuisse.


Intei

Exhis
deceasisse

aliisque facile colligi datur,


initio
tot

Mauritio dulUt
dixi,

23 Putat Lobineau, Mauritium


i

die

cultum antiquissimum, quod


fere exhibitum
fuisse
;

imo vivo

mera

alia ula

quinta Octobris;
lendaria

et

fateor, reipsa Missale, et

Ka-

cumque

ac

tantis

tam

qusdam

satU antiqua ejus festum huic disi

ante,

quam
est

post

mortem

inclaruinset

mvraoulis,

afRgere;

verum, cum, ipsomet


mutile

Lobineau testante,

actum

de ejus canonizatione sub Honorio III


cujus

autographum Guilielmi

exprimal

obiisse

summo

pontifice,

mcripti

littera,

prout

in

ac

Nonas
,

Hiium III... Octobris, xque subintelligi Xdus nemo non videt. Nescio quoque qua
posse
/,,'

Corpore Juns Cap. 52.

De
.-

testibus et attestatio-

nibus legitnr,

ita

sonat

Venerabili fratri nostro

Qrand

Sancli obitum die 2 Septembris


scriptorem
interpolatis.
sat

collocei;

ast

suspicor,

hunc usum esse

episcopo et capitulo Corisopton. ac universis abbatiluis apnd stercien. in generali capitulo congregatis
:

plaribus

nimium

Porro Quanta

[f et infra.]

dis.

vestras mandaraus,

(pergmt Acta paucis


bitata alia
in

multa complexa) et indu-

insu^er miracula patraverit non solum proximis, verum etiam in remotioribus proclarere
coepit,

quatenus testes, quos abbas et monachi S. Martini Cistercien. Ordinis super vita et miraculis
piee

memoria M.

(scUicet Mauritii) abbatis

mo-

vinciis,

ubi

nomen

Christi

cum

nasterii supra dicti duxerint producendos, exa-

ipsius

memoria

invocatur. Miracula autern ipsa

minare sigillatim curetis cum ea diKgentia, qua3


solet et debet
in

trebuerunt, ut nec liber capere, nec manus nec cor hominis sufficiat cogitare. Nam
,.;,.,.-,

receptione testiuin adhiberi.

Hactenus textus

capilis satis mutilus,


epistola, qust ordine

ndent,

claudi

ambalant, muti loquuntur,

26 Subditur
i

36

est, in
,.

hunc
. .

...

li

audiunt, da^mones diffugiunt, morbi, pe-

periculaque fugantur ipsius meritis.

Hac-

modum [+ multisque episcopis alus et rehgiosis nm una cum abbate et conventu S. Mauritii monaiciens. Ordinis Crisopon. dimces. olim

eumdt

tenus

"

inquit

scripto, cui

Manrique in antiquo manuconcordare exemplar ad metrans-

nobis insinuantibus

piffi

me. Mauricium abbatem


tati

DIE DECIMA.TERTIA OCTOBRIS.

383
etc. dat.

A
coruscan

praefati

monasterii
*

divino raunere claris coru-

daraus.

Quod

si

non omnes,

Reate Kal.

AUCTORE
S. D.

scante

miraculis, adeo

ut monasterium ipsum

Septemb. anno X.

quadam usurpatione usus, seu potius quadamanticipatione futuri votum ab ejus nomine sortiatur,
et humiliter supplicantibus, ut
ri

28 Habes

hic,

quare ea vice a
hic

canonizationr
;

ini

tamen
>um,
iiiii-

abstinuerit prudentissimus

pontifex

ast

quid

cet ejus

ipsum adnumera-

postea obstaculi

natum

fuerit,

incompertum habeo.

mulus

Sanctorum catalogo faceremus, ut quod populus devota praesumptione, ut sic dixerimus, nunc
usurpat, seu etiam divino
instinctu
anticipat,

Perexiguum sane huic


inter

negotio progressum attule-

Henricumlll Anglix el Ludorit diuturnum VIII Gallix reges nondum sub hujus Sancto vicum
filio

illum appellando Sanctum, et absque auct. ap. se. venerando rite tandem jussione apostolica
faciat ad

sopitum bellum

et

ex altera parte ingcns Hono-

rii

gravissimis aliunde etiam rebus implicitipro bello


lixc sub Hono; neque canonizatio Chalemoti tempore, neque nostro, quod
est.

gloriam Christi et nominis Christiani,


in

sacro sollicitudo
rio inchoata

nos eorum devotis precibus,


annuentes, ven.
fr.

quantum
Leon. et

decuit,
dil.
fi.

n. episcopo

scimus, perfecta

Superest,

ait

Manrique, de

abbati S. Lupi Crisopon. dioec. dedimus in mandatis, ut inquirerent super praedicti Viri vita et

miraculis diligentissime veritatem, et


fideliter intimarent, ut

eam

nobis

concursu populorura ad ipsius sepulchrum continuato et protenso usque in hanc diem quem tamen non in obitus memoria, sed in festo Pente:

ea plenius comperta, pro

supplicantiura desiderio plenius annuere vale-

costes plerumque contingere, argumento est, eo facta die translationem celebrari, recolive, qu
est a capitulo

remus.
t,-st,

ad ecclesiam. Atque eam transla-

accur
fubet

27 Idem episcopus

et

abbas

quamdam

nobis

tionem celebratam majori acclamatione frequentiaque, obitus diem,


git, obliterasse.

mh
i

caminari

paginam transmiserunt, propriorum sigillorum appensione munitam, in qua multa quidem, et

quod nonnumquam continconjectans,

Quod tamen dixerim

E
nm.i
sit

magna miracula continentur facta, ut dicitur, a Domino meritis dicti Viri, quse licet probata per
testes juratos et
,<

sed non affirmans.

nominatos

in ipsa

pagina minu-

29 Sane de hoc concursu frequentiaque, et de speciali puerorum patrocinio, quo Sanctus vulgo
creditur gaudere, forte ob parvulum raatri restitutura, de

nnn

s,

m-

frequtn-

tatus.

m-

antur*, non tamen apparet per paginam saepedictam, quod ipsos testes examinaverunt sigillatim, et quod eos superhis, de quibus sunt testificati,

nuantur

quod numero 9 haec idem Reverendus


:

Pater
* * n

ait

In

festis

Pentecostes tanta ex

cir-

ac circumstantiis
ntia,

cum ea interrogaverunt
humana
devotio prom-

cumjacentibus

locis

ad

monasteriura Sancti

qua? solet et debet in testium rece-

Mauritii accurrit multitudo, ut credi vix possit,

ptione adhiberi.Unde licet

omnibus ad Sancti sepulchrum properanproprix corpus Sancti e terra elevatum et - tum ut a

pto debeat affectu honorare, quos dignatio divinae benignitatis honorat. tutius tamen esse cen-

tibus - (asserit Chalemotus et ex eo, ni fallor,

lectiones

semushoc

differre negotiura, quara in eo senten-

publicx adoralioni expositum fuisse)


n n m n n n n

tiam minus considerateproferre. Nolentes autem deesse supernae gratiae muneri, sed adesse, (huc

languoribus prassentibus liberentur, tura ut ab imrainentibus protegantur. Omnes etiam parvuli

usquein Corpore Juris ; qux vero sequuntmr, in~ tegrd subministrat Rayndldus Annalium tom. XIII pag. 355) discretioni vestrse praesentium authoritate

inandamus, quatenus testes, quos abbas et


dicti loci

antequara circumjacentium regionum quadriennium attingant, ter aut quater Sancto Dei offeruntur, ut a morbo, qui in illis provinciis parvulos circa illam aetatem vexare so,

monachi

super

vita et rairaculis dicti

let,

liberentur

et vota, quae quotidie paren-

Viri duxerint producendos, examinare prudenter, ac diligenter, ut raoris est, interrogare curetis, et depositionera eorura nobis sub sigillis vestris inclusa fideliter transraittatis, ut in ipso

tes offerunt, satis ostendunt,

cto

levamen accipiant.

quantum a SanMorbus hic puevorum

non

alius forte est,

quam

convulsiones istx aui spa-

ne-

smi, quos et in Belgio nostro infantes patip

gotio

cum

diligentia et maturitate debita proce-

cemuntur

'

Kota 28.

r^5^^-

DE

384

ACTA SANCTORUM.
D

DE

SS.

DANIELE, SAMUELE, ANGELO.

DOMNO, LEONE, NICOLAO, HUGOLINO,


MARTYRIBUS EX ORDINB
S.

FRAXCISGI

SEPT^

IN

MAURITANIA TINGITANA.

COMMENTARIUS PRiEVIUS.
J.

B.

B
Sanctorum Martyrum
in sacris

Fastis

memoria, passio, cullus sacer.

ANNO MCCXXl.

o
dum
(

uantt)
r , r ,i

fidei

Catholicx propaqandx studio,

insertum. Inscribi dein MartyrologiU

coepti

sunt,

ejjundendi pro Christo sanguinh arflagravii

m,

fecit,

senescente

seculo decimo sexto,

Maurohy-

dore

S.

FrancUcus Assisias,
luculente

cns,

Messanensis abbas, sed ad diem


:

OrdinU Seraphici parens,

admo-

his verbis

Apud Septam
Samuelis,

Mauritaniffl

x Octobris, Sanctorum

Sanct

irum

commUsa Eli* Tuscus MinUtro, OrdinU administratione, animoplaneim* perterrito in OHentem profectus est aut^gyp^ ad gem Soldanuni aypellant) cum gente Saracenica
patuit anno 1219, quo,
,

Danielis,

Angeli, Donni, Leoms. Ni-

colai et Ugolini Sociorum Sancti Francisci Martyrum, in Lusitaniam translatorum. Idem prxstitere

Felkius, Galesmius

ei

Molanus

ille

quidem

Christi fulem adductarus, aut, sin

minrn

id e

voto
s P e-

ad diem x Octobns; hi
mensis

autem ad diem ejusdem


in

succederet,

martyni equidem

illic

lauream, uti

xm

quos secuti Kac

re sunt qui

Marty:

rabat, reperturus.
ipse,

At quam
in

in

Mgypto

non reperii

rologvum

Romanum

novissime emendaruni

Apud

\anc Marrochii

Africa Berardus de Carbio,


ei

1'etrus de S.
Otto,
tanti

Geminiano, Adjutus, Accursius,


Patris non
degeneres
filii,

ipswsmet

Septam in Mauritania Tingitana, inquiunt, passio Sanctorum septem Martyrum Ordinis Fratrum Minorum Danielis, Samuelis, Angeli, Domni,
:

Miramolini regismanu inodiumfidei obtruncati,

Leonis, Nicolai

et Hugolini; qui ob

Evangelii

anno 1220, aspirante eorum


consecuti
;

votis

Mmine,
fide

sunt

praedicationem, et Mahumeticae sectae confutatio-

nec

multo post, korum pro

lelum
seu

nem

a Saracenis contumelias, vincula et flagella

smulati Daniel, Samuel, Angelus,

Domnus

perpessi,

demum

capitibus

abscissis,

martyrii
alio-

Domnolus, Leo, Nicolaus


OrdinU dignissimi alumni,
san g Ullh
,

et

Hugolinus, ejusdem

palmam
nes
;

adepti sunt.

Mitto Tamayi, Arturi

fuso pariter pro Christo

rumque recentiorum martyrologorum annuntiatioat singularia de Martyribus hisce in Chrono-

nemSepUein MauritanU Tin

gitanx,quafretoGaditanoalluitur, finibusdeSaracenis, infestissimis Christiani nominis hostibustri-

logia

monastica Lusitana, anno


a

1622 Ulyssippone

editaP, Antonius
pag. 71 scribit
:

Purificatione, Augustiniartus,

umphum, variUcum

sacris,

tum profanis litterarum

Item. inquit, ineodem mense Ju-

monumentis celebratum, reportarunt,


apud
rologos,

nio scilicet) Septse, quae, est

Lusitanorura civitas

2 Ac primo quidem memorantur


anno 1522 Venetiis, sexennio
cessum illorum a Leone
xiii Octobris in

hi

Martyresin

in Africa, passio

Sanctorum Ordinis Minoruni

Calendario, quod prxfixum Brcviario

Romano
post

fuit,

Nicolai, Danielis, Ugolini. Romuli,


et Angeli cura

Emmanuelis

circiter

con-

duobus

aliis,

quo Leo

Sancto-

cultum, edito, ad diem

hunc modum

Cerbonii episcopi et

Confessoris

et septera
et
.

Martyrum Ordinis Mi-

rum numero adscripsit. Cum Samuelem ipse Eramanuelem Doranum vero seu Domnolum nuncupat Romulum, errat in vocibus at cum enumeratU
, ;

norura

quin

Officium eorum proprium ejusdem


legitur t die xin OctobrU ex inteste

Martyribus sex, binos superadditalios, gravius pec~


cat
;

Breviarii pag
stitutione

473

indubium quippe
abesse

est,

ab ea enumeratione so-

Leonis X,

Rubrica

illi

praefixa,

lum

recitandum, ac tunc primum, itemteste Tabula Officiorum de novo appositorum, Brcviario

Romano

Leonem, universamque horum Martyrum classem numerum haud excessUe septenum. Curautem mensi Junio eorumfestum adscripserit,
dicendo

; ;

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

385
auctore

A
aliosqut

dicendo non sum, nisi fortassis ejusdem dies aliqua

eorum

in

Lusitaniam translationi

fuerit consecrata.
et

3Accedunt Martyrologis jam


alii,

Htatis
f

scriptores

tamcn certum apparet, eam clausulam Actis ab alio quopiam tum demum fuisse adjectam cum in lectiones distincta et ad officii ecclesiastici
fuerit, satis

menlio,

qui

pariter,
litteris

ei

quidem fusius

horum Marty:

rum Acta
meus

consignarunt, nempe

Bartholoi

formam, sub airnnm niniirum 1522, rcdacla sunt. Opere itaque pretium fuerit hxc Acta recuderc vel
ea solum de causa, quod Breviarium illud
nuiii,

Albisius, Pisanus Conformitatum Lib.

pag.

Romasit

87 editionis Bononiensis, anno 1590 factx, ubipag.


1

uuno 1522,
perrarum.

Venetiis editum,

hac nostra

id opus

Antoninus, archiepiscopus Florentinus, ex

S. Pisanus anno 1385 edidisse legitur Ordine


;

getate

Prxdicatorum, anno 1459 defunctus, Historiarum


part. 3, tit. 24, cap. 7, 6; auctor libri Teutonici Vinea S. Francisei inscripti ei anno 1518 typis

5 Jam quid de Actis qux Mariani a Janua auorum nomcn prsferunt? Dehis longe secus censeo at quia ncc cuiuis obvia, nec prolixa admodum, nec
, ;

altt-

denique prorsus inutitia sunt,


foliis

et facile

pereunt,
est

qux
huc

Antverpiensibus

editi,

ex quo

eorumdem Martyrum
Latine edidit Surius

separatis

commiltuntur,
:

visum

ea

Acta ad diem Oclobris

xm

transcribere.

Sic habent

Venerabili in Christo

Marianus Florentinus, sub initium seculi xvi mortiius; Marcus Ulyssiponensis, Portugalensis dein episcopus, sub annum 1580 e vivis sublatus Lib. 4
Chronicorum Ordinis Minorum cap. 31
nogallensis dein episcopus Lib.
et binis se-

Patri ^Elise Vicario Generali

pauperum MinoS.

rum Frater Marianus a Janua

P. D.
in

Pax
hanc

Christi. Die xxvi Septembris venerunt

civitatera Septse tres Fratres nostri Calabri, quo-

quentibus; Petrus Rodulphius Tossinianensis, Sei

rura unus, qui vocabatur Daniel ex oppido Belvederii,


reliqui

Historiarum Reli-

erat provincialis, ut ipsi dicebant; et

gionis Seraphicx pag. 74, cujus opus anno

1586
suis

hjpis Venetis prodiit

Henricus Sedulius Historiz


aliique, ab

duo sacerdotes, unus dictus Frater Angelus a Castro Villarum, et alter Leo a Coriliano
qui

Seraphicee apag.

176;

Arturo in

cum

essent a nostris Christianis charitative

ad Martyrologium Franciscanum hac die Annotatis

suscepti,

inceperunt hortari verbis, quze videspiritu,

laudati

quibus, quod nonulla,


nostris

qux apud

alios

bantur plena
tes

hos mercatores, ut virtuet glo-

non rcperias, de Martyribus


do

memorent, ad-

sequerentur et vitia relinquerent, annunvitiosis,

Hieronymum Marafioli de Antiquitatibus Calabrix Lib. I, cap. 26 et binis sequentibus Paulum Gualtieri Lib. i, cap. 52 de Martyribus Calabrix
;

ciando pcenam, quae dari solet

riam

illis,

qui Christi prsecepta sectantur; tandies

dem

post

octo pervenerunt

alii

quatuor

Gabrielem Barrium de Antiquitate

et

Situ ejus-

eorum

Consocii,

quorum

noraina, ut ab eis acce-

dem Calabrix
tis

Lib. v

ac Bailletum denique in Vi-

piraus, erant Fr.

Ugolinus a Cirisano, et Fr.

Sanctorum ad

xiii Octobris

diem.

Acta gemina

4 Exstant prxterea
diana,

in bibliotheca

nuper Bollan-

Nicolaus a Coriliano, Fr. Samuel a Castro Villarum sacerdotes, et Fr. Donolus a Castro Vil-

nunc autem

Tongerloana Acta eorumdcm

larum

laicus, qui ab

eorum patre magno desideuniti,

martyrii duplicia, typis edita, eaque, ut pree se ferunt, a testibus oculatis profecta
litterx Fratris
:

rio expectati,

postquam fuerunt

insimul
sufficiat,

quorum

altera

laetabantur.

De eorum Vita hoc unum

Mariani

Janua, Seplz in subur-

bio

apud mercatores Christianos commorantis, ad

quod non huraana cernebatur, sed tota angelica, et tota a rebus humanis segregata. Isti jam in

Eliam vicarium gcncralcm anno 1227, xxvil Octobris conscriptx, exhibcnt, quas e vetustissimo Ms.
membranaceo depromptas Frater Franciscus Antonius a Coriliano Ordinis

unum
sibi

congregati die Sabbati prirao alter alterius

lavarunt pedes et inde tota die in nostro


in

oratorio fuerunt perseverantes

orationibus,

Minorum Convenlualium
in

nec postquam venerit nox, cessarunt ab inceptis,


sed perseverarunt,
flagellis
ipsi

typis Velitrensibus protraxit

luccm anno 1640,

ter
;

propriam carnem
ille,

diris

ac

Philippo Salutio, patritio Janucnsi, dicavit ; altera vero Breviarium Romanum anni 1522, de

castigando

visus est locus

dura

erant pernoctantes in oratione, totus clari-

quo supra,

offert

in

novem

lectiones

distincta, et a

tate et splendore coruscans.


die,

Tandem

albescente

Sedulio, in suo de martyrio septem Fratrum Commentario non solum indicata, verum etiam brevibus hisce verbis, quantum apparet, impense laudata
:

Frater Daniel ab uno Sociorum Sacraraen-

talem Confessionem suscepit, et inde ipse om-

Extat etiara eorura Passio in vetere Breviario

Roraano dulcissime scripta, iu qua nihil desiderari videtur. Magni hxc apud me sunt ponderis et
auctoritatis
:

nium filiorum Confessionera audivit et celebrans omnes in Missa coramunicavit, quibus expletis, nobis reluctantibus, unusquisque tenens in manu quaradam
vitatem,
et

Crucifixi effigiem ingrediuntur cilibera

tum quod lamquam Acta illorum Mar-

voce Christura solura esse


et

tyrum sinccra ac ijcnuina,

cum anno 1516

(ut infra

mundi salvatorem conclaraant,

Maumeticam
;

dicetur) legitimum eorum cultum a Pontifice Fran-

ciscani Patres petieruntac impetrarunt, LeoniXoblata probataque fuisse non ambigam; tum quod a
testeoculato, uti ex
nistri
his vcrbis,

legem eos ad infernum ducere protestantur sed audiens falsi prophetse improperia furenspopulus
eos variis contumeliis et opprobriis caedit, quoe

nec his sedati mi-

omnia ab

illis

per Christum

laeto anirao susten-

diaboli, sed nobis videntibus

ipsorum caprimitus

pita conquasserunt,
conscripta fuerint.

manifcsto apparet,
refert,

tabantur; ducuntur tandem ad tyrannum, qui aspiciens eos intrepido vultu, et loquentes ore
fervido, ac imperioso arbitratus est insanos esse,

Neque

incalce Lectionis

nons

translationis ipsoru% in

Luktaniam mentiosejuncta

propterea jubet eos in carceres conjici, ubi per


octo dies absque cibo raorara traxerunt
;

nemficri; quamquam
passione

enim hac eorum translatioa

nullam
eis

annorum

intcrvallo satis longo

tamen passi sunt inediam, quia Christus erat


51

Tomus

vii

Octobris.

386
AUCTORE
J.

DE
i
#

SS.

DANIELE, SAMUELE, ETC. MARTYRIBUS.


Ootobris
obtruncati

tentnrmultissponsionibus, velint-

dicuntur?

Rursus

secundum

B.

)ii|ls

SSTSC
hic exhitrita

V mug cemeretur

a judice civitatis

Ar-

octo.

non

in

diem Dommicum, sed

alterum Iffc

^udita

eTapitandos esse decretum est. ad sententia omnes. quasi essent


decert bant, quis eorum primus
esset.

uernU curii diem, qua ^atemin^essi idsorvpta Epistola Mar ris. At quamquam Iwc

epulat

inti

f.

pamam
,

martyrii recipiendam
rortatoria,

Non

di-

fff.

** .*.* '-< f ><


*

'"'

vert

wvTr
Sousa
'

Dei

FraL

Lnt

S, usl
et

dicara

tandem

qu ad Fratres
eo'

suos ha-

mosirne, 7"-'

*
-

P
insertis

'"'"

M - W
**

Daniel, nec quaa et qualia

7tao
autem

uri

1522

quia nimis prolixus


die

quod

decimo

tertio

nes ottruncati sunt; sed huc


:

E*c nusqv sermo noster sese convertit. ipsos nunc 'tyrologi, cetenque 8 Passim quidem
fere

A^ * lOr*.
m
(

consonet

adversetur

barbarorum immanitas non permansit

totam civitatem sanctissima eorura caturpiter et veneranda corpora collisa, et pita magna deprostrata fuere; sed, pacato populo,

nlper

MMb horum
Tom.
I.

snpra laudati,

rt

-Wm fa
non

Uartyrum

ea

^
Men
,

scn^
,-

mggm
vatrit,

gulomm autem cognomina

item.

Waddmgus

Annalium Ordinis Mtnorum ad annvm

nos de votione veneranda? et sacrae reliquiae per fuerunt, recollectse B, Spiritu sancto duce,

1221 num. 36 Danietem*Calabriee ministrum, cevero a terorumque ducem&e Belvederio, Nicolaum

apud nos servatrc, quarum animaB tamen sine dubio cura Christo, ob cujus confessionem san-

Saxo Ferrato cognominatos scribit, citatis in marMargine Rodulpliio, Mariano Florcntino, Historia
tijrum

guinem suum fuderunt, in ccelis exultant. Datum apud Septam Saracenorum die xxvii Octobris
mccxxvii. Sed
se ferant, ac e
ut ut h.rc

Acta testem oculatum prs


laudatis

Ms., observatque Rodulphio Dannulum, Mariano, nempe Ftorentino Romulum fuisse dictos refelliV, prsterea Rodul:

Donulum

(alias

Domnum

Ms.

vetustissimo prelo subjecta sint f


"

phium, quod Angelum Martyrem eumdem

ac

An-

meaqiiitlcm opinione, Actis supra nnm.


auctoritate et fide

plurimum cedunt

ac primo qui-

gelum Pisanum, Anglisminislrum, fuisse opinatus Ceterorum autem cognomina tacet omnino; at est.
ex Mariani alterius Epistola, supra
1

dem

in iis forte displicebit alicui,

quod hmc epistola


Audiit quidem

relata, habe-

Fli.r vicario generali inscripta

sit.

eonomine Elias, dum

in

vivis

S. Franciscus fuit;

Nicolaum, Waddingo a Saxo ferrato, dimus: ctum fuisse a Coriliano a quo standum sit, ignoro.
:

sed anno 1227, quo scripta fuii hmc Epistola sub

2 Idem cognomen a Corilianoiwdiluro fuisse Leoni.


3 Tresexipsis

mensis Octobris exitum, jam


Elias, teste

inde a mense Junio

Angelum, Sarauelem

et

Donolum

Waddingo inAnnalibus Franciscanis


2, e vicario generali in

idem
4
qute

sortitos fuisse

cognomen a Castro Villarum.


Calabria sita sint sinftt

ad

eumdem annum num.

Uijolino

coijnomcn uildilum fuissc a Cirisano,


in

comitiis generalibus supremus Ordinis moderator re-

quidem oppida cum

nunciatus fuerat, quod, ut a Daniele ejusque socius,


ntpote, obtcnta ab Elia
licentia,
in

gula, singulos quoque

verosimile

fuisse
si

natione

Africam post
potuit, ita id

Calabros. 5 Denique docemur, omnes,

Doranum

dicta comitia profectis, ignorari

haud

seu

Donolum

exceperis, fuisse sacerdotio prxditos,


iri.

Marianum ex
scnpiis ad
prsfixisse,

hospilibus suis
litteris

non inaudisse, aut,


tantum
vicarii
si-

qux
Lib.

vix alibi existimo repertum

Danielera e
Gualterius

Eliam

litulum

familia Fasanella ortum duxisse


I

scribit

apparere potest vero non


in

admodum

cap.

52

in

Calabrorum Triumpho; sed cum


Gualterio consonat Michael a Tu-

milc Displicet vero mihi, quod

iisdem Actisse-

fateatur, id se ex traditione scripsisse, ejus rei fides

ptem hortnn Fratrum martijrium diei mensis Octobris

penes ipsum
gio tomo

esto.

decimo

tertio

illigetur,

quod ejusdem mensis

decimo pars scriptorum, ut infra dicetur, longe major potiorque assignat.

Displicet

maxime, quod ea
non coheereat,

III Bullaru Capucinorumpag. 77. 9 Calabria porro non solum septem istis Marty- iter in Jfau.... rilaniam .... ,. ribus patria obtigit vcrum illiccommorabantur etiam
.

Mariani a Janua
uti ostensum eo.

relatio sibimel ipsi

ut Marafiotus Lib.

cap.

25

scribit,

cum
in

martijrii
in

cupiditate incensi e Calabria profecti sunt

Tu-

minui prubanlur.

7 Die xxvi Septembris (anni procul dubio 1227,


quo Marianus scribebat) venerunt, inquii
ille,

sciam

inde in Hispaniam, ac

demum
licentia,

Maurita-

in

niam, obtenta prius ab Elia

navigaturi,

hanc civitatera Septse tres Fratres nostri


dies octo pervenerunt alii

post
:

nempe
7ium

in

convcntu Castrovillarum, ab Andrea

quatuor Consocii

Se-

nensi, teste

FaWaddingo Tom. IX. Annalium ad an-

ptam itaque quatuor hi postremi prius die


Octobris,

tertia

qux

eo

anno Dominica erat, appulsi non

1399 nuro. 46, olim exstructo. Qualterius eodem Danielem et socios, in Mauritaniam abituros
convenissc scribit, eorumque per Galabriam iter, ex

fuerunt. Isti (septem, pergit

Marianus)

in

unura

congregati die Sabbati (atque adeo haud serius die


nona Octobris) alter alterius sibi pedes laverunt
et

indigenarum item,
fere

uti

apparet, traditione ad hunc


:

modum
ct

describit

abituri

in

Mauritaniam
oppidum

in

oratione pernoctarunt. Postridie,

albescente

Martyres,
nerant,

Castruvillaritm

('unccntu, quu conve-

die (dccima Octobris) ingrediuntur civitatem, ca-

egressi

Bclvidcrium ('////<
littore

piuntur, carceri mancipantur, ubi per octo

dies

haud procul a maris Tirreni


constituto itineris duce,
ttna

situm) Daniele

moram
cohxreni

traxerunt;

igitur

ut

minimum usque ad
haec

contendunt; progressi

decimum septimum Octobris diem. Qui vero

inde, ut navigationi

sese

committant, nautas quee-

cum

iisverbis,

quibus die decimo tertio

runt

at hi causantur aquee penuriam.

DanieHtaque

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

387
praeparavit patriarcha?
aictorf.
J-

quem in littore maris assignat, loco humumjubet, eaque effossa, erumpit repente
quecerto,

cffodi

tribulatione

nostra, qui

fons,

Abrahae victimam

liolocausti, qui

etiam ex prae-

qui s. Danielia hodieque nuncupatur; navesque con-

cepto Domini, de terra sua exivit nesciens, quo


iret,

miuni. Supercst, mquit,


nsionis

Gualterius, hujus conscopulo cujusdam ext


altera Socii quatuor
vela
/

ideoque reputatum est

ei

ad justitiara, et
est,

monumentum
in binas,

in

amicus Dei appellatus. Sic ergo qui sapiens


stultus
fiat,

portus, unde

quarum

ut sit sapiens, quia sapientia hujus

altera tres recepli naves,

Africam versus

raundi stultitia est apud Deura.


vobis,

Notum

ergo

sit

runt. liu Ule

iii

iiiiui

horum habet Barrius,


ubi de
lib.

et i-

quod

si

Dominus Jesus Christus,


:

qui pas-

pse Calaber, sive


rio,

lib. 2,

Blanda seu Belvide5, ubi Danielis


;

sus est pro nobis, et qui dixit

Ite et prsedicate

ejusque agro agit, sive

So-

Evangelium onmi creaturaa


eos, qui occidunt corpus
;

Ite et nolite tiraere


:

ciorumque ejus martyrium describii


scriptores reliqui
sis navigiis in
.

nihil quos vidi,

item

Non

est servus

imo vero, quod de Sociis divervectis ait, id

major Domino suo


persequentur
:

si

persecuti sunt me, et vos

Africam
in

non Calabria,

duxerit vias

nostras in seraitis

sed Taraconx
cuiii
.

Hispania factum passim ceteri di~


crhnii
rst
,

suis ad laudera ejus et salutem fidelium, ad ho-

Neque

sutis inihi

tumetsi Sociorum

norem Christianorum,
bonus odor sumus

et

ad mortem et damna-

Calabria discessum

non inficier,

fontem

illic

tionem infidelium, sicut Apostolus ait: Christi


:

Daniele haud procul a maris


tum,
licet

littore fuisse excita-

aliis

odor

vitae in
si

vitam,

aliis

lnca S. Daniele, quod hodieque vigeat,

odor mortis in mortem. Nara


(ait

non venissem

nomen
trmiitio,

invenerit; partim

quodquam

antiqua

sil

ea

Christus) et locutus eis non fuissem, pecca:

ncsciam. partim quod vel ex solo Danielis


ejus

tum non haberent

nunc autera excusationera

Sociorumque

ex eo loco discessu

vel

aliis

ex

causis ea

fontis
in

appellatio

dimanare potuerit. Neut qui

non habent de peccato, laudabimua eura in sempiternum. Igitur nuntiatum fuit ante regera no-

quc

Calabria

Africam (quod Gualterius,

men

Christi et confessum per nos,

quod non est

de Tuscia aut Hispania

nc verbnm quidem faciat,


iti-

in alio

vera salus et probatum per veras ratio-

innuisse videlur ) recto Martyres contenderunt

nes, mediante interprete, corara sapientibus ejus.

nere
ac

jfrius

enim

in

Tusciam, inde in Hispaniam

Regi ergo saeculorum immortali

et invisibili soli

demum in Africam appulsos fuisse, ex Pisano, Marco Ulyssiponensi, auctore Vinex S. Francisci,
Rodulphio,
tis

Deo honor
Valete.

et gloria in ssecula saeculorura.

Amen.
passio

et

Aclis Martijru infra subjiciendis sa-

12 Hac

illi

quidem magnitudine animi ad expe-

anno
3

supcrque constat.

titam votis omnibus martyrii lauream alacros proiti-

Ka?
0<
t

rfiex

captivitas

10 Nilul quidem Acta dicunt de Martyrum


nere per Cala.br lam instituto

Sept*,

perarunt

verum quo anno, quo


controvertitur.

die Christo victimse


id aiunt

>bris,

verum de eorum
ita

procubuerint,

Factum

S.

Tuscia in Africam profectione

loquuntur

Hi

Antoninus,

Marianus

Florentinus,

Rebolledus,

obtenta licentia a Fratre Helia, Generali ministro


sive

Marcus
1221,
Inuit

Ulyssiponensis,

Podulphius aliique anno


sexto.

B. Francisci vicario (addit

Waddingus, et

1227, ab obitu S. Francisci


superstite
illis

Contra

anno

benedictione S.

Francisci) de partibus Tusciaa

Francisco, id contigisse scnin

recedentes primo Taragonam, civitatem Aragonia*.

alii, ut

Pisanus, Molanus

Annotatis ad

pervenerunt.

Tnde

vero, ut

Acta pergunt,
sol-

Martyrotogium Romanum, Barrius, quibus consoimiit

Daniel
vit
;

primum cum tribus Sociis in Africam Marianusa Janua duos tantum Danieli

Actu infra edenda, Breviarium Braccarense

hic

Socios tribuit, verum


pantia.

non magni momenti discreQui vcro Taracone remanserant, Septam

una cum Fvanciscano, Vinea S. Francisci, Waddingus, quin et universus Franciscanorum Ordo,
qui,

inquit

Waddingus,

quantumvis adraonitus
unica hujus ipsius

appulsi sunt secundum Acta pridie

Kalendas Octo-

subesse in numeris (1221) errorem, non admisit,

bris, die ab adventu

Danielis quarto.
prsefati

Morabantur

neque correxit, sed semper

in

autem, inquiunt Acta,

Fratres

cum mercivitatis,
ci-

aimi (1221) martyrii perseverat sententia. Quo-

catoribus Christianis (Januensibus, Massilien


et

rum

auctoritati
,-

cedere, eodem judice,

debent, qui

Pisanis) in

quodara vico extra mcenia

secus sentiunt

maxime vero,cum nec opinionis sux


coiijcclarum probabilem

quia nulli Christianorum licitum erat ingredi

fundamcntum solidum, nec


adferant
cessore,
:

vitatem sine Saracenorum speciali licentia. Dominica proxime sequenti


in

quod enim ab Helia, S. Francisci suc-

oppidum irruunt, palam

in

Africam missi dicuntur, momenti

esi

prxdicant Christum, ac carceri mancip&ntur,


i

quo

perexigui,
vivis

quandoquidem

eo

ipso

anno (1221

in

suni c&lesti luce circumfundi, teste


captivitatis,

Mariano a

adhuc agente S. Francisco,


mihi sedetopinio

fuerit Helias uni-

Janua. Cetem tum

tum martyrii adeorum

versi Ordinis aUministrationi

admotus.
:

Eadem qux

juncta, quod accurate satis describantur, tacitus praetereo


;

Waddingo,
ni u

et

cum enim Mariaejus martyrio

focere tamen non possum, quin

litte-

Janua de Danielis Sociorumque


ex quodam
vetustissimo
subjecerit

ras, ardore divinoplenas, quas

ad Hugonem, majosa-

litteras

Ms. membranaceo

rem Gciiuensium apud Scptam commorantium

prelo

Franciscus Antonius a Coriliano,


ut
.

cerdotem, ac viros duos religiosos, alterum Domini-

le aeciilerit,

hoc uut simile epistolx, Mariano

canum, Franciscanum alterum dederunt e c&r> silcntn' premam. Sic itaque se habeni apud Waddinijinn

Janua adscripta
prx
si

exemplar nactus
testis

S.

Antoninus

alicunde fuerit, eique, utpote


tiitcm
i

oculati auctori-

ml

iiniiuni

1221

niiiii.

38

se ferenti,
ji

fidem abrogare non ausus, in

Mten

ii Benedictus Deus et Pater Domini nostri

rrorem

aliosque conjecerit.

Demum

ut res

si

\e

Jesu Christi, pater misericordiarum et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni

habeat,
luic
iii

malim equidem ab Actisinfra recudendu


rc

stare,

quam

Mariani

litteris

sibii

388
AUCTORB
J. i P sis

DE
haud
idaue non quoad

SS.

DANIELE. SAMUELE, ETC. MARTYRIBUS.


num. 7
fuit osten-

B.

C ^lZql
d imdit
.

satis cohstrentibus, ut

1220 Marrochii
niam transferri
tom

occisor

annum tanium,
affecti

sed ctiam
,

curavit, ut

wpora inde in Bispaorumdem Actis m


videre est,

Lrtyrio

fuerunt

faetum

Mariani Epistola dic Octobris dccimo tersedparslonacmajorpotwrquescriptorumnna ti0 auctore eorum cum Actorum infra recudendorum
martyrium
diei

HJanuarii Operis^ sextam ejusdem mensu illatu


Lusitani* princeps
vereor

itaque,

fJ^Z u
l en

quoa

ae

ejusdem mensis decimo adscribunt,

ad Martyribus Marrochianis ex vero dici potest, Septanos perperam translatum sit multusque duoxto,

quo primum

litLs

cultus

lehonorari sunt cvpti, ex auo nempe deinde indultus a Pontifiee fuit,


illis

num Marfochnm
regis

fuerint

aliquando delat*.

VaZlatusad diem ejusdem mensis decimum Vine* S. vulgm autem, ut perhibet auctor tutm publico eoZncis/nondumconcessoaPontifice Martyrum merum cultu diem Octobris octavum
ter-

LuHtani*
nusquam

Martyrum rehq^ Neque quis fuent dl* ,nomen fMu* satu constal
illorum

^m

inveni,

pr*terquam apud Bailletum,

Benedicto XIV citatum quihunc fume DtonyCrassium, Alphonsi Crassi (mo III nonllseu
si)

mori* sacrum

habuit, unde sibi illos

eodem die mar-

filium, sed dubitanter, affirmat.

Tametsi autem

tarium tolerasse persuasit,

quem dein Surius, Bail-

neh*c translationis adjuncta indubitata non sint,


gari tamen ipsonon debet;

sunt. ietus aUique minus caute secuti


reliquiz a
Christiuiiis

quam adstmuntBrevta1

13 Occisorum
'-

die

Octobris decima anni supra

ria Franciscana, Pisanus, ex

xnea S. Francisci

primum
lectx,

miUesimumducentesimumvigesimiprimUuHsupecorpora percita furore rius dictum est, Martyrum laAnomimo nostro inspectante, memhratim
pkbs
raptavit ac quaquaversum populi furor resedit, ut ea a Christianis, postcaquam habitum fuerit ; colcolligi potuisse, prodigii instar
ceravit
lecta vero
in

Surius,
r ius,

Rodulphius,

Sedulius,

Barrius,
dc

Gualte-

Bailletus, Benedictus
et

XIV

Servorum Dei
Itb.
I,

Bcatificatione

Bcatorum canonizatione

dissipavit adeo,

insolens cap. xxx, uum. 16, aliique plures. Neque annorum est, ut Sanctorum reliqui* aut longo adeo

cursu, aut subito

suburbano Europxorum mercatorum

a ut occultentur,

quodam incognitove casu pereant, aut hominum notitiam fugiant.


teste
ecclesiis regionis Inter-

scu, horreo (hoc enim valet vocabulum Alfondega)

Prxterea vero horum Martyrum memoria,

ut

Anomjmus

noster

interpretatur, vico honorifice

Waddingo, in quibusdam
amnensis
j am
in

Acta, sepulta sunt, ubi ipsorura raeritis, inquiunt sunt qux quidem vcrba. rairacula facta

Lusitania impense colitur, ac nomina-

crebra

tim in Braccarensi, ejus regionis primaria, in qua

num Actorum
illa

scriptoris sint,

num

contra ejus, qui


redacta in
ista

ad Officiiecclesiastici Lectiones partitus est, quod nesciam, an

normam

novem
mira-

cium

dudum proprium illorum celcbratum fuit OffiUnde non inanis, inquit, fiet conjectura,
:

quod

alicubi in illo tractu, vel in

ipso

illo

pri-

subsecuta, necne cula Martijrum ncccm proxime sint hxreo ; huc tamcn rcfcrenda videtur Mardubius

maevo delubro (Braccarensem,


intelligit)

ut opinor, ecclesiam

inter frequentes et celeberrimas reli-

tyrum apparitio, paulo post corum necem, teste relala : Gualterio, facta, a Barrio vero his verbis

quias recondantur incognitae.

15 Ceterum

in

eadem Lusitania horum Marty-

Antonius quidam Pupiensis cura hos irrideret, nocte insequenti. sibi per soporera tristi aspectu,

rum

meritis ac mtercessione

Deum
is,

-.

..

cultus a Leonc x concesSIISi

miuta miracula

fuisse

operatum, non solum


Officii
;

qui Passionis Acta


sed et alii

armis induti minitantes


alter arrepto gladio

visi sunt,
illi

atque

horum

ad normam

ecclesiastici reduxit,

plagam

in coxendice in-

non pauci tradunt

unde factum

est,

ut vulgus eos.

figere videbatur
vel cx solo illatx

quamquam
Marhjiibus

absque ullo miraculo


injuriee horrore,

eorumque imagines venerari, ac festum celebrare


cceperit die

me-

vm
;

Octobris, ul auctor

Vinex S. Fran-

tuvc secutur# vindict* homini huic temerario hujus-

cisci scribit

at

major ea in re Patribus Francisibi,

modi somnium

fucrit fortassis objectum.

scajiis religio

fuil, id

non obtenta a
:

Summo

Bispaniam
aUatu,

14 Quamdiu porro Septx servatse fuerint corum reliqui* nemo est, qui accurate cdicat. Post aliquot annos in ecclesiam S. Marix apud Marrochios (condendae ibi

Pontifice facultate, nefas existimanlibus

vulgi ita-

que animati exemplo,

eam

sibi a

Lcone

X facultasic

tem petierunt, ac
Leonis
exhibet
filiis

facile impetrarunt.

Liquet id ex

Romano

ritu ecclesiee facultatem


scribit

litteris,

quas ex earum autographo


crebro

Patribus Franciscanis Miramolinum dedisse

laudatus

jam

Waddingus

Dilectis

Waddingus tom. 1 Annalium ad annum 1220 num.

universi

Ordinis

Minorum

professoribus,

48)
flc

translatas fuissc, ac calesti lumine coruscasse.

prsesertim de observantia, ubilibet constitutis.

aliquanto post

rursum inde

in

Hispaniam avectas
ipsi

Leo Papa X.

Dilecti

filii

salutem et Apostolicam

Rodulphius Tossinianensis, suffragante


dingo,
(inquii
affirmal
:

Wad-

benedictionem. Utfrugifer Ordo vester fructibus


praetiosis,

Marcus aulem Ulyssiponensis Wmldingus ad annum 1221, num. 41),


nihil

quos produxit, laetetur;


in vocatione,

vosque veestis,

strorum exeraplo

qua vocati
,

Lusitanus genere,

hujus rei raeminit, imo


coli scribit.
in

robustiores effecti, solum

Christum

quem

as-

adhuc Septae servari et rum seu Marochium seu

Marcus

eo-

sumpsistis, sequamini, nullaque graviora formidetis

Eispaniam

translatio-

pro ipso

auctoritate Apostolica tenore

nem

tacet

quidem, sed Sept* servari colique eorum


non
scribit, at, ubi delitescant, ignotari.
is,

praesentiura, vobis et
clesiis

reliquias

vestrum cuilibet; ut in ecdoraorum vestrarum, publice et solerani-

Unius tantum Translationis mcminit


a teste oculato conscriptis

qui Actis
.

ter Officium
lo,

Martyrum de Beatis Daniele, AngeOrdinis fratribus, qui pro Cliristi noet

desuo h*c

adjecit

Dein-

Samuele, Donulo, Leone, Nicolao et Hugo-

de

filius

regis Portugalliae pro

dono

petiit et ac-

lino, vestri

cepit et in Hispaniara transtulit. Berardi Socio-

mine mortcin >ubirc

m.-irtyrii

palmam

in

Sa-

rumque

ejus,

ex eodem

Ordine Marlyrum, anno

racenorum partibus consequi meruerunt,

sub

Officio

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.

389

Officio duplici majori

in die vestro capitulo ge-

prius;

nerali

determinanda

annis

singulis etiam

in

Ex D n E illorum Officium proprium n M diem ejusdem mensis decimum terlium ibi occupet,

cumMartyrum
illi

R,

Missis et Litaniis, ac

aliis divinis Officiis,

prout

przfixa
fiat

hac rubrica

Ex

institutione Leonis

de

aliis

Sanctis per Sedera Apostolicam canoniet

zatis,

solemniter celebrare

dicere, ac

pro-

Officium xiii Octobris. Festum eorum alias celebratum apud PP. Franciscanossubrituduplici,
alias sub ritu duplici

priam legendam

in choro cantare in ecclesiis do-

secundz

classis reperi; etqui-

morum, tam fratrum, quam monialium,


vestrae subjectarum dumtaxat,

curae

dcm

donec per nos,

seu successores nostros ad solemnem canonizationera deventum fuerit, libere et licite valeatis, concedimus ac omnibus et singulis locorum Or;

tum Hispanix, tum Lusitanix provinciis cum octnva cclcbratum fuisse scribit S. Beex nigjius Fremaut in horum Martyrum Legenda ;
in variis

quo item disco Patres Capucinos Belvederii Blandse


conventus sui templum
nielis

Deo sub
,

invocatione S.

Da-

dinariis, aliisque personis,

ne desuper vos

raole-

sacrum

esse voluisse

ejusquc mcritis restitu-

stare, aut impedire praesuraant, districtius inhi-

tum

cceco

visum, nautasque a Christiani

nominis

bemus. Praeterea, quia


litteras

difficile

esset praesentes
;

hostibus in mari maximo


ereptos.

captivitatis periculo fuisse

ad singula quaeque locadeferri

volumus,

Franciscus denique Gonzaga

PP. Mino-

ut

earum transumptis manu

alicujus publici no-

tarii subscriptis, et sigillo vicarii generalis vestri

Ordinis munitis,

ea prorsus fides adhibeatur,


si

cum anno rum Calabrix provinciam dispcrtivit in duas, ha1580 rum altari, Calabriam complexse Superiorem, prode Obscrvantia generalis minister,
vinciae

quee praesentibus adhiberetur,


vel ostensae.

forent exhibitae

septera Fratrura
,

nomen
,

indi

veluti

papro-

Non

obstantibus constitutionibus et

tronorum
vinciee

eorumque

effigies

majori

ejus

ordinationibus Apostolicis, ceterisque contrariis

sigillo,

ipsomet teste Gonzaga, decrevit in-

quibuscumque. Datum Florentiae sub annulo Piscatoris die xxii JanuariiMDxvi, Pontificatus nostri

sculpi.

anno

III.

et

extensus,

\Q

Ex

hisce Leonis

litteris id

primum

patet,

concessum a Pontifice de Martyribus Septanis cul-

tum ad Franciscanam familiam


si in rigore

fuisse reslrictum

ACTA
DANIELIS, SAMUELIS, ANGELI, DOMNI,

dein illarumvi solemniter canonizatos dicinon posse,

loquamur

qua de causa

et ipse

Leo,

et

nuper Benedictus
tione, etc. eos

XIV

de Servorum Dei Bealifica:

tantummodo Beatos nuncupavit

cum

SS.

autem neque Leo, neque ex successoribus ejus quispiam eosdem Martyres solemniter in Sanctorutn

LEONIS, NICOLAI ET HUGOLINI,

numerum
illis

retulerit, quecret

forlasse

nonnemo, cur
Respon-

Sanctorum
non eo

hic titulus adscriplus sit ?

deo,

id factum,

quod solemniter in album

relati sint, sed

quod eorum cultus ad universum orextensus fuerit,

MAKTYUUM.

bem Catholicum

cum eorum

Offt-

voluit, et cium Breviario Romano insertum Leo quidem cum hac,in qua Sa.ncti diserte appellantur,

Oratione:

Deus,

qui

nos

concedis

Sanctorum
in

Ex

Breviario

Romano

antiquo.

Martyrum tuorum

Danielis et Sociorura Ordinis

Minorura natalitia colere, da nobis

zeterna

beatitudine de

eorum societate gaudere. Per Dominura, etc; quam appellationem ipsis adscriptam non solum legas in Martyrologio Romano, Gregorii
XlIIjussu
edito, et

Clementis

auctoritate recoin

A
rum

pud Ceptara
lis,

civitatera

Saracenorum a

ANNI) mccxxi
1

Passio SS. b Danielis, Angeli, Samue-

Jgjg
/

c,

Domni, Leonis, Nicolai et Ugolini _ qui anno Domini mccxxi a, sext<>


. .

^
t\i

hiii in
,

/,Wi

gnito, sed ipse etiam

Benedictus

cditione

nova

Idus Octobris

e in prasfata civitate passi

sunt. Hi,
b
c

ejusdem Martyrologii, a se aucta castigataque, reliquit intactam.

obtenta licentia a Fratre Helia, f generali ministro sive B. Francisci vicario, de partibus Tusciae
g recedentes, prirao

Festum a dic

17 Patet item, earumdem littcrarum


Palres Franciscanos fuisse,
ut,

vi

penes

Taragonam civitatem Araj

Qcfhri
irajislatum.

qua Martyrum Sedicm dicerent;


ficrct, nt-

goniae pervenerunt, ubi Frater Daniel, qui erat

g
'-

ptanorum celebranda
placuit

festivitas foret,
ut id dic

aliorum praelatus,

cum

tribus h

tantum Fratribus
ob causam

VBTOprimum,

x Octobris

navem ascendens,
oportunara.
i

alios

relinquens

que

ita in comitiis

generalibus,

Rothomagensibus

Cum

Ceptara civitatera Saracenoibi,

eodem anno (1510) a Fratnbus dc Obscrvantiu habitis,

applicuisset, k

donec

alii

Fratres veniet

sancitum,

et

in fuit

comitiis
;

Burgensibus anno
in

rent expectaverunt. Int.erim Frater Daniel


reliqui Fratres

1523 confirmatum
eadem
ut

eorumdemquc lcjcnda

verbum Dei
ibi

Catholicis viris Janu-

Capilulo Generali Assisii approbatu


opinor,

triennio post,

ensibus, Pisanis, Marsiliensibus et aliis


plurimis, qui tunc

quam-

qux Breviario Romano anni 1522


Visum
illis

aderant praedicaverunt.
alii.

inscrta, et infra rccusu cst.

deinde fuit

Et post

dies aliquot Fratres

qui Taragonae
/
i

id fcstumadie x Octobris transfcnr in xm, ut ne Francisco sucrum, iucidrrct. Lco ,,, octiduum, S.

relicti fuerant,

Ceptam

pridie

Kalendas Octobris
religiosus et

applicuerunt m.

m
vir

itcm Pontifex

idem

pr.cstitisse

videtur

aliquanto

2 Igitur Frater Daniel,

sa-

piens

300
EX BftEVIAMO
llllM
\

ACTA

SS.

DANIELIS, SAMUELIS, ETC.


jam
minister pro-

MARTYRUM.
D
solus raundat inquinaquietat. Scias
in

piens et discretua (qui fuerat


vinciae Calabri) et
alii

cujus est, ipsara recipiant, qui estDeus trinus et


uniis Jesus Christus, qui

sex Fratres praadioti,

Chriili

Ultii

nomen
i

invt

toSpiritu ferventes, salutem illorum infidelium


tia

tas animas, et vera bcatitmlinc

turi,

viribus affectantes, se ipsos morti

non timue-

ergo nec

te,

nec aliquem tuorum

lege,

quam
viciis

runt exponere,

dummodo

possent optatum Deo

tenetis, salvari posse.

Sed de die in diem

trescum

fructum offerre. Morabantur autem praefati Framercat'">ribns f hristianis in quodani vicivitatis,

fcedari, obcsecari et indurari

propter vestra contibi et tuis

tinua peccata. Cognosce ergo gratiam

co extra raoenia praedictae

quia

nulli

missara et baptismi lavacro mundamini, rectam

Ghristianorum licitum erat ingredi civitatem sine Saracenorum speciali licentia. Et ob hoc latenter volebant civitatem intrare, ante opus eo-

viam cognoscatis et per illam incedatis. 5 Cognoscentes ergo Saraceni, quod minis
terroribus eos ad insaniara suae
fidei

et

..,,)<

iim/u,

revocare

fumminisac
blanditiis,

rum ab

aliquo perciperetur et impedirentur. Fe-

non possent,

illos blanditiis

ac voluptatibus cor-

rla igitur sexta n de salute

animarum suarum

et

porumque
tur.

deliciis

ac venereis trahere conaban-

aliorum secreto tractantes se roboraverunt, et


die Sabbati sequenti, o Sacraraentali ne, Eucharistiffl

Qua3 omnia fervide respuentes, probaverunt

Confessio-

eos a natura rationali valde depravatos, et quasi

Sacramentumreceperunt, et no-

animalia bruta effectos,

cum

talia ipsis

dominen-

ctem sequentem insoranera ducentes, exeraplo


Salvatoris alter alterius pedes lavit, et se in divinis colloquiis et orationibus occuparunt.

tur et regant, et ita non domini, sicut eos Deus


constituit, et etiam natura, sed servi empticii ta-

lium insensibilium

comprobamini

effecti.

Natu-

3 Itaque
Ingri ssi

sic

armati milites Christi die Domiaggressi sunt.

ra enira rationalis talibus dominari debet, et non


e contra
:

captique,

nico p

summo mane bellum

Clam

ducere et regere, et non duci nec regi


In hoc ergo bruta

civitatem intrantes per mediara plateara et inter

atalibus, ut belluae faciunt.

Saracenorum turbas imperterriti clamantes, quia

animalia ostenditis vos effectos.

Quod vere

Spi-

non

est in aliquo alio salus nisi in Christo Jesu.

ritus Sanctus per os Davidaffirraat dicens Psalra.

randa

Et Spiritus Sancti araore accensi ignea et admifidei nostrae et divini amoris verba claemittebant. Gens vero
illa

48

Homo cum

in

honore esset, non

intelle-

xit

comparatus est enim juraentis et insipien"

mando

Saracenorum
affecerunt.
inter-

tibus, et sirailis factus estillis.

feralis et

furibunda eos in capitibus percusserunt,


opprobriis et verberibus
et ante

6 Tunc Saraceni furibundi et bestiales, viden- morte damtes

et raultis

nec etiara his eos revocare posse,


et intentant.

mortem
mortem

Deinde capti

regem deducti, per


sunt
fidei

minantur

Sed Deus benedictus tanroboravit, ut

pretera ab eo auditi, ea qua3

verae et fervide

tura eorura constantiara

animarum
la q

salutis in solo

Jesu Christo

pro Christo

totis viribus affectarent,

et ferven-

annunciantes, et multis rationibus (ut in Episto-

tissime Christum filium Dei esse,


et in

Mahometumque

eorum ad Dominura Ugonem sacerdotem


Mahoraetum
et

sequaces ejus demersos et continue deraergi

majorera Januensiura patet) probantes et suadentes, et

infernum proclamarent. Tunc quidara iniquus


aliorum praelatum

legem ejus

fallaces, et

ad

gladiator cura iracundia accedens ad Fratrein

inferos eos ducentes ab ipso rege in carcere vinculis ferreis jussi

Danielera

percussit

eura

sunt mancipari,

in

quo octo

ense in capite dicens, quod


statim

nisi fieret

Saracenus,

r
5

diebus r multis calamitatiBus et augustiis macerati fuerunt


s.

eum

interficeret.

Et ad hoc

similiter ju

dex, Arbaldus nomine u, et quidam alius anti-

Mahometana
refutata
lege,

4 Die autem octava in mane, quae erat dies


Dorainica, videlicet

quus eos hortabantur dicentes


vitaa

Quare praesentis
fidein

VI Idus Octobris MCCXXI adregem, quos


eos

dulcedinem perdere vultis? Suscipite


et vitam et

ducti sunt Fratres ad antedictura

et

legem Mahometi,

honores

in

mun-

cum

interrogaret,

si

eorum

quae contra le-

gemipsorumetMachoraetumdixerant,pceniteret,
et earetractare vellent,

do habebitis. Tunc Frater Daniel contra illum seniorem dixit inveterate dierum malorum,
:

omnes audacter respon-

quamdiu errore sathanae

decipieris

Mahometus

derunt, se

niliil

penitus retractare velle, sedcon-

firmando probabant spurcitias innumeras etmulta bestiis

tuus minister est sathanse, et omnibus ipsura sequentibus est causa raortis aeternae. Tu potius

communia in lege ipsorura contineri, Mahometumque viciosissimum approbabant, legemque veri Dei nostri virtuosissimam perfectamque
admirabilem affirmabant, utpote reprobativam vitiorum omniura, assertivam etinductivam virtutum acomnium raorum, per portenet

convertere ad fidem veram Catholicam, ut salveris, quia satis fuisti deceptus errore legis tui

Mahometi. Et cum fecisset judex contra eos gladios ad terrorem vibrari, et firraissiraos invenissent, dedit sententiam, ut

omnino decollarentur.
perlu'' l

taetstupendamiracula (ut in Novo ac Vetere Testamento clare patet) confirmatara quae num;

7 Tunc sex Fratres magno gaudio exultan- quam "u tes, et multa alia pro Christo pati cupientes,
considerantes, quod tara parvo supplicio

quam

(a

quocumque potentatu, quamvis per


et strages suorura fideliura

in-

gnam mercedem
bilia

numeras mortes
tiura, fuerit

non

armis neque virtute aliqua corporali resistenscere.

tam maampla dona, tam inaestimagaudia adepturi essent, non parva IsBticia
et

Quod

persecuta) deficit pullulare et crenisi verissima esset et veri ac omni-

UOil

fieri non posset. Nec credas felicitatem seu beatitudinem quemquamconsequi non* posse, nisi mundatos a viciis etpeccatis, ab eo,

potentis Dci

Ab alia vero parte araore divino inebnati pro Christo omnino membra et viscera in tormentis tradere cupientes nimio fervore pagestiebant.
tiendi fliagrabant.
plitibus, gratias

Et omnes, in terram fixis poDeo agebant, quod inter ser\


c

suos eos nuraerare fecisset, quod ad gaudia

lestia

DIE DECIMATERTIA OCTOBRIS.


lestia et iiuestimabilia illos

301
ab eo,

perducere dignaretur,

b Titulus
qui

hic

adjectus wosimiliter fuit

et

inter choros

Martyrura et

Angelorum eos

sub

anmm
in

1521, annucntc Leone X, Acta


Offieii ecclesiasHci

ajternam vitam constituere decrevisset, quod ad ipsos destinasset, quod pro et infinitam lasticiam
accennoraine suo in patiendo et voto patiendi palmara modico disset, et ad tara inaestimabilem
cruciatu perduxisset.Laudamus ergo te, Doraine
infinitaj bonitatis, infiniUe

Passionis
c
fuit
;

formam
unus
i

redegit.

Ex

his

Domnus
i

seu

Domnulus

laicus

ceteros sacet

tradit

Epistola

Ma-

Janua adscripta, qaam videsis num. 5et 6. Memorata illic oppida Belvederium, alias Blanda,
,-,,, a

omnipotentis
tiae et

clemen-

Castrmii villarum, Corilianum,


n,ini,

Barrio Coriola-

misericordia;, et in mirabilibus operibus

Ciriaanum , Barrio Oyterium ,


singula
;

Calabria

tuis infinite laudabilis.


hllarique

sita suni

sed Nicolaus, qui in ea a


a

Coslan-

8 Postea conversi ad Fratrem Danielem osculabantur manus


til.i

riolano cognominatur,

Waddingo

dicitur a

^axo

animo

ejus et pedes dicentes

Gratias
et

Ferrato,

ditionis Pontificia

COStro.

71/0

aoiraus, Pater, quia nobis


fuisti,

bonus pastor

dum

ductor
eos

benedic

filios

tuos. Qui
:

amplexans

d Qonsule num. 12 Commentarii e Consule rursus

omnes

et

osculans benedixit

Gaudeamus

prxm. numerum Commentarii prwii

omnes

in Doraino,

diem festum celebrantes, quia

proxime citatum.
anf Vicarius generalis secundo renunciatus fuit

vitara, de tride raorte transimus ad aeternam de luctu ad sticia ad inenarrabilem lieticiam gaudium de tenebris in admirabi,

jnaestimabile

no 1221 mense Junio, eoque munere fungi perrearit usque ad annitm 1227, quo ad mensem Junium
geprovecto ex vicario factus est minister Ordinis neralis, teste Waddingo ud annos supradictos.

lera claritatem,

de cascitate ad limpidissimam

vi-

sionem, de ignorantia ad sumraam exultationem, de de miseria ad jucundissimam


sapientiara,
agiliponderositate et gravitate ad dilectabilem ad regnum et tatem et subtilitatera, de servitute

g Nulla hk mentio
Calabriam mstituti
sciam itinere apud
;

fit

itineris a

Martyribus per

uti

nulla de
est
<

eorum per Tumentio


:

Qualterium
ab
illis

putem

dominationem, de labore et angustiis ad requiera de innumerabiliet tranquillitatem, et breviter


felicitatem. bus calamitatibus ad infinitam
svbeunl
[a
,,,,.<
;

tamen utrumque

iter

reips

institutum.

Qme

de itinere Calabrico prsterea

Gualtcrius

narrat,

de</

denudati et 9 Deinde milites Jesu a rainistris

coUawurn
C/tmttantJi
i

manibus a tergo

ligatis, Christi

improprium por-

habesnum. 9 Commentarii prsevii. tribuit h Marianus a Janua binos hic tantum Castro villarura, et Danieli Socios Angelum a

oUecttt

post
ni

modutn

HispOr
-

civitatem sicut tantes, educti de aula regia extra raortera. Ipsi vero quasi ad agni ducebantur ad animo ad epulas invitati ardenti et exultanti

Leonem a
i

Coriliano.

uecf /". runt.

adlocum mortis supplicium festinabant. Cumque fuissent, per manus iniquorum, occisionis ducti sunt et capitibus ipsorum caesis decollati
sacris
,

Renuente nauclero plures transvehere, inquit Waddingus ad annum 1221 num. 36. k Factum id seculum Marianum a Janua xxvi
Septembris, die Dominica;

cum tam anno 1221,

quam 1227
1

fuerit littera

Dominicalis C.

Domino beatissiraas aniraas sanguine purpureas Nec his sedati ministri diaboli, sed, tradiderunt.

Itaque die Jovis

xxx Septcmbris. At secundum


adventum Danielis,
sive die

Marianum
Octobns

octiduo post

conquassa

conquassenobis videntibus x, ipsorum capita * corpora eorum per civitatem trahentes runt, et
pueris et aliis Sadilacerabant membratim, et ea sic ante morin ludibrium tradiderunt, ut racenis morte, et post mortem satiarentur
,

tertia.

Finitur hic in Ofjicio Sanctorum

Martyrum

lUIil.

sequentiproprio Leclio I; quod et de singulis octo

bus numeris dictum puta.

tem et in corpora eorum opprobriis. Fuerunt postea eorum


honoriper Christianos miraculose collecta, et vico Ja : id est, in fice apud fideles in Alfundega,
reconnuensium y, Marsiliensium et Pisanorum miracula facta dita, ubi ipsorum raeritis crebra pro dono sunt. Deinde filius regis Portugalliae
petiit et accepit, et in

n Die
Die

Octobris.
Octobris.

II

Marianus a Janua ; hic dus in diem Octobris

Quoad diem Sabbati consonat sed ejus quidem catculo incidit


ix.

hie rursum Actis p Die Oclobns 111. Consonat Marianus quoad diem Dominicam; sed ea ad diem

Octobris x,

si

vera scripsit, refcrenda

est.

Hispaniam

transtulit, per

quorum

Deus multa miracula operatur ad gloriam suam et honorem z.


suflragia

Commentarii praevii, q Videsisillam num. 11 ejus verr ldem Marianus scribit stando itaque
:

bis

non ante dicm

xvn

Oclobris (quod alibi


tracti

nusquam
die, cjus-

legas)

Martyres ad

necis

fuere supplicium,

quodcum asserto abs illo emortuali eorum dem mcnsisdecimo tertio non cohsret.

ANNOTATA.

Id temporis

visi

suni Martyres

ccelesti

lumine

circumfundi,

ut post alios

Mariauus, a Passim
scribitur

id contigisse

Waddingus scribit ; at ait, cum nondum Septam


:

Septa
,

est

autem oppidum

morabantur ingressi apud mercatores Europaeos


iteran spectaculum potuit.
t

Mauritani* Tingitame

in freti Gaditani faucibus

anno 1415, ut ait situm, a Joanne Lusitanix rege creptum. Hispanis paret et Vasconcellus, Mauris
vulgo dicitur

Lege

Sensibilium.
appellativis
.-

u Nominibus

tamquam propriisinter-

Ceuta

olim vero dictum fuisse Senonnulli tradunt

dum Afri
hoc est
,

utuntur

sk reges suos Miraraolinos,

ptem Fratres Geograplu ui pan fcrc altitudinc

quod
,

collibus cssct impositum.

credentium principes appellabant more J3gyptiorum t quorum reqibus nomen Pharao com-

mune

392
mune
folio

ACTA
fuit
:

SS.

DANIELIS, SAMUELIS, ETC.


lum
bris

MARTYRUM.
monumentum certum
in
li-

dulphius

Arbaldus autem seu Astaldus, ut RoTossinianensU lib. Historiz Seraphicx idem valet ac judex

ait exstare ea cle re

Ordinis, precter antiquum, quod laudat, Chro-

74

vcrso scribit, Arabice

nicum.

Nesciri ubi nunc lateant in Commentario

vel pra?fectus.

preevio dictum est


,

x Testis oculati verba sunt Mariani a Janua, si quam de sanctorum Martijrum


agone ad Heliam epistolam dederit,

et forte ipsiusmet

dinali

Barrius tamen aliquas a Car; Aragonio (hujus nominis Cardinalem, anno

1478 creatum, anno vero 1485 mortuum habes Tom. I Aprilis pag. 114 in Annotatis altcrum
;

y Propric

signifleat

hxc

vox

Horreum

publi-

cum
suas

usurpari hic videtur pro

loco, in

quo merces

Tom. III Scriptorum rerum Italicarum pag. 436, qvi scculo xiv fuit) SS. Danielis et Angeli reliquias in
fertur.

Europxi
silo.

mercatores recondebant, Jiaud procul

Culubriam inissas

scribit; sed addit


istis

ut

Septa
z

Ceterumomnia, qux ab
regis, etc.

vocibus

Dein-

Qux
in

de

Martynm reiiquiis

in

Hispaniam seu

de

filius

ad calcem usque sequuntur,


aut

potius

Lusitaniam per regium Lusitanix priuci-

Actis hisce,cum sub


cii ecclesiastici

annum 1515

1522 ad
num.

Offt-

pem

translatis luc dicuntur,


:

apud scriptores Fran-

normam

redacta sunt, assuta fuisse


4.

ciscanos passim est legere

Rodulphius tamen nul-

existimo, ut videsis Commentarii prxvii

DIE5

DIES DECIMAQUARTA OCTOBRIS

Nota 23.

SANCII, QUI PRIDIE IDUS OCTOBRIS COLUNTUR.


E
S.

B
Callistus seu Callixtus

Papa Martyr

Romae.
SS. Fortunata

conS. Donatianus episcopus Remensis Flandria. fessor, Brugis in


.

Virgo ejus-

derti in

Forlunatus episcopus confessor, TuUmbria.


in

que

fratres

Martyres Caesareae in
Palaestina.

S.

Carponius, Evaristus et Priscianus.


S.

Manegildis seu Manechildis Virgo dioecesi Catalaunensi.

S.

Rusticus episcopus confessor Treviris.

Gaudentius episcopus martyr Arimini


in Italia.
S.

Angadrisma Virgo abbatissa Oratorii


in dicecesi Bellovacensi.

S.

Saturninus,

S. S. S.
S.

Lupus,

Ampodus,
Modestus, Lucianus,
Saturus, Placidus.

SS. Agratus et Casturus seu Agritius et Casturius episcopi confessores, Vien-

Martyres
in Cappadocia.
S.

nae

S. Simplicius, S.
S.
S.

Allobrogum. Burchardus episcopus confessor, Herbipoli in Germania.

Cosmas episcopus
in Palaestina.

confessor,

Majumae

S.

Lupus,

Martyres Cordubae in
J

S. Aurelia.

Hispania.

S.

Dominicus Loricatus confessor Ordinis Camaldulensis.

S. Coelestis

seu Ccelestius episcopus conI.

fessor Metis in Belgica

S.

Bernardus confessor in Latio.

Tomus

vi Octobris.

52

PR^TERMISSI

PR^TERMISSI ET IN ALIOS DIES DILATI.

Sanctus

Petrus martyr cognomento Abselamus*ru Auselamus, Grsce 'Avaetejioq,


,,.,

lensis

ad Usuardum Additionibus
in

verum Sancti

,,n

omnes

Opere nostro

locum jam obtinuere


:

wfh

,/,,.

MagiHt Grscorum MePetro Balsamo,


Catalogo generain

sequmtibus
Ulgisus

his dicbus,

nimirum

Sirletiano exstat nsis excusisel Menologio


insertus',

IV

Februarii,

verum, annehica

S.
in

Amolvinus

vnFebruarii,
XVIII Aprilis,

Ferrario qui hodie quoque a


li

memoratur perperamque Aulons


Tillfnwntius Tom.

Macedo-

Ursmarus Enninus
Hidulphus
Tli.-.dulphus

XXV

Aprilis,

iaponitur,sitdiversus,controvertitur.Diversum

xxm
x

Junii,

esse,

V Monumentorum

Ec-

XXV Junii.
Julll,

clesiaUicofum

r n 0-

749

contto&l, deque afgu-

Amalberga
Abel
S. Silvanus

nostri Supplementis, quibus idfacit, in Operis

vAugusti. martyr hodie


et

mento pronuntiandum,

in

sua in

Usuardum ad
dixit

in

Menssis excusis,

in

lertiam Januari
rius, etsi

diem

observatione

SolU-

Menologio Sirletiano
niitm,

apud

Maximum Margu-

intenmjam

antea

Bollandus, sequaces

eliam

Cadetanum et Rulnaftium nactus,altervm


Opere nostro
de S. Petro Balsamo
tracta-

Sancto isthoc

Cytherorumepiscopum, recurrit; verumde Gazenvum ejriscajw marttjrc attum


est

ab altero non dislingui statuisseni ad jamdictdm,

apud nosjam

addiem, quo cum pluWMsitiu


t/psimet

qua
rat,

Martyribus Martyrologio Basiliano ac

in

diem
anno 1521
t

In -^'uarii

Romano
cit

hodierno exstat inscfiptus,

iv Maii.

S. Gaudentii confessoris

hodiememinitin Usuardb
Colonix

S. Calepodii

suo Grevenus,

Agrippbue

martyris Romse Hodie mentionem faFlorttrntm nostrum Ms ; ast,si Calcpodium,


nos od
xiii

excusus, idque pariter facit


titulOi
*

additoetiam episcopi

optui

Aprilis diem

Martijroloijio

s'/'"

iianum apud Sollerium UsuardiAuipsa

Tamlactensi vix notum ac


.

Romx

forsun phktiUm

ctariutn.

Grevenus hac

die

etiam celebrat

hand alinm

Romnnum
qui primtt

nominis hujus
ttiommflpedie
in

S.Gaudentium Martyrem, Ariminensem epi pum; ut certe hunc, infra hic dandum, diversum
factai n
ln,-f

martyrem novimus, qnam Calejwdium


sbyterum Marlyrem,
Usuardinis apud Sollerium Auctariis
sio

Maii
ei a

Gaudenlio, modo o
ul puto,

sc

memofato. Ast quu


connodie
ibi-

Vanir
est

ffaud alius,

quam Gaudentius
Ms. Novarix
tamen
vel
h.tr

memoratus, Operi nostrojam insertus


qut
ih

ad

fessor, in Florario

nostro

tlirni,

phribus

aliis

Fastis sacris nc

in ij)so-

aniiunlnilii;

rlsi

onlrtn

episCopi titnlo

mct Mtirlyrolotjio Romano Imdierno


cttm

Romx

una

dem

lioiiii

condecoretur, eutn
ut

idttrco,

nonpaucis

aliis,

martijrio ibidem coronntis,

qnod NovarLr,
ulltts ttltits

dm,

shjnrtnr,

ncc Sanctus

annuntiatur,

xMaii.

nomine Gaudentius, quam

qui civita-

SS. Felix et Blanda martyres hodie annuntiantur


in

tts iiujtts init

episcopus^ ibidem cokttv/r, esee puto

Mss. Cartusi.c Bruxellensis ad

eumdrm cum

S. Gattdcntio, Xororirnst rjnsmjio,

Additionibus. Alii hotul dubie

non sunt,

Usuardnm quam

in

Opus
rt

nostruiii

inm

illato

ad dirm

sihi

nalnlcm,
aliisque

nominis

Itiijiisconjwics, qni

S. fallisli Papjc,

quo

Martyrologio

Romano hodiemo

infra hac die


affecti
.

dandi,

Actis

narrantiir

maftyrio

Fastis sacrisexstai inscripius,

xxn

Januarii.

vt

rum

de hisce aliisque, quos habuere in


est

S. Constantinus Perusinus in Etruria episcopus

martyrio Socios, actum ajmd nos jam quo


in

ad diem

martyr. hodie
stat,

tn recentiori,

quod penea nos ex-

Murtyrologio

Romano

hodierno aliisque

Ms. una cum


h\

sociis

septem memoratur;
haud adjungitur, nec

Fastis sacris recensenlur,

x
iu

Maii.

verum quinam

fuerint,

SS. Donatiani et Rogatiani


minit
nostro

magna Ms.
soli

isli fules est

habenda. Adi Opus nohoc

martyrum Florarium nostrum Ms. Dc lns

hodie me-

Opere

strum ad diroi, quo


Constantio,

in

locum inter Sanctos


sit,

actum jam estad dicm, quo quatuor Mar-

omissis,

quibuscum passus

tyrologii
aliis

Hieronymiani apographis, pluribusque

Sociis, concessimus,

xxix Januarii.

Fastis sacris ac ipsimet Marturologio R,>inscripii,

S. Theophilus Vice-dominus seu ceconomus


in Cilicia ecclesUe hodir recurrit
thusise Bruxellensis ad
in

Adanx

mano hodiernosunt
viris hodie

xxiv Maii.
Trecon-

Mss. Car-

S. Fortunatus, veluti episcopus et confessor,

Usuardum Addilionibus ;
disillatus est

una cum S. Rustico, episcopo


Florario nostro

et

verum isSanctus, quiei Poenitentis nomine


tingui solet, in

fessore,

in

Opus noslrum jam


s(

ad

episcopus,
prseter
oituiii.

Ms. signatur. Cum nominr FortunatUS, nullus omnino


et

diem, quo ab ecclesia colitur


sacris exstat inscriptus,

pluribus
iv

Fastis

Amalarium Fortunatum,

Fortunatum

Februarii.

SS.

Ursmari,

Ermini, Theodulphi, Ajnolwini,

quem et Mauritium inter annos 840 et r rnhnit iii rpi .cojmrum Trevirensium
ut

Abelis, TJlgisi, Hidulphi, et


latio bvdtr

Amalberg

trans-

CatalogU inveniatur, oportet,


UtTO thtdrnt agatur
;

de illorumalter-

signatur in Mss,

Cartusis Bruxel-

crruiit

vulc qu,c dc

ambobns
iii

DIE
in

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
Justum
tune obiisse, n
in

395
contra UHs,

qux eum
indiaant,

sunt Operenostro in PraUrmitsia dicU jam


posterior
in

addiem, quo eorumdem

Usuardinis

tunc translatum fuisse

GaUias,

ita

apudSollerium Auotariis, itemque in mni et Leotionario ecclesix Treviren&k galendario


refertur,

1645

standum potius
isto

sit,

statues ex iis,

qum de

sancto

Lugdunensi
/,/,

antistite,

in notmuMis prxterea

x Junii

a liis

iacris

absque ulla etiam seu obitus

Protasius et Celsus SS. Nazarius, Gervasius, martyres hodir. in Ephemeridibus Grxco-Moscis, Menologio ,,, Typico S. Sabx, in Qretcorum itemque et in ntaaius Mensm eXCUSlS, Ttn<iliutio etin magnis MenxiS excusU,
Basiliano,

seu translationis mentkme hodie

seruimusad diem, \uo

in

memorato, Martyrologium Roma-

mm

hodiernum
>

indeque in

Qprn nostrum

est

modemarum nuji lZZ'loio utgZ in Mowiogio canscripto, et in Kavernacula per Margunium


lendario Slavo Russjco,
in

*m*m

Septembris. illatus, "** DepositioPlacelteAuguateuxori. II,,dosnMas'""memoratura Ferrario in generali Sangni hodie memoratur a Ferrano in generali non sunt, ,, qui in Martyrologio Romano

Linguam LaHnam a

stgnantur; verum Spafwenfeldio nobis conveno, Protasio apud nos cum Marde SS. Gervasio et nodierno actum jam est ad xix
lyrologio

Catalogo, eadem

tstfiseu

impemlruB qux
t

ab aliis melius, ut apparet, Placilla aut Flaecilla quos pariter ,/ Molano, apud
hodie occurrit, cel bralur etiam
vi

Romane

Junii; de Nazario vero

et

Celso ad

xxvm

Usti

beatee

me-

Julii.

occurrit in Specios* Virginis memoria hodie Cum Virgo hxc martyris Florario nostto Ms. adeo haud ex,,,/ ,, /,,/ afficiatur martyrque iUahUS """"""' a iuahus nominu ejusdem Sanstituse videatur, "

morice; verum cultu caret,


,

uii

nemo non statuet


in Pr.eter-

,iu.r in

medium jam adduximm


ejus
est, ni

missis nd

diem, quo

magflis (irdcorum

***

ctu mulieHbus

quarum
in

alteraf ut

rZZZ- Zm
martur.cum
tabella,

Menxu
fra hic
,

e$cusU mentio
.

xiv Septembris

S. Privatus mil

um
i

S. CalUsto

plunbus

aliis

maTtytibW ex

officiorum

dando

Martyrologio
\

Papa Romano parvo RomaM

in-

seu

focessoribusnostm

arS. Antonii in Gallia altera vero chicmnbiosuppeditata, x.ii Marlii


;

fcre dumeayMieronymianis apographis,martyres diem m Opus xi JulU taxat r-ecmsene solitis, ad

verum de Sancto isto milite annuntiatur haud recte, quod S. Callisto an e gimus eumque l Saturus, in duoPontifici hodte Sanctus, nomine
apagrabus apud Florentinium jRieranymianis adjungatur, existimari binomium, insinuaphis Martyrologio Romano hqdierVllll us ad diem,quo xxvm Septerabris. insi riptus,

nostrum exstat

est diversa illata, verosimillime

Epiphann Ticinenverum an a S. Speciosa, S. non ut martyr, sed ut qux sis episcopi sorore,
Virgo tantummodo Papix pariter est diversa? Quod si
nobis
to Insubria
ita

no exstat

coHtiur,

S.

habeat,

ahunde
Opere

tylas.

aut CorKorulla, Korilla, Kortyla, Cortyla Camerarius, Ita hodie de Scotorum PietaU
lib.

tam parum

in est nota, ut locum ei

Wionum
,,,,.

Ugni V">' prima


istum^ibidem cap.
iib.

loco citans t

Florarii nostri auctontate nostro concedere sola quod si vcro contra cum diaudeamus;
fulti

Verprodens, sese loqui de nominis hujus


55, num. I MetropoL cap.
in

,/,,, episcopo, /''

non

cta Sancta

sara Virginem t

SpecioVirgine Papiensi, a qua S. duplici secunds Classis nta


sub

G memorato,quiaCrantzw

29 non

Kortila, sed, conlra ac


Catalogo,

episcoporum

Mantux

coli solitam, xi Julii die ut assentur,

Yerdensium

ad

ipsiusmet
fit,

jam

olicti

ad hanc in Prxdistinctam haud esse, suspicati fuere, una eademque lermissis decessores nostri
forsan
sit,

operis Crantziani

calcem adjecto,
adltibiti, in

Rortila ex
littera

antiqui forsan ab eo
tialis

quo

nuejus

censenda

est in

ad diem, quo

in id illa

Qpere nostro jam data exstat tllala, xvin Junu.

nominis Kortila quod

coirent, pro \\tUra partes pene jungerentur seu

hodie recolitur in Mss. S. Wilibaldus episcopus Vsuardum Addm^nCartusix Bruxellensis ad Willibaldum, Eystadiensem bus. Designari puto de quo in Opere nostro in Germania episcopum, vn Juhl actum jam est ad diem Sanctarum translatio In Jotrensi monasterio
'

Raccipi
fectu

facite posset,

codim Ms.

vitio

seu deI

nuacupaiur. mtusque

ordine ecclesis

er-

traditur; verum hict fonsis exstitisse episcopus xxvni Martii, qua a Dempstero in m ad

qm

M*

nologio Scotico

et

Ferrario

in

GeneraliSan-

Virginum Teutechildis

et

Aquilbertae,

lUms

iterumque deinde ad ctorum Catalogo recensetur, Martyrologio Anglir xxvin Aprilis diem, quo in
eano, itemquequod
t

habet in Martyparthenonis abbatissarum hodie et ex hoc in Qyrologio suo Qallicano Saussamu

mirum

videri pote

ime Camerario velutiepUcnpusm


celebratur,

nxceo Arturusi verum de posteriori


ce Sanctis

duabushU-

quidem, ut qum ab Kiw,Aguilbertas6uAgiIberta nunappant, rofi xi Auapud nosjam est addtem


abbatissis,
aliis, et

sos

yUus V jam

nomineque nonnihit irotauW, Corocatur decessoresnostriinterPr*termi&t

retulere,

cuLbu

ecclesiastico,

uti

apud
ut

hosce ad

xxx

Aprilis, aliqua
in

adhuc ibidem,

cupafar. actum

gusti;d*prioriveroaddiem

xOetobns.
rant
tes

Justi episcopi,
pti

qm,

episcopatu relicto.in

facturosadzxnii num, de Kortyla inS. Suiberto

Pr etermissis

promise7

dken-

eremum

secessit,

ac ibidem sanctissime vixit,


(rallnis, trai.slatio

viderefasesUgauderehaudvideretur;quam
id nihilominus in hu-

abrem dareei locum interSanct


stronondumhiopossumus,
jusSupplemento t
ribn
si

postobitumtranslatusluitin
,

T^censietCorbeienHapudFbrentiniumMiet

variisapud

uHetinRhabametNotronvmianUapographk transitus vero m Bremo m /,,., Martyrohgm Auctam Sollerium Usuardinis


;

interea de &ortyla3

mpluSancti

Catalogxs

ntulo affecti, cultu pubi

ipsmet Ad
nostro

Martyrotogio ac
ast anne

in

Flor

eafacturi, utiin

PrxUmissis jam

indicax

Ms. hodie signatur ;

ftwce,

qu*

add,em,quoKoiv\.-

Verdensis epu
tio

396
*
tio

PRiETERMISSI ET IN ALIOS DIES DILATI.


Menologio Scotico et apud a Dempstero in Generalis Annotatis itin Catalogi
xix Septembns. r

ne autem,

quam

deinde in Annuntiationem harf

suppeditat, docet, esse

ex Romanis

ecclesix S.

Ferrarium
qnatur
Depositio
ctionr

Silvcstn, nbi, ut
tabulis

ait, colitur

corporeque quiescit,

Paulini
inter

dnas harum

mterpunepiscopi in Cantia. ultimas et ante* vocum

Tryphonia,
rologio

seu depromptam ; verum S. Triphonia mensis hujus diem Martyad xviii


hodierno inscripta, qux,ut ferfnit,

interjecta, hodie penu ltimam perperam

memorade
re-

Romano

mr

in

HieroEpternaeensi apud Florentinium


Jbi

tur, Decii Cxsaris uxor

non prius

fuit,
c vir

nymiano apographo.
S. Paulino. quipost

haud dubie sermo

esi

qnnm cum

hic obOsset,

ad ft<lcm conversa ac

Edmm, Nordkumbria
mortem
in in

vis sublata; quare

gi$,ad fidem a se adducti,


seu, ut a

Cantium,
in

Beda

scribitur,

Cantiam, unde

hxc non secus ac homonyma, a Fcrrario hodie memorata, exstitit vidua, cumque Sacrarum corpus ejus Romz, ut Pancirolus in
Silvestri Urbis reliquiarum Indice docet, in S. a Triphonia ecclesia partim servctur, sit ne fuec
dubito. hodierna Ferrarii diversa, quam maxime ipsemet Ferrarius, utHanc porro dubitationem
at non pote Triphonix quidem Decii uxori,
iti-

Northumbriam
de Sancto

venerat,
<>st

reversus,

annis aliquot

post mortuus ibidem


isto

ac Roff* sepultus;

verum

Eboracens,

archiepiscopo actum

Martyrologio apudnosjamest addiem, quoin

Romano hodiemo
celebratur,

pluribusque aliis Fastis sacris

x Octobris,

confessoris depositio TuS. Venancii abbatis et Bruxellensi apad ronis hodie annuntiatur in Auctario ; vcrum de SanSollerium Usuardino
ctoisto actum apud

dem rum

Triphoniae sux hodierme, locum in SanctoTtalix

Catalogo concedens, non


posteriori

parum

ad-

huc auget. Hinc de

hac Triphonia,

veluti a priori certo distincta in

Opere nostro hosi

nosjam

esi

ad diem,quoipsialiis

die tractare non audemus,

id

tamen,

quid in-

met Martyrologio Romano ac pluribus


stis sacris

Fa-

exstat inscriptus,

XIII
in

Octobns.

S. Leonardi
cti

confessoris hodic

Trevirensi san-

Maximi, quod penes


,

nos exstat, Martyrologio


hic con-

indubie esse terea lucis, qua alteram ab altcra affulserit, postea facturi ad diversam cernamus, seu Triphodiem, quo, ut jam dixi, Tryphonia uxor Martyrologio Romano exslat innia Decii
scripta,

mentio habetur
fessor?

verum quis Leonardus

Nomims

hujus Snnctus, qui hic dcsiqnnri

locumque proinde in Opere nostro est obxviii Octobris. tciura,

queat, non alius

quam

vel

Lemovicensis vel Ven-

doperensis seu Corbiniacensis,

quorum alterum

episcopus, ab ecclesia S. Eusterius Salernitanus uti ex propriis hujus festivitatum


Saleruitana
,

Notitiis Mss., ab altero certo esse diversum, in apud rws in diem sequentem sepositis, probatum

Ofjiciis disco, hodie colitur.

De

sancto isto Salerinstituto nostro

mtanoepiscopoagendum nobis pro


est

duorum autcm Sanctorum istorum homonymorum prior Martyrologio Roinvenio, mihi OCCUrrit;

ad diem, quo in Martyrologio

Romano

hodier-

nocelebralur,

xix Octobris.

mano tummodo Novembris diem reperitur inserlus; quarc non hunc, sed Leonardum Vendoperensem
seuCorbintuccnscm,x\ Octobris die
cris

hodierno aliisojue Fastis sacris ad vi tan-

S. Viatoris mentio hodie in Centulensi

apud Solle-

rium Usuardino Auctario; occurrit nos de Sancto ministro isthoc Beati Justi Lugdunensis episcopi
et

in Fastis sa-

comite

cum Martyrologio Romano hodierno


XS3 Octobris.

non paucis mcntoratum, a laudati Mnrtyrouti enim, loijii compilatore designatum opinor ;

agcmus ad diem

quemadmodum mox

vidimus, S.
ita

Sevcrum

episco-

in GeS. Noytburgis Virginis Coloniensis hodie meminit Ferrarius; memimt nerali suo Catalogo
et

pum

confessorem,

etiam

posteriorem

hunc quo

in

Gynxceo sacro Arturus, itemque

in sacris

Leonardum huc
et colitur et

transtulcrit a

jam

dicto die,

ac piis Agrippinensibus Fastis Gelenius;

verum

Fastis sacris inscriptus in Opere noerit,

stro

dandus

xv Octobris,
memoria hodie etiam in mox
Maximini Martyrologio Ms.
fallor,

de sancta isthac Coloniensi Virgine, qux ab aliis Notburga aut paulo etiam aliler nuncupalur,

S. Severi episcopi

agemus ad diem, quo plurtbus


exstat
lifar

aliis

Fastis sacris

dicto Trevirensi S.

inscripta ac prxcipue, uti

apparet

co-

hodic recolitur. Designatur, ni

S. Seve-

xxxi Octobris.

rus, Trevirennu episcopus confessor eo, ut puto,

Alanus, natione Flander, Sancti Bernardi discipulus, primus Ripatorii abbas et

translatus a

die,

quo

Treviris colitur jduribus-

postmodum

que Fastis sacris ac ipsimei Martyrologio

Roma-

Altissiodorensis episcopus hodie veluti vir doctrina et sanctitate

no

hoduriio tnscriptns, in Opere nostro poscet

celeberrimus in Menoloqio
et in sacri

locum,

xv Octobris.
in

Cisterciensi a Chrysostomo Henriquez

S. Eliphium Tulli in Gallia hodie in Gencrali suo

Orditus Oisterciensis Sanctorum,


illustrium

Beatorum ac

Sanctorum, qui

Martyrologio

sunt, Catalogo signat Ferrarius,

Romano non nec Martyrem

Virorum
et

serie a

Chalemoto celebralur.

Celebratur

ab aliis hagiologis ac nominalim in


et

vocare contentus, episcopi etiam litulo condecorat,


rectene autem, nn secus, dispici poterit ad diem,

Fastis Belgicis

Bunjundicis a

Mirxo, qui

ad quam jam illum, quod tunc passus


ac
porro,

feratur,

eum, cum episcopatu Autissiodorensi, quem tredecim anms gesserat, sese abdicasset, reliquum
Vitx in Clara-valle piissime transegisse ac
ilcm
ibt-

pluribus

aliis

Fastis

sacris

ipsique

etiam Marlyroloqk Romano hodierno inscriptus,


colatur.u die Junii 21
bris
.

anno 1181 pridie Jdus Octobris


Bollandus noster ad

obiisse, ad-

iterumquedeinde ab Octoxvi Octobris.


Itabet in

jungit.

undecima remisimus,
sanctae

occasione Alani alterius,


termissos refert, de

quem

xxx Januarii diem ibidcm inter PrxSanctis

Romae

Triphoni Viduae

hodie in

Alano, Ripatorii abbate ac

Generali suo Catalogo Ferrarius

Annotatio-

dcin cpiscopo, loquens, sese etiam, anne hic

DIE
ctis vel

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
compertum
nobis non
clesix

397
tabulis annuntiat
;

Beatis legitime
;

sit

adscriptus,
id

Parmensis

verum

is,

non habere affirmat

cum aulem
pariter
sit,

annunuti ipsemet hic hagiologus in Annotatis,


tiationi isti subjcctis, docet,

tantum incompertum
;//////

verum etiam

aliusnon

est,

quam,
quod

plane

unde

vel

utcumque Alani abbatis ac

qui hic infra dabitur, S. Burchardus, Herbipolensis

dt

inde episcopi cultus publicus probari queat, inilli,

episcopus,

dictis

tabulis

inscriptus,

veniamus, nos
melius

etei

etiam Beati

titulo,

a quo

ut puto,

Sammarthani

fratres in Episco-

corpus cjus Parmoe asservetur, nec in iisdem alia de causa, quam quod in regione, Britanniae no-

porum

Autissiodorensium
et

serie

abstinent,

per

mine

distincta, natus sit,

episcopus Britannus,

Henri<iii<':inni

Bucelinum condecorato locum

nuncupatus.

inter Sanctos in

Opere nostro dare haudpossumus.


in In\

Antonius Chauli
dia Orientali,

Dioscorus et Filias hodie recensentur in JEthiopum apud Jobum Ludolphum Kalendario ; ast

horum

prior, uti hic Scriptor ait. alius


istius

non

est,

Nicolaus
rentix,

Uganius Flo-

quam
hodie in Martyrologio

notissimus nominis

patriarcha Alex-

andrinus, qui sprelo Chaicedoncnsi consilio, factus est schismaticus ac idcirco

Franciscano
in

et

Joannes Navarretus Pontis (

abs Habessinis

ultima etiam

Gy-

Veteris in terriiorio

honoratur ut Sunctus
est ignotus
:

posterior vero nobis piane

nxceo

ab

Arturo
ti-

'umpostcllano,

ut neuter certe

Operi nostro

sit

inse-

Beati vel Beatae


tulo

Franciscus Siraonis Blaiii


iii

rendus.
Ecclesiae S. Martini Tornacensis Dedicatio, anno

singulis

adje-

territorio

Arvercto,

recensentur;

ncnsi,

Clara Palvia Virgo Vo~


laterrx in Hetruria

mcxxxii a Simeone Tornacensi ac Noviomensi episcopo facta in Ms. S. Martini Tomacensis,


quod sub

Bedx nomine

venit,

quodque penes non

vcrum

horum omnium primum,

qui

Martyris

exstat, Martyrologio hodie signatur.

distinguitur, etiam appellatione ab hagiologo isto posse pro vcri nominis Marhaberi haudquaquam
tyre, riemo

Elisabetham Arenestiam, Herentalensis


Prcemonstratciisis

coenobii,

quod Hortus conclusus nnncupatur, pr&fectam,


hodie in

non fatebilur, qui, qux

in suis de eo

Ordinis Sanctorum

Annotatis ipsemet Arturus affert simulque, qux de Servorum Dei Beatificatione Benedictus

XIV

Natahbus rccensent Chrysostomus Van der Sterre et in Gynxceo Arturus; verum, etsi eam Beatae
etiam
titulo

et

Beatorum Canonizatione
consulcrant
\

lib.

m,

cap. xviii do-

condecorent, publico tamen, de quo

cet,

quod autem ad reliquos qua-

et ipsimet silent, cultu caret.

tuorspcctat, lu non magis cultu ecclesiastico gaudcnt,

Eutropius Andegavensis ecclesix episcopus, hodie


vcluti Confessor etSanctus, in Florario noslro
et

quam jum

ante hos

mcnwratus Antonius,
ab
le-

aliique plurcs, in Menologio Frunciscano hodie


pariter, sed recte absque
dicto tttulo,
rclati

in Mss. Cartusix Bruxellensis ad


;

Ms. Usuardum
in

Addilionibus mcmoralur

verum,

elsi

beati

Huebero, ad quem brevitatis causa sludiosum


ctorem, noscere etiam horum

Mauri

abbatis per

omnium nomina

cu-

etiam, ut

Faustum Vita Sanctissimus Gallix Christianx Tom. II pag. 114


aiunt, appelletur, abs hisce

pidum, rcmittimus.

Sammarthani
in

tamen

Brocanus hodie notatur

quibusdam Hibernorum

vel

Beati

vel

Sancti

titulo

haud condecoratur,

seu Scotorum Kalendarus. Notatur el in prxcipuorum Hibernix Sanctorum Catalogo, per Hen-

nec inter Aiulcijavcnsis ecclesix episcopos, quos


lucc veluti

Sanctos veneratur, in Andegavensi,


oculis,

ruum
1619

Fitz-Simon recognito auctoque ac anno


typis vulgato,
in

quod prx

habeo quodque anno 1624 nota-

quo,

nomine paululum

tur excusum, Breviario comparet.

niinuitato,
sil

Broekanus

appellatur.

Verum
sive,

sivehic

Guilielmus rex Anglias hodie annuntiatur


tyrologii

in

Marct

Broganus in Opere nostro ad xix Septembris


inter

GalUcaiu Supplemenlo a Saussayo


in

ui

diem

Prxtermissos rclatus,
forsan est,

qui abs

Generali Sanctorum, qui

Marlyrologio Ro-

hoc diversus

Brocanus seu Brochanus,

mano non

sunt, Catalogo a Ferrario, a

quoetiam

diem, in Opere nostro pariter, sed ad vin Julii


inter
et

in Annotatis, annuntiationi subjectis,anno


obiisse asseritur
;

1066

abs

Prstermissos jam ictutus, sive demum, qui illo distingualur, nominis cjusdem vel fere
lertius,

verum nominis hujus Anglix


obierit,

regem, qui anno isthoc

non novimus, culillis

ejusdem
bus, ut

Kalendaria Catalogusque, quir


hodie
exstat
inscriptus,

tuque ecclesiastico carcre a duobus


hodie annuntiatum, est certum.

htujiologis

jam

indicavi,

mullo etiam plures ut sanctos,

quam
ut

qui revera

Hilgeri Dominicanorum Prioris,

filii

comitis de

in Ecclesia colantur, recensent, solaque proinde

Honstein, hodie meminit


pinensibus Fastis

in sacris et piis

Agripuliis
in

auctoritate sua efjicere nonpossunt,

Brocanus

(rdcnius.

Hic, qui ab

hodic in

tJpcrc nostro inter Sanctos adipiscatur

Helgerus aut etiam Hildegerus nuncupatur,


cathedrali

locum.

Maijdebunjcnsi

ccclcsia,

cum

foret

Burcardus, nominis hujus secundusS. Galli abbas,


hodic in

adhuc admodum juvenis, creatus

canonicus ac

Mcnolotjio Benedictino refertur a


taincn tant

CelinO. a quo

ummotlo uppcllatur

BuVe-

haud diu post ecclesix Goslariensis prxpositus, Parisios studiorum causa concessit, cumque ibi,
sanctiori concepto vroposito,

nerabilis, sicque cuttu ecclesiastico non gaudere


iinlicatur.

dincm

cssct
tiiino

ingressus,

in

Dominicanorum orThuruijiam patrium

S.

Burchardum episcopum Britannum Ferrarius


in Generali suo

suam
sui

1219

est

missus,

cumque

ibi

Ordinis

Sanctorum, qui

in

Martgrologio

conventuum recens, eopotissimum agente, ex-

Romano non

sunt, Calalogo hodie

Parmx

ex ec-

structorum, Erfordiensis

primum

ac deinde Ise-

naccn ,i

398

PR/ETERMISSI ET IN ALIOS DIES DILATI.


jam vero, cum pbires exstiterint, quibus Hilarii nomen fuit, sanclitatc illustres epUoopi, potuerUque genuinum horum omnium nornm rarus;
iione ./""'

effectus, utmmque summa nacensis, Prior nset laudearmomm aliquot spatio rewit, vits

cm

sanctilaU

interea

factm

Ufostris,

Frdrieofurti

Landttandem,quoses\ eum Henrke, Thunngi*


gravio, cui
lerat,

exposita in Ileri seu Ilheri

nomen H-

xfessionibta erat,

contu-

militer mutari,
cti, sint.

cujusnam Sancti, Brugai adve-

vitam hanc mortalem

cvm immortali anno


die commutavit

qu.r

ibidm cum s

MaximireUquiis
sacres

1243 quarta decima Octobru


indeque

in

iiiia

eademque capsa

asservantur,

S.

Isenacum delatus, ibidem sub Patrum


ecclesis choro in

Ilheri reUquiae, edicendo pariter non sumus.

Dominicanorum
jectensi extoacta
lo

B.Marix

ir-

ginis eacello esi sepultus.

Tta b oeteri

Ms. Tfd-

]' Joanne Gamansio secu-

Joannes trigesimus secundu^. aliis 33, abbas Cisterciensis et Bernardus infirmariua hodie referuntur in sacri Ordinis Cistereiensis Kalcndario,

cujustixc proxime elapso Antverpiam missa, Hilcompendio modo exhibita capUa prxcipua,

anno 1617 Divione

lypis excuso;

refenmtur

tiiitcm,

prxmissa tamen semper Alani mox hi


etiam
alibi,
in

de^eri

Vita;

etsi

autem ham decessoree


<l

noetri,

memorati annuntiatione,

posterior

dum Helgerum seu Hildegerum Grevem memoratur, Augusti diem


Xermism
deantur,
rtetaU

xu\, quo a
inter Prae-

quidcm, addito ctium Beati


ac Beatorum Cisterciensium

tilulo,

Sanctorum
Ghalemoto, Bucelino

serie

oculis habuisse haud viloco,

prior vero in Menologio Benedictino a


et
iii

hicque de

quo

sil

sepultus,

haud
ta-

satmte ibidem fuerint men e.sse ejus cultoim,

locuti,

incompertum
asseruere^

Menologio Cisterciensi ab Henriquezio, qui ibidem prseterea Gaufredum, Sorensem in Sar-

merito

nihil

dinia e

monacho

Cisterciensi episcopum, vero-

enimusqnam, unde huie vel esse vel fuisse

umest,

simillime, imo indubie, a


episcopo,

Gaufrido, sedis hujus

quam

locum, probes, occurrit;

imo contra

unde concludm oppositum. Gelenius enim Venerabilem dumtaxai vocat Hilgerum, ejusque an-

dequo nosaddiem prscedentem in Preetermissis, non diversum ac Claram, Bello-pra-

tensis in Belgioparthenonisabbatissam,
turo in Gijnxceo et
a Bucelino
in

abArverum

nuntiatwnem,

etsi

Sanctis,

cultu

gaudentibus,

Mcnologw Behis

rosam ad marginem

soleat apponcre, signo hujus-

nedictino hodie etiam relatam, recensent;

modi haud distinguit,


S.

mhil omnino, unde

vet

mius ex

modo memoaddu-

Ilherum Brugis ad 8. Donatianum quieseere, Rehodie i Appendice., 8. Donaiiani episcopi


mensis annuntiationi subjecta,
in

ratis cultus legitimus solide probari queat,

cunt. Aiiiiqiium quidem Oislerck Missale, in quo

Natalibus San-

Joannis, abbatis Cisterciensis a se meniorati,

ctorum Belgii

Iraiislaiioius Sancti luijus tipud

nomen
Joanne
rit,

fiicnt

sitjnatum

Eenriquezius
;

foi

suisde
an fueisto

Suriiun Mstoria, in qua S. Ilheri


ses loculi mentio
ftt,

apud Brugensi

isthoc observationibus luudat


in

ast

Molaitus aut,

mavis,

Pe-

necne de eodem Joanne Missa

Missali

tms Lowim

affirmat,
ui

moxaddens, Sanoti hujus,


e canonicis

preescripta,

haud

edicit.

Et

vero id ne Collectam

Brugas aUunde,

apparet, adveoti, diem hata-

quidem de Joanne
hunc carere cullu

fuisse

compieamm, omnique
quod

lemignornn, seque plura scisoitatum


Brugensibus dumtaxai

ccclcsiastico publico OC icijitivel idcirco habeo,

didicisse, reliquias

ftHus

mo, persuasum mihi


riqucus
iu

nna cum

reliquiis

S.

Maximi

episcopi

(Basilii

Cisterciensium,

quam Ordinis

sui

ManAn-

autea iu Sanctorum Betgii indiculum per erro-

nalium Tom.
serie milli

Ia
his,

pag. 471 suppeditat, ablmtum

rem

irrepseral) contineri in una

eademque capsa,
duo cum subscriS. Ilherus, cer-

ex

quibus Joannis nomen

fuit, vel

in cujus superiori parte episcopi


ptis

Beati vel Sancti titulum adjungat, contra nc sempcr facere


scs
solet,

nominibus, S. Maximus,

dum

ibidem recenset Cistercien-

nuntur exsculpti; verum cum plures sancU epi-

nominis alterius abbates, qui vel pro Sanctis


u(

scopi,

quibus
sit
is

Maximi nomen
sanctus
i

fuit,

exstiterint,

aut Beatis habentur, vel etiam

tales coluntur.

quisnam

Maximus

episcopus, cnjus

reliquix Brugis

vm

S. Ilheri reliquiis asservari

Joannes Vendvillius, Tornacensis episcopus, cujus post vitnm piissime actam e vivis anno 1592
sublati corpus biennio posi plane

creduntur, edicendonon sumus; quodautemad


S.

integrum
in
,

et in-

Ilherum

spectat,

in

Gallia Christiana aucta


episcopos loco

corruptum

fuit

repertum, hodie

Auctaria ad

uitrr eccleeix

MimatensU

decimoa
llerus,

Natalcs Sanctorum Belgii signatur


ctis

rcrum San-

Diomjsio Sammarthano
coli

recenselur

S.

nondum

legitime est adscriptus, nec, ut reor,

ab ea, uti apud nos ad vi

Octobris diem in
licet,

brcri adscribetur.

S.

Enimia num. 20

videre

ecclesiastico

Maximus
Lupo
apud
et

hodie sanctis Martyribus Cordubensibus

ritus duplicis Offtcio quotannis die bris solitus, nec atius

primaDecemillius epi-

Aurclic, tnfra inc dandis,

iti

Gorbeiensi

Sanctus nominis

Florriit/iiniin ct
,

Dat

lirriiuii
is

Hieronymiano
aliis

scopus miiii

esi

notus; verum

(vide apud nosin


potest,

apographo adjungitur

verum

ab omnibus

\em
(ui
is

Enimia num. 28 dicta) dubitari


non
r

Hieronymianis apographis abest, nec aliunde


notus.

est

sit

S. Hilarius, anliquior Mimatensis

ecclesi

episcopus concilio Arvernensi,

anno535

NicolausMonachus/iot/fV cum Sancfci


meridibus Grxco-Mosvis, Operis

titulo

EphcTom. I
Ms.,

celebrato,
col.

apud Labbeum Tom.


suvscriptus, qui

IV

condllorum

nostri

1805

cum

Gallice vocetur

Maii
in

prsfixis, exstat inscnplus;

verum

in

S. Hilaire, fuerit

forsan etiam, appeilatione abs


si

quo hodie etiam memoratur, Ruthonorum Syn-

hoc nomine, a\uod a Gallis fere, ac

S.

Hilere

axario,

no&wcwwj per

/'.

Georgium David com

aut S. Hiler seu Iler, scriberetur pronuntiari solct,

muiiicuto, Venerabilis dumtaxat nuncupatur, nec

deducta, Latine nuncupatus Ilerus seu Ilhe-

quidquam,

itnde vei

gaudere velguvisus

wmquam
fiu

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
S.
Vitalis confesosris
hodie
apostolica

399
meminit Grevenus.
is

fumecultu
quo

ecolBeiastico

probeUws Kulozynskin, a

in ecclesix
si

Ruthenkx, cum Sede


iuiii.r,

Dubitandum non apparet, quin


sit

unus idemque

Romnmi
rccolitur,

/"/" r
iii

Specimine hodie pariter


ctsi

cum Sancto homonymo, quem ad xvi mensis


Usuardiua niter Auctaria Sollerius
nset,

iiicilnim

ihtdem mldiicit,

tm

hujus diem

posi

proli cuiii ae plane

insigne tAogium, e

Pa~
moS.

quemque,

mm

secus ac hic, ibidem fa-

trum Griptenaium ViHs acccptum, quo Nicolaum

tt-mur uolns plonc njiiolum.

exomat facbumjfu
quarta
i

principe Oternihoviensi

Winoci

translatio fwdie memoratur in Mss. Car-

nachutnpostvitam sancttssime actam unno 1136


ilccinia

tusix Bruxellensis ad

Usuardum Additionibus

Octohns

ilic

ohitssc

docet,

mox

verum de Sanclo
n,-

islhoc abbate,

decujus translalio-

-1111111,

fuisse cuin

ob eximiam sanctitatera vulid

ibidem sermo, agfemus addiemyquoin FasHssar

go nuneupatum Suato&zam,
adgwngat.,

est Sanctura,

cris

non paucis ac

in

ipsomet Mnrlijroloijio
vi

Rama-

no

lioilieruo recolitur

Novembris.

Osatms
ratur

hodie
nt

eum Saneti

Bt

Martyris

titiulo

memo-

Eustratius presbyter Leontinis sev apud Leontinos ab Octavio Cajetano


in

Riitlicnorum,

quod ttpud

Posswinum
exstat,

Martyrohgio Siculo,
a Conversano in

Toin. II Apparatussacri

apag. 374

Ka-

a Ferrario

in

Generali Sanctorum Cataloyo, a


el

lcmlario

rcriim

Ml

ttHU SOU

Unllh uorum seu


sacris

Carrera in Panthco Siculo

Latinorum

aut

etiam

Qrscorum Fusiis

sEtherea Leontinorum Gloria hodie rcfcrtur; ve-

uasijiiam comporet, acc aliunde nobis est notus.

rum,

etsi

a duobus hagiologorum prioribus Beati,


vero posteriorihus
cultti uli

Pliilippus
censis,

cognvmento
./)//

nobilis,

marchio Namur-

a duobus

Sancti etiam

titulo

post Bdita insignis pcenitentia htdicia


obiit,

condecoretur,
liaud gaudel
prodit.
,

tamca publico atque legituno


obi

anno 1213 Namurci

nnniculisqne post obiin

ipsemet Cajctanus uon


indices, in

tinn claruit, hodie a


tales
et in

Rayssio

Auctario ad
;

Naetsi

Duos enim

quorum

altero so-

Sanctorum Belgii memoratur


hoc
el

verum,

los e coeiitibus,

quipublico cultu gaudent, in alte-

in

Sanctorum SanctarumqueNamurEpitome, anno 1019 Leodii ex-

ro VerOSOlOS, qui, quamris pie snnclcque vi.rcrnlt,

censis comitatus

pari tamen veneratione haud afficiuntur, ordine


alphabetico exhibet, Martyrologio suo prxmittit,

cusa, la qua pariter locum obtinet, Beati etiam


titulo condecoretur, cullv.

tamen

ecclesiasHco vel

neque tamcn
ditmta.iat

ni

illorum jiriore, sed in posteriore


recenset. Ast, ne cui hic

rjaudere

rcl

(javisus

unujuuin faisse nullo ex ca-

Eustratium

pite videtur.

forte, contra ac putamus, re nostro

nondum

idcirco ex

Ope-

Placentiac dedicatio majoris ecclesia? hodie in Generali

excludendus videatur, aliam adhuc t ob


visum, ralionem adjungamns.
e

Sanctorum, qui

in

Martyrologio Iiomano

quam
cimam

id faeere sit

non sunt, Catalono memoratur n Ferrario.

Eustratius, ut apparet,

solis fere t

quae

ad de-

Rothadus seu Rothardus, aliis Rolandus, seu Rotradus Cameracensis episcopus hac die, qua
obiisse a nonnullis creditur, a Castetlano

Mmi

ilicm

in

(jpus iiostrum ob rationes


corruptis

ihiilcm allcijiilas intuinnus,

admodum,
Cy-

inMar-

ne dicam, fabulosu B. Alphii, Philadelphi et

tyrologio
tur, ac
e

Universali

cum Beati

titulo

annuntia~

nui murtijrum Aclis


</?<<

est

notus

in hisce autcm,

die prxcedenti, qua,

quodtunc mortu-

Eustratium,*'* Charitonem, adyiJunii diem

us ab aliis putetur, a

Saussaijo memoratur, liuc

Fastis sacris

a nobis fuitremissus,
dus,
si

Opm
id

nosiro

modo msereninterea

mox memoratis inscriptum, neque tumcn magisquam Eustratium veneratione Sanpropria tuuc cultuni, hacque de causa in Opere nostro nitcr

publicus ejus
probatusi ast

cultus sufjicienter

ctis

fuissei

jam

fuisse

a quoquam

Prxtermissos ibidem

et

iterumad

prsestitum, haud invenio.

Rothadum quidem Mae

Septembris diem jam relatum, faciunt fratres,


12.3 dicuntur hi

gdeburgi, ubi corpus

ejus, eo

Cumerucensi S.

num.

ambo habuisse patrem,

Autberti ecclesia,
latum,
quiescit,

qua aliquamdiujacuerat, defuisse

Judeeo factum Christianum ac dein,

cum nomine

gavisum
;

cultu, Castella-

mutato, appellatus fuisset Donatus, presbyterum;

uus laudatus affirmat


fuici

verum velimus, ut probx

quare,quemadmodum studiosum lectorem,utquid-

testimonio seu documento

suam hancasseris

nam

Charitoni debeatur

dispiciat, a dicta priita


sit,

t/oiicai dedisset

probatam. Evsi enim

martyro-

ma
ut

Septemhris die jam remisimus,


quid de Eustratio statuendum
liuc

eumdem,
definiat,

logus pro ditigentissimo juxta ac perspicacissimo


reriiai

ml Sanclos spcctunl iiiiu


lanicii

niilaijalorc liuhcri
noii est, ut sola

ab

die

modo remittimus ad diem, qua DoOfficio

mcrito queat, tanii

apud nos

itaius presbyter

ecclesiastico
etsi

apud Leonappa-

sua auctoritate nohis certum atque indubitatum


reddere queat,

tinos
ret,
bee

colitur, ac idciiro,
(-1111111

interim, ut

quem

asserit,

antiquum Rothadi
,

frc

iiumin.iiii e dictis

noUe haudpro-

apud Magdeburgenses cultum


nus ncc aliunde de hoc nobis

quare cum hacte-

Actis notus, in Opere nostro inter Sanctos ob-

satis constet,

Rothatum

icaiuriis est

locum,

xiii

Novembris.

do sane,
tum
u

etsi

interim Sancti etiam titulo non tanet

Beatissimae matris nostree Parasceviae hodie habet

Saussayo, sed
iiiui

a Galliae Christianm

(luihpic
scopis

novaeseu aucts scriptoribus


afficiatur,

in epi-

e limjua Slavoitiea

Menotogium Slavo-Russicum,aSparwenfeldio in Lniiunm COnVBTSUm ; sed


ibi

Cameracensibus

locum dare hic


id

qn ./

Beatissimae

titulo

afficitur,
,

Venerabilis
in

iuicr Sanctos
,n

nondum possumus,
si

tamen facturi

dumtit.rut

vocttur ni L'nllicitonn,i

quo hodie

Operis Supplemento,
publico ac legitimo

tum demum nobis de


quo seu

pariter occurrit, Synaxario, anno

1688 per P.
missionarium
est

cuiiii

Magdeburgi

Georgium David Moscua,


Parascevia seu Praxede,

ubi tunc

seualibi vel gaudeat vel


satis constiterit.

aliquando fuerit gavisus,

agebat, ad nos misso. Diversa ituiubie non


in

ecclesue

Ruthet

cum

400

PRjETERMISSI et in alios dies dilati.


apostolica

cum S. Sede SpecimineabIgnatioKulesynskwpag.49hMi6


,,,

Romana

P"**

celrbratur a Sanctorum Canonicorum Natalibus Germanico Canisiiaut, Ghinio, idemque etiam in


si

mm
qux
de

pateseet, Qui hummorata. Res cuique Basilianorum rlniliumt , monaehorum

movis, Walasseri martyrologio


Bruxellensis ad

et in

Mss. Car-

tusicT
fit; ast

XJsuardum

Addittonibus

utiUscriptordoeet,OffLetUm Anthologio,inquo t contulent cumns, habet, dcpromptum, proprium


SlavoParasceviamo hodie Menologium hxcne una eademverum Russicum suppeditat ; qux est cum S. Parascevia,
inscvibi-

de Snnrto isthoc artuvi

in Opere nostro

Tom. III Augusti


,

drmum sumus,uti pag. 48 jam


ritu duplici in ec-

indicavimus. ad dirm

quo

sttb

colilur atque clesim Pictaviensis Officio proprio Castellano in Marlyrologio Universali reCl.

demque forsan etiam dicquoEphemerulibus Grxco-Moscis


unxiii

censetur,

X[v Dpcembris.

Octobris in
sit

diem proxime eequentem

et Nativitas S. Stephanus protomartyr

HannS

in

m
tt

xiv Ocfobru

dilataf Veterminari id poterit

Hagiologio Mhiopice

hodie signatur; per

Han-

Parascevia, Martyrologio Rod diem, quo de nosub Venerandaa, ut apparet, mano hodierno uti in ac porro, mine tunc inscripta, acturi

nara seu

Annam,
et

ibi

memoratum, designatur,

utJobus Lndolphus
tavum Judicis
sis,

obsevvat, Samurlis, Isvacli-

prophelx mater, pro qua dde-

progressam Prsetermissis ad diem

jam monui-

qum apud

nos in Prxtermissis dictajam sunt


I

teste in opere mus, rmicane, an plures, ut certe, Rutheni superiw citato pag. 56 KulezynsMo, examinatuvi utumant, Parascevix exstiterint,

addiem,

Septembris.

ctat,

Quod autem ad Stephanum proio-martyrem speChnstianx nos de crlrhrvvimo isthoc fidei


athlela

,nnus.
S. Fortunatus

xivNovembris.
episcopus
Pictaviensis
hodie in

cum Martyrologio Romano hodierno

su-

mus acluri ad dirm

xxvi Decembris.

DE

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

40!

DE

S.

CALLISTO SEU CALLIXTO


PAPA MARTYRE
ROM^E.

I.

Acta Martyrii ab

aliis

nimium

laudata, ab

aliis

nimium depressa

communis,

qua? in his, aliorumque ejudem temporis

Martyrum

Actis occurrit, difficultas

expensa.

Callistiani
pridem

martyrii Acta,
collata
,

que Mss.

cum variis vetustismagnam partem jam

inventum piscatores levaverunt, et narraverunt Calixto Episcopo. At ille acceptum condidit cum
aromatibus et linteaminibus, et sepelivit eura in cceraeterio ejusdem via Aurelia, milliario ab Urbe
tertio

edidit,

ac CommenUirio illustravit

Acla

S. Ctil-

listi, etsi

non

a notariis

Eenschenius Tojn. II Maii ad diem ejusmensis decimum pag. 498 et sequenlibus quadem quatuor; iioii quidem integra, sed eatenustantum,
Felicis, tenus SS. Calepodii, Palmatii, Simplicii, Blandx aliorumque Martyrum, de quibus illic agebat, gesta continebant;

vi

Idus Maii. Tunc decollatus est ab A-

RomanU
scripta,

lexandro Palmatius consul cum uxore et filiis et aliis quadraginta duobus (cum quibus et Simplicius senator) qui per doctrinara Calixti Papas et

omissa parte reliqua, qua


et

reliqua S. Callisti gesta

S. Aa/era, qui S. Cal-

addit

Calepodii presbyteri nuper fuerant baptizati mox Beda: scriptura in Passione S. Calixti Papa3.
:

listum tumulavit,
plicatur.
est

et

Privati militis martyrium ex~

Et

vero,

quam hxc Bedae cum

Actis verba conformia

Dabimus

heec integra

BX eodcm, quo usus

sint,

vnic.

De

Calepodio quidem

num. 8

leges

Henschenius, Manuscripto. Credidit Ilcnsche-

Quem
tralii

fecit

(Alexander) occidi gladio et corpus


:

nius Acta htec per notarios pta; secutus, Ut opinor.


tur,

Romanos

fuisse conscri-

per civitatem sub die Kalendarum Maii

qux

in fronte
:

Ms.

legun-

cujus corpus jactari fecit in Tiberim...

Quod

in-

verba,

qux

sunt hujusmodi

Gesta praeclara
conscrifacile
:

ventum levantes
tiaverunt B.

(piscalores)

de flumine, renun-

S. Calixti Papae et

aliorum Martyrum
sed

Calixto Episcopo...

quod corpus

pta per notarios

Romanos;

ntmium

nequeenim ea
neque
ncevis,

simplicitate, ques

mimigeniis sinceest,

risque Martijrum Actis propria

sunt prxdita,

sanctum acceptum condivit cura aromatibus et linteaminibus et cum hymnis et sepelivit eura in ccemeterio ejusdem, sexto Idus Maii. De Palmalio

de quibus infra dicetur, careut, qui


:

veronum. 3

Baptizavit (Callistus) autem et


et

imputari notariis Romanis nequeant


se Sollerius ait in Observatione

unde nescire

omnera domura Palmatii


xiv Octobris
lixti

ad laterculum Usu-

miscui sexus quadraginta duos.

ardinum dia decimi mensis Maii, quid movere Henschenium potuerit, ut m camabiret sententiam. magwe
ta-

uxorem et filios proRursum ad diem Beda Natale S. Cade sancto Pontifice


:

Papse

qui in persecutione Alexandri impe-

2 At quamquam
tutis, ut

a notariis

Romanis ea Acta
qu/

ratoris diutius

fame cruciatus et quotidie fustibus

nitn sunt

conscripta non fucnut, magnse tamen sunt antiqui-

caesus, pervisionera a presbytero suo Calepodio,

qux Bedee, Adom, Rabano,

ipsismet
uti fa-

qui antea

Martyrium consummaverat, conforta:

eorum non raro verbis utuntur, prxluxere,


cile
ctii

tus et consolatus est

qui in carcere

eodem

posiul-

fatebitur

'//

eorum

textus, quibus de
Callisti

Sanncc

tus quemdara militem, nomine Privatum, ab

Martyribus

in

Actis S.

memoraHs
;

cerura dolore ac foeditate siraul et infidelitate curavit.

agunt, consuluerit,

cum Actisque
non
ex ex Actis
his

contulcnt

Quod audiens Alexander, ipsum quidem


:

enim
quod

dici

potest,

Martyrologorum
fuisse

militera fecit plumbatis deficere

beatum vero
;

Annuntiationes, sed
vel

Acta

conflata
citantis,

ex

Bedx

verbis, Callistiana Acta


<"/
ct

Calistum per fenestram domus praacipitari et ligato ad collum ejus saxo in puteum demergi, et
in

refeUitur.

Posteaquam enim
Puhnutio

</"' k

Maii hsc
:

eum per rudera

cumulari. Post dies vero se-

de SS.

Calcpotlio,

Simplicio SCtipsit

ptemdecira presbyter ejus Asterius,

cum

clericis

Natale Calepodii senis presbyteri, sub Alexandro imperatore, qui eum fecit occidi a

Rom

noctu veniens, levavit corpus et sepelivit in coemeterio Calepodii pridie Idus Octobris. Legesis

Laodicio, et corpus trahi per civitatera atque in Tiberirajactari die Kalendarum Majarum.

num. 8

et

9 Actorum, eadem fere verba reperies


si

Quod

itlcm experiere,

Adonis verba cum Actorum ver-

Tomus

vi

Octobm.

53

bti

4Q9
,

DE
n,,<i

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


Acta S
Calfacere lium diis modo, verum etiam Christo
soluit
:

AIXTORE
J.

B.

?X^Jtt~*^ ^ ^
rthatur
f

hsti scculo octavo,

quom

quin.etChnstotemplum

antiquitatis
>l(is

ZSZwm
,

JJ? LToe flritai


Beda Ifecit,

rJL,
(kte,

Mar-

tffencm

rtfcM.

est fuisse exarata,

BMbtM NMi

- U*

Zr- Jmuinn

7aulrL

12

ohscunnn nucrtinmjne admodum ta sint. Petms Morettus seoul


trans
/

quendam locum. inquit Uj. *. *>*. occupassent, contra popinani dcerent, esse. ut quosibi eum deberi rescnpsit mehus colatur quam popinani modocumque ilhc Deus
dedatu,

^
:

facere voluit,

eumque
,

^,^,,,, ,

Quum

Chris ani

quipubbcus

S.

Mari*

Tgberim Vanonicus Tom.

/ de S Callisto P, W
anno 1752

excidisset memoria 212). Quura nondum et quippe qua (S. Callisti Passio, Ltorum Rohodie legitur), ad usum fuerit fo

1 jftL* D^mme "ittt *- * 31 - r*


U,

MarUjre ejusque

basilica
1,

X
mana
minor

concongessit, quibus probare

et tene a quibusdam sne Chnstiams audierat per pr*conem quum aliquem emenbat idque uon vis, aldaret, dicijubebat: . Quodtibi fien
:

^-^^^
-

67
-

teri

ne feceris
verbis
aii

h,

n, " ,u
"

ceptis

:r Chnstianos esse passu

z
esi

LL
rum

Histonarumhb.ji, Serodianus Ftfffoio, cum nmbfni


vero

mterprete

***
m *2

Ite-

ecclesiae primis post

concessam Christiaseculis.

^(rfiorutn fldminfotrattonen ac prfn/>att

na3 reli K ioni tranquillitatem

Ac

proinde

gubernacula, Alexandro mperatore,


xisset, de

mcubuw

nec Maxima hinc, inquit, scriptionis antiquitas de eopropterea authoritas. At non tam
aniiquUate,

Mammeea
se
filio

jam solam
modura,

At Maramaea oan reliquam prmesse ad euradem


ait
:

quam ie
B<

auctoritate

est

queestio.

Antiquitatm
rruditi

im Tillemontius, non alunajavereivuniUinnendehorumActojudicia sunt.

rum
ad

valore

Baronius in Annotatis
die.

moderarique studebat De Alexandro Alexandro vero: Caterum suapte natura suberat mite mansuetumque ingenium, propensumque ad humanitatem quod ipsura retas etiam conse:

Martyrologium

Romanum

xiv

Octobris

tnessc

Actis S. Callisti aliqua censuit, quse coretsi

rigantur;
rejiciat

eorum fidem propterea penitus non


ix

quens declaravit. Quippe annis xiv ameraaton, ne hoc est, citra sanguinem, gessit impenum raax.mis uno quidem occiso. Licet enim permulti
:

memor nempe eorum, qus ad diem


in

0:

criminibus impegerint

t.imen

al.

ill..n,m

r;.,l,
illo

Dionysium Areopagitam annotarat Quod si ob unum vel alterum errorem, in Vitis Sanctorum inventura, cetera, quce remanent, fictobris

S.

Nerainera quisquam seraper abstinuit imperante commeraorare potest, cui mors


deranato
scribit de sit
illata.

in-

Similia
citati

rursum fferodtanus
libri

de carere dixerimus

profecto

omnes

fere

San-

Alexandro sub

finem

Hunc
:

ctorum Vitasin discrimen induciraus; cum pene in omnibus aliquid notari possit, quod corrigen-

finera habuit vitaa

Alexander una cum matre


ulla

cum annos

dum

videatur,

sitque canonicarum

tantummodo

Scripturarum singularis praerogativa, ut in eis cuncta vera, inconcussa, certaque narrentur. At


ve.ro

xiv sine atque adeo sine sanguine imperasset a czedibus et crudelitate abhorrens,
nisi judicio

subjectorum querela,
:

siquidera

neminera
:

damnatum
fuisse

perire patiebatur

ad hu-

plusculum sane Actorum S. Callisti auctoritati

raanitateravidelicetac benevolentiam propensus.

officiunt,

qux de

his tom.
:

226 num. 2 scribit haud tamen in omnibus sincera non enim probantur, qu in eis habentur promulgata ab A:

II Annalium ad annum Extant Passionis ejus Acta,

Incruentum

rodianum

carpen.<,

Alexandri imperium, tadte HeLampridius negai at si Hero: ;

diani verba consideres, non


fuisse

id

prorsus incruenlum
ipso volente

Eerodianus

dixit, sed fuisse

neminem,

lexandro adversus Christianos edicta, indictam-

aut jubente, morte

addictum,
,

nisi

legitime

que ab ipso adversus eos persecutionem fuisse.

convictum ac condemnatum

quamquam

aliterras

Repugnant enim

his

non solum quse ex Lampri-

aliquavdo, sed ipsO invito, sese

habuerit, ui conti-

dio superius recitavimus, sed et quse scripta sunt

gisse in soceri ejus nece ipsemet Herodianiis refert.

ab antiquis rerum Christianarum scriptoribus qui omnes aeque affirmant, nullam sub Alexan:

At jam
xxi,

scriptores aliqnot GhrUtiaiii audiantur. vi Histornr EcclesiasttCX cap.


srrijii

5 Eusebius Lib.
Henrico
Alexandrimatre,
imperatoris,

dro excitatam in ecclesia persecutionem.


>tur

Valesio

interprete,

de

Mammsea,
imprimis ac

tam

ciiinici.

4 Id itaque
plicuit
ipsr per se

in S. Callisti Actis potisstimum disin

scribit:

Porro mater Alexandri


pia

ir
i

qnit dc

Baronio. quod

his Alexander imperator

Mamzea

noraine,

candri
rio

in Christianos

persecutionem excitasse

religiosa femina (videntur lurc Christi<ui,r fulei se-

dicatur, aiiusque, ac revera fuit, depingatur, recla-

ctatricem indicare) ura


jara

Origenis noraen ubique

mantibus scriptmihus antiquis,


sed etiam Christianis
:

noti

solum ethnicis,

et sane

Lampridius tantum

celeberrimum haberetur, adeo ut ad ipsius quoque aures perlatura esset, conspectu ejus
frui, et scientiara

Mammaeae matri, feminx vel Christianse, vel his admodum addictee, tribuisse Alexandrum scripsit,
suscepto impcrio,
ut

rerum divinarura, quara oranes


illa

in eo viro

raagnopere admirabantur, certissimo

cuncta
:

ciini

illa

faceret, et illa

experimento cognoscere concupivit. Igitur

videretur imperare

tam

Igilur a

vero alienum

Antiochice degens, misso militari satellitio, horainera accersit. Qui

apparet, ab Alexandro

motam

fuisse in Christianos

persecutionem,
rit.

quam

Mammaea, quod nemo

dixe-

moratus,
set ad

cum innumera

apud eam aliquamdiu comilli documenta exhibuiset

Alerander

vcro, tcstr

eodem Lampridio, rem

Domini gloriam,

ad divinsa

illius

prae-

dirinam in larario suo matutinis horis non genti-

dicationis potentiam declarandam, ad consuetas

mature

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


mature
serles

403
AUCTORE
J.

regressua

est.

Quibus

verbisidut

mitiimutn efficitur,
stitntiontim prdbe filium,
rii

Mommxam
fuisse,

Christianarum in-

quin Baronius ad anuum ChlisH, 225 num. 6 ait, id ChrisHanis negotium fuerii itum Romx

B.
i

gnaram

Alexandrum

vero

quod ex

ipsis

Lampridii

verbis, quibus hic

Alexan-

verum ul hand
tum.

tiriru

quodcur

hic observeiiir in hujus

Commenta-

decursil liquebit,

non omnino ignarum. Idem

scribit, dntm, ChrisHani ut essent, passum fuisse inquit, non inepte auguratur. Siquidemcum antea

fuerit paca-

itato cap.

xxvm
I

Alexandri

domum

s$u familiam ex
hii,

pluritm

hrisHanis constitisse scri-

sub Antonino Caracalla, sub Macrino, nec non fuissent sub Elagabalo, quiete agere permissi
Christiani

ni

pisse

ejusque odium persequi ecclesiam ChrisHcce* Maximinum AlexandH successorem proxi-

quod Alexander denuo passus dicaintertur esse Christianos, aliquam vexationem


;

inuni;

uwic Christiaim favHsse

AUxandrum

vel

ad

cessisse, auctor significare videtur.


fbrtassis,

Nec

defuere
et

ethnicorum invidiam usque colligere est. Qui (Maw odio succensus, inquit Eusebim, oimi

qui Alexandrum ad persequendum

ex-

Hnguendum Chrislianum nomen

instigarint, quibus

adversus familiam Alexandri, in qua plerique erant Christiani, persecutione excitata, solos ecclesiarum antistites, utpote Euangelic prsedicationis auctores, interfici jussit.
qttam Clirisliani

UU

assentiri

noluerit;

ac

propterea
esse

Lampridius
:

Alexandrum passum
de Alexandro potius,

dixerit

Christianos
,

pe-

cur id culiaiis equidem aliqua subesse videtur ratio

quam

de Caracalla, Macrino,

6 Refert idem Eusebius

lib.

cap. xvi adversus

derunt

Montanum,
plures, qui

et illius

pseudoprophetas excitasse

Deum

aut Elagabalo, qui Christianos esse quoque sunt id de passi, Lampridius dixerit. Certe haud temere

veritatem

adversus Cataphrygum erro-

Alexandri assessoHbus

ac consiliariis iuspkari posfuit

pseures verbis seripHsque defenderint, falsitatisque

sumus, quos inter prxdpuus


nus,

Domitius Ulpiafuisse
,

doprophetas

illos

convid

rint.

Quorum quidem
illis

vavehis

quem Chriskani nominis hostem


:

ex

ticiniorum falsitatem, inquit Eusebius 0X


ritatis

Lactantio liquei

ita

enim
:

ille

Divinarum

Institu-

defemoribus aliquem
:

citans,

convincit

tionum

lib.

cap. xi

Quin

etiara sceleratissirai

uerbis

Nonne

inquit,

etiam hoc mendacium om-

homicid contra pios jura impia condiderunt.

nibus

manifestum apparuit ? Etenira ob obitu Maximill usque in hunc diem plusquam tredecim anni elapsi
;

Nam et constitutiones sacrilegae,


jurisperitorura

et disputationes

leguntur

injustffl.

Domitius,

de

nec tamen ullum aut particulare


:

bellum, aut universale in terris fuit immo Chripax stianis prcecipua quadam Dei raisericordia
stabilis et

prinOfficio proconsulis libro septimo, rescripta pcenis cipum nefaria collegit, ut doceret, quibus
affici

oporteret eos

qui se cultores Dei confite-

firma permansit. Spatium autem illud


civilis,

rentur. Laudatur
et

ille

quidem
;

egreijie ab

Herodiano
est,

pacis imn

tum ecclesiasticx mnorum plus quam tredecim n.v alibi quam a morte Macrini, anno 218 contigit, usque ad Alexandri bellum
,

Lampridio ab xquitate

sed nihil

mirum

id

qux

abs illis fieri, quibus Christianos, quos pro saa Deorumque suorum hostibus habebant, persequi
gis

Persicum,repeririautumat

Tillemoiitius

Tom. III
viii in

in laude positum erat. Ne.que

tam xquitatis amans,


fuit,

Monumentorum Ecclesiaslicorum Annotato


lib. vii,

ac Lampridius prxdicat

Domitius Ulpianus

Alexandrum pag. 478. Paulus Orosius presbyter


cap. xviii, qui seculo iv
:

sivera Dio Cassius, qui una cum Alexandro anno

fuit,

de Alexun1'rbe con,

229 consulutum
scribit,

gessit, Historiae

Romanx
quse

lib.

lxxx

dro ejueque matre hxc habet

Anno ab

Auredita nongentesimo septuagesimo quarto vicesimus primus ab Augulius Alexander


,

habet. Igitur

ubide Ulpianus multa


est

Ulpiano, interprete Xiphitino, lurc


,

haud recte a

sto,

senatus

ac militura voluntate

imperator

Sardanapalo (id emendavit. At ubi Flavianum et Chrestum fprxfectos prxtorio) occidit,

Elagabalo)

facta fuerant,

praecocreatus, tredecim annis digno sequitatis

ut in

eorum
sunt

locura succe-

Cujus mater Mameea Christiana Origepresbyterum audire curavit. SulpitiUS quonem


nio
fuit.

deret, et ipse
nis,

quoque non multo post a pnetoriaagressi


,

qui

eum noctu

etsi

concito

que Severus Historix sacrx


triorte

lib.

n, cap.

xxxii a

cursu redierit in palatiura

et

ad ipsum imperaintrospierga

Severi imperatoris usque ad

aiiiin

mcessorem
:

Maxinwm, Alexpacem ecclesim ftasse Ms ver-

torem, ejusque matrem confugerit, est occisus.


8 Quod
si

vel

ipsa Alexandri indoles


fiei
,

bis scribit

Sexta deinde. Severo imperante, veInterjectis deinde annis


fuit
,

ciatur, vel inde verisimile

Chfistianos, eo im-

Chn-

xatio fuit

vm et

xxx,

perante, ab omni divexatione, sive ab ejus ministris,


sive a populo

ctus.quin "'il ii

pax Christiauis
xavit.

nisi

quod medio tempore

ethnko furente, non omnino


milites vero

fuisse im-

u sul
.

utio
.

Maxirainus nonnullarura ecclesiarura clericos ve-

muiies.

Quamquam enim humano


in

esset inijenio, in
;

fueril

Mox

Decio imperante, jam

persecutione sa^vitum in Christianos.


intef Severi et

tum septima Cum njitur

rhristianos bene affecto,

unde

el

Severi nomen accepit) severo; aliunde tameu

non

Marimini imperium Alexandri meecclesiam.

duim

[uerit

hoc ii>ipernnk\ nulla Sulpitio SeVefO

modo cum tmperium suscepit, adhuc admodum jurnns annorum circiter sedecim) erat, sed et natu|

testc, persecutio afflixit

Ex

quorum tam
testi-

ra timidior

fuiss,-

videtur,

ui

qui

teste
,

Lampridio,

ethnicorum
/s

quum ChrisHanorum scriptorum


non immerito
..ir.uissc

vel litteratos

homines reformidarit

ne-quid de se

liquet,

Baronuis

ab 3, citatum. nullam

ipsomet, quod tamen

asperum scriberent. Idem ab Herodiano reprehenditur, quod mansuetudine nimia et reverentia

Acta

asserere, ab S. Callisti ei visa suni

Alexandro
illa

ecclesiam fuisse excitatam in

persecuHonem, ac

sincera. proinde non esse ex omni parte Alcxundro im7 At vero quuntacumque fwtii
,

quam oportet, etiam contra animi sui sententiam matri obsequeretur, idque in sibi etiam gravissimis. Matris sux jussu uxorem
majore,
charara grataraque imprimis, ex aula
pelli
;

soce-

prraule, eCClesU

iranquiliitas, lanta

haud

fuit, ut

rum

item,

quamvis raagnae apud generum authoritatis

404
AliCTOI\E
J,

DE
licet

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


est

ritatis, occidi

invitus,

Herodianotcste,

coronatus, ne Urbanus, qui martyrio

et

Roma

Ca-

B.

^.H-cautemomniaflebantinvito, mqmt,
illi

talaunum (vide tom,VI


translatus fuit,
tero,

Quippe ractoque Alexandro.

mater supra

verendum

Maii pag. 10 et sequenles) sane est, ne alter cum al-

junspentos, quomodumimperitebat. Quantivero


ex Lampridio discunus
et
ita

exquamvis diverso tempore ex hac vita ambo


fuerit,

rumcmiUUutisoUbat,Alexanderfec*rit,acpr*de
sertim

Uljnanum
:

Ulo scribente

Paulum

Ulpianura in

magno

honore habuit...

nam

et consiliarius Alexan.ln

et magister scrinii

Ulpianus fuisse perhibetur...


saape a raih:

etsicfactum, ut hujus adscriberentur. Plusocii Urbano Papx perperam de quibus rimi item Martyres die n Martii culti sub Alexactum ad eum diem in Opere nostro est, Martypassi dicuntur in Romano Rosweydi
ceSserint, confusus
,

andro

primum repugnante Ulpianum pro tutore habuit,


agente, quem matre, dein gratias objectu purpura^ defendit tura ira
suraraus iraperator
fuit,

rologio

/,,

V erbi8

Alexandro

Et plurimorum martyrura sub Decapitali sententia daranatorum.


:

atque ideo

nique SS. Tiburdus, Valerianus


quibus actum est a

et

Maximus

de

quod ejus consihis prsePost Epistolas oracipue Rerapublicara rexit... admisit, cum omnibus panter
nes araicos simui
est
nisi
;

Majonbus

nostris ad

diem xiv

die xxii Aprilis, a S. Czcilia, de qua

Novembris

neque alterum solum queraquam, loquutus Ulpianum praBfectum suura, vidit et quidem

agendum erit, amversi. Solle- quanta 10 Quoad Acta S. Caecili<r. hxc observat variis ad diem Novembris mox memora- tyrum rius in Usuardo
tum
:

in

Mai
tctis

causa justitiae singulaex assessore seraper suo, alterum adhibuit, et Ulpianum ris. Quum autem Quum inter suos convivaretur,
rogari jussit...

Praecipua, quas a recentioribus objicitur,


difficultas, in eo consistit potissi-

fuUsi

eaque capitalis
mura, quod,

uti alibi insinuavi,

Alexandri tempassira

homines aut Ulpianum aut doctos

adhibebat.

quaporibus tam acerba immanisque persecutio,


lis

eum, TaliscumAlexanderfuerit, non incredibile fit Ulpiano similibusque Christiano ricui matri, ita et hominibus plus, quampar esset, denoimni infensis
tulisse,

in istis Actis describitur

tam atrocia
difficultas

tormenta, Christianis

illata,

quadrare prorsus
Acta S.

non videantur. Premit eadem


Callisti
:

ac ita

men simulpasswt
tra

taChristianos esse permisisse, ut interdum fuerit, eosdcm, etsi con-

Si Martyrologiis Actisque

martyrum

animi sui sententiam, divexari.

Hxc

eo dicta

Galliquibusdam habenda fides est, inquit verbis EccleTillemontius Tom. III. Monumentorum cis

non paucos sane sunt, ne nimium miretur quispiam, sacris Marlyres, Alexandro imperante, passos in
Faslis memorari
Callisti
;

siasticorum in Annotatis ad Callistum pag. 679,

tum ut xquum

de Actis sancti

persecutionem vix princeps est, sub quo ecclesia passa sit illic videas exilia, casdes, crudeliorem
:

Papx, qux

ab aliis justo amplius laudari,

ab

aliis

contra deprimi nobis videntur,ferrijudicium

mavexationes maxime inhumanas Pontificum episcoporum, illustrium virginum, quin ximorum


,

possit.
licct

et
in primis,

non

9 Displicuit Tillemontio Martyrum

rum Romse
lari

farailiasenatorum, consulum et integrarum honoratissimai um idque non popu; ,

lanta,

multitudo qui sub Alexandro passi perhibentur, Baronius in Annalibus, quos bene multos enumerat
ubi de Alcxandro; sed plures in his Baronius nu-

non tumultu, uti accidere interdum potest exphsed privata magistratus alicujus saevitia,
citis

iteratisque Alexandri

mandatis, jubentis,

merat, quorum martyrii tempus incertum est

huin

jusmodi sunt S. Ilippolytus episcopus

et

Martyr

inveniaiunt S. Callisti Acta, ut ubi Christiani quovis rentur, sacrificare compellerentur, vel

Portu Romano

S.

Quiriacus

Martyr cum

sociis

suppliciorum genere punirentur.


S. Callisti
:

Qux
i

hic
sic

carpit
se

apud Ostia Tiberina, S. Aurea cum


de quibus consuli possunt,
dies

sociis pluribus,

Actomm
,

verba infra num.


:

ha-

qux
,

in

Opcre nostro ad
illorum martyrii

xn,

iii

et

iv Augusti

de

epochajam
et

dicta sunt.

Addi

his possunt
in

SS. Juli
relati.

Ego pra^cepi semel atAlexander dixit bent que iterum ubicumque inventi fuerint punianaut offerant Diis immortalibus libamina. Fis
,

tur,

Besychius martyres Dorostpri


,

Mcesia ad diem

crudiora sunt

xxvn Maii
Alexandro

et

xv Junii

in

Opus nostrum

Actorum S. Martinx Tom. I Januaru pag. xi sequentia verba Proponens Alex:

SS. Martina
;

et

Tatiana passx quoque dicuntur sub

verum Acla, ex quibus


valoris aut ponderis.

haustum

fuit,

nullius sunt

Alexandro quo-

ander praeceptum novura et pessimura in toto orbe, ut aut sacrificent aut si non sacrificaverint, morti tradantur. Qux sane utrorumque Acto, ,

que imperante, martyr pro fide occubuisse diciturS.

rum

verba nec Alexandri humanitati

et

in

Chri-

Urbanus Papa, Callisti successor, in Actis ad diem

stianos propensioni, nec assertx ab antiquis scripto-

xxv Maii
ciis ejus

in

Opere nostro excusis

in quibus

Ur-

ribus ecclesix ea tempestate tranquillitati ex diclis

bano Almachius, Urbis prxfectus, exprobat, falla-

supra conveniunt.

Verum priusquam

de S. Callisti
diffi-

hominum jam periisse quinque millia


ab insania, quia estis infecti.

Re-

Actis singillatim disserrrr instituam, qua via


cultas

cedite, inquit,

Jam

hxc admodum intriratart pluribusmurtyrum,


aperiam.
.

enim per fallaciam vestram fere quinque millia hominum decepti perierunt de quorum misera,

qui,
nis,

Alexandro imperatore, passi dicuntur, commuutcumque exprdiri


passit,

bili

interitu vos rei estis


rus

qui enormis

martyrum
stilo

11

Censeo itaque imprimis


si

primigenia illorum

possunt '"'
xndri

niniii

cum pacc

qua

id temporis

gavisa fuit ec-

martyrum Acta,

qux

exstiterint aliquando, perse-

imperio

clesia, conciliari difjiculter potest.

Acta quidem
,

cutionum, quee subsequentium imperatorvm in Christianos odio excitalx sunt, tempore periissei sed in-

sat simplici scripta sunl a notariis


suit

ut
,

quidem censed cum Ur-

Henschenius,

Romanx

ecclesix

staurata utcumque fuisse

postmodum
,

cum

Ixtiora

banus

Papa

in

antiquis quibusdam

monumentis confuerit

Christianis affulserunt tempora

et
;

martyrum mesed posterorum

fessor appellelur, aliusque item

Romx

nomi-

moria nondum plane interciderat

imperi-

DIR DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


imperitia factum
dri
,

405
AUCTORB
J.

ut,

cum martyros

illos

Ah

B.

quibusdam tempore passos fuisse sive ex residuis trdditioni majorum dididssent^ monumentis, sive ex
tore ei jubente

Alexundro faetm

esse oredide-

quod Alexandri assei rint, eique adscripterint,


bus, aliisveejus ministristribuendum
i

II.
ittoi

Diluuntur, quae adversus Acta sanspeciatim objiciuntur


:

rat
,

quod non
cti Callisti illo-

absurdum
fuisse

videri

debel

flttffl

oonstet

inter
,

Ulpianum Christiani nominis hostem

ei

"-

rum

naevus, et fides.

rosimillimc plures etiam fuerint t

qui Christianos
autoritate

Oftimntt

et

maxima njmd AUxandrum

Rcipublicx adpollerent; quosque proin ut homincs


Christianos elsi ministrandss necessarios ssvire in
invitus ac contra

animi sententiam

siverit

idquod

suadent, qum non tantumjunior ejus mta, sed etiam thoro et aula segreejus a matre sua, conjugem abs socerum occidi jubente, ut sola regnaret,
,,,,..

iV

TUlcctorum S. Callisti vel ipsum exordium non probatur quod ita montio supra laudato
; :

^ffSHst
S unt,

nux

in

et

est, at invitus. licetsibi carissimos, fiem passus

Sic

humanitatiet in Christianos propensioni

utcumque
et
i

consulitur.

/./^"TnTeraporibus Macrini a Meridia- gj* 1 *" incendio concreraata est pars Capitolii sinistra auno et intra teraplum Jovis ruit manus Venerunt aruspices et sacerrea et eliquata est. sacrificiis pladotes ad Alexandrum, dicentes ut
habet

et Alexandri, divino

lesitt

12

Credibile porro est, Alexandri


ita

familiares et

carentur Dii eorura. Quid

ni potuerit
et

tangi fuhnine

sub

illo

pace

niagi

Christiams infensos, oum eum


authoritate,

affectom viderent,

capitolium Macrini tempore,

liquefieri

parssta-

parU componi

qua apud illum vakbant, abusos audamultiplicia

ut sacritux Jovis petique oq ethnids saeerdoHbus,


ficiis
ito

ciomque effectos, Christianis gravia ac ethnkorum sive in Rempublicam sive in

prxterplacarentur Dii ipsorum abAlexandro,


"<s

supersHtio-

Heliogabalo, q

TiUcmontii calculo

nem

delicta imposuisse,

eorumque nomine ac obten.

anno pritnum 219

Romam

venit, ac

anno 222 tru-

parvum fidelium numerum quantum martyrum illorum Acta


tu non

licetnon tantum,
perhibent, sustu-

cidatus fuit, spurcitiis inepHisque immersof

At

nihil
fuit
<

Macrini imperio cum Alexandri commune


quasi vero

lissee medio.

Et

marhjrum sub

hoc quidem pacto, petitss a nimia Alexandro passorum multitudine,

quam

asserta aveteribus

ecclesteper hsc tempora

Actorum S. Callisti auclor eos simul Ilenschcnius guassc dixcrit. Scnsum illtUS (uissc esset, Macrini et eaqux narraturui deinceps
dixit,

tranquillitas

curritur.

parum credMem facit, difficultaH ocVerum^inquies, quopactonon exiguus ille


conciliabitur

martyrum sub Alexandro numerus

hanc HcnAlexandri temporibus facta esse. Cur non rcfcliit ! schenii explanat/oncm TiUcinontius auctorem Actorum obscuritatis, quod jure fa-

Cur

cum

veterum Sulpicii Sevcri, Orosii, aliorumque


id

cere potuisset, non

accusat? Quia hvioris fuisset


si

scriptorum auctontatc, qui ecclesiam

temporis in

momenti. Quid hujusmodi accusatio, ut opinor,


:

(qux non abpace fuisse dixcrunt? Quod nulla tum ab imperatoribus pcr surda mihimdeturresponsio)

et

orbem

Romanum
;

fuerit

promuhjata

in

ChrUtianos

rit,

iptorActorum his verbis volucAlexandri tempus tantummodo indicatum Callistus gesserit, quod ad pontificatum S.
quo
indicavit auctor catalogi

Temporibus Macrini

quod excitata sub Alexandro persecutio persecutio non atHgerii plerasque orbis Christiani provincias t vicina sese non dtfRomam locaque Rom
;

eumdcm fcrc modum manorum Pontificum


Ponti/icis

Ro-

ante Liberii, in quo desinit,


:

mortcm

scripti, ita scribens

Fuit tem-

imo extra

Dorostori pasfuderit,siSS. Julium etEesychium enim sub AlexanOTO passi quotquot excipias
sos
:

poribus Macrini

et Heliogabali, a

consulatu AnIII et

tonini et Adventi usque

Antonino

Alexan-

aut dicuntur Martyres, aut Romcc,

in

Portu Ro-

dro^ Fabul

'<i

m
.

Tilkmontio sapU manvs sinistrx Joatqui

mano, aut apud Ostia Tibemia occubuisse

memo-

viscombustio

martynmtur. Ita denique prsdpuis qus historix tcmporc pOSSOrum "hjici a rcccntionnn Alcrondri
'

et fulmina fuisse aeris tempestates, tonitrua xxviii num. 25 et 30 liquet lib

Macrino imperante, frequehtes exDio:

ne Cassio

priore

nhus scnptorihus

solcut,

difjtCUltatibuS

utcunvjuc

quidem

Hum

est

obviam.

Ad

Acta

sancti

Callisti seorsim

conflagrasse
tncendiis
;

taetum refert theatrum armarium fulmine ;item prsdio augustalia erebrispernsse

accedamus.

num. autem 30 adeo

fuissc frequentia to-

nilrua, ut

Homericum
:

istud, inquit,

semper ha-

bereraus in ore

ingens. Jupiter intonuit, clangor coelum occupat

Hx

porro tempestates inqentia mala, qu.r imperio


stini

impenderent, ethnicis

visa portenaere,
ei

nempe,

ut accidit, Macrini cladcm mortemque,

imperii in

jabalum translationem, sub quo nihil, nisi sce-

29. lerate et turpiter, factum esse sa ibit Dion num. auctor Actorum S. l ides itaque quam his affinia
Callisti soribat
;

quamque

vero /"" simile,

tum Javis

statuam

fuisse in
sa

Capitolio aliquando ictam fulmiue,


t

tumaruspices

ethnicos abs Alexandro,

14

406
AUCTORE
.1.

DE

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


tium urbs ccepit appellari.

religiosoipsorumrituprincipe.peHisse^tswMcte
placarentur Dii eorum.
Tillemontio sapiunt hxc Acto14 Fabulam item ^dierunt in quodam ccenaculo mulnnn moa inter quos Christianorura psaUentem
:

tum

est

templum

et

Quo nomine appellameritoria taberna quam ubi


:

B.

nunc avles D.

Maria?, fuisse legimus. Portam

ciintus

Chn-

i -11)11,

qui dt via audiri polerat.

Ravennatem nomen suum invenisse n classiaHis RaTransvennatibus Romx olim commorath in regione
Hberina scriptores plures eredidere;
isque seu
caslra, seu
<ie

titudineni

quibus, ali-

eratCalixtuscui.i clero suo.


nor
llt
,

Non

censuit, ut opir

urbem Ravcnnatium

Romx

Christidnos, Tillemontius adeo fuisse incautos

, eo
,

cmaculo
fl

,,,, u
,,.,,

divinam psalmodiam institueaudirentur transeuntibus ethnici* de via


ita
,

fuisse, afjirmantibusconsuli
citato.

Morettus potest locomox


Transtiberino

Quod

si

nomen

urbis, huic

quid

ni id fecerini tempore

Alexandri, quo

tractui adtributum
in alio

cuipiam forte suspectum fuerit,

mn,

idaflirmante ipsomet

Tillemontio, ubi ie

Actorum
n,
:

S. Callisti apographo, teste

Blan-

libertatem, sedei religionem S. Callisto, non modo

rh n h
,

Annotatis adAnastasium Bibliothecarium

quo Lamsuamexercendi facultatem vi rescripti de imo num. 4 citatus, jam fueranl consecuti, pridius
et

legitur
ria

Castra Ravennatium. Etsi itaquc


vetus

llisto-

Romana

wbis seu

castri

RavennaHwm ex-

notasa Christianis ccclesias publicas, ethnicisque


di cosptas

Tom. III Monumentorum EccUsiasH1

argumenta non meminerit, tamen snppeditat neque cam rcvera exstitisse prudcntcr judicamli
plicite
;

ipsemet Tillemontius corum pag, 27 Venerunt trans Tibeilla autem Actorum vcrba
i

censuit?

Ad

quidquam habuit Ttllemontius, unde sancti Callisti


Acta hoc cx cnpite arnuent falsi. 16 Aiunt Acta Jium. 2 convocatum
fuisse

rim in urbem ad templum Ravennatium, Tiberim ad hxc num. 3. In regione trans

populum

virgo tempti

ito

in

urbe

Romanum

Alexandri jussu ad CapUolium, ut offe-

Ravennatium
rere,

ait,

nihil in

Romana

historia occur-

->idicare unde illustrentur, eosque, qui ilk

interesset rendo Vlic Mercurio sacrificio univcrsus dum id f}erct, virginem terapli, nonum. vern ,\

volunt, ad conjecluras redigi

omni auctoritate destit

mine Julianam,
est

exclamasse
et verus
.-

Augustuedututas. Revocari in dubium nequit quin alteram Ravenns, alteram Miseni plicem classem itameconsHtueril, de quibus Tacitus lib. iv cap. 5
minit

Deus vivus

Deus Callixti, ipse quem Actorum locum ita


:

TUUmontius

excipit

Nec credo

inveniri, quid sit

Etaliam utroque mari duae classes, Miseet

virgo Capitolii. Unicoe paganorura virgines erant calamo in temploVestae, qux excidissc Tillemoulii

num apud

Ravennam, proximumque

Gallice

miratur Morettuscap.

xnum. 23,

neqiu

iinmcrito.

littus rostratse

naves pra?sidebant (Tiberio impe-

rante) quas Actiaca victoria captas

Augustus

in

Quid? Romeenon cranl virgines nisi Vestales? Nisi in temploVesta>? An non mcamicrat scripsisse Lampridinm de Alcxandro impcratore
ros,
:

oppidum Forojuliense miserat. Rcvocari item in dubium nequit classiarios Misenates Ravenna Ro-

Puellas et pue-

mam

faisse evocatos, ibique peculiari

quodam Urbis
vi-

quemadmodura Antonius Faustinianas instituerat, Mamraaeanas et Maramseanos instituit?


Vcrum hs
ccrtc

tractu

commoratos, qui ab eorum commoradone


invenit, et

sacris fortasse addictac

non erant

erant

a P. Victore in delicetspeciaU nomen ilc Regionibus Urbis castra Misenatium nohhcllo


minatns
urbs liiwcn
luttiuni.

vinjincs Salise, de quibus Fcstus de

Verbo-

rum
cium

sujiiificationeverbo Regifugiura sic habet, Cinet

fuit.

Tullium de Feriis citans

qui saliares vir-

15 Idcm dicendum
natibus
:

videtur de classtoriis

Raven-

gines et salios adesse dicunt regi sacrorura,

cum
lib. I

quamquam enim
nusquam
cnnn
et ipsos

Victor, saltem nominatim

facit sacrificium in Coraitio. Sacris addictae erant

rspicue
aliuiulc

castra

Ravennatium mcmoret,
commemoratos
lnanuoi-ca
in

seque virgines

illee,

de quibus Cicero scripsit


:

tamen

Romx
basis

fuisse

Epistola ad Atticum vni alias xi


disse,

Credo te aufieret sa-

cruttur. Docct

id

tractu

cum apud Csesonem pro populo

Transtiberino effossa, uti


sitionis
icijitur
1

observat Morettus Disqui-

crificiura,

venisse eo virum (Clodium) muliebri

cap.

i,

""///.

34,

pag.

217, cui hsc

inscripta

qum apud Qruterum Imp. sunt


:

instaurassent....

indutum vestitu, idque sacrificium cum virgines Quod si Vestales hm fuerint t id


e

caes. Divi

fil.

augusto terra raarique victori sa-

equidem

Ciceronis verbis

fit

consequens, non ita


et alibi

cerdot. bonae deae et colleg. vn vir epulon commun. pop. voto Ravenat. DD. Qui autcm hi fucrtmt, nisi classiarii
senates,

templo Vestae fuisse addictas, quin


tiosissacns ojicrarcntur, elpopuli

supersti-

Romani

solemni-

Ravennates, qui, seque ac


sibi

Mi-

tatibus interessent. Sacris addictx erant Flaminiee,

Roma
,

troctum

proprium trans Tiberim


nt

de quibus

ita

Festus

.-

Flaminia dicebatur sacer-

incoluerint, oaaMiin,

mque,

urba Ravennatiura

dotula, qnoe Flaminicse Diali preeministrabat, ea-

appellaretur
censuil
lib.

sua

illic

commoratione dederintf Sic

que patrimes et matrimes erat, id

est,

patrem

Marlianus Topographix urbis

Romx
ac-

matremque adhuc vivos habebat. Tam

has

quam
Histo-

v, cap. xix,

cum

ita

scripsit

Transtiberina

Vestales virgines Capitolii sub Vespasiano restitutioni adstitisse, auctor est Tacitus his vcrbis

regio priscis temporibus Janiculi etiam


cepit, a

nomen

monte ejusdem nominis sibi eminenti. Ravenatium etiam urbem nominatam invenio. Nam
Augustus victoria contra Antonium et Cleopatrara
potitus

riarum

lib.

iv cap. liii

Dein virgines Vestales,


Capitoli-

cum

pueris puellisque matrimis, aqua vivis et

fontibus amnibusque hausta (templum

binam

instituit

classem

unam apud Me-

num) perluere. Sed


stales
illis

et

ad spectacula publica Ve-

senium portum, alteram vero apud Ravenam.

virgines admittebantur, ac specialem

quidem

Cumque

senatui esset cura ut nulla

Romam

fre-

in

theatro locum assijnatmn voluit Augustus,


:

quentaret multitudo, cui non esset habitandi locus publice assignatus


sis
:

teste

Suetonio cap. xliv

Solis virginibus Vestaet contra prae-

militibus Ravenatis clas-

libus

locum

in theatro

separatum

haec regio fuit assignata, qua? exinde

Ravena-

toris tribunal

dedit. Facile itaque hinc intelligilur,

DIE DECIMA

QUARTA OCTOBRIS.
quasi illorum

407
exploratum
AUCTORB
J.

tur,

quid virgo templi in Actis S. Callisti


significet
:

memoifl

ecclesia rulluin alnnide


difjicile

rata

nempe virginm rcbus sacm

non hahurrini. quod

quopiam probatum
illos

B.

templo Capitolii peraijendis dcstinatam, sive VestaUs sive Flaminia, aive alterius cujuscumque de-

irirem

Qupd n propterea quoquesacrisFasHs

inscripscriui,

maaimi
est
;

nrofe< to
esto,

illorum ea in re fa-

mum
atiaque,

generis virgo ista fuerit.


:

denda
illic

auctoritas

iliorum ex Actis Cal-

17 Pergit Tillemontius
S. Callisti) inquit,

Videas

(in

Actis

Ustianis elogium concinnarinl.

Alexandrura capite damnanet

19 Cetera, quibus
1

utitur Tillcmontius,

ut Acto-

Tiltemontius
OPJICU
'.

tem SS. Simpliciura senatorem,


consulera, aliosque plures,

Palmatium

mm

S. Callisti auctoritatem
ui
iis

infnngat, argumenta
fuisse seorsim

absque ulh judicii forma, et ne senatui quidem oblatos Herodia;

hujusmodi stmt, aTbitr


,,<
{

usurum

non

ihdri

pacatum regnum t ejusque

nus autem

observasse testatur, ut neminem damnaret umquara, nisi ex prsecepto legum, et magistratuum ordinariorum. Sic et Alc.rid illum

Christianos propensionem pro opinionis sux

pah

mari fundamento habuisset, Fuerhtt enim Gelasii et vel miniPontifLcis. xtate lcta supposiHtia, imo

andrum rcgnassc

citra

sanguinem,

citra

repre-

mu

foir

indigna

an

in

hensionem, a cxdibus,
Ilrrodinno
erat, cujus

sxvitie, ct a
fuisse,

fcrcndis indicta
di.rit.

nmduvc

furrr S. Callvli

horum numero posita poActaf Martyrologia S.


t

causa scnhntiis nlimum

Herodianus

Hicroinjmi nuncupata, SS. SimpUciiet Palmatii,

Lampridium

jungere Tillemontiue pot:

aliorumque memoratorum non mcminerint


illa

num

h,rc verba sunt

'Avalfj.arov

imperinm
ut

ad
f

nos, qualia

primum

fuere, integra pervene-

ejus,

quum

fuerit durus et tetricus, idcirco voca-

runt

tura est,

quod senatorum nullum

occiderit,

novit,

Num aut n

Martyrolooroui aliqwd
.niii

Tillrmontius

umquam, quod omnium omnino


firrrct
?

Herodianus Groecus scriptor refert in libris suo-

martgrum mrutionrm
giis

Ubi in Martyroloexstantibue, mentio

temporum. Verum hoc ipsum Lampridius requi refellit, dum Ovinium Camillum senatorem,
rura

Hieronymianis, hodiedum

sub fu S. Symphorosse et septem filiorum ejus

Ha-

bellionem molitus fuerat, Alc.raudri jussu occisum


scribit.

Non

fuisse itcm Alc.randri

regnum omnino

driano passorum, quamvis exstent eorum Acta inter sincera a Ruinartio relata et ab ipsomet Tillemontio

incrucntum Lampridius ostcndit,

cum Vetronnnn

Tom.

2.

Manumentorum

ecclesiasticorum pag.

scribit.

Turinum. Alc.xandri familiarcm, cjus JUSSU occisum de seIntelligi prseterea Herodianus potest
nuiorihus ethnids
:

241 laudata? UbiSS. Martyrum Ptolemxi, Lucii et alterius anonymi, Ronue passorum, de quibus S.
Justnnts Marlijr
Thebestse in
in

nam Christianorum, etiam


:

scua-

Apologfaf

UHS.

Maximiliani
Cujus Acta

torum, csedem gentiles pauci habebant. Herodianus denique suimct /utcrpretem agit cum enim Alcx-

Numidia anno 95 Ruinartius m Actis Martyrum


pag.

occisif

sineeris et selectis

andrum
addit
ret.
:

sine

cujusquam

qucrcla regnasse

dixit,

308

inter sinceriora antiquitatis

monumenta
Diocletiani
et

iaw

W kut$,
esset

quod

quidera ad se attine-

comjmtat.

Eusebius

de

Persecutione

Hinc auicm nnnime


co

consequilur, nihil ab ejus


fuisse

scribens meminii

SS. Martyrum Philex

Philo-

innnstns,

imjicranlc,
;

commissum, quod

ronn Uexandrix passorum, Tgrannionis, Tyriorum


episcopi,
ci

prxter jus fasque

qux

idcirco potisshnum hic

Zenobii presbyteri, quorum in codicibus


fit

observanda duxi, ne quis ob auctorum mox citatorum verba ipsummet SS.Simphcii el Palmatii martgrium negandum existimet; non quod Actorum auctoritatem, quatcnus his Sanctis, uti et Callisto ne-

Eieronymianis nulla

mentio.

Ex

Hieronymiafuisse

norum
vero

igitur codicum

sttenHo nullum
effici

SS.
;

Simplicii Palmatiique martyrium

nequit

at

quemadmodum
sic

marlijrrs
in

aHquot jam vidimus

cem ipsiusmct Alexandri jussu illatam tradunt,

tue-

ab Eusebio memoratos, sed


rihus omissos
;

Hieronymianis codiin

n
illa

rclim

qua de re plura diccnlur


si,

infrn.

et

vicissim

hic plures, inter

18 Quod

inquit postremo

Tillemontius, hsec

Acta Martyrologi atque ipse etiam Beda secuti sequensunt vidimus sa^pe Bedam raonumenta

msenlur martyree, quorum quos S. Callisl non meminii Eusebius, ae proin imbeUe est, Basnagii, alias a nobis

etiam hoc

in

^ommentario prxvio

tem 'qu* propu-nari nequeant. Notura est Gefuisse lasii Pontificis tate Acta supposititia
quamplura. S. Palmatius in Martyrologiis Hieronymianis prorsus non invenitur, tametsi consul

C(Mt/entedt, ex Eusebii silentio S. OaUisfa martyrtutn


in

suspicwnem

falsi tom.

U Annalxum Pohnttfit.

tko-EcclesiasUcorum ad
care conantis

annum 212
Actts

revo-

argumentum.
Cullistianis obji-

probe mereretur, ne oblivioni daretur. Non /',</<% aliorumque veterum Martysuffldi quidem
rologorum auctoritas,
S. Callisto totqur olns
ut

20 Hxc
ciuniur ah
rrt,

fere sunt, qu v
iis,

iiui

ea,

quantum qunaem
deprimun
nihil
est
.

.... appanoois
Non
ita

U
v> nstvu*!

ipsiusmet Alexandri jussu


BJUS

plus

quam par

sii

tamen

ActtS mcmnrul U
inflicta

//""'-

r,

nobis probantur

ut

in

illis sit,

quod me-

iijnhus tam dira mulHpliciaque fuisse

rito rcjicinlur.

Ilujusmodi
ri

Uexandft Palmatio,

plida dicantur

neque Actorum vrnlas nulc pra-

adhuc rthniro,
hi.s

Ghristianos denuncianti responsio

haiur. sed antiquitas,

qux eorum

auctoritati

verbis concepta

num.

Ego

praecepi serael

ut ea sequi liceat in saltem aliquod addit, faeitque, vero recedere non ostenduntur, et in quibus a
iis,

atque iterum, ut ubicumque inventi fuerint puniantur, aut ofBeranl diis immortaHbus libamina.

quoad prmcipua rerum oapita. Paucis alioquin vc-

tnim responsionem ex ore Alexandri profertnni di/jirnllrr crrdrt, qui


o,l

tmhus

Actis fidcs luihrnda rssrl,

rum

vix invenian-

Mr.mndri humanam
<n, r e-

tin\ qu.c

ab omni prorsus nsevo sim immunia. ViSimplideturporro existimare Tillemontius, SS.

indolem,

in

ChrUHanos propensionem animi, acaseo


,

sertam ab antiquis scriptortb


runi.
.

cium

rum

'faslU

1'almatinm Callistum veterum martyrologoActorum ,lr fuisse insertos ex unica


,

Iranquillitatem ato ndent. Observanda etiam

isthxc

rcrha

sunt

Ubicumque

.nventi fuer.nt.

Qux

408
AUCTOHE
J.

DE

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


tius longe abesset,

B.

solum Roms Quspersecutionem Ghrislianorum non exercendam indicant, qualis tasedel ubicumque Alexandro indicta nec locum habuit, nec ab

Sic Thcodoretum
episcopi

lib.

iv. cap. 6,

quoddeS. Ambrosii
(ur,

Ordinatione inscribt-

men
fuii

Valentinianum seniorem, velut huic Mediolani


et

umquam. Neque
jussu

verosimile est edictum publi-

prssentem ac cum episcoms,


abesset, colloquentem stittsse.

Ambrosio, cuminde

cum Alexandti

promulgatum

fuisse,

ut,

qui

Verum

his

Morettus

Romx

essent,

nniversi, nisi

interjici

vellent, diis

propositum

sibi

finem non assequitur:

nam Eusecap.

sacrificarent,

quod num. 2refertur

his

verbis:

Et

biusquidem 13 non

lib.

vm

Historix

Ecclesiasticx

pracepit Alexander, ut immolaretur, universo vulgo, ut omnes ad Capitolium accurrerent de

asseruit,

ipsummet imperatorem Luciani


;

orationi apologeticzinterfuisse

sed hanc a Luciano

urbe
culis

Roma,
suis,

ita ut qui inventi fuisseni in habita-

Nn omediss

eo ipso

tempore fuisse habitam, quo


civitate

Ma-

omnes

interficerentur. Quis

hxc de
Eusebio

ximinus in eadem

commorabatur

sieenim

andro crediderit, cujus

domus,

teste

semet ipsum Eusebius explicat, interprete Valesio:

num. 5
quo dictu
factaque

citato, referla erat Christianis.

21 Aiunt num. 2 Alexandrum,


quos divina ultio obc.reaverat
cives optimi!
.

visis mililibus,

ter

Sed et Lucianus, Antiochen ecclesiae presbyperductus Nicomediam, in qua tunc civitate


fidei

qitxdam

continuo exclamasse:

videte

artem magicam. Melius

illius.

Maximinus morabatur, cura defensionera quam profitebatur, coram prseside


in

de Christianorum institutis moribusque tam

Mamut id,

edidisset, conjectus
ut priore loco

carcerem trucidatur

ita

mxa, quam Alexander

rani instructi,

quam

Eusebius, non coram quo, sed quotemfaerit,

nulla, qui id factum esset,

prxmissa indagine, con-

poreea oratio a Luciano habita


voluerit,

indicatum

tinuo crederet, ac magicis Christianorum artibus adscriberet,

nempe cum ipsemet impcrator Maximinus


adventasset,
\m-Ka.o6vroc,,

quorum

instituta, prsecepta,

moresque ab

Nicomediam

hujusmodi criminibus
ignorabat.

quam maxime abhorrere non


?

23 Non solum
pervenientcm

qua voce Eusebins

c/

inepte in:

Quid num. 4 Acta produnt


conversum
jam

Illic

Alex-

utitur, prxsentem, sed etiam adventantem seu susiijnilieat.

buuntur

ander,

ut

ad fidem Christianam
cultum revocet,

Deinde potuit Lucianus

Palmatium ad pristinum Deorum


sic

duplici orationt fidem defendere, altera ad judicem


(vide

alloquitur

Sic araens factus, o Palmati, ut

Luciani elogium e&Rujfi/no tom. I Januarii

deseras Deos, et quaeras et colas


tuura
?

hominem mor-

pag. 362J altera ad nnperatorem,

cum eum adduci


respiciunt
luec

Hxccine Alexandri verba sunt, qui Christi


in larario

ad

se jussit

(videibidemS. Martyris Actapag. 361


forte

imaginem

suo habebat, qui Christo teminter deos, ni


'

num. xi) habita ; atque hanc


s.

plum condere, eumque


proposito
fuisset,

deterritus a

Chrysostomi (videpag.
.

364 num.

1) de S.

Lu-

referre

voluerai
?

Numquid

hoc

ciano verba

Ooram
est.

principibus

ille

ac regibus

paeto semet convicissel


af/inia in
dii
,

amentix

Msc

aliaque his

audacter locutus

Saporis Persarum regisper-

quapropter ad

Alexandrum non quadrare Baronius vir annum 226 num. 4, ait Qui
:

sonam

sancti

Martyris Sadoth judex induit quidem

verbis supra citatis, sed ea


n

hujusmodisunt, ut nihil
potuissetquc Sapor

dicuntur, jubente Alexandro fuisse occidi jussi,


sic id

Sapore alienum

contineaiit,
uti.

accipiendum, quod quidquid


fecissent

hi

(Alexandri

ipseiisdem non inepte


lio

SimiUter, quos Constanscriptor

assessores)

imperatoris

nomine atque

Actorum S. Eusebii presbyteri Romani


affinxit, tales

auctoritate se egisse jactarint.


ronius dicit
;

Verum quidem Baei

sermones

sunt, ut ab ipsomet, sireiet

at nec sic ab

omni errore immunit


scriptor dici potest
:

psa Romee una

cum Liherio Papa


altutct, is

Eusebio

fuisset,

nihil inepte dixisse

Actorum

si

Constantio apposite adhiberi potuissent.

Quod autem

inhil falsi, nihilquod


nihil

Alexandri indoli moribusque,

ad Theodorctum

Valeiitinianum S.
factse,

Am-

rerutn Christianarum cognitioni, in Christia

brosii ordinationi,

Mediolani

non per

litteras

nos propensioni omnino repugnans afjinxisset, tolerari ac benigne exponi

legatosve,

sedper semei ipsum interfuisse

scripsit;

utcumque potuisset

at

cum

nii ciniii explicitis verbis

apud Valesium,
illu

Valenti-

Alexandrum
ejut indole

coloribus depingii

factisque onerat ab

iiiniiiim noii

modo

hssc

alque

dixisse et fecisse

omnino

alienis, qui ab errore vel ineptia

Mediolani, sed etiam gestis omnibus interfuisse:


jiiiJ
8i
iii

vindicari queat, plane non video.


ilexa

Rheni

vicinia
id

tum temporis Valentiniaab errore


i

perpt

22 Ut ab
>

errore ineptiaque
1

iUum
1<

wndicet,

Moidem
lib.

nusversatus fuerit, qui

Theodoreto,

retlus

aii

Disquisitionis

cap.

num.

xi,

historiographum agente, excusari possit, plane non


video.

ab aliis scriptoribus factitatum


viii Historise

ebium

Culpandus igitur nobis videtur Actorum S.


tantopere quod, quse a mini-

Ecclesiasticx cap.

13 asseruisse, B.

Callisti scriptor non


stiis ejus dicta

Martyrem Lucianum Nicomedia- apoloijcliaim oralumem prresente ipso imperatore (Maximino) ha<

factaque fuerant,
inepte,

Alcxandro

affin-

xerit, sed

quod

talemque

verbis factisque
fuit,

quam

lib.

ixcap. 6, coram $rxs\&eedt<h.s.u


adeo,

ripserit, ui isalius

omnino, ae rcvcru
ille

vi-

testatur,

atque

quodni
fat tiwn

Idi

factum

deri possit, adeo ut scriptor


fuisse

parum

sibi

notum

'"',

coram summo pHncipe


ct

esse dixisse. Sit

Alexandrum
Ceterum

prodat.
1

item in Actis S. Sadoth


martijiinn legi:
ctis)

Sociorum apud

i"*'" 1
.

de causa ejus auctoritas


i
iis,

om-

Rursum
:

credi tamen jjrudenter

velut ex ore regia (San-

nino nutat aui ruii

fidem meretur

quse de

dictum est

Nisi voluntatem

meam

feceritis,

Martyrum
iiitm,

sub idem tempus, quo Callistus

marty-

et raandatis

meis aures praebueritis, en funestis-

infra pluribus
scribii
,

probandum,

subiit,

passorum

siraa interitus vestri

hora imxmnet. Sic auctorcm Actorum S. Busebii presbyteri Constantium impe-

numero
bii
,

futt

m, cum eorum supplida descriGallisto miracula narrat.


in

fidem,

cum patrataa

vatcremtamquamcumsanctoMartyreRoma
mtscentemintroduxisse;

verbo

Etquid nif

Num

miracula qux

Callisti

Pas-

cumtamen

inde

Constan-

rione narrantur,

fidem

seu numero, seu conditione

exccdunt

DIR
luntf

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
rerum
in

109
AlCTORE
J.
;

An

non

similia i simili

temjiosfnceris
si

rumque conditione ab aliis Martyribus


Callisti Passione

ad annum 222. Papebrochius tomo V Junii pa 436 num. 32, ab anno 218 usque ad annum 223

R.

probaHsque eorwn Actis patrata legunturf Dcin


iii

atin Conatu Chronico-IIistoricoadCatalogos Pontifiruiii

memorati Martyres verberibus


gladio
occisi,
in

pag.

27 ah anno 217 usque ad annnm 222.


in

afflicti,

fame exhausti,

puteum

Pagius

in Critica

Annales Baronii ad annum


Julii, usque

prxcipites acti legantur, quid in co insoliH? Quid,

224, ab anno 217 die vero xviii mensis

quod, nondkOi Alexandri humanitati; sed mini-

ad xxvni 8eptembrU anni 222. Blancbiniua operis


Anastusiani tom. Ilpag. primum ccn, ac dein pag. 17.") iu Annolatis ad Callistura, electinn SCribit die
II

strorum ejus in Christianos odio

saevitisque repu-

gnet? Quid

in

Actis occurrit, quodecclesix, univer-

snn spectatX, traiiquillitati ob


1

Aur/usti, ordinatum

vero postridie die Dominico


die a

u ra pos'nii
1

25 An

pcrsccutiti ulii/ua, sed

Romame
ibi

urbis fere

anno item 217. defunctum


tunujue postridie.

xin Octobris
cap.

sepul-

limitibus circumscriptaf

Eequid

occurrit,

quod

Parum

Blanchinio discrepat
i

aut innatx Alexandri humanitati, aut in

Ghristia-

Morettus, qui Disquisitionis


sequcnti Callisfum anno

nos animi propensioni adversetur

'!

At

illum vel ca-

211

die

II pag. 46 el n Augustielectum,

rissimam

sibi

conjutjem abs se divelli, et occidi soce-

eademque ordinatum,
pnltum xiv.

id est,

dieSabbathi, martyrio

rum, sed invitatum coactumque, jam vidimus. Scinnr. riiinu,


Iwsti

vcro coronatum fuissc scrihil, die xil Octobris, se-

eum

Ulpiano, tutorisuo, Christianorum


detulisse

plurimum
vitam

non tantum familinritatis,

27 Quod

si

quxsicris, quot annos, menses, diesgesscrit,

ilior
.

sedet auctoritatis, vel in ipsos milites, Ut ab eorum


ira illius
s.tjic

que Ponlificatum

ingentcm hic quoquc tum

videtui

ami

objcctu
;

sumnuv purpurx

tueri

scnptorum, tum veterum

Romanorum Pontificum
.-

hll illllUIS o,

Alexander necesse habuerit

Ulpianus vero tandem


et in alios sive asses-

Catalogorum discrepanHam offendes


storice

Eusebius Hi-

menses
[0

nh illisoccisus fuerit. Quiil ui


sores, sive przfectos,

Ecclesiasticx

lib.

vi cap. xxi annos quinquc

quorum operam consiliaque ad


sihi iiecrssuriu

S. Callistum sedisse tradit ;Eutijchius in Annalil.nis

rcgcndam rcmpuhlicam

putahat

plus

Alexandrinis annos sex, Nicephorus patriarcha Constantinopolitanus, et Oeorgius syncellus amtos

quam par crat, indulgentior fucrit, sive falsis ipsorum in Christianos criminatiouihus, sive servandarnm Rcipuhhc.v lcgum Cliristianx rcliijioni adversiiiitnnii

8; ex

Romanorum Pontificum apud Fran ciscum Blanchniium in Prolegomenis ad Vitas PonCatalogis vcro
tifinnn pag.

specie, sive denique aliis quibuslibet

modis

xcv

alii

annos 5, 6, 1

et 10,

menses

artibttsque circumventus

atque delusus

Dandum
supplicio-

jderique 2, unus 6, dies itcm plerique 10, unus 11,


alter

etiam

cst

aliquid scriptoris antiquitati. qui eo tempo-

2 eidem tribuunt,

ita

ut cx codicibus

22 ibidem

rescripsit, quo et

Martyrum nomina,

et

recensitis

undecim Callisto dent annos 5, sedecim


dies 10, quibus accinunt pictu:

rum

genera, et plerasque res circumstantes ex*farelatu discere potuerit.

menses2, quindecim

ma majorumque

rx veteres Basilicx S. Pauli


listiani Pontificalus

quo

fit,

ut hanc Cal-

durationcm tamquam verosimi-

liorem amplectamur,
gnet auctor Catalogi

maxime vero, quod eam assiRomanorum Pontificum a Bucanonem Paibidem


vixit, et

cherio in Commcntario suo in Victorii


II.

Quo

S. Callistus sederit

tempore,

sehalem ediH, qui seculo iv medio


pag.

([uo obierit.

270

ita habet

Callistus

annos quinque, menhi anni, menses, dies


?
217

ses duos, dies decem.

Verum

quea quo xrx

tmlgaris anno

numerandi sunt

28 Eusebius q
Exvaritsde
'

Cxsariensis paulo ante citatus S.

/~\uant,v difficultatis
^*~

sil

vctcrum

Romanoncm Pon'.

/cphijrunnn. Callfeti decessorem proximum, abiisse


e vita scribit

tificum ('hrouotaxim accuratam c.rhibcre, satis


in

'/"

superque declarant tum ea


improbi,
varietas
/ii
;

reeruditorum labores

hali

ncnijh',

Callistussedit, senten-

anno j)rimo imperii Antonini, Heliogaqui Macrino successit. ffeliogabalus

cum dissidium multiplex, sententiarumque quz


uti

imperator salutatus fuit a mititibus anno 218 mcnse

in

<iliis

Pontiftcibus sxpe, ita et

Maio, Macriiius victuseodem anno mense Junio, m


jmulo
si
jiost inia riiin filio

Callisto locum

liahct sive

annos diesque spcctes,


caipit, sive

Diadumeno

occisus. Itaque

quibus orhi Christiaiw pr.resse

quibus

Euscbio standum

csi

non prius anno 218

Romaprosua

Ecclesiaiu regere vivereque desierit.


/n.s

Varietatis hu-

nam Cathedram
censent
e.r

Callistus occuparit,

prout aliqui

specimen accipe. Sedisse Callistum Baronius

dictis supra.

Eumdem Eusebium

censiut ah

anno 221 usque ad 22G


I

Labbeus Cliro-

sententia

citare possunt, qui

Callistum anno

219

nologix tcchniccV part.

ab anno 210, incunle Se-

ccepisse

contendunt, ut qui
.

Chronico Cal-

ptembri, usque ad anni


xiv, quos
ile

224 mcnsis

Oclohris diem

listum Roniini.i
bat
alii,

oiscopatum suscepisse

illis

annos etiam tribuit Petavius tom. II


lib.

anno sccundo Heliogabali.

Doctrina temporum

xnipag. 697. Constan-

Fas sibi autumant ncque immerito, ah Eusehio receih re, ac Laile

tius tom. I.

Episcoporum veterum Romanorum Ponanno 219 usque ad \iv OctoTillcmontius tom, III.
ubi

Inus potias Fa.slis, uhi


agitur, ailh.vrcre versari
setur.
:

rehus iu Occidcutc gestin

tificum pag. 114. ab

quijipe

qui

in

his ncijliijeiitiiu.

brisanni 223.

Monumen219
tomo

sit solitus, ct

sibimet ipsi aliquando adverin

torum Ecclesiasticorum partim,

deGallisto pag.
ah anno
aiitc

Eusebius, inquil Valesius

AnnotaU
Historia

250, jiartim

in

Annotatis pag.

682

cap.

xxvn librim

Sistoriee Ecclesiastics, nihilde


in

USque ad ainium 223. Ilcnscheiiius

tamuni I
;

Xysti martyrio nec in Chronico, nec

Apnlis pmj. xxv ab anno 218 usque ad 222


r,

Ecclesiastica dicit, quod valde miror; et multo

ro

Maii pag, 5
Tonius

et

sequente % ab anno

217 usque

mirarer, nisi scirem Eusebium in rebus

VI

Octobris.

54

per

HO

DE

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


fuisse.

'

b.

Occidentem gestie Bcnbit Xystura sedisp orro in Chronico quidem tnbuat cura hic undecira annos ei se annos vjii. Pagiusin OriHcaadanEusebionotat
P er
Similiade

negligeiltiorern

primum Baronius haudrecte illigavit. Dodwellus Diss. sing. de Romanorum Pontificum primeeva successione anno 222 in vivis esse desiisse Callistum scribit; annoveroZli pontificaM, wndri
vi

ro

mm 67tium.
in

^quemita

concludit

Cum

itaque

tiim

esse

exorsum, Oeorgium syncellum, qui

illius

Romanis. iisqne praesequentibus Pontificibus


qui sua tate vixere,
alteri

pontificatui

ocUnnium
ut

tribuit, secutus; sed Catalogi


ita
et

ertim
bius

cacutient Eusesibi

supra

citati,

major antiqnitas,

major au-

non monstrabit viam, qui


latinis

semi-

ctoritas est.

tam non sapit. E idem Catalogusa Bucherio in reduxesi


porro Fastis

pottor hoc
edttus,

30 Cum
rendum

itaque, quo

annn sedere tum


licuit,

cceperit,

a die 2 Au-

tum desieriUjam, prout

definitum
et die

sit,

disqui-

p^ortsusque
"'{
'-'

gwverhissupracitatishxcpro^mesubjungunttir:
Fdt temporibus Macrini
et

superest, quo item


et

mense

anni 217
t-

Octo-

Heliogabali, a con-

sedere ccspertt,
snrtitus sit
cedit
:

quem anm Zll mensem atemque

cc\.\

P os tC-

rtoru

Adventi, nsque Bulatu Antonini et Alexander primum consulprocessitanAlexandro. eodem anno factus esi impeno 222. qui exctesare rator.ConsulatumcumeogessitAntoninusffel
balus %

Antomno

III et

rmortualrm. Blanrhinus hoc pacto pro-

S. Zephyrinum, proximum Callisti in sede Romana a\ essm m obiisse statuit anno 217, a quo
i

non alienus Perierus, qui ejus obitum Operis nostri


tom.
gnat.

nonquidemterHum,
hahet

nl Catalogo legitui\ sed

Augusti pag. 788


etsi

circiter

annum 218

assiet

qrtu,n, ut

DioCassuis Ub. IXXIX, eodtm

Cetrrum,

Mtirtijrologium

Romanum

Macrinus imperator a annooccisus mense Martio.


militibusdictus
sente
et

estannoZVt mense
%

Aprili,

Prx222

wrdus S. Zephyrinum ad diem xxvi Augusti, Hieronymiana vero ad diem xx Decembris annuntient,

Extricato consulibus.

Postremus itaque,

Blanchinus tamen ipsum


teste
:

obiisse statuii die


offcrt

q uo

sedit Cailistus,

annus

fuit

*r*

vulgaris

xxvi Julii, idqur non sine


noni lapidem, positum
nasterii
conditi
hic
in

enim

seculi

retrogrado numeres, undesiannos quinque, ordint

pronao seu vestibulo moet

ejus devolvetur. ad annum 217 initium Pontificatus sedisse Calbrdices, noti dicit Catalogus usqw ad 29 Aljui, ""'" ""'

SS. Stephani
preefixus

Silvestri,
reliquiis

Paulo I
ditati,

variisque Sanctorum
:

cui

listum a consulatu Pnesenlu

ei

Extricati, sed
nisi

Ananno

tihdus

In

nomine Domini. Hasc


Sanctorum hic requieSanctorum lieec

umini

et

Adventi

Adventus autem non


:

est notitia Nataliciorum

218
rea

consul processit
fit

ita est,

verum

id

non propteCallistus;

scentiura

in subjecta vero serie

quotl his

consulibus non

sederit

verba de S. Zeplnjrino apud

Joannem

Giachetti in

sedquod

consules anno postremo decessoris ejus

ejusdem monasterii historia Italico idiomate scripta


pag.

jam

assignati erant, ne iidem consulesbis

nomina-

66

leguntur

Mense
et

Julio die xxvi Nat. SS.

ad Fabiarentur, quod fieri eo in Catalogo usque alter e qcminis anmnn nusquam solet. Quis fuerit
ni

Zapliyrini Papaa

Tarsi

(Blanchino Tarsicii)
utdies

Martyris,-

cum autem
et

facile fieri potuerit,

218

consulibus, hic
opinio eo

Antoninus

dictus,

non una
constat

xxvi Augusti

xx Decembris

aut translatione, aut


titulo celebres
in

omnium

esUex Dione Cassioquidem


fuisse
rt
;

elevationc corporis aliove

non absimili

Macrinum

annoconsulem

sed non constat,


:

evaserint, non contemnenda apparet hoc

puncto

dictum fuisse ab auclore Catalo


nulliputant, hic

Antoninura nonverum

Blanchiniana sententia.

Deina

die

xxvi Julii nu-

Diadumenum Macrinifilium, quem


;

meratis diebus sex, quot a Zephyrini obitu

Sedem

Antoninum
Diadumenus

appellari paterjussit, intelligi

Romanam
sti affigit,

vacasse auctor est Anastasius, initium

consul ordinarius lunul fuit

vidctimjur

Pontificatus Callistiani diei secundx mensis


qtur eo anno incidit in ut

Augudies

hicintelligendusSeliogabalus,qui nontantum Anto-

Sabbatum, ac
fuit
:

ninura dicisevoluit, verum arguitur etiam a Dione


Cassio, Nicolao

electionis,

Blanchinus opinatur,

postera

Carminio Falcohe interprete, quod

vero, eaque Dominica, ordinalionis. Ilinc vero computatis

consulatus Macrini loco.


ceperat. neque
enira

quem neque

a nobis ac-

annis 5, mensibus 2,

diebus

10, diem S.
xjii
;

umquam forsan attigisset (gestus jam erat ille) nomen suum substituit

Callisto emortualem fuisse censet diem Octobris

diem autem proxime sequentem, quo


tur,i\ uti

colitur, seput-

quodsibi alterum consulatum {anno 219) suscepit,

etiam legitur

in

Anastasio, in Actis S.

quura nullum antea nec magistratum, neque


accepisset. Unde mirumviCatalogi auctorem consulatus Anto-

Callisti, et in

Depositionibus

Martyrum apud Bu-

magistratua insignia

chcrium pag. 269. Annos quinque, menses 2, dies

dm
nini,

noii debet,

10 numerans, accalculum finiensad diem 13 Octobris, a

nt

non Macrini, meminisse. Maneat itaque

dccem

illis

dirbui ipsum ordinationis


:

diem

S. Callistum Pontificatum adiisseanno probabilius

seu tertium Augnsli cxcludit


retto

malim vero cum MoOctobris xn, et ad


lapis vetustus a

217, depo

"222, eodem quo primum


Alexander, Helit

eumdem decem
S.
st&i

istis

diebus includere, quo pacto


fiet

sxd ei imperator factus est

Pontifid emortualis

essor
incidii in

proximus, et quo item terminus paschalis


Tdus
A.priles,
id
est
ei

amussim

mutuo concinent tum


tuiii

in

diem decimum
rat, uti

Blauchino dtatUS,

Martijroliujiii Jfirnnnjminiui

tertium ejusdem mensis, qui


in

die

varin, S. Callistura non tantum ad


bris,

diem xiv Octoqnidem pro;

Canone Hippolyti

tunc

mfecto apud

sed etiam ad

xn sijuantni

illo

Buch,

itum pag,
ut
'

ur:
i

ex

pter sepulturam seu depositionem corporis

hoc au-

quo

fit,

primo dies Pasch

tem verosimilii
a

obitum.
repuo
"

Aprilis
bi
i

secundum canonem
i

Dionysianum

31 Verum
in

inquies,

hmc Actis repugnat opinio,


Asterio Callistus dicitur

undum Hippolyti an Dominicali V quod ann<


.

littera

quibus sepultus a S.

nime veroanno22A, cui

quidt m 222 congrui annum Callisti quartum,

die

xiv Octol,

us nece

\vn.

Jam verosia

""-

xiv Octobris dies septemdecim (facto a xiv numerandi

DIE
A
randi
exordio)

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
hinc
rur-

411
auctorb
J-

retrorsum

numeres, dies Sahcti


Septetnbris
;

numcri calccm Acta habcnt, Callistus S. CdUpodii


corpus sepelivit...
in

emortualis cadet in

xxnn

coemeterio ejusdem

sexto

sum
xvin
diem

si

retrorsum

dies x, ad

diem Septembris xix

Idus Maji. Sequuntur proxime num. 7. verba hzc:

retrocedes; ablatisque hinc mensibus duobus, ad diem


vel

Ab eodem

die ccepit

Alexander curiose quaerere

xix Julii

anni 222

demum

a die
in<

xix

B. Calixtum episcopum.

Qncm dicm
at

indicant ver-

Julii anni

222 demendo annos quinque,


vel
et

ides in

ab eodem die? Si ordinem verborum speutique sexlum Tdus Maii


.

xvm

xix Julii anni 217. qui diesposteordinationis S.


Callisti

ordinem re-

rior Sabbati fuit

secun-

rinn ct eventuum, verosimilius Kalendas Maii, quo

dum Paijium

supra num. 20 citatum. Vcrba Actoinfra

die

Calepodium tenuit occidique Alexander


licet

jussit,

rum, quibus nituntur,

num.

sic se

habent

non quo sepelivit,


sit

hujus proxime

in

Actis facta

Post dies vero decem et septera

(a S.

Callisto in

mentio: alioquin enim, quod minus credibile est

puteum t uti proxime dictum


cto)

in

illis

fuerat, proje-

octidm spatium Alexander Callisto indulsisse videretur,

venit presbyter ejus,

nomine Asterius, cura


corpus B. Calixti epi-

prolixum enim verosatis,

ut futja sibi, sicu-

clericis noctu, et levavit

pcrct, consulcrc Callistus possct.

scopi et lionorifice sepelivit in cyraeterio Calepodii

33 Porro utActa mox citata


divulgatura est
ei

expresse meminerunt

hic exposito

via Aurelia pridie Idus Octobris. Blanchinus


errori dies
illos

captivitatis S.Calepodii, itaetS. Callisti num.

7 :Et

amanuensium librariorumque

de-

(Alcxandro, postquam frustra

ceraet septem adscribit, ac legendum putat postridie; sed ea verborum immutatione


uti

aliquamdiu Callistus perquisitus fuerat) quod esset


in

non ausim.

domo Pontiani juxta urbem Ravennatium

quod neque Blanchinus exemplar Actorum ullum,


in

misitque occulte
cintum, quotidie
(a dic
111

et tenuit eura.

Tum

fame cru-

quo legatur postridie

affcrat,

neque ex
invenire

tot

codi-

verberibus

ceesum, multis diebus


Octobris

cibus tum impressis,

tum Mss.
in

sit

ullum,

27

vci

28 Septembris usque ad xn
in

quod quidem sciam,

quo Callistus postridie a ne-

liac

quidem sententia)

carcere maceratum, e
a

ce suu tumulo conditus fuisse legatur.

Aliam

igitur

fenestra prsedpitatum,

ac

tandem

S. Asterio

sc-

conciliandi
die

cum

Actis scnlcntinm, qua Callistus a

pultum tradunt Acta die OctobHs

<l,ctino

quarto, depraeceps

vcl

3 Augusti anni 217, ad diem 12 Octobris


Iloinniitini tcuuissc statuitur,

cimoautem septimo, non ex quo

in

puteum

anni 222 Scilcm

imrc

actus saxisque fuit obrutus, sed ex quo

Alexandcr

mihi satius videtur, prseunte Moretto.

cumhista' mcn modO

32
ctor

Duiilicem
'

scilicet in

his Actis

ordinem dis~

tincjuo,

altcrum vcrborum, altcrum rcrum, quem auoculis habuit.

Actorum potissimum prx


Acta quantum
a Callisto
vero

Si ad

tenuit eum; vero etenim admodum fit simile, Actorum concinnatorem eodem modo locutum fuisse de Callisto, quo de Calepodio. Sed et eumdem fere loquendi modum tenuit ad calcem Actorum, ubi de

priorem attendas, fatendumest, sententiam mox relatinn interet


ti

S. Asterio

sic

habet

Post dies autera sex tenuit


:

<"/

mensesdiesqueihi-

Alexander Asteriura presbvterum quera przecepit


per pontera praacipitari
inventura est in
stianis
:

dcpositique
;

Pontificatus

neutiquam
eaquc
Callisti

cujus sanctura corpus


et

convenire

si

ordincm
et

rcruni spectes,

Hostia,
in

quibusdam ChriKalenda-

vcrba Post dies

decem

septem 0 ad

sepultum

eadem
verba

civitate xiv
illa

neccm, sed ad

id temporis,

quo primum captus, in


est,

rum Novembris. Ubi


non

post dies

autem sex
esse a

carceremque conjectus torqueri Callistus cceptus


rctulcris, nihil
bris

indicant, dies illos sex

numerandos

xiv
a-

quidquam

obcril, quin dic XII Octo-

Octobris, cujusproxime
ligUO
dic priorc
.
,

mentio facta faerat, sed

vivere desieril, et

illxsis Actis,

relata

paulo

ac
si

vcrnsimilitcr a die S.

Callisti

ante scntentia salva consistat.

Id autcm intend
locis erui vide-

emortuali

nam

a die xiv

Octobris (fianc nume-

auctorem Actorum, exaliis horum


tur posse.

rationi includendo) dies sex

numeraveris, non ten-

Nam

ex num. 5 Alexander, cum audisejusque

tum

dics martyrii S.
in

Asterii in xiv

Kalcndarum

set,

Simplicium

familiam Callisti opera

Novembris, seu
sepultur.r;

xix Octobris incidet, sedetdies


sii

fuisse

bapthatam, milites misit, qui Simplicium,


iu

cum tamenparum
ct

verisimile, S.

Ain

omnesque, qui
nos

ejus

domo versdrentur,
id

Cbristiaest.

sterium eodem die

Romx

captum t projectum
fuissc

comprehenderent,

quod reipsa factum


fecit

Tibcrim,
Ostia
r

ct

mrcntum tiimulatumquc
milliaribus
Italicis

apud
ab

Tenuit autem et B. Calepodiura, quem


cidi gladio, et

oc-

Tiberina,

duodecim

corpus trahi per civitatem sub die


<">

rbe distantia.

Kalendarum Maji, ex num 6. Quid fed si Actorum verba spectes, Alexandrum putes,
captiim quidem

34 Quod

si

verborum ordinem sequaris, incidet

quidcm annus
aerae

Callisfi pontificatUS

ptimUS
in

in
;

annum
dies

Calepodium presbyterum, sed non


ad
?

vulgaris 217, postremus vero

222
17,

verum
fict

Callistum, prxcipuum etknicorum

fidem

w\

Octobfis retroeundo per dies

stiauam conversionis auctorem, audivii


sisse illum confestim, ut et Callistus

An

non jus-

Callisti cmoriualis ilics

Septembris \XVII

vcl XXVIII

perquireretur?

anni 222
2, dies Julii,

inde

numerando annos quinque, menses


finis in

Quid vero Callistum?

An

non hic, cum captum oc-

10 incidet numerandi
e

xvn

vcl

xvm
rat;

cisumque presbyterum suum audivit, proi


et se

quo nondum

vivis

Zephyrim

ad necem queeri, fuga


rero; nam,
ut

sibi
:

moxconsul
In ipsis diebus

ac proinde hujus vicarium diebus aliquot egisse Cal-

Imo
fugil

Acta pergunt

listum oporteret, seu


vxvi Augusti,
tur. Scio
sjeu

Zephyrinus die xxvi Julii,

B. Callixtus

cum decem

clericis suis et abs-

xx Decembris
in

obiisse statua-

eondUt se in

domum nijusdam

Pontiani noctu.
perquirentium
ui

quidem idipsum

legi in Catalogo Pontifi-

Cur autemf

nisi verosimillime ut se

cum Romunorum Papebrochiano


pag. 27

Propykeo Maii

militum manus effugeret? Post

hm,

adejusdem

ubiei Callistus successor Zephyrini institutus

u
vi
i

DB
lu^mkriA

S.
frria

CALLISTO PAPA MARTYRE.


vi

sexto a

tus,

principatu

esarum rarissim expeditiones

rom

LL,e C ,.,,, BbCUHW


,,.

fm

U rmt,
lempu,

pridius in
.

Commodo

Irntam

mqu.t
a

. rf

PmHmm

credens

(Commodus) a Populo Romano


<

m>

suaderet auctoassignare, nisi secus major fortassis

litibus classiarus qui vela ducebant, in amphi-

thcatrn interfral prasceperat.

Et

sana, clas-

maxima llOC i HmlapidivetustoinMartyrologmEielutorim mimis suo [ni eUandis apprime congruat, ac ntm ipsismet Sancti Actis conciliari queat. Non certam ampiectimur, cum certum tam ; em
no Buchcriano, cujus
.

serta,

sed

a Moretto etiam cap.

num. 34

soite

lt

confirmata ex licam S. P-

mamorea

basiprope vaticanam Basteffossa, cujus


e\

Tyberim
col.

vM

phen supra pag. 406


citi

1, videre est,
et

uh

ei

Va'"-

nonsit

Zephyrini natalem
diei

in lapide a

Blanchir
et,

auctoritatem allegavimus,
S. Callisti (idem

Tillemontti

A
,

M memorato

xxvi Julii recte assignari,

num

rum

impugnantis argumento
petito t

ex

Callistus in Hieronymianis Martyrologiis referatur ad diem xii Octobris, quod eo die ccelo sit natus, iniiit ob ulioiii, qu.r snbesse potuit, cuusam, nequa-

his verbis,
ris inesse

urbe Uavennatium

parum

robo-

ostendimus.
igitur

36 Vix

dubitari

potest,
;

quin

Roma
:

S.

forteegente
,','/',"/'"

quam

constet.

Callisto natale solum obtigerit

at

non

ita

certum,
ccnsrut

quod de ejus prosapia nonnulli opinantur

runii

eum

fuisse e gente

Domitia, dequa Suetonius

in Nerone,

ex eadem prognato,
sil

primum quidem,
;

quod ejus pater dictus


Transtyberina regione,
rint

Domitius

tum quod

in

ut

Victor scribit, orti fueali-

Domitii,

iique

ita

eadem regione fundos


;

IV. S. Callisti patria

incertum genus

quos possedisse vidcantur


rettus

quam

in
in

rcm

affert

Mo-

gesta ante Pontificatum ignota;

Qua-

monumcnta quxdam antiqua


1744
effossa, lateres

rajione Trans:

tyberina anno

nempe
:

quorum

tuor

temporum

jejunia

ab exordio Ec-

uni hi erant characteres inscripti


mitia3 Lucillre
;

Primitivi Do-

alteri

Earini Domitiae Lucilla^';


Pertinere

clesiae

ex consuetudine Roraae obser-

tcrtio

CN Dom.

M... valeat qui...

vata, dein lege firmata.

quidcm saltcm
vinorum

fiaruni

inscriptionum postremam ad
in

ijrntcm Domitiam,
et

cum hanc
,

duas famtlias, Galhi

JEnobarborum

qnorum

(JEnobarbi

'

ne praenomina quidem

ulla

prsterquam Cnxi

et

Lucii usurparunt, divisam fuisse legam,

inficiari

nolim; cum tamen Domitii aut Domitias appellaiio


S CaUltti
i:

Qui S.

Callisti
si

Passionem

scripsit

anonymus, sa-

non
aliis

ita

fucrit propria Domiti.r genti, quin et ab

nnst

tis liulnut,

quseadillam proxime spectabant, neque quidquam de ejus patria,


gestis prodidit.

familih Romanis usurpari potuerit, vereor, ut


sit

posteris traderet,
rjenere, et ante

ex gente Domitia satus


ejus pater

S. Callistus,

quamquam
fuerit, ac

Passioncm

Egregium

Domitius seu Dometius dictus

sane
licet,

virum fuisse tum ex ejus sanctitate dimetiri

ipsemet Callistus in regione Urbis

Transtyberina

tum ex suprema universs ecclesix dignitate,


sine ingentibus meritis
;

mundo

sit

editus
et

quam non
par
rst

assecutum
illi

fuisse,

Domitiarum

non cxiguum sane Domitiorum, DomitUlarum numcrum exhibcnt


:

credere

sed id

commune

cum
;

pluribus

Qruterians inscriptiones,

uti

in

propriorum nomiest,

seu decessoribus seu successoribus


ipsi

fuit

ad ea qua?
ejus im-

num cognominumque
Domitianx
illic

Indice videre

quos omnes

propria fuerunt, accedamus.

Quod ad

gcnti,

nemo,

ut reor, adscripserit,
et

cum
a

primis patiiam genusque attinet, idpaucis hisce verI

comparcant Domitia Cassia,

Domitilla Pogentes,

Mstasius Bibliothecarius apud Blanchinum ex:

stumia. qiur ad Cassiam

Postumiamquc

pedit

Callistus natione

Romauus ex
:

patre Do-

Domitiana gente
sunt.

diversas, verosimiUimc referenda

mitio de regione urbe


verbis
ctus,

Ravennatio

quibus quidem
et

non modo solum ejus natale, sed


iii

Urbis tra,

37 Nihil de
listus fuit nihil
,

iiiino

quo editus in
quod dicamus
scriptores
i

mundum
;

Cal-

annusnalapontjncatuni
oesta tatent

quo

in

lucem editus
dictus.

fuit,

indicatur
teste

hic

habemus
antiqui

cum

ea de re ejus

Urbs Ravennatium
iim
iii

Augustus,

Suetoalte-

nobis

monumentave

ejus Vita cap.

49, classem Miseni, et

statipropiora tradiderunt
rrtto cap.
i,

idunumdicimusexMofui
in

ram RavennaB ad tutelam superi maris collocavit.

num. QQetsequentibus, eum jam senem


factus est, rt Ut Ui.lrm
illius
et
iti
.

Hiclassarii, inquit Alexander Donatus de Urbe


lib. iii

fuisse,

cum Ponlifcx
Lateranensi

Roma
tiva

cap. 21, venientes

ad

Urbem
loco in

ibi sta-

exhibitum in vetustis
basilicis

qux

olim

habebant: Misenates icilicei in Misenatium dicto, quem P. Victor


Drbis tertia collocavit
stris
,

Castra
7/,

Vaticana visebantur,

uti et

in

iis

quse exstant in S. Pauli et in S. MariiB trn

Ravennates autem
pergit

in

Ca-

tyberim, bus num.

Ravennatium. Quoniam vero,

Dona-

quam habcs tom. II Maiipag. 499 qui74 Morettus aliam vetustiorem addit sub
:

initium

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
ntis

413
rxordio

initium hujus

wuli

in

cameteriovis Appis reperfragmento


vitrei cyathi
,

Eccl

mc
;

""
si

mn

ro

tam, delineatamqve in

quo

temporibus diebusque jejunandi consuetudo


ipientibus,
certe suadentibus,

non

prisci fldeles, posi sacros conventus solemnioree con-

approbanHbu
illa

nmi
,/;/.,

agentes utebantur. Nihilo pliu nobis de rebus


uti

vel laudantibut Apostotis.

Inde consuetudo

per

jam supra

innui, ante Pontificatum gestis

pUraeque
stola

orbis ecclesias diffusa, de qua

cUata epi-

reliquii antiquitas.

Augustin

mdi

feria iv et vi, non certis

Ponlifex
'" s >' "" conslituil

fa-

38 Quod nutem ad
catum

ea

qux

abs illo ad Pontifi-

d/umtaxai mensibus,

sed per integrum

annidecur-

evecto, aesta sunt, Anastasius


citfltis

apud Blanchi'

sum. Inde

et

Romana
per

ecclesis consuetudo, qua non

triduana

num

verbis supra

conHnuo sequentia

subjicit

feria quarta sextaque

tantum, sed etiam sabbato jetotius

Hic constituit jejuniura die Sabbati ter in anno fieri, frumenti, vini et olei secundum Prophetiam
(quarti, septimi et decirai.) Catalogus Pontificum

funium observare

anni decursum solita

olim fuit, uti ex his ejusdem epistolee verbie coUir

cap. iv

Christianus, qui quarta et sexta et

Henscheniunus seculo sexto Justiniaui imperatoris


tempore conscriptus in Propylaeo Maii pag. 48
ea-

ipso sabbato jejunare consuevit,

quod frequenter

dem

verba habet, sed

phetara.

secundum Proibi legitur Romanorum Pontificum ex codice Ordo


:

Romana plebs facit, in lahorejejunii superabitur. Tum vero etiam e.r verbis Urbki seu Romani illius,
adversus

quem Augustinus
sexta,
at
illc

ecclesix

Africanm

feria

6381 Vaticano sexcentorum annorum


in

a Blanchino

quarta
tu,

et

non Sabbato, jejunandi


bidui per

morem

Prolegomenis ad Vitas Pontificum edito pag.


:

hatur, quibus
sufjlcere

xix

Hic

constituit ter in

anno

fieri

jejunium die

haud

aiebat,

nempe

hebdomadam jejunium Quomodo non his


:

sabbati. Baronius in Annalibus ad


ter, sed

annum 226 non


:

cum

Pharisseo daranabimur bis (nempe tantum)

quatcr tegendum existimavit

nam,

in-

in Sabbato jejunantes?

Haud

ulii fuit

origo triduaet

quit,

Prophetia

(in libro Pontificali indicata)

Za-

norum jcjuniorum,
derimo, id
vantur, ac
est,

qu:c

mense quarto, scptinw


et

chariae est

monentis quater

in

anno jejunium
histitutione

Junio, Septembri
constitv
:

Decembri
quss

obser-

esse celebrandum. Benedictus


ntifii.

XIV

4
:

tria

nt

ex

iis,

Quatuor

/'

" etiam ex

libro Ponlifxcali

verba ajfrit

tempora nominanlur

cujus originis testem habe-

Constituit jejunium quater in anno fieri frumenti,


vini, et olei gratia

secundum prophetiam

at si-

mus S. Leonem Mugnum, mone 1 de jejunio Mensis x

qui seculo v fvM. 8erita scribit


:

Tria vero

mul monet

in

vetustissimo ejusdem libri exemplari

sunt, quce raaxime ad religiosas actiones perti-

Colbertino, uti et in eo quod reginae


legi

Suecorum

fuit,

nent, oratio scilicet, et jejunium et eleeraosyna,

ad hunc

modum

Hic constituit jejunium die


,

quibus exercendis orane quidera tempus accep-

Sabbati ter in anno


tia
ini,

fieri

frumenti, et olei graraensis, septi-

tum, sed

illud est studiosius

observandura, quod

secundum prophetam, quarti


et decirai.

Apostolicis accepimus traditionibus consecratum.

Ita ut preeferenda videatur lectio,

Sic sermone 9 de jejunio Mensis

vn

Quod enim

secundum quam Callistus x/nniMm tcr in anno celebrandum constitucrit. Citata hic Prophetia his verbis

dudum
vit,
tit.

et traditio decrevit et

consuetudo finna-

nec eruditio ignorat, nec pietas praeterrait-

apud Zachariam cap.


dicit

vm

fr.

19 concipitur

Neque

vero lurc jejunia ab Apostolorum doctri;

Haec
et

Dominus exercituum jejunium


:

quarti,

na tantum promanarunl
fidelibus observarentur,
fuit
;

sed ipsum etiam, quo a


illis

jejunium quinti, et jejunium septimi et jejuerit

tempus assignatum ab

nium decimi

domui Juda

in

gaudium

et in

sk
:

riiiin

Lro de jejunio septimi Mensis srrlicet

soleranitates prseclaras. Observabuntur olim a Ju-

mone 8

Cui medicinse, dilectissimi,


sit

tem-

dxis etiam quatuor jejunia, notante Duhamelio

pri-

pus omne

mum
<liiin

quidem ob muros Jerusalem dirutos, secunob wrbem incensam, tertiumob Judeeos penitus
,

congruum, hoc taraen haberaus aptissimum, quod et Apostolicis et legalibus institutis videmus electura, ut sicut in aliis anni diebus, ita in
ficationibus

<

terra sua ejectos

quartum ob urbem a Nabucho-

donosore obsessam
saltem

quorum morem

Chrislianis

vel

mense septimo emendemus.


id

spiritualibus nos puri-

Romanis imitandum

constituisse dicitur Cal-

listus, pncscripio triplici aut

quadruplici jejunio

40 Exquo Lconisloco vam triduuna ista mensis


vandi

etiam eruitur, prima

iv,

vn

et

lta x jejunia obsrr- i"""

>

annis singulis, sedobalium finem observando,

nempe

Romame

ecclesis consuetudinem, vel ab


institutis
pit,
i

frumenti, vini et olei gratia, seuut pro terrx frugibus

stolis fuisse
stolicis

prxccptam, vel mitioribus

ApoApo-

debits

Deo

gratise

agerentur,

iis

maxime

prsecepta,
:

cum adoh
aliis ejus locis

accessisse

U mporibus, quibus tertw mandantur, maturescunt,


ei

legalia
sic

id

quod ex

rui videturposse

colliguntur.

enim loquitur de jejunio Mensis decimi sermone

39 Jejunium quidem generatim acceptum


1/tomaT quidem solita

tfl

lege

Unde merito disposuerunt


veterum jejuniorum

Apostolic?e sanctioutilitas

Nova,
j

si

sacras litteras spectes, semper in prscepto

nes, ut

permaneret.

in

particulare autem nonitem.

Ego in

Evangelicis

et licet Ecclfsiffl

cousuetudo prolixioribus se ca-

et Apostolocis litteris, inquit Angustinus epistola

stigationibus exercere didicisset, amplecteretur

ad Casulanum SQeditionis Benedictinorum,aliasS6,


totoque instrumento, quod appellatur Testamentum novum, animo id revolvens, video przeceptum
esse jejunium. Quibus autem diebus non oporteat
jejunare, et quibus praecepto

tainen continentiffl sanctificationem ex lege ve-

nientem. Sermone

1 <lr

jejuuio

Mensis scptuni

Observantinm quidem vestram,

dilectissimi, ita

noviraus esse devotam, ut animas vestras non

Domini vel Apo-

solum legitimis, sed etiam voluntariia jejuniia


excolatis
;

stolorum non invenio definitum.

Fx

generali illa

ubi jejunia

arbitraria, a

legitimis
>''<->

jejunandi obligatione originem duxit inde ab ipso

lege praescriptis,

qual

illi

erat,

jrjin,

414
AUCTOTIE
J.

DE

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


Et
dein Praefatione

disHnguit. jejunium septimi Mensis, aperte

ad

Lectionarium Qallicanum, num.

B.

nuo sermone 3
dependitur

Sacrati.is esse dicit,

quod publica

Haud

scio,

an ullum Lectionarium hoc Galsi

lege celebratur quara


;

quod privata iustitutione


ludil

licano antiquius,
tis,

forte excipias libruin Corai-

dum

Ad

unde com hujus ergo invictae unitatis potentiara,

paulo post in hunc tno-

indicantem Lectiones ad usura ecclesi Ro:

raan?e

quo de libro mentio

fit

in

Charta CornuProbiano coss.

sedilectissimi, etiam hoc nos solemne jejuniura mensis invitat. E<jo vero concludojam ante ptimi

tiana, quae

Leone Augusto
sabbata

iv, et

seu anno Christi cccclxxi data est. Habent igilur


quatuor
illa

leonis

Magni

aelatem, id est t
iis t

seculo

v medio

tria

eumdem characlcrcm

in

modo

taltem jejunia triduana ex

vocamus,
sive ea

vi lajis

lal

'

qus quatuortempora Romanis observata,


eorum
decessoribus fuerit

citatis libris,

quibus singuta distinguuntur a ceteris;

lex ab

Apostolis, sive ab aliquo ex

rt quemadmodum sabbatum xn Lectionum triduanorum mensis iv, vn ct x jejuniorum praecipuum diem

successoribus et

Leonis

Magni

denotat,

ita ct

sabbatum hebdomadee primse quadrar


pariter Lectionum, triduani jejunii,
initio

introducta.
i

gesimalis,

xn

qualuoT

41

Eadem

porro lege comprehensum fuisse

etvm

quod Quadragestonae
praecipuum indicat
:

Roma> servobatur, diem

numcro non
excluden-

triduanum jcjuiuiim,

vemuin

dictum, quod Qua:

par enim character parem quo-

dumjejunium !)-iiiiui.

dragesima ineunte celebratur, existimo

nam
ait

rursus
:

que arguit conditionem,

sermone 9 de jcjuuio Mensis septimi idem

Ideo

43 Tcnuit autcm ^
.

cu

jcjunium triduanum
,

vemum
r,

usque ad

enim ipsa continentiae observantia quatuor est assignata temporibus, ut in idipsum totius anni
redeunte decursu, cognosceremus nos indesinenter purificationibus indigere
;

initio

Quadragestmae observandi consuetudo Romae tempora

i-

Gregorn

ser

usque ad S. Gregorii Magni tempora. Audi Egber-

mlum

fult

tnm
tria

Eboracensem ab anno 732 archiepiscopum,


per
anni dccursum
triduuna jejunia
,

at

quaenam
in

illa

sunt

citata

quatuor tempora

Jejunium vernum

Quadrage-

etiam S. Gregorii

eam

in

rem

auctoritate, a
:

sima, aestivum in Pentecoste, auturanale in raense septimo,


raus,

aperte distinguentem his verbis

vemo De primo mense


editionis
"

hyemale autera
;

in hoc, qui est deciid

(cidefom.
beanae)

VI

Conciliorum
ait
,

col.

1609
:

Labiste

celebramus

docente

rursum S. Leone

Dominus

ad Moysen primus

Mensis
in

sermone 8 de jejuuio Mensis decimi. Muratorius


tom.

vobis
anni.

principium

erit

raensibus
:

II Anecdotorum pag. 255


iion

jejunii verni nosignificari cen-

Et

iterura

Dominus ad Moysen
frugura
,

Ob-

mine Quadragesimam antepascJialem


set,

servate

raensem novarura

quando

triduanum jejunium, quale nunc prima


;

egressi estis de terra Egypti. legitiraum in ge

Quadragesimae hebdomada observatur


triduana sint tria
reliqua, qua?

verum cum
eodem mo?

nerationibus vestris.

Quod

}e)ux\\\xu\(ulique

commemorat. Leo,

vernum) Sancti patres in priraa hebdomada mensis

jcjuniu, i/uid in tr/diitinum quoquc fuerit

primi (id

est,

Martii) statuerunt quarta et


exceptis diebus, (quibus

do

commemoratum
dicat

illic

jcjunium rcrniim

Maxime
Quadradiffein

sexta feria, et sabbato,

cum non
gesima

S. Doctor jcjunium vcriium seu je;

per totam hebdomadam jcjunandum eral) quadragesimalibus.

junium Quadragesimae
:

sed jejunium in

Nos

autera in ecclesia
v

Anglorum

quae binae loquendi formulae

multum

idem primi mensis jejunium ut noster didascalus


beatus Gregorius in suo Antiphonario et Missali
libro,

runt. Sicut ergo,

cum memorat Leo autumnale

Mense septimo celebratum, non significaturjejunium


toto hoc

per paedagogum

nostrum

Augustinum

mense celebratum, sed ad triduum


ci

restri-

transmisit ordinatum et rescriptum) indifferenter de

ctinn

iitt

jejunium vernum hic memoratum Quaalioquin enim


huic
.

prima hebdomada Quadragesimae servaiijitur

dragesimali contractius est;

sensus

xn.MS.Quod

alii

prima Martii hebdomada,

Leonis Magni aequivaleret

Jejunium Quaomnino

feria iv. vi etsabbato,

cum

haec

scriberet Egbertus,

dragesimae in Quadragesima, qui loquendi modus


urato elegantissimoque oratore
?ius est.
iiilio

seculo intcgro

plus eo a

Gregorii obitu, observa-

illo

alie-

bant triduanum jejunium, idem

Angli prima Qua-

dragesimae
vero quid ni triduanum istud jejunium
id, eo Pontifice,

hebdomada,

sive

haec

cum hebdomada
observabant et
ab ipsomet

42 Et

Quadi

Leo
et

prima Martii concurreret,

sive non,

memorasset, quandoquidem
ante in usu apud

imo

quidem secundum

Gregorianos

codices

Romanos
a

fuerit ?

Videsis Calen-

sancto Pontifice per S. Augustinum, Cantuariensem

darium

Romauum

Martcuco tom.

V Anecdotorum

episcopum, adsese transmissos, more

scilicet antiquo.

editum, confectum vero seculo iv, vel ineunte; ubi


uttcr

Quod

si in

Sacramentario Gelasii apud Thomasium


Sarramcntario Gregoet

omnes anni
mos eraU

ferias, quibus

tum Roma
reperies,
:

.23
quibus

et sequenti, utiet in

mni

quatuor

tantum

riano apud

Menardum
fiat, id

pag. 39, 41

100 Mcnsis

xn

lectiones annectuntur,

nempe

sabbatum hebdo-

pnmi

mentio

codices illos interpolatos fuisse

madaeprimae quadragesimaliscol. 7, sabbatum Mensis iv col. 70, sabbatum Mensis vu, col. 81, et
sabbatum Mensis x
bus hisce
col.

indicio est.

44 At propositum
Pontifici jejunia per

erat, inquit

Muratorius, sancto frustra

$e-

82. Prxmittuntur

tri-

anni circulum ex Apostolica


:

Hm

posterioribus jejuniis Lectiones feriarum


vi, et sabbati

institutione observanda
ut

tantum iv,

quod

his

tantum hebdoma-

ia feriisjejunaretur; atsingulis hebdomadee primse


quadragesimalis, quod his singulis jejunium
n

enumerare par ergo erat, a quadragesimali, quod omnium maximum sacratissimuraque appellat, enumerationem auspicarctur.

Propositum Lconis erat ostcndcrc, lcgem abs-

dum

esset.

Item observare

licei

in

eo Lectionario,

tinentiee veri, aestati,

autumno, hyemi, atque adeo


esse adscriptam;

qui Liber Comitis dicitur t apud

Pamelium pag. 13,


scribitMabillonius

omnibusami temporibus
lebatur

quod asiis

36, 49, et 58, de cujus

setate ita

enumerando quatuor jejunia triduana

auiil

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
Tacitum enim jejunium
cilii

415

atmi cardinibus affixa

neque necesse erat, ut id

vemum

triduanum ejusConquadragesimalis
;

auctore
J-

assequeretur, utjejunium quadragesimale, etsi

maAit

patres, guod id veluii jejunii

ximum
dciit

sacratissimumqtte, quo de alias seorsimsaepe


tribus
reliquis

partem considerarent, quidem voluere


quatuor triduanorum jejuniurum per
solitorum

sed non e
celebrari

tractarat, hoc loci

accenseret.

annum

Muratorius Leonem jejunia mensium septimi,

numero exclusum
alii

.-

nam idem triduanum


se trans-

ac decimi, jejunium quoque Pcntecostes


rare,

commemotunc

fejunium, quod
Anijli

mense primo observabant, hoc

feriam

quartam, sextam

et

sablmtum
de

secundum Gregurianum exemjdar ad

fejunio celebranda affirmare, sed

cum

Quadra-

missum hebdomada quadragesimali prima

indiffe-

qesima sermones habet, omnino prmterire singulare


illud triduum,

renter, seu nulla habita mensis primi ratione, observabant, teste Egberto archiepiscopo supra citato,

quod nunc

in exordio

Quadragesnu

.,

quatuor
agebat
nio

temporum nuncupamus jejunium. Recte:


quodagebat;
<!<

qui hoc ipso, quo habitum Cloveshemiense concilium


luit,

eiiuii,

quadragesimali jejuut de triduano


illo

tempore Eboracensem in Anglia moderabatur

cum

ageret,

an necesscfuit,

ccclesiam.

ageret? Rogat

quxnam
id in ipsa

causa intercedere potuerit,


olim
distingueretur
esset inclu-

quod a qudragesimuli jejunio


jejunium,

cum sum? Eamet


i

Quadragesima

infra ub

rius

institutum
:

sequenti

Quum

quam jejunium triduanum vir doctissimus ait pag. 257 et vero sestati, autumno, ac hyerai

V.

Quatuor temporum jejunii lex a

triduura jejunio transigendura assignatura fuisset, ut veris etiam tributum

num
est,

Deo redderetur, triduatempore institutum quippe Quadragesima ipsa non veris, sed
aliud jejunium verno

Callisto vel

primum

instituta vel con-

firmata, serius in Occidente observata,


et recepta.

totius anni decimaa per jejuniura surarao

Numini

videbantur persolvi.
id inslitu-

iiim fuissc,

45 Non tantum
illud
fuisse

igitur S.
ei

Leonis, sed etiam S.


'.'

juid ni

S. Qelasii
in

Jejunium

triduanum

vemum
dicit,

usu

fuit,

quod idera

Egbertus

quod triduanum jejunium ab


ct

aliis gentibus observari solitum,

perinde ac hoc a

erum quibus
fuit?

lex illa quatuor jejuniorum

lata

Lcx

itla

qua-

An

orbi Catholico Occidentali (Orienid in

rum
tus

primi-

guadragesimuli diversum.
(hiin, ijiin

Ceterum,

quod ad monon
vi-

talibus

enim populis

USU haud fuit) universo

observatum

fuit, spectat, is alius

An Ramame
clisiustica

tantum ecclesLv, pruut hxc particulia-

detur fuisse, ac modus, quo ferix quadragesimales


iv, vi et

ris ecclesia est?

Alexander Natalis
4

in

Historia Ec-

sabbatum observari solebant

cum

vero

hx

seculi 2, dissertatiune

art.

4 affirmat

neque seorsim plebi denunciarentur, nequein Missa


post Salutationem
:

quutuur tempurum jejunia seculo\ab universa Ecclesia rcligiose fuisse observata


os
;

Pax
,

Doraini sit semper vobis-

quam

in

rem congerit
His autem

cum

annuntiurentur

mirum

videri

nequaquam

S. Leonis textus, quos inter hi praecipui. Ser-

debet, si id

quoad jejunium vernum observatum haud


quarto,

mone 7 de
gratiae

jejuniu Mensis decimi ait


dilectissimi,

fuerit, secus ac fieri men.se

seplinw,

deciItubet,

conversionibus,

per providentiam

muque consueverut.
quacumque demum
sabbati hebdomadae

Illttd

tumen
sit

singulare

Dei addita sunt sancta jejunia, quae in

id de

causa

factum,jejunium
,

quibusdam diebus ab universa Ecclesia devotio-

primx quadragesimalis
sibi

quod

nem

observantiaa generalis exigerent. Sermone

jam

inde aseculo quinto annexas

habuerit

Le-

4. dejejunio septimi

Mensi cap. 2: Quaravis ausit

ctiones

xn

in

Romano

seculi

iv aut

v Calendario
col.
/.

tem unicuique nostrum liberum

voluntariis

upud Maitenetim Tum.


quud
inilli

Anecdotonim

70

castigationibus proprium corpus afficere.... qui-

ulten ex omuibus Qttudragesiime

busdam tamen diebus ab oranibus oportet


cacior sacratiorque devotio,
pietatis totius Ecclesia

pari-

ibi contigit.

ter celebrari generale jejunium, et tunc est effiiijitur

contendii
tllitralorius.

46 Frustra
vens jejuiiium

....

arquit Muratoruis,
.

tndnuuum

quando

in operibus et

titm

nondum

usu futsse vtdert

unus animus

unus est

Leouem
t

vero dejejunio Quadragesimali fuisse locu-

sensu*. Id guod etiam sermone 3 de jejunio Mensis


septimi his verbis facit
.-

n ni,

minime vero de vernu triduanu. Frustra item


anno 747
hoc

Divinarum namque reve-

in opinionis SUSB piwsidium cuneilii Cluvesliemiensis,

rentia Sanctionum, inter quaslibet spontaneae observantiaa studia, habet

celebrati,

testimonium

afferl

Octavo decimo statutura est mandato, ut jejunio-

ut sacratius

sit,

semper privilegium suum quod publica Iege celebratur,

rum
rum

terapora, id

est, quarti,

septimi et decirai

quam quod
citatio

privata institutione dependitur. Exer-

mensis nullus negligere praasumat, sed ante hoinitia

per singulos annos admoneatur plebs,

sibi quisque proprio arbitrio indicit, ad utilitatem cujusdam per-

enim continentia) quara

quatenus legitima uuiversalis Ecclesias sciat at-

tinet propoftionis

jejunium vero quod universa


purificatio-

quc observct jejunia, concorditerque universi


faciant,

id

Ecclesia suscipit,

neminem a generali

nec ullatenus

in hujusraodi discrepent
('

ne sejungit.

observatione, sed secundura exemplar, (a S.

48 At

rectius

Muratorius contendit,

ibi

universae
toto orbe

gorw I ad Anglos missum) quod juxta ritum Ro-

, )ro

Ecciesia

et totius Ecclesii-e nomine, non

Ecclesiam

manse Ecclesia? descriptum, studeant celebrare.

m, sed

Romanam

iit

una exparticularibusest,
nitel-

:;

116
Vi

W
Leonem vero
plefns jejuniis

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


privatU

CTOBB
B.

intelligendam essei

illio

Bo-

pers

J.

ultro suscepHs

opposuissc, ac

utjliora esse

dimsi

ea,

qux a Romana plebc


;

publice
;

Romanac hujus consuctudinis furnt. Audi Augustinum epistola 82 num. 14 mundum editionem Benedictinam ad S. Hieronymum scripta : Vellem,

communiterque observabantur
blica

sequitur enim
;

Pu-

me
late

doceret benigna sinceritas tua, utrura sirau-

intelenim prajferenda sunt propriis et ibi ubi vigilat est pracipua ratio utilitatis, ligenda

quisquam Sanctus Orientalis, cum


illo

Romam

venerit, jejunet sabbato, excepto


lis vigiliae
:

die Pascha-

cura coramunis.

Et

sane Leo,

cum

de Ecclcsia uni-

quod

si

msn

per orbem hiculmtioribus ubique terrarum observato, loquitur,

jejunio, diffusa et quadragesimali

solura

Romanam

ecclesiam,

malura esse dixerimus, non sed etiam multa


t

(comparate tamen ad ceteras orlus


sias

^hristiani eccle-

minimeque

ambiguis

verbU utitur
in

Saluberrime

pauca)

ei vicina, et

aliquanto remotioradam-

nos, inquit sermoneb

Quadragesimacap. 3. qua-

enim in draginta dierum jejunio pr<eparemus.Non Christi, resurrectionisque tantum, qui per mortis in novam vitara baptismo sunt regemysterium
nerandi, sed etiam oranes populi renatorum utiliter sibi et

nabimus, ubi mos idem teneturet manet. Si autem non jejunare sabbato malum putaverimus
totecclesias Oricntis,
et

multo majorem

orbis

Christiani partem qua temeritate crirainabimur? Fateor equidcm illic Au/justino non dejejumo qu&tuor temporum, sed sabbati,

necessarie praesidium hujus sanctifi-

Romx

qualibet anni
;

cationis assuraunt.

Sermone 10,

cap.

Conside-

hebdomada

servari solito esse

sermoncm

tradit ta-

rantes autem quidquid per crucem Domini adepta est universitas mundi, cognoscimus ad celebran-

men

sanctus Doctor, Orientales et Christiunorum

partem

maximam

integro anni decursu sabbato non

dum

Paschas diem, merito nos quadraginta die-

jejunasse, nisi in Vigilia Paschatis seusabbato san-

rura jejunio praeparari.

Non enim summos

tan-

tura antistites, aut secundi ordinis sacerdotes,

sia:

nec solos sacramentorum rainistros, sed

corpus Ecclesiae

omne universumque fidelium numerum


est
et
i

quod si hoc uno pcr annum sabbuto pars Ecclemajor jcjunarit Augustini xlate, non jrjunavit alioquin et hxc S. Ausabbatis quatuor temporum
cto
:
;

gustinus excepisset. Scripsit item S. Augustinus ad

ab omnibus contaminationibus oportet esse purgatura


;

eumdem modum
Hinc exorta

epistola

37, alias 36, num. 31

ut

ipse fundator, in
in tota sui

templum Dei, cui fundamentum omnibus lapidibus speciosum parte sit lucidum. Sermone xi, cap.

est ista in reginee


alii,

ilYms (ecclesijc)

veste varietas, ut
tis,

sicut

maxime

populi Orien-

propter requiem significandam mallent relaalii

Appropinquante autem festivitate Paschali adest maximura sacratissimumque jejuniura, quod observantiam
denunciat.
non vtdetur
ut

xare jejunium,

propter humilitatem mortis

Domini jejunare,
cidentis ecclesiae.

sicut

Romana

et nonnullae

Oc-

sui universis fidelibus sine

exceptione

49

Ad hunc

fere

modum

disserit
;

Muratorius, nec,

Quod quidem uno die, quo Pascha celebratur propter renovandam rei gestae memoriara, quadiscipuli humanitus mortem Domini doluerunt,
etiam
illi

unhi quidem apparet, inepte

licet

tamen obscr-

sic

ab omnibus jejunatur,

ut

vationcm addcre ex ipsomet Leone pariter petitam.

sabbati jejuniura devotissime celebreut,

Sermone 3 de jejunio Mensis septimi prxter verba


supra citata heec prxterea habet, cap. 3: Plenissima

qui ceteris per

totum annura sabbatis prandent.

An
id

qui ceteris per totum

annum

sabbatisprandebant
iv,

autem peccatorum obtinet abolitio, quando totius mmnc ecclesiae una est oratio et una confessio Ecclesia et hic Leoni sermonem esse censeas de tota
;

temporis, jejunium triduanum frria

vi et

sabbato

ab

ecclesia

Romana
iu

celebratum observa-

bant?

per orbem diffusa


siam, qiuT Roma'
<

Hanc tamen Leo ad


ita

solam eccle-

51 Si ab Orirnte
occurrit imprimis

Occidcntem convertimur,

ex usu

eccle-

erat, ac ejus concionibus interesse

in Jtalia Mediolanensis ecclesia,

siu tffedioianensis, eU
,

'ii

.ueverat,

contraliit,

prosequens

Si

enira

cujus nntistcs S.

Ambrosius cap. 10 de Elia


:

et je-

duorum

vel trium

sanctorum pio consensu omnia

junio

qua3 poposcerint,

Dominus prxstanda

proraittit

num. 34 ait Quadragesima totis praeter Sabbatum et Dominicam jejunatur diebus. Ntm
igitur Sabbato

quid negabitur multorura millium

plebi,

observantiam pariter exequenti, et per

unam unum

aut inensis primi,

hcbdomadx prnu.c Quadragesimx, licct hujus hehdoniada prima m


uicidcrct
;

spiritum concorditer supplicanti? Totam, inquam,

QuadrmjcMniam

nctjuc proindc

jcjunmm

ecclesiam illam, de qua paulo ante meminerat, ad


Urbis ecclesiam contrahit, nisi quis dicat,

vernum

ibi in

usuerat, CUJUS, uti ncc uliorum


vestiijium

tnum

Leonem

temporum, observationis

ullum

in

EccleOfficiis

Ecclesiam

totum

pcr orbem

difjusam

appellasse

six Mcdiolanensis libris Missalibus, aul in


ecclesiasticis, aut in
cris

(languide enimvero ac remisse) multorura millium

Ambrosiame Missx

ritibus sa-

plebem, quod a nervoso aptissimoque S. Leonis

reperisse se

Muratorius negat. Occurrit sanS. Ambrosio

Magni rimum
ex
IIO,

dicendi genere, mea quidem sententia, pluabesl.

ctus Philaslnus, JJn.ncusis episcopUS,


eequalis, qui

quidcm cap. xcvn, quod de haeresi de

iugustiiis

50 Sed
quem
dixi,

quid

si

Leonis verba cum

aliis

antiquita-

Zacharia propheta de jejunio inscribitur, quatuor


in

monumentis conferantur? Jd

sijiat, aut ad

eum,

ecclesiajejunia per

annum

celebrari ait

sed

m-

modum

interpretandus est,

aut

cum S.

tcr

hxc nuincrat tertiura in Epiphania,


in

ct

quar-

Augustino variarumque gentium Fastis committen-

tum

Pentecoste: nempe,

ut

paulo post addit,

dus.S.Augustiniaetate,qu&8. Leonis tempora kaud multum antecessit, tantum abest, ut quatuor tempoobservatio
rit,

diebus decem, qu.ro jejuniis triduanis quatuor tem-

porum tempore sunt numeroque


triduana

diversa.

Floruit

per orbem Christianum

sese diffude-

Hispania, seculoxu ineunte,S. Isidorus, cujus


quatuor temporum jejunia nondum

setate
illuc

ut contra orbis

Chnstiuni pars longe major ex-

erant

DIE DECIM ^.QUARTA OCTOBRIS.

417
ire suo

ratorius,
,;,

254 \uefant invecla ;Quandoquidem,in?uftpft0 lil>. i cap. 36, 37 et sequenti Ecclesiasti-

Montanistarum exprobationi obviam


tuor
t

de Qua-

mxto

emporum
ut

Callijejuniis decreto forte voluit S.

idem [sidorus, quatuor memorat. Primum Qadragesimae, alterum quod juxtacanones post Pentecostem alio <li'' inchoatur, - tertium qnod decima die scptimi mensis
jejunia recensens

stus ea spe,

Romanz

Ecclesis exemplum imita-

rentur ceters.

53 Quod
riptor,

si

quceratur, unde Anastasius,


,

seculi
i-

qn '"'
r6t

ia

hanc Callisti institutionem aiawertt,


id

celebrat ecclesia

etquartum
est.
>

jejunium Calen-

ihrt

iit

haud possum, qui


!

eumex

Callistiana
ei

darum Novembrium
nia. videlicet
in Letaniis

Alia vero addit jeju-

ad Benedictum

quir

Calendarum Januariarumjejumum
''

triduan

igationibus)

et jeju-

dem porum

male,ut Muratorius Disquisitionis de iv


jejuniis cap.

Tem-

ait,

intellecta suni arbitrati;


col.

nium
tuor

feria? sexta-, inter quae

non apparere qua-

ijuc apud Labbeum tom. TConciliorum


incipii

609, ita

indictam

temporum abstinentiam a Romana ecclesia nemo non videt. Neque item apparet i>i

Jejuniura quod ter

in

anno apud nos ce-

lebrare didicisti, convenientius nunc per quatuor

Offim Mos-arabum, de quo apud Cardinalem de Aguirretom. m Conciliorum Hispante, pag. 246
leguntur: Celebratur etiarn solenne jejunium tribus diebus ante festum Epiphaniffi juxta istud
i.

tempora

fieri

decernimus, ut sicut annus perqua-

tuor volviturterapora, sic et nosquaternum aga-

te

mus jejunium per

ainii

quatuor tempora
xtatem
tria

quibus

verbis fam olim ante Callisti

per

annum
anU-

Celebratur item solenne jcjunium cum Officio divino peculiari 'mense Septembris tribus ante D. Cypriani festum diebus, paritex^
Officium

jejunia observata fuisse, Callistum vero tribus

quioribus jejuniis quartum fputa

vernum) adjecisse

adco perspicue traditur, ut vero nequaquam simile


liui,

que mense Novembris

tribus ante D. Martini soin

lennia diebus, uti videre est

Breviario post

Anastasium, utexillis

adeo /'<< inepte praveque fuisse interpretatum eliceret tria ista fejunia an;

Dominicas Pentecostes. Liturgix Mozarabicae affinis Gallicana, quse ante Caroli Magni temporain
usn apud Gallos fuit, vestigium nullum offert, unde

tiquiora Callistum habuisse auctorem


cto

quod quo pa>

jicn
st

possit,

lniinl

vtcco:

imo vero EpUtolam tantum abest, ut


fecisse videatur.

istnm,
se<

nnta Anastasio

fuerit,

observata ab
sed
sii,

illis

fuisse

quatuor tempora deducatw,

utus fuerit, ut potius nihili

eam

cum

veteri

Liturgue Gallicanse

Romam
in
:

succes-

ffabuerit igitur alios fontes

Anastasius,

tx quibus

jejunium vernum, non diu ante

Galliis rece-

Callistum

tria saltem

ptum,

Ut jejunium Magnus stabilivit Quatuor temporum et ipsi sacerdotes observent


Carolus

didicerit, verbi gratia

perannum jejunia instituisse Romanorum Pontificum Ca-

talogum seculo sexto exaratum, quod Propyleeimen-

et plebi denuntient observandum, ait Capitulare itulo xi apud Balmium tom. Icol. 192. Cum

HsMaiipag. 48 de hac Callisti constitutione in huncmodum loquitur: Hic constituitjejunium die


sabbati ter in anno
fieri,

autem

tot

annorum, imo seculorum prius


lex,

spatia,

frumenti, vini et

olei,

quam

a ceterii Occidentis plerisque populisobservari


sit

secundum prophetara, quarti

raensis, septirai et

Quatuor temporum jejuniorum ccspta


xerint, indicioenimvero id
n,

efflu~

decimi; iisdem nempe verbis, quibusapud Blanchi-

est,

Leonem

locis citatis

num

utitur Anastasius, nisiquod hic legatur: se-

,le

ecclcsnt per

nrbem Christianum

diffusa,

sed

cundura prophetiara.

ilc

sed

Occirt ilu-

Romana fuisse locutum. 52 Colligitur itaque ex kactenus


jejunia a primis
at

dictis,

Quatuor

trtbus

ilrnl,

temporum
quidem,

Ecclesue seculis Romae

temporibus quartum seu vernum,


ctnnt ii/ctt,

54 Ceterum, quamquam Epistola moxmemorata quamex pseuao-Epi_,,,.,. ante Callisti trtatcm observatis pcr annum ,,,/, 1 "" Callisto adjc.

^
,
l

"![;

ilinu iiulr

ii

non uMque terrarum, observata fuisse,

minime tamen
illa

a sententia nostra

dimo-

Ciilhslo hila "l'nuiitn


;

sultrm ex pia

Romanorum

consueludinr

quameS.

vemur. Epistola eflim

sub seculum vin ab Isiet

Leonis decessoribus aliquislege lata firmarit, diuque iii ccclcsin Romana obscrvatam, tandem abs se
r

doro Mercatore Callisto afficta,

ex

aliis scripto-

rum

Callisto recentiorum futi et altera ad Gallise

observandam susceperint

ceterx

per

Occi-

episcopos scripta) cent mibus consuta ab eruditis

mo-

dentem ecclesis.
beant, quid est,
sto

Qux cum

ita verosimilius se

ha-

do contemnitur
htcr Tsidorus
77iana antc

cur Anastasio, legem hanc a Calli-

latam (quantum quidem


jfides

ad

Romanos

attinet)

tamquam spuria legerat verosinufam dudum ab ecclesia Rocum Callistura observata fuisse jcjunia
:

ista tria

aflirmanti
id
:./

deneganda sitf Et quidem primus

autcm

et

quartum scu vernum obscrvari

vidcret,

Callistus fortasse fecerit e Pontificibus Romanis,


Tertullianus,

ncc tamen distinctam hujus


nisset,

usquammenUoneminvequod
non
wire-

jam Montanistarum

assecla factus,

Callistum

sibi

seligendum arbitratus fuerit,


;

sub S. Zephyrini Pontificatum de CatholicU lib.de


jejunio cap.

cuivemi jejunii

institutionem adscriberet

et

sequenti vere scripserit


illos

Certe

in

dicio est, existimasse

equidem Isidorum,
ante

id

Buangelio dies

jejuniisdeterrainatosputant,

ccntcr institutnm, sed a multis


secul

suam

aetatem
in re

in quibns ablatus est

sponsus fferiam vi
intellige) et

el

Sabba-

atum Romee fuisse ; qua quidem


opinio;
fefellit

tum Majoris hebdomads

hos esse jam

illum sua non fefellit

autem, cum
scri-

solos leo-itimos jejunioruni Christianorum, abolitis

Epistolam S. Callisti adBenedictumepiscopum


l>t,im credidit xi

le^alibus et Propheticis vetustatibus. Itaque

Kalend. Decerabris, Antonino et


an-

deetero indifferenter jejunandum ex arbitrio, non ex imperio novae disciplin, pro temporibus
et causis

Alexandro
S. Callistus

viris clarissimis consulibus, idest


istius

no 222, die xxi Novembris, quem anni

diem

uniuscujusque.

Sic

Apostolos obser-

haud

vidit, die
tis

annixrvOcto-

vasse, nullura aliud imponentes


et in

jugumcertorum,
jejuniorum.

bru sepultus ex &u

su
v

commune obeundorura
Tomus
vii

Cui

55 Ast

si

jejunium Qudtuor temporum, ne

Octobris.

55

quidcm

418
AlCTORE
J.
i

DE
lege lata

S.

CALLISTO PAPA
cur

MARTYER

quidem excepto,

Callistus firmavit,

B.
bscu-

ra

qtutdam
di

jejunium Anastasius dixit: Hic constituit Tcnuit hic mos diu Romx, ut, fieri ?

ter in

hac

anno quamhscjejuniaesseni
vernum
hanc
initio

quamvel in

reipsa qualuor;
esset

cumtamen
numeraren

,.rph-

cantur.

Qdadragesiftm
incideret,

affucum,
t\

pUrumque

tantum

V. Incerta

quaedam
Pontificis
illo

S. Callisti

gesta; in

tur, eo

re tur.

confundequod vernum cum quadragesimali Iparte ade Quatuor aii Murati tom. Einc,
tit.

obeundo

munere

diligentia;

Adventus temporibus

Sacrament.Gelasiano,

n pag.832 et sequenti : In seulib. i. Sacraraentorum


Tliomasio edito num.
eodera
denunciatio jejuniorura

ccemeterium ab

conditum.

Romanai
82, pag.

ecclesiae a Card.

113 habetur
fit

quarti, septimi et decimi

mensis,

et in

Sacramentario nulla
primi. non alia

mentio jejunii

mensis

profecto ratione, nisi quia hoc

uamquamsanctus Pontifex, ut superiore dictum Num siut, est, Quatuor temporum jejunia. jam dudum a
solita, lege lata ftrmarit,
istis

confundebatur

cum

jejunio quadragesimali.

Rur-

Romanis observari

nutlas

secundum, cesusconcilium pariter Cloveshoviense recenset solummodo jejunium lebratum anno 747, Octavo decimo statu-

tamen libri Liturgici oraliones jejuniis

nccom-

modatas propriasque suppeditant, qux huic Pontifki certo adscribi queant.

triumtemporumdicendo:

Verum Morettus Disqui-

tum
.,

est

mandato, ut jejuniorura terapora, id mensis nullus nequarti, septimi et decimi


est
;

sitionis 1 cap. iv precationes memovat, quas ab ore

Callisti
silica

emanasse non dubitat: harum prima inBaMarise


trans
his
:

gligere preesumat

quo tamen

ipso

tempore

S.

Tiberim

alibique

in

ejus

EboracensU archiequa tuor enumeravil Egbertus, Dicit item Anapiscopus supra num. iZlaudatus.
constituisse die sabbati, stasius Callistum jejunium esset, idque dies e tribus prxcipuus

Festo recitari solita

Beatus Calyxtus dedit


qui

orationem dicens

Deus,

dispersa congrefi-

gas, et congregata conservas. auge fidem, et

quodsabbati
haberet

duciara daservis tuis.

prx

cxteris

proprium,

'/<"/

duodecim

illi

nostrum,

etc; altera his

Per Christum Dominum verbis concipitur: Congre;

essent Lectiones add\

get Dominus triticum in horreum suura


quarti seu Junii,
:

paleas
Ilanc

Jejunium
mensis
niuiii
,\n
iv

56 Jejunium mensis
etiam
fuit

dictum

autem comburet
item
in

igne.

Per Christura,

ctc.

jejunium

Julii

imii'//

Julii

Capitularium legitur

sic enim apud Baluzium Doceant capitulo 186


:

Festo SS. Marii, Martlix, etc, AntiphoLauiles

nnm ad
Callisti

recitandam
:

exhibet, velut

ex S.

itinii.

presbyteri populum quatuor legitima temporum jejunia observare, hoc est mense Martio, Julio,

ore profectam

Confortamini,
pulsat

nolite ti-

mere

Christus enim

ostium

nostrum.

Septembrio et Decembrio, quando sacri ordines


juxta Statuta

Vontes etiam unde hxcprofluxere Morettus indicat.

canonum distribuuntur
seculi

quem

lo-

Verba, quibus sccunda oratio partim concipitur, ex


Actis Passionis hausta
sic

quendi

modum

sunt

decessorcs

noslri,

cum

habent num.

Eadem
;

ante tom. I Aprilis pag.


u
i

25

de Callisti decreto obi-

hora B. Palmatiusmisit ad Calixtura episcopura


et veniens baptizavit

Ua scripserunt: Decretum ejus

putamus posse

Felicem cum

uxore

sua

intelligi

pro mensibus Julio, Septembri et Desuccessive

Blanda. Videns hoc Simplicius, cecidit ad pedes


Calixti dicens, ut
tur.
xit
:

cerabri, quibus

absolvitur collectio
;

fruraenti et olei,

ad agendas Deo gratias

per

quemuti
-

dicitur

Psalmo

-1,

v.

* "

fructu fru-

cum omni domo sua baptizaTunc B. Calixtus episcopus fiducialiter diCongreget Dominus triticum in horreum
vero primo,, et

menti, vini et

olei multiplicati

seu multipli-

suum. Oratio

Antiphona

tertio loco

citer ditati

fideles recognoscerent acceptum be-

memoraUe reperiuntur in Actis SS.


tlur,

Marii, Mar-

neficium.

Ulrum

vero decretum illud


necne,

etiam jeju-

etc, apud Baronium tom. II

Annalium Eccle1

nium vernum
runt;nequr
veteribus
iii

involveret,

intactum reliquePotitificcs

siasticorum
:

adannum 70 num.
in

et

ric

expresfiliis

brevibus
e

UIU "d singulos


Catalogis

Postha?c vero Marius et Martha

cum

Roman

ecclesix

insertos

Ob-

adeunt locum

quo trans Tiberim

in

ccenaculo

servationibus

rcm

hnuc
erat.

pndi.nus,

ac ex instituto

Cliristianorum multitudo psallerent et lstarentur.

examinandi locus

listus: qui

Eodem in loco erat cum audisset

episcopus,

nomine CalChristus

pulsantes, dixit ad San:

ctos

confortaraini et nolite timere


;

pulsat ostium nostrum

aperiamus ergo os no-

strum, et confortati laudemus


vocat.

Dominum
et

qui nos

Et confestim ipse perrexit

aperuit

ostium.

Quem

videntes

illi,

miserunt se ad pedes

ejus, et cura se invicera cognovissent, gavisisunt

se

invicera

osculantes.
:

hancdedit orationem
raini nostri

Tunc beatus Callistus Domine Deus, Pater Do-

Jesu Christi, qui dispersa congregas,

et

congregata conservas, auge fidem et fiduciam


tuis per

servis

Christum

Dominum,

qui

vivit

cura te

Deo Patre omnipotente,

et Spiritu

Sanrto

DIE
cto in secula

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
suis,

419
,

seculorum.Etresponderuntomnes:
in citatis Actis
at

numero quadraginta sex


sed ad

quod ad avitam

re-

AtCTORE
J. B.

Amen. 58 LeguntUT quidem hxc


Catlisti
iuii/iiil

verti superstitionem nollet, mortis sententiam subit


;

non
ct

Romx,

Nymphas

inter

viam Corneliam
si col-

\nt,

neutra neque ea antiquitate, neque auctoritate sunt

1'orluensem milluirio tertio-tlrcinw, quae,


,

prxdita, ut eaex oreS. Callisti profecta aliquando


fuisse
,

lectim considerentur

alinm atque aliam personam


si

certum

efficiant

utraque enim, ut ut anti,

indicare videnlur

qund

alius
(si

hic Asterius

me-

qua, a rebus, quas narrant


ut ipsissima
fecli,
,

remotiora sunt,

quam

moretur,cur nou
Callistus, qui, de
rit
'!

et

alius

vera hic Acta pules)

quibus usi fuerint imperatores, prx-

qua num. 57, orationem pmtule-

sanctique Martyres verba explorata illorum

Dubium

itaque

manet

num

dicta oratio vere

auctorcs

habuerint

seepissimeque contigit
,

ut hu-

S.

Callisti nostri

fuerit,

licet

cjus fuerit inserta


alia.
I

jusmodi scriptores personas

de quibus agunt,

eo

Officio.

Pergo cum Moretto ad

modo

loquentes inducant, non quo retpsa locut.c sunt,

sed quo illas locutas fuisse ipsi sibimet in

animum

umqui 60 Oldoinus in Annotatis ad Ciacconium in Vita Aniciensem Evocliura Anitii Aquitaniae urbis Callisti ait lil S.
:
:

il

induxerunt.
fuisse

Nequo

vero

ab

hac labe

immunem
ejus indole

episcopum Romae
in Gallias

(Callistus) excepit, redeuntique

Romtt
pei it,incer-

auctorem Passionis S. Callisti, ullus, ut reor,

Scrutarium in socium dedit, ac vicaillas

tttm

negabit, qui qualia Alexandro,


et

nempe ab

rium Sedis Apostolicse ad


vit.

regiones destina-

persona, ut S7ipra

II

dicebamus, omnino aliena,


:

verba factaque adscripscrit, rite perpenderit

undc

nasset,

Evodium rectius Vellavensem episcopum nonacum Oallisti state nondum <i>tscopalis civiAnitium
;

suspicare non temere possumus, fecisse illum quoad

tas esset

imo ne quidem sancti Aurelii

Callistum,

licet

non Xam inepte, quod quoad Alexanetc.

Vellavensis sub seculi sexti

Hnem

episcopi, tempore,

drum. Quodautem ad Acta SS. Marii, Marth.r,


spcctat, non absimilisveroest Cardinalis

quo de agens Gregorius Turonensis ad

annum

deci-

Baronii con,

mum

sextum Childeberti regis


:

in

hwic

modum

de

jectura, orationem Deus, qui dispersa, etc

dici soli:

Anilio loquitur

Ingressus autem

(seductor qui-

lam

fuisse in adventu

fralrumseu Christianorum

un-

damj Vellavae urbis terminura, ad locum. quera


Anitiura vocitant,
accedit
;

de a Callisto episcopo ex more polius adhibita,


abs
illo

quam

et

ad basilicas proinstruens

creditu

primum excogita vidcri potest. Deinde vero admodum difjicile cst, Callistum illic memoesse

pinquas

cum omni

exercitu

restitit,

ratum a Callisto nostro non


doquidem
ita

diversum
ex
,

quan-

aciem, qualiter Aurelio ibidera tunc consistenti episcopo bellum inferret. Num videtur Gregortus

hic in vivis esse desierit

dictis supra,

Anilium appellaturus
vocitant
fuissel?
,

fuisse

locum, quera Anitium


episcopalem erectum

etium tradente ipsomet

Moretto

anno 222 im-

si

jam

in

sedem

peratore Alexandro;

illum autem secundum Acta

An

non castrum
,

poti/US

dicendum, quo S.

SS. Marii, ct Martluv, ctc, sub Claudio II, qui anno 2G8 imperii hubenas sumpsit, tenuitque circiter biennium, vixisse necesse sit. Minime vero, inquit

Aurelius concessent

ut

ingruentis multitudinis

im-

petum

tutius sustineret ?

Oldoino partim consonat


Historiee Aquitanix
lib.

Catellius
II

Monumentorum

Morettus, id necesse

est

ad duplicctn enim

cap.

xn, scribens, RuessiiS. Paulianum,

et pri-

epocham, qux
da sunt ni
rt
:

in Actis illis gesta dtcuntur, referen-

scos

Vellavenses episcopos passim habitasse, donec

ad epocham imperii Alexandrini SS.

Ma-

successor ejus S. Evodius


didil in

B. Mnri.r tentplum con-

sociorum

Romam

gesta dicuntur ;
ceedes.

qux a Callisto ad Claudiani eorumdem martyrum


adventus,
et

montc Anitio, tempore


certa sunt
:

hxc omnia parum


bit,

Quod

si ita se

haberet

martyrii coronam hi
nisi post
,

inquit

Bollandus

S. Callisti. Verum Quod Catellius scriTom. II Februarii pag.

Mnrlyres Romee non adepti fuissent


ctos illic

exa-

749, successorem ejus (S. Pauliani) Evodiura


circa terapora S. Callisti Papae, tertio Christi

annos circiter quadraginta sex

tam diu-

turna autem in urbe commoratio


intlts vero,

parum

videlur, sifilii

seculo
grasse,

neque SS. Marii

et

Marthx

Audi-

ad novum Anicii montis oppidum miveremur, ut certo firmari cliaractere


ait

fax

et

Abbacuc. una cum parenttbus

occisi, id BBtatis

queat. Coinlius in Annalibus Ecclesiasticis Fran-

habuisse videntur, ut sexagenarii fere fuerint,

cum

corum ad annum 50S num. 6

Stante urbe

mttrtyrtum
tjutiijic

subierunt
in

quod tamen necesse

foret

Vellava, sedes episcopalis translata est Anicium

t/ut

Actis ab ipso in

Urbem advenlu pasepelientibus comites

S.

Evodio

qui S.

Pauliano in episcopatura
,

rentibus suis
tantibus, et

Christianos carceribus detentos visU

successit.

Errare eos credimus

qui translatio-

martyrum corpora

nem hujuscemodi
Honorarii Augusti
;

factam putant

ante aetatem

adjutoresque (uisse dicantur.


oraliones,

qui sub seculi quarti

exitum
in
il-

59 Sed neque Asterius Martyr


ridetur

in iisdem Actis
fuisse

imperare
medio

ccepit.

Evodii a-tatem Castellanus

memoratus idem, contra ac Morettus opinatur,


,

Martyrologio Universali ad diem 12 Novembtis


ligat

qui S. Asterius
,

qui S. Callistum sepul,

circiter seculo quarto.

Dionysius

Sam-

turx tradidit

maxime
et

si

ut suspicatur Morettus,

marthanus Tom. II
Parisiis edito
col.

Galli.r Christiana.
in

anno 1720

qui SS. Marii


listi

sociorum Passionem scripsit, Cali

089

Annolatis in S. Evodium

nostri

Acta prz manibus habuerit


Callistum

in

his

fatelur, nihil de

Aniaensis ecclesix prxsulibus con,

iinn

non

alio

nomine venit quain presbyteri, ac

so-

stare usque sexti vixit


lio sit
;

ad S. Aurelium

qui sub finem seculi

lus ob sepultum

Romx

projectus in Ty-

dubitatque, an non S. Evodius S.

Aureest,

berim, ae

iemum

Ostix sepultus dicitur.


,

At

vero

postponendus.
sint

Unde

intelUgere

pronum

Asterius in Actis
recens
lia

SS. Marii memoratus ad fidem conversusuna cum uxore numerosaque famitandem una cum

quam

incerta

quse de S. Callisto

Evodium

Romx

excipiente,

eique Scrutarium comitem ad-

capitur, et post varia tormenta

jungenlc ab Oldoino traduntur.

61

420
Al

DE

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


sic

CTOUE
B.

01 Anastasius apud
Oallisto scribere
:

Blanchinum
fecit
,

pergit de

zavit Felicem zavit

cum uxore
;

sua Blanda... catechi,

.1.
. .

Hic

ordinationes quinque

omnem domura
familiam ejus

Siraplicii

et

uxorem

et

rtius, sr-

duh' illiim n n //<


stalii ordina-

per mensem Decembrem


conus
annis
iv,

presbyteros xvi,
VIII,

Iia-

filios et

animas promiscui sexus

episcopos per diversa loco


et

nempe

fere sexaginta octo...

tUmibus,

217

quatuor seqvfiMibus

quoad vero nu-

quia

Hoc audiens Alexander, multitudo hominum baptisraum percepisset


Calixtum episcopura,
etc.

mcrum

a S. Callisto ordinatorum nonnihil inter se

per B.
militum,

misit exercitum

discrepant

Romanorum Pontiftcum

Catalogi

edi-

Privato item

vel

carcere positus

tusab Henschenio presbyteros numerat quindecim, episcopos septem. Latent porro plerorumque a S.
Pontiftce ordinatorum nomina. Asterium, de quo in

corporis animiquc abstersil


lixtus (num. 8)

ulrrra.

Tunc B. Caconflrmandis (nl jnlrm

eum

baptizavit.

63 Nihil quidem
S. CsMisto colkto
lisse

de sacramento Confirmationis a
<>t

Actis SS. Marii

ei

sociorum, non diupostquam hic

memorant Acta, sed

hoc contu-

vera

fidei

nomen

dedit, a Callisto ordinaPum preest


;

sbyterum fuisse Morettus opinatus

verum

hic

ad fkiem conversis sanbtam Pontificem, colligi rrtm mStitUtO fOtest,qU0 iilruinque Sacramcnluni
nti ostendit

alius fuisse videtur ex dictis supra ab Asterio, de

eodem tempore,
h.iii.i

Marteneus ea Tertul

quo

ni

ActU

S. CaUisti

hunc vero a Callisto pre~


fuisse

ritibus aliisque patribus de antiquis Ecclcsi.v

sbyteri
est
;

dignitate auctum
cst,

non

absimile vero

lib.

cap.

ii,

num.

2, conferri snlebat
forte

sed ex eo

verum non
id fieri

cur a Callisti decessorum ali-

numero eximendus
ti8 t

est
in

PHvaVus ob Chrisma

/,/,.

nequiverit.

Verum
et

fortasse est,

quo ungeretnr

curcere defcctum. Rcfert Us-

legitur in

Ghronico Atinensi tom.

VII scriptorum
:

rerum Italicarum coL 904


ann. 5, mens.

905

Calistus sedit

dieb. 10.

Hic autem primo anno


Atina Dimi-

Britannicarum ecclesiarum primordiiscap. xvi pag. 760, visam abs se S. Florenlun Vitam, in jua hic conversum a se baptizatumqve una cum
serius de

sui Pontificatus ordinavit in civitate

familia Asterium confinnandinu misissc dirilur ud


S. Calixtum, eo

trium episcopura. Mallem tamen id legere ptore magisanliquo (ud annum enun 1M.")G id
nicum extenditur
accuratiore
et

scri-

tempore (Claudii II) Sedis Apoac sanctissimum sacerdotem.


merito
I

Cliro-

stolic

summum
Callisti

minus

fabuloso.

Ast

id

tempore accidis.r
:

sserius
in-

Chronicum kocsecutus Vghellustom. Ylltalixsa(

ipse alJirmurc non audcl

Verum

has rationes,

r.r

nuctx

col.

423
est,

ait vix castigari posse.


et

Neque
(vi-

quit,

quod

in

Vita Florentini de Claudii caesaris

magis certum
I.
Iiali.c

quod Ciacconius
col.

Ughellus lom.

imperio prsecesserat, multoque magis quod sequitur; Theodebertura et Clothariumeo terapore


in

sacrx auctx

110 de S. Hippohjto

dr lom.

IV

Augusti Operis nostri pag. 504

et se-

Galliis

regnavisse, S.

Germanura Parisien-

quenti; THllemontium tom.


elesiasticorum pag.

III Monumentorum

ec-

sium et
extitisse,

S.

Gildasium Ruthenensium pontificem


et haereticorum perfidiam

072) tradunt, rum nrinpe a


de

S.

Arianorum

Callisto datum fuissc Porluensibus episcopum. Scripsit is

totam fere Aquitaniam polluisse, et ejus generis


alia.

quidem

Alexandro imperante

Cyclo

Ut
sit

in tanta rerura S.

et

personarum confu-

Paschali, ac crebro episcopus Portuensis dictus leijitur


:

sione,

qua

Florentinus aetate vixerit, dictu

vcrum

scdrs cjus ignota S.

Hieronymo
61

fuit,

non

proclive.
vero quantam, ut dcbito

in

Catalogo virorum illustrium cap.


;

ita scri-

64 Jam
,

cum honore

de-

sepeliendis

benti

Hippolytus cujusdam ecclesiae episcopus


scire

functorum prxscrtim vcro eorum, quieanguinem pro corporibus,


julr fudrnnit, sr/irlirciitur corpora, curani gesSt >/',

aefunclorum
condito

(nomen quippe urbis

non potui) rationem

etuim
docet imprimis insignis cjus invcniendi
<

Paschae temporumque canones scripsit usque ad

corporis S.
et

priraum annura Alexandri iraperatoris,


tibut

etc.

'alepodii

Tiberim projecti sollicitudo,


gaudio
invrnii

non sine

62 Certum tamen
muneribus accurate
Conventus sacros,

est,

S.

Callistura Pontificiis

ejus

ingenli

honorifica sepultura,

smiis
tuend

insti-

seduloque

perfunctum

esse

etiam
set
:

cum

de vita sua

quam maximo

jirnrulo es-

ptizandis,

quibus sacratissimum Christi

In

ipsis diebus, inquit Passionis auetor, fugit

corpus distribui, oraliones laudrsque


//

dwinx

institui,

Calixtus
in

deles instrui solebaut,

frcqucntcr

illum habuisse,

cum decem clericis suis et abscondit se domura cujusdam noctu, rogans piscatores
Quod Quod

intelligimus ex Passione

num.

Venerunt trans
raultitudinem

quaerere corpus B. Calepodii presbyteri.

Tiberim

in

Urbera ad templum Ravennatium, et

inventum levantes de flumine, renuntiaverunt B.


Calixto episcopo.

audierunt in
I

quodam

ccenaculo
:

Tunc gaudio repletus

est.

luistianorum psallentem

inter quos erat

Ca-

corpus sanctum acceptura condivit cura aromati-

lixtus episcopus.

Num. 2

Venit. (PalmatiusJ trans

bus et lintearainibus, et cura hymnis, et sepelivit

Tiberim, ubi collecta erat multitudo Cliristiano-

eum

in ccemeterio

ejusdem, sexto Idus Maji;

rum cum
tius)

B. Calixto.

Num. 3

Cucurrit (Paliua-

quo dr cicmetcrio Henschcnium tom II Maii pag.

ad R. Calixtum

in regione trans Tiberim...

498

consule.

Docel item Anastasius, cosmeterium

in

domum,

ubi collecta erat multitudo ChristiaCalixti. Disces item


eos,

ab ipsomet

Callisto sepeliendis Christianorum cor-

norum, etcecidit ante pedes


r

poris cxstructum; de quo lurr hobet,

postquam illum
:

x rodem numero, Callistum


,

qui ad
,

Christi

in ccemeterio S. Calepodit sepultum dixit

Et

fecit

fidem acccdcrcnt

vucr propTia instruxisse


fonte abluisse
;

suisque

aliud ccemeterium (a Calepodiano, sepulturx sux


loco diversum) via

manibus sacro Baptismatis


rnnn
zavit
ibidriu Injitur
:

rursum

Appia, ubi raulti sacerdotes et


in

Et catechizaviteum. .. BaptiPalmatii et uxo-

autem

et

omnem domum
5:

martyres requiescunt, quod appellatur usque hodiernum diem ccemeterium Calixti.

rem

et filios et promiscui sexus

numero quadra(Callistus) bapti-

65 Celcberrimum
Urbe lapide
via

hoc

cicnictcrium secundo

ab

lunir in h-

gintaduos.

Num.

Et veniens

Appia, qua

Roma Capuam

nrm
itur,
tove

iiiupli"-

aitum

DIE

DEOMAQUARTA
fuisse

OCTOBRIS.
Md
<-

situm primo
,

Callisto

conaHtum

nonnulli

OalKsto,

persecutionum tmpore con/i


conventus habereni
id a verosi;

row
R.

.1.

redidere

ai

communior

hodie senientta esU id oal-

ut sacros tutius

instaurme vel am\ listum tantummodo

millimumque proindeesse,
que

S.

Callisto altan

num

litAringhua Roms-Subterranealib.m qriCallistus igitur Pontifex, inquitt DOll


| :

ad eum finem

necessariis

instructum

arbitrantur, ccemedem, ut nonnulli perperam quod hoc extruxit, sed potius instauravit. terium
caeterisque scriab ipso postmodum Anastasio, quam ipse ptoribus ob instaurationem videlicet, fuerat, vulgo Calnovissimus aggressus

Cceme 67 Franciscus deAlbertinislib. n tit. de in Urbe exstructum ,,.,,, sacrisaliud a S. Callisto ec,, Ccemiterium Calixti in Urbe apud
erat et aliud cceraiteriura clesiam sancti Sixti cathecurabas oxtra Urbem, ubi nunc Calixti ad
:

exlra

Vrbem

omnium
listi

et Papcbrocoemeterium nuncupatura est 437 num. 37 Videtur chius tom. V Junii pag. ejus, quod extra Callixti ccemeterium continuatio eadem pridera effossum fueAppiam via
;
:

Sebastiani martyrum. est ecclesia SS. Fabiani et FloS. Callisto ccemeterium adstruit

Aliud item

rentinius in Annotatis ad

diem 12 Aprilis

in via

Aurelia, diversum, inquit,&}) eo,


Callisti

quod via Appia


apud
sed

portam

sententtepotissimum.quod rsb.Favet huic posteriori


aliquot in eo, Anastasius ipse S. Callisti decessores sepultOS scnqnod Callistum fecisse ait, cozmetrrm Qui etiam obiit martyr, Aniceto ait : de S.
bat
:

nomen
a

retinuit.

Panvinius S. Calepodii

cameterium

S. Callisto dedicatum ait

Mo-

hos rettum Disquisitionis I cap. iv num. 86; jubet : quod enim omnes Morettus facessere merito

de Sotere Callisti et sepultus est in ccemeterio Callisti etiam sepultus est in ccemeterio S.
;

Panvinius
est.

omni antiquitatis testimonio destitum de S. Florentinius h.cc Buchcriani Cataloqi


ait,
:

Qui

via Appia

de S. Zephyrino

Qui etiam sepultus

Julio Pontifice verba

Basilicam

(fccit) in

via

Au-

est
lixti

in

cccraeterio suo juxta

ccometerium

S.
/'<

Ca-

ut scribit via Appia. Dicebatur antea,

prrpcram accerelia, milliario m, ad Callistum, a S. Callisto ibidem condito ccemeterio


jnt, vrluti

de

brochius tom.
tati

V
i,

Junii paq. 437 num. 37 Prxtex-

dicta,

etesententiaplunum eruditorum,teste Moretto


cap. iv pag.

Disquisitionis

98

in Annotatis ad

cum pauloante recHus sic illa interpretatus ccemeteno non quod sepultus fuerit in esset sed quod erat via Appia, non Aurelia, Callisti,
:

pars erat Callistiani, in eoque sepulto* Acta ram habuit secundum 8. Alcxandn Pontifim cujus martyrium anno 117 S. Quirinus martyr, ejusdem mentom. I Mai\ ad diem tertium
Utteram
c.

quod

in basilica,

quara ipse Julius construxe-

Albertinis aii ti rat. Quod autcm FrancUeus de Romanis adillorum temporum mori et kgtima
versatur.

iUigatur
sis,

sancti Callisti pontiid est. seculo integro ante


ccemeterio sepultos

68
scribit

Cornelto Annstasius bibliothecarius in S. a quadam Hic temporibus suis rogatus


:

tantumdem
translatis ab s-> Petri il o
ri

ficatum.
celeberrlmo

66

Inter martyres

in S. Callisti

Petri matrona Lucina, corpora Apostolorum Pauli de catacumbis levavit noctu.

et

Pauli

Eutychium, numerat Aringhus SS. Sebastiauum, AniceMaximum, Tarsicium; inter pontifices SS. Pontianum, Fabianum, tum, Soterem, Anterum Sixtum II, DioCornelium, Lucium, Stephanum, MeMiadem, Z<i>lnjrinum, nysium, Eutijchianum
,

Primum

qui-

/,

mm

audc-

dem

prcorpus B. Pauli beata Lucina posuitin


ad latus, ubi decollatus est. Cornelius episcopus corpus beati

dio suo via Ostiensi

Beatus vero

Urbanum, Marcum

et

Damasum. Refert

item in-

ubi crucifixus Petri Apostoli posuit juxta locum, Sanctorum in templo Apollinis
est inter corpora

qua ad dexteram scriptioncm in limine onnrtcrn, marmori mcisam, qux ita habeti templi partem itur,

inmontemaureumin Vaticano PalatiiNeroniani.


Quod
si

sanctorum S. Comelius e catacumbis


illa eo, et

\/>

Hoc
C

est

ccemeterium

Callisti

Papa) et Martyris

Stolorum corpora transtulit, quis


casione drtulit?
stola

qua

oc-

inclyti;

quicumque illud contritus et confessus inpeccatorum gressus fuerit, plenam remissionem centum obtinebit, per merita gloriosa suorum una septuaginta millium sanctorum martyrura

Nam S.

Gregorius

Maqnus

/'/-

diu ad Constantuiani uwjustam scnbit, non

saltem post Apostolorum

nm

necem corpora eorum furad catacumab orientalibus fidelibus ablata, et

cum quadraginta sex summis Pontificibus, quorum ibi corpora in pace sepulta sunt, qui omnes raagna tribulatione venerunt, et ut hseredes
ex
fierent in

bas delata,

Romauos

reduxisse

et in

locis,

ubi nunc

sunt condita, posuisse.

Tramlationk per S. Cor-

nelium patroni id a Callisto fdctum contendunt,


Eeliogabalus,

cum
teste

domo Domini, mortis pro


sit

Christi no-

Romam

tngressus

id

agcbat

mine pertulerunt. Quidquid rum illic nimium confidmtcr

de

numero Marhj-

Lampridio, ne quis Romae Deus

nisi

Heliogaba-

expresso,

vm
caz-

cquidcm abs Anastasio dictum cst, multos in eo meterio sacerdotcs martyresque quiscere. R

Vaticano lus coleretur, elephantorum quadrigas in corpus quiesceboA agitabat % dirttin quo S. Petri
tis

Januarii Callisti observai Florentinius ad diem BO a S. Cypriano epistola 80 ad SuCd

quz obsistebant, aliaque cjusmodi mentU haud sanst imperator. Eanc in moliebatur
sepulchris,

cameterium sum ccemeterium antonomaslice absque


tamento appellatum fuissc
jusrnodi
;

senteiitnnn int Popebrochius tom.


lcrtis

V Junii

ni

A>m-

ullo addi-

Cypnani

vcro vcrba huin cceraeterio

SS. Petro et Paulo ad diem 29 ejusdem mmsis: sedabea reeedens ad dn-m proxime sequendr corpora

wnt: Xystum

(II)

autem

tempag. 535 efusdm tomi sanctorum Apostotorum

aniraadversura sciatis octavo Iduura Augustarum undc non solum ejus rrdie, etcum eo Quartum etiam, non exdpiendis de lcbntatrm dtsras, vcrum
:

catacumbis adhuc

ja<

Ibit

tempore

Diocletiani, nudtis post


nis.

S. Cornelii martyrium an-

Priorem quoque sententiam Morettus Disputaoperosepropugnat; sed nn


ita,

functornm

rorporibus tantmn

fuisse

etestnictum a

tione singulari

quin

ea

422
AicToriE

DE

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


aliique
rcttus confirmat cx antiquitatis

ea translatio,

quam Baronius ad annum 221


adhucmaneatdubia
;

manumentis, nt ex

eruditi negant,

qualite

nondum
Os-

pervetusto Frontonis Kalcndario sub septimi octavi-

dedsa.pariter decidi nequit,


tiensi

num

e Vaticano et

que seculi confinia scripto; in quo legitur pag.

43

ad conditoriis sanctorum Apostolorum corpora


fuerint, nec

Feria v (post Dominicam vi Quadraijcsimx) ad S.

catacumbasS. Callisti opera translata


ne; quod
si

Mariam trans Tyberim titulum


veteribus ejusdem ecclesue chartis

Callisti, etc
et Officiis,

reipsa Comelius, aliusve sub

hxc tem-

cardU

pora Pontiir.r

pristinas sedes

sanctorum Aposto-

nalium subscriptionibus, Pontificum bullis, variisque


scriptoribus,

lorum corpora

retulit e catacumbis, eo a Callisto, ut

quorum verba exhibct Disquisitionis


S. Callisto condits
videtur t

Heliogabali injuriis, quas

metuere prudenter pote-

sux cap. 5.

mt. subtraherentur, fuisse translata, non absimile


vero arbitramur.

70 Ecclesix a

mentionem cujusfortein
.IrliS
.-

dum num. 1 ait m entio, Venerunt in urbem ad templum Ravennatium, et audierunt in quodam ccenaculo multitudinem
Passionis auctor facere

hI

Christianorura psallentem
lixtus episcopus

inter quos erat Ca;

cum

clero suo
:

qus: verba sic /nin

VI.

Ecclesia S. Mariae trans

Tyberim a

telligenda opinor, quasi dicat

Venerunt

urbem

Ravennatium ad templum,

et audierunt in quo-

S. Callisto

condita

miracula,
,

dum

in

dam

coenaculo, etc, ita ut templi nomine ecclesia


in

a Callisto condita veniat,

eaque pars quxdam,

vivis esset, patrata

ejusque marty-

ccenaculum

Passionis auctore dicta, agendis Chri-

stianorum sijnaxihus srn conventibus designata atque

rium.

accommodata
dices,

fuerit.

At quid

ecclesix scu tcmplo,


si

cum

ccenaculo? Mirari desines,

ecclesiam

illam popinam prius fuisse,


verteretur,

quam
:

in

templum con-

animadvcrtcris

ea enim ipsa ecclesia,


ille,

iam S
trans
jb.
iii

\ersecuti hactenus

sumus

S. Callisti gesta, prout

seu templum, non aliud fuisse videtur, ac locus

ea in Blanchiniano Anastasio descripta SUnt,

quem

sibi deberi

caupones advcrsus Christianos con-

quo

(sicut nec in

Hcnschenianis

et

Papebrochiano
fil

tendebant,

sed Alcxandcr Christianis adjudicavit,


in ejus

Romanorum Pontificum
trans

catalogis) nulla

mentio

rescribefis, teste

Vita Lampridio,
illic

melius

cxatructx ab eodcm Pontifice

ccclesix S.
illo

Mari.r

esse, ut

quomodocumque

Deuscolatur,

quam

Tyberim

quam tamcn

ahs

conditam pas-

popinariis dedatur.
ligo

Popinx

vcro nomine hic inteU

sim aiunt, qui de Romanis quamvis


/////,

ecclesiis scribunt; sed

hospitium publicum, scu tahernam mcritoriam,


hospites excipiuntm
.

nihit ea de re

mox

laudati codices

memine-

id est, locum in quo publice

mcminit codcx

libri Pontificalis

Vignolianns

esoulenta et poculenta pretio venduntur quxslus faciendi gratia, in

pag.

39

his vcrhis

Hic

fecit Basilicara
;

trans Ti-

cujus editiore parte

cosnaculum,

berim, quae S. Mariae appellatur


nensis

uti et

Vero-

quod Callistus sacris Christianx religionis usibus


adaptarit, fuissc vidctur.
listus creditur, eo

apud Blanchinum tom.


:

IV

in

Prolegomenis

Locum hunc

sclajisse Cal-

pag. 111

Hic
et

fecit

basilicara trans

Tyberim

quod insigni olim, ac, ut volunt t


Christi prsenuncio
:

memineruni

codices alii,

quos cap.

5 num. 2
Constanttno

virginci partus, seu Nativitalis

Morettus laudat. Meminit etiam auctor catalogitempore Liberii

olim prodi/jio nobilitatum sciret

sic

enim

scribit

Papx

scripti in Julio, qui,

Orosius

lib.

cap.

18

His diebus (Octavio Auterra exunda-

imperatore, pontificatum gessit proxime ante Libe-

gusto a Julii Cxsaris nece imperante) trans Tibe-

rium, intcr Julii fabricas conditam a S. Callisto

rim e taberna meritoria fons


vit,

olei

ecclesiam sic recensens

Basilicam trans Tiberira


;

ac per totum diem largissimo rivo fluxit.


in

regione xiv, juxta Callistum

seu eo
:

loci,

ubi erat

Exstat hodieque

S.

Marix

trans

Tybcrim prope

templum a S. Callisto conditum


cnim ecclesix

denominahantur

aram maximam ad dextcram introcuntium foramen,


quo nlcuni fluxisse traditio
est,

vel a Sanctis, quibus erant dedicatx,


:

ferrea cratc muni-

vel a conditoribus

Quae omnes, inquit Panvinius

tum,

teste

Moretto cap. 6

num

32. Meminerunl hu-

de

vn

Urbis ecclesiis cap. 2,

quum

ecclesiae essent

jus prodigii prxter Orosium Dio Cassius, Busebius

vel aedes sacrae,

Deo

et Sanctis dicata?,
in

denomi-

Pamphili, aliique scriptores his recentiores.

Dw

nationem

sortitae

sunt vel a Divis

quorum
S.
Caeciliae,

quidem Cassius, ab Henrico Stephano excusus anno


1691, lib. 48 pag. 437 his verbis Multa ante id tempus evenerant prodigia, idque inter alia, quod oleum apud Tiberim flumen scaturierat Euse:
;

meraoriam vel honorem dedicatae erant, ut


Mariae Transtyberim, S. Chrysogoni, S.
S. Anastasiae et similiura
:

vel ab eis hominibus,

qui ipsos titulos condiderunt, ut Callisti, Julii,

bius

vero his in Chronico, olympiade

184

ta-

Damasi,
S.

etc.

Ex

quibus efficitur, conditx a Callisto


ecclesix opiniolibri Pontifica-

berna meritoria trans Tyberim oleum terra erupit, fluxitque toto die sine

Marix in Transtiberina regione nem non meris conjecturis, aut sola


lis

intermissione, signifi-

cans Christi gratiam ex gentibus.

auotoritare niti, contra ac Tillemontio tom.

III

71 Annus, quo S. Marix


.,r* conaita, seu c

ecclesia a S. Callisto

condidit In-

Monumentorum
tationc
i

Ecclesiasticorum pag.
afjfirmare.

679 AnnoAcccdit his

popma pubhca
oporteret,
si,

.,

in

templum

^ti

lerannum
-217 et
'

Ctiristia:

829

in

Callistum placuit
.9.

num
no

conversa fuit, accurate definiri nequit

id an-

^"

dc .nlificata a S. Callisto
ecclesia

Marix

trans

Tyberim

222 factum

quod Baronius ad anAlcxandri Incn11

perpetua

Ramanorum

traditio,

quam Mo-

num 224 num.

5. initium impcrii

w.

DIE DFXIMAQUARTA OCTOBRIS.

423
.

nio,

quam par

est,

scrius collocans ait, vi


;

mox me-

Video autera non Helenam rae Hercule

sed
, '

mi roni

momti

rescripti excitata fuerit

verum

eo rescripto

viros in

faciem inclinatos et pallescentes, etc.

non vnlctur ogi de loco publico, in quo Christiana


ecclesia esset excitanda, scd quo excitata

id est, Christianos

modestissimo statu ac tacite


ecclesia inter

jam

esset;
prisuis

orantes.

Venmi hxcde
prxter

cas,quas

Deo

adeo

ut

mum,

sed

eum locum Christianis non concesserit jam ab illis occupatum possessoribus

ejusque Genitrici publice


vidit, et

quidem excitatas
condidit aliam ex

Roma
domo

quam non
satis.

novissimis rescriptosuo confirmarit Alexander, forte

patcrna, ut nulla fultus auctoritate Oldoinus


psit, ilictu

adhuc cssar. Equidem id postremum potius indicare videntur verba

sint

Ptura, qui volet, Morettum


scriptor cap.
altera,

Lampridii, qux

integra accipe

consulat.

Meminit idem

vn num. 96
B. MarUe de

Quum

Christiani

quemdam
sihi

locura,

qui publicus

duarum imaginum (quarum


Tijbcrim,
altera

fuerat (nempe popina publica) occupassent, contra


popinarii dicerent

Clementia, in ecclesia ejusdem B.

Virginis trans
ct

eum

deberi

rescripsit
illic

apud moniates SS. Dominici

(Alexander) raelius esse, ut

quomodocuraque

Sixti religiose colitur) quas Callistianas csse nonnulli opinati sunt


;

Deus colatur. quara ut popinariis dedatur; quibus


verbis agi videtur de locojam a Christianis occupato et possesso,

sed nullam a Gallisto fidelium

oculis expositam censet esse credibilius, pro pontifi-

de loco, qui publicus, seu popina pur

cum primis

ecclesix seculis

in

similibus rebus cir-

blica fuerat, sed

jam

talis

non habebatur amplius ab


cotcbiitur.

cumspectione.

cthnicis, in quo denique

Dcus jam

Adde

73 S. Urbanus,
pylxi Maii
Callisto
legilur
;

Callisti successor

vroximus

in

Vrbanumin
Vh ,,in,

Callistum cum Alexandro, mense Martio anni 222 ad imperium evecto,mensibus tantum aliquot, prius-

Catalogo Ponttficalx Papeorocniano pag.


fuisse

27

J i ro-

ordinatus in carcere a
sic

""">

quam caperetur, vixisse, iisque haud pacatis,ut tum primum de construenda ccclcsia sollicitus fuerit
;

vicarius

vcrum

anni

Pontificatus

utriusque disponi ordinarique possunt % ut ad vicariatus

cum

vix suscepto ab
et

Alexandro imperii clavo %


Simplicius fuerint
et

munera, qux ab
non
st(

istis
:

Pontificibus gesta sint %

capti

SS. Palmatius,

S.

recurrcrc

opus

vicaiiatus

isto

quidem

Calepodius gladio interfeotus legalur in Actis

num.

Catalogo alias item sntis frequentes occurrunt, quod

QKalendis Maii ejusdem anni. Verosimilius itaque


est,

tamen
de
istis

in aliis

passim non
sit,

fit,

quos, quidquid reipsa

conditam a Callisto fuisse

S. Maruc

trans Ti-

vicariatibus

lubenlius sequor, quod nulla

ad berim ecclesiam eo, quod ab anno 217 usque temporis spatio, imAlexandri imperium fluxit,
peraute

</'"-

me

secus agendi

necessitas urgeat.

Deinde vero

si

S. Callisti Passionem

num. 7 coiisulamus, vk fUri


Urbanus ordinaretur

MacHno,

vcl Ilelioijabalo.

potuisse videtur, ul in carcere

ISmSh'
"'""

72 Ceterum publicum Alexandri, litem Christiaadjudicantis, rescriptum fecit, tum ut S. Marix


cvuscrit

a Callisto, ad quem, excepto forsan primo


tntis

capHvU
noctu

quatridu
:

w non

patebat ne noctu quisi

ecclesia

publka, tum
ita

ut

in

ea

Christtani

dem

cnutitm ciiim emt, nt

quiS ad

eum

Deum
num.

securi colerent;
1,

ut

etiam de via, utiActa

veniret, occideretur. Prxterea S.


cere ordinatio

Urbani

in car-

tnstnuunt, sacri corum cantus audirentur.

secundum Papebrochianum Cataloxin Junii; sed verosimilius a xn Octobris occisi, usque ad


dumtaxat
efjlnxisse

Non

ciinn noii nota elhnicis csse potuit,

quam,

lus

gum

facta fueril die

scientibus ac

obnitentibus,

Alexander Christianis

captivitate Callisti, die


ejus sepulturam dies
est

ncque ignorarc addixcral. seu potius confirmaverat,


poterant ethnici eodem rescripto com
stianis
i

decem

et

'hri-

septem, dictum

supra num.

29

ex quo in S.

Alexandrum,

ut

Deum

iu eu

ntu Christiano

colerent;

Christianos autem, impctrata ab Alexan-

Callistum manus nondum fuisse injectas consequir tur, labentc mense Junio. Fateor S. Callistura se-

ostentatione, sic ut dro facultate moderate ac absque


clausis valvis
et

cundum Acta postprimum


duum,
si itavis,

captivitatis

sux

quatri;

in

superiore ecclesUe parte, uti in

diebus raultis fuisse cmaceratum


sub

consueverat, usos fuisse, quis occultis ecclesiis fieri Qux cum fieri non xquis viderent oculis

fateor item ex noslro calculo

diem

xxvm

Se-

ptemhris

ni

carcerem fuisse conjectum; sed opinor


a

ambigat?

jurisconsulti aliique
hostes,

Christiani nominis
est,

infesti

simul, dies decem, vel

primo

captivitatis quatriduo
sat fuisse

credibile
et

admodum

caspisse

Christianos
ecclesix S.

usque ad

Callisti

necem elapsos,

numero

criminart

persequi.

Quod autem ad

carcere multos, ut verc Callistus diebus mnltis in

Marix

Oallisti

tempore structuram

attinet,

neque
fuissc

prorsus humilcm, uec

admodum magnificam

maccratus abs Passionis auctorc diccretur, saltem comparatead SS. Simplicium, Calepodium, Asterium, qui vix capti,
et

crediderim

flc

talem fere,
i

qualem Morettus cap. 5


t

Privatum, qui vix a S.

,. ftOdescribit

Basilicam, inquit Callistusad

martyrium. Callisto sacris undis ablutus, mbiere

comf.nnara ceterarum vel sub persecutoribus


munius erectarum composuit
bis descripsit
:

71 Ccrtius

rsi,

s.

Callistum, cum

in

terris ad-

domorum

scilicet,

huc degeret, non

uno prodigio divinitus fuisse devero

Philopatridos his verquas Lucianus, sive autor Tom. II Operum Luciani legendis
- Pertransivipag. 1007 edit. Salmuriensis,etc. portas et nsnea limina, multisque ferreas

coratum
te

mirum

haud

est, si

nullius,

quodannott-

Passionis ejus

tempus fortasse contigerit,


n

tiam habeatn
brevissime

Pontificum catalogi nonnisi


ejus

gesta,

eaqm

admodum

mus

n
..

superatis scalis, in

domum
J

aurato fastigio

in-

signem

(tlc

-/o^r^

olxov

X0O

ascen "
)

ea, qus pauca, perstnngant; auctor vero Passionis plane non atante hana inchoatam Pontifex gessit,

..

n
.

Menelai fingit esse. dimus, qualem Homerus quidem omnia illa contemplabar,

Ungat.

Inhis autem, quibus Callistum a Deo


rapiendos Christianos

//-

Atqueipse
quse

sunt lustratum prodigiis Passionis ejus scriptorait,


milites

insularis

ille

(Telemachus) adolescens.

decem

ad

una cum
Callisto

DE
AUCTOUK
J.

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


va-

Qallistoin quodam canaculo


arre.pt* testimonium

divinis laudibus

B.

ctc*citatepercussi % ca tet missit

num.Zi Julian*
Deus
Calixti ipse

uanemodubitavit,adducat.Amcatetia^'marty: " quorum nullam res omncs, Eusebio antiquiores,


q
fi
i

mentionem.

Num

mone
esj

Deusvivusetverus, nuni. fyapparitioS.Cale


Pontificem
ei

quam
nem
,/,,,

in

propriam

Alexanderin Christianos n uxorem pronus fuitf Tn suspmoin

podii S.

in

xrumnis suis ad constantiam


coro-

falsi igitur

adducai Eerodianum, cum eam


narrat, invito
fteit,

animantis,

paratam illi xternm bentitudinis num.1;sanctusdeniquePrivatus , denuntiantis,


collatoeiulceribus plenusy eta S. Callisto, Pluribaptismate, prodigiose mundatus. demsacro

exilium

puUam

licet

ipsomet

llexan:

pax

Chrisiianis

imperante Alexandro
ho<

nusquam terrarum,

vel

illo

particulari
illos fuit.

locoturbarum aliquid excitatum adversus

busquidem
,,,, ,,,/ de

inclaS. Ponlifexposi vitam miraculis


/"

Factnm
dictaque,
describit,

esi

scriptoris

imperitia, ul

facta q\

alibi

suus erii dicendi locus.

NiiiU

minus

credibilia,

dum

ejus

martyrium
ipsummet

Mcde
as

virtutibus, quibus

maxime

enituit,

dko, qum
difficul-

Uexandro

afftnxerii

ergo
est.

tum

Oestis,

tum Actis

colligi

haud
quo

Callisti

martyrium merito suspeclum


passus est,
.

ter possunt.

Nunc

de ejus martyrio,

illis

coro-

der
vis,

Christianos esse

fovit,

imo,

AUxanm ita
est.

martyrium
mblit,

nam numquam interituram modo 75 Admittuni S. Callisti martyrium non


recen tiores critici passim
s
.

imposuit, dicendum.

persequi

vetuii

ergo

hoc

ejus

mandatum ab
servatum
ratio,

omnibus

ubique

sancte inviolateque
recidii

sed
certe

ei

inter

hos etiam

Euc Basnagii
prudenti,

argumentandi

quam a

rigidiores,

quorum

numero adscribenJ2c-

dus Tillemontius, qui tom. 3

Monumentorum
tot

Zdedita clesiasticorum pag. 681 Annotatione


illud adstruit,

non verique amante viro admissum iri Quid interim Basnagius ad Kalendaria, existimo. quod qua sibimet objicit? Nihil prorsus; nisi forte,

quamquam non
quojt

Martyres,

M<

>

andro imperatorc,
opinione

passim aliorum scriptorum


passos
fuisse

Bucherianum venerandx antiquitatis monumentum parvulura Kalendarium appellet, quasi hujusmodi

E
suspeclnni Imhct
falsi

circumferuntur,

contendat.

monumenta
77 Non
selecta

a
ut

mole suq pretium habeant.

Testantur idem martyrium


traditio, libri
luni antiqua,

perennis

Romanorum
et

mc Basnagius
sed adeant
:

vel

ejus

assecte austi

Liturgici, Kalendaria, Martyrologia

diant, postulo;
et

ActaMartyrum
pag. 18
fHii&i dein S.

tum recentiora ingenti numero,

re-

Ruinartii

illic

invenient S.
Felicita-

molissimee antiquitatis

monumenta.
loci in

Ex

his

unum

Symphorosam cum septem

alterumque hoc quidem

medium

protulisse

Aprilispag. suffkiat, Catalogus Pontificum tom. I.

24, sub finnn


diserta hsec

seculi

v scriptus elogio S.
:

Callisti

tem item cum filiis totidem quamquam Eusebius earum nusquam meminerit, coronatas; invenient pag. 59 S. Irenxum episco-

martyrio procul dubio,

verba

inserit

Hic raartyrio corona-

tur; quod non ex proprio ingenio aut opinione, sed ,j antiquioribus Faslis didicisse Catalogi citati auctor

pum Lugdunensem ei martyrem, de ra, quam de S. Callisto Eusebius


cap. 4,
cta.

quo multo pluscripsit


lib.

omnino censendus

est.

Idem

esto

judicium de
ei

ZOei Novi Basnagium S. Tremei


,

26, nulla ejus martyrii

mentione fa-

pariter

martyrium

auctore Tndiculi seu Kalendariia Bucherio editi,

vocare in dubium
i,i

sed Gh'egorio Turonensi

tum
id

nl>-

submedium seculum wconfecti, quicum


Kalendarii

brevissimi
\

Ubro de Gloria
affirmanti
\

Martyrum

cap.

50

ver-

mincipio

hunc

titulum

prsfixissei

bis hisce

Cui (Photino martyri) et rae-

item deposifio Martyrum, subejusdem KaUndarii


calcem
ista subjecit
:

rito

et sanctitate

condignus Irenseus successit

Callisti, in via

Aurelia, railliario
Octobris

Mense Octobri. Pridie Idus, m. QuU marRomae


nisi

episcopus per martyrium et ipse finitus, credere


satius longe est,

quam Basnagii

conjecturis.

Quid?

tyr Callistus die xiv

cultus sepul-

AnnonSixti

II

martyrium, ut debet, admittit?


ait

tusque via

iurelia

milliario

rii,

Sanctus

ille.

An
lib.

mni illum S. Stephano successisse

Eusebius

quo de agimus, Fmittff.r? Vnlcs ilaquc jam scculo


iv

vn

cap. \

Eistorist
dicit?

Eoclesiasticx

nec

tamen

habitum fuisse pro martyre, quid


est, seculo tertio%

ni

et

ipsomet,

usquam martyrem
male quis argueret,
S. Callistum

Quemadmodum

ilaque ex
fuisse

quo martyr effecius


tjuod imiih rita i:
-

Euscbii silentio Sixtum II martyrem non


ita

76 Facerc
Annalibus

tinncn non potuit Basnagius, quin in

net audiendus, qui

exeodem
quod

politico-ecclesiasticis

ad

annum 219,

martyrem

fuisse negat, vel ideo,


,

giUi

num. 6
licei

Callisti

marlyrium

falsi suspectum haberei

utcrquc Buchcriano opuscuh


tio

cui titulus, Deposi-

Callistum pro martyre haberi ab eruditorum


licet

martyrum,
jnm

legatur

inscriptus,

Callistus

ad

plvrimit cum Baronio;

ui

ialem memorari

in

diem xiv Octobris,


bus

Si.rtus vero

ad VI Augusti, qiu-

Kalendario Bucherii, ac in Martyrologio Rosweydi


legi
-.

antea, ut martyres, honorari, colique

Romx
Titlemon/w tius, /, ta non
i

Roraae Callisti Papae et Martyris, non igno


Ui quid
igitur
ita

solebant.

raret.

censuit? Quia

nihil de

78 Consulani Tillemontium
toritm ecc\esiasticorum pag

tom. III

Monumenr
:

Gallisti martyrio Eusebius


nico, sive in Historia
\

memorat,
i&

sive in

Chro-

251, ubi

ait

Verum
I

quia non

erai

Alexander,
;

illa (ccdcsi.v, ilcgua Sulpitius et Tertullianus, paa

probt t,(
iisti

qui

toi

martyres

mortis

supplicio perderei

quia

haud impedit, quo minus aliquot sub Alexandro


Christianus habebatur, et vel sub imperatoribus,
qui ecclesiam

tamen

iiiliiuUil

Maximini interetSeveri imperium pax


fiUt, tcstr

Christianis

martyres esse potuerint, sicut ab Philippo, qui martyrium,

Suipicio

quia latas

Severo persecutio-

ni s leges revocavit.

Eusebius neque Callistum san-

vehementius protegebant, fuerunt


quando accide-

ctum usqvinn
nte vel

ilixit,

ncque omnes, quotquot

v,

sive populi tumultu, sive aliis eventibus quibus-

Occidente fuerant, cuw scriberet, marin

dam
rit

-,

quos inter numerare fas

est, si

tyres

memoravit;
dico

suspicionem falsiergo Callisti,


vel

(utiaccidit Alexandro) ui
i

ii,

quorum operamsibi
utilem princi-

non

martyrium, sed

ejus sanctitatem, de

automnino

im, aut

summe

pes

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


pes ethnicicredebant, animoessent Christianst religioni infensiore.

425
Axioter-

nymianum

Florentinii ad diem x Maii, sed

AUCTOnP.
J.

Legant Admonitionem Ruinartiiin


militis, qu.r pag.

poli; alterum ad

diem v Junii, sed


;

in

Africa;

B.

marlurium S.
habet
:

Marnn

294

sic se

tium ad xxi Augusti, sed Gavallis


et

quartumadxi\
quintum ad

Ex

hujus beati

viri

martyrio patet, quara


ethnici

xx Septembris,

sed absque loco


;

vm

parum

tuta fuerit,

quamdiu principes

Ro-

Octobris, sed Antiochix vel alihi

sextum ad V De;

manum imperium

tenuere, Christianorum vita.

cembris, sed, ut apparct, in Africa

septimum ad
nullum

Hic enim gloriosus miles, pace Ecclesise imperatoris edictis confirmata, in


civitate, sine ullo gentilium

x ejusdem mensis, nbsque

loco;

octavum denique ad
:

pr&cipua provinciae

xviii Decembris, sed Laodicex

ita ut illic

sacerdotum aut populorum tumultu, a iudice ordinario, ob solam


Christiam nominis
est
;

reperire nt t qui passus

sit

Romse.

confessionem capite

.i

plexus
ejus-

gilur Saturus

80 Contra n

vero ad diem
r,
:

xn

Octobris Callistojnn+
*

(sednon^ut
verosinmiut

Romae

a "v n i c via Aurelia Oalesti baturi videlur,


;

sed neque negligant, ut id obiter


in

moneam,

habet codex Florentinii

nec

dem Ruinartii

Asiurium, seu Asterium,

Roma-

ternacensis et Corbeiensis.

multum dissident EpEt rursumad diem xiv


:

nx

nrbis scnatorem

Annotatum hoc

Nihil de ipsius

Octobris Florcntinii codex, sive Lucensis ita habet

martyrio habet Eusebius, sed miraculum insigne ab eo patratura refertcap. sequenti, puta 17,
vii
lib.

Natalis S. Calixti Rorase via Aurelia in cimiterio Calepodi. Ccelesti episcopi Saturis.
censis,
II.

Epterna-

pag.

264

editionis Valesianx.

Legant rursum

Florentinio Antverpiensis,

vetustissimus

Tillemontium, qui saneActaS. Callisti haud nimi-

umbenignehabuit, tom. JIIpag.QSl


tem
:

ita disseren-

positio Paulini

Idus Octobris. Roraae Calisti episcopi et deII. Idus episcopi. Corbeiensis


:

Quamquam

haec (vnria,

qus paulo ante enuI

Octob. Roma? via Aurelia in ccemeterio Calepodii Calesti episcopi, Saturi.

merarat, Passionis Callistians adjuncta falsa vide-

His aut

similibus fon-

antur.rarotamenvideas, Acta de Sancto quopiam


ut martyre fuisse composita, nisitalis reipsafuerit,

tibus

ortum opinor, ut

etiam in Auctariis

Bedx

tur denique hic

aut aliquid saltem pro J. C. tulerit. Imitenipsummet Basnagium, qui cum in

(qux vide ante tom. IIMartii pag. xxxiv) ad diem xn Octobris Romse passus legatur S. Saturus. Quod
autem ad Martyrologia Hieronymiana spectat, videtur tam ad diem XII, quam ad xiv haud de alio,

Actis S. Cypriani Martyris qusedam minus sincera


sibi visus essct reperisse,

ad

annum 258 num. 12

quam

deCallisto noslro sermo institui

hunc enim

materiem a forma secrevit, martyrium amplectens, ornatum autem temere aliunde adjeclum respuens
:

designare videntur et Callixti, Calesti vel Calisti

nomen,

et

dignitas episcopalis seu Pontificalis, et

martyrium S.

Callisti agnoscant

adjuncta falsaaut

S. Calepodii coemeterium via Aurelia.


de Saturo, cujus in Actis nulla
tat
fit

Verum quid

vero minus similia pro meriHs oarpant,


cujut S
/'/

mentio? Dubi-

79 Porro eodem, quo


tus miles adeptus est,

S. Callistus, alio tamen

Florentinius

num

binominis fuerit Privatus,

ivatum

nwrtis genere, die pariter martyrii lauream Priva-

etiam Saturus dictus; qiue mera videtur esseconjectura, nescio qua aliunde
ta
:

quantum cx Actis

S. Callisli

verisimile ratione sufful-

num. S
logio

colligere fas est.


c.r

Inscriptus isest Mnrtgro-

mihi autem, laterculos dictorum Martyrologioet

Romano

his Actis ad
illo

dUm xxvm
est
et binis

Septem-

rum dicrum xn

xiv Octobris consideranti confe-

bns, quo etiam de


tom.

actum

in Opere nostro

rentique uidetur S. Saturus ad alteram

marlyrum

VI ejusdem
haud

mensis pag. 59

sequentibus.

Ratio, cur ad
rologio sit,

eum diem

inscriptus

Romano Martyt

ad diem xiv Octobris memoratorum classem pertineimperitia nere ; Callisto autem haudjungi nisi cx
gligentiave librariorum

alia fuit,

quam quod Baronius


Privatum, ex hac

eo

eosdem Sanclos perperam

die

Jallistum, ac proin etiam

vita

geminantium

vel e propria sede

ad locum non suum

migrasse cemuerit numerando retrorsum a die 14 Octobris, qua scpultus Callistus fuit, usque addiem

ejm dem emortualem


numerandi rationem,

dies

decem et septem; quam tamquam probabiliorem tomo

quandoque transferentium 81 Atque ita quidem mihi videturres sese habere : primo quia, qui FlorenUnii Marturologtum wrtt

S. Sal

psit, S. Callisturaarf

diemeumdem,

seu

xivOcto-

dtalo Septembris amplexus est Constantinus SuysCalkenus sed posita magis Baronian* de mortuali
listi dic,

nescw, qua de caubris (verba habes supra num. 80) adeo ut duos hic Calhstos memolm memorat,
sa rari censeres nisi de uno eodem

quam

probata sententi* veritate

cumauemor-

Martyre

tlic agi,
et

tem ex
tualis

iis,

qu* supra n

dixi, Callisti dies

indicarent

adjuncta,

nomen, digmtas, paUestra

potvus censenda videatur

,, hoc die migrasse ad superos

xn Octobris, Pnvatum militem


dies

sepulturx locus:
stus est
;

sicut

autem htc gemmatus Calli-

ita

et

mihi quidem apparet


ntus
in

verosimilius.

Quod vero Pri-

etiam e

Cappadocia

non modo gemmatus mdetwi Romam translatus Saturus; se:

ctobris

Rosweydiano Martyrologio ad diem 14 0II Idus RoraaB Callisti Papaa his verbis
:

quuntur rnirn hmc proxime


Arapodi.
Saturi.

In Cappadoc.a. Lupi.

(N B
die l

et martyris et Privati militis, Callisto


ejus soHus jungatur, non ideo
fit,

Modesti. Luciani. Saturmm. Simplici. Placidis, seu Placidi. Corbeiense qutdem

tamquam

quod eo

martyrium

subierit, sed

quod sepultur*

Saturum semel dumtaxat Callixtura memorat ; sed Cappadocta colloalterum Rom*, alterum item m
cat non sine confusione
tatis

die potissimum celebraretur S. Pontificis a


miirl
ril

memcria,

tamen
ista

nam

verbissupra a-

sncium istius Martyrologii au-

proxime subduntur

In Cappadocia lu-

molLbraretur;nequeinaUisantiquisFasacrum usquam
$tisalium diemi
,,.,,,,,

unum)
Saturi

Modesfa, Luciani,

Sa
56

tej.

^niatim
vi Ocii

cullui

Placidi. Vero itaque

mOefU etmlm
Cappn-

privatum annuntiat Martyrologium Hiero-

Saturum, martyrem apegrapho perperam gemmari

Tomus

426
AUCTOIIE
J.

Cappadocem, '"' '"'''

maue
'

mM <Wm,J
'"
"'
'.

DE

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


ptemv,
! S. rf
iUi

B.

, ,//,!,,,.'''"'/"''"'"'

auoi ex eo .,,,,,/, A/.rrl

iies

Wlisti Callisti ,,.

'"-'"'' '"''"'''"'''" """ '""''" "'"'


,

ju>iii<itin\junuitiir Callistowon /""""';"""' "

^HSrHi^-r^; J1 "
.

IscripHmm, '" pr """'' pt Astertom hocus vorro sbiS.


'

MM
,

Octobm

die, sed a

xn,

",''

for-

Octotri.

/>

^- w

::;:;;:,,;:;;;;';!:;: ; ,, Satarw

;'"'"""";

",/,/ w 83 -1././,.- ''"<"""


S S

",< '"'"'""'"
<

* '"""' ws

""""""."
"

.,...

/,,.

r -^ te

'

(hni
,-,/

incnsis

>*"' >'
>

;,,,

,.,,.

,,,,

,,

,,,. x,. auo-

fectto

"<""<" "'''"'"'

'' '"'"

*;i '""

;;,
'

.,:
,
c
,

,,.

/,,..
Stal

,,.,//.",.,'"....
.11,.

Tlhmm

,. ,

inquti

Morettus,

1
A

.vM.ciKtietAgri,'/^^
-.
I

tibus

partem parastatis susfcnent.s arcum amphofitque

1
pftfc

*<

ftic

* <- * ** f* * *- sn 0.
,

navis
:

accurren to u

notus pe

superposito
-

marmon

: msculptam

epigraphen

vr
E
in

in Florentinii

apographo

annuntiatus

In

Hoc

lap.de ad coUum

aUiga,toS. Calhsjus PP.

mZa dktZsed
Satums
-

fac denique l* tfones,

fai

p*
xiv

T///t////

i*r&

te

regione fbntis olei

me-

bus

proxime a S. Callisto memoratur, sinpotuit, ut

dia ecclesi navi supra

marmoream

basin posi-

cerasesse

fieri

Roms

die

xn,

vel

tusest marmoreus lapis,


coffigatus. Traditio fert,

forma sphenca, catena

Octobns martyrium, sedalio tempore Saturus subierit,

hunc alligatum fuissead

quam quo CaUistus. Faciunt hactenus


et alio

dicta,

collum S. Calixti

I.

Pontif. et

M. cum, AlexanSi
dicta

utS. Saturumaui binominem,


cium
aliosque,

nomine Pri-

dro imperatore,
vera

in

puteum
(citra

prsBcipitaretur.

vatum dictum, aut Callisto martyrium subeuntisih


fuisse, affirmare

est ista tradilio

contemptum hsc
in

vereamur.

sint) credibile cst,

S. Asterium

ccemeterium S.

hlc

82

Confidentius S. Callisti in Passione pr&ter

Calepodii

via Aurelia istum lapidem una

cum

S.

memoratos,

habuU

Primturm
meramus martyres
Blaudam,
in
in

diebus passos, adnu-

Callisti exuviis pro veterum Christianorum, marty-

Actisejus memoratos nempe

rum

corporibus instrumenta suppliciorum contumu-

Palmatium, Simplicium,
ct

Calepodium,

Fclicem,
est

lare solitorum,

more

intulisse,

acdeinuna cum
trans

S.

Astcrium.
fld fld

De

Privato jam actum


,

Callisti corporc in S.

Marix

Tijbcrim, qua

Opere nostro
quinque

diem xxvn Septembris


diem x Maii
;

de re-

dc translatione infra dicetur, fuisse translatum, fide-

iiquis

de postremo, qui

liumque vencrationi expositum.

S. Callistum tumulando martyrii quoque lauream consecutus est,

agunt Martyrologia Hicromjmiana

listus fuit,

84 Alterumputeusest,in quemprojectusS.C&ladkuc supcrstcs scribil <le lioc Bcmar;

hodieque
cxsl ""--

ad dicm xix Octobris apwl


lis
:

Florciidnium

bis

vcr-

dus dc Montfaucon Cap. xix

////;/.

27(1 tHarii ftalici

in Hostia Austeri. In Ostea natalis Asteri.

Hieret ecclesia3 S. Marise trans Tyberim coeno-

In Ostia Austeri presbyteri. Unde colligo olim S.

bium

S. Callixti

nostrorum Cassiniensium... In
in
:

Asterium cultum

fuisse

dicwx

Octobris, licet hodie

sacello

quodam puteusexstat,

quem

projectura

addiemxxi ejusdem
inscribatur, eo

mensis Martyrologio
rcclr

Romano

narrant S. CaUistum Papara


locus
ille

in sacello, ex quo

quod miuus

Acta S. Callisti,

Casinatibus monachis cessit; sed olim,

cum
crat,
ita-

uln de sancto Asterio loquuntur,


gii

Romani Martyrolo-

canonicorum S.
ni

Maris

trans Tijbcrim locus

is

correctores, ut mihi

quidem verosimilius appa-

viridario palatii S.

ret, interpretati sunt.

Verba Actorum huc facientia


:

qurjuxta ecclesiam S.

Maris Maris

trans

Tyberim;

trans Tyberim situs.

hujusmodi sunt num.

Post dies autem sex

te-

Quo
rix

vero tcmporc juris adhuc canonicorum S.


trnns

Mausui
\/,>-

nuit Alexander Asterium presbyterum,

quem prae-

Tijbcrim
illius
:

erat,
.

duplici

prsesertim
<.<

cepitper pontem prEecipitari

cujus Sanctumcor-

aquae putei
retto accipe

crnnt

ac

primum qunlem

pu^ inventum est in Ostia, et a quibusdam Christianis

Nondum

avulsi e basilicse potestate

sepultum {postridieab ejus,ut apparet, ncce)

putei venerationis pars erat,

quod ex eo aqu

in

eadrm riviiatesubdiexivcalendarumNovembic dies sex, quos

brium. Memoratos
ctores a dic

dixi, corre-

juxta catliolicum morem, ad usum baptismaton per sabbatha Paschatis, et Pentecostes ben
cendse in dictao basUica fonte, haurirentur. Cr do, quura ob recordationem collati aliquando
-

mv

Octobris, quo, ut

proxime dixerant

Acta, Callistum Asterius sepelierat, numerarunt,

quo pacto Astcnum


Osti.r

die

xxi OctobrU,

Ut

pntabant

sepultum,ad hunc diem Romano Martyrologio


;

sacramenti per aquarura harumce ministerium, tum ob earum sanctificationem per exceptionem
corporis S. Antistitis nostri comparatam. Alte-

inserendum existimarunt
probabiliter
;

sed,

ut

videtur,

minus

cum cium.

uti

cx Eieronymianis

Mar>
,,-,,-

tyrologiis vaulo antc observavi, antiquitus

S. Aste-

rius cultus xix Octobris fueri\

rum ex Martinello, cujus hsc verba Morettus citat Puteus cujus nympha baptizatus fuit Palm (imo Privatus a Callisto secundum Acta) eral in

domo,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS. A


dorao Pontiani, exstatque hodie intra raonasterium raonachorum S. Justina? in regione trans

427
aixtohe J B
-

Dacherium tom. XlllSpicilegiipag. 414 hxcverba sunt


pi,
:

Pridie Idus Oct.

Roma3

Calisti

Episco-

Tyberim sacro cultui reddita et S. Callisto dicata. In euradem puteum projectus fuit idem Callistus, et ejus

Arapoti, Modesti, Saturi,

87 Plura

suppcditat

Bcda,

qui,

postquam

ad

Dcrta,

JVan-

aquam

devotionis causa fideles bi-

diemxMaiiS.
Palmatium
iliui.
et

Calepodium a Callisto sepultum,

bunt, febreque detenti saepe sanitati restituuntur,


Ita Floravantes Martinellus

Simplicium instructos baptizatosque


Idus Natale S. Calixti Papa3,

Romce ex cthnica sacrx

ad diem xiv OctobrU ex S. Callisti Actorum


II

cap. 6 pag. 26.

fide h.cr addit

qui in persecutione Alexandri Imperatoris (seu


potius

eorum,
in

qui

Alexandro imperium tcnente,

suum

Christianos odium exercuere) diutius

fame

cruciatus, et quotidie
VII. Celebris S. Callisti

fustibus caesus per visio-

apud Martyro-

nera a presbytero suo (S. Calepoiio) qui antea

logos memoria.

martyrium suum consumraaverat, consolatus est|: qui in carcere eodera positus queradam railitem
nomine Privatum ab
ulcere, dolore ac fceditate

simul et infidelitate curavit.

Quod audiens Alex-

S.Pontificem veti ra Ch inluria,

CUtbdimus

S.

Callisti

martyrio Martyrologia

et

Calendaria aliquol cuni rctcra, tum rcccntiora


e

ander ipsum quidera militem jussit plumbatis deBeatum vero Calixtum per fenestram ficere domus pra^cipitari, et, alligato ad collum ejus
;

quibus,quam
ahunde

fueril cclebris ejus


possit
:

passim memorm,
vi.r

saxo, in puteum deraergi et in

eum

per (lege:

colliiji

omnin enim refcrri


est.

pos-

sunt, ncquc porro opus

Prodeat imprimis Ka-

desuper) rudera cumulari. Post dies vero septemdecim presbyter ejus Asterius, cura clericis noctu

lendarium Bucherianum, quod pag. 269 sichabet : Pridie Idus, Callisti, in via Aurelia miliario m.

veniens levavit in ccemeterio Calepodii pridie

Idus Octobris.

Ad

diem vero xxi Octobris Alexane

Die xiv raens. Kalendarium Frontonispag. 141 natal. S. Callixti Pontif. Kalendarium vetuOct.
:

drijussu Asterium

Ponte przcipitatum ac
addit
:

Ostise

sepultum scribens
sione
Calixti

demum
VI

scriptum in Pavero

stum a Le.one Allatio ex codice antiquissimo


tlwcx Vaticanx editum de
Orientalis fansensione
col.

biblio-

Papa^.

Libellus

ecclesiee Occidentalis et

Martcncvm
habet
:

tom.

veterum Scrijrtorum

Bedx apud col. 647

1492

Pridie Id. 0-

ctob. Natale S.
culi ix
II Id.

Calixti Pontificis. Corbeiense se-

tomo 10 Spicilegii Daclieriani pag.

139:

Idus (Octobris) Natale S. Calixti Papae 0et S. Lupi. Rabanus non solum ad diem xiv sed etiam addiem xziin Asterio ctobris in Callisto,
II

Natalis sancti Calesti episcopi. Corbeiense

iisdrm fcrc vcrbis utitur, quihus


Callisto,
legit

Bcda
alihi

sed, ubi de
:

aliud apud Miirtcnciim tom. III Anccdotorum. col.

non ut passim
;

lcgitur

post

1602:

II Id. Natali S. Calisti


col.

Papse etMartyris.

dies septeradecim

Lyrensismonastcrii ibidem
cti Kalisti

1625
II

II Id. sanvetc-

Papa?. Anglicanum apud


:

cumdem
676

verum post dies quatuordecim. Ubi vero Asterii captiritatem et csdem mcmorat.habct Post dies tres, cum alibi passim legatur :
Post dies sex. Wandelbertus
pridie
antistes
sic canit
:

rum Scriptorum tom. VIcol. 657


lesti

Idus S. Ca:

Papse. Stabulense ibidem

col.

II Idus,

Romae S. Calixti Papa: xvi. Hic instituit jejunium quatuor temporura esse. Verdinense ibidem raarII. Idus, S. Calesti Papae et 683 col.
:

Callistus

Praecellens multo et

martyrque trophaeo comitatus Martyre fulget.


liis

Qu,t carmina
tvris.

sic

reor intclligenda, ut vcrhis

C
Martyrologia
11

86 Martyrologiis vero Hieronymianis, quorum aiiud, quod ab supra num. 80 verba habes, adde
*

Martyrque tropheo preecellens multo SS. Marquos tyrcs Palmatins, Fcli.r, Blamla, Simpliaus,
sacris undis abluit, indicentur
-,

"""""-

compactum tom. III Anecdotorum a II Idus Marteneo inscrtum ita habet col. 1561

istUautem

corai-

anms

iiulle

tatns Martvre

5. Privatus, non

soluma

Callisto

Octobris Roraae Callixti episcopi, Arapodi, MoSaturi, Lupi. Ubi obiter observatum velim,
desti,

baptizatusac sanitati rcstitutus, sedeodem etiamdie


occisus desiijnetur.
Callisti Annuntiatio
.

Saturum nou memorari veluti Passionis Callisttaet Lupo jungi rne socium, sed Ampodo, Modcsto
qui in

88 Usuardi apudSoUerium
,

Usuardm
celebriin i

et

sic sc hahcl

Hicromjmianis codicibus ad diem

xil Octoest,

indicio bris Cappadocix adscribuntur, quod apud Cappadoces passum, Romx a turuni

Sa-

Idus (Octobns) Roraaevia Aureha Hunc Anatalis beati Calisti Papa) et Martyris. lexander iraperator sub diutina custodia, farae
:

i;

Arto ccrtalim

II

librariis

cruciari, etquotidie fustibus ca^dijussit,

tandem

non

recte,

quod mihi videri aiebam supra fuisse ad%

vero per fenestrara domus, in quo custodiebatur,


praecipitatus, victprice

seriptum.

Ex Sieronymianis

vero codieibus contra-

triumphumpromeruit. Obtantum S. Callistum

dis

xii, tum Richenoviensis Callisti ad diem tum

servat hoc loci Sollerius, non

quidem ad xrv hoc xiv Octobris meminit, ct recte Papaj et modo Prid. Id. Octob. Roraae Callisti Saturi denuo hic Martyris. Alibi Saturi. Ita ut videas. Ad palsstram a Romana plane segregatam
:

hodie

celebrari

rtiam

Kalendariis velustissimis, sed in Sucramciitaih> (nrjnni, uhi pag 156 Opud


Htulo martyris, ejus Fcstum

Menardum, sedabsque
:

in Augustano S. diem utrumque signatur Callistus Labbeano. Gellonensis apud

Pridie Idus Octobris Nat. S. Callisti sic notafur Sequuntur ibidem orationes tres, in Missa Papre.
recitands, sed nihii

singulare

de S. Calisto com-

Udalnd; qd xiv

in

plexx;

428
aictore
J.

DE

S.

CALLISTO PAPA MAUTYRE.


Usuar&X ediprohibuit siarum prsedictus fieri constituit. Item uxores et induxit sacerdotibus amplius habere sanctus servare perpetuam castitatem. Tandera
Calixtus pro fide tenetur ab Alexandro imperatore sub

quod in plexz; singulare aulcm est,


legitur, tione Lubeco-Colonh-nsi de illo

b.

quod profieri insti-

motiones Ecclesiae ordinura gradatim

perpetuam castitatem mituit, et induxit servare est Usuardi intcrnistris Ecclesiae; sed hxc mera
polatio.

anno Domini ccxxn,

et sub diuturna

Ado Usuardu

prolixior sic loquilur

Pridie

custodia primo

farae in carcere cruciatur. Secun-

Idus Octobris Natalis S. Callisti


in episcopatu

Papae, qui sedit

annos septera (imo quinque) menses duos, dies decem, et sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est. Post-

do fustibus caeditur et raactatur. Tertio per fenestram domus suae praecipitatur. Quarto, saxo

ad collum

illigato

dimergi in puteum jubetur.


et

Quem

Austerius presbyter inde levavit,

cum
"

quam enim Palmachium proconsulem cura omni domo suabaptizavit, et senatorem Simplicium ac domum ejus etFelicera cum uxore Blanda. quam
a paralysi curavit (Palmatii precibus id tribuunt Acta) et iidem
gloriara
ipsi

Calepodio episcopo honorifice sepelivit.

90 Florarium
lia

Ms

seculi

xv

Romae

via Aure-

JjJgJ*'

sedit in episcopatu annis octo,

Natale beati Calixti Papae et martyris. Qui mensibus duobus,

ab Alexandro universi occisi,


:

diebus decem. Hic constituit jejunia quatuor tem-

martyrii consecuti sunt

sed et post-

porum,

et clericis in sacris Ordinibus constitutis

quam Calepodius presbyter


rium sumpsit, tentus
est ab

ejus gladio

marty-

continentiam indixit. Qui in persecutione Alexandri iraperatoris diutius farae cruciatus et cotidie

Alexandro, diutissime

fame cruciatus,
prohibitum
aliquis
fuit,

et quotidie fustibus caesus, atque

fustibus caesus per visionem a presbytero

ne quis ad eum veniret. Si vero noctu auderet, comprehensus occivenire

suo Calipodio, qui antea raartyrium consumraaverat, confortatus et consolatus est. Qui adhuc
in ipso carcere clausus

deretur. Qui

cum multis diebus


:

esset in custodia,
et

quemdam

railitem

nomine

venit ad

eura beatus Galepodius per visum,

Privatum ab ulcerum doloribus ac fceditate simul


et infidelitate curavit.

consolabatur eum, dicens


quia corona tua

Firmus

esto,

Pater,
miles

Quod audiens Alexander


fecit

jam

perfecta est. Erat

ibi

ipsum quidera militera

plumbatis deficere

quidam nomine Privatus, ulceribus plenus, qui doloribus continuis cruciabatur. Hic misit se ad
pedes
Callisti,

beatum vero Calixtum per fenestram domus praecipitari et ligato ad ejus collum saxo in puteum
demergi et super eum rudera cumulari. Post dies
vero

rogans ut sanaret
:

eum ab

ulceri-

bus et doloribus suis

quem mox sanctus Pontiinfi-

xvn

presbyter ejus Asterius

cum

clericis

fex ulcerum dolore ac foeditate, simul et ab


delitate in

noctu veniens levavit corpus ejus et sepelivit in


cimiterio Calepodii anno ccxxvi. Martyrologium
Galesinii
:

nomine SanctissimaB Trinitatis baptiQuod audiens Alexander, ipsum zatum quidem militem fecit plumbatis deficere beatum
curavit.
;

Papa3 et Martyris
imperatoribus

Romae, via Aurelia, Sancti Calixti qui Macrino et Heliogabalo


:

vero Callistum perfenestram doraus praecipitari,


et ligato

Ecclesiam gubernavit. In tanta


sanctis-

ad collura ejus saxo in puteura demergi,


cumulari. Post dies vero

autem rerum perturbatione nunquara ab


sirai

et in

eum per rudera

Pontificis officio potuitulla oppugnationis vi

decem
clericis

et septera presbyter ejus Asterius

cum

dimoveri. Instituit quatuor anni tempora, quibus

noctu veniens, levavit corpus ejus.etse-

jejunium coleretur
decrevit.

multa sapienter, et
basilicam
Sanctae

utiliter

pelivit in cff>meterio Calepodii via Aurelia pridie

yEdificavit
:

Mariae

Idus Octobris; qux

omnia ex Actis S. Callisti dcest.

trans Tyberira

cceraiterium via Appia extruxit.


iis

prompta

esse salis

perspicuum
nilul,

Notkcri verba
a

Cum

multos, et in

Palmachium virum consuimpiis


in

huc non transfero, quod

quin

Martyrologis

larem, Sirapliciura senatorem, et Felicium, ho-

jam

laudatis

dictum

sit,

complectantur.

Romani
et

minera nobili loco natum, baptizasset

Parvi, quod ad dicni

xiv

Octobris Ponti/iccm

vehementer exagitatus, tum comprehensus,


custodiam includitur
fuit.
:

Martyrem nostrum una cum Privato ctiam


ciat,
uii ei

inniun-

ubi quinque dies jejunus

verba habes nuni. 71.


ei

Inde eductus ac fustibus caesus in sumraum


:

recen-

89 Accipe modo
gia,

recentiora aliquot MarlyroloCallisti


:

carcerem conjicitur
91 Martyrologium

inde a fenestra praeceps, in

quibusad hunc dicm S.

nomen

inscri-

puteura dejectus, martyrio coronatur.

bitur. Murtijruloijium Ucllini

Ronia? via Aurelia


et Martyris
:

Romanum

ex Usuardo
Callisti

Ro- am

Natale Sancti Calixti

Papa

hunc

mae via Aurelia natalis beati


fame

Papae et

Alexander imperator sub diutina custodia fame


cruciari, et quotidie fustibus csedi jussit
:

Martyris, qui Alexandri imperatoris jussu diutius


in

tandera

carcere cruciatus, et quotidie fustibus


e fenestra

vero per fenestram doraus, in quacustodiebatur,


praecipitatus
.

caesus,

tandem

domus,

in

qua custoMartyrolo-

victoriae

triumphum promeruit.
in

diebatur praecipitatus, atque in puteum demersus, victoriae triuraphura promeruit.

Hic constituit jejunium ter


vini et
olei,

anno

fieri

frumenti

secundura prophetiam. Murtyrolo.

gium Gallicanum Saussayi

Natalis sancti Calixti


via Aurelia

qium seu Viola Sanctorum


beati

Romae

via Aurelia

Papae

et Martyris, gui

Romae

fame

Calixti Papae et Martyris. Hic jejuniura,


in

diutina in custodia cruciatus, fustibus caesus, de-

quod prius ter

anno

fieri

solebat, quater fieri

mum
clyti

fenestra praeceps in

puteum

dejectus,

debere, ut sicut annus per quatuor volvitur tempora, sic et nos quaternura agamus jejunium pro

egregiura celebremque pontificatura magnifice incertarainis

trophaeo consumraavit.

Hujus

nostrorum purgationibus criminura, quibus etiam


quatuor temporibus promotiones graduum eccle-

corpus deinde a Christianis hinc eductura et religiose

conditum, Notingus Brixiensis episcopus

dono

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

420
;

dono accepit a Sergio Papa, suaque in ecclesia multo cura honore collocavit. At precibus corapulsus Euerardi marchionis, id ipsi de Italia be-

passum

fuisse

Callistum Acta non produnt

denique
fuisse

Galcsinius Callistum dics v

primum fame

auctorb J B-

afflictum ait.alibipassim invenio quatuor.

Observa

nemerito, ob bellum adversus Sarracenos fortiter

deniquediemXN
listi

Octobris, licet in variis e citatis


dictus sit Cal-

gestum, pro eximio munere concessit.

quo in

scu Kalendariis t seu Martyrologiis

Galliam translatum, condecenti cultu, Cysonii,


cujus oppidi dynasta erat, in coenobio, quod in
tanti Martyris venerationera condiderat, reposi-

Natalis, non fuisse dicm cjus martyrii, sed se-

pulturx, ut Acta non obscure testantur.

tura fuit

anno Christi triuraphantis octingentesimo


scilicet oc-

quinquagesimo quinto. At paulo post,

tingentesirao nonagesimo octavo, cum Normanni


Gallias miseranda strage vastarent, hinc, ne diri-

peretur ab infida gente,

Remos

transvectura, a

VIII. Reliquiae S.

Callisti

Romae;

ali-

beato Fulcone archiepiscopo, deinde Marty re, cura


sacris sancti Gibriani et sociorum ossibus reve-

quse ex

illis

in

Germaniam, Belgium

renter susceptura.ac in aade metropolitica sanctse

alioque translatae.

Mariae reconditum est, juxta corpus sancti Nicasii

et beatae Eutropiae.
:

pora quiescit
dierno
ibi

raulta cura norainis sui,

Ubi ad haec usque temquud ho-

Natali colitur, celebritate. Servatur

tamen apud Bellovacenses in suburbicario ccenobio sancti Quintini brachium dextrum sanctissirai

Quo loco S.

Asterius functum martyrio anno, uti

diximus 222, die probabilius xxi Ortobris S.

gJ*j
rt* traru
'

hujus Pontificis, quod Ivo abbas loci

illius

primus, postea Carnotensis famosus Antistes, e sacrario Remensi acceptum illic debita cura honorificentia deposuit.

Callistum sepelierit die ejusdem mensis xiv, cpftcant Acla his verbis num. 9: Honorifice sepelivit
(S. Callisti

r"

corpus) in
liber

cyraeterio Calepodii

via
:

Aurelia

addit

Pontifxcalis seu Anastasius


illie

non tamen
C

92 De

translatis alio
;

Roma

reliquiis SUO loco di-

milliario

m.

Condit.c

mansere S. Pontificis

ntu'.sJuc~
obitt r indi-

cetur infra

nunc autem qiurdam quoad

vurias,

qux

exuviee saltem usque ad S. Julii, medio fere seculo

in tftotis Martyrologiis occurrunt, assertiones pauca cursim juveril observare. Ac primo quidem, quodin
iis

IV defuncti, Pontifkalum, qui super

illis

eedem sa-

cram aut

condidit, aut antc conditam instauravit vcl

passim S. Callistus Alexandri jussu neci datus

au.nt, quod Bucherianus Pontificum Catalogus, sub

dicatur, non aliundc ortum apparct, quam ea VeT* bis Actorum, quxubi dc factis dictisque Alexandri

Julii successorc Libcrio scriptus abumir


verbis
:

testatur his

Hic (Julius) multas fabricas

fecit... Basili-

loquuntur, minus nolns sincera ob dicta


tur,
iis

baud

satis studiose discussis

I videnmallem vero in

cam
jam

in via Aurelia, milliario


fil

m, juxta

Callistum

neque enim vero

simile id fecisse Julium,

cum

legere

passum

fuisse Callistura

sub Alexandro

alio sancti Pontificis corpus

translatum esset;

ita ut Callistus Alexandri quidemtempore^ sed non ipso auctore e vita sublatus dicatur. Dcin Callistus

translatum vero deinde fuissc ad ecclesiam S.


riee

Maillud

trans Tybcrim,

nondubium

est;

cum

illic

secundum cditionem Usuardi Lubeco-Coloniensem

invenerit ac nobiliore loco donarit

sub

ara

majori

num. 88

instituit ordines ccclesix

gradatim

//.//, ei

Gregorius IV, qui ab anno

circitcr

S27 ad 843
testis

ad perpetuam continentiam induxit clericos, qux lcguntur etiam in Viola Sanctorum supra num. 89
et

Ecclesix prsfuit. Invcuti

Grcgorio IV, ac nobilocuples

horc loco donati S. Callisti corporis

partim

in

Florario

Ms.

Callistura quidcm multa


at

Anastasius in Gregorio
plura scribens
xi num. 21
:

IV

lu

'

alia

quami.

est; utiliter et sapienter instituisse credibile culiare, aul de

pe-

apud Morettum

disquisitionie

cap.

confcrcndis ordinibus, aut dc conti-

Sed

et

Sancta corpora BB. Calixti

servanda, nentia perpetua a clerids majoribus


lex

qux
cdi-

et Cornelii et Calepodii in
siae (S.

mediana plaga eccletumulata post ter-

cum ip&amet

ecclesia nata

cst,

dccrctum

Marix

trans Tyberim)

disse

non invenitur apud antiquos, ne

quidem

in in

gum
tui
.

Epistolis ipsi falso adscriptis.

Perpcram itcm
afflictatus et

non condigne honorificabanQuod religiosissimus idem Papa non leve


populi licentia

Yiola
6-fra

atuta

legitur Callistus prmcipitatus e fene;

tulit,

sed

solerti, solitoque studio

cum

intima in-

domus

suae

captus cnim,

pr&cir

dustria

operam adhibens

rairificura

opus incho-

pitatus c fcucstra in

Pontiani, ut

cum BSSBt in domo num. 7 etS : perperam Acta nurrant


puteum
fuit,

ans consummavit.
tro,

Nam,

etfosso clandestino an-

cum

reverentia praefata Sancta corpora ele-

S.

Calcpodius

vocutur
istis

episcopus,

et

sepultus

ab
dit

vans in Occidentali plaga ejusdem ecclesiae hoc


est in

Asterio, nisi verbis

cum Calepodio tantum


in

ambitu absidae honorifice collocando occuverbis

catur sepultus S.

Callistus

eodem cameterio

luit, etc.

cuiaS. Calepodio nomen


martyrio coronatum
uio,
scribii
sit t

erat.

Florarium porro
8,

MAaiverohis

de

S.

Callisto

papa

et

transtatum
,

tribuit Pontiftcatui fallisti annos male

eumque

anno ocxxvi, quadrien*


serius.

martijir indicant S. Corneltus ex successonous ejus quintus, et S. Calepodius in eodem, quo Callistus,
cosmeterio, et

,,

,,,,///_-

quam

id

factum

Nescio item quas


resti-

quidem

ipsis

S. Callisti

manibue seei

oppuijnationes, quibus vinhicr S. Callistum


narret Galesinius
ct

pultus: a quo vero Pontifice, inter Julium

Grc-

Heliogabalo

num. 90 laudatus, Macrino imperantibus, sub quibus quidpiam

gorium

IVmedioex
Tybcrun

ccemeterio Callisti
S.
Callisti COrpuS

ad S.

Ma-

ri& trans

translatum
fuerii

430
AUCTOHE
J.

DE
determinando non

S.

CALLISTO PAPA MAUTYRE.


pta. in

sum.
et

B.

Ti Tllinter annos 731

idfactuma 742, de quo AnaForte

Cherubm arcam, quam supra sub duobus


collocavit. diximus, supplici devotione S. Callisti rorjms in

positam
Forsitan,

sancti Calixti Pontistasins: Efic etiam basilicara martyris pene a fundamentis dirutam no,

cum Gregorius IV

decentiorem locum, seuad aram

maximam

transtu-

vis f.iliriris riim terto

eonstruxit,

ac

totam de.

corpore lii.jinrs reliquiarum ejus aliqua a reliquo


fucrit separata,
i,

pinxit

rr

forsitan sancti Callisti reliquiis ditavii

guttfn ratus, ut

conditom

sui

vias.
t,r

qua

ex eaque nonnihil dictus Sabatmus, artc industriave, sibi compararit. Alla-

Ut

ut ni sit,

seculi equidem duodecimi anno 83 pos-

porro ad
;

Rabanum

ali.r

aliquanto
cap.

jiost

S. Callisti

sidebatadhuc ecclesia S.
,,

Marte

trans

Tyberim S.
cita-

reliqute
gii
5i

sic cinii
i

Rodulphus
allatre

6 pag. 51 per-

corpus, ut

testantur
eo

apud Morettum

ribere

Post hcec

sunt reliquise San-

tunt

num. 26 date

anno

Callisti II,

ejusdem eclitterx, in

clesix

bona priviUgiaque

tionfirmantis

quibus isthscleguntur:
sia?

Ob raajorem vestr eccle-

atque Calixti... ctorum episcoporum eas quidam clericus Italicus, nomiAttulit autera ne Felix, anno ab Incarnatione Domini dcccxxxvii
Cornelii
die quinto
reliquias

dignitatem et beatissimi Calixti Papae et martyris reverentiam, cujus sacro corpore idem
locus habetur inslgnis,

mensis Aprilis.

Cxterum
ut

S. Callisti

honohfice
in

religioseque

Rabanus habuit,
Rudolphus
scribit, iv

etcujusnominenos,

iicet

quas partim

,rde

S.

Bonifacii,

indigni successores, fungimur, praster illas duas


stationes... tertiaraconcedimus

tomo

citato pag.

521, cap. 7 num.

47

celebrandara, etc.

Kalend.

Octobris, per

Regingaldum corepiscopum
partim
in

Quo
listi

loco

reconditat fuisse a Gregorio

IV

S.

Calab

MogunUnum

reponi curavii

Clingensi

exuvias tli.nmus. iurciut

liniocentius II,
scribit

ditscesis Spirensis,
ctini, nioiiastcno,

Ordinis vero ea state


ut
tcsttitiir

Benedi-

anno 1130 ad 1143


busverbis
S.

Pontifex, ut

sequentiecclesis

Rabanus

ipse,

Poe-

auctor Historix
trans

consecrationis

mate de diversis 112

ita

canens,sub tituloln quar-

MarUt

Tyberim apud Morettvm mox dta-

to altare, ecclesix scilicet monasterii Clingensis

tum imm. 27

et

28

Studuit idem SS.

Praesul
re-

(Intwcciitius II, novissimus ecclesix S.

Maria

Prsecursor Domini, sacer etBaptista Johannes.

parator)

Sanctorum corpora, quae

in

liac ipsa

Sanctus Callistus, et Fabianus ovant.

ecclesia requiescunt,

maxima
Cornelii,

diligentia perqui-

Quos

tu, Christe

Deus, facias nos rite juvare,

rere, et inventasunt ista, videlicet: SS.

MM.

ei

Cura precibus sacris atque bonis meritis.


Qjut Rudolphus
<lc

Pontificum

Callisti,

Julii,

Calepodii
lns reliquiis scripsit,

presbyteri. quibus corpus B.

Quirini episcopi et

cum

tan-

Martvris, sub idem terapus de catacnmbis alla-

tum minora

aliquot ossa vcrosimilitcr fucriut,


difjicultati,

haud

tum, additum est

reposuitque

Innocentius III
ec-

tante obnoxia suut


translatis sancti

quantx

ea,

qux de
litteris

(abanno 1208 ad 1216 PonUfex) cum eamdem


Altare quoque majus,

Callisti

in

Bclgium

reliquiis, ac

clesiam consecravit, ui iterum ejusdem auctoris ista

modo Remis
consignarunt.

servatis, scriptores

non pauci

verba

tlccltirunt

sub quo

SS. Callixti, Cornelii, Julii, Calepodii et Quirini corpora requiescunt, consecravit in honorem B.

96 Ut Fuldcnse monasferium
se territorio olim Tornacensi,

ita et

Cysonicn- aliquol item


obliiuiit Cij-

Canonicorum nunc regularium monasterium

in

Mari Virginis
Tyberim

Genitricis

Domini Jesu
8.
ostendat,

Christi.

nunc Insulensi, Insulas

soniense In Belgio monasterium

Hisplura Morettus,
S. Callisti

ut existere vn

Marix

trans

mtcr

ei

Tomacum,

notissimas Belgii nostri urbes,

corpus
illo

accumulat.

situm, sficns sancii Callisti exuviis, haud diu, post-

Hactenus anobis ex
suf]iciiiiit,

allata satis

plana sunt, ac

quam Fuldam
re ctsi

allatse

fuere,

ditatum fuit: qua de

ut seculo xii ad

exitum vergente, S. Calfuisse


iis,

altum

sit in

Monumentis Romanissilentium,
rcncut res ipsa
in

listi

corpus adhuc

ibidem

credatur}

verum

ea tamen apud Belgas Gallosque antiquitatis


ranti.v possit.

difficulter

conciliantur

cum

qux de

S. Callisti

wpersunt testimonia,
Variant quidem
;

negari non

corporc
tur
;

c.r

Italiaad alias regiones translato dicunre

illa

Translationis hnjus

qua de

modo agendum.
Henschenius
tom.
I

adjunctis

at

non in ipsomet
fuit

facto.

Primus, qui ea

CUJIls

95
an-

Eilulit

Februarii B.

de rc scripsii fortassis,
cujus

anonymus Cysoniensis,
habemus, cui titulus:
Cysoniano
descri-

alUJUOt Ful(tti

mb

Riibani Moguntini cx abbatc Fuldcnsi archiepiscopi

lucubrationem

Ms.

hiint 83G,

Vitam, a Rudolpho presbytero, ejus discipulo, scriphim. iii qua pan. 516, Sabatinus quidam Romaiius S. Callisti
,ii

Translatio S. Calixti ex Ms.

ptam;

aluttl

itcm ejusdem exemplar pr.r


a

manibus
ut

retiquias aliquot ad

Rabanum Fuldctulisse nurrn-

habeo, decessoribus nostris

Joanne Buzelino,

id

tcmporis abbatcm

Roma

appurct, missum. utpotc ejnsdcm scriploris c.vstanti

tur sequentibus verbis:

Post haec anno sequente

apud nos de

S. Calixto

Papa

et

Martyre atque Cyin-

(836) venit quidera laicus ab urbe


tinus

Roma, Sabatreli-

soniensis monasterii

Pntrono lucubrationi Ms.


is

nomine cum
scilicet,
;

sociis suisin

Franciam fOrtew-

scrtam.

Profitetur

anonymus,

se

ea miracula

talem quias
tis,

in

Alemannia) ferens secum

describere, quat per id tempus, quo ipsamei Translar


tio

auditoque nomine supra meraorati abba-

facta

est,

contigerunt
ait

postremnm autem, quod


Cijsmiiensis

cujus devotionem in divino servitio ac vene-

narrat, factum
servo,
ijtic

inquodam monasteru

ratione

Sanctorum longe lateque fama divulga-

cum

scribebat, iidhuc in vivis supcrstite,

ne-

bat, venit ad

eum

vin

Kal. Maji,

deditque

illi

iillum de translatis
.

S. Callisti

Remos
totis

reliquiis

ossaS. Quirini Martyris... de corpore S. CorneCalixti Papae lii Papse ossaxin, de corpore S.
decem...
ille

ccrbiim fncit

Iicct

h.cc

priorcm

7ion

annis

50

SUbsecuta sit: underebus,quas scribit, saltcm suppar


fuissc videtur.

vero universa venerabiliter susce-

97

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


A
Mih annum sji, uii proIxiiur

43i
ac

97 Refert autem
mdere
est,

uti infra

post

Acta Passionis

lationem

depingit,

proin priorem

eadem opera
est,

fcUCTORB
J.

8. Callixti

corpusa Sergio II Pontifice


;

confirmat, vel ideo


//,/.,
///

huc sistere visum

qnn me

B.

cx

anonymp Cysoniensi,

donatum prinniui fuisse NottrigO Bnxicnsi episCOpO quod molichatur qui~ qui cum id in monaslcrium
,

quibus Fulco vel Flodoardus ab anonymo

Cysoniensi discrepet,

animadvertere

lector queat.
1,

dcm, sed adhucdum


nssct
,

"/>

perfecerat,

inferre decre.

Sir igitur loquitur Ub. 4 sub finem capitis

quod

interim in
;

monaslerio quodam

eella

aurea

partim
rectis
.

est

de Fulconis EpistolU ad PonUfices di( Fulco in Epistola

dicto, collocavit

dum

vero id inde transferre voluit,


fuit,

.Vlnotatetiam

ad For-

cum movcri
post

nulla vi posset, coactus Notingus


,

mosum Papam
Cnlixti

qualffcer

id in cella aurea relinquere

donec id aliquot annis

PapLi3 et

Eurardua marchio Sancti Martyris venerabile corpus a


in ejus

Euerardo comiti
,

concessit, qui illud

Cysonium,

Roraana sede impetraverit, atque


raonasterium
in

honore

prxdium suum
tulit.

in quo monasterium eoitruxerat de-

suo praedio constituerit.

Quod
qui res

PrefuitecclesiseSergius Tlab anno 844, quo

praBdium post ejus obitum ad filium ipsius Rodul-

no

IV SUCCeSSlt,
,

usque

ail

iiniiuni

847, SUC-

fumabbatem
ipsas simul
suse diebus

h?ereditario jure devenerit

cessorem nactus
vixit
:

Lconem IV,

qui ad

annum 855
IVet Ludnepiscopo
uti

cum

memorati Martyris gleba vita3


ulla contradictione tenuerit.

hoc Pontifice

ecclesiee Brixiensi Notingus

absque

prxfuit, subscripsitque Judicato Leonis


vici

et de seculo raigraturus

II imperatoris

in concilio

Romanopro

Senensi contra episcopum Arretinum anno 853,


legere est /<"
tatione
listi

easdem res cum monaRemensi Sanctae Dei sterio et corpore sacro netricis ecclesiae delegaverit, eamdemque rerum

74

col.

VI 395

Antiquitatum medii
:

mi D
S. Cal-

Fncta sunt haec (tam


quam, qum

suarum heredem instituerit. Tunc vero Hucboldus quidam sororis hujus Rodulfi maritus munus
ejusdem abbatis calumniabatur et ab ecclesiae Dei Genitricis jure conabatur auferre. Proinde
,

Oysonium

translatio,

describit, fa-

cta ea occasionc miracula)

anno Dominic Incarinfra

nationis
inquit

octingentesimo quinquagesimo quarto,

precatur, ut quid sibi


suis

sit

in

talibus agendura,

anonymus Cysoniensis
recte

num.

8.

Hinc
addita-

eum

sacris instruat litteris, et harura colla-

corrigendum
/;/,.
l

monet Colvenerius
6,

in scholiis n<

tionera rerura aeterna stabilitate corroboret, at-

Flodoardi cap.
id

Sigebertum

vel
;

que contradicentes digna excoramunicationis


tione percellat.

ul-

menti anctorem, qui

anno 884 adscribit in Epiihidcm taphw autcm fcrctn, ut ulcm Cohrucrius Ut ut id monet, annus notatur seculi noni LV.
etiam
sese haheat
,

99

Rescripsit

Formosus Papa ex
. .

eique Privilcgium misit, ut

J Flodoardus
i

voto Fulconis,
lib.

apud Flodoimluni,

lu

4 cap.

crravit

certO
:

anonymus Cysomcnsis,
reseubi noverat Sanctura
etc.

cum

scripsit

num.

Tunc Sergius Papa,


,

rato Calepodii ccemeterio

pro raonasterio Auennaco, at]ue pro eo quod Rodulfus abbas (Eucrardi monasterio ex in honore S. Calixti Martyris et Papee
refert,
,

filius)

sepultum

Calixtum, elevavit eum,

Sciebai

hereditario proprietatia

susa

jure constructum
Scripsit itaseu Torna-

enim Scryius II S. Callistum olim in cameterio simul sciebat, S. Calepodii fuisse sepultum; at

huic Remensi concesserat


quc Fulco ad llciilonciu

ecclesi;e.

Novwmensem

eumdem
fuisse

loco decessore *uo proximo honoratiore


in

ccnscm episciqmm,

cujus ditecesi S. Callisti cor-

donatum

S. Mrur

traus Tijhcrnn

con-

sulucrit, ut rcctc Buzelinus ni suis ad

anonymum

addupus Cysonii quiescebat, ut id indc Atrcbatum Rcmos dein solcmni pompa transferendum ceret,
:

tantumCysoniensem Mss. Annotatis arbitratur, S. Calepodii, in quibus in modo Acta Passionis dc ejus ejusquidcm c.ciuclcrio sepultUS, nilnl autem
in S.

nirm quoque a Dodilonc


petierat;

Cameracensi cpiscopo

Marix

trans

Tyberim translatmnc

lcijihir,

At Dodilo (ita Flodoardus lib. 4 cap. 6) debuisset agere, quod petebatur, e contra, cura reverentia, filiationis ac fraternitatis posthabita
in

prius factam, nescieritque hujusmodi translationem sacrum pignus traderetur at inde quam Notingo
i

medio occurrens

vies et

de manibus gestan-

haud

fit

consequens, id reipsa a Sergio

Ilnon

fuisse

reposuit, tium sacrura pignus abripiens, apud se nisi dicens Non illud cuiquam se redditurum,
:

et

Fulcone

archiepisco-

po Remensi

donatum. Notingo 98 Confirmatur (quidquid de donatwne Translatw ex facla ccnscas) S. Callisti Cysonium
,

fuisse paeidera Heteloni, in CUJUS dinoscebatur ipsum novse fraudis arpositum ; et hoc

rochia

gumento
Marlotus
dul/i

gessisse

quo valeret praefatam corpus


(duxerai hic,
uti

anno xxx Caroli charta Gisls, Euerardi conjugis, in Francia 38) conCalvi (obiit anno 877 rcgni sui
fecta,
tii

sacrum cuidara Hucboldo comiti


lib.

i cap.

scribit,

Engeltrudem, Rovoti

Petri Insulis
,

qua apud Ftorentium van der ffaer, S. canonicum Ub. i de castellanis Insuita

soroirm) traderet.
fuissc
ita

Sed tandem

sui

com-

potem factum
lib.

Fulconcn
.

testatur

Flodoardus

/(

,s ,7

pag. 41,

loquitur

.-

Apud monasterium
si-

4 cnp. 8

scribens
sibi

Corpus etiam beati CaReraensi abbatia


fecit, et

fisci

ris,

Cysonii in honore Doraini nostri etsai SancUe Mariae ejusdem Genetricis a me


Conflrmat eamdem
:h

lixti.

concessa

vel ecclesiss

ejusdein S.iMi, Reinos deduci

post al-

Christi Calixtus tum, quo venerandus et Martyr

requiescere dicitur.
tionem Fulco,

Translo'

"""" SS2

" s '/" (

ad 900

tare Sanctaj Maria? venerabiliter collocavit. Cysonia100 Convcnit aqucintcr anonymum de corpore S. CaUisti in Bel

ggJHJ"
lionU adjunc
li

num

et

Flodoardum
ipsa

seculo x marchiepiscopus, apud Fhdoardum, qui viad varios, horumque ad Ftilconem //(/ Fulconis

giumre

translato, licet

uterque partim corrisit,

gendus seu benigne interpretandus


Translationis
adjunctis alter

partim

in
:

mEpistolarumfragmenta
ria Remensi abs
se

vel

argumenta HistoVerba
ejus,

ab altero discrepet
utrique

scriptse inseruit.

benigna

saltem
,

interpretatione

indigent,
fv

Rcmostransquibus reliquiarum S. Callisti Cysonio

cum \uunt

S. Callisti corjpus in

Dcbjium

trans-

432
aittoke J B
-

DE
:

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


alt,

translatum

non enim corpus S. Callisti, sed

si

posset, efficeret.

At

ille

obtulit ei

qusedam os-

Cysoniuw quas ejus dumtaxal partes possedUse


iis,qu*supra de reliquiis ejtisdem Pontificis

ex

et sa, dicens de corpore Stephani Papae esse

Ne-

Romee
.

mescii ejus diaconi

ea, si vellet, (en conditionem


:

Fuld&que
que porro

servatis dicta sunt,


csi,
sit

satis

evincunt

ne-

cur hac
:

in

re illis aut venia, aut fides

indignam) pretio emeret. Cui ille (Nanterus) Audivi, ait, multos nostrorum simili errore delusos
;

deneganda
ut
fuec

non venia, cum contingat sespissime,


ecclesia

nec

sic facile

credas

me

posse deludi. Nisi


et

illave

dicta

fuerit

hujus illiusve

enim videro sepulchrum hactenus intactum,


cujus
cuerit

Sancti corpus possidere, cujus tantum partem possidcbat


;

membra
;

intus jaceant, rae scriptura do-

paliamur itaque ab
Callisti
totius

hts altisque SCriptOti-

noveris

nullatenus quidquam

pretii a

bus corpus S.

Cysonium Remosquc

dela-

tum

dici,

sed

nomine partem intilligamus.

quoquam mihi extorqueri. Penes me, aithospes, non est alia spes recuperandi sed quia te video
;

sis, S. Callisti
tifice

Diserepat alter ab altero, cum anonymus Cysoniencorpus, seu potius reliquias a Pon-

inflexibilem ab hac intentione, fraterna tibi dilectione compatior, et ut hodie profectionem in-

Romano primum
eas a
falso

Notingo, Brixiensi cpiscopo,


,

termittas hortor, donec quemdara alloquar cimi-

abs

lioc

vero Enerardo comiti dono datas

scribit

teriorum custodem (planc egregium)


tuis votis prodesse possira.

si

quo modo
5. Michaeiis

Euerardum
ut

Romana
in

sede S.

impetrasse; verum
Callisti reliquias,
,

anonymus

nnlidit,

pauloprius,
Calcpodii

quam

Belgium mitterentur
extractas,

ex S.

102 Haec ,.. properat ad quemdara apud Sanctum Valentinum commorantem,


dicens,

ad Mosam,

cuncta, quas

ccemeterio

quod verosimiliter
Callisti, in
;

didicerat, per ordinera edocet. Qui auditishujus-

Acta tantummodo Passionis S.


illic

quibus

cemodi causis affatim gavisus

est, raagis

autem

sepultus fmssr legitur, consuluerit


si

ita et

Flo-

promissis illectus pecuniis (en alterum ejusdem,

doardus seu,
pus, S.

mavis Fuko Remensis archiepisco-

imo pejoris, ut paulo post patebit, farinx hominem)

Callistum

Romx
ita

passum sepultumque ex

assensum praebuit, corpus Sancti


se

Callisti

Papaa

nsilcm, imoet aliundeejus reliquiasin S.

Marieea
fuisse,

daturum

pollicitus,

oraniaque,

sicut

abbas

Greyorio
forte

IV

haud

pridem
,

loco

motas

(Nanterus) requirebat, se ostensurum promisit,


et intactum usque

compertum habens

inde
:

recta in

Belgium

nunc sepulcrum,

et
)

quemad-

translatas fuisss sibi sumpserit

qme seu vere seu

modum
tum,

in gestis

Passionum (quibust

legitur, in

falsoopinati

illi

scnptorcs (ucrint, proptcrca tamen

superficie tabulaa marraorea?

epitaphium exaraadhibe-

non

vacillat fact i fides.

Presterea
S.

Anonymus

Cyso-

dummodo

in dandis promissis fides

nicnsis scripsit,

Fucrardum
;

Callisti reliquias,
;

atur dictis. Conventione igitur facta, ventura est

Oysonium
hiuni esto,

atlulisse
iniiii

Flodoardus Rodulfum

du-

ad ciraeteriura,

in

quo seraper ardent lampades.


fit

Ekierardus perse, anper Rodulfum


,

Quo

in loco altrinsecus

juramentum, ab abut libri

(ilium, id prestiterit

facta

equidem translatio

est

.-

bate ciraeterii custode in eodem loco,

alioquin

FormosusPapa

litteris,

quibus donationem

Passionum
pus esse

et praesens epitaphium docebat, cor-

monasterix Cysoniensis a Rodul/o ecclesue Remensi

Callisti Papse,

propria raanu jurante

et

factam con(irmavit, Fulconcm moncrc non neglexisset,

e contra jussu abbatis Nanteri (a morbo convalescentis

inteijrum S.

Callisti corpus
fld
:

adhucdum Romee
litteras

absentisque)

monacho suo super sacra

scrvari. Fulconis
adscripsit
Callisti
inic

Dodilonem

Marlotus

spondente, quod promissum erat pecuniarum die

annoSdl tran.slntioncm reliquiarum S. Remos Saussayus num. 01 citatus anno


sequenti.
c

denominato mittendum.

Multo porro

serius S.

Callisti

103 Post compositas utriumque sponsiones monachus arrepta securi tentabat marraoreum
avellere tabulatura, quo claudebatur sepulcrura.

ut fertur,

hrachiiim

Ixcmcnsi sacrario ud S. Quinlini

Bcl-

lovaccnsi suburbio

abbatiam per S. Jvoncm, pri,

Nara undique caBmentarii


lapidefuerat effectum,
potuit

artificio

septura durius

mum

cjus loci abbatem


fuit
;

ac

Carnutensem dein epiilla


,

nec ullo

modo junctum
lo-

scopum, dclntum

cum

seculo

tantum xi o

csementum

dividi.

Quin etiam retusae se-

Guidonc, Bellovacensi cpiscopo

(uudata fucrit, ut

cures et bipennesconfringebantur, in eminenti

liquetex Charta Philippi, Gallis. regU anni

1079

co prospiciente speculalore, ne aliquo superveniente furtura, quod

apud Loiselium de rebus Bellovacensibus cap. 8


pag. 261.

cum grandi
istis in

fiebat pavore,

quodque
alteram
corporis S.
Callisti
si

illis in

reatum,

remedium, quo-

quadam
monaste-

101

En

Roma

quo modo foretdeprehensum. Sed cum monachus


nulla ratione

Translatiam m sub

annum 102G

factam,

vera me-

raarmoream tabulam, ut praefatum


csementi valeret effrin-

'"""

morat anonymus, Nanteri abbatis tempore monachus


,

est, indissolubili glutino

in Historia monastcrii S. Michaclis ad

Mo-

gere
bulaa

levata securi audacius librat ictum in ta-

sam inpago Virdunensia Mabillonio tom. II Analectorum pay.

medium, quaa claudebat monuraentum

de-

374

ct

sequentibus partim editus.


,

fossumque thesaururn omni


invenit repositum interius.
lit

gemma

pretiosius

Nantcrus hujus monasterii abbas


narrnt,

ut

is

anonymus

Quod assumens detu-

Romum primum

dcvotionis causa, Tnde ad

abbati ad hospitium, qui nonduin ex toto con;

monlem Garganum profectus, ct hinc dcmum Romam redux, cum jam in procinctu cssct, ut ad suos
rediret, scd non
///

valuerat

sed domi recumbens cooperatorera rao-

nachum

im,

qunrum

illic

ma-

gna

erat copia, reliquiis; abbatem

quemdam,

hospi-

obsequentem inter spem meturaque positus expectabat. Quem venientem et quod optabat deportantem ineffabili gaudio
et sibi fideliter

tem siium, ciu.ic rogavit, ne se


verba sunt) sineret redire,

vacuum (anonymi sed sui voti compotem,

suscepit.

Membra Martyris

devote complectitur,

linteaminibus novis et candidis involvit, et

cum
omni

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

433
;

A
translata fuerunt;

omni
etc...

festinatione in patriam accelerat reditura,

rino S. Crcilidc et sociorum Titulo

in ecclesia S.

auctore
J
-

Mariz
ecclesia

de

Ara

Cceli

in

ecclesia
;

8. Anastasis; in
S. Try-

104 Peracto diu optatae peregrinationis itinetandem cum thesauro, quod secum ferebat, ad locum, qui vetus monasterium nuncupatur,
nere,

S. Simeonis de Ponte
in

in ecclesia
:

phonis

xde S. Marix de Cappella

sub altari
;

S. Mattlnri in Merolana, collocante Paschali II


in ecclesia S. Nicolai de Funariis
;

pervenit, et in ecclesiam sanctse Mariae parieti

in ecclesiis

S.

monasterii adhserentem raerabra beati Martyris


in arca sigillo et cera munita cautus custos juxta

Salvatoris de Coppelle, S. Mariae de Populo, S.

Pauli

ii

Columna Antonina, S. Eustachii, ac


reliqua vero
r

for-

altare diligenter deposuit. Ita laudatus anonymus,


rescissis

san in ecclesia S. Blasii de Planetta.

tamen, qux ad rei

summam percipimdam
Addit deinde anoa

106 In
t
i* j

Ttalia

servari item docet.


t-t.
.

aliasque

<

minus sum arbitratus


nymus, undique
eo

ncccssaria.
esse

Neapoli in S.
siis
lis

i* Marix

Majoris, Iuorenliie

-m

m cccle.

gionessparsa

memorat,

ventum

fidelibus, ut S.
libe~

omnium Sanctorum, Metropolitana,


VUdomini,
,

S. Michae-

Callisti patrocinio ab

animi corporisque malis

et

S. Johannini, olim Societatis


S. Benedicti in Strada
in

rarcntur, idque piis eorum votis a Divina pietatc


fuisse concessum.

Jesu

Bononis

in ecclesiis

Vercnc, annon, Nanterus sancti

Gallena, S. Benedicti, S. Joannit

monte, etS.

Callisti corpus
rit,

ad suum monasterium
affirmut, neque

Roma

dctule-

Stephani
monse
ptistee;

Luccein S.

Marix

di Cortelandini ; Cre-

ncquc

liquido

ncgat Mabillolib.

iu cathedrali

apud sacellum S. Joannis Bacatked/rali, et in cocnobio


;

nius tom.

IV

Annalium Benedictinorum
;

54 ad

Amnlphi

monia;

annum 1026 num. 88 sed relata historia, aii Haec quo pacto cum translatione corporis sancti Callisti in Cisonense monasterium per Evrardum

Uum SS.
ptdo

Trinitatis

Tudcrti
in
,

in

cnthedrali

in

op-

UmbricB Spelli

collegiata
in

8. Laurentii;

Preencste in S. Agapiti
oppidi Lauretilli
;

ea

lesia veteri

matrice

comitem, indeque ad ecclesiam Remensem facta conciliari possint, aliis explicandum relinquo.
Etjo vc.ro, Nanterum, quantumvis caute sibi procedcrc visus fucril, nh mfidn pccuunsgue inlimnle ccemeterii, verosimillimc S.
Calcpodii. custode fuisse

prope
in

eU rem

m
;

"
ecclesia

55.

Trinilntis

Anutcrni

S. Victorini

Buterii
in

in Sicilia bracliium, seu

partem brachii. Ilinc


et

Galliam, Britunnium, Hispaniam,


Morettns, qU4
cilntis, ut ante,

Germaniam

mnnumcntis scriptorum-

delusum puto, eo quod seculo xi non amplius in illo cmmeterb, sed in S. Marise trans Tyberim, uti
qua: supra hujus

tcstimoniis,

progrctlitur.

Scrrun

Qallia,

precter

Remenses
cst, S.

et Bellovacenscs,

de quibus

jam
et

initio

diximus, saHs evincunt,

dictum
in

Callisti reliquias docet

Rothomagi

S. Callisti corpus
lus, in

jam

diu reconditum fuerit.

Locu-

Massiliensi S. Victoris comobio. ln Anglia vero

qno

id olim jucucrut,

cum
et

inde alio transla-

fuisse olim Glastoniiex

Monustico Anglicano tom. I


in

tum

fuit, relictus fuerit vacuus;

ablatoS. Callisti
fortassis

pag. 6.
ut,

///

Sispana Valentix

templo cathedrali

corpori aliud sancti cujusdam Martyris,


Callisti

seu potius de capite ex fide Tamayi. Tn Geret

(nam

plures hujus nominis Murtijres


tabellaque

Romx

mania, prccter Fuldenses


supra) Coloniee apud
in ecclesia

Clingenses (dc quibus

fuerunt)

substitutum fucrit,

munitum
forte

PP.

Dominicanos mandibulam
et

marmorea, seu
tyris

veteri, seu nova,

qux S. Papx marad fallcndam

SS. Simonis
;

Judx,

uti et in colle-

nomen spectatorum

oculis

giata Goslaricnsi

denique

in altari,

ad S. Vitum gemensis
in

exterorum pietatem

offerret,

quod cameterii custoexsequi haud dif-

et omnes Martyres

dicto monasterit T.

dibus, quibus in animi fuit, clam


hcile
fuit.

Bavaria.

Fecerit

id,

vel ab

alio

factum noverit,

* 107 Quod

n.i

reliquiasS. Callisti
et

in

Gcrmania
e.r

j[g*jj

qni Nantero imposuit


fraudein detegendam

ccemeterii custos et
ratus,

non

facile

servatas attinet, addi hispossunt


lovio,
cii
iii

alix

Crumde qui-

jurejurdndo affirmate,
et

Bohemix

oppido, in Austriam delatx ac Lin;

seseNantero S.

Callisti

papx

martyris, ut fcrc-

cxsareo sacello konorifice reconditee


iittcris

cupiditate abreptus, bai inscriptio, tradere, pecunix de locis, qux S. Callisti timucrit. Verum hxc

bus hcc ex
tatis

annuis

collegii

Vtennensis

wc&

non

Jesu anni 1014 descripta ad deeessores nostros


misit
.-

Vorettusalia
'"'* ossa

corpus habuisse leguntur, dixisse eufficiat, Qnod si de iis loois, qux ex S. Callisti re-

P. Qamansius
Callisti

Per idem

fere

tempus beati
(aliquot

105

Martyris ac Pontificis corpus


rursus
intellige)

P er Uquiis partes seu frusta

quxdam

se obtinuisse glo-

ejusdein jmrtes

magna ex

parte

riantur, quseratur, vix fteri posse putem, ut singula

memorentur
hic
i

nos ex his nonnulla sparsim inventa


his plura sint in orbe

ab hajreticorum contumeliis vindicatura est, atque Lincii in sacra imperatoria cella honorificentissime collocatum. Eas Reati reliquias imperatrix

sistimus quidem,8ed quin

'hristiano,

minime dubitamus. Mbrettus

saepius lau-

(Annu, Matlu.e imperatoris conjux) heroina

datus cap. xi num.


uicntis

70

et sequentibus, citatis

monu-

religiosissima in sacello Crumloviensis arcis raar-

scriptorumque testimoniis, doceteS. Callisti

raoreo tumulo conditas


tur,

cum

observasset, vereba-

SebasHarii prope reliquiis servari in ecclesia S.

Ur;

ne Roscenses reguli hseretici ejus arcis do-

bem, caput

in oratorio

S. Chrysogoni dc brnchio

mini,violassent,sicuti sacellum exauguraverant

Agnctis dc in altari S.
altari
icui

Agone partcm brachii,

in

S.

Maris
,

in Cosmedin brachium seu

parde

quam ob rem apud ccesarem Mathiam, conjugem suum egit, ut Crumlovio Lincium transvehendas
juberet.

brachii

item sub wra ecclesis S.


illic

Thoms
;

Sacerdotem igitur nostrum, concionatoeo destinat cae-

Parione, ab Innocentio II
clesia

reconditam

in ec-

rem suum (P. Georgium Amende)


sar, qui

SS, Sergii
:

et

Bacclii prope

arcum Septimii
Tramlybe-

omnibus

ante solerter exploratis, sacra

partcm brachii
minus
ius,<incs

fragmcnta ossium, seu rcliquias


templo S. Pauli;
in

ossa Lincium advehat. Si quidem constet ex integritate marmoris, looulorum et ossium, eis ha;.;

ii,

Tomus

reticos

vi Octobrit.

434
auctohe

DE
manus

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


ctum
quas
fuit,

reticos abstinuisse
tit.

impias, quod et consti-

dum

B.

inviolato

ac plane comperto marmore, conderentur.

ns

chiepiscopus e vetusto
in

arillustrissimus Cameracensis reliquias extraxit, altari

prasertim

mulin magis, qurn illo pignora 108 Hsac porro beati Martyris sacra

""

cum noster jam invecturus


esset,

in

aulam cmsaream

hactenus

novo a se consecrando constitueret. 110 Alterum ab omni memoria publfce semper Marfuit expositum, ut majorem erga
Addit denique
insigni

adduntur.

multa

cum

fide ac religione procedit ob-

tyrem cultum ac venerationem orantis populi


excitaret.
reliquias

viam imperatrix, sancteque venerans ccesari conpropitium advenire jugi, ex podagra laboranti.
caesaChristi militem precatur inde ad eumdem rem properat, nuntiatura tam optati Hospitis
:

Buzelinus,

S.

Callisti

canomcarvm S. Petti

Tnsulis ec-

clesix,uti etparochiali templopagi Lambersatenfmsse sis prope Tnsulas paucis abhinc annis Remis
transmissas. Forsan
et in vico

adventum a quo prospera omnia et poscere et sperare quoque jubet asgrum imperatorem, neque frustra: ubi enim S. Callisto votum
felicem
:

Jambe prope Namurpotissimum,

cum, ubi sacellum

sibi

dicatum S. Callistus habet,


iis

nonnihil reliquiarum ejus colitur ab

pie nuncuparat,

mox

artuum dolor omnis dis-

sub qui famcibus laborant, ut disco ex libello Gallico


seculi

cussus est, ut postridie,

cum

in

ornatiorem ca-

proxime elapsi finem Namurci edito a V.


a
1

psam lipsana inderentur, ipse venerabundus ac


ralens adesset. Multam porro auctoritatem venerationemque ipsi Martyri, etcaesari fiduciam ro-

Philippo

isitatione, Carmelila, loci vicario.


in

Quod

dniique ad sancti Pontificis


reliqnia.i spectat, inldi fortc

Hispania scrratas

possunt Vnlrutinis su;

gondi conciliarat repentina sacerdotis nostri sanatio ex graviore febre, qua urgente, mittenti caesari ad reliquias advehendas, valetudinera fuis-

pra

memoratis Hispalenses

quas anno 1641 in

Ilispaniam

Romu

tradnrtas, ac

Hispalmsi

PP.
k

set excusaturus, nisi sacrse illius sarcinae pro-

Excalceatorum sanctissimx Trinitatis de RedempHone captivorum mohasterio datas refert P. Alexandcr


a

xima vectura certiorem


quara sanitatem
raenti
ipsi

ei

spem

faceret sanitatis

Mairc Dci,

in

Chronko Hispanico Ordialiis

ex sepulchro sua ossa proofliciura, li-

nis part.

lib.

8 cap. 21 pag. 112: Conventui

Martyr, etiam ante vectionis

nostro Hispalensi (distributa sunt ex multis

beraliter repraesentavit.
volui. ne beneficium,

Qux quidem

huc

illaia

ibidem enumeratis, inquit) sacra corpora S. Callisti

invocata S. Callisti opc, tam

Martyris et S. Narcissi Martyris


fucrit, et

verum

si

Ulustri

capiti

divinitus collatum

perpetua forsitan

id corpus integrum
nii
is

ex cirmctcrio Callisti,

oblivionis tenebris involutum,

exhominum memoria
S. Callisti reliquias
alir

Chronographus vidctur innuere, cxtractum,

evanescat.
in

Imperatrix eadem

Callisti nostri ob hoc

dicta esse non potuit.

Tyrolim Praga transmisit, ubitamen adhuc


scribil

quasservari
Viti ecclesis

Pessina

in

Metropolitanas S.

Phosphoro pag.

520: xiv Octobris


insignis de capite al-

S. Calixti Papae et

M. pars

lata per Carolura (impcratorcm hujus nominis iv)

VIII.

Cultus sacer variis locis S. Callisto exhibitus.

1355. Erat quondam etiam pars potior corporis ejusdem, quam Anna imperatrix Matthiae conjux
in

Tyrolim misit

id est, ut opinor, plures

S. Re-

Belgisque oblenta

Tyrolim misit, quam Pragse reliquerit. 109 Rcliquiis Belgicis supra memoratis addo eas, quas Aroasieuse Canonicornm Regularium moliquias in

SCallisti
.

cultum,

tum

alibi,

tum Romee

potissi-

Cultus

nasterium,

alle.ro

lapide a

Bapalma oppido Artesix,


Aroasix fundatoris,

mum exhibitum

late prosequitur

Morettus, Ope-

\^

nactum

est,

in

cujus

reliquiarum Indiculo tom. I

ris frequentcr citati toto cap.

12 ejusque Auctario,

Januarii

in

B. Heldemari,
Vita pag.
eo

undc, qux hac de rc sequuntur,


dclibata sunt, additis paucis,

maximam partem
cut-

1097
lixti,

defuncti,

videlicet

reliquise,

834 legitur S. CaRemis verosimUlime


.

qux ad ejusdem

tum

in Be.lgio spectant.
rl

Quamquam compertnm haml

delate,

Quoad easdem vero hxc item insuper no-

habeatur, an

quibus miraculis inclaruerit, tamcn,

tanda veniunt ex Rayssio in Hierogazophylacio Belgico pag.

qnamdiu

ejus in cocmeterio jacuerunt cxuvide, dubiest,

153

ita

scribente

Nuper, id

est,

anno
femo-

tandum haudquaquam

quvn

illic

invocari ejus

ab incarnato Verbo mdcxvi Dominus Joannes de

patrocinium, honorarique CQjpta


ipsomet ejus martyrio
et in

sit

mcmoria, vel ab

Rumaux
ria

abbas hujus

loci ( Cisoniensis) os

cwmetcrio S. Calepodu

solidum et integrum sacri corporis excellen-

sepultura. Suadet id S. Asterii sacri ejus corporis

tisaimi Martvris Callisti

Papae a Remensibus im-

ex puteo, in

quem projectum,
el

lapidibusque obrutum

petravit.

quod honorifice ac solenni pompa quinta


Maii ad

fucrat eruendi,

lionare tanto

Martyri dcbito sepeipsi

dficima

suum

deferri curavit

monaste-

hendi singularis plane cura,


evidens
vitee

quam

adimere ncc

rium.

Pompxtunc
alia

peractas

Ms. dabimus
ihi

infra.

apographum ex Buzelini Apngrapho isti subdit sequen-

p&rimlum
honorem

potuit.

Suadent conventus

sacri in cjus
ctobris,

oliiu

habiii, aller dic

xn 0potest.

Ceterum

duo Pontificis nostri etiamnum

alter xiv,

uti

ex Hieronymianis Marty-

ostendunt regulares monasterii Cysoniensis canonici.

rologiis

non absque vcrisimiliiudine credi

Horum

unura haud dubiejam inde atem-

Fucritne ad sancti reliquias in S. Calepodii ccemetcrio ab

poribus B. Euerardi e sacro corpore


fuerat, ut arae templi insereretur,

sumptum
ipso pro-

antiqumribus ejus in Pontificatu successorisacra,

cum

bus condita sdicula

non docent testimonia

curante, fuit dedicatum :

quod nuperrime dete-

veterum.

112

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

435
Morettus citatus num. 26 proAl (..lollL

A
dicatis cjus notnini fem-

112 Sed ad

S.

Callisti

sepulcrum excitasse vel


fuit,

dinalis

Moroni,

uti

innovasse basilicam, in qua et sepultus

^^

S. Ju-

bat ex Actis visitationis S.

Marix

trans Tyhrrim

J.

B.

mnQ 33? Romanum p on ,,furm


II Aprilis pag. 83 num.

ex Catalogo
est in

anno 1582 vulgatis, ubi


folio

tit.
:

de ecclesiis subditis

Pontificum Huchcriano jam olim dictum


nostro tom.

Opere

19 verso

lixc leguntur

Extal alia nuda ec-

2, ad

diem xi

Aprilis S.

Julio sacram. Callistianx hujus extra-

invoclesia (id est, sine lateralibus altaribus) sub ecclesiae S. catione S. Calixti tituli hujuscemodi

muranx

ecclesix

nullum quidem exstare vestigium,


Morettus pag. 274 num. 15
.... , ... _j i-. pentitisse illam ad seculum

cuusuve un uiu collapsave fuerit neque quo temporc, causave diruta Lutiuj/tuvc /uci .

exploralum esse
.

ait

Marise, quae ecclesia alias a bo. me. card. Mopulcherrirais picturis Historiara rono variis et *ejus (S. Callixti) reprasentantibus fuit ornata.

citati cap.

, 12

verum

Ttmniiehiere ntMit Morettus num. 28 perantiquum Templis hisce addit Afnr/>ttHsnum.2Hverantwuum


juris PP. S. Stephani ad montem Caslium (olim Jesu Collegii Germanici) in cujusparieSocietatis
tibus Callistiani

usque xvi, tum ex auctoribus variis, tum ex Alberlini Libello de cazmeteriis anno 1523 vulgato, verbis
:

Coemeterium Calepodii via Aurelia apud


Sortem similem experta
est

Martijru historia depicta visebatnr

ecclesiam S. Callisti.

cura nimirum Gregorii

XIII

de quo ex Buldetho
:

dtera

Romx

S.

Callisti ecclesia,

qux

in

Urbe ad

Morettus num. 31 hxc verba refcrt


Ccelio in augusta ac
tyris Stephani, ceu

In

monte

montem Coelium
tes
letis

exstructn [ucrat, de qua Floravan-

rotunda aede S. Protomartheatro nobiliorum

Martinellus cap. 12 de templis Sanctorum obsoin Urbe pag.

in

Marsux

251

S. Callisti in Ccelio,

hu-

tyrum trophaea secundum temporis


seriem digesta ordinatissime pingi

ac historiae
fecit,

mile et exiguum erat anno mdlxxxvii. Exstat Marix adhuc altera S. Callisto dicata ecclesia, S.
trans

ut

erga sanctos illos Martyres venerationis


I ii

monumenS. Callicrecta stalua. niiiiniin


,

Tyberim vicina,

ct

S. Callisti martyrio no-

in

npud posteros

esscnt.

olim conversa\ bilis, e domo Pontiani in templum statim a sui exordio dicascd quo condilore, et num
ta S. Callisto fuent,

114 Haud absimile venembundi erga

haud
est,
:

satis liquet

verosimilli-

stum aUosque martym Clemens XI, dum qnatuor columnarum, porticum


S. Mun.r trans Tyberim stistinentium, fastigiis SS. Comeln, Julii, CaUpodli, et Callisti simuto

auimi testimonium prxbuH

USO cxlubitus
:

mum

Moretto visum

id faclum esse

Romanam
juris esset

sedem tenente Julio


ecclesix

hanc,
trans

cum antea
Tijbcrun,

S. Marix

Casinensibus

crum marmoreum imponi


silicx ejusdem campanse,

voluit
I

dum
rlW

grandiori ba:

monachis Paulus

anno 1608
puteus,
in

concessit, in

quorum

In hono-

monasterii ambitu

quem

projectus fuit
/i-

S. Callistus, continctur,

unde salutares aquas

delium pietas haurit.

Sacellum eidem sacrum ea-

rem B. Maria? de cleraentia et D. Callisti, quara Hieronymus Cardinalis Rusticuccius hujus basiXI P. M. licae titularis fieri curaverat, Clemens
sere suo refundi jussit
fecta

pictis imaginibtts,

dem habct ecclesia, utietS. Marix trans Tyberim. Cal113 Ad excitandam porro fidclnnn cnja S.
imagines non solum listum venerationem S. Callisti
in binis

anno mdccxiji
Fyberim

dum, per-

s.

Marix

trans

porticu,

monetam
S. Calh-

(Piastra nuncupatam) cudi

VOluit,

qux

mox memoratis

ecclesiis,

sed et in

aliis

stum ad pedes Sanctissimx Dci


tum orantemque exhiberet.
sacri S.

Genitricis yrovoluleve

in basilicis LateUrbis templis collocatx fuere, ut Pauli. Scriranensi, Vaticana et patriarchali S.


psit

Non

item cuttus
est

Callisto olim exhibiti


vitrei

dacumentum
,

ve-

Adrianus ad Carolum

Magnum

in

Epistola

tustissimum scyphi
seculi initium in

fragmentum

sub hujus

Apoloijetica sijnodi

vn

cccumenicx (vide lom.

VII

ca-mct.

\ppix a Buldetho
:

inde a Conciliorum cditionis Labbeanx col. 955) ad suam usque Constantini imperatoris temporibus

exhirepertum ac in Museo Carpiniano collocatum tamquam senem venerabilemeo betid S. Callistum


Callisti modo, quo apud Morettum inter quinque S.
effigies

xtatem, id

est,

ad scculi

vm

fere
et

finm Sanctorum

Pontificum Silvestri, Marci

Julii iconcs tara in

earum prima exhibetur pag. 25. Non


id
:

lcre. indi-

musivo quaraque

in ceteris historiis,
:

cmn sacns

inquam,

sacn cultus S.

CallistO rrhihit,

menHo hts imaginibus ornatis, fmsse depictas trans Tyberim, qu*S. nrbis , ccdcsixS. Marix primum dedicata est Mariffl dicta est, quod ei condidit, Julii, quod eam quod eam
t

cinm

cst

12 num. modi cyathum

Adhibitum enira, inquit Morettus cap. ejus38, censendum est Callistianum


confuisse a fidelibus agapes, seu sacram liturgiam, diviactara in conventibus habiS. Pontificis via
viffl

vivia celcbrantibus post

Callisti,
rtirll
.

Quod

st,

Adriano Pontifm, mcrU


expressis,
est,

historits,

namque psalmodiara
tis

imaginum ope
Imile

tum temporis ornabatur,


nee S. CaUisti, ejtu

pr-ecipue ad sepulchrum

admodum

Aurelia et ad conditorium

Appia? (a Callisto

pnullo infni vidch,sixconditoris, in eaque tum, ut


tur
quiescentis,

martyrium non
Gregorius

fuisse

omissum,

idr

que eo

magis, quod
teste

III non diu ante

Adrianum,

Anastasio in eodem Grcgorio, ba-

et Martyris pene a silicam S. Calixti PontiHcis novis fabricis cum tecto

adCalhsti honorera seu auctum, instauratumve) ubi bibebatur. sobrie hilariterque hono115 Festum olim Romx geminum in ejus xiv ,.., Uistitutum, aiUrum die xir, alterum fui3Se Martyrologns Qetobrh e% Eieronymianu

rilasg

fundamentis dirutam
construxit,
in lectione

num. S0
que non

lavdatis verosimile

fit

.-

postremvm
per

hodie-

etiam legtlur ac totara depinxit; uti Gregorio III sucra, a casexta, die S.

Romx
vigei
.

'

ei

\aU

wbemChridesiisse viin

stianum
,

ptim

imdudum

nonicis clcroque S. mmiei.clmgnS.

Marix trans Marw njH

Tijhcmn recitanda. '!/'--

/i;// ,,

verosimiliter ex eo tempore, quo

-^

S.

Ma-

,,

,,,.

136
auctore
'

DE
sepulchwm amventus haberi

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


Preces,

solttus.

117 Imrmnuta

ejus

Dominicx pompa,

crevit fe-

^D
Hm

lia

disanctus Ponttfex quibus tum invocatus fuerii exstant ; at in Sacramentanflims. nwtquam vin is
rio

stiS. Callisti diexiv

Octobm

celebritas;

qumquv'

dem

olnn,

tum cum

adlntc in COtmeteHo 8.

alepQ-

Oregoriano apud

Pamelium tom. II

Liturgise
die

pag.

347

sequentes in

Missa S. Callisti

xiv

Octobris dicendse

prmcribuntur orationes. Collet

tum cum intra dii Callistianas servarentur cxun.c, celebrata fuit, at l rbem delats essent, cum Octava mepompa loinjc spectabiliore, ex quo staHonis mox

Deus, qui nos conspicis ex nostra infirroinos per tate deficere, ad amorem tui nominis

cta

morats honor

decrevit

Augustis

illis

conventibus
fa-

obsoletis, inquit Morettus

num. 85, liberior

Sanctorum tuorum cxcmpla restaura. Per DoroiMystica nobis, Domine, num, etc. Secret.y
:

ctus laudatus clerus (S.

Maria

trans

Tyberim)
Cal-

exprosit oblatio, qua? nos et a reatibus nostris

perpetua salvatione confirmet. Per Dominiim, etc. PosT-roMMUNio Quaesuraus, orapediat,


et
:

aedum per octiduura ecclesiasticis precibus destitit religiosissilisti memoriam recolere non suscepit pompa maxiraa. me, festum agendum Tunc scilicet agi cocpere ritu summo Missarum
praasolerania Cardinalis titularis ministerio et qua3 prsccederet ac sesentia persa^pe decorata, queretur divini cursus prolixior et celebrior can-

nipotens Deus,

ut et

reatum nostrum munera

sacrata purificent, et recte vivendi nobis ope-

rentur effecturo. Per

Dominum,

etc.

Qnamquam
fiat,

autem nulla
satis

in his

martyrii Callistiuni mentio

tamen

id illi^ut

supra vi ostensum est % aliun-

ornari magnificentissirae basilica patriciorum, plebisque concursus acciri, excitarique


tilena
:
:

de vindicatur. Statio,
tonis

quam

in via

Aurelia ex Fron,

Calendario haberi olim solitam fuisse scimus


in

maxime sanctis ecclesiastic indnlgentiro illecebris; quam quidem indulgentiam fuisse plenariam
,

post translatas

S.

Maris

trans

Tyberim

relir

Wrancisco del Sodo Morettus docet, sed ex tem-

quias, et ante
licet

Gregorii

IV

tempora jam desierat ;

poraria, liberalitate Pauli V. perennitate donatam.


Pontificis porro subdit hac supcr
rc
:

non desint martyrologia Gregorio

IV

recen-

litU ras ea

eo>

tiora, iu quibus statio die

xiv Octobris via Aurelia


ortum est %

nun autographo

tenoris

hujusmodi

Paulus V.

Ad
glo-

pergat adscribi; quod inde


auctores
religioni sibi
,

quodeorum
facile

perpetuam
riae,

rei

memoriam. Splendor paterna?

ducerent afitiquiorum verba


si

qui sua

mundum

illuminat

ineflfabili clari-

immutare
potcst, uti

cui malo,

quod

est,

mederi
si

tate, pia vota fidelium

de clementissima ejus mahumilitas San-

Morettus num. 73 monet,


iis

pro via Au-

jestate sperantium tunc praecipue benigno favore

relia scriptum in

Martyrologiis

olim in via Au-

prosequitur,

cum devota ipsorum

relia, intelligamus.

UariM

116 Ne quid autem detrimenti


pateretur,

S. Callisti cultus

ctorum meritis et precibus adjuvatur. Volentes igitur ecclesiam S. Mariffl Transtyberira de Urbe
aliquo speciali
tis

ex abolitione stationis seu conventus ad viam Aureliam institutum


fuit,

munere

illustrare,

de omnipoten-

ut

ad S. Marise

Dei misericordia et

BB.

Petri et Pauli Apo-

trans Tiberim convcntus cclcbraretur die


Octobris proxime subsequente
:

Dominica
illaa

Prseter

duaa
et

stolorum ejus authoritate confisi omnibus utriusque sexus Christi fidelibus vere pcenitentibus, et
confessis, ac sacra

stationes,
alia

quarum una

infra

Quadragesimam,

Communione

refectis, qui di-

in

proxima Dominica post festivitatem B.

ctam ecclesiam modi

die festo S. Callisti

PP. a primis
hujusceibi

Callisti habetur, tertiam stationem in Dominicaa

Vesperis usque ad occasura


sincmlis annis devote o

solis festis

Nativitatia octavis a nobis solenniter institutam,

visitaverint, et

deinde per nostram, nostrorumque successorum


pr?esentiam celebrandam concedimus, inquit Callistus

pro Christianorum principum concordia, haere-

sum

extirpatione, ac Sanctaa universalis Ecclesire

II;

i/iii

forte

et

secundam ex

his stationibus

exaltatione pias ad

Deum

preces effuderint, ple-

instituerat, in suo diplomate, e

quo transcripsit

mox

nariam omnium peccatorum suorum indulgentiam, et remissionem misericorditer in

adducta MorettUS uum.

17).

TJnde etinm apparet,

Domino
Mariara

summos
litos

Pontiftces ad
:

eam

festivitatem accedere soal>

concedimus. Prsesentibus perpetuis futuris temporibus valituris.

fuisse

tenuit

Pontifkatum Callistus II

Datum Romae apud

S.

anno 1119 usque ad


stationis,

1124. Imminuta postmodum

Majorem
stri

die
xi.

Octobris mdcxv. Pontificatus no-

eo

non amplius

cum

clero populoquc die

anno

Dominica a S.

Callisti festo

proxima accedentibus
;

S. Cobcllutius.

Pontificibus Romanis^
iiiiii

celebritas fuit

at

non eva-

prorsus

mansit nomen, mansere indulgentiae,


at

118 Hcec

in ecclesia S.

Marix

trans

Tyberim

amsqUe
''

populique ad eas lucrandas ml S. Mariae trans Ty-

neque S. Marix canonicis sub idem tempus dc-

'

/,/s

bcnm eodem
siz S.

die

qualiscumque concursus. Sic enim

fuit cura, ut et in vicina S. Callisti ecclcsia debitus


illi

ea de re habet libellus Officiorum propriorum eccle-

honor redderetur; quippe die xiv Octobris soillic

Marix

trans

Tybcrim,

dics, quibus in

ea

lemne

sacrum celebrarc aliquamdiu consueve:

stationes celebrantur,

euumcraus

Dominica post
et

runt per se ipsos

ita

enim habet apud flforeltum


status

festura S. Callisti. Vetustissima


litteris Callisti II.

memorata

in

num. 89 summarium
traus
tit.

ccclesix

S.

Marix

Modica quidem pompa, ut


statiio ista

Mo;

Tybcrim Avilianum, anno 1G00 conilttum,

rettus

fatetur

num. 83,
S.
Callisti
ct

celebratur

re-

de ecclesiis subditis pag.

64

Ad eam

[vicinam

liquix tamen

super ulturc fidelium ve-

S. Callisti ecclesiam)

capitulura in Festivitate

ncratioui expnnutttur,

tabularum

minisUHo

lu-

ejusdem

S. Callixti,

quse est die xiv Octobris,

crandarum
traditur.

eo

die

indulgentiarum notitia

populo

Missa soleranis per canonicum, diacono et subdiacono canonicis illi


se confert, ubi celebratur

mini-

DIB DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


ministrantibus. Immutatus dein mos hic justit de
causis fnit,
Insuhr,
culi xii

437
usum
redolentcs

me-

AUCTOHE
J. B.

intermissum sacrum

solenne, sed cui

morat ex Ms. codice membranaceo, Psalterium monasticum continente, uhi ante 8. Urbanum, et S. Fahianum, post Linuni, Clctum, Clementem, A-

Misix planx non per

canonicos, sed per hcncficiatos

celebrandm substitutet sunt; qua de re constitutiones Cardinalis Saulii anni 1607 cap. 45 de sacrista

lexandrum, Sixtum

et

Gomelium
:

Pontifices

sum-

Die festivitatis S. Calixti minore ita loquuntur ad minus quinque vel sex Missse planse (privafx,
i

mos S. Callistua
Oultum vero

sic

invocatur

S. Calliste, ora.

S. Callisto non incelebrem in


elicit

Anglia

in

ejus ecclesia) celebrentur,

quia

conventualis

olim exhibitum fuisse recte

Morettus num.
lib.

celebrabitur in ecclesia S. Mariae, in qua requiescit

101 tum ex epistolx 53 part. 2


S.

v,

quam ad

corpus ipsius Sancti

verum solemnior
trans

ite-

Thomam

Cantuariensem ejus nuncii scribunt,


sijnodalihus

rum

S. Callisto cultus in ea ecclesuk restitutus fuit,


cleri

tum ex

statutis

Gilhrrti

Cicestr

postquam a

8.

Marix

Tybcrim jure a

episcopi. Agitur in epistola

mox

laudata de

man-

Paulo V, summo Pontifice, avulsa, anno 1608 cessde illa splendisit monachis Casinensibus, qui,
,//,/.

dato quodam regio, resque ad


ditur
di
:

liunc

modum

conchi-

instaurata, S. Callisti festum solemniore

Mis-

Diem pr&sentis mandati plenius exequenponit et assignat vobis Dominus rex diem JoB. Calixti Papce. Statutis autem

protracto celebrasa, officioque divino per octiduum caspetunt, impetratis etiam ad fidelium erga S. re Callistum venerationem magis maijisquc excitandam

vis crastinum

synodi Cicestrensis hic pramittitur titulus tom.

II

Conciliorum Britannia>

parj.

183

Statuta et ad-

Indulgentiis.
ecclesiis co-

119

Ex

eadem cnusa

ecclesix S. Sebastiani pro-

jectiones Domini Gilberti Dei gratia Cicestrensis episcopi publicata in Majori ecclesia Cicestrensi
Callisti Pain synodo ibidem celebrata in die S. anno Domini mccxcii. Rsperitur eUam S. Calpae Sarisburienr listus insciiptus Cnlendario Breviam
sis,

Htur

ccemeterium conpter S. Callisti, cui impositaest, xiv Octobris fuerunt indulgentim plenarix die cessx sed lucrandcr : sic enim apud Morettnm num. 95,
verbis Italicis,
scribit

Petrus Fulmus

Thesauro

anno 1557 Parisiis impressi, quodetiam Lita-

xiv Indulgeniiarum cap. 25. Die S. Callisti Paps>, sunt indulrOctobris) in ecclesia S. Sebastiani
4.: o gentijeplenaria^propterccemeterium dicti Sancti.
____.

divisas, continet, in nias, in ferias quadragesimales

quibus

___.:

72 inter Martyres primo loco sanctus proxime iMMfur mn>m nnuctus UrbaHUS nroxime Callistus invocatur, quem sanctus Urbanus
fol.

r..lli_.h._i

temploS.Sebastiani, Fuerunt igitwhs Indutgentix


ab anno

sequitur.

1167

Congregationi Gisterciensi, ut

Pan-

121 Haud minus celebrem


Callisti cultum,
liquiis

fuisse

in

Gallia S.
de ejus re-

Gallia,

vinius de septem
scribit,

Urbis ccclesiis cap. 3 pag. 100

colligi ex iis potest,

qua

bris diei afltex}


oetii

mensis OctoIradito, propris ae determinato distinguendee ab illis, quas ac proin

Remis

et

Bellovaci honoratis dicta sunt su-

pra

inscnbitur

r ro

uum.

inscriptio sucometerii CalUsHani via Appio memorat. Addit denique Mo66 rclata

anni 1559 ad
tus

Kalendario Breviarii Remensis Calixdiem xiv Octobris hoc modo


: ;

Papa

et
sic

Martyr duplex minus


:

alteri

vero

reltus

memorntis jam Urbis

ecclesiis patriorchnlc<

anni

1630

Calixti Papae et Mart.


tijpis

Parvura

basilicas
,,,

quibus,

Lateranensem, Vaticanamet Libcrianam, postquam Officia omnium sanclnrum Pon-

duplex. In Calendario S. Qnintini


:

Hemondi

facultas illis facta est, Hficum Htu duplid recitandi Callisti festum celebratur, ceUbrari eo dem ritu S.

Calixti PapaB de Feure absque anni nota excuso BelloMart. iii Lect. In Calendario Breviarii et sed ad diem Callisti 3 L. anni 1554

vacensis

a clero Romano autem per ccteras Urbis ecclesias novem. Offisemiduplicis Officio Lectionum
ritus

xv Octobns;
magis

nescio,

an quad eo die S.

Callisti

cium vero
tidiana

in S.

Marix

trans Tgbcrim, ubi et quofit,

Bellovaci receptx sint reliquiati an cultu arbitror) quia pridie illic cclchrmrc
O/ficio ix

(quod tamcn
et

S.

Callisti

commemoratio
et

integrum
ad illud

Lectionem S. Angadrisma

virgo colitur,

12, ubi ex kibet auctario cap. explicaU pertinent, fuse


uti et I" rrli-

varia,

qux

Calendario cui locum S. Callistus cesserit. Tn Callisti Papae et ,,,, anni 1040 : Comm. S.

MeU
M.

120 Atque

is

quidem

S. Callisto

cultus a
:

Roquis

InParisiensi anni 1584:

Calixti

Pa. et Mart.

qua

llalia,

manis exhibitus fuit, habuisse suono,,,,, gentium? Templum olim

exhibeturque hodiedum

mem., seu commemoratio. Plura ecclesix Oallicainscribitur, huc nx Breviaria, quibus S. Callistus
illu, veneratio iifftm

,;

tenitorio,
/ .,

L wm **-.
h A
Non

traiit

ZTviX m

:,:;,

pr

io

Dci-

mr.

Sed

^,

*
o
I

''''

****

*
ve-

Hatot

CaUtianm

23

longule (a S.

Mu-

m.

ooiice Corbeiensi a

Luca Dacheuoora. 10

ZZZ qua hu
urnam
ad divae
rcconditce.

us (S. MvxtMoUe) reliqui. in qnaa conject- religiosissime colebantur, Musthiolae ( Callistiana diruta) mox
latus beatissimi corporis

nermt, seripPum, nemp,

aiwtm

,/

-et

f f*m celeM
legere
:

V. K. (Maii) Advent.
Utanias
veteris,
<

Callisti

Pap,

ad translatas sunt, et

S. Valeriani.

cum

infirmi inutir
CO-

Notatur BJUS Festum in AmbroMediolanensis secundum morem Missalis

Calendano

gerentur

cantari SOlitOS
t

chihct

Martcneus cx

ante annos dice Ecclesix Turonensis

S00

cxarato.

sianum

anm

jam 1522. CullUS sacri S. Callisto

dudum
fcrt

ininensi in Insubrix

monumentum

xtem af-

deantiquisJEcclesia HHbustom. II, lib. Ueap. Calixtus Martyr invocavag. 133, in quibus 8.
tur, ac

vn

cuju,dam apud Morettus num.b\,ubi LUanias

proxime

post illum

SS. Ttbwtius

ei

ale-

rianus

438
auctorb
J.

DE
Romam
pariter

S.

CALLISTO PAPA MARTYRE.


ac

riamis

Martyres
licel

propterea

eumdem

puto ac nostrum,

aptius inter cxteros


nobiles,

Pontifices

Romanos martyrio
reperitw
sed inter

Stephanum,
et

Jamnix prope Namurcum, sed eliam in Bornair Valenccnis d niensi Ilannomx vico, pari fere a frequenti fidehum Duaco spalii intervallo distante,
ct

Linum, Cletum, Glementem, Xistum


repositus fuisset
:

Cornelium
tn

concursu honoratur
nobilis

uti

et

in Oratorio

cujusdam
sito,

et alter

S. CalHstus

iisdem Litanns

SS, Confmores,

aliunnihil

Condatum ubi Opitulatoris nomen


prope

pariter in
invenit.

Ilannoma

Ac

de Lambersato

de milii

non notus; verum hk verosimiUime

quidem hxc Buzelinus

in
:

Ms.

de S. Callisto, penes

ad nostrum.

Idem qui

noster, videtur
citati

S. Callistus

nos exstante heec scribit

Hic namque cui nomen

apud eumdem Martcneum 27 pag. 524 in Litamis

Operis tom. IV cap.

die secunda Roijationum

ab olim est Lambersatum, aedes sacra visitur parrochialis ejus nomini consecrata, qu neque

Lugduni
invocatur

proxune celebrari solitis, invocatus, a quo


S.

modica

est,

neque parum culta, sive fabricae

rao-

Urbanus,

Callisti

forle

sucmsor

idemque martyr Romanus. Dubius mihi plai S. Callistus, qui invocatur in Utaniis aliis ex
bello

lem consideres ornatumque, sive populi a plurimis annis e multis Belgii partibus venerandi
Martyris ergo confluentis multitudinera. Pauci dies per annura abeunt, quin aliqui honorem impertiendi cultumque gratia, ac
et

li-

precum Floriacensi annorum

tirciter

900 ex~
et

cerptis,tomocitato,pag.
apparet, quin
in

QSl.Vixautem dubitundum

munus

offerendi

Litaniis,

consecratione

coro-

nalione regum GalU.c dici solitis, quas idem


teneus citati operU tom. 3 pag,
tur,

Mar-

valetudinem impetrandi adveniant. Sed praecipua vis hominum undique accurrentium spectatur,

212

exhibet, invoce-

cum

illic

novemdiali cultu beatus Pontifex


,

ubi sanctiPontifices Romani non interrupta se-

celebratur.

riesequenles invocantur, continuo posl sanctos

Apo-

Neque olim multi defuerunt Martyris opem illic malis suis abstergendis
sentissimam sensere; neque

qui
praeis

B
Eispania, husilania,
Qi rmania.

stolos hoc ordine

S. Stepliane,

S.

Clemens, S.
transeamus,

modo

parcior

Calixte, S. Marcelle, ora.

Sanctus Vir medelara morbis flagitantibus opitulandi est.

122 Si ex Qallia
coli illic ejus

"<

Hispaniam

Quo minus

aliquas

ejus sufTragiis

festum discimus ritu semiduplici xiv


Oriolensi anni 1638,

impetratas curationes possira raeraorare, injuria-

Octobris ex Directorio

Ur-

ne teraporum, an horainura negligentia


nescio
;

eflecerit,

geUensianni

171!,

Vtcenei anni 1720,

Valentino

saltem, prseter aliquas narrationes pa-

anniejusdem, Tarraconensi anni 1718, Regiimonasterii Populeli anni

rum

sibi

constantes, et quae tantum sparguntur,

1721 cum commemoratione,

nihil vel litteris traditum, vel coloribus in tabulis deprehendo, praeter illud

depictum
ita

Gaditano anni 1689, Granatensi anni 1678, Cxsaraugustano unni 1720, BarcinoncaM anni 1719,
Hispalensi anni 1656, ex Directorio Generali II i-

quod non

pridem Insulensi

civi

Jacobo Bruneau contigit,

dum

repente a totius corporis inexplicabili ac


curatu morbo (paralysis species vide-

spanix

et

Aragonia auctore

Fr. Petro Tlwma

difficillimo

Oscensianni 1721. Dertusensi rjusdcm anni, Ilcrdensiunni 1719, Calendario Missalis Toletuin anni

batur) post fusas ad

cepta levatus

est.

Divum preces votaque conVirum ego apprime cognitum


vitae

item in

1551; Brcviani Burgcnsis anni 1502. Notalur Directorio Lusitano unni 1717, auctorc
capellano regio, ct in Calendario

habeo, et non raro propter integros

mores

Insulensisurbis magistratibus ornatum conspexi.

Thoma Alrarez,

De
illic

Iloruaino autem hzc scribit

Eborensis Breviarii anni 1548.


cultus studiosa quoque
colliget
sit

Quam

Callisltani
lector

in honorera S. Callisti vel S.

Postquam enim Euerardus vel

Germania, abunde

conjux ecclesiara condidit, eo quod ibidem sa-

ex Kalemlariis variarum Germaniae eccle///,

crum

ejus

corpus per

iter

ad tempus aliquod

siai'um Breviarioi

e quibus aliquot,

tiuibusad
est,

quievisset,

dum
is

ex Italia Cysonium deferretur,

xiv Octobris S. Pontificiu nomen inscriptum

haud levem

locus erga sanctissimum Pontifi-

nominasse

sufficiet

///

his sunt

Calendarium prx-

cem
listi

excivit

convenarum religionem, quae huc


is

jixum Missali S/ictnili aiiuu 1512 Artjcntinx impresso, Coloniense

usque propagata est adeo, ut etiam ideo S. Cal-

anni

1577, Constantiense anni

nomeu

pagus induerit,

quemadraodum

1561, Erphordiense, Fuldense anni 1070, Herbipolense anno

certa tenent
batiae

majorum

traditione Cysoniensis ab-

1507 Veneliisimpressum,
cju.s

//'/'"

Regulares Canonici.
///

anni 1657, OfficiU

ecclesiz

Proprtis

prsfir

124

ceteris etiam Belgii plerisque ecclesiis


el

<

xum;

Directorium

Labacense anni 1712; Lubc-

modo gaudere,

olim debito Sanctis honore gavi-

cense unni

num

anni 1495;
aiiiii

1513; Mindense anni 1515; MoguntU Qmaburgense anni 1516; Pas15(1."),

sum
tiora

fuissc,

iloccnl
et

carum tum

vetera,

tum recen-

Breviaria

Missalia, quibus ejus

nomen ad
hic

savicnsc

Diurnulc Ralisponense

uutii

diem xiv Octobris inscriptum legituri nonnulla

1507; Salisbunjense Calentlarium

Ofjiciis cjus loci

commemoro, Breviarium nempe Antverpiense anno

Proprus prsefixum anni 1689; Spirense anni 1591;


Wormaticiisc aniu 1570. Nojatui ad

1496
icstivcr.

Venetiis excusum, in cujus Culeudinio, yurti


piccmisso, lidc hubcnlur
:

eumdemquoec-

Pridie Idus (Octo-

que diem S. Callistus in Calendario Breviarii


clesiee
clcsi.r

bris) Calixti

Papaa Martyris

iii
;

Lec. propriae

A-

Slrigomat sis

in

Bungaria, anni 1514; ecrcgia

trebatense

Ms. mciuhrunaccum

Audomuropotita-

Warmicnsis
in

iu ISorussiu

'//////1516;
<<

Caminensis

Pomerania anni

1521,

num, anno 1518 Parisiis impressum, in quoaddictam diem ftt S. Callisti commemoratio, Gandense
S. Bavonis anni 1641,
S.
ritu

Sleswicensis in Dania, anni 1512.


Bannonia,

semi auplicii Brugense


in

123 Ut
non solum

///

Belgium denique nostrwm redeamus,


Oisonii,

Donntiani, anno

1520 Purisus imprcssum,

iliic

Lambersati prope Insulas

quo notatur S. Callisti festum ad diem

xm

Octobris,

ob

: :;

DIE
A
ob diem sequentem S.

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
pa-

439
fieri

DonaUano

ecclesiae istius

eorum. Hoc audito, jussit Alexander

petiti-

auctore

trono

sacmm

Missale Cameracense
;

anno 1520

Breviarium Bruccellense S. Payisiu impresstim Gwiilx Parisiit anno 1510, cujus Calendarium ita
habet
i

onem eorum. Et dum sacrificarent, subito ccelo sereno, mane die jovis, b fulmine divino mortui
sunt quatuor sacerdotes idolorura, et ara Jovis
incendio concremata est c
;

ivS??* AMIQLO.
b

Calixti et aliorum

Martyrum,
fit

id

est,

ut

et factus estdies

ob-

npinnr eorum qunrum

in Actis ejuit

mentio, Jlur-

scurus, ita ut omnis populus


foras extra muros.
lus per

Romanus
in

fugeret

lemenseMs. inmembmna; InsulenseS. Petrianni


1523, Montense S. Waldetrudis Ms. membranam, Misarte Tornacense awni 1408 Parisiis,
in

Rt dum dispergeretur popu-

fugam, venerunt trans Tiberim


et

Urbem
d

ad templum Ravennatium, d lentem

audieruntin quo-

quo introitus Missx


lutare, etc. Collecta

.-

Sacerdotes ejus induant sa-

dara ccenaculo multitudinemChristianorum psal:

Deus, qui conspicis nos ex

inter quos erat Calixtus episcopus

cum
,s.

nostra iufirmitate defieere, ad


raisericorditer per Sanctorura

amorem tuum

nos

clero suo. Audiens auteni hoc unus ex consulibus,


e

tuorum exempla

nomine Palmatius, multitudinem Christianocollectam in

Palmatiiu

restaura. Per,

efc.

exSacramentarioS. Oregorii.

rum

Breviariv/m Ultrajectinum anni 1518, quiiia habet:


Calixti

andro dicens:
factum
est,

quodam loco, nuntiavit Alex- cwim U tat p Magne Princeps, hoc signura ideo Christiai

Papae et mart. Missa de hoc orani feria


Directorium pro eadem Orch&diw

quia civitas sordescit. Si ergo purifi-

cantatur. Idem legiturinOrdinarib ejusdem dicecesis

cata fuerit, gaudebimus simul de gloria culminis


vestris et Respublica fulgebit. Alexander dixit

anni 1503

ac suffraganeis Harlemensi, Daventriensi, Leovardiensi,

Purificetur.
purificatio
?

Tandem

declara nobis, quae est ista


:

Groningana,

et

Middelburgensi, annillOO.
aliud,

Respondit Palmatius
:

Ut profani
l

R
passim iia''"'-

125 Missale Cameracense


risiis

anno 1527 Pacele-

non

sint.

Alexander dixit
:

Qui sunt profani

Ue-

excusum Missam

in

honorem S. Callixti
:

spondit Palmatius

Christiani.

Alexander

dixit

brari solitamexhibethujusmodi. Tntroitus


te tua, Doraine,efc. Collecta
nt
:

In virtuetc.

Ego

pra^cepi

semel atque iterum, ut ubicumque


f

Deus, quinos,

inventi fuerint, puniantur, aut offerant diis im-

paulo supra

in

Missuli Tomacensi. Epistola:

Ad

Hebreos. Omnis Pontifex ab hominibus assumTu es sacerdos in aeternum ptus, etc, usque ad
:

mortalibus libamina. f Respondit Palraatius, dicens Per claritatem vestram ego audivi, cum
:

tristis

essem propter signum quod factum


canticis et incantationibus
in

est,

secundum ordinem Melchisedech. Graduale Posuisti Domine, etc. Versus Desiderium animae tri:
:

quomodo

quodam

loco clamaret in regione transTiberim raultitudo

buisti ei, etc.

Evangelium

Vigilitate. Offertorium:
etc.

Christianoiura
fecit

unde non mirum,

si

causa haec

Gloria et honore coronasti eum,


crificium,

Secreta: Saofferiraus,

hoc signura.
ei

Domine, quod desideranter

2 Dixit
ubicumque

Alexander

Accipe potestatem, ut

dM
J podium uutj ' t

gratum
munio

tibi

beatus martyr Calixtus et Pontifiex


efficiat.

eos inveneris, trahas ad sacrifican:

suffragator
:

PerDominura nostrum. Comejus, etc.

Magna estgloria

Postcommunio

dum, ad placandosDeos aut certe exquisitis eos tormentis afHige g Tunc Palmatius, accepta pote.

jU ious

cntls >

Beati Martyris tui atque Pontificis Calixti quse-

state, collecta raultitudine militum, venit trans

sumus, Domine, precibus adjuveraur, et ejus digna solennia celebrantes tuo nomini fac semper

Tiberim, ubi collecta erat multitudo Christiano-

rum cumB.
naculum
cti sunt.
i,

Calixto

inter quos erat Calepodius

Noi.i 2i.

esse devotos, Per

Dominum

*.

h senex presbyter. Et venientes in

quoddam
:

coe-

ingressi sunt decera milites

et

cum

ingressi fuissent omnes, hi

decem subito
Illi

caeci fa-

Respondit Calepodius senex presbyter et


1-

dixit: Filii mei,

quem
:

quseritis?

autera cla-

mabant dicentes

Accendite

nobis luminaria,
iste.

quia obscuratus est ante nos locus

Dixit au-

ACTA MARTYRII
Auctore

tem Calepodius presbyter

Deus

qui videt orania,

ipse caecavit oculos vestros.

Tunc palpantes illi descenderunt caacati. Ha^c autem cum vidisset Palmatius, timore territus. fugiens nuntiavit omnia Alexandro.

anonymo

antiquo.

Eodem

igitur die

Alexander jus-

sit milites, qui caeci facti

fuerant, ut in conspe-

ctu suo ducerentur. Et

dum

cognovisset milites,
!

Ex

Ms.

quojam ad diem
est

x Maii, usiis

coepit claraare

cives optirai

Videte artera
:

raagicam

k.

Respondit Palmatius, et dixit

Si

Henschenius.

per magicam artera istud factura est, ubi sunt deorum nostrorum ? Jubeat itaque pie\ irtutes
tas vestra afferri et imraolari diis.nepereatres]

f.

ttl

'f

Incendlum publicum et
aliquot ini-

rp

emporibus Macrini et Alexandri a divino


incendio concremata est pars Capitolii a

publica propter
pit

eorum

incantationes. Et praece-

i/

Alexander, ut imraolaretur Mercurio, et re'

mine

t\

s,

Meridiano et intra teraplum Jovis ruit

manus andrum

sinistra

aurea et eliquata
et sacerdotes

est.

sponsa cognosceret. Emanavit autem pra^ceptum / universo vulgo, ut oranes ad Capitoliura accurrerent de Urbe

Venerunt autem aruspices


,

ad Alex-

Roma

ita ut qui inventi fuis-

dicentes ut sacrificiis placarentur Dii

sent in habitaculis suis die Mercurii,

omnes

in-

terficerentur

440
UJGTOHB ANONYMO,
ANTIQUO.

ACTA MARTYRII
;

S.

CALLISTI PAPiE MARTYRIS.


greditur ante Alexandrum.
jussit

terficerentur
est

ita et raisso praacone

declaratum

Quem cum
:

vidisset,

principe conveniat: qui vero ad Capitolium cura puniendura se esse cognonon accurrerit, capite supradicto, oranis populus scat Occurrente die Palraatius quoRomanus ad Capitolium accurrit. venit ad Capitoliura cum que cura orani dorao sua
porcis et vitulis n.

ut

omne vulgus

dilatione die Mercurii sine

eum

solvi, et dixit ei

Sic

amens

factus es,

quseras et colas o Palmati, ut deseras Deos, et

hominem y% Palmatius
der
dit
:

tacuit. Dixit ei
;

Alexan-

Loquere

fiducialiter
:

ne timeas. Respon-

Palmatius dicens

Si datis licentiara, loqui-

mur veritatera. Dixit ei Alexander: Excepta deorum injuria, loquere. Dixit ei Palmatius Opti:

profitetur

fidem

territus voa virginls,

3 Et

factura est dura occisione

pecudum

effun-

me

princeps,

si

advertas, non sunt

dii,

sed sunt
cog:

carnibus sacerderetur sanguis, et incantarent nomine Juliana, arrepta a dotes- virgo templi o

factura

hominum mortelium. Modo quidem


vestra, qui debent coli

noscat mansuetudo

qui

damonio clamabatdicens
Deus vivus
et verus
:

Deus

Calixti, ipse est

ipse indignatus est pollu-

sunt aut fabricantur a mortalibus, quales sint, vos judicate. Sed precor ego infelix claritatem
vestrara
:

et conteret regnum tionibus Reipublic vestrae, adoratis veritatera. quia non

dicas deo tuo ut loquatur, et


:

terrogavero, respondeat
erit,
ei

et

cum cum hoc factum

infu-

mortale vestrum.

accurrit atl S. Calliitum

cucurrit ad B. Audiens hoc Palraatius, solus Tiberim in Urbe RaCalixtum in regione trans

non desero deos tuos, quos tu dicis? Dixit


:

Alexander

Et quoraodo a cunabulis
relinquis eos
:

tuis istos

baptixandiu

vennatium
in

et misit se

prajcipitans et introivit

adorasti, et

modo
est,

Respondit Pal-

doraum

rum,

et cecidit

Christianoubi collecta erat multitudo pedes B. Calixti, dicens ante

matius

Feci quasi infelix

quod verum

de qua re precor

modo autem cognovi Dominum Je-

Cognovi Jesum

Christum esse

Deum verum, quem


;

sura Christum, ut ignoscat mihi, quia ignorans peccavi.


didit

daBmones confessi sunt hodie


juro, ut liberes

per ipsura te ad-

dura

baptiza

me a cultura daemonum et lapime sicut prsedicas. Dixit ei Calix:

Eadem hora subridens Alexander, traeum cuidam Simplicio senatori, dicens


eura penes te sine aliquo tiraore
;

E
traditur S. Simplicio wnatori,

Habe

et molli;

Noli deridere errando veritatera. tus episcopus Palmatius cum lacrymis, dicens Do:

Respondit

bus sermonibusrevocaeura adculturara deorura talem enim hominera Respublica necessarium


habet. Accepto Palmatio, Simplicius senator vestiraenta nobilia allata induit eura, et

mino, non derideo

quia cognovi in caecitate mi-

virginis, litum, et in responsione

quia Dominus

duxit in

raeus' Christus tuus

est.

Respondit Calepodius
:

doraura suam. QuiSimpliciuspraecepituxori suae,


et

senex et

dixit

me

Pater,

Beatissiad beatum Episcopum noli denegare Eopetenti baptisraum


;

majoribus domus suae, utomnera

domum

Sim-

plicii in

suapotestate haberet. TuncPalmatiusje-

dem tempore
putei

indixit
;

Jejunium p

ei

uno

die, et

juniis et orationibus vigiliarum vacans,

non ces-

catechizavit eura
,

et allatam

aquam de lyrapha
:

sabat cumlacrymis
orare, et

Deum

Patrera oranipotentera
filium ejus ut pceni-

et benedixit qui erat in eadera dorao , pelvim q. dixit ei S. Calixdeposito Palraatio in Credis ex toto corde in Deum tus Episcopus factorem visibilium et ,
:

Jesum Christum

tentiam ageret de errore suo.

Patrera omnipotentem
invisibilium
:

Respondit Palmatius Credo. Et Et in Jesum Christum filium ejus ? r ei dixit Et in Credo. Et dixit ei Et iterum respondit
?
: : :

5 Veniens autera ad eum quidam Felix nomine, cujus uxor clinica jacebat annis quatuor in Conlecto, misit se ad pedes Palmatii, dicens
:

paralyticam
sanat;

fessor
cilla

Domini nostri Jesu

Christi, exora pro an-

tua uxore

mea

Blanda, ut liberetur de lecto

Spiritum Sanctura, Ecclesiara Catholicara, missionem peccatorura, carnis resurrectionem

re?

doloris et ego percipiara baptisraum

cum

ea; quia
et

diu est,

quod morbo paralytico tenetur

jam

Et exclamavit voce magna cum


tius
:

lacrymis Palma-

facultas nostra defecit.


te

Tunc Palmatius,

praasen-

Credo, Domine.
:

re et dicere

Eadem hora ccepit clamaVere vidi Dominum Jesum Chriqui me

uxore Simplicii. cecidit

in terrara, et cura la:

stum verum lumen,


Cfflfl

illuminaviU. Baptiza-

Domine crymis orare ccepit cum Felice dicens Deus, qui illurainasti servum tuum, da mihi lu-

vit
ua fami'

autem

et

omnem

doraura Palraatii, et

uxorem

men aeternum Jesum


tuam Blandam,
rerum.

Christura

salva ancillam
lecto doloris
:

Itfl

numero quadraginta et filios, et promiscui sexus eadem die ccepit Palmatius omnem faduos. Ab
cultatera

et alleva

eam de

ut cognoscant omnes, quia tu es creator

omnium

suam pauperibus

Christianis erogare,

Eadem hora

venit

Blanda pedibus suis

perquirens

regiones et cryptas, ut ubicumque

currens ad domura Simplicii senatoris et dicens

inveniret aut in custodia aut absconsos Christia-

Baptiza
tenuit
ccepit

nos, de facultatibus suis victum vel tegumentura


ministraret.
vinctut cotlexan
dro,
t

me in noraine Domini Jesu Christi, qui manum meam et sanavit me. Tunc Felix
B. Palmatius misit ad S.
;

urgere B. Palmatiura ut baptizaretur. Ea-

4 Post dies vero triginta duos, Palmatius ab Alexamlro, cui nuntiatum


t

requiritur
est,

dem hora
episcopum

Calixtum

et veniens baptizavit

Felicem

cum

baptizati

quia Christianus

est, et aliis

suadet.

Tunc Alex-

ander jussit eum prasentari. Qui cum tentus 5t a quodam Torquato tribuno, et missus in
custodiam Maraertini u post tri.luum .x indicavit Alexandro Torquatus, Palmatium in custodia
;

uxore sua Blanda. Videns hoc Simplicius, cecidit Blanda ad pedes Calixti dicens, ut cum omni domo sua S. Simpli" cius cum fa<

Ss.Felto et
l

baptizaretur.
liter dixit
:

Tunc B. Calixtus episcopus


et catechizavit

fiducia-

milia,

Congreget Dominus
z
;

triticurn in hor-

reum suura
Simplicii. et

omnem domura

mancipatum. Tunc Alexander gaudens jussit eum sibi praesentari. Et vinctus catenis Palmatius in-

uxorem

et filios et familiam ejus;

animas promiscui sexus fere sexaginta octo. B.


Calepodius

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

441
fecit

Calepodius presbyter gaudio repletus, ccepit cla-

quod militem Privatum baptizasset, mittens

auctorb
^ntiquo

mare in domo Simplicii, dicens Gloria tibi, Domine Jesu Christi, qui de tenebris dignaris ad
:

Privatum plumbatis

caedi et deficere

Calixtura

vero Episcopum per fenestram domus prcecipitari,

lucem perducere facturam tuam,


liberare.

et de

errore

ligatoque ad collum ejus saxo, in


ii.

puteum de-

Hoc

audiens Alexander, qnia multitudo


percepisset per B. Calixtura

mergi et in eo rudera cumulari

"
honorifice
t

hominum baptismum
omnes
capite ple-

9 Post

dies vero decera et septera kk venit 1


m

tumulatur.

episcopum, misit exercitum militum, ac tenuit


qui

presbyter ejus, noraine Asterius cura clericis noctu, et levavit corpus B. Calixti episcopi et ho-

&

baptismum perceperant, quos

praece-

pit capitis subire sententiam, et

per diversas por-

norifice sepelivit in cymeterio Calepodii via


relia pridie Idus Octobris.
11

AuU

ctuntur

tas urbis

Romse capita eorum suspendi, ad exet B.

Post dies autem sex


:

emplura Christianorura.
corpus

tenuit Alexander Asterium presbyterum

quem

6 Tenuit autem

Calepodium, quem

fecit

prsecepit per

pontem pr&cipitari. Cujus Sanctura

Calepoiin t$pelitur in ejus ccemelerio.

aa occidi gladio, et corpus trahi per civitatem cujus corpus jasub die Kalendaruin Maii bb
:

corpus inventum est in Ostia, et a quibusdara

aa
bb
cc

ctari fecit in
cc.

Tiberim ante insulam Lycaoniara

eadem civitate sub die regnante Domino xn Kalendarura Noverabris


Christianis sepultum in
;

In ipsis diebus fugit B. Calixtus cura decera

nostro Jesu Christo qui vivit et regnat Deus per

clericis suis, et abscondit se in

domum

dd cu-

omnia

saecula seculorum.

Amen.

dd

jusdam Pontiani noctu, rogans piscatores quaerere corpus B. Calepodii presbyteri. Quod inven-

tum
lixto

levantes de flumine, renuntiaverunt B. Ca-

Episcopo. Tunc gaudio repletus est. Quod corpus Sanctum acceptum condivit cum aroraatibus et lintearainibus, et cum hymnis, et sepeee
livit

ANNOTATA.
E

eum

in ccemeterio

ejusdem

ec, sexto

Idus

Maii.
capitur S.
CaltistVS,
ff

a Haec, inquit Henschenius, infra non raro


ff

Ci-

7 Ab eodem die

ccepit

Alexander curiose

tundus, tom. II.

Maii pag. 501


et

171

Annotatis ad

quaerere B. Calixtura Episcopum. Et divulgatum urbem est ei, quod esset in dorao Pontiani juxta

Passionem S. Calepodiii
claritatis

Sociurum martyrum
:

causa

ita

legenda forent

terapo-

Ravennatiura

misitque occulte trans Tiberira et

ribus Macrini usque ad

tempora Alexandri haec


Macrino

eodem loco fame tamen cum quarto die nihil vicruciaretur. Qui
tenuit eum, praecipiens ut in

gesta sunt.

Successit

enim Antonino Caracallee


;

mense

Aprili occiso

Macrinus anno 217

ctus accepisset, jejuniis et orationibus raagis corroborabatur. Hoc audiens Alexander, jussit eum
fustibus caedi oranibus diebus,
custodiae mancipari, ut
si

Heliogabalus extinctus anno

222

die vi

Martii ex
x. Zeplnjrid

Pagii calculo; secundum Henschcnium


nus Papa
obiit

et in eodera loco

anno2\l,

die
;

xxvi Julii ex
successit

quis ad

eum noctu

ve-

num. 30 Commentarii prxvii


coronatus die

Zephyrino

00

niret, occideretur.

Cumque

multis diebus gg in

Callistus die probabilius sccunda Augusti, martyrio

custodia esset maceratus, venitad eum B. Calepodius noctu per visionera, consolatus est eum
dicens
:

xn

Octobris, anno Alexandri

primo.

b Videsis dicenda ad litteram bb.


c Additur in Ms. Ultrajectino
* ni
:

Firmus

esto,
:

Pater

quia corona tua

Anno Dominihil haet

jam

perfecta est

laboris
sistens
cari.

Deo condignam tui mercedera. Beatus autem Calixtus inorationi, non cessabat Dominura depreut accipias a

CCXII.

Henschenius

citatus.

Porro

Ctemts narrataprx se ferunt incredibile,


tonius his non

cum

Sue:

admodum

absimilia in Galba scribat

Privatum
baptizat, de

8 Erat autera ibidem quidam miles Privatus


cruciahh nomine, qui erat ulceribus plenus, et Hic misit se ad pebatur die ac nocte doloribus.

mcrsusque
in pulcmii

Novissimo Neronis anno.... tacta de ccelo caesarum asde, capita omnibus siraul statuis deciderunt Augustique sceptrum e manibus excussum
:

est.

Hx

Moretlo in Annotatis in Passionem sancti

hh

des B. Calixti Episcopi dicens Chriceribus meis quia credo Dorainura Jesum
: :

Salva

me

ab ul-

Callisti.

stum Deum vivum


quod consumor,
extotocorde,

et

verum,

qui sicut Blandara

diu est liberavit, potens est et rae salvare, quia


in afflictione doloris mei.
:

d Verba sunt minus ordinatim collocata rectiu Venerunt trans Tyberim in urbem Ravennatiura ad teraplura, in cujun nempe
;

scripsisset auctor

Re-

ccenaculo

Chrislianos psallentes

Romani ex Urbe
id

spondit B. Calixtus episcopus dicens


fili,

Si credis

fugientes
esse,

audiverunt.

Videtur

templum

idem

et in

nomine

S. Trinitatis ba-

quoda CelWsto jam ante

sacris

Chnstianorum

ptizatus fueris, mundaberis. Privatus miles reEgo credo, quia liberat et salvat me :

usibus addictum, ac S.
der,

Marix

dedicatum, Alexan-

spondit

adhuc forte cxsar, Heliogabalo res publicas


curante, repulsis popinariis, Christianis ad-

Dominus

in baptismo,

B. Calixtus eum raundatus est. Et coepit et morbo, quo tenebatur, Deus verus et Sanctus est Doclamare dicens
:

per manura tuara. Tunc baptizavit, et ita a vulneribus

param

judicavit.

De

regione Transtyberina,

quam RavenCommentarii

nates classiarii incoluere, vide dicta


precvii

num. 35.

minus Jesus Christus, quem praedicat B. Calixquia idola vana et muta consutus Episcopus
:

e Consules atino

222

ordinarii fuerunt Helioga-

baluset Alexander; sed Heliogabalo potuit substitui

mentur

Deus enim ceternus

est Christus.

Quod

Palmatius, quod Henschenius,


ea gessisse, quod aliicensent;

vel \d
uel

muneris ant-

iterum audiens Alexander, iracundia plenus, eo

denique consulis
appelr

Tomus

vi Octobris.

58

442
AUCTOHE
.T.

ACTA MARTYRII
qum
aliis

S.

CALLISTI PAP.E MARTYRIS.


coluit y Atqui Christum inter Deos amentiam Palmatio exprobrant, non igitur ipse
:

appellatio paulo latius sumitur, gnitatibus in Actis invenitur.

etiam di-

Alexander

B.

Sanctorum interdum atlnbuta


juris

iEujusmodi responsum Alexandro, nullo


ordine servato, nec ullo speciatim
nisi

objecto

crimine,
mortis

nec ita contemptim de Christo locutus fuerit. olim rez Verba te, licet in S. Callisti Officio ex ejus ore citata, ex ejufActissumipotuere; nec

quod profani, seu

Christiuiu
,

essent,

magis fortasse processerint,


dri, de quibus paulo ante.

quam

ea ex ore Alexan-

sententiam, nisi diis sacrificarent

ferentis,

nimium

ab Alexandri humanitalc
ut

et

xquitate abhorret .quam


:

aa Martyrologium Bedae
odicio.
"

Fecit occidi a La-

ex ,-jusore profectum fuerit

illatum

quidem S.

Henschenius

citatus.
est dies

Actis Callisto ceterisque memoratis in hisce


tyribus mortissnppliciumest, sed,

Marinvito ,

bb Scrupulum movere nala


epocha, hac S. Calepodii necis epoc

prima Maii
scilicet posita

Alexandro

hic S. Calepodii neci assignata,

num

ac in Ulpiani ejusve

similium machmaHonibus, eUi

qu* hactenus

gesta

potius, contra animi propensionem, connivente

quam

jubente. Videdicta Commentarii prsvii 11.

in Actis dicuntur, ab Alexandri imperii principio usque ad Knlcndas Maii anni 222 fieri reipsa potuerint. Sic ea

gldemesto de

hoc responso judicium.

Morettus Disqnisitione 1 in Auctorio

h
et

Colitur die

x Maii, ad quem Passionis


illustravit

ejus

cap.

et

10 pag. 248 feredisponit. Imperare Alex-

Sociorum Acta

Henschenius supra

ander cmpit anno

222

die vi Martii;

ab

hac die
ta-

citatus.
i

usquead
bcruam

xm

ejusdem mensis potuit Alexander

(].

Partem superiorem templi, de quo ad litteram In hujusmodi comaculis in morc fuisse Christnuus
dictis

meritoriam,

jam

ante

in

Christianorum

templum conversam, rescripto suo Christianis addicere, et Capitolium tangi fulmine, si

conventus suos habere, colliges ex

num. 72

non ante an-

Commentarii pr

vii.

num 222
facta fuerant, Alc.ran-

ista contigerint.

Factum
num.
1

fuerit Jovi prilitt.

kPalmatius quidcm, qux


dro nuntiaverit;
at
is

mum
fuit.

sacrificium
<<>

(vide

b) die xiv

melius de Christianorum injudicabat,

Martii. qui

amm,

littcra

DominicaliF,diesJovis
Christiani,

slitutis moribusque, probe sibi cognitis,

Aecnsuri tum

cozpti fuerint

tamdie

quam ut ea magicis Christianorum


continuo crederet. Videsis dicta
tarii prxvii.
1

artibus facta

num. 21 Commen-

quam malorum, quse acciderant, xx Martii, qui dies Mercurii

auctores.
fuit,

Exin

factum fuerit
litt.

Mercurio sacrificium alterum, de quo num. 2


ut ex sequentibus patet,

Prxceptum hujuscemodi,
et

et

publkum
;

generalefuisset, saltem respectu

Ro-

m. Territus novo prodigio Palmatius baptismum petft; diem posterum (vide num. 3 litt. pj jejunio transigit
;

manorum
difficile

"/ /d

ab ispomet Alexandro datum fuisse,

die xxii
(

Martii baptismum
4,
litt.

recipit.

creditu esti
iis,

secusvero datum

fuisse

ejus

Post dies xxxii


requirit

vidc

num.

t)

Palmatium
sistitur

nomine ab
et,

qui

et

Christianorum flngrabant'odio,

Alcxandcr
4,
litt.

die Aprilis

xxiv; eique

qua apud hunc imperutoirm valebant, auctoriabutebamur.


Vide infra litteram bb.

(vide

num.

x)

triduo post, seudieAprilis

tate

xxvii. Seqncnti triduo servatur Palmatius in cedi-

ra

bus Simplicii

Blanda

et

Simplicius

baptizantur

quarto autem post die, seu Kalendis Maii, S. Cale-

Mactatur vacca Minervse,


tibi,

podius ejusque Socii

martyrium subeunt.
nunc
S.

Alipedi vitulus, taurus

Summe Deorum.

cc Seu Tiberinam,

Bartholomasi di-

ctum. ob
Ovidiuslib, 4 Metamorphoseon.

sdem huicsacram. Ex Henschenio citato. dd Postmodum conversam in ecclesiam, S. Calsacram.


Calepodio,

o
vide

De

Virginibus Romanis, etiam non

Vestalibus,

listo

Commentarium prxvium, num.16. p Advertat lector aniraum ad antiquos


citatus.
ait
:

ee Quod nimirum a S.
ritus in
esset, exstrui potuisse
iT

cum junior

Henchenius censet pag. 498.

haptismo servatos. Henschenius


Apostolorum cap. 2
v.

Actuum

Quo> audita S. Simplicii ejusquefamilue adficonversione , capi S. Calepodium ejusque So-

38 Petrus

Poeniten-

dem

tiam agite et baptizetur unusquisque vestrum in

cios jusserat.

Ynle ('ommcnturu prxvii num. 32.


:

nomine Jesu

Christi.

qlta Constaulinus Magnus apud Anastasium


Bibliothecarium in Vita S. Silvestri dedit
"

gg Sed non admodum multis nimirum 17. lili Alius n s. Saturo in Hieronymianis Martyrologiis

pel-

ad diem

xn etxxv

Octobris annuntiato. Vide


et

vim ex argento ad baptismura, pensantem


viginti. Ita idem oide
r

libras
cupis,

Commentarii
ii

prsevii

num. 80

81.

Henschenius. Plura

si

Anno

probabilius
/irccvii

Morettum citatum.

Commeiitniii
haec:

222 m.

die

xn

Octobris.

Vide

Apwl Morettum adduntur


Credo.

Et

dixit ei

kk

Verosimilius a S. Callisti captivitate nume-

Qui natus est de Spiritu sancto ex Maria Virgine?

randos ex Commentarii preevii


circiter
11

m,

id

est,

a die

Respondit Palmatius
s
t ta.

xxvn Septembris.
ex
dictis in

Lumcn

hoc cnlitur fuisse cazleste et insolitum.


-

Verosimilius

Commentarii prxseu die Octobris

Ms. Vlimerii
Henschi nius

viginti
citatus.

duos

Ado

* trigin-

vii

num. 33 a nece S.

Callisti,

XVIII.

Ad radicem

Capitolii est locus, nobilitatus

vinculis SS. Petri et Pauli et aliorum


uti srepius

Martyrum.

diximus. Henschenius

citatus.

x Vide infra litteram bb.

ACTA

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS,

443
EX MS.

ipsa tam, jam nunc decentissime tota non modo appellabitur, in cella, verum etiam patria aurea

BIZELIM.

qua thesaurus diu in agro

ecclesiaj Apostolicae

pra3 jacuerat quera inveniens homo abscondit, et habuit, gaudio illiusabiit, vendiditqueoraniaqua3
et emit

ACTA TRANSLATIOMS

eum. Prajfatus itaque Notingus pontifex monasterio cum omni reverentia et summo decore perfecto, terapus congruum perquirebat, quo
Sanctissimum corpus ad sedem suam cum omni laude perduceret. Venerunt etiam aliarum Itali
civitatum complures sacerdotes atque diaconi,

EX ITALIA CYSONIUM.
Ex
Ms. Joannis Buzelini.

omnisque gaudens populus ad tanti occursumpaCuraque dies stariter atque obsequium Patroni. imraineret, et omnes se ad hoc studium actuta
ipse cingerent, elevantes eum de loco altius, quo ipsius jacebat, deferebant foras usque in atrium Sanctissiraa et dum feretrum, in quo
ecclesiae,

Notingus
Brixiensis cpiscopus obUntum RoTnar a Sergio

^actum

Papa
listi

S. Cal,

F
sciae

annorum postquam gloriosa beati Marcurriculis, sub Matyris Calixti et sociorum ejus Alexandro a Romanorura princrino et
est igitur evolutis raultis

Christi Martyris

membra

jacebant ad terram,
clerici

humeris

suis

deponerent, ut

ac populi

permultitudo, oratione completa, benedictione pars vero recepta, pars quidera ibi remaneret,
liqua

corpus

Notingus b Bricipibus Passio consuramata est, episcopus divino ductus amore civitatis c

cum

Dei Famulo properaret,


accipientes

ineffabilemin raodum

mirum atque eum presbyteri,

Romamire

quatenus Dei ordinante Sanctorura Martyrum a Roclementia, aliquem Antistite mutuans in monasterio,
disposuit;

nullatenus a terra elevare valebant. 3Curaquealiiatquealii presbyteri applicuissent, ut

eum cum

debita reverentia deducerent,


dictis

Jjgj^ locumtranser

man

sedis

quod in prsedio suo


care valuisset.
nisset,

Domino Cumque idem


sui

praaparabat,
vir Dei

collo-

Romam

ve-

omnemque

desiderii

voluntatem in

utamur g tanto pondeSpiritus Sanctus, ut corpus Famuli re, eum fixit vir sanctus Dei immobile permaneret. Et dum
ut verbis

jam antea

[u

com
g

temporis auribus Sergii Papae d, qui tunc


na3 prassidebat

Roma-

relinqueret, oranisbajuloa ita prsegravatos

non cassis petebat. Qui Sanprecibus obtinere meruit, quod per aliquot dies sacris excocti viri postquam se jam remeandi inluere sermonibus, et tempus vehementius inco^pit vir Dei Notingus
ecclesi*.
effudisset,

atque admirans que multitudo popuU stupens quod agerent ambigentes, quo se veradstaret,
qui erat ecclesia3 terent nescientes: presbyter, Martyr, divino in qua Sanctus jacuerat
custos,

staret

sistere

precibus,

ut

sui

desiderii

perficeretur

de feretro eletactus nuraine venit, et arculam detegisset. Visustulit, ac si nil ponderis

vans

ingressus.
dii

Tunc Sergius Papa, reserato Caleposepultum ccemiterio, ubi noverat Sanctum


lrymnis, ac debito

miraculura factura. dentes autem omnes populi glorificaveruntDeura, qui in Sanctis timueruntet et in servis suis miseretur.
suis est mirabilis,

Calixtum, e elevaviteum cura tantoPatrihonore.Tradiditenira Notingo ponportificiquocuraquedivinapietas concessisset, modico repletus gaudio, Deique non

Consilioque

accepto,

statuerunt, ut

secundum

tandum. Qui

redire perrexit. suffultus auxilio iter

Et quia

lo-

corpus plantare volecus in quo Sanctissimura reputans semiplene perfectus fuerat, bat! adhuc

demonstraverat, quod de Famulo suo Dominus in eadera ecclesia asservaretur: ageretur, atque illi placitam invedonec sua dispositione sedem annos factura est, ut per aliquot Sicque
niret.

secum indignura

fore,

si

tantum thesaurum ra
quod cellaaurea vo-

condidisset: dignura fieri iraperfecto suo scrinio


judicavit, ut in raonasterio,

memorata possiSanctura corpus ecclesia supra sublimata cresceret. deret et praesentia ejus fuit vir nobiUssimus 4 Eaigitur tempestate nomine EuerarFrancorura natalibus oriundus,
dus
h qui

Mrai*
,

ducatumForoJuliensem divina

ordi-

regimine prssidecabatur, f cui ipse spirituali


bat, etsacer

monachorura chorus diebus ac noexcubabat, paulluac


sic

principe Lothario, Ludovici natione sub glorioso ac in gubernacuhs sucpiissimi imperatoris filio,
cessore nobiliter administravil Calixto facta fuerant. a itaque omnia, qua3 de B. audmt; sedicentibus viris religiosis crebrius vocogitavit, quatenus per Dei

ctibus vigiliis et orationibus

Hic

lumrequiesceret;

demum ad

supra me-

moratum locum, quem

in suo pra^dio

praparan-

dum
ac in cella

statuerat, perveniret.
est, ut in

2 Sicque factum
rio

pr^dicto monaste-

cumque

tacitus

aurea uitirun dcposi-

quod

cella

jaceaurea vocatur, aliquamdiu

lum.

ret

suorum pocula cordibus munerura et fidelium


propinavit.
dispensationis inaestimabile divince

prseclarissimis coruscavit, ubi et miraculis

Dei CaLuntatematquemisericordiam sanctum impetrare valuisset, atque listum a B. Notingo


partibus Galliarum ocmonasterio, quod ipse in

consilium,

ubiad quam dignum Faraulo suo

rao-

quod dicitur Cysomus, in ciduis in prffidio suo, struxerat, Domino pacro Tornacensi nobiliter

exhibuit locura! Nara siantdicurarequiesceret, dicebatantummodo cella aurea ea propter hoc


tur

quia

domus

habuerat deauraipsa caraeram

Cumque hujusopUulante, collocare meruisset. diutissime tenedesiderio modi cogitatione ac assidue morderetur: retur, curaque sanctissima
timdem

444
EX ms.
I.I

TRANSLATIO

S.

CALLISTI PAPjE MARTYRIS.


dicentibus audivit

tandemdivinaeigratiaostiu^isenco^^
quae optaverat, aperuit. atque omnia,

Sancfcm

Calfctum prope

/11

indulgen-

tissimecondonavit.

Nam mox

uttempus loquendi

quodara suipaillum locum transiturum, accepto est. Sancti subsecuta trimonii servulo, n iter

advenit, et verba suse petitiointer se condictum statira k episcopi fudit nis in auribus Notingi
:

Cumque Sanctum corpus ad locum,


:

qui aqmlae

vir

venerabilis

assensum dare non abnint; sed

locuraque ipsnra ad silva dicitur, deportassent, habilem reperiissent deposuerunt pernoctandum


illud

cum omni

sub alacritate mentis ac venerationis

cum
ire

raetu et reverentia. Officiis

quoque

di-

pietas conceschyrographo, quocumque divina corpus deducendum esse ei sisset, sanctissimum

vinis rite peractis,

rum

ad suorura refectionera corpoest disponebant. Cum interea nuntiatum


ibi

quasi non eum sibi perraisit, reputans secum, suo portandum congratia monasterio

a dicentibus, quod

essent germani

fratres,

qui ob patrimonia derelicta

adversum

se dissi-

superna

ipsius Martyris cedere voluisset, et Sancti

mem-

dentes, alterutrum

sibi

mortem

infligere quaere-

non elegissent, nebra pretiosissima illo vectari Vir Sanctus, Spiritu Sancto operanquaquam se
te. fixisset,

cum eum ad locum praememoratum


l

ecclesi adducti bant. Qui statim in conspectu pleni cogitatione, insunt. Et dum adhuc iniqua Cainfratricida, facibus vidiajque et iracundiae, ut
in medio conaccensi ante praesentiam Martyris mirum in modum ita subito divinus
stitissent,

qui illud sacerdotiim

jam pridem transportare decrevisset. Euerardus 5 Tunc vir Domini memorabilis


omni gaudio repletus, et gratias Deo exaudire non cessat, qui fideles suos semper

referens,
si

hum
l

ruerunt, veeos timor perculit, ut in facies suas suis erratibus similiter exorarent.

modojustumatque

utile sibi

fuerit quid optare,

niamque de qui Tunc omnibus gratias Deo referentibus,

sal-

ministeriis apta pra?paratis omnibus, quce tantis ac diacovidebantur adbibitisque sacerdotibus


;

a terra subvat oranes, et nerainera vult perire, admonitionibus caatque paternis levati sunt
,

omnique reliqua cleri ac populi fidelis freCura quentia, cceptum opus perficere satagebat. quo Sanctura Dei Marergo dies statuta instaret, vocatur, tyrera a loco prsedicto, qui cella aurea
nibus,

stigati et

viam pacis

ingressi, ab

illo

die et

demcujus
in

ceps unanimiter habitare

cceperunt.

Ob

rairaculi testimoniura incolse

terrae illius

eo

ipso, ubi Sanctusrequieverat, loco crucis

signum

elevare debuissent

affuerunt non

pauciori nu-

fixerunt,

quod usque hodie

ibidera

permanere

mero, quam prius, ac pene e longinquis terrae populus ac locis ac patriis totius Italise
partibus,
patris sui Caclerus convenerunt. ut Sanctissimi ultimo beneficio ac oratione recreati. lixti, quasi
in pacis

dignoscitur.

7 Supra memorata igitur mulier cseca Sancti gj^jgf^ vestigia subsecuta ad eum locum postera die per- fatum
venit
verit,
;

audiensque quod Sanctus ibidem requie-

rat,

eum acjustitiae semitara, atqueadraanm, quam sibi voluntas Domini praeparavecum gaudio deducentes, sic doraura unus:

atque rairaculo facto, jara jara locura reliquerit, paululura gravata resedit, palpatumque

oraquisque ad propria remearet. Et dum, dicta Araen, elevantes tione, una voce respondissent

Dominicaj signum crucis deosculari ccepit, taliterque se agens obdormivit. Cumque a somno
evigilasset, apertis oculis clare

omnia

vidit, acsi

eum a loco, in quo jacebat, nullo gravati pondeusque in re efferebant cum hymnis et laudibus
atrium
ecclesise, ubi

omnino numquam aliquid ca^citatis in ipsis patebeatum locum agrumque pretiosum, in retur.
quo arca Domini
requievit,
(in

antea gressum fixerat. Tunc

similitudinem agri Arcunse')

*|1

Re

data benedictione his, qui


fecturi

cum vero

Israel pro-

quem

pacifice pater sibi comparavit,

erant. iraposuerunteum humeris sacerdo-

factisque sacris miraculis subliraavit! Qui raerito

tura veneranter atque honorifice deportandura,

non jam exaltandus jumentis

est insipientibus,

atque ita mutuo valedicentes, ac se alterutrum viam terosculantes ab invicem discesserunt.

sed sacris potius est consecrandus atque sediticandus cultoribus ubi odiorum petra in perpe:

que quaterque beatam,


gestatoribus

locaque

praeclarissima

tuum

confringatur ac dilectionis fratern vestis


:

Sancti Martyris visitata, calcata atque hospitata


!

bis tincta texatur

ubi dsemonici erroris nebulae


fidelibus

Quaa

etsi asperitate

ac difficultate

vanescunt, ac lumen veritatis cunctis


innotescit.

horrebat, tamen Sancti ipsius raeritis atque suffragio in nullo famulos suos ac rainistros

Mox

itaque mulier superni muneris

laedere

auxilio roborata,

gaudens

et gratias

agens alacri

pr?evalebat.

Ferebaturque raons

Doraini super

anirao plantisque pernicibus ad locum, ubi Sanctus Domini paratara sibi accepturus erat

altissimos altior, ac sublimitatis suae potentiam

manB.
v
/>

adhuc longe positus praeraonstrabat.


in

sionem, pervenit, servulumque suum,

quem du-

Belgium

6 Postquam igitur diversa terrarum loca et regna peragrantes circuirent, pervenerunt ad

cem

ac coraitera in sua caecitate


o

habuerat,

Calixto tradidit,

seque, sacro sibi velaraine su-

quamdara

villara,

quae prseter

vulgare et anti-

perposito, in ecclesia ipsius consecravit p.

quum nomen ob merita S. Quintini Martyris ibidem quiescentis, ejusdem nomine saepius nuncupatur, patur. m ubi quid miraculi per faraulura suum
Calixtura

8 His itaque atque hujusmodi miraculis comitati

in Cysonien-

Sanctorura artuum bajuli, laetantes ad locum coliocai^ superius meraoratum Cvsonium pervenerunt meraoratura Cysonium
.

Dominus

fecerit,
ibi

reticendum esse non


mulier quaedara, quae

surgensque omnis multitudo

cleri

seu populi

fini-

credimus. Erat naraque


licet

parentibus Christianis fuerit genita, tamen


aetate

timoium locorum, obviam Sancto properabant, genuaque submissi in terram Dominura benedicebant, qui sui misertus, de suis sedibus tantum

ab ineunti

oculorum

caecitate mulctata,

perpetuo noctis horrorem torpebat.

Haec ubi a

principem

sibi

mittere dignaretur.

Tunc omnes
uno

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

445
quo jacebat, invisere et inhabi-

uno animo unaque voluntate congregati cum meSanlodiae vocibus hymnisque laudibus debitis ctissimum Christi Martyrem suae domui intulerunt, ac in praeparato sibi Mausoleo decentissiubi praestante Domino, quod sime collocarunt
:

Famuli locum,

in

^g*
varia opera-

tare dignaretur.

10 Per idem qucquo tempus etiam aliud miraculura gestum est, quod minime latere sancimus. Ecclesia namque, r quae ibi constructa fuerat, antequam Sanctus Dei Calixtus Martyr deferretur, parva

miraculorum per idem tempus monstratura

est,

Domino

opitulante, paucis subternotabimus,

nesque legentes

omut non humiliter obsecramus,

quidom atque inordinabili schenec poterat sua inordina-

mate

sedifieata orat,

qualitatem, vel meritura dicentis attendant personae, sed veritati miraculorum tanti Martyris

tione et parvitate aliorum Sanctorum reliquias, quaa ibi plurimae hahebantur, stans atque iramunis

fidem credulitatis accoramodent. Saepe enim dum persona dicentis attenditur, in verbo veritatis
caecutiendo claudicatur.

a casu servaretur

pars vero totius corporis

ecclesiae reliqua
fieri

fanditus erueretur.

Atque

ita

Lux
,

itaque illuminandis

volebat ut postquam

pars, quae corru^rat,

non gignit offendiculum


tum.

sed lippientibus sua

ordinabiliter atque firmitor ex majori parte fuisset.

preesentia majoris doloris impertit

emolumen-

Sanctorum
pars

reliquiae conderentur, ac

si

de-

Non enim

ista miracula
si

Dominus ostendeautera credenda,


si

mum

reli'iun. quaa

pesidua fuerat, funditus

ret. si

credendanon essent;

sirailiter

eruta a fundamentis ad lineara partis


:

tunc pariter et scribenda;

quod

scribenda,

prioris erecta consurgeret

donec totum fabricae

consequenter et legenda. Sed jara ad ipsa miraveniacula, prout Dorainus donaverit. narrando

opus ad perfectum uniforraiter perveniret. Quod


ubi proeceptum artiflces atque operarii perficere
instarent, ac

h
<)

mus. Facta sunt autem haec anno Dominicae Incarnationis octingentesimo quinquagesimo quartoq.

omnes

circa

muros

ecclesiae ipsius,
:

ut caderent, totis viribus laborarent

subito pars

quaedam maceriae,
finitimi populi at-

in

qua unus ex

ipsis operariis

,ibi

Sanctm

9 Postquara itaque omnes

sedebat,
finita

cum

vasto sonitu corruit, ipsuraque in-

que infirraorura diversorura catervae Sanctum Dei martyrem Calixtum has in partes venisse cognoverunt,
et signa,

magnorura lapidum atque caementi mole operuit. Tune omnes dolere pariter atque amaritudine repleti (erat

quse per

eum Dominus

in

namque omnibus miserum


illi

via positum fecerunt. audierunt, coeperunt sacrum locum, ubi requieverat, studiosius visitare,

videre, quod accidit) coeperunt vectibus ac perticis,

quas tenebant, rudera

superlapsa huc

ac suis muneribus, prout quisque poterat, prono animo cumulare, quatinus divina eos pietas, quae
in

miillucque festinato detrudere, donec ad ipsius jam, ut putabant, mortui perseri corpusculum,
venirent.
tur,

Famulo suo

miraculis radiabat, ejus raeritis et


,

Cum

subito

ille,

qui

mortuus putabastatim-

orationibus ab omnibus noxiis eriperet ac redet laetius dita corporura sanitate, corroboraret,

lento conamine consurgens, paulluluraque

capite,

quasi collisum dolens substitit

atque securius Domino deservire praevalerent. Cum igitur nocte quadara, finitis raatutinis Offiseque post viciis, oranes ab ecclesia exiissent,
gilias sopori dedissent
:

que post

modicum

receptis viribus, sic ad

ipsum

opus faciendum

rediit, ae si in

proprio corpore

unus

raiserorura luraini-

numquam ullam la?sionem dem eausa miraculi multis


suum Calixtum
11

<=enserit.

Et haec qui-

proficiebat in salutem,

restibus oculorum privatus, ante fores ecclesiae antea frequenter dies tit. Qui etiam per aliquot et quasi jam notus ab infantia ibi visus fuerat
,

videntibus Dei virtutem por Sanctum Martyrem


in tanto periculo constitutis suis

servis conservare ^nnitatem.

omnibus habebatur. Hic itaque tis miseriam animo deploraret,

dum
et

suae caecita-

Quidam otinm pncr

nobilis,

Engelburgno-

,-..

a Domino per

remedium postuS. Calixti Martyris sui merita


laret
:

gravitudine

corporis instante aurorae articulo, subita somnum est resolutus. depressus in


ei
,

mine, altissimis rentibus. Qni post infirmitatem modicum convaconlescens, semiplena recuperatione donatus,
tractus corpore mansit.

socnndum

seculi dignitatem pa-

Quod quidem parentes

Apparuitque

per

dore perfusus voce

et ultra,

somnum vir quam

senex, nivio candici possit

omni
(sic

dolebantsibi sui cernentes nimio mcerore repleti filium vivum sibi reddftum, quem de infirmitate
sine

Qui blanspeciositate et pulchritudine decoratus. Malalde eum compellans dixit vocabatur) Quare, inquit tara enim homo
da
: ,

membrorum
'

ofRciis inanitor vivere sibi pa-

tiebantu-

diu

quot anr

-ontur, et ois
filii

um. Cumque hoc taedio per alijam omnis de re-

jaces? Sed nunc

jara surge

noli raorari, et in-

cuperanda

raedicina desperaretur, in

mentem

Deo. Expergefactus tra ecclesiam, et age gratias currensque usque vidit omnia lucide somno,

eis venit, ut

cum muneribus

ac donariis ad dofecissent,

mum

Sancti

perducerent Quod cum


est,

ad ostiura

pulsare, ecclesiDe crebris ictibus ccepit

cederetur. ut sibi intrandi aditus

Cumque

custo-

votorumque suorum munera mum reversi sunt. Factumque


postquau,
regressi fuerant,

persolvissent, do-

utdiealtera

oxcitati venissent, fodes ecclesiae ejus vocibus quem invenerunt eum resque illi reserassent, sine ullo imreliquerant ante modicum caeetim acie ocupedimento perspicua mobilitate suorum
,
,

filius

ipsorum tetus

lorum

fuisse vigentem.

Tunc itaque

laetitia

et

suum. ac omm ac Buavis venirel in conspectum incorporali subducta, firmis gressibus molestia paexultanter incederet Videntes autem tegris inenarrabili gaurentes ejusquod factum merat,
dio repleti,
donari;1

gaudio repleti,
excelsis
:

Dominum

pariter collaudabant in
sui

muito plura
lilium

rius

muneraac

suura ad Dominum
et

certi

quod Dominus per praesentiam

446
EX MS.
BUZELINI.

TRANSLATIO
suum
S.

S.

CALLISTI

PAP^ MARTYRIS.
D

et curatorem

Calixtum reduxerunt sta-

tueruntque, ut singulis annis,


ret,

dum adhuc

vive-

munera Domino

et Sancto

Martyri suo Ca-

lixto reverenti ac

devoto animo in ipso sancto

ANNOTATA.

loco libenter offerret.

Eodem quoque tempore

quemdam alterum puerulum ab ipsa prima aatate surdum et mutum auditu pariter et loquela reformavit. Die quoque Ascensionis Domini,

dum

omnes Missarum solennia celebrarent, mulierem

a Sedit quidem Callistus, Macrino imperante sed martyrium subiil, imperante Alexandro. b Interfuit
ne
concilio

quamdam
vavit.
i

videntibus cunctis, a paralysi suble-

Romano anno 853

sub Leo-

Papa IV.
c Brixia in Longobardia sub archiepiscopatu

quibui

12 Alio vero tempore paralyticum


erexit ac ei

quemdam
Cuidam

Me-

lumen

oculorura revexit.

diolanensi

et ditione

Veneta
sedit

Italis

Brescia.

etiam juvencul puellae, quae fuerat anno pleno


et dimidio cseca,

d Hujus nominis II

ab anno

844 usque ad
decessor,

luraen reddidit. Erat quoque in

annum 847.
e Gregorius

eodem monasterio quidam servulus nomine Emmo, cui genuina nativitas oculorura quidem fenestras apertas dederat, sed lumen, quod per
eas ad suura et alios corporis sensus infunderetur, denegarat.

IV, proximus Sergii

S.

Callisti corpus, pridem in S.

Marix

trans Tiberim

tran&latum,

ibidem

honorifkentiore loco donarat,

quod a Sergio ignorari haud potuil. Lapsus igitur


in

Quid aliud

dici potest, nisi

quod

errorem

est

anonymus, Actorum
et S. Callisti

S. Callisti tex-

etiam de Saulo, adhuc in infidelitate posito, di-

lum srcutus,
trans
f

corporis in S.

Mariee

ctum

est

Apertis oculis nihil videbats

quam-

Tyberim
id

translati nescius.
esset,

E
;

vis longe dissirailiter utrique illorum

lumen abla-

Cum

monasterium Notingo subjectum

tum

sit.

Illi

enim propterea subito lumen ad


est, ut

situm fuisse videtur extra


tcrit,

Romam

ubi vero exsti-

tempus sublatum
feliciter

quam male quamque inpostmodura purfidei reciperet,

irrito

conatu indagavi.
ab aliis scriptoribus in re simili
:

hactenus viderat, corruens in humilita-

g Id
di

est, verbis

tem

poenitentiae, intelligeret, et

adhibitis et alibi lectis

Buzelinus similem loquenet

gatus in fonte baptismatis visum

modum
:

affert

ex Vita sanctx Luciee Virginis

quem

ei

infidelitas clausit.

Huic vero, quaravis


in eo ali-

Martyris
lupanar,

Ac

ubi

eam

coaperunt velle trahere ad


fixit

in Christum credenti ejusque Sacramentis initiato, ideo

tanto pondere

eara Spiritus San-

lumen oculorum exuerat, ut

ctus, utpenitus

moveri non posset.


inscribitur
;

quod Dominus haberet, per quod Sanctum suum


Calixtum magnifice mirificasset. Dei enim opus
est

h Sacris Fastis
juliensis in
Italiee

coliturque Cysonii

ad diem xvi Decembris

fuisse dicitur

dux Forocomes

non solum malos

et

peccatores per bonos et

Dalmalixque

confiniis,

justos curare, sed etiara bonos et justos per bo-

Taxandrix, Cysonii, ubi ejus corpus servatur, Do-

nos et justos
differentiae

ut appareat hominibus,
sit

quantum
inter ju-

minus
de

Vitam Gallice

scripsit

Buzelinus

plura

meritorum

apud

Deum

illo dici
i

poterunt ad dictum Decembris diem.

stum
pauca dumlaxat recenset auctor

et justura,

bonuraque ac bonum.
in

Prolixe hic excurrit Anunijmus in laudes Eve-

13 Hic itaque servulus monasterii,


raculum factum
est, assidue

quo mi-

rardi; sedeaomittimus,
lationis

quod

nihil faciant

ad Trans-

Dominum

depreca-

Historiam.

anonymus.

batur, et sicut alios innumeros infirmos, qui ali-

k Fulco Remcnsis archiepiscopus num. 100 Commentarii prsvii citatus

unde veniebant, per Sanctum suum jugiter curare dignabatur


servienti,
:

Everardum

S. Callisti cor-

ita

etiam

sibi

in

eodem

loco

pus impetrasse scribit a


tingi

Romana
,

sede,

nulla

No-

quod

in se

imperfectum fuerat, miseri-

mentione injecta

forsan Notingus S. Callisti


nisi petita oblen-

corditer largiretur.

Dumque

hsec crebris, irao

reliquias

Evcrardo haud dederit

assiduis precibus tacite atque incunctanter exoraret, subito ei atque

taque a
co

Romano

Pontifice venia. Potuil eliam Ful-

ex inopinato,

ita

divina

tantum

scivisse S. Callisti corpus a

Gregorio

IV

pietas

lumen

sparsit, acsi caliginem

tenebrarum
fideliter

in S. Marise
fuisse
;

trans Tijberun Itonorifke collocatum

in oculis

numquam

ante habuerit

qui usque ho-

ignorasse vero,

Gregorii successorem Serreliquias

die

in

monasterio eodem positus atque

gium aliquot Sancti


Notingo.
1

Callisti

donavisse

serviens,

Domini beneficia

sanctumque

ipsius

Martyrem Calixtum
fidelibus praedicare

illuminatorera

suum

cunctis

Non Everardum

S. Pontificis rcliquias in Bel-

non cessat. Et hic quidera pauca miracula dicentes, non ideo plura non scribiraus, quasi alia multa de
illo memoraraine digna ignoremus, sed ut fastidiura legentibus in brevi quaedam colligentes sermone fideliter ara-

gium, sed Rodidfum,


citatus

Everardi filium,

drtulisse,

num. 100 Commentarii prxvii Froduardus ex Fulcone, Remensi archirpiscopo, scribit rur:

sus igitur hic

putemus.

Fulco Anonymusque dissentiunt, nisi dicatur tampatrr, quam films S. Callisti in Belgium reliquias per se comitatus fuisse, vel
f

pater censeatur

quod per filium fecit. Caps* quiarum Everardi comitis hi versus insoripti
,

relir
;

Terapore quippe suo divino tactus amore Octingenteno quinquageno quoque quarto
Istuc,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


A
quo decuit, advexit honore Calixtum. Pontificem summum, pro Christo martyrizaIstuc,

447
EX MS. DUZELIM.

tum.

Dicebatur alias hoc oppidum, Augusta Vero;

PROCESSUS

TRANSLATIONIS

manduorum
n Jd
o Id
cst
cst,

Flodoardus autem illud castrum S.

Quintini appellat.
mancipio, pro seculi
istius

more.

hunc scrvulum monasterii Cysoniensis

RELIQUIARUM

addixit obsequio.

p Seipsatn quoque ejusdem ecclesix obsequio vitam excubiis, exercitationibus piis et a secularium
S.

CALLIXTI

PONTIFICIS MARTYRIS

consortio segregatam actura consecravit,

etsi

pro-

pterea stricti nominis

monacha seu Sanctimonialis


Meierus, GaItEMIS

haud

esset.
citati,

q Consonant versus supra


zseus,

CYSONIUM ANNO MDCXYI.

Molanus
;

in

Natalibus Sanctorum Relgii ad

hunc diem

sed ad diem xvi Decembris

annum

notat

855,

et ita legi ait in

epitaphio feretri S. Euerardi.

Idem

ait Colvenerius in

Annotatis ad cap. v

lib.

iv

Ex

ejusdem Joannis Bnzelini Ms.

Historise ccclesix

Remensis a Flodoardo scriplx,


:

Molanum
versibus
scriptis;

citans

malim adhxrere Anonymo

et

capsx reliquiarum Everardi comitis in-

minus audicndus Sigebertus, qui anno 884

Pridie

Ascensionis Dominicse anno mdcxvi

S. Caiijst>
*

Callisti reliquiarum
ctit
;

Oysonium translationem innemedica utcum:

Joannes Rachin, scriba illustrissimi et misLutO' reverendissimi Domini Ludovici a Lo- sam
>

si

tamcn

id

Sijchcrlus scnpsit.
ista obscuritalis habent, nisi
.

tharingia Remensis archiepiscopi, a in

Plurimum

manus
sia

accesscrit

si

recte conjicio, restitui

que locus dcpravatus ad hunc

modum

potest

Eccle-

comitatu duorum nobilium missus a reverendo domino Claudio Dorignie juris utriusque doctore, metropolitana^ Remensis thesaurario, veniens

namque, quae

ibi

constructa fuerat, antequam

Luthosara

b detulit

cum

litteris dicti

thesaurarii

Sanctus Dei Calixtus martyr deferretur, parva

quidem atque inordinabili scheraate


erat,

oadificata

nec poterat sua inordinatione ac parvitate


quae ibi plurimae
:

qua conclusum erat os unum tibiae de corpore B. Calixti Papae et Martyris quas quidem reliquias reverendus admodum dominus Bathecam,
in
;

aliorura Sanctorura reliquias,

ptista

Gramnoy decanus

Luthosensis, cista in

habebantur [commode capere

quapropter voluit
pars vero to-

(Evcrardus, ut puto) ut pars una ecclesiae] stans

cludens sigillo suo obserata, imposuit altari capellaa SU33 in ecclesia collegiata B. Petri, quae

atque imraunis a casu servaretur


volebat, ut

quidem

ibi

remansit usque ad diem sabbati

se-

tius corporis ecclesiae reliqua funditus erueretur

atque

ita

fieri

postquam pars, quae


ea]

quentem cum reverendus Pater Erasmus d'Auadmodum tel, Prior Cysoniensis, a reverendo
domino Joanne Defrumaux abbate suo, Luthosam missus cum domino Godefrido Saillart cecoabbatise S. Nicolai Tornacensis, et revereudo domino magistro Joanne de la Motte sa-

corruerat, ordinabiliter atque firmiter ex raajori

parte fuisset [aedificata, in


quiaa conderentur, ac [sic]

Sanctorum

reli-

demura pars

reliqua,

nomo

quae residua fuerat, funditus sirailiter eruta, a

fundamentis ad lineara partis prioris consurgeret donec totum fabricae opus ad perfectum uni:

crae Theologiae

apud Cysonienses
laicis,

lectore, aliis-

que pluribus honoratis

post celebratum a

formiter parveniret.
s

S.

Actuum Apostolorum cap. 9 v. 8. Dixcrat num. 8 Anonymus descriplurum sese Callisti miracula, qux pcr idem tempus, quo
Cysonium allatz
id

reverendo dicto domino decano sacrum, dictus thesaurus rhedae fuit irapositus, circum sedenti-

domino bus hinc inde, decano, Priore, lectore et


Joanne Biseaux
presbyteris.
ecclesiae Luthesensis canonico,

cjus reliquix

swit, facta fucrc

drca idem igitur tempus,

est,

arca annum 854


visum recepit;

9 Snb vesDeram ante portam


S. Nicolai c quatuor presbyten

dictae abbatiae

Cysoniensis camobii servulus

Emmo

f.

'

iv- -* +i albis et stoia,

ac Tornacum advec[3
.

quem cum sua xt-ate in vivis adhucdum egiss, translatis tcrca Anonymus hic dicat, nec ullum de Callisti reliquiis, quod sub seculi Cysonio Remos S.
noni exitum contigit,
scripsisse videtur.

feretrum rubro serico panno tectum detulerunt usque ad ingressum dictae abbatiae ; ubi ante aldomino D. tare paratum, admodura reverendo

faciat

verbum, eodem seculo

din Nicolao de Godebrye dictae abbatiae abbati cum suo conventu propontificalibus exspectanti
cessionaliter per

eumdera cantu delatum

est

ad

Responsosacellum domesticum. Ubi, absoluto - Te Deum cum collecta et Antirio, Cantico - Filia Hierusalera musice decantato

phona

conclusum

ccanobii fuit Officium, religiosis dicti

alternatim excubias noctis

cum lumine peragentibus,

448
KX MS.
R13ZEL1NI.

TRANSLATIO

S.

CALLISTI

fcr^7
;

eadem sacrum p.gnus ad eampanarum sonitu elatum est consecrat m per necdum ecclesiam Majorem,

|J de S. Calixto dominumPriorem Cysomensem cantu, tmdi. et pompa, qua pridie cum

^^^^^^ ^
^ ^
motefc

PAP^ MARTYRIS.
mu

D
'

pnel

^^^ Jr
,

remeant ibus

in-

remanentt-

bus

^dn

venerabilibus pr . cede ntium p

,a

.^

venerandum abbatem altarique Majori impositum

^^^S^
ct post

anta

Sum

rhedaa est imposithurificatiouem per claustra,

byssino auro argentoque tum, tectum operculo quatuor praediassidentibus hinc inde
variegato,
ctis presbyteris, araictis

*^\tel
gna cum

dalstola et a.mctu et

stipantibus latera maticis rubri coloris,


coloris vestitis coronatis, bysso ejusdem
:

puens
fron-

presbyteris est imposilatera stipantibus, flmpresbyteris duobus teediferis anbriasque feretri tenentibus, clero in cantu vario matecedentibus, omnique pulsantibus solemnitate praacedente,
ffiinat i s

dfnuo

uritotionem nultip iicemqe bumeris prcedictorum prmlatorum

templum campanis, ingressum est


sacri pignoris feretro in
est musice

depositoque

medio chon cantatum

tispicium
tasdiferis.
Iiinc

autem rhedaa occupantibus

in

alba veste

cum

organis canticum

Te Deum

Cyso-

nium

musico psalmo3 Ita processum cum cantu medium urbis rum et modulorum sacrorum per prosequente inde Cysonium usque,
Tornacena3,
reverendis dominis B. dicto doraino prailato et d'Aubermont, sacra3 theologiaa licentiato

quo

finito,

Insulensi Dominicano,

Jordano habita est concio a R. P. J. ac denique summum savenerando Cysoniensi

crum

in

pontificalibus a

est decantatum, topraelato cum musica solemni est perdiei eadem solemnitate Officium

tumque

Petro

B
*

et canonico et officiali

Tornacensi, Domino Ma*

An

alla-

gistro

Marco Norman altarium

sedium sacella-

rura?

multisque no et domino temporali de Brense,


prjeter nobilibus equitibus et clientibus

honorifice est in actum, feriaque tertia sequenti In cujus rei testimonium nos sacrario repositum. dictam chartam noinfrascripti respective testes,

turbam

minum nostrorum

e subscriptione e et sigillorum

rendi

Ad copiosam affluentem passim ad spectaculum. in cappis revemille passus ab urbe occurrerunt pastores F. Antonius de S. Aubin, pastor

praedicto appensione coramunivimus. Actum in Cysoniensi anno, quo supra, die Maji monasterio

decima septima.

Camphiniensis religiosus, magister Joannes Roet omni serius pastor d'Eplechin cum clero suo
populo, crucibusque et vexillis, post thurificationem cantantes et currum praecedentes, populo

ANNOTATA.

subsequente. Quibus adjunxerunt se eodem apparatu ad quingentos a Cysonio passus reverendi


pastores F. Antonius de Buissnes superior et

pastor Cysoniensis, F. Clemens le


Louniliensis,
raonasterii

Comte pastor

a Remensem sedem occupavit ab anno 1605 usque ad 1621.

Cysoniensis religiosi,

cum
festo apparatu deferun-

infinita multitudine plebis.


fuit in

b
in

Belgii oppidum in comitatu Hannonis.

4 Ubi ventum

conspectum Cysonii, occappis,

c Ordinis S. Augustini, dictz

A Pratis,

et

olim

tur.

currerunt processionaliter religiosi


candelas accensas tenentes
,

juxta Tornacum sitx.

cum

toto clero et

Prcefuit ab anno

1608 usque ad annum 1634.

populo, praelatique venerandi Cysoniensis et S.

e Aberant a

Ms.

nostro subscriptiones.

DE

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

449

DE

SS.

FORTUMTA VIRGINE
EJUSQUE FRATRIRUS

CARPOMO, EVARISTO, ET PRISCIANO


MARTYRIRUS.

C^ESARE^

IN

PALiESTINA.

COMMENTARIUS PRiEVIUS
B
E

Martyrum memoria

in Martyrologiis

antiquus cultus
:

Acta cujus ponderis

reliquiarum translationes

miracula.

,\n\o CCCIH

SEQ
Tl.

B
um

-m-^tsi
A
i

h fl ptembm -^

quatuor hi Martyres in Usuardino Ea-

rentis

nunc scculi anno xli in ecclesia S. Joannis

genoyensi codice annuntientur die


in

xxx Seinsula

Majoris,

dum hzc reparanda

erat, detectum fuit,

Augia Majori Sueviee


eodem
ibi die

notisque dein per

Ludovicum Sabbatim illustratum


ha-

dicecesis Constaiitiensis, forte

quod ob quascolantur,
et hoc

Majoribus nostris primigenio charactere transmis-

Sanctoi

dam

translatas illuc reliquias

sum. Hoc Calendarium ad diem xiv Octobm


bet
:

sic

Martyrum

ni hilominus et TologoTmen- eodem XIV Octobris die passos esse , constanter tW alios Vatiassevcrant tam Acta ipsa, quam inter Romanum hodiercanus Codex et Martyrologium codex Vaticanus quidem sequenti elogio satis
'

apud Cxsarcam Palzstinz,

Fortuna seu Forp Gervasi et Prtasi recentiotunatae. Fratrum quidem hic sicuti et in ribus nonnullis seu Calcndanis seu Marlyrologus

xim

mentio non

ftt;

verum, cum sunul passi

sint,

simul

num

Neapolim e Czsarea Patriam in Campama, hinc


translata sint

distincto

vir<nnis,

Apud Carnpaniam, Sanct* Fortunataa quse passa est cum tribus fratribus suis

eorum corpora, satU apparet

evidens,

eo tempore, sicut et nunc, licet Fratres fortasse se-

Carponio Evaristo,etPrisciano,apudC*saream, Diocletiano et Maximiano, Praeside

qucnti die, cultum simul obtinuisse. Separatim a

imperantibus

Fralribus S. Fortunatam

coli hodie
,

Capuz,

testan-

Fratres seUrbano Romanum vero Martyrologium Cssare* in ita annuntiat varat a Sorore. Hanc
:

tur hujus ecclesiz Sanctuarium quodque

typts

anno

14*0 vulgatum
nes,

fuit,

Brcvianum,

tres

habcns lcctio-

PalaastinaSancta^FortunataBvirginisetMartyris,
post equuleum, quaa in persecutione Diocletiani suparata, spiribestias, et alia tormenta

Sanct*

huic proprias, et

exActts qu* infra

ddabimus, depromptas. Cur veroS. Fortunat


lustrior in
ecclcsia,

Les

hujusque Oficw

memona

sit,

tum Deo reddidit cujus corpus postea Neapoillos vero hoc molim in Campania delatum fuit
: ;

colligi posset

,r

his,

quas Antomus Caracaoluscuefflagitantt allegavtt,

nosulo cuidam idem

rattombus,

Item Sanctorum Carponii, Evaristi et Prisqui fratrum ejusdem beatae FortunataB, ciani
,lo

secunda nimirum

vel quia

pnor
;

illa

caesa est, cut

tamcn Acta refragari videntur


arridet,

vel,

quod magis

nerunt

perceMadio jugulati, pariter martyrii coronam Prxtereo alios, qui vel solius S. Fortunat*
vel simul

Fratrum, sed magis jejune menunerunt,


et

quia major virtus audacia, et animi soacnus cnun multo liditas in Fortunata refulsit ex h*C habuit cum triplici hoste eertamen uti
:

martyrologos; uti

Ferrarium, quod, quamvis

ActU,qu*jamponderandaven Wnt,lectorfacOetntelliget.

nlurima de his

TnZLt, q
men memom,
ClU

Paulo Regio congcsscnt, nihil taActis hauttum contraquod wm


e

"" J^ZTL
u
,

^ ^^ ^
3 Prn,
,-

to*m Marty pavonm


^,^.,,^
,,.,,,,,,,,

P oab-

qMm
;

ZtLssimum

horum

MaHyrum apud Neacnncit prLustam iUud,


Q Jd
sec,o. t censent,

tatm
a, u ,

f^e Ctimnsm m nulUu,aru,


,
,

sed

fu,,,,,.

,r

ta, Caracaoius. u

'

*P11 nZ J
rium
, q ,,am,

mi

Mas

eoaem tempore
ie

vivb

,jcret-,

vmm q <s,pse-

marmori ,cisum cur-

cumque Autpertus

<,,

^u.aem
59

mel

Tomus

vi Octobris.

450
AUCTORB
S.

DE
Stephani fateatur, se rogatu

S.

FORTUNATA VIRGINE, ETC


quamtamenLaetantUUberdeMorUbusPersecntohujus cap. XVII rum ,n lucem prodiit, unicuique , qui imperaiores anno pervolverit, fiet clarum, dktos abdicasse. Hinc tantummodo sequenti ZObimperium
nescio,

D.

met tutitu,idqueperactajamsanctorumcorporumNeapoprimum exeruisse, jam a Um translatwne, calamum

II Neapolitani an-

Martyrumepocha,quam nascenleieculotv
;

/ty
t

ad quam quingenti fere anni excurrerant quoque distanintercapedinem accedit locorum

quomodo quidam, queis


videtur,

et

Baronius
ad

ipse

Martyrum agonem
neque sxpe

annum
impe-

mm
tia,

ita

ut,

quidquid de horum

Martyrum
petendum

308

referre potuerint, quo

dicti

nauiarum potissimum congerrre potuit Autpertus, a


nairatione,
fuerit.

Palxslinx Urbanus, ratores imperio amplius, neque


sed Firmilianus prserant.

Patriensiumque

traditione
in

Autperliautographum exlare

NeapolUana
eststatim

ex Autperto apparet, 6 Sanciorum corpora, prout

corpora uero

primum

/'-

mT2

sanctorum Apostolorum bibliotheca,

CI
s

;;,,.,,,,>; *~

teslis

haud diu apud Cxsarcm longissi, culo inie suolala. < per

quievere, sed a nauti* clun-

/niwi, dw-

ipse

bp*

^
,,

V no

vuua

* **- nr- *. .. ,. Sanctwn L r*-> tan* Wta- <" ,, . cW. aUUaue * itff ^'"
poi.fi.

;n

'''<

,, Pir

mi

wc

***.**
coravere:
ait,

>

unde faclum Camillus

""";;

**r " i-^-*"


rt

q. ""
qiu

"

Tultni,

et

Me

rdcnda;

lum

virginis et marPassio Sanctae Fortunat


incipit

ut

Patrienses Caelites hosce utiurbis tutelares


ps venerati sint.

tyris,

Prologus

P^/oyi/m

nihilominus

Verum cum
essel

civitas

hxc circa

Caraccioli, qui autograr deftcere disco e sequentibus

annum 455
niam
et

solo

aquata

a Wandalis Campacorpora per

phum
tatus

vidit,

verbis: Autpertus praesbyter

irai-

ingressis, sacra

Marlyrum

200

utait.

DD. Ambrosium,
et

et

Gregonurn,
,

derelicta amplius annos sine honore sub ruderibus

rss'"A*nete

Felicitate

locutos

passioreliquit.

fuere ; donec Stephanus II,


circa

NeapoUtanorum am

nobis scriptam n em Sancto Fortunat

Zaenim

Gregorii Ambrosiive

in Lectionibus

Zl i

nentionndc ad Prologum h*C pernnere

* luecjngnora perquiri, et Neapolim transfem jmtU TranslaKotec cumconti erU regnante, ut aU Autpertus, Constan-

annum 768

cre

s,

(l

Zi

et

annum
i

forte,

quo passi sun, exisUmo.

8U
e P i-

tino et Irene

matre ejus ac pr^idente


Irene

Roman.

ur

in

Prologo Legendam suam Stephano

sedis

Hadriano pontifice hujus


Constantinus
et

nommu ILante

BartholomeusClnocscovodicasseAutpertum, tradit
carellus

annnm 780, quo


utrum vero
moniius,
affirmare.

C. Neapolitanus pag

12etsequenU

his

benas sunul assumpsere, statiu


facta fuerit circa

mpem kanullatenus poM


/89, ut

verbis

rum
tio

martyExstat etiam apud nos eorumdem Stephani hujus episcopi impulsu Vita....
etiam dicata
licet

annum

Sumausun

teste

Caracciolo,

supputat,

non

exarata, cui

est,

ut ejus prsefa-

Annum 174.
qux

assignavit Camillus, sed au-

docet: hxc omnia

nos deficiant t nihilomi-

thori huic ut historiographo


eaiiinleates,

magis,

quam
e

chronologo

redacUu, nus Lectiones hasce ia unam Legendam apographum ob statim dictas uti verum Autperli
rationes amplexi,
correctis,

ipse a pag.

110

Ms. monaslerii

franslaS. Gaudiosi de eadem Sanctorum ossium


tione refert, in

cum

alia

Acla haud suppetan\

qux noa pauca occurrunt, mcndis puucis-

medium proferemus. 7 Cum itaque Martyrum corpora lignex capsx

inbasilicam,

que anachronismis, prelo dabimus.


videntur 5 Passionis Martyrum epocham iudicare Autpertus, Dwrum quidem tum immanissima <llu, quam referl
qulbiu eo-

inclusa plaustvo Neapolim advecta essent, Stephanus antistes pontificalibus uulutus ad locum, qui

Olimpiano

dicitur, prope

monasterium S. Gaudiosi
;

^SSolm

vel

cletianiel MtUcimiani

tequenticon-

ecutio,tum

pertotum Christianum orbem Uvbaniin Cmarea Palsestinm prxr

obviam processit sacra pignora excepturm

ast

dum

capsam

ut

ad principem ecclesiam deferrent, eplaunituntur, irritus omnis

kthiec anno 303, ut fectura. Cum enim pmeoutio Pagius. a prsfatU imerudite ad hunc annum notat

siro levare
fuit
;

eorum conatns

divina enim providentia factum est, ut neque


<

peratoribus indicta
teste

primum

fuerit,

eodem anno t quo


pratr

capsa

plaustro dimoveri, neque boves, quantumvis

Eusebio Cssariensi, Urbanus Paleestinx

unjerentur, ad progressum flectipossent.

Quo mira-

feciuram rccenter administrabat, necessario eonseqnitur, Martijrum noitrorum

culo obstupefacti antistes populusque ad preces con-

agonem

vel

mox

dicto

fugiunt, cisumque

demum

fuit,

sueras Martijrum

anno, (non ante, quod Autpertum

velle, ait

Carac-

exuvias in proximum S. Gaudiosi monasterium deportare.

ciolus) velsequenti conligisse, Velsequenti,

inquam;

Hoc

ubi stuluerant, subilo boves velocius

ad

cxistimavit
lute

innectendum

enim Caracciolus, eum anno 303 absoesse, ea ductus rationequod Dio-

dictum muniistertum properantes cunctis indicio fuere, divinee esse

voluntutis, ut

inibi

Sanctorum

pi-

cletianum et

Maximianum

ineunte sequenti anno,


deposuis.se
;

gnora deponerentur.

Unde Stephanus reliquiarum


S.
Qaudiosi,
licet

mmirum 304, \mp6rU

fasCCS

ejusdem

capsam in

ecclesia

hoc taceat

Eusebii authoritale omnino


scure id ngnificet Eusebius,

velit
et

sed

quamvis ob-

CunuUus, eo usquc verosimilius collocavit, vam, quamjam


inde in

dum

no-

Baronii, aliorumque
fuerit, postea-

Martyrum honorem mediMeminit ImjusJoannes

eruditorum

hxc quondam sententia

tabatur, ecclesiam perfecisset.

DIE DECIMA
\
nes

QUARTA OCTOBRIS.
ineaxtatc moribund*
quidquid
sU
falsi

451
similis depicta
r,
etsi

diaconus

in

Stephano

ita

scribens

Addidit

est.

Verum

MJCTom

etiam in Sancti Gaudiosi monasterio basilicam Sanctrc Fortunatai, in qua corpus ejusdem marlyris allatum a Patriensi ecclesia, ubi ipsa prius

de

hac

eam fUri posse non

abnuam,

tamcn suspicioncm movet tum inso-

pparitionis ralio, tutn guod

Aclajam pridem

voluit sepeliri,
una s^Jortuna
''""'

magno cum honore

condidit.

exarala xtatem Martyrissat superqu&edocerent. Sed

8 Nequc

soltun basilicam hanc, sed cliam

mona-

nunc ad ccrliora transeamus.

ereait

monialinm, quas eidem ecclesis in-

10 Anno 1501 Laura Piscicella


.a

sancli Gaudiosi

el

an "

,:iGI

servire, et abbalissx

8. Gaudiosi subessc voluii,uti

altare S.

Fortunatae, quod casum minaecclcsi.v

probalur

quodam instrumento, Longobardico cha-

rctur, iina

cum muro

inslauratura, Jose-

ractere circa
in

annum 800

conscripto,

asscrvatoque

dictaS.

Gaudiosi abbalia, cujus inuicin, prout


ita habet
:

pho Philippo civilalis Cavcnsis architeclo in manduhs dedit, ut (juidquid in hunc fnicm necessarium
duceret, audacler ex,

exstat

apud Camillum,
,

Gemma

humilis

unde hic allare ad


,

Archidiacona

et Abbatissa monasterii Sancto-

solum dcslrucndum ratus

sequenti nocte in somno


conspicit

rum

Gaudiosi Christi Confessoris, et Sancta? For-

formosissimam

sibi

adslare

pucllam, diipse continge-

tunat Virginis, ubi eorum venerabilia quiescunt corpora, ancillarum Dei una cura cuncta concrresatione
prseler

stnctc inhibentem, ne diclum altare


rei, sed personee

dignion rem commilteret. Territus

monacharum. Tradil idem Camillus,


basilir

antiquissimam hanc S. Fortunatae


hodit
,

Maii hac visione architecius mane t quae eratquinta (nonMarlii, Ut erronce habct Baronius in notis ad
Marlijrologium
ril

cam, quse usque

fallor, intra

monastcrium
in cjus-

Romanum)
ccclesiam

ac dies

Lunx, rem

ape-

S. Gaudiosi visilur, aliam a Neopolitanis

abbatissx,

qux

mox

ingressa ante idem

dem Sanclx honorem exslfuctam


siare ait ex antiqua

fuissc, idque
,

con-

bouitatcm cnire roaltare sese prostravit, divinam

S. Georgii scriptura

quid consilii in gans, ui sibi inspirare dignaretur,

itidcm LoiKjobardicis ac lonijiuscuUs exarata,


sic

qux

orationc hac re capiendum ford. Finita

sese

si

njens

Imperante Alexio Porfirogenito magno imperatore anno 29, etc, die 1 mensis Augusti 3 Ind. Neap. Sparanus Clericus, et Canomcipit
:

passus fcre duos reccsserat


faciei altaris in

cum

subito

major pars
dorsi

pavimenlum

rueret,

Parlem

decidisse scribil

Paulus Regius, vcrum, quandoquifit,

nicus ecclesiaa

S.

Fortunatae, quae est in vico

dcm ipsemet

faleatur orasse abbatissam, uli fere

publico nominato Granci, in regione Furcillense.

aule allare, et

miraculum agnosccrc vidcatur

in eo,

Verum ecclesiam hanc


omnino
esse

vel interiisse, vel

eamdem
sed

cum

capella S.

Fortunatse apud mo;

regressa quod anle ruinam abbatissa ad duos passus hoc locum habere periculum evaserit oppressionU
,

niales S. Gaudiosi

cum Caracciolo opinamur


corpora gestum fuerit.

non

antcrinn. potuil, nisi in partc allaris


,

Ddapsa

modo, quid ne his diulius immoremur, dispiciamus


porrocirca
iranslata

itaque hoc parte

apparuit

mamorea

tabula satis

Martyrum 9 A bsolutx quam


,

ampla; cumque abbatissa prodigio


tulum
subsisleret
,

attonita aliquan-

supra diximvs, a Sicphano

decidit pariler et pars

marmorei
ser-

;:;^"';:

rcliquiz cront, antistite basiUc.c illats vix


neficenlissimos sibi
rint

quin be-

sepulchri, in

qua sacra Martijrum Upsana inlus

Christi
est

Martyres experti fuetcstc,

vabanlur.
11
les,

Neapolitani

cnim antiqua, Camillo

apud inomalcs S. Gaudiosi

traditio, inter alios RaToranUnum prinapcm corummondellum Orsinum

Yulqato confeslim prodigio, accurrunt monia- ibidem altasumptisque luminaribus, dum circumcirca

rur-

dem

divinitus obliintcrvcnlu uxori SUB sanitatcm


f

rem dcnuntial illustrisre preccs fundunt, abbatissa episcopo Arianensi, qui Preconio
simo Oclaviano
poli

muss ,

mde

cl

fac.tum tradunt

ui multi

multa

oblulerint, ac prindonaria certaUm cidcm ccclesix crystalliquidcm Taranlinus pretiosissimam

apud S. Laurcnlium iisdcm diebus moraS. batur, neque hic diu hssitans ad monasterivm
ingressusque ecclesiam Gaudiosi confestim convolat, una cum monialibus magistrum S. Fortunatae invenit

ceps

namcmcem, qux
ccclesia

S.

Hsque hodie, testante Camillo, in CaGaudiosi asservatur. Tradit idem


in

Ambrosium
vim

de

Pontecorbo

Dominicanorum proad spcctaculum

miUus rclcm

quodam cjusdcm monastcm Ms.

,/,, e i j.\

Vincentium de S. Angelo ejusdem


6l

irrupisse ecclefurcs aliquando noclu per fenestram verum prsda jam onuslos, dum siam exspoliaturos
;

monastcrn confcssarium, qui


Jwcce accurrerant. Prmnissa
sis

ipsi

ergo prccc, Arianen-

per

eamdem feneslram
stetisse, ui in

egressuri
sese

foreni,

immotos

cum duobus

hisce

presbylcris ad
in
,

examen proce-

nullam

partem vertere pos-

dens,

invcmt primo
satis

fuudo altaris

marmorcam

sent, donec faclo

mane,

a monialibus ecclesiam inconfessi

tabulam

amplam

super qua cxurgebat sepuluncisquc ferreit

gressi^

mcn

sic

inventi ac culpam

chrum

diversis distinctum cavis,

pa-nitcntcs disccsscre. reddidere, factique

Contigit

Ms. docd, ut moniales S. Foret iam,prout idem cupcrcui, aliquando in imagine depictam
tunatam
asl

marmorca

arcaerat munitum. I" hujus sepulchri capite claudcin medio foramcn habens, quod
,

ignorabatur Sanct, pictorejam acccrsito,


hac enim historko

scjucnbatur craticula ferrea, verbis circumscripta Fortunatae virg. et tibus: Hic jacet corpus S.

palsafuerat, mtas (de

pktori

omninodebftjundenimiumsollicitoi somno apparuit Sancla ipsa nocte quadam in

Sed pnusmarty. etcorpora fratrum ejus raarty. dimovenda quam commode inspici hxc arca poterat,
fuit,

for-

qu.c

supcrius

altarc

coopcricns

imminebat,

mamhabensjuvenculsjestataqueinhacxtateplu-

marmorea
,/,.,,,

tabula, ferreis constricta

nodis seu an-

nmd

sc

quare Sancta tormenta subiisse, disparuit;

que

denigratx eraut, fumo adeo orrosxac


ut

452
MCIOHE
S.

DE

S.

FORTUNATA VIRGINE, ETC


ante

D.

essent, luminaria quondam U( manifetto indicio altare accendi consuevisse. Quodque

narravimus, Catnilli Tutun


ritati

ct

Pauli Regii autho-

kZSX
io

potissimum innituntur
Caracciolo teste ita

Acta

qmdem

MartyL
sium

in relsl olim consecratum fuisset oshonorem, araumento erant particul*


et lini oleo

eorumdem

tionis

tnapiunf. Nos frater

Octavianus Dei et Apostolic* Sedie grat.a episcopus Monopolitanus. et electus Ananensis etc.

tincti,

capsula lignea

cum

quibus-

dam rubrx cerz

particulis, pulvere conspersis,


in

quz

omnia intra dictam tabulam,

medio per

modum

Monendus prxterea hic est curiosus lector, aliqua sanctorumMartyrumossaantememoratam num. 10,
inventionem

rept rta,

crucis cxcavatam, reperta fuere. Dimoto hoc marmore apparuit depictum S.

Pragam

fuisse translata

tradlt

emm

12

Pessina Phosphori ecclesi*

Pragenm

pag. 472,

quare Fortunat* ejusque Fratrum martynum tumulo invenere arcam e aperto vrimum Sororis
;

quzdam
dem

a Carolo

IV

circa

annum 1356 ad eaminclusaque argentex

metropolim fuisse dclata,

antiquissimam (illam Ugno Marciano confectam, pererat,) in qua S. Marforte, quam Stepkanus n
superimpotyru ossa mire fragrantia requiescebant, chordulis seu seriebus globulositu desuper duabus (coronas vocant) qui ex albicanti osse erant

thecz deauraUv \cum leonibus et aquihs, aaquahs

tumb* S. Januarii. 14 Nec prxtereunda


tigit
:

etiam sunt tna,

qux idem
ita

Camillus refert, Miracula.

Quorum primum

con-

cemur.

rum,

dum apud

inventas reliquias nocte moniales

confecti,

quommqueUn

una chordula 63, in altera


itaque ligneam

in orationibus vigilarent, conversa qusedam religio-

72 numerabantur. Levatam
cum
reliquiis

hanc

sissimx vitx derepente concidit, animi deliquium


passa. Advolant sorores

arcam processionaliter cum

accensis
regressi,

laturx opem succumbenti,


,

Juminaribus ad sacnstiam detulcre. ac


intcr alias multas

mox

cum

ecce diu loquelx expers

sed
,

demum

ad se re-

qua*

in

eodm

ietexere, S.

versa,

palam

testata

fuit,

duos se angelos vuhsse,

Crponii exuvias invenere partem


velo serico auroqne intexto, sed in

captis,

involutam

qui thuribulis sacras reliquias adolentes tanto coru-

medio

lacero,

quz

scabant splendore, tanta majcstatr,


deficeret.

ut

ammus

sibi

reliquix

simul cum

appositis

quibusdam ramulis

Secundum

ita se habuit

Faustina Caraces-

myrti odorem spargebant suavissimum : quod vero cerncrent Martyn caput exiguum valde fuisse, exi-

ciola marchionis Montisfortii


set,

uxor cum stenlis


fxliolo

ad S. Fortunatara pro habendo

confugit,

Carponium juvcnem admodum stimatum fuit, palmam fuissc adeptum. Supererant jam marlyrii
S.

nec frustra; quod enini petiit, Sancts intcrventu a

SS. Evaristi
post juxta

et

Prisciani reliquix, quas


reperientes

ct

paulo

Domino mendt obtinerc ; quare in gratam beneficu memoriam brachium confici jussit argenteum et
,

eumdem locum
in

cum
in

S.

Car-

apud
panno

Sanctee reliquias appendi, donato pariter et


altaris

voniiossibus

uno capsula, hancque

quadam
Julius

(antepen^lbm vocant) pretiosissimo


lego; altera

monasterii capella deposuere.

Verum cum

Huic Miraculo tertium non ulmmilc


enim matrona
sterilis

Pavesius archiepiscopus Surrentanus Neapolitanam dicecesim admvnistraret, (Alphonsus enim Carafa


metropolitanus
tissa

itidem,

cum

S.

Fortunatae

capellam, quod intra clausuram monasterii esset,


ipsa

Romz

a Pio

IV detinebatur)
petiit,

abba-

commode

visitare

haud

posset, rogavit

monia-

ab Arianensi veniam

ul

Surrentanus

lem quamdam, ut per integri mensis spatium quotidie capellam visitaret


prolis,

quoque accerserelur, qui vi


jgifam*

officii

inventas reliquias

ad suam

videlicet oblincndx
,

intentionem. Expleto ergo mense


,

concepit

13 Annuente Arianensi,
iin-iii.il.

affuit

brevi post

Sur-

femina, peperitque filiolam


fcii

quam

ut

vivum bene-

rentanus, qui examine

rite

instituto,

sacras

Margesta

monimentum
Ms. sxpe memorix

quotidie

cerneret.

Fortunatam
Miracula

tumm

reUquias

recognovit,

eunctaque,

qu*

vocari voluit.

Atque hxc sunt


dicti

tria illa

fuerant, redigijussit in actum publicum, qui usque

monasterii accepta Camillus

hodie in archiepiscopali Neapolitana curia


vatur.

conser-

Tidini

produlit

Manserunt autem S. Fortunatse ossa in sa,

cristia ecclesix

et

trium Fratrum

tn praedictd

ca-

pella, donec in perfeclo

jam

altari. processionaliter
,

prius
fuere

per

urbem
,

drcumlata

honorificcntissime

collocata

exceptis

tamen capitum partibus,


,

qudc inclusx fuere simulacro argenteo


hodie

quod usque
in ea-

cum

insculptis

Martyrum imaginibus

dem

S. Fortunata3 capdla cernitur. Contigit, puto,

ultima hSBC translatio die tcrtia

Augusti ejusdetn
teste

-__-=a^x^=--

anni 1561

nam

in

illumdiem,

Paulo Regio,

Pius quartus largissimas

concessit indulgentias

om-

nihus utriusque sexus fLdelibus, qui contriti et confessi eo die S.

Fortunatse capellam visitarent


ct tis,

ne-

que his

solum, verum

qui legitime impediti,


,

modo
SUO ad

confessi et

contnti essent

ultcrum

nomine

visitationem capellte deputarent.


,

Indulgcnet

tiarum bulla
translationis

sicuti

et

authenlica inventionis
sint,

Acta cum ad manum non

qux

hic

PASSIO

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

453
aictore

bat limina carceris, impendens pro viribus quidquid valebat Dei raartyribus. Dum hrec agerentur, pervenit

ad notitiam virginis quod sancti

Dei confessores proxima essent sessione audiemli

PASSIO
EX OFFICIO PROPRIO DEPROMPTA

a pneside

qure immensis supernae patriae sucait


:

censa desideriis ingerauit, et

quis mihi

tribueret martyribus Dei participera

me

fieri,

ut

simul

cum
,

eis

per tormenta

deficiens citius

ad

sponsum

et
!

dominum meura Jesum Christum


Quidara autem ex circurastantibus

pervenirem

haec audiens nuntiavit judici, qui secundus erat

Auctore Autperto Presbytero.

a prseside, quomodo nec ad horam limina carcerum desereret, sed in excubiis vinctorum persistebat. Ille vero in exteriori illam custodia recludi prcecipiens,

quid dictum quidve fuerit factum

praesidi nuntiavit.

CAPUT UNICUM.

3 Tunc praeses furore succensus


.

illico
.

sedens
,
.

deferlur,
sistitti

.,

pro tribunali, jussit


beri,

sibi

beatara Virginem exhiintroducta

,.,

prmsidi;

cumque ad

officium praesidiis

fuisset, fulgeretque divino irradiata luraine, lo-

Martyrum

patria
:

natales
:

acerrimum

cutus est agitans caput Urbanus ita ei do vocaris? Beata Fortunata respondit
:

Quomo:

Quan-

certamen

decollatio

translatio cor,

porum primo Patriam deinde Neapolim.

tum ad terrenam attinet generationem, Fortunata dicor quantum vero ad ccelestera Christianara me esse profiteor. Prseses dixit Nega nomen
; :

Christianitatis, et sacrifica diis omnipotentibus.

Quod
tui tu
diis

si

nolueris, diversis

omnino
:

suppliciis in-

teribis.

S.

Forluna,

Sanctissimse

virginis

Fortunatae
:

Csesarea

Fortunata respondit quoque te ipsum mancipere


si
!

unius Dei culvelles, falsis

ihita

Christiana

Palestin patria
orta natalibus,
tis

fuit

in

qua nobilibus
puellaris seta-

nequaquara servire suaderes

An

ignoras,

cum adhuc

neminem

posse duobus dominis servire?

Unum
Si igi-

ageret annos, totum, quod hic

mun-

profecto sustinebit, et alium contemnet.

dus blanditur, exhorruit. Cujus mater

infidelis

admodura, fratres vero Christianissimi erant.

tur nulla ratio suadet, et duobus absque offensione serviamus, quanto magis pluribus? Uni er-

ii ii

pla-

secundum Despectis itaque, ut diximus, his, quae mundo possunt *, libere relicto matris

go serviendum

uni est per omnia placendum.

carnem
jectis,

in

Nec

est alius prceter

unum,

sicut error persuasit

centi

errore, ad

baptismum convolavit. Nec moris inquin sacrae religionis habitum susciperet,


illibatas virginitatis

daemonura.
definiat

Audi ergo, praeses, quid super his


Christianitatis, audi et crede, ut ad

dux

quodque non solum


ad

studio
ef-

perfectionis suraraam evexit,

verum etiam
:

salutem animae tuae quoquo pacto possis pertinin gere. Scimus, inquit, quia nihil est idolum

fusionem sui sanguinis dedicavit

in brevi enira

mundo,
si

et

quod nullus Deus

sit nisi

unus
si

nam
F

tempora longa consumraans, tutum semitas


cito
* tyrii in

et veluti gigas vir-

sunt, qui dicuntur Dii sive in terra,

quidem

percurrens ad palmara mar-

sunt Dii multi, nobis

tamen unus Deus pater, ex


dixit

abundal

Domino protegente hoc


Diocletiani et

modo

pervenit.

quo omnia et nos in

illo c.
:

Tempore naraque
a

Maximiani im-

4 Preeses Urbanus

Consule

tibi, et

ado-

totum peratorum persecutio immanissima a per factum est, ut orbem Christianos vexabat, unde quidam impiissiraas credulitatis praases, nomine

satagimus. lescentise tu, sicut et nos consulere

J^^w
minisque,

Tene religionem,

quam

totus

ab

initio

tenuit

Urbanus

b intra civitatem

Caesaream multos pro

mundus, ne acerrima morte florera tuaejuventuesto et tu filius tis omittas. Est mihi unicus
:

nomine Christi

vinculis astringeret, carceribus

singularis

filia

junge

te prceclaris ejus lateri-

fnilnbus carcere
ilinn
iii
i,

afficiebat. trudendo diversisque tormentis Uno siquidem impetu triginta et septem 2 apprehendens, ergastulis mancipa-

bus, et eris mihi amabilior,

quam
:

totus hic

mun-

dus. Fortunata virgo respondit

Filius tuus, cui


;

nii\ pie

Christicolas

ministrtit,

vit,

coiifessione

publicaque quos proxima sessione audire gestiebat, inter quos devotissim

me despondere cupis, tantum homo est meus auquinque tem sponsus et Deus et homo est ille
:

pedum

spatio extenditur super terram

iste

au-

virginis

mani,
fidei

Fortunat* tres pariter erant vincti gerin defensione tanto durius afflicti, quanto
tertius

tem ccelum

pariter implet et terram


;

ille

parum
semper
,

possidet terrae
illi

iste

possessor est

cceli et terr:.
isti

priraus dicepluscceteris prompti: quorura

postmodum

aborainabilis faetor,
:

Euachristus; batur Carponius, secundus Fortunata vero aequalem erga ChriPriscianus. dilectionis ostendens una sti famulos affectura visitatione teretantum puella comite, continua

delectabilis
iste

odor

conservator est

castitatis ille est corruptor cui dum adhcevirginitatis,

sero,

semper virgo manebo, quera dum accepeuna hora atque momento mille
filios

ro, sub

sine

dnlore

156
4UCT0KB
Al 11'EUTO.

PASSIO

SS.

FORTUNAT^
ad locum,

VIRGINIS, ETC.

dirigant spiritus raisit, ut iter vestrura

auimarum corquo ad illurainationem multarum Et his dictis, ab pora nostra sepulturce tradatis.
oculis

eorum

visio sancta sublata est,

antequam

cum rum sajvitiam, qui tunc Africam invaserant, cum hymnis et laudibus magna gloria, honore, beatae Forin ecclesiam, quae ad nomen ejusdem collocare curavit, tunatae optime refulget, eam
coruscat. ibique hactenus splendide et gloriose Christicolae In quo loco jugiter vota et laudes persolventes a Doraino comraoda et beneficia mirabiliter

dies illucesceret,

ducatum

itineris

ex occulto an-

gelis praebentibus.

simis

Martyrum
illa,

Venerunt nautae cum beatiscorporibus in partes Campaniae


k,

ad locum, qui dicitur Patria


sepelierunt

ibique fodientes

consequuntur, patrante utique

illo,

qui

sunt atque statira singuli reversi

in civitates proprias.

Quod

factura divina provi-

dentia
civibus

sed aliorum quis arabigat, cum non suis Martyrum corporibus consuex sublatis
;

majestate mirabilis, est gloriosus in Sanctis, in perfaciens signa et mirabilia in ccelo et terra, et usque in finem praemia largitur, et
severantibus

luisse videantur
lii

verum quia secundum evange-

gaudia sempiterna. Passa est igitur Sanctissima raenvirgo et martyr Fortunata quartadecima die
sis octavi,

sed
in

sub modio, sententiam lucerna accensa non omnibus, qui sunt supra candelabrum posita
lucere debet,
l

qui inscribitur pridie Idus Octobris,


et gloriam salvatoris Dei,

ad laudem

ac Domini

domo domini,

cernentes accolse

Jesu Christi, qui


vit et

cum

Patre et Spiritu Sancto vi-

divinitus sibi esse PatriaB urbis talera thesaurura


illud amplectentes collatum, quasi coeleste raunus innuraeras gracura jucunditate, et exultatione
tias

regnat Deus per omnia saeculasaeculorura.

Amen.

Domino

retulerunt. Deinde opitulantibus san-

ctis
triae

PaMartyribus rairificam basilicam in loco


condere studuerunt
:

ANNOTATA.

quorum mira

virtus

protectionis longelateque diffusa gratam lietitiam

omnibus adeuntibus rainistrabat,


hacque a ffandalk
vastata,

sacratissima?

hujus 13 His itaque gestis, qualiter corpus Martyris Neapolim postraodura

a Auctorem hujus persecutionis primarium fuisse Galerium Maximianum docet Lactantius lib. d^

mortibus persecutorum cap. ix

et

sequentibus; de

demontranslatura sit, sequens sermo seriatim a gloriosa Incarnatione DoAnno igitur


strat.

eadem etiam Eusebium

lib. viii

a cap.

consulesis.

b De probrosissimo hujus prxsidis


cap. vii.
c

exitu, vide

quadringentesimo mini nostri Jesu Christi fere post obitum scilicet Vaquinquagesimo secundo,

ejusdem Eusebii librum de martyribus Palxstinx

lentiniani et

Maximi augustorum,

cum Roraa-

I ad

Corinthios cap. viii

W.

4,

et 6.

Leo pontificanas ecclesia? beatissimus et primus gentis Gensericus tum ageret, rex Wandalorum
ex Africa veniens, fultus auxilio

d Psalm.

xxn

V. 4.

e Existimavit Bollandus in annotatis ad Vitam

mam

obtinuit, occurrente

sibi

Maurorum, Roeodem Sanctissimo

S. Sori cremitx die


paresitos

Februarii per parasitos seu


;

laniones

denotari

sed

malim adhxrere
-

Leone

n pontifice, cujus supplicatio ita

eum

pa-

Cangio, qui famulos fuisse domesticos interpretatur

cificavit,

ut ab igne, et caede, atque suppliciis abs-

nam Petrus Damiani


num. 17
ita scribit
:

in vita S.

Romualdi

cap.

iii

tineretur. Deinde per

Campaniam

sese

Wandali

Hujus vaccam comes quidam

Maurique effundentes cuncta ferro flamraisque consumunt, captam interea civitatem Capuara ad
solura usque dejiciunt.

superbus, et turaidus, missis parasitis, irapetu barbarico rapuit, ejusque carnes praeparari sibi

Nolam

nihilorainus

ur-

ad prandium... praecepit. Wilhelmus Gemeticensis


lib.

bem,

in

qua erat Sanctissiraus Paulinus

o epi-

vii cap.

10

a duobus parasitis

suis in via

scopus et alias quaraplures pari ruina prosternunt. Neapolira praeterea propter inclytam

fecit
f

eum

subito strangulari.
vel Gunfis.
i

mu-

Melius Gumphis, Goraphis

Jun-

nitionem capere non potuerunt, extrinsecus illam

cturam sonant quorumdam corporum

hinc gallica
est,

vox Gond, qux Grxcis yopyoc, seu clavus


vosiiue hic per gunphios siijnificare

clavelle,

depopulatam relinquunt.
Neapolim
Iranstata
Slllll.

Autpertum

14 Interea cura praedicta civitas Patriensis tunc penitus depopulata esset, nec debitam reverentiam Sanctorura reliquioa habere possent, raultis jam evolutis temporibus, regnante scilicet
Constantino et Irene matre ejus, ac praesidente

e contextu satis liquet.

g I B. Pelri epistola cap. h Psalm. cxlix v. ultimo.


i

#. 12.

Matthxicap. xvn
la torre di

y. 7.

k Hodie

Patria vulgo dicitur, estque


quse,
tesir

Romanae

sedis

Adriano pontifice, animadvertens


,

speculatoria ista

cum

diversorio turris,
illo

Stephanus

Parthenopensis p episcopus

cujus

Cluverio, cernitur in angusto

tramite, qui inter


et

raentio superius facta est q, hoc nimii decoris


esse. inito consilio

mare Tuscum seu Tyrrhenum

dexteram

fluvii
ri-

cum

sancto clero,

simulque

Glanis vel Clanis vulgo 1'Agno in mare labentis

magnatibus

quod ad protectionem suae urbis


corpusculum exinde

pam

interjacet.

Verum

locus hic,

dum Martyrum
Campanix

dignae et gloriosaa haberentur, missis exequiis r


sacrse martyris Fortunatae

reliquiis ditatus fuit,

non Patria sed Linternum vel


et

rectius

Liternum diccbatur,

urbs erat

elevans in monasterio puellarum Dei, quod beatus Gaudiosus


s

seu terrs Laboris non tantum


scopalis,

vetustissima-et epi-

Africanus episcopus intus Neascilicet

verum

et

colonia

Romanorum

eo facilr ce-

polim construxerat, fugiendo

Wandalo-

Hma, quod Scipionem Africanum acerrimum


illum

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


i

457
u

illum

Romanx
se

libertatis

vinJiccm, qui

Urbem

ob

p Ncupolis antiquitus Parthenope dicebatur

civium ingratitudinem liquerat, excipere merucnt,


et

Parthenope, una
quas

Sirenibus,
syrtibus

illis

nimirum dcabus,
Tijrrhcni

apud

lumulare, insculptis, quod ipse petierat,

fabulabantur

scopulisquc

sarcophago ejus sequentibus, qus apud

Valerium
:

maris insidere, cantusque sui suavitate prseternavigantes ad se allicere eo fine, ut navibus scopulis affixis,

Maximum
pidi

lib.

cap.

iii

leguntur verbis

ingrata.

patria. ne. ossa. quidem. raea. habes. JIujus op-

miseros in mari detinerent. Crebra


:

harum
qui

nomenclaturam derivatam puto a prxterfluenle

apud antiquos mentio


Parthenopes speciatim

agmen ducat
memiiut

Silius,

Litcrno flumine, eodem, qui hodie Clanis dicilur,

sic

apud antiquissimos tum oratores tum poetas


celebris
lib.
:

satis

unum audiamus Ovidium Metamorphoscon


canentem
:

Sirenum dedit una suum,

et

memorabile nomen
;

xv

ita

Parthenope muris Acheloias

sequore cujus
dulce per undas

Regnavere diu cantus


Hinc
calidi fontes lentisciferumque tenetur

quum

Exitium miseris caneret non prospera nautis.


Sed cum Ulyssem per idem mare transeantcm
at-

Liternum...

Verum

exciso a

Wandalis

circa

annum 455

Li-

trahere noiipotuisscnl, tanto uffcctas mcerore aiebant,


ut in
.////,

ternensi oppido,

cum

sola, uti

Martinierus aliique

mare

sese prxcipitantes huc illucque dispersae in eo

asserunt, vox Patria

mox

positx inscriptionis legi


loco brevi post ere-

quarum una Parthenope, quod


nunc Neapolis

mari

amplius posset, turris in eodem

niu, ubi

est, consedisset,

urbi post-

cta turris Patriae, sicuti et lacus,

quem

Clanis

am-

ea extructee nomen

suum communicasse
uti

fingitur.

nis ante ostia sua inlersecat, lacus Patria) usque

q In prologo nimirum,

Commentarii prxvu

hodic dicta fuere.

Nescio vero, cur unus Baronius

num. 4 diximus.
r Exequise etsi plerumque pro
ipso funere suin ser-

in Notis ad Martyrologium

Romanum
et

reliquias ho-

rum Martyrum

Putcolos

jnimum

hinc Neapolim
forta

mantur, apud Zcnoncm tamen Veroncnscm

translatas essc scribat, nisi

quod erronec

monc

de fide, spe et charitate, lintea denotant, qui-

aut oscitanter pro Patria scripserit Puteolos.


1

bus defunctorum corpora involvuntur. Ita Cangius.

Mutth.ci cap.

\.

15; Marci cap. iv

21
non

Unde

suspicor,

idem

hic vclle

Autpertum. Porro

Lucci- cap.

vin

v.

16.

ante hxc vcrba missis exequiis in Lectionibus propjiis, incipiendo

m
sed

Manifesto hxc anachronismo laboranl


ct
:

a voce haberentur, interseruntur

enim Valcntiuianus

Maximus
dolo

augusti anno 452,

sequentia

Sic disposuerunt.

Jam

olim id ipsum

455

occisi sunt

Valentinianus quidcm ante


ipsius

egerant de Sanctis Euticete atque Acurio, et caeteris praesulibus,

advcntum
vero

Wandalorum

Maximi;

hic

de beato Januario, Proculo,


quod. Sed
hsec ut

dum Wandali jam Urbi imminebant. n De S. Leone actum est ab Henschenio


o

Soffio, ac Severino,

superflua

ad diem

,.

,.<

..,

non cnnn snluin scnsum pcrturbant,


esse, sed e rudis

xi Aprilis.

verum nec Autpcrti


alicujus notx chronologos,
et

cujusdam
,

in-

Quicmnquc

acta
illu

terpolatoris

penu

ndjccta, satis cvincit


citatus

quod mteger

S. Paulini a Papebrochio ad diem


strata

xxn

Junii

hic textus

a Carac.ciolo

hxc admixta non

consuluerit, satis perspicict, S.


antistitem
a.l

Paulinum

habeat.
s

Nolanum
racciolus,

temporis

jam a 24 omnino

De

S. Gaudioso, cujus acta rhetorice dilatavit


,

annis calum petiisse. Sed excusat Autpertum Ca-

idem

Camillus

agendum

crit

ad

diem

xxvm

quod sseculo rudi,

et prorsus illitterato

Octobris, quo Murtijroloijw


inscriptus.

Romano

hodicrno exstat

vixerit scripseritque.

-*sszjkj,

'

DE

Tomus

vi Uctobris.

ACTA SANCTORUM.
45S

DE

S.

GAUDENTIO EPISCOPO MART.


ARIMINI IN ITALIA.

s.

:-.

COMMENTARIUS PR^VIUS.
Acta quantae
fidei

I.

Sancti

apud Martyrologos meraoria

cultus

vto

synopsis.

NM>

CCCI.X

i nmmnm, l\ moUU
-^

vulgoRimm.oppidumesthaud
Adriatieo mari in eo Italiee traRomandiola dictur, con,

nam primo quidem

S.

Gaudentmm

Rmam
m

ve

nim
et

scribit

anno quarto imperatorum Diocleliam


Ponlifi-

f\

ctn
'

avi hodie
.

Maximiani, atque a Damaso recenter


elccto inter clericos adscitum,

Arinnorum concilia-

cem

sacns successive

t TSbUHm IriumpLi L,, ",,,,,


,,,,,

arcu, aliUque

m*

Damasi
cletiani et

PonUfioatun,

ampta 60 anmsD,ecclestasUcos

. ui rrolisiori

Ma^mam

rmpeno postenorem

,.,,/ Apud hanc

uvtm

ah ipsismet

nemo, puto, inficabltur,

qm

fuw Bomu

ArilSS
suton

offectus

passim creditur S. Gau-

annaies aliosve aticujus notce chronoaraphos super

uti suum quondam prx..entius, ,*. Ariminenses ac protectorem, vicwosque popumnrtiircm

^^Z^iora quzdam O
ueierum,
i

taceam, refert in

partimW
ita

2Lc

rcncraL

esse,

quinimo nec in Bel 9 io

noZ

c,n penitus caruisse, satU, qu* in decursu vanis autem, nuos kic ftr,

Mrtyrologis Sanctum kunc mcmorantiZhcetneminem Maurolyco abbate reperiam anti-

JU.
nmominus

Usdem Sancti nostriAcUs, jud.em quemdam Annomine Taurum f. ilqta. . 5acrosanctam sumpseratBuchansUam divinammox

pictuHshau-

em
et alii

Zere

sen.sse, ultionem
cjus sunt) interfuit

Ad quod

spectaculum (verba
orte

venerandus Mercunahs,
:

auiorem
rolonw
cti

exstat ejus

me
:

ria in

Marty-

celebemmi devenere episcopi

Rophilus

Romano

vulgari hisce verbis

Arimini San-

Catalogo
opsin

in Gaudentii Episcopi et Martyris. Ferrarius Actorum synSanctorum Italix more suo

Leo monte Feretranus, Marraus, Gaudentius ac Geminianus. Eadem hzc omnino


Paphiliensis,

verba leguntur in Actis S.


sis episcopi,

Mercunahs Forolwien-

exhibet e Petro de

Natahbus
differat,

verum, cum

in

Opus nostrum a Papebrochio ad


illati,

ab

iis

qux edemus,

vi.r

eamdem prxter-

diem 30 Aprilis

quxque dum Sancti nostn


non tantum universam

C
anacfa

mittimus.

biograpkus ibidem veperit,

2
mo
tia,

Difficultas vero

non parva oritur quoad hujus

taboran-

SanctiActa,qux ab Hippolito Mariano dc verbo ad m fideliter, uti ipsemet infra anno 1595 diei
Januarii
tcstatiir,

hanc Tauri tragcediam, cui S. Mercurialis certo adamplexus fuisse a biographo suo dicitur, uti veram
est,

ac verbatim fere descripsit


aliis

verum ctiam

S.

dcscnpta

c.r

antiquo codice mc.m-

Gaudentium, qucm cum


fuisse

forte dumtaxat ad-

brauco, in archivo vcncrabilis socictalis S. Hiero-

idem

scribit,

Tauro prxfecto ac Martiano

numi

ei

Sanctissimse Trinitatis de

Arimino

asser-

proconsuli velut sacra mysteria


troducit. Ast vero

communicantem

in-

vato Majoribus noslris transmissa sunl.

Vidit hunr
,

qux

(ides huic rei geslx

adhiben-

codicem
tradil

Clementinus nobilis Ariminensis


partis
I,

qui

et

dasit, salis insinuat ipsemel sxpedictus S.


rialis

Mercustu-

lib.

n,

pao.

47 continere eum
,

biographus ita scribens

Nos quoque

Vitas S. Gaudentii, S. Marini,

B. Arduini, mulMarini 600


fit,

diose habentes de

Sanctorum

gestis indaginera,

torumque aliorum Sanctorum


hicaucior
i

jam vero cum idem


S.

lib. i,

pag.

123 vitam

ad B. Mercurialis Confessoris et episcopi Leibique ejus inquiviensis pervenimus tumbam


;

irciter

annis scriptam asserat, perspicuum

codi-

rentes actiones, nihil ab

illius accolis loci valui-

cem hunc

seculo xi verosimilius antiquiorem non

mus

indagare, prseter
illius

quasdam nimium teneras


;

proindeque parvam ab antiquitate, utpote

600
an-

actionum

depictas imagines

sed ut retule-

amplius annis post mortem S. Gaudentii,


no

quam

runt a multis temporum emensis lustris Acta


praesulis przedicti ablata fuerunt ab eis
sinulius tcmpestate,
tes loca
;

auctoritatem.
levis
vi

360 imiectemus, Neque


ritatit

conscriptum,

sibi

adjungere

ea vero-

hoc solum, verum etiam

quam

qua barbari Italiam pervagan-

indagator (ne dicam falsi fabricator)


hic,

sacra, ea prxsertim,

qux

extra civitatum

extiteiHt biographus

liquet

capite

non uno

mcenia erant, depopulabantur.

1.

DIE DECIMAQUARTA OCTOBKIS.


4 In qux vcrba Papebrochius
,

45<>

in
tia

Commentario
ratiocinalur
illse
;

placet
ctis

Mainardi >hronologia, qua servata,

corre-

fabulosa

prxvio ad vitam S. Mercunulis

paucis, Sancti gesta

tum ex anonymo tum ex

&uctors S D

apvareant, nihilominus edenda


:

Nunc porro

videaraus, quid picturce

exhibere

aliis breviter pi
/<

rcurremus. Epheso itaque Tonix ceoivitate oriundus S.

potuerint, quidque eis vel propria auctoris con-

berrima Inferioris Asix

Gau-

jectura vel ex populari narratione addi debuerit,


ut historia vitae aliqua texeretur.
currit punitio cujusdara judicis,

dentius parentet nactus


bus
iii

est

Christianos ambos, quir


et

Primo loco oceodem blasphemo


quo Christum

dirissima Diocletiani
iublatis

MaaHmiani

pers<

tione pro /"/<

jam
vibi

orbatus
a

Romam

adhuc

ore sacram

Eucharistiam suraentis,

catechun&nus perreanti
ptizatus,

Justinopresbytero ba-

sub ea praesentem negaverat, corara S. Mercuriali

matronam quamdam nomine Eusiticam

aliisque

peracta.

Judicem

Ariminensem,

adhuc gentilem, apud quam anno integro cum dimidio hospitatus \ucrnt, jum
fidex

Christiance religionis contemptorem fuisse,

quem

rudimentis imbuelectum
per-

pictura referebat, ex vulgi opinatione sumi debuit


;

tam ad Marcellum Papam

recentei

qui ne
ille,
;

anonymus

esset, succurrit

opportune

duxit, ut ab eo baptismi gratiam peteret.

Contigit

Taurus

sub Constantio Ariano praefectus Aqui patribus Arimini ad concilium


intulit

hoc circa

annum 308

nam

hoc

anno Marcellus

riminensis
collectis,

clectus est,

non anno 304, quod putavit Baronius

priusquam disjungerentur, vim

vacavii

enim pontificatus post S. Marcellini marui

atque ut Ursacii et Valentis confessionem, subdole contextam, velut catholicara reciperent, callide induxit
:

tyrium annis quatuor,

apudPagium

in

Critu

Baronii

ct

apud Hcnschcnium nostrum

in

Com-

quo nomine pessime audivit apud

mcntario prxvio ud
Aprilis videri potest.

Yitam S. Marcellini

die

26

Catholicos omnes, adeoque visus idoneus est, cui

prredicta blasphemia et mors condigna t.ribuerentur.

7 Eusitica ergo
sente

post

triduum a Pontifice prxalteroque


triduo
,

E
etsacrisad
Initia-

Taceo

alia,

qux ex

picturis hisce conjecit bio-

Gaudentio baptizata,
habet, exacto,

ut

graphus S. Mercurialis, monitum tantummodo lectorem volens, quam parum fidei anonymus noster
S. Gaudentii biographus mereatur, qui conjectaiir

anonymus

dia r n J idem pontifex Gauaen- Usque


l

tium, cujus Sancti vivendi propositum eadem occasione cognoverat, ad se accersivit, tonsumque mino-

tem auctorem

uti

veridicum sequi non dubitavit.

Mo-

ribus initiavit ordiuibus.

Moritur dcin Marcellus

Annotationito nihilominus monendoque ulterius in


nibus lectore, Acta hxc quantumvis rudi,
vitiosoque stylo
aliis collata

Pontifex succeditque circa annum 310 Eusebius,

mutilo,

quem Mainardus
ordines,

tradit

Gaudentium ad majores
cxunia
:

exarata,cum antiquiora

desint,

cum

excepto Sacerdotio, promovissc, postquam


Pontificatus sui
;

prelo subjiciemu.

jam per biennium

suncti

corruplam

5 Anonymum xtate
yisse scribat

sequitur Petrus de Natali-

Viri merita experlus fuerat

scd fallitur

non cnim

horum chronologlam

quod bus, in eo itidem hallucinatus ,

Sanctum aufu-

Eusebius per biennium aut amplius, quod putavit


Barouius, sed quatuor
menses tantummodo
vester,
uti
vel

maso Papa
e

a conciliabulo Ariminensi, jum a Dacpiscupum urdinatum constat cnim, uti


;

quinque ad

summum

sedit,

neque huic successit Syl-

Baronio

recte notat Fcrrarius, esse

Damasum
cum

Pontifi-

vult

Mainardus, sed Melchiadcs, qu&

cemcreatum

anno tantummodo 367,


:

vei, ut quir

omnia probata rcpcrics apud


riiSlem

Pagium

et

apud Da-

dam
S.

volunt, exeunti prxcedenti

itaque Arifuerat,

Papebrochium

in

propylxo Maii.

minensi conciliabulo, quod anno

359 habitum

magis puto verosimile, S.

Gaudentiura dictosordi-

Gaudentius jam

episcopus sese subtraxerit, non a

nes non ab Eusebio suscepisse, sed a


sebii succe

Mekhiade Euhisce sacrorum

necessario Damaso, sed a quodam hujus antecessore tom. III Annalium Baronius fuit ordinatus. Unde

Mirum

profecto,

quantum cum

,,
,

rdot de-

pag.

740 Acta

hxc, (nostra videlicet)

in

quibus S.

ordinum gradibus
tem, 7iam praeter

stmul adauxertt vtte austertta-

iltl ,,.,,,

Gaudentius a Damaso Papa

episcopus dicitur ordividisse

quintam feriam

et Dorainicam

sese natus, uti spuria rejicit, innuens

me-

liora,8ednequehaceiperomniaplacuere,praesertim

quod referant, Ariminensi


Mcrcurialcm, qucm
otum fuisse sustinet.
cta, suis

concilio

interfuisse

S.

sumediem, teste anonymo, nullum omnino cibum inde clypeo isto bat, virtutibus adeo clarus, utjam prxcinctus videretur, quo Arii ecclesiam jamjam
concilk streinvasuri telum in Ariminensi postea virtutum, nuissime traditur propukasse. Fama hxc

ipse

jum ab anno 150 dcfunHinc nescio, qux sint illa Aquandoquidem


Notis
in

qux

nostris prxfert Baronius,

quibus

Romx

fulgebat Gaudentius, magis


e nte,

mc

ad Marlyrologium

Romanum

nullum

qut

jam

currebat annus pontifimtus

^quam
tii

PetrumdeNatalibus t

citet

S.Gauden-

serx vulgaris S. Sylvestri circiter decimus quartus,

biographum.

liistorlamque si corrir

gamus, San1
irca

annum

Homam
pulsus,

508 ap-

hujus t cem 6 Duo prsterea habemus Vitx Sancti unum Arimini anno ambo plaria excusa, Italice Mainardum, mo1659 per Joannem Franciscum alterum Venetiis anno 1665 nachum S. Bernardi rhctonco morc mulper Gaudentium Brunacaum,
:

327, redditaque erai ecclesia pax, cum mox memoevocatum ca ratus Pontifea Gaudentium ad se

adeoac familiarem habuit,

eum, quoad vixit, se Sylvestrum cum detinuerit. Quinto vero, quo apud Damasum perperam scribunt anonymus ei
ut

(apud

sacerdos de Natalibus) morabatur, anno

est

lum dilatata; quod

vhto

ad historicam veritatem

ordinatus, ac immortuo

demum anno d36Sylvestro

hi authores alia Acta quam altinet, non vidcntur continuo citanU pr* oculis nostri,

Anonymi
Muisse,
,

qum

ceteris,

qum addiderunt

traditione

ac-

latuitque haud adeo pbntifice.liquitpontificias edes, usquc ad annum fcrc dccunum pontificatUS notUS cum denuo placuit diviJulii, qui fuit Christi 346,

nequemultumabinvicemdifferunt, t.pw-

nzprovidi ntis Sanctum suum

illusti

SSBMt TaLtar^ novum a Pontifice postulantes an mtm nmAri m,ncns 1Vopulo,hxreticoproconsuh Utniac

460
9 AccidU enim
id

DE

S.

GAUDENTIO EPISCOPO MARTYRE.


1 1

JUTZw** * *-"
terarum
alia,

tempons, ut iefmcto Arirm-

r*Adventari Gaudentium episcopum jam P

D
npiict

cum

me

nmtiarat Arim

pinquantem avUaU ovia

portam, pastoremque suum Ixta deducitad urbis

maPe

parte auscultanH, ocyus subveniret.


lir,; licet,
:

quam dum

ingreditur, obviam habet


;

T P^M rk ? ZSS ~-~


rum
hl

quos

.-i- mutilum exemplar -m.


sic lego

vitwsumauc vitiosumque

ut

firmorum turmam
recepta sanitatc,

qui omnes, testante anonymo,

apud anonymum

una cum universo popuh divinam

collaudabant bonitatcm, quod tantum sibi antistitem


sanctitatis largitate
largita esset.

Atquc hac cadem

die,

dum

offcrt sa-

Domino perpetuae

imbuto
Pentapolis cives

crosanctum Missx

sacrificium, statua Martis,

qux

inmedio

fere

civitatis erat,

aliaque,
;

qux supereel

Obsequia

in Christo,

quem

rant, idola derepente corruerunt

quo miraculo,

Colimus perenne.
noster praaClarescat pudiciti* vestras, quoniam
sul de

assidua

Gaudentii prxdicationc pagani

complum

ad lucem Evangelicx verilalis adducti fuere. Conligit etiam post quatuor annos, ut neptis Eusiticx,

hoc

obiit seccuIo

consul vero Marcianus

apud quam
ligno

Romz

Vir Dei hospitatus fuerat, a ma-

paene adhseresim tantum est devolutus, quod

spiritu

vexata,

Ariminum adveniens
:

sancti
ulli

maxima pars
cem
;

populi ad ejus

normam

flectit cervi-

Prxsulis opem enixe imploraret


nisi soli

neque enim

prajstolamus clementiara pietatis vestrae,

Gaudentio

sesc

dxmon cessurum

candide

ut nobis

pastorem

raittere

dignemini, ne oves

professus fucrat)

cummisertuspuellxPrxsulsigna-

tuaa pereant, sed te faciente,

Jesu Christo D. N.

vit os ejus signo crucis, cujus virtute confestim libe-

miserante, liberentur, et erroris destructionera

rata

Romam

Ixta rcpetiit.

seauantur. In omnibus bene valete.

Dum

hx ad

Pontificem litterx dcferuntur, opportune accidit, ut deemiles quidam Tarsentius nomine diu vexata a

12 Etsi vcro vigilantissimus pastor gregem suum aonec f ab inoptime custodiret, impcdirc tamen haud potmt quo- m m conci .
,

.,

minus Undecimo,
tionis suae

uti

anonymus

loquitur,

ordina-

'"'

monio inclamare non desineret S. Gaudentium, ita Serve Dei Gaudenti, adjuva rae; convociferans
:

anno universa Ariminensis


hanc Arianam

ecclesia tur-

bata fuerit ob hxreticorum et Martiani proconsulis

tcstante shnul dj>mou<\ $6

non nisi solius Gaudentii


talia

dogmn. H.rresim

fuisse,

qux sub
exa-

imperio homincm rrlicturum. Audiens

Julius

alis Constantii imperatoris ecclesiam dirissime

pontifex Gaudentiura extemplo accersijubet, inqui-

nt fidem cjus, aperitque dxmoniaci militis desiderium.

Tum

Vir Dci, Missa de more celebrata, par-

cum Ughello, Brunaccio, Mainardo, Pelro de Natalibus, aliisque passim existimamus cuicum Gaudentius una, si Mainardo crcdimus, cum Magitavit,
;

tem

sacrificii,

quam

reservarat, hostiam scilicet saiis-

rio ac

Leone, quorum hunc presbyterum, illum diacreaverat, pro


viribus aliquamdiu

lutarem eidem milili porrexit, adstantibusque

conum recenter
restitisset,

dem, prout Mainardus

ait,

Ariminensibus

legatis,

imperator

concilium

Arimini

indixit,

sanum

reddidil
et

quo miraculo plurimi gentilium,

specie quidem, ut universali ecclesix bono consuleret,

Judxorum,

hxreticorum permoti veram fidem

reveraautem, ut patrcs ad subscribendum Sir-

amplexi sunt.
tsulem datiu est i riminensifnu,

miensi Arianorum professioni vcl subdole vel violenviri

10 Julius autem Pontifex, perspecta jam

ter

tandem induceret. Verum quadringenti

et

am-

Sanctimonia,hauddiusiHconsultandumratus t quem
Ariminensibus pastorem daret, Gaudentium

plius catholici omnes, exceptis Arianis paucis, qui

mox

convenerant,

ejriscopi,

dolum

illico

sentientes
fidei

dam-

cpiscopum consecrat,
sedis

et

cum

jure legati Apostolicx


tanti
viri disces-

narunt Sirmiensem professionem, ac

Nicxnx
prxven-

Ariminum
liaud
legatis

dirigit,

Romanis

unanimes subscripsere.

Cumque
jam ab

audiret a legatis
Aria7iis
;

sum
cum
i

parum

lugentibus. Profectus ergo

Roma

concilii decreta imperator,


tUS

Antistes ad locum quemdam pervcnit,


dicebatur, uti paucos,
charitate invisit,

vm

palribus inferre meditabatur

quare eosdem

Martana seu Martiana

legatos Adrianopoli, et patres


licet

Arimini, imminente

quos reperit, Christiaiios

summa

hyemis aspcritate, tamdiu detinuit, donec ab

atque inter plurimos, quos verbis signisque ad fidem

expeditione,

quam

in barbaros
'

parabat

redux

foret.

jam

perduxerat,

infirmum quemdam genere haud


lecto affixum, et

13Interea,

inquit tom.

II pag. 861

Labbeus, inconcilia""
f/fliJJ"
'

nbscurum, amitltis annis

amedicis

Ariani episcopi, qui Nicreae Thracis jussu imperatoris (callide enim


diviseral)

derelictum sanitati ita restituit, ut e lecto statim


,

Arianorum suasu concilium


formulam ex ejusdem Con-

dliens, expfosis idolis,

veram fidem cum suis nusacro baptismate

novam

fidei

mero

viginti tribus amplexus, et


sit.

stantii sententia

sub Nicaeno nomine vulgatara

regeneratus

Missa dein

celebrata,

paucisque,
refeclis,

ediderunt, et

ad perfidiara hanc subscriptione

qui adcrant, Christianis sacra


vir Sanctus cunctis
tus,

communione

sua approbandam, non tantura legatos Hadrianopoli,


et

pacem

ac benedictionem preca-

episcopos reliquos Ariraini detentos,

itcr

suum

post

deccm dicrum moram proscquisociis

pr?eter Liberium pontificera et Servatiura

Tun-

tur,cumque in via
fecitaquam
vini

vinum aliquando

dcficeret,

grensem, aliosque 18 (inter quos

S.

Gaudentius)

saporem mirabiliter induere, per

episcopos fortiter resistentes, omnes paene totius

omnia

ilineris sui loca

verbum Dci prxdicare,


ct

fre-

mentibus incassum gentilibus,


indefesse perseverans.

languores curare

metu exilii vim induxerunt. Prxfectus


orbis antistites

et

tormentorum per
Ari-

eral eo tempore
(sic

minensi

civitati

judcx severissimus

eum anony-

mus

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


mus
vocat)

461
propinquum excommunicat, eo
obstinate adhxreret; unde
consulis, ab hujus mili-

nominc

Taurus, cui
tcstis est

hxc per

littcras

sbytcrum

consulis

AUCTORE
S.
T).

mandasse Constantium,
cditionis

SulpitiusSeverus,
lib.

quod Arianee

faclioni

Lipsicnsis,

uiiiii

1709

cap. 42,

iicrius in se concitans

odium

nempe: Ut synodum non ante Iaxaret, quam consentire se omnes subscriptionibus profiterentur.

tibus

fustibus ac

lapidibus

impetilus extra portam


est

civitatis jnartyrii

lauream adeptus
9,

anno Domini

Ac

si

qui pertinacius obsisterent,

dummodo

in

360, Libcrii

pontificis

Constantii imperatons

numerus
rentur.
ttstitcs

intra quindecim esset, in exilium pelleceterique Catholici an-

24. Atque hxc sunt Sancti Acta, qux cx anomjmo


aliisque, quos citavimus excerpta chronotaxi verosi-

Verum Gaudentius hunc numcrum excedebant,

cernentesque,

miliori perstrinximus, nolentes

majorem

his,

quam

alios omnes timore perculsos imperatoris violentix

nudis

traditionibus
)

(nam

authenticis monimentis
;

cedere, a concilio,

mox

in conciliabulum transituro,

omnino carcnt

fidem adhibcri

imo adeo inccrta,

sponte sna se subduxere, vicum

quemdam
in

clujentes y

qu.r de hoc Sancto circumfcnuitur, r.ristimat loco su-

ubi conciliabuli cventum eminus spectabant, popu-

pra citato Tillemontius, ut contcntum quemque esse


velit sciendo,

lumque copiose
solidabant.
faclt

illuc

confluentem

fide

catholica

ecclesiamAriminensem S. Gaudentium

colore uli

suum quondam episcopum, singularem paet sub

14 Vicus autem pncdiclus Catholica deinceps


fuit

tronum,
occisum.

Constantio imperatore ab Arianti

m,

appellatus, meruitque hujus rei

monumentum

Pro

ceteris itaque

Tauri

et

Martianipu-

obtinere ab

eminentissimo cardinali Spada, quod


pag.

nitionem spectantibus, qiur supcrius attigimus, qux-

apudMainardum
ad vicum, qui
in

108

sic legitur

.-

Anno 1637

que pro verbis adoptarunt Brunaccius

et

Mainardus

Arirainensi ditione
olira

Catholialiis

ad Acta

hisque subjecta Annotata lectorem remittivero vellem, ut vel mcdiotantum dinito


illa noslris

ca dicitur, ubi

S. Gaudentius cum

mus

quam

paucis orthodoxis prresulibus seorsim ab Arianis

monstrasset Baronius Acta


tiquiora

anonymi an-

ad synodum Ariminensem convocatis convenit, Cadeditque occasionera, ut pagus deinceps


*

meliorave,

qux quomodo
aliosque,

Clementinum,
quos consului

Brunaccium, Mainardum,

tholica

appellaretur,

Bernardinus cardinalis

omnes

latuerint, satis

mirando non sum.

Spada ad

tantaa rei servandara

memoriam, nec

non ad testandura amorera suum erga provinciara, ac prsecipue

Ariminum

(ut e valle

Lamo II.

nis

Thomas Spada

diu adhasrens Malatestis perse-

Miraculosa corporis inventio

trans:

raansit,

quoadusque ipse exierit Almae Urbis

nator, quo obiit


'rexit cura

anno 1458) titulum marmoreum


:

lationes factae

primum Arimini
:

hinc

hac inscriptione

Senogalliam

postremo

Montisbo-

dium

altera reliquiarum inventio.

ANNO REPARAT.E

SALUTIS

CCCLIX.

n
.

LlBERIO PONT. MAX. CONSTANTIO IMP. CUM H.ERETICORUM FRAUDIBUS INGEMISCENS ORBIS

TERRARUM

ARIANUM ESSE MIRATUS EST. Ex Sacrum tibus quadringeVtis episcopis ad Synodum AriSE

Marlxiris corpus ab
in

usdem Martiani
f.

milisi

S
tyris

exuvm

altum puteum projectum

iu annis,

d cxca m-

MINENSEM CONVOCATIS, PERPAUCI ORTHODOXI IN HUNC LOCUM VENTITANTES, UT SEORSIM AB Arianis SACRA FACERENT, et CATHOLICA communione, catholicis impertirent, occasionem pr.ebuerunt, ut vicus ipse catholica nuncuparetur, cujus nominis rationem, ac
TOTIUS REI GEST.E MEMORIAM
nalis

anonymo credimus, ignotumjacuit, donec a quadam


muliere, quae ceeca fuerat a nativitate, mirabiliter
fuit

oslensum. Rei gestx seriem, fabulis ab anony-

mo conspcrsam,

puriorcm, uli apparet, exhibel Libel-

tusjussu Joachimi abbatis S. Gaudentii Arimini

per Ccelestinum ejusdem monasterii monacum conscriptusanno 1442, acMajoribus nostris a


cisco Via, rectore collegii societatis

P. Fran-

C^SAR CARDIecclesiasticis

ejusdem urbis,

baronius

annai.ibus

transmissus, nunc vero apnd Uijhellum tom. II Italiz sacrdc

inseruit.
-

apag. 412

typis

mandatus. Complectitur

Bernardinus Cardinalis Spada

hic libcllus slaliones seu loca iitduhjentiariun,


ecclesia S.

quz

in

Gaudentii Arimini visuntur, omninonosit,

ad peregrinantium pietatem erudiendam, amoremque suum erga patriam provinciam

vcm, quarum octavam, quod e re nostra


trnnscribo,

huc

ut sequitur

Octava

statio seu locus

testandum, hoc posito marmore indicavit.


n

indulgentiarum S. Gaudentii est in eadem ecclesia

Anno Domini 1637

subtus in alio corpore inferiori ejusdem ec-

clesia?,

rcdin
clvitatem trucidatus
est,

pracfeclus

15 Hunc pr.rsulum secessum xgerrime ferentes Taurus et consul Martianus dirissima


catholicis

quod dicitur confessio in capella sanctorum Martyrura Valentini et Victoris, quae fuerunt ibidem mirabiliter reperta, cum corpore S. Gaudentii, ut recitatur in Historia passionis suae, in

quxque
riti

machinabantur

scd nihil histerconciliabulo,

invieti pugiles Cliristi,

finitopm

Gaudentius quidem ad sedei suaeplerique rediere.

quodara puteo, qui est a manu sinistra praedicti altaris, ubi est lapis in terra marmoreus, per
revelationem factamcuidamhonestaa etreligiosae feminaa, nomine Abortince, quaa erat caeca a nativitate,

Cum nlus nonnullis Arimiiuun

rcvcrsus, coacto

mox

et clcro, acta conciliabuli rcscindit,

Martianum pre-

462
aUCTORB
S D.

DE

S.

GAUDENTIO EPISCOPO MARTYRE.


;

tivitate.et

morabatur Ravennaa
cura

hoc modo

fer-

jacebant,

accedere, et ipsa inquirere, indeque

tur

Quod

jam

dicta feraina caaca esset

Ra-

extrahere.

vennze,
fide

et quotidie

cum magna

devotione, et

18 Tunc B. Abbas indutus pontificaliter


suis consociis,
et ministris, et

cum

bilitei

oslensH

um

Depro visu, seu oculorura luraine habendo cum in hac prece per multum exoraret, et
institisset, et perseverasset, fuit

omnes

alii

ordi-

nati processionaliter cruce praevia, ut est moris,

tempus

tandem

perrexerat valde solemniter, et devote ad locum,


ubi erant
illa

exausibidictum per angelum, quomodo Deus visum recipere preces ejus, et ad hoc, ut
dierat

Sanctissima corpora, existente

ibi-

dera prassente illa

Sancta femina creca, quae ve-

raereretur, quod

deberet venire in civitatem Ari-

nerat revelare ipsa, ostendente

locum

S.

Pu-

mini, et ire ad

ecclesiam S. Gaudentii, et dicere

teum, et praecipiente, ut ipsum fiducialiter aperirent.

B. Abbati ipsius monasterii, quo


dicto loco confessionis in capella

modo
jam

in prae-

Quem cum

aperuissent, et

illa

Sanctissi-

dicta erat

ma
illa

corpora reperissent, eaque mirabiliter, et ulet

quidam puteus coopertus lapide marraoreo, in quo jacebant corpora sanctorum Martyrum Gaudentii, Valentini et Victoris, et

trahumanura modum fragrantia extraxissent,


devotione, et fide
tetigisset,

Sancta femina a nativitate cseca, cum magna

quod inde extra-

cum

facie

sua ea humillimo
et vi-

herentur, et honore condigno venerarentur. ad-

et incontinenti subito oculos,

dens quod

cum

eadera Sanctissiraa corpora re-

sum, quera
rabiliter

numquam

habuerat, perfecte, et mi-

perirentur, et a dicto puteo extraherentur, et ab

recepisset,

omnes, qui aderant, prae

ipsadevoteadorarentur, et deoscularentur, quod


incontinenti visura recipere raereretur.

nimio stupore, et admiratione ex tanto, tamque


magnifico Miraculo, coram ipsis facto, quasi ex-

17 His prawnissis prcedictae


lOCi

Sanctae

feminse

tra se facti et super facies suas in terra prostrati

mona-

per angelum, utpraefertur, dictis, subjunxit femi-

adoraverunt Deum, ipsum laudantes, et


cautes in
sanctis

glorifi-

chit

na eidem angelo, dicens


non video
cum,
nisi
;

Tu

scis

Domine, quia
lo-

Martyribus suis
;

Gaudentio,
cor-

neque per

me

ipsara

ad aliquem

Valentino, et Victore

quorum sacratissima

deducar, pergere valeo. Tunc angelus

pora reperire et habere meruerunt in ipsorum et


totius civitatis praesidium.

accepit eam, et subito, quasi in ictu oculi posuit

ipsam

in

Arimino intra dictam ecclesiara S. Gaucorpora

19 Tunc praadictus venerabilis pater

abbas

non quidem
tu post tem annis,

mm

dentii , in illo loco, ubi prsedicta Sanctorura

prirao et postea successive oranes alii, qui ade-

erant, et dixit

ei

angelus

Ecce,

filia

dilecta, quia

rant preesentes,

cum magna

reverentia et devo-

tu es nunc in ecclesia S. Gaudentii de Arimino,


et in capella, et loco, ubi preciosa

tione perfusi lacryrais ex iramenso cordis gaudio

corpora sancto-

accesserunt ad venerandum, et deosculandum


illa

rum Martyrum
ris sunt, et ubi

Gaudentii, etValeutini, etVictotibi

Sanctissima corpora, et mirura in


est, ut

modum

fa-

dixeram,
;

cum

esses

Ravenper

ctum

omnes

illi,

qui ea tetigerunt, fuerint

nee,

quod deberes venire

nunc autem perge ad


sibi

perfecte curati, et liberati ab

omnibus infirmitaDeinde de-

B. Abbatem hujus monasterii, et enarra

tibus, doloribus, et languoribus suis.

ordinem omnia, quae

tibi

evenerunt, prout facta

duxerunt ea in sacristiam ejusdem


ingenti gaudio,

sunt usque nunc. Tunc

illa

Sancta femina proci-

cum magnoque honore cantantes


ecclesiaa,
: ;

dens

in

terram tota perfusa lacrymis prae niraio


illi

Te

Deum laudamus

et ibi

fuerunt in qua-

cordis gaudio, et agens gratias Deo, et

San-

dam capsa

honorifice recondita, et a cuncto po-

ctissimo angelo, atque

se sibi

humillime recom-

pulo digno honore venerata, ubi similiter fuerunt

mendans, angelus

ille

Sanctissimus, nunciusque
;

multa Miracula

facta, et ibi steterunt illa sacra-

divinus volavit in ccelum

illa

vero surgens ab

tissima corpora per aliquod breve tempus, donec


fuit

oratione perrexit ad B. Abbatem, et ostenso sibi

factum sepulchrura lapideura,


.
. . .

in

quo ponefuit

puteo, ubi

illa

Sanctissima corpora jacebant.

rentur

S.

Gaudentius repositus

retro

Tunc iisdem B. Abbas adhibens plenam fidem


verbis illius Sanctse feminae apposuit totam dili-

altaris majoris in

pulcherrimo sepulchro solemni


Juxta hanc itaque nar-

et mirifico

honore

gentiam suam super hac re a Deo

sibi

commissa,

rationem, cui potiorem

quam anonymo
martyrum
Capella

fidrtn

tri-

et specialiter injuncta, et convocatis raultis servis Dei;

buimus. S

Gaudentii corpus, una cum corporibus


Victoris

tam

religiosis,

quam

clericis,

atque

sae-

SS. Valentiniet
quee ecclcsix, S.
dicta

in

eodem

in-

cularibus honestis, et congregatis omnibus


dicta ecclesia S. Gaudentii

in

venta sunt puteo, idque in

Confessionis,
erat,
illic

chis suis, idem B.


nia, quae illa

cum abbate et monaAbbas intimavit oranibus omsibi dixerat, et

Gaudentio jam dicatx, pars


quod plurimi

etiam Lacus Martvrum,


innt, qui

Sancta femina

quo-

DiU

sacrificare detrectabant,

obul-

modo ex parteDei
beret extrahere

specialiter injunxerat,

quod de-

timam
mulali

fidei
sint.

confessionem 'martyrium passi et contu-

illa

Sanctissiraa corpora sancto-

Unde

suspicor Martyris noslri corpus

rum Martyrum Gaudentii, Valentini et Victoris, quae erant ibi in quodam puteo indecenter sepulta,
ut inde extracta in loco condecenti reposita condi-

non statim, quod vult anonymus, usque ad septua-

gesimum

post

annum
in

tatere ccepisse,

sed brevi post

eputeo levatum

dictam capellam cum cornoribus quibus in Opere nostro

gno venerarentur honore, et quod


verat, ideo

illa

erat causa,

SS. Valentini
alumno

et Victorisfde

quare eos ibidem convocaverat, atque congrega-

ad diem 13 Novembris
cti

uijetur) a

Joanne hujus San-

quod omnes

ibi
illa

astantes vellet cura


Sanctissiraa corpora

et

succcssorc, utiinsinuat

Mainardus
,/, fuisse

eo pariter ad locum, ubi

translatum t eteubmarmoreola\

20

DIR

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
22 Absolutam
basilicam

4G3
Sigismundus episcopus

A
"' vosl,

""

"'''""''

20 Tradunt Ughellus, Mainardus aliiqur rumConfessionis in ,\cm Joannem convertisse Capellam et in honorem S. Gaudentii templum satis amphim
dedirasse,

TOHE
D

S.

dicavitque in sacris Gaudentii ossibus condecoravit,


ejus honorem, postea

tandem
Slontisboiluiin a

in abbatialem,

commigrantiet

unde

et

factum aiunt, ut templum hoc,

bus

illo

Bcnedictin^, couversam. Direpta vero

(3

ItUilt,

obliterato nomine Confessionis Martyrii, S. Gau-

solo aiquata

dentii deinceps appellalum fuerit. Defuncto

autem
hocce

anno 1264, Senogallw urbeab exercitu Manfredi Sicilix rcgis et a factiosis Ghibcllinorum
turmis, una quoque templum hoc dejectum
et

Joanne

episcopo,

bellisque

destructo priori

mona-

templo, Galla Placidia augusta imperatoris Valentiniani mater,

Sterium dirutumest; unde sacra Gaudentii pignora


sub ruderibus derelicla manserunl usque ad

qux lum Ravennee morabatur, Sanerat

annum
pio

ctoque ob

Miraculorum famam mirc


a

devota,

1520; quotempore Capitaneus quidam Montisbodii


e nobilissima

novum,

inquit Brunaccins,

fundamentis erexit,

Bergaminorum prosapia oriundus,


ossa, quae

rtiam splendidissimisque instruxil ornamentis. Quin augustam egrescribit Ughellus, slatim memoratam
gie

accensus

zelo,

arcam, capta occasione, quxsivit, in-

ventam aperuit, eductaque sacra

930 anMi-

quoque operam suam contulisse basilicx, quam srrunexstruxit Joannes, priori vidrlicet, vcnun de
da,

nos inibi quieverant, ad ecclesiam S. Francisci

norum Convrntnalmm sux Montisbodii patrix detulit


;

quam

ipsamet xre suo complevit, intelligi deContigit procul du-

ubi a

mox

dicti

Conventus Patribus reveren-

bere
bio

cum Brunaccio opinamur.

tersuscepta

muro

turris decenter inclusa fuere, ap-

scopi

hujus basilicx rezdificatione, et Joannis epimorte, ut ignorari cceperit locus, ubi przdicta

scripositis etiam, ut statim videbimus, authenticis

pturis.

Sanctorum corpora requiescebant, donec tandem,per ostensa cxcam, quam diximus, mulierem mirabiliter
sunt locimonachis, qui,

Magnificum dein ab iisdem Bergaminis ante prxfatum murum erectum est altare S. Gaudentio
ITO,

utprobatur exsequenti, qux suprrius in eo


.-DiviGaudentii corpori a

jam pridem

conslructo

illic,

legitur, inscriptione

ma-

monasterio, (est ut ecclesix inscrvirent, satis amplo anomjmus ait, insignis illa hodie S.
ibi,

Rojoribus suis huc allato, Jacobus, Lactantius,


lioc bertus, Salustius, et Anibal de Pergaminis

uti

quidam

BarlMomxi
posita, et

abbatiaextra urbis AriminensU mcenia

altare dedicaverunt

ad pedem vero altaris in mu-

anno 1645 monachis reformatis S. Ber-

Cassinanardi Cisterciensis concessa) S. Benedicti


tis

Episcopi et ro itascriptum erat: Divi Gaudentii qui sub Martiano consule Pridie Idus Martyris,

Hus

'<'-

conditie, ' logaLliiini.

regulam postea professi sunt. jam inde 21 Caiperunt verosimilius Ariminenses

Martyrio Octobris apud civitatem Arirainensem


consecratus est, corpus in hoc tumulo Domino
requiescit.

mirabilem Sancti inventionem eumdem uti sinpatronem suum gularem apud Deum protectorem et
post

23 Porro
in dicto

requieverant

jam 70 annis
est

sacra ossa

earumque
ibi

nummos in ejus unum argenteuma honoremexcudifecerunt, quorum


venerari
;

neque diu post fortasse

muro, multumque

offuscata erat sancti

Mar-

Inventarum
tis

tqris

memoria, cum denuo visum

divinx proviillu-

Ughellus tomo citatopag. 418. .stse visum exhibet videri posmilemque fere Mainardus pag. 184, ubi

dentix

eamdem

illustrare

nam anno 1591

Senostrissimus Petnts Rodulphius de Tussignano


galtorum prxsul
ct

exuvix post mnt. Quieverunt aulem S. Gaudentii usque ad annum altare majus sxpedictx ecclesiz
circiter

comes universalem diwcesis suz

visitationcm instituens,dum apud Conventuales

Mi-

dimidio 590, quo tempore Senogalliam,

fere

divrrtit, nores Montisbodii suos antehac confratres

(per militem capitis excepto, miraculose


asserit Brunaccius) delatz, a

quemdam

eodem

die,

qux erat\S

Octobris

S.

Gaudentii

ossa,

Sigismnndo tunc Sc-

quorum
sit;

twtitia haud adeo certa erat, perquiri jus-

nogallix

procsule

honorificentissime exceptx sunt,

exeunte seculo conditzquc in arca marmorea, qux Sebastiani extra Senogallia: urbis in ecclesia S.

bus

quare aperto post altare muro turris, adstanticum episcopo R. P. Joanne Angelo Acurio

xvn

mccnia asservata adhuc


hodie

cemebatur,
in

et forte

usque

cemitur cum sequcnti inscrimenti facie ac semifracto lapide adsinistram


ptione
:

anteriori

monu-

ConventusGuardiano, cum universis Fratribus, et Bartholomco Alberico episcopi Notario, invenla est satis ampla chordisque capsa ex nuceo ligno confecta
illiqata,

quam

episcopus

mox cum

luminaribus ac-

mandavit, et ad saccnsis rcvrrmtrre muro rduci Hic dum recluditur, veras S. cristiam, deportari.

hujus Sigismundus Senogalliensis episcopus corpus in hoc tumulo Sancti Gaudentii

Gaudentii

Re liquias iniM

assrrvaii, seqnentes,qux

adjectx erant, testabantur scriptuiw

quarum

prior

solemniter collocavit.
reliquiis gaudebat Senogallia,

Vix Sancti

cum Mi-

sicerat: In Dei nomine amen. Anno Domini mdxx, de mense Martii in ultimo praedicti menGaudentii Marfuit extractum corpus Sancti
sis

ut piissima, raculis adeo inclanterunt,

qux tunc VeTheodelinda

regina rons aqebat, Longobardomm

lignea, pice tyris existentis, in quadara capsetta cura clavis corara ligata cura chordis, et clausa

accensa, simul, ut pestis, Bavara, studio devotionis flagellum Sancti interqu* dirissima grassabatur, ossa venerabunda incessioneaverterct, sancta ejus

testibus, videlicet D.

Joanne Baptista Ventura,


,

et FraSer Augustino, et Barnabeo Pijssirao Fratre Floriano, et tre Antonio de Fortia, et

basilicam sumptibus suis uisU, nec diu post nobtlem Senogallix acprcliosr exomari voluit in ea

Fratre Luca, et Fratre Joanne.

24 Altera

In Dei noraine amen. AnnoDomini

ccitari
r ,l!a,

qux

dicitur, stadiis v,x S. Gaudentii Curtes


dissitu.

mdxxi, die secunda Martii cum licentia

D Thomae
.

Mercurii Vicarii Reverendiss. Doraini

Episcopi

12 acivitate

Seno-

464
AUCTORE
S.

DE

S.

GAUDENTIO EPISCOPO MARTYRE.


vi-

Senogallien. una
delicet magistri

cum voluntate DD. Priorum.


Thoma*
Befti, et Franscisci

Capellam intra ipsam ccclcsiam, cujus primum an-

D.

Ser

gularem lapidcm ipsemet,


posuit

priusqum

disccderet,

de Fortia Dominici nec non R. P. F. Antonii Ven. P. Guardiani prseteriti, una cura voluntate
F. Floriani, F. Petri Simonis Guardiani futuri, F.BaptistaeBaccalarii.Fratris Luca3, et aliorum

Tussignanusac dnu duecesis sux visitationm


cst.

prosecutus

Perfectx interim Capellx picluris-

que Sancti gesta mire exhibentibus ornalx Joannes


Baptistae nobili Tranquillorum gcnere dono dcdit

Barde dicta terra prasentibus Ser Bernardino


tholoman, Ser Persimone Nicola?, Ser Augustino Francisci', Jacobo Verzilli, Bernabeo Pijssirao,

arcam ex

Istrio

lapide

confectam, positamque in

eadem S. Francisci

ecclesia sub altari,

quod Tran-

quillinx familix gaudebat patrocinio. Extracta ita-

Antonio Mei, Ant. Baptista3, Marco Guidi

prffl-

que

est

hxc arca,

et

artificum ope adaptata, politafacie,

dictumcorpusfuitextractumdepra3dictacapsetta pici, et positum in Capella ejusdera Sancti an-

que in anteriori prxsertim

ubi

rotunda in-

serta est fenestra pulcherrimo circumdata cncarpo

no, mense, et die ut sup. F. Antonio


del Convento.

Muratore

seu corolla foliata

cum

sequenti inscriptione

Coro-

Guidi de consensu

Ego Jo. Baptista Hieronymi Marci omnium scripsi manu propria.


prxdiest

nammeruit, vivet
scu crate fcrrea,

in asternura, clausaque clathro

qux quatuor itidem

clavibus

ape

Hxcque
cti

ita

contigisse liquei ex attestatione

rinet una\claudi poterat.

Ad

dextram dictx fenestrs


:

cpiscopalis curix Notarii,

qux hujusmodi

sequcntia insculpta erant verba


tius Arirainensis

Sanctus GaudenConstantii

episcopus tempore

Bartholomaeus Albericus
Notarius curia3 episc. Senogall.

imperatoris Ariani conciliabuli Ariminensis acta

rescindens vario tormentorum genere a proconsulis militibus trucidatus est


;

ad sinislram kxc

In Dei nomine amen, anno a Nativitate D.

N.

Sancti Gaudentii episcopi, et Martyris ossa ob-

Jesu Christi millesimo quingentesimo nonagesi-

scuro loco condita post annos septuaginta divinitus inventa in hoc monuraento a F. Petro Tussi-

mo
sis

tertio indictione sexta die

decima sexta men-

Octobris tempore pontificatus sanctissimi in


Patris,
et

nianensi ex Ordine

Minorum conven.

Senogall.

Christo

D. N.

D.
sui

Clementis divina

episcopo et comite, inspectante populo Bodiano,


et ejus

providentia
ilta-

PP. VIII Pont.


facio, et

anno secundo.

sumptibus

illata
:

sunt anno 1594

supra

25 Fidem

verbo veritatis attestor ego


curia?

vero in capite faciei

Reliquise Sancti Gaudentii


in

Bartholoma^us de Albericis

episcopalis

Martyris; infraautem: Lavit stolain

sanguine

Notarius et Scriba, qualiter admodura Ulust. et


Reverendiss.
D. F. Petrus Rodulphius

Agni.

Dei et

27 Elaborata
presso coopcrta

dien arca minor e cupro intus cy-

stat

Apostolicre Sedis gratia Episcopus Senogalliensis


et

tinctaque

colore

purpurco,

Itah
ct

li e

Comes, in visitatione de anno raillesimo quin-

cremesino, cui Sancti ossa primum imponenda


sic in

'"'!' "'" in i

gentesimo nonagesimo primode mense Octobris,

lapideam arcam inferenda erant

confectum

dum
gall.

esset in terra Montis Bodii dioeces. Seno-

pariter et brachium argenteum

gemmis quibusdam
ui posito intus

apud Fratres

S.

Francisci Ord. Min. Con-

intextum

satis nobilc in

hunc fincm,

vent. praecepit perquiri scopi et Martyris in

Ossa

S. Gaudentii Epi-

brachii osse, anniversuria translationis die quotan-

muro
in

ecclesi S. Francisci
ita

nisin processione deferretur.

Interea vero Tussi-

penes altare S. Gaudentii condita, atque


juvante) comperta sunt

(Deo

gnanus, quo pleniorem reliquiarum notitiam adipi


sceretur,
ecclesia

quadam capsa
et

lignea

cum

scripturis intus fidera facientibus de veritate

sanctorum Reliquiarum a me,

ab

aliis,

qui

haud ignarus, quasdam etiam Arimini in Gaudentii asservari, litteras super re hac dedit ad illustrissimum Salicinum Ariminensem
S.

raecura erant visarum, et ita fidem facio et attestor,

ac in fidem has praesentes raanu


rogatus, et requisitus.

mea

scri-

tunc prxsulem, qui examine rite instituto, per Justinum Calanium vicarium suum Generalem respondit,

psi, et publicavi

sequentes dumtaxat attamen veras solius capitis

reperiri partes, videlicet: utraquc ossa supcrcilio-

Signum

raei Notarii.

rum,

occiput, frustula duo ossium superauricularium, os medium inter oculoset maxillam deficere
,

Hoc modo recognitx Sancti exuvix eidem capsz denuofuere inclusx, eodemque, quo venerant, modo, prxscntibusjametiam,quia Tussignano vocati adrant, terrx primoribus,

vero maxillam ipsam,

mcntum,

et

partem

ossis,

quod

residuum
tionc,

efficit

fascix collaris.
el

Facta hac informapontiflce facultate,

petitaque

obtenta

ad

eumdem locum

re-

Tussignanus una

cum

magistratu ac deputatis so-

portatx; clausus dein

esi

opere ccmentario murus,

lemnem translationem
gusti anni

donec de loco tanto thesauro magis apto, decentiorique conventum esset.


(

1594

statuil in diem in mensisAuquare non tantum universus dioe-

C esis Senogalliensis clerus

ention

26 Coactoergosequeuti die illius terrx Convcntu, maluram habitam deUberationem arcam demum
conficiendam statuunt, quatuorclavibus rescrandam,

populusque ad hanc solemnitatnn invitatus, ac prxsciiptus, qui servandus

quarum unam Magistratus, alteram Custos sacri Montis, tertiam Guardianus, quartam senior honoratxorvc

Bergmmx stvrpisconservarent.

modus fuit, verum etiam datx sunt a Tussig nanolitterxad illustmsimum Ferrantem Farnesium episcopum Parmensem et Uarchix gubernatorem Gabnelem de Monte episcopum Msinum etJuUum
erat,

Resolutum
seu

ettam novam exstruere publico *re

xdUulam

tur

Ottinellum Fanensem, ut prxsentia sua dianaren eamdem solemnitatem ,,,

pff^
litteras

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


litteras
ct

465
\ci roi
j
i

haud

illibenter

annuentibus congrua,

sicuti

diximus, finem reccntcr confccto adaptavit, immisit-

universo adventuro clero praeparata sunt Montis-

que

deinde sumens reliqua ossa collocavit in arca

bodii hospitia.

cuprea,

qux primum candido

subtili.ssimoque serico,

dein cnjstallo, ut

vidm

reliquise

possent, cooperta

clausaque, in eodem archivo,


sionis dies illucesceret, III.

dum

solemnis procesaccensis cir-

deposita

fuit,

Solemnissima Reliquiarum transi

um

circn luminuribus, cl fiR.

PP.

Conventualibus
assidua oratione

latio a tribus episcopis

cohonestata

cum RR. PP. Capucinis eamdem


advenerant Parmcnsis
ct

cultus Sancti in Belgio.

sHpantibus. Sequenti ergo die secunda

Augustijam

Funcnsts cpiscopi, (JHsino


licutt)

cnim pcr culctiultncm non


pignosacri-

cum,

caittatis

so-

lemniter per Tussignanum vesperis, pater quidam


l

ra

iii

Triduo
venit

ante prxstitutum translationis diem ad-

Franciscanus, multa prius

in

Sancti laudem prscla-

.slKiin ttclniti

Senogallorum prxsul Tussignanus ac die

re scrmoctnatus. publicavit indulgenlias,

quas Cledevotio-

prima Augusti prxdicti anni 1594 S. Wram isd


ecclesiam

mem
iiciu

VIII ad magis excitandam ftdelium


largitus fueral.

cum

prxfecto urbis, primoribus,

et

fre-

quenti populo ingressus, pontificalibusque

indutus
ser-

31 BulLc Clcmcntvi.r c.rcmplar


raens

sic sonat

Clemdulgen

cupream, quam diximus, arcam sacris ossibus


vandis destinatam,
xil;
et

Papa VIII

universis et singulis prsesentes

brachium argenteum benedi-

litteras inspecturis

salutem et apostolicara beneF.

quo facto R. P. Franciscus Juannes Zabazziet

dictionem.

Cum

sicut accepimus venerabilis

nus

R. P. Bartholomeeus

Vetuli de Corinaldo
in

Petrus episcopus Senogallien. die tertia Augusti

seepedicti

conventus guardianus nuceam arcam,


ossa

proxime

futuri,

reliquias S.

Gaudentii episcopi
dicec.
in ca-

qua sacra

eo usque asservata fuerant,

muro
tri-

et martyris

ad ecclesiara terrae Montisbodii

turris rcccrciitcr ciluctam

eodem

fcrc,

quo

ttiitc

Senogall.

processionaliter transferre ac

ennium, modo, sonantibus sine intermissione campanis, organis tympanisque, ad sacristiam deporta-

pella ad illius

honorem

in dicta ecclesia

exacta

decenter collocare intendat. Nos ad augendam


fidelium religionera et animarura salutera ccelestibus ecclesiae thesauris pia caritate intenti,

runt,

preesentibus

hic,

ut facti testes forent,


et

M.

Philippo Thegetti notario publico


vogallicnsis
cancellario
et
,

episcopatus Se-

om-

M.

Hortensio

Duranti

nibus utriusque sexus Christi fidelibus vere pcenitentibus, et confessis,


refectis, qui

Montisbodiensi,
torii
tariis

M. Scipwne

Colbassano tcrri-

ac sacra coramunione

Montisbodiensis cancellario publicis itidem no.

processioni prsefat devote inter-

adfut re pariter e Montisbodiensibus Tsidorus


,

fuerint,

seu dictam ecclesiam, et capellam die

Fidelis capitaneus

M,

Tiberius

Verzelli et

M.

translationis prsesentis anni, et deinde singulis

Joannes Antonius Micheli Bergamascus.


et rite

annis anniversario ejusdem translationis die visitaverint, et ibi

exa-

29

Dum

sic

arca in sacristia deposita erat, Tusrecludi

minata

pro Christianorum principum

signanus

eamdem

quidem statim

volebat, sed

concordia, lKeresum extirpatione, et sanctse ecclesiae

veritus populi. qui multus supervenerat, pressuram,

exaltatione, pias ad

Deum

preces effudein-

simul quodjam audita


tulit,
ct

esset

prandii hora, rem dis-

rint,

plenariam omnium peccatorum suorum


in

uuceam cum

reliquiis

arcam includi jussit

dulgentiam et remissionom misericorditer

DoS.

archivo publico, quod in eadem sacristia crat.Sumpto autem prandio , Tussignanus


tu,

mino concedimus

Datum Romae apud


piscatoris, die
tertio

una cum majtslra-

Marcum sub annulo

xxm

Julii

primuribus, ac deputatis ad ecclesiam rediit,ac,

1594 Pontificatus nostri anno

ne quid muneris sui desideraretur, assumpsit secum

Franciscum Mariam Tassuni Urbinatem, Ptalo-

M. Vestrius Barbienus

meum

Francuitm peritissimOS medicos,

et

Magi-

strum Innocentium Innocentti clurunjitm pariter


expertissimum,
aderant simitl
Tsidorus
rent,
cl

32 Facto

mttnc

dcsidcratx

translationis
dispositis,

diei

die lil

iu-

gilSti /ic/- in

qui ossa diligentius c.camntarent


prxdicti
tres notarii et

cunctisque ad pfocessionem rite

Tussir
lata

n, mii-

Capitancus

gnanus Senogallix prxsul (honorem recusantibus

cum M. Bamabeo
et

Roberti, ea, quae vide-

Parmcnsi

ct

Fanensi) solcmncm inchoavit Missam,


ptimse
digiiitatis

tcstutun, cum,

arca ex archivo elata, solula,


chirurgus reliquias in
corporis ossa, confecto

'cnsibus

clericis

dictoque

apertaque, praefati medici

evangelio tantisper cessavit,

dum

Octavius Pascutii

ea servatas

uli

vera

humani

Grammatic.c alumnus Sancti gesta brevi sed vmusto

desuper per notarios instrumento, agnouere; crant

hexametro carmine cecinisset

.-

quo facto missa-

aulem ossa sequentium corports partium


brachioruiu,
dorsi,

capitis,
et

que peracta, sacrisliam una


tatis, et

cum

magistratn, depu-

manuum, cruiium, costarum


supra monuimus,

spinx

prxdictis notariis ingreditur; ubi arca

cum

proindeque totius fere corporis ossa, dimi-

brachio urgentco cx arcltivo pcr


ventuales elata et ad principem
,1,/u

RR.

Patres Conest,

diu capitis, ut
cepto.
inclusa tlieca fiwre,

tantummodo ex-

aram dcportata

imposita portatili pretioseque ornatx


6i

lecticx,

donec,

30 nisperactis, Tussignanus sumptum reverenter os bracha involvit serico Multitio primum viriilt,

(juam trcs episcopi

PetTUS Rotati Fanensis vica-

rius lcvantcs dctuleruitl usjuc ad ccclcsi.c

januam,

dctn altcri Cremcsino scu pwpureo, auro artifir

ubi cxcepta ab iisdem patribus Convcntualibus, ab


his aliisque clericis altern

ciose intexto, sicque brachio argenteo in hunc,

quem

natas urbis

Tomus

vi Octobris.

61

teas,

4G6
hI

DE
i

S.

GAUDENTIO EPISCOPO MARTYRE.

MOIO
S.

w l,,,

que ab assutente

r^rz
'""' T

"""'""""""

w
<s

,,,,.

- /W

^^ -7""*
,

" ' r 3 * ~ ^^ ^^ SL *.--**


senosallien
-

hoffiinura

toc

hora facta vesperarum

tf

dederunt , u t

'

,,,,,,
:

sequenH dte 4 mterdecanttttas; illucescente autem

^rj
->

',,;,,
relere
lera die,

"""

"

jm **
,

nrt

, '

'"',

,1

Se

plbi Liduo adhuc mansU, donec


crat

al-

contingeret, Parac ne quii porro eiusmodi

qus

a.M.ai
AugusU

..,,,, ieinlepsportavit,

interea Senogal-

celebrata, sequenU ite VI

ZeTZeZ Jm
,, ,1
,
vi
,

continuo arc* haoeiant ad-

Kam

reversus

est.

Atque ta.

rjl?Jf-*ft- -** ^
';,,',,,
urbis plateas

,,,,,

ri. -*. M lfalW. aeta,


" s "'"'"'" s
1597
'

gu* . Scipio,
/""' re
in

''""'""'"'"'

*rt

~m

kie

compend.un,

* (M.
e

pse

Senoga

tf

""""

'

r**~.

novumati-

33 SicprogLiperprincipes
vtnerunt ad monasterium

m-

monialium, dktarum a

tantisConsolatione, quibus Parmensii ex ordine devo egressus sacrum brachium, ai ei ipsarum per

adeadem. s, vlu, dixiamandantes. Cxtcrum antiquam lllam, quam ecclesix mus. marmoream arcam, qiue sub ruderibus
lectorem, qui

pUra

iestderat

S Gaudentii extra portam


remanserat,
petierunt
ei

civitatis Senogalliensis

tioni

fiem

satis,
, ,

ostendit; et

vm rm
eamdem
,

secutus

mox ad locum suum ,,, ac U bi demum ad


.

obtinuerunt

anno

1610

a reveCanonici Cathedralis capituli ejusdem urbis (cui rendissimo B. Rusticucio a Rusticuciu Sttns, anno 1483 a Sixto bona monasterii S. Gaudentii

S. Francisci ecclesiam

rediere, simul ac

/lTO omnis

mm

magistratu

introierat,
et

extemplo
reli-

clausz sunt ecclesix janux,

cuprea theca

IV

concessa erant) abbate


est

commendatarto, confc-

quiarum cum brachio argenteo\in erectum noviter aaeellum, noviterque in eodem lapideum mausoleum
hcnorijice est illata, et

ctumque

desuper instrumentum publicum per

Valerianum MarchetU, pnblicum Roccx Contrads


notarium
;

apposita sequens in perga-

transtulerunt autem prxfati canonici arin

scriptura
'

Sanctissiraa haec ossa etreli-

cam hanc

suam S. Sebastiani ecclesiam, extra


et

quia? divi Gaudentii episcopi


tyris die

Ariminen.

et

Mar-

civitatis mcenia sitam, in qua

usque hodie fortasse

primo raensis Augusti 1594 indictione

visitur.

septima pontificatus sanctissimi in Christo patris, et D. N. D. Cleraentis divina providentia


PP.' Octavi ab
in

35 Superest r

cultus,

quem Sanctum hunc


'
.

in Bel-

Sancli au-

gio obtinuisse initio

diximus,

et

revpsa satxs

anti-

tem cvltus ,,, Belgium

admodum

illust. et

Reverendiss.

quum hunc

esse disco c litteris

Reverendi admodum
pastoris

Christo patre fratre Petro Rodulphio, Dei, et

Domini Leonardi Schindelii


Diesthemiensis, anno
tis
:

Begginagii
nostros da-

Apostolicae sedis gratia episcopo Senogallien. et

1659 ad Majores

comite, commissarioq. ab

eodem Sanctissimo D.
astantibus magnificis

nam

eo tempore in dicti

Begginagii valeludieffigies eral S.

N.

specialiter
:

deputato

narii sacello,

S. Leonardo sacro,

Dominis

Sigisraundo Accurio.OttavianoGuidio,

Gaudentii antiqua adeo, ut vetulae


eidem Schindelio testats fuerint,
rilia conspexisse
rii
;

istius

temporis
a pue-

Scipione Mancino, et

Thoraa Menchetto

priori-

se

eamdem

bus magnifica3 communitatis Montisbodii, magnificis

ast

ignotum fuisse pictori martg-

dominis Andrea Accurio, Ottaviano Guidio

genus, re enim diligcnter examinata, comperi,


in dicta efjigie

praedicto,

Joanne Jacobo Pascutio, et Baptista


deputatis,

Martyrem

supinum humi incumbcrc


manibus pedibus-

Francolino

ac

magnificis

dominis

juvenili et satis speciosa facie, ac

Francisco Maria Tassoneo de Urbino dicta^ magnificae comraunitatis

que jam mutilum serra coeptum dissecari ab humero


dextro ad coxendiccm sinistram

medico phisico, Tholomeo

cum hac
reddo
:

inscriptio-

Francolino pariter medico phisico, et Inocentio


de Innocentiis de Montebodio chirurgo, recondita fuere in prccsenti archa, et

ne Flandrica

quam

latine sic aliter

Sanctus

Gaudentius Martyr; sed

hunc Sanctum pas


Testatur quoque
id

omnia desuper

sum

esse, c dictis

facile colligitur.

gesta in publicam et authenticam

formam redacta

idem Schindclius, Martyrem hunc


lionmrm
////-

temporis a

a domino Hortensio Durante not. pub. domino


Scipione Colbassano cancellario dicta^ magnificje
comraunitatis
,

podayra laborantibus invocari solitum, Missamque


in

ejns

n lcbrari

ccrum ctiltum huncjam

meque Philippo Thigetto

infra

dudum

trssasw, cr e suspicor, quod dictam cf-

scripto Reverendiss. episcopi praedicti cancellario,

figinn, fortc quod artcm

minus saperet, una aut

al-

prout ininstrumento rogato, ad quod, etc; in


etc. Dat. in ecclesia S. Francisci

tera seu sacelli immutatione, seu altaris deslructione


in solarium asportaverint.

quorum fidem,

ejusdem mensis Augusti die 3 qua solemnissiraa


fuitfacta processio;

36 Similis per omnia Mechlinia


Nassavko imago
visitur,

in

gerontocomio fuitpropag^
,us
'

intervenientibus illustrissi-

n solam

excipias Flandrisonat
.

mo

et Reverendiss.

domino Ferrante Famesio

cam inscriptionem, qux Latine

stc

S.

Gau-

et

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


et

467
totis intentionibus cupiebat.
s
1>.

amplius; unde illud Mcchliniensibus laudi omni-

sacri

fontis

undas

no vertendum, quod
simul
et

cum

hujus imaginis antiquitate

Interea Darasus a Virclarissimus Roraanae ecclesise

usque hodie servaverint sancti Martyris culaliis-

episcopatum sumpsit; ut enim audivit Eusi-

tum; consueverunt enim podagrici, chiragrici,


enixe implorare, luminaria non pauca ante

tica,

quod Daraasus sedis Roraanae esset episco-

que ejusmodi doloribus cruciati hujus Sancli opem

pus, accersivit ad se Gaudentium, cui ita allo-

eamdem
circa
te-

quitur dicens
cuisti

Famule Dei Gaudenti, ecce do-

imaginem

acccndi jubentes; nec immerito,

nam

me

per pluriraos dies credere

unum Domi-

medium

elapsi saeculi, pro ut idem Renschenius

nura ante saecula natum ex Patre, et Patrem


sine initio cura Filio et Spiritu Sancto in Trinitate

statur, complurcs asseruere,

ac nominatim praeno-

bilis dominus Serats, sese, invocato hoc Sancto, le-

perfecta

nara antequam huc venisses, quasi tu-

vamen non modicum

ab istiusmodi doloribus cxpertos

ba cum longinquis intonat, hcec vox apud meas


personuit aures, sed

me
stum

quare

et eo

tempore die xiv Octobris

dum

fe-

dum sermo

tuus circa nos

ejus recurrit,

solemnem

obtincbat

Missam,
colligo,

ast

claruit, profecto credidi, et raente

devota obtera-

morem hunc jam diu exolcvissc, cxinde nec umbram magis cjusmodi sciant RR. PP. Augustiniani, qui

quod

peravi, deposco clementiam tuam, ut sicut

me

credere

fecisti

veram Trinitatem
veritatis, ut

in unitate, sic

tamen a centum jam

anilis

in dicti

me introducas viam

dum

sacratissi-

gerontocomii sacello sacra peregere

soli,

nosque ho-

raa aqua ero lota quousque latenter ea apertius


operari possim, operando vitam,
sti,

diernim
esse,

Saticti cultum accurate edocuere.

Famam
xtate

quam

proraisi-

similem ctiam imaginem

exstiiisse siia

percipiara sempiternam.
ait:

Lovanii in seminario Hibernorum, idem memorix produlit ITcnschenius , dubitavit nulcm, quodnam
hoc esset

2 Ad quara Gaudentius
tis

Domina, quod

"7

cnpienlcm lmienlei
.

postulasti, conferre nonpossura, b quia sacerdo-

E
b

seminarium

verum similem imaginem

rainisterium mihi traditum non est;

tamen

si

nec in collcgio

Hibernorum, nec apud

RR. PP.
in-

toto corde credideris in Dorainura


stura, per quera salvaberis, qui

Jesum

Chrier-

Dominicanos Hibemos nec apud Franciscanos,


quisitione rite

mundura ab

mstUuta, hactennsdeprehenderepotui.

rore liberavit,

sjeculum perditum recuperavit,


c,

sponte se exinanivit ibrmam servi accipiens

qui cura esset in gloria Patris nihil carebat, sed

omniasibi aderant, in tantumse humiliavit, quod


de Beata Virgine Maria nasciturura se demonstravit.

Virgo virgine natus pro nobis morti se

ACTA FABULOSA
AUCTORE ANONYMO.

tradidit hurailiatus, tertia die surrexit,

uta per-

petua raorte resurgendo nos liberaret, per fcemi-

nam

sa^culum corruit, per fceminam sublevatum,

per fceminara in dispersionem datura, per fcemi-

nam Deo
mando

Patri est reconciliatum. Haec audiens

Eusitica corruit ad pedes Beati Gaudentii lacry-

dicens

Qui hoc non credit, stultus est

et

Ex

Ajwgrapho Codicis Ms. Ariminensis Hieronymi


et

animalibus coraparatus. Serve Dei altissimi, audivi,

confraiernitatis S.

SanPelro

quod Damasus Vir nobilissimus episcopa-

ctUsimce Trinitatis, collato

cum

Iem dignitatem conscendit, earaus et petaraus ab Sacraraentum, ut eo, ut concedat raihi baptisrai
possim regnum percipere aaternum. Cui Beatus
Gaudentius
ait
:

de Natalibus aliisque.

Quod
:

vis,

Domina, faciamus.

Ad

quem

Eusitica

dix.it

Post occasura

solis noctis

GAPUT

tempestate cautius, ut possuraus,


I.

properemus,
d
lege
USC li:m
|

* ne forte prosapia d experiatur. et prius accipiam, quod cupio, me interficiat e. Cui Beatus

prl
,

Sancti Gaudentii patria

profectio
:

Ro-

mam

ad sacros ordines gradus

qua

Qui iu persecutione pro Domino suam, in futurum inveniet eam dabit animam perpetua gloria coronatam. Gaudentius
ait
:

occasione

Ariminensem episcopatum

3 Cui

et dixit Eusitica:

Hoc amavi.

et

peto

//,

rt

Dama

wPOTl

adeptus fuerit.

tamen sine baptismatis officio ne eificiatur, hoc * audiendo credidi, quia postulo a te-N- audivi
'

qui ex

aqua

et Spiritu

non renascitur,

m paradi-

,.

ndne

et

S !,;iud(>ntius

Temporibus

Diocletiani

et

Maximiani anno
diversas partes

Romam
:;s

quarto regnorura,

cum per

sum non iugreditur. Prima noctis hora Etisitica una cum Gaudentio perrexitad Damasumepiscopum; curaautem pervenissent ante praesentiam
episcopi, provoluti

Lll-

riticam

paganorum persecutio esset inserta, genere dam Vir nomine Gaudentius Ephesorum

veniens qui-

ad pedes ejus

fortiter lacry-

iucivitatemRomam hospitavit apud integrura matronam nomine Eusitica annura


famulabatur, dimidium, qu;e occulte domino

quamdam
et
et

quibus Beatissimus Daraasus Quid estquod noctis hora huc venistia I Cui Bea-

mari cceperunt

tus

Sanctissirae Gaudentius respondit dicens vestram, ut ad pater, postulamus clementiam


:

quod

ACTA FABULOSA
MJ<

IOW

,oa
ri

i-,

-*

quoniamvestraroboral

hosmtav.mus, tut p nobiiissimam matronam ut exquo cmlesti industna docmmns,


valuimus.

a;ex

tatem, quo intrommus civ

tsst sss ss^s: ^ ~


nob apud han
dan

S.

GAUDENT.I EPISCOPI MARTYRIS.

Gaudentius acqmtribuer, Tunc Beatus


.

Beatusvero Damasusjuxta

umm

K eum

gloriam pontificalem ascendisti

ad

acmpmndm

Beatunto

. et orationibus pluri

CTi SaSiC*
IUS1UO GA*"'~

^
Cffipit

nationis masusitaalloquitur dicens: Cujus Grrecorum. Adquem DamaQui respondens ait: essem Quarehucadvenisti? Quiait: Cum matre ministerium cathecupuer cum patre et pater et mater interfeeti, menis suscepi. Interea erat plebs maxima audivi quod apud Romam

es?

cibum sumeetDominicum diem nnlium omnino autem annos ad leviticura ordinera bat. Post duos autemBeatusGauprovectus; moratus est
h est dentius apud

Papam Damasum
dimidium
ad
i

annis septera et
;

mensibus quinque et

in quinto vero

anno provectus

est

presbiterii

Ordinem,

in

quo raulta Dominus

exuberavit beneficia.
defuncl

Chri

3tianorum,quodandienshucideovem,quod
nuper

accipere optavi, et a gratiam baptismatis semper sum baptisatus Cui


Justino presbitero

obiit, in cujus 6 Interea Pentapolis k pastor Ariminensi Ariminensis nuncupatur vel prssule, civitatis vocabulum

Damasus:Etnnncqnodvis?Quiait:Nihiicuvestrara agere. pio prter jussionem


qui

provincia FlaCirenensisi, qucivitas sita est illo miniamjuxta mare Adriaticura. Anno vero
surrexit in civitate illa
ipse erat ha^reticus
;

VI

Marcianus consul, qui et

cum eamdem

Eusitic suriTunciussitBeatus Damasus


po*t
-

denegabat autem post raor-

triduum n versam

Eusitica, ere,etccepitsibiitaalloqui dicens K respondens Quie toto corde credis.


:

Christiani tem esse resurrectionem, ethocquod esse dicebat n. Cumcredebant, profanissimum

vide
aitxit

si

ex

Gaudentius Utiste Famulus Dei Cui Daraasus ait Sunt itacredo.


:

me

instru-

tibifilli?

plurima pulque lnereticorum palmites jara per miserunt ad Papara Dalulabant, cives legatum
sanctiraasum itadicendo Domino perpetua3 Pentapolis cives obse tatis largitate imbuto
:

Qua3

ait:

Est mihi

filia

unica, qui in

hoc anno

e in virginitate polhcita suscepit virum, qua3 sa3 P trased a parentibus f coarctata fuit permanere, cupit etiam, si potest. meura dita est viro, qua3
ait: Redite doimitaritramitem. Cui Daraasus procurate. jejutertia ad nos venire

n M n n

quia in Christo,
rescat pudicitiae
sul de

quem colimus perhenne.


vestrm, quoniam noster

Clapra3-

hoc

obiit saeculo,

consul vero Marsia-

mum

et die

nium cum
plete g.

eleeraosinis, ut praBvaletis,

panter ex-

quod nus ad haaresim tantum est devolutus, normam flepsene maxima pars populi ad ejus
ctit

simul

cum gaudio remeavit adpropria qu cum Gaudentio

Qu

accepta benedictione

cervicem

praastolamur clementiam pieta-

tisvestra^, nobis

oranino cibum sumpsit, eleper tre^ dies nullum pauperibus largius erogavit emosinam autem pneceptum gratantur ad

ne oves tua3 erroris ChristoD. N. miserante, liberentur et * sequantur. In oranibus bene destructorera
valete. -

pastorem mittere dignemini, pereant, sed te faciente, Jesu

subintelli-

Dieverotertiajuxta
Quid

gradiuntur

Papam Damasum, cumque


Damasus
dones
ait
:

vidisset

eam Beatus
ait

Audiens hasc Beatissiraus Damasus

ge

mittcn-

duni

vis, filia?

Quaa

Peto. ut
:

flere ccepit.

Rex

asterne, cuinihilimpossibileest,

piam

percibaptismum, qualiter regnum sanctissirae, auaBternura. Cui dixit: Pater


raihi

omnis creatura cui omnis potestas subjicitur, cui


fecisti, famulatur, qui ccelum et terram ex nihilo generis humani descendisti et forqui pro salute nostram suscepisti, exaudi obsecro famu-

divi, et

credo

audivi quod

regnum aternum

permanet, in nuraquam corrumpitur, sed semper neque tristitia quo nimirura non invenitur luctus
ibi sunt, feliciter gaualiqua. sed semper, qui est latitia, quod a nedent, et in tantum eorum per omnia intueri potest.

mam
lum

de excelso

misericordiaa tua3 tuura, et infunde auxilium solio tuo, ut te gubersanctissimo


in

nante oves tuai ne pereant, sed augeantur


raelius,

et iniraicus tuus, qui circa eas cogitat

mine

5 Tunc dixit Beatus Damasus


nlium
bis est
crat,

raaximum no-

resonando gaudium ideo,quia sermo tuus


nostris. Dei resonuit in auribus

malum perpetuaa damnationiscrucieturincendiis. eumdem 7 Cumque ha3C et his similia prosequeretur, ,r.i me cu
<

(it

rairabilia

Mox

jussitafferri sibi aquara,

qua

allata, catechisavit

quidam miles nomine Tarsentius occurrit vexa- jusdam Ser- tis tus a daemonio vociferans clamabat dicens
:

mili'

eara et dixit: Eusitica,

si

credis ex toto corde in

Patrera et Filiura

et

Spiritum Sanctura? Quas

ve Dei Gaudenti, adjuva me, quia ex quo da^mon me invasit, ita pro se clamavit et dixit nisi
,

respondens

ait

Credo. Et juxta consuetudinem

Roman
linivit,

cem

et

perfuditeam, etChrismate hora comraunicavit eam dans paet ipsa tres licentiam simul dimisit illam. Post
ecclesia^ ter

Servus Dei Gaudentius venerit, non hinc exeara. Quo audito Beatus Daraasus raisit nuntiura ad

Gaudentium,
sivit

et jussit enira venire et dixit


:

ad se

accer-

ipsum clam

Gaudenti, obsecro te
colis, quaa
ait
:

vero dies

Beatus Damasus

misit ad

Beatum Gau-

perD. Jesum Christum, quem


opera tua edicito mihi
o
?

sunt

dentium etjussit

eum veniread
te

se, cui et dixit:

Gaudentius

Opera

Gaudenti, cupimus

habere in ordine Clerico-

mea

nihil

sunt,
filiura

sed tantum credo D. Jesum

Non rum nostrorum. Cui Beatus Gaudentius ait: dignitatem conscendere, quia sum dignus ad hanc
abundat. nec scientia prasvalet, nec sensus

Christum

Dei vivi
ait
:

cum Patre
Et nos

et

Spiritu

Sancto. Cui Damasus

similiter credi1

Ad

mus, ecce N.

'

miles vexatus a dasmonio procla-

Tarscnlius

mat

DIE
matdicens
:

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
Mansit autem Gaudentius episcopus
ibi

4G9
diebus
M1CTORE UfORTHO

Serve Dei Gaudenti, adjuva me. Et statim recesserunt ab invicem. Mox Beatus Gaudentius perrexit ad ecclesiam, juxta consuetudi-

decem, incessanter ccepit


gentilis per
et ita

docere, nam quidam

nem suam Missam

celebravit,

partem
;

sacrificii

multa temporis spatia infirraabatur. ad nihilura erat redactus, quod nullo modo

sumpsit, reliquam vero dimisit

peracta Missa
:

perrexit ad antistitem, cui ita alloquitur dicens Pater sancte, quamvis indigne missam celebra-

Cum de loco, in quo stabat. surgere praevaleret. audivit quod Beatus Gaudentius episcoautem
.

et pus regionem esset ingressus, misit ad eum,


fecit illum venire

vimus, et aliquam

sacrificii

partem dimisimus,
forsitan

nunc

si

vobis placet, deturhuic d;emoniaco, sub


sanctitatis imperio

ad se. Cum autem ingressurus Beatus Gaudentius domura gentilis , prius esset

vestra dictione et

signum crucis opposuit dicens


rex ieterne, qui per crucera

Domine Deus
salvasti,

merito vestrae pudicitiae a daemonis liberabitur Vade, fili, in nomipotestate. Cui Damasus ait
:

mundum
,

qui diversas infirmitates curasti


praesta per invocationem

exaudi

me

et

ne Domini,

qui paralyticos curavit,

daeraones

tui norainis, ut

non so-

liberavit, fugavit, diversis infirmitatibus infirmos suscitavit, et cujus discipuli qui etiam raortuos nomine majora perpetraverunt , in ipsius

curetur, sed lura istius gentilis corporis infinnitas

suo

ut etiam oculos cordis ejus illuminare digneris nomen digne possanus efTectus tuum admirabile
,

nomine da
(i

ei

Eucharistiam.

sit

laudare

sic ingrediens
* r.

domura

dixit

Pax
''

drnnone

11

berati </"scopum ordi

Gau8 His sermonibus expletis, jussit Beatus obsesdaemone dentius adduci ad se hominera a cumque duceretur ccepit daemon clamare

huic domui

sum
I?

Serve Dei Gaudenti, miserere mei, et dicere sanctitatis tua3 me undique perturbat, quia virtus
:

forle

Domi

Cumque haec aurecede et da locum egredienti. Gaudentius, flere ccepit cum maxidisset Beatus * turba simul cum Damaso D. suo

10 Interea aagrotus cum dicens tione suscepit petens ab eo raedicinam respondens ait : Ita Ut video, GraBCUS es tu. Qui Auditura est apud nos, pree ca3est. Cui miles me uti medioina, ideo si prajyales
: :

raagna ejus saluta-

$***[+

teris Graecos

vis curare, de nostris bonis prout

accipe.

Cui

ma populorum
et

Beatus Gaudentius episcopus


dicina incomparabilis,
salvaberis.

ait
si

Est nobis rae-

no

apprehendit vexatura a daeraonio


tribuit.

corpus et

quam
:

acciperis, statim

Tunc daemon quasi sanguinem Domini veheraentissimo fumo de corpore cornix p cum Magnus est exivit, et exclamans dicens
obsessi
:

Etsi incomparabilis Cui miles ait episcopus mihi valebit? Cui Gaudentius est, quid quos abrenuntiare ignotos Deos Si vis dixit
, :

devota mente colit Deus Christianorum, quem noraine stare Gaudentius Famulus ejus, in cujus

possunt, nec alios colis, qui seipsos adjuvare non sequi salvatorem nostrum Domiliberare, et vis

non

potui. Multi enira

ex Judaeis simul

et paganis

num Jesum
rum

Christum

filiura

Dei vivi, qui fecit

credidere in
tera,

Domino quara Dominus


Crevit

et baptisati fuere per virtu-

ccelum et terrara firmavit, qui est


et princeps

Dominus DeoQai dixit

exercuit per

Servum suum
Beatissimi

principum

mereberis ab infir:

Gaudentium.

autem

opinio

mitale,

qua

es detentus, liberari.
,

Et
?

veneraretur. LiGaudentii. ita ut ab omnibus visceribus Domiberatus autem a daemonio totis pauperibus concupivit, et quidquid habuit.

quis est

Dominus

qui fecit
dixit
:

ccelum et terram
Ipse est,

Beatus Gaudentius
initio et fine, qui

qui caret

num

erogavit. Baptisatus

autem jam erat a Justino


fidelium

presbytero

migravit ad post decem vero annos

per virginem nasci suscepit tus est,postea sponte raortera


,

antesaecula natus, et in saeculo pro salute horainum digna,

ut nos

cum Dominum. Pontifex vero Damasus


populorum

pum
rit

atque

episcoconsilio Gaudentiura ordinavit legatione Apostolic sedis dixe-

a morte perpetua liberaret praeparavit resurgendo vero vitam nobis rexit


,

die tertia resur-

cum

aeternam.
11

F
audisset hoc miles, ait recipere sanitaut possira pristinara
:

Pentapolim.

Intolerabilis

luctus

iramensa

Cum
,

Si facis

quod

sanat^baptl'
:

qui aderant, ideo quia tam tristitia circaomnes, benedictionem accedere mtecito post acceptam
'

tu dicis

tuum, quem tem tunc sequar salvatorem

dicis

verum

esse Dorainum.

Statira Gaudentius jussit


ait
:

abccdere nitcba(ui

bantur.

tur?

profectus
1

1,1

gentilem

wfirmum,

Beatus Gaudentius episco9 Egressus itaque qui legationem detulerant, pus Roraa cura his, Domine Deus Abraam moestus agebat dicens Moisi apparuisti, qui angelum ad
:

flectens genua oranes egredi foras, qui Jesu terne, medicorum medice, victissirae rex precibus nostns, et meChriste piissime, adesto aegroto, tu raedicinae adhibe huic

In-

qui

Famulo tuo

dicamentura

dignare angelura tuum Tobiam misisti, mittere locum, qui nos perducat ad destinatum

sanctum,

ubi sine te

pervenire
consolator
,

non possumus
lapsorum lapsorura

tu

es
.

mcestorum

tuura, exaudi ! CAOUI quaaso servum


nostris
et

^eU^^
fle-

sublevator su eva^

sanitatem te possit ut cura perceperit corporis laudare, et idola, quae colit, agnoscere, credere, Curaque coraplesset oratoto corde respuere. s surrexit aegrotus, ab infirmitate tionem, iilico
,

immensam

tristitiam nostrara in gau-

_ ^STS
IICllllu

~~

damaVe

ccepit dicens -

:
.

Ma-

vero oratione ter diura converte. Completa

crnus est Dominus famulus norum, quem Gaudentius pradioat

ChnstiaChristiaJesus Christus Deus


ejus.

Miserere nostri, ctens genua dixit locum, Profectus inde pervenit ad adiuva nos.
:

Deus,

Tunc

et baptizatus est iussit afferri sibi aquara,

cum universa

familia sua uxore et

filiis

nuraero

et in

qu vocabatur Marquo jam fuerat civitas Christianorum plebs ibl erat. tana q nam parva
,

videlicet viginti et tres.

ANNOTATA.

470
AUCTORE
ANoNYMO,.

ACTA FABULOSA

S.

GAUDENTII EPISCOPI MARTYRIS. D

ANNOTATA.

CAPUT
a Vide dicla de hoc nnachronismo Commentarii

II.

prxvii 1. num. 2.

b Nempelicite extra necessitatem.


c

Ariminum
racula
:

ingreditur

insignia edit mi-

Ad

Philipp. cnp. xi.

\\

7.

consulem

et

prcefectum urbis
:

d Idest familia.
e Sapere
Iutc videntur

divina ultione castigat


tcmpus prrseculionis adeotempora rcfcrri non posse.
nisi

occiditur.

que ad Damasi
f Vix
Iutc

Papx

quoque coharere possunt t

perpa-

rentes consanauineos scu familiares intelligas.

Personuit autem apud paganos de mirabilibus AHminum D veniens va1

g Concilium Carthaninense
statuit
:

IV,

canone 85, ita


dent, et diu
ira-

Gaudentii episcopi, et voluere delere eum.


Ipse autera dedit pacera omnibus,

riaedit pro'"''

Bapti/.andi

nomen suura

Missam

cele-

sub abstinentia vini et carniura, ac raanus


positione crebra,
piant.

bravit, benedictionem tribuit, coraraunionem sanctara concessit, ire ccepit gaudenter;


ris sui via multa per eura

examinati

baptisraura perci-

nam

itine-

Dominus ostendit mi-

h Ad diaconatura
i

verosimilius.

rabilia, ita ut

quadam

die

aquam

in vini convertit

Novem

ut

minus annis ad Ponti/icemmoratum


in

saporem, caecos illuminavit, plurimos dasraones


effugavit. Interea Beatissimus

fuissc, scribit

Petrus de Natalibus

hunc

modum

Gaudentius Cirea

Damasus
secum

autera Pontifex, cura de origine et re:

nensem
vitatis,

a pervenit

cumque

audisset populus ci-

ligione Gaudentii ab eo cunctatus audisset

accersivit:

ipsumque clericumfecit
:

eum quem

quod Gaudentius episcopus a sede Ro-

mana

venisset

cum

tantis mirabilibus atque insi-

et in suo servitio detinens

post biennium levi-

gnibus occurrit obviam extra portam civitatis


fere stadio secundo b laudando et glorificando

tam ordinavit

deinde post septennium ad sa-

cerdotium promovit.

Dorainum, qui talem

eis

concesserat pastorem.

k Meminit hujus Niccphorus Palriarcha Constanlinopolilanus


in

Cum

autera intrasset Beatus Gaudentius portara

Compemlio historiarum
:

ita

civitatis, occurrir, ei

multitudo infirmantium, qui

autem vocatur a quinquc civitatibus videlicet


mino, Pisauro, Fano,
quas
1

Ari-

recepta sanitate simul laudabant


centes
:

Dominum

di-

Auximo

et

Ancona, inter

Magnus

est

Dominus Deus Christianocivitatis


:

Ariminum

olim forte principatum tenuit.


;

rum, quera pra^dicat Gaudentius Faraulus suus.


Erat autem quasi medio
Martis
c

Nescio quid hic velit anonymus

respexit for-

stationculum

,.

lUl;

san ad Cyrenaicum regionem ad mare Lybicum,

qux etiam Penlapolis


civitatibus
:

dicta fuit ab hisce quinque

quem pagani colebant cumque Beatus Gaudentius Missam ageret prima die ingressionis suae, fractum est stationculura, et universa idola comrainuta sunt; raulti enira ex paganis ad

Bcrenice, Arsinoe, Ptolemaide, Cyre-

ne

et

Apollonia.

m
k

Antiquissima hxc

est

Jtalix provincia sic ap-

prcedicationera Beati Gaudentii sunt conversi et

pellata a via

Flaminia, qux Flaminii consulis jussu


usque lapidibus strata eadem pro-

Martianus haareticus consul omnino obstupuit,


praedicatio vero Gaudentii

Roma Ariminum
n Quod
si ita

non

cessabat, et pa-

vinciam intcrsecabat.
habuerit, videtur consul hic maijis

ganorum conversio non

deerat.

ad Paganismum, quam ad Arianam hxresim defecisse.

quam

13 Post quatuor annos nepta Ensiticse, apud hospitavit Beatus Gaudentius, vexata a

',

daemonio semper de corpore obsessa claraabat

Pugnare videntur hxc anonymi verba


vclut

jam

dicens

Non

egrediar de corpore istius puellae,

euim Gaudentium inducit


diserte

ignotum Damaso

donec Gaudentius Arirainensis episcopus


ire jusserit.

me

ex-

paulo antc testatus, fuisse

Sanctum hunc

Tunc venit ad Beatissimura Gaudenrogans

integro

omnino

t>eptcnniu ridcm 1'untifici contuber-

tium

Roma

eum
.

nalem.

denti,
:

raiserere mei
ni.si

dicens Serve Dei GauTunc Beatus Gaudentius


:

p Petrus de Natalibus

in

fumi speciem.
;

nihil aliud fecit,


civi-

signum crucis

in ore puellae,

q Seu Martiana sic dicta ab idolo Martis


tas

et vociferando

deemon de obsesso corpore exiens

enim hxc in

ora Esii fluminis olim posita idolum

dixit

Mirabilis est

Deus Christianorura, quem

hoc ]>ro tutiiari uuniinc venerabalur, donec a


dalico

Van-

Beatissimus praedicat Gaudentius, ante ejus prae-

Vulcano devastata nominis tantummodo meretinuit


in

sentiam stare non potui. Tunc puella liberata a

moriam

vicino colle paucis incolis

gau-

daemonio

totis visceribus

concupivitChristum, et
rediit gratanter. In

dente. Jta Brunaccius.

accepta benedictione,
ipso vero

Romara

r
s

Lucx

cap.

\\

5.

anno audivit Beatus Gaudentius de


qui et ipsi erant

Paralysim

fuisse, vult

Brunaccius

duobus

clericis,

Dalmatiarum

provinciae,
ter

quorum
d.

priraus Leo vocabatur, et al,j

Marinus

Leonera ordinavit presbyterum,

Marinum

DIE
Marinum diaconum
plurimos
fecit,
,

DECIMAQUARRTA OCTOBRIS.
autem
clericos

471
tresque pueros de ChaldaeoAUCTORE ANONYMO

reliquos
suis

bus

Saiilis eruisti,

promovit multa per eura Dominus apud Ariminensera


tatera exercuit beneficia.
Tiiur>' prafe-

in

enim temporibus
civi-

rum

rogo, et Daniel de leonum eripuisti lacu,


isto iniquo

exaudi nos et concede, ab

et doloso

judice triumphura victoriae exercere.

Te

etiara

14 Undecimo

ordinationis suae anno haeretiin tanto

deposciraus, Doraine Jesu Christe, qui cura Patre


et Spiritu sancto

Cto

Inor-

tiano

corum dogma videlicet Martianiconsulis ortum est, ut paene omnis Ariminensis


dicare et exhortari
:

cooperante caeco a nativitate

ecclesia
prae-

lumen

reddidisti,

quatriduanum Lazarum jam

turbaretur. Interea Beatissimus Gaudentius

fcetentem resuscitasti, ut haec tua sancta mysteria, quae

populum non cessabat

di-

nobis immeritis tuis famulis prsecepisti

Nolite metuere, firmi estote; quia prope cens videbitis virtutem Domini nostri Jesu Christi.

tuis fidelibus in

sumptus

tui corporis et

sangui-

nis tradere, isti judici sacrilego, si te confessus

Non
fecit

post multos dies Beatus Gaudentius


;

Missam

non

fuerit, sint

ad perpetuam damnationem, coo-

ut

ad populum contigit autem eodem tempore, quidam severissimus judex Ariminensis urbis
e

perante Patre una tecum et Spiritu sancto in


saecula sseculorum.
fuisset
:

Cumque

a Christianis dictura

Taurus

nomine

flagitia

Christianis inferret,

Amen;

sancti praesules execrandojudici


l.

atque sancta mysteria his, quae idolis erant immolata, compararet. Aiebat denique, sacra, quaa

sancta mysteria apposuerunt edenda

Cumque

ad perceptionem corporis et sanguinis Domini

a summis Pontificibus erant iramolata, in seces-

horam

pervenisset,

Beatus Gaudentius voluit


ipse vero

sum rum

mitterentur, sicut scelestissima ejus idolosacrificia ac

communicare Martianum,
sumere recusavit.

renuit et

per hoc diversas insultationes

inferebat in Christi sacerdotibus.

Unde

accidit,

17 Tunc judex Taurus avide ac temerarie ea


ccepit edere usque ad satietatem, quibus peractis

divinitus punitiSf

ut Christiani

cum

gentilibus

maximum haberent
officio

conflictum. Martianus consul


sa3,

aderat Mis-

insultare ccepit Christianis

sed almifici praesules

ad quod spectaculum interfuit venerandus


alii

spem
in

Mercurialis episcopus, forte et

celeberrimi

Domino perfectam habentes, cito eum perpetuam damnationem casurum credebant.


in

devenere episcopi

Rophilus f Pipiliensis,

Leo

Monteferetranus, Marinus, Gaudentius, ac Gerainianus g.


ob blasphe-

Denique eo in insultatione persistente, mox ultio affuit Deus a te m. Tunc Beatus Gaudentius dixit ei
:

Martiane, sicut renuisti Corpus et Sansic

15 Cumque idem scelestus judex


clypeo

in prsedicto

guinem Domini ad remedium tuum accipere,


te

mias

Dei propersisteret flagitio, venerabiles episcopi resistebant illi in potenti brachio,


tecti

paradisus renuat, infernus capiat

cum omniEt haec


di-

bus, qui tuara imitantur doctrinam.

sed

ille

in ccepta perraansit nequitia,

adeo ut nec nec Christi

cens, statim Martianus ccepit vexari a daemonio,

veritus esset talia proferre nefanda,

judex vero latrinam

petiit, ubi

orania vitalia

cum

sanctis supplex veneraretur vestigia. Namque a petiit, ut quanta valerent, sacra prsesulibus hoc
usitato rainisteria conficerent, quia ipsa ut

intestinis araisit; n nara praedieta judicis latrina

super pontura Adriaticura, quod haerebat Ariminensi urbi, consistebat


:

sum-

ut

autem

vitalia

cum

auditis praesules ptu sumeret h. His Beatissimi verentes sancta mynimiura effecti sunt tristes
gentili, steria profano ac iniquo tradere

intestinis ab ejus sacrilego corpore fuerunt in

pontum eversa, astantibus

visa sunt esse ferina.

sed ut

Eo quoque
tunc qui
ei

defuncto, et in prdicto

manente

loco,

Christianonon adnullarentur fidelium instituta sui exitiura obtirum, quod scelestus petiit, ad

assistebant, ad eum convenerunt pu-

tantes illum aliquibus immorari operibus, viden-

capto venerandi antistites consilio dedere diutius, quatenus Dei se in orationibus ut judicis t... verteret, illis adesset clementia, orationibus k. Igitur erecti ab
nuit.

Tandem

tesque ejus corpus exanime, ac solis jubar ore per

ab

anum

transverberari, cognoverunt

eum

interiisse,

ferre
tias

sl

non pceniteret

hcecque sanctis patribus curavere dequibus prcescitis sancti patres Deo gra-

ad cultum sanamicti sunt sacris vestibus, quae singuli magnis ctarura pertinent orationum, ac

retulerunt, atque

omni populo ad laudem

Dei destinavere.

cum
bus

singultibus, diversisque
officia

cum

lamentationi-

bus peractis

Missarura celebrant sacratissima, quidenuo se in magnis ac jugibus pro-

ad

18 Hoc peracto triumpho, eorum unusquisque oppidum proprias reversi sunt sedes ast per
;

extra ciyitatur.

Cffisenae p
stites

Beatus Mercurialis et Rophilus auti-

Dominura postulantes, ut stravere orationibus subvenire. illis dignaretur


16 Inter caetera
suorumque
Doraine,
hic
sic

ad Pupiliensem urbem cum aliis episcopis Merproperantes Rophilus in sua extitit sede
;

agebant

Omniura regum

tuam

nobis misericordiara ostende, ut

Cumque aucurialis ad sua accelerabat venire. Martiadissent milites Martiani consulis, quod
a daenus studio Gaudentii prcesulis vexabatur quadara die comprehendere Beatum Gauraonio,
dentium, et duxerunt

hic nefandus omnis raundus cognoscat, quia tu Deus omnipotens, commaculat tua sancta calliditatera Pharaonis requi Moysi famulo tuo superare, et machinamenta ^is Egypti tribuisti Israeliticum magonim devincere, populumque
:

eum

extra civitatem quasi

loco q in quo stadio secundo non longe ab eo raare, et fuit a populojuxta lacum ad susceptus
ibi

sicc^o

vestigio

fundum

fecisti

transire, atque di-

eum tamdiu cum

fustibus et lapidibus percus-

gladio intenmere, et versas nationes ejus suo innumeris persecutiomDavid famulum tuum ab

vita supplicio serunt, quo usque ultimura finem


autera Beatissiexpiravit in Christo. Reddidit
inus

472
AtT.Tonr.

ACTA FABULOSA
et

S.

GAUDENTII EPISCOPI MARTYRIS.


animam
c
teste

mus Gaudentius martyr


Domino
Tunc
et

episcopus

Ab

vult, hoc idolo civitatem hanc dcnominatam

ANOSYMO.

Altissimo. oves suas commendavit Martiani fodere fovcam, tyranni milites


et Christi

Clementino,

C*sar Ranuccxus dtcens,


esse
et

Anmisonare

num Qrxcum
Mars maneo
;

vocabulum

latine

quousque pervenere ad aquam,


ris

marty-

ast recttus nomenclaturam hanc

cum

corpus

cum

fustibus et lapidibus projecerunt.

Gaudentius Martyrisatus est autem Beatissimus episcopus apud Ariminensem civitatem

Janssonio alUsque passim geographis sumptam d%xisset ab Arimino amni nunc Marecchia dtcto, qut

martyr

et

apud eamdem dvitatem pulcherrimum portum


cit,

effi.

Octobris, resub Martiano consule pridie idus

ac statim in

mare

defluit.

nanteveroDominonostroJesuChristo...

d S. Marini
die

Acta illustramt Joannes


S.

VeUm

rv Septembris;
i

Leonis Joannes Baptxsta

Solleriusdie
e

Augustt.
i

Consule, qu.r diximus Commentarii pr2evii

ANNOTATA.

num. 3
notatis

4; arbiiratur autem Papebrochius in anlittera


f.

ad Vitam s. Mercurialis

Taurum
hic

preefectum, qui patribus concilii

Ariminensis jujtu
ab eo, qui

a Vide

Annotata

capitis

prscedentts ad

litte-

Constantti
notattir,

imperatoris vim
esse
:

intulit,

ram

1.

diversum

Illum enim non credimus,


:

b Forte usque ad locum


Commentarii prxvii n,
enim
Clementinus
lib

confessionis, de

quovide
refert

inquit, fuisse

tam

insigniter impium

quam enim
est

num. 19
pag.

et

20;
et

potestatem

talis

habuisset? Iino suspectum

a,

148

sequentt,
exstittsse

nobis ipsum nomen, ne gratis huc sittrailuctum,

apud hunc locum non longe avia Flaminia

acceptumque a persona tam nominata


ij c is

et catho.

eo tempore crucem grandem marmoream, ad cujus

execrataob impensum Arianis favorera iVo*

pedem

tabula erat

lapidea altaris

formam habens

quidem dubitare vix possumus, quin universa hzc


tragsdia picturis

hanc ubi vidit Gaudentius, ex equo desiliens humi


se prostravit, dictamque crucem devottssime adoravit
;

adumbrata

Tauro prxfecto

et

Marliano

consuli a S. Mercurialis biographo stoliafficta fuerit.

positis dein super

eamdem tabulam, quibus

in-

doquepopulo
f

dutus erat, vestibus, assumpttsque sacris, nudis pedibus confessionis locum


(jiens,

De
S.

Sancto Rophilo seu Rufillo


die

egit

Guiliel-

invisit,

velutijam prssa-

mus Cuperus
g

xvni

Julii.
colitur

eumdem

suo

etiam

sanguine

dedicandum.

Geminianus episcopus Mutinensis


ubi

Hoc
nus

S. Gaudentii
tradit,

exemplum, prout idem Clementiepiscopi diu,

xxxi Jnnuarii,

visum
;

fuit
si

Bollando geminos
scriptores

successorrs Ariminenses

hujus nnminis fuisse

verum,

Rerum
consu'

imo usque ad annum 1442 imitali fuere; nam hoc

Italicarum tom. II partis n

col.

687

et

692

anno conscriplus
pr^evii

est

libellus,
t

quem Commentarii
scilicet seu lo:

lamus, unus tavtummodo adstruendus videtur

Nota 25.

n memoravimus stationum
in

h Additur
et in
i

in Actis

S. Mercurialis

ac digeret,

corum indulgentiarum,

quo hsc narrantur

Se-

secessum emitteret.
Supplent eadem
;

cunda

statio seu locus

indulgentiarum in medio

crudelitas se.
:

campi seu ccemeterii magni, quod est ante ecclesiam Sancti Laurentii, ubi est quaedam crux ma-

k
sis,

Addit ecgraphum nostrum

casibus diver-

qux

ut superflua omisimus,

magis circa verba


:

gna lapidea,

et lapis

raagnus junctus cura ea ad


Ariminensis novi-

laboraturi, nisi res ipsa universim disnlieeret

Quis

modura

altaris, ubi episcopus

enim credat,
et

ait

merito Papebrochius, ad unius,


siraul

ter factus, quando primo venit accipere tenutam,


et

quidem blasphemi communionem plures

regimen ejusdem episcopatus, deponit vestipariter et sic humiliter et devote in-

sacrificasse episcopos? Idque ut

non annullarent

menta sua

fidelium Christianorum instituta? Quaenara hoc


praecipiunt?
1

trat in ecclesiam S. Gaudentii singularis patroni


dictae civitatis Arimini,

ad adorandum, seu veneet ca^tera

Qu.r sequuntur usque ad tunc judex, adjecit


noster picturarum
interprett temeritate,

randum

ipsius corpus sanctissimum,

anonymus

corpora et reliquias aliorum Sanctorura, quae


sunt in eadera ecclesia. Quibus devote adoratis

ne dicam mendaciis,

facile par.

m Hxc

denuo usque adjudex vero ab anonymo

dignoque honore veneratis; redit ad prredictum


locum, ubi ante ingressum ecclesiae deposuerat

nostro addita sunt, neque

negamus Martiani puni-

tionem, sed hunc non consulem fuisse, sed presbyte-

vestimentum
et calceatur

et

caleeamenta sua, et

ibi

induitur

aliis

pannis, et calceamentis novis

rum Martianum, conmlis consanguineum, Arianos obstinate tuentem, cum Petro de Natalibus aliisque
nonnullis verosimilius arbitramur.

statui suo condecentibus, tradens eidera ecclesiae S. Gaudentii patroni sui

indumenta
est,

illa

et cal-

ceamenta, quae, ut dictum

deposuerat, et

teriisse

n Noverat Anonymus simili mortts genere Arinm, unde et idem affinxit Tauro.

in-

equum

sirailiter, in

quo pcr viam equitaverat


ci-

oRidiculalmmagi
videt
?

mcredenda t quisnon
ad litteram n recte
inquit, picto-

deinde associatus a raajoribus et nobilioribus


vitatis intrat civitatem, et vadit

Quare

loco supei ius citato


:

ad episcopatum,

hxc notat Papebrochius


ris fuit,

Ingenium,

seu ecclesiam cathedralem, in qua processionaliter recipitur, et honorifice intromittitur,

atque

tera,

in sede sua episcopali,

cum

per radiura, corpus blasphemi penetranexprimere ultricem Dei potentiam sed po\

Te^Deum Lauda-

mus,

etc.

solemniter inthronizatur.

pularis stoliditas crudius accipiens, quod pictum videbat, scriptorera nihilo prudentiorem inve-

msse

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


nisse videtur, qui etiam litteris hoc sic raandaret.

473
civitatem, et narra

Surge, vade ad

Anminensem

Caeterum cum nemo


illata

antiquiorum, qui questi


patribus in Ariminensi

omma,
sibi
:

quaecernis, populo

civitatis nujus, et aic

sunt de violentia

Raphael ancrelus misit me ad vos, ut eatis

conventu, meminerit vindictae alicujus divinae


contra

extra civitatem ad locum, in quo jacet Gaudentius

Taurum

praefectum exercitas, satis cla-

episcopus

nam

ipse quasi vivus

consistit,

rum

est, quae picta cernebantur,

non bene Tauro

ut educatis

eum de

fovea

erunt mihi oculi et

fuisse afficta.

Paulus Bonoli, ut hunc scopulum

videbo, et plurimos sanabit, vobisque


erit salus.

maxima
caca uiu'/',"

evadat, ad alium aeque dubium se applicat, et

Taurum

sub Juliano
;

apostata ad gentilismum

2 Item

dic populo civitatis hujus ut omnia, quae

transiisse suspicatur

adeoque diu post Arimi:

raandamus, nec praetermittat.

Tunc Damasus
aliquid, furore
et

nense concilium acta haec esse


negantur, quara assumuntur.

quae

tam

facile

Papa

ait

Si

enim praetermiserit
Statim recesserunt
;

Dei peribit.

mulier sur:

Ccesena urbs est episcopalis in

eadem Romanalluen-

gens de

itineris sui via cogitare ccepit dicens


?

diola provincia ad
/(?//,

Sapim fluvium, mcenia


fere inter

Quid faciam

Lumen non
quod potens

video

qualiter ibo

posita, ac

media

Ariminum ad Or-

Tunc

in noraine

Domini mei Jesu Christi ambulaest

tumet Favcnliam ad Occasum.


q
Vide supra litteram b.

bo, quia credo,

Dominus directum

iter praebere csecis; et fecit sic.

Cum autem

egre-

dereturhospitiolo, sensit quasi arundinem inraa-

nu

sua, et quasi proeviatorem ante se proceden;

tem

cumque pervenisset ad civitatem Arimicoepit.

nensem, juxta angeli praeceptum agere

APPENDIX
De prima corporis
inventione.

Mox

ut sermo

iste personuit in civitate,

populus

juxta visionem raulieris per omniaexplevit.

Cum

autem pervenisset populus ad locura, ubi Beatus


Gaudentius stabat erectus, suscipientes eura eduxere de fovea, cumque eductus fuisset, juxta
pronuntiationera angeli, Abortinae contigit videre, videre coepit. et laudare Deura, totisque vi-

sceribus se vovit Doraino

et multi infirrai cura-

Auctoreeodem.

ti

sunt in die

illa

nam

populus, ut corpus Beati

Gaudentii mire
suit, et

in

marraoreo sarcophago repo-

devote dein obtulit subjectionem Doraino

Sancti corpus post fO

Septuagesimo anno

post

mortem clarissimi

Viri

Deo, cui honor est et imperiura sempiternura per


infinita saecula

aniws

Gaudentii apparuit Raphael archangelus cum Damaso Papa in somnis mulieri nomine Abortina, quae oculis corporis carebat, quae Christum

seculorum.

Amen.

colebat et apud Caesaream a morabatur

et di-

cum nimio terrore ait: Qui estis vos? Cui archangelus: Ego sum Raphael medicina Dei iste senex est Damaxeruntei
:

ANNOTATA.

Abortina. Quae respondens

sus

Papa

vir Sanctissimus, qui devota intentione

a Ceesaream hanc

Cerviam

fuisse interpretatur

Domino
est

famulavit, qui est

Alpha

et

Omaega
:

Petrus de Natalibus. Sed


stationes ecclesisp. S.
,,

rectius CcBlestinus, qui


,

ipse est Agios, Orania, Imas,

Emmanuel

iste

Gaudentii descripsit
fuisse tradit;
teste

mulie-

Damasus, qui Gaudentium Graecorum ex genere docuit, et demura Ariminensera ordinavit


episcopum, qui a militibus Martiani interfectus

m ham Ravenna moratam


S.

jusoppidi suburbium, nu/ic,


beo,

nam huHieronymo Rulicet.

Maria
fuit,

in
ut

Portico dictum Caesarea olim

foveam projectus juxta lacum ad mare non longe a civitate, a porta, quae solis ortum Meridiem, respicit, cujus egrossus flectit quasi ad
est, et in

appellatum

apud Baudrandum videre

b Apoc xxn v. 23. Fabulas fabulis addere ineptissimum compilatorem, ad oculum cuiquc patet, Consulesu dicta ab
initio

est infixura. et cujus supercilium aureis litteris

n Commentarii

prxvii.

-~~C^2J^5~^5^-^--

Tomus

vi Octobris.

62

DE

474

ACTA SANCTORUM.
D

DE

SS.

LUCIANO. SATURMNO, LUPO, AMPODO, MODESTO,

MARTYRIBUS, SIMPLICIO, SATURO, PLACIDO


IN

CAPPADOCIA.
sacris.

C.

H.

Fastis Ex Hieronymianis apographis aliisque

SECULO INCI RTO

Odo
morat
:

kic

propositos fidei Ckristians athUtas

sit

standum.
aliis

Td

enim post annuntiatam, quae ab

num
Warlyi Cappattocia
passi,

IlicroinjmiaLuccnsc apud Flurcnlnuum apograpkum, aut, simavis, ipsemei


hoHieronymianus hagiologi hujus textus sicmeeis pro palxstra assignans

omnibus
Uni
in
t

Hieronymianis apograpkis abest, Paudepositionem sic habet


:

'antia

Et

alibi

Cap-

Mopadocice Campaniae Saturi, Lupi, Arapodi, PlaSaturi, desti, Luciani, Saturnini, Simplici,
cidi,

die Gappfldoctow

Ampodi, Modesti, In Cappadocia Lupi, HieronymiflSimplici, Saturi, Placidis. In Luciani,Saturnini, na apt plui n postremo rcdundare Utteram ulti

Domni

Lupi

ubi duodecim,

si

librarius

CampaniaB nomen pro nomine martyris


aut certe,
si

acceperit,

horum nominum

id

non
;

fecerit
ast

undecim saltem recen

nunliant,

Corbeiensi, quod WllWt non est, quod moneam. In

sentur Martyres
piense

Eptcrnaccnsc seu Antvcrin

apudeumdem Florentinium
Spicilegio
exstat,
,

et

apud Ackerium

in

Hieronymianum apographum
ac perturbatum.
,

hodierno,

Hieronymiano apographo, non verum Apographi huPlacidis sed Placidi legitur duo Lupi et Ampodi nojus librarius scu scriptor
mina plane
scd, distincta non pro duobus,

qucm suppeditat, Sanctorum

laterculo videtur ad-

modum confusum
4 Primo enim

postquam

Romx
:

Callistum epi-

lGadd

verosimiU

scopum annuntiavit, mox subjungit


Paulini episcopi
et
;

Et depositio
Cantia et

^^

Ume quodin
rata csscnt

antiquiori,

quod transcribebat, Ms.


sat

ac dein,

intcr

vocem episcopi
in

Eieronymianorum exemplari nec


,

concinne cxa-

voces, quas huic

proxime

subdit,

ncc satis

uiviccm scjuncta, pro uno

eodemque vocabulo ultimamquc primi litteram Ipro R accipicns, e duobus illis Martyribus unicum, no-

Cappadociae Campaniae adscripta, qua senmartyrcs interpunctionis nota sus claudi solet
alibi
, ,

Cappadoces
censet;
ita

undecim

de

quibus modo

hic

re-

mine

Lupranpodum

scu

potius
,

Luprarapodum,
Lucense jam

autem S. Paulini depositionem non

effecit; hinc autem factum

ut,

quamvis adhuc sex

in Cantia seu Canlio, ubi facta est, sed

Romx,

ul

alios, quos post

Lupum

et

Ampodum

apparet,

pcrperam signat

dubiumque

relinquit,

laudatum

in

Cappadocia annuntiat, hodie isthac in

martyremne etiam, an regionem,

significare velit per

tamen, ut regione paritcr commemorat, non octo dumtaxat martyrio ibidem coronatos hoc, septem
sed

Campaniaa nomen
mcnsis hujus dic
,

quod

huc forsan a
in

duodeam
Campania

qua orltlcs uliquot

recensere qucat vidcri.


non tantuh
*

memorarat, repctitione intcmpestiva ac inepta translatum, undecim


illis

pi

2 Ast abs illo in dicto Corbeiensi apographo Luunum, et Ampodi nomina pcrperam conflari in
est,

martyribus prsemiserit.

Se-

argumento

quod nullum prsterea,

in

quo id

cundo Saturos duos, contra ac in aliis omnibus llicronijmianis apograpkis fit, Luposqur iinn duos Cappadocix adscnbcns, ultimum cx his ab annuntiatione, qua Cordukc cum Aurclio scuputhis Aurciia ///
Corbeiensi et

fiatjlicronijmiauum seu mnjus scu contractius apoquodque contra in Rickenograpkum inveniatur


;

viensi,

apud nos tomo

vi

Junii a Sollerio inter conrelato, hodie diserte


,

Luccnsi

Hicronymianis apographis

tracta Hieronymiana apographa non secus ac in Lucensi majori

signatur, translationis S. Justiperperam, ut apparet,

Lupi

et

Ampodi
:

interposita,
avellit

qux ab

aliis

abest,

commemora-

nomina invicem sejuncta, signentur


pi,

kocmodo

Lu-

tione,

ac

Martyrum Cappadocum classm


quem
kisce

Arapodi. Quare, cum

in

nomina duo, quorum


sil,

transfert.

alterum Lupi, alterum Ampodi

dividi opor-

5 Quare cum nec Domnus


accensci,

quoque necplures
',:,'.;'

teat, siguatum in apographo Corbcicnsi

Lupram-

ahuudc

sit
,

notus,

solum illud Hierony-

',',;

podi

nomen,

recte

enimvero non septem tantumin

mianum apographum
est,

adeo e

jam

dictis liodie cor-

octo eensendl

modo, scd octo Martgrcs hudie


cense

Cappadocia Lut

ruptum, perturbatum ac confusum,f acere non potut vel alterum e Saturis


,

Hieronymianum apographum annuntiat


in

ei-

alterumque item

que etiam kac

re

ipsummel Corbeiense apogra-

Lupis, in omnibus prorsus


graphis omissos
,

aliis

Hieronymianis upo-

phum
II

suffragatur.
octo

martyrum nostrorum Cappadovel

3 Plures porro etiam quam


1,1:

Martyres hodie
si

cum numero haud expungcndos,


men, quidquid etiam
retinendum opiner;
ucin haiic a veritate

Campaniae noquis
velit,

in

rrn

dium

in

Cappadocia numerandi erunt,

Epternacensi

eo

significatum
nihil,

scu Antverpiensi, quod majora inter seu non contracta

cumautem

quod opinio-

Hieronymiana apograpka COmputatur, quodFlorcntinium exstat,


apographo

alienam probaresit nutuin, oc-

que pariter apud

currat, cst sanc,cur nec plurcs, nec pauciores,

quam
octo

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


octo in

475

LucenM Hieronymiano apographo


porro ex hU, Saturninus nempe

diserte

claudatur,

interpunctionis nota annuntiatum


alios,
in

mox

auctore

hodie expressi, Martyres Cappadoces statuantur.

Martyres

priori

quidem Ampodum, Moin reliquis

Duo

c-i

his,

6 Duo

et

Lu-

destura, Saturum,

Lupum,

vero tres
in

Saturniniu

nempe et Lupus inspania a


psi udo-a\
tro,
t'

pus, in pluribtii eliam apud Sollerium UsuardinU


Auctariis aliisque FastU sacrisac inipsomet
tyrologio

horum primos, omisso prx

oscitantia,

qux

Ms.,

Mar-

quod transcribebant, signabatur, passionis

loco, se-

Romano
in hisce

hodierno hodie signantur; vcrum


locus,

quentem
pidi,

in

modum Rom
ultimo,

Callixti episcopi,
vel,

Ara-

nusquam

quo passim SUUt, reperitw


ui

Modesti, Saturi, Lupi,

suppresso nomi-

expressus.

Hinc factum,

qui spurium sub Flavii

num horum

Romre

Calisti episcopi,

Ara-

Dextri nominr Chronicon confvixit, in omnes quos-

poti, Modesti, Saturi

commemorant, sicque hosce

cumque

potuil Sanctos in

Bispaniam frahendi occaMartyres suo huk scopo

omnes non secus ac Callixtum

Romx

adscribendi

intentus, duos illos

ansam prxbenl. Quid


sinius pro

81

ergo liber

Ms. quem Galeannuntiatis,

nptos inveniens, eosdem ad

annum2Sb Deobrigs
Tamaium
in

in

Ampodo, Modesto

ac socm, a sepost S.

Hispania,

uti

ad hunc diem apud

Mar-

Callixtum
hodie ni

Papam martyrem. Romx

tyrologio Hispano,

ubi et nonnulla pro loci hujus

AnnotatU

laudat, simitis exstiterit vel duo-

ac notitia e Bivario Pseudo-dextri commentatore


patrono, adducuntur, videre fas
est,
:

etiam \m dictis Martyrologiis vel alteriemodo


laudatis

absque nllo pro-

hatx fidei vade antiquo collocarit

verum
</'"

sic

modo

Hieronymianis apographU, hincque isMartyrologuspost Callistum Romx annuntiatum ibidem

laudatis Hieronymianis apographU t

binos istos

prxterea

Ampodum, Modestum

ac socios signarit?

Sanctos Cappadocix adscribunt, hacque in re fidem modo apud onines inveniunt, adversatur, audiendus-

Id certe Galesinium ratione hac potius,

quam

gJJJgJ^
/

B
Rornu vero /tmpodui et
aliique a
tialesinio,

que adco imn

est.

altera, a Florentinio assignata, impulsum fecisse, nemonon, qui rem attente expenderit, mecum, ni

7 Nec tantum Pseudo-dexter huncque secutus Tamaium Saturninum et Lupum, sed et Galesinius Ampodum et Modestum aliosque nostros omnes
Marhjres Cappadoces, Fortunato etiam Ilierony-

verosimile apparet, modo fallor, exislimabit. Porro prorsus absimili factum, ut in Corbeien*

haud

si et

ratione, non q ii ii ni Flo-

hodic

majoribus Lucensi Hieronymianis apographu Saturus, e Rom.r una cum CallUto Papa
ut apparet, classe perpe-

renlinius

tamenomncs mianis apographis ignoto auctos, neque


et

Martyrum Cappadocum,
ram

singulos
in

nominatim expressos

perperam

alibi

eo translatus et nihilominus

mox etiam

in hac

quam

Cappadocia signat, in Martyrotogio suo

hodic post Callistum


sic

annuntians

Romse signatum eosdem ibidem Romce praeterea Sanctorum Mar-

Ms.

qui duo memoratus, annuntietur. IAbrarii scilicet, apographa scripserunt, e illa majora Hieronymiana quod duobus supra dictis Hieronyantiquiori,

Luciani et tvrum Ampodii, Modesti, Fortnnati, qui hodieuna aliorum, seu, ut opinor, reliquorum,

mianU apographU
adeo una

contractis esset simile

quodque

cum

Callisto

Papa SS. Arapodum, Mohodie signaret, id fecein

Luciano Cappadocix cum Ampodo, Modesto et

in

destura et Saturum
rint,

Romx

adscrijam memoratis Ilirronymianis apographis Satnrninum hosce autcm omnes, o proin

cumque

tres

hosce Sanctos

pluribus Hieroviderent, regioni

nymianUalusCappadocixattribui
in,,r

huntur;
eiiam

et

qur

Lupum, a Martyrologo illo, cum enUnusquam invenUsetnotatum, Roms


locum,

eorumdem primos pariter adscripserint, alioquin Saultimum nihilominus sev Saturum, ne


duos
turos

autumat pro more, quo, ut consignatos Florentinius


ait,

duos,

pugilum
guine

Christianm celeberrimo huic fortissimorum fidei utquo innumeri fere ex his, sancampo,

mianum

perperam Epternacense Hicronysiapographum facit, in una Cappadocia


ut

gnarent, S. CallUto
ic

Pa r

Romx

adjunctum relin-

ut effuso, certarunt, adscribere V ro Christo Martyres, quorum palxstram plurimum consuevit


i

equidem

veluti CallUti in

mar-

tyfi0

80dm

contra

tancti hujus Pontificis

Actorum

nec

Romani parvi

veteris

ftdem,

quxCatr
in

iimravit.

alia

'

ihi

i.i

Novi Anecdotorum 8 Verum apud Marteneum quod ab annis Thesauri tom. III vetustissimum,
duocircitermillescriptum notatur, Martyrotyiwn
}

impitlso,

exstani Hieronymiana ue apud nos tomoVIJunii


vidclicet et

apographa contracta, Augustanum

Labin

Privato milite, lUtum non ctmSaturo, sedcum dim jam U0jm nostrUm ad xxvra SeptembrU ohtrutradunt, perperam lato, martyrium subiUse hicproaliique septem dUur. Quare cum Saturus quorum marlyrii epochm determu

Martyres,

heanum, a Sollerio vulgata Gellonensi, quod Acherius

in quibus,

uti et

lhtUlh
,

n ihii wppetit,
.

Romx

non magU,

quam Hiquam
ut

in

Spieitegio exhibet,

V //;M

adscribendi
/,,,,

sint t

nihil superest,
ut

classem reducitur, guoique ad Hieronymianorum Callistum Po> Martyrologio, librarii hodiepost S.

utpoteWem,
est

jam

docui,

supra

laudatU, quibus omnino

standum, Hieronymta-

pam martyrem Ronue absque

subjecta,

quasenm

apographU majoribus

signati, attribuantur.

DE

476

ACTA SANCTORUM.
D

DE

SS.

LUPO T AURELIA

VEROSIMILLIME CORDURE 1N HISPAMA MARTYRIBCS.


Ex Hieronymianis
C,

aliisque Fastis sacris.

B.

SECUI.O

iribus heri,

qui

Cordubz

in

Hispania passi

praeluxerint,

ac ex

illis

Sanctorum nostrorum me-

INCERTO

T
id
et

sunt,
tiale
alii,

Marlyribus Fausto, Januarioet Marin

minerint. Sane in Barberiniana avud nos ante tom.

Opus nostrum

illatis,

duo Sancli

II Martii ad Bedam
nis

additione, in adjecta ad

Ado-

Lupus

videlicet et Aurelia, kodie in

Martyrologium,

quam una cum


et

hoc Roswey-

Sancli,qui
liodli

quidem ut vcrosimillime Martyres, ibidem

dus vuhjavit,

Appendice

in

Greveniano apud

tariter passi, veniunt inferendi.


cultui publico, a pluribus

Sunt enim, quod

Sollerium Usuardi Auctario SS. Lupus et Aurelia

eliam seculis inducto, x-

hodie comparent, paucis hisce vel haud


:

multum
Lupi et

quivalet,

vetustUsimU

Hieronymianis apographis
etsi

absimiUbus verbis

Corduba

civitate SS.

infra allegandU hodie inscriptii

autem hsc

bi-

Aureli annuntiati, verosimillimeque ex Hieronymianis apographis, quibus utiqne, qui iisdem eliam
fere verbis

nos

istos

Sanctos

nostros,

quorum posteriorem
ei

in

Lucensi

apud

Florentinium

in

Richenoviensi

Sanctos nostros in Martyrologiis


et

se

apud Sollerium HieronymianU apographis Aurelii


appellatione perperam

contextis

hodie ceUbrant, Rabanus

Notkerus, imo

dUtingui,
ei

pluribus

aliis

etiam Beda, Adoct XJsuardus ac proin et quxcum-

FastU

sacris

mox

laudandis,

una cum Corbeiensi

que ad hosce additamenta seu Auctaria antiquitatU

Hieronymiano, tum majori apud Florentimum et Dacherium, /< minori seu contracto apud Solle-

paltnam vedunt, primitus accepti, uti vrlexeo


<7as,

collii

quod quo modo

mox

allegando in Hieronymi
dictis,

rium

et

Marteneum, AureliaG

nomen conscnsu una-

nis,

eodem etiam fere

tam qux additionifactis,

nimi attribuentibus indubilatum apparet,

Martyrum

bus,

ad Bedam, Adonemet Usuardum

aucta

titulo haud condecorent, nec fuisse pro fide nccatos,

sunt,

quam

quse

Rabanus

et

Notkerus adornaruni,

diserte asscrant,

vel ex eo tamen,

quod anUquissU

Martyrologiis memorentur.

mis, ut dixi,
scripti,

Eieronymianis apographis exstent /illos

3 Verum, cum
finicrunt,

hsec

indUcriminatim tam qui non

..

martyrio

finiisse

vitam, vero apparet

quam

qui finicrunt marhjrio vitam, com-

2'n!n'''

simillnnum, uti infra ostendam. Morales interim


el

memorare Lupura

Sajictos soleant, sane ex eo,

quod SS.

Marlinus de Roa, prior nimirum, dum


Hispanue Chronico, anno 1574
/'/-.

in ijene-

et Aureliara hodie celcbrent, inferri, hosce

rali
so,

in

lucem

mis-

verosimillime exstitisse Martyres,

non potest

etsi

10, cap. 25, posterior vero,

dum m

sua de

autem eliam

"/

inde possct
illos

inferri,

nondum tamen

Festis et Sanctis Cordubensibus lucubratione , anno

ex eo, quod Cordubx

signent, fuisse eosdem

IQlSpublici jum

facta,

pagina versa 139 dt duobus


hosce

ibidem martyrio coronatos, recte existimaris. Sub-

SanctU
tisse

nostris

iractat,

verosimillime cxsti;

inde enim Martyres, quos celebrant, non


bus
i>assi

iis,

quinn-

Martyres,
:

haud nffirmant

neque sanc

nii-

sunt, locis,

vcrum

aliis,

quibus vel

rum

lunc enim, e quibus id, uli ex "'/'" dicendU


potuissent,

tales,

vcl

cultum

vel

scpulturam sunt adepti, rcid,

intelliges, colligere

Hieronymiana apoa

ponunt.

At

vero, ut

ad

quod praecipue hic prO"


de Hieronymianis apo-

grapha

utpote post dumtaxat


sibi prstlucentia

Dacherio

aliis-

bandum

est,

jam veniam,

que vulgata,
habuerint.

verosimillime

haud

graphis aliter est loquendum. Heee enim vix

um-

quam
qux
heec

alios,

quam

qui pro fide occubuere,

comme-

Hiercnymia-

2 Et
nino

vero ut ne quidem Mss. forsan,


illis,

morant. horumque, quos recensent, locum et diem


passionis, uti Gregorii

nu

ai

ptiis in

complecterentur, prxluxisse

putes, nulla
facta
,

om-

Magni ad Fulogium Alexsua ad Usuardum

Hieronymianorum mentione
et

Brdam
autem
lib.

nndnnum
quare,

epistola, a Sollerio in

dumtaxat,

Usuardum pro

se citant;

hisce

prxfatione num.

22

citata,

docemur, assignant;
et

Marietta de Hispanis Sanctis, qui ibidem


cap.

2,

cum majora

seu non contracta Lucense


,

29

diserte
ei

Lupum
'"

et

Aureliam

Ferrario

Corbeicnsc

apud Fhrciitinium
ct

contractaque seu

aliUque hac
tyres.

re

assentientibus, appellat

Mar-

breviora Corbeicnsc

liichcnuviense apud Sollehodie

Adoncm

ctiam Ub. 4, cap. 48 adjungit.

Ac
et

rium

et

Marteneum Hieronymiana apographa


et Aureliara

verosimillime quidem, "" indubie,


ijnnunis
hodie

cum

in

puru

SS.

Lupum

unnuuticnt, Curdukvquc

Bedx, Adonis

ct

Usuardi Martyrolotjiis
uti

Corbeiense brevius, cui horum rcliqua haud refra-

SS. Lupus

et Aurelia,

hxc consulenti
scriptoribus

gantur

sequentibus

hu

verbis

Cordoba

civitate

patescet,

haud signentur,

tribus

istU

Lupi, Aiiivli,r irponant, indc ciiim veru, vrmsimiliimc huscr


ct

Martyruluijia, qiue, quamvis quidem Bcd.v, Adonis


et

csse

Martyres

ct

ihidcm passos, haud

Usuardi twmina piwferrent, sanctU tamen aliun-

inepte intuleris.

de acceptis, quos hi non mcmorarant, aucta essent.

4 Ast

etsi sic linbeat,

di xrtiss

m<

atuor
llliS

Cordvbte in

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

477
Uratit,

,,/

Hierony

pographit

Lupus

et

Aurelia
it t-

6 Bitee itaque

enim veroqu* ie

Cordubx aitcribantur, nec Florez

id Ignorarit,

aa eivitatim hant uUo modo tpeetent iMfuerit affecti,

iuobut iit tit Utuardinti apud SolUrtwn Avctarm ac de Corbeiens, Bieronymiano apographo FUrei
affert, facere

ai ,

ttm han,

demque martyrio

Btipan
et tribus
,

tom.

wm
ii
I

iebent, ut, an

Lupus

ei

Anrelia

iract.

33, cap. 9, num. 90

sequentibus

ad civitatem Ceriubentem tpeetenl, iubitemui. Att,


ut reliqua.

revocat in dubium.jd autem facil

primo quidem.

qu*

tcriptor
'

,;,

mam
,

pntereo

quod Saturninut.quem

Cappadocia

pamm

inttr

alUgat, mtacta

relinqum, ad dirn proxime


apographa

omnet convenU

Oreveniam et BruxelUnti apud Aurelia Sollerium Utuarii Auctarii, cum Lupo et


in
,>-

pr*grenm Hieronymiana
tto,

SS. Fconfv

Januario

et

MartiaU annuntiandu
laborant, nee tuo

mngatur hincque hotct pariter ibidem patm permqmadeoCoriub*abioribi,meritoqueatoriri


sutpicio
al,,s II,eieinde vero, quod. conlra ac in

qum

maxima

quemq
I

hisce loco ponunt; <,


potett, ne
ei

autem ,
in

habeat,

w
,;

timilti

labei

hoiiemam SS. Lup.

Flo,,'< apographti fU, i Corbeienti apui

Aurelise,

quam
ne i
.

tuppeiitant, annuntiationem

Ad

,
,,,,
, alih

pographo Aureli*

et

Lupo Matrimm
hoi9
inveniatur,

repterit,

qui Cappaioci* ieberent aUrt-

,,. ettieaeo, quod hic. utait,

bui,

Coriubx ibiiem perperam aitcnbantm.

Fnstis tacrii

memorari haud

hxc, cum Corbeiente,quoi SoUeriut inter Bierony-

errorit intimulari
hoiie

potte

vHealur iietum,

quo

miaM<mtracta,ameadMphabetieumSunetor
tex primprum anni

anmntiatur, Hieronymianum
I

apographum,

mentim
n

indieem

adjecta teu

,, ,..

iipnm

et

Aureliam Cordubx perperam


>,

Martyrologii Umardini

parti eeeund* prxmitta.

,,,

,quem

quit

'

oiiet,

^d

quinto hco recentet, Bie,

m apojroptom.
ymtaK.

duo

Amor memorata Usuardina apud SolUrium Saturninut cum no ctaria iam venio In Qreve haui Lupo et Aurelia contra ac Florez putavit,
eoniungitur

ai xn. Octobrti diem, quo fere omnia Bte,

na reliqua SS. Fauttum

et

eu

petm

Martialem Cordub*
dem, Fautte
et

in

Bitpaniti conttgnant, .Kom,ss,s. Ss.

Bticeenmcm
indieat,

tubjeeta,

que

rnn
Coriub*
loco,

Marciaiev Martiah

hUm
llntiatit
,, ,,

interpunctimti
et

nota

Lupum
dub*
tialti

et

AurelianimmIW. ettiane, eur Chriit,

S Satuntinm

Upum

abtque

//,

SS. Famti

et

Mar**teu Mar,,-

aUribuai, commemorat;

Qnmm
,

autem

palxttrx,

potiti

horam inde amotorm

Tanetot quotUapottattot.aiea
;,,.,,,.;,1 aiJriptat,

atot loeoque

omtitarum
perper

mt

SS. Lupus et

Aureh

v,4eantur
,-

recentet,

jungere cum

ItcriptuAtdictum

Corbe^teBu

,
,

,
,
t

8
[Tm

toUt. ,,,,, omnet loec attribuere haud ' tit, ituiiom Uctor r > q Sic faeiU hie aUegari vaUn, pluri

mlract

prm< ,d Sotter
I

Ms..q,,od.

, vetuttittimo
p>

m
Ue

ta

.-*-
Vacherto
jr,s

ai Papebrochnm aottrm
fuerat,

fect,

',

ZtolrUt.pernnciat,heripottS. LubenHum

mduatopubha

Zb^LmetLfZremcumtubjeeta^quaienm* h territorio \Zluuii sold. Lten

iiteaihan
dosn,
,

1,
,

mm
*

M
,

~m Me. Marn. III


,,.,,,

*m-

,, ,r
.,,,

S. Cong

,<',-

tenm
iitat,

thet

um

AneedoUrm
pr

aiicribat, Uco, refert,

Corbei

iem II;;,

'

eontraeU

;,,

ibidem a Qreveno

'

Uf

*
topacta

mA

ibiaem per
I, i

SoUenum
,

:,,. ,;.

m
i

'

',o-

>,~.
mmmn*.
xvm

w
,u:

ah

y
C

b ai aliud TnLellenieeti rat,s.quodB,.ii,-''-

1 qZ

iuobut

mpr

7
rio,

Dache-

UtuariiAuclaritiipe,..,.,.,,

utjam monui. cum fcfl i,,m fuerat, Mt. ai

Papebroehxo nottro c

JunH iiem
(

legerat

Sanctorum I Corduba atale Saturntnut, Aureli eoneepto,


ar S r,,-u,

M
,
<

u.u.n.

*
<

LP iet
.

J^ mam
,

Mrfr

appedoc,

P >rUer

, _

r>
"""

;'-;"; :;;;';:;',;;
'[

""" "" s ""


!

<
,

,,,,

'

'""'.

&s
;

ZJm
t
;

L^
<
,

^
itto

^,.,

F ,

. **
evolvendo ope

<>,,,

MartyroUgio

,
:

,.

im. -,

m
s
,,
-

2:::.::,;:::::::,:::;':;::"..;:::.::

;,:"::::,:;".;;::.:;;;:"::
'

zbkzzz ",::."..
-,

""

s^C3rSS?S T
" ";
.

' S<
S

':<'

coujuu.j,

!,,

,;,, inu, ,,
< 1

Vurelia

tocio, di-

l-- * -I* Ortrimt


Si
l
1

" "">" "

-,,,,

88"' " ostram

eouauluiesel

tionem no
tasset;

"

""'

Cappaiocue, Ugia,inquibuthui non


,,,,/,''.

'""'",,.,,,,.

tat v ,,!. ,,

MW^
ita fecile

-"
<

j,,,,,,;,,,,,

Sllll

m pnecpl'

r *"

V+
mter

prin.

asserit incun-

47g
\i

DE

SS.

LTJPO ET

AURELIA MARTYRIBUS.
SS. Fausti, Januarii
Hieronymi
_

ICTORl

J.nter sed

recentiori atquepanloaliter.

quam

et

MartialU

toto*

C.

B.

Wi

inter dua,

parUeses
Eodem

scripta esse

omnia apographa laborant


r*c oo

*+~

ernMlis Fulco archiepiscopus ab I Wenetmero ; - Sed et aliquibus in locis suam weneim ,ru ) *
notu sset emendare .htionera. verum. 9o _. 8 7te ille

Tv

od o

Alia _n.ni..

die interfectus

M
re,

pcMlw. f*l
msi fors
I,

hanctU

iniquo

,-, /,^
2
,/

M,

de

Pmrta .23,
pn/i c0 ,

f* d H^ronymxana apogra3,

-/

rmf.

Prsfatione enumeratos,

Jm

p.-,

-- * * PP- _-grapl, ie,


-

-,___.,
,

,,,:

,
'

'_**
'

,,..,,
'

___*, -',,,,,,,,,pmU, ,;, _o b. veluti U. re kaui __ Ua faciU

SMbr

'

1 M-h -*" -Wm A_an_ h. _.-_-.____ ni.-i.- A rJnlhern rmttrrtn m


_.

__N__*_, masime

<'"'

m/Mi

.nt tote po-

,<-"'.'
.

mpralaudm, *m

cmuli

,,

milUme

a
id

Sollerio non potuisse, ani-

gumento etiam
r a. 7 nm

sint,

nmwOii
Aureliam

otai

MitojAi.
1

Wflduertot

pr^
,

UC,

.,,,./

,,^w
g^MTi
lofl

W ^r^n,,/^.^/;^s.v//,r,
Lupnm
et

n // m;,,,r,

^
;

ffl
'nl

(/(

tottdfltfl

,,,,, ,,

mox huc

transoripta
.,,,,.

Martenei verba,
.,/...., MI ,/

WP^. ** 6Wte non minus Mfi


illa,

diserte,

quam

SS.

tt^
seumartyno

/;//;

inveniai

,,,,,

rf

spectareque adeo ad civitatem

illam

,,

quod hiee

facta

per

Marteneum Corbeiensis

ibidem, uti
se
affectos,

e jam

dictU verosimillime contigit, fuis-

contractieditioneosten<Undum,progredior,
,.,.,
a

Fxhac

indicarint.

Verum

in

Opere nostroad

Soll

rio

curatam, emendari aliquibus in


ejus,

xxir Aprilis diem, qua de


et

SS. Parmemo, Helyma


in

locisposse,
,

Marteneus,ui verba

proxime huc
autem
illa

Chrysotelo,

Cordulx
actum,

Perside, ut

notalur,

produnt, existimavit;
huic

etsi

Martyribus,
nius
'/""' /
-

est

ibidem num.

6 HenscheBaronius,
civitas

in

re

scriptori

haud

illico,

quod tam unum,


editiones iste

noster,

civitatem
nulla

illam,

pro qua

quam

altcrum e Mss., e quibus


adornats, fuerit

ambx

"' putavit,

nominu hujus

J\r-

indubie ex uno eodemquean-

side inveniatur,

Corduenam, regni hujus urbem ex


et

liquissimo Corbeiensi codice excerptum, nec libra-

Ammiano

Marcellino notam

ab sEthico

in

Cos-

nus,

qm

ex hoc illud, quo usus

cst Sollerius, tran-

mographia Cordubenna) nomine distinctam, poni


debere, sese aliquando suspicatum, in suis in

scripsit, oscitanter

dumtaxai

id fecisse sil

censendus,

Mar-

assentiendum haud putarim, re tamen mature exa~


minata, esse saltem ad hanc proximeque prxgres-

tyrologium

Romanum

Notis prodit,
ab
aliis

in

Ms. Hiero-

nymi

codice

Corduam,

etiam

Cordubam
"<
rf

sam diem

Corbeiensis brevioris facta a

Marteneo

nuncupari, observat.
11

niitinne corriijendam alteram, u Sollerio curatam,

Et

vero Sanctorum istorum

Acta prout in

" / '"""-

deprehendi.

Laurentianis apud Surium ad x Augusti diem extertio

iln.mh nil,

fiia

enim

Idus Octobris seu

xm

mensU
et

si.ini,

civitatem, in qua passisunt, non appellant,

Cordulam,

hujus die In Spaniis

Cordoba
ac

civitate

Faustum

sed

Cordubam

idque etiam ad dictum

Martiamseu Martialem,

deinde

secundo Tdus
civitate

xxn

Aprilis diem apud Florentinium Hieronymia-

seu xiv mcnsis ejusdem die

Cordoba
,

Lu-

num

reginx Surcix, ibidem interim Epternacensi

pum

et

Aureliara annuntiat

cum autem Corbeiense

civitatem

eamdem,

quae,
in suis

majus. e quo minus teu brevius desumptum esse seu


contractum, inter omnes convenit, id etiam faciat,
iane ex hujus,

o</xxx Julii diem

quemadmodum Sollerius in Usuardum observatio-

nibus docet, alias adhuc appellationcs sorlitur, nec

quam

fecit

Marteneue, editione cor-

Cordulam, nec Cordubam, sed Corduam appellante,

rigenda esi ad duos dictos dies altera, a Sollerio curata, quaepriori

apographum

facit

cum autem

sic

habeat, nec

horum, non Faustum

et

Martiam,

dubitari queat, quin


cti

Persarum
subiere

civitas,in

quaSan-

scu

Martialem, sed
et

Lupum

et

Aureliam, nulla

modo memorati

martyrium, Corduba
erit

omnino Fausli
spaniis

Martialis mentione facta, in Hicivitate

subinde nuncupata

inveniatur,

fortassis,

qui

Cordoba

commemorat, ac deinde,
dicti

contendat, re etinm ipsa civilatcni, nomine

Cordu-

posteriori seu secundo


cto,

mensis

Idus vacuo

rcli-

bam,

in

Per. ide

reperiri, posseque proinde sintne


et

mox ad xv

seu mensis ejusdem Tdus progredi-

ibidem,

an

Cordubx in Hispania SS. Lupus


in

tur.

Jam

vero,

cum

sic

habeat acproin Corbeiensis

Aureliapa.fii, revocari
ita

dubium. Est sane, cur

brevions,

qus ad

xm

SS. Faustum

et

Martiam,
et

primo

intuitu appareat, resque

tamen secus ha-

ac deinde ad xiv Octobris diem SS.

Lupum

Au-

beret, si curata a Sollerio ac

jam supra memorata,


et

reliam Cordubx annuntiat,

editione,

a Marteneo

qua ad dicm proxime pnegressam SS. Lupus


diserteque adeo huic

adomata,

sit

standum,

cditio

ejusdcm Corbci.

Aurelia in Hispaniis Cordoba civitate annuntiantur,

brevioris altera, a Sollerio ourata, quee,


sto et

SS. Faufcrc

Hispaniarum urbi

attri-

Martia scu Martiale, quos omnia


alia ad

Hicro-

hiaintur,

Corbciensis brevioris additio foret admit-

nymiana

xm

Octobris diem Cordubde in

Hi-

tenda

spaniis signant, omissis,

perperam tuncejam

dictis

Marteneo adomata,
scu
iii

verum cum ibidem non hac, sed altera a m qua ad diem quidem xm

Lupura

et

Aureliam ibidem annuntiat, movere nos


ut,

Idus Octobris in Spagniis Cordoba civitati

non debet,
rtnit
.,(

an

hi

vere ad civitatem illam speaffecti,

Fausti, Martiae, ad diem vero xiv seu pridie Idus


Octobris

martyrio ibidem fuerini


",/

dubitemus.
hesterna

Cordoba

civitate Sancti Lupi,

Auriliee

nvoi

lIiii

10 Quod modo

maximam, qua

in

dumtaxai

legitur, civitate

Corduba, cui duo hiSancti

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

47
citius confcctas crediderit

.)

cti

adscribuntur, in JSispaniis diserte haud slatuta,


cst, ut

fuisse vel
lis

tum, vel

tabuini-

\ucroni

standum ostenderim, necesse


difficultas,

hic

alio,

quo

enim hujuscemodi

serius seu sub seculi


et

xvn

B-

modo

objecta ac a Pcrsidis civitate,

qux

tium confcctis
utpote tunc
cti,

Lupus

Aurelia fuissent inscribendi


,

etiam Cordubse nomen habuerit, repetita solvatur,

Cordubx honore quo Sancti

solent

affe-

recurramus.
ilh ibuun<

ut supra laudatus Martinus de de Festis


ci

Roa

nos docct.

12

Cum

civitas,
sit,

nomine Corduba, qux

Suo quippe

Sanctis Cordubensibus

Hitum

liii

Hispaiuam

nusquam apud (hnijraphos

sive an-

spanice conscripto, quod tunc vulgavit, operi

tiquos, sive recentiores ulla occurrat,

nullam etiam

Calendarium,
clesia

in

quo Sancti diesque

festi,

quos ec-

re vera nominis hujus

wbem

extra

Hispaniam

vel

Cordubensis celebrat, dicrum ac


facit,

mensium,

invcniri vel

umquam

fuisse inventam, opinor,

Nee,

quibus httC id

ordinc c.rliibcntur, tum indi

ut secus sentiam, movet me, quod ubi Parmenius,

Persarum

civitas,

in quo iidem ordine alphabctico recensentur, prxfixit


,

Helymas

et

Chrysotelus passi

/-

Lupus autem

et

Aurelia

in

Calendario

isto

runtur, in SUpTQ luudutis $. Laurcntu apud

Surinm

juxta ac in indice comparent.

Actis Hieronymianoque apographo

Cordubae noverosimiUime
,

14

Verum an Sancti

menclatione

distinguatur.

Id enim

fuere gavtsi, gaudere hoaieque


die eos

iiivel

cultu, quo

tum Corduhx
a tt
?

ii widem pergunt

Ho-

tiaud duran-

^,

Ul -,-,

factum
ubi

cst

eo, quod pro Cordula? seu Corduenae,


isti

Cordubx

utcumque honorari ut Sanctos


Florezium, qui, ut jam indi

marlyres

in

Mss.

antiquis signabantur

deficientibus, quibus

librarii, qui haec transcripsere,

nominum

afjinitate,

cavi, contrarium affirmat, averitate hac in re aber

utpote unius dumtaxat alteriusve litteruls discrimine

rare evincam, documentis, asseverare

non ausim
iis

ea

intcr intcrcedcnte, dccepti


est,

Corduba

posuerint.

Necquidquam, quod praterjam


memorem, habeo
quibus id
hiscc,
latis
in

dicta de

com-

Nec

quod propterea putes, idcm

dici posse de

promptu. Fidei enim prol


d&sunt,
nihilque
in

librariis, qui e

Mss. antiquis Martyrolo/jia, sanctos Aureliam hodie commcmorantia Cordubmque attribucntia, transcripseri ; Partnenius enim

faciam, monumenta
in

Lupum

et

quod ad eorumdem

Fastis sacris supru rc-

mcmoriam nudaque

fcrc

nomiuu

adjici qucat,

Helymas

et

Chrysotelus, non in omnibus,


,

in

quibus

invenio.

Hinc nullam omnino apud me inveniunt,


ullum cordatum, ut opinor, invenSS.

memorantur monumcntis Cordubx, sed

in aliis qui-

ncc apud virum


tura, siuit fidem
in

dem
relia

notissima

civitati

isti,
;

in

aliis

vero Cordulx
ct

Lupi

et

^ureliffi

Acta, hodic

seu Corduen se
in

attribuuntur

Lupus autcm

Au-

Martyrologio Hispano

Tuinaio adducta, qux

omnibus prorsus

in

quibus locum habent,

Sanctos hosce

fccissc conjuges ac

ad Neronis tcmpo-

seu monumentis seu

FasHs

sacris,

non CorduUe seu

ra retulisse non contenta, eos prxterea Illipa seu

Cordueiuv, sed

Cordubx constanter adscribumtur,

Zahnuco oppido, quod Tamaii


affirmat. Afferi

patria erat, oriundos


suo,

aut certe Cordobx, quo nomine nobilissimam hanc

quidem

hic e

quem

ssepissimi

Hispaniarum urbem,

littera

mutatain 0,Gotho-

ctiam alibi

citat,

Ms. Auli Hali Codice


illa

Gothico se-

rum tempore
hxc
sic

venisse,

Ambrosius MoraUs Hispanix


docet.

pulcralc, e quo hausta

omnia

sint,

carmen,
ait,

illustratm tom.

IVpag. 361

Jam

vero.

cum

Cypriano, Cordubensi archipresbytero, ut


scriptum
;

con-

habeant,atque adeo nec repetitum a civitate, nomine Corduba, qux in Pcrsia sita fuerit argudebeat, ut an SS. Lupus et Aurelia

vcrum Nicolaus Antonius Bihlmthcc.r


lib.

vetcns Hispanix

6, cap. 7 Httf.

145

et

sequenti

mentum

facere

carmina, qux pro germanis Cypriani archipresbyicn


Cordubensis haberi debent,
ac

Cordulh-c in Ilispania passi sint, dubitemus, est sa-

deinde nlia

ne, cur,

illo

etiam considerato verosimillime hoc

ibiet

falso huic ab impostore,

quem propterea pseudchcy147


ct aliquot se~

dem

factum, ac proin ad civitatcm


spectare arbitremur.
vero, inquit

hanc

Lupum

prianum

appcllut, afficta, >ium.

C
ibidemqae
iiiiiu

Aureliam
13 At
cultu

quentibus recenset.

K
fuec

adhuc Florei supra laudatus


et

15 Porro postrema
i

inter

num.

15',)
ii

nume' i

'

uoA

sacro ibidem
fere

Lupus
gavisi,

Aurelia nec

ga

ransjam dictnm, quod, non


Hispnnorum
SS. Lupi

secus ac nonnulla aliqua

nec

umquam

cumque adeo

hosi
BSl

pseudo-cijpnani cnrmina vcslicndis nudis


verc
cralc

Sauctomm
scpul-

"

JJJJ|
lui

Sanctis suis Corduba haud habcre videatur, non


sanc, cur huic nos eosdem attrihuumns.

Ilistonis excogitatum uit,


et

Enimvero,

Aurelise carmcn

sic

scribit

mm Lmms
,

et

Aurelia nec Martyrologio

Romano

memoluulii nit) ,,., inscriptit nec a s. Eulogio in suade MarHnus de Roa rentur ^ 6ritquBt u
,

Lupus

et Aurelia,

Cordub*

ra

Hispama Octobns

die laudantur ra

Martyrologus (Auct,s vtdeh-

Latine conMartyribus Cordubensibus lucubratwe


SGrip

Beda atque Adonis; quibus recentiores. ml ultra de his addentes, consent.unt. Apertus mvicet)

l amoq ue
in

1617 vulgata
e

pag.

45

docet, seculo
ii

tavit

msenescente
xa t, quivel

statutum, ut

Martyribus

iumtor
vel

campus Tamaium, ut hbere siib Cypriam eorumque conditionem persona divagaretur


. ,

Martyrologio

Romano

legerentur

mlem
tur,

SJL ZZZEL
tum
Hntaavisi
L.ipu

Eulogio noti essent, Cordub* colerennostn haud (cccrlc iholcm cultu Sancti
..

quod maxime fmt preta habitationem Martyrum in Ill.pa seu P onu, ut M-

tempus martyni

e1

olans vult, Julipa, urbe,

Tamau

patr.a versibus

Hincputo.averitatehaudaberraturum,
tabulas,

lector (vxarn hos apud scriptvrem ^u studiosut fvidere nos apua scriptorem istum

,.- ~~

m
;

quibus a sese

potest)

haud repertos, Verrarius


*
'

~ Jinnoiauiniiiiu*, Annotal ;;;,:r',;:,,H, s


rci/uti" '"

^ ^.^
.

. ,i

*^
, !.-...

comprehenderet. Ita

A,

* '"
*.
i iIiiti

ad ^opositum nostrumj

t
,

laterculo logo generali recenset,

mbnexis, affirmat,

ostsndant,

i / *'iiH0(, i i/l< nrf/7 transcnbenda.

''"'* faa "'""

j* *

ta

DE

4c0

ACTA SANCTORUM.

DE

S.

COELESTE SEU COELESTIO


EPISCOPO CONEESSORE.

METIS IN LOTHARINGIA
COMMENTARIUS IIISTORICUS.
memoria
tempus quo
et

Sancti in

quibusdam

Fastis sacris

translatae sunt

sacra

errores, ejusexuvicT. Aclorum, non edendorum,


getatem, refelluntur.

nominatim quoad Sancti

E
cmi IMTILM
\

anctum Ccelestem, seu, ut a recentioribus


vnniiur,

2 Ast CodexS. Gudulx


Sollerium,
cui consonat

Bruxcllis

apudeumdem
. .

nn

cnrpus sa-

S.

Coelestium, cujus jam bis in

Florarium nostrum Ms., crumadmo-

SECUI.I IV.

S'
Mm,

J')\r!mnissis,

ad diem videlicet 7 Maii ob


et

seculow

inclinanti exaratum,

Sanctum
:

antistitem

^nAlsatla

translaiionem eo die in Actis notatam,


n, ob
<

ad
lii

Mauri-monasterio

attribuit his verbis

Mauri-mo-

Sam

ti,

'"

x,v OctobrU ,,,,, pr*gr.

-teno
urbera

S. Ccelest.s ep.scop., d.sc.pul,

Petr.

.liori-

bus Fbstis

Roierli,

sm OctoL
, ,

Sanctuncoli

acserentis, te-

apostoli. qui

cum Beato Clemente

et Fel.ce

ad

? unde &,*, Mniarp* nesiri stimomum, ncscw, .. / liaustum, Majores nntri ../. ,# .,-,1 m, n^y n,t locis Martyrolmii, vcium non aameminere, duobus
,

Metensem veniens post *

pnmum m *
;

eadera

urbe episcopus constitutus ccelestera duxit vitara,


et

modum

antiqui, adscribunt

Metis quidem,

celebri
l.n-

tandem ad Christum migravit


in illud sacri

nempe

ob

mox

etanliqus Lotharingiz
beco-Coloniensis, in

civitati editio

Usuardi

memoratam

corporis Translationem,

Auctariis apud Sollerium, ad

publicamque,
est,

quam ibidem S.
quam paulo

Preesul consecutus
latius

hunc

modum

Methis civitate Sancti Ccelestis se-

venerationem,

Judocus Coc-

cundi ejusdem urbis episcopi et confessoris, addiscipuli Beati Petri Apostoli dil Qrevenus
:

cius in Dagoberto redivivo cap. vi

expomt, relatx

sacrarum SS.

CcBlesti

ti

Auctorw

wlin
multa

ad
:

hwHIh
Sa/icJt

codkis Luxovii nsit textus

ita

habei

Ipso

dictum monasterium Translatiom h*c subjungens

die Ccelestis episcopi ipsius civitatis. Breve etiam

hodieque

istic

(S.

Ccelestis et Auctor)

in

elogium ex Martyrologio

proprio

ecclesix

veneratione sunt praesenti saepe ac prodigioso


pellendis morbis, sed febribus
iisque, qui obstipo sunt

cathedralis Metensis
storia

transcripsit Meurissius in
sic

W:

maxime,

auxilio,
si

episcoporum ejusdem ecclesix

sonans
;

corpore erigendis,

post

Metis S. Ccelestis episcopi et confessoris


habet

idem

fusas ad

Deum

preces subter turabara, qua San-

Castellanus

proZtaJtori
;

vero encomio
:

eum

ctorura exuvise requiescunt.transgrediantur.

Ex-

exornat Saussayus,
Ccelestii secundi

liis

vcrlns concepto

Metis S.

tant et magnae pontificum condonationes, quibus

illius ecclesiae

episcopi, qui

cum

ad pristinam patronorum venerationem ac fre-

Sancto Clemente

Roma hanc urbem

proficiscens,

quentiorem cultum

invitati majores.

Dictum vcro

eique in salutis opere gnaviter suflragatus, deinde post ejus felicera transitum ovium curam ex
officio suscipiens difficillimis his

Ordinis Benedictini ccenobium, depositionis Sancti


nostri
col.

locum, Gallix Christianx auctores tom.


ita

temporibus, qui-

866

describunt

Id

quondam nominis
in

bus in Christi caulas impiorum ira raagis freraebat, tutelam gregis ingenti

[Cella Leobardi) habuit a S.

Leobardo primo hu-

cum

virtute susti-

jus loci conditore, sicuti a

Mauro,

ordine ab-

nuit, postque annos xv hoc in pastorali munere

batum quinto, Mauri-monasteriura


vixisse vero S.
bris

dictura est,

strenue juxta ac religiose exactos, non nihil aucto domini peculio


,

Leobardum

[ad

diem xxxi Decem-

servus

fidelis

migravit ad

Martyrologio Universali a Castellano insertum]


I

gaudium repromissum. Sepultus fuit in Crypta S. Clementis, e qua demura ob rutilantia signa
Beatitudinis a Drogone praesule elicitum vene-

sub Childeberto rege sub Childeberto


II,

quidam volunt,

alii

melius

vergente ad finem seculo VI,

conditum est

tertio a

Tabernis [Gallice Saverne]

randura ejus corpus ad Mauri-monasterium in


Alsatia delatum
fuit,

in Alsatia lapide in

honorem SS. Apostolorum


Calensis apud

ubi hactenus quiescens pro-

Petri et Pauli et S. Martini, ut legitur in prae-

merita in veneratione habetur.

Fontem, quem

cepto Theodorici

IV cognomento
in Historia

oratoric dilatavit, videturhicMartyrologus habuisse

Judocum Coccium

Dagoberti cap. 6,

Chronicon Metense editum apud Acherium tom.


Spicilegii a

VI

pag. Q2-,nobis, qui habemus editionem Molshe-

pag. 043.

miensem anni 1623, pag. 56. Mubillonius tom. I

Anna-

DIE
Annalium Benedictinorum
Hone ejusdem
monasterii,

DECIMAQUARTA OCTOB!:lv
menla, prolata Pauli Diaconi Acheriani testimonia evincani
velpotius
wiiiii
et

similia scribit de funda-

Auctoris Chronici parva,

fcCcronB

quam

refert

ad

annum

Cumqueadeo

615. Pauca nuncde tempore Translationis dicenda


S

Actis insit auctoritas, fabuUsque, ut


fiet,

inil

ex
facta

mox

dicendis perspicuum

scateant, ea ]rrelo

iranslatum
est
1

1<

n ,ni-

3 In Actis nulls tempori8, quo Translatio


sit,

prorsus indigna censui

num

h-2h.

notae reperiuntur,

neque auctor prims Chronici


fine colligitur, se-

5 Itaque, quod biographus


clesiam

ait,

An^elorura ecfv.

varut

Metensis partis, qui ut ex hujus


culo

nova semper sobole fjecundatam


rei nulla alibi

xn

floruit, plures

quam
.

laudatus supra Sa

Sancti nostri opera, cum hujus

occur-

yus, proferti en ejus verba


lestis)

S^pultus

r-^t

'^

<V-

rat mentio,

figmentum judico

non minus
in

veritate

ante fores Cryptse S. Cleraentia

sed post

m, quam refutata a Bollandn

Notis ad Acta

currieula temporura

Drogone arcliiepiscopo
in Elisatiam

BB. Mariani
366
et a

et

Murcherali tom
T

II Februariipag.

Metense translatus est


monasterium. Drogo

apud Mauri-

Limpeno tom.

Septembris pag.

619

fa-

frater naturalis Ludovici Pii

bula, de quibusdamdiscipulis a S.
cti nosiri

Mansueto, SanActa, co-

imperaloris anno 823, ut volunt

Sammartani tom.
fact/m
ita

in

Gallias advenientis

ut volunt

III Gallix Christianee pag. 712, episcopus


est,

mite,

in

Hyberniam ad prsedicandum Evangelium


terumSanctum
antistitem

et

scdem Metensem 32 annis

tenuit,

ut
lis

ca

omnes episcopasefa-

Translatio haec inter debeat: Cointius


et

annum 823

et

855

collocari
\i-

muneris partes sam

Mabillonius hujus epocham


laudato Coccio, qui
sat

cileassentior, sed an

adid munusn

'

'lemente, calo

gunt circa

annum 828 ex
et

ras

jam proximo,
graphi

angcli jussu promotus fuerit, <rtas bio-

S. Ocelestis
rt

S. Auctoris exuvias nonsineingenti


editis in via pro-

facit, ut

vehementer dubitem, verearque, ut


fidei
.

reliyiosii

pmnpa, quibusdamque

Imr ejus assertum plus

mereatur,

quam
in

alte-

digiis, (qu<r

quilatius scire desiderat, adeat Histo-

rum quoddam commentum

quo S.

Clemem

quo

rue ejus Dagobertinx cap, vj) transtulisse


asserit,

Drogonem

dam
pisse

recentiori

Vitx ejus exemplari ab angelo

postquam

is

jussv.

Ludovici fratris dictum

dicitur successorum

omnium Catalogum, auapud nos tom.

Mauri-monasterium, memorato anno 828 miserabile

reis litteris
colae, circa

effbrmatum

dequo auctor VitaeS. DeiJuxta ordinem situum


rae-

incendium passum, restauravewt


ante,

medium
ita

seculi \ scnbens,
.-

Actorum
nutlius pretii, nec idi

4 Res tam
antistite

quam

in

episcopatv.

a Sa

TTJanuarii

loquitur

gestas seculo vxn prorsus incognitas fuisse

Metensem opulentissimam urbem video non


diocriter

ii,

01

'1'

ii-

dorum

testatur
7ius,

Paulus Wdrnefridus Foro-Juliensis diaco-

decussatam, cui in
est, ut
is

tantum divinitas

qui eodem seculo libellum seu breve Chronicon,


in corpore Historiae Prancicae a

consulere dignata

omnium Apostolorura
apicibus rutilent. an-

editum
et

pag. 172,

suorum vocabula
gelica sine dubio

aur-

ibi

novissime a Calmeto tom. I Historiae Lotharininter

manu

exaratis, promeruit au-

gicee

instrumenta, scripsit de episcopis

Me-

tem

felix ista

primores patres istos Clementera,

tensibus, enumeratis septem S. Clementis successo-

Felicem, Auctorem, Ccelestem etc, quem, tamen

ribus haec subjiciens

Quorum omnium

studiis cer-

Catalogum a Calmeto tom. IHistoriae Lotharin


editum, imperante Carolo
sed

tum

est crevisse Dei ecclesiara, quamvis


;

eorum
se-

Magno, non

angelica,

nobis specialiter occulta sunt gesta

idem pro

humana exaratum

esse

manu

inter auctores con-

culo xii probant, quae recitatis numcroprxccdcntipost

venit.

pauca intermedia
sequentia verba
.-

subdit,

Chronistse

apud Acherium

6 Ut

caeteras de feris

a venatoribus
filia

tutis,

carum- proponuntur
(abulst
,

as-

Caetera ejus (S. Ccelestis) gesta,

que vulneribus curatis, de

regts

Metensts

r<

iein

quamvis credantur magna, taraen nihil ad nos transraiserunt scripta priorum 'ex quibus duorum
scriptorum testimoniis non leviter arguipotest, Acta

Uata, quibus similiain VitaS. Mansueti, edita


iii

O/irrr nostro tom. I


seculi

SeptembrU
est

" /""/. '"'39, post

mrdium
sis

x fabulatus

Adso abbas Dervencivitatis

Sancti nostri, quaein Codicenostro pergameno, quon-

in

Campania, de serpentibus efinibus

dam Lucidx-Vallis,
VIII atque etiam

abbatix Ordinis Cisterciensis

Metensis eliminatis

(nisi haec figurate de idolis eo-

prope Senoncs, signato Q. Ms. 2, habentur seculo

rumquc

cultu sublatis dicta

cum Calmetoin Disser-

xn

cssc

posterinra; crrto radrm

tatione de episcopis Metensibus Eistoriae Loiharinnic.T

non paucis post memoratam translaHonem annisscri~


pta essc ex
c<'

pivrmissn

rt

Bciinlirlinis Scriptoribus in Hitypis vulgata interprete-

evincitur, quod hanc

admodum

jejune

storia
ris)

Metensi anno 1769

absque

ullis

personarum, temporis aliisve adjunctis

missas faciam nugas,

referunt
ut aiunt:

Acta Sanctum

memorent
obitu)

Revoluto vero (inquiunt) aliquanto (ab

nostrum Antistitem, qui,


ginta

Fertur septua-

tempore, ipsius saoratissimum corpus a repersonis Alsatiam est translatum, et in

duorum unus

extitisse, prsesentiam

Domini

lio-iosis

corporalibus oculis vidisse. cum sanctis Clemente

Mauri-monasterio nonas Maji honorifice reconditum; ubi plurimi languidi diversarum mitatum sunt sanitati restituti et ad propria
infir-

Metensium

Euchario

Trevirensium
et

Mansueto

Tullensium primis episcopis jvtro Apostolo


iii

pluribus aliis a S.
S.

Oallias

Clementi

in

cum

^audio magno incoluraes sunt revcrsi.

Cum

convertendo ad fulrm Christianam populo Mett


fidelem fuisse adjutorem, eidemque episcopalis cathedrae in

igiturS.CcBloatinscircainitiumseculiquarti verosimilius, ut infra probabo, obierit, patet

biographum

eadem urbefundatori proxime mccessisse,


S.

longiori

annorum

intervallo

a Saneto

fuisse disjun-

adeoque secundum Acta

Cmlestiua

Metensem

ctum,

quam

ut res ejus gestas perspectas

haberepo-

sedem

tenuit seculo
1 et

i.

Favct opinioni huic cum quicitatis

tumt,

praesertim

cum

ipsi

idonea defuisse

monu-

busdam num.

Martyrologiis laudatum

Tomus

vi Octobris.

DE
AUCTOUK

s.

EPISCOPO. CCELESTE SEU CffiLESTIO

ChronUon Metense Beato Clemente ad


stis

apudAchmm

M*

"''*

m.grante. S. Cofc

'"

,,,,,; sc rf e ,

'

mi succcfS it

J^2*2t,'*5,
lxxxm 1*.
, .

Sl^.
-

^^
L.

J-

^ai
ra-

CMrfuma

flto

eP

di//iwf amfiflwar zrz /* tiof* aestgnan, ChrUtian* ar* nm ouv

gu *-~

flm * . r/inftU 7 fl / cc s (<m 9 tM,

0 no

fii

ni.ex nUex

eHepi-

-**.<(

assertam a btographc

Iromissioncm confir

Tiitrvx
pnmmam
U
Sanctt

i>

posHnt

12XJL.1 L
.
(TU. Blfema

bi

"/-

* *

"

iw>

om,,itas civiialibm

Pflssi is .,. Sfl(

n ,,

*-*-;;
i
'

'

fr22"i :::::::

i^EE^ .---*
,n Post,ua,n (in^l) sensim et gradath Euangeliorum sonus exmt panque proterram

;,

,
,,

,.

., , mta . ,

{%
,

fU.
S.

Zerue
,,,,,

seS. Materni, S. Coelestii

gressu (sensim videlicet

et

gradatm)

m reg.ombus

^ram * Aomem h
.

tt.
cV i-

TmnL
scopaius

11Tllo
"7

BaUia, aivenientis comilum


,v illigarunt y

coruscav,t. cum nostris Aposto.orum pr.d.catm c,v,tat,bus ecclem paucorum rar in aliquibus

ma
Sancli
a
ffl

Gaflfoj mi-

nam at ip*U Apostolorum tem V orios cu.n Ldta. dlli Mfan. MMfa repetentis, nec saginem
lis

S
osU n

ta. dto

W>on-

Christianorum devotione consurgerent sed n,h,-

U.

n^^o,,

tafai

MM
,

lominus crebra miserabih errore gentihum nidofumarent, ribus fetidis in omnibus locis templa anteannos L, sicut Actis pubjicis, id e. |Deao
et

antiqua

nec

satis

idonea esse,

ad faciendam

Grato consuhbus, sicut fideh recordatione recivitinetur, primum etsummum Chnsti Tolosa
tas

Uem

lendo exspatiari possumus


I

verum cum
uberius

Sanctum Saturninum habere cceperat saceriv,

h*c ad

Umentem prxcipue
poterit, qui
:

spectent,

dotem. Seculo etiam

quo S. Martinus ecclesiz

Ulud pwstare
,
/;/ ,

ad diem

xxm
hic

Nnvembris
observamus
si

Turonensi pnefuit, Gallicanis in finibus ad pau-

gesta

illustrabU
legi

nos interim

corum dumtaxat
Dorainicae

notitiara

ineffabilia

Tnmtatis

qumdam
.,,,.

in

Sancti nostri Vita,

qux

vera

Sacraraenta seu mysteria pervenisse

ejus episcopatum ad tempora Apostolis


;

multum

asserunt septem Galliarum antisHtes in epistola ad

posieriora referendum esse ostendunt

leguntur au-

Radegundem reginam anno,

ut

omnes consentiunt,

tem sequentia

Quo (fugatorum serpentinm miraad


et

570
in

scripta;

cum

igitur ca,
et

qux a Paulo Diacono


ab anonymo nostro
in

claraorem culo) viso, oranes ingentera tulere


sydera,

Vita S.

Clementis,

magnum

verum

esse

Deum

Christia-

Actis S. Ccelestii de tota Metensi civitate ad fidem

norum,

certatira catechizari,

catervatim bapti

Christianam conversa, exstirpata idololatria, constructis ecclesiis narrantur, a

zari ardentes...

tum vero

ecclesiara sub

honore

primo seculo,

uti allata

magistri sui Petri, Apostolorum principis constituit,

testimonia manifestum faciunt, sint prorsus aliena,


necesse est, ut Metenses

quo

fidelis

populus ad agenda Missarum

monumenta, quibus maximc

solemnia convenire et Catholici dograatis mysteria sitibundo pectore valeret haurire


;

nituntur, vel manifeste contradictionis arguant, vel

rege vero

primorum suorum antistitum missionem ad tempus


seculo
i

necdum

credente,

filia

ejus unica defungitur


fideli illo

multum

posterius differant

utque aliquam

adest Beatus Clemens cura


dissociabili

collega in-

veri speciem concilient,


nostri, sed Actis

non quidem Actis SancH


,

Cceleste

regis votura audiunt, in


:

S.

Clementis
:

quorum hsc sunt

oratione procumbunt

quid plura? Puella resu-

verba apud

Calmetum

Ea

terapeslate,....

cum

scitatur, vitae restituitur, pater


lia

cum omni

famiet

Mediomatricura

civitas....

copiosis populo-

baptizatur,

nomen Domini Jhesu ex tunc

rum
lus

turbis abundaret, ad

eam B. Petrus Apostopontificali


intelli-

deinceps libere ac publice ab oranibus preedicatur, colitur, veneratur et adoratur. 77<rc idcirco

Clementem nomine.... sublimatum


,

dignitate direxit

missionem hanc eo sensu

proponere volui, non quod Sancti Vitam fide di-

gant

qucm

suppeditat Jounncs Cordesius in

dis-

gnam judicem,

sed quod

Paulus Diaconus

in

Vita

sertatione de lempore missi in


lialis

AquitaniamS. Mar-

S. Clementis edita a Calmeto tom.


tharingicz inter instrumenta,
tradilionis
regis
filiee

I Historix Loest

apud nos tom.


[ait]

Junii edita a pag.

538

qus prscipuum
fabulam

Cum Romana

ecclesia Petri Sedes

fuerit

fundamentum,
excipias,

si

resuscitaUe
civi-

seraper appellata,

illi

qui ab ea Sede legati sunt,

eadem

scribat de
,

Metensi

a Petro missi fuisse dicti sunt, licet a Petri successoribus longa post tempora venerint
:

inir inl

Christianam fidem conversa


et

dc constructa
et

quod

a S. Clemente

dedicata S. Petro ecclesia, cui

plurimis scriptorura locis manifestum, confirmatur dignitate Bonifacii a Gregorio II in

duas alias ab eodem Sancto constructas mperaddit,


adeoque
si

Germa-

monumentis, quibus plurimum nituntur

niam Bvangelii gratia


tri dicitur in
lih.

legati

qui missus S. Pe-

Metenses, insistere velimus, Sancto nostro Mcten\em sedem

Caroli Martelli epistola et cap. n,

lenente,

ita

ibi floruit,

exterminata pe-

v Capitularium.

DIE
9 Et quidem
quadam, qux opponi
iins.se t,

DECIMAQUARTA OCTOKRIS.
ligionis Chrtstian.r,

si

talem, qualis a Paulo Diacono

nullum,

etiam quoad
in

modum,
Galliis,

.\UCTOUE
C. G.

et Sancti nostri bioijrapho depingitur, S. Clemente et detn S. Coelestio episcopale

nisi forte

quod

hsec

jam tum magis

obje-

mwm gerentibus, re
Sa-

quam
retur
;

m
lib.

Italia floruerit, fuisse

dUcrimen conseque-

ctione

ipsa fuisse in sua urbe religionis Chrislianj; statum

adeoque

Q veritate ubcrrasset Sulpitius


:

Se-

Metenses velint

allata auctoris Passionis S.

verus
relio

Ilistorix Sacree ila scribens


filio

Sub Au-

tumini

ct

septem episcoporum testimonia

ommno

Antonini

persecutio quinta agitata, ac

exigunt, ut primos hos antistites aliquibus saltem

tum primum

intra Gallias Martyria visa, serius


Italia]

annis seculo iv sub Constanlino Magno, aute cujus

trans Alpes [quam videlket in

Dei

reli-

imperiumnon

tanto

cum

fructu, nec itu secure et


,

gione suscepta

aberrassent

quoque auctor Pas-

Ubere Evangelium prxdicari, idololatria

ztermi-

nonU S.
corum
et

Saturnini, raras in aliquibus tantum ci-

nari, et ecclesUe publice sdificari poterant, vixisse

vitatibus anlc seculum

medium

ecclesias pau-

credant; at vero

licet ii,

qui pro primorum Melen-

Christianorum devotione consurrexisse,


rv,

sium

episcoporum scculo

I missione pugnant, monu-

septem episcopi, scculo

Ad paucorum dumid

menla, eodem seculo religionem Christianam tam


uberes Metis
accusaturi,
fecisse fructus asserentia, erroris sint
in

taxat notitiam ineffabilia

pervenisse Trinitatis
vero quo-

Dorainicae Sacraraenta asserentes

Sanctum nostrum

eadem
,

urbe, epi-

scopatu seculo

I functum non
etsi seculo

fuisse

nondum ex
,

niam nemo, aui Sulpitium Severum, auctorem sane gravissimum, seculo iv, auctorem Passionis S. Saturnim eirca finem seeuli
circa

landatis testimoniis
tuec

consectarium esse oontendeni

ei

septem episcopos

enim, inquient,

I non

ita, ut exstiris,

mcduun

secnli iv
,

ipsismei Qalliis

fUm

p a tapenitusidololatria,pluribusqueerect

et proinde res

quas de religimis primis seeulu


' ,

m
E

gentiliura errore crebra nidoribus fetidis in


tensi civitate

Me-

Gallus statu memox


habuisse expenderit,
perest, nl ob
stri
in

optime psrspei Uu
sit

fuisse fuiem

templa fumare cessarent, donunatam Evangficam, evincant, quominus tamen ibidem fundata jam tum fuent eccUsia, sat
fidelium, qui a proprio regerentur episcopo,

animum

infactws, m
quod
,

horum

testium authoritatem Sanctt noI

episcopatus ad tempus seculo

posterius

magno

sequenti ex Metensi

llum catalogis detcr-

nuinero constans, neutiquam obstare videntur.


Sulpitii ><ueri II tacra rejiciiui
.

minare utcumque conabimur, referatur.

10 Ita adhuc,

ut gloriosam

Metensis ecclesix
ast,

antiquitatem tueantur, arguere possunt:

cum
II.

ante seculum III mcdium in aliquibus tantum Galliarum urbibus pauci secundum laudatum Passionis

Episcoporum Mctensium ordinatur

S. Saturnuu auctorem exstiterint GhristicoUe, ho-

chronotaxis, et sancti oetas

utcumque

rumquc devotione pauca tantum erects fuerint ec,

determinatur.

nec eo quidem modo,


in

sensu proposuimus,

quem ex adversariorum Metensi civitate ob majorem


,

suam ab

Italia distantiam

scculo

vvjerc

potuisse

Christianam
est,

rclijioncm

facile

qudibct
,

aijniturus

Laudatus
ro-Julit nsi,

Chronici Metensis, ab Acherio editi,


i i

i'i-

qui in urbcs Italia- viciniorcs citius

quam

ui

auctor, qui annos Sedis, a

Paulo Diacono Fo-

nnn
uis
n.

longius ab eis dissitas, verosimillime ex


lia illatum

eadem Ita-

jirimo Cataloji antistitum

Mctcnsium

$e-

fuUse

fidei

lumen, urbemque

Lugdunm-

concinnatore, pra termissos, cuilibei eju idem civitatU


episcopo

nec

atitu

sem

Italice
,

multo viciniorem,
seculo

Galliurumquc tum

assignavit,

et
et

secundum

Chronologicam
di-

metropolim

demum

11

Photuuun, anno

pontificum
gessit, de

Homanorum

imperatorum seriem

m
!fi

<'.''-

VI'ii
.

177 martgrio coronutum,


episcopum, considerarit
;

nactam fuUse primum

S.

adhxc cum monumenta,

ita scribii

Symeone septimo Mcntcnsium pr iYaiuit ani.is xxx ultimo terapore


temporibus etiam Marci, Veri, Lu-

nil

vindiquibus tantam ecclesiee Metensi antiquitatem

Antonini
cii

Pii,

care conanlur,

non sint seculo

vm

antiquiora, et

Coraraodi imperatorura, tempore Aniceti, So-

obnoxia, munifesL-e, ut ex dictis patet, contradictioni

theris et Eleutheri, obiit sub Eleuthero et

Com-

eamdemquoqueantiqiutuiau

plerisque aliis Gallia-

modo imperatore.
Pontificis et

Annum ultimum
postipatrem

Bleutheri

rum

ccclcsns,

qux sumlibus traditiombus monudestitutee,


i

Commodi,

Marcum Aurein

mentisque notisunt

opinionU,

</"''

Sanoti
de

lium imperantis, sextum Pagii Oritica

Annales

nostri episcopatum seculo

statuit, patroni pari


;

Baronii innectit

anm

Christi
vel,

185
ut

post S.

Symeoapud

causa adscribere coguntur

jamvero,

si in

omnibus

nem

collocat

Sambatium,

nomen
et

ejus

illisGalliarumurbibus, inter quas, imperante CaMagno.eaexarsitpro antiquitate ccdcsiarum


rolo

Meurissium, episcopum Medaurensem


ecclesix

Mt

sufjraganeum,

vaiie

legitur,

Sambacum,
tem-

suarum xmulatio,
nominatim
in

ut primos

suos antistites vel a

S.

Sambatnm, quem
stolicis

sedisse ait

xvm
, ii

annis sub Apo-

Petro velaS. Clemente missos


ac

fuisse afjirmarint,

Eleuthero, Victore

et Zephyrino,

Petragoricemi, Vellavensi, CataTuronensi,

poribus Lucii Comraodi,


veri.
rini
in

Heh

Pertinacis et Se-

launensi

Cenomanens}, Alvemensi,
Senonensi, Rhcmensi
,

Annus ultimus
Christi

Severi imperatoris et Zephyincidit

Parisiensi

Meldcnsi,

Auagi-

Papx 15 secundum eumdcm Pagium


211
;

qua de reHanend! Rothomagensi ac tandem,

annum
f

post

Sambatum

recenset

mus

mensireipsajamindaaseculoisatmagno
prspositi exsti|

Rufum Adelphum, Firminum, Legunctum, Auctorem,


nuisse,

numcro imMcolx, epUcopique hU ttssentrnullumquoadtempussusceptj-inltaliare-

quem postremum Metensem Cathsdram tccum laudati Attila Gallias depoputante


,

Pauli

484
AUCTORE Q C

DE
et

S.

CCELESTE SEU CGELESTIO EPISCOPO.


(

Pauli Diaconi
asserit

verum

Oemblacenm 'hronicis prxterquam quod 240 fere annoSigeberti


1

hos tamen eosdem esse, qui in Actis Concilii Agrip-

pinensis Vfctor
et

Vangionum,
persuasum

seu

U ormaticn.wnn.
quod cvfcra
ei

rum
nUta

quot

interannnm 21
t

Sambatii, ut vult Chro-

Victor Medriomatricorum seu Metensium noexinde


habeo,

emortualem
.

tionem fluxeruni

etAltUanam0alliarum vastaspatium amplius sit, quam t a

minantur,

omnia episcoporum nomina


charii,

excipe Sanctini
i

PanSyn-

Auctorem quatuor episcopisSambatium interetS. jam aliquoi annis ante AttUamedns, etiamsi hk

qnm

frustra hic qusi

epistola:

odicx snbscripta reperiantur,


lii

qu*

in
;

Actis Co
itaque,

mm
nm

dadem

forte sederit,

impleri potuerit, nisi sat

Agrippinensis leguntur expressa


in

cum,
in

diu turna Sedis vocdtio excogitelur ,


C frcfl finem seculi

necS. Symeo-

sierror

nomen

Victoris Metensis episcopi,


irrepisset,

n Commodo imperante, nec


seculi

Synodo Agrippinensi expressum,

futu

Sambatium

circa initium

tub imperatore

rum

fuisse ul

idemerrorin omnibus

Concilii

Severo Metensi ecclesix prssedisse, sed ebrumepimpatum multo serius collocandum esse Concilium
Agrijfcnenseostendit.
,

dicensis editionibus, in

quifius, testante
,

Pagio,

in

Critica,
Slt

Victor constanter legitur


1

repetelur,

haud

verosimile,

ictorem, qui in

omnibus episcopo-

um
iii

I
t<

12

Conxilii hujug, a variis Conciliorum

collccto-

rumMetensium
nomini

Catalogis recenselur ordine quintus,

eadem

,n
uii
i

quintus
'
I

ribuset nominatim a Labbeo

tom.

II

rol.

615

et

cumpawos tantum
iidi

Sedis annos hujus succcssori cogin

iiinio 346,

sequentibus editi, Acta contra varias amersariorum,

'atalogi tribuant,
et

Concilio Agrip-

"uiteAgrTp-

eadem
ii,

u,t

dubia

ei

suspecta traducentium, vel etiam

pinensi vere partem habuisse,


Concilii

suffragio suo

Acta

Msa

ei

suppositilia plane reprobantium, objectioalios

Sardicensis conpmasse
inter

consequitur,

nes, post

Henschenium pluresque

ejusdem ConCornelius

14 Aliter quidem
nius in

Majores nostros Hensche- solutan


''"'^
1

cilti

insignes patronos, solide vindicavit


in

Commentario deS. Servato tom. III Maii


ei

Byeus

Opcris nostri tom. VOctobris a pag. 594,

pag. .214

in exegesi historica

de episcopatu

vhi lector dictum Concilium pro seculi ix aut x

grensiet Trajectensi, ac etiarhVSollerius in

TunCom-

figmento haud habendum esse


buisse

sed vere locum

ha-

mentario de S. Auctoretom. II Augusti pag.


et

556

probatum inveniet

in

hac autem Synodo,


fuisse ei

scqucntibus senserunt, male in Concilie Agriplegi,

qnam anno 346 celebratum


notcv

prsefixx

hx
et

piucnsi Victorem

hujusque loco Auctorem,

Chronologico'

Post consulatum Amantii

q"i

Catalogis

Metensium prxsulum recensetur


legendum
csse contendentes
a
;

All>ini

IV Idus Majas,
Victor

ostendunt, nominatus ac in-

post Victorem octarus,


>'t

ter episcopos, qui

nomine suo interfuturos niiserunt,

profecto si Actis S.
viii
,

Auctoris Metensis

Puulo

recensetur

Mediomatricorum, seu Mcten-

Diacono seculo

et

Actis S. Servatii ab

HarU

sium
tioris

duos hujus nominis Antistites vulgati proba-

^ero, seu potius Herigero,


fi io

abbate Lbbiensi in conquse utroque S.

notx cpiscoporum Metensium Catalogi exhi-

seculi

et

xi.

conscriptis,

bent,

ordmr

videlicet

quintum

et

sextum.

Cum
sit

igi-

Servatium ex peregrinatione Romana, quam


avertendam

ad

tur rx

ConcillO

Coloniensi consecturium

Victo-

imminrnlem
Sanctus

ex
his

Ilinniicu

nruplione

rem, seu primum, seu secundum, circa medium seculi iv

Galliis cladem

Tungrensis episcopus

Metensem
fit,

sfidem tenuisse, consectarium ul-

susceperat, redeuntem ad S. Auctorem accessisse,

Irrius

nec S. Stjmcoucm urr


seculis floruisse
;

SumhuHum memoin

eumque de futuro

civitalis
ita

Metensis

e.rcidio

commo-

ratis

II et iii

cum

omnibus, quos

nuisse produnt, atque

duos hos Sanctos coxvos

consului,

Metensium episcoporum Catalogis ambo-

faciunt, adstipulari velimus,

cum

praeter

eum, qui
Arimi-

hus Vktonhus postpmiantur. Ast,

cum

in episcopo-

seculo iv Conciliis Coloniensi, Sardicensi et

rum nomina,
riorum
u etiam, qui

in Actis dicts

Synodi expressa, libra-

nensi interfuit, alterum secuto v in Cathedra


grensi scdisse S. Servatium
nostris non arhilremur
,

Tun-

vcl imperitia vel oscitantia errores iwepsisse


vel

cum

laudatis Majorihus

maxime eam pro genuina


si

habent,
.

in dictis Conciliis partem

admittant et proindr,
Victoris
ibi

quis, uti non timrrr posset

habuisse S.
iiiijus

Auctorem, non vero Victorem, adeoque


falso in
est
;

Mediomatricorum

episcopi
.

nomen crronee

nomen

iisdem expressum apparere,


ast

signatum reperiri, anjuui

Cilio

argumentum a Confujendum episcoporum MetrnAgrippinensi ad


fieret ac

omnino futrndum
Ilrnsrhrnium
et

quoniam, qux laudatos


in

Sollerium
sed

hanr eo

facilius,

quod

sium Chronotaxim, petitum, elumbe prorsus


enerve, nihil esse
,

communiorem tum,
jectam,
datis,
de.

jam

a plunmis eruditis rei

quod errorem hunc commissum


Victoris in ejus-

plunhus crclcsiisin Galliis seculo


ct

fun-

tagnopere suadeut, sednomen

sententiam sequcrcntur,

secundnm hanc
ecclesiec

dem

Concilii Actis rccte verosimilius legi hic ostcn-

Victorem diu ante Concilium Agrippinense

disse jurrrii.
et SarilK ensi

Metensi prxfuisse putarent, induxerunt opinionem %


S. Auctoris et S. Servatii Acta,
actate,

probaiur.

pinensis Vicloris

13 Opinioni nostrx qua in Actis Concilii Agripnomcn rcclc expressum arhitraleviter stabiliendz subservit

spectata

horum
heec

magnam
cx
scepe

facerc fidcm haud sinl nata,


dictis

mur, non
dicensis,

Synodus Sar-

potius

Agrippinensi

et

Sardic*

qux anno 347,

post

habitam

Synodum
hujus

Conciliis,

quam

ipsamet Concilia ex iisdem Actis

Agrippincnsem proxime sequenti, passim ihnectilur


:

cotrigenda esse,

meo quidem judicio,


ita

probabilius est.

missx enim ad absentes epUcopos,


suffragio suo confirmarent, epistols

ut

15 Utvero prorsus

censcam,

nonparum

ad-

5.

Auctoris

Acta

Synodicx

huc indemoveor, quod isthmc Pauli Diaconi et Haritjeri

ntlrr (iulh.c episCOpOS, ut vidcre est

apud Labhru
Victores sine

dc

Srrvaho ad

S.

Auctorem
quae

aCCedenU

tom. II col. 679, subscripsere


expressione quidem

duo

narratio non aliunde,


rius Turonensis
lib. 11

quamexiis,

S. Grego-

Sedium suarum cpiscopalium,

HistorUe Francorum scripsit.

per

"

DIE
^

DECIMAQUARTA OCTORRIS.
:

per meras conjecturas nata fuisse videatur


hic

egerat
libri

referre videaturi

c*terum eadem,qua PaulusDia-

AL'CTO!\K

C. G.

HistoiH* Francic* sanctus parens


de

citati

conusduassupradietasrevelationes,secundummentem
S.
Oregorii Turonensis
verosimiliter disHn-

mp.x

Romana

S. Servatii peregrinatione, deque

percepta revelatione, qua

Apud domini
esse t

deliberatiin

ctas, in

nnam

confudit, et

S. Servatio adscripsit,
de mamibus Metensis
est

nnem prorsus sancitum

Chunos
;

Galliaa
relatis

laborat conjeCtura,

eumdem

advenira S. Servatius Romse didicerat

tum

civitatis ullro ruentibus


flt,

commentus

errorem, quo

hujus Sancti reditu, obitu ac sepultura dictum caput

ut Earigeri de S. Servatii ad S. Auctorem ac-

.9.

Gregorius

finit

capite deinde sequenti

aliam

cessu narratio

exeodem Metensis Chronki auctore

narrat revelationem de 8. Stephani Metis oraiorio


his verbis
:

verosimi&ter prbmanassevideatut, ittcfa adeo rejectis

De quo Oratorio qu a quibusdam


:

hujus Chronists confecturis, ruat ifuoque,

qu*

au.livi,

narrare non distuli

ajunt enim, prius-

contra nostram, qua S.

ServaHum

el

S. Anctorem

quam
in

hi hostes venirent, vidisse

Virum FroELEM

plurium annorum
tramur,
tas
;

intervallo disjunctoa fuisse


difficul-

visu quasi conferentem

cum

Sanctis Apostolis

opinionem ex Harigero movetur,

Petro et

Paulo Beatum levitam Stephanum de


civitatis)

nec obstat quod hicChronici episcoporum Tunet

hoc (Metensis

excidio et dicentem

grensium, Trajectensium
tor

Leodiensium concinna-

quod
aliud

si

tantum non

facinus populi supercrevit, ut

antiquiora+qu* laudat, S. Servatii Acta pr*


habuerH, atque ex his idcirco narrationem
texuisse videri posset,

fieri

possit, nisi civitas tradatur incen;

oculis

cremetur dio, saltem vel hoc Oratorium non


cuiilli ajunt
:

suam
si

quandoquidem

se eis,

Vade

in pace,

dilectissime frater,

tamen ipsamrt

sat sincera ftierint, errores aZftm-

Oratorium tantum tuum carebit incendio. Has comoutem binas revelationes quarum priorem ex

de haustos immiscuisse,

dum

ipso

narrationis suai

exordio S. Servatium, in serie episcoporum

Tun-

muni fama seu


stenti

traditione S.Servatio,

Romz

exi-

grensium, uli hodieque non

dubitant,
',

primum,

posteriorem vero, de qua dubitanter

et

ex

eadem

serie

decimum fm
Dolmansius Tom.
innuentibus,

eidemque cox-

Uquitur, particulari tantum quorumdam narratione Servatio sed Viro cuidam fideli, cujus nonon S

vum ex

antiquis versibus, id tamen neutiquam, ut

scite observavit

IV

Augusti pag.

menverosimiUternonhabuitcompertum,S.Qregorius adscribit, atque


distinguit
ita

40 num.
ter prodat.

19,
in

S.

Lupum, episcopum
faett, suflkien-

alteram ab altera studiose


in

Trecensem

Campania, perperam

Paulus vero Diaconus

unam

confusas

Servatio

Rom*

ostensas

fuisse

asserit,

ex hac
se-

17

Cum igitur sic habeat, erroresque hi, quos Hatum tem-

conlr
diffl-

vlurn conjectura, qua

V.rum

itfum fidelem.

rigerus mtermultae a divina provisione

cultate,

cundum mentem S. Gregorii a S. Servatio plane


diversum
Metensi
de cui sanctus Turonensis antistes dictam

poris accensas faces, seu inter multos sanctos Viros ecclesiarum

regimini tum temporis, quandovi-

S Stephani

Oratorio revelationem cap. vi

delket, ut pr*miserat, S. Servat.us eccles.*


hic

Tun-

putavit, Histori* su* attribuerat, non alium fuisse

gmm S
,

Servatium. de cujns

Romana

peregrinatioin Gallias

grensi P r*sidebatdecimus,^p rebat pro barbarica irruptione fien reconciliatio,


pr*positos t S.

Sanctuscpa-

erceptaque de

imminmte Hunnorum

Lupum

recensens, atquetta hunc an-

JLJi
rai

reveWone idem Sanctus

cap. v. tracta-

ectisHtem, Attila Gallias depopulante, Trecensem

aliam, qua huic autem semel posit* conjectur*


civitatis

clesiam indubitate moderantem,

S.

srrvaUozqua-

Metensem episcopum de futura Metensis fuisse clade a S. SeZio commonitum


superaddere Paulo Diacono

lem statuens, committU, ab antiqutonbm S. Servatii

credidit,
;

Gestis,

sih*c sincera fuennt

abt^nntei

d.^lr

non fuU

cumirru-

protnde aliunde ab hoc auctore ,n suam de


vatio lucubrationem

Se,-

ZZtUm
Znes
Zdato
nia
in n,

hic

scriptor plures

Hunnarum

mt
et

Ulan, ipsam quoquade S.

unam AtHlanam Iteris famosiorem, cum


et

ServaHo ad S. Auctorem accedente narraUonem

S. Gregorio Turonensi confunderet,


Galtiis s*viente S.

At-

Harigerum aliunde,

qmdem

ex

PauU

Duw

Auctorem Metensi

eccledictis

notavu Chronico mutuasse, errores quos num. 15

1 wssedim alM
*-

e forte noscereU er

mox

pomallfundatis conjecturis fadle ansam arripere Auctorem, *tate licet disS Srrvatium rt S.

mus, utrisque communes admodum ciunt, pr*sertn, cwni* pr,/i 0,


tione, se

Leodiens, Sed.s Pont.ficum tempora et


e

~ ^^f
Roma
reaU

S *P ^rZl
,

'

**- ""
ille

'""""""""'^

^r: r
P
hinc utterius

satis consonat Harigerus,

si

quemadmodum
uctore
a

;s^
ea,

V ' rmit

eJLs

quod nln Duuonus

Foro-Juliensis tam
Attilan
.

conus de S.
tr,

Servatto

TZvlm quam S. Auctorem


LZp^taneos "
::,.;
statuat,

Gal-

con de imminente Metensis dvxtatu clU

^^
m-

dserte mentionem

Z^TaSTZIo
spondentu quod non

Zl

q4

accidisse probavit

Abbas

hic Lobien-

nito,

commi
ti

tfr.

incerlis, ut hnte

ol,rn~
jue es
-

faciens, ad

* **. i- **Auctorem
Henschenius ex
ctum
tur.

alium

vidMur

conjecturis,

"

incerta

aecessu

s memon*

s/
:

:r: z M *****

tyranno, conquerenti,

Veque h*c mtnu*

f^^^S^
scriptor

-TJ-^^S

quam

mm

quod

hic

plurima, a

veritate

486
AUCTOHB
C. G.

DE
est, in litteras

S.

CCELESTE SEU CCELESTIO EPISCOPO.


in

tum

miserit, atque ctiam


sit

rebus

rum

et

Paulum Diaconum,

qui eos consociarunt,


vel Valesii sequaces

S. Servatii xtate posterioribus

hallucinatus,
tot

persuasum mihi habebo, donec

SS. Servatii
remotus, ut
yiisisat

et

Auctoris episcopatu
de

seculis vixit
scribit,

ex certioribus monumcntis Servatium quemdam se-

qux

hiscc sanctis episcopis

cundum

circa

medium

seculi

in

cathedra Tun-

firmo antiquiorum
,

monumcntorum

tcstimonio
in pretio

grcnsi scdisse ostcndcrint, vcl donec, ut

Hensche-

confirmari queant sint vel parvi dumtaxat

niusposuit, S.

Auctorem

et

S. Servatium seculo iv
et

habenda, vel etiam prorsus contemnenda modofit, utex


rigeri

atque ita
fidei

coxvos fuisse, majori

quam Pauli Diaconi

Hari-

incerto et dubix

admodum
et

Har

geri authoritate, qux, spectatis hactenus hoc


ctis,

di-

testimonio S. Scrvatium
ct

S. Auctorem

magnopcre

ofjicere nequit,

quominus Yictorem
et

synchronos fuisse,

idcirco hujus posterioris noet

eodem seculo iv in Conciliis Agrippinensi


censi vere
Concilii

Sardi-

men, Victori,

in Conciliis Agrippinensi

Sardi-

partem habuisse,

uti

omnia utriusque
verosimillimum

censi expresso, substituendum

esse, evinci nullate-

exemplaria demonstrant,

nus
florin

possit.

mancat, probalum dctur.

18 Sane nec Harigeri nec Pauli Diaconi authoritas remorata est

10

Jam
dictis

vcro quoniam Victor in serie episcopo-

Sigebertum Gemblacensem, ne
ab eis Chronica verosiillos

rum Metensium
sxpe

quintus anno 346, ut hujus

ry A

nomen

qmtiir, Snuctum no<

'

hic scriptor,

quem exarata

Conciliis

Agrippinensi

et

Sardicensi

anmm g%Q
rrr.iMnntiter
obiisti

militernon laluerunt, sanctos

Metensem

ct

Tun-

subscriptum ostendit, ecclesix Metensi vr.rsederit, 1


patet

grensem episcopos xtate disjungeret ad annum 453


de Attilana clade ita scribens
:

cnormiter

hallucinatum fuisse

Chronistam
obi-

Auctor episcopus
:

Metcnsem apud Acherium, dum S. Symeonis


tum
circa finem seculi n, et

captivatur;
Galliis

et

proxime subjungens

Hoc excidium

Sambutii hujus proximi


iii

impendere Servatius Tungrensis longe


et

successoris circa initium seculi

collocavit

non

ante in spiritu prseviderat,

Romae a Petro
hujus Tungrensis

immerito itaque reliquam ejus Chronotaxim,

cum

apostolo hoc judicium Dei inevitabile fore didicerat


:

amios primorum illorum antistitum pro arbitrio assignasse, eosque immodice auxisse videatur, ut pri-

igitur etiam,

cum
ct

inter

episcopi

Roma

reditum

sanctum obitum parvum

mum

ejusdem sedis cpiscopum S. Clementem ad

admodum
cap.

temporis intervallum intercessisse ex S.

Apostolorum tempora reduceret, rejicimus, eamque


rectius hoc

Gregorii Turonensis Historix


ii

Francorum

citato lib.

modo ordinamus,

ut

novem Metensis

ec-

sufficienter pateat,

longe ante hoc exci-

clesix prxsules S.
et S.

Auctorem Attilx coxtaneum

inter

dium, quod, ut laudatus Sigebertus innuit, longe ante prxvidit,


et

Sperum

seu Hesperium Concilio Claromontahabito, subscriptum


;

longe ante

.... Romae ....


munere

no,

anno 535

medii spatium 80

inevitabile fore didicit, adeoque etiam longe ante,

cireiter

anntirum impleverint

spatium vero, quod

quam S. Auctor

ecclesix Metensi episcopali

reperitur inter

annum 451

et

347,

sufficiens est,

prxsideret, anno videlicet 384, circa

quem annum
atque

ut eo tempore sedere potuerint partim S.

Auctor

et

initium habuisse videnlur prxnuntiatx Galliarum


strages, S. Servathis vivere desiit
;

S. Victor et inter hos octo poslerioris successorcs.

ita qui-

Porro cum

a S. Victore usque

ad Sanctum nostrum

dem S. Servatium
junctos,
ut prior

et

S. Auctorem xtate fuisse dis-

Coelestium duo tantum episcopi numerentur medii,


sanct/ videlicet

circa

memoratum annum 384,


vero sub illatam

Patiens

et

Felix, detur his singulis

quem

ei

emortualem ex Wcndelino Henschenius


posterior

decennium, Sancti nostri e/nscopatus longe ab Apostoloruin temporibus

assignavit, obierit,

ab

removendus

erit,

ejusque obitus

Attila circa

annum 451
ac

Galliis stragem, uti docet

circa

annum 320,

cui calculo adhxrere etiam vi-

laudatus

Sigebertus

etiam

Paulus Diaconus,

dent/ur GallixChristianxauctxauctores tom. xiucol.

p
'

quamvis erronee S. Servalium ad idem tcmpus referat, vixerit, et

679, qucm tomum postquam


jam paratus
esset, nacti

hic

Commentario prelo
poterit.
'

proinde a vero aberrasse Ilurige-

sumus, collocari

Nota

-<;

DE

DIE DECIMA

QUARTA OCTOBRIS.

4^7

DE

S.

DOMTIAJNO EPISCOPO
RHEMENSI CONFESSORE

BRUGIS

IN

FLANDRIA
S.

COMMENTARIUS PR/EVIUS.

D.

B
I.

Sancti frequens in Fastis sacris


lata3
:

memoria

reliquise

Rhemis

in

Flandriam trans-

Rhemensis apud has inventae Ebonis archiepiscopi

litlerse

impugnat.

SENESi.i

Ml
IV.
,

SECILO

xrx AnonoDonatiani Rhcmis


S.

Chrisliame seculo

quo corpus

urbe Galliz notis-

egrepacisque parens, et pietatis atque justitiae sator et cultor, cursu egregie confecto, ad gius

sima ad secundam Flandrix metropolim,


Frequeru
Saneti Martyrologos

coronara emeritam properavit.

Cujus tumulura

translatum fuit, celebrari ubi colitur hodie, Brwjas przsulis tam apud Gallos, ccepit hujus sancti

rairacula inde ingentia illustrarunt.


lestis

Ob

quae coe-

gloriae insignia, ut potens

opitulator,

adeo

quam Flandros

finitimosque populos memoria, ut

Balduino Ferreo Flandria? marchione expetitus


est,

Usuardiapud Sollerium non tantum in recentioribus aliisque Fastis saauctanis, Florario nostro Ms.,
cris,

quatenus sacrorum ejus pignorum praesidio adversus Danos, tota ha3C regio Oceano vicina

verum etiam

in vetustioribus

Mss.

codicibus,

ipsoque Martyrologio

Romano

vulgari locum sibi

mndicaverit.

Agmen

ducat Centulensis seu

Normannos, ceteramque Aquilonis barbariem muniretur. Annuente igitur Carolo Calvo FranRemensi corura rege, ab Ebbone archicpiscopo
sacratissiraura ejus corpus in
scrinio

Sancti annunmonasteriiS. Richarii codex, qui in


tiatiune
bet
:

conditum

hanonnihil prolixior est, atque hodie sic


septirai die festivitas S. Donatiani Bruepiscopi, cujuscorpus in castro
ut

Eodem

pretioso, Brugas ad ipsura Balduinura dono transmissum est hoc cum monitu, ut ab eo congrua
:

devotione observaretur

cum jam pridem comsanctitatis,

Rheraorum habetur. Pauciora, gensi magnae reverentias


dixi, habentalii codices
licet

probatum

esset,

virum mirae

pium
in-

antiquiores et

Marty-

exauditorem, et promptissimum apud

Deum

excipias Parisiense ad diem rologia rcccntiora, si

xii Octobris et Gallicanum

Andrex Saussayi, quod,


simulque
le-

tercessorem se consuevisse praebere tam seculapeccatorum neribus angustiis occupatis quara


xibus detentis. Igitur ab
ipso principo
ccelitis

magna
eximio

cum

latius

more suo vela

hic explicet,

controversiarum notictorem ad agitandarum mox abs re duxi verbatim recitiam manuducat, haud Sancti sequitur: Ipso die (xiv Octobris) tar6t u episcopi et conDonatiani Remensis metropolis ortu Romanus, filius Cornelii et
,

cum cum

devotione suscepto tanti

corpore, in

basilica sancta^

Mariee

collocatum est
illic

ornatu. Radiavit autem

beatus Hospes

tot prodigiis, ut

aedem sacram tandera suum in

fessoris.

Qui priraam jetatem divinse sapientise stuLucinai, Christianarum exornavit. Obque virtutum
diis

patrocinium, et titulum vendicarit, tantaque reob claram plevit raeritorum gloria, ut demum
ejus ibi

Galliam ad religionem promodotes ablegatus in animas incolarum excolendas, sancto et

IV

in

memoriara ipsam ecclesiam Paulus papa cathedralem erexerit, qua3 etiamnum hujus

praesidiis beati nuncupatione pollet, perpetuisque

vendam,

Matemiano Remensi
sise
illius

archipraesule

ad

Sedes

gloriatur.

selectus in ejus vicem, ecclebeatas ascendente, anno nobilissima) gubernacula ab

3 Quominusvero
que
alii

recitata

Saussayi verba, quxscri-

de Sancti nostri translatione acgesHs


critice
rt

synonymls
n lnrit

sexagesimo ad annura usChristi trecentesimo nonagesimum laudabili mo-

psrrc.

mox

percurramus

nonnihil

morantw

nos Baronius

JHOemontius

quorum

luc

Monu-

que trecentesimum deramine direxit.


pnesciiuii

mentorum ecclesiasticorum tom.


hand distinrjucndum arbitratur

X ptuj.
,

463Donacum CaHlonensi

admirabilium ccelestium2 Demumque rerum


coruscans, que virtutura splendore
filius lucis,

tianura nostrum aCatalaunensiejusdem nominis forte


illc

vero,

Sauss

memorta,

m
HloMtui
S.
I.

DE

S.

DONATIANO EPISCOPO.
Codicis
,

K
Z
est
'

uum

Synonymo confusum
/

~ VW*
rasque

Ca
in

:orum

Regularium s.

Z
*.
(l

Martyrotogium

afjinnat.
id

Romanum Notis ea, au* miemonVerum


ratio

Martini Lo Vanii piscari

>pso fonte

lm
et

lte-

tium movit

opinandum,

haud adeo fun,

mmum

de* ad erutitisstmum II illebrordum Jons

-njfs.mumque^
S.

T.

Cathe,

auantum quidem

hic auctor credidii

nam

dralis ecclesi*

Brugensis Canomcum Graduatumet


Tutela-

m ultovrobabilvusest,S.
nosi

Nicasium,

qui tertius fuit


circa

archipresbyterum, qui pro suoin sanctum

mr%
Hunnis

esse 0C cisum

annum

rrn amore ac studio precibus


una cum universo
S.

nostris

longe majora

407

Wandalis

quam, quodputavit Tillemontius,


ul satis solide

Donatiani capitulo przstittt;

mfl0 rl ab

contra

eumdem
Vwen-

nam

adjunctis sibi socns

RR. DD.
Ca

Ludovico Allico,
ei

Tillemontium Pagiumque probatum

reperies Jo-

berto Caytan ejusdem ecclesia

ine

anne Stiltingo nostro

in

Sylloge sua de S.

Eerdm
chiva,

Canomco

itidem ac Secretano, non


episcopalis curiz
e*
et

modo
ar

Ho

Donatiani successore,

ad diemvii SeptembrU

perscrutatus fuii

capitulx

veihocunicoargumento t quodea
ruptb
in
in

Wundalorum

ir-

verum

etiam

horum codtce anttqua, zn

qua coronatus

est

S. Nicasius, referatur

pergameno integre

conscripto, et actts capttulanbus

0la

ad Ageruchiam a S.
vita functo
.-

Bieronymo, diu

apographum
ueniens in

nobis sane perutile ipsemet

Bmgisadtraditum

ante

annum 451

unde nec potuit Sanfuit

Museum

nostrum ultro detuUt, tam sua


subscriptione testatus,

ctus noster circa

annum

410, quod suspicatus

quam prsdictorum

ei

videlicet TilUmontius, utrique ecclem Rhemensi tantummodo ed quartus pr

ecgraphum cum autographo per omnia concordare.


atque hic 6 Dkti itaque Codicis auctor rem, proui anno recitalx

catalaunensi

cjus successor

Baruc

seu Barucius.

Nec

Sollerius,
vii

superius dieto contigit, litterasque Ebonis


sis

Rhemen-

,'lum S.
...,,

Donatianum Catalaunensem ad diem


intulii
in

archiepiscopi ita exhibet

Opus nostrum, dubitavit,

nec

cuipiam aUeri, quiS.

Memmii

Catafounensis gesta
illustrata
p< r

Translatio Sancti Donatiani.

abeodrm Sollerioad v Augusti diem


volvi rit,

dubium

nostcr a Catafore arbilror, quin

Ab

Incarnatione Doraini anno millesimo nona:

launensi alius omnino fuerit.


el

gesimo sexto

viii

Idus Januarii regnante Phil-

Ca

qui, quod 4 Quod vero spectai ad Cabilonensem,


habito, subscriConcilio Agrippinensi, anno 346

ippo in Francia, episcopante Rabodone, Roberto

nensi, dvslltil tW,

Marchione Roberti Jherosolimitani


thulpho praeposito (de
Annotatis
1,

filio

Ber-

indigitatur Cabiloptus legatur, primus a plerisque

his vide

Appendicis num. 4

um prxsul, tametsi hunc Baronius, nonneminem citato cum Rhemensi nostro


scribat, opere

loco

supra

m,

n, o) translatura est

corpus San-

confudisse

ctissimi Patris nostri Donatiani Confessoris Christi


:

tamen haud pretium

est, ut

propter

Septimi

Remorum
:

archiepiscopi
in aliud

de scrinio

ab eo disunius alteriusve ignoti assertum, nostrum


tingui debcre operosius

in quo diu requieverat

suramo ingenio,
ei

demonstremus

patebit

enim

opere artificioso et orani diligentia

paratura a

exiis, qu.v dicturi

sumus

ultimo, Concilium tstud


satis

su i s [ u hac ecclesia ministrantibus canonicis.

Agrippinense Sancti nostri pontificatum


prxcessisse.

diu

Quare non alteriquam Wiemensi


no.strum prsfuisse

ecclerati,

Et subscripta?

litterse

sunt inventae in
:

six

Donatianum

certum

priori scrinio

cum corpore

modo adprimaincorporis translationem, quamcelebrior Sancti in Ecclesia cultus Actorumque inquisitio

Ego Ebo indignus Remorum archiepiscopus


et

subsecuta fuere,

calamum quoquetransferimus.
hujus
translationis

hunc thesaurum super aurum


tiosura tibi,

gemraas preno:

Meminii celeberrima
qui suppar
lib. i

primus,

gloriose marchio Balduine,

vixit, Flodoarilus

Eistorix Rhemensis
fpost

strorum consilio clericorum transmitto

Do-

cap.

his verbis

Hinc

hxc Materniar
:

natianum

scilicet

septimura nostrae Sedis epi-

num) Donatianus
.

extitit episcopus
,

cujus etiam
-

scopum mirae
torem
sorera
et
:

sanctitatis

Virum, pium exaudi-

pignora maritimas in partes episcopi Noviomar Dgensis vel Tornacensis perlata, vario signorum

promptissimura apud .

Deum

interces:

tam

secularibus angustiis occupatis


sceleribus detentis.

memorantur splendore decorata. Plura de eo


recentiores ad hnuc dicm.
translatio fuerit

Mo n
>

quam peccatorum

Quod

lanus in natalibus Sanctorum Bedjii, Surius, aliique

nostris et antecessorum

nostrorum temporibus
satis

Quo vero temporr


definiri

h.rr nisi

miraculorum insignibus

evidenter com:

peracta,

vix posset,

probatum

est.

Ejus Sanctique Remigii


vitae scripta

ac in-

lucem ministrassent Ebonis archiepiscopi RhemensU


////<;-,(',
.//(.'

numerabilium Sanctorum

Wanat-

apud corpus S. Donatiani anno 1066,


in

dalorum vastatione

scias esse deleta.


:

Hunc

dum

de antiqua

novam thecam transpositum

fuit,

testatione divina tuse fidei comraitto

quatenus

a Bertulplw Bnujensis capituli

tum proposito, priin

eum

divino servitio in

quantum
a

vales honori-

mum
(

fucre invcntcc, et

una cum corporc

novam

fices et secularibus dites.

Vale, dilectissirae in
Brugensibus
fuit

thrrum repOSifo.
quant Fland) i>nn 0\ latum, tsi lilti pa Elm

Domino.
ui

Celebruta olim

5 Edidcrr Utlrrus hasce Moluuus

Nutalibus

primu
seu

translatio co, ipio

COntigit, die \i Januarii,


alia,

Sanctorum BeUjii ud hunc diem, Mircu-,

Codtce

Epiphanix bomtnt, mcuii

qax

postea con-

nis

flj*i

hii i'i-

Donationum piarum cap. xvi, Surius, aliique non


paud', sed

tigit,

ab iisdem hodie colitur xxs Auguiti,


litters

scopi im n
gis

cum sensum

intcijrum,

quem

hi addidi

/.

7 Porro exdem hx

anno Domini 1565 a

desidtrari ccrncrrm in

Ms., quod prx mautbus

est,

Petro Curlio Brutjrnsium protoepiscopo denuofuere


repertx

nuo anno IS65iri it liquiarum


transposi-

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

480
MJGTOIUB
D

Calhedralis ecclesix repertx prout Acta capitularia Jovis x, ul contigit. eic referentia
teetantur,

omisnicornm rcjnlaruun 8. Uarthu Lovanii malt


.
reor fuec

verbo

Ejn

sanct.que Rem.gn.

,,^
;

Octobris tempore missae animarum, dominis in sacrario congregatis. domino decano prcesidente.
deliberato super ceremoniis servandis mtransla-

innumerabihum Sanctorum Vifee scnpta Wan_,_; impu _ gnr t vastatione scias esse deleta. Sed prmsdalorum

quam
tim

Utteras

Rbi

slabilieml.e quali

umque chrono-

tionecistuteligne^corporeseuossibusSanctissimi Patris et Patroni nostri Donatiani in

taxi adhibeam, venitpriu, exan


ipsius

mdum, immnampporih, Hnt aut

novum
so-

Ebonis fuerint.
Posterioris
(

num
esse

feretrumargenteumpronuncexistensinsacristia,

suspcctx

fldei.

generU ctneuere

ordinatum

fuit,

quod sabbatho proximo pridie

seriptores Galh.e

hrietian t

aucts lom.

IX col.

5,

lemnitatis Sancti Donatiani sub

horam primam

QuiUel

Marlotue, aliiquepaudquorum

rofco-

transante vesneras dicta cistula transferatur et

<

tequentOm ejuedem Marlott


lil,

verbts Htsto-

ponatur per episcopum Brugensem ad hoc et celebrationem requirendum. omnibus habituatis frequentantibus ad hoc etiam convocan-

ri.MetropolisRhemensis

teap.

,^

Ua aecrpe:
(Ebonts

Hanc.

ait,

translafonem sub

Hmcm.ro

chorum
dis

successore) contigisse necesse est,

navim
ratur

ut sic ex dicto sacrario per ostium versus ecclesi* in chorum processionaliter defeet

nologia non recte cohsereret. duini tempora non pervenerit, qu, mauguratus
dicitur a

ahoqum Chrocum Ebo ad Bal-

Vespene confestim

incipiantur,

cum

pi-

Meyero, et tamquam comes ad fidem


et

depositione tantia hortione qrndarn fructunm) in antiquo dietribni conaueta, prontomnia feretri ab
sic facta fuere dicto

receptus anno 863, ut adversus Danos

om-

ncm septemtrionalem barbanem


,: .l.luini

perpetuus foret

Reverendissimo cistulam
primas Vesperas tantum i

fe-

regni Galliarum propugnator, Ebonis autem ante

B
,

reiro retr

mponente, lmpuu

et

in

fortenataiem asedesuapuls, refer

^.^ ^

annum g..

unQe nt
,

ut pr3edlcta

P
,

t in^el S,a JSta SnoSuLquentis.AblncarnationeDomiEt


c

corpus sive ossa San-

Ebonis epistola ad Balduinum

quam Mohanus

prius inventa ac alia noviter conce-

valde suepecta

sexagesimo ! n anno miltes mo quingentesimo die decima tertia. reo mensis Octobris
q
in

demde quod falso ,n ea d.caquam Donat.an, et a orura getnr, tan, R cum fu.sse deleta sta Wandalorum vastat.one imo et Hunnorum ,n Gaihas ,rruWandalornm
sit,
igii

ti

Caroli quinn,nte Hispamarum re e r ii gnante Hisoaniarum ree Philippo comite FlanRoraanorum mperatons filio
i

pracessent. ptio Remigii letatem longe


10 Atque nst
,equaeittmque palma- kujut t <

iria,

ete

episcopantePetroCurtioprimoepi-

sc po

urara
l

pr.posiugensi, ecclesi* cathedralis enradera obtinente, translata est per


Donatiani confessoris Christi, septiarchiepiscopi, de scrinio ligneo

^
mum
r*
I

w.
epectat,

frita

reddere vel

m
te

ta**
K.
,

<^m qndg,
Meyero
s

- *" *Baldutm Fe,-

peraetam eo anno

pscopumcistullcumcorporesanctissimipari! no,
ri

mm. W. Per emnia . r


eet; ,

factlec, codem

HM
,

n ..-,-/.

S R^morum 1^^
"

tamctsi ,,,
iiti

863amptam
nnnm
,, . Caroto r, 9 ,

rib

et detrito, in

qo diu requieverat,

in

ftunc

,-

. "

ducentarum almd argeiucuiu, onderis a iud ar 'enteura, F eum mo septem marcarum.

viginti

p,

Ferreue Haud fnertt

gavme, scnba ,-

ff-^Jg,
,

:CLi^^---ss
"

^fjZZZ?El i
mimS

W70m n t od <""""" dcccxxxvii liem Meyerus, D o,,. Plandnn e rerreum hoe anno recto Baldu,
'

.J
r

S:::::
terre

::::::::::
,,-

;"

iKSSr^rco^oMoscron
. "
..

GeoVr e

Vriese scholastico,

^-^:
/

M PVanconcte,, /, het Vrye

^l^
,,.,,,,,

Heetvelde

Cc^CU^.l^M^-
? t\ Antonio
,

Frnnc,isco Gl aele

tro

Pa
^

^
c,

,.

fffc

.
..

Jaoobo Huen Lambrecht, Jodoco Baersdorp.

Robyn Rotn

block . Joanne Bran

..

b0 Pamele, F.anc, co^ or Veerse.Jeromrao de Boodt et


dier . et litter*
e

^-^ ^f^^J^ES
onssubseq
;
,;,;
'
.

Arnoioo Ar d"

Woealt JoL;

4
*

/mariHm
,,.
,.

.,

^.

,,,,,.

^
,.
,,,.

,,.;,.,,,.,

-,

ntol
',,

^^, ^ qm m
.

, r:
,

,,,,

,
,

lib.

v cap.

lerut /7

M BtaM
,,

P-**!^
L S*.
,
'

,',,;,,

scrinioligneofuerunt.mente
tis

..

Ab
6

''""'

**r^%
"""'"
,

^
-:^
t.

U ^.

,..,,

M MW

la(Br Baldavrine,

line ,o "T Baldume, onod B.H. ...

P e '

fc cjt '

tenorem, , 9 Servaver, eumdem

M
,..,.

^ ^^ ^ ^ ^.^
ndari, quod anno 1000
loto

?-*<

***
..

-*
7,,.,..

1505
?ui /m
.

,,,,,,, ,,.

,, . _,/ar .

naS ce

suUque,

ut eruditii

C did^.

.'' '""""''''

"-1A t "''"'

^^

quiiuaiU, non wojmlo, .ed

B ,,,,

64

Tomws

vi Octobris.

m
auctoiib
s. D.

DE
scribebat, reipsa

S.

DONATIANO EPISCOPO.
de rebus,

reum dum huic Ebo


drix prtfecturam
Supplementi
:

tenume Flan-

jam

intra comitatus

Baldmni
si

limites sitis,

Constat enira, inquit pag. 4 Diplomali* cap. 2 Mabilloniw, Se-

adhuc disposuisse Carolum, ac


cerent
;

dtrecte stbl subja-

unde Eenschenius

in

Commentarto prx-

natus-consultis,
dicio

omniumquerecte sentientiumjuantiqua) sincera legitiraa


certis,

Fcbruam, vio ad Acta S. Adalbaldi ad diem 11

ea (instrumenta

iii

recte

intulisse videtur, loca illa

adhuc regno

esse

reputanda, quorum falsitas nullis

Caroli mansisse subjecta,

non Balduino Ferreo,


genero attnbuta. Quin

indubitatisque argumentis evinci potest.


hinc pensata
1
1

Flandriao raarchioni,

illius

Quod

itaque

Mey<

as

anno

demum 863 Bal-

Bincmari,
Ipt
i
.

duinum Ferreum inauguratum, regnique Franco-

etiam per aliud Diploma anni sequentu pro capitulo Tornacensi in nova collecHone Mirsi tom. TITpart.

grapni
fl

S.
I,
I

lhm>i

rum comitem appellatum


/

esse perhibeat, id ita ac-

Chronici S Bavonis,

dpesis

ut

Ferreus,

qui
post

eo

usque

przfuerat

soli

rimnin.r comitatui,

initamcum Carolopacem,
in

confmnat idem Carolus dicto camtulo pago Flandrensi. raariscum (paludem) unura part. n cap. Ita pariter Carolus Simplex ibidem
,

cap.

vm

ductamque

ejus

filiam

conjugem^ non

tantum

xiii

Diplomate anni 899 confirmat possessiones moin

Flaudriam ipsam, qua pellere eum rex ob raptum


filix suse

nasterii Elnonensis

Curtriaco,

Mempisco,

et

nisus

fuerat, sed
inler,

universam

insuper, uti

Flandris, nulla Flandrix comitum facta mentione.

arditur,
sitam
et

Oceanum

Samonam, Scaldimque
d,

13 Quod vero
conscripta circa

citata

S. Winnoci Acta

atlinet,

ejusdemque
S.

Winnoci

a prima Flandria postmodum

uominatam

medium

seculi xi, tametsi in hisce


filius

bioijraphi

regionem, dotis nomine ab eodem rege obtinuenl.

tam Balduinus Ferreus, quam hujus

Balduiseli-

Verum an

nihil ultra

Balduino prxstitit Carolus

Hincmarus archiepiscopus Rhemensis scriptor syn~ chronus apud Flodoardum Historix Rhemensis lib.
iii

nus Calvus dicantur Flandrix (vide num. 18 quentem) monarcha', quam parum tamen Calvo
cuerit, luculenter docet caput sequens xvi, quod

hsc

cap.

xn

Nicolao I Pontifici sic scribit

Dominus

habet

Successu interea teraporum surrexit in

etiara noster rex....

honorem Balduino pro ve-

Flandria optimum inter millia caput Baldewinus

stra solumraodo petitione donavit, post celebratas

cognomine Calvus..., qui suspicione irruptionis


adversDe partis, quae

nimirum
Iperius

AutissiodoricumJuditha nuptias. Joannes


in

jam post longum

furorera

Silhiensi S.

Berlhini Chronico apud


col.

vix quieverat, ductus, fines Flandriae facile us-

Marteneumtom. III Anccdotorum

519 ad an-

que ad

id

temporis accessibiles, et pervios hosti

num 862 ita loquitur Rex ob amorem et honorera filiae


:

praedictus (Carolus)
sua3 Judich, Baldui-

castris munierat,
tioni clauserat.

nura coraitem Flandriae auctorizabiliter instituit,

praesidio

omnique in reliquum impugnaTunc etiam locum Bergas dictum placuit munire.... animo insuper quidutile et utiliter

eumque, heredes

et successores

ejus

perpetuo

quam honeste

honestum concepit,
opere perfecit,
illo

coraites norainari mandavit. In Aciis S.


abbatis Wormholtensis,
part.
i

Wtnnoci

quod tam honeste quara

utiliter

qux

seculi

Benedktini

sacrosanctum videlicet corpus B. Winnoci


transferre

a pag. 304 a

MoMUonio

edita sunt, cap.

xv

tenebat

ea tempestate sceptra

sic legitur:

Karolus cognomine Calvus Franco-

Francorura rex Karolus (Simplex).... quem pra3fatus

rum

in

sceptris

imperium agebat, Baldewinus

Flandriarum monarchus adiens (habuit


ani-

ejusdem gener raonarchiam Flandriarum gloriose


yoWeh&t. Chronicon S. Bavonk citatuma doctissimo
Lesbroussartio in suis ad Oudegerstium notis tom.

enim apud ipsum plurimura posse) consiliura


rai sui

regis roboravit consilio, et magnificavit

privilegio.
fati loci

Nara mox ut aniraura regis super prae*

Ipag. 125 ad
vus... fecit

annum 867 hxc

habet

Carolus Cal-

meutione" convenit, proprii se voti com:

eum (Balduinum) comitera, ut Flanet

potem invenit quia super eodem loco privilegiura


regale facile obtinuit, aflectusque sui
auctoritate regia promeruit.
effectura

forte in cinunilius tionc.


:

driara in

perpetuam haereditatem obtineret,

omnes
Aream,
ni,i,
) ii

villas circa

Samonam

fluvium, ut puta

Tunc deraum Sithiu


hostili

Atrebatum.
et

Hesdinum,

Bapalmas,

Morinum,
et

perrexit

ire,

quo jara (ut diximus) timore

sanctum Audomarura.
ul

sacrosancti

Winnoci membra

contigit transferri.

Diplo-

12 Anne enjo rex Carolus

hsreditario ita

Et

licet

qua arte poterant obnitentibus Audomasacrosanctura corpus abstulit, etad locura


:

ni idii

Ca-

roli Catvi,

proprio jure Flandriam Bulduino regendam tradidit


?

ricolis,

Caroli Simplicis,

Aliudve

sibi

haud reservavit
id

nisi

feudale scrvi-

Bergas, quo destinaverat, transtulit

quem jam

tium? Fateor,

satis aperte

insinuare citata

moad
ali-

regali et privilegio et raunificentia (ut dixiraus)

numenta
filixque

nec dubium, quin vex, ubijam Ferreo,


erat,

adeo ditaverat, ut

cum

Flandria honestam sui

sux Nicolai opera reconciliatus


ei

partem hodie habeat.


14 Vides ilaque, non tantum non
licuisse

ejusdem PontificU preces concesserit


quid,

amplius

Balduino

tum

ut

caram

sibi filiam

regio

more

dotaret,

Calvo sanctorum lipsana transferre, sed nec oppida


aliave loca

auctoritale, expticalur.

tum ut Balduinum,cujus ferreum brachium timebat,


a regni hostibus abstraheret,
ret.
et sibi

munire sine expresso regis Caroli conatlinet

arctius devinciconstet, qui per

sensu

et

quidem quod

Sanctorum corporum

Verum quandoquidem minime

translationem,
tiaci,

honores Balduino a rege donatos designare voluerit


solus auctor

contemporaneus Hincmarus, aliaque an-

LT concilii MogunMagni anno 813 habiti Deinceps vero corpora Sanctorum de loco ad locum
audi canonem
jussu Caroli
:

tiquiora imo synchrona


aliud quoque apparet

monumenta
si

aliter se

habeant

nullus praesumat transferre, sine consilio principis

dicendum

enim spectaveris

vel

episcoporura et sanctse synodi licentia.

ejusdcm Caroli Diploma auni 877 pro abbutia


chianensi
in

Marita

Igitur Calvus consulendo

Galhi

regem,

huncuti

eomitatu Atrebatensi ajmd

Mirxum

dominum suum
visse videtur.

ac prineipem satis aperte recognoe


citatis

notitix ecclesiarum

Belgix cap. xli, invenies

Vides pariter

antea monumentis,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


mentis, disposuisse reges ejusque
filii

491
nisi

Francix de

terris,

Ferrei

ante

anmim 853 non

comitem

extitisse; sed cus.


i>.

comitatui
:

jam annexis,

ut proprio jure

ad se pertinentibus

unde cum nec ullum comitum

jus,inquies, territorii comeslJuxta ipsum Vredium cujus marchionem certo Flandrix proprie diclx
,

Flandritc sigillum nec diploma ante Aruulphi


gni tempora investigare valuerit impigerrimus

Maillo-

cum

annum 840, ut probabitur, vocet Ebo Balduinum Fernum, concludere possunt adversacirca
!

rum

conquisitor

Olivarius

Vredius,
et

salis

certum

erreum circa id tempus Flandri* marchionem


haud
fuisse,

apparet, Balduinum Ferreum

Calvum

ejus (ilium

revera

imo

forte

nec natum, ac pro-

tam Flandriam proprie dictam,


a Carolo ditioncs non aliter
ministrasse
tos
:

quam
regis

additas post

pterea Ebonis litteras reddi valde suspectas.

quam

nomine ad-

16 Extricaturus hac
tomo
citato

sese
init

difficultate

adeo ut honores, quos Balduino prxstiait,

pag.

409 hanc

viam

Vredius quodoue yreaium Nunc vero, pr<

Hincmarus

haud aliud fuerint, quam

comi-

inquit,
tricisi

ad Ingelramum nostrum Flandrije et Cur-

tatus Flandri.r, quo


tio,

eum rex

privaverat, recupera-

comitem revertamur. Credibileomnino

est,

titulus comitis regni, et jurisdictionis,

quam

$Ur
et

eura Cortraci aut Harlebecae fere

commoratum
fi-

pra e Meye.ro descripsimus, ampliatio. Sic e.nim

fuisse, prresertim invalescente jara setate, ac


lio

Dadinus pag. \S,ad marginem


tinuatorem
lib.

citans Aymolni cotfc


et

suo Balduino Ferreo juveni imperterrito, et

v, capitibu.s

27

37, refert, eum-

fortissimi brachii,

unde nomen accepit, Flandram

dem Carolum
item

dedisse honores Gerardi comitis Bitu;

omnem,
nensem,

quas non
et

ricensisBosoni Rkhildisconjugis fratri

Ludovicum

Brugensem tantum, sed et FurBergensem, et Burburgensem distri-

Balbum

honores Bernardi Gothix marchionis

divisisse, quales etiam nec alios intellexisse

Hincma-

ctum continebat, adversus Norraannorum irapetum vice sua defendendam, jam dudura ab anno

rum, vix dubium

reor.

840

comraisisse,

eumque
in

esse Balduinura illura

marchionem ad quem,

Brugensi castro potisepiscopus

simum residentem Ebo Rhemensium

II.

Vindicatae Ebonis litterae

ex iisdem

sacrum D. Donatiani corpus transmisit, etc. Verum si adeo jam invalesccret Inghelrami ztas, ut
otio

magis quam imperio congrueret

eritne

ergo

hausta translationis epocha.

credibile,

eum

post tredecim annos, ut pag.

494
nl-

Vredius opinatur, creatum ducem univers* maritu

mee Franci.r

Sed neque hxc Vredius probare


qui unanimes tradunt fuisse
fxluun et

latenus valuit. Cernens insuper, adversari sibiFlaniiiud


,

quod
'

Car

Capitula-

xplicato

jam

quem Ebonis

litteris

opposuit

driee

Annales,

Auda-

ribus,

Marlotus, Meyeri lextu, transeo ad ejusdem Caroii Capitulare anno 853 de Missis Dominicis

crum Ingelranu

Baldmn, Ferrei patrem.

hunc e Genealogia comitum Flandriz expunctum


vult, pag.

apud Silvacum editum, tum ut parvi antiqux Flanmihi dri* Umites denuo innotescant leclori, tum (qui
scopus est) ut occurram aiteri

509

ita scribens

Conjicio confictura

esse

nomen

e cura custoditf mantimce,


:

argumento, quod ex

hortando custodes, saBpius pronuntiant


vel -

dum ex- Houd-

ilaque eodem deducere adversarii possent. ln hoc cap. vm e apud Mirxum lib. i Donationum Belgii

Haud u wacker

quod nobis

significat - viet

gilera te tene -

unde natura Odacer

Audoacer,

Sirmondo
col

et

68 num

apud Stephanum Baluzium tom. dicuntur Immo episcopus NovioII

Ingelrami, seu Balduini agnomen, nataque fabula de Odoacro, Audoacro, seu Audacro. Ingelra-

magensis seu
Corbeiensis
obierat

Tomacensis, Adalardus abba (non

mi

ut asserunt VrediuS et

Mirxus, qui tum


,Waltcau-

Balduini patre. Non immerito sane hoc etymon eonjecturan, appellat ipsemet \renomuus
filio,

scd Sithiensis vel S. Bertim)

dius; sed antequam plura de


lubet
ftutc

hisce dicamus, reverti


'roli Calvi,

dus

Adertiso

Verraendiso, Odelricus missi in Novioraiso, Flandra, coraitatibus EnCurtriciso,


V ag. 494,

ad citatum capitulare

<

dictumque

apud Carisiacum jusjuran

lum

utpote

palmarta

Waltcaudi. Intulit eilramni! et in comitatibus

Vrediani systematis funaamenta.

fiL

Vredius HUtori* Flandri* part.

17 Capitularis quidtm contextus tamet*

redxo

<

pertinuisse quinque recensitos hic comitatus reipsa

quique ei subsmpsii hudato superxu* Lesbroussartxo


satis

existxmavit cum ad En.ulramnum, huncque eumdem ,llo, quem Flandrensia Ingelranno seu Inqhelramo

appareat evidens, nihilominus pace horum scn.

ptorum dixerim
que recensiti

ita

explicari posse,ut,
a

W*m.
Waltcaudx

Sarlebecani Chronica filuun fuisse Lydrici que Engilramni nomen

et post

comitatus
ita

comxtatxbus

perhibent. Cumnunc Flandriam rexisse, constanter

haud expressis,
ni

pariter a

comxtatxbus Engilrom-

subscriptum legeret sacra-

fuerint

distincti,

atque itaforte Ugendus s,t:

mento Carolo

2S
ultro
tato

apud Carisiacum anno 858 przsemper putavil Uiem Vredxus t eumdem


regi

Missi in Novioimeo. Verraendiso

Adertiso. Cur-

non tantum usque ad

mox dictum an-

Eng,lr.mm flm tricisio. Flandra, et comitotjbu. Sed tadtU) et ta COmitatlbuS * altoaudi

eUam

nTZZZLtiUm, ZZannis NUhardo Franci* maritimz Zmi "'-'''-- ratione, quod in


ci-

rerum eUam ab anno 853.

dato etuun, quod

hosce COmitatUS fbrte

Utdux

aut

comes primarius

moderatus

fuerit

Engilramnue,

alu,

hic

oportet ab Inghelranno seu


tenet
in

Tnghelnmo

^ZTcZi^a* Uulari vidsantur eidem attribui Caioh ^capimt ^hunc inghclraml

Mo, qui locum

Genealogta comxtum
,

Man-

KTKS

nam

uam qmd

Jlts

Mmm

subscn .

ptum tegatur juramento, Caroto

regx

apud Caris,-

cum

492
AUCTORE
S. D.

DE
prastito,

S.

DONATI ANO EPISCOPO.


ct

cum

ad meminere ejusdem apud Chesmum

simplieiter esse Carpentierus, hunc titulum

Hoquod
:

D
solutis

Fuldenses, Flodoardus annum 964 Annales ad et Annales Bcrlimam Chfonico ad annum 870, Balea tempora. cum annum 875, atque adeo circa omnium scriptorum consensu Flanduinus Fcrreus

norarium.

19 Facile

jam

dictis occurritur

alteri.

uno

hujusnwdi est cudi posset, argumento, quodquc


inquient,

si,

drix

et

perio.

potiebatur nnvicinorum locorum univcrso Vredius, non habuissel Hxcquc si advefHsset

mare tractum

Balduinus Ferreus non rexerit, ut quid ergo


gloriosus marchio,

nisi in

parvum ad

iisdnn htte-

ris intitulatur

eo videlicet no-

necesse expungere

Audacrum,

ct

recedere

fl

Flan-

comitum Gcncalogia, drix Annalibus. ab caquc 377 e Ms. coquam tom. III Anecdotorum a col. edidit Marteneus, Clari-Marisci
dice

pelhtosdumtaxatlegimwifSed Marchio etymon, quodque sponsio; nam si vocis


primitivum marchionum muhuic correspondebat, inficias, aptissime spectavcris, non ibis, puto,

comites comquo dudum post hxc Flandrix in promptu estre-

monasterii

videtur oujusquepriorparseidem Marteneo scripta post Bovinum prxaccurato statim

nus

Ferreo eum

fuisse ab

Ebone tributum titulum; ne-

ab anctore satis

Uum,

id cst post

annum 1217,

atque

ita incipit

Annoab IncarnationeDomini
Constantini
filii

dccxcii imperatoris

Hyrenae primo, Karoli quoque

Cangium, aliosque que enim aliud apud Dadinum, quam marcx seu elymologos denotat vox Marchio, mavis, comilem limitalimitis prmfectum, seu, si
qualem reipsa Ebonis tempore ad oram Ocestrenuissime egisse aniseti occidus FrancU limitem
nruni,

Francorum, postea imperatoris Rocomes vimanorura xxiv Lidricus Harlebecensis vacuara et nemorosam, occupadens Flandriam

Magni

regis

Balduinum Ferreum, rebusque

fortiter gcstis insi-

vit

eam. Hic genuit Ingelrannum comitera, Ingenuit

gnem

nomini suo gloriam comparasse,

cum Vredio

gelrannus

Audacrum

Audacer

genuit

etiam Elvero Balduinum Ferreum. In Chronico Marteneum tomo citato a col. nonensi apud eumdem

Hinc congrue aliisque supra memoratis opinamur. ad dicm xxx Augusti agil <le SanSaussayus, dum
cti

nostri

translationc,
:

Balduini

titulos distiu.nt,

1390,

et in

antiquis Chronicis monasterii S.

Mar-

sequentibus verbis

Brugis in Flandria, inquit,

tini Tornacensis, et

apud Iperium Ferreus ubique


filius.

translatio sancti Donatiani,

Rhemensis episcopi,

appellalur Audacri
acdiclxlil-

Agricujus venerabile cadaver in ecclesia S.


colas

stmtnoH?

18 Missoitaque, quod nimium Marloto favet, Vndii systemate, redeo ad supra citata S. Winnoci
Acta, qux ibidem cap. xv de hujus Sancti translatione

sepultum, ibidem tamdiu jacuit, quousque

Ebo,

Rhemensis archiepiscopus

id

religiosis

votis concessit Balduini Ferrei marchionis post-

hxc habcnt

Karolus cognomine Catvus

que comitis Flandriae, nimirum jam Caroli regis


munificentia pluribus, uti diximus, ditionibus auctx.

Francorum

in sceptris

imperium agebat, Baldediebus mucro divinae

winus ejusdera gener monarchiam Flandriarum


gloriose
pollebat....

his

animadversionis de vagina sua eductus circa marina raaxime loca ulciscenda frena laxavit
rito
:

20 Tertium, quo Marlotus cjusque sequaces seepe dictas littcras impctunt, argumentum demnmnt Ejus sanex hisce Ebonis ad Balduinum vcrbis
:

altcroque,
ferunt, ar-

gumentis, vindicantur;

me-

ctique Remigii
Vitae scripta,
deleta.

ac innumerabilium Sanctorum vastatione scias esse

enim
:

sui erroris populus terrze id

prome-

Wandalorum

ruit

nam

regio Danorura

satellitera

funestura

Quo

pacto,

inquiunt, S. Rcmiijii gcsta povastatione,

de sinu suo evorauit, qui quaeque circumcirca gladio igni absorbuit, maximeque in Flandria-

luere deleri

Wandalorum

cum

haec

Re-

migii sstatem diu preecesserit?


ri

Sed numquid excusasciret,

rum

atque Mempiscorum confinio incredibili deexterminio.


viri

utcumque potuit Ebo, quod, cum apprime

ssevit

Unde

contigit sacrosanctum

Acta S. Donatiani aliorumque complurium sancto-

corpus Beati
quietis

(Winnoci) de loco proprise


efferri, et

rum

pertisse

Wandalorum

vastatione,

et

ea S. Re-

Woromholt
irruptio

ad Sithiu

in eccle-

migii ex

quadam

forte oscitantia aut

inadvertentia

siam B. Audomari transferri.

Jam

vero

cum hxc
de
gestis

adjcccrit? Ycl quod magis apparet verosimile,

num-

Danorum

ab

auctore

Chronici

quid fieri facile potuit, voluisse

Ebonem

sub nomine
in

Normannorum ante Rolhncm, a Chesnio tom. II a pag. 655 primum edili, contigisse dicatur anno 846, sequitur, Balduinum Fcrrcum antc hunc annum,
luere,

Wandalorum,

gcutis ob assiduas di/rissimasque

Europa maxime Italia Franciaque vastationcs per

omnium tum ora adhuc

volitantis, alios quosvis re-

conlra

quam Marlotus

eiquc adhxrentes voini-

gni Gallide vastatores designaref nain eodem modo

tenuisse

Flandrix prxfecturam, cujus

Arnulphus Magnus FlandrLe comes

Diplomate

tium aliunde incognitum vel ideo circa

annum 837
doctio-

sequenti

recitando,

Wandalos pro Nortmannis


Ad/verHt ctiam

collocandum reor, quod id non tantum a Mcyero


asseratur, sed dcin facta
sit

usurpat, prout ibidem moncbimus.

communis apud
litteris

Bollandus

in

Commentario prxvio ad Vilam S.


III

resopinio, tam ipsisEbonis

quam

aliis forte

Anatolii die

Februarii n peregrinos omnes

antiquis instrumentis innixa.

Nec quemquam

offen-

per Qallias priscis seculis Scotos vulgo dictos fuisse:


itciii,

dcre debet, quod in

citalis

S. Winnoci Actis Balet

ab historicis quibusdam exteros milites omnes,

duinus vocetur gencr regis Caroli,

Monarchiam

quamvis Gothos, Francos, Allemannos, Sarracenos,

Flandriarum gloriose pollens


prolepsin

primum enim pcr

Hungarosve, Wandalos
tantam verba
pter hasce
illa

fuisse

vocitatos.

Unde non

intelligendum

est,

eo quod constet,

implicantiani invoivunt, ul eaprolitteras abjudicantes

niim

iniir
;

annuin 862 Juditham regis filiam haud

Eboni archiepiscopo
iisdem

abduxisse
de
et

quod spectai ad vocem Monarchen, un-

aliunde
tionis

quam ex

primx

Sancti nostri transla-

Monarchia, arbitrantur eruditissimi Cangius

epocham cruamus.

21

DIK DECIMAQUARTA OCTOBRIS. A


et

493
AUCTORE
S.

21 Fuit itaquc Ferrcus marclno Flandris


(ulo

cal-

ad hunc

annum
mox

asseverat Carolus Cointius; testatur

ex his deii iii

concludltur, Sancti n<rpilS


TIOIl
ii

Meyeri

ab anno 837. vel sallem, ut Yredius

ennn

loco

citato

Flodoardus, Ebonem,

dum Lo-

D.

supputat, ab anno

840; quare cum ab

alia

parte

tliuriumapud Wormatiam saiutarcr at, non statim,


sed post aliquot dics dumtaxat accepisse imperiale

(1)1

Ebo anno 835. cum


in

teste

Hinnnnro adrcrsus
tom.

Golb.

te uii n

in

810,

conciliis

Gallis

II pag. 267 apud


perspicuum

edictum; unde,
fuissct

si

hoc revera

vm

Kalend. Julii

Sirmondum,
fit,

a sede sua fucrit dejectus,

conditum, concluderetur, Lotharium quatri-

ante

annum 840, quo demum per Lotharnnn


haud
fuisse

duo multo celerius percepisse patris obitum, superasse Alpes,


\

Ebo

est rcstihiius, hujus litteras

cxara-

tas, aut

corpus S. Donatiani
dixeris,
id

in

Flandriam depor-

excesseral)

et

nam his, teste Nithardo, tunc nondum Wormatiam usque pertigisse, quod
Quod
vero

taium.

Neque

fecisse

Ebonem

ante de*

nemo

facile,

puto, crediderit.
in Cisalpinis, ut

Ebonem

positionem suam, aut hac durante, puta anno 838,


ut asseruit in suo,

spectat, qui

Flodoardus loquitur,

qucm

Flotloardo subnexuit, eptr

fertur regionibus conversatus, atque eo tempore

scoporum Rhemensium Catalogo Georgius Colvene-

morabatur in Floriaccnsi ad Ligerim

diazcesis

Au-

nam antequam depositus fuit Ebo, juvenis admodum erat Balduinus, nec Flandrix verosimihtcr prxfectus: depositus vero Ebo, inquit pag. 502
rius;

relianensis monasterio, tametsi indubium sit t hunc

Lothario, ob cujus utpote causx

tuitionem

gradu

suo dejectus fuerat, celerrime


aeque tamen dificile

ivisse

supplicatum,

laudatus Vredius, neque accessum habebat ad reliquias,

cum

Cointio credidero,

neque archiepiscopi
Porro

Remorum

titulura

pariter intra qnatriduum tam mortis Ludovici

eumdem quam
el

sibi attribuebat.

sedi sux, ul diximus, pef

adventus Lotharii fuisse factum certiorem, Lothario apud

eidem

Lotharium anno 840

restitutus,

per totura circiter


lib.
II

Wormatiam
hxc gesta

occurrisse. Necesse ita-

annum,

ut ait Historix

Remensis

cap.

xx

que

est, serius

esse, ct

riquidem Cointio

Flodoardus,

hoc episcopium tenuit, donec Careversns

recte

videatur

restituendus
sic

mensis
erit
s

Augustus, in
in

rolus, resumptis viribus, in Belgicara


est
:

Lotharii edicto

legendum
in

Actura

Engiviii

quod audiens Ebo,

relicta sede
est,

Remensi,
dcin re-

lenheim palatio publico

mense Augusto

ad Lotharium profectus
versus.
sed u t e Flo-

numquam

Kal. Septembris. Tametsi nihil etiam

officere vi-

dcatur, quominus peracla hxc fuerint vill Kalend,


dunitii.ru
t

22 Per unum ergo mensem Cathedram


hic tradit auetor

annum secundo Rhe-

Aiujusti.

doardo
tenuisse

Ebonem, adeo diludde


Custis, qui

24 Sic ergo Rhemensi cathedrx,


rcsiitulus

illcijitime licct,

Ulo txeunte
',',
'

supparFlodoardus, ut plane nescu

Ebo,

viii

Idus Dccembris Rhcmis solemipsemet testatur in Apologe-

am, cur Annalium Brugensium Caroli

niler est receptus, uii


tico,

dr,am
[

ra, s ~

novissime Brugis anno 1765 vernacule prodierunt, tom. Ipag. 45 dicatur Ebo sede sua pulsus anno de-

quod edidit, quodque tom.

VII Spicilegii d'A-

chcriani pag. 17." ndcri potesti unde ut ad scopum

mum 845

non quidem

me

latet,

Hincmarum
;

hoc

pertingamus, cum

uno circiter anno, ut supra ex

anno Eboni subrogatum dumtaxat

esse

verum

si di-

Flodoardo notavimus, secundo occupaverit Rhemcn-

ctorum Annalium auctor mox citata Flodoardi verba,


ut paulo post,

sem sedem, conscquitur


exeunte, idque
illa

cumdcm

sequenti anno

nimirum

pag.

47

prxslitit,

librique

verosimilius simul ac

cruentissima

sequentis
bito,

initium mntunus

crpendisset, nullus du-

apud Fontanetum clade debellatus a Carolo erat

quin altcram hanc

Eboms
lib.

dcjectionem, seu, si
;

LothartUS,
tuisse

cum

hoc aufugisse, proindeque non ponisi

mavis, fugam anno 841


accipe

censuisset iinicctcudam

pignora S. Donatiani

sub fxnem anni

enim Flodoardi
verba
:

n pag. 150 apud Sir-

840

aut anno sequenti Balduino in Flandriam diriin

mondum

Igitur Ebo, inquit, post hanc de-

gere. Rcctc hic observat


fuisse
liura

rem nostram Vrediw,


infide-

positionem suam in Cisalpinis fertur regionibus conversatus usque ad obitum Ludovici imperatoris,

admodum

familiarc

Eboni In partes
illius

invasionibus patentes (verba

sunt pag.

qui

contigit
xii.
ut

anno Incarnationis Dominicae


I

505) Sanctorum reliquias aut dirigere aut asportare


tus
;

DCCCXL,

Ub.

tradit

Nithardus apud Cbe-

ita

enim antea Danorum Apostolicus legaesset,

snium tom. II, Kalcndas

Julii.

Quo imperatore

cum

aliorum episcoporum Remensium

defuncto, Lotharius ab Italiain Franciara venit


cui

sacra corpora vel ipse detulit, vel

ad Apostolic

Ebo adWormaciam civitatem occurrit, eique Lotharius post aliquot dies sedem et dicecesira Remensem per edictum imperiale restituit. Hoc
autcm
Lotlmrii cilictum, cujus c.rcmplar

vine cultores

eodem

transmisit, qua de re haec


:

M. Adamus

Hist. ecclesiast. cap. 19

Eodem

terapore B. Ansgarius corpora Sanctorura,


quse

mox

sub-

dono Ebonis archiepiscopi susceperat, apud


Hieliganstad repo-

jungit Sirmondus, confectum

diniurwn

Kal. Julii,
antiquis-

trans Albiam fertur deportasse, et corpus quiil.>m

in palatio publico

Engilenheim, seu

in

S. M.iicriii.uii

simo

illo

oppido, quod hodie Ingelheimium vel Tn-

suit, Xisti

vero et Sinicii, cura aliorum mar-

gelheinniiii, vulgo Iihjclhcnii

dictum,ac Caroli

Ma-

tvrum

patrociniis, in urbe

Hammaburgii
Ita ut

col-

gni
et

quondam

sede condecoratum,

Moguntium mtcr
procui a

locavit.

Beati vero Remigii cirailia cura in-

Bingium super Saletiam


cernitur.

amnem haud

genti honore servavit Bremre.


videri

mirum

Rheno
rt Yithardo discimus,

nemini

debeat,

Ebonem

post restitutionem
tale

23 Quarto
tum
die perai
,

itaque

tantummodo

posi Ludovioi obi-

suam corpusS. Donatiani Balduino, qui


huic

quid

ta haec essc,

mox

notati

Kalendas prm-

fortc rogaverat, quantocius transmisisse. Scio qui,/,.,

quidem indicant, uerwn kalendas apud Sirmondum aliosque corruptas mm. non immerito
dies

nostrx

opinioni

advmari Bertinense t
,

quod Meyero prxluxit, Joannis Iperii Chronicou

cor-

494
,.

DE

S.

DONATIANO EPISCOPO.
licet

AUCTOHE
S.

conscriptumpostmediumsecuhW,
hlc

D.

npud Marteneum
insinuat,

stt

mn
ltei

iUpjana CarolumregmS Dona tan

:-;;, .,* *fl in iis , ,i

JrfMAri MbMb, **
;

nuntiis. BflWrnm nnptiis, BflWi"

^f^^ k-
imirum
e(

f*4^*
auodgue
Judi

Rhemensem

post cum Carolo Calvo, idque pacem. mamfernlrnm mln ,, Ferreum 863, hronismum anno envm committU

antistitem
.

Mtao trato

jiM

wrum /pmo, scHpton


notx fuissent Ebonis
mfiiiiM
pffteerfcif. opocftfl,

c*fcrooi

/fludfl

; ^^ J ^.^ J
quo

~"

^ ^"
:

.^

Ebonem,

disertissime scribit successor ejus

tlssim0 ,

ttfH,
diioito,

flUAW **

m apud Joannem
laum Ipapam
xiiii,

Cordesium epistola u ad Nico-

^ ^^ ^
d ,. OT
etc.

^
.

,,

suum fa*

^ icmfl Bincma

ieHU

aum Cw-

longe aliam. BOfKEifi instUuissel

Defuncto autem Ebone Dominic dcccli indictione anno Incarnationis


his verbis
xiii

Kal. Aprilis,

Prxterea

spectatis

Ebonis
cha
111 III.
8

Utteris, eaque,

qu* h*

scribi potuere, epo-

Torholtum, prn Sincti corpus primum Sancti


:

^iliiiiX^*^;^ ^.^.

falsum prorsus

est, potuisse

umquam Carolum

dein Brugas delatum


cceptus
tiani
:

cultus
S.

augen
Dona-

^ ^^ ^^
^.^
qux
hic

^^ ^ ^.
nude Meyerus
:

/. g Donatianl m ,_ propter parvi vcmU llt , St


,

fundatum Brugis

asserit,

malumus

insistere

capitulum: Acta Sancti conquiri

propositum veniaFlodoardo, hujusque verba, ut ad

mus, denuo repetere

Hinc, inquit

loco

citato,

incepta.

pignoDonatianus extitit episcopus, cujus etiam Noviomensis vel partes episcopii ra maritimas in
a temTornacensis (hx ecclesix, teste Colvenerio, Bernardi pore S. Medardi usque ad tempora S.

B
!

prius
I II

III,

J^Sflm k
sit

Ua denuo

lis

oritur

quoad Sancti corpus jam in


:

allatul

nam

alU Torhclti depo-

um

futsse, quievisseque

per annos

p*

eodem tempore Brugas seu ad Brugense castrum autem Torholtum, deportatum fuisse opinantur. Est vulgo Thouut mavult Vredius, Toroaltum,

^ ^^
p
v ita scribens
:

Clarx-vallensis unit* furrunt ) perlata

vano

si-

27 Fer hasce mataimas cp partes Brugas castrum desujnan,

in hunc Flodocap.

^^ ^^
mw

Ju

ardi locum omnino senttre videtur Colvenenus

oppidum in ipsa Sarout antiauissimum Flandrix tribus circiter cum dilica lege expressum, Brugis
Ostenda quinmidia leucis nostraUbus Ipras versus, et dissitum a quo etiam portx Gandensis auc fere Torholtum abitur, cognominatx olim
;

Translatus est autera hic beatus

pontifex ad insignem

Flandn mantim cmta-

tem, Brugas dictam, qua. ante subjecta fuit ecexpUcat Floclesia. Tornacensi. Eodem fcremodo
doardi textum

Vredius pag

Iprensis queis
fuere

50o
:

Sed et
-

clare,

Torholtan*. Primus itaque, qui huc Sancti

inquit, suprascribit Flodoardus

D. Donatiani

Jacobus corpus allalum fuisse perhibuit, fuit


rus sxpius
scribens
:

Meye-

pignora raaritimas in partes episcopii Tornacensis transraissa esse


;

jam memoratus, an annum dccclxiii Ua Per


id

quae alia? esse

non

temporis spatiura Calvus rex

atque

Ebo pontifex Remorum ad confirraandara gentis Flandrise pacem simul ut rudis ferocisque
divi cultu religionis reraollescerent animi,
tiani

possunt, quara castrum Brugense, totaque terra Franca ad mare sita, Flandra tum temporis ap-

Dona-

Neque enim Torholtum spectasse ad dicecesim Tomacensem, sed ad Teruanensem liquet e


pellata.
t

Reraorum

olim pontificis reliquias in Flan-

missione Folcuini Teruanensis episcopi, ut e citato

driam miserunt, quod quidem sacrum Balduinus donum priraura Turholt, deinde Bruggias reverenter comportavit, sedemque
nis
raatris
illi

przcedenti Curoli Calvi capitulari num. iin deduci potest, ubi sic legitur
episcopus,

quarto loco seu


:

Folcuinus

dedit in virgiverba,

Adalgarius, Engilscalcus, et Beren-

aedicula.
licet

Hxc Meyeri

quibus

garius, missi in comitatu Berengarii, Engilscalci,

Colvenerius,

alitcr sentiat in

Calalogo suo,

Gerardi et in comitatibus Reginarii. In qux verba

prxcedenti num. 21 memorato, in Scholiis in Flo-

Henschenium

adisis

tom.

I Februarii pag. 396.

doardum

lib.

cap.

subscripsil,

ansam prxbmsse
lum

Tametsi ergo S. Donatiani pignora in Torholtano


monasterio aliquantisper deposita fuisse non
(clare

videntur Marloto ejusque asseclis, tum lilleras Ebonis a nobis

abnuam

jam

vindicatas impetendi,

utiuin

enim

id scribit

in lilteris

suis infra citandis


facile

primx Sancli
di;
aliis

nostri translalionis

epocham assignan-

comes Flandrix Arnulphus) non


cessero, mansisse ibi

tamen con-

vero, qui easdem litteras admisere t suspir

usque ad initam Ferrei


tribus ut

cum

candi asserendive, corpus S. Donatiani Torholtum


prius circa

Gallo

pacem, viginti

minimum

annis

annum 841,

et

dchinc post annos circiter


et

prxterquam enim quod anliqua, quse

id suadeant,

viginti tres, pace


ta,

Flandros inter

Francos

stubiliita, in-

monumenta haud
pignora in
crebro

suppetant, incredibile

cum Vredio
sibi

Brugas demum

perlalum fuisse; alque

arbitror, reliquisse tamdiu


loco, contra

Balduinum cara
haud
ut

adeo

quiunt hi posteriores, conciUabitur utraque scripto-

barbarorum irruptiones, qux


satis,

n,

l)i

rum opinio. 26 Sed nescio equidem,


P tores > hxc asseruit, Meyerus
clor criseos defectu
ruit, ita et in relato
:

tunc timebantur,
erat, munito.

castrum

qui

tot

tantosque scri-

Brugense

mtMey.
""
'"">

secum trahere potuent unus primusque, qui

28 Hanc Vredii

observationem

satis

quidem

.edvldetur

nam

siculi sxpius hic au-

perspectam habuil Carolus Custis, supra

n me1

Brugas per'""""<

minus prudenter culamum exe-

moratus; sed nescio, cur adeo audacter eidem Vredio opponat

mox contextu jungendo Ebonem

Colvenerium sequentibus part.

pag.

46

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


4(5,

495
AUCTORE
S.
I>.

qiuv

Lntina

facio,

verbis

Quaravis, inqutt,

30 Porro allatum Sancti corpus ad burgum Brugcnse collocari Balduinus voluit


sacello, Diva;

Vredius observet, non esse verosimile, hasce reliquias

in

ejusdcm burgi
hic

frutitutis in

tamdiu Torholti

fuisse derelictas, eo

quod

Virgini sacro; sed

cum

ingentia

Sancti mceiii

CanoInillt-

locus foret apertus, tutiusque multo in Brugensi


castro (ubi

ederet miracula, plncuit eidem principi dictum sa-

Balduinus suum habebat domicilium)


;

cellum innovare augereque, et in honorem S. Donatiani dedicare


,

comet przben
phiii

servari possent

tradit

tamen saepe memoratus

undeetconstitutumdicit

in

hono-

Colvenerius, corpus S. Donatiani

jam

in

Flan-

rem

S.

Donatiani Arnulphus Magnus Flandruv Diplomate fundationis capi-

driam deportatura, prius

in ecclesiam

Torholta-

comes
tuli

in privilegio seu

nam
e

fuisse illatum,

ibidemque per viginti quinque


fateor,

Brugensis, quod posl centum fere annns datum

annorura spatium quievisse. Et

satisque

fuit, et in vetusto,

quem diximns, ejusdem


:

capituli

jam

dictia colligi

datur,

si

Colvenerii Scholiorum

codice hunc prxfert titulum

Privilegium domini
,

cap. v

jam

saepius citato, ejusque


in

subnexum RheDonatiano
consi-

Arnulphi Magni

filii

Balduini Calvi

comitis

mensium antistitum catalogum


lalionem hic anno 838,
vellc affixam
;

Flandriae, de bonis ab eo legatis ecclesiae sancti

deraveris, inveniri, hunc scriptorem, Sancti transibi

Donatiani Brugensi, tam prseposito


nonicis.

quam xn

ca-

vero

cum Meyero 863


altera non dis-

Sequitur Diploma

quod conferam

cum

verum cum unam ab

editione Mir^vi in Codice donationum

piarum cap.

tinguat, nec

quidem meminerit nominis Torholti,

xxxiv,

in

hunc

modum

Innomine
dictus

sanctae et indi-

dicere multo

minus

poluit, Sancti

corpus annis

25

viduae trinitatis Patris et Filii et Spiritus Sancti.

ibi quievisse. Prccterea, si

lamdiu apud Torholta-

Amen. Ego Arnulphus

Magnus, Balduini
Flamlriae

nos manserit thesaurus

isthic,

mirum

videtur, nul-

Calvi genitus per Dei Misericordiam

lum amplius exslare vestigium factx primee hujus translationis annux memorix, seu apud ipsos Torholtanos, seu

marchio, considerans, quia

non haberaus hic

apud Brugenses, cum

hi, uti

num.

raanentem mansionem, sed futuram expectamus, in Domino providens meae ac illustris Athalae
meae conjugis et consortis mei corporis aniraabus, ut per hoc salutem perpetuam et remediura

diximus, factam sub Bertulpho

nndam

corporis

transpositionem quotannis olim recoluerint. Multo


igitur probabilius arbitror

non adeo diu Sancti cor-

nostrorum peccaminum invenire possimus, capellam in honore


nostri
*

pus

Torholti deretictum, sub brevi post


fuisse.

Brugense

gloriosae

virginis et doraini

ad castrum perlatum
non obstante, quod iiii.'i

genitricis Mariae et sancti Donatiani ar*

addit
;

!f{.

29 Sed
ccntque
ut
:

exsurgent hic procul dubio adversarii, disi

chiepiscopi a divae memoriae

Balduino Ferreo

ranw

Jcsu

("hrisli

Ivitur, in

corpus S. Donatiani ad confirmandam,


loquitur,

contrarium argumento.

Meyerus

Flandriz pacem, Balduino

omiltitbina avo meo zelo divini amoris accenso constitutam, rrba Mlrwus. et ab antiquo tempore (a Lyderico, ut quidam vo

Uiraut

missum non

fuerit a rege Carolo, aut Torlwlto

Bru-

lunt,

Bucano,

vel, ut alii plerique,

ab Harlebeckano

Haliluino

gas delatum, ut quid ergo hic Sanctus, ut se invenisse

circa

annum 801) fundatam magnificare volens

tantum.

idem Meijerus

affirmat, Ferrei principis tem-

poribus Firmator pacis fuit appellatus?

Verum,

de consensu et voluntate sanctissimorum praasu(Hadulphi) lura ' et dorainorum... Tornacensis


et...

'

Mirxus pa-

Iruin

cum Oudegherstius
centiores

quem

secuti passim fuere re-

Morinensis

(forte

Wicfredi) episcoporum,

testetur sua

adhuc xtate Flandros S. Do-

duodecira prcebendarum nuraerum


sia statuo
;

ipsa eccleibidera

natianum nominasse patrem et actorem pacis, suvocem Firmaspicor male a Meyero positam esse
tor
atque hujus loco
ut

et volo quod xii


in

Canomci

prabendati

eadem

capella. in honorera Dei et

restituendum esse Pater vel

ejusdera beataa Virginis et sancti Donat.an. pro


reraedio aniraae meae dicfceque conjug.s raeae ac avorura et ceterorura parentura nostrorura die
,

Actor seu
Pacificator.

quidam reccntiorcs habent, Flandri*


si ita sit ?
,

Quod

nonne aliunde cogno-

men

hoc derivari potnit

Cum
,

enim corpus
Flodoardo

ejus in
,

Ftandriam delatum
scaret miraculis,

variis

teste
est,

coru-

noctuque horis congruis horas Canonicas pro sacrificia vivis et defunctis devote celebrent et
offerant.

indubium

fuisse factum ingen-

intercessionem in teni pnpuiurum Lumuio"'", Sancti tem populorum concursum, vn ,,,'/ , fieri sokt,
tribnlatione

apud
ini

Deum

in-

31 Cui Capellae de praedictorum episcoporum i ... , s. ordinatione accons.ho quasdam dec.mas de


,

imat aliaque bona


,ir,

llamantium
nuod

atque hunc felicisdri ad Ittmutam S. Donatiani. patrem vel aclorem simc postmodum secut* paeis compeliaverin, Valere, inquam, data
iure merito
.

M<
:

mimm
eum

prainde

vUeator,

Gallis bello, confugerint

Flan-

atu quas mihi et pr^ecessoribus me.s >n com, cult.s et mseu marchionatu Flandnae, de terr.s
cultis, sanctissimi patres

jutorio

pap* Roman. pro adexpensarum nostrarum numerorumque


CtlUA
:

militum. * pro expugnat.one ac res.stent.a con-

''I

00ihi-

temporibus Sanremms i0V0test, reipsaaFerrei Lit appettaL eritim enim C m Catusita


:

Wandalos, (Norlmanno, intelligtt uft n num. 20 dirimus) qui Flandr.am et al.as terras
tra

sirorum
lilum.

rolo

Cutis infli

alias

Chronographo, hoc Sancti

vidnas cum

ecclesiis in .ps.s construct.s

fi del.

er

cnoment um

ZZZZimi,

nitium dumtaxat sumpsisse sub finem esse ea occasione, auod,

mcend.o tradeet dampnabi.iter devastabant, et

ortmqne

Z taZe

Rberto

Bruaenscs immanis
et

comite oborla erat a,,ud Flanseditio, producto per V ; /

Nec bant, in feudum perpetuum concesserunt lam a.ia bona in eodem com.tatu pro non et q

eorumdem canomcorum

S Donanam feretro S. Donatiani ,..


derepentc cessaven,
laiius videri poterit.
,

Utm

ielato,

malvm
,
,

ntt cap.

n muau.to

prasent. char.a apud .'/ipelte expens.s, dono, trado, et nonqu.bus sunt decido- Locorum vero,

^ tLSSl
m
.
.

lu,-

^^^

^ ^^ ^ ^

/((//(/

IIIU-

tiiu\ est.

DE
AUCTORB
S.

DONATIANO EPISCOPO.

D.

Wiraus Wemcbriga.

appendiciis, on^nibns appendici.s, cura ra nibus tao. fcj. eg vectigalibus^excepto veetigalibu, , excepto anei P iis ra ancipiis, in vi crucis crue Mirm,s : capella S. /foterrtril Md omnibus dec.mis et cnm ommbus decim.s i, . dicitur Gera, cum et qua cape.la de Wara. adjacentibus.) canella
,

decimis praUs agn, decimh, pratj agr

*g m
s

^.
ct.s

1 tl Itu^M*.*
U
dicitur

Ridevorda cum ommbus

decm

e
t

tem.

^^ ^ .^ ^^^ ^ ^^ ^
P
.

D
ftnnlat" cnfr.

^ beate ^
.

, Dona- ,e;,.<i rtrMariie ac sanct, D chiepUcopo, riE bo contaire ve

Btigone

/f(|('-

ce ccntrad.cere

quinquag inta

* libras aur.
,

Capella sancti si bi attinentibus.

Chns tahnp*
et ecele. a d
,,,,,

exbmr

male di C tionem Dei et be.t....m

forum;

ecclesia

de W.d.sgat,

^
^

..
1"'"" s
-

Keuui.^eumemmbusterns

P-

meorum me0 rum

.^^ ^^
^
et

^
bsit)

quingentas.

., flt

&
ut

tinentibidem. Bodium fltate. bod um bedium de Formosela de Thicasbusca, . de Esna cum de pris ecclesia O.tkeiU apud paroch.a et Clare

atus>

d ono

meo

careat, et

^Tl capeM

et privetur P

amei. haredlbus
c5I ,x,

Dieasmuthe

%+
m

^ ^^.
h

rcctc Mi-

Budamflit in arat

et par.

alter.us, et

gres

* A ^P^.

rteus

unum

aralrum
conft n,

"";. -a
unus 0Y
j

um cum

terra tota.

tota.

Ite*

iu

ea d era
*

Mirxus po de; sempsr case-

;rochiaO st Uer,av ,pis, ;::;:::: te a Ko : et de terra Mndal.de casei *


:

^j = *- jjK.3

^.^ ^^, .^
,

,,,,, Bru-

^ /
mgra-

^.

HT
orum

""
B

bertiHenas.vpi.*

case, et denar,,

Jj-B,. .,
:

de terra Herradi ,v p.sm de vituli. de terra


:

rii

de vitulis
et

de terra Wulfras
veilera

^ ^ ^"^T^
e v.ta ..

^ ^^
.

S5.
b.l

,,
,

,,,, ,

.qHcf. Bruje*.

,,,,,,,,,
*

^
-

159,

arc

-A'-,

Re-

m p,^
et
:

ca.e. et

veren dissimo patri,


nulplius cuncio u

xv arietes
,

xxx

agnarum

xv veUe. a
de

r*,

agnoProb-

et

xxx ve llera agnorum

de terra Fro:

^~
^

genere et sanctitate venerahiprcesuU domino Hugoni Arancia comitum extremus

.,

5.

:;"";.. Pi
vellera

i-W^H^*;^
agnurum
et

c.,ei et denarii de vituli.

perennemm^Chn. , g
co

V^eUeraiagn

et

ir:rp:tirm U s,tamen

portetnosre-

Sancti gesta per litteras liic recUalas

rum
tes,

pis* casei et xii anede terra Herradi v

supernarum minisci s Dernarum rerum,


scendis nostri majores in hac
valle

quibus pro quibns adipi-

lacrymarum con:

tum,

XII vellera ariexxiv vellera agnarum, et de terra Tanxxiv vellera agnorum et


i
:

magnopere studuerunt desudare

quatenus

cradi

pisa casei

de terra Everbaldi et
-Wulfildis)

Wul:

ethicetin

futuro, donante Dei Clementia. ex-

fildi (scu,

m Mimus,

pisa^ casei

in

gloriosi. * inde existerent religiosi et

Unde

et

omiltit noster religio

si.

Mlrttus Blidase

SSE3sss=: =srr= fja^


oc

S Mari.terrapratoriimxxxnmen-

eornm

sur "r

diurn ) in parochia oiurn.j

Madkerka

terra,

qua.

glcriam

pos.et ad ; pe ac interoessicne cmlestem Sanattingere. Qu. etiam prm cetens


. .

bus meruit impetrare ab episcopo

um
c

".:
situs,
isti

f i: ,uod prmdicti
sibi libere ipsi

canenici caput

.anct, Remensi. ecc.esi,


Ilincmaro, ut npinatus
fuit

sibi habeant et raajorem, qui

nominetur praBpopossint eligere


;

^JftgJ
Marlutus) Sanctissiut

quem

et

mum
:

ejusdem sedis

quondam praesulem Donatia-

pr&posito haec bona

similiter do, trado et

num quem
creditur,

honorifice susceptum detulit ad ce-

concedo;

quorum priinum

est

ecclesia Oors-

nobium, quod mmcupatur Turholt (fundatum,


a

camp cum omnibus decimis


dium
in villa sarra

et terra ibi sita

bo-

S.
circa

Amando

sub

Daijoberto

i,

ast

cum

xiv bonariset

xvn men-

Nortmannis
tus

annum SSO Vredii cakulo fundi-

diurn. (adsur. diurn. in Lisvvega lxii mensur.


jicit

eversum) atque inde ad Bruggas portum, quo

rursum

hw

Mirceus

In Vutkerke lxxix

raensur.
in

diurn.) in Dudzela lv raensur. diurn.

nunc quiescit, cum magno psallentium choro asportari fecit. Cujus ^, t nsyuruu-i ^u,. ^uJU o quidem prajsentia et pror

Michem

xm

mensur. diurn. in Parochia san*

tectione assidua gaudentes,


bello carentes,

verum ejusVitse

li-

ct crucis xlvi
M.V.

mensur. diurn.
:

et

curtile

(vilte seu colonis genus)

et

v mensur. diurn.
:

in

Wulpis circiter Dtas Ostkercka cxxx oves cum


in
:

recolimus,

cum maxima

post reipublicaB curas

eum

anxietate perfundimur. Id-

circo vestram obnixe rogamus benignitatem, ut


licet

terra

in

Artrika
terra
:

curtile in

apud Dicasmudacc
mensur.
*

pro nostro quod imphnv (|uimus,


velitis

obsequio

oves
Virmis
liUbai;

cum

parochia Lo v

minime

agere, vel pro

illius

reverentia,

diurn.

apud Brilazica lxx

mensur. diurn. in
in

in cujus sancta

sede

modo Regi

aeterno famula:

Jabeca xxx mensur. diurn.

Sarkenghem x

mini, nobis

illius

vitam dirigere non cunctemini


nostro vellem cognoscere

mensur. diurn.
in Riedsela ix
*

in

Liswegha xvi mensur. diurn.


in parochia sanctae
*

oppido enim de

illo

ali-

mensur.

Ma:

quid patrono; cujus patrocinio atque jugi suffragio nostra tuetur de hostibus, ac inultiplici ju-

ilfira
:

riffi

Brugensis iv curte

et

unum

pratura

in

melius
lilia.

cur

parochia Sancti Salvatoris in castello forinseco

cundatur
eJ us

faatu tellus.

Dignum siquidem ducimus

curtilia.

habere notitiara, per cujus inclyta merita

pr-

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

40

"

A
poslutat,
"','"

pr.scntia amplectimur commoda. et ccelestia

cut

desideramus adipisci gaudia. 36 Fatuum quippe videtur

pturam pandere vobis. vestram omnimodis oranlegerrat, tes magnificentiam, et eorum. qui haec

acctohe

fore,

quemlibetcu-

pracamur
nec

solertiara,
si

quo ex his gaudeant, doquiverint inveniri


,

"
1

* jusquara sancti habere lipsanas et ignorare eura

ad majora,

perve- __<_ porO-

'ctt^Vofanwr.

colere; cujus plebs omnis cura sacerdotali ordine

qui omiUUBru. niant. Neque hujus Sancti parva lrndeant,

gaudet solemnitate. Curas ergo


tati,
illius

sit vestra;

cari-

multa impetrare valet a Domino suis sanctis precibus eis, qui

venerande pater, nostra iraplere vota, quo


pariter nobiscum valeatis perfrui gratia,

eum

humiliter qu.sierint. Septi-

atque criminum obtinere veniam. Augeat ve-

illuformis Sancti Spiritus gratia sensus vestn suffragio concedat de inminet intima, ac jugi

stram

in Christo

gloriam ipse sanctissimus sacerhunc monobilitate

imicis victoriam, et ad

perpetuam gloriam perqui


sul.jialur^

dos. cujus gesta nosse gestimus per vos. Sequltur rescriptum Bugonix ad

ducat.

Amen. Sermoni.
:

codiem
pauca

A rmtlpkum

auctores hxe preemittunt

Sancti genitons gemtiincipiunt

dum

Omni devotione venerando,


armorum

que, adminiculante ' flamine,

W_*:
l0 .

clarissimo,

virtute laudando. glorioso

infimus noster >,,- marchioni Arnulpho Hugo omniura te:suppmus. rege .thereo. lum perennitatis decus cura

Donat.ade Vita et Actibus sanctissimi pr.suhs Veronense. monani. edita a quodam episcopo

cho Laubiense. Fuit

hic

Rathenus fdms comihs

Miramur opipare vestrum in Dei rebus sanctura studium, quo pra ceteris nostri temporis senatoribus polletis
:

</,, ab ViennensU, cpiscoput primum Leodientu, Veroanno 934 vel sequenti, ut Pagiu, numerat,

cum

in republica valeret ve-

nensti

verum, quod dictus sermo oratonus solumtou,


ct

nanstra nimium fore occupata mcntis intentio.

moio

sit,

nam

puriat, suffeceru

eyu*
__

B
u,e
quias.
:

cisci studetis vestris in ecclesiis

Sanctorum

reli-

tantummodo mentionm

injeciae,

Miracuto, quod

li-

quiis,

raeruerunt

Coelesti qui pro meritis atque actibus est potiri beatitudine. Beata namque

in codicc noslro sequitur,


turo.

cum

alus prelum suh-

omvestra, dilectissime frater, inquisitio. atque populorum ore laudabilis jubilatio; quonium pomraodo cura secularibus polleatis nobilitatis cogitare queatis dc Coelestipis tam eificaciter
bus pnemiis.
raonita
.

39 Post centum vera annomm cuniculum mnurum circa medium secnli , Baldmnus P.usseu
lnsulanus
egil
et ipse

_-

g
__.

Sancti Gesta noscendt percup.dus,

archicp.scopum. cniepUeopu, apud Geroasium Rhemensem

Nimirum hoc negotio imitamini


praedicatoris

hujusmod, est cujus responsum in iisdem cod.abus


Dilecto
filio

egrcgii

Pauli

dicentis

non ntanQui utuntur hoc ranndo, taraquara


tur
' -

rediraito,

Balduino, oranis honestatis decore Gervasius De, grat.a Remorum arch e-

>'>">

a corin.

"

arduum

ergo valde est ac nimiura diffi-

cile

raeritaque vaut oraniura Sanctorura actus nostris leamus agnoscere, quorum raeraoriara in

a me am piscopus in Christo salutera. Petist. nob.hss.me pr.nceps ut s, genere quara raor.bus

qua apud nos reperiri possent


Dorainus

.ns.gn.s confesso-

orTriis cupimus habere

pr.sertim cura et anatque diversarura

tiquitatis terapore ignorentur,

per .llura plur.raa ris Donatiani scripta. quae ra.racula suraraa dignatus est operan,
diiigentia invenirera, et .nventa
ctioni

cadempcri.

"

* atura terrenis intenti occupationibus nostr urbisprasulesnihilhoruracuraverint. perraittente 37 Et ut perspicuura est muKis,
snperna providentia, credi potest aut volente subtiliter cuncta mirabiliter disponit. ac

J-*. ^
patrura
. .

J.ncooeem

transcnberem. Qua pet.t.one rae bene ac quod ad *d, ceptura noveris, tum propter hoc
ficationem Sanctorura pnecedent.ura tum quoque posteris est propaganda rehg.o

.*
,,

sii

qu.

5 ovidet, nostrura sanctura comitura rium pr h dolor s.penumero


I

suggestura seculapolluit

propter

fflud,

quod

ttt

ara

puns taraque h

e-

ce "tudo

res ejusque reverentiara vilipendendo

ra re satisfacendura stis dcsideriis occupato hac tales pr n putavcrira. Quippe cura mter Occ.den

rlpe
r ra
t

ieunt de sancto

loco.

Cujus vero hoc

cipes pene solus invenians. qu.

Sanctorum r
tenea, e

accderrreatuclerian

pl ebis.analicujusprio.
;

verentiara

vcl

celebrationcra an.mo

ZuTest
rau"
,

ut prastitum, regisve nesciraus licet, Dci judicio id evenisse cognojus o

ftSaf!"
C " b " SCC
'

reunde ,n. vestra a nostra parvitate asse nequimus implcre ob nuWt industria ex "; tpra L-rata. Non^so.um autera sancti

.d.ficat. onera ue ad ccclcsiarura restaurat.oncm hu,u. .U probitatis studio curam mtendas : tcmpestatibus vivas . u t honest.us s tujus secu.i mgen o pra>dia probitatis exerccas. ut solerU

,
;

Tto

ceteroruraque Donatiani confessoris Christi araplectimur pignora. verum quorura sacra


editus
ita

expectes futurm : sentis vit, fructus col.igas. ut u consilio subm.n.stres transtor.a, prudenti
ita

non relinquas *terna

Imprnse
.

dmie lauM
,n

confcssoris Ihrahraosissirai per orbera optirai

Adelam

comitissam. prolem, comU.sque

tems
ejus

tZTZbZl
Tn Wra quondara
mos
,;.o

eius vita

fertur

cuUutc indtutfitm, nc pauca


affluentia

demum
:

de

opum

vix per vetustissiraos toP posset y sonc.bus wrrosos llhus actus

eper,, cp r sse u

effam ita ms.gn.a eeterarumque tuarum virtutura ni^nus pignus

proseauitur

Propter istarura

M ra vir anostolicus *
utilitatem utilta ra

ncmarus, qu ad
lecto-

, mviolab.le et propter invin flh ilc

238K.
aup,c philosophus.

multorum mnlt ura


ribus.

scriberet studiosis

tu.

compertffl jr uss bibliothecas nostras evo v dilectionis

m,m raihi

r,.

stu dioseque. si
.

qu. de

sancto Donat.ano scnpta

"

neenisipau. eo imentrt

Ssasrsr srjBMS--ss_:
65

confessore

vaiemus 3S Ig,tur quia ex toto non vuu, < ... n^n^tinnn vestr s satisfacere votis, Donatiano vestris sausiacere f rp Dona

investigari pracipiens.
i

ejus inventa vinuuu Sunt quidem ae virt utibus j ""- i verum pro_____ _________ multa ris, et quamplures per-

40

respondet.
,,.,

mm ^.^

,,

?^

(im (,i

secutionum

Tomus

vii

Octobris.

49g
AUCTORB
S.

DE
i!a

S.

DONATIANO EPISCOPO.
rai -

D.

SSiff^
nm
si

nhnlita

et ideo de the-

5 *ait

gloriae beatitudinem.

ideTnon

debet,

tam

antiqui confessoris
;

Lilua
Temori,
cipis

partim oppressit oblivio


praBdecessor

cum

felicis

meus Hincmarus

archie-

^'^f^'^^^^
e* primrs carminum Uttens; quod

hunc diem t fuisse clericum Brugensem

Hujus rpistoLv auctorrm

r.rt-

1573

scnpsue

S?

tasU,

(MartelU) prinpiscopus testatur, tempore Karli


prinpropter dissidium et contentionem de et Ragemfredum. et propter eum

scripta fuerit senrsccnte seculo

x,v

verum hzcse-

sese habere,

non solum hquet ex rptstoLr

auam

%sequenUnum^vroS equemur,contextusedeUam

cipatu inter

in frequentia civilia et parricidalia bella

Germa-

M*.
sic sonat

qu* ab eodem anonymo narrantur, Mn-a-

religionids et Belgicis provinciis Christianam Interserit hic quznem pene fuisse destructara.
. .

culis, seculo xi patratis,

qmque

suo tempore conU-

gisse, satis clare


:

instnuat. Mpistol* ergo

^mtium
stu-

dam

de gestis S. Remtaii;

qu*

illustrata a C.

Suy-

Perscrutanti mihi et surarao

cum

nonnulla, ac skeno videsis tom. 1 Octobris, aliaque Inter ceteras : postremo epistolam ita concludU

dio assidue laboranti,


poli,

Remorum

posito ,

metro-

vidctur xiiperfluum.

Galliaa clades

qUis expedire re

'

valeat, quantis
sit afflicta, in-

quam venerandus pater Donatianus mira sanctitatis quondam septimus glonose rexit episi

calamitatibus Remensis ecclesia

scopus,

qua de Vita

et inclytis Actibus

ejusdem

gruente

illa

Wandalorum

persecutione sa^vissiin

piissimi principis

possem invenire,

et nulla

proh

ma, qua pretiosus pontifex Christi Nichasius,


rioso meruit coronari

dolor

praster ea, quse

ante cognovimus, inve-

ipso Sanctae Mariae teraplo capite truncatus glo-

nienti,

dilectissime pater et domine,


est, licet

congruum

martyrio. Quapropter

si

visum

incompto serraone ea, quae apud

ex antiquo tempore universalis ecclesia raultarum scripturarum est perpessa jacturam, in novissimo autera seculi tempore Belgica, imo etiam Gallicana ecclesia propter sasvas persecutiones

nos nostrisque temporibus per

eum

operari di-

gnata est Deitas mirifica, paginae inserere, quatenus habeant posteri, unde in tanto patre ju-

cundentur, atque

eum

studiosiori servitio vene-

multorura deflet se araisisse monimenta Sancto-

rentur. Miracula, qux subdit,

cum

solitis

annotatis

rum. Licet dolendum


dura,
si

sit,

non tamen

est

miran-

cdemus.

inter hoslitigiorum turbines sancti con-

fessoris Donatiani disparuere miracula.

jmrtim

e e

41

Nunc autem de virtutum

ejus praestantia,

IV.

Acta quaedam
:

suspectae

fidei

in

scriptura

parlim

quae partim scripta inveniraus, partira in eo fuisse

Breviariis correcta

quo ordine

inter
se-

traditione Innotuisse

divina donante gratia, non ambigiraus, dilectioni tuae transcribere

compendiose non differam,

episcopos Rhemenses, et quando


derit S. Donatianus.

ut habeas, unde possis annis singulis tanti patris


celebrationi vacare, et imitatione ejus per virtu-

tum semitam gradiendo bonorum operum fructus extollere. Sermonem Gervasii, qui subjungitur, Spectatis
quod
et

itaque,

quas prxcedenti

recitavimus,
,

Acta,qutt

ipse rethoricus per

omnia

sit,

nihilque ad

archiprxsulum Rhcmensium
facile perspiciet, nec seculo x,

litteris

quisque

historiam conducat, pariter omitto, exceptis paucis,


quse de Sancti obitu
his verbis
:

qua

vixit

Huqo, nec

ac

scpultura sub finem refrrt

sequenti, quo Gervasius, quantavis hi cura fuerint


scrutati,
gestis,

Hic est ergo Christi confessor Dona-

quidquam

reperiri potuisse de S. Donatiani ut ipsi

tianus, qui

Reraensem

ecclesiara

quantum

illi

Wandalorum aliorumve,
omnino

cum Ebone

divina concessit clementia, in sanctitate servavit,


et peracto hujus
vitffl

inquiunt, vastatione
obstantibus,

deletis.

His vero non


quis,

spatio pridie Idus Octobris


;

quidam

neotericus,

nescio

rem

de hoc seculo migravit ad Christura

cujus sa-

agressus est, Sancti

qualemcumque Vitam

fabricatus

cratissimura corpus in basilica sancti Nicasii se-

quem ne temere nimium

carpsisse videar, lubet uni-

pultune traditum est


stat S.
clesias

(prolepsi utitur

nam

con-

versam ejus historiam, prout in eodem nostro olun


ValliceUensi codice legitur, in
sequitur
:

Donatianum

obiisse

diu anle rrectionem ec-

mcdium

profrrre, ut

Nicasiame) iu qua nos, Domino annuente,

Temporibus,

inquit, Aurelii principis,

abbatiam constituimus.... Beatus quoque Remigius, qui

qui post

Augustum Octavus, ante vero Deciura


extitit,

ab

illo

in pontificatu fuerat nonus, sa-

Septimus

Cornelius in urbe

Roma

prin-

cree confessioni ipsius in

testamento suo testimo-

ceps quidam opibus et genere clarissimus cura

nium

perhibet, dicens, quinque confessores pro-

uxore sua Licinia nomine ab Urbe progressus,


et ex consultu totius senatus ad Gallias propter

ximos antecessores domini Nicasii cum sanctissima virgine et matre Eutropia


lica (Joviniana, de

in prasdicta Basi-

quoruradara rebelliura importunitates compescen-

qua sequenti, num. 57) fuisse

das

cum

exercitu

magno

destinatus, post multas

conditos

de quorura numero sanctum Donatia-

victorias, post multos honores,


tia acquisitos,

armis et sapien-

num
ii"
/iliira

manifestissime constat.

Qux

sequuntur usque

Venderilam urbera tunc opulentam

ad finem ob supra dictam rationem omittimus.

juxta fluvium Marne sitam pervenit. Ubi diade-

42 Exstat
epistola

et tertia

de eadem re in codice nostro


:

mate

capiti

imposito, rex eidem urbi, nec non

a/leplus fuit

anonymus
iiniii.

sequentem prxferens titulum

Doraino se-

oranibus provinciis circumjacentibus praeficitur,

lus.

renissimo et patri suo dilectissirao R. R.

cum

quas omni tempore vitae suae armis strenue protexit,


lio

continuatranquillitatesospitatisjucunditatem.ac
prajsentis vitaa cursu feliciter peracto, perpetuae

honoribus et facultatibus arapliavit, consi-

roboravit.

44

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

499
amatores habere suspicadeinceps custodiri praececolloquio per unius
AUCTOUE
S.

A
viiraculosc

44 Quis

fucrit

Aurelius post Anguslum octavus,


ille

ciniara alios prseter se


tus, arctius solito
pit, et

etante Decium septimus, quisve Comelius


ceps
norit
in

prin-

Gallias

id

temporis profectus, solus forte


scripsit, anachronista
:

eam ab omnium hominum

D.

anonymus, qui hxc


si

mi-

posanni spatium, ne quid mali de ea suspicari


set, prohibuit.

ror equidem,

lam

illustris

in

Galliis exstiterit

Comelius

iste,

a probatissimx note historiographis


;

plane fuisse ignoratum

Cornelio

enim Salonino,

46 Infra quem terminura, ut erat ipse solitus, utspe procreandse prolis ad eam mgressus est
1 ,
.
,

altero novcm, intcr I}llils s Do .


';

qui a Valeriano avo cxsar creatus, ac in Galliam

missus
satis

fuit,

adaptari neutiquam posse anonymi dicta

norunt cruditi.

De

Venderila vero urbe condisco e


libello,

que mirabiliora Dei opera mirabilioribus innotegenuit scerent, plures prioribus novem videlicet Cum autem tempus pariendi venisset, eosfilios.

"^

115

sultum fuisse

Colvenerium,

quem
Bru-

que simul regina peperisset, regi sermo innotuit;


revolvensque in anirao,

ultro mihi porrcxit laudatus


gensis,

archiprcshijirr

quam

diligenter

eam per
fuisse

Joannis Jacobs ejusdem ecclesix canonid,

annum

custodierit,

et

ab orani tactu alieno sedivinae miraculum. Sicque

Anibidem anno 1638 lypis erudito, ubipag. 76 in ad Vitam S. Donatiani, rescripsisse idem notatis
Colvenerius dicitur,

cluserit, comperit,

non hoc adulterinum

vitium, sed potentiae

Venderilam

civitatera juxta

Matronam seu Maternara, vulgo Marne, fluvium nusquam legi notat nihilominus Hadrianus Va:

fiDei voluntate factum est, ut qui prius septera partu editam deputaverat liorum genituram, uno contumeliam, jam cum gratiarum actione no-

ad

lesius notitix

Galliarum pag.

590, quod

in

vita

vem nuper editorum


riam; qui fuerunt
:

natalera

commutaret
Galbertus,

in glo-

Ms.

derici

editaque a Sollerio ad diem 1 Julii, S. Theopresbyteri, non abbatis, ut ipse ait, dicatur

Lotharius, Patrichius, Satur-

ninus, Victorius, Landricus,


bertus,

Rex Theodericus, Chlodovei Magni


m

regis

filius

Gundulphus, Donatianus.

Venderas super fluvium Maternara reverendo


patri Reraigio.... contulisse
;

mysterio, prius

FramNec vacat a septem, postraodum vero novem

ac

moxsubdit

hodieque nunHic locus Vendera^ ad Matronam cst, qui cupatur Vendieres, idemque sine dubio
ne minutiis hisce olim dictus fuit Venderila. Sed immoremur, ad anonymum redeamus, qui
diutius

Spiripueros natos fuisse, quia quod septiformis honorem suum tus Sancti gratia ad laudem et

Trinitas, semel condiderat, hoc nimirum Sancta (phrasi utiquaa novenario distinguitur numero, quidquara apud tur salis inepta) ne prafato regi

sicpergit: Cujus facta insignia

cum

nostri nar-

explicari,hoc ratione eloquii ad plenum nequeant proferre saltem, favente Domino, in lucem unum videlicet gloriosum antistitem

mirabilius Deura impossibile videretur, secundo Jacobs pag. declaravit. Memoratus supra Joannes
ibidemcitatata nota 2 varia similia foscundarum

mu-

cupimus, quomodo

sanctum Donatianum et aaterni Regis militera quamque mirabilis ejusdem confessoris genuerit,
postmodura exstiegregii ortus et vita finisque
terit.

Theatro licrum exempla producit ex Zuingero in aliud nil lib. 5, vol. 2, sed quz Vitz humans
probant,

quam

fieri

ulem potuisse

in

Lianui, quod

anliquiora tamcn, sic rcipsa contiijisse, non suadent

quam
uno partu
septeni infanles,

anonijnu hujus, certiorave monumenta.


:

45 Quadara itaque
suorura,

die

dum

praefatus rex ve-

est ei a quodam nandi studiis inserviret, relatum gravi dolore partus afflictam Liciniam

Denique Sancjwnque^ 47 Prosequitur dffin in hunc modum domi transactis, cum adolescen- [,, lim puerilibus annis
,

prima? proles regia tiae suaa juventutis flore


besceret, et ad militaria studia, ut

pu-

pueros septem peperisse


vitse
ille

eamque

in extreraa

mos

est, faci-

posse. At constitutam mortem vix evadere

nuraquam supramodura rem adrairans jurat,


:

solus Donatianus, qua3 les animos inclinaret, cupiens, non qua3 super sunt, sapere

sursum

a seculo tale quid audisse ^sc suu U . b lempore posse siraul genet intantes trem tot infantes uno tempore

miratur,

unum

pa-

rare

SSC Xu.
: _

singulos i qu.n.mo asseve.a, auinimo asseverat et improbat

gentilis ad terram, oculos cordis, quamvis adhuc intentos habebat, et licet aetate Deura seraper ,.,. nnfo d,l gen er juvenis, antiquior tamen sap.enUam longum est, ngulas ex(luire bat. Quia vero valde
,

ait
Psoiiu CXXXIHI

Psalmista

Omnia, quacumque
;

voluit,

tamen oper bo^nitatum eju s iaudes enumerare, nescientibus enucleaest. illud egregium
pretium
re, qualiter illum

}.

Dominus

* fecit in ccelo et in terra

rursus

idem beatissiraus rex


Quis Deus

et propheta,

Domini ma-

vina cleraentia

sub aquis demersum triduo dicustodierit illaBsum, et ad super-

gnificentiam opuraque excellentiam raagnus sicut Deus noster?


u

adrairans ait

Tu enim

n
'

Psalm.
\

mirabilia, qui notam facis es Deus, qui facis tuara. ' - Vere huic regi n in populis virtutera

revocaverit. Quonas auras sanum et incolumem adhuc juvenculus in dara naraque tempore, dum per sui moraretur, ceteri vero fratres

domo

patris

LXXVl
10.

18 cl

virtutum suarum populoque ejus Dominus noster dum contra naturalem usum nota fecit,
mirabilia

egressus alidiversas se extendissent regiones, nobilium, cum spatiatum, ut mos est

quando

quodam servo suo pontera excelsum


sed humani
invidente, ab

transibat;

pariendi septem pareret

filios,

qua?

si

unum

tan-

actibus generis inimico bonis ejus

tum aut

forte

duos quarumdam more perpens-

eodem servo

in

amnem

praecipita-

500
AIXTOHE
S. D.

DE

S.

DONATIANO EPISCOPO.
prteemm. TU,
cap.

,
.

quoniambenignaestmisericonliaejus.secunm multit.nlinem suarum miserationum rein

pdm

Qrammyu, paH

n,

ta

Brugis, Ac/. teo

* prM M -

. Bpesit
.

eum,

nec avertit faciem suam a

riberii

abbatU Rammitnsi* it

mm*uu m
tm
seu

n uero suo

quem, dum tribularetur, velociter


anonymus
arf

monaslerii, parlim

ex Flodoardo

aeprompta,
Golvenerii
reperio, neille

Psnhn.
16,

exaudivit*.

LWIII llet 18.

48 Exclamare

hic

incipit
flworf

fl/jfl^we

verum seu Flodoardum Sirmondi, Chesniive consulam, tale quid minime

Ex

h
.

rzonnutta tfiwrft, fl?,


.111111

?vm

non faciant,
:

sciens pariter, qualis fuerit Ileribertus niensis

llasno-

papam

prxtermitto ; post hxc vero ita prosequitur

Nara

abbas,

nam

hujus nomen a serie abbatum

cum a

eventu vicinis carisque parentibus de tali


et luctus

JSasnoniensium apud Scriptores Gallix Christianx


aucUe prorsus exulat.
hisce Actis

clamor ingens

maximus per totam

illara

urbem haberetur,

contigit,

Venerabilem ac San-

50 Sed quid tandem,


censendum? Candide

inquies,

de

Jjjjgjj"

ctissimum Dionysium, qui post Beatum Clementem vicesimus secundus, ante vero Gregoriura
Dialogura Papa
illic

fateor, attentis iis ipsis,


.
.

que SprxcedenU recttavimus,

m Archtpreesuium hne

qnas-

rfi

tres
la[;c

tiic

rcci-

extitit
,

quadragesiraus tertius,
qui

mensium
sis,

litteris,

seu ex antiquk ecclesiae

Brugen-

transitum habere

mox

tanti

doloris

quorum duo prx manibus habeo,


ex
ipsis,

Dreviariis, seu
velis, si

causam

sciscitatus, coepit pariter et ipse

Dona-

hcec

quod magis credo, deprompta


sint,

tiani infortunium deflere.

Non

taraen de Domini

non confieta
fidei, ut

saltem suspectae adeo apparere

pietate

diffidens

rotam plaustri

cum quinque

prudentissime Henricus Josephus van Sugloriosx

candelabris totideraqne candelis superpositis ceDoraileriter sibi afferri praecepit, factaque ad

steren,

XIV Brugarum

mcmorix Prxsul,
in festo S.

anno hujus xvi xxvi, lectiones proprias


Donatiani cum

num oratione, super undas rapidi fluminis demiRota autera cura lucernis accensis super arasit.

capituli consensu sic legi prxceperit.

Primam
lio nobili

Donatianus patre, ut ferunt, Corne-

nem cum

natabat, et taraquara a

Deo docta

sacri lo-

Romano,

et Lucinia in Galliis natus

thesauri reperiens desuper quasi clavis de-

est.

In tantum autem crevit in eo

cum

setate

fixa haerebat.

Tunc ex praecepto Servi Dei Dio-

vitae sanctioris

meritum, ut dignus

fuerit, qui

ad

aquara nysii quatuor juvenes, ad hoc electi, in Donatianuraque viventem sub rota descenderunt,
illa

archiepiscopalis dignitatis fastigiura sublimaretur.

Est

in Gallia

Belgica ecclesia Remensis an-

jacentem de gonfo fluminis,

omni spectante
iste exiraius,

tiquissima et celeberrima, cui plures sanctitate


conspicui
episcopi

populo,

sanum eduxerunt. Juvenis

ex

ordine

proefuerunt.

Ad

lucernae merito

comparandus, cum

candelabris

hanc regendam septimo,


vo loco

vel, ut alii volunt, octa-

digne requiritur, quia postmodum in dorao Do-

(de hac controversia infra)

assumptus est

mini non sub modio sed super candelabrum mirarabili splendore refulgens, mirae sanctitatis
dios circumquaque diffudit.
i

Donatianus, subrogatus S. Materniano. Quo in

munere
aliisque,

se talera prasstitit,

ut Beato Viventio
secuti sunt,

qui in

eodem eum culmine

ductum

ct

episeopum consecratum
<

49 Quid plura? Fit undique concursus populorum ad tam celebre spectaculum properantium
:

extiterit vivendi speculura, et sanctaa conversationis exeraplar.


fuerit,

Et sane quam spectatae

virtutis

rlu-

bent,

Dei laudantur magnalia

diaboli torpescit

quantoque studio incubuerit, ut divini

invidia,

dumque

se videt amisisse,

quod urbs

illa

verbi pabulum ovibus suis non deesset, conjici


potest ex glorioso Confessoris titulo, quo in dipthicis

per

Deum

gaudet se recepisse. Multi ergo adhuc


,

gentiliura errore diabolico impliciti

cura vidis-

ecclesiasticis

insignitur

ex verbis quo-

sent rairabilia et signa raagna, quae per fidelera

que

S.

Hieronymi, qui scribens adversus Vigiepiscoporum se

Antistitem
est, relictis

suum Dionysium Dominus operatus


idololatrise superstitionibus, ab eo

lantiura, et istius setatis Galliae

praebens encomiasten, ait


habuit, sed viris
tissimis

Gallia monstra

non

baptizati sunt, et

crediderunt Jesu Christo

cu-

semper

fortissimis et eloquen-

jus ineflabili potentia et

admiranda misericordia

abundavit.
:

Beatus Donatianus de inferis ad Superos reportatus est. Baptizavit


tistes in

51 Secundam

Ex

his vero,

qui invincibili

ofpcii

Bru-

autem eura memoratus Ancivitate,

strenuitate et eloquentia Gallicanam

ecclesiam
;

Remensiura

et Catholicae fidei

tantopere illustrarunt, extitit utique Donatianus


qui et hanc

sacramentis informavit, ac postraodum ejusdem


metropolis Archiepiscopura septiraum ordinavit,

laudem

et egregie facta in

pascendis
et

Christi ovibus

mira sanctitate cumulavit. Quin

anno Dominicae Incarnationis ducentesimo sexagesimo sexto, Aurelio Alexandro regnante Augusto, qui post Aurelium

Reraensis archiepiscopi epistola ad Balduinura

Ferreura cura sacro ejus Corpore in Flandriam

Antonium quartus obCirca mirabilem S.


et epi-

missa praedicat Donatianum mirae sanctitatis Vi-

tinuit imperiale sceptrum.

rum, pium exauditorem,

Donatiani ex aquis eductioncm, baptismum

Deum

intercessorem,

et promptissimum apud tam secularibus angustiis

scopatum, hic ab anunymo nostro relata, notavit jam

occupatis quara 'peccatorum sceleribus detentis

pridcm idem Joannes Jacobs


fieri potuisse

aliique, nullatenus ea

quod nostris

inquit temporibus miraculo-

per Diomjsium

Papam prxierquam
;

"
n

rum
est

insignibus satis evidenter comprobatura

enim quod

constet,

hunc Ponti/icem haud am/Aius


occupasse, nec
e

undecim annis

Romanam Sedem

um-

vitse

quam pcr

Gallias fuisse itineratum,

dicendis infra

patescet, ejus

mortem, qux

conligit sub

finem seculi
fere

verumtamen Acta ejus, et proecipuae non satis explorata sunt; quod Wandalis seculo quinto Gallias devastantibus, eadem cum multis aliis perire contigerit
circurastantiae

lu, Pontificalum S.

Donatiani centum

aunis

sed ad aeternam

memoriam

scriptasunt in

coelis.

52

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRLS.
54 Quod
berto

501
mctorb
s-

A
provria
ita

52 Tertiam

Postquam

igitur sic praesedis-

vero ordine quartum est, ac absente Ro-

set P astor e g re o ms annis viginti


rit,

novem,

(Iwc

an

comite anno

1007 pniratum, scriptorem na-

inferius disquiremus)

mercedem laborura
rai-

Ctum videtur haud adeosibi propinquum, sicut

..... illud
Guali-

eduntur.

recepturus a Domino ad coelestem patriara


gravit circa

quod proximr refertw


tinensi
cet

accidisse

in
;

canonico

medium

quarti

soculi, pridie Idtis

seu

Watinensi

Themardo

hujus enim

Octobris. Corpus ejus in ecclesia Sancti Agricolae

primi scriptoris aetatem codids nostri auctor,


/.,

sepultum, quae Sancti Nicasii, unius successorura


ejus

S6U

quem hk

forte fuitsecutus, nullibi insinuet,

nomine nunc appellatur,

variis refulsit mi-

constat nihilominns

ex Watinensi, quod tom. III


col.

raculis.

Deinde autem perCarolum Calvum Fran(vide dicta

Thesauri Anecdotorum a

798

Dunensi codice
et

corum regem

przecedenti

num. 26)

Marteneusedidit, Chronico, extilisse


et rei

synchronum

in amicitiae et protectionis suae

tesseram, ac Re-

gestx spectatorem, nempe


Odfridi,
;

Ebrardum Watijnonastcrii
in ob-

morum summa

archiepiscopum ad Balduinum Ferreum

nensem canonicum,
fundatoris, discipulum

ejusdem

Flandriae

comitem, piissimo dono missum, ac

nam

idcjn

Martcneus

veneratione susceptum Thoralti primum

servationibus prsviis pagina jnox citata sic scribit:

tantisper depositum est, et

demum

in
:

burgo Rruquod idera


quae

Porro codex Dunensis, ex quod

illud descripsi:

gensi ad sacellum Mariae Virginis

mus, illumtantumraodopraeferttitulum

*Chro-

Balduinus in Sancti Donatiani basilicam,

nicon monasterii Guatinensis


;

auctore non

nunc Sedes episcopalis

est,

(anno 1559 a Paulo

nominato

verum Ebrardi noraen, quod primae

IV, erecta) magnificentius erexit, vario signo-

paginae apposuit
indicavit,

rum

splendore, ejusdem Sancti meritis decoraita

manus recentior, illura clare quem etiam non ambigimus auctorem


quod Bru-

tam. Atque
tifex ingenti

factum

est, ut

Beatissimus Ponipsius civitatis,

fuisse sequentis opusculi de Miraculo,

populorum gaudio
est dicecesis

gis contigit
tis

anno 1088, cum

S. Donatiani meri-

et quae

nunc

Brugensis electus pa-

paralysi curatus est


,

Tamardus canonicus

re-

tronus,

magna

religione colatur, ut totius tractus


fere sed con-

LMilaris \Y;iti!i<M-i-

trun idem in utroque opere hujus miraculi scriptorem


probajit intcr alia

maritimi eximius tutelaris. Similia


traciius leguntur in Breinario

stylus.

Quinimo

fuisse

Rhememi, anno 1630


et

Thcjnardo adjnodum familiarejn,


plura hsc
cjus vcrba: Retulit
etc.

Ludovici a Lotharingia archiepiscopi Rhememis


capituli authoritatc edito.

namque idem
hecc
illa
:

frater

Gandavi

vcro,

ubi

Of-

(Themardus) nobis,

Item

Et quia convidemus,
etc.

ficium semiduplex S. Donatianus obtinet die xvi Octobris, Lectiones alias non habet, nisi de com-

versantes a principio quotidie

Sed hzc ahaque,


anouymus

quibus auctoris cTtas


in unnotatis,

Jiotari pot-

muni
ticuti

Confessoris Pontificis.
SaJicli Acta,

crnt, qiucquc sit/qdcbo

addita studiose

53 Attamen
ejus

qux

sustulit

Wandaqux
eo,

omisit

codicis nostri

scriptor,
sibi,

ea forte
coji-

ctorumtoco

lorum impietas, utcumque supplent Miracula apud

prxsumplione abreptus, quod major

quam

tumulum

posterioribus seculis patrata;

tubernali ae sijuchrono testi fides foret adhibejida.

quo referuntur in Codicc nostro, ordine prclo dabi-

Undenam
ei

vero qussierit postrema duo,quzbreviter

mus. Primi, quod

conlitjil in

ceeca factamuliere
;

Er-

narrat, Miracula, investigando non

sum

attamen

memjarde, auctorem haud assequor


et

secundum vero
ille,

hxc, tametsi majorem forte t (de ultimo

magis

tertium conscripsisse videtur tinonymus

preecedenti
dictis

numcro

ultimo,

quem mcnwravimus, quique, ut

intellitje)

quam

recitata supcrius

Acta fidem haud


dixijnus,
codicis

mereantur, prelo,
ordinem, cum
aliis

servantcs

uti

ftdemconciliaret,epistolam ibidem recitari inita

subjiciemus, jnox idfacturi nisi

im

prosequitur

Scribimus autem, non quae

episcopatus Sancti

tempus, aliaque nonnulla prius

aliqua vulgari assertione didiciraus, sed quae a veridico ore vestro percepimus.

inquirenda forent.

F
assequamur, juvabit Rhemen- ^'"yjftj"
iiuard
,

His vero pro modulo

bbllzc

ut facilius

nostro explanatis. coraraque vobis peroratis, ac alia quae vestri authoritate testiraonii confirmatis,
ipsi

sium antistitum seriem a Bethausio seu Ibethausio


usque ad S. Nicasium Flodoardi
hibere
:

vcrlns prtUS hic ex-

innumeris

fidelibus mixti per

eumdera glorio-

Bethausius, inquit, qui

cum Primogenito
le-

'

sissimura patronura patrari conspeximus. ne oblivione consumantur, explicare proposuimus quae


:

diacono suo primus ex hac Belgica provincia

gitur Arelatensi primae interfuisse synodo, relatae

si

quem Tulliana redundantem facundia audire


ne nostris pannosisdictionibuset inorscribi-

per Marinura episcopura beatissimo papae Sylvestro,

conti'T erit,

Volusiano et Aniano consulibus, quD3 habita

obtestaraur, quia natis indignetur, supplicamus et

estannoDomini 314. Post queraAper.deindeMaternianus;.. post quera Donatianus extitit episcopus.


.

non

aliqua supercilii praesuraptione ista

mus, verum

tanti patris meritorura insignia obli-

quem beatus Viventius tara celsis

illustris vi-

ignorari pertivionis negligentia prorsus posse stylo mescentes, ad tempus simpliciter et huraili
scripto

tae raeritis.quara claro

pontificatussequitur ordine

culminis;.. cuisuccessit Severus;.. post praemis-

coramendamus

quousque quis philoso-

sos proasules beatus Nicasius cultu sequitur pontificatus.

potatus, faeundiae floribus pliix- fonte ad plenura perornans velit elucidare. Que se-

Verum

exconcilio Aretatensi
intulit

Bethausium
Flodoardus,

ea decenter

in
ita

Catalogum suum verosimilius

dedicatoria quuntnr usque ad epistola: finem, quod

Marlotus aliique non pauci Dyscholium medium

solummodo
citatis

sint, omitto, satis ratus,

cmcluderee

>v-

collocajit ijiter

Aprum

et

Matemianum, innixipaippinensi post cojisula-

verbis

lectorem posse, bina,

qux

in

codice

riter et ipsi cojiciliis


tinn

tamAg\

edcmus, sequuntur, nosque ex eodcm exarata. auctore, et oculato teste esse coxvo

Miracula a

Amantii

et

Albint anno 346,


;

quam Sardiccuu
Dyscholius

scquenti anno celcbratis

horum

ciiim priori

502
AUCTORE
S.

DE
uHRhmensis

S.

DONATIANO EPISCOPO.
Hinomarum Laudunensem,
quod
et ipse in

lius

antistes,posteriori vero tacita epilegitur.

qua S. Rcmigius

vo-

D.

scovatus nomine

subscriptus

Non quidem

^tur^R^mor^marcUepUcopmised^erq^
Hincmarus prohxius S. Remign lestamentum secutus fortasse fuerit, alwetiam modo
componi
poterit

me

latet

pluribus ut concilii Agrippinensis acta a

ut suppos.nna ac tenuissimzfidei, imo a nonnullu

wuria

fuisse traducta,

verum quam infirma

sint ar-

hmc

diflicultas

nam vehementer
aucte
,

gumentaid svmh nha, jaminde ostenderenovissimi noconciliorum Qalli* editores, ei CorneUus Byeus
ster in

suspicantur

scriptores

Gallix Ckristians

ex uno Baruc duos Flodoardum fecisse nempe Ba-

Commentario

historico-critieo de

SS. SanQuare
et

ruc

ctinoet Antonino ad diem

xn

Octobris.

Barucium. exotica insolitaque, ut ipsi loquuntur, tam apud Gallos quam apud Romanqf
et

nos hujuspotUsimumconciliiauthontatepermoti, se-

nomina... errore ex eo nato, quod prim.genium

cutiveteresDemocharis catalogos t DyschoUoAprum inter et Maternianum in Rhemensium precsulum


serie

mcdium locum concedimus.


vero amplecPuntur concilii Agrippinensis
ut Colvenerius,

nomen alii barbare, alii latine redderent. IIoc cum satis appareat probabile,rccte quidem Hincmarus S. Remigium appellarit xv Rhemorum archiepiscopum, falso
licet

Ua et cx conciliii
ii

nobis

56 Qui
acta,

fundamento innixus.

rl

sed Flodoardo,

scrupulosius

S8Concesso itaque Dyscholio inter Rhemcnses an- eteplscopatistites loco,

nensi dicensi
i

inhesrent, exisiimant,

Dyscholium
atque
;

fuisse
in

dumtaxat

positoque,

eumdem anno 346

subscri-

,,/, ,_

Rhemensem chorepiscopum,
lu

hac dignitate
licet

psisse concilio Coloniensi etsequenti Sardicensi,

quo oumqueeruias-

prxfatis conciliis subscripsisse

verum

Dyschoimo ni-

episcopatus sancti nostri

epocham securius adhuc


Acta S.

tempore chorepiscoporum potestas


foret,

satis,

sequamur, juverit attendere

Materniani
illu-

mium ampla

eaque propter

/>'

canonem 57
probatum
li-

ad diem xxx Aprilis a Daniele Papebrochio


strata; sed non placet

Laodicenx synodi penitus

fuerit rescissa,

cum eodem Papebrochio Dys-

miln nihilominus velim, aliquando chorepiscopis


cuisse suffragium inter
<

cholium postponere Apro, tum quod id repugnet antiquioribus

/nscopos dicere, aut sentenin

Democharis, aliorumque, qui Dyscho-

tiam ferre, prout


concilio his verbis

tulit
:

Dyscholius

Aijripjiinensi

lium admisere, catalogis, tum quod pati id non videantur Acta S. Materniani, in quihus dicitur urbs
Rhe.7nensis sub pracsule

Qui Christum

Deum

negat, in
:

ecclesia

non potest perraanere, dicente Doraino

Apro

ditt

tnumphasse

posito

Qui rae

negaverit corara hominibus,negabo eum


est in ccelis
* ;

enim Dyscholium Apro, hujus episcopalum circumscribere coactus Papebrochius fuit octo aut

Mnt. cap. \
33.

coram patre meo, qui


fratres

et ideo

decem

Luc. cap. xn

Eufratam inter

meos arbitror

et certe

annis, tempore, ut mihi quidemapparet,

haud adeo

M.

censeo esse episcopura non perraitti. Nec quem-

diuturno. Contra vero si


sueris,
rit

Aprum

Dyscholio preepo-

quam moran

debet,

Dyscholium Sardicensi synodo

cum Bcthausius concilio Arelateyisisubscnjiseet

subscriptum legi post episcopum Ambianensem, Rhemcnsis suffraganeum, idque nude sine addito vocis

anno 314,

Dyscholius Agrippinensi anno 346,

intercedit tempussatis notabile pro


vetat,

Apro,

nihil

enim

Reraorum

sa-pius

enim

in prima:vis conciliis ser-

Bethausium
et

obiisse

haud diu post concilium


initio
;

vatus hic in subscriptionibus ordo

non

fuit,

neque

Arelalense,

Dyscholium

sui pontificatus
ut in hnc hypreeesse po-

unicus Dyscholius, sed reliqui etiam episcopi omnes,


tacilis

Agrippinensi synodo inlerfuisse


pothesi
tuerit. obiisse

ita

locorum nominibus, prxfato concilio nude sub-

Aper

triginta plus

minus annis

jiciuntur; ast adeo clare apud

Harduinum

et

Lab-

Ne

vero heec adeo stricte


circiter

sumamus, demus.

beum loquuntur

acta concilii Agrippinensis, ut nul-

Bethausium anno
consecratum circa

320, etDyscholium
restant, suffi-

lus dubitem, quin, si ea nota habuisset

Flodoardus,

fuisse

annum 340,

admisissel in

Rhemensium prccsulum
;

catulogo

Dy-

ciuntque, ut aiunt scriptores Gallix Chrisliame auclee,

scholium ecque ac Bethausium

nam

hujus noti-

viginti anni pro diuturno illo

Apri pontifiActa
ejus pro-

liam, uli diximus, sola ei synodus Arelatensis veros im ilius

catu.

Cum

itaque S. Maternianus, ut

subm in ist ra ve ra t
instant adversarii objiciuntque sequentia
in prolixiori

dunt, decesserit anno pontificatussui vigesimotertw,

Dyst

tiotiut in Hn,
siiuii
i

57 Sed
suo

nec Sancto Ililario, qui


%a colligi ex iisdem

obiit

anno 367, adeo diu.

argumenta: S. Remigius, inquimt,

Achs

duiur, supervixerit, sequi-

porum
togum
lur,

cata
infi r-

Testamentoquatuortantum episcopos Rhemenses


iii

tur ej us

mori6m

ab

anno 370 haud multum remo-

sepultos ait

ecclesia S. Xysti,

quinque vero ante-

ven dam, adeoque potuisse Donatianura circa idem

cessores proximos S. Nicasii in ecclesia Joviniana,

tempus

in

Rhemensem cathedram
S. Mcosii

sublevari. Fateor t

seu S. AgricoU, sic dicta a conditore suo Jovino

in hac nostra hypothesi a morte S. a d martyrium


circa

Matemiani usque

Galliarum prxfecto

ex quo mferunt, non plures

(ndm hunc a Wandalis


dixi)

quam novem

ante S. Nicasium esse admittendos.


litteras

annum 407 occisum


:

37 dumtaxat

in-

Secundo adducunt

Ebonis ad Balduinum

tercurrere mlnos

qui

quatuor antistites complecti

Ferreum, Qervasii ad Balduinum Insulanum, et sermonem Ratheru Lobiensis a nobis supra eliam
allata;

debucra

sed nonnc hi

mf imtl Smctus fa
flut ,,,,,,,

eium
//(

Nicasius marUjrio prxmature


aliis

(/

hisce

entm constanter, inquiunt, Dona-

lnbus constatt quod adeQ ({m vlxcrinL Sequi

tianus vocatur septimus

Rhemorum

episcopus, qui,

proinde

adnusso Dyscholw, necessario dicendus fuisset octavus.

cum wUm> qui Smcti nostn annum 380 statuendam judicarit.

mHfm

mm
.

Verum ex eodem hzc omnia

fonte

videntur

hausta, nuniruni ex prolixiori S.

Remiyii

Testa-

mento, quod quam sublestde


nostri ostendere,

sit fidei,

sxpiusMajores

noruntque erudili passim omnes.


est

Notatu dignior

epislola

Hincmari adjuniorem

MIRACULA

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

503
MlCTORE
W.ONYMO.

quidam astu dsmonis assistens eam bulliente aqua perfudit, et gravi dolore sauciam reliquit nam ex valida vi aestuantis aquse non tantum
caesaries

carne et sanguine

mixta

defluebat,

MIRACULA

S.

DONATIAM
,

verum etiam geminorum luminum olgemmeus


g

humor

ita

emarcuit, ut gemeret in se lucis

gaudium
Sic

in noctis

horrorem subito conversum.


curricula aegra
:

per octo

annorum

alieno

Auctoribus anonymis

et

Ebrardo

ductu trahebat

membra

dubia bacillo regente

alternabat vestigia.

canonico regulari Watinensi.

ret. ha?c ei ca?citas

Ut autem ex sequentibus claaccidit, ut ex hac in ea maergo elapsis,


octo an-

nifestarentur opera Dei, et Sancti Donatiani rae-

ritum clarificaretur in populo Dei

EX

Ms. COdke Vallicellensi, nOtatO apud

* dietum

est, in illa eseitatis

xrumna

TIOS

PMS.
.
.

159, et COllatO
,

CUm

Mss. S.

Donatiani Brugensi
tectionanis.

et S.

Audomari

nis,cumjamnonus sacratissimam Dominicse incarnationis nocte ra mundo exultanti praesentanamque apparet, ecce adest ccelestis visitatio
;

ruit ei

senex canis respersus, albis indutus, pastoraJ ^.^ manum decoruSi e t eam hujusmodi Num, filia rai, ' molesto est verbis allocutus
.

'

legc

mca

fers

CAPUT PRIMUM.

animo, quod hac vexata est orbitate tempotam diuturno ? Naturale, inquit, est, domine, re moleste ferre, quod moleste solet accidere. Tum Accingere, filia, et castrum, quod vulgo ille
:

Brugga h

dicitur, adi festina


et,

illic

enira ccelestis

Mulieri

CCBCCe,

ac CUldam militi CWCitate

tibi

aderit medela,

me

patrono. in pristina gelastitia.

minorura Iurainum receptione

divinitus percusso visus redditus.

3 Quoraodo,
qure et viie
i?

ait,

domine mi, Bruggam adibo,

Dnigas

petit,

et loci, et ipsius

cum nominis ignara


k

Ermengardii

Claret

theologi Joannis testiraonio, quod Chri-

in

Tunc senex apprehensa ipsius dextra et elata, altum cambuta k, publicam ei viara, qua ad
perduceretur,

mulier Ostendana,

stus sit vera lux, quee illuminat

omnem
a.

ho-

memoratum locum

magna cum

minem venientem
ministrum

in

hunc

mundum

Hic per

seterni luminis

Sanctum Donatianum

senex charitate monstravit. Post haec venerabilis ipsa vero, clamore post avertens se ccepit ire
;

Miraculum operatus est satis per se splendidum, sed quia dinec lucis alienae laudis indignum
;

tergum recedentis emisso, sciscitabatur ab eo et personara et nomen respondit autem se episco;

opera lucis gratulantur, idcirco Deo miraculum stili officio credimus, ut ex hoc et

gnum

est,

idem

palem personam esse nomine Donatianum. Ad hanc vocem mulier expergefacta a somno non mi-

devotionis gratia. gloria et fidelibus crescat piai

nimum pro hujusmodi


stigia,

visione est exhilarata

b
c

conspicuus noto Est igitur pagus ubique gentium Fresia b dictus. Hic oppidum cunctls vocabulo cognominatum, monti est ab accolis Osdenne c contiguum. In hoc ergo Rorikesberg d vocabulo

resederant vesed, cunl dubietatis in corde ejus salutis ejus eaplacuit sancto provisoris

secundo dera ratione et ordine, quera diximus, est - In quia scriptum et tertio ei apparere, et
:

oppido

teribus

^^ STtS SSSiS
^
aquam
tt

mulier Ermengardis dicta, cseHaec mifidelismixta.illis claruit diebus.

qudam

ore

duorum vel trium testium stat omne verhuml jam omni ambiguitate postposita. fi-

permissione e.oitate

pe^.sa

E~J!*** * Ka.endarum Ma,


t

vSS

Rori.isput ,

^tum cnrn^a
deferret,

^t u U
eum eeeeanr

, us

usum familue

^
y
cta^

^
p

^^ ^
frequ entatur

duloi modulamine concortiquasi senus in ehoro siout naturale es hn .n ; et ter psallentium rehcta suavitate deleetan canUlena ^

^JJb
ee e

ob

^q

^ ^
m
eratum

animnm mox super


sit-

os putei

hydna, ad

SU avitatis refeotione

abundantms explenda aeees.

tant*

facto,

2 Ubi eum

* sese prosterr in parte mont.s

tXr*

ut intentum auditum

^"^t ETS^

^ ^ ^^ ^.^
p

^
.

tabat

,.,,, ,

,,,,,,,,.

expetens ,,,,,,
est,

V^.

Cumque

diutiss ime

a Sancto Donatia .

no Dromissus; nop m.s

et prirao

quidem ob contractorura
q
^

^^ ^

quidem

et quasi

momentaneo

sed

rQ4
4UCT0RB ANONYMO.

MIRACULA
cenctis Crsi

S.

DONATIANI EPISCOPI.

lifiari

^-S 5tSM=CSSS
Quo

^o^.co.pitclare.d^arg
'^LeTitet cre tactu dfligenter omn. eyentu
dit. et fideliter

u
,,

*
quoqU e

fide,

aecurrens
et ex P er

cum tam

"^ iTSraSrflS-ii
teetimomum periubmt CoBperun
autem et qui pr,entes
tianum
in tanto

^J^^^ /

. a difficultate locus illeca

populorum millia pere non poteratl u tpote ubi tot

J***^
et

Lfluwant, onmibus unum animo sedit consiUum q atenus foris jux ta oppidum tentoria fige, .

obser vantes libe-

ml

Dei servitio insisterent. Popu.i

autem undi-

.uecatervatimadcorporaSa.torumfestiuant,
per tot suffraoblationibusque suis et orationibus placari postulant. Deum sibi
gia

Miraculo magnis praBConiorum


languentes operan
etiara

Sanctorum

concentibus extollere.
recuperat.

5 Ha>c
solet

et his similia circa

Deus

tara

corporum, quara
aniraarura
:

huraana-

rum curam gerens

eo autem amplius

railitem, in 8 Inter quos contigit, quemdam repausabat, mi s inimi* quo mellifluaB pietatis Pater noster tentonum, atque per tantum domus uei peletUem

gjg^
i,-

subire

animarum, quo has

subtilioris naturae dignitas,

et ccelestis substantiae amplior


litas,

coramendat nobi-

raansionarium peccatorura suorura qusrere remedium. Cumque ante Sanctum solo prostratus
diu orationi incubuisset,

exteriori

mulier cujus ineffabili benignitate prarfata Magis ut ex lumine latificari meruit.

surgens, feretrum, in
adiit,

quo incomparabilis thesaurus habebatur,

resplenderet, hoc aniraabus nostris lux ajterna quam ut illam perituri citius luminis usus foveret

etcum nimia devotione munus suum


autem
quidara, adversus quera

obtulit.

Cum

sacro feretro osculura iraprimeret, ecce

Sed dices

Quomodo anima3 meae ex hoc

lux

humanae natura3

vitiator

liti

aeternaresplendet? Inde videlicet, quod ex insoeventu prodigii exorta divinaelaudis materies

diabolus auctor mortis, coraraentor fraudis, se-

minator discordiae, inventor


nequitiae

inimicitias,

actotius

ad laudem et amorera Creatoris et animara tuam


excitat, et

ipsum

odii stiraulis

commoverat, ac to-

affectura succendit.

Unde jucundum

tum
ni

in ejus raortera

arraaverat, ad genua ejus

sit nobis, divinis

cura angelis et Sanctis die ac

provolvitur, et in Dei noraine, gloriosique patro-

nocte insistere laudibus, et per rairabilem lucis


ministrura Sanctura Donatianura
aeterni

Donatiani humiliter veniara deprecatur

In te,

ad auctorem

inquiens, fallente

animarum

corruptore, deliqui,
tui. Ille

luministendere Jesum ChristumDominura

miserere

raei, ut

Deus misereatur

vero

nostrum, cui est cura Patre et SpirituSancto honor, laus, et jubilatio per aeterna secula.
7/

extoraachatus e contra luctatur, et nisi quanto-

cyus se dimittat, jam in prassentia Sancti mortis


pericula minatur.

6 n Cognovimus,

fratres

charissimi,

quaedam

Verumtamen

hic ab incepto

>/d dedican
cliini

celeberrima testium veridicorum assertione affa-

non

destitit,

preces precibus. ut sui misereatur,


:

Bomionlense m"-

nasteriiuit

tim confirmata, armariolo memoriae comraendamatris ecri dignissima, cunctisque praesentibus


clesiae
filiis

accumulavit, ettaliter inquit

Mihi reo pedibus

tuis suppliciter advoluto ignosce,

quatenus ab in-

et succedentibus pra3Cordialiter

am-

deficiente pietatis fonte Christo

omniura peccato-

plectenda, per gloriosura patronura Donatianura


Spiritus Sancti cooperante clementia propalata.

rura plena tibi conferatur remissio.

9 Quo viso,
les,

clerici casterique, qui

aderant

fidelllius

repellit. cz-

Qu33

licet

nimis inculto serraone, ne negligenti

pietate raoti, se

panter cum

eo ad pedes

oblivioneconterantur, tenacibus litteris


dare,

commen
igitur
o

mittunt, et cor a diabolo induratum ad pietatem


eraollire hurailibusprecibus conantur.

quam

reticere maluiraus.

Postquam

At

ille,

ut-

serenissimus Flandriaa marchio Baldeuuinus

pote

quem antiquus

hostis totum possederat, ne-

cultor justitiae, amator concordias, filius pacis,

que tot precibus vincitur, neque lacrymis a duritia


mentis mutatur, sed multo magis ad majorem
fu-

sub quo
deri

quodammodo
in

illa
:

prophetia impleri vi Conflabunt gladios

poterat, qua3 dicit

rorem concitatur,

et

jam

totus amaritudine fellis

suos

vomeres, et lanceas suas in falces p

suffusus prae nimia, qua aestuabat, iracundia eos


ulterius

inter ca^tera, qua3 indefesse excolebat,

operum
Hasnoidem

non sustinens extorsit se ab

eis,

atque

bonorum

studia raonasterium q in castro

cum

animi indignatione a corpore Sancti discessit

niensi fundatum ad eflectum perduxerat, ad

sed Deus omnipotens contemptum emeriti militis


sui diutius

monasterium altissimo Domino consecrandum,


alter in

non ferens permanere

inultura,

digna

hoc Salomon cognominandus, mirificos


infinita divitiarum,

miserura ultione insequitur, qua

eum amborum

apparatus ex

quibus ad ple-

luminum
more

officio privat.

Unde

infelix gelido tre-

num
*

exuberabat, copia parari constituit. Talique

totus concutitur, et

ac tantae solemnitati cunctos Flandriae optimates


an
:

caecitatis infelicitas evenerit,

quomodo ei tara subita adraodum miratur,

cli(

cura suis cohessentibus

adesse praecepit.

simulque inexplicabili
corripitur.

ut naturale est, dolore

tibus?

allatum
S.

est
.

7
nis,

Ad cumulum
tamque
sibi

etiam honoris tanta3 dedicatiodilectae festivitatis

Atque jam magis ac magis dolore ac-

inti r iitin

Donatian ferelrum, r

cunctorum

crescente pariter et timore, ulterius infelicitatis


suas

corpora Sanctorum r totius sui prineipatus


episcopis, praepositis,
ctis, totus

cum

casum

silentio

abbatibus, sibique subje-

quali quantave angustia intus destitueretur,

jam non valens contegere, non

inDei servitio devotus acbenevolus co-

minus horrendis quara miserandis ejulatibus denotare compellitur. Vestes etiam scindit, pugnis

adunari

jussit.

Unde factum

est, ut

cum Sancto-

pectora

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


pectora tundit, crines avellit,

505
ulla effari potest lingua, re-

palmas

collidit,

Tunc ampliori quam


dit. divinas

auctorr

genas unguibus dissecat, mortem invitat, ut veniat, sed quia remoratur, miseris adeo pigram
esse incusat
;

pletus gaudio utrasque

manus ad ccelum expanmuneratori suo

pietati, gloriosoque

et ut paucis absolvam,

tam vehe-

Donatiano ex intimis cordis medullis grates persolvit. Pra3

sed adstanlium consi*


liu

mens dolor erat. ut his, qui pii cordis aderant, ne se amens furiose ageret, metum incuteret. 10 Qua de re ejus miseriis nimium compatientes celerius advolant, qua3 tanti causa sit doloris

nimio etiam, quo redundabat, tripulacrymis circumstanti


sic

dio indulgens

inquit

populo

domini mei et fratres, omnes unanimihi, in

mes congratulamini

me

ineffabilis

mise-

sciscitabantur,

ut tristitiam patientia cohibeat,

ricordias Dei perpetrata laudate raagnalia, in rae

hortantur, et blandis consolationibus tam

immoille

venerabilis atque amabilis patris Donatiani elucidata


raecura
prasdicate

deratum dolorem

delinire conantur.

Verum

insignia

quia

ego,

sermonibus eorum non acquiescens aut consolationibus, inter crebros singultus et alta suspiria

quera ira Sancti oculorum orbaverat

officio, ejus-

dem

mihi repropitiante clementia, raodo orania

tandem vix vocem lugubris prorupit


Domini mei,
liceat

in istam

clare video. Talia eo referente,

clamor populi ad

mihi dolori

meo

satisfacere.

li-

coelum attollitur, Salvatoris Clementia, Miracula per

ceat infelicitatis mere casus saltem deflere, quos


infeliciter videtis accidisse. vitas perdidi,

Sanctum suum operata, laudatur,

copiosa?

Gaudium

praesentis

pietatis pater ore

omnium

benedicitur, canticum

lumen oculorum meorum momen-

laudis

Deo

altissimis vocibus

a clero jubilatur,

tanea infelicitate amisi, et mihi ultra quid restat,


nisi

memorabile gaudium ab universis celebratur.


13 Talis quoque iucunditatis vocibus aures immenso omnium ., qua3 tant:e causa sit exul- gniul io,
.

dolere?0 mihi nimis pigram quis prius accelerabit mortem ? Quatenus tandem cura termino
vitse

absentium percuturat
tationis,

detur

finis

mea3

tristitiae.

Heu

rae miserura

adeo mirantur,
:

atque se invicem ita


et

omniura, qui
fendi
;

Deum

et Sanctura Dei graviter of-

adhortantur
quid
ibi

Eamus, properemus, curramus,


,

unde
!

infeliciter csecitatis nocte

damnari

factum, addiscaraus

taraque feliciter

Quibus auditis, fratres, cunctique. qui interfuere, fideles nimia admiratione sunt his ampliperculsi, etgloriosum Patronum nostrum

merui

gaudentibus nos adjungere

satagamus. Advo-

lant ergo utriusque sexus turba

non modica. ino-

pinata inveniunt gaudia, qua^per Sanctum


operari voluit Deitas mirifica.

veneratione cceori dilectione, studiosiori etiara


velox perunt laudare justum Dei judicium, qui contemptusdignatus estSancti sui. adesse vindex quoque, ejus incommodis nihilominus

suum Unde et ipsi laudes

Deo voce

dulciflua, ac

mente reddunt devotissiinfinitis

ma

certatim insuper ad feretrum amplectendura

Homini

Patris nostri festinant. Sanctumque

mu-

condolentes, sic aiunt

Noli, frater, tanta attetristi-

neribus honorant

et ut pro peccatis eorura apud


sit

nuari angustia; noli


tia,

tam vehementi laniari

divinam misericordiara

mellifluus intercessor,
ibi

verum

juste Dei te sciens pati judicia, dolo-

exorare non cessant. Quanta3 etiam

lacrym

rera cohibe patientia. et

adhuc spem habens de

superbus. Dei misericordia, Sanctum Dei, a quo humilis cum ac feritate anirai plenus discessisti,

salusint oborta3 pra3 gaudio, quanta omnibus succumbit modubris inerat exultatio, denodare
lus

mea3 facundia3.
splendidi

Adcumulum

prasterea laetitiae

omni mansuetudine adire

festina, atque,

quod

in

eum
Sanctum com
In

deliquisti

deflens,

copiosa ejus pietate

fama Miraculi aures gloriosi marchionis attigit, eumque non modica exultatione,

tam

veniam implora.
1 1

utpote ducera strenuissimuin, defensorem justiille

vocans, et Inimico reiliatus,

siliis

militer

ad mentem rediens, conhueorum paruit, utque illo perduceretur, feretrum pii Papostulavit. Quid plura ? Ad

Tunc deraura

tia3

constantissimum,

religionis

ac sanctitatis

araatorem benignissimum replevit, ixnde subito ampliori desiderio ad cultura divinum totus accenditur, ad
tur,

tris nostri alieno

ductu pervenit, in orationera se


delictis expetens, suspiriis, et

amorem

pacis

quodammodo revocasua3 visitatione

fudit,

veniam pro

Deum
sibi

corde et ore benedicens, qui tam difestivitatem pietatis


est.
Saiictfjfere-

obortis lacrymis per aliquot

horarum

spatia sup-

lectam

plicationem

suam
:

protelavit, atque talia

coram

ornare digatus

omnibus addidit
omnia, quaa
in

me

Sancte Dei, debitori meo deliquit, ex toto corde ad ho-

14 Piissimum quoque patronum Donatianuin

norem tuum
cul

dimitto, tantura circa

me

tua cesset

dilectio- rep ortatur. digne honorat, et veneratur, niajorique veronihine frequentans amplectitur. Procerura

projectaproindignatio. Surgensque aboratione, plena charitate cum eo fceinimicitia,

cum pio duce lastatur sicque cum immenso gaudio dedicationis illius festivitas
lominus multitudo
:

omni

dera pacis

iniit.

filii

pacis

amatores consedeat animo au-

celebratur

omnibusque, pro quibus venerant,

cordia3 et charitatis

Hoc vobis

quale divina pirem accommodare benevolentia, nostrum propter paPatrem etas per mellifluum miraculum, libeat intencem operari dignata est studiosiori dihgentia ea, dere, et gaudere, ac
qua3 sunt pacis, aidificate.
i

devote expletis, unusquisque in sua lajtus regrehymditur gloriosus etiam Patronus noster cum
:

nis et canticis fidelibus

sustollitur, ac utriusque

honore sexus comitante turba non modica, cura


et gaudio ad

propria reducitur. Hujus igitur,


.

fratres charissimi

Patris laudi indefesse insista-

r.iim
,

r< I-

pil

llllltC

oborto

firmasset.

osculo sancto con12 Postquam autempacem affuit misencordia divina

invigilemus, ejusque servitiosine intermissione

mus

hunc amplectamur, hunc veneremur, per


hunc, inquam, ve-

protinus

quaei lumen adeo ad


Tomus

plenura restituit, ac

si

declarantur Miracula, et quera tara lucida nobis


pcenitentibus largitur venia
:

pertuhsset. ca^citatis tenebras nullas uraquara


vi Octobris.

66

neremur,

506
AUCTOHE
ANONYMO.

MIRACULA

S.

DONATIANI EP SCOPI.
quiescerc.i

neremur ejusquepatrociniosinceradevotionenos nos ab omnihus nexibus sufTragia absolvendos. Et perhujus

SSdL* Srum
si

mo

mplius per annum,

quem vocant

dorm, n residente, nor. nisi in claustn septo hac explebat. Degenerarunt autem canomci ab

in bonis

perseveraverimus, lumen *terns cla-

morum

severitate, beliis frequentibus et difficilU-

ritatis

et

hereditatem

ineffabilis

jucunditatis

indutus stola accepturos, in quaipse par angelis redimitus corona imraariramortalitatis,

'<'* mis viam libertatis aperientibus. Fusius ** archidiaconus Brugensis Eubertus Waeghenaers t

beatL

qui

ei

refert

exstare

Bullam Alex
hudat
et

ln III anni

cessibili

asterna beatitudinis, expectans inenarstolae duplicis, choris

1173. qua

hic pontifex

observan demceps

rabile

ornamentum

omnium

pr*cipit a canonicis S. Donatiani ejusmodi

<om-

in sassociatus Sanctorum regnat cura Christo

muni vivendi nortnam. Tanto (LUtem favore S. Donatiani capituhm prosecuti fuere
ut
I

cula ssculorum. Araen.

landn*

comttes,

non tantinn

canonicos in perpetUOS
capituli
et

domesticos

adsciverint,

verum etiam

prxpositum, ma-

gnum

Flandrice cancellarium,

monetx magistrum
Diploma Roberli

ANNOTATA.

ultro

declaraverint. Exstat de re

Jerosolymitani apud
Belgii cap. cxn.

Mirxum
et

Notitix ecclesiamm

a Joannis,

cap.

i,

v. 9.

n Alius

hujus sicuti

sequentis cap. n

Miramh
et

promore b Id ert ni fallor, Frisia Occidentalis, qux vox idem hic sonat,quod temporis pagus dicta;

auctor est, uti diximus

numero ullimo

iv

num. 53 Commentaril prxvii.


o Montensis, drix comcs
filius

Gallica pais, pays


reqio, etc.

Latiue terra seu terrx tractus,

Balduini Insulani, qui Flan-

fuit ab anno
x
y
.

10G7 ad annum 1070.

c puto,

Ostendam Flandrix oppidum

intelligendum
;

p Isaix cap. n,

4.

nec Germanki maris porlu celcbcrrimum mirum videri debet, hoc in Frisia ab anonymo collocari
:

q Antiquissvmum hoc cclcbrcque Hannonix monasterium cum ejusdem nominis vico Scarpo fluvio
adjacct,

nam, quamvis haud

facile sit dcfinitu,

quo

una fereleuca nostrateab oppidoS. Amandi


versus dissitum,
:

se limite continuerint antiqui Frisones Occidentales,


scribit

Duacum

de quo

ita

Iperius

in

nihilominus Altingus tom. II pag.

62

in

Chronico suo Bertinensi

Balduino Insulano Flan-

Qermanix

inferioris notilia t certum esse, Frisiorura

drisecomitisuccessitfiliusejusBalduinus,apuero
nutritus in aula imperatoris Henrici. Hic in adolescentiaB suze

nomen

ultra Scaldim in Morinos aliquando fuisse

prolatum, testibus, inquiens, Audoeno saeculi


scriptore, qui Frisios
et antiqua

vn

tempore decidit
pater in

in

tantam infirmi-

contra Andoverpum

ponit,

tatem, ut

ei

manu candelam teneret,


subito

scheda apud Meyerum, qua Ostenda

extremum spiritum exspectans. Et ecce


resumptis viribus, patri suo dixit
infirmitate
:

Frisia oppidum vocatur. d Hujus apud Ostendam montis mcntionem nec

Pater, ab hac

evadam,
ibi

si

mihi dare volueris locura

apud novissimos
alibi

accuratioresque

geographos,

nec

de Hanon, ut

raonasterium sedificare possim.

amplius invenio.

Haec vera erunt, quia statim hoc mihi Sancti


Marcellinus etPetrusproraiserunt. Paterannuit,
etfilius

e
f

monte

sic

dictum.
forte

Quorumdam
Ille forsan

musicorum concentu exci-

sanus effectus

est.

Subverso igitur Hanon

tatus.

castro, raptorura latibulo, aedificavit ibidem

mo-

humor, quem chirurgi crystallinum

nasterium Hanoniense
stolorura Petri et

in

honore sanctorum Apo-

vocant.su- dictus % quod


jir.c sc

gemmx

seucrystulli colorem

Pauli, sanctorum

Martyrum

ferrat.

Marcellini et Petri, et propter hoc vocatus est

De

hujus castri, urbisque vetustate, et 7iominis

Balduinus Hanonensis.
r

origine consulesis

Vredium, diligentissimum anti-

Meyerus ad annum mlxx sicsoribit: Ea

in

quitatum Flandrix indagatorem,


parl.
i

Flandrix elhn.

dedicatione interfuisse reperio corpora Sancto-

a pag. 405.
:

rum
mulierem hanc
castri seu

Marcelli, Piatonis, Salvii, Amati, Donatiani,

Imprudenter addidisse hsc videtur anonymus


crcdat,

Vedasti, Amandi, Audomari, Gisleni, Vincentii,


Bertini, Winoci, Wandregisili, Bavonis,
rardi,

quis enim

ignorasse

tam

Eve-

nomcn, quam locum

potiiu oppidi

Bru-

Euberti,

Landelini^ Hugonis,

Aichadri,

gensis, pcr totam tunc

Flandriam celeberrimi, nec


dissiti ?

Eusebiae,

Rictrudis,

Aldegundis

Racenfredis'

amplius tnbus leucis Ostenda

Reg
in

nae. et Waldetrudis. Moris qulppe-tunc erat,

k Id
1

est

baculo.
ca P
.

sacrarum gedium dedicationibus variorum Saneo deferre.

Deuteronomii
10. II
nii

xix,

v.

15.

Matthxi cap.

ctorum exuvias

xviii, \.

(orinlhioscap.

xm,

v. 1.

Canonicos

intcllujc, qui fratres ideo hic yiomi-

nantur % quod pro more temporis simul habitantes


vitam ducerent regularem, nullis
astncti;
drali
licet

fortasse votis

nnm Grammayus pag: 105 agens Brugensi ecclesia cap. n ita scribit

de cathe:

Super-

sunt adhuc loca scholae, ccenaculi, dormitorii,


irao

cellularura

memoria recens
pridem solebant

est,

in

quibus

canonici

non

ita

festis

majoribus

CAPUT

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


est, voce,

507
glorificat
:

qua potest, laudat et

amabi-

\tdonE

lem Patronum nostrum, in quo, Spiritus Sancti


gratia cooperante, promissae sanitatis

omne penet facto

CAPUT

debat gaudium, veneratur


II.
tiis

ac per quera se divi;

potituram sperat

salutis, salutat

mane, domesticis

suis caeterisque fidelibus, quae ei

visa fuerant, seriatim explicat.

Unde

oranes, qui

Mulier debilis
culosce
cti

et

contracta sanata

perir

suis compatiebantur miseriis, hilariores reddidit

apud Flandros
:

discordice San-

utque

cum omni devotione

ac gratiarum actione

ccelestis visitationis jussa exequi satagat,

ab his,
quia,

ope compositce
:

puero claudo gres-

qui sani erant consilii, instruitur.

Verum,

sus restitutus

paralytica curata.

ut praediximus, manibus ac genibus ad ecclesiam

.reptandum

erat, (portari

enim noluit) cura non

sine suo labore illuc pervenire voluit, quia etiam

tantum laborem
Mulier Druyis misere
contracta et
debilis

in obtutibus

hominum aggredi

Yidimus
tia,

praeterea, fratres

dilectissimi, aliud

erubuit, licet in hoc gaudia recuperandse sanitatis differre

splendidissimum, supernaannuente cleraen-

videretur, usquein noctem expectare

per

eumdem

gloriosissimura
;

Patrem nostrum
silentio contegi

decrevit.

declarari

Miraculum

quod quia

18 Noctis igitur insequentis sub silentio raatuti- noctu


. .

indignum censuimus, prout potuimus, enucleare aggressi suraus. Erat itaqueinhujuspiissimi Patroni castro a

nales
lier

hymnos

sigras ecclesiae concrepantibus,

....

eo

...

mu-

adrepit,ac
sa nitati

de stratu suose dedit, etsegniter ac misera-

quaedam paupercula,

in annis se-

biliter

reptando cum multo sudore tandem ad ecSancti, matutinalibus fere finitis laudi:

nilibus constituta, occulto Dei judicio adeo effe-

clesiara

cta debilis et contracta, ut

a talis usque ad junctu-

busque, pervenit

ibique
in

cum

altissuspiriis uber-

ras genuum, cruribus ejus ad coxas.subuna cute concretis, si alicubi ad vita? necessaria eundura
erat, natura incessus orane adminiculum dene-

tim perfusis laorymis,


contrito et attenuato

orationem se fudit corde

corpore, animae suae cun-

ctorum absolutionem facinorura, ac corporeae


proraissae sanitatis
efflagitans

gante, manibus ac genibus in modura cujuslibet


reptilis raisera miserabiliter arreptaret. Tantis-

gaudium. Mansit

autem sine intermissione orans et misericordiam


Dei expectans usque in horam diei priruam
;

que ac tantae
plures

vi

passionis atque dolore

perquam

sed

annos laborare ac innumeris


;

locis liujus

quia fideliter postulavit, et patienter expectavit,


ideo misericorditer meruit exaudiri, mirifice
ruit et consolari
neficia, et caro
;

incolisvisa est

etcura diutinus dolorerat, et in

me-

nullo viventium ante visa debilitas, omnis spes

adsunt namque larga Dei be-

recuperandas sanitatis

ei

exciderat, sed

summae

praamortua paulatim coepit revi-

bonitatis infinita misericordia terapore disposito

viscere

nervi naturalis usus diu ademptura vi:

diuturnorum ejus malorum miserta, quam juste


flagellaverat, misericorditer mulcere, ac consolari

gorem contrahere

venae vivido sanguine resum-

pto tumescere, passimque nova sanitas subrepere.

dignata est.
nocte, cura tot passionura

Verum

in illa

monetur

16 Quadem autem

sanitatis et raorbi colluctatione, mulier

nervorum extensione intenta nimium

somnis, ut adeat ecctesiam s. Donatiani


;

miseriis mulier fatigata tenuissimo sopore per-

ccepit angustiari, valida vi passionis affici, prae

funderetur,

visum

est ei,

quemdam

stola

rairi

nimia angustia sudore totaperfundi, et jam tantara


doloris acerbitatera
:

candoris poderatura

astitisse, sui

benignum

visi:

ferre

non valens raa-

tatorem advenisse, acblanda voce taliterdixisse

gna voce clamavit

sancte Donatiane, pie pater,

Tempus

est, filia, tantis miseriis


:

finem adhibere

gloriose pontifex, adjuva me.

noli diutius laborare

verum

illam pervenire ad
ibi,

19 Quo audito, quidam ex fratribus ceterique


fideles. qui diversis ecclesiae in partibus orationi

,,/,,,

ecclesiara monstravit digito,


flagellaris,

cum

pro quibus

peccatorum

tibi

a Deo plena confere-

incumbebant, admodura obstupefacti, pariter et


admirati se
illo

tur remissio, ac per ejusdera terapli patronura Donatianum omni corporis tui propulsato morbo,
perfectae sospitatis ditaberis coraraodo.

quantocyus dederunt, et videntes

pia opera misericordioe Dei, quae fiebant, Deura


glorificaverunt, earaque de, in quo jacebat, loco
sustollentes, antealtare, in honore melliflui Patris

Et ne,

quia pro inquit, diffidas super pollicitatione ista, habet, certo mirifica Dei misericordia dispositum merita. His diin te electi militis sui elucidare
ctis, tantae felicitatis

nostri

consecratum, devote collocaverunt. Ubi

dum

vix brevissimae horoe spatiojacuisset, cutis,

promissor ab oculis jacentis


affatim

qua, ut supra diximus, crura

cum

talis

usque

disparuit,

eamque tam jucunda visitatione

lajtificatam, superni promissi


reliquit.

perfecte credulam

ad juncturas genuum femoribus miserabilitercolligataerant, sanguine effluente, rumpitur crura


:

atque coxae
siraul

perquam

plures annos vitiata natura


:

quarc

spttn erecla,

gau17 Illa vero prae niraia novi exuberantia quiete pellitur, et quae viderat, secum dii a leni
revolvens, an ista potius vigilanti,

ralibus usibus deputantur

connexa separantur nervicum venis natucrura extenduntur ;


:

quam

dor:

pedesproprio

officio

adaptantur

quaequeinfirma

mienti sibi

ostensa sint,

Deura quoque, oculis


ctis,

admodum miratur cum manibus in ccelum ere-

sanitati redintegrantur,

omnique corporis dolore


praeter

mulier adeo exuitur, ut nec aliqua quidem antiquae infirmitatis signa in ea remanerent
;

dignatus qui tantas ejus miserias respicere

quod

508
AUCTORB
^NONYMO.

MIRACULA
utpote
cui

S.

DONATIANI EPISCOPI.
pro ctendi Patris suffragia declarata
Patris insignia omnino nesciantur.
tur,

sanguia emanaquod ex diruptacutein cruribua


,,.

modulo ex-

D
Ortus npiid Brugas Im-

v.debatur.

Unde

heec,

diuturna

oblivionetanta plicare, ne negligenti posterorum

nova ad plenum collata ablata fuerat miseria, et ineffabiliter exhilarata, ante saerant gaudia, Patris nostri altare se in pedes erecrosanctum
xit,

Tempore

igi-

manis

iu-

multus,

ad

exercitus quo innumerabilis Christianorum quo i-xpellendos filios ineredulitatis a loco, in

tensisque ad et obortis prae gaudio lacrymis,

aethera palmis,

Deum,

qui

tanta

misericordiaa

redemptiotota promissio adimpleta est nostrse Iherosolymara sunt profecti c, marchio quonis,

dignatus est, ex toto sua3 insignia in se ostendere etvenerabili patrocorde suo adorans, benedixit,

elegant i^imus, in que Robertus, d vir forma


praecellentissiraus, multis millibus railitum miles csesari in castris equitatus regi
soli

tam jueunda no Donatiano, cujus inclytis meritia cordis affectu, in incolumitate ditata est, ex toto

Augusto

aBquiparandua,

cum

melioribus

natu et militia

quantum
non
,

valuit, grates persolvit.

primatibus ChriFlandriae totiusque sui comitatus


sto

m
populi-

/,

hujus gaudia 20 Interea pwBdicabilis Miraculi

militaturus iter arripuit

cujus regimine ac

que

circumquaque divulgantur
ciyitaa

omnis, ut itadicam,

hostis indesitutela Flandria viduata, antiquua

super laudabili gloriosi Prsesulis facto concrepantibus congratulatur, signisque ecclesias


ecclesiam principis tota fere collectio civium in congregatur : sacri etiam templi praepositus
sui

pacis invidens, nenter a prima origine mundi filiis nullis tentationibus, cum se in his, qui aberant,
nullis fraudulentis calliditatibus

ad libitum perfi-

cere, nec in eis

aptam

sibi

sedem invenire posse


lites,

vir honestae vita?


litatis

et clarus ac totius fons libera-

condoleret, tantas discordias,

fraudes et

cum conventu fratrum advolans non modilaetatur.

odia

e inter eos,

qui remanserant,

cum

IUa vero novis gressibus fungens,

genses

fines inhabitantes

disseminavit, ut

maxime Bruma-

in se macunctis ovantibus, ovanter se obtulit, operata ostendit. Unde congnalia Dei efficaciter

gna discordia ex minimo orta, frater in fratrera, nullatenus filiusque in patrem raanus extendere
reforraidaret.

accuceptum gaudium cunctis non mediocriter clerus laudes Deo toto animulavit. Hic namque

Ex

unius etiam iniquitatis foraite


!

bella intestina, proh dolor

sunt incepta, quae

mi nisu
quibus

in excelsis jubilat.

Inde populi canticis,


in tanto

sine multa effusione sanguinis sedari

nequaquam
vroducto

licuit,

exultant,

Deum

Patrono

poterant.

glorificant. Inmirabilem universi benedicentes mulierem ditant unetiam muneribus

23 His ergo

et his similibus inimicitiis civili-

Sam
tro,

ii

/'''-

numeris

bus undiqueaccrescentibus, jussu praepositi f ecclesiae

scaatur; claudus pm r
I

qua? dique gaudia spiritualia resonant,

si

ad ple-

ac consilio fratrum corpus praescripti san-

num

rnihi explicare praesumerem, etsi Maronis

ctissimi Patris nostri extra basilicara, in


ipsius fundatara, in

honore

inesset facundia, puto,


igitur post aliquot

succumberera.

Tandem

qua frequentissimis benignus

horarum

spatia tara feliciter


,

coruscat virtutibus,

cum magna
:

devotione et sup-

exultantium conventus solvitur

deque ecclesia
;

plicatione populi in plateam templo


die

convicaneam

vicinam

recipitur quisque in propria gratulabundus

ac

miserabiliter armulier, quse nuper illuc debilis modo turmis fidelium mixta incolumis repserat, regreditur. feliciter gaudens in sua
et
gaudio, resUtuitur.

quadam delatum est ibique utriusque sexus magna multitudine congregata, sacerdote ad populum serraonem perorante,
quae
inimicitias a corru-

ptore spirituum ante raodico tempore excitatas,

21 Lajteraur itaque

et nos, fratres dilectissimi,

numquam

auro vel argento


Spiritu

in

amicitiam re-

omnes unanimes

in

Domino tam venerandi


in natalitio,

et

digi poterant,

Sancto animos omniura

amplectendi Patris
canticis spiritualibus
tio
:

hymnisque ac
quia adest dies
absit procul in

sedante, per beatura Donatianum Deus pacare dignatus est


vinculis,
;

omnium immoretur devotristitise,


lsetitiae
:

ita ut diruptis

omnibus discordie

denegemus aditum
exultationis et

et obtusis odii stimulis, cuncti unani-

summae
his

mes

inirent fcedera pacis g.

Ad manifestandum
interim quidam

qua

gaudiis omnis clandestinus raorsus invidiae, corpus et interiraitur anima adsit


affligitur
:

quoque populo, hujus pacis foedera, divina annuente clementia, fore inita,
fuit

charitas non ficta, qua

non teditur proximus, quia tunc sincere Pased promeretur gloriam


;

puer, qui vitae suse tempore claudus h degerat,


cura multis diversarum angustiis infirmitatum detentus, juxta feretrum Patris nostri depositus,

tris nostri

solemnia celebramus,

si

integram

di-

lectioneminvicera custodiaraus, et cor


dibus non disjungamus.

ab oris lau-

orationibus, quibus licuit, auxilium

abeatoViro

Ut

autem ita celebrare


humillimis

obnixe flagitans (viderat enim in somnis, ut ipse


affirraabat, se

mereamur,
ticipes

et celebrando aeternae festivitatis par,

ab eodem Patrono sanandum) sa-

efficiamur

ipsius

auxiliura

nitati redintegratus.

precibus deprecemur, qui tanti Patroni corporis incoraparabili thesauro nos et locura nostrura di-

te

24 Quod majorportio populi Brugensis, utpoinvicem sibi dissonantis, et ad credendum adtardi,

.'/

puella paralylica

gnatus est ditare, qui per ejusdem gloriosa Panon detris merita ab hoste, fame et peste nos
sinit defensare,

raodum

non perSanctum Donatianum, vei.

rura per

beatum Ilherum

cujus feretro propius

rairaculorum insignibus

la^tifica-

raiser ille obrepserat, elucidalum fore astruebat.

re,

et

omnibusque bonis irrigare, qui cum Patre Spiritu Sancto regnat in saecula saeculorum.
dilectissimi fratres, et

Unde

fratres

ecclesiae

vehementius, quam ser-

monibus

aut litteris scripto

commendari

possit,

Amen. 22 b Libet nihilominus,


alia

non manifeste tamencondolentes, manus et corda in ccelum fixi, Salvatoris clementiara deprecabantur,

quaidam memorabilia per ejusdem ample-

quatenus aliquod signum ad incredulitatem


populi

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


declarare dignapopuli detergendam evidentius
retur.

509
AUCTORE ANONYMO.

Verum cum usque adhoramdiei sextam

ejus servicet venerari, laudare, atque assidue tam elucida fiunt tuti invigilare, per quem nobis

omnes orationem ad Deum protelantes ibidem futuri demorarentur, nec tanta moraullam spem
Miraculi promitteret,
alta suspiria ex

Miracula

ab eo siquidem. qui
:

fideliter precatur,

a suo frustrati desiderio

imo pectore ingeminando sanctum Patronum nostrum reportabant in monasterium, ac omnis ccetus fidelium unusquisque ad propria regressus est. At quidam ex fratribus,
licet crebris suspiriis

vere gratum consequitur auxilium ab eo certa quapoBnitentibus non denegatur indulgentia hujus sanctissimi Patroni nostri humihpropter
;

tatem iraploremus, quo apud divinam,cui infatidignegabiliter deservit, Majestatem pro nobis
paralyticam tur intercedere. Audivimus modo, mediante, suscepisse paralysis suae, hoc

ac multa redundatione la-

istam

crymarumconfiisi, tamen degratuitamisericordia in se, nondifDei. qui non derelinquit sperantes


fisiinecclesiaremanserunt, etpuellam
quce fere omnibus

remedium. Credaraus
poenituerimus,

et nos,

si

ex toto corde

quamdam,

per eum ab omni peccatorum nostrorum putredine mundandos, praestante Do-

annis setatulae suao paralytica

piisdegerat, super feretrura, in quo venerabilis thesaurus cum revesirai Patris nostri corporis

mino nostro Jesu Christo, quem coelicus ordo laudat in excelso seraper sub nomine trino in
saecula saeculorum. Araen.

rentia reservatur,
curantnr,

quam

devotissirae collocarunt.

25 Haec quidem

tantis,

quas tam dira passio

ut pene jam solet excitare, raolestiis angebatur, vix ejus pectore vitacorpore praeraortuo in solo plura? cumque diu lis spiritus anhelaret. Quid
prae dolore

ANNOTATA.
E
a In
civitate

aurum, quo

sanctissirai Patris locu-

lus decoratur,

dentibus corrodens,

palmis fe-

Brugensi.

sibi concedi riens, ac crebris lacrymis remediura incubuisset, ingravescente inferetro

postulans,
firraitate,

pavia fratribus subtus feretrum in tunc illam miseramento deposita est. Videres coarctari in biliterangustiari, validissirao raorbo
tantura,

ut b Alius dcnuo hujus Miraculi scriptor exstitit, prxvii. monuimus iv mim. 54 Commentarii II hortatu circa c Contigit expeditio hxc Urbani

annum 1096.
d Secundus hujus nominis,
tanus, nuod non '
dictus Jerosolymi-

raortuam ut potius monuam

aesuuiaics, aestimares,

quam ^u'"
per

tanlum cum ceteris

Qccidentis

divina

annuente clementia.
spiritualis

Beatum Donatianum
gua

subsecuta est

principibuscrucem assumpsent, verumadeo sirenue * aessent, ut on immerUo Aunusto czsan ao

postquam eximedecina. cmia exsanguis facta, refocillata, baculo sustenaquffi guttula est
tans

auonymo xau.paretur.
e

Domesticum hoc Flandrorum dissidium


nimirum,
ut patet e dictis

refert

membra

a feretro usque ad altare in honore

Meyerus ad annum 1097.


f Bertulphi

nutando segniter sancti Patris nostri dedicatum requievit tripodabat. Ubi simulac tanto itinere
fessa,

num.

Commentarii prxvii.

ad feretrum medici

sui,

sustentatorium

g Vide

dicta

iii

num. 29 Commentarii prxvii.

Ubi spernens baculum, velociter est regressa. corporis totius sanitatem plenam in moraento
gegritudinem perrecepit, ac si nullara uraquara
tulisset.

Porro ad simile

dissidium
aliis

componendum corpus
Sanctorum corporibus

Sancti nostri cum multis

ad annum fuisse adhibilum, idem tradit Meyerus Indictus Aldenardae a Balduino MXXXStc scribens
:

vidensque 26 Sentiens autera se expeditam,


ingenti ad-

in se

stantium et accurrenluim Uelilia.

recepta Dei elucidatam misericordiam, pro cujus inlibertate Deum et pium Donatianura,
altisonis ccetercessione hoc obtinuerat, vocibus
pit magnificare

principe conventus, quo in conventu Hugo epiNoviomagensis cum omni Flandriae di-

scopus

gnitate; corpora item


dregisili,
di,

Sanctorum Gerulphi, WanAnsberti, Vulfranni, Bavonis, Araan-

dolor

lsetitia
:

mutatur continuo adstantium gaudium ab omnibus renovatur


: :

Pharahildis, Donatiani, Amelbergse, "WalBertini, burgis, Landoaldi, Vincianae, Vedasti,


inter"Winnoci, aliaque orania Flandriae sacra factura invenio pro pafuere... Hunc conventura

celebratur

funduntur prae gaudio lacrymae, quce


:

ante obortae fuerunt prae dolore


,

tam

elucida

aosenuous ueuuuantiu ^uaici.uo Miracula absentibus denodantur, quatenus eis contiunanimes in Domino congratnlentnr fit UIU
,

ad corapoce Flandrica, hoc est, si satis cerno,


.

nendam domesfcam d.ord.am


;^ duas Aima\ nnrt^ nlu ,i,o divisi partes, alii in

qna Flandn
alii filio

nuo magnus populorum concursus,


tis

divinae virtu-

Rarhato Barbato

patri, Datri.

nho

laudantium operationem, et concordi omDonanium acclamatione potentissimam Sancti undique interventionem collaudantium
tiani
:

ejus

Balduino Insulano, ut Hugo


adhcerebant.

Floriacensis

scribit,

laudes

Domino
:

personant, signis ecclesia? con-

h Cdcum fuisse, malc nsscruit Mcycrus, De hoc consule Prxtermissos ad hunc diem. i

crepantibus

Te Deura laudamus

clerici de-

glorifivote jubilant, viris et mulieribus autera gaudens cantibus voce, qua poterant. Illa se Dei miseetexultans omnibus occurrit, ac in

Deum

rationem

perpetratam elucide ostendit. Hunc confessorem nunc sanvere, fratres eharissimi, nos dectissimum Patronum nostrum omnimode

CAPUT

510
AICTOHE
EBIURDO.

MIRACULA

S.

DONATIANI EPISCOPI.
Historiogracujus incolaa generali vocabulo ab denominantur, gens antiqua et asphis Menapii
pera, qua? a

naplsco,

^^
,

Romanis etiam,

ut veterum histona
f
.

memimt, sine cruore

domari non potuit

nsec
/(f

CAPUT

III.

codexDur non reperitur alieno aliquo sanguine inducta g, nensis. hi fortissimis illis est et origo qua? sedes
sed
:

^
f

commune ac muratis oppidis inter se olim divisi propriis a principio in Cadenominativum pagi

Themardus canonicus Watinensis a paralysi curatus


:

letos et

mulier ab injuncta

Batavos h subdivisere vocabulis. Pagi autem ipsius longitudo ab Oriente extenditur, fluvio finem atque ab Occidente, Enula i videlicet
excipiente,

siMpcenitentia, ac quidem eremita a


liberati. convitiis Sancti intercessione

termmatur

a cujus margine, paula-

procer.tate tim succrescente curaulo, clementi subsolanura raons gignitur, et plano deductu ad

egestus a Septemtrione et Meridie, residentibus

a
j
,

mirabilii
ll.US
111

:i

iracula Sanctorum,
praesentia in

quibus vel corporali


claruerunt, vel his

cumbis k, in altitudine tumulatur, nemoribus consitus, pascuis uber, arborum, ac diversi generis olerura adeo ferax, ut,
utilia, velis nolis, quasi
si

mundo

nolis procurare

SanctU
'

\ibiu suis,

et memorias aerumnis assumpti apud ossa sua raeritorura redeunt, etipsi, quales vitae quotidie

desidiam laboratoris ar:

Cod<:r

H ii-

fuerint,

nobis indicant, et superna? patri, in

guens, miro incremento germinet inutilia praeterea tara salubriter flatibus ventorura expositus, ut aeris infecti seu

nensU mt
Uus

quales

c[ ipsi \it;r nicrito.

nos inviquara transierunt, ad gaudia capienda enim ibi, quia feliciter vivunt, quia vivutat tant
:

nebularum, quarum con-

fluentiam idem alveus exhalat, in crassitudinera coagulari non permittat.

mansur Jerusalem jam


habitationis,

cives effecti, sic hujtis

qua3

dissolvetur,

adhuc hospites

idem

visi-

juvant

tant.

idem male

innititor.

qua vere vivitur ', manOstendunt sione numquara voluntate recedant. quod rogant, dum enim, ibi se posse impetrare,

ut ab

illa, in

ad quem publicaa atque regales utnraque viae quarura convenientes adhuc praamonstrantur
,

11

30 Apparet quamquam

'

ex

facili,

quanta po. .

JJJggJ^
nasteri
"

puli frequentia suis diebus fuerit locus celeber;


.

Duncnsis Dunensis
,

r( /,

,,.
:

CtiUS

quo:

que.

postulata conferunt, quae, nisi feliciter


rent, ad

ibi

vive-

illa,

quaa ob Oriente diffusa illuc usque * dirigi-

idem

ad

nos.

eos suspirantibus donare non valerent.


illa

tur,

alveo subterluente clauditur;

altera vero

Ex

qua

curia,

quae

communi angelorum et una per adoptionem jam

hominura
est facta

Britanniam prospectans, ab Occidente in portum


Oceani terminatur. In hoc ergo monte historia-

quirespublica, rex Christus praesidens singulis suffragia, ut corbusque gentibus sua deputavit

rum
ro

testimonio,

quondam Batavorum

colonia

l,
'

raodo vero

Guatiniensis * sita est ecclesia,


religioso Odfrido

a vi-

suppte
i

idfin

male

utiquc

* pervigiles pus ejus, quod est ecclesia, ubique invihabeat suae peregrinationis excubias, ne

quodam
:

nostra,

nomine a radice
,

eodem.

fundata
illa

cujus bonas conversationis

quam

in

insidias dentis inimici per incautelam incurrat

promulgavit, initium inter duros et occultos


:

per hos enim rectores secundum prophetae vaticinium requirit oves suas ac visitat, ut, quod

homines multis dedit animarura provectura nara cum primo sui adventus tempore locum vidisset

abjectum
alliget,

fuerit, reducat,

quod confractum

fuerit,

solitarium,

quod infirmum

fuerit, consolidet, et

quod

diu dilexit, et ecclesiolam n,

quemadmodum quam

desideratura
inter vepres

pingue ac

forte, custodiat b.

ac serpentes vilibus tabulatis contextam invenit,

28 Ex quibus unum de multis, quos diversis n inS. Donaliano


Ita

non post multum episcopalibus

gestis o suscepit,

artibus mirificavit,

emeritura su33

domus raan-

clericorum habitationem instituit, et secundum

nnm

7/i

sionariura, nobis raarinis plebibus sanctissimum

re^ulam sub sanctis Apostolis constitutam vivere ccepit.

mardus qui - Donatianura confessorera delegavit, fidelera gre<hnn, votorura gis praeambulum, frugalem nutritiura,

Ad quem cum

alii

novitate vocis per-

moti,

alii

vero devotione et occulto gratias beneconfluerent, et parvo principio re

susceptorem, hilarem in omnibus datorem. me'

ficio inspirati

Du>h
"'

delae largum, curationis scium

',

salutis diutur-

indies crescente,

ampliorem fundavit, atque ad

codex male
Sanctuni.

nae tutorem solertissiraum

qui non raodo, ubi

bene vivendi propositura plurimorura animos incitavit, ut et

venerabilis corporis ipsius thesaurus honoratur,

communi

vitae se libentes

contra-

virtutibus coruscat,
sui limites multoties

verum etiam extra

territorii

derent,

atque omniura, qua3 in saaculo habere


fa-

Miraculorum signis innotuit


inopia,

videbantur, renuntiantes Christum haaredem


cerent.

qu non tam scriptorum

quam sua

sera-

per curans, non qua? Jesu Christi, terrena sollicitudo negligenti oblivione delevit. De quibus

31 Inter quos convicaneus


rus nomine, vir
fidelis,

quidam Hermafilios

canonicus
(actus rcjularis.
'

tunc etiam duos

memorabilia qusedam dono Sancti Spiritus notificare suscepimus,

parvulos obtulit, atque sub regulae jugo praedicto sacerdoti erudiendos tradidit cipiens paterne nutrivit, atque
;

vicinus

quaa in Guatinensi c ecclesia

quos

ille

sus-

per

eumdem Patronum
illo

patrata cognovimus,

fi-

vitaa

merito sub
illa

dentes, ab

donari rounera linguaa, qui

lin-

sancta societate degentes, prout setas

sine-

guas dat in raunere.

bat, sub sacris ordinibus servituros promovit;

29 Est

igitur

pagus inter Legiam d fluviura et


e

de quorum uno

Themardo

noraine relatione praa-

Flandrenses maritimos Menapia

cognominatus,

clara per Sanctura Donatianum Deus ostendit

Miracula,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


Miracula, virtute fulgida, claritate perspicua, in
se probabilia, alieni testimouii non indigentia p.

511
sancti

34 Nara cura

Nicolai

'

anniversanus

natalis advenisset, ac frequentior ob ejus

memo- demum

AtiCTORE EIIHMIDO.
in

Hicigitur
in

cum

novennis juvenculus a parentibus


illa

eodem

ccenobio essent oblatus, in

sancta

* conriam ad supra memoratura locura populus flueret, idem frater quadam in se mentis alacri-

addit \dem Patrisnostri.


.

Idem

ad
:

societate pro raodulo suo sub disciplina pastorali

tate inter ipsa flagella

'

comraonitus

petiit,

qua-

regulariter est conversatus,

promptus
:

et obe-

tenus communi
verat,

laetitiae,

quam celebrandam noDeductus

nos. ' tractus

idem

dienter domestica implebat officia

ad nutura
et

cum

ceteris fratribus interesset.

monentis

facilis

operabatur injuncta;

quod

autem ad
sibi

vigilias noctis, officium lectionis,

quod
laudi-

/)/M<'//.w.s

code*
lius
:

'"'-

potcrat

* ut provectior aetas competens agere non erat, Dei minores instruere, consuetudo est in domo

licere postularat, devotus implevit, sed infinitis

valitudinem non ferens, ante alios

in sorte

sua

cum

coaetaneis veniebat.
aliis

Agebat
et

sic

bus ad stratum
vitur, ut,

rediit.

Vix

tenuissirao sopore solfieri solet,

sub

scholaribus

tempus

prolixius,

ad

quemadmodum

facile

dor-

quod instituebatur, providentia Dei indies proficiebat in raelius, et pubescentem aetatem sub
studiis transigebat regularibus.
paralysi tactus,
liiluj-

miens potius

te vigilare credas,

cum

ecce subita

luce cubile, in quo jacebat,

omne

perfunditur, in

qua magnificos duos viros ad se venire de impro-

32

Intelligebat

jam tunc

tutara

viam esse sub


sub
rectorilras

viso conspicatur, quos officiosa sedulitate senior

ductoribus tutam vitara vivere,

lr ,v

tutum laborem

cum hujusmodi

laboratoribus

quidam praecedens quasi obsequentis vicem ante tantara dignitatem gerere videbatur. Ipsi autem

um

Dum
,-.

dice.

sed sub intuitu cernentis cuncta Judicis quid tutum aut sibi confidens esse queat, quod opificem
luminis sui operis aliquatenus lateat, quod divini acumen effugiat? Nulla transeunt, nulla succe-

admodum
hinc

decenti gravium personarum incessu

inde pone sequebantur. Terretur inopino lumine frater, atque inviso antehac formarum

dunt,

omnia

videt,

omnia penetrat, scrutatur

atque habitus fulgore totus concutitur, et quidnam, incertus, faceret, solam eorum, quos aspiciebat, praesentiam treraulus adrairatur.

omnia, judicat omnia; neque opus habet, ut sibi quis dicat testimonium de homine, ipse enim novit,

35 Isautem,

qui eos antecedebat, quasi

farai-

vidct Odfri(t ii

m, SS.
Donaiia-

quid

sit in

homine

ipse in hoc

famulo suo

liaris visitator propius accedens lectulo astitit, et

Gudwalum
ct

invisibili judicio forsan sciebat

occultum, quod

aliquaradiu tacitus habitudinem jacentis exploravit,

uum,
'Dunensi* codcx no:

proprio reatu.

Idem
/.

misericorditer puniri voluit, ne transiret inultum aut si proprie* puniri non debuit, salutife;

quera

cum

diligentius desuper intuentem in*

tueretur, priorem atque ecclesice loci

fundato-

ge

i-

strae,

cum

eodem

rum in eo judicium correptionis fratrum indixit nam decursa, ut dictura est, minori aetate, jara grandiusculus erainebat, jam calentis adolescenacutissima, quam tiae terminos attigerat, cum
deGraeci paralysin vocant, passione dissolutus
cubuit,

rem Odfridum domnura,


recognovit

qui ante bienniura vita

strse

discesserat, toga regulari splendificura


:

hunc esse

gratulatione statim attollitur, gau-

dio interiori relevatur,

inopinatumenim reditum
et,

diu amissi patris osculatur,

quo

valuit,

nutu

ac membrorum destituta compage, planta pedis usque ad verticem dimidius q emarcuit


:

ccelicum illum conventum ac reverentia veneratur


l
.

Tum
'

senior

Numquid dormis,

fili?

Et

ille

erat miseranda facies praeferentis

vivum

Numquid
eminenti

posse me, pater, dormire credis,

quem

cum

raortuo

cura adhuc tota corporis mole su-

ac tam gravi debilitate vinculatura

idcm male

perstite, sinistrum latus

omne
sibi

tulisset passio, ac

cernis? Soranus namque aufugit aboculis, quem-

inimincnti.

vivos artus pars mortua


dire cru ciatus,
et

deputasset

officio.

admodum

sanitas a membris.
fili,

Ad

haec senior

33 Et quia seipso carere salus non


dus tsediosum oculis
in

erat,

pon-

Vide, inquit,

et ex latere stantes innuebat,

omnium

praeferebat,
:

quod
jace-

vide, inquara, Sanctura Donatianura

Bruggensem
cognoscas.
u conserva-

eo ne deperisset, morbus ipse solidaret

huncesse, ac

tui visitatorera venisse

et subant a ministerio vacua languida membra, solara huraani corporis exhibebant perficiem modinulli usui congrua. Si quando autem ad

Istura autera Blandiniensis coenobii

torera ac mansionariura
sistere nec

beatum Gudwalum x asqulbusse

minus ambigas.
a

cum remissa passione ad ecclesiam aut alicubi eundum erat, baculo sustollente, vivum cadaver
segniter ac fatigabiliter tripodabat: custode,

36 Quorum ultra humanura modura ad coruscos vultus et infulas episcopales dura studiosius
aciera

s Donatiani ope

aut absente

oculorum intendit,

forraas et corporura

dum

se aliquando

minus sane ad aliena


multoties in reptile
officio erat,

qualitates in raeraoriara
alicujus
vitales

sibi

depinxit, et velut

movebat, miserum hominem quodlibet transformabat. Linguasine


vel
si

ad huc carpentis auras statum


ita

et proprietates
ait,

fratribus

exposuit

Erat,
quae

idem

no

bis.

quid balbutiendo delatrabat, aliena ab

in-

sanctus

Donatianus statura aequalis,

tellectu, ac sine

sensu personabat.
et
r.

Longum
Cumque
*

est

nec longitudinera nimis excederet, aut


vitate personae dignitatem deprimeret,
lis

sui par-

raemorare per singula miserias,


passio solet excitare

quas tamdira
fere

scapu-

molestias

latis,

pectore

virili,

et

iuextenuato, cervice

'

sanilatcm

dilatio proper triennium hujusmodi martyrii spem recuperandi ullam intenderet, nec jam
*

torosa, facie rotunda et hilari, oculis grandibus


etclaritate vivacibus
*,

naso directo,

labiis sura-

'

idem

mi-

Dunensii codex mate iii pfi morata


'

veterata morbi affectio promitteret, irremota semper cum fide postulantibus divina misi

motenus expressls, obesa fronte, auribus patulis


et arrectis, circa

cautibus

tempora per ambitura

frontis
'

affuit,etdiuturnacalamitatesafflictum, a beneplacito suo


stravit.

cicinnos

'

densioribus canis respersus, retro au-

forte

cri-

non tamen

derelictum fuisse

demon-

tem capillatura plana, naturalem colorem vix rara albedine interlucente. Beatus autera Gudwalus

spos

5.2
AixTonc eurardo.

MIRU3ULA
altitudine

S.

DONATIANI EPISCOPI.
solemedebri obsequio eaD t, sed annis singnlis signo eeclesiam nostram nitatem ambiant. qnia
etampliflco
'

walus

procera. omni

superfieiie

forma e.egans, mu.t bror m eminentior, niv.bus cand.datus. *tatis matune. ris senex et

memmp -

recte vivendi decreto firmavit, et

Vunensis
I

Hisdictis.adbeatumDonatianumconversus:En, ut hunc caSancte. Deus priecepit, in uit, Vir

traditione promulgaviam In ea nobis paterna truQuodsidevotecomplerevoluennt, non vit


strari

rcapoctius stolico
.

affirmes renumeratione sine dubio

uietiaminhacChr,stiproxiZicumsanes: q tuam cnnam vemet

vir sanctus est,

m anativitateBruggas ad argenteum duos An D icoe aesme mensura filum quo etiam tibi deferet appendens pro munere
:

g P

vixerit /ono singuhs annis, dnm

revoiuto te,-

m ino
sanandum,

rediens, altare

tuum honorab.t.
:

37 Cui Sanctus respond.t

^JJgJ

^^^ ^ ^ ^ ^
Ita consu mmata

^ ^
sui

qwa
lo

et

^ ^.^
magni
sustinuit

meriti, et in multa

visione

Sanctorum

. ue abcessiti et fra

onus

visl

1S

J*

fficul tatem

sed non

tam

cc

Dunensis
HHllC

munera.

non oblata duo minuta ' to sanitatis accipis, et .*. ^v.^ itinorA venis, et pro .t.nere spernis?Tamlonga via

IOV1L tc.

40
,

Jara sol

m
B

ercedis nihil requiris?

Non

Arabs, non Indus


portas, et

arces

et rosea stellas
'

ad astrigeras cursu properabat Qus - ucni cascabat luce minores

Oi

fa-

mstO'
frntri-

mittit, quales non divesvirgaspecies tamen vili pensas? Divers.s quia dono possedisti,

cura aleni

et se raaquiete frater percellitur,

ims pandit, codex Duniil/C

ccelicolas, gis certura vidisse

quam dormtsse mi-

alicnus

id,

m malr

conluctantur.

diversis impostnqumetibus lucrantur" medici, mod.s se.d,vers.smou,sse^ ralionibusacquiruntmedici. divers.s ralionibus acquirunt medici,

psos extrudnnt mediei,

muU.s

fallunt; ttt autem mittunt. multis promissionibus multiloquio non arabigttitate postposita,
orani
uteris, aviditate pretii

tn

recomputato, ad conratur; qui statim ordine in concessum eorura, qu* viderat,


fessionera

,bus

o-

^M
didit,

. redsalute alacriores red pree gaudio et de promissa in magnara visitatione loci et de coslesti
>

t0c y U9 pervenit;

>1

^ ^.^
atque
:

n.irantes

non caperts, sed

laudo

syllabis totura horatquinquelitteris et duabtts Dives littera, dives senstts,

nem
'

sanare confidis.

divesresponsio;
scquculia

magna medicina
salus in brevi

parva

di-

Fit interim spera ttnaniraiores excitavit. salutarts temporis longior, atque iens decursus nattvttas Salvatoris terminus. quando se nostri quoanirao peroptatur salutat acceleret, cupienti
tidie

pra^ter-

ctione,

magna

conscnpttone,

adventus

diera

salutat

futur* santtatts

omittit
s

Ducodcx

atque

y
aliaque secreta

non eges prolixa circumlocuttone y. manum morbtdara 38 Et apprehensam jacentis inseruit, euraque sub huseniordextaSancti
i.1eo

coramendavit jusmodi verbis attentius


inquit,

Accipe,
illo

pro sancte Dei, hunc canonicum


tuis,

ventat.-jam sesponsionera: solum sanctastatio idcm * sua statione jactat curus loquaci conscientia de quilur non reputat ludilationem passionis diuturnse proles. et idem Dei ceseat dies, quem Virginis torta. corpus sacrat nihili pendit raerabra
*
:

loin.

filius

uno de

quem
z.

tibi

nomino, qui

nisi velociter

prajsentia vitam correxerit, jara in Dei

damnan-

pollictta, qua3 contractum, dttm sustinetur dies votum tardtor, et reddat erectum sed venit ad
;

dum pradico

Frater autem ad horam hunc


de seipso revelationis comet

qu* elementorum
41
silio,

'

ministerio remoratur, in-

idem qui alimentum.


:

praevenitur. hianti suspirantis desiderio

taceri voluit, quid

pleretur, tacitus

expectavit,

quemadmodura
quo-

Tandem vero jussu

prselati ac

fratrum con- eorumque


constUo
confert,

dum

Sanctorum
que cautus

consecretalis fuit audiendo, ita

reum non

prodidit detegendo, quia

arripuit, parata profectione, iter optatura nalocura Sancti triduo ante atque Bruggas ad
tale Doraini

Brugas. se

aa
'

pra^ter nulliumquara,quis esse, indicare voluit, denotavtt aa. quem revelatio

raultosudore pervenit;

quem prima

eumdem ipsum,
postea

Duuensis
nobis

Retulit etiam frater

idem

fratribus,

eum

a se

suscepit honocte liberalis quidam de fratribus praspositus dd ecclesia3 sed cum causam
spitio
;

dd

codex

commonttum ante mortem

suara attenttus

Interea ccehcus ad lamenta fuisse conversum.


ille

hacognovisset, statim in dorao sua diversorium contigua esbere concessit. Unde quia ecclesiae
set, facile

qut cum ets conventus solvitur, et relicto, uterque divertttur. venerat, seniore, sanctus

dinatis

adhuc Senior autera sollicitudinis instantia domestica dispositurus in ipso lumine


alia

quaedam

ad nas cura eo de fratribus, qui omni benevolentia traaderant, dereliquit ce ille sollicitus ad alia
:

orante Sanctum deponi potuisset. Et idoneas persoejus cttstodiam officiis,

ee
ir

atocctur.

ageret, substitit.atque discipulum,quid deinceps intormavtt. eruditione amplius informavit. diligenti icenti et inquit. fili. ad fratres nostros,

ctanda longius abiit


vespertinali a" TO

ff.

Cumque jam consummata


nOX "^
.

F""

39Vade

(erat

imminere coepisset. . 7 Tenim. quae proximas Dominicasvigihas ansynaxi, ^"" v "


adiit
:

bb

terapus carabariuraW eorura ante hoc aliquod

tecedebat) ecclesiara

ibique

altquaradtu

rebushuraanisexemptumintolerabilitercruciari eorum precibus, si unanimiter pro


nuntia- sed
illoe K e'rint

moratus,

dum

orationttm vota persolvtt,

tam
ut,

magna

subito difficultate deficere cceptt gg.

09

a Deo brevi concedendum

ftdeliter

dum
ret,

redire pararet, per se nullo

modo

pra^vale-

indica

etne inqtties, diffidant de venia, de pcena. Addas per eosredimetur pro certo
anniversarium Greetiam tuis assertionibus, ne de cetero negligentia transgorii Papa. septimi

quia

ex

quodam enim horrore

supertnfuso, ut anhli

te Sanctum pervenit fcfc.astus latensviscera per ima statim cucurrit, ac deinde ad extertora per-

vagatus singula

membra sens.m

carpere ccepit.

Unde

; ;

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


Unde totum corpus simul
inundantia proraanavit
x\
;

513
oo, die facta

copiosissima sudoris
multis
ii.

ejusdem noctis interfuit

nihilominus

AUCTOKB
EIHUJIDO.

quae etiara post

in choro continue sanus apparuit, portatoribus suis ipse saliens dapifer

00

diebus irrecuperato latere siccari non potuit

eadem

die ad

mensem
ce-

sanitatem,
'

Dunensis codex : dcfebus ctionem.

42 Tortus autem aliquaradiu dum accrescentem dolorem non sufferret, ministrorura mani*

ministravit,

etomni arabiguitate detersa, secunda

nocte Dorainicas vigilias


lebravit
:

cum pleno conventu

ad lectulum ab ecclesia reportatus

est.
*

Vide-

die

autem ipsa Natalis Domini

praelatus

UUtn male

res tunc horainera diversis anfractibus


ari, occultis

angusti-

ecclesiae publica statione, eodera fratre attestante,

a tratribus.

quibusdam

fatigabiliter suggestioni-

de omnibus, quae acciderant, in sermone ad

bus huc

illucque versari, nihil stabile, nihil cer-

populura credibiliter peroravit. Erat annus Incarnationis Domini millesiraus octogesimus octa-

tum agere, remedium


kk
re comraodius;

passionis multiplici muta-

tione quaerere kk, nunc aptiusjacere, nunc sede-

vus, indictio undecima pp,

cum

in ecclesia sancti

pp

sed nec locus ad quietem, nec

Donatiani patris nostri hoc praeclarum Miraculura

lectus ad requieratentationibus tot fatigata

mem-

consuramatum
Sancti

est,

atque ante corpus ejuscleri plebisque

bra coraraodabat

ita ut

excruciatura doloribus

dem

cum raagno

triumpho

ne

furiose ageret, custodes aliquamdiu formida-

fideliter

recitatum ad laudem et gloriam Dei Pa-

rent, nec

tamen ad

tara varios mntus, quibus hu;

tris, et Filii ejus

Jesu Christi Doraini nostri, qui

mana

compages in sereformabatur, victicedere

cura eo et Spiritu Sancto vivit et regnatin saecula


saeculorura.

imo nunc fomenta caloribus adhibere, nunc ad refocillandum vixdum anhelanti frigora ministrare, interdum ad aliena conantem strenue

Amen.
prisco mulier quaedam fuit,

45 qq Tempore

quse multis peccatis impedita erat,

namque suum

Muiicr ab
injuncta
~<ibi

B
idem male quamdiu.
"

cohibere, inter omnia mirari tantam valetudi-

conjugem occiderat, et suos pueros extinxerat


quae
lera

nlia,

nem

in

non valente.
"

Tum

interim latus illud,

dum

diu sic peccatrix erat, poenitentiam ta-

quod diu

stolidum jacuerat, paulatim rigore

ab episcopo suo sumpsit, quatenus semper

soluto calere, crebris momentis subrepente rigore titillare, nervorum connexiones ad usus pristi-

catenis ligata circum brachia circaque latus fuisset; sed

nos reparari, manus

cum

lacerto,

cum

pede, sae-

sorano dedisset, visio

Deo auxiliante nocte quadam, cura se quaedam sibi huraillirais


rr, quae

pius tentatis reflexionibus, crus ab inguine redire;

vocibus nuntiavit, quod cito Venderiam


urbs sita erat supra littus

donec sensim repens undique sanitas, quasi post medicantis tactum a sumrao usque deorsura hominem redintegravit, atque inter sibi considentes veloci saltu se in pedes erexit.

Marnae, pergeret, at-

que

in ecclesiam S.

Donatiani confessoris intra-

ret, et

illicque catenas

ad chordas signorum collura suspenderet, a lateribus et brachiis, peracta

convictis de

43 Mceror

in gaudiura, luctus in exultationera

poenitentia, deponeret. Quae propere surgens ac

Viraculo

omnibus,
11

continuo permutatur, et qui paulo ante compatiendo testes circumsteterant 11, jara congratu-

Deum

laudans ad ecclesiam processit, et quae

sibi

jussa fuerant, coraplevit.

Quo

audito populus et

lando undique confluebant, tentant, contingunt, et an ita se habeat, ut factum est, prae nimia signi admiratione aliqui adhuc ambigentes, multiplici

clerus ad ecclesiam concurrerunt. et

Deo

gratias,

qui tanta miracula pro Sancto Donatiano fecerat,

reddiderunt.

experimento
visa,

alii

videre audita,

alii

non sesti-

46 Dehinc non post longum tempus quidam eremita infra nemora haesitaverat, quique diu Beatissimi Donatiani socius fuerat, quem populus
vicinus invidiosum pro corporis sanctitate
icti-

el
,

quidam

remita

mel audire
'

quasi novum semper araica

hlcm male

stupenles.

pantes* curiositate, concertant. Stat medius, et argumenta fidei circumferens quibusque obviantibus gaudenter exponit, atque in his, quae vide-

bus crebris talibus

more

solito percutiebat.
ei

Quo-

bant, monstratis indiciis certiores reddit. Tunc omnes, unusquisque videlicet impensi famulatus

dam
nis
ret,

vero die pulcherrimam

raulierem daemo-

monitu, quae sanctitatis suae opera convitianequissime transraisit.


Illa itaque,

fructum per ipsum


ecclesiam
*

offerre

Deo cupientes,

iter

ad

ut erat

cum
ille

eo accelerant. Sed velut amplifiille

daemoniis obsessa, lacrymans, proclamans, voci-

idem

cus* Eneas novis gressibus fidens non


lium, non

auxi-

feransque ad sanctissimum eremitara properavit,

Aposlolicus.

lumen

quaesivit, irao

per

difficilia et

angulosa loca solus omnes alios antevenit. Subse-

ab eo pro terapestate nimia hospitium rogavit quara cum Sanctus aspiceret ereraita de quodam
et

quuntur

curiosi, qui

ad

rainisteriura praecedere

infirmo visitato veniens, cur

ei

tanto dolore oneei

debuissent, et quod nulla irapactione se laeserit

rata lacrymaretur, interrogavit. Illa quoque

mm
integrt
p<

mm, Deum

glorificantes plus mirantur.


fidei firraitas

respondens

ait

Mi

doraine, sylvestres ferae qua-

44 Ut autem adhuc raajor

appa-

propter

te,

ut recipias in hospitiurn

me

faraulam

rat.

reret, ipse asuperiori basilicae solario, ubi intra-

majus verat, nemine regente, ante altare, quod descendit, fiappellant, per cochleam celerrime

tuam, deprecor, nimio terrore persequuntur. 47 Tunc sanctus misericordia coramotus hospitii

iviliis

sui fores
:

eara absque ulla

mora subintrare
maxi-

Sancti "i>e libi rantur.

lum argenteura, sicut injunctum erat ei, in ipso Sancti corpus obtulit, atque in eodera loco
ad
multis veniis nn quas nisi sanus facere non poafflixit. tuisset, brevi spatio in oratione

praecepit

quod cura

vidisset diabolus, ira

ma ma

repletus,

mulierem clamare excelsa voce

festinavit.

Hujusali-

Audiens autera haec eremita, humillivoce jussit eam tacere sed illa magis mo;

impulsu modi probationibus, ne moraentaneo

nitu daemonis clamare

ccepit.

Ille

autem fessus

adequo contigisse crederent, spectantibus, qui quietem rediit, Matutinis rant, satisfecit, ad

prae nimio clamore praecepit mulieri in lectum

suura secum intrare

et confestim mulieris

amore

Tomus

vi Octobris.

67

514
AUCTOKE EBJUUDO.
re

MIRACULA
fecit,

S.

DONATIANI EPISCOPI.

wcenausiu incensus lucernam incendere

sique in-

bant insuper insulas, ubi etiam. aridissima

&

^^ ^
.

omnmo

aosta-

Pfl , 5l

vicini et derisores iniquiac essit^Tunc homines hospitium proclamando cut is ad sanctissimi convitiari voluecurrerunt. et sanctum eremitam ad Sanaudito, ereraita Sanctus misit

culeii

Cottx exercitu

ipsi se in

sed ten* su* vastaUonem C*sar loquu densiss.mas utUb 3 ipse

tur,

sylvas abchderant,

runt.

Quo

imdabdes.

ctum Donatianum,
crediderunt

et suis verbis

sanctissimis

g Censet

M ^am, ,. Wastekmus m
sua Galli*

fcque /br-

Belgic*

postea laudera

Deo cantaverunt.

descriptione pag.
lQ s,

199
in

veros

Menapxos
C*sare,

*****
unam atehos,
,,

PostnonlongoteraporeSanctusDonatianusderaagnoque fletu sefunctus est et raagno honore


SS

qui veniente

Galliam

P ultus est

ss

ramque Rheni ripam occupabant nec ahunde de ' wn "" de 1" ilms mdo a9 imus Q uam ab lllls
>

'" s

'

eo quod ob
forent.

communem causam

invicem confoederati

ANNOTATA.
Ebrardus : Consule a Huius Mu-aculi auctor est prxvii de edietiam iv num. 54 Commentarii

Wastefuit h*c Menapiorum divisio Wendelino, Vredio aliisque, quos consului, omnibus, nec uspiam reperio, fu.se aliquando Bata-

h Jgnota

laino,

vos inU*r
i

Menapios recensitos
esse credo

L
lam

Martenei e codice Dunensi; sed hujus prologum auod nunium sit proluus, nec ad rem faciat,

Eumdem
,

cum Agume qut kodteA*

nuncupatur, irrtgatque fanum S

tanum
omittimus.

et

infra

Gravelingam Oceano immiscrlur.


littera c.

b Ezechielis

cap. xxxiv. t. 16.

Vide dicta supra

c Supple nostra e

Marteneo

hanc enim vocu-

k Esi
sinens.
1

locus

declivis et propensus in

vallem de-

sicuti et alias infra et

ad manjincm notandos

littera a loco studiose noster omisit, uti statim citato

Idem
et

tradere loci incolas, testis est

Grammayus,
fuisse a

monuimus. Porro Watanura seu Vatanum vicinis Gallis autem Ouate dicitur Flandris Waten
,

qui

credit, coluniam hanc

ductam

Ro-

m&nis, redactis in potestatem Batavis; atque id cla-

fuitque castrum olim munitissnnum,


nasterio

una cum moin

canonicorum regularium S. Augustuu,


,

rum rum

evadere ait ex historiarum collatione. itinerailitariura delineatione,

repertorum prace-

Artesix limite
ropoli

ad Agionem fluvium, ab Audomaversus, duabus circiter leucis

denti seculo

numisraatum inspectione.
,

Gravelingam

Sacerdos erat

eoque missus fuit, adnitente

dissitum.

Roberto Frisio, sed male a


et
;

Grammayo

vocatur 01-

d Lisa plerumque vocatur,

nascitur apud Lis-

faidus.

burgum in comitatu Artesix ruanam,aCaroloVimperatoresolojcquatam,Ariam,

hic pertransicns

Te-

n Erat xdicula S. Richarii


presbyter Odfrido cesserat.

quam Alfuinus

Adi Meyeri Chronicon

fanum S. Venantii

Minariacum, Armentariam,
labitur.

Flandricum ad annum 1072.


o Forte
:

Mcninas
e

et

Cortracum Gandavi in Scaldim


est

accepta ab episcopo facultate.


,

Pars

antiquorum Menapiorum

de

qua

p Accipe e Marteneo
luit,

qux

studio noster hic si-

mentio

est in divisione

regni Ludovici Pii ad

annum

sequentia

Et quia conversantes a principio volumus etiam


vel in scripto

835,

et

in

diplomale Caroli Calvi atmi


alibi

864 pro
sxpius
;

quotidie illa videraus, quotidie oculis aspiciraus,

Gandensi S. Bavonis nwnastcrio, et

quotidie manibus contrectamus,

ubi passim Menapiscus seu contracte Merapiscus

quosque

fideles

ea nobiscura admirari, nobiscum

pagus appellatur, eratque

is

fere terrx tractus, qui


,

venerari, et licet

non praesentes,
dicta

Legia flumine ad Mcridicm

Oceano

et

antiqua
et

nobiscum contueri. Adisis

iv

Rttf.

54

Flandna

ad Seplemtrwncm

Conracensi

Gan-

Commentaru pra

rti.

dcnsi tlislrictu ad Orientem,

et

Teruanensi ad Ocsi

q Correptus ergo

erat, ut

Grxci vocant, hemi-

casum terminabatur. Ita Wastelainus. Attamen

plexia, seu semiapoplexia.

Divxum

in

suis

Gallix
in

Bclgicx

antiquitatibus,

r Superaddit hic Marteneus

sequcnlia

Nam
fratri,

Adrianum Schrif.ckium graphico, el Josephum Scaligerum

primo suo indice Geoin Notitia vete-

dies sine quiete, noctes insomnes,

dum a

bus continuatas,

ac majora recolo specialius

ris Gallix cunsulas, ncgare vix poteris, quin latius

narrare minora pra^tereo. Sed

unum

satis mi,

atiquanto patuerit Menapiscus pagus, sed quousque,

randum pono
jumento

quod partem vivam corporis

non est loci hujus ad


cile id aliquis

amussim determinare, ncc fa-

quara prcemortuam trahebat, tanta passionis adcollata virtus roborabat, ut

poteni.

non solum

Numquam
,

plane debellatos fuisse a Romanis


Vredius
:

Menapios
prod.
ii,

contendit

Historix Flandrix

non deficeret, sed quod languentibus accidere non solet duobus aut tribus retinentibus ali,

pag.

ita scribens

Tametsi Ceesar

di-

quando valentior obsisteret. Qui tam indomitabilis

cat

(lib.

belli Gallici)

postea pacem

cum

iis fa-

vigor nec ante passiouera

umquam
sed,

extitit,

ctam, eisque Comium Atrebatem Belgara custocum ipse Comius postea redis loco relictum
:

nec sanitate recepta ulterius in eo remansit.


s

Legit Marteneus

diuturnitate

ut

ap-

bellarit,

ipso Caesare

teste

(lib.

vn) nuraquam,

paret,

male contraxit

in

mam

binas voces in

Du-

ut supra Dio asseruit,

Menapii plane debellati

nensi codwe pro morc temporu forte abbreviatas.


t Sequitur hic intcgra fcre

fueruut, qui praeter sylvas suas etpaludes habe-

culumna apud Marteneum

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
mra Addit Marteneus
transitu,
i

515
nocte ac periculoso in

teneum, sed hanc non wmilius non


adjecla.
sit,

rccito, eo

quod Ebrardi verot


codicis auctorc

sed a Dunensis

cum

intactura reperissent.

u Vetustissimum tum
fuit intcr

illud est

atque ita appellatum

nn Veniae sunt genuflexiones seu corporis molestx quxdam inclinationes, qux religiosis in pceniientiam
imponi
solent.

a Blandinio monte apud Gandavum, cui imedifica-

Lcgiam

et

Scaldim amnes, estque ho-

oo Omittit bina

hsec

membra Marteneus.
,

die D. Pctri abbalia, totius Flandrix facile cele-

pp Corrigendus itaque Meyerus


Indictio I.

qui Miracu-

berrima, gaudcnsque amplissima tam


jurisilictione.

fori

quam

poli

lum hoc refert ad annum mlxxviii, quo currebat

v Acta S. Gudwali cpiscopi

cujus reliqutis ad

qq Consule
preevii.

dicta

num. 54

rv

Commentarii

Blandiniense monasterium circa annurn 959 fuere


delatx, in opus nostrum intulit G. Ilcnschcnius ad

rr Adisis% iv num.
ss

44 Commentarii
;

prxvii.
ipsi

diem vi Junii.

XJnde quxsita hxc sint, ignoro

equidem

y Martencus hic inserit sequentia Donatianus vocaris, a donatione noraen accepisti, dona, mi
:

Rhemenses
tuere.

episcopi nil de ejus gestis invenire po-

doraine

convenienter edissere, quid respondisti,

irao ipse resolvas


ita,

laudo

quod

dixisti.

An non
raissum

Sancte, aisti? Ergo senior a Deo te

asseris, curialera illius te profiteris?

Laudo.

Veredarium

ccelestera te fateris, inter

ima

discurris.

Laudo.

summa et Medicum fieri me praeimpendis

APPENDIX
E
DE QUIBUSDAM RELIQUIARUM VISITATIONIBUS
ET TRANSLATIONIBUS,

cipis,

hujus curationem

raihi

laudo

adventum ejus ad

rae disponis, inter


"

meos

curiales

moraturura promittis

laudo

ne appareat ante

Deum
dis.

vacuus intendis, pretiura oblationis appenErgo hoc laudo. Restat ergo, Sancte

Dei, ut raanura in tua

jam

recipias, et

sanatum,

Haustis ex registro
ecclesice cathedralis

Actorum

capituli

Restat, postquara ad te venerit, ad sua remittas. contractum tangas, et ad porut vivifica manu

Brugensis, nobiscapituli

tandura sui portatorera facias. Suscipe ergo grasolet, bato decumbentem, et resigna nobis non ut
miserabiliter tripodantem.
z

que

ex ejusdem

consensu

benigne communicatis.

Plura

hic

dcnuo, qiuv habet Marteneus,


t

ob

allegatam supra littera

rationem omitto.
liltera

AGTA ANNO MDLXXXIV.


Octobris in camera archivorum...

aa Repetenda sunt, qwe dixi

prxcedente.

bb Cambarius cerevisiz
cc Repetcsis

confector seu braxator.

dicta littera z.

Lunae
Muaculum
Raynardus
hoc

viii'

Visitantur
Hcli(jni;t, ct
v.-t

dd Cum
accidisse

infra

num. 45

dicatur

ipso reverendissimo praesidente.

noini:

anno 1088, prxpositus S. Donatiani tunc

Cum

propter bella intestina in toto Belgio,


,

tnecu

ponuntur
a
b

crat Rayerius, qui et ctus fuit;

Raynarius

et

di-

his superioribus annis exorta


seditionis

et rebellionis ac

nam
filii

hic occurnt

anno 1080

in privilegio

motus a

in civitate

Brugensi b major
fuisset,

Roberti,

Roberli Frisonis, et Flandrix comitis

pars cleri ab eadem civitate expulsa

et

pro confirmatione possessionum monasterii Messinensis,

ad varias provincias dispersi, inhibito


publico Catholicae que,

et cessante

ubi se nominat vice-cancellarium

verum

religionis exercitio, templis-

dum

postea anno

1089

subscripsit diplomati cjusdem

monasteriis et capellis spoliatis, et ab hae-

Roberti, absolute utitur titulo cancellarii.

reticis
:

ac rebellibus occupatis, altaribusque et

ee Martcneus hanc periodum


ordinatis

sic

exprimit

Et

iraaginibus confractis,
neficio
(

tandem

divini

numinis be-

ad ejus custodiam

officiis

(ministris)
,

Flandriae tumultibus sedari incipienti-

idoneas personas

cum

eo de fratribus
eis, et

qui orani

benevolentia aderant
liquit
;

commendatum dere-

bus) civitas Brugensis ad Sanctae Matris eccleac serenissiraae regiae Majestatis siae gremium
,

sed penultima hxc verba superflua videntur

obedentiam reducta

est,

multique ex clero re-

sensum interpolantia.
ff

versi, pace ac reconciliatione c


tis,

ejusdem
,

civita-

Repeto dicta
:

littera z.

cura raaxirao Catholicorura gaudio

die

xxv

gg Marteneus
deficit.

tam

subita concussione viribus

Maji 1584 publicata, curaque ob vicinum festum


Sancti Donatiani patroni ecclesiae cathedralis

hh

Omittit Marteneus verbum


:

pervenit hujus

opportunum videretur, Reliquias ejusdem Sancti

loco scribens
ii

hic...

Donatiani, superioribus annis


satis

extra eccle-

Marteneus : quod etiam post receptam multis diebus in recuperato sanitatem


Rectius hic
latere siccari

siam secreto ac
et

humido loco collocatas


ecclesiara
referri

custoditas
visitari

ad eamdem
hinc
est die
,

non potuerit.

atque

quod eodem anno


nona, regnante HiPhilippo
,

kk
11

Omittit hoc

membrum Marteneus.
:

1584 mensis Octobris


:

Martcncus

rectius

tristes

sed minus recte

spaniarura serenissimo rege


Flandriae,
etc.
,

comite

constiterant.

ac illustrissimo principe Par-

mensi

510
EX
IIEGISTRO
ACior.i m CAIMTI II

VISITATIONES RELIQUIARUM

S.

DONATIANI EPISCOPI.

BBUGBKSIS d

pro sua Mamensi Alexandro d has provincias episcopante reverenjestate gubernante atque epiDomino Remigio Driutio, secundo
.

Deum laudamus
in choro

cum

per ceCollecta sub finem


finito re-

reraanente lebrantem in sumrao altari, feretro

usque ad Completorium
fuit
-

quo

dissimo

in camera supra sascopo Brugensi, visitata est et detrita, cura cristiam cistula lignea antiqua
dicti Sanctissimi corpore seu ossibus et Reliquiis Christi per Patroni nostri Donatiani Confessoris

positum

superius feretrum suo loco,

cum

or-

ganizatione et decantatione
concio
-

Christo coherens

cum

Collecta per celelebrantem in sua

decantato, sede, et moteto per cantores rausicos ac pulsu campansB Naea


fe.

Brugenprafatum reverendissimum episcopum decano et prjesentibus et sibi assistensibus


sem,
canonicis tunc residentibus,

nempe venerabilibus

3 Notandum, quod ipso die Sanct Catharinaa mane inter octavara et nonarn dorainis decano
,

Jjgjg^
sx

Jacobo Eckio Dominis Nicolao de Heere decano, cantore, archidiacono, Laurentio de Molendino

et canonicis in
przelatis S.
gistris

loco capitulari

congregatis, ac

Remigio Alexandro Barradot, Antonio Monachi, archipresbyofTiciali, Matthia Lambrecht Driutio Bottyn canotero Jacobo de Heere et Andrea
,

Andreae et d'Eechoute atqueburgimautriusque senatus, Brugensis et Franco-

civibus natus, et diversis nobilibus ac notabilibus reverendissimus dominus praevia pra^sentibus, decenti

nico secretario capituli

et fuit capitulariter or-

adhortatione

Reliquias

Sancti

Donaora-

dinatum

confici

novam capsulam ligneam ad


antiquae
cistulae

tiani pridie visitatas ostendit, easque

coram

dispositionem

praedictce

cum

nibus inclusitcum litteris suae paternitatis, et aliis

imponi hanc ipsis Reliquiis, ac eidem antiquae


Visitationis

praecedentium visitationum cistulae eburneae,

cedulara
e,

cum duabus Reliquiarum


,

in principali feretro repositae, deinde habituatis

translationibus

hic infra registratis

quae an-

no 1695

in

pergameno
nunc

scriptae, eidem antiqua^

naliter egressis,

ex clioro ad capitulum per ambitum processioipsura feretrum, per gradum

cistulae impositae

inibi repertae

non fuerunt,

ambitus claustri, delatum est per dominos archi-

processionec non idem feretrum solemniter et


festo naliter deferri per ecclesiam in ipso instanti

diaconum

et

archipresbyterum ad chorura, prae-

cedentibus habituatis
sorii
:

cum

decantatione respon;

Divi Donatiani

{.

Sanctissime Pater, etc.

atque paulo

post egressa processio per minorem ambitura ob


pluviara ut supra.

ACTA ANNO MDLXXXVII.


8 2 Lunaa xn Octobris domino reverendissimo

licae

4 Carolus Philippus de Rodoan Dei et Aposto- includuntur iti/iSlltZ ,. t-, Sedis gratia episcopus Brugensis, perpetuus ebunu

et hoereditarius Flandriae Cancellarius, etc.

omni-

bus et singulis praesentes litteras visuris, lecturis


et

praesidente.
part t tnn ponitur, ii, feretrum n, umfertur
, :

audituris salutem

in

Domino. Posteaquam

Tunc etiam pars Reliquiarum Sancti Donatiani inclusa est per reverendissimum Brugen-

religione avita postliminio restituta, et Calvini-

starum cessante persecutione, hujus cathedralis


ecclesiae
sis

sem

cristallo g ornato

argento deaurato ad de-

Brugensis sacrosanctae Reliquiae e diver-

votionem et venerationem populi, praesentibus dorainis Nicolao de Heere decano et Alexandro


Barradot fabricario
h.

erutae forent locis et latibulis, ac inter eas

relata fuisset major pars

calvariae

cum

variis

ossibus corporis Sancti Donatiani hujus ecclesiae

Patroni,

simul et binae

litterae

sanaa et integrae

ACTA ANNO MDCIX.


Actura in capitulo ordinario Martis postridie
divi

sibi

cohaerentes, hisce transfixae, quibus consta-

bat, primara visitationem, a translatione

earumab

dera

Rhemis
idus

in

Flandriam,

factam anno

Incarnatione Domini millesimo nonagesimo sexto


octavo
Januarii,

Clementis

xxiiii*

Novembris domino decano


et prae-

regnante

Philippo

in

praesidente.

Francia, episcopante Radbone m, Roberto marchione, Roberti Hierosolymitani


filio n,

m
n
o

Domino reverendissirao superveniente


sidente,
fuit,

Bertul-

capitulariter

conclusum et ordinatum

pho

o praeposito, invento

quoque

in priori scrinio

crastina festivitate Sanctae Catharinae feut observatura

instrumento donationis Ebonis Rhemorura archiepiscopi, dictis litteris inserto,


et

rendam processionem generalem,


rebelles ac fidei Catholicae hostes
hostiliter invadere et

quemadmodum
per

fuitab anno 1593, quo, die Sanctae Catharinae,

Acta alterius Visitationis

subsequutae

hanc

civitatera
i,

reverendissimura Petrura Curtium


civitatis

primum hujus

intercipere tentarunt,

episcopum, videlicet anno 1565 mensis

in gratiarum actionem

Deo reddi solitam, pro

Octobris die decima tertia, idque sub Hispaniarura rege Philippo Caroli
ratoris
filio,

tunc et hactenus conservata civitate Brugensi,

V Romanorum

impe-

cum cum

delatione feretri Reliquiarum Sancti Dona-

visa denique Acta relationis statira

tiani,

per majorem circuitum

si

aura patiatur,

a reductione dictae civitatis, sub reverendissimo

statione et Missae solemnis celebratione in


;

hac ecclesia quae processio ob aeris interaperiem


etcontinuam pluviam delata estper ambitura claustri,

Remigio Driutio secundo episcopo, nos desuper auditis et mediante jurainento examinatis personis

suprascriptorum consciis, et norainatim vene-

locum Maelberch, circum Burgum recta ad ecclesiam, ubi Missa decantata, solemniter organizatum et musice decantatum
fuit

rabili

domino Stepbano Davila, cetatis octoginta aut circiter annorum, dictse ecclesise a quinquaginta tribus annis de gremio chori capellaim,

canticum

Te

easdem

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
etc.

517

easdem Reliquias repurgatas,


bus
si s

et ex dicto priori

episcopus, pridera Brugensis, nunc Gandavensis

nuon
capitdu
BHCGENSIS.

translatas cura oraniscrinio seu trunco decavato proedictis, in cistula ebore diverraunimentis
'

Universis

viet singulis praesentes litteras

suris,

seu legi audituns,

,..12. salutera
Sanctis

Domino m n nm inn

cclato

imaginibus

elato * obducta,

et

huic ligneo

stusempiternara. Promotioni cultus Sanctorum

feretro

exornato imposita, decenter et debita

diose semper intendimus, scientes

Deum San-

cum

veneratione inclusimus, anno Nativitatis Dominicae millesimo sexcentesimo nono mensis

ctum Sanctorum

in

suis honoratura,

Sanctorura cultores

certius ad

Sanctorum in

Novembris

die vigesima quinta, indictione septi-

ma,

pontificatus Sanctissimi

Domini nostri Pauli

effiaeterna beatitudine societatem disponere, et nuper cacius perducere. Cum itaque absoluto

anno quinto, regnantibus Alberto et Isabella

Sancti opere novi feretri sacrarum Reliquiarum


civitatis et Donatiani pontificis et confessoris Brugensis singularis patroni ex minfica

archiducibus Clara Eugenia Infante Hispaniae, Burgundioe, Brabantioe, comiAustria3, ducibus


tibus Flandrize,

dio^cesis

etc;

idque in praesentia reve-

liberalitate perillustris ac

rendorum ac venerabilium dominorum Nicolai de


Heere,
dictae ecclesiae decani,

Servatii Quinkeri, nostri in episcopatu successoris,

Rmi. quondam domini Brugensi


et capitulum

Arnoldi a Mechli-

adm. RR. DD. decanus

Servania archidiaconi, Andreae Bottyn cantoris, Quynckeri archipresbyteri, Huberti Audiantii tii
Michaelis poenitentiarii, Remigii Driutii officialis,

Brugensis, deecclesiae cathedralis S. Donatiani executionem pi siderantes pro posse accelerare


intentionis praedicti

Rmi. Domini

Servatii, septi-

Inghelmont, Adriani de Croy, Joannis van BlooJoannis tacker, Adriani Pryeels, Martini Jacobs,

Brugensi mi episcopi Brugensis, sede episcopali


perillustris nunc denuo vacante per raortera de Haudion, dicti de GieRmi. Domini Nicolai

ac

Crocquet, Jacobi van Hecke, Joannis Cerezo, MaximiPetri Bellechier, Jacobi Darahoudere,
de Croy, Leonardi Neyts, Joannis Beltram, Jacobs Judoci Faignaert, Joannis Morotii Joannis
liani
,

brechies,

et etiam ibidem successoris pacifico suo temoctavi episcopi Brugensis, ex regimine ad aeternara pacera novissime

nostri

porali

Joannis et Roberti Ghiselynch canonicorura,

Bon-

evocati,

nos debita

cum

instantia requisierint,

raonasteriorum nier et Joannis Montani abbatura

Sancti Rehquatenus praedictas sacras ejusdem

Gasrespective Sancti AndreaB et Bartholomaei, collegiatae paris de la Torre praepositi ecclesi


et parochialis

quias in

eadem

ecclesia

cum

solemnitatibus et

cereraoniis opportunis in

idem feretrum novum

Beat Mariae Brugensis, nec non

transferre dignaremur.

civitatis nobilium virorum Joannis de Gras dictae Pardo burgimagistri, FranSchulteti, Francisci Joannis van cisci de Boodt primarii scabini, et

6 Hinc

est,

quod nos ea de causa Brugas ex-

/;

sexcentepresse profecti anno Domini millesimo sasque, quadragesirao nono, mensis Octobris die
'.

simo

van der Belle primarii scribae ejusdem, Philippi


de Burcht, Caroli van Boonera, Anthonii
nezeele,

deciraa quarta, p.to

Sancto Donatiano sacra,

pne fal0

Win-

sedente in cathedra S. Petri

Roma3 Innocentio
regnante Philippo

Lucae

Wingaert

Burgimagistrorum

Papa

ejus nominis decirao,

Franconatus,

usque ordinis virorum, in

atque aliorum honorabilium utriquorum fidem et testifieri,

etc, quartorege Hispaniarum comite Flandriae, gubernante ac pro eo Belgium Burgundiaraque


etc. AcGuillelmo Leopoldo archiduce Austriae, cathedralem, cessimus supra dictam ecclesiara

monium

praesentes litteras

et sigilli nostri

muniri appensione, secretariique subscriptione Brugis die et anno, fecimus et jussimus. Datum

ibidemque pontificalibus induti cum

rainistris et

quibus supra,

et

signatum

de mandato Rmi.

domini

prsefati,

Arnoldus Stalpart Secretarius.

vins lumine, prsesente clero ac honorabilibus frequenti populo, in theatro infra nominatis, et ejusdem ecad hoc ante summum altare chori
clesiae

erecto,

decantato prius

hymno

Veni,

ACTA ANNO MDCXLIX.


Die Jovis 14 Octobris.

Creator Spiritus

jussimus ad nos adferri anti-

quam capsam
natiani,

seu feretrum Reliquiarura S. Doadin medio dicti chori ante nostrura

5 Domini
r "'"
l:

in

Actu solemnis translationis Reli.

visitaventura expositum, quod praevia diligenti debite occlusum, apertoque de tione reperiraus

Brugensi,

mMU

nuiarum S. Donatiani in choro per R. D. Deca^ * , t> interrogati ad mstantem requisitionem K.

mandato nostro

dicto antiquo feretro

reperta

num

consenserunt, ex Doraini Episcopi Gandavensis particulara articuferetro S. Donatiani reservari Rmo. Dolarera ex ossibus ejusdem S. Patroni,

figufuit in eo parvula cistula eburnea, pluribus facta, appensa ris de historia Genesis affabre manuclavi ad annulum argenteum per raodum
brii

mino Episcopo

proedicto

gratitudinis ergo do-

erat

supra dictam cistulam affixum, quae clavis ad involuta pergameno, ad quam cistam

nandam

et

insuper aliam partem


in capite

earumdera
argenteo S.

latus in fine erat sera,

qua

cistula

cum

eadera

Reliquiarum recludendam

clavi aperta, lectis prius alta voce

tribus litteris
scriptis

Donatiani deferendo in processionibus, quando non erit commodum gestare feretrum.

in

eadem

introclusis in

pergameno

cum

extraxiuna chartacea, praesentibus transfixis,

Reliquiarum Sequitur copia actie translationis


S. Donatiani

mus ex eadem

cistula

eburnea

magnam partem

ex antiquo feretro in novum hic registrata ad futuram memoriara.


gratia Antonius Triest Dei et Apostolte sedis

minora calvariae, et alia plura ossa majora et rubro nitide involuta, p.ti S. Donatiani, satino
et inter

duas culcitras hactenus in eadem cistula


asser-

518
FX nEGISTRO ACTOUI M
I

VISITATIONES RELIQUIARUM

S.

DONATIANI EPISCOPI.

asservata. ea q ue discoopeHa.
ta,

etinteg^
in alio

\nn

DRUCENSIS

et

exposmmus omnibus prasentibus veneranda calvarise partem separaexhibuimus ac p.tam

clero. canonicis, ac reliquo ejusdem chori

^I^^^l^Z^
:

tim in corporali
corporali

mundo etiam mundo

et reliqua ossa

do- qnam rc/i8 R.dis admodum patribus, ac dominis yioso clero, Zype S. Andreaj prope Brumino Henrico Van
gas, domino

simul juncta

decenter

Nicolao

Van Troostenberghe

S.

prsesentia nomanibus nostris involvimus. et in curavimus filis lysstra eadem corporalia consui

Bartholomaei de Eechoute intra Brugas respective abbatibus,

R.do admodura ac
J.

nobili doraino

un byssiIS?

sinis,

II

excepta parte spinae dorsi, quam p.ti petiadm. RR. D. Domini decanus et capitulum reerunt reservari, et per nos parvae capsulae,
*

Jacobo de Berneraicourt

U.

licentiato colle-

giatae ac parochialis ecclesiae


sis prseposito,

B. Mariae Brugen-

R.do doraino Joanne Le Monier


officiali

Donacludenda3 in capite argenteo ejusdera S. eadem ecclesia, includi, atque insuper


tiani in

J.

U. licentiato,

et canonico

ecclesiae

particula articulari, ad

quam

eosdera

RR. DD.

cathedralis S. Bavonis Gandavensis, R.dis patribus P. Joanne Pypenpoy priore, et P. Guillelrao

de clero ejusdem

ecclesiae, aliosque notabiliores

prsesentes tam ecclesiasticos

quam seculares ad os-

culum dictarum sacrarumReliquiarum ante summum altare p.ti chori per ordinem admisimus.
ni
lln-i

Van Haecht procuratore Carthusianorum Brugensium, P. Hermanno Prevost priore, et Alberto Van Watervliet religioso Ordinis Guillelmitarum conventus Brugensis, P. Francisco de Schryvere priore, et P. Jacobo Reyssens Ordinis S. Dominici conventus Brugensis, P.

rnniiiin -11111 repnprxst nlniii

7 Postmodum omnes easdem Reliquias dictis duobus corporalibus inclusas simul junximus, et
in

Mar-

ii: i,

tibns

iX

novo serico rubro


:

filis

sericis

ejusdem coloris

tino

VanVennepriore,

et P. Cyrillo

Van Veken

seculari

involvimus

denique idem involucrum inclusimus p.ta3 cistulae eburneae, (quam praevie juxta praescriptum Pontificalis Romani una cum capsula lignea,

concionatore Ordinis Carmelitarum reformato-

rum conventus Brugensis,

P. Athanasio Alleys

guardiano, et fratre Christophoro Mussel religioso Ordinis Recollectorura conventus


sis,

rubro

fluello

circumdata, ac p.to

Brugen-

novo feretro majori argenteo benediximus) una


cura praesentibus nostris litteris, aliisque, prout

P. Andrea a S.

Maria priore,

et patre Julia-

no a Sancto Petro lectore Ordinis Carraelitarum


discalceatorum conventus Brugensis, et
norabilibus viris cleri Brugensis.
aliis

pr^fertur, transfixis, inter duas culcitras,


satino rubro ab
ctas,

ex

ho-

una parte, et albo ex

alia perfesigillo

eamdemque cistulam apposito nostro


Acta fuerunt haec
in

9 Praesentibus etiam nobilibus


bus viris ac dominis
raino
litari
:

et honorabili-

stcuti tt

cx

ab

utroque latere in cera rubra impresso impo-

ExcellentissiraoviroacDoStrossii

nobilium or-

dim
v
1

ijiiam-

suiraus.

choro saepedictae

Alphonso marchione
suoe

a concilio

ini-

'"' 11

"^

'

ecclesiae cathedralis S.

Donatiani Rrugensis, an-

Ma.tis,

et
;

superintendente militiae
nobili

no, mense, et die, quibus supra; praesentibus in

provinciae

Flandriae

domino Francisco

eadem solemni translatione admodum


noCarolo Van den Bosch,
ecclesise
J.

reverendis
:

ac venerabilibus Dominis, videlicetnobili

Domip.t

Van Haveskercke toparcha de Watervliet, ac Magno Baillivo civitatis Brugensis et territorii


Franconatensis
;

U.

licentiato,

nobili

doraino

Andrea de

la

decano, capellano oratorii capellaB sua?


et

Coste toparcha de Straeten burgimagistro priraario Brugensi


;

Ma.tis catholicaa in Belgio,

uno ex

vicariis

nobili

domino Alphonso de Gras

vacantis episcopatus Brugensis, nobili

Domino

toparcha de Bouchoute burgiraagistro comrauni-

Antonio a Burgundia juris canonici

licentiato,

archidiacono, etiam uno ex vicariis vacantis epi-

Brugensis nobili domino Ludovico Van Haveskercke barone de Wynghene, burgiraaginatis


;

scopatus

Brugensis,

Domino Bartholomaeo de
domino Huberto
Do-

stro communitatisFranconatensis; nobili doraino

Crits S. T. licentiato, cantore,

Ludovico

Van Haghen
;

equite aurato, toparcha

Waghenaers
liano

S. T. licentiato pcenitentiario,
'

de Lembeke

nobili Doraino
;

mino Xpiano

Van den Berghe

S. T. licentiato,

rasola de Ognati equite

nobili

Marco Alberto T'adomino Francisco


Franconaten-

domino Petro Knudde, domino Petro Van Volden, nobili domino Joanne Theodoro Schotte S.
R. E. protonotario
J.

Rorgeley burgimagistris
sis
;

territorii

nobili

domino Alexandro de Meulenare ex;

U.

licentiato,

domino AnJ.

consule Brugensi

drea Dath, domino Bernardo

Van Thienen
S.
J.

nobili domino Petro Ulrico de Haudion de Giebrechies, et in praesentia pluri-

U.

licentiato,

domino Arnoldo Crabeels

Th.

morura aliorura

R.orura

atque honorabilium

licentiato, nobili licentiato,


riis

domino Petro Courtewille

U.

utriusque ordinis virorura, in quorura


fidera ac testiraoniura

ofnciali Brugensi, etiara

uno ex vica-

has litteras propria


sigillo

omnium manu
ac se-

vacantis episcopatus Brugeusis,

domino Ze-

signavimus. nec non majori nostro

gero

Strymersch, domino Caesare


J.

Van NieuDe
U.

cretarii nostri signatura comrauniri feciraus. Si-

burch

U.
J.

licentiato,

nobili

domino Eugenio

gnatum
m

erat

Antonius episcopus Gandaven:

De Vicq.
Meyere
J.

U. licentiato, domino Donatiano

U.

licentiato, doraino Frederico Ille-

werve, domino Joanne Baptista


licentiato,

Van Zype

J.
J.

de mandato perillustris ac R.mi domini episcopi P.ti P. Simon secret. Appensumque erat magnum sigillum ejusdem

sis, et

super plica

licentiato,
lylcris.

bili

U. domino Antonio Van Warabeke, nodomino Joanne Sucx J. U. licentiato Pbris,*

domino Alexandro de Meulenaer

R.mi domini
scriptum erat

in
:

cera rubra impressum.

Infra

nobili

domino Conrado Antonio de Haudion


,

J.

U.

concordat haec copia cum litteris originalibus. quod ego infra scriptus Secretarius R.mi domini episcopi Gandavensis
attestor

Hcentiato, diacono

nobili

domino Joanne Ba-

et signatura

P. Siraon secret. -

10

DIE DECIMA
10
pars
i
i

QUARTA OCTOBRIS.

510

De

reservatis parte spime dorsi et particula

articulari

habes

sequentem

actum

capitularem

iii

umdetn

incliiditw
cnpiti nrgi /:h o,

Declaravit R. D. decanus, quod juxta hesternam resolutionem in choro reservata sit ex feretro S.

ANNOTATA.

Donatiani pars spinne dorsi reponenda

in capite

argenteo ejusdem S. atque etiam particula articularis donanda R.mo Domino Antonio Triest,
episcopo olim Brugensi, nunc Gandavensi
ni resolverunt, fore
:

est, tractaverc

a De hisce Belgii tumultibus concinne, ut notum Famianus Strada Romanus e Soeminentissimus cardinalis Bentivoin Belgio legalus
:

domi-

cietate Jesu, et

requirendura P.tum

R.mum

glio pontificius

hic Italice ille

dorainura, ut earadem partem spinae dorsi digne-

autem Latine, quos etconsulere


b

poteris.

tur includere P.to capiti argenteo


ris inclusis.

cum

Quam

sortem

in

iisdem

Belgii

motibus subie-

suis litterit

prout hodie
eidera

fecit, et

P.tam particudonarunt,

Brugensis

civitas,

nemo

facile accuratius expli-

lam articularem
causas.

R.mo domino
translationis

carit,

quam Carolus

Custis, plus semel a nobis in


citalus,

Commentario prxvio

lom.

III Annalium

ad decretis desuper litteris opportunis sub sigillo


Actus
autem
partis spinx
dorsi in caput arijenteum hujusmodi
est

Brugensium
c

fere ab initio.
fuil

Peracta

hxc reconciliatio Tornaci 22

Mapu-

Antonius
ii,

verum an 25 ejusdem mensis Brugis

fuerit

Triest

Dei et Apostolicae Sedis gratia pridem

blicata, dubitare

me

facit

idem Carolus Custis, eo


innuat,id fainsi-

Brugensis, nunc Gandavensis episcopus, notum nunc facimus, quod nos sede episcopali Brugensi

quodpag. 133 tomo

citato satisaperte

ctum fuisscdie piwccdenti. Malim mhilominus


d Bellicam
tholico rege in
liujus virtutcm,
el

vacante ad instantiam

admodum

R.dor. Domi-

stereaitm huiccapitulari, utpotecodemannoconfecto.


prxclare pro ca-

norum decani

et capituli ecclesiae cathedralis S.

Donatiani confessoris pontificis per nos in liesterna solemni translatione omnium Reliquiarum
S.

Belgio gesta fuse loquuntur auctores

citati liltera a, et

AnnalUlX

posteriores plurimi.
I

Donatiani desumptam ex

cistula eburnea, in

e Ilas Commentaru pr,rvu


{

num. G edidimus.
mentio,

quaeaedem Reliquioe fuerunt reclusae, die dataj praesentium inclusiraus huic capsuloe quadratae,

Ilic
:

sulniit

ecgraphum nostrum sequentem nocujus infra


et
fit
i.

tam

Argenteum feretrum,

eamdemque capsulam fluello rubro circumdatae, ejusdem S. etiam reclusimus in capite argenteo
Donatiani'.
in choro et processionibus publico exponendo, in quorum fidem praasentes cultui nostro et propria raanu signavimus, ac sigillo

(factaque a nobis fuit num. 7

Commen-

tariiprjvn,

duabus, de quibus

littera pi\rce-

denti Reliquiarum translationibus) jussu et raan-

dato statuum generaliura

qui propria authori-

tate usurparunt et occuparunt

regimen

et

guberaliis

secretarii signatura

muniri fecimus in ecclesia

naculaharuminferiorum regionum, una cum


ecclesise jocalibus, (monilibus,

cathedrali P.ta anno Domini

mdcxlix mensis

gemmis, aliisque

id

genuspretiosisornameiilis) ablatum fuitanno 1579,

Octobris die decima quinta.


el

altern do-

no daturepi '
scopu
vensi.

articula11 Sequitur actus donationis particuLr modum ejriscopo in hunc ris, (acti Gandavensi
:

capitulo frustra se opponente et contradicente,

prout latius constat ex registris capitularibus.

Ganda

o-Non amplius reperiri


ris

id hodie, testutur in litter

Decanus
Donatiani

et

Capitulura ecclesiae cathedralis S. Brugensis notum facimus quod sacra

ad me datis archipresbyti

Brugensis, undeetpu-

tatur dispamisse ob similem

temporum iniquitatem.
atl

nostrae affiparticula articularis, cui praesentes praevia nostra resolutione per fuerit ex

h Fnbncis ecclesix aliisque


tibus prxfecto.
i

capitulum spectan-

guntur,

R.mum
nunc

Brugensem D. Antonium Triest pridera hesterna soGandavensem episcopum in

Consule Carolum Custis tom. III pag.

199

et

sequenti.

Reliquiarum S. Dolemni translatione sacrarum


patroni nostri natiani confessoris Pontificis, et

tiano, vulgo
1

k Forte majoris ac ita cognominalx a S. DonaSt. Donaes.


:

desumpta ex theca seu cistula eburnea, in qua eaedem sacrse Reliqui fuerunt reclusae. Quam
sacram particulam articularem P.to R.rao Domino Antonio Triest de ecclesia nostra optime
merito gratitudinis ergo donavimus per prsesentes
sigillo

Filio Hcnrici I.

Hic

el

Rabodo, Radbodus, Rabodus, seu


dietus, episcopus erat
ilia-cesi

Raboldus a nonnullis
magensis
et

Novio-

Tornaccnsis, in cujus

tunc

Bru-

et donaraus

gx

erant.

nostro ac secretarii signa-

n Nonne ipsomrt Jerosohjmilano


o

Octobris tura muniri fecimus anno 1G49 mensis 15 Porro ecgrapho R. D. Caytan, quo in
die
p-

Eic

Tpris ob

necem S. Caroli Boni Flandrix

comitis in furcam actus est, anno, ni fallor, 1127.

subduntur hac Appendiee usus sum, hxc

p Prxter particulam articularem, episcopo Ganalterum S. Donatiani pignus davensi c<mcc\sam


,

Facta collatione cura Originali a concordantiam attestor hac 30 1791 de manmensis Novembris
dato Reverendorum admodum
ac

Insulas translatum lego, ulnam

videlicet-i

Arnoldus
de

enim Rayssius
collegiala
i>

in

Hierogazophylacio Belgico,
Petri
Insulis,

ecclesiaS.

pag.

-12-i sic

Praeterea os majus cubitale, vel

ulnam

Vtmerabilium Dominorum Decani etcapituli Ecclesi Cathedralis

S. Donatiani Brugensis.

S. Donatiani, quondam Remoruin archiepiscopi, praebef videndum argento tectum, insigniquearte formatum brachium. A Domino Doraessent hu-

jus
J.

ffidis
*.

thesaurario et canonico venit olim id

Herdies Can. Secret.

munus

DE

ACTA SANCTORUM.
520

DE S. FORTUNATO

EPISC.

CONFESSORE

TUDERTI IN UMBRIA.
COMMENTARIUS PR^VIUS.
episcopatus
obitus

AUCTORB
S. D.

Sancti

memoria

in Martyrologiis

natalesolum
:

reliquiarum translationes

antiquus cultus.

ANNODXXWII.

rrv apud Tibcrium


est,

\udertnm, Italis Todi, antiquUsima

Umbrix
vix pot-

(lumcn civitas

tftci

usque adeo pereximia mox hujus Viri sanctimonia in episcopaut enmdem Roma dein reversum
motus,
lis

quanta cum magnificcntia splendoretranferri


viderit

curx

coadjutorcm elegerit.

que arnw 1596


Sanclus, <;;;;,;;',;;;;"'

sacras

Romanx et quinque caditum exuvias, videlicet SS. Calisti apiscopoDignec virginum, SS. Cassiani et
rum ma rtyrum
et

^ Rerit autem Tudertinam ecclesiam S. Cali- ac Tuderti"'' " clesist kcm ab anno 5^4 usque pra ec tus, stus ejusdem Jacobilli calculo j
,

qua impead annum 528, ea nimirum tempestate,


rante

Vsuardus,

S.

Fortunati Tudcrtini quonillu-

Justiniano

et

sedente

Felice

IV,

Gothi

dam

antistitis.

El quidem S. Romanx vitam

Ariani cxtremum Italix minitabantur

excidium.

stravit

Bollandus ad diem

xxm
;

Fcbruarii;
;

S.

Anno

ilaque 528,

mox nempe

ut Calistus

ad ccelum

Dignx

Sollerius ad diem xi Augusti

S.

Cassiani

evolavcrat, in episcopatum successit

Fortunatus, qui

Boschius ai dicm xni Augusti

S. Calisti idem

supcrest S. Forad diem xiv Augusti. Solus itaque quo modo agendum. De hoc Sancto antunatus, de
tiquiora Martyrologia
,

eamdem ecclesiam novem omnino annis nempe ad annum 537 sajiclissime gubernavit, tanto in dxmolegiones potitus imperio, ut integras nonnumquam
obsessis fugaret nes, tcstante id sancto Gregorio, ex

si

Usuardi excipias, silent


Gregorii Dialogis

omnia, nec aliunde, quam e S.

corporibus.

Htec

licet

ex Actis edendis lectori mesilet

videtur, quod hunc Usuardus quxsiisse vel idcirco Gregorianis c.umdem annuntiet verbis propemodum

lius innotcsccnt,

unum tamen, quod


est

Gregorius,

prxtercundum non
nis

perquam

felix sane Tuderti-

neque

aliis

fere

quam Usuardinis Martyrologium


usum Sanctum hodie
sic celebrat
:

Miraculum. Anno enim

a partu Virginis

537

Romanum

verbis

(prout Possevinus et ex eo Jacobillus, aliique pas-

Tuderti Sancti Fortunati episcopi, qui (utbeatus

sim scribunt, constansque apud Tudertinos fert tradilio) Gothi, vaslatis

Gregorius refert) in effugandis spiritibus

immun-

jam, Arianxque
locis,

heeresis labe

C
r Pictavis
I

dis imraensae virtutis gratia emicuit.

cotispersis variis per Italiam

Tudertum ar-

2 Plura de

eo Ferrarius in Catalogo

Sanctorum

ctissima premebanl obsidione,


sul pro civitatis

cum Sanclus Dei prx-

//</.'.,

Italix e Gregorii prxserlim Dialogis, estque unicus

sux incolumitate ccclum inclamans


:

omnino Gregorius,
stis posteritati

cui,

quidquidde Sancti hujusgeacccptum referri debet


;

Gothos obsidionem solvere mirabilitcr coegit


jus beneficii gratam

in cu-

innotuit,

agit

memoriam Tuderlini quotannis

autem de
ea,

eo

Dialogorum Ub. icap. x,


,

testatus illic,

29

Junii,

testantibus id

mox

dictis

scriptoribus,

qux

refert

sese

partim a Juliano ecclesix de-

Vesperis de hoc Sancto in ecclesia ejus nomini dicata solemniler decantatis,

fensore, qui S.

Fortunato intima familiaritate con-

solemnem instituunt prodie,


uti

vixerat, parlim a sene

quodam Tudertino, qui cum-

cessionem, non quod

eadem hac

quod erronee
Possevinus
et

dem apprime
quod
e solis
et

noverat didicisse. Caput hoc integrum

putat Jacobillus, scd sequenti,

Sancli Miraculis constat


,

descripsere
in

Ughellus recte habent, civitas a Gothis liberata

sit.
,

Surius

Lippomanus
redegit
;

Petrus de

Natalibus

4 Porro

his aliisque signis ac prodigiis clarus,

llVUS c i
'"''

n ,s

compendium

asl

plurima ad Sanctum
Possevinus
,

illu-

cum
nus

gregi suo per novennii spatium cunctarum vir-

['JJJ?."

strandum addidere

Jai.obillus et

quopag.

tutum exemplis prxluxissct,


meritis

rum quidem
340

prior tom. II Sanctorum

Umbrix

ad ccclum

demum anno 537 plefelicitcr emigravit. Diem


Ferrarius roOctobris, quo,

e Leclionibus antiquis Mss. in episcopatu Spoet

obitus licct Possevinus, Jacobillus et

letino, quibus

Lectionem

Ofjicii
et

Tudertini de S.

tunde assigneni

decimum quartum
teste,

Calisto S.

Fortunati dcccssore,

Ughellum

adsti-

eodem Jacobillo
que
diojccsi

in Tudertina civitate, hujuscolitur,

pulari video,

Sanctum hunc

e Piclaviensi Galliee
uti

ritu duplici

hanc tamen diem

oriundum

tradit civitate,

quem,

mox

citata

Tu-

Sancto postremum revera fuisse, affirmare non ausim


;

dertina Lectio habet, e Galliis

Romam

forte sacra

ctcnim quamvis

Usuardus eumdem hoc die


?iisi e

limina visitandi gratia proficiscentem S.

Calistus

antiuntiet,
logis

quandoquidem non

Gregorii Diaut

Tuderlinus lum temporis antisles hospitio excepit,

tempus nullum exprimentibus ab Usuardo,

supra

DIE
mpra
vidimus, in Martyrologlum

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
t

521
ACCTORB
S. D.

suum indeque
videatur,

in

Romanum

hodiernum Iwc

die

illatUS

id

rosimilius fuisse, disCO

truncum veNicolao Armato deposUum est t jam rul anc Chronico Sigeberti
:

non alia ratione factum putes,

nisi

pro mcro Usuar-

num 9G9

di arbitrio, more, ut Sollcrius observat,

receniwnQregorii

episcopus Ottonem

Mctcnsium etenim hoc anno Theodencus imperatorem stbt sangutne junin

hus etiam

usitato,

ut

Sanctis

nempe

in

ctum per triennium jam


mitatus
.

Italica
inter

expeditwne co-

Dialogis sine natali die repertis diem


bitrarium. Asserit vero

tribuant ar-

Metas

reditms,

alia

qu* secum
,

UghcUus
Julii,

S.

Fortunatum

Stgebertus asportavit, Sanctorum corpora recenset


et illud S.

decesskse pridie Kalendas

eadem nimirum
fu-

Fortunati, Tudertini episcopi

et confes-

He qm apud Tudertum

hujus Sancti precibus

soris,
toto

quod tamen de quadam

corports parte, non de

hausegati sunt Gothi; verum unde h*c Ughellus Sotlerius noster, rit, assequi non valeo. Dubitat

num
gusti

forte

haud credant Tudertim Prigesimam Aufuisse, eo

hquet. intelligendum esse, e dictis satis superquc Theodertcus saSubdit dein idem Sigebertus, quod Vincenttt cra illa pignora collocarit in ecclesia S.

diem Sancto cmortualem

quod hoc

Marlyris,

quam
obiter;

recenter in insula urbis MetensiS

recoli observet die solemnius festum ejus ilndem

Caaut

exstru cerat.

stellanus-

sed

cujusmodi h*c solcmnitas


Possevinus
et

sit,

auo

instituta fine t alte silent

Jacobil-

ku

mde

et

nos silere hic


,

malumus, quam temere

quidconjicere
ejus Reliquias in ecclesia sui no
iii

demum modo ad laudandum Possevi- no 1580 num redeamus, qui ita pergit Ubi. nempe sub ara semper majori supradict* ecclesi* jam posita usque ad multa cum devotione culta fuerunt
7

<m-

E*C

at

Fortunati sepultnm tradit PosseCassiani; Javinus ibidcm Tuderti in ecdcsia S.

5 Corpus S
autem

annum mdlxxx,

quo,

diruta,

eo

quod majorem

in is

cundi

cobillus

in

cathedrali.

Verum

dixerit utcr-

tas,

aue
teste

modo cathedralis Tuderli ecclesia, qux IwcUe,


Ughello,
sub nomtne Annuntwtionis

ut novacombasilic* partem occuparet, veteri ara, erigeretur, inventa sunt vnbi die demodiore loco corpora, cima tertia Decembris quinque Ma sacra
in quatuor thecis
lapideis,

B.

Ma-

ferreis plumbeisque la-

rw

fuerit

Cassiani Virginis dedicata est, id temporis S. traditque, Ututest, pergit dein Jacobillus,

minis mumtis, bene conservatat intra vetusttsstmum

plumbo sepulchrum, cum sua quzlibet epigraphe,


incisa; atque h*C
ris antiquior erat,

honorem satis aliam haud diu post in hujus Sancti Fortuhonorificam constructam esse ecclesiam, S.
corpus nati deinceps appellatam, in eamque, Sancti

quidem
ita

S.

Fortunati, quse c*te:

legebatur

H*

sunt Reh-

S. translatum esse. Destructam vero prius fuisse


Cassiani

qui* beatissimi Fortunati episcopi et confessons dccviii. Subnexum hunc annum illum esse, quo
thec* corpus inclusum
licet
est,

zdem,

et in ejus loco

prxfatam S. Fortuil-

nenw, puto

tnfictas tbti

nati excitatam

ideo

suspicor, quod Possevinus


fuit,

namque

Jacobillus alium longe

dwersum submagis ex pro-

lam, qux S. Cassiani

hodie S. Fortunati

dici,

stituat,

nempe m.

ccviii, Posscvino hic jwtius stan-

diserte scribat. Cesserat ecclesia

hxc ab

amw 1254

dum
fesso,

idcirco censeo,
ut

quod author

hic

Fratribus Minoribus Convcntualibus Tudcrti, cum Catalogo epicirca annum 1292 eamdem (htec in

aiunt (id enim ab Angclo Cesio, Tuder-

tino id temporis antistite, rogatus fuerat)

rem hanc

scoporum Tudertinorum Ms. invenissc

se

ad annum

tractarit, imo ipsemet fortasse has thecas, utpote suo

1389
nulem

testatur
et forte

WaddingusJ
collapsam
a

ob vetustatem satis hu-

tempore repertas, accurate

satis inspexerit.

Tudertini solo zquantcs,


intra

8 Porro stalim memoratus Tudertinus prxsul,


cujus
tur,

Tudertinw
prtesut ui sacristia dcpoinl;

novam, quam mox

fundamentis incepere,

cum

licentia assensuque allare

hoc deslrueba-

paucorum annorum spatium absolverunt, multo ampliorem, mvgnifxcentioremque ; eademque


altari fnvc est basilica, sub cnjus principe

antiqua

reclusis thecis inspexit

singuhrum corpora. poaccurrerat fre-

puloque, qui, ut in talibus assolet,

anno 1301

quentissimus, palam ostendit, tandemque tn sacrario,

iisdem Waddingo, Possevino;

et Jacobillo testibus,

dum novum, quod

mcditabatur, opus perficere-

Nicolaus Armatus, Tudcrtinus eo tempore prxsul,

tur, honorifice deposuit, condiditque.


ait

H*C

constare

decima nona Augusti

die S.

Fortunati corpus una

cum

corporibus

SS.

Cassiani, Calisti,

Roman*

et

28

Possevinus ex instrumento pubhco, confecto die Decembris ejusdem anm, per manum Franctsct

Dlgnx
ii

collocavit.

Astancolli, publici Tuderti notaru. Sperans


varice

intenm

rnriis Pon-

G Fxstant etiam
pag.

Pontificum bullx, inquit

procul dubio
ea

r iscopus

novam aram novumque sub

approbalas,
tificibus

120 Possevinus,

inter quas

nomuiaiim nren-

sct illas

Alexandri V, Bonifacii VIII, Urbani

VI

mausoleum ob civium devotionem brevi tempore perfeetum m, egit apud Pontificem Maximum Gregorium XIII, Bullamque
Junti sequentis anni
Boschio nostro,
latioms serics in
obtinuit,
;

corpora, et Bonifacii IX, per quas dicta Sanctorum routloquituridemPossevinus,ves^ectiwemthenticata sunt, id est, ait
tario

datam
licet

die

1581

cujus

verba a

Boschius noster in Commen-

sicuti et

time

prxvio ad Vitam S. Cassiani, agnita leginon tantum universim ut corpora Sancto-

Sanctorum corporum transCommentario prxvio ad Vitam S.

Cassiani diligenter, concinm que exhibeantur, nilul-

rumvera, et cultu digna; sed etiam sigillatim unumquodque tamquara vere illius Sancti, cujus

ominus

in gratiam \llorum t

quibus hic

Tomus ad

mauum

non

est. vel

hunc aut Possevinum ennsulere

nomen

gerebat.

Harum

bullarum duas tantummodo

sc vidisse fatetur

Boschius, illam nimirum Urbani

nimis obtingit laboriosum, compendw eadem hic repetam, ea insuper ductus ratione, quod inter quin-

VI anni 1380 et Bonifacii IX anni 1390, quas ad tom. IV evhibet Waddingus RegestO Pontificio 176 et sequenH, neque Annalium Minorum pag.
plures nobis videre
licuit.
-> .
i

que hosce Odites S. Fortunati apud

Tudertinos

fama magis

gloriosa

sit.

9 Bulla

ergo,

quam

dixi t

ita

SOtiat

Ommbus
tibus

Cum

vero Sancti corpus

utriusque sexus Christi fidehbus, vere pceniten-

Tomus

vi Octobns.

68

522
M (TOUF

DE
confessis

S.

FORTUNATO EPISCOPO.

t""""

tibus et

n ac sanct.ssnno

Sacramento refecfs. q. translatio corporum san Tudertinam eo die. qno San et Cass.an, ac ctorum Fortunati. CalM

ctarumRomana.etDign.v.rg.numexsacrs
diet ecclesi*. ubi

nunc repenuntm
novo in

^T^S n & ^^ ^, ^f
quiescit corpus S. Fortnnati q

, Pnrhiristise Euch

las sigillo suo

mnmml

eww Mi adjectacuiUbetthecxinscriH re
,

aajecia

^
.

.,

episcopi

Tuderto

et

Hic requiesclt corpus

^
Calisti

^^

,n

alnd

M.

corpus s

epis co P i

sepu ,chrnm suh prsparatum, honorifice et decenter


altari

9*
fiet

et de-

^ g~ff

.^
(fl

,,,

/-"

"<<

translat.on.s hujusmodi. inde singulis annis die

*"
Mlmmmfi*

* ^^ ^
1
,-,

um

ecc.esia exextirpatione sancteque matris

altatione pias ad

Deum

preces

***"
Mrti
*- mym,

riam omnium peccatoru

^J
/
,

Jt^ZoLm
ETEjL*
S. Fortunati educta

^
Pank*,

F, Pasoka

Jm i*
laudat, Bosckn)

fmrm* *nm

1BM

p cato

sTe x Junii
'

Mtn.xxx, Pontificatus no-

,W, M*r

no decimo. C. G.orierius.

loca Pst triumphale per urb.s

pcp.

et

to all ITO exUndtt


" a5Cet/

b lem mirifice adornata crcu.tum, (q, mcr d


populi, vlateas, domorum tecta, tabulataundantis r r ... . ,. complentis, multitudinem non rehgiosommus, gue quam augusto spectaculo horis oranino quatuor
.

B
in recens construclo
)iun
leo,

tem anno mpxcvi

tlie

Avntts.

mauso-

M
vit

10

Ffn

obBulla hxc satis qvidem mature

mue

annos usui tantummodo venit; eo P ost sedecim enim nmpe ad anm m 1590 ob civium impo-

tenuit)

ad eamdem ecclesiam rediere

ubi in pe;

prout loquitur Possevinus, reshxcdilata anlislcs protractum diu est- donec tandem Cesius accepto, ante opus partim *re suo, partim a civitate
tentiam

gma, principem ante aram instructum, elata,

cum admota
ad sequentis

custodia, ut ardent.ssim* oranium

pietati fieret satis, exposita


diei

perraanserunt usque

diem quintam Maii anni mox

dicti, feliciter

absol-

Vesperas, a triphci rausicorum


sci-

nam

hoc anno, erectojam versus

ckorum ma-

choro decantatas; quando episcopi quatuor,


licet

gnifico altari, sub eoque sacello

cum

insigni e

mar-

Tudertinus, Spoletinus, Namicnsis et

Peru-

more verskolori mausoleo, die octava Aprilis promulgavit edictum, quo

sinus,

sublatas a

pegmate cypressinas hieroquidem TuCassiani

omnem
una

civitatu et diosceseos

thecas, in novura sub altari novo sacellura singuli singulas intulerunt


:

Clerum

populwnque edocuit, sacra corpora die v


transferenda esse,
i

S.

Calixti

Ma
quem

prsscribens
vellet.

modum,
Ast fama

dertinus,

S.
et

Fortunati Spoletinus, S.

Kac solemnitate servari

Namiensis, 14
stente

SS. Dignx

et

Romanx

Perusinus.
assi-

longe hxc iixcesis provincisque Tudertins limites


a

Ibi continuo, pergit Boschius,

coram

condiU
*

ab Urbe

ipsa, aliUque Italis civitatibus lo-

cum primoribus

urbis gubernatore in alias

cisque tantam excivit populi multiludinem, ut prsstituto

totidem capsas ligneas plumbo, ferro. stanneis-

diev Maii,

testante

idpag. 129 Possevino,


numeraret hominum

que cum episcopi tum populi Tudertini

sigillis

Tudertum quadraginta
millia, ad spectaculum

circiter
)ioc

communitas, inclusa^ atque


intra raarraoreura

ita

deinde in forulis
,

incredibili

cum

devotione

sepulchrura lapideis

opere

C
magnifii
i

concurrentinm.
n-

casmentario firraissiraoque alte obstructis, contumulatae fuerunt, et raausolei fastigio desuper

11

Tudertini veropost hoc pontificis sui edictum

tissbnoappa-

^.^

^^^

mornti>

aratum longe, quamspera:

imposito coronata^.

Ad

dextram versus campanile

verat Cesius. splendidiorem instituere

erecti

enim

posita est hierotheca S. Calixti, dein S. Fortunati,

per urbem tHumphales arcus, poetica Italorum arte

super quam,

ait

Possevinus, plumbo incisa generalis


:

mire condecorati
//.

inslructa pretiosioribus

ornamen:

hsec legebatur inscriptio

i.iiipla, palatiaque ac

domus prxcipue

compita
rite

et platese,

per

qux designata
in

erat processio,

Cleraente VIII. Pont.

Max. sedente.

mundata omataque;

tantum ut hxc solemnitas


civitati
:

partim episcopo, partim


citer

constiterit sex cir-

Anno

Doraini

MDXCVI.
,

v Maii Angelus Cesius

scutorum millibus

unde haud immerito sane

episcopus

Tudertinus

Cam

Apost.

clericus

totam hnjus apparatus seriem posteritati tradidit


laudatus ssepe

prassid. Reliquias SS. Cassiani et Calixti

Mart.

Possevinus, ad quem curiosum Le-

et S. Fortunati Conf.

Tudertinae ecclesiae epi-

ctorem,
erit

si

velit,

remiltimus;

ac

nostrum interea

scoporum, ac SS. DignaB et Romanae Virg. conditas sub altari majori, in


sito; sedente Greg.

prxstitum Sanctorum corporibus cultum consi-

medio

fere hujus eccl.


xiii

derare.

XIII. Pont. Max. die


in

denuo

in pt
it
t

dsac
gniltt,

12 Die quarta Maii


luslrissimus Cesius

sev pridie

translationis il-

Decemb. mdlxxx inventas,


collocavit.
f%

hoc sacellura a se

o-

coram serenissimo urbis guber-

constructura, solerani ritu transtulit, et decentius

mitorc Jonnne

Cnrolo CnppcUu, muijistratu, ac po-

puh

lustravit denuo, recognovitque, ut ait Posseviet in

Locus

sigilli episcopi

Tudertini.

nus, sxpe diclas sanclas Jteliquias,

quatuor thcsingu-

15 Vix

differt recitata inscriptio

ab alia ejusdem
insculpta.
Ceete-

cis cypressinis, intus serico obductis, reclusas

Cesii jussu

marmori

in

eodem

saccllo

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
prxsul
Cesius

523
habeAIGTORE GREGORIO
HAGlfO.

A
qnibusdam
alio ante translatis.

Cxterum
in

quid

illustrissimus

hic

nurura nobilis in vicinis partibus Tusciaa


bat
:

horum Sanctorum decus gregisque sui salutem qusque in ejm laudem porro operatus fuerit
,

qua3 intra breve terapus,

quo

filiura ejus

viri quique speclatissimi profunderint elogia

facile

quisque agnoscet, cuiPossevinumhacde reconsulendi

dedicatioacceperat, cum eadem socru sua ad martyris fuerat invinera oratorii B. Sebastiani die ad tata. Noctevero eadera, qua subsequente

otium tempusve

fuerit.

Nos

vero ut alias

quasdam

Sancti Reliquias indagemus, redibimus ad Jacobillum, qui subdit in fine, quasdam anno 1583 inventas atcjue recognitas esse in

dedicationem praedicti oratorii fuerat processusese ra d, voluptate carnis devicta, a viro suo
abstinere non potuit.

Cumque mane

facto con-

majori basilica Cantazain ec-

scientiam deterreret
tio,

perpetrata carnis delecta:

rx

in ulteriori Calabria,

qnasdam asservari

clesia
cti

Andriensi regni NeapolitaniacinhujusSanhonorem varias dedicatas esse ecclesias ; prxser,

plus

processionem vero imperaret verecundia erubescens vultum hominura, quara Dei ju-

diciura metuens. cura socru sua

ad dedicationem
quisB

tim

inquit

in

territorio

Tudertino, Spoletino,
et

oratorii processit.

Mox

vero, ut reliqui * S. Se-

Ternii seu Intcramme, Assisii

Ilispelli

unde

cultum celebersatis concludere licet, Sancti hujus


1

eambastiani martyris/" oratorium ingressi sunt, spiritus matronam g raalignus

f g

dem

praedictam
et

Nota 28.

rimum

esse

'.

arripuit,

coram omni populo vexare

ccepit,

ejusdem vero oratorii presbyter,


nus sindonem

dum eam

vehe-

mentissime vexari conspiceret, ex altari protitulit,

eamque

operuit.

Sed et hunc
ultra

similiter repente diabolus invasit.

Et quia

VITA SEU POTIUS MIRACULA


Magno Dialogorum
cap. x.

compulsus vires voluit quidquam praesumere, vexatione - quid c s noscere in sua est et

*"

esset.

(tsmonum 2 Hi vero qui aderant, puellam in manibus legionevi. ex re- atlero peltit ex oratorio sublatam, ad domurn propriam unum veportaverunt.

Auctore

S.

Gregorio
lib.
i,

Cumque hanc antiquus

hostis

propinxatione continua vehementer attereret, amantes, et amando perqui sui eam carnaliter
raasequentes, ad obtinendura salutis reraediura funditus extradiderunt ut ejus animam
leficis

Ex

Trimestri quarto Laurentii Surii

cum

aliis

collato.

temtinguerent. cujus carni magicis artibus ad prodesse conarentur. Ducta est itaque ad
pus
fluvium, atque in

aquam mersa

ibique diutius
,

incantationibus agere malefici moliebantur

ut

diabolus exiret. Sed rairo is, qui eara invaserat, perversa oranipotentis Dei judicio, dum arte

CAPUT UNIGUM.

unus ab ea

repellitur,

in eara subito legio h in-

travit. Coepit

ex hoc

illa tot

motibus agitari, tot

SanctusFortunatus obsessosadcemonibus
liberat
:

spiritivocibus clamoribusque perstrepere, quot tenebatur. Tunc inito consilio, parentes ejus bus

cceco

visum restituit
:

equum

rabiclum mitigat
divinitus

quemdam Gothum percussum sanat mortuum


:

su perfidi culpam fatentes, hanc ad venerabilem Virum Fortunatum episcopum deduxerunt, multis se eique reliquerunt. Qua ille suscepta
:

diebus ac noctibus in

orationem dedit. tantoque

corannisu precibus incubuit, quanto et in uno


invenit. pore contra se assistere legionis aciem Quam post non multos dies ita sanam atque in'

resuscitat.

alii

cum

columera reddidit, ac
Sanclus mullere
<

si

in

ea jus proprium dia-

^Tenerabilis quidam vir

in

Tuscia3

partibus

fuit

Fortunatus noraine, Tudertin* anti:

stes ecclesise

qui in efifugandis spiritibus a ira-

terapore bolus nuraquara habuisset. Alio qucque oranipotentis Dei Faraulus, et ex obipotentis idera Vir, exsesso quodara homine immundura spiritum
cussit.

mens virtutis gratia pollebat, ita ut nonnumquam ab obsessis corporibus legiones daemonum
intentus, obpelleret, continuo orationis studio

Qui raalignus spiritus

cum
*

vesperacente
cerneret,
lllilllS

jam

die secretam ab

omnibus
esse
,

horam

homi-

peregrinura querapiara
ccepit civitatis

simulans, circuire
:

jectas contra se

eorum

multitudines superaret.
fuit Julianus, nostrae

plateas

et clamare
:

Virum

Hujus Viri familiarissimus


b

ecclesi defensor

b,

qui ante *
est.

longum tempus

in

Supple non

hac urbe defunctus didici relatione quod narro


illius

Cujus ego quoque hoc


:

ecce quid fesanctum Fortunatura episcopum peregrinura hominera de hospitio suo expucit Quaero ubi requiescere debeam, et in civitate lit.
:

quia saepe gestis

ejus

non invenio. Tunc quidara

in hospitio
:

cum

usu

c familiaritatis

intererat, ejusque post

memoriam ad instructionem nostram,


dulcedinem in ore retinebat.

quasi favi

qui uxore sua et parvulo ad prunas sedebat etquid episcopus ei fecerit, vocem ejus audiens,
requirens, hunc invitavit hospitio
:

Matrona quaedam

sedere secura

juxta

524
AUCTOKF.

MIHACULA

S.

FORTUNATl EPISCOPI.
D

GRSGORIO MAGNO.

orbato/ttiser, vel

quem

ipse susceperit.

ve.

CXCOVisinn,
siimtntt ni.

quem episcopus expulit. agnOTlt d.cmus. 3 Petm Quidnam hoc esse


:

t
,

o -

cidendi

ausum

in ejus

hosprho ant.quus

ost

^ ^r^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^ * ^ ^^

qua
illius
i J
,

Miracula
.

et de ,d

vjr

r, ]el it>

in .

Nam

Petre, viden^r

Z: .

pus tuum tenebrosum

M^
erit
i.

^-^J^E KSXES* S
e

Quadam namque

die
I

totum cor-

Quia cum perversa

venerunt ,. GoShi ju.ta Tudertinam civitatem et duos qui ad partes Ravennae properabant,

est intentio, quae praecedit,

pravum

est

omne

abstulerant, parvulos puerulos de possessione


subjaquie possessio prrefatre Tudertinae civitati
cebat.

videaopus quod sequitur, quaravis esse rectum virum, qui dura quasi tur. Ego namque hunc
hospitalitatem exhiberet, orbatus est,
tis

Hoc cum

viro sanctissimo Fortunato nun-

non pieta-

ciatum

fuisset, protinus misit.


fecit.

atque eosdera Got-

opere delectatum aestimo, sed episcopi deronam pocna subsequens innotuit, quia gatione
:

thos ad se vocari
alloquens,

Quos blando sermone


Quale vultis pre-

eorum prius studuit asperitatera pla:

praecedens

illa

susceptio sine culpa non

fuit.

care

ac post intulit, dicens

Sunt namque nonnulli, qui idcirco bona facere


student. ut gratiam alienae operationis obnubised faciunt Ient. Nec pascuntur bono, quod
:

cium dabo,

et puerulos, quos abstulistis. reddite,

mihique hoc gratiae vestra? munus prsebete. Tunc


is,

qui prior
:

eorum

esse videbatur, respondit,

'

fortc depri-

laude boni potius caeteros premunt.

Qua de

re

dicens

mimt

existimo hunc Virum, qui malignura spiritum in


hospitalitatem suscepit. ostentationem boni potius intendisse,

sumus

Quidquid aliud proecipis, facere parati nam istos parvulos nullatenus redde:

.quam operam, ut meliora, quam


vir Domini Fortunatus expulis:

mus. Cui venerandus vir blande minatus, dixit Contristas me m, et non audis patrem tuum noli
:

VI

episcopus, fecisse videretur, quatenus ipse susci-

me

contristare

nam non

expedit
feritate

libi

Sed

peret eum,
set.

quem

idem Gotthus

in cordis sui

permanens,

Pctrus. Ita est, ut dicis

nam

finis

operis
fue-

negando

discessit.

Die vero altera digressurus,


:

probat, quod
rit.

munda
:

intentio operationis

non

rursus ad episcopum venit

quem

iisdera verbis

Gregorius

Alio quoque tempore,

dum

ocu-

pro praadictis puerulis iterum episcopus rogavit.

lorum quidam luraen amisisset, ad hunc deductus, intercessionis ejus opem petiit, etimpetravit.

Cumque ad reddendum
voluisset,

nullo

modo

consentire
:

contristatus episcopus,

dixit

Scio

Nam

cura vir Dei oratione facta, oculis ejus


I;

quia

tibi

non expedit, quod

me

contristato dis-

signum Crucis
equus cujusdam
ita

imprimeret, ab eo protinus,
Praeterea

cedas.

luce reddita, nox caecitatis abscessit.


militis in

rabiem fuerat versus,


;

tiura reversus,

5 Quae Gotthus verba despiciens, ad hospieosdem pueros, de quibus ageba-

libcrtatem,

ut a raultis teneri

vix potuisset
et

sed quos-

tur, equis superimpositos


praeraisit.

cum

suis

hominibus

curaque potuit, invaderet,

eorum merabra
li-

Ipse vero statim ascendens equum,

morsibus dilaniaret. Tunc utcumque a multis


gatus, ad

subsecutus est.

Cumque

in

eadem

civitate ante

capiti extensa

Virum Dei deductus est. Qui raox ejus manu signum Crucis edidit, cunin

beati Petri Apostoli ecclesiam venisset, equi ejus

pes lapsus est

qui cura eo corruit, et ejus coxa

ctam ejus rabiem


ita ut

mansuetudinem mutavit

mox

fracta est, ita ut in duabus partibus os es:

postea mitior existeret,


fuisset.

insaniam

quam ante illara Tunc idem miles equum suum,

set divisum

levatusque in manibus, reductus

est ad hospitium. Qui festinus misit, et pueros

quem

celerrime ex Miraculi iraperio a sua vesa-

quos prsemiserat, reduxit

et viro
:

venerabili
te,

nia vidit immutatum, eidem Sancto Viro decrevit offerendum.


ret, ipse

Fortunato mandavit, dicens


mitte ad

Rogo

pater,

Quem
:

cura suscipere

ille

renue-

me diaconum tuum.

Cujus diaconus

dum

vero in precibus, ne despiceretur ejus


Sanctus Vir mediam dua-

oblatio, perseveraret

adjacentem venisset, pueros, quos redditurura se episcopo omnino negaverat, ad mediura deduxit;

rum

partiura viam tenens, et petitionem militis


et

eosque diacono
et dic doraino

illius

reddidit,
:

dicens

audivit,

munus

reciperere pro hac exhibila

Vade.
dixisti

meo episcopo

Quia malesed pueros,


inter-

virtute recusavit, prius naraque


prajbuit, et postea

dignum precium
sibi offerebat,

mihi,

ecce percussus
recipe, et pro

sum

equum, quem
si

quos

quaesisti,

me, rogo,

accepit.
tristari

Quia enim
conspexerat

non

susciperet,

eum

con-

cede. Susceptis itaque puerulis, diaconus ad epi-

charitate cogente emit,

scopum reduxit
rabilis

cui

benedictam aquam
:

vene-

quod necessarium non habebat.


duobt
ris a
I

Fortunatus dedit, dicens

Vade

citius, et

4 Neque hoc silere de ejus Viri virtutibus delis

eara super jacentis corpus projice. Perrexit ita-

abdui

beo, quod ante dies fere duodecim audivi. Qui-

que diaconus, atque ad Gotthura introgressus,


benedictara aquara supra

dam namque adductus

est

senex pauper, atque

membra

illius

adspersit.

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS

525
,\

<-

vehementer stupenda sit. Res mira, et contigit, aqua benedicta Gotthi coxam
fractura solidata est,
stituta, ut

mox

ut

ita

omnis

et saluti pristinaa coxa re:

ANNOTATA.

hora eadem de lecto surgeret


ita ccepit iter agere,

et a-

scensoequo,

ac

si

nullam

umquam

laesionem corporis pertulisset. Factumqui sancto viro Fortunato pueros

,,, est, ut

cum

Addcndum

est

immundis, seu ut alns

placet,

noluit, eos precio reddere obedientiae subjectus donaverit. His igipoena subactus,

m alignis.
b
Oftkium dcfensorum

commodum pauperum
lib.

lineprecio

iur expletis

et alia studebat adhuc senex de eo aderant, ad quos ex narrare. Sed quia nonnulli hora occupabar, jamque diei tardior

prscipU e spectaase videtur; nam


indicL XIII
,

eptstolorum

epis tola

xxix. Grcjonus Vincomalum,

hortandos

qvem
sic

prxfatus, recenter defensorem crearat, pauca


......

facta mihi auincubuerat, venerabilis Fortunati si liceat, semper dire non licuit : qu* audire,
volo>
ac defuncto
Vl '"'"

aUoquitur
.

Officium ecclesi* defensorum

commodis ut quidquid pro pauperum accipias fuerit, incorrupte et vivaa nobis injunctum
tibi

6 Sed die

alia

idem senex rem de


:

illo

magis

citer

exe quaris.
ausu
.

"*"'

mirabilem narravit, dicens


'

In

eadem Tudertina

^m

quidam, bonaa actionis vir, 'itMarcd- urbe Marcellinus qui evelus suis rum duabus auiu"- ~~ habitabat Clim UUiluua sororibus sacratissimo veipso niente molestia corporis, est. jam sabbato Paschali defunctus sperascente B esset efferendum, die Cuius corpus cum longius
:

d Proced ere apud Ambrot


,

et

Gregorium,

sGrfpTores ngmfical aliosque complures ecclesiaslkos ,

loca sacra a dire

religwnu ergo,

uti

sermone

Ambrilsil\ el saepius in Epistolis


ri potesL

Gregorii

Magm vul*
tempore
tto

Jdem auoque
;

significasse videtur

eodem

^epeliri

non

potuit.

Cumque mora

esset

TefMiani
loquitur
.

nam Epistola 2 ad uxoremcap. 4,


i

.lebitum sepulturoe, sotemporis ad explendum

procedendum
piaculo

erit,

numquam maccclesiam adire

rores eius morte ejus


tes

afflictae,

occurrerunt flen-

obveniat. gis fara iliae occupatio


e

Fortunatum: eique ad venerabilem virum Scimus quia ma cnis vocibus clamare cceperunt mundas, caleprosos Anostolorum vitam tenes, noVeni et resuscita mortuum cos illuminas.
:

Romanos pro

habuisse

posl congreSsum

quamvis licitum, testatur Hterony-

mus
bit
.

in Apologetico

ad Pammachium, ubi sw
ire

scri-

Quare Martyres

non audent? Quare non

strum Qui
functum
eisoue

mox

ut cognovit

earum

fratrera deccepit,

de flere et ipse etiam


:

morte ejus

rauher, haud dubie ingre diuntur ecclesias? Hasc percepit, quod conjugibus Sacrara Eucharistiam
ecclesiasticis est interpost opus carnale legibus

respondit, dicens

Recedite, et

hac

di-

cere nolite

contraire nullus

Dei est, cui quia jussio omnipotentis potest. Buis itaque dishominum
tristis

dictura

V ide Canonem
2
,

omnis homo de consecrain

tione dlsL

et

Mabillomum
Tom.
I

Notis ad Episto-

cedentibus

.conus

ex morte ejus mansit epiante Subsequente autem die Dominico,


lucis

lam
f

Vaselini

abbatis
in

Annahum pag.Sib.

Bollan dus

exiUentis

crepusculum, vocatis duobus


perrexit ad

5> Sebastiani die


citans

Commentario prsmo ad Vitam xx JanuarU Uc Mxraculum n:

diaconibus suis

domum

defuncti, ac-

hxc sub dit

Ne

quis autera revocet in du-

corpus jacebat exanime cedensque ad locum, ubi precfe, dedit. Expleta autem ibi se in orationem
surrexit
et

biunit

Rehquia, an ea3ne fue rint S. Sebastiani

cujuspia

Sebastiam alterius Sancti, sed ad S.


aediculum
:

juxtacorpus defuncti

sedit.

Non
:

au-

saC randum

istliic

locataB,

Zachanas

vocavit, dicens Fratem erandi voce defunctura autem ac si leniter dormiens, ter Marcelle. Ille

Papa

ita vertit

<Kvi*a Sk :a fcfif. rou <xyto,


lv
:
.

m?7

exquaravis raodicara fuisset ad vicinam vocera episcoatque ad statim oculos aperuit,


oitatus

pura respiciens, dixit scopus respondit, dicens


:

quid
:

fecisti

Cui epiille ait


:

Quid

feci?

Duo hesterno

die venerunt. qui

me

ejicientes

ex

r^ Evaojpfo iw>|Mw Sancti Martyns Sebastiam in Mox ut ReliquiaB sunt. illud oratorittm ingress Earadera pnedict raatronas est g Ugendum nurura u ti ex contextu tiquet. Sebatitamita de Voragine in I ita S.

^
,

JAmw**,

h Jacobus
.

duxerunt. Hodie autem corpore in bonura locum Reducite eum, quia unus missus est, qui dixit domum ejus venit. QuiFortunatus Episcopus in ex infirmitate convaluit, bus verbis expletis, mox credendiutius mansit. Nec tamen et in hac vita perdidit quem acceperat. dura est, quia locura,
:
:

scribit

judicio Dei S ed mox, dura incantaretur,

legio

daemonum,

sexaid est sex millia sexcenti

acrius vexare ginta sex in e am ingressi, ipsam hanc toMem cceperunt Ideo procul dubio legionem
.

da moncs prxcise completam


,

esse putavit,

quod Ro-

mauorum

legiones (uti observat

Cornelius a Lapide

ouia dubium non mortera raelius vivere, qui et cibus potuit post
est,

quod intercessoris

suis pre-

co mmentans in illud

Marci

cap. v, t.

9 Legio
:

rai-

hi

noraen

e st.

quia raulti
asi
,

oranipotenti ante mortera studuit

Deo

placere.

miHtes

mmfave
cujusdam

interpretationem non
inepti

Jacoh

^^^'Z
n
istiusmet
forte,

sumus)

tot

aliquando

dc Voragtne esse, sea

additoris,

quem

20 Bollandus Tom. 1 Januarii in Prsfatione pag. adeo namque barbarum per haud immerito carpit
;

totam fcre Jacobt

legendam nominum Sanetorum

Etymo-

5 96

;,,
Floraru
t

,,

, *-

Legit hunc fortasse auctor vcro vix ullam mereatur.


nostri Jft, 7''

- --.*- ~- ?"rss=
'

DCt D DE S.

MANECHILDE VIRGINE. a^"*"*"in

metu ac discrimine ad crucis

Hgnum

confugtsse,

**" ^toM. * &ffnnnntfat,

eoque dxmones fugasse.


1

-/m

rmMi

Fortnnatum
circumscribit.
vi. v.

xtem rf*mo-

CommenForsan tum etiam obsederunt. Vide


num.
3.
fili.
:

tarii praevii

num numero
i

Matthxicap.

25.

m
Libro

Addunt

aliqui

k SiVpmro

crucis a

primis Christianis frequcne Terlulliano

n Codices Mss. constanter legunt


diat tibi.

Ne non

expe-

tissimeusurpatum, habes
rona Militum cap. 3
:

&

de ejusdem vero efficacia in

Aqux

benedictx usum

antiquissimum

esse, et

Jtorfu.

75.

iWI flta|irta itaiHM

30

MM

><<

DE
B

S.

MANECHILDE VIRGINE
E

IN DICECESI

CATALAUNENSI CAMPANIvE GALLICiE.

COMMENTARIUS PR^VIUS.
C.

G.

I.

Notitia oppidi

quod a Sancta norainatur


:

hujus in Fastis sacris raemoria


Acta qualiacumque edenda.

cultus ecclesiasticus

Vitae institutum, jetas,

n exlremis Campanix Gallicx versus Lotha-

Fastis sacris ese concinnatis adhanc diejn inseruere


ac

memoria
!

in

'astii

Snvcix,

qus (Gallice tAuve)


_

I
cst

ringiam finibus medio fere Catalaunum inter


et

primo quidem Molanus


refert

in additionibus
:

ad Usuar-

Verodunum
et
,

itinere

ad Albx seu Albix


(Gallice VAisne) con,

dum eam

cum

brevi hoc elogio

In territorio

lioribuf, et cullus n U i
.

Axonx
., ,.

Ihic descrtpti

Catalaunensi Sanctae Manegildis Virginis. ldem


legitur elogium in Martyrologiis

dittcesi

Ca talaunensi

fluentes non

ignobile duecesis Latalaunensis situm


\

Germanico, Uni-

patronaest,

ppidumj q Uoa una cum C astro sibi adjuncto a S. Manechilde nomenclationem sortitum, (Laline)
S.

versali Gallico Castellani et

in Catalogo Generali
in suo

Sanctorum Ferrarii; Arturus


prolixius habet elogium
:

Gynxceo paulo

Fanum
S.

Manechildis (Gallice) S.

Menehoud nuncupatur. Id
aliis

Menehou aut oppidum eamdem

In territorio Catalaunensi

Sanctae Maneghildis virginis, quae fide et raente

Sanclam, qux ab

Magenhildis, Manehildis,

pura Christo deserviens ad


viara sibi

felicis

aeternitatis

Menehildis, aut paulo etiam aliler, hicque a me,

comparandam aniraum
ejus celebrant

induxit.

Memoin

communiorem nomen

istud efferendi

modum

secuto,

riam quoque

Nicolaus de Guerrois

Manechildis vocalur, in palronam

sibi a pluribus

Sanctitate Christiana

Trecensium ad annum 470,

jam

seculis, uti

ex infva dicendis patebit, adscivit,


hodieque honoratam modo

Carolus Rapinius in Annalibus Fcclesiasticis diozcesis Catalaunensis et

eamque
hic in

ut lalem ibidem
in

Lahierus.

Neque

id

immcrito

Opus nostrum,

quo quatuor modo ejus sanctx


et

faciunt

cultu

enim
et

ecclesiastico

non tantum hodie-

Sorores Pusinna nempe, Hoyldis, Lutrudis


ex iisdem omnes, ex quibus
bus
illa,

Ama

que gaudet, sed


fuit,

pluribus relro secutis honorata


dicecesi

nobilibus parenti-

quod de Catalaunensi quidem


libello,

Petrus

Sigmaro

versos,

Lutrude natx, ad dies quatuor diprima quidem ad xxm Aprilis, secunda ad


et tertia

Testenoirius in

quem

scripsit

de Vita et

laudibus S. Manechildis, Gallico idiomate Parisiis

mensis ejusdem xxx,

ad

xxn

Septembris,

anno 1632 impresso, quipenes nos

est,

evictum dat

quarta denique ad xxiv posterioris hujus mensis

dicm locum obtinuere, inferimus.

ex mandato Archambaldi Catalaunensis episcopi, quopost peractam quarumdam ejus Peliquiarum ad


supra

2 Memoria quidem
logiis

hujus Virginis in Martyroclassicis

memoratum sanclx Manechildis oppidum anno


,

antiquioribus

et

non reperitur, twn

1379 translationem

dcsunt tamen recentiores Uagiologi, qui

cultum eidem sanctx Virqini


et

eam passim

quotannis deferendum prxcepit,

indulgentias qua-

draginta

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

527

A
;,

1 r//

*i mrita

2M

A-.

+ mO~~

""""""

"

/;,,,-

ncaiem iiwnuavit, fiYalem mandavit, ut Festum ejusdem 1av (MaiH.hiMi^singulisannissolemnitercelebrare,

Sanctse

Vttis

mm

nHirrinsinent atfscnp^wscw

oancwrum m cmw aiiffm /cm/ms cu


/

<?o

Sancla n*c

....

S2
B

fere loco ejusden, dia,cesis

Jn derogatum II

v, prcfr.fctur,

,e

- *n pc.,

S^r^TSSSS "fS. ^lm^^


in eeclesia S. Urbani. et

-. .* * *- , a
jp

.g

nommat.m m

nostra

eom

Mft a

ortava^ujustemporeexponunturRel^ejus

^ J^h^W^-^

SSSL <? tL"SSKSriiiS SS .,* ;""";.-;;:


".

:tsrJ,

m - f-

li 7v,..,....^A,..

*. .>-

'7- "';,

"- 7 ~7

S=k=E2 SSSS5SS
*..
/"<"" "' dejn */< ad ''<""
''

om<>

d,ss<!
'

s^if..i-r
nrlmm-trm
"

'

'-""" /-" ' """- .-

statu el in vi sacro vinjinitatis

culmine

T ** = -ts:n;r:"rr
,

'",rf '" 3 '

"'-

'""-

'"'"'"''

'

Su " 1 """

"T

7 Quvumo b. Aipinum jnu

(|H

'""
,

s a

Incta Ama, ,* e

S. Xp."

-/'""

"""

.-* '""*

'?"

'""*'

mm,
el , tes e/ ar/s

"v^rri - * - ^- *"* ^
,.,,.
.

vel

fMtn

,v "
'

'

Ll
s ,,

'

" 1,,| M1 " *' pre^m prer-

*-

reU0-o ad ec,le-

Alpino

M,

,,,

. riml

"**
habentc

tingu., et

muto jam mmm m epucopat, Sanctum quoque Alptoum (inquit) Cataresplendentem


rogativa

DE MANECHILDE VIRGINE.
AICTOIIE
C. G.
si ,endum. ri ,
.
.

quam s*pe

wN. *"*" Alpinum fWM P' S

ftft

MW

--** **
'""<"
'
;

eritnD ''"'
,m temporis,
,

'""'"'"'''"'

" J

*""

m
iu

circa

imtium

seculi yi,

V
;

~
P

,.,,,
el

,,

VUa
circa

,,,, ,.,,,,

,.,

A. U
ftqmw
.

Sancu iiimau GalUco


>< >

mmm
^
i

1632. auo Parieiie

^"

...

no

lrus Testinoirius

, prejtylw,
S

<*'s
P"""
g<

oum tempu,

epticopatu

wfMtf.

>*"

,,,.

aV,

I rrto '"'"

MriMt
461
,,,,

A.mandino,

J omnn eum lucconnlw Tu

g Manechildis.

o,

legatur subsmfiu,.
1

ConrfKo

iMtM.
,u

S /''""
ur

im
,,.

465

,,

7::::;
P^ petuu
,a

M
Hf.
"'
-

^
,,, ;.

^ g

^.^

Jtrf **

^^
.
,,,,,,,

(H **.
gx
,

..

,.,.,.,,,,,

,,,, S.

du o -lebrav, Conc

Armorica, cujus annus est Venetiis in Britannia Concilium figitur circa incertus, sed passim illud epihuic Concilio sex subscripsere

^T^r^
annum 465
:

u;
.

,,,*, Spttrs

altel

W^
^

, ^ ^ ^ ^ ^^^
mmimlim
in ecclesiaS. Urbani
f

uc trnndafaonw

**.

et

/,,,-

scopi sine expressione

urbium suarum episcopa-

II.

Quo loco Sancta


et

fuerit

sepulta

lium, atque inde

fit

sedes ut duorum aut trium

E
sacrae ejus
:

hosce autem ignoepiscopales sintignotae. Inter


Albinus tertio loco tarum sedium episcopos est suspicor hunc subscriptus, quare vehementer

quandonam

quo inde

exuviee fuerint translatae

an tunc

Catalaunensem, pra3seresse Alpinum nostrum


interfuit contim quia decessor ejus Amandinus solus ex Remensi proTuronensi et quidem
cilio

primum, cum harum pars cum S. Manechildis Fano fuit communicata, coli
ibidem Sancta ccepta
sit.

vincia

nam

idem fuit utriusque Concilii prseses


Adde,
inter episcopos Galliae

S. Perpetuus.

nullum
cujus

Albimim prxter Alpinum


nomen Albinus
mca
in

Catalaunensem,

primitus fmsse, et dialecto

Germa- Laudatus

Testenoirius habitationis Sanctae nostrx


:

non Alpinus detortum laudntus Stiltingus

locum hoc modo describit

Locus habitationi

Sancitt ''''pus pnst nbititni sepultii.n

dubitat, illo tempore reperiri.


est

Ex

diclis igitur satis

ejus destinatus Bienvilla appellabatur vicus situs

Bien-

nllit.

episcocertum S. Alpinum, etiam admissis 47

vi ei probabipatus ejusannis, circa initium seculi 512 obiisse, atque adeo S. Maneante annum
liler

supra fluviura Matronara, qui adhuc retinet idem nomen, et hodiedum pertinet ad dorainara de
Chastel. Reperitur idem vicus eodem, quo hic descriplus est,

ciiuueiu, childem,
accepit,

vciu.ii* "'r"" u " v ~ qux velum virginitatis a

tfutv

laudato prxsule

modo

in tabulis geographicis Guillelmi

non ad seculum

vii,

sed, ut
esse.

summum, ad

de Clsle in pago Pertensi inter


derii ct Joinvillam
ejus in
;

oppidum S. DesiE

seculi vi

medivm refnrndam

IkUrminatajam
R. P. Vi-

locum quoque deinde sepultur


:

Sanctz
Sanct* Acta ii. ii magni
pretii, i"iinii

nostrx xtate ad Acta ejus progredior.


illa

codem vico

collocat Testenoirius

Assigna-

8 Habemus

admodum

brevia a

vit (inquit)

ea quaa acceperat a patre suo, ad

ecclesix gnerio olim transmissa, ac ex veteri Codice oppidi et castri S. Manechildis excerpta, ne que ab antiquitate, neque a gravitate

dubi-

qux tamen
14 anti-

succurrendum illorum (pauperum) necessitatibus, et ad exstruendam doraum Dei in loco, in quo


vita durante certaverat pro ejus servitio ejus fuit
;

mus.

multum sunt

corpus

commendanda.

Ea

enim non

essc seculo

humatum
veritati

in eadera ecclesia. Idque vel


:

quiora, atque ita plus

quam 8

seculis post Sanctae

maximc
Vitis

congmere arbitror
et

etenim ut ex

inde patet, Virginis decessum scriptis mandata, quarumdam Reliquiarum, quam quod translationem

SS. Pusinme

Lutrudis constat, idem locus,


et

quem esedem

SanctJC vita

virtutibus suis illustra-

anno 1379

contigisse signanl,

ad oppidum,

quod

verunt, ek quoquc el emortualis et sepulchralis fuit,

ejusdem Sanctx nomine gaudet, referant; deinde


prxter ineptam quamdam ad nomen Sanctz
allu-

duarum vero aliarum

ejus

sororum Hoyldis

ct
:

Amcc
qua-

uti locus domicilii, ita et sepulturx ignoratur

sionem nihil de
luTreditarium, ad

Gestis

ejus post

particulare,

prxter
obi-

propter id etiam S. Manechildi, quod Sanctis ejus

quem

parentum suorum
translationes

germanis, contigisse, ejusque corpus

in

eodem

vico

tum

secessit,

locum continent;

vero

post ejus obitum sive in ecclesia ibi acdificala, siue

sacrarum ejus cxuviarum invcrso ordine,


quoque
episcoporum

el inversis

in oratorio

quodam, quod haud dubie


est.

ibi

habuit,

Catnlauncnsium, sub quibus


nominibus, uti infra
:

conditum fuisse omnino asserendum

eaedem peractx sunt,


observabimus, narrant
carent,

latius

10 Matiserunt autem

sacrae

Sanctae

Virginis

ex eodem

se-

nec tamen omni authoritate


dictis translationibus;

Exuviae in praedicto vico humatae, quousque porlim


ad ecdesiam monasterii S. Urbani in pago Pertcnsi

jiiilluiit loco

primo quidem in

haud

translatum fuit ad ublnitmni S. I'i1'iim circa u ii n ii 800,

diu enim post translatas ad oppidum S. Manechildis


ejus Reliquias concinnata videntur
aliis,
;

prope Joinvillam, partim ad Conlhense castrum

dcinde nec in

in pago

Frcduno translalx

sunt, quod tribus

fere

quia hiec ex Vitis sororum ejus, qux

modo

in

ab ejus decessu seculis contig isse ex laudato Testenoirio.

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

529

rio

ex aistiputantibu,
rfrffn
<'

ei

tauiatU Actis, Artnro


/i(
i

fn

Mtfmu
vutgo

Gu^eceo
,',.

Rl>ito Btani/Wttm

vcrba

arctMiaconatus dicitur Stadunensis anctorem, qni Estenois, ipttmgtt Actorum


1

,,,.,,

Ztafcmotrfl tafine r<fdr Hftd

Susci-

tBd depraat,tf

>

Fraudunum

(ac

Ua quoque le-

tavit

(Dn,s) eniscopum Catalaunensem nomine


,i

Arch anrad

constituittribns aut quatuor


reli-

ab opttnofrium, qui iu Fredunum) diversumque corrigendum pido et castro S. Manechildis fecit,

abinde (a Bfenwila) leucis congregationem

<monif.

riosorum S. Benedicti in ecclesia in honorem dividevinum dedicata sub nomineS. Urbani. q


tur adhuc

12 Duo

hic

a,l

huc ffimo aiiucenda tt,

pr*dcfant acri

*i
iu

hodiedum prope Joinvillam,


amplius retineat antiqu

licet

tanpul-

memerafam

frafatoem

tum umbram
Ltudinis
i

su*

rm Hcnscheni,
ttphr
5.
s

s^ '"^^"'^^ transtah^ Commentano


eorperi. d aftftaftam

..m.

**?

ie

idem optimns praaul jussit trans-

f7rai i Opere noslro

str

amdem ece.esiam corpns glorios* noomninm patron*. cum so.emnitate et gaudio


i

ta scrHi,

Simul indicandnm

(futt)

2o Mau, h - eadem ab-

batia duas alias capsas

haben ,uan,nMa

ejusdem Christianorum, et poni juxta Reliquias


?orio

Zt/ris. Cm\ro ArcLrd,


sive

; Manech.I tiorem partem contmet ex corpore S. aUerum Octobns; dis, cnjus festum agitur x,v

Erchanravus,

etiam Archanraus abbatiam S.

IM

L
.,.

Um

tom. III unno 865 secundum Mabittionem P d guem exstat iiptoBBorm,

Histor.carum CamBaugieri tom. II Memoriarum ^rnaftpante paj. 155. fti Ps< descriphoncm

a Caroto Calvo

um

Ckris,ian
erif.

proea etstruenia datum, et Galctores absolverit, et usque ad anobiit,

tantum 867.,

epUcopatu Catalaunensi

pco P rt
irc

aofo^m
viddicet

tdm moBa.te-

ecclesm ejusdem abbate tantun ptch, capsa S. Manechi.dis ex tabuhs mortem fu.t ap rtatum ad quam corpus ejus post vcro araen tm Ja ex vico Bienvilla. Thecam m primifne acrm illui corpustnclusum f*.
batiz ait
s

Videtur

iore

annum

866

o fr S -

tibus dircptam (uissc.

inncus tamen
cm
.

,nclus,s R,,,-

"ZnTtZ latum tuim


S-M5
""" "'

sacu sacrum sanct* Manechi.dis

Virginis

auiis, conaneritur TeetenoiHus

vcro post hujus

^. ^^^ ^^
Migue

n(m

ifc(fl,

..^,^,^ a/l0

lss(!

--

Siffndkiiifin

,,,00^-, ? m ocai Te , teno irio discrrvant

Aamadm,
:

iaudato
(tn-

Congregatione autem

13 Ate/ww a memoiata

'^^'^^

anl ,,, .
/(/;//

;.
a ou

f.pt eonstructa est et

ooadunata

earumctem p auom 5 secuhs, quasdam

partes,

"T 6C
f
r

hon

s"

irb

Sa

tTvirlnis

i,

ubi translatum

e, costam integ,m lideUee, pHncipate nnius brachii

gaudio et

festi-

ejus S. Manech, d,s ad oppUum, quod e, nominc

venerandi

S J

aperto

facii^

propter uomi-

^da pM !**-.

*^

ftac ."-'",s

*,

monatrim AtBdadm tc.tam

M
(

pr-

/> ra

ee mBirlm

ejus vttm m d.vers.s Et nt memoria Sancta, ejus caput partibus conservaretur, sacrum
te -

J?^*"
. conmt.e n te^

rt.

;";:;^:;:;;:";: ::r: PcrjU detBd iw

trans.atum ad castrum Conthense


ita

v.co

Freduno.

tum tempons

appellato

Laude,

ss Sz J^ ^. b^^ ^^^J^^^^t 8^m ^^


'

corporis

ut in de ordinaret
,

h , DetitionibuS voIentessatisfacere.concesserunt

eorum

c F itulo ,

grandem

et

inte _

I Arta h.see

(ere eonsenUenUa h*c hahent

Abs:

de nomme ejus conque capite, quod in caste.lo debtto recondttum vedito in pago Fraudunensi Actorum atque rtutm nerantur honore. E, auilm

^J ^^,,'.^ ^f^^
C,Ud
o o *kU,
tut,

quo d ecclesia paP

-e

tr^ * v, ejusdem m

sua

insti -

r, ,
v

,,/,., doB.
bta,

mpore
ad

corP S

dS. Urba

pMm

? o

r^m

ba

.^^
ita

Rg _
P erassigna

ca-

rtrm
de

Contho

Conthense. swe castrum ood rrtBoirio ,,-, 1 t Actf. cotrm S. Mane-

JjJ^^
Rebqu.as
S.

sup

vitveuerabi.esistas
inclusas . ecclesia3

IbMdUffl

oWidippH

ftj Aotw

A. ^.

? r

?i:Sulm :rS ;:ndunum, i W >Tomus


vi Octobris.

k#-.rff

vMttietum castrum eo tempore vocatum

^*iS
C/n///ti"

,/- --;''

-;;'"';:'

o ,

,,f

17,,' ,,.,

awM

Usnsi S teth^,r,^itnobishucapportatu,

V regis, dicti b saiutis m/j uiumu Caroh annos lntiq 1^70 ultirao v, reverend.ss.mus m^Deo sapieutis, quo tempore

530

ACTA

S.

MANECHILDIS VIRGINIS.
hodiedum. Ast Manechildis. quod portat adhuc oppidum corpus cx dictis constet memoratum

n
c
g.

sedem pater Archambaldus [n


C i v itate

consonant htc Catalaunensi. Testenoirto enoVirginisActa, nisi quod iterum laudato sanctx Archambalaa stve neeepiscopumArchanradum pro
:

^^^nthl

cm

ejusdem Sanctz numquam, nec

forte

ante

anmm
qut

1379 quasdam

ejus partes,

si

vera censumt,

Archambaudo notent

Hujus autem sacratissimi

easaS. Urbani

cccnobitis expetivit, et

eidem oppido

Sancti corporis (inquiunt) in Urbani

monasteno

Joannem domraum quiescentis per nobilem virum


certa brachii unius de Cernonno militem portio
fuit, et collata et in videlicet et costa translata

dominus, possedisse, ex donavit, Joannes Cermaci ejusdem S. Manechildis aseo, quod in patronam
siimpta, et

tamquam

talis pluribus,

antequam
ibi

seculis latx essent ejus Reliqui.v,

culta fuerit,

parochiali perpetuum assignata ecclesi* nuncupatur. quae virginis hujus nomine

villae,
z

idemoppidum nomcn

ejus sortitum esse

arbitrorcum

sua laudato Valesio, qui in

Galliarum Notitia ad

vocem Auxuenna hxc habet

Auxuenn nomine ab

u Arcnanraoo oamai enimauod,utsupramonui,horumauLtoipuusnai


rf r// fr fl fli W ne , s translatwnem ad
fl

uvun.

D
rflt,

&r
wt sflcta

^^

vosterius

JmVtom S Manechildis oppiaum o. ludueLiiuuia, /, nmu ad monastertum o. uioani oimmm


. i
,

m
rore

invertat,

, * r- ,;, n om nminum erfaah propter vmnttatem nomtmm einomina quoque episcoporum Archanrandi sive
,

Vir^ Campana *fc urbis et Cflwpflnw memorix in patronam Campanx i tamquam "*1**i* adsciscerctur, tamanum tahs celebntcr ibi ecclesix
et
,

m M w m
a celebns
i

^^
,

coleretur,

ei

exinde nomen
licet

suum eidem

ecclesix et
ibi exi-

Archanrai ctArchambaudi

sivc

Archambaldi inver-

oppido communicaret,

nullx tum ejus

tit

sicut

cnim certum
et

est

constmctionem abbatix

ullx existerent Reliquis, sicut verosimiliter nec


tastunt in ccclesia Collegiata oppidi Paludelli, et

S. Urbani,

ad eam corporis S. Manechildis transita

lationemArchanrao,

quoque translationem prx-

mcn hxc
num. 3

ecclesia

eam patronam
'.

habet,

ut

supra

dictx ejusdem partis ad

memoraium oppidum Ar-

observavi, et ex ejus ctiam

nomine

ecclesia

chamlmldo, qui anno 1379, quo translatio isthxc ab


ipsismet Actis ponitur, episcopatu Catalaunensi, ut
videre est

S. Manechildis appellalur

Noia 29.

apud Gallix Christianx auctores, funge-

batur, adscribcndam esse certum est.


utri

nb " i

/""' pinscc "' ,s

15 Porro

licet

demum anno 1379

dictas

Sanctx

nostrx Reliquias
diuturno tamen

mcmoratum oppidum anteeumdem annum tempore nomine


acceperit,

ACTA

ejusdem Sanctx indigitatum, hxcque inibi cultu ecclesiastico lionorata fuit


:

etenim Laurentius Lau-

renlius Leodiensis, continuator historix episcoporum

Virdunensium, ante medium seculi xii


duos

scribens,

jam tum sub nomine


:

S. Manechildis ejusdem
cui coxvus
;

AUCTORE ANONYMO.

oppidi

Dominos recenset alterum quidem

extitit,

Alberlum S. Manechildis dominum

alte-

rum
sem

vero, cui suppar,


et

Manassem comitem Rethelen-

Ex

veteri

Codice Ms. oppidi


S. Manechildis.

et

castri

S. Manechildis sub Theoderico

XL

Virdu-

nensi ab anno

1045 usque ad annum 1088


;

episcopo,
seculo xii

adeoque seculo xi dominum

undejam tum

atque eliam xi idem oppidum Manechildis


niter dictum, et proinde

commu-

jam tum multo tempore,

Manechildis soror rainima Sanctae Amae


nis fuit patre

virgi-

Sacrtt San-

quin imo
licet,

si

laudato

num. 13 Testenoirio adstipulari


ejusdem
cens,

Cygraaro a matre Lutrude fnlocMoll?'


tariodefun-

aprima

institutione et fundalione sua (quod

progenita, quae nobilitate saeculi specialiter lu-

tamen ab
oppidi,

institutione et fundatione ecclesix

divma magis

nobilitate inclyta,

postquam
a

quod Adrianus Valesius anliquitus nomen


habuisse ex llinerario Antonini non im-

a beato Alpino

antistite

sanctiraoniae sumpsit
filias

Auxuenna
gavisum
ciiiia

propositum, incoraparabilis inter

horainum
ei

probabiliter opinatur, intelligendum est) eo


fuisse palel.
forte ratione inductus Bailletus

nomine

apparuit differentia meritorum. Dedit

pater

suam
cum
se
tatis,

inter sorores partem, et funiculura haeredi-

fueral

16 Hac

ubi mansitaret,
;

deserviens
fuit

Deo

fideliter b
'

tamquam
palrona.

secuto Godescardo corpus

Sanctx nostrx ad prxdi-

sub habitu castitatis

autera Bienvilla b lo-

ctum oppidum

post ejus

mortem portatum,

sive in

cus (nomine antiquo ab authore, ')

qui super

hascverba

eodem humalum
ejus celebritate

fuisse, ac

ex profluente inde cullus

Matronara fluviura
manitatis
nostrae

situs, multis ac diversis

hu- ^videntur
ac
ablindarc

nomen

ejus

eidem impositum fuisse,


Vitis Sancto-

commoditatibus

floridus

perperam

asseruit,
:

hxc tom. III de


(S.

fortunatus, hanc

maxiraam ac praecipuara a Deo

rum scnbens
pus ejus
fuit

Post mortem

Manechildis) corvillae

promeruit, ut virginis commanentia et habitatione dorainura habitatorem videretur habere


felicitates
;

portatum ad ecclesiam

Auxenet

nae,.... cultus ejus ibi factus est tara celebris, ut

quippe ejus in tantura providentia di*

urbs perdiderit antiquura


fuerit

suum nomen,
sub
illo

nou

vinitatis accrevit,

ut virgine gloriosa

ibi

demo-

accreve

amplius cognita

nisi

(nomine) S.

rante, demoraretur et Deus.

Hiec igitur Vir^o runt


sancta

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


sancta atque gloriosa,
dilexit,

531
]

quam dominus omuium

ve3 Igitur Dei providentiatripartitnmesthoc r

us.

non

sine causa Manechildis appellatur;

neraDile"corpus

castro caput enira*in antedicto


nobilis

manecruin Hebraice, idem Latine quod nuraerus


devel corapletio, et HILA exaltata vel exaltatio Ha* autera virgo sapiens, qu* orania sicmatur.

cum

reverentia veneratur;

autem

llla

translata portio pra^dicta in


childis

hac Sanct Mane-

coraecclesia devotissirae cohtur, atque

Dei raandata complevit, quam dominus omniura


dilexit,

plectitur, et totura ipsius sacratissimi

corpons

quara

dorainus vigilantera

inveniens

raonasteno horesiduura in ipso Sancti Urbani


norifice conservatur.

accepta lampade sumptoque oleo

eam

secura in-

troduxit ad nuptias, vitaj sua3 cursu sanctissimo

consummato.inter choros angelorum etvirginum numerata, jam diu exaltata c gaudet in ccelis, et

ANNOTATA.

nunc sua sanctitatis memoria et Reliquiarum

suarum prassentia nobis grandis


in terris.
/;

exultatio

manet
et Sicmarus a In Vita S. Lutrudis Sigimarus Hoyldis Signarus, et alibi communius in Vita S. appellatur, ut observat Perierus in Notis

ihllS

III

lo-

recte Sic ergo Manechildis vel Manechilda

cis,

hic no-

minatis,

dicitur, cujus ccelum

anima, terra vero corpore

in decoratur. Hujus autem sacratissimi corporis, nobiSancti monasterio quiescentis, per

Sigmarus

Urbani

d lem virum Joannem dominura de Cernonno videlicet et Militera portio certa brachii unius
costa translata
fuit,

ad Vitam S. Lutrudis. prxvii num. 9. b De hoc loco vide Commentarii


c Ineptissime hic auctor ad
lusit.

nomen Sanctz

al-

et collata et in perpetuura

E
Cemacum
Cerin pago Dulcomensi (Gallice)

assignata ecclesi parochiali vill,

qu

virginis

trehujus nomine nuncupatur, anno domini M. quarta decima centesimo septuagesimo nono e

die mensis Octobris,

qu dies est natalis virginis rege ejusdem, illustrissimo Francorum Carolo


Archanranregnante et venerando patre domino pnesulante. Congregatione audo f Cathalauni monachorura ab Archambaudo g Cathalau-

nay en Dormois. Virginis e Alteram quidcm quarumdam Sanctee castri S. Manechildis Reliquiarum ad ecclesiam
faclam anno 1174 ab Henrico I Campanix comite
esse asserit

Baugierus tom. I Memoriarum Histori;

carum Campanue
hujus,

sed unde hic auctor translationis

tem

tam

Testcnoirio,

quam Actorum

auctori

coadunata nensi episcopo facta, constructa est et Urbani, ubi translahonorem Sancti
ecclesia in

ignotx notitiam hauserit, nescio.


f

Archambaudo

sive

Archambaldo.
:

tum

est corpus

sanct Virginis cum gaudio et

cr Archanrando sive Archanrao

quod utrumque

festivitate

solemni et positum

cum

pignoribus
in ca-

martyris venerandi, absque capite, quod

num. \\et\A liquet. dictis in Commentarii praevii h Staduno vel Standuno, de quo vide Commcntnrii
i

pago Fraudustello, de nomine ejus condito in reconditum veneratur honore i. nensi h, debito

prxviinum. 11.

Est

inversio historise hic uorepov irpoTepov sive

Hujus autem

dignissirai

corporis brachium

et

costa ad parochialem, ut dictum


qua3 Virginis hujus

est, ecclesiam,

abbatiam S. Urprius enim corpus S. Virginis ad ad et ex ipso postea monasterio bani delatum est,

nomine decoratur, translata

oppidum sanctx Manechildis


translatee.

dictse

ibi

partes sunt

honoranda. sunt temporibus ibidem perpetuis

DE

ACTA SANCTORUM.
532

DE S. RUSTICO EPISCOPO

CONFESSORE

TREVIRIS IN GALLIA BELGICA.

S.

D.

COMMENTARIUS HISTORICO-CRITICUS.

I.

Sancti

memoria

in Fastis sacris,

cultus, a3tas.

ClRCA

ANMMIU

Insigne nobis
I

fwdie fragiUtatis

humanz. divinz-

opem

ipsi pollicitus fuerat, assiduis

apud Deura

qw

misericordiz occurrit documentum in S.


antistite, in

precibus, ad tantae puntatis evasit glor.am, ut


factis justitiae et pietatis studiis.

Rustico Trevirensium
Sanctus, qui

quo
et

sicuti

actibusque per-

abundavit delictum,
/lujus

ila

pariter abundavil

gratia.

fectae castimonire,

pristinam non

modo recupe-

quidem Sancti memona

Martyrologiis anelsi

raverit religiosi nominis existimationem, verum


et

tis

ni

liquioribus seu classicis


sic habeat,
is

haud reperitur; verum,


locum
in

longe uberiorem

sibi

laudera probatissimaB

tamen

hic sibi

Opere nostro

conversationis, qua pontificium mire decorabat,


pepererit.

vindicai

hodie enim Fastis sacris recentioribus ipsi-

Quousque tandem Deo

et

hominibus

que ctiam
inscriptus.

Martyrologio

Romano

hodierno exstat

gratus raeritorum plusquam dierum cumulis provectus, ad regni coelestis, quod solis patet puris

Ad

hxc, quod caput

est,

jam a centum

ampliusanniS ante decretum, anno 1634 ab Urbano VIII latum, quo hic vcnerabiles Dei servos, non-

mentibus, fruitionem, omni decore nitens gratiae


pertransivit.

Tale

est,

quod integrum
;

huc tranid,

dum

ab Ecclesia vel beatificatos vel canonizatos, cultu

scribendum duxi, S. Rustici elogium


quod jam supra
</<

modo ad

publico, nisi

hunc forsan jam vel a centum amplius


scri-

cultu cjus

probandum insinuavi,
converto.

aunis, vel
pta, vel

per patrum virorumque sanctorum

aliaque eo spectantia

sermonem

denique per sedis

Apostolicx ordinariive

3
390

Illustrissimus Huntheimius in

Prodromo Hi-

uttuquc

/itt-

blico

centum
uil
>

hnijissimi temporis scientiam ac tolerantiam obtinuissent, honorari deinceps vetuit, cultu hnjusmodi
fuit gavisus, uti patescil

storix

sux Diplomaticee
:

Trcvucnsis tom. I pag.


episcopi Trevirensis

amvlius anJjjj

ita scribil

S. Rustici

ex

iis,

qux mox

in

medium
ho-

dies festus affigitur xiv Octobris


refert
S.

de eo plura
in

adducam,cum de Fastis sacris sanctum Rusticum


die, ittjnm indicavi,

Wandelbertus noster Prumiensis


lib. i;

Vita

commemorantibus, fuero locutus.

Goaris

pauca ibidem cap.

xiii

de ejus

Martyrologium

sequentem meminit
episcopi
;

Romanum hodiernum Sancti hodie Treviris S. Rustici in modum


:

pcenitentia meraorat, de Sanctitate aut religioso

cultu nihil addit, sed nec Martyrologio suo


trico

Meerat

nec multo pluribus verbis id ipsum fais

nomen

ejus inseruit

quippe

tum non

ciunt tria, in quibus

hodie uccurrit, Usuardina

moris, sanctos in Martyrologio describere, qui-

apud Sollerium auctaria.

Horum

dumtaxat, quod
:

bus nullus erat cultus publicus. In Prumiensi


Catalogo
saeculi xi Sancti titulo

Molani

est,

huc transcribo. Breviter id sic habet

non honoratur

Treviris S. Rustici episcopi et confessoris.


proW iori etiam, quod
'

sed nec in antiquioribus nostris Calendariis lo-

2 Asl Saussayus,
texto

qui in Martyrologio a se concelebrat, elogin in

cum

invenit.

quod aliquoties repetivimus.


litteratis et aliis

huc tran.

Sanctum quoque hodie

hunc

multos fuisse Sanctos

etiam noIta is

nbitur,
io

finem utitur sat prolixo. quod ut ab ipso statim

tos, quibus nullus in ecclesia cultus

Saussi nalur,

Commentarii hujus
cti

initio

quoddam Gestor*um Sanintegrum


:

Miiptor,

S.

Rustico

nec

seculo ix,

quo scripsit

compendium

studioso lcctori exhibcam,

Wandelbertus, nec seculo xi cultum publicum delatum fuisse,


insimians;
veruni
etsi

huc transcribo, sequentibus his conceptum verbis


Treviris S. Rustici secundi noraine
episcopi
et confessoris
;

argumenta,

illius

sedis

quibus id a vero alienum probem,


fuisse saltcm

haud suppetant,
insc-

qui

cum

per virtutum

Sanctum, quod, ut Operi nostro

gradus eam ad cathedram conscendisset, lapsus


deinde in flagitium carnis, et prodigio infantuli,
patrera

ratur, sufjicit, a centum amplius annis ante

Urbani

VIII

drcrrtum, hic supra num. 1, laudatum, cultu

ex nomine raatremque indicantis

ad

hujusmodi gavisum, evincit, quod penes nos exstat,

pcenitentiam hortante sancto Goare presbytero,


quera innocentem premebat, invitatus, Dei non
tara judicio,

quodque certo ante seculi xv ftnem

fuit

conscriptum,

Kalendarium, breviarii

dioecesis

Trevirensis parti

quam

beneficio e coeno peccati se


expiavit. Adjutus-

hicinaU prxfixum; hoc cnim, quad, qui per totum

erigens,

labem profuso gemitu

anni cursum diebus singulis Sancti


virensi colendi sutt, assignat,

in dicBcesi

Tre-

que sanctiipsius Goaris, qui septennis orationis

quarta decima Octobris

DIE
,,,

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

W*
1;
4
rf,

S.

Rusticum nna cnm S. CallUtO papa

prsccriift;

,,,

jam

M
,
/

enimvero, cum

id ante seculi

**. *tait
t

UcuTsanL
,
,r*.r. addticuntur
1

centum ampHus

i.
/

i.

portumm. adhibuit ad Martyra qnod m De.par matns noxam traduxrt Qu. demd. pieque ad eluendam naufragmm et inedi. attritus. P ost
vigUHs

^nnio b

^
533
h

ACCTOUtt
S. D.

.1

L634

SSn2rtaJ. N tefdlto/Mr (M tai.


ACto Scheckmanw,
* '""""
MHNto,

i /7./W. ,oddm patronorum Trevirensts S. PauUn, colUgiat*

S. Marimfoi

ftfem

f*,

cunda tabula arrapta


tionis

melioris

*">*;

portum

felio.ss.me

obt.nu.t. pr

Octobris

Chnst, anno
tert.o
.

sup

septu.ges.mo
ditua, et in
,

WjPaulm. con

Idu.

eccles.a B-

Sanctorum numerum repo*tas

cccL. prt.

reliquiU conscripsit opusculum,

uod,n,U,em qwrn

^X^r,,,.,,,,
storm

Teutoniee a Joanne JSnen sage,/ /,,-,,.,

Multa P se post mortem quo securms gratius su, des.denum atevrt, lumre 1 ,qu.t.D,sC Christian, P o,nitentiexem P

*^
(i sed

Smll
tSm
aina
toriis
,,.

irorum medullam *.<.,


ft.

plmam

castitatis

ardor hb.d.ms excuss.t


t

HWH.
Jnoc

ZM
uti

eouvert,, lueu-

fol 52.
onferenti

cum

priori dicti opusculi

hujus igne charitatis excoctus sacerdos an pl.s sic obruit. ut ,n eo n.sc.as

g,a

gamm
ctio
I

p-

apparM,

cUatur; auore cum /-

nituisse.

quam non
;

ci-atiO Uth*C aano 1517,


quas
prtefert.

e*

epistolis

dedicacon-

/-

at

peccasse profueru ,t /dtsptaamus modo. au recte Santtt


innectat.

fas est colliqere,

faertt

obitum anno

573
S.

'

oportet

/rte o

** f
:

dem

Fi

Rustioun. d

,-

<m

de

*J
g
"

-*

SZL
,//,

Rustici Gestis

sic scribit

Anno

Na-

taral

annu .pnusquam
Sanctt
seerUt

Inc

mauutur, excUalum

qul.gent.no decimo quinto

constat e ,,/

*.
.

nu

Jj-n-

LeonU X) sede indu.to sedis Apostolica, (nempe


fragrantia. pnlchro viri Dei aperto. tanta erupit adstantium perfudit suavissimus omninm

ram anontjmns

rfc^w s
Rusticus.

R .o

Sis
n

m
poet

firmiter

esodor.qnalemnnmqnamhausissentolfactu, c.dentibns cunctis. i.luc anchorem snamirificasseque

w.
^-8
,,

-* "-' -J , . '- ** <>[


fl r.

"^T' 839 cm
tcnpt.
aefinire

1 1

J"

^ W b
t

ooiUee recte iic


ante
,

vitatis advenisse.

Sanctnm sunm
.

rlmU

W-.
S. Goas
n.
..
.

glorioRnsticum. Conclusum tum pari consi.io foris reservandum. quod intuisum eins Caput m mortaUbus pb.r.t P o=nitendi incitamenP m et ass.cura tion.m tntissimam, qnia D.us
,
.
.

T.
r pro,n

nfo cm ao 575
aui
/,

,,,
'''""'''-

TaZl^^usdem --'- mw MMi Jk


caUem
sacras
,

^nitentibus

.le^nandis sequi
aa
a,

Am ** ucundum IWr . r*-g -J obo


Pagii

d cum

bta. T,-

regno Stgebertt
.

lubet ealados. ob

579

i.

^
et

auno
.

usque

Tn,,-
-..

s.

ftw B -"'

"'""'

"" ""'"'

"";"'"'""'"

-Jj*
,*
et

""""

S*

2
'

',,-/

.
/

**I

S.

ftrt,.

Actis S. SoarU, ab anenymoconsmpti,,

,,,,,,.

/,,.,..

eum

proceesi

se-

ceneuU ampleotena
/,-..

n
CaUnetus
i

tm

labtl-

,J Teereneo.
C

ae cop.osa

tum

eleei tu,n
.

popult
;

hosaue

secuti

BatU^.

&
-

, ,,'esente

fuisse

ostensas

adjunaU

Goarem

eub Siyeberto TIT, ,

anno 638 ,

,
.,

mo,

doeut, eonannato

ater Gt9 .
,
/

;:,;,,
I
m
:/

,,,,,

necesse. tumaue San-

,-.

M W * '""' * J - - -
-

^
*

consectarium inde etiam fU


., S ante

ut

hoc

Ule

cenlum
.

Aquitamatn

Gcrman,,,,,,

S.

Goanm
rt

ano

Vrbani VIII deaetnm


/,

anno

u.jmus Actor,,,,,

kuj* senptor apud nos ,oo


-;,

Zuaun,
f35" nH " """
d

jamaue p,us seme,

,noratun

m eitato
anno 57l

att

ChMeoertoS I

'"TEodemporrononore.SanctumseaUa.vttcurM fl p.rr., (Msm /...". -/"<' , a

,-

-'

611

596

rajnavit,

debeat

1045

IMri.

/..-'

als
', ir

quibusdam

BM
^

.". L.ctionarinm

0|MI

-^
quo
fuit
:

!< TditaguehUindagemu,. 8 Cftiftfeiert. I entUU CUdove,,


ejusdem Clodora
,

accommodatum ritum Romani Dreotarti Rustico dtond. ,,. ,,,, .rtta tertia. de S.
in

~^
fuufem,

a S. Rcmtgto

gtCMH^
,
.

/,/..

"-" tl/i Sl iST Wrt


se,l

,s
I

,,. t. Cfti/dei^,

f --***"
//.
.-

&S

H.c

ccl

idcircoquod tempori.quo

nteqam Uuc
;

transcHbO.

Seq

::;;;,;::,,

Rusticus. o Ui

thedraTr.vir.nsium obtigit, d.tecto arcano th.draTr.v,rens,um

n,a in Germanian, cenisse Goaren,

ttbus ts

fU.us. Goarent sub Childeoert

*****

libi-

^'"^trT-rtC.S - wi CMom
,/,/.cr(m

^^.

*. S. flo
_

pro .

534
AUCTORE S. D.

DE
,,
,

RUSTICO EPISCOPO CONFESSORE.

""'"^" bit, sicque

,,,,
,

r-

r
wd

Mp0tm
t

i n ,-Uu,ivull

Mabillo-

**> - in

v "";;""" "

*" "*
sed
/<<<"

Opcrc nostro jam dedimus.

ZtmZrn
7'

taZbrto,

11

ftom

S. Goaris Acta

*M
ar fc

8MWM.

,
/

perantiqua prxluxisse, sub lucubratwms SU*

>

fofo.

quod
non

hic,

jHtttquatmrm

contrQ ac
'"'"'"

S GoanS Ac/ ' ""'""


'

"n
;

ndat,
S. Gi

SL Mri J^U. bn-fl


fuerint confecta
?

dtato jam extant excusa, sub seculi^

M *
11

L
,

. 0. to
:
,
,

in

Germaniam

Quid

si

porro

^M
t6Xta ;
,,,,,,.,

e Clodovci fiUum, scd dumtaxat


assenisse.

a quibus

tf

l <U-i

f-4

nonnulUe Ubrarus, m annqu.nbus,

Res sane haud omni

au*

transoribebant,

eorumdcm Actorum

e^jda-

?*. to* m M rfta h fa


ThulsVita, abanonymo
Qermaniam advenU
,, ,
seculi

San-

denter

mutarint

hxcque detnde

stbt

prxluota

v scnptore conin

Wandelbertus

sit

secutusf Ita emmvero

*.
in

lcprim0 quidemS. Goarcm ante suum

etHantiquiora,qmmmtqu*abanonymosecuhm
scriptore

xtitisse sacerdotem, sub luscribit,

concimata eduUmus, sancn Goans Acta


Utteris
isto

anonymo dumtaxat

haud habuisset,
quibus ab

tamrn, supra relata


differt,

sacerMem fuisse Sanctum, sed an ante, anpost suum in Gcrmaniam adventum ordinalus A in vero, S. Goarem post fuerit non adjungcnte
,,,
;

anonymo
,

mandant
,

facde
ut sit,

contingere potuissc

nemo non

vulet.

Ut

Wandclberto equidem antiquiora,

quam

sint

qux

pxnitentiam teptem annos, quibus sese pro Rustico lllhinim promiserat, expletos tribus adhuc aliis annis ac totidem mensibus afflv ''

vulgavimus, S. Goaris Acta prxluxissc, ex usque,

(Ww
sub

valetudine, oc

ChUdebertum , sub quo S. Goar tn Germamam sed ex hujus transit, non extitisse Clodovei fihum
,

tum demum

excessisse e

vivis,

lucubrationis

ejusdemfinemtradit t anonymotreshosceposteriores
annos intm
illos

dumtaxat prosapia ortum, innotuisse, nenttquam est quin Wandelberto anticertum; cumque nullus
,

annos septem

quibus pro Rustico

quior, qui,

qus vulgavimus, S. Goaris Acta


anonymus
illo

seculo

oomitentiam egit S. Goar, computante.


Sancti

vn
veri-

contexit, scriptor

sit, rcvocet in du-

10 Quare cum Wandclberlus

sese in scribenda

bium, hoc potius,

quam

standum,ac proin Chil-

dem

.1

S. Qoaris Vita perantiquorum exemplarium


tutcm fulc integra prosecutum,
qiuv eruditos

debertum, sub quo S. Goar in


exstitisse

Germaniam

venit,

ttis,

sohmque

sermonis,
,

nominis

illus

primum, seu Clodovei, ut

anliquiora
Sibi i>r;tlit-

non parum offendere poterat

simpli-

prodit, filium, opinor.

centia habuissi
,

citatem

corrigere studuisse,

sub finem affirmaret,

12 Nec tantum, quxjamdixi,


faciunt,

ita
,

me

opinari aruumeni^
in
petito

idealur,

dicendum apparet, Wandelberto antiquiora, quam


sint illa, qiur ab
in

verum etiam Felicius, quem


appulso,

Goare

anonymo
ut

seculi vii scriptore con-

Germaniam primum

Trcvirensi ecclesix

Opus noslrum,

mox

dictum,
,

jam

intuli-

prxfuisseepiscopum, anonymus Actorum S. Goaris

mus, S. Goans Acta prsluxisse


hausisse
Actis, in

ac cx his illum

apud nos scriptor memoris prodit

cum enim

se-

jam

dicta,

qux

scribit,

nec in S. Goaris
invenit. Jtarain

cundus S. Maximini Trcviris abbas, qui in vetustiore monastcrii istius

Opus nostrum jinn

illatis,

abbatum Indice Felicius inFibi-

tiocinari queunt, qui,


rejiciant,

quo S. Goarem

seculum

vii

scribitur, Fibicius fuerit vocatus, Felicius et

Childebertum, sub quo hic in

Germaniam

ciusseu Febicius,quemadmodum,

teste

Historix Di-

concessit, e

Clodovei prosapia ortura recte a

WanS.

plomaticx Tevirensis tom. JJJ pag. 1004 Hontheimio, in Annalibus Mss. S.

delberto asseverari contendunt ;

verum cum ipsimet


VII, obiisse

Maximini ad annum
observat, quasi

anno

circiler

649, ac proin scculo

511 Alexander Wiltheimius


idemque reputantur nomen
;

unum
autem
et

Goarem,

statuant, qua rationc, qusso, Imjus Acta,


fuisse

in vetustissimis
ct

qux Wandelberto pr&luxerint,


quiora Actis, ab
concinnalis, ac in

queunt anti-

apud nos tom. 4 Septembris pag. 366

400,

anonymo

seculi

ejusdem scriptore
vi

apud Hontheimium Historix Diplomaticx Trevirensis tom.

Opus nostrum ad

Julii

diem

I pag. xxiv episcoporum Trevircnsium


quo Childebertus seu I seu

jam

illalis?

Dicentne torsan.hxc quidem sub seculi

Catalogis ujius dumtaxat hosce inter nomine Fibitius, toto illo tempore,

vii fincm, illa vcro

proxime a S. Goaris obitu seu


diu media sui parte elapso,
nullo pacto pot-

eodem

scculo

\n,nondum
?

II regnavit, invenitur, proxime ante Aprunculum,


cui

fuisse contexta
est,

Verum idprobari

Nicetium proxime

successisse,

Gregorius Turo-

nec Acta, qux Wanddberto prxluxere, neces-

nensis in Vitis
dit, signatus.

Patrum

cap. vi luculentissime tra-

sario ab Actis,

qux ab anonymo

seculi

vn

scriptore
xsti-

coneinnata

in

Opus nostrum jam intulimus,


et

13 Quare cum
videre

his,

uti

apud Harduinum in probatur, ex

manda smt diversa; hxc enim


quod tractant,
et

in argumento,

Conciliorum collectione lom. 2pag.


licet, concilio

1183

littera

'I

'l"' ln,lia

in

narrationis,

quam prxbcnt,
confnrnti pate-

Arvcrnensi anno 535 celebrato


est
,

substantiaadamussimub i,,c mmAclisa Wandclbertoconscnpn,


scet,
ut,

interfuit,

consectarium

ut certe ante

annum
Ger-

h:,r

nn

illis

hunc Fibicius seu Fclicius sedem Trevncnscm occuparit, ac proin ut S. Goar, quo e dictis in

convenmnt, ipsequemei hk scriptor suppedital,

undejudices,qua ratione factum esse queat, ut ni-

maniam primum

appulso,

Fibicius seu

Feticius

Wwfaiii

in

i,

qux supra vetulimus

differat

ab

Trevirensium erat episcopus, eo non sub Childeberto

II

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


Ilqui ab anno 579 usque ad annum 506, se.d sub Childeberto I, qui ab anno 511 usque ad annum
scopos cogantur,
oris

535
mehAUCTORK
S. D.

rcfragantibus quibuscumque

notx Trevirensium epUcoporum


alibi

Catalogis, qui.

558

regnavit, advcncrit.

Lnudati quidcm

Trevi-

quamvis

subinde invicem dissoncnt, hic tamen


inter

rensium episcoporum Catalogi seu Eknchi omni


errore vacui haud deprehenduntur
habeat, ab
iis
;

omnes medium

Modoaldum

et

Numeriauum,
lib.

verum

etsi sic

ut Callesius in ecclesve

Germanis Annalibm

tamen sine gravi causa recedendum


passim crudili, hicque causam huin
illis

num. 125 rdc nlwrvat, haud agnoscunt.


insuper ha* 17 Scio quidcm, opinioni, quaeS. Goaris obitum qe1

non

esse, censent

jusmodi, ob

quam

Felicius 86U Fibitius pro-

suh Sigeberto I anno circiter


collocat,

579

vivis sublato,
et

bi rti

xime ante Aprunculum pcrpcram signari cxunnrtur,


in

adversari

Sigebertum

Gemblacensem
in

'i

itraje-

haud invenio.

Ms. Ultrajectinum 8. Salvatoris, apud nos


mentario Actis S. Goaris preevio num. 14

Com-

ctini

uutholur,

Germaniam adveiitri!.

14 Porro cum Childebertus I, sub quo in Germaniam S. Goar concessit, anno 511 rcguare sit

mmora-

tum

hoc quidem,

dum

ait

Anno Mauritn irape-

primum exorsus, necesse est, ut id certe is Sanctus ante eumdem annum 511 haud fecerit; id nutcm haud serius etiam, quam anno circiter 520 nbs Ulo
factum,

ratoris

decimo septimo

S.

tania claret in Gallia;


co suo ad

ille

Goar veniens ex Aquinuicm, dum in Chrom:

annum 600
tn

ife scribit

S.

Goar veniens
sic

sequentem in

modum

ostendo

Nicetius,

ex Aquitania
ris in

claret in Gallia;

verum

S. Goa-

cujus supra memini, fuit anno 527, in Annalibus ad

uti ex Cointii

GalLiam, seu

eam Germani* partem, qux


quo nullus amplius

annum

hunc supputatione,
i

calculo suo dcccssores nostri ad

Julii

quam diem in Comad

tunc Gallix Oncntali, seu Austrasiee accensebatur.

adventum statuuni
erat rex

eo tempore,

menlario, Actis S. Galli Arvemensis cpiscopi prse-

misso,

num. 4 probarunt

palam

fit,

Sedem

santurque adeo

Francorum nomine Childebertus. advertam Wandelberto quam anomjmo


GcrGoaris scriptori, qui ambo hujus in
Clnldcbcrto

Trevirensem evectus,

proximus

ejus, uti e

mox

cumque hanc Aprunculus, dictis liquet, decessor, 7

ViUe S.

maniam advcntum,

circiter aut

8 annis occupasse videatur, Felicius seu Fibicius, qui in supra laudatis episcoporum Trevi-

Francorum rege, pmterquam quod quinaccidisse, tradunt. Adhxc, que amplius seculis a Goaris sstate abfpmt Stgebertus,

,um Catalogis proxime ante Aprunculum ponitur


fucrtt verosimiliter

quam

infelix

Chronvgraphus

ewstiti

m,

no-

anno circitcr

520

vivis

sublatns;

ihildeberto, regnare

cum autem sic habeat, Goar, qui sub primum anno 511 exorso, et 520
vita functo, in

runt criUci, qui dudum, inquit Schuztus, chronoperlogiara in operibus ejus s*pe spuriam esse

spexere,
uti
et

ita ut

parum

fidei
,

hic ci

tnbuamus
nec
ipso

sic-

subFelicioseuFilntioTrcvircnsiepiscopo,annoe

Ms.

Ultrajectmo

utpote

Sige-

jam

dictis circiter

Germaniam

bcrto

vetustiori,

imo ex eodem fere descripto, uti


in

vcnit, id verosimillime eo temporis spatio, quocl ab

ex

styli

vcrborumquc

multis consonantia opinor.


et

anno 511 usque ad annum 520 excurrit, nec scrius

18 Sigebcrto
moravi,

itaque

Ultrajcctino, quod

me-

tceeserit e
i

quam postremo
iic

hoc anno fccent.

dein sub Sigeberlo

15

Jam

vero,

cum S. Goar, dum


...
,

in

Germaniam
.

vivis S.

nun

III,

transiit.

jam

fuent, ut Wanielitrtu* tocet, sace,-

,,

,.,

Hirnvi djcav,

Ms. Goarem cum Pinio et Browero, ut jam inpriatimo Verum cum i$ ab anno circitci e^
ad

missis, sub Sigeberto I excessisse e

uiino circiter S"3.


ivi

qua> dotio initiatus, ac proin pro ccclcshc,

tum

vi-

565 usquc

annum 579,

ac proindc annis circiter

guit

disciplina

triginta

ut

minimum annorum

(Thomassinum de
Part. I, Lib.
titcrit,
II,

veteri el nova ccclesiee di&ciplina

quatuordecim regnarit, cuinam ex hisce S. Goaris simulque S. Rustici, qui, qucmadmndum ex dicendis apparct

cap.

68

videsis) verosimillimc c.rdictis fit, ut, si,

haud diu ante hunc


post

obiit,

mors

est

in-

consectarium e

jam

modum Mabillonius aliique moaum maoiuonvua n/^

supra laudati volunt, * "T"* "*"* anno circUer ue ad Si^ertu,,, III, ,. aa


protrae vivis. iA td

quemad-

nectenda? S. Goar

miraculum omnis retro


,
.

se-

sub Sicuturee postcritatis memoria dignissimum, r a geoerto re e eaitun, au fa,,


t

-<-<<
. i

638 usaue aa annum 656 reanavit, Vitam nrins. auam anno 649 excesscrit

Rust.cc criminis accusatus .nnocent.amsuam coram


Trevirens, epUcapo,

lu

Muent^
/Mefi

,,,/,,,,,
si
,

annorum amphus centum


accidit,

..

et

-... vfn dum quinquagmta, Aut


rt

"^*?*'^
Vitx
ejus
scriptori

concessu vrobavit, septcm tnlhuc aiims,

anonymo
in in

xtatem habuerit

cum

id

autcm,

,,, adhibenda

sit

w,
vivis

etSi

in senectute

dicatur,

bona obiisse ab anonymo Vite scriptore plane incredibile appareat, eum usque ad
in vivis

mansit superstcs, annoque dcin octavo, cum septensusceperat, pceninalcm, quam in sese pro Rustico autcm, tcntiam implesset, ad Superos migravit; id iribus annis ac totaudicndus sit ]\',ui,lclbcrtus,

Sigebertum III
cst

haud

mantUu

superstitem.

aiccnaum diccndum

; ;

uuicm, u^ ~ cum autem, uti ex

Vitit ejus ab ano, ... -j

si

,0 et a

WaMbVtO
obiit,

conscriftis

K,t*., cum Si-

idem mensivus

ser,,,,
.

accnl.t,

,. cum cjmdun
,o,a, ,,

lerto M auo

anuis aliauo, rnrnt,

m pr*
,/,i/

S,,caer,s.sl, J0,

, .;

c-

Siaeocrto II, utpote aui T ac,s ,,,,

dter 579 sutdato.miraculum

UM -"^*"^
I,-

Zus
v tet

fJLrU,

,;u tcninasse aueat.


suo Siacoerto I,

suet

,xl,, c,s S. Qoar, ncc no dun.taccat

Kta
sed
I,

7am

cum Bro.eero

rm
vere

statuLr.
a,,,aue, aui sub Si,jcberto
obiisse votunt.

mense ante V n,num e i*u lusce event,s secundum ,;rcjnare inc q>,sse. cc ,, poct
desi,ssc

uti e

iTiaiuiaemommnofacicndumidcirco etiam
auod

/,-,.

e,oa

ventate

/,,

jam
tis,

utlcga-

opinor

JAMtata

IlZno
vni,
e,

mZJZZ,
Z'Modoa,dum
et

circiter

649 S. Goarem
sub auo

Fi-

Hic in Germa,,,,,,,,
u,terj,cere

.,,, multum aberratumm putem.au, m.racu lum post ,/,/, ,. S,,cberto reU crc.cr iuobm vero ob,n ,jnum seu anno circiter 567, Goans

Rusticum seu Sanctun nostrum

anno

circiter

575

aut u-onct,
,/

acc^sse crduder,.

Numenanum

Trecrenses eP i-

19 Quod modo

tmpus. auo S. Rust.cus ob,erit

, ;

536
Auctori
'
,

RUSTICO EPISCOPO CONFESSORE.


e di-

,
:"',

m
;

ctat
;

quod Siaebertus, dum miraculo,

dc

factum esse posse,

ut

WandelbertussecuU >x

D.
/-/iii i

, 567

acidit, patefactum fui

im-

Trevirensu scHptor, dum, qu* S. Rusticus, ,am


episcopus gessit, in Vita S.
tate

Ruslicus
pote h
iini, ui

7:
:
r

Rusl [cus
l

V,,,,,,

ii/i-

pan

i,

'"'/>'

Zat, peccatum,

M
ac

episcopus

GoarU narrat avenSigeberto

ac 8.

Goa-

aberrarit, uni

regum

videlwtn,
aliun

lauif morlllllS, llllllll

ui

bo hujus biograpl

rant, sufjicere in
dein,

minis istius prtmo, ea applicando,


forte.

qus ad

circilt r

'><

sedem
'

Trevirensem

voluit,

cum Goar

id

Theodoricum nempe, qui ante annum 527

uti

septem annis post t tunc modis omnibus detrectasset, iidem biographi referunt, de eo creando Trcvitunc rensium episcopo iterum cogitavit; cum autem

scu

priusquam Nicetius crearetur Trevirensis epi-

scopus, in Austrasia regnavit, pertinebunt.


qu.r Rusticus.
gessit,

Verum

jam

existens
in

Trcvircnsis episcopus

Rusticus peccati, ob guod deponi meruerat, maculam diutumx pamitentis operibus eluisset, a Sigeberto de crcaiulo

non tantum

S.

Goaris Vita, a Wandelin altera,

berto conscripta,

verum etiam

quam ano-

Goare Trcvircnsium episcopo

ite-

nymus
tam

seculi

vn

scriptor exaravit, narrantur, eaque

rum tunc, non quod Rusticus exauctorandus esset, scd quod jam obiissct, coijitatum futsse, huncque prouidc,
dictis

hic

quam

illc

sub Sigeberto rege patrata, dilu-

cule tradunt; ut

enimvcro Honthcimius. utpote non


et

utpotc haud diu ante S. Goarcm,

uti

jam

tantum cum Wandelberto, sed


scriptore, qui,

cum

posteriorc hoc

promim

est colligere,

vivis

sublatum, anno

utjam

docui, Wandelberto est anti-

circiter

574

vivere desiisse, existimo, eo etiam im-

quior, manifestissime pugnans,


hic sit.

deserendus merito

pulsus, quod

haud diu post septciinnUin

qu.c statim,

ut apparet, a miraculo
inccepta,

jam saepe memnrato, fuerat


obiisse

22 Ast,

ut

Rusticum proxime haud


et

successisse
statui

quodrationiductis vull,

pamitentiam expletam

communiter

Nicetio, huncque adeo inter

Magnericum
adhuc
loco

credatur.

haud posse medium tucatur,


citato

ita

proxime

ratiocinatur

Pugnat

....

pro immediata

successione Nicetii et Magnerici Ebervinus abbas


in Vita S.
II.

Magnerici cap.

num.

ibi

dece-

dente

apud

urbem Trevericam sanctissimo


in

Ordo, quo inter episcopos Trevi-

Nicetio.

ejusdem urbis episcopo, successit

renses sederit, Acta brevia, sepultura.

episcopatu Magnericus.
in

Ab

hoc non
S.

differt

Venantius Fortunatus
rico,

Carmine de

Magneimintelli-

quod tom.

pag. lii edimus,

quem de
est,

mediata successione Nicetii et Magnerici


Treyirii
r, 11
11

Niinter
-

111

et

Maijnn

icetium inter et Maijnericum Trevirensem se-

gi, et

verbis et sensui convenientius


si in

prae-

dem

occupasse S. Rusticum, xstimari non im-

sertim

auxilium vocentur antiquiora Treviser-

iiiin sedtiie

S. Rusticub probalur,

mcrito potest; ad hanc

enim non
posi

nisi post

horum

rorum Diptycha, quae hunc quoque ordinem


vant. Durius est, quod his
objicit,

primum, neque tamen


uti e

secundum

fuit evectus,

Browerus
Sane

loco citato

jam

dicendit

patescet. Sigebertus I,

cum
e

re-

dum

hos Catalogos nudos sine ratione


iis

gnare incepisset, Nicctium Trevirensi sedi,


pulsus fucrat,
in Vitis

qua

pontificura Indices compellat.

rationera

cxtcmplo, ut Greijorins
cap.

Turonensis
quare,

Patrum

17

docet, restituit;

pondusque addit proprium aevum par antiquissimis, qua? habemus, monumentis, nec non eoruradem formandorura servandorumqne cura

cum

Nicetius ccrte primo regni Sigebcrti


et

initio

Trevirensium extitcnt episcopus,


iis,

tamen, uti ex

quam hujus
vebit. ut

Dissertationis

indicavimus

qux proxime prxgresso disseruimus, nemo non concludet, eodem Sujeberto I reijnante Trenrensem sedem Rusticus etiam occuparil, oportet,
hic ad illam,

quaeque nos hactenus movit, et in futurum

mo-

ab

iis

non recedaraus,

nisi authoritate

ut

cocevorum indubiorumque docuraentorum.

non

nisi post

Nicetium

fuerit evectus.
est

23 Talia
gumenta
Fortunatum,

sunt,

qux Hontheimius
;

hic affert, ar-

cx Ebcrvlno

Id porro haud pariter post Magnericum

factum
uti

nobis contraria
et,

sed quod ad

Venantium

Magnericus enim
nos ad vi Julii

ccrlo ultra

annnm 590,

apud
cjus

qui huic snbscripsit,

Ebervinum

diem

in

Commentario Actis
fas est,

prxvio num.
quare
si

10 videre

vitam protraxit

demum

abbatem spectat, non pigeat itcrato hic audire Dro>reruin, qm in rem nostram ita ratiocinatur Ha:

post illum

ad Trevirensem cathe-

bebunt

forte,

dram
erit,

quo fidem morentur

evectus

fuerit

S.

Rusticus
I,

historiae, qui

conscctarium

ut certe Sigebcrto

qui anno

870

obiit

rcjnantc,

haud

Venantium Fortunatem meminerint facere Magnericum Nicetii magistri successorera,


cui qui-

extiterit

Tirrircsium episcopus,

dem, fateor, subscribit


Nicetio

etiara

contra ac S. Goaris Acta, ab

anonymo

Ebervinus abbas
Vitaa

scculi

vn

Magnericum

in

ipsius

auctore conscripta, ac apud nos vulgata aperte exigunt, ut quisque ex iis, qux proxime

memoria

subrogans...

quod itaque Fortunatus Magneri-

prxgresso

cum

diximus, haud difjiculter agnoscet.


Bontfu
1-

mlusqt oppositum
contendil,

21

Vidit id Hontheimius,

Rusticum^e

Nicetio jungat, id ita capias licet, ut usurpato sermonis genere etiam intervallo secutum

nihilo-

minime

id,

minus pati medium intcr Nicetium et Magnericum haud volens, cum Historix Viplomaticx
tom. I. in archiepiscoporum
se coniexta

non negaverit, nam discipulura, atque ex ipsius Nicetii schola profectura, serius etiara ad
idcirco

Trevirensis
a

summum

id pervenisse fastigium
si

quid vetat?
ct

Trevirensium serie

pag

inter Fibicium et

Aprunculum,

/'"""< <mte Nicetium positum, interserit, ac dein Hhtorix ejusdem tom. 111 p g. !; fa1

verura est, quod provinciales tradunt histonae, Rusticum, abdicato sacerdotio se-

24 Jara

Forti

"-""

ptem ipsos annos inclusum, contractam pcenitentia eluisse maculara, negari iterura

non potest,

DIE DECIMAQUARTA OCTORRIS.


est, ejus

537
seriem
teaxns,
ita

cnerico

episcopatum, sive ab ipso statim Maseu quo aliquo episcopo provinciali


,
. .

rum Trevivensium
.

Aprunculum

in

ai

CORl

hac Nicetio proxime prxponU,


ratus,

mlteet faeutndum
Turnnsnsis Turonensis

S. D.

administratum, et ob
dedecoris
,

eam ipsam labem


,

adraissi

quod

id

__J exigere

_.mox

-..-.,>,.

recitata

in

obscuro fuisse

atque

ita

recte

verba, tunc observarit.

Nec

dubito, quin pariier in

etiam Nicetio Magnericum, Rustico


dari successorem.

prreterito,

eaNicetium

intet et
si et

Magnericum

positurua Rusti-

Mirum

sane hanc Browcri insuffecisse

cum
quem

fuisset,

considerasset tempore Apruncuh,

terpretationem usque adeo non

Honthei-

inter

Fibicium

collocat
in

Rusticum, non

mio

quin pergat oggerere Venantium Fortuna-

Sigeberlum sed Theodoricum


ac proin, ut ante

Austrasia regnasse,

tum, prxsertim

cum Venanlius in eodem Carmine Magnericum etiam Aucioris successorem nominet


his verbis
:

neutiquam

pati,

Aprunculum Rusticus ponalur, tam qux anonymus seculi vn scrir


alia a

ptor contexnit,

quam

Wundelberto concinnata

S. Goaris Acta, utpote apcrlissimr,uti e

jam supra

Autorisque

pii

successor dignus haberis,

dictis

liquet,

exigenlia,

ut non sub Theodorico,

Rusticus Sigeberti patruo, sed sub ipsomet Sigeberto


inler

quem

tamen

et

Magnerkum
:

integrum ad

sedisse credatur.

minus seculum
beat,

intercessit
vetat,

et

vero

cnm

id sic haet

28 AdhcFC
prxdicta

ut

minus etiam, qnin Hontheimius,

si

nec dubium, quln, si tutb


considi
set, ipst

quid, quxso,

quominus Magnerici

considerasset, concessurus
et
is

locum Rustico

Nicctii successio

cum

S.

Rustici intervallo intelli-

Nicetium inter
opiner, ipsemet

Magnericum

fuisset,

dubitandum

gatur
antinuiori' busqut
'

scriptor in supra laudata,

quam
Ni-

ordim m,quo , disse Ru-

sluum

StO>
"
<

25 Veniamus modo ad antiquiora Trevirorum


Dypticha, quibus ob rationes supra a se allegntas, adeo, ut ita toquar, agglutinatus est Hontheimius,
ut ab
iis,

In contexuit, episcoporum Trevirensium serie facit.


hac enim, postquam anno
cetium,
docuit
,

tuimus,

misisset.

viorum Dip'
tychis con-

566 Magnericum anno demum 573

e vivis excessisse

pcere. nisi authoritate

coaevorum indubiorumnolit,

que documentorura recedere

carpens Bro;

creatum esse Trevirensem episcopum, affirmat, sicque ponendo inter utrumque Rustico spatium relinquit.

wernm, quod

Iwsce Cutalogos flocci pendat


illU seu antiquissimis
si

verum

Verum quidquid landem Hontheimius, sijam


expendisset,
et

cum a Diptychis
occurrat,

episcoporvm

dicta

fuisset

facturus,

nos

equidem

Trevirensium eatalogis recedi,


ratio

gravis id fucicndi

Broweri

Pinii opinionem ob rationes jam alle

absqW
loco

ullo

piaculo posse,

ipsemet
satis

gatas secuti,
serie

locum in Trevirensium episcoporum


inter et

Hbntheimius

non

uno fateatur,

haud

Nicetium

Magnericum Rustico conlllljlls lirn

verspicio, cur id luc faciendum

haud putarit} graafferri

cessimus.

vior

enim a

catulogis

illis

recedcndi ratio
si

posse haud videtur,

quam

ea ipsa in re, de qua


id

29 Porro hujus, ut supra monuimus, gesta non pcenitentia Jiarranalia, quam qux de ejus lapsuac
tur in

alia,
i/n;e

quam
iii

S,

quxstio

est,

deprehendantur erronei;

autem

hic

S. Goaris Actis innotescunt; ediderunt hxc


Callesius ac ad vi

Goaris Vxta leguntur,


,i,

obtinet locum.

De

ordine enim,
sit

quo

Trevirenses

Surius, Cointius, Mabillonius,

sta innoteinil.

inter episcopos reponendus

S. Rusticus discepta-

Juliidiem Pinius noster cum Notis, Commentario,

5i

Hinc
e.r

esse eo loco tur; eo ipso autem in ordine erroneos


illos

quem
verum

illis

prxmisit, subnexis.
spectant,

Hos

lector, sciendi,

Sckeckmannu

catalogos,

palam

est

ex

eo,

quod Rusticum

qux ad Rusticum
omnium, qux
in

avidus,

potest

adire,

proxime prxponant Nicetio,

quem non Rustico Tused Aprunculo proxime successisse, Gregorius ronensis in Vitis Patrum, ut jam supra monui,
luculentissime docet.

ut labori huic parcere, si velit,

queat,eorum

Actis

illis

ad Rusticum spectant,

epitomen hic exhibeo ex Scheckmanno, qui, cum ab anomjmo Vitx S. Goaris scriptore non nisi penes
succinctiorem narrahdi

Sed cinn (~,n gorio Turonensi

26 Hontheimius quidem Historix Diplomatics Nos Trevirensis tom III, pag. 962 sic scribit Venantium Fortunatum secuti, Turonensem et
:

modum

discrepet audiri hic

meretur.

30 Brevi
se

igitur S. Rustici, quo hunc peccati a


eluisse
:

fh r ii ni
iii,-.

cnilo-

hunc ordinem servaraus

Fibicius, Aprunculus.
etc.

commissi maculas
elogio,
:

pamitentia,

indicat,

Rusticus, Nicetius, Magnericus,

Verum a
successo-

prxmisso

ita scribit

Verura rera gestara

quu, qua ratiom v G

objectis

Turonensi Nicetium Rustico proximum

peroremus

Deo

dilectus sane

Goar sumraa pr-

rem, contra ac indicat


unicuique, qui,

Hontheimius,
ih Vitis

haud dari,

qux Gregorius

patrum cap.
#

deditus, ditus erat sanctitate, suraraae abstinentiae quam tamen charitatis amore, ac intuitu hospitalitatis

VI suppeditat, verba considerarit, ,,.,....,. vi Snuucumn, vki vu wimwwiiw, manifestum fiet. Sunl uutcm sequentia Tunc etiam et Aprunculus
:

plerumque, t
-

si

aifuissent peregrini, sol-

vebat

unde quasi jejunii impatiens,

quorumdam

Treverorum episcopus
clerici
civitatis
illius

transiit

congregatique
,

ad Theodoricum regera
:

invidentiura sinistra accusatione, ac falsa suspicione apud Rusticum episcopum proclamatus,


corapuljussu episcopi citatus est, et comparere
sus. Proclamatoribus ergosuis et legatis. alter Albiwinus, alter

Sanctum Gallum petebant episcopura Abcedite et alium requirite ille ait

quibus

Gallum

quorum

enim diaconum alibi habeo destinatum. Tunc eligentes S. Nicetium episcopum acceperunt. Quid disertius contra Hontheimium in rem nostram
dicere potuit Turonensis
flC

Adaluuinusdicebatur.Goar
cervis

congreditur, quos inedia confectos, peneque deficientes merabris


,

lacte ferino a tribus

mulso, eorura artus perungendo lassos in vigoibidem, queejam


dixi,

Sllltlllllht

27 Ad hxc Hontheimius
scribens,

rera pristinura restituit.

ipse

pugnare

secummet

ipse

nugnqt,

dum Ristorix Dilvii episcopo-

ostenditur;

plomaticx Trevirensis

tomlapag.

31 Sistitur Rustico episcopo humilis praesby ter apud nusticum purgaGoar vir per omnia rectus et simplex usque adeo verit,

Tomus

vi Octobris.

70

(ut)

538
.M
(

DE
suum

S.

ANGADRISMA VIRGINE ET ABBATISSA.


per anguli cujus-

foni
I).

(ut) pallium

solari radio

scopus pater meus est, mater autem vocatu

mea

Flavia

D
ad pomitenliiiui

s.

appenderet, putans fore dara rimara splendescenti retentaligneura sed ligni duriiiam, sed

vectem

33 At

przesul justo se Dei Judicio deprehen-

culi officium

radiantis solis

coma non

negavit.

sum

cernens pronus advolvitur Goaris pedibus,

fuerit

Ha?c

rairifica

opera Rustico magicis artibus adse humiliter excusans ait


:

summissis precatibus veniam deprecans, suorum

adductus, exponit, hic


exliibetur,

scribente,

Goar

Deus

justus. fortis et patiens,

scrutator cordiura, et

apud Altissiraum obtineat indulgentiam peccaminum quod ille indefesse se facturum pollici;

secretorum inspector novit, rae nihil prorsus artis


magicje aut scisse aliquando aut scire
:

tus est.

Tunc Rusticus ultronea

(ut pertulimus)

feras ne-

suscepta pcenitentia septennali,

oranibus vere
,-

que mulsisse

ullis

incantationibus

itidemtenus
satis

pcenitentibus exemplar raeruit esse et speculum

vestem

meam

in solis radio

pendere haud

hincque effectum est,

(ut)

fieret

postea resur-

scio, sed in fuste roboreo. Quod mane comedere dicoret bibere.videat et judicet omnium cogni-

rectio et profectus, quibus ante destructio fuerat


et

scandalum. De post

in

Sancta rusticitate vitam


felici

tor

Deus

gulaa

vitio id

an

charitatis

officio

ducens sine crimine tandem


pridie Idus Octobris.

fine quievit

egerim.
hicque,

Hxc

sunt,

qux

fusius ub ano-

cum

32 Haec prosequente Goare, supervenit


corum quidam Geobisus noraine, gestans
cuncta venisse gavisus

cleri-

nymo
huic

el

Wandelberto relata pro compendii munere


inscrui.

'i.ni.

commiserat, peccatum mivai ulo, ad


S inihiito,

infan-

Commcnlario

tem tres noctes natum. Quo viso Rusticus ad


vota
sibi
:

34 Ubipmnitentiam
silent

peregerii sanctus Rusticus,


;

locusque,quo
/s iiuitc

Heus

inquit,

anonymus

et

Wandelbertus

Scheckmannus

ege-

nt, alterqae,

patefa-

aulicos suos alloquens,

nunc opera Goarina pro-

autem
slerio

in elogio Sancti prxvio recenlioresque,

quo fueril se* mona- puliiis, assionunliir.

ctum fuisset,

liaUmtur (an) ex Deo vel adversario emergant.

B. Marix ad
fuisse,

littus

Mosellx septennio incluei

Tum

ad Goarem conversus dixit

Age, infantu-

sum eum

mcmorant, S. Goare interim, ut

lus genitores propriis designet vocabulis. Affligi

pollicitus fucrat,

Dcum
tenuit,

pro eo sine intermissione

tunc videres Goarem, angi et contristari, ne-

orante; donec tandem plenissimc expiatus xtcrnx


felicitatis

quientem tamen nec audentera, neque volentem


refragari episcopi
prasceptis,

portum

humanx
lapsisque

fragilitatis

memo-

sed lacrymis ora

rabile

sane

exemplar,

verx pimitcnti.r

perfusura
infantera

in

Trinitatis

nomine trium noctium


pandereque parentes.
in

speculum.

Locum

sepulturx obtinuit, teste eodem

jubet
fandi

edicere

Scheckmauno,
viris

in ecclesia S.

Paulini ihnlcm Tre-

Cum
manu

ille

impos protenta
:

episcopum

in absida lateris dextri

a tergo altaris B.

absolutissime respondit

Iste Rusticus epi-

Joannis Evangelistae juxta baptisterium.

DE SANCTA ANGADRISMA
VIRGINE ET ABBATISSA

BELLOVACI

IN

GALLICA BELGICA.

S\LLOGE DE GESTIS ET GULTU.

I.

Sanct*

in Fastis sacris

memoria, natales

illustres, abbatia,

miracula quaadam,

an

sit

distinguenda ab Angarisma, tempus obitus.

CIIVCA

anm MDCXCV.

>"',, hl

m
Fastlt

B
,

elloacum seu Bellovacum (vulgo Beauvais) antiqua Gallix Belaicx civitas inter prxci-

hoc ejus elogium


torio Belvacensi

Pridie Idus Octobris in terri-

fpuospatronos suos,quorum jam duo locum in Opere nostro,sanctus videlicet Ebrulphus ad diem25 JulU, et S. Geremarus ad 24 Septembris
obtinuere,

Sanct Andragisinaa Monumentis

virginis,
suis Bello-

haberi testatur 1'Oiselius in


vacensibus, ad
fuisse oportet,
rologii textu

hac dit colit S. Angadrisraam, cujus quidem in Marlyrologiis antiquioribus et classicis memoria
reperilur; Martyroluyium

usum ecclesix Bellovacensis auctum cum id in sincero Usuardini MarlyMolanus

non
quo

enim Usuardi,

nonexlet:ast sacrisFastisrecentioribus passim, diversis tamen diebus inserta est.


in

in

primis in Additionibus ad

Usuardum

sic

eam ad
xiv

DIE
xiv Octobris annuntiat
:

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
Lantberti
successoris
in

539
online regimims

In territorio Belvacensi

B.

AUCTORE

eccUsUt S. An-a.lrisinaavirginis; Martyrologium

S.

Gudulz Bruxellis

Civitate

Belloacensi S.

terntono Vuandregisili, originem ducentes ex verbU constat, Taruanensi patrem, ut ex recitatU


:

G.

Angadrisin* virginis. sponsee S. Ausberti archiepiscopi Rothomagensis


,

nacta
litate

est

Robertum
et

sivr

Rotbertum insigni nobih(

Codr.r regina Suecis sub


;

conspicuum,
ad

sub

hMotario

HL

qui ab anno

num.

428
ln

Beloacus S. Andragisin virginis

656 usque

annum 669

regni apud Franeos gu-

Florarium nostrum
nis.
his

Ms

.-Itern

Androgisinae virgi-

bernacula teuuit, renii annuli


lunt Lanouius et

gerulum,

sett,

ut vo-

nomen

ejus

Angadrisma, prout jam


non

Feronus de GancelUriU Francix,


:

passim appellatur,

perfeete

eaypHmUur, sed

ejusdem regu canccllarium

ipsius

autem Roberti

rum

cultus

hnnn Bellovacum
die

assignent,

dubium

prosapiam ex antiquU comitibus Bonomensibus, Teruanensibus


est

esse nequit, quin designetur sancta nostra Angadri-

et

Turnhemiensibus deducere conatus

sma. Eodem

memoriam
,

ejus celebrant

Marty,

Malbrandus

W.

iii

de

MorinU, eumque Beniu


duabusa Teruana
non tam ex certts
conjectuns

rologium Germanicnm

Anbertus

Mirzus

idem

c* (Qallice Renty)
deribus leucis
siti,

oppiduli.

Molanus
nus in

in Natalibus

Sanctorum Belgii, Castella-

comitem

fuisse

Martyrologio Universali, Jongiori vero ex

probatisque monumenlis,
asserit.

quam ex dubus
esl,

ejus Actis elogio

eam more suo exornat Saussayus,

quod apud ,,, videri potot.


et

4 Annus quo

in

lucem edila

cum extrema,

,n
i

Illlld.

ulose

nwii memorata
Uartii

2 In
ut

Faslis aulem Benediclinis dic


et

xxvn Marlii,
Wion, qui
ci-

apud Dorganium, Menardum

conqua oMtt, tenectiu ignoretvr, mcomperhu esl ; educatam, cm ad zlatem stat vero eam religiose

salibu

S
,

liisbcri.i

ontractU,

Miselogiisrectead.luntetMKth^annuntiatur:

nubUmp.

rrcnisset, a ,,/,,'

desponsalam fmsse
asl .// tolo
;

quee

sit

hujus ,rnsposi,ionis ratio, iqnoro, nisi forte,

Ansberto nobilissimo

pariter juvem

ut asserit Cointius

ad annum Ckristi 683 nullum


sit

tamen laudans auctorem,

dies translalionis, de

cup.ens. Denm corde virgini,a,c, illibatam servare ccrtmn corporis onsgnc /, a seauferrc,,
n, ut rebatnr,

qua pluribus aqendum


quoque ejus eelebris
',,,,,

erit

sequenti.

Memoria
:

tuend, pud.cil,* prxsuhum, precata

est,

est

apud

alios auetores
I.

scri-

arte sanastatimque telra lepra. nulla med.corum

, de ea S. Antoninns parte

Chronici

bili.faciem

suam

sensit obduclam,

atstmulac (spon-

titnl

Hb

XM. eap v. S XX; Vincenlius Bcllovacensis lih. iu XN..I cap xcxix; Petrns de Nalalibus

mrqinitatu sludw, socero ac so. qni pari lenchalnr

hottucinanns erroeap cv.. cuins , plnribu, hiC prxvio ad corrcxi, Ifoschcnius in Cmnmenlario
res

demceps ntam parente annuentibus) sanclimonialem Audoeno arch.ep.scopo sacrum velamen a S.


actura.

Rothomaqensi accepit,
gnitatemque recepit.

prislinee formce

mtorem

d,-

vilam S. AnsberU

in ,

Ipere nostro

ad .X Februarii;

Miram

hanc am.ssee recupera-

Antonius Ypes,s
brancius
in
,n

Ckronici, Bcncd,c,,nis;

Mal-

post teeqne venus,a,,s hutoriam

Bmlletum qu, eam


arros.t.

anliquitalibus Morieusibus. et Petnts

panlnlmn solita sua hgpercris,

tandem

s,

Louvetus

antiqmlahbns Bellovaeens.bns. quiom-

Ansberti ab nes sna fere desnmpsemnt ex Vila S. cdcn, Sc,. ,qc Font

qmdam non negare, sallem dissimularemodernus ^cadasuaGalkca, tnhunc modum Gallus ,


auctor
visus est
:

Aigradmonacho

fe*

Angadrisma

.nc.d.t

m m*b per^
.

J,,

,,

ZpZ,

r ,

Sanct* nostr* corvo scripta. unde etiam guam ,r es, nue S. Angadrism..

san.ta tem losum, ex quo e. post recuperatam Hcet m.raculaa remansit difform.tas ; ast

grandis

,,, ,,,,
,,,,

VC

Claudi Jolii canonici

Part^nm
prima

relal q,hsvis aucloribus in Sanclorum V,l

non

inter colleCanea noslra

inveni,

indiscnminatim credenda esse fatear

cum lamen
alwrum

,,,,

pan, cm auctor anomjn. iacimam


satis
et

hocn
esse,

iaudala S. Ansbern,

quam

h,c ,nterp,,

pauca admodum ineptam, 12 Zmassuit IZ^riTt^ZinL!-, hanc ,,

cum

miralnliora plurtma

mull.s

S
i

nennne torum Act.s frcquentcr occurrcnUa a

TiaTZblionii,
,

qui et ean, ,ec

md.qnam

cen-

d.seHenan,, dulnum voeentur. oslcnd, eq,


utt et ab .psomet

'rem

7AnsZriL

L
u

laudala lum seqens, non edam. sed ,r ad eujus, in Opcrc. ,,,, ad

Aigradus, ab omnibus,

Bmllclo

,n

V,W, ZZl A2

cd.rc^,,,

ZSL
t

1
i

ftnt,
'

,, Sanct* '<- ^dccnlem,


,

anclor grans e ,,, tabula Crittca tamquam supca, de Sancta iaudatus, malo cum ennmeraUs

m,rm nctrc scnbcnnbns anctonbus


n, verum suscpcre.
e,

oc

prod^m
,
.

l,c

SeetC

ndjme ca,
cni-

Deum

mtrah, lem

t, 9 r,,/, U
i

:,';,,L

ei
i

ac,cr
n ,, fl c,,^c

,:.

Wta- 4*
u, 1

sms agnoscere. quam laudato S. AnsberU


sine ulla ratione fide?n abnegare.

W
op,

ni territo

v:,!cZ:os:a7^^,fms.
seu ,

io

Tl

iiiii-

nensi nobili
ter
niiiii,

umtorio Tcruaucs,,

explicandum

u,po,e

M ^ m ^ssi
,

rfi

*.

sccnndum reccntam nuncCotnlu

abbattssa
facta fuit

U,
m

ZL
,

dtcto a uobil, ol,m urbe


in

Teruana ad LcMoruus, cjs nuuc a Carolo v -

ab anno

640

ai

m 683
vcln,,,

e.lensus.

u, eX

eo lempus,

quo Sancta Vtrgo


;

,>,'

'Zoee.cis.solasupersuntrudera.n.amscnb,,

O^niatar

VM
:

***!
esset,

Ma Lus in UsL e cZ
s-
q ,

No,,s ad VUarn S. A.ig*phi abbaquodctex Vita S. Ansbcr,, ccros,

eonjiei potest

postquam Deo consccrata

sn

Domini (ut

ait

Aigradus) Ansbertus

au.an

,/,

,(,/,' ls verbis

Genitor quo-

co^p.t esse aul.cus erat acum.ne .ngenu clarus,

ncta. Virgtata iUnstris

Robertus et
Sancti patris

scriba doctus. conditorque

frTter I us

Zertus JamM erant

rum

et

regahum pr,v,l,,,annuh regahs, posteaque rel.Ca geruh,


aula

540
ici roi
i

DE

s.

ANGADRISMA VIRGINE ET ABBATISSA.


D

fKKSKI ^SSSS L mL
r

n (\

Vitnm

et

sanclx

^^^
ejus jacit,

.***-;
.

quas

illa

in

templum corpore vesteque

::-::z:,::,z

-~T)i>inde

,,:::,::::::,,
;';:;;;:;:;: uit, quoa uuu

l.'.
^

,,

..

;
is

nrxfecta roinobio virquium

aKrr-^ssrJS
/

SJ

*** , L^ ^rtr^uLsAO^rtum ***r. * M


in

decanatu Monchia-

Orfltoru

nftto >*r fhtata reUgaU


initio

dece-

2
;,

u,,iumi,i,us.udiotnpZavit.invesUtuc*-

niorem

fuisse

et

secuU

vin,

cultu moaJta, jugi absUnenti*

et

Sanctx nostr* xtatem

*u* *

v persuasum hab.

^
et

EZ uJLL
est

etJulianum

(ae

hisactum

precxous Dodonis Betlavacensisepxscom

Erulpht

m Opm

nostro

sitabat sepulchrum, venerari solita

fulgor q

Lm

'J
B
Mi OrnQ S.
/

'

Januarii) quorum s*pe vi;

splendebat

in

ea

^tauranabbatis incitatus monasterium S. Ucxanx ChxU decrevit, et quod tpse perperam attnbutt

dum

casUtatis. patienti*, obedien-

perico III, ut

ex ipso

^maiexn
Ebrulphx
it,

Commntano
et

ati8 erga

egentes,

quorum plurimos larga


S. Audoeno sacrum velaccenobium sese reeeperit,

pr^io ad ejusdem
rico I,
st

itam

Uulpe-

sMteM
flC

tamen genuxnum

trxbuendum
est

me

Cu:

q in mtem simul

perus evictt.
videlicet

Miraculum autem

hujusmodi

eo

/,

uipho n.
i

men

acceperat. in

dictum

tempore, quo

cmobio suo abbatma


basxhcam, a

pm-

analMm^*reli*ios*funfomentajeceriUactandem
dd regendam Oratorii familiam
evocata fuerit, incer-

erat, corripuerat

S.

Manx

Chrodo-

berto sive

Theodeberto Parisiensx antxstxte tempore

tum

est; si

tamen constet

fides

Miraado, quod ex

videS. Baihildis regin* exsiructam, incendium,

aliquo temLouveto numero sequenti referam, eam sanctimomali habilu prwatam egisse vitam

baturque

cxtem
cumque
et

illic

sacris

xdificixs pernxcxes

nn-

pore sub

minere

nihil contra

grassantem

late

flam-

verosimilius

est.

/urthenonem

Cxterum sacrum illum virgimm nomenclationem originemque suam

mam

ars

industria

humana

proficeret, S.

Anga-

drisma ad S. Fbrulphi tumulum accessit, ctreclusa in eo sacra ejus


extulit,

sibi eo sumpsisse ab Oratorio, quod S. Ebrulphus condiderat, cuique postea plura sacra xdifiloci

ossa

reverenter contra flammas

co

qu*

continuo casperunt minui, et tandem

cia accesserunt,

refert

ejusdem Sancti biographus


sibi

penitus exstingui, quibus exstinctis

Sancta
et

virgo

hisverbis

-.

Constructo

(S.

Ebrulphus) ora-

sacra pignora linteaminifus mundis


involuta, in tumulo suo

serica tela

posteris Oratorio eo in loco, qui postmodura a designatus est, eo quod plures appellatione
torii

iterum ircondit.

Esc

nec

plura sanct* Virginis Gesta milu innatuerunt.

orationis

domos haberet, sine intermissione


;

ibi

8 Celebris

est

qu*stio an sancta nostra Angadri-

Qiixritur
iiiiiii distingui nda sit

Domino famulabatur narrat*


cti in dicto

deinde ejusdem San:

sma eadem
abbate

suo Oratorw sepullur* hxc subdit

Inde

qux Angarisma, et Lermcnsi, sive is tum fuenl Rigommts,


sit %

proinde an cum
sive

,n!

(ngarisma f

transactis aliquot annis

matrona quajdam nomine

Pngomus, ex
circa

insula Caprasia S. Aigulphi corpus


in

Theclana nobilis et religiosa eminentiore structura sepulchrum ejus adornavit, vir quoque
lustris et sapiens
il-

paucis post ejus martyrium, quod

dicta

insula
deferri

annum 681

subnt, diebus
et

Lerinum

Theodebertus Parisiorum epijedificavit,

curavent, ejusdemque caput

brachium dextrum

scopus.... ibi

Domino templum

ubi

ad monasterium suum
valdus in

transtulerit, ut narrat
:

Adrehanc
totam
soli;

et alia diversis
dificia

Sanctorum dicata norainibus *ut su-

ejusdem S. Aigulphi Vita

resolvit
et

constructa sunt, unde locus idem,

in Commentario prxvio ad

eamdem Vitam,

pra diximus. Oratorii

nomen

sortitus est, beata

Adrevaldi narrationem inter fabulas reputavit

denique Angadrisiraa (Angadrisma) virgo et abbatissa ibidem cum Sanctis virginibus et viduis
religiosis

dis ralionibus Stiltingus, qu* ibidem videri possunt

cum tamen h*c


eam,

quxstio vel

maxime huc

perlineut,

Sancta conversatione

vixit, et

vit suae

uti a laudato Stiltingo citato loco

resoluta est,

felix propositum consuramavit.


i

compendio re.petam.

laruitquc miraculis in adlutc

7 Adjungit Louvetus eam post consummatum sanctissime vit* su* cursum plurimis a Deo Miraculis illustratam in album sanctarum Virginum re-

9 Occasionem quxstionis
dus Itxc scribens
phi martgrio
:

Adreva,- quxciiiu wtummodo Pra^terea nuntii (de S. Aigul- cognita sitex


dedit ipsemet
delati) participera

Lerinum

faciunt

latam fuisse; nullum tamen miraculum singillatim edicit, prxter hxc duo, quibus Deus Sanctitatem
ejus,

quaradara abbatissam Angarisraam noraine, quse


in vicino monasterio sororibus praeerat sancti-

Udi in Vita S. Aigutphi fabulis

dum

in vivis erat, illustravit

alterum tam-

raonialibus, a Sancto viro a primaeva aetate


in Scripturis Sanctis quara monasterialibus

tam
imcui

quam majorum

traditione acceplum ac
;

ejusdem

li-

psanothecx incisum

priusquam

videlicet

monasterio

buta doctrinis, et post

pauca monasterium

prxhceretur, ultro opem

obtulisse accedendis cereis

Angarisma prxerat, Oratorium vocans. Oratorio


autem tum temporis prxerat abbatissa Sancta nostra

ac lampadibus templi cujusdam abbatix, in quo divinis quotidie assistebat o[]iciis,

inque

cam rcm

lu-

Angadrisma

itaque ex drevaldi verbts

Angari-

sma

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


sma cadem
verum
fuisse

541
auctore

videtur,

qux

S.

Augadrisma

et proinfacile inde colligatur eos pares xtate fuisse,

graviter, ut advertit Mabillonius, lapsus

est

de circa

idem tempus verosimiliter obiisse

itaque

Adrevaldus Oratorium vicinum Lcrino bens, f/uod non in Provincia, in qua Lerinum, sed
in tcrritorio

fuisse scri-

cum annus 695 S. Ansbcrto emortualis


ostcndit

fuerit, ut

Henschenius in

Commentario prxvio ad

Bellovacensi, adeoque longissime a Lefuit,

ejus Vitam, aliique passim tradunt auctores, circa

rino situm

cui

vroinde dictum ccenobium


fuit

et
;

eumdem annum

S.

Angadrismam hanc vitam cum


in

ipsum quoque abbatissx nomcn parum notum

meliore commutasse probabUiter statui potest.

prxterea cum nihil tum dc Angarisma, cum de separatione capitis et brachii a reliquo S. Aigulphi
corporc,

12 Casiellanus autem
versali

Martyrologio suo

Um- examw
cinortiiali

Gallico annum 698 S. Ansberto emortualem


notavit,

Ansberti,

qux ctiam tam paucis

post

ejus

agonem
prima

ad marginem

ac deinde circa
obiisse posuit

eumdem an:

diebus, est

admodum

incredibilis, habeatur in

num
ei

S.

Angadrismam

prxluxerat

ejusdem Sancti Vita, qux


pta
post

et melioris notm, et scriet

Mabillonius, qui in Notis ad Vitam S. Ansberli,


dedit in Actis sanctorum Ordinis Benedictini

ante

Adrevaldi, duobus post S. AigulpKi

quam

memoratam abbatissam

scculis scribentis, ideo-

comseculiZ pag. 1049, ac deinde pag. 1063, ubi

que

magna

in

hisce authoritate destituti,

xtatem

pendium

dedit

Vits S. Angadrism,

eumdem an-

existimatur, merito totam hanc de

Angarisma narin

num

utrique quoque emorlualem assignavit ex apo-

rationem suspectam

habeo, et inter fabulas,

scri-

grapho quodam Chronici Fontanellensis, in quo hxc


habentur
:

benda ssepe dicta Vita Adrevaldo, ut ostendit laudatus Stiltingus, passim familiares reputo.
,

Anno

iv Childeberti regis

Francorum,

qui erat viii ducatus Pipini raajoris ducis,

anno

Vtneentii
co;i-

10 Nec majorem
gulphi biographus

hic fidem

mcretur alius S. Ai-

v prsesidente

in sede apostolica

Sergio papa,

BarralU

jecturis, non

Vincentius Barralis, qui Adre-

putaturextitisse.

valdum
mutavit

fere
et

secutus est,
:

eumque pro

arbitrio suo

auxit

advertit hic Adrevatdi

Oratorium

anno x imperante Justiniano minore augusto, glorios memoriaj almificus vir Rotomagensis petiit, urbis pontifex Ansbertus ccelestia regna
qui est annus Dominica^ Incarnationis
dictione

in insula Lerinensi collocantis errorcm,

eteum

cor-

dcxcv
:

in-

rigere

tentans,

Oratorio

monasterium Arlucense

vm

quinto iduura Februariarum

ex

substituit,

ipsamque Angarismam patria Blesensem patria Teruafaciens, cam a S. Angadrisma, qux prxncnsis fuit, neque cxnobio Arlucensi umquam
fuit, distinxit
,

congestis hic notis Chronologicis, minime, ut

ipse-

met observavit. sibiconsonis annum solummodo Childeberti regis iv, qui in annum xrx ChristianxQ9S
incidit, (incepit

et

huic correctioni post longam dubi-

enim regnare,

ut recte ostendit

Pa-

tationem tom. I Annalium Benedictinorum acquievit


Mabillonius,
Vita
;

gius in

Criticis,

anno 695 ante diem 23 Martii


laudatus Mabillonius;
in congerendis notis

nondum

visa laudata prima S.

AigulpM

retinendum censuit

verum
Chrono-

sed nullum ad corrigendum Adrevaldi crro-

cum

illud

apographum
tam

rem fundamentum
conjecturas,

habuisse

Barralem quam

fallaces

logicis fuerit

infelix, merito de ejus sinceritate

ideoque Adrevaldi errorem per alium

dubitaripotest, prxsertim

cum

ea in pluribus ejus:

Vincentii Barralis errorem


vavit iterum

mutatum

fuisse, obser-

dem Chronici exemplaribus non reperiantur

non

laudntus Stiltingus;

verba

ejus

hic

audiamus

Vidit hic scriptor (Barralis)

ccenobium

juxta enim ea habentur in Chronico Fontanellensi fcrtur, Ms. Fontaneltx, nec in exemcodicem, ut
in plari quod edidit Acherius, neque etiam stro ex codice

nullum

fuisse in insula Lerinensi,

quod Orato-

Ms. no-

rium diceretur, hac de causa Arlucum substipatria Blesensem facit lAngarisjnam) tuit non alia opinor de causa, quam quod ab Adreaetate valdo dicatur per S. Aigulphum a primaeva Scripturis Sanctis, quam monasterialibus tam in

Rubex

vallis

cum

alio

Tomacensi
e contrario

collato, in quibus

omnibus exemplaribus

corpus S. Ansberti ex basilica

S. Pauli

in

qua

pnmo
legitur

conditum fuerat,

in

ecclesiam S. Petri apo-

stolorum principis a S.

Baino translatum

fuisse

imbuta doctrinis

hinc enim facile conclusisse

Anno Dominic

Incarnationis 704... qui

videtur Barralis eadera

cum Aigulpho

civitate
solis

etc. Posterat decimus gloriosi regis Hildeberti,

natam

fuisse

cum
et

igitur

Angarisma ex

qUam

in

prxdicta S. Pauli basilica Annis


;

novem
notis

Adrevaldi fabulis,
rit, SlCUti

Barralis conjecturis innotue-

rcquicvisset

convenit in his Childeberti

annus xrx Chnstianx

factum de earelatumcst
si

mihi incrcdibile,

704 cum anno


Chronologicis in

x, pluribusquc

ita et

cam,

dislinctam a sancta noslra Angadri-

iisdcm exemplaribus

signatis, ut

sma

vetis, in

rerum natura tum temporis

c.ihtisse,

ad videre est in Commentario prxvio


Wandregisili
in

Vitam S.

ostcndatur, non donec id ex melioribus monumentis

Opere nostro ad xxii

Julii. ita ut

opinabor.
fiaiant
;

Hxc
ad

igitur de hac controversia dicta sufet

annum

locum Sanctx

emortualem

nehanc Chronographiam omnes adoptarint, unde, quod protulit Mabitlonius, apographo, S. qlecto,

nunc progredior.
Obiit Saiicta, ut conji

Ansbertum anno 695 ex hac


dere
licet.

vita disccssisse conclu-

11
citer

tur

Convenit inter auctores Sanctam eodem ciranno ad meliorem vitam transiisse, quo ejus
;

13 Mabillonius quoque, qui

ut

aliquod saltem
093

annum

olim sponsus S. Ansberlus

excipe Martyrologium
et

Parisiense, quod obitum S. Anslerti anno 695,


S.

tumepisco tempus tum abbatiali, quod Fontancllx, Ansbcrtus gessit, muneri pali, quod Rothomagi S.
relinqueret, tam
in

Angadrismre anno
rationem

circiter

autem ob

ignoro.

698 illigavit, Equidcm nnnus

quam
ejus

diu,

quam

poterat, ejus

dccessum

di/fcrre coActis sanctorum Ordinis Benedictini

nnortualis ex hac solum conjectura videtur assignaAnsberto fucrit dcsponsata, ri, quod, cum Sancta S.

gebatur;

cumin

Qbservationibus prseviis ad Vitam

S. Hcrmclandi monosterium

Antriccnse

eumdem
Sauctum

542
AUCTORE
C.

DE

S.

ANGADRISMA VIRGINE ET ABBATISSA.

B.

Nannetenm Sanctum, ad petitionem S. Pascharii LantbertoFontanellensi adhuc tutn abs. m


a

hiir.n S. Ansberti eo
directum,
set,

in

munere prsdecessore ad

id

anno tantum 696

absolvisse scripsisII.

Ocenobii

Oratorii

per Normannos
S.

semetipsum tom. 1 Annalium Benedictinorum nonimmeritocorrexit, ubi ei exordium Antricensis


et

destructio;

corporis

Angadrismse
ibi

monastrri, anno 075,


illigavit,
,,.

S. Ansbrrti obitum

<i!)5

Bellovacum Translatio; cultus ejus


et alibi insignis.

eoque anno

eumdem Sam ium


privilegix
dicto,

vivere desiis-

nvicte probat ex Charla

cuidam ignoto

monasterio, S.

Marix

concessi,

qux

si

erai die vi Martii

anno secumlo Childeberti glohufc autem privilegio


inter alios

piosissimi regis

quidem Sedis subscripsii Gripho sine expressione episcopus episcopatis, qui tamen quin fuerU suz
Rothomagensis eruditi jam non dubitant, adeoque regU Tl sive Christi ncxcvi
vi-

Q
non

namvis
'

QUW
'

rnrniir constituta reliquerit sancta


'

Oralorium a

nostra

Angadrisma tum rehgiosam suam

Normannii

fa-

miliam, tum ipsum


sit,

suum monasterium, dubitandum


ejus

miseram tamen post

decessum Oratoea,

jamanno

Childeberti

rium fortunam excepisse, nec

multum ab

qux

cathedram Rothomagensem, quam S. Ansberius


,,, reliquerat, tenebai
:

obstrepit

quidem elRe-

Flaviacense monasterium, de quo in Commentario prxvio ad Vitam S. Geremari in Opcre nostro

ginaldum proximum

fuisse

S. Ansberti successonititur

actum
ficis,

est, obruit,

dissimilem, ex Nicolai

I Ponti-

rem ex Actis
Cointius, scd

corruptis S.

Wlfranni probare

confirmantis concrssam a Carolo Calvo Odoni

pmlatum a Mabillonio instrummtum


nec ejus rationes

Bellovacensi Flaviaci et Oratorii


lovacensi

rum rrrlrsm Brlbulla,


u,

prxoculis non habuisse videtur,

conjunctionem

decreto seu

quam

tantxsunt,ut
canobio suo Oratvui

Irctorriu

mnltum rrmorari debeant.

cum quatenus ad rem


nostro citato
loco

nostram pertinrt
sit,

Opere

14 Locum quo Sancta nostra felicem animam exhalavit, designat

oculis subjecta
:

lnc

integram

Louvetus antiquitatum Bcllova:

repctere omitto, constat


viaco,
civili

illud

cnim una cum Fla-

censium

lib.

in cap. vi, ubi hxc scribit

Tandem

grassante seditione, primaevum

suum

haec Virgo ex hac vita transiit in ccelum.... post

amisisse splendorem, ac pro

magna

sui partr destrur

consummatura

in

orani pietate et sanctitate in


;

ctum, tandem

barbarU

in

Galliam irrumpentibus
ut a Virginibus reliin

abbatia sua Oratorio vitae suae cursura


utopinor, ex laudata S. Ebrulphi
iisdrm pene vrrbis auctor ejus
fuisse

idque,
in

funditus eversum
giosis

fuisse, ita

Vita,

qua

amplius inhabitari nequiret, testatur


:

lau-

anonymus Oratorium
:

datasua bulla Puntifrx

Quae tamen (inquil)

mo-

Sanctx locum emortualem indicat

Beata

nasteria (Flaviacum et Oratorium) et prius qui-

denique (inquil) Angadrisima virgo et abbatissa ibidem


(in

dem quam

secularibus collata fuerant,

propter

monaslerio Oratorio)

cum

sanctis Vir-

civilis discordise

seditionem non parum fuerant

ginibus et viduis religiosis sancta conversatione


vixit et vitae suae felix

destructa, et

nunc propter barbaricam incursio-

propositum consuramavit
sit

nem

penitus sunt eversa, adeo ut non solum re-

cumque

illud

undequaque admodum

verosimile,

bus privata sint propriis, verura canonicorum,

frustra id pluribus stabilirem. Addit laudatus

Lou-

sacrarumque Virginum chorus, qui prius


liabitaverant,

illic

vetus corpus ejus in sxpe dicto ccenobio requievissc

ex

maximo

inde

sit

ablatus, et

usque ad tempora Normannicarum


ptionum.

in Gallias irru-

ecclesi totaque redificia simul sint destructa.

Eo

autem tempore, quo

illud in camobio

16 Oralorium tamen aliquo


facullatibus xdificiisquc

vigore, licet fortr in

una cum

Oratorio quievit, sanctam


sacro honoratam fuisse

Virginem cultu ibidem

diminutum (an enim

post

Jj^wjS
structum

wt.

tum Miracula qux vivens

primam suam cladem, quemadmodum Flaviacum,


rcstauratorem nactum fuerit,
latet)

mortuaque patrasse fertur, tum vero maximc corporis ejus,

usque ad

annum

de qua infra, Translatio suadent


Ofjicio
:

an vero

831

jloruisse,

ex testamento seu largitione S.

An-

tum temporis
cere

etiam proprio culta fucrit, ediejus Vita,

segisi abbatis dicto

anno 831 condita, quam exhibei

non ausim

quamquam cnim

qux

Chronista Fontanellensis apud Acherium tom. III


Spicilegii editi

in sex

Lectiones divisa in pervetusto

Claudii Joly
satis,

anno 1659, patet, ubi ihter plurilegavit

Canonici

Parisiensis

Codice rcperitur,

ut

ma, qux
tur
post
:

diversis

monastcriis, hxc habrn-

qux Normannir.r uruplionis,


sione

aut factx hujus occa-

Ad Oratorium monasterium
memoratum
vero

Trahslationis neutiquam meminerit, antiqua

solidos 15: annum non multo tempore


,

vidratur; quo tamrn tempore


ctafuerit, quantave
sit

prnnum

ea divisio fa-

exstitisse,

imo anno 851

qno

Ut

testaiur alter

ejus Codicis vetustas,

haud

Fontanellensis Chronista, cujus fragmentum ab an-

habeo exploratum.

no 841 usquead

annum 856
Ilistorix

edidit Chesnius

tom.

II de Scriptoribus

Francorum, Classis
est
.

Norraannorum fluvium Sequanam ingressa


ipso
die tertio Idus Octobris

duce Hoseri.

Belloacus interea

urbem cremarunt et Flaviacum


fuis-

monasterium, eversum funditus a Normannis


se arbitror
:

licet

enim hoc

disertc de

Oralorio non
rt

asserat

laudatus

Chronista,
et

cum tamm

urhrm

Bellovacensem cremarint,

monasterium Flaviacense,

DIE DECIMAQUARTA OCTOJ


A
cense,

543
in

in

agro Bellovacensi situm eodem

impetu
Orato-

19 Porro an totnm sanctx Virginis rorpus


S. Mirhaelis
ecclesia hodieque asservetur,
ct

AUCTORE
c.
i

everterint

Normanni,

satis

verosimile

esX,

quse.v

B.
rifl

ecclt

rium, in codem Bellovacensi agro situm, barbaricum

dam

illius

partes ad alias ecclesias non sint delalx.


est
:

i/n haSlis
<-

rorum,
tinni,

in sucra prsecipue loca consueto

more sxvienanno 831

mihi incompertum
alio delai

equidem alim ejus reliquias


laudaii Louvetus et
in Ut-

fere totum hodi< qtu

<

furorem non

evasisse

sane cum
et

" memorant

ratur,

ixpedictum Oratorium adhuc cxtnrrt,

jam anno
in laudata

Wiselius, neque etiam dominus d'Ormesson


irns ad prxdecessores nostros datis
licet
;

863, ut conqueritur Nicolaus Pontifex


supra Bulla eo anno nata, penitus
ejus ruina nulli verosimilius oifno, esset

Bailletus vero,

eotasum,

fateatur non
aliis

multasex sacro

ejus corpore Reli-

quam 851, quo

quias

ecclesiis

fuisse divisas,
rrrlrsi.r

aliquam tamen

barbari territorium Bellovacense vastand)p ercuirervnt, ndscrihi pntrst.


n, c

ejuspartrm

rallirdrali

Noviomensi COnCSS-

sam
diserte

fuisse

affirmat

hxc ad

liunr

dirm scribms

umquam
a resti-

17 Caverat quidem

Nicolaus Pontifea)

Non

videntur mult^ factae fuisse distributiones

,/,
(

tutum;

laudato suo Decreto ut monasteria prxdicta Flavia-

Reliquiarum ex ejus (S. Angadrismae) corpore,

rum
rii

et

Oratorium festaurarentur, sed


,

in

eo Orato-

quamdam

ejus

parvam partem canonicos


Reliquias

ecclesiae

fortuna infrrior fuit

quod

quamvis amborum

Noviomensis habere, non potest negari, qui

in

restauratio ob assiduas, ut reor, barbarorum incur-

compensationem quasdam

S.

Eligii

siones pluribus annis fuerit neglecta, tandem Fla-

episcopi sui dederunt ecclesiae S. Michaelis Bellovaci


;

viacum

fuerit seculo xi a

Dragone episcopo Bellova,

cujus rei fides,

cum non
;

indicet

unde hoc

censi rexdificatum, Oratorium vero


possessiones Capitulo

cujus

omnes

didicrrit, sit pcnes

auctorem

an vero

re ipsa cano-

Bellovacensi attribuerat

Wa-

nici

Noviomenses qunsdam Reliquias S. Eligii, de

rinus rjus decessor, in suis ruinis manserit sepul-

cujus corporis possrssione tam acerbe


intrr et
rst,

quondam

eos

tum. Idrm tiimm Drogo

alium insignrni Virijinum

religiosos

monasterii S.

Eligii litigatum
l

parthenonem, dirtum 8. Mari.v ad S.


o

Paulum

in

ecclesix S.

Michnrlis rontulerint, ad diem


ccelo faventr,

S, Pauliprope mcenia civitatis BelUwacensis,

Decembris, quoS. Eligii Acta,

illn-

verosimiliter ut locum Oratorii suppleret, xdificari %


ri

stranda eruut, examinari poterit.

tam amplr tum ex propriis tum ex aliorum


oblalwnibus dotare curavit,
ut inibi
:

fide-

Uum

congrue

55

20 Post adeptum sarrum rjus corpus Bellovaconses prxeipua religione 3. Angadrismam coluisse
Joannes de Mnrigniaco (vulgo de Marigni) ejusdem
civitatis episcopus

cultusqui
ejus MK
'
I

et plures

perpetuo alerentur moniales

videsis hsec

omnia apud laudatum Louvetum Historix Betlovaubi longum corum, qui bona sua censis lib. mi
,

declarat Decreto suo dato anno

1321, quo festum ejus anterioribus temporibus per


cessationem ab operibus srrvilibus a populo celebrar/
consuevisse testatur
;

dicto

S. Pauli Cxnobio contulerunt, exhibet Catapaulo latius dicta sunto: tum ad convel,

logum.
at Sanctst

exhibet Iwc Decretum

lib.

III,
:

18

Hxc

cap. IV laudatus Louvetus, unde illud huc transfero

gjgj

'!;,',';"

temporis iranslatum,

testante VOiseiio, lendam eorum opinionem, qui Ccenobio S. Pauli prxfuisse abS. Angadrismara

Joannes miseratione divina Belvacensis episcopus omnibus presbyteris parochialium ecclesia-

batissam perperam

credunt, inter quos et

Aubertum

Mirxum in Fastis Belgicis, ut infra videbimus, numerare licet, cum illud 340 annis, ut ex dictis patet,

rum in civitate et suburbio constitutis salutera in Domino sempiternam cum sanctorura patrura
:

institutiones et prascepta

ecclesiae

sanctorum

\.

/(

insti-

tulionc Bt

post ejus decessum

sit

xdificatum

tum

ut cla-

corpora ac etiam Reliquiae ab ecclesia militante,

praceplo.

rtus innotescat tempus, quo sacrx sanctx

Virginis

exemplo triumphantis debeant venerari


quod
in civitate et
(

nosque
in-

Exuvix ex

ccenobio Oratorio ad collegiatam S.

Miqua

honorura et fide dignorum pia insinuatione


tellexerimus
vitas B.
,

chaelis in civitate

Bellovacensi ecclesiam,

in

suburbio

festi-

est littrris suo trmpore eas adhuc asservari testatatus

Angadrism Virginis

cnjus corpus in

a ad Majores nostros datis Claudius Franciscus

ecclesia B.

Michaelis Belvaconsis venerabilter

Paula

le

Fevre d'0rmesson decanus Bellovacensis,


:

requiescit) in praedicta civitate et suburbio se-

translatx fuerint

Normannis enim, Hastmgo

ducr,

mel

in

anno cessando ab omni opere

servili

olim

territorio Bellovacensi

ruinam miaitantibus, corpus


eccle-

consueverit a Christi fidelibus venerabiliter observari

sanctx Virginis ad

memoratam S. Mickaelis

ac etiam festivari, nosque intellexeriet alii de dicto

siam translatum fuisse auctores unanimitrr tradunt narrata, qux post Louvetum, qui lib. iii cap. Spost
compererat, S.

mus, quod civitatenses


nobis
subditi a

suburbio

praedicta

pia veneratione sua


:

Angadrisma)

gesta

hxc

scribit

ducti negligentia cessant penitus ac desistunt

abbatia Ejus corpus remansit in dicta Oratorii quo translatura usque ad tempus Normannorum,
fuit in ecclesiara S.

hinc

est,

quod nos nolentes praedictae

piae et ve-

nerabili consuetudini nostris temporibus in ali-

Michaelis Bellovaci
fuit

quando
ecclesia
ite-

quo detrahi ac etiara derogari,

sed eara,

in

(corpus)

S.

Ebrulphi

positum

in

principali, quee in eis

adhuc hodie sunt. Et


II

quantum cum Deo possumus, ampliari cupientes, vos et quemlibet vestrum monemus et hortamur
in

rum rodrm

lib.

iii

cap.

memorans damna per


,

Domino, vobis

et cuilibet

vestrum nihilominus

Normannos, Hastingo duce ditioni Bellovacensi Ad eorura (Normannorum) adventum illata ait
:

in virtute

Sanctae obedientiae ac sub suspensionis

pcena districte praecipiendo mandantes, quatinus

Reliquise SS. delata sunt Bellovacum corpora et Justi, Geremari et Angadrismse, ubi Ebrulphi.

moneatis in generali omnes parochianos vestros


et subditos, et ipsos
tis

ad hoc

efficaciter piis

moni-

usque servata sunt.

ac praedicationibus merita ipsius Virginis ex-

ponendo

54
AUCTORE

;;..
ipsi

C.G.

sub

excommumca

-*-*--j U
.

DE

-WGADRISMA VIRGINE ET ABBATISSA.

-l.secu
ceu n

Octobns (quo ipsms

Mmta

p^

M
o

ZSELSC i^MSS J ^ ^^ ^.^


/

^J^

Btir

Ducis

sl^hi^
e
t

festivare. one celebrare studeant ac etiam

* -*r rsc
,r V ft.
dem
ut videre est

apudlOmhum*

qu

ejus-

Nos

e o de omnipotentis Dei

misericordia et

regis Hunc perniiri,

Petri Beat* Mari. Virginis, BB. Apostolorum meritis et interet Pauli omniumque Sanctorum
cessionibusconfisi omnibus vere po3nitentibus et

MrI.
eoclem

H** iv

cjus ,n 5. addit Baillstos Wanslattonem


recoli

"^~^
Mkhaehs
ct

D loma ;P

cxh,et

N,
M
i

memorataB deconfessis, qui festivitatem Virginis Michaelis pra3vote festivarint.ac ecclesiam B. dictam ob reverentiam ipsius Virginis personaliterfestopraBdictovisitaverint. vigintidiesmisericorditer de injunctis sibi poanitentiis relaxamus.

in pr*laudatis

Kalendano

ad guam tamen dxem Bremano nullum de

ea Officium signatum repert.

22 GiMrMi d
Fastis
rio

9 "
scnbit

,n

8 PauU naVrioT
'

virginum parthenone testatur


;

Anbcrtus Mirxus

qui ccrte,

cum

eam coh

in raonaste-

fjg**
E

In

cujus testimonium. etc.

Datum anno 1321

Virginum prope rauros urbis Bellovacensis,


quidem
ille

primo die Jovis ante festum beati Marci Evan-

cui abbatissa, ut

censmt, praefuit, de

elist8e#

tumBcllova-

21 Hoc itaque Decreto primario anliquam populi Bellovacensis erga Patronam suam, quee tum
temporis interculrrat, devotionem pmiis tnrens
,

hoc S. Pauli virginum asceterio, ut ex ante dictis ejus ibi Liquet, intelHgendus est : neque de cultus
celebritate ullus dubito,

cum ejusdem

asceterii

mo-

et

niales, ut
inlelligo,

ex Gallia Christiana tom.

IX

col.

813
quo

indulgentiarum prxmiis aUiciens renovare sluduit


laudatus Bellovacensis antistes; secundario vero et
obiter festum

monasterium suum eodem in

loco, in

prius exstiterat Oratorium, xdificatum esse, et de


S.

ejusdem solemiu
sua

ealr.ua ejusdem

Angadrisma

velut abbalissa

quondam sua

glo-

urbis

Offlcio

eliamnum xtate cclebrari con-

rienlur.

Habet przterea,

ut ex Registro beneficio-

suevisse

adstruit.
in

Prxcipuam

tamen

ejus

so-

rum

dicecesisParisiensispatescit,sanctanostraVirgo

lemuitatem
tror
:

ecclesia

S. Miehaelis peragi arbiet

sacellum nomini suo dicatum in ecclesia collegiata

in

Kalendario etenim
Bellovacensis
,

Compendio Ms.
anno
;

S. Marcelli, eo in loco exstructa


erat suburbanus,

ubi olim vicus


;

Breviarii

editi

1554

ejus

S. Marcelli sepulturx donatus

Officium non adeo solemne notatur

in

Kulendario
:

ut tradunt laudatx Gallix Christianx auctores tom.

ad diem xiv Octobris ita notatum est

Angadri-

VII

col.

15

nunc autem, urbe aucta, suburbium

smas virginis 9 lect;


prxscribitur Oratio
,

et

in

Compendio Breviarii

Parisiense est, a S. Marcello


celli pariter

Suburbium

S.

Mar-

Exaudi de communi Virgi-

nuncupatum.

DE

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

545

DE SANCTIS AGRATO ET CAST13RO


EPISCOPIS CONFESSORIBUS SEU AGRICIO ET CASTURIO

VIENN.E ALLOBROGUM.
SYLLOGE CRITICO-IIISTORICA.
hujus et Casturi memoria
M.
S.

I.

Episcopatus Viennensis

S.

Agrato vindicatur

cultus ecclesiasticus. in Fastis sacris; uti et

B
nec expertes Catalogi, diversaeque sunt epochae, Democharem inter Georgiura Apud

SANCTUS AGHATIS CIIlC\ INITU U SECULl VIII,


,\(.

Ouod

jnm

dt luxata aliquoties Majoresnostri

Przsulum ac perperam digesta ni Chronolorjia protulerunt, id,


sium

Viennen-

mendorum.
et
hi quinque

actum

Austrebertum

KOllTE
;

CIRCA AV 711 SANCT1 S K-

MM

sn M
LO INCKIlTO. ht, erla est

hicjuremerito foretrein Opere agerem, quz Sollerius I Julii petendum, ac pr* reliquis ea, Viennensis episcopi adducit in Actis S. Martini posse testatur idem Sollerius apposite fieri
id
i

cathedra Viennensi sedent pontifices: Deodatus, Blidranus, Eolin

Apud Bosciura Blidus, Gerardus, et Bobolinus. seu ut ipse vocat, Blidiano subrogatur
drano,
cujus memineAgratus, oraittiturque Gerardus, Boschium secuti sunt ChenuDemochares.

enim

Prssulum
I

icnnen-

siinn

Non rum

Viennemi Przsuhsacra : Augusti S. Veroitidem painquiens, expendimus, quam


oscitanter,

rat

tius et

Lievraus. Severtius

illo

loco

eosdem ex-

fundata

sit

priraorura Episcoporum Vien-

Agrato, hibuit Antistites, sed Eoldura Blidiano et


de quo
iins

proinde tota istius nensium series, arabiguaque

infra, praeposuit.

Robertus quatuor
;

superstite veten teraporis historia, nullo scriptoribus autera mento, cui quis tuto innitatur,

monu-

tantura nominavit, expuncto Agrato


stiterunt

idem, praelib.

Sammarthani. Chorierus

9 cap.

(quod apte in rem norecentioribus ita implexis ut, quid ex nserui stram prolatum infravidebimus) concordatCointelligas. Sollerio

pontificatu 18 Clarum abbatem sub Caldeoldi at perperam, ut Vitam S. Clari mortuum tradit;
loco citato

inspicienti patebit

cum miraculo ad

pe-

possit.non facile
intius,varia

Tom. III pag. Mpropiusad


agit

S.

Agrade

titionem Clari pueri in


facto,

sedatione fluctuum

Rodani

tum pertvnentiainterserens:
Acta
i

enimloco

citato

Abbatis S. Marcelh, cujus prophetia sancti Clari


et ibiJanuarii pag. 55 Bollandus illustravit prophetix textum eeque ac 10 integrum

proxime cap. 3 subjungat S. Clari biograErat tunc temporis vir strenuus et Deo phus Viennensis ecclesiae Antistes Cadoldus.
:

placitus

dem num.
strum

autem ad instilutum noCointius exhibuit. Verba Fratres mei, prz ceteris facientia h*C sunt :
per multas tnbulasecundura Apostoli dictum, in regnum Dei, quid tiones oportet nos intrare
sit, non mihi a Domino revelatura nostra civitas, nempe Viennensis, episcopos ista ecclesiam gubernantes sub pace temporis Christi dormierint. sub septimo habebit-.postquam illi persecutio paganorum ent, episcopo gravissima Dei judicio illis ad dispergenet ista civitas justo

etiamnum Clarus a biographo Imo cumque vaticinium, dequoagimus, puer appellatur,


capite

sequenti

instante S.

Clari vitx termino editum

sit,

non sub

contigisse, Cadoldo, seu Caldeoldo, sed subGeorgio,

cum

similius. Cointio vero videtur censendum

tacebo. Sex

3 Hinc Chorierus,

Caldeoldi successores

subdit Cointius, sex proxiraos .. ~. r> t j i scnpsit : Landalenum, tfo

Catalogi

quorumatU
quij

etEolbolinum, Deodatum, Blidranura, Agratum, tanta scriptorura discrepantia, quid de

dum. In

cum ad nos ea re sentiaraus, paucis accipe. Quz, arbitvamur pertineant, hic transferenda non
7ion
;

sed parem esse

in

Villarii

apud Chenulium pag.


,

Chrom
lill

login c! <>-

gendum tradetur. 2 Hisce, quibusdam


tius
:

interjectis, subjungit

Coin-

discrepanliam 479, ac Maupertuyi Catalogis

quo-

rumdcm

de sex episcoVidetur hic nobis agendum Georgium, pis quidicecesimViennensiumpostS. Clarus abbas e vita migravit, pacujus tempore gubernarunt, priusquam episcocifice feliciterque

rum
gium

Oeorprior quatuor, alter vero quinque inter


et

Austrebertum episcopos medios numerat,

pus

fieret

Austrebertus, in cujus pontificatura


incidit.

illa

pramonemus. Confirmat hsc insuper TiUemontms varia emtom. III not. 3pag. 020 et sequentibus vacilhnis, ac quam l,u- congerens, ex quibus tiquet,
(

calaraitas

Praesulum Viennensium varii

parum fundata

sit

Prssulum Viennensium chrono71


taxis
:

Tomus

vi Octobris.

546
Ai-CTORE
taxis.

DE
Imo

SS.

CONFESSORIBUS. AGRATO ET CASTURO EPISCOPIS


horum prxsulum dubia
rst,

vcro non tantum sed


cl

Per Dorainum nostrum. Eadem plane


soli Callisto

Oratio,

qux

estchronota.ns,

nnrrluiu apud qUOSdam

prxscribitur

in

Sacramentario Grego-

sturo

Prxsules, quod de Caimofalsum, Sanctos noslros haud difficulter concessero, Viennenses infulas
Solleriusnotenuisse: negant Saussayus,
in

riano apud

Pamelium

utiet in Missali

Tornacensi

347. tom. lIIAturgix pag. anno 1498 Parisiis

umquam
ster, et

impresso, ceterisque. Invitatorium,

regem Marty-

quidam,

quibui desideratur

Agratus (Ca-

Catalogi. Saussayus sturus enim in omnibus deest)

plurum. Antip. Beati pauperes. Ut in communi MartyrimorumMartyrum. Sub uno decommuni

quidem

iu

hunc modum Sanctos nostros


:

in

Supple-

rum Sanctihi
liiru

celebrantur oflicio,

quam tamcn maralibi

mento Martyroloiju Qallicani annuntiat


bris,

xvi Octo-

lauream Sanctis nostris obtigisse, frustra

Vieniue Allobrogum sanctorura episcoporum AgratietCasturi incertae sedisAntistitum.acconSollerius autem, spicua? sanctitatis confessorum.
cujus vcrba

xiv quxro; hinc ob S. Callistum Martyrem, die


partes ob~ colisolitum, qui prxcipuas in solemnitate
Hnet, ofjicium de

Martyribus,

licet

Sancti

nostri

prx

ceteris urgent, cuique

Sammarthani
inter

martyrio vitam haud finicrmt, fuisse prxscriptum,


opinor.

prxluxerunt, sequentia, ut S.

Agrato suum

Quamvis porro Sanctos


exstitisse

nostros episcopos 1

1-

Viennenses pontifices deneget locum, tom.


pag.
tdo,

II

Julii

mnenses

prxdictum Calendarium

disertis

484

in

Actis S. Eoaldi adducit fundamenta.

verbisnon exprimat, nihil inde contra nos concludi


potest,

4 Ipsum, nempe Eoaldum, ordine

XL,

inquit,

cum

ncc in aliis hujus urbis prssulibus idem

M?
B

statuunt Sammarthani post Claudium Robertum,


rejecto Agrato, seu Algrato,

prxstet.

Num

vero Calendarium Iwc

Adone

sit

an-

quem Chenu XLI

tiquius, probare haud potis sum, imo cum

ct ipse

numerat, Sanctum nostrum loco quadragesimo secundo reponens. Democharis Catalogus imperfectior est.

Ado

ultimo quidem, suo tamen recenseatur loco, ni


postea
sit

nomen hoc

adjectum,
:

rcccntius illo forte


si

Pro Agrato stant Boscius

in Biblio-

videri posset
ciat

judicandum
istud,

hiuc

plane non satisfa-

theca Floriacensi,

Le Lievre,

et

Chorier; verum
fuisse videatur,

Calendarium

Sollcrianumque Argumenut apparet, satis

cum Adoni
ribus
istis

notus omnino non

tum pcnitus non encrvct, en aliud,


validum.

hujus in hac parte negativa auctoritas, recentio-

mutua describentibus, longe


certis

praevalet,

6 Exstat

inter

Mss.

7iostra

Sanctorum

Vien- prasutum
i

iennen-

quamdiu ex

monumentis, quae cum Adonis


sint,

nensium prxsulum Catalogus Codice


supra quadraginta
cris

19,

unius sium

Chronico conferenda

Agrati istius pro eo

Viennensium Episcoporum sa-

tempore existentia non probatur. Appendix ad

Fastis adscriptorum continuam exhibens seriem,

AdonisMartyrologium, ubi xiv Octobris Agratus memoratur,


id

quos inler occurrit sanctus Agratus ordinc

xxxvin
ad

necdum

evincit.

Hxc
I i

Sollerius, qui
in

cumque Sanctorum

scrics in Auslreberto dcsinat,

tantum sane Adoni non detulit


Actis S. Marlini:

Julii pag. 14
retulisset

eum primitus lantum

pertigisse Catalogus iste vide-

cum enim num.

primo-

tur, seculoque plus integro, hx.c si sic habent,

Ado-

rum Viennensium episcoporum xtatem ac Gesta non


satis esse

nis tempora aiitecedit.

Hxc

autem

sic se

haberc, ex
eo-

exacta,hxcsubdit: Dubitationes eas om-

sequenlibus opinor

Catalogus

iste

constante,

nes fortasse dispelleret, saltem comprimeret Adonisauctoritas,


si
:

dcmque

stylo

ad Austrcbertum usque procedit, ex-

ejus

Chronicon purum et inte-

primendo

scilicct sancti Antistitis

nomen, notamque
;

grum superesset nam quod vulgatum habemus, tam parum Chronologicumest, utnemo hactenus
Viennensiuraepiscoporum seriera recteex ipsoordinare potuerit. Eisce equidem non obstantibus,

unam chronologicam
S.

in plerisque adjiciendo

ut S.

Nectarius sub Constantino, Juliano, Joviniano,

Agratus sub Childeberto. Prxte.rgresso autem

Auslreberto, omissis Villicario et Bcrterico, qui in

pondus suum inesse Solleriano Argumento, cum non


nisi

Adone,
hunc

aliisque
:

Catalogis nominantur,

pergit

in

per sesquiseculum a S. Agrati temporibus reflorucrit,


illi,

modum

Proculi commemoratio sub Pipino.


sajicti,

motus Ado

candide fateor. ast illud utcumut Sollerius innuit


;

Bernardi, quamvis

commeraoratio
vero ad S.

viri so-

que solutum, ac

satisfactu-

lertis ingenii et eruditi.

Cum

Adonem

rum me
at alii rcl

reor, si ncgativo positivum opposuero.

Catalogus pertingit, tempus sedis

illius clarissime,
:

tlllS

5 Extat penes nos apographum Calendarii Viennensis

quod

alias nullibi

fit,

his verbis exprimit

S.

Ado

Ms.,

in cujus capite

hxc leguntur

Ex

anti-

ep. mirae sanctitatis vir

anno dccclxxxv, rexit

quo Calendario, ViennensisMissalis, aut Brevia-

ecclesiam xvi annis sepultus in ecclesia Aposto-

rh\inquo praeposito verboVien. sequentes Sancti


indicantur
:

lorum. Quxdiscrepantix,
ditiones clare

si
,

rcccntioris

manus adcitalis

quod

solos fere

enumerans VieJinenses

non indiccnt

eas tamen suspicandi

episcoposad 14 Octobris hxc habet: Agrati et Castuli

plausibilia subministraut

fundamenta. Imo

epp.

c.

Cui conforme Breviarium anni 1522,


nostri die prxcedente
:

modo

verbis,

quod alteram additionem innuit, uno

cujus et
in

meminerunt Majores

quasi halilu octo simul prxsulum in hunc

modum

Prxtermissis, isthxc in remnostram prxscribit

Sancti Callixti Papas, et Martyris, ac Sanctorura

Otranni, Bernomi, Ragenfredi, Alexandri, Soboni, Theubaldi et Leudegarii commemoratio recensetur.

Agrati, et Castoli episcoporum.


justi in

perpetuum

\\

Exultent

justi.

Ad Vs Caplm. Ad Magn.

Quam

porro

fidelis,

quamque suo
iste,

sit

con-

formis autographo
patebit.

Catalogus

ex sequentibus
Simplicius

Antip. Beatus [sed pertinens integra ad S. Callistum) Oratio. Deus qui nos conspicisexnostrainfirmitate deficere
:

Nicetio in autographu dccrat

successor,

quod advertens apographi


:

nostri auctor,
fuit

ad amorera tuum nos

raiseri-

lixc subjungit

Post hunc (nempe Nicetium)

corditer per Sanctorura

tuorum exempla restaura.

B. Simplicius episc. ad quera B. Zozimus

Papa

scripsit,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

547
ACCTORB M. S.

scrinsit

qui

tamen

in Catalogo, nesciraus

qua de

imo. si

nomen

et

epUcopaUm tecltucm d.gnUatem,

immerito ausa non ponitur. Ex to igitur oa opinionm, confido. dltam mihi

ne verbum

quidem

mim

*V*

ac recentbre,

numeroad-

"'

7 Accedit
dice

his, at ut infra

videbimns in Appcnu,i et olia

vere in
definire
lo,

''

Ad onis

Martyrologinm,

mox

citan-

ta. mm Viennensium prxsulum numerum vemat. 2.non valens, malui tamen eumdem M
nu reperim

Sancto

Hoc

apnA anUquos

Catalogi, leda variiqne Viennensium Preesulum chronotaxeos, asl non ita levis equivioris quidem

Martyrologis

id

quodommodo cxtgenhbus, ac

vera ipsius

KU

Ignola, u, talem cxlubere.

Ucum-

dem

mmwmm,

hanm

scriptores episcopos pro

trtilria /;..,. pfa.fi

queam,

MC

ad id suspistlen-

culqe U res habeat, legitimum eiecqucac Agrato supra num. 5 v,d,mus Brc suum esse, et quod

tum

candum inducere mc poterit imo cum auctores hi. sua thl ,n


:

unicum Adonis
se

viarium,

desumpsisse ex
li-

qu* proferam Mortgro ,og,a evtncun J. Ceterum fidem, quod speeat ,-, j.tm S^Agrah.
et
:

,,,.

cct chronotaxis confusa

authenticUque monumentis asseverent, sit, eos saltem przsulum,

quam

in Pr,,erm,ss,s

d,

prxcedente datam lector

reperit, et

fmmimmm
modum

Uberatameonfido.

luo

enumerant, nomina rcperisse. nec


negaret. At
dicet hic fortasse

ipse. puto.

Zenus
me

non nemo,

Laurentn 9 Martyrologium Adonis ex Ms.S itidem Ms. sequentem hod,e Sanc^shos LeoiieneU
annuntiat
in
:

ggj
qMm

in vanum ex Adonis, aliorumque Martyrologiis iisdem ipsemet V auerere Agrato prxsidium. cum

Apud V.ennara San

gggj^

Castur Agrati episcopi et Confessons, et Sanct,

rum fidam:

ea enim Casturura

mm

ac Agratura

ZpTpermJduOium, num nmquam


vlnnensem duecesim

VieL eV isco V um
obstante

sedisse constanter annotant. quo

ejusdem rbis episcopi. Eadem verba recurnuU genmna apud Mosandrum. q,u et ,. ut Ado,us
hahet
;

I ipse

haud

difficulter concedo,

sum-

ast Ulius

non

esse,

ex tnbus cod.abus

Castnrus

sandrianis vetushor.bus de,,,,,


eitata

fuerit episcopus moderatus.

ab Adonc

pv.ro resecans, et

II,
:

pro Agrato.

pro Casturo stant

ad hunc diem

rejiciens, e,u et

Appenduem nommme Domuucus


vn

*-+*
M,

M-

tLZua

Jam

nein uno qu.dem Casturus oc-

Georgius in Adonis Martyrclog,o

(deme Martyrologos Zrrit Ca,ulogo nec qnidquam C aiendlrul oe Breviarium) reperire

1745

vulgalo consonat.

Floranum noshum

W.

21

Zracls
est

Apud

Viennara S. Agrat, ep.scop, et confessor,

nnde

vel

cum

sola

ratioms umbra

ei

cothedr, regimen aUribnam. Cm ex ^dZsovamasint, quteut modo vtdimus. infraque

VZe m\

Memuuat etS. Casturi ejusdera urb.s ep.scop,. observaum cst insuper SanCorum nostrorum. ut

Prenni ss ,s

d,e pro-cedente, ast

nomuuus parum-

,* L,r

Mratura Vienn* episcopum sedisse uT^firmant, V uhs H Martyrologia.


, ,

as-

ea-

hoc modo: per luxatis, idem Florarium nostrum Agr.cu. et Casturn ep.scopoSS. Confessorura
rura. Ast
sis

L,,t,o ungamus. ad infringendum parum neqanvum Sollerii argumentum ea haud

qTnonUa

non dubito.

pergit ,n

Byeeus,

qum

des.gnentu

^J^
Sanct,
qu, ahus

cZduZt H*c

TSmm
TaJZet
au,ee,

putoSollerio
inter

sufiicerent,

ut

S.

sunm
eide,

Vim
,

Preesules non
si

Agratus et Casturus seu Castu.us aut et.ara a Greveno lus vocati. sequenti qu.den, d,e
ridie

Ca

to

post-

denegandun,

god

hisce

nondum

vero

C^erT^eZ

Z.

Idra

par par! reponerem; duplex V,e,uJs, sed Sunpl.aus, SimPrior

Solleriura

Lubeco-Co.on.ens, Usuard, apud Auctario annunt.antur. Nec unde aUos


in

occum, ab hodienusprobem, quidquam


na
illa,

eum nonu-

SimvliU,

ordine undecimus.

u,i

ea exprimU Floranum,

(rus,ra ahbt

V,enensis

exstitit

q,s,er,m. Ferrarius in

Topographia ad ver bum

C
qlian;
.

a Agratus ToTTpo1:\ "tZTTlustiUun 8 Onlinrm pono


S.
in

HmZ

et raa.ira^e a S.

Adone Arcbiepiscopo

dispositum, labore et studio

plane

est

mcerta

fifttne xxxvin, einm mpra citatum eumdem exhibet , r> Phtnutiv* Tievrxus ac Maupertuyus

Joannis Le Lievre D;
dera ecclesia? canomci
,

*
abbatisque b.
rerreoii

'"'" "'
!

'"' C
'

''""C"";

C1,

1 n,,,

t uctoL

incertus est.

Pl..^

Jftr**-

543
AICTORE M. S.

DE

SS.

CONFESSORIBUS. AGRATO ET CASTURO EPISCOPIS


Sancti

^cumAdonisiveinChronmsiveinMartyrologio

Sollerius, ut recte observavit

regente, videberto per strenuum Grimoaldura imperator a Tybexit. Cujus terapore Anastasius
astrictus clero rio captus, ac sacraraento
dedit.

nomen
Sanhujus

prorLqnolisint.acinsuperinepta Lievradchronotosis,

quam

ostendit. infra videbimus t

Decessit

Idus Octobris.

Hi ergo
id
est,

Sam
noct

"

"'

10
series

Eadem

Ordo et pene totidem verbis habet


et antiquae Viennensis

ctum nostrum sub rege Childeberto,


uominis III, floruisSB aiunt
bertUS ir<jnum, ut testatur
:

tcnuit porro Childein

<;til)ir, ',.///./.
i

onini-

Sanctorum Sanct

in Gallia, prout ecclesi* raetropolis Allobrogura cura R. P. Petri in Martyrologio digeruntur, in Actis S. Francisci ChifHetii, inquit Sollerius quera anno 1661 Martini supra cilatis, extractus,

Henschenius

Exegesi

num. 28, Ksque prsfiaa tom. III Aprilis pag. xj Henschenio adstipulatur Bouqueannumlll.
ad
tus, ac

mirum

in

hoc anno ChildeberH e.chrmo sta-

Vienn
sub hoc

descripait existens Papebrochius totum


titulo
:

tucndo, asserit

Du Four
ipsa stas

apud Bouquetum tom. III


;

Martyrologium, etc. ut numero


uti
et

pag.

697

esse
et

Chronogruphorum consensum
Grimoaldi
filu,
,

huic

mperiore vidimus,
quitatibus
tio, pergit

Htstoria Lievrxi de anti-

Chronotaxi
stallii

Pippini Herteste

OraVienttensium. Ast eadem utriusque


Sollerius
,

scilicet

ex Plectrude

anno 714,

eadem

sententia, curaque

Henschenio ac plerisque Chronographis,


ne convenit.

occisi, pla-

ab'eodem Lievra30 Antiquitatum Viennensium


histori auctore compilata
sint. niliil

profecto

12 Quxvero

citatus Boscius superaddit, in

hunc
fcli-

Boscli ad id

mirum,

si

et

Martyrologiuin et Historia eadem

modum
citer, ut

tom.

IV pag.

454,

licet

minus quidm

c^ronologia

exceptis, utrobique comrainiscantur, paucissimis observabit. Id qua3 curiosus lector per se facile
hic notasse sufjlciat, ne

ex infra

UI dicendis patebit, Blidiani or-

disposuedinem et tempora, obvios secutus auctores,


rit, explicat,

cum Lievrxi

chronotaxis in-

ac corrigit Cointius

Decessit, inquit,

fra occurrent confutanda t

hxc frustra oporteat re-

ethoccirciteranno, nempe 707, Blidramnus seu


Blidianus Episcopus Viennensis

sis

sumere Martyrologium vero Hilariaci monasterii Lubeco-ColonicnS. Naboris, uti et Usuardi editio Sanctos in Auctariis die sequente apudSollerium
hos in

sancto Bli(astubi
sic

diano Agratum subrogandum probavimus


id

probant, frustra apud ipsum quxro) de quo

hunc

modum

annuntiant

Idibus Octobris,

Joannes Boscius in Antiquitatibus Viennensibus


Suffectus est, etc.
;

verba sunt Martyrologii S. Naboris, apud Vien-

qux numero prxcedenti


Illo die in

vidi-

nam
tuli

Agrati episcopi et confessoris, et S. Casejusdem urbis episcopi. Editio autem LubecoS.

mus. Pergit porro

Supplemento Mar-

tyrologii Gallicani, (id est Saussayi supra citatij,

Coloniensis:

ApudViennam Sanctorum Agrati

et

Viennae Allobrogum raemoria recolitur sancto-

Castuli ejusdera urbis episcoporura Confessorum.


Solius S. Agrati, quod et supra
his verbis
ti
:

rum Episcoporura Agrati

et Casturi incertae sedis

num. 8 monuimus,

Antistitum, ac conspicuse sanctitatis Confesso-

PropeViennam

in

DelphinatuS. Agra-

rum. Sed Agrati sedes haberi non debet incerta


:

confessoris, de episcopatu silens, hodie meminit

sedit

enim Agratus
in Antistitum

in

cathedra Viennensi,

in suo

Marlyrologio Universali Caslellanus.

locumque

Viennensium Catalogo

inter sanctos Blidianum, et


vindicat. Ecclesiam

Eoldum merito

sibi

Viennensem rexit Blidianus


II,

sub
II.

regibus

Clodoveo

et Childeberto III;

Sedis S. Agrati tempus, a scriptori-

Eoldus Episcopus jam erat anno Christi septingentesimo decimo quinto, cura Saxones in regio-

bus varie dispositum, iodagatur.

nem Hattuariorum

irruperunt, ut observabimus
illius

ad illum annum, quo Dagobertus rex


pus,

no-

Quo vero
est

tempore Sancti nostri floruerint, modo


,

minis III vitam clausit. Atque inde

colligimus

quo S lus, quon ae


S
l

disquirendum

el
vits.

imprimis,

S.

Casturi

Agrati pontificatum,

ut

in

posteriores annos

asiuro
est,

quod spectat xtatem, ac


nihil occurril,

tempus, ut modo di.n,


:

Childeberti III regis, sic et in priores annos Dagoberti III regis incidisse.

\gnolum
(loruerit,

unde ea determinem

hinc, quo se-

inquirllur,

culo Sanctus hic in

rerum natura

extiterit,

xque ac

13 Fallitur autem Boscius, cum

ait

Agrati

Viennensis ipsius prxsulatus in incerto, donec lux

pontificatum in illud incidisse tempus, quo pur-

a Cointio tl " c " dat '"'

major affulgeat, prorsus sunt relinquenda. Verum


id in S.

Agrato locum haud

obtinet,

cum
6

varii va-

puram deposuit Anastasius, induit Leo prius enim quam Anastasius imperium abdicaret, Eol:

ria Chronotaxeos adferanl argumenta,

quorum prxcitalus S.

cipua hic subjungo

Catalogus num.
his verbis
:

dus Agrato in episcopatum Viennensem successit, et Anastasio exauctorato, non statim suffectus est Leo, sed Theodosius, cui

Agrati xlalem indicat


Childeberto.

S.

Agratus sub
ita in

Leo postea
textum

Cui consonat Chenutius,


:

hanc

subrogatus

est.

Alio loco Chronologiam istorura

rem pag. 472 habens


S. Blidrano, de quo
in Prztermissis,

S.

Agratus suffectus est

imperatorum

exarainabimus.
:

Interira

xxn

Januarii Bolla7idus agit

Boscii sic corrige

Suffectus est B. Blidiano San-

regnante Childeberto Franco-

rum

rege. Obiit Idibus Octobris. Chenutio

BoSuf-

ctus Agratus Viennensis Pontifex, qui Francos Childeberto et Dagoberto per strenuum Grimo-

scius succedat, qui clarius in suo

Elencho historico
:

aldum regentibus

vixit, decessit

pag. 41 ad propositum nostrum hsec asserit


fectus est Blidiano S.
tifex, qui

Vixit Grimoaldus Major

n Idus Octobris. domus ad annura usque

Agratus Viennensis Pon-

Christi septingentesiraura

imperante Leone, atque Francos Chil-

ultra

decimuraquartum, n nec hunc annum superstes et in vivis fuit A.rrar r


tus

DIE
tus episcopus.

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
Saxonum
refert, ea ipsa

549
AUCTORE M. S.

Qux

vero de

irruptione

regionm

Hattuariorum Oointvus

annollbcontigisse, ex Annalibus, ut apud ipsum ,./,.,.,. tomo citato pag. 550, Petavianis, TUiaest
uis,

kiesemiattenegandnm.AtdicetfortequisingraUam scriptoris ChronoMaupertuyi rerum Viennensium Chronicopag. 207 tantummodo


taxeos,

Adonem

in

meminisse Eoaldi ad annum 717


qui Adoni ignotus
videtur.
est %

hinc S. Agratus,

Fuldcnsibus,
est.
:

et

Chronico Sandionysiano, cerporro


verbis

ad

illa

iempora pervenisse

tum

Subnectit

proxime

citatis

Verum

etsi

Ado primam tantum anno 717


ut ipse vocat, injeccrit ut

Cointius

Ado
in

in suo

Chronico addit, Eoldum


pnefuisse

ad marginem notato, Eoldi,

episcopum

ecclesiae

Viennensi

cum

mentionem, eumdem tamen

sedis

ejus

primum
mcntem,

Saxones

regionem Chatuariorum irruperunt.


ei

non venditat,

ei

dato hame

Adoni
illa

fuisse

Verum

id

Ado, aut quivis

notas marginales ad-

parum referreU

cum

tota

Adoniana periodus

didit, saltem in

ileemi anni

ac editionibus Parisina anni L561, utor, non ad annum 1568, quibus


refert.

715, sed 717 ad marginem notatum


Adonis textus infra
cui

Ast

redibit.

Hauper-

14 His utcumque

digestis refragatur
,

tamm Maurerum
episco-

715 sit transperperam ibidem disposita t ad annum carcnim anno Carolus Pipini filius e ferenda eo Saxonesterram Matuariorura, cereevasit, eoanno qux tamen, idett Hattuariorum, devastairerunt, Notx marginali credamus, siAdoniani Chroniex
:

tuyu*t

pertuyus, novissimus

qui mihi pralmrit,

anno 717

demnm

evenerunt.

Vimnensium
V um

scriptor;

Sanctumque nostrum

sedisse scribit anno Ghristi

715

sub

Gregorio

impentis- Lievrm 16 Modo LiewsBum audiamus, cujus tcm ait merito sima distribuendorum temporum ratio,
Sollerius
episcopi,
I

II.

de 8anJpsum loquentem audiamusin Bistoria


Ecclesix Viennensis Gallice vulgata; hujus
i

Julii in Actis S.

Martini Vtennensis
quara
el

satis

evidenter
sit

ostendit,

apud
poste-

ctitate

ergo pag.

Sanctus 88 hxc ad marginem tradit C. 715, Aaratus XL Archiepiscopus anno J. Caroli Papse II secundo, sub Majoratu
Gregorii
Martelli.

Viennenses incertus

primorum, imo

riorum,utjamvidimus,infru r u videbimus, istoram ergo in Historia episcoporura calculus. Licvrxus


deantiquitate
vulgata,
et

prxfixo In Catalogo vero sux Historix


floruisse
;

Gallice sanctitate urbis Viennensis

Sanctum hunc annollG assmt

de cetcro

hxc

in

rem nostram

pag.

178 scnbit

assujnat Sancti nostri prxdictis conformis utrubiguc Christi 718. Sedit porro successori Eoaldo annum

Januarii

Gregonus

II,

ut

Baronio placet, ab anno 714,

rapcbrochius, Cointius, ac verius autem, ut habent S. Agratus Pagius ab anno 715. Hinc, si floruit allcgatur Gregorii II secun-

Sanctus noster Blidianus moritur successit S. cui in ecclesia Viennensi cognomine Pio Agratus regnante Ludovico I Apostolicae sedis Caroli magni filio, qui strenuus
,

Calendas

anno 715, perperam

secundo, dus, aut si hujus anno

annum ChrisHllG

Leonem enim III ab inimicis V in Gallia tutatus est, ipsumque Stephanum cum Irmingarde suscepit, cujus manibus ipse
defensor extitit.

debuisset ; quod utrobique Maupertuyus assignasse spectat, hujus imMajoratum vero Caroli Martalli utroque Stemmate genealogico
,

Agratus moritur regina uxore coronatus est... S. dictus rex LudoinIdus Octobris, quo sedente,
vicus quatuor
fieri

procuravit concilia pro pace

llim

Henschenius

in

prxfixo tom.

III Martii, ac

iii

Aprilis anno

716

ecclesi, Moguntiae,

Lugduni.Tolos

et Parisiis.

collocat,quem quidnn

unnum

ut cjus

,mmum

Fnn,-

Hxc
plus

ille.

Qux

eodem tamen Majocorum Annales non expnmunt. anno aperte mnuunt, imoCarolum ,, m-domus fuisse

seculo

integro sane a reliquorum calculo concilia enim quatuor, qux distant


:

716

id

convenire,

mtcr eruditos satis muneris inchoasse, idque est tom. II Octobris pag. modo, ut videre

cclrbruta asserit, Sancto nostro sedente Licrrrus Labbcus, Harduinus, ac cum Baronio et Pagio,

una

anno citato Mabillonius anno 829. ut apud ipsos


videre, recte colhcarunt.

est

535
/isi

et

537

in Actis S.

Magdalvei Notis

et cc,

hxc 17 Vcrum Lu-vrxum pro arbitrio


:

scripsisse,

Majores
ralione

nostri observarunt.
his consequensfit,

tnr/nt, r Hul' ttir, ul

15
xim,

Ex
si

Maupertuyi chronotaspectes,

neuttquam
(ragalur;

Caroli Martclli

Majoratum

modo

qux proferam. lu&ulmter ostendunt VII Concihonamque generali apud Labbeum tom. rum
col.

in Epistola

hisloriograpliti aliti
, i

satis vero Sanctus noster sub eo flomisset, tempca P u ,Sanclus hic ad ea tempora pcrvcSauctus te vcrum formem ; verum

esse con-

1590,

quam Ludovicus Pius imperator

nisse 1lon po tuit,

infra clarius

inchoante, seu anno 715, Ado, qui Caroli Majoratu Agrati successorem VienEoaldum Antistitem S.

*** * *** "i ->!- m*


207
scribit,
col.

misit de conciliis episcoex placito Aquisgranensi . = eongregandis.

-r-

tmumerans, u. apposite imperator vpse metropolitanos Labbeum tomo citato advertit J. Sirmondus apud

diascesim
:

moderatum

esse pag.

1667,

jussit

Lugdunum

convenire prsesules ex

refragatur

Viennensem
;

igitur scriptorem

hac in

maritimis, Lugdunensi prima.Viennensi, Alpibus


et

re neccsse est dcscramus


debel

Maupertuuum

in

quemquam Historix sux fronte, eam ex


ncc movere

tanorum

metropoliNarbonensi secunda. Horum porro kunc modum saprimU: Ubi, nomina rea m
est

authenticis ac originalibus

monumentis de archivio

Luqdum, Agobardus, Bernardus, Andreas,

acccptis asscrcre esse conflaepiscopatus accapituli omnes, quamvis in innumens et reliqui

Benedictus, Agericus
liter

cum

Suffraganeis suis

sirai-

tam; idenim

iiscordes, in

operum

smrum

capite eonfidenter

fontes turbidos nnn.tiant, ut hinc et ipsos

nonnemo

adagio xuspicetur, ac locum communi

conveniant. prxsens, fuitS. Lugduncnsi, cujus Acta pcncmnt, Bollandustom. II Bernardus,cujus V,tam illustramt xxvm pag. 544, gucm tamen Concilio

Vienn$nsis vero

Prxsul Concilio

Januam
dum

dic

aqu, Dulcius ex ipso fonte bibuntur

vero AgobarLugdunensi Bollandus, Eensehmiut mtcrfuisse, haud vi pag. 718

tom.

Uunii,

die

obser-

550
AUCTOHR M. S.

DE

SS.

AGRATO ET CASTURO EPISCOPIS CONFESSORIBUS.


Barnarliic

seu observarunt. Extitit autem Bernardus

II moritur anno 714 imo 715, quo Grcgorius


num. 14)
ejus successor sedere coepit. Tnsuper
facit

epUcopUS Ordine dus secundum Scvcrtu Cataloijum

(vide

Lll.secundum Chenutium Lh&ecundum Lievrsum, Maupcrtmjum, ac Yillarium LIX, secundum Sammarthanos vero LVIII.

S. Edoaido supparem

Sanctum Joannem Daex

mascenum

cui

manum

prsecisam

tcstunomo

Eumdcm

porro Concilio
:

Baronii anno 727 asseverat. Huic Edoaldo succedit


S. Bobolinus, ast ipsummet Lievrxum disserentem

Lugduncnsi uitcrfuissc tcstatur Maupcrtugus


Concilio Lugdunensi, inquit Gallicepag. 107,
suis Suffraganeis

In

cum

audiamus

Bobolinus, inquit, numeratur 24


,

aderant quinque Metropolitani,

Viennensis

Archiepiscopus
haeretici,

tempore

ejusdem
II

Agobardus Lugdunensis, Bernardus Viennensis, Andreas Tarentasiensis, Benedictus Ebrodunensis,

Leonis

tertii

regnante Dagoberto

Francorum Rege, cum bonus justusque Princeps


Grimoaldus occisus est Leodii, ubi patris
tandi gratia advenerat.
visi-

et Agericus, cujus Sedes ignoratur.


ut
:

Imo

est

Aqucnsis juxta Pagium,


adstipulantur

modo vidcbimus. Huic

Sammarthani

Nominatur, inquiunt
in Concilio

20 Testudinem
ita

vlanc imitatur Lievrxus, ac,


'

in editione 1656,

Bernardus

LugduBa-

pergat, brevi ad S. Pauli, ut sibi imagmatur,

.....

si

Viennensious episcopis
affingat,

nensi 828, imo 829.


oslenditur,

primi Viewnensis episcopi tempora ordine retrogrado


dicta

18 Confirmat modo
i

Pagius

in Critica

perlinget. Dagobcrtus

cnim II,

si

Henschenio Lie;

imo somnii
uiiiiii
.

ronii ad

annum 828, quo cmincntissimus

annalista

vrxus crcdat, anno 680


iu

occisus fuit
si

ast error hic

videtur.

conciliorum ut anno sequente cclebrandorum

men-

Lievrxo plane

tolerabilis,

modo error vocari


illa

tionem fecerat

en Pagii vcrba tom.JIIpag.

535

qucat,

cum

post ipsius

lantum tempora cclebris

Tertio vero, inquit, apud

Lugdunum
,

ubi

Agobar-

inter historiograplws de tribus Dagobertis quxstio

dus

Lugdunensis

Archiepiscopus

Bernardus

cruditorum aures jndsare cmpcrit

lunc

Dagobertum
voluisse,

Viennensis, Andreas Tarentasiensis, Benedictus,

III anno 715 mortuum, eum indicare

ex

Agericus cum suis Suffraganeis similiter conveniant. Hi duo Archiepiscopi


alii

Grimoaldi, ut modo vidimus, anno l\<occisi, tempore luculcntcr patet


;

esse non possunt,

ast hinc palpabiles

nondum
Lievrxus
ait,

quam Aquensis
amicitix
et ip&e
ita

et

Ebredunensis. His apte Ago-

desunt parachronismi.

Pagina namque prxcedente


obiis.se

bardi tempora conveniunt, cujus


Lievrseus

cum S. Bernardo meminit cum enim, licet


;

Constantinum

Papam

scripserat
ut

anno 714, cui per aliquot annos,

ibidem
:

hxc non
ab anno

per omnia firma Ilenschenio appareant,


ca-

supcrvixit Edoaldus sancti Bobolini^ dccessor

qui

815 usque ad annum 840 Lugdunensi


in

ergo Bobolinus anno 714, Grimoaldo, testibus


schenio, Pagio, et tota forle

Hen-

thedrx

eorumdem prxsulum Catabgo Chenutius

chronographorum turba,

prxsedisse scribit. Ast penitius

quodummodo Lie-

extremo, Viennensi cathedrx prxsedissepotuit? Quo-

vrxum intucamur, vidcamusque, num Histuriographi sinceri partes egerit,


sisse,

modo insuper sanctus

hic Bobolinus

secundum LieDagobcrto II

num

contra somniis indulalibi


sit
:

vrxum
noster

ordine

XLII

sedisse potuit sub

imo nun: Chronologix involvendx, quod


Sollerius, studuissc censendus

(pula III) cui annus

ipsi exprobrat

715 extremus fuit, et Sanctus secundum cumdem ordine XL episcopus sub


filio,

pagina enim

177 apud ipsum hxc verba sunt

Ludovico 1 Caroli magni


Dagoberlo III

qui fere intcgro seculo

Moritur nempe Carolus magnus Aquisgrani mense


Januario anno 814, Catalogo Sanctorum a Paschali III licet schismatico adscriptus,
ecclesia

floruit posterius?

Pergit inlerea Lie-

vrxus suo more Catalogum pertexere, donec tandem


in S.

Volfero ad saniorem
velle
et

quodammodo chronoload indicanda S.

enim ob miranda hujus monarchze magni gesta


canonizationera hanc toleravit.
morientis imperatotis ad
filios

giam redire

videatur, ac velut oblitus eorum,

Hisce subnectit

qux pag. 177

178

scripserat,

prxclara monita, ac

Agrati tempora, eadem prope, ut quandonam Volfei*us

verba ex ipso a nobis num. 16 relata,


ipso

qux omnia

floruerit, explicet, repelit, ac repetere cogitur.


et

Lievrxo

teste

annis

813

ac 815,

cumBaronium

21 Ast clarius etiam seipsum Lievrxus confundit,


,
.

seipsum

his annis citet, contigerunt,

qux, an vere subsistant,

seseque
prodit

unice intendcns Sancti nostri Chronotaxi, modo, de

parum cordatum agere scnptorem ipsemet condemnef pag. 195, cum sanctum Bernardum proxiViennensi Volferi successorem dilau:

oscitantix

quo lectorem pr.cmomtum volo, non inquiro.

mum
cathc-

in sede

cum

notat chronologicas absqiie delcclu

19 Sequitur porro pag. 178

S. Agrati

172

dat his verbis

Sequitur S. Barnadus 49 Archi-

dra Vienncnsi proximus successor S. Eoaldus, seu


ut
ipse scribil,

episcopus, vir sublimis virtute, pietate, ac eruditione, Archiprajsul consecraturViennensis post


S.

Edoaldus, cujus elogia

dum deprx:

dicat

Lievrxus, hxc pagina sequente subjungit

Volferum, inchoante regnum Ludovico Impefilio.

Excellens hic ac pius pastor suo tempore recepit

ratoris dicti Caroli

En

epocham ipsam eaminitio

donum pretiosarum Reliquiarum, quas ad ipsum


misit Constantinus

demque, quam supra S. Agrati


variatis

terminis vix

Papa anno 713, una cum


rescripto.

posuerat.

Conciliorum

tantum, qux vere

sequente, quod

et profcrt,

En

pcr secu-

Barnardo seu Bernardo sedenle celebrata sunt,


meminisse debuisset,
et

lum integrum
in

ajitecedit successor decessorem, et

ne

notx

chronologicx,

quas

numeris typographi suspiceris errorem, faciunt

supra inepte, ut S. Agrati tempora indicaret, adduxit, sancto

sequentia,

qux cadcm pagina

producit

Ado Vienfuisse

Bcrnardo pcr omnia convenirent. Suffilector de

nensis,

n^Jiit.narratConstantinumPapam

ciant

hxc pro specimine, ut

Lievmi lucu-

natioue Syrum, hominera benignissimura, prae-

bralione judicium feral, plurcs intcrca, sicui otium


fuerit, hujus generis

cellentem humilitate, ac charitate praecipue in

anachronismos

facile deteget,

succurrendis pauperibus cariori tempore. Sancte

ac diversis in Opere nostro locis detectos inveniet


ast

DIE
ast

DECIMAQUARTA OCTORRIS.
et

551

diutiut

his

ineptiis displicet

immorari,

hoc

24 Qua

vero raUone Severtius asserat


el

Leonrm
a
_

auctore
^r

ergo rejecto, ad Scvcrtium alterum de rebiu Viennensium scriptorem properamus, qui, quid ve.lit, vix
intelligo.

impt ratorem,

Dagobertum II (puta III) regnasse


:

episcopatu S.

Eoaldi posterius, non vidco


et

adiit

nologia labi-

Wn

integramde S. Agrato periodum tom.


:

quidem Leo imperium anno 716, Eoaldn

consequenter
;

III pag. 201 accurate dcscriptam


mlulo Lierr.io

ui sententia Severtii posterius

ast

Dago-

rnclmr

22 XLIII.
vrseo,

S.

Agratus ex Chenutio,

et

Lie-

bertus Illdiadema regium sumpsit anno 711, fato

Severlius, qui

obrautescentibus Demochare

et Villario

functus dimisii 715, cumque secundum Severtium

tardius sedit ex sequutis praeraissis justioribus


calculis,

S. Dcodatus
parit anno

XL
,

prssul sedem Viennensem occu-

quam

ferant

tempora Childeberti

II

713. Eoaldus 714. Blidrannus 715,


fit

Francorum

regis morientis initio anni citati se-

consequens

S.

Eoaldum

in senteritia Sevcrlii
ipso

ptingentesimi decimi quinti, et male allati a Bosco, ac


tistes

Dagoberto synclironum fuisse, ac


ruisse
:

repnante

flo-

Chenutio cum toto cursu Agrati, qui Anjam vere sedit ab anno 716, coaetaneus

nec

confundenda sunt utriusque principis


ini-

regna,
tia,
rit.

cum Dagobertus ad Leonis imperatoris


istheec

praefato regi

Dagoberto

II,

nec non mediis fere

anno

prsecedentc mortuus, non pervene-

annis 26, quibus

iraperabat

Leo
citato.

III

Isauricus

lmo

nec extra dubinm Rescripti, quod prxciiuverteudi


est
;

hsreticus,

inchoans anno

Ea

propter

puam ordmem
lerius Si

ausam prxbuit,

ut infra

Agratus

ad annura usque circiter septinetiam ut minimum gentesimum vigesimum


vixit
,
,

videbimus, auctoritas
;

subtimide de co agit Sol-

vera est, inquit in Actis S. Eoaldi

juxta reformatam paulo aliorum mentem. Quah-

num.

1,

Constantini

Pap ad eum
Haec...

epistola infe-

tum ergo Severtim capio,

agit de

Childeberto,
licet

ac

rius citanda.
stantini

Et num. 4:
quara

ex epistolaConBoscius,
fidelis

Dagoherto utroque hujus nominis III,

annum

Papae,

profert

graphis anno 715,

chronoChildeberti emortualcm, eunctis obnitentibue talis Dagoberto c.rtitit, pcrqui


:

opinor talium
lia

monumentorum

disquisitor. Simi-

peram innectat

Childeberto enim tertio, ut num.


fuit.

43

duo idem Boscius in citato Elcncho pag. 42 et profert Rescripta, unum a Grcgorio, aliud a Za-

11 vidimus, annus 711 extrcmus


sitis carpit
,>

His ego po-

charia Pontificibus Austreberto Yiennensi episcopo


data; sed titrumquc ad

Scvertius Chenutium ac Boscium, errn-

annum 719

pag.

617 Goin,/cneris

arguit cxinde, quod S.

Agratum
videtur

sub Childe-

Hus

asserit

commattitium, hujus enim


criticos
fit,

Re-

berto

asseruerint floruisse
subtiliter,
;

hunc porro ut probet


,

scripta exiguam apud

ftdem invenire solent.

errorem,

ut

ipsi

imprudcnter

Consequens igitur hinc


vertio

ordinu invertendi Se-

tamen procedit

movct enim de

loco suo

Foaldum

haud

satis

fuisse fundamenti; omnes insuper,

BB. Agrato et Saricti nostri successorem; eumque assequor ratione hac quantum Blidrano prsponit
,

quolquut inspexi, Catalogi constanter Eoaldum


to,

Agralicet

aut

si iis

absit,

Blidrano, aut Blidiano,

ductus.

prxsul
inquit,

hic,

ut

modo vidcbimus, quorum

seculo prxcedcnte

perpcram i ienm nsium episco


/iniiim Cuta

23 Hic nempe Eoldus,


.

certe antecedit

floruerit,

postponunt,

auctoritas Severtii

Blidrannura, quia ad

eum

scripsit Constantinus

asserto, nulla rationc firmato,

plurimum debet prxtempora exactius


ipsi conces-

logum inver ]
tit,

cathePapa, mittens ei Sanctas Reliquias pro Viennensi tunc recens constructa, drali ecclesia
qui

valere.

Quod autem auctores

alios

perscrutari neglexisse

asserat,

gratis

Papa nota praecipua hujusce loci non est decipraetergressus annum septingentesiraum

evitat. sero; ast quod in aliisculpat, nec ipse

mum
obiit

quartum (imo
coacti

ut

modo

aliquoties

vidimus,

Genebrardo. 715) dura eo saltera pervenit ex

Unde
tamen

sumus

tutiore via Praesulem

hunc
|

III.

Agrato, qui praamittere sequacibus Blidranno et apud alios scriptores antecedunt, tempora

Tempus proximum
inquiritur
:

S.

Agrati decesS.

sorum

quo tempore

non perscrutantes. Qua in re non est impehabenda levior ratio ad confusos Leonem II (puta III) regemFranratorem etDagobertura
exactius
corura, quos
illi

Agratus sedere inceperit, obieritque,

utcumque

statuitur.

authores crassa Minerva inseepiscopi,


licet
ei

runt tempore

istius

minime

vellem concurrant, sed regnarint posterius. Ast suo Catalogi exactiorem hujus pro arbilrio
et ipse

Wlmm adhuc superest, r 1


\J
que
disposits

quod Chronotaxi num. 11


'

maxtme

obststere vtdeatur ; tot

nam-

num
hllll

Viennenprxsu,,,

inversionis adferret rationem

quod enim

decessosi

antistites tantilla

temporum intorcapedine Vicnsusceptasque deposuisse


;

&*&$?
tiumt

rum tempora

ita disponat

ut

ad annum 714,

tienses infulas sumpsisse,

non valeat, Eoaldus in suo persistat loco, pertingere cum plerumque pro libitu episcoposibi imputet
%d
;

numerat enim ex Adone Sollerius tom. II Julii die

vn

pag.

484

inter

Caldeoldum

et

Eoaldum

poste-

rum tempora distribuat vrxum puta, Baromo


xxxix Prxsule,
anno 614
ct

ducemque cxcum

Lie-

riotis

Aetu recensens,
:

medios hos, secluso

Agrato,

ac

Adoni

in

S.

Georgio

pj-tesules

forte alibi prxferat.

Si emm,

currente, ut sentit

Cointius, S.

Agratus

Dodolenum, Bobolinum, Georgium. Deoaddo cgo Agratura, hosque datum, Blulranum Pontifices Adonem secutus ab anno 696 usque ad
,

obicnt, quidni Constantinus

Papa,

cui

annus 715

718, imo ex propria sentcntia 715, aut, ut


tato

loco ci-

extremus

fuit,

ad S. Eoldum, seu Eoaldum S.


litteras dedisse potuit ?

num. 2

asserit,
;

ad

summum 716
quidem

Sollerius adSollerius
brevis-

Agrati successorem

mittit

floruisse

fatetur

iterato

552
AUCTOHF.

DE
esse

SS.

CONFESSORIBUS. AGRATO ET CASTURO EPISCOPIS


seseque

brevUsimas

episcopomm periodos

diamusde hac Cointium disserentem

prft tamen,
;

M.

S.

hscSgreamplectiinsinuat:ktoume7.Chromco his

educi nequeant, Adoniano, inquit, certiora donec distinctiora eruaneatenus inhrerendum, Chromco hujusVerum hic errorem in Adonis
tur

agat Epistola, qua de causa de citata Cointius Cointius tom. ad rem pertineat, videamus. pag.

cum

UI
Au-

508

sea

illos r,,iscopos

Georgium

intcr et

strebcrtum, de quibus nos supra

num. 2, commode

que descriptoribus cubare


ratus. aUius

non ultra dubitandum

honnn prmsulum tempora indaganda,

Caliniisse consilii, ut reperire nescius, id videtur fuissc EdoaUhnn diveTSOS dcoldnm, ut ipsevocat, et
statueretepiscopos; ratio autem

ac antiquiora

nwnumcnta

operosius censui

consu-

qux fundamentalis

Unda, ex qnibus non

infeliciter, ut opinor,
,

quorum-

videtur eidcm, hxc


nuarii,

est

Caldeoldus colitur xiv Ja-

Antequam dam, utinam omnium tcmpora eTUO. sunt ea, qux propono, videnda
vero uia distinctiut

inscnlntur Edoaldus autem saeris Fastis

ejusdcm

mnsU
esl

XXfc;

cum

ergo, dies quibus colun-

SoUcnum

Jos admitteret,

episcoporum prxcipuc, ut hasce breviores impulerunt ; en ergo SollerH


:

procul dubio dwersos esse, tur, diversi smt, Sanctos

quicoluntur,

arbitrandum. Verumprxferquam,

Utut plures, inquit, jam ratwnes num. 2 allatas episcopis memoraverim, qui de Viennensibus
scripsere,

Adonis quod in nullo Catalogo, nec in


uterque
levis distincte cpiscopusstatuatur,
illa

Chromco sanemo-

exactam eorura chronologicam seriem


ordinavit.

menti

est duplicata

annuntiatio,

et

apud Mar-

nemo hactenus
ac subse-

quentium
tantillo tcm/n>re iitnitt

duxerat

Chronico re26 iEtatem Chaldeoldi ex Adonis annum, a nescio quo ibi Bollandus ad

et in alios dies retyrologos obvia, ut Prxtermissos nihil fiet cvidens. Hinc

latos

apud nos
,

inspicienti,

obstat

quominns
seu

rns,

multos brevi notatum, 696, quocirca jam dixi sedisse, etiam dum tempore episcopos Vienn signatura, colad annum 718 in eodem Chronico
locarentur S.

Edoaldum

cum Bollando Cadeoldum et Edaldum eumdem arbitremur aliud


:

Agrati succesplane est de S. Eoaldo seu Eoldo S.


sore,

quem a S. Cadeoldo

illius

Acta

illustrans,

Eoaldi principia. Interim


,

si

recte

Junii Sollerius docet distingucndum.

Modo

Coin:

considerentur omnia

non tantum

infulas tunc

pertinon suscepisse, sed neque ad eura annum Eoaldus gisse videtur Sanctus. Interponitur S.

audiamur Botium decitata Epistola disserentem in scium, inquit loco citato num. xxi, qui utrosque

errorem
la,

traxit,

commentitia

fefellit

haec Episto-

apud Adonem epochis duabus non

ignotis. Pri:

quam Joannes Papa perFelicempresbyterum

mara collige ex Chronici verbis pag. 207 - Cacaptus a rolus Pipini filius ex alia uxore, cum
Plectrude
,

Edaldo Viennensi episcopo transmisisse fertur.


Recitala porro Joannis

Papx V Epistola,

pergit in

Pipini

quondam uxore

teneretur

hunc modum.

auxiliante Doraino, evasit.

Notant haoc annura


Eoldus

28
buit

Illara

Epistolam Joanni Papae quinto attri- cumdocu-^


:

715

et

tunc

inquit Chronioon,

Boscius hac ad marginem notatiuncula

r iis innita'

Viennensis episcopus jam habebatur - Dagobertus rex, subjungit Paulo post annis quinque regnans, mortuus est. * Haec nos
:

Joannes V, qui sedere ccepit anno ^J/ Domini 685. Boscio adstipulatur Saussayus in
Iste fuit

'

;iCI

nc

Panoplia
1, lib.

clericali,

(quam

inspicere non licet) part.

ducunt ad annum 716, ad quem ut


differri potest S.

sumraum
ergo Solle-

3,

cap.

1.

Refragatur ratio temporis.


illi

Eoaldi obitus.

Cum

Nara Caldeoldus, quera auctores


confundunt, multo
Idcirco
qui
citius

cum Edaldo

rius nihil haberet, uti nec ipse habeo,

duabus his

pontificatum gessit.

epochis

opponendum
.

his

non immerito inhxren-

quidam recurrunt ad Joannem quartura,

dum,

censuii

et

ex consequenti recte circa


statuit

715 S. Eoaldi obitum

annum figendum. Verum

non Edaldo quidem, sed Caldeoldo cosevus ecclesiae enim praesidere ccepit anno esse potuit
:

Cadeoldi ordinc xxxiv episcopi xtatem nec Bollandus, nec Sollerius

Christi
clausit

sexcentesimo quadragesimo

vitamque

eidem inhxrens, sunt assecuti.


in suo de

anno Christi sexcentesimo quadragesimo

Bollandus quidcm

Cadeoldo Commentario

secundo.

Verum
pallii

litterae

supra recitatae nullius

xiv Januariipag. 975 annum pmsulis hujus emortualcm non eiprimil, in margine tamen more nobis
consueto episcopum hunc circa
notat,

sunt autoritatis, quia Edaldo titulum archiepiscopi

usumque

concedunt, et
ecclesiae

unum ex

Sancti

annum 696
confirmat

obiisse
:

Pauli discipulis

primum

Viennensis Antiepistolas, quee

quod num.

2 non

obscure

cum

stitem fuisse testantur.

Adde quod

enim ex Boscio, Cadeoldo Viennensem

ecclesiara

continentur

in libello
si

antiquitatum Viennensium
initiis,

administrante, rerura potitum in Oriente Justi-

apud Bosciura,

de Viennensis ecclesiae

nianum
Ast

apud Francos Clodoveum Dagoberti

et praerogativis agunt, suppositas aut certe

su-

filium, ac
in

Theodoricum
falli

retulisset,
:

hxc subjungit

spectae

admodum

fidei

esse credimus, atque ita

Clodoveo
filius

videtur

nam Clodoveus
,

habendasjam docuit Joannes Launoius cap. 2in


Discussione responsionis ad dissertationem

Dagoberti

anoo 660 decessit

quando CaTheodorici

de

deoldus Edicti successor


erat adeptus. Potius

necdum episcopatum
III

duobus Dionysiis.
sura,

Ad rem

certo est Cointii ccn-

Clodoveum
:

cum

Archiepiscopi Jiomcn non nisi seculo nono

filium scribere debuisset

hic

enim anno Christi

ad mediam sui partem vergente in usu communiler


esse cccperit
tropoli
;

690 regno admotus

tenuitque id usque ad

tamque antiqua,

ut in Actis

S.

Me-

annum 694.
a Sollerio, tgre Itcel admissus

Octobris pag.

211 num. 5 Majores

nostri

27

Eumdem

porro Cadeoldum ad

sequentem sedissc ex Epistola Joannis

annum 685 ac V Papx, a


;

asserunt, ecclesiarum

non modo Trevirensis, Co-

loniensis

et

Tongrensis, sed multarum etiam

Boscio recttota, nwm.4 Bollandus asserit

verum au-

aliarum in Galliis origo, ab eruditis hodie ple-

rumque

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


rumque
citur.

553
unde Ediclum hocce temAUCTORB

vel revocatur in

dubium, vel plane

reji-

rejecta hac epistola nihil,

His ergo

epistolis missis, aliunde

supra dicto-

pore sedisse definiam, suppetat,

eum
,

potius

ante vere

M.

S.

rum prxsulum
licet,

tempora, quantum per hasce tenebras

Landaleni

tempora sedisse suspicor


inter et

aut

si

disponamus.
itaque, qui mihi e septem a Sollerio
,

Landalenum

Cadeoldum episcopus

fucrit,

(liiorunulaiu

29 Prior
nomine
dictus
;

breve, ut ex dicendis constabit, sedis illius tempus


fuisse oporlet.

cjusdem

enumeratis occurril episcopis


teste Cointio

Dodolinus

est,

alio

tom. III pag.

183 Landalenus

31

Varia inter

quibus

Cadeoldus subscriptus ordo

Cointio prxivit Bollandus hujus Dodolini 1

legitur. publica instrumenta,

primum apud Sirmon-

Aprilis Acta illustrans, ac ex sententia recentiorum

dum
tatis

tom. Ipag.

495

occurrit Privilegium liber-

eumdem cum Landaleno aliqua tamen cum formiAn diversi dine, cum hxc in fine verba adjiciat
:

monasterio sancti

Dionysii concessum a

statuendi sint Landelinus, Dodolinus

seu Doli-

Landerico episcopo Parisiacensi. Privilegio huic Munemundis subscribit primo ipse Landericus, tum
Sedis sux, ut
ct

nus, inquirant Viennenses, asserens esse confuneumdem interea et nos opinamur, nec dcndum
i

cclcri fuciunt episcopi

tacito no-

mine

tamen Cadeoldi successorcm, verum ejusdem decessorem statuimus rectene an secus judicet lector ex
;

verum cum Munemundus (Mabitlonw, PaAnnemundus, Chcnulio ac Severtw in Praesugio lum Luijduncnsium Catalogo Annemundus dictus)
;

sequentibus.
loncnsi,

Interfuit Landalcnus synodo


:

II Cabi-

Gaudericus Canderico, qui Chenutio, ac Severtio


est,

habitx sub Clodoveo II rcge

Sed quoto

Concilio Cabilonensi subscripto, successcrit, pro-

ejus anno,
liquet.

inquit Bollandus proxime citatus,


,

non

cul dubio

Refertur a Sirmondo ad

in

Notis docet
;

annum dcl qui habitam saltem esse ante annum


vero,

Lugdunensis prxsul venit intelligendus. Gauualdus Sequttur porro Privilcgio subscriptus seu Gouvaldus, qui m ejusdem Privilegii confxrmatione. ut

dclviii
tom.

Pagius

quem
ac

vide,

more suo erudite

modo dicam,

diclus
liujus

lcgitur

Chaoaldus

III pag. 39 synodum hanc ante annum 653


Cointii conjecturam,
statuit,

quamvis porro utramque

nominis efformatio-

probat fuisse celebratam,

nem

inter a Bollando Cadeoldi


ita

nomiua

allata

non

qua eamdem anno 644 celebratam


esse levem. Consequens ergo
fit

asserit

rcperiam,

equidem sunt

njfinia,

nempe Caocalpaucx
hoc

ex

diclis,

Landale-

dus, Caldeoldus, Caldeolus, Cadeolus, ut pro illius

num

annum 653 Viennensem dicecesim fuisse celemoderatum. Imo eamdem synodum anno 650
ante

temporis more
lilterx

aut

Amanuensium

incuria

luxatde

manifeste
in

appareant.

Datum

bratam esse communiter scriptores tradunt


que concilio adscriptus
his vcrbis

liiulus,

Privilegium

scribit,

Notisque concordat, anno

confxrmat

Conci-

658, de quo statim,

Sirmondus,
:

apud quem hoc


Facto Privile-

Conciliorum lium Cabilonense; Sirmondus tom. I Clodovei II evocatione vm KaGallix pag. 489.
(Chdlon sur lendas Novembris in urbe Cabilono

Privilegium concluditur clausula


gio sub die Julii in

anno xv regnante Cludovico

gloriosissimo rege. Sequitur modo apud

eumdem

Sadne) celebratum circa


tini
,

annum

Christi

dcl Marvi.

Sirmondum pag. 497

Conventus

Clipiacensis, in

Papse n lum eumdem Labbeus noster

Clodovei ejusdem Regis


describit
,

Titu-

quo Clodoveus rex auctoritatis suse prseceptum


de eadem monasterii libertate conscribi jussit anno Christi dclix Vitaliani Pap-<e iii Clodovei

Hardutnus

II reautem consulto, ut videtur, annum Clodovei


ticuit.

ejusdem regis
urbis antistitum

xvi. Conventui huic Cadeoldus, qui


,

30 Quot porro annis

ante, quotquc post

eamdem
:

Chaoaldus hic dicitur, tntcrfuit

in eoque Clodovei

non sum sijnodum Landalenus floruerit, dicendo


id

Przeceplo, quod ex authographo Mabillonius de re

unum

in confesso

est,

S. Landatennm

cottcilio

diplomatica
verbis
:

Ub.

cap.

7 exhibet, subscripsit
(hcvc

his

tii

VincenCabilonensi sub Clodoveo II Cabilone in S. eique his verlis basilica celebrato interfuisse,

in Christi

nomine

apud Sirmondum

F
apud Ado,-,,

destmt)

Chaoaldus

consenciens subscripsi.

post
cisse

Luqduncnscm prxstuem cb ~vLugdunensem przsulem calculum suum adje

32 Quo rit,

vero anno Conventus hic celcbratus fueest inter eruditos

Landalenus episcopus

ecclesiaa

Viennensis

haud modica

dtsceptatw

Str-

vero concilium his constitutionibus subscripsi. Id Cointius anno 644,


alii

mondus

loco citato halnta

annorumClodovetratwne

autem communttcr,
.

ut iltxi-

eumdem

celebratum asscrit anno Chnstt


utt

6o9

hutc

mus anno 650

volunt contigim

dissidium ex eo

concordant Labbeus,

et

Hardutnus. cumdcm ad
apponcntcs.
et

potilsimum capttc oritur,

Utrum anni scdccim, quiII, omnes a morte patrU lus regnavit Clodoveus
vero tex

Margincm annum Prxcepto vero ad annum 653 pag. 374

Cointins

sequentibus pluru

ejus Dagobcrtt sint inchoandi, a prius, quibus


sis

anms

busde hoe Prmcepto dUserens, num. xxxi idem hoc


anno a Ctodovco rege pro sancti Dtontjsu monastertoew aliorum opinione asserit emissum ferri. Calculum suum opinioni huic tom. III ad annum 662
pag.

cum

patre rcgnarit, dc quibus consulc,

Pagium, Cointium

Valesium, aliosque

nobis

enimsufftcit concilium Cabitonense ante

annumC,o3,

Scquitur testante Pagio,esseccrto ctlcbratum.

modo

30 num. 2 Pagius
:

adjicit,

Baroniumque

in

Cadeoldus Landaleni successor ; scd anfroximus? Negat Bollandus ad dicm xiv Januarii ( varia Cadcoldi

hunc

modum corrigit nempe datum sub

Dicitur Clodovei Prxccptum

die

x Kal. Julias an. xvi re-

nomina

vidcsis

ibidem) de eodem agcns ac

inntxus denuo spuria (iisdem enim ac supra tftatis


vitiis

hoc

perperara gni nostri Clipiaco ideoque Baronius ejus merainit, cum annus ille xvi Cloanno
dovei incideritin

laborat) apud Boscium Agathonis Pap^e ejusve

annum

Christi dci.iii. Hensche-

successoris Leonis ad

Ediclum

epistola

cumdcm
autem

nius autcm die x Junii

in Actis S.

Landcrici, qui-

Edictum Gadedldi

stdtuit decessorem.

Cum

corrcptus, Papebrobus coronidcm, utpote paratysi

72

chio

Tomus

vi Octobris.

554
AUCTORE M. S.

DE

SS.

CONFESSORIBUS. AGRATO ET CASTURO EPISCOPIS


consegucns ergo Canderici successor; seu Conalio subseri r ,um, Cadeoldi, num

imposuU, ejusdsm tendericj chioprosequente, haud

p LandaleGhao*W
t

Privilegium[deqmnumero^ceden^annomi
concemm.Conventumqueannosubsequentecelebra.
tumaSserit.enverba:l!*ctum,wuitnumA
t

^j^auteMiilnUonwUb.QdercihiilomaUeu
Caoeldus, KiT. in vulgato Adonis Martyrologio
vere Viennensis, nequaquam successorem, sefl perImo et, </'"" magis urget, ,, n exstitisse.
/

md

de-

Chlodoveo, ergo Privilegium anno xv, regnante subscnpsit idem dcli, sequenti vero anno
Christi

Chlodovei, de eaLandericus Pracepto ejusdem

dem

Clipiacensi

in Conventu monasterii S. Dionisii libertate, <hn Privilegn, concessa. Nec tantum

Cadeoldus sub Clotario rexit Viennensem dimcesim moderari; subtcribit enim II successore,
Clodovei

amplissimo Clotarii 111 anno

vn

Bertefndo

Am-

revocatur in ac Clodovci Prxcepti annus

dubium;

venm,

et

nempc zque ac utrumque PriviUgium

DisceptaPrzceptum Clodovei {vide Germonum 180 et sequentibus, pag. tione 2 part. 3 cap. 2

Corbeiensi concesso Uanensium episcopo monasterio Ethoaldus, subPnvilegio, diciturquea Bertefrido quibus ita Oointius ad de Chaoaldus
scribit irro
;

annum 662 num. xxv


nomina
sedes, pra-erant

Quorum episcoporum
sunt et

Cointium ad annum

6o2num. xxix

et

sequentibus)

notas initio Privilegii recitantur,

ab eruditis imputjnatur.
ac obvios Catalogos

33 Ast non gravate

feret lector. si

Sirmomh

de

agentis, hiserudite, <rque ac compendiose

eorumque

enim eoclesiae Remensi Nivo seu Lugdunensi Genesius, Viennensi EthoNivardus, vel Edoldus.... aldus sive Edoaldus aut Eualdus
Sed episcoporum,
diceceses qui

Privilegio
distingui

subscribunt,

sinceritatem modeste innuentis t


ita

verba inaudieriti

Labbeum ad calcem supradkti privilePorro Privilegium gii tom VI col. 489 habet ab aliquot annis non secus ac sanillud, inquit,
erqo apud
:

non ita facile Viennensem regebat Ethoaldus, qui Chaoaldus


vitio
librarii

possunt

scriptus videtur.
si

Verum mendum
sit,

Germanense, san-Medardense, Turonense sancti proMartini, aliaque ejusdemmodi oppugnarunt,


pugnaruntque
viri

cubare in Ethoaldo,

tale
et

dicendum

potius

quam

in Chaoaldo,

cum

aliis insti

umentis con-

pereruditi

quorum

scripta

stanter in

hunc modum subsigneli opinor.


vero,

inter extant in manibus omnium, nec nostrum Illud tantumraodo eos tantas componere lites.
effaSanctissimi Pontificis Ccelestini subjiciam consecratura, oranium seculorura approbatione

35 De anno
dissentiunt

quo Privilegium hoc datum


ac

est,

ex antiquio-

Sirmondus enim tom. 1 Conciliorum Galliz pag. 502 notat


:

Cointius

Sirmondus

annum 604
forte
vitio,

ac

Clotarii

III regis

iv, typographi

tura, ac Vincentii

Lirinensis

plurimorumque

eum

vil diserte in

Privilajw hubeatur

sapientissimorura scriptorura suffragiis corrobo-

Cointius vero anno 663. ut apud ipsum anno citato


iium.

Desinat incessere novitas vetustatera, firma ac pacifica complurium annorum successione roboratam, multorumque Romanorum, no-

ratum

xx

est videre, id contigisse tradit

cum

vero

secuudum Henschenium

in

Stemmate Genealogico

7wvissime recognito, ac tom. III Aprilis prafixo,

stratiumque pontificum, regum

FranciEe

Chri-

stianissimorura aliorumque principum diplomatis

identidem renovatis communitam

desinat,

656 regno, et medium usque Novetnbris quidem testante Pagio ad provecto (Clodoveus enim II, ut num. xvn Pagius
Cointium, ac

Pagium

Clotarius anno

ecclesiarum quietem inquietudo turbare,

etc.

asserit,

vivebat adhuc
sit,

hebdomade secunda mensis

Hxc

ille.

Qux

si sic

habcnt,

quocumque anno Pri-

Novembris) admotus

cumque Privilegium datum


mense

vilegium datum, Conventusque celebratus statuatur,


opinioni nostrz non
obest;

notetur sub die octavo Idus Septembris, id

cum

inter

omnes conve-

Scptembri anni 662 contigisse, fietconsequens. Quot


porro annis a dato Privilegio Chaoaldus seu Cadeol-

niat, Concilium Cabiloncnse, cui


fuit,

Landalenus inter-

Privilegium Landerici, ac Conventum Clipiaprxcessisse.


citatis,

dus superstes fuerit, ac


serit,

num eidem
non habeo
;

Georgius succesasserit
sedisse,

censem

Audiamus Henschenium

in
i

unde dcfunam,

quidem

Actis proxime

codem num. 4 disserentem

Cointius Georgium ad

annum 660

verum

id

Supra meraoratus,

inquit,

decessor Autbertus,
in

jwn subsistere, ea, quae modo


ostendunl
;

vidimus, liquido satis

aut potius Audobertus fuit;

cujus episcopi

ad Adoncm ergo redeamus, apud quem

vicem ipse Landericus etiam subscripsit Concilio


Cabilonensi, sub Clodoveo II habito; sed quoto
ejus

ad

annum 696 Cadeoldi successor refertur Dodolenus, quem modo cum Landaleno confundendum,
Cadeoldique decessorem statuendum vidimus. Sequitur ad

anno nescitur. Vcrum pace

doctissimi viri di-

xero, in vicem Audoberti non Landericus, sed Ger-

annum 699
;

Bobolinus,

quem proxime Geor-

moaldus subscripsit,
Labbens,
et

constanter enim Sirmondus,

gius excipit

en verba Adonis pag.

202 Bobolinus
:

Ilurduinus Germoaldum Audoberti nohis

Viennensis ecclesiae episcopus insignis claruit.

mine subscripsUse

verbis notant

Germoaldus

Post quem Georgius magnaj virtutis episcopus


in

Abba
disposltus,

in

vicem Audoberti Episcopi

ecclesiae Pari-

siacae subscripsi.

eadem urbe constituitur. Georgio ad annum 706 succedit Deodatus, ac ad annum 714 Deodato
Blidramnus, Blidranus, seu Blidianus.

34 Idem porro Concilium Cabilonense tempore


Landerici Privilegium
processisse
inter
alia
,

quod unice

intendimus

36 Verum
culo

et hic

denxw Adonis ordo, quem ceteri monumentis

'uinuunt3

annus Clodovei vi

sequunlur, turbatus est;

BUdramnus enim non

se-

qui Concilio, ac xv, qui Landerici adjumjilur Privilegio,

vin ultra decennium proveclo, sed seculo prx1

imo Concilio interfuit Candericus seu Gau-

cedente

iennenses infulas gessit.

En

asserti ratiofilii

derkus Luijduiicnsis Praesul, Privilegio vero subscrip&ii

nem. Interfuit Blidramnus Placito Theodorici

Munemundus,

aliis

Aunemundus, ejusdem

Clodovei de Chramlino episcopo Ebredunensi in

synodo

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS


synodo publica deposito et facultate eidem concessares suas post degradationem retinendi. Mcmimi enim citatum Diploma,aMabillonio
lib.

555
dicta in

38 Ut

ergo

modo

compendium cwtfra-

Xrr.TORF.

6 de

re

M. s. ham, ordinem chromlogicum horum Viennenrium comgttur, nhun a Landaleno seu Dodolino exordium su- ar.

Diplomalica paq. 469 exautographo exhibitum, Bli-

mendo, quantum
quor, sequentem
Iror
:

Diplomatibus Privilegiisve asscin

dramni

fere circa

tnedium

in

hunc

modum

Unde

fere

modum

sese habere arbir

Genesio, Chadune, Blidrarano, Landoberchto et


Ternisco, qui raetropoli esse videntur, vel reliipsura

luino

650
ac

Concilio Cabiloncnsi Landulenus

ripsit,
illius

infulas Viennenses tenuit,

cumque

qui quamplures episcopi ipsus


stri praesentia fuit conscissus,

Judicantis

'

in

nodi-

ad cinscopatum promotionis exordium, seque

Judicantcs

atque de supra

ac obitus tempus lateant,

eumdem

infulas successori

cto episcopaturejectus. Dati autem Diplomatis an-

Cadeoldo, seu Chaoaldo

(iu forte

per menses aliquot

nus MabiUonio
Diplomalis hxc
ber,

loco citato est


est
:

678; clausula vero Datum medio mense Septem-

653
sit

medius sederit Edictus episcopus) qui ante annum Privilegio libertatis monasterio S. Dionysii a
Landerico-concesso subscripsil, reliquisse consequens
oportet; perseveravit porro

annum
rectius

v regni nostri, Marlaco in Dei noIlinc Pagius a MabUlonio dissencontcndit

mine
tiens,

feliciter.

c^iscopatu Cadeol-

Diploma anno 017-datum


inquit

dui od

annum

nsque

662

eo

enim

aiiiio

suhnotat

Annusquintus,

adannum

citatum num. vnr,

amplissimum

ClotaHi III anno vir a Bcrlrfndo


episcopo monasterioGorbeiensi con:

Theodorici regis eo in loco iniens intelligendus.

Ambianensium

Cum
vis
r
i

enim Childericus anno 673 mense Julio


desierit,
e

in vi-

um Privilegium
viic

quii

<

ttremus fuerit
uti
et

esse

eodem anno Theodoricus nuper


est, ut

annus, frustra divinavero,

num

inter

auctoratus

monasterio extractus

novissime

Cadeoldum ae Blidranum, qui anno 677


Theodorici
episcopi
;

placito

nos docent Benedictini S.

Mauri

in

Arte exami-

filii

Clodovei

interfuit,

medii

fuerint

nandi tcmporum notas in

regum Francorum Chro-

quod

si tates

non fuerint,

uti

revera fuisse
valeo,
hi

nologia; hxc enim pag. 531,

qux Latine reddo,


e

ex antiquis monumentis monstrare haud


ab anno
fulas

Qallice habent

Anno 673 Theodoricus


et licet statim
fuerit,

mona-

677 usque ad annum 691 Viennenses


episcopji
:

in-

sterio extractus est,


tris

a morte fra-

gesserunt
ct

Blidranus,

Bobolinus,

rex proclamatus haud


fratri

annos tamen

Georgiui

Dcodatus;

postcrior
ut die

enim rcgnante

regniadie
ergo
fit,

extremo, nuraeravit. Consequcns

Thcodorico,

Adonc

teste,

sequente eidem saac proin

anno Christi 677, mense Julio Theodoricum annum regni sui quartum complesse, quintumquc, uti Pagius contcndit, inchoasse.

cro latius dicemus,

episcopus fuit,

ante

annum,
exorsus

seu
cst.

saltcm

anno 691 preesulatum suum

hicallatis

37 Quanti autem
billonius,
licet

fecerit citatum

Diploma

Ma-

39 Adiit ergo
fulas S.

circa

annum 691 Viennenses


id

ini

mendatur
as

interea eruditis omnibus (vide Ger-

Agrati decessor Deodatus,

cnim Adonis

uu

ttin /irssut

monum

Disccptatione

cap.
:

7 pag. 254)

eeque non

Chronicon annis quantumcis pcrperam ad marginem


dispositis

probelur, ex ipso videamus


citato pag.

Insignis, inquit libro

evincit

Francis, inquit

Ado

pag. 204,

470, haac charta de Chraralini Ebre-

adhuc Theodoricus regnabat. Deodatus Viennensis

dunensis episcopi dejectione, quse ante hac ignorata est, irao Chramlinus ipse ignotus. Hic subscribunt Metropolitani quinque Genesius Lugdunensis, Blidramnus Viennensis. Ceteraapud ipsum vide. Sequuntur lyiodo, ut num. 35 dixunus, Bobolinus et Georgius
;

episcopus magnae parsimoniae vir florebat.


hic,

At

quo annorum numero prsssul


dic sequente

cujus res gestee

illustrands

veniunt f dicecesim Vien-

ncnsem

est

moderatus, ac quo

dcmum anno Sanctus

nostereitlcm cst suffectus? Eis lurreo, nec unde illud


solide conficiam, habeo
:

hos

si

quis ordinc iucerso dispo-

Adonis cnim Note chrocitatis

ncret prxsules, sex illos episcopos, Georgium annu-

nologicx, quas proxime

verbis

subjungit,
perio-

merando,

ut verba

Prophetix innuere, videntur, a


:

confusx sunt ac inversee, exorditur

namque

S. Clarodesignatos,nempe

Georgium, Bobolinum,
et

dum suam

his

icrhis

Philippicus imperator an-

Deodatum, Agratum, Eoaldum, verum cum apud apte repcrirct


;

Bobolinum II

nura unum, menses sex. Narratisque quibusdam,


qu,v ad Philippicum spcdnnt, ac

cruditos, quo cir-

anno 711
in

et

se-

citcr

tctnpore

sub

quo pontifice
indigitarit,

Clarus obierit

quente, teste Pagio,

quamque desolationem
nec

non convcniat,
e biographo cx-

periodum claudit

modum Theodoricus rex Francorum


contigerunt,

hunc

quidquam, unde

id conficias,

mortuus

est, qui
ut

regnavit annis xix. Obiit uutem

tundi valcat, his ultra non arbitror

immorandum,
innuit, eosque

Theodoricus,

modo vidimus, anno 691. A.

Brcvia porro horum prsesulum Bobolini ac Gcorgii


fuisse

riora sunt, ut apnd


hisce

Adoncm
ceteros

vi<li'rr

csl,

ea,

quee

regimina Adonis

Chronicon

subnectuntur ;
'/'""/

vero rerum Vienncnnee


inter illos,

scculo septimo ad finem vergente floruisse testatur.

sunn

spectat

scriptores,

quo
sit,

Cum

tamen

et

eosdem Theodorico III imperanh


asscrat,

anno Sanctus nostcr


convenit
ni
:

ad episcopatum evectus
in

fulas Viennenses tenuisse

Georgium

circa

Maupertuijus cnim

Catalogo anno7\6,

tnnnim

(VjO casdcm dcpnsuissc,

scdemque hcodato
sii

successori reliquisse, consequens

oportet; Theo-

dorico

namque,
iii

cui, testibus

Pagio ad annum 688


S.

Agratum anno 716 epUcopum sedissc, ac ad annum usquc 720 perseverasse scribit; Cointius vero eumdem sub Childeopere

715; Severtius

S.

num.

et

iv, ac Senedictinis

Mauri
,

in citata in

bcrto

ni,

cui

annus 711 extrcmus

fuit,

ac hujus
;

Chronologia, annus 691 cxlrcmus fuil Deodatus, agen te, et ipse Georgii successor

vivis

successore

Dagoberto

11 1 floruisse contendit
;

Lit-

ut

apud

vrxus integro plus seculo aberrat


Boscius, ac

Catalogm Ms. t

idonem
futt

esi

videre,

Viennensem diaicesim episcopus

ChenuHus eum

infulas Viennenses sub


:

moderatus.

Childeberto tenuisse asserunt

quem

er o dclermi-

naluin

556
AUCTORE M. S.

DE

SS.

CONFESSORIBUS. AGRATO ET CASTURO EPISCOPIS


discrepantias omni
antitavi, incertus

pervenerit, an vero an ad illum annum

inter vatum annum lantas Proferant monumento destUutus eligam? auitaUs Viennenscs,siquidapudillosvaleatSanctoipsi

eumdem

prxtergressus anno

712

aut seqnente

am-

rum suorum
si

gloria, aut antiquitatis

amor, sinccra,
desunt,

bonorum mam ab omni nxvo mundam, mullisque reddident manus sui operum manipulis onustam, in
Creatoris.
rfj> Ucel emortualem, nec 0c lobrUve . 41 Quod modo diem spectat observatum est apud nos ro^reat^ ceteris absimilis ac, ut
'

qu*

possident,

monumentu

et

qux modo

alibi grati

supplebimus.

Agratus

cir-

donec Gallix Chrtstta40 Interea S. Agratura,


qui Viennenses archiepiscopos, in instrumentis, complecti debet, additis de more vill initium (loruisse, circa seculi

ipse

die prxcedente

in

Prxtermissis, est incertus.


litigant

De

cert o.

ca initium secuti viil


flnrnisse cir-

nx auctx tomus

ille,

tribus

enim auctores

diebus

hodiemum

caquc aniiiim III

lumen prodierit,
ac Viennensem
citatis

obiissc

!'!('('-

dicvcesim

moderatum

fuisse,

cum

contendit, contradicunt Boscius ipsi extremum fuisse Chenutins, qui die Lievrxus, qui prxcedente, ac
in vivis decimumquartum subsequente S. Agratum suaprobent asserageredesiisse statuunt, nec, unde
ta,

lur.

Chenutio hanc ob Catalogo Ms., Boscio, ac


:

rationem opinamur

Deodatus S. Agrati decessor,

seu circa anTheodorici imperio ad finem vergcnte,

quidquam adducunt; cum porro


si
.

in sacris ubique

num 691
cessor

florebat,

Eoaldus autem Sancti nostri suc-

Fastis,

modo Martyrologium S Naboris, acUsuAgratus annuntietur, cumque hodie coli solito, cultu Viennx

Adone, anno 715 Viennx episcopus, ut ex

exceperimus\ ardi editionem Lubeco-Coloniensem


constanter hodie S.

Sollerioque supra vidimus, sedebat.

Hinc

S.

Agra-

tum tempore duabus nem


ut
dispositis,

his epochis, sat apte

apud Ado-

una cum S.

Callisto

intermedio,acperperam Blidramno,
attributo, floruisse, ac forte,

AUobrogum,

ut e Breviario

num. 5

citato vidimus,
,

num. 36 diximus,

gaudeat ecclesiastico, ac de translatione

ut

alias

ut vult Cointius,

anno 707 sedisse, Viennensibus-

sxpe

fieri

assolet,

nemo quidquam

insinuet, potius

prxluxisse, que omnvjenarum virtutum splendore


fit

consequens.

Plura

igitur

cum

de episcopatus ex-

Sanctum nostrum hodie, seu pridie Idus Octobris infulasque Viennenses deposuisse fatis cessisse
,

ordio

monumentorum

defectu dicenda non habeam,

quam

Chenutio citatis alio seu a Lievrxo, seu a


:

ad ejusdem

amum

extremum xque obscurum utcum-

diebus, opinor

licet

enim Sancti quidam

die alio,

que determinandum,

me

transfero. Severtius in prx-

quam quo
dianum

prxcipue in ecclesia coluntur, vita functi

sulum Viennensium serie anno 720 S. Agratum


ccclitum sedibus

fuerint, multo
est,

exorlum

fuisse contendit, ast per(vide,

tamen frequentius ac vix non quotiut dies, ecclesiasticx sanctorum vene-

peram procul
num.

dubio,

cum ad annum 715


Coinlius S.

qux

rationi dicatus, idem prorsus

cum

illo sit,

quo

et fe-

23

et

24 diximus) Sancti
;

nostri successor

Ucem animam
Agrati

ccelo

inseruerunt, quod,

cum

nihtl in

Eoaldus

floreret

hinc

Agratum anno
unde
id

contrarium Lievrxus Chenutiusve adferant, de S.


festo die

714

fatis

cessisse

asserit,

vcrum.

solide

non temere credi posse videtur.


hisce prxsulibus

conficiut,

nilul adducit;

quapropter Sanctum notie

Plura de Sanctis

monumentorum

strum circa annum 711 infulas deposuisse,

ni-

mium

successoris tempora, cui annus 715, aut forte

penuria dicenda non habeo, antequam autem vela me contraham, illud lcctorem prxmonitum volo
,

716, docente Sollerio, extremus fuit, coarcleniur, haud improbabiliter


posset. nulla

hocce

conjici posset

conjici,

inquam,

inquirendo potius, quam resolvendo tum quorumdam ordinm invertisse; hinc,


breviores illorum

antistisi

quis

enim, qux quidem viderim, id defi-

obvium apud Adonem,

Catalogosque ordinem, ac
Sollerio,

niunt vetera monumenta,


eant,

imo nec quidquam indisat prope

prxsulum a

xgre

licet,

unde annus S. Agrati emortualis

admissas periodus, evicerit retinenda,

qux
,

hic in-

erui posset; hinc latiori

modo

ejus ad
in

Superos trans-

quirendo attulimus, prompta retractatione graloque

itum forte circa

annum 711

margine supra no~

animo corrigemus

*.

-<-y-is^fijAfe:^rj-^-

DE

DIE

DECIMAQUARTA OCTORRIS.

557

DE S. BURCHARDO EPISC. COINFESSORE


HERBIPOLI IN GERMANIA.

COMMENTARIUS PR^VIUS.

J.

B.

I. S.

Burchardi Acta, et gesta usque ad susceptura episcopatum.

B
ANNO
DCCI.1V.

SBurchardi,
Franconia,
.

qui

primus Herbipolenses in
provincia,
infulas

piam anno 1726

detulit

Joannes Fridericus Schan-

Germaniz
in

nat rerum Fuldensium editor, in quorum Prologo

gcssit,

jam dudum

Opere nostro non sediem, qao


fluvium)

4cta S. iiurchanli, dudum promissa,

mel facta

est

mentio, Actaque ad hunc

nomcn, cujus imperio scripta sunt, littera auctoris vero littera E utcumque inmajuscula P
abbatis
;

Herbipoli (incolis
colitur,

Wurtzburg ad Mcenum

dicatur

in

margine vero abbati om^nPelgrimus;

danda promiserunt Majores

noslri.

Prxeo

scriptorive.ro

Eggithdius attribuitur. Sitne postre;

termissis insertus est ad diem


die cx hac vita excesserit,

2 Fcbruarii, quod

mum

nomen idem, quod Egilwardus


ut ut

an autem ex

locumque propterea inve-

codice lectu difficili obliteratoque non recte exscri-

nerit in Martyrologiis Galesinii, Felicii, Canisii, ejusdem et Anglicano Wilsoni; item ad diem viii

ptum, nescio

sit,

auctorem equidem fuisse


ccenobii S.

monachum Bencdictinum,
uti

Andrex,
,

seu,

mensis, ad quem, non tamen addita, cur id faciat,


ratione,

etiam

nuncupatur,

S.

Burchardi

alumnum

cum David Camerarius

retulit

ad diem

fuisse

ex ipsomet auctore colligitur; quippe qui mo-

xxv

Februarii, ubi citantur

Galcsimus,
illo

Wion

et

nasterium, cujus erat, ab ipso (S. Burchardo) pri-

Bucelinus, qui ad

eumdcm

dc

agunt diem, fe-

mo

fundatura, dicat in Prologo

lib.

m.postea vero
libri citati

Stumque ejus Herbipoli celcbrari lcjitur fcria v ad diem post SS. Dionysii, Rustni, et Eleuthsrii
;

per sacri corporis ejus prsesentiam sufficienter


nobilitatum.

Ad

calcem Prologi
S.

num.

viii Julii,

quo signaturin Florario Ms., scd loco


nostro alius esl Burchardus, de quo item
in

45, acturus de

translatione

Burchardi ad S.

non suo.

ad diem xi Octobm

Pratermissis, Ferrario in

Catalogo sanctorum Marlyrologio

Romano non

in-

Andrex monasterium per Hugoncm Hcrbipolensem episcopum sub seculi x finem facta, stilum se ait, omissis miraculis a S. Burchardo prius palratis,
convertcre

scriptorum, memorutus. ncmpe Wormacicnsis


scopus, de quo vidcri possunt,

cpi-

ad ea potissime,

quae nostris gesta


;

qux ad diem XX Aualtcra

sunt vel geruntur temporibus


tempore, aut abs
illo

unde aut eodem


fuisse,
:

gustidicta sunt itcm in Prj'tcrmissis.


Qi

non admodum remotum


scripsit, conjiccrc licct

mina da:

2 Acta

S.

Burchardi habentur ijcmina

cum de
pcram

S.

Burchardo

per-

iiiiis

vi

lusii

ora ex anonijmo; recen

nnrn

eaque ab anomjmo quodam, aliundc ignolo scripta; jcjuna. Edidit heec Henricus admodum brevia et
Canisins tom. 4
ct

igitur

illum Posscvinus in Apparatu sacro


;

ad annum 800

Vossius de Scriptoribus Latinis ad

AnHquarum LecHonum
;

/"!/

651

1300
de,

retulcrunt. Prodit insuper

idem

scriptor,

un-

sequeniibus editionis Tngoistadiensia


editionis

totno vero

qux

narrat, sumpserit;

primum quidcm
:

lib.

III

Amstelodamensis pag. 5

duabus

se-

cap. v infra

num. 37

ita

loquens

Haec itaque H-

quentibus ex Mss. membranis


diensis Ordinis

monasterii Aichsta-

cet pauca de multis B.

Burchardi virtutibus,

Pradicatorum. Non mcmimt ano-

doctrinis et exeraplis juxta facultatem ingenioli


nostri digesta sufficiant, quae decerpta quidera a

nymus

luc translationis S.

Burchardi ab Hugone,

Hcrbipolcnsi episcopo, factm sub

aunum 984
est.

unde

nonnullis antiquariorum relationibus satis simpliciter exaratis nostras in

cum

ineunte seculo x vixisse

suspicio

Altera

manus devenerant

Fgilwardo, cklonge proh.iiora sunt et scripta ab prope Herbipolim monacho, ut nobii S. Burrhanli
Trithemiusaii
citatus
libro de Viris illustribus svi

Actorum dcin vcro addens scHpHs antiqui&ribut ad veridicara praecedentium patrura calcem num. 53
relationem.

OrdinU

a Surio.
S.

Trithcmius quidcm Ub.


scrilnt
;

cap.

3 Idem Scriptor,

sivc

Egilwardum,

sive

alio

exEgilwar-

186 de

Burchardo

Ejus autera Vita


tacet.

quocumque nonunc
liani episcopi et

uppcllurc Iibucrit,

Acta S. Ki,

diligenter conscripta est

ast

a quo

Horum

MartyrU

prolixiora conscnpsit

insi-

Actorum apographum ex antiquo Ms. monasterii


Mujorcs nostros AntvcrS. Stephuui Ilcrbipoli ad

antiquionbus terpolatis ejusdem Martyris AcHs

mul

cl

brcvioribus;

qUM utraque excusa

ct

illustrata

habes

558
AUCTORE
J.

DE
i

s.

BURCHARDO EPISCOPO CONFESSORE.


ejus.ir,,,

n
,

hdii

addiemvm

mensis;

B.
" '"'"

k'l
:

12

s ra

/-

hic autem , fuisse Egilwardus dicaf, "" 862 (vide "

Winto7

*"*
,

**"!
.

; Qual ArA. ta. **-* V Idi te

"^"^

autemvenerabilis

pag. 827]

Pontife*

pubhota

Wj^Jj
prout poterimus
auoi sane
/!.
,

^
:

M wrfti
oMr
,,
.

tm
;

*. *<
,-

f" "*

g. Burchardi ,,

fl

',, ,,,.,,

VUetur

ii

W 0 Wm
,

Tra

ubi

ndecente,- posita fuerant, sus-

,,, aai

id

Ugeniis Apfc legme

*
<>

ulerit

in Yita ipsius,

mani-

r
,,,

at

cujns

farin* fuemt Legend*

Slre

curabimus

id

in

Actis S.

d.

Burchardi

Rurchardi

m eJfaiorJta. Pari
!

itaque passu

SSffl
;,;,, M*if

f
.

Burchanli
forfl
///((

lc*

^
tam

MM

. * m
fl**.

-/-<
ta

iii

tcmere, nt

,w,

colhgtpotesl.

7V

Ntttfl

iih//

,., ///( r
,

mterpolando;

ineunte xtate

morum innocentta

Burchardo

M
:

fijfc,

ac pxetas fuit

Hic ,,..

*, **! ** ft**
uv
stilo.

Acta

Surius exhibet ad diem

Octobris, sed Protogo

inqmt anonyah annis puerilibus Deo se vovens, quantum aBtas permittebat pueruis, mus num. 2,
festinabat ad studium bonaa operationis
fortasse verbis
di indolcm
;

mti la,
culo
iii.

mutatoque non nihil

Edidit item Acta

quibus
:

Mabillonius seS. Burchardi, Notisque illustravit


Bcncdictino part.
et
i.

non modo piam sanctamquc BurcharPluriat

pag. 698, non solum

scd ctiam susceptum a puerilibus nnnis


voluit,

antiqua
o

breviora,scdetiam prolixiora Egilwardi,


integro Egilwardi
lib.
i,

monastics vits institutum indicatum


bus qutdem hoc loci verbis
nihilo plus rcfcrt.
tuts,

tamen

cui

Acta

Egilwardus utitur;

antiquiora substituit.
infra,

Nos utraque

integn

dabimus
stilo

quod quidcm S. Burchardo pofutuv.r sanclitati

prolixiora

vero

ipsiumet Egilwardi

quam

cuilibct altcn
sit

prselu*

stdtcm propiora.
S.

denti puero proprium

ac singulare.

Paulo

factus

Burchar-

4 Convenit

utriusque

Actis
:

de

S.

Burchardi

adullior, relicta patria, deliciisque generis sui, pe-

nobilis Aiujlus,
diis,

patria et generis conditione

Venerabilis Burchar2,

regrinatum

abiit

in
ait

Gallix
;

quamdam

partem, ut
(ut

dus,

inquit

anonymus

mm.

Anglorum genere
reli-

quidem anonymus
interpolator

ncmpc Comatae

anonymi

nobilis, nobilior factus

prosecutione divinae

Egilwardus

addil, sed nihil,

cum omnis

gionis.

Egilwardus vero statim a Preefatione, prx-

Gallia sic dicta fuerit, plus explicans) ubi, donec

missis nonnullis de ecclesix Anglicanx a S. Gregorii

ad S.Bonifacium, qui Moguntina

eccleeiee, Ut ano-

ztate incremento, nobilis nobilissimura paren-

nymus num. 2

ait,

prxerat, sunctitatis ejus fama

telse

germen appellal
clara,

quee tara rebus,


divini
tiraoris

Uiquit,

excitus accessit; sponte igitur sua,si


spectes,
si

anonymi verba
contulit
;

quam genere

insignibus

ad Bonifacium

scse e
,

Francia

at

notabatur ab omnibus praedita.

Seseque per id

Egilwardum audias
legatis,

ex Anglia S. Bonifacii
evocatus fuit; ita enim

praecipue non tantum convicaneis et contribuli-

sive

sive
:

liltcris

bus,

sed et universo regno praebuit famosissiin

scribit

num. 10

Accidit

autem

divina, quae dis-

mam, quod
dcinde

bonis actibus

nulli generationi

ponit omnia suaviter, providente sapientia,


in

dum

terrae illius se patiebatur esse

secundam. Addit
prorsus

agro Dominico vir idem Bonifacius per omnia

num.

5, sed

tacentc

id

anonymo

Apostolicis desudaret viribus, seges etiam verbi

Tradunt

etiara aliqui,

quod

iidera

germani (Bur-

Dei multara jara in messera cresceret; praeca-

chardus et Suidunus) magno Bonifacio archiepiscopo non solum compatriotae, sed etiam carne
fuissent consanguinei.

vens venerandus heros, ne paucitas operariorum


fervens opus impediret, quamplures cooperatores a sua patria,

Anonymus non modo Buretiam in Occidenlali

quos idoneos noverat, legatis

chardura
glia

in Anglia, sed

natum

fuisse videtur innuere,

num.

4,

Ancum

atque

litteris

ad excolendum novale Dominicum,


in-

quod novare cceperat, ascissebat. Inter quos


siraus presbyter

Bonifacii ad Zackariam
bis

Romanum

Pontificcm ver-

clitus et in orani religionis testimonio nominatis-

illum ab Occiduis partibus advenisse aflirmat;

Burchardus ad nuptias Agni vo-

et hoc

quidcm paclo utcumque confirmatur

eamdem

catus, geminae charitatis bis tincto cocco praeci-

Anglix partem lum Bonifacio, tum Burchardo natulcm fuisse


:

pue rutilabat. Ecce


sed e

S.

Burchardura non

e Galtia,

natus porro Bonifacius fuit in ]\~cst-

Britannia a
i

S. Bonifacio in

Germaniam
patriam

Saxonia seu in Saxonum Occidcntalium rcgno, in


quo sitx erant provincix

evocalum

scio

quidem

dici posse, aut in

Soulhamptonia

[ubi

in

rediisse interim

Burchardum,
Unde

aut evocatum fuisse

Nutcellensi monaslerio monachus Bonifacius

fuit)

e Gallia
et

verum quo

solido antiquitatis testimonio

Bercheria,

Wiltonia, Dorsetia, Devonia (in qua


est) et

vadc idoncol

(it,

ut

Burchardi

in

Fruncia

idem vitam monasticam exorsus

Cornwallia;
verosifuisse

sub peregrini habitu commoratio mihi veniat in su-

quarum aliqua mundo


militer
viderit.

edi S.

Burchardum
vinculo junctos

spicionem

falsi,

putemque ipsum, patriis hactcnus


Ger-

Sanguinis

Itinbus non egressum, Bonifacio invitante, in

Bonifaciumet Sanctum nostrum nusquam anonymus


innuit,

maniam, adjutricem operam Bonifacio coltaturum,


properasse.
in

minusque vero
(seu ut

fit
ir\

simile

falsum vero est

Et

ita

quidem existimo, quod Othlonus

S.

Swithunum

apographo nostro lcgitur,


fuisse
.-

Vita S. Bonifacii apud

Mabillonium seculo 3
S.

Suidunum) Burchardi fratrem germanum

Benedictino parl. 3pag. 4


eos, quos ille
set

Burchardum

inter

neque enim hic alius intelligi videtur posse, ac S. Swithunus Wintoniensis episcopus, cum num.

ex Anglia cuocavit, nominatim recen:

his

verbis

Unde

in

provinciam patriamque
viros

Suithunum, abs

se

memoratum,

in

Anglia episco-

suam

mittens, exinde

tam feminas, quam

religiosos,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


reliriosos,

'''

BCienflaque varia irabutos plures ve-

M-, qunmplurimns
disse; e

Britnnnia

Germaniam

AlCTORE
J.

nire ftcit

Suique laboris onus


viri

divisit.

Inter quos

advenns rcqulari S. Bnnifncii

,ns,ut,nn, subd,-

B.

Burchardus etLullus, WilliGregobalt et Wunnibalt frater ejus, Witta et tertia rius Othloni aulem dicis non rcpnqna, Vita
erantpnecipui

quorum nnmero Sanclutne noslerfucrU,

necne.undc liquUo definiM,


certiv potot,

Bonifacii

tnm.

Jurni ab

Hcnschcnio edita.
:

nian,

veneHt

Dtfbtm anno m Germa<?< saltem circter anomjmus. quam fnctum


nilul suppctu.
I :

,,,

,,,c

iM leqantur png. 482 nnm. 4

Alios

Eqilward,,

tai,

cum jam S.
;

Bon,f,,c

an,a

etenim ex gente sua

(clcqit Bonifncius), alios

ex

lonqe latcquc increbfeecerel

consonat TVUUbal-

parte Franci*. nonnullos etiam de finibus Hiin oerai, quatenus adessent sibi cooperatores

rumor dus mor. citatus his verbis : S.cq.e Sanct tanturaque diffamatus est, pr*dicationis ejus

vineam Doraini. Ex quibus fuerunt


tus ex parte

bi

Wigber-

Anglorum

beatns Gregorius ex

nobili prosapia
Pabilie

Fra.corum, Sturim vero vene-

et Lul,

Memgoz. Willibaldus suusque


alii

Europ* p rte inolevit, ut per raax.mam jam ex Bnt ..... p ar tbus fama ejus perstreperet.; et lectorum, servorum Dei pl.nmi ad eum, tam art.um eruqnam etiam scriptorum, abarumque
raulditorum virorura. co.gregat.on.s conyen.ret quorum quamplurim, regular, se ejus titudo
:

.ermanus Wi.ibaldus, et
Bingula.

quamplures, quo-

per rura noraina perlongum esset dinumerare

Non

cnim auotquot ex Anqlia in

Germa-

institutio.i subdiderunt.

populumque ab errat.c*
prov,.c,am Hessorum,
vero

iam evocati fuerunt. illic nonunntim recensentur, c,sucaddueton,mverborumvcrn,c, Winnibaldo e* Anqlia in

evocagentilitatis profanatio.e plur.ra.s ,. locs


vere.
alii

et alii qnidera i.
i.

Germaniam
...

evocato addi e* Othln-

etiam
vicos *

T.ri.giam

od.spers, late per pop.

B
fam tum
ctius,

no S. Burchardus potest.

rum lum
raox

verbum Dei pradicabant. Inde


... ,.

Dei prxcones ex Anqlia Uterque viros re.igiosos Oiklonus nuncnpet exeitos dictis S. Burchardus numeranverosUnUUerex

6 Porro

....

cum

vcrbi

Willibaldus subpc,

n _;. Greqorn

TT Pt,iiri II Pon. fim

ohitum. qui accidU anno 731.

Willihnldus verbis

os

"*"
factamanno
,n

truscr,s ordnaUonnn

dus

sit,

ver item (U simile S.

Burchardum

prius

S. Bonifnci
ejusdem in

cpiscnpum

Rom,

in aliquo

stical.
,,,,,,

Anqti* monasterio vitam exercuisse monaquamin Germaniam evocaretur ; id quod

Hassiam reditumet

^W'
et _/3

Ordorpenseeond,derat: fectionem, nbi monas,er,um


itaque ad Bonifacium xnter

im -,,er
et

ndctur anonymus num. 5


dicit a puerilibus

citatus,

annum 723

cum

S.

Burchardum

dnnis se

Deo

vovisse,

ad studium bona: operationis festinasse. Egilwrdus qnidem 7ium. 12 S. Burchardum ap-

Burchardus aliique supra memorati Anglo-Saxones cm 5. accessisse vidrntur, nempe sub annum 725,
Burchardi
in

Grrmaniam adventum

illigant

Baro-

pellat presbyterum,

neque quidquam adfert.


eruas
;

lib.

1,

ecclcsue nius in Annalibus, Alfordus in Annalibus

unde monachum
affirmat

fuisse,

verum

id

manifesto
(is est

Anglo-Saxonica>, Georgius ab Eckhart in


tariis

Commcn-

num. 46

infra, ubi de

Megingaudo

de rebus Francix Orimtalis

lib.

21 num. 30,

Hic itaque beatorum Bonifacii, B.rde Anglia chardi, Lulli ceterorumque, quos huc L" ' ' .._
htc
scribi,
:
.
.

Ordinis S. Benedicti professus vn

VUa S. Burcbard.
siut,

divinus

amor adduxerat, comperegnnus

et cora-

patriota, neo
,,i.

non professione raonach.s, sicut et pro...ihtenus rautans vel inficie.s rigorem


etc

puc de supra memoraUs ApostoUcs mm Bm

Germanica pnrt. \,cap. 2. o ,ts, e im o undeauaaue vero consona S p,.,; terum nnn unatquaq
sub

inGerma,,,

cioerAnqUa

auml25

evocaUsscr.ln tOUU

positi

Trithemius

lib.

4 de

viris illustribus sui


ai, fuisse
,

Ordinis cap. 184 S.

Burchardura

mona-

s,dr,a. nus, u, vel ex Greqono, qu, non Anglus, expunqencus fui,, patct non ,amcn e.r co numero
;

ctr

quodnam oer. uju dara ccenobii i. A.glia Scr,ptor,bs Anqli* . fuer, Pitseus apent de Burx - annum 791 i,a scribens Sa.ct.s
:

aus

est

Burchardus, utproptcrea

vult

C^Uun^
quodapud

AnnaUbus ad annum .24 num.


EqiUvardnm
nihil feeisse leqatur,

9,

I a ds Ordinis Sancti Benedicti monachus And_s in ccenobio Nuiscellensi. S. Bonifacii discieodcm nempe, in quo S. Bonifacium alip supra num. luando monaehum eqisse indicav,mus Bonileqo IUnccrU Lelandi col. 8 4 auo de hecc i. Exancestre et postea petiit (acius fit raonachus
:

nifacium accessi, doncc

Bonifacius od,, Ch,lder,co III rege.

P^^-S
anms

ex q uod ad Bo-

(ae,U

v,auqura,. deeem a Greqorii II ohitu , reqem ;Nam EgU,,rdu<, c,s, nullum S Burch ard ,; ,,ervaUoconje, liare faCum. quod eo tempons Burchardi adccntu usqne adBo,fac ad auod a

Hu.tscelraonasterium,ubive.erabilisWi.berts
Burchardi in eo abbas oraftdL Scd vcllcm S. ,nujor,s anUquUatis testimonasL eommoraUoncn,

Pippium Majorem-domusaccessnm flu.r,rcfcrat rrsim, Burchardum ab satis ,,, ,


advculu s pcr tcmpus aliquod
otitatc
.

'"""";

Mri, *rm.
sub

possem.

n,c

, obe.l,< cc,cror,

annum

Burchardum 7 At no minus veras,,e t, S.

adj,orum esemplo ministenis sncns

-MW
,lle

om-

OSL Z
;

,-,, complexum, postquam Klintm ,,, miwi"; ,__, ,,, rcssi, s,cqnccr,s

nium
12
:

sibi

morem

conciliassc

sic

cn

num.

m,,
,o,

Ex
s..b

hoc tempore

(quo cxccptns a Bon,fac

pd S. Bo,fnc,m

primum
.egio

fuit, nobi.issirao

Sanctorura v.rorum eo

,,,;,,,.
,'

postca rr,,,, quem


ccro i

magisterio s.rara,

pr.suhs

Bcfac,

'fuissmo^hum. ttBHMtai

VUa
,es,a-

co.snciatus
ecepit

Deo dig.us presbyter Burchardus

,:,',, ,o,

I Junii paq. 467 . 37

ab exeraplis s.ng.lorum sohdara Bnm oonversationis

560

DE

S.

BURCHARDO EPISCOPO CONFESSORE.


nifacii Vita tom.

versationissanctitatera veluti
tis

tione

accuratissime condire et despiseipsum totamque transactara vitara

quibusdam pigmenin illorum compara-

I Junii

pag.

464 num. 22 comfuisse profectum ad

pcrtum habcmns, illum

Romam

Gregorium primo secundura et novissirao (Gregorio III)

ut pro morum hocare; indeque factum est, permaxime laudabiJi nestate vitaque in oranibus
in brevi

priorem.
a

Iterum anno 723 ad eumdem


ci'eatus est episcopus, ibi-

Gregorium II,

quo tunc

omnibus esset amori ethonori. Rursum,

dem

Bonifacius Zachanx Ul Egilwardusscribit num. 5, (Burchardum) ob occiduis partibus asseruit, hunc

4C6 num. 30 et 32. Tertio deniqnc ad Gregorium III pag. 468 num. 30, a quo faclus fuepag.
archiepiscopus.

rit

Numquam
id

vero alias iterum Ro-

contuberante annos aliquot in suura suorumque

mano

ilineri sesc dedisse in antiquioribus ejus Vitis

nium advenisse. Item


ait
sti
:

lib.

cap.

3 seu num. 27

legitur,

neque quartum

iter

Romanum, neque
intcr-

Gloriosus autem Antistes Burckardus Chri-

causas, ob quas id susccptum

fuissct, lacituris.

Martyribus (SS. Kiliano et sociis) dono dedit, immo sponsae ecclesiaa Wirziburgensi praedia in

10

Ex

cuo in Germaniam S. Burchardus, sub non


dictis

rii/ilis

suao-

annum ex
anomjmus

725,

venit, quid,

donec pontifica-

ripus irrigat

dotem

contulit.

quae

dudum cum

S. Bonifacio

libus infulis decoratus fuit, preeclari gesserit,

nequc

^JJJ*^,

commorans et cumipsopalatium regale frequenseu tans vel parochias circuiens conquisierat, viris pretiis in suae proprietatis jus ab ingenuis
comparaverat.

ejus ]'it,e scriptor


;

neque Egilwardus
est,

enucleate prodidit

dubitandum tamen non

quin

laboribus Apostolicis gnavitcr

incubucrit iisque ad

Ex

quibus abunde patet,

quam

te-

episcopalem dujnitatcm viam sibi straverit, ut colligi


potest

mere Cointius

asserat, non legi

quidquam a Bur-

tum ex Egilwardi

verbis supra citatis,

tum

chardo, antcquam Bonifacius Pippinum,

Romam
placuit,
citat,

ex donationibus a

Francorum
Gropp

principibus ea tem-

unacum Burchardo,
iturus, adiret,

ut

qnidem Egilwardo
fuisse, vel ipso,

pestate ipsi factis, quas


scriptores, uti Ignatius

intcr recentiores nonnulli part. 1 cap.

qeslum

quem

et

Egilwardo
quam, ttum

teste. et

monet, referunt Norlach; a Carolo Martello ipsi

9 Innuitporro num. 11

12 Egilwardus, Burfuisse

conccssum; ab

aliis vero
i

Murbacum, Homburgum,
priore loco instituisse
;

Romano
nere

iti-

chardum, cum ad Bonifacium venit, xtate


virili et

Murhard
chardum

et

Sluchtcrcn

Bur-

saccrdotio dccoratum

practerea vaticinanti

erudiendie juventuti scholas


suis

Septcmtrio-

Bonifacio fore, ut ad episcopalem dignilatem eveheretur, respondisse

nalem Francoiuam sudoribus


bus.

irrigasse, a qui-

Egilwardus

ait

Ego vero

eti-

cum aliquando

dcfatigatus cessarrt, in silvam


in
loco. cui

amsi ad

id,

quod loqueris,

me idoneum non

esse

Buconiam

scse abdcre solitum id est,

nomen

veraciter profiteor, tamen,

quodcumque michi
xtatis suae

Burchardrod,

Burchardi

quies, leucis aliillic,

per tuam Sanctitatem imponitur, oneri non obluctor


.

quot a Kissinga dissito, ac sic dicto, quod

ut
,

qme quidem Burchardum annos

opinanlur indigcnx, amissas vires recreare solerct amicitiam denique

jam tum numerasse ex Egilwardi mcnte ostcndunt. Eadem quoque mens fuit Anonymo, qui num. 3 Bonifaciunx de Burchardo advena
triginia aut plures
sic

cum S. Amore,

abbatc

Amorba-

ccnsi coluisse, et frequentiade re Chrislianapromo-

venda contulisse

consilia.

Eximendum

e locis S.
ut

loquentem viducit

Gaudete,

Fratres, ecce
cui

Burchardo

donatis censet Groppius

Amorbacum,

misit

Dominus Virum contubernialem,


at

com-

quod S. Pirminio a Rulhardo, comite de Franckenberg concessum fuerit. Reliqua S.

mitti debeat ovile Dominicura in

Wirzburgensi

Burchardo dofiliis

urbe a B. Kiliano collectum


fuisse dicit,

num. 4 juvenem
accessit

nata censet, vel a Carolo Martcllo, vcl ub cjus

cum ad Bonifacium primum


Burchardum ad

Pippino vel Carolomanno

non a Carolo
foret, si fides

Magno.
corrupto

ubi Bonifacius
fulas

Herbipolenses in-

Pippino vero
Caroli

id

tribuendum

evehendum, Zacharix Pontifici commendans


:

Magni, anno xx regni

ejus dato,

quo Neu-

inducitur dicens

Hunc

juvenili aetate ab occiduis

stadeum, Hohenburgum, Amerbachum, Sluch-

partibus

advenisse,

secumque usque ad perfenihil in eo

ternam

et

Murhartura Wirceburgensi
esset
;

sedi confireo le-

ctam aetatem degentem se


se,

reperis-

mat, diplomali habenda


ijuntur
:

lieec

enim in

quod

pontificali

officio

videatur contraire.
id,

Quibus quidem verbis confirmatur


dixi,

quod supra

Nos ergo Burchardo (cui parens noster Pipinus, nondum tunc episcopo, de iis locis assensus erat) et successoribus haec petita conce-

nimirum Burchardum aliquamdiu prius Apomuneribus functum


fuisse,

slolicis

quam ad Pippi-

dimus.
testes

Ad

calcem Diplomatis siijnantuv


et

tamquam

num Majorcm-domus
bit.

Bonifacius accesscrit,

Romam
scri-

Zacharias Papa,

archiepiscopus Bonifacms,
e vivis excesserant.

una cum Burchardo, ut quidem Egilwardus


prtiturus.
in

qui quidcm

tum jam dudum

Adde

Verum, quod de

juvenili eetate

Bur-

his Austrasi.e

regnum a

Caroli Martelli obilu, qui


contiijit,
;

chardi

Germaiiiam advenientis posteriore locoait,


iis,
;

anno 741 Idibus Octobris

procurasse non

non solum
satis

qux num. 3
sed etiam S.

dixerat, videntur

haud

Pippinum, sed Carolomannum

anno vero eodcin

cohxrere

Burchardum

aut an-

Burchardum ordinatum
videbimus
;

fuisse episcopum, ut

mox

no circiter!25 adhuc juvenem fuisse, aut annos tan-

atque adeo vix iiivcuivi posse tempus,


scilicet epi-

tum

circiter

30 numerasse anno 741, quo prxesse


ccepit,

quo has donaliones Burchardo, nondum


scopo,

Ecclcsix Zacharias
vitee

reliqusc S.

Burchardi

Carolomannus

fecerit.

lustovi.r,

ex infra dicendis omnino irpiujnat.


est,

Neque verum

quod uterque biographus


et

scribit,

Bonifacium Burchardo comite,


fice,

Zacharia Ponliin

Romam

adiisse.

Ex

Wiilibaldo enim

S.

Bo-

n.

DIE DKCIMAQUARTA OCTOBRIS.


loco, qui dicitur Erphesfurt,

561
qui fuit

jam olim

AixTone
J.

urbs paganorum rusticorum. Successerat item Carolo Marlello anno eodem, quo Zacharias, mense
Octobri defuncto, Carolomannus

II.
filius,

B.

qui

cum

Sijn-

S.

Burchardus
:

fit

Wirceburgensis

odum
tiit

celebrare se velle

Bonifaoio significasget, pe-

episcopus

varia partim confert, par:

is

eadem

epistola. ut id bona Pontificis venia

tim acquirit ecclesise suae bona


Kiliano et sociis

SS.

fwiri, sicul

reipsa loco quidem

Germanis mcerto,

sed anno 742, ex numero

superiore, celebrata fuit

templum

condit, eo-

ac scquenti unno in Liptinensi Synodo confirmata.

rumque

reliquias bis transfert.

Annuit Ztn hnnns Bonifacii

postulntis epistola

(142

apud Serarium) data Kalend. Aprilis, imperante Iiujnino piissimo, augusto Constantino, a Deo
coronato
S
al>
ii i
,

magno

imperatore.

Anno vicesimo
Synodum
/ icharUi

Iturchar'iitfni
7 12,

dus

Jam
cum

nb annis rirciter scptemdecim S.

Burchardus

quarto imporii, indictione xi, vel x, uti Baronius


mnnet, cum scripta ea epistola fuerit ante

anno

Franconiam

Apostolicis sudoribus irrigarcrnt,

(i Conci-

prout vaticinatus in ejus advcntu S. Bonifa-

Liptinensem, quee indictione xi celebrata est.

lio
n.

Lipti"
nsi,

cius fuerat. sedi Ilerbipolensi ctus est


;

primus episcopus
prius

fa-

13 Am\o

igitur
;

742 jam
al

Herbipoli ordinntus
fuisse a S.

il

Papx
epistola
,

qui enim

eumdem agrum

sangmne

episcopus fuerat

hunc non alium


ex

irrigarat S.
rat.

Kilianns nusquam scdem fixam habueitaque ex nostro calculo in episco-

Burchardo

efficitur,

Zacharix
et

(inter

Burchardus

Serarianas 133) anno eodem

die

quo proxime

pum Hcrbipolensem ordwntus fuit haud scrius anno 742 at liuic calculo rcpugnat Egilwardus, qui id
;

yncmorata ad Bonifacium, scripta ipsimet S. Bur-

chardo; quam eo quod Sancto nostro honorifico


sit,

factum scribit anno 751. quem sequuntur auctor MiscelChronici Wirceburgensis, a Baluzio tom. I

integram huc transcribo

Dilectissirao nobis
*

Burchardo Sanctae
Zacharias Papa.

ecclesiae

Wirziburgonensis

'

alias Wirziburgcosis

laneorum editus pag. 502, Annalista Saxo


Urspergensis
:

et

abbas

Domino cooperante et sermotramitera ad docenecclesia,

repugnant auctor Annalium Fran-

nem

confirraante, ad dilatandam Christianitatis


et orthodoxaj fidei

cicorum apud Frehcrum, Marianus Scotus, Lambcrtus Schafnaburgensis, Sigebertus, qui anno 746 Burchardum ordinatum tradunt. Verum pro Ordi-

legem

dura, juxta

quod praedicat haec Romana

natione S.
stant

Burchardi haud
in

serius

anno 742 facta

cui Deo auctore praesidemus, innotuit nobis sanctissimus ac reverendissimus frater et coepisco-

Karolomanni

Concilio

Liptinensi, anno

pus noster Bonifacius nuper decrevisse et ordinasse in Germaniae partibus episcopales sedes, ubi praeest vestra dilectio, et provinciara in tres
divisisse parochias.

743 Kalendis Martiis


habiti

Liptinis in agro

CameraCon-

canones censi celebrato, in quo confirmati fue.re


cilii

anno 742,

verba in prtefatione
:

Lipti-

Quo

cognito, cura

magna

ex-

nensis Concilii,

qux

sic se habent

Ego Carolo-

ultatione, extensis ad sidera palrais, illurainatori


et datori

manus dux

et Princeps

Francorum anno ab In-

omniura bonorura Domino Deo et Sal-

carnatione Domini dccxlii, xi videlicet Kalendas optimatura, Maii, cum Concilio servorum Dei, et qui in regno meo sunt, cum presbyepiscopos,
teris
sti

vatori nostro Jesu Christo gratias egimus, qui facit utraque unum. Flagitavit autem a no-

ad Concilium et Synodum pro timore Chricongregavi, id est Bonifacium archiepiscoet

per suas syllabas jam dictus sanctissimus vir per apostolicam auctoritatera vestras confirmari
bis

sedes.

Pro quo

et nos, ardenti

animo

et divino

pum,

Burchardum,

et

Regenfridum, et

Wincum

juvamine, auctoritate beati Petri principis Apostolorum, cui data est a Deo et Salvatore nostro Jesu Christo ligandi solvendique potestas peccata hominura, in ccelo et in terra, confirmaraus,

tanum

et

Witbaldum

(alias Willibaldum) et Da-

danum,
S.Bonifacii,

et

Eddonum
igitur

ac reliquos episcopos

presbyteris eorum.

12 Habemus

Burchardum jam

inde ab

sedi afanno 742 episcopum; sed an Herbipolensi Gregorio III Zacharias mense fixum? Successerat Decembri anni 741, cui siunmx dignilatis apicem Semrium) scripta ad eum epistolo (132 apud

atque solidas permanere vestras sedes sancimus episcopales, interdicentes ipsius principis Aposto-

lorum auctoritate, a praesenti omnibus

et in fu-

turas generationes, ut nullas audeat contra

eam-

mox
tus

dera vestram ordinationem, quae dignante Deo,

gralulatus,

suamgue erga sedem Apostolicam testaNecesse obcdieutiam, ita pergit Bonifacius :


vestrae,
ali-

ex nostra praeceptione

in vobis facta est.

14 Et hoc interdicentes,

ut

nullus audeat,

isostentlitur,

quoque habemus indicare Paternitati Germaniae populis quia, per Dei gratiam,

juxta sanctorum canonum traditionem, ex alio episcopatu ibidem translatari, aut ordinare epi-

episcoquantulura percursis, tres ordinavimus in tres parochias discrevimus, et provinciam


pos,

scopum, post vestram de hoc seculo evocationem,


in nisi is, qui Apostolicce nostroe Sedis
illis p.irti-

urbes, in quibus constiet illa tria oppida sive scriptis auctoritatis vestroe tuti et ordinati sunt,

bus praesentaverit vicem. Sed nec unus alterius


parochias invadcre, aut ecclesias subtrahere pr?esumatis.
fuerit,

confirmari

et

stabiliri

precantos desideramus.
in
in

sedem episcopatus decrevimus et alteram Castello, quod dicitur Wirzaburg Buraburg; tertiam oppido, quod nominatur

Unam

esse

quod non crediraus, si quis ille qui contra hanc nostram praeceptionem

Nam

si,

temerario ausu veniiv

fcentaverit, sciat se, aeter-

in

no Dei judicio, anathematis vinculo esse innqda-

Tomus

vi Octobris.

73

tum.

562
AUCTOnB
J.

DE
Si

S.

BURCHARDO EPISCOPO CONFESSORE.


praece
fide,

tum.

scrvaver, quis vero Apostolica

B.

pta. et

normam rect

et

orthodox*
gratiam

fuent

ObservationibusadVitamS.BuT<Zi*rtipr*ms pauds perstrmgens pag. 699, qus jam diximus encyclicarum a Zain

Btus, assecut

benedictionis

consequatur.

ubietiam meminit charia ad Gallur


pontificatus,

Litterarum

firraet.

clementiam. ut conDe cetero, petimus divinam qnod operatus est Doet corroberet hoc

et

Qermani*
,

episcopos, initio sui

minus

in vob.s

sit

cum

grat.a, et P et cbar.tas Dei. e tdjespiritu vestro^


;

;'

ST5TS
cer
. r e

anno
(a f.

inquit

M*
|P
,e

VurUenburgen.1

missarum, qux Burchardo episcopo toffft.1 op.l

^^
/;

/;,,,/,/,

,.,,,

C ere

Bonu*^certamen

suraraavi.

. est raihi

corona juetlt., qua. n


J

""

^ ^^ ^^^ ^ ^
fe

,,,

cw _

Dorainusin,..umd,m

ustus^

Sau

S
C

eS

Dl'"Sri
n

nstan no

C,,,
se habet
in

tmino
vicesirao
in-

?9) P
(L,

imperatore

p te uu

JUW

^.^ ^.^ J^ ^^ru -te -*


ftr
I

,,.,, ;,,.,,,.,,

..
illi

uto
B

e^i ejus

anl

pu^

S.Bo^.
Burchardus
litteris
et

"
erat,
scripsil

"
:

,,,,,, ,,,.student

dictione xi;

anno743. Iw

Zacharie

lu,
his

Willibaldus sequuntur

eodem ten stolaeodemtenore pluribus episcopis


scripta.

episcopi

JEthelbaldnm a gravibus
vitiis
et

Similem sallem Zachanas

scripsitad Wit-

quibusdam, quibus irretitus


simili

avocare

tam seu Albuinum Buribergensem scopum, que Serario 131 esl.


imo ub anno
Til

Hassia

epi-

zdo ductus Bonifacius

ad Cutk*

bcrtum,
gendis

Cantuariensem archiepiscopum de corrivitiis

15

Ex

binis

modo adductis monumentis, quibus

Anglorum

Epistolam inter Scrarianas

evinatur S. quid solidi opponi possit, non video, non in episcopum Wirceburgensem

105

adeo ut eodem tempore utraque scripta videa-

Burchardum
serius

anno 742,

et

quidem, non

Zacharia,

sed
ita

quidem ante Cloveshemicnsc Concilium anno 747 cclcbratum. Nam Bonifacius inter alia hsc in
tur, et

ab ipsomet

Bonifacio fuisse

ordinatum: qnod

posteriore Epistola ad

<

uthbertum scnbxt

Statin-

intellectum cupio, ut

tum non designatus aut electus


idque ab

dumtaxat, sed etiam consecratus fuerit;

mus, ut singulis annis unusquisque episcopus parochiam suam circumeat, populura confirmare
et plebera docere, et investigare, et prohibere

anno 741. Probatur

id

partim ex Concilio Gcrma-

Maii seu xxi nico, quod anno 742 xi Kalendas HeiAprilis habilum fuit, partiih ex Sanctimoniali
denheimensi,
sui
et

paganas observationes, spurcitias gentilium (im-

piorum

legit

SpelmannusJ divinos vel sortilegos,


vel

qux Vitam S.
descripsit

Willibaldi,
:

xqualis

auguria,

phylacteria, incantationes

omnes
un-

corisanguinei

in illo

enim S.

spurcitias gentilium;

qux iisdem magna ex parte


:

ConWillibaldus Eystadiensis episcopus inter ejus


tilii

verbis leguntur ejusdem Concilii canone. tertio

episcopos u

Carolomanno (verba habes supra

de iterum apparet,
in re sequaces,

falli

Egilwardum, ejusque hac

num.
Aprili
cesse

10) nominatim recensetur, ut adeo mense

dum anno demum 751 Wirceburadiisse

anm 712
sit.

Willibaldum episcopum fuisse ne-

gensem cathedram
chardi,
gredior.

tradunt.

Ad

S.

Bur-

Sanctimonialis autem Seidenheimensis


pa>j.

jam

Wirceburgensis episcopi, gesta pro-

tom.

IIJulU

511

Wttffl.

42 de tempore, quo
sic loquitur
:

consecratus in episcopum

fuit,

San-

ctus Willibaldus quando in

episcopatum conse-

polensem evecto, prsclare gestas parce

17 Res a S. Burchardo, jam ad sedem Herbi- partim ma, * admodum


retulit

cratus erat, habebat quadraginta annos et

unum.

Anomjmus
gis

satisque habuit

eum

a vigiiigre-

Et tunc erat autumnale tempus

tribus heb-

sui

cura,

mansuetudine,
et

orationis

studio,

in

doraadibus ante natale S. Martini, ul paulo post consecratm igittdjungit, id est, exeunte Octobri
:

egenos liberalitute
poris

egregia etiam in senectute cor;

formn commendare
adfert, si

factum vero peculiare

im

in

ijnscopum S.

Willibaldus eratjam inde ab

nullum

qux de

elevatis abs illo

SS. Ki-

unno 741; verum a quibus'! Statimque posteaquam illuc veniebat (in Thurimjiuin WiUibatdus)
inquit Sanctimonialis

liani et sociorum
cipias.

martijrum rctiquiis dicuntur, ex-

Plura quidem dat Egilwardus, sed paruni


;

ibidem

num. 41, Sanctus


,

ordinate

nos

rerum gestarum ordinem, quantum

Bonifacius

(post et

factus)

archiepiscopus

atque
il-

assequi conjectura- poterimus, sequi conabimur.

Ac

Burchardus

Wizo

episcopatus authoritati

primo quidem anno 741 8.

Willebaldum a Bur-

lum ordinando consecraverunt. Consecratus


tur
rat,

uji-

chardo

in

episcopum

Eystadiensem consecratum

jam tum

et ipse

Burchardus
et

in

episcopum fue-

fuissejam vidimus supra.


sequenti ecclesix

Eodem

porro anno, aut

non regionarium

nulli

certx sedi affixum;


stt-

Wirceburgensi seu Serbipolensi


:

sed Serbipolensi, ex litteris

Zacharix pontiftds

munifuum

sese prsbuil

Itaque villam, quee dici-

pra datis. Fcrt quidem Eystadiensium tradilio, S.

tur Michelstat,

quam

ei

Carolomannus princeps
tradidit, ipse legitinin

Willibaldum
sed pro ahho

sibi

datum

fuisse

episcopum anno 745;


major.

quondam

in

proprium jus

741

stat auctoritas longe

investitura Sanctis Martyribus (Kiliano et sociisj

10 Eidem anno S. Burchardi episcopatus initium


HerbipoUnsi in consecratus,

confirmavit. Similiter etiam Hohenburg, multa-

innectit

Mabillonius seculo ni Benedictino

parte

que alia allodia, quae diversis

in locis

a nobilibus
viris

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
Baptistae in villa Gollahova
:

563
in

qnocumque pacto susceperat, coram multis fidelibus testibus et omnium Orientalium Franviris

pago Iphigeue
in villa

(Iphnfcr-gaw) basilicara S. Martini

Wie-

auctore J B
-

corum principibus ad eorumdem Martyrum


qui.-is

reli-

lantesheim (seu Willandsheim), basilicam S. Remigii in villa

investi'bnt,

injiiil

Fgilwnrdus num. 27.

Dornheim; basilicam
Iphehoua

S.

Andreae

Prxmiserat S. Burchardum jam dudum, cum ad-

Apostoli in villa Kircheim et basilicam S. Jo-

cum S. Bonifacio commorarctur varia prxdia seu pretio, scu Francorum nptimatum donatione achuc
,

hannis

in villa

in

pago Folcfeld basi:

licam S. Joliannis in villa Hpritindeheim

in pa-

quisila ccclcsi.r

SUX

cnittulisse

in dotem.

Adverbia
signifi-

dudum, quondam
cant,

ab

Egilwardo adhibita,
et

go Badanahgeue (Badenachcr-gaw) basilicam S. Martini in villa Konigeshoua et basilicam S. Remigii in villa

prxdia

ista

Michelstat,

Hohenburg Bur-

Sundernhoua

in

pago Grapfelda

chardiam juris

fuissc

nnlc ejus Ponlificatum.


noil

At

basilicam S. Martini in villa Eichesfeld, et basi-

Carolomannus Avstrasis

prxfuit nisi post mor-

licam S.

Petri in villa Konigeshova

in

pago
Bren:

tem patris sui Caroli Murtetli, gux anno 741 contigit,

Westergeue basilicam
in

S. Martini in villa

qui Carolomnnim
alia de causa hic

liic

substituendus videlur.

de, et basilicam S. Martini in villa Melrichstat

Neque
751

Carolomannum memorarit

pago Salageue (Saal-gaw) basilicam

S.

Mar-

Fgilwardus, quam quod Burchardum anno


sedi Herbipolcnsi

demum
Forsan

tini in villa

Hamelburg

et monasteriura constru-

ndmotum

crcdiderit.

ctum

in villa, quae vocatur Carleburg,

cum om-

Carolomannus Burchardo, qux patris Caroli Martelli

nibus ad hunc
tibus.

locura juste et legaliter pertinen-

tempore acquisicrat, confirmarit. Loci porro

Situm

est

Carlburgum castrum

in episcnpatu

utriusquc nntitiam hanc suppeditat Fckhartus Fran-

Hcrbipolcnsi haud procul ab oppido Carlstadio ad

cix Orientalis
vel
,

lib.

23 num. 4

Villa Michelstat,
in

Mcennm

fluvium.
tacitc

ut

olim

pronunciabatur Michilunstad

19 Meminit etiam
-,

harum
i

donationum ccclesiasux
t
:

donat;

pago Plumgeve super fluvium Mimilungum sita erat. jam vero oppidum est comitatus Erpacensis.

Fgilwardus num. 27 sequentibus uerbis

Insuper

ad supplementum novi ponfificatus


tionem
cleri

et amplifica-

Commutatione fortassis facta, locus deinde

ecclesiastici
futuri,

cultus,

alimoniara

quoque

ad Ludovicum

Pium Imperatorem
fideli

rediit,

qui

tam

quam

praesentis regia munifi-

eundem
rio

Eginhardo
donavit
;

suo et Immae ejus

centia collatum S. Kiliano castellum, quod Car-

conjugi

Eginhardus vero monaste-

loburg vocatur,

cum

fisco regali

cunctisque

illo

Laureshamensi concessit, ut ex Chronico

pertinentibus reditibus.

Ac eamdem

traditionem

Laureshamensi intelligimus
sive

Hohenburgum

testamento regali, nec non privilegiis Apostolici


pra3sulis metropolitanus pontifex Bonifacius

Horaburgum

arx est

principis et episcopi

una

nostri, non procul a Gemunda et ad Salae Mce-

cum

principibus et comitibus regis Pipini lega-

nique confluentes
pnrtim deaC ' a cepta

sita.

tione fungentibus Sancto Kiliano rite confirmavit

18 Sed a quocumque villx Michelstat donatio profecta fuerit, Burchardus equidem Carolomanni
principis

ac beato Burchardo prsesenti episcopo dotes ac

decimas, suaeque sedi contiguas ecclesias in no-

munificentiam

fa

se ecclesiamque

suam

vam

ejus parochiara conterminavit.

Si

sic inter-

recens episcopali sede decoratam provocavit. Lucu-

prctari liceat

Fgilwardum,

ut

Carlburgum a Caro-

lcntum
citati

hujus rei

testimonium

affert

Eckhartus

lib.

tomanno prius ecclesix Herbipolcnsi donatum Pippinus rcx confirmarit, subsistere vcrba cjus possunt;
sin

num. v ex Diplomale tum Ludovici Pii anni 823, tum Arnulfi regis anni 889, ubi, qux sequunBurchardo tur, cellas seu monnstcria ct ecclesias S.
dedisse legitur
:

autem

sic intclligcndus cst, ut illa dnnatio a


sit

Pip-

pinojam rege

facta, constitutique

tum primum a

Basilicam in Castro WirceburS.

S. Bonifacio dicecesis Hcrbipolensis limites fucrint,


ita locutus

gensi in

honorem

Mariae constructam eura

non fucrit nisi cx falsa opinione, qua S.

rebus ad

eam

pertinentibus; in pago vero

Worri-

matiensi basilicam B. Mariae Virginis in villa


Neristein supra

Burchardum anuo dcmum 751 Herbipolensem sedem adiisse, credidit. Ceterum non omnia, qux hic cnumerata sunt, aut a Carolomanno ecclesix Wirceburgensi data aut eodcm tcmporc
aliis
;

Moguntiam
S.

in sinistra

Rheni

pasitam; ecclesiam

Remigii Ingelenhemi;

scd

quxdam ab
el
iis,

ecclesiam S. Martini Cruciniaci (Creutzenach) Petri in pago Moengove (Mayngau) basilicam S.


in villa

donata ab eo principe confirmata,


vidcntur
;

successu

temporis aucta fuisse

ut

cx

qux

de

Autmunstat

sive
S.

Umstat

in

pago Nec-

Wirceburgensi Castro, num. 17 primo


rato, infra dicentur, apparet
:

toco

mcmo-

kargeuve basilicam
et basilicara S.

Martini in villa Lauffa

id inierim hic obscr-

Michaelis in villa Heilbrunna


:

vatum velim,

adversari Egilwardi opinioni, qna

cum

pertinentibus ad eas

in

pago Weingarteiba

anno 751 Burchardum episcopum Wirceburgensrm


factum
statuit, si

basilicam S. Martini in villa Burcheim


tinentibus ad eara
:

cum

per-

cx donationes,
et

ut citata ab

Fck-

in

pago Mulachgeue (Mula-

harto Ludovici Pii


hibent,

Arnulfi regis Diplomnta per-

cher-gau) basilicam S. Martini in castro

Hoch-

a Carolomanno aut factx aut confirmalx


;

heimerburch
sive

in

pago Dubrageue (Dubracher-gau


basilicam S.

fuerint

quippc qui jnm indc abanno 747

monachum

Tauber-gaw)

Martini in villa
et basilicara S.

principntu relicto, inducrat.

Koningeshova cum adjacentibus,


Ranigeue

20 Agit

de

his donationibiis, ut
:

diximus, Fgil-

reliquias
1

Martini in villa Sueigra (seu Surigra).


basilicara S. Martini in villa

In pago

wardus num. 27

jiunc, ut tcmporis ordo scrcctur,

^,,,,'/""

WindesJohannis

regrediar oportet ad num. 26, ubi de

SS.

Kiliani,

heim

in

pago Gollacgeve ecclesiara

S.

Colomani seu Colonati, Totnani Martyrum elcvatione

'

504
MXTORK
J.

DE

S.

BURCHARDO EPISCOPO CONFESSORE.


illi

lioue seu

W fl

ttmo I

<

:<

'"/v ""< '"'"/"'

*"**""

I)

B.

><"''""<"""'

' / "'"/n ""'"

m -f - ""

Be*blidumuxom.)um
<

//,,/,,,/,
'

"

,,,<'"/' ,t m ,/"-

"""<<- C-"""<"'<
s

,t ::
qmiam
-"

^
<

*" W%*l
.

Burchardo chhHHo
,

;
-.

*. *

ttiterat taniiorit Curttarji pueroi

/"''"/''
'

Oariourguma

2L* i

BM
tolli

; iI

;
;

"""""'""

<""'''".

"?*T

2 .,. ^r;:;:; ;':;;:;,l.,- s 8 '- vero ae Gorttrto et

>

KiBanussignafaciUeloco.inquo.nd.gnej.c^
m,n,s compescere debet, ab ojvmoii clamore

4.

->

Het.no.

uve

II, <k

m. W,
.

^
.

Kf"

factus

visnm mepit, remque

bmbi

m.
B

S.
ei

Burchardus,

ut facta erot,

ad san-

affinesque

eorum a contnbulibus

taha perpes so*

fen**

reliquias
.

SS.

provinc.amansent.

Pncio-

W. *
num

*M*"*^*.?^Jj^I" -"
f
Onentahum F
an-

* J
W*
quod
;

Atareferenteqmdem elevationem ipsam, vemm de Quo Christi anno h*c elevatio altum tacente.

vero filium ejue populus

lL
seu

si ita

vis,

translaUo contigerit,

Anonymus, qui
edicit;

Uin corum de regno ejecerunt. In tantum emm i progeniem, ut nec unus de iflnu persecuti sunt
stirpe remaneret.

hocunicum

S.

Burchardi factim narraU ntm

Egilwardus vero num.26 annosecundo ordinationissua^- proindefactamoportuti, exejusmenteanno

simplicwr, fere
ctus,

\ habet Notkerus, anuo 912 defun-

Eadem

de

***>

lla

752 autsequenti. Annum 751

S. Kitiani translar

S.

ad diem octavum Julu. Quod de Qozberto, a KiUani martyrio per servos suos mterempto,
est: tlim
ul

auctor tioni per S. BurcharJura facta assignavit

Egitwardus narrat, suspectum


Vita

tam

Epitaphii ejusdem Sancti; sed Egilwardo fortasse

simpMor, quam Notkerus


nulla

taceant

tum quod

haud antiquior, apud Serrarium Nota 23 in Vitam 13 el S. Kiliam, et lom. IUulii pag. 602 num.

id nonnisi

ex vulgi traditione hausisse videatur, ac


flterit,

demum quod
quorum
ille

saltem ob S. Kiliani et

Uexcusi; verum

ille

non deprima elevatione, sed

sociorum ejus necem

Gozberti inteHmendi causa,

de tertia translatione, qua in cathedralem ecclesiam

protector fuerat, occasio

autem dejiaenfuit
>.

S. Kiliani sociorumque ossa, auctore Egilwardo,


delata fuere, verosimillime iocutus csl
;

di de principatu

Hetani aliqua Franconibus

alque adeo

nam

de Gozberto, sub Theobaldi, ejusque


noffllne, videtur

filio,

sab

haud impedit, quo minus, initium episcopatus


chardiani ab anno

Bur-

Hedenis

hxc

scripsisse tom.

I JuBo-

741 numerantes primam Sancti

niipag. 467 wwro.


nifacii,

35 Willibaldus

in Vita S.

Kiliani et sociorum ejus per S.

Burchardum
aut sequenti
;

elevasi,

immunitcv in Thuringia Christianx religio:

tionem innectamus anno

742

ut

nis

causam assignnns

Quia facessente

(fatiscente)

Egilwardustradit,annoordinationis suxsecundode
transferendis in linnorificenliorem locum S. Kiliani
rcliquiis tractare S.

suorum regum dominio, magna quidem eorum comitum multitudo, sub Theobaldi et Hedenis
periculoso primatu, qui lugubre super eos tyrannici ducatus, et

Burchardus ccepent.

r
mrceburst)

21 Sub hunc item annum Caslrum WirceburgenS e,

infestum vastationis potius

quam

monti juxta Herbipoltm nnpositum,

ct

ontiquo-

devotionis

obtinebant imperium, vel corporali


hostili

um

ab lr-

rum

Franconice ducum sedem, cessisse ea lesix Her-

per eos praeventa morte vel


ctione captivata est
;

siquidem edu-

ntlitti,

bipolensi arbilramur, facta per S.

Buchardum
:

Carl-

in

tantumque diversis con-

burgi
S.

cum

dicto castro

permutalione

Carlburgum

stricta malis, ut cetera quse


puli

manehat residua poprincipatui.

Burchardus, a Carolomanno dono acceptum, ec;

turba

Saxonum

se subjiceret

clesix Wirceburgensi addixerat

ubi

quondam S.
sntis cst,

Gertrudis (qux
aliis alia

autem hxc

fuerit,

haud

Quo cessante religiosorum (seu Christianorum) ducum dorainatu, cessavit etiam in eis Christianitatis et religionis intentio
;

de

eadem comminiscrntibus, explnratum)


stbi

qux

si

nou Hetani
el

monasterium

suisque in ascetica vita sequacibus

expulsionem, cerle dominatus ejus finem,

populi

virginibus condiderat.

Ymmina

Gozberti, Francofilti,

ad

alios

dominos convei nonem significare videntur.


si,

nix olim ducis


filia

neptis,

Hetani vero, Gozbcrti

Hlnd prxterea mirum opparet,


scribit,

ut

Egilwardus

patri suo

Hetano sub dictum utinum suprrsles,

Gozbertusinte,remptUS, Hetanus vero c prinftterii


;

Wirccburgense Castrum, ovilam nentis sux sedem,

cipatu dejectus populi furore

si

nullus ex eo-

una cum
ut

ancillis suis virgo incolebat

jum ab annis,
etuno

rum
ut

progenir, ut in altera S. Kiliani Vita legitur.

Egilwardus

scripsit, quadraginta

Cum

superstes in provincia

remanserit, qui factum

sit,

autem Carlburgum donatum nuper ecclcsix Wirceburgensi inaudisset, verita multitudinis ad S. Bur-

Ymmina

seu

Irmina Castrum

Wirceburgense
et

totius

retjioiiis

caput,

annos qHadragtnta

uuum

chardum Herbipolim undique accursurx lumuUum,


pacatiorem
sibi

pacifice Incolueril.

sibi

suisque vitam fore rata

est, si,

quod

23 Quid
berto et

veti,

quid falsi

liis

Egilwardi de Gozinsit,

reliquum vitx foretjransigere Carlburgi datum

Jhlano narrationibus

difficiU

diclu
est
:


565
aelineret

DIS DECIMAQUARTA. OCTOBRIS.


K
,
.ne mpicor ctiam, Iminam, cum WJ.*rff id *talu haud rfl(rum .m Car/&r pcrmutovit,
.-

|~ **
,/.

rita
quUltum

, sr
duntur.ac-

.: * .

*i.

n** ui unnm Deo fa

irainitate exeaisset im viujinitaU ezajissei. nisi

*v

oranit

lnrum ***** ... U. *


.,.-

oblata
"'

est

noclu

auctorr
,.

<""''

locum hunc

mteremptt s
,

-':

peunus ;^ns-nri -fuerant


.

u H

#-

/,*>

u xv semtacibus vivus cessent, qUtppe

^
22

716 ailmc
i.

rmmm*mmm

*W
H

loco ne / aliquam posl nlinuam eo in

rri/mVnto moram rcvcnciuco

VlAft. i/*.

**
deus

Betani Hve Hedern Ckaa ta


De, nom, e .Uuste

ta S-J"j
,

*J

m m
.,, ; , m
_

pN.
d,.x,

Ego

dono a d.e prs.ent, pro

t.mo e

,,.,,

j&*J
;

ecr,,

et mercedis mei.

donatumgue
iri

perpetuum esse

me.

qwi

^^ ^
, .,,

vo.o,

Domo

et

Chrieto patri

ibror do ,n
e^

me ro, quod
cogito Dei

respicit

Hamu.o casteUum^ b,
per ,ps,u

-* JJ-^JJ^ u
* G
746)
,
^

^.

miser.cord.a

stol

*|

consilium,

monastenum construere

n parte

Occidenta.i super fluvio Sa.a, s,h,s. aqn s campis, quam prat.s, pascu.s,

>"
res quas pate

tam aquarumque deeuraibus


eus et

JJj

P sas

s et mater mihi dere.iquerunt cum serv m v de ,b, habere anci.Hs y.n quantumcumque
.

^MuT^im H^
-

^ ^^ ^ ^ ^^ ^
(^
,, .,
videatur.

d ,.

totum

et ad integrun, trado

atque transfundo.

vo.uer.t, l.beram ,n omut quidquid inde faeere qu.s vero, quod funibus habeat potestatem. S,

Actum puh ,, Haturum esse non credo etc. Calenm .o castello. anno Ch.lpenc, reg.s. xv
illust er vir

^-<<^
(

^ ^
P

r,.,,,, mJkare

^.

^^.

^ mmOmi lapidum stru-

^ ^^ ^^ ^ ^
31
(

vi .

^^
Quod
ad

fi

V
e rdu

^.^
ft g
ft,

comes. Ego das Majas. Cato comes. S.gencus

Hedenus dux donat.onem

fier,

volu

et suhscripsi

nutritius Hedoni.

cum ^odrada conj^ mea. Ad Ado et T.nngus fi.u, Heden,,

^
Uto
et ,n
,

^^ ^ P^^
^.
,,,,

g oto,

Hererico.

scripsi et

rogatns Ego Rmhieus Alu-ra Axdemcal.li subscr.ps,

Cto*. eceumt

^
:

*n-

M ~ j**^

Burch8rdu8 4rM

,,

^
m

A-

ab 741 uxque

anmm

fa Caste.lo

V.rteburg

^^/^
,-,
^

Scriplorum rerum QaWea'


;

, g5 5

Apud Monguntia .
Gozbertus

onno 704.

,,

SiSRS *7&
,,<<',

wrat,

CarWuroum cum 24 Vixecastro Wirceburgemi S 5 " Cn5 si6i ' ".";;,; '"'f "T'"; se contule, it, < .Jte Burchardus
,,' S.

^
.

( (

^,^1

^^ .^ ^^^.

reo, ut episcopi

^,^,,,,^

"f M
:

Wtalm/
. .

uM rpisMpekm
EgUmrdue
Chris.i
,.

/Sst

" f<

^^ ^^
^ .^

terra vicies tremuisse perhibetur.


. turbinib(]s ac tenlpesta

30

Statm, nos t ejusdem con-

cum geero camhii. quod prmsul Burchardus fecera t even t m. JemSponsa Ymm.na
.

p tuht Fulm,

pium

acrum, iKic rr( S. Murta;

<rum Mari mo t is nome


,,, tt
5

Burchardo sociorum corpora transferu


.-

^*
u
quam popu
o.

mdt

rt

^-

^^ ^^ ^
s

dinum multis damnum

^ P^ ^^
in-

^^
modum

vespertjnas celebrante ,
t

rf

mirum

jn

Convoca t is certo
im. <*, tam

die. .<

H*m** ^n.
M
-

J>

pendulus. inl.sa laq earib U s domus ignis oberra ba t donec ossa Sanc t i
t
,

toc pr

clero.
t

tyrum corpora nuper de

err

cum

veneratione

le max.ma snper montem spe


traus-

^JZ

S
'.
.

^ ^^
non

quentis vero mensis die octava.


nata.is

ins ane .

sol emJta t e

tnrb.s dietum. comiUntibus populorum

T^jJ^,,
tnum discluium
SalvaL
-

^^ ^^
ejusdem Martyris,

exorta tempestas fu -

iti," ,.rm ^mperis P ^,'T ex Egilwa,ai ve cum autem 7x JS


,

,-

dehioc baldi aubsecuta est. qui tertio

mense.

,d

,.,.

"

; ws5 ,r. iliM 743


C

SCri r;S iX <P ^""r" T^ '"


,'

Qctobris, prssentem vitam fimens.

JL
g
;

sibi

successorem

re.i-

,,,.,, 8

Burchard0 c rf

',,

novnm monasterium

<<

-:r;::::r;;!:,;:;:::::i-.--

U -*-/
'

**** --

''"";';"':::;;i:;i;;;:r :;:;::

^'a^;::;:::::- ,

'";'"ri;;::i;::r::;:";:: ;

;.

SSKiSS:^

S?r
diuturna

---?:

566
MJCTOI\E
J. B.
,,,,,.

DE

s.

BURCHARDO EPISCOPO CONFESSORE.


,

tcriba tmmoratio; nam Boilwrd, Kiautem apnd monastenum S. Remanserunt

/u

moad,

mmsurio

liani plus

quam quinquaginta,

ut ahbl legimus,

]U g Burchardus bi s
S.

Romam

petlt
:

multo post BernNvelfus Fratres, quos etiam non ad magistrum suum Meinjuriis expulsos

Andreae monasterium condit

_.,:.. c S.

cum

gingaudum navigare
ex Egilmrdi
quippe
post

coegit.

Factum

.rf

oportuU
:

Gumbertum ad sanctiorem vitam


ducit
:

ad-

S.

et 814 calcuh inter annos S06 renunciationem auno Burchanli

S. Kiliani

Reliquias transfert

791

ut vult, factam,
rexit

Megmgaudus Wmrhurjen;

vale episcopatui dicit.

sem ecclesiam
fus

anms 15

inde vero Bernwel-

annis

7.

Baluzio editum,

i Chronicum vero Wirceburgense, anno /91, obitum S. Burchariii

794. obitum vero Bernobitum Megingaudi anno cauuuterque calcuUUgat. FalUt autem welfianno 800 illigat. Fallit mifianno quod nun, 46 ipsemet EgUnci IUS, si Bernu,lfu,n, Megingaudus, cooperantibus sibi in

Qub

initium Bonianni 747 finem, aut seqnentis

Zachariam Roma- fadus S. Burchardu ad


Pontificem misit,
per
,, n Germaniam

j^f^
,

........ ligionis
in~

manum

ut

eum

de Cknstoan*

r: ;

IU,

ctntu statu

rertmrcm faceret certwrcm faCCVet

iai rat

'

wardus

scribit,

eadm
baldo

ordinatione
ffistettensi

ZmIIo

Mnropolitano,
successorem

et

WMe-

neque dubium

est,

quin

et

gravibus,

qux ad Chrietsi silen-

episcopo,

suum

negotus instianx religionis progressum facerent,


cubuerit
tio
:

stituerit.

Lullus enim sub

annum 786

(vide Sera-

testem

Romani

hujus itineris,
.

pag. 377) uti # txerum Moguntiacarum - iv rium Rerum muyunwM ... lib. - r -Julii pag. 491) e vivis II et Willibaldns (vide tom.
excesserunt.

ab Egilwardo -

pressi, a S.

Burchardo
.

suscepti
,

ha bemus ipsummet
nifacium, cui hoc '"' u

ft R Zachanam Epistola 140 adBohminibus Beati Sacns initium


.

Chartaquc
conscripta
fuit.

27 Eodem
747)

saltem circiter,

tempore (puta anno


et ter-

cxqua

scripta fuit

Charta notioms de finibus

et nostns obtutiApostolorum pnnc.pis Petn nobus prajsentatus prjesens Burchardt d.lectus


;

,.

episcopatus diaxesi Wirceburminis Fuldensis monasterii, in ejus epocha anno saltem confirmalur. gensi siti, ex qua S. Burchardum ab eam Herbipoli sedisse consequitur. Edidit

bis episcopus,

fraternae

sanctitat.s

tua3 attuht

agnoviaffatus, per quorum scriptum tenorem

744

mus,

magnum

te

habere certamen, et sudonose

AntiquiChartam ex Christophoro Browero lib. i. cap. 4 Henschenius tom. I Jutatum Fuldensium


nii in Analectis

elaborare fraternitatem vestram in pra^dicatione Euangelii Christi Dei nostri,


etc.

Scripta vero fuit

Bonifacianis cap.

2 pag. 490

ad

episcopi cujuscalcem,post S. Bonifacii, Burchardi ista sequuntur : aliorumque testium subsignationes

Kalendis Maji, imperante... Constantino (Leonis Indictione prima, Isaurici filio)... anno xxix
,

Christi 748.

Roma

redux, ul haberel, quo sese a

Anno

DorainicaB Incarnationis dccxlvii princiet Pidie

negoliorum turbis reciperet Deoquc tranquillius va-

patus vero nobilium virorura Karlmanni


pini fratris ejus

caret,videlurcondereco2pisseS.Andrea>monaste^

anno

vi

mense Martio xxn

rium ad Mcenum. ubi nunc

ecclesia S.

Burchardi

scripta est haec notionis

Charta in Fuldensi mojus-

nasterio,

primum aMegenhelmo presbytero,

visitur, subtus montem S. Marix, seu WirceburQuod, inquit Egilwardus lib. n gense castrum
:

sunt sione et permissione divina. Notanda autem contextu Bonifacii verba : Ideo hsc in Charlx
placuit nobis, ut

cap. 8, infra

num. 33

et

in

honore sanctae Dei

Genitricis sanctique Andreae Apostoli consecratura tanta donavit

eumdem

locum, qualiter certis


et

quantitate praediorum, quae

terminis consistit, adnotemus,

idoneis testi-

duodecim fratribus canonicis ibidem Deo militantibus


sufficerent

bus, qui in preedicti principis (Carolomanni) traditione et vestitione ipsius loci affuerunt, subter

ad victum et vestitum, inter

quae dotalia eidem concessit monasterio

montem
Hetani

firmemus.
fuit, ut

Traditio

autem

ista

facta

fxrmataque

prsescriptum Wirziburg cura

prsediis et redditi-

Henschenius aliique scriptores plerique tra-

bus

sicut

acquisierat a prsefati

ducis

oW,

an?io744; cui cum Burchardus, tamquam


interfuerit,

filia,

stabilivitque donationera

eamdemjure gen-

episcopus dicecesanus

subscripseritque,

tium coram cunctis provinciae priraatibus. Wirceburgensi monli accessere ex S. Burchardi munificentia

rursum

liquet,

aberrare a vero, quotquot S. Bur-

chardura

post

annum 744 Wirceburgensem sedem

parochix Hocbergensis

et

Sonderhoffensis,

primum

occupasse statuunt.

praeter alia

bona in Heidingsfeld,

Buttdbrun
lib.

et

Erburg

sita, uti

ex Frisio Eckhartus refert

23
redux

num. 109.

29
dem

Incoluisse

S. Andrex monasterium inde a

S.

S. Burchardi tempore canonicos Egilwardus quiscribit


;

verum non dubitat Mabillonius

in

Anenira

notalis in S.

Burchardi Vitam, quin id ab ipso sui


:

exordio monachis Benedictinis cesserit

Cur

non hic

(instituti

primum

fuerit, inquit) si

in ec-

clesia cathedrali?

urbe, monachi in

Cur non potius canonici in secessu? Quod si Egilwardus


;

Canonicis id conditum dicat

id factum ab

illo

ar-

bitratur

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

567
suz
vitia corrigeret,

a Canonicis quidrm ante bitratur Mabilhnins, quod quos Ilugonem canonicis Benedictinos,

Bnrchanlo.
(eodem

ut qentis

missus

AUCTORE
J.

quo S. Bonifacium, verosimiliter tempore,


in

B.

monacfws

substituisse

Egilwardus num. 50
at

scribit, inhabita-

eodem charitatU

gentem suam

zelo

ductum

adE-

tumscielmt quidem}

pro monacliis BenedictinU

Egilwarprimitus eistructum ignorabat. Fortassis Benedictitfeneaicucathedralem ecctesiam monactns dus, qui calhedralem ecclesiam monachis
legcrat, unsper Sernwelfum episcopum expulsos quam pari sorte usum fuisse Monasterium 8. Att-

litteras dedisse dixithelbaldum Merciorum regem, Martijr evasit mns supra. id est, sub anmtm 740)

delato wu

dein -.

ad S.

Burchardum
ac

ejus corpore,

quod

Andrex monumentis
hausisse testatur,
proin

paulo tutius
C.amberud snn,:hllll

credi potest.

,/,vr,

cujus
lib.

membrum

erat,

repcirrit.

Georgius

31

Dum

condendis

summo Numini, Sancto-

S
: ii

iii

53 num 109 agens de monasterio S. conditum, Andrex id a S. Burchardo canonicis monachorum BeEgilwardum secutus scribit, nulla mentione facta at P. Tgnatius Qropp
Eckhart
nedictinorum
in
;

rebus promorumque honori templis ac eccUsix 8UX

p-rducil,

Htarum
,

Prxsul, non minus creven dissedulus instat sanctus oviumsaluti verbo ei vti* sanctissimm
sibi

mp io

profuit
lib

Quamplures undique,
num. 35,

inquit

E-

Vita

S.

Burchardi idiomate Teutonico scripta

gilwardus

2. cap. 10. infra

conflue-

part.

cap.

5 ex Frisio
;

id Ordinis Benedictini
facit

bantad

diversi sexus, tanti doctoris audientiara

primum
Hugone
vit

fuisse scribit

idem

Bruchius in Ca-

vita. quceque sistatis atque conditionis, fontem

pag. taloqo episcoporum Berbipolensium


scribens
:

165

ita

de

Gumbertus, vir tiens anima. Prscipuus in his fuit

Instauravit et egregie illustra-

nMU

potens

ei

dives,

quem
S.

a vita militari

ad eam

camobium

choatum

et pro

primo inS. Andrese, ab episcopo professionis monaBenedictina.

monun sanctimoniam
publkos Sanctorum

Burchardi contubemium
ei

atque doctrina adduxit, ut

miraculis claruerit, et
sit

honores

consecutus.

Hujus

chis constructum.
fit,

Quod

si ita

est t

verosimillimum
episco-

his canonicos

substituisse

Bernwelfum,

de pum Wirceburgensemcrdinetertium, Benea cumonachos omnes BenedictiExpulit

quoidem

habes a Sollerio tom. 4. Acta jnm pridem lUustrala de illoquidem pag. 61 et sequentibus. Varia
Julii

Bruschius

aliena sunt, narrantur, qu* ut a veritate y

ita et illic

tantum s*cu ares nos e* ecclesia Herbipolensi, dominum ac pneceptorem al ens sacerdotes. Hi

P-

suum Megingaudum Neostadmm


fice

secut,

honon-

W^
.

>

^^^
,
. t

-_,_
flft

imes

wirziburgense large ditavit.

ab eo suscepti sunt.
porro S.

monasterium
i

30 ReconMU
nonmdla
e.r

Burchardus

m eccera
de auo

tatqiii

miilii, dis Vais

S. Andre* Keliauias S.
retotu

Magnt martyne,

J
d.1 b

Eltimoin et Onoltesbach. utrumque


u. et

PP

dentiis

gni inurlin Reliquiis

nasteriiS.

Andrez

Mu/OTU. nonnulla vero ex monum. scriplis narrat Egihvardus

.
Egilwardus sub
seculi

cum suis requorum prius cum olim __ modo (M ,

decimi undecimique confi-

34 qu*

qux Surio visum est, quod ea, Egilwardo parum comibidem narrantur, ipsimet Egilwardus ait, ex
omittere
perta essent, id est, ut ipsemet

ipsis tantum ruinis nium) magnificentiam suam Wirceburest diatcesis declarat. Nunc oppidum

gensis,
.

Qermanis Eltman dictum

adjacens Mceno

neque viderant, neque ex aliorum tantum, qui rem relatu qui viderant, audierant iis, qui eam ab his, Burchardi in Vita t S. Vesideratur item hoc caput qui, cum ?ut, edila hoc a Mabillonio edita ; a Canisio, et ex Ketec laummue legeret i S. Burchardi Vita etiam ta eadem basd, a condidit (S. Burchardus) veneratione corpus cu; :

qua Wirceburgense territorium

a Bamber-

gensi secernitur.

32 PergitEgilwardus

Sequens vero (Onoltes-

ii

quo tamen Anspa-

Mabillonius Ovelspach, bach Ms. nostrum habet; _ tura h) quod nunc prffiposi no

cliium.

canomcorun^
, ,

(S Andres) digna cum

bilem

nomine; jusdam Martyris Magni


liU,*uore,ge,ta*San<Xorum
,,,,,,
,,,,,,,/,-,

ratue est pro so-

nerationes

multas jam ge^ hucusque a majoribus per ill.us prohereditatum testimonium


i

^^ ^ ^
abbatiam
fuisse
%

non igno-

.^

aiu.traudirtud.oae

onstat Onoltesbach vincia^non celat. Satis quidem

marnei m. waui. h.c


eere

nomine intelligendum

esse

hodiemum Anspachtum

apud RoivXfam, , Afa 9nus seriptonm SS. Magm marViUe Rabani Mauri, Pap* reliqma, j,iani diaeonorum XUti , ,,,

emt

repwil

Franconixoppidum; il tftfwlM M^. lempore, prxpositura quo vivebat Egilwardus

-^

me

eemWirblmrgen. divcesv* inmonasterium HoUMricha Z mmmteriummU*lrkha.XaS Humberto R ,advectasab rt Rabani curis Roma eeJa/wM0 ,n.piMepeiilK.nenn uum itagu. MUOImmi. ,,,,,. DuMtauit ritu.a S. Mamonasterium

n-

nnnicorum
^-

bilis-cum Bruschius

ac fuisse dicatur,

olim abbatia non vgno-

scribat de

s. Andr_,

tervarentv.r ; , Roma aUati. l enonsemelM chronoloS ic*m,quoial \nerrorm Lahorihmc so er. ,.,,, Ej wa rdu uupe
;l

faetamqueet

RwrYiavil aiwcit, g ns J BeneS. Gumberti ccenobium chii magnificum seculo canonicorum dictinum, quod hoc nostro collegiura. Putemne Egilwardum secularium est
I

si ,;,_

FJ Mavravft,

^.

Eenrico, Wtrce.
;

^^
m

,,
(

)t

0noldsba . Onoldsba-

atramquedonationem quidem misissi veroabxmnmrius iocinotitiamaddidisse:hanc


nl0 interpolatore

lttteras t sed

Egilwardi verbis
sciverit,

_faMoniuppr*,riP'9W' 2
,, W.

EgUwardin, ^taurdin,

Egilwardus, sede*

etiam Andreaa hiCt pr_,6.t Burchardi ^.sc,,^^^

M ^~%J^
p
ocuUs ual ooi habumet.
.

Jucuera/s

Wa

tm
ve ,

.
-

quidem qui *
,,/ 8 rror.
>

futsse adjec-

quid sua, sed

non qutd
,

, !nmm

dietus,

naHoneA nglus,

S.

lapsum poUus arbitrer

M.

^^

BruscMum

ab Henrico Anspa chii

^^^

568
AUCTOIIF.
J.

DE

S.

BURCHARDO EPISCOPO CONFESSORE

B.

oportebat. dc canonicis diclum CollocatOS dicit, quod chro.na auctor anonymus

Nam

ita

M|
:

sls

ab Fckl,ar,o ton, I

816 subncxi, Brfnfirtn.temporeHeinricillimp.ducisBavar


paq
rire,

Rerum Frana.r OHentallS Anno Doseculo xiv scHpstl

confirmatio fada legitUT 70. ubi commutationis Christo propitio xxim xni Kal. Januarii, anno Augusti, Indiimperii domni Ludewiei piissimi Palatio regio. ctione xv, Actum Aquisgrani in

Quidquid igitur

sit

de donatione

loci

EHman

S.

vit ecclesias collegiatas

et fundapnedictus praasul Heinricus erexit in Hawgis, S. Stephani,


:

gilwardus,

Burchardo S. Gumberto aucum huic Anspachium junxit; olim


tem
ibi

facta; errasse videtur

E-

et

Onolzpach

ui

jam tum Anspachiensis eccksia


sueEgtl-

fuisse, abbatiam, mtequamcollegiata fieret,

monumenta UmEgilwurdo antiquo Hujus regionis


danti crcdi
iqnoretur.
*

canonicorum
conlrn ac

fuerit.

Egilwardus
scnbit,

neqve 33 Ai Bruschii hic error sit Onoltetsbach siveAnspamrdu8 caret, dum locum
;

potest

etsi

quandonam

illa

desierit,

chium
oerto

S.

Burchardo
scribit.

contubemali suo S.
Ivit

Gum-

SSAlterattcmlrqationcfnnctusestS.Burchzr-

Mj
functus

conmsum

guidem injus ecclesi*


sed Bernwolfi,

regnum affectante dus, a Pipino Francia;

Romam

Wirceburgensis Anspachium;
>" SI " ! "

Mid

Wircebur9 ensis

'""
'''"'Z''

donum
^

Dionysii prope ad Zachuriam una cum Fulrado S. quam anno abbate missu Parisiorum

Lutetiam

''"';;

a~M

740 aUi 750

vel

751

illiqant

sunt quitom,

Wirceburaensi primus acqutstvii

quod cum aico,

monm
pot

siuui

Zomat LudLci
B

\TZcebZgensi

M
pus,

Pii anni 837 in archivio eccleservato nitor. Ex eo discimus,

censeat

Pagius
;

inCmca
ubi

m Annales Bao
et

nii ad

annum 751

eam ex chronographu

Eckhartus Ub. 25 num.

117 verba Diplo-

seculo, vel historieis, qui vel eo ipso


enti viccere, probat
;

proxtmesequscn-

esplicans, quod mltis referens t vaucisque interjectis tunc tempore Caroli serenissimi imperatoris (sed

ex anonymi

qm annoljl
pag.

p*

ac ab Ilenschento

tom I Junn

487 etseFreproxime
quod

adhucregis) Berowelpus
datis

Wirceburgensis episcorebus ad
fiscum

qUenti laudati verbis, et verbis continuatons


degarii, qui

quibusdam

ecclesiaj

tvm paritervivebat.

Ex

seculi

ejusdemCaroli et interveniente Missoillius Hunparrogo comite, alias ejusdem meriti res ad

sequcntis scriptoribus duos tantum


hi S.

memoro,

tem
dit

sua? ecclesia3 ex potestate

fisci

acceperit. De-

Burchardi nominatnn meminerint ; sic habet auctor Annalium (ab anno 741 usque ad 814; re-

autem, sicut

in

commutalionem conscriptioBerowelpus episcopus de

nibus

continebatur,

rum Francicarum tom. V scriplornm rerum GalliBurgardus Wircarum pag. 33 ad annum 749
:

rebus praafati
cet S. Kiliani

episcopii sui ex monasterio videli-

zeburgensis episcopus
missi fuerunt ad

et

Folradus

capellanus

pragfatoHunrogocomiti adpartem

Domni

Caroli prsestantissimi imperatoris

quam(cum

do de regibus in Francia, qui

Zachariam Papam, interroganillis temporibus

dam
in

basilicam sitam in pago vocabulo Graffelt,


confessoris Christi

honore S. Martini

non habentes regalem potestatem, si bene fuisset, an non. Et Zacharias Papa mandavit Pipino,
ut melius esset illum regera vocari, qui potesta-

omnibus pcrtincntibus ad eam) quce Carolomannus

quondam

gloriosus princeps ad jam dictam ec-

tem haberet quam illum qui sine

regali potestate

clesiam Wirziburgensem
alii

contulerat,

(ct

postea

manebat, ut non conturbaretur ordo. Per auctoritatem ergo Apostolicam jussit Pipinum

homines pii addiderant.J


In corapensationem (hvjus ecclesUe)

regem

dono non
accepil
:

34

Hunro-

fieri.

Auctor Annalium Eginhardo, Caroli Magni

gus comes, Caroli jussu prsefato Berewelpo episcopo ad partem pra?fati episcopii dedit res, quas

notario, adscriptoram ibidem pag.

197 ad eumdem

annum
et

Burchardus Wirtziburgensis episcopus

homo quidam
ijcre,
tri,

(dc vutgo

hominem

noli hic intelli-

Folradus presb)'ter capellanus missi sunt Road Zachariam Papam, ut consulerent Pon-

sed Caroli vasaUum, cumquc, ut ex donis pa-

mam

opulentum) Guntbertus nomine, ex rebus ju-

tificem, etc.

Hanc

legalionem Burchardi
accidit,

Romam,
ceteris ab

ris sui legaliter

per diversos pagos et loca eidem


id est.

qux sub
illo
i'ii

vitse

exitum

Egitwardus

Carolo delegaverat,

in

pago Badanagani

episcopo gestis rebus, non expresso

anno,

in villa qua? dicitur Filihonbrunte (nunc Vilbrum) et in

prxmisit, quod sub

annum 750 gestam

sciret,

anno

pago Hrangaui

in villa
in

vocabulo Bargilli

aulem 751 primum ad cpiscopales infulas S. Bur-

(Burqell) et in

eodem pago

quadam

silva lo-

chardum,

sed perperam, evectum autumaverit.

cum, qui

dicitur Onotesbach, et in pago, qui dilocis)

36 Optatum exitum

habuit

Romana Burchardi
7ol
aut sequenti;

mtfnMctfffi

citur Tullifelt (in


sia,

nuncupatis Fiscpach, Asin

tegatio: itaqne pauto post (anno

num

Pontigerna, quantumcumque

iisdem locis
visus est

nec enim hic inter auctores convenit) inunotus

aS.
Bur-

antedictus Guntbertus
delegasse, nec
gius Richbertus
in locis

domno Carolo
in

Bonifacio, Moguntino archiepiscopo, ac dein iterum


a Stephano II in Francix recjem Pipinus S.

non

et res illas, quas servus re-

nomine

pago Wingarduueiba
{ct)
II' j inuuinesbach

chardo Franconix ducatum


tradunt
;

contuiit,

ut pleriquc

vocabulo Burcheira

quamquam Eckhartus,

qui S. Burchardi

(Hammerbach) possederat, et quondam Erenbertus episcopus (Frisingensis) jure bencficiario


liberalitate

a Pipino

Romam

mifisi

intei

el

Papx Zacharue

ex

responsum supra relatum pro rumoribus invidix depositi Childerici regis

regis

habuerat.

Eadcm

fere

repetit

declinandx miiiuendjcve causa

Eckharlus ex codem Diplomate

iom. II Ub.

29

in vulgus sparsis habet, S.

Burchardo jus

gladii

guber-

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


Carolomanaubernationemque Franconix ducatus a
no

569
A CT

primm

cnnrcssam flft,
et

mi

/>W"o

M*

Egilwardi de variis horum translatwmbus dicta ad m,o>i meUus. MeUotrm

W"
quis
habeat,

Ludovico Pio

Armdfo confirmalam
sed
ita

contcndat.

ra,

si

me non

invito proferet.

Volvit

WtrceburNihil auidem de Franconi* ducatv tcdi


aertH Inneko scHbil Egilwardus
.

etiam hoc

saxum

Sollerius tom. II Julu ad diem

Adamus Bretoqiiitur lib.


;

mensis
Cfl

seciili
:

scriptor.ea dt re

octavum ejusdem mensis n Commentaru ad Acta sanctorum Kiliani et Sociorum P r*vn, quem, si
Utbct, consulc.

Potuit ecclesia nostra dives esse

potuit

archiepiscopusnosterrA^/^u^Coloniensiaut Mognntino in omni rerum gloria non invidere.


Solus
erat Wirceburgensis,
qui
i,i

38 Senuerat jam,

ut

Egtlwardus
fattscens,

scnbU, S

mnjgm

Burchardus, laboribusque

supremum n *

episcopatu

Ducatum suo neminemdiciturhabereconsortem. gubernat. Regino, secult x scnenim provinci*


ptnr magnitudlnein

diem immincre haud ignarus quod sibt reUquum transacturus vilee esset, deposito episcopaUonere,
cousensu, dispicere C*pit> e, clert popultque

qnem

tmn

pietatis in

Rudolpho

Dtgmsstmus eibi successorem eligeret.


tai vieus Mcgingaudus, vtr
cui ob sanctitatem

tllt

e,

omm-

Wircebumensi episcopo aanoscit ad

annum 897.
Bomfa-

pane

eo

muneredtgnus,
<-

SecnlaJitem cum

episcopali

JMMtan conjnnEpistola ad

nm

Eckhar.tus aluque Beati

ciam agn ctam aanoscit Zacharta*


'

Pa V a

tulum tribuunt
claravit "<
'.

hunc ttagucsucccssontnsuum
id

d-

cium 142 QuaBonihuin qusrenti, num a *-! oporteret Christianorum terras incolentibus, censum

...

o.btavtSi

&ine a n,l rf, nit oi restwndens, quod sic,ait. Si enim sine / accincre acapere, ?*/
.

j imV scnou, imoetrala a Lullo arclueptscopo Mogunlino, <icribit r i * hinc vero approbatwne *t S. Bonifacii successore
i

; >

verum qno anno? Factum *

Egilwardus

tributo triDUio

ederint, seaeuin,

psam F

vindicabunt terram. Si

quoque propnam r i h n vero tnbutum d d ermt.


.
,

sibi

conseauitur, con^r
.

j S. Bomfacium in abdicando episcopatu r ,


i

-.....
.

S^ Burc hardo

r.rrmp/fl suo prvluxisse P

norunt

dominatorem

P sam

^Jer^
sedes
' s

^
:

^ ^ ^^. ^^
;

al

potior

fi

_,_,

/rnnr et crwif, c<

Mnnum MBHm

inter et

Radantiam flwlOS

com tsurcnarao comerataue eorum cura b. Rnr -hardo AflOrOflni.rifl hnhebant


mitsn tpxte mtssa.tisie
7

- uua71 '/untinum archiepiscopum,


>

o Basimm Spirensem

et

Wt Ubaldo m vviuwui u
:

tta

<S.

p niIIYflf tf m Uoniacu wm. ,


i

Mehingodum Wirceburgensem

episcopos a S.

Boa

M MT. 469

Bur,hardovero

in loco. qui

pinm aeie D cium


deputavit.

vocatur Wirtzaburg, d.gn.tatis offiavn et eccles as in confinns FrancodeWavit e* c


,

(f^)

^
ainau
.

ordinatos

fuisse

Qui omnes.

tHflttif,

Bonifacio

ontifice et
J

Martyre fuerant or .
TI 7,r,6ur-

Jam
-

M^flndtt, J J
in

nim ntnue Saxonum at 4 rum atque saxonum atque Sclavorum suo

offlcio

wwm """
f

^mrf,

secularem potestatem produn

/ura

Curo/oHiHiiiio e<

P,>pio rrje ecc/

^r-

ceburgensi

concessa, pagi seu conntatus

plures
et

Arnulfi Diplomate anni


Wirceburgensisubjecti.

889
Ita

mfmn,
sed

ecclesi*

Eckhartltb.
consulere
S. Kilmni Kiliani

quem 23 apag. 391 usque ad 400,

harum rcrum cuptduspotest. sedem Post alterum hunc S. Burchardi ad 37

^J^ ^
4

._..,. ^^ ^^ ^ ^.^ ^ ^ ^ J^ ^ ^^ ^^. ^^ ^tum


(

/(

occupabat, cum, deposttis Mogunti'

tofii/w, Bonifacius l

Frisiam altquanto post

foris

Slurmii abbaUs Ful .

Mabtllonium seculo 3 Benedictino


^
?

autem

id,

eodcm

teste

tbtdem pag. 275,

Incarnalio nis Christi septingentesimo

o Ua dragesimo

JJ5JJ*nuo traus
ferl,

Relrquias

s ,,fl

7? o,HHr^i7uHrr fl n 5

c/^riorem 55. eUMrab norum


fl

ZM

/n/io,.,n^,,.HiHca-r,n.
cr

,axo

Sflc^mtnfempan. constructum msMutam


:

emm ex diwa-cm WTBrfmtfifw putamus cum xdtculam Ugneam supratn ctis num. 24 auuo 746
6

^ ^^ ^. ^^^ ^^ ^ ^^ ^J^ ^ ^^ ^^^. ^^ .^^^ 3/^.u. ^^ ^.^^^


quarto

mense primo

(seu

duodecirao die ejusdera


.

flnn

53

fla

tlndem doncc dictasReltquias transtulisse videatur, servandas, anm /flpirfrum condttum foret,

^mp/um

^^ ^ ^^^ ^ ^ ^^
Burcharilum

_
4||

jam

quam in xd plures elapsi vcrosumUtcr prius fucrtnt, num. numeris ommbus absolutunt denuo^ ut
citato

^ ^^ ^^ ^^^
i^
-

^^
.

qusCopus

VlT0Sl .

Burchardi ,,,,.

^ EtUmwdm scrtbtt, Bonifacianam ^ Burchardura ad Carolum


renuncnwiii episcopatui facultat*n,ab

Egilwardus

asserit,

translata fuerint

Bur-

corpora. Non chardi Cpsffl dtctorum Marttjrum vero credimus td facttun esse anno absimile autem

752;
moli

,0

fluoo-

uujentt flifMtei aut plus eo

eedifrcand*

perficiendzque

impenmm

faetk

ftiene.

fetot

Marttjrum

Monastefii Novi crypta sanctorum Epitaphium carmine expressum, in quo


fa
:

39 Translato

^ ^tW ^^ me ^^ ^ ^ ^ ^^ ^^ ^^
^
wbstiu ndum
ratto dtctat.
fa in

8 ttro 38 (mpfpinum reg**, flu0 nmtlm


episcopali oncre,
1 1

Megingaudum
1

ttomburgum
secedit.

spectantes leguntur hi versus ad Itanc translationem

tt daturus tionenvitee reliquum Vlts contemplativx burgum (vidc supra num. \Q) concessit His itaque
:

transactis, iuquit Egilwardus, beatus

Burchardus
illo

Septingentesimo, quinquagesimoque secundo Bonifacio Burchardo consociato

omnem catervam

monachorura, per quos


ecclesiastica
officia,

in

tempore pene cuncta

administra-

Hi sunt

sublati, rite

quoque canonizati.

bantur irreprehensibiliter

clericorum quo-

Fateor auulcm

ncguc hujus EpUaphii, neque ip-

que ac laicorum diversaa conditionis, sexus et tatis turbam paterna corroboravit admonitione.
divinaque
cpnsignavit
benedictione.

rfMMt !il^.MVM
-

tf^rlM4i.-.|d

Posthaac

Tomus

vi Octobrts.

74

adsumptis

DF
AlXTORF.
J.

CONFESSORE. BURCHARDO EPISCOPO

io,

au*

civitus

tinue morabatur.

Ul,
M.

tatt.

d.c, Burchardum, S. Bomfacn Sa " c *-" '"

W*-

cuBu portmrfu P ualium a S. Burchardo. cchodiedum W^ceburacws coluit, colilaue

IV S Burchardus

Homburgum
:

profeCUltUS

mm
dum

famtaxat, princjpi0 forl , ,,,,,

m
<,u.

uw-

moritur mor , ibidem ctus ;hMpm sancte


ejussacer.

m F!l*n m^
est ,

^^ ^ ^

tratMliM,

^^
ttt

Wfywrt,

om ,

errfw .

sioiuit

circo ouuum 751 41 (Miiiie S. Burchardum i <ys VHw, wjlnw" Anmrtatis

M
E

J&MBwfa

B
Sanctus posi
aliqiinm

Ilomburqi
iiiorani iln-

dem nnno
probabilms
754,

concedere, ibiquemonasternnncouJcrc

Seddispo

mum

clum

jam mdimus

S^Sri2
et

occasus

S Vchard, ,-,,lui

*.

ir.uil,

oiW,

non multo post

in prxdicto Castello
obiit,

(Hohenburgo,

nunc Homlntrg) diem suum

Anno, ut

ait

septingenteEgilwardus, Incarnationis Domini quarto Nonas simo nonagesimo primo, nimirum, mensis. Quod ad diem Februarii, seu die 2 ejusdem

consecrationis anno ordinatwnis anno 746, alteram si novem illos censet, factee 750, ut ipse quidem ordinatione numeres, quoad anBurchardi
i

annos a

num
nisi

ejus

emortualem a nobisnon
;

dissentit

Marianus

anno uno

sin

autem a consecratione, morluus


;

quem aliunde Burchardi emortualem spectat, movere nopotuit, Egilwardo litem notum habere
S.

fuerit ex ejus

mente circa annum 759


habet S.

qua

in re
cita-

adversantem

sibi

Liudgerum supra

lim

at

cum anno 753 Burchardum


post
;

episcopatui
sit,

major. lum, cujus ea in re auctoritas, el antiquitas

renunciasse ex dictis

num. 37 verosimillimum
profectus
,

Quod autem ad Egilwardum

attinet,

dum annum
differl,

nec

multo

Hohenburgum
aliunde vero, at

diem

supremum S. Burchardi

in

annum 791
illi

ac

suum clausent
compertum
sit,

mox

ostendetur.

annos quadraginta episcopatus


peccat.

tribuit,

crassius

eum ante S. Bonifacium (cujus obi-

Constat elenim pluribus ante

annum 791
Atqui
teste

illitum aut anno 754 aut sequenti passim eruditi dissengant)ex hac Vita migrasse ab Egilwardo
;

annis excessisse Lullum archiepiscopum Mogunti-

num, anno nimirum 786 aut

sequenti.

tire

ac

anno probabilius 754

ejus obilum innectere

Wandelberto tom. II Julii pag. 338 ad consecran-

dicogimur. Ita censemus, tum quod anno 753, ex


ctis

supra, episcopatin renunciarit S.

Burchardus

dam Prumiensem basilicam a Carolo Magno missi sunt Lullus Mogunti archiepiscopus... Basihus
Neraeti
et
sita

tum quod, ex Egilwardo, non diu post obierit, ac


deniqne quod, S. Liudgero in Vila Magistri sui S.
Gregorii Trajectensis, anno

Mehingodus urbis,

quae

ultra

Rhenura

sermone barbaro Wirziburg appelRefert

776
e

defuncti, teste, S.

latur, episcopi.

eam Basilicx Prumiensis

Burchardus ante Bonifacium


talem transierit vitam
gusli pag.
;

morlali ad immor-

consecrationem Mabillonius tom. II

Annatium pag.

ita se

habent tom.
:

Auillis

216

iium,

21 ad annum 768; monastcrii autem

258

S. Liudgeri verba

Duo ex

primordia ad ainium 763, ejusque fundationis Diplomati, quod apud citalum


legcrc est, subscripsit

electis Dei

Wigbertus

(Fritistariensis

abbas) et

MabiUonium pag. 705


Burchardus paulo
:

Burchardus ante magistrura (S. Bonifacium) migrarunt a seculo. Schannatus


in

idem Mcgingaudus. Secundum


post

Archivo Fuldensi

Egilwardum autem
ergo

obiit S.

vindicato pag. 46, ut S. Liudgeri declinet auctori-

translatum in Megingaudum episcopatum


is

contigit

tatem, ait,
notos,

nequeomnesS. Bonifacii

discipulos esse

pluribus ante

791

annis.

Prxterea Mcgin-

neque cerlum, cum duo hujusmodi nominis

gaudus jam episcopus ad Lullum archiepiscopum


epistolas scripsit inter

S. Bonifacii discipuli esse poluerint, hic agi de S.

Bonifacianas 80, 87

et

94.

Burchardo Wirceburgensi
agil illk

episcopo.

Verum non

Megingaudum jam
egisse

inde ab

anno 758 episcopum


ex
Sanctimoniali

S. Lhtdgerus de S. Bonifacii adjutoribus

Wirceburgi

item

patet

et discipulis

quibuscumque

sed, uli prtemittit, cla-

Heidenheimensi, auctore Vitee S.


Bequalis, in

Wunebaldi

sibi

rissimis

prsedicatoribus

et

columnis
et

ecclesiae

qua apud Mabillonium Seculo Benedi-

Dei

quorum unusquisque civitatem

regionem

clino

part.

pag.

184 de ULo

ait

Et tunc tribus

annorum

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

571
Trithcmius in Chronico HirsauAUCTORB
J.

airaorum

intervallis,

antequam de mundo migra-

aliud anno
,,,,

979

anno 701) prout poterat.venit vit (migravit autem

s ecun dis

curis emendato,
statuo,

anno 982. Ego


ultra

B.

Wirzburg, et ibi alloquead urbem, quae dieitur Megingaudum et ibi manebat batur episcopum num. 46, dies. Immo Egilwavdus ipse infra
tres

quidem
,

id

primum

Popponem II
fuisse.

men-

Juliumanni 983 in

vivis non

Lwentiam

eorum,

qnx prius

dixerat,

quasi

immemor,

ait

Burchardi Reliquias Hugo quippe transferendi S. Romano Benedicto, hujus impetravii a Pontifice
nominis
temporis. vii, ut evincit ratio
Obiit

autem

Bernwelfum epUcppum
LulJo
et

Wirceburgensem tertium, a

tyillibaldo,

quarum

HU wb annum,

ut

Bcnedictus anno
V el

984

die

Julii

Poppo

die

xxn

781 obiit, et diximus, 786, hic vero sub atmum Megingaudo ordmalum, postquam Mogingattfusecclesis

quo de mense non solum xxiii ejusdem mensis,

inter Chronica

mox

citata, sed

etiam inter quatuor

quo

quindecim Wirceburgensi preefuisset annis Burehardus mori simul potuit sub pacto igiiur
:

Wnreburgensium, a Groppio Catahgos episcoporum Wirceburgensium tom. I Scriptorum Rerumque


pag.

initium episcopatus
protraxisse usque ad
sed // Irceburffi sepeli

Megingaudi,

et

simul

vitam

817

et

sequentibus editos, omnino


vel

convemt.

annum 791?
credit

Dies porro
,n

xxn

Popponi XXIII mensis Julii,

42 Probatumase
et

Schannatus

Archivo

emortualis non potuit esse anni

984

hoc enim pacto

Bonifacwm Fuhiens, vindicato pag, 46 '. 6 88.

Popponi Benedictus prxmortuus

fuisset,

neque a

lue

Mmnaci Burchardum anno 755 mense Jmio

in

ad calcem Campania subscripsisse Diplomati, quod dato a Pipino mense citati operis tabula 3 sui, postquam a SteJunio anno primo regiminis vcrum, si genuinum phano Papa coronatns fuerat Pipini regis illic meprimus id Diploma est, annus coronaUonU a S. Bommoratus, cst annus primm conin Fr,s,a. dum in facio factx, qui anno 755 disMUcpagmUmvAte St,martyrium.t6Ste-m

ejus supradictam Benedicto jam defuncto successor dictis impetrarepotuisset,quod Egilwardi

licentiam

MM

adversatur.

Ex

quo /U,

Popponem non

ultra

anm

ui paulo 893 mensem Julium vitam protraxisse, verosimillimum habeo, Hu,,,,. iicebam. Dein t uti

gonem,

si

non ab anno 982, ut

Tnthcmius

ait,

saltem ab anno

783

Wirceburgensem cathedram
Sancti

canonids Benedictina coadiisse; mox, subsffluta


lonia,

monasterio reformando dotandoque


incubuisse, ac interim

mrUn

ejus Vita

WiMbaldo.

subiit

Nonis seu

die V ejus-

Andrez
,,,,,

Romani
more

PonHficis

Decessoris sui cordem mensis Jnnii. Megingaudus Hohenburgo revectum nujenti popus Wirceburgum

eo translatis S.

Burchardi
illius

ossibus,

Mnc

in

Sanctorum Album pro zvi

retulisse circa

mtHconcursu

juxta ac veneratwne tumuUtvit

marin-

annum 984.
45 Ceterum
super,
ut
his

non coutentus

Hugo

decrevit in-

tyrum

Kiliani

Sociorumque ejus Reliquias,


lib.

translationis

hujus memoria quotannis

*ff*fi
translatw:

quit Egilwardus ad calcem


habitus qui-

n.

43 Ea mox ab
ctimonia, et apud
tio fuit,

ejus obitn de S.

Burchardi sanexistima-

dem semper
pro Sancto,
at

Deum

meritis

hominum

Dionysii festum celebraretur : feria 'quinta post S. ecclesix BreviaInnc in antiguis Wirceburgensis
riis

maxime

utjam tum ab

iis,

qui virum noverant, pro

leguntur hiversus

testante id S. LiudSancto habitus cultusque fuerit, Trajectensis verbis num. gero in Vita S. Gregorii quoque appellat Sanctimoniahs

Lux Burchardina
Post Dionysii,
sic

celebratur die Jovina

non poteris bene

falli.

37

datis

Sanctum

Eeidenheimensis in
de quo

Vita S.

WUlebaldi, Sancto,
privata dumtaxat ea
;

scribit, zqualis.

Verum

Hinc

in Breviario

Herbipolensi anni

1575

officio
:

qualiscumquc vcneratw futt forte existimatio ac ccclesiasticas,inde in Tabulas

hujusmodi^ rubrica proprio S. Burchardi prsfigitur

lapsutamen temporis
saltem a scculo

ix relatus

fuit, ut

qui in

Add^a-

occurritquinta fena Festum S. Burchardi semper (colitur ix quinta) proxima post Dionysii
(seu die

mnt0

ex ad Bed* Marnjrologium,

CodlCC biblw-

Octobris)

celebrandum per totam

ecclesise

Herbi-

thecz cathedraUs

Wncebunjensh secuh nom ab


pag.

Monumcnta lustorwa Eckharto tom. 1 mter stgneturMS nOctobns signetur lus v*rrlato, 829 relato, ad diem xiv Burchardi WirceburId Octobris, S.
bls
:

gensis episcopi
auee

nisi

hc

iis

adnumerand n t
fuisse

celebratur. Hugo polensis dioecesim, etsolenniter num. 52, cum consiprxterea, inquit Egilwardus banno sui decrevit, atque lio et consensu cleri confirmavit, ut deinceps auct oritatis festum dw ix Octo-

huw

codioi a

secul,

xi

manu adj.ta

g^JJJ ^, ^ ^.
bn
c

leMa

;)

celebret

solem nitas

ejusdem

trib us diebus

illlHdrir

mltuC(eJ> U,

/9.

''";
oiwi

Anaieec, a Kiliani templo ad S.

^rS^
ou^
ll

quo^rase, uvw

^J ^J^
^Missale
1509
in

synodus etiam
sicque

co dit>
ci

nhabUotimq,

rmmtmm ta*

<">'

hmovifice

1**

""'""'-

habeatur. 'b episcopo cum omni clero duosingulis parochianis cera finito concilio a ejusdem reliquias offerum nummorum pretii ad

nemis piMflpi, haud mutlam reE.jUavnlus emrvat. a re


,,,,

W> lucuMioms fl

habeo anni Uerbipolense pr* manibus

g -;

ncer

hxc Missa przquo ad przdictam diem


Introitus
:

motus.
juam
subatinuni
ir ll,

aud
.

deb.at, ea trandaho refem 44 Ad quem auuum promi Bvgtm Po n,on,s II. faciie dulu ,St
:
..

scribitur.

Statuit. Coltecta

Deus qui
:

QOlU

lil

II
i

li

'

nsi

lhri sx ,, n

h,

opum

edit

Chro,ncumaBalum Wirceburgen se ao Eckharto cd USgat uo 984


:

Doctorum. Epistola populo, etc, ex Communi Ecce sacerdos maEcce Sacerdos. Graduale :
gnus. Yersus
:

Burcharde triuraphalis

praBsul

572
MJCTOR!
J.

m
alme
et vitalis,
et a valle

S.

BURCHARDO EPISCOPO CONFESSQRB.


Hic Deo charus, pietate
clarus.
:

sul

B.

i.

nece duc a tua prece nos a ad amehujus mundi furibund,


paradisi
celici.

sacrata Bde repletus. Psallatlete orbis cetus

Ani cenam

AfWt

oris, Angli nobis veniens ab Coelicam vitam docuit colendam

Spe

Vocibus,

actis.

ercedis

sumpsit pastorahs tante sedis culmen

Post datum

vitae

spatium peractas,

oneris. In

qua

rite sancte vite

exemplar dux

junctus. Carne defunctus, Superisque

sacrati Numinis.

miranda virtus Chnst.,


sisti

qm
s,c

Pro

catervis, suis servis simul et

Burchardum jubet

praolatoe statione

prophetico sermone.
Bonifacius sic fatur: nobis Deus talem.
polensi urbe.

Hunc vir Dei contemplatur Virum contubernaleu raisit


,

Sedulus orat. Doxa, majestas, honor

et potestas,

decus, ordo certus, Laus, salus, virtus,

quo

ovile subtile ,n Herb,-

Trino

sit

simul unitati Deo,

nunc

sic regi et subig,

debet cathoh-

Saecula cuncta.

Amen.
.

r,te hic Prelatus v,am cep.t ce turbe. Nobis datus vic.orum Et cunctorum veram nobis instaurare. onus grave sublevare. mo
:

^^

^ Magnificat i

per virtutum scutum

Cbihanus plantavit

id

quod Burchardus ngav

Deus increraentum ded.t.


propulso errore
:

En

s,c

a vmea Lnns

^, ^^ ^.^ q^ ^ ^ ^ ^^

Vn ^ ^ ^.^^
V cris

proge-

DomimlS]

chaldffl0rum et de

prisci

labrusca raeror.s ceu.t.

ext.rpat, sunt erPer hos Christique cultores gign.t flores vmea Doraun.

^-^
P^

^^

^.

rores

et virtutura

cultura divina adject I quorura sacra

co

hymniza

m eriti

hora.num San e demedicina datur pura salutis cytharam carms laxare huic Patrono cantare ac innisa decet imraensi. Clange pange
:

F
q

^ ^ ^^ ^. ^^ ^^ ^^^ ^ .^^ J^ ^.^ & ^^ Deum> ^^. ^^ ^.^ ^,^


peregrinus esset et
$

Burchar .

^^

ubi nobis datus a

De0

prQ nac gancta plebe

Rodie

^.^ ^^
^
,

celebrantes

cohors cler, ,n gaude, plaude, siraphomsa.

H^poj^^o.m.i^^d^'*; -**
pater hic
ntu

ube

^.^ ^^
Collrcta

^
eum
,

audibus celebrenlus

bemgnus de raund, hujus turb.no ere


t
:

angeiicus a mortalibus ad

ffiterna

Pio vultu e"ros pav


.

et s,c

mundum

su-

appwuueua., ascenuem, applaodebat.

ad

Laudn

peravu r vit

uuui vit re b m, r

hodie est adeptus. Ubi


Crt OT,K;

Deus qui populo. e,c, ut ,n

Uumi*
qp

n
o
.nterce
-

.apitmdlifluum.^ewnatdulcifluum^raplu.
ancumaue euphonos. Supens nos consortibus
, Uc

^m-D Vfswm Deus


;

qui preesentem P

diem honorabilem

nouis in " Durenarua

v.

Burlrde,
infessi

Da. cohortibus prece jungat hic Patronus. utnon tardecurramus in stadio, sed
nosque
:

kstivitate prm,tit..t., da nob,.

sione pr.sentis vitae


...
,

fluctibus non tener, Per

celesti appliceraur bravio.

EvanHostias

1. ,1

...

>.

gelium

Homo quidam
:

peregre proficiscens. Of:

48 Hujuscemodi
cultus
;

fuit

antiquus S

Burchardi

et

reccntior,

fertorium
tibi

Posuisti,

Domine. Secreta

mutationes dcinde varias tam Missa

quam

Domini beati Burchardi confessoris tui meDomine, quinque talenritis dicatas. Communio
:

Ofjicium subiere.

Adolphus ab Elnrnbrnjk. Wir-

ceburgensis ab anno

1623 usque ad 1631

episcopus,

ta.

Post-Communio

Deus fidelium remunerator

Officium de

Communi Confessorum
Orationem

recitnri, reli-

animarum
tui

pra^sta, utbeati Burchardi confessoris

nerique dumiaxat voluit Antiphonam ad Magnificat


in utrisque Vesperis et
:

atque Pontificis, cujus venerandam celebramus festivitatem, precibus indulgentiara conse-

Deus

qui po(sedit
II

pulo,

etc.

Joannes Philippus a Schonborn

quamur. Per Dominum,


antiquus,

etc.

Herbipoli ab anno Breviario anni


Lecliones
I

1642 usque ad 1673) primam


jussit

47 Officium chori

in Herbipolensi
:

Nocturni Lectioncm sumi


ex Sermone S.
di,
ii

ex Actis, reliquas

1575
II

supra laudato sic se habebat

et

Maximi; Orationem quoque ExauAt Plulippus Franciscus


tres
;

noclurni ex Leijenda Sancti;

uli et

Antiphonx
I

etc.

prxscripsit.

et

Responsoria ad Psalmos. Antiphona in


.

Vespe-

Noclumi
de

Lecliones ex Actis haustas legi voluit

ris

Adest dies festivus,


:

omnibus votis cunctis

reliqua

Communi.

Translulionis festum haud


celebratur
;

expectandus

adest solemnitas totis desideriis

pari ubique solemnitale

solrmnissime
i

amplectenda. in

qua Sanctus Burchardus con-

vero in S. Burchardi, ubi rita duplici

classis,

junctus est supernis civibus,

cum quibus pro

concione ad populum, supplicatione publica, proposilis Indulijentiis, ac

devoto collegio seraper supplicat Domino.


nus

Hym-

ingrnti cirinm concursu ccle-

bratur, parochiani sacro


vili abstinent.

intersunt ac ab opere ser-

Singulari ilem in cathedrali templo


etsi

Gaudium raagnura referunt per annum,


Festa Burchardi veneranda Sancti,
In quibus

honore colitur,

non adeo solenni

in

ecclesia

Novi

monaslerii, et in Monasterio S. Slephani, in


colilur.

regnum meruit supernum


foelix.

quo ritu Duplicis Majoris


peculiari

Homburgi quoque

Scandere
Ipsius laudes

cultu afficitur in

crypta, in qua felicem

resonemus omnes,

animam

Crealori reddidisse credilur, nnnc conversa

Mentedevota, animaque tota


Gratias dantes,

in sacellum, quod, anno

1721

die

xiv

Octobris a

Domino

canentes,

Petro Triejjensteiniensi pneposilo Joannis Philippi


Frantx, Wirceburgensis cpiscopi auctoritate conse-

Munere

tali.

cralum

573
AUGTORE anonymo.

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

causa peregrinantibus cratum, a fidelibus eo pietatis Wirceburfrcquenter solet, ex quo mnlier


visitari

aensis parochiz S.

Burchardi a

lethali

morbo anno

1721
locusacra '"' diCala*

ejus intercessione convaluii.

49 Ecdesias
bet; ac in ipsa

suo nomini dicatas non paucasha-

VI TA
g

quidem Wirceburgensi

civitate ec-

suo clesiam S. Andrex, condilori


riter

Burchardo paut dictum supra.


et

BURCHARDl

LriblUl

T
1

sacram

voluit

Hugoepiscopus,
loci

Hanc dnn Willemodus,


1042 denuo
consecravil
;

abbas instauravit,

Bruno Wirceburgensis anno S. Burchardi nomini

ATTrT0RF ANO NYMO AUCTORE AINOINYMO

demum

vero,

cum jam

ca-

altare princeps etiam episcopalis ecclesiam ejusque anno 1743 esse voluit FriS. Burchardo sacrum Wirceburqrnsis episcopus. Extra

diemis OrdiniS PmdlCatOTUm.

AiML& Carolus

auampiuressibi Ocata, Haoet eccUoocant, filiaU,.

rprrenarum motus curarum . dmnum

**
,,,

TvarUm parockiL, parti*, ut


B

J^fcJH^<Ul--*Al-"I.

I torio trahatur ad respectum Sa, divime, qua i.er *terna sc.ent, a


justificavent.

^on J*

,-,

22.
j oe fl

Mellerstatt

Messelhausen,
Erlebaen,

Trapetatt;

fUiale,

in

mens humana

***.

- -

*-

P-sa

inud.ihus so.vUur

^ne^une^
merita recolimus
,

et

solHc.tud.mbus

-J-r

n 15

iconihw .rtaWhu ,.. Jlahtu al.on

erectv, ae q uUn

Gropp

U^

t eiaj lionorc ;

nis pram.o F

non fraudatur Oportet ergo. utau d.


Pontificis laudes styli

Burchardi

Bur chardi

enus
coneali P o-

seriem ver.a- -abunaat


ora .

ZSSZInnVnZZtrtetuU, rido
* ,. 62.
,'noocort

solUnm S. Bur-

metuen tionum emo.umentis fulciamu, Neque v.rorum fideli.er dum. ut in laudibus beatorum
excedere ver.tatis _p de omnibus nar ratio devotionis Quidqu.d .taque pr0 ,atis

chardum

in

wSZgenei
Promnus tom

ecclesix LUaniis Majoribus, au* olim insuper iaem f usu fiJre. Docet me

modum

possit

IV

Scrivlorum Wirceburgensium

!? 70
c h a'rdi

reconai q ui<iem in

SS. Anare*

e,

Bur-

profar, non dub,rec te fatemur, et de unoquoque Sanctorum fraternitas jung,-

noUU canonilim monaLrio. nunc auiem


at nesciri, collegio, sacra ejus ossa;

tamu s. Quando sic Chnsti.s habeatur, tur. ut omnia in omnibus

ea-

T WSK r^Lw^.rm
,

ano

loco.

D,em S

Burchardo emortualem

fuisse

que eoncordia memhrorum mentorum una letur ; quo diversorum retnbufo datur nob.s exultatio omnium. Quapropter
sit

connexio cap.t. copu-

moria.

2T3 Su.
Ait

conirliicente, E.jUuaraus traair

lice ntia faminis,

servato ductu

Othohc.

narra-

quidam hine e Marturoloqis 9

Sanctum Pontifi-

tioms.

^aHiLTZJrii, L
,

alU ai x,v OctotrU FaA/nrryrolo-

genere 2 Venerahihs Burchardus, Anglorum

gj^*
.

;i!:l L
<o r7i C r S ol,'
ar

TWtaeriM
od

gionis.

,0.

quan tum

vovens Hic ab anms puenhbus Deo se ( r ,,, a , pueri.is, festmabat ad ., permittebat

d durm xxi

Wwemor

Translatio S.

rehcta Dntstudinm bonae operationis Tandem


pervenit. Ib.que Galli. partem transacto salo audita fama subhabi.u peregrini delituit. q uo

77

T
c.n

c
.

,. rilim

rf erro;
.

cm

d,'o

V 9 te mp ,aTin f,l T,',;, ,i Prclo^

S cro

nr,c oHerit,

tam

BSSSSSS-K; L* ^ . 3
1
-

g
vrsen di

Z
:

aL|.'co

d dfem cro x.v ab auCore FloD',oc,

MW

Martyfo-

pr.erat urh. v etenim Mogontiorum tunc jucundus, monbus prolus mone clarus, aspectu

U. ^^
Bonifacii
:

incender etur ardore

T j*-;
cum
venisset.

l:;

2fi',
it.mnm

G rcco,

Moloo,

o/,',',

Ad q uem

venerahi.is Burchardus
est.

in Marturoloqio

Romano,

cujus hzc

a ab eo gaudenter susceptus

5i

SoU

Sancti Durchardi primi

cem 3 Ferunt autem Sanctum Ponti


aspectu pr.fati Viri,
tu adhajrentibus

pnmo
va

1UIU

itatis episcopi. r

V^eUc^^a^

protulisse sibi ministris.tale

^
, ,,

..,

Ror,iam pro-

ticinium

minus virum ovile Dominicum


liano
b

nobis DoGaudete, fratres, ecce misit committi deheat contubernialem, cui


in

feclus,

Wirzburgensi urbe a B. Kyauditis,

collectum. Quibus

venerabil.s

magnitudinera expaBurchardus, primo oneris divinaevis* dispensationis,


Vit

postremo

memor

tale fertur dedisse

responsum

Etsi tanto videor

dispensatione .mindignus officio, divina tamen obluctor. Qui enim miponendo mihi oneri non
sericorditer

,
AiT/rone

PR.MA VITA

S.

BURCHARD! CONFESSORIS.
Bo
po
P

sericorditer onus

impomt,

, credo

MOtmio.

.evabi,

E*

eo tempore sanctissimus

^JTT pjs

ia clementer

Burchardo episcodispositum. Sicque consecrato P privilegiis, uterque accept is a Romana sede

qn.bu. eto indagine perqmrebat, n ifacius solerti noverat s bi graquod divna C ere modis valeret, Tandem divino mstigatus adm n,tia revelatum.
iilustns eu.o. concessu Pippini d.spensabat, Franciae regimen

*J*J>JJ Romam pe
ut.

J J ^
d

P
'

^
<
J

^^
labo , is

pros equitur votis

to .

crescat

f,. uctus vestri

agro inimicus, vobis torpentibus. in

Prmera auUm pra dicto Burchardo comite. c Zachanaa summus Pont tum Romanae ecclesi summi PontiDominico ovili aptamus,
fex, d

gmu
c

*.
'

q
q

-d

^
itc

messis dcbeat

n*

pr

rtert .0

ccelestis

ficatus infu.*

sinu non incongruus. Hic amp.o

charitatis viros

aventa ex Germani* partibns

*< jj^, toHu

tes

Romam.

colligere sohtus erat

expetitionem ioc
ctor ;ue gentiura

uoi ;;tr,:i s;
,

humanis corporibushabebantur.

s 55r Stwsu ?- r- ^:
r
h.wtiintiiim. inibi habitantium, et

volens novel-

d.*K,

emean^

^ ^^
ad sedes pro .
._,

^^

aute de .

ww

ex

vicinis

locis

occurrens

archipnesulis innoCui tamen cura Magontini praeraeditari ccepit, si quid cum adventus,
tuisset
'

claraabat multitudo hominura copiosa. supplicibus servi Dei vocibus, dicens Venite, patres venite,
:

minu.\ ro

te

tanto viro

dignum Deo

cooperari valeret. Ausanctitatis ejus

excelsi

venite, liberatores

animarum nostrarum

apud ilabiLlonium vcro.

diverat enim jara

dudum

famam

augmentate

divini verbi semina,

a beato Kyliano

longelatequevulgatara. Veruntamen

cura ad hoc

nobis olira raonstrata, vestrorura exculta

quo voraere serraonura

sibi perventura esset, ut rautuis colloquiis post

tellus

nostrarum mentiura,

datos amplexus fruerentur,


tifex percontari,

CQftpit

Romanus Pon-

des religionis

munimine

quo rudis adhuc Gerraanorura fifulciretur, utrumne gen-

dignos ferre queat fructus proventuum. Quibus gaudio lachrymas auditis uterque Praesulura pra3
fudisse
sul

tibus novae eruditionis splendeat inextinguibilis

memoratur. Tandem egregius ArchipraeBonifacius inquit Felix eris Wirzpurch, et


:

lucerna divinae respectus. Huic B. antistes Bonifacius, cum de omnibus, quibus interrogatus
fuerat, verara reddiderat sententiara, in extre-

inter Germaniae non ignobilis urbes, et quamvis his temporibus quarumdara civitatum postrema habearis, tamen exornata corporibus martyrura
inferior
fulciris

mis fassus

est,

hoc

sibi

maxime

fore veniendi

non haberis. In numero Trinitatis tribus


martyribus
g,

negotium, ut Wirzpurgense oppidum dioecesi suae

ad suppletionem tetradis,

vicinum episcopali munio sacraretur. Tunc Ro-

probitas Burchardi accessit Pontificis.

manus Pontifex primo percunctari


huic
officio

ccepit, quae

5
nis

Dum

haec ita gererentur, ad locura oratioest, fusisque

inviqilai. s. Kiliaiii

legaretur persona, dicens, non rudi-

perventum

precibus, et rite ora-

Rcliquias

bus congruere officium secundum Apostoli prae-

nibus, quae ad praesens

negotium pertinebant,
ad propria repeda-

eleval,

ceptum. Dehinc

si

episcopio praedia sufficerent,


necessitas Clericorumque sus;

peractis, sanctus Bonifacius


vit.

quibus pauperum

At tunc venerabilis

antistes

Burchardus se-

tentari possit inopia


farailiae
a
vi

asserens Episcopum Dei

dulameditationeccepitperquirere, qualiter, cora-

dispensatorem.

missas

sibi

oves bene regendo in extremo exa

Zacharia episcopum

4 Beatus igitur Bonifacius munificentia charitatis praeditus,

mine superni Judicis

euge

Dominicum

possit

consecraiur

praediorum episcopii sui partem


epi-

promereri. Erat enim


vigiliis

mitis eloquio, vultu clarus,

Romano PontificicomplacitamWirzpurgensi
sicut consors existeret divini laboris, ita
fieret particeps
illud Apostoli
sic
:

atqueorationibus, eleemosynisque, quan-

scopio delegavit, ut futurus ibidem episcopus,


etiara

tum
in

facultas suppetebat, deditus, aetate vergens


ita

senium,

ut in omnibus pontificali officiovi-

temporalis sustentationis, juxta

deretur idoneus. Sicque factura est, ut paene ab

Alter alterius onera portate, et


Christi
e.

omnibus amaretur
gativa

non

enira poterat

non

araari,

adimplebitis legem

His

rite

pera-

quera replebat gratia coelestis beneficii. Praero-

ctis

Romano

Pontifice iterum persona disqui-

autem

fulciebat,

ut

digne ab

omnibus

ritur, quae officioidoneadestinetur.

venerabilis

praesul

Bonifacius

Verumtamen Burchardum in

amaretur. Dehinc meditari

ccepit, ut

corpora B.
de loco,
in

Martyrum Kyliani
rentur.

et sociorura ejus

mediura deducens, ccepit illum dignis laudibus


prosequi, dicens, hunc juvenili jetate ab Occiduis MUU.O

quo ab infidelibus temere posita fuerant,

leva-

Pro certo naraque noverat non diligenter


quos clam
audiverat interfe-

partibus f advenisse, securaque usque ad perfe-

fuisse reconditos,
ctos. Collecto

ctam

aetatera degentera, se nihil in eo reperisse,

denique Clero et populo, indixit

<raod pontificali officio videatur contraire, ac per

jejunium, ut digni possent reperiri, a quibus sancti

hoc se illum pontificali infula credere dignum.

Martyres perraitterent sua corpora moveri.

Ad

haec

summus
frater,

Praesul

hilari vultu

inquit

Constituta autem die elevationis

Martyrum

h,

Agamus,

Deo

gratias, quia

solis

ortu

maxima rusticorum multitudo


purch
lecti
:

confluxit

Wirzil-

usque ad occasum laudatur nomen Domini.


occasu venisse dicis, per

Ab

alii

religionis studio; alii convei.erant


;

quem ortum

veri solis

miraculorum indicio

alii

recuperand&e sa-

rudibus in fide populis divina pietas ministrabit.

nitatis desiderio.

Perficiamus quod divina credimus ordinatione

Tunc venerabilis Pontifex Burchardus ad locum sepulturae accessit, acceptoque


sarculo,

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

575
AUCTOKE
xm: nymo,

subvenientibus sibi sarculo, primus fodere ccepit. delegerat. Sed postquos ad hoc opus
rainistris,

quam

tellus egesta

est,

non

alta scrobe inventa

ANNOTATA.

sunt corpora Martyrum, ita nium circumastantium nares

fragrantia, ut om-

suavitate

odoris
2i
%

corporibus, tanti replerentur. Elevatis denique


raultituingens factus est populorum concursus, Elaborabat nempe podinisque stipata congestio.

Sub annum 725.


fidei

b Is
ral

Chrislianx semina
et

primum
;

illic

jece-

nna cum SS. Colomano


in

Totnano

de quibus
Julii,

pularis

ille

conventus.

si

quis

posset feretrura

actum

Opere nostro

est

ad diem

vm

quo

tangere,

manibus,

alii elevatis aut transitu succumbere, eratque vox omgratias Deo referre
;

coluntur. c

Locum

id iter

non habuit

unde fabulosa sunt,


colloquiis et
:

nium una: Gloria


acsanctnfine
quicscit.

in excelsis Deo, in terra

pax

hominibus bonae voluntatis. insignia operatus 6 Tanta vero miraculorum


est

quz Zachariz, hujus per Zachariam

Bonifacii, et

Burchardi

consecratione subjunguntur

consecratus a Bonifacio fuit

anno 741. Vide Com-

Dominus per Sanctos

suos, ut

si

qui forte ad-

mentarii prxvii num. 14.

visis tot signis, soerant, qui in fide titubarent, firmarentur. Miraculis robore credulitatis

d Prxfuit
e
f

ecclcsiz
I

ab anno
v. 2.

741 usque ad 752.


at

Ad

Galatas cap.

lido

igitur comitantibus,

hymnis perventum est ad locondenda erant, cum, ubi Sanctorum corpora


usque in prsesentem qua3 diligenter recondita frequentantur. Vediem hymnis et orationibus in loco, ubi nerabilistamen sacerdos Burchardus corpora humo tenebantur,

Nimirum

Angliz, S. Burchardi patrix

non

xtate usque adeo juveni, quin

jam

esset presbytcr.

nomina habes g Horum martyrum

hic littera b.

Martyrum

et Sociorum h Solius elevationis SS. Kyliani sed non semel MoAnomjmus meminit ;

sanctorum Martyrum
vigiliis,

rum corpora

transtulit S.

Burchardus qua de

re

orationibus, ac

nibus indeficienti

Missarum frequentatione studio vacabat, metuens

Egilwardum
i

in Vila S.

Przsulis

altera consule.

Probabilius anno 754.

Vide Commentarium

divino igne probafraus antiqui furis a thesauris aut dum desidiam se removere valeret;
tis,

prxvium, num. 39.

per

ipsi

inertera custominus diligenter custodiunt,


et se

dem,

conteranerent. non integre diligentera de prsemio aBtern Certus itaque sanctus Vir semet und.que remunerationis, solerti cautela pulsanti Domino januam.

VITA

S.

BURCHARDI

muniebat, quatenus
qui

confestira apefamili* suae praefecerat, nulla per ipsum lampadibus riret, accensisque convivio cum prudentiforet, quin aeterno mora

eum

AUCTORE EGILWARDO.

bus virginibusreciperetur.

Hac denique expe-

legc

divino opere, nec calhdictatione sollicitus, in poterat devinci nec senetate antiqui serpentis ' anitardari; in effecto vinlera ctutis gravitate
;
i

Ex

Stephani antiquo Ms. Monasterii S.


Herbipoli.

corpore

advenerat jam tempus, mura -erebat. Tandem corporis solvenda erat, quo sancta anima mole Vir per corporis gntucoraperiensque sanctus
sibi carnis dissolutionera, dinera vicinara instare prajsenti adessepoterant, vocatis fidelibus, qui in extremo quoque praesentis divini verbi pabula, in monens illos terraino rainistrare curavit,

PR^FATIO.

vitaB

viam veritatis insistere, inviolabiliter observasumraavirtutum consistit, muneris benedictione proPosthaBC extremi
re
lata

charitatemque, in

qua

D
U

nitus,

Christi viatico muCorporis ac Sancguinis corporis migravit ad terreni

Congregatioigne venerando venerandae D j*ta nomen suura Profitetur nis abbati, P. auctor impoahas .sito uneri se seculi transeuntis peregrino a imparem, domestico Dei, eisdema *!tem civi Sanctorura et raurura commilitonibus, videlicet intra que suis nec excubantibus peccator, E, b
, ,

lib.

i.

Burchardi

amissa raole
i

noraine dignus

si

quid in divina fraternaque

ccelum,

stola faehcitatis, ubi accepta singulari

diem, quo duexpectat ultimum resurrectionis deesse tetetur, ornamento nil sibi
plici vestitus

persona^ servitus judicio caritate tantillaa valeat nimirura pra^cedentes nos raatris virtutum, qua
forsitan satis hcereditarunt patres,
raihi, inquara, grave mihimet onus imponitis,

non sine causa non

regnat in sscula saeculoper eum, qui vivit et

rum. Amen.

tam
vel

alieno.

quam

proprio vestri juris asello,

quem

potentes, frequentissime pascentes, et

ranss.me

numquam

onerastis; postquam

enim vestrum

dignatione merabrum effici vestra tanturaraodo in me fuit, satagemerui, d ex tunc, quantum


in oranibus secundura bara, ut par erat, vobis congloriari. Unde dicta seu compati vel

Apostoli

contra

576
AlCTOUE

SECUND., VITA

S.

CONFESSORIS. BURCHARDI EPISCOPI


numerura a, miserat, tandera insularum
illd ustriam fidelis
,;

qu* per

contrasti m ul U

mc.ntatistaminolit,ultenusre-

praisumens, sarein calcitrsrs non vires meas excedenti, licet longe

JJST-I "

rnSitatiserroremdiufaemtlongeasalate
P

dor.um
.gno-

sionis.

obedienti non subtraho.


.

qnamqoam non

M*
P

hactenus ,nv,gu,s e et rem plura apud nos


.ngerna, qoa satts suj,e hnc invigers praclara exto lere prConHS que pwvalerent condignis immo totius "" enta Almi Patrcni ncstri Burchard, Fcanci* metropolis proto-hierarch,
,

^. ^^ ^
religionis

sui

dispensatons Gregoru

^ ^^ ^^ .^ ^.^ .^^ ^
augmentai
suis doctorijros

sefructlferam valde terram universEe per

propincooper ante. sibi fecit esse

V,

meri,a
tubin
dlentia.

'

2 Aspirante igitur eo

qu.

hac Spiritu Sancto, consp.rent

m J

n T* w P
re per

^J^
d in

non abundantissime Gestls Anglorum tamen otiose pr*iguoramus Non


.

unan

^^
pa
trara ca

amore toto cordis tereundum imo pro Christi qua liter a solis ortu usecul
f

J^,

mitatem communia

licet

pro mentorura d.versivestra fervent,


e

que ad occ su
,n.ulau occ.duas

Euangelici jubaris parens


^llustraverit, ut ra-

Praasuhs sc.hcet ejusdera tate aut quipollentia.


jara cce.icolaa pietas

favendo

ma

caritas

precibus

juvando. rnca quo

ob

^- ^^
Chr
o p

^
c,

^^
fu .

no ,lficando

dientia utinara

minus

cendo,
]

X^^^^
*

Tuo

taraen

^^^f^ ^P
probatio fraternaa dirao-

P"^*

fa

entissiraanobis luraen nostrura

P ri-

^tivun/destinavit Kylianura

Burgundis Co;

**
universaa
Orientali

d Aiemannis Gaiium
>

nimTrum

illo

huse totus dirigat intentionis

German,*
Franciaa

raagnura

Bon.fac.um B
past

ssrs
et
r e ra

us
fic

ol

utinomnibushiis^olummodohono-

pr.mura
ver.ss.rae

sat.que

ur

SanDeus qui solus utique mirab.lis in immeri^o potissirae in ipsonon . olu


utriusque nostrum congrega-

idoneura,

et.

quod

cred.tur, adhuc

,n-

culta3 nirais ecclesia^ valde

necessanura speculura

glonficatur raeritis. Sit prasterea praasens


inter

Burchardura

f.

Quibus sp.r.tua hbu.m.l.ti duc,

Opusculum

tionis sicuti praasentibus


lectionis. ita etiara

bus eximiis, cu.que su, raag.sten, sequax adhms.ngula rebat in Deo fortis exerctus, quorura
quia non vacat expnraere g vocabula, l.beat eonom.n,rura exeraplis potius intendere * quara
bus.

apud posteros utrobique

societatis, nuraentura vel testaraentura perpetuaa devodura hic unura et euradera Patronura ut comraunis ardere se probat. in terra viventio

His itaque pro starame

telaa

prmtext...

Christo juvante. jara res exigit. utcumque subte-

tium seminator simul et messor perpetualiter


eaudeat.

Amen.

men consequenter innectendum innodareadrenovandara scilicet memoriam primi viri k mandntae


praenominati
Praesulis.

saapiusque

nominandi Burchardi

ANNOTATA

CAPUT
a Notatur
alludit,
in
;

I.

margine Ms. nostri abbalis, ad quod

nomen

nempe Pilgrimus, quod parumdisS.

sonat a voce BeUjica Pelgrim, tribui peregrinanti-

Burchardi junior
S.

cetas,

accessus ad
et

bus solita.

Bonifacium,

iter

Romanum,

in

b Littera

explicatur item in margine pcr vo-

cem Eggihtdius.
c

episcopum Wirceburgensem
nomine, quod
igitur ad
ait,

institutio.

Indicat,
esse
;

se

geril,
sil

haud

di-

gnum

et hic

Ulud

allusio,

cum

dignus,
S.

Ward
lillera

Germanice

Eijilwardum, cuiheec

Sicut
nis

diversa diversorura

Patrum testantur
plantatiosignum i d
pullulasset,
,;

cavoti.

Burchardi Vita passim adscribilur, non Eggi-

scripta, dura Gregorianae r

"
S.

qnidaii

thdium,

hic significatum reor.

Anglorum novella germinasset,

Francim

d Hinc efficitur auctorem hunc fuisse monasterii


S.

cresceret atque floresceret ecclesia, semper, nt

Burchardi alumnum.
e Scatent hsc mendis,

de eodem dicitur doctore, venerabile meritum

qux non

facile

corrigas.

ejus ibidem accepit

incrementum

fructificante

Imperitus quidam hxc male descripserit.

nimirura ejusdera gentis fide per multas terapo-

rum

successiones omnis religionis devotione et

fertilitate

bonorura operura. Florebat interea in

eadem

insula vel patria sub rege Christianissimo


l

PROLOGUS AD CAPUT
Conva
CliTuti

aroraatica quaedam Christi boni odoris areola,

nobilis utique nobilissimi

Burchardi parentela,

Anglm

quae tara rebus, quara genere clara divini timoris

Salvatoris mundi gratia, qui quos praedestinat,


U
1

insignibus notabatur ab omnibus prcedita,

se-

1.:

qenti'
misit,

bus plun-

vocat, et quos vocat, justificat,

Verbo

sui

seque per

id

prascipue non tantum convicaneis et

mot

Euangelii, quod in toto orbe praidicandum pro-

contribulibus, sed et universo regno praebuit fa-

mossisiraara,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


mosissimam, quod
ili

577
ai CTORB EUl.WARDO-

bonis actibus nulli genera-

ut facile creditur, fuisset a religiosis parentibus,


litteris

patiebatur esse tioni terrae illius se

secundam.

imbuendus. vix

eum quisquam

vel nun-

Qua de
gium
eril

divinitus

illud elore non incongrue Davidicum Potens in terra ibi implebatur.

sed quamreperit puerilibus irretitum levitatibus; aut eccleaut studiis liberalibus incumbentem

semen
n

tur.

prole gemina

generatio rectorum benedicedivina Ditavit quippe eos benedictio simul ac nimis eximia, qiue patris
ejus,

siarum

limina terentem,

seu quibuslibet

aliis

bonae indolis indiciis

immorantem. Crevit

etiara

cum
cam,

matris,

immo

totius

generationis

illius

utique

ut de se

in ipso, corporis incremento misericordia testatur u, et ut ita diipso beatus Job

videlicet praeclara excelleret merita, Rurchardo coeinua utroque coalitus sibi destinatae

in eleganti carnis

materia paulatim virtu-

Suiduno. atque Suiduno,

-
qui

,, provis kathedr* postea ponffice quam benedictus fructus ventris matris

futuro
illius,

multa? Sic tum compositio formabatur. Quid -- " r et orationibus n,s g ,e unnset e quam carnis rainus spirituales nequitias,

^,

non

rainistramedicinam ternae salutis sufficienter Angli* per indiret duabus seorsum nationibus,

compressit illecebras,

donec dudum per Spiritum


illi

Sanctum

plantata,

tanta morura

succrevit

genam
S.

suura Suidunum,

Orientali

nihilominus

Swlthuni renu

Franci per advenam Burchardum Patroni nostri 5 Porro antequam de ejusdem fundamenta jeciconversatione narrationi, cui
superponamus, mus, structuram praemeditatam germani illius seque sanctissimi pauca, qu* de
viri et episcopi

undique perfectum et orhonestas, ut jam nihil in se perraitteret connatum Dei templum


illud

cludi

caducum.

Hinc

deliberationera

quam

spiritualium viChristo inspirante, conceperat, contra lenocinia rqborabat, et

rorum

consilio

blandientis

mundi

obfirraata viriliter facie, tara

fama comperimus
.

pep, silentio

divitiis et voluptatibus,

quam

se ipso

x propriis-

nitus

non praetermittamus

Referebant

nobis

Anglia nati franobiscum olim conversantes ex aliique quamplures tres, Godvvin et Adalmar Suidini Vitam mirainde huc advenientes, beati illius terree circumquaculis plenam in ecclesiis
tantisque virtuque scriptam reperiri, qua3 tot
miraculis, ut etiara tura doctrinajque splendeat

nudusque que voluntatibus renunciavit, Christum cottidie bajulavit. Consicrucem post perfectione nonnulla derans autera in hac ipsa
scandala, id temptaraentorura sibiraet opposita
est,

nudam

opulent*

claridivitias patriae, affinitatem

amicorura, spretorura tudinis cognatae, affectus


vicinitatem

ipsa

non impotens

sit

testimoniura

commendare
tate cnnetis

pradiorum, ceterasque de mundo verae theoriae nubinebulas fumantes ac aciem


vel insp.ran conbiter disposuerit, sibi reve.ari
tinuis

a^Lva ^Z SSSI^-^^*^
DeTim
us

? recibus

imiJloravit
-

tandemq

spintu

*SfiZSZZ
Uns
pateretu

ITl r.

vit nniversis insuper coelibis et quamvis nu.virtutis,

roboratus perpetu* pereconsilii et fortitudinis omnibos de.ibera^ grinationis confugium modis


vit.

expertem videri
visceribus

misein-

Z2Tn

maxime notabatur

v.vent.um Deniqne natali solo pro terra quandoque l.um pencu.a mfern nrel icto, ne
salis fluctus transvenirent, periculosos alluentis Comatae y limitera attingens Galliae

necessitatem patientibus signis. Oranibus quippe


est proximus. Sed ne statim pro posse factus

fretavit, et

undepaucapromisimus, multis imraoreraur, festinamus, juxta propositum potius que ad alia


qualiter idem Dei electus
in

qui-

ta

quodam

satis huraili

loco,

vere non habens

tam

in

pratica,

quam

futuram inquirenhic raanentera civitatera, sed peregrini delituit. do, aliquandiu sub habitu

gradus ecclesiasticos canonice sit provectus in

perfectus. per omnes theoretica conversatione ad episcopatus honorem


civitate, quae

7 Rutilabat

hiis

temporibus

stella

vere ccele-

\N T

III.

F
././ S.

dicitur

Wirziburg

et exemqualiter eandem doctrmis

tunc temporis radiasti fulgore a multis, quae indigena nibant, stellis differens Winfridus, patria, parentichilominus Angliaa, qui dudum

Bo-

Uirtstianam

et.am aUqu., ouod nd


facio arclnep>sco P o
5
CAI.
II.

vZ ^
116

^
m

germani magno Boni-

mini electus, et inter suos primo per


dabilissimus, qualiter

omma

lau-

sed compat non solnm compatriot.

etiam^carne msse,,

quorum
quamdiu

llle

-enealogiam su* . Je prosapuc ge* g ram, tam pnecelsam


,
i

^'"

ZS

m*

^ ^^ ^^
e*
factis snis,

litteris

Anglorum apud

^^ ^.

ctus, adeo ut bonis

mutato nom.ne

B onifacius sit appellatus,


partes

ni Gallia alL

subperearini
liabilu deli"
tuit.

uuiuouii

"" r ... .. jara inchoans probitat.s, annis luce splendescere se praBveniens, in futuquid misericordia Dei, ipso, conatibus ommrum operari moliretur in enim cura l. Traditus
i

Germani

destinatus, plurimura Christo

populum

regum ac principum adeMogonti metropoptus benevolentiam,


acquisierit,
nobilis

modis videbaturimaginari

ipsamque postea litanam susceperit kathedram,

75

archie-

Tomus

vi Odobris.

SFCUMDA
TOHE Ai BGILWAHDO.
<

VI

S.

BDRCHARDI EPISCOP. COWESSOBIS


D

Concilia Cis-alpmis

in

ecciesiis

cob^D
sed et ,

corrigenda correxerit ibique multa


,

ab eo

-^
LZ,
0

tiplicem

suo de acce prorsus qnsstnm Dom.no

^
C
P

^
^

^ ^^
gt et ad

dd
cvocatus

nuper

f^^^.^SSSiEt
cratussit; hsc,

mquam, multaque

al,a

Deo a

mlnem

archimandrita,

gnascituquenecessariainp.unm.s.qu.e.eger t dmganter mvest,scripta reperiuntur,


, de eo

mosqu cum Sanct<M

^^ ^ ^ ^^^
^ conversatio em
Accidit autem

^^ ^ ^
Bonifadi,
tantaj

gare quisque valebit. Germania 8 Cooperabatur utique ta

m. ommbus hmc

sitire, tanti do antl doctoris audientiam

non
di-

ndelisuosatisqueprudentid.spensatonclemens
moveiit, ille

Pater-fami.iaset Dominus,

cunctarum gentium constat


cstinatione

cujus manu sa.us. m cujus pr.


d,s

^"^ter anhelare. fafctt J*


na.

V *

miserendi earum sm g u.,s suum

ponitur tempus, de

quo verissimara legimus


se evi-

JJ^J
vifibus,

.^ ^
Aposto)icus totis oesullaret

, dente

Prophetiam, immo non jam Prophetiam,

seges etiam verbi Dei


cresceret
:

multam jam

dentem cerniraus historiam


*

Descendet sicut

messem
ros,

praecavens venerandus he-

stillicidia stillantia supluvia in vellus, et sicut

per terram
aa

etc.

usque *
aa.

Et adorabunt eum
verbi

irane paucitas operariorum fervens opus cooperatores a sua patria, pediret, quamplures

omnes reges

terras

Quonam modo

quos idoneos noverat, legatis atque

litteris

ad
cce-

infatigabiliter diu steridivini seminatores licet


libus

plautando,

gentium cordibus nunc seminando, nunc nunc rigando insistentes per semet

excolendum novale Dominicum, quod novare in omni perat. ascissebat. Inter quos inclitus et
religionis

testiraonio nominatissimus presbyter

pluviae incrementura aliquod extorquerent, nisi vellus descendentis in virginale quandam


illius

Burchardus ad nuptias Agni vocatus, geminae


incaritatis bis tincto cocco praecipue rutilabat

stillicidia

terras hujusmodi

coelitus

irrorando

dutus
biter

fructificarent!
sit,

Nam,
et

teste Gregorio, nisi intus


in

Hoc modo semper corda probans Arinternus desiderium pauperum suorum exee.
:

ee

qui doceat,
;

sermo doctoris

vanum
in

exte-

audivit

sic

voluntatem timentium se perfecit,

rius laborat

e contrario nulla

discendo
:

dura corporalera praesentiam,


in

quam

spiritualiler

mora

est, ubi Spiritus

Sanctus doctor adest

ad

alterutrum uterque sacerdos ob

suum perpe-

haec promisste ortus justitiae pacisque

nunquam

possethabundantia

stabiliri, nisi

per ipsum, ipso

tuum servitium, multorumque populorum salutem nunciis vicariis moliebatur, ipse, mediatrice
caritate, colligebat.

mediante, qui solus est justitia et

pax omni cre-

Chridenti. Hac etiam arte suos semper nuncios sic a mari usque ad sti misericordia praevenit
:

11

Nec mora

dum

talia

foris

operabatur

capi

Sancti Spiritus gratia, in primo tantorum viro-

gratanterque
u cc sinc
>

fil~

mare,

et a flumine

usque ad terminos orbis ter-

rum conventu

praesentiam suam propalare non


:

rarum
usque

Filio suo

eidem vere pacifico dominatura


ab aeterno

dedignabatur per solita carismata


post salutationem humillimam

nam mox
sancta

turi piscopattis vaticlIII

n MISCC-

Pater aeternus
in

instituit ac dilatavit, et

et oscula

ptus

seternum confirmavit. His per exces-

summus

Christi

pontifex Bonifacius prophetise

sum
bb
CAl-lT

quamvis necessario insertis, denuo ad beati


retrahamus.

spiritu repletus,

hujusmodi prorupit in oracula

Burchardi, a quo digressi paululura sumus, con-

Gaudeamus,

inquit, Fratres, in

Domino, qui be-

versationem describendam,

stilo bb

nignitatis suae

manum
filiis

porrigere dignatur labori

9
\\

Igitur athleta Christi

Burchardus puberta-

nostro, fraterna nos consolatione frequentans et

fam presbytcr.

tis floridae

tyrocinio

jam

fortiter contra potesta-

rudibus ecclesiae

novos semper eruditores

tes aereas et

adversus raundi rectores tenebra-

ab insulis et a finibus terrae procurans. Gratias


agaraus ingentes ejus provisioni, qui societatem

rum

harura, contraque spirituales nequitias per

mortificationem

membrorum,
in

quae sunt

super

nostram jam ampliavit contubernio tanti Viri.


Isti

terram,

transcurso,

hujusmodi profectibus

procul

dubio

custodiendum debetur ovile

nequaquam more quorumdam sibimet placentiura


in se in

Dominicum, B. Kiliani Sociorumque ejus instantia collectum, doctrinis et

Gratia Dei

CC

ego,

Domino gloriabatur dicenscum Apostolo sum id quod sum itemque Non cc ecclesiasticis sed gratia Dei mecum,
: ;
:

exemplis instructum,

ac raartyrio consecratum. Servus autem Christi

<

Burchardus humilitatis oculum


torquens, licet nihil

in se

ipsum re-

insupergradibus canonice promotus, etiam ascensiones alias in corde suo disposuit.

minus se tunc suspicaretur


raodis

Idem quemde bonis ad

auditurum

fore, utpote qui

omnibus sub-

admodum de

virtute

in virtutem,

v continua .ut.iuo meliora semper provehi posset, wuuuun mentis mciiwia oam^ei rA.w
,

r^

esse venerat,

non prseesse, taraen humilitatem


nullam esse perpen-

sine obedientia sterilem vel

revolutione raeditari ccepit.

Ad

haec liberalium

dens, tandem post silentium stupore concepfura


in

scientiam artium, compositionem

morum,

ser-

hujusmodi fertur responsum prorupisse

Cre-

monum

facundiam, corporis elegantiam, cetera-

do,

Pater venerande, credo, quae tua proposuit

que Sancti Spiritus carismata se perpendens non


sine causa percepisse,

auctoritas, otiose te

nequaquam
si

protulisse

rae

quonam modo

potissime

quoque

si

intus nosses, scio, nullatenus prosecu-

talentum

sibi

creditum duplicaret,,horis omnibus

tum

fuisse.

Ego

vero, etiara

ad

id,

quod

lo-

queris,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


queris, rae idoneura
teor,

579
quoque, divina gubematus
Al

non

esse,

veraciter profi-

bat periculis

demum

i.TORE

EGll.WARDO.

tamen quodcumque michi per tuara sanctienim tatera imponitur, oneri non obluctor. Deus
si

supellectiliumque providentia, solus kk comitum

kk
11

suarura numero, raoenibus praesentatur


leis
11.

RomuCAPUT

per te michi misericorditer onus iraponit, contuo quippe fido, quia cleraenter levabit. Assum

per omnia parere proraptus iraperio, et quia ^hoc pro nomine Salvatoris ago, per id me salvari

VII. ecclcsiae 13 Praeerat his temporibus Roraanae Jtomatn dein Zacharias Pontifex, summus ovili Dominico pa-

1'lpllU JUssli

stor,

tam

verbis,

quam

exeraplis aptissimus, ab
profectus

cum
CAPUT
VI.

ejus gratia

non ambigo.

12

Ex

hoc tempore nobilissimo virorura san-

inApostolo Petro Apostolico Pontificatui non caritatis viros ex Gercongruus. Hic amplo sinu

majort prr/,, tiom incuinbit

ctorura collegio sub magisterio


Bonifacii consociatus

summi

Prsesulis

manicaj partibus
solitus

Romam

adventantes colligere

Deo dignus presbyter Bur-

erat,

satagens modis omnibus novellae


fide

chardus ccepit ab exemplis singulorum solidara quibusdara suae conversationis sanctitatem veluti
pigraentis accuratissirae condire
et in

plantationis in

Christi

gentes elicere ad

expetitionem

loci, qui, sicut antiquitus

per secu-

illorum

comparatione seipsura totaraque transactam vi-

tam despicere

rum

indeque factum est, ut pro mohonestate vitaque in omnibus permaxirae


;

ita sub larera potentiam mundi caput extiterat, tempore per susceptum ChriEuangelicae gratiae imperiura, et Principis Apostolorum, gensti

tiumque Doctoris raartyrium ac sepulturara

in

laudabili in brevi

omnibus esset amori

et honori.

primatum

universalis ecclesi profecerat.

Cum

Econtra beatus
sed in

ille

non seipsura commendans,


glorians,
il-

archiautem eidem Apostolico Patri Moguntini


ccepit praesulis adventus innotuisset, praemeditari
si

Domino

cura hurailitate inolita pro bonae

conscientiae testiraonio mediocriter

lam

saepe
:

Psalmigraphi ruminare solebat sen

tentiara
ff

Non

nobis, Doraine,

non nobis, sed


ira-

dignum Deo cooperari Audierat enim jam dudum sanctitatis valeret. Verumtaejus famara longe lateque vulgatam.
quid

cum

tanto virgo

nomini tuo da

gloriara^. - Jara

tunc novura,

men cum ad hoc perventum


datos araplexus
ccepit

esset,

ut post sibi

mo primum

se Christi tyrocinium profitebatur

magnis mm fruerentur colloquiis,

mm

ingressura intra

turmam

scilicet tot,

tamque ro-

Roraanus Pontifex percontari, quo rudis

bustorum Christi

railitum,

quorum

et se vestigiis

proponebat adhaerere, quorum exemplis in montera

fulciretur adhuc Germanorum fides raunimine discipulatu utrumque, gentibus sub religionis
:

Doraini confidebat altius


si

procul dubio se

respectus proficientibus novae eruditionis, divini

posse repere,
tus
(10

tamen

ea, quae retro erant, obli-

lucerna semper resplendeat in


populi
fidelis.

augmentatione
n Zacharia
p.mlifive,

ad anteriora perseveranter extenderetur donec se gg tandem apparens conspectui Domini

cum de 14 Hinc beatus antistes Bonifacius,


fuerat.verara his et de omnibus,quae interrogatus rationem, in extreatque distinctam reddidisset hoc sibi maxime fuisse veniendi

cum
fati

justitia

de manifestata

solis electis ejus glo-

ria satietur.

Fuerunt ibidera sub raagisterio

prae-

ad unguem

jam doctoris Apostolici Bonifacii complures Lullus scilicet, ipsius pofacti viri
:

mis fassus

est,

Willibaldus et Wustea in praesulatu successor, Wigbertus, Esola, Eoban et nibaldus germani,

dicecesi negotiura, ut Wirtziburgense oppidum auctoritatis raunisuae contiguura Apostolica?

Adalharius atque Waltherus, ceterique coopevocabula geratores illius in verbo Dei, quorum
hh

Retuht sic mento* cathedram sortiatur episcopalem. heros causam ejusdem religioetiam venerandus intentionis in audientia tam Domini ApostoBSB
lici,

Snrius.

storum ejus

liber

continet hh, monachica sub


ii,

quam

universalis, quae tunc forte congregata


n
ii

professione degentes
nisteriis

taraen ecclesiasticis mi-

atque prsedicationi pariter inservientes, virorum quorum utpote spiritualiura per omnia

synodi nn, scilicet quod quidam sanctissimae conversationis vir Scotigena, noraen Kilianus
fuit,

eandem crebro tractare curabat consilio, qualiter Spiritus tam sufficienter accendivini
lucernara,

Orientalibus olim ab Apostolica sede Francis praedictam praedicator directus et apud civitatera

martyrio

sam igne, ecclesiae supponeret candelabro, quemadraodum ad competentem perduceret effeKiliani populo ctum, quod de sancti Martyris revelaacquisitionis superna sibi gratia fuerat

et

cum Sociis consummatus, modo multis et propter miraculis ad tumbam suam clarescat,
regi Francohoc ipsum divini favoris indicium optimatibus placere, ut ad suis

rum, cunctisque incrementum ecclesiae salutemque tam


provinciae sedes episcopalis ibidera fiat.

nobilis

tum.

Tandera tot templorura Spiritus Sancti qui concordantium roboratus oraculis, Pipinum,
regnura Major-doraus dictus, tunc Francorum dispensabat, sub Hilderico, solo noraine rege, eique super capitulo praesenti sui supplex adiit,
cordis secreta revelavit
;

Lauda-

bant omnes Christiani regis desideriura, raagniinduficabant ad hoc benivolentiara principum,


striara praesulis,

profectum ecclesice crescentis.


prirao diligenter ccepit

Tunc Romanus Pontifex

qui cleraenter raore

suo

annuebat; neque hoc solura, sed dignitatis legationem sive etiara suam ac regiee Pontificera per eunlitteras ad sedis Apostolicae Assurapto naraque dera prsesulem destinabat.
piis

posset percontari, quaenam huic officio persona dicens, rudibus in fide plebibus minime legari,

votis

Docongruere neophytura secundum praecepta Dehinc si ad hoc de fidelium ctoris gentium.


collationibus vel oblationibus episcopio sufficerent
praedia, quibus

prsedicto

Burchardo presbytero, nivosa praesul

pauperum

necessitas clericorum;

transcendealmus Alpiura juga non sine multis

que sustentaretur inopia

asserens

episcopum
familia?

s,

'SO
AUCTORH BGILWARDO.

SECUNDA VITA
,

S.

BURCHARDI EPISCOPI CONFESSORIS.


non
uterque praasul raissio17 Dehinc propediem ejusque pedinem repatriandi rogat a Magistro, Apostolicaa contra
benedictionis

faunli Christi

.olumspiritualem.sedetiamv.ctumprovisurun
carnalpm.

^^ ^^^L ^ J^
rem
subiectis

D
nr tnter fauSlOi npinr. ntiones dimitliliiT

Bonifacio
llliini
iii" >:.
I

nir

dante,

m ^^ ^ ^ M^"^ ^^-^S F^
ritatis praeditus,

mumfic nt la caBomfacius. mnTli fi Pflntiaj ,5 Beatus igitur


pr*diorum
episcopii sui

omnia tam

instantis itineris discrimina,

partem

u^~~- ~-~^

^.^

.^ }u

.^

^
.

quam
pelag0

uterque prxsul.

Romano Pontifici complacitam rt


temporalis
8

W.rz.burge

iuntur solatio

Sic ut ique

responsis ap .

sicutconsorsexisteretDomin.nlabons.itaet.am jux ta particeps sustentatmms


fieret

r^iWproprias *
'

ad sedes remeandi
si .

M
sic

oo

adimplebitis legem Chnsti


,

ctis

ritur.

Moguntinus n t , t e admirand* prudenti v,r terum Burchard ra omni honore dignum presby

^ :^^^KlJ ^^-J^ Wf*


J^J^JJ
oo.

His nte pera

Eusm
i
j

nQn :disequiturvocibusetvotis:Vadite,

Quos

. lacrimis patria3 pie

iterura persona a Romano Pontifice Defcnc qu huic idonea officio destmetnr

g*

Karissimi,

"tores

verbi

ta,

ffft

mu ltiplicetur P

fructus laboris

*^

r- "~-r,
ad

:.'- sr;::
suorumque

sts; k ^
zizania superseminet in micus
;

d abgit torpentibus

^. *-*

r^biUti.

asserens, hunc ab Occiduis

continue tem pus

in suum p rtibusanteannos aliquot ex hoc nichil er ium advenisse et

intendite raess.s,

unquam
di-

neo quod
.nitati

pontificali

crederetur indignum

quando mampuh laborun e; Dominicis recondantur in horms potm , strorum quam fascculi zizamorum tra antur .cendns
Comitetur vos semper Euangelic protectioms

repperisse-

Ad hsec Papa
:

gloriosus corde
inquit,

vultuque jam hilarior effectus

Agamus,

auxilium.quo proficere, 7 possitis omni tempore

<7<7

VrJn, Ltfas providentiae Salvatoris nostri, Fratres, gratias orovidentiae ad occaquia. ut vere dicitur, a solis ortu usque
nomen Domini. Ab occasu venisse quem divina pietas veri solis ortum testaris, per rudibus rainistrabit populis. Prosequamur ergo
sura laudatur

susceptum sacerdotale ministenum

Suffrage ur

instanter et indies vestrae sollicitudim Janitor


ccelestis

aulae,

a cujus sacratissima cathedra


pastoralis

officium

suscepistis

curae;

ipsius et

precibus vita vestra tutetur, qui

tempore temptane a Sathana

alacriter per

nostrum

officiura.

quod divina cre-

tionis Salvatoris tutela defensus est,

dimus ordinatione dispositum. Sed antea communi devotione Christi pulsemus clementiam
quatenus suam nostro rainisterio porrigere dignetur dexteram
CAPUT
VIII.

velut triticum cribraretur.

18 Transcensa dehinc Christi per gratiae protectionem absque ullius laesionis impedimento

CAPUT

IX.

Alpium
cardinalium totiusque
et ora

difficultate,

Deique cum laudibus et

...

In Fran vuini nrrrS j S obviam

16 Post hsec consilio

canticis spiritualibuspostlongaBaioariae provincise sive

probanteqne Hniversa lionui. consc-

Romani

Concilii

cunctorum corda simul

-JJ"*^? Bu" Alemanniaa spatia emensa gratos Orien- chaidum

favorabiliter concordantia sibi invenit, quatenus

talis

Franciae fines attingunt.in cujus pene medio


:

cralur,

"Wirzeburgensis civitas Orientalis Francise cathe-

positum ad oppidum Wirziburgense perveniunt


quibus tam inibi inhabitantium,
locis

dra pontificatus insigniretur, nec non et Bur-

quam ex

vicinis

chardus

tam

excellentis

testimonii

presbyter

multitudo

hominum ingens
illos

occurrebat. Nara
qui

ibidem primus ab ipso

summo
;

Sacerdote praesul

fama praeveniens huc

congregaverat,

ordinetur et consecretur

quod

mox

ipse

omni devotione

pt

gaudio spirituali, tota

cum Romana

omnes

ad fontem vitaa corda sitientia Christi saac


supplicibus

cerdotibus offerebant,

nimirum

cooperante ecclesia. festinavit adimplere, riteque

clamoribus ipsum aerera usque ad sidera, ut ita


sit,

ppractum, Apostolica auctoritate, ratis quoque

implebant

Bene, inquiunt, venite, Patres


;

tam

secularibus,

quam

ecclesiasticis adstipula-

benedicti a venite
,

Domino

venite, servi Dei excelsi


;

tionibus, canonice ac jure

gentium modis omniubi sanctus electum

liberatores

animarum nostrarum

au-

bus curavit confirmare.

Nam

graentate divini seraina verbi, a B. Kiliano olira nobis raonstrata, quo vomere

ZachariasBurchardum Christi chrismate propriis


manibus perfusum Christo Christum Domini satis
PP

sermonum
bonorum

vestro-

rum

exculta tellus nostrarum


fidei

mentium dignos
operum.
lacri-

superqne mysticis imprecationibus pp ecclesiastico

queat afferre fructus

more commendavit, atque

sacravit, privilegiis

Quibus auditis, uterque Prassul prae gaudio

eum Romanae

auctoritatis sufficienter contra im-

mas

fuderunt,

suisque benedictionibus Christi

probitates reproborum armavit, monitis paternis,

quomodo novellam
struxit,

Christi

vineam excoleret.

in-

gregem consignantes, eidem Pastori pastorura tam devotas oves quam intimis precibus commendaverunt.
Iter

qualiter etiam

parvam adhuc

et inexer-

haec

egregius

archiprsesul

citatam naviculam inter immensos fluctus seculi

Bonifacius in exultatione Spiritus Sancti,


hilarior
factus,

jam
Fe-

gubernaret. diligenter consolatione Sancti Spiritus animavit, ad extreraum liUeris


tiis,

in

auribus omniura hujusmodi


:

commendati-

benedictionis et vaticinii sermonera protulit


lix eris

suo nimirum sigillo more majorum impresad principis Pipini patrocinia cunctorumque
remisit,
et quod

amodo Wirziburg,

et inter

Germaniaa

sis,

non ignobilis urbes, et quaravis temporibus qua-

Christi fidelium
excellit,

omnibus his

rundam

Sanctorum

reliquiis

ad ffidificationem et

civitatura postreraa habebaris, tamen exornata corporibus Martyrum, inferior ultra

tutelam noYae ecclesiae copiose ditavit.

non haberis. In numero

trinitatis

Martyribus
tribus

'

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


tribus
rr
iSOfl
ill
t

581

rr

fulciris

ad suppletionem tetradis,

inilla eeternavita
ju.lice,

mercedem asternam a

justo
r

ecce. probitas
cc.S,

jam

accessit Burchardi Pontificis.

eodemque pio remuneratore certissime

nc oralione

19 Interea perventum est ad locum orationis Ponibi, fusis precibus, arreptum manu novum
tificem

sperate.
CAPl T per21 Haec, multaque his similia postquam una in ele- gtejl oravit. illico vox omnium quasi vox
X.

legatua

Romanus idem

Bonifacius con-

spectibus praesentavit totius populi circumstantis


:

unanimiter ctione et susceptione tanti Pontificis


concordavit.
licas,

PumtMti751

En,

inquit, nostra sollicitudine nobis,

Fra-

Tunc senior almus

litteras

Aposto-

tres,

acquisitum, a

Romana

et Apostolica sede

Wirziburgensis episcopatus institutionem

consecratum atque directum repraesento Pontificem, necessarium novella? fiilei nostrze, a magistro

fuconfirmantes, plebique praesenti, n*c non in ad mundi finem ibidem Christo creturum usque

meo Zacharia mihi commendatum exhibeo


:

diturae

consolationem

abundanter

exhibentes,

patrem

huic non adulatorium vel fictum, sed verum et experimentis probatum, in conspectu et auribus omnium vestrum perhibeo testimo-

publice recitari

praecepit, sicque

tam a Deo,

quam hominibus electum


more sub
infinita

antistitem ecclesiastico

nium, ipsum nimirum, quod tam coram principe Pipino, quam coram universali sacerdotum Magistro
ss

tate atque

cunctorum, qui aderant, alacritripodio intronizavit. Deinde plebem

cunad propria dimittens ipse cum magnatibus


cta, qua> jus episcopi juxta patriae

me

constat perhibuisse nuper in

Romano

morem

exige-

Concilio

85 in

medio fratrum nostrorum, videlicet

bat, per aliquot ibidem dies


biliter disponebat, id est,

commorans, veneradistin-

quod raeritis, scientia, conditione et aetate, oranimodaqueconversatione pontificali adstat officio me dignus et idoneus, sicuti justum est, id ipsum perpendere de ejusmodi conlaboratore meo, cui
securus mei laboris impartiar onus. Neminem causara autera vestrura volo ignorare, Filioli, hodie in noraine Christi ejusque quod
istius,

terminum undique no-

vae dicecesi,

prout competens videbatur,

plcguebat, parrochias presbyteris per singulas si qua praeter hsec bes gubernandas dividebat, et eonres expostulavit, una cum novitio Praesule

stituebat.

Tandem

universis,

quae ad praesens

Sponsse conjunctione initiamur,


tdpopulum
nibiin,

officii.

negotium pertinebant, domi forisque, prout potvalefecit erat, non segniter compositis, unanimi
araico et coepiscopo Burchardo,

20 Itaque

fundator vestrae fidei Kilianus ab

quem

in propria

quam Apostolica vobis pastoralitate transmissus, testimoverbis docuit, hoc ipso in loco martyrii
praesentis tunio comprobavit. Ecce id ipsura

sede

relinquens, ipse

Moguntiae Metropoli

se

Sociorummuli loquitur confessio, ubi ad ipsius per sanitates et miracula creque ejus corpora vestraa divinitus exercetur die noctuque
dulitatis

praesentaturus post mutuas utriusque lacrimas ad propria repedavit. Acta est haec institutio ordine novi pontificatus apud urbem Wirziburg
descripto anno

Dominicae Incarnationis dccli, nu

confirmatio.

Hoc michi primum

gratia Christi

anno vero lxvi uu post passionem Sanctorum Martyrum Kiliani ac Sociorum ejus, qure facta
est

tt

innotescere voper quendam Fratrem nostrum Attolongum scilicet presbyterum, tt qui luluit,

anno Incarnationis dclxxxv xx, ad increecclesiarum Germaniae, maximeque ad


,

mentum

men oculorum

Dei judicio sibiraet ablatum hic

recejuxta glebas Martyrum meritis eorumdem sanctitudo signis in pit. Deinde numerosis tanta michi, nostra dicecesi manifestata visa est tam
nostris non cunctis circumquaque fratribus

salutem totius Orientalis FranciaB auctoritate quoque Pinimirura Zachariae Papae, consensu

mediante Bonipini Junioris principis Franciae,


facio praesule

quam

primo

Moguntino, beato vero Burchardo ad pontifice ad eamdem sedera consecrato


ingeniti Dei
Filii

esse negligenda.

Nunc vere virum hunc San-

honorem
unigeniti

Patris altissimi. ejusque

principum ctum, omni honore dignum, consensu consecratum Apostolica confirmatione


electum,
vice nostra, et legatione

Jesu Christi Doraini nostri, et S.

Spiritus Paracliti, cui


ria in

semper

est laus et glo-

Romana, qua fungimur,


die
et

una

Trinitate, trinaque Unitate ante

om-

praesentavobis hodie proprium constituimus et

secula. Amen. nia et in omnia seculorum

mus episcopum; quatenus ab hodierna

id deinceps universa Sacramenta ecclesiastica, consecrationes et ordinationes, est, chrisma,

ANNOTATA.

pcenitentiae vel

indulgentiae

per hunc Patrem


a Surius habet numero.

canovestrum, eique subjectos vel successores neque haec ultra, ut prius, nice adrainistrentur vel uspiam alibi a vobis seu posteris
;

Moguntiae

vestris expetantur.
distis,

Hunc

vice Christi, cui credi-

Coliturxu b Hujus nominisl Pontificis Summi. Opere nostro ilMartii. ad quem diem Acta ejus in
lustrata sunt.

honorate

hunc Christi vobis praecepta


:

auscultate tradenti ac de ccelis misso diligenter utpote pro vobis in die judicii ratioipsi etiam,

Annotatis ad Vitam c Vide superius litteram b in

primam.
d Insignem
gatorem
;

nem

obedite. reddituro per omnia et in omnibus oblationes, synodales conventus, feDecimas et

instituti

monastici in Gallia pvopa-

colitur

21 Novembris.
;

quaslibet alias Christianistivitates et jejunia vel ut vere Christiani, Christitatis observationes,

e S. Columbani discipulum

cujus Acta illustmn-

da venient xvi Octobris.

imposita, juxta que cohoeredes, per ipsura vobis sed et de his omnibus scita persolvite

ILegendum

forte:

Speculatorem, ut

in editione

canonum

sua notat Surius.

582
AfCTORB EGIUVaRDO.

SECUNDA VITA
legit
:

S.

BURCHARDI EPISCOPI CONFESSORIS.


nilis

fetatis debilitati,

Fresonibus injuncto epi-

g Surius

invenire.
:

pcenitentiae. h Apud Surium Studere praepositae. Additur apud Surium


:

{Trajecto ad scopo. in urbe qua3 vocatur Trecht cura presbyteris ac diacoRhenum) subrogavit,

k Apud Surium

primi nostri mandritae, seu

nibus.

quorum

haec

nomina sunt

Wintrung

et

monasterii nostri pr&sulis.


1

Walteri simul et Adelheri, sacerdotali officio praeditis.

Ina West-SaxoVidetur hie indicari In sive


rex
;

Vide Commcntarium pravrum in Vitam S.

num

nostro Aeta ejus illuslrata suni in Opere

Bonifacii 3, ubi de his plura. Sola abbas in dicecesi Eichstadicnsi, sacris


III

Fastis iuscribitur ad diem

ad diem vi Februarii.

Surius legit: praeclara.

Decembris. Vitam cjus rcpcncs inter Lectiones

n Psalm. 111. o Reciius apud

* 2. Surium

Antiquas Canisii tom. II part. 2pag. 170 edilio-

legitur

Swithuno. Ce:

nis
culi

Amstelodamensis

uli el

apud Mabilhnium Se-

tcrum hic fabulam


Swithunus,

Egilwardus narrat

nam S. Saxonum
Vidc S.

Bcnedictini3part. 2

a pag. 429.

Wintonicnsis in Anglia

cpiscopus, re-

ii

Dubium

ea de re ex Willibaldi verbis moveri

gnantc in Anglia Egbcrto,


rege natus est, obiitque
tcqro post

Orientalium

potest,S. Bonifacii Socios enim in trcs classes dividit


:

drca annum 862, plus inseculo.

trcsprimum sacerdotes nominat

trcs dein

Le-

S.

Burchardi obitum

vitarum obsequio dcputatos; quatuor dcn ique mondisleriali

Swithuni Acta tom. I Julii pag. 317.


p Surius
:

monachorum ordine

sublevatos; quod ad

om-

quae de

germano

ejus

comperimus,

nes, nulla ratione adducta,

Egilwardus extendit.

aeque sanctissirao viro.

kk Lege
11

Salvo, ex Surio.
inceptat

q Civitatis nomcn erasum erat in exmplari Suriano.

Fabulam
in

Egilwardus. Vide dicta ad

Tu

lege

Wintonia.
lcgitur
:

littcramc

Annotatisad Vitam primam. Legalione


functus
est, altera

Apud Surium

utque. Sed hujusmodi

Romana Burchardus gcmina


Bonifacii nomine,
ut videre est
ut

S.

variantes lectiones, quibus nihil momenti inest,jam


tacitus prxterii aliquas, ac porro prxteribo.
s
t

num. 27

et

34 Com-

mentarii prxvii

numquam

S. Bonifacio comes

Sed absque fundamento,


Surius
:

Romam

ivit.

repraasentare.

mm
nisi

Surius

mutuis.

u Lib. Job cap. 31. V 18.

nn Non

celebravit Zacharias

Romx

Concilium
allerutro

x Lcge

sibi ipsi.

743

ct

745

igitur

horum annorum

Coraata

oranis Gallia
et

uno nomine

est di-

Wirceburgcnsis episcoputus per Zachariam institutio

cta. inquit

Plinius

Mela.

Regnum
"
)

Franciae

factaesset

cur igitur id anno 751


?

factum su-

(vulgo

Royaume de France

hodie uno quo-

pra num. 21 Egihvardus ait

que noraine indigitatur. Ortclius


graphico ad vocabulum
z
;

in

Thesauro Geo-

oo

Ad

Galatas 6, v. 2.
:

Coraata.

pp

Intellige

benedictionibus.
aut correxit
patrocinio
et
:

Lege

eleganter, ut in Surio.

qq Surius

legit
et

perficere.
episcopi,

aa Psatm. 71, a v 6 usque ad 11.

rr Reliquiis

SS. Kiliani

bb Lege

stilum.

Colomani presbyteri
Corinlhios cap. 15, v 10.

Totnani diaconi Martyrum.

cc Epislolae

I ad

ss Vide supra littcram nn.

dd Lucs 12, v 48.


ee Regressum igitur e Gallia in Angliam oportuit S.

ttSurhis habet

Adelhelmum

sed Vita S.

Ki-

lianitom. II Augusti pag. 618, etiam habet Ata-

Burchardum

nihil eliam obest,

quo minus
evocatus

longum.

e Gallia in

vcl sponte, vel Bonifacii

littcris

uu Imo decennio prius


praevii

vide dicta

Commentarii

Germaniam

venerit. Alios

etenim ex gente sua,

alios

ex parte Franciae, nonnullos etiara de par-

tibus Hiberniae Stbi cooperatores elcgit, inquit, Vita

xx Imo amw 689. Vide tom. II Augusti pag. 602 num. 12.
n.

m S.

Bonifacii lom. I Junii pag. 482 num. SP>alm. 113. v9.

4.

gg Lege

sic.

hh In
guniur

Vita S. Bonifacii archiepiscopi, auctore

PROLOGUS AD CAPUT

II.

Willibaldo, tom. I Junii pag.


:

469 num. 47 hxcle-

Lulluin (Bonifacius) suura ingeniosae in-

dolis discipulum

ad erudiendara tanta? plebis nu-

Quia

succurrentibus priraum

Deo

placitis exi-

lib

h.

raerositatera constituit et in episcopatus

gradum

provexit, quo de ad diem xvi Octobris agendum


erit.

Ibidem num. 4G Willibaldo ecclesia Eichita-

diensis

commendata
In Vita

mii praesulis Burchardi meritis, deinde minantibus a caritatis fraternae stimulis, prout sancti Spiritus gratia concessit, stilo currente, di-

Cetera San-

pfomiuit
auctor.
u

legitur;

egimus de eo ad diem

vii Julii.
fttP,

m pag.

482 num. 4 memoranejus frater,


iscr, plU s

prseter

Willibaldum Winibaldus

Hetienkemenns,

m, Fvto

gessimus, qualiter idem Pastor hujus ecclesiDe primus a priraaeva victitans aetate, postea pro vitae raeritis ac sapientiae doctrina, perfecto jam

im

ad

*vm Decemons F^larie^s

M
;

et

W.gbertus, Hertfeldens ad dieu x, Au us,i i


9

hominis utriusque robore, ad curam pastora itatis sive culmen regiminis pervenerit super
st
et,

auod negare non possumus.

qu n

Y id

50 :Qu

em^,Ta . U5jadsubveni LLsuITe;

ZtST^lT. ^^

docuerit, et recte docens qualiter infirmita-

tem

DIE DECIMA
tem propriara seraper considerans et crificio caudam perseverantiae boni non
in

QUARTA OCTOBRIS.
una cum
Folrado abbate
e,

583
*}

Dei sacapiti

bus honorabilis, ut etiam totius regni consilio

initii

subtrahens, se suaque cuncta in eo, qui vere

pellano ad praedictura

eodemque archica- adZaeha-' Zachariam Romanura Pon- jj


consulendum
scilicet

dicitur

Alpha

et

Omega,

sicut cceperat, finierit b.

tificem mitteretur f ad

pro

negotiis regni

Francorum, quod jam multum ab honore suo degenerasse videbatur. Hinc ut altius
verbi gratia repetamus, solebant Franci ex anti-

CAPUT
S.

II.

Burchardi de grege cura,

iter

Roma-

qua regum stirpe reges habere, qui a Meroveo, Clodii secundi regis eorura filio, Meroinngi dicebantur, quorum genealogia usque ad Hildericura

num

alterum, gemina S. Kiliani Sotranslatio.

tunc temporis regem permanebat,


deficiebat.

in

quo etiam

ciorumque ner ij)sum facta

Sed

licet in illo

finita

posset videri,

Duw

gitur venerabilis Antistes Burchardus, qui to-

jam dudum tamen quam clarum in se


praeferebat.

nullius vigoris erat, nec quic-

praeter inane regis vocabulura

dulo Sanctus
invigilat,

to ineuntis suae aetatis

tempore scuto

fidei

pro-

Nam

et opes et potentia regni penes

ac prarlnris virtulibus

tectus, galea salutis et lorica justitiae indutus, ac

palatii praefectos,qui

Majores-domus dicebantur,
pertinebat, teneban-

omnium amorem

Spiritus Sancti gladio,


sibi

quod

est

verbum

Dei, ar-

et

ad quos
;

summa

imperii

concilitit,

matus contra
lis in

spirituales nequitias inexpugnabi-

tur

nec aliud
ut regio

quicquam regi permittebatur,

acie steterat, ubi se speculatorera

domus

quam

tantum nomine contentus, crine

conspeIsrael in quadara ecclesiae turri positum noctibus stare super custodiam suara totis
xit, sic

profuso, barba submissa, solio resideret, ac spe-

ciem dominantis effingeret, legatos undecumque


venientes audiret, iisque abeuntibus resp<"
quae doctus erat, aut jussus, ex sua velut potestate redderet
et
;

satagebat;

sic

vocera suam, quasi tubam super

montera excelsum, contra gladium venientera exanimarumsibi altare curabat, uti ne civitates
subjectarum
,

cum

praeter inutile regis noraen


ei

se

dormitante

parcere nescius

precarium

vit;e

stipendium, quod

praefectus

hostis irrumperet, nec caulas

ovium Dominicacircuiens

aulae,

proutvidebatur, exhibebat, nihil aliud pos-

rum
nu
ret.

lupi

rapaces

sive leo

invade-

sideret,

quam unam

et

eam perparvam
et

g reditus

ret, et

ob hoc et sanguinem pereuntium de raarequireejus summus Pater-familias postea

villam, in qua

domum

ex qua famulos neces-

saria subministrantes atque obsequium exhibentes paucae nuraerositatis haberet.

Sedula quoque cordis anxietate ccepit mediprudentisque dispensatoris tari, qualiter fidelis

25 Quocumque eundum ^
quod junctis bubus,
agente, trahebatur
:

erat,

carpento h r

ibat,

" Pipino ad

Franciz

re-

cura tam

se,

quam
in

Christi familiam regeret, ita

et bubulco,
sic

more

rustico,

gnttm aspirantc mittitur:

dumtaxatc, ut

extremo Superni Judicis exapromereri. Erat mine Euge Dominicum posset Famulus eloquio valde mitis, autem idem Dei
vigiliis sedulus. vultu venerandus et affabilis, in quantum lectione assiduus, in eleeraosynis,

ad palatium,

sic

ad puutili-

blicum conventura, qui Kal. Maji ob regni

tatem annuatim celebratur,

ire solebat, et co-

ram
sic

tota gente praesidens,

omnesque salutans

et
;

ab eis salutatus debitisque obsequiis honoratus

in

sollicitus facultas suppetebat, satis benivolus,

de

domum

redibat, sicque

secum usque ad

aliura

universis mocommissis, providus in consiliis, in compositus, in bonis actibus indefessus, in ribus


tanti contemplatione prae cunctis suspensus. De scribere quid judicarem omnino Yiri humilitate

nem,

Majura dorai residebat, ac regni administratioet omnia, quae vel domi, vel foris agenda
erant ac disponenda, praefectus aulae procurabat.

Quo

officio

tunc,

cum
i

praedicti

legati mitteban-

superfluura

quippe cura necdura nomen et

offi-

tur, Pipinus Caroli

filius,

idemque Karoli Ma-

cium quod

episcopale valuisset esse

pompaticum,

nisi

ejus servatur, ipsa, quaa in loco sepulturae

cambuca d semper nobis ad meraoriam reducit quantum humilitatis ejus exempla. Undeconstat.
pretiosior sit

jam velut haereditariojure fungebatur. Zacharias Papa super hujusmodi negotio consultus remandavit per Burchardum pontificem et
gni pater,

coram

illo,

qui humilia respicit et

Pastor Burchardus cum alta a longe cognoscit, virga modernis pastoribus, qui papastorali
sua
baculis suis aliqua scentes se ipsos vix in ipsis etiam, quod non minus carent pompa. Fertur
exterioris hominis

Colradum abbatem, melius esse illum vocari regera, apud quem summa potestatis consisteret, dataque auctoritate sua Pipinum regem constitui
jussit.

Qua

legatione peracta, Pipinus per aucto-

ritatem Apostolicam,
in

quam

tara

probabiles viri
dictis defere-

audientiam primatum scriptis ac

compositio divinitus

sibi col-

bant,

more Francorum
sancti
in

electus ad regnum, per

videlicet cura lato congrueret officio,

jam

aatate

manus

Bonifacii archiepiscopi Mogontia-

corpus etiam matura vergere coeperitin senium, Quid plura? Dura gereret ipsa statura decorum.

censis elevatus
civitate k,

regni solium

in

Suessionum
/

qui

postea per Stephanum Papam

per omnia et
et

in

omnibus

officio pontificali

dignus

idoneus videretur,
sine

non

incongrue creditur,
merito ab

unctus in regem et confirmatus, atque a juramento, quod regi Hilderico cum ceteris primori-

quod non
amaretur.

causa, sed

omnibus
,

bus fecerat,

absolutus,

postea regnavit

annis

CAPUT

,.

Quoraodo enim posset non amari ccelestis beneficii? quem totcarismata decorabant est ab omni24 Adeo denique in brevi habitus

quindecim

m. Hildericus vero, qui falso regis nocapite, in

mine fungebatur, tonso


missus
est.

monasterium n
quo-

Sed de

his jara dixisse sufficiat,

rum

584
Alir.
1

ECUNDA VITA
tant.s

S.

BURCHARDI EPISCOPI CONFESSORIS.


quaS

mmnuncmentionemprorsusattigimuspropter r
EGII.WAUDO.

qui Burcharduffl nostrum.


,

T Sirl
negotns stre

dudum cum Sancto

Bonifacio

commora

cu... ei ;,n ipi:

CAPUT
/,/

II.

,,1(111

ii

,hu S

nin,.l,,a.usetcooperatorintererat s om Burchardus cum de d.e in 26 Beatus igitur mehora virtutem, de bonis ad aiem u C ... ~ diem de virtute in fama ac memo non cessaret, indeque
proficere

rochias

vel papa.aiium regale frequentan, sura pretiis pretns in sure ^_J,_ nnn i s i ra t. circuiensconquisierat, seu

proprietatis jus
rat.

ah ingenuis

r viris

comparave-

Illustres

quippe Francorum
in patria

et opt.mates

e undem Virum

Kiliani Reltquias solem-

ejus

quas. mel o a d u cunctorum longe lateque


o

anno secundo ordinat.oms su* comprovimialihus re eopit cum


coraret.

W "
cum
glor.oso

trac a-

J"

^ ^^
cum

mores ^ ^ .^^^ ^.^ ^, ^.^ ^. ^

sua ex cunctis progeni-

max.me que viris religiosis, sed metropolitano magistro suo

, adminiculo corpora oeaio nus eorum consiho et * Sociorumque fJ us de torum martyrum Kiliani qoo.binfldelibu.temerepo.it. fueran ,0,. in
ac ,,aret. Collecto denique clero

* *

Michelstat, rrpdphant Itaaue villam, quae dicitur redebant *


.

^ ^
c

nonnulli

de reraed io anima-

Servi Dei tract are solehant,

^
ari

^^
,

per

dispensaI ,

fl

Munium,utdignip
cti

O0-^^
r

corpor. inoveri. Martyres permitterent su. b, to l


confluxit undique

VW*^ ^^JJJJ ^^ nt^


ty

pse legitim* investitura


alia alodia. q . diversis

bus c nfirmavit. Similiter etiam

r ES S^
u iers
et veneratione
tifex

^, ^^ ^~
'e

blrg.Lultaque g

quocumque pacto susce-

tamen convenerant amore


et thuribulis ora-

^Z
Martyrum
futuri,

e T^mmulU.fldelLJib.etomnium

Francorum principibusadeoruradem

e^mi-

reliquias mvestiebat. Insuper ad sup-

plementum novi

pontiflcatus et amphficatranem

Martyrum. Tunc venerabilis pon-

ecclesiastici cultus,

alimoniam quoque clen tara

Burchardus cum crucibus

quam

praesentis regia munificentia colia-

religionisad locum nique apparatu ecclestastica


sarsepultur Martyrum processit, acceptoque fodere ccepit, subvenientibus sibi culo priraus

Sancto Kiliano castellum, quod Carloburg x vocatur, cum fisco regali, cunctisque illo pertinentibus reditibus. Ac eamdem traditionem

tum

est

ministris ad hoc opus antea destinatis.

Sed post-

quam
niura

tellus egesta est,

non

alta scrobe inventa

testamento regali, nec non privilegiis Apostolici Pra3sulis metropolitanus pontifex Bonifacius una
cura principibus et comitibus, regis Pipini legatione fungentibus, Sancto Kiliano rite confirmavit ac

orasunt corpora Martyrum, ita fragrantia, ut suavitate tanti odocircumstantium nares


ris replerentur.

Carnibus quippe Martyrum juxta

quae carnis naturara in cinerera redactis, cetera,

beato Burchardo praesenti episcopo dotes ac decimas, suaequesedi contiguas ecclesias inno-

cum

illis

inventa,

fuerant defossa, penitus incorrupta sunt adeo ut nec folium de libris, nec fim-

vam

ejus

parochiam conterminavit.
caput
iv.

bria putredine corrupta videretur de vestimentis


q. Illico

28 Eo tempore quaedam virgoDeo devota, natu simul et moribus nobilissima super montem,
qui

venerandee Sanctorum reliquiae

cum ma-

nunc

S.

Manae Mons,

sive

iTr-

Wirziburg

-l

etiViceburgense Casi

anti-

vum

xirao cleri plebisque tripudio de terrae pulvere

levantur, ac sericis reverenter involutae palliis,

qua nuncupatur, continentissimara cum plerisque voti ejusdem feminis degebat vitam, vocata y

y z

manibus Sancti

Pontificis feretro,

nuper ad hoc

Ymmina
ducis,

z.

Haec habuit patrem,

filiura

Gosberti

ipsum opus ornatissirae praeparato, merabratim componuntur, fitque denuo populorum ingens
concursus, et inde constipatae multitudinis
tu-

Hetanura noraine, [quae] tam sapientissirao

nirhilominus consiliario cuncta cordis sui reseravit arcana; inter quae etiam
tulit labiis

hujusmodi subin:

multu tam episcopi

quam
ille

cleri

quodammodo
si

tremebundis elogia

Credo, inquit, et
in

praepeditur progressus.

Ambiebat nerape multiconventus,


quis

gaudeo, Pater, post Christum et


lectissirae,

Christo di-

modis conatibus popularis


posset feretrum

manu

tangere, vel transeunti

quod dominus noster Jesus Christus neophytam hanc


ecclesiam sublimare modis omnibus ante

per tuae sanctitatis praesentiam

succurabere, sive raanibus in altum levatis

Deo

mundi
oculis
ati

gratias referre, aut e contra flexis poplitibus ceu

constitutionem in suae raajestatis et aeternitatis


praesentia proposuit, et idipsura
vestris aa raanifestare jara ccepit

cervicibus
nis

quidquam

Christi Martyribus devotio-

nunc
:

in

suppliciter
:

impendere.

Vox una resonabat


Domino
generis.

quapropter de

omnium
m

Gloria in excelsis Deo, laus

me, prout ipse humilitatera


instantia,

ancillae suae respice-

nostro Jesu Christo

nec non
;

Kyrie eleiid

re dignatus fuerit, pro hoc ipso precura

mearum

son, Christe eleison

et

multa

quamdiu

his artubus utor, nullatenus

Tanta vero interim miraculorum insignia meritis


thiisti

deerit

nec clamte, Pater, esse patiar, quodjam

torte aderant, qui


stoli in fide

Martyrum coruscare videbantur, ut, siqui exemplonirairum Thomae Apotitubarent, visistot miraculis, solido

quadragesirao et uno amplius anno bb

eumdem

bb

aniraae raeae Sponsura cura coancillis meis, quae

se

mecum

in ejus

praeparant occursum, sub an-

robore credulitatis firmarentur.


I

cipiti

carnis et spiritus luctainine nimis anxia


;

III

tam

<t<

tat,

sti

27 Gloriosus autem antistes Buchardus ChriMartyribus dono dedit, immo sponsae suae eciae

praestolor
tione,

raodo vero tuae Paternitatis consoladiu desideranter ardebam, abunsi fieri

quam tam

Wirziburgensi praedia in dotera contulit,

de consolata vellem,

posset, propter vi-

tandum

DIE
A.

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
pramominatis
castellis

585
ex integro Sancti Kiliani
auctorr

tandum tumultum, quem amodo

forsitan populi

venientis ad fidem hoc in loco frequentia parabit,

proprietati, Sancto Pontifice Burchardo provi-

potiora queerere secreta. Opto enim, ceubeatus et


justus
ille

dente, cessit; hocque

tam auspicato procuratio-

Symeon, quia viderunt


lumen

oculi

mei salu-

nis illius et acquisitionis initio novella plantatio

tare Dei,

videlicet gentis istius,


in

jam

fati-

Wirzeburgensis episcopii modis oranibus, ut est


dies haoc, ditari atque dilatari ccepit.

caput w.

scentibus

membris

pace dimitti. Est autem

castellum, quod Karloburg dicitur, ecclesiae ve-

cc

nuper augmento per divinam gratiam collatum, Sancta) nimirum Gertrudis cc quondam,
strai

30 Verumtamen ad superiora parumper re- Jjf^JjSS" flectamur. Statim post ejusdem concarabii, quod infert,
praesul

Burchardus cura generosa Christi sponsa

supple comraerciiyn

pro Christi amore procul carnale fugeret, latibulurtlj et ex e us dem Dei famula^ ceterarum-

dum

'

Yraraina fecerat, eventum, convocatis certo die tam clero. quam populo, Martyrum corpora,

que secum conversantium antiqua inhabitatione j-anctimonialibus non inconveniens habitaculum.

nuper de

terrae pulvere levata, cura veneratione

maxiraa super raontera saepe dictum, comitantibus

Quod

si

tuo, Pater alrae, consensui placuerit et

populorum
coeli

turbis, transportari fecit; sicque

industri, inonasteriolum in beneficium a te sus-

ut

verum

animal, ante et retro oculatum,

cipiam dd

istara

veropaternam haereditatemmeam

tara futura prospiciens,

quara prajterita custo,

dd jure gentium Sanctae Wirziburgensi ecclesiae perpetua proprietate stabilem atque firraara perficiam.

diens, seu praesentia comrauniens

investituram

ejusdera possessionis patrono suo martyri Kiliano

Quid multa? Beatus Burchardus nactade-

perpetualiter

stabilivit.

Nam

per

continuum

siderabili optione, precariam,

quam

rogabatur,

triennium

ibi in

basilica S. Dei Genitricis


indeficienti

easdem
reli-

voluntarie concessit

immo multa diligentie raregni principibus et

sacratissiraas reliquias

totius

taque adstipulatione coram

gionis officio

tam per

se

ipsum

quara per uni-

raaxime Francis Orientalibus confirmavit eidem, omnibus ut venerabilis Ymmina Karloburg cura
illo

versura, qui sibi adhaerebat, clerum reverenter

excubans custodivit

hli,

et quia locus

idem sub

lik

pertinentibus praediis in beneficiura usque ad

antiquis olim ducibus arx et caput fuerat Orientalis Franciae,

vitoa suae

terminura possideret

mons vero Wir-

nuper autem ibidem prima fundaecclesiae, cunctis stu-

ziburg

cum

suis appenditiis, id est praediis, rediutilitatibus perpe-

menta sunt jacta nascentis


diis

tibus et

terminis omnibusque

amplificare, prout valebat, sategit, propoillic

petua proprietate Wirziburgensi episcopo subjaceret.

suitque principale

suae sedis instituere rao-

nasterium, ubi gentis


initiabatur salutis

illius et

provinciae priraitus

ablrmina
taSffifl!,
acquirit,

29 Qua non tantura precaria, verum etiam


traditione potestativa legitime testibus et scri-

exordium. Cumque die noctusollicitudinis anxiae

que

talia

meditando
,

saxum

atque corroborata, Virgo Christi p t j s delegata

ingens volveret

preesertim

cura et

asperitas

cum
lestis

suis

omnibus Karloburg

se contulit, ibique

montis et arduus ascensus atque penuria aquae


his,

deinceps

cum

multis coagonethetis ee Sponsi ccevigiliis,

quos

illic

Deo militaturos congregare disposolita

occursui

jejuniis

et

orationibus

nebat, importunitatem omniraodara generare retractaret,


divini

cunctisque bonis actibus se, quamdiu superfuit ad halitus in ea, continue praeparare non desiit
;

tandem ad

precum

solatia atque

consilii

refugium totam sui cordis intenipse, qui

extremum vero post bonum certaraen certatum,


cursum consummatura, fidem servatam,
justitiae

tionem transtulit, quatenus


agro Areuna
ii

David

in
ii

locum suo tabernaculo designa-

coronam a justo

sibi

repositam Judice receptura

verat, praedestinatum etiam nunc nascenti suae


ecclesiae

carnis sua?,

quam

totiens pro Christo crucifixe;

ad generandam semper
suis ceremoniis

sibi

novam

so-

rat, tangitur molestiis

nec multo post ccelestem

bolem ceterisque

aptum demoncapitvh
quas, oblata wsiont inonitvs,

thalamum se vocantis vocem Dilecti sui, cujus amore languerat, auribus audivit interioris hominis
ff
:

strare dignetur locum.

31 Porro idem Dux populi solebat cura Moyse


vel

Veni de Libano proxima mea, veni,

//'.

Aaron pro r
a

oranibus, de quibus affligebatur,


.
.

coronaberis
affectu
:

Cui

cum

latissimo respondisset

sollicitudinis

tabernaculo
;

divinae

clementiae

Sicut cervus desiderat ad fontes aqua-

responsa requirere

nec hoc solura, sed etiam


id est, activae vitae

(JO

rum,

ita desiderat
vivifici

anima mea ad

te
,

Deus

gg,

cum Jacob
hujusmodi,
sisteret,

post Li,

taedium
:

sumpto

Sacramenti Viatico

socias

ad

ad Rachelis, id est, theoriae amplexus recurrere


studii.s
,

bella spiritualia

quantum

valuit, viriliter ut ipsa

dum

aliquando vigilantius in-

inter eatenus virago fortis animavit, quibus et

atque

ut vere

membrum

illius,

de quo
sibi
//>

hujusmodi alloquia vale ultimum fecit,

moxque

dicitur,

Custos quid de nocte kk

gregem

et civibus carnis sarcinam laetabunda deposuit,

comraissura custodiret, dicens in corde suo, non


verbis, sed actibus, super custodiam
totis noctibus, dura,

palma juncta supernis ad Agni Dei comitatum


martyrio viro-initatis et voluntariae paupertatis venorandam pulchre decorata migravit; cujua

suam stans
ac

inquam,

sic staret oculis

manibus

in coelura nimis intentus, subito corpo-

Burchardus in eocorporis glebara, vir Doraini quondam a B. Genitricis templo

ralibus oculis conspicit quasi tres candelas

ar-

dem Dei

dentes ab eadera basilica, qua

Martyrum

reliquiae

juxta altaro trude constTUCto, officiose curatam, exequiis, aniversus Aquilonem condignis cum

servabantur, per aerem quadara divina virtute


deferri, quoe trans flumen in loco sepulturae

Mar-

mam
tunc

Chiisto comraendans, rite recondidit.

Ex

tyium

demissae post horaa unius spatium, super


visae

usque

in

hodiernum

diera

utrumque de

montem, unde venerant,

sunt reverti. Intellexit

Tomus

vi Octobris.

76

,, .

586
AIT.TORE CD WAIIDO.

SECUNDA VITA
animarum

S.

BURCHARDI EPISCOPI CONFESSORIS.


fSub annum 750. Vide Commentarii prxvii
jium. 34.

tellexit per Spiritum

Sanctum Vir Dei visionera


praesentiara,

ipsam sanctarum

fuisse

visitantiura. quo.l cum fralocura suaa Passionis retulisset, visura est omnibus, tribus etplebibus

parvi redditus. g Apud Surium de regibus Francorum referuntur, h Quae hic


:

dispoutraonasterium. quod in monte construere Martvrura, ubi luraen nebat circa sepulturam
coslitus descendisse

iis

verbis habentur apud

Eginhardum

in

Vita

conspexerat. potissiraura falignea raateria


11

Caroli Magni, ex qno ea exscripserunt Adreva dus in lib. de Miracuhs S. P. Bened.cti, Eg.l-

bricaret.

quod

et

primum de
Pontificem
et

wardus

et

alii.

MabiUonius Seculi 3 Bsnedictini,

initiatum, posthsec accuratiori lapidum structura

part. 1 pag.
i

704.
:

per Sanctum
perductura.
relata et
in

Dei

ad

unguem

est

Cognomento

Martelli.

Ubi

denuo Sanctorum corpora


sarcophago sunt recon<7

operoso

k Anno 752 secundum Labbeum. non numerato Stephano 1 Hujus nominis,


wt paucis ab electione diebus obiit,

altero,

nnn
/n

dita

mm.
loco

II,

anno 754

templum

32 In quo

tam

illorum.

quam

beati

Bur-

mense Julio.

rlnni Inius-

chardi raeritis, novi novae sedis episcopi,

numhis,

m
o

Mortuus anno 76S mense Septembri.

luhl, Ubi miraculti tinii


\pSt
S.
,

quam

beneficia

Salvatoris

nostri

desunt,

n Sitiuense, seu S. Bertini.

,//111111

quicumque credulo corde haec perquirere non desistunt.

Anno
;

itaque

752

aut sequenti ex mente Egilsequcnti.

Kilianus

taret.

Denique veritas, quae dilectoribus suis


:

wardi

verius

742

aut

Vide num.

19

pollicetur

Ecce vobiscum sum omnibus die

Commentarii piwvii.

nn

bus usque ad consummationera seculi

nn etiara,

p Anno

II

Ordinationis S.

Burchardi seu 742


;

quod

alibi
,

tam

factis,

quam

verbis implevit, hic,

vel sequeuti

nondum

erat metropolitanus

erat ou-

id est

ad tumbas

vel

confessiones

Martyrum
non
claudi

tem anno 752.


q

tam

corporaliter,

quam

spiritualiter operari

Hxc

ex Nolkeri Martyrologio

ad

viii

Ilus

desinit. Caeci vident,

surdi audiunt,
etc.

am-

Julii confirmat Mabillonius in

Annotatis in Vitam

bulant, leprosi

mundantur.
edocemur,

Nam,

ut ubique

S.

Burchardi.

Superstructum fuerat
ut

Sanctorum

Patrum

scriptis

dum

increduli scien-

Corporibus stabulum,

refert

in

S. Kiliam Vita

tia veritatis et fidei

illuminantur, quid nisi czecis

Egilwardus
tacet.

effossa

autem ubi reposita fuerint

visus panditur
nis occulta

dum

aures audiendi divini sermo-

nescientibus per expositorum dicta

r
s

Seu

librris.

reserantur,

quid nisi

surdis

auditis

aperitur?

Oppidum
est.

hoc

hodie

in

comitatu Erpacensi

Claudi ambulant, dum, bonorura

operum vioeque

situm
t

rectitudinis expertes. juxta pra?ceptum semitas


justitise

Carolomannus Austrasi<r non przfuit


,

nisi
:

rectosque gressus sub pedibus suis fa-

morte Caroli Martelli


tur illam S.
certe

id est ab

anno 741

siigi-

cere

non dubitant. Mortui resurgunt, quoties

Burchardus a Carolomanno
Egilwardus
seu

accepit

criminibus obruti mortalibus ad vitam aeternam

non dudum

ante cpiscopatum ejus id factum


scribit.

capessendam amati Spiritu Sancto per pcenitentiara expergefiunt.

fuerit, contra ac

Hos

et

hujusmodi divini se-

u Hohenburg
principis et

Homburgum

castrum

est

rainis fructus in novali

"Wirzeburgensis ecclesiae

episcopi

WirceburgensU huud procul


conflucntes sita.

succrescentes

tara

beati

Burchardi, pervigilis

Gemnnda, ad Mccni Sahvque

nimirum
Kiliani,

coloni, sollicitudine

non

pigri,

quam

B.

x Castrum
y In Ms.
4
scribit

in

episcopatu Wirceburgensi prope

prirai plantatoris. industriae


;

non incon-

Carlstadium ad Mccmim.
nostro corrupte legitur

venienter adscribimus

ideoque luce clarius con-

vocem.
lib.
t

stat operae pretium esse,

quandoquidem utrius-

z Eckhartns

Rerum Francicarum
Thuringix
filios fuisse

20 num.

que

raeritis, si

veraciter et digne membris, ut-

Hedeno, seniori

Fmnconiam

pote membrella congloriamur. ne terminos, quos


ipsi

tunc complexx, duci

anonymum quem-

bonis suis exemplis posuerunt, et nos laude


filii

dam,
tris

ct

Gosbcrtum

dignos approbamus, quod absit, ut

nequara

uxore
t

transgrediamur, sed potius eorum exempla imitando confidendoque precibus fidem dictis nostris
per opera faciamus.

defunctum
creavit.

anongmi fraHedenura seu Hetanum anno 717 Ymminiae seu Irminae patrem pro;
,

qui ex Geilana,

aa Surius

nostris.
;

bb Hetanus junior

ejns

pater, adhuc in vivis

eratannolh),

ANNOTATA

^^ S
tot
* rp ,i auod '"' min

'

ex ejus Charta, qua Castellum Willebrordo ^navit, ab Eckharto


uti
-.

lib.

22 num. 2

exhibita consequitur

Trmina

igitur

non

,., c a TT Urgentibus apud Sunum.


,
.

annis Wirceburgrn.se castmm incoluerat; nisi hoc una cum Mteri* virginibus, superstite adhuc pa-...-o
<

*.
ei

b Finis
relata

.. hic

D % . Prologt

est.

n Cetera,

/""/-'"'

mmus
in
,

'

npparet verosimile,

inco-

in

Ms.

nostro

luisse dicatur

numero sequenii contenta constituere car

cc Oolitur quidem

put I debuissent.
'

r ,o ^mi^tnonle^rapudSurium.

#. quxnam

ApudSunum
e S.

v.rga sarabucea.

ea fuent t haud satis liquet. Vids Dissertationem Vit* S. Gertrudis MvelUnZsub

<

Franconia S. Gertrudis uuais

nexm
3

Dtonysu prope LuteUam.

^^ m u
ml (llnn

^
dl

^culo

Jj**-

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


dd Hedanus, Trmins
fuisse legitnr tn

587
:

pater, ditione sua expulsus

centem intenderet

Labora

sicut

bonus miles
....

MXTonn
BGILWAKDO.
b

Vita S. Kiliani', quo posito, mi-

Christi Jesu b et cetera talia,


cationi suae concessit
otii

numquam

villi-

rum

videri

potest,

castram Wirceburncnse, prxci-

moram,

quin, ut

jam

vuam

familiss sSdem,

Irmins

fuisse

relictum.
loci,

Ut
ca-

diximus, aut Marthae ministeriis, aut Mariae contemplationibus invigilaret. Quapropter ejusdem
exercitii sibi proinde curavit officinam,
scilicet beati Martini, *

ut id se habeat, Eijilwardo

cquidcm hoc
in

strum Wirceburgcnse ab Trmina


transiisse, ex

Burchardi jus

exemplo
'supple-.qiti

ecclesix Wirceburgensis, ui ajiparet,

separatam ab episcopi

monumentU
gnantibus.
ff

aflirmanti, habenda videtur fides.


:

tumultibus eadem pro causa construxerat cellam,


in

ee Intellige

consodalibus,

camdem pugnam pu-

arcto proclivi montis sa?pe dicti, et allapsu

Mceni fluminis ccepit instituere coenobium, quod


t. 8.
fr.

Cant. 4,

et in 2.

honore Sanctae Dei Genitricis, sanctique


Apostoli

gg Psalm. 41, hh Tricnnium

Andreae
quo SS. Kiliani
S.
et

consecratum,

tanta

donavit
fratribus

istud,

socio-

quantitate pra?diorum, quse duodecim


canonicis ibidem

rum Martyrum

corpora

Burchardus
:

religiose

Deo militantibus

sufficerent

ad

custodivit, fortassc fuerii

incompletum

at

quando-

victum et vestitum, inter qua? dotalia eidera concessit

nam

illa

in

Castrum Wirceburgcnse
est

transtnlit?
ejus, Ut

monasterio montem proescriptum "Wirzipra?diis et reditibus, sicut acquisierat

Cum

anno 742 aut scquenli, hoc


scribit,

anno

burg cum
a praifati

Egihuardus
copora
tijrum

ordinationis

secunio,

illorum

ducis Hetani

filia,

stabilivitque dona-

humo
nuper

levarit, corpora vcro

sanctorum Mar-

tionem eamdem

jure gentium coram cunctis pro-

levata, ac

precterea statira post perin

vinciae primatibus, ordinatis

ibidem

in servitu-

mutalioncm cum Irmina factam,

Castrum Wirnihil ob-

tera
c.

Domini duodecim

sub canonica vita fratribus

ceburgense translata Egilwardus asscrat,


stat,

Ipse quoque Dei famulus, quoad vixit, locum

quominus anno 743

eo translata illa fucrint,

eumdem

per se ipsum, utpote a secularium tur-

servataque usque ad
ii

annum 746.
legitur
:

Recte
:

perperam apud Surium

in

bine curarum ad hujnsmodi portus tranquillitatera confugiens incoluit d, et pro facultatum sua-

Areuna
buscei
et

est

enim Areuna non


_

loci,

sed regis Je-

rum

quantitate
diligentia
i:t:.

necessarns

impensis

excolere

nomen. Vide Lib. n Regum, cap. 24

t.

\\

16

summa

.*:

non

.,.-.

^.-.^t*n,-'%t froifir cessavit, forsitan

nnc ob hoc
<-ii

sequcntibus.

kk
11

Isaix cap. 21

V.

11.

maxime, quia, Spiritu Sancto pra?monstrante, corporis sui reliquias pra?scivit ibidera quandoque recondendas
fore,

Cum

triennio tantum in Wirceburgensi caslro


in

donec altera

stola, scilicet

sanctorum Martyrum compora quievermt, ecclesiam ligneam probabilitcr anno 746,

hanc
in-

iramortalitatis induta, mortale hoc incorruptione

dum

potiatur a?ternae
basilica digna

terim augustius e saxo cathedralc tcmplum condcrctur, translata

vitae. Recondidit etiam in eadem cum veneratione corpus cujusdam

fuerint,quamquam
celebris et ad

liujus translationU,

Martyris Magni nomine, cujus Vitam et Passio-

forte ut

minus

tempus dumtaxat factx,

nem, prout ad nos relatione


ptis delata est,
*

potius,

quam

scri-

Egilwardus non memineril.

sine timore e subnectimus, quia

mm

Probabiliter 752, templo calhedrali saxeo ad

umbilicum jam perducto.

nec a nobis visa, nec a videntibus audita referimus, etsi non ex toto, tamen a parte falsi-

dum

supple non

nn Malthxi

cap.

28

V.

20.

tatis

notam, quod

absit, inourrere

timemus. Sed

quia
gis

Marcum, Lucam multosque alios divinae lescriptores audita potius, quam visa digessisse

CAPUT

III.

cognovimus, eadem licentia de Martyre meritis et nomine Magno f tradita vobis narrare pra?su-

mimus. Est autem super hoc capitulo majorura


traditio hujusmodi.

Monasterium
condit
;

S.

Andrece

S.

Bnrchardus
san-

34 Quidara, inquiunt, servus

Dei, noraine

Mafe-

l '

IX.

S.

Gumbertum ad vitam
;

gnus, ab Anglia veniens, compatriota? sui beati ditaUjue Reliquiu S.

ctiorem adducit

episcopatu abdicato,

Burchardi discipulorum collegio est sociatus,


lixque
felicis

Uagni mar-

Magistri discipulus doctrinis ejus

moritur Hohcnburgi; Wirceburgi vero


in condita a se ecclesia sepeUtur.

et

exemplis in profectu verse philosophia? sumsatis excellenter prae ce-

ma?que theoriae culmine


teris

est sublirnatus,

cujus profectui

Magister

CAPl T

\ III.

Interea Sanctus idem, quamvis, ut


bavimus, activae

sa?pe pra?li-

benivolus non mediocriter congratulabatur, atque Spiritu livini consilii commonitus, qualiter

Monastcritim S. Andrett
condit,

vitae sollicitudinibus

plurimis

hanc olivam

in

domus Dei

secretis sibimet ipsi


in atriis

cum Martha nonnumquara ob

incultaa

adhuc Do-

fructiferam, etiam ceu p.nlm;un

ejusdem

minicae vineae curam turbaretur, tamen quantoibiquecum cies ad pedes Jesu refugium qua?rere,

domus
ceret,

Dei florescere, id est, in exterioribus utispe

litatibus

summa?

beatitudinis dilatiorem fa-

Maria sub alarum Christi velamento protectus


in lectionibus assiduis

quam
illius
'i

intime meditabatur.

Qua de

re

dum

verbum

Dei, cujus se de-

crebro tanti viri frueretur colloquio, quatenus.

bitorem ceteris noverat, intentius audire delectatur, dicens intra se


:

animi

explorata funditus qualitate. cautius


111

Audiam, quid loquatur in


unde cura

inchoaret,
effectus,

"

intendebat, voti
discipuli

compos

in

hoc

me dominus Deus

a,

Paulum

sibi di-

spontaneum,

consensum ad ea

qus

588

SECUNDA V.TA

S.

BURCHARDI EPISCOPI CONFESSORIS.

De. accensus, prrefatum

"f

abundal

edoctum, q schemate sacerd ctuque m0 nachico quoque n.m.rum su na promotum, illo ad corrigendos

uem-ommbusbon,sartb

^JJ3 ^
Hj
ahe*
ab

dextel , e Excelsi.
o
le

Nempe multorum

L
qttj

non quo gentis errores destinavit ,.

JF m H
r
.

in imitationem doMriis et oblationibus

ad ipsms protantnm, ut ex
fi-

di.nee.eo. sibi

usurparet curam contra canones

converti fecerit sed quoniam, qui

~* r tLrpSs^s^m
omni
(

Pe"
M^
,

clesm

donec^
c

Fatris impe Suscipiens itaque jubentis servus bumibtate et obedientia De,


et

rerum. crescente dlistit co f cu JUS ^**. * i;z: :iero aptari


ia

'

" ^
[ttt]

non cessaret

^^ ^
,

rimis comitibns fuitus


multis

venerat. res.stent b V iam veritatis revocare secum crud^ crudeliter una cum multis ahis
interemptis martyrn ooronam
stori* seriem.

^ *,*** ^"Jl l^ ^^ n J ^ .^ ^^ j ^^^^pll =. st;ti -^r-rrsss


Andreas
:

nam bu.cm.us

moremnr, non multo post ab

P -*
'

erat)

quamplu

%** K
J
P
e=
e
>

A DOstolicura non

inconvenienter

Christus Iiurc hardus rigavit.


_

Sed enim vir ide m


in secularium

ohm

di-

se

obaverat .trenuum.

ita

conversat ione

ac^ t

nu

ruminaLbiliter .ntendens illud Euangelicum

.oqn

::

n ssionisevaserant. ea,

qua poterant, venera-

matum

justa beat. Burchard. prom.s s.onem

Ton

c r t

et

beato Burchardo per longa

cnm maximo maris terrarumque spatia delatnm snsceptum, juxta scripta e.eri popnhqne tripudio
in] beati

eodem monasterio. quod Chr.sU eondonaverat eeclesi*. possidet sepulcbrum, >- nonnnmquam b nefiipso interpellante, concessa mamfestant
cia,

Andreaa Apostoli basilica condigna est

quantum

sibi profner.t. beat.

Bu r chard.

se-

reve.-entiarecondi.um.
CAPUT
S. X.

cutum fmsse mon.ta


et post

35 Lucebat
ctione

inter

he

h*c

sine inter-

37

H*c

itaque. bcet pauca. de mnlt.s

beah

CAVLT

XI.

Gumber-

missioneluxtanteelucern^ardentisfideetdile,

litm

abscondi

poterat lucentis verbo et actione nec super candelabrum pontificalis honoris


:

Burchardi virtutibus juxta facultatem pauperis ingemoh nostn dicta nonnulhs ansufficiant, quse decerpta quidem a
tiquiornm relationibus, satis simphc.ter exaratis
p nostras in

et doctr.ms et exempl.s

posita lampas Salvatoris igne flammata

unde

quamplures undique confluebant ad tanti Doctoconditionis, ris audientiam diversi sexus atque
fontem
vitse

manus devenerant. Caeterum

si

quis

cuncta meritorum illius iusignia scriptis condignis annotare temptaverit, procul dubio temporis

quaeque sitiens anima.

quibus vir

illustrissimus

nomine Gumbertus, universa mo-

aut ingenii defunctum materiei superabun-

-j , av llUUlllluna v.i^.u.u praeclarus. ejus est rum ac nobilitatis honestate j-. ~ 1 UIU

contubernio conjunctus, quatenus

atque alloquio, ceu

convictu ... ... quibusdara medicaminibus, a


illius
.,

dans copia parabit. Quapropter qualiter, post t prolongatam incolatus sui peregrinationem jam _i __M ,....,.,. n.linnTTi A rtc A _S.*anC Ad emeritus miles vel cervus umbram desiderans, de
._
_.

secularis fastus turaore mollitus,

quandoque sum-

corpore mortis hujus liberatus, in gaudium Domini sui pro bene lucrato talento
sit

mse philosophiae, quae, est raundi contemptus,


apprehendere posset ascensus
h.

introductus,
id jara

Verum

quia,

lassabundum nichilominus stilum ad

con-

qui cura sapientibus graditur, sapiens erit, sicut

econtrario amicus

stulti eflicietur similis ei,


*

non

vertaraus. Igitur.gloriosus antistes Domini Burchardus, postquam in vinea Domini pondus diei
-^ ia.-.-u.j et aestus

supple

multo post prsedia sua, quibus UIUILU puat pi ccuia auu, .|u."uj

hac ,_.ivy

in

regione .^..w . ^ fo

patientia, fide longanimi j~


....._>-*.......
,

firraa,

spe cer_
puerilis

pne cunctis

degentibus abundabat, in S. Kiliani proprietatera delegavit, raoxque, depositis


arrais, seculo

ta, caritate

ferventissima

jam

mane

renunciavit

sicque nudus

nudam crucem suam

setatis usque ad vesperam pene decrepitce senectutis portaverat, ut de B. Martino dicitur, car-

bajulans post Christum, ccepit Burcliardum nullatenus deserere. Hae sunt autera possessiones

nis fatiscens artubus, nec


spiritus,

minus vigore valens


commissis 'suppleim-

quo propinquius dissolutionem carnis


sibi

quibus episcopium "Wirziburgense large ditavit,


Kltimoin
i,

suse

imminere prsevidebat, eo*

Onoltesbach,

utrumque cura
prius,

suis
olira

ovibus luporum incursiones formidabat, frequenter


<*

reditibuset appenditiis,

quorum
ruinis

cum

illiul

Aoostoli proloquens ad discipulos suos

castellum fuisset munitissimum,

modo

magnifi-

Dissolvi cupio, et esse


;

cum

Christo

multo

centiam
vero,
olira

ipsis

tantum

declarat.

Sequens
est,

enim melius

raanere autem in carne necessa-

quod nunc prsepositura canonicorum


abbatiam non ignobilem
fuisse,

riura propter vos.

Tandem cum
si fieri

senioribus atque

huc usque
haerel.

magnatibus
se,

ecclesia) suae consilium,

quatenus per

a majoribus per multas

jam generationes
provincite

dum adhuc
sibi

viveret,

posset, successo'

ditatum testimonium

illius

non celat

rem

provideret, Christi plebi satis idoneum'.

supple

niiii.

38

DIE DECIMAQUAIiTA OCTOBRIS.

589

A
substituto

38

Mox

prcesente,

jam mceror et luctus de vicina, quasi corda simul et ora patris orbitate
facile creditur, implevit. Ipse

locum, ne forte,

me
est,

repente subtracto, ipsam

XUCTORE EGILWARDO^

cunctorum, ut
*

vero

proteletur vacatio, sive, sedis hujus ad lresionem minus per extraneum et

quod periculosius

supple

lll.is

flevit. a fletu compescens nichilominus licet hoc habet Compassio quippe mutua3 dilectionis

idoneum

fiat ejus

occupatio.

Ad

ha3C dicta cun-

vox populorura, ctorum unanimiter acclamat

proprium, ut

in

hujusmodi negotio

faciat

utrum-

numquam
stem

ab

illo

quemquam

fuisse

lacessitura

que suum.
misit

Consilio

tamen

et consultu illorum

vel injuriatum, quin potius


[per] ipsius

omnem animam

tn-

quemdam

torem Karolum,

Liutfridum comitem ad imperarursumque alios de clero suo

gore fuise relevatam


veritatis

anconsolationera semper ab errantera ad viam sicuti


,

verbis quam litad Lullura raetropolitanurn tam Megingaudus, per omma id agentes, quo
teris

tamen reductam. De subrogatione

al-

terius episcopi,

quam

pra^raonuerat, sola

magna-

vir laudabilis,

grotanti, jamjamque deficienti

tum
erat

cathedra Wirziburgensi praBsuli Burcfcardo prffisuli Burchardo in

^J5
i

ZZEZ^^~>~r?
:

consilii responsio tahs et qui sanioris erant inquiunt, Pater araantis-

Quandoquidem,

IUS L/IU io"

5 tv"~ *"

Legatione peraincursione acrius disturbaretur. consensum deferentes cta, missi redeunt utrique

nis.

esse perpendiquin potius tua3 provisionis in te spiritum Dei mus, imrao per inhabitantem
disponi quara intime flagitamus,

quemadmodum

tam

regis, et principum,

quam

archiepiscop. ce-

quorura prssenterorumque coepiscoporum, in Wirziburg uraverso tiam convocatis ad urbera Burchardus in medio poclero et populo, beatus ipsa permisit, hujusmodl
situs,

proraiss* seterme populo Dei, quem tot annis ad nunc alter patriam deduxeras, ductor
heereditatis

E
Megingaudo,

substituatur idoneus.

40

Mox

Pastor egregius

piis

ovium

Christi

prout imbecillitas

circumstantes aflatur alloquio


et
filii,

Karissimi fratres

minus in fletum cundesideriis delectatus, nec


ctis

noviss.murn Paaudite nunc et intelligite intellecturaque tenac. cortris vestri sermonera, memoriffi decrep.ti diura vestrorura comraendate Scriptun. est - Omn.a Pastoris vestri clamorera. fecit r . ct rursura
:

prorumpentibus, ipse conlacrimatus, Megingaudum provirura per omnia probabilem cleri cirmediura, suoque, totius etiam
duxit in

tandem

cumstantis testimonio comprobavit

eum

episco-

quacunique voluit Dominus,


.

legati praBscnpti cura patu dignissimura. Aderant


litteris regis

progenie
s.

in progenies fecit

misericord.am

Dominus
cit

per

grat.am et feVoh.it Dorainus per cultura, qua potentiam, ut ab idolorum


-

guntini

non et Mox et principum, nec in ommetropolitani Lulli confirmantes


Confestim ac.

patres vestri fuerant

irretiti.

liberarem.m. et in

nibus electionem Megingaudi y. populo clamante clero simul et

beatus Bur-

per fidem Christ., sicut libertatem filiornm Dei connumerem.m. impnesentiarum cernere est, progenies pr.rao per vero hoc a progenie in

Wirziburgensis sedem sachardus episcopatus testificatione Christi pedicto Megingaudo sub cartas regarite comraendavit, atque
et ecclesi*

huc in Frunc.am t beatum Kilianum a Scotia nostrum Bonifac.um ab dehinc per magistrum ad omnem GermaAn K lia nichilominus ad vos et abortivura ad vestrara niam, postremo tamquam

Fecit

privilegiorura lium traditionum sive episcopii rerum investitura stolicse cum cuncta sicque illura coram omnibus ipsi pr*sentavit, cum devotione, raaxiraaque

sedis

Apo-

me

destinavit andientiam,

nequaquam d-d.gnavobis int.mare vo-

more ecclesiastico, convenerant, clen popuhnec non universi, qui


intronizavit que favore venerabiliter
;

et

ne quis
repre-

tns per tantilh.ra

servum suum

sibi St

luntatem suam. nnnc, ut nost.s 39 Ex tunc usque

Non

ub-

canonicum forte hoc factum quasi minus Apostolorum principem sua meminerit,
hendat,

annunciarem omnera volnnterfu-i. quo minus o,fiholirae. >q uos tateraDeivol,is U ...Nuncer g partuno, donec forcum Apostolo Paulo iterum

Cleraentem iraposuiscathedraa propriis manibus tunc teraporis Moguntiqui se Lullura quoque, viventi adhuc archiepiscopo
naratenuitsedera,
et
"

metnr

exhibete, ne sine

vos fidc et opere Christus in vobis, tales vob.s.Ad causa laboraverim in


in habuerit ouerelam, hanc

subrogatum fuisse. maeistro suo Bonifacio CAPUT XII. Burchardus 41 His itaque transactis, beatus per quos in illo catervara, dium cogiomnera raonachorura
ecclesiastica adrairastrabanterapore pene cuncta quoque officia, clericorura tur irreprehensibiliter conditionis, sexus et ntatu ac laicorura divers* admomtione, dmturbam paterna corroboravit
n;l(|

ha si quis vestrum non differat, omnem medium ista [hora] proferre justitiam. En ego m nac sine mora recepturus pro Christo snsccperam, peregrinatione, qnam woconfectUBseniovobis.ovisceramea.prmverum post n.,,1.,,,,,. valeo esse ulterius non mercedem s P eunivers carnis.
;

lans,

Post haec, asue consignavit benedictione.

viam ingrediar Patre-familias quaiiscumqu rans a bono :t i,h,s.i,.,;lservitutis.Quapropter,i t ,,a.,,


liis

multitudme d.sumptis sex tantum ex omnium uavim ascendit; scipulorum suorura monachia ve qnos vel ipse conscnpserat
codices etiam,

;:

fidehssimum

et utile

consihum do, id.psum

qnoqne ut
,

recipiat.s,

e fidehter admoneo.

admonendo rogo, rogansqunteniis , defra


affecu,

secum deportan fec t undecuraque conquisierat, ad castelper decursum flumims

s-atque inde nuodHohenburgaadicitur, uavigio ,,


platione divina,
vigiliis

profl-

aa

ciscitur,ibique,quamdiusupervixit,mcontem.cilicet.

LetcommmtonibusnostrisperSpintnmSan.
L

jejunns et ora-

ottmere magisterii faciafcs mea, prolationis et

,um

concordi

caritatis

vobis

electum

L,

1)U .

[nsistens

fratnbus una cum pradictis


continue

590
ll'GTOIIP
:

SECUNDA VITA

S.

BURCHARDI EPISCOPI CONFESSORIS.


veneratione curavit, atque confluentibus undique
fidelium
affectu
turrais,

Gil

w IRDO.
bb

viculus quidam, continue morabatur. Est autem quem eidem Dei SaMichelstat bb nominatus. pro quondam in proprietatem tradiderat
cerdoti

D
unde
i ii

fi irce-

qua3 prorsus

integro filiorum
et u.nce d.lect.

burgum
in

relari p.

lamentabantur sanctissimi

ejus

ec

Pipini Karlomanus remedio animaa sua3 frater moaachicara illic illuc se transferre atque cc

decessu Patris,

maximo cum com.tatu

et vene-

ratione condigna in civitatem suae sedis Wirzi-

jms ii M, ,iiugaudojttxta s KUxanurn Soi d sque


sepelitu)
.

ibique congregrationem instituere proposuerat. sanvitae terminura prestolari Pater prasentis


ctissimus
;

burg deportavit. Hic pene totius provincice populus occurrit. hic tota nobilitas

cum

plebe Pa-

sed, disponente pra?destinatione

di-

storem suum. non ut olim

laetitiae
;

cantu.

sed

vina, pravenit

humanae deliberationis vota commortalitatis

amaro nimis

ejulatu suscipiunt

sicque venera-

munis hereditaria3
DOii

occasus.

Nam

bilibus veneranter exequiis intersunt.

donec ho-

multo post, quara in pradicto castello una


his, qui

nore competenti sanctum corpus juxta Martyrum


Kiliani

cum
' sup) successerat

secum jam post multos

activae vitaa
* solito

Sociorumqueejus Reliquias sepultum con-

sudores optimam partem elegerant, vius illum corporis incomraodura invadebat,

grasic-

spiciunt.

Hoc denique

loco

Dominus saepenumero

plena fide se quaerentibus per sanitatum declarat


miracula,

que de die
interior

in diera,
id,

exteriori

deficiente, ccepit

quantum eorumdem Electorum suorura


illos

homo ad

quod diu suspirabat, bra;

apud se valeant merita, dura


glorificari desinit,

ne hic quidem

vium percipiendum renovari


Christo mansurus

donec, ut

sibi

longe

quos jara in aeterna secum glo-

ante Spiritus Sanctus revelaverat,

ultra

cum
:

riacollocavit.

mereretur

feliciter dissolvi

44 Glorificemus

et

nos atque laudemus


:

Deum

iucloris
II
.

ad

hur-

qua utique positus in agonia per


ipsius aegritudinis
tur,

totum tempus
videba-

gloriosum in Sanctis suis

illos

autem

in ipsius

genses parx-

tardantem

et,

ut sibi

donis et beneficiis, qui reddidit eis gratiam pro


gratia, pro meritis,

migrare recusantera animam Psalmigraphi


:

quae concesserat, promissa

consolabatur et hortabatur Canticis


-

Quare

prsemia. Insuper ingentes Salvatori nostro gratias

tristis es, inquit,

anima mea,
in

et

quare contur-

agamus
illi

sine intermissione recolentes, quan-

bas
ei.

me ?

Spera

Deo, quia adhuc confitebor


et

tum

pro gratuita redemptione nostra debea-

dd

salutare vultus raei

Deus

raeus.
:

dd

Rursumque conversus ad Christum


cervus desiderat, inquit,

Sicut

ad fontes aquarum,
te

mus, qui praeter innumeras misericordiarum suarumbeneficentiasetiam deterra longinquaipsura, de quo textum praesentem contexuimus, Virum
voluntatis suae ob dispensandum nostrze salutis

ita

desiderat aniraa

mea ad

Deus meus.
:

Sitivit

anima mea ad fontem vivum

quando

effectum vocavit, ac per ipsius ministeriura nos


qui aliquando

ee

veniara et apparebo ante faciera Dei?


:

ec

Et

non populus, nec "-enus eius era-

illiul

Quam

dilecta tabernacula tua,

Domine

mus,

virtutum! Concupiscit et deficit anima


atria Domini.

mea

in

fidelem,

(f

Cor raeum

et caro

mea

exulta-

adoptavit; postremo tam tam prudentem eumdem Servum suum ad Superos, id est, in gaudium Domini sui trans-

in filios sibimet

verunt in

Deum vivum
sic

- f[.

latum ultra
gratiasque

sibi praesentera

nobis constituit pafilii

anilOldi 10ritur ii burgi,

42 Cumque

oranti,

psallenti,

tronum, quatenus hujus


sentes,
in

ecclesise

tam

pra?-

in infirmitatibus agenti, saepe

etiam fratres com-

quam

posteri

meritis
fide

ipsius et precibus

peregrinos discipulos suos confortanti languor

perpetua Christi

roborentur et actione

per singulas horas ingravescere non cessaret,


ipse vicinum suae transmigrationis iter
tico

probabili,

cujus doctrinis et exemplis ad

eam-

tam Via-

dem sumus fidem


nostri.

informati Jesu Christi Domini

Dominicorum Sacramentorum, quam uniquae religio deposcit vel praestat,

cujus Deitatis aeternitas

cum

coaeterno
Spiriet per

versis officiis.

Christianae fidei, spei, caritatis sollertia provida

Deo Patre, Sanctoque amborum coasterno tu manet ineffabilis et unica ante omnia
omnia tempora
:

praemunivit, atque per haec

omnia commendaexhalavit. Qua-

regit etiara et gubernat infinita

tum

in

manus Domini spiritum

seculorura secula. Araen.

draginta quippe per annos in vinea Domini Sabaoth pondus diei et aestus fidelis servus et laborator indefessus portaverat, ideo sempiternae

remunerationis semper intendens bravio, non immerito e carnis gratulabundus educitur er^astulo, et quia super

ANNOTATA.
a Psalm. 84

pauca semper fuerat

fidelis,

V.

9. V

jam supra multa constituendus in gaudium Domm.su. comitibus educitur angelicis quarto Nonas Februarn, rec.p.ens nimirum e bono Patream.has raercedera labor, su., ea videlicet die
luc.d.ss.raam

b FpistolzIIad Timoth cap 2


c

3
in ca

Mmus

verosimile est S.

Burchardum

mgressus mans.onem, quo beata DeiGenitrixintemploDorainicuranostraacarnis

tkedraU templo monachos, in solitudine auteminsHtuisse canonicos ,nnc non dubital Annotatis in S Burchardi VU*m ""'"
:

Z2Z\n
'

SSSSSr; ,,,,,,., _..:;:


.

monachos

consUiu^

:?' ;:;.

"

<J9

;:

^:;
d Relicto

Tw^ rSSStS
stl
\

-::;::::;::;;::;;;-:
,

43

Ig.tur

Megingaudus episcopus pretiosum


Magistri corpus

dUectisBimi

omni, q a valuit vaiu.t, 4

descnptam Wirceburgensi descrtnl castro

ob

r,

"^
.-

mm

'

30

condere

itaque
id

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
z

591

id

monaslerium

vero&ifniliter cceperit co circiter tem-

Exstant

in bibliotheca ecclesix cathedralis

Wir-

u
EGILWAimO.

pore, quo
id est

templum cathedrale saxeutn moliri

c&pit,

ceburqensis varii codices


ripli,

characteribus Anglo-Saxo,

anno 746 aut 747.


de S.
rasse

quos partim collegisse

partim exa-

Hanc ob causam, qux hic Egilwardus Magno narraturus est, suppressit Surius
e
;

S.

Surii

nonum

collectiones,

Burchardus creditur: continent illi cahomilias varias, Patrumque

editionem secutus
f

est

Mabillonius.

tractatus aliquot.

Ex

sancti
iii

Burchardi Homelia-

Quxrit Mabillonius, qui Acta S. Burchardi


recudit, et
ille

rum

Codice Ilomeliam

ex magna parte,

XX

vero
edi-

exSurio
dit,

Egilwardi narrationem non

vi-

ctxxui

integras ad calcem

Tom. I Eckhartus

quis fuerit

Magnus martgr?

Qiucsito,

qux

dit, e quibus ingentem S. Burchardi reliquias paga-

proximo numero sequuntur, faciunt satis. Sub annum forte 746. Vide Commentariiprx-

nismi, sacrilegasque superstitiones extirpandi


facile colligas.

curam

g vii uum. 29.

aa Vide Annotata ad litteram u Cap. u.


intcr Sanctos,

h Numeratur
Julii, ad

coliturque die

xv

bb Vide

litteram s ibidem.

quem Acta
in

ejus illustrata sunt tom.

IV

cc Vide litteram t ibidem.

hujus mensis.
i

ddP.sa/m. 41
Wirceburgensi
dicecesi, Elt-

V. 6.
v. V. 1 et 2.
1

Nunc oppidum

ee Psalm. 41
ff

man dictum, ad Mcenum. k Anspachium vulgo Anspach


et inter ditiones

Psalm. 83

etZ.
sui 13.

caput

hodie

gg Imo anno Christi 754 episcopatus

Marcliionatus ejus nominis regi Borussix parentis,

episcoporum Herbipolensis
locus
ille

et

Ey-

stettensis siti
fo

vcrum

serius sub Bernwclaccessit

ex permutatione ecclesix Wirceburgensi


et

PROLOGUS AD CAPUT

IV.

ex rmm. 32
1

sequenti Commentarii prsvii.

regis

Ccenobii S. Gumberti meminit diploma Conradi anno 911, apud Eckhartum tom. 2

datum

pag. 899:

Aspirando
lurc interpolatioest, aut falsa,

praaveniente, cooperando comitan,

lid.

iii.

m
hibet,

Aut

quam MaHer-

te

perficiendoque subsequente nos gratia Haeta


,

billonius in

Appendice ad Vitam S. Burchardi ex-

Dei, quo orane datura

optimum

et

omne donum

dictis,qutt,,,
S1
.

Itia .

Nota, qua Joanues Gallicus scholasticus

bipolensis,

nomen hoc composuisse


cap. 6. \\ 40.
hic indicare

dicitur.
\\ 6.

perfectum est, jam beati protohierarchi nostri fj^Xrdi Burchardi praeconia pro possibilitate nostra di- fiwwla

n
o

Ex

epistola I

ad Cor. cap. 3.

Lucx

p Videtur

Vitam primam.
cap. 1 v. 23.

gessimus eatantum, quae cunctis haec legere non ,/,/,, dedignantibus tam ad instrumentura credulitatis {^.^Jtor. perfectaeque renuntiationis, quam ad exemplura
bonse actionis, summaequecontemplationis, ac vegeminae dileraa praedicationis cum integritate
ctionis generaliter

q Epistolx ad Philip. vPsalm. 113 *. 3.


s Luccv cap. 1 v. 50. t

sufficerenonambigimus. Nunc

Orientalem, seu Franconiam.


\\

u Act. cap. 20

27.
ul ccnsuit

vero, quandoquidem id tuae, Pater, placet almicontinentes tati, duobus his libellis. qui jam dicta
;

x Caroli Magni,
Pippihi.

EgUwardus

verius

negotia, prsecedunt,

addamus

et tertium, cujus

nimirum
arguit Eckhartus,

sit intentio simul et utilitas

tam

illius

y Egilwardum hic erroris Wnceburgingaudum non a Lullo, sed a Bonifado

Me-

translationem,
ipao

quam

vestri monasterii,

quod ab

primo fundatum, postea vero per sacri corejus prcesentiam


sufficienter est nobilita-

contendens tum ex Liudgensibus ihfulis decoratum abbatis, tum gcro in Yita S. Gregoru Trajectensis
in crypta S. Kiliani ex Megingaudi, quod hodieque

poris

posteris tum. praeteritum simul et praesentera notificare statum. Igiturpostsepulturamejusdem

visitur, epitaphio.

Liudgerus quidem Uegingaudum


fuisse, ac civitatem

prjescriptum est. sanctissimi Patris, quee sicuti

S. Bonifacio cooperatorem
(Berbipolim)
strasse scribit

suam
illu-

instar
;

Luciferi

mane

orientis

mulSanctorum Martyrumreliquiiscontiguafuit, Dominus tam beati Burchardi, quam tis miraculis

at

Bonifacio ordinatum fuisse,

eorumdem Martyrura merita


vit,
tia,

magnifice declarafit

dictum est confirmatque ex Wandelberto num. 37 Kiliani Megingaudi antiquum, quod in crypta S.
visitur,

et ideo frequens ibidem

populi confluen-

nunc sanitatis obtentu, nunc pro diversis nequre tamen,

angulo

1171 in epitaphium, sarco^hago ejus anno Novi-Monasicrii invcnto, obscuro ecclesix


:

cessitatibus qurerentium suffragia,

inscriptum, quod sic habet

quamvis ob incuriam vel negligentiam majorum credescripta non reperiamus, veracibus tamen
dita relationibus

nequaquam

difficil-

civ.hmus.

famosi cespite corpus Pra-sulis hic tegitur terra tenet spiritus astra petit;

Quapropter.
re
fieri

his intactis, ne forte. sicut

hac

in

solet,

sponte detractoribus

nostris ora

Terram Magingodus

in

hac antistes sorte secundus

Extitit atque pio

promptus

in officio.

uostris ges recludaraus, ad ea potissime, qusa sanvel geruntur temporibus ad reliquias sunt, ctissimi patroni nostri Burcliardi
stilura

quondam
Vixit in hoc

Bonifacius arcis

honorem

compe-

gradu. Perduxit sacro constituitque

convertamus. tenti narrationis ordine

mundo

castus sine crimine vates

Mortuus

in

Christo praemia capit ovans.

Caput

592
AUCTORE EGILWARDO.

SECUNDA VITA

S.

BURCHARDT EPISCOPI CONFESSORIS.


versarenturillajsi,utpotetamDeoplacentes,quam
universee carnis hominibus. ingressus est viam plenus, Megingaudus episcopus, bonis operibus

''

AFU1
,

recepturus. e terna3 remunerationis bravium mox abbatem Cujus discipuli Waltricum de suis
.

f successorim aliquoi Sancti Burchardi ad S. enumeratio, et Reliquiarum

elegerunt b

ipsum quoque jussu piisimi Karoli ad auctoritat e, juxta quod pal atium deferentes ejus
;

MegingaU(i

promiserat, confirmarunt.

And recB monasteriwn


Wirceburgensem
facta

per

Eugonem

48

Inter hcec redit ad

memoriam, quod

silentio

gj gj
(

r"

praBterire nullatenus

translatio.

proximorum
sit in

possum, ob vitandum tamen scandalum tn;c dilectioni. quod dico,


praesentis opusculi

ministeriis

aurem dictum. Ex tota

CAPUT
Su< cessit

l.

itur

decessura Meginpost beati Burchardi


vir,

serie colligi valet,

immo

ipsa,

quam

litteris ut-

lgaudus.
laudabilis.
licis

ut prfflmissum

est,

per

omma

cumque tradidimus,

liistoria,

luce clariori veri-

/,-

gingaudus,
,/h/ sitfi

et

cathoepiscopatum Wirziburgensem, intendens institutis, orthodoxis semper

Sanctorum prsetate subnixa, constanter edocet,


dicatorum Kiliani, Burchardi sociorumque eorum conquisiinstantia Franciam Orientalem Christo

Bernwelfum
substitull,

rexit annis quindecim a.


nifacii,

Hic itaque beatorum Bo-

de

quoshuc Burchardi, Lulli. ceterorumque, comperepriAnglia divinus amor adduxerat,

tam
cii

Germaniam pene universam Magni Bonifa-

doctrina in

manu

veritatis et salutis directara,

professione monanus eUompatriota, nec non


vel inficiens chussicutet UH, fcnullatenus mutans semper irreprehensibiliter ver-

Alemanniam

Galli,

Burgundiam Columbani, Bavel

wariam Corbiniani, nec non Ruberti


rarami fructificatas seminariis,

Emmemonain

quos universos,

rigorera propositi

pollens, bis et exemplis mirifice

gubernacula tesecularibus,

paucissimis exceptis, universali ecclesiae


chicffl

nebat pontificalis

officii.

Unde tam

professionis atque schematis commenda-

quam
senio

noverant, ecclesiasticis cunctisque, qui se


effectus, insuper etiam ad

vit sanctitas, et

quo per mundi contemptum

honori. Tandera personis, amori simul fuerat et

ccelesti theoria facti

sunt subliraiores, eo sacer-

jam

irabecillior

dotali officio digniores, et in prsedicationis

mi-

increraentura fortasse

meritorum

aegrotare se ve-

nisterio

apud homines habebantur aptiores.

Cum

exemplum hementius sensit, moxque reminiscens


tam Pradecessoris et Magistri sui, raissis legatis regni, quam Sacerdotesecclesiarum, adprincipes
de consensu atque consilio cunctofura quemdam Berwelfum, sibimet in praesuis clericis nomine
sulatu subrogavit, cooperantibus sibi in

ha3c ita sint,

immo

quia ita esse

nemo

ambigit,

miror, qua fronte

quidam raonachis sacerdotibus

quaelibet ecclesiastica officia interdicere praesu-

mant,
officia

si

tamen eo ordine, quo praediximus, per


semet
ecclesiae filios esse

regenerationis ab iisdem praedicatoribus

eadem

initiata

non abnegant.
aptos dignos.
?,','i/,/;

ordinatione Lullo Metropolitano et "Willibaldo,


Eichstatensi episcopo corara universo ipsius ecclesiae clero et

49 Hi tamen ne nos partis nostrae quasi temerarios defensores acrius impugnare praesumant,

populo

sicque rebus et posses-

Magni Gregorii decretum contra idem schisma


promulgatura, nec non Bonifacii, qui quartus ab
ipso

sionibus, mobilibus scilicet et immobilibus,

qu

ad episcopium pertinebant, eidem successori suo a relictis, ipse cum paucis ad locum secretum,

sedem Apostolicam gubernabat,

in id

ipsum

consentientem sententiam relegant. Ait enim beatus Gregorius inter cetera


> :

C
magistro
in

quodam Hatone sibi traditum commigravit. 47 Remanserunt autem apud monasterium


Sancti Kiliani plusquam quinquaginta, ut alibi

Videtur nobis, qui


a passione et a

sua pro Deo relinquunt,

et

gralum
nachis.

et

>

Infestum

morte, cujus [ejus] sumunt exordia mutatae


conversationis, dignius liceat baptizare,

legimus, fratres, quos etiara non raulto postBernwelff

'

com-

cum injuriis expulsos ad magistrum suum Megingaudum navigare coegit. Adhsec beatum
virum idera Bernwelffmultis inclamationibus ve quas Christi xavit pro diversis supellectilibus
,

munionem

dare, pcenitentiam imponere, pec

"
n

cata solvere.

Et post pauca

Censemus

ergo monachos praedicare, baptizare,

commu-

nicare, pcenitentes solvere juxtaconstitutatre-

confessor Burchardus in vestitu sacerdotali, sive


codicibus, nonnullisque rebus familiaribus reliquerat, cujus
si

"

centorum decem

et octo

Patrum.
re
:

Item prae-

dictus Bonifacius de

eadem

Sunt, inquit,

tamen

disceptationis

modum

et finem

nonnulli stulti dogmatis, magis zelo amaritudinis,

quis scire voluerit, a

quondam monacho,

qui

quam

dilectionis inflamraati,

asserentes
vi-

tuncintererat, conscriptum reperire poterit. Tan-

monachos, quia mundo mortui sunt et Deo


vunt, sacerdotali
officio

tam denique, tamque diutinam inquietudinem patri

indignos, neque poe-

quondara et magistro suo subrogatus episcoinflixit,

nitentiam, aut Christianitatem seu absolutio-

pus

ut taedio affectus, sese suosque discilocura, qui tunjs

nem

largiri posse per sacerdotalis officii injun-

pulos,

ipsum quoque

Rorinlacha

ctam gratiam.
id
:

Sed omnino falluntur

etc;

(Niwenstat) postea vero Nuvenstat dictus est,


K.uoli regis patrocinio committeret, et ejus adjutorio
chis

usque ad
m

Decertantes igitur contra, raonaofficio

chos

in

hac re sacerdotali

penitus

non

monasterium ibidem a

se suisque
,

monaali-

carere praecipimus, ut ab hujusmodi nefandis ausibus reprimantur in posterura


quis celsior, tanto potentior

f.
:

inhabitandum institueret

ubi

dum

quia quanto

quamdiu mirabiliter ac religiose sub sacratissimi


imperatoris d
alis

Nos

igitur,

ab omni seculari molestia con-

his pauculis

insertis contra eos

dumtaxat, qui

coram

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

593
quantumcumque
valuit, di-

corara oculis nostris vestigia patrura nostrorum


delere, vel laqueos pedibus nostris abscondere
raoliuntur, licet multo plures abundent Patrura
sententise, quac

decirais ac terminis,

mjcto

latavit, prfcdiis atque reditibus, hbris


silibus copiose ditavit.

atque uten-

hujusmodi repugnent

invidiae,

li-

52 Monasterium autem ipsum ex


beati Burchardi, Christi Confessoris,

illo

die

tam

tofe mniter

bet ad omissa stylura reflectere.


.

II

III.

50 Post successorem
tenuit annis septem

beati Burchardi

Megin-

Bost Bertir

gaudura Bernwelff cathedram "Wirziburgensem


:

quam beati \ * ii regendura, tuenaum Andrere Apostoh patrocinio atque cognominandum instituit. Deinde cum consilio et

m
ihii

B
,

chardl
rii///(

welfum, Linlrigum,
<

homo, ut

aiunt, prae ceteris

consensu

cleri

sui decrevit

atque banno

tc

ttugo
irce-

monachicae religioni multum infestus, quod et


colligi potest a superioribus.

pontificalis auctoritatis confirmavit, ut deinceps

ii i

it

burgt episcopus, qui, "i "'s.

stauratum tndrex
\astc.iiiiii
ffi

Posthunc Lintrigus annis tribus, mensibus quinque. Post hunc Egilwardus annis sex, mense uno, diebus viginti tribus
post hunc Wolffgerus annis viginti duobus, post hunc Humbertus annis demensibus sex
:
:

quinta feria celebretur solemnitas ejusdem Translationis; praecedentibus vero tribus diebus, se-

cunda, tertia, quarta feria per totum episcopium

ab esu carnium abstineatur ab episcopo

synodus

etiara
fi-

V!

Bi

cum omni
pretii
S.

clero habeatur, sicque

nedictini ilalum,

cem, mensibus tribus, diebus octo g : post hunc Arn annis triginta sex, mensibus sex, diebusduodecira
:

nito concilio, a singulis parochianis cera

duorum

nummorura
Ccrpus vero

ad easdem Reliquias offeratur.

ptem,

post hunc Rudolfus annis decem et sediebus tribus post hunc Diedo annis vi:

Martyris Andreae sive Magni,

cujus supra raentionera fecimus, venerabilis epi-

quatuorginti quatuor, mensibus duobus, diebus post hunc Burchardus annis novem, decim
:

scopus

Hugo ab eodem

monasterio,
,

quo

illud

Sanctus Burchardus condiderat


transtulit et consocians

in

civitatem

mensibus tribus, diebus viginti tribus posthunc Boppoannisviginti, mensibus decem, diebus qua:

Sanctorum Martyrum
illi

Kiliani

Sociorumque Reliquiis festivum


constituit.

fi-

tuordecira

post hunc

Poppo annis

viginti tribus,

mulatura annuatim exhiberi

Ex

hoc

mensibus

quatuor, diebus viginti et

uno

post

tempore monasterium Sancti Burchardi corporis


praesentia beatificatum, ipsiusque vocabulo specialius

diebus hunc Hugo annis sex, raensibus septem,


viginti et uno. Hic

cum

cunctis esset acceptus et

agnominatum

praediis,

aedificiis

atque

dignissimus, ad pontificalem infulara per omnia

denariis coepit amplificari, et tara ab urbanis,

raomentis de reddenda villicationis suae ratione


peromnibus erat sollicitus unde inter cetera monasteriolum quod in honore beati spiciens,
: ,

quara a coraprovincialibus amari simul et honorari


:

adeo ut nonnulli seculo renunciantes seipsos


suis ibidem

cum rebus
etiam
filios

Deo

offerrent

nonnulli
offeren-

a Andrese Apostoli, Sanctique Magni Martyris in superiori Libeilo beato Burchardo consecratum h ab omni religionis studio pene
descripsimus,
defecisse scilicet

suos

cum

oblatione

Domino

tes sub regulari disciplina Christo deservituros


illic

manciparent,
sunt, quae de vita, conversatione, vel
/

tam

praelatorum negligentia

53 Haec
obitu,
sive

quam subditorum insolentia, indeque, quod justo


atque Dei judicio consequens videbatur, victus necessaria ipsis paucis, qui remanserant,
vestitus

translatione

Sancti patroni nostri

Burchardi per veridicam praecedentiura patrura


relationem, sive per exeraplaria diversa investi-

raonachicae deesse, divina instinctus providentia, fratres congregavit, atque locura illic
institutionis

gare atque colligere pro modulo ingenioli nostri


sategimus. Ceterum
si

quis ex his inepta corri-

eumdem, cunctaque

illuc pertinentia,

honori non

sed et eximii solum, ut prius, Andreaa Apostoli, Burchardi, primi fundatoris, Confessoris Christi
delegare constituit.
s.

gere, vel apta superaddere voluerit, simplici de corde libenter annuiraus. Insuper miracula, qui-

bus Dominus Electi

sui

merita saepenumero di-

gnabatur vel dignatur declarare, hos, qui semper sanctissimi corporis ejus excubias observant,

Burchardi

51

Electo

reliquias

competenti

denique ad hujusmodi negotium convocatis undique tempore anni


,

huc rogamus annotare. Sic nimirum,


moria aeterna
erit justus
;

sic in

mesem-

tara principibus vicinis,

quam

ipsis ecclesiae suae

sic [in] justis suis

capitaneis,

cuncto quoque clero atque, populo


suie

praemeditationis

corara omnibus intentio-

per laudabilis et gloriosus laudatur et glorificatur Dominus noster Jesus Christus. Araen.

nem
i

suerat,

propoexposuit, et quia hoc ipsura, quod sedis Apostolicae Pontifiper summura

I;

i vocabatur, cem, qui tunc temporis Benedictus Romani imperatoris k ad sibi concessum, neque

ANNOTATA.
Burchardi episcopatum plus
ita

enarravit, consentientihoc consensus deesset,


ejus bus cunctis et intentionera statim jejunium digna prosequentibus triduanum
indixit,

devotam laude

a Egilwardus

ut S.

quam par
contrahit,

cvni

protraxit,

Megingaudi nimium

ipsoque peracto,

cum

ingenti

fidelium

multitudine ad

tumbam

beati Confessoris Christi

b Utrumque monachum
lib.

fuisse negat

Eckhartus

personante, procesBurchardi devotis laudibus levatum digna reverentia corpus


sit.

Deinde reverenter sanctissimum ad supra memoratum


transtulit monasteriura
l.

Burchardum, quia coenobiura canonicorum instituit et sub finem vitffl apud eos se recepit: Megingaudum vero, quia in Fragmento
24 num. 57
:

Reconditis igitur ibi-

synodi Attiniacensis, quod num. 56


episcopos

exhiM, mi,,
.

venerandis Relidem, ut decuit, venerabiliter


quiis',

non monachos numeratur

admittit

Id>.

praefatus pontifex

Hugo

locura

eumdem

24 num. 227,

abdicato iltum episcopatu ad S.

Be-

77

nedicti

Tomus

vi Octobris.

594
ned icti
castra transiisse.

DE

S.

COSMA EPISCOPO CONFESSOHE.


ante Eailu>araus d Irno atauc regis, ut r au,o

Sed undc haoet Bckhardat

Eailuiardum,
,
,

dum canonicis S. AndrexamoI


i
. i

dmt.
e See

ipso
^

m
pu

esordic

t,

lapmn,

ta Bekkamm,
apud Labbeum

., etu cestt aun

errorm

*H

ro
licet

/!( f

D*

785,

***. 4**. *'


tom.
,

guui ota*,

rntnws

Burchardus,

Benedi-

f Exstat
col.

^T
V
1618

Conciliorum

rZl

eccUsia, qui ministe* ctinus, constitutU in cathedrali


ria illic

1607 Gregorii I Constitutum anno 601 pro


ai ibi

sacra obirent,

monachU, etiam

alibi canonir
se receperit,
-.
.

monachis editum

non reperio citata ab Egilr


et
%

cosinstituerit,

adeosquesub vite finem


i
,

mm
qu*

lo

verba

vernm

ibiilem col.

sequmti
in quo.
.

ineptum lOCUIHiur incoluerit, mitjw /> locumque liliftitt u magis quietum, neque

Bonifacii

IV

decretum

amo 610

editum

unde diaxesim suam com


tetur

le

regeret? Denique fa-

fttc

Egilwardus adfert, sed conceptu subinde


;

Eckhartus

,,,,;,
lii

23 num. 143, Burchardum, Megingaudo, sex monachis discipulib.

aUter verbU leguntur


sul
ii

postrma uthtc

decrett clau-

Mtf

Decertantes igitur

monachic

suis assumptis.

Hohenburgum

discessisse,

inde

professionis

presbyteros

Sacerdotahs potentue

Mictelstadium iturum, ibique monachorum congreAn gationem, si comes vita fuisset, insUtuturum.
nbn
id

arcere officio, omnimodo prmcipimus, ut ab bujuscemodi nefandis ausis reprimantur imposte-

*que

indicio est,

idem vit* genus tam Buristis

rum

quia qnanto quisque celsior

chardo, quam monachis


synodus
conflata fuit

fuissel

Attiniacensis

tentior.

ex episcopis (comprehensu hoc

nomine non tantum episcopis civitatum, sed etiam


epUcopU, qui ab abbatibus* electi, a dicccesanis vero
singulari privilegio episco-

Gotebaldum g Post Humbertum recenset Surius Bavaros abbatem, qui in Aliachu mf&rioris apud
codice

Ms., quo usus

fuit,

zcquc ac in

Ms.

nostro

cpiscopis consecrati,

e.r

desiderabatur.

E
et sequenti.

palia in nwnasteriis obibant

munia)

et

abbatibus
et

h Supra num. 33
i

(thhntum vero
alii

.....

erant episcopi simul


:

abbates,

Hujus nominis VII, anno 984


qui anno

die

Julii de-

abbates tantum
:

lunc rnim hxc in Fraginrnlo

functus.

verba

Abbates vero. qui non sunt episcopi, roillo-

k Ottonis
obiit, nescio,

II,

983 mense Decembri

gent episcopos fsuos monasteriales ) ut vice

an Ottoms III qui proxime Ottoni II

rum
quod

ipsas triginta Missas expleant.


in

Ex eo

igitur

successit.
1

Fragmento lcgatur : Willibaldus episcopus

Sub annum 984.


Triduana
a carnibus abstinmtia, feria secun-

de monasterio Achistadi. WilUbaldum simul fuisse abbatem concludi potest; ex eo vero, quod ibidem
legatur
:

da, tertia et quarta feriam

quintam S. Burchardi

Megingozus episcopuscivit. Wuirciaburfit,

translationi

sacram prxcedentibus deinceps servan-

go consequens quidem

eum, quo tempore synoet

da, indicta ab

Hugone
;

episcopo fuisse totidem VBfbU


ai

dus celebrabatur, episcopum simul


fuisse
;

abbatem non

legiturapud Surium

nihilde ea apud Mabillo-

at hinc non sequilur,

eum

ante susceplum
fuisse.

nium,
dictum

licet
est,

ex Surio (non Canisio, quod num.


nec nisi in

29

episcopatum ne
c

monachum quidem
fluvium.

Vita breviore locum habet)


:

Vulgo Neustat, quatuor milliaribus Herbipoli

sancti Burcharcli vitam ediderit


hic

an interpolatum

dissitum ad

Mcenum

Egilwardum

credidit?

-~-^-Aj<^5^^y^-S->---

DE

S.

COSMA EPISC0P0 CONFESSORE


MAJUM^
1N

PAL^STINA

M.

S.

SYLLOGE HISTORICA.
memoria

I.

Sancti

in Fastis sacris

qusedam de

Vitae

Chronotaxi

ejusdem Monachatus.

C.ACAANN!

il.

DCCl.WM

Cii itatii

Vajin quttd u
tilia
;

"ajuma, cujus infulas Sayictus noster gessit,

suo Oriente Christiano

Tom. III

col.

622

ac por-

ad

distinctionem
in

trium

aliarum

tus seu navale Latinis, nec

cum

ipsa

Gaza confun-

ejusdem nominis, ac

eodem tractusi-

denda
et

est,

dutai enim ab ea viginti circitrr stadiis,


fluvii

tarum urbium Majuma Gazx appella-

ad ostium
:

Bosoris mari mrdilerraneo adut Fcrrarius hodie habet in

batur, ulemque Palxstinis sonat teste Lequieno in

jacet

modo autem,

Ca-

talogo

r
DIR DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
talogo

595
yf.py-

Generali Sanctorum

vulgo

Porto Betto
ait

rfo-ots,

y.y.l

tU

0$

ikSaat fontavaaxo

\v

mjctotvb

mincupntur; hancporro, ut Sozomenus


cap, 8 /""/

Ub

5,

hjupity,

507, derepentead Christum conversam

3 Qux Latine vcrsa Emincntissimus Cardinalis


Quirinus Brixiensis episcopusin Diatriba ad vetus
Officium Qrsecorum Orthodoxorumpag.
subnectit
in

In

Ventis.

imperator Constantinus, qus antea urbs non erat,


civitatem esse jussit,
vit, ejus,

eamque Constantiam appellahabebat, nomi,

WbGrxcis

quem ex filiis charissimum


ad

hunc

modum

.-

Sanctus hic (nempe

ne

locum illum cohonestam ob religionem

<n<ico

Cosmas) admodura adolescentulus a patre S. Joannis Damasceni pro


multis divitiis
filio

itaque jure gavisa est usque

quo imperante, quod

Juliani tempora,

adoptatur,

qui

cum

ante religione pepererat,

eamdem
enim

plane ob religionem deperdidii

princeps
Hte,

humanaque gloria floreret, quemdam Asyncritem (quemdam e secretariorum ordine vertit Raderus ad diem xv Januarii) adlegit

apostata,

opportunitatem
subjecit,

suppeditante
ita

eam denuo
proprium

Gazsis

non

tamen quin

sibi

episcopum, clerum, diacesisque Inni-

virum valde eruditura, atque sapientera, cui lium suura Joannem et adoptitium Cosmara
disciplinam tradens, vehementer

fi-

ra

tes retinuerit, in

tantum qutdem,
asserit,

ui

tempore Sozo-

curavit, ut ab

mrui, quod loco citato

incassum episcopns

eo divinis et humanis
tur.

litteris

omnibus imbueren-

GazxMajumampastoreviduatamsibisubjicen tmlarit,

Hi vero bona pncditi indole brevi univeredocti,

synodo provinciali cognita causa conVrarium


iudicante,
ac

sam Grammaticara atque Philosophiam


et praeterea

plane

xquum

essc

asserente,

ut

qui

Astronomia

et

Geometria exercitati
conciharunt
in
:

pietatis

causajus

civitatis

adepti fuissent,

sed pain
iis

omniura venerationem
tera

sibi

qui au-

gani principis sententia eo jure exoidissent,

excellentem eorumdem

ommbus

scientiam

saltem

qu*

ad sacerdotium
concessis

et

ecdcsiasticum ordi-

dignoscere cupit, id profecto compenet ex ingenii monuraentis, quae ipsi lucubrarunt.

nem

spectant,

sibi

przmiis nequaquam

Dem

ad

Wliarentur

Hxc

fere laudatus Lequienus,

Ast ad

Lctum
S.

nostrum veniamus.

Laurara S. Sab* divertentes raonasticura jugum suscipiunt Beatus quidera Joannes a Patnarcha
:

Cosmre
Ejn-

illuis

scopi

nostri parens Jo2 Sanctum hunc, quem Operis die xv Januarii annes BolUmdus in Pr*termissU annuntiationem reposuit, oTquorumdam

Hierosolymitano presbyter ord.natur illustns vero Cosraas raultura ab umversa synodo roga,

Ummnm
in

tus,

Majum

Episcopus renunt.atur Curaque ,mgre-

VZZvm.*
qul M^yroiogiis

pluribus

aliis,

qua
kodie

MneHs
dandum

positara provincnara egregie adrara.strasset

annuntiationem

gemque suum ad salutana pascua dedux.se^d


mino.

ZL

est

annunMatur enimproxime
,
/

citata

die

Cum

autem

et

xv Januani,

ai

supra

dm
|

TZvrum

m Hnguam

Latinam Gcnebrar:

anmntietur, qu*

ab koMerna dtscr*panl<

toJZ
r^Z

Calndario iJ

verbis

TZo\ogio

S,uvo-Russico a
barone de

Cosmas poeta. generoso Domino


LaUne
P- N.

tions, Latine, prout ea

Racrus

verta,

nc su V cr-

addo

k*c
:

igitur babcnt

Men*a du

cUato

arcame-

TalZl

Sparwenfeld

dium
etiara

Idera Pater (nempe

Joanms Damasccm)..
adhuc prope

!Si-7L**B-li
;

hunc

beatissiraura Cosraara

Cosmitactoiiscanom Cosm felris a nolm

nec non Horologio Grz-

pauper ate afinfantera, ac pupillura, ultiraaque eduiliara assumpsit, et hberahter am


f

7a, nuuiant MenJauidem , SvUtaS, etau ,nunna,u


h

n 0,11

0 :/- ^ j^nrii i3t. ;


modim
.-

i.l

cm

eo

quem

MU Majora Me'

Dein.

auibmdm
P

interjecte,

Ua P e

n,

Unde vas

J ^ _
^

in

electionis

factus est B.

Cosmas. cujus expenUS-

quantum

potuer.t et

eloquentia e t

sapientia. ex ipsius Cauonibus.


et Tropariis '
si

2* -

L<

uit>

"* c

di,igenter

ul4v

airoO

Icw,,

xl
.

bn

L-StriSe^ .1 tti
Oivr M v

ao

HWIjmorum inMvtaq.

- e- -

ffuyypafJfi"

ax P

*
l

Avpv

i7 ; u 2i6a

uovao\v.ov

^riv

^ipx.ovrocr xl

W (*
t
;

6''

Eodera

die.

nomjw prtdfa < "^'"'^

na,alis
oa-

ucv u X ap,o 5
roy
Ila-

S. P. nostri

Cosmaa Episcopi Majum*. Vin

ia ,p. TOVCtr, P w ivv ^^vr-rf.: Z

PX-

1*-^

&
'

wpmiXiieiU

m w^*

^SmmX^ *
1

ecclesiam Majuram, pientia et pietate insignis, laudabiliter regens ad sumcuius fuit Episcopus,

-m senectutem pervenit.
i

et

quievU
i

in Doraino.

Maiou^a7Tpo X c pi ;-:rac.
7roi>viotf ^ai t6 iauro-j

IUA(&S ou
erri

ffe lireaAa6V 0S

vopa;

ffw./ip

^_ ^

Ast prolixius Bucclinus poUtani Majuma3 Episcopi. g^ CosmJB Hag

hi* verbis

Ipsa die nata-

^.^

596

DB
i

s.

COSMA EPISCOPO OONPESSORB.


ducit, uti et
.

AVCTORP.

M.

S.

rr .tt-rmq tenera etiamnum tanu Hic patna H.erosol)^ apafr ^Sancti orbat tata parenfbus g tus Damascen, adop abdu .

-JJj^^

im n0

nommem U
'

t,,

",

Joanne m.rum
Philosophicis.

**""* KltSS ^~S


Mathematicis, Theolcgmis sc
ni

^^Z^1^ ^Zr^ZZ ~
im
in

**""J^
profecit,

cum

ad cceleopere effectum habuit, gradumque appositus et stes mansiones vere earum dignus,
fecit

^
,

ubi ex Dissertatiom citata pag. 138 Et Sancti quidem, hir seqwntia

^ ^^
:

^^
oti

modum

ipse et magister, est patribus et magistris, pater p

ad S nes studio, proposit que

Saba Laurara

Ordinisjamtuncnostncc.nob.umpofectu

rao

nachumque professus ranssiraa

sanctitate

^ ^Slstratur. H^. ** ~ ^ ^^ ^ ^^^^


,

mm ediate
.

Triadi in unitate conspicuaa


jnde

splendoriblIS

quique

^^
vidimus,
,

"fSique
ab

vi

H Kitano
est,

adactus, extractusque ccenobio. Patriarcha Majuraensis epi-

nihit furrum

mihi occurrit apud Trithemium, Yepe,

scopus creatus

cumque gregem suum

praa-

Bucelino supra
tom.

Hispanice nobis exhibet


Benedicti ad hunc
integra,

vitae clare rexisset, et sanctissimo

exemplo cain senectute

IVSanctorum Ordims S.
Antonius de Heredia;
desideratur.

thedram suam aaternura exornasset,


bona
profundissimi ingenii raonuraentis.

diem

at Vita

ut

pulcherrimis vita functus decessit, relictis

modo dicam

Initium

tamen
et

hujus

Ex

Vita tomo

expressit Fabritius tom.


in Diatriba de

x pag. 218,
scriptis inter

AUatius

Joanne Patriarsecundo Sanctorum Ordinis et autem Lauram S. cha Hierosolymitano. Quod asserat fuisse Sabx Ordinisjam tum sui Bucelinus
Mabillonio is monasterium, displicet ncc immerito agem de Joanne Damasceno ejusdem Mo:

Simeonum

VitOS

San-

ctorum qux Metaphrasti abjudicantur


:

his pag.

123

namque

Tipav lariv&lwv roJ; IfeupJjHoras rx xaAverbis qui Xwra.... Id est Honorare dignum est illos, nostri praeclarissima invenerunt. Eumdem Sancti
:

nasterii

dini licet
tia

Oralumno, eumdem suo Benedictinorum sequenaliam ob causam accenseri vetat


;

biographum ex Allatio producunt

Lequienus,

et

Fminentissimus

Quirinus

ast

exiguo plane a Lein operibus S. Jo-

enim tom.
in

212

II Annalium Benedictinorum pag. Enituit, inquit, apud hanc rem habet


:

quieno honoratur encomio,

dum

Graecos in illo conflictu

pro sacris imaginibus

annis Damasceni Parisiis anno Domini 1712 impressls in priori ejusdem Sancti Vita pag. 3 sequen-

quem,quia Coszelus sancti Joannis Daraasceni, e patria captivum abItalum

tem loquitur
7

in

modum.
ulterius infertur,

mam

raonachum
in

Ex

his

tandem omnibus

ductum

Paljestinam,

praeceptorem habuit,

quam
Vitae

insulse

anonyraus, nescio quis, scnptor utfabutosa,

fiflgff

BenediTritheraius (de viris illustribus Ordinis S.


cti

paq.

35 yM

ciiatum errorem ad marginem


et

Bu-

saeus

corrigit)

quidam

alii

haud

satis solido

S. Cosmee Melodi patrem Joannis nostri Damasceni Mohamedicae secta3 ad obitum usque addictum vixisse, adeoque Leonem Allatium per-

fundaraento nostris accensuere.


nus succedat
:

Bucelino Mola-

peram nos
expiscandas

in
,

Diss.

de Joanne Damasceno, et

is

in suis ad Usuardum Additionibus

ejus operibus

ad hunc fabulatorera ablegare, ad

Sanctum nostrum

celebrat in

hunc

modum

Et S.

vitae

Damascenica3 circumstantias,

Patris Cosmae Hagiopolitani, et Poeta? episcopi Majumaa. Meminitque illius Wion Ligni vitx lib.

quas Patriarcha Hierosolymitanus ignoraverit.

Hxc

ille.

Qux

mihi Vitam diligentius inquirendi


,

uipag. 340

Ipso die sancti patris

CosmaeHagiin

calear plane non addiderunt

ast aliud

de eo fert

opolitani et Poeta3, episcopi

Majumae; verum
:

judicium Leo Allatius in iisdem S. Joannis


sceni operibus a Lequieno vulgatis,
nis
in

Dama-

Additionibus sequentia adjungit

Plura de eo in

Prolegome-

Vita S. Joannis Damasceni. Fuit natione Italus, magister et et Abbas S. Sabae juxta Hierusalem,
nutritius ejusdera
S.

quorum

titulus

Leonis

Allatii

de Joanne Da-

masceno, ex Opere ejusdem Leonis non edito de


Libris apocryphis, pag. xxxvi num. lxiii, en verba
:

Joannis Damasceni circa


infra conveniam, tdi
et

annum Domini 700. Quem

Auctor Vitae

S.

Cosmae Daraasceni

fratris,

Ferrarium, qui Wioni (omisso tamen episcopali accedunt Dor(itnlo) in Additionibus concordat his
;

quisquis
ca3

ille fuerit,

non inelegans, et

ecclesiasti-

historiae

vestigator non iraprudens, quique


carpit)

gain

et,

de quibus swpra,

Genebrardus, necnon Hoiterato hodie

multa de Damasceno (hxc Lequienus

a Jo-

rologii

Grxci auctor Sanctum nostrum

anne Damascenica? Vitae scriptore praatermissa.


aut neglecta, scripto mandavit. Quamvis

annuntiantes.
(ctaSancti

emm

6 Sancti Cosraae Acta,

et

Vitam

exstitisse, aut

biographus hic de Damasceno agens, ut Lequieno


placet, vacillet, fabulatoremque
alibi agat,
,

/'"'/!///

etiamnum
Bucelinus.

existere

aperte indicant Fabritius atque

ut infra vidcbimus,

eliamnum

Fabritius quidem

tom.

x Bibliothecae

non evincunt hxc,

Vitam

S.

Cosmae,

Grxcx. Ub. v cap. xli pag. ccvm, ubi hxc verba


sunt
:

quam ex

instituto scribebat,

fabulosam plane esse

Nondum

edita Cosmae Melodi Vita, ex

qua

imo vero aliud prorsus

decernit

Fminentissimus

frequenter loca Graece producit Allatius de libris


ecclesiae

Quirinus in Officio Grxcorum Orthodoxorum dissertatione2pag. 120, ubih&chabet


:

Graecorum. Nempc Dissertatione 2 pag.

PluradeCos-

120

ubi Sancti nostri biographum de fabulosa patris


lib<rati<nu>,

mae rebus nobis exhiberet scriptor Vitae ejusdera


ab Allatio citatus,
donasset.
si

S. Joannis Damasceni ex inferno

quam

eum

vir doctus publica luce

laudatus Biographus ineptc astruit, disserentem In*


DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
597
acctore

A
i

8 Utcumque

se rcs habeat

adhibita diligenti >n-

periri
i

queunt
hinc
s.

quisitione, hanc,

qualiscumque

demum
,

sit,

lucubra-

nxa prscitaia;eumenimultimapaupertateafjlictum infamiliama Damasceni patre assumptim fuisse


produnt, ac

Ite

tionem eruere non potui; necenim

numerosuU-

Joannii

Danwsceni
nilidiendiini.

brorum nostrorum
ampli

snpellectili, ant

scriniis, nec in

pcncs

Joaimem vocatum ; verum de hisfides Mcnra f, CUm et in Damasceni HographO,


hst quxras.

>

^ ^;^

Km

forlunmU'
'

bibliothecarum

Indidbus, quamvis
persspe memi-

BuceUno t alUsque t quotquotde8anctonostroagunt%


frustra

de Sancto nostro illiusque


nerint, Acta
ejus

scriptis

Eum

quidem lenera xtate va-

reperire licuit. Quapropter Vit*


nostri

rentibus orbatum de paupertate ac

Damasceni bUgraphusassei
nominc
t
silet,

sancti Joannis
adoptivi,

Damasceni, Sancti
in

fratrn

utiet
dicta

alii,

quos plu;

Opere nostro tom. II Maii Patriarcha die vi a pag. 111, qu*que a Joanne GhronologU Hierosolymitano, secundum Eistoriam

qu* habetur

rimos consului,

Menxorum
genere
et

confirmarem

ast de Sancti nostri

consanguineU nemo

cam Patriarchorum Hierosolymitanorum prxfixam


tom.

quidquam, siunum exceperts Allatium m Prolegomenis supra titatis mm. xxxvii obitcr Stephanum
Sancti nostri nepotem ex adoptione
scilicet,

III Maii, Joannc


et

IV

(lege

V, ut a Joanne

ac

Da-

nomine

patriarchali dignitate primo

numerum

in-

masceni

fratris uterini

ftlium (nt constat

ex hujus

eunti, et

ad hunc usque Joannem, cujus patriarchaPapebrochius


in citata

S. Stephani

Vita tom. TllJulii


:

upag. 526;,

tum

describit

HUtoria Chroconscripta

Ms

verbis indicantem

Tandem

Sabae monaste%

nologica pag. xlii,


est.

procedenti patebit )
:

rium revertitur,
ibique miraculis,

videlicei

Sanctus noster

clarus

votissimum insisterc conor

nec qui ad id adi-

cum

loco prsesset Stephanus

gor,
rit,

pnmus sum, cum


S.

ante

me idem

Surio contigeteetatnr

.......

fr.cmm Cosraje

fro+ric filiiii fratris filius.

A flnntiuum porro Sancium Adoptivum noiTO Sanctum


fuisse,
e

ut ipsemet in ultimo euo


:

THmestri

hU

B
bes in
etc.

Cosmas Majumetani episcopi Acta haVita S. Joannis Damasceni 6 Maii cap. 8,


in

nostrum S. Jdannis Damasceni fratrem infantem et pupillum adnptatum, modo

ac

MenseU
si-

vidimus, cetcra de ipsius pueritia Mcn^a,aliique


leut
;

Indice Sanctorum mensis Octobris, trimestrU eadem rcpctit in Indice Generali hujus Mammetranura ~ r mauimcuauu.u episconosirum nostrum

Hxc

ast hitius

a Damasceni
:

biographo,

Ut

Vitse

cap.

titulus prxfert

Joannis, et Cosmae egre-

vitiose Vitiose

Sanclum Sanctum

profectus sub magistro eius i 6

pum

loZnum

CL
D

Joannis Damasceni avvellans. Actis erao S. ea. ause aliunde innoinsistam.

ducto commrmora,r

vcrun,
;

Cosma ex Italia adanequam hunc pra,,c o Pr r,

*.

fectum ,r citatisActis adducam,


detur locus. de Cosmts qu,dan,

^raddam

nec moror hic Cavei in Se-

tamtf

ac San-

culo Eicooclastico, ad

vcrbum Joannes Damascecoi.

ZlTZL
J,Z oacssmum
f
Jfast itur

ulnec Oudi, secuH v,


habenl, habent

1713

ineptias.

ucnd, ctnm notrnn a maaistro cojnom,nc d,sn dcscyus. u 1 1 Licet namque titulus modo
inteara S.

c,
'

,.

Patriarcnam < scriptorem nu-

Damasccni

1 ,,a

clanmm
^.

dtscpuluma

cum

l,xc ipsi pro arbitrio effctc p ,

nuod ea de manistro iiOmguant, ncmo nurabunr.

"7Lc,
fuit,

hujus locus uatoHs ipsa


"

Sanctus hic a wiymis


circa

W tl

non

- rt F,

annum
:;;;;;;"::'':;;: graphus cap. & num.

GTi

=.S^(!^SSS1)*
superalterumibtum,^^'// ^
/

^^ TJZZZZZ Z
HicrosoUjma
Qn,r,n,

^^ ^^ ^^ ^ ^. ^.^.
vcrba i Officio
1

GrtcorumOrthodoxorum
:

^ovolitan, nammceni bioitllJllMng


.

D,a,r,ba 2 paa.
inquit,

18 ptrpendat

Cavendum

est,

ne

Cosmam

istum

cum

ejus prsceptore,

,
e.ercitatis.
-

In .

quibusdam QUO d factum esse miramur etiam a

^
^

in

criticaadmodum

Ouinam ontcm
horum numero
ffie _

VC rum ex

orbatum, tenera aetate parent.bus A., * adoptavi spiritua.em.

..
,

^--'''^:;2 -JJ-

M
, :

nl.um

r"" ci,andus, quod ct aop stantinus Acropolita infra parente, prole 0, bat, enim as,r,,ere videtur ; solen,

Hfl

"<

^iSS u
turee
,

*,i q ui

Hagiopo.ites di-

^""' 5 ""

rem

naliaoriundus.Viromnipo.itioris.ittera-

'

"

^
.

Domini enere excultissimus claruit anno

cmh prJed onibus F

captus,

^^.

Damascum
jn

^^.'"^TTirrr irtM W<


flft

ao

^
ii0

,. le mvus

zquales vetant. u <, o mores

,'rccccdere

debut

ad lon-

dZs tandm
J
J
J

-';-::-;;':;';;:;" a

I-**
,,

'" cr ;"" ,;"";:


s,t

Si lES w * r^ H
.

FJ ^
ario

Episcopus Majum.e factus

vx Topoqraphi*

U
in

est.

Mar.

-.>

agiopo.itanus

r:;::

K"iJ-3-HiM e
/

D .ncc.
131, <

a (S

cn: ,nn,n,

ln

6.6 *

^
,,.,,,
il

secll (o

pr<im

Mt,

>" ' "

^^SSSKSSKL
^;

""

,.,,

,,,,,

ver bis

Hinc emen-

L-:
at
;2

,scripsisu P .,p,,131,etdoctissi-

s ,
,,.

iVnfem.K.^toK/^^f^*"" w
cun,

ipsemc Da

mm

fVrm

^^
,,, s

)r,,v/, ls 5. /.
p/Wi((|
.

Pr.fftr i
jp,
,,.,...

,.,

,,,,,

tec

508
AUCTORB M. S.

DE
:

S.

COSMA EPTSCOPO CONFESSORE.


imo IV. anno 740 sublatus
bit,

serentem

verum

inquit,

illudjucundiusest, quod

erat, ut
ei

num.

pate-

ipsum exEuchologii interpres (cujus nomen apud Euchologii reperi; est autem citati

qui ergo

Damasceni

eo,

pluribus aliis

annis

pressumhaud
interpres
jtts

superstitis

Vitam perscribere potuit?

Qne&dmvm
utnum. 8

R. P.

Goar, Ordinis Prxdicatorum, cuprodiit)

seriem Joannes Palriarcha hujusnominis secundum

lucubratio

anno 1647 Parisiis

flodem

Patrumharinn Papebrochii

IV ( lege,

folio

541

ait

hos sanctissiraos fratres

Theodo-

rura atque Theophanem. itera Josephura specia-

vidimus, V) est execulus, Vitamque Argumentoex Arabica quadam ac simplicissima narratione ac-

tim

cum Joanne Damasceno

et

Cosma Maju-

cepto luculento exornavit stylo duobus fere seculis

mensi Episcopo, qui

fuerit Daraasceni praeeeptor,

componendis hymnis vacasse.

Monstrato autem

mortem Damasceni. Heec Papebrochius num. 3t Commentario ad VitamS. Joannis Dapost


masceni prxvio.

sanctum Theodorum etSociosDamasceno'ac S. Cosma flondssr posterius, pergit in hunc modum :

14
dimus,
n,

Eadem qux
'

Caveus,
uti et

et

Goarius, ut
.

modo vi- icon itlius ... bisinOpere


;

Jam vero quod


to

sine veritatis historica detrimen-

dissimulari

non potest, Superi boni

Quis

Ferrartus aenuo nodie nostroexhi'"'""' Catalogo Generali Sanctorum quiin Martgrolo-

Wionhabet,

umquam e scriptoribus dix.it Cosmam Episcopum Majumensera, Damasceni praeceptorem fuisse?

gio

Romano non

sunl,

Sanctum nostrum suppresso


Dubia sque ex

episcopi titulo annuntians ut supra.

Contigit hic

tibi

Vir docte, quod mihi quo-

Iwc capite est

imago

illa

Cosnur,

quam

inter reli-

que non semel contigit, antequam ad

rem

histo-

quorum
fronte.

Injmnographorum

icones, nobis exhibet

ex

ricamattentiorfierem, nimirum duo ejusdem nominis


ter.
viri, id

Triodn Vcneliis

e.rcusi fun/.rus in
:

Acolulhia
exhibetur

estduoCosmae, deceperunt

te suavi-

Ofjxcii

Grsci prsefixa tom. II Junii


loco

Audiamus Joannem Patriarchara

Vitae Joan-

rnnn

iu siuisiru latere

aChristo secundoimago
;

nis Daraasceniscriptorem,

quem

itera

Damasceni

cum hac epigraphe

KOZMA-

verum Sanctus

istic

saeculo vixisse I.amnius prohat in rebus anni?49.

exhibitus ornamentiset insignibus cpiscopalibus destituitur,

Hanc autem ipsam Damasceni Vitam a Joanne


Patriarcha conscriptam
fidus

quamvis hujus

ratio esse possil, ut infra vi-

interpres Billius

dcbimus, Sanctum nostrum hymnograplium

egisse

operibus Damasceni praefixit


Relatis

a sese conversam.

monachatus sui temporc,


eeus loco citato

ut cl

ninuerevidetur Ray-

porro
et

verbis,

quse

Damasceni biogruphus
iia

num. 8

sequenti

suppeditat,

pergit

Haec

phos cognitos

iii num. 25, cum inler hymnograDamascenum. et cum hoc pariter edupostea Majumae episcopum repohodie danda
edicat.

Joannes Patriarcha de Cosma praeceptore, quem

catum
nat, ac

Cosmam
Acta

nusquam

dicit

Episcopum Majumensem
Cosma, quem

fuisse.

ejus

Nec

certior

At vero de

altero

dixit Hierosoly-

imago

altera, quee exhibetur in

Appendice de Hagio-

mis natum et

nique ab hoc ipso

cum Damasceno educatum, ac deCosma monacho Italo, et bar-

ptychis Graecorum alque

Moscorum, cui dyptichon

Constantinopolitanum superscribitur, ac in Opere


nostro delineatum conspicitur tom.
uti el penes

barorura captivo, in omni genere pietatis et disciplinarum una

I Maiipag. lx,
gypso primum,
litura

tum

fuisse,

cum Damasceno egregie institudehoc, inquam, altero Cosma ait Pa:

nos in tabellis ligneis,

deinde coloribus, ac denique

gummea quadam
:

triarcha Joannes

Eum

a Patriarcha Hierosolyfuisse,

ad splendorem durabilitatemque inductis


ergo noster
in

Sanctus

raitano episcopum

Majumae creatum

non

ectypo. dcpingitur a sitiistro latere,

sane volentem, sed obtemperare coactum.


iistinguitur:

linca secunda juxta


loco.

Joannem Damascenum quarto


et aliis fit,

13

Eadem omnino

de duobus his Cosmis re-

nomine circum caput, ut

addito

ferunt Menaea partim iv Decembris in Vita Sancti

K02MA2.
15 De Sancto autem
dicto
loco delineato
:

Damasceni, partimxiv Octobris

in

Vita San-

PapeS.

llt

silir cpi .

cti

Cosmae Episcopi Majuraensis. Fuit ergo Cos-

brochius pagina sequente

tradit

Fuisse

eum

*"'/''"'

'"" "

raas Episcopus

Majumensis Sancti Joannis Da-

Joannis sociura, in sacris hymnis componendis,


restaurandisque. vel ex hac conjunctione verosimilius redditur. In Indicevero pag. lxviii iconem

masceni non praeceptor, sed plane condiscipulus


a teneris usque unguiculis, quera tamen episco-

pumEuchologiiinterpresfol. 541 confidentissirae

prsdictam exhiberi annotans, heechabet


poeta Majumae
ld
est

Cosmas

Damasceni praeceptorera appellat. Sed nos de


hoc SanctoCosraaorigine Hierosolymitauo (unde

14 Octob. Gr. et A. Ephemcrides Grxco-Moscz, et Appendix de


istic

episcopus

eum Hagiopolitam vocant Menaea) jara egimus supra. Nempe in Prolegomenis eisdem num. 20.

Sanctocitato agunt. Licete.rgo Sanctus


tus

exhibi-

denuo episcopali omatu careat, certa tamen


episcopum

Hxc

Ma-

erudite deutroque

Cosma Wangnereckius. Ast


;

joribus nostris insedit sententia,

Maju-

evitando Charybdim in Scyllam incidit

ipse

enim

mensem

iis

iconibus designari,
iis,

quod pondus haud


de

homonynws Joannes Hierosolymitanos Patriarchas


pari, qua Euchologii interpres, ratione delusus con-

exiguum addit

quse

num 29

Sancti

nostri,

quod apud Greecos obtinet,


cturus.

ofjicio,

ac cultu

sum

di-

fundit

quod enim Joannem Patriarcham Hieroflftruisse asserat

Cum

vero de tabellis

verbum fecerimus,

in

solymitanum

Damasceni seculo cum


presbyterio sublima;

antecessum, eas clausas ad collum,


modicc-e, a

cum

molis si?U

ab eodem Juannes
tus sit, vero

Damascemis
est

Grxcis gestari, explicatas vero (plicanduplici, aliee triplici plica) e pariete


solitas

plane

conformc

ast

quod idem ipse


est

tur

cnim alix

Danii

literit

biographus, a vero

alienum

venerationis ergo suspendi

fuisse

lectorem

ut ex ipso Baronii,

quem

cital, loco facile ostendi-

przmoneo,

et latius, qua>

ad eas spectant, scire desi-

lur

r vivis enim Joannes ille juxta Historiam Patriarcharum Chronolugicam hujus nominis III,
.

derantem, ad locum numero prxvio citatum, ne actum agam, remitto. Heec modo sufficiant, de iis enim infr
i.

^
,

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


fra,cumde Sancti nostrioperibus agemus,sermoredibii. Errjo, unde digressi sumus, redeamus.
iUiusac fratris

509
ut dicitur,

et res ab eis gestas utraque,

manu

10 Latius

uti

num.

18

dixi, Sancti

nosln

ac

praerogaticomplecti, unaque oratione enarrare actaque vas utriusque, aut potius divina opera,

ACCTOUE M. S.

Dama-

sceni snb

Dumasceni sub magislro Cosma


proxime
citati

cnp.

2
en

its Sancti

egregia.

magislro
profecttts,

exhibetur profectus;

modo

verba,

18 Hxc

ju\ane illustris viri de Sancto nostro

,ir
,"

JoannU
,

in
./.

Hcetea, qusead Sanctum nostrum minus pertinent,

didum

satis indicant;
.*.

num autem,
habuerit,
ta

ut innuit,

alium
saltem
I

in

illius sricn-

superaddam non .supcraiiiinm

: :

Tunc Joannem veluti aquilam lunc joannem veiuu aqunam

umquam "</.
illim

de eo

^ Sermonm
...

me

latet,

tia fudi"
i

al*

sua animi indoles egregia, et studium per fratrem, coBlum ferebant. Cosmam autem spiritu
,

non meminit Cavem

Seculo Scholasi

iii

in

studio condiscipulum,
itar

dixisses

jS

navim passis inZephyris.

^.^fn.

verbum Constantin.is pag. 250, ubt hujus operum Pntnlnnum crhibet. Pcrnitmodo DamascenibiograCatalogum exhibet. Pergit modo DamasccnibwgraphusSancti hujus scientiam,
.

alarum

velis per

aquam

ferri, ventis sectll)

et

prscipue Iheolo

dis spirantibus et

puppim

inflantibus

contentione absIta velocitate ingenii, studiique comparata, tum trusior doctrina omnis illis est
qua3 ou
in scribendo versatur,

quamvis vero S. Cosmae liic non mcmiextollcrc fuisse, nrni, parem tnmcn cum in his Damasceno
ea.

qussupra vidimus,

facile evincunt,

imo ipsemet

tumqure lnuisberentumquaa indissereninterim disciplina


-.j *v-i. sed turbulenet
,

przceptor filios patri y ^ f- r


n A P,,niAha< quod cupiebas,
id

restituens utriusque scientiam

uu do

'

acdemonstrando.
.
,

Morum
,

lommendat num. 13 ku
doctrina antecellunt

verbts:

En, mquit patn


:

mentem non
tos

excolebant solura,

es consecutus es: hi
;

puen me pueri

etiam animae

motus

pacabant,

quam

neque enim

satis ipsis fuit,

acutos in solem aquila, tam illi explicatas. defigebant in rerum naturas verbis

oculos irretortos

magistrum jequasse, sed ingenii raagnitudine, autera conatibusque numquam remissis, Deo
prsecipue sapienti

proportiones Arithmeticas Ari**^tP-^


autera
liciter

sunt assecut,.

quam

vel

quoque Diophant.es ipse. Evaserunt

^ ^ G^Zt
fe-

non minus
h

donum
quau,

ipsis

adaugente, ad
vestigimn sunt

PMmsophi*

a,tius

ego
i

ometncaex.st.ma

evectu t evecti BU nhnectit

,- ttfnfta

mM
Da _

rum demenetration
Euclidee, aut
r entur
;

si

qu,

*Jf**j SEJZS Zi
fuerunt
sim.les

poetica vero facuitate

tam

quan

-tronom quantus cripsere carm.na. Sed qnamquam pse pauca de nter esset Joannes.
valiis. stationibus.

"

=
*
. , ,

* *~ ~>

^ ^&
.,.

^
j

^.
,,,,,,

quabili

ratione

nem
et

exararit. apparet luculente.

^^-^^
Tah
pe.

hab.tudm.bus. recessuum m-

m C-o

omn

Cosmas

orat.onem alns erat, cujus delaud.bus


.

^ ^ ^^ ^ * TconZr/t^UntL ** ^^^
,,,
,,.,,,,,..,

,,,.

relinquo.
Constantini
I, ri

^JJJ^
/1|-,.. r/ ( ,

,, ,.,.,,,,,, ,,

Sabx Lauram,

(cujus brevis

politte

iir

Sancto

noslro,

P errfxtet,

- ^'^ -

f*

l^ sap.ent.ss.m. Do

W_lo
'

f-J Joannem Acropolito sermo ,n S. Francsco de Rube.s Jur con^ interprete Joanne .<he,on 7/ ( .-..4
suUoRomano.,.am
jyri p 0SS e affrmrf;

^m Dama T"'
W

^
9 9
t

.^
'

J
D(WI(SMBt
^

^^^^,^

^^
uti
,

^
11,1,1

nudus de materno

r/nll

^.^
.

fratre s

necessaria spoliatus

talis

~'
hl.os

omnes domest.cos Caeterum cum super


,,,,,.

^
,

pennde ac sacrorum locorum maj estate,

mamw,em e Saractnoruin Mj C<*m '"' "P" s.cut a erum constituisset, et


,, s

jussisset. tradens e> eoli a cunctis Isti eranUoann. s quasi fihos emcit.
ipsi

suo,
!

didissimumoration,s nostr.

quod supra num. 9 qui ante ipsum (en tuerat defectu prohs naturahs tempore nativUatU) suoS ..nqua

^ ^^
9

^ ^^ ^^ ^^^ ^ ^ ^^ M^.^

^ ^ ^.

^
.,

Lauram

cervus in solitud.nem conat(igit ,, abens non


sui

comitem ac
iUos

priusejus demeducation,s,

AMMM
m

esse

sacrum pa r. ^.

adoptatusaMansure,admirabil, de quo et moribus Cosmas que ut no m ine, sic qoandoom im transitu dixenm. Juid velut in q
,

^ ^^ ^^ ^
.

jugum quod simul ad Chnst, au(m anno subjicerent Q|B


,

lio9rflpAtt,

quisreseiussusceperitexpropos,torecensendas

dignum est, vix eas, prout prssent.arum .hcere eximio Cosma ,n autem de
enim

jPjZTiS
*V*~>**

J^ ^ ^

monasticum assu m pt.. Pst habitum p

in aliud tempus omitto, differens et valeo qnadignitate d.cere nou de uno pro

^
"-'

quadragenario (k.

^ ^^ ^ I-W-^
.

^ ^^ ^
.,
,

^,,,,^.,,,,,,.

fa

P(! .,,, ,,,

7 ., f/

p/te.

fl

7/7

,,,

Idque aliquamd.u

Damanl

(30

maj r
; l0 ttd
,

,,.,,
(

n s nan,existere m

tum immoratus?

,inalteri..sact,on.busadplacig.tur, q*<A Coe-

AJJ-

Ea

J
I-

m am

gro spectant, pr.tereo,

mtendere, amhobus nequeam ferens, quod simul

**"

^ ^ '^^ "^
p

,.,.

,,,, ,,,-

'""

'"""

^^

600
AICTOUE
M.
5.
.

DE
.
ribit
:

S.

COSMA EPISCOPO CONFESSORE.


ad kanc

quM

vero ipsum

Pagius ad annum

Mrt
mqmt

734 narranU
Theophanee,

non^tU
rheodorus

ultLmChr
1/

,taximitastatuendamimpulerit,non

Hoc

emm

anno,

fldicam;*

Damasce

natus

sit,

ut

Mausuris msverosimilius Damascer

wift. mW,
676
huic

et in articulo dicit, circ

mum
I

WU
yo

successor,

ad desert. looa relegatus


et

est.

* Cum

r/ll/slll

, addamus

40, onnam

fefeti

Theodorus, antequam

crxmen aliquod objtc*

nabebimus 716
perator, imagines w
(

guo tnipri mdbiff, certo non imras oppugnabat;

retur, quod machinatione Leonis factum suspioatur

Innc

Dama.

Papebrochius, q

Ique occasione

sacrarum imagi-

resUterett i0

tmpm

non habebat

mm
(si

contigUseannoWad margmem edicttPag

20 Ai

per

inadvertentiam

Papebrockinm
-

peraliquotannosprotosymbolidigmtatemgesserit,

gMl

pemcut ionU cum ejusdem F

Bto>

fltt <

nito

Leonin*

necessario

vtdetur

figendus,

quo tempore Sanctus


merabat.

regni initio confudUse

noster

annum*tatxssumfereU

hir

cum tamen

constet

apud Historiographos,
(ut

22

Consonai hUce Maimbourgius


I pag.

^Hutona

de

cni calculo

guodapprime noverai Papebrochius

videre
in

est

Iconoclastarum H*resi tom.


fere

71, ubih*c

l 0ere mtro
Tarasii pag

ad diem 25 Fet

nm U

ActU S.

Qallm

habet ad

annum Clmsti 731


ita perfecte

Post hc
:

\Iaimbourglus suffra* gatur,

572, xxvn ejusdm mensis in Actis S Procopii atque s*pius alibi) Leonem hmresim, quam ante imperium sibi proposuerat, imperatorem

(prmmUerat Damascenidextrm amputationemj subito evigilans,

manura
illius

repent

resti-

tutam. ut usura

ut ante haberet.

circulus
ictura

nmnnium callide dissimulasse, ac decimo demumanno qui cum ChrUtil2Q fere concurrebat,
B
per edicia publica inchoasse
:

tantum perspiciebatur, gui locura,


raanus receperat, ostendebat.

quo

ne (quod factum alterum


:

cui ab exordio verosi-

Damasceni biographus

ait)

dici posset

restitemilius Damascenus, et forte Sanctus noster

ipsius loco substitutum, pcenara pertuhsse

urbs

Porro recessum od monasterium ante annum 730 contingere non potuUse Lequienus (quem miror

mnt

integra ab his, qui

eum domi

divinas laudes de-

cantantem inaudierant, instructa, ad spectaculum


accurrit, ipsemet califa de illustn rairaculo edoctus, in hujus qualitatis viro rera intuen voluit,
dilucidse

prmdUtam Papebrochii inadvertentiam non indicasse, cum et verba Notz ultim* ad oaput 3 Vit*
tamen, S. Joannis Damasceni, substituendo, recte

non poterat resistere


rejici

veritati,

quippe

18 pro 11.
tiora

describal, et alibi in

eadem

VM

nunu-

nec negari, nec

poterat

ergo injustitiam

non

prmtereat) satis clare ostendit,

cum Da-

mascenum anno ChrUti 730 etiamnum Damasci


floruisse

suam fassus, Leonis infame crimeu detestabatur, honoremque Sancti Joannis


ac praecipitantiam
innocentias debitum exhibebat, ac quidquid, ut

hU verbU
i

sceni probat

JoannU DamaAlteram nempe EpUtolam post hanc


pag. 9 Vitm S.
ali-

Sanctus dignitatem prisiinara reassumeret, adhibebat,

composuit araicorum gratia, qui obscuritatis

verum precibus tandera Sanctus

vicit

quid in priori repererant, quod quidem prsestitit

humillimis, ac a principe obtinuit, se ipsum pro


libitu divinis

anno Christi 730, quo Germanus solio detrusus est a Leone, de hoc siquidem facinore Daraasce" Nunc quoque B. nus conqueritur his verbis
:

tradere obsequiis. Hinc distributis

quibus abundabat bonis, partim pauperibus, par-

tim

ecclesiis, ut

debitum qua gratiae, qua naturae

Germanus,

cum

vita

tum doctrina
et

refulgens,

impleret,

partim consanguineis, ad celebre S.

atiectus plagis est,

inque exilium pulsus

Verba

Sabae monasterium recessit.

Hxc

laudatus

Maim-

kmc sancti Joannis Duinascciu


nitm GhrUti

Baronius ad an-

bourgius, qui de Sancto nustro ne


interserit
;

verbum quidem

730

recenset, licet

dextrm abscUsionem

nec obstat, quod idem auclor de sancti


presbyterio hoc anno agat,

xque ac

ad Lauram S. Sabx recessum ad annum


rcfcrnt.

JoannU Damasceni

cum

728 prxmature
<

hancipsumdignitatem, non

nisi longo religiosarum

\n " annum Christi 730, aut 751,

21 Eadem, qum Lequienus, Theophanes quoque ad annum 730 his verbU tradit Tum vero Dama:

functionum exercitio instructum, esse consecutum


clarUsime edicat.

sci Syrise

Joannes Chrysorrhoas Mansur filius, doctor egregius, sanctitate vitae zequeacdoctrina fulgebat. Cum ergo Damasci udlmc ftoreret, duabus
numero prmcedenti
dit

23 Verum
editor in

his

utcumque firmatis, refragari


novUsimus Damasceni
Vita

vi-

detur Lequienus

Operum

nec ei obest i equieni suspicio.

prima ejusdem Sancti

pag. 9 ubi

dictis

EpUtolU

tertiam superad-

epistolares adhortationes a Papebrochin desideratas,

Damasct'nus,quarum vim
egi\

ferre non

valem impe-

eas ipsas tres Orationes de imaginibus esse asserit,


citatisque Orationibus sic pergit
.-

rator per calumniam

apud Saracenorum

Dama-

At vero gravis
in

sciprinoipem, JcannemqueprodtiianU accusavit, qui

me

incessit suspicio,

Joannemjam tunc
fuisse

clerum

barbarus credulut
jubet,

mmUJoannU
Mvm

dextramprmscindi
VirginU restituta,

Hierosolymitanum

cooptatum, antequam

qua miraculose ope


licet,

Leo imaginibus
adeo monasticDe
dedisse.

sacris bellura indiceret, atque

tnndem, xgre
i

monasterij adeundi a principe

tinuit

facultatm, qum omnia Sanctum nostrum


fratre, aut finiente

cum Damasceno
aui incunte
veteri

anno GhrUli 730

731, monaslerium S. Sabic, idque in


:

Laura, adiUse probant

ulterius

enim hunc

vitaa dudum ante hac nomen Verum qua ratione hmc suspicio subsistere queat, non video; nam certo Damascenus simul non eijit Monachum et Protosymbolum, tiec manus ipsi certo laico prmcUa fuit, nUi machinatione LeonU

ingrestum differre, tum qu* infra dicentur de Sancti


nostri

modo Iconomachi; proinde,


\

ni totam Dainascenicx

epUcopalu, tum ea qum Theophanes de Theo-

U*

structuram convellere velim, huic suspicioni


nequeo.
habet,

doro

MansurU fdio, Damasceni verosimiliter patrueli ad annum Christi 736, Baronius autem et

subscribere

Imo

nec

ipsemet

Lequienus
de

eamdem firmam

dum Orationem

Annuntiatione

DIE
tiatione

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
apprehendet nablium
eantica
;

601
ille

Divx

Virginis,

qus

suspicandi ansam defilio,

cantica canet nova,

II

lh

derat,

sub Leone Copronymi


fuit,

qui

non

sic ut

Deo Doraino

Moseos carraen vincet


:

mu-

M. S

paler impius
asseverat.

dictam

fuisse, suspicari se posse

sicis suis

Chronotaxi ergo datee,

cum

verosimilior
et

appareat, nec certa haberi queat, insisto,


,, Sancti nostn, uti

recest

modis, vincet Mariae tripudiura fabula ille dicefltur iuutiles Orphei cantus. Spiritalem Cherul.ics ccelestemque intendet raelodiam. Ille

etDamasceni ad monasterium

anno Christi 730 exeunte, aut 731 ineunte, contigisse opinor.

hyranos assectabitur, et cunctas ecclesias. fflias juvenculas faciet Bcilicet coelestis Hierusalem,
tympanistrias, quae
sti

Deo carraen canant, ad Chn-

mortem, et resurrectionem annuntiandam....


et

Hxc
tebit.

paSancto nostro convenire ex sequentibus


verego de S. Cosm;e scientia melodica

Cum

II.

SanctUS Monachatus
agit
;

sui terapore

ba fecerimi

qualis

latius ea arte exstiterit, paulo

hvmnographum G J
merantur.

uualis ea arte
....

ostendam.

exstiterit ostenditur;

opera

lllius

enu-

2G Sanctum hunc omni scientiarum genere


cultum, inslructumque
et

ex-

.uiiiin s.

ex Meneeis,

et

ex

Dama-

Cosnue hac in arU /""iiu


,i

qualis quamque cesceni biographo vidimus; verum


lebrii
in

Uarty.

arte melodica

fuerit, ac

hgmnographica,

quo,, commune Melodi, uti etPoetx nomen,


S.

Cosmas hymnogra-

Qui,

qualesve Sanctns nosler ac Damascenus fra-

rum uno

saltem ab omnibus, qui de

illo

agunt, qua
insignitur

phum
uti et

agit,

ter albo monasterii

S. Sabx

tot

sanctorum
1

se-

Marlyrologis,

qua

scripioribus

aliis

minarii adscripH, fuerint.

toto capite

perlractat

Damasceni

biographue,
srne

et

quamvis Damasain,

quem unicum
virtutes

argumentum vocat, prxcipue deprxdket, per omniu lamen Cosscriplionis

quos Mnrturologos supra vidimus. modo scriptores, quosdam autem de illo legi (omnes supervacaneum, Sancti nostri producere necessum reor) qui uno ore videamus. arte peritiam dilaudant,

eximiam

in

hac

mam

ei

similcm

extilisse,

non

est.

cur amfiigamus,

cum eum modo

talenlis sibi concettis, ut

servum

bo-

Mographusqut Rttm negoHantem conspexerimus, Damascnu gesta ex instituto sed Joannis

Cosms

Grxcs Et imprimis LeoAllatius de Libris Ecclesiei Calisti SgnaDisserlatione 1 pag. 70 ex Nicephori Hoc vero die, ita Deo anedilo ait xarw nondum Primus omnium Triudiun incipimus
:

nuente,
illu.l.

verscribat

imo vero de Damasceni lucubrationibus


ait cap.

tres

inquam. odas

in

figuram,

ttt

existuno,

et agens Pairiarcha profitetur aperte,

fraterno num 35- In his laboribus adjutorem acamore habuit, quem a Spiritu divino fratrem

excog.tav.t magnus sanct* ac vivific* Trinitatis Doin magna sanctaque pass.on.

Poeta Cosmas
mini, et

Dei. et servatoris

nostn Jesu Chnst.

eperat

Cosm m. virum

illum

ornatissimum,

hebdomade.
fc Diai,

Ws

siiiuUa Eniineniissiniiis Qair,,

Ique^oquenti*.

institutionis et exercitationis

virtutibus instructi, participem. McnasHcts porro

Gr.coram.
vero,

percurrere edovianImundatorum Dei perfectius

fcpK, hymnographos. qu

** ^^"^*^
ndo

Mymnts

du

Bar

*
,:

cura manistri.cuieos hactenus eubfuisse

DamaexempH

Zgralhu, num.23

et

24

refert,

primum

recensentes.ad Ctoau am berino codice oconrrnnt, Probai,,,,, Triodii auctorem deven.mus.

/ iUlll.ill,:,

Sa,

r. ,

>

''

';"""'"";
lusassent,

acdeSanctonostroFahritiusinPracU

-Z^C^XL^ d*
";

exce.lenshym-

-JJ.^
tstro ,oq

mdi , Pari

'"'rT^TZZT
,.

utt

mt

cur obturasti

modo d,s

t*r

-,

oiogra-

monitu

Uiius (rttUr

enus

tam
:

cop.osos,

tam dulces

Datuu

| .

,,,,,,.

mis, ea,

qu*

de petra m.rab.l.ter en.p,

soh

aqnam. cnjus tudine. pr*stantiorem, aCh aquam Sama rtan eaptus est David, Perm.tte fontem fluere. fluet
sto

tate

*-.

promissam?

eniJuberrime,

et

orbem pererr^

h.reseon ingentique flatu conve, admirandam dulced.ne.n


in

AM.
t.

.
Qu.
t

U
a

^
.

SuUas

d verbum

,.

,,,..

to, ad aquam festmanter

fc

qm Pur

^ ^

affect.on.bus su.s ad pre vit carent argento, a J. tium distractis, mercentur

"-

operum mc,ram^unte Cosma), opinionum et ctharam, ifle DaMd.cum tem. Propheticam ille
;\.,s vi Octobris.

J ionem Cosm, ^^ m P^ ^^ I^Zt ^ ^ n^,


musicom.
.

, enf

osmas Hierosolymitanns rfl osissimus et omnino spimns


( ,

.Ili

antem
nu.lam

Joannis

et

peromparabiIe 3 raerunt. sic in


I

^,,,^.,,,,,

tar

'

viv

Pk

nint?

DK
m
i

COSMA EPISCOPO CONFESSORE.


D

roiu
S.

M.

2run,
IV,-

-sssrc rrisssassE
Tractatus
iste,

de Melod,, broeco manibus habeo tractatum,


. ,,-,r,
nattr
1 I ta I

. mm, ',-

to

sal|ltarera christi

ta.
J0

~* *
am
est
i.

ta

Aema

MM

---.
,
'

erat alterum mandati

J '"'* -^ 1 s q De M d S A Orga enus f hactenus eaput, longam ett; t


'

JJ
es ; o
;

l nesque exh ilarasti,


?

^^
aS

passionem, et m.radormitionera
o Cosma,

mo

dulei

serraonlira
I

tnorum concentu

inqnieitionem habui,

liber, et multi

nosqnam repertn. negant, vo umen ullum m


A.

Or J^SSB. hymnon
den. c.cad

spiritualium canticornm

sonnm jneunrf

b]anda

bia, plures voces red-

qnameotitulovulgatum. C./e
tt fefrtai

6*'

M**

.mm.ro prs<fe
Paj.
ta

132 !, rt

. to*,

hactenus lucem viderit

<M tec --*135 Me.odornm On~

>
de

'

ab Urbano rum Historia, quam ,dem Fabnt.us


Godfrido Sibero

"

^" ^ OJj -Jj^


S

"

^^ ^.^ ^

"

Co _.
fi

mollis

sllave resOT ans hirundo,

Acadenn Llp ..ene.e docto parariscribitBibl.Gr.Voi.vn.pag. 820 etahb.

m
variis t

"mA?m.'*;? *"Z tiS argutamur Thom.s


hic de
et

SEi,

^oBf/nK'.'/ rCosm.s

**

lZ\ ^^^*
h
s<
'

^
,
, .
.

prollxn cele-

bratur;

divinorum
scrib ens,

elocte

suaviu m

cntornm decus
magistrorura

princeps

"*

Qu.s Cos

et eontubernalis harmoni rantionumnorma.beneresonanstuba, praeh rairmmodn.amini S origo,Angelic,h y m-

^tatllftt

eta

mam
r

Majumensem episcopum priec.puum inter


et

nod.aejemnlator

<*c

^^

Melodos

Hymnographos, dummodo Graeconfpexerit

ZILZ
,

: S^flM **
m
libros

ignorat

/,

ut breviter S.

Cosm

Sanientia5 do . Sap ent ao mas, hymn.s mihi exornetur eeleberr.me, micilium effectum eor tuum. Cosma Deo dignos eructavit, et d.v.nornm can-

bymncs

T2Z MZm
&
Kavwv
6

ecclel Orsca

ee 9 uenU

TyV iei

luculenticorum rivos, ceu motns a sp.r.tu fon.,


ter effudit, qnibus haust.s eccles.a,

l Uc ,J nn.^unum

Cncce, *aj ac Latine propouo, Qui-

alumn

t
,

sa-

;,.; ,,

UM el

;7

aaoet

brf
p^y]
effTi
<5e

sp.r.tual.um cris proseqnimur hymnis, tamquam Hjme genene pfora cantornm coryphamm.

A*

xai rouro, w; em-p /i

ro Mnvaiov ev
riof/;ro")V, b!
ei

ibidem subsequuntur, qme omnia,

ne hac in parte

'Aviou nvos Kavovac 5ia<popwv


rou Kup
*

fiv

nimiussim, cum Cardinali Quirino t cujusfereverbis utor, omitto, ac

Koapa,

irpoxpiTeoft,

to-j

ad opera

et

lucubrationes, quae

KUpiou
KVDlOtJ

7rpoxpiver*ii xup" laavvou, k. Brepwv, rou Iwavvou * * 0O(favOJC, Zai BT6pV, 6 TOU KUp XUp 1 dz TOU

Sanctus noster monachatus sui tempore inter dilectas

S. Sabz solitudinis delicias elaboravit, investiganda


ac enumeranda,

KUpiOU

0sotpavous
a//'.>v,
-:i

irpacptverai,
'Ji

7rporif*ireos
*

yap eoti rwv

me

transfero.
distinctius de iis
est,

KUptOU

rOU XUp

ltt07J<p,

OUTOS Twv AOMTWV

31 Verum antequam
nuo revocandum in
gimus,

agam, deatti-

(teiuio

(i

ma

gistro disli)i"

TrporeTifwiTaj [IoiyirSv.

Qa
:

totine, u. tiridem

QuU
in

memoriam

quod supra

guitur,

rinut pr.iiuittit, sic

sonant

Si

Menseum habet

memoriara alicujus
Poetarura,
aliis
si

Sancti

Canones variorum

nempe Sanctum nostrum cum preewptore homomjmo etiam ab eruditis perperam confuinl/, ex
quo prodiit, ut hujus ab alterius fatus secerni nequeat. Audiamus paucis de hisce disserentem Fabritium

Canon aderit Domini CosmaB, eum


si

anteponendum,

domini
est,

Joannis, et aliosi

rum, eum, qui Joannis enim ante

anteponi,

domini

Tom. Xpag. 218


:

de Sancto enim nostro

Theophanis, et aliorum, domini Theophanis anteponi,


ille

agens, hdec habet

Hymni tamen Cosmse,

quibus

alios

honorandus

est, si

utitur ecclesia Graeca.plerique tribuuntur

Cosmce

domini Josephi,

eum

reliquis Poetis anteponi.


nostro, et non ie

non episcopo, sed monacho. ut seniorem etiam

Et hxc qnidem omnia de Sancto


dentcr atjunl.
(i, 1/.

Cosmam

in

hoc genere elaborasse credibile

sit,

magistro homonymo, quod hic notasse sufliciat, evi-

et interjecto tempore, utriusque lucubrationes

confundi, vel ad

unum

referri

contigerit

vel

9 Modo

dicttun Suitcli nostri scientiam prolixo

Hierosolymitanus etiam appellatur monachi nomine, monachus quod ante episcopatum


quod supra num. 24 dicebam) plerosque
composuisset.
(et id est,

Menxa

celebrant Officio, qiuiproptcr pro spccimine

aliquot Strophas, prout eas Eminentissimus Quiri-

hymnos
Tom.

nus Latine reddidit, huc transferam,

cum una eum

Paria
;

fere

habuit

Ceillier

apud Grxcos

cultu ecclesiastico gaudere clare in-

XVII pag. 731

in hoc

tamen Fabritio dissonus,

nuant, acprobent; en igitur priores Diatriba citata


pag.

quod hymnos plerosque attribui dicat non Cosma>


monacho,sedseniori,id
est

112: Radiis spiritus mentem collustratara gerens, splendidius apparuisti, o admirande, verborura tuorura decore cuncta exhilarans, edo-

Saucti nostri prsceptori

ac proinde Sancto non quidem omnes, scd plerosque

hymnos
sint,

abjudicat.

Veram num

reipsa abjudicandi

censque Salvatoris rairacula, quae divina virtute


operatus est, nec non passionem, quara pro nobis spontanee pertulit, utpote benignus, celebra-

paulisper inquiramus.
assertionis Ceileique primx partes in

32 Imprimis nullum hujus sux


tientem citat auclorem,

lierius adfcrt fundamentnm, nec ullum sibi consen-

hymnograpliia
ti i,-

re

Laetos indue vultus, ecclesia, et

filios

quem neccgo
eo,

reperi: distai
citatus

buuntnr
licet ct

advoca, ut de sublirai praoconio una laetentur.

enim quam longissime ab

modo

Fabritius

iiiii-

gister

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


tius,
et

.;<>.;

qui quidem plerosque hymnos monacho, quod

ex Epistola prsefixa
ni,

logicae S. Joannis

Damasce-

>i

roni
S.

Sancto nostro convenit, non vero seniori, quod uni


magistro,
tribui

quique opiscopus Majumensis ex abbate factus

M.

quadrat
alii in

asseverat,

auctores vero

fuit.

Qux omnia

Sancto nostro,

si

unicum

forte ab-

rebus Grxcis eeque versati acperiti,


ipsis miriflce extollunt,

Sanctum

batis titulum dempseris, conveniunt.


ipsi

En

modo, quas
inquit,

nostrum in his

quod ut pro:

lucubrationes
istius

attribuai

Haberaus,

bem, non piget Allalii verba supra

citata repeterc

Hymnos
tum
in

Cosmse tredecim Latinos, quos ad


Joannis Daraasceni, tum in

Quid
Quis

hic, ait,

de Thomis et Cosmis argutamur?


nota,

praecipuas anni festivitates composuit, extantes

Cosmam Majumensem,
inter

episcopum

Operilms

S.

praecipuum

Melodos

et

hymnographos

bibliotheca Sanctorura
editionis

Patrum

tora.

XII ultimae
in editione

dummodo Graecorum
Quirinus,
hic
<

libros inspexerit, ignorat?

Lugdunensis pag. 734, {mihi


a pag. 7:VT.)

Confirmat modo dicta Fmincntissimus Cardinalis

Lugdunensi anni 1077

Secundo. In-

^uosupra

citatas descripsimus Strophas:

ter Mss. codices Bodleianae bibliothecae in Mss.

enim Sanctum

nostrum clare a magistro distin-

Baroccianis, extat Codice

HOpag.

Octoechus

guens, ei, non vero prxceptori Strophas enumeratas


applicat
;

Cosime, et Damasceni, cura expositione Theodori


Prodrorai.
et

cui consonat Bibliotheca

Patrumnum. 35

Et a pag. 182 ad 334 Hymni Cosmae


Tertio.
Officiis

citanda.

Ad

tuec

hymnographus, quem Grxcidilau-

Damasceni, cum expositione ejusdem.

dant, ecclesiastico apud eos cultu gaudct, ul Stro-

Triodion quo Graeci in divinis

utuntur a

phx

aliquoties citata? probant,


nostri, nec
ipse

quod de seniore nec

Septuagesima usque ad octavam Pentecostes, ab


isto

Majorcs

reperi. In hoc crgo Ceil-

Cosma Hierosolymitano compositum

dicitur,

lierium hallucinatum puto, quod

monachum

legens,

ac

Sanctum nostrum
sciens,

episcopali charactere insigni-

a sanctis autem Theodoro et Josepho studitis auctura, ut observat Aub. Miraeus in Auctario
de Scriptoribus ecclesiasticis. Mihi pag. 221 ubi ait In hujus liminari pagina legitur, librum il:

tum

qux monacho
,

tribuebantur, ea ipse senifacit,

ori attribuerit

quod, ut magis judicem,


nostri

eumloco

dem
iuif
,

Ceillierium de Sancti

monachatu

lura

exaratum esse a

S.

Cosma.
Oudinus, Uymi\
llll/IS

citato, ne
iii

minimum quidem
ergo
et

innuisse.
scri-

/i

arie laborahlnc laiifficul-

33
psisse,

Licet

Cosmam seniorem quxdam


egisse,
inficias

35 Pcrgit Oudinus enumerare Opera Somcti liujus, quse extant in Bibliotheca Vmdobonensi. qux
a
citatis

XIII

imo

lujmnographum
plerosquc
inter

non

apparent non diffcrre, ac tandem subdit, fuec


.

ler

Opera

eam, cum

id

uuctores

conveniat,
,

noudum memoratQ

Canon paracleticus ad Chricclxxxxix;


enarratio
"E/.cppaai;,

illorum dis-

palmam tamen
Quo

cedat discipulo ex dictis

oportet.
viros,

stum proxime

citatx Bibliothccx Codice

tinguuntur

vero tandem fato contigerit,

hos duos

ac Codice clxxxxvii

sive

eorumque opera confundi, prolixa haud opus est indagine id enim efficere natum est, commune utrique
;

Metrica singulorum

totius Davidici psalterii psal-

morum. De qua hsc

Fabritius tom.

xpag. 218.

Cosmx nomen,
solymitanus
:

cui superadditum legebatur

Hiero-

Necdum

lucera

vidit

Cosmie

Hierosolymitani

senior

enim

talis abbatiali dignitale,


;

Sayictus vero noster originc erat

insuper uterque
crat, ac

et

Metaphrasis psalmorum Davidis versibus politiqui si idem est Cosraas, nullum antiquiorem cis
j

quidem ejusdem monasteni monachus

mo-

novi, qui

illo

versuum genere usus


satis cst
:

fuerit.

Gcnus

si nachatus sui tempore hymnographum agebat, et, noster xque acprseceptor Oudino credimus, Sanctus

horum vcrsuum obscurum


erudite congerit

multa de his
in

Du

Frenius dominus du Cange


;

illius abbatiali dignitate refulsit,

qux, quamfacilem

Glossario ad verbum Politicus

ad quem lectorem,
Ixis

utrumque Cosmam confundendi subministrcnt anlicct, sam. quisque perspiciet, dummodo, leviter

hxc

si scire voluerit,

remitto.

Ex

Sancti nostri

lucubrationibus prelum subiereffymni treda im, ex-

Opera ergo Sancti nostri, exhibent, enumcrabo; qiwnvis prout ea auctores asserere non ut illius gcnuina, ac indubitata
prxdicta
consideret.
ea,

stantque in Bibliotheca sanctorum Patrunt editionis

Lugdunensis tom.
stro,

XII a

pag. 737, ac Sancto no-

quamvisnec Sanctus, nec cpiscopus (quodconadsaihim;

valeam,

iis

tamen, qum

cum
:

sancto

Joanne Dama-

tra Ceillierium observa) vocetur, liquido

sceno elucubravii exceptis


stro abjudicari,

ea enim nec Sancto no.

tur

alterum enim ab alteroplane


elogio ex

distinguii

nam
:

nec ad magistrum

Sflli

snuorem

Sancti nostri

Suida

relato,

hsc subdit

Cosmam
rant ea Caveus,
i

transferri queunt.

Alius fuit

Cosraas abbas Hierosolymitanus

isto

Hxc

ergo S. Cosnise opera, utrumque confunnobis supra citatus pag. F

nostro antiquior, cujus raentio est in prato spirituali

''

crhibct ,1,-hs ams exnwe

^cv ns t hvmnos tredecim bcnpsit i^ iii


stivitates,

n P? nuaa lnni prEecipuas anni I

339 Caveus

Joannis Moschi cap. 40. Symni

hi

Grxce

ie fe .

acroslichici sunt

singulorum namque versuum pr%-

ora

ea arte corapos os, ut imtiales htter* niumsententiarum, quibus unusqu


,

malittcra versiculum breviusculum

hymno prxfixum

^hjm^ sententiara

>

unura collecta3 nus constabat efforquamdam breviusculam, hymno praefixam canones canwxvovee, marent. Secundo aap.any.oi non infimum locum meretur Triodion,
tus, in his

acrostichin
Xoiarbq

JM
:

J^

fiooTOiOiic, y^jot^o B'Mp.ivr\.

Deusraanet. Christus mortalis factus; quoderat,

seucanticum tribus
,,,,

odis constans. Ast latius eanostro adjudi-

enum erat Oudinus, Sanctoque

3G

IIoc veroordine hymnos hos BibUotheca

PaPali
i

ihcca

riullZ

cL

Suidas

cum
fuit

laude meminit.

figitor

acrntid

ft.

!"nn

Damasceno

amicissimus, quo

inwribUur. JIu,

tertim

1 : Ib D appanbone In magna se.-,,(


,

ZZlZSEZZ!*

scripsit. ut constat

cunda

scii.cet feria.

ma g a

terfa.

Quintus:

604
m
i

M
:

S.

COSMA EPISCOPO CONFESSORE


,

roF

Quintus

u
<

".n.n.i m*g

4
quart;
:

Tn

maena

ffum

M. S.

quinta feria

Septimus

Inmagn

arasceve

0c(flWH Octatw

..

(In

magnum oa
^"

J^

Et quamvis,

inquit, vix

dubitandum

sit,

sure tempore su converM;|)l]imMlsi ecclesia? quin Majumensi ecclesia3 a


sionis

Pentecosten.

^T

Uecimus

??^
.

(n

'loco

ad christum sub Constantino Magno, nsque quinquaginta circiter annos ad Theodosium per prafuerint episcopi, uullius tamen illoaliquot

nnrttiam adenti

sumus ante Zenonem, quem


.

chri,ti)Ineamdemfestmtatem.

M<w
:

'1
.

Cam

^
?
J
/

Mt nem SancUe crucis. .iv 4.- .nmlnm rarnem adductionem sum VK


In occur
,

ZMm

S Z
,s '"

le^

qucui<>p<"

L-taftw ftW..**w

repono:

^TZreTZeZ
ZZritns S B

edicunt.

K*c

ergo

e tiam

recensetur

ibUem col 400, 541,

604.

7n

Joanrtis Damasceni, pro


fortassis

cultu sa-

qui SU ccessit Paulus,

torpctnto

**

tn
,
_

LL

Z
A,

imaginum dimicantU,
;

kaud modi-

habuerlt

id

Z,
, /w

cun, Sancto
.

Damasceenim Papi brockius, qui -.^/^s SCri6endw <c/anostro


et

stetttut ejusdem Acta lecta 4 49 pro Dioscoro mn Act. IJdem facxunt : Concilio
I

M*

/1(S

asseHt
/

affimat,

Men*a
/
'-'

die iv

Decembm

bea norum

nomen expnmitur tom. IV Concxlxorum Labcol. 118. Kai XlavXov Matou^, et Paulo
civitatis, nfll

n*

Dwrt

'"""-

post multa relicta scriptorum ce


cui

Sanctm n0Strun monumenta in paqnodet Bucelinus,

Majumeusis

^.

311 ,6,^m.
cninnrmn; ,

38
a luun

Sequitur hunc

dicto Catalono

Procopius

tandem
Acta

quievisse,
forte

Mnl;
,

autem eum
1

futsse ab episcopo urbxs

Ga%*, rummmero

przluxerunt
ei

confirmare videtur.
pietatis exercitia

pr0 ut num.
,.

dixi,

clare indicat utriusque episcopi

Hacigilur

inter doctrinx

Vi

eidemque Epistols synodicx Joannis Hieroib-

rum sanctum Monachatus sui tempus verum num interea Abbatiali opinor
;

transegisse
fuerii hono-

lymitani przsulis (nempe II secundum


st0 riam ad

eomm Hi-

Ckronologicam, ubi ksc latius narrantur)


Constantinopolitanum

unde eviclum reddam ; taratus otJicio, non habeo, Damasceni biographus, taceni reliqui
cet

Joannem

Patriarcham

enim

omnes,

unum dummodo

exceperis

Oudinum, qui

ti-

adversus Severum Monophysitam anno 51S, dtnempe Procopius episcopus stincta sub/criptio
:

JSancto iulum hunc ex Caveo, ut suspicor,


aftinqit
:

noslro

Majumse Gazaj. Matou^a TafyK tom.


ru m Labbeanorum
col.

Concilio-

Caveus enim utvumquc Cosmam perperam

191,

et

Cyrillus episcopus
in

confundens,
sc, antc

Majumensem episcopum Abhalem


scripserat
:

[uis-

Gazenus. Tafalm Jbidem. Hunc


talogo, cujus
e .rcipil
risiis
;

Lequieni Ca-

ipsum

utut

sit,

solius

Oudini

fere

verba

descripsi,

Sanctus noster

leslimonio

Sanctum hunc Abbatem

extitisse, asse-

al in

OperibusS. Joannis Damasceni Pain

rere non valeo.

anno 1712 impressis idem Lequienus

Nota

nd Yitam ejusdem Sancti pag. xix agit deS.

Pe-

tro Majumensi episcopo, ac eidem, pag. xxi ibidem,

111.

Majumenorum episcoporum

Cata:

Sanctum nostrum
nsserit.

successisse
re ipsn id

indubitatum
iuduhitnttun
sit
,

mleri
jiau-

Yeriun nn
:

logus qualiscumque exhibetur

ad

Usper inquiromus

nullum enim,quo sanctum hunc


fuisse
:

episcopatura Sanctus noster evehitur. c:* curas raitium utcuraque tigitur. J


.

Martijrem epUcopum
ductt
cui,

probet t Lequienus ad-

fundamentum
'

id

namque ex Thcnphane,
non
evictum

ut
:

apparet, prscipue inmtitur,

dabit

cum enim

e.r

Theoplmiir SanCtissimi Petri

Uiijumcme
le&

Elapsis
vidimus,

igitw ab

inuressu monasterii S. Sabx,

Metropolitx Damasci martyrium relulisset Lequiens,

cogniti

quem anno
annis
in

Chrisii
aliquot,

730

aut

731 innectendum
inquit

hsc pag. xx

scribit

.-

Addit deinde, nempc

Cosmas quidem,

Theophunes, narrationem alteram de Petro

Ma-

Papebrockius

Commentario prxvio od Vitam S.

jumensi episcopo, quam Gra?ce et Latine hic recitare juvat,

Joannis Damasceui num. 13 ab Joanne Hierosolyraitano

quippe nonniliil spectat ad Vitam


Theo-

Patriarcha factus

est,

post

Petrum
tantisper

S. Joannis Damasceni. Hisce subjungit ex

Martyrem, episcopus Majumae


nis, vel
relictis,

circa finem Leohis

pnane ad annum Christi 743 pag. mihi 349 S.


Petri Majumensis martyrium
subjicia,, ut
.

initia

Copronymi. Verum
Episcopalis
loci

quod

et

ipse

Latine
quid de

eaquae de Majumensibus

episcopis

mnotu-

eruditi

lectores judicent,
uiniuit.

num

rruiit, pr;nnittcinus.

ilnque

Mnjumx
ui

sancli

Martyris episcopatu

sedes,

si

non

una cum

religione,

haud multo
innuit

39
lus,

En
et

verba ex ipso Theophane

Ejus a?mu- S -Petrus

tamen post sumpsisse videtur exordium,

ejusdem nominis consors Petrus apud


insigne pro Christo
tulit.

Lequienus Majumensium episcoporum exkibens in


suo Orienle Christiano tom.

Majumam
haec

III

col.

G21 Catalo-

tempora sponte

Martyrium sub Morbo quippe detentus,

DIE
tus,

DEHMAQUARTA

OCTOBRIS.
in

605
ullo

Arahum

proceres ceu ex chartularii publiipsis notus, sibi fami-

41 Martyrologia vero quod aldnet, nec eorum, qux consului, Sanctus


hic
ut

AICTORE
81.
et

corum vestigalium munere


liares

episcopus an-

S.

Vartyr

ad privatum colloquium invitavit.


:

Tum

is

mmtiatur
his verbis

omnia enim Romano (quod S. Petrum


exhibei

ad
m n n n * n

illos

Vestrae hujus, inquit, ad

me

visitan-

Daraasci S. Petri Mavimeni,

dum

profectionis
:

mereedem
fidei

Deo

rccipiatis,

qui

cum

diceret Arabibus quibusdara ad se aegro:

precor

licet

enim

luce privati,

amici

tumvenientibus

Omnis.qui fideraChristianara
ab

tamen

estis censendi.
est,

Testamenti itaque mei,


volo vos esse testes. Qui
,

catholicara non nmplectitur, damnatus est, sicut


et

quod hujusmodi

Mahumet pseudopropheta
ita

vester

illis

non credit
Sanctum,

in

Patrem, Filium

et Spiritum in

necatus est) fere cmisona sunt. Suffmunt


ostendendum, non
quienus proposuit,
indubitatum

h.rc,

ad

consubstantialem,

et vivificara

me

utsibi Lr-

unitatenaturapersonarumTrinitatem.isaniraa? oculis occaecatus est,

Sanctum nostrum huic Petro

et aeterno supplicio

successisse, licet id alias chronotaxi satiscong.

dignus.
christi

Muamed
si

falsus vester vates, et anti-

Persenserat hxc forte Uquienus ipse


Oriente Ghristiano tom.
ut aiunt, de

cum

in

suo

praecursor ejusmodi extitit.

Quaraob-

Hlposthumo, ex

professo,

rem

mihi nunc ccelum et terram coram

Majumenis

episcopis nge.ns, nec hujus

vobis obtestanti aliquatenus fidem adhibetis,

S. Petri, nec eorum, quee modo vidimus, ullam faciat

fabulosam et deliram ejus doctrinam ejurate.

mentionem. Nec tamen ex

his inferas,

me Pe-

Hoc necessitudinis erga vos mea? praesens argumentum benevolum hoc admittite concine parem cum eo cruciatum sustinealium
: :

Irum nullum

Majumems
:

infulis condecoratum fuisse,

certo statuere
tro

potuit id

enim,

et

quidem de hoc Pe-

.,

tis.

Arabes sacros

istos,

et pares alios seret

(quod vero tamen.ut infra videbimus, minus arex bitror simile) alicunde compertum fuisse, aut

mones explicantem audientes,

una simul

stu-

Elogio Damasceni,quod nec

inspicere, nec invenire


:

pore et insania correpti, virum bene valere jusserunt, tamquam in mentis delirium eura lapsum
arbitrati. Is ubi vires

datum

est,

clarum evasisse

luec,

superaddam,

me

movent verba Papebrochii num. 37


S.

relata, quibus
,

ex infirmitate recepit, va:

Cosmam,
42

sine ulterioritamen proba

Petro mar-

lida
n

voce publice vociferari

"

Anatheraa Mua-

lijn successisse edicit.

med et fabulosae in eum omnibus

ejus doctrinse, credentibusque


"

Num

vero de S. Petro chartulario agat


;

Pafu-

excluditur

extemplo

gladii pcenae sup-

pebrochius, non liquet

imo alius a chartulario

positus,
chartularius

Martyr declaratur. 40 Eum orationum suarum encomiis sanctus pater noster Joannes ob eloquii sanctitatisque
gravelut aureo fulgore radiantem spiritualem celebratiam, Chrysorrhoas recte cognominatus hunc Martyrem episcopali vit. Hxc sane sanctum
charactere insi/jnitum fuisse, uullatenus

successisse eritPetrus martijr, cui Sanctum nostrum conjicio, quod Bollandi sententiam, vel exinde
ait,
si

chartularium designare
:

vellet, sibi

plane contrar

riam ne referat quidem

alia ergo, qua> mihi

modo

opinor monunon patent, Papebrochio przluxisse agere quis veln. menta, aut si de chartulario eum

nniuunt

rem hanc, cum enm


;

incidenter tantum referat, alsit,

imo,

et

quod magis urget, idem

ipse,
:

quem

protuli,

tius

indagare neglexit. Utut tandem

gesseritne

locus in Indice notatur his rerbis

Petrus Majumae

S. Petrus martyr

Majumenam tiaram

necne, cer-

Joanne Danotarius celebris mart.yr (pag.) 349 a 350. In hanc encomio laudatus (pag.)

masceno

tum est, Catalogum quem supra principio mutilum conspeximus, eodem


vitio hoc loco esse

episcoporum Majumensium,

hunc Martyrem etiam sententiam, nempe sanctum nostri, imepiscopum non fuisse, iverunt Majores Historico de hoc S. primis Bollandus Commentario III Februarii die xxipag. 266 sequenPetro tom.
tem prxfigit Titulum

fcedatum

Procopius enim, ut num.

38

dixi, subscriptus legitur Epistolx

synodicxJoan,

anno Ghristi 510 nis HierosolymitaniPatriarchm infra datojam tantisper, quod verominus conforme
videbimus, Sanctum
stre

no chartulario, et Forsan Petrimarautem 2itain hanc rem habet qui encomium tyrium ei (nempeJoanni Damasceno,
:

De Sancto Petro Majumemartyre in Palsestina. Num.


:

Petrum Martyrem,
y

cujus illu-

martyrium *Bollandus

et recte,

utprobatByeus

nosterin Sylhgesupra

citata,

num. u etseqnenH,
subscnptionem anni
subtrahenti

anno Chnsli 743


hujus martiirium,

collocat,
et

episcopum fmsse, inter

nuntiavit S. Cosde hoc Martyre scripsit) statim Majumensis episcopus. Modo ergo secundum

Procopii
t

mas

medUintercurrunt
patebit,

uti

518 ex 743

Bollandum ante

sancti

Pelri martijrium episcopa-

quibus implcndis, ni
desiderantur.
veteri

sedes vacarit, varii

tum Sanctus

noster tenebat. Bollando accedit

Byeus

episcopi

Petroforte noster in Sylloge de S.

Damasceno tom.

quem
num,

in

Modo ad Sanctom nostrum, Laura S. Sabz Monachum eHam-

Petrum II Octobris die iv, numquam meminerit, epkcopi ,,*, quamvis Lequieni

Majummtitulo

at

limnie episcopalis dignitatis adeumie,

tantisper reliquimus, revertamur.

autemAnnaltum suodecoratum exhibens. Baronius

mm rm

tom.IXad annm tem.IXad annum

Christi rw. (

74Zpag. 143 hujus 'v~

w m-

Dama43 Exnniis, prorsusque rarisS. Joannis tum Sanctus provirtutibus, quibus monachi inclasceni ac Cosmae movetur: Damaeeeni Mographn S. Cosm*

musPetrus

bum

languore detentus pnmo.es Aia s,b. cum charadvocavit. utpote assuetos


rat.one

Megrum, eum

de Sancto

publica tribu.a tacta tu ,arius esset, et


conferret.

^^TacVii

^J^'^
,

-/,

,,> ,o,a,

,, ln hia ,,,
ail
j

u.

606
AVCTOEE
M.
S.

DE

S.

COSMA EPISCOPO CONFESSORE.


a spiritu

adjutorem fraterno amore

acceperat (Damasc divino fratrem

Cosmam, f***?^

h.Mt m.em

drca uanum Christi 740


,,.,,, putat ,Ue.

Tunc enim,

nmpe
illa

su*que eloquent virumillum ornatissimum. participem, atq institutionis. exercitatioms


ing eniose imitabatur

^
toJMJd
',

^
J

Baronte, ab Anasta-

Epis tola P

servit.

Joannem

earmina

studiis. ac

voce succinuit

suaves concentus thara et per afecclesiie, propnum corpus

- fS JJJ^ M
<
DOOtt
-'

!,

^ ^^
^,.
,

addit Pa,,e-

cm
t,

7iM
.

Deo tamquam tympafectionum compressionem. qnoque se ve.ut psa.tenum num aptans, totum

.7

W ^"
15

^^ ^^ ^ ^
,

^
,.

ft^L**'
,

"'""

numeiu ns sensum, animique paies


nn
.

at

tjiui
.

annof
niinti-

guil RIM 743


itit,

^SS SSSSS ^ m
,

ntopm p intpndit Tandem etiara

masceni wnm.

agioa*/ aa tocum Cataloqi, de quo </

aa pacres suob,
C0
e

13

i S
44
/,

^ mag
rit

istrura, cujus sensa

omnia intime novedictura


l

vero anno

Sanctus noster

***** ***+ rt frita


otttem

Majumenam

inEpistola ante

annum jam

d(cto

scripta contra eos ' qul

,,,

deHniam

P*-

resira suscitabant. iVow


nis

Sn, U M lJLi tum

Leonis Isauri, vel

Patriarch*, qux anno 735,


ec no 740, *ed

SL

Capronymi
ait

DanLeni

r*ta

4*

MM
viam
init

ordinatum eum

6 fffcrosoiymttono

I secndttm pr*cftatom Mtorta , ///, fe?t /7; asi foec /o/a Chronologicam i Aliam hinc sunt, nec fixum nobis annum exhibent.

749 Pelri Cnop/tei tereefcper Anaetasium 5. tfpirto^wuawt teoitmenttromttscilafa est ctayer


j

Si ,,* * v ^ taw M A
,

Cnap h(

tt*

mox ndetmus,

anno

/
si

/am, na a* aoirott*, 5. JoarniM


currit
;

JtaWMMH

oc-

cui calculo et Paijius ad

proxime citatum an-

Lequienus, ac Sancti nostri episcopatus

num

couscniit.

Ad Sanctum
ergo,

redeamus.
vidimus,
in

initium anno Christi

743

innectit.

Sed an

recte?

46 Lequienus

qui, ut

SUO

verosimilius patus
1]

Recte procul dubio,


episcopum

modo Petrum Majumenscm,

fuisse, eique
;

Sanctum nostrum
id

successisse

Oriente Christiano mortem Joannis Patriarchee anCh ii-' ,m Christi vell35ven45 collocat, in VitaS. Jo- ni/i
1

IIIIIIO

>s

demonstrasset

vcrum cum

non

probet, nosque,
;

quod Lequieni dicta confirmet, nihil

quod

infir-

met autem, plurimum, ut supra videmus, statimque


vidcbimus, inveniamus, hanc Lequieni
rejecimus. Aliunde ergo Sancti

annh Damasceni sxpe citala pag. xxi, nota i te Joannem Damascenura ordinavit in prescribit sbyterura Hierosolymitanae ecclesiae Joannes ille
:

asscrtionem

Patriarcba,

cujus se amicitia conjunctissimum

noslri episcopatus

narrat in Epistola de
hic annos

hymno

Trisagio

initium eruere oportel, idque nobis ostendct Joannis

IV,utnum. Svidimus,
nologica Historia

cujus ministerio Sacerdota-

lem dignitatem, testePapebrochio in sxpc citata Cliro-

30 Hierosolyraitanara ecclesiara rexit, et anno Christi 735 diem extremum clausit. Quomodo luec conveniant cum S. Gosmse episcopatus
initio,

num. 156, Joannes Damascenus


:

quod tam confulenter Lcquicnus eadem pagirejicil,

adeptus

est

patriarchatus

ab codcm cnim Patriaret

na in annum 743
Patriarcha

non vidco

idcm namquc

cha
pali

et

Joannes sacerdotali,

Sanctus noster episcoest

Damascenum

presbijterum, et

Sanctum

dignitate, ut

num. 46 dicam,

sublimatus

nostrum episcopum, tcstibus Damasceni biographo,


ac Leone Allatio in Prolegomenis sxpe citatisnum.
xiii, ordinavit.

antequam ergo Joannes


esset, S.

IV patriarchatn

defunctus

Cosmasepiscopalcs infulas gesserit oportet.

Hxc

ipse conciliet

annum

interea

Satis porro dc hujus Patriarchx obitu inter chronoijraphos convenit, licct Lcquienus in Oriente Christiano tom. III.
col.

Joannis Patriarchae emortualem 735 tuetur Papebrochius in citata Historia Chronologica


uti et

num. 157,
Christi
ait se

290 hxc

scribens subdubitet

Pagius

in Critica Baronii

ad
:

annum

Conjicit,

nempe Papebrochhis, Epistolara modo

749, ubi
nescire,

ita in

hanc rem legitur


sit

Baronius

citatam fcitavcral S. Joannis Damasccni de Trisagio

quisnam

hic Joannes Patriarcha Hi-

Epistolam) scriptam fuisse non multo post

erosolymitanus, cujus Damascenus se discipulum


dicit,

Joannis Hierosolymitani Patriarchae obitura, qui


circa

quia scilicet ejus tempore Chronographia


in tabulis

annum

Christi

735

Ottom

uuum, idque ex

Theophanis lucem non viderat,


eidem
insertis

enim

mente auctoris Tubularum

Thcophani inserlarum

ad

annum

Incarnationis

secundum

Papc6roc/.tttSfl4'stjfnaijaut745contigit.
at in a\

Alex. dcc. qui Kalend. Septemb. Christi dccvii


Joannis
sit,

45 Verbum cum

hic incidat dc Epistola

inchoatur, dicitur,

quo scripta
esl t\ S.

Damasceni de Trisagio, quo anno hxc scripta


breviter accipe
:

solymorum

sedisse annos
;

Joannem Patriarcham Hieroxxx, annumque illum


quare ecclesiam Hierosolymi-

Joannis
i
i

Oam
\agio,
nl

scriptam hanc Lcquicnus, ut modo

esse sedis tertiura

vidimus,

ait,

idque ut vidctur exmente Papebrochii,

nonmultopostJoannisIIhiiisvlijmitaniobHum-.ipse
vero Papebrochius in citata Historia Chronologica
iium.

tanam usque annum Christi dccxxxv aut circiter rexit. Mxc cum sic habcant, Sanctus tlOSter antc annum Christi 735 fuiitum catlicdrum Majunuiiain
conscendii
:

156

iiunc scriptam assi

i.

juMda Baronii,
I

imo Baronius, aeque ac Pagius

eumdem
ud

^
DIE
ad

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
pra diximus, non ultra septimara
ferenda.

r '"~

anmun 734 modo


lsnrllll , s

episcopi

nomine mdigitant.

Synodum

pro-

auctore

chartulani Pafet hn,c, quantum a vcro 8. Petri

aUmus, cum

sanctus hic

Martyr,
pro

49

Et

licet

probab.hs

videatur
,

--.-.wi n sententia 9 dUatius

ipso suflragante Lequieno,

anno

demum 743

Gretseri de Theodoro Abucara


,

in conjectura

Ckristo

mltem
officit,

oppetierit.

innectendum
videtur;

47 Nec
notaxi

hzc episcopatus epocha reliqux chro-

tncnno fere
,,

quamvis monachatum Sancti nostoi Tnn paucts enim anms Joanincludat

tam labili, quis ille fuerit qui firraura assensum? Et qu* contrarium staburant ea viDamasceni dentur. Auctor Vit Sancti Cosra*
fritris nauis
,

pr.bebit

qui-quiauisquis

ille

me

fuent non raelegans, et ec&

Da

v,

Mo

*.
:

oeroitol

.__-.

.raprud clesiastic* historue vest.gator nor,

156 PopeorocMuo

Mril
'

U-

Sanoto
od

o.*er, f-I

lym.tano Daraascemc*

V te^mptore

prta>

""'

ZtaL^ri pr^erta

*. opa-m,

""'""" ""'"'"

-m

-oi a "" 31
"'
'"

*"*"
""";;";

"'"
"

'"'"<

* -, ,,,

MneWBte """' ;' ^opftane.Da, tap*


,

m ^t^to dum T T Cx 1^^, Vem-o am 2 W ""' m


-

,,

missa, ant neg.ecta, scr.pto dp r.o^ma sermonem habens,

res niras

tradit inter BvsantTna urbe gestas proseqnitnr,

";";;,.;
'

l
SI

^^
a
rere

L-

ante q u prsvaticinatus fuerat, postea opere


dicto absoluto ,
'

id

quoque refert

rfA, 5 ( riooA// fl( /uMo//Sancti nostri biographus, ex

H.'- r quo Allatius in Prole.

r
:

,^

gomenis

citatis

num.

lxiii

fragmentum adfert

inte-

. .

m Sanctus pracovaticina tusfuerat,ette narrare necessanura pore dicto facto evenit.


-

agat, grum numcrum, cum de morte Damasceni bicnumnm SanctUS nostcr per annnum aut forte

cui

su-

pervixit, ex citalis Prolegomcnis conjecturas, hic describo, ejusdem Allatii

in lectoris

gratiam
quibus

non supermihi videtur, et scripto mandare hsec sunt? Satis autem vacaneura. Qumnam divine Prssul, et mihi, inquit, ahunde q ue, o . vita est. prasceptorum optime, mor* in hac
n

num.

Joannem Damascenum ante pseudosynoclausisse ostendere dum Copronymi diem extremum modo verba Allalii saconatur, infra diluturus. En
lviii
tis

. .

Unde enim veni, eo mihi rursum gregem bene, est. At tu cum Christi
paveris, alacriter

secedendum

ad Dominum

pie q ue progrediens,

qua* tibi pro laboribus et justilise coronara,


tuis reposita est,

prolixa.

necobstanl
ea,

48 Sed

prsestat hic aliquantulum

immoran,

. -

accipies,
-

quod post tnennn


,,

Damasceni facta suquando de morte Joannis Copronymianara synpramentioest, q uamanteCopronym.anamsynpra mentio est, quam ante posmraus. Duodum conjectnris non levibus
alns extr.candum, bium tamen qnod reraanet

decursum succedet.

ne qu.d pnetensse ingenue in medium afleram. dedicatona Gretserns Epistoia


videar.

^ ^&cW
t

su. anno _., ,.. 50 Moritur Tarasius pontincatus '/"' rn 8 06. Vaticinium ita q ue

/^enninm fi_tam it anno Cos* ^e

Chrieti

venit Ropostea Cosraas Bysantio.

Abncara, quxdorum Abucaram. cnm terapora


rit.

J^

J^^,
mona cum
ter

terapora. pe.Joannis qnoque Daraascem

^^ ^ ^ ^^
nbique miracnlis.

^
F

Daraa scennra paulo ante


:

se putat. p,exe licet nimis, statuisse

Naraou
-

eumAbucaramDaraascenid.sc.pulnmTumanus
aliquoties nominet, dictoqne

f^^Le
nem
bl

Turr.am probabd

ex tatera conciliet, illud


eiraa, .

detitulo d.ssertat.on.s

ooUvm, *

^r,

h*m

.; et ex al.aparte ex ore dictantis Damascem Phot.anas parte Theodorus Cari* episcopus

^ J^T^ ^
po P

rerura q ue gestarnm seaudit c contrahara, non brevissiraura terapus

^^

Dama .

m T a[ asii

Patriarchje CO mraensus,

eodem cum Taras io

poetea . utu. fuerit contra Ignatium tntatus Phot.ams fraud.Ignatii testatur Nicetas,

^^
effi

tem anno. vel circa eadem ErgQ amo chnstl 806


Synodu ra anno
,

17. post

C^pro^^
5 \.

Vita

bus

in

apertum

prolatis, adraiss.

p.acul.m octava
Gretseru
,

^
P

s nodum
.

^^
g

iu

qu a taraquam de-

existima Synodo veniara irapetravit. temporibus octav Synod sub Basilio Macedone E ceiebr.tate c.aru,* doctrina, nominisque Doraun Synodo N.cma annc cura a secunda qum octavara Synodum. 787 celebrata, nsque ad septuag.nta duo t n,o anm babita est anno 860 Joannes ve.o Da^
,

Jo
P

^
da

^^ ^
^.

mentio fieba t, anno mal t) riura ann0 qua.


.

. B) santius Stepha
,

res gestas

scripto

manet
l.ce-

stephanus B), antmus


potu

^^

interfluxerint octoninla duo,

tj
^

chronoiog.s non .mpe ma scenus, ut plerisque d. em obra septiraara Synodura tis placet, ante P esse, aut necessario asse rendum rit al terutrura
.

-t

Abucaram
rara

ferrae

Damascenc^peadhuc puerum
mtatis

^ ^^^ ^
^
;

^^^h
tamen

propt er mtatem

medlum
pleuU ra

al

a a

Damascenum

mtato
L

confectum> tamquara

^. mortem

non matu
,

peryenlsse

vellem

oocuquando Constan mopo h [onge transcendisse octava coacta tnrt. me ,dca Synodus ordine

dedisse.

aut octoges.mum

annum

arara0 sura. va , de suspensus

Vah

quis

Dama S ceni

Videtur Jroferre veht.

sept.raara Synodum vitara pltra quae su taraen ex h.s

^^^ ^^ ^ ^^
, ,

^^

^
^^

{urba expediam
s , (a , (;

, ,,,,,,,. s ,.
,,.,,,'
^,

,.,

gj

.,,,,,
_

,,>

s(a(

608
.

DE
,

COSMA EPISCOPO CONFESSORE.


nrovter hoc nec.prap tern

AUCTOKB M. S.

Chronotaxi prtcedenU

h xnhserere,

ex Theophane,

Vit* S.

Cosm*

fragmentum, cum

ahundeV
o-

^^
^

ut

conjectum suas

firmet, addueit

Damascenum

(mmm ne,

an mor-

des, nequeam, sententxam integram habere

animSi

cmqW anonymum
I

hunc Sanct nost

graphum,

Lequtenus hbeat ineptum fabulatorem

*ij

com

scrupulum , uteumtantum, equidem mihi injeciX tmo ptffiri dispUceat ido*> sequi

^
, ,.

^ ^ ^^ ^ ^
.

percussum pseudostfnodo anathemate mictare ^

^^

llulbull

actores;

imo in

viwm

^
eru-

&m fai 1*

tatusoiographusdeS.

^ c^
la
.

* ,*

CWIC tfMufo

^urflii^

tenebric0808i im0 ventris

man-

**

hac iroprtmts de prxdictione

Vita S.
sit ei

iamt

ea Pairiarch*, quamvis prolixa nostro tom. III die xxv (ui videre est in Opere pta minimam Sanctt noWebTuani) esi silentium, nec
stri

oratorie scn-

Synodum^am
ram,
cunt,
et
:

II

A A*

Q Nicepliorum, Zona-

S. Tgnatius Episcopus Nicmius


facit

Tarasii bio-

novimus,
eeque ac

nil dtCedrenum hi enim plus Theophane gut, ut exprimunt, tantumque anathematimos vivum obvia confirmant, in et

^ ^^ ^ ^

exempla

graphus

mentionem

nec horum mcminerunt

defunctum cadunt.

Damasceni Vitx
Uta
;

scriptor, ac Constantinus

Acropo-

nno vifo

citatis

S.

Cosm*
cut

biographi verbts

refragantur.quotquatSanctumnostrumabJoanne
Hierosolymitano Patriarcha,

annus

Chnsti

1V

uc
in

^^.
obscuro sunt
^
:

iscopatus
ilhus annus ;ii
:

._

735 extremus

fuit,

Episcopum consecratum edi-

tempore

fundamento, cujus cunt, a quibus sine apertissimo


vix

eraortualis

utcumque
locum

figitur

ac in

umbram

recedencitatum fragmentum habet,

sepulturae

inquiritur.

dum haud
biographi
rettqutt

reor.

circa annum 52 Cum enim Sanctum nostrum et circa Christi 674 natum, circa 730 monachum anno 804 735 Episcopum conspexenmus, qui potuit vera scrivivis eqisse? Quod tamen, si etiamnum in
psit biographus
,

E
ad

dictis

erqo colliqitur, Sancti nostri episcopa-

dnnolU
seqiivmt seqvenll

vel

consequens

sit

oportet

ac proxime

non autem arcluepiscopalis, ut perperam sanctus lis, pamarqinem notat Corderius in Catena

LXV
735

annoS. Cosmas annum xtatis sux \30emennec hicsistit, sed secundum eumsusfuisse debuit
citato
:

trum Grdecorumin S.
dignitatis initium

Lucam

pag.

92 num. 31,
vel
collo-

anno Christi 734

Byzantio, dem, ut videtur, Secessit postea Cosraas tandem venit Roraara, dein Egyptura appulit, ac

candum

esse

at exacte computari nequit, quot an-

Sab monasterium
quod supra num.

revertitur.

Qux omnia fabidam

nos apostolicis laboribus impenderit, quibusvevirttir episcopatus tibus speciatim inclaruerit, cum de loto

his obstat, sapere, quisque facile perspicit. Insuper

tempore parum ad nos pervenerit

pauca enim

illa,

20

diximus, ac liquido probavi-

qux Lequienus

in ponlificum

Majumensium Catavero Allatius supra


:

mus, nempe Joannem Damascenum anno 730 Damasci floruisse, snhdissime Iconoclastarum hxresim confutasse, ac quinquagenario fuisse majorem imo
.

logode Sancto nostro ndfert, ex Damasceni biogra-

pho hausisse
citato

se profitetur

qux

fragmento subnectit, nempe

Secessit postea

cum Damascenus ex
circa

calculo Papebrochii natus

sit

bat xtatis

annum 676, Damasci etiamnum sux annum 54, qui cum anno
addamus annos

existens age-

Cosmas Byzantio, venit Romara, deinde Egyptum appulit, tandem Sabae monasterium revertitur, clarus

Christi

730

ubique miraculis,
fratris

cum

loco praees-

coincidit, huic si

reliquos,

anno 804
il-

set Stephanus Cosmae

tilius,

a quo et mi-

annum

xtatis

sux 128 Damascenus aget, eique


si siet

Joannem Damascenum paulo ante


spicor tamen,

e vita

lum diu supervixisse,

anomjmi Chronologiam

grasse audit, undenam habeat, non exprimit; su-

diqerendi ratio, reperiemus.


i

eum hxc compendiose ex Sancti


;

nostri

hnmolaxi
refragelur.

53 Ad hxc Sancti
esse,

nostri

bioijraphum
in
:

falsum
Vita S.

descripsisse biographo
gat,

cum

hujus verbis ea subjun-

liquido

satis

probat Lequienus
pag.

qux quidem,

Hcet chroiwtaxun

rejecerimus,
lo-

Joannis

Damascem

xxm

his verbis

Joannem

subsistere queunl,

quamvis

eo,

quo ab Allatio

Damascenum, inquit in Annotatione secunda, ultra


pseudosynodum Copronymi
,

cuutur tempore, contuujcrc nuu potuisse,

modo

su-

quae anno Christi

pra viderimus;

illa

ergo

qux Sanctus noster Magessil,


et

754 habita
tius

est,

setatem exporrexisse certo cerejus, quai in

jumenx prxsidens

ecclesix

quxque usque

habemus ex

Vita Stephani Ju-

ad nos pervenerunt, subjungo,


ordior.

a consecratione ex-

nioris

Martyris {apud Surium 27 Novembris pag.

638) memorantur, scriptis adversus bellam hanc

Synodum,
crae

illiusque duces.

Ante septiraam vero


obiisse, ejusdera sa;

55 mem,
sibus

Restitisse

Sanctum hunc humilitate

subli-

ac ne super candelabrum poneretur, totu

m-

dignilatem invttasadmir
s//

episcopa-

Synodum generalem ipsum

conatum

fuisse,

Menxa, Bucelinus, Dama;

'''"'

Synodi acclamationes innuunt

quoto vero

sceni bioijraphus, aliique asserunt

verum qnod hu-

anno, obscurares est. Nullum quippe raonuraen-

mihtate declinare voluerat, precibus, ac prxceptis


victus

tum
mul

exstat,

unde

id

possimus expiscari. Heec


quibus

si-

tandem ndimsit,
illius sese

ijieijcinque

prxclare guber-

Allalii conjecturas,

Damascenum ante
ostendere cona-

nando,

formam

exhibuit ex auniio.

Num

pseudosynodum Copronymi

obiisse,

vero episcopus

quxdum

scripserit

ex

iis,

qux supra

lur, cnervaut, Dumascciiuiiique co

tcmpore

in

vivis

vidimus, operibus, incompertum liabeo; ast Joanni

egisse

demonslrant

nec juvant Allatium, eu,

qux

Damasceno hocce tempore auctorem

fuisse,

Ui

scri-

beret.

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
I

609

beret, ipse

Damascenus
potiiu
:

in

Prxfatione sux Dialetoo

lucU quid attulerit, huic


similiori,

mex

opinioni,vero

cHcx,

seu

Operis Tripartiti, Sancto no

mihi

visae

vale sim

dicfurus.

Cum

ergo

alxtore s D
-

dedicati,

testatur
ijisc

hxc enim

in

dicta

Prxfatione

Damasccnns
ut Baronius

ultra
<iit,

pseudosynodvm Copronymi, qux,


anno Christi 754 cclchrnta
cst,

(cui hunc
pr.rfigit
tri
:

titulum

apud Lcquicnnum pag. 3

Religiosissimo et venerabili in Deo pa-

vitam protelarit,

et

ante sc/itimam (ecumenicam seu


habita est,

Cosma? sanctissimo episcopo Majumse Joanet

Nicxnam
iinui

7/,

quv anno Domini 787


clauserit,
"<

nes minimus Monachus,


salutem)
in

Preshyter

hanc rem habet circa

Domino medium Quamin


:

extremum
in

ultra centum,

imo 104
ut

annis
dixi,

vivis

perstitcrit,

natusque

sit,

supra

obrem

per vos obediens Christo, qui

Pontificis
;

sub

annum 676, annus


fuit

emortualis verosipost

in vobis

munus
vos,

exercet, mandatis obterapero


sic

ac

milior

ipsi

Chri^ti
et

7S0

conciliabulum

quibusdam interjecHs,
obsecro

concludii
in

.-

Quapropter
patres,

CopTi
diini

nymi 20,
secundam
.

7 annis ante Nicxnam Synocalculo

venerandi

Ghristo

ut

ctii

Papebrochius,
iUuslrans,

Joan-

praeceptis vestris obsequuto mihi

veniam conce-

nis

Damasccni Acta

vi

Maii

omnino

datis, benevolique faveatis, ac pro ea,

quam vopreces

concordat.

bis exhibeo, obedientia, vestras vicissim

58 Eeec,
parum

si sic

habent, ad

annum

sancti

nostrx
hau>i

rependatis.

An

ita in

reliquU S.

Joannis Dama-

AntUtitis mter mortales


lucis

supremum eruenaum,

habuesceni operibus sanctus Prxsul partem suam


rit,

adferunt

cum enim Sanctus

noster

probabtlior lanu n niiiius 7s assignatur;


,

quamvis continua

hi

Viri fuerini amicitia condebitis destitutus,

iscenum fratrem uno, altcrove anno nativitate


,\sscrit, ut
r.i

jnnctUsimi, asserere,

monumentU

Constantino Acropolita habcmus,


stntucrimus cira

non ausim.

nosque ideo
citer

annum eidem natalem


paulo ante
,

B
quibus vero

56
fc.r

PontiVirtutes quod attinet, quibus SanctUS

674, cumque Sanctus noster


e

Stephano Jo-

inciarucrit, quas

prx

reliquis

commemorcm non
,

annem Damascenum

vita migrasse aufit,

EJSffSI^" habeo;
Prttsut
effiil-

" st Apostolico

Virum hunc

exarsisse

elo,

dierit, ut Allatius aii

consequens
xtate

S.

Cosmara
ac

ac

wrtutum omnium vivum se exhibuUse exemplar. Damascenemo ambiget, modo ad ca, qum supra ex
ni

Damascenum
vixUse,
ininn, ac

fratrem

superasse,

anno
super-

Christi 780, qui

Domasceno mpremus
anno 781

fuit,

biographo

et

Constantino Acropolita produximus.


vidctur,
in

forteque

diem clausUse extreattigUse


:

advertat;

nec dubitandum

quin

Sanctus

annum xtatU sux 107


annum
eo

quam-

Antistes noster, de cujus rebus

episcopatu prx-

autem
iiicm,

hunc pro certo emortuali non

antiqui reliquere, clare gestU pauca dumtaxat nobis

tamen inter densUsimas hasce tenenon


ac
reperio
,

amplexus

sit

eum, qui secundum doctrinam


ut

est, fi-

bras

plausibiliorem

solitis

chrono-

delem sermonem,

potens esset, eXhortari in do-

taxeos

adjumentis,
cathedra

prxcipue SanCti nosiri in


Catalogo prorsus

ctrina sana, et eos, qui

ium temporis maxime connon sine fructu

copali
destitutus.

successorum

tradicebant,

inconoclastas nempe,

redarguere.

Quxnam
JEgypto

Uomx
fides

ac in

vero Sanctus noster Bytantii, patrarit, quave de causa hxc


swro,
uti

59 Saucti
fixo,

iiorro

hujus anno emortuali utcumque

*qtii

inquirendum superest, an

Majumx,

an aiwi
cce-

loca visitarit,

dicendonon

etiam quibus,

si

terrarum de corporis ergastulo Sanctus hic ad


lumcvolarit, sepulchrumque nactus fuerit
runt ea de re Majorcs nostri,
nec eqo,
;

Allatio, iu Sancti nostri biographo, autforte


in locis

dubita-

omnibus

inchruerit miraculis,

cum

de

tota

ubi

ftrmum

mododixi, paucUsima ad vitx epUcopalU serie, ut Santtus noster prophenos dcvcncnnt. Utrum vcro prxdixerit, quamvU idbiogratico

pedem flgam, reperi; en primo Majorum nostrorum sententiam, quam occasione S. Joannis Damasccni
nobis exhibent in Appendice ad diem vi

Maii Tomo

spirilu

quxdam

aut improbem, non haphus asserat, unde probem, cum Chronotaxt vaticinium S. Tarasio factum leo

ejusdem mensis sepHmo pag. 614, ubi hxc legun-

nostra

ac

aliorum

non

cohxrere

supra

indi
exhx-

Pag. 119 nura. 9 adde... Joannes quidem tur cujus Hodasporicon sacrum in limine Phocse
: ,

monumentU Latius igitur Uthxc quaproptcr ad valco ,,,. non


:

destUutus
alia
,

hujus 2 tomi posuimus. describens Lauram, et


ecclesiara Sabaitarum,

sed

xque

qualem ipse reperit anno


patris Saillud.

incerta,
scopi

propero,

ac

annum

Sancti

nostn

Er

>-

emortualem

utcumque

figendum, qui

certo

mclxxxv, ac denique ipsiusmet sancti - Prope cireumque bre sepulchrum :

nec

grandxvo, ac
debuit

contx virtutum manipulU onusto

lketquiBdam jam

inantecessum hm perHinquiro.

mnHaexAllatioprxlibaverimus
utielquo anno obierit,
rii ni
.

Lnqait - spectantur sepulchra uon sub terra sanctorum patrum, qui in eremo claruerunt, cum quibus etiam videre est monuraenta Cos-

innum8.Cim*intermortnlessupremum
,
,

ma3

et

Joannis

vetenim Poetarum.

Ve-

di /'<

nescituri

ZZ, .-*-!
latiumj
ant

dl

uu

agunt, nec quidquam sup-

nexcipiasAl.

nimtamen Lntra quatuor saecula, per sacraa istius Laura? tot jactationes transacta, a morte utriusque ad Joannis Phocae adventura
in

forteAntUHHsnostribiographum, qut
supervixisse
asserit.

Pala?stinam.

eum Damasccno

Verum nec
est

ut facile video, potuisse accidere,

quorum

istic

Allatiusenimeumdem

plane compertus Vamasceni annus emortualis ante pseudosynodum


I

monstrabantur cellae, eorum quoque ibidera crederentur haberi sepulchra, ro uvrpa etiara (quod
originarie significat raemoriale)
accipi
chrali,
MvYii
,

non necessario

nymiobiUsenonlevibus,utipseait
tlt; ast leves

conjectui

equidem has fuUse

supra mdimus,

ubietiam
s/;

ymum

biographum vitam Sanctt no ;


,

seu monumento sepulpro sepulchro 'ex Homero moneor, Odys. 6, Mv^I/a'

utietDamasceniplusxquoproduxtsse
uin t

X6l P fiv

meraoriale

manuum
79

Helenaa,

ce-

rnav i,nonitatamen %q

8iquUinremaxtme

lebrante.

60

Tomus

vi

Octohris.

610
ADCTORE M. S.
sepulturat
lot

DE
,

S.

COSMA EPISCOPO CONFESSORE.


certe, ut

GO Modo

iii

mox

M_,

ctum.

*T^" *^ Ph-^jf;^^^~ ^^J^Sl ^"


credMe
est

dicemus

T-TTLirSto^
Majumaa episaopum de.nde

rnm

c .smam

sepultum

constat. fuisse, teste longe locupletiore


scilicet,

^nne

Phoca

in

cum

^ ^^
seculo
aavo

compendiaria descn.^

gym _

x sub
suo

Ma _
mon-

nuele

Comneno

vivebat,

asserit

revera apud Saba_tas

occasionera dedisse, cur

in templi strari solitum in monasterio S. Sabaa nostri Damasceni juxta *trio sepulchrum Joannis

"T: JLir Cosmam Joanne,


si

,onstaret. p constaret, prater

usum mo-

sunt Phoc*, ast

a supra

relaUs

parutnvananUaJ

a sua sede remque episcoporura. adeo procul

circumque, nec non sub terra Sanctorum pam


..

conditum esse

intervallo

vi-inti

quatuor aut
ttoslros

ptoriun, leuearum.

Ex

his

ligwi Uajores

illustres trum, qui solitariara vitara agentes, unaque cum iis Sanctorum Coshabiti sunt,

mm
,

Majuma, num Laura S. Sabz

Antistitis no*
:

mae, et Joannis sepulchra spectantur.

Quid

^ ^^, j^
,

it

habuisse exuvias susceperit, incompertum

imo

clarius?

Quinam

Sancti

illi

poeta.

Cosmas

et Jo-

to poto 1_*__ _#tfMiii


juxtQ episcoporum

annes, n.si Cosraas Majuinensis, et Joannes Daraascenus, quorura carramibus, et canticis


tales ecclesia.

morem tumula,

Onensetate

,;;,;<?, iU

hunc

fkfai

piamtor

rT..i _Tft-

personant

Jara insuper ostensum

piW
licei

ftoc

rfu-wi

(_*. quipropterea.eodtm
resolvit

est

Daraascenura

nostrum affecta jam

fl ,

Y fundamento, ex Joanne Phoca adducto,


decretorie

Orationes de dormitione Virgmis Hierosolymis


habuisse
:

,,,,,

Sque
,

ac

Joannem Damascenum Sanctum nostrum in Laura S. Sabx diem


clausisse
:

ut ex hoc etiam colligi possit,

eum

in

Palaestina diera

postremum

obiisse.

Nec

refert,

,ircmum

ipsum audiamus

in

Vita S.

quod de ejus sepulchro mentio non


Stephani Sabaitae.

fiat in

Vita

dwerentem. Joannis Damasceni pag. xxu Noto 2


qnai
tnnii
I
>

Non enim

in ea

Vita aliorum

61 Doctissimi continuatores Bollandi, inquit,


arbitrati sunt,
rio

prceclarissimorum virorum, qui in


defuncti sunt,

eadem Laura
qui

nempe Papebrochius

in

Commenta-

sepulchra comraemorantur, pra_et

quu n Laura
Sabae

s.

prxvio ad Vitam S. Joannis Damasceni, Joansancti

terquam Joannis episcopi


ipsius

Hesychastae
Ilis

nem Daraascenum, dimissa tandem Laura


et Pal_estina, extreraara vitae

Sabas

_etate

florebat.

subneciit

Le-

Saba3 e^re transegisse, idque duplici argumento probant. Primura est, quod Menologiura Basilii, ut

partem per-

quienus Damasveni corpus eliamnum integrum seculo

xiv Constantinopoli fuisse servatum, qua in

urbe

cumdcm sepulchrum nactum Papebrochius


ipsius pr&vio

in

putant imperatoris, narret, Sanctura


ratoribus haereticis varie relegatum,

"

ab impe-

Commcntarw ad Vitam
bitratur.

num. 10 ar-

et carceri-

bus traditum, in pulchra confessione consumraatura esse,

63

Licet ergo Lequienus pro certo habeat,

San- Majumtt

ta-

sepulturaque fuisse a discipulo suo.

"

ctos hos fratres

Cosraam

et

Joannem Damascenum
esse, rationes
il-

"^f^

Secundura est quod Palsestini nihil de ejus a_tate


et sepultura sciverunt,
in re^ione facto

in monasterio
lius nil

S. Sabx tumulatos
iis,

verositspicor

quod indicio

est,

eum

ea

ponderis
voce

qux num. 59

dicta sunt, adsit


:

functum non esse.

Ad

primura

dunt,

cum

f*i/yj/_a

deceptus verosimiliter

quod

spectat, sublestfe nimis fidei

Menologiorum,
eis

hanc enim vocem, aut ipsemet sepulchrum


aut ab alio perperam ita versam reperit,

vertit,

Synaxariorumve narrationes sunt, quam ut


sine discrimine

cum

easi-

fidem habearaus.
,

Sciverunt id

dem,

ul supra diximus, uriijinarie memoriale

sane Majorcs
locis

nostri
,

variisque

in

Opere nostro

gnificet.

Nec

probat quidquam,
nostri

quodex Allatio aut


supra adduximus
,

ostenderunt

at

omnem
cum

eis

denegare fidem

forte

Sancti

biographo

certo noluerunt, prxcipue

alia in

contrarium
:

ncmpe

tandem Sabae raonasterium revertitur,


inibi

monumenla non

obstant. Pergit

Lequienus

Copro-

cum eumdem
placet ergo,

morluum non exprimat. Prx-

nymum
dirisque

convitia adversus

Joannem

scripsisse,

ubinam Sanctus noster sepulchrum na-

eum

devovisse synodus septima, Theo-

ctus sit, in incerto reUnquere,

quam divinando mesi

plianes, et Stephani junioris Vitae auctor testantur,

ipsum erroris periculo exponere, aut


re

divinare in
Antisti-

de ejus

exiliis

alte silent, ut et

Mensea ipsa

maxime

obscura liceat, magis


obii

Sanctum

Graecorum, qua_ etiam

eum

a discipulo seorsim

tem Majumee
aut seipsum

i>ultum essc arbitror,

cum

sepultum
lumtaxat

fuisse,

ne quidem innuunt. Hoc habent


in senectute uberi,

episcopatu abdicasse,

nemo

insinuet,

eum

anno

a_tatis

aut, ut supra ex
sil,

Majoribus nostrisdiccbam, credibile

suae centesimo quinto (imo quarto


rolq
.

irr,

Ixariv 7rpo?

eum cum

decessoribus suis episcopis sepultum,

T.ao-apai) vivere desiisse.


in Palaestina et in
obiisse,

nec preeter

morem, usumque episcoporum adeo pro-

Illll

M-pu!I

62 At vero Joannem
S. Sabae

Laura

llllll

cul a sua sede conditum esse intervallo viginti quatuor, aut

supremum diem

atque in eadem

plurium leucarum.

DE

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

611

DE BEATO DOIIMCO LORICVTO


CO>FESSORE ORDIMS CAMALDLLENSIS
SUAVICINII DICECESIS SAN-SEVERINATIS IN PICENO.

COMMENTARIUS PRiEVIUS.

S. 0.

I.

Beati cultus

memoria
:

in Fastis sacris
:

gestorum compendium

quando
:

et

ubi

natus

sit

simoniace ordinatur

fit

discipulus S. Petri Damiani.

ANNO MLX.

Oppidum eodcm fere rino,


|

Sandi

Severini, Ttalicc San-Seveloco,

in vidcreest. Castri, gaudet antiquissimo, uti%

Meip-

quo olim Septem-

minere passim hujus Bcali Fasti Benedictini,

'peda

exstitit,

anno

1198 instauratum,
fluvio,

sumque etiam Marhjrologinm


hisce verbis
:

Romanum hodiemum
pridie Idus Octo-

Potenzx seu Potentiee


B.

sex a To-

Eodem

die,

nempc

Dominici

lentino,

Suavii iniensi mona-

Camerino

duodecim a sedecim a Macerata, et fere hinc inde milliaribus, inter exsurgentes

Dorainici Loricati. Prolixibris, depositio beati in przdictis Fasti ora hujus eloaia videri possunt
et

stn

i"

montesadjacet, suam,
rino

quam modo

habet, S. Seve-

Italix apud Ferrarium in Catalogo Sanctorum

debens nomenclaistiusmet loci olim antUUti, epianno 1586 a Sixto turam. Ad hujus oppidi,

ad hunc diem.

hxc 3 Porro Dominici Loricati gesla cunctos


yentes in stuporem
rapiant,

le-

^rtgi

scopali

sede condecorati,
est

dicecesim

Camennensx
dt-

necesse est

imonx,

moxtramlatum
,,,,

Suavicinium, seu, ut hodie

Petrum Damianum, Sancto


num,
sed etiam ejusdcm

huic non

modo sgnchro-

Sanuicinum, celeberrimum olim CamalduUnsis una cum plinarum genere Ordinis et quidem, sicrediadjuncta eremo monasterium ; Camaldulensibus, qui anno mdcclvi mus Annalibus
auctoribusJ.
,,

omm

disci-

quodammodo contubemalem

scnptorem nacta essent, ac magistrum spiritualem, hzc Damianus ocfidem prope excederent. Narrat
casione mortis Rodulphi episcopi

Eugubini

epistola

B.
orbis

Mittarellio
Utterarii
fuit

et

D. A. Costadono-

XIX ad Alexandrum II

Pontificem. collecta majori


t

parvo

emolumento
circiter

Venetm

prodiere, constructum
ipso

anno

MXLVIII ab

varios de Dominici g ex parte ex epistolis ad hujus conscribere ubi, antequam Vitam antea datis
;

pagatore

CamaUulensxs proPetro Damiano, Ordinis juxta Suavicinam. longe meritissimo


,

,,,

/,,,

prsmUtit

Vir itaque Dei Dominicus


est,

pater et

dominus meus ante annum defunctus


si

mde

rupem, testexn una cum eremo denominatur, Laudensi, 10 cap. vn Joanne Vita Petri Damiani
et

cujus Vita

scribatur, vereor, ne

fortassis

quibusdam fratribus
absit a

incredibilis judicetur.

Sed

drciteraburbe S. Severini hujus monasterii, adjunmilliaribus. Qui fusiorem Damianoereminotitiamdesiderat, ctsQueolim crebro Annales CamalduUnses, ac
fl

totidem a

Fabnano

me mendacium

scribere.

Nam

qui veritafal-

tem pro viribus veraciter colo, enim lacice non admitto. Neque quod cum prajmisisset Apostoli,
non resurrexit, inanis
stra
;

commentura
illud
:

nos latet

Si

Chnstus
et

adeai
in

pr*fatos

iiscita tum noMsenimsuffecerUlocummorenostroaUquatenus


indigitasse.
e -

Apyranum; Turchium canonicum

noest ergo praedicatio


:

prsesto subjunxit

Invenimur autem

cnlii, cl

(i

2 h,

monasterii, prvfati itaque

'""'-

'''

quoniarn testimonium diximus n falsi testes Dei. suscitaverit Christum, adversus Deum. qui

martyrologis,
liit

dm

solasuperest,ecclesia,uHseeph
suie, ie

rfrt*-

quemnonsuscitavit.

si

raortui

non resurgunt.

talis,

niciiiK-

rati,

Lta
,

Ta.Severinates,
terio,

< '" sacmm Domimo, Loncn.,. ? a Van 1 infra uUMmus


spopulas

?"". *T*

verbis. ut non diuIn quibus apostoli sententiffl


tius

promptu lector inteUigit, vel Dei servum mirab.le quoniara, qui vel Deura non raodo fabricat praacoouid fecisse,confingit.
imraoreraur,
in
nii

UineCamaUuleneietapudnc

mum
v "" is

pramium non

:,,

-i"'

fi

'"

sus eura, quera

meretur, verura etiara adverlaudaverat, falsura test.moniura


protulisse

612
AUCTOUE
S. D.

DE

S.

CONFESSORE. DOMINICO LORICATO


continuum diem vix 7 qpxta itaaue feria per Sexta itaque 1

D
l>riri

Loricati Acta quanvincitur. Unde

vero

tumi*

h,
'"<

/*

"

*f-"
';:"'''';
I
'

'

'

"'

* "
e tauciin,

*m **
*f1676
SIS

Mm- MM 4 n , MiMM
'

'"'""";"""",

Sm

;;', ' /""" Da'


"'"""
,

^vioribus

Nocte vero ccaprt se ictibus flagellare. do.onstoraaehi. capitisque cruciari


t

^ ;*.,.
<-.

decursuln n0 cturn* synax.s

,,,,,,, /,/,,./. ,/.

U WT MZ **
**
'

( mflinw *** F "'


"''
: ,

Z
;
htc

post

matutinos hymnos,
.

cum prima
sibi

aderant

canta re-

ecclesia

- .wnDominici
prsdecessorib^s

J^L

uppendijusstt, exemplar,

S
dem

Ll

monachis

sOctobris.A. D. 1061 obiit. absaerum ejus eorpus a in ccelum. Ne in ea(Vallis Castri) raperetur.

ah

B0dm

nostm

tranmmum

exhibeo, ut sequitur.

defossa huqua defunctus erat. cellula, nona die, altera mo. celeriter obruerunt. Sed eremum illam adsancta Dorainica, e Roma ad
in

Camald. Dominicus Loricatus ord.


Psal. 37. in flagella paratus.

qua ad carnem pra3lorica Dominicus Dorainicns a lonea ferrea,

^^^"T^
;

Cardinale (sub cujus veniente S. Petro Damiani inde sublatum, disciplina militaverat) ejus jussu eadem die revesanura, illibatumque repertum, postea supra renter fuit in capitu , reeonditura;
'

IttSZfiZZiSS*
arduumausterissimievte.taraquarabellatormTota ejus vita pnctrepidus. arripuit institutnm.

aUare
t.s

in parieti in ipsa ecc.esia

ad rad.es

mo,
,,,,,.

Sanmcin,

i _ _.
lis

dicatio et aedificatio

doctrina erat ct disciplma,


;

,,.,

ferreis circu corpore valide prcemunito. Duobus duobus per bracinctus corpore

_. __*. - .. -* ;____:
;

^^J^^^SUS^
diceret ipse b.

reu us ia

-ura.

&SE
centeexhtbe-

-rc* -.
;

facta est tibi parasceve crucis

at

altera festi-

erat in ipso

chiorum armos arctatus, totidemqne


et coxis
;

in cruribus

more, altera insuper lorica, sindonis


aliceque

celebras gloriara revus, et splendidus ajternam Lorica eras hic praecinctus; ferrea surrectionis
:

substrata lateribus.
tndefessum ejus orandi studium,

5
fue^re
1

Vigilia., inediae,

asperitates adeo

deconunc vero niveis angelicse glorice vestibus ornatus aeterraris et victoriarura tuarum titulis
;

X* et^maTut
Vix
:

rairmn"sit. advivere

na laude triuraphas.
19,
lib.
~,

Ex

S. Petro Dara. lib

1 ep.

potuisse.
ria

ulla dies transiit, quin

modulando, utraque manu virgis arraata, dum corpus allideret incessanter. Et hoc quidem
remissiori tempore.
cepit pcenitentiam

duo psalte__ ~ nu-

tabella 6, ep. 30, lib. 7, ep. 19. Ita


utrum
..#
.,...,,., 1061 annum 10A1

k*c;

verum,

Damirnr.i emortualcm Dorainici emortualem


:

recte assignet, infra

examinabitur

modo

lubet

Crebrocentumannorurasusnempe, trecentum mille


di-

chronologiBeati natalibus rcrum yestarum seriem

cam
9

exordiri.

sciplinarum ictus, una

cum

raodulatione, ac rae-

Mittarellius tom.
et

ditatione centura quinquaginta

psalmorum,

bis

sium pag. 197

I Annalium Camaldulensequenti cum Jacobillo tom. II


circi-

jjfojgjjjjj,

m,

decies repetita

eamque intra sex

dies explebat.

Sanctorum Umbrix pag. 336 Loricatum anno


ter

pcenitentiam In Quadragesimalibus vero circulis


raille

995

in

lucem editum asserit

liis

verbis

Domi-

annorum

suscipiens,

eodem complebat tem-

pore. Saepe duo psalteria, stando continuabat


ita ut

nicum postea Loricati agnomine donatum, ortum circa annura nongentesiraum-nonagesimum quin-

neque interim sederet, nec vel ad moraenmentis fervore,

tum

tradit Jacobillius; id sine authoritate asserfuisse a Jacobillio scribit Octavius

tum

a percussionibus, incredibili

tum

Turchius

cessaret.
"ii

canonicus perinsignis collegiat ecclesiae Apiri,


in

vt-

6 Extensis

modum

crucis brachiis, ne qui-

et eruditus vir,

amicissiraus noster,

qui 1749

dem

paulisper deponens, orabat plurimum. Con-

vitara ejusdem Sancti Dominici exaravit.

Verum

sueverat etiatn, ad omnes totius psalterii quinde-

cum ex una
nium
illud,

parte et ipse Turchius intra decen-

nos psalmos centies genua nectere


reae vestis

cum

illo

fer-

quod

interfluit

ab anno 990 ad 1000


;

pondere.

Cum autem

ista perageret,
;

nativitatem constituat Dominici

ex altera auvitce

nocte vel die dormire non vacabat

sed durn ge-

tem Dominicus sexagesimum excessisse

an-

nua
rse

flecteret,

contingebat aliquando, caput ter:

num

clare dicatur a

Damiano, hic enira postquam


officiis

deponeret
;

et sic

nudo repente somnum obreiguis, in

contra sedentes in divinis

opposuisset ex-

pere

quo solo contentus erat. Divinus

emplura Gezonis sexagenaria jam circiter aetate


grandaevi, subdit
'>
:

ejus pectore jugiter aestuans,

non

sinebat, a spi-

alius

quoque nobiscum

fuit

ritualis exercitii labore quiescere.

Incurva sene-

aetate provectior, qui jure Dominicus vocaba-

ctus licet

eum

<l

primeret, et crebris languoribus


invictus, indefes-

"

tur;

conficitur,

ipsum Dominicum, qui

obiit

contabesceret, semper tamen


sus. Indifferenter

anno

1060

superasse eo anno

sexagenariam

omnes

corporis partes nagellis

Gezonis aetatem, et attigisse circiter sexagesi-

casdebat, etiain

nipnt, oraque ipsa. Ideo vultus

muin quintura

vitas

annum

ergo praeterpropter
fuisse,

ejus, scopis ita attritus, ac sulcantibus

quibusdam
si

hunc annum 995

in

lucem editum ipsum


Tta

vibicibus livefactus
fuisset contusus.

videbatur,

tamquam

pila

Damiani authoritate comprobatur.


10 Et revera Dominicum anno

ille.

Sauctus senex, laboribus jara

1060

obiisse

sed hoc prior


" " lUl:>
'

attritus, atterere se voluit

usque

in fiueiu.

cum

Mittarellio

infra sustinebimus, verum,

dum
obiit


"

'

613
Sancti Petri de Avellano positi

DIE
obiit,

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
raonasterii
territorio Triventino, ubi proprius vixit

sexaginta quinque dumtaxat annos habuisse,

AICTORE
S.

adeoque anno prater propter 095 natum rne, ex

Domim-

D.

Vamiano minime videtur constare; nam, preeter.,... _ iiquam quod Damianus in textu supra a Mittarellio
.
. .

Casicus Soranus, qui teste Alberico raonacho ^: : ejus TrU n-mL ante pin^rlpm obitum .:. Vita paulo *-nta ejusdem nensi in
scripta

adducto omnino

sileat,

quantum Dominicus

(l<

onis

apud Gastolam Hist. Casinen.

p.

pag.

aetatem superaret, nec ullibi, quo anno natus

sit,

ex-

238

primat,
Inr; in

aliis

in locis

plures

<-i

annos tribuere videita

rogatus a Burello majore in Sangro construxit ccenobium, quod ab enorrai arbore

Yita

enim Dominici num.

scribit

.,

Avellana, qua^ juxta olim constiterat, Sancti


Petri de Avellana nuncupationem accepit.

Nunc ad Dominicum, de quo cceperat, sermo currat. Enimvero, cum hunc jam et incurva
nectus deprimat, et<\;
ct

re-

se-

13

^quivocum Avellan nomen


ansam

erroris

Ma-

natalc sotutn habuit.

num. 11

in

Epistola ad

billonio et caeteris

prsebuit, sed Avellanai,

Joannem priorem, dum juvenculum quemdam fraexemplum proposuissei, mux .Mwjuinjn trem in exempium proposuisset, mox subjunqit
: .

titulus erat quara incoluit Dominicus Loricatus,

non autem Sancti Andrese, vel Sanctae Crucis, -


Sancti

Habemusetalterum
hic Dominicus est.

provectioris artatis. incur...


.

/>.

vura videlicet senem, et ut

tibi

secrete confitear,

Si igitur Mittarellius Anna-

liwn tom. I, pag. 420, utprobaret, S.

Romualdum

anno Petri. PraHerea Anucus erem.ta iaqo jam v,oV>itQKnt in mnnasteno bancti retn om habitabat in monasterio Sancti Petri 1039 obitum de Avellana, ubi eo anno divinitus rescivit Farfensis, quod dotatum atque Hugonis abbatis
;

amplius septuaginta annos vixisse, contra Bollan-

dum

inter alia hoc insolubili, ut ipsi videtur, recte

1026. constructum jam fuerat a Burello anno fundatio ad DomimSpectat ergo ipsius ccenobii

utatur

argumento,

quod Romualdus

Damiano

cum Soranum,

qui defunctus fuerat anno 1031,


iis

longsevus decrepitae senecta? dicatur,


concludere
licet,

et nobis tuto

non ad Loricatum, qui


ab eremo Luceoli,
plurimos vixit annos

annis

nondum

exierat
*

Dominicum Loricatum,
et

quippe

in qua, teste

Damiano,

per
nisi

quem idem Damianus incurvum senem,

quem

ab ea non egressus,

sexaincurva senectus deprimit, appellct, amplius contrarium faciente, ginta quinquc annis, nihil in
vixisse, ac proinde,

Fontis Avellan tempore, quo Petrus Daraianus

praifecturam susceperat,

post

annum nimirum
post ali-

cum anno 1060


jmsse. fuisse.

obierit,

dudum

1043,

ut uifra dicctur.
teste

ante te
1

yyo annum 995 natum

14 Porro Dominicus,
et

Damiano,
e

Simoniacc
ordinalus,

1 Progenies Loricati,

uH

natale ejus solum

quot ann

simomace,

lus,

quidem Jacobillus
esse

loco

supra

citato,

Luceoli natum
ratione,

in Sacerdotem ordinatus

ut hanc labem elucret,

Dominicum, ea
Damiano, primo

fortasse duclus
effectus

quod

monachum
est:

induit,

amplexus ac crcmiticam vitam

Dominicus jam monachus


tcstc

eremum

Luceoli,

incolucrit,

verum, ut unusloco

natalem

recte annum 99o hxcque omniaaMittarellio,si quoque anno 1025 Loricati statuat, recte

Dominicus ex quisqne vidct, potuit aeque facile

quodam

vicino aut

eUam

remotiore,

qnam exipsa

trahere, et LuceolenLnceolensi civitate et naiales

***
BeaH
//

- **mcmment,
rhim
II

natalis

k^jus

soli

nec tpse

_ ^^ zZili^ r:
innecti, exinde probatur,

^*~ annum, id
tis

quod ante trigesimnm xtaUHus tcmporis ecclesiz diexigente


(k

"

nom

et

vetcH eccle .
1}

modo

-W-

;::: :

" mmm
C
de

"'"; adductit% hulc cjus

quo

scntentu, utpott

merx zinZ*Zz*

conjectur*

Nuce,

Leonis Osliensis

m H ** - %ZmtZZ
lib.

planeAngelus parum fidimus. Mrrant


pag.

^.^ ^ ^^^^. ^^ ^^ ^^
J

w^-*
^

uz

mx

^ monachum
fuerit,

2/~, num o bonca


matre
tom.

^evideatur.

Utrum vero S.moniacum


Dominico, initum

hoc

tum

natum patre Joannc 9 iMi


hunc manifeste,
ut% adverttt

Ampa
1<J-

Jjjjj^

8cribe n St

confundit cum 198 laudatus Mittarelltus,


habuit. Sorauo, qui Fulginii orlum

Dommuo

^^ ^^

Fm0tHus

in

, ... ,,,,,( afaW!ot,


r

* H ticeutian,
""""

,,,

4 , iC o

*Mk *
'"""'
"

'^.^^1
Loncatum tem aao
/";"'
'

erem ita. qui


%,

tunc

in

J ''^'"Zl ^, lum , .;M ipsm cumDamta, ssculo " **_! m Domi V Sancti p monasteno f simoniaca vigebat
at s
JU

eir

2^
ad*tiDulantur

monasH

et Catalogo Sanctorum Italiz, quibus notmulli alu ci,

ninu
iiii

!r iir

s,

ius

monar

parentibus episcomscio Dominico a tam

rlium cnini-

/'-
.

** *-"
auiire

Jacomus

,,,,>.

prfwauani Ittm hanc

T
,

,,,,,,

icus itaque,

Domm.cus Lor>catus ^eliano, quod Sanctus concessum demo ba,. ,U, Caainatibus
I

clencu .

qn

^
&

esset

1m

..

/,,,,,

m
.

,,,/
'-'-'

OtotaW mm. h* A """" " ""


';
'

^ ^.^ ^^
egt

h^eresis,

^
m

hi ,.,,, n;B pellis

alutha,quia,sicutApostolus

36, Nr nescmus ,, L ,,ioatum ricem sed sempe^ tott anesTJ,

'

-"
,

'!'

..

j; V~
'

'""

; '"""

Dihucntibus
,

Deum omnia
extit isse

cooperantur

velL^eo
el

bonum norum

veli

-''""
,

lan07el

vcl mis ,,,n,luh

^""""'.""rvuim AMr m

SnOTici a ere.no

Bdmus

spectare consti ucttonem ad ipsum non

^^,^2

mox erem.fc, v,ta. monaihum. arduumque pidus. arnpu.t nsftutum. nm bellator intre
promotus Sed quia male
est,

culpa multorum boh ffl c una beati viri materia, nam hoc pa-

obatur

^^^

sscul

lml

donec advx,t, sacrosa ncti

DE
AUCTORE S. D.
.

DOMINICO LORICATO CONFE8SORE.

*"? 1: zr:7X**> BMC am,


sumpsit.
I

minUterium non pr*-

Bea Viriculpm,
s ,,

pmmm "**

Turchius qui adcamobio Avellanensi; melius refer ad

***.**"

annum \0U. IIxc 8D , 8 *, m>sa

Millanllius..

z,^^

8BM 1043

ec

m*

Prolo-

go

ita s

,,

riM

Immfm. cm

m*

Romuatdi,

,iiiiini

psit biiniia-

nus.

in

LuceotenprobabiriO indiiit.

m
St,

lius woihi-

s-stsr -*- sr-2 rs5S%= M * B~W mrt. D**' "TwTi*M. ^. m Jli W. .**
Dominicus
;

prta

Matur

i.,

^ m Dominicum,
ffl

D unm effectum, manacftun, fm


vitx

.-

-*

1027 communitor

ar-

quitur, si quindecim annos suptraddas,

annum

p*

duum

mox sremiHcx
de

mst.tutum arripuisse

narmm
Vhlnllt
.

eremo Lurcolcns,, ac Msdplina ibidem semonem mox ^jungit, rt in cadem eremo


sub maaisteriojoannis de monte Feretro

ipsius xvi

Vitamsancti Romualdi scnbebat Damianus, fuu,, 42 jam vcro cum Damianus non mst
:

post
tii

Dominicum

reformalionem in monastcrnnn Sancti Vincenintroductam, inde rwcatus fucnta proprto abmortuo, ut d,rr,r

r er plunmos misse

annos, diserte scribat, JacobU-

bate, hocque

Vtta

Vamiam

lusLmimcumin
tradit.

ipso Luceoii

monasterio eremitic*

edtdu, *u*m ad diem 23 FebruarU Senschemus


testatur

vitzfundamentaprimum powiste,
Putat tamen Turchius,
sctilnt

Uud
qui

infundate

Joannes

Laudensis

prxfecturam
,

mm\

uti

tom. I Anna-

Arrllnnensis dumtaxat asswnpserit hoc ante aninnn


,

liumpag. 417
lustravit,

MilinrrUius,

ea loca

1043

fieri

vix potuisse,

nemo non

videt.
,

monasterium Sancti Nicolai prope Cantianum fuisse locura incolatus Sancti viri, ex
quo se receperit mox
in

19 Exslitisse vero prxfatx eremi seu priorem sru, ui mnvis, abbatem ante mortem Gebehardi ar,

bAnis
ii

lllljllS

'

ardum
archiepiscojniiii

proximam Luceoli

ere-

chiepiscopi

Ravennatis,
ipse
:

probant

binx

quas

ad

mum. Oppidanorum
lai,

etiara traditio fert, in

parvo

eumdem

dedit

Damianus,

epistoUe, in

quarum

imit

Ravcnnsem

raonte pone ecclesiam supra dictam Sancti Nicoantiquitus decera et octo

priori ita scribil

monachos

in toti-

dum

suscipiens,

Pauperculum locum ad regenqui prius per meraetipsum soextiti,

epistolis ei ItH ilur

dem

cellas inclusos vixisse, eique ecclesiae raona-

lummodo pauper
fectus

nunc per

tot

pauper

ef-

steriumcontiguuraadhaesisse.atqueilliusccenobii

sum, quot regendos suscepi. Obiit autem


Pomposiano marmoreo

memoriara apud Damianum exstare;


visitato

et

revera

prxdiclus Gebehardus anno 1044, uti in scpulchrali


ejus in monasterio lapidi in-

monte, quera incolse Colraetranum appel-

lant, reperit

idem Turchius parvas plateas circa


hxc
Turchii

sculpta inscriptione,

quam
et

part.

n Pontificum Rapag.

ipsura montera, super quas veri speciem habet,

veuuuirnsium pag. 97
Agnellus,
recudit,
et

sequenti eshibet Andreas


i

consurrexisse cellas ipsas


srairntia

ita

ut

Muratorius tom. II part.

207
fit,

haud omnino improbulnlis vidcatur.


se
res hubeut, id certi ex

legitur.

Hinc

pariter consectarium

indeque mul-

17 Ut ut autcm

Dain

quod supra diximus, non potuissc


Avellanensis regimen post
si

Damianum crcmi
adire, imo,

U
nos,
!!

iin-

miano habcmus, Dominicum


Luccolcnsi rrrmo snh

post mttltos

mnws

anuum 1044

ante nniiina
lOio,

ilisrij'lina

Joannis dc monte
ui

Bollando credimus, qui pracdictum

Oebehardum

Feretro exactos, solitudinem Avellanensem,

M-

xvi Februarii die ejusdem anni 1044 in


tario

Commensupra

dcm
isse
;

srsc ipsius

Damiaui

rnmjisterio subdcrri, ]>rli-

prxvio ad Vitam Sancti Petri

Damuun

hancquc R. Dominici transiniijrationrm uutc


fieri

citato obiisse scribit, vix

amplius dubito,quin Damiut

annum 1034
qui hanc

haud potuisse, contra Jacobillum,

anus jam anno prxcedenti,


lius,

ctinm vult Mittnrct-

novcm annis ritiusponit, ptxtendit MittaII pag. 88


in

prxfatcc crcnn rnjimcn subierit.


posito, cutn

rrllius Ainiiiliinn lom.

hunc

mudum

20 Hoc jam
lius

Damianus, dum Domi-

sese

acl

Da-

Ante prsesentem annura, nempe 1043 Dominicus


Loricatus, qui

mianum
nicus ipsum acccssit, ul loco supra citato Mttinrcli

onferens,

primum

plurimos annos vixit

coulraJacoinllum rcctc pmbat,abbas

loci

revera

anno mox
ilirlo.

sub magisterio sancti Joannis de monte Feretri " et

esset,

non potuit hxc Dominici transmigratio ante


statui.

tantum longe post

eremum

Luceoli,

annum 1043
cuti et

Utrum

vero Mitturellius siita et

eodem Joanne permittente,

dimisit,

non potuit
;

Damiani prxlaturam,

hanc Dominici

Damiano adhserere
enim anno se
tamquara

in solitudine Avellanensi

eo

transmigrationem anno
infra diccndis patescet
;

mox

dicto recte innectat, ex

disciplinaj Damiani monachus Abbati


>

subjecit,

quo

prius autem

ipsum audia-

et

taraquam

cliens se subjugaret,

quit, nisi

id quod intelligi nepostquam Damianus habenas suscepit

mus Damianum, qui OpuscuLi l. cap. 14 ud Blancam comitissam ita scribit Utinam daretur tibi
i

nunc dominurn videre Dorainicum,


peritae linguae

qui,

quod imefficaciori

regiminis ccenobii Avellanensis.... quare Jacobillius

conamur

officio

ipse

non

est audiendus,

qui scribit transmi,

luculentissiraae vitaa doceret et informaret


plo,

exem-

grationem hanc Loricati accidisse anno 1034

Hic denique a tribus jara circiter annorura ad carnem, duobus

quo, ut satis abunde probaviraus, Daraianus vix vel recens saeculo valedixerat et prima dum<;i,

lustris lorica ferrea vestitur

autem

ferreis circulis in corpore cingitur,

duobus

xat

vitsa

monastic*

rudimenta excipiebat

in

item per brachiorum armos arctatur.

21

DIR

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
Sic scelus adraissum
Sic

615
non nota fraude
piavi,
S.

A
hujtis se
dts,

iplimt

21 Opusculum autcm hoc Damiani ud Blancam NidcmonsVTO nd minum 1< >."' rcfcrri dchere lin
:

ccelum merui, sic fruor ipse Deo.

D.

subjecil

colaus

II sub finem anni 1058 in Pontificem clequodputat Mabilloniue, scu post con-

ctus scu ante,

ecrationem

suam, Romx

mcnse Januario anni

se-

23 Prxfatx, quam ad mortem usque nessit Loricx, alinm adjunxit, quam lateribus substratam
post cjusobitum disoipuli repererunl
:

aliam snperinduit, ac
flagellans,

quentis peractam, quod probabilius


opinor,
trensi

cum

Mittarellio

ct hocce

pon-

multosgue ad
mii imitalio

Damianum, quem irtsignierat, Mediolanum


Nievlaiticam
et

recenter epUcopatu Veliablegavit,

dcre fugiter pressus

Dominicus totum corpus suum

ut hic
<<

maximr inter psalmodiandum, usque


flagellare

dum

vixit, ita

ni jirovocans,
n,

lantes

Simoniacam kxfeses

haud

destitit, ut

vix concipias, qui tam-

tirparet.

Dum

Mediolani movntnr Damiantts, nmi-

div adviicerit.
sio paij.

Observai hic MUtarellius ex Thier-

citiam contrahit

cum

variis

tum viris.tum fasmmis,


relicta comitatu,

23

et

Paciaudio

in suis

de cultu Sancti

interquas eminebat Blanca, qua,


amplissimisque proventibus

Joannis-Baptistaa antiquitatibus Cliristianis, Dominici Loricati exemplo


1'rtri
,

cum aliorUm exemplo,


in

ct

sancti

Romualdi ac

tum maximc Dnmiani momtis


cesserat.

monastcrium

se-

Damiani

hortatu constitutas fuisse per Ita-

UnRe ergo ex votoperacta, Mediolanum


hoc
necessario

pcenitentiae liam sodalitates piorum hominura qui


vircausa verberibus se afficientes, et scuticis, cruentantes vulgo gis, flagellis adhoc idoneis se

quit
circa

Damianus, (tonHgit

ante vel

initium rnensis Aprilis anni ejusdem


hoc mense interfuit

1059,

nam

Romx

celebri

ccntum ac

disciplinati appellati fuere

imo hujus Sancti

13 episcoporum
quadam,
in

ex Concilio) et aliquanto post forte


in via sese receperat,
ccelesti

quam tum

eremo

faciend discisenis exemplo, inquit Damianus, adeo in nostris partibus inolevit, ut plinse mos

,,,!,.,

Blancx recenter

Sponso junctx prx-

non modo

viri,

sed et nobiles raulieres hoc pur-

saluberrimis rcfrrtum mofatum misit opusculum, qui a tribus jara circiul ,is, in quo Dominicura, lorica ferrea vestiebatur ad
ter

Nara et religatorii genus inhianter arriperent. utique generis et non incta Tethbaldi, sublimis per pnedignitatis, mihi aliquando retulit,
fimse

annorum
in

lustris

carnem.

exemplum

proponit. Sublractis itaque

annorum fixam hujus disciplinae regulam centum


se pcenitentiam peregisse.

ab anno, qui currebat,


annis,

1059

tribus lustris seu

15

consequitur Dominicura anno


;

1044 loricam
et

24 Picnitcntix quoque centum ac


inventorem
et

mille

annorum

100 ac 1C00

annorum
invenit
pcsniti
'-

induisse
duit,

cum Dominicus, dum hanc indisciplina mihjam aliquamdiu sub Damiani


adcoquc,

jus

Vita tcslntur

huauctorem fuisse Loricatum, tw habet : ipse Damianus, dum ita


pcenitentia, sicut ipso auctore
etc.

tiam,

,,,.,,'

nequaquam
ut

dubito, quin

anno antecedenti,

Centum annorum

mox nempe,

Damianum

cremi Avellancnsis re-

didicimus, sic expletur,


hoc pxnitentix genus casione in Loricati
ripuerit,
,//,,.
,

Ul verocurioso
innotescat,
et.

leclori

gimen suscepisse

contulerit. intellexit, sese illo

mclms

qua ocavide ar-

manus

venerit,

quam

Mittaffxpleveriique, lubet iterato audire


/;

tom.

lIAinmliumpag. 136
forte

sic scribit:

II II.

Austerum uraui f AUSterum iovenit PCBnitenti


:

ge-

Cartula

quadam

ad raanus Dorainici Lori-

nus

fit

quanPrior eremi Suavicimae ;


emortualis.

notatum

videbimus, in qua adC ati pervenit, ut inferius ira psalmos vigesies quater erat> duodec

do? Annus

brachiis extensis et elevatis in

modura crucis

re-

pcenitentiam. Mocitatos compensare unius anni avidissimus exis. qui erat patiendi

dum hunc
sex,

ta M*
guamprimo

L mm
JL

r orica

jam

Simonuc cnindutus Dominicus, ut


''""''"" ' S

""""""'""

mag Uque
,.

J vestem efisC V d0 " md0 """"" variis insuper circuhs fan expiaret,

quater vel templo arripuit Dominicus, vigesies canens duodecim ut est in textu, quotidie
rfna ulla
-

manuum

demissione, aliquando

eamdem
inchoare

membra
solus,
alii

adstr.nxtt.
ta

NonM

tamm

brachiorum
1

Dominicus
loricatus,

fui

ermo AveUaim*

ml

^.^

extensionem toti psalterio

'^

^^
,

e , evatis

nam

Damianus eomplures, ut teslalur


gestabanl;

in

lib.

itutitutu de sux OongrigatimU

lerreas cap. xiv, Loricas

apusmn verum ve w
ret

^^
Qnm
^

torum redemp ti
l

obtinebatur quant avide


arripU,

Dominici :r S tilerunt,

exem^
94 rectms

,-.r.-,/i

^.^ B^
,

flarecitatione simu qu e conjuncta decem psalmopersolutionta

tom. II
,,,,

Anmlium

pag.

habet Mtttaret-

gestasse vel ponderosioKullus videtur eas ipse tempore, quam fecent res vel diuturniore antonomast.ee cognoDominicus. unde meriio hinc in ter <t minatus fuit Loricatus larnnt Snndelnni ftat e eremitas, quos aere 15J1 Ernest. Wander auno typis Antverpianis sequentes versus Domimci su b imagine Sancti
.
.

^^ .^ ^
b^

admittebat mille ut viaebimus ex Dara iano, . autem mj e recitatio tri

^^ ^^ ^ ^
b

^
^

adimplebatur a , morum> et his postremis T otum proinde psalte1>(Bnitentie


.

percusexcipie batur quindecim mille . pro quinque annis vl


.

nacrrora ^ flagrorum bantur tercenties mille

^^ ^^^^

.^ compensaliallt

pr0 centum

modulationis infllge .
ictus.

Crebro

leguntur

pcenitentiam centum annorum


nicus;
irao aliquando sibi

suscipiebat Dorai-

imponi rogabat illam

juventam tribuit Lorica Qua. mihi cognomen Etseniumaflliutnoctediequepremens;

persolvebatur duquoque mille annorum. Haec


centis


AUCTORE
S. D.

DE
et

S.

DOMINICO LORICATO CONFESSORE.

cenfe rsa ne riis

ae

percu.ei.nibu.. Porro

tam longum

-*--a UP

.,

\(\^(\ramvletum ncccssnrio

annorum eurneulo ses ctionem autem centum vero tot anno um crudierum etnoctium; cum quotid.e duo. akquando ciatum non as.umebat, tempore, nunc octo et tria, ut quadragerimarum e d una ; psalteri. decurrebat
etiam novem

d,ebus plicium quadragint.

J "^^~

^:
,
,

r;i:::;;:i

^,
'

,,,,,

,,,,,
,-,,

SSL, / I
,
I

Mr. M
,.,.

Dominicua

A,

^^
(

<'-'
,,,

''

mmcu
,

'

J
_.,,.,,,
.

^ ^^ ^
,.,,,. ;
f

Do _

experimentum faciendum

d
ctis
expletque.

dnodecm psaltenauua

rt

^^
,,

f
,, rf((,,
,

unius d.e. et noadjuncta n.ageUatione intra

spatium

persolvit.

Et h*c ps.l.noram

JjJJJ^

opus supererogatonum,

nam pnmi.m mtererai


hnns

O-JJJ-

JJJ^
/

4, /r

,W

Dominicus

rfa

^.

,,

,,,

,
;

,,,
prx-

interpcllavit

, nd
,

.,,,,

cum

svnax, et c*teri S fratribus matutina,

,,> 1059,

canonicis.qua.inchoromodulabanturculparnm

pnorem

J, m.j*

J
E
certo

^rrUqlToSlLtefruebatu,
centiesperquodlibetpsalterium-.milliespariter P prosternebat corp S S u.,m ad terram,

ejUS nominis

venerationem facihns ooncedereta,

quod petebatur.

quoSe
fl

29

W lta

Kn.Jeyelau.teritateLoric.ret.rd.tas.et
c

ge

Damiani busque^coxas pr.cingebat. Ita ftielu JflUnUta aUa dimplimrtm genara, iterpr
i

TL
27

ad.trinpenden S circlos ferreos, quib US quorum duob,, brachia, duobu. renes. u

ri. Loricatum ,,.,

^f*pnN * pr^
erem.

anno

1059

**

prarcfta*,
:

**.**
Domno Dom,
co

PaiierUia

Vamivm ta*rt

tempori.

aliis

duobus

tibias.

duo-

S ereeteteris fratrihus. qu, ,n Suavicn, mont, monachus mo commorantur. Petrus peccator

ultimam servitutem
opusculum hoc ad
disco,

in

Domino

quod aulem
,

hisque subjcctis quae observavit Loricatus, ex Actis,

annum 1059
in

pertineat

cx eo

Annotatis Lector cognoscet.


Prior o Damiano,

quod Damiauus

codcm, postqunm Domini-

Intcr has vitcc nusteritntcs

hnud tamcn per-

cnm

ct ceteros fratres

ad patientiam adhortatus fue-

pctuo in

monnsterio
teste

Avellanensi inclusus mansit

Dominicus, scd,

Damiano, aliquando

cijrr-

mt, narrct, quantum experiretur conscienti.r latratum ob vasculum argenteum, quod nuper nempe

diebatur ad seculum, ut,


intcrpellavit;

dum judicem Auximanum


in

Mediohnn
cti

legatione fungens ibidem ab

Abbate San-

quandoquc

monasterio Conjunctuli
in
;

'Simpliciani dono acceperat;

hanc autem

Da-

morahatur, fixumque

dcmum

monasterio Suavi-

miani legdtionem nnno 1059 innectendam


pra probavimus.

esse, su-

cini montis domicilium habuit

et

quidem hujus po-

stremi

loci

jussu

Damiani Dominicum prioratum


videtur

30 Dominicum

vero revera eremi Suaviciniee,

eremo Suavi-

-i

r,

iiun S.

gessisse,

indicare

idem

Damianus, cum

non SanctS MaricT Sitrice priorcm fuisse. contra

JffariaSitrUe,

opusculi liii cap. iv Suavicinienses ad patienliam

JncobiUum, Mabillonium., Mnclnnrellium,


dnnii, quique ceteris

Grnn-

prafecius
est.

hortatus

Dominico

scripsit

et caeteris

fratribus,

facem

preetulit,

Constantinum

qui

in

Suavicini montis

eremo commorantur;

Cnjetnnum sustinet ac probat laudatus Mittarellius


in

ubi, inquit tom.

II paq. 212 Mittarellius,

dum

hunc

modum

Opinionem propriam,
fulciri sibi

inquit

Dominicum a
lariter

ceteris fratribus distinctum singuid se

tom.

II pag. 204,
-

plauserunt praedicti

nominat,

non

alia ratione fecisse

scriptores authoritate supra relati opusculi

de

tacite innuit, nisi quia loci hujus regiraen haberet.

Patientia
titulura
m

de quo

mox verba

feciraus,

quodque
:

Quandonam

vero pncfatx ercmo Loricatus a


fuerit,

sequentem juxta ipsos praefert

Ad

Damiano prsfectus
1:111111 eremi

nusquam
si

lego.

Existi-

mat nihilominus Turchius,


fundatione. I Ullllll l IIHII
.

non ab ipsa statim


id |l 1,11,1, 1.1* factum,

Dominicum Loricatum Priorem Sanctfe Marto verum in codicibus Romanis non leSitriae
;

III saltem

.M'll"

quam Ul 11111*111 primnm


IJCII.IIC

tHUI IIIIJUJIIIUUI I.1I,U1U-.', quem de suo .w. vw prigitur hujusmodi titulus, IJWIUl -'-' v.v marte '-

nnnoque cnritrr 1056,


ne, ad

suffecto in

locum cjus Joan-

mus
<

forsan epistolai

aflfinxit

Cajetanus. Alteram

qucm Damianus

epistolam scripsil, solitudi-

erroris occasionem tribuit ipsa

Damiani salutatio
qui in

nem Avellanensem,

cujus

partim

in

monnstcrio,
ac de-

Domno Dominico

et Cffiteris fratribus,

partim in Conjunct/ulo

vixerit,

repetiisse,

sua vicini montis eremo comraorantur, Petrus


peccator monachus ultimam servitutem in Do-

mum,
tt.

ingravescente xtate,
ibi

eremum Suaviciniam,
adiisse.

nltimum

diem clauderet, denuo


antc

mino;

qua?

enim

alia

eremus montis

vicini

sinonante

28 Ul Turchius Loricatum
vel

annum 1055
extitissfi,

ererao Avellan?e, nisi Sitriensis, duobus


milliaribus ab illa distans?

tantum
sua
:

1057 eremi Suavicinies priorem


evincat,
in

quo-

Sed inferius probabiilla -

dammodo

adducit factum Dominici,

quod

mus, non disjuncta

legi

delwro \-rlia

Damianus
fratre

Vita ejusilem nnm. 10 refert,

cum
ne
etsi

vicini

montis ererao

sed unica dictione

quodam pusillanimi, quem adhortatus


dolorem animo Caderei
;

est,

Suavicini montis ererao.

ob flagellorum

verum,

31 Tnferius nutem png.

212 eremum Suavirini


monlis

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.

iW'

A
notiuSo
qpusculi de

mmitis describens

ita

habet

Sed priua Joannem

ter, ut

dignum

erat, in capitulo sepelivimus.

Et

Laudensem scriptorem
u *
t \

Vitae Damiani audiamus

u Camerinensi itaque dioecesi

inquii Cap.

Palienliapa-

aptum queradam ad eremitarum habitacula locum juxta Suavicinam rupem curiosus indagator (nempe Damianus) invenit, ibique congregatis fratribus, oratorio fundato, ordinato-

vn
.

cum nonus esset depositionis dies, prasdictum corpus sanum illibatumque reperimus. Tribus hUce circumstantiis quartam adde, quam etiam exDamiano habemus,
anno,
ui

videlicet

Loricatum uno
,

circiter

infra

demonstrabimus
ex
fiac

ante

Rodulphum
JJis
di

episcopum Eugubinum
ergo prshabitis,

vita

migrasse.

que priore sub quo famulari Deo deberent

cum pridiana Iduum Octobris


uti

rursum ad alium locum investigandura processit.

seu 14 Octobris,
in

vandiuscum Laderchio
Sabbatho,

Ita in

duobus Codicibus Mss. Vaticanis


Pollidorii
in

Appendice
lla
,

ma. disputans recte probat,


na

legi,

testiraonio clarissimi viri ,Petri

et '-i2

seu

posi hanc du

Dominicst corresponpotuerint, conse-

asserit Turchius, qui et Sartiura

nostrum

eam

dere non nisi anno

1060

vel

1066

rem laudat; quapropter errore Amanuensiura, vel eorum, qui editiones procurarunt, mole legitur
:

ctarium

fit,

B.

Dommicum
et

Loricatum, cum anno

1059 adlnn

ni vivis ageret, alterulro


,

eduobus

hi

Juxta suam vicinam rupem


invertit

minusque
:

annis fato concessisse


hallucinatos esse.

quotquot aliter senserunt,

adhuc recte

verba Fortunius legens

Juxta vicinam suam rupem

perinde ac ereraus

Suavicinia non

Avellanae, vel de alia

multum distaret ab eremo Fontis eremo Avellanensi proxime

34 Animadvertii idin Annalibus suistom. JV fatentei negante pag. 632 Mabillonius De anno, inquit, quomor- MabiW
:

tuus est Dominicus non levis est difficultas. Petrus ait

esset ibi sermo. Sic pariter legendus est titulus

eum

"

ante

annum

defunctum, quam

EpistolaB
*

nuncupat
non
in

Dominico et ceteris

fra-

ipse vitam Rodulphi Eugubini episcopi scriberet,

tribus, qui in Suavicini raontis ererao

commo

quera anno mlxiii decessisse, paullo post videbi-

rantur

sua vicina montis eremo

mus. Atqui Dorainicus, ex eodem Petro, e

vita

ut habetur in editis; primusque errorem

tituli

migravit pridie Idus Octobris, et quidem, ut

ex

hujus Epistolse detexit abbas noster Andreas Vallemanius, de quo nos supra I, ut liquet ex Annotatione,

eodem

intelligitur, die Sabbati,

cum
nisi

primae horae
vel

officium recitaretur.

Quod non

anno mlx

quam sua raanu scriptam conspeximus

mi.xvi convenire potest. Jta candide nobiscum fatetur Mabillonius


.

in Biin exemplari Operura Daraiani existente laudatusMittarellius. bliotheca Classensi. Jtasxpe

verum asserendo,

Rodulphum
sibi-

episcopum Eugubinum decessisse anno mlxiii

32 Major
tus,

vero

jam

oritur difjicultas in assignan-

met

ipsi contradicii

nam

si

sic

habeat,

cum Domi-

vnrii vane sendo Loricati anno emortuali, de quo Ferrarium, qui in Catasere. Mittimus in primis

nicus, testante Damiano, uno eirciter anno* ante-

quam

ipse

Vitam Rodulphi ad Alexandrum llscriesset,

logo

Sanctorum Jtalix ad hunc diem contra


inquit

omnem
ipsius

berel, defunctus

cumque Damianus mox


ipsc

ui

authoritatem,

Mittarellius, statuit

mortem ad annum pag. 209, quem Jacobillus,

1050. Baronius autem tom.XI


Laderchius, aliique,qui

scribit, ut mortis

eodem tomo pag. 635 num. vn Rodulphi nuntium


lam hanc de

Mabillonius

accepit, Episto-

ejus conversationeet obitu,

simuletDo-

Vitam Loricati ex Petro Damiani transcripsere, 1061 ad Superos evosecuti sunt, Dorainicum anno Mabillonius Seculi vi Benedktini lasseexistimavit.
part.
ii

mmici

icripserit, consequitur,

Dominicum non anno

1066 quod supra tamen recte voluerat Mabillonius, sed anno 1062 ad Superos evolasse.

1060

aut

obiisse pag. 149, cui subscripsit Fleurius,


alii

35 Anteiiuam
prxfntis

vero determinemus, uter e duobus

scribit

anno 1062;

aliter censuere.

Ut itaque,

annis Domiraci emortuam

...

,/.

necessarm
continit,

reipsa fuertt,

quo,

qux

dicemus, nitantur fundamento, lectorcog-

lubet prius audire

Grandium,

qui

Appendicis sux

quas nobis mppeditat noscat, lubet pnus quasdam.

Dissertatione iv pag. 129, refutatis Baronii et La-

medium proDamianus, temporis circumstantias iti Dominicus, ut ad calac primo quidem obiit ferre
:

derclm sententiis,
tet, vel

ita

pergil

ad annura 1060 vel

Unde perspicue paad annum 1066 Lo-

cem Vitx ejusdem ait Damianus Sabbati fuisse, probant sequentia hris, quam diem Sexta igitur feria per Damiani verba
%

pridie Jdus Octo-

ricati

esse referendam, ut invicem hae cohrereant, nerape ut dies xiv ocircumstantisa

mortem

ctobris

Sabbatho, ut

dies

xxn Dominica3
id

diei

ejusdem

continuum

diera vix desiit, vel

modulandis psal-

conveniat. Sed anno 1060

aliunde contingere

corrigiarum se ictibus flagelmis insistere, vel deposito, suscepit antilare Nocte vero sopore de stomachi ccepit angustiari, et

non potuit.nam beati Rn.lulphiepiscopi Eugubini mors, quae (Damiano teste) anno sequenti post
Junii. obitura Dominici Loricati contigit die xxvi
in

dotum. deinde

Post decursum itaque dolore graviter conqueri. post matutinos Hymnocturna? synaxis Officiura hora sibf a fratribus, qui nos cum primajam sanctum Deo spiritum redaderant, cantaretur,
didit.

annum 1061

incidisset,

quo tempore nondum

cujus Nicolaus II Pont. max. e vivis excesserat, Octobris AJulii contigit, et mense die

mors

lexander
tificera

II a

Cardinalibus est
;

in

Romanum PonII jara

consecratus

et

tameu Alexandri

qui V( , anno 1060 vel 1GU0

33 Nonam quoqne Dannanus his verbis Dominicam fuisse, testatur Dominico, quo eremura mNos autem ipso die
:

depositionis

a Loncati diem
T
.

..

dudum

regnantis tempore

Rodulphum
V vobis

obiisse

patet ex dicta Daraiani Epistola, in


Pontificern ita alloquitur

qua eumdem
itaque nu-

gressi suraus,

mtrum,

in

rtsanctum corpus inde (ex cellulo sublatum reverenqua sepultum erat)

subperegressus, cum Florentia; urbis mcenia mox repentinus occurrit, epiii, nuntius mihi

80

'

scopum

Tomus

vi Octobris.

018

CONFESSORE. DE B DOMINICO LORICATO

P , se

defunctum

idem, quod Orandim, n de Ligno Vit* pag. 312

roiis D.

S.

tus auno

1066 arleoque

S.

Rodulpni mors^an
se senUre nrofiU
fl

dicautur. 10 67 coutigisse trn.m a7i meto,


ftwulfcif,
t rpi
I

Ai

,.

^J rem

'"^'

" !, ' ?

^fZuTus

Loncatus wo 36 Quandoquidem

wwr
;

expenderit, facite concedet, florui


.

ft

ttSTO0(K

ertis

merito diffidimus.

/fo,/,,,,,/,,,

eodem

meme

Octobri

iterumque

miani contextu,

mini ci

*
*
"
.

Parttor,

7?

'

, f|

, 15

mmm mmi

inneC "

^ ^ T
*

ex

"

f Tr;

JJJ ;

'

/f

LV

J2i I * ~*i
P *r

"e ;i
,

JJ^^^, vm qmm eR,


continerent, quas scilicet

MM ^
curn
,/,W.
verit,

factum fuerat,

ita

kabet

Porro autem se
et Ju-

beatorum Apostolorum Simonis


mfl celebravimus>
in e ,,

**

prvdictum ftetum incidat

^Octobris

Uphi ,,Loricati

.**.

*. 1 Ata*.
Jm
ww.

7
B

ijLLwv

Utnumquamei
mox,

Damtan* datem #i;


neque kaud diu

DflWtam
kujus

"Llum r
c

qum Alvtandrum

m
E

percurrerit, c tor transiliendo

edax

flararaa

et

scriberet, quod nsumit sed tale semper aliquid suscipi, et inter ad *dificationera legentium

consequens cerHorem redderet, calamum tnhrbuent, mense OctoRodulpkum aliquot ante dxes yso

fe

bri,

mimroe irro

W
est

Junio, quod vult Qrandius

reservari. scripturas mereretur authenticas

De-

(incredilnle

emm

tam

dh

usqu*

ad mensem

indclaudatohoccePounpaszelo^Rodulphi Vitam
ita

nempe Novembrem

ejus

mortem latume VamiOr


fato

incipit

Florentina3

A vobis itaque nuper egressus, cum urbis moeniasubii, nuncius mihiraox

num), idque integro ab obitu Loncati anno


concessisse.

diem medium in repentinus occurrit, qui mihi viscerum vertit, omniumque meorum
tenebras

40 Neque magis premit, quod secundo loco adfert Orandius argumentum ex sequentibus, quibus Damianus Alexandrum alloquitur, verbis
itaque nuper egressus, k
:

<

venas amarissimse legationis

felle

complevit

E-

vobis

anno

1060

piscopum Eugubinum esse v....v, scopura rjuguumuiu o., defunctura. 37 Prxfatum itaque Alemndri przceptum,
ctum Damiano,

cum

Florentinae

urbis

fa-

racenia subii,
currit,

nuncius mihi raox repentinus ocscilicet

videtur innectendtu.

ad initium ejusdem Pontificalus,


Pontificis clectionis occasio-

episcopum

Eugubium

esse defun-

dum nempe Damianus


ne

ctum. Nescio plane, qua ratione ex prsfatis hisce

Romx
si

quod

adhuc agebat, spectare, ex eo deducitur, ad remotiora ejus lempora, ut puta si ad

Damiani
dri II
tis

verbis Grandius inferre poluerit,


fere per seasennium

Alexanregnanet

jam dudum imo

annum 1066 vel 1067 referatur, frustra ac sine causa datum fuisset, cum certo sciamus, Damianum sed pluab anno 1061 ad annum 1066. non unam
rimas, omnesque lectorem, quod prxceperat Alexander summe sdificantes Epistolas eidem de.stinasse.

tempore Rodulphum

obiisse. IIxc
licet,

quidem

sola,

quantum mihi assequi

inde fluit conse,

quentia,

Rodulphi mortem aliquot


esset, dies,

postquam ab

Alexandro egressus

non post

annum

vei

annos (tantum enim temporis haud complectitur vox

contra, ut recte Mittarellius

ait,

simplicita-

nuper) ad Damiani, jam Fhrentiam


titiam pervenisse; hunc autem

ingressi, no-

tem naturamque magis redolet, ut prima vice

Damiani ab Alexan-

Damiano
modo
toque

discedenti hoh, quodputavit Mabillonius,


'

dro discessum

ad initium

Pontiftcatus Alexandri,

ut legato ad Florentinos, quod anno


conligit, sed ut, pelito

1063 tantumab Alexan-

vic peracta ejus electione, quando nimirum, obienta,


ut

jam

a Pontifice obten-

eremos suas visitaret,

IU entia iter

suumper Flo-

commeatu crcmos suas


sibi

reviseret,

rentiam direxit, referri posse uc debere, supra de>/..></,, monstravimns.

dro

conjunctissirao

hujusmodi pr^ceptura

TieTQl. Iter liaquc per fieret. lier ituque pcr

uu kji-iio DamiaFlorentiam dirigens isuiiiini' luiv-iiituui

ii Pneterea, quod magis 41 jlio.ic.iv-u, ijuuu mtujt.s sententiam nostram 111 r n ium iwsirum
,><
i

magls
tentin

nus mox, ut ibidem Rodulphi obilum rescivit,


tifici*

Pon-

firmut,

Dumianus
est,

Gallica

legatione,

qua anno firmalur;

prxcepto

caipit satisfacere.

1062

functus

eodem anno redux, ad Ugonem

38 Negat quidem
gumenlis
h
iii, /,

loco

supra citato Grandius Ro-

archiepiscopum Bisuntinum (hunc Baronius Valte-

dulphi mortem anno 1061 statui posse duabus potis-

rum
quos

vocat deceptus forte,

ut notat Mabillonius, litdedit

simum %

ut videtur v ductusrationibus.

Acprimoquieo tempore,

tera initiali
illac

V)

litteras

contra

ejus

clericos,

dem, quod
proinde,
si

eumdem
id

die

xxvi Junii

obiisse credat, ac

pertransiens in divinis Qfficiis, ipsisque,

anno 1061,

contigisset

uti loquitur,

missarum

terribilibus sedere, obser-

quo Nicolaus II, qui

solum Julii die ejusdem


;

vaverat. ffos itaque ut ad meliorem

frugem

revocet,

unni decessit, adhuc in vivis erat

verum

consultis

proponil inter aliorum Dominici Loricati exentplum

compluribus, qui de Episcopis Eugubinis tructunt,


Historiographis,
tom. I Italix
citat

MsCB rcrlns

Alius quoque nobiscum fuit aetate

unicum dumtaxat

reperi,

quem
hb.

provectior, qui jure Domiuicus vocabatur. Hic

Sacrz pag. 635 de Rodulpha agens

mihi confessus

est,

ssepe se mille fecisse meta-

Ughellus,

Amoldum viMicel Wion,

,jui

naas per singulos

dies,

dum tamen

ferrea lorica

jugiter

DIE
jugiter esset indutus ad carnera.

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
ergo

619
qua ratione Damianusin
MJCTQ
S.
I).

Dum

Epi-

45 Pariter
Epistola,

intelligilur,

e stolam hanc scribebat Damianus. jam Dorainicus alias enim haud USUS fuissei kk rxcesserat;

quam dc sua
et

segritudine scripsit ad
t

Ro- cum

hac
t
II-

dulphum

Ariprandum monaehos modo de


intelligi debeat,

nostro

facile

verbis de preeterito
..,/

Alius quoque nobiscura fuit

Rodulpho, quod magis puio,

deco-

concitianlur.

de

raesenti

Alius nobiscum est, ut paulo su-

priretur tantummodo, vnquii Mittarellius, titulo


oris.

in eaperius de Gezone, adhuc tunc in vivis agenle,

Narraturenim
-

in ipsa,

Leonem grandsevum
-

dem

Epistola locutus fuerat-.jam antem,


in

cum Epidivini

senem eremiiara
-

tristem nimis fuisse de immi-

stolam hanc haud diu postsuum

Italiam reditum

nente prioris sui morte


tituli

hoc est Damiani.

(vixenim

credibile

cst,

Damianum, tantum
quadnennium

Hujus

usurpatio tempus indicat anterius


vel saltem

honom
dit,

vindicem, per

hoc sedendi

anno 1057,

tempus ejusdem anni.quo

manifestum evavitium dissimulasse) conscripserit, annum 10G6, adeoque, ut ante

Dominicum

dimisso prioratu ad episcopatum et Cardinalatum indicat quoque eo provectus fuerat Damianus


;

ea

supradictis patet

anno 1060 ad Superos evotom. II

anno Rodulphum raonasticum scheraa jam induisseptenniura se, quem necdum induisset, si post
ab assumptione monastic
vitse

lasse.
lerli
'/"'

obiisset

anno

quod

objiei

posset,

argu .

mento

42 Neque evincunt, uli Mittarellius Epistolam hanc, png. 226 et sequentirecte scribit, Dominico et de Rodulin qua Damianus agit de
tempore pontifipho, scriptam esse provectiori verba illa, quae usurpat Damicatus Alexandri inquit, de Loricato loquens - Dominicus,
anus

:

1066
tra

vel 1067.

Exc

itaque, et,

qux

superius confhciunt, ut ab

Grandium adduximus, argumenta


et

fjnsdem chronologia, quam

universim a scriptnnlibris,

bus Ttalis, Venelis prxsertim, editis desuper impeti haud ignoro, hic recedamus.

quia tuncsiraonicura esset in sseculo clericus,

utinam prorsus aca vigebat haeresis, quse nunc indicare videntur, esset extincta! - qua3 verba
ali-

pestemsiraoniacam.licetnondum extinctam,
;

remisisse id quod, quid tamen de pristino furore congruit annis 1066 optirae ait Sartius noster,

translatio; altera 111. Prinia corporis

quinquennium, vel 1067 quibus jam effluxerat Epistola ad Gerquo loquitur idem Alexander in quo ecclesia Rovasium episcopura Remensem, tergiversatione, nunc homana, - nunc callida minime vero fuit * oppressa stili

de

Reliquiae ubi colantur ?


S.

Ejusdem cum

Dominico Praedicatorum patre con-

fusio.

invasione

MllareUio

crudite sulutn.

ejusdem Alexanquadrat priraordiis pontificatus Cadaloi. schismate dri, cruentatis diro quinimo verbis DaCui respondemus, ex iis 43 scriptam fuisse E*pi!>w"uo^i*r miini desumere licere, Epistolam miani desumereiicere, tum pontificatus ilexandri. quibus

yrro Danuanus

r p

ni

"s

Romanismcenibus, utntum "" -"" *


esset,

tertio, ut

ipsemet

ait,

postquam
.
.

iU,

ut

ermos

op

ClepLteritorum Romanorum Pontificum

m nuntium **.
viri , q uod fratres.
est'

~ |M
co

forle egerat, egres_

Cotporis Sancti c celUda, ut qua


;i

Loncah

,.

in

o.

hatens, auanta potuU


ht, ac

mUm

capituttim,

ment.s men is

Um H Lnis
II,
,

IX, Stephani IX. Nicolai F

II.

ceUritato sese Suavicinium

corpusBeaU

tum

?^SX?Xps,t

^.^.^^n;
l cont" qu* cont.g.
in

Cardinali

ne a
in

vicinis

monach.s eorum
in

pestiferum simo-

rap retur e mauibus.

eadem,

qua defunc.us

ct.oms
!

^ T" ^^ ^. ; ttr;^"^ r ^^^


h-c
scri-

ceUnla. defossa humo.

eeleriter

obmerant,

Dam.anus n ndum Cadalous n mian

electus fuerat

exhumari, ac aa capitulun,
ut di
erat
,

transtatum.re^,

us ele .

,,,, .epultur*

n. ,umt.
1

Germaniadievigesima

1061 n e.Uv ta octava Octobr.s ann.

1 tLen MaWonius, sed in AveVanesi


_

Loric,

lecessisse,

--

Avea

^
.,

im hh
,

! celebravimus
.

suo aliquid de

^--di
l,ac

neque omisisset, attento more h e sch sma te

Epistohc inserere, s.

anms 066 ve

10

e laudatus M,t,a,lhu, ab eo exarata. Ila s*P

duo, qiiz

44 Facile jam ex
datU r,

nostra sententu, acll, g

Grandium
premunt, argumcnta

qU o,no,lo

RoMphus

0.

Bomono anni 1059

J^JJ^W r^r,Wi
Eu.juu,n.
u,
'

= ^^*" ^^ ^ ^ ^ -
,

, Smvicmie

,,

dein sub
i:
i

/"

.sset

Ft

,.

,.

>

III

(ii

110-

,.,,,,

rp swm^Dommc 7x
'

,,

"

^
,.,,
.

,.

,,,

*.
ante

l-rlfci-

w **,
ret,

W." ;; I onnum 1067 aca


1
SC
,

falan ea

rS_fl ^to

univtmu,

se

WU**, Eugubinorun prwuUm

M.
n

oolligitur,

M.
_

fc*

seqn

toscri pti

-*
!,,,,

0M ^

relata a patre

'

*T

^X^nSrr
f...(.

urbis
.

Tnrchi Sancti Sovcrini apud

,,

((

o S

toiufpte 0...

pa D

620
AUCTORE
5 D.

DB
BTJB.

B.

DOMINICO LORICATO CONFESSORE.


episcopo San-Seanno 1663 a Francisco Sperellio
verinate institutx,

ANNO. DOMINL MILLESIMO. rBMPORE. PRBCBNTESIMO. SECl NDO


.

DNI BONIf
.
I

LOJI.

PAP^- OCTAVI.

clave

munitum, cum ornamento

adest armarium crate ferrea ligneo depicto

pEBRUARII. DIE. UNDEOIMA. TRANSLATOM. EST. CORPUS. BEATL


DOMINICI

asservatur caaurato noviter constructo, in quo imagine ejusdem Sanctijapsula lignea depicta
centis feretro.

Unde
,

,,/,,.,

,,,,

dubium relinquitur, quin sacrx


,

blAtqueadhucdum Loricati corpusanno 1737 in Acta visitationis ejuseo dem loco quievisse, probant
dem anni
die

requiescunt.

pn ; i(i
in

rriirll

carllllh

monasterii Suavicini,
fl

vn Septembris

Dionysii Pieraugusti-

mde
ubi semper
illud forli

]r

,iam

iranslatai .,,,

Damiano

idcirco

teposite fuerint, quod in

eadem eren

biisset.

n , episcopi itidem San-Severinatis supra memoratt, Qui volens atque intendens, uti loquitur, sese cer-

48

u
fuit

ex

mtlarellii) vero tempore (verbu utar altare fuerit super (lispensatione Apostolica

quo

tiorem reddere de corpore sancti Dominici


C ati pr<edicti

Lon-

iuShottare jpsas erectum. defectu monumentorum cucium, c0 ntigit sub Alexander II. sugge^ ejus Vitae rente et stimulos addente sciiptore

nobis non

tificatus

Bonifacii

usque de anno 1303 tempore ponPapaa Octavi ven. raem. m

eamdem
ditum
sise

ecclesiam translato, quod reperit recon-

in pariete laterali inter

duas januas eccle-

circumjaDamiano. Hoc tantum scimus, populos incolasCastriFrontalis, quod


centes, et praacipue

praedictae a cornu Epistolae super altare ei-

dem
riori

sancto Dominico dicatum, et in facie exteinvenit fenestrara


,

estadradicesraontisSuavicinii, protectorem

sibi

per

quam

uti

scribit

coconstituisse tantorum meritorura virum, et ita ut popiosissimura beneficiorum largitorem,


puli
illi,

Andreas Vallemannius, suotempore Loricati exuv is videri poterant,

cum

crate ferrea bene

munita
orna-

cum

a Deo

aliquid in sui utilitatem obti-

parieti fortiter compaginata, exteriorique

nere permaxime cuperent et cupiant, sancto Dominico Loricato quodamraodo imperent. Ejus sacra lipsana publice adorationi etiaranum adser-

mento ex ligno inaurato, quo quidem


quamplurimis

in loco

viris fide dignis tara ecclesiasticis

quam
bili

saBCularibus accepit, fuisse ab

immemorafere ha-

vantur in ecclesia ipsius eremi,

dicata quidera

prsestitum cultum etvenerationera sacro cor-

olim in honorem sanctissimaa Trinitatis, sed de-

pori ejusdem S. Dominici Loricati.


bent

Eadem

votopopuloruraconcursufrequentata, et
rentiam ipsius Sancti corporis novara
i,i

ob revefcontigit

Acta

visitationis

Alexandri Calvi episcopi Sandie

Severinalis anni

1705

18 mensis Septembris.
Corpusejus,
quocl
at> ali-

verosimitius haud diu,

postquam sub Bonifacio

52 Nec prxtereundum

hicest, incolas Suavicinio

VIII

rezdificata fuit)

ab ipso accipiente nomen-

vicinos confudisse aliquando, quod


chius,

tamen negat Tur- quibu,


pradicato-

claturam.
transtati

Dominicum Loricatura cum Dominico OrPrxdicatorum


institutore. uti
satis

49 Sacrum
in escit,

vcro, quod in prxfata ecclesia requiest;

dinis

innuunt

rumparenm
,

varlicula

r.

litiini

quxdam
i

Dominici corpus haud omnino integrum


particulx

Acta
rata,

Visitationis Francisri Sperellii supra

memo-

fuit,

/i

sia

S.

Anntt

nam

quidem

multx

tcmpore przcipue

qux

ita

habent: Altare dicatum beato Do-

Frontnlis,

monachorum fucrunt avulsx, ac per varia loca, ut


cultus magis

minico situm inparieteinfra januas. Intra parie-

augerclur, distributx.

Modica portio

tem ejusdera
clave

altaris adest

armarium crate ferrea

ejus reliquiarura, teste Miltarellio, custoditur in


ecclesia Sanctae Annae, quae est parcecialis
talis,

munitum, cum ornamento ligneo depicto

Fron-

aurato noviter constructo, in quo asservatur ca-

superarara Dorainico sacrara, insupertem-

psa lignea depicta imagine ejusdem Sancti jacentis feretro,

poribus anteactis in solemnibus supplicationibus

cum

habitu religionis sancti Dominici


paiciiiis
,

deferebatur parvura raissale. quod Dominico, ut

(utique

Prxdicatorum
instituit

nullam enim reli-

communiter creditur, dono dederat Petrus Damianus ad usura ererai Suavicinice. Hujus Missalis,

gionem

Loricatus) intra

quam ex

antiqua

traditione asseritur asservari ossa beati Dominici,

seu

ut

aliter

vocatur,

Sacramentarii <" m-

et in pariete

supra dietum armarium adest

plar a Turchio canonico Apirano fideliter transcri-

antiqua ejusdem Beati imago

cum

inscriptione:

ptum, ac Notis illustratum apud Mittarellium tom.


II pag. 309 videripotest.

CORPUS. BEATI. DOMINICI. HIC. JACET.

quzdcm
{pirana

ln
ct

50 Porro altera portio reliquiarum Sancti Dominici, teste eodem MUtarellio, reperitur in perinsigni collegiata Apiri, in cujus territorio jacet

le\ i"

S
vt

(poltina,'

Celebrantur plures Missae in festo sancti Dominici quarta Augusti (tunc enimcolitur Pr.vdicatorum
institutor) pluribus fidelibus confluentibus, et prae-

ro

ta

raonasterium Suaviciniense. Tertiara Dionysius


Pieraugustinius episcopus

ni

niensi

San-Severinas dono

cipue vicario et populo Castri Frontalis processionaliter... in


pellae altaris

dedit monasterio Sancti Apollinaris Classis


vennae. Aliis in locis coluntur
poris
sacri
illius

Racorvero

medio

ecclesiae in frontispitio ca-

majoris adsunt antiquab ac devotae

non parum imminuti qux


in

frusta.

Maxima

imagines sanctissimi Crucifixi... et inferius in


lateribus S. Dominici, et praedicti B.
Dorainici.

corporis pars,
ecclesia
uti

Suaviciniensi, ut diximus,

etiamnum

requiescit, positaerat

anno 1G63,
scri-

53 Verum
utrique

nullus

dubito, quin

prxfatus episcodistinctum

Camaldulen-

Andreas Vallemannius ad Majores nostros

pus,eomperto hoc populi ermrr,


huic

bena testatur, intra duas ecclesix januas in pariete,


laterali

mox ^V/jSicii

Sancto cultum, quem modo oblinent,

supra altare
;

sancto

Dominico dicatum
Acla
visitationis,

exhiberi mandaverit.

Hinc

nescio,

quo pacto anno


ut

ad cornu Epistolx

ubi ut habent

1G94 Patres Camadulenses cryplarum Massacii,

COTpUS

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


corpus beati Dominici Loricati ad ecclesiam proprir
rius ad jedificationera proficere valeat,
tur, occurrit.
si

621
scribag
Pl

rRO

am
rilll

transferendi facultatem obtinerent, interceteras


libelli,

Et

fortassis ob

hoc nuncius

raihi

DAMIAM.

mpplicis
i
x

quem S. R. Congregationi

obtule

populus rationes hanc quoque attolerint, quod

vasuperna dispositione subtrahitur. ut interira transferat. Vir itaque cantera rae Btylus ad aliud

Frontalis confudissei

mcmoriam Dominici Loricati


Licct enim ante

Dei Dorainicus

pater et dominus raeus a ante


:

cumDominico Prxdicatorumpatre.

annum

defunctus est

cujus Vita

si

scribatur,

annum 1663

quoecclesia sancti Dominici Loricati a

increvereor ne fortassis a quibusdara fratribus


dibilis judicetur.

locum ibidem haSperellio visitata fuit, hsc confusio


buerit,

Sedabsita

rae

mendacium

scri-

nr tamen

credibileest, hunc errorem

jam a
ci-

bere.
colo,

Nam

qui veritatem
fallaciae

pro viribus veraciter

Sperelliodetectum, ac
t0

mox

correctum, postea tam

commentum

non admitto. Neque

redii88e, ut

pro vera
a obtir n ,, tentariuil.

hunc denuo anno 1694 prxfati Patres supplicx sux ratione allegare potueHnt.
libelli

enim illud nos latet Apostoli, qui


set
:

cum prmisisest

Si

Christus non resurrexit, inanis

54 Factum hujus

oblatione t ut episcopus
voto suo,

fides veu ergo prsedicatio nostra, inanis est et


u
u

San-Severinas, qui eraX Scipio Nigrellus translatiquod Sacra Congregatioexpetierat,dictam

stra

statim subjunxit

Invenimur au-

tem

et falsi testes

Dei, quoniam testimonium

m quidem
,

approbaret,

verum proposuit,

ut scri-

m u

corpus non in eremi crybit Mittarellius, sacrum defeptarumMassacii ecclesiam utpote angustam,

diximus adversus Deum, qui suscitaverit Chrinon restum, quem non suscitavit, si mortui
h

surgunt

quibus Apostolica? sententise ver-

rendum, sed ad eremura

raontis Coneri Anconae,

bis, ut diutius

collocandam. Post tavel raontis Corome... esse responsionera, et relatiolem in scriptis episcopi datam die 15 Octobns nera sacrse Congregationi
ipsius anni

non imraoreraur in promptu lequoniam qui vel Deum, vel Dei ctor intelligit. non modo servum mirabile quid fecisse confingit,
fabricati

Monte-Coronenses eremitae ob grain

etiam

mendacii praemiuranon meretur, verum adversus eum, quem laudaverat, falsum

tiosura

votum

spem adducti, omnem

sollicitu-

testimonium protulisse convincitur.


seculo cle2 Dominicus itaque cum esset in Luceoli, "'" quanlum whaeresis quia tunc Simoniaca vigebat ricus,
geret disci-

deferrentur sacra lipsana; dinem adhibuere, ut

infectum remansit negosed vel alia de causa Confessoris a loco non fuere tium, et ossa sancti veteri sua eremi Suadimota, hodieque jacentin
Notaoi.
viciniensis ecclesia'.

ut plina, esset extincta qua? et nunc utinam prorsus a parentibus ejus data estepifieret,
!

presbyter

scopo hircinae
apostolus
-

alutac; sed quia sicut ait Diligentibus Deum omnia coopepellis

rantur in

VITA
B.

una Beati Viri culpa, extitisse mamultorum post bonorum probatur perterritus, contempsit teria. Nam hoc pavore monachura.arduumqueraox ereseculum, induit

bonum

hasc

DOMINIOI LORICATI
MONAGHl GAMALDULENSIS

Bellator intrepidus, arrimitic vit, tanquara promotus est e t institutum. Sed quia male
puit

donec

vixit,

sacrosancti altaris usurpare

mim-

usque ad obitum sterium non praesumpsit. Virgo non omisit ubi nimifuit, vitam eremiticam
:

rum sub

magisterio sancti

viri

Joannis, qui di-

synchrono Auctore S. Petro Damiani


ac contubernali,

per plunmos vixit cebatur de monte Feretri f. eremo, quae scihcet erat annos. In illa igitur Luceoli, g constituta, dedicitur in re-ione, quaa

cem

cellulae et octo videbantur

ad habitandura

quarto LauPontificem, ex Trimestri


rpnt ii Surii rentU

^"

min Dom.n.cad.e, alimenta condirent unu pulmentumsumerent. qu.nque sed et quinta feria jejudiebus in pane et aqua per hebdomadam oration.bus vacanautem nium celebrarent solis non agnmanuum operibus insistentes. vel
,

CAPUT

tes
I.

cui ; uram

abquam exerceb ant. non pwedia, vel

substantiam prseter

unum sagmarium,

poss.de-

mi ta

transit

ad Darmani disctph-

mu^q

nam

et

austeram aait

pnenUam.

Dominicus,
cujus Vita stupenda,

cce

dum Epistot* , descr.ps.mugqua Vitam Rudo.phi


.

sanct issimepater.
qui ad vos
:

ruius,

*m

^^ ^ M ^^ ^* ??. ^tSBS=SU '

'*

post vespeutique Dominica die

non suppetit

ube repente al.nd, quo

'^, ram,

Jque solventes,

babebant loquendi in-

^^

VITA
\m
s p

B.
.

CONFESSORIS. DOMINICI LORICATI


im

^^-ao^lhb
**+.
roni
rr.n

n et crunbus jugiter Nudis ppetereapedibus autera raihi k. quia israorabantu, Dixit ^


religioso videlicet viro, um cohabitaret Ansoni quotidie per oranes canonicas quera et ipse vidi,
i

quandoquidera intra versa Dassira loca perlustro, F Jnibus teneo, ad cujus digne hmen, in ? pr;econia impar viribus non assurgo

'^^
cujus

efferenda

constitutis, solo basiCerte cellulis altrinsecus


licae

mediantis
si

interstitio

ego illeque dividiinvigilo,

disciplinara sibiraet

invicera

scoparura ictibus
sibi

muvq;

virtutibus

enumerandis

,,bant.

Qui videlicet

Mso

ahquando

ante dies elabitur

quam

scribendi materia defi-

Dominioilm dico, doctorera


cujus quidera
artificiosa satis, et lingua rustica est, sed vita utilius ad a>dificalepTda. Quae sane vita satis

panis rabantur inedia, ut aridus

constiparetur

exem\
nwnslralur.

difficile posset. in ilibus, ac digeri qui sa?pe etiam quidam fratrer erat,

Illic

vagabundus egredi de

cella

tantaverat,

quem

quam sterilis tionem vivis operibus praedicat , lingua, quae accurata phaleratae urquorundam
banitatis verba inaniter trutinat.

dignum Joannes Prior eremi, prout prsesentia vapucorripuit, deinde in sua austere
lare praecepit.
pisset induere,

erat, prius

Longe jam anlo-

carnem norura alabente curriculo, ferrea ad


rica praecinctus, infoederabilem

Cumque jubente magistro, se ccesuperbelocutus est quem rursus


;

pugnam cum

ini-

quis spiritibus conscrit,

semperque paratus ad
prae-

magister

verberari. exui, rursus praecepit

Sed

praelium,

non solum corde, sed et coipore

quid adhuc etiam se vestire incipiens, superbum


effluere

munito adversus hostiles acies fervidus bellator


incedit.

non cessavit

sic tertio, sic quarto, et si

Hanc autem

continuae vitae consuetudi-

rite

usque sexies verberatus est, nec emendatus. Exutus enim, et reindutus, humilia respondere non potuit. Septima vero vice flagelteneo,
latus,

nem

indifferenter habet, ut vix dies ulla prae-

tereat quin

duo psalteria modulando utraque

manu

scopis arraata

nudum corpus

allidat.

Et

cum

se ccepisset induere, clara statim voce


:

hoc remissiori quidem tempore.

Nam

quadrage-

claraavit, dicens

Ecce diabolus
raei habitator

abiit,

ecce ne-

simalibus circulis, sive cura pcenitentiam pera-

quissiraus

cordis

aufugit,

meque

gendam habet, (crebro enim centum annorum


poraitentiam suscipit) tunc per dies singulos,
se

nexibus, quibus adstringebar, effractis liberum


reliquit.

dum

ter obtempero, ejusque

Jamjam domino ac magistro meo libenme subdendum legibus


ille

scoparum tunsionibus

afficit,

ut minus, tria

psalteria

meditando persolvit.
pcenitentia,
s

Centum autem

per omnia reproraitto. Hoc modo frater


hurailitatis custodiara
rediit,

ad

annorum
cimus,

sicut ipso authore didi-

et in cellulajugi-

sic

expletur

ter

perseverans, de caetero irreprehensibiliter

unum

pcenitentiae

cum tria scoparum millia annum apud nos regulariter


:

vixit.

expleant decem autera psalmorum modulatio, ut


saepe probatura est, mille scopas admittat,

Indend Da-

4 Longe vero post, magistro praebente con-

dum

mianum

s<

confcrens.

sensum, dignatus est Vir Sanctus praedictus mihi


misero, et quera ipse suscipere dignaretur indi-

centum quinquaginta

psalrais

constare psalte-

rium non ambigitur, quinque annorura pcenitentia in unius psalterii disciplina recte supputanti-

gno raira se prorsus hurailitate committere, et


sicut Abbati
praestitit,

monachum subjugavit

l.

Cui nimirum

bus invenitur. Porro sive quinque vicies, sive


viginti quinquies,

non accepit m. Et quem susceperam

centum

faciunt.

Consequitur
disciplina de-

velut in subjectione clientem, gaudeo


la Christi verae philosophise

me

in scho-

igitur, ut qui viginti psalteria

cum

percepisse datorem n.

cantat,

centum annorum pcenitentiam se pere-

Tota

quippe vita ejus, praedicatio et aedificatio,

gisse confidat.

Quanquam
superet
;

et in

hoc oranem mononnulli

doctrina erat. et disciplina. Sed quia nos nonnulla

hnjus Sancti Viri dicta, vel facta per diversa dictatus nostri

dum Dominicus unam manum in


iste,

quia cura

disciplinis agendis exerceant,


filius
t

jam opuscula sparsimus non videtur absurdum, si eadem hic, quoe tamen prse manibus habentur, eo ipso stylo, quo scripta sunt,

ut revera Benjamin
illecebras

contra rebelles
infatigabiliter

carnis

utraque

manu

pugnat.

Hanc autem

centura

annorum
facile

pceniten-

apponamus. Sane

facilioris

est

ex dolatis

lignis

tiam, ut mihi ipse professus est,

sex die-

doraum construere, quam dolando simul


struendo laboris exercitium geminare.

et con-

bus ex more consumraat. Memini quoque, quia


cujusdara quadragesimae imminentis initio, mille

Nam

et

de templo Salomonis scriptum est

Doraus

annos imponi

sibi

per nos ad pcenitentiam petiit,

autera

cum

aedificaretur,

de lapidibus dolatis
:

quos certe omnes ferme, antequam jejunii tempus transigeretur, explevit. u Et paulo post hoc
prosecutus sum.

*
*

atque perfectis, sedificata est


securis, et dita in

et malleus, et

omne ferreamentum non sunt audomo, cura eedificaretur. o Habemus

et nos,

juxta nostrae manus impolitiem, politos

mo

6 Nunc ad Dominicum, de quo cceperat, serrecurrat. Enimvero cum hunc jam et incurva
la-

intei

im

co\
'/'

PUS

miiiiii

nuflexionibtis, flagellis,

lapides, quos utique sufficitnobis, ut in structu-

senectus deprimat, et crebris insuper saepe

ra,

dumtaxat,

ita

ut inventi sunt, simpliciter

boribus contabescat, mirura unde

illi

tantus fer-

ordinemus.
indes ''

vor incandeat, ut in spiritualibus exercitiis se

5 In

epistola itaque

ad dorainum Teozenem

semper invictum, semper infatigabilem reddat.

inclusum missa
'

hoc

me

fiSZfig
'

scri I)sis se reperio

Nam,
teria

ut ipso referente cognovi, saape duo psal-

Sed cur ego sanctos commemorando viros di-

cum

disciplinis

stando continuat

ita

ut

neque

J
DIK

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
in-

023
mjctohk
, M
,

neque vel ad raomentum, a persecutionibus x


credibili

haec peragere satagit, nocte, vel die dormire non

mentis fervore quiescat. Inquirenti mihi

vacat; sed aliquando genua flectens,


terrse deponit, sic

dum

caput

JM

aliquando, utrum posset

dere aliquantisper

cum ferrese vestis pongenuum flexibus insudare, sub


:

nudo repente somnus obrepit, eoque solo contentus est. Hic mihi ahquando
fraterna familiaritate conquestus est, quia

hac mihi dedit obscuritate responsum

Cum

in-

cum

columitas, inquit, mihi votiva respondet, quan-

doque per omnes totius psalterii quindenos psal-

mos

centies genuflectere consuevi.

tunc non diligenter

Quod quidem attendi; postmodum vero


fieri

novem sic psaltcria siepe modulando ad decimum nunquam potuerit pervenire. 9 In Epistola quoque, quam Blancas aa comi- itfato
perficeret.
tissse

direximus

hiec

nos indidisse videmur.

,,,,,,.
"
'
'

quod dictum

fuerat,
in

mente revolvens, a depresso


admiratus
cellulam post vesperam,

Utinam daretur

tibi

nunc dominum

meum

videre

homine mille y
expavi.

uno psalterio
die

Dominicum, qui quod imperitie


informaret exemplo

linguffi

conaraur
do-

Quadam
:

vita? offlcio, ipse te efficaciori luculentissimae

meam

ingressus

Magister, inquit (hoc enim in-

ceret et

Hic demque a tn-

digno vocabulo
die feci,

me

ex humilitate compellat) ho-

bus circiter annorum

lustris lorica ferrea vesti-

quod hactenus me

Octo nempe psalteria inter dulatus explevi. Videbatur autem


vultus ejus,
ut scopis attritus.

non memini. diem ac noctem mofecisse

tur ad carnem, duobus autera ferreis circuhs

corpore cingitur, duobus item per brachiorum

tunc

totus

armos arctatnr.
10 Sed quia de
illo in aliis

ac sulcantibus
si

nostris opuscul.s

quibusdara vibicibus livefactus,


fuerit

tamquam

pila

jam plura digessimus, nunc quod


dies ad nos veniens bb
retulit,

vix ante sc ,,,,,.


,,.,.

ptisanarum videlicet
illi

more, contusus.

proferamus. Ait

Psalmodia sane

idcirco tara facile supervenit.

itaque

Contigit

me

nosse, quod scnpsens, no,1

bb

lingua perquia non tam verba, ut ipse asserit, strepente revolvit,


tate percurrit
"

vem me nno

die psalterin

<

cum

corpo-

quam sensum mentis


remotus habitabat

vivaci-

ralibus disciplinis,

Quod

certe

cum

audivi, tre-

mefactus expavi et
*,

conscientia remordente con!

et

abslintn
'

7 Ahquando a me
nue ad

cura-

gemui. V*. taquam, mihi


sciente me, scriptum est
;

ecce hoc de me, ne-

"
;

""

me

in^ressum, quibus tunc se

vitse legi-

et

tamen utrum a me

se carnalit us re .eret inquisissem, respondit, cum Dominicis tervitere et quintis s*pe feriis abstinenti* rigore laxare. Resolito se

hoc

fieri

potuisset, ignoro.

Ego rursus expenar.

diebus a
quisitus,

agnoet an hoc implere potuerim. indub.tanter igitur feria me vestibus exu, et scam. Quarta
noctera duarraata scopis utraque raanu. totam

utrum quolibet pulraento,

ovis, vel ca-

si piscibus, aut seo vesceretur, negavit. Rursus, qua sunt, sgronoJs Pisces ait et poraa, si minimam multian" usprtb o, quorura non partibus ingemisco. tud nem jacere in nostris exactor in angusto conclu

non cendo pervigilera, psallere, ac rae verberare decurs.s duodecm ex donec die altero
destiti.

more

psalteriis
-

partera decira.tert.^usque ad
. absolv,.

psalmura

Beati quorura

Porro qod

Cumque

> durus
ns

deZ
vTsi
nibu

di

Unde ergo

il.is

diebus reraissius
sit

asperura, quara ,11. nobis durura stepe videtur et uno doce mu pueri.e deputet ac despectura
,

eorum comedis, q* necesse

vel

;T

? Respondeoc.ui vel arboribus inveneri pane libenter veinquiens, cum

scoparum ,ct. us exemplo. Frater quidam cura a atque perferre grav.ss.mum abhorreret
nimis
judicaret,

tandem tamen

dora.n. Dom.n.c. cr

ruraneriteco-novi.quamcarnaq vf scor.Moxn,mr mpe .teco n q. u literhomov.veret

acqu.ev.t, ac brius insistentis adhortation.bus psa.terii. et insuper totius

tulS3e

Cura eni u gratiam, sed alternara.

\^^ t
At
,
t

^^fc
Le

modllIationem

nm

reclsussub

ps8lmornm, sibimat disciplinam inErat autem propriis raanibus non cessavit.


diera,

m ^r^ArlqTC^:
affluenter pla. git.

flctum se
sa3 pe

penunam me*
:

praceden s Dorainicara P :nchae.is festivitatera. Curaque

et

beat,

facto

mane ad

impr^ TJJS, t oper


aruUfctie

senm

ne fratep ffle venisset , tlmens

o,

di-

L indiscrctionc
rai, p
d.t
:

redargueretnr,

cens

istte tua, acnrj Heu, inquam, m, pater, qu* orando lachrymas sunt raa3 infecund* namnue quod conser,t taremn parerenequcunt! nntirem

eu quod egeille

hac

voce respon-

tua, quse

Noh, ra* nunc est,

pro hac DurfUanimis esse, vel *

J
^

mlil miiaie aiiuue

quens est

mmirum

s.cut tu mih, pater


..-

^
J

,'uicrainus et

quoque tu* laehrym* raearura chrymarum nerent gemtnces e erem, ,ca mse 8 In regula quoque

*
^o,e
,
.

conversat ionis infantian, ad

v
t

rae

,<-

novom,

Sed cecolo. Dicara Atparv.pendenuu 6deliss.mffipra!beatur? tioni


est
,

J^^CSL
.

luit

Bi

humana

temeritas

veritas

falsitat.s

excusa

^J-J gS ^^ ^^ ^
'

educti suraus. hcet iu.becil.es ac fragi.es, de jramoderato


ille

^ ^^ ^
pedetentim coepimus, sen-

iir0Tehep6i

Et adjicics

ter

nos

qm

detime ,,t, argueret. sed ne

624
viri
s
pi rRO DAMIANI.

VITA

B.

DOMINICI LORICATI CONFESSORIS.


i

purgatorii genus sed etnobiles mulieres hoc

Supple

lioras.

inhianter arriperent.
cc sublimis

Nam

et relicta Techbaldi
,

k Patet hinc panem ibidem ante dtstributionem


ante lancibus pendi consuevisse
1

CC

utique generis

et

non

infimffl di-

gnitatis, mihi
disciplinffl

aliquando retulit, prajfixam hujus centum annorum se poenitentiam per-

Austerissimis

Avetlanitarum

pcenitentialibus

exercitiis excitatus absque piaculo potuxt itlolrans-

migrare
ac noi
i

maxime

'//""/ essei

locus

magis solitarius t

11
proti-

In Epistola, dd

orem eremi,

quam ad Johannem Priquasjuxta Susa vicinum ee montem

ejusdemque regute ac professwms.

Sensus

esse

videtur

Quem non

ego

licet

dd

ad est constituta, cum eum, ejusque subjectos braehiorum extensionem in orationibus adhortatorie

ejus magister, sed e contra ipse rae

exemplo

suo docuif

uti

ex

iis,

qus sequuntnr,

colligi datur.

provocarem,

dixi prius de

quodam
,

ferven-

n Forte doctorem.
o Lib.
iii

tissimo in

amore

Christi fratre nostro

Adam

Regum,

cap. 6, t. 7.
vel

nomine, deinde Dorainicum in exemplo subjeci,


ita

Alii
hic

Theusonem
Theuso,

Teusonem

scribuni

fuit

inquiens

Habemus
,

autera

quendam juven-

autem

ut nolai Mabillonius,

monachus

culum

fratrera

qui confessus est a capite usque

Sanctae Mariae apud Florentiam, qui ab abbate

ad finem psalterii elevata se brachia tenere dum psallit, ita ut laquear tabulatum cellulae raanibus
saepe contingat, hac

su0 Albizone dissentiens a raonasterio dicessera ^ e t postea etiam


eura

Petrum ad

se venientem, ut
,

tamen discretione servata,

cum abbate

reconciliaret

cella

simul

ut per quinquagenos psalraos ad chia extenta deponat


,

momentum

bra-

cura a bbate ejecerat.


ra j a nus scribit ut
acl

Quare ad eum Petrus Dadictis et

et protinus erigat.
,

Habe-

Sanctorum

exemplis

mus

et alterum

provectioris aetatis

incurvura

rae liorem

frugem eum revocet. Est Iwc opu-

videlicet

senem,

et ut secrete tibi confitear, hic

sculum Dnmiani ordine LI.

Dominicus
ff

est. Is itaque
ff,

quamdam

scriptiuncusi

q Alludit ad textum
uo i j) av id Jonathx
ra0 rsque dividiraur.

lib.
:

Regum,

cap. 30, \\

lam reperit
decim
in
illic

ubi dicebatur, quod

quis duo-

ait

Uno tantum gradu ego

notatos psalmos vicies quater, erectis


crucis

modum

manibus,

caneret, pro

uno

r Vide Annotata ad litteram a supra.


s ji Sf

posset
'

anno poenitentiam regulariter compen*

au{

(n

gra viora crimina

lapsi erant, sacri

abiiw/al

sare. Protinus ille in

exercitium
illos

id,

quod

di-

canones multorum annorum poenitentiam injungebant, cujus pcenas sibi imponi vir
gitabant, ac
illi

cebatur, arripuit, et duodecim


tensis
brachiis
",

psalmos ex-

pii ultro fladi-

sicut

dictum

est, vicies

quater sub nullo


quotidie de-

easdem postmodum frequentioribus

prorsus intervallo, sed uno ductu

sciplinis redimebant.
t

cantabat. Scripsi super hoc et in aliis fortasse


opusculis, qua3 vel ad praesens desunt, vel facile

Filius doloris

Benjamin enim a matre sua


estf

Rachde Benoni>
esL

id

filius doloris>

appellalus

memoriae non occurrunt. Itaque ab eorum


catione, quae scripta sunt, ad
ticulus transferatur.

repli-

V ide

Genesim, cap. 35

y. 18.

nova

quaelibet ar-

uSubjunijit

quxdam

in hoc opusculo

adtuendum

ejusmodi disciplinarum usum,


gnabant. Vide
lib.

quem
viii.

nonnulli impu-

v Fpislolam

ANNOTATA

P ercuss omDUS eum Mabillonio


'

legendum puto.
,

y
a Sic eum sanctissimam vivendi
militate compellat.

Subintelligi videtur genuflexiones

vel,

ut

Constantius Cajetanus et Mabillonius addunt,

me-

normam ex hu~

tanoeae, quee idcm hic designant.

z Forte in monasterio Conjunctuli, de quo infra


cap.
ii

b 1 ad Corinthios cap. 15, V. 14 et sequenti. c Intellige


hii

ad litteram m.

cinam pellem pretiose prxparatam.


cap. 8, v. 28.
praevii.
,

Ad Romanos
Ortus videtur

e Vide dicta
f

num. 15 Commentarii
e

aa Esl opusculum hoc Petri Damiani ad Blancam ordine L, de quo Commentarii prsevii num. 20 et sequentem videsis ; nec plura, quam illic dicta rcpe-

qux una cum Fcretrano comitatu monti Feretro vulgo Monte Feltro nomen suum debet.
civitate

Feretrana

nes de Blanca hac suppelunt.


>

DD Venerat forte Avellanam visitaturus Damianum reducem ex sua Mediolanensi len-atione

g Sic
lius,

dictu a vicino ponte, vulgo


vel,
sito

Ponte-Ressoli,

ut scribit Mabillonius,

ut reccntior Mittarel-

Dominicus, ad parvum tempus deserens Suaviciniam, inquit Mittarellius.


cc Subintellige

eremum
fuerit

Ponte-Riccioli,

prope viam

Flaminiam
Rubeus
:

vidua

qualis

autem

inter

Callium

et

Eugubium, de quo

ita

Thetbaldus,

et

quse.

ipsius uxor,

omnino nescimus.

Erat Luceolum eo

loco, quem incolae supra Cantianum pontem Rivolum nuncupant fuitque ea urbs, in qua trucidatus est Eleutherius Exarchus, qui se regem I Ilaliz declaravcrat ast mulloties,
;

Rubeu s

M.

v pag. 293 uxorcm cujusdam Cechaldi


dignitate appcllat.

magnam muUcrem
<*d

Periit hsc Epistola, cujus fragmentum hic


inserit

solum
ee

Damianus.
proprie Suavicinura. Consute dicta

utf,

Mittarellw

teste,

creditur, a Gothis et
t

Longo-

Legendum
et

bardts vastata,

demum

ab Otthone Ill eo quodpar-

num. 30
ff Arfi

sequenti Commentarii preevii.


et

tesCrescentu Romani consulis sequeretur, vcrosimdius funditw est cversa. IIxc Grandius.

Commentarii prsvii num. 24

seauentem

h Dominicus nempe.

CAPUT

DIE

DECIMAQUARTA OCTOBRIS.
in ooxis,

625
in cruribus strink\
i

duohus consequenter

roiu
.

geretur.

Enimvero loricam,
ciliciis,

et quibus utebatur,

llVMUM

tanquam

vel lanea qurelibet indumenta,

CAPUT

II.

prolixius abluebat, p 0st menses sive post spatium deponerent, et aridis ingerendam ut rubiginem

raembris uredinem non haberent. Porro autem

Inusitato

modo

et

mdefesse orat
genere,
:

novo-

cum omns ^

qui

ceUu)is liabitamus

hoc laho .

que inventO
Corpus

flagelli

dire in

suum

SCCVit
:

Vita ejus ex se.

remus, ut pro muniendis a frigore pedibus vestitta usque ad imum defluant pavimeutura. hoc
etiam nobis in eo mtolerabile videbatur, quia m eremo et ocreas nesciret et cai ceos ve -

ipsa mlraculosa

Judicem Auxima:

mm

num
,
.

illterpeUat
-

mira ejUS humilitas

stes

tamen ejus ad

tibias vix

medias descende-

ovllus

bant. Nudatus autem ad suscipiendam in capitulo disciplinam, quod scilicet nunquara omittere
volebat, exesis jejunio membris, et amaraj lori-

Diuiissime oraus brachiis exten-

Enimvero
mittebat

quasi quidam divinus ignis in ejus

cae

mole

detritis,

^tbiopicara contraxisse ni-

pectore jugiter sestuabat, qui

nunquam

per-

"'"""S

eum a

spiritualis exercitii labore quie-

gredinera videbatur. Vestimenta vero lurula et videbantur vetustate cariosa, ut ita dixenm
,

scere. Aliquando

namque cum ego perquirerem

consumpta. Hoc

raihi ssepe dicebat

In hoc psal:

sacrosaneto die Paschali, cmteris fratribus, juxts morem. raeridie quiescentibus utrura et ipse
,

modia provenit
neat,
si

cito psallenti, s.

corde verba te-

qme

lingua loquitur, raens veraciter corasi

dormisset, ait

Quid

raibi

tam

Gerte, pater, dixi in corde raeo: longis adhuc noctibus, in die dor-

prehendat. Alioquin

cor vagatur . psalmorura

efflgiera brachiis, raire? Extensis itaque in crucis

nunc tecursus ad finem. hngua nunc faUente perductur. Ajebat et,ara. qu,a pescente, tarde

psalteriura ccepi.

Quo

rae sic

stante

decurso,

somnum somnus
riunt.

adescat, et v,g,I,as v.glh pa,

!ignura protinuehor

Nona

personuit.

Hoc

ita-

cum gloria que raodo junxit victoriam Crucis A.iquando cum de quotidianis resurrectionis. invicem confahularemur openbus,
nt

Nara corpus huraanura, m quc pautatun postmoprius enutritur. m hoc per mcreraenta

mos

est

^^
14 aea

mc me qui^

fortasse redarguat, b

Hacet;aranocte,quidraihicontigerit.ma-

nifesto

Nam
in

raox diu solutus sopore surrexi,


crucis

qui videhce non tara. sanctus habuent. sed qu.bus

!* m
fecisse

racuhs ,n hac V.ta

braemis
coepi cLpt
,

raodum

extensis

psalteriura

uraque umu

iv

psairais oranibus, et canticis,

qu

rae brev.ter hoc claruerit, audire festinat. Cu, Quomam et Mana e Jorespondere sufficiat
:

Bapt sta miraculum

non

legitur,

Quo s,c exp.eto ad ura interpolatione distin*,. ho red,,, atq protinus, quod oraiseram.

qu

quod de primo psalterio Cumquedetertioconsequenteraggre,endops


ut ,ta d,xe terio cogitarera, benefactura,
ra

rebquum

erat, exptevi.
-

oetensa m ^onem te^so ***. q

M*
leant

Limtiouem.

s,

^'"^;
s

^^ ^ ^
.

Mi-

*n

synax.s rasonmt, quod gnura repente nocturn* fratnbus ce u.nis Officiura cura

nonn
adhu

t,b

J
,

qui miraculum qua rN

J^
^.

hominem

f,. :lp|i

rne c

depositis

nescio. quo ann, terapore brare coegit, et certe

noctes breviores erant.

J^JJJ^ unum
ostendere.

>'

lcirculos

super^U.
*

ob,tura anras, quas, 13 Aliquantis porro ante inveniens, v.rgarura scoilu>u novura suppbcii genus rr v f;t semelaue e vor M,^ sera q pM to corrig,arura scut.ca b a" d ' sunt m h,s gustato, quie dunores flagel ura, s quando consuetudineraposuit Hoc
.

sunt quarap! re Et ce te nmmnlures hodie per quos Deus oran p

^
g

^^
fa
,.

valeas repel ,,.


inferioris vitae,

^^
(

;,

"

egrederetur ad

ubicumqueeum

A.iquando no vacaret.

a veroe jacere contmgeret, . vero cura oc, occas o

-**J*S tS2
pei crura se posse exue.e,

-^ ^^
sunt

^^ ^ ^.^ ^ ^^ ^ Semugni
ex

ad me

in

du0

ail ,,,

lt

i e

-nachi

venerunt,
rf

quomm

a.ter de

Spoletiu.

non praberet totura


non oessabat
qnatuor,

JJjT^
-t S
b

hia

alter ver0

de Veneti domimo,

nrbe , oriundo s se eese di

per caput atque saltera et feraora.


affligere.
sibi

cer^em>jm
fer

^ ^.^
^
hao

OffouUs quoque

e^

,-

longe

.j^**m*m
duobus

Juuerant, quatuor

ut itera superaddidit,

"1

^ ^^
ft

circui

ferreo sub

desiderii sui

constrinxit, rogans Dei

orani,,

Tomus

vi OctobrU.

^
626
AICTOUE
S.
,

VITA

S.

CONFESSORIS. DOMINICI LORICATI

PF.THO DAMIANI.

utcumlocum ntonm obnixe clement.am. reperiret confestim


gruu ra

loeumealutieumcon-

autera ps o d.e retur. Porro

quo rem

ra

nosp es mgrcssu t
spafura.
idi ota,

mpo*to

^
re pente

^Pdwnae m
Quod

usapparttit raetus PP ft eoderaqueraoraentocnc uluei ef

^f^^^t ^ ^ ^7
ura

^^^ ^ ^^ ^ ^
17

Cum Romanus

quidam. Stephanus nomi-

praesidentatus ft iluleK sa cri palatii. sumraa imi exigente causa. Doraiaret er super

^,,.,.,,^ j.

^^

W
D
l

quam ex

Sed|s Apostolica3
ille,

tinebat, obi.ixe rogavit. Quera

utpote nulla

Xmeesolnt,
n s d

sprevestium corapositione festivura, despiciens poscebat, indulsit. eique nil eorura, qu*
vit,

---

^uo

ara a,

circumet antibue diceretur

^
ait
:

S. ITZnlm
quens aliud, quod enucleatius digeramus.
ct nllero

^^
est

^^

Noli

iiSs

insertura est.

ille

tanquara evomens

Sit sanctus, ut vultis

16 Paulo post

namque Ravennam urbem, me

est, cujus ego sed beatus Petrus certe sanctior defendo. Igitur causara in hac administratione

ostertditur

exemplo.

sarcinulas suas, quas ibi de jubente, perrexit, ut exportaret. Illic itaque navi prodiens reliquerat,

impos

ccepti

Dominicus, redit ad cellulam.

Ille

quoque

post

paululum reversus

Roraam.

apud

fabriles

officinas

nova ferreorum nexuum

vinculis per argumenta confinxit, multisque se sibimet judex et reus, viodiversa merabra ipse

Porro puer quidam despicabilis, k qui ad exequendum quodcumque negocium in administratione reraansit,

quidquid Dominicus petierat a

duo pendebant vincula cerhinc ad sevicetenus per humeros altrinsecus, duos vero in coxalibus xum, illinc ad femen
lenter arctavit.

Nam

judice, cuncta reverenter implevit.

Judex autem

non diu post quam ad propria repedavit, hostilibus gladiis perfossus interiit, multasque divitias,
quia sobolem non habebat, extraneis haeredibus dereliquit. Erat praeterea Dominicus valde cautus in verbis, ut apte sibi congrueret
tentia,
illa

circulos,

duos suscepit

in ulnis.

Un.lique igitur

tam
iit
:

multiplici constrictione vallatus,

ad nos red-

secrete,
:

quod

circa se factum fuerat, osten-

sentenquis in

l.
I

dit

voti

neve, quae fecerat, immutarera, vix tandem compos obtinuit. Sed cum hic illura ultra

qua Jacobus Apostolus

ait

Si

verbo non offendit, hic perfectus est vir


si

carnibus vires tormenta gravarent et ex attritis

Nam

quando qurereretur, quota

diei

hora es-

jamjam

foetor erumperet, insuper accessit,

quod

perturbavit. cor fratris gloriam respuentis acrius


Ccepit enim hujus mysterii faraa prorumpere, et

set, nunquara absolute dicebat, quota esset, sed cura hoc additamento semper Prope terlia hora est prope sexta hora. Inquisitus a me, cur sem:

prius per fratrum, deinde per ora supervenien-

per
veo,

ita diceret

In hoc, inquit,
sit

mendacium caest,

tium quorumlibet volitare. Rogavit itaque omnipotentis Dei misericordiam, ut quid sibi super

nam

sive

hora transacta, sive adhuc


propinqua tamen
in

fortassis immineat, videlicet a

quae

hoc ccepto placeret, per suse misericordiae indicium evidenter ostenderet. Interim vero

momento,

quo loquimur, non elon-

dum

gatur.

hujusmodi precibus frequenter insisteret, bis per soraniura confortatus, audivit, quia ferramenta
illa

iuxta mona- acdcmissi 18 Habebat aliquando cellulam * *


iiiiiiiii
_ t t

sijcci-

steriura,

quod dicitur Conjunctuli m. In

vigilia

menprabens,

jam essent

divinitus

resolvenda. Porro au-

itaque Dorainicae Nativitatis, cura tota praecedenti Quadragesiraa n mansisset inclusus,

tem

in festivitate

beatorum Apostolorum Simo-

tan-

>/

nis et Judae,

quam nuperrime celebravimus, dum


fratribus interesset officio, repente

tisque jejuniis atque laboribus esset


afflictus,

vehementer

nocturno cum

invitante gloria solennitatis egressus,


loci

duo

illa

ferramenta, quae super humeros posita,

Abbati

humiliter procidit,

veniam

petiit,

utrinque inferius dependebant, ventremque

cum
et

actus suos, et cogitationes lachrymabiliter accusavit. Ille

renibus coarctabant, prorsus effracta sunt,

autem, ut erat inexpertus, levis mori-

unum

in duas,

alterum in tres divisum est parcirculi,

bus, et consiliis spiritualibus insuetus, cura sibi


sufficeret

tes. Caeteri

vero

non quidem per panes

unura psalmum, vel perexiguum quid

abrupti, sed ita laxati sunt, et

quidam

facti

sunt

imponere, praecepit ut pro his, quae confessus


fuerat, triginta psalteria decantaret.

tara mollita lenitate flexibiles, ut

quodammodo

Qua nimi-

non tam
ut etiam

ferrei,
si

quam

plurabei viderentur, adeo

rum

ille

sententia, velut sagitta percussus, ad

vellet, defluentibus eis ac prolabenti-

cor rediit. atque hoc provenisse ex divini dispositione judicii deputavit. Itaque regressus in cel-

bus, adstringere se ultra non posset. Sic frater.


qui sanctaa

devotionis aastuanti fuerat ardore

lulam

constrictus, pio Dei judicio est mirabiliter absolutus.

pcenitentiae
persolvit.

nunquam prodiit, donec praafixum indictae canonem instantissima sedulitate


licet parcis-

Quid ergo magnum,

si

per Dominicum,

mirabilem videlicet virum, signum aliquod voluisset ostendere,


j

19 Solebat autem per intervalla


sime, vinum bibere
;

in/irmatur
utnt '

et

cum

in ipso

tyronatus exordio

sed longe ante

quam

de-

i.uu^ ju ,.v ii. u... _.-~ miracula uipiiuvuo per hunc juvenculum duo ..... u ^ U tu. dignatus est ^ou
.

iuhoiuo est, UGlsldlb ab CU penitus dUSllllUlC. functus 1.01, decrevit O.U eo JJCllllUo abstinere.

Ut \J
L

exhibere, at laudabilius sit fortia peregisse,

quam

itaque jam, omissis caeteris, ad obitum veniamus,

nova?

Unde David cum

praemisisset.

Mirabilis

patiebatur gravedinem stomachi, crebris insuper


capitis doloribus cruciabatur.

DeusinSanctissuis protinus addidit :

Ipse

Et quoniam

alte-

dabit virtutem et fortitudinem plebi suae. g Nonait, signa, sive prodigia; sed: - Ipse dabit
"

rum

saepe procedit ex altero,

proposuit ad pur-

gandum stomachum

antidoti

sumere poculura.

virtutem et fortitudinem.

Sexta igitur feria per continuura diem vix desiit

^DIE
vel

DECIMAQUARTA OCTORRIS.
vel corrigia-

627
AICTOKF.
S.

modulandis psalmis
se ictibus flagellare.

insistere,

rum

Nocte vero, sopore de:

beatus Dominicus pridie Idus Oetobris, regnante Domino nostro Jesu Christo, qui cum Patre et
Spiritu Sancto vivit et regnat in secula seculorura. Araen.

PtTHO

1>\MI\M

posito, suscepit antidotum


stiari, et

deinde ccepit angu-

de stomachi dolore graviter conqueri.

Post decursum itaque nocturna? synaxis officium, post matutinos hymnos, cum prima jam hora
sibi a fratribus, qui

aderant, cantaretur, sanctum

ANNOTATA.

Dei spiritum reddidit. Invenerunt autem et alte-

ramloricam, praeter eam, qua indutus


teribus ejus

erat, la-

syndonis more substratam. Unde

a Id

est, ni fallor, ait Mabillonius, Syrabolo,


est,

suspicati sunt fratres. hoc sibi prseter consuetu-

quod sub Athanasii nomine vulgo notum


recte

et

dinem nullatenus

accidisse, sed sub se

eam

savi-

nnm ouonue

tenere consuevisse. super

auam

* ,

inquit Mittarellius

cum Damianus
a d o

opu-

-nt,ans
:

delicet et in infirmitate jacebat.

Somniavit au-

praescriptione Sancti Romualdi

psalterio fieri de-

tem tunc quidam

frater de

me, quod oculorum

bent, haec habeat

His etiam non neglectis,

lumen amiseram. Quod dum ego Hildebrando o Lavenerabili Romanse ecclesiae Archidiacono in Nequaquam, interanensi palatio retulissera
:

quae in fine psalterii videntur adjecta, videli:

cet

Te Deum laudamus
;

Nunc

dimittis
;

Domi-

ne servum tuum
;

duobus Symbolis

Gloria in

quit, ut times,

hoc

tibi

propinquae est mortis intibi

* excelsis

Deo Pater noster


litaniae
fint 1

cura fide catholica

dicium

sed familiaris

aliquis extinguetur,

postremo
consueto

cum

orationibus hasc

omnia

lumen qui tibi et charus sit sicut oculus, et splendor in bonis operibus videatur.
ac

tuum
ve-

concludunt.

b Genus quoddam verberis


docet Calepinus.

fuisse e loris confecti,

rum, sed amarius orani felle praesagiura! mcenibus sura egressus, die, postquam Romanis nil " minus reiatio occui u, relatio occurrit, quae mihi
ecce mihi
opinanti,

Tertio

Samugnum
m/

vel

Gamugnum,
,

quod

et

Gorao-

nium

dicitur, eretnus est

c*catum

rae reraansisse

permbmt

S. Barnabz prope Faven-

crcmi monachos nonnnl .

minum
cura

scilicet et illurainatorem

meum

Domini-

<*

Damian

j,,

^ .^
~
-

ex hoc seculo nuper egressura.

Illico raihi

ejusopuscula recensentur.

issrjsnrssKi in qua defunctus raperetur e raanibus, in eadera celenter obrueru hurao est, cellula, defossa
.

dicte^

Nos

autera ipso die

Domimco quo

ereraura

^ ar^

y^.
,
|

meminere Hug0

^
flrf

g re SS

isuraus,sancturacorpusmdesublatura re-

verenter, ut dignura erat

capitu lo sepel ,s

mus Et cum nonus


.

quem
tollit.

l)a-

mianus ex-

^ ^.^ ^ ^ ^ ^ ^. ^OEant S M- ^ ^ ^ toP^-^^r^^r ^ST ^ ^ .^ ^ ^ ^ ^ JL*. JMfr* frepeprmdictum. corpus sanum ilhbatumque ,

esset depositaoms ejus d

^ u*
*

^^^ ^ ^ ^ ^
Q

^^ ^^
Me
_

^ ^.^

nunc, qui carnis

delectanturU,-

voluptatum, cebris, medullas absorbeant

^X
^
I,

sionisvictim.adaBternuranutnanturmcendmra

h Pj

^
.

centes, ad

postvotum molliter vivant, ut eorum amarescant. Nunc modum penitus semper ulcera

ohu chus
'

Oximum, vulijoOsmovelre-

per velut infrenes equi. eorura raanus et brach a ta discurrant, et per lonca colnbeant. Dom n extrem*
districtionis

^^^
^us
et

marchin Anconilan a,
fo

l0

*>
k Ministrum
1

,, tm

fll

^um

suppU

instar.

stigmata Jesu portavit in corcus autem noster Crucis non tantum in fronte pore et vexillum etiam undique raembns iradepinxit, sed cunctis et aridus ab huraore calami pressit Exustus et meruit irabnbus ' uberibus ccelestis gratiffl unci illic mferrea lorica praecingitur, 'irricrari. Hic Hic dugloriaa vestibus decoratur. veis Angelicaa

intelluje inferioris ordinis.

Jacobi, cap

t. 2.

flum Sic dictum, quod apud hoc monasterium conjunganvalle violide Perticarart Sentinus in

* STJiSSS; S E *-* "-" sps


i-

tur
.

sita autetn est

hxc

vallis in diaeesi

Eujubina,

monasterio 6 milliaribus. distans abAvellanensi

5o

g Manv

-, = SS ^Xms^ ^ ^ F ^^ ^ ^ ^^ m ^
-7
^

pto

"*

"" """
,,
,

i.

crflI

Martil

.ternan, ce.ebrat S

supernffi H.e.usalem inter ignitos

*- * ?""

""'""" S "'"' U
'

cat

victor.arum , nuno ornatns

um^ t.tul.s,

pm

DE
828
m
,
|

S.

BERXARDO CONFESSORE.
,

n Naturaliter

id

factum,

morc suo vult BaiUe-

iMi-.r
pi

rno
iNI.

DAHI

Arfato,

vnum nacUos vUUave Sandum

^^
S.

Om..

""'"-

<""'<>>

""'

ntMtJacoM,
,

eziremu agenU m.

T^ZZ

1********~-

Dominicum Loricatnm Nfci*

^o,

DE

S.

BERNARDO CONFESSORE
IN ITALIA

ARCANI IVULGO] ARCE


B
c. o.

COMMENTARIUS PRjEVIUS
tempus obitus ac corporis
sacri

-Acta, patria et Cultus Sancti ecclesiasticus,

translationis.

FOUTE IMTIO
3EC0IJ Ul

Prxterquam
ria

quodhujusS. Bernardi memo>


in Martijrologio

ritate

notarius
etc.

hic

me

subscripsi

requisitus.

Wildsono

Amjli-

Thomas,

cano ad diem 14 Septembris, ubi


joribus nostris

et a

Macoli

2 Hxc
cujus
curiosi

ad probandam
ct

dicti

Offtdi auctoritatem,
alia

nni:s hic

hunc dicm, quo eum


est t ct

nunc Hijmnum
lectons

pauca

propria oculis
Vesperis ita

Uymnu*

Sam

tut

"h-

solemnitcr constalmt, rejectus

nd hunc dicm

subjicio.

Jlijmnus

in

i,r iil

recenus
et

ai

Universali Gallico, a Castellano in Martyrologio Wwne, Menardo, Ferrario in Catalogo Sanctorum


Italix, ct ab ipsomct Canlinnlc

sonat

dia

Laeteraur in solemnio

(guinate
0//ii

Baronio

in

MartyBernardi beatissirni
:

clcsiastico

rologio

Romano, quod de Sancto

nostro habet
;

In

Cujus omnes auxilio

proprio,

Latio S. Bernardi confessoris, celebretur

legi-

Deo fiamus proximi.

ectimus cjusdcm cultus abundc cvinciturex Officio


desiastico, quo

annua

ejus fesHvitas in

dimesi Aqui-

Dum mundo peregrinaret,


Arpinum
Illic sibi

natc

pro> recolitur. Probavere hoc Sancti Offtcium

venit reditu
vita caret,

prium

tuuduti

Wildsonus

ct

Fewarius, qui ex ilh


ipsos videri

suum
potest,

de

Sanclo

Elogium, quod apud


ei

Sepultus est in exitu.

concinnavere; placuii

eruditissimo Martyillud
in

rologii concinnatori

Baronio qui
(S.

Notis ita

Post multum tempus juxcrat


In Roccam Arcis vehi

* rat

laudavit:

Legimus ejus

Bernardi) res gestas


missas
;

manuscriptas Arpino
ie
,

Romam

ut proinde

Corpus ad locura properat

),,:.

antiquitate

et

authentica fideduMtari neque-

Gens

quffilibet

paret

ei.

at: ecgraphum hujus Officii, cujus originale Arpini


vel forte
stri

Translatione corporis

Arcani

in ecclcsia scrvatur,

Majores no-

Campanis Arpinensibus
Fit sonus intus et foris,
manv. descripsit, sequens
:

Sora accepere, cui confirmationis gratia notarii


Nullis illas pulsantibus.
In dicta Rocca ponitur Sacrum corpus ad tumulum,

publici, qui illud, propria

subjungitur
,

testimonium

Extracta est prsesens

per

manus mei

infra scripti notarii

dever-

l<J

verbum, de

sillaba ad sillabas a principio

usque ad finem juxta ejus seriem continentias et

Nullus languens qui geritur

tenorem ex suo proprio


et

originali

mihi exhibito

Mortis horreat stimulum

exhibenti restituto,

cum

quo, facta diligenti

collatione, meliori

concordat semper salvo, etin


publicus reg

Quxdam

mulier secuta

fidem ego

Thomas Germanus

Corpus cum turbagentium

thoritate per

totum ubilibet prcesens regnum, ae

nativitate

muta

per quascumipip mundi partes Apostolica autho-

Statim subit eloquium.

Per

DIE
Per ipsum
fit

DECIMAQUARTA OCTORRIS.
num
moria posthuma

629
M (TOHE
c.

ibi

cura

prope capelUim S. foannis sdifkasse pro me-

In supplici presbytero

iisdem Actis referuntur. Hacte-

o.

Unum

sanat de ruptura,
alteri.

nus Sancti cultum ostendimus\


Actis posl

nunc qusedam de

Auditum reddit

hunc

Commentarium prxvium cdendis

dicenda sunt.

Tres mulieres dementes

4 Kabemus duo Actorum exemplaria


lixius,

unum

pro-

!>

.(::
i

ro
///i.i

Et oppressre dsemonio
Sanse recedunt gaudentes

alterum brevius,

qux ambo ex Ms. quod Aret

t,

toi

um
lalur,

pini vcl Arcani servatur, transcripta,


res nostros transmissa fuere
;

ad Majo-

fpographo
natus fuit,

Abhinc ejus

subsidio.

concordant hxc exem-

plaria, licet non ubique in verbis, tamen in narra-

Bernarde, te devota

tione

historica
/

ita

ui

brevius

eit

merum

prolixiork

Mente precamur, quse

pia

compcudiinn,

nnum

aut altcrum

Miraei

Ad reddendum Deo
Nos tua juvet

vota

cuhun, quod
melius, certe

prolixius

apographum

distinctius

gratia.

cum hymno, supra

dato, conformius
ei

narrai

sic

mulieri n nativitate
<"<

muUt

miraculose

Praesta. Pater, ut Beati

sanatr, exemplar brevius


subslituit,

rdotem mulumerronee

Bernardi nos vestigia

cum

hic defectus non soleai nativitati su-

Consequamur

laureati
pervenire, omisitque
tione

Miraculum palratum

in sana-

Post vitam ad Ccelestia. Amen.


rl alia

sacerdotis

surdi; cumque prsterea alia non

pauca
<

3 Post

humnum
i

sequitur

...haec

Antiphona

,.

proprta

pauca magis
'

explicate protixius exemplar tradat,

dantur, -mtus,

hoc servata primigenia phrasi edemus

....

porro h#c

ad Magnifuat

B
Opera nobis, Bernarde, porrige,

Acta, qiuc

in

lectiones, in Officio ecclesiastico re-

citari solitas, dUtincta sunt, ut in

margine notabo,
ct

Rege

stantes, jacentes erige,


et vitara corrige

fuse

quidcm nnminl invcnliuiicm

translationcm

Mores actus

sacri Corporis,
tis

eum quibusdam

ea occasiour patra-

Et in pacis viam

dirigo.

Miraculis, quse etiam tempore, quo concinnata


<"/

fuere

Sancti tumulum frequenter ii<rari consuehis verbis

Deinde subnectitur sequens Oratio seu Collecta : Deus, qui Beatum Bernardum confessorem tuum,

visse

insimani

I-Y.-ipientantes

ad lo-

cum, quocumque morbo tem recuperant.


mis regreditur
de SancH
gesti
Italis
illic caeci

fuerint gravati sanita-

dum mundum

peregrinaret,

tibi

vota reddendo

sanantur, surdis audi-

misericorditervisitasti, de suisque gressibus ter-

tus redditur, et debilis quisqne ^ospes et incolua

renisad ccelestera regni tui liraitem transtulisti. praesta, qiiesumus,utdecujustranslationelta-

tumulo

ted
;

paucissima tradunt

utpote

hominis peregrini
\

mur, ipsius auxilium apud te mereamur percipere.

haud dubie
constat, S.

ignota

fuere

solummodo ex

ii

Per Dominum nostrum,efc. Legitur quoque


cjusdcm Sancti Missa
,

Bernardum cx
reete
in

patria suu,

quam Ferextraneum

in festo

in

qua an aliqua
in apo-

rarius non

suspkatusesi fuisse Apuliam, cum


et

etiam popria

recitentur, ignoro,

cum hzc

eum Acta
appulisse
loca

Apuliam Peregrinum
obscure indkent,

ingrapho nostm desidentur. Adhxc concessx sunt

non

peregrinatum, ut
rediret,

dulgentix

in

ecclesia

Arcani, oppidi

in regni

Neadi

Sancto

visitaret,

cum experegrinatione
felicem

politani provincia,

Terra

Laboris (vulgo)

Terra

fbrtuito circa

Arpinum

mortem

oppi

Lavoro
distmtii
,,.,,,.

dicta,

quatuor circiter milliaribus Arpino


in

nec

quidquam habent, unde xtatem, qua S


vel
;

qu od
\

Actis

Rocca Arcis,

vocatur, lu-

vixit, aut obiit,

patriam,

qua ortus

fuit,

dein

festc
,

Sancti

et in

anniversario consecrarefe-

terminare

,,

ns

hanc tamen iterum reperi Actis


subnotatam
:

Honi8
nuil

iilh nl

mi

ui, et altaris, quod, ut

Apographo

nostro ita

Hic Beatus

fuit

ictQ

Anani

civeStpost adeptUm sacrum San-

erexerunP, cticorpu* in ecclesia supra tumulum ejus

Angelus, S. D. P. inventus in Pataa Latma patria Anglia Sanctum peregx 5 Ex hac

subnotatum reperi his ita Actis n, apogvapho nostro 8bris... Festua (S. Bernardi) dies est 14
.

tionem suscepisse versus Eierosolymam,

ut
II

,i,i-

Domini sepulchrum veneraretur,


in Martyrologio

scrxbxt

iM

est corpus S. consecratio altaria el dicula3, ubi 1585 mensia Bernanli fuil fecta anno Domini in ibique sunt 40 dies indulgentiaB Maii 21 totidem tam in Vesperis m festoipsius

Anglkano, adjungttque

e\

nationis socium S.

nalmtatepant
Gerardi Elogium
i

glum

hujus autem S.

diem 27 Decembris ex monumentis


Gallinarii
in

eccUm

m M
,

,...

:1

WsthfBtadkulaseusacellum

ut

eadem provmci

uidemconjicio,cumineoSancticorpusexisterehic
,,

tamq
psit
;

quodexv

su* sepultur* kco Arca-

asthic S. Oerardus die


Ifr
.

uAugusU me

ZtmLtum,e\inhujusoppidieccUsiac
ZmsslActatestantur t{
le

rato Castro sole

errasse

Wild

Itai

'

TuTZmudArpinum

slatum

fuisse scribit

annum
inii

un>

vel initio

m* m
k

-n
ed t tu, sed

a .

S^SaTc

msispars,altar*supraSan-

.dumEier

^~*

tZ

'S^jXZX^

.Bfrnardum^^,^

630
AUCTORE
C. G.

ACTA ET MIRACULA
annishanc vitam cum
est
;

S.

BERNARDI CONFESSORIS.
atquc Sanctum popularibus sww referebaU excessisse, isthtec Arpiniinjuventute vidisse, inventio

MOKKzn

melim commutasse
ille

statuendum

verum Sanctus

Qerardus

hi

nostrum

provincia genitus propriis Actis dicitur Arvenensi Avernia Hve Alvernia sit nota
fuisse,

ct translatio

sacri Corporis

eodem

secnlo
nihil

xil

ad

fi-

ex quo, cum

nm
est,

vergente collocari potest.


nisi
ut

Jam

reliquum

Oalliae,

non Anglix, provincia,

eum
:

nativitate Qal-

ipsa

Acta c.ihibcamus, eaqne consuetis


Nola 32.

lum fuissedocuit laudatus Cuperus


laudatis

neque etiam

in

Annoiationibus iUustremus \

8. Qerardi Actis,

in

quibus

quidem duo

hujus socii

memorantur, sed alter nominatur Stephalctisitineris co-

nus, alter Petrus, nequeinpropriis

Qerardus; messancto nostro Bernardo adjungitur S.

mde

igitur fuec

Wildsonm

didicerit, ignoro.

Nolim

ACTA ET MIRACULA
AUCTORE INCERTO

Domini tamen sanctum Bernardum ad visitandum


sepulchrum Hierosolymam peregrinatum
ficiari;

fuisse, in-

cum

Acta huic non tantum non adversentur


ineinuare videantur

sed idem
bis:

aliquotetm

hU

ver~
<li-

Beatus Bernardus.... Christum firmiter

Dei adoraligebat, seque.... loca, quibus Sancti

Ex

Ms.,

quod Arpini
servatur.

vel

Arcani

bant (visitando) prolixitatem itineris non metuens


alacriter exercebat
;

ac inferius

Cum

(inquiunt)

per multam partem hujus mundi ambulasset tem-

pla Dei frequentando, labore suo ac* fastigatione

Carissimi, nos decet Sanctos Dei solemniter


venerari, ut ipsis intercedentibus, pro nobis

I.ECTIO

I.

legi

fciiga-

Uone

corporis requiem animae in ccelestibus a

Domino
ad

Sanctus cx
patria peregrlnatus Ignotus mottur Jrpini,
i

cupiensimpetrare.etc.

Qux omnia

satisbene Hie;

Dominum a

nostris peccatis

valeamus miseriipsis post vitae

rosolijmitanx peregrinalioni

conveniuni

qudm

ct

corditer expurgari, ac etiam


nostrse circulum
cari.

cum

eodem, quo S. Gcrnrdus temporc, circa


delicet

nnnum

vi-

in

coelesti curia feliciter collo-

1100, suscipere potuil

fpost

ereptam enim
Christiano-

Itaque in Beati Bernardi, cujus hodie festa

ex infidelium potestate anno

1099

piis

recolimus, a prsecipue speculemur, nosque ipsius

rum armis Hierosolymam plurimi

fideles

undique

operum
repleti

vestigia corde devoto assidue imitemur,

se eo conferebant sacra loca devote veneraturi) et in

ut in fine nostri temporis

mundi ac divina gratia


congrue separe-

reditu circa

Arpinum

obire.

Cum autcm hxc


initio scculi

ab immundis

spiritibus

admodum

sinl dubia,

etiam sancti Bernardi obitum

mur. Beatus Bernardus, vir quidem humilis et


devotus Christum firmiter diligebat, seque loca,
quibus Sancti Dei adorabant, [visitando] prolixi-

ad caput hujus Coinmcntarii pravii


dubie collocavi.
Bfut poslea sacra /.'< uvue ctn a finem cjus-

xn

6 Posita hac de Sancti

tetate conjeclura,

tcmpus

tatem itineris non raetuens alacriter exercebat,

quoque, quo sacrum ejus Corpus inventum

ct in

Ar-

verum etiam,

ut hii

Domino

se

gratum redde*

dem

cani ecclesia honorifice rcpositum fuerit, Ulcumque

rent, ipsis se precibus humiliter offerebat.

Amo-

LECTIO

II.

teculi

Arcanuni
sunt Iranslats.

ex Actis colligitur
antiqui temporis,

refertur enim

quidam senex
Corpus S.

re Christi Sanctus Dei confessor multis abstinentiis,

dum Arcani

incolde

quamdiu

vixit,

corpus suura macerabat, sed


fit

Bernardi ad oppidum suum


civibus suis Arpinensibus,

occultc transferebant,

de

ipsis

ad prsesens nulla

narratio, quippe de
fit

campanas Arpini ultro


:

ejus translatione hodierna die


b.

coramemoratio
vitae ipsius

sonantes admirantihus, luic ihrissc

Quid admira?

Verumtamen ad extremitatem
*

op-

mini istas campanas

inspicientes

Unde
;

ista

portunum
agnoto

est accedere, ut loco suae sepulturas

F
* lcge agnito
*

proveniunt spero vobis veraciter exponere


est

diu

unde, et quo sanctissimura corpus ip. . .

quod sors quemdam peregrinum, plenum mohonestum,


*,

sius translatum fuerit sensibili G.

possumus
suis

lege possi-

ribus,
'

dum mundum perambularet,


ibi

enarrare

igitur

quoad nunc principalibus

mus

lege xcrit

addu-

huc advenit
tias

hunc

morbo opprimente, graDeus araore


advenit, at-

benefactis pra^termissis, ad finem ipsius acceda-

agens Domino obdormivit, inde prope viam


fuit

mus. Palam

est,

quod,

cum per multam

partera

Roccse Arcis

sepultus

forte

hujus mundi ambulasset templa Dei frequentando, labore suo ac fastigatione * corporis requiera
*

ipsius sic operatur.

Vidctur outcm hicsenex, tum

temporis

cum

S.

Bernardus Arpinum
et

animse in ccelestibus a Domino cupiens irapetrare, c

lege fatigationc

que

ibi

mortuus
:

sepultus fuit

in vivis fuisse,

quod

rediens autem circa partes Apuliae,

hdcc verba

Diu, est quod sors, etc. clare innuunt,

prout casu huc gradiendo agitabat,


venit
;

tandem Arpinum per-

modus temporis spatium haud magis extensum indicat, atque opinionem, quam de ejus sanctitatc habebat, ex visu hausisse certe eam ex
qui loquendi
;

hic

autem labore, gressu

itineris defessus,
.
.

ac etiam nimio dolore in corpore compulsus.


infirmus accubuit,

cumque
. . .

alibi

diu segrotasset,
in

traditione seu

fama habere nonpotuit,

quee testanti-

ampliori infirmitate. diebus gratias agens

oppressus,

paucis
seculo.

bus Actis vel exigua, vel ses (inquiunt)

nam Arpinenquamvis gratis Domino hunc agenfuit


.-

mdla

Domino migravit a

tem atque benigniter patientem


ipsius

vidissent,

tamen
senem
ista

Sanctitatem, nec non

de qua patientia
posito itaquc

2 Defuncto Beato Viro, sanctissimum ejus corLECTIO III. pus extra Arpinum, ac tamen in ejus territorio ,/ exlra Arprope capellam Beati Joannis in via Roccaa Arcis pinum sepelitur.

fuisset totaliter
illum

ignorabant

sepelitur;

Arpines

[Arpinates]

autem corpus
peregrini, ex-

xtatem 00 annorum ium temporis, cum

sanctissimi Viri

tamquam hominis

tranei

DIE DECIMAQUARTA OCTOBRIS.


tranei
illic

631
AUCTORE
1NCERT0.

demiserunt intra absconditum, qui


suis

tiavit.

Audiens haec curatus nimio terrore con-

quamvis

in infirmitatibus

gratias

Domino
vidis-

tremuit, se propter inobedientiam prioris


dati erga Deura, atque

man-

hunc agentem atque benigniter patientem


sent,

Beatum Bernardum con-

tamen

ipsius sanctitatera, nec

non de qua
:

fessorem suura

confitens peccavisse, cito paro*

patientia fuisset totaliter ignorabant

quanta
si

chianos suos provocavit, ut ad Sancti Confesso'

culpa

sibi fuisset,

Sanctum Dei

illic

dimittere,

ris

mandata facienda

ipse invicem promoveret.

LECTIO

VI.

ipsum tamproximuraDominoagnovissent! Illum,


sic

Congregato populo curatus nuntio Beati Confessoris praecepit omnia, quae sibi acciderant, a pri-

per

magnum

temporis spatium dimissura,

oblivionique datum,

[Deus] nunquam dimisit

mo
m

in

ultimum
:

illic

repetere

tunc nuntius
:

dicit

operarius enim dignus est mercede sua, et quia


in vita sua cor

ad ipsos

Audite

et intelligite

fuit

olim qui-

suum semper

in bonis operibus

dam

fidelis

Dei extra

Arpinum

in via
ibi

Roccse

confirmavit, idcirco in fine suo optimara merce-

<

Arcis sepultus,

quem

Arpinensis

per lon-

dem

raeruit obtinere

justus et misericors Dorai-

gum tempus
ca3

dimisere, hunc autem locum Rocplacuit eligere,

nus beatificavit

illura in gloria

atque

in

Sanctos

Arcis

sibi

quem verax Deus


illo

confessores suos sibi locum contribuit, inde ipsius

sibi concessit d.

Qua propter per me nuncius


sanillud in

beatitudo per multa Miracula pluribus videntibus

..

nos suadet ad locum accedere, et ab

manifeste approbatur.
LECTIO
iv.

ctum Corpus extrahere, inde

istam

Corpus ejus postea, sicut


semel
et ite

rum cuidam
appurcns mandavt rat
lege diutur nitate

Quadam nocte servus Dei Reatus, post suum * obitum magna diurnitate temporis elapsa, cuidam homini Roccse Arcis in somnis apparuit, cui - Amice, noli timere, ego sum Bernardus, dixit
3
:

Roccam

transferre

hoc vere nobis euntibus

n
-

ostendetur, renuentibus autem Sanctissiraus

Vir tribulationes

et angustias addixit.

Au-

dientes

autem mandata

Sancti Bernardi commoti


sibi

cujus corpus prope ecclesiam

Beati Joannis

fuere, atque propter

minas

respuentibus

[in-

juxta viam Roccse Arcis in

Arpinum ducen;

tentas] perterriti, nocte sequenti ad


ctissirai

locum san-

tem jam dudura sepultum


tibi

[jacet]

nunc auerga

tem
* lege ab archipresby

suadeo, quatenus
*

Corpus

meum


n n

archipresbyterum

Roccee Arcis a suo loco in

Corporis insimul perrexere, cumque ad pertranslocura pervenissent, ulterius nequierunt autem investigantes sanctissimum Corire; illic

tero

eadem

Rocca transferri procures, surge et vasibi

pus invenerunt, atque

illud

abhinc extraxerunt,

de ad ipsum, et

omnia, prout

tibi

dicta

sunt. referas. Nocte vero praeterita. archipresbycubiculo surrexit et ad prsedictum a perrexit, atque ipsi qua3 in soraprotinus

mane

Creatoinde hoc secum portantes recesserunt, collaudantes. rem omniura invicem

terum

nis viderat, secundura


sa, retulit.

quod
vir

sibi

fuerant commissimplicitate

Erat autem

ille

magna

omnipotens Deus 5 Videte miracula, qua? sui condidit. ut re Beati Bernardi Confessoris extenderet. * iDSum a se [sel sanctificatum nobis 1 * ^ r..,rt _ nti prtdum sanctissimum Corpus a loco, in quo
.

amo-

J.ECTIO VII.

jwnjj.

...
#

m
^
^

uinililnis. IIUlllllillS,

Et

repletus, qui ob

suam maximam

simplicitatem

mum

positum fuerat,

clam Arpinensibus extra-

llri ,,

lege quasi

qui fatuens
rare,
libus

fatuus

quamobrem
'

temporalia videbatur penitus ignoinhibuit presbyter ipsura de taillius visio fuis-

Arpini. nulhs here excepissent, oranes campana?


sonitus tribuere. has pulsantibus, una ingentes ista signacula ceperunt quiVidentes Arpinenses antiqui admirari erat ibi quidam vir senex
libet
;

murmurare, credens quod

LECTIO

V.
"

set inanis.

ante cubile
n n
>.

Altera quadam Beatus Bernardus - Quae tibi prffifati viri adfuit dicens
:

dicit temporis, qui ipsis stupentibus

Quid ad?

vere de his injunxeram tuo curato nuntiare, haec autem non credite scio secum locutum
;

..

miramini

istas

campanas

inspicientes

Unde

dit,

quaproptcr jussit te

silere, tuos [ad] ar-

.
.,

rursum chipresbyterum deducens sermones, cut taha revertere, ad eumdem Sacerdotem


nuntiabis qu* tibi jara corara populo publice hiis modo, sunt supervacua. quia de
:

spero vobis veraciter ista mira proveniunt, perediu est quod sors quemdara exponere dum raunraoribus, honestura,
:

grinum plenum

dum

morbo

' hunc ibi perambularet, huc advenit, obopprimente, gratias agens Doraino

tege
II

addu-

KCl

dixi,

non

quam
bare
;

prius,

sum

approcertior, et ea poteris
tibi

vade ad locum jam

denuntiatura

Roccaj Arcis fuit dormivit, inde prope viam amore ipsius sic operatus, sepultus forte Deus ne forsitan sanctissimi
;

quapropter ad locum,
Corporis
tis 8. n
*

cum
ad'

lege ac

intellectus vobis dabitur ttirba populi, et ipsius poteritis minstruetur, ubi Corpus
:

.,

ibi

fiat

furtiva substractio, propere-

velociter cucurFinito verbo ad locum


'

venire

talia

verba

ipsi

curato ex parte

mea

.
.
'

referes, injungens

sibi

ea parrochiams suis,

forte

cohor

tando

ipsos concessa, manifestare. si auaccedere cohercendo secum ad locura me apud obedire noluerint, scient . tera ad dicta tribulationen, veDeum contra ipsos ingentera Vir Dei - Finitis verbis, raciter impetrasse.

duplex Accedentes autera ad locum quia per una causa ipsos commovit in iram suam sanctum Corpus ibi dimiseio-norantiam
rerunt.
:

I.ECTIO VII.

tamquam a Deo

rant

reliquia

\ qnia

illud a loco

sublatnm videqu
i

rcli-

attingere qm bant gerentesque nequibant honorem fuerunt, supra .locum in quam reversi
;

post-

.,

beati

Bernardi
f.

proposuerunt BBdificare eccle-

siam

[nvisibiUs[ractns]estapudipsura;nuncmsautera
ea, quee surrexit a lectulo, ut populo exponeret.
sibi dtcta iuerant,

....
m maM
.

eSeddesanctissimoCorporeipsiusqmdagiecsustulerant, ipsum tnr Qui vero Corpus Virginis in Rocca Arcis. Beat Mari*

communi
Arcanum
translatum
iii

4Priusquarapopuluraprovocaret,
curato

omnia suo

Jeai

-* -*

mira

ecctuia.

qu*

sibi i

fuerunt, nnnSancto Dei dicta

cum gaudio

eamdera transtulerunt, atque intra


ecclesiam

' :

632
vi
i .

VITA ET MIRACULA
illud

S.

BERNARDI CONFESSORIS. D
ANNOTATA.

ro IB

ecclesiam

lauintumulaverunt, et deinde ad

BRTO

quoddam altare sudumque Sanctura Corper tumulum fundaverunt, gentes loci illuc cucurpus ibi poneretur, omnes

dem

Beatissimi Confessoris

qu per ipsum fiunt cupientes. Inter qux quaedam


rerunt,
tivitate
statira auxiliante

mirabilia cernere
raulier,

qu a

na-

a Adde
simile
,

rebus gestis, sive operibus, aut quid

accessit. et sua muta fuerat, ad locura

alioquin

enim sensus,

est

mutilus

cum

ve-

Beato Bernardo

ipsi restituitur

verba deficiant, ne ea ro in decursu szpius aliquid

quocumeloquiura g. Frequentantes ad locum, fuerint gravati, sanitatem recuperant que raorbo


illic

casci

debilis
'

et sanantur, surdis auditus redditur, Beatissimi Confessoris quisque precibus


*

causa Annotationes separatim annotando, vel sine nimium oppleam, ea multiplicem, vel tnarginem sed distinctionis causa uncis inipsi textui inserui,

rius/

quod hic monuisse

sufficiat.

LECTIO

IX.

tumulo. sospes et incolumis regreditur a

Cura-

b JJinc patet, diem

translationis tantum recoli,

que miracula Beatjssimi Confessoris per univerSacerdos, sara patriam fama publicaret, quidam locum qui auditum amiserat, ista percipiens, ad
protinus festinavit,
cito

verosimiliter non diem obitus, seu depositionis, qui


ignotus est, uti et Sancti

Gesta Italis ignota fue-

runt;
hir

cumque ad locum accederet,

quam putamus veram rationem,cureaauctor non recenseat, non futilem illam, quam adhibet.

manum

supra tumulum projecit, inde digito

Ex

his verbis ei

simul ex Martyrologio Anglica-

suo in utramque aurem apposito, tunc auditum


*

Sanno, non improbabile censuimus in Commentario


ctum
circa

lege

quon-

recuperat. Accedens et alter illuc, qui quidara

finem seculi xi JHerosolymam peregrireditu initio seculi

ll.MII

de ruptura gravatus fuerat.

provocans Bea-

natum

fuisse, et in

xn

obiisse.

tum Bernardum,
nulla

ut sibi ferret auxilium, precibus

d Sensus hic non cohsret, nisi verba sequentia usque ad audientes autera dixerit curatus, qui hic
videtur

finitis, ulla

'

incisione facta,

mox

intercessione

Beati Bernardi sanus fuit ad aram. Tres mulieres

sermonem, a nuntio inceptum, complere.


et

dementes ante tumulum Beati Bernardi ad-

e Hinc Sancti corpus inventum

translatum

ductae, qua? valde a

daemone torquebantur, ipso

fuisse circa finem seculisiiconjecimus Commentarii

auxiliante,

sanae et alacres abierunt, nec

non a

prxvii num. 6.
f

daemonio

liberatae.

Cernentes autera

rairabilia,

Exemplar Actorum

brevius sic habet

Quo

(ad

quae per ipsum fiebant, gratulabantur, et de ejus

sepulturx locum) Arpinates concurrerunt, ne furtive inde (sacrum Corpus) subtraheretur, sed

Translatione
rabilis es,

Dominum

laudabant, dicentes

Mi-

sub-

Domine,

in Sanctis tuis,
ibi

qui Corpus

tractura fuisse cognoverunt, in quo loco pro


raoria rediculam aedificaverunt.

me-

Beati Bernardi Confessoris tui


locasti,

mirabiliter col-

atque

sibi

tantum populura sanare virtudecus et

g Huic mulieri mutx exemplar brevius erronee


subslituit sacerdotem

tera et fortitudinem tribuisti, tibi laus,

mutum,

ut superius

jam monui

gloria in sempiterna secula. Araen.

Commentarii prxvii num. 4.

INDICES

INDICES
IN TOJIUM

SEXTUM OCTOBRIS

Numerus paginam

indicat; a b c d e Uectiones paginarum;

f Sanctum

designat.

82
Tomus
vi Octobris.

INDEX

INDEX

HISTORICUS
Adalgarius inter missos a Carolo Calvo

Adalgerus &. Colmani ope sanatus


Adalgirus (Vide Adalgarius)

359

et

494 f 360 b

Aaron Pontifex Abba (Agathus)


sterii

inter

585 f Praetermissos cum


164 a b

Adalharius

sacerdos, S.

Bonifacii

archiepiscopi
et

Moguntini discipulus

579 b

582

d
b

Macrobio mcmoratus

Adalwinus episcopus Ratisponensis


Adalwinus, oppido
fuit confortatus

239

Abbo Lemovicensis S. Martialis mona281 b et seq., 304 b 162 d f Abdas episcopus martyr 310 e f Abel a fratrc Cain occisus f Abeli episcopi confessoris translatio inter Prxabbas
termissos

lassus, a

S. Goare mirabilitcr

Adam protoparcns 132 Adam Ordinis Camaldulensis eremita


Adamus
datus

f el

537 f 314 f 624 a


mun146 a

(Theodorus) S. Seraphini ope a lepra

Abisai

(ilius

Sarvix dux exercitus


ceeca,

394 c d Davidis 247 b


visumre-

Adda

rex Berniciorum,

Idx I

regis

Northumbrix

Abortina mulier'

SS.

Gaudentii, Valentini

filius

109
filia

f
f

et Victoris exuviis mirabiliter ostensis, cepii

Adelais Pippini regis

230

t Abraham

413h c ef 303 eet 387 d Absalon Davidis rcijts filius rcbcllis 304 b 109 e Acca soror S. Eduini regis Northumbris
461
f,

402 ab
39
a,

c d, et
e,

Adelardus episcopus Claromontanus S. Geraldo comiti in cxtremis agenti astitit

patriarcha,

252

292 d

f et

Adelphius episcopus Metensis

Adelphius episcopus Pictaviensis

326 d 483 f 78 f
et

Accurius (Andrcas) adfuit translationi reliquiarum


S. Gaudentii

Adelphius episcopus Rauraceyisis Concilio Aurelianensi 1 subscriptus

Accurius (Sigismundus) Montisbodii i>nor

466 c 466 b

78 d e

Adelphius cpiscopus Riatensis

82 e 78 f

t Accursius

Ordinis

MinorumS.

Francisci

rochii martyrio sublatus

Mar384 b
310
e

Adelphius ConQilio Aurelianensi subscriptus qualis


fuerit

18(etseq.
Rievallensis Ordinis Cisterciciisis

Acharius episcopus Veromanduorum 80


Achitophel consultor pessimus

et

81 b df

t Adelredus

agro Eboracensi abbas

t t

Acisclus martyr Cordubs


tio

in

Hispania a Pruden-

Adelricus secundus Arduennse dux

345 d 230 f
c,

celebratus
epist

189 b d

et

191 d

Ademarus comes
311 c d e
f;

Pictaviensis

286

287

c d e ct

Acurius

457 463

insidias struxit S. Geraldo comiti

A.c\iri\is(JoannesAngeUis) Montisbodii Guardianus

ConventualiumMinorum
e f
reais fdia a nonnullis

Auriliacensi

312 a b
Emenonis, Ramnulpho comiti
I'i-

Ademarus

filius

Ada,

ut

Pippim Francorum

ctaviensi extitit inimicus

285 d

memorata

230

t Adilbero
bero)

episcopus Augustanus (Vide

f Adal-

Adacius vicarius S. Odonis ablmiis moaasterii CluniacensU

279 d
'arolo

Adilbertus, abbatix

Adalardus abbas Sithiensis seu S. Bertini

inter

SS. Udalrici et Afrx Prior, vitam S. Simpcrti episcopi Augustum primus

Mi

iso& a

Calvo

[$]

|,

conscripsit

228

c,

245 b

et

seqq.; dictus fuit alibi


-j;><)
,.

t Adalbero
Aug

ab aliquibus Adilbero vocatus episcopus

Adalbero

242 a

b,

247
et

e et

250
241

Adalbero monastcrii SS. Udalrici


Vindeli orum abbos

Afrae Augustx
f

Adimarus cum conjuge sua Starechilde bona quzdam monasterio Morbacensi in Alsatia Suj/cinoiH
concessit

23
Ordinis

:i

Adalbertus Auslrie marchio 352 e, 356 e

f ei

t Adjutus
569a

Minorum S.

Francisci,

Adalbertus episcopus Wirceburgensis

rochii pro f\de necatus

Mur384 b
546
j*

Magdalbertus monachus
nator apud Lemovicos

et concio-

t Ado episcopus

Viennensisin Delphinatu Gallico

312 d
infestus

Martyrologii auctor

Adalelmus S. Geraldo comiti Auriliacensi

Ado Hetani Franconix


Adraldus
creatus
c

ducis nutritius

565

287

I*

terribili
alis

morte punitus

312 b
d
et

c d

monachu Conchensi Auriliacensis abbas

AdalgarhiB

\abbas AuriliaI

291 ef
II abbas Auriliaccnsis

c, 2.S8

.-

S. JuZfani Brivatensis abbas

290 d f 286 d

Adraldus

291

i'

et

292
:,
[|
|

Adralilus tassus seu vasullus

Adraldus

^
TOMUM SEXTUM OCTOBUK
comite
fuit

IN
Adraldus
praestigiator
a

635

S,

Geraldo

Albani (J. F.) episcopus Sabiniensis etS. R. E.


Cardinalis,

coercitus

323
abbatis
ei

mbscripsit Actis Canonizationis S.


f

Adrevaldus 8. Aigulphi
phus

martyris bionra-

Seraphini, Ordinu Capucinorum comiersi 159


Albarfiras (Philippus)

Adrianus

7'"/'"

nripsit
incitavit

540 tet 541 a b tjimh Magno


ad

Asculanus, dum

voto emisso

ad S. 8eraphini feretrum deportatur, a diutina


infirmitate tn vto convaluil

I35bc; eumdomque
Adrianus

indkendum

151 c

bettum Desiderio regi Longobardorum

125 d

Albasia 8. Chclidomx virginis mater


Albericus episcopus
Laudensis
interfuit

366 d
Concilio
c 6

IV Papa
Campania
S. Mansueti
rir

70 a
Gallica vitam

Adso

abbas Dervensis in

Lateranensi, ab Alexandro III ceUbrato 63

scripsit

481 fet 482 a

Albericus
notoi-fni

{Barlholom^eus) episcopi

Senogalliensis

Adventus

confufei*
socU

410 b
-

_63fct464a
\itamB.
613 d

Afra

r/' -'"/'"'

lT a

Albericus monachus Casinensis scnpsit

\franius

Vide Burrhus.)
II

Domini Sorani 33 d
e f

Agapetus

Papa
332
neptis

Albertinus Lucas {Vide Augustiha)

t Agatha virgo martyr Aeatha 5. ffenrici imperatoris t Acatho Popa


-.

et

337 b

t Albertus
taifa

episcopus Laudis

Pompete seuLaur
59 b
et

345

Aeathodorusmorfr^^^^^ _
j Agathonica martyr
Agericus episcopns
nensi anno
--

o53 c 162 e
162 Lugdui_ o e _

Albertus S. Martialis Lemovicensis abbas

63 c d 299 c

^tnsarchiduxAustri^acBehjvrrnnrrsrAl^
cxsari \ik_-_n_ Flnnnri dux adfuit Albertus Bavariz diir. ndfuit Maximiliano cssari
in

inter Prstermissos

__

forte

Aquensis Concilio
interfuit

bello contra

Bohemos

243 b
Campania Gal 30 b

dcccxxix

549

in dicecesi Agflufl abbas Resbacensis

550 a Meldensi 82 a
iet

Albertus oppidi S. Manechildis in


licadominus

schismati renunAgnellus episcopus Tridentinus

Albinus ir consularis
Albisius {Bartholomxus)

76

f,

484 b

st

501

50

conscripsit

Acta marlyrii

t Agnes
Asnes b
7'or

virgo marhjr

40U
inter Prxtermtssos

\gnes a Sancto Dominico


principi* cfl-tri de

SS. Danielis sociorumque Albiwinus, prs lassitudine pene


Goare
miraculose est confortatus

385aetseqq.
deficiens,

a S.

'"

Chambon S. Valenz so284 a

abbas Albizo 5. Marix apud Florentiam

Agnes CfflftoiiM de Bom uxor Albusson Agnes filia Ramnulphi de Liujdunensis 550 b Agobardus eptscoptt.

284 b 284 b
;

ingressurus, Alboinus Longobardorum rex Italiam Inferiore per Jaspir exercitum duxit ex Pannonia

Comci/io

diam Veterem

quaiuor uu gttatttor ob Lugdunensi anno dcccxxix cmpi

u lu Albuinus

AMrcpdtom.
f
,

__*_

549f.550a 549 * *
'

cujus corpus t Aldegundis,


.

Agricittspi|.Mii>terJMlrmiM
Agricoli

^J^. ^^
-

(Vide 'Witta.) # v
inter/fctt
fc

_'<''''

,.

5061
conAr_a_>~ ._
^

__** r*-- m

kecm

oo

HaM
.
.

Aldetrudis Aldefrn*

episcopo collectx OcrtoArvcmamepiscopocvu^ terto Anwwwi

Agrippani pco,

n. _-]- <" -"


,

Ui(iiMiopMcqpof>Wto

p martyr x ',,,. Pa P a , t A lexander _ V Alexander II Ppo 61 1 e. 617

^ M^
.<?.

0H_-

cortif

^^^

^
,

48 a

437 d

e et seqq.

620 a;
b

U011M1

^"'.s''/^.,

Hasnoniensis

euo

Aigradus

A 5 ^'^ ^'^^^ t

ta**^-"5_y f ^*
Rothomagensis
/,

scriUt 619 adGervasium Remensem episcopum Ur tran-tflttonom Alexander III Papa 63 b; ratam habwt 63 d loco vitatis Laudensk t veteri Lateranense anni un.xxix

mm

celebravit Concilium

AiguIphuso6o.Xorinonmmortvr539cotse^

63

Jattoawt approbavitque
in

canonicornm S.
vivendi nor-

Aimelina Bortranni

/^,

Donatiani Brugensium

communi

/Mia

Aimericus de Acia

mam
Alexander

50ua

V Papa
.

Aimonus(Vtf*Aymo).
Ainardtts S. Mariiato

D ""' -- J Alacina mmr-H AW, m-* S.

Alesfflder

Alexandel
,,,,.

impawW (W ,,,,,,,, Pann,^,


, ((. f ,v,,

Anrdios

8mn Bdw*

,,,,,,,,,. .

mmto it__i
.

|HW

pftinus pr**'a<

ter Alanus dt. Fergentius, ,aus IV. cojnomanto A


laiuiid-

dux

ai!

r-.
Sf "
.

_/,/);,

^" M*m S %7
3 fif
,; /,v,-

c o 07 a

Alexandel
llico

wl

._ m Orfpft'
rJ
"

numeratw

Alexander

^^^.

IU t>lm ***

-.

gr// "/"' cont/flittit

p 5. Alanus ^n^/
sii&scripttts

tostto Mattnuo oooati /act* A/attrttio ^

J-J*QMwnMni
Soraptm

^'i;-Ba
'

,,, corropfw. S.

8
.

intervonttt coaott, ci

n"" WH0

^^

141

-"
Ubanus
(J?anntoal) S.

J
'''''"

19d

AlimAlim A U. (7_5Ua.)

Alleya

Borfl/

636

INDEX HISTORICUS
Amicus abbas Morbacensis
Alsatia

Recollectorum conAlleys (Athanasius) Ordinis Gvardianus, adfuU Translaventus Brugensis 518 d tioni Reliquiarum S Donatiani

monasterii

in

Superiori

232de/233d
eremita incoluit monasterium 8. Petri

t Amicus

Almachius Urbis prxfectus Almodes ArchambaUti Harhati


born
filia

ricrroniitis

404 c ,lr fom284 b 284 a e 3

Amraon Davidis

f
t
t

Alomeus Asculanus (Vide Marcellina.) Alpais Qaucelini de Petra-Bufferia filia

Alphius martyr

"

Alphonsus III, cognommto Crassus,


rex

Lusitanise
.'',SN

t t

613 c d 254 f Amohvini translntio iulrr Pr.rlcniiissos 394 c d 560 e Amor abbas Amorbacensis 425 f Ampodus mnrlijr in fnppmlneia 172 bet 482 a Anacletus I Papa mnrtijr 422 c Anastasia virgo martyr
de Avellano
regis filius incestuosus

Alphonsus marchio
concilio

Strossii

et

regi

Catholico a

f Anastasia oirgo martyr dem cnm S. Anastasia


mana 7 dj

inter Prsetermissos, ea-

virgine

et

martyre Ro-

militari, adfuit

Translationi Reliquia-

passa fuii sub Decio


translatio
in

20 d
ecclesia
I'r.vterf rt

S. Donatiani Alpinus episcopus Catalaunensis S. Manechilr f

mm

518

Anastasise Reliquiarum

S. Joannis Baptistx in Butera inter


missos

dem
c et

induit .27 ejusque sorores velo virginitatis

7
in

8 a d

530

quo temporr srdrnt 527 d


Concilio

rt

seq.

Anastasia virgo abbatissa


missos

Grxi

ia

inter

Prater-

interfuii

verosimilius

Venetico

anni

164 b
;

c
f

CCCCLXV
Alsatia Annibalis viri nobilis uxor, ob

t Anastasius martyr apud Persns


moribundam
et !<-

Anastasius imperator
n.en dedit

Tyberio captus, clero no-

matrem oppido anxia,

ei

hanc sanandam,
a

548

d f

tum masculum edituram,


est reddita

S. Seraphino certwr 141 a

Anastasius, S. Eutymiani hegumenus, Petri Cnapliri

b.rrrsnn rrsuscitat
sive

606 e
11 b
et

Alsenia nobilis Asculana, filium a S. Seraphino


didicit

exuUm moriturum,
142
c virginis pa-

Anatalon

Anatelon episcopus Mediolanensis

ordinatus a S.

Barnaba
tl')

13

Altbertus vir nobilis


tritus

S. Angadrismx

Anbermont (B. Petrus


officialis

S. T. L., canonicuset

53 J c

Tomacensis
altera

448 a

Alvitrata (Theodora) vultu oreque tumida, S. Se146 d raphini ope curata

Ancarano (Constantia ab)


rst

manu

capta

apudS. Seraphini confessoris tumulum incolumis


rrddita

f Ama

virgo soror S.

Manechildis
inter

526 c

et

seq.

151
(Hieronymns) ad

Amalbergae
c d
;

translatio

Prstermissos
conventui

ejus corpus interfuit

densi

394 AMenar509 f

Ancillottus

mortem xgrotans,
141 d

periculum sese evasurum, a S. Seraphino edoctus est

Amalfredus

filius

Galomon a S. Geraldo comite


terrac

Andegarius monasterii S. Martini abbas

Aureliacensi

confessore

portionem testa-

mento accepit

290 a
Persarum

t Andreas t Andreas
Andreas

Apostolus

240 b c 329 f

(Vide

f Magnus.)
Pirani

Aman
a b

princeps regis

311 c

episcopus Caprelanus consecravit altareS.


in ecclesia

Amandinus
;

episcopus Catalaunensis

527

t et

528

Maruc
Andreas

48 d

subscripsit Actis Concilii

Tufonensis anno

episcopus Tarentasiensis Concilio

Lugdu-

cccclxi

528 b

nensi anno

dcccxxix

interfuit

549

f et

t Araandus episcopus fundavit monasterium Torholtnnum 490 f cjus corpus interfuit drdirationi
;

Andreas episcopus

Victricensis

Andreas Hunnarix rex

550 a 355 e 343 d


ftlius,

monastrrii

Ilasuonirnsis

500

ilrm Conventui

Andreas (Joannes) Mecotti

fabri

lignarii

Aldenardensi

Amandus
Amantius

episcopus Argentoratensis
vir consularis
(

509 f 78 a
484 b
ct

qucm

leviter

argrotum brevi post morituriim S.

Seraphinus prsdixii

142 c
capitis ventrisque do-

76

f,

501

Andreas Petrus Novanensis (Vide Aurelia.)

Amata Marchinia
f Amatus,

Vide Seraphinus.)
dedicationi

Andreas
mo-

civis

Augustanus a

cujus corpus interfuit

loribus S. Simperti ope sanatus

267 b

nasterii ffasnoniensis

506
;

Andreas Fanensis
Androraeda

exstruxit conventum Castrovil-

Ambertus 230 d
Amblardus
lardus.)

et

247 c

num

fuerit pater

S.
e f

larum Ordinis Minorum in Calabria


inter Prxtermissos

Simprrti episcopi Auguslani

230

episcopus Claromontanus (Vide

Ade-

t Andronicus
prxside

martyr

inter

passus fuit in Cilica sub


episcopus Mediolanentis, ecclesisdoe.t

386 f 6 b c Prxtermissos 3 c ; Numeriano Maximo


20 e 437 e
in

t Ambrosius
ctor

72c, 332e,337b, 408de, 416 e


episcopus Senonensis

450 b
163 d

Angadrisma

virgo

t Ambrosius
missos

inter Preeter-

f Angarisma
exstitit

in Actis S. Aigulphi ab Adrevaldo

utivirgorelata, verosimilius

rerum natura haud


el

t Amelberga

Vide

Araalberga.)

540 ef
(a

Araelgerius milrs

297 a
afftm

Angelica

MonteS. Pauli)
e

virginitatem

541 a b c Deo se

Amelia S. Geraldo comiti Auriliacensi


nobii

consecraluram

S. Seraphini oraculo didicil 143c

S. Pelri de Curle prope Virduuum fundajecit

Angelica mnlirr Asrulunn, ab univrrsnli corporis


dolore cordisque palpitatione S. Seraphini meritis fuit

menta

283

Amende (Georgius) Matthia caesaru concionator 433 f S. Callixti Papx murtyris ope a gravi
;

liberata

143
de)

Angelis

(Fredericus

actuarius

seu

notorius

fcbri

liberatur

434 a

astitit elevationi

reliquiarum S. Clielidonis

372

Anireln

IN

TOMUM SEXTUM
f
_51 e
,

OCTOBRTS.
et

637
tnartyr, cu-

Angelo (Vinccntius de S.) monaslerii S. Gaudiosi


Neapoli confessarius

Apollinaris episcopus Ravennas

jus cranii os traslalum fuit ad ecclesiam cathe-

f Anianus

episcopus inter Prxtermissos

idem ve-

dralem Tornacensem

46 b V12 * pedum usum S.

rosimiliuscumS. Aniano episcopo Aurelianensi, 7 ef qui colilur xvn Novembris

Apollinaris Laodicenus, scriptoraS. Hieronymo


citatus

Anianus

vir consularis
f
;

501 e
sepultus in casme-

Apollonia,

pucllula quinquennis
i

Anicetus Papa martijr 483


terio

Seraphini oye

s!

consecuta

S. Callixti

421 ab
e
;

Apollonius sub
passus

Commodo

imperatore marlyrium

f Anna
Anna Anna

maler S. Samuelis prophetx 252

inter

17Q l,g
vir consularis vir consularis
*

Prcctcrmissos
prophetissa fdia

400 d
PhanuelU

Aprianus

* e
'* a

252
S.
__-.

Apronianus

imperatoris Matthis conjux mandibulam S.


;

Aprunculus

episcopus Trevirensis

534

f et

seqq.

dbi dono Colmani martyris iono accepit 357 a

Ca\,a-

Aquilberta- Translatw Aquiiue--* _.._-e---

Prxtermissos inter . .--......


;

395

IMi
, f

P<za> ra-iattio- hvreticorum furori pUssime


-

Aquilinus 2Vonci przses 26 a d


quisiturus accesnt

Cnro-tanospe

433

f ee

434 a b

Laureacum
,.

*>

Anna Anna

,,,.

A__aH ,___,

_.

ft^j*.
268 a
oppido

Ar.oldu, .r*.

***
filius

. *
74

380a,390e-t392a
e

phrenesi curati

Bartholomxi, aqricolx de

Graben,

Arcadius imperator

Theodosii

filia

episcopi ope a capilis dolore S. Simperti

a b. Archambaldus episcopus CatalaunensU 530

Uberata

267f*t268a

531

Annemundus (Vide Munemundus.) arclnep.copusColonrens, t Anno arehiepUcopus Coloniensis

quotS. ManechildU virginU festum IndulgentiU, celebran in annis, annexis etiam


e
;

o(

tuadixcesiprscepit

Anonyma J
g.

t Ansbertus

Ibb & vidua inter Prxtermissos .. :.Kon. a archiepiscopus Rothomagensis 53 .)


_-.

Arcnai

526ft527ab r^ ^^
civis

^
<

(k

,l;,,u/ns..,--

..<

virgi/ttwni-tt-e desponsalus.
e

r.nmnarn Comborn Archangelus (^mtlitw)

284 b

Asc/aiw, awt mor-

studiut 539 d nitatem servare illibatam

od
;

morte a S. 6o detinebatur, de seculura

Seraphmo
~ c

patre pcrdttcttts, iMant Kaulant r_gt- inuitus a gttondonani obient 541 d; 539 tet 540 a,
gitii

prxmonitus

fuii

Arconatus FfancUcus
ria, Francisci.)

miles Hispanus. (Vule

Ma-

e_

seq.

ad ejus corpus delalum fuit

Conventum

AUlenardensem

t Anscharius
t Ansegisus

cns,s,,uonundam episcopus Hundnu- O


transtulit
i

531 e; Archanradus epUcopus Catalaunensis 529 abc et 530 a ManechiUU transferrijubet


S.

Ardanus aUoi
Ardingus
moratus
JL

t.,T

Prxtermissos
TicinensU tcclestr

4 e

Sanctorum corpora
abbas

542

velut episcopus

^
pe
'.
.

t Anso

Angarius (Vide

t Anscharius.)
S cP
.

monac/ttts Orcitis Canta.dttJaoi

W*
^4 c w
*
*

i
|

^enuPa
5.

D al7b;

tttartttetnc^n

"^^ Artj^
Arduinus
fafer

confessor

Geraldo AWflnetwfs B ftarfi 5.

,, 2 b

seq

301 f,t304 a

OitfM

Antigonius

inter Prxtermissos

Antonia, xor J^tai,

KHWfMr

SerapUni meritU canvaluit

^
,

Arenestia

(*taMte)

fferenea.an*fc camoot.

PrrmiMM

39
acfttt5

^
^ f

t Antoninus \ Ant,ninus

martyr

ua (7)om

Maxtm ,s) m0

Sublacems;

devationl rdiquia rum S.

Ch*lidoni*WM

(*

t AntonuH <?_*
Pr_t-mio.

tt*Z-ZZ S* * ^ * (k* r ^" ,U ^ J5i s*


'-

Areuna rex Jebusxus

AHbertu.
Arib0

s.

8"'*

lb

'

d a

cmttata*

ftril

AntooiW. ^"""

"f?* HW ^- VMU. fl-TTL. Sm


^
4o6 ^

Piu

s3 d

!.,.
;

___

.. *_*
^

Arigius

e^ op V,,,,,,,

^: L. g
' wsor

( J a

Aripr uulus

w_rt a-

^
120

d
f

m/ii.' oi-il

Antonius

inler

P *-""*

s_
.

397 a

^^ -:;rs ^
wrpora *-*(uMli alionmqu, luwli aaorma-

Antoni-saB-rinierPr-lerm^ "*" S. 0'"


Antonius monacftw
sos ra.attt-

^
165 d

Arm ellii(.U..-)-y

^^

c 521 fl

Iri * p'"' 4
.

A -_*fc.**a.36_c
593 a
4if, i239a
'

Antonius,
AnTonius
<W-

convanftw

>

-*--$:
3Sg b
.,

A ::;:::;::;:^:^

---

Pttoiansia

JtfaOT HTW

Amo

[Vide Harnus).

70

larrafactti*
ffttirfanw

Aolaars
unica

/M*a Lm m*M* LMnovicanaM M ,

Aper

episcopus Remcnsis

501

f ff

502ae

fomueviOctobris.

638
ffalberstadiensis Arnulfiis episcopus

INDEX HISTORICUS
351 b

Arnulfas abbas

Chniacensts Arnulfus monachusS. Odonis abbatis


coadjutor

f Augustinus episcopus Hipponensis Fcclesiaeque doctor 46 b et 416 d e 414 f Augustinus episcopus Cantuariensis f
Augustinus (Ser.)
Gaudentii
in

^}
563
c f et

e
a

visitatione

reliquiarum
1
;

S.
''

Arnulphus rex Francorum

569

testis adstitit

Arnulphus, cognomento Magnus, Flandria S. 491 a. 492 f S 494 f; fundavii Capitulum


Donatiani Brugis 495 d
ri

Augustinus Fortunius auctor Sistoris Camaldulensis Ordinis,

anno mclxxv Florentnx

typis vul-

seqq., ad indaganda

Remensem arS. Donatiani gesta ad Sugonem 496 d et seq. chiepiscopum litteras dedit
krpinus
'

(Joamm

Camillus

).

acceplo in capite

vuU
f

5 a 458 a, 498 f, 508 d et 509 e Aunemundus. (Vide Munemundus.) Aurania. Ferrantis Palett* AscuUni uxor, a sigatx

Augustus

caesar

nerc, V cr S. Seraphinum curatus

144

nistri

humeri cruciatu S. Seraphtm capucim ope

Arsacius. S. Joanne Chrysostomo

exilium pulso.

sanata

144 b
sociis pluribus
in

sedem Constantinopolitanam invasit

74

Arthabasdus impcrator
Ascanius, Vincentii Pilati
to

562
filius, n

f Aurea martyr cum t Aurelia virgo martyr Cordubx

404 b
Hispania 47
1

venerea lu,\ vo-

Aurelia, Petri Andres. Novanensis uxor, a


passione S. Seraphini ope liberata

colica

ad S. Seraphinum facto, mundatus fuit 152 b

144 c

Ascevolini (Josephus) advocatus


lis

Aulv

Consisi

t Aurelius
f

episcopus

}'rihir<:>isis

419 df
f,

Roime
Rauracensis
episcopi,

158

Aurelius Severus (Alexander) imperator 18 b

Asclepius presbyter Concilio Aurelianensi II. ho-

401

c,

429

d e

f,

439

c et seqq.,

500

an

mine
psii

Adelphii

subscri-

per semetipsum
verit

in Christianos

persecutionem mo-

"8 e
inter Praetermissos

402

c et

seqq.; Christianis ad sacra pcra-

Askirus

Astancollus (Franciscus)
tarius publicus

5 Tuderti inUmbrianoe

Aurelius (Marcus) imperator

521
f.

Asterius mnrtyr 423

425

a.

427 d

e et seqq.
et et

tumulavit ipse corpns S. Callisti


txjris

Papx
419
c
c et

marseqq.

422 e 483 d; cum Lucio 170 f Vero succcssit Antonio Pio impcrator 500 c Aurelius (Antonius) Auricola (Joannes Baptista) maritus JulicV, qnam
gcuda hospitinm publicnm concessit
licet

401 b
aiter

f.

410

f^

seqq.,

integerrimse sanitatis S. Seraphinus brevi


est

f Asterius

martyr Romee

419

420 a

morituram vaticinatus

142

Asturius martijr. (Vide f

Asterius.)

Auricola (Baptista) Asculanus jam moribundus, S.


Seraphini ope convaluit

495 e patriarcha Alexandrinus 60 a et t Athanasius 163 a seq., 77 e inter Prcetcrmissos


Athala ArnuJphi FlandrUe comitis uxor
;

146 b

t Ausbertus (Vide t Ansbertus).


Auspicius episcopus Augustodunensis Concilio Remcnsi anni dcxxx interfuit

Atho S. Geraldi

comitis Auriliacensis nepos forle

81 e
in

condidit donavitque monasterium Lezatense283 e

Austrebertus episcopus Vienncnsis


GalUco
Autel (Erasmus
d')

Delphinatu
c et

Atalonpus presbyter

ac
;

ludimagister

Carlburgi

545

546 447

582 e Sociorumque martyrum 564


b,

581 b

et

locum, ubi

SS. Kiliani
mira-

Prior Cysoniensis S. Calixti


e

corpora latebant,

rcliquias excepit

culo didicit

f Attalas discipulus S. Columbani


Attila

Hunorum dux 72 d
et

et

486 b

e;

564 a 80 e Germa72 a 239 a

Autolycus ad fidem amplectendam a S. Theophilo


inductus 170 c d e et
dotibus ditatus

184
;

c d

variis a natura

174 b c

S. Theophilo ad fidem

niam, Belgium
ferro, igne et

nonnullas Galliee provincias

converso hostis extitit infestissimus

183 d e

c&de devastavit

Autpertus presbyter exaravit Acla

SS. Fortunatz

Atto episcopus Frisijigensis


Attalongus. (Vide Atalongus.)

ejusque fratrum Carponii, Evaristi et Prisciani

martyrum
Aventinus episcopus Carnotensis

449

f et seqq.

Aubin (F. Antonins de


religiosus

S.) pastor Camphiniensis

79
e et

448 b 480
e et seqq.

Avigerna 5. Geraldi comitis Auriliacensis confessoris soror

f Auctor
Audacer.

cniscopus Metnisis

283

288

c e

Auctor episcopus Trevircnsis


(

537 a
ecclesice

Aw

(Georgius de) Maximiliani regis armiger, vir

Vidc Odoacer.)

nobilis

Audiantius (Hnbertus), cathedralis


gensis pcenitentiarius
.

Brureli-

Aymo

abbas Tutelensis, Turpionis episcopi

275 f Lemoseqq.

adfuit

translationi

vicensis frater

278 a

et

seqq.

fit

deinde ab;

t Audifax martyr Romae

517 a 419 c t Audoenus episcopus Rothomagensis 539 e et 540 b t Audomarus episcopus Bononir Teruanensis opquiarium S. Donatiani
pidi

bas S. Marliaiis Lemovicensis

280

c, et

quandonam

obicrit

301 e

Azkirus (Vide Askirus).

80

f et

81 b

e i; ejus

corpus interfuit dedi,

cationi monasterii

Hasnonicu

506

M
t ^Egidius
iElidius
confessor

Augustilia (Maria) Asculana. jam a medicis de^ju-initi,

invocavit S.

Seraphinum, abeoque mox

sibi

apparente sanitatem recepit

150 b
lactis

Augustilia (Maria),

Lucr

Albertini uxor,

iEgidius monachus Aurese- Vallis

249 d 77 a

copiam per S. Seraphinum accepii

14G

Augustina,

M.

TullH Asculani uxor, a mortifera

armis contcndit 121

cum Claro S. Sperix seu Exuperiee fralre f et 122 b c eamdem sibi


;

angina per S. Seraphimim airata

146 b

nubcre recusantem oblruncavit

122 d

^lla

IX

TOMUM SEXTUM
a

OCTOBRIS.
et

f^ t ^mihanus
'

S Ed

n "" s fmtn

'

m ** "0
158 f;
5.

639
Petrus) sumpto
e

Barba (Scipio
fucrunt rMeri(ne

S. Seraphini

(Hieronymus)

.<W.n<m
1&y 159 d

adscriptui, ^ t ^ngussius, cognomento Magnus,

Atto

capucini tumutopulvere,a pestilenti febri lib*rati capucinitumulopulvere t apesHlenUfebrilib*rati

153 b
?

Fwci

ept-

Barbitonsor Cwr/
Barlocius

'. 5

(Firfe Nicolea).
Ctntfiiaro ...

scopi Sleptensis frater a rege t niani

Lageniz in IliberMl relegatus 105 e; Martyrologii Hiber-

(Ztomfnfctu)

uxorem suam u,
141 d

foscino lanquentem, sanitati

reddendam a S. Se-

nici auctorfuit

104 c

raphinn didicit

jEthelbaldus Merciorum rex

562 d

e cf

569 d

t Barnabas

Apostolus

186 e

Barnabeus (Vide Piissimus).


Baronius (Cxsar) Martijrologii Romani prxcipuus
emendator
i:

84 c
ecclesia

Barradot (Alexander) cathedralis


sis

Brugen-

nariutupnsia ) Senogallensis Baccalarius (Baptista) civis >enogaueiisis


111
1

464 wi 489

canonicus 489 c; rum o. Donatiani

adfuit

visitationi reliquia-"*'*

Bachusius (Gherardus) cathedralis ecclesix (Gherardus\ ea


Brugis canonicus
c

Barralis (Vincentins) S. Aigulphi biographus fal-

sam Angorismam
Barrius (Gabriel)
ciorumque
ejus

supponit

541 a b c

Bader
,
i

(Jeorius) pater Alexandri pueruli, quiphres. Simpertiope mnatus fuit

scripsit

Acta 88. DanielU So-

268 a 489
c

martyrum
civis

385 b

et

seqq.

Baersdorp (Jndocus)
!

Brugis ecclesix cathedralis

Bartholomsei (Bernardinus)

SenogalUnsisre-

anonicus

cognitioni reliquiarum S. Gaudentii adfuit

464 a

Bainus

transtulit

corpus S.

Ansberti episcopi

Bartholomaeus monasterii 8. CrucU


abbas adfuit
perti

in

Werdea

RothomaaCnsis

541
ob avaritiam reprobatus

Translationi Reliquiarum 8. Sim-

Balaam propheta
Baldebertus
sive

323

274 b
doloribus S.

ct

275 b
ca-

Balbinus imperavit cum Gordiano III

19 a
electus est

Bartholomaeus agricola de oppido Graben a


pitis

Baldobertus abbas Morbacensis

Simperti Augustani episcopi

Alsatia Superiori

232 d

ef

234 b;

meritis liberatus fuit

267

f et

268 a

episcopus Basiliensis

233 a

Baruc

sive

Barucius archiepiscopus Rhemensis S.

Balduinus, cognomento Barbatus, Flandrix comes 509 f; Aldenordx Conventum habuit ad compo-

Donatiani quartus successor


Basilius episcopus Nemetensis
Basilius

488 a

et

509 e f nenda Flandrorum dissidia cognomento Ferreus, Flandrix comes Balduinus,


petiit

Macedo imperator

502 d 570 f 607 b


569 e

Basinus episcopus Spirensis

corpus S. Donatiani Remensis episcopi, ac-

cepitque

487

f,

488

f et

494 b; quandonam

b c d f t Bassianus episcopus Laudis Pompeix 59 Bastiani Paschalisde Monte Rubiano. (VideUyppolita uxor Paschalis.)

et quo jure 489 e tenuerii Flandris comitatum honorem S. Donatiani sacellum conet seq.; in stituit

495 b

et

501 a:

varias construxit ec-

540 e Bathildis regina Francix Battorius S. R. E. Cardinalis, Stephani Polonix


regis nepos

clesias

Balduinus,

cognomento

Calvus
;

fihus

496 e f Balduuu

45 d

Battorius (Stephanus) Polonix rex

45 d
f;

Ferrei Flandrix comes 495 d

quo jure Flan-

t Bavo

Confessor, cujus

corpus interfuit dedica-

driamrexerit
Balduinus, cognomento

490def*491
item

tioni monasterii

Hasnoniensis 506

item con-

Insulanus,
f et

Pius,

ventui Aldenardensi

509

Flandrix comes 506 e


gesta indagavxt

509

f;

S. Donatiani

Baudimundus,

cujus uxor apud lectum S. Venantu

497 e
Flandrix Balduinus dictus Montensis monastenum morb0 miraculose sanatus, a utali
Hasnoniense condidit donationi, Balemboris (Alanus de)
abbuti factz,
testis

abbatis orans a quartana febri soluta fuil

221 b

comes 504 c

Baugulphus abbas Fuldensis

240

subscriptus

506 e Maurttw S. 380 e

Bayr nx

Augusta(Joannes) de Haydenhaim. dicecesis Artium liberalium magister et Declericus,

cretorum licentiatus

2ibd
illius

Beatrix 5. Seraphini propinqua,


gra
est liberala

ope a poda^

11

;L

Ortinensis Maria). Ballarini Josephus (Vide AunUacensis monaste-^ Balma (Martinus de) abbas 292 b rn ultimus rii ullimus

t
'

Prxtermissos, idem, ut Bedistus martyr inter d e Hedistio martyre Ravennate 4


videtur,

cum

exeuntium RoJrpn (Aaneta) mulier Augustana,

o<i-

,:;:;::

.,

--;-" M:*:is

a "" *""""""::;
517 b
capiluli eathedrahi

fratri,
,,,

^spUa jam fro mortuo Katoo, f** pr*du<t 141 o, Capucmus s. StrapHnus
.

crure, ao ipsem et postea fracto

*l^
fir

g
'

^.^.

{Pelrus) canmicus

B-j-J
//(// ,j

J^

J^ ^^
bju
ctoiar

raphinasanatus

j^
fica,

Bantocom*

** BaptisteUa prwor^ ftrwWw BaracjwtaspoP"

S^""""Bnttata (ArtMiw) em
.

464 a

Be

0ZZ ius

(*W*) ^rBMm, P**u


Jft**w*
,

^2

otate
e

ll f
,. t MrH h
-

Beltram (/oflBMM)

nwifcm

INDEX HISTORICUS.
640
nonfctts,

e nn Retiquiarum S. Do, f ; Uranslationi adfutt Transtanomn


,

Rernardus Bernaraus

civis

crure a S. Asculanus, confracto

Seraphino sanatus

H5

natianiepiscopi

Belu , /;,,/,
nobelloantiquior

*i

A^norum Mum.
dxx

^men^
U,

Benedictus mIi *

nte
593

Bepnardu s 5.

J*
J
e

^^

fuit

WtMmi

Aanitanias dttcw

t*m
3 10
f
17

mon a<terii

Bemardus aMali*
,,,,,.,., Pfgtermissos

CW.,-.,-,,.s/.s

'^^^

398 d^e
de) vir nobitis, J.

Benedictus VII 1

l>"

BenedictusXinP"/-

"' Co" 149,1; maniavtt S.

^ g<

594

Bernemicourt (Jacobus

U. L.

B, Mari* Brugis Prxpoac collegiat* ecclesix


situs
'

^"ZZni.utieS.S^hiniOriinUcapa
virtutm sxamn

Mttw*.

W"

"";

Bernoraus

inter

episcopos

Vtennenses

m
M

Delphi-

natu Gallico numeratus


episcopus Bernwelfussit* Berowelphus

5
S.

Ircebur-

faculhitri concessit

gensis

566a,591bet593a;

Megingaudo

ingratusmonachisqueinfestusexstitit

502

cde

C;

archiepiscopatus

Ultmensem

Benedictus ipteqmi

tforodtme**
/-<

aK
L9*

metropolitanit

sens

fuitvn

jJJ
J
%

230 t regis fiha Berta commentitia Pippini monasteno Corepiscopus Ambianensis


Bertefridus
Deiensi

a Benedictus (Atemder)
ove sanuiw ope wnaCui

M JJLw wn *
li

'T^pnvitegium w dQnU
v
{

concessit
,

554d*t555d

nronico inter ep iscopos Vien-

Sera^

nensesnumeratus ^m ^.^.

.,

^.^. ^.
n e ' 516 f et 509 "';
"

BeU^Avige^.S.eeram^Aur,^
a . s issororis.liliusv,c,n
3,4 e;
l

,.

pmifKI 488

c,

495

lir

"

b,
in

'"

7n,,c nh Jpm 0&

s Tolos* 283

M6MH CaroliBoni
dedicationem
,.,

furcam actus

519
fuii

mmH MJ

]<<

diaco-ms t Benjamin

Mr

*ri

g^ Pm inUr
16' d
'

delatum Bertinus confessor, cujus corpus


monasterii

ad

HasnoniensU 506 f;

ad

Conventum Aldenardensem

S. Mauntio abbaii Bertrans njenricus) ionatbmi,

PralemitW
Benjamin Jacob Patmrch* Beontiarius ^scopu,
.

MM ^.
Carb.o.)
,

0M

<--

pj^^, ^a- Bethaus,^


^

"-^

faou,

testis subscriftus

Bgfl

501

f rt

380 502 c

e e

t Bernardus

Vulc

bI:::
memoratus
.

ztl

*..

***

* *-. ^49 1
f

^^ .^ p
recepU
Biciaria,

rxlemimi
.,,

--.

rdicta* sanitatem,

S.

Seraphino prdictam<

^
3
filio,

141 d

Bei-aminis (Anibal de) nobilis D


civitatis

MontUbodmw
463
e

Sera {Deiamra) mulier Asculana, a S.


fuit,

Bergaminis (Jacobus dc)


.

noHUs

MmWM
463 e

phino monita

ne

pro defuncto

quippe

iam cxlos
juberet juvvy

invecto,

Missarum

sacrificia fieri ultra

cmtatis
uensis nobilis Montisbodiensis Ber-aminis (loctantius de) 463 e

d e

"'tatis

Bergaminis {Robertus

de)

*, MonUsbod^

morbo quo Biciarius {Prosper) medicus Asculanus, Seraphino nfflirtnhatur sese immoriturum a S.

+*

rllminis (Salustius Bergamrais (balustius


civitatis

ae) de) nobUis Montisbodieusis

statu solhBiciella (Ludonca) de matris defunctz

^ ^ ^ ^^
.^
x
t

fl

Seraplnn0

139 e

sssn:
;

Ber ngenus episcopus Basihensis Bernarmm^a. Bernardini (FaMu.) S. Serapiwu

^ 8c "
'"

*Tr l
-/-'

<wuni

ope vi-

B^X HMOT V
GaUtco 550 b
f
;

Blanca comttwsa

\?f Blau^una (Mwlfiftina) in somnis vvkt S. Seraphi^

614

fi^^
,

f,

Blo

"

624

MMMl.
f
i /

Wwp

7-

-{

interfuit

Conalio Lwjdunensi

Uhrrata

DCCCXXIX. anni r

,mu

^" 549

.V><

t Blanda mortyr Rom* 401 b


f b d,

+ Rernardus
Bernardus

abbas Clarz-vallensis

494 d

et seqq.; a S. Cal.,, lo ion,i Aifi luto J'a r a Bupti^nunsuscepitAih, e, 420 d, 44U

355 d Bevnzvc\usepiscopusconi,,.u umrPrvtermissosSb 491 a Bernardus Gothi* marchio


episcopn, Pataviensis
l

442

e, S. Palmatii
f

prec^apara^ est

cumla 440,
Blandinia
flf.

Fr^nmssos 394 e i; Sperisc seu Exupcnx virginispro


infrr

Bernardus AttiKacenaM

el Tutelensis

monastsnoc d e

284 c, 291 b el 297 rum abbas Bernardus monachus monasteru QreToifanems Or25 b dinis S. licncduii
Beraardua NtfW
inquietatus,

121 e t mfer Blandinus, Tcstamcntv S. G&raldi conutis subscrimurnjr, cufa


ptus

<&
aifbafi

Biasius
Blaaiuj

Carbon,,r.i.

336

c et

341
:;:
''

&

Oderbalbach, nimiis angustiis

II >i*oafi

Carbonensis

,,

his

S. Simperti episcopi ap

fuit
1

BJfteius (Julilius)

exemptus
licorum monackus conversus

263

t et

Asculanus^a strumis pcr 8. Se146 a rai>lininm cuiutus


Blidianus
(fl

Bernardus monasterii Udalrkiani Awjustx Vixide-

.s/iv

l',lidr:unis

rpiscopus Yiniucusis

275 d

Delphinatu Gnllico

545 et seqq.
Blootacker


IN
Blootacker
(Joannes van)
T(.Ml.'M

SKXTUM OCTOBRIS.
ad/utJ

641
Donatiani

cathedralU

ecclesix

Translationi reliquiarum 8.

Brugis canonicus,

adfuit translatitmi Reliquia-

Kemcnsis episcopi
Boschi (J. C.)
tit.

518 b
et

rumS.

Donatiani

517 a

SS. Joannis

Pauli presbyter

Bobolinus cpiscopus Viennensis in Delphinatu


Gallico

Cardinalis, ac major

Pamitentiarius subscripsit

545

<ff

seqq.
.

Actis Canonizationis S. Seraphini

1G0 a
491 a

Bobolinus II episcopus Viennensis


Boleslaus Bohemix dux

Boso comes Bituricen


Bottyn (Andreas) cathedralis
capituli

347

BrugensU

Boleslaus Polonix dux

347

iet

348 a
e
f

canonicus secretariut dein cantor adfuit visitationi

Bolbain (Erhardus de) Baro

75

reliquiarum S. Douatnan 516 a

item Transla-

Bolhain (Martinus de) Baro

~iavi 275 ef

y# fton.

517 a
epkcopus
Segoviensis in

Bonaventura Maceratensis, OrdinU Capucinorum


concionatora cephalza, seu inveterato capilU dolore S. Seraphini

Bovadilla (Andreas de

Hispania

interfuil

synodo provindali

192 c

meritU liberatus

fuit

144

Bonifacius

archiepUcopus

Moguntinus martyr

553
et

f ct

seqq.,
;

577

et

seqq.,

584 d
mUsus

e,

591 c
Gerf;

Boverius (Zacharias) SalutiensU OrdinU CapucU norum conscripsit Vitam S. Seraphini OrdinU 128 c sui conversi
Bradaraanta, a lepra triennali S. Seraphimope

seqq.

a Gregorio

UPapo

est in

maniam ad Evangelium prsdicandum 577

mundata
Braudubius Lagenix

,lc

S.BurchardumaliosqueeminentiorissanctitatU sccum i^ f n > n,\ jLtminandum seoum Evanviros femmasque ad aissenununaum


i

^J^
4
d,

^ 98
.

Brant (Joannes) cuthedralis Capituh Brugis canonicus

aelium in

Germaniam

evocavit

558 efet 559


561 b
;

a b

interfuit Concilio Liptinensi

Pi

P i-

Brautius epmopus

Sarm*

U*

r
'

num ujorem-domus Franci,


568
chi

in

regem un*U
ar-

Brta

tf

f; :

pLnc

*_**

et

Laureacensem

Bnchms J
+ Bngida

r. %* *
-

dUeceses divisit copa tum in quatuor

:,-"-.;;;:;;
238
c d

* ; HT
M tftm

31 e;

,.,<,

.Vo

=- -

1Q4

Pontificis

JFystaUensi urti

518 d

J-

20
Simplicio
-\-

e
f

Bonifacius

Bonifacius
je H

IV Papa Papa S.

592 e ~ "' M*m N*** '

Pflp* meriffc sflnfltos Brunicenda filia Aimerici ie Axia


ft&fi

438 e 284 b 68
163
f f

"

ptec<teM |WM

hj**

J^ ^
n

arohiepiscopus Coloniensis

, p ,,T(l rmlss, s
,

BonifeciusVIIIPopa
Bonifecius

o-ic,ou

J*J" b ^^
,,'..
.

Bruno

llirluephcovus Cotonu

69 a
241 e

IX Papa
""'''''
,

Bonifeoius, S. Geralii

*
rrf
''"'";

Arte

Bruno piwopt Auju*tani~ Bruno picopu Wirciurjn_ P

. ,,; S AndrexBurgensis Bonni8r(/<.a;maaten*5.Aar

jj^

^ .^^
picccpfe

..

573 a 245 c

"*

Bruno

Iracic <

rito, d/nil
tiani
V.

2V**<

M r
...

.V Do,,a^

^^ ^.^ ^ ^^ M*m*ml
Romanorum
Buissines (F.
regis armigtr

*^ 31 e

nines

(M)

""""'''

.,,,,

ob

"!"^.

A
tt.

u,

aej .pnar c

g
*? lw a
_

nM"l**
Bononiol. Joa.,
,,,-vl

P*" ( Cathanna

^" /1
'
.

Buonacoorsi (J

x,.^
i

prtr

<

/* hM -^"^"f**"

BJns'(Criy,*ar.)aato J
uxore fuit defletus

-'

Canonizationis S. Seraphini

J
n
,....,-.,;.

Bul , ;i

,,

ai

MH

M^D

Jto

_^_

Prxtermissos

^
_,

,rchardus. ioa<r...

Boodt (Hieronymus
aensU canonicus
flfl/

**,
.

lgg

,W

m/aorica.

^'admovit

^""^
-

RrunensU &r*
51"] b
.

pertioml

A ) 270.* 271 d

^
!

B ^t

gfiOTflffW^r,

,,

^accar;rcpcPwC'Be 1 -""" s A ' """;'"


,<

Donatiani

,/.**' "'"" S '"'


7
-';

boppo

pttcopt..
<

aw^?".
,

^"--s;
'""""'''"'Ur..ir.
anslutiom ,ri.

tBorrom^

S.

Arcniaptoapw Maa--'a^ M c v,.r pfeapi


Epistolam serJP'
Stepfti
'"'

MW

8.

J
^,,,, ;; """""'.',
,. ,

,, ls

,,,
,,,

P/.ippu.
,fer, a/.t

Reliquiurum.

'-,,
15
,1

tii

at
'""-""

dotavitque

Pato

regu>

****

**

-!*SSSi'
Tomus
vi Ocfoftris.

* n monastenum S. revn

de

Avellano

OrdinU

^owflWw^w"
84

Bur 6

INDEX HISTORICUS
642

Burg

August* (Andreas) Vdalricianus


monat hus
.

VinH^
,,
,

rum

BvLfafAntoniusaJJ.C.tiuntutvsetcrth*. Bu r
;r ;

u / -*~if
nccittts

cUioCabilonetmll Oandidus tfusrfflm Commentaria

. u
scrtpstt

Joanna.) Candodorus Asoulanw. [Vide episcopus Massiliensis f Cannatus

10

connlltim Burrhus Afranius < JVrren

13 e

+ Canricus
Canselman

abbas Scotus inter Prxtermissos

(ffeorpttie)

<"' Atiotieiomie

Vnrfom matrem

Burrorum /VmuVm Medtoiont


Bvens cccxxxxv.

inclvta

13cde

fCantius^

.)M8f;
t

&-*-***
345
c

3 d a

rMN

'-'"

fcaMli,

Acto wndtcoim 70t

^B^mef i '
""'>'

**"" cLLDai*e
J

U. A 9\hx

rex

Bj-zalo petriltns reeeilis,

>*

J"'*

diC '' '"'

abEliaabbate

*"'

,,,,,

(WKeimns) Wdrnteneie, monastera SVflm S. Cfteitdont* Bsfe UoWto, scripstt 362 c ct seqq.

femore Capite Rivi (Siepftomie o)


rapbino sanatus
fait

fM*.

& Se-

C
Serapbmi ope m loO c d
nsU mDelpbvtatu
t

Asculamis gravi iCaponius (Sylvcster) notilti


curabilit,ue

Seraphtmop angina conrptus, S.

146 d

r tftatt. L
acarellus

fSeeoetiflmieJ

S.

<

reiiii

PP^V
,

Cfl

,.

, |(s)

Kiderttn* rs ff522 c
f,

Cadalous enltpopo

t Cadeoldus

episcopne

GHicoS4!>ei ;"" denl 551 SaUtco 546ef; joandonam o .,...,.., S. EoaHo 552 d e cnm s KWrfo forte

et seqq.,

"

imperator 18 b Caracalla (Anioninitt) , mno CCXI (

^^, J^
Caraccioia Ca nwta
.

171

c,

18 f
nxor

ta

; .

siieecripsit siifccr, ps

, (2PalM (iB a) marcftionis Montisfortii )i f/ (/ /

prmlegio, monastcrio Corbeicnsi


concesso

a Clotario

III

555 d

ta.

ftW^

K****

m0 "

f Cadwanus Britonum

nasteriiS.Dionysii Cadoldus. [Vide t Cadeoldus.)


rex

553det555d
1

prolem peperit Caracciolus de Sancto

virgine martyre, ,/,/, mvocata S. Fortunata 4 ~ e


,

Bono

(J. C.) S. Cxsarei

diaconus Cardinalis subscripsit

Actis

Canonna-

12 b

tionisS.Seraphini

1G0 b

c
t

e; adversus 5. Cadwillinus rex Britonum 116 d 116 f rebcllavit Eduinum Northumbrix rcgem

Neapolitanus Carafa (Alphonsus) archiepiscopus

t
t

Caecilia virgo

martyr

TotTet 404 d et
c d e
f,

422

fuerit S. GeCresarius episcopus Arelatensis an

raldo consanguineus

282 b

301

f et

Cain/teffcAte

310
sub Dioclctiano

e et

304 a 444 d
57 a
15 b

452 b Minorum cum (Berardu.de) Ordinis t Carbio Maroquafuor martyrii lauream adeptus sociis a rf 388 c 384 chiiinAfrica

RommaPioJVdetentus

t Caius Papa martyr

immani Chri-

Cardinalis Joannes. (Vide Eusebia.) Aprutinus, febri corre(Scipio Franciscus)


Carelli
ptus, nocte vidit

stianorum persecutori

34

c et seq.;

ope samS. Seraphinum, cujus

Caius episcopus Mediolanensis


filius

11

c,

talem reeepit

Caius (Julius Saturninus)


ratoris,

Philippi imperar

Cxsar renuntiatus

'

Caretto (Alexander a) prece ad S. arcuit fusa, ab arca sua pluviam

Seraphmum
153 d
imperiunt
te-

Dci) 158 f; in t Calasanctius (Joscphus a Matre 159 d numcrum relatus Sanctorum

Carinus cum patre Caro Romanorum


nuit

34

c ct seq.;
sinistrx

Caldeoldus seu Chaldeoldus. (Vidc


dus.)
presbyter martyr

t Cadeolb
el

Carletti

(Ugo Antonius) a paralysi

55 e manus

t Calepodius

Romz 401
S.

I 58 d S. Scraphini ope sanatus horam futuraCarlina (Lucretia) sgrotans morlis

seqq.; intcr Pr,etermissos

394 e

edocta que morbi vymptomata a S. Seraphino


fuit
r
.,

t Calimerus
decessor

episcopus Mcdiolanensis

Mons
\b b

142

11
titulo

c,

14 b

c ct

CalmT(L.)
phini

S.

iinalis subscripsit Actis Canonizationis S.

Anastaste presbyter CardiSera-

Carlini Carridus. (Vide Leonida.) Seraphimope^ Carlinus (Mauritins) pedis usum S.


recepit

154
et

160 b

Carniola (Hcnricus
Mellicensis

Joannes de) monachi

cainobii

Callistus
seq.,

Papa martyr 17 b, 395 d e, 532 f, 545 c d; instituit jejunium


c d
;

474

e et

22 "
filius,
;

quatuor

Carolomannus Caroli Martelli


dux 236
e el seqq.,

Austrasix
in

lemporum 172

inter Prxtcrmissos

7 b
atque

560

e et seqq.
in

monte

t t

Calistus

Ecclesix

Tudertinx

episcopus

Soracte monasterium xdificavit

honorem S.

martyr

520

b,

521 c

et

Calistus episcopus Tudertinus confcssor

522 a 520 c d

SylvestriZ\ f
Laurcaeensis,

corpora S. Maximiliani episcopi


et

SS. FelieUntis

septem cjus

ft-

Callistus II

Papa 364 a

et

430 a;

tertiam stationem

in liorum, itcm reliquias S. Philippi Apo&toli

Romsinstituit inS.Marix trans 7'///ycn'm436de

ecclcsiam (Etingensem transtulit

42 a b
f;

Ale-

Calvus (Alexandcr) episcopus San-SeverinasQZO e


Camilla. (Vide Joseph,
filius

mannos rebeUes armis


Liptinense convocavit

coercuit

236

Concilium

Camillee.)

561 b
regis filius

64 c e Campi (Petrus) scripsit gesta S. Opilii Campliensis (Maria)a lethali vulncreS. Seraphini 152 c meritis curata est
Canale (X.) Marix de Scala diaconus Cardinalis
subscripsit

Carolomannus Pippini
Carolo

cum

fratre suo

237 c Magno patris imperium divisit imperator 232 b et seqq., 417 b, Caroius Magnus 434 b, 481 e et seqq., 549 d et seqq.; anno
DCCN.LVH
in

Actis

Canonizationis

S. Serapltini

lucemeditus23\b;aviuieulusfuit S.

Ordinis capucinorum conversi

160 d

Simpcrti episcopi Augustani

233

f,

246 a

et

247

IN TOMI-M
c;

SRXTUM OCTOBRIS.
im-

643
163 b

cum

fratre suo
divisit

Carolomanno Pipini
;

patris

Oassius episcopus inter Prstermissos


lli

perium

237 b Aquisgrani

celebravit uni-

(J. flf.)

///.

N. .Wr./// presbyter Cardinalis

versalem tynodum 235ab;itYm Moguntiaci 490


f;

subscripsit

Actis

Canoni ationis S.

Seraphini

a Thassilone Bavarix duce duodecim obsides ac-

Ordinis capucinorum conversi

160 a
et

cepit

235

f ; constituliones in

Aquisgranensi con-

y
j-

Castritianus episcopus Mediolanensis 11 c

15

ventu decretas in Bavariam misit

236 a;

varias

c\exstru.ni ecclesiam Portianam Mediolani 15 b

reeedificavit ecclesias, instauravitque

236 c; Rom# r^u ma? eoil cum Adriano I Pontifice zai c ThasAartano i jroniijice 237 c; xwastfonem tfavari* dttcem ad deditionem coegit 237
;

Casturius episcopus inter Prstermissos 167 c d


tttfer ^ ,.,,.....>...,., *nc Praeterm

^su Casus

Catanius (Justinus)
generalis

episcopi Ariminensis vicarius

c d e

/fcttM

Ml imperator 237

ottfpwo flotafi

246 d BattJWenri Kttm misit 240 f cotv


f cl
; ;

Catharina

tra

Desiderium Longobardorum regem


et

in Italia

bellum gessit 124 e

125 d;
;

fugavitejus exerci-

inter Prxtermi Catharina S. Lucat abbatis soror 335 d; virginum 341 d e tatem kstiluii

464 f 165 d

tum 125 e

f e

126 a b

Privilegia monasterii

Catharina, Francisci Placentini


00*

conjv. c, nttncttnato

Morftac^ J5 u- dintofl<e confirmavit 234 a b; oa


nisi post

S. SerapAinttm capucinum

voto,

stomachido-

mortem Magnus

dictus

234
seqq.;

f
el

lore liberata fuit

152 a
/ilta,

Carolus,

MfMMtt

Calvus, 2r>ancorttm res


et

Catharina, c/oannw Pauli Bononiol*

a urto

impcrator281 c e, 431 c, 487 e bcet542e;BaWttinttmFcrrcttmoencrmttttm

529

comitiaU S. Seraphiniope convaluit

15. b

Cato. comcs

Jtodria mnftiii

creattfl

490 b

confirmavit

Cavalcavechius Ulysses (Vide Citta


Cavalchini (C. A.)
e*
1
.

Ovtab ZWen,i
b

paittoem ttnam
Otti

490

d; ejus

Cardtnalu ejnscopu*

J> ,0*.

CapUulare anni DCCCLHl

in^endttm 491
Donatiani
in

*ec

M^m
Praaan,
nate,
efc.

seq

non misit corpus S.

494 b

et

seq.

Canomzaturms S. Seraphim W9I rel^quiarumS Cavi* (Faorititts) a*itt< elevattom Q79 f '~ l
scripsit Actis
lidoniae

n tfj*^^

a GermaCarolus, coqnomento Crassus, impcrator 9S4 f co ^


nis fuit rejectus

wrgints

CarolusIV imperator quasdam S. .rolns IV imperalor auasdam a.


attulit

434b

ta

TeruaCarolusVimncrator 188 f 489b 516 f; *e/n*o/im cujusso la npersunt m

^or.

^ ^^ ^j ^^
Callixti reliquias W"**-"

** ^7j
r
40 ~ Q
;

in honorem S. Cauccus (Joannes Baptista) nwrrhio condidit Seraphini novum Sacellum probandam S. Seoannel Fr ciscus) ad

^JL Ui. 4-
Cfleftefl>flKs

,-,

154 e

Caytan

(*

,W,ro, 50/o^flWt
Carolusittnioreew Caro/i Catvi
nifl?

514bef539c
rex

Brugensis canonicus
Cearlus rex Mcrciorum Ceduallas (Vide Cadwillinus.)
-'

^ ^
,

ccto
fl

d ^ 488 ^ et 519 c 110 f

filius

Aqmta281
c e
.

285 b, 286 acd, Carolus, coonomento Simplex regem in Francorum 290 b, 292 c et 490 e f ptoma P o concessit diploma pro 287 a d
;

Celedonius martyr
Praetermissos Celsus martyr inter

188 c 395 a

;-

electus eiecttte

286

m
fl

nasterio

maeiott.

mfa

*>^~^ ft
c
et
;

tres epochas

dccxcix con/lrmamt

Elnonensis

^
adhibuit

Cerbonius episcopus confessor .

.90 d

J j

anna mccclxx.x m* Carolus Martellus Awtf

., i -38 e

4 Qg , 498 a

549 b

et

seqq.

M Sr P^uja

Petri episcopus^ar,ens,s Carolns . Basilica S. ... scriptor haud mediocris .l

custodi* P(,clr..d ovcrca

209 f manapatus 55-

^^ ^^ ^^.^ *mM* ^^KJ


^

^ ^. w ^^
cun
17 a b

3S4c

clerc

c, P a

circo

annttm

^. ^^^ B
;
,.

112b
fl

fi

dfui[

S. translationi reliqutarum

Dona-

Cerinthus

tantfw 16 h vixit seculo dalore. (C(t( w r,',m) imm


/

pnmo
faclo

ab adS.
1
'

s,

,.

1 f- UB
52 1 e
;

j.,,,,,,,,,-,,,,,

SS.

522bcdel

apud mulieris Asculanz fihus. Carolus Penxhi* m pedum eapucini sepulchrum S. Seraphini
impetravit

<^^(Octa^)^mWMi^

u !,l

Carpualdus (Vide Brpenwaldns)


Prstermissos

JSAMms^ n^mr^K^^^;
labanis

fiUolum.deinplurcsliberosnascturosS.Se^^

/i"""" UJ

Qn t3

AJ

/lHt

...

J ,.^.-Wfl*356c

pronepos F "^

04
'

rvn e e r37e. 541eet


f

'

^hiniopeestliberata

matrona Bo Cassia rZ>cmiaj ma.tyi Cassianus episcopus

fe

m ^

seqq.
f

546 e

et

seqq.

&48 d
5 "^'

seqq>

ChildebertusA^"'-"^

soyfer

INDEX HISTORICUS.
G44
sbyterexAquitania
in

Germaniam

transiU>,,qua-

.%
Its

.,

533ef^534ab

fuent

rex Childericus II Austrasut

rr

BrugenClayssche (Comelius) cathedralis ecclesUe c 4 sU Canonicus sociarum 1 irgi Clematius corpora SS. Ursulx et
eet 71 e num martyrumque sepelisse dicitur 69 b, 181 b, martyr 169 e, 172 f Clemens Papa sedit ab annO xci 437 d, 438 a b. 500 a et 580
1";

ChildericusinAV^n.,n,.,)0i.o68t,o-.)., etmd;esoliodepoHtussecessittnmonaslennm
Sitivense seu S. Bertini

*^

ad

annum c

lb~

480
dinalts suoscrtpsii

et

seqq.

acm w>

Cho-dus (P*m)
ite

*-

*
~
in

^
<

ciemens VI Pajra /wmoMVctitatm S.

Vfrfchwnwi
|

Jj*
r
-

J^
r

Pfl,fl

Chorus

Wsjwmm cim Asculanus agravtssimo dolou pei .s. terapnn lum rii
(
)

MW*totoUrittMiaBu.miBU
iranslationis
f

^
b,

019

Co/rofl/u

. 5.

527 a

Chosroes Persarum rex Chramlinus yfaqpni Ebredunensis

synodo puIV, 5:,:.


1.

fuit indulgentias

reliquiarum S. Gaudentu largitus ._ ^ e 465 d ^

4^

Wca

depositus

554
prxtorio przfectus

Clemens

Papa
378
c et

389 d
435
e; eoncw-

Chrestus

Romx

403 e
liberlus

Clemens XI P/?a 158


sii

Chriserotes, Marci Aurelii

Ven
reots

171 b

indulgentias plenarias in ecclesia S. Udalrici

Christina ^dmK<l
neptis

Ano&e

ex fdio Eduardo

Augustx Vindelicorum

345
fhristfe
el

Clemens XII Papa

242 e 158 c

Pris* presbyteri
Prxtermissos

et

Thermantix 6 c
6 c d

22 a

Qlemens XIII Papa annum nalalem S. Seraphini eumdem in Sanctorumnudesignavit 129 b c


;

inter

Rlieni, utriusque Christophorus comes Palatinus dux, adfuit Translationi reliquiarum S.

Bavarix

275 b
Chrodobertus (Vide Theodebertus). d e Chrysanthus martyr inter Prxtermissos 167

f Chrysogonus marhjr
+ Chrysotelus martyr cum duobus 478 e m Perside
'

422
aliis

155bel 159c; monastenum Mor232 c bacense in capiVulum convertit Clemens, monachus Sublacensis Vitam S. Chelidoni* "> meliorem ordinem redegit 362 f et seqq. 406 c Cleopatra reyina ab Augusto devkta Clerus Papa martyr 437 d et 438 a inter Prxf

merum

retulit

Cordubx

termi
Clito

2e
583 d 533 213 a
I

et

479 a b
e f

Eadgarus [Vide Edeling.)

Chunradus

adolescens vesania correptus apud tumuse

Clodius Francorum rex

lum S. Sunperti ad

redut

248 d
144

Clodoveus
et

Francorum rex 80
devictis Gothis

c,

499
et

b,

Cinacius {Flaminius) dux peditum


ope ab aurea fislula liberatus fuit

S. Seraphini
c

534 e;
II

Turones

rediit

Clodoveus

Francorum rex 548 e


Theodonci
filius

seqq.; coegit

Cingulanus (Antonius) Ordinis Capucinorum concionatoracapitisdoloreperS.Seraphinumfuit 144 a b exemptus


Cinthia (Doloeria) jam sensuum usu
destituia secun-

Concilium Cabilonense II

Clodovens III

553 a b Francorum rex


illud tenuit us-

552

anno dcxc regno admotus

que ad

annum dcxciv
II rex

dum S. Seraphini Capucini


convaluit

vaticinium a morbo

Clotharius

Suessidnum

141 d

Clotharius III Francorum rex

539

d,

420 e 554 d e;
d d

Ciricus, in cujus honorem ecclesia dedicata


filia,

326

privilegium nwnasterioCoiheiensi conceditbbb

Cirta Joannis Francisci Asculani


Cceca,

propemodum
151 e

Cnapheus (Petrus
Coentigerna
gerna.
|

hxreticus
Kellei

606

S. Seraphino votum niuicupavit, ejusque

fUia

Cuallann. (Vide Kenti-

patrocinio oculorum lumen integre recepit

Cita (Victoria Odoarda) a gravi apostemate S. Se-

Ccelestinus

Papa
Papa

instituit

Psalterium, ante

raphini ope

est

curata
Cavalcavechii
filia

144

Missam dicendum
Ccelestinus III

Citta (Salomea)

Ulijssis

a morbo

26 b d 295 f
167 a b
sacerdos in

comitiali S. Seraphini ope sanata fuit

146 a 145

Ccelestius episcopus Metensis inter Prxtermissos

Citta (Tucia) Asculana lumine capta per S. Sera-

memoratus

phinum sanata
Prxlermissos

fuit

Coifius,
bria,

summus idolorum

Northumest

Clara Bello-Pratensis in Belgio dbbatissa

inter e f

s'- Paulini prxdicatione ud

fnlem

conf

398

versus

113
165 b

Clara Palvia virgo inter Prxtermissos

397 a b 164 d

Colliassanus (M. Scipio) notarius publicus et territorio Monlisbodiensis cancellarius


et

Clarse-Vallensis ecclesiae dedicatio inter Prxtermissos

166

scripsit

Acta S. Gaudentii

466 d 346 e

f Clarus abbas S. Marcelli


Clarus
iS.

545

c e

f et

555

Colmannus IAndefarnensis
scopus

ecclesix in Anglia epi-

Sperix

virginis (rater

121

e et seqq.

Claudianus poeta corpus S. Pauli Apostoli cineres


vocani

f Colomannus

episcopus Lindisfarnensiset martyr

193 b
;

inter Prxtermissos

162 b
et

c e

Claudius imperator 74 e
</

regnavil annos tredecim

menses aliquot

171 f

563 f, 575 d f Colomanu.s martyr Colonatus. 1 ide Colomanus.) f


1 |

582

Claudius II imperator

419 b

et

420

Clavaneos (Nicolaus) Asculanus, quem jam morti proximum dm supervicturumS. Seraphinus prxdixit

f Columba abbas Hiensis in Hibernia 223 b et 224 c; Temun.i florentissimx civitatis, desola,

tionem pra dixit

140

f Columba

inter

Prxtermissos

103 e 4 d

Columbanus

IN
j-

TOMUM SEXTUM OCTOBIiK


f et

645

Columbanus

abbas Luxoviensis 576 d, 581

a.

615 a

592 d; exstruxit monasterium Bobiense

80

cccxi.vn 28

Columna (M. A.)


CardinalU

tit.

S. Mari.r de
Actis

/Vr

preslnjtiT

501

f;

GIO c; Sardicense cfrca aunum 1. 60 f. 01 a. 77 c d e, 75 e et Tolctumim IV nnno DCXXXin 191 C;


et
;

subscripsit

CanonizationU S.

Serapbmi

160 a
tit.

Tolosanum anno dcccxxix 547 iet 549 e Turonense anno cccclxi 528 a Veneticum circa
;

Columna
tionis

Branciforti (A)

S.

Marix

in

Via

annum cccclxv
nymo
Constantinopoli habitum

528 b
607 b
et

presfo/ter CardinalU subscripsit Actis Canoni a-

Conciliabulum anno DCCLIV a Constantino Coproseqq.

160 b E. CardinalU Columna (Marcus Antonius) 8. R.


8. Seraphini
et abbati.T

Confecta (Mmrelia) a puerperii doloribus S. Seraphini meritis liberaia

Sublacensis abbas commendatarius juc et

151

betossaS. Chelidoniz traneferri 365 b

361
'

224 Qlinussensh f Comganus abbas Comganus nepos S. Columbs abbatU f + Gomganus cognomento Culdeus monasterii Clainchonnaidh f Comganus oWflfi
'

c
I

f Conganus Conon Papa


Conon
<

abbas
inter

477 b
PrstermUsos

episcopus Prsnestinus

c
in

crum S. helidoni t Conradus abbas MellicensU 348 a


psii

165 e 368 d; velum sa364 a b et 366 f imponit


;

litteras

scrt-

Eibernia

2
de)
tit.

'-

genealogicas

ad

Leopoldum

VI Austrix
34 b

Comitibus (PP.

S.

Stephani

in

Monte*

ducem

subscripsit Actis Cacirlm presbyter Cardinalis

Conradus
dein

monasterii Udalriciani Augusts Prior,


f,

nonmtionis S. Seraphini

160 a
a Julio Gssare in

Abbas 229
alter

242

f,

244

c,

257 a ct261

Comius Atrebas, MenapiU

m-

Conradus

Prior cmnobii Udalriciani Augur

stodem datus, rebelhvit incurabili Commentata (Antonella) ab

514 c
utcereS
146
;l

sts Vindelicorum

256fct257a
effodiendU

Conradus
ossibus

ccementarius

S.

Simperti

Seraphini meritU curata

fuit

cum

aliis allaboravit

Commodus

imperator 169

et

412 d; mccessit
1

Conranus rex Hibernix

270 a 222 b f

Marco Aurelio anno clxxx

Comnes(Emmanuel)imperatorOnentisG\0A in discesi Wo^ Compaing (Z>.) pa^r Sat,en^


sana

Constans Angustus Armoricx ducU Constantia Conani IV, Britanni* -,. 381 b
Constantina Augusta Constantinus epUcopus Perusinus

60ace

421
in

Comte

(* CtoMM
LflIMltKeiW&

<>

**"

_
'

^ "'"^
.

Hetruna 394 e

nflfi^OT

Conaldus Lagenisfuil

.W^W*^^
relegatus
III m,

martyr

inter

PrstermUsos
;

Constantinus Papn 550 c e


mis u S. EoaldoepUeopo

Smctorum Reliquias

Pnnanus Conanus

cogfwm*! Grossus, ./

tnnnis dux

^ f

MtnomBn^ 38Q b
.

550 c et 551 bc imperator 204 c, 422 b Constantinns Magnus 483 a, 546 e gt604d; dat peli;;, b, H2 c. 442 c baptismum
,

argenioad

tonnte

*-* m

if.ctem.m 380 a b

^
,/,',,

Copronymus, mperaior Constantinus, cognomento Concihae, 604 c et seqq. 561 ,i, 662 a, 566 607 b convocat
;

Concilia

Atrrippinense
el

1. '"*",
seoo

c'.lf48(iad

5(.lf;Mv,l
Aqnisgranense

380 c d e f _ >cm cccxlvi ,6 e 84


i

folum Conslautinopoli

ConsiantinopotitanusnnConstantinus/H,,< Ireux 450 e, 456 cet 492 a


perator
.

76 f seqq.; ?uo. 308 a; Ariminense,

+ Conetantiu. rchiepitcop^
'
.

Laureacetttu ecclc-

s_r*2 484e;AureliwenseIa.
B
g
,

r^it
nTOt.
;

- -

26bcl. e/31
i

cde
ab
200
.-.

Constantins martjr

Pa.

a ;^- 36
a
et

ConstantiM^p,
,.

,.<fiO a, ,7 c d.
('.

,01

204
'

408

e,

409

seqq.;

Patril

''"

Ariminanm anMCooux
460 ,w
ef. 401

.,1
.

=. AS__-=5
470

Irm

..,, jnbet
,

aJ472
oft

Chalcedonense

anM

oogoli
,,,,,

.;,
,v..n-..:

.'

/,,",,.''""'

CoSews

r"

*-

-y,
e

C,,;;:Tmam^'.'

S.MauMiAW*VM*-

"""

erigeretito

,--,.., " Uteranenee a.M HO-a e


'5
'

t3c;Lipti'

w-saTbTS--
:'"'

oSTS-. """"
'

"" "-"""
,

%
I.rii
'

:'-:;;;,, ,.-,-;..,
,

,m

>

'-"""

DOOC-WXB-i

"".'";
wccx~*5
''

aManno

SS.D
c-"' iM "
'

'''"''';""',,,

";,;;::;;

'-,,;, ,.,>..,.
,,,.,..,.,
'

f "'''';:;,:,:,,/

iM
,,,) :-

..^.

:','"

vn
l ;
1

547frt540e;R."-

...

:l

06a;Remense<.ano^ 2 "MOOOX-IV^O
,

,Bo_-BU-

2_3"
jTomw
vi tfcto&r**-

^
.n

''- n

r,/r-. ::h'-;

-"''" s

,;;:::,:::,,,,

'-

" mf

;*

Cornelius

INDEX HISTORICUS.

1.
nm
.

-c K SS5S 5SSR -STSSa^i^r.^ssr^- """"r


,

*""

ad prandium invitavtt

(Vide Delia). Cornilis MarcelUna. /A7 o c Fmtachii diaconus taiai5.


.

CordubensU Cvprianus archipresbyter

479

Corsinius (7V.

SJ

*Mm

Areldtensis diseipur Cvorianus S. Cxsarii episcopi u}pn 1U34J

Actis nalis subscripsit

, Canomtatumu S.betain

to

** biographus

^
dicitur,

^ ^ ^^
in

>> a ~8~ d

Virginibus adfuisse

TS& -"*- i ta^


*
Foro Piscium diaco-

**

Wi

c
*

Albo Romanarum Pontific


sacerdos e comitatu

locnm

him / Franascus (Vide Joannettus). Corvus JoannesFranctscus.ivwe

S S
'

rSL

forte

Vrsu-

Cosmasmflr^r/^.su.v5u^/,vs^W'^^

^"
7 * c 1

lanarum Virginum iacus f fer p rx termissos

71 e

5 e
/,
(

^.^,^ A

(l(

-^,

MMtaiM
trwtfafiu

d*
t Cosmas
Cosmas
flfl

^r

poeta inter

n # c Prxtemissos
.

fl

inerwstt, Attfftwfww arcons a femfti l

S Com.
la)

/<oc

distinguendus

^^"J
bdieet
seqq.
ottroimaofctor

foste (Andreas de

t^ l^ts
'iranslationi

toparcha de Straeten ac

pne

oy 0ySus p mertttl f Cjnnus


{

W ta~ * PM.
suffocato S.

55 e
604 e 39Q e

Brn/ons

#ft
518
1

Cyrusr^ Persarum
puero suo propeCzusenalthaim Bartholom X us de)

Reliquiarum S. Dojiatiani

vastavit Cotta (L. Aurunculeius)

Unram Menapio4 Q

modum

Simperti ope sulwenit

266

J. U. L. acBrugus CouTte-x\Ue(Petrus) nr nobilis


adfuit translationi cathedralis ecclesix canonictis,

rum

Courvoisierus

Rcliquiarum S. Donatiani (Joannes) ex


libellum edidit

518

c
interfuit

Ordme

JAhM

episcopi de Vita S. Maximiliain 40 a

adanus episcopus
anni dccxliii

Concilio Liptinensi

561 c

496

,,,

S.

Serapmu,

,*.
i

monW*165
e

DalefMar

Crescens-bene

i^nani
et

Picene infer Pr*fr r-

Cisterciensis, inler Prxlermissos

^ ^ ^^^
c,

550 d et 551 a 548 f et seqq. 276 a


,,,,

missos

Popa 422 f Damasus


et

458

d,

459 b
in

f,

5 de 467 d
421 b

Crescentius martyr

urbis Senensis in Tuscia

sepultum fuit seqq.; ejus corpus

cccmeterw

protector inter Prsetermissos

f et

Crescentius

t<ir

constttori*

3 a ^24 c

S. Callixti

Damhoudere

(Jacobus)

cathedralis ecclesix

Bru-

baptizatus Crimthannus Lagenix rex in Ilibemia, Hibernorum Apostolo 105 d fmt a S. Palricio quintam locum xdificandx ecclesix, et

translationi gensis canonicus,adfuit

S. Donaliani

Reliqmarum 517 a

episcopus + Damiani (Petrus)S. R. E. Cardinalis

Crits

S. Fieco e et 106 e partem de paternis prxdiis concessit 105 de) S. T. L. cantor Capituli (Bartholomxus

OstiensU

scripsil
.

Vitam B. Dominici Loricati

611

e et seqq.

quandonam eremi Avellanensis


;

Brugensis adfuit Donatiani episcopi

translationi

Reliquiarum

S.
c

518

insionittts fuit regimen subierit 614 c d e f Nicolao II ableepiscopatu Velxtrensi 615 a; a

elevationi ReliCroci (Ascanius Martini) adfuit .-. Chelidonix virginis VheLMnue Virgini* quiarum S. ca(Joannes) Brugis ecclesiee cathedrahs

galus est

Mediolanum reduxque

interfuit

CondllO

Crocquet

Romano Damianus Dam anU s


i

615 a

nonicus adfuit translationi


natiani

Reliquiarum S. Do517 a
de)
Capituli

Cilicia sub Lysia ptxfecto marty, in u j 10 ^ kU f rium passus

Propheta 325 f Daniel


videiitui illxsus

C; a leonibus divina pro-

Croy

(Adrianus

el

Maximilianus

203

et

339 d

translationi cathedralis Brugis canonici adfuere

Reliqmarum S. Dmiatiani

225 Cuallann (Kelleus) Layenix rex ^uiciieiiuu i^fci-""-"*"" " " Cuichelmus Occcidentalium Saxonum rex

f et

517 b 226 e
2 205 e
e

346 b Dapifer (Bemardus) monachus Mellicemis 167 de inter Prxtermissos f Dariamarlyr (Andreas) canonicus eccjesix Bnujensis, adDath
Reliquiarum S. Donatiani5\Sc 11 d Mediolanensts f Datius episcopus c, 313 b et 325 d e; Davidmr. Israel 301 c, 307
fuit translationi

Cuneus (Jacobus) publicus Genux notarius - Cunibertus episcopus Coloniensis

f Cupertino ctorum relatus


luiiuini

(Josephus a)

158

in

68 f Album San159 d Do-

adulter

et

homicida

254

contra filium

suum

movit exercitum

303

e; in agro

Areuna

sibi ta-

Curtius (Petrus) protoepiscopus Brugensis S.

bernaculum erigijussit

Remensit episcopi Reliquias

in aliud feet

David Malcolmi

Scotix regis filius


f

retrum translulit

488

f,

489 a

f Cutbertus

episcopus Lindisfarnensis

Cuthbertus archiepiscopus Cantuaricnsis


Cygraarus. (Vide Sigmarus).

516 f 108 b 562 e

David (Georgius) S. J. Missionarius 308


Davila (Stephanius)
dralis
e

585 e 345 b et 399 t


516 f 366 d
Debbora

gremio chori capituli catha-

Brugis capellanus

Dauferius S. Chelidonix Virginis pater

IN

TOMUM SEXTUM
252
e
f

OCTOBRIS.

647 165 f 346 b 226 d


et

Debbora uxor Lapidoth


populi judex

prophetissa et Israelitici

DioscorUS mnrtijr inter Prxtermissos

Ditmarus episcopus Merseburgensis


Divinicus arcfttdfacontts /loraif tn Scofia

Decius impemtor 29
ustirpavit

b,

35

e,

403

c et

498

imperium per tyrannidem,


in Christianos

ac posl bicn-

t Doctroveus
Dodo

u />/"/.s

nalem durissimamque
secutioncm
riiim

motam
ejus

per-

D'>dilo episcnpus Cameraccnsis

431 e

esi intcrfectus

18 c; hreve

impe-

episeopus Bellovacensis

296 e 432 540 d

prsdictum

fuit

18 d; purpuram

induit

anno

Dodo

aooas S. Savini, dein S. Martialis Lemovi-

ccxlix 32 c; Philippum una cum


peremit

filw

uno die

censis

281 c d e
in

54 d e

Dodolinus episcopus Vicnncnsis


<;,illicob~A f;

Dclphinatu

Decius vir consularis

32 b

et

482 d

Deda

abbas monasterii Peartanu in Northumbria 115 a Anglix


scripsit de successoribus

ejusdem sedis

episcopo

idem censetur cum S. Landaleno 553 a


collegiulis ecciesix S.

Domessent (XudoMCUsj
Dbminica
Capucini
Campliensis

Petri

Deis (Joannes de)


nabcT apostoli

S. Bar-

Insulis canonicus ac thcsaurarius

519
S.
a capitis

11*

matrona
visitans,

Seruphini
dolore

Deiurtina TulliiElectiAsculaniuxor, S. Seraphini Capucini sibi apparentis meritis a pedis dolore


est liberata

sepulchrum

liberata fuit

151

15

*"

Seraphini Delia, Marcellinx Cornilis famula, S. capitis dolore exCapucini feretrum venerata,

Dominici (Franciscus) civis Senogallensis Dominici Hieronymus. (Vide Julia nova).^

464 a
c

+ Dominicus Soranus
-';

confessor

613

empta

est
r
ttfe

151
Cinthia.)

DoDominicus Prxdicatorum parens, cum B. aliquibus perperam fuit conminico Loricato ab


fusus

Deloeria(T

620efet621a
a
Callixti

f Deodatus
Gallico

episcopus

Viennensis in

Delphinatu

545 d et seqq. cum Carolo Desiderius Longobardorum rex conflixit et AmeMagno 125 a b c; occidit SS. Amicum 125 iet 126 a b lium 124 e fugit a facie Caroli
;

Domitianus imperator
Domitius patcr S.
-;-

Papx

412 e
19 b

Domnina

martijr Antiochix

Desrumaux (Vide Rumaux.)


Deus-dedit episcopus Ruthenensis cum patre Diadumenus Macrini imperatoris fiUus
OCCISUS

passa 19 b + Domnina Inleramnz martyrium una cum SS. Bernice et Prosdoce qux f Domnina, 19 b adepta fuit in Syna
'

martyrii

-'

palmam Domnina yEgis


.

in

Cilicia

cum

aliis

pro fide

409
scriptor

(et

410
~

c
--

intcrcmpta

19 b
SyriaviUe sanctimonia
illustris

Didymus
cilatus

Alexandrinus, a S. Hieronymo

Domninain
Donatianus

19 b

Diedo episcopus Herbipolensis Diermitius rex Ilibemix

om

a
e

345 a frater Donaldus Malcolmi Scotix regis Africanus ad diem n Se-'episcopus


'

ptembris

84

a,

90

95 e

Patricii HibernorumApoDiermitius diseipulus S.


{\)0 c

48/ r episcopus Catalaunensis t Donatianus Remensis, Brugensiumm i Donatianus epUcopus


Flandria patronus

439 a

Dietkirchen 200 Dietherus fundator, vici vnltus mulier Augustana a

iel

203 d

mri 8.

- Douatianus
-

episcopus inler Prztermissos


inter

Dietpurgis

Simperti merilis sanata


Diettrichin

martyr l Donatianus

PrsttmUm

7 394

c
t^

(Margarelha) a periculoso

*kn&
522
a d e
f

^'^ZZmc-TudertiinU^ria d,06 c, 1 Diffna virgo maityi


520
b,

Donatus presbyUr 1 DoneyaldnsSco<u.rm.-(a222bcefJ2^a renum dolmlm < 8. Seraphim ope a Doralix,


f
sniiiita est

521 c

e*

420 b
Dimetrius episcopus
Dinalius

Dorigine (Cl

k#-Lus)J. U.dactor,etmetropoUtanz
ecclesUe thestmranus

(P*W)
..

ProtooJarts

canon ,.

rWi
:/

Spinul*

ifrtta, arclue,nscoi Qf
;

vem ensis
Driu tins
,,,,

U.,,n,S's e( undusBrugensiu

m pr^.
51b a

manv nuensis vicarius c Diocletianus, imperatorSi


generalts

ejseqq.,467 c; 61 f ct 62 ab c:

rftt

mme ^wtt n Xa^


^ww
*l a

et

seqq

42 Q

205 e 44Q b 449


,

Miqviat 8. Danatxam

^bfaib,

^fl
,

visitationi

aodicat/tl

Drogoe,
irit
fl</

1-* "'"-"' '"

M(M- "^"^

Afattri-wonostentiin

^tiecopusBellovaeeneisretditUant

,-

lovacensia

gog

D"'^-/
diolanensi

f
.;-

Dionysius

,/> Au,
.

045
.

Dionysius Arcopaaila

b. >" hsmorrhagta acfehrx

',:;";', ,;,!.
*"

-^
o
f

Keorafa wt

ea

Albo

Dnntacl

<**
" , "/ ,/ ''" S

QQ

lg4 c 104

SJjJ&ii
gof^ lOOab
,

f/ /Nl ,
,

r n<m

Laudentttit

^*
G()

f|

seqq

5. ^ai ctttm nonorawtt


.

Dionysius AlphonsiXU

"

DioscorusPatnarc/wA^anrtm
mtssos

^ p^

'"'"

far tor-

j>M\\tos

^ (Raymundus)

!- Zant-IlipVoUtanx canoni* Sant-Mipi

^^

***

Duncanus

INDEX HISTORICUS.
648
.

^risiJ" "
fil

nothus

regis Edgardus Malcolmi Scotix

filius

345 b

s: sErssrsfn
Se(iq
-

n*-tunc depeJof,
/-'"

501f '"
Dyscholius.7^";"'^''"""^

*^J^ *** /"***


, //,,.,
'

.v,,,,, (.
,

in

uxorem aecepu
(7id<J

Edmundus, Makolmi

SeotUe regts

345 b c 345 b |Uw


frater Ln-

la dbaldus

Canmrior

*
r! ''

5. tfditfei E*"~-^rfuini

/'"''''' /Vator

E a dfri dus

S .^''''''A-'''';':"'"'';v

^
1

t T Edoaldus 4-Eduardus^tnundi bftrfa Ferrei gtefwll8f.845d.rt 848 ds


161
w*wovo missos
9 Eduardus i&dmundi icjis IUOI UUO| ;:,;, ffungriam, Agatham S.
-i

Eoaldus

Mt Pr*ierc
fif

102

d
'"

11)

''

11

,;1

a** * e*** /
345 c d
filius in

Anj/ia (Uvu, mtsss Hennct imperatons


et

EadgarusW
nepos.
(1'"'''

iAJii.roS .sex/.J.o.B'd
Edeling).
,

neptem,

in

uxoremduxit
Scotix regis

346

Eanfled S.

Nrfftmori. r" s

^^
L

Eduardus, Makolmi + Edwinus, Northumbrix

345 b
rex
%

Anglia

inter

Ethelburga

079 a
318 a

Prxtermi archiepiscoE-bertus ^/^/m/s Ebomcensis ecclesiz Egbertus Orientalium Saxonum


Effffithdius Eggitn*

Ebalus

cofln

Ebbo

vtr

iwMK

4l4ae415f,41Sb
rex
ccenobii S.

Ebbo. (Vide Ebo).

monastenum Morta ^ Eberhardus com fuudamt AUatta cgmf in Snpcrwn


Eberhardus

-/'

,Wr MHbliMi A ''"/'"'"'""


N
';;
-

w f^*
s
S ""'" '"

V s^ g^ ^^ ^^ ^
Egilwardus

Burchardi

Burchardi episcopi Herbipolensts


o,

sl 75 b
f
,

55
,

,'

'.

r,-

'

*"*
f

"'

557
imveratoru
,

d 558
,

'""""""

0F

SESiriSr
incfudium siint

"SK d
^GO 352 536
c

c
s

K
m

<** **-* 5=5W

TmiAtmiei Pii
eccli'
.
*

s *
fidelis

'

-ooo
D

J^.TMrtH IW* " 7


J

<*

Eizingen (Mictoi

*)

ro

275

c d

ElectusT/iis(^<i.Deiurtina)
Leopolii Tmperaortseon, Eleonora (Magdalena) ,.,.< RaliVmiflS S. Co/mani mflrfyru jh MMNii ooi /.'"/'- * b
,,

Ebion

h.rrettcus

I6b

e,

17 a
;

EblusBmIP kioomiti! Piotaiooo/5I285d 286 a b ..,- rotoUio, itorfW i S


(Woi

MDCxoni

Ebo

roMopisco,

B.
ejt

U 313 d
Ktfer*,

seqq

rindtoKa

48 e c BWim
489
c
et

Elephantu ,

snwor, sbyter Car dmalte,


nis S.

^ J ^
,'

(j() ,

Ferrettm
,eq

Jtadrfe comitem
Baldu
f.

scripte

et

Seraphmi

misit

oorps S.

DonaHani Re-

| f

Eleutherius Papa marujr


Eleutherius martyr
Ethelricns
b
;

b.***

"J,',n emscovi 488 e

492

e,

494 b
;

496
c
i-

dLrS ElS EWs Btolensi,


s /to!
,

rrSLtf
r

?otm 493 d

e eei, sua

Elfricns

filius

Um

pr

''-.".'/'' oosiilt

493 a b

t/

prims
Dolense

/M,
283 a

M, 110 M.
oossit

.-v"

^ ^" V "
'

F306
f.

'""

m o s I.Tim
fff.j
ei
.

b
S.
;-

K/l/rido

f^
314
f,

^
f

EboraVe, is d*

opisoopns

ZWs,
,

ElUs

/v, r ,,

333 d^ 334
seqq.,

- ^. Actis Canonizatimts S. Seraphtm


rojnlaris

E.

Cardinalis

vicecancellarius, subscripsii
i

,0 15

r r.o

f f i

337 e; a coryfs punu wiUp Soelsotes abhas 333 d Rliss SnalxnteR abbas .niias./.,
..

Ebrardus caonics

^tfnensis
5 10 b

501 d
oorp,

338

majssor

,c ,.' S.
,

rwd d

,(

337
f

e ct
11

KMfl
P

- Ebrulnhus
'

/,/-.
.r
i

Beooi cIts 538 crl 5-10


i

Elias , Tuscia

SmBtta
Ecbertus ao
Sco,9io
fr<oo et

or

*.

385 b
S.

d,

/siompl

543c
.

Fr

taW'^.^^
386 b
386 b 38
tVou
f 1

vicarm generaltsOrd Wtt et 387 c; c

Mtnorum

EbnlusoIEbolus.(7ideEbl
Uographus S. Elizabeth*

dinis ffenoralio
Eligi

389

pisoop

67
OsfropotHor
et

fw

seqq.

monasfsrittm Solo

* " wwSMC Vj
,/"'."'

Echinas
Eckius

ta

am

provincias

ad
e
-;-

Reliqui* d oatliedrafem
dicuntur

Dontt&tuni ferro

igne vastarunt ecclesix

26

Bel/ooconom dotate 543 d e

(Jacobus)

calhedralis
adfuit

Brugensis

Eliphius inter Preetermissos

396
'

archidiaconus,

visitationi

Reliquiarum

Y Eliseus Propheta
-;-

:;:

>7

e
e -

Donaiiani
interfuit

510 a
Concilio

Elisabetli mater S. Elisabeth fiurfer .

^annw iyaptwc Joannis Bapl


filia.

252 ....
^

Edaonus epwcopw
onnoD(

Liptinensi

EKz&beth, Antonii Bergomatis

S. Seraphim

561 c
regis ex filw

oqnrdiiipaUta continocno
tate sanai

>Mrnni

*j
ruli,

EdelinK(E<.ynio) Edmundi Anglix

Edmrd0

ni

345

<1

Alcxandn pueElizabeth de oppido Graben mater

IN
ruli, qui

TOMUM SEXTUM
268 a 69 d et 72 e
;

OCTOBRIS.
ifer Prxtermissos

649 394 c d 185 b Carpoaldus Orientalium An171


f ff

meritisS. Simpcrti episcopi a phrencsi

f Erraimus

est liberatus
-j*

Eros episcopus Antiochenus sextus

Elizabetha Shoenaugiensis 67
floruit
ti.r

e,

Erpenwaldus
glorum rex

sive

sub Frederico 1 imperatore 66


fuit illustris

e,

prophe-

dono

71

post occidihn-

112 d; ad fidem conversus paulo 115 b c d


filius

Elizabetha archidux Austrix S. Colmani marlyris 357 a reliquias venerata fuit


Elizabetha Erapulensis, Joannis Baptistx Gerardini uxor, pestilenti febre infecta, de recuperan-

Esau

Isaac patriarchx

primogenitus

306

f;

lentis edulio

primogenita vendidit

315 a 152
f

Esclepius (Joannes) cum morte jam colluctans S.

Seraphini meritis a morbo convaluit

da valetudineab apparente sibiS. Seraphino


tior est reddita

cer-

Escuderus (Bcrnardus) monachus

regularis obser-

149fe*150a
ccenobii Benedictointulit

vantix Ordinis Cisterciensis, uitcr Prxtermissos

Ellenhardus Megingozo abbati

memoratus
Esechias vel Ezechias rex Juda

164 d

Burani

in

Bavaria injuriam

239

313 b
disci-

Elwangder (Ferdinandus) S.

J.

Theologus Vien-

Esola S. Bonifacii archicpiscopi Moguntini


pulus

nx

in Austria

51 a
patroci-

579 b
collegii

Elylandus abbas Fuldensis Caroli Magni

Esser (Canradus)

Hademariensis S. J. Su-

nium
abbas

intcrpcllavit
ccenobii

231 ef
Benedicto-Burani in Bavaria

perior scripsit Henschenio

Elylandus

Esther regina

Persarum et Medorum

200 225

c e

Erabrico episcopusAuguslanus 241

f,

243

c et

239 d 247 d
*

Estremoz (Joannes de) Ordinis S. Augustini Laicus inter Prxtermissos

166 b

martyr f Eraetherius
Emidius, Rochi
fcbri
filius,

88

Emmo
Enen

nobilis Asculani 152 b S. Seraphini ope sanatus fuit implorataS. Caloculorum lumine privatus,

a putrida

Ethelbaldus Merciorum rex (Vide ^Ethelbaldus). Ethelbertus Cantuariorum in Anglia primus rex
Christianus

U2
ulias

Ethelburga,

Edelburga

et

Tato
filia

dicta,

fuit

lixtiopcvisumrecepit

446abfl447c

Ethelberti Cantuariorum regis


psit

112 c; nu1

Engaleias

doctor 533 a (Joannes ab) S. T. Treviris filia etS. principis castri Malamortensis

S. Eduino regi Norlhumbrix

12 d

in-

tsr

Prxtermmos
f;

6 c

proneptis Geraldi comitis Auriliacensis

283

Ethelfridus Northumbrix rex uxorem duxit


S. Eduini sororem 110
est

Accam
frustra

Engelburg puer
Callixti

nobilis,

sed corpore contractus S.

S.

Eduinum
filius,

mcnhs

crcctus fmt

445

e f et

446 a
t

persecutus

111 a b
non
fuit

En^eUrmWs Rodulphi
En-ilramnus comes
memoratus,quaUs

a hhutisCysoniensissorori3\

Ethelredus, Macolmi Scoltie regis


S. Colmanus

in Capitularibus Caroli

Calvi

345 b

c e

491 c

et

seqq.

Carolo Calvo Engilscalcus inter Missos a Ticinends scnpsit Vitam S. episcopus

4 J4t

Bthelricus. (Vide JSlfrieus.) SleptensU in Etherschelius frater S. Ficci cpiscopi

Hiberma, a

rege

Lagenix

fuit relegatus
fuit

105 e

Ennodius

f Ealdus

Antonii abbalis Lirinensis episcopus Viennensis


Bonifacii
;

Eubertus, cujus corpus delatum

ad dedica-

Eoban S.

pulus 579 b

missus

545 e et seqq. archtepiscopi Mogunttm bSl c ab illo in Frisiam

-;

506 f tioncm mnnasteni Iliisnoiucnsis inter Prxtermissos 7 b Evaristus


Eucaristus seu
f;

discipulus S. Eoglodius monachus,

Columbx,^
^stersub

episcopus Trevirensis 481 f Eucharius Matemo a S. Penonnulli cum SS. Valcrio et


tro
.

hunc

Prxtermissos

volunt
et et

Trevirensem missum ad plantandam ecclesiam 34 b ;


filia

+ Eoldus. (VidctEoaldus.)
Equitius comcs
Valentniiano

utnutque militix

Eugenia,

morbo Angeli de Ophida a strumarum

Valente imperatonbus

Laureacensibus adnume^ Erchenfridus an episcopis


Mellicensis tertius abbas

f Eugenius
95
f; in

sanata est S. Scrapluni ope episcopus Carlhaginensis 83


c.viluun pulsus

154 c
f,

87 &et

ErXntYidus

347 c ;pri-

t Eugemus martyr
EugeniusIIIftp.
Eugenius

21o a
363 a

343
Bohemos

adfuti Erchio^te Brunswicensis

357 et seqq. Maximilianocxa,

,*,, SS. UaneehiUm

W^
.

eeqq.

doarim imbiut rorcs Chnstiana


Eugenius

>-<

contra sari in bello

Ercus^Hercus
nia

episcopus

Slanens^n
.

H^
^68 c

,,
;

//,

188 e 193 f

rt sefl.

Eugippius^ EugyppiusS. jpohronvs 31 c interfntt


reao-nsimn
in

ftM *!*
"**?"
23 d
taj
_

**--
Ermachoras

Eribrr.us WCfiM 5.

StSl^i
.

Italiam

MOn*

+
f

Eulagrius inter Prxtermissos


e.

\
d.

mmwi

^^^ifJK
ordwatus

Eulasiul pra* 35 c + Eulogius mertpr

36 a

*0 d

85

~o

^iZm

.** -** m.r*m "'"""'"'"

189 f !

r,

^ ^

Ermcngardis

wub

R03b

, tse q.
'''' ,

JZZEL.*
ornoftB
(to<

n *
,,,,, r ss s

, wsjMmiAjMtom^ Ermengard.s S. W " ., eomttem Atnnw S Geraldum

vi.suin recepii '"'s """",'''

.J^
J
'

r Euphrasia wrjomonyi ,,,,,.,< .- Euphrates Euphrata


IrtnttConeilioSmUcenei VI

2 a

Ermenncus
,/,rrsi.

ate

^ uau

bede;

" Cftn.fi
cj;"i

2 36 d

Augustana
vi Ocfoftrw.

86

Tomus

INDEX HISTORICUS
650

332e grra* ^/*<*^ :;f; J22Jk*


b

d\ Papa mwfyr sub Decio passns 16 f -pabianus cst d sepultus 17 b, 54 d e, 410 b ct 437 421 b S. Callixti

w**to
Pnjin

459 e

in cameterio abbas Sublacensis 365 Fabiscus (Gyrillus)

a,

372

+ Eusebius
1

marlyr Fusebius vre^jler

Rom*

408

,-.. c

e et

376

sacellum cxlruxit

in

honorcm S.

iSTS-i-w-*
E
'

Chelidoniz virginis
Uberta

369
150

;";";;;":,:!:

a crurium dolore per Fabricia mulier Asculana

Seraphinum

est

tf.

151 a

:";,',/,- pero.v
genere

,///,- 467 c e se q
inter

65 a Placvntinus Fabritius epUcopus Patricw orepisdopus in Hibvrnia, a S.


.

Faiacha
,.
.

| Eustachius

svu Eustathius

Pamphylw

^^ J
n
-

: nnU e episcopus

mt con cssor et confessor

" tjM^)
dinatus
fc

101 e

cathedralis ecclesiz Brugen-

m
,

,,

,.,,, adfiut Translationi

Reliquiarum S.

Donatiani

517 b

fromw

EuatachiusnMBsi^PrstormM.M
x Eustasius
1

M* *" Z-W-M.

Boe
**"<
ef

Crucis Augusts VinFakler (Yitus)monasterii S.

deticorum prxpositus

275

80 d

seq.

Fandolfina,

Ulyssis Palmisciani uxor

Injdropica,

+ EUbtasius inerPrremMS0S
f
SaUrnitanus inter Eusterius cjnscopus
missos

-'

quam mortijam addtxerantmedici,


ope sanitati vst restituta

S. Seraphini

Pi^

Farnesius (Ferrantes) episcopus Parmcnsis

146 c d ctMarc

Pmtermissos 6VJ Q e f Eustrasius presbytvr mtvr _b a et archiepiscopus Laureacensis f Eutherius Sardiintvrfuit ConClltO c seqq.- 54 c et 57
cdns1

^^ .
pulus

chix gubemator

464 fer 466


flliam SU am

muUer Mculana

mo-

Seraphino intelleait rituram a S. Svraphino intellmU

142 c

t
-4

Euticetes episcopus archi Eutropia virgoS. Nicasii r


.

sis

soror

26 ce 457 e episcopi Remen429 a et 498 c wv

martyr t Faustus
Favoritus Eminentissimo
Fedhelis S. Patricii
Felicitas martyr

476 a

vt

seqq.

Cardinali Chisio a se-

168 d
Hibernorum Apostoh
disci-

105c
cum septem
in
(iliis

inter PrxterEutropius episcopus Andegavensis


7HISS0*

424

vt

4o0
c

Eutvches hzresiarcha
damnatus
,
-

a Concilio Chalcedonensi

176 ef
tt

transtulit

eorum corpora Carolomannus

ecclcsiam

(Etingensem

42 b 534
e et seqq.
;

Eutvchianus Papa martyr 29 d


corpussepultum
(uit

34 d e

ejus
;

Felicius episcopus Trevirensis


terfuit Concilio

in*

inccemeterioS. Callixti 421 b

Arvemensi anno dxxxv


Trvviris abbas secundus

t Eutychius

sepultum est in martj/r, cujus corpus

Felicius S.

Maximini

534 f 534 e 209 e 486 e 164 a ooo e 332


seqq.

Calhxti ameterio cosmelerio S. Callixti Evagnus scu Evacrus marfyt 21


t^rmi

~
f

Januvnsis t Felix cpiscopus

into
l

Pu*

il
f\-

'

^ ^^.^ ^ m ^^
martyres

204 b

Aquileivnsi ad Eventius oo Ermachora vpiscopo

-;-

Felix

- Sociique

^^
e et

c e f et

dem

conversus

25

f;

prtfciicflinf

Evamjvlium

in

Norka
dux Forojuliensis t Everardus
niensis
et

21 a
dominus Cysoe f et

t t Felix martyr Felix IV Papa


Felix

Felix martyr

401 b
inter Prxtermissos

et

433

a,

434

c,

438

e,

446
429
(uit

447 b

394 e f 520 e Sabaudice dux) antipapa 242 c (Amedeus


in

corput S.

Calixti

Papx

vt

martyris a Notingo
a,

Felix episcopus Aborcnsis


Concilio
litas

Africa, qui subscripsit

episcopo Brixiensi impetravit

431 acct

Latefahensi, cclebrato contra

Monothe-

seqq.; ejus corpus deportatum

ad dedicatio-

506 f nem monasteni Hasnonivnsis Matjni FlanEverbaldus in Diplomate Amulphi 496 b drix comitis mrnwrutus
Evila^ius prxses sub Decio imperatore Christianos

Felix clericus Ttalus

Felix presbyter, a Joanne


litteris

missus fuit

V Papa, ut Viennam Allobrogum 552


civis

89 c 430 d fcrtur, cum


e

Felix (Maria) Marci Lucidi

Asculuni

fxlia,

prosvqudur
Hibcrnus t Evinus confvssor t Evodius Auiiu urbis Aquitanice,
lavensis episcopus

46 98

c
f

genuum dolore S. Seraphini


liberata

capuam

meritis fuit

151 c
in

seu potius Vel-

Fellus (Joanncs) cpiscopus Oxonicnsis

Anglia

419 d e f Antiochvnus II 17 1 f vl 185 b c t Evodius episcopus 410 b Extricatus vir consularis

operum S. Thvophili editor

Ferdinandus
cripuit

III Caslellx

rex

174 f Cordubam Mauris


191 d

Fernandi (Garsia) comes a Sarracenis interemptus


unno Christi cmlxxxxv

190 b 149 d

Ferrucius (Philippus) prcsbytcr altare erexit S.


Seraphino dicatum

Ferrus Latinus,

civis

Asculanus. (Vide Juliana.)

Ferrus Massaron (Vidc Juliana, Massaronis),


Fiachrius

IN
Fiachrius
bernia
filius

TOMUM SEXTUM
in

OCTOBRIS.
150 d
;

651
potestatem mira-

S. Fieci cpiscopi Sleptensis

Hi-

carelli noctu apparuit

104 d

et

105 a

cula patrandi

Fibicius seu Fibitius. (Vide Felicius.)


Fidelis (Tsidorus) capitancus Montisbodiensis

B. Petro Catanio sub obedienlix 147 f przceplo sustulit


febri

Fief (Nicolaus du) cpiscopus Atrebatcnsis

465 b c 45 e

Franciscus (Joannes) ab hectica

apud sepul-

chrum S. Scraphini
Franciscus martijr

est derclictus

152
149 e

Fiers (Franciscus) cathedralis ecdesise Bruaensis 489 c ciDiKiiirus

Franciscus Maria sacerdos Mediolanensis


inter

Prxtermissos

166 a

Figueroa

(Laurentius dc)

episcopus Seguntinus

in

Franciscus Placentinus (Vidc Catharina Francisci.)

Hispuniii, interfuit synodo provinciali


Fili.is niicr

Praetermissos
in Scotia

Finnanus cpiscopus
Scriiplniius

192 c 397 d 346 d

Franciscus Simonis inter Prxtermissos

397 a

Franck

(Christophorus)

cujus

filiolus
fuii

a morbo ca-

Firmana (Qtrvada}, quam

gravitcr xgrotam

&

duco S. Simperti ope sanatus

260 d
26 d e

sanandam prxdixit

141 d

Franck (Thomas)
ope sanatus

a visce.rum doloribus S. Simpcrti

f FirmatUS

(Guilielmus)

Firmilianus prxfectus Palxstinx

214 det 221 d 450 d 483


f

Firminus episcopus Metenm

reliFrancolini (Ptolomeus) medicus peritfosimvs c et 466 c Gaudeutii c.ruiinnator 465

ccclesix S. Fischer (Joanncs) de Dinckelspuhel acpuMauritii Augustx Vindelicorum canonicus


blicus notarius

quiorum S. Francolinus (Baplista) adfuil

Translationi Reli-

gmarumS.

Qaudentii
vir nobilis

4 ^6 c

&"

Frangipanis (Pirrhus)

372

f el

377

Fistl

Wilham

agricola de Schwabchingen

255 d
377 e
.

Flaminia
jux

nobilis

matrona

et

PirrhiFrangipani con-

emscomis WirceburFrantz [Joannes Philippus) ^72 f Dl * 1


gcnsis

Frassus kntonius (Vidc Theodora).


comitis AuriliaFrataldus testamento S. Geraldi
censis subscrtptus

denominata Flaminius vir consularis, a quo

fuit

Via Flaminia
Flavia mulicr sacrilega
i

4
fornkaria

j>
2

*
jj

Flavianus pr&fectus prxtorio monachus Udalnaanus Flechsenhar (Udalncus)

od a 403 e

Fredericus

II imperator
f,

2 d

FredericusIII imperator 256

Augustx Vindelicorum

Celeix possessionem capturus,

274 a ei 276 e; co cum parva mi-

contendU 46 f;

+
1

Florentinius

420

quo tempore vixent

due

censi olim episcopo,

aS. Maxinuliano, Laureacum suts in somnis monitus,


47 a
C

420

hostnnn niinnis cvasit

25 b. 26 a d e + Florianus episcopus Laureacensis quadraginta pra ftie ne30 f et 36 a cum aliis


;

Fredericus,
sdifUavit

cognomcnto .Enobardus,

imperator

Laudem Pompeiam novam

catus25L2Qhteet33e;ejusActaabHschcnio vulgata die iv

Coloniensis Fredericus II arcMepuscopus

59 a 70

Florianus ut

testis

c Mau J Rehqu^ VisUatwnc adfuit m

rum S. Gaudentii Prztermissos, idem Foceus episcopus inter

Fredericus II Austnz dux c Augustanus Fredericus cpiscopus 274 a c ct L76 Augustanus Fredericus II cpiscopus Udalrkano K\>c&;facultatem concemt abbati

335b^3o6e

^
et
.

fortfi
,

cum S. Fieco

episcopo Sleptensi

c
;

effodiendiettimsferendimquiaeffn^rli
11

274 d
.

seq.
.

abbatis ncpos Foelanus abbas S. Congani sui ecclestem in honorcm avuncuU

25
220

cpiscopi

*"*
b

Fredericus
(ldl

a.fraterfuitSS.Fursmet

lltani

M^mmm

manhio BrandenbuW* ""^'"> Cmri in t*. eontra Bo^

f t

Mco inr,nns. (W*


sis archiepiscopus).

t
_

^0 AMr
4J4

Firderieus fflfe

C*l*i* *>.

Folcuinusiv"^7'^-nia
(

Ml'iMM

rmlopostestinurmphu
Fredericus

Fnlridus

Virfe

Fulradus).

(Carote)

^pUoofU
<<>

Jr[

Mg
1
i

^*T

O^sS.B^iinScoUaPr^J^ fjSZQ*****

Maus
,

ecc,esi

ST5S
For

S.Oauderaiitestisastm

^^JSSK
463
f
<

ffioi/>0 ' Fortunationus irijtfor I S. Prtformi" 7 b Fortunatus tunata

"

404 a ' 2 ' *

Frein(Aiwo

de

Jixgeiiua)

SimptrtioperecepU

^
.i\ 158 de C/ia-.m/) 1^8

^
f f-

Mr

-Fremiot

l/MM

Sanctonnn

albo adscripta

m"

S<>S

i.qnoioToletanoanmiiDi****
*

A/rco

Ewmgema

ai

fidm

W^W^SSi
Fries (Hnrwi)S-

P*w

l.r 'M3
d

w ,,,mote
Frodenberg (Ptntfj
aa o. V oto a parcntivus

K<mmfKni % .^ f

15% e
ii-.-f.

morbo curata*fuit

464 a

SSfiSSS-j,. -

INDEX HISTORICUS.
652 319 b
Fuccarma (Marta)
Fulbertus
I

t Gaudentius

Prxtermissos confessor inter


in

394 b

Gaudentius episcopus

Tuscm

M
i.

g44 d

Gaudericus (Vide Candericus).

ccenobu

J-m
2gg c 292 d

FuSrtus
'

Martialis Lemovicis II abbas S.


1

t
4

&^^
m
_

/Watort.. nu /em flWia?

378

t 61

seqq

ca

bd446ef;^^' to
+
Fulcus

^n,289a.290ef4 9a43
'

d 432
'

nB_.ertt-m -.rfftnum

_Vefl/>o.t

4ob

477fe

Sorensis in Sardinia Gaufredus episcopu*


scripsit seculo xii

398 d

Fulco <pu_P->

IVotWWM

;7 c e 127 ce

Fulradus5.WH^'^
chardo

mPa
e
et

r:,
683 d

m
f

auclor

123 a

Gaufridus ept_copu_

MfM
294

~^
<_,

Romam

mUw
uo

568 d
cst

Funtfleutner

(M.)

;,,

*.
.

W*" f^ wpenm
'

"""" S

Sodorensis in Scotia ftf*r*r* Gaufridus .pfeoopt


termissos

S. Colmanv*

Wm S Furcula (Mn_M "


,

Mellicensi abbatt dal Reinero

Gausbertus eptop_-

-*
e,

*__

J*" ?<* Mft-U-* r*>


225 d
et

,,t '""''-

Auriliacetm Geraldocomiti confessori

* W^
315
e
et

319

151 b

+ Gauterius primu.
vinianis combustx

|taMr
123 a;

-i_ Stirpensis in
ejus

convaluit

Foilani Fursaeus /ni.er S.

226 b

Aimcesi Lemovicensi

<>)
~

Ravennas Gebehardus archiepiscopus Laweacensts Gebhardus c/. tsco/.us

bl4

G
HflV Theodora.)

ez 5u;ico; Mfl-mtfcflnt Geblin rVaco&ttS r,m P/ird

2/5

reots ffrmtfler

* Gedeon Jsraelitarum judex


Geilana
_?o*_'crti

40 *
fluct.

G&hm\ Camplicum. Gabriel inter Prstermissos


(

Fntnconi*

Gabriel (Joflnnc.)

ro^%r,^^%
20 d
et

55
l

Kilanum Sociosqne clam occidi


S. Opitii

uzor 586 e; jussit 564 a

Slavo-Russicum Latine reddidit

595 b

fGelasiusPflp*
Gelasius
et et

propositum suum ineundx reGabrielius (Afitoniw) 143 a b UgionisS. Seraphino aperuit

/Vflter

Gelgehe
_7l.flni

SS. non Kentigerna mater


Furs_et

^VlrSS ** Ato J
f
ft

(Yide 7 f Gaius Papa.

Caius.)

Petronella). Galbani Balthasar (Vide transtuht corspiscopus Mediolanensis Galdinus

Ordtnts ^inorum. Geminiano (Mrw* S.)


roc/ttipro/ifl*cnecfltMS
_

AJr47 lb,
.

episcopi pus S. Juliani Laufonsis

63 b

t Geminianus pwccpus
dte

J_ru_.nens

458

et

xxxi Januarii

colitur
_*_*<--__.

Galerius (Vide Maximianus.)

Galfredus Monutensis

Gemma
dicecesis

cujuc <rpu- aute. tt tn

Stirpcnst

Lemovicensis 123 a; c/ue

**"*
Sf.

GaUa(VidePlacidia.)
Herbipolensis Gallicus (Joannes) Scholaster

5J1 537

b c

Calvinianis combusts

t +

Gallus episcopus Arvernensis Gallus abbas in Suevia 346 c

535 a
;

et

Gemraa

flrc/ttdtflconfl
,.

ct

monfliterti

Gfludtost

discipulus S.
ct

Columbani
Gallus Decii imperatoris successor
pore imperavit

576 d
35

592 d
18 d

Neapoli abbatissa Genebrardus cx A!6o


i

....

451 a

cptoporum

Z-fludoncium

e; brevi tem-

ab hernia S. SeraGallus (IVotflnus) Auximensis,

59 d e 1 haud expungendus d et 55o a o Lugdunensis 554 Genesius episcopus -_ VjreilC_IU_ _|y-o---p-martyr inter^ seu Gangulpbus

t Gengulphus

Prxtermissos
Hisba.) Gennasius Prosper. (Vide

phini ope sanatus

Gallus (Vtdc Guiliermus.) exaravit compenGaluzzius (P. Franciscus) S. J.

Gensericus Wandalorum rex

87 a

et

dium Vitx S. Seraphini Fintan* Ganardus Pictorum rex beneficit SS.


Othee vinjinibus

128
*""*'

c
et

t Genulphus
+
1

Confessor

45b b 282 b 538 a

Geobisus clericus Trevirensis


Georrrius episcopus
Gallico

Viennensis

in

Delphinaiu

545cetseqq.
ecclesix parochalis

duodecim ApoGanganelli (L.) basilicx Sanctorum

swlorum presbyter Cardinalis


Canonizationis S. SerapMni

subscripsit

Actis

t Georgius
tutelaris

Piram

in

htria

160 a
ac namorr/iflfltfl

Garulli

Dominkus (Vide

Drusilla, Dominici).

Georgius episcopus Viennensis


b Georgius abbas Cxsariensis 272
tioni
;

3ob
fldfutt

Eleva-

Gaspar (Alexander) Campliensis,


triennali S. Seraphini

merUU

sanatus

154 b

ad S. SeGasparina mulier Aficutano, nuncupato ntpucinum voto, a vehementi pectons raphnium


dolorc liberata esi

271 e Reliquiarum S. Simperti Brandeburgensis Georeius Frederici marchionis b 243 b ,,


flllUS

151
viri nobilis uxor,

Gasparina, r/<om.c

f el 152 a quam necdum

hydropisi S. SeraGeorsius (Joannes Baplista) ab


phini ope sanalus

prsgnantem masculum parituram S. Seraphinus


in\iili.nl

armhjer Georgius Marescallus de Biberbach,

regis
'

l^
127 b e Arimincnsis martyr 394 b

Maximiliani

27,)
in

Gasparis (Joannes Baptista dc) presbyter Tianeusis

GeorgiusS. Michaelis
Translationi
stensis

mtenbach

abbas adfkat

ecclesix
epfecopttfi

t Gaudentius

Reliquiarum S. SimperH Auou&T4 a et 275 b episcopi

Georgius

IN

TOMUM SEXTUM OCTOBWS.


Gezo monachus Camaldulensis 612
canonicus
f,

653

Georgius monaslerii Roggenburgensis Ordinis Prxmonstralensis abbas


,

613 aef619a
489
capituli

adfuit

Translationi Reli-

Ghaele (Franciscus) cathedralis ecclesix Brugensis


C

quiarum S. Simperti

275 b
fundator monasterii
e,

f Geraldus abbas
Silv.e

confessor,

Ghiselynck (Robertus) cathedralis


canonicus adfuit
Translationi

Brugis

Majoris
d
;

in

Aquitania 122

295
296

c et

Reliquiarum S.

299
et

aliquando cum S. Geraldo comite Auri-

Donatiani

517 b
165
f

liacensi

perperam confusus
;

fuit

295

f,

a b c

Ghisilyero [Philippa leonarda a) virgo Assisii in

299 a

inter Prjrtermissos

commemoratus 2 d

Umbria
Gibbo,

inter Prxtermissos

f Geraldus confessor inter Pr.vtermissos Geraldus I episcopus Augustodunensis


Geraldus
bus
filius

166

vir nobilis, filiam

suam S. Geraldi

meritis

82 d

a morbo caduco liberatam vidit

329

Guidonis

comitibus Lemovicensi-

Giberti (Joannes Matthseus) rpiscopus Veronensis


triginta sex episcopos ejusdem sedis in sua dkecesi
coli

284 a

Geraldus S. Geraldi comitis Auriliacensis pater 282 a et 301 f xdificavit ecclesiam B. Clemen;

prscepit
cujus Sociorumque ossa

107 a b

7 Gibrianus,
lata sunt

Remos

trans-

tis

Papx
Lemovicensis,

319

429 a
Thonhausen a mortifera
fchri

Geraldus

ab Helia Petragoricensi

Gietter (Adam) de

comite in prxlio victus

283
filix

S. Simperti ope curatus

264 c
Sampringhamensi*
factn in-

Geraldus, qui nupsit Mathildi

Pippini regis

Gilberti institutoris Ordiyiis


in

Francorum
Geraldus B. Roberti
abbatis

283 b Casx Dei parens2M d

Anglia canonizatio ab Innocenlio III

ter Pi\etermissos

Geraldus de Sancto-Sereno cwnobii Auriliacensis abhas quintus 291 f ; rexdificavit ecclesiam B.


Clementis

Gilbertus episcopus Cicestrensis

162 a b 437 d

319

Geraldus

vic.i

coS. Georgii parochus, S. Geraldo

420 e SS. ZJdalih el Giltlingen (Jonnnes de) ccenobii Angustx Vindelicorum abbas 228 c, '243 a
Gildasius episcopus Ruthenei
i

miti familiaris

32 ^ a b
scripsit

Afrx 244 e, 260


dit,

f.

272

b,

273

e,

274 af et 275 a b
effo-

Sarlatensis Gerard (Armandus) canonicus

Reliquias S. Simperti Augustensis episcopi


visitavitque

269

<?

270

a b c

Majoribus nostris

Gerardinus Joannes
jp
,-.\
1

STW
a
C

Baptista (Vide Elizabetha

GiltlingeD (Andreas de) vir nobilis,


regis armiger

MunnWmni
CID
\

215

f;

ex

MosomenH
f

e
".

Giltlingen

(Pauto &)

noUUs,

Man m m^

217 d

regis armiger

t T n

lS^t^.
hhL (VidP + Geraldus^
Gerardus comes Bitunccnsis
.,

tiSZZe^Zl*
,.

629

630

Ginltica

$~4*- * *~*
meritis hberata fuil

Seraphim

OaU
e
f

Gineura.

-.<
suum

M. * <
a

101

545

ope curata

401 a 4J1

et

i 494

Girbaldus uirnwuu

oMum

abS. Geraldo comiti longe

t Gerinus
GeHacus

Co/V.or
s

m,

Virgines elevat

W^ fj^ %
*
W,
Consl/'o/,ol/l..
///

M//,,/>

, rll

+ Tprmanus t Germanus

riarc/i. ;",

Co/mo Gnanno pei ,,,, mufiK S. i q ,,.;, recepit


.
.

,../.,,

/,/,'olo

suo *-//,- .V

tis

,,

266 d
p

exsilmm jmtaw

,-^...<Po--- S | Germanus, 7

-V *

Vinccii" Vimtii
..
,

^ "S
,V-420e
o
,-

"

**?J
,;o,I
.

mesbvter 532 c

e,

533 d 537

e;

quandmmm
538

fals0

f e<

Mo
a b c

..,

...

rml l. V e(Y,Vo/o.,c)ca-o(-/.c7.7V,

c |ir,.,'-

ennoaldus, ^ ninviltii VlCe AUUUUViu Ky-^-tQ VionysiiviceAudoberttepiscopt s

Cer^cL li.
Ger onins

Gertrudis

W
,

r/^K
-

447
-i-t/

t i

GoSdTs
,

com,

Gertrudis
Gertrudis
__

fir/,,,-t.,.lo,;.<

JIWM *" f
fl

ft^ - JJJ
311 311
,,,,,
Arnstenianus ln ,
,,,
I

6 '"

, w 58
.
:

:.,.,,, ,,

,,.,,///,

312 a

ci "1

T
;
<-f

Godefri(lus

r /r ,/

230

Ordinis

certum

^
564

FSfi4 c,

585 c 080

^" '/ci b D

0o 58C, e 000

prxtermissos v Pra on.^ 246 c

,,.,.,,,.

,,,.,<,

ef

247 c 237 c

aipncaJwmHi*--

497 e

498 c
ni<e

Armoricx dux

380 a
87
Goflridus

Tomus

vi

OctoH.

LNDEX HISTORICUS
654
Vindodnmtto Goffridus abbas

319 d

f,

389

c,

435 d

et

522

Romx

concessit Jubi-

Go"

^ZL^n^mS.SimverUep^pUu^
aZS(Fra^)PP.Miorum*eOb^
tiaminister generalts
_

aue.or nus (Bermrdus)

VUarum patrum Oc-

Ixum 12 U approbavit venerationem Mavtyrum Fausti, Januavii et Martialis,


rumque inventionem annue
b d
;

ossium SS.
eo-

recoli

mandavit 192

moriaclws ccenobii

Vabriensis canonicalem

GordianusimperoforlSb;
Gosbertus. Odoni regi

oarbareaPhilippoestocctsus barbare a Philippo est


abbas cmobit

Gotahelmus

^^^J
_
Bcncdtcto -

sexennalexmpenum 19 a occisus
post

Tuderti in die habitum induere jussit 3l9e; etc, largitus est Translationis SS. Fortunati,

Mulgentias
Gregorius XV Papa :flus.flfl csi Augustana lecitari
indulsit

521fc*522a
Officium S. Simperti in dice-

242 e
5 a

Buranitn 239 c

Gregorius episcopusAretinus Gregorius ritai Sublacensis Gregorius Mellicensis monastcvii


nedicli abbas

Bavaria Patavicnsis Gotfridus episcopus

4*3

*subseculus

"'

isvsr.
.

372 d Ordinis S. Be356 d


369
c
ef

Gothebaldus

AteMi
(7We

mmM

Bavaros abbas
Gothofredus.
Godfridus.)

^jj

Gregorius
piscopo

nobilis

Francus a S. Bomfacio arclue-

Gremenbach

Moguntinoin Gcvmaniam evocatus bb9 a. (Joannes) oculis captus, horum usum

ff^riufyeiMii episcopus Wirceourgensn Gozbaldus ^sco/^

*^*^tt*2Z2Tt
: . Gradassus. (Vide Bonommes.)
mruepatns

S. Simperti ope recuperavit Udalricianus firiesher (Joannes) monachus

Auqu-

^ViLliJn

275 d

Gramnoy (SpWo) J,

&*> '^'"''^

Qntonel^iMiusCssa^pr^posOustcelenxS.JacoTptiaciom;ommortt UcuK.pri*. feW

^
230

^^ ^^
d
f
.

152

f rt

154{

riV-^
StaMfalM
Gras (Joannes
Schultetus

oporcfc 00

BjJ-Jj-

jr5L7^mo^
e

5
550 d e 542 a

fl*w ft
de) vtr nobiltsac

jTj^
cwttaHs Brugensis

. 548

ZMH

,,,,

adfuit Translationi

Reliquiarum

S.

Donatiani

Grassus Felix (Vide Argeria.)

Gripho episcopus Rothomagensis est Grippo fvatcv Pippini et Carolomanni, custodix Saxones 236 f; redditus libertati
mancipatus
contra
git in
f

Grata junior virgo


Gratia "(Melchwr
Prxtermissos
a)

e societate

Ursuhma
in

70

Pippinum fratrem
Aquitaniam

concitavit

Madviti

Hispania inter 165 e

237 a fu^37 a
;

Gropp

(Ignatius) ccenobii S.

Stephani Herbipoli

consecravit altare S. Gratianus episcopus Polensis

monachus
manice

Vitam S. Burchardi episcopi

Ger-

edidit

559

e et seqq.

72

et

74
d

Simpertt ope hberatus

oZZ+Zu**
G
eg! Bo
sta?

Lelr^)
Viudehcorum

monocftu.

W* A^;

32 b

482

Gualla {Jncol'" s) mc,or


Gua.lata

Hi

,.

'

97RL d

Popo 4 a, 134 e f, 414 e, f Gregorius Magnus 421 e, 500 a. 576 d et 592 e va415 a c d,
riorum martyrum nomina
habuit
in

. Rip I4~c 142 c nnritiirum n S. Seranhinodidic.it Seraphino didkit moriturnm a DaGualteri (Paulus) scripsit Acta martyrii SS.
nielii

(A**)

Z "T . ZW. *b~


385 b
511
f; et

ri 'T

Ti

~oo c s ' 27 d

Sociorumque
episcopus

seqq.

uno Codice

collecta

Giifhvalus
linensi
in

Themardo canonico
ejtfs

WaReh515 a

10 c

scripsit de ingressn

Longobardovum

somnis apparuit

in Italiam
I-

50 c
f,

quise

ad monasterium Blandiniense

Gandavum

Gregorius II Papa 483


III

549 a
f
;

et

seqq.

translatz fuerunt

f Gregorius

Papa 238 b

scripsil

S. Boni-

facio episcopo

Moguntino 238 b

ecclesiam S.
et

Guglielmi (P.II-) Ht.SS.Trinitatisin monte Pincio presbyter Cardinalis subscripsit Actis Canonizationis S. Seraphini

Callisti instauravit

430 a
f;

435

627 f Gregorius VII Papa


quo colendi sint Pontifices

rititm prsscripsit,
e/tfi

Guidi (Marcus)

civis

Senogallensis

160 a 464 a

mortym39c;

Guidius (Ottavianus) Montisbodii Prior

Thcmavdus canofestwm annttum nc negligentttr, nicus Watinensis in somnis fuit monitus 512 c d

Guido episcopus Bellovacensis Guido episcopus Petragoricensis

466 b 432 d 284 b


;

f + Gregorius Nazianzenus
pellavit cineres

Gregorius episcopus Agvigcntinus


corpus S.

332

cf.

337 b
193 b

Guidoi
mis

comitibus Lemovicensibus

284

Jerosoly-

Oypriani ap-

vita functus

284 a
regis

Guido Ludovici VII Galliarum


rius

buticula-

+ Gregorius Tuvonensis episcopus


stas S.

scripsit

rcs geet

289
scripsit de

Venantii abbatis
UISISUU abbas

211 b
.

seqq.
..scri-

Guidonis (Bernardus)
censibus

Sanctis Lemovi-

UlttUIIUO t Gregorius
psit

Trajectends, cujus j-.^j 1 j

vitam
et

227
cruciatus, beatam
est

S. Liudgerus

570

c,

571 b

591 c

Guilerius (Astolphus civis Asculanus, pedis dolore

163 e 7 Gregorius ArmeniH tnter Prxtermissos Gregorius IV Papa 430 a et seqq. corpusS. Cal;

dudum
t

mortem

sibi

imminere,

a S. Seraphino certior

redditus

142 b 161

Papx honesliori loco tumulnvit sub ara majoMarix trans Tyberim 429 e f,et 430 ad Gregorius XIII Papa, 191 e, 365 b, 369 d, 376
listi

Guilielrai eremitae, episcopi Bituricensis, conversio inter

ri S.

Pr&termissos

7 Guilielmus Cognomento

Fmnatus

221 d
Guil-

IN

TOMUM SEXTUM
.1 ..

OCTOBRTS.
de) cathedralis ecclesix
. .
i-

655
Aur

Guilielmus Anglix rex inter Prxtermissos 397 e f ....,'-.. Cllliliplmns T OArml^iw nrrhitliiv Austrix, Belgh D./,.."." Guilielmus Leopoldus archidux
gubernator

Harsther (Conradus
Simperli

_... . !.... _ gustanx canonicus r_~r c 275

portavit Reliquias S.

i-

__. _

517 378

jirocessione

272 a
cujus ftliolo
capitis

Guilielmus

Carnoetensis monasterii in Britannia


f

Has

(Petrus) in Hirblingen,

Minori abbas nonus


Guiliermus Gallus episcopus Prxncstinus
Guillermus
come.s

fluxum S. Simpertus ademit

263 b
Anglix
regis
fi,-

364 a
lacessivit

Hasdacnutus
lius

Cannti Danix

et

Lemovicenses prxliis

345

ecclesiamque S. Geraldi destruxit

299 d 284 a

Hass

(Sixtus de Wertingen) mutus S. Simperti ope

Gulferius
bus

(ilius

Guidonis

et

comitibus Lemovicensi-

loquelam recepit

Hastingus Normannorum dux

258 d 543 c
ct

f Gumbertus
ctioris

vir nobilis

ac militaris per S.

Bur-

Hatto, seu Hanto episcopus Augustanus, a Carolo

chardum episcopum Herbipolensem ad

vitx san-

Magno
missus

in consilium
in

advocatus

cum

duce Kijs

normam
aliis

est

perductus

567 d

f,

568 a

patrocininm Fuhlensium

231 e

et

588 b

c bona sua obtulit S. Kiliano

588 c d e
Trcriren1

Hatto episcopus Frisingensis

236 a

Gumbertus,

Cunibertus, Pippini regis nepos,


episcopi

apud tumidum S. Maximini


sis,

Haveskercke (Franciscus van) toparchade Watervliet, ac civitatis Brugentis magnus Baillivus,adfuit

a dxmonio liberatus
presbyter martyr
II episcopus Eyslettensis

a
f

Travslationi Reliquiarum S. Donatiani

518

f Gumesindus
Gundeckarius

189 e

Haveskercke

(Ludovicus van)

Baro de Wyngfo
,

351 d
lo-

Franconatus Brugensis

burgimagister

adfuit

Guntabundus Wandalorum

rex, in Hunerici

Translationi Reliquiarum S. Donatiani

518

cum

subrogatus, Catholicis favit

92 d
c
f

Haudion (Conradus Antonius

de)

vir nolnlis, J.

Guntbertus Caroli

Magni imperatoris vasallus 568


68
Venantii,

Guntharius episcopus Coloniensis Guntharius abbas


monasterii S.

U. L. ac calhedralis ecclesix Briujcnsis canonicus, adfuit Translationi Reliquiarum S. Donatiani episcopi

dein

518 c
Octavus Brugensium epi-

episcopus Turonensis

212

f et

215 b
Alsae f

Haudion
scopus

(Nicolaus de)

Guntramus abbas monasterii Morbacensis


.

in

517

de
f

Gu'ss

1. armtger
.

(SL

232
vir nobilis,

Haudion

(Ulricus de Qtbrechtes) vtrnobilts, adfuit

Maximiliani

"regis

Translationi neliquiarum S.

DonatianiblB

275

Minori Gnvhod episcopus Venetensis in Britannia


a Constantia uti testis subscripsit donationi

Bn-

Hauseck (Fredericus de) in honorem S. Colmant 357 b martyris legatum fecit monachus Udalricianus Au(Henricus)

tannix ducessa S. Mauritio facta

381 b

Hayden gusU Vindelicorum Hecke (Jacobus van) capituli


naHani

275 d
S. Donatiani Brugis

S. canonicus, adfuit Yisitationi Reliquiarum

Do-

517 a b

H
293 d
e f

Hedenus. (Vide Hetanus.)

+ Hedestus
'
.

seu Hedistus

Neroms

imperatoris ar-

Haddebertus

episcopus Arvernensis

niiger

20

f rf

21

Hadria (Franciscus
CcelestinorumGeneralis

Runcius de) secundus inter Prxtermissos com-

Hedistius martyr Ravennas

inter Prxtermissos

memoratus

164 a

memoratus

165frtl66a
495 218
e

Heede
.

Brugis ca(Franciscus) ecclesix cathedralis 489 c


de) capituli cathedralis

nfcus

Hadrianus imperator

Hadulphus

episcopus Tornacensis
regis soror,

Heere (Jacobus
nonicus,

Brugts ca-

Hadwi-is, Roberti Qalli* fuitRaginarioIVcomUiMontensi

desponsata
c

adfuit Visitationi

Reliqmarum S. Do516 a

nattam

mecht (P

BruGuilelmus van) Carthusianorum

Heere (Nicolaus de) canonicus canonkus 489 c ;


, ni

ecclesix cathedralis

Brw

Vis,tatwdein decanus, adfuit

ReUquiarum Reliquiarum
Translationi

DonaUani S. Donatian

516 a; itemea^Sl

arum S. Donatiani
ch a
,lc

1 a

Lemtoke, <*/*

<
i

rnm

jjV
'

exclesix Brugensts
.

489 263 a

Hallofai

(Petm) wvpnl

Umt>.
189
a,

180 e
et

seqq.

scopi Antiocheni

BMsmnsauctorGemaniieSacrs
Sardovicu.
l

^^ ^^ ^ ^ ^
,.,,,
.

b
.

<

archiepiscopus

Laureacensts

Pat^

Colmani martyris sepultus


monasterii

357 a
Arftww

t Heldemarus
fundator

AroasUnsu

'"'"f

IV

Bruxellensis CapuciParalus de)

tHelias(TOctEliasProp^to.)
Helias comesPetragoricensis

Ee]ioeab^s(AureliM

Antoninus)mperator

ISh

403dea8eqq
tio

;#Wi

cox

Supertore

77 a
Helvius Pertinax
vir consularts
.

a tu Mirlindis rflOi "

'Il-V

^"rS*

>'*
'

9 c

S*-
Perside

""

"s.^sir^
2 ' a
.,-,
..

565"ef

Haroaldus C

Hemerlin

(./.

<**i^-"

tHen-

INDEX HISTORICUS.
656

270 a

nricus

IV fefrt
II

He nricus

Anjte III Aeofe * Henricus

^ ^
,t e
;
,

H etanus
s

.**.> 7T.rinj,i*

.1

*Vaneen

**

586

fl,w s
?

rcftiepiecopo

SlonsVI.IA^,,,.,,
Henricus
I

***

^r^T^uSa
S,mperli
"

* ^

<te

lr.fvJ

^'(i

nenterus
Hicterius

(P-)

corporc

.,,.,.,

Hutoriogroplm

V
e

-^
,

Wn *.
*4

431

to,

S
130
c et

'

"

Henrics

II

ptop<

A**""
.

o 50 e

SerapMniintercmUmerecepit

1
33-

Henricus Auetrori*

Henricus epfcccp uux eo HenricusII Bavori. dr.mo ,. ft Oileee r


rescriprit

%6d "'""'" ,, fW, 0* ^ |W ** 43


*"
a
epfcccpc

^,

- "". ffieronyma, JopM J>'" pr*dm parituram S. Serophmm Kberc.

f"' 142 e
e
fr-

Mnto **r f Hieronymus keronynfus eptop,. s primum

Jta* .*
13a
moa

Bermrdo

1 otovumtn

Henricus Braeonti*
tiM

ta.

&*

^
k<*1

S.C.ro.oBorrom*o P or.t, ; m<. s soim


jtfrffolanenrfs ottm epiocopt

e
e

Hieronymn , AmaIpMtn* rita


nasterii

flUtam

He ncus

Campani* Selto

marctoo, S. Henricus Franconi*


rolarr fuil proscnplKS

ff.

-P

Hieronymus Aeculan.

^^. ^^
,,,,,,

Ordmc Capc.norm 0.

0rdinfs ope a

mmih
140 b c

Ttmngue Henricus Landlgraviu*


Henricus Prior cmnoWi
delicorum

,,,,,.,.<

EHrirfa-

Au,"* V
~ gm

mermymm

J J^JJ ^

BaptuUePaiuanifili^ morftoaeten,

Heuricus II .* S.Simperticeletonripwcep.
Henricu.
III

Pd.iriri.nu.

A 9 s<*

,,,-,a, 142 b Seroplum Orduns Hieronvmus carnienlariue S. 130 c A,,, ris p(tter /iKoIum . ttr(enta(!n

ggrflptoo

"J^
JTl
-;

aa Pdulmcumu, SS.
Ae,. S

itfmb

,en iro

pr*.Im dcpoh.

.,",,1,,, Wrceeuraensi, melauraml Henricu. I epteepu, o aumherti in Onoldshnch sru


Anspachii
.

prxrepit diem celebrori

disapuhs 338 a Anochorela S. Antonii t Hilarion 337 b e( 338 c d T Jliianon PT^tt 70 P w VV> f-

^ g g .^
gm

^
<}

de

y|(

. (1,

,,,,,,.
,.,.,,,,,

!pfl

r(

^.^

/ii(W

2C5 b

...
118 d

ritntusaS Jlieronymo

f +
'

Hilarius, cu;u.s
altari ecclesix

KeKguia MUoflOta

sunt

in

dexlro

vicforia afiscruit

Herbertus Majoris-Monatmi
Hercus. ( Vide Ercus.)

abfcas

324 d

Auriliacetm

3~6 a
ecclesia

servantur in Hilarius, cvjus Reliqui*

eccleii Brt^ens.s Herdies (Joann) cathedralis 4 8 a

cathedraliTricaricensi

336eet338cd
S. Ixe-

Hiia-bertus

fiofriits

laicus Auriliacensis a

Heriveus

canoaicusetcapitoKsecretartas Caroli SimpKcis notanus


alterius

28 a

raldocomiteestenutritus

280 d

et

300 e

Herloardus a&

genu dolore S.

G *"*
1

Hildebertus .ocerdoe,
enutritus

efc

mitis ope sanatus

+ Hermagoras martyr 49

et

52

a S.

Luca

Emnqcluim in A onco ' Ordtnu Pr*Hermannus aooali* Slrin/eldenri. t ya


mon.tratenArelisiom
b
I

coni;ersas25 f; pra-dicamt ^iiMnigaHrio ^ fUto o7 a 7

"^ nn et 627 R. E. Cardinalis 619 b Hildebrandus S. S VII Papa.) a. (Vide v Gregoriu AngnstzVm. SS. Pdalrici et Afr* Hildebrandus
[
'

Mdern 5. Geraldo comite 280 d et 300 e ~ oyj

c r

um

abbas

228

c e

Hama

epiccepu,

Otaw

^ *

H a degardns eptopue ^o6r.e S 238 d


childericus.)

^
ni.CUfftrrt,
t*w

.^..w

creaf um

175 b

a S. r/ieopfcifo episcopo

An-

cx universa provincia

Lemovicensi comportan

tioc/ieuo sc?*ipfis redargutus

185

f,

et

186 a

mandavit

227

f et

228 a

Antiochcnus f Hero episcopus

IV 171 fet!85bc
MaACk(\

Herradus memoratus
.
.

in
,_

liiln Diplomate Arnnlphi

Hilgerus Dominicanorum Prior, nonsiein, mun * .w.r.*Bonstein, inter Pratermissos

filius comitis de

a b 496 o \\ (B,ru nv/u.,) Prior r/c/a!nciauus AuguHertfelder, TXdeticorum 2 1 f cnpsit Fitam S. StmVindtUcor n
gni Ftandri* comitis
(

Hiltrudis, Caroli Martelli HUa, invitis


nupsif

^ki

st*

l perti episcopi Augustani

\^

aco o 228 b
in

Herveus episcopus CorisopitensU Herveos de Cabocel Langoneti


nori ahbas

Britannia Ar-

in

380 f Bntannia Mi380 c

l OdHont Booor duct d, 493 b Hincmarus arc/i 7 w,o;n<s Remenst 489 Hmcmarum Lau, 407 c wHoif ad juniorem , 9 dunensem eptscopum ou- u Hincmarus episcopus Laudunensis
( ;

'

Seraphini Hippolita mutier Asculana S.


hydropisi sanata fuit

opeab

Hippolitus

IN

TOMUM SEXTUM
filius, venef,-

OCTOBRIS.
abbas Farfensis

657 613 d

Hippolitus Silentii Seraphini fratris


cio

Hugo

dementatus, a fascino per S.

SerapMnum

est

Ilucro iibbas Stivmjiensis

203
387 c
et

liberatus

146

f.

(Vide Hvppolitus.)

Hiram

rex Tyri

eedificando te.mplo

Salomonico ligna

Hugo presbyter Humberga Seguini


Humbertus
594 d;
ibi

militis filia

390 284
8
et

b
a
et

subministravit

Hirmintrudis Caroli Calvi imperatoris conjux

240 b 529 d

episcopus

Wirceburgensis 593

Roma
affert

reliquias

SS. Magni

Julii

Hisba Prosperi Gennnsii uxor, a paralysi S. e146 a raphini meritis curata


Hochzolleren (Fredericus de) episcopus Augustanus et 243 a; illius in S. Simpertum pietas 243
surriperet Reliquias seq.; ediclo cavit, ne quis

diaconorum

567

Hunnericus Wandalorum
,.,

rex Arianus Orthodoxo-

esi

83 cd; eosdemdire 86 f et 87 a persecutus prxsertim clcrum


,,,,.

exilium misit

Hunrogus comes

inler Missos a Carolo

071 d

HoffiT^lcs)

abbati* Arnsteinian* Ordinie

pachium ecclcsix Wirceburgensi Huzo, epud S. Co,mi martyrti

cedit

Maano Ans568 a b c

**"**

Mttrescallus

275 275

raplunusprxthni
rT-rmrmlttiL a HyppoMa fl
ftrac/iii p OTflCMl ftucfura

14U

141

.1

nohenve\chen (Magnusde)itemsacnimperuma

5.

Seraphini meritis F

curota

&
.

Hohenstein (/.
,,,

,t

n n, UWoricionusAu-aouus Au *) M OVn

Hyppolita, Posc/m/is Boslioui uxor, *

ffl^

rUbW.
(Froucto

Hohenzollern

__ WMfiW)
-

ML
275

c e
'

^ ^ ^ ^^
^
mb
j

/,'

n
a

&rfl

_fl

fl

,,,

1M
et

Hyppolitus episcopw mnrlyr in Portu.

Romano,

;-[[,,n,,rius,';,iscop,isCoo!,,onV"sisll5deein6c

Honorius Popo inter T T) Hononus I Papa Honorius III Pp

Preetermissos

167 a
11' C
-

404 b Alexandro imperatore ppolitus >,',/, aii Decio pasm

420 b
54 e

Hyppolitus martyr, qnem

rn (6rts suis eitat S.

^i, Honoriusimper,or73e,74eel419f;,
C

,,
'

Hieronymus

e,ebrandaind,ntArelatel3een4b;eamdem
nrbcmdonavitPrieile.jiis

Hyrena (Viie

Irena.)

Honufrius

(SmH
mmWM
tMa

^
5-

ealiierandumS.Seraphinutr^dmt
Hoser (Lmlocics)
,,,,,.;,

<rrplJ 141 a

Attffu.touttun rnojwto

S. Simprrli

876

Hosius

(SIMWW) Po's rpiscopus


7 ,
,,,,,,,,,*,

H onmrus,

Bethausius.) Ibethausius, (Vtde annum dlix rcx Northumbris circa Ida prfoiu
6

o B
',

csmmusApos<o/.c*se-

vivu sublatus

c-.spectatoradliatsolnn.,,,ns 365

Iffius
-l-

^os 5. ^tttni
,

r^/is iVor^ttm&rta!

114

,/

WM!*-

Chemmuem^
(!'

Theophorus Icmatius cognomento C TTT 111 twchenus


Ignatius
f piscopusiViu.
5

cpiscopttS

Anl 69 e

J-

^m^o^erSMmaum^i Hrodbertua
episcopus Sal.sburjensrs.
.

607

c-.sc,-,,,,,!

'

s
1
'

ConstantinopoUtam Tarasii patriarehx


Bruffis MJrflte

,'b08a
'
>

pusoptapw tnwr Pra!irmi<w398bcd:


cathedral

,,,, /?,,,,.,

niewerve (Frederieae)

Wnrboldus

lHerala Simperti meritie s flodu(p/.i " bb ""

mVtm
.

gt sie eanonic

IfiUt

tranelaHoni

Rehqu^
_.

!,,

S. Donatiani

Huerib 1 ocU(7oco 6
sis

us)ecc/cs,,co,/,cro/ I

sP^U
c

canonicus
_

177 d e

SSKSS:.-.
TTnoumiensis ,v .*"<""
.,

--;:;
57 icdef,

Cctroto ter il/iwo* a

Calvo

Jperacius
np<-

(AttOttsttntt.)

me,

cflfflpttMflntt,
t

.....

"f

__.

Utersauciatusii.toeiapn.
sanus cvasit

^
W
__

^^

&

tZvelrnOecidentaliamSaxonumr*

K?-J5?~
,

lnge.rannus.

i"K
Cbventti

-;-

[ngenutoua eptscopt"

J^Hi^* BruBeiw
.,

o ^

(/n;/(

gcc/ewfl, ,, <(jm

Aldcnflrdenfii

-.aqrA

497a^498d
289c
218 c j5io u

HugoapMcopwS^BwWWu"
ceuariu* cellarius

,;:;:;,HugomcnflctoAttnliflccnfiWfl ugo
entttrtttt*

.-*>
,.

se
,,. /v

;-,"
r/^'m"s
l,i t i

2g()

gi

Hu-o com^ Hugo fl^fl*

Bituricesis

300 287 319

e e c

bernorum Apostoh
Innocentii

(/^""^

*""'%,,

Qaudentii exammai ossa S.

Clwiacensts
vi Ocrooii.

88

Innocentius

Tomus

INDEX HISTORICUS
658

J25SZ.
ctt/tom

~, ,nna*arai>U ecclesiam b.

rielransTybenm ia S Colmani Inn,rentiusIVP^127dd350b,^ a b c


.

430 -*ft
355

27 e f LaureacensU Jerardus non fait episcopus d&ae pmphrta, / carcerem conjectus t Jeremias DUcalceatus S. OeJesu (Domttticiwo) Carmelita
raldi historicus

280
regis

e,

283

et

292

promowe

joab dnr exercitus


tem pnnilus

Davidis, post hujus mor-

974a^275e

Innocentius

Papa

srr^r^
///;//".'

^
*>
_
.

/Mifl, fltoro crwre mttJoanna. Candodori Asculani 145 d sanata est tila perS. Seraphinum brachio tumido uxor a

Joarnia Scipionis Profilis

***!

sanata inflammatoque S. Seraphini ope

est

144 b

t Joannes

Apostolus

flw/iCU*

IreneC

M*< ***" ""JH? So e

wum
reticos

CO ntra

503 b scripsit Ebionem, Cerintkum aliosque hs17 a


;

Evamjclium

raiiU ndr imperatow mortj,rw

^
*

430 + Joannes Baptista Prxcursor Donum et 625 315 a miraculum fecit nullum
'

e
e f

-J-

Joannes Joannes

Papa

Irensus epfewpw ncinenew

+
-'

Irmina.(WeTrmina.)
Irraingardis

tahM

fc*W
.

167 c Joannes episcopus Cameracensis Damascenuspresbyter confessoret nvro-

baacTOrtrierefte

UMhjp !**}
oti prittceps

</<

, ///. e^Bel-

episcopus t LdorttS roletanoIVflnnoDOXxxni

7//.s /M i/,,

pr*^
flf.

...
l

550 d, 595 c et seqq. nographus Eleemosynarius patriarchn Alexandn+ Toannes 339 b


.

de t Joannes

Galasso eremita

cttjtts
;

Reliquias

possidet ecclesia Tricaricensis

Prlicfltorttm Isnardus Ordittis


,,,,,,/ Kctttotwi occepif
.

monastenumS.Tkol<co

^^
^

S. Hilarii Siculi

..

ffia?

Apostoli

Itisberga Ottom

piifa

"

M*

***

t Joannes abbas Gorziensis Joannes IV Papa Joannes V Papa S. Eoaldo


epistolam misisse fertur

336 e frater fuit 337 b et 338 c 162 c 55 2 e


*

episcopo

Viennensi

Pippini
--

ivo

Qoitttini

Bellovacensis abbas

prtmtts,

'

detttopwcopiwCorttotettsw

429bd432bc

552 d e 292 c Papa Joannes IX 291 f Papa Joannes XIII Papa abbatiam Vabriensem 111 epiJoannes XXII 319 e scopatum ere.nt 604 e Constantinopolitanus Joannes patriarcha
Joannes
II

patriarcha

Jerosolymitanus

epistolqm

jacob potriorc/efl 252 a, 253 a, 325 c, 341

e,

585 e

monoplnjsitam serisynodicam contra Severinum 604 e et 605 e


psit

crure, S. SeJacoba osor Mantocii, confhicfo I 45 e raphmi meritis curata fuit

Joannes III

potriarclia Jerosolymitanus

599

e f

coxendice incedereneJacobi (Stepfiantts) fracta quiens^S.Seraphinimeritisgressumrecepitltfc


cathedralis BruJacobs (Joannes) canonicus ecdesiz
,sfc

Joannes IV anno nccxxxv iW dccxlv oMVr


Joannes

patriarcha Jerosolymitanus

598 cd; 606 a b C

patriarcha Jerosohjmitnnus scripsit Vi-

499 a

e et

500

c; adfuil translationi

Uquinrum S. Donatinni
Jacobs
(Afortitttts)

Re517 b Do-

tam S. Joannis Damasceni Joannes episcopus Ariminensis

Joannes

II episcopus

Augustanus

597 a et seqq. 462 f et 463 a 256 f et 257 a

ecclesiz cathedralis Brugensis

S. canonicus adfuil translationi Reliquiarum


natiani

surdo, muJoannes vicecomes Arvernensis filio suo Geraldi conlracto incolnmitatem S tomanuque
meritis impetravit

517 a
Aposfofns 48 e; non xdificavit ecclesiam

330

t Jacobus

Joannes

II Attri/ioccnsis abbas

291 b, 297 cc. seq.


,

metropolitanam Caesar-augustx

2 b

Joannes, connomcnto Balneatoris


dorf prope Kaffbeim
a

de villa Osten-

altare S. Jacobus episcopus Evelenensis consecravit 48 d f E iTi ecclestfl Pirani

ventnculi dohrilms

S.
e
f

Simpcrti intercessione liberatus

267

consecravit altare Jacobus episcopus Scarpatensis 48 d f ecclesia Pirani S. Marci m

Joannes Baptista Londini in Anglia pro


sus inter Prertermissos

fide occi-

Jacobus Asculanus

laicus Ordinis

Capucinorum
posi ejus

<r-

Joannes Baptista nobilis Montisbodiensis


Tranquillinorum

e familia

terna gloria perfrui

aSeraphino,

mor-

464 d

tem

est visus
ittter

139 d
numerun61
f

Jacobus

episcapus Laudenses haud

Joannes comesde Frankenham regni Croatix 275 e Joannes Laudensis scripsit Vitam S. Petri Damiani

dus est

611

c el seqq.

Jantia puellula biennis, ca?ca effecta S. Seraphini


ope visum recepit

Joannes Lusitanix rex


Maximiliani
in ecclesia

391
Pirani

147 d

Joannes episcopus Parentinus consecravit altare S.

Janua {Murinnus a) transcripsit Acto ntarttfrii SS. 385 b et seqq. Danielis Sociorumque ejus

48 d

Joannes episcopus Saresberiensis


Joannes XXXII,
aliis

328

Januarius cum Sociis martyribus 51

a,

337

b.

XXXIII,

abbas Cisterciencis

457

e,

47G a

et

seqq.; ejus corpus osservotum

inter Pr.vtermissos

Neapoli

51 a
Cyrneus miles pugione
<

Joannes Navarretus
Pvior

inter PrsetermissQs

398 d e 307 a
et

Javania (Horotiws

letaliter

Joannes eremi Suavicinix Ordinis Camaldulensis

confossusS. Seraphini meritis .uratusfuit 144 e

613

a,

616

c,

622 b

624 b

Joannes

IN
Joannes adoUscens undecennis
meuter Ubsus SS. Udalrici
tus fuit

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.
licet

650
brevi

biga obrutus ac veheet

quam

inteqerrimx sanitatis

tamen

Simperti ope sana-

257 d
monasterii

142 c morituram S. Seraphinus prsdixii Julia nova (Maria a) Hieronrjmi Dominici uxor, a
cholico et calculorum

Joannes

Auriliacensis administrator,

morbo S. Seraphini ope

paulo posl S. Geraldi obilum

284

sanata
Juliana,

152 e
Latini Ferri Asculani
(ilia,

Joannes currifex de Pibraco a surditate per S.

invocato S.
est

Simpertum semel iterumque sanatus 264


Joannes S. Lucx
abbatis pater

f,

333 a

et

265 a 337 b
46 ^
f

Seraphini capucinipatrocinio, a gravi febri


Uberata

150
Massaronis
Ferri

Joannes in Visitatione Reliquiarum S. Gaudentii


testis

Juliana,

uaw, nuncupato ad

Joannes sutor de Sutershoffen fUo suo


impctravit

ruptura

sanataest

S. Seraphinum capucinum voto, ab uberis dolore 151 fef 152 a


(a

episcopi meritis laboramti sanitatem S. Simperti

Juliana

Radelhoffen

mater

TJrbani episcopi

e )~
--

Pataviensis

carJoannettus JoannU Francisci Corvi villicusa cinomate per invocationum S.Seraphinicapucini

Juliana virga

capitolii

Romani
;

406

e et

25 d 440 a
567 c

Julianus morfi/r 540 a

S. Sixti Papte diaco-

sanatus

fuit

144 e
et

prsdicator et Joanninnus (Benedictus) Urbinas conscripsii Vitam consultor Ordinis Gapucinorum 128 c Seraphini ejusdem Ordinis confessoris

e Julianus apostata imperator 74 d, 473 a, 546

595

a; in

summo metu

ac discrimine versans

confuijit

ad signum Crucis

526 d

326 f, 336 b et 341 Joh Propheta 301 c, 310 e, 325 c Deo tentatur c d ; quoniam acceptns
primt EibernoJocelinus biographus S. Patricii

Carmelitarum DisJulianus (a S. Petro) Ordinis adfuit calceatorum Conventus Brugensis lector,


translationi

Julianus

518 e Reliquiarum S. Donatiani episcopo Fortunalo ecclesix defensor, S.

rum

Apostoli

Parisiensis Joly (Claudius) canonicus 'Jonas Propheta a cete evomitus


Bobiensis Jonas monachus monasterii
Insulensis,

o42
80

Tudertino familiaris

520

c et

203 d
e

sepulchrum S. VenanJulianus, cujus conjux apud


tii

a quartana febri est liberata

Jordanus Dominkanus
advectis S. Callixti

Cysonu, huc

Julitta marlyr
ius

48 e

Papz Reliquiis,

ad.populum

Papa

28c.421defseqq.
in Mcesia

concionem habuit
Joris
(

448 d

martyr Dorostori f Julius

404

c et

405

Brngeneis

cothedralu eccUsi* Willebrordns) S. T. L., documenta canonicus et arcMpresbyter,

(Vide Tarsia). Juncta (Cxsar) Asculanus

Justinianus^/'.-Mr93bf,f520e
gnia descnbit Suidas Justinianus junior imperator

*tfclf-

u
541 ^
e

n0 n),,,,,,,,,l,
,

S.Dona,mnoBrugen,nnn r ,,,rono 4oo Q


et

nobis attulil

Joseph

filius
j

CamiVtm

An,onii de
.

Marano

por-

,,!'

M
fuit

K oppr.

8.

Seraph

a*

Rauracensis 76 Justinianus episcopus Concilio Agrippinenst in

a d. /8 b c
sententtam

ef82d;

vrotulit contra
.

mundatus

Euphratem episcopum Colonun76 e


2/*o-

hymnographus > t Josophus 1

p
a.

^"

'*J.

j^usarchUuxAus^posteamera^

dJ

inferior

598

602 b

003 d
ve-

sem lurreticum Justinianus.(WeAntonia/itinwnt.)

f Ustims

philosophus

martyr^

e; S.

,i^l
J

JramestMquiosS.Colmammartyrvm*
t lcthali

squalis philo episcopo Antiocheno

i*m
*

febre

cerrepm dnm

Justinus senior imperator

;!

emittii

ai

S.

Seraphi

.*

Justinus/e;Wortmj?rator

t
Jo
;,!,!;,

Justus

episcopusLugdunensUetanachoretam

P te.

&
-

'' fl

""'"

^;
4-

-< PoL^eusc,
missos

'^--Xd
5\ &

'

,,,,',,,,,,.,-,>,',,. n 7 ,^/,<-

s<^*"""";

"^

YL^^corpnedelaXnmfa^^^ c
icclcsiam Bellovacensem

Justus episcopus

Tuscxa

^Xapndlseraphini
n<r../^ &rorum orftWan

--.
313 gl3 b 55 a 546 e
fflin

n 150

juveaialis

(AU*

)S.Seraphi

vulcnm^idl
.

tanacapitisdeloreBerotaM
Prstermissos

fT^ce.feesarinpagemchmmennt^r

Josias rwe

.M

Josue Bethsamita

S.
c

502
Ju

;:;:

SKi.-

,JS5SE

-^-rSt
'

-*srs

Karlomannus.(^
Kastelwart

282 d matrona Karissima rtoWto CarolomannU8 - )


N
rfc

^
g
f

Carolus. Karolus. (Vide


(fltorffci
&arfl
)

ISiMf^ CVi

Kentigernamn^rJ /w
tof<^

XS2&ZZ""

confessom

&&*>*' befrt226ae
'

Kervyn

660

INDEX HISTORICUS
(Jacobus)
cathedralis
capituli

Kervvn
. .

Bruge"
Dona-

PriviUgium HLandericus episcopus Parisiensis


Dionysii bertatis concessit monasterio S.

Reliquiarum S. cantoradfuit translationi

<* *

Ffllianus

Uani

489

anno Christi dclvii

vel dclix. C

554, a c
,toV

- -k
^
BW
565

SSS

"*"

"

K$

"

"

^
et

553 d. 555 d

taf.
-"

'

^
glter

,,, ,,,

, 334 e

tf

339 d

Cftifttf

dccxlii 564 a b; JW.au.* 8.

*\v
'

*'""
c d,

'-'-'- '"<*

574

iei

thedralem

ca575 a; dein ad erectam ibidem b c d, 584 a b c d e et seqq. 509

Langenmantel

******* [Joannes

civius

257 e et 275 d Augustanorum ma, ls(a ,. A


Cisterciensis

Kinse\achusCrimtlianniLagcniare<jisparenslOod

Lannoyus (Joannes) monachus

276 a 280
54 ~ Ac-

Klingen (AwtfY.

i der) cathedralis ecclesix

Auc

f Lantbertus

abbas Fontanellensis, dein episcopus

gustanx canonicus

97^

Rothomagensis

539 d

e*

Knoew&n

(Wolfhardusde)virnobilis,Mo*m*
de)

~^\

adjunxit

'

E /' Cardimlls
S. Seraphini

subscri psU

K^(*~
quias

cathedraUs ecclesi*

Canon^onis

ReliAugustanx canonicus 275 d; S. Simperti 272 a processione detulit in


cano(Petrus) caHiedralis capituli Brugis

sese Lantfredus Alemannorum dux Gripponisocium ejus Pippmum regem conlra fratrem

Francorum
Burani

237 a b

Knudde
tl(l " 1 tiani

nicus, adfuii translationi

Reliquiarum S. Dona-

Koplinus

SS

.... ir VMrto Afr, Aua .* Vu5


t

518

BemdictoLuntfridus frater Waldramini, sccundi 239 d e et 240 c in Bavaria abbatis

licorum abbas

"J^
T

uxor jrfiniM (Floravantes a Monteulmi) cujus


,

om-

,,,,., ,,,., ,_

Korulla,

seu

Korilla

aut

Kortyla episcopus

cte,

hujus copiam

et infantis

sanitatem S. Sera-

395 e f Udalricianus AuKramer (Ballhasar) monachus 275 d gustcc Vindelicorum


Verdensis inter Prstermissos

phini ope est consecuta

146 e

t Laverius
V

martijr

335

d.

341 c

et

342 d
ccclesix

Kugel (Petrus de Gesserhausen)


ris debilitas

cujus puellocorpoest

Laura. (Vide Lauro JSneas.) Laurentius Lcvita martyr

patronus

S. Simperti ope adempta

264 d
flliolo

Kttng (Leonardus de oppido Echingen) cujus


S. Simpertas calculum abstulit

266

48 e et 54 e Laureacensis abbas Fumcnsis Ordinis PrxmonstraLaurentius 166 b c tensisin Flandria inter Prsetermissos

26 a

c e,

Kunig (Joannes)

a corporis animique angoribus S.

VinLaurentius monasterii Udalriciani Augustx


delicorum conversus

275 d

Simperti meritis liberatus

264 d

Kys dux

a Carolo

Magno

missus in patrociuium

Fuldensium.

231 e

Laurentius inter episcopos Laureacenses haud nu27 c d et 32 a merandus

Lauro (JEneas Fastorius


impelravit

a)

Laurx

sorori

sus

aliis-

meritis que compluribus sanitatem S. Seraphini

153
a) accepto

c d

Lauro (Diana
monachus
Congrcgatione S.

a S. Seraphino pane varia


l.)3

miracula patravit

Labbat

(Daniel)

Mauri
Ladislavus episcopus Petenensis
LaBtus Neptensis seu Neptitanus episcopus

?8 e 48 d
f

Lazarinus (Franciscus) dux peditum propositum Capucino suum ineundx religionis S. Seraphino
Confessori aperuit

143 a b 74

91 d

Leguncius episcopus Metensis

Lainidan (NimUius) poeta Hibernus

104 b
triumphus in

t Leo Magnus Papa 48


seqq.,

e,

a,

75

f,

483 f 413 e et
176
f

t Lamberti

episcopi

Trajectensis

456 b primus
;

appellatus fuit Patriarcha

Steppes inter Prztermissos

Lambertus, cujus
rilis

ancilla lunatica

163 d e S. Geraldi me-

tn Concilio

Chalcedonensi
et

t Leo

III

Papa 232 a

seqq.; edito
in

Diplomate

sanata

est

329 d
cathedralis eccUsix
translationi

Salisburgensem ecclesiam

sedem archiepisco"-''''

Lambrecht (Judocus)
sis

Brugen-

palemerexit

:i
'

canonkus adfuit

Reliquiarum S.

Donatiani

Lambrecht
tioni

(Matthias)
et

cathedralis

489 c ecclesix Bru-

gensis canonicus

archipresbyter adfuit Visita-

t Leo IV Papa t LeoIXPopa t Leo presbyter Leo VI Papa


Leo
Leo

431 a

460
b.

e,

470
seqq.

f et

619 b 472 d
291 d

Reliquiarum S. Donatiani
in

516 a
Delphinatu

X
I

Papa 356

384

c et

S. Rustici

Y Landalenus episcopus Viennensis


Gallico

tumulum TrevirU aperiri permisit

555 d subsciipsit Concilio II quamloCabilonensi 553 a c, 554 c et 555 d 553 a et seqq. nam scderit Landau (Jacobus de) Maximiliuni Romanorum re275 f gis miles 545
f et
;

imperator Leo, cognomento Isaurus. imperator hsreticus Ico

533 b "

noclasta

3 b, 550 d, 551 a c

600 a
Leo

b,

601 a

e,

604

c et

iiiuni ni

exilium pellit

Landelinus, cujus corpus delatum fuit


cationem monasterii Hasnoniensis

ad dedi-

vir consularis

d, 566 e, 599 f 600 a; 5. Gcrma600 b 414 d

506

Leo

episcopus Monleferelranus

458

et

471 b

Leo

IN

TOMUM SRXTUM

OCTOBRIS.
e

661
Burgundia) curix Maxinuliaiu

Leo abbasde Fundo et qriscopus Cajetanus interfuit COncilio Romano anno mlix, item dedicationi ec292 a 619 d eremita Ordinis Oamaldulensis Leo Leobardus 221 d; fundavit Mauri-monastmum + 480 f in Alsatia
clesia

Loit (Philippus

Romanorum
Loro (sEmxlia
nata

regis magister
a)

275
144

Monlis Casini

per S. Seraphinum a cancro saf

Loro (Bartholomxus
tcm recepit

a)

cachexia seu mala corporis

habiludine laborans, S. Seraphini meritis sanita-

Leobaria

vinjo inter Prxtermissos

3 b

144 c
a)

296 B f Leobonus confessor c et 234 b 232 Y Leodegarius in Morbach 466 e Leonardus confessor f Prxtermissos 396 b Leonardus confessor inter

Loro (Diana
curala

manu

capta S. Seraphini ope est

144
a)

f et

145 d
sibi

Loro (Franciscus Maria


Loro (Josephus Ferrantes

segrolus,

mortem

imminere a S. Seraphino didv U


a) v." us,

142 c

Leonardus Mellicensis Ordinis S. Benedicti monasterii abbas

ium adS. Sein itinere

355

e f

raphinum capucinumperducitur,
recepit

visum

Leonida, uxor Carridi Carlini,


Seraphini ope curata

a lumore manus S.

145 e

154^ b
cxsaris
et

Leonora mater Maximiliani I


peratoribus

Leontius prxfectus sub Valentinwno


scripsit

Valente im-

Loth S. Abrahx patriardix ex Aran nepos 303 e 5 d inter Prxtermissos et 304 b (Ludovicus a) archiepiscopus KemenLotharingia
;

30 b
Vitam S. Qregorii
epir

sis

ecclesix
I, filius
f
;

447

e et

501 b

Leontius presbyter

Lotharius
et

Ludovici Pii, imperator


archiepiscopum

scopi Agrigentini

Leopoldus IV Austrix marchio


I

338 b 356
reliquias S.

443

Ebonem

25 e Remensemin
493
c

sedem suam

restituit

d e

Leopoldus

imperator veneratus

fuit

Lubentius presbyter confessor


inter

477 b 166 a
in

Colmani murtyris Leopoldus I Anstrix marchio

'

Lubericus abbas

Pr&termissos
prsdicavit

343

f et seqq.

Lucas Evangelista

Evangelium

Leopoldus III Austns marchio

Leubs
,

seu

Lems
.

(Andreas)

in

Austria inter

36- d Prx165
e

Norico21 b
anno
LVIII

Evangelium suum exarasse

fertur

18 2

Lucas abbas Carbonensis


II

332
e.

et

seqq,
el 3-11
,

termissos !

Leudegarms
,,,,<

T' !L

innr pucqm wU evUcopo, H.


, <

MM

ln

Gfllta recewttw

^
fl

Wb

Lcas
{
_

abbu CarboneneU 336

ArmmU
^
fa

Lia^r

./,<-

J{***

l^ZZfr^^^S.L^
'

^ ggg f 429ec M60f

Lucas.

*ta

^^
.

^^w
^

,.,,,,, , ,,,,,

Calvus,

Luc^tereet
,

**

* moan.

re^mnS.
332

^ M
338 e

g iu .

336 cd

333 de

vni 6sria, <, "'<'

Licinia ,/

Luc.ma mcmorota

J* metcr
ul
^ V

fj
.^.
^

Remenm, piecopt
enanu
.

^ ^
n i^

^
'

^^ ^^
^^
5
,
.,

. nrnrtjr

^^
-

ef

337 b

40g cd

e>

425
c

S. Licinius nJto monaeten.

rtMOa comm _,,

.,. el ,-''-

J^SSLm
liani regis

*)
de)

-* *-*
i

M) AOT """" S

(m

-;;;:;;

armiger

Liechtenau (Henncus
sviritualibus vicarius

Liechtensteuu*,',regu armhjer

^^ecc ^ CiC ...... M**"m *>*" ?


v ,,,.
.

Uvsfov epUcopus Calaritanus Ariani*

^^ ^^ ^
etmor ejm
"
int, r
,!
'

^ Q

* ^ ^^
Fe,ix
ei

Constantio

61 d e

Lu^T matron* Somana


Lucinius

<
/v,
i

T^:: s
fcWT^W
"""'""" cJmiZM
...

l^^g!
.,..

me
'

i e

t,r^

N """

.//.

ct

Ma/m/<.

vLucius AqNh

^^

"<

meterio
f;

"'

/l"

g[
4
'

....' ni<nit/)l'l' '' ''!/^ flrmtper V/ ?

,,,/,,

confossus confossus^ lisnimus lUsimues sica

^^

ll2

f
..

f Lucius mariffTlZ LuciusVerus imperator 183

cum Marco Aureliui


n,

& ^^^ Antflnfo Pjo


(..,.'.beratus
(//*

ptncema

275 e RQ3 a

Luc
l..c

I^Serapl

a /hte K-

Lintrigus^.//-^^^^ t LinusPapa ^Vwii*


j

*
(

)","'/.''."'""

5 -':.

^*

,.,.,,/'''' iereKctos o

Lucretia Antonella

,,/, .

Salomea)
'"../"'""'""";''' v
''"'"'''"
s

itas

Sanctorum
'

Ludovlca.

PtaN 5v,,m ,,''"


'
..,.,.'

.1-,-,/,.

'""" u

:.,;

Liutfndus com^

J
^_j
"
^

5s9 a

+ LiudgerusS.
oiognphw

G<egort

^^ m
y1

LuSvk',!"!,"
c
, i3i

/-....-.'

-W
^

,.,,/,..','"'""""'

''"''"''"';"-

*) Lizclstain Ufeorgxm

;,,,,

ab; ,,.'-

-** ;''"';" /':.


:,:
I,

275

regis armni<'i'

;,,,,,' proltil>uit,

Ludovicus.
,,

^-.-f*
f,

983 b 443

481

a,

403 b

c.

54/

54

/J.

pr*W -*" "**"'

89

monasterii

INDEX HISTORICUS

SSlS^^
'<"" """""
!'""

Ma g nusUr 591

,* ** -J*
d e

""""" 324
'

'

, f

o-,

H 8. Simperti meriHs curalus 260

corum rex

Ludovicus

Francorum rex

291

Mainartlus (Joanncs Franciscus)

scripsit

Acta S.
t<

Grossus. Lu dovicus VI. cognomento

JtaOT.

i-ra-j**

Ludovicus

r"
lr
"< r 'J"" s

Ludovicus

'"'"'

"""" " -~ ' 383 VII XI JWn oS-^ ^ *


1,
l'"

i> '"'""
tle
,

-**
S
'

^^ ^
Gaudentii

459
.,..,

seqq.
.

^,

saTOflmS

Tiri:r^ /, * * mLm
a la.dus S. Callisti meritis
..,,
,,,.

S mum

"S:iSa
f

! c
f

recepii

445
5

,,,,,,,,,

f'

a<

Malatesta

(Mmto)

S.

Seraphmi capucini,

Ludovicus Germanuz rex


T ndovicus com.s L

Qn e u

,,,,,

iolore avV arentis, ope a laleimii renumque r "

A rnsteiv (ittitlavilmoitaslerinm Watensis 203 f ,.,.,_ Pra

8 Malcolmns

150

Macolnaus

Scoteresuwmhor
381 b
,

146 b mvaluil comiiiaK S. Seraphini P e sepuUhrum diviLudNvicus pictor apui S. Colmani

Makstret (Paganus
Malusius eptscop*

ie)

Bnio
W,,,,,,
%

Uuieml

accensend.
,

LpJL.
'
.

MMMMm-li

,-o/uQfti oul
1,

tMamerti
(

.ptap.
-U,

Gallico Iraitslalio inler Prxtertmssos

Sffrtaia lod b
,,,.

muevastt

'

Lu Kairpalr2)i.M/ici7K.teir{ernilOOen04f Ktr Luitperxa Tha**iloni,Bavari*iucisu*ar, 237 c

Mammo. 1 /, MammmaAfc*
Manasses

,,..,,,

.)

I,in('40

c,

Jtab ***

mh

/.-.A-to.> rt op,.h S. -i/,--

Luitwaldus com.s
Lul sive t Lullus

42

<M* </om,s
Mancinus (S..p>.) ilf.iuM<. Pnor Manfredus Siciii* rex
tti

tecjM

Motjuntiitus.

a S. Boet

466 b

,/,,. i Germatit.iti, eeoeattts

559 a
...

seqq.

4W

- Lupus
Gallica

ttw
in

ZVecKi cccl...*
Cappadocia

Cp.i

4S5
77 b

e et

j Lupus martyr
Lupus
f

107 c
et

episcopus Catalaunensis

527 e f 425 f 527 d e f


et

S.SahneeS. Manfredus episcopus TtburHnus, 364 f et 368 b c R. E. Cardinalis 238 b Manno episcopus Augustanus

Manno

episcopus Nuvenpurgensis seu Neoburgensis

Lutrudisvir^fioror-S.AfanecftiWis526ce( seqq. Hoyldis, Lutrudis SS. Manccluldis, Pusinnx, mater 526 c, 527 c et 530 f Lutrudis et Amx marchione a Lydericus Bucanus pro Flandrue
rnultis habitus

ecclesix

238 a d
episcopus

e
i)i

Manrique (Alphonsus)
Hispania

Cordubensis

495
492 a
f; et

Manvlque (Angelus)episcopusBuzensisin Hispania auctor Annulium Ostercensium 378 e et 379 a


Mansueta, mulier Asculana, S. Seraphini sepuU

Lydericus

sivc ut ab aliquibus nuncupatur,

Lydri-

cus comes Harlebecensis

495

chrum

visitans a capitis dolore est hberata

lol

Lysias prefectus Cilicix 19 e


stianos est persecutus

diu ibidem Chri-

20 d

Mansueta alia mulier Asculana, a crurium dolure. facto ad S. Seraphinum voto, sanata fuit 152 a
-;-

Mansuetus episcopus Tullensis 4S2 &; non fuit S. Ccclestii in Galliam venientis comes 481 d
;

ejusActu

illustrata sunt a

Limpeno 32 b

w 33cd
377 e

Mansus (Dom.

Victorinus) Aversanus, monaslerio

SubltHfiisi przpositus

Mantocius. (Vide Jacoba.)

M
a e
;

acarius Roraanus inter Prxtcrmissos 167 d

Macarius episcopus,

cjui

floruit

in

Scotia

Mantucius Asculaiius . {Vide Maria, Mantucii.) Marafioti (Hieronymus) scripsit Acta Martyrii SS.
Danielis sociorumque

S. Congano xqualu

226 d
106

385 b

et

seqq.

Mac-Erca pater S.
in

Fieci episcopi Sleptensis

Hibernia a regc Lagenix in exilium mis-

Maranii (Maria)post diuturnam submersionem ad vitam revocata ope S. Seraphini L53 ab-Otfl 154 d

susest

105 e
18 b

Macolmus (Vide Malcolmus).


Macrinus imperator
Macrobius
inter
f,

403 b

et

seqq.

Marano Anlonius de (T"'rfeJoseph, fdius Camillx.) Marbodus archidiaconus Andegavends, dein epi284 d scopus Redonensis
Marcellina, Alomei Asculani uxor, a sinistn latc13 ffil 144 a ris doloreS. Seraphini ope curata
1

Prxtermissos

VQ4 a

j MaedocusepwcoptM Fernensk in Hibernia 98 a j Magdalena, cujus reliquix visitatx juerunt Chinaci dioecesis Aniciensis
-5i *j

Y Marcellinus Papa

martijv

459 d

et

506
291

a
c

Marcellinus episcopus Ebrodunensis cujus


qui.v

reli-

f Magdalevus j Magnericus episcopus

549
Trevircnsis

ad ccenobium Cantoligense

translatae

a f

536 b

et

seqq.

Marcellinus comes

93

Marcellinus

IN

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.
267 ab
f
;

663
item
ejus

Marcellinus, civis Tudertimis, a S. Fortunato ad


vitam
est

nipitis ventrisque doloribus sanatns


aliis ab

revocatus

t Marcellus Papa t Marcellus episcopus Apamex


inter Pr.rtcrmissos

525 b c d 438 b et 459 d c


in Syria,

iisdem dolorihus

207 b;

in

honorem
;

conditum monasterium Carbonense 334


cata ecclesia

item di-

martyr

Armenfi

in

Lncanin 335 b

et

340 b;

item cathedralis Tri


sia cirniihii

336
C
;

e, item eccle-

t Marcellus
iul
i*

martyr, cujus corpus deportatum

fuit

McUiccnsis 356

dicatum pariter
f
;

dedicationem monasterii Hasnoniensis

Marcellus apud Parisios Marcellus CBnturio


ct

506 544

f
f

mmiasterium Camoetense 3KO


S. CallixtO Papa ecclesia 122 b
et

exslructaque a
trans Tijherim

Romx

Martyr

188 a b

c d

430 b;

insignis cjus imngo ibidem et


el Si.rii

Marche (Ludovicus

de) collegii S. J. Dionantensis

altcrnapndmonialcs SS. Dominin


ejus ope S. Joanni
restituta

'423e
fuit

rector scripsit Majoribus nostris

1G6 d e

Damasccno manus dextra


cxhortata fuit

Marchetti (Valerianus) Roccx Contradae notarius


publi us

600

eumdem Damac

466

scewnn ml hymnographiam 601 b


in vita

d; miracula

Marchisiana Valenda, mulier Asculana, qnam de-

sua fedsse "" legitur

625

e f

cumbentem periculum haud evasuram S. Seraphinus pr.rihrit


1

12 C

252 e et 587 c d t Maria Magdalene Maria (Andreas a S.) Ordinis Carmelitarum Discalccatorum
conventus

Marcianus. (Vide Martianus.)


Marciarellus (Paracius)
civis

Brugensis Prior adfuit


Donatiani
et

Ascnlanus, acuta />-

translationi reliquiarum S.

518

bri obrutus, atque a medicis jam derelictus S.

Maria domina Monspeliensis


accepit

Arragoniz regina
Geraldi
conntis

Seraphini ope convaluit

146 d
fecit

quasdam

reliquias

S.

Marcion lueresiarcha multos


a; a S.
fuit

blasphemare 175

Auriliacensis

299

Theophilo episcopo Antiochcno scriptis

Maria,

filia

Joannis Baptistz de Patrinone,

ab

redargutus

18o

oculo tumido S. Seraphini merilis curata

154 c

f Marcus

26 f a S. Petro docuit Laumissus Aquileiam 26 b Evangrlium 27 a b Norico rcaci 26 o et 32 d item in


Fvnngelista

25
;

e et

Maria Joanna mnlicr Asculana dextrum oculum S.


Seraphini ope rccepit

145
regis filia

Maria Malcolmi Scoti*


Maria
soror

345
25-

c e

t Marcus Papa 435


Callixti

sepuhus

in ccemeterio S.

Moy rii

421 b
Antiqux JEcanz
in

Maria, Mantucii Asculani uxor, emisso ad S. Se-

f Marcus

episcopus

Apuha
163 a

intcr Pnrtermissos

162

idem verosuniUns cum


consecravil altare S.

humeraphinujn capucinum confessorem voto, ab 151 f -?tl52 a ri dolore est liherata

S. Marco episcopo Atinensi

Maria

filia

Semidex omnium memhromm usum S.


14;J

Marcus ephcopus Domaccnsis

Seraphini ope recepii

Catharinz inecclesia Pirani

48 d

Marcus

amsecravit ecepiscopus Justinopotitanus


Georgii Pirani 4$ & f

militis uxor, a Maria, Francisci Arconati Ilispani capucini meritis libefebriS. Seraphini

maligna
rataesi

154a

clesiam parochialem S.

Marcu
mar arcub amiu.uu, Marcus Antuu
,.

^rtiproximumpluresannossupermmfor^
Serophnius prxdtXlt

^.^ j^JT M^ ^ ^ ^^ ^^
Danielh sociorumque
cJOO a et
s-eq.i-

Marcus

vir

conmlans

^
cessU

ngadrims

Virginis solemniter, con%

eHm

Marcus Flander eremita

UMeusAman.principiregtsPmarumg^
flectere recusavit

^topra
'

MareUus (Sylwter) notariu,

-''

^ -"
1
el
,

nn.rtumS Seraphiniintercessioneevasit

^^
,,,',

inMaent Hs

celebrari, decreio jm-

^ ^ ^^
e
f,

543

et

544 a
152

-* rnnrpllarius canccllarius palis Genuensis

^ vo e

Bo.u Aseulani Marfisa ChmlopUori post tarnrt Ugens, rm iri

,TO r. taf->
c
1

T Marinus

(r*M^H**141

- ^ ^,
^" (Pitei
miles martyr

,,,,,,, GenueneU 48 a A^rs a

,.^

Cl/ll,,

Diocletiano imperante

19

<w< rttor rtitn S. SrpMn<> d e Scoli* tegina 345 a b c Margareta

rrrfrf.m

i-Marim, 3
Marinus
ei

rf.'ncom 1S

458c.460e.470frtseqq.
501
/

f Margareta

virgo Coloniensis inter

Preeterm

episcopus

Marinus(Jo
Marinus
Marocia,
./

m) pwr <Jc<.nnfe,
|

< capite gravtter

Margaretha ie Ate,

ft

8Nr*V S0 ";'":^d

M w,tner1tieS.Serq>msanntutMli4t 7oa .
Vide Monteulmi
,

1 Hu
/" Margumus

*
(W

/-'"' '"'"'"'

*S7*r;
"n 20 a

M
""""

Valentis

nr,

/-<

f-Jj
71
f

liberata S. Seraphini

Maronius
,-,)

,7--r-.

'-'.""''' OTI

,,, ,

~'=,,n
episcopus
' '

-*---*'-

^:;r::,::

Arvernia
Martianus). Marsianus. (Vide
nr..vK P-'"- '
'V"''"
safl

diffiteltomn.

irf262f;-'l
is par/7cr
an(?ii

5! ^K6era^^mards^orE

63c

'

lierAtcul mI:,:o perS.Seraphinumltberata

.aiiatnrnorenu.^

MarteUus.(y^CarolusMarteUus)
Rorn* + Marthatnar^r
1

418frt41Jbc
f Martha

2Kz:.,-*i--**~"

664
--

INDEX HISTORICUS
virgo

Martha
et

273 b

et

587

c d

Maxentius, Maximiani Ilerrnln

filius,

Lemovicensis prtmus Martialis episcopus den * '" dextro allari ecclesix f

Mi

d
--

329

Au ~

impermm Maximianus mavtyr


d,

amputi 21 d * 40 a

tfiw

r/lnicrnsis collocata
:

326 a
476
a
*f

Maximianus imperator 21

35 d e.449artseqq.

Martialis martgr

seqq.

f Maximilianus
ratore

archiepiscopus Laureacensis, apud

Martianua ptesbyter Arianus

461 c d

impeCeleiam martyrium passus sub Numeriano

let Uar^amaproconsulAriminensis Arianm 458 dxmonio arreptus 471 e f seqq.; ob sacrilegia a

* Maximilianus

episcopus

Ravennas

49bff50b

MartW

nw
episcopus

** **
324
d,

'""
'

termiasos

*
<?f

t Martinus

Turonensis 58 d, 201 b

f 588 f tftwwPannoniam anno j/W/um prsedicaturus accessit provincias 31 b; ccclvi 30 a; RiuUm todnwi. Turonensem quandonam ascenderil cathedram Lubcntn an fuerit pater spiritualis S.

seqq., 321 b,

587 d

--

< 48 b " schismaticum nominavit 49 b Pelagius Papa seqq. aliusesta Maximiliano Ravennate49bet in Numidia407e Maximilianuswiartyr Thebestm Maximilianus I Cxsar 46 f, 49 f. 243 e, 274 a,

7e f

rf

* I

275
ita

e,

276 b

c d,

277

d,

356 b

et

357

a;

nr

201 d

appellatus

presbyteri confessoris

201 c d

e f

prrti
ht

47 b; Augustx Yinilrlicnmm 242 {;parta de Botrophseum eidem Sanrto


adfuit

promovit cultum S. Sim-

t Martinus
GalUco

episcopus

VUnnenm

in

Delphinalti

mis victoria, militare

545arf549d
a; eujus reliquis fuerunt vi&itatxSQO
ecclesist

consecravit

243 a b;

Reliquiarum

ejus

t Martinus,

lranslalioni215 a;
illius,

petiit

particulam ex ossibut

dein collocatx in dextra altari

Aurelia*

quam

gratiose accepit
a

27o c
e

MartinusII Papa

Martius (Constantinus) Asculanus, Seraphinus capuciritus, quem ccelo receptum S.


nusasseruit

326 ' 5o3 f Pomponix ma139


a

Maximilianus Villani

Gandavo

comitibus Isen-

ghemiis episcopus Tornacensis, fesium S. Maxiniilinni episcopi Laureacensis <t martyrts sub ritu
duplici celebrari jussit ad
viensis
110

normam

ecclesix Pata-

40 b

c,

45 a; dono

accepit a

DD.
45
e

deca-

Mascarpion energumenus S. VenanHi ope


n io

dxmo^ a

etcanonicis prxdictx ecclesix duo ejus ossa


;

liberatus

45

doniii

clrsi.r catlirdrali

f el

dolore S. Seraphini Massei (Henficus) a laterum

Maximilianus episcopus in Tuscia

51 c d

ope liberalus

loi
nobilis

t Maximinus
et

episcopus

Trevirensis

77

b,

200 b
162 c 42ic

Masseus (Benricus)
raphinus

Asculanus, quem moriri

seqq., 231 a;

ejus rcclrsuc drdicatio

Trrvins

bo,qu<> laborabat, extinctum

prmdixit S. Se*

intrr

Pratermissos
d
cathedra

11v "

Maximinustmperator52b, 403ac,408c

ct

Masseus (Josephus) maritus Hicronymx, qium


Seraphinus plures liberos edituram prmdixit S. 142 e
capucinus
episcopi Masuree) Maximiliani Tornacensis
tarius secrec e

Maximinus S. Theopkili
successor

in

Antiochcna

171 a b c
episcopus

t Maximus

398 b c
d; sepultus in armcterio

t Maximus martyr 404


S. Caltixti

45

421 b
a
;

f
-;

Maternianus episcopus Rhemensis S. Donatiani 487 c, 488 c, 493 f, 500 e et seqq. decessor

martyr 50 t Maximus uEmonensis


sus

Lahaci pas-

52 b

c d

Maternus
descripsit

episcopus Mrdiolanensis, cnjus Acta

Eenschenius noster, ex antiquo M*. Codicr Mediolanensi 11 b; illustravit eadeinde 32 b et 33 d /', rierns

t Maternus epUcopus Metensis


Mathildis,
filia

482 a
Aquitanim 8.

Pippini regis

Ge-

raldi eomitis avia

282
filia

et

Matildis Malcomi Scotix regis

MatildiB

Mater Bosonis de Torena


regis

283 b 345 c 284 a


camerar
*-* e

50 a b t Maximus martyr in Illyrico Maximus cujus translatio colitur xxix Mau 47 e 7 50 b t Maximus Veronensis, 398 f Maximus intrr Praetermissos Maximus imperator 18 b, 19 a, 456 b, 457 b et 52 b 485 c; corrupte vocatus Maximilianus 20 d e Maximus (Numerianus) Ciliciae prxses
Mayrin (Burbura
Mazota
dr

Limcrhausrii)

ruptura S.

Simperti ope sanata


e f et

Matthaeus Ludovici VII Galliarum


rius

222 virgo Eiberna Mechlinia (Amoldus a) cathcdralis ecclesix Brurum S.


Donaliiini

260 a 223 d

Matthasus Marescailus de Papphenhaim, cathedraf rt 229 a lis ecrlrsix Augustanx canonicus 228
Matthias imperator S.
a podagra liberatns
Callisti papae martyris ope

gensis archidiaconus adfuit translationi Reliquia-

517 a
I regispostea impera-

Meck

(Caspar) Maximiliani

433

f et

434 a

toris

camerarius

275

Maura
jux

seu

Mora Malachis

II Hibernise regis ron-

-'-Maurini abbatU inventio interPrxtermissos

345 f 163b

Mecotius (Darius) a podagrx cruciaM S. Seraphvni 144 a mcritisliberatus


Mecotius faber lignarius pater Joatmis Andrex, qurm XQTOtum morbi vi obrulum iri S. Seraphinus prtedi
it

Mauritius imperator Mauritius


tate S.
-"

535 d
Mindelhaym a gravi
infirmi-

institor de

142

Simpcrti ope convaluit


in

260

-Maurus s uccessorS. Sabini

sedePtacentinaQba.

Wmivus Mauri-nwiuisterii inAlsatia


Mausieri (Hercules
tor de) ducis

V abbas 480
298 a

Mutinensis procura-

494 d t Medardus episcopus Noviomensis 566 b presbyter Megenhelmus Megingaudus episcopus Wirceburgensis, a S. Bonifacio in Germaniam evocatus 559 a et seqq.;
';

corpus S.

Burchardi decessoris

sui

fferbipolim
trans-

IN
translulit, ac
liani

TOMUM SEXTUM
590
351 b
c d
c d
in

OCTOBRIS.
Marrochii rex

6C5 384 b;
facultatem

in ecclesia cathedrali apud SS. Kisepelivit

Miramolinus

Sociorumquc corpora

mdiilsit FrtnnisKiiiis ccclesiam condendi

388 c

Megingaudus
Bavavia

episcopus Eijsiattcnsis

Moccona (Diamas) mulier


edituram
filiolum

praegnans, se
didicit
et

masculum
item

Megingozus abbas cmnobii Benedicto-Burani

S.

Seraphino

142 d;

239

suum moriturum

ccelos

ascensurum

Mehingodus. (Vidc Megingaudus.)

certior reddilur

141 e
discipulus

Mei
j*

(Antonius) civis Senogallensis


ct

464 a
L61

Mo-Chatocua

(de Tnhfail)

S. Patricii

Meinradus eremita
sos

martyr inter Prxtermisf

Jlibcriwrum Apostoli

105

memoratus

Meitting (Joannes de Ostcndnrf) surdaster S. Simperli ope

auditum integre

recepit
in

258

f Modestus martyr in Cappadocia 425feiseqq. 535 c d Modoaldus epUcopus Trevirensis Molendinarius (Joannes) in pago Inningen jam
moriturus S. Simperti ope
revixii

f Melchiades Papa 459


S.Callixti

e; sepultus

ccemetcrio

258

421 b

Molendino

(Lanrentius de)
et

ecclesix

cathedralis

Melchior abbas Udalricianus Augustx Vindelico-

Bmijis canonicus
tioni

cantor

489 c;

adfuit visita-

rum 243

d,

251
se

c,

255

b,

256

f et

257

Retiquiarum S. Donatiani

516 a

Meliorus (Franciscus)
ilciinebalur,

civis

Asculanus morbo, quo


Seraphino

immoriturnm a S.

capucino didicit

142

in Hibernia 98 b Y Molingus episcopus Fernensis Monarhi (Antonius) canonicus ecclesis cathedralU Brugis 489 c adfuit visitationi ReliquiarumS.
;

f Memmius

episcopus

Catalaunensis, cujus Acta

Donatiani

516 a
le)

illustravit Sollerius

32 b

et

f Memorius marttjr Menas abbas Carbonensis


Menchettus (Thomas) Montisbodii Prior

488 b 67 c d 336 c 466 b


in

Monier (Joannes

J. U. L.. ofjuialiset canonir

cus ecclesis cathedralis S. Bavonis Gandavi adfuittranslationi Reliquiarum S. Donatiani

518 d

Monseus
loso

(Franciscus) civis Asculanus, qui a fistuulcere per S.

Mendoza (Alphonsus
Hispania

de)

abbas

Vallisoletanus

femoris
cst

Seraphinum capucir

interfuit synodo provinciali

Mendoza

""(Alvarus

de)

episcopus

Palentinus in

Hispania
.

interfuit synodo provinciali

192

num 403 a Montanus hxresiarcha (Joannes) monastem S. Bartholomei Montanus


sanatus

Mengoz. Vide Megingaudus). Menica (Vide TiU Cathmma).

Brugis abbas adfuit translatiom

RehqmarumS
*l

Donatiam
Vdalrici

U^(}Lnes)
'

SS. Afr*

It

August*

Montanus

(Petrus) a febn

maUgna S.

Seragm

^ZXusForoiuUensis cu^cL
t

iZ^**^**Monte Alto (Joannes Dominun


bis
a)

<
.

ToZnostrum

mZnT

aPapebrchio die xxx Aprilis 458 'e f, 459 a c et ,71 bf


episcopi

membnsa lum{

deorsummums, apud

S. Seraph>n> feretrum

Mercurius(~)

Senogallensis

J^J*^
StS

npud

Seraphini sepu U

KT=SSSS:^
. r :t plnni ope sanatus Juit

M-eus

J Mo pnafir (Alexa nder de) J. U. U., Meulenaer (Alexander Itltlfltt ecciesiscathedraUscanonicusadruittramlationi

"K-*wDwBttMi
eccusi.i

^ & ^:K"
16 b

>,.=r;:::=z
pppidl
.

!
.

om n

518

M
,11117.
i

j-\

erm %

Luceolensis Or-

:;;:;;j;:;:;;,!;;;;:;,,: ;l
'

u...a.

ter

Monteflorum

r ,..,; fiii b c B. Dominici Loricati fuil (OMMi ) Domintct Barloct, xor.


/

'--

^i

2i
. .

,., L - catliedralis
t^iQ c

* B

jrrs
'

*<* ,v, ta
fB< '

.)

Montegranario <>/".>

''''"""'''" s

">

"""'?

Rdiqu.iarv.mS. Donattant

Amuratus a) rnewaWx fauMontegranario C*sar

? uus

r
esl

capw

""" s
'

"'" ,s

exemptus

^
'

fraganeus 7 (<</<< llvnu


I

Michaei

imt <.? ^j
.

;;;;;;;

; ^; "^. M
us
redditus

a> <-,--mhut n ^nirs:


realt

S^-i^srSrjjK
Camaldulensit

62o

626 a

Michael te ^ri ft. ribusS.Simpertiopetiberatui

Khf.

Milli (M.

* r i s ^^--' 't: M S,, T ^


b
Miller Zl mmerman

C
I

**
f
o

JSKS
ffl

.,

,,,,,
,

,'

m S .Seraphiniopeia>erata !-) Mon^lnario

,,.,,, ,,,

ao

rp^
c

M.

S*

mS<
,,,.,

*^t^KT^S
^^
90
Monte-

(Altta>

Mr::i. - r>* mM vr,Asatlaa.(rt<l.-^"


Tomus
vi

rsES^* ~*??

OcfoWs.

666

INDEX HISTORICUS
Multracus episcopus Albanensis

329 b
qui
siih

SerapMni ope a Monteguidone (Benedictus a) S. c u s spina ventosa cura Capucxnorum quem Monteguidone (Ludovirus a)
t

Munemundus
Parisiis

episcopus Lugdunensis,

psit Privilegio libertatis

monasterii S. Dionysn

Ordinem ingressurum

przdixit

S.Seraphtnus
f et

553 d

et

554

142 ejusdem Ordinis conversus claudus Monaco (Balthasar a) altero pede Monte gressum integre avud S. Seraphini sepulchrum F d
t

143 a

63 b Murena (Acerbus) scriptor seeuli xn con(Christoplwrus) Ordinis Recollectorum


Mussel
ventus Brugensis
religiosas,

adfuit translationi

..

151

Reliqniarum S. Donaliani

recepit

Monte Monaco
uxor
a febre
meritis liberata

(Drusilla
et

a)

Domimci

Garulh

f Musthiola

518 e 437 c
152 c

sanguinis flvxu S. Seraphmt


1

accepto, vulnere Mutinensis (Cssar) a gravi,in ore

5? 10 ~ a
|

S. Seraphini ope sanatus

MonteMonaco
ope mundatus

(Hostilius

de)alepraS. Seraphmi 147 c d

camobii SublaMyrtius (Cherubinus) Trevirensis, monachus descripsit Vitam S. Chelidonix


censis
virgiiiis

Monte Monaco
raphinum, a

(Simona a) emisso voto ad S. Se152 a morbo universali convaluit


a)

3G2frtseqq.

Monte-Rubiano (Benedictus

nuncupato voto ad

Seraphinum capucinum,

femorum dolonbus 152 a

N
308
413
c

est sanatus

S. SeMonte-Rubiano (Hippolyta) apud feretrum 152 a liberata tertiana febri


raphini a

TVIabuchodonosor rex Babylonis


1 1 Nabuzardan unus
sor regis Babylonis

c et

Monte-Sancto (Franciscus
cancro sanatus

a)

S. Seraphini ope a
1

e principibus

Nabuchodono-

44

Montulmi (Joanna
sum

a)

hanni* Marini

u.ror,

amu145
I

Nannedus
stoli

discipulus S. Patricii

36 a et 308 c Hibernorum Apo-

105

visum S. Seraphini ope recepil


a)

Monteulmi (Justus

dum

S. Seraphini vaticinium
a)

Capucinorum Ordim secunest adscriptus 142 f


fracta

Nanterus ccenobii S. Michaelis ad


Virdunensi abbas

Mosam

m pago
433 b

432

c e, et

Monteulmi (Marianus
phini ope
esi

cervice S. Sera-

Augustam Narcissin mulier de villa Puchel apud


^"' Vindelieurum 434 e Narcissus martyr habuit Narcissus episcopus Jerosolymitanus collegayn

curatus

145

Seraphini meMonteucius (Angelus) ab hernia S.


ritis

sanatus

Montia (Felix)

Seraphini a doloroso puerperio S.

Alexandrum
NarradhiusfJoa"^)
Preetermissos
in territorio

l'

palrucinio erepta

lo

Eboracensi inter

Josephus Felicis.) Montius FelixAsculanus. (Vide

165
Pirani

Montmorencio

de) S. J. presbyter ad Maximilianum epir Vienna litteras scripsit Capitulo PasSCopum Turnarrnsrm.rl aCCeplOS particulas brachii S. Maximitiani saviensi duas

(Florentius

altare S. Natalis episcopus JEmonensis consecravit

Antomi

in ecclesia

48 d 3 26

f f

fl

Nathanael bonus
-f

Israelita

eidem transnusit

Mor

(Pelrus de Archach) dkecesis

* Augustanx

^
clc-

b Nazarius episcopus Justinopolitanus 48 a, 51 dci 50 f et 52 c; ejus corpus inventum anno


Nazarius7nar////' inter Prstermissos

f
-'-

395 a
Delphinatu

ricus et publirus notarius

276

Nectarius episcopus Viennensis


Gallico

in

546

Mora

(Vidc Maura).

canoMorettus (Petrus) S. Muri* trans Tyberim erude S. Callixto Papa, ejusque basilica nicns,
dite disseruit

episcopus AntverNelis (Comelius Franciscus de) donationis RrUpiensis submisit instrumentum

402 a
scripsit

et

se

M-

quiarum S. Muximiliani, facte ecclesis

Toma45 b 432 d
f

Morigia (Paulus)
Mediolani

opusculum de nobilitate

13 e
^

VindeliMorlin (Conradus) Udalricianus Augustx caput S. corum monachus et concionator 275 d;

NemesciusS. Stephani Papat diaconus f,412ef et 441 Nero imperator immanissimus 197

Nesba

strumis per Bellisarii a Montefusino uxor, a

Simperti populo

ea

mnbone

ostendil

271

S. Seraphinum curata

146 a
Brugensis

Morlin (Vide Conradus abbas)

Neyts (Leonardus)

cathedralis capituli

Moronus S. R. E.
canonicus

Cardinalis
capituli

435 d
Bruyensis

S. canonicus adfuit translationi Reliquiariun


natiani

DoD
f

517
Remensis 429
a,

Morotius (Joannes) cathedralu

Firmanus a strumis
cathedralis

Nicasius episcopus
et

488

a,
et

501

Morus

(Vincentius)

S Sim146 a
ecclesiee

502

perti ope libera

Nicephorus

f a Wandalis occisus imperator Consluntinopolitanus Phocas

498 a

502

Moscron (Marcus
Motte (Joannes de
ses lector

Antoniu.S)

Calabrix dominatu

335

a,

340 a

et

562 d

Brugensis canonicus
la)

489

f Nicetas
ralus

Palricius intrr

Prstermissos bismemo-

S. Theologte apud Cysonien-

Moveus t Moyses Propheta

abbus in Srotia inter Preetermissos

447 e t 6 a b
eorum-

Nicetius episcopus Trevirensis

3 a b et 163 e 534 fet seqq.


54G
f

GalNicetius episcopus Viennensis in Delphinatu


lieo

legislator Israelitarum

313 b, 337 f et 585 f que dux in deserto Mucrarella (Maria) ad mortem xgrota S. Srra152 d phini ope convaluit
Mulfinus (Marcus Antonius) notarius publicus Ge2-05 d e nuensis oppidi

Nicolh (Persimon)

civis Senogallensis

t Nicolaus
Nicolaus
rii

eonfessor

464 a Syracusanns 341 b et 342 d


c
;

Papa 490 b

conjunctionem monaste-

Flaviacensis atque oratorii

cum

ecclesia

Bel-

lovacensi drrreto roufirmavit

542 d

e et

543 a

Nicolaus

IN
Nicolaua Nicolaus
II

TOMUM SEXTUM
c et
et

OCTOBRIS.
e
et

667
;

Papa

V Papa

615 a, 617 f, 618 233 a, 242 c, 244 e

619 b 247 e
;

510

514

bien nio

mortuus apparuit

in

somnis Thrmnrdo canonico Watinensi

511

facultatem concessit

Udalrieianu celebrandi S.

Odilo Bavarix dux 237 a


no
-;

et

239 e;

a Caroloman-

Simpertum

officio ecclesiastico

Nicolaus Uganus inter Prxtermissos

277 a d 397 a

et

Pippino debellatus
abbas

236

Odo

primum

Tutelensis dein Cluniacensis,

Nicolaus de Frankenham regni Crontixcomes215 e


Nicolaus, S. Lucx abbatis ope ab inferis ad vitam
revocatus

scripsil

Vitam S. Geraldi comitis Auriliacensis

confessoris

277

e et seqq.,

300

et

seqq.

341 a b

Nicolaus monachus inter Prxtermissos Nicolaus de oppido Laurensi Capucinos


cepit

398
130

hospitio exf

Nicoloa mulier Asculana, uxor Curtii barbitonsoris,


voto ad S.

Odo Bellovacensis Odo abbas Dolensis Odo abbas ccenobii Mascianensis Odo abbas ccenobii S. Maxentii Odo abbas S. Michaelis ad Mosam
Odoacer Flandrix prxfectus 489
a b
;

Seraphinum emisso, ab odontalgia

li-

e,

542 d 277 e 277 e 277 e 277 e 491 e et 492


491 e

berata fuii

151 fet 152 a

videtur aliquibus (ictitius

Nicolini (Catharina a Marano) morti proxima S.

Seraphini ope convaluit

152
U. L., ac Brugis

Odoacer rex Rugorum Odoarda (Lucretia) a genuum


S. Seraphini ope curata

23

c et

40 e

imbecilitate ac dolore

Nieuburch (Cxsarvan)

J.

eccle-

144 c
de
)

six cathedralis canonicus, adfuit translationi Re518 c liquiarum S. Donatiani

Ognati

(
,

Marcus Albcrtus tArasola


ac

eques

nobilis
gister

Franconatus

Brugensis burgima-

Nigidiua hxreticus, a Tertulliano memoratus 175a a Nigrellus (Scipio) episcopus San-Severinas 621

adfmt translationi Reliquiarum S. Dona-

tinni episcopi

518

Nigronus (A.) SS.


phini capucini

Viti et Modesti diaconus Car-

S. dinalis subscripsit Actis Canonizationis

Sera*

Oliverius apud Ayent caslri Exandonensis inter284 a b


fectus

60

Ninus rex Assuriorum


constiiuit
-

patri suo Belo simulacrum

junOlyrapia ducissa Populensis 377 e f accepil virgicturam digiti majoris S. Chelidonix


;

365

e; ejus reNitgarus episcopus Augustanus 250 242 a et 247 e Uquiarum translatw dux, a Nortmanms Nithardus Francix maritimx 491 c
occisus

Ophida Angelusdc (Vide Eugenia, Angeh.) 3 f et seq. Opio seu Opinio inter Prxtermissos 53 * Oranius presbyter
Orifila

(Sanctia)

mulier Asculana luminc capta,

Nitida S. Chelidoni

virginis

germana
7
f

do/ a

per S. Seraphinum sanata fuit

145
c,

NWardus
-'

sive

Nivo episcopus Remensis

554 d
tdem
;

Origines doctor egregius

54

402
in

f et

403 b

Noamatus episcopus inter Pnetermissos Namato, aut Namavcrosimilius cum Mamato,


t\o episcopo

Orlandia (Finisba)

lcthali

morbo

partu labo-

quxco^ Viennensiapud Allobroges,

masculumparans, periculum sese evasuram f! Seraphino capucino certior est reda S.


nturam,
iita

141 d
beati titulo

142
209
e

UturWiNovembris
Noe patnarcha

M m

M*
26b ~
-

Ormisdas

memoratus

in

ActisS. Rof et

Catalogum episcoponm Noricus (Bernardus) teamt

muliepiscopiJanuensis

208

Laureacensinm

Norman

Brense apud (Marcus) dominus de

J b
$

Tarantinus Orsinus (Romondellus) princeps Sanctorum Martyrim Fortunatx sux sanitatem 451 b impetravit ejusque fratrum meriHs
Ordinis S.BeOrtholphus monasterU Melicensis
ncdicti abbas

uxori

nacum \n\h;wdus Suevte dux Nothardus Suevix uuj.


BrixiensU Notingus episcopus
Callixli
4

230

6 danoac a SergioPapa Pap* martyns se^ 428 f. 429 a, 431 a c e


virgo

***

^
Or tun

^
}

Man:c
e

in

355 b u uiienveld 349 e


Se

Noytburgis seu Notburga


Prstermissos

Co^ms^
c d
.

^j^

J^

Numerianns
43

Numerianus ta^
a

episcopus

Trmrems
'

esi Uberata emiss0 a mor bo cholico

^
..

J^ ^ ^^ ^ ^ g 1*
;

s> Seraphini

P ulb

rf

^
'

152

b;i

Nussa Alphonsus

34 c 3o . ff metti UU AJH ion Marganta.) (VUe

Prxtermissos 0satius .,, mter

399 a *
/"!ins ex

55

Osfridus, 5.

Norrftflnto6rorum r C/in,v;k /""/""o |Mfl. ...;.., />,da 3^-rciorum refffl ,,/,, fl p,//. M-rciorum ,, 31^ d tt oi^ u ,, sttanu in/WMo

Quem& ^a,

^^

fW JWto-irw rv ""*"
d fW"
1AO 109

114 d
-

^M
;

f f ei

114

Northumbria f OsWinus

209

'1

Otgariusafi^ ,. otha rirgombernta

222boee*223d Dce

;;

Z
nwnasteru

Kn-

* of
546
Qallico recensitus
f

sss";r.

i- -ssaaKT-.

oSrr^
Odfridus

;;:::-: WaW*

-;JS^

INDEX HISTORICUS

Otto

II

imperator

594 e;
c,

a Grxcis

et

Sarracenis

146 b S. Seraphnii mrrilis librralus statum suum Passivus presbyter S. Venantio abbati
e

devictiu

Otto III imprrator 344

347

e, in

358

a.

594

e et

tumulo explicavit
episcopus Metensis

220

624

concessit

Diploma

favorem ecclesix

+ x Patiens

JLungarialOi Pastolasius episcopus Agriensis in

n*Wi*rn Ottocharus
randus
sit

nn en.com, Laureacensibus adnumea episcopis 31 e


vir

orbatu, >

"/

'

Patricius Hibernorum apostolus 4


in

cd

ef

y7 a b,

Ovinus (Camillus)

consularis

ab

Alexandro

ilibrrmam appulsus

adiit

Leogarium regetn

Severo imperatore occisus

407 a

Fto 100 e, 105 fet 106a; baptizavil S. promovit ad sacrosordi99 d et 105 b eumdem et nes et episcopatum Sleptensem 100 b c, 101 d creavit totius Lageniiv 104 f; 105 b c primatem
; ;

ordinavit

Fiachrium

ejus filium
a) volo

105 c
facto

Patrinione (Austea Malthxa

ad S.

Pacificus

(Virgilius)

monte Rubiano, Minor

Seraphinum,

a stomachi dolurr est librrata

152 a
Maria,

Conventnalis,
tortura S.

ab acerrima braclni manusque 144 b Seraphiniope liberatus

Patrinione Joannes Baplista


Joannis).

de.

(Vide

Aurania). Paletta Frrranirs Asculanus. (Vide

Patrinione (Mauritius a) cujus


ba-

filia

S. Seraphifli

t Palmatius martyr Romx 401


ptizatus a Callixto
professus

c et seqq.

meritis lumen

oculorum recepit

151 e

Papa

fulem coram judice est

440 b

c d e f

Pavesius (Julius) archiepiscopus Surrentanus 452 b Paulacius Ascuhnius. ( Vide Terentia.)

Palmiscianus Uhjsses. (Vide Fandolfina).


Palvia. (Vide Clara).

t Paulianus

episcopus Vellavensis

419 e

Paulianus sive Paulinianus cpiscopus


inPalxstina
interfuit

Majumensis

Paraele

(Jacobus)

canonicus ecclesix cathedralis

Bruais

489

Pamphilia mulier Asculana, cujus virum graviter xgrotantem sanatum iri S. Seraphinus capucinus 141 d prxdixii
Pamphilius (P.)
tit.

Synodo Ephcsinx I 604 d + Paulinus episcopus Eboracensis in Anglia 112d, 114 a et 119 d; S. Eduinum Norlhumbrix regem ad fidem perduxit 109 c; precibus suis
felicem
davit

partum impetravit reginx 112


et

insu-

S.

Marix trant-Tyberim
160 b
'

xxxvi dirbus cathechizando

baptizando

presbyter Cardinalis subscripsit Actis Canoniza-

imnis S. Seraphini

Northumbros 114 d; inter Prxtermissos 396 a 456 b et 457 b Paulinus episcopus Nolanus
episcopus Trevirensis successit S.

t Pancratius

martijr

332

et

Panismolli (Cxsar) actuarius seu notarius

337 377

t Paulinus

Ma-

Panismollis (Flaminius) adfuit clevationi Reliquia-

Lubenlunn r rrsbyte; S. xnnnio 201 b ct 200 e Aquitaniam misit rum in

202

rum
Papus

S. Chelidonis virginis

372
79
f et

Papolus Carnotcnsis episcopus


vir consularis

80 a
18 e
e

Paulinus patriarcha Aquileiensis schismaticus anle 50 d mortem resipuit


Paulsweil (Henricus de) Maximiliani regis armiger

t Papylus martijr

inter

Piwtermissos

162

27 o

Paraccianus (V.)titulo S.

Callixti presbyter

Car-

Paulucia (Martha) quam diutumo morbo delentam


sanitati

dinalis subscripsit Actis Canonizationis S.

Sera-

restituendam

S. Seraphinus capucinus

pkini capucini

160 b

prxdi.nl

141 d

Paradisa (Constantia) mater Josephi, rujusmortem


prxdixit S. Seraphinus

Paulus Apostolus 132 a,


;

185

c,

186

e, et

193

b,

142

Parascevia seu Parasceve virgo martyr inter 167 f, 168 a, 399 f et 400 a Prxtermissos
vir nobilis ac civilatisBrugensis

329 iet 485 a t Paulus I Papa 237


Stephani
et

scripsit

Timotheo 164 e
condidit

Silvestri

Romx

Pardo (Franciscus)
tiani

consul adfuit translationi Reliquiarum S.

Dona517 b

Pardus (Petrus) Brugis


nicus

ecclesix cathedralis cano-

489 b
151 a

Parisianus (Marianus) a pestilenti febre S. Seraphini ope liberatus

t Paulus primus eremita Paulus II Papa Paulus III Papa Paulus IV Papa ecclesiam S. Donatiani Brugis in 487 e cathedralem erexit Paulus V Papa 244 e, 435 b et 437 a; rogatus
fuit, ut rrt

246 d monustrrunn SS. 410 e 132 b 256 f et 257 a 107 a b

ad S. Seraphini beatificationem procedef


;

t Parraenius martyr cum duobus aliis Cordubx in Perside 478 e et 479 a b


Parthenope Gentilum dea
Paschalis II

148

permisit ad sepulclirum ejus accendi


in

lampadem

signum publ

rj

vrncrutionis

158 a;

457 d
433 d
;

in ecclesia S.

Marix

trans Tyberim in festo S.

Papa 379

et

promovit cul-

Callixti plenarias concessit Indulgentias

436

e f

tum S. Colmani
Paschalis III antipapa Carolum

355 a

Paulus episcopus Constantinopolilatius Paulus episcopus Majumensis


trocinio
in

89 b c

Magnum Sanctorum
550 b 542 a
translationi

PaUestina in la-

Albo adscripsit

Ephesino

stetit

pro Dioscoro

t Pascharius
Pascutius

episcopus Nannetensis

Paulus Alexandri imprratoris consiliarius Paulus discipulus S. Patricii


Apostoli

(Joannes

Jacobus)

adfuit

Reliquiarum S. Gaudentii

466

604 d 404 a primi Hibernorum 105 c


Paulus

IN

TOMUM SEXTUM
invobi-

OCTOBRIS.

669

Paulus Joannes (Vide Tita Catharina.) Paulus pistorpagi Dietingen apudAugustam,


catus

neptts,
dixit S.

quam infantem masculum parituram prxSeraphinus

SS. Udalrico
sanum

142 d

et

Simperto, filium suum

ga oppressum

Petronilla, illustris Baltasaris Galbani uxnr, a


ligna febri 8. Seraphini opedereluta

ma-

recipit

257 d 257 d
poplitumque dolore

Paulus puer novennis de pago Dietingen Paulus puerulus gravi crurum


ccpit

154 a
indixit in

Petronjus Gallinrum prsfectus comitia


civitate Arelatensi

vexatus, S. Venantii intercessionc sanitatem re-

220
]

e f
1

Pa u

u s v i r co n s u laris
in

74 b V Petrus Apostolorum princeps 17 b, 25 e. 32 d, 33 d, 34 b. 134 f, 186 d, 329 f, 342 d, 357 c, 480 b et seqq.; primus episcopus Antiochenus
e et

73

Pazos (Antonins) episcopus Cordubensis


nia, interfuil synodo provinciali

Hispa-

171

f,

172

a,

185

c et

186 d;

ejus Reliquix in

192

c et

193 c

ecclesia ccenobii Mellicensis

356 a 500
f

Pectinella (Maria Constantia) quam femellam edituram S. Seraphinus prsdixit 142 d

f Petrus martyr

f Petrus

Pedonensis [Junipera Alexandrina) ab aurium dol<>r<\

martyr, cnqnomento Abselamus vel Auselamus, inter Prstermissos 394 a b


in Palaestina

cmisso ad S. Serapliinum capucinum voto

f Petrus martyr
nnn

604

e f et

605 a b;

est liberata

152 a
de)

fuit verosimilius episcopus


1)

Peklarn (Arnoldus

Adalbcrti III marchionis

606

c;

num

fuerit

idcm

Majumx 605 cd, cum S. Pctm Char605


e et

Austrir capellanus

349

e f
,

tulario

607 a

Pelagalla (Salpitia) Aufidensis a laterum dolore


post
fuit

Petrus episcopus Augusts Vindelicorum, S. R. E.


Cardinnhs

emissum votum ad S. Seraphinum sanata

264
acccpit

f,

276 e

f 6t

152 a

Petrus abbas Auriliacensis


corum
reqe

a Ludovico

277 a d VII Fran289


166
1>

Pdagallus (Blasius a Monte Florum), qucm aegrotum morbo immoriturum prxdixit S. Sernplnnus capucinus

confirmalionem Diplomalis

Camli Simplicis
Petrus
sos
II episcopus Braccarensis inter

142

c
1

Prstermisc

f Pelagius

Papa
Burchardi seu
S.

49 b

et

51

memoratus
et

Pelgrimus S.

Andreae abbas
conscribi

Petrus Hungarix rex 343 c


corpus S. Colmani in

seqq.;

effecit,
,

apud Herbipolim, S. Burcbardi Acta


jussit

regnum suum

(lef<

rrctur

557
(Petrus
S.

360

f et

361

at hrcvi post id referre divini-

Pellei

Angelus)

catarrhali

suffocatione

tus est coactus

360 a
egit, ut
in

opressus,
effectusest

Seraphini capucini meritis

sanus

Petrus Lusitanue princeps

SS. Beranlisotrans-

154 b
dolore, voto

ciornmque martyrum corpora


ferrentur

Sispaniam

Pellicana (Maria) ab alterius poplitis

388 d 304 a

adS. Srrnphinum nuncupnhi,


Pellitus astrologus fictitius in

sinntit

151
1 1(3

Petrus Venerabilis abbas Cluniacensis monasterii

Northnmbria

278

1)

c et

statuta congregationis

'lunia-

Pendas rex Merciorum 346


stianorum
hostis

d; infensissimus Chri-

censis

<'<h<iit

319 c
Tieffensteiniensis

115

c.

117 a

et

119

c d

au-

Petrus Prspositus

572

xilium prsbuit Cedwalla Britonum regi adversus

Petrns sacerdos de Engelsperg S. Simperti ope a


qrnvi infirniitute sanatus

S.

Eduinum

HGf;

occidit

Oswaldum Anglim

263
372
260

e
f

regem

in )>r,rli<>

314

d e

Pctrns Lombardus csementarius


Petrus sartor
<><

Percholdus, S.
abbti*

Emmeramni

monasterii Ratisponx
"''
'

Kirchdorf, cujus puer ambustus s.


est consecutus f
f

Simperti meritis medelam

Peregrinus Prior Sublacensis brachium S. Chelia r donicc virqinis transtulit 365 C, 376 f e t 377
9

Petrus snrtor
Petti (Lucas
notarivs

in

Pacis Monte seu Fridberg 257

Albertus) curiae episcopulis

Tuderti

Peregrinus vir consulnns


Perierus (Joames)
disseruit de auctoritate

18 e
Diplo-

522 d
nes)

Peurlii (J

Monachus Udalridanus August*


-'-><!

matumPonUMorumproastruendaalicujusfacti 33 \-,t 34 a b ventate Turonensis condidit monat Perpetuus episcopus et Martini Turonihus 213 b, 214 a

Vindeltcomm
Peuterleini (Agnes de Waltfiach) ob

pwm

furtum

,.,",

morbo punita S. Simp<


consecuta

rti

meritis sanitatem esl

~64 a b
Conradus) legem doctor

sierium S.

llebravit duas synodos


rn.nni-ntinnis Canomzattoms

528

a b

Peytinger

2/6

diaconus CarPerrelli(iV)5 Georgii in Velabro {

dinalis subscnpsu Actts


i

Se

Pezius (Hieronymus) scnptor Austnacus 2Sh mnrcdulit, Notisque illustravit Acta S. Colmant

c^

raphntt

^ ^^
^
> '

Perugiua mulier Asculana,


refdrmidans, futurum

filiorum
rei

pencuta tn

exitum a S. Se-

raphmo duUcit

<

U
'

pf[aLnzenm&Ti(Jacolms)episcopaliscuri<B lugustam - h a procurator Plicelm, Asculanus Vide Ludovica Phsbt).


\

a pharaildis, cujut corpus delatum


tum Aldenardensem Philadelphus martyr

fuit

ad conven-

PerusinaA^ana.(raeCarolusPr^.)
ab ulcerosaft Petillus {Petrus Sanctes)

509

raphiniopeliberatus

147 e " "


x

Petra Francisca
xit S.

Vincentii Posenttt

wr,

quam

panturam V prsgnantem prolem masculam


Seraphinus
abbatue

Petra Sancta (SHvester) mitatot Soracte perpetuus in clivo monns


ras scripsit Bollando

Vnum Fontmm
,

J^,^. ^ m ^^ ^ ^ ^ j^ ^^ ^ }mm ^^
Ihu
.

phUastrius episcopm Brixiensis p

,^^
:ll
{

^
,

416 f
&
f

5 55

,
.

ra

1)hlll[1[llI ,

PP

Apostolus 32 d
/

et

18 e

prsdtcaott
q

rj h

Cardmalu Petrochina (VincenHa)

Montelvaro Montetpa

detaium brachium inde Pataviam

42 d
.

ph ._

Tomus

vi Octobris.

INDEX HISTORICUS
tPhilippusX^wfi"
fl

033 b 337 b e 233b,dd7De


16 d.
1

et

338
-

Piscicella [Zr]

.9.

,,,,,,.,//
;

Gau.Uou Neapoli attaUssa o1

ph Hippus r^>ptop.'
PMIippus taper(or
424 fi m , fuii mumficus |W
,.( e f.

m
i

/',< P u/ ,y

.., ,, VierapsrS.Sevni/ji(

H4
47 c
d,

/''

''"' <** '"


;

54 a,
.1
i

., 26 a "*"" " "^. *Mw*i CM* ."'""'"<


<<>< eccl

Pills

<'"'"""

'

ejusdeecrifsitHeMch,
iiPontificit

f> VtimS. /"'"<< """'" <"" n :M mJan


'

p
.

3?2
,,,
,

25G 3?7

f et

257 a
,-,,,
,,

e (

'

,,, ''

Placill,

Flacilla *(,

T"""''

"

,,.,, '"
'

,,

,,/,,,,,395,1

/""'"
'"""

*
w

18d;

0M,8 " !

;:;:,
'
.

/;,,,/
i

tetf.
tyr

400 ee 51 f 4s e ,, iq Philippusl Franconm rex Mgustus. Franc^n m.o PhiHppus II, co


rex visilavit Umtna Apostohrum

Placidus

Plac.dusm,

,,,

**

'

&
socium habuii

^
vta

>

'

'ppedocta

463 6 ab
,/,/,/ efevotiont

gotocents

,,. S. SerapAi rcm


i

"55 S.7KK5="=
stolorum

l%

--57

"

324 b

conjusUS Plectrudis Pippini fferstalli


plat0 phUosophus
a S.

et

552 b

senescente, Hispar Philippus II, secufodectmoscafo 489 b, 515 f ft* 516 f 191 e,

Theophilo episcopo Antio-

^mrex
ter

cheno refutatus

L7B
.'/*</'

bc

PhilippusIV Hispaniartim

rex

51

ff Polvchronia
nermissos
,.,,

socttts

anonymus

mter

marchio Namurcensis mPhilippus, dtcfus Nobilis, a b 3

Prxtermn

"

pm lo

n/n,m KeKout*, onV. elevatx, et a Claudio Aquaviva

160 d

e f;

decanuscapitu* Turonensis Philippus decanus capituli 1

Dionantum, transmisss

Phmippus(^)c
pinlo on epw.
scrihriuhts
,"""

sCavens^sap.dNea^
Catalogo in-

^JJJ^,
Pomponia.
,

Ac
,

gerflpnfni

la

rSZTXonm Laureacensium
dolore sanata fuit

Vide Martius
de) de\

*>**^
275
/)ri

Sl e

(Franciscus Ponte IWrnntAacus

cancellarius irgis nrator et cancella orator

Brichii, quz S. SeraPhiloraena, uxor Francisci capitis a cephalsa seu inveterato pUni meritis
]

Anglix
vincialis

proPontecorbo (Ambrosius de) Dominicanorum


f

f Philoromus
-j-

j/^r/i/r

Alexandrix
et

407

fPontianus Papa 17 b;
Callixti

sepultus in caimiterio S.

vn
abbas

Photinua episcopus Lugdunensis


Piato, cqjw

martyr 424 c
dedicationem

cMyw

f/</"""/' /'"" '"'

Popp

(Willibaldus)

Udalricianus

Augustz

monasterii Hasnoniensia
-j-

Piatus episcopus

506 45

Vindeticorum

**2 344 a
et

Piccolomineus (Ac.) S. Adnoni


"

STI^i^^^^."^
/
,

dtoconw Cardi

1G o d
12 c

Poppo archiepiscopus Trevirensis .'71 c dVi 593 b Poppo II episcopus Wirceburgensis Porpbvrcenitus "/""""^ 3^6 Porphvro-enitus (Constantmus) mperatoi

seqq.

(M,)

^^
cd

L;

ff.

N,/,'/
(23

fitei

Pi rruLtinua
1

^rS

tu So^cn/^

monita

toer,

dolore dentium est hberata

151

Portia m,/,,r nobilis

Wf,L

ZMMd
Septembris

Lcncoti
visitavit

rum

toto
opfl

mrgmem ^mdammembro5. Seraphw

cmmM
fl^

anno mdccxxxviii die

M
S

vi

capucmo
Portia, Mcc/ot Scropfttni
sanata

'

d e Apollmaris Classis Ravenn*

cnnuMo, M *

dc

Wi

mcnoctcnc

-'"/"" octruncotc

820

5. Scrop/ttnt

^
^''

<

o Lta,fmif.
Pilaius

L83fd 464 a
68 347
f

fcm,

(M

mcrl

fm.

Ftemta

(Vlii Ascanius.)

Serop/ttni copnctni, nccc ci

Pilierinns fpifeofnu CorrffM* SSrtei episcapus Pataviensis


Pilio (Vtde Opio.)

impotravtt

43 a

et

Portia Seraphina,

cujus

filius

a morbo sacro

W. ^
c

"

*
a

A
f

Seraphini meritis est sanatus


fLlius

L54

Pipinus, CoroK Martelli


b,
'

Francorum rex 77
;

Portius
ti

vir clarissimus, filius

PhilippU " S. Caio

233 d

et

seqq.,

560
e
f

e et seqq
i

unctus in rc-

cop oMediolanensiadlidemconversilbh
1

Frm M
237 a;

568
res

583

f;

r.^n/ (ratrem
in

Posentius

///'V^m/s.

ide

Petra Francisca.)

l^poMiii
,,,/,/(

notwim

moot expeditionem
ecclesiasticas tn

Bava-

Possinus
nostris

a Soctcfo.c

/csu /?oma *crtp*l Majonbus^


'

regnosuoorWillibaldo

dtnondw
,

commmfS.

Bonifacio et

. />o;////m'.s

238 cd

Postevuln (Paula) matrona nobilU Posthumia [Domitilla) matrona Romana

377

e
t

4U

Pipinus Ilrr.mlhus Austrasi* dm et Major-domus um 236 e, 541 d, 548 d e( seqq. reani Fr


i

Potentia (Ytnccnftus) <nnx coptou, a S.N^v//-//,;^


redditus
est

incolumis

Pirellius

[Pn

-U.]

(fc.

S. Chrysogoni

presbyter

Prsesens vir consularis

145 a 410 b
Sufetulensis
in

Cardinalis

subscripsit

Actis Canoni ationis S.

Prffisidius

episcopus
r

provincta
,-/

Seraphini
Pirrainius oooot Morbacensis
in

160 b
Alsatia 251 c; a

ByzacenaAjr,.

4 a
dc)

.)<>

Prambach

(Bi '""''/"^
I

ftpfeoptu

PeteweMii

Rtifnordo comffc dc Franckenberg accepit locum

corpora SS.

olcnffni ol Moajtmtftoni //"/"

Araorbacura, seu

Morbacum

560

loco recondidit

43 b

ftf

44

litteras scnpsit

encyclicas,

IN

TOMUM SRXTUM
c

OCTOBRIS.

67J

encyclicas, queis suos invitat ad solemnem eorum-

dem corporum translationem 43


item alias
dicecesis

d e

f et

ejusdem
;

argumenti ad parochos sus

44 a b

alias

ad Henricum ducem Ba-

varix

44 b
451

mhis (Octaviamis) episcopus Arianensis


quias S. Fortunatx transfert
e pf

reli-

452

Pressuris (Stephanus de) ex Ordine Minorum episcopus Troadensis, Antonii de Chabmiis epi

uadrellis (Albertus de) cpiscopus Laudis

Pom-

peis Iranstulit corpus S. Juliani


in

63 b c d
mamilla

Quattrocchi (Delia) tumore cancroque


dire cruciata
,

a S. Seraphino capucino incolu-

Aniciensis suffraganeus

300 a
Qrdinis

mis reddita

est

147 d
Cearli regis
regi

Prevost

Hermannus )

Guillielmitarum
translationi

Quenburga
no

filia

Merciorum S.

conventus Brugensis Prior, adfuit

Northumbrix

jam

xtate provectiori, in

Reliquiarum S. Donatiani

Prieonius abbas Lerinensis

518 d 540 e
opi diaco-

matrimonium data
nmfessoris

llOfcl 112 c
comitis

Quercetanus (Andreas) Vitam S. OeraUi


Aureliacensis
vulgavit
*
-

Primogenitus, Bethausii Remen

et

cum

Notis

primus
et

501

277
apud

seqq.
a

+ Paiscianus
forte

inter Prxtermissos

Ge

f et

7 a

idem

Quintinis martyr
Quiriacus martyr cum
r i na
sociis

[AcetW,
ostia

cum S. PriscianofratreS.Fortunat&.quz
7 a b
;

Tybe-

coliturxiv Octobris

Priscua presbyter 22 a b
--

inter Prxtermissos

6 cd

Privatus miles 441 cd: S Callixtiprecibusabulceribuscuratus 395 d e interPrztermx


et

martyr

Romx 401

et

seqq.;

+ + +

Quirinus episcopus martyr


QuirillUS marHjr sub

401 b 430 b c
cmmeterta

Numcnano
in

Quirinus martyr Romx, sepultus

8.

Catlixti

421 b
a
et

P robianust,trcot.^flm
.

414 d
Klain (Ettingen) ab ocu-

Quirmus, 8. R. B. Cardinah
sis

Probstin (Margareta de sanata 258 d lorum ,,,,.,,,, S Simperti mtriHs


,.
'

fo

si

qq.

Probus passus mn prsfecto 20

in Cilicia

sub

Numeriano Ma.r,3 c

e et

29

r.

#i.

:;:::;::;;:;

Procula pr

'

inter Prstermissos

in

^cd

34

Laun Quirinus, quibusdam episcoporum ex e 39 b f rt o4 e Catalogis inscriptus 26 d a ac a e !, 27 u s rejiciendus 4S e + Quritius martijr

Uri^^ * * ***?*
pimpus ToUtanm, Hispamarum

.
.

.Js
Cosm.r decesso)
,,,,

Mdiumeiwts

Palsstina S.

prtma,

*#

UUrt
in Alvernia pro tuenia
sedit

,.

Gennacum

:::;;,;,:,',,, im

* ~ *^j^ssslS:
166
f

Conoho provmaaU

1Q? b c d o

gensis archipresbyter adfuit

transWoni Reliqui*

mtwos

tProculus C ptop. r
/ico

s mZWpfttnoteG^ 546
457
e

arum
'
.,

s.

Donatwni&Yl a; factusdeinepUcopus
novum fartrum constmi 517 d

pro iisdem ReliquiU


fecxt

Proculus mflrtyr

Profilius Scipto.

(WeJoanna.)

Promotus

Protasius marfyr

emscoptts Carnotensts i,,440 e, iMfrr Prstermissos 44 J p- hhm x

R
AutHliacwis oIo a

commcmoratus
prothus
m"--'\'7<"

abbaldus

S.

Geraldi,

comitis

ctiiMormto.
Pruuner

o.,.,..

266fl t2 07 a
,

Raehin {Joannet)
'

uaow*

.TV.Krti
*

(P*) -

V"

<,C

Simpertioperecepit

"'^ ^*

'

"eo a

*-"
r

"^rstsirss "
517
Donatiani

Avgustoiunensts Rachnarius BMCopns

t>?
ecclfsi r

ii

a
fi

^q^

^n

^.ISSSqI
*~
.

dwlniiciisis

19 a
S
.

SSusJRoddphus.rf^P'"^

a tp Purger (Joannes)
0,w '"''""'1,
soroi

+ pusinna ksterla

t^iS^
W
'

J(;l

fl

s.

jfa*
;

52,i c '" seqq

iphus,^WW<?.^J^
bularius

Bello Locense

(A^0
*
.'/""

Mediolanensis

qoQ

'

,r.
S.

-fiOT^ibellum 1 Ragemfredus, aui


gessit

>,

confra

Carolum

Pypenpoy (P.
sium PriOT,

')

'

'

""" 5 '""""'

/,,
'

498 a
;-

518 d

.<<"""'

Uase-

Donatiam

672

INDEX HISTORRTS
506

rSSTST^ * MHte
mftoii^m onflsfcril

FJasnomenm

h DeU
546
f

ReginbaldusffOOff,

!<

mcrff**

m
S.

tM**!*,*.
tf^mfiMi
I

***
-^i
f

nupsit Hadungi, Rarinarius IV comes Montensis

RobertiFrancueregisgerman*

218
80 e
hmt,
*r

RaLcarius
Ragusina,

fptaopni

PMfei

**** PerWt Ai0M

*^*^**^%^
Reinerus itta Melhcensn Colomano ttatuam
erigii

Regmgaldus

iftorcntsconu*

430 d
8* a

seqq.

>rdtni ft

Amfaft
70 a

. decen-

ali capitis dolore

S. Seraphini capucini ope cu-

Reinoldus
;-

ffrcntCflnceHffrttti

143 e

Remigius

archiepiscopus

Remensis

488

et

Raimundus Auriliacensis et 284 rumabbas


vicecomitem
detinuit
Tolosce,

Tutelensis monastertoc,

seqq.; prolixius ejus


,i

Testamentum sublestx

fidei

291 a

et

297

c d e

Majoribus noslris ostensum


tc/

502
tit.

Raimundus Gothix marchio 297 b ; Benedictum


S. Geraldi nepotem captum

Ressonico
tis

Rezzonico (Carolus)

S. Clcmcn-

presbyter Cardinatis et Camerarius, procurain

322dec*324e
214e
283
284

torem egil
capucini

causa Canonizationis S. Seraphini

thesauRainaldus ccclesix cathedralis Turonensis


rarius

159 bet 160 a


ConReliquia-

Reyssens (Jacobus) Ordinis Dominicanorum


ventus Brugensis,
adfuit
iranslationi

Auriliacensis Rainaldus, sororis S. Geraldi comitis


filius

e.

f,

289

f,

290 ab<( 310

rum S. Donatimii

518 d
archiepiscopus
refert

Rainaldus comes S. Geraldum comitem in somnis


conspexit sibi

+ Rhabanus
riani

abbas Fuldensis dein


;

comminantem

331 b c

Moguntinus 430 c d

martyrium S. Flo-

Raingardis mater B. Roberti abbatis monasterii


dicti

30
morti jam
est

Casa-Dei
vicecomes de Albusson

Ramnulphus

284 d 284 b
regis no-

Riccia (Smeralda) quam

adjudicatam

incolumem reddendam vaticinatus


pliinus

S. Sero~

Raranulphus comes Pictaviensis, usurpato


vune, occupavit Aquitaniam
et

141 d

b c d

nccatus,

SepHmaniam 285 veneno fidcm juravit Odoni rciji 2S5 c quandonam 285 d e f 286 a et seqq.
;

Richardus archiepiscopus
gentias annuee

Remensu 498

Indul-

festivitati S.

Manechildis annexas

aiuit

527 a

Raraondellus. (Vide Orsinus).

Richardus, donationis S. Maurilio abbati factx


testis

Ranallus (Janunrius) ab ulceroso tumore S. Scra158 d phiui meritU momento sanatus

subscriptus

Richbertus servus regius Caroli Magni


Richildis Caroli Calvi imperatoris conjux

380 e 568 c
491 a

Ranger (Wilhelmus)

monasterii Udalriciani

Au'1

gusts Vindelicorum Prior

275

Richisus clericns

565

Rangonus

(Claudius) episcopus Placenlinus


Arcftflnffc/tts

64 b
som-

Ricolfus archiepiscopus Moguntinus, a Carolo

Ma-

f Raphael
nis

locum sepulturx S. GauAbortina nominc, in


-J-

gno

iii

consilium advocatus
,

231 d

dentu CMlflom feminx


monstravit

Rictrudis

cujus corpus delatum fuit ad dedica-

473 b c d duodeam monaRatgarius abbus Fuldensis cum chis perrexil ad judicium Caroli Magni impera23 d toris
1

twnem monasterii Hasnoniensis


Ridler (Barlholomsus) canonicus

506
Tridentinus

f
et

Decretorum doctor
Ridler (Georgius)
civis

Augustanus
Auijustanorum

276 a 276 a
magi-

Ratherius,

filius comitis

Viennensis

episcopus prir
et

Ridler (Hilpoldus)
sler

civium

mum

Leodiensis dein Veronensis 497 d

502
239

276 a
276 d

Ratmundus

aenobii Benedicto-Burani in Bavaria


c

Ridler (Simon) monasterii Udalriciani Augustsnovitius

abbas. pcr vun intrusus

Raymundus
Raynardus
li

primarchio
sive

et

dux Aquitanorum 297 c


?</

Riederiu (Magdalena de Purgen) paralytica, S.

Raynarius

Raynerius capiluet

S.

Donatiani Brutjis piwpositus,

Flawlvi.v

260 c d Simperii meritis est sanata Rie^er (Thoiiins) mnnnchits (Jdalricianus Augustx
1

cancellarius

Rebecca uxor Isaac patriarch s Rechlinger (Jacobus) civis Augustanus


Rechlinger (Leonordtw)
civis

Augustanus
rca;

515 b 252 e 276 a 276 a


d, 111

indelicorum

Rigomirus abbas Lerinensis Ripa Transona (F. Valerius

540
a)

Capucinus laicus,

ab odontalgia seu dentium dolore per S. Sera-

Redualdus OrfentaKtM Anglorum


a,

110

phinum

liberatus

144 b
scriptor Historte ecclesis

112 d e

et

113 b

muneribus ab Ethelfrido

Ripamontius (Josephus)
Mediolanensis
Ritius,

Norlhumbrue rege
S.

correptus interficere tentavit

11

Eduinum 111 b;

mutato consilio, debellavit

Minerw

Asculanz

(Hius,

quem jam

defle-

Ethelfridum. cujus regnum prsdicto S.


tradidit

Eduino

bant ut

mortuum, S. Seraphini meritipa morbo


14<> c
isi)

111
canonicus
ecclesis

f et

112 a

surrexil

RefTert

(Joannes)

cathedralis

Rivallonus archidiaconus Corkopilensis


Rivollo
filius

Brugi

489
episcopus

Elmarc, donationis S. Mauritio ab-

Regenfridus

Rothomaijensis

interfuit

hati factx teslis subscriptus

Concilio Liptinensi

561 b c
invasit

Roberti

(Andreas) apud
fi.de

380 Montem Pessulanum

e
in

Regerus monasterii Fuldensis hona

231 e
mona50(i
f

Galtia pro

occisus,
in

inter Pnetermissos

5 f

f Regina, cujus corpus


sterii

iuterfuit dedicatibni

Roherti (Barnabeus)
Gaudentii
testis

visitatione

Reliquiarum S.

Hasnoniensis

Reginaldus episcopus Rothomagensis


Reginarius comes

542 a

Robertus abbas Casx-Dei


rca?328f:

494

Robertue Francorum

465 c 284 d Cuvinium cum


auatuo*

IN

TOMUM SEXTUM
in

OCTOBRIS.

673

imituor pagissorori sux Hadwigi


cessit

dotem con-

218
II dictus Jerosolimitanus.
f,

dabatur, secundum S. Seraphini vaticinium saest restituta \\ <j Rosatus (Sebaslianus) a maligna febri S. Seraphim, noclv tibi apparentU, opesanatus 151 a Rosatus ( Vincentius) peditum dux,

nitati

Robertus

Flandrix
et

co;

mes 488

495

c,

501

d,

50G d

516

in

bellum sacrum profectus

Robertus Frisius Flandrixcomes Robertus comes Pictaviensis 286 d


ter

508 d 514 e
et

quem inUgerri142 c

mx

licet

valetudinis brevi moriturum S. Sera-

287

frae

phinus prxsagiit

Odonis regis Francorum


vir nobilis, S.

287

Roserius (Jonnnes) pnstur d'Eplechin

Robertus
rcns

AngadrUmz

virginis pa-

539 d
in

Robertus, mcmoratus

Diplomate Amulphi

Ma-

448 b Roskopff (Beanardus ex Rain) pergens ad tumulum S. Simperd visum recepit 261 i et 262 a Rosus Rodomi princeps 285 d
Rotati (Petrus) episcopus Fanensis S. Gaudentii Reliquias detulil 455 f

gni Flandrix comitis

496 a

Robyn

(Antonius) Brugis ecclesix cathedralis ca-

nonicus

Roca (Pctrus de) abbas Rochus Asculanus, ab


Rochus
nobilis

Aurilincensis

489 c 278 a
144 b

Rothadus
Rothais

seu Rothardus. (Vide Rolandus.)

filia regis

Pippini
archiccenobii

230

utriusque brachii languore

Rousseau (Augustinus) Prior


viensis

Luxo-

per S. Seraphinum sanatus

apud Basileam
de) episcopus

Ascutanus, {\'ide Emidius.)

Rousseau (Carolus
"" edidit

82 b Mimatensu Bre-

Rocia (Polissena) quam morbo oppressam mortem


subituram prxdixit S. Seraphinus

295
de)
tit.

et

142 c

Rozilo episcopus Augustanus

299 b 238 d

Rodericus Hispanix rex, a Saracenis totam regio-

Rubeis (F.

M.

S. Silvestri in capite pre-

nem Rodoan
sis,

vastantibus interfectus

209 a

sbyter CardinalU subscripsit Actis CamniAalio-

(Carolus Philippus de) episcopus Brugen-

ms S. Seraphini Rubeus (Hieronymus)


tensU civitatU

160 a
auctor Historix Ravenna-

Reliquias S. Donatiani Remensis episcopi

nnv.r tlwcx inclusit

516 e

et

517 a b

21 c
//-

Rodulphius

(Petrus de Tussignano) episcopus Seet

Rubeus

(Scbastianus) cujus filius ab incurabili

nogallensis
rii

comes 464 b

scripsit

Acta martya?f seqq.;

stula S.

Seraphini meritis

est

sanatus

146 a

SS. Danieiis Sociorumque 385

7 Rudbertus (Videj Rupertus).


Rudigerus epUcopus Pataviensis

S. Gaudentii epucopi Reliquias


tulitque

visitavit, trans-

355 b

463
I

a,

464

b,

465 a

et

seqq.

Rudolphus

Austriss

dux
e,

356 356 iet 359

c
f

44 f Rodulphus seu Rodolphus rex Francix 291 b Tu-

Rodulphus

imperator

Rudolphus IV dux Austrix 354


Rudolphus princeps
in

Anhalt adfuit translationi

telense

monasterium instaurarijubet
episcopus

2 79
e,

ab

Reliquiarum S. Simperti

275 b
f

Rodulphus

Eugubinus 611

617

e iet

Rudolphus epUcopus Wirceburgensis 569 aet 593 Rudolphus a Frenbach pater Urbani
taviensU

621 c; subscripsit Concilio

619

c;

quandonam

obierit

Romano anno mlix 618 a et seq.

episcopi Pic-

25 d

Rodulphus
niensis

abbas, filius S. Everardi domini Cyso431 d e f


loci incerti

Rudolphus. qui S. Colmani meritU mcmhrorum 361 d e usum fuil adeptus

Rodulphus abbas

322

e f et

323

Rufus cpiscopus MetensU

483

geneRodulphus IV Ordinis Camaldulcnsis Prior


ralis

619 d

inter Prxtermissos

et seq.

Rumaldus videns filium suum S. Colmani ope a podagra iiberatuin, illius corpus hunu curavit
mandnri

Rodulphus

sive

bwgraphus

Rudolphus presbyterRabaniMaun 430 d et 567 c


inter

358 d e
quoddam S.

RumauK
tyrU

(Joannes de) abbas OysoniensU accepit a


os

~ Rogatianus martyr
pus Cameracensis

Prstermissos
atiis

394

Remensibus

Callixli

Papm ct mar-

Rolandus, seu Rothardus,


inter

Rothadus

episco-

Y.WcelAlle
seu Salisburgensium arf et

PrztermUsos
167 c
et

bis

comc

JuvavUnsium f Rupertus
chiepUcopus
et

memoratus
Rollo Norinanoruin dux

399 b 492

patronus 37 c

38

f;

in

honocccle1

+ Romam
colituT

virgo Tudcrti

Umbria cnmS. Digna


et

rem S. Maximiliani LaureacensU plures d e, 41 c e. sias dedicavit 37 f, 38 a

520

b,

521 c

522 a d e

Romanus

monastertt abbas Morbacensis

AUatta^
.

Manmiliani 57 e f; non transtuiit corpus S. 41 a '' ireacum


Rusticueiis
abbas commendatarius
Sitriensis (B. Rusticucius a) abbatiss 466 e

Superiori

Francsca Romoaldus Rogerius (Vide


inltalU,

Mam)
|

Rusticus martyr
et

^7
252
e
et

613

a.

014

d.

Olo d

027 d

Ruth MoabitUuxorBoo*
oppido

316 a

Ruthardus comes de Franckenberg

560
a

caUeam

eonsmpstt S. Augustim,

Hfcg
_

RvmliM (Elizabeth) de dotoribusS.SimpertiopeUberata

Bobingen

capitts

267 d

f : de

e,jo

egU G. Cuperus
J

RorbaclU.

Rorgeley (F,^'"'" s '""'^

m
o

,,.,,,

,
;,,

518

Cabatinus, cim Romanus

quasdam

Reliquias
1

SS

manniam

Callixti Paps u.in aetum


1

aliorumque secum

Atec d

430
92

Sabbas

674
slbbas _.

INDEX HISTORICUS.
,,,, S.

PmPPiA 9yre,n 334 ^ b **:,:!:t

l*c*

riM

Si-s

*,
(./

Ptt. -.

Jfr*

336
'

;''

SS" 341
;

Sctonaf
'"""

nes
/;

IWericu,) reru

^ ** NM'

S
Salinis

mSw (ZZm -i

'

**

r
:;";;"

"

"^wT!

;ZM)

'

x;: ;::;:;
d
e

trjSSAflsr^KT>bc;o
Scheckm,
bibliothecarw

MMfi ViMpta 514 Lwnus(Q. ftZ^marturcumsociisapudPersas 408 c

tattrthiii
3.

Zndu^atta.^de
b,

Maxn
533 a

TornacenSaillart (Qodefridus) abbati* S. Nicolai 447 e

^*J *
537
e

a
t

Schedel (Harmantus) doctor Nurembergensis 16

SrtaLepiscopus
(

Iriminensis

164

Schepman.(VMfn) firii^
burgensis

ZVJW
J
2__Wtnaoi.

/oamies dr) decretorum doctor, ac protonp275 d .artttS Apo^fctu


filia

Schindelius (/>> M ard M .s)

,m.s/,r

n ___#i._ DfMtt*
166 e

Salomea, Lucretia Antonells

triennis meritis

miensis scripsit Majoribus nostris

S. Seraphini tjressum recuperavii

145 a b
2<
1

f Scholastica

soror

f Salomon primusJanuensium
rr.s-

episcopus notus
e; /vr

Salomcn regnum sapientissimus 504


depravatus
sev.

muKe-

nachorum in Schonborn (Joannes Philippus


ceburgensis
.

S. Benedicti patriarchs mo239 d, 364 a et seqq. Occidente


a) episcopus

Wire
*

254
116
rmnntiatus

'^
Ludovtcus)

Salomon Bntumu.v Minoris


seculo vii mm./ms
e_.s.t.t.

Armoricx princeps
e

Schonlebius

(7oanwes

archidiaconus

Saloninus (CoroeJius)

ca?sar

Salutius (I'hihi>its) patritius Januensis Salvia


(.Xirt>laits)

499 a 385 c
rtd
ftt-

47 e Lambacensis scriptor percelebris Schotte (/oatin.. Theodorus) vir nobilis, protonotarius Apostolicus, J.

L.,

et ecclesia?

cathe-

Asculanus

in mortts utjone

dnths

Brugensis canonicus adfuit

translationi

diaiim raptus, inter Beatorum agmina

vidii

S.

ReliquiarumS. Donatiani

518 343 a
et

Seraphinum
estabsolutus

capucinum, cujus patrocinio a judice

Schramb (Anselmus)

ccenobii Mellicensis bibliothe-

149

carius edidit Acta S. Colmani

seqq.

Salvius, cujus corpus delatum fuit


iirm monasterii Hasnoniensis

ad dedicatio-

Schrvvere (P. Franciscus

de)

Prior Dominicanoadfuit translationi

506

norum Conventus Brugensis


Reliquiarum S. Donatiani
Schulerin (Barbara) ex
villa

Salvus Nicolaus (TtdeVincentia)


Saiubatius seu Sambacus
vel

518 d
Puttenbach
a

Sambatus episcopus
f,

ruptura

Metensis

483

484 a b

et

486 d
254
132
f

triennali S. Simperti merilis sanata

Sampson f Samuel propheta


mvbravit

a Dalila meretrice viribus exutus

Schwabsberg Qregorius)
gustans canonicus

cathedralis ecclesix

260 d Au275 d

SaUli regi inobedientiam exf

Samuhel,
stravit

qui

S. Geraldo comiti

aquam submini320 d
febri S.

Schynnus episcopus Meldensis inter Prstermissos 3cd; idem vero&imilius cum S. Sanctmo, qui
colitur xi Octobris
'

3 d
153 e

Sanctes (Petrus) Asculanus,


raphini ope sanatus

maligna

See
f

Sciarra (Laurentius) amens, implorata ope S. Seraphini, ad

152

mentem
,

rediit
libertatis

Sanctinus episcopus Virdunensis

76

Scipio Africanus

Romanx

acerrimus

Sanctuccia (Jjucretia), qux a medicis derelicta S.


Seraphini ope convaluii

viudex

141 b
collegit,

Santuccius (Hieronymus) olivas


nijii.r pciiitriain
*_
-^-

quibusob
.

t Sebastianus martyr 523 d camelerioS. Callixti

et

456 f et 457 a 525 f; seputtus in


421 b

obnitjratis, visitato
.

ab ejus sorore

...

..

S. Seraphini capucini sepulchro, pristinus virof


e$t restitutus

Sedulius (Hcnricus) conscripsit Acta martyrii SS. .._-____._. --,.__C_-"-F"' 385 b ct seqq. Danielis Sociorumque
Segletta (Beatu) cujus fdiam quinquennem moritu-

154 e
ccelos evolaverit,

Santucius (Alexander) qua diead


ejus matri indicavit S.

ram

prssdixit S.

Seraphinus

142 c

Seraphinus

139

Seignerin (Anna) de

Mittelstetten a diuturno cor-

Sapor Persarum rex


Sara uxor Abrahse patriarchz

408 e 252 e
153 d

languore S. Simperti ope curata

258 b

Sardella (Petrus) fullo pallium furto ablatum S.


Seraphini ope reccpit

Seld (Georgius) aurifaber effodiendis S. Simperti 270 a OSSibllS inanum atlnmnt Senifi, ob jacta in Davidem regem convitia a Salo-

Sarmiento (Franciscus)
Hispania
interfuil

episcopus

Oiennensis
x^*_ 192

in

monc punitus
Semidea. (Vide Maria.)
Seraphinus, Marchinise
poris tumore per
liberatus

307 c

synodo provinciali

_ c

t
t

Saturninus, cujus Reliquix fuerunt visitatseab


episcopo Aniciensi

Amatx

infansatotiuscor-

Saturninus martijr in

300 a Cappadocia 425 f 477 a


inter Prsetermissos
in

S. Seraphinum capucinum est 140 d e


171 b

c,

482

e et

483 b;

167

Seraphinus Nicolaus. (Vide Portia.)


-]

t Saturus
postea

otartyr verosimilius

Cappadocia, sed

Serapion episcopus Antiochenus


a

Romam

translatus

425

et

_eqq,

Serats nobilis Belga

podagrx doloribus,implorata
sensit

Saulius S. R. E. Cardinalis
Saulx(JoaM<?.s de) eques nobilit dominus de
<

437 a
'ei

5. Qaudentii episcopi ope, levamcn

non

non-

modicum
Serbellonus (F.) episcopus

mo

et

castri Bussini

apud Catalaunum, nonnul-

467 a Albanensis, S. R. E.
Canonizationis S.
f

lasS.Manechildis Reliquias ad ejusdem Sanctst oppidum transferendas impetravit 529 e et seqq.

Cardinalis, subscripsit Actis

Seraphini

159

t Serena,

IN

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.

combustse

c v Serenus
.

bimonis
,,/ v/ /,,. confewor fa r7,m/,,
/

6W/,c d seu

C "" ''"'

Q S,

'';;"" s

m
I

" '

" / '"

(Pc/n/.s Convcntualinm Minorum Seno,> guardiamus 464 a

'

CttfttW

""'" lls

'''

/'""'*

123 b V**r S. Speri*

v Simplicius

martijr in Cappadocia

425

MxuP eri * ixuperiz


v Sergius
Sergius
II

f&implkhs 8enatoracmartyrRom*A0\\>etseQq
f
Simplicius
Gallico
C

virg wrflihft

121 e

p co/w, FtommiA m
Simplides
in

Delphinatu

Papa Papa 420


seqq.

541 d
a,

546
vel vel

431 a b, 443 b

e(

n; d

t Simplicius

ctiam Simplidas

Servatius epUcopus Trajectensis

77 a

d,

I80f,

epUcopusViennensU

Delphinalu Gallico 547 b

484 d

e*

prssdicii

cladem Gallix ob irru-

Sinicius martyr

493

ptionem Attils imminentem


Seffuntius (Augustiwus)
a

48G b
dolote per S.

manus

Se-

t Sixtus I Papa f SixtusIIPapa martyr 29 c, 54

410 b
e,

424edseqq.
et

raphinum

s"

m "" s
et

L4b
31 c
;

S. Maximiliano plenariam facultatem concessit prxdicand& Laureacensibus 28 e

V Severinus epUcopus LaureacensU 26 d


'"

29 a b

se-

ezilium pukus
episcopus Septempedee,posteaSm-Se-

pultus fuit in cameterioS. Callixti

421 b

t Severinus

Sixtus IV

Pnpa

466

verinum ab eodem Sancto denominate

61

b
e
f

Sixtus

V Papa oppidum S.

Severini episcopali sede

t Severinus martyr t Severinus monachus Voria t Severus episcopus TicinensU


sos

457

comlccnrant

611 b

40
inter

Sobonus
;

intcr epUcopos Viennenses recensitus

546

PrastermU-

Soffius martyr
in dioecesi

memoratus

396 c
163 b
c,

f Sola aooax
situs

Eystadiensi

457 e 582 d 69 e
71 e

t Severus martyr intcr Pr.rtnmissos Severus imperator 18 b f, 173 e, 403 483


f
;

Solinus seu Aquilinus Coloniensis ecclesix prspoet

424

c et

imperium exorsus anno clxxxxiii Gctam 18 f suum Augustum nominavit filium 501 f Remensu Severus epUcopus

Solvatius, qui regnavit in Scotia

226 d

Sophonissa, accepta

S,

Seraphino capucino pre-

cariorum gbbulorum corolla, varia per eam miraculaedidit

Severus monophysiia
Sgarilia (Beata) ksculana, a diutino
s. Seraphini meritis liberata

604

153 d
fcetu

rmumdolore
144 b

Sophonista, Marci Antonii Squarillx uxor

gravida, masculum sese paiituram, dein filiam,


quas septennis moreretur, posi alteram

Siberus (Urbanus Godfridus) Academix LipsiensU 6 2 a doctor

monialem

futuram, ac quarto ftlium sacerdotio initiandum,


a S. Seraphino didicit
1

Sibnacht (Joannes de Silva) S. Simperti meritU 258 b auditum recepit


Silfridus coementarius exhumandis S. Simperti exu-

12 d

Sosa (Antonius n) intcr Prztermissos

5 f
come421 a b

uiismanum prsbnit
Sigebertus
I

270 a
e,

f Soter Papa martyr 483 terio S. Calh

f ; sepultus est in

Austrasix rex 535 d

536 a

c et

Spada(fiernordint) S. R. E. Cardinalis 461

bc

537 d;
vii

restituit

Nicetium

in

cathedra Trevi-

Spada (Thomas) UrbUsenator


Sparanus
cus
ecclesim

461 c

536 b 535
c

S.

Portunatx Neapoli canonir


?

Sigebertus II Austrasix rex paucU diebus regna-

t Speciosa

virgo inter PrsstermUsos

Sigebertus III

AiuftwteM
t

535c

Spelta (Antonius Maria) auctor

395 a b HUtori* deVitU

obiit, Si-ebertus Austrasi* rex sub quo S. Goar 5 533e^ se q. qun ls

epUcoporum Tictnenstum
Sperellius
,

LW
vUitavit

(Franctscus) eptscopus San-Severtnas

Siger qus episcopus c


.

n ,. Rattsponnnsts

ooKf ^01
68 t
f

reliauias B. Dominici Loricati '"'

Sigewinus eptscopus

/>, olonunsts
t

i
'
I

Sperus episcopus Mctensis


I

620 d e ^oo 486 e

Sigismundus

episcopus Senogallensts
'

b sjI

Reh-

"

'

ftw^ftn*
/

pro amente voto sese

ttS2l SrEa iS SSSMrSSSTAft *=


,/
,

,-

^44 f. ,,,

ecclc-

a) cujus Spinitello (Julius Marancius

"

ec/liWis ririjinis
/"/./

-k--k M
filiola bien-

Silas

PrktermUsos

5e
(

urbis

;:;
205

\/s

Chelidnia Silbns presbyteraS.

;r/ insomnuvmtan
/

Spoletanus
naior a b

(.1/.

AureHus) AscuUmx

Gubcr-

368 b
130

incurabili

manus

ulcere

S.

Seraphini

meruii
Seraphini Silentius /rflfer 5.

de

tSilvesterIPflfl

tSilvimsmartyrinterPrstermissos 4o 43o b, 459ef501f 135


/'"/'"

394 d

SilvesterH

(We Gerbertus.)

144 f M45 a opecuratus Marcus Antonius. (Vide Sophomsta). Squarilla consuluit S. Seraphu Stabilis (Marcus) Asculanus 142 a num, quem vite statum eligeret
Stain (DUpoldus
assUtii

Vom)

C7///

mf
.

^-'V

sorts

Silvinus

mM

^*^
,

*** r;
s

transtationi

MaximiUani TmtUs Reliquiarum S. SimperU


regis
'
i

128 c

Amjustensis cpiscopi (Georgius von) baro Stain in Gossen


Stalpart

(M4

**

Si

aepiscopusNoviomfmsetTomeermsme

^ ^^
276
1

676

INDEX HISTORICUS
(Melchior) Udalrician U s

Stanh.m St
bricam

tZL

abtl

August* Vinsu* fa229 d

f;

novam

ecclesi*

est

meditatus

ecdesi* Sucx (Joannes) vir nobilis, J. U. L et us adfu* transla^ cathe4raUs BrugenHs c ; 518 c tioni Reliquiarum S Donatiani

=
in

Starechildis

Adimari conjux. (Vide Adimarus).

Stellin

pucrulo S. Simperti ope Steirer (Erhardus) cujus 264 e gibbus fmt ademptus a cordis crucwd(Margaretha) de Iglingen
bns S. Simperti ope liberata

Sudanus S. J. presbyter scripsit Bollando Suidunus (Vide f Swithunus.)

66 a
Bru-

Susteren

(Henricus Josephus

vuti)

episcopus

gensis Lectiones proprias

festo

S.

Donatiani

261 a b

emendavit

500 d 258 b
et ecclesux

Stengelius
scripsit

(Carolus)

auctor Chronici Auguslani,

Sweickerin (Elisabeth) a ruptura S. Simperti ope


sanata

Vitam S. Simperti episcopi

Stentrli (Joannes) monasterii


sti

228 b c Udalriciam Augu-

Swendi (Marcquardus de) baro


viemis
administrator
,

Passa-

Vindelicorum supprior
:

275 d

cum

universo

capitulo,

protomartyr 485 a patronus ecclef Stephanus 400 d six Pataviensis 43 e intcr Prxtermissos Papa 438 a b; martyr occubuit f Stephanus I co-meterin 28 c e, 424 c ct 432 d; sepultus in 421 b S.Callixti
;

Maximiliano episcopo Tornacensi concessit parLaureaticulam Reliquiarum S. Masdmiliani


censis olim episcopi et martyris

45 b

f Swithunus Wintoniensis
fuit, ut aliqui volunt,

in

Anglia episcopus non

S. Burchardi episcopiHer-

Hungarix rexll b, 342 cet seqq f Stephanus imp.tra.il corjm S. Colmam 361 fei 362 a 352 b c e; quandonam obicrit 356 d 607 f 610 c Stephanus jumor martijr f Sabx in Palsstina abf Stephanus monasterii S. 597 d, 607 e, 608 e f, 609 d et 610 d bas
; _*.

bipolensis frater

558

b c,

577 a

et

582 a 355 d
Aquis-

Syge-ardus
S. Bencdicti

mterxi abbas

MMxeenm
'

Ordims

Metensis septimus 483 e et seqq. f Symeon episcopus

Synodi

Aquileiensis anno ccclxxxi


I

204
e
;

granensis

anno dcclxxxix 240

AquisgraBene-

Stephanus
ciz

II

Papa

unxit

Pipinum
f,

in

regem Franet

nensis II anno
sis

nccxcvn 240
instauravit
;

Aquisgranen-

568

571 a b

Stephanus, IV Papa coronavit


imperatorem

Stephanus IX Papa Stephanus Beneventanus auctor Historiee urbis Ti127 d cinensis


Vitam exaravit

583 f Ludovicum Pium 549 e 619 b

anno dcccii,

regulam s'.

dicti

234 iet 235 ab


f;

Arelatensis anno cccxiv


f;

501

Arelatensis

anno cccliii 204

Al-

vernensis anno

dxxxv 527 iet 534


c et
;

f; Cabilo-

nensis II sub Clodoveo II anno verosimilius dcl

553 a b
cccxlvi

c.

Stephanns Bysantinus S. Stephani Junioris martyris

554 502 d

555 d

Coloniense anno

Constantinopolitana

IV,
f et

607

(Ecumenica VIII anno dccclxix607 c; Dingolviniana in Bavaria anno dcclxxii


;

Stephanus episcopus Claromontanus S.


villam legavit

Geraldo

235

297 b
Neapolitanus 450 a
et

Stephanus

II episcopus

seqq.

Stephanus, cognomenlo Theodolus, abbas Carbonensis monasterii

336

238 a b Laodicena habita verosimilius sub Damaso Papa Chorepiscoporum potestatem restnnx.it 502 a b Mediolanensis anno ccclv 204 Moguntinae annis dccc et dcccxiii 240 e f
; ;

Stephanus

ji/.T sacri palatii ct

Auximiprxses, B.
.

Dominico Loricato nudacius respondens


post est interfectus

paulo

626 d
154 a
ejusdem

Sterlich (Lucius) vir nobilis, angina cruciatus, S.

II anno dcclxxxvii 607 c f, 608 d et 609 d Ratisponenses annis dccxcviii et dccciii 240 c; Ravennensis anno dccclxxvi 206 a; Sardicensisfn/HO cccxlviii484 d e, 485 a, 486

Nica_na
;

Seraphini meritis sanatus

fuit

Sthanberg (Georgius
tavit

de)

canonicus Augustanus porcivitatis

Reliquias S.

Simperti

d, 501 f el 502 b d; Theodovillensis anno dcccv 240 e; Ticinensis anno dccclxxvi 206 a Wormatienses annis dcclxxxvi et dccciii
;

episcopi in processione

272 a

240

e.

(Vide Concilia.)

Stinger (Martinus) de Vishach a colli tumore S. Simperli ope curatus


Stodilus episcopus Lemovicensis
Stolz (Bemardus) de Betmiis sensum
S. Simperti ope recepit
et

260 281
267 d

f Sylvinus episcopus Veronensis Bylvius -Eueus Yide Pius II Papa).


(

107 d e

loquelam
e

Stoffer (Michael) ab hernia- S. Simperti episcopi


ope sanatus

Symbertus seu Simpertus episcopus ReginoburgenS. Simperto episcopo Augusis 230 d et 233 b siano tequatis 235 f; nonsuccessit Garibaldo 235 f Symeon monachus S. Marlini Trevirensis Pop;

266
Dingna
a

ponem Hierosolymam comitatur

352
scripsit

c d ef

Stretlin (Agnes) de
perti ope

Paralysi S.

Sim-

f Symmachus Papa 33
pallium

f;

litteras

Theo-

mundata

262 d
ecclesi* cathedraIranslationi

doro episcopo Laureacensi 31 d et

33

misit ei

Strymersch (Zegerus) canonicus


lis

31
episcopus inter Prstermissos

Brugis

adfuil

Reliquiarum S.

f Sympertus
Sympertus

6 d

Donatunii

518

sarlor ex Ilymelstetten,

a iateris dolo-

Stuppanus

(J.

F.) episcopus Prxnestinus, S. R.


CanonizationU

E.

Cardinalis subscripsit Actis

S. Seraphiui

Sturim venerabilis
evocatus
Stiirzel

S. Bonifacio in

160 a Gennaniam 559 a

263 b num fuerit mater 230 e fe.231 abc S. Simperti ff Symphorosa et vn ejus filii 407 d et 424 f f Syrus episcopus Januensis 204 bcef.t 209 e
ribus S. Simperti ope liberatus
et

Symphoriana 230 d

247

(Conradus) juris doctor

et

cancellarius re-

Syrus./jS. Ermachora episcopoAquileiensiadfidem


conversus
rico

gius

276
a)

25

prsdicavil Evangelium

in

Sublacu (Angclus
elevationi

monachus Sublacensis

adstitit

No27 a

Reliquiarum S. Chelidonix

372

IN

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.

677
f

Theodebaldus Alemannorum rebellium dux 236 Theodebertus Austrasix rex

420

Theobertus Bajoarix dux 38 e Theodebertus rpiscopus Parisiensis ad sepulchrum 8. Ebrulphi templum condidit 540
c e

\ , abernSi^Ludovicus) episcopus Laudensis ToK /r i Mtten5W o. /S Ju... ,0 o,,, s , to rf;ws ,- ( 03 e f

.'

Theodelinda Bavara, Lonnobardorum reaina , n S. r> a .norem o Gaudentn

in ho-

basihcamerexit

Ta^verekenn (Aja M )
S. Simpartiope

^ Theo(leHcus
Theodericus
,,;,

463 ^

morbo quhquennali

mtap*

eamta

.U,,,,, s S. Fortunati Reli.

265 b
,',,

II

/,,, secllm

Taler. (Vtde Sigismundus).

521 d

Theodericus

r Oetrogothorum

Tancradus. o,u mrat>rater

23

e(

diphmate A rrmlphi

M,l3 ,
1
j

Theodericus epUcopm Virdunensis

comifc mand,

40 e 530 b

496 b
3 c
Constantinopolitanus ante

Theodo

Taracus mter PrrfrmtM<


Tarasius patnarcha

dux Bajoariorum S. Hrodberto epkcopo


ecctesi* Ikentiam feeit eaxtruet*

SalUburgenm dx cellulz
Theodo

qq

mortem vatkmatur

607 d

e f

ct

609 b

(iM
.

Theodonis Ilducis

Tarracl.us passus

Bajoariorum\Lb
toto corpore attrafuit

Cilicia sub pr*fecto

Nume20
ope^

Theodora, Antonii Frassi uxor,


cta>

nano Maximo
Tarsentius miles a dxmonio^Gatulenlii
liberatus

e
est

145 d Theodora. Gabrielis CampliensU uxor, ab angina


S. Seraphini merilis curata

Seraphini ope sanata

460

b,

468

f et

409 a b
146

154 b c

Tarsia, uxor Cxsaris Junctx Asculani,

lactis cof

Theodora mater S.

piam S. Seraphini
-/

meriiis impetravit
;

Tarsicius martyr 410 e

sepultus in ccemetrrio

130 c Theodoricus Austrasix rex, Clodovei Magni regis Francorum fdius 499 b, 536 d et 537 c d
Theodoricus
aliquando
III, Clodovei II filius, rex
in

Serapfiini

S. Callixti

421 b
a

Neuslrix
et

Tasia Cestinianensis,

calculorum morbo per S.

monasterium trusus 555 a

seq.

Seraphinum Uberata

152 b

Theodoricus S. Margaretx Scotix reginx confessarius


et

Tassoneo

sive

Tassoni (Franciscus Maria) Urbi-

biographus
sancti

345 d
Rumoldi
bio-

nas, medlcus pertissimus

465

et

466

Theodoricus Trudonopolitanus
graphus

Tassu.s (Tlieodorus) civis Asculanus, a ftstuloso ulCapucicere S. Sernphiniope curatus, Ordinem

344
in

f Theodorus Hymnographus

Palxstina S. Cos-

norum

ingressus est

144 d

mx

inferior

597

f et

603 d

Tata. (Vide Ethelburga). Tatiana martijr sub Alexandro Severo impera-;

Theodorus

episcopus Carix partes Pholianas contra

S. Ignalium primum tutatus, postea ad mentem


rediit

tore

404
e,

607
172

Taurus judex Arimvicnsis 458


d

459

a,

461 a c

Theodorus Heracleotes, quem


s. Hieronymus

in libris suis cilavit f

472 d

crilegia

473 ad;oft blasphemias et saab c d e divinitus punitus 458 d e et 471


e f
et

Thcodorus

episcopus Laureacensis pallium accepil

Te^anus

discipulus S. Patricii

Hibemorum primi
105 c
monaste-

a Sijmmacho

Papa

31 d

A vos ioli

Theodorus II an episcopis Laureacensibus adnumerandus

Florentiam Teozenes monachus S. Marix apud


(592 c- ab abbate suo
dissentiens liquit

31 e
inter Prxtermissos

Theodorus monachus S. Basilii


memoratus

'

624 d

165 d

uxor, a dolore matnTerentia, Paulacii Asculani 150f sibi apparentis ope sanata
cali

Theodorus

abbas T tennx
abbatis ex sorore nepos

37

Seraphini,

Theodorus S. Lucx

341 d

Tertiana (Praxedes) Seraphinumcurata

gravissime xgrotans, per S.


est

150
assecla

Tertullianus Montanistarum

417 c

Theodorus S. Joannis Damasceni patruelis 600 c 548 f et 604 d Theodosius imperator 56o b uxor Hetani dum 1 rancomx Theodrada

+
1

translatio inter PrxterTeutechildis abbatissx


.

395
Bavarix dux 239 e

TlZilo
d
/

misit Carolo

"'"

^deam^t
;
<
' '

fcrf

^35

f-

renuntiatus
contra
,-

Magno Bavanx
Carolum

f Theodulphus Theodulphus I episcopus Jan uensis 206 Theophanes Hymnographus in

inter

PrxtermUsos

394 c d

bd 207
et

Sunnossecum
'

mzxnfenor Theophania Romani

P^f-* ou^
o\it
1

9 >viam 237 b c d

Romam

f Theophilus Poenitens

sr-SSi*
,...7.n

* Carolvmpm

-FJ

rh
nndnlnrent

"'^: c
~oi
ft

menwiaiub
luSi

(ft

Junioris
inter

filia

335aet342a

^* - "
Acte Apos

Prstermissos 161

^
169
in

""""

"""
^

,,,, / ,^.
c

181 c
colle-

Theotecnus
Vindelicorum
.

epwco/>ttfi

to<ir

Palxsttna

gam habuit Anatolium


s/ce

171 c
presbyteri

"""
ni

Themardus Canontcus
a paralysi

Theohaldus come,,
Galliarum regts

w ^r/srr Sk ^j- ^ m
Thermantia uxor Prhci
Prxtermissos
'e

22 ab;

fnter

6 c
a
;

(?ff//tro

adnumeratus
.

curatus

oui

**"-

'

'

'.

<* ^

T)

n>/

ZJj

Jjj^

^^
Teus0

(m Theozenes.)
yfln)

7<

rtC

^is
thedralis

93

Tomus vi

O.^m.

678

INDEX HISTORICUS
ecclesix
,

Mb
* Th oms

canonicus adfuU
,..,;

translationi

Togirannus

l^"^*^^
^ VXJ u
140 e

518 C

tU Aunliacensis

episcopus Cantuariensis, martyr

437 d
(Firfe

difficUHmo puerperio incolumis evasit

407 b
Turpio episcopus
Lemovicensis

141 Seraphinus benedictiones impertiit


etiam Moccona.)
maritus Gasparinx,

e.

278 a

et

seqq.;
et

Thoraas

vir nobilis,

qunm non-

frater fuii
;

Aymonis

abbatis Tutcltusis

378 a

dum gravidam
xit

fcetum

S. Seraphinus

masculum edituram prxdi142 d

Thomasinus iMcas. (Vide Bibiana.) Cardinalis f Thomasius S. R. E.


Tiberius imperator

300 c d quo anno obierit proTurriana (Arthemia) quam omni spe gignendae masculos parituram S. quatuor lis frustratam
Seraphinus prxdixit

301 d e

418 a
40(
et

142

Tiburtius martyr

Romx

404 d

^ 437

b
f

Turribus (Guido de)

cognomento Niger

e principir

bus Lemovicensibus

283

Tiringus Hetani Franconix ducis filius Tita [Catharina) Joannis Pauli, et Menicx
Titianus episcopus Laudensis
civilate Nephtali 301 c

565 b
filia, a

t Tuscus,

cujus Reliquix fuerunt visitatx ab epi-

scopo Aniciensi

ZZtocaiJperS. Straphinmest MilMt


59 b
et

Tutini (CantiUu.) Acta SS. ^tyrunFortunaU ejusque fratrum ltalice exaravit 450 d et seqq.

Titus imperator

Tobias de

tribu et

482^ a 325 e

Tutius Gaspar. (Vide Zenobia).

t Tyrannio

episcopus

Tyriorum

407

379 e Tobias junior, a parentibus pie educatus Graben S. Simperti ope a Tockler (Udalncus) de 260 b morbo surrexii episcopus Cordubensis in HiToledo (Joannes de) 191 f spania
Tonazanus cum
fratre

Ursone apud Salisburgum

noclu vidit prodigiosa luminaria

38 c

"|"[dalricus episcopus Augustanus

244

et

248

Tonhausen (Tlwmas de) a mcmbrorum debilitate 262 b per S. Simpertum sanatus (Joannes Baptisla a) ad mortem conclaTorciano
matus, S. Seraphini capucini meritis sanitati 152 d est restitutus

bc;

possessionem

suam

in

Matenheim conb; in somnis


et et

cessit
est

monastcrio Morbacensi

234 a

monitus, ut tumuli S. Simperti

ecclesix

cathedralis
sepullus
in
f.

curam gereret 241 c d e


monasterio S.

246

Afrx prodigas

incla-

Tordomar
natiani

(Nicolaus) cathedralis capituli Brugensis

rmt 2A\

apparuit in sommis cuidam cohno de

decanus adfuit translationi Reliquiarum S.

Doc

oppido Inningen

267

489
la) ecclesix collegiatx et

Udalricus episcopus Adrimitanus, Augustani suffraganeus


et

Torre (Gaspar de
lis

parochia-

Vicarius generalis, adfuit translationi

B.

M.

Brugensis prxpositus, adfuit transla-

Reliquiarum S. Simperti
Udalricus II S.
abbas

274 b

et

275 a
354
f

tioni

Reliquiarum S. Donatuim

517 b

Emmeramni

monasterii Ratisponx

Torrigiani (A. M.) S. Agatha ad Suburam diaco-

nus Cardinalis subscripsit Actis Cononizationis S. Seraphini

Udalricus (de Hochrechberg) doctor


clesix cathedralis

et

decanus ec-

160 b

t Totnanus martyr
Trajanus-tmperofor

563

f,

575 d

et

582

elevalumi Reliquiarum S. Simperti


translationi

Augustx Vindelicorum, adfuit 271 e; item


pertavit caput ejus in proces-

182f
instaurar

274 b;

Trasamundus Wandalorum rex Arianus


vii

sione solemni

272 a

persecutionem

in

nhodoxos

92
in

Udalricus piscator Augustensis, a rupturaS. Simperti ope sanalus

Triest (Antonius) episcopus primum Brugensis dein

260 a
in ecclesiam retulit

Gandavensis Reliquias S. Donatiani


ferelrum
solemniter
transtulit
inclusit

novum
seq.;

Udalscalcus, episcopus Augustanus, miraculosam

517

et

Hostiam, sacrilege ablatam

partem spinx dorsi

capiti argenteo

ab; dono

accepii particulum articularem

519 519 b c

229 b
beronis

c; promovit cultum

SS. Simpertiet Adatr

242 b
618
f

Trifolius episcopus Aborensis in

Afrka

subscripsit

Ugnericus. (Vide Hunnericus.)

Collalioni Carthaginensi, habitx anno

ccccxi in

Ugo

archiepiscopus Bisuntinus

causa Donalistarum

Trino (Magdalena

de) inter

PrxtermUsos

89 166

c c

394 c d t Ulgisus inter Prxlermissos Ulpianus (Domitius) Alexandri imperatoris consiUarius

Triphonia vidua intcr Prxtcrniissos

396

c d e

40

a,

405

a,

409 a

et

412 a

Christia-

Troostenberghe (Nicolaus) abbas S. Barlholomei


de Eeckhoute adfuit translalioniReliquiarumS.

nis infensissimus

403 d

Ulricus prxpositus Frisingensis, Cxsaris cancellarius captus a Victovico Celeiam occupante

Donatiani

518 d

47 a b

Tucciamanella (Joanncs Baptista) adfuit elevationi

t Ultanus 225 d;
batis

non

fuit

nepos S. Congani ab-

372 e Reliquiarum S. Chelidonix virginis Tucia (Virginia) a gravi morbo S. Seraplum ope
sanata

226

sed frater S. Foillani

226 b
104 b

Ultarus Ardbraccanensis poeta Hibemus

153 c
capuani ope

Umhofer

(Matthias)

monachus

Udalricianus

Tuffina (Polinix) Novanensis, a ccphalxa seu inveteralo capilis dolorc S. Seraphini

gustx Vindelicorum

Au275 d

Ungnadus

{Joannes) curix

Cxsaris prxfectus, a
est

curala

144 b

Victovico Celeiam ingresso

captus

47 a b

t Urbanus

IN

TOMUM SEXTUM
c d,

OCTOBRIS.
in

679
bellum

t Urbanus Papa
437 d
Calixti

martyr 17
;

b,

404

423 d

e,

Vallomeus (Mattheus) Asculamis, quem


matri S. Srrnphinus prxdixit

e et

438 a

sepultus est

in cameterio 8.

proficiscentem incolumem rediturum, anxix ejus

42i b
alter

140

f et

141 a

t Urbanus
latum

martyr Romx, cujus corpus

trans-

Valtgarius capite damnatus

286 b
146 b
cujus corpus

fuit

Catalaunum

Urbanus

Papa Urbanus VI Papa Urbanus VIII Papa, decretum


II

404 d 509 e
521 c
edidit de cultu

Vechiolus (Paulus)
tiali

civis

Asculanus, a morbo comi-

8, Seraphini opesanatus

t Vedastus
f;

episcopus

Atrebatensis,

San-

interfuit dedicationi monasterii

HasnoniensU 506

ctorum

158b, 532bfel533ac
episcopus Pataviensis

item Conventm Aldenardensi


(Silvester)

509

Urbanus

25 d
449
c et seqq.

Veerse
nicus

Brugis ecclesix cathedralis cano-

Urbanus prxses Palxstinx


cellarius, astitit elevationi

489 c
(Cyrillus van) Ordinis Carmelitarum reforconcionator, adfuit

Urbinas (Dom. Venantius) monasterii Sublacensis


Reliquiarum S. Che-

Veken

matorum Conventus Brugensis


translationi Reliquiarum

lidonix virginis

372

Donatiani

518 e
in

Urbinia mulier Asculana ab uberum tumore S. Seraphini meritis curata

Velasquez (Alphonsus) episcopus Oxomensis


spaiini, inirrfuit

Hic

144 b

synodo prnvinciali

192

Ursacius Arianornm coriphxus

459 a 300 a

Velraa (Laurentius) S. Georgii Augustx Vindeli-

t Ursicinus martyr Ursinus (D. S.) Marix


phini capucini

corum preepositus

275
inter

ad martyres diaconus Car-

dinalis subscripsit Actis Canonizalionis S. Sera-

t Venantius martyr t Venantius abbas Sarzanensis


sos

216 a
Prxtermisel

160 b

memoratus

168 a d

396 a b
inter

t Vrsm&rus
Urso cum

inter Prxtermissos

394

c d

Vendvillus (Joannes) episcopus Tornacensis


Prxtermissos

fratre suo

Tonazano apud Salisburgum


8 c

398
van)

noctu vidil prodigiosa luminaria

Venne (Martinus

Ordints Carmelitarum re-

t Ursula cum sociis Utilo Bavarix dux

66 b

et

seqq.

236 b

e,

246

c et

247

formatorum Conventus Brugensis Prior adfuit translationi Rcliquiaium S. Donatiani Remensis


ejiiscopi

518
in

Ventura (Joannes Baptista)


quiarum S. Gaudenlii
testis

visitatione

Reli-

463 e 545 b 483


f

Verbius Philippus Aufidanus. (Vide Ragusina.)

t Verus
Verus

episcopus Viennis

vir consularis

XTalens, imperator f Valens Arianorum coriphxus


Valens monachus, qui missus
fuit

30 b 459 a
31 c d

Verzelli (M. Tiberius)

adfuit

translalioni

Reli-

quiarum S. Gaudentii
Verzilli (Jacobus) Senogallensis

465 b
464 a 406 iet 482 a

a S. Severino ad

Constantium episcopum Laureacensem

Vespasianus impcrator
Veterani (B.) SS.

Valens Petrus. (Vide Marocia). Valentia (Angelus a) inter Pnetermissos


Valentinianus
Valentinianus
ud
I

Cosmx

et

Damiani diaconus
S.

5
d

f
f

Cardinalis

subscripsit

Actis Canonisationis

imperator

ZObcet 408
;

Seraphnu

160 d
Collegii Societatis

II

ulciscendam

n*macavit imperator /3 e Hunnos evocavu urbem Gratiani 72 c necem


;

Via (Franciscus) v /
n ensis rector

Jesu Arimi-

396

morte exstinctus

Va.entini.us
'-

III

*
episcopus

b-7
et

'"
b

Valentinus episcopus Januensis Valentinus episcopus Laureacensis 30 a Valentinus episcopus Pataviemis

^- ^,
Vicq (Eugenius
de)
vir nobilis J.

290 b
U. L. ac cathe-

26 d
37 d e

ffM ^
*
/
/

Bluituriim^STb.

canonicm adfuit Iransdralis ecclesix Brugensis 518 c S. Donatiani latiom Reliquiarum

a follandoillustrata

37 d;

Jmmjm

^
;

sr^ Jj p

U ^
,, m

^^ ^

b
,

et

4S3

186

de

Africa,

scripsit

fc*462f, t Valentinusmar<ur461 ^ "'"" " "'' ""'''"'". .,,_ BeneaHcUni cMas, Ordinis
Valentinus MellkensU rum Colmano sacr altare erexit S.
Cerdoneevomerecceptt

**

JLw^,

fc
-

,,,,,,

Wandalic*\83
f;
ej ns

e et seqq.

wartj/ Victor martyr 461 fil 402

Reliqui.v
b c e

ooo a

mirtuulo^- invent*

462 a

Valentinus^mieb^^mstiamnna^m
t Valerianu8mar^2?
Valerianus imperator
IOne*AQ** m*404d,437feM38a

Victor
,

7 >m-.y*'
in
...

Ttowm
u,,, Africa

wf Ttowwnris

scu
f

86
Bieronymo
jussu

Tunonensis

Victor episcopus Wormatiensis


Victorinus scriptor citatus
Victovicus,
a S.

484 d
172
f

V^uns (Pi^pemmdu^^cancerosouU
cereS.Seraphiniopecuratus ^wcomw toaratiawfanus
valerius

w>

naW<ii bc

mttom,

vtdu*

Fredetici comitis Celei*,

Fredericum Cxsarem

* d

eximprovisQtentavilobruere 47
rorifl

ab;

m,/^.^-

Laurentii . f* L.*) KS Hinoolvti et Vnl^manius (Andreas) aa. Valemanius , Majoribus nou, / abbas 614 a <JF oai
f

nww

Celeiam deseruit

Faventix
Bfrit

documenta transmisit

ri

cinri*PriscipwbyterietnemanU*ejuscon
jmjis ancilla

22 a b

"'/.'
;

Prtrtwniw
/><''

6 : c
S. 5c-

Vallomeus

rAi*^*

^*^?*,
,-*,,

Vicus (JKaronymw

adolescens snrdtw,

146 a

6go

INDEX HISTORICUJB

abhydropisiperS. Seraphinum Vicus (Isidorus) 147 d


5. <?,M. miVlgoMs, tempte teetanmto
Mi confessoris
Villani.

curatus

^
Waghenaers (Hubertus)
S. T. L.,et cathedra-

(W&

Maximilianns.)

Villelmus.

(Wte Wilhelmus.)
546
p

Chronico inter epxscopos Villicarius, in S. Adonis

Viennenm nnmeratus
Vincentia,
a

Seriiphnn

Lupinorum morbo partusque angustta 144 b mrritis liherata


letali

pamitentiarius adfuit fa ,,,/,*,> Brugensis 518 c S. Donatiani Vranslationi Reliquiarum

Vincentia,
,.,,. ,s\

Nicolai Salviuxor,

morbo

cor-

Wagner

nSeraphinum capudnum confessorem


sanitati sese

dits

M ads,nntcin,abeoque

rM

damedoctarst

n"

S Colmani ^TT^ (Amn


brachii dextn

honoirm (Chislophorus) calicem obtulit in 357 b


lU ,
.

vlUa puchbach) a doloribus

lS

S imperti ope curata

portatum Vincentius, cujus corpus


cationem nwnasterii

fuit

ad deai-

Walaus

episcopus Basileensis

266 c d 76

Ilasnomn^s

50b
509

Convcntui AlVinciana, cujus corpus intcrfuit


f

Conven tum Wfllburgis cnjns corpns de!atum a d inter Prxtermissos 509 f; intcr Przferniissos 2b Aldenardensem Umardensem

f Waldetrudis,

cujus corpus interfuit dedicationi

denardensi

Vincomalus,
sor creatus

a S. Gregorio

Magno

ecclcsur defen-

monasterii Hasnoniensis

506

Waldrammus
secundus

Benedicto-Buranus inBavaria abbas 239 d


abbas Fuldensis

vomitu sanguinis Violana, cujus puer duodennis a


S. Seraphini ope
esi

curatus

154 c
41 e
f

Waldrammus
f

231

t
-;-

Virgilius episcopus Salisburgensis

Vitalianus Papa
Vitalis abbas

553 332
e,

Walfridua seu Wilfridus primus archiepiscopus 2 d e Eborarcnsis inter Prxtermissos

335

f,

336 a b

et

337 a;

quo delats sint ejus Reliquim thecx inclusae Vitalis marfyris Reliquis

Prztermissos Vitalis confessor inter

336 e 293 c e 399 d

f Waltcaudus inter Missos a Carolo Calvo 491 c Coloniensis transWalterus episcopus suffraganeus 66 C seu Pantali tulil Reliquias $. Pantuli

Waltherus

episcopus Pataviensis

usum per S. SeVito (Philippus a Sancto) lingux 154 f, et 155 a accepit raphinum integre

Waltherus Sacerdos, S.
apostoli discipulus

Bonifacii

239 a Germanorum 579 b et 582 c 592 d

40 a Vitus (Adamus) episcopus Frisingensis Majoribus nostris misit docuVitus (Stephanus)


menta varta

Waltricus abbas Neostadiensis

Warabeke
dralis

(Antonius van) canonicus capituli rathe-

344 av*

e
f
-"-

Viventius episcopus Remensis

500

e et

501

S.

Brugis, adfuit translationi Reliquiarum 518 c Donatiani


d,

238 c Vivilus episcopus Pataviensis Se(Maria) pluribus vulneribus saucia, S. Vochi


raphini ope
est

Wandregisilus abbas Fontanellensis 539


a
ei

540

541

ejus corpus deportatum

fuit
f;

ad dedir
item ad

curata

154 b

Cationem ccenobii Hasnoniensis

506

archiepiecopus ,^u\\cVei\<dorn (Siinsmuuius )ich.eiifcuuiii y ..tj Volckensdorff (Sigismundus a) arcmepisconis Samartyris luburaensis in S. o itsDurgensisw o. Colmani hnnorem

Conventum Aldenardensem

508
, j episcopi Augustensts

"""

M " r// '""

voiaen^. Volden (Petrus van) canonicus /


'
.

, , , ecclesix cathedralis

Warhanner n (Aanes vvaniappenn yngur, j rum doloribus S Simperti


.

naao Perqen) a brachioF

ove P e

esl liherata est lwerala


,

260
,

f et

261 a

cn,n Brunisadlnit translationi RrliqmarumS. Dana''


.

Warinus vr"
*Y.s/.s-

tiani

Remensis emscopx
episi

mo, oio c

Volferus

opus Viennensis

550

e f
;

7 Volusianus episcopus mter Prxtermissos 2 a


tfem
forfc
'

vvmunuu
.
,

~
e 16

episcopus Bellovacensis, omnes Flavima/ /


,

ora.oni possesswnes ad capitulum *


'

cum

5.

7**M ta^ ^t,


o
.

'"" colltur

7 xvm Janmm
.

Watervhet

W
\
,

^T^T
(A/6c'r/u.s
.

suum 543 ab
de
,

aromr(m
aR
.

'

'

s vah)

n , GuillielmiioOrdmis ruWiZita

Volusianus Aomenorum imperator impenum

Itaud

f".'"'"" Volusianus vir consulam


.

,g ^ R ftl f oui 1
0-7K r ^/01

rum CbMMfin BrugensUreligiosusMfuit transJ r 18 e n ,. c n 010 p /flfjoi Rehqmarum S. Uonattam Weichs


(Ulricus de) vir nobilis ac
'

Maximiliani

^
v/,
, i;

Vorchtel (Wilhelmus) secretarius episcopi Augu'''"'"

Weidenbers: (Fredencus

arnuger

.,-.-,
dc) S.

_ w Emmeramm

Pfl Ka~

Vriese (Greoorius dej copttoK cathedralis Brugen.

V*

~
y

355 a

sis

J Scholasttcus
.
,

..

.qq,, 4y c
fuit

We hem
Augustss

WirfjMI , (Bartholomxus de) abbatix Udalrinan.i

7 Vulfrannus, cmjms corpns delatum wntum Aldenardensem


Vulpianis
lertiar

ad Con-

509

Vindelicorum medicus ordinarius, S. Snnperti episcopi ossa in novo tumulo ordinate

(Francisca de)

urainis a. rrancisn Ordinis S. Francisci

amHnm

febri

eapiluque doloribns

composm Weinhart (Mm) mo-mc/m S


''

UMnemrm

Av.jn-

per S. Seraphinm, at liberata

154 b

Vvtdelicmm

275 a
-

Vuscfreas films S. Eduini

f|u

NerOmmbrUe 1 14 b

Weinlin

(J*"*0 Oddrieiatm August*rTta

delicorum monachus

275 d 259 275


f f

Weiss (Petrus

dc Meringen) infanli suo calculoso

mrdelam S. Simperti meritis impetravit

Welden (^rnestofi de) Wenetmerus occitftt 5. Fulconem Remensem

archiepiscopum

478 a

Weren-

IN
Weronbaldus, memoratus
in

TOMUM SEXTUM OCTOBRIS.


burgfmagister , adfuit
49(5

681
translalioni Reliquiarum

Diplomate Armdphi

Magni

comitis Flandriee

SL Donatiani Remensis

episcopi

517 b

Wcrenbertus
peragenda

monachus
lardior.,
;

Cnviniensis

ad
esi

divina

S. Venantio

correptus

Winnocus abbas Wormholtensis t cujus Reliquix item ad monaDergam translatx sunt 490 e
i"

218 a qualit fuerii Werenhofer (Stephanus de Lantsperga)


f et

217

218 b
cujus puer

sterium

Sithivense seu S. Bertini

492 c;

ejus

corpus interfuit dedicationi


niensjs
f
;

monasterii

Easno-

phreneticus per S. Simpertum episcopum sanitati


est restitutus

506

item Conventui

AWenardenst509

260 a
44
f

ejus translatio inter

Prxtemissos

399 d
561
c

Werahardus
caaonicm

episcopus Pataviensis
capituli

Wintanus
Winter

episcopus, qui

interfuit Concilio Lipti-

Westerlyne (Livinus) Brugis

caihedralis

nensi anno dcc.xi.iii

489

(Laurentius) cujus

filiolus

digitellorum ar-

Wicco

episcopus Neoburgcnsis in

Bavaria, idem

liculos

S. Simperti ope impetravit


sacerdos

forte qui

Wigo,

qualis fuerii
forte

23S d

Wintrung
Wirsing

262 e f 582 d

Wicfredus episcopus
nensis civitatis

Morinorum

seu Terua-

(Jacobus) ecclesix S. Mauritii Augustx

Wichfridus episcopus Colonienm

495 68
e

e
f
f,

Witardus

Vindelicorum eanonicusetpublicus notarius 276 notnlis laicus Aureliacensis, a S. Geralest enutritus

t Wktervus episcopusAnqustanus 238 e, 239


240
a b c

do comite

2S0det 300

247

e et

250

anno dcclv

obiit

7 Witbaldus. (Vide f WilUbaldus.

240 b

octogenarius libros adhuc smbebat

240 b 258 b

Witta

episcopus Burbergensis in Hassia,


in

Widemennin

.(Magareta) Angustana,

corporis

*ssk. s
j

debilitate S. Simperti ope sanata


"

Bonifacw (Wilhelmus) monachus S. UdalnciAnWittwer


Germaniam
accerott

vr. ^;:::;r:x,
Germa-

ScAl""" C " a
'

quemS.

-
593 a

wn o/O
niflm

P d *t 579 h-, ot c

aw

a S.

Bonifacio in

occwwmi

canomcus

--,&

vfewpM , Herbipolensis Wolff Wolfeaneus comes Pa/afs Rheni,

utriusque

Ba-

Mmfwr(AjMfoIuedi Wilhelmu. (Mi MUft* cju.

SmL 312 . 314 * 314b monar,^, "w - ? " 3


e
f

b,

!.

/roe

'

";

*5
r//i>

"""""'

""-"""""" S

Colmaniintercessionereceptt

WilhelmusJVarmannfeto
anno mlxvi

aftffciiti

M Wo<*?" w. z l ^ wz zc - MW ^e f^S. SJt{ ^


"""'^'
fradus
;

361 c
,

<,.,,

""'

a,

,,, fi Walh.

ia u

,;, < montio in " c;


./

Ztylomato Anwlpht
fc

t wunD
I

^nibaidus.)

um

A "'

345 a
Corisopitensis
in Britanma^

Willelmus episcopus
Armorica
Willelmiis. (Vido)

Wilhelmus)
fforotpo/i

Willemodus <(* S. AntfrM

573 a

Xystus

Papa martyr. CVU V

Sixtus.)

tWmibaldus^tot^^Ba.am^pw

senn 14

interftU

Cocilio

xtm Omcito Liptinem 561 c ; Prxltrmtsr,c,o l, intcr eemameo 502 b tntet r.

sos BMmoraltir

^ ^

vffus

S.

W.
.-,.

-Ve."

W* r^ a"
505
b,

6f
584 e
fo(

4.WiUibalt.(VidatW>lubaldus.)

taM
Wilo ,-piscoputLaunait"
^\ e
|

585 b

c d

f.

WUtheim

(P- Alexantu
VKfl" finw

232 a
>

Wiltssperg

229

tZSl (W >--;- (^ 'SXJS


J

Wingaert

^ I*.* -^^ - kT-S SSi.*z':z, ^tsrS^ s - - '* "


5.

,.

^abasmnus
t Zachanas

M*. -'/"

"'

'"'"""

'

517 b

*
apa

*-* *
560 238

,:,, e,

a
,

se

..

^MSU
e
,,/,, f.

'

94

zapata

Tomtis vi

Oc(o(.i'is-

'

TOMUM SEXTUM OCTOBRIS. HIS TNDEK HISTORIC0S IN


Zapata
_'#_

(flM-M
interfuit
<

synodo provmciati

**"T
<

C "";:'"'"" S "

Uiarc (/vUHyftnt- u/ w.. p.rtft 275 c ; prft ,,.,

^.

MMta. *.
m

*"^* *?/
t

iwi
9
i;..s-..m

recepit Simpfirtt ope visum

r* -tst: ~
,

;...;:,
AvKiAtvwfs
Zolrer (Joannes)

Simperti

processione
de) co;nn. s ccc.^i*

MfM#^' oa

WndeKcortwn
auriga Augustanus,

gravtsstme

recepit

Zeno cFcoP S Zeno ^/scopus

Mtf* m

Pafcrftna 604 d

l*m,S.Simpertimerilisestcurats

261

FM"
/sfinopoKeamH
.
'

g6
r ..,;.>. ,.*i

t Zoylus irfrr f Zozimus Papa

fti

^nta

189bd^l91d

Zeno imperator
Zeno ^ euu
(2*ranctsctt)
v

eptscopmW*
Sr
imile-

__

ZenXa. Ihrt IMI

"

>""'"' s d '!'*' S
->

s ftnpAM MfOb
.

*(
.

JSU -0 *. * ** ** **
-^
tiam episcopi
t
*

/>,,, RelijutflHim S.

o.m/-. z,enouiu^ prcshjinf Zenobius /" marlyres tt&XyaprZenobius n Zenobia |t

518 d
J. U. h. ac caineZvpe (Joannes Baptista van)
transBrugensis canonicus adfuit dralis ecclesix 518 c Rcliquiarum S. Donatiam lation i

side in Ciltcia

jhhm

seqq. Papa martyr 17 b, 410 e et t Zephyrinus b ca_mcferio S. CaHfctt 421 483 f scpnta fci

Herbersthosen) a rupUira Zie-ler [Joannes de

Zymermann

Simperti ope sanatus

204

Udalnaanus (Sigismundus) monachus li Augustx Vindelicorum

INDEX

INDEX

TOPOGRAPHICUS
Agrius. (Vide Aciris).

Agrometo, castrum
fluminis

in Basilicata

ad

ostii

Agrii

331

Abbir, consulari Africae provincia 89 d


episcopus S. Felix

seu Abir, civitas episcopalis in prohujus ;

Agromonte. locus prope Noam Agyrium, Siciliae oppidum sublimi colli irapositum inter Etnam et Ennam montes S. Lucas
in Lucania 334 e

abbas

333

b,

337 b

et

338

88 c
in

et

seqq.; altera

Aiclistadiense Ordinis Praedicatorum raonaste-

cjusdem nominis urbs

Afrnn

89 d 222 e

Abernethum, Pictorura olim


,

in Scotia primaria

urbs
Abir. (Vide Abbir.)

557 c Germania Sueviae olim incolentes Alamanni, populi partem dicta ?3G e f 237 a, 331 f et 492 f a quibus 237 a. 24G f et 331 d 236 e f. Alamannia
rium
in
;

Abora, urbs olim episcopalis


provincia Abucini portus in

in

Afnca

Alba

regalis, (Stuhveissenburg)

Hungariae civi-

Maxima Sequano73 d
Basihcata et regno

tas,
bilis.

regum olim coronatione et sepultura notranslatx fuerunt verosimilius S.

Eo

rum
Aciris.

Agrius, flumen in

capul Colmani martyris Reliqute, ejusque

ser-

vatum
101
f

ibi fuit

^~ 526
b

Neapolitano

Adana urbs in Cilieia Adgefrin.(l^Yeverin.)


urbs Adrianopolis. Thraci*

394

fluvius in CarapaAlbia seu Alba (Gallice 1'Auve)

nia Gallica

"
postmodum
intra

Occitania, a qua denomina\lbiga, urbs Galliae in


'

olix ertra, t Afr* templum n^uroscivitatisAugustana.inSueva.i.r,.'

tum

(1'Albigeois) terriAlbiense, seu Albigense

torium

301f304a

el

aS
e f

Simperloinslanralum^^!^..
t

ztea.iusnmesuitatm, initaumtum

Benedictini naeterium OrdinU + Udalvki el A[rx dtctum 23


,,

mm
I.

el

mmMl ~8

in L.guna Ubingaunum, (hodie Albenga) urbs ad dominium Januense prope mare Ligusticum

,l,Genuensespectans20Gbf,209b,r210b
+
-;-

Gallia ecclesia Albini Andegavensis in

299 b
in

,,.

241 f **. 243 ^.././.r 'M b -46 lol;i , .s',.,^ 244det,e( t.wlMejvsdemMZ b t seq..

tI

Albini Mortariensis corpora SS. Amici exstititse traduntur

in

Longobardia.
et

qua

Amehi
125 b
.

reetilut

martyrum uji inn


111111

seu Comitatu Albus campus in Lesia.

Regma m
f

Hibernia

ObfrdO
, 5"J 407

Aldebei-ense monasterium
S. Panlali

in

Germama.

Feli'

""SiStf

-"ttK;

33b a, seu locus prope Septam Alfnndega. vieus


M.,,,,,!,.,.

qnix ;*am oppulum Aldenarda, Flandri*

e e

^gypti

civitas

74

d.

ttSfdeAgone^a^.P^
Agmo.
(vulgo

tftiet,inquocoUecUca

Cnmlumu /M'

Aa

Watanum

in

et infra Artesia irr.gans

^B
fl

A ,;::.:7il,iaJ 6 b. 209

fc

montes49f,66f,.25ef.l 284 d 320 bf 4934 d. 210 b. AlpesJul,a,23,d.Alpes A ,pesGrai 210e

ffl

illabens

Agria. Hungari*

oj*

71 a

MpT^tes.
!,,.

Seprii.

g etes,

auos ad fidem

Via, Biergi et Lagi S. convert*

*r

Kem.smGala^
""'" s*P ulm
Agrigentum,
'

^
* ,lh Siciua

4Q8bet5 01a
332 6
61

civitas

337 b

Monas epitcoput f Abatia,Germante.reg.o66a,80d.We

480 f

Altacnium

INDEX TOPOGRAPHICUS.
684

AlHHnun,

inferius,

Mons.Italiminducato
oppidulnm

monasterium lBw*|W" Castrens,etd,tmne


-

t Antonini
'

Italia; ecelesia Placenti in

Zfctit,! I

gtcutoS.

QpOfl

4
.

ce
. '

Ecclesiae

Amalphi.

icivitn,7W,^^W^

>r

AntricenseOrdinisBenedictinimonastenum^ce&** in Gallia cesis Nannetensis 345 a A.nvirk.locusinScotia

oppidum in Flandna f Amandi Amendorf. (Wte Mamendorf). fAmicicapellaMediolani

Apamia, Syriae
--

civitas

^pollinaris
Italia

monasterium Classis Ravennae ih

'

Feliquix B. Vominici Loncati

020

tAmicicappllaNovana

lg4 frtl25a U

Apollonia,

civitasPentapoleosCyrenaicae 470 b

Ammersee lacus in Bavarise Amorbacum. Franconiee oppidulum


ecclesia t Anastasis

ducatu

Ml

opi A

BOl ei

collegiata Coloniae AApostolorum ecclesia Reliqui* S. Pantali 66 : grippinm; qu*dam

Rom*. W| * *HmJ
Palntrc

papz,etmartyris

A^arbus,

cirftas Cilici.

*
o

Neapolitani in Italiapars; Aprutium, ampla regni 149 a f et 15] a ^cultusS.Seraptdni in Italia regnum, non Apuhe.^Neapolitanum
, "

^P^ ^
,
,<

,.,,,

^.Ita^nMar^ *. m - FouUncia^Ma, A

^
dna

urbs

dd. eognc-m-

caput

4,0

g^***. f
<

Ancona. Galati cmtas

^-

,,.,,,,,

204

c e

SZZZSZ&ZZZ
bantia
\

c ir.,a

Anuisirranum. urbs

*-^36
d

506 b

237

a,

Germaui
et

550 b

.=* aM

281 e

seqq..

".^v 419
1

;:.''
et

120 e;

x [Vtde Avellana monastenum. f Andreae de


t Andreae). monasterium prope Brugas in Flanf Andrene . . 517 1. et 518 d D , .
Crucis. si
1

Goarurpatiia

Arcanura, (vulgo Arce, aut S. Bernardus Confissor Italiae in Campania.

533 e f et 535 d Rocca Arcis) oppidum 628 a


et

Belgica

nationcAnglus

seqq.
e f

tfiwtaflta "/" f Andreae cmnobium(tBurchardie.tanJ Herbipolim in Franconia 557


1

Ordinis Benedictini
dictum)iprope
c e
;

Arduenna,

silva

maxima

in

Belgio

230
c
,/

Area

Artesiajuxta nwti Aria, urbs Belgii in

S. Bur-

pasLisa^
^relatum, urbs
Galliae

490

chard0

mditum

et

ReliqnUs S. Magni ditatum


colle-

Narbonensis 73 e

514 b et 204

canonicorum 586 erfseqq.; posimodum dictara mncque f Burchardi ecclesia ,,,

f.aSaratwwcapta
gni

206

b,

209

f et

210

573
--

Burchardi a; eo lrflstofa /tterunt S.


;

vfe571 c ct 503 b cd e Latio Andreae templum Sublaci in Andreae ecclesia in Germania

tfusdewi cuffus

Exu572 ab
377 e 563 d

(vubjo Argile) Scotici refcreadia seu Argatelia 224 a et 226 d provincia


titadus,

(Gallice

Argentac) vicus
fluvii

in

Occi-

dentali
i

Dordonnae

parte

situs

prope
f
..

Privati pagum ii' r*-B


*

297d,323d<>/ 324
.

Neapolitano. ReliAndriensis ccclesia in regno 523 a qute s. Fortunati 527 b fluvius

episcopalis in Argentoratum [vuhjo Strasbourg)

Alsatia civitas
Aria. (Vide Area.)

78 a

82

Anger,

Galliae

Anglia, Europae regnura 345 c d,

397

e,

433

e,
;

558

550 a b c S. Callisti cultus 437 d e Bemardi iJunhar.li patnattS hc; item S.


c et
;

confessot

629f**630a
3 ^2 b
(vubjo Ens) Austriae oppi-

ignobilis civitas Ariminum, (Italis Rimini) non 205 b, 468 e et 470 b S. GauIn Romandiola 458 a et seqq. dentii Palzstra 472 d Romandiolae Ariminum, amnis
;

in Latio, seu Anienis, vulqo Teverone, fluvius

Campania Romana
Anisum, seu Onasum

Basiliensi collegiata Arlisheimiensis in dicecesi 66 d Pantali. ecclesia. Reliqute S.

dum
siaefluvius

23crf27a

monasterium in Provmcia Arlucense virginum 541 b


'

Galliae

AustraAnisum seu Onasura (vulgo Ens) ejusdem

23c,27aet43b
;

Galliae civitas Anitium, seu Anicium, episcopalis S. Oeraldi 300 a in Occitania 410 d Reliquix Annae paroehialis ecclesia Castri Frontalis in

Armentum Lucaniae in regno Neapohtano 332a^seqq. dum; S. Lncasabbas vetus castrura, nunc Arraentum Armos rupes,
oppi-

dictum. (Vide Armentum.) Arnstenianum Ordinis Praemonstratensis

mona203
f,

Umbria. Reliqui* B. Dominki

Loricati

620 b

sterium (olim cognomine


Trevirensi positum

castrum) in dicecesi
f,

Anspachium (Onoltesbach) Franconiae oppidum, 567 e f, 568 a et 588 c; nunc Marchionatus cognominis caput regi Borussiae parens 591 a
Antiocbia Epidaphnica, (Theopolis aliquando di'1 cta) civitas Syriee ad Orontem fluvium 425
;

200

202

et

monasteAroasiense Canonicorum Regularium 434 b rium in Artesia. S. CallisH Reliqute oppiArpinum, Campanire in regno Neapolitano

dum 628

let

029

S.

Bemanh

\otms enior-

episcopus s. Theophilus

160 b

ei

tualis etsepnltura

630

D c

,l

Antipolis (Qallice Antibes) urbs in Provincia et

maris Mediterranei ora 20(? b, 209 a et 210 a Antissiodorum, arbs Galliae episcopalis 396 f et 397 a; nuptiz Balduini comitis et Judithm 194 a
',

17" Arsinoe, civitas Pentapleos Cyrenaicae urbs Galliae in Arvernae, (Gallice Clermont) (Vide Aqnitania 301 e, 483 d, 534 f et 535 a.

Claro-mons.)
Arvernia,
teti

Antonii in

Gallia archicoenobium

395 b

Alvernia (Gallice TAuvergne) nota


Galliae

IN
Gallire provincia
tria

TOMUM SEXTUM OCTOBRIS


;

685
425 d
Gal-

280

f et

seqq.

non

fuil

pa-

Axiopolis, Msesise urbs prope Dorostorum

S. Bernardi Confessoris
civitas, episcopalis Italiae in

630 a
Marchia

Axona, (vuhjo 1'Aisne)


licam alluens

fluvius

Campaniam

Asculum,

526 b

Anconitana. S. Scraphinus ex Ordine capncino-

rum

confessor

\2S h

et

seqq.

Asia, seu Asisia, nuuc Berbir aut Beribir, civitas

M
yEcana, antiqua Apulise civitas episcopalis 162
f f

nunc
Istriae

diruta

inter

Labacum
49
c
f,

et

Tergestum
et

urbem

50 a 165

Assisium, Umbriae

in Italia civitas

iet

52 b d 389 c;

Reliqute S. Fortunati
Asta, civitas episcopalis in

523 a
Pedemontio sub do-

Mg&,
c,

seu iEgea, civitas in Cilicia


Africaj regio
e,

19 b
f,

^gyptus,
607

338
;

a,

339

395
9 b

c,

471

minio ducis Sabaudiae


Astira, Austrize civitas

320

c et

324

008 b

e,

609 b

ibi

passus est S.
tt

Euseq,

23
(

stachius seu Fustathius prcsbyter

Asturis,
ravia.)

forle

nunc Stockerau.

Vide Stocke-

^mona,
^sium,
465
d,

alius

Labacum. (Vide Labacum.)

^Equana. (Vide yEcana.)


locus in Lagenia Hibernioe provin9 22 c
-

Athryraa,
cia

episcopalis

Marchi Anconitanae sub


f,

ecclesiae

dominio civitas 145


f;

147 b, 464
"134

f,

Atina, olim civitas

Italise

Atrebatura, urbs Belgii in Artesia

420 a 490 b

627

habilum

ibi

Capucinorum induit
c

S. Seraphinus

Gallica 571 a Attiniacum, oppidum in Campania civifluvius Bituricensem in Gallia Avarionus,

^Esium flumen

ltaliae

470

tatemalluens
'1

322f,*324e
oppidum Bel.490

Audomarus

seu Audomaropolis,

Artesia p ii in Aventicus, civitas apud Sequanos

be

rt

5UI.

73 d
aba (Gallice
la

dicecesi ConstanAu"ia Major, Suevi insula in SS. Fortunat* et soctotiensi; forte Reliqui*

Bave) rivulus

in

Cadurcensi
et

rnm mnrtijrum Kauracorum.) Aust. (VideAugusta Augustodunum.) Au-usta ,duorum. ( Vide


Aucusta Rauracorum.
in civitas olim episcopal.s

1'.

1'

Aquitania tractu
Bajoaria.

120

b,

122 d

123 e

(WeBavaria.)

Ilapalma.

o^ndum

Belgii in Artesia

134brt 490c

sinistram Rhem ripam Alsatia superiore ad seqq. episcopu* 73 a nunc villa Aust dicta

prope Serenopolim Barbares, rivus seu torrens quem diciturpassa S. Exuapud


in

Muitania,

S. Pantalus

85

* b **+;
;

-^ B
i

periaseuSpena
dvitas

122 d

*123

Augusta

Retiae, seu Vindehcorura.

( \

uu au d ununc vicus
,i

sta Vindelicorum.)
.

AugustaVeromanduorum, olim urbs, y- f r\.,; n t\ n vi Quiuuu. v.lla Picardia et abbatia in


t.
\

et ca.

rtrumdicta

444 cwn,..
et

AugustaVindelicorum.Suevicmto i AU U
B
.9

eW
seqq.
,.

o-28 b

f Bartholouuei
'

Samugnum.) Barnaba eremus. (Yide isterciensis abbatia pro0rdinis C OrMnisBeAriminum in Italia 463 b; olim rooaum ,n cu-; i^u\en& necUanu c^nuo. GaudenUi Corpus 402 f jusecctesn, ,v|'r1 S. 464 e Jfcliom* S. Claudinlii e( 473 b c d; Brugis in Flandna monasterium

^^^
,

Simpertus

Belgica
--

517 be518d
olin,

AhJ"

I-vicense

iu

a Turpione restawalim

O-J^jjj"; 3UU c

Bartholounei insula Romae,


Tiberina dicta
Basilea.episcopalis
vetia

Lycaomaom

'

Canomcorum + Augustiui

regularmm monas e
'

\ h 4fj Genuau. c.v. as .u HelPantah


caltu,

67 a

*..
civitas episcopalis
4(

* -^- ^TSbti
tett

et

seqq. S.

65 tet

,:;;:;!;:::,.
,

L ucan.a,

r e g niNeapoli,anipro-

Aulona urbs Macedoniee extra U t ea Cella, monasterinm inanorepovt* situm,


loc o olim

am.gurfo

/*"**

BavaT.
c

.235feseqq..348criseql
re io

WuBajoaria.Germaiua regio43MJ ..463cot5^e,


S

CoIItsti ReJijiHia S.

,.,

Europ*

notissima 446

f,

491

o.

^^"i-uperiorisop^.eG.
Geraliw eomes

lv

3 b u;.cmuohiumC,i.inisBe oc
Lemovicensis

.ic

hmce-

sis

Call.a

Austria.Germamsei^olKb.^^
+ Auioei u
Auxuennu.

Grfmonw

^StiCameraciiuBelgiuecclesiaaO^bc ^

^c.

Uimum(^Au,umum Aumum(WAuxumu^
I

ro

; """
;

fe

^J^J ^^%TSWi
,

nlmuli Blanila

Calabriic Calabnso

oppi.lu.n oppiuui

nde

5==Hg
153
f,

470

b,

613
VI

c,

610

d.

0~u

lr*S2s?
9o

hBeued.ct.metrada^GJer^

^
'

- Bene-

romw

Oclobrii.

INDEX TOPOGRAPHICUS.
f
Benenicti Monasterium

supenus

S.
<

bS
,.,,,!

Latio 870 e

par,

Btff~
J
et tetrarelna

Buch ,i,.
vmc,a

ScotoproSeptemtrionalis hodiern*

fe

RemCTsis 487 a

(I

seqq.

monasteriumi irdimsS^Be-

Bavaria

Munadnens,
e(

231 e
dicta

seqq,

^ BuribuI.gum,
Hassiacivitas
in

^^

episeopalis

ohm in 501ost562u
491 d
,

Berbha (Vide Birgus .)


Bereheria. Oeeidentalium
provincia

Saxonum

Aaglia

Burburgensis

+ Burchardi
e b

Flandria districtus ecclesi*. In Busselsheim


in

Erle-

Bercka,,

fMf

Augustam Bercha, loous prope


in

Jagsberg, Mellerstat, bach, Gerichstein, Trapstatt selliausen, Stepbach et


nia

Mes-

Franco-

Vindelicorum

Bereniec

civitas

Beraa, Thracise urbs


Bernicia, olim

261 470 Pentapoleos Cyrenaica 00 olim episcopalis


Suevia
8 *
1

573 a b
Bucolocus Burchardrod, ,,uBurchardiquies, diss.tus. quo Kissinga nia silva leucis aliquot
utannssxpiussecessim dicUurS.Burchardus t
in Bavaria, BurgiochirirZ' haud procul (Etinga .* ui a no episcopo saMaxim
.

,n regnnm etregni Nordbumbnci e f .< 114 e 108 b e, 110 Britanniapars monasterium nune AnBertini. Bertini,

domaropolis in Artesia

m X^r^T^tnU 4J491
Sithiense
ini
c et
.
.<

.400 o

i/7*>

Audomaropolis.)
fluvium Bienvffla, vicus ad

Matronam m
~

rauia;

^^
f
.

mm tmplm s ^.^
4
f

38 a
prope

et

42

c in

papmam
10

* -""""'

'"'" "'"'"

Germama Bingium, oppidnm in Barroiusantiguta Berb^(vulgo Birgus seu 101 f. I 10o in Hiberma 9G c f,
ron) Buvius
.

52/

ST^S 5
?'

WO
403

iSi

Ifc. 5.

Mtfl
in

d *
13 c

^ Wj
c
1

Burrus, annis Astensem

Italia

agrum

inter-

^^

Bisontio,

MKi Besancon
kujus

(Vxde

VeKmUo.)

in Aquitama Biturigum. civitas Archiepiscopahs

310 d;
confessor

MfM- *** *

397 a
51
T

^ ^.^
Bu
Papcv
et

"

Burgunin .Alsati et comitatus


(R
le

Chate au)

in

204 a Campa5 29 e

B^^kili, oppidum.
martyris

***

5.

OHHM
433 209
e
f

Blaila, in territorio

Arvernensi Gallise

Blanda (Vi</>Belvederium.) BlandinienseccBnobium,nwncceleberrimatPetri


abbatia Gandavi in Flandria
f

Byrra, Galliae fluvius Constantinopohs.) Byzantina urbs 607 d. (Vide

Blasii de Planetta ecclesia

Romae

forte Reli-

quiz S.

Callisli

433 d
in

Benedictim Bobiense monasteriura Ordinis


et

du-

82 80 e catu Mediolanensi verosimiliter in Suevia267 d Bobingen, oppidum

433 Bohemia, Europas regnum 347 c et seqq.. (Vide Fuldense). Bonifacii ccenobium

Cabillonum
Gallice

Chalon sur Sadne) civitas conciepiscopalis 487 f, 488 a b, ibi


(vulqo

Bononia, ditionis Pontificiaj


chiepiscopalis

in Italia civitas ar-

Uum

celebratum

553 b

et

seqq.

80

f.

81

f,

293

e et

433 438 493

Cadenacensein Gallia

monasterium291 Ut 328 e

Borussia Regia, Poloniae regio


listi

Cultus S. Calc

Papx

Braben. (Vide Graben.) Bremae, urbs Germanise


Brentz
fluvius Sueviae in

Danubium

sese ex-

120 a b et Cadurcum. urbs Gallias in Aquitania Caducensis milgo seqq 277 c. Caput est pagi 3 1 f * 3 4 a de Querici Transtybennus 44 Cajcili et sociorum titulus ~ .. j c rniiivti 43R d 433 Callisti Romae; Reliquix quxdam S.

onerans

266 a

Brentzenhausen, Monasterium Ordinis Benedi-

.95. Martyrum ForCsesarea, Palestinae civitas, et Prisaani patna et tunatz, Carponii, Evaristi
i , palcvstra

ctiniinSuevia montibus Arvernis

265det266a
121 e

449 a

et

seqq. in

Bribata (Qallice Brives la Gaillarde) urbs GalliaB


in

Caasarea. (Vide

Maria in Porticu.

Caesarea via olim inter

Ravennam

et

Classem

in

Briovera, castrum ad episcopos Constantinenses /9 * olim spectans


Britannia. (Vide Anglia.)

21 b Italia (vulgo Keisersheim ) Cffisariense monasterium Benedictini dicecesis Angustana? in


Ordinis

Britannia Armorica seu Minor, ampla regni Gal378 a et seqq. S. Mauritius lici provincia
;

Suevi,
Caesena, urbs ad Sapim fluvimu
Cajeta, civitas
episcopalis Italiae

274bcr344e

Romandiola
471 f
_

Brivas (Qallice Brioude) urbs Gallice in Alver310 d el 314 a. nia seu Arvernia

episcopalis regni Neapolitani in

314 Brivas Curretia urbs pagi Lemovicini Brixia, (//,/,, Brescia)civitasepiscopalisinLona.

campania Campania
Calabria,
ii'
*

gobardia et ditione Veneta 416

f;

Notingus

^q-.* b
ter

regni Neapolitam provincia

332 d
forte ali

d Wle
sociorum

MUMmit reliquias episcopm mIiaumi


affert

Callixti Ptm.r et mnrluris S. C.nllirti Papse P.i martijris


,9

$$

Danielis

et

i2^~^
386 d
e f
;

431 a

ct

seqq.

qux Reliquix SS. DanielU


Calderus, Anglia? fluvius
-;-

et

Angeli

Brixina, episcopalis Germania? civitas in comitatu Tirolis

392 d 118 e

Bronium

in

239 a b comitatu Namurcensi positum 217 d

ei -1 Calepodii coemeterium Romee 401 f, 411 425 e et seqq. 420 f S. Callisti sepultura
;

Callisti

IX

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.

687

Callisti

via

\ppi.i

coemeterium secundo ab Urbe lapide situm, antea CoRmeterium f Prdictum


421 a b
c

Castulo, Hispania? urbs

adTagum 197 dctseqq.


in

Catalaunum, civitas episcopalis


lica

CampaniaGal-

textati

d e

404

d,

483

c,

487

f,

526

b,

527 e

f,

530
soro-

Callisti

ecclesia

Romae
exstat

S. Mariaa trans

Tybe-

in ejus dioecesi cultus

S. Manechildis

et

rim vicina, nunc monasterium Casinensium

rum virginum
Catana,
Sicilise

526
urbs

et

527 a b

426 e

rt 43.") a d

ibi

puteus, in

qnempro-

332

e et

337 b

jectus S.

Callislus sub
subiit

Alexandro
et

imperatore
;

Catholica, vicus ditionis Ariminensis in Italia et


ditione Pontifina

martyrium
Callisti
'

435 b

441 d

imago S.

461 a b
114 e

435

c; ejusdem cullus

436

f et

437 a b
Cce-

Cattarick, seu vicus juxta Cataractam in Anglia

Callisti ecclesia

olim Romoe ad

montem

ad fluvium

Swalam

lium
|

435 a

Celeia, aut Cileia, civitas olim episcopalis ac


rici
ei

No-

Callisti ecclesia altera

propeRomam nunc
in

de-

Mediterranei caput; S. Maximiliani patria

structa
-j-

435 a

palxstra

23 a

et

seqq.

Callisti

templum prope Clusium

Hetruria

Celena (vulgo GlinechMJuCleinech) pagusolimNoricorum, nunc oppidulum Austriae 23 c


Cellse,
et

nunc dirutum

437 d

37 a

Camerinum,

civitas episcopalis Italiae in

Piceno

oppidum

in Calabria

365 e
(Gallice

seu Marchia Anconitana


,

611 b

Cernacum, seu Cernonnum


S. Manechihlis virgo
Cetius

Cernay en
in Gallia;

Campania regni 449 e ei 474 e; ibi translata S. Foriunata Campidonum, Ordinis Benedictini ccenobium in 239 f Suevia

Neapolitani provinoia 456 b

Dormois) oppidurnpagiDulcomensis

529

e ct

531 a e

Mons (Kalenberg), aNeoburgo ad Dravum


347 c
et

fluvium usque protensus, Norici Pannonigeque


Superioris limes

Camplum,
tani
in

seu

Camplium, parva regni NeapoliUlteriori episcopalis civitas

359

Aprutio

Ceuta. (Vide Septa.)

S. Seraphinus

151
in

f,

152

c,

153
;

e,

154 b

Cantazara, urbs
S. Fortunati

Calabria Ulteriore

Reliquix

Cezernacum, scu Cedenacum (Cezeinacseu Cezenac) in Cadurcensi Galliae tractu 329 a; locus
S. Geruldi comitis emortualis211 c,

523 a
50 a

294 cet 326

f Cantiani

ecclesia Venetiis in Italia

Chalcedon, urbs
celli,

in

Bithynia 397 d; SS. Marunius aut duorum aliorum

291 e Cantilogense in Gallia ccenobium Cantium seu Cantia, Anglia? provincia 112 c d,

Adriani

et forte

palxstra

196 a

et

seqq.

114

c,

116 b

c,

117

b,

118 e

et

474

S.

Chaulum

in India Orientali
villa in

Paulinus episcopus

396 a

Chennenhausen.

Germania 249

397 a et 250 f
496 a

a et Cappadocia, Asiae Minoris regio 425 f, 426 et Sociorum martyrum 427 c; 55. Saturnini
palxslra

Christoferi Capella juxta forum in Flandria

Belgica

474 a
in

seq.

Romae. Reliquixde Braf Chrysogoni oratorium

Captennacum

S~iXTcam
tapua, urDS ujii*

Alvernia

paia Felice 420 fe<

W P- ) Jchio S. Callisti
talis

433

Aprutii Uitorio*
-

456 b

cultus S.

Fortunatx

Latiique confinio situs; verosimditer locus naS. Chetidonix

Caput a ~ oppiuum

Rivi, Asculani agri in

Marchia Anconitana 145 c

Ordinis S. Basilu in Carbonense monasterium abbate conditum vel mBasilicata, a S. Luca seqq. 334 **. .,f et stauratum oppidum 153 d Asculani agri in Italia Carettum,
regio Caria, Asiae Minoris

366 d Marchise Anconitame in sumCingulum, amplum mi Pontificis ditione oppidum 144 a d 147 b

365

f ct

Cirisanum, Calabrise oppidum, ex quo oriundus


citur S. Uijolinus

di-

Martyr 385

e,

386

e et

391 d

Clanis. (Vide Glanis.)


Cisterciensis Clara Vallis, celeberrimura Ordinis
in Gallia raonasterium

607

4J1 c castrum Carisiacum, Galliae olim Herbipolensi castrum in episcopatu

396

Claromons (Clermont), Alverniae

provincize pri-

Carlburgum,

Carlstadium,

563 d et seqq., 586 e ad Mcenum fluvium situm 586 e oppidum in Franconia


_

mariaurbs

277

c,

292

f et seqq.,

486

in Frisia Ciarum-Campense Ordinis Cisterciensis

provincia Carniola, Germaniae Britannia Minore et dicecesi sylva in


tarnoeia Carnoeta
j

olira

ccBnobium

6 d

et

166 a

haud procul RaClassis-Ravennas olim oppidum 21 a b et 620 c


venna
in Italia

Consopitensi
olimin Carpis, episcopalis

Pannoma cmtas
civitas

^ 28 b

Benedictini Clingense Ordinis


cesis Spirensis in

monastenum

dioe-

Germania; Reliquix S. Cal-

Oanna D o, SrLgo, celeberrimaAfric

Caserta,episcopalisItaliinreg^^P

86 d rfseqq Neapohtano

UstiPapx
Gallia

430de^l
;

i43c

Ordinis Benedict.m Cluniacense monasteriura

in

dusium, Hetruri

ln

277 f et seqq., 313 d cmtas; Senensi temtono

.cTi^WortunatiecclesiaT,

UDi olnn ccclcsia

+ Colmani

437 c S. CalUsto sacra ecclesia3o5 a Perlachensis in Bavaria

tColmnnite.nplumStyraacivitatiAustri^Su-

ftJJU-ta
seucastra.)
zara

(W*

Ravennatium rbs
n valle Ma-

tcSsuineneistoBavariaeccleaa

355a

CastrnmNovum,oppidnmSicih^m^ gg8d
rntrum
,,,,,,,. ., alab i Villarum, oppidum
l

,,,

Austna 350 b c J-Colmani *des sacraVienn* Lunelacense CW.ob.um prope tColmamaaceuumpy | Colmani sacellum
trja

supen0 re
in

*t

rSS.A
Franciacam

^SfJJSKd.

isburgi tCotonieacellumSaU,

Bavaria 354 e

Colme-

tyres

688

INDEX TOPOGRAPHKV^
Curcnia, Hiberni regio
abbas
;

in Itaha61 ib Colmetranus mons propp Luceolum civitas 163 f, 202 Colonia Agrippina, Germania? a ct seqq. b, 396 f, 433 e, 484 e, 204 a, 304

ibicvJtus S. Conganus

2231>efrt224ce

S. PantaH palzstra Roma?. AlConceptionis ecclesia Capucinorum 19 d Capucini tare et cnltus S. Seraphini
1

65

et

seqq.

Ouria Picta. (Vide Corbeta) civitas 28 b Curta, episcopalis olim in Pannonia dicecesis Leodiensis opCuvinium, haud ignobile

pidum 215
Cyprus,
Asiffl

e f; eo olim dclut.e fucrunt S.

'-

Condatum, oppidum

in

Hannonia situm

438 d

nantii Abbatis exuvix

Coneda

villa

parochiaj Autissiodorensis ad Lige-

rim fluvium posita

286

Cysonium, Belgii in territorio Insulensi

Trevirensis opConfluentia, percelebre dicecesis 200 b et 202 f

pidum

Conjunctuli Ordinis Camaldulensis

monastenum

Eugubina ad Sentini et in Umbria et dioecesi in et 627 f Perticara? confluentes situm 626 e


;

339 e f oppidum monasterium :" et Canonicorum Regularium Callisti a, et 430 e; ad quod translatx fuere S. 434 cd, 444 a rtseqq. exuvix 430 f et seqq., quxdam ejusdem S. Callisti Reliquis Rkmis eo
insula
et
i

215 338 b

et

seqq.

delatse

l.".l

d,

H7

et

seq.

ejusdem Sancti

eo quandoque B. Dominicus

Loricatm confessor

ibicultus

438

cde

moratusfuU

013

c,

616

c et

626

e
;

Cyrene, civitas Pentapoleos Cyrenaicaa

470 b

Connacia, seu Connactia

Hibernia? pr ovincia

Cyterium. (Vuie Cirisanum).

105 a d S. Fiecusepiscopus 96 c, 36 a in Suevia Constantia. urbs Germanire Patriarchalis totius 0Constantinopolis, civitas
100 a
et

604 rientis metropolis 309 e, 313 Freduno Conthense castrum in pago


e,

e et seqq.

Corbeiense monasteriura in Gallia nensisin Insubria

554 d

et

529 c 555 d
13 d

agri MediolaCorbeta, alias Curia Picta, pagus

alraatia,

Europ

regio

339
153

Dalmatii Burgus et monasteriura in Pef

montio

Corduba Hispaniae Bceticae urbs percelebris 398

SS. Fausti, Januaru ei Martialis paUestra 187 a et seqq., 477 d e el 478 b c d item SS. 476 a et seqq. Lupi et Aurelix
b
;
;

597 e, 600 b c et 604 e Dania, Europae regnum 345 b cultus S. Callisti 438 c papae t Danielis fons in Calabria et littore maris ThyrDamascus, Syriae
civitas
;

Cordula, seu

Corduena
et

civitas in Perside
f et

S.
]

reni

Parmenius

Socii martyres 378 e

379 a b
in Cala-

Danielis
viderii

Corilianura, sive Corolianum

oppidum

387 a b templum apud patres CapucinosBel3S9 d in Calabria


d,

briasitum. Inde oriundi fuisse dicuntur SS. NiFranciscano colaus et Leo Martijrcs ex ordine

Danubius, Germaniajfluvius23
;

240 d

et

seqq.

Deiparae eremus, insigne apud Helvetios

mof

S. Daniclis

socii

385
in

e,

386

e,

391 d e

nasterium
Deira,

161
et regni olim
f,

Cornwallia, Westsaxonici
provincia

Anglia olim regni

regnum

Nordhumbrici
110
in c e f et

in

558
in

Britannia pars 108 b, 109

114 e

CortracumsiveCurtricisium, Belgii

Flandria
f

Demena, una
fuit Sicilia

tribus regionibus,

quas divisa
et

oppidum
Istriae

490d^491cd

332

f,

333

a,

337 d

339 d

Costabona, castrura prope Justinopolim civitatis

Demetia, olim Britonum

in

Anglia regnum 116d

48 b

Deobriga, oppidum in Hispania

475

Coverna. (Vide Cubrinus vicus.)

Dervogel Mons. (Vidc Kunigsperg).

CremifanensisceleberrimaabbatiaGermaniae25b Crucicula, wttGruz Ferrea, Arvernice vicus ad


fluviolum
vultjo

Desiderii

oppidum

in Gallia in

528 e

Devonia, Westsaxoniae

Anglia provincia 558 c

La Trueriedictum319ff 320 a
fluviolura

Diesthemium, Brabantia? oppidum. 5. Gaudentii


olim cultus

Crucicula (vuljo Petite Croix) vicus in Arvenia

466 e

juxta

eumdem

318 a,319

f et

320 a

Dietingen,

f Crucis monasterium Ordinis Benedictini dioe274 b et 275 c cesis Augustanae in Werdia

pagUS Germaniae prope Danubium 257 d et 261 c non procul a Donowarda Dietkirchen, ecclesia collegiata ad Loganaa fluvii
1,'ipam in

Crucis monasterium Canonicorum Regularium


S. Augustini Augustaj

Germania 204 d

cultus et exuvix S.

Vindelicorum

in

Suec

Lubentii

200cfe*203d
25::
in

via

229

b c et

275

in f Dignaa mausola^um Augusta^ Vindelicorum

Crucis seu S. Andreae de Avellana in Italia et


ditione Ecclesiaj

Suevia
Dillingen, castrum diajcesis Augustanas

monasterium 613

c d

Ger1

Luceoli
ricalus

monasterio transiit B. Dominicus Lo-

mania
Dingolfinga, Bavariae oppidum 235
f et

4 a a b

014 c et seqq. t Crucis capella in villa qua? dicitur Gera 496 a 496 c t Crucis parochia in Flandria
Crumlovium, Bohemire oppidum,
ere Reliquiae
ubi servatz /-

238

Dionantum, (Dinant) Belgii in ditione Leodiensi

oppidum Exuvix;
socii

et

cultus S. Polychronix

ei

anonymi
d

166 d e

quxdam

Callisli

433

e f

Dionysii monasterium prope Parisiorum civi-

Cubrinus
dictus)

sive

Cuberinus vicus

(postea

Coverna
prope

tatem 217

e,

553 d

et

seqq. ,

586

c;

cujus

ad l&vam defluentis Mosellae

Fulradus abbas

568 d
277
e,

Confluentiam in dicecesi Trevirensi, ubi parochus


exstitit et obiit

Dolense monasterium Ordinis Benedictini dice


cesis Bituricensis in Gallia

S. Lubentius

200 a

et

seqq.

293 ab 433
e

Cuculura juxta lacum Fucinum in Marsis et re-

Dominicanorura PP. ecclesia Coloniaa in Germania


;

gno Neapolitano situm

365 e

Reliquiae S. Callisti

Doranach

IN

TOMUM SEXTUM
(Vide For-

OCTOBUIS.

Domnach
rach).

Fiec, seu

Fieci ecclesia.

Eplechin. vicus prope Tornacum inBelgio 448 b

Erfordiense in Thuringia Ordinis Praedicatorura


coenobiura
Ergitia, (vulgo

f Domnini Burgum. (Vide Burgum S. Domnini). f Donatiani ecclesia Burgis in Flandria 7 c;


olim

397
Ergotz aut Ergetz) fluviolus

in

f Marix iuuii 595 b et

sacellum
seqq.
;

487

corpus 8. Dona-

Germania
Erlebach. (Vide f Burchardi ecclesia.) Esna ecclesia in Flandria

73 a
496 a
et

sxpius visitatum

515

e et

seqq.; ejusdem Sancti cullus

500 d

et seq.;

S.

llheri (forte Hilarii) Reliquix

398 c d e

Etna,

Siciliae

mons
Mortari

333 b

338 c
125 a
papx

Dordonna. (Vide Duranius.)


Dorostorus, urbs in M*esia
Dorsetia, Occidentalium
vincia

f Eusebii
404
in

ecclesia

in Insubria
;

et

405 558

f Eustachii ecclesia Romse


martyris Reliquix

S. Callisti

Saxonum

Angliaproc

433 d

f Exuperise

ecclesia. (Vide

Speriae.)
civitas

Drava flumen
quentatus

in

Liburnia

53 a
102

Eystadium, episcopalis Germaniae


S. Viltibaldus episcopus 395
c,

351

d;

Druim Chobla, mons


Duacum, oppidum
derum fluvium
in

in Hibernia, a S. Fieco freI

562 bc

iet

566 b

506 e in Flandria oppidum Eboracensis agri ad CalDiusburgum,


in

Anglia

118

Dunfermelense monasterium Ordinis Benedictini 344 f Scotia


-;-;-

Dunura castrura

in Gallia

ad episcopum Carnoet

79 e f tensem olim spectans (la Dordogne) Durienus, seu Dordonna


Galliae in Aquitania

80 a

-pabiani et Sebastiani martyrum ecclesia prope Romara ad Catecumbas; Caput S.

fluvius

120

b,

121

e el

324

437 b 433 c QfiuKlffli cultus 165 e, 611 c Fabrianum.Piceniinltaliaoppidum Fanum civitas episcopalis in Italia 464 f et seqq.
Callisti
;

Fauces, pppidum dicecesia Augustanse

in Sueviae

Bavarineque confinio

Faventia
-;-;

Italiffl

civitas

239 f 612 a

in Fausti et sociorum olira ecclesia Corduba*

oppidum Ebersperga, Bavarice

3oo a
metropohtana
;

Hispania, postea f Petri dicta, ubi eorum Reli189 d ef seqq. quixetcultus

414 a, 415 det 418 b d *iu* Alpium in Delcivitas ad radices Ebrodunensis 206 b. 209 a et 210 b sita
tus episcopus
_

2de

Eboracura, Angli* civitas 113fctseqq.,396 a hujns S. Eqber;

Fermelinodunum (Doumferlein)
dentali Fisa
a.l

Scotiss in Occie

Markam rivum oppidum 345

Ferna

episcopalis olim civitas Hiberniae in La-

genia
Ficanura. castellum
Loricati
in
Italise
;

98 a
cullus

B.

Dominm

phinatu Gallico Provincia MaximaSeEbrodunense castrum in

6U

Cadurcis positum 324 e Figiacum, ecenohium 73 a Germania in


Filina, fiuviolus

tf.
-;

Simvertus
in Italia

,,

dicula Bdistii Hedistii

et oultus

prope

Finninsen Rurestre, procul Augusta Vindelicorum


Ecclesi ditione civitas
sive

verosimiliter pagus

haud

259
130 b
et

Marchi Anconitanaa Firmum, arehiepiscopalis


in

montem Soracte

131 d

+ Edmni
dini

ecclesia

^lensiinAn g

Bearwe b Comitat Ha 1 9 ,.Miaforteo,

SomerLon-

Fischach

Vischach

villa
c,

inSuevia propeflua,

:i
9Q8 d -

viumEisnach
Flaminia antiqua
seqq

260
Italiae

263

266 c et:268ld
c\et

provincia 468

470 bc
Bru-

Suevia Eisnach, fluvius in

Elchin

locusinfinibusdi,cces lS

Augu tan.e-OSe
;

provincia et comitatus, Flandria, insignis Belgii

SmonasteriumOrdinisS.BasdnmCa,
brfa,

487 b

et

olim

Franconatum
fere

seu

3U

o,
S

iU

alig^

demoratus^tj^
:ajem

solummodo eense territorium

complexa 48J

E,iirr
E,r: P

e gi

oSu b a, P ina

verosimi.it:

utfertur.abOceanoadSamonamScalIdeinde * * "* mefluviosextensa agro monasterium in Bellovacensi Flaviacum,

S"vitasinAc

h aia

eversum situm, a Normannis

54~a ei

KUeus fluviusinBritannia

- E :;;:: Bltimo in ,( ^CensisM .uumdice>is>


nunco PP

fluvio adjacens

=
^ _

J.J
;;;;';

FSa,urbsHetruria3
iq,n;uvn.Mn,
,,i
1

397a,617fet618hcde

n;M,'nnuindiaece,iAn,.|u^Sl
.-

Grallia

,.,,,

Florionolis, Galliae civitas

'

Em*.

radices Itelu rbs ad

r
,

-l-EmmeramnimonastevmmmGe.man^
mani
cultus
.-,.,>

^
,,,,_
,

rio

Rothomagensi

ow

o*

333

Font Fontenai-le- Comte. Fontenainm. vulgo


Villa tfova a
'

WU-*". to
It.)

WSi

(V* f

Enna mons

Siciliae

Enna,*Enncastrum.(W
strUm '! Minoris .Plpherriraa Asice ceebernn Ephesusloni*,

45

9d;patrta,t*t/ertttr,

^^

^,
46?

civitas

Foro^ulium, (<? ProvinciaGaUicaetadl

Frejus)urbsep.scopalu.
.

,an, Mediter-

Fo

206be,209a,210al
h .tus

106 b

exL

Slept,

Bibemi.. W
'

martyris

96

s
-

TomusviOctobris.

INDEX TOPOGRAPHICUS
690

t
Umbria

xv
Douu-aca

rtoiidioai et

moniaFortunat monasterium
f

fc-t--*;
-vCassiani
50

&rf
;

ecc.es,

Tu^in
*

Forum-Julium,

corpws S. Fortunati Itali provincia

521 1

seqq.

^^SBE
minis ca put,

LJe< h.

- ..

450

civitas ac

ReipuS. Ro-

e et

# ^t^us
2Q4 a

Fow.

ditionis

Leodiensis

supra

Namurcum
A

oppidum

53 a c Fossatum Villanura in Norico Gallia). Francia 492 b d. (Vi^ Conventualiura ecclesia Minorura + Francisci Gaudenlii exuvix 463 d
'

^^
+
,

rf

seqq

inSublacen8i8ab batiaditione369f

cujusdam S. Maximiliant
, possnlct

Pirani in Istna; Georgii ecc lesia Collegiata non satis noti corpus

+ Georgii monasterium + + Geraldi

48 b seqq. Canonicorum Regulanura

Montisbodii in Italia; 5.

urbs Francofurtura, arapla Gerroani


ibi celebrata

398 a;
e

Augustana 2 /5 c Ordinis S. Augustini in dicecesi Superiore 324 e Georgii vici plures in Arvernia
conversa ecclesia Lemovicis in Gallia,
et Cle-

synodus

Franconatus, seu

Terra Franca (4 *o* onum Flandna territonum in Flandria tem Brugense d 557 bj Franconia Germam, prov.n.a 347
cultus seqq.; S. Burchardt

het vrye)

in hospitale r

Fraxinetura,
finio

^2l J-^ Bri^ ^*


+ +
'

*'\ e

monast erium. (Vide ff Petri Monasterium)

suburbio Geraldi Pr ioratus in Lemovicensi


/

20b b

c d e

f,

207

Fresea, seu Frisia regio in

20 J a et~iv Belgio 503 b, 506 b;


b,

e f

S.Bonifaciipalastra

569ceB71b
in Gallia si-

ma

. AlverS. Flori in Alver Geraldi Prioratus in dioecesi g Fbri 299 e


.
.

loco Friacum monasterium ignoto

tum
Fridberg. (Vide Pacis-mons).

323 a
Maximiliam
a

Prioratus apudTolosates in Galha299 e f Geraldi Lemovi+ Geraldi prioratus apud Tutelenses in 299 e Gallise provincia censi

S. Frisingensis in Bavaria ecclesia.


episcopi cultus

+ Germani a

Pratis monasterium Ordinis Bene;

dicecesi San-sevenFrontale castrum in Italia et montis Suavicini situm, ubi nate ad radices 620 a b f colitur B. Dominicus Loricatus ccenobium. (Vide j MaFuessense seu Faucense

212 e et 215 e f S. VenanHi 215 f et 216 a b c; Cuvinio ad illud Reliquiz 219 a b translatx 218 b c d ejusdem cultus Germania 395 c, 433 e, 533 e et seqq.; 561 c e, An562 d, 566 d, 592 d et 619 c. ln hanc ex Burchardus 558 glia a S. Bonifacio evocatus S.
dictini Parisiis
;

gni).

Fuldense

in

nasterium
Callisti

Gerraania Ordinis Benedictim rao231 d, 240 f, 566 b c et 569 e; S.

tet seqq.; S. Callisti cultus

Ginzburg, Suevise oppidum

255 456

Reliqute

430

c d e et

433

Glanis, vel Clanis, olim Liternus, fluvius

438 b et 256 f in Cam457 a

Fulginium urbs
bria
;

Ecclesiasticae ditionis in

Um613
c

pania Felice

f et

patria S.

Dominia Sorani

166 b, 491 d Furnae Flandriae oppidum vicus agri Lemovicensis in Gallia Fursacum
,

Glastonium, olim monasterium in Anglia, in quo 433 e exstiterunt S. Callisti Reliquix


Gleni, fluvius in Bernicia, ubi baptizanti S.
lino sxpius adslitit

Pauf

5. Geraldus comcs

277

S.

Edwinus rex

114 d

Fusciniacum

in

Picardia

6 e

Gogna, amnis
Reliquix S.

in

Insubria
Collegiata in

Goslariensis ecclesia
Callisli

124 b Germania
;

433

Graben, vicus aut oppidura prope Landspergara 260 a, 261 d e, 267 f et 268 a in Bavaria 451 b vicus publicus Neapoli in Campania
Granci,
Gratia,' scu

Lumen

Gallia 395
seqq.,

c d,

406
f,

b,

498 a b
S.

562 d

Callisti

433 e, 483 b et 499 a, 500 e f, 558 f et cultus 437 e i el 438 a


417 b
f,
; ;

in dicecesi

Dei (Gallice Leime) parthenon 120 b Carducensi

284 e et seqq. Gallia 558 e Celtica 301 f Gallia Comata Campania seu Terra Gallinarium castrum in 629 f Laboris
Gallix status
turbatus
;

514 b Gravelinga, Flandriae oppidum excelsior ad Greo, mons totius fere Arverniae 312 f et 314 d pedes exstat puteus
cujus

Grumentum,
fluentes

civitas olim episcopalis in Basilicata

conprovincia ad Agrii Sciagraeque fluminum

335 d

Gallovidia, Britanni regio

112 b
e,

Guadalfagiara in

Nova

Gallicia
in

Gamugnum.
;

(Vide Samugnum). Gandavum, Flandrias metropolis 45 a 494 b S. Donatiani cultus

+ Gumberti
46
b,

588

et

591 b

coenobium Anspachii postea in Canonicorum Colle;

Franconia

501 b
c,

Gaza, civitas Palaestinze olim episcopalis 594

567 e f, 568 a d et 588 c gium conversum Gundelfingen, oppidum GermaniDe in Suevia inter

604 e non confundenda, ut faciunt 594 f aliqui, cum Majuma t Gaudentii basilica et monasterium Ordinis Benedictini Senogalli in Italia 463 d ibi olim extitcrunt S. Gaiulcutu cxuviv 462 f, 463 abd Gaudentii Ordinis Benedictini monasterium Arimini (Vidc + Bartholoma;i abbatia.)

565 a

et

Ulmara

et

Donawerdam 263

e,

Guntz, fluvius Sueva

265 d, 206 a 256 f

IN

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.
in

691
Ba-

Housi pagus, seu comitura Andecensium


varia districtus

Humbrus,

fluvius

briadicta

239 e in Britannia, a quo Nordhum108 b, 113 a, 114f*f 115d


a,

Hungaria, Europae regnura71


cultus S. Callisti,

342

f et

seqq.

438

eo ex Auslria trans-

Habersthoven,
gus
in

seu Herbertshofen, duplex pa-

latum
corpus

fuit

at

non diu post rclalum S. Colmani

Suevia
urbs
in

264
in

e et

266 a 493
f

352

Iladrinopolis (Vide Adrianopolis)

Hammaburgum,

Germania
et

Hamulo, castellum

Franconia 565 a

586 495

Harlebeca, oppidulum Belgii 491 d,492

a,

Hasnoniense antiquum
natiani ferctrum

et celebre

monasterium

in Hannonia, cujus dedicationi interfuit S.

DoTdle, amnis
in

504

et

seqq.

Britannia

111

Hasselbach Jocus

in

Suevia non procul a Kirchei-

Iglingen, vicus haud longe a Landsperga in

mio
Hassia, Germaniae provincia
Hedistii aedicula (Vide

266

f et

268

Ravaria Bavaria
Ilara, fluvius

261 a
Germaniae in Suevia

559 d

e et

562 b
493
f

265
46

Edistii)

Illipa scu potius Julipa.

Hispani oppidura 479 e f


f

Heiligenstad, Germaniaj oppidum

Illyricura,

Europae regio
,

Helvetia Germaniie regio

83 b

Ingelheimium

(vutgo Ingelheim) antiquissimum

Herbertshofen. (Vide Habersthoven.)


Herbipolis, incolis "Wurtzburg, Franconiae civi557 a et seqq. tas S. Burchardun episcopus
;

oppidum

in

Germania

493

c d

et

Insolstadium, Bavariae urbs


Inningen, Sueviae pagus prope Augustam

563 c 240 d

Vmde208 e

Hesdinum, Belgii
Hethfolth,

in Artesia

oppidum

490
1*6

licorum

258

c,

261
e et

d.

267

c et

Campus

in Britannia, ubi occisus est


f

Insubria, Italiae regio


sti

60 d

S. Edwinusrex

cultus

395 b; S. Calli437 c d

Hibernia, Europa? insula 223 c


e
f,

et

seqq.,
;

344 cd

Insulae, notissima Belgii urbs

430

e et
et

434 d

301

f,

397

b,

481 d

et

559 a
seqq.
; ;

S. Fiecus

Interamna,

Italiae civitas

19 b

523 a 388
e

Sleptensis episcopus

96

c et
et

SS. Finca-

Interamnensis regioinLusitania; cultus SS. Danielis et

na

et

Findocha 222 a

seq.

verosimilius S.

Sociorum martyrum

Colmani patria

344

e et seqq.,

359

Iprze, Belgii in Flandria civitas

494 b

et

496 a

Hierosolyma, Palaestinae civitas


seqq.,

284

a,

342

f et

Isara, fluvius in Bavaria

239

508 d

eo peregrinaturus S.

Colmanus

348 c et seq., 353 e et 358 patria 597 a b b S. Cosmxepiscopi Majumerms amplaHiberni* regio in Lagenia, Hi-Kinselach,
in Austria occisus
;

Isenacense Ordinis Praedicatorum raonasteriura 397 iet 398 a inThuringia


Istria, Italiae provincia
et

47 d

f,

49 e

f,

51

a Longobardis devastata

50 b c d e 50 d f

S. Fiecus Sleptencujus incolas ad fulemadduxit

sistpiscopus

101efl04f,fl05e
Sicilise

Himera annis

Camaldulorum HippolitietLaurentii Ordinis ff 612 a monasterium


Faventi in Italia Hispalis, Hispani* civitas
.

forte

Reliquix S^ Cal-

434 d
f,

f
*,

Anconitaacobi ecclesia Asculi in Marchia

386 Hispania, Europa.regum


Papee
et

387 a b 417 a

na

Pontificiae ditionis

152

Martyrie cultus 438 b

,,,,,<, ex ordine

drf391ce;
quiiB S.

HispeUu.n^SpellisU.bH.opp^.^
ftBW488
d
s

md^Sv^XSM^^^
Uem
S. Fortunan
in

cultue

88. Vanutis Frandscano exumee 388 c 380 b c drt 392 . *


;

ecclesia.) Jagsberg. (Vide f Burchardi (Vide Genua.) Janua. prope Jamnia (Jarabe), vicus in Belgio

Namuret

cum 434
Ja

martyris cultus S. Callisti papx

523a

JSvS,%ioniyrici
>

Occidentalia;

8.

,<

52 a b

SSSKT- Ho^rgum. (I Homburgum.)

HocbergensisparochiamFranconia

Je ,si niooppidura

Pontificis doni,Asculani agri sub sumni

149f

Hcltha^c parochia

Flandna

*
m
ob-

4 q6 b *

'l'.ft in Gerraania oOJc u Jobannis Baptist* ecclesia


monastenum SubJoannis Baptistse virginum 385 c 376 c rt 377 i laciinLatio
Joannis Baptistas sacellura
in

Hombur-um.

seu

Hohenburgum. arx
560
e
f

Fran oo

+
t

^lirsubaominioepiscopiHerbpoiens,^
Mmni
Sataque confluentes

Catbedrai,

deriaCrwnonmialtol ;*** C
433 d
t

eM emor(to569ftsc M

.,589frtBW
f

papz martyrts i-JoannisecclesiaBduoin Gerraan.a

563 d

Neapoli ra Joannis Majoris ecclesia


Felice
.

Campama

t
monstratensis
bantia
virginuiu

ecclesia Bononi Joannis in Monte

m Italia
.

,.

,.

^^

KeliquUc S. CaUisti Enna joannis castrum (olim

iJJ d

Eiinm castrum),
oppidura

692
oppidum
Natus
Siciliae in

INDEX TOPOGRAPHICUS
regione seu valle Demini.

Laudonia, regni Nordhumbrici provincia


Galline civitas,

12 b c

ibi dicitur

S. Lucas abbas

333 a

et

338 d

Reliquis Jobannini ecclesia Florentiaeinltalia;


S. Callisti

80 et 286 b f Laudunum, seu templum prope Grumentura f Laverii aedes 59 d


e,
f

Joinvilla,

oppidulum Galliae

in

433 d Campania 528 e f

in Basilicata

ad Agrii Scriagraeque eonfluentes,

a S. Luca

abbate conditx

335d, 341

c et

342

sepultus dicitur S. Jona, Scotiae insula, in qua 225 d et 226 d

Laura S. Sabaa. (Vide f Sabae Laura.)


Laureacum,
rici

Conganusabbas

civitas olira episcopalis,

totius

No-

Jordana, fluviolus in Arvernia


Jotrense monasteriura in Gallia Jug,

mons

in Scotia

277 c 395 c 345 a 286


in
f et

Ripensis praecipua, nunc Lorch aut Lorich


et ct

vicus in Austria 25 b
seculo quarto attrita 30

seqq.; variis cladibus

31 a; ejus diaresis

Juliani Brivatensis abbatia in Gallia

S. Geraldus comes

*87 a
monasterium

termini 52fet 53 a; episcopusS. Maximilianus 28 iet seqq. Martyr

Juliani Ordinis S. Basilii


silicata provincia

BaS.
f

f Laurentii Ordinis Benedictini


Gallia abbatia
;-

Bituricensis in

334 d

adiit id, auxitque

290 d

Lucas abbas
Julia

334

f,

335 b
in

et

339 a

Laurentii ecclesia cathedralis Genuae famosae


civitatis Italiae

Nova, regni Neapolitani

Aprutio Ulte-

207

riorioppidum
Juliaj Pietas.

152

e et

154 d
seqq.

-;-

Laurentii ecclesia collegiata Spelli in

Umbria;
133 d
et

(WdcPolentum.)
47
et

Reliquue S.

Callisti

Justinopolis, urbs Istrioe primaria

Laurentina via olim

Romze
olim

21 a b
Italiae

22 a

KaufTpeiren, Suevise oppidum 258


Kemlis
sive Kenilis ecclesia in

a.ct

261

d,

Laurentum non haud procul a mare Tyrrheno 21 b et 22 a b Lauretillum Italire oppidum; Reliquix S. Callisti 433 e papx marlijris olim verosimiliter propeRavennam Lauretina via in Italia, 5. Edistii seu Hedistii paleestra 21 ab
ignobile

oppidum

Flandria 496 a

Lauri oppidum
b;

in

Italia et

Piceno 130

et

i:'.l

Kiliani ecclesia cura adjuncto raonasterio


bipoli in Franconia, a S.

Heret

ibiplurimos xgros S. Seraphinus miraculose

Burchardo condita

curavit
c,

147 e f
(vulgo Lodi) episcopalis ci-

exuviis

SS. Kiliani
c
et

et

Sociorum ditata 569 b

Laus Pompeia Nova,


vitas in Insubria

586 b 590

Novum
f et

587 b; postmodum collapsa, hodieque Monasterium dicta 505 d e f, 566 a,


591 b
;

59 a;

eo

ex

Laude Veteri

translatum S. Juliani episcopi corpus

63
et

abcd;
04 a d

in ea sepultus fuit S.
ibi cultus

Burchar-

ejusdem cultus

63 d

e f

dus 571 b,

590 d, ejusdem

572

Laus Pompeia

vetus,

civitas olim episcopalis in

Kilkenniensis in Ossoria Hibernise provincia abbatia

Insubria, nunc vicus


scopus S. Julianus

Lodeva dictus, hujus 59 a


et

epi-

3 d

seqq.

Kircheimiura, Sueviae civitas


Kissinga, Franconise ad

268

Lechausen, pagus prope Augustara Vindelicorum


in

Moenum oppidura 560

Suevia
(vulgo

235
Lisa)

c,

255

a,

266

f et

268

Klain (Ettingen in Ducatu Bavari ad lacura 258 d et 261 d Ammersee

Legia,

fluvius

Belgii in Comitatu

Artesiae
in

Kunigsperg, castrum Styriae


situm

in

Monte Dervogel 50 e

apud Lisburgum nascens et Gandavi 510 c, 514 b et 539 c Scaldim labens

Legio septima Gemina,urbs Hispaniae SS. Fau188 a et 194 e stxis Januarius et Martiolis
Lemovicura, urbs
rainis caput
Galliffl,

provinciae ejusdem no-

227
i

a,

282

I'

et

seqq.,

312 d

Vide Mauri-Monasterium.) f Leobardi Cella 497 d et 550 d Germania? Leodium, civitas Lirinense monasterium in ProLerinense sive

Labacum,

Carniolse raetropolis S. Maximilia-

vincia Gallica

540

e f et

541 a b

nns episcopus

49
hujus

f,

50

( et
,

Lagenia, Hiberniae provincia 96 c

et

seqq.

52 b 222 c,
266 a

Lesia. (Vide Reginae comitatus.) Lezatense ccenobium in Occitania

283 e
b

225 b

f et

226

e;

rex haud exstitit S.

Liberiana basilica
Liburnia,

Romse,

cultus S. Callisti 137

Conganus abbas

Illyrici regio

50 d

et

Lambersatum, Belgii prope Insulas

in

Flandria
;

Libusa, fluvius in Bavaria


Ligeris, Galliae fluvius

pagus434d

S. Callistipapx Reliquis 431 d

216

e et
et

438 c d e Landsperga, Bavarise oppidum 254 e, 255 a, et 261 a S. Simpcrtus episcopus


ejusdem cultus

Liguria, Italise provincia

15 e

Lincium, Austriaeurbs, Ri UquiaeS.Callisti


Lindissa, provincia regni Merciorum
nia majori
in

53 a 239 c 493 d 168 a 433 ef

Britan-

Langoneti monasterium Ordinis Cisterciensis in


Britannia Minore et in confinibus dioecesis Corisopotensis situm;
ibi

bas exstitit S. Mauritius

monachum induit et ab379 e f et 380 a b c

114 f et seqq. Linternum, seu Liternum, urbs Campanise Felicis nunc excisa, et Patria, (Italis La Torre di Patria) dicta, ubi exsliterunt corpora taeet

SS. Fortuna19 e

Lares, AfricEeolim civitas episcopalis in Provincia proconsulari

Fratrum

ejus

martyrum ex Oriente advecta,


I

94

d,

95

f et

Laodicea, Asiae Minoris urbs


Lateranensis basilica Romae
;

96 a 425 d

donec JSfeapolim translata fuere

etseqq.

Liptinae in agro Cameracensi olim sitie

561 b

Imaijo S.

Callisti

Liternus.

Vide Glanis.)

435

ejusdem cultus

437 b

Liturnurn, seu

Tiimum,

Galliz oppidum

289

Lo,

IN
Lo, Parochia
in

TOMUM SEXTUM
496
c

OCTOBUIS.

693
in

Flandria
in

Majiis-monasterium, abbatia prope Turones


Gallia

Locelech, loeus verosimiliter


gat.elia
ct

Asradia seu Ar-

(vulgo Argile) Scotiae provincia

225 d

Malamortense castrum

in Gallia

219 b 283 f

226

c; vitam ibi monasticam egisse dicitur S.

Mamendorf, aut Amendorf, Noricorum oppidum.


5. Simpertus

Conganus abbas

Logana, Germaniae
Loginstein, villa ad
nia

fluvius

200

224 a c, 202

et

f ct

Loganam

fluvium in

225 d 204 d Germa202 f

249 b
vinculis

et

250

Mamertini custodia, locus Romae ad radices Capitolii

nobilitatus

SS. Petri et Pauli

et aliorum martyrum
'-

440 c

et

442 c

Loheac, seu Ledouac, parochia dicecesis Briocensis

Manechildis Fanum, (vnlgo S. Menehou aut S.

seu

S.

Brioci in Gallia, locus natalis S.

Menehoud

in
;

extremis

Campaniae Gallic

Mauritii abbatis

379 b
civitas

finibus situm

cjus descriptio

52G b

olim pro-

Londinum, Anglise

f,

108 e

f et

109 a

Louniliensis, parochia Belgii

448 b

babiliter Auxuenna dictum 530 cldldis virginis Reliquue 529

c d; S.
f,

Mane-

530
f et

a b c d

Lovanium, Brabantiae urbs


Luca, civitas episcopalis in
blicas
Italia, parvse

488 d
Reipu-

_*531 e;

cultus

526

527 a b

Manechildis ecclesia Paludelli (Gallice de Palluau) in dioecesi Bituricensi

caput

320
et Reliquise

e et

324
e

c in
f

527 b

et

f Lucae abbatis templum


Lucania
Lucania,
Italiae regio,

Armenti

Mantua, urbs

Italiae in

Longobardia

530 e 395 b
168 a
ditione
et

336 332 a
et

Moara, fluvius

in

Hetruria
in

nunc Basilicata dicta, sub


seqq.

Maranum

Forojuliensis provincise

ditione regni Neapolitani

Reipublicae Venetae oppidulum

152 c

153

Luceoli monasterium Ordinis Camaldulensis in Umbria 613 c; monachus ibi factus diu vixit B.

Viennae civitatisin Delphinatu f Marcelli abbatia 545 b c Gallico


'

Dominicus Loricatus

614 ab

c,

621

f et seq.

- Marcelli Parisiense snburbium

S. Angairis-

Lucida Vallis, abbatia Ordinis Cisterciensis pro481 c pe Senones in Gallia


Lucus, Asculani agri in Italia pagus
phinus capucinus
;

mx

cultus
f et

544

Marchia Anconitana 464


num.)

466

c.

(Vide Pice-

S. Scra-

146

f,

152 a

et

153 e

f
f,

Lugdunum, urbs 324 c, 438 b

Galliae archiepiscopalis

320

anno et 483 b; ibi concilium 547 f, 549 et 550 a dcccxxix celebratum Lugdunum Clavatum. (Vide Laudunum.)

non longe Marculiscus, (Gallice Marcoles) pagus in Arvernia Superiori 323 c; ab Aureliaco hujus nominis vici apud Arvernos Supeplures

324
.

f t

Maria in porticu (olim Csesarea) Ravennaa


Italia

m
f

Lumen

Dei. (Vide Gratia Dei.)

suburbium
;

4/3

excisa Luna, urbs Hetruriaejam dndum

168 a

Lusitania. (Vide Portugallia.)

Bemardi

Latio Mariaj ecclesiae Arcani in 631 confessoris

corpus S.

_? s_r
distans

ir-;n _s_____-_ :
oyj

te&

_:_-'S- _-s_r tn
;; "
'.
,

..

sr______a___
limes

:__ ?-
Reliqui*
S. Callisti
Mariffi Majoris ecclesia

1a _j' a

517
* 33

__

<*

52

236 b

et

seqq.

Lyming, monasterium olim

in Cantia

117 b

t
-
'

in Afnca Mariae ecclesia Marrochii Reliquix nMisetsociorum

S. Da38 * c

Neapoli in Itaha. Re-

UquixS.Callisti

M
archiepisoopo Fir-acerata, episcopalis sub

-;-

Mari*

Neristein ad ecclesia in villa

DU Rhemn.

nam

in

Germania

^iteta
'

Wirceburgens, eccleaiain castro

563 c

,one Marchia Anconitana et d, b c. 147 b _ 61 1 144 Pontificia civitas Coloms .n Gei ma-

mano

in

,4

iomnslatxS.Camstipapxm^m
ecclesia de _ra Coeli,

Maehabmorum
c

ecclesia

Maria

Roms;

&

1-

,-__ 70
Mauritania

d e

tjuim _. * 66

et

TOoO

^Mari^deCapeUaecclesiaRom^.^
t t

M^eremiseudoseHiaiicujusveros.m.hW.n
siti

para

4g6

J2Xfl__-- -**-**

__5fi_fS*sB_J
'

__4StU -**>-* K
Er;,ansTa,n,oeoHos, R om.402a.

cesis

_____! _ u Augustanm "


.

Suevi
"''
'

Bavansequeconfi'

"'' nS o ritum.
<-"""'"""
.,

V
,

<;,,,,,,., S

episatpi

.",',,.,.,'

9
f

.fi

.7lL
5i

c et seq..

cov

246 " di-

^/i_r^^--wCWmn
Mnfljjo
ST.

4 35frtseq.

lim Constantia
-

cta.

JSM *_*

___tsu8.Um aibm "--r


||_;__f->
97

i;e,n

336 S;

94 ;

et

seqq

ComOS
Octobris, romttfi vi

t Mariaj

694

INDEX TOPOGRAPHICUS
Umbria
a b

Tuderti in Mariffi. cathedralis ecclesia


olitn forte

monasterium. (Vide f Mauritii Carnoetense


Mariae Carnoetense).

monasterium, ope S. Mauf Mariaa Carnoetense dein S. Mauritii voritii abbatis conditum. et catum in Britannia Minore 380 f et 381 a; S.

f Cassiani

521

f Maxenlii monasterium
f
leiae in

in Gallia

277

Maximiliani episcopi et Martyris ecclesia CeStyria

Mauritu sepulchrum

et cultus

382 d

et

seq.

f Mariae monasterium ad

littus Mosellae in dioe-

23 c, 37 f et 38 a coenobium Ordinis Benedictini Tref Maximini 162 c, 533 a, et 534 e viris in Germania
Mazara,
Sicilise vallis

egisse cesi Trevirensi, ubi septennio poBnitentiam

seu regio
in
;

dicitur S. Rusticus episcopus

588 d

Mazensieleren, oppidum
Mechlinia, Belgii civitas
cultus

Germania

332 f 250 b
f et

monasterium prope Belf Maria? ad S. Paulum Gallia Belgica 543 b; cultus S. lovacum in 544 d e Angadrismx

S. Gaudentii episcopi

466
60 a
f,

467 a
d,

Mediolanum, Insubriae civitas


124 f, 204 f, 408 d episcopus S. Monas
Meldae, urbs in Gallia
f,

c e,

61 b c
et

f Mariaa

Sitriae

lensis in

Umbria

monasterium Ordinis Camaldu616 e i et 627 f


in

416

615 a

616

11 a

et

seqq.

f
f

Mariae parochia

Flandria

496 b

Wirceburgense castrum.) f Mariae mons. (Vide sacellum Brugis. (Vide f Donatiani ecMariae
clesia.)

3 c d, et 483 d Melicoccha), oppidulum aut vicus Melicucca (Italis


in

Calabria

333 d

virginum monaf Mariae Magdalenae de Berusio


sterium
in Italia,

Reliquis S. Chelidonix

3God

Mellerstat. (Vide f Burchardi ecclesiae). 350 d e Mellicum, Austriae Inferioris oppidum Ordinis Benedictini ccenobium 229 e, Mellicum

Chelidonise sacellura, ff Marioe Magdalena3 et et ccenobium in Norrensi solitudine in Latio

343 a

et

seqq.; S. Colmani Reliquix

351 a
et

et

seqq.; cultus

353 b

seqq.

368

f,

375

f et

377 e; ad

illud delatx fuere S.

Melmum,
in

Chelidonix exuvise

Marrochium, Africae urbs

364 e 384 b

f,

et

et 365 a 388 c d e

114 d oppidum ad Tlaram fluvium Memingen, Sueviae


locus in Britannia

Augustanae

et

Constantiensis dicecesium

Marsorum,

sc

Afarsicorum provincia ad Agrium


et 339 b f nunc excisa

confinio

262

et

265

fluvium in regno Neapolitano 334 e

Martana. seu Martiana civitas


in ora ^Esii fluminis

Italiae

460
et

c,

469

c et

470

Martialis Ordinis Bencdictini

ccenobium Le-

Mempiscus olim Menapia pagus, quondam Flandriae contiguus 490 d, 492 b i*510cd: ejusdem 514 bcd termini Menae, aut Menaena vel etiam Menaenon, anti-

movicis in Gallia 280 b


silavit

seqq.; hunc sxpe vif,

quum

in Sicilia oppidura.

Forte patria S.

Lucx

S. Geraldus comes
et

287

288

a,

321 b

324 d

ibi

tumulus Gulferii

299 d, 284 b

abbatis

332frt338d
248 c 259
et

Mendichingen ab aliquibus Menchingen, pagus in

Martini

Burgum

in Italia

321 b c
Gerraania 563 cd

Germania
Meringen, Bavariae pagus

250

e f

f Martini tredecim

ecclesiae in

f et

261 d

monastef Martini Canonicorura Regulariura 488 d et 489 d rium Lovanii in Brabantia

Messelhausen. (Vide f Burchardi ecclesiae). Metae, celebris et antiqua Lotharingias civitas


episcopus S. Ccelestius

f Martini Masciacense
ccenobiura

in

dicecesi

Bituricensi
c et

240 b

277

Michaelis ecclesia in

480 a Germania

et

seqq.
c

563

f Martini Ordinis Benedictini monasterium Tor296 a, 397 d el 492 b naci in Belgio Martini Turonense ccenobium 212 a et seqq., 287 a et 554 b; postmodum canonicorum capiejusdem sepulchrum, a S. Getulum 214 e f raldo comite 321 b, et ab aliis frequentatum 324
|;

Michaelis ecclesia Collegiata Bellovaci in Gallia

Belgica
;

Reliquix S. Angadrismx

e f

cullus ejusdem

543 c d 544 c d 433 d

f Michaelis Visdomini
Tuscia
;

ecclesia
Callisti

Florentiae in

Reliqutx S.
Ordinis

Michaelis
diuecesis

Benedictini
in

raonasterium
cujus, abbas

f Martini Ordinis

Cisterciensis

monasterium

dice-

Augustanae

Fultenbach

cesis Corisopitensis in Britannia

Minore 378 b

interest elevationi

Reliquiarum S. Simperti epi-

Maticha, fluvius in Bavaria

38 a
f,

et

Matrona,

Galliie fluvius
in

498

499 a b

et

42 528

c e

scopi

274 b

et

275 b

Michaelis ad

Mosam
f
;

monasteriura in pago

f Matthaei

Merollana altare Romae, in quo

Virdunensi 277
quix S.
Callisti

eo translalx dicuntur Reli-

conditx S. Catlisti Reliquix

433 d
,

Matutiana villa, nunc oppidura


dictum,
a, in ditione
e, ct

vulgo S.

Remo

Michelstat,
conioe

Genuensis Reipublicae 206


c e; obiit ibi

432 c et seq. oppidum comitatus Erpacensis Fran562 f, 563 a b, 570 b, 584 d et 590 a
96
c,

207 a

209 b

sepullusque

Midia, Hiberniai regio

100

et

101 b

(uit

S. Romulus episcopus

205

c d et

208

Mirailungus, fluvius in Franconia

563 b
104 d

MauriennaSeutia, (Gallice S. Jean deMaurienne),


civitas episcopalis in Alpiura

Minbeag, sylva

in

Hibernia; 5. FieciSleptensis

Graiarum Penni-

episcopi exuvix

narumque provincia 206 Mauri-Monasterium (olun


exuvis
et cultus

b,

208 a
7l>

et

210 480
f

Mindel, amnis in Suevia oriens et in Danubium


sese exonerans

S.

Leobardi Cella)
b
et

261

e,

205
e,

f et

268

Ordinis Benedictini in Alsatia S.


Ccelesti

c f

Mindelhayra.Sueviae oppidum haud proculabortu fluvii cognominis

480

f et

481 a b c
;

200

e,

201

266

e et

268 d

Mauritania, Africae regio 209

a, el

386 87 a

eo in

Misenatiumcastra, urbis Romanae tiactus, trans

exilium missi suntSS. Cyprianus, Felixaliique

mmmmcmlxxv
f
corum

et

96 a

Mauritii ecclesia collegiata Augustae Vindeli-

&75cet276b

commora406 b c et 412 d Misenum, urbs Italiae nunc exisa 406 b c, 412 c d Mcenus, fluvius Franconiae 557 b et 563 b
Tyberira, ubi Misenates classiarii

bantur

Moguntia

IN

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.
Italiae in

695

Monguntia Germani urbs 67 d, 490 f, 563 c, 569 d e, 570 f et 577 f ibi concilium celebra;

Neapolis, urbs

Campania 51
456 c

a,
et

457 d
et

olim Parthenope dicta

456 cet 457 d


;

547 fet549e Momonia, Hiberniae provincia 96 c, 105 d, 345 f Monachium, ducatus Bavarise caput 355 a
tum

204

e,

antiquissimus sanctorum

Martyrum

Forlunatae

Fratrum

cultus

449 c e

Nemetes. (Vide Spira.)

Mons

Feretrus (vernacule Monte Feltrodictum)

in Italia, a

quo

civitas
e,

Feretrananomen suum

Neoburgum, Bavarise oppidum ad Danubium 358 qua epocha institutus ibi d, 250 f, e t 347 c
;

habet

45S
144 a

471

b,

614

a,

621

e et

Mons Granarius, Firmani


139
d,
c,

agri in Italia

624 c oppidum
155 e

fuerit episcopatns

238 a

a S. Simperto partim
seq.,

145 a

e,

146 a 129
c.

S. Seraphini
et

239 a et Neostadiura, Germani oppidum


administratus

246 c d 567 b

Capucini palria

130 e

Neustadium (vernacule Niwenstat) monasterium


Ordinis
Benedictini ad

Mons Major Novus, Lusitaniae oppidum 165 e Mons Monacus, Italise in territorio Asculano pagus
151
Novi, Asculani agri oppidum
S. Pauli, territorii Asculani
cl

Moenum
e
f,

fluvium in
c et

Franconia
Nicaea, Thraciae urbs

560

592

594 b 460
f
ostiis

et

153

Mons Mons
gus

151 a
in Italia pa-

Nicaea (vulgo Nizza),civitas haud procul ab

Vari
minio

flurainis

sita,

sub

ducis Sabaudise do-

143 c

210 b
ditione

5 f Mons Pessulanus, Galliae urbs Mons Regius (Slavonice Kraleui-Verch) prope 50 de flumenS. Viti

Nicaea Castella verosirailiter sita, ubi nunc co-

mitatus Niciensis
diEe

in

ducis

Sabauet

206 b

209 a

Mons

Sanctus, seu Andacense Ordinis BenedictiS. Simni in Bavaria Superiore ccenobium 264 a et 265 f pertus episcopus
;

t
f
-;-

Nicasii ecclesia Remis. (Vide


clesia.)

Agricolaj ec-

Mons

Sanctus, urbs Italiae 140 a, 144 e

et

145

Nicolai abbatia Ordinis Praeraonstratensis Fur166 b Flandria


nis in

50 e Monte Magiezo, in Istria 463 d et seqq. oppidum Montisbodium ditione Montisulmum, Marchi Anconitanas in
Pontificia oppidulum, cujus

Pratis Nicolai abbatia Ordinis S. Augustini, a ejus olim sita 448 e juxta Tornacum
dicta,
;

Religiosi
liquias

e.rcubins egcrunt apud S. Callisti Rc-

447

multi
c,

incohvaS.

Seraphino sanati 142

e,

143

Ubeet
348 a
el

146 e

Nicolai de Furnariis ecclesia


S. Callisti

Romse

Rehquix

433d

Austria a SeMoravia, seu Mararensis regio,


ptemtrione confinis

349 a

Ordinis S. BeneMorbacense olim monasterium b et seqq., 229 in Alsatia Superiore 232


dicti

in ecclesia prope Cantianum fluviura f Nicolai monasterium, quod incoluit olim forte

Umbria,
Nicolai

B. Dominicus Loricatus

614 b
super ripam

felius

Collegium 232 c postea canonicorum nobilium det seqq. S.Simpertus abbas exstuit 232

monasteriura, Pataviae

(Eni in Bavaria

24 a

et

57

Morinum. (Vide Teruana.


Longobardia oppiMortaria, Ticinensis agri in $t seqq. Amicus et Amelius 124 a

dum SS.
;

34 f et 408 c d Nicomedia, urbs in Bithynia seu eremi in Mauritama Nippis deserti alicujus 87 a et 96 a pars 99RK ^~o D oppidum

Nivigella, Brabanti

Mosacum,

ditionis Leodiensis

oppidum

sese fluvius in Rheraura Mosella, Galli* Belgicce et 204 a f f 200 b 1 202 e

Noa^
Noa

Siciliffl

'*. . urbs pnncipalis Moscua, Moscovia

exonerans

fluvii fontibus

oppidum non procul ab Hehcoms 334 d

oqq ^*

oppidum ad monasteMulsedonum (Musedon),


rium
Tutelense in Inferiori
* o spectans

Lucaniae verNoia, oppidum in finibus ubi septem annis vers^susCalabriam situm,


Italis

Lemovicensi pago

tusestS.Lucasabbas
..

334 d

f,

337

f et

338
iS

ohm

3j0

f et

331

Provincia Noiodumus, civitas in

Maxima Sequa(1

Murhartum

Franconia Piceno Moso fluvius Italiae in


in

g f

norum
Noneda

sita
#

Nola, civitas Itali


(vulgo

in

Carapama
le

4ob

Nonnette

Beau.) casteUumin
.

SthioteadClanimfluviuminHeteuna^-

Alvernia

Mm,co6nomim8
MuTn.
pagus
ct

ducat U 152

sm,
c,

153f^472e

7S

ia

Noran-ora,

civitas Africcc

proconsulans

Qfl JO

Ciatermonasterium Ordinis

Ssp^opeMechliniaminBelgm

5d

Europa regio o3 b; *y Noricum vetus. ampla Mediterraneum 341 ^.r,// 347c; Noricum e, 358 b '.-, ,:;,, 5 ;. 40 f, 347 d. 3,8
No^ensis.

ZcnptiolOS^S.I

108-1.

m Norr*

montis sobtudc,,n Lat,

N
cujus

303eUH>iS-CI>><*'*
f

mbc
1

-f*l
3

ibi et obiit
1

N ti
v
: fl

nasd,v, sa .e.d0.nnaextribnsvallibus n q

Wiliriacum monasterium,

NoSgSLsisagerpropeldlenumenin,,,

Namurcum, Belgu
nominis caput

civitas

m&]) a 434

d
f

ehia Anconitana

N arbo,

Galliae civitas

^^

gl

20 9

Novaria. c,v,tas

u
civii

fc

Noviodunum, Gaiu

^
f <(

Moesiae Occidentahs Napa, urbs

Novum

G96
Novura Castellum
in

INDEX TOPOGRAPHICUS
Arduenna

236

Parsetonium, maritima Lybiae ubs

338

Novum

Monasteriura Herbipoli. (Vide

Kiliani

Parentinum,

Istriae episcopalis civitas

51 c

cathedralis ecclesia).

Nurenberga, ampla et libera


in

Germam

urbs
.

Franconia
Ordinis Benedictini
;

261 a e
ccenobiuni
extitisse

286 c, 420 e et iet 549 e 483 c; ibi celebratum concilium 547 c d 465 d iet 466 a c d Parma, Italte civitas 397
Parisii urbs Galliae

caput284

f,

Nutcellense

in

Parthenope (Vide Neapolis.)

Anglia 558 c

ibi

monachus

dicitur

S.Burchardus

558c*559bc

24 a et seqq. Patavia, Bavariffl civitas episcopalis iet seqq.; ad hanc ex 5. Maximiliani cultus 38 S. Maximi(Etingensi casnobio translatum fuit 42 et seqq.
liani 'corpus

Patria. (Vide Linternum.)

Pauli a
UquicE

Columna Antonina ecclesia Romse; Re433 e S. CallisH


Callisti

Ogilvy solitudo Omnium Sanotorum


Italia.

Hibernioe

222 d
ecclesia Flandriae
in

Romae. Reliquix S. f Pauli templum 433 c; ejusdem imago

435

Reliqute S. Callisti

433 d

collegiala ecclesia Treveris in Germaf Paulini Rustici Trcvinia; sepulchrum et Reliquis S.


rensisantistitis

Onasus. (Vide Anisura). Onoltesbach. (Vide Anspachium).


Oorscarap ecclesia in Flandria

533 a b d
Cisalpinae

et

538

Peartanu, monasterium in Britannia

115 a

496

Pedona, urbs

Galliffl

monasteOratoriura (Gallice Oroer sive Orouer), olim in territorio Bellovacensi situm

f Dalmatii monasterium
Pentapolis Italica Pentapolis Cyrenaica
Perticara, fluviolus in

nunc excisa, ubi 152 a et 153 f

rium et 543 a b a Normannis excisum 542 d e f abc; abbatissa exlitil S. Angadrisma 540
;

468

e et

ibi

ibi

Umbria
Hetruria

etobiit

542 bc
in

Perusium, civitas

Italiae in

470 b 470 b 627 f 394 c


51 c

Ordorpense monasterium
-;

Thunngia

559
21

Petinum, episcopalis Istriae civitas

Orestus,

oppidura et abbatia in Italia clivo


f

Soractis montis imposita

wino

a S. EdPetri ecclesia Eboracensis in Anglia, rege xdificata 114 b c et 116 b; ibidem rex
f; in

Orobii montiura

Comensium

in

Italia

incolae

baptisma suscepit 113


caput

eamdem delatum

ejus

quibus fidem tradidisse dicitur S.

Monas

17 a

H7 ab
^l" * Han-

Ortona, episcopalis Aprutii Citerioris in regno 152 a et 153 f Neapolitano civitas

collegiata Insulensis in Flandria, f Petri ecclesia d; item S. Doin qua Reliquiz S. Callisti 434
natiani

494 b et 503 b Ostenda, Flandriae oppidum Ostendorf, locus prope Kaffbeirn in Suevia; S.
Simpcrtus

\
-;

Petri ecclesia collegiata Luthosensis in

267 426 b
in
c,

et26S e

nonia
Petri ecclesia Tudertina in

Ostia, ubs Latii ad ostia fluminis Tiberis

nunc

Petri ecclesia Mortariensis in Insubria

diruta

427 e

et

Ostkerka, parochia

Flandria

441 d 496 a c

-j-

Umbria

f in Germania f Petri duo ecclesiae Petri monasterium de Avellana f


territorio Triventino

Petri ecclesia Veronensis in Italia


in

447 b 125 a 524 f 107 e 563 c d


et c

Italia

(E

613

f
|"\r^nus,
fluvius prope

Petri monasterium Auriliacense in Alvernia 284 c; deinde [ Geraldi dictum 297 c; a S.

Pataviam

in

Bavaria
f et

in

v/Jl Danubiura se exonerans 24


(Etinga oppidum

a,

57
a,

Bavariae, ab aliquibus

nuncupatus
(Etinga ccenobium 37 iet 38
olim S.
f;

38
corpus

347 c Utinum 42 a b ce

et

Geraldo comilc fundatum 288 b et seqq., 316 b seqq. postea canonicorum sccularium collegium
;

292 b; 296 e f

ibi

sepultus fuit S. Oeraldus

294
et

c d,

et

328

ejus cultus

297

seq.

ad illud delatum

Rcliquiac ab hxreticis exustx

298 a
29
c et

Maximilunn

42 a bc de

f
f Y f

Petri monasterium abbatiale Salisburgense in

Bavaria
Gallia

38 d
e

Petri monasterium de Curte Tolosanoe dicecesis in

283

Petri

monasterium Gandavense

in Flandria.

(Vide Blandiniense ccenobium.)


Philippi

monasterium Ordinis S.

Basilii

Agyrii

Pacis mons
stans

oppidum Bavariae Augustae Vindelicorum haud multum di(vulgo Fridberg)

in Sicilia
dcdit S.

336

d,

342

ibi

sacrs mililiee nomen

Lucas

333 b

c e et 3:57

257f^261d

Palaestina, Asiae regio

338 f, 342 c, 450 c d el 453 b; patriaS. Cosmx episcopi 594 c et seqq.


,

Paludellum

(Gallice Palluau) Gallise

cultus S. Manechildis

oppidum; 527 het 530 e


flu-

Pannonia, regio a Caetio monte ad Savum

Picenum ampla Italiae cia nunc Marchia Anconitana 143 c, 147 e, 148 f et 149 a; ex co oriundus S. Dominicus 611 a et 013 c Loricatus in Aquitania 78 f, 82 Pictavium, civitas Galliae e, 209 f, 285 d e, 286 c d e f, 287 & e et 400

in ditione ecclesiae provin-

vium extensa Panormus, urbs

286, 347

c,

34S

c et
e et

358 b

Siciliae priraaria

332

342 d

Papia (Vide Ticinum,)

520 c b d, patria S. Fortunati Scotiam Meridionalem quondam inPicti populi 222 d colentes
,

Piranum,

IN

TOMUM SKXTUM OCTOBRIS.


47 d
et

697
e,

Piranum,

Istrise

oppidum

seqq.

Ralisbona, urbs episcopalis in Bavaria 58 b

Pisaurus, urbs
'tapoli Italica

Italiae in ditione Ecclesiae et

Pen-

239

b,

240

e et

243 b;
6
e
f,

in ejus dioxesi cultus

470 b
390
b.

S. Maximiliani

Placentia, urbs episcopalis in Gallia Cisalpina

Ravenna, urbs

Italiae
a,

49 b
d,

c,

50 a

b,
et

310

b,

313

et

8. Opilius Diaconus

462

b.

463

473

f,

524

614 e

39 f 206 a, 626 a
seqq.

confessor

04 a Polentum
a,

et

seq.
b

8. Edislius seu Hedistius

20 b

et

Plumgeve, pagus Germaniae


Pola, sive

503
a nonnuUis

Ravennatium

urbs, seu castra,

Roraanae urbis

civitas episcopalis in Istria


et

tractus, in quo Classiarii Ravennates demora-

49

b,

50

51 c

625

f,

Juliffl

bantur 406 a b

c d,

411

d,

420

c,

422 d

e,

Pietas dicta
Polonia,

627 e
f et

439
sti

d,

440 a

et

441 b;

locus natalis S. Callp-

amplum Europae regnum 347 Pomposianum monasterium Italiae


listi

348 a 614 e

pnpae

412 c d 496 a 96
c

Pomeriana, Germanire provincia; Cultus S. Cal428


Pongaviensis cella et ecclesia in Bavaria S.
ximiliano sacra 38 c d e
re S.
f
;

Redenburg, parochia in Flandria Reginae Coraitatus in Hibernia

c.

Reginoburgum, urbs Germaniae

in

Bavaria 38 a

Ma-

in ea depositx fuee f et

a, Remi Gallise civitas archiepiscopalis 81 e, 294 DoS. 483 c, 491 e et seqq., 619 b episcopus
;

Maximiliani exuvix 41 c d

42 a d

natianus 487 b

et

seqq.;
e

ejusdem corpus hinc


f,

Pons Vetus, oppidum


postellano

Hispanise in territorio

Com377 a
15 b

Brugas translatum 488

493 aetseqq. Eo
seqq.; ejusdem ibi
t

Callisti exutranslatx ex Cysoniensi ccmobio S.

Portiana ecclesiie Mediolani


Portugallia, Europae
tali

14 c
in

et

regnum
f,

parte Occiden-

m dem
i

129 a
cultus

et

seqq

.-.

446

f ei

Hispani* 388 c d e
Danielis
et

sanctorum martyf,

f Remigii
+ Remi-ii

ecclesialngelheimi in
ecclesia in vffla

Germama 563

Sundernhoua

563 d

rum

Sociorum cultus 389 e

392

a d

Posnania, Poloniae urbs Adlesperg) opPostema sive Postoina (Germanis alimitibuslstn*, pidum cum castro non procul
Piranensis, ut Postema, 5. Maximiliani 49 c f, 51 f e, 52 a c d fertur, pal*s*ra locus in Galha nunc Postomium, seu Postomia,
forte

duabus a TeRentica^GflWce Renty) oppidulum 53J d leucis distans


ruanse ruderibus Meldensi Resbacensis abbatia in dicecesi urbs Rhedones, Britannia Minoris

ignotus
Potentia, Itali*

312f.314d.318art3 9f
in

numen

Piceno 61

illudS.

transivit 131 e et 10DI Seravhinns bissiccopede caput 434 c; Rclm* Pra2 a, Bohemiaa urbs et

82 a 3*9 c 333 c et 337 e Rheeium, Calabri* civitas post Danubium Rhenus.notissimus et maxiraus 200 b t, et seqq Gennania fluvius 57 e, 73 a 563_c et f, 493 c, 408 202 e, 203 f, 204 a f. 73 b &?OflnomendaturbiRhtnfeld*
,

urbs Rhinfelda. Germaniae Galliaa nuvius Rhodanus,

54

SS. Fortunalx

el

Fratrum

(Vide PraBtextati Coemiterium.

Callisti cce-

Eystadiura Richenbergense prope

Germani
.

monasterium
Rievallense

Csterciensis ccenobiura Ordinis

acro Eboracensi

Anglia

pS^inPentapoliCvrenaica
260

4^
.1261 e

Ripatoriura,
in dioecesi

raonasteriura Ordinis

m ..- C~sis
&

SwnsemonasteriumetbasihcamArd^
P^glvicusBavariae
c

Rofla
R

Trecensi Cantia urbs Angliae in

enburgen^OMinisPr.monstratens.umcc, 27oD Augustana nobium in dittcesi Koma 294

3^04.3,6,^,400,
619ert627a;S.C
f

<,u a, 615a.618b 6 12 d ui,

p Amam

ex Oriente adve,

tn uintinic.nobiumBellovacense, "5
^
Cfl
-;-

Quintim

, alxas villa, fl flS

Augu8taVeromanduorum au u
d

459 d ei seqq mt s. Qaudenttus eo e et 568 d e , , o nurdiardus 566 d " inatu<estS.Geraldns\Sicd, frequenter 320 a b c et 321 e, 316 b 309 d, 310 d, 315

W^-fJ^ ^
.

in Picardia

I
e*

Seraphini peracta S.
.

canomzatto

seqq.

Rom anaiola.Itatoprov,nc

j: one Romanse a.md tmne^ _


1t
:

(4 :!a
flu-

ecclesi

Anienem
,

vium

in

Ut'0 posU 300


'

seqq

569 b

^ K

in Fr adantia, nnvius

Rada%

Suev^a P castrum in

^J ^ ^
&

+
&

teS. fflM Eomuli oppidom


tians villa.)

'" Remo (VtdeMatoRemo. v wilj" S.

Vindelicorum oppidum ad Rain, Bavariaa


fluentes

^
,

Da nubiique con-

in tattm Ostendam prope .ivitatem ^ ^ ^ Rorikesberg. mons

f <(

(>

Fl'<" llria

.genodunumRutbe
su

Ratiastum.

celebris

ohm

tavienses apud Pic

^^^

in

98

Galha

civitas

OotoW*. Torou* vi

698
5. Oildasius epkcopus

INDEX TOPOGRAPHICUS
t
420
e
in Italia. Sebastiani ecclesia prope Senogalliam marmorea, Exstat in ea, forte etiam hodie, arca
in

.ubAlbiensimetropoli310b.313frt329c
primaRothomagus, urbs in Gallia Normanniaa e f, 542 a et 562 d Reria 389 d, 483 c, 541
;

episcopi qua olim condits fuereS. Qaudentii

exuvix

463

et

466

liquix S. Callisti

433

Rubra

vallis,

Rozzacchi

monasteriura prope Bruxellas 23 e 1~ 8 oppidum Italice

Sebastiani oratorium in Seminaria, oppidum regni Neapolitani in Cala333 d


bria
Senae, civitas Italiae in Tuscia Senogallia. Italiae civitas in ditione Ecclesiae

Tuscize partibus 523 d

2 465
I

aefd
exuvix

466

eo delatx S. Oaudentii episcopi

Sentinus, fluviolus in

Umbria

463 b c d 627 f

f Oahae

O mam

Laura, monasterium juxta Hierosolyin

Septa. vuhjo Ceuta, civitas Africaa in Mauritania

Palaestina

595

monachus
et

ibi

exstititS. Cosmas

599 e

seqq.

Tingitana versus fretrumGaditanum sita \PaIxslra SS. Danielis, et Sociorum ex Ordine


Franciscano martyrum

Sabaria, episcopalis olim Pannoniae

civitas

28 b

384 a
Piceno

et

seqq.

Sabini seu Savini deLevitania in monasterium renaeis et agro Tarbiensi

montibus Py-

Septempeda,

olira

urbs

Italiae in

611 b

Sala, fluvius in Franconia

563

el

295 d e 565 a

Septimania, regio Alpibus contermina a Sarace206 f, 209 a el 210 c nis devastata

Salaniacum, pagus
cia.

Lemovicensi Galliae provin227 et 228 a d 5. Leobonus confessor


in

Sequana, Gallice fluvius


5. Speria seu Exuperia

216
120 b
et

Sera, {Gallice laSere) fluvius Galliae Aquitanicao

Saletia,

amnis

in

Germania

493

121 e

Salisburgum, archiepiscopalis Germaniae civitas in e f et 355 a in circulo Bavariae 41 f. 58


;

Serapidis templura olim Alexandrize in iEgypto

sub Theodosio disjectura


Serenopolis, sive
censi Gallia?
descriptio

74 d

ejus dioscesi colitur S.


-;

Maximilianus

40 a
;

Salvatoris de Coppelle ecclesia

Roma?

Reli-

f Serenus oppidum in Cadurtractu 291 f, 312 d et 314 d ejus


;

quiatS. Callisti

433

120 a.b;S.Speria

120 a
;

et

seqq.

496 c parochia in Flandria ,f Salvatoris dicecesi Eystettensi in Baf Salvatoris pagus in


varia

ff

Sergii et Bacchi ecclesia

Romae

pars Brachii

S. Callisli

433
civitas in

240 d
Italiae

Severini oppidum (Italice


scopalis

San-Severino) epiet

Samnium,

provincia

149

nunc

Piceno 611 b

seqq,

Samona, fluvius Belgii Flandriae olim limes 490 ac

Sicca, urbs episcopalis olira in Africa propria in-

Samugnum, vel Camugnum aut Gamonium, S. Barnab* eremus prope Faventiam in Italia 625 f et 627 e B. Dominicus Loricatus
Sanvicinum. (Vide Suavicinium.)
Sapis, fluvius Italiae in

ter Cirtara et Norangarara


Sicilia,

94

d,

95

f et

96 a

araplissima raaris Mediterranei insula

c e

f,

337

b,

338 b d

et

341 d

patria S.
et

332 Lucx

abbatis

332 e
363 Romae
b,

seqq.

Romandiola
confluentes

473 a
S.
e et

Signia, civitas episcopalis in


Pontificia

Latio et ditione

Saponaria, regni Neapolitani oppidum ad Agrii


Sciagraeque fluminum
abbas
;

367

f et et

Lucas

Silvestri ecclesia

163 c

334
60 a
61
a,

335

Simsethus,

Sicilice fluvius

368 f 396 d 333 b

Sardica Thraciae
fuit

urbs, ubi famosum celebratum


f,

Simbruini montes. (Vide Roraani.)

concilium

484

et

seqq.

f Simeonis
S.
Callisti

de Ponte ecclesia Roraae

Reliquix

Sardinia, Italire insula

39S d
in

433 d
et Judae ecclesia Coloniae
;

Sarlatum, urbs Galliae


Sara, sive

Aquitania 120 cet 121 e


Flandria

ff Simonis
S.
Callisti

Reliquix

Wara

villa in

496 a

433

Sarzana, urbs Hetruriae in Liguriaj confinio 168 a 23 a et 28 b Savus, Pannonise fluvius

ff Simonis
et

et Judae ecclesia Roraae, in

qua altare

cultus S. Seraphini

149 d

Saxum Ferratum,
627
c
1'.

ditionis

Pontificiae

castrum

Sithiense raonasterium.

(Vide^

Bertini.)

patria dicitur S. Nicolai martyris unius

Slepehil, raons Hiberniae in

Lagenia

96

386 e et 391 d 490 a et 506 b Scaldis, Belgii fluvius Scarabantia, episcopalis seculo quarto in Pan28 b nonia civitas 506 e Scarpus, fluvius in Hannonia
S. Danielis sociis
Scythia. regio ampla Europse

Slepta, (rultjo Sletty) Hiberniae civitas. episcopus

S. Fiecus 96 c

f et

seqq.; intra hanc monaste;

rium condidit S. Fiecus 102


fuit

in eoque sepultus
f et

101

104

c d

Solemniacum, Ordinis Benedictini


vicensi

in

pago Lemo-

26 b
ibi

et

32 b

monasterium

317
in

c e et

f Scholasticae Ordinis Benedictini Sublaci in Latio 344 b et 362 b c


lidonia

ccenobium
;

Sonderhoffensis parochia in Franconia

319 566 558

f f

S. Cheejusdetn
et

Southamptouia, Westsaxonici
provincia
Spellis.

Anglia regni
c

sepulta

fuit

364

e,

Reliquix
Sciscia, episcopalis in

365

368 b c; b, 373 a

seqq.

(Vide Hispellum.)

Norico civitas

28 a

Speriae seu Exuperiaj parochialis ecclesia Se-

Sconaugiense raonasteriura in Germania S. Eli-

renopoli in Cadurcis
Spira, GermaniaB civitas

120 e 166
f,

et
e.t

121 a

67 e et 71 c Scotia, Europae regnum. S. Conganus abbas 223 ael seqq.; an S. Colmani patria 344 c et seqq. f Sebastiani ecclesia prope Romara Caput S.
sabetliu
'!

167 a

569

Spoletum, civitas
nati episcopi

Italiai;

ReliquUe S.

Fortu-

523 a
in Gallia,

Stadunum, seu Standunum, castrum

Callisti

433

hujut cultus

437 b

ad quod delatx S. Manechildis Reliquix

529

c d

Stapha-

IN

TOMUM SEXTUM
239
e

OCTOBRIS.
in Hispania,

699
unde
in

Staphalastagna, seu Staffelsee, lacus in Bavaria


et districtu

Taracona, civitas Aragoniae

comitum Andecensiura

AfricamprofectiSS. Danicl,etc. 387 abcef 389f


Tarantasia, provinciae Alpium Graiarum et Pen-

f Stephani

Stepbach. (Vidc f Burchardi ecclesiae) euclesia Bononiae in Italia Reliquix


;

ninarum metropolis
Taurinum, urbs
Sardiniffi

210
320
f et

S. Callisti

433 d

totius Pedemontii caput, in

qua

f Stephani
f Stephani
varia
;

ecclesia Leraovicis in Gallia

299

reges deraorantur
Siciliae

324 c

ecclesia Cathedralis Pataviae in

Ba-

Tauromenium,
S.
Callisti

oppidum
in Bavaria
;

332

5. Maximiliani corpus
ecclesia ad
est

43 c
Cceliura

et seq.

Tegernense raonasterium
Temorio, civitas

Reliquix

f Stephani
in

montem

Romae,

qua depictum

S. Callisti martyrium
;

435 d

in

f Stephani
corpus

ecclesia Veronae in Italia

S. Salvun

regum sedes
Teria, Siciliae flumen

433 e Media seu Midia, Hiberniae 100 e et seqq.


Istriae

107 a b c d e
in

Tergestum, vulno Trieste,

urbs

52 b 332
t

Stephani ecclesia Viennae

Austria

in

qua

servatur lapis, in quo S. Colmanus serram pns


sus est

Tersatum, Liburniae oppidum


f

50 e

354

et

359

t Stephani
557
-;

raonasteriura Herbipoli in Franconia


e,

Teruana, urbs olim ampla et praemunita Belgii in Artesia ac Morinorum caput, nunc excisa

c,

559

5. Burchardi cultus
Sylvestri

572
410

80

f et

seq.,

490

c,

494

b,

495

e,

t Stephani
a

et

monasterium Roraae,
e

514 b;
drisma

in ejus temtorio

nata

fuit

S.

506 b et Anqa539
c d

Paulo I Papa conditum

Stirps,

(Gallice 1'Esterp aut 1'Eter), Ordinis S.

Thebesta, urbs Numidiae

407 e

Augustini abbatia dicecesis

Lemovicensis nunc
Reliquis S. Spe-

combusta, ubi

fortc extiterunl

240 e Theodovilla. Belgii oppidum Epidaphnica.) Theopolis. Vide Antiochia


(

rix, seu Exuperix, aut Serenx

123 a

Theotfridi monasteriura in Occitania

291

Stockeravia (vulgo Stockerau) oppidulura Austriae Trans-Danubianae 343 a ; S. Colmanus ibi passus fuit
et

Thessalonica,

Macedoni

urbs.

8.

FlorenHus

Martyr
-;'

199
de Parione ecclesia
Callisti

349 a b d
;

et sepullus

350

f,

360 a b

ejusdem cultus

358 f 354 d

Thomae
chiiS.

Romae

pars bra-

433

quarto in seStridonia Pannoniae civitas seculo

-;-;
'

ecTliomae, Philippi et Jacobi apostolorum


clesia terrae

dem episcopalem

erecta

Styra, Austriae Superioris oppidum

28 b 354 e
47 e
et

Pirani in Istria. Reliquix cujussatis noti

dnm S. Maximiliani non


Tburirigia,

48 e

Styria Germaniae regio

53

Germanis
Vide

regio.

cujus S. Bonifacius

Ordinis CamalSuavicinium, celeberrimum olim in Italia dulensium dicecesis San-Severinatis

av08tolw

398a,559de,562cet586f
I

Tiberina insula.
Tiberis, notus

Bartholoraaei insula.)

monasterium. Ejus
nunicns Loricatux

descriptio

611 b

B. Do-

Italiae fluvius

401

c et seqq.

611 b rt seqq. Romanae oppiSublacum, Latii seu CampaniaB

alicujus in Tibunnis, deserti seu eremi

Maunta-

niasitipars

dum;S.

Chelidonia Virgo

Suecia, Europas regnum

362brfseqq. 3to b

Ticinum,

alias
et

Papia, civitas
;

Italiffl

87a^96a b Insubna
e et

124 b

seqq.

206

a,

309

d,

313

episcopus S. Rodobaldus

395 b 126 c 5o
l

Suessiones, civitas Galliae

SueviaG.rmaniregio230f.236d,23iacd Oberlan^.cta^rs SuperV regio (a Gemanis


Sueviae
.

Ticinura, amnis Itali

126c^seqq.
e

Persici fimbus Tigris, fluvius in regni

ubi bapttzanti Swala fluraen in Britannia,

e D S Pau-

Tina.fluviusBritannise fluvius Tibiscus, Hungarias


Tizla, forte

53 a

in ditione PonUfiTolentinum, urbs episcopalis

Svlva-Mnjor. y t ri i in Aqnitania;

HnosspeadstititS.Edwinusrex tarr> monasterium Burdegalenau

131 b eet 611 b


.

296 a bc et 299 b d 2 d. 162 e, ,,,, 332 e 337 b. 342 Syracus.Sici.i.civitas SS. Ew 19 b, 426 a; palxstra

*. .** Mf f,

295

W* J*- *m mb
cia
s archiepiscopalis Tolosa. archiepiscopali

190 e

f,

191 a b c

Galli* Galli cmtes

m Ocata,u Occitai-

*#SJL.~*" u-~
5,
,,
,

(Uia

reirio

cilium

To.piacum,Germa D ioppi,.
censi

T ,m,,,,.m,,uJuba.

,::::;:;:,-..
'

S e,,subterraneumc

,,.
;:

,'.,,esi, Ticinensis

oratonum

-** I* S;;

Tomeriense Ordinis

S. Benedicti

Narbonensi Gal.be

monasnn ,,,,,,,, pago 291 e. 291 c.(S28e

,sXc.esiaJanu.inItaHa ;I
'

ti*l**rB.Rm#0*r

b *' 207 :;; seqq

^-

Tonba U sen. S uev,pa g ^onrocul aDanubio


TorcTa;um.Firmania g
castellum

us,,uv,umM,ne,
>

,,,,,,

~u^ D riinM,,vl,,:,Anc u ,,,,.,n


4

TortoZ
i

.Toroaltum

(-':,"

Thonrou,). an-

oppidum, bnum Flendri tiquissunu n v ,


,
,

M
(

;,

n msliru-

oppidnm rpabernae, AlsatUe fluvius 1 Tagus. Hispani*


mitis

480

197(1
Rcliquix
Transilvaina,

Tl.adiacus.pr.dium^d^inioS.Geraldi^oAuribacensis

700

INDEX TOPOGRAPHICUS
71

regio Transilvania, Pannonia ecclesi.) (Vide f Burchardi Trapstat.

ab Trecht, aluis Trajectum


.

Rhenum Belgu Umti


582 d

civitas

Trehenta.

iw

Trenta, fluvius

Bntanm m

Mer-

ciorum regnn, ubi


adstitii S.

*****

S. Paulino s*pius

Vabrense
3Ki d;
Valentia,

monasterium olim Ordinis Benedi-

Edwinusrex
e, et

Uo
300
f,

73, 352 Treviri, Germania civitas b 394 f. 395 a, 306 b c. 477


f

J 361
5.
;

dicecesi Ruthenica 291 a, ctini in Gallia et

481 b
seqq.:

posteain episcopalemsedemerectumS\9e Hispania civitas. Reliquia S. Catlisti

Lubenttos presbyter confessor


scopus S. Rusticus

200 et 532

epU

papx
Vallis-Castrum
in

433
Piceno 612 d
et

a et seqq.

628 a

ibi coli-

Trinitatis

ecclesia

prope

Urbem Veterom
433

m
e

tur B. Dominicus Loricatus

511 c e

IUM&\ Reliquix
-
'

S. Callisti

Vangionum
Varus
eernens

Trinitatis monaliura
iia
;

ccenobium Amalphi

Itae

(Vide Wormatia.) Italiam a Provincia Gallise sefluviolus


civitas.

ReliquisS. Callwti

433

206f,r210b
(Vide

164 e f et 165 b Troas, Asiae Minoris urbs nonLeodiensis oppidum Trudonopolis, ditionia 66 c Panlali nn li r ReliquisE S.
\

Vatanum
b

Watanum.)
;

Vaticana basilica Romaa


;

Imago S.

Callisti

ejusdem cultus
forte

435 437 b

-j-

Tryphonis ecclesia

Romcc Reliquix S.
;

Callistt

Vaxia,
Vellava

Vicseans, in Arvernia
olim episcopalis
in

331 a e
Aquitania

papx

433 d

civitas

Fortunatus rpiscnpus Tudertum, Itali civitas;5. 433 d S. Callisti 502 a et seqq.; Reliquix 1 8 c fluvius Tueda, Britanniae Germaniae cum coenobio haud Tuitium. pagus qumdam procul Colonia 69 f et 70 b Reliquis
;

Gallica
-J-

419deferM83c
in

Venantii monasterium Turonibus


ejusdem
ibi

Galha 212
et

parochialis et collegiata ecclesia f et seq.; postea

214
--

c et seq.;
et

sepulchrum 215 d

seqq.;

Reliqute

S. Pantali Tulna, Austrire Citerioris oppidum


Tullura, civitas in Gallia

66 c

Venantii Prioratus Luisnesensis in


ronensi; ejusdem
ibi

218 e f pago TuTu-

349 c d 396 c

Reliquiae

218 eet 219 b


in dicecesi

Turenna
torii

seu

Torenna,
;

urbs Lemovicini terriab ea denominatus Viceet

Mailleyensis f Venantii Prioratus ronensi

311 iet 312 a d

Vendera

(vulgo
in

Vendieres) locus
forte

19 b -iv u ad Matronam
et

Comitatus Turenensis 120 a b, 121 e

314 cd
341
c,

fluvium

Gallia,

urbs olim opulenta


f,

Turis civitas olim

in

Lucania

336
a,

c et

Venderila dicta
S. Fdwinus rex

498

499 a b

513

Turones, Gafflai urbs 278 d, 396

483
et

528

Venedocia, Britonum olim


Venetiae. urbs in Britannia

in

Anglia regnum

b; S. Venantius abbas

211 a
;

seqq.

116 d

Turavium, locus

in

Scotia

Cultus S. Congani

Armorica

528 a
124 b

abbatis cnufessoris

223
c,

e et

seqq.

Vercell, civitas in

Pedemontio

Tuscia. Italiae regio 51

Fortunatus episcopus

386 iet 387 h c; 523

S.
c

Verodunum,
Verona,

civitas in Gallia Belgica

526 b
;

d
in

Italise civitas

463

et

497 d

ctfjtu epir

Benedictini Tutela, olira raonasterium Ordinis Aquitania 278 b et seqq., 300 d e et 301 c;

\0Gcet seqq. scopusS Salvinus Vesuntio, (Gallice Besancon), Gallize civitas sequanorum
73
d,

nunc

civitas episeopalis

301 d

74 c

d,

76

a,

81 iet 618

Typasitana urbs

in Africa

93 d

et

94 a

ReliTyrolis, Germanias provincia et comitatus.

Vianense oppidum prope Tudem f Victorini ecclesia Amiterni in


S. Callisti

in Galiaecia37 e
Italia
;

Reliquix

quix S.

Callisti

434 b
167 b

433 e
collegiata Curiae
Pictae
in

Tyrus, urbs episcopalis Phoenicise

f f

Victoris ecclesia

agro Mediolanensi
Reliquix S.

13 d
;

Victoris Massiliense in Gallia ccenobium 31 9 e


Callisti
et

433
45
c;

Vienna, Austrise metropolis 28 e


S. Maximiliani

cultus

39 d

ff

T Idalrici et Afrse raonasteriura.


\J templum.)
in

Vide

Afrae

Vienna, civitas episcopalis in Delphinatu Gallico 73 e et 167 b; 55. Agratus et Casturus episcopi

Ulma, urbs Germanise

Suevia

261

545 a
civitas Italire in Insubria

et

seqq.

Ultonia, Hibernia? provincia

96
5

et

105 d

Viglebanum,

124 b

Ulysippo, Lusitaniae urbs

f et

384

Villa-Nova a Coraite,

(Gallice Ville-Neuve le

Umbria,
5.

Italise

provincia in ditione Ecclesia? 61 3 c


,

Comte) vicus

Gallia? in

agro Pictaviensi. S.

Unizibir, civitas Africse in provincia Byzacena

Venantii Reliquis

218

Cyprianus

85 b

c e,

90

e,

92 b

e et

95 b

Vincentii ecclesia Metis in Lotharingia; Reli-

f Urbani monasterium Ordinis


cesis Catalaunensis in Gallia
cultus

Benedictini di(K;

quiaeS. Fortunati

521 d
in Gallia

S. Manechildis

Vindocinense casl nim

i73 d

527 a b

ReliquiM

529 a

el

.">;']

I>

ffVirginumUrsulanarumecclesiaColoniaeAgrippina:-

Ursulanus ager Colonije Utkercke, parochia in Flandria

68
ivmj

f
i.

68

qusdam ReliquixS. Pantali


|

66d

Vischach. (Vide Fisbach

Utinum (Vide (Etinga.)

Vitalis ecclesia Mediolani 12 b; ex ea ad eccle-

siam cathedralem translatum S.


Corpus

Mons

episcopi

12cdefctl3a
Viterbium

IN
Viterbium,
Italiae

TOMUM SRXTUM
324 b
Reliquix
in

OCTOBRIS.
civitas

701

urbs

Wormatia,
493

Germaniae ad
;

Rhenum 57
240 492

e,

Viti ecclesiae Pragse in

Bohemia

c d et

563

ibi

synodus

e c

S. Callisti

434 b
in

Woromholt, vicus in Flandria

Vogesus. mons

Lotharingia

204 a

Volaterra, civitas episcopalis in Hetruria 397

ab

W
Watanum,
strum
seu Vatanura, (gallice Ouate) caolira

ysti ecclesia
n..m*..t*m

Remis
a 1
e ., c

in Gallia, ubi sepulti

quatuor Remenses

T> .->m

4lC//Vn.l episcopi

502

munitissimura in Artesiae

li-

mite ad Agionem fluviura

510

c,

514 b d
et

Watarura

raonasteriurn Artesiae 201 d


alias

514 b 496 a 268 d

Weinebriga,

Wemebriga,

in Flandria

Yeverin,

vicus aut oppidum Angliae in extre-

mis Nordhumbriae partibus


Yprae. (Vide Iprae.)

114 d e

Weringen, Suevise oppidura


Wertach,
fluvius in Suevia

266 b
261 d

et
et

268 d Westsaxonia, seu Occidentalium Saxonum in An558 c glia regnum in sex provincias divisum 496 a ecclesia in Flandria Widisgatis
,

t Winoci

Bergae, oppidum Belgii in Flandria

5.

Donatianus

490

f,

et

492 b

ZAlameum.

558 c Witonia, Angliae civitas Herbipolis.) Wirceburgum. (Vide

et

582 a b
di-

olim Wirceburgense castrum (Mariae Mons

(Vide Illipa.) Zeraetshausen. (Vide Chennenhasen.) provinZura, episcopalis Africa in Proconsulari 94 f et 96 b


cia civitas

irapositum. anctum) monti juxta Herbipolim ducum sedes S. BurFranconiae

Augustam Zusmerhausen, Sueviae pagus prope


Vindelicorum

264fet266a
2o
c

tiquorum

chardus episcopus

563

et

seqq.,

584 d

et

seq.

Zwethalense monasterium

99
Tomus VI
Octobris.

INDEX

INDEX

ONOMASTICUS
Csecultare, arcutire

Cambarius, braxator Cambuca, baculum pastorale


aggregare
loco

42
adjacenha 290 b

Adgregare,

Cambuta, bnculum Cannava, locus subterraneus


Capitaneus, primarius
Capellus, pileus
avis przdatoria seu falco
f f

264 e et 266 a 512 c et 515 b 583 c 503 e et 506 c


95 c
et

Adjacenti, eidem

Adplaudere, applaudere - Adpropinquare, appropinquare


Agiliscere, agililate crescere

314

322 315

Cappus,

96 e 593 c 264 f 302 d


331 e * 44 e

Alambere, lambere
Aliquotiens, aliquoties

Caragius, magicxs characteribus utens 380 Carcinoma, cancer morbus


Castificari se, caste vivere

c,

303

Alludere, interesse
Alodiura, fundus, prtedium

Alodus,

possessio,

prxdium

Ammonitus, admonitus Amputaresermonem, finire


An^aria,

306 a 43 584 312 eet 314 318


c et

b
f

302 a
1 l

Caucus,

vasis

genus

1t ia

d b

446 d
Qua-

tempora videtur significare quatuor

489 b Ce.lula, scedula 144 a bce/ 147b Cephalaja, invrtnatuscapitisdolor 263 f Chirurgicus, c/u'r7a77s 543 f Civitatensis, civitntis incola eamdem consodalis, commilito seu
Coagonetheta. pugnam pugnans
,

dragesimx
Appenditiae, appendices 288 c,

Archa, arca
Arcista, sagittandi peritus

273 e et 274 c 290 b, 316 b et 585 f 466 302 d


et

Commanentia, commoratio
Commissus, conversus

Argema, macula
Aristonis
decus
foi'te

in oculis

304 b 140 b

Commodosius, commodius

585 b 530 f 373 a et 377 b 270 f


40
f,

Wum proaristatonis, honorarium


328c*329b
507 b

Comorbanus,

successor

Compatriota, popularis
Comprovincialis. popularis

Arreptare, adrepere
Artius, arctius

Condictus, mandatum

302

e et

307 a

Condonare, donare
Conloqui, colloqui
Consecretalis, secretorum conscius

305 b 444 a

et et

100 c 592 a 593 e 308 b 588 e


581 b

Assiduari, frequentare

Authenticatus, autlwnlicus

285 d 345 f

Conlaborator, ejusdem laboris patriceps

316

3111)

Contubernialis, contubernalis

560b
310 b et3\4 a
e,

Conviatores,

viee socii

Convicaneus, vicinus
rusticum ab IJaccalaria dominicaria, przdium 289 t J3 ipso domino excultum 8 e prxtor
Baillivus,

508

510f^558b
517
c,

Copia, exemplar

etb\Sf

Costumus, consuetudo
Cotidie, quotidie

Balneare, lavare

200 593 260

Cotta, superpellicium
Cottidie, quotidie

Bannus. edictum
Biraatulus, bimulus

d
f

Credulus,

fidelis

Boa, morbus infantium quo pustularum multitudine 145 f, 147 c, 151 e et 152 e cwpus rubescit

Cumba,

locus declivis
vestis species

Curcinbaldus,

Bodium, fundus
Burdo, mulus
Burgiraagister, consul

496 a b c 94 d el 95 f

Curialis, minister
Curtile, villx seu colonix genus

380 e 428 d 373 b 577 e 306 b 510d<?514 e 321 c 515 a 496 c


f,

516

d,

517 b

et

Buticularius, cellarius, pincerna

518 e 289

Curtis, domus rusticana

289

290 a

et

297 d

tachexia, morbus seu mala lotius corporis habi132 b et 144 b A tudo vel dispositio

ampnabiliter, damnabiliter
DatllS,

donum

Debitalis, censualis

495 f 306 a 207 d


Defensare,

IN
Defensare, defendere
Deificare, se

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.

703

Deum

dicere

Deraentare, reprimere

508 c 35 c et 56 d 303 d et 304 b


-

Incinerari, comburi

Incineratus. in cineres non redactus


Indomitabilis, indomiius
Infessus, indefessus
Inlaesus, illzsus

Devotare, devovere
Dicerat, didicerat

259 b

et

seqq.

355 a 43 d 514 f 572 b

304

Didascalus, magister
Digitellus, digitus

414 e

Innisare, Hymnizare,

hymnum

canere

565 f 572 b
561
e

Disligare, solvere

Doxa, Gloria
Dragulura, Jaculum

262 e 307 e 572 d 322


f

Innotescere, notum facere


Inofficiosus, indignus seu incapax

15 a

Inofficiosus, infirmus

317

Intimare, notum facere


Intronizare, in possessionem miltere

589 b 581 d 576 a 328 a

Invigere, vigere

Inviscerare, infundere

Isdem, idem
mptilenticus, epilepticus

304

c,

310

c et

316 d

330 d 489 b
et

Episcopare, episcopi munere fungi, episcopales

exercere functiones

Erratibus, erroribus

516 a 444 d

Euphonos, jucundus sonus Euphormis, egregix formz Exequi,


lintea

572 b 305 d
456
c et

Jerosolimipeta, Hierosolymam petens


Jocalia, monilia,

gemmx
a,

457 e

Jocularitas, Jocatio

18 Jocundare, Jucundare Jucundissimus Jocundissimus,


Jocunditas, exhilaratus Jocunditer, Jucunde

43

f et

353 e 519 e 306 d 353 c 5s9 d 359 d


318
f c

Faberrime,

artificiosissime

Fabricarius, fabricx prxfectus


Fastiriatus, excelsus

370 f et 376 b 516 b et 519 e 3\S h 543


f et

Jocundus, Jucundus

14

f,

43

f et

354

Febrire, febrim pati


Festivari, ut festum
coli

u c 544 a

quishbet Uquor Fiascones, vas, quo vinum aut alius 310 c, 314 a, 321 b et 324 d

Librare

aures, offerre aures


;

264 e
de Fratribus

asservatur

Fluellum, holoscricum
Foresta, sylva
Formidolositas, formido
Fortescere, fortior
fieri

51

Lignipedes, ligneis induti calceis 370 c et 374 a f Capucinis prsesertim dicitur quo crura ulceribus intumeLupinorura morbus,
scunt

*
j
288
f et ~\)i

a
e

144

b*

147 b

Fredum,

quxvis

em tw
G

M
316 307
;

Glaucoma,

oculorum morbus

305 a
345 b 455 c

et

Glossus, scandula
et et

308 a 241 d

Mactio,
Mallensis,

cxmentarius

c et

Majoritas. perfeclio
in

319 e 336 a

Judicium vocatus

et

308 d e

Guerra, bellum

349 456

c
f

Mancipare

effectui, adimplere

de voto prxscrtun

Gunphius, clavus

dilr
Manducones,
voraces

260d,263drf2Mt
576
e
et

Mandrita, monasterii prxsul

58

d!4lo.o

H
abituatus, HabUuindutus
489 a
et

Maricara,

,- *"

^^OS W
utP"'"
';;;;;.

516

Mansionarius. cliin

b504drtol0c

B^orr^ sanguinispafluv^um^^
Hieroduli,mn^n
Hierophantes, sdVfl
ettam sacgi-dos
fl

11

Habundantia,

abundantia

Mn S iottaticu..te.p.

""

0MM

fl

dowM
503

&
f

HumanaturaVerbum.amfus

m^em^
Me
303 a
ef
'

1Uire

'

Medioximum, imAmi
foMtt*

^L

5 lGfr.5sie 305 b 308 a 360 d

Ibex,
[

<'"/

304 b 306 f

Meliorari. covmji

UeM^

varvummembrum
t

Imposturatio,
Imprecatio,

ccirco Wcircfl impostura

580

512 b ei 582 e

Mencevs, mentisimpos
Metanaja, genuflexio

^^
Molossus,

tienedictio

INDEX ONOMASTICUS.
704
Molossus, canis genus

Mundeburdum

^^u-um
315
d,

Mundialis, mundanus Munium, munimentum

m h*B** _^
ai

302 d 933 e

Prosius. ctum,

in pflftes

**"

306

c e(

Proto-hierareha, primus pontifex Psnlmistanus. psfl/morum canior


Pubicitus,
ptt&Kflfl

576 a

f* * rtWl

Pulchrescere, pulchrior

fieri

N
304 d 288 d et 300 a

Nitidulus,

jiridus

uadramen, quadratum

316
307
b,

c e

Norma, tormfl /acerc Nullificare, niWK

358

Quotiens, quoties

313

et

320

R
259 d
el

Recidivare, rcadere
Obsentare, ato/s
Odontalgia,
esse

263

Obnoxiare, obnoxium reddere

?
<

^nto

^o/or

144

b,

Officiales, ministri judicis

Opitulamen, adjutorium
Opitulantia, adjutorium

147 b et 152a 307 e et 308 d 261 c et 263 c 262 b 262 d

Regirare, circumire Regratiari, gratias agere

311 d

270 e 306 f et 308 d Reminiculum, cingulum 345 a 580 d Repatriare. in patriam redire d. 270 f et 581 e Repedare, redire 209 b, 260
f

Repperire, reperire
Repropitiare, propitiare

Opitulatus, adjutorium

o05

Oramen,
Orarium,

oratio
stola sacerdotalis

262 d 373 b

et et

353

377 c

Umina Apostohrum Romeus, ad Urbem pergens, 309 e, 310 b, 313 f et 320 b


adiens

Rotare, proferrr

incofe, regio-r\acr e nses,pa<jiseudilionis alicujus 303 b 309 e et 313 e nishabitatores

Papillones, tentoria

309bct313e
455
c
et

lagena, species navign

909 a f cyjv

Parasitus sertms

susceptiones Parat*, expens* ad hospitum legatorum publicorum seu

456 e maxime

Sagffia,cgtttts,saranflritt!n sarci) Sagmariussfos

a,6Elf ^e/mfinfttm310f, 314be,320 o,321


Scrupus,
lapillus

missorum

Secretura, sigillum

aut pastorale ofjicium Pastoralitas, pastoralis cura,


ei

pastoris sollicitudo

582

Sequipeda, pedissequus
Seriatim, ordine
Sericinus, sericus

Peccamen, peccatum
Percontari, percunctari

495

c et

538 d 571 b

Perpera, macula
Perpetens, pcrpcticns Perpetualiter, fn perpetuum

326 b 444 f Servulus, mancipium 572 c eumdem locum spectantia Pertinentiae, ad Simphonisare, ordinate canere 262 d, 274 fe355 f Phantasticum, falsum Situari, sitttm esse 323 d 140 e, et seqq., 263 let seqq. Physicus, mediciK Solemnizare, solemni ritu celebrare 349 potio aliqua ex mclle, vino di\ Pigmentum, Spiculator, explorator 29 e 267 confecta que speciebus Spoponsa, sponsa seu promissa 325 f, 326 a ct 328 470 pignora Pignera, Stationculum, statua 496 a b c 38 scu pondo Pisa, Ubra Stirpare, exstirpare 489 a 287 portio fructuam Pitautia, Strata, via publica 305 b et 308 a 265 Placitum, conventus jueKcii causa Stomachari cibaria, cibum aversari 374 c pluviali indutus 340 Pluvialatus, Strenuis, stretiuus 262 a et 265 f promisi, pollicHus snm 429 a Polluxi, Suburbicarius, suburbanus 583 c 566 e Pompaticus, splendidus gnaviter, impiger
Servitor, famulus

265

c et

305 a 266 a 585 d 290 b 300 e

Serium, veneratio
Seriose, serio

263 f 45 b 353 e 507 d 306 f 272 c 270 f


290
c,

317

e et

'

Potestativus, ex legiHma potestate

14 d

Sudoriose,

Praeambulus, dux Prascordialiter, ex corde


Praedicista. prxdicator

510 c 504 b
271 e 272 a
531 b
14
e et

Praedignissimus, dignisimw
Praesulare, episcopi muncre fungi

Telarura

orditor, textor
tenlatio

Precatus, preces

538 d

Teraptamentura,

Procedere, apud complures ecclesiasticos scriptores 523 d et 525 d significal loca pia invisere
Proficiscere, proficisci

Temptare, tentare
TemptatiO,
tentatio

305 c
14 e

Profligatus, distributus

Tenuta, investitura Tetragonus, quadrangulus

260 d 577 e 588 e 580 d 472 b


17
f

Tormentari,

IN
Tormentari, tormentis
Translatari, transfem
affici

TOMUM SEXTUM
331 b
f f

OCTOBRIS.

705
307
e

Vinculatus, vinculis onustus

501

Virgunculus, juvenis
Votatus, votus

304

c et
el

308 a
264 d
341
c

Transpositua, translatio

369
509
b,

261 a

Tripodare, cum
sustinere

baculo incedere, gressum baculo

Vulnera Chronica, vulnera temporaria

511

c et

Tyronatus, tirocinium

515 b 626 c

W
\7"assus,
alteri subjectus

adium, deMlt

s/tccim

308 b c

et

314 e

284
seu

f,

307 b

et

308 d 515 d
15 e

Veniae,

genuflexiones

molestae

corporis
et

qusdam

inclinationes

513

Vicanus, vicum incolens

Vicium, vitium

572 a

eniolum, parvum donum

264

100

INDEX

TomM5 vi Octobns.

INDEX

MORALIS
restituuntur 42/ a. breque detenti seepe sanitati
c et saporem mirabiliter induit 460 infirmum S. 470 e Aqua benedicta Gothum 524 f et 525 a Fortunatussanat solvit 254 d. ArArbori alligatum S. Simpertus

Aqua

vini

Abstinentia
622 a

b c rigida S. Seraphini 132

Eremitarum Camaldulensium 621


S. Dominici Loricati

f et

Colmanus prius diu bor, e gua suspensus fuit S. producere cwpil 350 c. arida virescere, fioresque

623 b c unum alterumve erroremhaud Acta Martyrumob


canMnuosuntrejicUnda
\dolescentia pia S.
'

Arbor h*c

servari dicitur apud

PP.

Franasca**"

nos Stockeraviz

402bcrf407cd
14

Mon*
54 b
;

episcopi
c
;

cd;

ff.

Maximiliani episcopi

Adolescentia pia

ad visitandas Archiepiscopus Surrentanus cur accersitus 452 b. et fratrum Reliquias Forlunatx usurpari commumArchiepiscopi nomen quando
tercccptum ope S. Seraphim Auricularibus doloribus laborans 154 a
.

SS.

Cosm* Amentes

Adolescentia erudita S. S. Seraphini 130 de Gee; Adolescentia pia S. Theophili 181 c d S. f; Adolescentia erudita raldi 302 d e 595 d, 596 a et 599 a b e
episcopi
tres

mulieres ac a

dxmone

obsessae patroet

632 b Burchardum inter et S. Amorem 560 e Amicitia S. de S. Eduikm\c\is,regem Orientalium Anglorum


sanantur cinio S. Bernardi

629 a

curatur 366 f et seq. Austeritates vitz S. Chelidonix Ordinis Camaldulensium aAusterura eremilarum 622 a b vendi genus
,

M
ceterisdireptis, vim TTidicula Deiparz Virginis, 4^ e sensit j/Tj hostis non

eidem Sancto no occidendo mutasse sententiam,


indicat

Angina pmiwe

Selaborans oleo lampadis ante S.

Animam

sanatur raphini sepulchrum ardcntis prepurgatorio dire cruciatam fratrnm in


cibus liberandam,

154 a

^aris

sanandis juvandisque miseris

Noz

septen-

Themardo apparens, denuntiat

Odlridus

512

334 e et 339 b c nium insumit S. Lucas abbas vel S. Lucas sanat 340 b ^grotos quoscumque
;

negligenter Anniversarium Gregorii Papz VII ne admonet compleant, Themardo apparens, fratres 512 c d

,olo sui sudarii tactu

solo

^grotis sanandis et nomine utuntur fratres 334 e Lucx 339 c

339

c.

idem Odfridus
et

Anno

martyr

Colmanus dunidio ex arbore pependit, S. 358 e


Venantius Weremberto,

Apparet S.

eumque de
f et

somnolentia redarguit

217

218

ab
i

Apparitiones varix
phini

S.

Monx 12
et

a; S. Seraet
;

149 d
c
;

et

seqq.; SS. Simperti

Udain

Basilicam
postoli

sub

-;

MarUe

Virginis ac f Petri

Ab.

267

S. Geraldi 322 e
;

331

c
;

S. Vitalis

nominibus S. Lucas construit

340

336 e f S. Chelidonix 366 e S<S. Septem Martyrum 388 b; S. Calepodii 424 a, 427 d, 428 b et 441 b; S. Callisti 445 c; S. Fortunatx 451
geli, el

suam in honoBasilicara Patrienses intra urbem

remSS.
raul
,

Fortunatx,

quam

uti

et

Fratrum
S.

ejus erigunt

patronam elege450 d et 456 a b

455 iet 456 a; Raphaelis archanDamasi papx 473 b c d S. Donatiuni


c,
;

pauperum usibus Bonorum suorum partem nonam


seponit

Geraldus 309
partim ad

f.

Bona sua partim

503def, 507bcet511 ef; S. QvdwaliSU


S. Bernardi

f;

631 a b c
abluerat, auferunt
<\

Aquam, qua manusS. Qeraldus


infirmi, eaque

exstruendam ecclesiam, Bonasuo partim S. Manechildis donat 528 e f. partim consat^ pauperibue, partim ecclesns, ac
pauperibus,
guineis 8. Joannes

sanantur 317

ei

seqq. Aquae

Danubii
inninluin

oiciniam

omnem
350
S.
e.

inundantes,

cum ad
iet

duens distribuit

Damascenus monachum inG0 e


lampadis ante S. Seraphini

S.

Colnunn pervenUsent, instarmuri

Brachii fractura

oleo

immobilet steterunt
a.

351

b,

358

359

sepulchrum ardentis sanatur


Brachii,

153

f et

154

a.^

Aquam

e puteo

Callisti fidelet bihunt, fe-

manusque usum

meritis

S.

Simperti

paupcrcula

IN
jmuprrcula rrcipit

TOMUM SEXTUM OCTOBRIS


Cheli-

707
Christianorum modestus orandi 423 d

249 b

c.

Brachium S.

103

f et

seq.

doni.r honoriftce ad ecclesiam sacri

SpecusS. Be-

modus

nedirh trausfrrtur 365 c; in id Cardinalis Hosii


pietas

Christianis virtutibus S.

Lucam

a teneris imbuen-

365

c.

Brachium S.

Callisti requisscil in

S. Quintini Bellovacensis suburbii abbatia 432 c


Breviarii Brugensis ob
r.

S. Donatimit

fabulas correcUe Lectiones K(\C\ A 500 d

333 a b Romanorum Pontificum justam flfftChronotaxim 409 c qnare, perquam difiicile dum
parentes curant

obsidentibm, Civitatem Tudertinam, a Gothiseam 520 e Forlunatus liberat mirabiliterS. eventurasS. Lucasprxscit 337 ef Clades Calabrix Claudo gresS. Simperlus sanal 255 b.

Claudam
sum

reddit S. Geraldus

317

f.

Claudus puer ope

Caduco

morbo

laborans ope S. Seraphini sanitate

S. Donatiani sanatur Clinica a S. Palmalio sanatur

508

440

e f

Cadonatur 154 b; item S. Simperti 260 d. Geduco morbo afflicta filia ad invocationem S.
raldi sanatur

Coadjutor

episcopalis

curxS. Fortunatus

elegitur

a S. Callisto

520 d

329
;

Ccelum

triste

ac nebulosum,

dum

transferendx erant

Seraphini 155 a Caaci illuminati patrocinio S. Geraldi Simperti 250 b et seqq.; meritis S.
f,

S.

S Monx
pent,- fu

reMediolanensis episcopi Reliquix.

317

serenum

320 f e*321 d Martyrum 389 d. Caeci 318


a,

f;

ope SS. Septem

Ccemeterium, suo
instaurat S.

patrocinio S. Callisti

12 e et 13 a postmodnm nomine appellatum, CcemeCallUlus 420 Ut 421 a b.


421 b c

miaiitur444ef,445bet446ab.Cacaa i// H
natwitatemulieropeSS. GaudentiiValentmiet mulien a donatur 462 d. CascaB
Victorh visu
,

terium f

ingredtens, Callisti contrilus et confessus

indulgentia plenaria gaudet

morte

Zl ZZfeZFMi s - *: cscus r
-

nniMM .K appa

.9 '

Donatianus &**"*

, '

Ccenobiumt
mcus v i C us

Petri de Avellana exstruit S.

Domic

viam Brugas

**

Soranus

613
S. SerapMni

.....,

moctifn-li .,11.,

CoUca P

S"'i":
.

x: SSSCscitate
te ''

305 . b

.**
^

-J ^ o!?^ *+* . *.. . ,,**. M *


,

^n

**< W

Atatow

,'
.

"
Jfe. . "n

,c,,s-.

compUu.

L n J
.

M"
e(

Constantia
.

riM. 8.
,

**

P , a*,*, 616 e 06 ,..15

(4 ^

5gl a

mann

3M Q

FortBBate ,,,,, 4o3 d

.t

MM
c

>

257. 258 f, -oJ .-

*z:
Mannus

asras -^
628
f,

tn!" tCT contrac IIS


T

630 b

et

631 e

ta

"- * Contractum natur330


'*" "*

4 41 ,,, ,,, ,,,

""

c.

44

S.

'" <WH*fMl

Can:
et

445

Contracta

et

debilis

mulier palrociN.o

g.iJomrtton^imotur

507e.o0Sa

quare

sk8b.Capitis^r = cS^- = jf-isc U


elogia Imbrt S.

.,

ca Pit is

^
302

Thwphih

""-:

f
r,,.,

inovent

STsaci(

r^^--^n 3^ wdi
,,,,,,,

mclatom

inducantur

Coronisoaprrto.
(

o,, Af>

,,,

S. A/o,r

-,..,..

tof" -''"^^

J--^

guinemfundit

a. Casti-

.-.
^

i-i.nl/Mr304de.Castitatisflmorc/iani

///N

rfl

/etofarmotntr6dto/

L;,,N..H-,,,,364e.

3681,, 360

e-

rflpftinisonfltiir

Catbolicam re

jFVflncifCttfi
.

/"'

rM

''

""" M/r
/

Caristi

^^^^^
ropflflflre

3T0a CoTtonSS.SeptmMaTtyrmlurpm

fnuM

M.JniraUmlacerata.wpMo,
P P
Privati

; oQfi.

flc

60c ijo*

4fil

b c

388 a<! 391 b. Corpor.s, det ,li S. C' 420 ,., ulcrra aOsitistt o.
prfcjt.r..

,...,.,,

mftr*fectoconfessaS.Domnina
'

fe

Corpore S. Catepo

Ml

ce

17.

Christo lucri-

,>

^An/WonufWUfmcd.C^^
innccfffita^*^
-

'":.,

,,,,,,,,.,
.

***! """r^t '"'"'-'";-'"-"""


M
r/,Corporisori.uwnui,i

-,

K 5afW

;;;,:;,;,,,',.
:,;.,',/.-'
'i:,

...^'^"*
';""' ,
;";
;.
'

,-/-'
,,, 539
e.

/'- "

u Corponbus SS. Martrum


;

srssis

r-

Ktliuni

INDEX MORALIS
708
jGttiri
et

.iorum

inventis,

nares adstantium
1

Mcflfa!
liset

38d^57f.EcclesiaPiVonflFflrocWa.
consecratur novem
episcopis as-

58 mirusodorreplevitm*et

(7tdc

tn-

^..Reliquia.Translationes.)

AGorvisauandcauCiS.acKtoopflsto^^c
Crucifixi

la A/r* 0& sistentibus 48 c. Ecclesia f communi SS. Afrx et S. Udalrici miracula

collegiata

F^

tmootne

i/artos

fffei

5.

Seraphinn
lol
i

tJdalrici

nomine nuncupolo

/uii

241

f.

Ecclesia,

curat

UAhc.

Eadcm. mortuo S. Seraphmo


AbUfeMifc ca
et

quam pluribus expensis jam


perat S.

factis aedificare caz-

Oeraldus, sponte corruit

316 b

c.

Ec-

sanaturmulierpartusdoloribusoppressa

Crucem

.Wam

desia

in

honorem S. Colmani dicata


in

Roden-

pfc, mfcntottf,

amoReliquiU ob specialem
exornavii

darft alia

Eisgam itemStyrsBMe. Eccletrans

\ergaS. ren

Colmanum

Rudolphusn
pnncipe

siam
listus

archidvxAustri*3$6t.

Crux

pretiosissi

Fratrum a honorem SS. Fortunatx et Crucis signurn a fuit 451 b. TaranHno oblata usurpabatur 526 c. Christiani frequenter
primis

SanctiSi quibus conditoribus

Tyberim exstruxit S. Caldenominantur a 442 bet seqq. Ecclesiae dicatr sunt, aui etiam ab eorum

Marte

422

Ecclesise varix

honorem

S.

Callisti

papx erectx
in

435 a b d
S.

et

438 d
alia

e.

Crucis

signomuniremulieremocculteadulteram
1

Ecclesiam

honorem

Forlunats cdndidit
a

Seraphinus detrectat

10 d

Crucis srgno

mu lta patratur miracula idem S. 143defe< 147cdef. Crucis ngno,


impedii
S.

Seraphtnus
prxsttgtas

f, Stephanus Neapolitanus episcopus 450 451 a. Ecclesia S. Neapolitanis erigitur

Gauin ho-

dentio dicata

162

f.

Ecclesiam exstftmt

Geraldus

323

d.

Crucis

signo

sanai 524c. Ad equum rabidumS. Forlunatus summo in discrimine Juhanus

Galla Planorem S. Gaudentii splendidissimam Valentiniani mattr 403 a, imperatoris


cidia

aliam
gina

Theodelinda

Bavara Longobardorum re-

Crucis signum

apostata confugiebal

'-

463

c.

Ecclesiara
e.

CuraS.
Curru

Bonifacii, ut vitia extirpentur opprcssum S. Simpertus sanai

exstruxit

510

Watinensem Odfridus Ecclesia Tuderti in honorem

257 d e

s.

alix Fortunati constructa 521 b, varix

523

d. Ecclesiam cathedralem S.

Burchardus con-

stmii

505

.1

e.

Ecclesiam cuthedralem novam,


condidit

D
.

ve tere combusta,

Arno episcopus 505


dicatas habet

f.

Eccle^ias varias suo nomini

S.

aBmone
18 d

liberati
et
.

patrocimo S. Svmperti
;

990 IM

Burchardus

572f573ab
,

d,

J 2

seqq.

S. Geraldi
e /

331
b.

d.

Dasmones

Edictum

cn(di

l(l

contra Christianos

35

d e

puniti, Effra(?tores sepukhri S. Colmani divinitus

expeim

s Lucos339
1

340

DaBmones S.
uti et

CheKd

irincil

367

c d. In

Dmones mtrum
S.
e <<t523 c

^^ ^ H ^ .^^ ^.^
^.^
/v// ,,^

KwflM2 oflfc^ fa & gr ferra-

3G1 b

exercct S. Mauritius

imperium 381 e;

Fortunaius

520 d

de

Sumourgum v itae contemplativae Burclllirdus /rm /a569f, 589f, 590ab


Dectufi interfici jussit

parte porrccto, S. Diemoniacum, Hostuv salutaris b. DamomaQaudentius curat 460 b et 469 a

Episcopos wd.nw.'

18

c.

E-

eamifcmcura*

460det4
quare

prxcipiscopos, ufpote evangelicx prsdicationis

49o t ei Decimse aliquando laicis conccss,, antiquitus Sansacrarum sdium

imperator puos actores, interficijussit Maximinus Episcoporum scdula cura, ut a vitiis E403 a.
thelbaldum regem avocent

Ad

Dedicationes

562 d

Ctorum

mwudeferrcmorts eralTMl d

et

506

Defunctorum

Musincumbit

Calsepeliendis corporibus sedulo S. 42 e


I?

dono sibi obEquum a rabie sanatnm, ac a domino justo persoluto ,,,, rgcusoe S. Fortunatus
;

preti
f t

eumdem

acceptat

cus ptmtf Delicta montoui ftastfwm virginis Demolitio sepulchri S. Chelidoni*


veraqitur,

337 e

dum

Eucharistiam indigne

524 b sumens mire punitvr 471

c
e

Excidium
episcopus

Servatius Gallis impendere przvidit S.

jugibus
'

precibus

insistunt

monaclu

Sublacenses

a 870 f #1871.

Explorator

falso habitus

S. Colmanus martyr sus-

Dentium

doloresopeS. Simperli depulsi

pendionecatur
qcnerali

349

c,

353

c et

358 b

Diem

cultui

Sanctorum Septcm martyrum sacrum


Franciscanorum
Capitulo

eliqendum

pirmUtULeoX

388

M 389
>

haud exciDiplomata antiqua severa nimis cnsi 554 b a ptenaa zdem S. Lucas propriis maDirutara S. Laverii
nibus instaurat

41 c

Fabula)
Fminis

in Actis S.

Donatiani hujus matrem uno


filios

partu gcnuisse septem

deinde novem

499
tri-

Dvssenteria tnennalis *
episcopi curata

inlercessione

S.

Simperti
f et

ingressus in templum Sublacensis coznobii,

233

254 a

exposiiis S.

Chelidomx

vinjinis Reliquiis,

duo concessus

375 e

Familiares

Alexandro Severo hx, quas a nonvis Christianis inaudicrat, voces : Quod tibi 402 d alteri ne feceris
fuere
fieri,

cclesia

Romana omnium
15

ecclesiarum

mater

In

Fano Marlis
capite

Htare abnuens S. Maximilianus


est

577

f.

Ecclesia Portiana a sno conditore nob. Ecclesias plures in

imminutus

40 d

et

56

men
S.

sortitur

honorem

Maximiliani dedicavit

B. Rupertus Juvaf.

Favores humanos S. Lucas declinat 338 a b. Favore Etmto S. Donatiani Brugense capitulum
prosecuti sunt Flandrix comites

viensium archiepiscopus 37

Ecclesi alue

ipsi

506 d
Febre

IN
Febre laborantes ope S. Seraphini
et

TOMUM SEXTUM
sanati

OCTOBRIS.
reficiuntur
ii,

709
qui ad ce-

152 b

Humanitate monachorum
convenerant

154 ab

e,

5. Simperti 264 b

c.

Febre ^rflworfi

lebrem S. Chelidoni.r Relujuiarum translationem

laborans patrocinio S. Callisti sanalur

434 a b
cir-

375

Ferreae quxdam, quibus novitius Camaldulensis

Ab Humeri

sinistri cruciatupatrocinio

S.Seraphini

cumdatuserat, cntenx sponte effractx sunt, ceterx


ut

mulier liberata

144 b

plumbum

flexibiles effectx

626 a b

Humilitate. aliisque virtutibus enitet S. Opilio


e
f.

Ferro flammaque omnia devastant Wandali 456 b

Humilitas eximia S. Qeraldi 317

f,

64 318 a

Festum S. Colmaniper totam Austriam


nocentius

adjacenfes-

que provincias solemniter celcbrari prxcepit In-

339 b

IV
,

355 bc
cum rex Eduinus
112
infidelibus indefesse
f.

322 b et 323 e; S. Lucx abbatis 333 d, et 340 b S. Angadrismx 540 a; S. Bur578 f chardi
d,
; :

Fidelissiraus ministrorum Lilla,

Hymnus
dentii,

Te Deum laudamus,
Valentini
;

inventis

SS. Gaudecan-

venenata sica peteretur


cipit

ictum medio corpore exf

et

Victoris corporibus,

tatus

462 e

item sanata pnrahjlica meritis 8.

ad Fidem convertendis
bit

incum-

Donaliani

509 c

S.

Monas 15
94
f.

Fides mira cujusdam mu-

lieris

Fidei propagandx studet Eduinus

rex 114 c

d.

Fidei formulam subdole fabricarunt

Ariani
Fistula incurabilis S. Seraphini ope sanata
\&ge\\at\o corporis voluntaria eaque cruenta
raphini 132
in

460

146 a

Se-

Ignaviam maxime
Ignis,

nutrit boni malive operis

non

d et seqq.

voluntaria ac
;

diutuma
pluribus

recogitare futuram retnbutiunem

301 a

B. Dominico Loricato 612 b

et in

aliis

615 d
loO
loco,

donec ossa S. Marhjris Kiliani, toliusque pendulus hxret ecclesiz thesaurus efferretur,

Foetum mortuum
nus revocat

ac putridum ad vitam S. Seraphie

565

f.

(VUe Incendium.)
inter conflari fecit
Caliisti, ut
f.

Imaginera S. Geraldi reliqua


Adraldns 7/291

Fons mirabiliter, assignato a S. Daniele


moque
effossa,

hu-

Imago S.

erga

erumpit

387 a
Qeraldus,

eumfidelium veneratio excitetur,


locata fuit

in ecclesiis col-

Fugitivura servum honorifice habet S.

4 35 c d
,

eumque

in pace dimittit

310

c d

extincti, Fulmine divino quatuor idolorum sacerdotes 439 d cremata ac Jovis ara incendio

illxsx Patnnensi Incendio conflagrante ecclesia Yalcntini et fuere Reliquix SS. Maximiliani

47

c.

Incendiura S. Simperti meritis exlinctum


c.

Furem

Geraldus re furtiva in furto deprehensum S.

262
est

Incendio conflagrante dormitorio salva

donat

309

gestiens,
uti et

Fur S. Colmano oblata surripere accepit, amissa facie humana caninam


d.
inin

Incendium ossiS. Cuhnnn, aipella 355 a. elatti, extinbus S. Ebrulphi contra flammas
guit S.

Sancti proverbis latratum, sed ejusdem

Angadrisma 540
fulelibus

e,

{Vite Ignis.)
WellicetUBm in

terventu sanatur
ecclesia

360

e.

Fures

spoliis onusti

Indulgentiam
festo
tius

ecclesiam

S.

inventi Gaudiosi immoti hxrent,

et

S. Colmani

visitantibus eoncessit Innoccn-

culpam
dujit

ac libere confessi, ablata reddunt,

dUce-

IV 355
et

c;
d.

item

archiepiscopi

et

episcopi

355 d

35G 436

Indulgentiae pknaris

in festo

S.

Callisti

largissie tei 437 b. Indulgentiae

mxconcessx

vius, qui sacellum S. Fortunatx alium sw noimpediti, sitaverint, aut Ugiiime Indulgentias plcmine ad id deputarint 452 c d.

nari* concessx

iis,

qui translatimi Reliquiarum


illius

manibusS. Geraldicomi-^ enu collisum aqua de sanntur tis lotum

aui S. Gaudenta adessent,


l

ecclesiam trans-

at ion i3

die

anniversario visitarent

465
</'

e.

In-

dulgentiaB

plenari* conressx hU,


et

transla-

H
fmtuU abitus 5. Seraphini sxvissime eatorquetur
tn energumenx^o,
i

tioni

Reliquiarum S. FortunaH

aUorum mar-

,/, uti et in die hujus translaUonis

n H

Emmovrh^seusanguinUprofluvtumepeS^
ravhini sanatur

^M ^ ^ ^ W* ^359 ^^
anniversario, ac sequente

Tnfirmitatibus pellendis, ;

et

522 a maxime febnbus auxi^


&

Simperto sanati

sanitati c d. Infirmos

^
(
,

251

e et seqq. Infir-

c^ 361
SS.
cor-

restituit

S.

Gaudennus

460
Theophilus

c et

470 a

e.

Infirmi varii exosculantes


Victoris

HerbaiW

*. ^Me

orjpto S. fla

aPVa ff^d.

,;,/,/,/.

Valentiniet

martyrum

pora sanuti

comitis visa

Herniosos S. Simperto

m*
'""""""

&>1

Hornicidium,,--,-'
raphwus
Hostia

W W(
'

^
s
. '

Iusaniam 5. Geraldus curat


a

462 e 323 d
palrocmo mctt
.

M .
Simperti Inten pgrvrfa pr*
'

,,,,

..

i^f"'^
sanguine

WMMM

eacrileg,

pt

>"'""<
" ''
,,
l

'"

,.

S
.

. '""""" '"'"'"

x " B5M ' l

,//

*mrnf

'"'"':t;

42

"'"""' '""""" r
,

B.Jsmsfn.iredmncilS.aeraUm
Temui
vi

303

a c d

b c; corponm SS. 191 f; S. SimperU 270

i.

InvLo

ss.

it*pm o***~m

^^

OctoWt.

710

INDEX MORALIS
cumfunduntur
sancti

Qaudentti,ValentinietVictori8ml;S.For:
tU

natietaliommmdB.JnyeriiiocorponsS^
..

Lumen
martyr

cceleste et

c. Septem Martyres 387 Palmatius insolitum videt S.

Bernardi
Invidi; , stimulis

631 b
actus Ethelfridus S.

440

,t

Edutnum
ast

rcstilmtur Lunatica ope S. Geraldi sanitati

442 c 329 d

inexiliumpellit 111 a. perditum ,,/,, mmuxtcnum

Invidia actus Landulire constitutt

de. Lupos, muresque exterminat S. MauritiusSSl S. Simperti Lupo ruptus infans matri sucV ope

iHnereragtusevanuit

334efrf339de

mtituiW

229

b,

248f..249ab

M
rejunandi
profluxit
certis
divirta diebus afjixa lex e lege

413cd

andibulre S. Colmani partem obtinet


peratoris

Anna im357 b

Mathis conjux

temporum S. Callistus Jejunia triduana quatuor quatuor b et 417 d e. Jejunia 413 a


constituit

Manibus
329
d.

sanatur ac brachiis captus ope S. Geraldi

Manus

obcissamiraculose S. Joanni
restituitur

Dac

mini

Missa : Pax Dotemporum post salutalionem in vobiscum, antiquitus annunsemper


sit

masceno

ope divse Virginis

600

B. Mariam Virginem
pucinus veneratur

specialiter S.

Seraphinus ca*** e

tiabantur

415

commendatio b. Jejunii yeneralis

in415ef <?f 410 a b c. Jejunium unius diei JeCallistus 440 b. llu:il oaptizato Palmatw S. e. orutionibus vacat S. Palmatius 440 juniis et

Martis

statua ac idola,

offerente

S. Gaudentio sa-

crificium, derepente corruunt

460 d
b.

et

470

Martvres

a ii (j Ua ndo

vocantur,

licet stricti

nominis
sublo-

Jejuniis

ei

oralionibus

cum per quatuor

dies n-

mar tyrium haud


cis,

subierint
iis t

350

Martyres
sunt,

magis corroboratur S. hil victus accepisset,


listus

Cal-

inde celebrantur non

quibus passi

441
et

b.

Jcjunium austerum S. Gaudentii


j

verum

aliis,

459

e f

4G8 d

B. Dominici Loncati 623 d

vel sepulturam

quibus vel natales, celcultum, 476 e f sunt adepti

Martyrii

ardens

desiderium
a,

sanclorum Septem

Martyrum 386

387
<jui

e
in

et

391 a

b.

Martyrio

generatim Sancti,

Hieronymianis apogra-

phis inscribuntur vitam finierunt

476

T
I

actis

cmm
'

S. Serapl

<rt* mulier impe-

Martyrologii vulgo Bieronymiani codioes pen*pe


corrupti

14C b
auo serr* sectionem passus
_
.

425

ef,

Lanis \n ^ *
'

est

S.

Colma-

Matri, cum ea S. Fortunatam ad idolorum

42b abt 4/ d wltum

---.

asservatur nus in S. Stephani Viennse res domeslica augetur Largitate

_.....

ok^ 354 e
339
c ca-

loA ,...,/,>,.,.,. ntinitprptur ijeuerose virgo reducere anniteretur, nenerose virao resistit 454 b

Laterum

dolores acerbissimi ope S. Seraphini

Membrorum omnium asus ope S. Seraphini restitutus 145 d. Membrorum ariditasopeS. Geraldi
curata

pucini curati

154 e
ctiam UepitU

329 d

Luas.sexusmuliebris
Lectio
fit

cumS. QeraUmprandet,

Memoria novissimorum commendatur Ila aquh fo.ri qu* Meritis S. Seraphini


,

bus piwsentibus

318

c. Lepra luborans ope S. Seraphini curatur 154 peLepra virginitatis causa morbo cum corripi 539 e tusset, S. Angadrismapercutitur

mortua creditur, ad vitam revocatur\b3cet 154 d Metu exilii aut tormentorum plures episcopi Arianse

hxrcsimanus dederunt

460

Milites deccm, ad capiendos Christianos missi,


citate

ca>-

Liberalis in S.

568 f Burchardum Pipinus rex Maximilianum Liberalitas Carolomanni in S. Lucx aliosque 42 a b. Liberalitas eximia S. liberalitate a Deo abbatis in pauperes majori
compensatur 334 e Liberalitas Tfrancornm prin-

percutiuntur
cedit

Minis non

424 a et 439 e f S. Maximilianus 56 f. Minas,


c.

blonditiasqueSaracenorum saneti Septem Martijres


tias

supemuni 390

Minas tyranni ac blandi(Vide S. Fortunata temnit 453 c et 454 e.

cipum

S.

Burchardum 560

d e f,

563

et

Constantia.)

584

c d.

Liberalitas S. Burchardi

in ecclesmui

Herbipolensem 562 f,563 a b c et 584 c. Libe565 ralitas Hedeni ducis in S. Willibrordum

Miracula cur fmni 504 a b. Miracula cur litteris mandata 361 e. Miracula in Sanctorum Vitis
reluiii
f.

indiscriminatim non sunt credendu


inclnruit S.

539

ab

S. Gumberti in S.
tres

KUianum
ut

588

Miraculis post mortem


f et

Maximilia-

Libros

ad Autolycum,

eum

gentiliumerrorir

bns eriperel,S. Theophilus scripsit


Litteris

\12eet seqq.
Joannes
et

tam

divinis

quam

secularibus opprime inet

slrucli fuere

SS. Cosmas episcopus

242 ab, Miraculuma S. Simperto 247 e, 251 a.et seqq. jwrpetralum, eum per preslnjlerum in cancellis publicare negligunt, m pristinum morbum infirnus 49 d e

56

f;

item S. Simpertus

Damascenus

595 d
a

seqq.
<""-

mus

reincidit

259

d.
ol>

Miracula S. Geraldi primo


excrescentem
f.

Locum

publicum

Christiahis occupatum t

iis

annotabantur, ast

numerum

id

tranitentibus popinunis, in

Dei cultuin adjudicrt


U
12 d,

omissum postea 330


donia
post

Miraculis claraS. ChelU

Alexander imperator

422

e et

423 a

367 d

et

368

c.

Miraculis quamplurimU

Loquela quibusdam linguis prxcisis miraculose donala, ob peccatum carnis a binis eorum deperdi-

mortem

insignis fuit S.
in locis

Mauritius 382 c d.

Miraculis etiam
sitis claret

a sacris suis exuviis dis-

93 f Lumen cazlesle in obitu S. Chclidonix apparet 363 a, 364 e, 367 f et 368 a. Lumine cxlesti cirtur

S. Donatianus

510

c et seqq. Miraculis

claret S. Rusticus

533

d.

Miraculo innocentiam
f et

suam S. Goar probat 535 e

538 b

d.

Miraculis

IN
culis clara est S.

TOMUM SEXTUM
et
et
f

OCTOBRIS.
rumxdium
ferre

711

Angadrisma 540 c d
elevatis

542
&
e,

c.

dedicationem Sanctorum exuviasde-

Miracula plurima

SS. Kiliani

504 d
loco

et

506

rum
c.

corporibus contingunt

575

a,

579
e et

584

Moveri de
tii

non potuerunt Reliquix S. Luben-

Miraculis quam plurimis inclarescit S. Ber-

presbyteri

200

item S.

Callisti

443 e;

nardus

628

f,

G29 a d

632 a b 577 b 307 e f

itrm

SS. Fortunalx

et

Fratrum

Misericordise operibus prxcipue inclaruit S. Sui-

Muliebris scxus reprehensio

450 254

dunus
Misericors
cst in ipsos
n

Mulier a languore sanata S. Maximiliani meritis,


srd
brnrfnrlori
ingrata,
;

reos S. Geraldus

in

eumdem lamjuorem
reincidit
et

Missi qui leguntur

S.

Petro, missi a S. Petri

rrincidit

58 b

atia S. Simprrti patrocinio sa-

successoribus sspius intelligendi veniunt

482

nata,

sed ingrata in

morbum

252

c.

Monachorura

suorutn profectui impigre incubuit S.

Mulier infxrma SS. FortunatcX


sanatur 451
b.
rt

Fcatrum ope
morbo

SimpertuSfdum

esset Morbacensis abbas 235 a\e. Monachos emonasterioexpulit Bernwelfus Wirceburgcnsis cpiscnjms 5i i7 b, et 592 c.

Mulierera ctecam angelus Arimi-

num

transf

462

b.

Mulier a

letali

in-

tercessione S. Burchardi convaluit

573 a 309 b Swar-

Monachi
apti

sacerdotalibus ministeriis digni sunt

et

Munera
comrs

oblata

in pios

usus converlit S. Gcraldus

592 d
erexit S.

e et

593

Monasterium

Geraldus 316 d. Monaste-

Munificentia

Marix Fuccarinx ex

illustri

rium cum perditum iret Landulfus, Dei vindicta in aera rapitur 334 ef et 339de.Monasterium
Deiparz Virgini
tius

zenbergiorum stirpe in S. Simpertum 244 d.

(Vide Liberalitas.)

dedicatum enstruii S.
et

MaurU
Tsena-

380

f.

Monasteria Erfordiense

cense

summa

cum laude aliquot annis Hilgerus,


Domini-

Muto ope S. Simperti loqucla restituitur 249 C d, 258 b et 261 a. Mutus, surdus, et una ntanu contractus ope S. Geraldi sanatur 330 e f. Mu
tus patrocinio S. Culinani
loqucla donatur
c.

cujus potissimum cura exstructa fuerunt,

361

canorum prior

rexit

397

let

398

a.

Monaste-

c.

item

muta

i'.sca

et

curva 361

rium Hasnoniensc exstruit Balduinus Montensis 504 c et 506 e. Monasterium S. Urbani Archanradus exstruit 529 a et 530 a b. Monaste-

S.

Brrnardi loqucla donatur

Muta ope G29 d ct 632 a

rium

Flaviacensc scculo xi

restauravit

Drogo
vir-

N
53 d;.S. GeLucx abbatis 333 a; 5. Cher lidonix 365 e et 366 d SS. Fortunatee ac Fratrum 453b; 5. Manechildis 530 f S. Anga558 b et 573 c drismx 539 d S. Burchardi
atales illustres S. Maximiliani
raldi

Bellovacensis episcopus

543

a.

Monasterium

ginum prope mcenia civitatis Belhvacensis idem Burcharzdificat 543 a. Monasterium condit S.
dus

565 iet 566 a; aliud in honorcm divx Vire iel 587 d. ginis et S. Andrex ad Momum 566 592 c Monasterium imtituit Megingaudus
episcopum
assignans,

301

f;

S.

Bwchardum Monita prsctoro, HerbipoUnsibus S.


iis

dat S. Bonifacius

Mo-

Nauta2 e maximo

captivitatis

periculo ope sancto-

guntinus episcopus

01 a

Joannes Monitu divx Virginis hymnographum S.

389 d rum Scptem Martyrum eripiuntur ad Necem quxsitus S. Calhstus summus Pontifex
fugit

Damasccnus agit Monumenta, qux ab uno

GOlbcd

411c*441b

alterovc habentur antiqua

Morbo

346 ab merentur fidem certam continuonon oppressa ope S. Seraper viginti dies
letali

Nobiles quidam Asculani a magistrutu ciccti corpopuli dipori S. Seraphini assistnnt, ac id a


reptione tuentur

149 b 311 a b

phim sanatur 154


rans 154
f.

c d; item

morbo

sacro labo-

Nuptias S. Grraldus respuit

perti cu ratus

Morbo comitiali 253 a b. Morbo

meritis S.

s,w-

caduco opprcssus

patrocinio S. Geraldi

simitatirestitoitur 2
t

Morbus g raviscmobioS.Lu<*cumincumberet
plures c fratribus

sanat

Moribund cuidam uxori sanitatem,


. _

manl
1

Obitum
,

absentis cognoscit S. Geraldus

322 a
Va-

levimorboajfectomMemprsdicUS.Seraphinus
11

Observantia
.

rcgulan

floret

cumobium

316 d

MoTaT

Geraldo ab

obM apparente,

7?

ahdo

367 b Chelidonia Oeculta coqnoscit S. Seraphino curatt S. Oculi tumescentis dolores a septennium orba154 c. Oculorum lumine per
tur S. Geraldus

325 e
ac subito

Chehdoma cd.Mortis sutdiemS.

P r*te<

367e.Mortemtori
ptemMartyres Mortuus
interventu S.

fl

svbeunt

sancHSe391 ab

germani fratres coOdio implacabili flagrantes duo

Zu * 341 255 de; alteropeS. remcUato 3S S. Mauntti


puer patrocinio

f^J ^**
;
d.

^mcatus
o.

ram Reliquiis S. Caltisti concilianiur 444 d e more perculsi, sibi invicem corpore , . defuncti S. Seraphini d!r Iviss
(/

addueti,

ti-

Mortuo

Mos monachorum

legere&S e cras Scnpturas

rum 472

f^fi^cZ ^J Mn^ "Wf <"'; fam^ m*** -^J^ J


Mos vei
Oleo
ad sacra antiquis temponbus a. Muris erat

vitam S. Fort

M """*J^

^ ^^ ^
.

,,. 14 ,

O dor suavissimus circa


fa

sepulr

()dorm
Fortunat*

SHavlssimnm

^rgunt

Reliqui* SS.

* <**

""**""

diffunditur

Martyrum

,;,

fl

pflWa

53 a f sepulcram ardcnad 5. Seraphuu lo3 f * -qq.

"

^^
et

Fratrum

Ml.

^.^

INDEX MORALIS
712
Olivs conupu
lepuU ac nigricanU, ad

tom S.Se
lo4 e

Peregrinationes
te

in

Palxstinam seculo

>x freguenr

n
P

pMdlat*,colormvirideminduunt

;,>,

Colma ad tacellm 8.

accurrunt

Operarius
ta, <.)

mgm I**-
S.

* **445
e f I
i

T342ci.-PeTe&iTLftioS.ChehdontxRomam ereptam anno mxoix 366 e Peregrinationes post


frequentes^ exinfideliumpotestate Eierosolumam

Augustanos S. Sim Peste gravi ac obsidwne

fuerunt

a,

CalM

'Hrsus urvatur
. b,

Orandi studium indefemm

Dmm,Lan610 a
reportat

Phrenesis ope
,

S. Simperti sanata

259

d,

260

,,

et

612

615

268 b (Vide Lunatica)

hoHibu, Oratione S. Lucas preeclaram 40cdef.Oration.y./..r. m mJ.'" ,,,,. 3 /; et eteeS Chelidonia 306 f. Orationis, Oratione sue S. 413 e.

Pietas

in

rmunerata\2h

appcllatwne Sanctos eorumdcm nominnm eorum,quiretegendis c.Pietas

^ MM*ft torauendum JMm* tortom admanmcfacit


(ntet

rMtmpo45o a
o

Piscem Chelidonix virgini missus, et 323 bc. Piscis S. sublatus, vermi aca deferente eum famulo fnrto
mvenitur

aderant 371 aet seqq S. Chelidonix Reliquiis 320 d, 322 f divinitus obtinet S. Geraldus

454

e, bettias

a fure busscatcns,ac serpentibus circumvallatus,

367 b
Podagrica ope S. Seraphini sanata
gricus,
scisso,

144

a.

Podaab-

fruslo

carnis

S.
et

Colmani sura

convaluit

350 d

358

d.

Podragncus
curatur

Pmjuste
comes

GrraWus empti pretium ultro augetS.

Mathias imperator meritis S. Gaudentit 434 a Podagrici el chiragria ope S.

Callisli

4861*467.

Pane

o S.

S^Ww

occ^o

wafia miraculapa-

153 d
I
;

Simperti sanatus 24.) Paralyticus patrocinio S. Palmalii precibus paralytica5. Callisti aut S.

Pcenitenti insigne documentum pro S. 532 b et seqq. Pcenitentiam septennalem 535 f. Pcenitensuscepit S. Goar
Rustico
in se
tiae rigore illustris

dedit S. Rusttcus

438 e xtem 49 8 a- paralyticus ope S. Callisti alter paralyticus ac cxparalytica 446 a; item
;

B. Dominicus Loricatus 612

et

cus

446 a; paralytica
;

ope S. Donatiani curatur

rum

mille annoseqq. PcBnitentia centum ei 615 ef 6t 616 a a quo inventa, ct quidsit

509 a b

iiem paralyticus
instiluit

513 a b
S.

Parochias primo Mediolani


jus civitatis episcopus

Monas hu-

L54 a sanata Porrigo patrocinio S. Seraphini Dominicus LoPossessiones eremi sux tuetur B.
ricatns

15 e

H *a
]

616

d* 626

Dominicus Loncalus 015 e Patiendi avidissimus B. 135 c Seraphinus Patientia.nr/MN. GeraULus singulare experitur S. Patrocinium Dei univrna Austrta 311 d. PatrocinioS. Colmani
se

xmulari S. Pravorum mores fugere, bonorumque 341 b Lucas suadet 311 a Praeda in bello abstinet S. Geraldus
Praedixit
clades,

cruces,

aliaque dira

commentiat
i

353 b
hostes ad

exitia

Christianis obventura S.

pamarum Monas 17 d.

ob Patronus Burqi B. Domnini,

ejus inf.

Pr&edixit

vocationem profligatos,

est

S. Eustachius 10

S.

morbo detentum postridie moriturum Seraphinus 142 c. Prasdixit S. Chelidonia


in

Auslriacx S. MaxiPatronus specialis Domus tutelaris Armenti est milianus 45 f. Patronus terrx Sublaci S. S. Lucas 330 c. In Patronam Patronos speciaChelidonia eligitur 365 d. Ut
les

monastcnum

soWudine Norrensi exstmendum


Praedicit S. Bonifacius

364

f et

367

e.

Mogun-

Eertinus episcopus S. Burchardum episcopum a, 561 a et 572 a 560 bipolensem futurum


Prside monasterii a
V ehementer

venerantur PaSS. Fortunatam et Fratres Ariminensium singutrienses 450 e. Patronus d et 463 b. Patrolaris est S. Gaudentius 461 Donatianus 489 nus peculiaris Brugensium S. 501 iiascesis ac tractus maritimi a;
b.'

se instituti dissolute vivcnte,

8. Geraldus affigitur

316

comes Pnestigias signo sanctx Crucis S. Geraldus


impedit

323 d
S. Paulini Ethelburga
regina absque
f.

Precibus

uti et totius

Patrona Fani
;

sibi

homonymi S. Manccldldis

gravi dolorc sobolem procreat

112

Preces 4-

c. 526 c Bellovacensibus S. Angadrisma 538 castri Frontalis incoPatronum sibi constituunt 620 a b lx B. Dominicum Lorkatum

orum Deus
hinuuntur
Principis
cst,

exaudit

444 a

accepto, opes Pretio pro eleemosynarum erogatione

338 b
ftdem non dictare, aut
l

Pauperum singularis amator S. Seraphinus 136 curam S.Geraldus hae. Pauperum singularem nonam frugum addicit S. bet 300 a. Pauperibus 309 f Geraldus

doccre, sed

dictatam ab Ecclesia lueri

l4c
libe-

Processionem solemncm, ob

a S.

Fortunata

Pax

Nicolai

Papx

opera Carolum Francorum

re-

Turatx civitatis memoriam, annue celebrant Bellodertini 520 e. Processione simili apud
vacenses honoratur S.

gcm

inter et hujus

gcnerum Balduinum Ferreum

A ngadrisma

'1

reconciliata

Peccatum quantumvis
miait S. Seraphinus

leve sponte

490 c numquam com137 b


111 b

Propagator Ordinis Camaldulensis longe meritissi611 c mus S. Petrus Damianus abbas 334 b Prophetifle spiritu donatus S. Lucas
Propinqui mulieris
a

Pecunia corruptus Orientalidm Anglorum rex S.

dxmone

obscss.v,

mulcficio

Eduinum

occidere molitur

eamdem
que

liberare nituntur
in

523

Pedum
et

usus ope
a.

S. Seraphini restituitur

154 c

Prunas ardentes
illxsis,

sinum conjectas, corpore veste-

155

Pedes sancti Septem Martyres

sibi in-

in

templum S. Angadrisma

virgo

vicem lavant

3*90 a

defcrl

540 d
Psalteriura

IN
Psalteriura ante
episcopus

TOMUM SEXTUM

OCTOBRIS.

713

Missam Constantius Laureacensis 26 b d perorat

Puella aquis prxfocata ad vitam ope S. Seraphini 153 a b c et \54 d revocatur

rum unam obtinrt Ohjmpia Populensis dueissa 365 cct 376 e. Reliquiae S. CheUdonix populo videndx exponuntur 371 f. 372 a, 374 f et 375 c. Reliquias S. CallisH honorifice B. Rabanus
liulict

Puerorum
d
et

voce obitus S. Seraphini divulgatur


e.

148

157

Puer crurutn poplitumque


Venantio sanatur 220 e

dolore vef.

venditde

430 d. Reliquise Sanctorum pretio inique 432 d e f Reliquiae S. Callisti in vanis


.

xatus, a S.

Puer a

servantur ecclesiis
Callisti

433

c et

seq.

Reliquiae S.
laborant

lupo raptus ope S. Simperti matri incolumis redditur


lari

coluntur ab

iis,

qui

faucibus

229

b,

248

auxido

est

249 a b d. Pueris singuS. Mauritius 383 e. Pueris bif et

434
in S.

d. Reliquiae S. Callisti in hujus festo

Romx

Mariee trans Tyberim venerationi (idelium


c.

nis a Gothis adductis S.


restituit

Fortunatus (ibertatem

exponuntur 436

Reliquiaj S. Callisti de terra

524

d e f

nullatenus nec a pluribus quidem presbyteris levari potuerunt


;

Puerperii doloribus S. Seraphini meritU mulier


liberata

postmodum easdem prcsbntcr unus

151
ac viduarum
pater,
ac

nullo penc labore sustulit

443

e. Reliquiae

SS.

Pupillorura

orphanorum

Fortunatx
gueunt
,

el

Fralrum de

plaustro levare ne-

eximius

est

procurator S. Romulus

208 254

e c

dum

vero has monasterium S. Qaudiosi

Putredo manus ope S. Simperti sanata

inferre plucuisset, velocius boves

cum

sarro onere

ad monasteriumpropaant 150

f.

Reliquiaa qux-

dam SS. Fortunatx et Fratrinn 1'niqam delatx 452 d. Reliquias Sanctorum in partes infidelium invasionibus patentes deferri curat Ebo episcopus
493 f. ReliquiaS. Donatiani cur Brugas delatx 494 b et seq. Reliquiis S. Donatiani, cum maxima Brugis seditio exorta esset, in publicum productis, derepente ea cessavit 495 c et 508 d
e.

uadrigas

in Vaticano, dirutis sepulchris, agit

Ilcliogabalus mentis haudsanximperator

421

Reliquiarum Sanctarum studiosus

fuit

Bal-

R
eligione in sacram Eucharistiam fervet S. Se-

duinus

Flandn

i
i

om<

496

e.

Reliquiae 5.

Dosuiit

natiani ac plurium aliorum Sanctorum ad dedi-

cationcm

Ilasuoiiicnsis
f;
f.

monasterii delatx

_i

raphinus
et

138

f et

139 b
c d e.

504 d

Reliquiaa SS. Maximiliani

Valentini solemniter

506 aiusa 509 e


et

exdem delatx Aldenardam


Reliquioa

pacis

&S. Fortunati, Casaltari Tudcrti col-

honoratiore loco conduntur

43 b

et

44
et

siani aliorumquc sub


locat.r

prindpe

collocatx Reliquiae Sanctorurn sub altaribus

48

521

1'

c.

Reliquiis S. Manechitdis
fuii

c d
rii

e.

Reliquiae 5,9. Serenx,

Gemmx
12:;
b.

Gaute-

put ad castrum Conthense translatum


Reliquiae S.
Rustici Treviris

~>29c.

a Calvinianis

combusts
ut

Reliquiae
furori sub-

533

b. Reliquia?

sanctorum Martyrum,

Maurorum

Sanctorum
loca dclatee

grassantibus Normannis, ad tutiora

Reliquiae S. ducantur, terrx mandantur 191 d. conceduntur 216 Venantii monachis S. Qermani
e.

543

c.

Reliquias 55. Kiliani, Colof et

mani

et

Totnani S. Burchardus elevat 563


Reliquias S.

belli

furorem Reliquiae ejusdem ad comprimenaum Gallias grassantis, civilis, anno mdclii per

564 a
sia

b.

Magni martyrU

ffi

eccle-

S.

circumferuntur

218

f.

Reliquiae S. Geraldi par-

587 e

Andrex S. Mrchardus recondii 567 b c, et 588 b. Reliquiis Sanctorum ad xdifiet tutelam

Reliquiae quxtim combusserunt heeretici 298 a. a Maria Aragodam S. Geraldi ingenti plausu

cationem

novx

ecclesi e copiose ditavit


C.

S. Burchardum Zacharias Pontifex 580

Re-

nix regina excipiuntur 209


Martialis dens
censi$,ei
in

f.

Ex
et

Reliquiis 5.

liquiarum B.

Dominici Loricati portio in eccUsia


in

ecclesia

monasterii

Aunlm326 a.
fuit

Frontali, altcru

perinsigni collegiata Apiri,

quxdam SS. Martini


a.

Hilarii

ac monastcrio S. Apollinaris

620 b

c.

(Vidc

m-

Reliquiarum Sanctorum studiosissimus


Geratdus 325fet 326
bntis in templo ipsius

S.

super Corpora

ct

Translatio).

Reliquiae S.

Lucxab-

Renum

dolore graviter oppressa ope S. Seraphini

nomini dicato asservantur

sanatur

153
didicit
t

Armcnti 336

c.

Reliquiaa ejusdem Sancti venein

Revelatione, ut traditur

virquidam

/libKs,

ratur ecclesia cathedralis Tricaricenm


nia

Luc&

336

e.

Reliquias S,

Colmam

in

Eungariam

oratorium S. Stephani, urbe Metensi combusta t cariturum 485 a. Revelatione divina


incendio

marchione potransferendas ab Eenrico Austris Stephanus Hungaris rex 343 c d; easscit S.

S. Burchardum episcopum

Herbipolensem futu-

rum

didicii

S.

Bonifacius

573

f.

Revelatione
in

dem Mellicum

honorifice transferri jubet

Eenri-

divina didicit S.
nasterio S.

Burchta

hm suas

mo-

cus Austruc marchio

350

f.

Reliquiis S. Colvi

Andrex tumulandas
S. Geraldus componit

mam,
tis,

ut in

Ilunjaiiam dcportarcntur,

extor-

Rixas

lcnitate

587 e 310 a b
341 a b

varie plectuntur

Eungari 352

f et

361

a.

^Rupe
Ruptura

delapso succurrit 8. Lucas

laborantem S. SimpertUS sanal episcopUS

ejusdem altari Reliquiae S. Colmani exstant in quxdam calcsia Mellicensi 356 a. Reliquisa
in

260

c.

Ruptura

intetventtu S.

Bernardi confes^

turri pellendis S. Colmani ecclesuB Mellicensis Reliquiae S. fuere inclusat 357 b.

soriscuratur

629a**632ab

tempestatibus

Chelidonix Sublaco
transferuntur
latx

in

solitudinem Norrensem

364

365 a

b.

inda iterum Sublacum reReliquiarura-S. Chclidonix cerf;

tatim portiones aliqux expetuntur

365 b

c; ha-

102

Tomus

vi Octobris.

714

INDEX MORALIS

Sacella et 355

in

a. Sacellura
f
.

constructa 3o4 e honorem S. Colmani 55. Magdalenx et Cheh-

Teneritudo
capuanus

conscicnti.r.

Tentationem

(Vide Conscientia). oratione vincit S. Seraphinus

donix sacrum 364

Sacella sub nomine S.

Mau-

135

ritUerectaSBZe-.subS.Callistimtetm
a

Timore
.

superstitioso
,

vulgns sxpenumero perperarn 370 b


.

nm

Donatiani exstrut b. Sacellum in honorem S. comes 495 d et seq.


,i

nnplicatur

Balduinus Flandri*
in

Translatio corporis S.

Mon*

episcopi ad ecclesiam

Sacellum

honorem S. Angadrism*

544

S
nam

Vitalis

12 b

ignotus est t colunSancti. quorum dies emortualis

12 c d e let 13

inde ad basilicam metropohlasolemnis Rea. Translatio

iwsxpB eodi quoSanctiejusdemnomimsalib% corpora olim tonoranturSOtetm a. Sanctorum 504 d ei 506 f dedicationem ecclesi* delata
%

1 et seqq. TransHnuiarum S. Maximilian, 43 bet Reliquiarum S. Simperti 271 latio solemnis 2T2eetseqq. Translatio Rehquia-

seq

altera

ad

Sanguinem evomens,

ac rupturam

passuspuerab

nm

xi facta S. LncaB seculo S.

sanatur abaltodelapsuspatrocinioS. Seraphini latere, a Colmani 154 e. Sanguis c mortui S.


venatore transfixo, copiosr

RrUquiurum

Chelidoni*

Translatio Rcliquiarum

336 c d. Translatio 369 a et seqq. sanctorumScptem Marad S.

manant

:,"<)

<-t

:r>st
rudis,

tyrum 388 c d; S.
Tijbrrim

Callisti

Marue

trans

Scientiam sacra Scriptur*, Htterarum


S. Lucas possidet

licet

Sepulchrum S.Colmani
brorum
sus sanatur

introspiciens

334 a omnium mem3G1 b


i

oflicio destituitur,

sed publice culpamfas-

Franctam 429 eiet 430 a; altera in e f, altera Cysonium 430 Orientalem 430 c d; Cysonio Remos 431 a b, 444 iet seqq. altera et iterum Cysonium 447 d ac Rernis
;

431 c dseq.

Eduinus Nordumbnx Per Sicarium ab xmulo S.


i->

rex vulneratur

SS. Fortunatx et Patriam 450 d, Fratrum Cxsarea ad urbem 456 inde Neapolim 450 d e et 452 c et 456 a;
Translatio

corporum

Silentium juge

et

severum eremitarum Camaldu-

Gaudentii Sec d. Translatio Reliquiarum S.


nogalliam
alia

Unsium
nuros subit pamitenti* actus

mtet 622*
613
let seqq.

463

inde

Montisbodium 463 d
et seq.

Donwncus LoricaUt Simonice rrinirn rrpiarrt B.


tus,

solrmnissima 465 a
Ccelcstii et

Translatio Reli-

quiarum SS.

Auctoris 481 a. Trans-

Fredericus In Somnis a S. Maximiliano admonitus liberatur 46 f et UI imperator Celeix ab hoste Seraphinus 47 a b c. Somno parce utitur S. apparet S. Carpo, 132 f. In Somnis Christus extiterit seveeumque, quod nimis in peccatorem Somnis admonetur S. 164 f In
rus, corripit
.

e elseqq. Translatio corporisS. DonatianilSl corporumSS.FortunatialiorumqueMarlationi

hominum millia intyrum. quadraginta drciter Translatio Reliquiarum S. tersunt 522 b c d.

529 a b e Manechildis ad abbatiam S. Urbani harum partis ad fanum S. Maneinde et 531 b


;

congruo tecto Udalricus, ul S. Simperti tUffPHlum 241 c & et 246 f ; ut eccleoperiendum curarei

childis

nomine appellalum 529

e et seqq.

Trans-

latio

corporis

SanS. Angadrism* aliorumque

siam S. Afrx
e.

splendidiore opere instauraret

241
c et

nataesset,indicatur In Somnis, priusquam ea

ecclesiam ctorum ad Bellovacensem S. Michaelis 543 c f. Translatio Reliquiarum collegiatam

putri

S.
d.

Chelidonis Virginis nomen

363

366

Loricatus

Sorano parcissime utitur B. Dominicus 623 c d

Andrex 557 e, S. Burchardi ad monasterium S. Translationes corporum SS. 571 e f et 593 c.


Kiliani
et

sociorum ad castrum Wircebnrgeme

b c Spiritus Sancti gratia ad omnia necessaria 269 Montisfortii ope S. ForSterilis nxor marchionis
tunats masculum parit

565

Translatio corporis S.

452

e,-

altera filiam

452

Strumarum
tur

morbo laborans ope S. Seraphini sanaet

585 f, 586 a et 587 a b. Andre* e monasterio ad Translatio dvitatem Wirceburgensem 593 d. b. Loritati 619 fri 620 a corporis B. Dominici
c

e,

569

f.

146 a

154 c; item

alius ope S.

Simperti

(Vulr insuper Corpora

et Reliquiae).

Augustensis episcopi

25~ d
omniumque vitiorum 133 e
li.rreti-

Tumba
tamen

S. Simperti
est intacta

etsi dio exposita,

ab imbribus
et

Superbia
radrr

omnU

malitte caput,

242 a

248 a

Supplicationes

fteri

debere pro convcrsionc

lampaTuraore manus per triennium laborans oleo S. Seraphini ardentis sana,,,, ante sepulchrum
tur

corum, commonet S. Monas

16 c

154 b.

Tumor

ulcerosus

illico

S. Seraphini

Surdus S. Simperti
surdse binae
Usti

patrocinio sanatur
f.

258 b

item

ope sanatus

loo Q

267
446

Surdus

et

mutus ope S. Cal-

Tussis sexennalis ope S. Simperti sanata

251 e
sponte

sanatur

a.

Surdo

intercessione S.

Ber-

Tumulus S. Geraldi
elevatur

conutis supra

humum

nardi auditus redditus

629

et

632 a

33 ^ D

In Suris morbo rnrussus, ab obeundis monasteriis, quibus prxerat, non cessat s. Lucus 336 b et

341
itu

c d.

Sura S. Colmani

frusto inde exscisso

redintegrata fuit, ut

inflicti

vulneris ne cica-

inr quidem apparuerii

350

nda, qua manus abluerat S.

Geraldus. cxco
f;

I)

visum 317 e; claudo ijressum 317

dudbus

mulieribus cscis visum reddit

318 a b

Ungues

IN Ungues
et

TOMUM SEXTUM
IJt

OCTOBRIS.
Virginitatem
custodiret,

715
morbo percuti
optavit

capilli cadaveris

S. Colmani martyru

creverunt

350

c et

358 d 259 a

S. Angadrisma Virtutibus variis


confessor
inclarescit

539 e
S. Gcraldus
comes
seqq.

Urinam per triennium


Simperti sanatur

retinere haud valens ope S.

304 d
aliisque
ei

et

Visio facta Tonazano

38

c d.

Visione

superna, qua prospera

obventura indicantur,

S. Eduinus recreatur 111 c d e. Visione intrrveniente, amatre concipitur S. Geraldus 302


"11 Visio Themardo canonico Watinensi oblata d et seq. Visio oblata S. Burchardo Herbi-

Vacca A

vidux pauperculae intumescens patrocinio 252 a S. Simperti sanatur Venerea lue ope S. Seraphini capucini sanatus
;

polensi episcopo

565

d,

585

iet

586 a

Vit B. Dominici

Loricati Ordinis Camaldulcn-

146 a alter voto ad eumdem Sanctum facto ab 152 b illa mundatur Veniam, cum petenli coramS. Donatiani Reliquiis,
inunico miles quidam denegat, cxcus efficitur dein reconciliatus, visum ope ejusdem S. Donatiani
recipit

sium confessons a&perum genus 612 a b c d. Vita 625 e f sanctificat hominem, non miracula

504 d

et

seq.

Voce propria S. Callistus Papa ad fidem conversos instruit 420 d. Vox ccelestis orationem Martyrum exauditam esse denuntiat 454 c d. Vox de cmlo e. S. Fortunatam ad cados subeundos invital 455
Voti
solutio

Viatorem S. Geraldus comes


munit

sustentat et viatico

miro modo aS. Paulino urgetw 113 e

310 d

Votum

debite

haud persolvens

ui

piistinam rela-

Victoria de Bohemis parta Maximilianus cxsar militare trophxum S. Simperto consecravit 243
b. Victoria potitus

biturinfirmitatem

264 iet 266


et

b
a

Vulneribus

pluribus a consanguinns percussa,

clementem

se

S. Geraldus

camimedicis deplorata, patrocinio S. Seraphini


cini curatur

comes exhibet
Vigilise ac jejunia continua

31L

154 D

B. Dominici Loricati 612 b c Ordinis Camaldulensium confessoris Geraldus 321 a b. Vinura prodigiose reperit S.
Vini dolium, ut ad vicinos monachos deferret,

Vultus tumore S. Simjierti meritis sanata

207 e

Lucas quidam missus, cum contra superioris

sui

przceptum id distribuil, ab ursa pene dilaceratus 333 e. Vinum 5. Mauritius abbas nuracufuit lose

produat

381

pro salutr relus S. Petri Chartuluni Martyris 604 et 605 a b A animarum

MONITUM

MOINITM AD LECTORES.
Notce acl
(

marginem

in hoc tomo positce referuntur


eclitas

acl

quasclam

aclclitiones

anno

iiristi

1853 in lucem
Octobris,

subsequenti

titulo

Auctarium ad Acta Sanctorum

Tomi VI

compositum a Josepho van Hecke, Benjamino Bossue, Victore


S.
I.

deBuck, Antonio Tinnebroek


Auctariis

presbyteris theologis ; quocl


prcvlo subjiciemus.

Auctarium

ma

cum

tomorum IV et V Octobris mox

CALVOMONTE, EX TYPIS CAROLI CA.VANIOL.

FALVEY MEMORIAL LIBRARY VILLANOVA UNIVERSITY


DATE DUE

>>
3

>

>> > >


7
> ib
>

3> > >


>

TO >
)>)'
1?
>.V>

2>/3)

>>
>>

>

> >

>>)

>y
3

^>

>

..

8)
>

2?

>

>>

.)>

>
)

>

>>
>

>

>
>
) )

>

2>
>
> ).> :

>>

>>> i>> r ;). >>^":S*>>> > i>' > 3 i> "^

>>

)>
>>
>>

>>

> o
)

>
>

>

>

>>

">

)
)

D
-'3

>

>
)
">

S>)>>|>>
>

>}>

)>

> JP>>>!?'

)>

i>

i-

>

>)
>

'

'>

))
>

>>
>>.)>

s
'

>
.:


><)>

))
>

>

> >

>.

>

> )

> >
>
>'
>)T

>>
i

^>

j>)

>>

>

&

>a>

p '

> >>
> i)

>
">:

>
.)"

>

;>

> ':>. >> -O

-'

) j>>
>'

ga>

>>>

>
>

> ) ))
> ))

>

>

>>S '"X>' > > > > >

>

> >.)">>
)

Q
*
>

>

>

V> ^'it^S
>^>>> >> 7
:

)
'

>

y 3

>>

>>

^K
> ) )

.j

j
>

>
>>
)
i

>

>
>

2? >? )>>>>
>
>

>

>

'

> >5> > > > >

>>>

>

'

>>
>
>

>>2>:a
.;>

>V
>

y)
>

>

>>

> >>>>>> > >>>. '<

>

>>)..>>

>

>
)

>

>

>
>
.

E >) ^
'

>)>

>

v
)
>

>>

>j) J)

.)

>

>

>>>
.

>> >
>
)
'

>>>>>
)

V)
> '

) >

>

_ ) >> >>> )) > >>-> >> >> >


>
.
'

'

;>>.

'

":

>

>

>

>> >>

>>

> 9

>^
>

>

>>>

>'-'00

>
')
)
>

>'>))

>:

>

'>-

>

>

>

> >
>
>

>

J> >>>*
>

>S>^ )))" ^ >>>


'

ap

>>) > >


>
>

T>
>,

> >

> >

)'

D >

^
u>

>/
'

>>
)

>
'

"
>
,

>

>:
,

'
>>

)'>>
>
j>

>

,f

>

>

.V

>-v

j>>

>

> .>
>

')^>

>)>

J 3>>
>

>

>)"

>J>

>)
.
'

>>>X>>)>3"

V) ))')")-

>>

> >

> >>

).

.)

Y.

>

>>

>>>

>

>

>

>>>

y :> > >>>


:

>
_,_

>>
3L >>

> 3 >">

3
>

>
>*>jn>

3,

3

>>
v>
)
i

39346 00067384

>>

ap>

33
3> \\y> 33
"3>

33 >> >> 3> > -> > ))>^JP 3 > >. 3 >3 >>> >!> >3 >>: >D >D >>' >> > > >3.> 3 3 3 3 >- 3 3 >3 '3- >3 0 > 3 > 3 > )-3> ^>>3 >)> 3 J>S3 > )>.'> )5>) > >)>): 2>)> > )>>3 > >2) > >))3 > 3> fjj >o > > ) ') > 3 3>>>3>J> Q 9J> .3. 3) 3S "> >> )3 >3 D J> 3>33 O . ;>. > 3 > 3> > >>>3 33 33 )). > > ) > 3 CJ2>>> "3 ~J> )) >3 ) > |^>""3 > > - >> )> 3 > ~> O )> > >> > EV3 3 33 ) > 3 > #33 > >> > >> >3>" 3> >> v) > > > >33 D 33 3 3 )> > 3 3 For Reference 3 3> >
)>"^>

>3>

>JK>3

3
))
>

3> O >> 3 3 X) >3> > > >33> >>


)
>

3>

'

> >

33 <)3) 33 ->)>> 33
3)

33
:

>3

3
>

3 > >

>>

3^

>>>:

3 3 >
33
33
>")

> )
>
>

> 5
>
>
>

>

>

>

> >
)

>
> )

w>
5>
55

>3 )3 )3 >3 >3


">

>3

>

3 >3 > >


I

> 3
)

>>)

')

3>>)

>>

>

>)

)>.

>

>o

'

>

>3.

5>
!

>

*>

>

>

>>>

>>~>

j>
>>

>

>J>' ;

>

))

>

>>>>

>

l> )3

>

>

) > 3)
i

i>

>

)3

>

^>

'

>' >3
)>'

>

) )

>

>

)) ) >) >-)>
>

>

>

">

>

>>

). >

>

"^

^>

3:
'

">

D>

>

>

>0 )>>> 30 >)


> >

>

>

> >>0>

>

) "> *

>>>

->
"

>)->>)
f>>

J>

^ .>'

.)->)
'

)>
>>

>

> 3
')
)

> ->)
>

-:>^

NOT TO BE TAKEN FROM THIS ROOM 3 > 3 >J 3)> 3 3 ">>)>


5*
)>

3>

':

>
>

>

>>

>)>)

>

>>
))

>')

>> }3
)
> -

>

>

3 r>
^)

)J>

V) >'3>^>
)

)) 3 )) ) >> > >3 > >' 5l>5- > 3 > >>> <3 3 3 >3..>>>>>> >,> ;>>> 3)) >3 >3 >j>> > >.>.>> M)> >> >> )3>>> v >) ) >>'> )3 >>> >>>>>>> >^>> >>:> >>>> ) ) >> >>>>)>> )> 3)>3 3> v>33) 3)>J> )>'
>

>

>

>>

>)>>* $>. >>>_

"**
3
>
.

>

>> >>

> ) 3
3>
)
>

>'

>

i>33 >3>3

x >>>>>
v
>

>>)>>> )> >>>> > > ))>)>> )> > )5>>33>>>'.' > ) } . >>> >>)>>>>>>>> '
>
.

)>

>>

>

>>

>v>>""

>33
>
>

)
D

3>.s>)

^o
;>

>">

jsx>3>'Sd

"

> >

>xy > >3" ) '>>!


;

> > > *


)
) '

>>>>> >>1>^>
tf>>
>
>
;)

O
>>3
*

"5R> ) >>

>

'

)>

>

>

>
*

>
>
:>

> >>
>

>>>>

>)>5>>)^)>>>

>
.)'J>
>

>

>

>

>>
>
"
>

>

>
>

>
)

j>
**

> j
v

:
>
>

3 >3 V^ >^

@
'

>

>

>)!>

">>

,v

>

>S >^T>

3 >

>
>

>
)

>

) 3 > > >


)
) )

>

)3

3)

3 0>
>

L> ">
3
>
)

o> >
>V
>>

3 ^ >
>
>
)

>

> >
.)

\>
'

O)
>
>
^.

>

>') >

>

>

>

">

>J^33 ^

) > > > ^l\ \ *^% 3

>

>
^

>
> )

>

3>>
^

^*"^ > ^*^

">

>

>

J^ O > ^>
'

>
>

>

O) ~>

>
>>
1

a*
,3>

>

>
)

>
)

'3

>

^
>

D
>>jp

>0 >o > m >> 3 >


>
I

O >
>
^

>

>
>

>

'

*
'

>P >
>i>

.>

>
>

>)

>
^

> >>.>>

"^>35jI^RjjEj
f*

>
>
y

> >
j) 5>

^">?>.3
>>;)>>
)
)

>
>
>
,

)>

j
n>

*>

> > > BmsiM >


>
>

>>),
)
^

>

">j53>
)

S>
>

,\

>
>

>0
\
>

>

^>

> )3
>>

>3
,

*%
>3>

>
>
)

>-

>>

> Y > >sy&>> >>

3>

You might also like