:

<

C
<

C
<
<

tc c C
C
<

i
i.

<
<

v. -v..

vt'

c^
C
C
<.
i

< .

<

<

<

<

c
(

c
<
<

<

(
<

(CC
<

c<C

'

Ccc <
cc<"<
cr<
<

(
'
'

<M
C(

C< C/CC!
(
(
( (

Cc
C<
.

'
c

C
<

<

< c

< <

c<

c
C

<

cc cc
<

<
<

c
'

C<V \J
C
(

<

(
(

<

CC <
(

<-
\

<

<
(
<

(i(

0 C C<<

Cc
C<
c<
c<

i.< C
i

<<

<x<
<

<
,(
<

CK-CCO
c
-

Cu'C
<

H
'

0(
<

<

Cf

Ci c C- C< C '

c
C

<

<

C<! (

'

c(
,(

C
,

C
c

'

,
l '

>(
VILLANOVA COLLEGE LIBRARY
c

<

C "
(

ltl

<C c c
cxc
c c

(
{ -

Villanova,
(

Pennsylvania

rc

<

c
.(-

r( cc C v CC cc ctc(fe< c<
(

CC'C

jc
X

CC

C<

u
<<;
<
:<
,

rr

c(

^ v

<c cc

This book

was donated

^.

C<>

3-4-4?
.

by

Rev

Jl

....i:....Sullivaii r -0- # -3-.A-

CC <c< Cv c C' 0< < C" CC( <> C c c^ c

<
>

<Q

"<

c C
!

cc C C

c c
fC

c c c c

C o:C cccy
Cc
<

o
<Tc

CCd
C<f

C<

c c c c c c

c c

<

o
C CC:

CC

CC CC CC c c
CC
c C

cc

c c

cc

cc

CC C C
CC
c c< CC

C Cc

C<

<

<C

(C
( <

cj

sSi

*_.,>
,

,,

r
,

> c; C C
"

< <

c 'C c

r
(

<
<
'

cCCC

<c
i

Ccc C CCC ( cc cc Ccc C cccc <CCC< dcc c <:<-<. C C(C <c<c S.'i L C
(

;cc CT -cccc

CC

CC C ccLCCC C
c
(

c
<

(( < C << ^<c C C c^ C C< C C CCC V, c c C<' C C c c V

(
-

c C

c c. cC

C
c

C C cc c CC'<(tC< c c<
'C

<c C. CC

'-

c cC

(,.<<c
i

cc^c
CCc^C

ccccc
.c

cc
c

c
c
<

C'

c C
C

"
<

c
c^ (
c

"

( (

qccc C<<
'(
l

CaC
ccrcC
C,
Q

5 XCk<
CCC

c<

CC

c >

<((

c c c c ccc c c^ c C

<
; ^

*'<*

c
<

a
<

CC
(
c<
-

^C c

CC C C
C
^

<

OQjZ "

C<
Cc
c

fi

'

cc

(c
C '(
,

cCC CC c.C cc
ut
'<

c<

"-

cc

,C

cc C.C

cc

C f(
c< '(

c<

cCC
cc,
<~c
'
'

ccc
t(.<
(

(C
(

CC

"<C

'C
C.

<-<

(<

'C

cc cC C C

(<

cc cc

CC

c<

C
<^

cc
c

cc
<"
>

cc cc c c- cc ccc ct C c c c c c< c C c cc c C cc c c c < cc c Ck c c c c< > c.C c

<<

cc >V

cc

CC C. t c c C c cc
c

C
C

C CC
C
.

(C

<c

c C< c
<

c
c
<

CC cc cc cc CC CC C < c C C C c< c C C
C.

CC

<

<

c c
<

V V
.

<r

'<

<

cc
<
<

C
< C
c
1
<.

<
<

<

C
<

<
.

c <

i
<

C
<j
.

<
t
,

<

C c C'C'<

c c <

<.

<
l

<
I

v
c

s
<

<

c
<

<

<

<CrV C(( c . (j
<
<

"

(
<

CCC
i
<

CC<
<
<
<

<

c\ \ \ \ c \ V
i' C
<

^
(
'

<

^
'

c
v

<

<

<

< :<

CC<<
C
'
<-

<

<

I{

<
< (
<

cc<
<

<
<
<

?
<

r-<.

Ccc<
c<
C

c
c

<

C ri c \ rv ,>> >
,

c (
'.<

<

5
^
(

<

<

<

<

<

<

<
<

c
-

<

<

v "<
<'<

("C
<

c
i

^ of?
(
'

* " \ r r c <
c
(

C
'

"
<
*
.

(
'

<
'

v
*

<

<

c
< c

<c

; (

"
'

<v *<
(
( "

c '

<
'

C.<-t c
<

<c

'
( (
'

c<
'
'

'

'^ C *^c
C <
c *

<

C
i

c
r

c r
(
(
'

'

'

( '
' '

( <

<
<

<

<

<

<

(
C

c
C

'

C
<

Cl<
<
<

C
c
<

<
<
<

C
c (
<

<
<

<
<
-

'

'

<<<''
C
c<
(
i
'

<

'

'

,,
,

<
,

<

C
C
C
K
l

c
c
<
<

c
c
<

<

.
.

c <<
c.
<

(
I

C
'

.<

<g <
<

<v
i
i

C
c
v

.
.

<

c <
<

c^
<
<

C
K
*

<,

rcrrr c CCr C .C< \ " c C< CO u

(
.

<r

<

,f

c <
<

'

<

'

<.

c<
v
<
:

<

<

'

<

C
<

< <

<: C

<

C
C

i
i

vr

<

<

(
<

' (

'

" C
c

CC

C<' <
r
(

<<
'
.

*6
f

<

C
<v

0
cc
CL!

C?<C cc<. <<,(

c
<

C^
rv <

i c

r
c

C< <T'<
(
.

<c

vv<
'
'

gccct < C C
(

; C

'

'<'< '' c rcrC <<1

< <
<

r
c"
-

<C c C C <C C C (C CC C $
< <C

^
1

<
<
(

('

<<

C
<

Q
(1
c<i
'

((
c
<

c
(

C
(

cc
,

<<
<|

c r

C<
c

<C

<

V'
(

C
v

e<g
r (C *CJC CV

V^ -W% v ?"< o
c
<

C
f<

C C^-:r
c<
r<c

<..

KCC
(C/

1 cc
j<
~< Q
<<
.

>CC

C?
C<<
i <

cr v
c<.

>c<
c,
-<rC
<

C <C
C
<

iK

cc
f
<
<

f;-r

<

C^lC
cc
C"cCv
(
l

'

C?c <* > >Vrr* C r C cjcccccop c

,.
t

<

CcC CC c < ^<

C-CC CC C CC CC CCC (C

'CC'<

<c
CC

<

<

C 'C < C K
<

-<c-v <C> ^

r <

vf

cs&7, ^v?
r

_
i

r< rc

<.

<<;
,

<c",

CCcCC'

f CT
r
"
<-

o
<

r r

CC <C C< < C

C C
<

CC < C C
C

CC<

CC^ CC
cc
C(^

c<
'

C cc
<

<

C C_ C

-c C
c

c
c

<

(4

<

-r
cr

<
-

<.

f v

r
C

<f

>

<

"<C

C <A
c
c

<c C<

'C'*

<C

<

'

'

cc
c cc C CC c <c

cc

cc
c
c

c c c cc
cc

c c

<<
< c <I cc C
.

C c

p
c

c
c

C
<c

<C

C<r

v^

(1<

C
.
.

C
c^

C(v
<

C Cv

C
<C

<c

c
<

o
cc

C c

C
<

<

c C
<

c>

CC

CC

ccc C C C CC

'

CcC

cc-cc

**&$
c<
c>
-

PmmiEm
c c
C
<

gcccc

c
C C C

c<c

C C

CCcCC c ccc

c
c

C C

r ^^"r

c c
c C

ACTA

SANCTORUM

AlMSl

IS.

K.\

TYPIS

V.

GOUPY, VIA GARANCIERE,

o.

p]Ss&ROM*.APVD VICTOREM

PALME. M. DCCC.LXVIII

ACTA

SAlVCTORUM
Ex
Latinis et Graecis aliarumque gentium Monumentis, servata primigenia veterum

Scriptorum phrasi

COLLECTA, DIGESTA, COMMENTARIISQUE ET OBSERVATIONIBUS

ILLUSTRATA
A

C.

SUYSKENO,

C.

BYEO,

J.

BUEO,

J.

GHESQUIERO

E SOCIETATE JESU PRESBYTERIS THBOLOGIS

EDITIO NOVISSIMA, curante JOANNE CARNANDET

OCTOBRIS TOMUS SECUNDUS

QIO DIES TEKTILS ET QUARTUS COKTEVENTEB.

PARISIIS ET
apcd

KOME
bibliopolam

VICTOREM PALME,
1S66

'

is

lom

11

Js/a SanUoru/n

ANDUS,
\RC HIDUXAUSTRIA^etc.eh.

AZ

FERDINANDO
REGIO PRINCIPI

HUNGARIJS, BOHEMIfl, CR0ATI5), SLAVONI^I, DALMATI5),

HIEROSOLYM^
ARCHIDUCI AUSTRUE
duciBurgundise, Brabantise, Luxemburgi, Limburgi, Silesise, Styri^, Carinthise, Carnioliae, comiti Flandriae, Hannonise,

Namurci, Tyrolis,

Goritise, etc.

Y%
l
fuit,

ra^clare

nobiscum actum

est,

SERENISSIME ARCHIDUX,
nostrarum,
qua3

ex quo die Augustissimi

Majores Tui

eluxubrationum

summa
esse

illorum erga nos bumanitas

munificentissimi Maecenates fautoresque

perpetui

voluerunt. Enimvero,

cum

e Majcenatum

numero

quivis unus suo id

pepererit,

sibi

jure vindicet, ususque ferat, ut quidquid

clientis industria contentioque

suo id potissimum nomini inscribatur, eos nobis,

terris
facile

qui triumphantis
sine singulari

modo

in

cailis

Ecclesi* praaclare olim in

gesta

traclamus,

non

divini
illo

Numinis munere

Majcenates obtigisse,

perspicimus,

quibus

non communi

dumtaxat
proprio,

ac Augustissimae atque vulgari nomine, sed singulari plane

Domui Austriac*

debeamus. quidquid a nobis proficiscitur,

Multitud.nem

illam

K b e D eficiorum prope
tram
[ibet
lat

infinitam.

qu* tum

in

nosmet

ipsos,

cum

in

minimam Societatem
destiterunt,
alio haec

nos-

effundere universam Austriaci Ca^sares Principesque

numquam

neque
spec-

hoc

loci

commemorare, nec,

ut

liberet,

commemoranda3 pares simus:

iis

oratio.

Sic

nimirum statuimus, Sanctorum gesta

sit in

unice inscribi dicarique oporimitatio

cordi.

tere,

quibus illorum
Octobris

pretio virlus, in

amore

gloria,

Non omnibus ea-

Tumus

II.

"7

2 9r>

"

,i,

a.r

op i....<ii.q ''''
..

. "

ipso

""""""""^ uc, " m

L.L, ,, wa, m ,,..,.... .

*. A-H-.P**-. -** "
,11.
.o tooroo,

Tir i < - " .^11 "-" "

,b

,,_

i,i

...

,i

bl '" e

U>riMe pta>.

..'

,ro0r te .,opl..ri,0...rri...

,.

Majorum numerobd F c ..i a ti ft t e numerosa piissimoruni Satissit adulationisnotam formidemus. cur

II
lal et

qui suo

Te sungume.exemplo, atque

atque Occideutts tmpenua magnitudo, at.dum Orientis La Benncos, Stephano. ac Ferdinandos.GaUiaLudoviccs, Germaoia Hispania B quos cuxn tant, Anstriaca Ferdinandos, habitura sit stirps dislaos ce.ebr.bit Hnngaria, Leopo.dos, Hceat a .io S innumeros C.rolos Liceat Rodu.phos, n0ffiinis heroibus comparet. nec invidorum obtrectatio quorum partam pietute g.oriam prmterire,

prov0 cat,

M
*
et

eum nomine a

T - "^ ~
C "" ,0 " C
,!

luorum senc

^oris

hujus

co.inis secandi

sse

--

c^a, ea
;

Con-

pilis

exceUentia

JL,

-*

silenli o

nec

annorum
in

diuturuitas

tdla

obo.ebit.

Sed

illos

majorum

astas

tnlit

habet et a-tes
:

no S tra

hoc genere laudis,

qnos
(sit

omnis

et admiretu, o.im P o S terit aS suspiciat

)

Pr*-

S t an t is simam

UUm

pene

verbo veni a

divinam

herouJem

loquimur
et

MAR.AM
,
;

Tnam, Romani Imperii decus TERES.AM, Augustissimam Ma.rem

omnis cum nominamus, mentem nostr.m
da bunt
aHi

ornamentum quam

sub.t. LauvirtuUs exempl.r absolutiesimum

invictam ejus fortitudinem anim.,

alii

quam nec
domique,

viS

u..a

umquam, neque

sort.s

vicissitudo concussit,

ingentia

facta

be..i

quibus sempi.ernam
alii
;

s.b,

g.o-

riam com P a r avit, et

S ime superavit sexus sui conditionem .ongis

admi-abdem re-

rum adminUtrandarum
iuexhaustum.
lorU

peritiam, sa.uti S publica,

et

so.hc.tudinem indefessam,

amorem patn*
et

Hme, inquimus,

miUe

ejus

facund.n generis a.ia scriptorum

popuac

grata memori.

immortalituli

consecrabunt.
admiralioni
toties

Que quamqnam
eril rara
illa

profecto

magna

Ulustria siut,

nobis tamen
et Cmlitea

preecipue
pietas.

et

spectau per
oculo S
,

omnem

vitam

in

Deum

qua

non modo

S peclanl>um

sed procul

etiam ab.entium

auimos recreavit. In ore nobis perpe.uo

et

erit

praeclarum illud

cooser-

vaud

ac propagaude fidei studium,

ardor

ille

nobilis Stirpitus exigendi,

pos.it
afferre.

quidquid

vel huic

detrimeutum,

vel

morum
in

probitati

coot.gionem

Ea

denique

emnia satagentem summis

inani

inemu S ca>lum laudibus extollere non de S

salutari, vel
I

quibus illam n n
fateatur
invidia.

nomine

REGINAM APOSTOLICAM

ipsa, velit,

nolit,

Augu S li S simum Parentem Tuum FRANCISCUM

ptuL boniomnes adhuc
primas lamen mirum
s

loquimur,
in

quem

rebus humanis ademfuerint,

lugent

et

ingemUcunt
pietas
tenuit.

quo,

quamquam omni a tsumma

si

in

modum

Testem,

fas

est,

appellamus luctuosisinler

imum

illum

diem,

quo

quidem Imperatorem
mortali

Optimum Maximumque
privavit

nuptiale S
insila

appawtus
pietatis

et geniales

plausus

hac luce mors inopinata

sed

fruclu,

a susceptis

eodem

(quod die sacro S anctis Pcenitentiae et Eucharist

in

tant a reipublicce c a l a mitaite

solatio fuit) Sacra.inentis

ad

ineundum

mternitatis

iter

in-

struclissimum

s.ruclissimum

paratissimumque

privare

non

potuit

memorabi.i

enimvero
oculis

in

tan.o

qaod summi pariter infimique pra Pnnc.pe excmplo, dignissimoque,

taitenlur. Plura

habeant, ac
satto,

non

addimus,
alis,

SERENISSIME ARCHIDUX, ne nondum

velle

obductnu.

quod
seu

pectore adhuc

gravissimum vulnus refricare

videamur

tnm ne

pietati

noslro haud Ausiriacm seu Lotharingica, laudis

mdigae, verbis

nimium

indisertis

tenebras

offundamus

non

possumus
in

tamen,

quiu,

quod

tomis

superioribus prop.er

insignem Majorum Tuorum

et meri.issimo fecimus, nos munificentiam frequenter alias

pieta.is

idem nunc quoque eorumdem

yEqui
igitur

causa faciamus, unde

is.a

velut

e fon.e manavit.

bonique

fac,

SERENISSME ARCHIIDUX,
tomum octavum
Tnn luo,
qua p oua par

pietatis

perinde

ac

sangumis

utriusque Heres,

Operis noslr.

supra quadragesimum,
est,

mensis Oc.obris
inscrib.
so.es,
:

secundum,

Seren.ssimo

M m ini Nomini

animi veneratione

atque
excipe,

hunc sudoris
,,et
est

il.o nostri fcetum p.acido

vultu, q-o ad

Te acceden.es beare
sed
;

fove.

Exile

equide.n

munus habes a tenu.tate nostra

Austriaci pectons
s.

Tibi fore confid.mus, vel maxime, non aspernari. Gra.um etiam se minus d.gna

nostrum, quan, i d 'non tam

ac eximiom,
r abundi

qa Augustissima Matris Tu., .

esse

n.h.l,

nisi

plaue

magnum

proficiscitur,
illius

mem.neris. Quidqnid

id est.

quod pedibus Tuis veneillius

sist.mus,
illius

auspiciis

inchoatum

est atque perfectum,

adoruatu
in

u-

cen.ia,

deniqne nu.u Tibi dicatnm.

,

Scimus, tanUc Matris,

quam
series,

ocuhs gestas,

manus

displicere

voluminis qu* <5oH inqu.e, qua? huius j non potent. Sed, innuies
.

quod argumen-

tum? Agnoscimus avi.am

mur

juven.l.

in

ae.a.e

e. gratulapie.a.em Austriacam, susp.c.mus,

Rem

varias orbis regiones, paucis aceipe. Per

*gyptum, Syriam, Arabiam

e.

Pe.oItal.au,

ponesum, Pahestinam,
lonc

Ga.ham, Belgium, Genu.ni.rn Mesopo.amiam, Moesiam,

,,, li.nr lalcque diffunditur.

p h

Sanclis Sanctis

vero.quorum vuu,4
et S.

gesta

compleclitur, h.
i.le

fere

pracipui:

**-.

Alexandnnus episcopus,
a.ter

Ammo,

qu.

udei
S.

,',,

propugnator

acerrimus;

*gy P tuui

difiusis

late

sanct.tat.s

radns Ulustravit;

Gerarius,

Rro-

revocav, ad sanc.ioris vit normam apud Re.gas monas.eria s, abbas, qui p.urima men apud Trev.ros sanguine, immortale qui fuso pro Christo

Tyrm .

mar.yres,

victrieiadeitropmumposuerunt;
extuht castllu0 n., signa
;

S.

Auu

virgo,

Lu.e.ia

Pansion,,,,

.Ihba.a
ac

S.

M+*~
meritis
et

Lotharmgm Virodunensis ep.scopus, quo

sancti.ate

prim istate quidem,

at

non

postremus,

S.

Fra

~ ,

hou ore,
*

vo.up.a.es,

ipsam uihih o P es, vitam denique

esse faoieuda,

s.

crnum

.
-

lo
ahi

Ucet,

\uod
iacet,

primum ac
erigere
v
;

prmcipuum homin,
vacUlet,
sustinere
;

Christiani

omcum
uunttetur,

es,

oceb.t

fidem,

si

sartam

tamque
nocebil U

tueri,

quo

Franascus Assisias^ pauper

freta
et

et

humdlS,

mh.l

lm , s

hl .mana d.vino

- "**
inllia
.

,. <,;, pniii n roborata subsid.o nonpos,t

Ouem

illc

cum

clantudinis,

n0B

faC,le

"
ger Pllo

PuerUem a.a.en,

condiuone sm

;i;,c
>

t e

facus

aduitior.

popula ,,s

famm

cupiditate

iucensus,

arma medttabatur

simul et victor ad divioi nominis

gloriam,

omnes

animi

nervos

ac

robur
Coelites

transtulit,

ad eaque reliquo tur*

gloriaB

vitaa

cursu incubuit facinora,

est consecutus.

quibus

summum
fuit

inter

non penesse,

cumulum

Tanti Francisco
latet,

magna

mature molitum

suique victorem exsUtisse. Haud

vergant.

equidem Te
natus es
:

SERENISSIME ARCHIDUX, quo

Tibi spiritus
indidit
laato

haec

Ad magna

et

illustria

generosos
ut

Austriacus et
sinu

Lothanngicus sanguis.

Erit olim

fortasse,

Te triumphis
certa

nobilem
patet

patna
in

foveat, ac postentas sera

commendet.
in

At

interim

Tibi

arena

pietatis,

qua triumphos de Te ipso vel

prseludia.

ipsa adolescentia
et

colligas, et

rerum majorum exordiare

feliciler

Hanc animosus ingredere,

si

Majorum Tuorum aemulus

si

vince. Vinces

vero certissime,

illorum vesiigia premes,

sapientissim* Matris consilia

audies,

si

Tuos atque Sorores intuebere. Augustissimgs Serenissimosque Fratres

cipi ^sthaac Austriaco,

Verum quid Prinsti-

ad

omnem

sponte currenti virtutem facto, inculcamus? Quid

mulos admovemus non necessanos?

Austriac* avit*
pietas fundit,
virtutis

procrearunt Nec enim progeniem umquam Aquiias

laudisque degeneremgignit
!

Felicem stirpem,
populos,

cujus

eo

se

la.ius

quo plures surculos

Felices

qui ejusmodi
!

Principibus

parent,

amore magis, quam

alis

potentiaa
et

metu aut majestate imperii

nostris,
et id
est,

Felices nos,
gloria3,

quibus
esse

sub illorum
intentis!

delilescere,
illis

rebus

Sanctorum
:

licet

Fortunet

pietatem

Deus

bonis omnibus cumulet

solatio,

Te

vero,
delicio,

SERENISAustriaci

SIME ARCHIDUX,

Matris Augustissimae

Fratrum

Sororumque
prassidio

ac Lotharingici nominis splendori,

velit

patria^

saluti,

Ecclesiae

salvum

perpetuo

atque incolumem,

ac sero

admodum

virtutem

Tuam

beatas immortalitatis

mercede

compenset.

Haec vota nostra,

quibus ut

aspirent Ccelites,

Deus annuat, omnibus preci-

bus petere non desinemus.

SERENISSIME ARCBIDUX

SERENITATIS TUJE ARCHIDUCALIS

Devotissimi Clitntes

CONSTANTINUS SUYSKENUS CORNELIUS RYEUS JACOBUS BUEUS JOSEPHUS GBESQUIERUS

SOCIETATJS JESU.

SYNOPSIS
TOMI SEOUNDI

DE ACTIS SANCTORUM

OGTOBRIS.
Tomus
hic, toiius Operis

quinquagesimus,
quar-

scilicet non nisi duoa dies, tertium Beatosque tumquc, percurrens, Sanctos octo, de nominatim recenset quadraginta el

multoque recentioptam; altcram brevioreu. 3ubjicimus invenrem, a PetroGalesinio. His

tionem
xii,

reliquiarum,

pcr

reigestas spectatorem.

anonymum seculi ln Commenlano

quibus

in

quatuor classcs

distributis,

eo,

quo occurrunt, ordine

praemittiaius.

qua3da.11

de more hic

fuere de hujus inpraevio multa illustranda Benedi5ignisPra3Sulisgestis cultuque, quem

ctus

XIV Papa etiam

.11.

au*it,

donaio ecclesiae

dicatae.

Petrwn,

ejusdem capite in Ko-

EX STATU ECCLESIASTICO
ln

mano
rem
qui

martyMartyrologio velut episcopum ostendimus esse Damasci annuntiatum,

hac classe
111

primus

est
in

Dionysius,

seculo

Alexandrinam

^gyplo ecclesiam

rebusque adverrexit,sanctitate, eruditione, sub elhmhaereticosgestis, loleratisque

sus
cis

ValidArametropolitam Damascenum, qui a dccxliu bum principe mulctatus lingua, anno est ArabiaFeliceobiit; nec forte diversus
in

a Petr

arumnis

clarus,

tandemque
1

in

sede sua
Bcripsimus

eodem die alibi memorato. leMaqdaheum, cujus nomen varic scriptum

Capitolio,

in

pace mortuus.

Amplum de

illo

gitur, seculo vui

Btrenuum episcopum habutt

in

Commentarium
collecta et

historicum,

quo ejus gesta

sunt, et

ecolesia

Virodunensis
vitae

Lotharingia.

Com-

ad chronotaxim reducta est. Eadem oc de ejusdem Operibus actum Fausto, Caw, Petro, sione eg.mus ibidem de anonym.s ejusdem e Paulo, aliisque quatuor
clerosociis, quos
aliquol Fasti

pendium

ipsius

seculo x a
in

Berchano

concinnatum insertum habes

pra^v.o, in
post

quo gesta

Commentano ejustam ante, quam

sepultura et

episcopatum,

obitusque,
et

sacn,

veluti

cnUusexposita sunt,
lata

cum

illo

coronatos

martyrio non recte

habuit Africa,
1

me-

ad chronotaxim relongioDedimusetiam ejusdem Vitam

morant.

Alterum Catholic Bdei

v

illustrem

Fiaviniacens. rem, auctore Hugone

confessorem seculo

U*
EX STATU MONASTICO
Sozomeno ac CelebratusaS. Hicronymo;
Bilarioois Nicephoro Hesychius, S. occurnt. in hac classe primus
U,s,

mianum episcopum Bagaiensem, hujus propterea dira passum; verum

pauca nota sunt,

Donatistis

gesta
est.

ncc par meritis cultus

gestis

discipu-

Non multa etiam novimus e

seculo vi Telonensis in
scopi et confessoris,

Cyprtam,

Bunc

et

Prov.nc.aGall.a3 epilibri
1

quem

V.i;e S. Cae-

auctorem putamus Obscusarii Arelatensis de Patusw, serasunt praeter ci.Uum omnia epi... Gallia electo culo vu vel vui Meldens. mortuo. Inconsecrationem scopo, sed ante presbyter, el Chvreest, an Ihoiuj certum anonymis, prasin-

ab Besychio, uno Grcecsal.b.lauda.o. otab

vel

gemmo,

in

Meoseis
roletano-

Isicio,

rumepiscoporumcatalogis
e S se,

incerto,

observamus, gesta ordinem chronolog,,,,,,-onymo accepta in

vero

dliai

diversum ex b.

cumr edigimus.MonachisaccensendJ
tur (non

viden-

mon diaconuscumaliquot coofessionesocii, ctiDionysftAlexandriniio

obierint

Martyres, an

confessores

Uamt

duo Ewaltamen certo Beuedietinis) presbyten, qoi ad patria Angli, gradu dl Antiquam SapriedicandumEvangeiium in

missus, presbyter,aSUtoUPapa in GalUas prmdicavit Christum Autissiodorensibus Essend.a3 m quod col.tur, ac pralerea

Lniam
sunt SU

profecti,

ibidem

ethnictsocc

apud

Westphalia.ubipotior
1

illius

corporis pars
1

lllorum Passiooemexvenerabu. commenta eudo.Marcellini de iis d amus; p8 obscurum mariyri.

Beda

Slimu

in

eorumdem

llustriss.miv,r g iuumcoUe,n,

cl

qae-

atnoncxcvverisimiliusilligandO
trad.tion,

ocum m-

sc.t.

Petron, seculo v

Bonon.ens.s

V.tam episcopi, geminam P

n Uaha exhibemus, alu-

Siu.sOotootari.notoidi^id^
lent,reeorumdemtranslat,onemaP,p P
Rheno corpor,bus
non possumus
,

m,nonanteannumMcxuabanonymoscr,a

do Heristallo,
aliis

atquc

alteram

Coloniensi archiepiscopo factas,

locis

ab Annone concessasque

EX STATU SECULARI.
Ex
tvreS

reliquias

exponimus.
in

Mettensis, seu

Metamnensis

De Uthone, Bavana moillius

Martyrologiis die

m
;

^"^
aut
t

structorc et abbate, naslerii scculo vni ac ix

neogenem^ni ncugeu
passum Ant.och.a3

^AlhcayUrhanum

pauca novimus
Acta per
vel Juvini (qu.

damus

tamen brcvia
.

anonymum non vetustum

Jovxnx

Z riuminAfrica;i^
CancUdam Roni. Diem
Connthi, quorum
IV

Y^torem,

AmPovd
cum

fldelem forte seculo ix) post

^Jcastum ignotoloco; Candtd ausp.camur

priorem

eremiticam in Campadomino suo famulatum duxisse creditur, cultum nia Gall.ca vitam
n,

eadem^civita te
1

obamus, Vitam vero non Multo plura cerauctore anonymo edimus

,

hdei nisi sublestae

arch.synagogumfu.sseputamus,atno

Gerardo tioraque d.ximus de Belgii comitatu seBroniens.s in Namurcensi

ut caelestibus

monastem

scopum^ginensem;Caiumautemve,m
lime

eumdem

esse,
;

quem idem

Apostolu, ad

genere gestisque muculo x fundatore, qui pareret mon.t.s,

neribus clarus,

Rom. *t

laudavit

CaioMased diversum a
duos
Sociis
suis.

cedone,dequoLucasinAct.Apost.19.E*
martyribus
Trevirensibus

manipulos
anonymis,

monachum Broniensem ecclesiaminstaiiravit, presbyter, induit, indeque reversus

Parisiis

memoramus, Tyrsum cum

elBcmifaaium pariler

abbas prmfuit, mulprmdicto suo monasterio reformanda suscepit. Vitae, taq ue etiam alia ex Mabillonio, auctorem

cum

peranonwm.m,
ventionem ac recudimus

quae

Pnorum Acta eorumdem etiam ln-

quam exhibemus Broniensem credimus monachum

ante

altera praeluxent. diuin seculum x., cui

,

meAm-

quaedam miracula contment, exeditione illustriss. Hontnemu,

ad nupmon seu Amos, iEgyptius,compulsus tempore uxore ahquo tias cum consentiente continensvixitjdeindeinmontem Nitnen-

cultu Boro/fo* subd.musque Append.cem de nulla exstat m praeacSociorum, dequibus de h.s, Actismeutio Porro multa tam
missis

quam dc

illis,

sem
xl ,
'

secedens,

prima

in

eo monastena erevixit, clarus,

miraculis, eliam

dum

ma-

quoquc eo loci Commentariodisputandafuere.exquibusconclusimus.admittiquidempossesubiUoprmside non tamen multitudinem martyrum Treviris, tabula legere iis omnia, qua in reperta de lheet.am hodiernos e Legione

eaque occasione de ceteris in sub Bictio Varo martynbus

Gesta ilUus recuue Antonio familiaris.

Assisiat.s,

dimusexHistoriaLausiacaPalladii.

Tomum

Ord.n.s daudunt Acta Francisa quatuor M.norum fundatoris, cujus Vitas nostns, hactedann.^, el barumtresex Mss. annum mccxxx nus ined.las. Primam ante Thomas Celanens.s; scr.psitejus discipulus, anonymus, secumlam post dictum annu.u
forte Ceperanensis,

esfposse

baea fuisse,

ac sub finem seculi

...

passos.

Actumquoqueibidemestdeeorumdemcultu Mareianum m iEgyetreliquiis. Marcum et

docenl Martyrolo pto coronatos martyres Ecclesiastica quorum al.quot ex Historia

quam Commentano
tertiam

pra?-

vio

membratim lnseruimus,
mccxlvi
et

circa

annum
Lco,

tres

AngeUis

ejusdem Sancti socii, Ruffinus quartam denique

;

Eusebiana innumeros socios Horum ,..i.imn martyr.um

(

illia

adjungunt.

a.l

annum

,.,

aiiqnoi

sequentes referimus. Ex Graecoinnotuerunt Adauctus ejus-

circa annum mcclxi, quam S. Bonaventura, exeditioneSedulii(refectispaucis, qure. Bo-

run. Fastisetiam

fijia Callisthene,
ille

ob cujus servatam virgi-

navenlurae
editionibus,

non esse, constabat) cum alus nostroque Ms. codice contuhfacienislas fere

nitatem

tyroccubuit;

Mesopotamiam relegatus marEphehaec cum istius corpore

pace
in

fidem ad mus. Quia vero ad certiorem

sumredux,

in

virgo quievil
iMcesia

Dasxum

dam
Vitas

in

Commentario praevio
illuslrandas

solas
ultra,

quoque Ax.opoli

Infenor.,

Maru-

suscepimus,

nec

quam illae, progressi fuimus, adjecimus ApAnalecta, pendicem de gloria posthuma, et

inquibusde ejusdem
gestis a

forte Julium, Carlhagine sittm, Restitutum, ac Marp.icteroa memoranl antiqua

in
a.frica,

tyrologia.

Waddingo

in

in Quintinum colunt Turonenses castitatis sum causa truciGallia, apud quos

Annales aliunde relatis meritoque celeberrima Ininter hC de vcre deque controverso dulgentia Portiunculana, statu, ac paucis etiam de Francisci corporis
illms Opusculis.
in

d.sseruimus, atque

datus perbibetur.

EX SEXU FEMiNEO.
CanPrmter Callisthenen virginem, ac forte memoratas, ocdidam martyrem, jam supra
currit

Atsacra ipsius Btigmata qua3

rio

Commentasupra dictis Vilis legunlur, in prasvio luce clarius probata invenies.

Rumana

virgo,

Bellovaci

probabilius

sub

Dioclel.ano et

Maximiliano) passa.

Acta

esse posaunt hujus seculoxi scripta exiguae ubi secundam pro gestis auctoritat.s, secus, Obscura corporis translalioncm enarrant.
pariter

sunt Mennai, seu Mannaz

virginis in

Lotharingia

LotharingiacuUaActa.quod auctorem non satis antiquum habeant. Domninee, ejusque

filiae

rum prolixiorem recudimus. Plura d,x,mus de Aurex virgine, quam S. El.gius suo Par,siensi parthenoni

Bennnte, seu Berenice,el Prosdoce, Syrae, cummartyrii laurea annuntiantur, quia in

pcrsecutione Dioclelianaea,

abbat.ssam prsfecit, proba-

biliussubRegulaS.Columbani. Hacoccas.one
(quod a Majoribus nostns fuerat promwsum)
pluribus
ibi

dum

e spontaneo

exsilio retrahuntur, narabil.

exemplo maluef.dei
Illas

etiam eg.mus de ejusdem mona

runt sponte
elpudic.tias

s..a

aquis suffocari, quatu

sterii vicissitudinibus,

Acta vero Aurerc, n.m,8

suk subire periculum.

S.

sublesta3 fidei, praeterm.simus.

Chrysostomus in binis Homiliis laudavit, qua-

FACULTAS

R.

P.

PROVINCIALIS

SOCIETATIS JESU FLANDROBELGICjE

ET SUMMA PRIVILEGII CiESAREI

Archiducum Alberl, Hispaniarum Regis, de.nde Serenissimorum

novissime Carol. II Regum, Princ.pnm, rursumque Philippi III, ac Jesu per 1694, Proviocialibus SocetaUs Inl.i et 10 confirmatis 2 Decembris 1692, typograpbos et b,bhpotestas facta sit e.igend. Fandrobelgicam pro tempore futuris, ac re.mpr.mere, ,t quorumcumque exclusionem so.i impr.mere opolas, quf, ad aliorum curant.busque ejusdem Soc, a qua,libet, rite approbata, vende e possint hbros et Opera MajestaUs Pnv.leg.o, non al.ter porro edenda, sub consueto su* ,is Patribus edita aut tdqoe pr^exhibita l.centta pnedict, Prov.ncahs
Isabelte,
Belgii
lffi

W
sub

pum

Edictis Philippi

II

petrando,

quam

in scr.ptis

obfenta et

,dem va.ere vo.uer.t et.am sua Cmsarea M.jestas in.pslsp.teuubus htteris apparet cum Imperio subjectis iu diliombus, S. R.
.

gravibus

pomis,

in conlravenlores aut

aliter

impressa tmportautes BtatnUs, ut aUus

per F.androbelgicam Pra^positus Ego mfrascriptus Societatis Jesu Generah Laurent.o R.cc, coocedo Pero P. N. Pneposito ad hoc m,h, fac.aadAdu, R.

Proviocahs, potes.ate

tnlZder

oZ P
he et
ino

vendend, mfrascr.p.um impr.mendi, et per se ahosque Plassehe facultatem s.c et approbatum ;v, (quod h.sce attestor ) recognitum x more nostrieSocel.Us CoustanOctobris, coUectis et ...ustraUs a Tomum secundum de Aet.s Sanctorum
Cornelio
ln

S yskeno,

Byeo,

Jacobo Bueo,
fidem hasce

et

Josepho Ghesqu.eroSoc.etat nosf*

resb

Ss

Theo.og.s
sighlo

quorum

manu

Ltr, omc,

munUas, ded, Antverpi* 9

M.

J^

%-*-*+

'

SUMMA

C
vel

^voluntatem ConslanUn, Suyskem

Acta
in

et

Regim Apostohc*
Successorum

^^
e Socelate
u.lo

PRIVILEGII REGII

Jesu,

^tJlTsJ^Z
ejusve
vel

Adjutorum
tolum,

et

modo

.mprtma
dlo

Tomos eorumdem, de argumento

excusos

jam emtos
habeat
; :

r^

<*d.
ve.

,at

P
x

p
t

to.uT.lbi
eonfiscuL
Htteris,

excudendosve
et
ali.s

inveh.t.

ven.lesve

secus

exemplarmm,

gravibus

poeuis

mu.ctabitur

ut

lat.us

patet

ex

anno Bruxelte dat.s die xxv, Septembris

>wu
^

^^
APPROBATIO

9 Juhi sum, publicet. Datum Antverpiae

mdcclxvui.


Bueo
et

APPROBATIO ORDINAP.II
P

BB .. i^dies dicti mensi.. auc.onbus Soaet.U losepho Ghesquiero

babel
ei

^o,

Prodll

r -s^^sr-^S
>

Const.

k,u

jJ

quQ

prasciptta

parlem

Hislorlcl coaev.

VitaS.
S.

Francisci,

cujua

maxnuam
,.em

suppar

Bonaven.ura,

non

Visiones in publicum pugnan.ia consp.ciun.ur.

dederunt,
S.

JJ*J%, ^ ****** >,

Historias,

.^.^
oporlel
a( ,or U

Bevetauono.

mler se

al.cub,

maX,D ' e

Pro testat,o-

L:
s

quam

pr^itterc
o/.W

so.ent

scnptores

frndm prwert.m pro oino^ .r*f* Ha^c

obtinet,
Actis

feM r

S.netorum .ocum ue qn ca;c0 ze ,o ado P .entu, n dbo hc*. quJe non sunt F.de, 11S mchnat mag.s rationis pondus
,

adqu

quod indiscretos ln.trucl.onem, expressam Super.orum

co,

= ^
aca.hol
,

jnfj^ *
.

SUIS
flfc

e herron

Aomim5us

Jq

quoruffi

de B.bhothecis hoc Opus

ut

caUnn mr,

Q neq

^Loda
.

^^^

Cal|l0 ica

nam

in

^^
q^
ianl

abqoa^O

audmn
q

lodulgen^, ultur, ne miracula e. tanlnm a * pubhcent 6t de cjus .icentia ,Uo s d clare pateat, Ecclesmn,
:

jm
;

am)robalione P- Ja

potios

orb e frequentantmm ad concessen, et extendent

a

veHta.eHis,or,,concess
,nd,scr.e

^ ^ ^""12^0^. r~^L
'-

^ ^
direcle

ea Uhertas est sentiendi praxinJ evincenl

iffipingunt
ffi

^
promulgent
p0SS e,
toto
lllaffi

Ordinarii
,

mpulari

praxiffi

Flde hum

rtoreJiWUnl

e^Uere .up. p^cgat.vas '?TirSo

p

a cons , al

Francisc,

d Ecclesia

independenter
ilh,

Domioo lucrantur ,am

qi Hiato-

ahas .ndu.gcn.ias P.enarias,

hom.nes, neglecto
sioneffi

de

CoDfe s,OD *

^ ^,
^
*
Francisc,

ne

perdhm v,ue
conver -

pra3Cepl0>

suam temerana prorsn

^uu. A*r

ad

tenl

Mulgenti Portiunculan,
poss.nt

^rfESl^rSTi^zr;rr:::,.~r;
Zrobsttssen.,
u ,s,

c esl

acalhollcos olVendere
incorrupti

et v.ventis

^.^^. *
hc.
J.

amover. poterant eadem, qo.

suut. auc.ontate, suppUcant.bus

Lr Lnm
1768
-

Ass.s.um perseverare ecc.es.a snb.erranea prope Convent aUbus (in quorum probe qui band dubie grafose annmsset miracn.um) summo Pon.ifici, conu.en. Datum Antverp,* 9 Juh, oper. De, reve.are et Seus, honoriOcum

PP

eJ

F.

De Bruyn

S,

T.

L. Seminarii

Epi-

scopalis

Praeses,

Cathed.

Ecclesiae
,

sbyler.

M. V. Canonicus Examinator

grad

Archi-Prelibro-

Synodalis,

rum Censor.

PROTESTATIO AUCTORUM

/-n uod identidem

Se

proteslati

sunt decessores nostri

in

hoc
;

de Actis Sanctorum Opere,

neque
ad
suis,

servatas

velle

Urbani

Papae

Vlll

Constitutiones

ahorumve
errori

hic

relatis

Commentanis
:

ahud

pondus

tnbui,

qua.n

sit

histor^,
Octobris

homimbus

ob

noxiis scripta^

idem ante hunc secundum

tomum

denuo protestamur.
I

IN i) Ej

N D

EX

SANCTORU M
IN

TOMUM

II

OCTOBRIS.

dauctus martyr
4

in

Mesopotamia,ejusque

f\
tia,

filiaCailisthcnevirg.Ephesi. Sylloge 407

Amraon seu

l.

Ammun

^gyptius

in

4/^ajus cum Crispo. Vide

V^/
nysius.
4 Callisthene

Crispus.

Nitria.CoMM.PR.EV.

Ammonis

in Fastis

Eremi Nitriensis notisacris memoria, Vita

ca-

3 Caius

cum

Dionysio etc. Vide DioAdauctus.

edenda 413.
stitas in
tio in

u. Sancti natales, nuptiae,

cum Adaucto. Vide

matrimonio, et an ab ipso hujus ini-

solitudinem Nitriae secesserit 414. ra. Sanctus in montem Nitriae secedit, monasteria
in

3 Candidus vel Candida M. Romae. Syl7 LOGE 3 Castus

cdit miracula,
1
1

hoc primus exstruxit, discipulos acquint, S. Antonio utitur familiariter tempus, iv. Sanctus e vivis excedit evenerit, aliaque nonnulla ad Amquo hoc monem pertinentia exponuntur 418. Vita, auctore Palladio, ex Historia Lausiaca apud
.">.
;

cum Feliceetc. Vide Felix. Chaeremon cum Lucio. Vide Lucius. 4

4 Crispus et Caius Corinthi. Stlloge. San;

ctorum memoria in Martyrologiis classicis unde haec hausta sit, et an Caius noster a Caio Macedone, de quo iu Apostolorum Actis caJoannes pite decimo nono, et Caio, ad quem
Apostolus tertiam

Rosweydumcap.
3

8.

421

suam

scripsit epislolam, sit

Amponus
Felix.

vel

Amponius cum

Felice

etc.

diversus

326

Vide

4 Aurea virg. abbalissa Parisiis in Francia. Comm. Prjjv. i. Sanctae in Martyrologiis ejus cultus et Officium Eccleannuntiatio
:

siasticum,
lesta fides

Actorum

notitia,

eorumque sub-

472. n. Sanctae patria, parentes, monastica praefectura, probabiliussubRegula MabilS. Columbani gesta 476. ui. An alia lonii sententia, secundum quani S. Aurea monialis Benedictina proprie dicta ab eo et an statuitur, sat firmis testimoniis nitatur simul cum monialibus in monachiBenedictini
;

3 Cyprianus ep. conf. Telone in Provincia notitia, GalliaB. Comm. Hist. Crit. i. Loci et Sancti in Martyrologiis memoria, cultus Inquiritur Officium Ecclesiasticum 164. u. de Sancti patria et nobili stemmale 168. iu. Sancto Series chronologico-historica rerum a gestarum usque ad episcopatum 169. iv.

S. Aureae fuerint

parthenonem

iv.

a S. Eligio introducti

Aureae instans obitus prfenuntiatus, ejusmors, sepultura, corporis

480.
S.

Prosecutio ejusdem seriei chronologico-histoquibusSanricae, in qua praesertim concilia, et subscripsit, recensentur 172. ctus inlerfuit qua v. Altera ejusdem seriei prosecutio, m Cypriano Teloliber prior Vitae S. Caesarii Ultima nensi episcopo adjudicatur 174. vi. chronologico-historicae pars, in qua seriei tempus et genus mortis S. Cypriani examinatur

n7

lipsanotheca 485. v. Cur de Eligiani monasterii Pariensis statu et vicissian diversum non fueludinibus hic agatur
translationes,
:

D
4"pvasius Axiopoli
in Mcesia inferiori.

rit

monasterio Chnstivili

quando

et

qua

ratione beneficiario episcopo Parisiensi tracur inde tandem moniales expulsae ditum
:

Ex
411
,

UHieronymianisaliisque

487.
tensibus
traditus

vi.
,

Eligianus

tamquara
Parisiensi
:

parthenon a Fossarainus canonice sibi

:

3 Dionysius episc. Alexand., Faustus M AlexanCaius, Petrus, Paulus et quatuor alii,

episcopo dimittitur unitur episcopatui Padenuo iis redditur monachis in eo substituti presbynsiensi Reteri seculares, atque his tandem clerici 491 Barnabitae gulares, dicti
, :

Comm Hist. i. driae et forte alibi in ^gypto Alexandrinus, cur hodie S. Dionysius, ep. detur -/sanctorum Sociorum ejus in Fastis
sacris

meraoria vita excessus 8

in

locus

et
S.

tempus
Dionysii

felicis

u.

memona

B
^"Derinna seu Berenice cum Domnina

geneFastis sacris, cultus Ecclesiasticus, Sancti nobilitas, regio natalis U.iu. ris conversio ad fidera, professio, presbyteratus
dignitas,
et

an ante episcopatum

man-

etc.

>B< ^Vide

Domnina.

4 Bonifacius

cum Tyrso

etc.

Vide Tyrsus.

ad episcopatatus exsiiterit 16. iv. Sancti Alexandrinum proraotio, hujosque epotum in Christianos, cha, pcrsecutio Alexandriae deinde allera a Decio 18. mota a plebe, ac Quid Dionysius in persecutione Decu
v passus fuerit et quae r
$
sit

Octobris

Tomus

II.

Taposins. ad 2

quam
tunc

INDEX SANCTORUM
epistola, et an Dfflc tium et Didymuui Decio, scnpt ea Vateriano, au sub
.

st

'" ll ""

"",
j |
,

samosatennmepibug ad

episcopum, " ""I" o* & x Controaveriere :t > oDinione conatur Cybroreticis mter S.
,.
.,

2ri.de

rebaptizandis

seu dogmatibus ooser^ Dionysu opinionibus Van U

,

doce MM.

D o,nnina,Bcrinna,seuBerc,i.ccetPmsi. me
in

Syria.

Comm.

Pbjbv.

rfit
'u

nolsnscitafquoan^nohmc cmpta

Ida
sint

pertulent 41 quid in ea Dionysius suam tuetur, greIx, Dtonysius famam y gent U. etian, absens, lisaue suT curam, sesc oppoml; labellianorum broresi apud Dionysium, Uoinaseouioris doctrinae oc fitque ab Ponlifieem, insimulatur, ep.stolam cerhor per cujus accusatur, "e Pentapolitanornm accu47 a w. Adversus

cul.us Ecoles.a* ucus; in Fastis sacris, accensendm, et qua an sanctis Martyribus

fTv

mulieribus hli 5o. 9 distinanantur Domnina ejusque martyri! scu Teropus, locus. aliaque Joonnw adjuncta 399. I1ou.ua S. obitus

sancUs earumActa 393. n. A quibus qmbus non distinguantur, et a

ilols,
manuii.
,.
r

variis

scriptis

xv.

sese Pontificem Opuscubs, errons cnca sanAn Dionysius

*"- tuelm
n

presbyteri Chrysostomi ConstantinojwKfan, episcopi Berinno seu Berenice ,;

,

dnn AnU,hn <feM>. Womntet

Prosdoce

MM

4UU

E
3T?waldi duo
-C/Saxonia.
in

ctissiLmTrinitatemaPentapoUtamsmenfuent 54. **Jm* Ananorum praefoi roa 6 siusmerito dici queat m. Dionysius Ananose e ores 59.
lo insimulatus

presbyteri

MM.

in
1.

Amiqua
Antiquae

Comm.

Ph*v.

r ,n u

rationibnsostenditur 64

erroresuonprmformassea-adnc TnaS m.

qua Sancti passi sunl, nolitia, Saxonias, niemoria efformatio varia nominis eorum
,

Ale*andnno asserta etquid Ui de Dionysio

in Fastis sacris,

cultus Ecclesiasticus,

Passio

dehorumaltero8entiendnmBit66.x*.Duo
alia

edenda 180.
stolicis
viris,

n.

An
S.

Sancti sint ex \i apo-

70

asserla expendunlur BasiUi de Dionysio quo Valenanus a Persis

xxi.

cum

WiUibrordo Euangelu

Annus,

sicque via ad relicaptus fuerit, disquiritur, chronologice ordiquas Dionysii res gestas xx AnD.onys.us, nandas aperitur 73.
;

Frisiam propraedicandi ergo ex Hibernia in S. Bcnediet an monachi ox. Ordine feclis ui. Quasdam pscudocti exstiterint 183. de Sanctis commenta, et an hi
Marcellini
in

sta.in.

post Valeriam
sit

eaptmtatem Alexan-

driam

Dionysius, reversus 77. ejusquc fil.is, Alexandriam occiso Macriano gnavique pastons partes obit 80.
reverlitur,
8 xx.v

mn.

fidemque praedivico Larensi passi sint, De Sanclorum palasstra iv carint 187

tractatur

Nova Alexandrise
:

oritur sedit.o

cum

Sancti de his htter bello ac de.nde pestis xxv. Dionysius ad conciPaschales 85.

hancque nec vico Appelnec alteri definilo loco indubie lerbecano, v. Tempus, posse affigi, ostendilur 190. sint, et an homartyrio coronati
ulterius,

quo Sancti

Samosatenum lium Antiochiae conlra Paulum invitaliir, duinque hoc celecelebrandum

bratur,
serit,

usque rum interfectorum corpora Coiomam devecta 1 96. vi. Corpora adverso Rheno sint Annone Colomensi ara Pipino ac deinde ab
chiepiscopo translata

88 xxvi. In Dionysiuse viv.s excesannum et diem, quo reruro ad inquiritur94. xxvn Biev.s

extremum diem

obil

chroDionvsium spectantium anacephaheosis Sancti ordinata 97. Apvekdix de nologice

198. vn. Sanctorum concessa, parsque capita Monasteriensibus Norberto 203. Passio, alia reliquiarum S. venerahh Beda, ex Hislonx auctore sancto oc Ecclesiasticce Parisiis anno 1081
AnglicanCB
cditai lib. 5, cap.

Openbus

quorum ignoratur

epoclia

si-

xi

205

certo sint, mulque de iis, quae an Dionysii Cap. l. Duo de Proroissionibus non constat.
libri

resque in

his a Sanclo tractatae

99.

PentaCap.u. De Dionysii ad Basihdem, ac praeciepistolis politanum episcopum, quatuor pue de illius ad hunc epistola, m canones a divisa, quas in sacros
,

3T7austus cumDionysioetc. Vide Diony-L

sius.

capita

MM

3 Felix, Amponus vel Ex Martyrologiis 4 Franciscus Conf.

Assisii
in

Amponius

et Castus
"

Graecissunt relata 103. Cap.

in.

De dua-

bus Dionysii

allcra ad TheotcOrigenem data, ct an hunc cnum, altera ad impugnarit 100. Sanctus calamo umquam
cpislolis
,

rum,

Umbria.
,

Scriptores

praacipui

fundator Ordinis MinoComm. Vkew. i. qui de S. Francisco

S.

egerunt,

quorum postremus

Bonaventura

Cai'.

concinnarit Scholia in iv. An Sanctus Opera, quae sub Dionysii Areopagitae nomine circumfcruntur 110. Cap. v. De duabus

Supplementis 545. Vlta3 hic edendae cum sit de Speculo vita3 S. n Quid censendum saepius varie edito, et apud nos Francisci Ms.;
,

IN
scriptores alii, Ms. egerunt, antiqui el
;

TOMUM

II

OCTOBRIS.
Honorio
ricordia
III

qui de

eodem Sanclo

Papa 622
liberalitas in

kix.

Sancti mise:

m. recentiores 550. S. Francisci, cujus Ordo pracdirt n^ creditur,

ortus

el

pauperes

tener af-

fectus erga

nomen in baptismo patria, parentes impositum, deinde mutatum 555. rv. Saneti
puerilia,

bruta animantia, maxime erga in omnibus creatisconlemplatur: agnos:Deum nomen Domlni pio affecta mire veneratur

adoleseenlia

el

juvenlns

proposi-

626.

\\

Comitia
'

generalia

anno mccxxi
lentafca

tum non negandi stipem pauperibus, annua

detentid in carcere Perusino 560. v. Francisci ad meliora conversio per morbum inchoata, el variis m idis paulalim promota Perfecta Francisci conversio, et 563 vi

demore

celebrata

:anexhis denuo

Tertius Ordo institutus, scriptaque pro hoc a S. Francisco Regula, non a Nicolao IV PP. Alia quaedam a.l anmissio Germauica

nos mccwi

et

mccxxii

Waddingo

relata,

certamina cum patre, cui tandem coram ipsaque vestimenta episcopo omnia bona, vii. Chronotaxis conversionis, cedit 567
abdicationis omniumrerum coram episcopo, acmutati postea habitus, congregationis primonim sociorum. etOrdinis ab Innocentio III

S Franciscus ftealibi danda 630 x\i gulam compendiosiorem facit inmonte Spir varia hujus historis ntu Sanclo inspirante tradita, sed dou omnia adjjunctaa nonnullis
:

approbati 571 g vm. Gesta sancti a bonorun abdicatione usque ad habitum mutatuin.

Resatis firma 635. xxn. S. Franciscua gulae su.t confinnationem auno \\o x\ui ab coram Pontifice concioHonorio III obtinel
naiur
petral
:
:

sive

annorum

mccvu,

ef

mccviii,

ac partim anni mccix 575. ix. Primorum trium sociorum ad S. Franciscum accessio, ejusdemque cum B ^Egidio excursio in MarQuatnor ohiam Snconitanam 570. x

vorem

protectorem Ordinis ab eodem imaliae ejusdemPontificis litterae in faSanctus Ordinis dalae 639 kxui
:

Nativitatem

Domini peculiari modo celeEuangelium cantat ex quo tempobf at, et anno re videatur diaconatu initiatus fuisse:

aliorum sociorum ad S Franciscum accessus, qui illos instruit, ei binos in varias regiones brevi tamen post omnes ad S. Mamittit
:

mgcwiv habet comitia

generalia,

in

quibus

riam

in

Portiuncula redeunt,

el

rursus alio-

intermissam missionem Germanicam feliciter secedil in montem Alvcrnum 643. instanrai mccwiv in eodem x\iv. Eodem anno

rumquatuor accessu, una cum Sancto, fiuni duodecim 583 x*. Aliquot sociorum
Sanctus scnbit Regulam, pro cuapprobatione cum omnibus undecim sojus
virtutes
:

monii-

Alverno quinque sacris stigmatibus stigmainsignitur 648. xxv. Eadem sacra synchronorum Pontificum, Greduorum
ta

gorii

IXetAlexandrilV,
et

lilteris

Apostolicis

ciis

Romam
587.

proficiscitur,

et

eam cum

fa-

asserta

culiaie praadicandi

net

ab Innocentio 111 obtixu. Francisci et sociorum di:

scessus

Homa

cibus

illis in

via mirabiliter

datus

commoratio in loco deserto prope Rivum-tortum apud deinde Hortanum, reditus ad Portiunculam, prope Assisium aliqua gesta ibidem et concessa ipsi ecclesia
:
:

tempus, quo illa S. fuere 653 xxvi PoFrancisco impressa asello strem vitae biennio morbis affligitar curandi oculos gracircumvectus praedicat sed malum augetur An tia Reate defertur
vendicata
:
i

i;,.

\m
S

Cura paupertatis servandae, vivirClarae

pevectus Vssiet xxvii In agro Senensi grasiu... sit 658. | Cellam Coriovius aegrotans, defertur ad palanenscm, aiqnc hinc Assisium, ubi m
,

linr

denu o

praadicaverit,

austeritas, humiiitas, aliaeque Sancti

tio

anno MCCXH ad stnctiorem eonversio. ejusque Ordo inchoatUS vitam

lutes

aedem Portiunculae
pemiitur
esta
et

decumbit: transfertur ad condn testamenlum JacobaedeSeptemsoliisaccessus ad ipsumexepiscopali

:

primum Ordinis Minorum capitulum

Syriam ab
illo

iter in

662 gxxvui.
beatiis obitus
:

Ultima S.
trinailhus

Francisci

mari lentatum 597. morbo xiv. Sanctus m Africam trajecturus, redil ad Portiuncuimpeditus in Qispania causam lam, iibi plures in socios admittit sm Ordinis agil in concilio Lateranensi anRoma3 contrano Mccxv celebrat comilia
frusira
:

mox

posl

de ejusdem mortem 666. xxix. obitu ad Mmorcs in Francia nebetoAssianantur annus, diesque mensia ac aiaudae qua Sanclus obnt mad, etaetas, accurrunt Assisisacro funeri applaudunt
apparitio
:

Litterae Eliae

cum S. Dominico60*2 xv hil amiciliam inchoata SanMors Cardinalisde S Paulo Hugolino, postcti amicitia cum Cardinale Sancti in coea primo Ordinis protectore celebria comitia annuis prsesentia milns an haec sinl capitulum StoreaanniMccxix GOG. .111 nltra quinquemillia mterfuere
:

enses

rum

xvi.
:

Iter S. Francisci in

Syriam

et

/Egy-

nlum cladcs ab eo praedicta Christianis anaccessus ad Soldanum jEgyte Damiatam fabulosa quaedam a pti eestaque cum eo addita 611. xvn. Nonnulli recentioribus aut Palaeslina Minorum Ordini
: :

<.lacorpus, dumfertur Assisium, S. ostenditur Assisii mecraa etSociabus ejus Georgii tumulatur 669. xxx desia s IXPapa inquiri jubet in gesta et erefforius eanonizationem decermiracula Franoisci solenniter exsequitur Assisn, nit Perusii el Litteraa hac diemque festum annuum indicil 673.xxxi. Desuper reab eodem datae quam aBdificandae, stinatur locus ecclesias
:

Sancti corpus erat

rius

transferendum

in

jEgypto
:

S. ejusdem Ordinis elogium aggregati Europam : comitia anno Franeisci reditus in Miramccxx de more habita 617. xvm. mansuetudo Sancti inccrti tcmporis
:

primum cjusdem lapidem jacit, eamxxxu. demque nrivilegiis exornal 677. lenniad novam basihcaiu so Sancti corpus
vet

IX

Papa fabricam plurimum

Gregopromo-

ter translatum,

translatio turl.ata ab

V^is.aal

tibus

bilia

ipsum animaniia rationiB experlia mifructus pra?dicatiouis illius revm-enlia

;

horum

in

ta

ficium auctore pulo

quos Pontifex poenis mmisque V.ta pbuu revocavit 680

ot-

ihbdi-

Thoma

de

Cdam, SmmJ
L.ber
1

f^r
Dc gean-

Ex

codice

Ms

Longi-pontis Ord. Ct-

racula in vita
conflictus

amor

soliludinis ctorationis:
:

sterciensis. stis

Prologus

683.

cum daemone

praedicatio

coram

penullimum Sancti usque ad

vita

num

INDEX SANCTORUM
num.
bera
dis
:

Cap.

i. Francisci vita sa^cularis et liconversio ejus ad pietatem miris mo-

promola 684. Cap.

:

u.

Prosecutio con-

versionis

certamina Sancti cum patre, cui omnia abdicat, etiam vestimenta 686. Cap. ni. Sanctus patitur a latronibus servit in culina monasterii vestem accipit Eugubii
:

rediens Assisium, mendicando tres reparat ecclesias, auditisque Euinservit leprosis

:

Spoletanam, et Regula ab Honorio III congesta ibidem firmata et ab eodem obtentus protector Ordinis comitia generalia anni mccxxiv, ex quibus multi in varias provincias feliciter missi 736. Cap. v. Sancli obitus post accesolennis pta ante bicnnium sacra stigmata
petrata
:
:
:

^batio Regulae ab Innocentio reditus in vallem

IFI

Romae im-

canonizatio

assumit habiSanctus poenitentiam praedicare incipit primorum sociorum accessus monita eis data aliorum accessus, quo universi fiunt numero duodecim 690. Cap. v. Ordo S. Francisci ab Innocentio III approbatus cibus ei sociisque in loco deserto allatus multa de Sanclo ejusque primissociis 692. Cap. vi. Habitatio S. Francisci in Rivo-torto sociorum inslructio, quos docet orare virtutibus fulget, occulta cordium et futura novit 695. Cap. vii. Cura subditos corrigendi et paupertatem

angelii verbis,

durum magis
iv.
:

nomine condita, translatumque ad hanc sacrum illius corpus

:

ecclesia ejus

tum 688.
:

Cap.

BonavcnfuVita altera, auctore S. cx cditione Scdulii, collata cum editione Suriana, Romana, Waddingiana ct codice nostro Ms. Prologus 74_2. Cap. i. De con-

741

ra,

servandi confirmata
:

vitffi
:

austeritas,
et

humililas

mirando exemplo contemptus sui,

.

in Asiam, et deinde iu Africam frustra susceptum gesta cum Soldano miracula iter
:

sancti,
viii.

cui

animantia obediunt 698.

Cap.
:

versatione S. Francisci in habitu saeculari 744. Cap. n. De perfecta conversione ejus ad Deum, et de reparatione trium ecclesiarum 745. Cap. m. De Institutione Religionis, et approbatione Regulae 748. Cap. iv. De profectu Ordinis sub manu ipsius, et confirmatione Regulae prius adprobatae 750. Cap. v. De austeritate vitae ejus, et quomodo creaturae praebebant ei solalium 754. Cap. vi. De humilitate ejus et obedientia, et de condescensionibus divinis ei factis ad nutum 757. Cap. vii. De amore paupertatis, et mira suppletione defectuum 760.
Cap. viu. De pietatis affectu, et quomodo ratione carentia adfici videbantur ad ip-

Fructus praedicationuin S. Francisci plurima ejusdem miracula 701. Cap. ix. Conjunctio Sancti cum Deo in oratione constantia in praedicando, praedicatio coram
:

sum
ejus,

763.
et

Cap.

ix.

desiderio

De fervore caritatis martyrii 766. Cap. x.

Papa
lino

et

Cardinalibus
.

amicitia Cap.

cum Hugoet

Ostiensi

amor pauperum
703.
:

quorumin

dam animalium
tutes,

x.

Sanctus

Destudioet virtute orationis 769. Cap xi. De intelligentia Scripturarum, et spiritu prophetiae 771. Cap. xn. De efficacia praedicandi
et

omnibuslaudatDeum
stum

mores ejusdem, vir-

gratia

sanitalum
sacris 777.

774.
Cap.

Cap.
xiv.

xm
De
Cap

corporis figura late descripta. Chriimilari conatur, Natalem ejus mira

:

De stigmatibus

patientia ipsius, et transitu mortis 780.

solemnitate celebrat
berii,
vitae

facta et ecclesia Sancto

S.

miracula in eo loco dedicata 705. Lii

xv. De canonizatione ipsius, et translatione corporis sacri 782. Cap. xvi. Miracula
aliquot a S.Francisco
ta.

Referens gesta duobus posterioribus Francisci annis. Cap. ExcellenFrancisci et

utilitas

n.

i.

De

virtute

post ejus obitum edisacrorum stigmatum 783

tia vitae S.

ejus doctri-

mirabihs visio, in qua eidem sacra stigmata imprimuntur 707. Cap. n. Sanctus
nae:

his,
iv.

De mortuis suscitatis 785 m De quos a mortis periculo liberavit 787 De

liberatis a naufragio

semper fervens, multis corporis infirmitatibus afficitur ejus amicitia cum Cardinale
.

789

v.

De

Hugolino, poslea Gregorio IX, et hujus laudes virtutes S. Francisci 710. Cap. m. Crescunt Sancti infirmitates pia ad mortem
: .

a vinculis et carceribus 790. vi. De liberatis a periculo partus 791. vn. De caecis illuminatis 792. viu. De libeliberatis
ratis a

variis

infirmitatibus 794.

ix.

De

praeparatio

et

fel.x

obitus

anima
iv.

in cae-

lum ascendere

visa

non observantibus festum, et non honorantibus Sanctum 796. Appendix ad glor.am

tale

712.

Cap.

Concur-

posthumam.

suspopuliad defunctum: sacra stigmata et pulchr.tudo corpons mortui honorifice portatiir ad c.v.tatem, et ad monasterium S.
:

i.

Sancti

festum

na-

aliquando
:

cum

cessatione a

servilibus

observatum
stica

799.

Clarae,

ac

demum

ejusdem festi Officia EcclesiaAlia de aliisejusdem Sancti fe-

merum Sanctorum

sepelitur 714. Liber anciscus ntu solemni in nurelatus

stivitatibus Officia Ecclesiastica, et

in Martyrologiis

earumdem
m.
Praeci-

memoria 801
;

716. Cap. n. Miracula post mortem patrata 719. Cap. ni Reliqua miracula 721. Appendix inBDlTA AD VlTAM PR.MAM, AuctOribuS Tribus ipsius

puae S.Franciscibasilicae propeAssisium structura et ornatus dedicatio per

Pontificem facta anno mcclui ejusdem ahorumque Pontificum in eamdem piusaffectus et munificentia 804. iv. Recitatur Bulla, per quam Benedictus XIV Papa basihcae S. Francisci apud Assisium vetera pnvileg.a wuuituavH r .....v, ,w confirmavit, nova concessit uuva concessit,
;

IVsummum

Innocentium

Sancti Sociis,

Leone,

Ruflino

et

Angelo,

ex codice
Cap.

Ms.
i.

convenlus

Fratrum

Minorum
ctorum 723.
j
i .

Lovanxi in Relgio.

Prologds
patria, r
.

doles et v.Ua
captivitas,

adolescent.a et juveotute

11

Sancti
.

auin*"
:

'

ad meliora conversio et pi us in Chnstumpassumaffectus724.CAr. n. Sancugestaasuaconvers.one usque ad assumptum hab.tum Fratrum Mmorum, coeptumtegeo8 7 1 ,.,, I ,San. rtusabm.tt,t80Cios,quiab dlo egregie instttut, v.rtut.bus clarent 731 Cap. ,v. Appro-

Patriarchalem et capellam Pa palem erexit807. v. PraecinuiB S Fnnri " sci eccleste prope et intra civitatem
in

eamdem

pi et

Assis

qev,

8C
.

quo li sacra sligmata collata fuerunt 813 Ana e ota. r* K s >. Ex Wadd^ngi Aul M~:

ensem

mons

sacer Alvernus,

in

AnJ

in

norum,

alusque

editis

etMss.

dam

u
ad

Sanct, gesta, a

Waddmgo

Annal.bus

1N
ad

TOMUM
11.

II

OCTOBRIS.
enle et mandante,
x.

annum

mccxi

relata

817.

Varia

annum Sancti gcsta, quae a Waddingo ad sequentis narrantur 820. mccxu et ad partem m. Gesta, quae apud Waddinguni ad re-

Honorius Expenditur secunda sars

III

historiae,

Papa 905 confacta

tinensea, quae inter primum secundumque

S.

Francisci ad

Honorium

acccssuiu

Hquum
cto

iv.

anni nccxni
itinere
in

et

in

Ilispanico

ad sequentem Sanatlnbuuntur 828

gesta,
illigata.

Sancti

Waddingum anno
relatis

hoc ct nardeatur. Alia ad eumdem annum ibidem Varia Sancti gesta ad annos rata 829. v. Mccxvn et mccxviu in Anualibus mccxvi, Minorum mcmorata 831. vi. Generalia
comitia

apud Quid de praecedeuti censendum vittaliam reducis

mccxv

narrantur 910. xi. Dedicatio ecclesiai Portiunculanae et promulgatio Indulgentiae per septem episcopos factae, et adjuncta expenduntur Indulgentia quotidiana ab Innocen:

annuae Indulgentia freXII concessa quentatio et ad universum Ordinem extensio De stalu siiv. tars Analbctorim 914.
tio
:

tuquc

corporis

S. Francisci, dcquc
reliquiis

i.

aliis

ejus-

dem

anno

mccxix

celebrala

qua?

liaec
:

trovcrsia,

fucrint, ct quae potissimum in iisdem gesta

facla alia

huic anno in Aiinalibus Minorum Bononiae illigala 838. vn. Sancti gesta Annalibus relata 842. adannum mccxx in
,

conrecensentur utriusque litigantium partis praecipui scriptorcs 919. n. Qui incorrupliouem sacri corporis, ei prodigiosum illius silum propugnant, primo
Sancti
et

Exponitur

vni

Alia Sancti gesta

a

ad

eumdem annum

Melissano repo&ita mccxx 847. ix. Alia Sancti gesta annis mccxxi inter haec et sequenli ex Waddiugo, atque Neapolitauum et accessus per regnum

Waddingo

et

iter

ad specum Sublacensem

et

montem Gargagesta
a.l

num

852.

x.

Alia
ct

S.

Francisci
in

laudant traditionem, velut omui ex parte probatissimam 92 1. } M. Dicitur Cardinalis Carillius Albernotius celel.n- S Francisci corporis prodigiu.n anno mcccliv vidisse. Producta in hanc rem testimonia expenduntur 92o. iv. Visitatio sacri corporis anno mccccxlix a N.colao V Papa facta expon.tur ex Uddone Perusino, et Mariani Florentini upograplio
Vaticano, mutilo 928. v. Ea.l.-ui visitatio, Nicolao Papae Vattributa, referturex litteris Baucianis, edilion.s Horatii Diolae 930. vi. Nicolai V anno mcdxlix accessus Assisium probatur expenditur auctor.tas Jacobi Od:

annos mmccxxui

mccxxiv xi.

Annahbus

Minorum

relala 856.

Cetera ejusdem

Sancti gesta in

monte Alverno, ad eumdem annum mccxxiv a Waddingo memorala 859. Francisci S. De n. PARs Analbctorim Dominico. 1 An S. Dominigestis cum S. vulgo cus generalibus Minorum comitiis, Storearum dictis, anno mccxix, an altens
narral.o Barinterfuerit 864. u. Discutitur capitulo Minorum, cui tholomaei Pisani de
S.
lii.

donis, Mariani
ni
,

Florentini,

ADonymi Bispaediloi
is,

Baucianarum Ulyssiponcnsis Chronicorum

litterarum
lae

Marci

et

Horatii Dio-

933. vu. Personae in Relatione memocorrata> tempori et adjunctis congruunt

;

Dominicum

in OrS Francisci severiorem paupcrtatem 872. IV. Alia quaedinem suum induxisse

An

S.

868. Dominicus viden possil exe.nplo

interfuisse,

putavit

poris B. iEgidii prassentia perperam asserta variarum litlerarum diversa inscr.ptio, non
:

dam de
et

amicitia et colloquus SS.

Francisci
pars
l.

consona ct falsa narralio 937. vni. An in iisdem litteris suspecta debeat esse uarratio, qmede solis patulis et sanguine manautibus
vulneribus, vel de hisce et clavis
poris manibus pedibusque
visis
in sacri cor-

Dominici
lnduUjentia

874.

Anai.kctorum

iii.

De

Portnuiculana.

Keci-

meminit941

tanturlilteraeTheobaldi, episcopi Assisiensis,

inquibus exponitur

historia impetratiomset Porl.unpromulgationis lndulgenliae vulgo litterae Corradi culan* 879. n. Dantur auctiorem niepiscopi Assisiatis, continentes Indulgentiae 881. m. Dastoriam ejusdem Indulgentiae per tur notitia Historiae ejusden. hlteras Corradi Bartholi ante

de sacr. corpo ix. Quidcenscndumvideatur Sfortia, Mediolaris visitatione, a Francisco

nensium duce,

facla

pulcrali, ac visitationibus

attnbutis 945. x. Sixsacri corporis visitationes, quarum una tribuuntur .'t9. toIV Papae, altera Galeotto
(

quid de iuscriptione seGregorio IX Papac Proponuntui luaa aliae

Franciscum
scripta3
:

sacri cor& xi. Expenditur relatio visitationis

recensentur testimonia B. Benedicti anno mcclxxvh data Aretini el Rayncrii Zalfani aliorumque, qui iv. Petri 885 eadem Indulgcntia seculo xin vixerunt, de Varia alia argumenta, testimonia 890. v. Portiunculana nuibus probatur Indulgentia pro vera et duobus sequentibus seculo xn. Recensentur al.quot, habita fuisse 893. vi. script.s cd.lis varic qui hanc Indulgentiam s.ngulaet contra tutali sunt impuiinarunt,
:

poris,

reverendissimo
allribUtae

Piscullio,

Mmorum
rjusque
xu.

Conventualium
soc.o Tiuaccio

Ministro

generali,

953.

Aha

disciplina Ecclcsiastica ejus ritas eiusdem ex u 8 tempons 891. v i. uissciuui sanotique Bonaprimorum biograpliorum s.lend. cau* propoveD tura3. et probabdes veterum te monuntur 899. vm. An ex entiam Portiunculae a lndul S niis constet, summi Pont.fic.s m.n.Chr.sto proxime sine negantiumargumenfuisse sterioconcessam lnquintur, utrum referuntur 903. ix. ta proximus largiInduleentia? Porliunculanae Christus, an, Chr.sto annutor sit ipsemet
:

reS dTSo

quaedam pro asserendo ejusdem corpor.s proihgioso statu producla expenduntur 957. conuu. Quaeritur, an ex S. Bonaventura Francisci anno mccxxx, quo stet, corpus S. translatum fuit, in ossa et cineres resolutum incorruptum fuisse, an contra pei severasse Bonaventura sallem uspiam 962. XIV. An S. sacr. insinuaverit, sibi notum fuisse praedictum
co^pons, mcorrupt, et in pedes erecti stanlU, sdentium eiD rodi"ium an contra ejusdem adverselU r 965. xv. An Pi, dm m. acu

W
sau
pa,

^.^^

969
.

refragentur xvi An ArBrmanlibus prodigium de Casali. Joannes Gobehnus et Ubertinus Expcnduntur Jacobusde Odd.s 972. xvn. allegantur ad probandum, argumenta, quae esse mensae maS Francisci corpus inclusum
joris

INDEX SANCTORUM
Assisiensi. ioris allans in ecclcsia

Duasnc. an

^ecclesiascompleclaturbasUicaAssisiensia ! Ixvm E,,,en,lun.ur caus, ob quaa

cur negant m saerum corpus lnqum pos&c secreto servaitem fuerit semper Lllud tam ferunt 980. tum, et obstructi cuniculi, ut qua3 duconjecturae, xix. Proponuntur pOssunt, an umquam exstitennt bium facore et an subterranei ad sacrum corpus aditus,
,

Arnulphum a calculi morbo sanat tempus, quo hoc fecent, qmd hmcacomitemv
;

201 w. Sauctus mouasterum s. faBavonis restaurandum cnrat, hujusque in Galliis exsules Ganctus abbas monachos davum revocat 264. stvi. Novum Bapelrar
t

vonianum monasterium

reformat, inque id SS. Bavonis et Pharahildis reliquias transfert 266. xvn. Quo anno monasterio Blandiniensi
fueril

semilludnoo potius a tempore translationis manseril 983. per omnibus oecultatum lestimoxx. Recensentur aliquot scriptorum Pisanum asserentium, S, Francisci posl
oia, cor' ei intestina, a

prffifectus

nasterium Blandiuiense varias

liquias
transtulit,
et

268 ivw !n moSanctorum reid

an

curarit 271. xix.

Sithiense seu

resBdificandum Bertini S

reliquo corpore separaa3de Portiunculana condita servari ta, in impu985. xxi Alia argumenta, quibus exenterato S. Francisci gnatur praemissa de

monastcrium abbatis munere gubernandura disciplinam accipit, hocque ad primaevam 275 xx. Gandam revertitur ocato,
Arnulphi, Flandriae comitis, Gerardo feruntur fuisse monasten.s, rofnrmnia 9.7Q s xxi. Broniensc monasteBroniense reformata 279. wi rium a Dionysianis monachis redimit, redemptum Leodiensi ecclesiaa tradit, pluribusque
Dealiis ditionis

corpore opinio, expenduntur 989. xxn. De .. ; ; innio ...i-...;;., Francisci reliquiis varus m tocis aliijuot S.
.
'

qni

'

'

asservatis
S.

992.

Analectorum
Cap.

pars
i.

v.

De
ii.

Fmncisri
in

Opusculis.
l.

Opuscula,
tertio

qua?
!)<>

libro

rccensenlur
libris

995. Cap.
et

Gandavo

Opusculis

in

sccundo

tentis

con100

aliunde allatis Sanctorum reliquiis ditat 284. xxn. Monasterii Fontanellensis instaurationein tentat, et monasterii
et

xxui. ultimo
3

Blandiniensis praBfectura sese abdicat 2<s8. Monasteria, quibus adhuc praeest, se recipit, iluque visitat, Bronium

/^erardus abb. Broniensis comitatu vJx\amurcensi inBelgio Comm. Pk^.v.

annuntialio
in

iiltunum

diem claudit 291.

xxiv.

Corpus

i.

Sancti

Fastis

sacris,

cultus

ecclesiasticus, Vita
,

edenda

tempus natale, patna apud comitcm Berengarium, pietatis et virSantutis in primaaelate studium 223. m ctus ecclesiam Broniensem reajdificat, clericos in ca ad tempus constituit, ipseque monachum induit 227 iv. Ad sacros Ordines et ad ipsum sacerdotium promovetur, revertitur e monaslerio San-Dionysiano in

220. n. Sancti militia parenles

Sancti elevatum, hujusque in honorem ab xxv. batia Broniensis favore affecla 29i Puteus m ecclesia Broniensi aegris prodigiose salutaris, Sancti corpus ibi hactenus servatum, et aliquot ejusdem miracula 298. Vimonacho vcrosinnlitcr ta auctore anonymo, Broniensi, ex editionc Mabillonii Scec. v Benedict parte lapag. 252 ad pag, 276 Pro-

logus300. Cap.
pietas
in

i.

Illustres
militia

Sancti natales,

juventute,

cum reliquiis S. Eugenii martyris, hseque in novam Broniensem ecclesiam solemniter inferuntur 230. v. An a Sandionypatriam
sianis

rium comitem, quendo, quod

caelestis visio,

apud Berengarara in exseaccepit,

hac

in
in

raandatis

proraptiludo, legatio
naslica suscepla

Franciam, vita

mo-

monachis

S-

Gerardo integrum

S.

Eu-

genii marlyris corpus fuerit concessum, et an hic Toletanus in Bispania archiepisco-

pus exstiterit 234. yi. An et quas S. Gerardos reliquias praeterS. Eugenii martyris corpus e Dionysiano monasterio Bronium Clericis monachos Broaltulerit 237. vu
nii

substituit,

quo tempore

id

fecerit,

et

an hos in monasterium, antea clericis constructum, induxerit 241. vni. De Caroli Simplicis diplomate, binisque Pontificiis rescriptis, quae per Gerardum monasterio Broniensi impetrata feruntur 244. ix. Utrum ex binis, qua? Gerardo data feruntur, Pontificiis Rescriptis genuinum existat, genuinive loco habendum videatur 246. x. Quid

301. Cap. ii. Vita in nionasterio sancte acla, promotio ad Ordines sacros et ad ipsum sacerdotiura, reditus in patriam cum S Eugenii corpore aliisque Sanctorum reliquiis, variaque hujus adjuncta monachos clericis Bronii 305. Cap. ui. substituit, a Gisleberto, Lotharingiae duce, reforraandum Cellense divilus monilo, ad S. Gisleni monasterium evocatur, monachos in hoc clericorum loco constituit, sacrum S. Gisleni corpus Gislenianis recuperat, visumque caecae mulieri restituit 309. Cap. iv Arcessitur ad

Arnulphum Flandriae comitem

ab hoc, quem calculi raorbo prodigiose liberat, multa monasteria accipit administranBlandiniense et Sithicnse reformat da omniuraque deinde abdicato regimine, Bro,

de diplomate, quod Gerardo ab Hennco Aucupe fuit concessura, statuendum appareat 249.
xi.

nium
dit

se recipit,

diemque

ibi

extrcmum

clau-

315

Sanctus cellulae sese

includit,
accipit,

Cellense monasterium
id

reformandum
sit

H
3 TTesychius
-tj-pulus,
conf.
,

252. xu. An tempus, quo Sanctusjam tum, cum monasterium Cellense reformandum accepit, pluribus Lotharingiae, seu regni Lotharii, monasteriis abbas praefuerit, et an umquam tum in hoc, tum in Franciae regno plura ccenobia gubernarit

faclum

S.

Hilarionis disci-

255, xiu. An S. Gisleni reliquias, furto a Malbodiensibus ablatas, Gislenianis recuperarit, et qui his utilis exstiterit 259. xiv. Sanctus evocatur in Flandriam, comitem

Majumae in Palaestina. Sylloge. i. S. Hesychii memoria sacra. laus apud Graecos, a synonymis distinctio, aliaque nonnulla 141. u. S. Hesychii gesta ex S. Hieronymo proponuntur 144. ui. S. Hesychii gesta suis annis innectuntur
1

48

IN

TOMUM

II

OCTOBRIS.
virg. Fontaneti in LoComm. Pr/ev. i. S. MennasAci.i et tharingia. natales 150. u. S. Mennee gesta et cultus

Menna seu Manna

153
3

Vita acepuala, auctore anonymo, ex Ms.

'

yovinus

vel Juvinus conf.

Galliae.

Comm.

Prjjv.

Campania Memoria in Fastis

in

Puteolensi

"

sacris auctore
veteri

minus antiquis, cultus ecclesiasticus,

anonymo,
Ii.ln2l4. Vita suBLESTfi fidei, cx Ms. Belfortiano, quod ex parochialis ecclesice de Juviny dice<
3

Vita sublesla-

-Qatusius conf
Jl

electus
in Bria,

densis.

Meltlis

episcopus MelGalliae provincultus

Ms

cia.

Memoria

sacra,

locus, tempus,

Suessionensis acceptum notatur

217

4 Julius cum Marusio etc. Vide 3 Juvinus. Vide Jovinus.

Marv

3 Paulus
sius.

cum Dionysio
episc.

ctc.

Vide Diony. .

4
l,
.

Petronius,

conf. Bononiae in lla-

Chaeremon J^Alexandriae aut forte

ucius et

et

alii

anonymi
^Egypto.

Comi. Paav. i. S. Petronii apud mara tyrologos et veleresscriptores mentio, et namores et tales422 ll Sancti in juventute
-

gesta 427.
le^atio,

alibi in

Sylloge

329

Sancli ad Caetestinuin Papam episcopum Bononiensem conBononiae Arianosecratio 429. iv Sanctus

ui.

et in

rum

reliquias dissipat,
ct

collapsas
v.

ecclesias

M
4 TV/Tagdalveus episc. conf. prope Virodu1 lnum in Lotharingia. Comm. Pr^v.
i.

instaurat, novasque condit 433.

Sanctus
vi.

Bononiam reparat
Sancti obilus,

amplificat

438.

Benedictus
lestinis

niiracula etcultus440. Jvu. XIV caput S Petronii a PP. Ca3accipit 444.

Sanc.ti

Varia nominis efformatio,

sacris

et apud scriptores, edenda i99. u. Sancti patria, parentes, tempus natale, studia in juventute, clericatus

mcmoria in Fastis e quorum uno Acta

dono

caput ejusdem
translationis

vm. S. Petronii canonicis donat, et

illius

scnbit Pontifex 447.

celebrandie ritum [)raeix. CapitisS. Petronii

susceptus, virtutcs 502. ui. Sanctus fit sacerdos, dein monasterii S. Vitoni abbas, ac tandem ccclesiae Virdunensis episcopus 505.
iv.

Res a Sancto in episcopatu ante iter Hierosolyniitanum gestae509. v. Sanctus Hierosolymam peterc statuit; adjuncta aliquot iter hoc praegressa 513. vi. Hierosolymitanam peregrinationem conficit, locaque sancta invisit 515. vu. Quid Sanctus, Hierosolymis Virodunum rcdux, praecipue adhuc gesserit 549. Vlli. Hugonis Flaviniacensis de anno Sancti e mortuali senlentiadiscutitur 522 ix. Annus, quoSanctus probabiliusobierit,determinatur
varia3
:>2:>

templum trause S. Stephani ad S. Petronii anonymo, ex Chrolatio 449. Vita, auctore Bononke. Cap. nico monachorum S. Stephani mores in juventute, et in natales, i. Sancti Cap. n. Sanctus consecratio 4o4
episcopum

Bononiam

458. Cap. ni. Reliqua Vita Brevior, Sancti gesta et obitus 461 Cap. i. Sancti natalcs, juauctore Galesinw. conseventus, legatio, et in episcopum Sancti reliqua gesta cralio 464. Cap. u. 46o. Inventio Reliquiarum S. Pelroinstaurat
et cultus

nii

ex Chronico monachorum

aliorumque Sanctor am, auctore\anonfjmo, S. Stepham Bonomai. 466

x.

Sancti sepultura,

translationes

bate,

530. Vita, ex Chronico Virdunensi apud

,

cultus ecclesiasticus Flaviniacensi abauctorc Buyone

et

Labbeum

etc.Vide Dionysius. 3 Petrus cum Dionysio cpisc. M., forle idem cum S. Pe4 Petrus Sylloge Hist.Crit tro Capitolio, in Arabia.

tom. xBibliotheco? novce Mss. Cap. i. Sancti natales, studia et virtutes in juventute, cleri-

Quis

sit

hic Sanctus,

et

quando martyrio
etc.

af-

catus susceptus, promotio ad saccrdotium, ad abbatis munus, ac deinde ad episcopatum gesta hujus initio 533. Cai\ ii. Sanctus dioecesim lustrat, templa collapsa instaurat, res ecclesiae suae sedulo curat, hisque comHicrosolymam peregrinatur 537. positis,
:

4 Prosdoce nina.

cum Domnina

Vide Dom-

Q
4

Cap.

iu.

Reliquias in
transfert,

novam cathedralcm
virtuti

pro^uintinus M. in Turonia Galliae De cultu, martj Qvincia. Sylloge.

,

ecclesiam

totum

et

gregi

causa, locoet tempore.

470

suo se dedit,
et

S Vitoni acquirit, in

plures possessiones monasterio morbum lclhalem incidit

R
4

moritur 3 Manna. Vide Menna. 4 Marcianus cum Marco. Vide Marcus. 4 Marcus et Marcianus fratres, et socii 391 MM. in jEgypto. Sylloge
4 Marsus presbyter conf. Autissiodori in Gallia. Sylloge De gestis, cultu et translatione corporis
4

540

-p
3

estitutus

cum Marusio
V.
i.

etc.

Vide
in

Ma-

i\.rusius.

Romana

M.

Bellovaci

n ... Gallia.

Comm Prsv. 6
martyrii,

Vila? ejus scriptor,

sac"mGa.l,amadventus.30.

memor.a ,.Tempus 1

387 item

in

Addendis.

Marusius, Restitutus, et fortc Julius, Car412 thagine in Africa. Ex Martyrologiis 3 Maximianus ep. conf. Bagaiae in Africa. Sylloge. S. Maximiani memoria sacra, sedes
episcopalis, a
tistis

38. rel.qu.arum pr.ma translauo Quint.n. exstrucl.o et dedlTempli S. 6 lll Sanct translaUo caUo, altera reliqu.arum tore anonymo ex

etmiracula13i. Viw, Oe. i. Quintmi Bellovacen^ S abbam S. 137. Cu. u. S. RoS. Roman* martyrium

synonymis

diversitas, a

persecutio

Dona1 60

maoae reliquiarum

translat.o
S.

INDEX SANCTORUM
Sancton.ro Martyrum

Reliqm,

Lruro
3

RCi^
;

SaparSU s cum

Victore etc. Vide

n~.

gjj^ ^JU-Jg
locus 3TJ. passio ct sopultur
[toruro

P^

^^
Sapargus

"_

q 3

heo-enes

aut Theugenius,

e- M

AnUochi..

U *n*~

aut Thea-

*te**
h"
ria

-RoniraciusctSoci.

8^=31^-5
Sanctorum Martyruro translat.ones el rel qu iaruro
,

^ ,& *J-Jg.
memona

380.

fum

X 2
JabT

martyrologos, turo apud eo 330. .n. Inqmanud veteres mentio 1 plumbe s b nM

Xuc

sac.a, cul.us

339

a
5 iv.
~
....

tabul*

felsiTsuspectm,

examinan-,

Num

Trevins snb finem v.Rcl. q ua gnelcxaroin a u,r3 i 3

tabula Chr.st.anorum seculi tertii statro repu-

Hor

e-

" u ,": mu argumema mii argumentaexpenduntur34b. 'poni n expomopimo P , nori iae de Trevirensibus
.._

wr Martvnbus
Hl.|m

vi. Nostra

tur340

vi..

Martyr.bus op quando cm; M^rtvres auando passi Sancti Martyres

Trevirensinm historia^er rum in Martyrum rorescorrigmitr3S7.ix.Sanotorm^ar-

mquiritur

yJF

Martyrologus Vic.orectc. V.dc Vwtor Metaro. prope,De*ken3 Uthoconf. abb. -. .. v,u. inieuun Co,,. dorffium m Havaria Infcrmn dorlfiuro .n Ravaria dori ad congcsta usque Beau mcnl0riasacra e t monasterium 207. et monasterii, Beatiobitus TeZus lemp vicissitud.nes 210. monaslerii hunc

aUrbanuscum

T ictor,

Urbanus

et

MM.

in

Africa,

trnmapdTrev,roscd^60

8x. Sanc , llluslramur ouo. Marlyres prod.gns

S ^.^
^

^^

Ex CAromco um

^,,

ifees.s

213

N D EX

CHRONOLOGICUS
SECULO
medium
I.

et seqq^ curu Sosiis 330 b, 353 e f, 354 a scquentis apud Circa ejusdem fmem, vel initium Autissiodorum obiit S. Marsus presbyter

387 b
ost

hoc seculum
et Caius,

obierunt Corinthi
discipuli
S. Pauli
f,

SS. Priscus

Apostoli

326 b

327 a

SECULO

IV.

SECULO
Verisimilius

III.

hitio hujus seculi obiit S. Faustus martyr, sociusS. Dionysii Alexandrini

oblinit

martyrii lauream

S. Candidus vel Candida Anno 247 S. Dionysius creatus est episcopus 1 8 a b c d e, .)7c Alexandrinus 249 orta persecutione Decii, S. Dionysius Alexandrinus episcopus exsulavit 20 a et seqq., 21 aetseqq., 22 a b c medium passi in ^Egypto sunt SS. Circa Caius, Petrus, Paulus, et quatuor alii 12 f, Item Lucius, Chaeremon et Socii 1 3 a b c. 329 b c e f 265 obiit S. Dionysius, episcoCirca annum pus Alexandrinus, in iEgypto 8 c, 94 c et seqq., 95, 96, 97 a Circa ejusdem seculi finem apud Treviros passi
(

7 a, 8 a b

Romae de

12f,

13abcd

Prohabilius sub Diocleliano et Maximiano martyrium Bellovaci in Gallia subiit S. Roma-

na virgo

304

32 e f 1 33 a et seqq. in ^Egypto coronati fuerunt SS. Marcus, Marcianus marlyrio

1

30 b,

et

aliquot sequentibus

30") vel sequenti

sunt

S.

Tyrsus

cum

Sociis,

et Bonifacius

392 a et seqq. Domnina, Berinna seu Berenice, etProsdoce in Syria martyres 393 a, 399 a et seqq: obierunt annum 31 3 S. Adauctus martyrio coroAnte 407 b, 411 a natus est in Mesopotamia Post annum 313 S. Callisthenc virgo obiit 407 b,411 ad Ephesi Amos, seu AmCirca 350 obiit S. Ammon, mun, primus monasteriorum conditor in
et Socii

391 a et seqq
SS.

monte

IN
monte
Nitriae

TOMUM

II a

OCTOBRIS.
Alterutro item circiter anno S.

413

a,

418cetseqq., 419

etseqq.

372 vel sequenti corpus S. Hilarionis transia49 e lum est e Cypro Majumam Post annutn 373 obiit S. Hesychius 141, 1 49 e Sub fmem seculi obiit S. Menna, seu Manna, virgo 150, 153 a b
1

SECULO
Non
ante

V.
S.

Gerardus relialiorumque Parisiis detulit in Belgium 231 e f, 232, 233,234 a lnter 932 et 937 S. Gerardus Cellense monaslerium reformandum suscepil 255 a 936 vel sequenti S Gerardus Arnulphum Flandria3 comitem calculis laborantem sanavit 264betseqq.
quias Eugenii

Maximianus, episcopus Bagaiensis in Africa 1 G0 b, 1 63 e Circa 450 obiit S. Petromu-. episcopus Bono422 c, 441 a b niensis in llalia
obiit

annum 40G

937 Gandense monasterium Bavonianum instauratur 264 a et seqq.,265,266 etseqq. 940CorporaSS. Bavoniset Pharaildis in Gandensemonastcrium Bavonianum relata fuerunl

SECULO
Circa

VI.

267cde

Cyprianus, episcoProvincia Galliae 1 04 a, 177 d e f Post medium seculum. in Turonia martyr occu470 b, 471 a c etseqq. buit S. Quintinus
obiit S.
in

annum 545

pus Telonensis,

SECULO
Hoc jam

VII.

provecto reliquiae S. Bonifacii martyris

illata3suntTrevirisinecclesiamS. Maximini

3S4
Circa 066 Parisiis obiit S

ab cde

Aurea,virgo abba472 b, 486 a b c lissa VerisimiUus G95 coronali marlyrio sunt duo SS. Ewaldi presbyteri in antiqua Saxonia 97 abc 180 a, 19G bet seqq Circa ejusdem seculi finem corpora SS. Ewaldoruma Pippino Beristallo Lranslata sunt Co98 e f, 206 c loniam Agrippinam
,

941 Gerardus abbas Broniensis monasterio Blandiniensi pra^fectus est 270 f, 271 abc 944 corpora SS.Wandregisiliet Ansberti cum reliquiis S. Vulmari ad Blandinense monasterium translata fuere 274 a b Circa medium hoc seculum varia monasteria a S. Gerardo Broniensi abbate reformata di279 bel seqq.,280abcd cuntur 954 velsequenti corpora SS. Guduwali et Bertulphi ;id Blandiniense monaslerium translatasunt 274 b et seqq., 275 a b cd Inter 954 et 957 S. Gerardus abbas Broniensis praefecturam monasterii Blandiniensis 289b etseqq.,290 a ct seqq. abdicavil 959 obiit S. GerardusabbasBroniensis 220 a, 293 cetseqq., 294 a b Hoc seculo Metlense, seu Metamnense, monasterium vastatur

Eodem

seculo exeunlc,vel initio sequentis obiit

212
reliquiae S.

ab

S. Patusius, electus episcopus Meldensis in

Eodem

seculo

provecto

Bonifacii

Gallia

I79aef
SECULO
VIII

martyrisTrevirensis denuo

inventa?

sunt

385 b

et

seqq., 386

ab cd

Hujus

i7iitio

natus est S

Magdalveus, Virodu-

nensis episcopus in Lolliaringia 503 e f, 504 a bcde

Versus ejusdem
initium
reliquias S.

Vcrsus ejusdem seculi finem, vel sequentis ""Marsi translatum est Estttim, corpus S.

sendiam

389 c

f,

390 a b

Bonifacii

SECULO

XI

martyris Trevirensis translataa suntadmo384 e f. 385 a b nasterium Medianum 743 S. Petrus episcopus Damascenus marlyr occubmi in Arabia 494 a, i!M- ael seqq ,
Probabilius

Anno 1036 corpusS.Mennas virginis transla156 a b c tum est ad Portum Suavem 1043 reliquiae S. Bonifacii, martyris Trervirensis, e

Begoniscelia reveclaesunt ad mo-

497, &98aetseqq. Magdalveus, anno 762 obiit S episcopus Virodunensis in Lotharingia 199

Probabilius

525 e f, 526 a el seqq 527 el seqq. 792 B. UthOCOndidit Meltense mo210 b nasterium in Bavaria
a.
.

SECULO

IX.

386ef nasterium Medianum Ante 1047 corpus S. Magdalvei marmoreaB 5 :'abc tumbaa impositum fuit Circa /ioc medium seculum Mettense, seu Metamnense, in Bavaria monasierium resti21 2 cd e lutumestBenedictinis S. Homanae V. M. in Bellova1069 reliquiae
censem S.QuintiniecclesiamtranslataBSunt 134 d ef.135,136 a b c,138ef,i39 abc
1071
vel

ProbabiliusannobOi levalum c lerra fuil corpus S Magdalvei, episcopi Virodunensis in 531 b et seqq. Lotharingia Forle 8'28 obiit B. Utlio, primus abbas Meltensis in Bavaria

seaticntunventa sunt TrevirisS.Pautabula

207

b, 211

aetseqq.,212
a,

s824d e

871 parthenon Eligianusperpetuo traditus est 189 episcopatui Parisiensi 488bel seqq et seqq Probabihus circa hujus seculi finem nalus esl S Gerardus, fumlator cl abbas monasterii Bro225 d e niensis in Belgio Fortasse hoc seculo floruil S. Jovinus vel Juvi.

Sanclorum martyrum corplumbea 335 b etseqq., 336, 376 ef, 377 aetseqq., 378 ct seqq. 1074 corporaduonim SS. Ewaldorum in CuImi, aliorumque

pora

cum

aibertinam ecclesiam translata sunl 198 f, 200 et seqq. 199 a el seqq

.

SECULO

XII

dus

confessor

Ln

Campania
X.

Galliae 21

c,

1131 corpus S.Gerardi abbatis e terra -leva294b el seqq 295 a el seqq. tum esl SS Fioriani el Sociorum in1141 reliquiaB venta suntBononiaein Italia 435 il el seqq
.

2l7cd
SECULO
Anno 91
s Gerardo perficitur
Verisimiliter

Eodem anno corpus

tmii Bononiae esl

S. Pelronii episcopi

inveni('<7

44)

c,

ef

8 nova Broniensis in Bel{ ioecclesiaa

226e1 seqq.

919

S.

Gerardus

monachum m.
ef,

Paulopost plurhnasSanctorum reliquiaa reper167 f, 168 a el seqq i.r sunl Bononiaa FrancisVerisimilius anno 1182 uatus esl S
cus Assisias

duitinSan-Dionysianomonasterio apud Par i s ios

555 d ef

229

230abcde

SECULO
Anno 1201 inventum
est

XIII.

928

velseq. S.

Gerardus o rdinatur presbytei 231 d

II.

corpus S. Cypriani,
'<*>
I

Telonensis episcopi
;.

Octobris Tomus

1206

1N DEX
,206

CHKONOLOGICUS.
Assisiatiseccles.am

mult,,

prmle

fpote converAss.s.asiperfect co S. Franciscus

susadDeumest

,207 S. Francscus omnibuscess.tcoramep.scopoo/ jseqq. * e

.
. .

A^

679

^18

* ^ssisiatie
,

^^
ad

bonis b c ,572

Eodm

l2 09

Assisias perfectiorem S. Franciscus

iS.Uviwap
.

783 a b Melamnense Metamnense Mettense.seu ^ri nm Moiipnse seu 1236monasteuumMeie monastenum Mettense,seu ^ 1 236 ||Jo
fi
*
'

novam

^.gjiff cUi a ^ b ,luus f

"ranslatumest 680 c

tau.Evangelicam ? n8 "ulam S. <* f III Ptpt Re jjodem ano lnnocenl.us

Papas 1237 Gregonus IX

ciAssis.at.sed.l.sl.ttcnsai c .,
,

b,

Bavaria coonagravit

Fw cis
t

u 653 d
._

v,v isciAssisiat.sv.va3 voc Francisci Assisiat.s a b, 696 a, vit 574 probavii 57 4 d ef, 575 7 i9 f

736betseqq,737

% W **? Vu^SV
acl voou.ua'

e e.

121

uii,

exstructa isonon.w . ~~~r- tppell* Petronii vetus

750 a P etro2 c 41.

.

dudc

u l^SrtufSeUata; "^. obtmuiibt

S.

^f^,^ J^^ Papa 53 innocent.us IV Ptpt --?*-*? 12 R3 lMOCenU

7 ^,
siatis

gesta tres dUus

8

*n scripserunt diacipaU^
f

Cirai 1S12

Franciscus Ass.s.a*

"^""JJ

cama.hcula.DinPortiuncula c ruv\ velala est a

Mjbo

lancis

tw'ia'e

;.^betseqq.;^a,75.f

I213S
,

ieC

, 12 6
,
,

Rom* SftiS aeqq con'rtaUcumS.Dominico605tet

6 a
Assisias generalia

Ee" SSBR

FranciscusAssisits ,n ,n Hisoaoia impedilus

Atricam

^
est

a b c Assisias am.c.t.am

morbo d e,699 b 700

,26fs CveDturascrips,tV,U.mS

:iSc

12X":co
tense

1219 S Franciscus

com.ua

(SiiHttM Aretinus ct U lUsuntpro.ndu,gent.aPoH

SECULO XIV.
An o1327daUe
iii
,

Beu

i: ..;ft3 ptumestmo,,;,,; Bavar.a 212 e t Metamnense .n

Rayner.us lecu.ana887

appellata celebravit.nontamen Slorearum 610 a eUeqq.

ief, 609abcd,
Eodemanno Kndem anno
,

notantur
V

^J^gJ

S.

hynam

<:

et

Franciscus Assisias navigavit lum 6 , , c et seq,,

i,oov, J " Portiunculanao / J a c

,,.

^Dr.L
nooi n0
in

6 2 699 c 70 0f Fnnciscus Assisias infelicem F

,
,

iBoYP

'-'"'""if.t.S.eq,.

rrcitu.Cb,s,.an0 pr
6

S
6CC

^rs^^rcusAssisiaspr.d.cav.tBoltalia

8*2 c etseqq, 43 t b. 845 def, 846actseqq.

SECULO XV.
Magdalvc, V.rodunen-

IffilS.FranciscuaAssisiasTerliumOrdinem

An..o 1477 corpus S.

riseptecopi.pretiosioritbecatnclusumfuj

Eodem anno

illigari solet

primt impetralm ln-

SECULO XVI.
Ano1533
Paris.cnsis

dulsentisB .'ortiuncu.anae

Pr.oratus

S.

Parisieusi

episcopatm umtus fmt

ecclea.s

Aure *

jSTifin.
6 3 8d

Ptpt pe,^builtm a>probavitResulamSF.aDc,sc,Ass,.as PP Mdef. JMabod.

sediculainsigni

mciusa lu.tM*

ef,636a

739 betseqq.,7o5
feliciter

t>,

lo* a

SECULO

XVII
8 J* l >;.?

/^l613et16l7patemaS.Francisc,aB de8
conversa est in ecclesiam

4224 Missio Ger.nanica S

Eodem
,

instaurata

,15PaulusVPtptOmciumdeSt^attAu8
?40 b,74

c 1 lanciscus Assisias annob. Kr-inciscus

6 45def,646aetseqq

sacnsUin,

649eU^q 10
'

77 8 etseqq.779abcd
multis innnmia

speruntv. rsam^EcclcS.FrancisciAssis 8021, 80da siamcelebraripermtait conceu8 29?arisiensi9PrioratnsEligianu8 4J "

1'

u" des,
.

est Barnabitis S lX ,,'. i,ii) ,' "" >>*'-* rco ,c,c7C.lcmen

nitS

Frtnciscus Assisias

PL3CoSri658celseqq.,W9etseqq.

Ecclesiam

Papa Officmm annuum *. .:,..., o i.v,,,^icpi nftr imiversam tibu8S.Francisciperun.ver8am 80i e celebrandum praeceptt

SECULO
Ao 1743 caput
S.

XVIII. Petronii, episcopi

Bono-

Ortobris Frtnc,scum Grego,u,, IX Ptpt

668 aet seqq., 669

et seqq.

A^s.a673 bet

adscnps, tem sotenotter Sanchs cet seqq.,718, cTiotseua Beqq,674ctseqq., 7 7 iH r>1Me f )18 3a
,r

esis,a,lecclesiame.demd.cata, Bollen452 c et seqq. *, nilur iranslatu... 68t 4a u c

, i

>

bas.licam S Franr 1754 Benedictus XlVPapa Mcisci Assisiatis

,

1228

el

1230 Thomas

Celaneosis,

mao-

inpatr.a.cl.alemO.dm.s Papalem .erox ^807 norum,et incappellam a et scqq.,o08el&eqq.

'

, fuv,uu lapa " ovam S Fra 1230 Gregonus IX

ciconscr.ps.

,m

ACTA

ACTA SANCTORUM.

OCTOBRIS
TOMU8 SKOUNDU8

DIES TERTIA
SANCTI, QUI

V NON. OCTOB. COLUNTUR.

n
OS.
S.

Theogenes martyr Antiochise

I

S. Hilarionis, Palaestina.

Majumae

in

S. Victor

Urbanus Sapargus

MM
j

in

S.
S.

Menna V. Fontaneti
tharingia.

in Lo-

Africa
\

Maximianus

conf. episc. Ba-

S. Felix

gaiensis in Africa.

S.

Amponus
Amponius

aut
I

martyres

S. Cyprianus episc. Telonensis, conf.,Telone in Proxincia Gallise.

g.

S. Castus.

S.

Candidus

vel

Candida M.

Romse
S. Dionysius episc

electus conf., Patusius episc. Meldensis in Gallia.

SS.

Ewaldi

AlexanAlexandrinus. mWL et drise S. Faustus M. B jj tbo conf aD basMetamenforte ahS. Caius is in Bavaria Inferiori. bi rn S. Petrus g Joxinus xel Juxinus conf. ^Egypto alii et S. Paulus n Camj/ania Galiise. quatuor. S Gerardus abbas Broniensis Bellovaci in * S. Romana V. M. Namurcensi in
l I
.

presbyteri in antiqua Saxonia.

duo

^.^

Gallia.

S. Hesychius conf. discipulus

Iteloio u *

PRJITEEMISSI

DIES RELATI PR^TERMISSI ET IN ALIOS

episcopus ex monacho Cisterciensi Algotus, Casteiianum cum tiulo Curiensis, apud Lonsulm annuntiatur ad hunc diem.
Beati aliquotscriptores, sed nihit
ctis

^dere posSumdu

Genorali insermt Theobalctorum Itali* nec Prxerea Papedum episcopum Eugulinum.tllustramtetedi^ Man tochius noster ad 16 UbaldiepiscopiEugubini.quam S. dit Vitam con-

apud nosinPr;vtermissisdie,quoinMe-

eobaid

aut Tetaldu.

ejus successor S.

nologusCisterciensibusmemoran,^^^
annuntiatur a Ferra^ Eoglodius, ut abbas, hodie Idemabeodemrelatusjam rio iu Jowinsute. 25 Januarii. Colganus fuerat in Uibernia ad martyroet ex historias et
Euchadiura vocavit,
loqis recentioribus

vi0

Acta Euchadio suo concm-

navit probavit.

adMJanuarii;atcultommzhiminime

sub nomine t>. lueoerrandi occasui; Quare manifesta erat d EugubmumparUm Theobaldum et sic auctor aho Theobaldo S.libaldo, partim cum eum ibidemvidenpotest.confUrevera Sancto, ut dictum Commentarium ad derit. Consule itaque xvi Man.
fuisse in Mss. Belgicis

num.

AobsermvU.Mam

Ubakh VUam

Nam

recentiores

martyrotogos, et in insinuatur, diem 20 Januariiprcefixo asterico

dmnta.mt addiunl Martyrologio Anglicano ad

S Gilbertum

Ordiabbatem Novem-Fontium prohxo elonisPrdmonstratensis in Arvernia

,

Eglodium, Colganus esse inventum. Quod

ut ibi vocatur,

apud antiquosnon
ail
;

et gio celebrat Saussayus,

una

S.

Petronillam

Natahs au-

ejus

uxorem

et

S.

Ponciam fiUam. Gilber-

in Gallovidia, tem ejus celebratur 25 Jannarii est apostolus ; vel seregione Albanise, cujus vetit, in Hibernia; sic intellige,ut

cundumalios ab atns eum ab aliis annuntiari in Gallovid.a, recentionbus annuntiatio in in llibernia. At nec /acil.ut Martyrologiis nec cultum infert; Sanctorum titulo honobisliceat sic annuntiatos Prxtermissis ad norare. Vide etiam dicta in

apud tus similiter memoratur Gilberti data est vander Sterre. Vita S. :Ponoia simulactum de SS. Petronilla et Prxtermissis ad 15 Juln ) in
dictum
est

Chrysostomum h
,

ac
(

ut

die

S
'

Junn. Constantinopolitanus hodie Paulus patriarcha

vi

xw

Januarn.

Translatioaut S.Ludgeri episcopi Monasteriensis auctams UsuElevatio memoraturin aliquot

vnJunn. eoactumapudnosestad annotataest meAdcentuscorporis S Ragnoberti " apud moria in codice Caudiacensi Usuardino actum S. Ragneberto martyre De
Sollerium.
.

esi in

Fastis .Ethiopum apud Ludolfum.

De

nostrum ardini Martyrologii apud Sollerium Germanicp. Acta 8. ut etiam in Martyrologio xxvi Martn. Ludgeri illustrata sunt ad
hodieest
,

est
'

nA ad
:

xiii Junii.
,
.

codice Abdinghofjensi S Eelicis ita fit mentio in Eodem die Adventus corpons in Westphalia
beati Felicis

Sanctorum Sulpitii et8erviliani'wentfo Martenius tom. 3 antiquo Kalendario quod

martyris.

Ex
,

Vita B.

Meinwer-

Anecdotorum
rii.

edidit

ex Ms. Lyrensis monaste-

tom. 6 Collectionis amphssimxin Martyrologio ibidem primo, cui octinNatale gentos annos editor tribuit, legitur

Apud

qui Aodinghoffenci, episcopi Paderbomensis, utcumque coltigiiur, se ccenobium fundavit S. Feliagi de S. Felice, uno ex septem flliis Nam, ut narratur in laudata Vita citatis.
,

SS.

Sulpitii et Servilinni
s<

mfrtvrum. Prxterea
rt /josita

apud nos data ad 5 Junii, cap. 1, B. Memcorpora wercus Roauv impetravit tria media
filiorum S. Felicitatis,
et

in

riniis

nostrisad huncdiem

erant

nominatim S

Feli-

quasi Acta SS. Sulpitii et Serviliani, exscripta anex Ms. Passionali Cartusiae Herbipolensis, autem coltigo Sannotato hoc die. Ex his Germania ctos illos hoc die atiquibus locis in Actavero, quse hicreposita erant, cultos fuisse.
,

seu de septem fratnbus cis. De hoc S. Felice, S. Felicitate, apud nos actum y et eorum matre x JuliL
est

S.

data sunt, ubi de iisdem Martyribus actun, xx Aprilis. fiut

S.

Marci Evangelistae memoria hodie exstat in Martyrologio Morbacensi. Ejus Acta data sunt

Arnulphi Mosomensis M. hodie post Molanum meminit Casteltanus.Ejus Acta in Operenosiro XX1V Juhl itlustrata habes ad in Fastis JEthioS. Pantaleon hodie memoratur Ludolfum, ubi mox sequuntur Her-

ad

pum apud

Aprilis. ad <liem leminerunt editiones UsuGandulpbi confe ardi LubecoColoniensis et Greveni, consonante etiam nostro Florario Ms. At locus, ubiabomnibus annuntiatur, apud AVarindas, id est, Va-

molaus presbyter

lIcrmaclHus

et

^namffiUS

ut Socii, haud fratres ejus, qui tres ponuntur dubie in martyrio. De Pantaleone in Annohic est e notatis sic loquitur Ludolfus Unus
:

vem
3.

Sanctis
s.

de quo in Histor. JSthiopiae

3.

rennis in Burgundia, satis ostendit, memorari ut S. Gangulphum aut Gengulphum, qui ibidem martyr colitur, et cujus Acta apud nos habes

quem

llabet loco allegato Pantaleonem inter primos JEthiopiae apostolos.

ali-

Hinc

Pantaleonem illum annuntiat Casteltanus in Martyrologio Vnicersali. Altamen ob tres sequentes existimo potius, hic agi de S. Pantaleone medico et martyre, qui passus est Nicomedix. Nam in Actis S. Pantalcouis memoratur Uermolaus prcsbyter , Hermippus
et

ad

xl

Maii

Theobaldus episcopus Eugubinus cum titulo Sancti memoraturin Mss. Ad<!itionibus Cartusiee

ex errore.

Bruxellensis apud Grevenum. sed verisimiliter Nam duos quidem Theobaldos aut Tebaldos inter episcoposEugubinos apudUglietlum invenio, sed tituto Saucti aut Beati carentes. Ferrarius quoque nec Catalogo Sa7i-

quos cum supra dictis eosHermocratcs dem esse, vehemcnter suspicor. Nam et digniIlertas et nomen Hermolai plane consonant
,
.

nomen cum nomine llermocratis satis congruit pro translatione ex lingua JEthiopimaoleti

ca.

DIE TERTIA OCTOBRIS.

ca.

Unum quidem nomen plane videtur

diver-

sum; sed id adeo mirandum non est ob diversitatem linguarum; ut hac de causa a data conjectura recedendum censeam. Acta S. Pantaleonis, uti et S. Hermolai et Sociorum data sunt ad
xxviii Julii.
S. Ambrosius episcopus ad hunc diem Senonis annuntiatura Castellano;sedpag. 1008 in Corri-

tiaturque ejus festum hac die in Martyrologio D Parisiensi, quod anno 1729 impressum habemus. De aliis duobus, nimirum abbate Telo-

nensi et Telonensi martyre, nevel minimum vestigium invenio. Castellanus in Aemerispag. sine ulla 772 ridet tres Saussayi Cyprianos
,

gendis totum istud deleri jussit. Actum est de Septembris. S. Ambrosio Senonensi ad brevissimamentio est in solis Theoctisti ynartyris Menseis impressis, ubi adduntur duo versiculi, quibus capite minutus dicitur. Theoctistum con-

probatione assertos, et Cypriauum episcopum solum vocat venerabilem, et in Supplemento ad hunc diem deleri jussit totam annuntiationem,

quam de ipso, ut Sancto, ad hunc diem dederat. De Cypriano episcopo tamen agimus.
S.

sequenter annuntiavit Castellanus in Martyrologio Universali. Nobis sola Meneea non sufut credamus Theoctistum certo ad ficiunt
, ,

Herculanus martyr Romae Martyrologio Mediolanensi, cujus S. Herculani servetur jus ex pluribus Herculanis sit
catur.
virg-inis

annuntiatur in quod corpus aliMediolani. Cucorpus, non indiest in

hunc diem spectare. Fuit Theoctistus aliquis capite Ccvsus cum SS. Cypriano et Justina, qui die preecedente celebrantur a Grxcis sine Theoctisto.wi satis vermmzte/za^Theoctistum illum in Menceis adprsesentem relatum essediem.De SS. Cypriano, Justina et Theoctisto actum est
xxvi Septembvis. ad de quo heri in pluEusebii, verosimiliter Papae, ribus Fastis, memoria hodie est apud WandelB bertum in additis soluta oratione. De S. Eusebio

Geneni etElematis

mentio

ditionibus Cartusise Bruxellensis

Mss. AdadGrevenum,

locusque exprimitur

in

Graecia civitateS}

Non

satis

capimus, quid auctor voluerit, nisi

in Lusitania

nomina

sint corrupta.

Dedicatio ecclesise

B Mariaede Burio memoratur apud Chalemotum.

Dedicatio ecclesix cathedralis Urg-ella? in Hispa-

Papa

in

Opere nostro actum

est

ad

xxvi Septembris.
Luitwini episcopi Trevirensis Translatio annuntiatur in Florario Ms.; in Additionibus Mss. Cartusuv Bruxellensis ad Grevenum de eodem
Beati Ludwini ducis Francise, hcTC leguntur Ludpostea episcopi Trevirensis. De hoc S.
:

nia est in Martyrologio Hispanico. Edmnn.lus 8. Margaretse Scotorum regiwe et Mal- colmi regis filius apud Camerarium cum titulo Sancti annuntiatur, silentibus aliis martyrolo-

Fuit revera Edmundus aliquis interS. Margaretx fiiios, ut videri potest apud nos tom Junii in S. Margareta pag. 336, isque talis, ut verisimiliter regnantium in ccelo numerum auxerit, non tamen ut Beatis in terraagnitis eum
gis.

wino aut Leodowino actum

est

ad
S.

annumerare nobis
tur Leonissxin

liceat.
di\

xxix Septembris. Ponti et Leonis mentio est in additis soluta ora-

Fausii martyris festum hac die celebrari

Umbriain ecctesiaMinoru n,

apud Wandelbertum. Videntur duoesse ex Martyribus, de quibus actum est heri in SS.
tione
S.

2 Octobris. Primo, Quirillo etc. Leodegarii hodie meminit vetustissimum Mar-

Conventualium. Ratio est, quod pars capitis et ossium S. Fausti, quae fuerunt emtracta e ccemeterio Calepodii, ibidemseivetvr, ut ImbetJacobillus in Catalogo reliquiarum Umbrise pag.
xxxiv. Ptura non addimus sint ignota, eo certe nomine.
,

tyrologium apud Martenium, uti et Labbeanum et Rabanus; inaliis fere omnibus pridie,
* Octobris. seu ad monachum Villariensem et saB. Godefridum cristam hoc die memorant Henriquez et Chalemotus at de eodem cum aliis egimus ad
,

cum

Sancli gesta
bre-

Theotecuus,
viter in

tamquam lapidatus,annuntiatur

2 Octobris.
Scopilio archipresbyter legitur

Menxis, et brevissime inMenologio Sirletiano, uti et apud Castellanum, quiMenxasecutus est. Cum sileant omnes alii FasH, et solis Menieis parum fidamus, cersicutos, quoshabent

apud Grevenum.

Menxa,

hic tantum recitamus

06OT6XVOS U'/Sl,
Koptv&iovq
,

nequee,,,,

Consule dicta de

S.

ad
passio
Beati
et

Scupilione in Prxtermissis BOptobris.

socii, cui
,

plura invenimus.
C *Alt*l U.VjG Jy;j,
Kflti

C Tilmanni SS. Ewaldorum

eoruh
titulo

12; llaj/o;

EiTce,

irpoc.

yp&yw.
di-

cum corpora revelata sunt hodie meminit Gelenius in Colonia Agrippina, sed nulla profert cultus indiciaJnita notavenio tamen in Collectaneis nostris signifitum : Tilinannus a quibusdain colitur, ut

Semel lapidatus
cit,

sum

etiam Theotecnus

cavit P. Jacobus Kritzraldt

verum cum non

,

dicebat, ad Corinthios scribens. FaAntonioset Bawafc martyres annunUa\ etJEthiopum apu l Ludolfum, stis Coptitarum sed nobis non sunt ct c.v iis apud Castellanum

Ut Paulus

ecclesio addatur, a quibus aut ubi cultu donec cer Tilmanno a/finatur Tilmannu, apud distinctiusque de ejus cultu tius dandum non discamus, locum inter Sanctos
,

satis noti.

Batzalota-Michael

apud eumdem Ludolfum m plane Fast<s .Ethiopum hodie legitur, nobis xque
ignoti in

ignotus. Usisos et Urianos, nobis

nsdem

arbitramur. memoratur a Cyprianus, ut abbas et Sanctus, tabuFerrario Telone in Gallia, laudatque Tclonenses. Saussayus tn nescio quas, las, CypriaSupplemento Martyrologii GalUcani et mox abbatcu, admisit ct eocomavtt , num Cyprianum marduos alios addidit, nimirum interemptum, et Cypnatyrem, a Saracr,s num episcopum, qui Vitam S. Cffisarii Arelatensis conscripsit.

Fastis annuntiantur. Irmengardis, abbatissa Ordinis Cister, Uenriqx titulo memoratur apud
Beataa

um
*

Bucelinum

ct

Arturum

in

-'"'

me

cultus indiciis.

Matthfeus aMassuraoa, Ordinis Minorum, cun quam mrtutibus et miraculisprsestans t

I

Ex

his solus cpiscopus est

notus

et

a multis vocatur

Sanctus

annun-

annuntiatur in Martyrologio FranMonasteno qui addtt ciscano ab Arturo a Quapropter a devotis MasuraAnnotatis in
tulo Beati
,

canis

.ni. et

alii*

populis

maxima

iu

venen.tioue

PR;ETERM1SSI. Spectatadsequentem diem

iv

0ctobris

|)

HerLus, abbas memoratur a rabiliS|

sea . tum suo more wcat, nitquediesequenti Vlr U Maduluti, episcopi

^ ^^^^^S^
^Zus
comparet .
neus
;

^^^rcnobio
; memin it
i

vene .
Url

Henriquez BeaVrobat,po-

^ Octobris.
codex

dSoller um .Tdem ? Bruxellensis *'%%**??* editione cod ^ Luxome

lensis legitur

(^(, etiamsicuUucareant p.l. B.ptieta Mez.v.CW seu GyMceo apurf Ar.urum,

ra.ur

publicicultusindicio.

Th.odr.da.

M<

SMi"

IZnwK aJWis

; Cor&e.ensis, annunttatur

^^^ 2

d p i ures Vtrdunenstit impresso Brevtarto ^

,

in

Mss.

^lpjjj'^
A u

e t in
est

^^

cum

S5ss
S Froilani S. Froilam,

hune diemubttn texArZro inGym-eceo ad mendo vertstmtltter ty f Theodora C oca(r Theodrad.s scrtIgrap^o - * AnnoWs
, -

Menardus meminerunt benanu*,

/'**

ad Leqionensis episcopi

huncdiem
et

aln qutotobris.

designanl Theodradam Wur Vita, addtem % JaAdlardi sororem, in cujus mentto. A nikd nuarii data, de Theodrad. fit ^cumvoet

omnia

Arssszs* -^? "f

S Dionysio

Zlterea invenio, cur Zverint.cum hictitulusei

recentiores

in VitaS. Adelardt

.S^SSi **. procultusacrarumtmagmumexmonasterii Constantinopoli, qiuv

S bve>
'

X
p

Gynzceo. Tota aulem annumeravit Arturus in StudtUe TaTpemurexEpistolaS Theodori

pa* ., S^ S pro sua

ItberalUate

artimdataapudBaroniumadannumJ<\(>.qua amet ad perseverantiam liventes laudantur,

At quis

Swto SUKO-RussicopoH Dionysrum AreoItem .m.comm ZZlam ffl B^talL Wrl**t r Kust.cum Afnwrnw
ita sequitur

BustiouspW Parisiensi, cujus socti nossm mfc diaconus et Eloutherius e "/- in Men*s omitUtur,
ejus
:

et

intellexerit

Aerium cum

S. Dionysio passos.

cumquegemt.

C
,

Eleu-

siperseveravertnt. mantur Felicesrevera sunt, neolertco

num
deZ

eam perseverantiam scripton

%cumI^oe
S
.

tllos eoDionysium hodie annuntiaret Partstende posuerit; sed S. Dionysius

vevelavit?

^socttssp

Matthea, Tacto et Marthn, alias memorantur in Aczebene S. Angeli, tatxpallio

tamquamresuscisecl

ordinata Ordinis GarmeUtarum;

?

ignotse no-

abbas Flaviniacensis WiderM dus aut AVidradus, annuntmtur apud Castellanum

,

ut venerabilis in

ubitamen asSupplemento ad hunc diem, vocari aut Beatum. ab aliis Sanctum serit BenedictinoMablllonius in Actis Sanctorum agit de venerah.h Widrarum Sec. 3, part. i hoc die defunctum do et pag. 691 observat, Martyrologio Ftaviniacensi adscriptum esse et etiam bis Santitulo Beati,- in Necrologio

Ado, Usuartyroiogium Romanum Parvum, Monologtum Zs Notherus, Menxa excusa, alitque sacrt Sirletianum et Basilianum Martyrologw Grxcorum Fasli. Baronius tn annuntiationem omtstt, w hodiemo hanc Ro Dionysius Partstensts .x Octobris, quoS. etad
,
,

KonyBium

Areopagit.m hodie annuntiantMar-

cum

jam ctum vocari; indeque infert subjungitque tum et Sanetum audisse,

,

diu Bea:

Faslisinscrtptusest,duos laudatts ecclesiasticis confiavit in unumguatnre hosce Dionysios mertto contradtcttu,_N^ ab erudilis passim ei Dio cum inter disputanda de utroque hilominus visum nobts connexio, nY8io necessariaoccurrat Partstenst agede Areopagtta, guam de esi tam <>,i,,l >.

lamsohtis

etsi

annivcrsarius ejus dies quotannifi monasterio Flaviprecationibus peragitnr in sed quod non lugubri excepto niacensi llinc W idrafestivo ritu campanae puleantur. quam venerabilem hic appellare prastat,
, ,

dum
ria

Beatum aut Sanctum;

ejus
facta
,

maxime cum smgula

Flaviniacensis
;

Bl

monasterii

conditionem certum de eo judicium ferre scribendum credimus.

lancti Adaucti

excipias,

ignoremus

nec proinde

liceat.

Hiscesub-

Meniea et Menoloi,x*...~~ plurtbus Menseis At in Menzis et plunbus Al qium Sirletianum. gium Sirtetianum. 9 rumFastismagiscetebraturd,esequjnU n^ iw bw*. maais celebraturdie sequenti Grxc0
memmeru.ni, M. meminerunt
>

prxpostlt ^neralts S Frauoiaoi dc Borgia. Jesu.memoria Martyrologto Romano Societatis sed una cum festtvtlaolim inserta fuit hoc die, * Octobr.s. est ad te inde translala hodte mentto est episcopi, S Sauctini, Meldensis Ferrartus Florarionostro Ms. Sanctorum. in Lutetiae Parisiorum annunin Catalogo Generali Antonium, ul dtsctpulos 8. liat Sanctinum et AreopaqiUe. et martyres sub Domiti.iDionysii Omnia examtnano omisso episcopatus titulo. alibi jam remtsst buntur die, ad quem apud nos
tertit
.

re ad

unum eumdemque diem

,x

'

* iv Octobris. 1V

SS

Pauli , hodie Crispus et Caius, discipuli S. Ferrarii; sed in Martyro'lequntur in Catalogo

.#. Aureiiacensis ineminv/ w^ Menardus, Geraldi Aurdi aeensis meminerunt S. GerJfcA plureset Saussayus et Bucetinus; sed alii, et g ....- !_.... _^_./__///i*_i*c MYmpnt.it. S. Geconsentit, vetustiores, quibus Castellanus

sunt "

m
._.

^^ ^ ^
^.

xiOctobr.s.. x. Uctoor...

logioRomanoad
S.

iv Octobns. Usuhodie mentio est in uno codice Francisci Usuardi. ardino apud Sollerium inauctariis

raldum memorant ad Massiliensis hoc die S Cannatus ut episcopus Ferrarium in Catalogo Generah, legitur apud Canates dicitur. Secutus est Saussayus,
ibiaue *
in

xiii Octobris.

DIE TERTIA OUTOBRIS.

A.

in cujus Martyrologio nomen magis corrupte Canalis scriptum est. At S. Canuatus in Officiis propriis Massiliensibus et apud Castellaxv Octobris. num ponitur die

Aim:i,

mater Samuelis, hoc die annuntiata est D a Castellano ex Fastis MLhiopum, a Ludolfo editis.

Apud Grgecos habetur apud nos jam remissa est

die, ix

ad quem

Decembris.

Joannes Chozebita, episcopus Cxsareensis in PaIxsLina, et, relicto episcopaiu, iterum anachoreta, annuntiatur hodie in Menseis et in Menologio Sirletiano, indeque apud Casteltanum. Sed idem repetitur, et in Menologio Basiliano

Autissiodero Dedicatio cryptarum beatissimi StepfcanJ protomartyris hodie legitur in Martyrologio Autissiodorensi

apud Martenium. De

S.

Stephano protomartyre agetur ad

xxvi Decembris.
Dedicatio ecclesiae cathedralis

etiam memoratur ad
S.

xxvm

Octobris.

Benedietus, episcopus Comensis, hac die obiisse dicitur apud Ughellum tomo 5 Italix Sacrse in

Stephani

logo Generali, et

memoratur apud apud Saussayum. De

Vesontionensis S. Ferrarium in CataS. Steest,

Catalogo episcoporum Comensium. Sed in Marxxx Octobris. tyrologio Comensi refertur die Willibrordi episcopi et martyris mentio est in editionibus XJsuardi Lubeco-Coloniensi et Greveni, poniturque apud antiquos Saxones. Consonat Martyrologium Germanicum, passim dictum Canisii, Galesinius vero et Maurolycus

phano protomartyre agetur, ut dictum

ad

xxvi Decembris.

Albitum aut Alvitura, episcopum Legione in Eispania, hoc die reposuit Ferrarius in Catalogo Generali, et rursum 30 Octobris, utroque loco laudans Marietam, qui nuLlum assignat
diem. Si Ferrario credimus, non colitur Officio ecclesiastico ;videtur tamen non carere omni
ecclesiastico cultu, ut

Willibrordum annuntiant cum duobus Ewaldis, de quibus agimus. De Willibrordo jam annotavit Sollerius noster, non alium sibi notum preeter celebrem Willibrordum, Ultrajectensem episcopum, de quo agendum ad vii Novembris.

ex

aliis colligi

posse vi-

detur. Dari itaque poterit (nisi quis certum diem cultus parLicularis aut obitus assignave-

eo die, quo refertur apud Menardum et xxvn Decembris. Martyrologio Hispanico, in

rit)

DE

S.

THEOGENE
ANTIOCHI^
AOCTOM
J.S.

AUT THEUGENIO AUT THEAGENE MARTYRE

EX HIERONYMIANIS ET

MENMS

Jartyrem

in titulo propositum

magna cum

nominis varietate annuntiant apographa Hieronymiana. FLorentinius ex suis codiin edidit cibus, consentiente etiam Blumiano, habet civitate AntiochiaThugeni. At Corbeiensis AntiochiaTheog-eni. Epternacensis ln Antiochia

M;

Grxci apud Latinos corruptione rertsimiliter factum est. 2 Major est diversitas nominis in duobus bonse
in alLero Theotistus, in alLero Theoctistus vocetur. Hinc FlorenLiniv.s in A,mosuspicatur, duos fmsse Martyres, Theoctinot.r codicibus,

nnde duot
credidit

cum

Wormtfnfta,

LaLis

Theotisti. Richenoviensis

Et
:

in

Antiochia The-

tura et Theog-enem,

allegatque pro ea opinione

c J

octisti.

Gellonensis.

AugusLanus sine loco Theogeni, uLi et Labbeanus vero Theugeni. Corbei:

ensis brevior

mum

primum

In Antiochia Theog-eni. AntiquissiTheugeni Aliud apud Martenium habet Martenium tom. 6 Collectioms apud
:
: :

Martyrolognun Aquisgranense sibi a BolLando MartyroLogio, nostro communicatum. In dicto post elogium duorum ExoaLquod ante me habeo, dorum hxc sequuntur Eodem die in Egypto,
:

amplissimx: EtS. Theo-enis. Appendix Adonis AucLarns Bedx ln Antiochin, S. Theujrenii In

ex codice Atrebatensi
:

Theodisti. Marci el Marciani. Candidi. In Antiocnia Ampimi. Ait dehis Eug-eni. Victoris. Leodeg-ari.

ln

Antiochia nati.hs

S.
:

habet Theogenis. Grevenus, corrupto nomine, Cheug-enii. In Martyrologio Ms. S. AntiochiaB, iLa legiMaximini, cujus habemus apographum, Theog-onis. Singulare est, tur In \ntiochia sancti Antyochiasanquod habeLurin Florario Ms. In episcopi et eonfessoris. Verum auctor cti Theugenii est, ut probabile Florarii non tantx auctoritatis et confessorem fuisse, nobis faciat, episcopum
:

Quamquam confusa nomina FLorenLinius tamen pro Tlieotisto simul ^ Thugenio videntur opinionis aut attestari. EL pro confirmatione Menologium Sirletianum, suspicionis sua> laudat et Theotecnus cum in quo memoratur Theog-enes Adaucto. Verumnequeosuspicionem illam Florenttnu
sint,
:

^
babiu,

pro conjectura

auem

reliqui ut

Martyrem

celebrant.

Ex

allega-

palxstra Martyris Antiochia contis observo, de ilLa non omiLLisentire omnes codices, in quibus
tur
;

probabih admittere, sunt corillo Aquisgranensi multa quia in codice Eugeni ortrt potueet confusa, ut nomen rupta corruplione alterius. Si autem Eurii e tiam ex positum sit pro Theugem. u,us corevera ff eni ad Theootistum auctoritas nequit sufficere
satis

dicis

Antiosecundo, unum dumtaxat Martyrem

,!u,v annuntiari, cujus

nomen videtur
et

Theog-enes
videbi-

fuisse, ut
o-enius

unum apud Grxcos annuntian

scribitur,

mus. Quod enim Thugenus

Theug-enus vel Theu-

apud varios

exmodica nominis

rt^Wi\\\\n\<vlmitlemlum :nam eoUector vetustwre inveMarLyrologii, cum inalw codxce in atio Theugtmium dtctm niret Theoctistum, Martyres, etutrumcredere potuit, diversos esse uni Martyrologw conponere. At nos

,l

quenomen

.
auctori

J.S.

L , ** *%.n*w
aM
unicus ponitur marcy?

K^^M^r^
omnium, in^m

UL DE

' S. S

AUT THEAGENE M ftff THEUGENIU TUEOGENE AUT THEUGENIO . annx i a tur annunt
,.

jSS^SSrS? =D ""
.7.^
zirlptimia sic
" nnfaa8ione

.-Eodemdie /*-/**
.

^emoratio

sancU -rt,ris
iffDis

is Theogenta

qui

flammam p

,J

J-Jj

tfWi

Theotecnum,

nm;

coronati, ut ex lUU ne etiam suppliciis legantur AnUockem, eUamst gu,s queant Zeri duo socii nmnes vro certis habere velit. probaoititeridemest CumMaritlis

********^^ZS
Jtfe** o

d0 Theogenen.

rf

hisversiculis.
6e, r 06 *" ? Ei<xr.Wev aurriv, ou rf>X

s*

<*>

ZTulelmsZ

iV

Tofiex

tyre Anliocheno in

Hieronymxams

relalo

***** ei Theagenes, habemus. Martyre non bitur Plura de hoc

Theagenes, Ut venit ad pyram spectaculo. est, non tnrbatus am ingre ssos

nes,

DESS.VICTORE.URBANOETSAPARGOMM
IN AFRICA.

EX MARTYROLOGIIS.
j.s.

B
Bi
tret

Mar-

tyre$ in Hie-

Tres ter

Martyres

constanin titulo propositi satis

ronymianit
memorati,

et ex Florentinium

annuntiantur, in Fastis Hieronymianis Apud alios quosdam fluxerunt. illis ad

ita legitur in textu

tradiderunt. vineo mseculo floruerunt,dehisnihil Martyrologiis altqua de eorum

2

hisce

ln Vfrica Victoris. Urbani, Sapargi. Corhabet In Africa Victoris, Urbani, Sapargi. Blumiabeiense Africa Victoris, consentit. In codicibus contractio

Martyrologn Urbani. Separgi. Epternacense

:

deinde addita sunt. Nam in Appendice dUputrtm Victoris, Ur- tioribu,. Adonisrecte sic leguntur ln Africa, Usuardo sic edidit bani, Sapargi. Grevenus in Victoris, Urbani, Sapargi. Item codex
:

Attamen

etinaliil

In Africa
ctoris et

Florentinus meminit
dicibus

Sanctorum martyrum ViSpargi, pro Sapargi. In duobus Bedsecoauctis legitur

:

num

similiter

Martyribus ribus aliquid eiiam de his sic memorantur In Aft Duo in Richenoviensi omnes tres legunVictoris, Urbani. In Augustano
:

legitur.

aliissequentibus, nominibusque tur sed immixti Aphr. (id est, Africa) Viluxatis, hoc modo (pro Scapargi (pro Sapargi) Orbani ctoris... Afri ponitur pro Africa, Urbani.) In Labbeano sic leguntur Vised integra Mariyrum nomina AfriSapargi, Urbani. In Gellonensi ctoris,... Martyrologi, qui ca Victoris,... Sapargi, Urbani.
: i :

ln Africa Vicloris, Urquos mitto, mentio est sobani. In aliis quoque, leguntur in Flolius Victoris. Omnes etiam tres sine loco. Plura de his Martyrirario Ms., sed passos puto a bus dicenda non habemus. Seorsum ,ih?>us,quiin Martyrologiissequuntur tribus seqm
et

continuo dabuntur, quia illis in omnibus accuratioribus Martyrologiis prseponuntur voces et nomine, et alibi. Castellanus Sapargum expresso Universali inseruit duos alios Martyrotogio suo

DESS, FELICE,
AMPONO VEL AMPONIO, ET CASTO MM.
EXMAKTYROLO
j.s

1n omnibus

fere Martyrologiis, ex quibus su-

legitur

Et

alibi, Felicis ct Casti.

:

Appendix Adoalibi,

pratres Marlyres dedi,mox alii tres sequuntur, non expresso Martyrii loco. Florentinius Et alibi Felicis. Amponi. et in textu sic habet Epternacensis plane consonat, uli Casti. Codex
:

nis

omnes exhibet hoc modo

Amponi)
et

Et

Felicis,

Auponi (pro

Casti.

Florarium Ms.

meminit

Blumianus. Modica diflerentia uniusnomi\ Felicis, Amponii, Et alibi est in Corbeiensi attribui, Casti. In Gellonensi videntur AfHcse
et
:

et Casti et aliorum multorum. verba forte sine auctoritate sunt addiAt ultima ta.Editio Usuardi Lubeco Coloniensis tantum meE1 minit Pelicis et Casti. At Grevenus habet

Felici^

alibi

Pelicis,

Ammonii (pro Amponi)

rn inu-iis

et

Casti.

utpote Africanis immixti, et nomina sic eflerunAmponi... Felicis, Casti. Itaplane in Labtur mentio, beano. In Augustano duorum tantum sit corrupto unius nomine, scilicet Amonii, pro
:

llorum etiam fit mentio

sed
i

min-ibuSt

parum

accurate,

cum

in aliquibusjunganlur

um

Victore Africano.
Pelicia et Casti.

Ex

recentioribus
:

Mauro-

lycus duos

e tribus sic

commemorat

Item san-

sic poni, etFelicis. In Richenoviensi, omissouno,

ctorum

DE

DIE TEETIA OCTOBRIS.

C.B.

DE

S.

CANDIDO VEL CANDIDA M

rom^e
S YLL.OOE

siculoiiiveboiihilim.

^o^clZitomartyr,
quiabUsuardo

Martyrologii Hieronymiani apograR 0m3S martyr recte annuntiaast cum v*10 eodem Q ue modo non e ffera l''"' tur in his omnibus, dubium fit, viritisne, an feminei sexus exstiterit. ln Epternacensi seu Oct. S. Willibrordi apographo signatur v. Non. Romse Candid* in Richenoviensi vero, seu Diviv. Non. Oct. Rora tis-Augise in Germania Florentinius in eruditis Annotationibus Candidi. quas ad hunc diem Lucensi suo apographo sub-m n variis

p his
"

unus hocn e

'

pileatum nome>i pariter imduerit. 3 Primum, ut ex iis, quae laudatus Aringhus lib. i cap. 19 num. Iet3 affert, recte consequitur, nec citius quam seculo tertio, nec serius quam anno 269 fuit exstructum. Secundum vero, uti

non an(e teCH ~

"*" ^*"*
uiaiocum,

idem Aringhus

.-

posteriorem lectionem praefert, quod hanc plures Hieronymiani codices cum Romano hodierno, Usuardo aliisque hagiologis exhibeant. ut probabitiorem, proFlorcntinii opinionem pense amplector, tum quod Epternacense apogradit,
,

phum, quamvis antiquissimum, mendis non careat, tum quod Usuardus, ex quo Martyrologii

Romani reformatores
r

aliique martyrologi hau-

sere, annuntiationum hodiernam, qua S. Candidum non Candidam, scribit, ex antiquis monumentis, diversis ab Hieronymianis apographis,

haud dubie deprompserit. Etenim illa S. Candiduin non tantum Romse, sed etiam Romae ad

Ursum pileatum

consignat, quse positio

cum

in

Hieronymianis non exprimatur, necesse est, ut hanc ex aliis antiquis documentis acceperit.
aiutque fiom.r

adUrsumpileulum hodic
' '

ponitur

nihilominus, qux qualiave hxc exsticompertum non habeam, laudatam Florentinii opinionem non quidem ut certam, sed ut probabiliorem, quemadmodum jam dixi, admitto. Hinc etiam fit, ut pro certo nequeam edicere,
2

Cum

terint,

lib. 4 cap. 42 num. 5 docet, sub impio Juliano Apostata, atque adeo non ante seculum quarlum, media sui partc jam prxterlapsum, initium accepit. In alterutro ex hisce ccemeteriis, si modo verasit Usuardi annuntiatio, sensuque, quem supra assignavi, intelligenda sit, Sanctus terrx a fidelibus indubie fuit mandatus. Quapropter cum diclorum cce^neteriorum antiquius ante seculum tertium non fuerit exstructum, yiecesse est, ut et S. Candidus, qui vcl in illo E vel in altero minus antiquo sepulturam obtinuil ante idem seculum tertium martyrii palmam non fuerit adeptus. Atqueita quidem discimus, Sancti nostri martyrium nec primo, nec secundo aerae Christiame seculo posse affigi ast num tertio vel quarto potest innecti ? Cum plures Romse Christiani seculo tertio quam quarto passi reperiantur, malo ego S. Candidi martyrium ad seculum tertium referre, hocque propterea, addita tamen dubitandi formula, in margine adscripsi. Quod si tamen qua ratione in ccemeterio ad Ursum pileatum intra urbem sito certo queat statui Sancti nostri sepulcrum, seculo quarlo sjus martyrium, ob tempus, quo seputcrum iltud conditum
;

rectene.

anmale,. Candidusad Ursum pileatum

,

illigaris. Verum dubium est admodum, fueritne S. Candidus intra, an extra urbem tumxdo mandatus.

docuimus, recte

ponatur. Romanum interim hodiemum plurimique Fasti sacri recentiores, Usuardum hic etiam secuti, S. Cand idum hodie sic memorant Romae ad Ursum pileatura S. Candidi martyris. Belinus tamen Sanctum Romse breviter sic anRomre sancti Candidi martyris. Forte nuntiat cjus ad Ursum pilealum positionem habuerit C suspectam. XJtut sif, nihil cst, cur hic Usuardo pronuntiem. Quafidem abrogandam, indubie propter cum per positionem illam locus, ubi sanMartyr proxime a martyrio fuerit a fideli:

4 lncertum ergo manet, tertione an quarto ubiterrxman datutm,seculo martyrii palmam sit consecutus, eritque, " rl incertum, an id 9 ut consideranti patebit, pariter primo vel secundo seculo non accidcrit, si, ut fieri potest, ab Usuardo ad Ursum pilentum hodie an,

nuntietur, non quod ibi sepultus, sed quod eo aliunde fuerit translatus.Quapropter quo rationi-

ctus

hodiema Usuardi annuntiatio, quemadmodum jam ante satis innui, ad Ursum pileatum unius
;

bus supra allatis Sancti martyrium a primo et secundo seculo recte removeatur, necesse est, ut ^

designetur, operae bus depositus, verosimiliter pretium fuerit, quo ille utcumque innotcscat, nonklprxserttm nulla hic inmediumproferre ;cum Sanctus martyrio coronatus sit, ad tempus, quo modo definiendum conlato saltem qualicumque
et post hunc Paulus ducat. Antonius Bosius Aringhus in Roma sua subterranea duo, ad Ursum pileatum posita distinguunt ccemeteria
,
,

sepulturx camsa 8. Candidnm reponat id autem fieri,prout etiam insinuavi, vero videtur simiqu<v ad hunc lius. At Baronius in Annotatis Romano subdit, alium prordiem Martyrologio sus sensum hodiernce Usuardi annuntiationi at,

tribuit, aitqueea, S. Candidum ad Ursum pileatum passum poni. Ita, uti apparet, vir erudi-

Romce persecutionum tempore Christiowrum

extra
leati,

obsequio

quondam destinata. Horum alterum urbem via Portuensi ad aliquam rr,si Piunde et coemeterii ad Ursnm piloatum nomen
,

tfBSJmus r.ristimat, quod in ea antiqiur Ram regione vetUS legatur memoria lapidi incisa, q\ ingens ma.rtyrum midti/udo ad Ursumpileatuw quam posita describitur. Vtx dvbitem, quin haec,
loco citato

Baronius laudat,
,

memnrw

til

nltera

intra uracceperit, figuram situm fuit ; alterum in ubi nunc exstat ecclesia S. Bibianse bem, antiquse quinta, in vico Esquilm, regione Romee

ex
in

binis inscriptionibus

numerum martyrum
inl
,

ccemeterio

ad Ursum pileatum

Ursi pileati per Sextum Rufum lib. de Regionibus urbis memorato, a quo et hoc vel ccrlr ab "Uqua Ursi pileati figura sibi vicina ccemeterii ad Ursum
Octobris

atque ab Aringh hem posito semcl fam l<>"lato Romcvsubterrnne.r lib. 1, plus
'lesnjiuintibus

r.rh/bitis. Venmi cap 42, num. 19 et sequenti passi sint martyres, tani Usuardus urbes 4 non

Tomus

II.

8
iUCTOHB

DE

S.

M. CANDIDO VEL CANDIDA

I)

B.

solet non etiam illarum vicos Sl Aringho lib. et cap. citatis, num. utiex eodem inscrifasestcolligere,omnes ii martyres,quos ccemeteriiad Ursumpileaptiones illcerecensent, annumerantur, tum martynbus non idcirco sed quod velsepuui, uuodmartyrioibicoronati,
ut, etiamsi S. Candidus vel eo fuerint translati,

signare.

Ad

hxc,

tum via Porluensi fuerl \

exitr

^nm

Bosii con .

ab Usuardo ad
tur, id
tmput, quo
marli/rium
iubiit, yhtnf

Ursum pileatum passus ponerejam discustamen Baronms, ob rationem

recte afprmaret.

r auquoaa ui> ccemeteno ad esse ... pulus, id potius faetum tntra urbem tdcxr extra, quam Ursum pileatum docui.Sanctusanle coeTisliio quod, utisupra verosimikter fuerit seculuT^rtum martyrio ccemeterium ad Ursuni jnieacoronatul tuncque

sam non
5

Ferrarius, in

adstipulatui Baronio nihilominus hic etiam Sanctorum Italuv ad hunc Catalogo

pilea:

tum

Ut mctrtum

Candidus ay.ud Ursum diem sic scribens nbi nunc vicus erat urbis iu Esquilns; tum (qui
jedes est S.

rium adbuc

Bibian* virginis passus ab Usuardo.

.

et
.

refcrtur;

martyns) martyextatque

ibi

ejus

memoria

inscripta,

comprehensa

scilicet,

teri plurimorum

vidt, sub veut hic auctor verosimihter martyrum memoria ex Baronio

qux S. Candidum novi. Porro nominatim memoret, memoriam non ab Usuardo nonputo, si S. Candidus, quod tamem passus sit, forte ad Ursum pileatum, quod ibi

mox

laudata.

Certe

aliam

Sancertum fiat, quo tempore ccemeterio, . ji.^t /.nitf in c.cruicterio. quove ctus noster passus fuerit, sepultus. extra urbem sito, fuent seuintraseu Hispamco AnHinc Tamayus in Martyrologio Candidi, martyns Ronuntiationi, qua hodie S. passi, apud mani, ut ait, ad Ursum pileatum Jacobi de Spatha, inccenoSolanam, Ordinis S. Excalceatorum debio Fratrum SS. Trinitatis commemorat, recte hanc annotatiopositionem
posse, ri 1

exstitent. erudite leclor, mlul afler6 Vides jam, credo,

inira

urbem nondum
sat
_

tyantlaiut,
ibiquet ultut >tl
,

unde

.,*,

nem

B annuntietur,

nihil

plane suppetet, quo, ut consi-

uni potius quam deranti patebit, ejus martyrium secuhs tribus prioribus xrie Christianx alterie

Ejus (S. Candidi) Acta periere, subjungit pertuht, i^noratur. ideo tempus, quo martyrium est, quod sacra & Ast mox addit Illud certissimum Madridium translata hujus Martyris lipsana Roma
: :

fuere

dubium, non tanattribuas, prorsusque manebit intra tum, an in ccemeterio ad Ursum pileatum ccemeterio ad Ursum urbem, verum etiam an in aut extra urbem S. Candidus sepultus,

sanctorum Martyrum exuyiis, quas R P. F. Joannes ab Annuntiatione, SS. Trinitatis Pontifice, Ordinis Excalceatorum alumnus, a SS.

cum

aliis

Urbano octavo, cujus nepotis fuerat confessarius, ut inter moaccepit, et Generali Ordinis misit
,

pileatum Utut tamen etiam eo translatus umquam fuerit. supra laudatus, cui Piazza in Hemesit, Bosius assentirologio suo sacro et Menologio Romano pag. 167 tur, Romse subterranex lib. 2, cap. 17,

Hispania divideret qui boc sanctum corpus Candidi monasterio Solaubi nensi in Martia, nostris Mancba, donavit
nasteria sui Ordinis
in
;
,

adbuc

colitur,

et bonorifice

custoditur.

Unde

ineam opinionem propendet,

Portuensi
sito, terrse

quee

S.

Candidum in

camieterio,adUrsumpileatum exlra

Urbemvia

mandatum

statuit. Idcirco

autem eo inclinat, quod, ut conjicit, S. Candidus ortum duxerit ex prxclarissima Romana Candi-

dorum

familia, cujus juris aliquando fuerit locus,

inter omnia incerta, quse de Sancto hactenus disseruimus, saltem ejus in Hispania cultus, si modo Tamayi Candidus a Nostro, quod non ausim asserere, non distinguatur certus evadet atque indubitatus. Ceterum de S. Candido, cum nulla ejus Acta exstent, plura non novi.
,

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND.

FAUSTO

M.,

CAIO, PETRO,

PAULO ET QUATUOR ALIIS

F

ALEXANDIU.E ET FORTE ALIBI IN .EGYPTO

COMMENTARIUS HISTORICUS
C.B.

1. S. Dionysius, episcopus Alexandrinus, cur hodie detur;

sanctorum

Sociorum ejus
excessus.

in

Fastis sacris memoria, locus et tempus felicis e vita

ANNO CCLXV,
CIRCITEH.ETIMTIO SECULI
s.
IV.

Dionyifui,

Mai tyrologio

Romuno

hodie

intcriptut,

sanctorum martyrum Caii Petri Pauli et aliorum Fausti Dionysii quatuor, qui primo sub Decio multa passi demum sub Valeriano ab ^Emiliano praeside diu tormentis vexati martyrii palmam meruerunt. Novem hos Sanctos, quorum quinque nominantur quatuor linquuntur anonymi, nullis prorsus antiquis Ladie
(tertio

Mi

artyrologio Romano hodiemo reformato hsec hodie annuntiatio inscribitur : Eodem

Octobris
,
,

simi Martyrologii Romani reformatores dubio procul accepere. Id ipsemet Baronius horum unus, in Annotatis, quibus illud illustravit, non obscure indicat. Agunt, inquit, et de bis (Sanctis annuntiatione Romani hodierni mox adducta contentis) hac item die (tertia Octobris) GraBci in Menologio ( Sirletiano scilicet) his verbis Na,
:

talis

sancti

tinorum Fastis sacris ad hunc diem insertos invenio ast eos ex Menologio Sirletiano eruditis;

Hic sub adductus ad prssidem iEmilianum perseverans in Christi coufessione exilio primo damnatur atque
,
,
,

martyris Dionysii et Sociorum octo. Valeriano et Gallieno imperatoribus

DTE TEHTIA OCTOBMS.

atque proscribitur, ac lapidatur; plura tormenta quam olim in Libya sub Decio passus. Conclusus igitur in loco squalido cum Fausto Gaio, Petro et Paulo, qui cum illo anuos duo,
,

decim

easdem poenas tolcraverant

consumma-

tus est in confessione Christi. Sanctus Dionysius,

qui hic, atque adeo etiam is, qui in Romano hodierno supra memoratur, alius non est, quam magnus ille Dionysius, Aiexandrinue urbis in
aliut non est,

queesse Dionysium, qui Aiexandrinse in JEgypto urbis exstitit episcopus, et ad iii Octobris diem Menologio Sirletiano inscribitur. Ex unitate '/'">que non sat perspecta factum puto, ut iidem eruditissimi viri sanctorum Caii et Faust.i annuntiationem iterarint. Et vero, quod ad S. Dionysium pertinet, nihil in Sirletiana ejus ad in Octohns diem annuntiatione occurrit, unde, an deS. Dio,

4CCTOM
0. B.

Alexandrino episcopo, sermo

sit,

colligas,

JEgypto episcopus. 2 Id ex binis ipsiusmet

drini episcopi
,

S.

Dionysii

Alexan-

nisi iltam cum fonte suo, in Ecclesiastica Eusebii Historia a me jam assignato, sedulo conferas.

quam Dionysius Alexan-

epistolis

quarum una contra

temporis episcopum,
et

dnnus
BUf,

tpiiCO-

quemdam Germanum,
dijmum scripta
hisepistolis,
est,

illius

Sancto obtrectantem, altera ad Domitium

liquido patescit.

Diin
in

Etenim quarumduo egregia Fragmenta

Ututsii, miht sufficit, magnum illum '.nnj.ysium, Alexandrinse urbis episcopum, Martyrologio Romano hodie inscribi, ut hunc Sanctum, qua< in Prsetermissis diei xiv Septembris ad xvn No-

vembrisjam emissum, una cum adjunctis ei san>

Historia sua Ecclesiastica, alterum lib. 6 cap. 40, alterum lib. 7 cap. xi, Eusebius exhibet, S. Dionysius, quse sibi in persecutione Decii acciderint, exponit, suosque in hiscecomites ac socios fuisse

ctis Sociis

hodie tradam.

Ab
S.

his duco initium, ut

tmlicat Faustum, Caium, Petrum et Paulum, utadducta Menologii Sirletiani annuntiatio ex binis

Dionysinm pertinet, deinde quidquid ad solum rerum narrandarum seriem interrumpere non coactus, commodius pertractem. 4 Menoloqio Sirletiano et Martyrologio Romano hodierno, quibus.ut docuimus, S. Diouysius,

H /<""<
nytioMerutil
.

laudaiis Eusebii capitibus deprompta sit, atque adeo ut Dionysius, cui hasc illos ipsos passionum

Alexandrinus episcopus, una cum 88. Fau to, Paulo et aliis quatuor Sanctis Petro Caio
,

atmitM

Socios adjungit, alius non sit, quam magnus ille ius, Alexandrinse urbis in jEgypto episcopus. Adhsec altero epistoLv adversus Qerma1

num

scriptce Fragmento,quod Eusebius Hish Ecclesiasticx lib. 7 cap. xi pariter exhibet, Dio-

nysius,
7-iano

passus

Alexandrinus episcopus, qux sub Valesit, ipsemet etiam exponit. Confer

inscribitur, alii insuper Fasti quos inier non infimum locum sacri accedunt, obtinent magna Grsccorum Mensea typis excu sa. Hsec ^. .'austum, Caium, Petrum et Paulum, quibus quatuor anonymos insuper adjungunt, una cum S. Dionysio etiam recensent, eosque

anonymis hodie

ea cum hodiema Menologii Sirletioni annuntiatione, et illico videbis, qusecumq*"' haec sub Vale-

wli sobrevi celebrant elogio, cui pra lum S. Dionysium, sanctis ejus octo Sociis, quo~ rum quatuor tamen nominat subjet tum logium,
>

WarcoDionysium suum passum affirmat,exepistotx Fragmento proxime citato esse desumpta, ut adeo quam Dionysium Alexondrinum non alium Dionysium Aleepiscopum designet. Accedit episcopum, nullo alio die in Menotoxandrinum gio Sirletiano inveniri; cum autem verisimiie non sit, in hoc Virum sanctissimum juxta ac celeberrimum nuspiam memorari, d "bitandum non perest, quin id hodie fiat. Ut id mihi omnino suadeam, faciunt etiam Mediolanensia bibliothec<e Ambrosianx Mensea Mss., infra pluries memoranda qiuv S. Dionysium Alexand,
, , ,
-

relictisanonymis, nomindtim exprimunt. En illos

cum

adjuncta versione Latina

erirt/

Atovvffio^

vvv&Qlav vvy

o*

Dionysius nunc cura octo comrailitonibus, Araota calig-ine, lucis locum inhabitat. AUuditur hic haud dubie ad locum squaiidum
et

tenebrosum, cui cum SS. Pausto, Caio, Petro gloriosa Christi et Paulo S. Dionysiua inclusus vitam terminasse afferitur in elogio confessione quod huc tamen, versiculis recitatis subjecto
.

quoniam tam

in hoc,

quam

m
1

aliis

adjunctis,

tituepiscopum, addito y.y/y.r.^/.iannuntiant, sicque apertissime desilo, hodie gnant. '6 Porro quamvis, ut ex jam dictis constat, C Dionysius, Martyrotogio Romano hod
fiodii

cum Sirletiano elogio, me consonat, non transc

ad num.

recitato, appri-

nseorum, Menologii Sirletioni, aU

\

<

^eqxos

datur
"

tus
.

$aucti*

Sioi

Al episcopus, hic tamen Sanctus in eodem drinus Martyrologio Romano itemm, quamquam sine memoratur, ad diem Sociis, quibuscum hodie Tovembrisexpressius signatur.Idem addiem \
,

alius

non

sit

quam

Dionysius

ta- F imusautporroproducturi eawcte crorum Fastorum elogia congruant, nunc disquiro dabitur infra commo;

dio? id faciendi locus.

5 Memris Grsecorum ean usis, e \ue ad S. Dionysium quxcx ios perttnent t cpiscopum, UenKiaUu medium adduxi, Fastos homonymos M>b)ungo, << quoMediolanensia scilicet, ante adhu
I

Novembris accidit S. Fausto. Hic signaendis manifestum fict, Faustus, ibidem Fausto non distinguitur A<l hxc tus, ab hodierno Faustum et Caium, quos hodie cum Dionysio,
xi \
dii

enim, ut

ex

os

est

brosianxMenxa Mss.
eo

ecgraphum, Bibli H<vc, brew prsemissa

eaornant
,

\>nfl

ad diem sequentem PaulQ cetcbrat IV, P) r denuo cum ss. Eusebio, Chxremone et Lucio Martyrologio Romano macommemorat. Hinc in ,,** r* jnrem accurationemiiunuwneniv jorem accurationem non immerito quisforte re quirat.bouemus iu Zirat SolleriusnosterinUsuardoaseiUustrato tf#1-MM iactdiemmiNovembriseruditissimosMartyroloi
,

atque nv.ntintitmc, Sanctos uostros paritcr clogio,

quidem paulo

proliariori,

at sin

a Uenms excusis nonparum

.

dissentiunt.

Etenim

definito ex nec sanctos S. Dionysii Socios numero , Petrum el p aui um nomiponunt, nec hos nite> quin nfim recensent. Non dubito tamen, qutt e natim

Romani rcformatores memoria forte lapsos, epi'c.nstimat^dum*. Dionysiura, Alexandrinum scopum^quemjamadiuOctobms.lnnL anmntiaproducuni. Ast rant, ad xvn Novembris iterum memorix lapsu, sed ex eo potius faid ego non ex ctum reor, quod viri, utut alias perspicacissimi,
gii

binoshosce Sanctos indefi Socm exhibent, sanctorum Diouysii

lumtawai tmero
'tione

tum in el includant. Sic existimo, quod celebrant, tum in brevi Sanctos

hic tamennonsatisperspexerint,

unumeumdem-

mihi quidem appa eloqio prxfixa sermonem, ut Sanctis instituan ret, de iis omnibus Dionysium sicc in fuga, quam sub Decio j\
vino

10

DE

SS.

EAUSTO ETC. DIONYSIO. EP. ALEXAND.,

quod sub Valeque ad Maximini

persecutmnem
seuex
in

ID

mm m
hdem

I)

wou
CB.

imperaioutriusque persecutionis, a duobus iliis pertuteChristianos motse, acerbitatem ribus in Grxco Latirunt. Laudatum elogium, quod e Latine quonumfeci, cum annuntiationeprxvia, ut facta cum gemique reddita, huc transcribo, num.lcitatis, nis RistormEusebiamecapitibus, hac re ferre queat eruditus de
collatione,

divino arripuit, sive in exsilio, aut certe r iano subiit, cornitati sunt,

cum

co
tin.-t

valde
alii

Uirmentu

ad reliquos,

tormentis BUnt immortui,

cum

elogioja,,* recitato
iis

coUatien* vuiebu

m hoc

suum
:

quantum opinor. de

lector judicium.
quorum
elo-

ommbus

esse

sermonem

su-c

i Pcrii, sive in

Valeriampersecutione

G
aiov

En

illud

"AZTaim

rou
1

*fto p*ppt AwP-

gium, quo
Sanctos cclcbranl, Gt*ce

** xal IVoj,' fcawcrow, Ewffe|3kv xal rv hnit&m.

dpx*****^*"*?*

virhxj

ewro<j

to

ta
ko>

r/;

(3a<ttAef<*j

xat owaAepiaveu, rV oW/w.6v xtvqffaVTVC

xaf^ etjaiperov

/ara-avrwv uev ruv fymavwv,

ra r&v
ou

ferwitAw, Atut/tavo; 61 rt; A/:avr/.v KVTOV. xexOOTpi0>ta; /^euwv xpar/^a; a Jrov (3/<p xai Adytp KOVW M*t rife Op&fa avr-uevcv ffvr* fTttSaWOtJUxoVTe
pa TroiJjCW
vdptevov irforeac,
crwv <I>aJo-rw dta/.ovco

*$<>

rcavra;

viro

tw>

/^-

episcopo, 8. Dionysio, Alecoandrino exstiterunt. Quasocii comitcsque rum et laborum dictis num. I hpropter cum hos inter, ut ex Petrus et Paulus quet, certo computandi sint quoque Menxa dubium esse non potest, quin hos quem exhibent sanAmbrosiana sub indefinUo, Sociorum numero includant. Nec

xrwnna-

ctorum Dionysii existimet, Chseremonem est cur quis propterea die nobis dandum, et Eusebium die sequenti a
tertia Julii

xai

Aourofc,

Kai

-V//x

/arava.-//.ao-a:

&UO"ai rf U$6fol KoJ

rafc

pa-

aavot: a-a//a.-//vat
7re>rei,

/ai

u/

irekrac,

61

MjCp&lV ~apa>tai

-ao-/; awrow<
irpos

koXumv

ruvttfou

ffuvay<oy*c
oe
ev rfl

xai

ffpcXfec
/a.i

row

trwvn&etc.

A-a/.rd;

B Kpp?

wiro ffj&foxw rov Xdyev rou Seew, eXtSeuCere

Ambrosiacum SS. Gaio et Fausto a Memeis adjunctos, panter connis S. Dionysio socios hic quos cum tineri sub quatuor Sanctis anonymis, quatuor aliis nominatis S. Dionysio, hujusque Ambrosiana supra E Sociis Fasti sacri ante Memea
quibus hi producti commemorant. Etenim elogia, primam suam omnes Sanctos nostros celebrant, jam laudatrahunt originem ex binis plus semel
in his autem prxter SS. Petrum et Paulum octo inFaustum Caium Eusebius et super aut novem alii, hosque inter
tis

cum

S. Analolio

jam datum

una

toj o\uoj, xai

7rotxio-S/-vat

fMtSttV
-':

r*UT AtuJ.tavo; BK&eWffW a-

urov

rpa X u7pav /wpav

^arwv

xai fUtflr

piroMowcj uf&ar* rcet cpovwv ireir^wfAivyjv avcTpwv, ev Biratrxe, ulla xJ paovAouc' oj itovev di rore reiaura xai Xaptuwv otao"e evroi; Ai/tou' /.povot:. Euffe/3i0 xai rowc b cj/a/af; kovoi irapa 0eeC evtfrvaptwSevrec
67rtffXirro>B1loi
t|/ava,

Eusebii capitibus
, ,

xai

5a-rovr:

ra rSv

uaprJpwv
yOUV
KOl
rJfc

>.et-

Chxremon, qui omnes, Decio

,

et

Valeriano Chm-

7To/>a;

|3affaUflW<j

UBSiiWOV. '0

ua/apto;
e,o-

Atovjo-to;
piai;

otacopot;

oyo/.oyiy.t;

/ai /r.ojvot;

e S Dionysii societate stianos persequentibus expressi ocaut etiam clero exstitere, nominatim

y/aprp/>a;

uiypt

vVjc/aroj stoj;

TaXue-

Xi>ivou f3afftAe(ac

ereAewry]ffev
o

r/,

rou

Xpto-roO 6uo/o(Jt/pxecre

yta.

1'a.jo-ro:
ro3

ouv

urco

(Siaxovo;

Xpt

xara Ma;taivov otwyuoj

tv

/ai

yyjpato;

xouioyj

yivouvo:

:ai;
fCOV

M^effl
Oi
rsv

uaprjpt/w:
oi

r/v
rai;

/^a//v
pao-avot;

currunt. Quapropter quamvis dubium non quin sub quatuor nostris anonymis S. Dionysii novem noSociis, quatuor item ex illis octo aut comprehendantur pro certo tamen, quiminatis nam hi sint, nequit edici. Utut sit, generali comsit,
,

a-oru>-rat,
Bvarreravov,
rqerav.
ei

/otrrwv

pev

oi

t)e

0eov

ayaxyipurrovT<j

ereXeu*

tat/na

/<ic

exliibetur,

Accipe nunc versionem Lalinam. Certamen archiepiscopi Alexansanc ti martyris Dionysii

7
,

memoratione Sanclos nostros omnes tam anonymos quam nominatos Mmsea Ambrosiana celebrant, quod sufpeit, ut hxc Fastis sacris illos signayitibus annumeranda hic sint. Venio nunc ad Fastos reliquos, quibus sanctorum Dionysii

drini

atque etiam Gaii , Fausti, Eusebii , reliquorumque , qui ex ejus societate fuerunt. qui persecuHic floruit sub imperio Valeriani omnes quidem Chritionem excitavit , contra
,

Sociorum memoria inscribitur. Maximus Margunius, Cytherorum episcopus, in suo Menolovernacula congio, hodierna Grcecorum lingua
scripto, Menceis excusis presse inhxret, nihilque

stianos

maxime
sibi

omnes
lianus

habere
,

quos vero contra episcopos volebat obsequentes. JSmi,

autem quidam Alexandri praefectus eum

ratione

vivendi

eloquentia

supra modura prsestantem , fidei adhaerentem cepit una cnm Fausto diacono et reliquis , eosque plurimum impulsos nec permotos, ut idolis sacrificarent atque a tormentis

docendi peritia atque iusuper verae

et

F ab his diversum docet. duobut la 9 Castellanus Romani hodiemi elogium ex mm omnw in Gallicum nude convertit, reidiomate Latino ... margxne notula, o viurli/rio, b. cteqiie monet, apposita adjecla etium Dionysium esse Dionysium Alexandrinum epi- vu xs( ra, scopum, qui xvn, et S. Faustum esse Faustum
i,i

in exsilium misit, omni conventu caverent sermoneque cum familiaribus inhibito. Abductus autem (Dionysius scilicet) in Cephro, docensque Dei verbum, a populo lapidibus est appetitus. Hjbc jussit eum migrare autem edoctus JSmilianus
, ,

martyrem, qui xix Novembris Romano Martyrologio iterum inseritur Galesinius a Fastis omnibus hactenus memoratis dissentit. Etenim, quod in his non fit, annuntiationi suie locum adscribens, Sanctos in Grxcia annuntiat. Cum tamen idcirco dumtaxat verosimiliter id faciat, quod
.

illos,
S(

utpote Menaeis

et

in

al.

CliLie-

mon

latronibus cruentisque regionem asperiorem repletam, ubi multas aerumnas suetinuit neque solum haec tunc passus est, sed etiam Eusebius vero et Charimon * tempore Decii captivos visitantes Deo roborati diaconi a multa gramartyrumque reliquias sepelientes via sustinuerunt. Beatus igitur Dionysius cum
,

iiptos, cultu ecclesiastico

Menologio Siiictiano inapud Grxcos gaudere

hic

viris

existimet, errojns
test
;

quidem certo
S.

arguinonpo-

verum, cum

Dionysium ejusque omncs

sanctos Socios martyrium pertulisse, insuper affirmet, in hoc saltem asserto, ut ex dicendis patescet, a veritate certissime aberrat, nisi forte, quod tamen non apparet, nihil aliud velit, quam

in diversis confessionibus et

periculis et exsiliis

usque ad
patienter

annum
:

duodecimum
,

regni

Gallieni

perseverasset

in

Christi

confessione

Sanctos nostros, tyrannorum minis tormentisque spretis, fidem fortiter fuisse confessos, rwn autem pro easanguinem fudisse. Ferrariuset Tamaius
S.X)'\o\\ys>\oejusque sanctis Sociis

excessit e vivis

Faustus vero ejus diaconus us-

martyriipatmam
paritcr

DIE TEH

OCTOBUls.
S. Diony.->ii Sociis

<

pariter attribuunt; atque id quidem iis verbis fa ciunt, ut non nisi de stricto martyrio queant intelligi. Adhaec prior martyrii eorum palaestram

nec exEusebio,nec exaliis documentis fide dignis innotescunt, ut hos sanctumque

P-tniin, utut forte stricti nominis martyres sint, vitam, fuso pro fide sanguine, finiisse, martyro-

U./IIL

C.B

Romae in

Italia, posterior Contrebiae in

Hispania

longegravissimus. Tamaius quidern, ut ipsemet in Notis ad Martyr^ologium suum Hispanicum indicat, Sanctos in Hispania passos didicit ex Juliani,
Toletani
/i.tc

constituit, qui alter

amborum error est

supra taudali perperam affirment. Paustus quidem martyrii patmam, capite amputato, obtilogi
111,11 '<<"" "fficit,utS.T)iouys\\i$ejusque reliqui Socii martyribus indubie accenseantur. Sed hxcde asserio necprobato SS. Dionysiis, Caii,

archipresbyteri, adoersariis verum mera dumtaxat sunt commenta, a majoribus

;

Petri ct

Piriuii

nostris aliisque eruditis saepius convulsa, meritoque explosa. Quod autem ad Ferrarium pertinet, hic

Fausto, cujus solius

martyrio disputata sufficiant. De martyrium extra controvernicest.

Petro, Paulo et
,

siamest, agc,

quo S. Dionysium ejusque Socios exornat,Bedam, Usuardum et Adonem nominatim citat cerum hi Saactos illos omnes martyrium subiisse, Romaeque insuper id
elogii,
,-

quidem ad calcem

Hic Sanctus,

Caio,

tribus

i/ui

verotimili-

toronait per-

prrtim

nuspiam affirmant. Et vero non video, qua ratione quove fundamento sat firmo innixi asseverare hocpossent antiquiores illimartyrologi. Etenim Sanctos nostros omnes, nec Romae, nec alibi martyrio coronatos esse, vel ex solo obitus, quo e vivis excessit S. Dionysius, loco et genere fit perspicuum. Hic quippe, B ut infra luculentissime pi^obabimus, post pacem, Ecclesiae a Gallieno redditam Alexandriae in JEgypto mortalem hanc vitamfelici tranquillaque morte terminavit.Qua ergo veri specie dici potest martyrio, et quidem Romae coronatus? A Graecis quidem Upofictprvpoq titulo, idque non immerito, decoratur; verum id propterea non fit, quod stricti nominis martyr sit, seu quod persecutorum gladio occubuerit,sed quod, cumbispro fide Chriaccidisse,
10
,

quos Fasti sacri jam recensiti nominatim exprimunt, nonyiihit celebrior, in Romano hodierno, cuihodie etdiesequentietiam inscribitur, addiem NovembriS, ui su/iro. ili./i, ilcriuu. sicjaatur. Verum dub nunc insuper potest, num in eodem Romano hodierno S. Fausti memoria ad xx\i dicti No\ h,is diem t> nuo non recurrat. Etenim ibidetti haec ponitur annuntatio. Alexandria ancti Petri ejusdem urbisepiscopi, qui cum essetomnibus
i

aliis S.

Dionysii Sociis

ter a Faunto,

ad dietn

virtutibus

exornatus

Galerii

Maximiani
obtruncatur.

(imd
PasDi-

Maximini)
si

praecepto

capite
in

sunt

etiam

Alexandriae

eadem

per ecu-

tione

sancti

martyres

Eaustua

presbyter,

Ammonius, itemque Pachomius et Tbeodorus

dius et

Phileas,

episcopi
,

HesyohiUS, iEgyptii
ut

cum
nis

aliis

texcentis sexag-inta

quos persecutio-

giadius

evexit ad

caelos.

Cum autem

stiana tenius, atque in exsilium pulsus fuerit, ob gloriosam Christi confessionem non pauciores, ijua/ii /'iurnui martyres martyrii palmam gladio vere adepti, calamitates fuerit perpessus. Quod si simili ratione ac sensu, ut in Romani hodierni annuntiatione num. i producta fieri

existimo,

omnes omnino

S.

Dionysii Socios vocare

docebimus, S. Faustus, qui cum 8. Dionysio Decii et Valeriani persecution Christianam fidcu adhuc <l/aconus fortitc confessus grandaevus admodum factus vitam etiam ad Diocletiani usque persecidionem protraxerit, dubitari posse videtur, num unus idemaue < aorato inannuntatione nonsit cum homonymo proxime adducta Didii, Ammonii et Petri, Ate,
>
<

mox

>

pariter libuerit martyres, nihil magnopere refraquo eos gabor. Quamvis enim nihil suppetat omnes ferro igneve violentam pro fidemortem oppetiisse ostendam dubium tamen non est, quin ob Christi confessionem plures xrumnas pertuie,
,

xandrini episcopi, passionis socio, qui sub Konysio diacouus, a successorum aliquo presbyter ortliuatus fuerit, ac tandem senio confectus mart

yi

ii

coronai/i sub
'</<,

Maximino

ne,

cur

J ,,'ihi

sit adeptus. Est sa<juidem apparel, dubitabun-

rint.
\lW'l

11

Faustus

quippe,

Caius,

Petrus et Paulus,

dus quis /t.vreat. 13 Diversus nihilominus Faustus nosler a Fausto, qui dic

Ji

Novembrii
liinn

unixu

dum-

iu ni/ Fautli,

ut Menologii Sirtetia^ii annuntiatio num. i adducta docet, duodecim annos toleraverant cum S.
Dionysio, quando hic in confessione Christi Dovivis excessit. Quamquam autem, ut infra ostendam, Menologium Sirletianum correctione hic indigeat, Sanctos tamen cum S. Dionysio pta-

wvi Novcuibris Romano hodierno

in-

Romano hointcripto,

seritur, idcirco essevidetur,

quod hic conjunga-

(;

minie

cum sociis omnino diversis a Sociis, quibus- iivertut ett, cum Faii.-tiib uostcr ad attos dicsplus semel I< F
tur
sacris insoribitur. Adhaec Eusebiits editiom

rima perpessos, rcctc lauuit. Eteuim [cousule bina Historiae Eusebianas capita supra Scvpius laudata) cum S. Dionysio infuga, quam, Deciipersecutione exorta, arripuerant, a submissis saplurimis calumniis, ut tellitibus comprehensi verisrmiltnuum est, fuere affecti: ctiamsi autem
,

semper, nisi aliud indicWH, MiFausi/ presbyteri martyrium, <j/<i cum Petro Alexandrino sub Maximino passus cst, lib. Scap. 13 commemorat, ncc tamen ullo verbi sinuat, hunc esse Faustum nostrum, quem, ut
lesia?uv,<ji'".'i hic

telligo,

moxviiichi/uv.s, gi

Xeere*

ex eorum manibus a supervenientibus Mareotis

fuerint erepti , gravissimas deinde , durante Decii persecutione, aerumnas procid omni dubio

pitumaeiatesua, capiteamputato, martyrium consummasse, lib. 7 cap. xi narrarat. Huu jit u.t raihi saltemverisimiltus appareat, S. Faustum,
,

Atque haec quidem ad omnes quatuor tinent ; de Paulo S. Dionysii nominatos Socms /., nominatim nihil occurrnt: quod vero ad Petrum hi postquam e satellitum a et Caium attinet qaibuscapti fuerant, manibus essent erepti, du7'anti Decii, non Valeriani, ut vult Rufinus, perpertidere.
, , ,

martyrio sociion, a S. l'.iuadeo hunc in Romano hodierno ad diem xxvi Nocembris denuo non annimtiari, Ceterum nihil occurrit alhid, quod ad distincti07iem inter ittrumque Faustum stabiliendam conducat. Verum, utut sit, cci-tc Fau ius, addiem No-vembris decimumnonum Romano moPetri Alexandrini
/u

sto nostro esse tltstiuctum, atque

in deserto quodam ac squalido , qui tridui itinere a ParaHonio distabat, Liby.v loco, reliquis orbatifratribus,substitcrc inclusi,ut tunc

sccutione

derno inscri/Aus, a Fausto nostro, uti mox docebo, distinctus non est. Ut ergo, qux ad hunc sjjcoranda suut, ctaiit, accuraie exponam,

plurimas, easque gravissimas,calamitates certissime subieiHnt Alia de duobus hisce posterioribus

'mquc ad itlum spectantia,sice in Eusebiana Hisloria, sive alibi litteris consignata memoratuque

).

u
VCTORI

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO ETC.

sant
qui
stus
,

B.

tuque digna invenio. Faustus, qui Romano hono ad diem xix Novembris inseritur, quique adeo a nostro non distinguitur ad eumdem diem celebratur etiam a Romaniparvi auctore, Adone, Usuardo, Molano, Greveno, Maurolyco, qui postremus Sanctum Romae sub Decio decollatum, perperam affirmat. Idem forte aut simile quid
,

presbyteri quidem
et

Maximus, Dioseorus,
illos,
, ,

Demetrius

Lucius;,

diaconi vero post

morhn consumpti
,

Eusebiufl
,

Fausuperstites sunt Chneremon. Quibus ex verbis

apte colligitur S. Faustum diaconum, persecutionis tempore Christianos captivos visitasse, eoque in munere S. Eusebium, pariter diaconum, so-

Gatesinius. Certe alias nonvideo, cwrFaustum Romee annuntiet. Non opus esse arbitror hic singulos istorum martyrologorum textus proferre, cum nihil suppeditent, quod non in longiori
vult

cium sibi alque adjutorem habuisse, ut hic iterum ab Eusebio non dissentiat Adoniana annuntiatio. Porro S. Eusebius diaconus,qui et inannuntatione Adoniana et in laudato epistolae S. Dionysii Alexandrini /^ni/moi/nChristianoscarceredetentos

eertum

eil

martyrium,

Adonis annuntatione contineatur, quam integram, quod rerum ad Sanctum spectantium compendium exhibeat, huc transcribo. Die eodem fxix Novembris 14 Sic habet saneti Fausti martyris. Huic tantum fiNatale duciae et magnanimitatis per Dei gratiam datum
:

cum

S.

Fausto visitasse asseritur

postmodum

est,

ut
,

tur

fratrcs

cum ad ncmo

eos

qui

in

earcere tenebaniste

prorsus

liuminitntis et mini-

Bterii

oausa
eollega
et

permitterctur

accedere

una

cnm
ret,

sno Eusebio indesinentcr et revisenecessaria ministraret. Et cum per dies

praesidis

siugulos
alios,

furor

cresceret

jugulando
ct

Eusebius capite proxime citato diserteaffrmat, Laoit/cr\T m Syria cpiscopus. Hinc non video, cur Sollerius noster ad diem tertiam Jidii in S. Anatolio, Laodiccr in Syt iaepiscopo, ejusque decessore S. Eusebio, affirmet, posteriorem hunc Sanctum Romano parvo,qvnn ad tticm \ix Novembris, ut jam docui, S. Faustura celebrat, yiuspiam esse inscriptum. 16 Eteyiim laudatum Romanum parvum ad dictum diem habet Et Fausti diaconi e1 Eusebii
fuit,ut
' .

apudEusebium
">

emnran ^*'.

alios suppliciis et diversis

cruciatuum gecateprse,

collegae ejus,

martyrum visitatorum;

haec

autem

neribus
cipiendo

affligendo

^quallore
et

carceris

narum pondere enccando,

,

super

omnia

annuntiatio, ut ipsemet Sollerius in Usuardo a se E illustrato ad eumdem diem observat, ex Ruflni

ut ne quis ad eos prorsus accederet et inedia quasi aliud tormenti genus adhiberetur: concessit tamen Deus buic Diacono et collegaB ejus gratiam, ut, iuvitis omnibus, eis ad

Eusebio, ex quo, ut monuimus, longior jam datn Adonis annuntiatio desumpta est, indubieproffuit. Qtiojiriijifer cum S. Eusebius, qui in tongiori Adonis annuntiatione, atque adeo in Rufini

confessores Christi non negaretur accessus. Gran-

daevus igitur et plenus dierum confessor perdurans, perfecto martyrio , beatus Faustus obtruncationc capitis consummatus est. Totum hoc

Eusebio celebratur, alius non sit, quam S. EuseLaodicenus in Syria episcopus, dubitanilnm noncst, quin hicipseetiam & Eusebius memoretur in adducta Romaniparvi annunbius, postea
tiatione,

elogium,

quam longum

est

ex
est

lib.

cap. 10

quasimul cum Faueto Martyrum

\ isi-

Eusebii per Rufinum interpolati, ut ex utriusque

collatione patebit,

tatoris titulo decoratur,

quod ambo, id vidimus,

depromptum. Attamen nihil de S. Fausto continet, quod non etiam in genuino Eusebio fere comprehendatur Ac primo quidem hic lib. 7 cap. xi tuculentissime
ad verbum
etiam docet,
i)ni,
-i

S.

Faustum, senio
,

jam

confectum,
,

Christianos fidei causa in carcere detentos frequenter visitarint. Tantum forte votuerit Sollerius, S. Eusebium a Romani parvi compitatore sw& episcopi titulocum S Anatotio, quod verum auspiam commemorari. Scd hasc obitcr annotasse, sufficiat. Reliqua, quse ad S. Faustnm spectant,expedio. S. D\onys\us, Alexandrinus episcopus, in epistola adversus episcopum quemdam, nomine Germanum, cujus atterum Fragmentum

i/rii

palmam

Sciendum porro
nysio

est,

retulisse capite amputato inquit, ... Faustum,.... qui

tunc temporis confessionis titulo una cum Dio( Alexandrino scilicet episcopo ) inclaruit, ad nostri usque temporis persecutionem reserva-

jam antea laudatum

lib. 7

cap. xi exhibet Euse-

tum

jam ac pene decrepitum martyrium connostra EEtate, capite amputato summasse. Hsec Eusebius; unde non tantum S. Fausti martyrium certum efftcitur, sed et indubitatum //7,S. Faustum hodie Romano Martyrologio insertum, cum hic etiam (vide num. 2) ex Eusebii ite proxime citato depromptus sit, diversum non esse, ut docturum me monui, a S. Fausto, qui ad Siem \i\ Novembris Martyrologio Ro?nano iti,

grandaevum

bius, socios, quibus comitantibus,

JEmitianum,

Alexandrise preefectum, Vateriani persecutione exorta, accesserit, nominatim exprimit, ittosque

inter>>.

Faustum di aconum

reoenset, Ven\,i?iquit,

ad .Emilianum, non soius, sed, comitantibufl me ^ Maximo compresbytero , et Fausto, Eusebio ac Chasremone diaconis. Addit deindc se cum iisdem sociis, atque insuper alio, nomine Marcello, postquam unacoram JEmitiano fidem Ghri
,

dem
quod, expo$iti$
aHi$t quM de S.

inseritur.

15

Expendamus modo

num

in

Eusebio paasserta. Se-

riter contineantur reliqua de hoc sancto nostro

Pautlo

Martyre annuntiationis Adonianae

cundum hanc

S.

Faustus, sseviente in Christianos

fidele fidei

tyrannorum persecutione,

causa in

carceribus detentos frequenter visitavit, auxilio, quopotuit, juvit, eoque in charitatis Christianoe officio collegam et adjutorem habuit Eusebium diaconum et ipse Diaconus. Jam vero Eusebius
historicus
lib. 7

stianam fuissent confessi, in vicum quemdam solitudini proximum, cuinomenesset Cephn ,fuisse retegatum. Esse autemhicde S. Pausto nostro sermonem, datur intelligi ex Eusebii verbis num 14 recitatis, quibus S. Faustus, atque is quidem noster, uti ex ante dictis liquet, confessionJs titu lo una cum 3. Dionysio inctaruisse asseritur. Ceterum ptura de S. Fausto non invenio. Restat, ut de tempore et loco, quo hic martyrio coronatus
1

sit,

aliique Dionysii Socii obierint, dissemUio

l

pra docui,

Fragmentum, utjam susuppeditat epistolee ad Domitium et

cap. xi
S.

ramus.
sto

Didymum

Dionysio, Alexandrino episcopo,

conscriptae: in

hac autem Sanctus ita memorat: ln urbe autem ( Alexandrina ) occultarunt se, ut fratres (Christianos fidei causa, ut ex contextu
liquet,

in carcere detentos )

clauculo invi-

Si Faustus noster distinctus non esset a Fausupra a nobis memorato, qui una cum bcato Petro, Atexandrino episcopo, anno 311 ( vide Soller^ium noslrum in Patriarchis Alexandrinis num. 181J jussu Maximini Atexandriae necato, martyrii palmam obtinuit, jam epocham simulet palipstram

teeuii

occfdftw,
oste,,d,tur
*

, ,:

DIE
A.

TERTU

OCTOBKIS.
dixijdiem
involvit.

13
obierint.

paleestram martyrii a Fausto nostro tolerati ha-

suumnon

Verwn

illa

annun-

iccroaB

beremus compertam, possemusque illud ad Maximinum imperatorem referre, si Meneeis Ambrosianisfvide num.6) fidere liceret. Verum cum inter utrumque Faustum, ut docuimus, verosimilius intercedat distinctio, exiguaque sit Meneeorum fides alia ineundo via est qua quo loco et quo circiter anno Faustus noster capite amputato, martyr effectus sit aptius definiam. Eusebius
, ,

tiationis laudatae clausula

obiisse

errorem non unum Inprimis enim insinuat, S, Dionysium squalido adhuc loco inclusum id autem,
;

cum

Sanctus, reddita a Gallieno Ecclesiae pace , e vivis excesserit, omni prorsus verisimilitudine
Adiiaec ait SS. Faustum Gaium, Paulum cum S. Dionysio duodecim annis tolerasse eerumnas scilicet et calamitates uti ex contextu liquet persecutionum
destituitur.
, ,

Petrum
,

et

verbis
titulo

num.

14 recitatis hicque
,

jam plus semel

laudatis asserit

S.

Faustura

qui confessionis

quibus tyranni

S.

Diouysio

jam Alexandrino

una cum

S. Dionysio inclaruit, quique adeo

existente episcopo, sanctam DeiEcclesiam miser-

noster

est, aetate

sua, capite amputato

palmam

retulisse.

Quapropter,
,

cum

martyrii Eusebius se,

rime
19

affiixerunt.

Verum tunc quatuor dumtaxat

culo tertiojam senescente

anno circiter 275, natus, anno 340 vitam cum morte commutarit intervallo autem inter ulrumque hoc extremum medio duplex persecutio altera quee a Diocletiano anno 303 inchoata anno demum 313 finem accepit, altera, quae a Licinio 319 mota, victo eo a Constantino Magno anno 324 penitus est exstincta, in Christianos efferbuerit dubium
;
, ,

tiones in

nimirum
na
,

persecu- S Dionym Christianos fuerunt excitatae, prima Socii, etiam a furente plebe idololatrica Alexan<l, i S Petrui, qui
a Pelro,
,
,

minimer^elinquitur, quin S.auatusi7iterannum 302 et 325 martyrio sit coronatus. Attamen id

inter

secunda a Decio tertia a Galto quarta a Valeriano quae etiam cum hic a Persis esset capius a Macriano in JEgypto fuit contmuata. Quapropter cum harum persecutionum posterior, quinque circiter, priores vero tres simulsumptae quatuor circiter annis tantum tenuerint persecutionum aerurnnae, Faustus Caiue
,
, , , , , ,

annum

302

et

314 verosimilius accidisse

cum S. Dionysio sustinuere duodecim annorum spatium non implent. Binis

Petrus
et

Paulus

idcirco arbitror, quod Licinianam persecutionem in JSgypto esse grassatam, non comperiam; Fau-

8tum autem Atexandriee in /Egypto passum esse, verisimileappareat. Cum enim Aiexandriee exstiterit diaconus ea ex urbe in qua Christianis sub Decio in carcere detentis pro virbus succurrerat, nova denuo in qua gladio percussus est persecutione exorta, verosimiliter non excesse,
,

ergo neecis hic laborat annuntiatio Sirtetiana saspius laudata ideoque tanti apud me non est ut ejus sola fide credam SS Caium Petrum et Paulum ante annum 265 non obiisse. Ast inquies, quo igitur circiter tempore obierunt ? Cum S Dionysium uti ex ante dictis constat Deciana in persecutione fugientem fue,
,

rintsecuti,heecque,ut
fert opinio,

rit,

utpote tunc grandeevus, nec sufferendis pree

aetate

admodum provecta fugee incommodis satis idoneus. Adhaec verisimite etia?n est, Virum sani

nunc communis cruditorum anno 250 aut sub finetn preecedentis certum est Sanctos ante dictum efferbuerit annum 250 aut proxime preegressum non obiis, ,

ante quod
veroiimiliter

ctum, ii -i \iinis quantumcumque saevientibus, Alexandriae perstitisse\ ut Christianos, quemadmomodum in Deciana persecutione fecerat, opportuno auxilio juvaret, piis monitis recrearet, suoque exemplo ad constantiam animaret. 18 Atque ita quidem martyrii, quod S. Faui

se.

Jam

vero,

cum

tunc

utpote
,

in ecclesiasti-

co

gradu verosimiliter

collocati

annorum

ut

minimum viginti verosimillime exstiterint, eo, um

obitum, ne ad eeiatem pene decrepitam omnes tres una cum S Fausto quod minusverisimile apparet, pervenisse dicendi sint, seculo tertio, media sui parie jam preeterlapso, innectendum existimo, nec quidquam occurril, quo illum serius statuam certiusve definiam. Erit nihilominus ad quartum usque seculum non quidem iltorum
,

obieruntomnci
reliqui

non tantum exploratum est tempus utcumque saltem, innotescit. Quod jam pertinet ad SS. Caiura Petrura et Paulum, quemadmodum, ut docuimus, dubium est, martyrione an alio mortis genere vitam finierint ita pariter dubium relinquitur Alexandrieene in JEgypto an alibi diem extremum ctauserint.
stus subiit,
,

sed

et locus,

omnium,sed
sit ille

Petri saltem, obitusdificieiulas, si is

ipse Petrus, qui S. Dionysio in patriarcha-

Cum
rint
,

nihilominus
et

ni comitatu,

et ipsie S. Dionysii Alexandriverosimiliter etiam eclero exstite-

malim eorum obitum Atexandriae aut certe latiori modo in jEgypto, quam alibiponere. Sane nullum fundamentum suppetit, quo vel in
Rispania
,

tum Alexandrinum post S. Maximum et S. Theonam successit. Hic enim Petrus ( vide num. 17 ) anno 311 Aiexandriee capite abscisso martyrn coronam obtinuit. At Petrum nostrum non esse illum ipsum Petrum, quipostmodum ad episcopatum Atexandinnum fuit evectus, indubita, ,

vel

tui credantur.

Romae, ut supra innuimus, morPorro sicuti nemo locum sic nec

,

annum, quo obiervnt

,

certo definiat.

Quod

si

tum apparet. 20 Etenim Euseoius epistolee plus semeljam

,

lib. 7

cap. xi
,

egregio

Alexandrino
epiicopo, cer-

productae , certa sua constaret fides Caius, Petrus et Paulus non ante annum 265 e vivis excesserint. Etenim laudata annuntiatio hunc in modum terminatur Couclusus igitur ( S. Dionysius episcopus Alexandrinus ) in loco squalido cum Fausto , Gaio,
i
,

Sirletianae annuntiationi

num.

Dionysius S. Petri nostri et S. Maximi presbyteri, posteaAlexandriniepiscopi, simul meminit, Fragmento exhibito, sedulo admonet, Maximum esse illumipsum, qui postmodum Alexandrinus crea tus est episcopus ; id autem, si umquam pariter
laudatee
S.

qua

tissime

<it-

Hinguitur.

Petro et Paulo , qui una cum illo duodecim anconsummatus est in confessionos toleraverant
,

non fuissetde Petro nostro preeteriturus cui profecto non exiguo erat decori vertenda ad cathedram patriaraccidisset, silentio utique, ut facit,
,

ne Christi

Domini. Quibus verbis

obiisse,
,

innuitur

S.

Dionysium
sto
,

dum adhuc esset cum

S.

SS. Fau-

Gaio Petro et 1'aulo in clusus, atque adeo hos omnes

superstites. Quapropter

loco squalido in-

Dionysio vixisse

cum

hic

non

citius

quam

anno 265

annum

ut et ante hunc Caius, Petruse* Paulus (de Fausto enimjam

obierit, necesse ertt,

chalem Alexandrinam promotio. Adhmc 1'etrus noster dum S. Diony.sium sub Decio fugientem comitatus est viginti ut minimum secundum ja >n dicta annorum exstitit. Quaptvptersi hic sit ille ipse Petrus Alexandrinus episcopus, qui anno 311 martyrium subiitjam fuerit cum hoc accioctogenario major hoc autem adjunctum dit
,
,
,

vel

,, ,

11
iui

DE
parum

SS

DIONYSIO

EP.

ALEKAND., FAUSTO ETC.

multis bpe

C.

row B

Alexandrinum sus antiquus auctor S. Petruin pervenisse, episcopum, aq) xtatem adeo provectam quod nec ipsum scnpto testatum faciat. Accedit,
,

vel idcirco

est credibile,

quod nullus pror-

xandnam,

B. Wonysii

episcopi
,

in

confessionibus satis clari

Petri nostri

refertur

martyrium adquod adjunctum illud Eusebtus loco proxime citato memoret

,
[

mentorumuue diversitate imperatorum Valeriani et

fertur,
ipse
se

pass.onum o>magninci temporib*

t pro
,

Gallieni.

Demque
,

re-

raox laudatus,quitamenibidem ndcdu/anum. U) sedulo etiam observat S. Eaustum , qui sub inValeriano cum S. Diouysioconfessionis^uto grandeedaruit, nec tamen postea fuit episcopus, jam ac pene decrepitum ;vtate sua, id est, coronatum. initio seculi quarii martyrio esse perpensis, quin 8. Petrus nostera Hisce omnibus distinctussit, nulS. Petro Alexandrino episcopo
,

adstarct judici,

cum persecutoribus msectantibus insect.uQuid respondisse

:

do laboratis? cervicibus sumite , et pere fatigaminj, avulsum et imperatorem donum mag-num ad tyrannum /Emilianus en.t. vestrum ferte. Prsses autein solum Deum Vntr qucm cum Dionysius unum qui cielum fecisset et terrara prosequeretnr
,
,

caput

meum

pro

quo

magno-

,.

ad tractauda, quae ad solum S. Dionysium pertinent, nunc procedo. Tradam haec epistolis, quarum fere ex solis ipsiusniet Sancti Fragmenta nobis Eusebius nonnulla insigma
lus dubito, et

huncque neque esse deos strum quoddam

in exilinm

diceret
,

adorandum
ueque
, :

ceteros
:

autcui

deserti

iu cadebere appellatur quod Cefro

adorari

praecipue servavil-

ob hoc praecipue electuru et idolorum quod loci incolffi gentiles erant Qui cxulem Dio,-stitionibus satis dediti. et satis adversa nysium primo hostili animo post vero cum paulatim per suscipiunt
truditur
,
,

II. S. Dionysii

memoria

in Fastis

mente Domini gratiam

pisset
,

sacris, cultus ecclesiasticus,

ris nobilitas, regio natalis.

gene-

verbum Dei his seminare ccemaxima trucis et barbari populi conversa est ad Deum verum ^ relictis idolis rursus cum Christoque subjecta. Quo comperto
pars
, ,
,

vicinum quidem Alexandria^ ad alium locum ac poeue habitatoribus vased incolis descrtum
,
,

S.

Dionysius,

qui seorsum

eliam a SS. Sociis liomuiw

purvo,

Alexandrinum episcoyanctum Dionysium nrum doctrinae et sanctitatis fama ce\Jpu,u leberrimum qucm cum SS. Fausto Caio Peut praetro et Paulo non pauci Fasti sacri celebrant, non pauci itidem nti docui,hodie Fasti sacri solum absque ullis adjunctis sanctis (WLfm Sociis commemorant. Ast ul nec h
,

cuum

transtulerunt,

et exacta ve- daturproliexcipias responsum, xhu elogium t quod Sanctus, cum praesidi seu potius pracfecto JEmitiano adstaret, persecutoribus suis dedisse asseritur. Hoc enim nec sat verisimile apparet, necab Eusebio, uti hunclib. 7 cap. xi consulenti

2U Haec hactenus

cum Eusebio

ritate consonant, si

unum

uno eodemque die faciunt. Menologium Graeco,1'nuquod, Basilii Porphyrogeniti jussu conditum, Basilianum dicitur, dicm quartam Octobris,

patebit, xdtatenus asseveratur. Accipe

nunc
ibi

reli-

qua Elogii Adoniani

quentarct, et

Sed et pro urbis vicinitate nostrorum populus

verd)a
i

cum
frelae,

eum
,

Kalendarium Coptorum apud Jobum Ludolphu,,, Hagiodiem deeimam quartam Septembris Habessinum diem nonam Martii S. Dioloaium
,

tamquam

pastore recepto, grex

tior et constantior

agonibus redderetur

missis

cum

centurione militarilms viris

et

rursum ipsum
,

memoriae consecratam proponit. AuctorRomani parvi, quem deinde Ado, Usuardus, hisqve rrrentiores magno numero martyrotogi sunt idi, diem decimam novam Novembris elegit, idque unice, ut Solterius noster in Vsuardo a se dlustrato existinmt, pro mero suo arbitrio. Nec dubium videtur, quin in assumenda quarta Octoeadem quoque libertate usus sit laudah Menologii Basiliani conditor; an autem pari eliam. ratione deKalendarii Coptici, Habessiniuur
,

Dionysium, et cum eo Gaium et Petrum catenis

coustrictos
diversis

cruciatibus

afflictos
,

in

desertum
eos in
tis

ibique quoddam Libyae pertraxerunt loco squalidissimo et omni usu humanita-

Hagiotogii concinnatoribus loquendum sit, infra disquiram, cum de die et de anno, quo Sanctus noster e vivis excessit, sermonem instituam.Nunc quse in memoratos Fastos Latinorum sacros quibus seorsuyn a Sociis S. Dionysii nomen inscribitur, observari convenit, ante omniaobservo* Romani parvi brevis est ayinuntiatio, ex consueto
fonte Rufini Eusebio deprompta
;

carente a Paraetonio trium dierum itinere desertum protento, nexos vinculis reliquerunt. Tunc temporis etiam Maximus presbyter et Dio- ^ Demetrius quoque et Lucius necnon scorus Faustinus atque Aquila , satis clari et insig-nes titulo confessionis effecti sunt. Interea beatus Dionysius regressus Alexandriam, senio gravatus quievit in pace, decem et septem annis functus
in
, ,

sacerdotio. Exsilii S. Dionysii

mutationem,

quam

Ado

hic adstruit,

solo didicit

una cum adjunctis omnibus ex interpolato per Rufinum Eusebio.

hallucinatus hic videtur,
eo,

Verum ipsemet Rufinus

n/i/ue id

sic habet
iu niultis

Alk.s.epe

exsitii sui

xANDiiu;,
poribus.
Adum,
eujut

Dionysii
clari
,

episcopi

confcssionibus

Valeriaui et Gallicin

inn-

Me, quod Sancto coniemit,

%-Z Ado non breviori tantum, quae ex Romano parvo fere fluit, annuntiatione, sed et prolixiori Sanctum celebrat elogio, quod ex Rufini Eusebio (vide hunc lib. 7 cap. 10J majori pro parte pariter est sumptum. Quamquam autem hoc non prorsus sit exactum, integrum tamen, ut in ipso hujus Commentarii limine rudem saltem rerum ad Dionysiura spectantium ideam lectori offeram, huc transcribo, eique, ut verum cum falso, du-

et S. Dionysium de mutatione epistola adversus Germanum scripta tractantem alieno sensu acceperit et epistotam ab eodem Sancto ad Domitium et Didymum datam ad Valeriani persecutionem retulerit, ubi tamen, ut docebimus, ad Deciiperserutio-

quidem ex

quod

nem
1
1

debet referri.
aliisque Fattu

bium cum

certo

non confundatur, binas etiam,

Usuardus hic Adone fuit cautior. Ita enim prolixum, quod hic Sancto contexuit elogium contraxit ut mdtum plane errorem admiserit. En et ejus verba Apud Alexandriam, beati Dionysii episcopi. Hic in multis saepe confcssionibus satis clarus, et pro passionum torraentorumque diversitate ma^nificus existens, quievit Valeriani et Gallieni imperatorum temporibus.
,

80c ''''
lur,

Martyrologium

'

DIE T^RTIA. O0TORKIS

A Martyrologium Romanum hodiernum, cui, ut prsecedenti monui, 8. Dionysius etiam seorum a

ir,

mierit, ejusque raeraoria hactenus cura patribus celebrata, et una m album relata sit. His adde

kvcmn*
l;
'

diem decimam septimam Novembris inscribitur, ab Usuardo parum dissonat. Etiam sic tantum Sanctum annuntiat Alexandriaa sancti Dionysii episoopl, summae eruditio:

sanctis Sociis ad

summa laudum

prseconia, quibus

S.

ium laudatus Athanasius,

<]">

loco citato doctorera seu mag-istrum Ecelesias, tum alii anti/>atres

Dionysium vocans eum

nis

viri

qui

multia

001

ibus

elarus

et

silius epistola

pro passionum tormentoromque diversitate magmificus, plenus dierum confessor quievit Valeet (Jallieni imperatorum temporibus. Martyrologos alios recentiores, cum nihil, non ex tribus Martyrologiis classicis jam Inwlntis hau-

certatim quodammodo exomant. Bacanonica ad Amphilochium V0C0 Dionysium canonum peritum, et Magnl cognomento exornat. Honorificum idem cognomentum

riani

ex Maximus in
lesio in

scholiis ad Dionysium Areopagitam, aliisque fere omnes antiqui patres, teste Va-

Notisad Eusebium

lib. 7 in

procemio,

8.

stum, nos doceaW

in

medium non adduco.

Di-

Dionysio, Alexandrino episcopo, attribuunt, Hinc

xisse suffciat, omnes prorsus, qui scilicet generales Sanctorum Fastos sacros contexuere, Dio-

ergo certum

memoriam, utut a Notkero, Beda aliisque antiquis hagiologis omissam, unanimi consensu
nysii

sit, Sanc/um nostrum sumnicV venerationi omnibus his antiquis patribus fuisse, ac proia dubitandum non videtur, quin et apud hos

cultum magnis sanctisque

adeptus. Sed

viris

propriu.m

/<>

celebrasse.
c\i\>.

altu sttfflciant, dispi-

gavisusctt,
o

Et vero jure meritissimo id fecere. Etenim Sanctus cultu ecclesiastico apud Alexandrinos tequegauan Hq U n us es i gavisus, gaudetque etiam hodie non tantum apud G/\vcos in Menxis, verum etiam B apud Coptos et Habessinos in Kalendario et Hagiologio supralaudatis. Quippe <<i hoc Habessinus
oiim

ciamus modo, quo ex genere Vir hi< aa simulet sanctitatc s, ortum duxerit. 27 Dionysins, Alexandrinus episcopus. <>pu<l
'bium
"'irersus
lib. 7

//,

cap. xi, epistola seu

,

/,

'<ro

"<'*

Germanum
ac

sese abjectiones
saecularis
,

dignita-

tum

contemptum

gloriae

laudum a
despe-

hagiologus, ad diem nonam Martii, ita Sanctum veneratvr : Salutem Diouv.-iu, doetori omnium sapientissimo, quem ab errore convertit Panli epistOlae lectio.

praefectis

decurionibus
refert.

profectarum
patet,

otum pertulisse

Hiuc

inquit

Hen-

ricus Valesius in suis ad prxfatum Eusebii caput

Postquam afflictioncm
,

et exsiliura in die-

bussuis sustiuuisset, emig-ravit hodie in caelestem archiepiscoporum CBBttfi conjung-enregionem dus. Kalendarii vero Coptici auctor ita canit
:

Annotationibus, Diouysium Alexandrinum splendido g-enere ortum fuisse. Nam dignitas \ g"eneris
stis

nobilitate

praecipue ducitur.

ilinc

in

ge-

purg-ationis Cajciliani,

vSalutcm tibi

Dionysi

pater noster et

p;itriar-

cha, mertto cogmominatus sacerdos.

Ephesiorum
die-

Carthag-inensem a Zenotilo consulare,

respondit
set
,

quae post collafionem Victor interrogatus edita sun'

,

cujus

conditionis

es-et

puen dormierunt tempore

bus
nius autem

reg-iminis tui, in

professor

sum
,

litterarum

Komanaes-

tnis mort.i adjudicatus luit

monachus

factus est.

Mercurius; AntoMelius dixisset,

rum. Deinde interrog-atus

,

cujus dignitatis

respondit

ut in Patriarchis Atexandrinis Sollerius, natns cst. Atque ita

num. 160 probat quidem cultum

Sancti hodiernum apud Coptos et Habessinos habemus comperttcm cultu autem ecclesiasttco antiquitus apud Alexandrinos fuisse gavisum, adubium sit ex ecclesia, qux quondam Alexandrige
,

sium, avo HactenusValesius se res etiam fitclarior, in laudalis a Valesio purgationis Ccvcitiani Actis, qux apud Stephanum Baluzium lib. 2 Miscell. a pag. 81. ad 106 exstant, dato ultimo a Victore de i/piitate sua responso, svbditur Zenophilus V.
;

deourione Constantinienmilite, qui in comitatu militaverat.

:

parte

S.

1>!

ajsil

exS. Epiphanio plures nominat

nornini emstabat consecrato. Liquetid ibi <>nim sub initium hssresx 59

:

C. consul.iris di\it

Meraor
quas

fidei et honestatis

tuae

simpliciter designa,
inter Christianos.

snsionis

ecclesias AlexandricV exstantes, easque inter S. Dionysii ecclesiam recenset. En Sancti hujus SCriptoris verba Sane complures
:

Porro Ruinartius in ActissinValesio generis

ceris et selectis

martyrum laudato

velut ecclesia DioAlexandrias ecclesia? sunt Seraphionis, Perseae Didysii, Theonae, Pierii
.
.

<nobilitatem ex verbis initio hujas niimt t tis 8. Dfonysio asserenfi assenfitur, arc T/llemon-

tiu.stom.

Monumentorum Ecclesiasticorum

ut-

Anniani, Baucalis et ceterae. Neque est, cur quisquam opponat, sermonem hic forte esse de Dtonysii a Nostro distincti ecclesia cum enim verbis proxime recitatis post S. Dionysii
zya?, Mendii,
;

latenus repugnat. Et vero Sanctum illustri genere ortimi esse, in pafriarchati ecclesige Alexandrinas

Historia ab Echellensi edita etiam asseverafu

Etenim hujus auctor de Sancto

sic hab<

ecclesiam mox nominetur ecclesia S. Theonse, qui pariter exstitit Ale.randrinus episcopus, et

erat Sabalta sapientissimas, et eigentispriraorlbus

ac optimatibus. Quibus verbis sane luculentissi-

quidem post S. dubitandum non videtur, quin a S. Epiphanio designetur ecclesia non alteri Dionysio, quam nostro, consecrata. Adfnvc nulla omnino occurrit
ratio,

Maximum

S.

Dionysii successor,

me indicatur,
Nec minus

cur alteri quam nostro consecratam

%

exsti-

ab antiquii
Tpatribut lau-

datur,

tisse Ale.randri dicamus ecclesiam. :1G Poi ro Sanctum nostrum cidtu ecclesiastico non tantum in Alexandrina, sed et in universa Ecctesia antiquitirs esse gavisum, argumento esse utcumque possunt hxc S. Athanasii de sententia

Dionyaium genere nobitem fuisse. Sabaitarum ex gente eum originem duxisse. Verum, inquies, qiuv qualisve est illa Sabditarum gens,ex qua axisse, ab HistoricV patri<> Sanctus chalis auctore asseritur
8,

dilucide asseritur

'

28 Cellarius Gcograp/ii.v antiqudR lib. 3 cap. 14 n < ex Diodoro Sictdo aliisque antiquis geogi
,

Sabat

Dionysii nostri verba

in

Magaii certe argaimenti est

,

sed Arianos ) vere non dicere caluraniari, quod nec ille virum (S. Dionysium) umquara ab aliis episcopis deprehensae impietatis damnatus, episcopatu pulsus sit, ut illi (Ariani)

hoc

illos

neque haeresis propug-nandae causa secesserit ab Ecclesia sed in illa pie obdorOctobris Tomus II.
e clero ejecti sunt
:

Sab<vorum gcntem ponit cujus metropolis sit opidum Saba, toti genti nomen iudens,monti incumbensnon magno, omnium in nn.Idem auctor lib. I ejusArabia pul Seu metrodem Operiscap. 8 JEthv olim quoque distinctam fuispolim Sabae nomine lib. xi Antiquitatum se, ex Strabone et Josepho cap. 5 docet, aliudque msuper cognomine oppiin felici Arabia
,

"'"""

dum

LibycV interiori attribuit. Adha-c

!ih.

4 cap.
b

,:

DE
ucTtn

SS.

DIONYSIO, ff.

regione ejusdcm iterum Operisin

<

B.

.
f. M ,

^^l^^^tZZZ^^^^Z^
sus, eliam

taMtf, ffmU.

Sabam, <P * Sirectescrtbatlaudaumslor

.f^K*

Causa ve o

**** 's
Demetno
ilum eMip
c
e

"<,

Dionysii) ad

ndem
;

Pau li

his

p.te i Antfia /Wta.

b us

nom.natis Mhiopi*.

rwiion Troglodytarum ducit. Ast.

"fjJSJriJ urbibus ^rosimi

nihtU

^
* ""
'

*%%*
s

rf

enim lectis, Sanctique ante

ui com iter
stravit.
sium aa

eess0 ri) Heradam dx

'

(P^
"p'
,;

sese sistit,
.

Zl

nemo /acite deteminrf.

***$ Sc^

ft"^*J e
/iYte ,

r U

'

Dionytec< i <> S. TrW* * 25

rrswjrjr
/(

m iss w

oloaium Habessi-

mm jw ** '"" "" *TSusfue Zsse ndeatur, fulura nolior J*.

*"mdis* rer terrt, jid

^."S^iffiJ

i^,W %j^eoerit

et

guo in

mndumin
;

AraOia, S eauivi> *.<*-"'">-

eo forte Zasit secundum autem ex regiomsin Arabia rebitcredibile; quod Sabx Sabad ab omnibus prorsu Sabaita., sed

9*W
,

civitas seriploribus appeltentur; Sab.it, Troglodylice vocetur etiam tusSaba in

<">> el

^stiumSaLucum,

ut

.,usloc>

nuncupah. rspicmt rosimiKterftterint Sabaite locum Sancti nalanune eruditus lector, malitne TroglodyUce lem inArabia, an in 'TfJ^ eo, quod tneertum rem in medio relinquo et ab progredior. sequenti traclanda est, ad certiora

m~ D

Aleumdri e rhetoribus illo Dionysius , 1 beain scholns fe orat ribus episcopus cognominem a se cono . U,m Dionysium s.bi philosopbiam solere natu-

12
e

ram omnem
Diony
io

ingenitam yooare, nti hic de scholns a Jentias suppo.ita, Quod

invi.ibilem

ait,

externam

ta

DfcS** * ^.m

'

ad fidem, S III. SancU convers.o aa nue>, in. Sancti conversio

professio,
et

presbyteratus dignitas

-g^SrS J
roribus adhue invo iutus
,

an ante ejnscopatum maritatus

<^^SZ StT^
drfa
eius

i^dve,-o egeru

exstiterit.

Csoreom migraturue
loci

echolam ad

fid.des

instituendos

lectio

lunvconvem at

\Zllgulmsuomtio,S<M Pri^mseta^g^ oc operam, vv

.

paganismi erroribus

educationis potius,

.,./ cum simul

litiavi* imvn. nre claret littcns tmpigre daret

casio ad ipsemet Sanctus in epistola c verteretur. Hcec Euse'

ei fuit lectio, ut acl

veram Chnsti fidem con-

Demetrius ***Lemcuiuo multo nostrum in pa(anno secundum Sollerium pus 231) fato functus est triarchis Mexandrinis annos ecclesiam cum per tres et quadrnginta hujus locum successit HerapOSt post

Heracl derel.quit. Nec Alexandrinorum episco-

administrasset.
cla

In

Philemonem presbyterum 7, ubietiam bium lib. 7 Historideecclesiasticeecap. obvios hxreticorum lirefert se ad quoscumque divino oraculo, bros legendos impulsum fuisse Ego vero, inquit, indicat. Enverba non obscure
:

Romanum apud

Eodemdeinde libro cap. 29 hxc memorat Demetrii, qm anAlJxandriie... cum post mortem
perfunctus fuenostresetquadraginta sacerdotio suscepisset ( Atexanministerium
rat

Ueraclas

in

linris

et

scendis

operam posui

lorum sententiis utilitatem perciquinans; hanc tamen ex iis refutarem, mulillos tacitus apud me piens, ut
toque magis
frater

traditionibus haereticorum exsecrandis quidem ilanimum meum tantisper coinj

cogno-

ad civis in flde instidrime) ecclcsiaB scholam Dionysius, qui et ipse unus e tuendos obtinuit
,

discipulis fuerat Orig-enis.

2,\

Sanctus noster, Itaque secundum Eusebium

231

icAotoiii ...

cum anno

beret

me

antea detestarer. Et cum prohiquidam ex presbyterorum ordine forte nequitise illorum cseveritus ne

quam

no commiscerer

quippe
,

animum
caelitus

meum

con,

taminatum

iri

aiebat
:

et

quidem venssime

ut

Heraclas esset quibus Heraclxloco fidei Christianx principns quam Heraclas ab Origene fuerat antea tam ipse S. Hieronyimbutus, erudiendum accepit. Hinc scriptonbus cap. 6J mus de illustribus Ecclesix Dionysius Alexandrin urbis epi^coita scnbit
,
:

<k*^ ad episcopatum Alexandrinum populum Alexandnnum evectus,

ipsemet sentiebam

visione

missa con-

aures meas perlata difirmatus sum. Et vox ad Lege omma modo serte mihi pracepit hoc
:

Alexandnno epipus sub Ueracla (jam certo nxrnyfotw presbyter tenuit, et scopo) scholam
:

Idoneus namquaecumque in manus venerint. hacdisquiras et examines que es, qui singula primum occasione ad Christi fidem impulque
;

fuit. Chronicon Origenis valde insignis auditor Detuncto auOrientale nonnihil aliter sic scribit Hieraclas judiillum praefecit tem Uemetrio insignem ejus sapienciis ' ac sibi vicarium ob
,

tiam

"

DIE TERTIA OCTOBRIS.

17
AOCTORE
C. B.

tiam et iug-enium constituit.

Verutn Eusebii

et

Hieronymi testimonio hscc nihil detrahunt.Notandum porro est, proxime recitatis S. Hieronymi
verbis aperte innui, S. Dionysium, cum sub Heracla scholam learyj^o-ewv tenuit, seu populo fidei

qui opinioni illi fundamentum queunt prseberePriori Eusebiusaliquot, quos Sanctus noster concinnavit, libros seu epistolas recenset, hisque annumerat libros de natura Timotheo r$ nai9l, id

elementa exposuit, atque cum nondum Alexanpresbyteratus dride cathedram conscenderat gradu fuisse ornalum. Et vero Dionysinm fuisse presbylerum,antequam ad episcopatum promoveretur ,luculentissime coltigiturex illo celeberrimo
,

puero vel filio, a Sancto nuncupatos. Postenbri S.Dionysius in epistota adversus Germanum narrat, qui fugam, Decii persecutione exorta,
est,

jussu divino inierit, aitque

/
j.<

JtoXXol

t&V

y.'}

y.

7j-

-:;,;/

Voy ;v

Eg"0 et
ro
o\

liberi (sic
<?e?

Musculuset Christophorsonus

--/-

S.

Hieronymi jam laudati epistotxad Evagrium

:

vertunt) multique ex fratribus simul egressi

loco,

ubi ait Alexandria a Marco huang-elista usque ad Heraclam et Dionysium episcopos, prcsbyteri semper unum ex se electum in excelsiori gradu collocatum, episcopum nominabant. Quomodo si exercitus imperatorem faciat, aut diaconi eligant de se, quem industrium noverint et arcbi-

aumus. Sanctus deinde in narrationis serie mentionem facit Timothei, qui haud dubie, ut ait Tillemontius, tunc puer non erat. Verum non video, qua de causa ro o\ -y.-oii ad Timotheum hicdebeat referri, Certe Timotheus, cum S. Dionysius post

suum

domo

egy^essum (vide lauda-

diaconum vucent etc. pUcopa32 Fuerunt quidem nonnulli,qui hisce Hieronytumt uit am miverbis manuum dumtaxat impositionem, qute { alias ab episcopis fieri debebat, ab ordinatione Alexandrini episcopi exctudi existimarunt. Verum ,,,,1,1 vehementer liallucinati sunt. Etenimhic,ut Ruinartius Opere supra laudato in S. Dionysio B observat, a S. Hieronymo exponitur solummoAlexandrinornm do sing-ulare presbyterornm
privileg-ium,

ex quorum grernio .semper ab eis cum in aliis unus assumebatur in episcopum

: :

ecclesiis diaconi

etiam ct exk-ri presbyteri eligi ad electionem non .solum civiimmo possent tatis episcopalis clerus, sed etiam plebs ad< civitatum episcopi convocari deet vicinarum
bebant, ut observat sanctus Cyprianus epistola Ltaque, ut reeditionis 67, Pam<ln 68
nove

comprehensus est, Sancto non aderat, ac proin nec ei, domo eg enti, adfuisse videtur. Imo tunc ei certissime Timotheum non adfuisse, ex epistolae contextu consideranti patebit. Fac tamen, Tinwtheum cum S. Dionysio, fugam arripicnti, domo simul esse egressum, atque adeo ro oi ira faq ad eum debere referri, nec sic quidem evinces, Sa*i E habuisse liberos, horumque unum fuisse Timotheum. 34 Etcnirn vocabulum naidec invenitur etiam nonviietur. candum principum adhibitt seu primariorum officiales, seu etiam ministros xiaut famutos. Matthsei legitur Kl
sateltitibus
.I I

tam epistolam) a

gvj

y.jz^

Et

dixit

pueri

iii

ubi,

ut consi-

deranti patebit, vocabulum

Trafds;

adhibetur ad

significandum Herodis

officiates

seu ministros.ln

Ruinartius, ea tautura, quae singularia crant, in gratiam presbyterorum proquo aliam tulit Hieronymus eum ad modum, ejusdem Alexaudrinaj ecclesiaj consuetudinem recte prosequitur
tulit

eadem quoque significatione adhibetur idetn vocabulum lib. 2 Paralip. cap. '6o, ubi de Josia Dixit regc cum se Isesum sentiret, asseritur
.
.

puens
roiq

suifi

educite

me

de

praelio.

Li-z

fiaaiXevq

Liberatus diaconus
est,

iu

Breviario

cap.

20.
il-

naiaiv

aurou

e/c.

Valesius vocabulum

Consuetudo quidem

inquit,
,

Alexamlriie,

lum

excubias super dedefuncto succedit dcxtcram functi corpus agere, manumque sepulto manibus suis capiti suo imponere, et et pallium Marci accipere collo suo beati
qui
i

ceex duobus Eusebii locis n denti laudatis per famulos vertit vocabulum vero Kxiq in prwri per puerem et m Notis ad hunc locum sic scribit Diouysii iiber de natura, oun-

in posteriori

cupatus erat

liptoSzq

rqi

rraidl,

tunc legitime sedere.

auctor,
culo
inficiabitur,

Ncmo
Liberati

sane,

pergit
id

idem
sae-

ambigua?
et

significationis

eet.

quce quidem Musculus qnidem

\

sexto,

pneter bas

70, eaeremonias

est,

Christopborsonus

filium

interpretati

sunt.

ab eo me-

C moratas, mauuum etiam episcoporum lmpositiouem in -piscopi Alexandrini ordinatione a.lhibiquamvis sola luec peruoctatio et alia, qua* memorat, ab eo ad legitime sedendum ea tanreqniri vidcantur. Iu ejusinoili ennn rebus ordiuem comraunem sunt, metum, qua) extra morari solent. Hxc Ruinartius, quibus recte tam
fuisse,

puerum verti. Neque enim existimo, Dionysium conjugera umquam habuisse. Verum,

Ego

inqirit

Inwlatus Tillemontius, nulla veri specie y

confirmatur

plleJamdrin ordinationenon

S
L
,.

verbis S. Hieronymi

mm.

pr-

sanctum Episcopum Optis a se compositum puero nuncupasse, ncr magis verisimile cui D onysius suam de natura inscripsit,famulum fuisse.Fateor, lucubrationem nec unum, nec alterum verisimile videtur. Ve,,.vocaomu,,, > m, rum, cum vocabud'"' - -, ut jam docui, ad-,
dici potest,
,

manuum

impositionem ab episcoexcludi, sed s,n,

hibea,

'

s, a ,,,,a,,d,,>,
,,,

nro,,,,,,,,

riorum mimstros poteste,

ab Euseb,o hb.
Eusel
ti

/,, s, ; lu-atum
1
.

wtarZpZbyterorum
,

/ epi,,,; , nun miunuc ,,,,., , J q* : nnM ijn sconum,consuetudinemuniceassignari,jaminde J \, n R Marc.i temnore usaue aa banctum nosit um ao.iua/u^F"- ..* j /,,./# flv/rj/i
.

Alexandr, <,>> r

qua

eap

18, et

a S

,..,

?#*! rnnstanterobservatatn.utadeonecessu/ Sit,hunc,

in episcopum

vriori Q prwr* 2 w ',,> ^u i scnpstssesuumdenaturalibrumTi "* r

, , ,

.6. ;

,U,M,, adeo , cap. 10 loco siqnificctur, S. Dionysinni ,, .

/

map*
*naidi,
,

idest w 1 *" **i officiali

itro.talt scthcet, q\ '*

cum
i,i,

Alexandrinum assumpt"

iiutus

lumen

fuiste

preevio presbyteratus honore fuisse decoratum. Monumentorum Eccle;J3 Tillemontius tom. 4, in S. Dionysio ait, essc etiam utcumsiasticorum

honoratioriapudSanctumtnecclestaAleasandrtna ungeretur posteriori vero eum cum >>><nistrissuis, idest, tam famulis quamclericis, qui
.

gue rationem, cur credatur Sanctus noster matrimonio junctus fuisse, liberosque habuisse, quo-

rum unus Timotheus

lib.
7

exstiterit.

Et vero, ut deloci,
0

inde in Notis indicat, duo in Eusebio

cap.
-Zv,

alter

alter lib.

6 cap.

40,

famulis utique (litj.iitatc <inteirent,essecgres& Adhm dici etiam potest, Timotheum,cui *<> nuncupavit, rcre filium ab eo vocari, non quidem secundum carnem, sed secundum spiritum, quod eum Sanctus forte ad fidem con tendo in Domino genuisset,vel quod pater cjus,ut-

pote

15
t

DE

SS.

DIONYSLO, EP. ALEXAXD

FAUSTO ETC.
Eusebn Ope- D
t

CTOHB

poteepiscopusetpa,stor,spiritualisexisteret.Hts-

C. B.

qiM.n propendet.

ceomnibusperpensis, maloasseniim Falesio putat, Sanctum matrimonio junctum non fuisse, "" '"' oppositam qui i\ TUlcmontio,

modo ex pto. Arf, inquies, utri Uistorwi ribus adhxrendum est,Chronicone,an noster Chronicon sequitur Laudatus SoUerius
>

hujusqueexfideS.Vionymadsedem Alexanariinnectit.

tnrim promotionem anno Philippi quxnto,

Verum
,

prsefatum

st aliud indubie feasset nullatenus Chronicon cum Historia

Alexan IV. Sancti ad episcopaturn drinum promotio, hujusque epocha,

possr

ni agnovisset.

Etenim ipsemetm pacsse,

inculcat, EuseOit triarchis Alexandrinis saepius

potius Historia,

quam Chronico standum

itla

quando hoc cum

in

concordiam nequit vocart.

msistens,

persecutio

Alexandriae
a
plebe,

in

Christianos

mota

ac

deinde altera a Decio.

HuicergoSollerii principio firmiter ex fidepaEusebii scquor Historiam, hujusque imtia triarchatusAlexandriniaS. Dionysio inxtx annoPhilippitertioinnectendaexistimo.Jamvero conscqucns partim hinc, partim ex diccndis et ad episcopatv initioanni te'i s. i)i
ut

"""- SSf
o

Beracla,

patriarcha Alexandrino,

-.

San

"'

epitcopum A

lcxandrinum

2S
atZ

egremio Zunum, jam a morte DeZanteHeradampatriarchxpari, mtms , .cholx ca-

I-

^-

AfemdWW

H.

Dio-

te^ZAi,^
H

S.
I

Alexandrinumfueritevectus. commumsest 37 Etenim PhiVppus, ut nunc circa mensen i Mara eruditorum opi empt, atquead eo annus e p\ eg ti parejus imperii tertius partxm cum anno H6, concurnt Jam vero cum Hm cum a

OM.
.

Marct clthedram promoverun

m
alii

hoc

est,

oversiam positum. Veillud

rum deanno, quo

non convenit. potissipro annom sententiam ferunt. Oritur mum hxc opinionum diversitas ex manifesto

Alii

factum pro anno

sit,

247,

vditos contra

Histona, anno 1 htlipUerit atque idquidem B pib semel jam laudatus in ut Solterius noster plus Patriarchis Alexandrinis num. 125 et seq. <hcet,^ iderit, necesse est, ut Sam ti die iv Decemi a<i cathedram Alexandrinam promotio, nostri
Heraclas, teste Eusebio

Qhronicietmstoriaeecclesiasticaet quodutrumque Opus unum eumdemque auclorcm habet Euse-

quam anno
cui, inter

w. Etenim
Hisi
lesiasticse Uh.
6,
<

ptor
Dionysii

ad Alexandrinum seu ad sacram S. episcopatum Marci cathedram />romotionem in hunc modu

<ap

35 S

Philippi tertio innectendam jam doquartam Decembris diem anni ;MC et mensem Martium anni 24-7 evenent. Porro cum s. Dionysius ad annum usque 2o\5, uti nunc

signat
tertio,

A.nno

autein

hujus
post

imperii

(Philippi)
episcopapontitica-

cum

Heraclas

sexdecim
obiisset
,

tus

annos diem extremum

ecolesia?
i%
\

tum Alexandrinaj in Chronicoautem

susc^pit

Dionysius;

S.

Dionysio patri>

ad annum Philt, hatus Alexan imperatorifi quintum.Sollerius aosterin patriar 125 et seqq. Eusebii chis Alexandrinis num.
<d,siab wm Historia com% HeraclcV ante promotionem S. Dion obitu S. sedes Alexandrina, prout in Chronico Orientali asseritur, anno uno, atque insuper paucis mensiCh,

passim statuunt, vitam protraxerit, annosque scptemdccim, ut Eusebius Historiae lib. 7, cap. 28 docct, episcopatum Alexandnnum administrarit, consequens est, eum ad sedem Alexandrinam, nehanc uttra septemdecim Utos ab Eusebio assignatos annos tenuisse dicendus sit, W fuisse evectum. Ncque est, cur hic initio anni quisquam opponat, ab initio anni SJ47 ad t.nUum anni 265, quo Sanctus obiit, etiam plures quam sepiemdecim annosexcurrere.Etenim res totasic potest concipi fuerit Dionysius sub finem Feeruditx
:

bruarii, currente

adhucanno Phil//>/>i

tertio,

ad

bus vacasse statuatur.

uimo Philippi
impt
i

86

Verum, quod bona

sit,

viri eruditi venia

di-

catliedram Ale.mndrinam evectus, annoque deinde 20ii aut ante Februarium aut hujus mensis initio e vivis excesserit jam non habebis nisi annos septemdecim completos, quibus Sanctus ca.
;

"

ctum
'

hsec cjusopinio mihi nullatenus videtur

subsistere. Etenim'exigit,ut verba

denti
ractcV

num. pneceex Eusebio producta annum dumtaxat He-

num

emortualem assiynent.Et vero si reipsa antantum, quo Heraclas obierit, designent, /acile potest inteltigi, quomodo, adstructa inter HeracLv obitum et Dionvsii jrro/notionem anni unius et paulo amplius vacatione,ab Eusebio inllistoria recte narretur Heraclas anno Philippi tertio e vivis excessisse, in Chronico vero promoiio S. Dionysii ad cathedram Alexandrinam anno Philippi V innectatur. Yerum recitata Eusebii verba potius significant,. Dionysium anno Phitippitertio ponti/i iii u m AtexandrincV ecclesicV suscepisse, quam tunc S. Heractam obiisse. Res fiet verba ipsa consideranti perspicua. Jamvero cum in Historia dicat Eusebius, S. Dionysium anno Philippi tertio ad cathedram Atexandrinam esse promotum hoc vero factum ad annum Philippi quintum in Chronico referat, non video, quomodo hoc cum ilta possit componi. Nequit enim Dionysius anno Phitippi tertio, simul et quinto eccle;

thedram Alexandrinam teuuit quamvis autem his forte menses prope undecim etiam a& esserint, inteltigi potest Eusebius annos tantum completos exprimere, mensiumque supra hos excessum negligere. Certe htec annos tantum co)npletos subinpxprimendi meUiodus nec Eusebio, nec aliis
;

multis scriptoribus dicipotest inusitata. 38 AdJucc S. Dionysium, quemadmodum jam disputata innuunt, non paucis etiam niensibus

lin

ii,

I'"

'

'"' sC

supra annos comptetos septemdecim in S. Marci cathedra sedisse, confirmatur utcumque ex Kt>cheriano indi t<u charum Alexandrinorum catalogo:ln< enim <>>mos sedis octodecim Sancto att buit. Utut sit, S. l)iouy.-ii ad episcopatum Alexan> t

drinum promotionem in-annum iiis aolim differre. Sicenim inter hancet S. Heraclce obitum, qui
anno 246
nico

siam Alexandrinam gubernandam primo

acce-

Ckrosupra laudato asseritur, sedis Alexandrinie per annum unum integrum vacatio hsec autem non tantum ob rationes jam adductas, etiam ob rei Christianse tuncsub Philippo i?nperatore tranquiltitatem verisimilis haud apparet.Tunc quippe, ut Eusebius lib. 3G, cap. signiOrientali
; (5

aecidit, statuenda foret, quse in

ficaty

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A
/lcat, fides
(

19

Christiana augebatur indies, et doctrina 'hristiana summaubique libertate fruebatur. Quod si interim S. Heraclse obitus biennio accidisset serius, mira sane non forei nec vero absimitis in Chronico Orientali, quod in rebus chronotogicis a vero ss&pissime aberrat, sedis Alexandrinx adstruda vacatio. Etenim biennio ./ S, Heraclie obitum vi.c elapso, sxvissima AlexandriseinChrisHa/nosexarsii uio.a furente plebe indololatrncaexcitata. Intelligilur hoc

Dionysius, populi instirjatorem, quem men<orat, persecuttoiu a jjaputo idololutrico commotSBud-

umn
C,B
-

omnesque alios ea in re preevertisse. 40 JJtut sit, certum saltem est, persecutionem mquaSancim illam ab uno potissimum Ckristiani nominis " lltu v crtulit e " eculi0 te futssc suscitatam Quam sma autem, quam}
' '
.

m dedisse,

>

que cruenta
sius in

emstiterit, ipsemet

iterum

8.

Diony-

laudata ad

Fabium

epistola expontt.

Ab
sce-

hoc igitur, inquit, homiin- (populi iastigatore jam

memorato) stimulati, omnemque ad patranda

lera
lici

ex Eusebio, qui
-.

Uistorix cap. 41 ita scri bit lu epistola vero ad Fabium cpisropum Antiochi, eorura, qui, imperante Decio, martyrium Aleubierunt, certamina (sanclus Dionysius, Ah-.ru.tiirntas r/i/srtj/ais) refert lio'- modo Nelib. 6
:

atiam (Qentiles scilicet Alexandrini) na-

cti, hauc solam pietatem, cultumquc dajmouum suorum t-xistimabant, si csdibus adversus no-

stros

sajviivnt.

Tum

narrat, marttjmi coronam

,

retulisse

senem

quemdam

nomine M,>

quaquam ex

imperatoris (Decii) edioto perseoutio (A/e.i-andri&a plebe excitata) coepta est, quippe quas integro anno [decretum Decii) antevcrterat.

Apolloniam,provecteejam xtatis virginem, aliosque plures e grege suo, e quo nullus plane, si
forte

Decii in Christianos persecutio, quemadmodum intt itosnunc satis convenit, sub finem anni aat initio sequentis moveri primum c<>
:)

unum e.r. /><rsecutorum sxvitix, Christo abnegato succubuit Aique heec quidem
,
.

aliis Diony.Mi;

ittapassus

quapropter cum hanc, ut initium epistolx Sancti nostri ad Fabium, Antiochenum episcoB purn, ex Eusebio mox productum docet, anno
est
;

de per viam
dere,

ipse in persecutione fas est colligere <> his, qusedein/. Porro, inquit, nusquain non publicam, non per angiportus iucesit,
;
:

aut. uoctu,

integro anteverterit altera persecutio, quse Alexandrixapoputoidololatrico fuerat excitata, necesse est, ut haecjam sub finem anni 248, aut ini-

cum omn
cumiju-.-

aut iuterdiu nobis Ik-cbat B uhique e1 assidue clamitarent qmimpia ille \crba proferrc abnuisset
: ,

eum

atque adeo vix biennio post S. He'. Posset ergo, si obitum elapso ef) in luctuosum illud tempus hiciHeracLv obitus disset, apta assignari a rerum perturbatione petitaratio, obquam interillum et S. Dionysii pro motionem nius anni integri intercessisset s<
tio sequentis,

raclie

aplebsgeniili

Alexandrims vacatio. 39 Porro illa Aiexandrix, cum

'.'

alibi

adhuc

C/msliunO
,,,,

ecctesix sub Phitippo imperatore, utpote ante an-

pace /rucrculur, in Christianos orta persecutio, ab uno prxcipue infestissimo Christiam nominis lioste fuit commota. Indicat id Sanctus noster in laudata epistola ad Fabium scripta, hujus initio ex Eusebio jam recitato mox subdeus
:'!'

num

...

'*

trahendum esse, et flammis ultrii hu> dum. Minas ergo angoresque continuos a furente plebc sustinuit, quos qu dem, utut graves, graviores etiam ipsa diuturnitas effecit. Memoratat nim persecutio,referente ipsomet Dionysio, wrtiroXu id est, diu, quai quam non diutissime, u/ reriii Valesius, duraPearsoniu s Annalibus Cyprian icis et post hunc Pagius tu /sse illam usque ad festum Paschale, quod I> ecutionem proillico
1 1

Cm
,

iLOil

OCCISO, alta

xime prxcessit

recte
i

afflrmant.

observatii, Dionysius in

Etenim, v.t PasehaU >/)ud

:

Euscbium lib. 7, cop scribit Multa quidem et acerba ante hanc calamitatem nobis contigerunt. Primum enim nos e.vpulerunt, cumque
fu^aremur ab omnibus, mortique exponeremur etiam tum lestum cclcbravimus Pasrhulr le quo Sanctus agit. Quapropter
soli
, ,

ffoAst Taur/J \UXVTU,

XCtl KOlYfVr.q
.

OOTtS

;/.i\\>o;

,;.,

Verba h&e huc Griece transcribo, ut, cum varias a var/u-ciuiitiues, uu.ruunl CX kis riis SOrlian
xa\
-y.cijiyj.r,':-:

xj.;'

xeov

ra

!!-!,

seeviente persecutione, festu

Paschale celebrasse, verba fuvc innuant, sintque,

Ut

(;

prseeligenda sit, studiosus lector dispiciat. B nius uult, poputi Alexandrini instigatorem verbis tttis a Diouy&io dctisse et quiu dea Valertunum adversus Ecolesiam co\ s ta Notis ujI prsefatum locum statuit, eum vatem et
I

Vales/us rrrie u ,i am>l frr/ /1

t

umu/rui inldti-

genda

d<
,

utione populari, quse prima sub solosque spectut/i Alea \$,

dubium non

ad festum Paschale, quod Decii persecutionem, anno,ut docui, :i'i, inchoatam, proxime prxcessit, Alexandrise
esl.

poetam pottus fuisse, quod poctx cum maguaiu hdbeant societatem, et JZgyptii delectarentur. Hinc verba Qrmca h\
scnjjta sic vertit
et poeta, qui[uifl
:

Vai
poei

Iruu

Ver um non diu

ad> nodum

post, seditione

deindt

ran-

civilibello insperato exorta,

finem accepit,
Dionysius in
Beditio

altera,

aDedo

Etcnim infausuis quidam vates

ille ftiit,

/uidem Christiani Alexandut

respirarunt, S
ad<

mta,meepii.

commov<

pat

jam antea

finquit

atquc incitaverat adversns nos gentilium turbas. Pearsonius in Annalibus Cyprianicis ucc Baronium, nec Valesium iS. Dionysii mentem assecutuui, affirmat, prsedictaque vey^ba simpliciter
transfert in kuncmodwn Bl prsavertens malorum huic urbi vates et auctor, quisquis ille fuit, commovit
ct

stolaad
et

Fabiumjam ssepius
civile

laudata

belluni

miseros (Pear
crudelitatem
in
,

mtU
qua
in

Agonas)

excipiens,

no-

stros Brassati fuerant,

ipsos

mutuo
hsec

couvertit.
.

Ac uos

quidem

paululum
furor.

respiravimus

ilum

illorum oessaret

Verum

ChHstianO'
i
.-

mcitavit

advcrsus nos grentilium

turbas.

Rationem autem versionis hujusmodi hanc reddit Hoc enim, inquit, vuluit (Dionysius nempe)
:

rum, respiratiobrevi admodum tenuit Dionysius verbis proxime recitatis mox subdit
illius

uescio quem, priorum civitati maloruui auctorem

Philippo, futurorum autem sub Devatem. Prse aliis duabus arridet Pearsonii hiec interpretatio et versio ; velim tamen in hac pro et pravertens ctaritatis cuusa poni et initium
fuisse sub
Oio

nos benignissimi Sed continuo imperii mutatin nobis nuntiataestj et gravisaimus nobis
erg-a

minarum
,n

terror

imperatoris,

fere,

quod

Jamque aderat ediillud ipsum Domiuo nostro piwdictum est, a

intentabatur.

Decii

scilicet,

horrificum

ac

tcrribile
fieri

exhibens,

faciens vet et initio facto

vutt euira

signiftcai^e

etiam

eleoti, Si

posset,

adeo ut ipsi scandalum paterentur.

Impe

DB
AUCTORB
C. B.

SS.

FAUSTO ETC. DIONYSIO, BP. ALEXAND.,

mutatio fuU, ex suoita PMlippoMarum nece exorla. Etenim Decius, suolato se Occidente ,,o, jrf in
:

*-

^eat

*
sed
tu,

"^ ^ =^igM * ^ HSSW* %*%

Eusetnusjancn
1

'"'

fu

Jm

Utinam

Phihpimperator. Hic autem purpura ,ndutus cum rngentt exerc, pum seniorem adversus eum
tu eontendentem., commisso prxho,

^on^cc-

dit.pauMuepostPhilippoJumoreeUam Ronue consulem renuntxamt occiso, imperatorem se ac

Constant,,,r

perse WttJ e* sievissimam, qua hoc latepatebat, in Christianos est exorsus. Quaproj cutionem cum ex diciis persecutio Aleaandrix et populari orta, adeoque et hanc brevi subsecuta, quam Dionysius memorat, benignioris in Ghris 210 tenuerit, tianos imperii mutatio, eodem anno
<

SK/Lr^rC^m^
haec

^ "*- S *2^TSSSr.
tunc
S.

* f$ SM, ^ ^J, *wn

<

-
e

'

/Me ,. !W<> in qu ibus lunc non inutUis

'

ex

M. V

, quX
.

re seriem scriptorem id ipse-

**>

*-. *
,

"

solis

^ y>uwm e5 ' ^' versus Lybiam)pergyptt inMareotide oppidum Deo lta dispoductus sum. Tiinothseus vero ueo comprenon adfuit nente, tum quidem
bus comprekensus
Taposirim
,
,

oe,,

mitibu*

sa

militi-

dubiumesse nonpotest, quin

sH eadem

illa

hensus est. Sed lam repent, nos vero bant

j

oum
et

postea advemsset,
qui

domum

satellites,

eam

custodie-

Phiimperii mutatio jamexposita, quie ex siibita Decii, lipporum nece evenit, quamque brevi edicto imperium tunc primum adepti, sxvissima in Christianos persecutio est secuta.

ctinostri
sebius.

abductos. Saniu servitutem narrationem hic iterum abrumpit Eu-

Conjicere nequeo, qui sub verbis ab eo su^Jpressis latuerit, Dionysius inlerim apud lau-

V.

Quid DionysiuS
t,

in

perseCU,ir et quae

datum Eusebium lib. 1 cap. xi in epistota, quam ad Domitium et Didymum scripsit, nonnihil atiter indicat, sese a militibus comprehensum atque De in captivitatem fuisse abductum. En verba
:

tione
Sit
Slt.

A,4 Decn passus tuent

*

rebuh autem

TaDOsiris, ad r

quam tuncduCtUS

quaudoquidem sciscilam]m ao certiores fieri vultiSj quo iu 8tatu agamus,- audivistis quidem omniuo, quo pacto
nostris,

inquit,

cum

e o-o

et

Caius

et

Faustus

cum

Petro

et

Sonctus, Ded-

ana r ersecuii-

oneonajv iu divino domo

Deciana persecutione Christiani Alef\uid \J xandrix passi sint, quam multi eorum, vel tormentorum metu vet impatientia, a fide defein cerini
^

Paulo vincti duceremur a centurione, et magimihtibusque et apparitoribus , qui stratibus uua cum ipsis erantj superyenientes quidam ex
,

Mareotis,

invitos

nos

nec spoute sequenter

per

vim

quam mu ui

contra in Christi confcssione

constantes, tormenta omnia superarint, gloriosamque tandem martyrii palmam retulerint Sanctus noster in epistola ad Fabium smpissime jam ln udata, fuse simul et accurate exponit quid
.

vero ipsemetprsecipuetuncpertuterit, qui fugam inierit, qui e militum manibus, a quibus post hanc captus erat, fuerit ereptus, docet nos apud Eusebium lib. 6, cap. 40 insigni epistolee adver-

Innuuntur hic magistratus operam suam commodasse ad deducendum Dionysium in exsilium; quod mirum forte non nemini videbitur. Qua ratione id factum sit, in knnotatis ad caput Eusebii proxime laudatum Valesius apte exponit. Mirari liic interim fas sit divinam providentiam, quae, cum Dionysium fuabstraxeriut.

gam arriperejussisset, eum

nihilominus fugien-

tem in persecutorum manus incidere permisit.

susGermanumscriptae,s3epissimequeanobisjam laudatee, Fragmento, quod propterea, cum ad V institutum nostrum cumprimis spectet integrum /,/'( transcribo. Fugam suam Sanctus primo sic narrat Ego vero, inquit, coram Deo loquor, et inae Rftit. me ncouauuam mentiri nequaquam numquam numouam mea ipse scit,
, : : ;

Verum id forte dumtaxat fecit, vel ut Sanctus, quibus fuga sua profuit, posset prodesse, velut eum mirabili prorsus modo, quemadmodum evepersecutorum manibus eriperet. Modum, quo Sanctus captus in libertatem fuerit assertus,
nit, e

ipsemet toco apud Eusebium proxime citato etiam exnnnit. Pergo ad.pn p.ius vp.rha huc. t.rn.nexponil. Pp.rnn adeo ejus verba huc trunscribere.
\

sponte, nec sine Dei nutu fug-am

inii.

Sed

et prius,

cum

persecutionis edictum sub Decio propositum

fuisset,

Sabinus

(preeses

augustalis)

frumenta-

spositionis

rium, (militem, ad investigandos reos et ad coluytnuvs rumurfss ytrr firuvvnvius tsmisswtn, uuvrligendos rumores per provincias emissum, interpretatur Valesius) qui me requireret, eodem temporis momento raisit. Atque ego quidem adventum exspeetans quatriduo domi mansi ille vero omnia circumeundo, perfrumentarii
,

cnim, quse vera sunt. Aufugienti et perturbato Timotheo agrestis quidam oecurrens causam lestinationis percontatur. llle rem ut erat, expofuit?
,

Quisnam vero, inquit ordo ac modus

divinae

illius

di-

ll0 cieque

pro-

Dicam

ximeequenti

ex torum

suit.

ad

Rustieus re audita (perg-ebat tunc forte (pergebat uuptiale convivium solent enim in hujusmodi conviviis totam noctem pervigilare) in;

scrutabatur vias, fluvios, agTDS, ubi me occultari aut qua trausiturum esse, suspioabatur. Ve-

rum
domi
mihi,
ter

caligo quaedam
reperiret.

domura
cutione
;

ei obtutum ademerat, ne Neque enim opinabatur, me

cousistere,

grassante adversus

quartum, migrarem, praecepisset, ac prceopinionem omnium viam aperuisset, ego et

ut
alio
id

vixque post diem

me persecum Deus

gressus rem discumbentibus narrat. Qui confestim quasi siguo dato, omnes uno impetu consurrexerunt. Et concito cursu in uos irruentes, claraorem ediderunt. Continuo satellibus qui nos custodiebant, in fugam verais, Mipervenientes, nos, ut eramus, nudis in grabatis ja,

centes,
aspectu,

deprehenderunt

ac

primo
esse

quidem

Deum

testor,

famuli, multique ex fratribus simul

mus. Atque

divina^

egressi su-o-providentia? opus fuisse,

qui u

spoliandi ac diripiendi causa venissent, raa*piendi -rmanens in lectulo meo nudus, sola opertus linea
tunica,

latrones

existimans,

, .

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A
tunica, reliquara vestem,
erat
,

21
AUCTOM C.B.

qu

eis

porrexi.

At
rei

illi

me posita et consurg-ere me
juxta
,

minus

quam
coepi
illic
:

celerrime proficisci jusserunt. Tunc

demum
nosque mereri
,

intelligfens,

cujus

gratia venissent, vociferari

rog-ans atque obtestans, ut abirent,

dimitterent.

Quod
,

si
,

de nobis bene
qui

vellent,
satellites

orabam
,

ut eos

me abducebant

pnevenirent, ipsique caput mihi demeterent. Hjec me vociferantcm , ut norunt ii, qui mihi confortes et participes aerumnarum omniura fuere invitum surg-ere coeg-erunt. Ac
,

mc quidem
ro

ipse liumi

supinum

abjeci.

Illi
,

ve-

raanibusqne comprehendent^s rae tr.ihere atque educere ccBperunt. Sequebantur me Caius et Faustus, Petrus ac Paulus qui
pedibus
,

fuisset remota, a militibus non fuisse perductum, evincit ipsiusmet epistola ad Domitium et Didymum scripta. In hac enim (vide verba num. 43 recitata) Dionysius indicat, sese e militum manibus per Mareotas fuisse ereptum, ut per consequens, quando id accidit, in Mareotide exstiterit, adeoque ut non Taposirim versus Canopum sitam a militibus fuerit perductus. Neque est, quod dicas, Sanctum in epistola ad D' tium et Didymum et in altera adversus Germanum non agere de una eademque sua a militum manibus liberatione, id enim a vero alienum esse, ex dicendis luculentissime patescet. Ast, inquies, an ergo Dionysiua eo i]is<> die, quo sub oc-

casum
4-

horum
tes,

oraniura

testes fuere.

Qui

me

suscipien-

solis Alexandriae captusest, Taposirim,in Mareotide sitam, fuit perductus ? Tillemontius

ex oppidulo exportarunt, ac deinde nudo impositum asino abduxenint. *& Hactenus Sanctus noster. Verum ingens Tapotiri, par hic oritur difficultas. Etenim tola spectata narvojEgypii rationis serie indicari eavidetur. 8. Dionysium eodem die, quo Dei nutu e domo sua migravit, sub occasum solis captum Taposirim fuisse perductum, nocteque proxime sequenti e militum y manibus ereptum, oppidulo illo excedere fuisse
,

tom. Monumentorum Ecclesiasticorum pag. 658 putatS. Dionysium eo die, quo captus fuit, non Taposirim, sed adpagum quemdam, haud procul Alexandria dissitum, ubi etiam per Mareotas
nocte proxime sequenti e satellitum manibus sit ereptus, a militibus fuisse perductum, ut deinde

compulsum. Verum Taposiris Alexandria

motior,

est re-

Sanctum eo ipso die, quo Alexandriae sub occasum solis captus est, Taposirim fuisse perductum. Etenim quamvis duplex apud antiquos geographos distin-

quam

ut facile credi queat,

Taposirim, utpote locum exsilio ejus destinatum, longius abduceretur. 47 Verum haec Tillemontii opinio consentire minimevidetur cum Sanctinostri epistola a<l cerut sus hermanum scmpta. Etemm Dionysius
,

E
oppidnio, p$r

""'

r "'

a*

jam vidimus, primo in hoc refert, sese sub occasum solis fuisse comprehensum Taposirimque
,

guatur Taposiris,atque ex binis hisceoppidis homonymis aliud magis, aliud minus Alexandriae fuerit propinquum, neutrum tamen adeo vicinum fuit, ut verisimile fiat, Sanctum ad illud eo ipso die, quo Alexandriaesub occasum sotis captus fuerat, a militibus fuisse perductum. Ut res clarior evadatjuverit utriusque oppidi docuisse silumet aburbe Alexandrina distantiam. Mareotis

perductum deinde rcro ait sese,e satellitum manibus ereptum, oppidulo fuisse exportatum per quod Taposirim, cum hujus solius oppiduti praevie mentionem fecerit, haud dubie designat. Fuit
,

estJZgyptiregio ad Occidentalem ripam lacusMa reae,qui Alexandriae ad Meridiem adjacet, versus

Libyam sita.Inregione illa.teste Strabone lib. xmi situm est oppidum, nomine Taposiris, distinctum
uniusque diei itinere, ut Procopius lib. 6 y-iaparwv cap i docet, ab Alexandria dissitum. Atque hocprimum esteduobus oppidis homonymis Taposiris nomine distinctis. Alterum nunc accipe. Fossa, ut loca proxime citato etiam Strabo docet, ab Alexandria versus Nilum ad Canopum ferebat, inter quam fossam, et mare, teste C eodem geographo, angustus quidam tractus erat in quo post Nicopolim et Zephireum sita erat parva Taposiris. Quamvis autem non edicat quanto distaret hoc oppidulum Alexandria spatio colligi tamen id ex aliis ejus assertis potest. Ait enim Alexandria centum et viginti sta<lns
dissitam fuisse Canopum,hancque inter civitatem et Alexandriam tria ponit oppida, Nicopolim, Zephyrium et Taposirim, quorum primum, ut asserit,triginta erat stadiis Alexandria dissitum
46

ergo Sanctus, uti ipsemet in laudata epistola indieat, Taposirie satellitum manibus per Mareotas ereptus, ac proin S. Dionysii adversus Germanum epistolae adversatur Tillemonln opinio, quae Sanctum non Taposiri, sed in pago, haud procul Alexandria dissito, a satellitum manibus per Mareotas ereptum statuit. Accipe nunc quid ego hac in re sentiam. Spectato toto adversus
epistolae contextu, omnino appaSanctum sub occasum solis comprehensuu,, nocte proxime sequenti Taposirim fuisse perductum, ibique e satellitum manibus ereptum. Id aidem vero prorsus absimile non esse, sic ostendo. Taposiris in Mareotide sita unius tantum ut

Germanum

ret,

jamdocui, diei itinere Atexayidria distat. Quapropter cum Sanctus comprehensus fuerit sub occasum sotis atque adeo (mense enim Decembri aut Januario Deciana persecutio secundum dicta num. 38 incepit) circa horam quintam
vespertinam, facile potuit nocte proxime sequenti, media sui parte nondum elapsa, ad oppidulum illud perduci. Neque esl, cur dicas, censimile non esse, Sanctum nocte tam procul Alexandria fuisse abductam; potuit enim gravis aliqua, quamquam nobis ignota, subesse ratio, cur id praefectus Alexandrinus fieri voluerit. Sa-

in Mareotide

Cum

itaque

triginta stadiis,

secundum eumdem Strabonem id est, una amplius leuca hora-

ne hic Dionysium, sub occasum

sotis

captum

mox,

uti

apud omnes

in confesso est, exsitio da-

ria Alexandria absit Nicopolis, hancque inter civitatemet Taposirim situm sit Zephyrium, verosimiliter tribus drciter aut certe amplius duabus leucis horariis Alexandria abfuerit haec altera Strabonis Taposiris. Fuerunt ergo ambce ci-

mnavit, nec ulla nota est ratio, cur hanc suam sententiam in diem saltem sequentem non distuleSanrit. Quod si adeo tanta in ferenda adversus ctum exsilii sententia festinatione usus sit, pari etiam uti potuit in Sancto reipsa, idque noctu

Alexandria remotiores, quam ut verisimile appareat, Sanctum ad alterutram eo ipso die; quo Alexandrise
vitates,

nomine

Taposiris distinctae,

tam

48

pi^ocul relegando. ltaque ut a Dionysii

, :

mente non rece-

)X,

am

sub occasumsolis captusfuerat, a mititibus

fitisse

perductum. Et vero Sanctum Taposirim, ultimo loco memoratam, quamvis haec Alexandria multo

dam, rem totam sic ordino Dionysius, domo sub occasum sua, absente Timotheo, egressus, et Sabino solis capitur, exilio a magistratibus prxfecto damnatur, ipsaque nocte proxime sequenti

*eced,i.

22
AOCTOM
C.B.

DE
,

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO ETC.

quenti

rim

deinde longius abducatur, TaposiMareotuhs ojipidum,jubetur abduci, pauut

Timotheus,Sanctum Taposirim abductum intelligU, mox versus idem oppidum fugam arripit, rustico noctejam valde proetiam vecta (muttam enim tunc noctem fuisse, ipse S. Dionysiuflfn epistola adversus Germt
lopost

domum redit

VI. Dionysii ad Domitium et Di-

dymum
sit.

epistola, et

an

haec

sub

Valeriano, an sub Decio scripta

clare indicat)

ad festum nuptiale properanti haud procul admodum a Taposirioccumt, cique

narrat Dionysiuiu exsilio damnatum, atque ad deduillud oppiduma mititibus captivum esse

jfx

epistolis

ctum,rusticus,in convivii locum ingressus, discumbentibus rem ewponit, hi confestim, vetuti signo dato, omnes uno impetu consurgunt, Taposirim, nocte jammajori ex parte prwterlapsa,
advotant,

JZquarum

omnibus a 8 Dionysio scriptis, prcecipue prxsidtO gestaej,- illu-

/>,,,
,

^m&nj

strareproposui, priori toco,

qux ad Domitium

et

clamorem inconditum

tollunt, satellites

Dionysium custodientes in fugamconjiciunt.SanCtum, quamvis relu lantem,electo consurgere et abscedere compellunt, eumdemque deinde, non quidem, ut vertit Christophorsonus, temutenti illi
conviva, sed Caius, Faustus, Petrus et Paulus, ut Valesius in Notis recte interpretatus est, ex oppidulo Taposiri exportant, asinoque impositum abducunt. Tota Sancti nostri narratioita ordina-

Didymum data est, commemoranda idcir, vemt, quod reliquas omnes, uti ex mox disputaivhs pronum erit colligere, temporeprc-eccssnnl Jam nonnulla ex hac verba, dum id instituti mei ferebatratio, in Commentarii hujus decursu transcripsi. Restant adhuc alia , eaque inter, quoe altam DionyBii animi iiemissionem, ardensque, /juo
tenebatur, martyrii desiderium egregie

^
,,,,

^ 'i ti

commen,

dant.

En adeo
,

Diouy>ius

in

etiam hic illa Id tantum, inquit universum scire vos convenil

:

viros et mulieres

mihi quidem apparet, lectori ofquod vero sit absimile. Porro quid factum sit Jhonysio, postquam a rusticis Mareotis Taposiri excedere compulsus, satellitum e manibus fuit ercptus, ipse quidem in epistola ad Domitium et Didymnni, jam sxpius laudata, significat, sese, per Mareotas e militum manibus jam ereptum, cum Caio et Petro, reliquis orbatum fratrita nihilcerte, ut

fert,

puellas et juvenes ac senes e\ omni denique hoanus, milites ac pag-anos minum g-euere atque a?tate alios flagrorum E alios ferri acie," alios ignibua in verberibus certamini" superatis, coronas retulisse. Nonnnllis vero longissimum temporis spatium non satis ut Deo acceptabiles viderentur; fuit ad hoc
,
, ;

sicuti

nec mihi in hunc usque diem. Scilicet in

,

bus in deserto quodam ac squatido Libyee loco fuisse conclusum. E^o quidein nunc, inquit post
verba,

opportunum tempus quod ipsi prohe cognitum est, me distulit Dominus, qui dicit ln tempore acccpto exaudivi te et in die salutis
aliud
:

num.

40 recitata, et Petrus et Caius

orbati,
in

soli,

reliquis fratribus

deserto et squalido

quodara Libyae loco conclusi

in
1611711

nere distautes a Parastonio, portu

sumus tridui itimarino scilicet

Marmarica.
49 Fueritverosimititer Sanctus

veroti-

adlocum illum

miliier latet,

Libyse desertum
litibus

et

quamdiuduraf
Deciuim
per$eri'

ctus, eique se inclv.se nt,

squalidum sponte suaprofequod hunc, cum a mi-

sibi in exsilium deeoque modo futurum existimaret, ut in suspicionem non veniret doli adhibiti, quo e saleltitum, a quibus ducebatur in C exsilium, manibus evaderet. Utut sit, Sanctus in deserto illo et squalido Libyae loco tamdiu, ut apparet, mansit inclusus, quamdiu Deciana persecutio duravit. Quapropter cum hasc, ut inter

Taposirim duceretur,
esse, intellexisset ,

opitulatussum tibi. Ita Sanctus, significans scilicet, se post longam vitam Deo nondum ita factum esse acceptum,ut martyrii coronam meritus fueritreferre; quo sane quam demissede se sentiat, quamque ardentimartyrii lesiIde rio flagret, apertissimeprodit. Addit etiam, exquibus manifestum sit, hanc epistolam sxviente adhuc in Christianos persecutione scriptam esse. Nam, inquit, in hunc usque diem non cessat pra-f.rhis
< , ,

stinatum

nostros, qui
interficvre

prassentiae ipsius exhibentur,

paitim

crudelissime,

partim

tormentis dila-

niare,

partim squalore

carceris et vinculis
,

ma-

cerare, iuterdicens,

ne quis ad eos
quis forte

perscrutans,

num

accedat et videatur accedere.

eruditos

omnes nunc satis convenit, anno 251 fiacceperit, consequens est, ut Sanctus non prius, quam eodem anno desertumillum et squa-

nem

Certum ergo est, prxfatamepistolam, persecutioy ne adhuc s&viente, scriptam esse. Verum hic jam quaeritur, Deciine hxc, an Valeriani persecutio
exstiterit.

>\
S.

Eusebius

lib.

7,

cap. xi,

r<

quae hic de voluntario Sanctinostri, Deciana s&viente persecutione, in

tidum Libyie locum

reliquerit.

Verum

<is>gni
epistolas

Fnsebius

cl

Dionysii adversus
.-

Germanum
Porro

gmento, hsec subdit

epifltola,

memoravi, locum tantum obtinent, siscriptaa Sancto nostroad Domitium et Didymum epistola spectet ad Decii, non autem ad Valeriani persecutionem. Alii iltamad Decii, aliicontra ad Valeriani persecutionem >-eferunt. Hisne potius, an illis assentiendum sit, et sequenti examino.
exsilio

Libya

Fraidem Dionyaiua in

naroiu"
Valtriano
:

quam
;id

nonnulla

Bcripsit ad Domitium et Didvmum, persecutionem illam spectautia rursus

ita commemorat. Quapropter cum in Fragmento proxime laudato depersecutione Valeriano aSancto nostro actum sit,apertissime adeamdem Vale-

riani persecutionem refert Eusebius epistolam,

cujusFragmentummoxsubjungit, ad Domitium et Didymum a Sancto nostro conscriptam. /, nus secutus est Eusebium, atque ita quidem hunc
interpretatur,ut assertam prgefataepistola S.Dionysii in deserto quodam et squalido Libyx loco inctusio7iem accidisse narret post ejus sub Vateri-

CS)

anoin Cephro ac deinde in Mareotide exsilium. Ado Rufinum expartesecutus idem fecit in S. Dionysii elogio supra producto. Baronius id AnnaU* busEusebiitantumopinionem,atnon item adapto tam ei a Rufino interpretationem amptectitur,
ut

'

, ,

DIE TERTIA OOTOBRIS.

apud Eusebium lib. 7 cap. xi in s Konyeii cpistota, ad Domitium et Didymum scripla, unice agide Sancti in Lybia exsilio, quod sub Valeriano acciderit. Verum de Sancti exsilio, quod sub Valeriano arrklrril ,ibidemnon agi, Sanctique ad Domitium et Didyut
velit,
.

23
fuissc ereptum, ut
nr.K.n

haud dubie

rum manibus per Mareotas

adeo de
exsilio,

quod Sanctus sub Valeriano passus sil, in rjUstola a Domitium et Didymum non agatur, acproin ut haec, non Valeriani, sed [)<cii

C. B.

persecutione sxviente,
Pai/ius nihUnmnirs

sit scripta.

.'II

epistolam, Valeriani persecutione ScWiente, scriptam non esse, contendit Valesius in Annotationibus ad Eusebii caput proxime laudatum.

mum

ir

f'r// r/s
l

/nt

,/,/,,/

P/ujius asteril,

num -> et seq. litterarium illud s, nostri monumentum ad Valeriani pesecutionem

'.'/i

jierteculiune,

Valesium, idque non immerito, secuti deinde sunt TUIcmon/ius tom. k Monumentorum et Ruinartius in Actis sinceris et selectis
Vaienim
ronini ahupie

pergit referre, idque quamvis admittat, D sium in persecidione, a Valeriano mota, vi in exsilium a militibus non fuisse abductum, nec a

non

'niiiiia.
jU/,1

martyrum.
.

52 Vatesius ejusquc sequaces opinionem suam ftfe fere fa rationibus stabiUunt In prrsecutione

supervenientibus Mareotis in libertatem fuisse assertum. Ut autem hanc opinionem suam tueri
queat, adstruit, ea, quse ad

Domitium

et

tdquc

su ^

immerito,

er i an0 S. Dionysius in e.rsitium deductus non es t suo militari custodia ; nec a supervenienl

Va

mum

inprcefata epistola scripsil Dionysius, partim sub Decio, partimque sub Valeriano et Gallieno accidisse. In ea itaque, inquit

tibus Mareotis e satellitum, a quibus ducebatur in

ad annum

ci-

exsilium, manibus per vim fuit ereptus; nec Cainni, 1'otrum et Paulum tunc habuit Socios.Hzec contra omnia (vide apud Eusebium lib. G cap. 40 S. Dionysii epistolam adversus Germanum scriptam) Sancto sub Decianse persecutionis initium contigerunt. Hinc jam, cum eadem omnia in epi-

tatum num.
,

Dionysins, qua? in persecutione Decianu pertulit, obiter narrat, ac pi dicit sc nunc in deserto Libym loco concludi
26, epfstola

Faustum vero
conos

Eusebium
esse,
,

et

superstites

post

Chaeremonem diaillos, qui morbo

Valeri
et

Sanctus sibi eveB nisse narret, optime concludunt, in hac agi de exsilio, in quod Sanctus non sub Valeriano, sed sub Decio missus est. Sanctus autem vere, ut Valesius ejusque sequaces aiitnt, sub Valeriano nec cum militan custodiain exsilium missum, nec a Mareotis in libertatem fuisse assertum, nec tum denique Caium, Petrum et Paulura habuisse socios,
stola
et

ad Domitium

Didymum

consumpti sunt quo tempore

,

reg-nante

scilicet

quemadmodum

sub

Decio

Libyam releg;atus est. Vult Pagius ad Decianam persecutionem spectare, E qucecumque in epistota, ad Domitium et DidyDiony.sius
,

in

mum

data, sequentia Dionysii verba prsecedunt Eg:oquidera nunc ct Petrus et Caiussoli, reliquis
\

ex altero epistolx S. Dionysii versus Germanum Fragmento, apud Eusebium lib. 7 cap. xi epistolx ad Domitium et Duh/minii prsemisso, jamque antea sxpius laudato. Etenim in hoc Sanctus narrat, quibus cum Sociis, Valeriani persecutione exorta, coram jEmiliano prcefecto fidem Christianam fuerit confessus, quique ab eo in exsitium pulsus fucrii nuspiam autem
fit
.

manifestum

quodam et squalido itinere disumus tridui stantea a Para?tonio; hxc autem una cum subsequentibus ad Valeriani persecutionemconl> referri, atque adeo hujus tempore epistolam quam ad Domitium et Didymum dedit Dionysius,
fratribus orbati,
in

deserto

Libya?

loco

conclusi

scriptam
55

esse.
agereepitiol

U iphim
i

ttaiuunt,

Mareotarum vel militaris custodise vel Caii, mentionem facit. 53 Imo vero, quod ad militarem custodiam pertinet, non modo se cum ea in exsilium deductum non prodit verum etiam contrarium aper^Emilianus praete msinuat. Etenim sic habct
vel
petri et Pauli
;
:

Dionysii verba proxime recitata ad Valeriani persecutionem seu ad exsih quod Sanctus noster sub Valeriano in Libya perIrlU, rnjueunt referri Illis enim Sanctus asserit, duos dumtaxat socios aut comites, Petrum nempe et Caiura, sibi adfuisse in cxsilio, quod tunc, cum ad Domitium et Didymum scriberet, in
,

Verum

iion

tnbtislem,

deserto

quodam

et

squalido ZAbyse loco sustinuit,

fectus

S.

Dionysio ejusque Sociis) dixit

Video

vos ingratos esse simul ac stupidos, qui clemen-

Aug-ustorum minirae sentiatis. Quam ob in hac urbe sed mittemini C in partes Libyae ad locum qui dicitur Cepbro. Ilunc enim locum jussu Aug^ustorum nostrorum autem licebit vobis nec quieleg*i. Nullateuus buscumijue aliis conventus ag-ere aut ea quas
tiam

rem non manebitis

Sanrto autem in exsiiio, quod sub Valeriano in Cephro, Libyx loco, pertulit, plures semper comites sociive adfuerunt. Liquet id ex ipsiusmet Sancti adversus Germanum epistola, jam ssepius lesiasticas laudata atque ab Eusebio Histu ApudCephn. lib. 7 rap. xi i^iserta. En verba vero, inqv.it Sanctus, nobiscura mag-na fidelium
:

adire. Quod si quis ad locum minime profectus deprebendetur, aut in conventu aliquo fuerit inventusj is sibi ipse periculum arcesset. Non .iiiin deerit congrua anim;tdversio. Abscedite igitur, quo jussi estis. Statimque me tametsi aegrone diei quidem tantem proficisoi compulit unius dilatione concessa. Quibus verbis Sa7ictus dilucide indicat, se suosque Socios non cum militari custodia inexsitiumpervim missos fuisse, sed tantum a prxfecto jEmiliano in mandatisaccepissr, ut sponte sua in exsilium absederrnt. Quid enim, quseso, aliud insinuant sequentia, jam recitata i?erfoz?Quod si quis ad eum, quem jussi, locum minime profectus deprehendetur. is sibi ipse periculum arcesset... abscedite ig-itur, quojnssi cstis. Liquetergo, Sanctumin Valeriani persecutione nec cum Sociis Caio, Petro et Paulo a militibus in exsilium deductum, nec ex ho-

vocantur

coemeteria
jussi
,

um, quem

partim eonim mnltitudo qui ab urbc (Alexandrina) nos secuti fuerant, partim aliorura, qui ex reliqua ZBgypto confluebant. A<l htBC i-es etiam confirmari potest ex verbis ,iu,,i. quce jEmilianus prxfectus adrersus recitatis Dionysiura ejusque Socios, Christum confessos, protulit, quxque Sanctus exActispublic/s epistoadfuit
;

lx siur nitrersus
inseruit. lltis
siura,

Germanum mox

iterum laudatse

enim jEmilianus non unum Dionyeo Faustum,

sed

cum

MaaHmum, Ma
Ce-

Chseremonem in exsilium jussit secr idque ad unum eumdemque JAbyse locum, phro appcllatum. Quapropter cum dubitan non videatur, quinilli omnes jEmiliano obi perarint, probatur etiam vel hinc, S. Dio\
lum
''i

in exsiho, </t>od sub Valeriano in Libya pertulit, plures quam duos socios seu comites habuisse.

Quod bium

si ?'eponas
et

Maximum,

Faustum, Euse1

Chseremonem, durante adhuc

,

Octobris

Tomus

II.

Petro et e Libya, persecutione ibidem relictis, Alexandriam csse reversos, Caio o" idque

solis Dionysio,

24
ioi

ron
B.

Mgm

DE SS. DIONYSIO. EP. ALEXANP., FAUSTO inin epistola ad DomiUum et Didymum id mihi minus verisimHe v>Zondeo,

ETC.

^t^Z^Ws^^ii^Z ^^ZZ^STi/s^ptoribus
cap.

atque ndco

hanc tub
Valeriono
-

auatuor Uli S. Dionysii Socii, omni servatajuris forma, apr,vfecto augustali

^Etenim
Quapropter

MniUano^VaterianoinexsiUumpul^uere
si,

**~^*5f2 S^nmT " '^f^ZZiuidest.PasohaUs, tup*

^ra eptola
*

OBiendiini

svoiente adhuc

mper^oris *,

J~jE*fr
ejus

, HfcWMM Motai
*

C oS.

non

ut Christiani, sed t

violatores,

legum imperatoriarum quod si autem taU /Uisseni affecti

:

PaschaUbus utadeo

ttZSS Z2 Za, P

reprehendendi sese periculo exposuissenl, merito fniw> r.identur Etenim Cimrianus editionis Ve-

Ui septima

ad Rogatianum aliosque confessores sic scribit ; Cumquanto enim nominis vestri pudore delinquitur quandonliquistemulentus et lasciviens demoratur alius in eam patriam, unde extorris faetus

lam, Ub. ?<,,. * >' / ipsent epi insuper ad Domtttum et D.dymum sc> stolam. 5s Mk*c epistol* Paschales opi, singulis scribere solebant Alexmub nemt ser post panegyricum de festo Paschali

^ZZ!ratZ aZ ^ZZTIcl^rtZl

P*^ p^

est, regreditur, ut apprehensus non jam quasi Quibus ChristianuS, sed quasi nocens pereat?
'

Quadragesimse notabant initium, et diem quo Pascha eoanno,quo scnbebantur,esset cetebmn dum; at vero hujusmodi argumentum minime quudrat epistol.v ad Domilium et Dutymum, ao
Eusebio lib. 7 cap. xi partim recitatse. Hancenim Sanctus unice scripsisse videtur, ut Domitn et Didymi et petitioni satisfaceret, qua hi ab eo de statu, in quo esset, postidarant fieri ertiores, Aci

sane s. 'yprianus reprehendendos indicat.qui commemorato se periculo exponereni Estergo, cur Maanmum, Paustum, Eusebiumet
,
i

Chaeremonem idfecisse, minus verisimile appaAttamen cum Mmilianus ( vide apud Eusebium lib. 7 cap. xi epistolse adversus Germanum Fragmentum) omni prorsus conventu S. Dionysio interdixerit, nec hic tamen mandatum illud deinde observarit, acproin omnino incre bile non sit, exsilii mandatum pariter nonobserreat.

quod Eusebius lib. 7 cap. 20 )uvc memoret ^ In qua (Paschali ad Domitium et Didymum epi/,
;

stola) probans (sant ius hionysius)

diem non
oportere,

nisi post

festum Paschoe eequinoctium veruum celebrari

epistoLv

vasse

Maximum, Faustum, Eusebium

.

et

Cfuv-

remonem, priori argumento, num prsecedentiex

verbis Dionysii in cpistola adversus

Germanum

deducto, potissimu

innitor

uo solo sufpcienter

evinciturt

S.

Dionysio in exsilio, quod sub Va-

leriano in Libya pertulit, plures semper

quam

duos socios comitesve adfuisse, atque adeoverba, exepistolaad Domitium et Didymum t num. 49 recitata, quibus Sanctus, in Libya exsul, duos tantum sibi socios seu comites adesse, scribit, ad Valeriani persecutionem non posse referri unde ulterius est consequens, ut, hac sseviente, Sancti nosifi ad Domitium et Didymum epistola scripta
.-

octo annorum canonem publicavit. In autem ad Domitium et Didymum Fragmento, quod Ristorise EcclesiastiCcV lib. 7 cap. xi ab Eusebio inscritur, ne Paschatis quidem fiat mentio. Est ergo hcVc epistola, tum ob hanc, tum ob alias prsecipue rationes jam adductas, haud dubie diversa a Paschaliad Domitium et Didymum epistola, jam ssepius laudata. Quapropter quamvis hsec sub Valeriano scripta sit, minime consequitur, ut pariter altera ad ejusdem imperatoris

tempus debeat referri.Pagius nihilominus contrarium tueatur, aliud argumentum, atque id quidem in specie satis validum adducil. 59 Repetit iltud partim a tempore, quo per universum Romanum imperium seculo serse Chrit

ut

udnecex
M
j','^'

"

m(i

non
>'i

fuerit.
tJi

stianse tertio grassari ccepit tues ssevissin

uia(a}

tuum ex
Buicbio
et

1'lioro

nihilominus hanc tunc scriptam, loco probetPagius, in subsidium etiam vm et Nicephorum Callistum, qui ambo S. Dionysium Paschalem epistolam, cum evivis excessisset Decius, ad Domitium et Didymum scripsisse non obscun- insinuant po.

Dionysii

rium scriptorum calamo notata partim ab his apud Eusebium lib. 7 cap, u in epistola ad Domitium et Didymum verbis In urbe
; :

occultarunt se, ut fratres clanculo invisant, presbyteri quidem Maximus, Dioscorus, De. .
.

metrius et
qui

Lucius.

diaconi
,

vero

post

illos

sierior

quidem
,

lib

ap. 1S hisverbis: Dionysius

ecclesiis a
festas

Al-vMwliinus
i

nondum pace

Gallieno

ddita, alias
3,

quoque de Paschate quarum unam quidem

dedit,

ad

composuit Plavianum
et

(aliis

Flavium)
\

aliam ad

Didymum

Do-

mitiuin
su]
illae
.,

jtrior vero lib.

epistolas

7 cap Praeter idem Dionysius paschales

quas hahemu epistolas tunc temporis ante scilicet Galtieno) eonscripsit. Ilarum
.

consumpti sunt superstites, Paustus Eusebius Chaeremon. Contendit autem jjcr marlnini tjuo D tunc cum scriberet, nonnultos diaconos e vicis sublatos, innu.il pestem intelligi, hancque, regnante Decio, grassarinon ccepisse, ac proin epistolam, ad Domitium et Didymum scriptam in qua Dionysius diaconos peste suhlu/os indicat, persecutione non
,

morbo

Decii, sed Valeriani, sseviente t scriptam, esse.

teor,

Fa-

Quncupavit alteram Domitio ac Didymo. Verum quid tum ? scripserit Dionysiua regnantejam Gallieno t imo Valeriani persecutione durante, ad Domitium et Didymu/m
\
,

unain

Plavio

convincens est Pagii ratiocinium, si modo sub Decio grassari Aleaiandriae memorata pestis non ccepit, reque ipsa Dionysius innuat, illajam

tum cumad Domitium

f

et

Didymum scribt

pusrliitlcui

ab Eusebio lib. 7 cap. 20 memoratam; au proptera est consequens, uitunc etiam ad Domitium et Didymum scripta sit epistola, cujus Fragmentum tib. 7 cap. xi exhibet Eusebius ? id certe non consequitur, nisi una eaden que utrobiqueab Eusebio memoretur epistor/jislolam,
lu.

nonnullos diaconos Alexandrise interiisse. Po ut pestis illius initium ab imperio Decii removeat, seriusque statuatt oarios laudat antiquos
historicos
,

Jornandem

scilicet

Sextum
,

At>

ni

Verum qui, quseso, id /mobabit Pagius? quid ad Domitium et Didymum, qui duo fratres aut

lium Victorem utrumque, juniorem scilicei e niorem, Eutropium, Paulum Orosium Cedre num, Zonaram, qui omnes, ut ait, eamdem pestem sub Gallo et Volusiano, Decii interfecti in imIHfll',1/

DIE TERTIA OCTOBRIS.

p ninuconsensutradunt
qucunt aucloret^fui petlem

.,-

n;zz7*zf
60

rimo esse exoriam una '

tub Gallo

Verum ut studtoso lectori appareat an smptores ,1, omnes id indubitanter doccant. ju,

ponunt.

singulorum verba huc transcribere. Jornandes cap. 19 sic scribit Defuncto tunc Deverit t
:

cio

Qallus

et

Volusiauus

regno

sermmem kabeani ua nn * prorsus provincia, atque adeo nec in JBamto anteGalliet Volusian , um pesleme" ortam. Dubitari neauit, aiin ln priusquaminOccidentefuerUgrassatainyEn,,,, pia enim, uti ex nonnullis historicis mox lauda-

w.

m iToni
c. b.

pWsVZ

potiti
,

sunt
pce-

Iiomanorum,

quando

et pestilens

morbus

ne istius necessitatis consimilis, ut nos ante hos novem annos experti sumus faciem totius orbis fcedavit supra modum quoque Alexandriam totiusque .Eg-ypti loca devastans. Orosius Hb. 7 cap. 21 haechabet: Anno ab Urbe condita millesimo septimo Gallus Hostilianus vicesimus sextus ab Augusto regnum adeptus, vix duobus
,

hincquead Occidenialesimperit /jrovincias fuit propagata. Prxterea cum lue illa, uti ex Sancto nostro apud Eusebiu intelligitur magis diutiusque conflictata fuit
,

tisliquet, initium accepit,

reliquise impeHi provincize. Est ergo satis credibile, pestem in Mgyptojam sub Decio esse grassatam quamquam autem pestis jam tuncin Mgypto grassantis non meminerint
:

Mgyptus, quam

annis
ultio

usquequo ad proflig-andas ecclesias edicta Decii eucurrerunt eatenus incredibilium raorborum pestis
, ,

Volusiano filio obtinuit. violati nominis Christiaui et

cum

Exoritur

intenditur
civitas
rali
,

nulla fere

provincia
fuit,
,

fiomana,

nulla

nulla

domus
coprepta

quae

non

illa
sit.

gene-

est, quod nec nec generalis exstiterit. 62 Et vero pestem ante Qalli imperium ctiam Pe, IC meam esse grassatam intelligitur ex prseclaro de laude "'' " rr "' martyrii Opuscido.a nonnullisS. 'ypriano attri- """"" om buto. Inhocenim luis tum,cum scriptum est,grasmZit santisfit mentio, >/ Moysi, Maximo et ceteris con

scriptores,

factum verosimiliter id

/idro rr/iemens,

pestilentia

atque vastata
:

Eu-

fessoribus inscribilur,
S.

tropius
creati

rem

his verbis exponit

Mox

quorum priorem, nempe

imperatores

Bunt Gallus, Hostilianua et Galli filius Vo Sub his ^Emilianus m Moesia res novas molitns est j ad quem opprimendum cum
lusianus.

ambo

Moysen, sub Decio anno 251 martyrio coronatum esse, constat, utjam sub Decio, atqueadeo ante Gallum pestis sit grassala. Sunt /jitidem e nonnullit qu\ laudatum Opusculumseu Tractatum
de laude martyrii s. c, n jlie ipsa forte (vide in Opere nostro Appendicem ad Gloriam posthumam S. Cyprianinum. bhetseqq.) a S. Cyjunmo in/riatus illeconcinnutvs ,k,v est.

profecti

essent, lnteramnae

interfecti

sunt,

non completo
g-esseruui. Sola

biennio.
pestilentia

Nihil
et

clarum morbis atque eegri-

omnino

tudinibus notus eorum principatua fuit. Cedrenusde Gallo et Volusiano loquens hasc memor.tt

Verum,

sit ita

Eo tompore pestis inviluit ab JEthiopia Occidunm usque terrse partem propagata que ulla fuit urbs ejus expers, mulUe etiam
,
:

in

confesso?-ibus, qui

cum Moysi, Maximo et cum Cypriano vixere,

ceteris
inscri-

nebis

ue
coepit

infestata?.

Obtinuit

annos

quindecim

autumno et desiit sub ortum caniculse. Zonaras sub Gallo et Volusiano de peste illa sic Pestis quoque tum provincias invasit, loquitur
:

ptus sit,necesse est, ut auctorem h ,io setatr ., qualem. Nequeest quoddicas, declamatiot nem esse ab auctore, <j"< ab setateMoysis Maa mi longefuerit remotus,stylooratorioadomatam,
<

Hor enim tantummodo

potest contendi,

quas ab iEthiopia

tem

orta totumque pcene OrienOccidentem pervagata, multas urbea civibus desolavit duravitque per annos quinde,

et

cim.

duobustandem Sextis Aureliis

Vic

de eu lunc

magit inVtllcSt-'

littrris consiijuat koc mobussenior qui do: Haeoubi patres comi tallo Hostilianoque Volusianum Gallo litum caesaaugausta imperia rem decernunt. Dein pestilentia oritur; qua atrocius nte, Hostilianus interiit Junior veroisto: Vibius Gallus cum Volusiano filio imperaverunt annosduos. Horum temporibus Hostilianua lVrpensenatu imperator creatus, nec multopost penas Btilentia consumptus est. C>\Ilabes nitnc, erudite lector, verba scripU omnium, quorum auctoritate celeberrimam illam tertii pestem sub Gallo et Volusianoprimo
:
.

quodinlaudatoi pestissubDeciograssanlis mentio occurrat. ograssarinon cospisse nullop orsusargur, rdo toevincrs, nec idalterum,quodin Critica locosupra cita m a nobis hic pt odu< Pagius adjungit,etia t. Rem discutiamus.
1

63

inquit

non

tantum
itia

scriptorea
sed
et

omro-

omnes, qui
lam
te

de

hac

peste

Iocuti

sunt,

""
"""" """''
s

nummos

Valesii

ad Decium
p

referens)

contranos naoet.

Nam m
tam

par-

quorumdam

Galli et Volusiani

leg*itur

Apol-

etiam verba

-Emiliaui, F
inscripta,

;i

quam Valeriani augustorum cum tamen nullum D

nummis
rusti

numisma

'

ve

gras
s

tata inlelligi

indubii

ntendit; considera
indi-

nunc, an omne
utprsefatae pesHsim sertis, sub Decio, si non in omnibus

Apollinbm salutaebm reprsesentet , ut videre est apud W diobarbum in numismatis imperaU83 am inscriptionem praeferunt, ab antiquariis in studium horum imperat trum ad mer atur. Ilaec
:,
i

masRomani im
<<<-<jueat.

Pagius
ini|

itnque
pestis
c.r

nonduiu
isisminii

periiprovinciis,saltem

in

Mgypto,statui
i

conclusio

/r/tirr

,1/hil

habere

his tantn

illum,
</
i

Volusia,-es

Pagius

i 5

Jornan
Qallo

num
Volusia

Mmilianum
\

pestis

no per omnes imperii Romaniprovinciasmaxime nte, ita ut eam sub Decio nuspiam esse
incef i" verbu /'<,

quam Decium.
auferri,
ui

item hic, Eostilianum

tuentt

'

imp

fent.
et

Attende

adeo hincsibimet ipsis a pe&

/>>

recitata

res

illico patescet.

Quod

vero jam ad

Paulum Orosiu
<-i

gerint. Adhcec sub

i

lium Victorem
tinet, i"

seniorem quidem pestem sub Gallo

sat aperte scribunt
;

<.</>>/
's est

Volusiano

primoortam

verum itaposorsus

Volusiano pervagata. s

sunt exponi , ut no imperii p

Romani

ruminitia
confugere? Adde, non im
os,

sed de majoriearu

Apollini

88

DE

SS.

FAUSTO ETC. DIONYSIO, EP. AUEXAND.,

. ,

linisalutari fiMtrfetoi. o,../

lonm. sub quibusaliasconiigi(

dis

fconm ""/""'" R

,
,,

Didymusi co A( //,,-(r Pomtrros et Uios signiftcarant, ,,,,,,,,,.,>., ,

"
',
,

v/^"

/,';.
'

^' aures suus aa

,v,.v

issul

periol

ns grassante

,M'- ua ralwne %L ^ *"* Smm

u,***
>

1 *

ibus,

,,,.;,/ '''

;::

neste,cogitatitmetiamnonfi*tsse.
Nonulomnino
cerlum, pesiis
ncmini$ieeam,
di

64 Quodsiporroadhuepergascontenderepest msubDeci, pmegrassari.idiuearg /"'"<"

"";''"

e mV/,
nivistis

W
quidem omnino
,

tDtdymum
quo paeto

verbts
,...

A
.

ego*
nu
et

nhs, au* rem indu-

jua hict

tpielolam,

biam bium

poterit,

eddunt.probare, vocar, num Sanctus noster

eltamm

dus"a

"*

sZissimeUiudataadDomiltumetDtdymumje.
stisAI,,

meti duoe Oaius oum Petro et Paulo magistrattbue , nulitibusque a centurione el apparatoribus, qui nna eum lp* invitos n venientes quidam ei Mareotis

*.
,"'

Irtegrassatx
t

hinc,vu

a,pl,usopoter,t,

.v,wv,

dsubVale

Quammeritoautemidvocanqueat UtexRufino.quilegiHnlextuSancttnostn^pra

ffidC /<*> ';'""" "^ &row

Bpontesequenteapervimabsttaxeriut/am^ro

IM
cw,
ritereptus,

250,

/""'

to"

Mareolasemilttum mmtbus fi Dtdymum sequitur, Domiiiumet

epistola

productonon, ,tro sigmficeidest.in insula,itautaSanct > pesA/, setf t auibusagit,n, tur diaconos.de relegatifuerant.evivtstun, ta,,
-

nfidest,inpeste,sed

cessisse,cu,

s.

laretadD

tiumetDtay-

has,altnueerur

, Sancti ad hos responsoria ripta stt.posi septem effervescentepersecutione.s, uttx ban,/, nn <wodDi<,iiy>i'>niscrtpsisse, acceperant, atqu, closub Decio accidisse fama prop, ea quidem, veluti recenter facta, minime appareat, eVerum cum hoc verisimite
i

Vcderum

dtti

ha
I.
I

'

/"'"'""

probabOem non

esse.

", VaUsius lectionem,

/

''"'""' qua

Bf
/,/ V

/<

,,/""'"

fiww

'''''-

potest, Dioi risimile etiam apparerenon Didymum ,i,,stolamsub Valert, Domitium ei ,,, im tlenonesse,Sanctum g lr

~"

ndisiis,quxiniHopersecutionu Vecu ;;;,::;;:,,/;..

p^t ^,.

(juanropler uolim Iiu flni l

eri,

dionem

pertina-

passus

etiamsi,

admissa, mm ,quodproS. Dionysn ad Doea

ommm

hujus statim prosilire, nullorei quse in Valerta jectoindicio, ad explananda,

est,

,, ei

Didymum epistola subValenano constihoc qutdem

,

tuenda,aPagioiiuierepetitur.V<
tendo,

mulcon-

tium

tamen, ut Honis progressu sustinuit; hoc ideranHpatebit t faceret,siepistolaat) debeat constitui. et Didymum subValeriano
ergo, h

ante Decio grassari sub adductis, pesHs Alexandrise

nfici.

utjam ante

rem

Hanc

sideraUs omnibus, sub Decio

Cum enimea>rationibusjam
,
-

verosimillime scriptam, affirmo.

verosimillmecceptasit,^ w/ <vo(//tHKr^ vwf v

concludipotest,subValerianoscriptamesse&.T)mnysii

^ ^.j X)ionVsiuS Novatiani SClllSIDa & "^ ' ^ . r exstinRomse exortum conatur pYftfin

ad Domitium

et

Didymum

epistolam, quod

Sanctofiat

nonnulli diaconi sint sublati a mentio? haovero tantum abest,uthin<

guere,

huncque

in

finem varias

probari

epistolam ad

Domitium
esse,

et

scribit litteras.
nonnihil jam remittente, j^ecianapet "JJ^ pocem turbavit nova tempestas,de XJEcclesiae
clarius intelligantw, nonnulla qua, ut preshicprsefabor. Novatus,improbus Africanus ,hincque byter,multis in Africapatratis sceleribus Carthagine sibi a S. Cypriano, concilioque,ab hoc

Didy
potir
guutn
sfr

"b Valeriano scriptam

utcontra

mdrisesubDecxo

^J
/;

Decioacriplam
((?, aliii

pestc! coepisse gmssari. adductas non /,,,///,/ cum ob raUones supra dubitandumvideatur, quin epistola illa multum
:

ma

qum pestts, multum pariterdubitandum videtur, exorii tempore fuent in illa memoratajam Dei
sa. Ut

am

imelaudatasubDecio

isit,non

quamprimumcelebrando, male metuc advenit, relicta Africa, anno 251 post Pascha
iue latens, societatem,utvidetur,

appareat, quammerito epistolamad sed Domitiumet Didymum, non sub Valenano, raUonibus adhuc Decio, scriptam putem, alia Sanctus tn prolatis argumenta adjungo. supra Alexandnce passis

cum

Xoat-

aut

tf

ytero pariter tmprobo, et nonnullis Fabiani, aliis inivit. Cum autem tunc post S.

Romani

Pontificis,

martyrium jam ab anno

et

dictaepistolademartyribus hsecmemorat: Id tantum in universum

convenit, viros
et
,

scire

mulieres,
milites ao

juvenes

ac
,

senes,

amplius S. Petri cathedra ob Decianse persecutionissxcitiem vacasset ,brevique novus creandus idegit, esset Pontifex, sagacissime, utiapparet,
ut
.>

puellas et denique horaiuura genere

anus

pagano
aeie,

ex orani
alios
fla-

atque
ferri

tate

grorum

v<

--b.-ribus,

alios

alios

mgni-

bus in oertamine agitde mar Quibusverbis Dionysiue haud dubie martyriipalmacoronatis; ita pridem tyribus non auquot, nun ahquot, non ioribitenim scribitenim adamicos, qui rerum :' sedrecentergestarum,notiuiioue i

Buperatis,

coronas

petuhsse.

non alius in Pontificem eligeretur, quam sub tilcm. quoscelerum suorum posset spera, < >,, /n< movit, ut ad summam Omnem igitur lapidem eveheretw EcclesicB cathedram Novatianus Verum cum deinde, electo S. Cornelio, resplane aliter cecidisset, probeque nosset, sibi non minus
,,
/ /

numcv, Romse,

quam
.,*"
,

X^
tisagi

jusmodi
tem,

fore, si in Africa timendum '* V gubernare sine, Pontifex quiete

-/'~

I"
,

Ecclesiam
facile

Novatianum
uteretur.

PonUficatut vnhtm

recitaPagius fat tor, verbis proanme demartyribus ,"isubValenano,sed sub

impulit, vi opera

sua ad deturbansuis

dum Comelium
artibus
effecit, ut

Tantum autem

marDeao AUncandriaepassis. Qmpropter,aum

,

etiam e confessoribus quosdam,

Alexandrue necato tvressub Decio, anno B5J recenti a Diouysio, dumad passi pro renova et

Domitium

daret epistolam, haben sihiec adValerianum anno tannonpotuerint,

et

Didymum

tum
sit

207

Chrtsliaaospersequiexorsum,referenda
est, ut

hosque inter Maximum presbijterum, Nicostratum diaconum, Urbanum, Sidonium et Macharium, qui cum S. Moyse gravissimas longissimasque carceris serumnas in Deciana persecutione pertulerant, in partes suas attraxerit. ILrc

consequens

ad Decium debeat

referrt.

omnia

>

DIE TEKTIA OCTOBBIS.

pleraque num. sequenli referenda, Opere nostro, tomo iv Septembris in Commentario historico de S. Cornelio v e* vi
OOTftfo, u*t

e^aw

27
1001

a schismate ad unitatem, et ad Ecclesw trem suam, a qua turpiter desciverant,

rentur.

>M

reverte-

C.

dtstincteexposita t luculenterqueprobatainvi
"<
<

necesse non
''

sit,

hic

quidquamad eorumdem

llsh

planationem confirmationemve

adjungere.
ii

Vovai
laiur,

/ioi

au
linguQl

Novuh suasque

Porro Novatianus, confessorum ad partes

accessione in concepto Pontifii a invadendi scelere obfirmatus, S. Comelii electioni, dictoanno 2 Junio, utprobabii

'/"" hil 'uppetat, quod ad confettortt d^ousprfaUsepistoliSiUtpotejam deperditis, /as sit conficere, certum nihilomim Augw! ajpparet, anno 251 mense Julio circiter aut Au- "'' gusto scriptas esse.Etenim hocannomense Ju-

"''77

Amio

hus est, factrn, intercedere, eumque confictis minibus accusareet velut indignum Ponti^

crir

R verosimititer autem post mensem aut certe non mutto serius tum ea epistola, quam hicd me sua, tum altera, quam
electus est

nio,

n,

68 docui, in Po\
;

mm

Cornelius

wliumNovatianiasseclBai
>>, Sancto nostro

traducere, sicque sanctissimum V\ hismate audacissime et aggressus.

"//".s

,,,

inmanus

tra-

Ut

/dlleret,
,

cathedram

negavit, se pontifi

des imo idetiam, interj iurejurando, ausus est affirmare. Adhxc inpersecutione Decii, si periclitarentur, veraeque pcenitentiae darent indicia,pa

cnm hic tunc diu, uti ardens, quo flagrabat, sopiendi schismatis exorti desideriv binas num. praecedenti memoratos ;
dita. Quajn-o/jfer
' >

epistolas

sa

verosimilii

distulerit,

fuerint hae prsefato anno menseJulio

Augusto
lu, detecta

iptae.

Adheecq

esse,

cum

a( i
rtinet,
i

clero

Romano

ante
lap-

confessores scriptam

pacem hujusmodi
B

Ponti

qui
/,

ambierat,

Comelio
se,

vidit

Ecclesia impertiri posis

negavit,

sanctoque huic Pontifia invidiam

pcenitentise
in

nstare ex eo est conatus, quod

salutaris

tandem Novatiani vide vni Co\ mentariide S. Corneliojam saepe laudati) frau et impietate, ad Ecclesiam, excepto solo N> strato, qui Novatianorum factione factus deinde E
estinAfriCi ante concilium Rom,
i

opus,siti

locum la\ co r haec Cornelius de sua ad Ponti ficatum electione ad S. Cyprianum atque adeo etiam, uti hinc verisimile fit, adS. Dionysium, Alexandrinum episcopum, misit littei que fere tempore Novatianus, ejusque s
itolam

pacisque

Ecclesia

mense Sep.
1

de S. S. celebratum, vero acciderit, necesse est, epistolam, quam ad praefatos confessores, Not tiano adtnu entes, Sanclus noster dedit,
'

Augusto (vide num 8 9 C Cornelio mox iterum laudati) <>

>

ut

\me\

maledictis in S.

um
,

plena

qua illius etectioni intercedebanl ad eumdem S. Cyprianum, atque adeo, uti hinc iterum verisimile
fit,

menseAuguslo aut etiam nonnihil

fuisse,s\
ut

citius scripta

regressum,

verosimiliter accidit,

etiam

adS

quidquam con
"'

unt,

Dionysium, Alexandrinum atque eam quidem, quo

fidem facerent facilius, confessorum Novatiano adhaerentium, quamvis hi, quas in illa tur,

71 Sedhaec de tempore, quo Sanct^s noster binas memoratas scripsii epiStolas, dicta suffi-

ciant.
.

Rerv.m

ZZZl
'

se
>

docui aliisque sanci

exortum Romse

schi-

minimecognoscerent,nominei onscriptam. Porro

lectis

sma mature
Novatianus
coeptum,

utriusque partis
de S.

Cyp

haud diffit ile fuit ire, pro utrae duabus (vide lauComelio Commentarium vij cau
litteris,

exstinffuere, sedulo studentibus, illud non diu, postquam esset

ma
y

modum
solis cal

auxit. Etenim <u

sub initium

utjam supra

innui,

evquitas staret. Id Sancto nostro indubie diffii pariternon fuit, huncque propterea putoconsilia sua mox eo convertisse, ut, cum Corn tionem pro legitima ) ab ea impugnanda Romanos averteret, sicque subortum schisi antequam vires caperet, in ipso prm tin-

S. Comelium aggressus, ambitionem suam, quo plures falleret, caute celasset torum, quos in partes sv ati artibus attraxerat, aucto\te

suffultus,

Evangeh

C gueret.
ulteruin nd

in finem S Dionysius, ubi mihi quiapparel, duas ittas, quarum Eusebius in 11/storia Ecclesiastica lib. 6 cap. 46 meminit,

69

Huno

dem

palamque contestatus esset, Ponti} catumse minime desiderare, non diu admodum posteam larvam deposuitt et ambitionem suai simutquc qu\ animo agitasset, mundo $ palamfWif. Acceptis quippe a preedictis confessejactasset,

alteram ad confessores Romanos, supra memoratos, qui Novatiani schismati, simulque immisericordi de cipienscripsit epistolas,
,

ad communionem lapsis sententue favebant; alteram ad fratres Romanos de pace simul et pomitentia ; de poenitentia quidem, ut verosimiliterhac virtute gravissima qussque scelera, atque adeo etiam idololatria? culpam, quod A nus
dis

soribus litteris, quibus eiPontificatus sacrilegaque et extorta a tribits simplicioris ingeniiep is< < >/ is man uum imposition ep /s< -o pus ordinatus, jam aperte summam Ecclest cathedram sibi vindicare nequaquam erubx missis quaquaversum litteris et nunt\ ,',n
i

se evectum, impudenter signi/icavit.

Ne tamen

que asseclas negdbant, posse elui, de pace vero, ut eos, inter m

'

et;
et

Nova-

tianum fivisos,ad solum Cornelium prolegitimo

Ponti/ice /labendum induceret, seu potius ut eos ad pacem, a qua Novati et Novatiani artibus discesserant, cum Comelio et Ecctesia, matre . _ ,

Apparet mihi hoc id verosimila, quod Cyprianus similis quoque argumenti epistolam, inter Cyprianicas novas
incitaret.
i

ineundam

Apostolicam Sedem turpiter invasisse vi simulavit veterator, sese invitum ad eam o pandam fuisse adactum. Verum si hac arte nonnutti fuerint decepti episcopi, hos certe inter non fuit uiuuj / Dionysius, Alexandriae in Ecclesia Orientali episcopus. Eteuim acceptis a Novatiano l< quibus hic schismatis causam in quosdam fi conferebat, a quibus se invitum ad susi Pontificatum fuisse impulsum, causabatur,
vi, sed efficaci, quae apud cap. 45 exstat, veteratorem

Eusebium

lib.

ii

Venetae quadragesimam tertiam, ad confessores Romanos,Novatianoadhasrentes, tunc

editionis

dederit, hosque illa

plurimwn hortatus

sit,

ut

dubium est, acumen, an incensum prodaU

qua
/ii

urget epistola, in magisne Vir sanctus ra

pietatis

ardorem

llEam

28
40CTORI

DE
72

SS.

DIONYSIO, EP.

ALEXAND

FAUSTO ETC.
Georgii Syncelli,
Grsece conscripto,

Eam
Sic

adeo, quod
t,

Sanctum nostrum

mirifi-

Chronico

D
moSM
Auguito

C.B. ad hunc, JU*

hic recitatur,

re.

integram huc juverit transcribeDionyslus Novato (ita semper more Grsecorum pro Novatiano scribit Eusebius) fratri salutcm. Si quidcm invitus, ut asseris, eo
ce
coti

habet

recte legitur. 74 Videamusnuncquo

ctmfer tempore banctusnosterad Novatianum prsefatam epistolam retulerit. scripserit, et an quem ex ea fructum
alteramad terum Dionysius ad frutres Romanos, faventes, confessores Romanos, Novatiano adhuc jam dictis pronum dedit, ante acceptum, uti ex Novatiuno sacrt est colligere, de Sede Romana a nuntium scripta fuerint epistola lege occupata
;

men.

geveriisn , llln
dedit,

Pontificatum) adductus es, id nobis ostcndcs tua sponte redeundo. Satius qui-

(ad

assumendum

Cum

binse epistolse

supra memorutse, quurum

ul-

dem

fuerat quidvis pati,

ne Ecclesia Dci discinfuisset idcirco su-

deretur, nec
ut nc

minus gloriosum
ne Ecclesiam
sacrificares.

bire martyrium,
idolis

scindercs,
illud

quam

Immc

meo quidem

judicio

Hic enim pro sua unius omui Kcclesia martyrium quis sustinet. Si tamen vel nunc pcrsuaseris fratribus, majus ris, ut ad concordiam redeant, au t eo crit, quamculpa. Et hffic quidem non tibi m.Titum
illustriue fuisset.
illic

anima;

pro

ucceptum ea vero ad Novatiunum non nisi post non est, quin de re nuntium scripta sit, dubium Augusto hsec illis, mense Julio, ut jam docui, aul

anno

25] scnptis, sit posterior,

acproin nonunte

imputabiturj

illud

vero prsedicabitur.

Quod

si,

Augustum ejusdem anni verosimiliter scripta pertinet, an fuerit. Quod modo ad secundum
videticct

pofratribus parere recusantibus, id efficere non te paci studentes, tuam ipse animam serva. Opto

Dionysius aliquem ex sua ml Novatiaretulerit,

num cpistola fructum

<i

certum

est,

hunc

tem

valere. Sanctitsin ipso hujus vides, erudite lector, Novatiaepistolae titulo, uti
in

Domino bene

Ecclesia schismate sejunctum, nomine, simulque salute dignatur. FaFratris in hominem, etiamsi cit id ('- superabundanti B solos schismaticum, charitate ; in rigore enim

num, quamris ab

hseresiarcham in schismate pseudo-pontificem usque perseverasse obstinulum, suo ad mortem ut Suncti nostriad huncepistola omni prorsus fructu caruerit. Verummetiori, ut apparet,si cessu usa est altera ejus ex duabus, mox iterum

appellatione et Ecclesise Catholicse unitos Iratris

episcopi titulo salute dignari tenebatur. Adhsec Eusebium abstinet ; quantumvis autem seapud Eieronymumde Viris illustribusillum

ad confessores Romanos scripta. Hi enim, utjamsupra dixi, detecta tandem Novatiani impietate, ad Ecclesiam, a qua Novati Novatianique artibus decepH sese sejunxerant,
laudatis, epistolis,

cundum

assumat, Rufinusadstipulatur Eusebio, cui propterea adhserens, Sanctum reor episcopi appella, tionem sibi verosimiliter non adscripsisse, ut sic Novatiarnmt ui eamdem, utpote pseudo-cpiscopo
, ,

sunt reversi, hocque felici in reditu Dionysii ad illos epistolapurtem suttem aliquam verosimiliter
habuit.

Utut

sit,

certum

est,

Sunctum nostrum ad
I

dua$qu$ poii
ItluU lld (011-

efario cathedrse Romanse satva conscientia, non poterut,

deret.
n on

aitribn
oflcn-

minus

prmdictos confessores,in Ecclesiam jam regressos ftmrUt qwl _ duas insuper , /e et cum S. Cornetio reconciliatos alias scripsisse epistolas. Testatur id Eusebius Eursus aliam (sanctus sic scribens lib. 6 cap.
,
,

-.

(l/

(1

i<"'

.-

uutem ad Novalxm,

ud tatam non ad solum Novatiunum, scd ctiam a S'. Dion.\ io scriptam fuisse, lib 6 Novutum tradit. cup. 34 et b5 Enscbii a se interpolati

13 Rufinus

mox

laudatus epistolam

jam

reci.

Dionysiua epistolam) ad confessores ibidem (Romse) oonstitutos, qui Novati (imo Novatiani) seutentiffl
ail
qi

etiam tum
s

favebant.
misil

psos

epistolas

Duas quoque alias posteaquam ad

.

Hieronymus contra, pariter mox laudatus, qui pr&fatam epistolam dignam judicavit, quam suo de illustribus Ecclesise scriptoribus tractatui fere egrdm insereret, ad Novutiunum scriptam
fuisse,
'

Ecclesiam rediissent. Ex binis his epistolis suspi cor, prsedictos confessores adS. Dionysium <ommunem epistolam de suareconciliatione dedisse.

>>"'>>

nullumque Novuti menillius

tionem adjungit, ut ad hunc ea Sancti

,

Etenim S. Cyprianus adhos, a Novatiani schismate ad Ecdesiamjam reversos, litteras pariter conscripsit id autem non fecit, nisi eorum ex
;

ioneverosimiliter scripta non fuerit. pto, vatum scriptam illam non fuisse, Et manifesium fit exipso, quod tractat, argumento. Eu emm Dionysius, ut ub omnibus nunc eruditis ut creditur, Novatianum potissimum hortatur,
t

vudiipsismet perlitteras reconciliaUone p ta ; unde sat verisimile fit, eadem agendx ratione p usumesse Sanctum nostrum, ut ad eum praelau-

daticonfessorescommunem de suareconciliatione
epistolamverosimiliter scripserint, Et uero hos id quod prsefecisse, verosimitius insuper idcirco fit t
ecclesiis ea cipuis saltem, per orbem dispersis, reconciliationem suam verosirumque episcopis

si

vere invitus

<'

coactus, sicuti prsese ferebat,

illo

ad Pontificatum
te deposito
;

evectussit, id ostendat,

spon-

hujusmodi autem adhortatio Novato, nmodata ^otead Pontificatum

i

mHl
.,,

,,/,

ut qui errore suo

t

acau-

tolaad illum
etiam
a
I

destinata non fuit. Solent

his Eusebius,
ei

cumque

Novatum

inter se confundere quenter scribere,

pti.
/,,,

Gr Novatianum pro Novatiano Novatum

et

schisma Novatiani atU arnrant, ct0ri eosdem exemplo suo ud Ecclesiam reducerent.

Porrout ad geminas posteriori

Sancti
no>

loco

memoratas

triepistolasrevertar, tempus, quoi

1

nominum

similitudine

<

pta

Uoc verosimiliter non observaverit Rufinus,

im nihilominus simul cemeret, episto-

eulum, "" 1 frarlaa/, jnrrrit utcumgueassignasse.Cum illegitima Novatiani in Pontificem a schismatit isfai ta assumptio Con\
.

'i

lum,

quam ad Novatum

scriptam Eusebius

sorw" Romanorm
/

in

<<

<

lesiamre^

a rit, abaiiis scriptoribus ad Novatianum eam tam ad Novatum nysio scriptam affirmari,

quam ad Novatianum,
,

intersecom*
sit,

iptam siatuerit. Utui

certun

itam epistolam ad solum Nohl proin vatianum a Sancto nostro scriptam esse, legendum in Eusebio pro bumeuot Nc
<<>

""" '"' 7 'i'"" posteriores " jam regressos, Sanoti binse ad hos, in t,quamepistola se\ nostri epistolse njam reatum. Novatianum, pseudo ad Quapropter cum hsec t utijam docui, menseoir*
n prseci
/

'<"

<

dter Aut t H as
.

Atovvffioe

Sauanavy,

qucmadmodum

et

reipsa in

rri

nnolhl scripta sit, necesse est, lubitandum non anno (de jam provecto veletiam seAugusto
rius

hii de felici

A m

rius scriptas esse.

76
4. IW%

Ecdetiam
rtgrettu

pn >riori
.

gratulatw,
exaravit.

f^' /<">
<

'

Quod iam pertinet ari ~" vwrurn ar ttW,w d * arnumen? UUlem Dion 7Biua confessoribus f

aulZnl* V? ^desiamregressuverosimillimegratu.
.

"

DIE TERTIA OCTOBRIS.

aammistrabant,
Ce Slta e P ertracti ! !
ipsa

29

actuum

de

ven mihanbus adducebantur,

<^et

suorum nenotis et
citati

AUCTOIB
C,

AM

fa-

nominatira

ammarum Nomtiani sententia, qua '"^ntrmlapsis venix spem volebat prxclusam, quamqueuberius confutare Sanctus
vp/

latus fuertt os mluu

posteriori vero forte egerit de perni-

lmpnra et profana sacrifieia accedebunt; nonnulli quidem pallidi ac tremebundi, quasi non
sacnficaturi,

ad

noster fuerit

A7w
l

oviniZ? occasione scnpta opinionis opmionis scripta sit occasinnp m,to occasione autem * nsmatts a lionysio^ote confessoribus felicem aa Zcctesiam reditum per
; :

v/ji^uia schlsmalis vel *'"'* in lapsos

~~rvw*vr

sed ipsi potius victimarum loco immolandi essent, adeo ut a circumstanti multitudine deriderentur quippe qui palam omuibus ostenderent, se tum ad moricudum, " usieiiut-reni, EQ< tum ad sacrificandum pueillo animo esse. 78 Alii vero promptius ad aras ,... 78 \i,i

ldohs

accurreb.int,

magna
iiveriUtu, qu*
'*"

audacter affirmantes,
Bfaanoa
fuisse
j

numquam

se

antea

gratutato,

scripta

taalius credam t faciunt

noster

alteram epistolamjam non videatur. Ut id insuper

epistolae,

Chri-

olim Dominus,
consecuturos.
eorura,

tianim lapsos opinionem quaquaversum Dehis epistolis, deque Sancti

nostri,
constttui.

magno numero adversus immitem Novascripsit.

oms

quibus verissime pradixit ejusmodi homines aegre salutem

Ceteri

de

partim

attignatur,

Sanctus

autem

partira

alterutros

ntfestant, ctrca lapsos opinione sequenti agere

quam ma-

Ut nihitominus, studiose lector, quantopere Dionysius Novatiani de lapsis sententiam aversatus fuerit, generatim

quos diximus, sequebantur, partim se in fug-am dabant, psrtim coraprehendebantur; ex quibus nonuulli cum usque ad wncula et custodiam progressi essent, quidam etiara plusculos dies in carcere perstitissent; priua in judiciuin inducerentur tidem
,

tamen quam
ejurarunt.

utcumque in antecessum intelligas, juverit hic prxmisisse, qux banctus dehoc argumento apud
cap. 8

Nonnulli
ter

cum aliquamdiu tormenta fortisustinuisseut, ad reliqua, qu intentabantur

vero

Eusebium
:

lib. 7

supplicia

animos

desponderunt.

B tificem,

mento aversamur, quippe qui Beclesiam discidit, et quosdam ex fratribus ad impietatem Wasphemiamque pertraxit; qui nefariam de Deo doctnnam (volens scilicet Deum peccatoribus, quantumvis poenitentibus numquam
,

ad Dionysium, RomanumPoncommemorat. En verba Novatianum

epistola

Hxc

hactenus

Dionysius, quibus etiam varia

quorum alii magis, alii apte distinguit. Queunt hsec

psorum
classes revocari,

lapsorum genera, E minus deliquerant, ad duas diversas lacon-

quarum alteram

stituant, qui idolis sacrificarant, aut thus adoleverant, alteram qui fide pliciter ejura,

peccata di-

rej

mvexit,.

nostrum
ODHterat,

Jesum
:

et clementissimum Dominum Christum quasi iraplacabilem

rant. Priores vocabantvr sacrificati seu thuriricasteriores vero ue&mtes.Binis hisce lapsorum
classibus adjungen* i est et tertia, libellaticorum cognominata, quee a Dionysio non memor< qucrque an Alexandrige locum habuerit, haud
*
*

oalumniatur

qui

praeterea
et

sacrum lavacrum
,

fidemque
praBcedunt,

confessionem
et

um
subsit, vel

quffl

ba-

evertit,

ctum penitua ab
quod
eos reversurus

Spiritum
vel

san-

scio. Libellatici
tes,

illfa

fugat, tametsi spes aliqua

minuserant ceteris lapsis nocennon tamen innocui. Sii dicebantur n securi-

iu illia
sit,

adhuc maneat,
Dionysiua

quodad

Ita

suam tum de

ismate, tum de lapsis opinionem generatim prodens, de qua ut nunc speciatim Iractem, instituti mei ratio requirit.

tatislibellis, quos, ne fidem publice profiteri cogerentur, periculoque/"n exponerentur, a gistratibus, dato pretio, ea petrarant, ut Actis publicis insi tur, quibus

fi-

des fieret, quamvis falso, ipsos sacrificasse. Hxc de lapsis ad clariorem rerum/ur tractanda

VIII. Lapsorum in persecutione V \ Uecn multitudo, et quid in horum

Causa 1Y DlOnySlUS Statuent.
Laptos in
pertecuinin,

notitiam notata sufficiant qui plura desiderat, a de" tin0 P en ino tro Oommentarix idva ^ o
:

S.Cyprtantpraevtum,cujusvmdevariislapso'"" Q^^us, ac pr&tipue de Ubeiiati

/

y\n,tuma
nt

simul accurateque disstntur. n Porro e lapsis plurimi priorem p, sixim, durante adhuc persecxdione, exosi, in Ecclesue pacem, idest, a<l delirti renium et sacrosn
ucharistias communicationem
<<

ad paccm
faeti eot

ti,

>, in

tranquillitas,

quorum

</-./.

fuit mullttudo,

Lsperium Ecclesia fuerat gavisa, Christianorum animos a /;</<, r, !/0 re ita relaxarat, ut priersecutionis easortae impetu plurimt in
,,,-

qua ante Decii im-

versispropeRomuw imperiipartibus
nareligione turpiter
psus
nt.

tissime flagitabant admitH Clerus Romantts, qui post mortem S. Fabiani, Romani Pontificis, Deciana' persecutionis initio martyrio coronali,

cleiui
ii

Homa-

Kl

a Cltristia-

Inter ecclesias,

quee frequentiores lamentabilioresque suorum laluasere, non ultimo loco memoranda uenit

uum

ecclesia Alexandrina, S. DiouyMi cune commissa. Dot et id nos >/jseme( San< tus <>pud Eusebium tib- 6 '"/> ii, epistola ad Fabium, Antioche-

secutionis initio

episcopum f deChristianis ipso Deciaua' perAlexandrix lapsis ita scribens

omnesvigilantissimipastorispartes,SedeRomana vacante, explcbat, incausa lapsorum statut at </< vita periclitantibus, si prius /<>< // eospcenituisset, pax concederetur reliqm vero adp arentur quidem, sed ita ut de iis suspenderet/o judicium, donec in s. Fabiani lo cum Pontifex subrogaretur, Li$ epistolis, quarum aUeram ad clerum nenscm, alteram ad S. Oyprianum rin-us
.
I

/.'

aderat (Aleasandriee contra Christianos) edictum (Deciij imperatoris, illud ipsum fere f

Jamque

SedeRomana

vacante, scripsit.

Hi
oundaest.
ibit
:

quod a
eleoti,

Domino nostro prmdictum

exhibens,
jiosset,
ai

est,

hor-

priori,qua inter Cypriani opportune ad propositx,,, nostrutl

Videtis erg-o,
debetis,...
ut,

rificum

ac terribile
fiVri

iam
tur.

adeo ut ipsi etscandalura pateren-

fratres,
si

quoniam
in
,

et

voa hoo facere

qui

Qano tentationem

Omnes
ac

certc

mirum

in

modum
qui

exterriti

ejurationem)
intirmitate,

aunt,

ninlti

quidem

ex

illustrioribus

prsB

cceperiui inciderunt iippivhemli lacti sui, et agant pitmf ntiam et

;

metu statim

ocourrerunt

Alii,

rem

publi-

desiderent

opmmunionem

utique

subvenin

eis

debel

30
MioroM

DE
sive
viduoe,

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAXD

sive

.,

FAUSTO ETC.
l>
,

debet,

sive

clinomeni,
sive
hi,

qui

se

CH

exhibere

non

possunt,

qni in

carceri-

bus sunt, sivc exelusi de scdibus suis, utique habere debent, qui eis ministrent. Sed et oatechumeni apprehensi infirmitate, decepti esse non debebunt, ut eis Bubveniatur: in posteriori vero, quse inter

riln reddita Ecclesix pace, non solum lapsos oerum etiam quoscumque alios , periclitantes modoeosfac/isrno /rniteret,ad veniam et ad adsacrosanctze Eucharistise conwvmioationem ut docebo, decreverit. mittendos, verosimUUme, Quapropter cum S. Cyprianus simile decrctum,

Cyprianicas locum trigesimum pri-

occupat, hsec memorat : Lapsorum curam mediocriter temperandam esse credimus; ut interim dum episcopus dari a Deo nobis sustinesuspenso eorum, qui moras possunt diin tur, causa teneatur; eorum aulationis sustinerc,

mum

pantcr Decii persecutione nonnihil remittente, rehemenoondiderit, et nihilominus, hac adhuc prxvie tius sxviente, aliud supra memoratum
eadem persecutione adhuc nostrum emisisse, de quo hic ScWiente, Sanctum disseruimus, decretum. Prowdeergo, matureque
emiserit, puioetiam,

tem, quorum

vit;e

suae fincm

urg-ens exitus di-

lapsorum

e grege suo saluti prospexit.

Verum

lationem non potest ferre, acta poenitentia et professa frequenter suorum detestatione fncto-

dum
non

ita S. Dionysius, Cyprianus aliique episcopi, minus r/r/r/r, tf.am doctrina spectabites,

rum,
lentis
rint,

si

lacrymis,
vere

si

g-emitibus,

si

fletibus

do-

ac

paenitcntis

animi signa prodidenulet

cum
;

spes vivendi
ita

secundum hominem
caute
sui
sollicite

saluti incumbunt, luvresis eidem anisalutiperquam pemiciosa Rom;e or/ marum qui accepit. Novatianus, presbyter Romanus,

animarum

la substiterit,

demum
judicii

subfa;

primOfUtjam

docui,

cum

cU > o
,

Romano

statuerat,

veniri
1,

Deo

ipso

sciente, quid

de

talibus

et

qualiter

exnminet pondera

lapsos pcenitentes, ?noriis in pericido constitutos, adpacem esse admittendos, electo in Poniifcem

tamen anxie curantibus, ut nec pronam nostram improbi homines laudent facilitatem,
Dobis

Cornelio

nullam prorsus lapsis

quantumvis

pcenitentibus, venise

spem

superesse, cospit con~

/)*,

nec vere pceuitentes accusent nostram, quasi duram, crudelitatem. B 80 Sanctus Cyprianus in Africa, Romanon y Cypriu rum vestigiis presse inhccrens, omnes prorsus durante
lapsos,in mortis pericuto constitutos, quosscilicet

tendere, factusque deinde pseudopontifex hanc E hcvresim, ut schisma suum stabiliret, 7"" legatis, qua litteris per universam Ecclesuim missis

disseminarit.
82

adhuc persecutione, ttatuit,

Eusebius

lib.

6 Historine Ecclesiasticie cap.

illa

ver

idque cliam

ante contractum morbum delicti poenituerat , reconciliationis beneficio donandos esse, pariter delapsis vero vita non pericUtmtibus niliilstatuit, sed quemadmodum eos omnes clerus Romanus usque ad novi Pontificis rcationem.sic usque ad concessam Ecclesue pacem exspectare ipsejussit, ut deinde communi consilio oliquid de
decrevit
:
<

43 de Novatiano, quem, ut

jam monui, Gnccorum

:

remittenle, S.

more perperam Novatum nuncupat, prsedicUe

h.vreseos occasione sic scribit Novatus, ecch Romame presbyter, arrogantia adversus eos (qui
lapsis post
elatu.^,

Covnehtf.

lum
celebrti

pamitentiam pacem imperticbantur)

iisdem posset decerni. Hccc omnia 13 et Commentorio Vitde S. Cyprianiprnevio, jam laudalo, dilucide explanata solideque probata invenies
,
,
,

Hm

quasi nulla spes salutis ipsis ro-thnc tamctsi omnia explerent, quse nd superesset,

sinceram
pertinent,

conversionem puramque confessionem proprias cujusdam seetre eorum, qui

elati

turaore

mentis

seipsos
,

catharos

(id

est,

quem proptera studiose lcctor recte consules. Ego nejam actum agam, de dicto S.
Cypriani, durante adhuc persecutione, in causa lapsorum statuto plura non addo, sed quid Sanctus noster circa lapsos e grege suo, qui numero, ut jam docui, erant non pauci, servandum decreverit, nunc disquiro. Docet id nos iterum

ipsemet apud Eusebium lib. 6 cap. 44 in epistola ad Fabium, Antiochenum episcopum, occasione historiesde Serapione ,lapso ac moribundo postea n huic Commentario inserendee, sic scribens In
, :

auctor exstitit. cvc puros) cog-nominarunt Novatiani secta seu haeresis non minus uberem scribenili materiem Sancto nostro preeow,t,quam ejusdem schismain Ecclesia Roma?ia suscitatum, de quo prsecipue, deque scriptis ejus occasione ab eo litteris paragrapho prsecedenti tractavi. De epistolis, quas preefata hseresis, schismati Novatiano adjuncta, Dlonysium scribere eompulit, dicendum nunc est, uti et de Sancti circa lapsos doctrina in illis contenta. Ut nihilominus studiosus lector dicenda clarius inteltigat,veritatique
<<

mandatis dederam, ut morituris, (prsevie tapsis in persecutione) si peterent, et maxime si antea suppliciter postulassent, venia indulg-eretur, quo bonae spei pleni ex hac vita migrarent. Hoc

esse consentanea, percipiat, prsemitto, qusetum a S. Cornelio tum a S. Cypriano, remittente

jam

moribundos decretum,quamCypriani ac proin cleri Romani deoreto, mox exposito, omnino non diversum, differt tamen nonnihil ex eo, quod reconcilialionis benefwium videatur etiam extendere ad lapsos, qui, quamvis ante contractum morbum veniam non postulassent, eam tamen jam moribundi poDionysii circa lapsos
S.

quam a

persecutione, in causa lapsorum et contra asseclas fuerint statuta. A 5. Cornelio incipio. Hic sanctus Pontifex, ut Ecclesice malis, ex Novatiani schismate etperniciosa saluti animarum opinione provenientibus

Novatianum ejusque

occurreret, concitium Romce congregavit.Synodi hujus acta perierunt ; verumtamen quid in ea potissimum actum sit, Historive Ecciesiasticde lib.
6,

scebant

horum uutem
ex Cypriani et

beneficio

nullus reconciliationis cleri Romayii decreto, si

,

cap. V&docet Eusebius. enim hic scriptor sic habet Ob quam (impiam Novatiani de lapsis opinionem) rem
83 Ibi
:

altei

amque
icn

i>.

Oypt

fecii S

in rigore accipiatur, debuerit donari. 81 AdhcBC dubitari etiam potest, an,

:

cum Romae
nodus,
sbyteri
in

cong-reg-ata

(0

Cornelio) esset

sy- qwbus deerepretutnfuil lapsof,

monytiuf

quemCyprianus prsedictum suum de admodum S. lapsis decretum,S3eviente adhuc Decii persecutione, edidit, ita etiam tunc Sanctus noster suum emiserit.Etenim necinEusebio necalibi quidquam occurrit, quo certo statuas, Deciine adhuc sxviente persecutione, an postea id fecerit. Eum nihilominus durante adhuc persecutione id fecisse, idcirco mihi verosimilius apparet, quod,
, ,

qua sexag-inta quidem episcopi,

ac dlaooni
in

vero

raulto

plurcs convenenntistites
,

runt

cumque
esset,

provinciis

quid

seorsum consultassent, nujusmo ag^endum Novadecretum cunctis promulg:atum est di tum * et eos, qui una cum ipao sese insolentius et quicumquo inhumanissimnB el a extulerant
:

Novatiauuin

fraterna caritate
scilicet

alienae ejus opinioni (de

lapsis

ad pacem

numquam

admittendis) consentire

tiro

DIE TERTIA OCTOBRTS.

pr.<rsum P sorant,
;

nlionos nb

os,sse

Z, r "" W*
K
i"

r ''

tefM *efo,quiinc*lam1tatem (fidei imM **". pcenitentis remedio

i

Ecolesfa

1,

'TnRf

" " e < CornelK;

::

confovendtos.

Bxstant
episcopi

adbuc
missa

S.Oypriamu, alttquesynodiCartkaginmsis
?. Muci,,e ,-,,
'<''!"<->'"< '-.;<><

m-

C.B mtune

Romanorum

iioster

'""'",

*
Pei

Antiochensis eeolesi* pnesulem,

et

W
docnittt,

tt

qmbus

Roman*

aS. typnano convocata. De

mense verosimiliter Augusto aut SePemtrt.fuitceledratum, hocque jam uno alte"><r>enseprcvcesscrat synodus
C

ttaham et Afr-;o, aliaSque looorum illoto provmefas sententi deolaTantur. Romanv<<> hoc eomitvum(videpa*agraphum nonum Cwmentartt d e S. Cornetio jam sxpe laudaH) annol.A;

,,

^sta

et

omniom

^onuncadH.monysinrn.Bu^,,
X.CorneUHmR

,,,;

((

%%J^**/Meafecisse,jamviiimi
, Vadem lapsosomnef poemtentesad pacem esse ";'""" "'"'/"/ocriminumg ravi ate '" v 7" tnoruxesse pamUentim infungendas.
t

Vmto partterfeeem, , pr0 in sanciem.

tZr
"''.

r Cypnan.
p
!

r' Xti ,at0lla ?l sermonecon oriptaaW*l*:AlhB PBtt0 exstant epistol*

'
.

Carthaginensis hac synodo Euse-

mumpe. tznet,
<

Vovatianum cjusgue asseclas clesiz corporealienosesse habendos. Quoa

,/,

''""

'""

\b

Ec'

et

nliorum antistitUm, qui cum agregati sunt, ez quibus

l,:
f

'l, ,.1,,,

fpso in

'''<

qun solo hic idpotissimumeasSancti adfratresper

onstitutos epistola
'
.

"

iam

colligitur
i

de /
lib.

"

tentationem utqne

in

(*^pnrvu8wt>^k^pn^ mul cum

iis,

M(NaMlmn)
qui
ad
'"

subveniretur iis qu ffidei desertionem) inciderant

nefnrias

perdita,

Eusebius

faememorat:
ad
''"

,,

Sefipsii etiam (sanetus Dio/.

opinionfe
a)
si-

fratrea pei Pnitenti.

Egyptam
:

eouatitut
>.,,

m
,

r |U

a et

de

tentiain
guit.

lapsis sendistin'

exponit

partes rpsius
consortio

et

desciverant,

erimi D m
his

pradus

etiam
moribftriSos,
nint/,
|

Cyprianiepistolse, quas hiclaudat Eusebius, haudflubie sunt libellus, a S. Cypriano epistolahZ ad Antonianum memoratus, in quO smfjula placitorum capita, a synodo Carthagi*st sancita, seu canones continebantur 84 Quapropter cuth dictse epistote perierint,
>

",

Cntboli -"

E
Quibusexverbis, cum
ducatur Sanctus
,

rtetur

teA

merito abdica-

86

suamexposuisse de
f

III

(td

lapsis sententiom

ctre$ per

wumgradusdisfinansseMrosimmimumsit
6u
einn ,n n r rfllla epistola docuisse,la r
lh
f>

">mn
conttilutot
epittola.

, rilli

est,

JXEnilcnliis
><

f ;"""
c

nonconstitutos, sa?icitum fuisse, utnec in totum

lapsis deneo-aretur fplusdesperationedeficerent, et, eo quodsibi Ecclesia clauderetur, secuti saseulum gentiliter viverenl nec tnmeu rursus censura
;

etiammpericulomortis, de quibus hio agimus,

"'"" scnpta, inteUigimus, in hac circa lavsos

noneseamdem sortem habuerint. Exlaudata ta<' 'npriani ad Antonianum ~ "'"""****'***"* vpmcomfpost synO" epistola.post syno'

quinpariterprmfatsesynodica-

emm idttasit, quorswn.qumso in /^vlaudataeni;

'pace?n admittuntur, pro diverso cri mMwngraduseuprodiversacriminum gravita ""rsas esse po??iite?itias impo?ie?idas nisi

quedehis

stolatnguadepamitentiaetdelapsisagit, suamtradit sententiam, diversos crimx

spescommunicationisetpacis

miUime fecit, pro

ffradusseuclassesdistinguittmncjamconsi tur, ut Sanctus voluerit lapsos pcenitentes non tantum cum devita periclitarentur, sed < cum in co periculo non esse?it. ad pacem admitti I tquid enim alioquin diversas illis, ut verosic?-iminu?n dive?*sitaie pamiten,

solveretur,
prosilirent;

ut
sed

nd

Euangelica communicationem temere

diu
poanitentia
et

tias jir&scripscrit? Cerl,

in te

non

est, pce-

traheretur

rogaretur

dolenter

ut proportionata smgulorum lapsorum delicti gravitali pcenitentia imponeretur. Horum aliquot genera in eadem C epistola Cyprianus his verbis recenset Nec
,

atur causae g-ulorum, eo fine scilicet

clementia, et exa et voluntates et necessitates

paterna

eP^
rum
dato

mte?itias moribundis pro criminum diversitatea Dionysio fuisse statutas. Dionysius, inquit />ag 63.') et 635 Xlexandrinum Chronicon Alexandrii

cum mlilti ,n Deciana Christianoproscriptione et supplicTis lapsi defeoissent,

pns,

pcenitentiaa

locd,
fecit,

n,uit,>

delicti

gratiam
m.ilto.

porrcctn

manu

enque

de

re

ad

'"

^ter

tu

episcopos littnns dedit,

earissime,

ut eis scilicet,

sicut

quibusdam

vi-

detur, Iibellaticos

cum

et sacrtficatorum quari opportere, qnnndo inter ipsos etiam qui nficaverunt et CoUditio frequenter et cnusa diversa sit. Neque enira sequandi sunt ille ,
, ,

sacrificatis (libellaticorum notitiam ?iu?n. 78 prsebui)

modum verisimih est, ostenderet', Christianos in persecutione lapsos proportionata delicto medela esse curandos. 8? Certe r.ristimo, Sanctum id docuisse, t,i- F bus aliis c/,istolis, ab Eusebio toco proximecitato rtextriljutinparitermemoratis,dequep Htarum prima esfad Conone?n, Ber,,,opol ecclesix episcopum. altera dd Laodicensis e<
"'/"- aliii,

quema

et congressus diu, nd im opus necessitate pervenit ille et qui se pt omnes buos prodidit, et qui 'ipse 'pro cunrtis ad discrimen accedens, uxorem et liberos et domum totnm periculi sui perfunctione

qui ad sacrifioium nefandum prosiln.t, et qui luctatus

statira

voluntate

qiKitnddivertot
ici iptitj

cle-

olligitnr.

I"-of.-xit;

ille,

qui

inquilinos
et

suv fratres ac tertia denique a<l Armenios. T hisce epistolis, utt etiam eptstola num.prasa t memorata, idpotissimum, qudntum opinor, spectavit Dionysius, ut eos ad quos srribehat
,

vcl

nmicos

ad fncinus compnlit,
pepercit,
et

suos

fratres

etiam

qui inquilinis et colonis plurimos, qui extorres

profug-i

rccep.t,
;

""
!

recedebant, in sua tecta et hospitia ostendens et offerens Domino mnltas ntesrt incolumes, qure pro unas fnucia

quosque verosimililer-in imn<>item Novatian, <>,ga lapsos Juvresim propensiores m>< tusdbhacalienosredderet afque aversos. Hinc
ulte?nus concludo, om?ies illas post ewortum qui-

dcm,

uti

cr
,

>a est colligere,

tia?\i schist?ia

'''

recentur.
-Mint,
'.

Cura

erg-o
sit

inter

ipsos,

qui sacri-

raulta

diversitas,
luritia,

autem, qua?n a 256 aut etidm 255 scriptas esse. Btenim, uti ex
?ion se?'ius

et

quam

4 ua3 inclemenlibellaticos,

mox

acerbn

dictis consequilur, scriptse sunt,

cum

,um

liS)

qui s.i.-nti.-nverunt, jung-ere?

85 Diversis hisce tapsorum classibus, aliisque, quas hic e?iu?neratis non incongrue possis ad-

Octobris

Tomus

tlum o???nes Orie?itales crrlesia- u?ianimico?isensu Novatiani de lapsis opinionemprosctipserant, que intcr snhscordia erant divisee. Jan ro Dionysius epistola apud Eusebiwn lib. 7
7

II.

32
IUCTORI
C. B.

DE SS. DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO ETC. Novatiani anno 251 exortum, et 5 ad Stephanum Papam scribit, omnes ccclesiarum, tom.
iv Julii

tfovetioni

(Orientalium nempe) ubique antistites unuui idemque scutire, et ob redditam insperato pacem incredibili g-audio exultare, idest,ut lib.proxime citato, cap. 4 interpretatur Eusebius, omnes ubique ecclesias mollito jam persecutionis furore Novati * turbulentam novitatem detestantes, inter se paeem iuiisse. Quaproj/ter cum Dionysii ad Slephanum epistola hic laudata, nec serius nec citius, uti infra docebimus, quam anno 256
rniii
,

Flavius,ad quem *** aut Boschius noster in Hi- ^J"^'' /jfaest, anno 252, uti storiachronologica Patriarcharum Antiocheno- haoqwiUum
1

pra

'cet,

e vivis excessit.

Hac

epistola posterior est allera,

cujusjam me-

mini, ad Cornelium Papam a Sancto nostro data. Etenim in ea Dionysius, ut loco proxime citato testatur Eusebius, mortem Ftavii, Antiocheni cpiscopi, a se intellectam asseruit, adeoque
illam scripsit post epistolam

scripta

sit,
,

necesse est

omnes supra memoratas

hicmemoratum, necdubium
fecerit
:

epistolas

lesiarwn,

anteriores, non serius

256, sc/iptas esse.

quam anno

cujus illa meminit, 256 aut etiam

ad Flavium, mox quin id a/mo 252 jam dixi, Fabius etenim hoc anno, ut
est,

Antiochen us episcopus, post cujus mortem scripta est, diem suum obiit, nec Cornetius Papa, ad

IV ^ 1A.
v*

C k*4 oCriDlt
,J

aa

ri

raDlUITi,

r AntlOl
3.
,

chGnum
,

eDisCODUm
*1
,

eumGUe *
,

quem scripta est, ultra quintam Augusti ejusdem annidiem, utiin Commentario in S. Comelium saepissime laudato, probatum invenies, vitam produxit. Videamus modo, quae in Sancti noslri ad Fabium epistola nata sint, a Novatianide lapsis opinione abducere. Nihil,
in tota,

Novatiani de lapsis Opillione COnatur avertere.

Sanetut ad
itm,

quantwn opinor,

quanta est ea epistola, magis urgens occumt, quam miraculum, quod Deus operatus est in favorem Serapionis senis, in persecutione
lapsi,postque pcenitentis, atque adpacem Ecclesiae admitti enixe precati, quem etiam divina
clcnientia absqucillapace, quam submissis precibuspetierat,evivisexcederenon permisit. To- ^ tam Sancti nostri narrationem, <//'.rapud Eusebiun) lib. r>, cnp. 4] exstat ,huc transcribo utijam ante facturum me monui.
\

Quamvis
in
;

\i niianinlii-

Novatiani schisma, ut jam docui, Africa et Italia unan/mt fcre ubique nsufuissetproscriptum,erant tamen adhuc

mati

nonnil

nonnulliAntiochiae, quiilludstabitire niterentur. r Docet idnos Eusebius tib. 6, cap. 46 de S. Dionysio Alexandrino haec scribens Scribit praeterea ad Cornelium Romanae urbis episcopum
.

cujus litteras adversus Novatum {lege Novatianum) scriptas acceperat iu qua quidem epistola significat, se ab Heleno Tarsi Ciliciffi episcopo, et a ceteris, qui cum illo convenerant,
;

90

Unum

tibi,

scribit
,

ad Fabium Dionysius,

Novatiani

liano

scilicet

Cappadocias
,

et

Theoctisto

Palsestinae

provinciffi

episoopis,

invitatum fuis,

Ut

ad

syuodum Antiochenam occurreret

schisma
d

quod apud nos contigit. Erat in hac urbe (Alexandria) Serapion quidam tex e numero tidelium; qui nliquo quidcm anteactss vitae tempore nulli culpas obnoxius fuer.it. Sed in persecutione lapsus, saepenumero veniam petierat, nec quisquam ei attenderat, quod sa-

exemplum proponam

opinfoni conotut,tl abducc -

re*

qua
1

quidem Novati
sibi

confirmare tenfuisse,
t,

nuntiatum

quod

diem
anus
ven
iu

extremum

ot>iiss

Deme-

ejus

ohenae ecclesise esset

locum episcopus Antioconstitutus. Ipsemet Fabius,

j

Idem postea morbo correptus , vousu Bensuque orani carens triduo permansit. Quarto demum die paululum recreatus, nepotem ex filia ad se vocat, et quousque tandem,
crificasset.
cis

Antioc!
tiavtt

pus,

ujus

mortem
,

S.

\m Eusebii
Dionysius,
sev

v<

tata

Comeannun-

tum Novatiani schisma

qui
lib. 6,

lapsos haeresi nonnihil erat addictus.

liquei
'

Primum

ex Eusebio,
8

cap. 44

Hajc cum dixisset, rursus vox destituit. Puer ad presbyterum cucurrit. Jam nox erat. Preshyter autem a^^rotabat. Sed quoniam in mandatis dederam, ut
illnm
morituris,
pliciter
si

me detinetis me quantocyus unum ex preshyteris.

inquit
,

fili ?

properate
.

quaeso

et

absolvite

Accerse

mihi

exhibens al
fftnentum,
tisse
)

Atexandrini ad Fabium, Antiochenum episcopum, epistolse FraDionysii

it

petorent,
,

et

maxime
vita

si

autea sup,

postulassent
pleni

venia

indulgeretur

quo
exi-

quse

mirum

est integre

non

bonae

spei

ex

hao
.m

migrrarentj
tradidit,

Val
l/^zu.y-:
'

,^
y.yl

guam Euoha
bens
,

puero

ju-

foOYMTa

A(0VUffl0 6

Imoreftac etc. Eidem Fabio in sohisma aliqua ex parte inclinanti scribens C Dionysius Alexandrinus etc ubi sermonem esse Novatiani schismate ex binis Eusebii capiti;

praecedit, alterum subseEusebii caput proxime laudatum, lideranti fiet perspicuum. Quod vero ad secundum pertinet,Fabiumscilicetseverae in lapsos Novatiani haeresinonnihil fuisse addictum, manifestumefficiturexSancti nostriadeumdemFabiumepistola, ab Eusebiolib. 6, cap. 11, 12 et 11 parte recitata. In hac enim Dionysius, uti ex

bus,

quorum alterum
'

2 Ui

aqua intinotanS, seni in os instillaret. Redit ig-itur puer buccellam aflferens. Et cum appropinquarel priusquam ingrederetur recreatus iterum senexj Venisti, inquit, fili, ac F presbyter quidem ipse venire non potuit, Tu vero fac citius, quod imperatum est, et dimitte me. Bdox puer buccellam intinxit, et in os
ut
in
,

aenis infudit,

qui,

mam
mox,
et

exhalavit

ea paulatim absorpta, aniEaec de Serapione Dionysius,

Fragmentis huc mox transcribendis palataopera, multa profert, quee nata sint a Novatiani de lapsis haeresi avertere virum quemlibet, a rationeet sano dedivina inpeccato>

ut ad clementiam in lapsos Fabium infla a Novatiani opinione abstrahat, heec subdens An non igitur perspicue apparet, eum {Serapionemsenem) reservatum fuisse, ac tantisper in vita permansisse, quoad recouciliaretur, et deleto
:

jam crimine,
91

pro multis, quaa gesserat , bonis operihus a Christo agnosci posset et prajdioari P
sius

res clementia sensu sO Scripta est haec

te

nonomnino alienum.
a
S.

Diouysio epistola anno

anno

252.

Etenim,

uti

pronum est

colligere, scripta estpost

ex jam dischisma

Sane manifestum est, quod etiam Diony- - mariyrw* interroganda innuit, Serapionem tantisper inlaPtot in vita non alio flne fuisse prodigiose servatum, clemc """ quam ut ex ea non antc discederet quam ad veniam et Eucharistiaecommunicationeiu fuisset
,

receptus.

Zrer >eorumopinionem,quiomnemsnemlaU mt
'

Ptm

DIE TERTIA OCTOBHIS.

Hinc n0n imme ^o Sanctus potuisset
'

veni*pr*cidun, a Dei

bium apud Eusebium

libellis, comv<nicarant,aliudargumentumcontraNovatvi,r, hcvresim format. Narrat primo epistola ad Falib. 6,

parem /ar,/ lU s odmittebantur. A tapsis hujusmoquibuscum in orationibus ac cibo martyres dahs etiam forsitan communionis
di,

peccatoris nonvult, sed magis ut convertatur et vivat, ommno esse atienam. Verum illam DionySlua aha insuper ratione acriter perstringit. In more tunc positum erat fueratque jam otim, ut lapsi, facti pamitentes, ad martyrum suffraqia recurrerent, communionisque ab his libellos obtinerent, quorum deinde beneficio ab Ecctesia ad

cUme^gTmollL

tcubca
vel

~ T^^T
nconcedebatur
fP

38

J^lTT
,

ut

ri

* q iado

tt

eorum
eis

** mtercessionem
,

mart yres aut conefflag-itantes

^
sacraEci

CTOM
b.

c.

si

cum

Deum
,

autem comraunio jus nullum ad Ecclesta menta percipienda aut ad

publicas
orationes

orare pepmieissent. Ha3c

accendendum praatabat

mitius erg-a ejusmodi lapsoB agendum excitaret. Altera vero communio ea erat qua poenitentibusjus restituebatnr
l

pos

ad

licet episco-

publicis precibu.s partioipandi explanatis ( subjungit laudatus

facile esf

tis et

8acramenHisverosic Ruinartius ) jam

in

intelligepe,

Dionysium

epistolas Fra-

quantaqvr mala tum in persecutione motu populam excitata, tum in altera hanc ex erticta T)ooii
subsecuta, Ckristiani Mexan.Ur yEgypto fuerint perpessi, guolgue ea> his pro fide sanguinem effuderint, ac tummox eauZunn guibus Uerum, pturibus accurnulatis ZeZnationibus, eorum opinionem, qui lapsis perseZ tione spem veniae prxcludunt, apertissime improbat simidque confutat. 90 Ceterum inquit bi divini martyres
,

cap. 41 et 42 quot

t&SZ

-^ ^^^.^^P^ohUoindubieagilur.
:

martyribus don.: ab episcopis nondum " consecuti fuerant. Asscntior laudato i^c fiUf oiu Ruinartio : ue nujusmoai ' de hujus,
alteram
'"'"", **" '"'",

g-mento, quod protulimus, de pcenitentib,; qui prima communione a

n
doccns,
i

ad

communtontm

assessores sunt Christi, sortes, ac judicii participes

nunc

qui

et

regni
e

illius

con-

cum

dum
lapsos

ipso judicaturi,

hic
,

apud nos essent,

et
idolis

quosdam

fratribus

saerificasse

runt
illi,

et

eonversionem

convictos suscepeillorum ac poBnitentiam

?T,?-S ab ht donalos hbeU ' nec " * CUpU recipi non pu 9 net t Cypnano. Eic enim cum S. r sanctus episeopus riinnOpere nostro Commentarium ad Vitam ejuspraevium 12 et l&Jtribus diversis epistolis, E qua> in nova editione Veneta ex Baluzii recensione sunt nova, decima et um Clero suopresbyteroset diaconos, quod lapsos, libellis a martyribus donatos ad communionem

ZZT, % ff"'* "

J',

^T
,

**TT*mm a
>

^**"' P ' esi

an Sanclus
'

nrc $ic

cum

S.

Cypt

,,

cernentes,

mortem
in

cum judiearent, illam placere posse qui peccatoris poenitcntiam mavult quam
,

acriter objurgat, ac proin videri potest voluisse, ut nec lapsis libelh a martyribus
,

admittereyit

darentur

nec

illis

ab

}>is

eo.s

admiserunt

'itterentur.

et

Fateor, tres

colleg-erunt

illas

atque

donati ad pacem objurgatorias

coetum

suum

( datis

etiam verosimiliter
libellis
et

pro more tunc

receperunt, et
de his suadetis

recepto

communionis
cibo
,

epistotas scripsit Cyprianus, necpropterea tamen at cum S. Dionysio, qui lapsos, quibui

in orationibus

martyres communicarunt
mitti.
vit,

Qui.l ergo nob,s fratres, quid nos ag-ere debemus ? Utruni itentiae martyrum accedemus, et rem ab illis judicatam, seu potius gratiam eoncessam tue?

dem communicarunt.

euin

iis-

ad pacemcupit adEtenimCyprianus dictas epistolas exaradurante adhuc Decii persecxdione, volebat,

bimur

et

prosecuti

sunt

judicium
ipsi

quos ilii miscrat benig-ne ag-emus ? au contra illorum irritura faciemus , nosque
iis
,

cum
,

que, lapsorum in Erclesiamadmissio>r ri, donec, pace Ecclesur ronressa, eorumque rausa examinata rertum aliquid de ipsis in co\
,

sententia? illorum
,

stituemus

dinem constitutum evertemus

diseussores ac judices conclementiam dolore afficiemus or,

statuium. Itaque inpraefata cpistolaanitrr nonnullos e clero suo presbyteros <t diaconos ideirco redarguit quod persecutione nondum tincta, contra episcopi sui volunta clesset
,

siasticcvque disciplinte uigorem lapsos,

tibel/is

-Dei

ipsius

in-

dig-nationem provocabiraus? Recilalis hisce Dio-

nysii

verbismox subjungil Eusebius: Atque

ronsulto
qui

hjec

Dionysius

videtur

martyrum donatos,adporrm t, mtere ,idque absque prasvia sufficienti pcenitentia, admitterent, sacratissimoque Christi Corporeimperti,, non raetuerent.
95 Certe Cyprianus, reddita lapsos omnes, arp7-oin etiam libellis a

adjeeisse

loquens
infirmi-

f
/<><

de
tate

iis
,

persecutionis tempore

pp

auimi lapsi fuerant. Ita sane habet, utihic scriptor animadvertit. Vutt enim Sanrtus, ut apparet, contra Novatianum, in cujus opiniourm

pace,

propendebat Fabius, elapsis martyrum suffragio ad pacem admittendis hic ostendere, generatim lapsos omnes, modo eos facti sufflcienter pceniteret, ad delicti venium llUU nirationem esse adm ittendos, idgue verosimilr
,

latos, ad delicti oeniametad Eucha ,,>municationem modo pcenitentiam < <mo proportionatam prievie obiissent, volu iti, admittendosque ipsemet una eum synodo, quam
.

line congreganif, dise

''

"Sj

'Y>''

lemque

minime periclitarentur enim ad pacem admittendos esse, quos in suum, ac communioncm martyres receperant hi autem plu, iss im c ralentes, nec in moi iis
:
\

etiamsi de vita

in

'

VitamS. Cypriani
' .

prsevio,

iterum mox laudato, ^ probatv) " Iquemproptereastudiosw

qui, quodprifi

erat, fusius pro-

batwn
in

privata
tlur,
e*te

articuto positos in rant.

98

communionem suam admise,

cupit, bretntatis causa

l

r<

admiKen

Ad Sanctinostritrr ir

libelhsa martyribus et confessoribus lapsorum gratiam concessos,

;>

tfatuw,

oite (Rui-

nushujusmodi
sed abusn
ut

tibcltos

iot

nartii in Actis selectis et sinceris martyrum verbis utor) observat Valesius, duplicera fuis
Eecle.sKi

m
ad

merito

improbavit; castigant voluit,

poterat
cat

communionem quaa lapsis indulg-eri primam privatam et orationum alte,

;

ram publioam
,

et

qua3

Saoramentorum. Privatam voprivatis non vero ab episcopo

,

pristinam consuetudim m exigerentur, Liquetid ex ipsiusmet Gypriani epistola 10 num. pra >ta martyribus et confessoribus pta. In ea enim Cyprianus martyres et
leges
et
,
,

ecclesiasticas

fessorcK

34.

DB
:

SS.

DI0NYS10,

EP.

AUAAM'.. FAUSTOETC.
cona Demetriano in causa Novatiani celebrata,
ciliatrix emtitit pacis
,

i)

C.

B.

fessores sic alloquitur tiam vestram redigere

desideretis.
,

Sed et illudad diligen ut et emendare debetia

,
,

quam
,

Dionysina

quibus pacem dari nominatim designetis eoa Audio enim quibusdam sic libcllos Co.mmimut nn ODM BUlfl tieri ut dicatur
,

Eusebium

lib.

cap,

epistola

apud ad Stephanum
,

quod
est:

uuuiquaui
ut

omnino
et

incerta

eeeoa

martyribus faotum uobis petitio invidiam

a

Papam, iniisse nuntiat omnes Orientis ecclesias earumque episcopos, turbulentam Nomtianinodetestanvitatem seu h&resim unanimi eomensu prsedicta Sancti nostri ad Stetcs. Jamvero cum
,

po8tmodura
dicitur
:

oumulet.
ci
bi

Late enim
;

patet,

quando
vi-

phanum Papam

epistola ante

annum

&66

uti in-

ili.e

bi la

et

possunt
,

nobis

ceui

et

triceui et

ampliua

offerri

qui propinqui

et affiues et liberti

tur ejus,
eos,

ac domestici ease asseverenqui accipit libellum. Etideopeto, ut

videtis,

fradocebo) verosimillime scripta nonsit, initamque inter ecciesiasconcordiam,veluti rem novam, S. Dionysius in illa Stephano annuntiet, verosi-

millimumapparetfSynodum memorataspacis conse.

quos

ipsi

quos nostis, quorum poe-

nitentiam
designetis

satisfactioni

proximum

conspicitis

nominatim libello, et sic ad nos fidei ac disciplinsa congruentes litteraa dirigatis. Oyprianus ergo, non magis libellis a martyribus lapsos donari improbavit, quam his pamitentibus etiam ad emtrema non deductis, delicti veniam, cessante jam persecutione, voluerit negari, ac um hicpaproin non adversatur Sam to nostro
,
.

annum 56 eelebratam nonfuisQuapropter cum Fabius scu Ftavius ante Augustum anni :.">-. uti num. Bfi jam docui, emvi& eascesserit, atque <><(co post hoc tempus synodum Antiochiam convocare non potuerit, triciliatricem ante
erit,

ut minimum inter convocat lebratioiwm hujussynodi statuendum

ennium

sihxc
sit.

onvocatione Fabiia Demetriano celebrata

riter, cessante, ut prascedenti

jam docui.persensiin mortispe-

cutione, lapsis
H riculo

p
<<

non essent constituti, delicti veniam impertiendamputarit, hancque illis,niside wapericli-

tantibus, p<
luerit.
qui dieta
pi

nondum

sopita, dari

ttola effecittc
>

idetur, ut
tM *f/0-

96 Revertamur modo ad eam, de qua hic ruimus, epistolam, dispiciamusque, quem ea; hac fructum Dionysius retulerit. Boschius nostet in Hisloria Chronologica Patrian hai um Antiochenorum, tomo n Julii prsefixa, num. 86 censet pm tim memorata hoc paragrapho Sancti nostri ad Fabif.ut epistola, partim quatuorS. Cornelii adeumdem Fabium epistolis, ab Eusebio lib. J-i et S. Hieronymo de Script. Ecclesiat<,

Quapropter cum hoc, attenta illurum lcmporiun tudine, verosimile nou sit, parum credi/'//,' mihi apparet, synodum Antiochenam a Demetriano ex sola convocatione Fabii s< m Flavii, nova convocatione non prsemissa, celebratamfuis^ se. Fuerit itaquepost mortem Fabii synodiadx E sus Novatianos celebrandse oonsiliui nec ante ewsecutioni -mandatum pensum quam iuii atio, it a Demetriano facta sicque recte intelligitur, qua de causa synodus Antiochena in causa Novatiani celebrata, quam arumconcitiatricemcum pa< is <>< ntaliu
,

<<

<

Boschio fuisse existimo, in libello synodico mox laudato, soli Demetriano, nulla facta Fabii mentione, attribuatur. i
cti

snunc ad

alias

San-

nostri epistolas.

is

cap. 66 laudatis
si

id esse ef/ectum

ut ip&e

Fabius,

non

illis

epistolis

ad Cornelii

et eccle-

siarum omnium partes fuerit infleocus, syuodum saltem Antiochix non diu, antequam evivis, anno idit faerit sublatus, super itto negotio indicendam curarit. In hanc sententiam laudat textum de S, Dionysio Alexandrino exEusebiodepromptum et num. ti&anobts transcriptum, in quo Sanctus ab Heleno, Tarst Cilicise episcopo, et a ceteris qui cum illo convenerant Firmiliano scilicet Capp< et
l

X. Controversia de rebaptizandis haereticis inter S. Cyprianum et

S.

Stephanum

Papam

exorta

Dionysiuspaci

in Ecclesia

servan-

daedat operam, variasque hunc in

Theoctisto Palaestinse

provincise episcopis,

ad

finem scribit epistolas.

F

concilium, Antiocliix celebrandam, sese invitaalque etiam de Fabii morte edoctum nuntiat;
,

ita

autem

scribit,

ul hoc

illo

posterius faci.um

esse, insinuet.

Unde quemadmodum putat Bout decreta

o:
cse

mnes

fere epistolce, quas Sanctus noster casione Nocatiani vel schismatis vcl ha

oc

\ |,n tUt

"/"'

hic

<> <s

/irxier

jam

iin

schius, recte consequUur,

ante indi

ctaque fuerit Antiochena synodus , quam Fabius obierit, ac proinut hic illarn ante obitum verosimititer induxerit, aut certe indicendam cuvarit. Videtur sane mihi hsec Boschii opinio admodum
rimilis.
97
/.

de lapsis opinionis conscripsit quasquejam memoravimus, ab Eusebio tib. 6 Eisioriae, cap. 46, uti hactenus ddcta docent, laudantur. Porroab eodem Historico ibidem insuper laudantur tres
aliee epistoUe ,

moraHU ntw

'

Verwn huic opinioni suiejam

:

..

tanu

ii.

ui

jungit
toin.
i
,

apparet,

propositae subTribuitur nihilominus in Hbellc synodioo Conciliorum Labbe col. 719 syaodua
, ,

quarum }<< U nusnon meminimus. Primam, quee objurgatoria est Dionysius scripsit ad gregem suum Alexandriae, ulteram, quse et
;

convocal
ata non fuit

haec

Antiochiae
;

collccta
is

Demetriano
est
,

Fabii
Pa-

successori

quia

exocutus

quol

bius, morte- inter veniente , aon potuerat. Quibus verbis videtur innuere, synodum, loco proxime

apud Labbe memoratam, ex convocatione, a Fabio ante mortem facta, aut fieri curata, fuisse a Demetriano cetebratam ita ut hic ad eam celebrandam convocatione alia usus non fuerit id autem mihi minus verisimile apparet. Etenim uti ipsemet Boschius loco proxime citato adstruit prsefata synodus Antiochiee
citato
,
-.

libellus a laudato Eusebio vocatur, ad Origenem de martyrio dedit terUam denique de offlcio diaconi ad fratres Rom,r ons/ttutos per Hippolytum misit. Epistola Sancti ad gregem suum objurgatoria verosimiltime scripta est, cum Dionysius persecutionis temporeab urbe Ale.rand.rinaexsidaret verum um vn ea>silium fidet oausa plus vice <<>/plici putsus fuertt, pro oerto neauit edici, cujus exsiliitempore, acproin quo circiter anno scripta sit. Quapropter cum id etiam alin nequeat circa epistolam, quam de offlcio diaconiad fratrcs Romanos Sanctus conscripsit, ulteriorem de ambabus hisce epistolis tractatum rejicio in
<

<

Appendicem

TERTIA

OBfM

"77 mdubte sxnt, pro

S^fguidema

Appendicem, huic Cemmentario subjungendam, """ ,,r OPWMM, i< anSanctinostri

certe nequit edici, n lem, Dionysio procul omni dubio elabo-

rtenoimpletum mirari ^josmodi

:

l,

, e t.

ls

illudquBanl ante persecutionen

.

Aicroiu

B.

ql,al,!
,,, "
'

'

,r

mansui
""'
'

rata sunt, tempus tamen, quo circiter elaborata stnt, compertum minime habetur. Q i r tinet ad epistolam t quam Dionysius ad Origenem
ea quidem, durante adsuo loco probabo, Decit persecutione conscnpta est;ac proin jam antea a n lisset
.

"?
n,ll
I

lemacbeni^nuseraf

,,l

"
'"'

Ne

"

im
ipsi,

,J,,ir

"'

Munl,,n

qu
eat,

riorum palam Chri-

dicuntur,

tanta

'

"""

</>>

oltw

humanitate ac be-

eon

complexus
erebat
piis
initto

'<"<

uti

P
'"
cuti

quantam
,

ille

"

principati

5 hnwMa

faque

hominibui

sus ignoratur epocha, a Sancto nostro de gene scriptasit epistola, haecque proinde in
V-''' "<'> sit rejicienda,

memorandu. Verum cum adhuc alia, cufus prori

debatur.

Valemanus novam

abundabat, ac Dei Tenuit hxc pax, antein

CkrisHanos perseItibusitatantisper
e.

Ap,

""""^

maluietiamet alteram cujus epoeha habetur comperta, ad Origenem scnptam,ineamdem Appendicem r, /UO d
.

niunt,

hic de Origene disputanda vesub unum veluti aspectumvelimprovo''

immuniseslEcclesiat intern ccepit. Ocvastone eorum, quiexfr "[^ ^ant t gravissimaortaest

''"'"';
lej

tas

nere.

tales

ho

nw
oaptis esse contendebat

aasse-

bm
rua
/s : ol .

get,i

M
* w(

""/""

:i!l

Raque tum

epistolas

a Sancto nostro con-

Pontife
1

^^resalia^adeumspecta^
acl cei

,/""""
valhdum

'i';'' latum

Mi

lum Queunt ^mpus

'

a,

ordme, Ec< ternts tumultibm agitata, post aliquantulam DeH -tanae persecutionis remissionem, rursus a Gallo,
i

referri, recensere peratianisi

iterandum. Sanctus

l0n

maBhujusconti P han^foilicett Rc

Hone famosissiis

ad varios ad
t
f

Ste-

vnuml
tolas
.

mephan
nem, presbyteros Ro
hisplura ogressud controversue nonnull tumf tlladurante, Di

IJI

" '""'"

:,;,,

cto in

mensem /> m Decio imperium una cum Hostiliano succirca

.

nova perset 'utionefuit vexata Docet id nos Diouysius apud Eusebium lib. 7 cap. 1 sic scribens, Sed neque Gallus oulpam Decii intellecesserat,
xit
:

verumanteij detempore,.

,,

nec prospexit, quid tandem illum pessumde>s

terpm
Q,uins
"
.

d potiusad eumdem tapidi positum impearit. Qui cum

m allaborando,
ntelligat.

paciin-

fuerit meritus
in

ocu-

imperium
qui

lpsius prospero in statu

S.Cypriani
essor,
irciter

esset,

mi sententia
alleg-abant,
tiones pro

ounctaque exanisanctos
,i
illis
,

nen

noi

succederent, viros pro pace et incolumitate ipsius p

inseotatus
ipso
fieri

200, coacto episcoporu

n,.

um

est.

Cum
u]

erg-o

ora-

prvmus i,i ' i' '""""

1

Afrx

Carthagicimus, mcilio ba ,

oujuihie
tempn,

soli

buseocverbis manifestum fit, nos persecutionem motam erumexiisde>,< non docemur, in quibus potissimum 7?oimperix provinciis ea saevierit. Pagiusin
)

Quia Gallo inChristia-

fugavit

nferri non Jl0 sse, ac )rnl " rebaptizandosesse, l quicumqueasolisha

Uctsbaptizatia
in

mm
re

grnta circiter annis post accidit, uthi

fuent, eaqir

Criticis

ad annum
,

J52

num.

17 et sequentibus

prianum
in Cart

contendit,

tsaoctode consuluerint. Horu

sat
tf,

scopi S. Cy-

ionem, a Gallo motam, loca-

iun t
fUS
olita vel vel

C Commentario ad VitamS. Oypn

lem tantum, in sola iSS6t >" an haecejusopiniofundamentissatfirmis wtitatu apud nos tom. iv Septembris in
f
i

episcoporum synodo, quos

tos

ea ipsa de caus penes se habebat. Cy\

ipsi

ah
latique,
,

aqui

**

st.

Ad h unc adeo,

studiose lector, bre-

vitatis studio teremitto.

Nihilinterim velapud
,

dHbi ,.( oonficias, persecutionem, quam suscitavit Gallus, Alexand/icc aut alibi in JEgypto eaarsisse; ac proin dubu idmodum, an Sanctus noster
vel

Eusebium

Carthagine nt episcopi Agrippini inhserendum censuere, o,,. ^ ptizandos esse quicumque ab h&reticis
eto
,

schis-

maticisvetincti, in Ecclesiam admittipostutareni, hancque in sententia n a lprsefatose\ re\

ejusdem perseeutionis o< a t,ro Christiana fide fuerit perpessus, memoi gnum effecerit. Nihil etiam a Sancto nos clare gestuminvru,,, IJUO d vel adipsum Galh

scripsere.Non diu post h ut etian (i Quinto,in Mauritania episcopo, per Lu.

mumpresbyterumeadem&uperreS.Cyprianw
deu
tirai
.v,

hicqueilh
x

pi>te
\la.

soopis supra laudatis

circiter
VI
i

datum fuerat responsmm

perium debeai
est, ut

referri.

Ut

ony-

sium spectantium seriem prosequamur, necesse uttra illud progrediarnur

|IMI

nuperie anno iJ55, celebrati, synodi hocfo isse conientus, anno 256,'

ka,

ut Pearso^iio in

;"""'"""
1

Anno

Am
\a nt ist i u n
'/

plaeet,

254,

ut nunc

communior

erudita-

l^'/'^"'
stephanumd*
'"'"

"

fert opinio, Gallo inx anus successit. Sub kujus imperii initium optatis paoe gavisa est Ecclesia, eaque tanta, ut sub
\

rum

atterum celeb ra v
v

i 't

A fri<;/ A

me

septuaginta concilium, Tn hoc denuo, quodin priorisynodo de hsereticorwm baptismate fuerat dec iumsuffrc
et
i'i'it ac confirmatum, \<- vero firmitatem deesset, congregati Patres nes litteras, quibus et prioris concilii epistolam lieam, et alteram S. C ad Quintum, \pum supra laudatum , de eodem ambas

anterioribus imperatoribus majori. Docetid nositerum Sanctm nasier apud Eusebium lib, 7, cap. LO epistola a d Bermammonem de Valeriano sie scribens : Joanni qiioque similiter revelatum est. Ait enim Et datum est illi os loquens mag-na st impfaj ed data esl illi potestas, el menses quadraginta duo. Utrumque porro iu Vale:

iis

batum

ret

num

ento, accHtserant, Romam ad S. Slephatransmisere, omnino confisi fore, ut hic,

od

DE
AUCTOKE

SS

DIONYSIO, EP. A.LEXAND., FAUSTO ETC.

I

quod
102

ipsi de rebaplizanr.fi s h.rreticis statuerant,

C.B.
origo

calculo suo auctoritateQue

roboran

Verum enimvero
evenif.
litteris,

res longe aliter, ac

illi

speraverant,

Etenim Stephanus,

lectis

ac Cyprianusprsesertim, infelici causse sure eventu ex legatis Roma reversis intellecto, non mediocriter haud dubie fuere conturbati, veritique, ne Stephanus, quem in proposito constantem experiebantur, ad exconnnunicationis, quam minatus fuerat, sententiam brevi procederet in omnem parlem animos versavere, ut istudaca,

eorumdem

merito indignatus, rjuod Apo//.rreticis, si

stolica traditio,

qua baptizati ab

ad

Ecclesiam accederent, sine baptismi iteratione recipiendi erant, tamquam erronea proscriberetur, idque ab episcopis, doctrinse et sanctitatis fama conspicuis, medelam tanto malo non qua/<,,/<

pite suo fulmen averterent. Noverat Cyprianus,

Firmilianum Csesareensem,Helenum Tarsensem,

aliosque in Oriente episcopos qui eamdem de rebaptizandis hsereticis opinionem in syyiodis versus annumZW Iconiiet Synnadse celebratis indu,

i',uque,sedefficacissimamjuxtaacpromptis-

simam adhibendam statuit. Mox itaque ad Cy p rianum ceterosque Africse episcopos rescribens, opinioni eorum Apostolicam traditionem, a qua
nefas esset recedere, contrariam esse reposuit,

ctam mordicus tuebantur, ea de causa a Stephano pariter reprehensos fuisse. Hinc visum ei esl ad Firmilianum litteras dare, quibus eum
de ecclesise Africanse statu, deque
tentia, rogaret.

/nomentireinnovarenon obtempeaut certe raturis excommunicationis poenam hac Ulos dignos habendos esse, pronuntians. Hse

simulque ne quid

in

<<,///

communi

peri-

tur, prsecepit, interminatus etiam

culo instrueret, et quse ejus hac in re esset sen-

/!,/<

omnia, quastribus numeris prsecedenrluxi

,

<l

Steptianum

mirum in modum S. que ejusdem cum eo sententise episcopos perculere. Eo nimirum sese redactosconspiciebant, ut
litterse

Cyprianum, ceteros-

tibus in

compendium contrahenda
,
i

fuse

Hotnamitii

firmis rationibus nixam itatigue consentaneam pxdabant, deberent deB serere, vel manifestum subire periculum, ne a
vel opinionem,

quatu

S.Petri Cathedra proscriberentur P, /,,</>,,/ ipsis durum, neque necessarium videbatur, eo quod non de aliquo fidei articulo, sed de disciplina tantummodo, qusc in variis particularibus ecclesiis nonnumquam diversa est, agi crederent; consuetudinem vero, quam adducebat Stephanus, sed humanam dumtaxat esse. non divinam Itaque nihilprxtermittendumstatuerunt, quo et opinionem suam tuerentur et irati Pontificis minas, scrvata unitate et communione evade.

prsecipuaque ca/ji/n ralide probata Pontiflcem, Augusti in Commentario Actis S. Stephani Papse prsemisso,et tom. 4 Septembris in Commentario ad Vitam S. Cypriani prsevio, h jam Scvpe laudato, eruditus lector inveniet, quem ego propterea, brevitatis studio eo remittens, ad

explanata

apud nostom.

compendio jam explicaSanctus noster gessit, tractanda progredior. Boschius noster in Commentario prsevio de S.Steea, quse in Controversia,
ta,

phano mox laudato suspicatur, Cyprianum epistola ad Firmitianum, quse nunc interiit, statim

jam

laudata, etiam institisse, ut si quos ille vel in Oriente vel in JEgypto amicos haberet, quos Romse suspectos non esse, ibique aliquid valere

sciret, eos infortunii Orientalibus seque

rent,
et

progressus

exponitw.

L08 Ilunc in finem Cyprianus tertium de hac causa concilium in proximas Kalendas Septembris dicti anni 256 indixit, atque ad hoc omnes, quotquot potuit, Africse, Numidise et Mauritanise convocavit episcopos, eo haud dubie consilio, ut vel, si id pturibus videretur Stephano moremgereret, vel si contra fere omnes sibi consentientes haberet, tantus episcoporum numerus atque au~ ctoritas Romanum Pontificem a ferenda saltem excommunicationis intentatse sententia cohiberet. ltaque dictis Kalendis Septembribus anni 2 lebratum esttertium Carthagine dehsereti baptismate concilium, eique episcopi ex Africa, Numidia et Mauritiana octoginta et quinque
,

ac Africanis ecclesiis imminentis deprecatores apud Stephanum adhiberet. Ita taudatus Boschius, statim innuens, Firmiliani forte regatu
sium,
S.

Diony-

Alexandrinum episcopum
,

deprecatorem intercessisse ab Eusebio hb. 7 cap. 5 Historiee suse K<<iesiasticse partim inserta. Irl autem idcirco facit quod Dionysius atteram deinde arl Xystum, Stephani successorem, scribens epistolam, obtestatum se esse affirmet ac rogasse Stephanum, ne quid scilicet hic in Orientales aliosve episcopos, P haereticorum baptismum damnantes, durius sta
epistola,
t

hac in causa data ad Stephanum

,

tueret.

Verum quantumcumque Sanctus

epistola,

noster,

interfuerunt, hicqueomnes ac singuli, hortante Cypriano, ut quam liberrime suam quisquede re

proposita sententiam ferret, superiorum conventuum decreta suo ac duorum insuper episcoporum absentium suffragio confirmarunt. Exhoc

snbindcsuntaCypriano ceterisque synodi patribusadS. Stephanum legati. Verum hi denuonon eo, quemsperaverant, eventu aPon<ro delecti

hunc obtestatus fueie quid, ut laudata ad Sixtum epistola fidem facit, in Firmilianum atiosque episcopos, hsereticorum baptismum damnantes, durius statueret, <"/ /</ lamen Dionysiura Firmiliani rogatu impulsum fuisse, ex dicta ad Sixtum epistola concludi minime potest Imo ex hac consequi videtur Dionysium, ut deprecatorem apud Stephanum ageret, sotis litteris, quas ab ipsomet Stephano de
.

dataad Stephanum

Firmiliano, Heteno aliisque episcopis Orientalibus

acceperat, fuisse
L05

tifice

fuere

suscepti.

Etenim

cum

huic

jam

omnia, antequam hi appulissent, fuissent ,-enunliata, sciretque proinde Afros, jam post secundum Carthaginense concilium semel auditos um, quod ad eos miserat, rescriptum, intentatasque excommunicationis minas, em suum etiam majori, quam prius, epi,

Etenim

Dionysius sic
pserat (S.

permotum. memorata ad Xystum epistola scribit Antea quidem littera scri

in
.-

io/i

tniiirn

Fit mitioni

Stephanusjde Helenoel de Firmiliano, de omnibus denique sacerdotibusperCiliciam, Oappa

dooiam, cunctasque finitimas provincias constitutis ob eara oausam ab illorum communione diirum, quod haBreticoj rebaptizarent. Ac pau/nde interjectis subjungit De nis omnibus
.

rogutn,

scoporum numero confirmasse, memoratos legaquamvis a veneranda plurimorum epis< oj><> rum synodo missos, severe repulit, Romaque, re
tos,

'1

illum

(S.

StephanumJ epistolam

penitus infecta, jussit excedere, repetitis etiam ibus in Afros minis, nisi ad pristinamEcctesiceconsuetudinemredirent .Africaniprsesules

atque obtestans, ne scilicet prsedictos episcopos " communione sua rescinderel Scripsit ergo, uti hic liquet, ad Stephanum deprecato</</,,/,

WB

TERTIA OCTOBRls

laudaUseptscopts, data ad Slephanum epislola *prcfor intonwfe^. / fo Fl rmilianiad C^rttao

M
'

stolam ,'T,

Mw^ ^S^.

** om*
Vfofa o o.
P< eril

ano 856 provectoscri' ,Ua hypothesi sriptanoneri] *P>**mm#. apud Stephanum depreeatonbus ad Wirmilianuma CyprianomZ
,,.,,

/toft^ /(m

DiaJl 22K V WC T*^"

,

r**?* P """M "** ?!K*" " "^ aUaS *w

* a/
e istolas,
tf

cieindeRo-

2TZ55T

**"
S'"/,/,,,,,,,,,,

E,,,,,,,, ,n

eodem ** mi^r:"" eX **omet Saneto,*5 ouV fT" tTxtsluT *??" " ^ipsisse seZt S^. Tha '"TT T f T baP tl$mo *?" *w'a, >o
1

ile
1

"*

nostro

fa
>

**" 7 *<"
'

'

'

nonnuserit, nisi post conciUum Carthagnense

mZT"*' "'F**
^ron t
de que

'

Se "

08r!s

'^

^toto ciWm

am

nsdem

rebn. ad
e

me

,,, 'TsZphanum epistola, mtereesserit, h*c nihilomtl B Mfiusneeseriusquamdictoannomscripta

vectoswptantm/Uerit. Et vero auamvisZl ''"<-"' verosimilUme ",'', " factum non sit ^onysios Firmilianirogatupro episeoZ h*. reHcorum ''apUsmumdamnJibus

pTpTdl^fZr^T' ^ toofa5 m *" nZroTb'uT

6
*

T^Tb^TT' P ramadL Um P """"' 5 ^V**

ar
,
'
'

""? V"
lstot s ,

seripserant phlrib " s

~
'

tuarum

alle

oste

Pontifieem, alleram *** id est - ~

Ste " hano a 53

^
,

^o

'

f
no

SteM><o
'"

rf

Dionysium

rfe

i!VmtfCao

Ile-

molrerfnfiJ

" ll ""'-'""'-^ rbti Dionyoii

!*tam. Quapropler

cum

hJLZdubie

L
dedrZ?

^hilemonem,

,,,

ls

,-ebus

856, ut

jam vidimus, rebaltizaJbapTaZ

*
'

""'"
'

l ""> apparet, dietam Sanet, nostriadStephaZm eptstolam ante , ,,,; scriptam n ^;o <, an8W| ul ;"'-''"' Carthaginemitertio, Kalendh
,

"/-

"/"v

AfrJnis intJZu,e1r.

dok^JZol^L
;

on~
t

eelebrato,

22!

m*
'

perspeetum hahueriTFiTnlul ebdefensam de /,-, ,,/', ,', /

/

T'' ^ """"^rft M. ffi T? ^JT ^atum ST'"T'T T" f T"

essZfJ?

TT
P

TTl

f?"*a Sanct0 de S
T
'

rat epietolam aS ' *'"" / " '"

>

*/' / "'""

<**

'

lt

duas

'"'""

Prolumores

'

"' e

'

"'"V

-"
'

anno 256 a SteThaZ ehensum.aeproin ,,,.,/

dicto
"v "

rumJZZZ ^

'''TT

"T

TT

'"""

"7//^o, >' a Stephano de

>;

illo

aliisoue

s 'ir
c

^ tmmm,
'
'

data esL "'"""'"' " U et tres '"'' <"" - '"'"'" "'""" ''"" A "'' "" A'"a Dionysio,

'

"* PhUem n e 'n de baptismo

C?

arf e " wrfe " !

tow
'-

'esmreseeaZsacee,
diu, ut ,,,: illime non e
cerit.

TT

TrZT,

'

""'''''"

fer!<

""

*""'
,/,

m^
"

'

*"*-

'"'"'""

''""/'

Verosimml

T "T *"***?"

T T

se>r

"-'
e Proposui,

,"

prius /

9-

hanc eom

'^s

Saneii relega-

'""'"

at

IStephanumeZhmnTse.

fmseZTlamTeQuTd
//
raoileeruiturJUaseilicetD
'

27?"'?'"' t '"TT" f^epvtolastractatamauein)

'"'"'"'"V^"'' ":":;"
etssul pertultt,

L,

si

^
'

'

fe

'

* Sanctirele,
'"'"'

,
,/,
,

,/.,,://;//,'/" "'

proseripto Novatiani echiLnfl

eam denuo turbZ

rescindens
rienlis
tivi*

Z"TTT'T
'

TT T tractatum
VaU"''

^
*
arf

'''''"'
''

J,u ''""

*"-. qU "l0ue eP
m0rat
'"
''''''

WtmuSZ nT T'/'T

episeopZ

Zcrentes

ZZ
,

n
'/','"'/"

V '"

^
'

T,
,

,'

",

Tta

"T"''
"/'

TT "*

^ ^
l

s "'""- " 8-

'"

'

*>ctu

TTTT^' |tHS TTT

:
proA
.'.,
,

= TTTT
le
"

H2
/; '"

'"'"""'""^

""'" ''- ./

<^
'

,,;

'

ha anm
'
'

/""' '"

"

ma9

'i"'"' uam se 'S '""9' s 'ine

,,-.

""'""

***#Iq>

nunesatis
sitea-orta

convenit, ValerianiperseeuHo

,rr.s,,,, cr sse,

desever,r

^T TT T T m
ms mznas
stetent,

XCOmmUHiCati-

commumone

hujusque inili0 ,,,, ab mit '"""- """""

_,

primo
"'"
.

*
,

Libyam
?!

sua, gui di-

relegatussit,

dubitandum

,,,

;,

38
ctus noster, in
<:.

OE

SS.

DIONYSIO, EP.
tres illasepi-

ALVXAND
% XI.

FAUSTO ETC.
D

exsiliumjam pulsas,

b.

stolas, moxiterum laudatas, scripserit. Quod autem jam pertinet ad duas e quinque numeri hujus initio memoratis i-cl/i/uas, has Sanctusnoster
bis,

An

Dionysius in Cypriani de

rebaptizandis haereticis
to consenserit.
SanctusHie?-0"!/i'"'s clesi.r Scriptorum

dogma

cer-

proxime

recitatist,

se

scripsisse

"iilicat

eodem tempore, quoprimam suam ad Xystum de

bap
'>..

Qitapropter

cum h"

iam jnilsus scripserii, dubium non est, quin pariter duas atius. dc quarum scriptioUum jam pulsus nistempore et ex anno exararit. Hinc jam, erudite lector &B8, oujus mense Augusto vide tom. Operis noS. stri, hoc pressenti num. laudatum, pag 1&9 recfe colliges Sixtras martyrio coronatus est nesquinque Sancti nostri epistolas,jam memoratas, inter annt 87 vigesimamquartameircit Augusti ilicm, et Augustum anni 258 scriptas
, )

Catatogo Itlustrium Ec<<>/> 69 de S. Dionysio,

I

Bieron
atserit,

Alexan
et

i/scopo, sic scribit:

lic in

Cy

Dionysium
contenti

ir
\

AiVir.-uKP

synodi ctogma

consentiens, de hae-

Cypriani baplitmo

'<

lvtins

rebaptizandis ad diversos
qiia?

plurimas

misit

usque hodfe exstant. Quibus verbis sane Ilieronijiiius rlare docet, Dionysiura in Cypriani de rebaptizand/is hasreticis dogmacon* sensisse. Nescio, an Hieronymus ullas, ab Euseepistolas,

dogma

<Il

gruil

ie

uliit hic

guxpiam
obttfvn iiiin

13

L09 Porro, utdehisce epistolis adhuc pauca disseram, Eusebius lib. 7, eap\ 5 et prioris ("/ Xysium scmpUe, quam Sancti nostri secundam de baptismo ratione epistolse ad Stephanum de eodem argwnewto anterius seriptas, appeUat, duo igmenla exhibet, ex quorum altero discimus, Sabellianwn hseresim jam tum, cum epistolam illam adXystum scriberet Dionysius,injEgypto fuisse exortam. De illa postmodum suus erit dicendi
,;

locus.

moi

Inccptum de dictis epistolis sermonem prol ad duas posteriores, a Dionysio ad

soriptas,
attinet,

non memoratas, vel an integras, quarurn hic tantum Fragmenta reeitat, prge manibus habuerit epistolas, ex quibus Dionysii in Cypriani dogmaconsensum indubitatum habuerit. TJtut sit, certe id ex epistolarum, quas Hieronymus dicto capite laudat, Fragmentis, ab Eusebio posteriinii commendatis, evinci uon posse videtur,lmo cum ex hisce contrarium potius videatur couctu,dendum, verosimilius apparet, Hieronymo non E prasluxisse epistolds, ex quibus Diony&u inCyprxani dogma consensum c.rploratum prorsus, indubitatumque habuerit. Nec propterea tamen hic Sanctus a vero aberrasse, diccndus est. Etenim
bio
>'ti

Xi/s//'iii

ambas

lib.

cap.

uhius quidem Frapostea hic usui futurum, etiam c.vhibet ; at non item alterius hanc nihilominus inter epistolas a Dionysio de baptismo conscriptas recenset recitato enim,quod proxime laudavi,Fragmento, subjungit Prffiter supra dictas es1 etiam altera (non quinta, ut vertitValesius) ejusdemf5aEu.sebius co
orat,
et
: :

gma

infrn eo>ponam, de Dionysii in Cypriani doconsensu, minus generaliter accepto, potest

prgefatis

Ut autem jam qwisque perspiciat, Fragmentis concludendum poti us,$. Dionvsmm non consensisse inCypriani dogma, quam consensisse, juverit illa huc saltem ex parte transcribcre, et quid e singulis vel pro negando, vel pro adstruendo tk Dionysii in dogmn Cypriani
intelligi.

Dionysii) epistola
.

<le

baptismo, ipsius et eccle-

quam

regebat^ nomine ad
direota
.

Xystum etEcolequa de proposita

isj

siam urbis Komae

qaaastione (de

in

rebwpHzandis
instituit,

prolixam

admodum

disputationem

Quibus

ex
,

rirbis liquet,

memoratam epistolam

inter eas

consensu possit erui, accurate discutere. Ab epiad Stephanum data incipio. 111 Iri hujus epistolm Fragmento, jam antea plus semel laudato, quod apud Eusebium lih. 7, cap 5 exstat, solum narrat S. Dionysius, omnes ubique Orientis ecclesias profligata Novali
stola
,

vorum
epitiolai iim
siiiu
/i

apud

Eusebium

quasdebaptismo a Dionysio scriptse sunt, compitt putare Eusebium, ae proin cum ante illamjam quinque alias, unamnempead Stephanum, duas ad Sixtum, unam ad Dionysium et alteram ad Philemonem, de baptismo scriptas recensuerit, scriptor ille non quinque tantum, ut nonnultis visum est, sed sex numerat epistolas, a Dinnysio de baptismo seriptas quibus si addideris duasxad Dio< et Philemonem epistolas breviores, num. 107 memoratas, octo habebis epistolas, a Dionysio de baptismo conscriptas harum atiquot, non omnium, Fragmenta tradit Eusebius. Utinam saltem p?'olixiore?n ad Philemonem epistolam, in qua, quemadmodum ipse Eusebius lib. 7 cap. 7 testatur, qusestionem de rebaptizandis haereticis ubunde tmctavit, integram transni,

inter se pace ac concordia gauderc ; baptismi autem in hsereticis, ad Ecclesiam venientibus, iterandi vel non iterandi mentionem

hseresi,

summa

nullam adjungit, ut ne quidem operge pretium sit, verba hinc ulla huc transferre. Itaque ad aliaprogrednir /,/ 7 rrioris quidem suseadXystum epistolse Fragmento, quodcapitepmanme laudato eliam Eusebius exhibet,in maximis episcopom , concilas ilccretum fuisse ait, ut ii, qui a solis h&reticis baptizati ad Ecclesiam accedunt, rebaptizentur, idqve ipsum etiam repetit in epistolae ad Philemonem Fragmento, quod Eusebius lib. 7, cap. 7 in Historiam suam Ecclesiasticam intutit
diserte exigit, ut id ab omnibus mittatur, reque ipsa exsecutioni mandetur. Ipsa Sanctiverba, qiuv ad propositum nostrum prcvcipue pertinent, nunc transcribamus Priori loco hsec habet Ac vide quaa&o gravitatem ne. : , ,
,

verum nuspiam

psisset! Ita forsan certius definiri potuisset,an in 'ypriani ahorumque episcoporum de rebaptizani

Dionysius consenserit. ld aliiaffirmant. Penes quos major stet verisimilitudo, sequens docebit.
il/s

hgereticis

dogma

nunc aliinegant,

G&)

ab Catholioam accedunt ]iriinum eatechummii fim-ent, ac deinde veteris et impuri fermenti sordibu.s per baptismum purgentur. Postenori vero ista Illud prjeterea didici, nou ab Afris solum hunc morem ( rebaptizandi hoereticos ad Ecctesiamaccedentes) nunc primum invectum fuis.se sed et multo antea superiorum episcoporum temporibus, et in ec,

Revera enira scoporum coneiliifl

gotii.

in

maximis

ut audio

epi-

decretura est

ut

qui

haeretiois

ad Ecolesiam

clesiis

populosissimis

et

in

conciliis

fratrum

apud

A apud Iconium
raem aancitum

DIE TERTIA OCTOBRIS.

et
fui

Synnada, et apnd alios plurimoa

2E3U J2 nwtou
vertere
,;ir "

*,** ^^^onysins,
ulttmo recttatis hsec subdens
,,

,o,^
Quorum

lLfr
cuus
resi

r^wc-o^orwm ^* w conciliis phzandos statuerant) sententias

,

^jr
ut

- Dionysius in hac epislola, Fragmentum lib. 7, cap. 9 cxhibct Ex

'

m Stenc?

39
AUCTOM
<

seasene ^odam,q,
accesscral, ro {

ad Ecclesiam

luvreticos reba-

eosque

ad jurg-ia

et

et atatuta subcontentionea exciest

tui,

eum denuo baptizaret. Hunc autem Daptizare ausum non fuisse, afprmat.
au
,

se

de novo

equidem nolim. eommutabis terminos

hil

Seriptum proximi

enim

Non

quos paren-

constituerunt.

Quibus saneSanctus

114 Ipsa Sancti verba transcribo : Profecto, mj U s Fra ad Sixtum opua habeo, frater , consilio onmtum hw tuo l antcribll et sententiam r tuam expeto, ne forte
' ,

hiilluriuer,

ipse

pnanid, rebaptizandis
stssi

permittendum, ut ecclesisesuatusumlibere sequatur, sitque proinde hcitum rebaptizarc luvreticos, ubi, ut id ftat, consuetudo obtinuit. Dionysium ergo
in Cyhaereticis

ai decretum de rebaptizandis hm quod a variis synodis conditum affirmami ab universis ecclesiis admittendum esse, bantisnmm,j w nb luvrcticis collatum esse invalidum sedtantum velle videtur, unicuique
ticis,
t

tali

ad

ex

fratnbus,

qui
fideli
,

pndem
Heraclae
qui

Quidam ad Ecclesiam conveuiunt, jam

delato.

me

negrotio

pro

habitus,
ni

ordiuat.onem
ceps fuerat;

ao,

fallor,
,

epiacopatum

cum

qui ante mem ante ipsiua quoque ccetus fidelium partiet

interfuisset
,

baptismo eorum
et

nuper rebaptizabantur
illorum
\ ,

interrogationes

responsaque
flens

audiisaet,

ad

me
.

acceaaif
p.

et

evincitur ex verbis,

dogma conscnqxuv ex duarum

am

ing-emiscens

que
tiatus

meis

advolutus

confiteri

atque
esse,

dejer.
ii

ccepit,

SancttadSixtumetPhitemonemepistolarumF gmentis, promime laudatis, attulimus. Nec alia in usdem Fragmentis occurrunt, unde id ipsum utcumque extundas. Etenim intaudataeepistolsead B Sixtum Fragmento nullaprcvterjam adducta verba habentur, quse huc referri queant. Quod vero adaliud epistolee ad Philemonem Fragmentum
pertinet,

baptismum,
fuerat,

non

quo apud hujusmodi

haBreticos

nec

hoc nostro quidquam commune habere. Quippe illum plenum esse blaaphemias et impietatis ; aiebatque, animum suum aeerbissirao
doloris
seu-

cum

su
U(
'

corapung-i,
r

ac ne oculos
litiatus fuisset.

attollere se a uderej quippe qui acelestis

quidem ad Deum E
illis srerbis

exhibet
tissimo

hocprmterea D Hanc eg-o regulam

nostro
hfflreticis

\m sicloquenti
et

hoc

purissimo

lavacro

formam a beaaccepi.

Proinde orabat, ut verissimaque adoptione

enim

Papa qui ab

et gratia donaretur.

Heraola

Eos

sura ansus; sed

id

veniebant, tametsi defe-

Quod equidem facerc non diuturnam illi communionem ad

oissent,

seu potiua non defecissent

sunicere dixi.

Nam
,

sed in

speciem

cum

fratribus

quidem communicantes
illi

qui gratiarum actionem

, '

frequenter

audierit

et

clam perversae doetrinae mng-istros audire delati essent, ad Ecclesiaa ejectos, post multas tandem
prius admisit quara quajcumque ab adversariis audierant, palam exposuissent. Ac
,

Amen;

qui ad sacram

eum ceteris responderit mensam astiterit, et ma-

preces

non

piendum Bacrum cibum porrexerit* qui illum exceperit, et Corporis et Sanguinis Domini nostri Jesu Christi particeps fuerit
diul

tum demum ad communionem eosadmittebat, nequaqunm existimans, iterato baptismate eis opus esse. Quippe jam antea Spiritnm ,i, pso
i

me, eum

eg-o

de

integro renovare non

ausim

acceperant.
imo ex ad Si.i
epistola
i

Porro ut bono animo esset, et cum firma fide bonas spei plenus ad Dominici Corporis participationera accederet jussi. Verura ille nullum
,

ex his verbis S. Dionysium seu potius Heraclam, ejus decessoabest, ut

113

Verum tantum

lugendi tinera
ustinet.

facit, et

ad mensara

peni-

tua exhorrescit, vixque rogatus, interesseor.-itioui-

rem, cujus Sanctus inluvrebat

ani

vestigiis, in Cypri-

dogma consentientem

probes, ut inde potius

oppositum concludendum foret, si de venientibus adEcclesiam, quiasotishsereticisbapi *--- , M uapaMaa juerant, verbarecttata ageren ; veru unice sermoncm iis, c sermonem faciunt de ns, qui in Ecclesia CathnliOatholica baptizaH, ad eamdem denuo, a qua deinde

:;J7T'
erant,
los

115 Cum itaque, uti ex texiv jam transcri* contrarium pto liquet, praefatus senex, qui a solis Invre- vtfaw h, is baptizatus fuerat, etiam ante Reracke tem-

redibant.

Hujusmodi autem

rebapti-

non esse, indubitatum erat, ut adco ex producto tcxtu nihil habeatur, quo quis S. Dionysiura Cypriano vel assentientem vel repugnantem ostendat. At vero Dionysium pro valido ha-

baptismum abhgereticis coUatum,ac proin Cypriano adversatum esse potius, qua sum,nunc clarius ostendo. Voluit 8anctus,ui jam docui, unicuique permittendum, ut usum libere sequeretur; quapropter cum him
buisse

A,, ,,,,,,/,/ JL';,..: T* A/ejandrin&consuetudi bafuisse hanc autem servt bavitque Sanctus noster, cum seni illi novum baptismum denegarit. At inquies, D us idid dumtaajat fecit, quod dubitarit, rebaptiesset senex pr&dictus non vero quod existiman/, baptismum, quo is ab fuvreticis tin-

\mJ***m emecclesicv

porexnEcclesiam sinebaptismireiterationc r< Ecclesiam sinebaptismireiteratione ptus fuerit, certum apparet, ejusmodi homlnls

mdos non

sequens S2/, ut etiam voluerit, licitumesse e n quibus consuetudo non rebaptizandi

i

'

dubium esse non potest, quin hsereticorum baptismum pro valido habuerit. Si cnim cum pro invalido habuisset, qui, qiuvso, consuetudinem non rebaptizandi hxreticos ap/irobare potuisset ? Quod si reponas, Dionysium nuspiam discrtc assercre, quamtfbct ecclesiam in sua rebaptizandi vel non rebaptizandi consuctudine relinquendam esse eam Sancto fuisse opinionem, ex secunda ejus ad Sixtum epistola, quamEusebiusquintam de baptismo appelOctobris Tomus II.
sequi,
;

ticos inraluerat, libere

hanc

ctus fuera/ validumfuisse. Fateor, devalore baptismi,quosenex fuerat abtutus,dubitassevidetur Dionysius alioquin enim, ut apparet, hac super re S. Sixtum, Pontificem p as non consuluisset; verum, quidtum? ea sola de causa baptismum senietiam negarit ,vel hinc erit consequens,a Sancto nostro baptismum, ab hsereticis modo debito coltatum, pro valido habitum fuisse. Cum enim dubiturit, an dicti senis baptismus, </ui nullam plane cum Catholicorum baptismo (\
,

verbaproxime recitata) similitudinem habuerat, pro valido esset habendus, dubitandum non videprovalido habuerit baptismum, qui ab modo esset coUatus. Nihilominus quam uis hoc sane verosimilfimum sit, mihi tamen omnino certum non appai^et. Etenim Sanctus in textu jam prolato hcec habet Dinturnam illi (sehsereticis debito
:

tur, quin

ni)

40
IVCTORI

DESS.
coramunionen ad
id

DIOItfTSIO, EP.

ALLXAXD., FAUSTO ETC.

cipimus.
lial? aul

ni)

C.B.

cere di\i.

(sacrum lavacrum) snffiNain qni gratiarum actionem frequen.

. .

Qu;r
qu83

enim
pars

conventio
fidelis

Ohristi

ad

Be-

cum inftdeli? secundus

ve\

ter audierit,
rit
,

qui

ad sacrura
exceperil

mensam
sacrutn
et

verohocmodoeffertur. Bpiscopu

pre byter

et

manus ad BUSCipiendura
;

cibum

qui

iiiuin

Corporis ac
particeps

Sauguinis Domini
Kie,

nostri

Jesu
de

Christi

mt.^ro eum, qni vere habel baptismum, si de rel si eum, qui ab impiis polIutuS baptizaverit, Bisceaui est, uon rebaptizaveritj deponatur.

eum ego

integro

renovare

Qrmce

nonausim: non inepte

/,,,

autem ex verbis contendi forsan potest, Dionysium de baptismi quo de

his
,

mox
Asia

Latine recitatis laudatus Pearsoniw Ho procul dubio in eccl subjungit

ei

baptismo

'

conciDiony$iut

agtmus, valore dubitasse, non quodeanstx nem ab hsereticis fprte valide baptizatum fuisse ;sedquod hunc ad sacratissimum Euchartistiseepulumfrequenteraccessisse,haberetpt ctum,dubitaretqueforsan,anfrequensaddivinam Mensam accessus baptismi defectum non sv
f

lium Iconieuse decreta sunt. L18 Verum id mihi non .<yue acPearsonio nante lconv Quo videtur in lubiu
i
,

concilium celebratum
ribus,

quod
est,

ut dix\

anno
/.

circiter

itt citlt

Pearsonius, Asiui
hsecpotius,
</>>>><>>

is

conciliis con-

ret.
estc conluden-

diti fuissent,

oncilia, quse Ico

116

Jam

dum

ptismi,

vero si non alia de causa valor baquo prselaudatus senex fuerat abh

Sancto nostro fueritdubius,certum hincessenon potestjumc pro valido habuisse baptismum, qui

annos dumtaxat mginti circint, Sanctus noster laudata ad celebrai ter Philemonemepistolaproprobanda moris tiquitate nominatosab hsereticis rebapU

niietSynna

a solishsereticis,servatomodo debito t esset <-ollatus. Utut sit, /><<> vatido tamen illum a Dionysio habitum fuisse, verosimillimum, utjam in nui, meretur haberi. Tdcirco autem idegosane
\\

tim utique laudasset,

Diiuiysiiim in pnr/a.
liis

Neque

est,
;

<<a

asserere, in conci-

verosimillimum eanstimo, quod,cum ea>antiqua Ecclesi&AlexandrinnBconsiK n> inte, >>/> />><<> >h>cui, baptizati >> solis hsereticis, si adEccles
accederent,

fratrum apud [conium e1 Synnada, et apud seu potius, ut Gnvce est, multos rebaptizan- E idvm, idest, baptizatos ab h& dos esse, sancitum fuisse, ac proin Dionysiuuiatf
alios plurimos,
,

rebaptizandi

<><>>>

fuenint,

ea in ec-

antiquiora etiam concili pellare etenim Sa nctus ibidem

:

atim saltem, <>/>mox subdit Quo:

Ha baptismus, a

solis hsereticis collatus,

pro

rum

sententias et

statuta subvertere, eosque

valido habitus indubie fuerit, hacque ab ecclesise

suse opinione Sanctum nostrum recessisse, n putem absimile. At, inquies, si Dionysiusp-o va<>Ualido habuerit baptismum a solis hser> tendum voluit Cypriano, aliisque episcopis, ui baptx mtos <<i> hsereticis, si ad E>

siamaccederent, novo baptismate initiarent? Respondeo ,idcirco ideumvettepotuisse quod, quamvis ipse hsereticorum baptismum validum esse, verosimiUime arbitraretv -, hanc tamen senten,

et contentiones excitare equidem nolim. entia Quibas verbis, utpote ad proxime , se ad Sanctus noste< it, indubie relatis jurgia et contentiones excitare nolle eos multos alios, apud quos hsereticorum rebapt/z sancitam fu sevie dixerat. Dionysmj ergo per mnltns alios, apudquos sancitam baptizatojurg-ia
,
,

<

rumasolishsereticisrebapti zationcia rerhis sa IJ/-II recitatis affirmat, non antiquiorum conciliorum patres, sed vet episcopos, setate sua viventes, vel
recentiores Ch istianos conventus inteltigit-.neque
<

tiamfideiarticulisnonaccenseret,consae(i quenon rebaptizandi hsereticos, quam attegabat

S. Si<j>/i>"ius,Ro?nanus Pontifex, non Dei voluntate, sed hominum introductaai esse,ej:istimaret,

enim antiquiorum conciliorum patres

alpote

jam

vita functos, subversis

eorum

sententiis et

a qua proin
<',

quam

us essetnonnuttorumrecessum Ecctesise pacem turbari.

Qua

dc causn

117

Et vero rationes nondederant, cur San-

rebaptizari
posscfitrelicos,

ctus nosterhsereticos,quorumbaptismum habebat pro valido, rebaptizari posse, putaret. Etenim,

ad jurgia et contentiones, quod tamen Sanctus volebat cavere, poterat excitare. Itaque Dionysius in solis conciliis, a tempore suo nOn multumremotis, veletiam setate sua celebratis, hsereticorum rebaptizationem statutam afstatutis,
sollicite

quemadmodum ipsemet apud Eusebium

.

lib.lcap.
.

firmat. 119 Porro, etsi

secundum jarn

dicta baptismum

et

qui II" '"

episco5 epistola ad Sixtum ait, iu maximis. porum conciliis decretum fuerat, ut qui ab hae.

ab hsereticis collatum, a Dionysiopro valido habiturn fuisse, verosimillimum arbitremur, hsec ta-

nymiaiterlUto
de //"/"*
fti

reticis

mum
impuri
1

catechumeni
fermenti
u
r;

ad Catholicam Ecclesiam accederent, prifierent, ac deinde veteris et

sordibuS
per baptismum pur-

men

mi

d(>9'

nostra opinio S. Hieronymo

ium ma

usstiitu

in Cypriani etsynodi Carthaginensis de rebapti-

possii intelligi

zandis hsereticis

dogma

consensisse, affirmat,non

Sanctus hic loquitur,non alia verosimillime intelligit, quamlconiense et Synnadense, anno circiter 230 ambo celebrala; fuvc enim apud Eusebium tib. l,cap. 7 epistola ad Philemonem nominatim exprimit, Didici, non verbis adhuc recitatis sic scribens ab Afris solis hunc morem (rebaptizandi ab hsereticis baptizatos) nunc primum invectum fuisraulto antea superiorum episcoporum se, sed et in ecclesiis populosissiinis et in temporibus conciliis fratrura apud Iconuium et Synnada et apud alios plurimos idem sancituin fuisse. Pearsonius in AnnalibusCyprianicis ad annum 256 num. 6 duos affert canones, Grseco idiomate primitus conscriptos, qui inter canones,Apostoticorum canonum nomine circumferri solitos, 45 et 46 numerantur horum prior, Dionysio Exiguointerprete, sic habet Episcopum aut presbyterum haereticorum suscipientem baptisma damnari prse1 1

per

Concilia, de quibus

ita adversatur, ut nulla

prorsus y^atione

cum hoc

Sanc/t hujus doctoris asserto inconcordiam queat adduci. Etenim 8. Cyprianus una cum concilio

-.

Carthaginensi duo affirmabat, alterum erat, exbaptismum non posse conferri, ac proin baptismum, ab hsereticis collatum, esse invalidum alterum, quod ex priori erat consequens, rebaptizandos esse, quicumque, a sotis hsereticis baptizati, abhiercsi aa am venirent. Dionysius oero horum primum quidem esse falsum, acproin baptismum, ab hsereUds cotlatum, vallidum esse, eanstimabat attamen cum simul hanc opinionem suam nec prorsus certam esse, nec ad fidem spectare, putaret, cuitibet episcopo permittendum esse volebat, ut tibere pro ecclesise, cuiprseerat,consuetudinerebaptizaret vel non rebaptizaret hsereticos,exhseresiadEcclesiam accedentes, sicque contendebat, luvreticorum rebaptizationem
tra Ecclesiam
,

DIE TKRT IA OCTOBRIS.

baptizationem licitam
esse.

Jamvero cum

41
(

qui a sohs haereticis boptizati essent, rebaptizari posse,voluerit. Ua

Cypriamderebapti icisdogma Dioconsensisse,nonquodhich srumbaptismumesse mwlidt hcuerit, sed quod eos

/v///

Menderet, rebaptizari debere hmreticos ac {':"'" / "'"'/ "severare poluil Hieronymus, in

'ypria

alius .
11

quam
Jp so

QOtissimuS

"" 1! ""

vi

ab

1MIS ,

eo

AOCTOtC
c. e.

KS'
TrTHl ver

"*
'",
13
.
1

Dionysio statim admonitus, forese ali

arum rerum
rependit,
1
I

"c UliS grat,am

ljU

SS ma Valenanumn

"

"

Ilmma^uuminierpretandum """ totom ob rationes, quibus jam pro.

adversati Ii ,uni,v ],ll,n..//,w,

(

artibufl

euut
, r [

mco com

Diony&iumpro valido verosimiUifaehabuisse baptismum,abhsereticis collatum verumetiam exeo, quodS. Basilius epistola ad Amphilochium licet, aDionyaioetiampro valido habitum fuisse Montanistarum seu Pepuzenorum h "' l,,s V" tamenpostea a secundo cecumexUo can.
7

'>>>,

tioms auctorem. Utautem ante omnia pateat.hunc etiam vere persecutionis a Vateriano suscitatee aU alia, ex quibus id manifestum r \ /, Uionj -i verbahuc transcribo.Postverbanum

^ea>pomt,Macrianumfacienspersecu-

qU

PagiliS sua depr

Midvn

^;"
P* 9
ra

7
,"

""^ recitata,paucis

interpositis, hsecsubx;

fuit rejectus, certissimeque

eratmvalidus.

Mwyw
i

id

est,

vero gratiam ob speratum

cg-re-iam
e1

imperium

XII. Valerianus persecutionem

Christianos
hsec coepta
B

in

Macrianua obtulit; quibm ad pracedentiarelatisinnuit, eum, quem and strumetmagorum an hisynagogx lecnon Vale-

munera

priBela-

suscitat;
sit,

quo

anno

et

quid in ea Dio-

^nimChristianosinstigatoremappellamtMium non esse quam Macrianum. Sed alia hucetiam spectantia, verba accipe. Paucis denm postproxime recitata interposilis,
subjunqit
id est,

nysius pertulerit.

Peneeuiione
"i

ChriiUanot
Valerta-

pei

num,

Cyprianum p Stephanum, Romanum Pontificem, exorta erat, de baptismo controversia, nova in

"^ondum
pue

finita, qiuv inter

aam&dum ego ad verbum interpretor, mn ad hsc (ad Ghristianos perseq

utque affldendos) ab
pe,
ilJo

quemlor .
,

Vaieri

et

quem pauto

(Ma

iem
,.

ante nomi\
futt.

Christianos persecutio,
clata, exarsit,

eaqueadmodum

inexspe-

tumeliis et opprobriis fuit expositus,

on _
-

a Valeriano imperatore concitata.

verbis Sancti nostri
recitatis

a Persis postea captus

io,

nempe cum
e
i

Liquet

.i

Fuerat
lib.
7,

hic,

quemadmodum
ad
10

in epistola

Hermammonem apud Eusebium

num.
100

cap.

nonesse,

docui,

ini-

principatus sui erga Christianos adco beni gnus, ut ea in re nec optimis quibusque im toribus, ac ne itlis ipsis quidem, duobus Philippis
tio

nemp4, et Alexandro Severo, quipro Christianis, quamvis forte falso, habiti fuissent, palmam cederet. Verum, inquit Sanctus noster apud Euseitato,

num)

Sancto indigitaium. Et v,n, inquu loco citato post Pearsonium Pagius non tantura hominera (Macria,

rem persecutwnis a Valeriano euscitatx alium quam Macrianum, hoc ie a p

spectato scilicet orationis *

,i

tcd r a "

diserte nominavit;
lusit.

sed
Dii

et

in

illo

(Macriani nempe)

nomine

" """" / "",

eum Kktomw
rei

aliquando

fuisse,

nempe

Nam cum summe

u.hil

rationalem
iu

mag-isteret archisynaoastos qui-

gog-us mag'orum <gypti, ei tandem persuasit, ut ab hoc instituto, descisceret;jubens ul

rationale aut
set,

fprocuratoremj et tameu Catholicum sensisse ludens

g-enere scribendi

dix!

eodem
et

perg,t

Al,,

uum

dem

et sanctos viros

persequrretur atqueoocideret,

Quippe qui

'

Wi
MB,

scelest, as incantationibus turatqueobstarent. Baroniusadam 262 et 258 ex his verbis putat, auctorem

C qui Vaierianum imputit, ut in Christianos persecuiionem concitaret, magum fuisse JEgyptiv que eum ipsum quidem, qui populum Alexan-

extorrem se a misericordia Dpi tecit, et quara longissime a sua se salute fu-avit, in hoc expriraens veritatem nominis sui, quod scilicet km toZ fxaapiv, id esl, longe deductum csse voluit. Adi, studiose lector, caput Eusebii num. 120 laudatum. et qui Dionyaius ibi in nomi-

autem

ne Macriani
inquies,

ludat,

evidentius perspicies. At,

nondum exorta, adversus Christianosconwtovit. Verum.quemadmodum

romagorumJEgyptioruxi,
qui persecutionis Alexandrix ante Decii impeHum, a populo susi itatse, auctor exstitit, e numets,

Decii persecutione

cum ex

dictis

Macrianus

,,

lonis,

a Vateriano

ewcitatae,

auctor fuerit, hicquevoce-

tura Dtonyaio magorum arehisynagrog-us, consequensest,magorumarchisynagogum Macrianum

fuisse. Magumautem aut magorum archisyna gogum fuisse Macrianum,verosi m\ le nonap\ Etenim, quemadmodum laudaius Pearsonius

supra docui, cerlissime non fuit, sic pariter nec magus nec magorum Mgyptiorum magister seu pr&ses fuit, q Valerianum impidit, ut in Christianos persecutionem suscitaret.
ut
auctot
III
'

nn

12]
II

lta

Tillemontius,

omnesque nunc

eruditi, nec

mant, dum verba Sancti nostri proxime recitata exptanant. Magister ille, inquit in Criticis ad

Pearsonius, Pagius immerito, existi-

ex Historia? Augus/;< scriptoriMacrianus sumniusinrepubtica Romai fuit, nemo eo tempore inter duces habebatur sapientior, nemo ab res gerendas aptior. adhucpuerivirtusin Italia, adolescentis in Galbus.
lia, juvenis iu Thracia, in Africa jam proveeti fuerut comprobata. Adhseo Valeriani gerenda republica, Trebellio Pollione teste, erat adjx Quis rero hujusmodi virum putet, magorum

docet, constatque

annum
neque

267,

num.

Pagius,

Egyptius fuisse (a

mag-us, sancto Dionysio Ate'-

neque

xandrino)

dioitur, sed mag-orum ex /Eg-y^to archisynag-ogus, hoc est, raaximus patronus, utpote qui iiiis frequenter e1 familiartter usua
est,

Mgyptiorum prsefectum

fuisse?

Fateor,

,i

parum

credibite apparet

hincque

est,

cur etiam

auctoritate sua, qua pollebat apud peratorera maxima, protexit.

et

ira-

Erat

autcm

iste

in Annotatis ad / Eusebii caput asserit ]'<des//<s, Mqa magorum, quos in exercitu suo circumduxerit

non credam, quod

Valeriai/is

42
1

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXANO., FAUSTO ETC.

LlllBK

Valerianus, antistitem fuisse.

Verum ego Ma-

tione seu

jam primum

exorta,

mox

episcopi

C. B,

ianum aDionysio magorum archisynagogi nomine distingui cxistimo, non quodrevera magoprasfecturam gesserit, scd, quod,cumeos patrocinio suo foveret, maximeque haberet in
noribus,
iis

populum, curse suie commissum, convocarent, cmque adChrisii /i<h-m x Hnendam, infractamque in calamita/ibus immaiciiibus animt forti tudinem animarent. Adhsec infantes et catechumenos,nesine baptismo ex hac vita -migrarent,
salutariet vivifica aqua abluebant, fide/ibusque, cum nesciretur, quamdw duratura esset persecutio, sacratissimum EucharisticV sacramcntum dividebant. XJt crgo episcopi haec omnia obirent,
esse erat, eos aliquot saltem

quodammodo

accenseri posset,

et

quidem

loco

efficeret,

non infimo, cum patrocinio suo id ut magi illicitis suisartibus licentius

,

imitdgcrrui

<n

firaiu scelestis

eorum

actibus quo-

dammodo videretur pracsidere. gio num 12] recitata, kp\

ad ejusdem progredior.
anno 2t>7
excitata,
vi <<

Vi de vei

ba ex Pa-

ionis auctore

conventus cele-

anno Z&Qinnectif

Valeriano motse '< i,i rc eru-

cerum Sanctus noster, allato Valeriani Aleasandriam edicto, tam propere ab Mmiliano
briirc;
i,i

ditissimo Uistorise Ecclesiasticse parentiab om-

so/itos

exsilium pulsus fuit, ut liberum ei nonfuerit sub persecidionum initia conveni\us cele-

nibus

ii.

'dsciam, eruditis, dictum initium

1

brare. Liquct id ex epistola adversus

no, qui illum muitiplici

Qermanum,
Germo>

adanm ferentibus, iiufr. Etvero certum apparet, Valeriani persecutionem ante prsefatum annum 257 non esseea ortam. Etenim,
uti api
i,<

iterum laudata. Etenim Dionysiiis a

cx causa criminabatur,

confesso
id

est,

Va/criani pcrset/icfis

eoetiam nomine traducebatur, quod exorta aut jam ingruente persecutione, conventus fratrum

cutio certissime alterutro

nis
..'

eduobusjam
ut

an-

>'<

epit

autem,

certumapparet,
:

>6 non aa idit. Rem sic ostendo anno sanctus Cyprianus (vide apud nos Co-< ad ium 46] co ipsoanno, quo B hujus Vita

non habuisset, sed fuga sibi consuluisset. Sanctus aulem, ut hanc calumniama se am primo inpraefata epistola, qui coram Mmiliano fidem fuerit confcssus, quique ab illo in exsilium,

quamtumvis
nit,

aeger,

Christianos persecutionem prinovit,die trigesima Augusti coram proconsulis Africani tribunali comparuit, fiden
professus, in exsilium deindepulsus
s

Valerianus in

concessa, pulsus fuerit,

tus agere aut

nedieiquidem uniui H/atione ex Actis publicis propo- E

.

fuit.

Jam
ite-

(vide
lu)

Commentarium mox

Kalendis Septembribus anno um cctebravit Carthaginense oclogin,ta etquinque episcop baptismoct n lapropter cum Cyprianus procul dubio istud concilium m arii Kalendis Septembribus seu prima Septembris eo ipso anno, quo biduo dumtaxat ante\ seud\ ima Augusti lium pulsus fuerat, consequens est, anno 256, cujus, id r',,i il/.ri, Kalendis Sep/rmbribus Carthade baptismo ceiebratum est concriani persecutionem non esse exor:

n laudatum

ac deinde subjungit Quomodo igitur convennon agere vacuum mihi deinceps fuit? Quibus verbis sane Sanctus innuit, sese, exorta Valeriani persecutione celebrare non potuisse conventus, sub initia persecutionum, ut monui, celebrari alioquin so/itos neque enim, cum pau/o post narret, sese, in exsilio jam positum, frequentes cgissc /V onventus, sermo itli est de conventibus, quos in exsilio jam exsistcns celebrarenon potuerit.
,

125

Porro cum Vateriani

(vide iterum
46)

in Christianos edi- meme S.

Septem>

ctum

Commentarium Vitx

Cy-

br,c " cUer

Anteannum
Ast, inquies,
S.

igitur 25] initium non accepit.

cap. LO

apud Eusebium lib. 7 inepistolaadHermammonem de ValeriaDionysius

no
est.

sic scribit
Ait

enim
ct
:

: Joanni quoque similiter revelatum Et datum est illi os loquens magna

et impia

data est illi potestas et menses quadraDionysius autem, uti scriptores passim arbitrantur, per menses illos quadraginta duos
ginta duo
intelligit
I

tempus, <juo Valerianus, antcquam a Persis captus sii, persecutus fuii Ecclesiam. Jam

anno 257 ante mensem Septembrem Carthaginem fuerit al/a/um, puto eodem circiter tempore A/exandriam (ex Vrbc n versus uiramque civitatem U/am paris fere longitudinis erat trajectus) praefatum edictum pariter esse a//a/um, ac proin Dionysium jam << mense Septembm , Libyam ab rLmilm.io fuisse retegatum. Verum, anno et mense, quo Sanctus inexsilium missus est, hunc in modum definzto, totius rei gestae seriem ex ipsiusmei adversus Germanum episto/a enucleatius evolvamus Dio.

priani praevium

aturin

Libyam

iis

in i/ia in taudes proprias, ut

famam suam
.

adversus
sus,

cum menses quadraginta duo, ab anno 257 computati, deducani ad annum 200, consequens
vero,
,

Germanum tueatur, excurrere comput-

hoc anno, quod a midtis non admittitur

""' " l
'

"/';

v/s
'

'"i

dum /tow.
..

ill/ii/ nr<i/s)i\- nrniim f w/wrnnv,,,,/, nihilprorsus occurrit im-ommodi ex i.j V<i/, captivitate, quidquid interim alii sentiant, anno MQafllxaiquod infra contra Pagium pluribus abo. Videamus nunc, quid Sancto nostro in Valeriani persecutione obvenerit,
..

Respondeo

erga nos Dei prpvidentiam ac dispensationem. Sed quoniam .,. ,. i arcanumquidem reg-is occultare, ut ait Scriptnra, laudaudum estj Dei autem opera praedicaregloriosum, adversus Germani impetum cominus decerta ,

ita pra vie excusat Equidem vereor, ne in dementiara ac stuporem lapsus esse videar, dum referre cogor admirabilem

factum suum

itatim Dionyliut, allato

Valeriani

Alexandriam
edicto,

Va/criani in Christatim Dionysius ab JEmiUano augustaH prxfecto, arcessitus, ejus tribunali se stitit, fidemque professus, in Cephro, deserlum Ldbyse locum, relegatus fuit. Sanctum sub Valel '

Atiato

A/exandriam
,

Haec Sanctus itaprmfatus, mox, quanta laude coram Mmiiiano fidem fuerit
bo.

cum

confessus,

exponit.
Veni, inquit, ad .Emiliauum non solus, ab m iUtau comitantibus me Maximo compresbytero prxf, et Eausto Eusebio ac Chaeremone diaconis. ramqMpr*** Quidam etiam ex iratribus Eomanis, rdid ^ glorioiam, tum aderant, nobiscum ingTessus est. Porro iEmilianus non dixit mihi prima

stianos edicto

126

sed

riano eo re/egatum fuisse, manifestum fit ex ipsiusmet epistolse apud Eusebium /ib. 7, cap. xi
rsus Germanum Fragmento, suprajam sa>pius laudato, moxque integre recitando; id autem accidisse statim atque Va/eriani in Chris/ianos edictum Alexandriam altatum est, sicprobo
:

fronte

Ne

con-

ventus
est,
bat,

ag-as.

Id enim
id,

illi

supervacuura erat ac

postremum, ad
ne alios

recurrenti.

inmore tumpositum

erat, ut, ingruente persecu-

quod primum ac prajcipuuin Quippe haudquaquam curacongregarem sed id ,'igebat, ne

:

ipsi Christiani

essemus. Et ab eo cultu desistere

me

, ;, ,

DIE TEBTIA OCTOBRIS.

A
descivissem, descivissem
ros.

rJ^'
.

ceteros

SCiliCet>

eS ah e CUUU f' pxpmnnm monm secutuexeniplum meum ot>,>t,,

Respondi

non

linprobabiliter
:

nec

longe

arcessita responsione

quam hominibus. 8ed palam et aperte testatus aum, me illura, qui solus est Den
gie

Obedire oportet Deo macon-

uUrocilrV ue rveP>-olata .Adocontr a q uemad* ** ^0^,,-, ex num. ,. _ modum et IZhujus Commentarii intelhges, Dionysium afflrmat, his apudjudicem,

, '

-..

CB

mihanumscilicet,

quxajam

recitatis

multum

que

proposito disoessurum
hffiC

alium ullum prseter hunc adorare nec a me esse, nec commissurum umquam, ut Ohristianus esse desinerem. Pos1
;

dtssonant, usum esseverbis : Quid insectando laboratis? Caput meum, pro quo magnupere fatigfamini, avulsum cervicibus sumite, el donum

CCSl
'"'

^ZZba

abire nos jussit in

vicum quemdam
est

solitu-

dini

proximura,
,

cui

nomen

ad tyrannum et imperatorem vestrum Verum, prxterquam quod plane incompertum sit, unde haec verba ab Adone sint desumferte.

magnum

Cephro.

Ita

JEmitiano confessionem, subsecutamquerelegationemexponit cum autem nec carceris, nec submissorum satellitum, qui ipsum ail prsefectum augustalem adduxerint mentionem faciat, verosimillimum mihi <>/>paret, Sanctum, dicta ipsidie, liberesine satellitum comitatu et absquepnevio carcere coram JEmitiani tribunali comparuisse, ibiquefidem esse confessum, prout docentejus verba,proximerecitata, usutfidemfaciatt ad ipsa Actapublica (soleenim, quse coramjudicibus confessores proferebantverba, anotariis publicis scripto excipi) H etiam recurrit.
:

Dion

am coram

pta, convenire minime uidentur cum Dion^ erga imperatores veneratione. Etenimcum deiis <>de verba mox recitata) sermonem habet, non

solum affmnat, se pr-o iisdem orare continuo rum etiam eosdem appellare non dubitat
(itatovc;,

ve</-:-

id est, Deo amantissimos, seu sanctissi-

mos; qUamvis autem, ut recte observat Baronius, sacrilegos imperatores Diouysius eo sensu,

quo nuncvox Sanctus accipitur

ctissimos
,
,

m-

men

nec vero vocare potuerit suam taerga eos honorifica hac appetlatione, quse

tunc. inter solitos

imperatorum
<-ss.-

titulos

compida-

batur, venerationem ostendit, ac proin verosi-

mile non

est,

usum eum

qumhuc
ncribitur,

verbii

ex

tran
/<

Adonemox

127

Sed

inquit
.

confawnem,

^ ne nostrum (ab JEmitiano sicut Artis publicis inserta

verba ipsa
_.,
.

'

quse

ab utroaccipite.

atlatis,(jUcvnon veneralionem, sed

et

me)

dicta sunt,
,

leg-untur
,

im- E i>cratorum contemptum demonstrant. Porro in Actis publicis, jam iptis, ex quibus Dionysius confessionemsuamprobat, nou tinentur qux Sanctus se JBmiliano
,

summn m

Hic jam

S.

Dionysiug

verba

suw
bit.

et

relegationi,

quam

quse confessioni prsevie narrarat , contranscriInducto Dionysio,

on-

frmandx subserviunt, ex Actis pubticis

.

diansse

verbis

num.
:

126 recitaiis prodit

Itlis

En adeo etiam hic illa Fausto Maximo Marcello et ChaBremone , Kmilianus prtefectus dixit Non solum scripto,
,

enim

inter
,

cetera ait

me

illum

sed etiara

vobiscum disserui de humanitate prinripum .nostrorum qua illi erg-a vos utuntur. Vobis enim potestatera fecerunt
voce
,

viva

lum ssurum me
ba, a Dionysio

Palam et aperte contestatus sura qui solus est Deus, neque alium ulpraster hunc adorare; nec a proposito di,

esse,

nec commissurum umquam, ut

<>r-

Christianus esse desinerem. //

salutis vestrse retincn d,

dumraodo ad
,

id

quod

naturse consentaneum est, ferri, Deosque imperii illorum custodes adorare et eorum quae na,

coram Mmiliano prolata, in Actis publicis, supra transcriptis, non occurtunt. Respondeo, Sanctum in confessionis me non ipsa adhibere verba, qux coram mo
protuli i.
scribit,

turae

ipsi

repugmant
haec
dicitis?

oblivisci

velletis.

Quid

ergo

ad

animo
quippe
tur.

fore

Neque enim vos ingrato spero adversus eorum clementiam

:

blicislransed tantum rei gestae narrare substantiam. Adhxc non omnia, sed tantum forte prasci,

cum ad meliora vos traducere conenQionysius respondit Non omnes ab omnibus colnntur dii sed eos singuli colunt quos arbitrantur deos. Nos quidem unum Deum ,
:

pua, qux coram JEmiliano protulit

verba ex

Actis publicis transcripsit. Gerte dubitari non potest,quin Faustus, Marcellus, aliique, qui cum Dionysio Christum coram Mmiliano confessi
sunt, verba aliqua
transcripsit.

omuium rerum
(j

opificem

qui Valeriano et Gal-

coram JEmiliano

protulerint,

lieno, sacrati.ssimis augustis

imperium
,

tradidit

nectamenhorum ullum ex ActispubticisSanctus

Sed
htec de Dionysii confessione dip

colimus
offeriraus

et

adoramus.
iraperio

Huic
illorura

continuas
ut

prcces
et

pro

stabile

cta suffciant. Dispiciamus

modo, qiuv ejus

rele-

inconcussum iterum dixit nus et hunc

natura
estis
,

permaneat. iBmilianus pnefectus Quis vero vos prohibet , quo misiquidem Deus est cum iis, qui
,

gationem

sint secuta.

129 Post verba

num.

:M recitata,

quibus innuit,

Fidem in

sese conventus, sub persecuti onum

dii sunt,

adoretis? deos enim colere jussi

quos cuncti norunt deos. Dionysius respondit Nos nullum aliuin adoramus. jEmilianus praefectus dixit Video vos ingra,
:

eosque

brari solitos, Valeriani perse brare nonpohuss,', paucis, id

positis, in epistota advet
s
1 1

initia cele- phro.utitu ubya

l

ait

Eusebius,interi

"

"

" ,nun -

git:

Sed neque a corporali conventu

te

Domino juvaniu

tos esse simul ac stupidos qui clementiam aug-ustorum minime sentiatis. Quam ob rem non manebitis in hac urbe sed raitteraini in partes Libyaj, ad locum, qui dicitur Cephro. Hunc enim locum jussu augustorum nostrorum elegi. Nullatcnus autem licebit vobis , nec quibuscumque aliis conveutus ag*ere , aut ea , quae vocantur adire. Quod si quis ad eum quem co3meteria jussi lucum minime profectus deprehendetur is aut in conventu aliquo fuerit inventus sibi ipse periculum arcesset. Non enim deerit congrua animadversio. Abscedite igitur, quojussi
, ,
,

abfuimus. Veruin eos majore studio congre^mi

,

qui
in

ecolesiam

urbe erant, , absens

quidem
praBsens.

corpore

ut jam dixi ; animo autem Apud Cephro vero nobiscum magua

,
,

adfuit multitudo; partim corum qui urbe nos secuti fuerant; partim aliorum, Egypto conflucbant. Ibi quoqui ex reliqua que januam nobis patefecit Dcus ad prsdioationem verbi sui. Et initio quidem persecutionem passi et lapidibus impetiti sumus. Postmo-

fidelium

ab

estis.

128 Hsec sunt verba, quee, ut ipse Dionysius&r Actis publicis testatur, inlcr eiun et sEmilianum

pelictis sivero non pauci e\ gentilibus mulacris, ad Deum conversi sunt. Tunc enim primum apud illos verbi divini per nos sp cum illud antea non suscepissent. sunt semina quasi Deus ejus rei causa nos ad illos Ac prorsus perduxis
,

dum

44

DE
;

SS.

DIONYSIO, EP. ALKXAXD., FAUSTO ETC.

hac 71071 agi, jam satis superque 6 hujus Commentarii C07\tra Pagium aliosqueostcmli. (Juod autem pertinet ad epistolam, a Dionysio contra Germa^iu^n scriptam, aique alieno sensu a Rufino ticcepUun, hsecccrlc nns/iimu indicat, Dionysium plus semel exsilii locum mutare, fuisse compidsum; imo cumnihil omnino sujipediict, undesuspii arifassit, Sanctum eloco Aleccandrice vicino inLibyam secundo secederejutsnm fuisse,aliena sensua Ruflno accipitur, dum cum epistola, ad Domitiumet Didymum scripta, combinatur, atque exambabus, simul sumptis, unaeademque ren esconflatur, Ai, inquies, Dionysius post verba, num,

postqaam illud ministerium implevimus, iterum uos alio transtulit. 130 Kfi-nim Kmilianus iu asperiora qinrdnm loca equodeinJein Uareotidm magis Libyca nos transporjare e t nt credebat migrarr,n> coiKstituit. Et cunctis n n lc n tn ^ i)G ad Mareoticara /Emilmno
perduxisset
c B
,
i .

mm

jubeiv

prorecturam confluere jussis,

vicoa

per

reirio:

nem

illam

dispersos

singulia

adaignavit
Ut

nos

vero mag-is ad viarn publioam,

primi compre-

henderemur,
ac

eollocavit. Id
.

omnes

moliebatur, ut , nullo negotio

locus
ille

enim prscipue age quandocumque voluisset,

capi

possemus.

Ego vero
tametsi,
;

cnm Cephro primum

ubinam
qui ne

abire jussus snm,

situs esset,
illiua

ignorabam
autea
fere

quippe

nomcn quidcm

andivi.s-

in

Ubyam
'

sem

nihilominus alncri constantique anim<> perrexi. Posteacjunra vero milii renuntiatum est, ut ad Colluthionis regionem migrarem norunt ii
;

139 ctseq.ex epistola ejus adversus Germanum scripta, paucis interpositis, sic prosequitur s. ,]
fortasse

'"'"
ss

Qermanus
,

multia

fidei

confessionibus

quomodo affectus animo fuerim. Hic enim memet ipse accusabo. Principio quidcm Bgre admodum ru- moleste tuli. Etsi enim regio illa notior nobifi magisque familiaris erat, quam Cephro tamen fratribus
tniu

qui

praBsentes

aderant,

gloriatnr
gesta.

multa prmdicare

potesl

adversus

se
at-

Quot vcro enumerare potest perinde

publicationes,
direptionea

qnc ego, sententias judicum,

pro-

bonorum, abjectiones dignitatum, contemptus glariaa sascularis, laudum

a prsfectis ac deourionibus praBfectarum despectus minarum denique, quaj coram intentabantnr, vociferationum discpiminum perse. ,

ac probis viris vacnus esse locus dicebatur, et H viatorum turbis latronumque iiKPrsionibns noxins. Sed multum mihi consolalioni.s attnlit,
i

quod

fratrcs

civitate

locum illum a propius abesse. Itaque quaravis Cephron

,

me admonuerunt

cutionum
di

fiigffl

a?rumnarum

raalorum

tolcranti.ini;
et

maximam

cujusque mocujusmodi sunt ea

et
,

nobis multitudinem fratrum

ex

Egy-

pto conflncntium adduxissct, adeo ut laxius j.im conventus agere possemus illic tamen ob v nitatem urbis, carissimornm et conjunetissimo:

rum hominum aspectu

fruitnros.

Sabino et quaa in hunc diem sub .Emiliano nobia contigerunt. Ijie Quibusultimis verbis Dionysius innuit mala quse patiebatur, tunc, cum adversus Ge?^ia7ium scri,
,

quas

sub

Decio

crebrius nos aiebant

,

Eos quippe accessuros

et

ibique

comita

moratnros
igit.

tamquam
illic

in

snburbiis remotioribus,
futuros;

particularefl

conventus

adhuc durasse, ac prdin persecutionem Valeriano motam, nondum fuisse sopitam. Ita plane habet verwn quid tum? Potest, dices, adberel,
:

atque

Haclenus Dionysiua uninrm dmntaxat mutationem sub Valeriuno factam, 7waZ VaU commemorans, nec tamen aperte indicans, sese nani penecutunc nonnisi semelexsiHi locum mutare fuisse tione, compulsum. Uinc factumest, ut Dionysium plus semel sub Valeriano mutasse exsilii locum, perasum sibi habere potuerit Rufinus, scriptamque, cujus supra sxpissime meminimus, ad Dotium et Didymum a Sancto epistolam ad Valenxipersecutionem referens, lib. 7 cap. x Eusebii, a se interpolati,postverba, quibus Dionvsium
ftlfli

(lutein

181

hucsemel, durante Valeria7ii persecutio7ie exsilii locum mutare debuisse. Sit ita an propterea
,
:

exsilii sui

>

estconsequens, ut Dionysius sub Valeriano exsilii suilocum secundo mutare atque in Libyam Si
dere, reipsa fuerit coactust an, hoe eliam admis-

epistolam adversus Germa?iumscriptam, una cumepistola ad Domitium

so, necesse idcirco est,

mum

etDidymumdata, unam eamdemque narrationis seriem complecti? an hoc existimans a vero minus aberravit Rufinus? Certe,cum secu?xdum ante dicta et probata Dionysii ad Domilium el Di
epistola

ad Decii imperium referenda

sil

primo
loco

nequit hsec

mutato exsilio, in Alcnnnl, uwicino exsulassenarrat, ^rn.r,:

in Libya, ac deinde,

cum Sancti adversus Germanwn

epi-

C me
lus

subdiderit

drise) vicinitate

Sed et ibi cum pro urbis (Alexannostrorum (Christianorum) popu,

eum (sanctum Dionysium vel vicinum in quo degebat, Alexandrige locum) frequentaret
et

Atquc hic ja?n habessensum alienum, in quo dixi F epistolam, qxur. Domitii et Didymi nomine notatur, a Rufino esse acceptam, du?n hic Dionysium
sub Valeria?iobis mutasse exsilii tocum prodit

stolaseriem integram continere eorum, qute Dionysius sub Valeriano diu post Decium passus est.

grex httior constantior agonibus redderetur, rursum mi

,

tamquam

pastore

rccepto

et

cum

centurione mffitaribus viris, ipsum Dionyet cum eo Gaiura et Petrura, catenis constnctos et diversis cruciatibus

Mura

S XIII. Dionysius
tur,

famam suam

tue-

afflictos,
,

in

transtuRuflnus, quem ducem est secutus Secundam dlam, verbis proxime recitatis adstru<t>>m,exsilii Sancti nostri mutationem
ht.

quoddam Libyaa pertraxerunt ibique loco squaKdissimo et omni nsu hun tatis carente, a Paraetonio trium dierum itinere iu desertum protenlo nexos vinoulis rcliquerunt. Ado hxc eadem, ut num. 23 jam innx mus, in Martyrologium suumperperam
eos
in
,

sertum

de-

gregisque sui curam,

etiam

absens, gerit.
(^anctus Dionysius, uti jamsupra satis innui, Monythu quam prsecedenti partim tran- r '"""' a ""
Valeriani persecutione adhuc s.vnente, Germanum exaravit, acproin dubium

^>"Pistolam,
scripsi,

Etemm

adversus

ZZ'ST

non

est,

quin

i?iter

partimexeo, quod, ut ui, Sancti nostri ad Germanum epistolam eno sensu acceperit, partim ex eo, quod Dionyad Domitium et Didymum episiolam ad Valenanx persecutionem retulerit. Verum
v

esl

factamaribidem etiam

annum

:56

et

annum
,

.''
I

id fecerit.

Etenim exja?ndictis Valeriani perflnem

accepit
,

in illa de

vero ac prniu iiccessc csl, uf inter nn?WS mo.r menioeatospraefata epistola scnpi,, sil.At vero ?xon citius, quam a?mo 258, nec serius quam a?\no 259 scri-

secutio

ex dicendis

initium ante amium 257 ante an?iu?n 200 non

ptam

\ ptero

W, vcrosimillimum mihiapparet
,

DIE TKRTIA OCTOBBIS.

Primum

Mtyxtocum, tridui iHnere a Panetonio, tu Marmariae mariiimo distantem rele,

,

sicostendo Dionysius anno 257 mense circiter Septembn, prout antea docuimus in Cephron,
por-

45 nnta, qmbus Dionysii nomen Germanus nrosciaent. Attamen, quantum fas est conjectura
qut

B.

ignavuv

et officii

'""
gregis

neglectus

Dionysium
sui ipsius

asserens,

eum majorem

estjibiautem tamdiu commoratus est. ut initio quidem persecutionempassus, ac lapidibus impepostea non paucos c gentilibus, locum in>
habitantibus
rit,
, ad veram Christi ftdem mnverteac tum demumhincinMareotidem migrare

curam

gessisse,

secutionem evitaret,

fugamque, ut per'pnepropere arripuisse ne

ium curse suse dein

latorum conventibus,
episcopalis
o/ftcii

quibus

illos

pro

ratione secundum
pt

mum

hinc verosimittifiut Dioaysium in Libya, antequam inde inMareotidem migrarit, quatuor ut minimum

Jam

vero,

cum

receptum,
nte,

eworta

Hmwm
in
\

tunc persecutione aut in-

morem

adinfractam
'"'
v//
-

tantiam*

ue tolerantiam animare debuisset.

h
te
!

hique Septembri anni 257 adannumUS deducant, certum apparet, Sanctum e Libya in Mareotidem ante prxdictum an"" non igrasse. Quapropter cum D dn hujus migrationis meminerit in epistola adversus Gerntanum, qua dehic agimus, dubitandum nonvidetur, quin hsec non quamprse\no lh%fuerit conscripta.
'

mensibus

substitisse,

capita fuisse,

''.!" calumniarium, quibus 'abatGermanus, pracipu conjicio ex ipso, qu

//
-''

''

"ii

di-

luens

c/

inglectigregii,

''

ea

"Videtur sibi habuiss qum adversus Germanum scripLv scopo. Elenim in

I

etiam

est,

ut

ostendat,

persecuhone, nonpHus, sus fuerit, fugam vi

III*.

pertcmpns

quam a Deo fugerejuse tuncque, quantum

,
,,
( y

|:;l

onno
1

Quod autem fam pertinet ad secundum,

licu.it,

fUh-Uu

ipta,

non
"

celebm
hil

esse scilicet serius,

quam
ex

a
i\

B ptam, verosimillimum

idfit

Vateriano

motm

adjunctis.

Fuit

namque,

ut

jam

docui, persecutio a Valeriano a '.>! contra Christianos suscitata, duravitque ad annum usque 2G0 media sui partc uti infra docebo
,
,

., , etiam fi 'quidpersecutionum lompore v sti nominc vel gessit, vel passus est. Quam m voseautem, quam apposite
,

nm

^
fus

contratmpactassibicah

fbrepreeterlapsum t quo Valerianus in Persasexpeditionem betlicam suscepit; jam vero cum / expeditione apparandse intentus, Christianorum secutionem verosimillime per annum etiam me
,

um, minus

urserit,

verosimiltimum

est,

anteprte-

dictum
illa

annum MOepistolxSancti nostri adveri Germanum scriptionem collocandam esse,cum in

Dionysiu> indicet, etiam tum, ><m scriberet, Valeriani perseadionem admodum
<

ount ipsiusnnf n^/rc-sus Germanum, , f^a wpra a nobis jam hut ut necesse non sit, de rationum, suam, mjusteproscissam, tuere conatus est Dion> sius, soliditate et pon p lura disserere Et vero sola Sancti gestaimpactas eia Germano calumnias satis Dionysium, uti
, '
.

nce .

no> '"""'
ipsius,
set.

'-"

quam

najoremsuigregis, sibi commissi, cu

,

efferbuisse.

Est ergo verosimUUme quemadmodum asserui, Sancti nostri adversus Germanum epistola non uam anno 2W ipta. TJt autem etiam locum, in quo a Dionysio scripta est, accuratius distinguamt Sanotus, cum illam srr,),sit,inMare,

Verum Sanctus quam immerito neglectus a Germano ini

lentissi, tum, cu\ steret, factis probavit.
,

,si s .

officii
'
,

sui

lucu-

^.
strenuecuia-

otide, uti

dictis fas est coltigere versabatur; Mareotisautem, teste Athanasio in Apologia

,

exjam

contraAriayios, ad patriarchatum Alexandrinum spectabat , eratque tractus non m in quo

vici varii,

De

Etenim cum Alexandria > ibi commorantem divim bulo nutrire, ad mvi atque ad aliarum virtutum studium animare coramnonposset, litte ficere.
137
^

Christianum,

duranti adJiuc
peitccutionc,
scribtni
lilteras,

hosqueJnter unus, nomine Colluthio,

nonnullis epistolisa Dionysio in exsilio, Valeriani persecutione Scvviente, constituto scriptis Eusetnus Ub. 7 cap. 21
pradietas
illas,

qui Dionysio e Libya regresso in commoj^ationis locum obtigit,ab historicis simul geogra phisque recense, tfitit ergo Dionysins, cum dictam

epistolas

idem Dionysms
,

!'

-schales

epistoiam scriberet, in aliquo patriarchatus sui tractn

''

ntanutn

quo Sanctus id fe hunc in modum determinato, scriptionis hujus causam et occasionem, jamplussemel antea obiter insinuatam,(tisctiuctiu& expono. Quamvis Dionyet

135

Tempore

tunc temporifl conscripsit Encoraia in Ulia et panegyricos ser mones de Paschali festo contexens. Harum unara Flavio nuncup.ivit alteram Domitio ac
epistolas
:
,

quas

habemus

loco

Didymo.
non
nisi

In

qua

probans

festum Paschse diem

posl

a-ijiiinocriuin

oportere,

octo

annorura

vernum celebrnri oanonem publii

omnes strenui pastoris partes expleret, a calumnise mulignitate immunis non fuit, Famam suam tidari, quod et epistola sxpissime ja
Sius

Aliam quoque epistolam ad compresbyt.Tos Alexandrinas ecclesiaB itemque alias ad divi

,

data egregieprsestitit, contra

Germanum,

episco-

JEgyptium, fuit compulsus. Hic quippe Sanctum impetebat calumniis. Docet id noslib.l Historiie, cap. xi Eusebius, epistolae adversus Germanum scripLv, quod transcribit,

pumquemdam

te adhnc Quibus verbis indicat non tantum alias illas epistolas, ad ultimoque ynemoratas, sed omnes omnino, quarum meminit, sseviente adhuc Vale, secu,

scripsit epistolas

easque

secutionis

ftirore,

Fragmento
(sanctus

hcec prcemittens

-.

Qwe

et

Dionysius)

unn cum

aliis

quanta ipse ob veri Dei

cultum

pertuterit, dooeml ejusdem Dionysii verba, quibus Germano ouidam illius temporis qui calumniari ipsum connbatur, respondet , in

Quod ad epistolas loco n.ltinumero 7ne?noratas pertinvt, al i/isa Eusebii verba, proxime recitata, manifestum effciunt. Neque enim est, cur 'jms forte iis persecutionem, quam Macrianus, infestissitione, scriptas esse.

mo

indefiniioque

mus Christianorum hostis,

arreptapost Valet*iani

episcopum itlum scriNec Eusebius, nec alius ullus scriptor memoruv proditum reliquit, quse qualesve fuerint
pta.

epistola scilicet, adversus

captivitatem tyrannide, in JEgypto exercuit, intelligendam contendat. Verbis enim proxime recitatis de alia

persecutione non agit Eusebius,

in ca/ntibus

quam

de qua

caput

mox laudatum
proxime

Ili

DE SS DrOXYSIO.
gressis

EP. ALE.YAIVD.,

FAUSTO

ETC.

ADCTOBE
C. B.

sermonem

instituit

sermo-

ncm autem non

ne,

instituit, nisi

de sola persecu/io

longe diverso scripta esse non potuerit. Sancfus o re git Cyprianus , uti ejus opera inspicienti patescet, curam

m
hi t

a Valeriano suscitata. Veniamus modo ad s alias epistolas, quarum alteram, ut eadem

Eusebii verba fidem faciFlavium, actertiam deniquead Alexandrinse ecclesix compresbyteros Dionysius conscripsit. Hae amnes ad Valeriani persecutionem pariter spetranscripta
et

huc

mox

unt,

ad Domitium

Didymum, alteram ad

Carthagine in exsilium pulsus, pluribus epistolis ^^. presbyteroset diaconos Carthaginenses i/dhortatus est, ut, quam ipse absens gerere non poterat, ipsi in se Carthaginensis gregis curam susciperent,
seduloquc arriperent. Potest ergo simili de causa
epistolam, qua de hic disserimus
,

eomrnin

ad

ecclesise

Etcnim loco proxime citato indicat Euscomnes scriptas esse eo ipso tempore, quo epistotas, quarum supra, proxime utique
ctant.
bius, illas
t

meminerat, scriptas esse, asseverarat, Jam vero eptstola?, quarum Eusebius proxime ante caput 20, supra laudatum, meminerat, aliae non sunt, quam epistola adversus Germanum scripta, ill.vque, quas ad Siwtum al'/'osque nonnullos de baptiUionysius dedit. Quapropter cum haeomnes, utie.c supra disputatis liquet, ad Valeriani pers?)?o

Alexandrin&compresbyterosDionysiusscripsisse. Sane eum, non minus quam Cyprianum, gregis sui curam, quam exsul ipse gerere non poterat, clerosuo demandasse, verosimillimum redditsingidaris plane, eaque operibus comprobata, quaeffulsit, sollioitudo prorsus pastoraiis.

epistola

ad Domitium

et

Didymum
:

Dionysius in data quam

,

Deciansepersecutionis tempore scriptam esse supraprobavimus, hsec memorat In urbe (Alexan\a)

ocoultarunt
presbyteri

se, ut

fratres
,

olaneulo invi-

sant

quidam

secutionem spectent, seu,hac adhuc durante, scridubium nonest. quin tunc paritei tres dictse epistoke, de quarum scriptionis tempore hic quxritur, fuerint conscripUv. B 188 Ast, inquies, quo ergo hse anno scriptm quanmaUera, fueref Fuerunt utjam dictumestt eoipsotemp\
pi,r sint,
t

rus, Demetrius et Luciusj Aquila utpote in majore liominum Iucp positi per MgYptxnn vag-antur diaconi vero post il,

Maximus, DioscoFam aus enim et

,

los,

qui

Faustus,

quam
vit,

7u*lZtT cmscriPt3B^uoepistolaadSixtum etalteraadverAlexandiin.r

t

consumpti sunt, superstltes, Clneremon Eusebius , in- E quem Deus jam inde ab initio roboraEusebius
,

morbo

impulitque
ac

compretbyle
roa data
eti,

susQermanum. Quapropter cum Juv, ut pariter jam dictum est, anno 251 9 exaratse sint,
cons
*st,

ut

positis, ministeria

confessoribus in oustodaa strenue exhiberet, utque con,

summatoram
non

beatorum

martyrum
sepeliret.

cadavera

itlas

alterutro pariter

anno exa-

ratas esse. Idem estojudicium de epistolis quas verba, num. praecedenti ex Eusebio producta,

nume.ro definito non exprimunt Quod pertinet

adearumdem argumentum,dusepriores(videver-

rum argumentum vel quod vet quale fuerit jam supraedocui,postqueadhucpluribusdocebo. Tertia, quse a Dionysio Alexand. compresbytei

ba num. praeeedentirecitata) Paschatessunt, qua-

Presbyqui hic in urbe Alexandrina, ut fratres seu Christianos clanculo inviserent, Decianse persecutionis tempore occultasse sese a sancto Dionysio dicuntur, Sancti haud dubie, uti ab omnibus admittitur,jussu id fecere, ita ut Sanctus pastoralem suam sollicitudinem non obscure tuncprobarit. VerosimiUimum hinc fit pari eum
teri ac diaconi,
,

sine capitis

sui periculo

indicium pnefert. Putat Tillemontius,eamdem forteesse, quam ad ecclesiam Alexandrinam de exsiliosuoscripsisse Dionysium, Hieronymuscap. 60 de illustribus Ecclesise Scriptoribus

Mum omnino definiti argumen-

Valeriani persecutione sseviente, in gregis sui salutem similiter invigilasse, ut adeo epistola, quam ad Atexandrinse ecctesicV compresbyteros dcdit, adhortatus eos forte fuerit, ut in
sollii
,

suum AlexandrinumscripLv,
Hteronym us

Omniprorsus probabititate non caret TiUemontii opinio; attamen cum Eusebius lib. 6, cap. 4fi a rius meminerit epistolx, a Dionysio ad gregepi
fieripotest, ut iianc
intelligat pet cpistolam,

afpr,

gregem Alexandrinum, cujus ipse absens curam gerere non poterat, sedulo invigilarent.
140 Atque hsec sunt, quse de argumento epistolcV,quam Dionysius , in exsilio eccsistens ad ecclesicv Alexandrinse compresbyteros dedit, dicenda occurrunt. Pergo nunc ad binas alias
,
fl i

iilver0)

<ium'bin,
f" cn,nldf
Patchate,
'

Eusebio, ut dixi, lib. , gu* objurgatoria sit, nejde

Rlfl.m. Alexandrinam rln ~.."7.'_ siam AlnnMVirlvilirtvv, de exsiho scriptam affirmat' Quod si tamen contendas,n p^^stolZTa),

siho scripsisse ad Ecctesiam Alexandrinam Dionysium o>//irmat. Hinc determinare certo non austm, hancne potius, an illam assignare velit Hieronymusperepistolam, quam a Dionysio adeccle

quam de ex-

pra memoratas
quemadmodv,,,

su-

cpistolas,

altera Domitio et

quarum altera Flavio Didymo nuncupata est Hxc

diversacs/ haud dubieab epistola, quam Sanctus in deserto quodam et squalido Libyse toco constitu* lC0 c0nstitu

ShujusCommentarii jam docui

exsZcTs^fb K2"S Hieronymointelligiperepistolam 22?

ouamanTS

',''

cap.mZmoZamuLt

tZ

> n eosdemI)om

^u
'

'"*
)

^' "^' Ut

m ^

i%

DidymumconscripHt.
>

ZT nomtne
*"?
'

^ EutM
mlat

am monui P lu ^us
-

tnnotescit.

Idem

^^
esto

afftrmat, ae proin per

auam

sbyteros dedil
s.o

U^JL^S5K.
;

hanc designariejsloam

quod

si,

rewondco^posse/utelMaZiZ^:
de exsiho scriptam memorat Rieronvmui di versa sit omnino, non solum ab

inquam, hoc conlendn,

^22^7*
"'

ad gregem Mexandrinum etiam ab illa, guam is ad ecclesim Alexandrinl

compresbyteros dedit, quamque.ut

episM^omU objurlaZl v7um

^^^^tr? L ^
Zl
l
1''
, , 1

Eusebius > Pnf, celebrandum DionyMus oslendtl. Flamus, cui inscribi

**"*

,2)

^* S "*" Seu Flavius *' '""^' " 252 Ut docuimus e ** ZT

'

l sestaFla > seu Ea!"' Anttoc!leno episcopo.supra

!

'"

'

'

'

EuseUus
de
exsilio,

jamdolJ
,

" !T Cm ePJ stolamox ta

'

n nCCeS$e est
dlCtis ante

lib. 7,

cap. 20

commemoral Rmceni^

scripta
189

seu de stalu, in quo Sanctus exsul versaretur,scriptapariternonvideturcertenulhln prxfert indicium , unde, an de ilharnumeZ ^rgumento
sit,

colligas.
,

Paschale> deZibuTb?/'agimus,"'f* QUWUS c documento eliam sunt, D^ius, etiam in exsilio exsislens,omnesopttmivigilanlissimiquepastorispar.

^aa mom.io fuilinscri.

am """
'

'

ut

^ersussitaFla:,s

?*

aut 259

epiSt lX

Z ^*"

Et vero non video

cur de argumento

brelZ^PaillT/^Tf^ ^*"""' P St festivilale sermonem docebat

arevem ae faschah
Sanclus,

DI E
L

TERTIA OCTOBRIS.

8andiu, quo tempore jejunium inchoandum, et quoPaschaesset celebrandum. Vide, qwedeepi-

17

stfnPaschaUbusnum.
!

C,

B.

58 docui, quibus etiam " f"<'t>>um mc,spopondi,nuneplura hicadj

8 XIV. Sabellianorum
opponit
;

haeresi

chalesD

sese

ndo, qualis

pislolae stilo eleganti etflo.

est, quiin orationibus panegyricis et lamationibussoletadhiberi,erantconscrip

sequioris doctrin apud

Dionysium,

^sqiwrarosimilUrreHamadrirlulem^nu sUmulabat eos, ad quos quaquaversum mittebantur. Paschalesepistolae, inquit

'"'
<i,p.

Romanum

Ponfifi-

cem, insimulatur, fitque

ab hoc

20 Ub.

patnarchis Alexandrinis n itti a omnino Mgypti ecclesias, quo hsein Paschalis festi celebratione inter se convenirent.
setate Dionysii obtinuerit, tom.

Valesius in Notis Eusebii, sotebant quotannis a

rei,cujus accusatur, per epistolam

certior.

An tamen
i

hic

mos

Mom

um

Mcclesiasticorumin Diopysio articulo 13 idcirco dubitat Tillemontius, quodSancti Paschales epi"" integris ecclesiis, sed particularibus nnvenianturinscript ponderi
particutares personas, quibus Dionys epistolas suas Pasch cripsit, U rectores curatoresve fuisse, hisque incubuisse, ut
,

jyironte adhuc
/

""' l"'

Valeriani perseoutione, orta, aut forte etiam

lo

antfquam

qui a

potest,

tur

exoria,nova p Tn Libya, dictaCy* Qrsecisob quinque urbes, quas compla

vocatur.

esset

imo p a\

s
'

''">

>

Pentapolia

Haru
i

nommedistinguitur,
hcvresis Ecclesiae

Ea
n

n urbe Sabellianon

epistolas populo vel p certe prselegx curarent, ut adeo

lictas

pacem

,el
ilt

narum
sic et

coepit

distincti

turbare, perso sanctissima Trinita

s
'

quamvis particularium dumtaxai personarum nfimen prseferant, ad ecclesias tamen integras destinatse fuerint. Adhsec Eusebius lib. 7. duas memorat epistolas Paschales, a Dionysio

ignans, et sicut unam

unam

pariter
soto

Sabellu-

dumtaxat sub personam in ea p Zonara dHctse r

ad

fratres.per JSgyptum constitutos, exaratas, ut omnes sancti Paschales particularibus

.

non fuerint. Addit laudatus Tillemontius, breviadmodum tempore ante Pascha epistolas illas scriptas fuisse. Verum non probat, tempus illud tam breve fuisse, ut

criptse

mPentapolt episcopus fuisse ass. hanc, quamvis primus ejus auctor non videatur late disseminavit, pluresque, etiam primariL not.r personas, in partes suas attraxit ut eo potissmntn, ngmio, ,,, prsedicto
IAX

pia

,tu

itta

in

sanctissimam

omnesJEgypti ecclesias '"' ''"' Iragesimam temporenequiverintperferri.

i

ad convenienti anie Pascha

ea>
illis

ubique suos haberet tum, sed et auctoritate valentes. Fuerunt

etiam, qui
fidei

Trinitatem hseresis
ta\

patrum suorum

vestigiis inhserentes

u Utut
/

sit,

Dionysius scriptis
lib, 7

puritatem servavere, Sabellioque se oppo-

ai

gwnento
,/

epistolis,

icnpi,,
virluiem
forli
i

aliisque,

quse Eusebius

Eistorise, cap.

20

Inrit

pastoralem Sancti sollicitudinem ut jam dixi, egregie comprobant. Dubitandum enim non videtur, quin
,

huc inexsilio

jam laudato ad varios eum, cum adesset scripsisseindicat,

,

ex< ., ej doctrina notuere. Rebus ita constitutt disputationes inter partes suboriri,

nentes,

oere

am,

utfieripronum
;""'""'"
>"'<

ipsa accidit.

Verum cum

Sabellianiabhaen
deserere
possi

omnes vel ad Ecclesise utilitatem vel adanimarum salutemprocurandam virtutumque studix

in
vis

necqui Sabellianis sese opponebant, de sanctissima Trinitate dogma vellent

Chrisiianorum animis,

Sancti curse comfuerint,

missis,

accendendum
illse

cum illis compom mihime tam Sabelliani quam

hincque hi

scriptse

quam-

quas Eusebius definito numero non exprimit, argumenti fueprocerto nequeat edici. Ceterum qui, quse supra de epistolarum Paschalium, quas pi chse Alexandrini quotannis scribere solere: confirmata cupit, adeat s Cyrilli patriarchse Atexandrini, de festo Paschali sermones, qui Eom Paschalium nomine circumferuntur. Has ipse S 'yrillus subinde Epistolarum, subinde Sermonum nomine distinguit. Vriginta ex hisce hactenus supersunt. Nonnumquam, sesermones ittos ad ecclesias transmittere nonnumsingulse,
<

interim cujus

Dionysium, Alexandrinum

episcopum,

ntpote

Pentapolitani t\ actus metropolitam, consult duxeruni. Itaque ambarum partium sectatores adSanctum, non tantum litteras, sed et nuntiso, V qui cum co dissererent, miserunt. Dionysius, re

quam

etiam, se illos coram ingenti populi midtitudine prwuntiare, significat. Verumpotuit eos-

ab ovo audita, accurateque discussa, varias quibus Sabellii hseresim, quantum, Deo juvante, fieripotuit, confutavit, adPentapolitanos epistotas ue omnium exemplaria ad Sixtum, Romanum Pontificem, transmisit. bS Esec omnia, quantum ad prsecipua saltem rtioertiorm capitat docetnosipsemet8 Dionysius apud Euse nttsbbium lib. 7, cajr 6 epistola priori ad Sixtum """ numP ''' RomanumPontificem,suprajamssepiuslau
tota
scripsit,
,

'

lata,

demadremotiores ecclesias mittere\ Alexand vero pronuntiare. Tn omnibus omnino sermonem satprolixum texit de festo Paschali, ac deinde in fine quadragesimse initium ac diemPaschse an
tiat.

de hseresi Sabelliana, primum exorta, s\ bens De dogmate illo, quod nuper apud Ptole:

maidem urbem

ommotum

est,

j)le-

Sedhsecde

do impiel itis ao blasphemiaa advi raua omnipotentem Deum Patrern Domini nostri Jesu Christij

epistolis

Paschalibus anna-

tasse sufficiat, pergo nunc ad alia, qux pastoralem Dionyeii pro Ecclesim bono sotlicitudinem

cjus

pleno etiam, incredulitatis erg-a unig-enitum Filium primogenitum omnis creaturae,

,

'""'
iJi-

ere, quseque sanctum Virum, veluti suurtissimti Trinitate scquius sentientem, tra-

Verbumj quod inter homines versatum estj nleno deniqui' >tupori-s ailwrsus Spiritum sanctum,

cum ab utraque
essent
epistoi
.

pnrte et

littera?

ad

ducendi occasionem praebur

Qctobris

me

allataB

et

fratres

mecum

disserturi

venissent
potiii.

dam,

quantum,

Deo juvante,
9

Tomus

II.

ls
ABCTORI
C. B.
fcui,

DE
trectatoi

SS.

DIONYSrO,

EP.

ALEXA.ND., FAUSTO ET
laudato suotractatu, D wtavi, repetit Athanasius. Eusebius /'/>. 7,cap. IQepistolam, a Dionysio contra Sabellium ad Ammonem et Euporum scriptam, recenset.
\ta

plaria

stola,

quarum exemad te misi. Esec Dionysii ad Sixtum epiut supra probavi, vel anno 257 vel certe
sripsi;
.

est.

Hoc

sr-rpc in

est,

ac proin

cum

in ea

Sanctus

Sabellianam ha per esse exortam

unc,cum illam scriberet, indicet, dubitandum non

videtur, quin hsec vel an

ortum aa ep num. prsecedenti

te

secutioitc, ccl
i/um
conlra
illtim

Iforte paulo ' ergo, quemad asserui, vel una cum Valeriani cliarn paxdo antehanc exorta,

Adhsec dicto loco etiam epistolam ad Euphranorem et Ammonem datam, laudat; verum alia ad hunc, et aliam iU m ad illum scriptam /'"isse a Sancto epistolam, indicat. Ammonem vocat Berenices, quse Pentapoleos

urbs

csl,

episcopum,

celebravit,

fuitque deinde longe dissemm 114 Vcrum Dionysius nihil omnino, quod ad iaret, omisit, quo illam pulofficium sia
,

Multum dubito, an una eademquepersona non sit, quaesemel <ib Eusebio Buporus et semel Euphraab Athanasio Euphranor vo
/

ur.

aliasqur untc

hoc

lulantem, deindeque lat imeret. ffunc in finem etiam

i

itissime

k; 1,1

ccro

si

iia s/t,

pnrfero

le*

tionem Atha-

,,,,

, men

Alexandrise

nasii, qui,
,

cum

eam.de m, ut
aw2B9,
,

convocavit com ilium, in eoquc SabeUium

cit.
li ti

damnaa Svnodus
o,

legitur
81.

apud Labbeum tom En cerba, cx libello 5

particularis
,

Concilio-

Labbeo
divina
lecta
o,

in
ei

dictum tomum translata

sancta

merepetut sempcrqne eunnlcm scrihendi modum sercet, minus argui erroris debet, quam Eusebius, qu.icnm scmet. tantum epistolam, a Dioii ad Ammonem et Euporum scriptam, memoret,
rore aul A Porro Dionysium plures, quam fam memoratas, contra Sabellium adhuc
ilius

cn6
'

stoi

am

AlexandriaB

col-

essc

potest

confessore
qu83

ejusdem archiepiSabellium divinitatis inimicum ahLihcllt si/.ijtl/ci, ex quo

Dionysio,

oscitantia corruptus.

scripsisse epistolas intelligit ur

<

olib.7,
l<>-

B hsec Labbeus transt

omnino non

constet,

restamenin
non
i

illo

asserta verosimillima apparet

cap. 26 de epistolis a Dii quenh Prffiter hac exstant

.

alise

complures Dioillae

verosimillimeque, utiex infra dicendis patescet, <n ante hunc autem id( rii iinic annum 26S Sanctus, hlterius prbgredientc Sabelliana hse;

nysii

epistolse.

Inter quas

sunt

contra

Sa-

resi,ad coinprimcndum impieltttis impctum alias iterum atque alias scripsit epistolas, cumque deinde Sabelliu >/,> h;c, esisvenenum non tantum pn/julum, sed ci quosdam etiam Libyse episcopi cisset, rei factus certior, seque nihil
itoctcuus, scrip/is lilleris profecisse, conspicicns,

Berenicensem episcopum. Alia item ad Telesphorum et ad Euphranorem altera. Alia rursus ad Ammonem et Euporum. Quatuor etiam libros de eodem argumento composuit, quos cog-nomini suo (non
bellium
Bcriptse

ad

Ammonem

gentili,

ut

vertit

Valesius)

Dionysio

Romano-

eo

quosdam

misit, quieos, qui in

errorem lapsi
Veest,

erau/,

admutandam opinionem

inducerent.

rum
m

nihil hac

quoque via a Sancto effectum

rum episcopo ouncupavit. At, inquies, quan donam Dionysius epistolas et Opera, hic ab Eusebio recensita, elucubravit? Epistolaad Euporum, seu potius Euphranorem, et Ammonvum, quoniam a Sancto ante stabilitam propagatamStibellitinttm /t.cresim scripta non est, ante ante annum 258 aut etiam 259 verosimillime scri' pta non est. Quod pcrtinet ad quatuor libros quos Dionysius contra Sabellium, teste Eusebio, elaboravit, Itt certt cum Dionysio Romano Pontiqui ante Jutium anni 259 ad Pontiftcatum

memoratique episcopi majori, quam antea

esset,

fu-

que

impndcufia de sanctissima Trinitate doctrinam disseminarunt. Fuit itaque Sanctus iterum compulsus alteraepistola certare,

quaeorum impudentiam argueret. Ileec epistola, quam aj-dens pietatis tutandx ardor ab eo quodammodo extorsit, Ammoni et Euphranori erat
nuncupata.
145
dclti%,
,,,t

evectus non

est, sint inscripti,

ante dictum an-

Hxc omnia docet nos

8.
:

Ammoncm
etiam
/-//

quem dc

et

Eu-

S. Athanasius in suo, Dionysii sententia inscripsit, tractatu vns In Pentapoli superioris Libyte

num, adJuliumjam provectum, elucubrati non

fuere.Ceterumniliil hicprofero,ut dictorum 0\

unorem,

quid;nn episcoporum tunc temporis

sentiebant,
ut \i\

cum

rum epochampropius determinem. Solum moneo, tam haec, quam reliqua omnia, quse Dionysius
Sabellianic hsereseos occasione scripsit, non serius, quam anno circiter 262 esse elaborata. Iies infra pluribus elucidabitur. 147 Videamus modo, quid occasione epistolse,
*'

Sabeflio

tantumque
Pilius

suis

commentisinvaluerant

Dei in Ecclesia praedicaretur. Rei certior factus Dionysius, cui earum cura cle-

ultra

//

"'"

siarum iucumbebat, mittit, suadetque

bus,

rei

auctori-

ad Euphranorem
acciderit.

et

nime

ut a pravis opinionibus desistant. Quibus midesistentibus, irao impudentius in impietate

,

Ammonium

datse,

Sancto
C

necessitate pulsus est , eorum impudentiam hac sua epistola (ad Ammonem et Euphranorem, ut in decwsu Athanasius sxpius
etit,

per.severantibus

Fitium cum Patre confundentes, Patri attribuerent, quod ad hu

Sabeltiani,

Cum

manam

illi

humanaque SalvaEuangeliis exponere; ut cura audacius Filium negarent, et humana ejus Patri adscriconscripta) coercere,
ex
ipse,

Filii naturam spectabat, Dionysius in suacvi Euphranorem et Ammonium epistola id fere satagebat unice, ut ctare demonstraret, id,

berent, ostendens

c, %
,

Pt

T,

r;;" t*
,

ad
est
talia

Patris

cog-nitionem

non Patrem, sed Pilium lmpeHtiS iHis S?' um qu e paoto ! Deitatem credendam. t credendam, et sensim adduceret. Hoc
'

quod Filio, tamquam homini, competebat, Patri non posse attribui. Volebat hac via Sabellianos ad distinctionem inter Patrem et Fitium cognoscendam inducere, eosdemque deinde nova

^^^cogniHomimbuere.Liquet
his

tem> uli ex dicendls

fecit. Sic,

^^ ^^ J ^^10^*
p***
conspicuisque
miraculis
,

id exver-

*.

argumentum, haBc Viro causa fuit eorum nempe occasione qui tam impudenter volebant veram immutare fidem: Epistola, de qua hic loquitur Athanasius, a Dionysio, ut jam dixi, ad Ammonem, seu, ut scribit Athanasius, Ammonium et EuphranoepistoJa?

op(imo nsMo inquit in laudato Tractatu Athanasius,

scribendi

humana
editis

beati Apostoli, prudenti admodum consilio, Salvatoris Juda&is enarravere ,

primum

jam

ut eos adveuisse

Cliristum, plane persuasos,

ejus divinitatem

ra,

quiE

hinc ad credendam deducerent, demonstrando, opeedita fuerant, non hominis sed Dei
,

esse.

splendor
set,

nanerelorum ef potestatum e< e. Paulus item uia " """ e e virum es femine ? D ,la ab Hebwoi Iisbc habet: Qm
:

Episcopumammarum,atqueDominum suum Q
i
:

virum passibilem esse,illico subjungit n , vit:e e8t.Ip8equeinEuang-elio confitetur:Tu es ChrillU8De vivi Btn epistola sua aif ipsum !
s

CertePetrus

DIE TERTIA OCTOBRIS

cum

dixisset,

19

certiorem

stantialemassererent, o

^^mDeicreaturam etPa^ZnZ qui SabemTet

t

eum faciens, damnansque non minus

(

nec

timhb

focet kxc nos omnia

rlc

S.

Ah

'

>

synodis, partim tractatu de Dl

Qta *

cum

sit

-lorias

et
:

fig. ura

^ippenees
ueo.

mo
,

substanti

ejus.

Ad

tr

Qui cum in-formaD.

"

"'" " runt duo

'
;,

quiSam

m de
quorum
a
puffl

Dionysiiextitere,

non rapinam arbitratus est , esse se aqualem Haec porro Auctor vit.-, Filius
,

';'

,,l

splendor,

Del

figura

lDd

ajqualis
,

SCopus amrnarum
i-pore
,;,,,,; '

Deo, Dominus, Epi-

" nam

^
detulissent,
in

quid aliud sibi velint,

ctametPatn non consubstantia

nodus Bomfflcoaotarem autem episcopus ommjim

quod Pilium
ulit

rem
f

ft^

sun1
-

madmodum
rotitru Sabel-

per q U od omnia iHudque indivisum esse a Patrequesplendor a luce.

fnisse

Verbum

quam

Pmare
:

sv .

Dei,

Eomanus

ll.rr

lianot ratio

oo Athanasio

probatur,

quam Apostoliprius Ghristi humanitatem, quam diwmtatem Judms preedicarint ; idautem

agendi rationem, quam Dionysius adversus Sabellianum heeresim tenuit, nonimprobandam osfmdat. tdipsum, mox subjungit verfactt,
ut

Athanasius, exponens raticnem, ob

idcirco.

sententiam rescripsit ad cognominem suum, non gentilem, ut vertunt Benedictzm Posi vero ista : (ura Dior,

(Alexandmnus)
,;,,,

episc.

,,f;,n,s

UIa

didicerat,

epi
,

xi, contra Sabelli hieresim

Bup^anorem
,

postquam de Pentolam uti lam diad Ammonium et

,

studio

religionis
esia
.

permotus
,

Dionysms ab Apostoenim jam irrepsisset Sabellii hasresis, coactus est bujusmodi cpistolam ut dixi, scribere, ac verba qiue humili et hiimano more de Salvatore dicta sunt illis
l,(i

'

recitatis, egit

Ils

edoctus

cum

ut per

humana

illos
,

mo

Vaporem et Splendorem Patris. [n epistolis itaque ad sui defensionem scriptis pnlam de fide loquitur pietatemque erg-a Christum profitetur. Ut igitur Apostoli accusandi non sunt ob verba ^de Domini.humanitate prolata ( nam Dominus Hofactus
est.
)

, ubi i Q siibsequentibus epistolis illum ex Scripturis sacris appellavit Verbum, Sapientiam, Virtiitem,

lium esse Patrem addoctrinam de Filii divinitate muniret

objicere absterreret a dicendo Fisicque faciJiorem illis viam

,

scnpsit et contra Sabellii sectatores , et ,-ontra eos, qui ejus essent sententise quam cum
;

non qua de causa ita scripsi mam , e contulere, illumque apud cognominem Dionysiura Romanum episcopum accusarunt. Quibu^ E M*pionystus,PontifexRomanus) auditis, una

quidam ex Bc dem doctr.me homines

isset:

5C ri-

fratres

eum

sana qo |. sciscitati tamen

Armsprotulisaet, ab
t Sabelln
.

Ecclesia

al

est

post ejectus, ffi -

aien
f'

Iicet

**

impietatem,

dicunt,
et

Verbum

^ametro oppositam eorum blasphemire qu

,

Dei

rem factam
de
150
re

esse.

smm

creaturam Misit quoque

,

opifi

[Alexandrinum)
accusatus ab

ad Dionvindicaref

litteras
illis

ut

(Pentapolitanis)

Ita

tempon accommodatam sic Dionysius pro Anano habendus non est proptcr epistolam ad Euphranorem et Ammonium contra Sabellium
;

quin potiiis admiratione digni sunt ob prudeutera dispensationem et doctrinam

l9S quam editionem nisi dicem, hicsemperintelligo, typis Pan

f

rumanno

Athanasius ex versione Benediclx

,

nnJun
tio,

vulgi
siasticis

>.,>

scriptam

in

qua

scilicet asseruit,

rem factam, nec eumdem cum Patre, seddiversum ab eo quantum ad substantiam, quemadmodum vinitor a vite, et fabricator navis, quantum ad substantiam, a nave est diversus non fuisse illum antequam fieret, et rnulta similia,
, ;

Filium esse

ad annum 263, num. 36 primo quidem, ex Nannio verosimiliter exhibet , verba prope eadem, jam recitata quibus ab
Athanasio Dionysius Alexandrinus imdcognominem Diomjsium, Romanum episcopum, a Pcnlapolitanis accusatus refertur>, verum loco
,

Baronius in Annalibus Eccle-

qiuv qixtmris probanda

dam fidei sitce

ctato

mimme fuissent, si nuprofessionem edere voluisset, spequem

intendebat, et sensu, in
,

tamen

sequentium, qiuv jam etiam recitata que Dionysium, Romanum Pontifii Pentapolitanorum adversusAlexa.nlrim.,,, satione, contra Sabellianos scripsisse,

verborum
uaei;t

,,

fhie,

7.

quo illa proferebat, carpendanon erant ut verbisjam transcriptisnon immerilo contendit Athanasius fietque ex infra dicendis perspicuum,
qpud Dlony'iiim,

numque

rei,

cujus accusarctxr

didisse, indicant,

<r,tiorem redhgec habeti Re comperta, A,

I

li!'

Wuerunt nihilominus in

lexandrinus simul et contra Sabellii sectatores et Arii do^-raata, propter qiiaa ab ejectus
fuit
,

Roma-

mti p

tractu nonnulli, admodum Dionysius adhibuerat, de secunda

Trinitatis

Pentapolitano orthodoxi, qui, quas

volumen composuit;

u bi

asquales,

sanctissimx

'"
rti

qxii

hvjiu

Persona loquendi formulasin sequiorem partem accepere. Hi ne petita quidem a Sanctoeorum, qusein epistola ad Euphranorem et

liaTeses esse docet in Sabellii dog-matibus, et blaspliemiis eorum qui dicunt,

,

tamen contrariaa

Dei Verbum
itque
a

opus

vel

creaturam esse
,

posti

Romano

pr.-esule

ut

objecta sibi in-

.Ammonium durius

mamse

scmpserat, explanatione, Ro-

contuterunt, ibique
S.

apud DionysiumPain

dicaret. Natalis Alemander Dissertationum Historico-criticarum tom. 3, aliique hasc ead

Pontificatum successerat, perversse de sanctissima Trinitate doctrinse illum accusarunt, utpote qui Dei Filium aturam, et Patri non consubstantialem assereret. Concitium, quod tunc Romte sire ea ipsa decausa, sive aliam ob rationem coactumcelebrabatur, rem indigne tulit, omniumque episcoporum nominc Pontifex Dionysio scripsit, a synodo Romana prolatxet cujus rei insimulabatur

pam, qui

rosimiliteretiamexNannio^transcnpsirc.Itaque

Sixtoanno 259

secundum hos, accusato apud Pontificem Dionysio Aleasandrino non Dionysius Romanus Ponti,

indicat laudata Benedictinor ^io, sedipsemet Dionysius Aleaandrinus contra Sabettianos scripsit, n Dionysio Romano rei,
fex,
ii

cujus a Pentapolitonts <icciisarelur, certior fuit redditus sed ab hoc ut, cujus rei a Pentapolitanis accusaretur, certior fieret, perlitt,
, ,

expetiit.

'

50
ioctoh i5i

DE
Q
is,

SS DIONTSIO, EP.

ALEXAND.,

VI

STO ETC.
!

lli

hiejampotest, Nannione eju standum an Benedictorum Vt

/

qui Verbum De

rem factam

s '"i"u,

nqut

'.peiye-

Sit.

Ilac

Stumhim

nim
lau

tr.rtus

rssr, ,,<1 K.hit i\l i> /,/ r.risl 0/0. EtGrsecus in capitibus hic controversis 'congruit,nec ullam apud
'/

''"'"'" asseruerant, indubie scripsisse, etiam confirma- '^ '^''2 tur ex superstite adhm Scripti, quod Dionysius

Romanus adversus Sdbellium Hoc ab Athanash e/nsfoLvde

edidit,

Fragmento.

hii

<<,*,,,,

Nicsense synodi de-

D*

laudatos Benedictinos lectionem hdbet diversi U/ clarior, textum ipsum cum adjuncta,

cretisapud laudatos Benedictinos num 26 exhibelurinsertum, Verba huc potissimum facientia,

quamipsemet
Kay.eivo:
axoi

/'(

oneLatinahuctransct
-^
/.xl

unacum
transcribo.

isermone hisce prsevio,

Quod autem

inquit Athanasius
sit,

Dei

G>V,
\
,

y.xrx
KxAyjffto?

jtx,

Verbum

nec factum nec creatum

sed proprius et
,

individuus Patris substantiae

fcetus

ut

Bcripsit

magna
y.xl
-y.i

sj

oodus, ecce Dionj aus quoque

Sabellianos
,

Etomse epihis

rh

r<S>v

'k&yovrw y~
'Y.-i^ziu.i $\

la aau yi-

verbis
di-

rov

rovQsov Xoyov.

xac

A
Qiiibus

adversus
cere.

illos

indignatur
,

qui

talia

audent

ciw
ille

(Dionysius utique Romanus, pro

<t)

concontra
eju Sa-

Jam vero manus sequum

)

aiiditis,

un:i

scripsil

et

<iui

[Dionysius scilicet Rofuerit adversus illos disputare, augrustissimam Bei Ecclesiae praedicationem,
iuquit,

bellii sectatores,
itentiae,

et conti

qui

quamcura Lrius
ejectus
;

protulisset,
as

ab

l^c-

clesia fuil

Bequalem
,

diametro oppositam
,

impietatem et eoruiii qui dicunt Verbum Dei ereaturam opificium el pem factam esse. Misit quoqm' ad DioSabellii
,

arain br qua dam v\ hypostasea tresque divinitates dividunt, liscindunt destruuntque. Audivi enim quosdara ex his, qui apud vos divinum verbum pTseditas
,

monarchiam

nysium Alexandrinum utique

care, quibus de
tapotita:
r

litteras, ut iudiib
illis

cant et docent, hujus opinionis magistros esse qui quidem ex diametro, ut ita loquar , Sabelententiae adversantur. Illius enim in eo consistii

(Penta*

as,
:

Vemo, quantum opinor,spe-

et

vieissim
,

tctranscripsimus, verboadaptari iis quse textus initio ponuntur, posse existimabii pretatiom quam supra ex Petro Nannio aliove seu antiqui seur< entioriS.Athanasi atifjneadoptarunt.Imv mponunti

ctato

Gr&corum,
,

praadicant

rum

quod dicat, Filium Patrem, autem tres Deos quodammodo cum sanctam Unitatem in tres diilli

-^

contextu

omnino separa inter se apud Athanasium loco citato Dioifex Romanus, mox etiam, quibus Dei Verbum esse creaturam et rem / isse.
Hypostases
dividunt. Ita

rentes apei iius

:

edarguit,paucisinterpositis,hsec

yy.i

movtiffio] or K(aoai, t

rrepi

urou, etiam spectata, certissime nequeunt, ut unicuique, non omnino in t/ 'secaperegrino, manifestum essedebet,

subdens Non minusetiam illi culpandi sunt, qui Filium opus esse lant, et Dorainura factum
i

esse sentiuut, quasi videlicet

unum
divina
S

esset ex his,
.

quae

rere

facta Bunt,

cum
ut

il-

Idiperhsec:
bjecta
randrimim
tpi$tolacertio-

Postulavitque a

Romano

praBsule,

lum

g-enitum

esse

eidera

convenit,
et

con-

sibi indicarent.
,

v
'

ita

Hinc mihi maxime mirum apparet ea interpretatum esse Nannium neque enim
-

gruitque, non
testetur.

autem formatum
ig-itur
,

factum esse,
esl

pietas,
dicere.

Non levis Dominum

sed

suraraa

aliquo

nterpreti Grsecumaliquodprseluanssei Athanasii exemplar, inquo Latinis prsefati Nan

nii verbis,

modo

manufactum
, ,,,

proxime

154 Hactenus Dionysius ,

recitatis, textus
illic

Romanus Pontifex
se

responderit.

Etenimne

Grsecus a\ quidem verbistextus

m/(ic/am

non minus eorum, qui Verbum Dei

esse creatu-

uum
"'

Grsecus, utpotesupraproducto utlo modo congruit in editione

mlverbum similis, Operum Athan

ram seu rem factam assererent, quam Sabellii

Commeliniana, in qua tamen dictis Nannii verbis Athanasianus, quo de hic disserimus, locus LatiAdhsec Benedictini supra laudati
textui Grseco, ad num. prsecedentetn transcripto, qui haud <lubie Nannii intcrpretationi non quadrat, nullam omnino, ut jam monui, lectionem variantem assignant, ut adeo verosimillimum sit, nullum prorsusNannioGrsecum pra luxisseAthanasit exemplar, in quo verbis ejus, plus semet

ctatorum impietatem arguens, adeo ut hinc confirmetur, Dionysium, Romanum Pontificem, non

autem cognominem, Alexandrinum episcopum, designariper Dionysium, qui, uti S. Aihanasius verbis, num. L50 huc transcriptis referi au ta Pentapotitanorum adversus Alexandrinum
,
,

jam laudatis, textus G<

responderit.

Hallucinatus ergo hic fuerit Nannius, aliusve /brte, ex quo issuam ini itionem deprompsit, samti Athanasii antiquior interpres. Hinc
fd, ut, cum ex jam disputatis laudata Benedictorum versio et nostra genuina fit, indubitatum evadat, Dionysium Eomanum, non autem Alexandrinum, audita adversus hunc Pentapolitanorum accusatione, contra Sabellianorum hz>resim, simulque contra eorum, qui Verbum Dei esse creaturam et rem factam dicerent, sententiam scripsisse, litterasque ad Dionysium Alexandrinum, quibus hunc, quorum accusaretur,

jam

Sa- F betlii impietatem et eorum, qui Verbum Deiesse rem factam veltent. Cotligi hinc jam, scriptum illud quo Sabettii impietatem et eorum qui Verbum Dei esse rem factam veltent, Dionysius Romanus sequalem asseruit, diversum non esse a Scripto, uuodjam hucex Athanasio num. prsecedenti partim transcripsimus, Verum dubitari potcst, reque ipsa, ut video, tom. 4 Monumentorum Ecclesiasticorumpag. 279 dubitavit Tillemontius, dislinctumne etiam hoc sit ab epistola, quam Dionysius Romanus, ut Athanasius verbis, proelaudatis, pariterfldem facit, ad Dionysium Alexandrinum transmisit , quo hunc et senc a synodo Romano prolatse, et cujus rei aPentapolitanis accusaretur, certiorem redderet.
accusatione, sequale-m dixit
,

scripto edito

certiorem redderet
153 Adhsec

misisse.
,

Dionysium Romanum non autem Alexandrinum, audita adversus hunc Pentapolitanorum accusatione, contra Sabeltium, eoque,

Verum id mthidubiumnon videtur. Puto enim, hac epistolam a prsefato scripto indubie esse di>m. Res quantum opinorex ipsis Athanasii verbis num. 149 huc transcriptis , unicuique fiet perspicua ut huic probandse immorandum non arbitrer ac proin ut missis aliis ince, , , ,
,

ptam

DIE TKRTIA OCTOBBIS.

51
et

ptam rerum, qux

prosequar.

Sabellianse haereseos occasione,

obvenerunt,Sanctumquenostrumspectantt seriem

insignivit. Quapropter t cum Eusebius historicuspt effiermus Ubros itlos quos Dionysium Alea
,

seu

defeusionis

numadlXonysiumRomanumscripsisseafflrmant,
q/mlcrnur/o numero dc/iaw.d,

S XV. Adversus Pentapolitanorum Ul " r

aCCUSationes
,

'

n,
:

libri de refutatio-

variis Sdiptis

ad

Dionysium

Romanum

Pontificem

stum "'r'"^"-"^ Romanum scrtptt, mero fariml-At, inquies, AthanasiusTt sententia Dionysii tantum meminit primi secundiet
t

Uexandn

//

libri

a Dionysio Alexandi

,,,,,-

Opusculis, sese tuetur.

SuHClUt
/''.'

.ilM

p.ionvsin^^w
Vepistola
,

Romani

gandi

fiacquea^^

Pontificis

gandi causa ad Romanum dati, quartique nuspiam mentionem facit. Fateor itahabet. Verum sanctus ille scriptor nuspiam etiam dicit, lum non ph <'"" tres sub m
;

tS3w

causa libvot,

tapolitanis intentatse, factus certior, nihil habuit antiquius quam ut objectum sibi sequioris

sancttssima Trinitate doctrinse crimen dilueret, omnemque hac in parte sinistram suspicionem a seamoltretur. Mox sui purgandi causa sub chi et Apologine seu re/utatioi 'efensionis nomine hbros conscripsit eosqucad Diom/s
l ,

de

prtmi rcl secundivel Sancto sub Elenchiet Apolo lumtaxai

<

tertit

libri,a
\cripti,

exib'
icant, ui

proporquartili'lationec/ apologia !><<.-

cribit, 7/

sit,

idcirco

Romanum
ritatis
,

Pontificem direxit. cus Athanasii textus verbis,

,

Ille

vero

ut
re-

proxime subjunctus
,

num. 149 ad verbun

|

nullum exeo Fragmentun rationew Neqy.it ergo hic ex AUtanasii

conctudi contra quatei

non meminerit, quod ad institi

sitcnl/o

quidquam
,

Dionysio Alexandrino habet statim ad Di< sium, Romanum nempe, sui purgandi causajrescripsit
,

rum

nume- E
itatio-

et

libros Elenclii et

Apologiae

ld ipsum etiam docd Athanai

elucubratis a se Opuscutis, altero scilicet de Synodis altero de NiccViuv synodi />
,

quos Dionysium neet apologiaad Dionysium /V se, arbitram 167 Porro supra asserui quatuo
t
,

epistolii
l/i, c

nscripto.

Priori quidem verbis quce ex eodem ad num. 149 transcripsimus h;ec subdens At ille (Dio, ,

assertum /trobet,
hi(

de veniunl,

rationem
Basilius

ad
rfutn,
Uiffl

attuti.
lib.

ffanc

nysius Alexandrinus

sui
)

purg
edit

ad

Dionysium Romanum
Elenclm et bens Cum pus, e\ his, quibus nempe
:

hoc titulo, Apologria posteriori vero sic ... Dionysius Alexandriae episcoqua adversus Sabellium scripsi
:
.

Ubrum

de Spin ex secundo Dionysii Elenchi et Apologies libro verba, hxc pr drinus Dionysius quod etiam auditu mirum id
aliquot
,

nunc adj ocap.Vdtrai

tm,

secunda ad 9ibi cognominem de accusatione ac defensioii''

est
,

in

ktistola
l

'

dispi
,

'/y^

Pnem
ac
inde

permultis
carnera

explanabat
sed Verbura

oonfutabat Sa-

bellianos, ostendebatque ,
, ,

non Patrem factum esse uti Joannes dicit cura,

:

iuquam in suspicionem rem factam et creatam

,

venisset
esse
,

dixisse Filium
Patri
epi-

non vero
ad
Etomffi

Qsubstantialem

litteras

dedit

scopum
(;

bus sc
essi

Dionysinm quoquc appellatumj in quiexpurg-ans asseverabat, calumniam hanc us se coufictam num<iu.im cnim se i, ;

lmnc in modum finivit sermonem. Athanasius de sententia Diony>ii, verba ex mo hujus de Refutatione et Apolo* prohuc trnnsi us Diony' siu> Alexandrinus ad Ro in sese ante dictum librum primum adhuc nuit atiam scripsisse epistolam, acproiu illum ipsum DionvMi librum prim met S. Dionysius
--':
,

'./;

apud

Athanasiui)i

qu\
-:

lictos

Sancti libros

lium factum dixisse, sed illum Patri consubstautia-

ne plus

lem
yui
i

confiteri se affirmabat,
itli
,

,/,1,111

>

ni'

i'o

uunii

.'.///Miui/m',

a Sancto sui purgandi causa, numero erant quatuor, totidemque comprehendebantur epistotis seu epistolarum nomine erant insigniti. Eusebius iib. 7 cap. 26,
156 Libri
,

conscrijj/t

lis accenset. Hsecratio est, cut de Refutatione et Apologia libros totidem ast /t Sancto epistolis fuisse comprehensos, quo licci hi, nonsolumabaliis, verum etiamab .1

\istolarur.

Hntsortiti,

hacquesub

receusens nonnullas Dionysii Ale.i andrini epistosic habet Quatuor etiara libros (Diouysius Atexandrinus dc eodera arg-umento ( de sanCtissima Tnnitate seu duabus hujus prioribus Personis , composuit, quos horaonymo seu cogmomiui suo non gentili suo ut male vertit Valelas
, : ) ,
,

vpud antiquos, tum apudmodemosscriptoressubindeveniant.ffisdelibrorum, quos Dionysius sub nomine Elenchi et Apologias
appellatione

edidit, appellatione et

numero praemissx
ante dictis fas
sit colli-

ut paulo plura,
<jcrc,

quam ex

gumento hic edisseram. Atrerum gestarum ordo exigit, utde

epistoia,
/

sius, Dionysio,
vit.

episcopo nuncupaLibri Uli, quos Jiic a Dionysio scriptos ""'morat Eusebius, quosque S. Hie?vnymus de illustribus EcclesicV Scriptoribus cap. 69, Operi* bus a Diony.sio concinnatis pariter accenset , ab o?nnibus eruditis accipiuntur pro libris, quos Dionysius Alexandrinus, " Pentapolitanis pervers.r c/rr/i sccunilam Trinitatis Personam doctr/ -t.r ut Athanusius accusatus in sui defensionem
,
,

Romanorum

al\aadhuc

ad Du
cr/jo
,

Romau<

da/a prasviehictractem, Quamvis enim Dionysius audita, quam Pentapo'iatione, statim litani contraeum intentabai librosseu pr.rfatos quatuor suipurganiJ

Sancto sui puri/a/i'!

epistolas scripserit, has nihilon stola, eodem /h/c scripta,p\

verbis py^oxime recitatis testatur, ad Diom/sium Romanum dedit titutoque Elenchi et Aiu.log-ia^
,

a Sa?icto ad 158 Liquet id ex libri primi Dionysium Romanum de refutationeetdefensione Fragmento ab Athanasio in suum conscripti de Dionysii sententia Tractatum transcripto in
.

anU
jam

ot
"''

itulam

illo

'

52
illo

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAXP., FAUSTO ETC.

,

C.

enim Y)ionyz\\i$Yneminitepistolse t jam tum illum librum scriberet, ad DionyRomanum Pontificem, sui purgandii sium, /,,;< prsedictum librum primum ,</ atque adeo etiam tres alios, post hunc a Dionysio.

^em spectat unice, ut sequiorts nulla plane ratione contra Dioasese amoliatur,
'

nysiumPapam, adquem

scribit,

disputans,ejus-

Apologia conscriptos, prmcesserit.

pr,

wquibus

atxepistolieargu-

mentum etfinisetiam innotescit, huc transcribo. Ceterum, inquit Dionysius, ubi tres factas et opieorum exeinqueedam eonsideranda di\i ficia cum dixi protuli pla ut minus utilia oursim est, quod agricola, ne Neque planta idem quod navium Faber deinde in apha idem
,
i ,

>*< ,mquu aevionyw enim, inqy.it de Dionj tio in tractatu de hujus contendendi animo nnput, sententia Athanastus, uspicionisque a se amovendaj sedsui defei verba singula, ex epistola ad Ammocausa. Ad

ve desanctissimaTrinitateopinionemimpugnans.

Non

pondet, iisque

Euphranorem contra se producta respravum sensum,cujus causa perconversse doctrinse insimulatur minime subesse
nium
et
,

congruiset naturae

rei

accommodatioribus mng-is
pluribus ea, quee
certioris

immutans, nihilretract eorum ommum.qusescripsit. Conqueritur etiam de accusatoribus suis, quod sententias, quasprotendit, nihil interim

sum immoratusj
fidei

ac

erant, exposui,
tibi

variia excogitatis

exemplis,

scripsi, quibus crimi(Pentapolitanorum) ch-]>u1i, mennationem eorum me Christum qua aiebant dacemque ostendi

quae

in

alia

epistola

Deo consubstantialem. Taraetsi enira fateor, rae hoc vocabulura nusquam in Scripturis sacris vel invenisse, vel leg-isse, attamen arquaeque isti quae subsequuntur gumenta mea

negare esse

tulerat, non integras,sedtruncatas, reddidissent easque a sermonis contextu sejunxissent Querie Dionysio in laudato tur deinde, inquitih tractuAthanasius, quodaccusatoressententiassuaa non integras referant, sed truncatas,ef quod nonbona conscientia, sed tnala pro libidine loquantur quos similes ait beati a.postoli epistolarum calumt
:

niatoribus.

ommin amovet
declarat
currens,
,

Haeo porro Viri expostulatio sinistram suspicionem. Si enim Pauli calumnihil se

Pentapolitani ) tacuerunt

ab hac sententianiin

niatores suis similes arbitratur,

hil discrepant.

Etenim
, :

humanam pTolem
,

exem-

quam

oum Paulo

sane aliud sentientem ita E

quam patet esse ejusdem geneadduxi revera in hoc dixique ris ac genitorem quod ipsi solum parentes differre a filiis necesse fore, neque parentes alias non sint filii
plum
,
:

scripsisse. Certe

singulis accusatorum verbis ocomnibus eonim argumentis solutionem

exaravit
idinfi

adhibet.

ad eumdem
Pontificem

dederat eodem
fine,

quo dic-

ctot libros

neque quorum binos alios tractatus suos atter de Nicsenae synodi decretis, olter de Synodis inscribitur, etiam intulit Athanasius hsec eadem, hucjam transcripta verba, incipiendo scilicet ab ln <ili epistola, seu, ut Grsece etiam est, per his
existere,
lilios.

159 In

Atque /utc sunt, quse Dionysius quatuor, de quibus hic tractamus Elenchi et Apologuv tibris prsecipue prsestat. Cum vero, id dixi, etiam queratur, quod accusatores eas, quas in sua ad
161
,

qm

dui

mi/iii,

topita
III

alet <<

\"
:

w utiO'

Ammonium
ipsammct,

et

Euphranorem

epistola protulerat,
est,

ne

sententius truncarint, hinc verosimillime

cur

;|

quam ad Ammonem

aliam epistolam scripsi verum pronomen tibi quatuor hisce verbis in textu. proxime huc tran;
,

scripser^at, epistolam

et Euphranoi ad Dionysium Pontificem

mittere desiderarit,

suum hoc desiderium apud

, :

per quod indicalur, epistolam ibidem memoratam ad Dionysium Romascripto, /" sepositum,
,

Athanasium hisce verbis, quse recitatis num. proxime subduntur ita significans Kpistolam
ob pra?scntem rerum condiiionem penes me non habeo alioquin ipsa tiquae tunc scripsi verba imo epistolae tobi

num

Pontificem, esse conscriptam, in binis prseut ex his nequeas dictis tractatibus omittitur de agunt, nosque hic agieruere, epistolam, qua
,

autem

ut ante dixi

mus, a Dionysio Alexandrino ad Romanum esse exaratam. Cum tamen ex iisdem nequeat etiam oppositum concludi, textu, huc jam transtandum est, in quo Dionysius per proscripto nomen tibi, utpote ad personam, Dionysium Romanum nempe, cui scribit, certissime referen,

dum, clarissime
ul

indicat, sese epistolam,

quam

exemplar misissera mittamque si quando mihi ejus copia fuerit. Hunc i)i modum simul Dionysius scripta sua Pontificis Romani judicio submittere erat paratus, idquc, ut apparet, summopere optabat. Nec Iioc solum ex verbis Dion sii jam mox recitatis, discimus, verum etiam tempus quo circiter Sanctus suosde Elencho et
tius
, ,

de refutatione et Dionysio Romano lijcnsionetibrum exararit DionyPontifici inscripsisse. Certum ergo est m audita, /juant contra eam Pentajjolitani
innuit, ante

primum suum
,

Apologia libros exararit. Ait enim in quo tunc sius sese ob statum
,
,

illis Diori]
,

cum

scri-

beret

res

essent

epistolse

Ephranorem

scriptse,

ad Ammonium et quam ad Dionysium Pon-

intentabant, accusatione, ad Dionysium, Romanum Pontiiicvm, sui purgantli causn itlam qua
,

tractamus, dedisse epistolam, necnisi post hanc quatuor, ssepissime jam memoratos, sub nomine Elenchi et Apoiogise ad eumdem Dionysium libros dedissc. Dionysius ergo in epistola quam accusationis contra se intentatse factuscerlioi**pi tmo scripsit, objectum sibi sequioris doctrinss ri men breviler diluerit hocque deinde, scriytis quatuor de Refutatione et Apologia libris, fusius prsestiterit. Verum de epistota itla jam satis
itc ///<
,
<

non habuisse copiam. Vid< ergo libro illos in turbato aliquo rerum statu Sanctus scripsisse, ut adeo eos> utpote ante annum 257 quemadmodum ex dictis num. 142 fatificem mitteret,
,

cile colliges,

rante

certissime non conscriptos, autduValeriani persecutione in exsilio adhuc

,

Alexandriam reversus sedt turbatis ibi secundum infra dicenda anno 262 rebus, verosimillime exararit neque enim etiam serius quam anno 262 id fecit, uti ex infra
existens, aut ab exsilio,
, ;

aclum
I

(ii)

',

iii

ii

est ad Hos Sanctus de Elencho

:

libros revertor.

et

Apologia seu de

dicendis verosimiltimum evadet. 162 Ttllemontius tom. 4 Monumentorum Ecclennrum pag. 2S0 ob verba Dionysii num jjr.r.

nt, ii."
.

adhue
ncti-

ttovei

suof, tcripl

qnr propuqiuimiii

Defensione idcirco inscribit, quod Refutatione in iisdem accusatores suos, veluti a vero devios , eaque, quse ante in epistola ad Ammoconfutet nium ct Euphranorem scripsit, jiropugnare contendat. Quod ultimum sane totis viribus conatur libris eo fere efficere. Tn prsefatis quippe quatuor
et
,

cedenti ex Alhanasio recitata existimat, memoratos de Elencho et Apologia iibros , vel sub persecutionis a Vateriano rnotse finem, velperse-

pti itatuantui

tuffrag

Athanaiiut

cutione
drise
,

illa

jam

sopita quidem, attamen Alexan-

cum
,

Dionysius

eo jam post persecutionem rediisset perturbatis rebus , a Sancto fuisse

conscriptos.

"

DIE TERTIA OCTOBRIS

st '"'""'

ssssas^sas asscst s s * *** S * * g S ,'" &duosDionysio ,R

i

*
;

**
'

* i
'

53

;,:,

/; -

'

<

,,-,,,

Pontificem

et ,!/,, /,.,

mteo
"

,-' .>/.,./;;,;,;;;
,/,
/,
,

"""'"''

n
'

TiUe-

;;
;;; ;

>-

'"""">">n non

reor. Ita-

,;';./, o^tarent.possetemhocS.AhanaHiZoSd
r,,-.

>- m

celebrata, Vauli

SaZsatmihm
../!'.

,,,

rf
",

;-'

po .

or

/,/,,,

SeU

'"'""" /'''"'

vriQti
lit

oonBU b ^ntia
.

mreferenda.EtenimhicSan.
duos Dion,,

ctuseotpsolaudalo // * di ,;,/,;,/

212*3 :'" po>ts adWr

T
non

'?*'
'

P<"'
,

'''""

"<*

z.
;,;

ante

****
"

eamdem synodum Sabettianam de

'"" / rc

Trinitate

.-.

stantialesea

/,/, y ,

:;

:;;;;;r xeZw, ;;. /y "" A//,,, A '

'

""

~
'

id

est,

"" / " / " multo

"b

Mha
octo

*
"'

ionysius ,'>,

'osaPentapolitL
satusadl
'""//"

Z
s

"

""' / """' "

mijJr ub^f7AZT

-'""'
,

InitatemporisadZl
erf.multoante,,

yn doRom f Apot9
\

'

Bi

-/

/ e

//,
;,.,

chenamsynodu
nysii

"
,'
,

S~*j *

;"

KW,

smpissimTmemo^ali

;;:/;:;;::;:;'::;::/
:

g*f
l,f
/

/ scripsisse,

eaantedtctiscertumestatqueindubitatum Dio 3 .* r<y,,M/ ;o ,. ,; ,,,, ; ; M

!.,

auam

DionyZ

w PonuZ

""
;;
'

n
:

'

'

, s,de "'

"
'

"""""'

aMucto

Ma*

Ra

7"

""'""" / ""

:;

=E=
:;::;::

'::::::::

;::> %<%Z,r;z :,:;;;::: "

<

!
Uianx
/,,,,,

';:

KaaKS
dtctam
'

L rl,!l fM fMfwwttiM,
esl,

Romanam

ab Athanasio inter prmfai

/

scriptos

,,,.,,,.,. obftal.
,//,

oum

libros

,/,.,,//,.
,//,

Z Z%$ ni ^ ValeHaTZ-'
/,
o
,

1/

"""
'

"' esl >

'

;"'

pareat.

Z^

seculione

scrinta* %' P Neque

itcmh

,>,</

ap.,

est,

cur ,,.
'"'""

quam Senus staluere .1 erumdehujus scriptionis pocha, uti et de tempore, ,, Ale,

in

xanihn
tocand

J
(
//

ti

',";:

;'""'

Mortfa /// ,/.

tavn .*.
,,.
,

""' /'"'"^5

addecemannonnn spatno,, ,,,/,/,. 5 AthanaHurtgorem htc mloauendo sectatus non est. TiUemon.

multo ante gi adocto dumta. ,,,,,,

7 ,./ ,,,/,.

4 ec
.

//

(//
ea!S,7t0

^ ^.
,

^am.cum

de SancH Alewo

instituam
165
,

iV

/,,/,, ,//,,,

t,us

,,,

te*MM mh pommnadimmmHm extcndi,

c """ / "" '"'"^ '"" A v "'" (/ ''/', *mel, adverbialesillasp,,, Hctdas per se annorum
'

Notulasupramemorataobservat,prmfa.

SabeUian*

/^ UTO est collill spatio includenda sint, ,y, Dionysius vel ,Ulu-ereseo,
.

!**

"^^

sit,vcl pa ssusest.EP istol,,,, Dionytiu* Siallm,

*ora. Pontificem, hmreseos

SttT

Sabettu,,

SP.''

",'"^

Atftansii

locum

"^memoratum
supra

mum
259,

emortse,
rfoou, certissime

eddidit
.

ante

annum "

'"/""'. suspicalur in
,

mendum

trrepsisse.legenduniqucdumtaxatesseiur.Mii-,, omtsse jtoiu, ul sensus sit, Dionysios aute, non

hmcque prima Sabcllianm hmreseos scripia esse noscitur. Adhmc libri, quos Sanctus sub nomine Elenchi et Apologim edidit, anno
trf

estomnium,qumaDioDysioc

54

DE
,,; I

SS.

DIONYSIO,

EP.

ALFAAXP.. PAUSTO ETC.

ctrinx reum fuisse deprehensum. Et vero Dionv sium, fidet suse rntione Dionysio Romano reddita nullius perversic doctrinse reum aut suspectum,
sed pro orthodoao habitum fuisse, alia insuper ratione ostendo. AnnoZQ contra Paulum Samo satenum, uti infra docebo, Antiochi.-r iclebrala est synodus, ad eamque, in qua tamen contra di-

B.

aut 26fc, ut docuimus, scripti sunt, nec scitttr DionyBiuB post hasscriptos quidquam me-

anno

moratu dignum Sabellianx hsBreseos ocoasione gessisse Vel pertidissc. Quidquid igitur PiMuysius occasione SabelliancV Juvreseos vel gessit vel pertulit, >d
lit.

omne

inter

Ita

latiori

annum 257 et annum 868 acmodo variarum aSancto scriquo singulae definiam. EpistoJnm taut

ptarum epistolarum rcrumquegestarum epocham

definio,

quod

nihil suppetat, unde,

'

anno

S(

men ad Ammonium

ct

Euphranorem,

jam

su-

pra monui , anno circiter 859 scriptam puto. Porro occasione eorum, quse supra de temporis
spatio, ab Athanasio per abverbiales indefiniti

ctum Paulum desecunda Trinitatis Personatractandum erat, vocatus est s. Dionysius, utiex dicendis patescet. Tdautem factum ^set, nise omnibus jam fuisset perspectum, fidem ejus de divina ChrisU natura sanam etpro orthodoxa
habitam fuisse. Certum itaque esse debet atque extra omne positum, Dionysium Alci (

'-

''"'"'"" tatntn
i*t
'

temporis particulas, iam plus semel ante productas, verosimillime designato, observare hic convenit, mirum non esse, si quando per sim temporis particulas viginti cirt iter dumtaxat annorum spatium Sanctus nost uti
ipsa facit
stola
sic

<iii

Irinum, fidei s ione circa secundam sanctissimas Trinitatis Personam reddita, a Diowysio Romano Pontifice, totaque Ecclesia pro ortinuin.ro

Pentap
nu Ua mulaiu
,

n $i-

habitum

fuisse.

Verum

<ji>.vr/

hic

jam

apud Eusebium lib. 7, pap. 7 epiad Philemonem, jam ante ssepius laudata,
Didici,
//

j^

non ab Afris solis lumc ab /hvreticis baptizatos) nunc primum invectum essej sed et multo ansuperiorum episooporum temporibus et in tea conciliis fratrum apud Econium et Synnada et apud alios plurimos idem saneitum fuisse. Quibus verbis innuit, multo ante Qypriani et sy nodi Carthaginensis de reba\ lis hseret decretum, hsereticorum rebaptizationem sanciscribens
;

iiiMrciu

/v/'

KujdiriDiorem epistola, </>jus occasionea Pentapolitanis erroris insimulatus fuit ,in nullam n '/'saerrorcmlajtsus rit, cujus oausa merito ad Sedem Apostolicam deferri potuerit. Utinam prmfata ad Am et Euphranorem c/iistola, ab interitu servata, integra atque illibata ad setatem nostram ab antiquitate esset transmissa
'

est,an in sua

adAmmoniumet

qugesHo

illa

nullo fere

posset decidi negotio.

Verum cum

epistola illa in-

tam

fuisse in conciliis
/iriani

Synnadensi et Iconiensi, aliorumque Africanorum

episcoporumdeheereticorumrebaptizationedecretum annis dumtaxat viginti circiter aut pauto amplius pr&eesserunt. Pergo nunc ad alia, qux Sabellianx Juereseos occasione circa Sanctum no-

terierit, dubium relinquitur, an in ea Sanctus nidla prorsus verba ser, ve protulerit, ex quibus mento potuerit erroris insimulari. Fit autem reshsec idcirco etiam magis dubia, quod

unum non
et

sit et

concors scriptorum antiquorum

omniumdeeajudicium UosintersanctusBasilius
sanctus Athanasius pra-cipuc considcrandi ocmnt. De Basilio post dicam. S. Athanasius in laudato de sententia Dionysij Tractatu admittit, verba quaedam, quee in simplici nudaque exfidei

strum indigari queunt.

XVI.

An

Dionysius erroris circa

positionereprobanda forent, a Dionysio in epistola,

sanctissiraam Trinitatem a
tapolitanis
fuerit.

Pen-

quamad Ammonium

et

Euphranorem
et fine,

dedit,

merito

insimulatus

quoprolata sunt, solummodo excusat. Ipsa hujus sancti Patris verba, qux huc potissimum faciunt, transcribo.

fuisse prolata, eaque

ex sensu

JHonysius

/i-

f~\

u *d<l u id Dionysius in

sua ad

Ammonium

168 Aiunt \gituT,inquit in

et

Tractatu,mox it&rum

asneruit qui'

laudato,
riaa

deituaruiionc
pro

\J Euphranorem
nitate, ejusve

num.

4 de Arianis loquens, beata>

(

epistola de sanctissima

Tri-

me
s

'^T

fUil

secunda Persona scripserit, duest, quin a Dwnysio, Romano Pontifice, synodoque ab eo Romam convocata Onnii erroris suspicione liberatus et pro orthodoxo habitus fuerit, cum, datis ad Dionysix,,* Romanum epistolis, distractam eorum, qua> in

Dionysium Alexandrinum episcopu,,

sua

dem, fulentt Athana

I

stola

Mumequidem non

(adAmmonium etEuphranorem)

Uiatu

i'i-i

di

iH

ii

Q3 factam esse Filium Dei, non P" natura proprium, sed alienum a Patre secundura substantiam', qualia est agricola a vite e! feber a etenim oum sit res fecta hon erat,
, ,

1'nlri iiim

ilan-

J-'

epistola

pserat,

Euphranorem scrirationem reddidisset. Fas est id colligere

et
,

ad Ammonium

antequam
ea,

fieret.

ex S. Athanasio, dum lib. de Sententia Dionysii contra Arianos num. 3 sic scribit Magni
argumeuti est, in hoc {quod sua> sententuv fuerit) illos {Arianos) veiv non dioere, sed Virum [sanctum Dionysium) calumniari quod nec il,

mox
et

ei Euphranorum dedecontendebant Ariani. At quid his Athanasius respondetf Etiam, subdit verbis

quam ad AmmoniKni

Doctrinnm hanc a Dionysio in

rat, epistola tradi,

recitatts,
illius

scripsit,

tatia

nempe Dionysius;

le

umquam

ab
,

pietatis

damnatus (Ariani) e clero

deprehensaa imepi patu pulsus sit, ut illi ejecti sunt neque hceresis
: :

piseopis

scilicet esse et nos ultro fatemnr. Sed ut hanc scripsit, ita et alias plurimas eonscripsit epistolas, quas etiam ab illis

ejusmodi

epistolam (ad

Ammonium

Euphranorem datam)

(Arianis)
e\

lectas oportuit;
dtjmt.-.x.-.i

ut ex

oranibus

non

unica

prMj.ug-namhe eausa secesserit ab Ecelesia sed in illa pie obdormierit, cjusque memeria hactenus cum patribus celebrata et una iu album ivSi enim eadem, quaj illi, Bensissei, aut BoriptGfum suorum rationem non reddidisset, minime dubiura, quin eadem fuisset, qua illi , pcena plectendus. Quibus verbis clarissime innuitur, Dionysium doctrinae su& rationem reddi-

explorata
et

Viri fides esset,

que peritia,
,

lata sit.
Bl

disse, nec,

hac reddita, hxreseos perversxve do-

epistolam aut ,,' hanc accusent eum pro lubidine rum quippe eo casu snppetit aecusandi argumentum. Quod si temporis et i.crsonje ratio eum ad fcalia Boribenda oompulit, aliasque
, ;

quam unam

multaa trirernes r,n ex unica sed cx omnibus simul aastimanda Si igitur simpliciter ut fidem suam exponens, hane
,

Pabri cxtruxit

nam-

dicnnt

scripsit

seripsit,

modum

post-

scripsit

epistolas

ad

eam suspicionem
(de

DIE TERTIA OC-OBRIS.

A
(

tMsPersonam
00Dfl " r "'
"!

de perversa circa secunilam sanclissinne Trini_...,

"'

g M0 Athanasius verba Dio Zta F/fto supra prolata, etiam ea tum tractabo cwm tfe Afc arf/iwc
,

diose lector MWififi, 10

autem ,__ in aliis ejusepiprodit, pretermmere. Ca^as odtt, pr_termitt.re. -_. , n '".v ^taliascribendacompulere.gumQue -l -__-_---__ /yt, -__._ _._terpositis, suojungit. Vcroa, sub)ungit. Verba, ouibu^Ttacl quibus id ww, 145 fam transcripsi quo propterea, stu.

CP?

Mm

"

factum*,,.
'

*
,

,,ndam

,,'

I,

iere

invidiam

tur nil nisi

<-oculas

au-

'" stohs sese

Qm.
,

^
.

*-* ta -. /. eaalieTum aT.t^' L? ."

'

121^11 ,',;'
mnnJ.!
7

oSuSS
factam

**" A TdT^Z ^T"" " ^"

P "" ,m De
"

^
'

"

anis

'

''w

f ,us et

rem

""" on

ta|
"

SST^
/
l

"

Di
3g .

fe

rerotVto.

^or/ wr0 ^ecte/ ao

fein

quxpiam pr%-

misero.
___em

L69 S.
<.t7._.

Athanasius, uti exnumeropnecedenti

et

p lenum a Patre ,i, ...,, __ -m-,., stmulque non dixisse eum Patri. nonesse consubstantialem? lu>
,

**~*m. &?mSte mium

Fili llm

"''

"

ejusmodi

ilhua ep!

-__.__,
roprjnnl

remfact

Dei ,, ..,

liquet,

sium
negavit

nude gua

simpliciter admittit

Diony-

arf

Ammonium
,

et

Euphranorem
I

epistola dixisse, opu Dei, noD natura proprium

factamess
sed alienun
iis

duobus tnsce uUimis qvmitis pertinet, potest " s, "''/ "; f ;' tmanaejuscS rem factam dueisse, s, Igue deinde, spectata dtvina ejusdem natura, diasisse

d a

Dio-

secundum

asseruit, Filium Dei esse creaturam seu opusfactum, nec Patri esse consubstantialem

Athanasium

substantiam
>apha.

"
<

Dionvsius^^a//,/,.,, <my*mseraosp.cu..rhnr

es

a eT

icaa
t

^min^MmuTJ^ZZ^ZmZZ t-ewcaiumniam, sibta/ficiam.n^^M-tmiiutm

__//;.</_,_

ynpiumhocdogmaseseumquamprafesr_.._v ?._.__.
.

tm
f

]h

"

21

^ttonttii,

, r ite,

purgandi causa ad Dionysium, Romanum Pontificem,dedit aper,

Dionysiu tam unum, quam alterum in libns seu epistolis quas sui

Verum

tissiyne negavit.

Tractatum intitulit Athanasius, tumex iis qwe hic ipse etiamsanctus Scriptor libro de Niceena! synodi Decretis num.M litteris consignata reliquit. Verba,quibus tdpostenori loco litteris signavit, ante quidemadhuc reatata sunt hic tamen ea obsummam,
,

qux suum de

Liquet idiumexl ntis ex Dionysii de Elencho et Apohuin libris in

Dionysii sententia

rem, sui purgandi cs E adllibui1 menta; neque sic aiens, reprehendenda sua verba se enim factori.s nomine nsum alli,mnt, propter earnem quam Verbum assum, ntique faotam, Pari ergom
,
: p

utGrxceest, ... mala MJtojwi fidej ipsi r , awcto Dionsi0 mtibus, rjuod Deum dixisset Christi

seu

tibus seu

affli

humDei rem factam seu creatu

nnii

'

m
epo-

remewprimunt, claritatem iterum hic rccitabo Suntautem !,;> m, inquit, insuspicionemfDio' nysius nempe Alexandrinus) venisset dixisse, Filium rem factam et creatam esse non
( ,

qua

nere Sanctus potuit, verosimillimeque reposuit td se non dixisse propter divinam ejus natm sed propter carnem quam assumpseral
,
,

factam.
171

'

Atque

ita

quidem habemus
itatata
'

Patri

Gonsubstantialem
.

litteras dedit

n,\

p nmm

sperverba

aui Atha>.

ii

imi

episeopum
H

Dionysium
*

auoou
IJI
'

annenl^

cedat, dixisse Dionysium, "-vsu,ra Filium Dei rem "'"< ''"' factam I fa .

um

biw-fli

to

auiem, ab Athanasio e Dionysii de Elencho et Apotogia libris in suum de sententia Dionysii tractatum illatis, unumnum.l? occurrit huc potissimum fadens /awgn. antea transcriptum in quo Dionysms accusatores suos, seu Pentapohtanos, qui ab eo Filium inter res factas
,

sod illum Patri consubStantialem r-onfiteri se, affirmabat. In Fragmentis

^..1* Se Filium factum

0nflc,ara
'

,.

T| '"'ininiain hanc >"'"'l"- enim se

ld diXlssc,mentoire notuerit inifatn*

quantnma
,

dixisse,

ossignatapai mpotest, qui Athanasius Arianisco _.-.__<? Diomsium, a Patre secundum substantx
sese

J
i,-

'
'

FiliumDeiessealienum, Sanctusquenihilominus Dei Filium Patri non consubstantialem asseruisse, eat inficias Res sane non tantum po.

test,

verum etiam

uti
/,.

infra

docebo,
,

compu-

f Patriqueesseconsubstantialem negari asse verarant, appositeredarguens, adDionysium Ro-

tari

sic scribit Ceterum ubi res factas et quasdam consideranda dixi, eorum exempla ut roinus utilia oursim protuli cum dixi Neque planta idem est, quod agricola apha idem, quod navium faberide con-rm.s et natune rei accommodatioribus magis sum immoratus; ac pluribusea, quw
s

mum
]'.-.

exponi : attamen ue ac prxcedens in ipsomet Dionysio fundatur. Etenim Sanctus nuspiam afprmat, sese Dei Filium ob carnem, seu potius secundum carnem, quam
bet

opifi.

cer-

tioris

fidei

erant, exposui
tibi

variis

excog-itatis

smplis,

quifi

in alia epistola

sc_ipsi

qui-

bus criminationem eorum que ostendi, qua aiebant,

esse Patri

depuK,

mendacemneg-are

kicassumpserat, Patri negasseconsubstan in Fragmcntis, qua ejus de Elenoho et Apologia libris recitat dthanasius, ape tissime simul, nullaque adducta sensusdivt rsitate disertissimenegat, Dei F ,, n twlem, sese esse inftciatum. Id ipsemet agnos S. Athanasius de Sententia Dionysii num L9 scribens Quod si Ariani scilicet, putant id non recte dietum fuiase, quare Dionysium, qui id ipsum ait, quasi Becum sentientem jaotrtant;

verum ubique

me Christum

' VI

/"

<

Hxiut
merito potuit
negare,-

Quibus verbis Dionysiu.s apertissime negat se dixisse, Filkim i 'atri non esse consubstantialem. 170 Negavit ergo lionysiu, se Filium Patri asseruissenonconsubstanlml, hocque constattum t Sancti (estimonio, tum exAthanasii
t
I

consubstantialem,

cura pragsertim is non Patriesse consubstanf

missis epistolia
.<
,

obiter hoc ( I cat, sed

111

aliis

eos

'i

se inflimulabaiitj quaei
,

verbis
'

proxvrm
Dionysio

recitatis,

numquam
II.

quibusinsuperindicadictum fuisse, Filium

Filium non esse Patri conaubfltantialem coarg-uat ; illos vero qui putabant se dixis-M-, \ -erbum esse factum, refellat, oegans se, prout illi ezistimant , sentire sed tan voivs iiias protulil eo solum iUud \,-. statur ut ostenderet, non Patrem, sed Filium

mendaeii

Octobris

Tomus

,(!

esse,

56
IUCTOM C.B.

DE
iditum,
:

SS.

DIONYSTO, EP. ALEVVXD., PAUSTO ETC.

et

creatum

factum

corpus

induit

quo ciroa
dicituf.

Filius

conditus,

faotus etcrea-

gialibrispostea negasse. Veruth, quamvis Dionyrevera in siea ad Ammonium etEuphranorem

tua fuisse
Sancttuque
Dci Filium

revera at$fruerit

172 Dionysius itaque, uti ex hisce Atha verbis liquet, in suis de Elencho et Apologia
-

li-

oiuubilem.

factan

Filium Deirem hocque suum dictum

,

de Filin Dei secundum

camem quam
t

assumpsit,

acccp/o inta-pretatus est; seseverodixisse, Filium < Patri consubstantialem, constanter De\ negavit; idque nulla vel humanse velDivii

Filium a Patre secundum substantiam alienum esse, asseverarit, non esttamen,cur\ versx eum doctrime fuiss< aut tu dii -fam epistolam scriberet, non esse oHhodoxe locutum, ttimes. Sandtus enim utijam supra innui, Filium Deia Patre secundum substanti isse potuit alienumnon alio sensu, quam quo eum vem am esseaut creatfl/masseveravit lh>i nnicm
epistola
?, t
. <'<

Filio

,secundum quam idnegarit,mentioneapposita, ut Sanctus voluerit, se nullo prorsus sensu di', Dei Filium Pati ?e cousubsfautialem At inquies, si iditasit,pugnat certissi Dio, um Athanasio, cum hic per verba suArianis concedat, Dionysium dixisse, ibstantiam alienum non esse consubstantialem. Fateor nonvideo, qua ratione hic Sanctus noste Ath inconcora Verum Athanasio, quia D aPatre
i
i

considerato,
i'i

secundum camem, quam hi dumtaxat asseruit

;
<,

assumpsit,
'te

in as-

serto nullus plane error latet.

At,

inquies

Diou

'

apparet

in icmd\
Tl

suaadAn xerat, Deum

anorem epistola di- ""'""' *mPat parari ad Filium, ut "'""'!Z agncota acl plantam etnavium >pa- Samt ratur ad scapham, hacque parhm ex causaPeh< ,

tapolitani accusabant Dionysium, quasi dixisset,

Filium

in

Ractas ( vide

Athanasium deSen-

tentia Dionys

quam
tus

esse

hicass<
1

7";
'

sl lls '"'

mbstantiam dictum admitttt, Sanctuminsuis deElenlibris a se Filium Patri non conrgasse, quod

refellat

carnem
ess e
''

nequaPatri consubstantiaiem, utautemSanis contra se intentatse caput non ait sese de Dei Filio secundum quam hic assumpsit utique Factam E
,
,

18 ) computari, et

insua adAmmonium et Euphranorem epistola Filium Patri esse consubstantialem in

terminis ivisset inficias , tuncque fola, Filiuma Patre sa alienum ex quo eum Patri non tialem consequebatur, uspiam
,

verum hoc utilurresponso longe di nim, adi Athanasium loco proxime

.

sesein d
substanti
esse consubdixisse,

non

recordaretur.Nequeest curidquispiamabsor,
t

citato ubi res factas et opificia quaedam eonsideranda dixi eorum exerapla, ut minus Qtilfa cnrsim protuli cum dixi Neque plania idem est, quod agricola. neque scapha idem, quod uavium faber deinde in congruis etnaturaa rei
,
,
,
: :

accomodatioriljus

existimet.

Etenim Dionysius
16]

mag-is

sum immoratus.

Elencho et semet verbisnum.

buit

snos scribens de Apologia libros, pras manibus, uti ip,

Cum

his verbis transcriptis liquet, ipseius, quo dii quibus hic agimus, sensum orthodoxum conciliet ad Filium Dei, secundum humanam naturam consi,

recitatis testatur,

non haet

cpistolam,

quam

antea ad

Ammonium

dederat, et in qua , teste AthanaFitium a Patre secundum substantiam alienumaffirmarat. Pot<> Sanctus f sese idaffirmasse, postea non sat fu\ mor, cum timindicta epistolaexi lim .
sio,

Euphranorem

\on

recurrat, neque eo a nobis

,

ut
,

modo
belh

nimio, unde facile nasci solet oblivio, Sa-

obluctawh
<">'

plurimas^

Sanctum orthodoxe locutum esse sustineamus recurrendum est. Adhsec Sanctus'eo ad Ammonium et Euphranorem loco quo Deum Patrem ad Filium, ut agricola ad plantam et navium fabricator comparatur ad scapham <omi

psisset, variisque adductis argumentis,

parari asseruit, certissime

,

egit de DeiFilio, se-

de

iis

humanam

Salvatoris

naturam spectant

cundum naturam humanam non

'..

spectato. Liquet

disseruisset.
ii

tann
uitte,

173
sio

Ita

sane hic Dionysius,

,

necum Athana.

bona fide negavit

iebetqv.

de Dei

monium et Euphranorem datam, in qua, fatente Ath Filium Patri non esse consubstantialem Dionysius asseruit, a Dionyaii hostibus fuisse corruptam hic namque esset consequens Athanasium, dum verbisnum IGBrecitatisprxfatt

pugnare dicendus sit debet exponi neque enim cum Rufino dicere lubet epistolam, ad A

epistolam pro genuina Dionysii epistola,admittit, id autemnulla ratione veroile existimo. Et vero qui verosimile esse queat Athanasium hic fuisse deceptum qui procul dubio 8. Dionyaii tum epistolam ad Amfutsse deceptum
i
,

comparationibus quas ibidem etiam attulit. Dixit enim ibi lemetiam (vidc iterum Athanasium loco proxime citato ) Dei Filium comparar, ad Patrem, ut Filius in humana genera " ad Patrem, fluvius ad fontemet planta comparatur ad radicem. y 178 Quapropter cum neque filius in huma- non recnrat, na generatione a patre neque fluvius a fon- flMl """' lh " te neque planta a radice distinguatur essen- X1 '" ; seu natura, vult Dionysius illis comparationibus Dei Filium natura seu essentia a Patre non esse diversum. Jam vero cum Dei Filius sealiis
, , l
' '

cundum carnem humanam, quam

assumpsit, a

Eu.pUranorem epistola scripser minus rccte tunc, cum suipurgandi causa ad Dioium Romanum scriberet, fuisse recordatum sicque bona fide id, quod in itla epistola, Filium DeiaPatre secundum substantiam alienum faciens,priusaffirmarat, insuisdeElencho et Apoloet

Ammonium

Euphranorem,tum etiam libros de Apologia ad Dionysium Romanum Pontificem t scriptos diligentissime simul accurameque excussit. Certum ergo maneat atque indubitatum, Dionysium eorum, qux i n sua ad
ot

mivm

Elencho

et

con~ siderato,faceresermonem.Utergo"D\oh\--\niu,<him Dei Filium a Patre secundum substanliam ,', modo, quovitisabagricola etscapha a fabro,alienutn

Patreutiquc essentia differat, necesse est, Diot] sium, dum hujusmodi comparationes adhibet, de Dei Filio, secundum naturam humanam non

eum de FilioDei, secundum humanam carnem quam assumpsit interpretari non possumus.
,

asseruit, orthodoxe locutum esse, tencamus, apte

,

hoc Sancti assertum proxime certissime non posse. nisi ad humanam Christi naturam recurrendo, sensuorthodoxo exponi, nec dubitandum, quin Dionysiufl
, ,

Respondeo

memoratum,

dum

A dum

DIE TERTIA OCTOBRIS.

illud in

r,

sua ad

Ammonium et Fuphranorem
<

hoc tunc fecissr, dubio proculin suis de Elencho et Apologia libms idcirconon respondit, quodtw\c,cum/ scnberet, sese insun ad Annnonium

epistola protulit, de hristo, secundum illam naturam spectato, fuerit locutus, scque

>i<>>

Patremfwde Athanasium Tractatu s&pissime lauL6)dicitDionysius,

J

*<*.

nat; etvice versa, cum Klium dicit, raeraorat, sed dividit, amovel et s
;
'

nomi _ Patrem non lum a

.,
i

B.

I'a contra

Sanctum

norem

et

Euphra-

argutaba,/t><,

epistola Dei fitium a

Patre secundum sub,

stanttam

ahenum

asseruisse
.

sal recte, ut docui-

potitani,susp,r,,/,s scilicet, aDiouy.v, trem Filio secundum substantim

atvidi.
sibi

Pmtalentiam
/

DcumPa-

mus,recordatus non fuerit Kincesl,cur utT>\onysium, dum Dei Filium a Patre secwulum substantiam alienum asseruit orthodoxe locutum
,

am us> ai i humanam Christi naturam recurrendum arbitremur. Quod aulem pertinet adcomparationes de vinea et agricola, descapha etfabronum. I7i memoratas, dato etiam, Sanctum, dum eas adhibuit, de Dei Filio, secundum humanam naturam non considerato, csse locuess,

seu nalwamaccepto, esse sermo?ir,,,, nec rero id erat necesse. Ipsa Sa?icti verba, apud Athanaslum Tractatu??ioxiterumlaudato,?xum.\-c.rsta?i. tia hucquefacientia transcribo. Sing-ula noraina
'

Venmi VionyaiuBad /uecnot e t, de Dei Filio secundum hu?nana?n camem

,

""

prolata a se invicem
:

nec separari
et

nec dividi queunt

11,11

Patrem
,

dixi
ja ra

priusquam
in

mentionem
;

facerera

illura
,

Pa-

tum, possunt hx, etiam hoc admisso, si seorsum accipiantur, sensu orthodoxo a Dionysio fuisse
adhibitse,

tre si-nificaram

F,]ium

adjunxi
,

ac

etiamsi

IZdamqueunt Dionyiii

17G

r '""

Q uamvis enim Dei Filius secundum natuIvwmanam non consideratus, a Patre non di-

Patrem non prius nominassem is tamen in Filii nomine comprehensus fuerat: Spiritum sanctum addidi, sed simul et unde et per quera procesig-norant neque Paa Filio alienari posse, nam nomen illud est orig-o conjunctionis neque Filium a Patre separari namque Patris voeabuv lum commune qnidpiam indicat. In raanibus autem illorum est Bpiritus, qui neque a mittente, neque a ferente separari potest. Quomodoig-itur eg-o qui talibus utor nominibus illa a se invicem separata et omniuo divisa existimera
I

nl.iunxi.

Illi

vero

trem

stinguatur eo modo, quo planta ab agricola, et naviu?n fabera scapha, noluit Dionysius, hujus

qua pater

est

B Deum
dum,
cit,

di co??iparationes adhibe?\s, perfectum assignare

Patre?n inter

et

Filium t/stinctio?\is?no-

qui inter res.quas in co??\parationem arl> '>> invenitur, Et rero exempla illa de scapha et
,

navium fabricatore de si??i dumtamat, ui ait

,

pla?\ta et agricola curvetuti mi?ius utilia pro-

Hunc

?
.

in

modu?n

tulit

utpote satis videns,

scapham a

Sa?ictus,

non recurr,

?iaviu??\ fa-

b?'iraioi'i' et pla?\ta??\ ab agricola natura seu essentia esse diversa??\, ac proin Dei Filium perfecte non co?nparari eo ??iodo ad Patrem, quo na-

Christi ?\atura?n, ratio?\e?n reddit, qua Filium Dci sejmigat a Patre, nec ta. a0 illopro?^sus seu quantum ad substantiam

manam

/H

seu

es-

vium fabricatorem. Ttaq modi exempla produxit,

nuere, Dei Filium inter

sentiam dividat.
17s
et

Dionysius hujusiis

Porro Dion
>

in

et

dumtaxat voluit i?\Patrem, etiam secun-

sua ad
,

Ammm
Pat?-e?n
>spicar/"'""

Euphra?\o,:

esse

rerum

du?n divi?ias Personas seu Hijpostases disti?ictionem w re sed quee qualisve illa sit, non
;

epistola dixerat, omnium Creato?^,,- /

Deum

"""'

"

edicit. Satis
fo?ite,

autem sequenti/
et fdio

ri poterant ejus accusatores, Deu?n Dionysii se?\te?itia etiam esse Filii sui

Patrem ex
factorem ac

,/,,

fluwio et

proin

de patre

adhibet, co??ipa?-atio?iibus
dist

indicat, sese inter

ctio?\e?n

Deu?n Patre??i etFitium

Filium esse rem facta?n seu c?*eaturam. Sanctus ut ha?\c suspicionem va?\am seu nullo
nirnam ostendat, ad

fu?\da?Yir,/io

quantum ad naturam seu substantiam

seu Patre?n a Fitio secundum seu natu?*am non facere alienum.
,

proposita?n,
Si

qux
es

non siatuere
subta?itia?n

difflcn ei objici potuisset, et

,

hic

cui alibi
.

Ac pluribus, ait post xime recitata ea

,

verba, ex Athanasio proquce certioris fidei

erant

exposui

variis

excog-itatis

in

alia epistola

scripsi

exemplis, quas tibi quibus criminationem

\

his verbis respondet sycophantis ( sic accusatores ob dicenda appellat ) eo quod Deum omniura dixi factorem et creatorem, existimnt, me etiam 'hristi factorem dixisse advertat me prius

aliler etia?n satisfecit

qms autem

eorum {Pentapolitanorvn> depuli, mendacemque ostrmli qua aiebantj me Christum neg-are esse Deo consubstantialem. Taraetsi enim fateor rae hoc vocabulum nu.squam Soripturis sacris
,

Patrem ipsum appellasse in quo vocabulo Filius adscriptus est. Postquam enim dixi Pa- F trem factorem esse subdidi Neque Pater eo,

vel

invenisse
,

vel

leg-isse

attamen
,

arg-urncnta

subsequuntur quaque isti tahac sententia nihil discrepant. Etenim humauam prolem in exeinplum attuli quam patet esse ejusdem g-eneris ac
qua3

mea

si proprie Pater genuit ; latitudinem enim vocabuli hujus Patek in sequentibus inquiremus) neque factor Pater est, si solus opi, ,

rum

est

quorum

factor est

tntelligatur esse

is

qui

cuerunt

ab

fex

factor

dicatur
,

sapientes sunt
tur
,

apud (Jra^cos enim ii qui suorum librorura factores vocan:

Apostolusque

ait,

Factou legis
,

nam

re-

ttetiu scntii

g;enitorem.

oniwdoxo,
"'

177

Ua

p?*oxi??ie
iUi

Diouysius hisce ve?-bis ad verba, quze prxmiserat,relatis, indicans,sese, spe-

ctatosente?itiarum suaru??i et verborum contextu, non docuisse dog?na,a Pentapolita?iis sibi de sa?ictissima
I'r/,i//>i/ri, / /positu??\.Atqueitaja??\habes,

qui Dionysius DeiFitium adPatre??x, utplantam ad agricola??\,absque erro?-e co?nparare potuerit ,licet

cujusmodi sunt virtus et vitium, factores sunt homines, ut dixil Deus: Expectavi, utfaceret judicium itera iniquitatem. Ita iterum Dionysius non adoad hu??ianam Christi naturam, plenissime occurrit suspicioni, qua quis computari ab eo Filium Dei inter rrs rrrntus, \/> '.SSCt iddrcO, quod

rum etiam intriusecarum

Deum Patreminsua adAmmonium

et

L'>>phra-

deDeiFilwsecundumcarnem,quamhicassumpsit,
credereturnon locutus.Sunt et alia,ob quse Dionysium rirca sanrtissimam Trinitatem errare, vet suspicabantur, vel certe suspicari poterant Pentapolitani, nec ta?nen

nore?n epistola ?-c?-u??\ o??iniu,,> VOt ossetCreatorrm Habe?ititaque,etia?nsecundu?ti Dionysii expositio-

nem, nonnulla, qutehicinepistola, ?nox

ite? % u?n

memorata

in

spe

orthodo.ra

s<-n

ad humanam

<

'hristi ?iatu-

psit, sensu??i

apprime orthodoxum, etiamsi pro

eo

ut se?isus iis adaptetur Cathoticus, rccurre?\dum erat, aut a Sancto ubiquerecurriliw Cum
.

ram,

<

:>s

DE
sancti Vii
i

SS.

DIONYSIO, EP. ALBXAND., FAUSTO ETC.

hri-

<?o

dictis asserendo

ad hun

B.

sti
Pentapotitani

naturam
ii
,

urratur.

nihiiomimu,
s.

consequens hinc est, utPentapolitani Dionysium occasione epistolas vim

179 At,
,

nasium Hbro de Niaense Synodi Decretis, atque etiam Tractatudei ionysii scnten'ia confra Arianosconscripto, accusatoressuos, seueos, quieum,
velutiimpiainsanctissimam Trvnitatem opinione
mendaces et calumniatores^ uti ex Athanasianis textibus supra huc transoriptis, patet, subtnde appellat ; verosimile autem non vidctur, probrosis hujusmodi appellationibus si huncad Roafficiendos illos a Sancto fuisse
,

;/'"

Sancli

,/,,.,

mr,

^/lanwio

/,,/r

&d
i

Ammonium
itione
,
,

et

Euphra%

rat

nulla
rint.

rcluli violatse fidei

rcum,

infectum, aO Bycophantas

Romanum

Pontificem detulerant,
,

ad Dionysium

Romanum
:

Pontificem, detule.

Respondeo Pentapolitani, ut mihi equi sntfcw aj)/i m absque omni prorsu in speciem justa Sanctum nostrum, veluti impii
,

'

Romani

Pontificis

t,-i

bunaldetulere. Idipsemet S. Athanasius, etiamsi S. Dionysii de sanctissima Trinitate sentent insinuat adversus Arianos tueatur non de DioTractatu de sententia Dionysii num
,
I

non alia,quam justa /<<de causa detulissent. Respondeo ad Ammitersibi habebat persuasum sesi

mant

Pontificis tribunal

monium
se
,

Euphranorem epistola non asseruisFilium Dei a Patre secundum substantiam

ct
,

io
;

sic

scribcns

Si

ig

tur

>impliciter

ut

fi-

esse
,

alienum

seu Patri non essc aonsubstantia

suam
-l
si

os,

hanc, quani dirunt. scripsit

'

ad

\m ct

Eupkra
,

epistolam

hanc unam soripsil acousent eum pro livcrum quippe eo casu suppetit acousanbidine di argumentum. Quibus verbis S. Athanasius circa secundam sanfatetur, ab Arianis
aut
;

lem cum verosanctum Virum, veluti assertori impii in sam tissimam Trinitatem dogmatis, <juo Filiusa Patre in Divinis statuitur essentia diver sus, ad Romanum Pontificem detulissent, potuit Dionysius delationem illam pro catumnia habere, hujusqueprox es, quod simul ab hissese

ctissimse Trinitatis

tem rectevocari S. hic unam dumtaccat

I

Personam opinionis soci\ Dionysium Alexandrinum

ne
<

si

ircumlatam,
tepisto-

Pontificem susj ferret aegc, -,(<,', m , calumniatores et sycophantas appellare. E daces,

'

Romanum
fidei

uersse

insimulaH
est,

iumetEuphr B ad lam Quapropter cum Pentapolitani, sium perversse doctrinae apud !'

Mirum non

virum

s
--

orthodoxum

dum

DionyPonttfi-

hsereseos acousat

cem irunt, unicam dumtaxat (tibri enin Elencho et Apologia nundum scripti erant prse manibus habuerint epistolam, ad Ai vm et Euphr justamew Athanasiisen1

Pentapolitani uti stolae, a Sancto ad

,
,

patientem.A Ihaec jam docuimus, quosdam epi-

Ammonium
<

et

Euphranorem
cerant
,

textus

oratioi

tentia
veluti

rationem habueru,if

D
Pontificis

ium,

molatie ftdei reum, tribunal detulerint.

i

ad

Romani

iHtiuu,
$ii

Diony-

s"

Et vero

iiuimuian,,',",""

tentia conclu<l<

id non tantum ex Athanasii sennd'<'"< videtur, verum etiam ex iis,

cmuam,

quxipsemetS. Dion; prsefata ad AmmoEuphranorem epistola, litterisman vit. Etenim in hac Sanclus phirima de Christi humanitate pauca admt Deitate scrn rat, hincque oririnata eratsuspicio,eumaDeo Pal ngere Filium, quod humana
'

nsque partim Dionysium violatee fidei reum ant, non animadvertentes, textus illos, cum antecedentibus et consequentibus comparatos >< posse orthodoxo exponi. Cumautem(v\ hujus Commentarii num, L60J Sanctus arbitrar, id ab iis non bona sed mala fide factum esse, potuit eosdem calumniatorum loco habere, praefatisque proinde probrosis appellationibus in suis de Elencho et Apologia libris incessere, ut adeoex acerbis, quibus Dionysius in accusatores suos ususest, appellationum modis concludiomnino nequeat, hos omniprorsus causa, etiam in spetantumjusta, ob quam Sanctum pravae opi, ,

Christinatx
'" sit
<<
:

<a
Yta.

a Divin a se

Quamvis autem Sanctus

hu)
silio,

Hbendi rationem optimo teneret con-

scriba mae ad humanam Christi ctarent naturam, perspecta haberet atquecrederet, quae dedivina ejus substantiaessentiaquetraduntur in Scripturis, haec tamen pia sancti Viri intentio fideique puritas Pentapolitanis omnino erat incognita. Adheeciu <,</,,,< epistola Sanctus
scripserat,
et

nionis accusarint, fuisse destitutos. 62 Itaque quamvis, spectatis omnibus hactenus ied cou dictis, dubium quidem adhuc sit, an Dionysius v " "' in sua ad Ammonium el Euphranorem epistola "
1

/;

FiliumDei(vide

'sse,

rem factam, non natura proprium, sed alie.

num

a Patre secundum substantiam, qualis est agricola a vite, et faber a scapha autem hsec Sancti dicta (adi quaenum. HOet seqq.
<,

omnino scripserit, cujus causa a Pentapolitanisapud Dionysium Romanum Pont <,,< er fuerit non immerito insimulatus\, videtur tamen m ihi esse probabilior affirmantium opinio. Praeterquam enim quod huic non parum faveant twm ea, quas num. lso protulimus, tu;n verba, num. 179 ex Athanasio transcripsimus, idem hii sanctus Scriptor eo ipsoloco quo Dionysium apud Pontificem Romanum erroris insimulatum
1 <

'//'<

refert
M''

Pentapolitanos vocat ( vide

) -san.T. doctrinffl

verbanum.
,

disseruimus) sensuorthodoxo queant e.rponi, sicque "/ ipsomet Sanctopleraquedeindeinlibrisde Elencho et Apologia conscriptis, fuerint exposita, illum tameu orthodo&um sensum, Dionysii verbis

recitata

liomines
,

eosque

mdum,verosimillimen"on percepere Pentapolilani hincque dicta Diomsii rerba in sensu fieterodoxo seuperverso, cujus etiam, secundumse spectata, erant capacia, accipientes, Filium Dei, etiam secundumnaturamDivinamconsi<t< asseri a Dionysio rem factam, et Patri consubstantialem, existimarint, ut adeo rationem, saltem apparenter justam, habuerint, ob quam sanctum Virum, veluti viotatae fidei reum, ad Roma,

quamvis etiam sanctum Virum scriptionis eausam prasvie non rogatum, sequioris doctri nae accusasscnt nidlo omnino verbo carpit aut sugillat ul utique, cum Dionysium ibidemde
,
,
,

fendat, verosimiliter facturus, si

sanctumVirum
detulis-

per calumniam
sent, aut si hie
ittis

adRomanam cathedram

/ustam accusationis, contra seab

intentatae,

Basilius, qui hic

causam non praebuisset. Adhaec una cum S. Athanasio, ut fam

praecipue
in

supra monui
rctit
,

considerationem
in

epistola

nona ad

Maximum Philosophum
,

diserte affirmat,

Dionysium Aleamndrinum

ni Pontificis tribunal detulerint. 181 Verum , repones , Dionysius

sua

scilicet
,

apud Atha-

stola

Ammonium et Euphranorem epistatuere Deum Patrem inter et Filium

ad
essentiae

DIE TERTIA OCTOBRIS.

exhajus sanctipatrissententia Dionj siu /"sfum p/wbuerit causam, ob quam a Pentapolitanis erroris ircasam
i

59

essenti.r differentiam,utadeo

reum

deferri.

Pro

mam
diffe-

non ausim, oum perdita, ad manum non

rss '''' "'
,//./'
1

certo tamen heee affirmare dicta epistola, utpote jam de,

u< ninr

C H

Trinitatem insimulatus fuerit. Ut eruditus ledor aptius queat suum de re ferre judit
i

sit qua tamen opus >""'iposset,anfacilemacpceneob-

Basiliihuc facieniia v&rba transcribo. Et, ait hic sanotus pater, cuin ei
i

viam ex antecedentibus tionem non admittant,

Dio-

iiii

Alexandrino )
Mi

satis

.-

et,
d

i,n

affii

'ii

ii'

et

Filium

qou idera monstrare atque

,

consequentibus exposiilla Dionysiu in speciem erronea, veritatis contra Sabellim tandce studio, nonautem opinionis pravitate durius nonnihil atque incautius fuit effatus.
ct

quse in

ttaeo

adversu
re
:

blasphemUm
nt,
,

tem victoriam
in
ai

palma( Sabellium ) manifestam prorsus et pedundanhabeat non modo hypostasewn

sed
el

statuit,

tiam,
grlorii

entiffl

gradus
t,

et

XVII. An Dionysius merito dici queat Arianorum praeformasse errores.

re inde
lo>
'

ut

mutarit quidem
dootrina

malum maIlinc etfcol-

autem

aberrarit.

iam non
lens
i

sibi

const.it in soriptis,

mmc
eum

quidem
,

vntiale
:

qui

hac
;

Sanctus
mus,cr\

Diony.ms,

ut

pr&cedenti

d.ocui-

liutn

vooe ad h

us nonnullis adhii

prave utebatur

sanfoi

nunc rero admittens in iis, quse defensionis caus;i ' ooffnominem fDionysium nempe Roma;|

ctissima Trinitate loquendi formulis, fusta verosimiliusapparet Penh

buit,

iwtue,

num
ier
i;

obquamab

his

Pontificem)

ad

Romanum

scripsit.

Ita Basilius, ctanssiio

Pontificem,

li

Deum Patrem

veluti violatee fidei reus, fuerit delatus. D\

si

in-

Filiumessenti&diffei entiam.Benedictiniin editione Operum S. Basilit quahio utor, anno

huj

r/

no typis Parisiensibus vulgata

ad verba laudati sancti Basilii huc transcripta sic obscrvant Kinxerunt Ariani, dixisse Dionysium, Filiuscum si1 res fcicta, non erat, antequam fie-.

ilicet, fatente secundum supra dictaAtha. Sanctus noster, opus et rem factam esse Filium Dei, non natura proprium sed alienum 8 Patre secundum substantiam, qualis cola a
,

vite

et

fabera scapha

etenim cum

si1

non

erat,

antequam

fieret.

Porro Arius ejusque

nntautem pro hoc asserto suoprobando

irtum Tractatus de sententia Dionysii me ab Athanasio conscripti, adduntque, falsa h\

assecl&quinquagintacirciterpostDionyi elapsis annis, docuerunt, Filium Dei esse puram creaturam, fuisseque aliquando, cum non esset,

modi Arianorum testimonia Basilio

fe<

quod impium in secundam sanctissimse

*ersonam

T,
uel
,

proin

forte fut in causa fuissc, ut a Dionv-io

dogmaparum admbdum
,

Alexandrino
video,

Deum Patrem

inter et Filium es-

sentise differentiam statui, assereret.

qua veri specie

,

dici queat,

Verum non Adrianos S.

dogmate quod comprehendx nsub verbis, quas proxime ex Athayiasio, vetuti a Dionysio epistolx ad Ammonium et Euphranorem datas
nihil dissonat a

Dionysio hoc de Dei Filio assertum, Filius cum sit res facta, non erat antequam fieret, falso affinxisse. Net apio, qui hoc ex Athanasiano loco, quem prgefatiBenedictini laudant, possitprobari.

Cum itaque Sanctus justam sui accusandi, veluti qui Dei Filium creaturam esse, in speciem assereret, Pentapolitanis causam dederit, ide\ fere, quod postea Ariani, in sua ad A>
Euphranorem epistola docuisse ex verbis, adhibuit, non immerito sit eisus cum, inq res ita circa Sanctum nostrum comparata
et
\

Etenim ihidem (VidehujusComiiwntarii

S. Athanasius fatetur, a Di<

)tuii/.\6S)

epistola

ad

Ammonium
lium Dei,
firret.
conflrmatur,
"
j.

et

Euphranorem scriptum
sit

csse, Fi-

sit,

cum

resfacta, non fuisse,

anlequam

imt

s Qum autem, fatente secundum supra dicta eodem Athanasio, Dionysius in sua ad Ammo""'nium e l bupliranorem epistola non hoc tantum ttatuUw. C scripserit, verum etiam, Dei Filiwn a Patre secundum substantiam esse atienum, ex Athanasio
\

an sciticet Dionysius Arianorum errorem, quo hi secundam sanc mae Trinitatis Personam creaturis accensebant, prseformasse irrriio <hn queat. Ft><
alia hic exoritur questio,

r-J

Basilium asserentem, a sancto Dionysio Deum Patrem inter et Filium essenticedifferentiam constitui .Imo cumquantumad hoc binos inter illos sanctos Patres apprime, ut apparet, conveniat, fuerit Dionysius ex illorum judicio in sua ad Ammonium et Euphranorem istola de sanctissima Trinitate nonnih 1 Tudius loQutus, quamvis interim de eadem orthodoxe, si quis alius, senserit, seque probe orthodoxum posterioribus scriptis dilucide probarit, Causa, cur
1
-

nihil habetur contra

hosque inter S. Basilius, ipsimetque A> Dionysium prima Arii de sanctissima asseveTmnitate opinioni semina praebuisse rarunt. De S. Basilio, efusque in Dionysii scripta
ti,

qui s
*

judicio fuse infra sermonem instituam. De Arianis, utpote ante Basilium ortis, nunc ago, simulque disquiro, an Dionysinm impt.r su/e hae-

patronum seu potius praeformat" merito fecerint. L86 5. Athanasius Dionysii post aliquoi mam os medios episcopos in sedem A
reseos
successor, Tractatum sat prolixum,
tentia Dionysii in$
eo
fine

a$t

idSam tum
iiie,

quem

u\

>m,

gumento,

exaravit

ut

ita

ad Ammonium

et

Euphranorem
,

soripserit,

opinor,

inquit Basitius epistola

non

sententia' pravitas

sed

supra laudata, vehemens studium

om mhanc qiuestionem prsesenti paragrapho hactenus tractatam tandem absolvam, verosimilius ut jam innui, mihi apparet, Dionysium in sim ail Amiitonium et Euplirauorem cjnstota nonnultis loquendi formulis, minus caute adhibitis, erito Xfideri potuisse in errorem prolapsum, hincque ad Sejdem Uunianam, veluti violatx /
Sabelli" adversandi. Itaque, Iiisce perpensis

bus, ut

Dionysium contra Arianam hxresim sensisse, fatsoqueab Arianis, vclutt doctrina cum illis consentientcm, traduci, ostenderet. Idautem Athanasius tam nervose, tamque effic" UtDionjsiumab Arianorum ctrra
,s.

ctissimas Trinitatis

Personam

sententia aUe\

mum fuisse,

et cum Nicaena synodo sensissc, luce meridiana, ut cum parosmia loquar, clarius devariisque adductis ex Dionysi monstrarit Elencho et Apotogia tibro textibus impium Arianorum,quohiin ha reticxsiuedoctrinae societatem
,

Sanctum

.il)

DE
pt

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., PAUSTO ETC.

Nos
adeo, ut

actevolebantpertrahere,
C
B

cmatum
/>'

Htderit.

Dfonysium Arianss hsereseos prseformotorem non 'siremiis, Athanasium hic sequemur, ejusque, qim es exiget, vestigia legemus.Hic sanctus sc?nptor, uti ex supra dictis facile colliges, non negat, Dionysium in sua ad Ammo-

(Arianos) quodam modo exclaraat his verbis Vestne non sum sententice , o Dei hostes, neque scripta nostra Ario fuere impietatis oeca:

sio

sed
et

quando
et

Sabellianorum

causa
litteris

in

m
agri-

ad

Ammonium
vite
feci
; ,

Euphranorem
aliis

de

'ola

deque

tionem

eo dictum

illud

ejusmodi dictis menest ut liumanis

,

um

ct

Euphranorem

epistola

mlnlomninoAna-

a Sancto non ea mente, qua putabaut Ariani, scripta esse contendit. Ut autem id probet, num. L3 et argumc, mtra Arianos miorquet, quod in hoc
illa

nis favens scripsissc.

Verum

ab aliqua opinione, velutt " flagitio purgat, iscerteipsasuipurgatione ab opinioneillasese alienum, indubie commonslrai Quapropter cum ]Yiouy sius sese ab ojrinione illa. qua, ut a Pentapolitajiis quibusdam accusatuserat, Filium Deirem factam et Patri non con substantialem asseruerat, non secus atque a flacidit.

Quicumque

se

Domiui demonstratis , persuaderem illis ut ne dicerent, Patrem esse qui homo factus e t. Queraadmodum enim ag-ricola non est vitis, ita qui in corpore fuit, non est Pater, sed Verbum. Verbum autem ut in vite fuit vitis vocatum est ob corporalem cum palmitibus id nobiscum est cog:nationem. Hac mentr Amraoniura et Euphranorem scr Lias au,
, , ,

tera,

quas misi

a<l

Dionysium

scilicet,

Roma-

gitio, edita Apologia, ad Romanum Pontifcem missa, ijurijaru', hoc ipso se a dicta opinione

episcopum, mei defendend.i causa) epistolas vestra3 impudentiae oppono ut hinc pientibus aota sil mea defensio, nec non recta
,

num

B
Athano
utut
etl.

alienum esse, certissime probavit. s 7 Ipsa Athanasii cerba, ut de re commodius ferre queat eruditus lector judicium, huc transcribo. Cum, inquit Tractatu de Diony-ii
l

sententia, ssspissime laudato,

num.

13 et seq.,

Dion (ad
pta) sese
Imj

Llexandrinus episcopus de epistola sua

in fide Christi sententia. Ita Athanasius Dionysium loquentem inducit, eaque simul, quse hic desecunda sanctissimae TrinitatisPersnua minus E e protulit, per mentem, qua ea Sanctus protulit, qussque ex posterioribus ejus epistolis seu libris de Etencho et Apotogia ad Dionysium, Romanum Pontifcem scriptis innotescit non
, ,

irrito conatu excusat.

nium
sententisa,

scilicet
,

at

Euphranorcm

si

purg-arit

se

palam est, illum nee ejus quam ei (Ariani) adscribunt

,

neque

omnino

prava

Arii

dortriua

imbutum

fuis me satis esset ad integram Arianorum confutationera et ad demonstrandam eorum calumniam quod Dionysius de iis etiam
,
,

quae

isti

jactitant

sese

purg-averit

.-

non enim

animo
[ue

scripsit,

sed sui defendendi,

Trinitate tra-

(pravse a

sedeSS.
:

189 Etenim in his plurima occurunt ex (MinerMerr quibus manifestum /it Dionysium ab Arianorum otu de sayictissima Trinitate sententia alienum fuisse '>"" """ "' fa quam maxime. Ut res uniquiquc flat i^rspicua, Hie enim Fragmenta qiuvdam, db Athanasio in suum de Dionysii sententia Tractatum illata, hucquepotissimum facientia, cum ipsiusmet intermixtis S. Athanasii verbis transcribo. Primo quidem hic sanctus scriptor Tractatus mox iterum laudati
,
:

c doctrinse)
depellit

amovenda3 causa

eum

vero eas
,

criminationes

quod
hoc
jj
,

omnem
sui
,

ag-it , quid aliud criminis suspicionem levat

?

quam
et

num. et 15 ostendit, Dionysium non sensisse Dei Filium Patri non cosevum, ac sic loquitur :
[taque '( Dionysius Ale.vandrinus sui purg-andi causa in primo libro, cui titulus, Elenehus et
)

iu

^rianos sycophantas esse arg-uit

<jUc-e

Sed ut ex
mag-is

Aposcri-

log-ia,

quibusdam
Et in

defendendi
agre,
,

causa
tibi

prasmissis, sic ad
fuit
,

verbura

scripsit,

psit

conf undantur
ne.s

Numquam enim

ejus

ut hinc noveris

Arianos

Dionysiumque ali.mura. Et primo quidem epistolam suam inApolog-iam ct Elenchum. Quid sibi vult c illud, nisi quod et obtrectatores suos arg-uit, et
a propug-nat mente, qua Buspicatus
,

verba proponam , pravae mentis homiab eorum erroribus

quaudo Deus

non

erat Pater.

sequentibus

protitetur ( Dio-

ostendens se
Arius,

scilicet) Christum semper fuisse, ac Verbum, Sapientiam et Virtutem exstitisse. Neque enim Deus cum his antea caruisset, postea Filium g-enuit. Neque a seipso Filius, sed b Patre ha- bet esse. Et paucis interjectis, eadem de re

nysius

non ea
sed

iterum dicit
ipse

Cum

sit

splendor lucis

a3terna3 et

est

scripsisse;

meminerit, qme de Domino secunhuraanitatem dicta >unt non ig-norasse tamen, ipsum esse Verbum et Sapientiam a Patre
licet

eorum

dum

indivisibilem. Rsec Athanasius, aliis

,

quidem

ver-

eodem tamen argumento probans, ab Arii Sanctum nostrum alienissimum fuisse quamvis interim in sua ad Ammonium et Euphranorem epistola nonnulla protulisset verba, quse purum putumque Arianismum sapere, non
sententia
,

omnino aternus est. Luce enim semper tente, manifestum est et splendorem semper existere eo enim ipso lueem esse intelligitur quod splendeat ac fieri nequit ut lux non luceat. Kursuin enim ad excmpla
,

veniaet

mus.
dies
:

Si
si

sol

est,

est

quoque splendor
nihil
est
,

est

adesse etiam numquam

horum solem. Quod

vero

multum
(

abest,
,

enim
et

ita
,

nnuerito viderentur.
]ss

dies

quodqw
''"'" '/"

''"
'

1Iuc etiam faciunt verba, quse laudatus ius in Tractatu de Dionysii sententia s cv-

si seternus sol esset d cessaret nunc autem neque & e res habet ) incipiente sole , incipit ac desinente , desinit. Deus
:

terna lux
:

est,

quas

numquara

incepit,
ipsi

autem ajnuraquam
praducet
,

;'[

neitrtivor-

pissime laudato ad num. \% profatur. Erg-one, inouit Dionysius, ut Christi hostes Ariani ) jactitant cum de Filii humanitate scribit ,
> (
,

ipsumque rem factara esse, ait, unum ex puris hominibus illum esse indicat? An quia dixit Verbum non essr proprium substantisa Patris, ipsum nobis hominibus eonsubstantiale esse exi,

Stimavit?
scripsit,

At in

aliis

epistolis
est,

nequaquam
iis

ab ceterno g-enitus ante eum emicat quinque ipsemet est Sapientia quae dicit Eg-o eram qua g-audebat, et deleotabar quotidle antefeciem ejus oxnni tempore. Pauloque 190 postoa de eodem resumit [sanctus Dionysiusj his verbis Cum
et
:

desinet ceternus erg-o splendor ac coexistit, qui absque inifio

est,

igitur
,

ita

BBternus sit Pater,

aeternus
si

sed conspicuum

est

et
,

Filius

in

illum recte

men de lumine.
lius
;

Nam
Filius

luFi-

^
,.,
'

sentire,

quibus sane epistolis adversum hiereticos

genitor est
est,

est et

Apoiogiai* ''""' , ,bum

quod

si

non

qua

ratione

et

CUJUS

DIE TERTIA OCTOBRIS.

r-ujus

potest

esse g-euitor? Atqui

ambo sunt
<

et

semper sunt,

omnino
/

Deinde

hmc

n.n

esse aivisum ar separatum, divisum ac # ac proni

\r:::

^:
quo ,ue fereconla,.
,

---*r, Cum Patrem

i

^n
d
,
,
,.
,

6l

non

uerona

B.

S&Sr*

t,

et

illo

qui

pl
,

e.texPtre.//AW

,,

dn.

v,-

\
,

TE """
"'
.
'

eoatermtmproflteaturacmonstret.sitisdeElencho

lium

iv

'

etApologialibrisirxem , ,,, A "> '"- !< dilueideexhiseonstet,

/

,,.,

Diony-

me<

Vrtanis.de DeiFiliodicentibZ, Fu.ssc, quando non es 8et, verbis proxime recilaUs

interprcte opus haberent
;

S.Atha^lZl Dionysius VZ
S.

o,,,rceranJnZunosmT2n
libro

responl?h7Jverb*.

W^
Filii

at

cum

quehffic
quo.l

in

scripti
;

suis (Dionysius

Al

inus)
strideat
,

pertractarit

Arius

quidexn
a

dentibus

suam haresim cernat

vel
r

queunt; Patrem dixi, et priusquam tioncm facerem, jam illum in Patre pam Flllura -idjunxi ac
;

m,

signific
|

audiatque

Dionysio eversara invitus hasc illius verba Semper

:

non

Deu
eeternus

fuit;

et

Filius

non

absque

ci

quia aeternus esi aeternus est et Filius, illique coexistit,

dicitur;

sed

Qominassem, is tamen in Filii nomine comprehensus fuerat Spiritum sanotum simul et uude et per quem process.
;
.

Pa

adjunxi.

Illi

vero

'

Pentapolitani

accusatores
est,

modum
sinistram
quffiso,

splendor

luci.

li

vero

qui

vel

lcviter

ispicantur,

Dionysium cum Ario sei de illo opinionem deponant.

inter
sc
affinitatis
,

banc

ahenari po^se, nam uomen illud e.>t oriconjunctionis neque Filium a Patre
;

sepa-

Qiud
Ario di-

r;in
-

"

Patris

illi

habent

piam

indicat.

ln

cenic

Pilius

non erat
, :

sed
est,
'* {

fuit

nliquando
docente

contra haec
quaB

priusquam grigneretur, cum non cr.it; Dionysio Deus autem jeterna lux

ntus, qui neque

separari
potest.

vocabulum commune quidmauibus autem illorum est ,s ip

a

mittente,

Qi

ente
L

numquam

incepit,

numquam

desinet

;
stit,

- splendor ipsi praslucet ac coexiqui absque initio est, e1 ab terao ^enitus

'incmodo ig-jtur bus utor nominihus ill; et omnino divisa existimem ? Et paucis,
,

ui

tali-

AU
mus
,

inquit

interjectis

h:ec

addit

Sic

quidem

Arianos urget Athanasius, ostendens, Dionysium opinioni, qua Dei Filium Patrisemper non coexistentem et coxtemum assi * bant penitus adverst
<

ante

eum

emicat.

Hunc

in

modum

iltum relinqual effugii locum, i" Kternx objectioni petiUc ex modo, quoa Dionysio Filium *' Patri coecki diei, potuissent contendi tornui esi, num. 22 ita occurrit Verum ne quis Arianorum o r/et*eum (Dionysiura Alexandrinum suspicetur diNllfll, <\ Filium ita Patri coexistere, utnomina
illis
'

191

Ne

Vero

,J

jam anteeorumdem accu m, qua aiebant Sanctum dixisse, Filium inter resfax tari, ct nequaquam Patri esse consubstanlialem inprimosuo de Elencho et ApologiaUbro pariter
,

Unitatem in Trinitatem dilataiia-um qme imminui nequit, iu Unitatem contrahimus. lta Dionysius Pentapolitanos, qui ab eo Filium a Patre omninoseparari ac dim U asseru um
et

nos indivisibilem

Trinitatem

conftdarat.

quidem

invicem cohareant, res autem a se invicem plurimura distent, et, neque Filium semper Patri coexstitisse ex quo autem Filius ccepit ex eo Deum dictum fuisse Patrem, et dehinc illi coexi8ibl
; ,

Verborum, quibus id ibidem Sanctus fahuc jam partem num. 168 ex Athanasio transc, ,,i necesse non sit, illam nuo repetere.Itaquepartt >amsota?n, eamque non integre, sedpartim, prout ad ,,
193
.

cimtublUillllu

<v/

Umqu$,

,,.

stere,

ut

fit

apud horaines. Sed meminerit eonzra,

ctara

quae supra dicta sunt, turnque Dionysii fidem reagnoseet. Nam cum dicat, Non enim erat,
189 recitata) uon esset
:

cum Deus (Videverba num.

Pater; et iterum
:

Sic habet Epi>tolain autem ut ante dixi, ob prassentem rerum <-<uiditionem penes me non habeo alioquiu i; feibi, quaa tunc scripsi, verba, imo epistola3 t<facit,
:

meum

transcribo.

Deus autem

(adiiterumnum.

189J ssterna lux est, qu numquam incipit, numquara desiuet aaternus erg-o splendor ipsi praelucet
:

tius exemplar misissem mittamque, si quamlo mihi ejus copia fuent. Mcioiiu porro, me piurimas ex rebus inter se coguatis similitudines
,

et

ooexistit, qui

absque
eraicat

initio est, et
:

ab terno
fuit,

g-e-

cong^lobasse.
sive
eo,

Etenim

plantam
co,

si\i

es

semine

nitus ante
fluvii

eum

par sane

neminem
fontis

ex radice suoor<

aliam dixi esse ab

talia de illo
,

suspicari.

Exempla quoque
,

ac

radicis et germinis
hostes,

spiritus et
illo

vaporis,

Christi

qui contraria de

disseminant,

pudore suffundunt. Nemo quantum opinor, adhuc est, qui ex hisce omnibus non videat, Dionysium procul omni dubio sensisse Dei Filium Patri semper coexstitisse, eique proin esse coeeternum, ac proin Arianos ex eo non hausisse quod de Dei Filio aiebant. Puit aliquando, cum non esset. Alque hoc primum est Arianorum do,

pullulavit, etsi ejusdem omnino sint nafluviumque a fonte fluentem, aliam lormara et nomen aocipere; neque <nim aut fontem fluexistere ac fontem quasipatrem esse, fluvium vium, aut fluvium fontem dici sed utrumque vero aquam ex fonte manantem. //(/ Dioinsius
turae;
, ;
,

unde

ex rerum cagnatarum seu homogeniarum verba num. 158 recitata) similitudinibus, in sua ad Ammonium ct Euphrunorem fistola
<

gma, quod Dion um ex dictis certissvme id non tenuerit, prxformassc, dici non potest. fyi aliapariter Arianorum dogmata non preeformarit, nunc disquiro.
192

Docebant Ariani, Filium Dei a Patre

adhibuit priccipue contendens, sese in ea lanassc, uisse,Dei Filium esse Patrt not tialem ; quoe vox hic et alibi a Dionysio, uti ex similitudinibus, quibus utiturt manifestum apparet, aiUnbclur ad significandam rem, quse ejasclem generis ac speciei sit cum altera ; non autem,
,

62
AUCTOnn

DE

tem, uti poslea a concilio

DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO ETC. Filio rem factam esse) ullam ritionem Niceeno fuit adhibita,
SS.

invenien-

ad signiflcandam rem, qusecum

altera constituat

tes Dionysii
te doceat,

sibi

conoiliandi

eamdem numero
videri debet.

substantiam. Nec hoc absonum

Kilium

nec

quippe qui aperfactam nee ereatam rem

;

Esi enim etiam hocsensuDeiFilius

esse

carpit autem,

appositeque

refellit

eos,

qni

conltu Atianof disetlitfi

Patri utique consubstantialis, Sanctusque, cum sibilem in Trinitate unitatem asserat, rem per vocem illam a Nicxna synodo intellectam adil.it. Sed hoc obiter hic notasse sufficiat. Exanare pergo Sanctinostri sensumcir^ a altei Arianorum dogma, supra expositum 194 Athanasius prseter verba, proxime huc transcripta, alia adhuc ex primo Dionysii de
Apologi" libro,ad institutum meum minuscondu hic ame omissa, insuum de centia propterea 1
1

se calumniabantur, quasi dixisset, factorem e Deum quod uon adverterint se ante dixie
. ,

Patrem
est.

esse

Deum

in <juo ct Pilius

ptus

His autcm verbis declarat, Filium non csse ex numero reruni factarum, et Deum non t*aQuictorem, sed Patrem proprii Verbi esse.
lui

est

dam autem imperite (seu potius ut Gr mala fide) ipsi reponentibus quod Deum
,
,

me

doret.

Diony-ii sententia

Tractatum transfert

recitatishi-

quedeinde ex
sce verbis,

tertio Dionysii

de Apologia libro
et

purgandi causa Neque sie, aiens se enim faotoris reprehendenda es e bus verba quam nomine usum afflrmat, propter carnem
dixisset
Ohristi

faotprem

sui

varia

adhibuit

argumenta,

Vita ex Vita genita est,

fonte

quemadmodum

flumen
plendida

emanavit

a luce inextincta

lux accensa est,

Arianos, impiam

aam suam

in Dionysio

fundatam asserentes,
<
,

acerrime ex verbis omnibus, qua a iDionysii de ranApologia libris paragrapho ipsimus, num. 19 hunc in modum perstringit,
B atque exagitat
jii
:

assumpserat, utique factam. Quod si quis iilud de Verbo dictum fuisse suspioetur .inilio aueo etiam modo absque cnnuMitidni ut enim oportuit Verbum rem factam e sed non sentio el Deum non factorem
Vcri.iun
, ;

Patrem ejus dico

si

quando de

Filio
,

disserens

Deum
ci

Ui.s

auditis, quis
,

non insaniaedeArianice

dixero factorem ejus res defensione non carucrit; uara

se

obiter

etiam tunc
Grfle-

ieps

eos

accusabit

qui

Dionysium

suorum librorum
iidem

faotores

appellant, tam-

tire suspicantur? Na? ille his (Dionysii) arg-umentis (quse hoc ex Athanasio jam proposuimus) ab ipsa veritate profectis, totam Arii

etsi

propriorum

librorum

patres

sunt

divina
ctorcs

autem Scriptura nos cordis

nuncupat, cum
et justitias.

motuum

fa-

nos dicit, factores Ltaque

leg-is

proterit

hfflresim.
,

Nam
et
,

quam

g-iyncrctur

Non erat, priusErat, quando non erat

illu<l
,

et judicii tc

quacumque ex
,

par-

ndoris

(adi verba
;

num.
fuit.

L89

recitata) voca:

bulo confutat

nec non his verbis

Prole
Illud

Pater ejus

autem, quod ainnt ex non exstantibus, refellit dicendo, Verbum se quasi fluvium ex fonte, ut grermen ex radice, filium ex Parente, lumcn ex lumine et vitam c\ vita. Quod autem illi separant et di-

numquam absque

commonstrat Filium nec creatam nec factam rem esse, seque a prava Arianorum doctrina alienum, qua scilicet hi docebant, Dei FUium esse remfactamseu creaturam, ut adeo Dionysius non magis faveat, seu potius non minus adcersctur hitic Arianorum asserto, quam duobus aliis, supra jam memorares

spectetur,

probe

tis ,quorumaUeroDeiFiliumPatrinoncoseternum ,

vi.lnut
ail
,

Verbum
,

Deo

id ille

Trinitatem
in

quze

nec

improbat cum dividi nec miuui po,

alteronon consubstantialem
L96

esse,

asseverabant.

Porro duo
iis

alia adltuc supersunt

Ariano.*<

nec

test,

unitatem
e

contrahi.

Quod vero aiunt

Patris,

rum

asserta,

pariter opposita,

qux de

1'ilium a substantia
dicit,

aperte

respuit,

cura

consubstantialem Patri esse

sanctissimse Trinitatis Persona credenda proponit Ecclesia. Dei Filiusin Scripturis sacris Dei

i.nui,

modum

tantvtn

Filium.

rum qurm
te,

summopere miranda impiohominum impudentia; Dionysio namque

Hic
sane
,

doctrinas Buae

paria sensisse affirmant, diesse

cousubstantialem
secus

Filium

ipsi

ta-

haud

quam

culices

circumquaque
Nicsena)

trrant, quasi

synodus (oecumenica

vocem haud recte scripto mandarit. Si enim sibi amicum Dionysium existimant, ue doctrinam negfeut viri secum sentienQuod si putant, id non recte dictum fuistis.
Consubstantialis
se
,

Verbum dicitur, hincque contra Arianos inferebant Calholici, Dei Filium Patri non extraneum, ut contendebant Ariani, sed proprium esse et indivisibilem a Patris substantia, quema<l>n<)<h>,>r verbum a mente. Ariani,ut hoc Catholicorum arF gumentum eliderent, duo reponebant, cum orthodoxa fide seque pugnantia. Primum erat, Dei
Filium non secundum naturam
cogitandi
,

sed secundum
dici
;

modum dumtaxat Verbum

eum-

quare

Dionysium, quid
jactitant
?

id

ipsum

ait,

quasi

que nonesseverum Dei Filium, sed per adoptionem tantum itavocari; alterumvero, aliudesse,

secum sentientem
est,

Persuasum

tibi

jam

quantum opinor, erudite lector, Dionysium non minus Arianis, Dei Filium Patri non con-

substantialem,quamnoncoieternumasserentibus, rsari, ut adeo illos neutrum ex hisce assertis Dionysius docuerit. Dispiciamus modo, an Sanalteri eorumdem doctrinae, qua Dei Filu n rem factam seu creaturam esse, asseverabant,
igis faverit.
Adlan
Di
-

quod in Deo est Verbum etaliud, quodin Scriptura , de Dei Filio loquente Verbum dicitur. Discipiamus modo, an alterutri ex hisce Arianorum placitis Sanctus noster ulla ratione faveat, seu an in iis cum Arianis consentiat. A primo ut rerum ordo exigit, initium duco. Cum autera inquit in Tractatu de sententia Dionysii, Scepissime laudato, num. 23 Athanasius, Arius ad cetera sua mala hanc quoqjue
,

ilium

retn

crealam,

Commentarii hujusnum. llSjam transcripsi, quaeque,cum ad institutum nostrum conducantjiic pro inferendis habenda sunt, in suo deDionysii sentcntia Tractatu num. 21 sicpero^lrQuihaecnuditjlivinisane oraculimeminerit dicentis Quoeumque 86 vertat usevanesoit. Etenim quam se cumque in par:

105 Athanasius post verba, quae

tentiam quasi ex
et

sterquilinio sibi consarcinarit

:

hajc
,

adjecerit

Verbum

non

est
:

proprium
hio

Patri

sed aliud est in Deo

Verbum

vero

Dominns
tris
ili

extraneus

substantia, et

modum dicitur dum naturam, ac

quidem et aiienus est dumtaxat seeundum Verbum , et non esl

verus
Dei
Filius;
,

*vt\

per

tem quotidie convertant impii illi (Ariani scilicet) evanescunt, ne in hoc quidem (in asserendo Dei

adoptionem hic quoque bilius dicitur creatura. Et dum haec ait apud eos
,

utpote
qui

veritatem

DIE TEETIA OUTOBBM.

rer.fc.tein

igrnorant,

r,

g-loriatnr,
:

nyeius secum sentiat

iis

quasi in hoc Diotute, quseso videaa on-p de

'

fnerit,

Di

Bde
'

m. m

pugnet

mm

errorea.
,,,.

pnmo A ,,anorMm

CiVca WCttMrfa)n

sanoHssimse Trinitatis Personam asserto.supra a nofos exposito, prsefatur Athanasius ut autem errombus, in eo involutis, Dionysium
;

: yuid ennn
b
tati
ius

^ 'y^^^ermtipau^auteminterpositis,
,

ouod Dionysium mtit L,

/""/
ta
-!, vel

'

avi ,^.v proxime erbts reei*f 4 *?*' "^*" secum sent ""'
'

c
hoc
a/fii

II

drinum ostendat contrarium, duos

insignes,perquos
versatur, ex
illis

Aleasantextus plane

proximum habueril An, ma Dionysii fides ? Nonne Arius secundum coidi modum dumtaxat. Verbum esse dicit, Dioautem vere
et natura
P

?c
f

<

"'""-

w^
dici

manti

tnu omnino
rtt

ronlranut.

Be? in " v"erbum

ase
tia,

primo

et

Sanctus apertissime adsecundo ejus de Elencho ct

ite-

traneum

rum ex ipsiusmet Sancti verbis pateat, quam parum hic etiam impise Arianorum in sanctissimam
Trinitatem <hctrina> faveat, quamque proinde infirmo nitanh>r /imdamento, qui sanctum Virum Arianorum prgeformasse errores affirmant. Di-

Apologia libris transcribit. Eosdem ego, quantumvis prolixos, pariter huc transcribo, ut

proprium, el indivisibile a Patri sicut verbura a raente et flumen

quis ig-itur poterit
a

fonte
veret

Si

dividere

et

bum
quasi

alieuare
usit

mente, vel fluvium a fonte separare,

exstructo

muro

dirimere

fluvium

dicere

divi

sam remaluce
stantia
is

djver _

aquam commonsti

splendo-

ctum est, inquit hco proanme citato apud Athanasium, superiusDeum esse fontem

esse

cum

rum
(ut

omnium

bono-

dSrimere, et affirmare, ex aliena subsplendorem, nec a luce pr Ario insaniat ejusmodi quippe homo
;

Filius vero dictus est

ne mentem quidera
debitur.
vit

humanam

fluvius ab ipso

emaet,

habere ultra

vi-

nans; Verbum

quippe

est

mentis emanatio,

humano more loquamur) ex corde per os emittitur. Mens vero, qute per linguam prosiB
lit,

Quod si hasc indivisibilia esse, ipsa nonatura, eorumque proles ipsis propria est

diversa est a verbo, quod

in

corde existit;

ne quis igitur deinceps cum Ario sentiat, aut Dionysium calumniari ausit; sed magis hino
sermonis perspicuitatem, tum re fidem admiretur. Ita Athanasius ex fontis ad fucium, et mentis ad verl tionibus, quas in\geminis textibus, proxime huc tro,
ejus eura

istud
lat, et

enim postquam

illud

praemiserit,

remanet,

etesl quale antea erat; illud vero praemissum evo'

circumquaque fertur et sic est utrumque diversum est ab altero et unum sunt, licet duo sint Sic namque Pater et Filius unum sunt, invicem illos esse, comprobatum est.
;

in altero, tametsi

Ita Dionysius in priori e duobus textibus mox laudalis ; in posteriori vero modo loquitur non

Deo Patri et Filio Dionysius applicat, recteconSanctum Arianis, Filium Dei secundum cogitandi modum dumtaxat uerbum dici, assecludens, verantibus, esse contrarium. 200 Quod jam pertinet ad alterum supra memoratum Arianorum assertum, quo aiebant scilicet,aliudesse, quod in Deoest Verbum, ett

multum
"//nmavit
tedAriani

absimili.
:

19S Sic habet

seipsa

Ut

mens
:

tibtu

nostra
:

eructat a
alte-

tiliudate,quod
iii

verbum,
altero,

ut ait

Propheta
estque
et

Eructavit cor
altero
distin-

meum
rum ab

verbum bonum

utrumque
ab

proprium

quod Scriptura sacra, de Dei Filio to-j commemorat, erroneae huic doctrinas, non n

Deo

''

bum,
<Ie

el

aliud,

ctum obtinens locum, cum illud quidem in corde, istud in lingua et ore commoretur et moveatur non tamen alterum ab altero distat, necse invicem privantur neque mens sine verbo est, neque yerbnm sine mente sed mens verbum facit et in ipso apparet, et verbum mentem exhibet, in qua factum est mensque est quasi verbum immanens, verbum autem quasi mens prosiliens mens in verbum transit, verbura mentera in

quam proxime
Elencho
et

quo

(n

praece

Scr/ptu

Apologia libris probatur contrarius, autem, ait num. 25 T. sententia Dionysii, sxpissime laudato, Athanasius, illain Arii insaniara, qua dicit, aliud esse, quod in Deo est Verbum, et aliud, de quo locutus est Joannes In principio erat Verbura et aliara propriam esse in Deo sapientiam, aliam

Quod

spe.-tat

vero,

stus
vi

circumstantes auditores insinuat

quam his verbis indicat Apostolus Dei virtus et Dei sapientia ; iJlud
:

Chri-

verbum c

etsicmensper et una cum verbo intrat. Ac mens quidem est quasi pater verbi, in seipsa existens verbum autem
:

summa
sen,

irapug-nat

in

auditorum animis collocatur,

quasi

mentis, non ante ipsam quidem, sed neque extra ipsain factum esse potest, sed cum
filius

ipsa

existit, et

ab ipsa germinavit. Eodem quo-

ilie maxiraus, et mens ilia omnia Filium babet Verbuiu, interpretem et angrelum suum. Riec hactenus Dionysii verba hisce autem recitatis Athanasias Tractatu mox iterum laudatonum. 24 stalimsubjungit: Haec (Dionysii verba proxime liuc tran-

que

modo

Pater

universalis, ante

quo F secundo libro (de Elencho m et Apologia) his de rebus verba faciat In principio erat Verbum sed non erat verbum, quod Verbum protulerit erat enim Verbum apud Deura Dominus Sapientia est; non erat igitur sapientia, qui Sapientiam produxit nam, Eg-o eram, inquit, qua delectabatur. Verita tus Benedictus autem, ait, Deus v< tis. Ibi una Sabellium et Arium evertit, ambasque hfiBreses paris impietatis deolarat neque
,

tentiam
pacto

Dionysius, pravaraque illam strenue inseetatur Vide qraeso

iu

enim
est,

Verbum
quod cx

est

Verbi

pater,

neque factum
ejus

scripta) vel
vit,

numquam

audivit

Arius vel
:

si

audi-

Patre

procedit, sed propria

non intellexit homo indoctus nara si intellexisset, nou tanta mendacia de episcopo (Dionysio Alexandrino) pervulgasset; imo potius illnm, ut nos, ob insitum in veritatem odium
convitiis insectatus
hostis,
fuisset.

substantias

proles.

Bursumque
:

Verbum

proce-

dens non est Pater nec Verbuin istud ex inultis est, sed solus est Patris Filius,
et natura genuinus, et in

unum
verus
eo

Nam cum
illos,

qui et bunc in

ipso existit,
est.

Cbristi
qui,

si1

aeternum,

atque

indivisibiliter ex

libentissime
sunt,
Si

persequetur
ut ipse

qu

Sic et Sapientia et Veritas est Dominus. et

est ab alia

non

Christi

sapiunt,

praedixit

Domi-

sapieutia secundus;

sed solus hic est,

in

nus
tur.

rae persecuti suut, et

vos

persequen-

per

quem omuia
rerum

Pater

condidit,

ipsoque
;

Hoc modo Athanasius Arium ejusque sequaces acernmc ///. Uerum idcirco perstringit, Octobris Tomus II.
L99

per quera etiaui, quibus vult, ionotescit; in ipso itam

multiplices

constituit

substantias

omnium

providentiara

g^erit,

omnia
11

ayit.

lloe

enim

ki

ctom

C.B.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO ETC. prxformasse, a quis rerum vstimatoribus debeat D enim unicuni Dei Verbum agnovit et Dionysius. Hc est Dionysii fides, Hsec Athanasius, ex ipvideri. Adhsec Dionysius, dum in sua ad Amsiusmet Dionysii verbis dil monium et Eu phranorem epistola asserumonstrans,
64

DE

SS.

Imnc posteriori, quo de hic agimus, Arianorx

er adversari.

XVIII. DionysillS Arianorum errores non praelorraasse

alllS

natura Filium Dei, non et rem faetam esse proprium, sed alienum a Patre secundum substantiam, qualis est agricola a vite, et Faber a soapbaj spectavit FiliumDei ratione humanitanonrationedivinitatis, autdix tisassi

ad-

huc rationibus ostenditur.

Dioinjtius alio

Hoc autem sensu vere opus et res fa,sedalie ctaestFiliusDei,nonnaturap'. Vairc secundum substanU est nus
hypostasis.
<i
\

Omnibus

ui

dis-

argummlo
noruni

rroribui
contrariug
o$tendi(u>
.

putavimus, colliges, Arianorum circasanctissimam Trinitatem erroribus Sanctus noster estcontrarius, ac proin eos prceformasse m< dicinon potest. Ut veroadhuct larius pateat, Dionysium ab Ariierroribus fuisse alienum, id i\ per hoc alio, quod etiam verbis num. L66 ex At/ia,

faber a scapha. Neque quod dicas, Dionysium, ut hisce assertis suis im Catholicum conciliet, eo non recurrev rationemenin Sunctusnon faciat, nu llbjam reddidi, eaque, quantum opinor, huu
agricota a vite
et
i >

diffii

ultati satisfacit.
sit,

203 Utut

certe ea Dionysii

asserta

sensu

jam

exponenda censuit Athanasius. Etenim hic sanctus scriptor in haec Ghristiapud

assignato

teoundumna. '"""" '""u'"""

s ,ec ' a '. '

nasio

nento os-

tendo. llle utiqueabArii erroribus censendus est alienus, qui nusquam impietatis convictus a Pa~

H tribuSjCelebrem semper in Ecclesia habuitsuimemoriam. Quod sienim Patres, ut primum Ariana

orta est hseresis, an eptis illico spiritualibus armis, adversus eam insurrexerunt, Ariumque,

Joannem cap. 15, ^ i. verba, Ego vitis, et Patcr meus agricola, in Tractatu de sententia Dionysii num. 10 sic scribit: Quod autem baBC ipsa B (Scripturse sacras verba proxime recitata) de humanitate Salvatoris
terc
licet,

quod
j

vitc alienus sit

tiie

hinc animad quoad itiam a palmites vero ejusdem substandicta

sint,

agricola

xauctoratum ab Ecctesise corpore absciderunt eadem utique, qua in hunc pamain Dionysinm Me.ru nth-t.tum aaimath-ertissent, si hic eosdem errores, quos Arius, tutatus
pietatis a
.

<

et

g-eneris

ac-

vitis,

ab ipsaquc indivisi,
pullulant

nempe
et

eademque

origine

una palmites

vitis. Est autem, ait Dominus, ipse vitis, nos palmites. Si itaque nobis consubstantialis est

fuisset.

Jam

vero

cum
,,

Dionysiui impietatis nu~

spiam con>, Patribus, imo cum ab erroribus, per Pentapolitanos ei imputatis, qui cumArii, de quibus supra disseruimus, erroribusfuere iidem,a Dionysio Pontifice Romano, et a synodo, ab hoc Romse coacta, declaratus fuerit immunis, au dicta num. 166 proorthodoxo, fidei suae ratione reddita, habitus fuerit,

et eamdem, quam nos, habet origiuem, hac in parte alienus a Patre secundum sub stantiam co modo, quo vitis ab agricola si ve-

Filius,

sit

quod nos sumus, et ille quidcm Verbum Patris, uos pero ex terra procreati et posteri sumus Adaj, non debet dictum istud referri ad Deitatem Verbi sed ad humanum ejus adventum quandoquidi m ita
illud,
:

ro illud est Filius praeter

certum omnino videtur, Sanctum ab Arii

Salvatori

ait

Ego sum

vitis,

vos

erroribus

maxime

palmites et

fuisse alienum.

Quod sidicas
et

Dionysium in sua

ad

Ammonium

Eupi,

norem

epistola asseruisse,

Filium Dei rem fa-

ctam esse, et opus a Patresecundum substarttt atienum, hsecque asserta purum ac putum conhis , quae jam supra ; huic solyendae apta protulimus, responsum hoc addo. 202 Dionysius in sua ad Ammonium et Euphranorem epistola ( adl quse preecedenti disjmtavimus) verosimiliter quidem in chartas aonnidla verba misit, ob qux, utpote errores in Ario postea damnatos visa complecti a Pentapodifficultati
,

Nos enim quantum ad corpus ejusdem g-eneris sumus ac Dominus, propterea ipsedixit: Narrabo nomen tuum fratribus m
agricola.

Pater

tinere

Arianum virus

palmites sunt viti consubeaque prodeunt; sic et nos corpora habentes ejusdem gencris ac corpus Domini, ex plenitudine cjus accipimus, illudque nobis radix est ad resurrectionem et salutem. Pater autem
stantiales,

Ac quemadmodum
ex

polest

fl

l>

ipse enim vitera, qua? est humanitas Salvatoris, per Verbum coluit, ipsc item per Verbum nobis ad regnum viam paravit, et ncmo venit ad Dominum, nisi Pater cum tr.ixerit ad illum.
:

agricola dictus est

litanis, veluti violatx fidei

reus

Pontificem fuit cta epistola ex vehementi Sabellium confutandi studio plura protulit quam quidem voluerit in;
,

Uomanum

ad Dionysium delatus verum in di

,

in id scilicet, ut Sabeltianos errores nervose eliderct fere unice intentus nec sat sotliteltigi
;
,

cite

cavens
i

ne quid

sanctissiraa Trinitate
sentise aute u

Personarum quidem dist im tion em probans

,

304 Ita Athanasius praememorata sacne Scripturseverba ad Christum, secundum humanam naturam consideratum, referri, ostendens, hinrque deinde, nonnullis interpositis, Dionysii de agricola et vite, de navium fabricatore et scapha comparationes adDei Filium, secundum na-

e8se i 00Uiut.

in
es-

turaut huuuniamconsideratumaSancto inepistola

simid unitatem destruens

flinc
fit,

ad Ammoniunt ,, -umibidem de Filii humanitate

dium

affcrret.

ut

meex dicta epistota de

in

Dionysii circa divinarum

Personarum

essentise

unitatem mente tutumnequeat ferri judicium, re-

currendumque
alias
et
,

ea

ut eam cottigas,propterea sit ad ab eo deinde scriptas epistolas, in quibus quae in epistola ad Ammonium et Eu,

^uodammodo concludens. Ergone, inquit, Dionydius, ut. Christi hostes jactitant, cum de Eilii humanitate scribit, ipsumquerem factam esse, ait, unum ex puris hominibus ilscribitfpariter referri,

lum

es.-,e,

iudicat

An

quia dixit,
Patris,

Verbum non
ipsum
nobis

esse proprium

substantiflB

phranorem crudius nonnihilscripserat,sensuorthodoxoexposuit,DeiqueFitiumPatriesseconsubstantialem diserte adeo est professus, ut Arianam hseresim in antecessum potius damnasse, quam

hominibus consubstantialem esse existimavit? Ac post pauca Dionysium loquentem inducit, eique
verba,

num.\H8jam

recitata,

attribuit/quibus

Sanctus innuat, sese non de divina, sed de humana Christi natura esse tocutum, cum Dei Filium a

Patre

DIE TERTIA OCT073IUS.

[]

navium fabmcatoris comparationes ad Personam bitn non secundum sespectatam, sed tantum rationc humanitatis assumptse a Dionysio in epistola, scvpissime memorata, referri, exeo apparei quod ea, quse ad humanam Christi naturam speetant, unice fere (vide verba num. 148 recitatajin medium adducat. Accedit, quodprsediomparationes e Scriptura sacra desi atque in hac, quemadmodum ex Athanasio

moxdoeuimus, dc Dei Filio, secundum naturam >nam considerato, accipiantur unde verosimile fit, eas a Dionysio eodem pariter sensu fuisseacceptas. Quod si porro adh Ut eontendas, Dei Filium, etiam secundum naturam humanamnon
;

consid<> r( ,t,n,nli,>nvm n
ea,

Pnlreper Dionysinm
et

in

quam

hic

ad

Ammonium

Euphranorem

norum
B
/" /ii/pothcsi

scripsit, epistola dictum esse, ac proin pra moratas comparationes sensu mox allegato a Sam to non fuisse acceptas, respondeo, etiam hoc admisso,consequens non esse, ut Dionysius Aria-

ni/iitominus,

quod hoc non sit,

xla

prscformarit. 205 Etenim post scriptam ad Ammonium et Euphranorem epistolam, inqua ex hypothesi Dei Filium, eliam secundum humanam naturam non
alieet

nysn cfe rffe <a agricola, de scapha et fabrocomparationesin favorem suum libere laudent, modo simul consubstantialitatem, xtemitatem et alia admittant, quse Sanctus in suis de Elencho et Apologia libris divino Verbo attribuit. Videbat scilicet Athanasius, qualiscumque demum esset doctrina, quse ob Arianis jactaretur, veluti ex dictis comparationibus consectaria, eam certissime elidi per Dionysii de consubstantialitate et seternitate Verbi asserta, hsecque, utpoteinpostenoribus Sancti scriptis contenta genuinam ejus t de sanctissima Trinitate fidem prodere, acproin nullum ex adductis de scapha et fabro, de vinea etagricola comparationibus Arianorum erroribus prsesidium accedere. Videtur adeo ex Athanasit verbis proxime recitatis etiam consequens, ut, dato etiam, quod tamen ob ante dicta admitti non debet, 8. Dionysium sive apparenter tantum, quod verosimilius est, sive reipsain eos ipsos, aut fere eos ipsos errores, qui postea Arianis palmares fuerunt, in sua ad Ammonium et

consideratum,aPatre secundumsubstantiam

Apologia libros exaravit, in iisque Dei Filivm (adi hujus Com'' num L98)a Patre secundum substantiam non alienum, sed Patri consubstantialem esse docuit, hancque deinde doctrinam adextremum usque vitse spiritum constanter retinuit. Quapropter cum is, qui duo diversa scripta, in

num scripserit, suos de Elencho

Euphranorem epistola esse prolapsum, illorum tamen ipsum, veluti auctorem ab Arianisjactari meritonon potuisse, cum scilicet, ut jamdixi, doctrinam Arianorum erroribus prorsus oppositam postea tenuerit, divinique Verbi consubstanHalitatem apertissime sitprofessus. 207 Hinc laudatus Athanasius in suo de Dionysii sententia Tractatu jure meritissimo plus vice simplici affirmat, Dionysiumai Arianis paii
calumniam, dum hi illum hsereseossuaepatronum facerent, inque sancti Viri soriptis sua de sanctissima Trinitate dogmata fundari, assererent. Ceterum ut hitic discussioni, qua, an Dionysias
Arianorumerroresprseformarit,inquisivi,fim imponam, rationibus hactenus allatis eruditorum judicium insuper adjungo. Hoc spectato, ante cecumenicam Nr >pu.dvm nihil in Historia
ecclesiastica occurrit,

trvorcs merita

quorum

altero

unam eamdemque rem

eam
sequi censendus

negat, in

altero affrmat,

sit asserto-

\m oppositorum partem, quam postremum ejus scriptum prodit, S. Dionysius etiam facta, quam

memoravimus, hypothesi, censendus est, Dei Filium a Patre secundum substantiam existimasse non alienum,cum hoc in suis de Etencho et Apologia libris, quos posteriori loco scripsit, apertissime docuerit, palamque sit professus. Nequit

quodpro divini Verbi con-

substantialitate

Arianorum
sime

ad Ammonium et Euphranorem epistola Fitium Dei, etiam secundum naturam humanam non consideratum, a Patre secundum substantiam
C alienum asseruerit,
,

ergo Dionysius, dato etiam, quod a Pentapolitanis merito erroris insimidatus fuerit, quodque insua

quam qui admittit, circa SS. Trinitatem errores certisasserenda,

rejicit, efficacius militet,

quam quod

Sabel-

lianx hcYrescos occasione Dionysiura Alexandriinter et Dionysium Romanum Pontifice evenit. Utquid vero hsec istis sedet sententia? Non alia certe de causa, quam quod dictse fuvreseos

num

nequit, dato, Dionysius merito dici

inquam, hoc etiam

Arianorum errores

pr.vformasse cum doctrinam iis oppositam, idque adfinem usquevitsc, indubie tenuerit. Hinc etiam consequitur, ut Ariani in facta quoque hypothesi Diouysium, veluti suorum de sanctissima
Trinitate
rint.
nonpropterea JjJjA"

Romanus qv.idem scripto edito sequalis esse impietatis ostenderit Sabeltiame hssreseos sectatores, et eos,qui Dei Filium a F Patresecundum substantiam alicnum assererent,
occasione Didnysius
tresque insanctissima Trinitate Personas Deitai ; Dionysius vero Alcxandrinus, intellecta ex Dioni/sio Romano, quse contra se intenlnrelur, accusatione, svi puryaiuli eausa
distinctas staluerent

dogmatum assertorem, immerito jactaputant, inqtdt de Arianis Trnetatu laudato, num. 24 Athanasius, impie-

200

Si

quatuor de Elencho
iisquc
}

et

proxime
qiiffi

Apologia libros ediderit,

in

erbi divini consubstantialitatem apertis-

tatis patroni,
ille,

secum

sentire

Dionysiura,

eadem,

sime fuerit professus.

20S Sandius, seculi decimi semtihsereticus, qui dieipoim

scribant,
illa,

exempla
scapha

endem profiteantnr; scribant de viuea nempe et agricola, de

et

Arianorum hseresim renovare

nysii,

voluit,

quo Dio-

'"'''

et

fabro;

una

confiteantur,
)
:

quae ipse

(Dionysius

Alexandrinus

consubstantialitatis

propug-nandffi

causa tradidit sententiam item, qua dicit, Filium esse ex substantia Patris, nec non ffiternitatom ejus, cog-nationera raentis cum
Verbo, fontis
ipsa

cum

fluvio

et cetera

ut
,

vel

ex

rerum disorepantia noverint quomodo priora quidem illa (de vinea scilicet et agricola,de scapha et fabro) per ceconomiam dixerit;

Vcrbi consubstantialitatem asserentis, auctoritatem elideret, nihil prorsus aliud miserum inrenit effvgivm, falsitatis, qvamtuetur, certissimum indicium. Ait scilicet, Dionysii libros de Eleneho et Apologia conscriptos, opus esse supposifitium ab iis, qui Romani Pontificis avetoritatem votvcrvnt extotlere, Dfonysio Alexandrino affctum. Verum Sandius nihil prorsus Evsebii et Bas habet, quod Athanasii
,

qui

'DE SS.
101

DIONYSIO,

EP.

A.LEXAND.,

FAUSTO

ETC.

TOM
ritati

los libros

C.B.

opponat,
sit.

ut

Sanctonostro adscribunt,a\ htco bio procul audiitaque, utie

est

xdusnon

Magnum

Uctis
i

facite colliges,

faciendum

Arianos,et

eos,

discrimem de quibus supra jam actumest,

acproin ut Gennadius, quipost Basilium floruit, sotaforsan hujus auctoritate motus, verba ju-oxi?ne recitata, quibus Dionysiam Arii fontem appettal, litteris mandarit.
vero non est dbsimile, Gen810 Respondt" nadium ex Basilio didicisse, quod de Dionysio verbis, num. prmcedenti transcriptis, pronuntiat. Quod autem ad Dusilii, Ariuu,v hse.

itapolitanos.

Hi solam viderdnt
\

Dionysii

ad

epistolam,acproin, cum in hac Sanctus nonnullas adhibuisset crudiores de Dei Filio loquendx formulas, merito, vt diximus,eum videntur erroris apud Romanum Pontificem insi potuisse Ariani vero non solam iltam Dionysii ep sed et ejus Elencho et Apologia tibros legerant, ac proin, cun Sanctus mentem suam clarius exponat, doctrinamque Arianorum erroribus prorsus oppositam apei / rofitcatur, immerito e\ titarunt suorum m patronum, Adhsec non Dionysii culpa, sed ipsorummet malitia faest, ut in eos, quos docuerunt errores, sint prolapsi, atque adeo hos Sanctus prseformasse
et
l ;
,
i

Ammonium

'""""ce,i, M .
(i,

7..

reseos

o)'iginem

Dionysio

imputanlis,
antea,

censu
n\

ram

pertinet,
ut

lianc,

quam jam

scilicet 188,

parHm
,

transcripsi, integram
,

nunc

'

quid hic statui debcat et an sequumsit, quoddeilla alii tulerunt, uosquelaturi sumus judicium, studiosus lector commodius queul dispicere. Tnteger itaque verbor'um, quibus in dicta epistola Basitius remexprimit, contextus sic habet Casterum quas postulas Bcripta, venere illa quidem ad nos, et valde multa; sed non adsunl libri, et idcirco uon misimus. Sententia aut im nostra haec est Xon
,
1

trunscribo

dici

non

potest.

omnia
prorsus
qu83
dico,

Viri

huju

etiam
est,

admiramurj imo sunt, quse improbemus. Nam fere illius,

fcrepit,

uunc
is

circum

impietatis,

anomoBam
pri-

quantum

XIX. Tria

S. Basilii de Dionysio
et

mus
mens
ego

semina

quidem scimus, qui hominibus prabuerit. Causa

au-

E)

tem, opinor,

Alexandrino asserta

quid de
sit.

nou sententiaB pravitas, sed vehestudium Sabellio adversandi. Hunc erg-o

soleo

horum

altero sentiendum

arborum cultori tam reoentem plantam

comparare,
deinde,

detor-

erig-enti;

immo-

asierit, lioc

tuteriumforte

tamen,ut prsecedenti docuimus, Arianorum errores prseformasse merito dici non polest. Verum hecc eadem apud omnes, uljam supra monui, non semper obtinuit opinio. Inprimis enim Gennadius, Massiliensis presbyter, qui seculo quinto senescente floruit, libro de Dogmatibus ecclesiasticis sic habet Nihil creatum, aut
locutus, idcin o
-.

uamvis Dionysius in sua ad

Ammonium

et

derate retrabendo, aberranti a meuio, et ad contrariam partem plantam abducenti. Tale aliquid et huic Viro contigisse comperimus. Cum

_Euphranorem

epistola nonnihil crudius sit

enim Libyos (Sabellii e Libya oriundi) impiefcati occurreret vehementer; non intellexit, se
nimio contendendi studio in oontrarium malum delabi. Et cum ei satis esset, non idem esse
demonstrare, atque (Sabellium) palmaria tenere; ut manifestam prorsus et redund tem victoriam habeat, non modo hypostasewn
baBc advcrsus
!
,

cto

Patrem

ct

Filium

nm

riens in Trinitate credamus, ut vult Dionysius,

fons Arii. Quibus verbis scriptor ille Sanctumnostrum, veluti Arianoi um circa sanctissimam

alietatem statuit, sed etiam essentiaa differentiam ac potentiaB gradus ctgloriae diversitatem.
contigit, ut mutarit quidem malo, a recta autem doctrina abcrrarit. Hinc etiam nou .sibi constat in scriptis, nunc quidem tollens consubstantiale propter eum, qui hac voce ad destruendas hypostases prave utebatur; nunc vero admiitens in iis, qu83 dcfensionis causa ad cog-nomincm (Dionysium sci:-'il

Quare inde

Triuitatem errorum auctorem, ac coryphseum lucit. Ast tantx auctoritatis non est Gennauteipotius, quam Athanasio, qui,ut jam docuimus, ab Arianorum erroribus alienum

malum

ibitur,

utterta ""'plectilui

meDionysium, Tractatu hunc

fuin finem expresse

scripto ostendit, fidem adhibeamus. Adhsec Gennadius, cum hxc scripsit, Dionysii de Elencho et Apologia libros forte non legerat, uti nec Apotogiampro Dionysii sententia contra Arianos

I'

licet,

Romanum

Pontiflcem)

scripsit.

Adhaec de
Spiritu,

Spiritu voces emisit

minime dignas
et

ab

ab

adorata illum deitate sejungens,

Athanasio conscriptam ; quod ultimum idcirco mihisanesat verisimile apparet, quia alioquin
tanti Viri, quantus fuit Athanasius, auctoritate

in

inferiori-

bus una cum ereata

rans.

ac ministra
est ejusmodi.

Vir igitur illc

natuTa aumeHactenus Ba

motvs, judicium magis sequum de Dionysio latur rus i >detur. Utut sit, Gennadio equidem, Dionysium Ariana? hxreseos fontem atque au, rem facienti non assentior, ob ea, qux binis
,

potissimum de Dionysio affirmans atque horum quidemprimumest, a sancto Vironon tantum Personarum, sed et essentice diversitatem
sitius, tria

paragraphis prxcedentibusdisseruimus,quxque
Dinnysiura ostendunt merito dicinon posse Arianorum errores prxformasse. At, inquies, Ariani, i Dei Filium Patri assererent dissimilem,

in sanctissima Trinitate constitui, sicque prima Anomuae seu Ariante heereseos semina jacta fuisse alteruni, non camdem semper in scriptis
;

vocabulo Grxco xvopoios, Latine dissimilis, vocati etiam fuere wopoioi, seu&mimiles, undeet eorum hseresis Anomoeae etiam nomen accepit; Basitius auteru, epistola nona, alias quadragesima prima ad Maximum Philosophum scHpta, apertissime et, Dionysiura (vide verba num. seq. huctran scripta) prima hominibus jecisse semina Ano" hsereseos, ut adeo is sanctus pater Dioum pariter faciat Arianse hsereseos fontem,
-

doctriuam traditam fuisse, utpotenunc admisso, nunc rejecto consubstantialjs vocabulo ac tertium denique, Spiritum sanctum, abnegata ei deitate,
;

inter res factas seu creatas computari. Tria hdec Basitii de Dionysio asserta juverit paulo accuratius discutere.

primo, quod huc potissimum

pertinet, initium hic duco.

212 Baronius in Annalibus Ecclesiasticis ad 2G;5, num. 43 et seqq. in Basilii de Dionysio sententiam, universim spectatam, scri-

annum
bens,

OionJl'

SiO lihftUf II""' locttttnn

S.

locutum

Dionysio paulo Uberius videri, affirmat ; ut autem Basilium

Basitium de

lium

o/firfi*
i

Baronittt

excuset

DIE TEKTIA OCTOBMS.

e.rcuscf, ail ,/<,,,
<<

67
AIICTUIU.

nemoratam ad Ma-

pertos

osimum philosophum scriberet epistolam, non habuisse Dionysii de Elencho ei Apologia libros, ad Dionysium Romanum Pontiftcem conscriptos uti nec Tractatum, ab Athanasio de sententia contra nos concinnatum. Ilunv Athanasii Tractatum
,
I

Verum quamquam hoc ex dictis verbis nequeat concludi, non propterea tamen recleconcluseris, Basilium jam tum, cum epistolam >" /<>m memoralam,ad Maximum
o.

C. B.
Fffl

con-

tra opponi

philosophum scriberet, apologeticos Dio bros,ad Dionysium Romanum Pontificem

ptos habuisse prse manibi' inam ve, in iis itam apprime habuisse perspectam. QuamVis enim ut recte observat Titlemontius a Basilio in dicta epistola itetur Apologia, a Dio,
,

umtunc
facile

S. Basilio innotuisse,

ab eruditis

idque etiam loco citato recte probat laudatus Baronius ex eo quod Ba,

admittitur,

<

ipsum Athanasium,
'',

suam
t

et quae ab eo Si "bservare sotitus ac col re nihilomirtus de Dionysio dicturus s&

Alexandrino sui purgandi causa ad R

t
i

sumYi

ognominem

data, dici po-

od tamen argebat ratio, mentionem fecerit, nec ationem S. Dionysio apud Dionysium, Romanum Pontificem, a Pentapolitanis intentatam vel verbo attigerit, quam tamenecc citato Atha"" s,/ tfbhuncvidisset, dubio prosset perspectam.

tiam nullam prorsusAthai

Basiliumintelligendum esse, nondequa libris, qitos Dionysius sub nomine Elenchi et Apologise ad Romanum Pon/// causa scripserit, a /l0S quatuor libros, ut num. imus, eodem finead Pontificem transmiserit. Quod si vero ita
I

'''''

inlelligendus

sit

Basilius,

Atque

ita

quidem

ve-

sua ad
tunc,

Maanmum
laudet

nequitex eo, philosophum epistola

,

qu\
Dioi

rosimillimum est,Basiliotunc, cum piwfaiamad Maanmum philosophum scripsit epistolam, laudatum Athanasii Tractatumnonprseluxissc. Ast an idem quoque de apologeticis Dionysii libris,ad
H

giam

certo

concludi,
scriberet,

eum jam

Dionysium Romanum Pontificem conscriptis firmandumest ?

bisproxime
:

af-

Batili\

lOOW

", ujin

logelicot
Diniii/yii
li

hrot.quidquid

Tpsemet Basilius sententise suse, quam verreeitatis de Dionysio tulit, initio sic prasfatur Caeterum quae postulas Dionysii scripta, venere illa quidem a.l nos et valde mulla; sed non adsunt libri et idcirco non misimus. Quibus verbis, inquit Baronius, Basilius affir,

quatuor legisse libros, de Elenchoet Apologia a Dionysio con Fateor, resita habet et vero Basilii, dum in epistota ad Maximum Dionysii Apo- E logiam citat, de sola, quam hic ante quatuor de Elenchoet Apologia libros scrq ,,la indubie potest intelligi, si modo in Basilii qua Baronius ususest, editioneepistoUead Maximwn locus, quo Basitius Dionysii Apologio lat,
-.

cum ad Maximum

e Grseco sermone in versus.

215
ctiiui

Latinum accurate

sit

conqueat,citatn

mare

videtur, sese tunc,

cum

illa s<

non-

Etenim
est,
in
xh ui

hic locus

manibus habuisse apologeticos Dionysii libros, ad Romanum Pontificem scriptos. Verum, innuit Tillemonh \lonumentorum ecclesiasticorum pag. 288, quamvis Basilius in
prse

dum

apud Baroniwn ad anDiorn

sio

num supra laudatum de

vanus
,

sic

habet
et

.-

sit

deprehensus
;

incontollit

stans

conscriptionibus suis
ouoovoiov

et

quidem
ea
,

nunc
in

coessentiale

per

quibus
rsona-

suaadMaximum philosophumepistolasinistrum admodum de Dionysio ferat judicium nequit

,

recta

constitutione

r<Sv vitocrx

tamen ex illa erui, Basilium tunc, cum illam exararet, nonduni legisse apologtam, a Dionj sio ad Romanum Pontificem datam, utpote quse in ipsamet dicta Basilii epistola dilu etur h /sce nempe verbis, supra adhuc transcriptis Hinc etiam non sibi (Dionysius Alexandrinus) coni

uunc coutra admittit, dum respondet ejusdem nominis Dionysio, Romano nempe Pontifici. Quee verba nihilomnino continent, quod impediat, quo minus hcBC posteriora, nunc coutra (Dionysius ro
est
;

rum

scilicet,

minus

recte

u^us

ouovcfiov

coessentiale) admittit

dum

respondet

ejusdem
ii

stat in scriptiSj
tiale

(j

tollens eonsubstanhac voce ad hypostasea destruendas prawe utebatur nunc vero admittens iii iis, quaa defensionis causa ad cognoini-

nunc quidem
,

nomiuis Dionysio, quibus Basilius DioApotogiam citat, de sola queant, quam

/

propter

eum

qui

ante quatuor de Elencho

psit, epistola inteltigi,
,

et

cum

Apologia libros scninhac prsesertim Dio,

nein

(Dionysium

sciiicet,

Romanilm Pontificem)

uti ex num. 158 liquet nysius ri ouoovaiov, coessentiale seu consubstantiale admittat, Verum ^

scripsit.

insinuat.

nium

ihec Tillemontius, ut di.vi, loco citato Verum an huic scriptori contra Barocerto assentiendum est? Erui uon posse ex

pra mate Grseco

videtur,
ls

in

Latinum conversio
in

enim

actaexidionon Grxco-Latina qua utor

ac<
,

prsefata Basiliiepistolaid, quodexeaermi Bm >nius, sat ertum eanstimo. Etenim verba numeri
i

Operum

S. Basilii editione, anno 17X0 per mo/

-

nachos Beuedu linos adornata,Grsece

-o-

hujus initio recitata, e.r quibus id wueretur, ita queunt exponi, ut iis Basilius, qui tunc in eremum secesserat, Maximo philosopho unice significet, sese Dionysii Opera, quse ad Maximum

dum expi mitur

i

eurj

ci

n tvtoi -~ rb

botiv

\v

rois
diot.

auyypduuaaiv
XOV
t~'

vvv

ukv

xvcup&v

ouoovaiov
otvxq

y..zi7r,'7ii

x&V

^-.oz-CLZim-j

xax&q

Ke/pviuivov'

vvv

ol

npoaiip.svoq

philosophum mittenda

sibi

amanuensi-

bus iibrariisve longius posiHs imperarat,nondum

accepisse ; dictis autem verbis hunc in modum, ut certo queunt intelligi, intellectis, qua ratione,
qiicvso, ex lis concludes, Basilium tunc, cum epistolam ssepius prsefatam scrtberct, apologeticos nondum Dioin sii Ubros legisse? Poterat certe Ba-

siliuseremum nondum ingressus hoslegisse,anle-

quam

vet itlos sibi transmitti,

Maximus

phitoso-

~(/j-. xov bu&vvuov. Huic autem, cui nullam p sus laudati Benedid ni lectionem variantem assignant , textui Grseco, ad verbum accepto, ve hsec Latina, quse a mox data atque per Barona><i adhibita nonparum <i/ssonat,adamussi?n responIliuc etiam variusseu inconstans est in suis det soriptis, nunc quidem tollens vocabulum Consubstantiale ob eum qui hoc ad hypostases seu personas destruendas male usus cst
i : , ;

phus postularet,

vel ipsemet de transmissione ilta

/ucienda cogitaret. 214 Nequit ergo ex praefatis Basilii verbis illud erui, quod ex iis erui posse, visum est Ba-

purgandi causa ad homonymum seu cog*nominem scribit. Quse verba ita nequeunt accipi, ut de sola agat Basilius cpistola, a Diony sio ante quatuor Elenvero

nunc

admittens,

in

quibus

sui

chi

68
AOCTOHB

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAXD., FAUSTO ETC.

duninonvidetur, quin Basilius dicti Tractatus, in quo Athanasius Dionysium ab Arianorum
roribus

C.B.

chiet Apologix libros conscripta. Etenim haecposteriora, nunc vero admittens, in qnibus seu iu iis, ii) quibus sui purgandi causa nd homoiDi seu cognominem scribit quibus a Basilio Dionysii Apologia laudatur, in secontinent, ctum habentpronomen e%quod ad substantivum prascedens scripta, ut consideranti patebit, sicque facit hunc
,

immunem

ostewlit, argionenf/s >notus,in

.</,

sensum Nunc
.-

vero admittens

in

ii-

scriptis

quibus sui purgandi causa ad homonymuni

probatu
,s

inemscribit. 210 Quaproptcr

cum substantiuum

scripta

cutaiur per

seu potius pronomen, substanliri hujus locum supptens quo a Basilio hic Dionysii apologia
,

Buronium.

citatur, pluralt
silius,

numero exprimatur, nequit BaElenchi

et

Athanasiide Dionysio sententiam manibus pedibusque fuisset concessurus, ut "ileoBaronius,loco supratat"htin recte afflrmet, aliter Basilium de Dionysio locuturum fuisse, si, quem Af/ian//sius prohoc defendendoconsc r i pst ,TractatumhabuiS' sr/ perspectum,quamvisinterim adimmutandam, quam de Dionysio aonceperat opinionem, moveri hujusmet Sancti libris, de Elencho et Apologia conscriptis non potuerit. (Juod dum dico, de Basilio , cum ad Maccimum scriberet, dictum intellige. Etenim vero prorsus absimile non est, eum postea de Dionysio mutasse sententiam. Sanf
,

Dion^

desola, quam ApotogicV libris scri.

ctus Basilius, inquit

uti

Tiltemontius tom. 4
2s2,

Monu-

lommi ecclesiasticorum pag.

ex hujus
apparet,
(in
epistolas

nondum,

psit, epistola intelligi

Intelligendus ergo est vel

(ad

Maximum
cum

de quatuor Elenchi
sio
\l

et

Apologix

libros,

ad Romanum Pontificem
etde epistola,

scriptis,

a Dionyvel de his

serie

erat episcojms,

ita

ny>io

epistola

ad Maximum)

scripLv) de Dioloqueretur

quam

ante eosdem Diony-

sius

ad

Romanum
i

Pontificem pariter dedit. Be-

textum Grsecum num.prdecedentihuc B transci iptum ita reddiderunt Latine :B.mcetmm non sibi constat in scriptis, nunc quidcm tollens consubstantiale

eratque fors;m adhuc satis juvenis. Facile potest postea mutasse sentcntiam. Certe videmus, huuc (Basilium) illi (Dionysio Alexandrino) in prima

sua canonica epistola (hxc, a nobis jam memo- E rata postque adhuc memoranda, amphitochium

ce ad

nunc
caus

propter eum qui hac vohypostases destruendas prave utebatur; vero adraittens in iis qua? defensionis
, ,

cog-nominem scripsit. Hsec autem versio, secundum quam a Basilio minus clare laudantur quatuor Dionysii de Elencho et Apologia nonnihil a versione, quam mox dedimus, /,

ad

Magni titulum bis tribuere, etiam ne quidem cjns de Montanistarum baptismo opinionem potesl probare. Citat etiam eum pro Spiritus sancti deitate, adjunyens nihilominus esse cur quis hinc miretur.
insc7*ipta est).

tunc,

cum

luccnostra,utconsvU, anti patebit, textui Qrxco est conformior,eaquepropterea ctiam standumest, ut adeo Basilius insua ad Maximum epistola, supra laudata, quatuor citet Dionysii libros de Mencho et Apologia conproin ut Baronius liberiorem Basi.

quos refert sufficere videntur ut Dionysii fides pura probetur hoc in capite in quo eum erroris Basilius insimularat. Ita Tille,

Textus

ximum philosophum sa>pissimejam laudatx subnexuere, sic scribunt Frustra quis cum Tillemontio conjiciat Basilium mutasse sententiam et quod junior di\ert, recantasse in libro de
:
,

neo quidem judu io satis probabiliter. quam \, con . 2J8 Benedictini nihilominus , a Tillemontio """"'" Janl De " c hic dissentientes, inNotis, quas epistolx ad Ma-

mont

'

'!^!Z
imin.

quem

in epistola

ad

Maximum

tenuit,

de

Dionysio loquendi
eo,

modum perperam

excuset ex

quodBasiliustuur, cum '11,,! epistolam scriberet quatuor Dionysii de Elencho et Apolo,

Spiritu
Dion}-sii

sancto

cap.

29

ubi

praBclarissimum

gia libros

nondum

legisset.

Neque

est,

cur Ba-

silium, visis etiam et lectis hisce libris, liberius de Dionysio indicta epistola esse locutum, minus credibite apparcat. Etenim jam tum,

testimonium profert. Frustra hoc, inquam sententia^ immutat indicium existimetur. Tum cum enim citat illud testimo,

de

Trinitate

nium
dicit.

irapd$o%ov uxovirai,

c Maximum

cum ad

mirabile

auditu esse

philosophum

scriberet, sanctus ille

scriptort fatente Baronio, viderat epistolam, a Dionysio ante quatuor de Elencho ct Apologia libros ad Romanum Pontificem >onscriptam

Quod argumento est, eum Dionysio ne tunc quidem magis favisse. Haec laudati Benedictini contra Tillemontium.

Verum non

video

qua ratione hi ex
tans de

eo,

quod Basilius

Dionysii ci-

quamvis autem inhac Sanctus vide hujus Comrii num. 168) Dei Filium Patri consubapertissime confiteatur ac proindot ctrinam tradat palmari Arianorum erroriediametro oppositam, eum nihilominus, veluti
<

ntialem

Spiritu sancto testimonium, auditu id ibitepronuntiet, satcerto arguant, Basilium netune quidem, cum prsememoratum de Spiritu sancto librum scripsit, Dionysio magis
favisse.

Probabili

a/i-

quam
priu* de Dio nytio tulerat,

Batl-

Anon Arianx luvreseos semina /tomtntbus r rccbuerit, Basilius in sua sxpisstnw laudata ad Maximum epistola liberrime tradu cit, uti palam est ex iis, quee jam disseruimus. 21? Non est ergo, cur parum sit aut minus hbile , Basilium lectis etiam Dionysii de etApologia libris, sinistram adeode hoc, utjam vidimus, protulisse sententiam. Nequiit quippe Basilius posterioribus Dionysii scriptis a
,

pnma

Dionysii de Spiritu sancto testimonium citavit, vocare illud mirabile auditu potuit, quod illud secundum se mirum
foret, ut-

Etenim

Basilius,

cum

non tantum Spiritum sanctum, sed et sanctissimae Trinitatis mysterium adeo perfecte exprimens, ut id vix alibi Basilium expressum
pote

invenissetperfectius.Dicmysu deSpiritu sanctote-

stimonium, quod Basilius

secunda Dionysii de

quamde sancto Viro ex lecta ejus ad dmmonium et Euphranorem epistola conceperat,

Ura,

xionefacileavocari. Aliud, quantum opinor,

rum
bens
,

fuisset, si Bastlius,
,

ad

Maximum

scri-

Tractatum quem de Dionysii sententia Alhanasius scripsit ,quemque jam plus semel laudavimus,habuisset perspectum cum enim Athanasium, ejusque scripta maximi fecerit
; ,

accusatione et defensione epistola in suum de Spintu sancto Tractatum intulit, mirabileque auditu appellavit, sic habet Ilis omnibus congruenter et nos forma etiam ac reg-ula a presbyteris, qui ante no runt accepta concordibus vocibus cum illis gratias agentes, tandem nunc vobis scribere desinimus. Dco autem Pa. ,

dubitan-

mesane non tantum

tri et Filio Domino nostro Jesu Christo cum sancto Spiritu g-loria et imperium in saicula sasculorum, amen. Quibus ultimis verbis clarissi-

Spiritus sanctus,

verum etiam

DIE TERTIA OCTOBHI.s.

'"""'':,:

<tf

juato

sevcrior, con-

iraque scribenih
i

attO,

" llll " r juniorem, verbis supra reoitatis de Dionys.o, t^u^i rfe Anomceae seu Ariamr h;,

sxmeeTnnxt erium exprimiL, ut adeo Basnius ,,, u ^^^ocarepotuerUpr.tau. P ouZitZ:z datum Dionysii de Spiritu saJTaVZntal et ' amSi jm faclus senior Di0D y si0 tf'""l\ magis faverit. 219 C/Zi^ s #, certam equidem est, Basilium,

"_

rsonx.totumquesanctis-

nece__e omnta, 1 '

tt '

^aZ

Sarlnt

aiium K^^-il*--.* zt- ^" " '

'

I'
"n
''"''

C9
i, S,t

*, lmm esse -

^i

vi

'"'""^

!i

''"''^ 1

ffe.sl:"ii.
1 1
' l

" atbMnt' quam

orat,

alium,

kOCTOHI

C.B.

a Fatrlde"-

nostri

<*"
^

"

,|,

unt aiiena; snm',,'! ;:',

"e

nleo
I

cnm

SPeUndum naturan >

Deo
es

nn.
l>ce

9od

ut

ait

fonteacauctore esse

fo,

itfwm.

Perum,
-.

quidtandemde severa hac

eundum naturam
-

caro opifieium sit VerJoannes, earo factum

propriun,
I

,11

Patri,

Basilii in Dion

censura sentiendum est? Respondeo cum Basihus hunc ferens, fateatur, Dionysium (vide num. 210 recitata) non pravitate sententix peccasse, sed studio oppugnandi Sabellii, atque ut adversus hancplenam et redundantcm victoriam obtineret, Dionysium minime arbitralus est Ano mcem seu Arianm impietatisfuisse afflnem. Quapropter cum Dionyeium prima jeoisse Anomove seuAriarue /uereseos semina nihilominus affir<

D U!i,UU Bttamen y',,l y f -- Ueitur ,i, illo

"
q

peetetur,

propfnypse coneedit, qo hmc P'm fiat, non

,ntell,
tt.r tur

t de se
alterins,

dicar,

sed

suurn

n non

ease

f nda Patrem,
'

eitius

qui

lit

Et 'nv him. a

tf

'" am rcciemit

Sabcllius convincecaro factus e,t sed ;

'

PaMque
:

obtu-

ul solas, quas Dionysius adhibuit, Ipquendi formidas, veluti Arianis faventes primaque eorumdem hsereseos semina continentes,
est,
13

met, necesse

ram .^ecesse quippe

'nitatem quoque Verbi m psum > Vri lum tiam, oi t^.iliumetVi.utem.^.^rerr

serit

'

""

'

'"'"-'' '""'

"

|,e,sua ,

mJ cebit

,|

iiliiiin

ft

v,-,.f, .._>.
e.st,

_^

condemnet. Verum, inquies iterum, an sat recte a Basilio istsesine ulla adhibita benigniori inter-

^Yerbum
e
:

jam denuo
Patrera

colligere

existat, e1

V, ,i

esseW
E
pi
.

pretaUonerejiciunturacdamnantur?Athanasius qui non minus, quam Basilius Dionysium de sanctissima Trinitate orthodoxe admodum sensisse,
t

Sp Indor cura

sit,

es.se

taPatremetPUiumunum

quoque Lucera, atqu q

e,

cum
llis

obe

persuasum

habuil, in suo de Dionysii sententia Tractatu admittit quidem, varias, quas Dionysius

verb, Sabelhum compressit.

vero

(adi hujus Commentarii num. 16SJ adhibuit sanctissima Trinitate loquendi formulas, Arianis

in

prostermr hasresira. Ut enim humana Salvatoris apta sunt ad Sabellium evertendum, e converso

Arianam

Anomanitas,

favisse

verum

eas, et

a scriptis posterioribus,

qn Verbi

humanis,

in quibusVionysviB mentemsuam dilucidius exposuit, et a fine et sensu, quo eas adhibuit, excusat. Loquendi ilLv formulse ad humanam
Christi naturam fere unice spectabant. Eo autem finedehac sola fere Sanctus loquebatur, ut cum Sabelliani audacius Dei Filium negarent, et humana ejus Patri adscriberent, ostendens ipse, non Patrem, sed Filium pro nobis Hominem factum esse, Sabellianis persuaderet, Patrem non esse Filium, eoque pacio homines ad veram Filii Deitatem credendam, et ad Patris cognitionem sensim adduceret. Hunc finem sibi Sanctus ha-

divinitatera indicant, rautuanda; ut ne illi, qua3 de

caus, dicuntur, prave interpretantes, existiracnt ejusmodi esse Verbura, qual, ao mines sumus, ac demum iu insania sua

argmmenta sunt Doraino corporis

Qui
rera

perseverent.
ipsi

si

de Divinitate doceantur, suuni

improbabunt; cumque didicerint, Verbum carnem factum esse, humana impost. rum
faci-

erro-

lius

distinguent ab

iis,

qua3 ad divinitatem atti'

nent.

nus AtlLanasius ostendens eam Diouysiu. contra Sabellianos tenuit scribendi rationem, aptam admodum fuisse,

quam
''

ut itlos

bebat propositHn), Jianc lenebat advetvus Sabellianos scribendi rationem.

220
tjuam Dioni/m
lius

" /// '"' '''" '"/'

ctissimam
n
sit,
,'

Et vero hanc etiam utilem

fuisse,

Sa-

advi sus a-

Sabellianos
tenuitt nh

bellianosque convertcre natam, Athanasius in Tractatu de Dionysii sententia, mox iterum taulaudato,

P tutamla
]
t

Trtnitatem opinione revocaret. Dispiciat studiosus lecln moci assentx At/u" l l0 lc qui, re mature discussa, Atltanasione, 'iscussa,

proh p

Dl0 vsn contra

Ananos fama Tra-

num. 26

his verbis docet

Et est vere apta

ihanaiio,

persuadendi forma ad insaniam Sabellii evertenut, qui sequaces ejus cito coarg-uere velit, non ab arg-nmentis ejus divinitatem indican-

dam,

initium ducat; nempe Filium esse Verbum, Sapientiam et Virtutem; nec ab illo Ego et Pater unum sumus et, ne illi (Sabelliani) quas recte dicta sunt, ad pravum sensum detor:

tibus

quentes
hinc

impudentis

contentionis

occasionem
et

arripiant,

dum

audiunt

Eg*o

Pater

unum sumus, et, qui videt me, videt et Patrem meum; sed Salvatoris exemplo prremittat ea,
quaa humano more de illo dicta habentar cujusmodi sunt, esurire, laborare, quod viti quod oraverit et passus sit; quanto enim hrec dictu sunt humiliora tanto liquidius demonstratur, Patrem non esse factum hominera. Necessum est enim, cum Dominus Vitis appelletur, agricolam exstare; et cum oret, esse qui
:

ctatum scripsit, an potius Basilio, quijunior adhuc, rogatusa Maanmo philosopho de Diouysio scntentiam, sancti Viri scn contra Sabellium rationem, veluti superuacaneam et noxtam, ulpote quaprima Anonncw seu ruv Invreseos semina jacta sint, bn ta ad Maximum epistola, traducit. Quod ad mepertinet, utrumque sanctum virum, Basitium scilicet et Athanasium, impens. revereor; Basilws tamen in Diony.^ium ob nonnullas loquendi formulas comparationesque adhibitas, quas Athanasius modo non uno apte simul orthodoxeque exponit, eequo videtur severior, dum ob eas sanctum Virum Anomoeae hsereseos primumau facit Procedo nunc ad alterum Basilii ussertum, quo Dionysium (adinum. 211) in scriptis suis sibinon
constare, affirmat.

exaudiat
cedat.

cum denique

petat,

esse

qui

con-

Hujusmodi

Sabellianorum

quippe dicta long-e facilius insaniam commonstrant , quod

xx.

70

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., PAUSTO ETC.

iisdem verbis supra reoitatis Dionysium ex eo, rejiciat mme admittai consubstantiale sibi non oonstare in scriptis afflrmat? R e -

C.

B.

XX. Duo

alia Basilii

de Dionysio

quod nunc
t

asserta expenduntur.
Dionytiut in
epitioln </

spondeo .-Dionysius, utsupradocuimus, insuaad

Ammonium
Benedictini, supra plus semcl jam laudati ad
Ammonium
auferrc con-

et

Euphranorem epistola Dei Filium

,

TJ

tt

'

u,

hac Basilii in epistola ad Maximum verba ante adhuc recitata, Hinc swnui (Dionysius Ji.CC.,*., **.uw etiam \J'Ji.JU diijh Ale.

a Patre secundur" substantiam alienum asseruit qu '"' "" sr 'i" ns ut Dei Filius
( '
'

>

se-

v n " '""
'

,,|

"

,l
.

vs

"'" Patri esset non consubstan-

mbstantiatc

aandrinus) pon

aibi oonstaf in

seriptis,

nuDc

observant Valde quod hoe Ioco asseverat Basilius, et a Dionyaio Bublatum et a Sabellio adhibitum
.

propter eum quihae voee ad hypostases destruendas prave utebatur; nunc vero admittens in iis, qu.-e defensionis causa ad eognominem seripsit, *&
est,

dem

qui-

tollens oonaubstantiale

dnbium

Dionysius confutavit aceuAthanasio, ibidem (in Tractatu de sententia Dionysii num. 18 pag !55 Qui eum mentiebantur, (seu potius, vt ihrrce eslj asseverabant, dixisse Filium inter
satores
nuoa,
teste

consubstantiale.

Ipse

derato loquitur. Quapropter, cum sub diveria raltone Dei Filium Palri consubstantialem et
nonconsubslitiiitiilem in seriptis proasime laudaslatuat, non video qui sibi non constare in scrtptts a BasiHo dici ,j eat ex eo, quod in epislola adAmntontum tollat consubstantiale, hocque vo,

eo.utsupra pariter docuimus, secundum humanam naturam considerato fecit sermonem. Jam veroquando l> epistolis seulibris sui defendendi causa ad i; mum Pontifioem scn ptts.Dei Filium Patriconsubstantialem o/p, illosecundumnaturam intnianam non consi

verwn quando ^^......ko i/,ub| /v/ Filium I""" Sa,icts ihclco ,iri /-1111,!,, aPatresecundum substmilitim nlienum tlixit, de
tiahs; '

tas

computari

et

neqnaquam

res oreaesse Patri consub-

stantialem. Quod spectat ad Sabellium, probabile non est, ei arriaisse eoasubstantiale, quod non minns ipsi adversarium est qnam

eabulum

Sed

quam hac cum

Arianis

nus-

purgandi eausa scriptis admittat

** A,//,.vcfac
el

^tolis ad Romanum Ponlificem

Diom-Mnm insuaadAm
epislola,

sui

voce pcrhibentur usi esse Sabelliani. ea Baailius sibi persuasisset

Euphranorem epistola dixisse, Det Filium a Patre secundum substantiam alienum, ut adeo a Dionysio sublatum
et
itale,

Ammomum

Marcellum Anoyrauum, facile adductus est, ut Idem d- .Sabellio jdi,i, ferret. Tta iUi verumjam supra vidimus, Dionysium in sua ad
'

esse

abusum

Euphranorem

el

'"" illud

,,,

oandtcausa ,/ /:,, mPontificem scriptis ,/,Det Ftho sccundum naluram humanam non consderalo esse locutum, ,,,,1 ,1,
,,, Sanetus
sflt

epistolis sui

w-

,,-...

ftbulum An
Hrftena
ttjno

iim

rtjeeerit,

*s.Sal>eU,amperperamadhiberent,perversove

Bastho potuerit videri, nec, uli ex

consubstaniis,

TZ\

lem, iveritinficias.
videri potuit
Bniilio
:

ouTl
I
t t
,

dTf^T^ ,nn!!tT V
e

"%
off.ctt,

f* ** ooUiges, quod Sanclus detnde in sua al

*

diSp '"" n

qux

VnopistolaadA miumcontra t,Z'r' Sabehanos scrtbens rejicere; admUtere vero in epistohs ad Romanum PonUficem sm purgandi
aut 270 contra Paulum Sa ,, ,,, /r/) , a(i P<"' ';-"""'"'' 'nsubsta,,,,,,/,-,, ,,,,,, lus ad impuzm euamdesecundasanctissim^ Trimlahs Persona doctrinam
l

Det Ftltum Patrt asseruisse non consubstantia<anna

-

P nlifiCem

^sefe

am P rlinet ad ^cundum,
adhibinisi ob ra-

" r no "
-

'

" t0

rejecermt

ana Sabelho consubstantiale fuerit m; nohm ego id. asserenli Basilio,

NzcxnxsynodiPatres.quiAri ,,-,,, nommntertto contra admiserunt.

Audi,
,-

stabiltendam abut ,,-, oero maanz.

tl

recitatis Benedictini adducunt.hu/usmodtessenon videntur. Sabelliani Persona-

^tsmox

prorsusgravesrefraga,-,.,u,caute

q^hacde
.

q uas

At/ianasiu, slus eptstola de synodts nu c scribens Lts, ambarum synodorum (Antiochena

'

eZToH
,

Pe>'"' beat

l0 '"""""/'"

eZmrl::: , ettamretpsafactebant, argutari poteranl

Trinitat ^nctionem Z"uoZb2TT 90 eXadmiSS0 ^substantiali.ut ee

SSima

Pa.i-es

diverae de consubatantinli
,,

etNican*)
fe

cenm,

tenus
se

.-

Basdto dtserle
esse.
d.e

Benedictini,consubstanttahusos nusqt P^hrtert Sabelhanos, respondeo, nec Jpiam htbert contrartum, acproin, cumnihilobstet quo mtnus vocem illam adhibuisse credantur

demgue m sanctissima Trinilale constituere substanttamseunaturam. Ad idaulem, guodaddtoU laudatt

"- SpiritUS consubslantiahs est Patri simul et Filio eroo omnes tres ejusdem sunt substanlix seu naturk ego omnes tres unam dumtaxat substanliam seu l COnsMUUnt aC P'- in etia ' ^icam Persomm, et non nisi penes nomina disserunl n " consubsta a 'e Sabelhanis esse a "'ersarium, mst tis pariter adversarium velis Pa*em, FiUumet Spiritum sanctum unameam-

coZtTaTr 'VZ

-*

Filius

mua
ms.

^,

.,

sed

ambas

Hlornm perscrutari sententiam,

m,,,,,,,,,
S,

,,,

,,er

et

oonaentire

QU

enim

de, ,el

tunc ende

atenaem
ac

depSere
dicere, Si
est,

cum Paulue

TT
>

argutari vellet

c7n substantiaHs eat Patri atqua h esesse substantias unam ; priorem, duas vero ". proeedentes. Ideoque iUud Pauli

stusnon ex homine Deu

Cl.ri

,,,,..

erl

'^

(SaZsZ
l,l

n es
e

"
U:
'

^onaubatantialem.
h -'

neqne

enim
,

"

;i;,;

****, o-i,,,,

,.,,.

mate
;'"'-

Qui autem Arianam hsreaim damnarunt, e m i.,lull c

llifl

anathe-

madverflssent, et

,,, t ,.
,i

terit,

eog-i.arent,

,,o

asserentt, illos ad destruendas Injposlases consubstantiali abusos, assentiendum

asseverat.

Itaque valde dubium non est, quod Basilius consubstantiali per Dionysium sublalo et per Sabelhum abhibito verbis supra iteralo recitalis
286
in re Basilio assentimur, assenliendumparitereiest, dum

lm

Veruman quemadmodum hac

ac eumdem ea a ', n sse gemtona similitudinem, ,,," nra extraneum, uti " os 8umu8j , ,,,,.,. mtum esse, sed cum ex ipso sit, Filui , mdivmnm, uti se habet sp,endor'c rea
eaae,
,

cemetfontem

agnoacentesque Verbum -" creaturam, sed prolem ex aubstantia e!s e item Patns Bubstantiam Pilii ,,,,,!,,
,

tem accipiendam

" "';

sta

'.

de

Deo,

consubatantiX-

esae,

ZJZ;
cuia

,'

item sibi favorent Dionysii episcopi) exeinpla Fontis

,

cum

DIE TERTIA OCTOBRIS

(

Alexandrini
vox
et

71

reatanhs
,

concipitur

seiiicet

substantialis defensio

ConDeitate

Adhtec de Spiritu voces

inferioribus

AUCTOM

et

index un

Bgoet

Qui vidit me,

ante Ista vox Salvatorifl Pater unum Bumusj et,

.

B.

vidit et Patr,,

,,,

ln q uam

de

causajureetipsiFiliumconsuhst.uitialemdixerunt B cuti, u1 supra dixi, u, m Apoetolum culpavent, quod de Lege Romanis hoc modo, Hebri B alio scnpsepif sic nec prssentia temporis hominea priscoB ilioa erimlnati fuerint
;

ctas seu creatas computari existimet. Athanasius

cnm creata ac ministra natura numerans. TerHuZ ergoBasdn >,, Dionysio judicium in eo versZr quod Spintum sanctum a Dionysio inter res
una
fa

Bejungena et

in

/torijue iptutn,

Uionytii de
Spiritu sancto

doctrinam
c<irpent,

si

oonsiderenl interpretationem
ros
et

eorum

cat,

inter creaturas computant, contra Arianos vindi-

qui Dionysium ab errore eorum, qui Dei Filium

reprehenderint,

si

quo usu ita de Domino Bcrrpserunt. utraque synodus ex leg-itima cmisa hoc
alio
al.a

nequeprisoi posteadvertant, qna sententia

;

munem

se, ipsit, quo Sanctum ab errore quo 8pirttum sanctum creaturis accensuera

nihilplane

ostenderet.

Etenim
alia

Verum ipsemet

modo

locuta

est.

Cum enim

SamoBatensiB

mitium ex.stendi
conpeg-ati,
deolararuntj

Iilmra, sentiret, non esse ante Mariam, sedabilla

aocepisse,
tdcireo episcopi tunc
et

illum

deposuerams,

hmretioum

de FtHI autem divinitate cum Bimplioius scriberent, ad accuratam consubstanbalia

"
B

sunt.

mterpretationem non devenerunt, sed couceperant de conflubstantialitate locuti

,

&28

Cum

TarZZZ
rapemringit,

c,lC7n

T ***.

ergo, uti ex his Athanasii verbis huc facile coltiges, concilii Antio-

que eham ipse Dionysius in suis de Etencho et Apotogia libns eas afferunt Sancti 7iostri de Spiritu '0 sentenHas, em guibus hunc non minusorthodoxe de teriut, faam de secunda Trinitatis persona sensisse manifestum effloitur. Ut de reunusquisque queat recte dispicere, verba Basiln ac Dionysii prxcipua, huc facientia, transcnbo Basihana, quo\ pai ,,., supm de di, tibro de Spiritu sancto cap. 2!) heecsunt Irelle et Clemens Romanus et Dion manus, et Alexandrinus Dionysiue, id quod
,
>

Basilius at-

Patres consubstantiale idcirco rejecerint

est,

quod Paulus Samosatenus eo sensu, quo in humana gene?atwne /itius patriconsubstantialis,id

efusdem,
ti<v

quantumad spcacm

cumeo

substan-

dicitur, vocabidum illud acciperet, hincque inferret, siChristus esset ex substantia DeiPatris, tre " tanctissima Trinitate

vocibus
Filio,

cog-nominem E epistoladeaccusatione et defensione, hunc in modura fimvit sermonem. Transcribam antem vobis ipsa hominis verba: His omnibos, inquit, congruenter etnos, forma etiam ac pegula a presns, quiantenosvixerunt, accepta, coneordibua
;

aUfll,u

minun

etiam

'nda

-d sibi

cum

illis

gratias ag^ntes,

vobis scribere desinimus.

Deo
(

modo

subslantias eo

distinctas,
>>

quo in humana generatione

flii

substantia

subst'antia patris distinguitur,

cum

Domino nostro Jesu hristo cura Spiritu g-loria et imperium mssBcuIa

amen.
280

tandem nunc autem Patrem et

sanote sasoulorum

inquam,concitii Antiocheni Patres consubstantiale idcirco rejecerint potuit etiam Dionysius 1,1,111 Mcabulut) Sabellianos scribens, si illud hi ut ait Basilius ) in perverso sensu acceperint, merito rejicere. Sabelliani divinas per,
{

Prima

h<vc est orthodoxa,

\ato afjert,

quam

Itbro proo.i

Basilius <um
recitatis

hxc ex

Sancto sententia.

Dionysu de Spiritu

variii Sancti
tenlcntii*,
</uai iptemet
S.

En eHam
ij

verba,

mox

proxime
tias in

si
I

so "

nus orthodoxas
dioerepossi

proin per consubstantiale non tantum essenUm, seu substantia? sed etiam ,
unitatem intetteaserint. Quodsiautem hoc sensu consubstantiale acceperini D" ra illos scribens vocabulum illud rejecerit, !c,,juepostea, cum >>i Romanum Pon''I purgandi <ausa scripsit, admiserit, synodi Patres idem vocabulum
f'
,

medium adducit
asec

ibus etiam alias non miSpiritu sancto scnten:

Batittut

corrccta

Nec quisquam, inquit ftii immutat^

contirmasset
,

Neque enim

ita serraonera

dicens
si

videlicet, acrepi^se
:

se

formam ac rerrub.m
u
.

in

SnuiTU dixisset hujus enim vocis At illud erat, quod egebatde dem et in medio seripti
Sabellianos: Si eo,
esse
,

^erest.

Qui qui-

p^itur adversus

lur/ ab

Antm

de admiserunt Ttaque quocumque modo res spectetur, non video, an satsequo Di ,, ex di mbstantiaie, quod uno loco alio "'' su a\ eptum, non tat,sibinonconstar

quod tres sunt hypostal dicunt tres sunt, etiamsi nolint: aut divinara Trinitatem prorsus e medio tollant.
visas
{

PUTflum, divinissin

ob id etiam

post

'

unitatem Trinitas

est.

H<vc Bo
tosentire, a

perpe-

'

<

quibusdamae-

Et
qualis fuit
Dio

'>,!<

non
Hb\

t,

virum talem,
aut

teris
<v',../

parum

cusaretur, in laudato de Spiritu Sancto librolitmandavit. Censuitergo hicsa,

,<ihdin

cred nstitisse. Vi </ hic BasiHi dei de D isesse, quam par sit, > proin Athana assentiri malim, quit quidquid Dionysius Dei F/ lium a Patre secundum substam fa1

pracipuo

Ubrumillumelucubravit,

jidei articxdo

Dii q^

sium >>homni
\ris

TrinitaUs Persot
cione esse
ssq

suspi-

immuncm
n

alias

enim ab
sihic

onem citandus non

ue

fuisset Dionysius,

mtiatitatiin
t
,
'

coni

assumpsit,
000
<

\
<

ad human \m Ulud recurrem sensu Sanctumque ab Arianot

>,

cjusdem criminis suspicione, tnisset adduei. Videturergo ,utjamsu\ mus, esse bilius, Basilii ,am de Diony&iojunior tenuerat,
>.

Aiii

kujus Com
>tra-

busquam
quodque
"

iamproba
concludi cx
eo,
"
1

ndit.

//,->.
.

quod Basilius
de Spi/>..-

\uod Basiliusde
su%
xs,

i>i<>n_\

7,7,

in libro
s
,

judicio sententia.
,-.,/

ritu

Si
i'
1

itatis
1

Restat nunc, ut
' 1

Bas
sit,

nwm
ex(liiu.

Sancto testimonium
ucvxj mirabile au-

paritt r

p\ otulit

a ntiendx m
.

ponam.
Uud
his vet bis

supra adhuc

331

Utut

sit,

mutarit Basiliusjam scnior, non

//.

72

' c

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., PAUSTO ETC.

nysii
lib,
,

TllBK

C
et
tle

B.

Traclatu$
sententia

Dionyrii

muiarit, quam junior Dionysio tulerat sententiam, orthodoxam equidem de Spiritu sancto doetrinam contineni teattus, quos, velutt <> DioDysio litteris consignatos, verbis supra productis

Traotatui
epistola
Trinitat.-uj

pramittunt.

mi Tsidorus

P inquit Pelusiota, in san*

in

ctam
tiazn

colligere
est.

dilatare atque rectissimum

unam

essendo-

a.um

sanctus

scriptor laudat. Adhsec quam orthodoase de Spiritu sancto Dionysius senserit, liquet
ille

gma

Liquet ergo ex posteriori Dionysiis<

etiam ex binis Sanctt sententiis, quas Athanasius V ims oancn sentenms, Ainanasius csecundo Dionysii de Elencho et Apologia libro uum desententia Dionysii Tractatum intulit, quasaue Tractatus huius numero 17 Benequasque hujus dictinorum, quautor, vt ior, fam
<-.,

mm

tentia huc transcripta, eum recte admodum atque orihodoxe de tota sanctissima Trinitate ac proin ormoaoxeae tola Trinitale etiamdeSpiritusanctosensisse, Quapropter cum

supra ad Dionysii desecunda Trinitatis Persona opinionem elucidandam transcripta,hucquenunc

iterum adsancti Viridetertia Trinitatis 1'crsona doctrinam pariter elucidandam ex parte saltem
transcribenda sic habet Patrem dixi et priusquam Eilii mcntionem facerem jam illum in Patre sigrnificaram Filium actfuxi ac etiamsi Patrem non prius oominassem, is tamen
.

hocipsumetiamex Sanctide Trinitate sententia nodeviti transcripta /.,<.,.,*, num prsecedenti /iv/^w/n/,, ni;;^,,,,^ insuper num. a ra memoratis manifestum sit, hseque omnes
,,

>'x

Elencho

ante dictis facile intelliges, ex Dionysii de et Apologia librii. rvptse sint, ex his Basiliu illud, quod, ut ante <lo>>'<

Dionj

-M

circa Spiritum

sanctum doveroBimillinu
facit

in EiJii nominc comprehensus fuerai Spiritum sanctum addidi, sed simul et unde et perquem processerit, adjunxi. Illi vero igmorant, nequc Patrem, qua Pater cst, a Eilio alienari posse
;

na protutit, judicium non hausit. 233 Ai, inquies, quibus ergo Dionysii scriptis motus Basilius tam sinistre de Sancti Spiritu octrinajudicamt? Respon verosimillime non aliis, quamepistola a Dion

ad

Ammonium
,

et

Euphranorem contra
.

Sabel-

lianos scripta

nam nomen
Eilium
a

prima
censens,

illud

ex qua Anomosae hxreseos semina a

censuit,

est orig-o conjunctionis

neque
voca-

Dionysio
>

jacta fuisse.

Patre

separari;

namque
indicat.

Patris

bulum comraune quidpiam autcm illorum est Spiritus,

te
,

Verum qu, sequo, ut jam dianmus,

itaetillum

n0l

in
in

In manibufl

Dionysium E

qui nequc a mitten-

hunca

Posterior vero his verbis, quse, quod masint, Qrsece simut et Latine huc transcribo, concipitun lura v r,pei<; elare rfo fxovdda TdarJvopw xduxtperov, \w\ rr,v
?

mem

neque a fcrente separ.iri potest. Quomodo ig-itur ego, qui talibus utor nominibus illa a , se invicem separata ct omnino diversa existi-

pariter severiorem fuisse arbitramur, dum aiti Adhsec [sanctus Dionysius de Spiritu vroces emisit minime dignas Spiritn, ab adorata illum Trinitate sejungens et iu inferioribus una cum
,

xime notari digna

cre; " linistra natura numerans. S. Athanasius verba, a Dionysio in sua ad Ammon

Tpiddcmdhv dpsfarov Sic quidem nos indivisibilem

.

V^.

Trinitatem dilatamus, quae imminui nequit

et
,

in

Unitatem iu Trinitatem iterum Uuitatem contrahi,

epistola prolata, qu&tsensus heapacia, quseque, veluti Anomoese hxreseos semina, Basilius accepit sensuprobe orthodoxo exposuit itaque porro ea expla, ,

etEuphranorem

nam posse

mus.
Ithana

Tractatuosteyid.it

odoxafuu
robetur,

Bmedictini in Notis, quas laudato Athanasu Tractatui adjungunt, de posteriori Dio811 Orsece atque Latine huc jam transcripta sententia sic observant Eximia hsc clausula,

232

accenseri, pKlavit, sensusorthodoxi fuissecapacia,orthodo-

Dionysn verba, quse nuspiam Basilius profei quibusque Spiritum sanctum creaturis

ac debere in suo de Dionysil sententia Rinc suspicari fas est t par\

.

xequeab Athanasio interpretanda

hv
C

r-h

povddet

nla.Tvvoy.1

,.

7y

..,

^tWov

Tputfa

tk

ty.v

fiovdda

ayyxe

quemadmodum pro tutanda Dionysii circa secundam Trmitatis Personam sententia Tractat,
scnpsit
circa tertiam Trinitatis catamum strinxisset
.

fuisse, si hic

dubium
fuisse
,

quaj in editis desideratur , in omnibus Mss. habetur, et a veteri interprete versa est ut nihil
sit
,

Ua etiam pro defendenda sancti ViPersonam doctrina

eam typographi
hajc

mendo omissam

quod

verba

rptdfa et povdda simili-

Alexandnnus ) improbat, cum

quae

quod item palam est ex iis qua3 habentur infra num. 19, ubi nempe Athanasius sic scmbit: Quod autem illi ( Ariani ) separant et dividunt Verbum a Deo id illc ( Dionysius
,

ter desinerent:

Heec nominatim de tertio Basilii, supra memorato, circa Dionysium judicio. Ut tandem, qm ntbus tribus sanctihujus scriptoris mliciissentiendum sit, edicam, sichabeto: observaratBasiliusin Dionysii ad Ammonium
locutiones nonnullas, quae quamquam orthodoxe possent exponi sensu tamen magis obvio acceptce, sequioris interpretationis erant capaces. Hinc sanctus ille scriptor magis ad An,<oru,n seu Anomworum qui impiam suam doctrinam ex Dionysio haustam dictitabant
,
,

./.

/;

Oiony
SIUtH iimri
I"
i

nii

epistola

ndum
til, />"'

ait

Trinitatem

nec

dividi

contrahi.
z
'

Grsece
-'J

*vroi xdtaiptTov

nec minui potest, in unitatem Kzi rb d<TX oivfe w ,*i $Ml . Myw xnb tou Qsou, ivcupBl ym
:

-,v\

ineiarov

ryjv

rpidda

siq

povdda
,

Q-vyxeyalaiovaSai,

Quibus ex verbis potissimum

tendens,

quam adposteriora Sancti Scripta omm

clamores at-

Dmnysn de Elencho et Apologia Ubris recUavit

observant, ut adeo certo habeam , hanc a Dionysio vere fuisse prolatam. Uxc autem pr&clara, aureisque apicibus exaranda sententia

Ite^.-!*--- *** pro

'

resptciente prolalis, indubtum mihi nedictini ver bis mo cc

/il,

auod Be-

censura priora

interpretatioZ^ca^Z^T^ '" ^
X)ZT <
,
'

""'

transcHptis de posterti ^ntentia

Am
rit,

Verum

qua omnes profligantur adversus Trinitatem obortse hxreses, omnibus aliis Dionysio dictiseminet
Ita

temsicubi hancnegarevidealur, clarissime

bi

trn hbertatem neganl.pro hac opinione sua ad S continue appellent, non propterea tamen hzc sanctus Doctor, cum arbitrii libcrla-

ouamSlZZ, aTZZn^Z

^ZZoreTdllTI

"1 "*

Auguslmum

ad verbum fere laudati Benedictini in

Admonitione,

quam

Athanasii de sententia Dio-

admittat merilo dici polest, perversx ha-reticorum hbertatem neganlium, opinioni semina suppedilasse. Hinc collige quid universim de ,

ali-

Basilu

"

A Basiliicirca-DiovyBiam judicio sentiendum qmdveego sentiendum,eayistimem. Rerum

DIE TERTl A OCTOBRIS.

sit,

dem resumo.

ctum nostrum spectantium seriem, quam discutumda tutandaqueS. Dionysii circa sancHssimam Tnnttatem doctrina /antisper interrupi
,

adSan-

% ^r'' Utautemabipso
nioaem

22"

mgmdam
1
-

contendit. Dtri

*****

''''''''r-

Varagrap

meam promam,

hujus disquisitionis initio opiPearsonii opinionem am-

XXI. Annus,

l Mmjnthiequidem

umentefiOnvelle

Conaturquidemillam Pagius variis ar<mnullumomnino guanapparet,

quo Valerianus

Persis captus fuerit, disquiritur, sicque via ad reliquas Dionysii

res

gestas chronologice ordinan-

das aperitur.
Vaierianu, a

TT alerianus,
y
sccutione

perncapitur;

crudelissima in Christianos per-

per trienniumetamplius,utdocebimus, exercita, tandem anno secundum dicenda

perii sui septimo

peth

quod tantopere urgcat, ut a Pearsonii opinione cogat recedere. Quod vero ad Pearson,,-,,, pertinet, quamvis omnes etiam simul sumptx; quasaf fert, rationes rem non evincant, seu eam indubitatam certamque non faciant verosimillimam tamenreddunt.Adhtec quamvis aliqua ,, qux facile possint etidi, alias tamen adjungit /"' smtperquam mlidae, quxque me. ut Pearsonu sententia assentiar, idcirco potissimum im
,

inmedium

,,.rc

sit

communior

quam pagii
as

opinio,&

'r./quenon minus notas chro

a Persis cujdus, atque in sermtutem abductus, justo Deijudicio impietatissux poenas dedit. Lactantius libro deMortibus persecutorum, postquam de Decio et persecutioneab eo suscitata locutus est, capite 5 hac de re sic scribit r Non multo posf. Valerianus quoque non dissiraili
furore correptus, impias manusinDeum intentavit, et inultura, quamvis brevi tempore, justi sang-uiuis
fudit.

" scriptoribus antiquis,

quorum

tegra habenda, suh, nini stratas, invenio. Res ex et. A rationibus, quibus Pearsonius alerianx captivitatem anno 260 afflgendam coninitium duco.
I

sciticet fides

',

Hicscriptormannalibus Cyprianis supra triaurgumnlauaatisadannv,,, 60 num. 3. prsemissx \hus '"','' rahonibus, quas huc , utpote ad rem controvertranscribendas et Do tus, qui ante septimum ejus (Valeriani) iraperii annum consules non fuere, toties rescriptis
,

237

At illum Deus
ut esset
saepe

novo ac 'singulari
posteria

samprobandam minus
non duco,
sic habet
.-

validas

poeiue g-enere affecit,

'locumensuo
,

Tertio Secularia

tum,

adversarios

Dei

diffnam

mercedem. Ilic captus ;l p ers is non modo impcrium quo fuerat insolenter usus sed etiam libertatem quam ceteris ademerat'
, , ,

recipere

Valeriani

et

Qallieni

subsoribundur ,

ut

bujus

perdidit,

vixitque

in

servitute

turpissime.

cum
tus,

ascendere aut equum, inclinare sibi Romanum Jubebat ac terg-a pragbere et iraposito pede super dorsum ejus, illud esse verura dicebat, e\< ei
,
,
'

Persarum Sapores, qui eum quando libuerit aut vehiculum

rex

Nam
,

nempe) aliqua parte eum (Valerianum) adhuc libertate gravisum esse necesse sit.
(260
,

anni

ceperat

si

Quarto quadraginta et duobus mensibus, quod ex Dionysii (Alexandrini episcopi) scriptis

re-

cte colli-itur,

non potuit
anni Victor
parte

Christianos persequi (Valerianus) nisi ejus auctoritas aliqua hujus durasset. Denique Sextus Aurelius

-,

risu

non quod

calculum
ait,

nostrura

in

confirraat

fcabulis

aut parietibus

dura
,

de

Romani

derisui esset. Etiam hoc ei quod, cum tilium haberet imatorem, captivitatis sute tamen ac servitutis extivmag non mvenit ultorem, nec oranino repetitus est. Postca vero quam pudendam vitam in illo
accessit ad poenam,

nomou

pino-ereut. Ita ille dijrnissime triumphaa>iquandiu vixit. ut diu barbaris Romanura

ludibrio

ac

quindecim cum patre aeptem, solus octo. Ita Pearsonius, tres rationes duabus aliis, quas proxime prsemisit, adjungens, ob quas Valerianum annoZQQ a Persis captum arbitretur. Priori etribus hiscepostrem is ationibus nolo etiam muttuminsistere, facilequeconcedo Pagio, qui eam in Cmticis adannum
annis
\

Gallieno

regnavit

-v.'

dedecore

num.

Iwnc
,

in

finivit,

direpta est

modum
,

exc//>//

\t

si

hsec

ei outis, et
,

nbus pellis, infecta rubro colorc ut C barbarorum deorum ad meraoriara

exuta viscein

ratio (verbor/'n> scilicet

templo

xime

citavi

initio

qu,v ex Peay^sonio proindicata) valeret sequere,

clarissimi

triumphi poneretur, legratisque nostrissemperesset ostentui, ne nimiura Homani viribus suis fiderent cum cxuvias capti principis apud deos suos cernerent.
hooverotimi-

tur anno 261

Valerianum adhuo

in libertate poleg-es

situm fuisse;
et

cum

in

codice

Ju^tiuianeo

reperiautur, qua3 in

titulo

praeferunt Gallienum

Valerianum
it,

Au<rg\
,

similes

inscriptiones

wonno

260

Tta /,,, udatus Lactantius recte quidem Valerianum justo Deijudicio in impietatis pcenam a Persiscaptum referens,nullam tamen addens notam ckronicam, exqua,quo anno imperatorem illum capi acciderit, utcumque colligas.Eodem de-

perperara

Mendosa^ itaque ea3 ac ab eo qui leg-es coladditae, ut notavit Baronius,

et
,

loquens de quodam

resoripto
ejus

imperatoris Severi
,

anno

primo imperii
ejus
filii

dato

quod Severi
Caro

et

Autonini

nondum

iraperatoris
,

noraen

exhibet. Similes

errorea tara in

qunm

in

fectu alii scriptores antiqui, qui

rem

illam litteris

mandarunt,etiamlaborant.Suntquidem,quieoentum itlum,additis etiam notis chronicis,signarunt verumhaesunt hujusmodi, ut ex iisnon nisieegerrime annum,quo Valerianus a Persis captus sit, sat certo definias. Hinc ea de re inter eruditos, aliis pro anno 259, aliis contra pro anno 260 cer-

Hactenus laudatus Pagius, cui argumentum, quod a rescriptis Valeriani nom/,,,- signatis etadan,in,r
Diooletiano
infra

indicabimus.

ferend/s Pearsonius repetit, verbis vecitatis confutandi hai',1 difficnlter, at jam dixi, 06 288 Verum huic scriptori nonlitem assentien-

Hos inter non infitenent Pearsonius in Annalibus Cyprianicis et Pagius in Criticis, quos, quod, qn cumque scriptores alii de hoc argumento tradunt,
tantibus, acriter disceptatur
.

dumrcor, /'/',,, auo postrema Pearsonit argumenta, verbis e& hoc auctore prsecedentx numerotranscriptis contenta,
/,",//,',-,

'

,. Ad

, ut

fx j H0 ^,,
'"/.

n
/

rnum locum

confusat, seu potius " 6|

?

'" / '-

sese confutare, arbitratur. Rationes enim,quibus id conatur cffectum dare, nihil ptane evincunt,

uo D,0I " /S "

compendio cxhibeant

solos

hic

propemodum

hincque

commemore. Prior Valeriani captivitatem anno

fit, ut, cum scriptorum antiquorum de Valeriani captivitateasserta exptanari non incom-

mode

74
*UCTOHi
C. B.

DE
si lurc

SS.

DIONYSIO. EP. ALEXAND., FAUSTO ETC.

nysium Alexandrinum a viris doctissimis non intellectum, ithsque, quod de sua sola ecclesia Alexandrina Dionysius verbis, num. 238 ex Eusebio 7-ecitatis
,

sebium Historuv Ecclcsiasticr

stola

anno 260 innectatur, Pearsonto hanc Valc, iani captivitati atsignanti epocham propensissi?nc assenlmr, futurumque cxislnnem, uttd non minus prompte faciant, qui, guse in hujusparagraphi decursu disputaturi sumus, attcnto unimo pervolverint. Primum e duobus ultimis memoratisPearsonii argumentis adhocfere reducitur Dionysius Alexandrinus apud Eu:

mode qucant,

I)

scripsit

de universa Ecclesia
,

perpcramesse interpretatos

adhm

certum esse
re-

Valeriani captivitaiem, simodo htec independen'ter a Joa?inis prophetia, pcr verba num. 23S

tib. 7,

cap. }0episcribit
.

ad Hermammonem de Valerianosic

anno 259 esse innectendam. An postremum hoc Pagii assertum veritati indubie
congruat, postea disguiranu Ostendonunc, Dionysium, dum verbis num. ^s huc transcriptis de Valeriano facit sermonem de universo Christi
,

citataexplicetur,

Joanni quoque similiter revelaturn est. Ait enim Et datum est illi os Joquens mag-na et
data est
hcet.
i]Ji

stianos inceperit necesse est, t

drm iter durasse, pacemque L\ , /, s v ante hos elapsos non esse restitutam. Quap GUm VaU non anteannum 857 persequi Chr<,

Utrumque Porro Dionysius hanc Joannis prophetiam Valenano applicans, designat persecutionem, ab toc%nChristianosmotam t permensesduosetguai.

impia, et potestas et menses quadra-int,-. duo. porro in Valeriano impletum mirari

non autem de sola Alexandrina verostmiliter csse locutum. Rem sic probo Dionysiua
'csta,
:

verosimilitert verba num. 238 litteris consignans alio ?ionrespexit, quam quoJoannes prcvludata?n prophetia?n, ve?-bis his contentam, in suum Apocahjpseos librum insere?is, respexit. Jam vet^o 'reat, Joa?ine?n, du?n itta pro'tutit,

fi

Fersts captus atque in servitutem abductus non fuent:alioquin nim ^nperme?isesquadragi?ita duos sedper Uennium tantum persecutus fuerit "
.

utanteannum

260 a

am ccclesiamrespexisse, verosimite Dionysinm de u?iiversa Christi Ecclesia onautem de sola Alexandrina fuisse
elur

Airr, l/th

ad u?uvcrsam. non mtemtxd particularem

''

'*"""

dwndumque

dum verbanum.

locuuJ
Dio-

erit, ei

pr phetlam a
t

pra>?nemoratam

Di0, ^' si0

petitum,

Pu-

ghur&pondet, Dionyrium <!>

tola

plicaH 239 Tate,utjam dian primum

Perperam apduobus pos-

238 ex epistota ad HermamZl de Valema?io in medium adduxit.

est e

Mgypio

locutum ;

dem

a Sapore hactenus in controversiam tum, quod Dionysiua Alexandrinus apud Eusebium hb. 7 eap. 10 de utione ab eo ex;l loquene hasc verba Ap.. 13 ei-

^omb^PearsoniiargummtisMdeamusmodo, qiu ad hocPagn mdeat. Quo anno, inquitad *nnum 259 num. 10, Valerianus
ptus
fuerit,

Alexandrtnam ecclesiam putaret referendam 10Uy Um Joannis Vrophetiam ad solam uJ>?7l f suamAlexandrinam ecclesiam reipsa non retu<seu eumdesolaAlewandrinaecclesi^cum
verba
esse,

ratoonem habuisse non videtur, ut vrcememoratam Joannis prophetiam adsolam

!J

Sane

suam

num

sic oste?ido.

238 recitata scripsit, tocutum non

nu?n. 238 loouitur
'""

tus verbis diclo

applicet

Et

***

est

,11,

per menses quadraginta duosj

faciendi

Baromus
re

intulit
,
,

nos tres ac

^pe

cum eam Maximo

Chrst
256,

quibus ex verbis haac persecutionem per an < ex continuatam fuisse. Quaet Qlabrione Coss. ccepta*

anno

^"
TJ^
iiem

***)
^leani

d6

abdUCt' GalHenua
arsonius,
aliique,

finem ejus consig captivitatem; eo enim

:

ValeH ,,/esti^mus Ckristiani nominis \o\ quiValemanum, ut supra docuimus, ad persl

ema^

gmtaduravent.Jam vero persecutio aValeria """"" S iH M9 t0 Vserti mue TlZtt Akxandrtx.suscttata.nm tantummenses quaq u adriennium etamplL ;;;; lenmt.L ' eapto /V/ .^

'""h*
""

'

^"n

rncem
qui
f

'";'' mpm,
v '';':"*.

21' aDU
C

r
\

W
JnSeCi,lentI
:;B1

anno 257

<iuam contra Christianos ,,, in JEgypto, h ,.,.

'.

,J

,,1

suscitatam
"

fuisse
et

'?"

d
'

EccJ

em

ln

^""
de

i-^T-t^
rore
distulerint.

-0

contigisse

r^crudeiUatem

on potest * ejtamperseeutionis in Christi

potius
ei p,

*pmt;hic aulem ut nontantumnoTZnrtt

,l

ffTSSS ^aqutbus

OuZitT^STZ ^sicseitiirZ^
fuerat
.

e\

lUl

"" lv

^"

E clesia
I

,:

interpretati

*
;;,

perseeuCm
oliam
,lc

T
.''""""

'""^"e AleMndri*.
^"

Capti7ita1

"t

mox
,;

fuerat, ut num. hujus Co tocuimus Porro 9ueconlendenteipsoPagio,sub,i rerum summa in Mgypto potUus

EJSZTt
.,

ffiffjS
ZS,'"'

ll

,J
,

Gail "

tol

in

'""'

^habenastenuit.etnonant,
ejusdem
Gallieni

Ouo
cipii

,.1

fortunam,

fT-'
"'s non ewce^it on excessit,
a, .

nZTommula^Q
i:

,,

;. e
'

'" "

*<""

bus/Ultw
pOSt Var

JdTzz
w//#

n"" sh
r

"'"''

"""

isse.

"-'"'":."'"

"'""

!,,,,'

/,

"

/"'

lebeanthabr.
atU

hue non /aciunl, missa faciam,

2
o-

fuerttcommota, csse tocutus.

e.gumin l

DIE TEttTIA OCTOBKIS.

ruiionibut

Uh**

ginta duos, ouibus illam VntZ;,,Z

^J ZeZspZZ^ZIZ
u
quaara

UCTOM

C.B

nZZt m ^
non P osse
'

h C

etmm

al - inVeniri

ad

am

'

s "s

, quadraginta duos, quibus per-

P' Valertanus Z?.!*?; J M '"^anoimpellente,Christianospersequiincepetc

Rem

concl

etiam citius, expeditionem bellicam in Persas susceperit, ab iisque mense Aprili circiter dicti anni 260 captus, mPersidem fuerit abductus, annos habebis circitertres,quibus Valerianus ante captivitatem suam Chnstianos fuerit persecutus. Porro cum Gattienus, nonnisi aliquotjampost Valeriani captivitatem elapsis mensibus pacem reddiderit t Ecclesix duraventque interea adhuc contra Christianos perscciUto, Valeriano, utpote edictorum ejus vi continuata, merito adscribenda, dici potest Valeriani persecidio,ctiamratione universx Ecclesix per menses quadraginta duos durasse. Dispice nunc, studiose lector, quid de verbis Pagii num. 239 recitatis sentiendum sit, et an hic scriptor ad q annum SJ61. 13 merito iterum ita pronuntiet
:

nt anno 257, mense Aprili circiter aut Maio.Dein anno 260, mense Martio circitervel

tamen quarn mense Augusto aut initU> Septembris anni 257, quemadmodum exnwn 125 hujus Commentariicolliges, initium Alexa.u*',;.;> et xn /Egypto accepisse non potest. Jam ven,
.

serius

Vale

'

secutio ante

expletum octavum

perii Gallieni

annum finem in^Egypto secundum

I

numetmensem Valerianiin Mgypto />ersecutio finem non acceperit. Quapropter cum a Maio anni 261 ad anni 257 Augxistum aut initium Septembris,quodicta in JEgyptopersecutio incepit, ordine retrogrado numerentur mensesnon quadraginta duo, sed quadraginta quinque,
minimum, ad amussim nequeunt,
ut

jamdicta non habuerit hicque princeps secundum ipsiusmet Pagii calculos anno 253 mense tmperii habenas primum capessiverit ac mense Maio anni 261 octavum imperii annu,, pleverit, consequens est, ut ante hunc ipswn an,

v,n,

Cum

in priori parte epistolae Dionysii

ad

Hermam-

mag-na et impia, et data est illi potestas, et menses quadrag-inta duo (Apocal. 13) utrumque porro in Valeriano impletum mirari licet; illi quadrag-inta duo menses hoc anno (261 videlicet)
:
;

refert Eusebius lib. 7 cap. 10, Dionysins dicit: Joanni quoque similiter revelatum est. Ait enim Et datum est illi os loquens

monem, qnam

quod persecutio ValerianiseriusinMgyptoqu Romse inchoata fuerit, inveniri menses quadraginta duo tantum, quibus eadem persecutio in
jEgypto durarit.
potest ergo prxfatus Dionysii Alexandrinilocusde ea, quse solam JEgyptum ffiixerit, persecutioneinteV
dictis liquet, temporis spatium, quodperdici locum designatur,ad amussim et sine excessu non impteat. Restat ergo, ut idem ille locus de persccutione, quse universam spectarit Ecclesiam, debeat exponi.Neque est, quod dicas," n \riH anni 257, quo, ut sup?*a di vimus Va\ persecutio inceptaest, usque ad tempus,
,
I

'II

Xon

ottcndilur

in

interitu

Macriani
tot
illis

ac filiorum
et
solis

Nam

per

menses .Eg-yptus

terminantur Alexandria

vexata,-

de

enim

loquitur Dionysiusj

non vero de persecutione Ecclesi* in universum, ut communiter locus ille ab omnibus explicatur. Ita Pagius, quod supra de explicatione Dionysii verbis jam sxpissdme memoratis aptanda asseverarat iterum hic repetens. \rrum ego ob jam dicta eruditis itlis omnibus, qui ut
,

rianus,a Persis captus atque in servitutem abduest, menses quadraginta duos non Etenim pcrsecutionis a Valeriano mo ncm nonsolo mensuramus temporis spoi

ctus

re.

Ho~

verbis

recitatis ait

Pagius

illum

Dionysii

in

epistoln adIffermammonem

locum de p Ecclesisein universumexplicant,assenhri

ione
,,.

alim,

soliPagio. 243 Et vero, quo dictum Dionysii locum considero attentius, eo impellor vehementius , ut " eumdc quse universam Ecclesi afftixerit, intelligendum existimem . Par enim
,

guam

inter persecutionis initiumet Valeriani captivitatem intercessit me<>li u m verum etiamillo, quod ab hac usquc ad tempus, quo Gallienus Ecctcsise
.

pacem

reddidit,effluxit

posterius auh

poris sjjtriiumpro parte temporis, quod duravit Valeriani persecutio idcirco accipitur , quod,
,

quamvis tunc Valerianus, utpotein Persidemca-

ess<

id locus ille

de ea persecutione

in-

quod illo designatur, temporis tium magisadamuss U ut defectu implere cognoscitur.Jam verocum dictus locus dubio procul e "ssit dep> one
telligatur, quse,
qitcv

F ptivus abductus, nihil prorsus novi contra stianosmoverit,persecutiotamen,utjamante mus, viedictorum, quse ipse emiserat, continuata
(

quadraginta duos menses tenuerit, conse-

quensest, ut exponi debeat de persecutione, quse viedictorum, a Valeriano emissorum, nniversam

Porro cumab Aprili anm -l->: quo m plus semel mom< choata essepotest,usque adOctobrem an mense pacem a Gallicno Ecclesim redditam vetatstatu ensesexcurra iores quam quad,
fuerit.
ut
,

jam

non autex sesolam Alexandn lesiam solamve /Egyptum vexarit. Ete persecutio, non quadraginta duosdumtawai ses, sed quad etiatn ampl supra partim etiam mct Pagii calculis jam docuimus. Quodsicon'as, Valeriani persecutionem serius in ^Eg>/pto, quam Romse fuisse itn eptam, ac inveniri posse quadraginta duorum
.-

Christi Ecclesiam afflixerit

cutione, quse

jam supra ssepissime memoratus, de Vaterianipersecutione, ut universam spectavit Ecclesiam, potest exponi; cum scili
locus,

um, quod per illum desionai

, ,

llo

'inumVaU rianum-

omniyxo defeci n aut excessu pet

i

At,

inquies, si ,no<io

jam

dicto

Dionysii locus debeat exponi, ex \l\ota\

scimus, quo
.

Gtiliicnus,

finem patre

".
s

quo anno

quoda

pers

rit Ecclesise,

n<>>/

num in JBgypto exercitse initio ad

expleti

nusa

Pcrsis capt

76

DE
Respondeo
:

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO BTO.

et

sices/

ex

Dionysii la o, secun-

C.

H.

dum
liea/

se spectato,

annum solummodo
,-

mensem

discimus, quo Valeriani persecutio publico Galedictofinem acceperit verum cum Valerianus, uti tos satis convenit,paucis d

taxat mensibus ante pacem Ecclesix a Gallieno redditam captus in Persidem fuerit abductus,hinc simulet ex persecutionis fine, qut secundumjam dictain Octobrcm anni 260 incidit,recte colligitur aut etiam fnrte uviin/vam, db antiquis usurpaValerianum non <ni,/<> 259, sed <i>i>m 260a Persis tum existimo, Utut sit, certe nullum hactenus incaptum, atquc in servitutem fuisse abducti veni scriptorem antiquum, quem in numrrn,i<tis Potest itaque capti Valerianiannvs, hdbita etiam annis taudutum a Pagiomodum esse secutum loci Dioni/sin,u me prasmemorati ra- adjunctis ullis possim conflcere. Et vero parum tione, aptissime exponi, ac protn neccsse non est, mihi accuratus videatur ille historicus, qui in ut independenter <tb hoc, quemadmodum Pagius unaeademquephrasiannos assignans,quibusduo per verba num 289 reaitata contendit. annusille prm /navere, regniquidem t*. ,onatur. Collige hincjam, argumentum, </uod durationem per annos completos,alterius vet per nisprophetia,a lionysio ad persecutionem incomptetoseomodo.quoaitPagius exhibeatt nullo a Valeriano motam relata, petitur, vim suam non omnino adjecto indicio, ex quo, quod id faciat amittere ex iis, qumad illud infirmandum conutcumque appareat. Verosimile ergo non videtur vellendumquePagiusinmedium adducit,ac proin Victorem,cum idnuspiam indicet,hujusmodi
,

quam. omnino, quo asserta sua probet, in rnedium adducens, prxter cvt/vut omvivo <n grrterulc res/xmsum quo numerandi modum, quem a Victore servatum ait, ab antiquis etiam quamvis rarius usurpaaffirmat. Sane ego iltum numerandi modum non tantum rarius, verumetiam rarissime
randi

modus ab

aliis

antiquis,

etiam usurpatus. Ita Pagius,

nihil

<

calidissime probare, Valeriani captivitatem non anno 259, ut vult Pagius, itervm <vo.r laudadatus, sedanno2G() esse innectendam. Sed h.rcde priori e binis posterioribus Pearsonii pro Valeillufi

modum indesignandisannissectarum.Verum inf

esse
t

quit

Pagiusadannum268num.

3,

imperavit Gal-

B riani captivitate anno 260 affigenda argumentis dicta sufficiant. Venio nunc ad alterum omniumque postremum. proqua apti illud Pearsonius, uti ex verbis Valeriani ejus supra huc transcriptis liquet, ab hoc Sexti epocha aliud Aurelii Victoris de Gallieno loco, regnavil annia proponilw
,

lienus posl patrem a Persis oaptum, annos novem, ut Eutropius et Victor do Cffisaribus haqent, vel annos octo, ut scribit Victor in Epitome, qui solum in modo numerandi differunt. Pollio in Gallienis duobus , alios novem , alios

decem

etiam
prodit.

Gallienum

imperasse,

in

litteras

mittere,

Peartnni

argumenlunij

quindecim, cum patre s< ptem, solus octo. Ut argumenti hujus visappareat, pavca hicrei dilucidandae causa adjungo. Galtienus, testante
laudato Victore t regnavit annis quindecim.iisque, i*i plurimi eruditicontendunt, non aliqua majori

Quibus ex ultimis verbis intellig-imusi ienum anno ducentesimo quinquag-esimo nono solum reg-nare ccepissej ab eo enim anno ad currentem (268 nimirum) lccem utrirnque
incompleti fluxere; novem vero non plane integri. [mperavit in universum annos quindecim, ut omnes antiqui produnt. 248 Ita loeo citato Pagius. Verum Pollio dumasserit, ab aliis noveni, ab aliis vero decem

suiparte mutilis, sed prope integris. utpote qui, uti adannum 268nm. 3 docei Pagius, anno 2J

nihil omnino

mense Maio circiter initium anno vero B68, mense Martio circiter finem acceperint. Porro
,

firmat,

oum ex

ictoris testimonio

huctranscripto habea-

mus, Gallienum solum post Valeriani, patrissui, eaptiritatcm annis octo gubemasse, necessarium a/j/iaref. vt Vatertunus non ante annum 260 a Persis in captivitatem fuerit abductus ; quod si imidanno 259 contigisse statuatur Gatlwaus non octo dumtaxat annis,sed novem fere,vi
,

in definiendo imperii Gatlieni annorum invicem discrepent fuis.se adhibitam, ui dubium mihisit, an scriptores iW, de quibus Pollio,vamum reipsa in notandis annis modum fuerint secuti. Adlure Pollio definiendis imperii
'''"
t

nem, qua

imperii annos GaUieno attribui, nulla rationeafvanam ab illis computamh annos n

consi-

deranti patebit, imperii habenas solus tenuerit nec est, quod reponas. neglectum a Victore suannos integros excessum.,eosqueproinde solos numerari. Id enim diei posse idcirco non videturt quodlaudatus Victor simul asserat, Galln-\

Gatlieniannisauctorparumidoneusmihi ndet ur Etenim hb. de duobus GallienU in Salonino Gal,

patre annis regnasse septem, qui, uti apud eruditos in confesso est, non inlegri, sed mpleti dumtaxat fuere utadeo, neunoeot

num cum

>Gallienisoliusimperantisetiam scnbit : Transissi decennium imperium Gal-- F heni satis clarum sst.Quibusverbisluculentissime docet, Gallienum annis amplius decem Romano prxfuisse imperio quod a vero alienum esse, ipsemet Pagius, nec immerito, indubitanterailnmat.Quapropter,cumPollio hoc indubie in litteras
sic
;

non miseri/,

nisi

demque oco atque

de

id

phrm
orto,

quidem in una eademque

completis
et

exaliorum scriptorum

cesse est, ut hi,ex

anms s^mut

incompletis,

qmdtnconcinnumvidetur,loquidicendussU t anni quibus Gallienum solum, et anniseptm, bus eum cumpatre regnasse affirmat, pro incomomnesaccipiendi sunt. T<deest,quodexverVictoris, supra recitatis, pro Valeriani capti-

quorum fidr tuil.m, mpVrium ad annum usque undecimum extndit e minanda imperii Gallieni duraUomlrmrin^tac
proinfacilefieripotest, ut illi alii, qui testante lollwne, Gallienumdeceni annis
>>perasse,scribunt, a veropariteraberrarint. Hinc scriptorum illorum seu pottus Poltionis, qui his leciter assensus esse videtur, auctoritate moveri non debemus, ut Galhenum sotum ad decimu.n usque an,:i

fide ne-

pletis

COntrn quod
re$por\

ate
17

anno

260

W</enda,argumentum deducitur.

utitur.

Transcribo nune verba, quibus ad hoc Pugius in Criticis adannum*b9 num. xi responVictor, inquit, septem ann bus cum patre (iallienus imperavit, utrimque incompleac Julianos, non vero impeni auuos enumerat contra vero dum annos, quibus
;

num '"" ""l"'toprccfuisse,credamus;cum prmerhm nuncnullus superstes inveniatur

anttqutor tustoricus, qui

si-

ne

].atre

reg-navit,

notat,

lianos

ntroque
in

annos tantum Juextremo incompleto

couiert,

katheni sohus regnantis imperium extendat 249 Quod autem pertinet ad Eutropium et Victorem de ceesaribus, quos btnos auctores pro

ad illum usque

annum
,i,,cilP<>9
i*''

praitermi^so,

summam

qui

nume-

mntonesuaconfirmandaverbisproximerecitatis panter laudat Pagius, possunt

hi, uti saepe alibi

ab

DIE TERTIA 0CT03KIS.

pftto, pi J a 260 Uatlieno emortwlem, '

arf

>
,.

"""" hicilludoccurrit incommoclum, cujus causa si, Pagius /ilr// ewosztzonem num. 247 rejeci. Atque
hsec

,;

"' excurrunt '""

'

ii

roni

to

.,

,;..,

,Z,
/""' ,///
'

O.B.

imperasse
;";
(JI

"'"<""

'"""'

'"

'"""-" "

"*

Gallieno, qv* solus versa""'

^f^^^VictorequamdeEutropio.guTd

? T* es/ non
'/""

tem*> pertum tenuit. Certum autem est admittiturque etiamaPagio lSeptimumimperii<

t

m j

>e

""""

aiimpertinet, mirum annos, quibus solus absQalUenus imperarit, fuisse notatos

'

'"'"

"h

<<>

""'

sex dumtaxat annos istud extendit um,quo Gallienuscum patn

*niugnta.a,dnm llaaianinacti fuerintnovo PonPw> etiamsipersecutionondum '"[' Pnemaccepisset. mi Pontificis martvri fma mchoata prtmum -Valeriani ' perseautione, rjll
,

T':

XueZnUgiturum>''" Mubie

'

accidit, /a

novum Pontificem nonmulto post Roadeoidfecegrassante, non es post diuturniorem sedisvaca-

rmt,perse<

altquot saliem

cum

wtutem

mensibus inchoatum jam fu Valerianus, pater ejus captus, atquCin

fuit

m^utverosx

a Pagto laudatus t parum accuratus >,,, valenanum anno imperii seccto a P< scnpsit. Ait quidem Pagius neglectum ab eo fmsse mensium supra annos integros excessi en isfatear,illumcomputandimod\ gravissimts ettam optimmqm notae musitatum non ess, annosnumeroc nali exprimunt non videotamen, idseque
t
,

abductus.

Videtur ergo

Victor

ron-

diutiusettamvc

omn ^ofuissesopitam mtFabiani. Roh """" initio martym palma\ ti obitum Sedes Romana
I

'"""'

''

^hucdm
Its

^vumPon
postdiutumio. E a
/ue
ito

nere locum, dum ab his annos numero ordinali expressos invenio, utadeo aPagio laudatus Victor utpote mexprimendis annis numeroordi nah usus, minus recteexcuseturexeo quodn annos integros excessum neglexerit
t

obti-

Pe "

vacationem novi Po

Zv Macedomo contra
i""'">> "'"

Lvdu,,,

Pri.s,-

>

d/s/a,,/,

sentiaexort^adscribitur.Cumer

a b-

mabsensqu
htm
rii >

nsupra

ld[

Pollioneprseter

iecuttoplt

nii

nee urgu-

Po ; ui/icil 'imione,

hcendumest, cum is Valerianum, supra docuxmus, anno imperii sui sexto captum partteraffirmet Binc fit, ut hoc aliisque, qum jamprotuh, perpensis,Pollionis, Victoris de CX sanbus etEutropii auctoritate nonmovear, ut Valenanum anno 859, quemadmodum fecit Pagius, a Persis captum atque in captiviiatem abductum, certo statuam. 250 Sed nunc --.--^.mo argumentum, discutjamus uryumenium, quod quoa anterehquia omnia Pagius mmedium quodque praecipuum opinionis, qua Valeriani captivitatemanno259innectit,fundamentum vtdetur. Itaque ad annum 259 num. 10 sic
t -

>"

auctoritatem infirmandamjam^

acl ejus

'""

<

unt

pari

tumtate,

ut

novum

Pon

anno fere vita functo, substituerent. Pagius que ex nova Pontifcis el pos t

uu_ Romani opporSixto, jam ab

ita-

no,

isedis vc anno rll . tionem, quam Valerianussuscitarat, tuncfinita

diutumio-

novi Pontitunc facta nullum robur acquirit, cum fuec, ducante adhuc Valerio, persecutione, forsan acciderit, nequeatqx \de Vaterwn,, tunc in captivitatem abducti, esse atque indubitatum indicium. Habes jam, erudite lector, ex quibus possis dispi
<

tivitateanno

mafflgenda

ficzs clectionc

>

Une

scribit

Vot<

Juln per nnnum integrum

Dionvsius Rorrue die vicesima secunda Pontifex creatus, postquam edes fere
-.

cum sequenti Valeriani captivitas jungenda. Ego interim, ut jam dixi,

>a n

vacasset;

qiue

diuturnior
tiuis

vaoatio persecutioni adscribonda, eju Valeriani oaptivitati attribuendus. 5.

Pearsonii opinionem amplector, atque ex ea res reliquasad Sanotum nostrum spectantes ordine F chronologico deinceps recensebo.

Pontifex, anno lugusti 2 Augusti, 2 Commenlarii ad hujus sancti Pontificis Acta prsevii probai

Romanus

Sixtus

apud nos tom.

XXII. An Dionysius statim

Valeriani
captivitatern

post

invenies, sub Valerianomartijrio coronatus est,

Alexan-

Petri cathedravacasset, in Pontificatum suffectus estDionysius ; quod adeo anno iod evenit unde conse;

eique postquam anno fere integro

driam

sit

reversus.

quitur, ut Pagius verbis proxi me recitatis vdit, Valerianum jam eo ipso anno 259 apud Persas
fuisse captivum. Verum an id hic scriptor ex novi Pontifcis electione post diutum >dis oacationem tunc facta recte concludit? Id

Tfx
jam
id,

Hs,

quse

denti

jam

disputax
wta"" tcm

ptivitatem

anno 2fi0 accidisse, ac proin cun quod supradiscutiendumsuscepimus abt

mihi equidem non apparet. Potuil enim.

e vivis sublato, novi Pontific/s
>/,<//,,

S.
,,/>

Sixto
/,--

secutionem vehementius tunc Scvvient.<,n tantisper differri; hac vero deinde, nondum quidem finem accipiente, sed remittente tamen, exsecumandari. Valerianus, uti apud omnes eruin ronfcsso est, facileque eruitur ex iis, quse de illo imperatore narrat Zosimus, anno 259 in Oriente versabatur, eratque civitati

unde discusserimus, proximum est, ut aliudnunc, quod ad Sanctum nostrum propius spectat, quodque, an kic brevi posi Valerianum a r ptum Alexandriam sit reversus, discutiendum
proponit, parx passu etiam discutiamus. I bius lib. 7 Histaruv Ecclesiasticx cap. bit Valeriano nou multo post a Barbaris capto et in servitutem redacto, filius ejus
I
-.
I

ditos

lienus solus
gessit,

imperium obtinens, moderatius

edictis,

se

Antio-

missisque

persecutiouem adver-

DE
4UCTUM
snfl

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO ETC.

sedavit;
lib. 7 cap. xi inteUigitur, Christianis omnibus erat inhibitum. Certum itaqxie apud omnes esse

nostros

( Christianos )

commolara

C B

nfque
pfl

rclig-innis
iiiuiins

nostrae antistites

praecepit.

.suum obirent, Iraperator caesar

felix,

secure deinhujusraodi rescripto

Licinius
Gallie-

P.

nus,

pius,
et

augustus

Dionysio,

Pinna?,

Demetrio

reliquis

episcppis.

fadul&entiam

beneficii nostri per universum orbem diffundi pra?cepimus; ut cuncti a relig-iosis lons abscedant. Quocirca et vos rescripti nostri forma uti
potestfs,
oess.-it.

debet atque extra controversiam positum, quo<f de pace Ecclcsur a Gallieno non diu post patris sui captivitatem reddita asserufmus. Verum hic jam qu&ritur, pacisne stattm beneficio Alexandria fuerit gavisa, ita ut tunc eo ab exsilio suo
7-everti,

runt, qui Dionysium

tate
rint, ratiscilicet,

Di.mysio liberum exstiterit. No?x defuenon dixia Valeriani captivi-

ut nullus vobis deinceps molestiam Atijue

a
id,

fa-

jnm
relius

dudum

me

quod vobis exsequi lieet, concessum est. Proinde Au-

proourator summae rei dati a formam sequetur. Hoc Gallieni 7*escriptwn seu edictum, in Christianorum favorem datum, quod Dionysio aliisque episcopis inscribitxir, non stalim jwst finitam Valeriani persecv/ione-ni fuif emissum. Liqxiet idexhis ipsiusmet edicti verbis Quoeirca et vos resoripti uostri

Cyrenius

nobi

rescripti

form.-i

uti

potestis

ut

Alexa?xdriam ab exsilio reve?^sum credidepacis a Gallieno Ecclesise tunc concesscc beneficium ad JEgyptum etia?n sese extendisse. Veru?n nae itli vehementer fuerc decepti; illud enim pacis beneficium ad eas utique dumtaxat seseextendit ?-egio?ies, quas Gallienus txmc, cum co?istitutio?tem proxime prgememo?*atam in favorem Christianorum ederet, sub suo habebat imperio .E</ t/ptus aidem eas interregimws, quas tunc sub suo i?nperio Gallienus habr> ./, vmpu.

nullus

vobis

deinc

Atque id, quod vobis o\jam dudum a me concessum est cum enim his imperator innuat, sese episcopis, ad quos rescriptum suum dirigit, idem prorsus B concedere, quod jam dudum aliis concesserat, consequens est, ut p?\vfatum rescriptum seu edictum Qallienus non dederitstatimafineperse\ tioni Valeriani imposito; foret quippe alioquin ndum, a Gallieno, durante a</ln<<- persecutione, eumdem prorsus favorem, qui rescripto
sequi
licot,
:

molestiara

facessat.

minime potest. Etenim Gatlie,<us,uU jam docuimus, pacem Ecclcsiasnon reddi</</,

tari
,

ja?n aliquod, id est, qui?ique

ni

autsex post Valeria

,

captivitatem nwases esse?it elapsi Macrianus autem,tyrannidejam antein ^Egypto arrepta,

ha?icsub potesln/c sua regio?iem, aliasque non- v nullas ad secundimi usque annum reti?iuit, ?xec quidqua?n toto illo tempore Gallienus habuit in ittas l} u t adeo ecclesias in illis siLv ^mcis
,

proximejam
isse

recitato conceditur,

beneficio gaudere tu?n ?xo?xdum potuerint. 255 Res certa est atque indubitata, si

'kristianis fu-

Macnanus

modo

Vacrianm
>futUiimw ''"""""
"""""'' ''""'
""' unn
'

?xon
<

concessum. Hoc autem omni dubio proc?,d

veritate est alienum.

Ercleti.r )iu-

em

reddidil

858 Ttaque hoc rescriptum, quod Dionysio atiisepiscop< bitur, certissime non datum,
nisi

tyrannidem in anno tenuit. Uoc itaque fecisse Macrianxim sic probo Trebetlius Pollio lib. de duobus Gal:

diu post Vateriani captivitatcm >,Hente arripuit, eamqxu>u?io a?n

dm

'

he?xis cap.

i,

cum jam aliquamdiu Valemani persecutio

captivitatis Valeria?ii ??xc?xtione prte:

Ante hoc autem jam aliud in favorem Christianorum edictum Gattienus emiserat. Hvi init Eusebius, tibro et cap. pr^oxime
esset sopita.
itis ris

missa, post pauca adhxw atia sic scribit Gallieno igrituT et Volusiano coss. Macrianus et
Ballista
in

convoeant,
tarel

et

unum cnm
,

coeunt,

exercitus

reliqu

sic

scrtbens:
iis

Romanum m
facerenl
tara

Est et alia ejnsdem impe-

Oriente
se

nu,

rmperium

quem

(Oallieni)

eonstitutio

ad

imperatorem

alio

<.pos

data,

qua

permisit, ut coeraetoriorura

loco recuperarent. Ita

Eusebius

suorum verum, inquies,

requirunt, (.'allieno ut ejus ne mentio

ret.

agentei quidera apud exercitum tierei

neg-Iigrenter

Denique cnrn
placuit,

postremum hoc, cujusve?-bis proanme recitatis meminil Eusebms, decretum tempore prascessise illud, quod iis ipsis verbis, quibus " Qallieno dotum est,jamsupra huc tran)><>/cs/,

quiprobari

pfores ejns
ut

causa

eonve-

Macriannm cum filiis suis imper;it<->res dicerent, ac rempnblicam defensandam capesserent. Quibxis ex verbis i?xtet/<
tx<r,

nissent,

scripsimus. Pearsonius in Annalibus Cyprianicis ad annum 260 num. bait, Gallienum. cum patris sui captivitatem audivisset, nidlamque
pos/r,, ejus sceret,
ille

Macrianum

et Ballista?n

torc

/'/iberasse,

de ?xovo imperareque ipsa Macriaxiwn

recuperandi spem superesse cognoplenam Christianis pacem, ot/.nlequibus

graviter fuisset
<><fe?xsus,

numquam

cum

cum filiisin imperatoremfuisseassumptum,c\im F Roraanum in Oriente nutaret imperium, ut adeo Macrianus ?xon diu a Valeriani captivitate,
xirne nutarit

Romanum

in Oriente

resti-

Putat autem, imperatorem <//u?nante o?nnia emisisse constitutionem, quam verbisproxime re oitati bius, quaque episcopis,
ut

rium, imperator fuerit creatus seu potius tyrannidem arripuerit. Cum hic rerum, inquit mox post narratam Vateriani captivitatem Zosistatus esset, omnia velut confusa pi riter el indefi J " eb at ergo, teste Zosi?no; ?nox post Valeriani captivitatem maanme txirbatus re?-xmxRomani imperii in Oriente status, ac proin

per

meteriorum suorum loca recuperarent,

ate imperatoria,

Or entem

a<>

destituta

principe,

cum jam

solus imperii teneret

fyabenas, permisit.

benefitt" ufi

non poiuit

Dionyiixa
i-wn lunr

;
,,i

Pearsonio hic assentiuntur moderni omnes ut dubitandum non videatur q paucis idest, sex forte aut quinque a Valen captivitate mensibus Galliexxus pacem Ecclesize
25
l

erudiii,

tu?xc

Romanu?n

in Orienfe nutavii

sEgypto

reddiderit,
constitutione,

edita

in

favorem

Christianorum
lib.
7,

cujus Eusebius
recitatis ita
ratoris

rium, ut adeo txc?xc, qxcem memorat Pollio, habitus sit a Macria?xo et Baltista conve?xtus, ho '"-7'"' prior in imperatorem
fuerit etectus.

impe-

cap.
r

Et

[3

verbis
alia

mox

iterum

meminit

Est et

vero verisimile ?xon apparet, Macria?xum, qui,

ieste

ysio

in

episto/o

ad

(Gallieni)

Eermammon

constitutio

ad alios episcopos data, qua iis permisit, ut ccBmeteriorum uorum loca recuperarent hsec quippe adire et conventus agere ab ipso persecu:

apxxd Eusebiv mlib, 7 cap. 10, imperandi cupi tate flagrabat, imperii occupandi opportunitatem, quam turbatus post Valeriani captivitatem

rerum ordo
txdt,

o/ferebat,

tionis Valeriani initio, uti

ex

epistolze Dion;

non statim, acfieri

id po-

adversus

Germanum Fragmento apud Eusebium

Adhsec Macrianus et Baltisfa, cxim de novo imperatore eligendo deliberavc

a?-?-ipuissc.

exercitus

rehquias convocarunt; quod indicioest, tunc exercitum, quem contra Persas Valerianus du rat adhuc fuisse dispersum, ac proin nondum multum temporispost cladem, quam is ex Val* nanieaptivitate acceperat, fuisse prseiertapsum ut adeo ex his ommbus manifvstum
ta)
<

Dl E TERT! A OUTOBKIS. exercitus (vide verba ex Pollione proxime recila<

7!)

rumpatro?ius, qui Valerianum imperatorv, supra docmmus ad

,

MJCTOIU

^puUt, putandum non

tionis

Christia?ios perseav,
est,

infestum

Macrwmtm non IU a ranmdem in Oriente et

<! '6

,,,,(

Valeriani captivitate tyJEgypto arripuisse.

quod cx
tur,
rit,

Pnllin

nenojiinfirma

arrtpm

acproin ncc ante huncanu,,, denovo eligendo imperutorv <lvtiberatu?n est a Macrianoet Batli-

Macrianus et Ballista de novo ratore eligendo deliberarunt, Gallieno et Volusiano consutibus, ut Trebellius Pallio verbis supra recitatis testatur Gallieni autem ac Volusiani consulatus ante annum 261 gestus non
:

Ast, inquies,

Uirrstianinominis hostem quidquam depersecutnChnstia?ws motse ScWitie tunc remisisseimo verosimilli?num est, eum potius concepto suo adve?-sus Christianos odio laxiores habenas pra>buisse. Certe Macrianimi, obtento in Orie?ite et fMPto fiperio, persecutionem, a Vateria?,o Uinstianosmotam, ctiam ursisse, Pagius aliique erudtttcolliguntexMarinimartyrio x 7 ,'' /' / caP> t6 in Orie?ite apud CcVsaream
i

huJLZtdi

'-

'

l fiilippt

contigisse refert,
""<>

est,

cum jam per

Qall

Quaproptercumexjam disputatis Valeriani captivitatem anno 25!) vel potius anno 260 statui necesse sit, consequens est, ut Macrianus
sta.

diu a Valeria?ii captivitate cmissam pax esset cunctisubiquereddita ecctesiis Qalheni scilicet imperio subjectis.
'8

Verum, inquies,
Uerpositis, de

Pollio

lib.

de duobus

non

sta-

Respondeo Ulum Gallieniet Volusiani consulatum in citatum hucque supra transcriptum Poltionis locum B sme dubio esse infartum, idquea Pagio in Ci iti cisadannu,,, 69 num. Wdilucideprobarieateo, quod Macrianus, uti eatnumm o Grceco oster,

a Valeriani capHvitaie de novo eligendo peratore cum Batlista deliberarit, tyrannidemque in Oriente et sEgypto arripuerit.
ton

Macnanus ergo,

Macriano hxc memoraU

undique
exercitibus,

mZ?^

collectis

Onentia partes petiit; atque ut possel late delatum defendere et tueri imperium, bellum
sic

ommum

instruxit, atque copias sic paravit, ut esset circumspectua, quas contra eum poterant cogitari. [dei anus l'isonem
,

unum

num anno sexto

persuasum

tegre mihi persuaserim, Poltionem, qui Valeria-

seeundum imperii sui annum attigerit, hicque; cum Macrianus uti ex Dionysii ad Bermammonem epistola constat, nono Gallieni anno interierit, inveniri non posset, si Macrianus non ante statuatur exorsus imperium. Et vero
imperii a Persis captum scribit,

nobihbus principibus sem ti navii ob hoc, ut Valentem, qui illic proconsulari impeno rempublicam gubernabal opprimeret Sed Valens comperto quod Piso contra se veniret, sumpsit imperium. Piso igitur ,,, Thessa. ham se recepit. Ubi missis a Valente militibus complunbus, interfectus est; ipse quoque
.

ex E
.

impe-

sibi habuisse,

anno

demum

20], Gl-

partim cum anno 25S, partim cum anno 250 concurrat, biennium ferre inter Valeriani capd,
tatem et institutum de novo creando imperatore tractatum i?itercessisset; quod verosimile non apparet Pollionem existi?nasse. Adi laudatum Pa
x

creando imperatore a Macriano et Ballista tractatum fuisse. Sic enim, cum annus imperii Valeriani sextus

lieno et Volusiano consulibus,de novo

Sed Macrianus retento in Oriente uno ex filiis, pacatis tamen rebus, a.siam primum venit, deinde
Illyricum petiit in Illyrico oum Aureolo imperatore, qui contra Galliennm imperium sum:

ratnr

appellatus

cog-nompnto

Thessalicus.

pserat, duce Domitiano

unum

ex

filiis

nomine manum conseruit, secum habens, et triginta millia

gium

loco proxime citato remque totam fuse explanatam invenies. Non est itaque, cur ob Gallieni et Volusiani considatum, quo Potlionis locus.plus semel imlaudatus,signatu?\ M, inni
,
,

militum ducens. Sed victus est Macrianus cum filio Macriano nomine, deditusque omnis exercitus Aureolo imperatori. AdhsBi Poltio i?i libro de trigi?ita tyrannis cap. xi sic scribit
:

Factus est

igitur (M<<

CUm

Ma-

criano et Quieto duobus filiis, cunctis militUras volentibus imperator. Ac statim contra Gallie,

de eligendo imperatore deliberat* in annum usque %% differamus, seu tempus, quo Macnanus in Oriente et Mgypto tyrannidem wrrvpuit, a Valeriani captivitate longius
et Ballistcc
l

num

venire

coepit,

utcumque

rebufl

in

Oriente
tocis

derelictis.

Ex

quibus ambobus
est,

Pottio?iis

simul sumptis duo concludenda videntur; atque

horum quidem primum

Macrianum, statim

'

veamus.
ChrisliuMx
que, de suo
/i

liot oilio nfhil

remittem

vero hoc ita tenendum sit, fixumque proinde maneat, Macrianum uno alterove se, aut certe non multo amplius a Valeriani captivitate tyrannidem in JEgypto arripuisse, Gallienus procut dubio in regione illas tunc non habuit imperium, cum constitutionem supra memoratam in favorem Christianorum ederet, pa-

Cum

atque imperator creatus fuit, tanta rerum bell carum mole fuisse distrat quemadmodum apparet, de /iersecutione cont?*a Ckristianos genda cogitare vix potuerit alterum vero, eu?n-

cemque redderet Ecclesia\ Unde consequitur, ut is print eps pacis beneficium, quod omnibus ecclesiis sub vmperio suo constitutis concessit, adJEgyptum nequiverit extendere, ac proin, /<t tunc ad
ecctesiam ab exsitio suo redire ,Sancto nostro
libe-

dem Mncrmnum, factumjam imperatorem, non diu in Oriente substitisse, ut adeo in tEgypto, utpote ab ea abse?\s Christianos vehementius persecutus haud fuerit. Quod ad pr\ net, respondeo, Macrianum non ita belli negotiis
,

rum non fuerit, vi scilicet constitutionis in favorem Christianorum in Gallieno emissse. Nec hoc tantum dico, verum etiam Dionysium tunc omnino Atexand?nam non esse regressum. Etem jam docuimus, Macrianus tunc in jEgypto re-

annum
ahus

ru?n potiebatur potitusque est in alteru?n etia?n cu?n vero Macria?ius hic memoratus,
; ,

??on sit,

Uctobris

quam ilte ipse magorwn Tomus II.

sEgtfptio-

in Christianos condendis legibus aliquantulum temporis dare poiuerit. Res sane gravioris moliminis non erat, irbium provinciarumque prsefectos severas a Valeria?w in Christianos latas leges exsecutio?ii curare mandandas ut adeo id Maerianus pro i?inato suo i?i Christianos odio verosimittime fecemt 259 Ftuit hinc iam, quid ad secundum deMa- attotqiu fmrn criani ab JEgypto ahsentia responderi oporteat. P ertrcviut: Potuit quippe Macrianus, quamris ab ,/Egypto Alr.rmulrinquc longissime positus , Christianos in yEgypto per pr&fectos suos curare ssevissime
,

occupatum fuisse, quin severis

13

perseque?idos.

ACCTOHB

B.

Pollionis priori lacn xunra r&citatis intellioitur. inlelligitw nriori loco sv.j in Orientc reliquit, ut per eum, quamvis ipse abscns, eccst lamen mandare facile potue-

DE SS. DIONYSIO, EP. ALEXANR, FAUSTO ETC. persequendos. AcUuvc cum ex Oriente in IlhjriD contra Aureolum cum exercitu profectus est, unume fiiussuis, Qi>i</ii ,t,uti ex verbis q XXIII Dionvsius occiso MacriaJ
80

no ejusque
vertitur,
obit.

filiis,

Alexandriam

re-

furor dictarat. Et vero patemis stimulis Macriani filii, quorum alter patri erat cognominis alter Quieti nomen habebat, neutiquam ad hoc indigebant. Erant enim ambo non minori, quam pater, fuorein Ghristianos incensi. IntelligituridexSanrit,

quidquid

ei conceptus

in Christianos

gnavique pastoris partes

Macrianus

ctinostri epistolse

ad Rermammonem Fragmen-

to, quod Eusebius lib. 7 Eistorise Ecclesiasticse cap. 10 inseruit, quodque sub finem de Macriano

ejusque liberis sic habet

cupiditate

Macrianus... imperandi flagrans, fcametsi imperio indig-nus,

.

regrium cultnra corpore debilis, duos

laturos

cum

induere
filios

non

posset

ipse

non diu, postquam in Oriente tgrannidem arripuisset, cumfiliosuo Macriano, rebus utcumque in Oriente compositis, in IIlyricum adversus Aureolum qui ibidem non secus ac Macrianus in Oriente, contra Gatiienum imperatorem se dixerat, eduxit exercitum, pugnaque cum Aureolo vel in ipso Illyrico vet in
,

\iaCri
r

J^quefiin,

paterna in se transpraefecik

crimina
his

imperio

Etenim

evi-

ThraciSB finibus conscrta, cum filio suo Macriano victus cst, simulque interemptus. Docet nos hsec
Oallienis,
11% us Pollio partim libro de duobus partim Ubro de triginta tyrannis, Ver-

dentissirae in
centis
in
:

impleta est praedictio Dei diEg-o sum, qui ulciscor peccata parentum

asque et quartam progeniem eorum qui odcrunt me. Pravis enim cupiditatibus suis, quibus ipse frui non potuerat,
,

liberis,

ad tertiam

ba, quibus id

fiictt,

num. 258 jam

in

hunc Com-

in filiorum capita
et

translatis,

improbitatem suam
eos pariter
trans-

odium
260

divini

numinis

in

fudit.

\tarium intulimus, adquss propterea,studiosc lector, te remitto. Porro laudatus Pollio non tantum nos docet, Macrianum cum fdio Macriano ab exercitu Aureoli victum interfectumque brevi fuisse, postquam sumpsisset imperium;

Cum

adeo ex his rerbis

monui,

quemadmodum MacHani filios summo in Christianos

,

im etiam alterum Macriani filium nomine Quietum, patri ac fratri non diu admodumsu,

tunc Ahxan-

0,fio flagrasse, intellt gatur,

dubitandum non

est,

iriam
revti

esse

quin Quietus, qu
\e

er in Oriente reliquerat,
istianos

perstitem exstitisse. Verbis enim niem.258 ex libro de duobus Gatlienisjam huc transcriptis hsec subihi

mandatis promptisaccuratissimeque obtemperarit. Imo Macrianum improbitatem suam etodium divini numinis in filios suos transfudisse, non alia decausa, <' 1 "' lu apparet, Sanctus asserit, quam

Turbata interim republica, totoque penitus orbe terrarum, ubi Odenatus comperit, Macrianum
:

quod reipsa Christianos ssevissime fuerint perseA ihil ergo Macriani ex Oriente in Illyricum discessus suggerit, unde suspicari fas sit, Christianorum in Mgypto persecutionem, arrepta a Macriano ty, aliquantulum remisisse, ac proin Dionysium non diu admodum post Valecuti.

cum filio (Macriano) interemptum, regnare Aureolum, Gallienura remissius ag*ere, festinavit ad alterum filium Macriani, cum exercitushoo daret fortuna capiendum. Sed ii, qui erant cum filio
Manomine, consentientes Odenato, auctore priefecto Macriani Balista, juvenem occiderunt, missoque per raurura corpore, Odenato se
criani, Quieto

riani captivitatem Alexm esse reversum. amvis tempus, quo Macrianus inuEgypto habuit in aptum non sit, cui Dionysii
,

omnes affatim dediderunt. Ita Macrianus, cjusque duo filii periere. Id autem brevi post acceptam a Macriano in Oriente tyrannidem, factum esse, ex Dionysii ad IIe?vnam?nonem epistola etiam
intelligiti

Etenim Macrianus, uti jam docui, anno 261 i n Mgypto adhuc imperavit, resque Christianqrum

ab exsilio Alexandriam reditus affigatur,aptissimum tamen est, cum quo librorum, quos Sanctus de Elencho et Apologia scripsit, quosque supra s&pissime memor conjungatur.
( ,

Etenim in hac apud Eusebium lib. 7 Macriano sic scribit Et ille quidem ( Macrianus ) cum imporatorum suorum alterurn ( Valerianum nempe utpote qucm aliqui aMacriano Persis proditum traduntj prodidis,

ann0 261

cap. 23 de

'

turbato statuerant. Quapropte cumprsedicti libri (vide num. \U) post annum 260, (llllHi' in Iti.hnlrx atque 1,1 turbato i*nn*,*A* statu (vide num. ,-. rerum ni~4~. /...' J
.
.

161

quo Macrianus 'gypto imperavit, copulatur quamvis autem nihil certi obstet quo minus serius difjeratur, serius tamen quam vel anno 261 vel certe 262 illam non statuendam ex iis quse num. 164 iisserui, verosimilius efflcitur. Dicutiamus modo, quo circiter an?io Dionysius ab exsilio tandem rel
: , , ,

seripti fuerint, a2ttissi??ie certe cum an?w 261 seu cu?n tempore,

horum

scriptio

(Gallieno) bellum (in Oriente usurintulisset, brevi cum universa fe milia stirpitus interiit. Dubitandum ergo non P.St, est, flllivi Macrianus rtinc/n.n duo /;._ I quin l\JnOY"i flv> ti o ejusque ,7,..-. fdii, brevi elapso post assu?nptu??x imperiv,,, icmporis spatio, regnum si?nul cu?n vita a??xiseri?\t Verum cian,

set, alteri

pans imperium)

hisce e medio subtatis, in Gallieni polestatem, ut docebi?nvs, Mgyptus concesserit,

tuncque, resti-

imperatoreAlemndrinx ecclesise pace, Alexandriam tandem ab exsilio Dionysius sit reversus, juverit ut quo id anno Sanctus
,

tuta ab hoc

fecerit,
rere.

dierit.

determinari queat in annum quo Macmanus e)usque filii interempti sint, inqui,

sic scribit

Pagius in Criticis ad annum 261 num. 12 Hoc anno Macrianus et duo ejus filii
:

Macrianus

et

xaudrma

edicto

Quietus interempti, et ecclesia Alepacis a Gallieno tandem potita.

,

Pagius Macrianum ejusque duos affirmans. Hoc autem assertum suimi probat ex eo quod Macriani ejusque fihorum interitus memoretur inSanctinofihos a?xno 261 occisos
,

Ita laudatus

stri

'

DIE TERTIA OCTOBRIS

81

naUa ceebravit, scHpta

fit.

Verui

\uaZs

S ^JS5J- ***** W*
men ex
stota

sancli Dionysii
petita

Pagw

^
necali$.

enim epistolam ante annum 162 scriptam esse uh ex dicendis patescet, non constat id autem certo constare deberet ut ex ea com ludi
certo,
,
'

ad Hermammonem epineutiquam idprobat. Hanc

SLT^" ^-^;;:::- =:
e7

^*" 3

ad

*"^

UCTORI

C B

:;:

1
'

]/

Pagius. statuat Macriauno alterove post Valeriani captivitatem menseet quidemcirca Augustumanni 250 tyrannidem arnpuisse, inveniri potest secundus Macnani zmperii annus, etiamsi is cum flliis anno 2b0 intcrfcvtus poneretur, ac proin non video qua de causa Pagius, dato etiam,

261 fmsse necatos. 203 Ah.vc, cum

"-'^>>" cjnsque duos filiosjamanno

,

num

partes ageret, nuntiari eidem ex verl taefe Cl sse,satisinnuit, eum Gallieni partes re vera non egisse. Hinc autem consequi videtur ut
Galheni, sed suo nomine occuparit, Galtienooue dum sua ei gesta bellica nuntiariZeTj

siGnflL Gatheni

TeZoZZ^ aCPr tUUC *mtumZi GOncessis^Cum cnimperilla dZZfnm ^ um '*^mu*ge**erat iqwi

'

i(

in

tnterzm

fucumfecent. Unde ulterius sequitur ut tunc

ante
qui

annum

262 fuisse necatum,

affigat. In opinione eorum Valenmu ra/Mvitatm anno 260 innectunt ahter loquendum est. Hi enim invenire nequeunt secundum Macriani annum, nisi eum vel anno 261 vet sequenti necatum statuant.

no 261 indubitanter

Macrianum cxdem ejus an-

Romani

opinionem sequi proposui Macriani necem anno 261 innectendam existimo. Etenim uti infra dicemus ^milianus alter imperii ,
, ,

norem,hanc

ego, qui in ordinayxdis Sancti nostri gestisposie-

Hinc

2)Ost

Macrianum

ptum.Ad/uvc,

gionumimpcrium tunc Odenatum nonesseadesi

mox zterumrecitatis: Totius prope igitur Orientis fa^ ctus est Odenatus imperator; ubi adverblZ^ satis indicat taudatus Pollio, omnium
Onentisre

vm * sohusnomine Orientis partes occuL.T "TS? non autem Galheno subecerit, operosiusindagarenon vacat; nec vero id fuent Tunc enim Odenatus muL'aJdemTn Onente provmctas, non tamen omnes omnino occupamt. Ltquet id ex his Pollionis verbis

itlTnTT potestatem cxdcm Odenatus Macriani

^5 An
post

sm

opL^

invasor, ante

in Gallienipotestatem concesserat, hicque ^Jgypti ecclesiispacem concesserat illa autem inter

:

Macnant

anni 262 in JEgypto tyrannidem arripuit antequam autem hoc eveniret, jam JEgyptus post
ejusque filiorum
'

Pascha

non ali*Orientisprovincix certe

concessit

^gypt^postMa^ianiejusquefiHoruminteHtu non inOdenati,sed mGallienipotestatem

mortem

monem apudEusebium lib, 7,cap.23sicscribens

quidem ( Macrianus ) cum suorum alterum prodidisset,
ille

Docet id nosSanctus nosterinepistolaadHcmuimEt

Pascha anni

imperatorum

262 et Macriani ejusque filiorum necemcommode evemrc non potuerunt, yiisi hxc anno 261

Historue sux ecinterPaschales Dionysii epistolas, uti infra probabo, verosimihus computanda est, ac proin aliquamdiu (vide dicta num. 140 hujus Commentarii ) ante
clesiasticcvlibrumseptimum
intulit,

evenisse statuatur. Adhxc epistola, quam Dionysius ad Hermammonem scripsit, cujusque tria diversa Fragmenta Eusebius in

alteri bellum intuuniversa familia stirpitus internt. Gall.enus vero renuntiatus et communi omniura consensu approbatus estj vetus simul imperator ac novus; prio illi. ac post illos et lam superstes juxta id, quo d dictum est lsaia? propheta?: Qua a principio fiierunt, ecce venerunt; et nova sunt quas nunc orientur.

isaet,

breyi

cum

Paschaconscriptaest.Jamvero, cum anno 2U2, uti infra pariter probabo, verosimiliter scripta sit, in eaque Macriani ejusque filiorum ccedes, veluti omnino recens,
memoretur, videtur
/uvc tempus, quo dicta epistola scripta est, ali-

subiens ejus splendorem brevi tempore obscurat, inque efus locum substituta conspicitur; ea deinde pra^tergressaaut liquefacta, sol, qui antea ortus fuerat rursum quasi novus exoriri videtur.

quemadmodum nubes

\ am

folis

radios

C quamdiuprxcessisse, atque adeo anno 201, quamquam forte propemodum jam prxlapso ac,

Macrianus, qu seipsum praBposuead ipsum Gallieni imperium mox admoverat; ipse quidem jam non
i

266

rat,

et

"'
(

est;

quip-

luneque Dioundt iam

]"

cidisse.
Odenatu Pal-

qui

myrenomm
rex multat
iccupavii
orovincia
;

264 Uabemus itaque jam annum, quo verosimilius Macrianus ejusque filii interiere. Dispiciamus modo, an post horum cxdem statim jEgyptus inGallienipotestatemconcesserit, utita, an is tunc ecclesix Alexandrirwe aliisquein

miliis,

mqire
et

nec antea erat ; Gallieniis vero siii .siidemqiie, q u prius, mauet. I pse dei

principatus,

velut

senectute

deposita

pristina3

improbitatis
,

sordibus

JEgypto
verba

positis ecclesiis pacem concederepotuerit, perspicuumevadat. Pollio induobus Gatlienispost

nunc florentius vig-et et que auditur, et quocumque diffunditur. bus verbis Dionysius non obscure
sese tunc,

repurgatu/ long-i us cemitur atQuisignificat,

cum hanc ad Hermammonem

scribe-

num.m huctranscripta,sicmemorat .Totiusprope

igitur

ret epistolam, lcctitia gestiisse,

Orientis

factus

est

cum

Odenatus imperator,

lllyricum

lienus.

ldem

confugrrant thesaurorum custode interfeoit, ita ut civitas pene deleretur. Odenatus inter hac quasi Gallieni partes ageret, cuncta eidera nuutiari ex veritate faciebat. Sed Gallienus cog-nito quod Macrianus cum suis liberis esset occisus] quasi securus rerum ac patre jam recepto,
,

teneret Aureolus, rvomam GalBalista multos Emissenos, ad quos Macriani milites , cum Quieto et

depulsam tyrannidem, tum ob restitutum Gallieno imperium. Quajwopter cum Dionysio, utpote Alexandrino in ^Egypto episcopo, n\hil causm fiassvl laehtia tantopere gestiendi cx eo quo>/, lienus, benignus in Christianos princeps, restitu,

tum ob Macriani

libidini

ac voluptati

se

dedidit.

que scenicos, ludos

Ludos Circenses ludosgymnicos, ludicram etiam

non 4r,quinGallienustunc,cumdictamepistolam Pionysius scriberet,sub imperio SUoJSgyptum habuerit, vtadeo hxc provincia postMacriani vjusque filiorum Ccvfvm, vum hsecnon diuanteprxfaLv ad Hermammonem epistolxscriptionem contigent,

patre suo Valeriano prius habuemi, auctoritatem non recuperasset, dubitandum

quamcum

tus esset imperio, si hic pristinam in sEgypto,

82
lucToni

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALE\A.\I>., FAUSTO ETC.

Ugiosissimus vero Deique amantissimus, impera-

tigerit,

in Gallieni potestatc>>> nnhibie concessc-

B.

facile erues tempus, quo Dionysius ab exsilio, in quod a Valeriano pulsus fv.<

Atexandriam
persect
revertut, d

si
.

sus. eo
/>">/<
jj,

Sanctus enim
,ist

uti

est

regressus,

cum
,

Valeriani sub Gallieni

septenualem circulum jam emensus, nonum Imperii annum degit, quo nos festa celebratnri sumus, seu potius, ut Qrgece est, celebremus raram admodum inusitatamque,, sdltem in spetor

Battnamtno
nein $c> fptit
'

epittolam

ninium Mgyptus rediit, ut docuimus, Quapropter cum hoc non diu post Macriani ejusque filiorum ca contigerit hsecque anno 261 innectenda viAlexandriam verosimillime Diouysius ab exsilio, vel anno &61 jam magna sui par, .

complectantur loquendi fbrmulam , in ciem hanchicprsemeetiamquidpx amobservatumvelim. 369 Pagius in Criticis ad annum 261 num. Illi quadraginta duo menses (per 13 sic scribit Joannis prophetiam, de >/"> plus semel supra, in interitu scilicet SS61 designati ) hoc anno
,

7""""/ueP
9'*
8
r>

.'

eart0

nius

Macriaui

ac

filiorum
et

terminantur.

Nam

per

te p
j">>

>pso
v,

vel certe ann>

sus.

aulisper
ita

Atque

qu\

menses illis enim

tot

^Jgyptus
3olis

Uexandria

loquitur
Kcclesiaa
llle

\<\:d'&; de Dionysiusj Qon vero

,

ordo eangit,
egr

vi

quo Sanctus ab exsilio Alexan(h-terminatun' habemus. Rei quse Sant tus gregi suo restitutus,
'

de

ttione

communiter

locus
.

Pearsonius tamen

qui

iu universum ut ab omnibus explicatur. vul^arem illam opiuio-

Dubitandum non
'

est

nem

tenuit, Iaudata

Dionysii

verba,
etc.

religiosis-

quin tunc Diou,

xnes strenui ac vigilis pa-

simus vero Deique amantissimus

plicavit.

optime exlocutus
est,

storis partes sedulo expleverit, Ecclesite

Quis,
post

inquit,

umquam

ita

commu%
('

stituens, si

quos forte abeaperse\ejurato, sejunxeratjoltabsentia

ut quis

septennium

dicerctur

nonum

num
lc

j.n

ii^-cesse est,

ut illud
et

anseptenna-

"

snmee forte in ecclesix Alexan>uvagro,

aliud peculiare
,

desig-net,

diversum ab eo
est.

minus

di-

tempore
illud

quod
,

postea secutum

Est

autem
,

zizania succreverant. Dubitan!l '"> non est quin Diouysius tunc omnix prsestiterit, quse a diiigenti, sancto mgilv
,
>

ligenter culto
.

que Pastore merito requ\ tum Sanctus

fec<
tet. ffint
,

vm quse quai
in gregis sui utititalem

wnmori cum conjecturis

veluti
>

\rum penuria
hic agere
tu>>>'

me la>nc

non lubent

duo tantum,
C07n

a Sancto

pius lau

n spectat epistolam, jam ssequam Sanctus ad Hermammo>>,

>

quod cum patre administraverat. E Ut Victor Regnavit annos quindecira cum patre septem, solus octo. Sed fallitur in eo, quod subjicit Gallienum nempe septennium trnn>crndisse ^t oetavo imperii anno Macrianum imperialem honorem adeptum esse pra3iiiin ^Sgypto. ffactenus Pagius indicans sese propensissime concederein opinionem, qua >> Pcarsonio per septc>> ulwm,post quem Gallienus nonum imperix annum agere, a Sancto
imperii
:

>>

nem, Mgypt\
respicit,coth
ut

conscrijisit

alterum

nostro in epistola ad ffermammonem dicitur, an-

Dionysio contraSabellianos,

num.
Hoc,

\\\
si

reipsa

Alexandrise forsan celebracelebratum fuit Sanctus Alexandriam ab exsilio

umquam

niseptem intelligi ndistaluuntur,quibuscum Vaanopatre Gallienusimperium tenuit. Verum ego huic Pagii Pearsoniique opinioni assentiendum non reor, nec video, quiPagius, cum eam
"'"',

prin
i

autem

epistola
pta
>>'

rn\ omni dubio procul a Dionyreversus.

contra Pearsonium verbis >>iox reci-

tatis possit contendere,

tempus

illud,

quo

sio

t\

est,cum db exsilio suo Alexandiu esset

est.

Utrumque

hocproi
562 v
$imiliut inne
<>-

periumcum patresuo Valeriano Gallienus tcnuit, non transi endis&e. Etenim Dionv.>ins
in epistola
/>>>l>c>-ii

18

rlendam
loqtundi
/">

II <c

Abepistola incipio. ffanc tunc scriptam esse discimus ex isdem epistolx verbis. Dionysius en\
,

mox iterum laudata ait nonum annum agere Gallienum, postquam jam
,
,

pon raram
mulatn,

in ca
bet
:

apud Euscbiwn

Ac mihi rursus contemplari subit. Video

C
los,

cap. 23 hcec haimperatoris nostri annos

lib.
1,

si

nnalem circulum est emensus. Quapropter per hunc circulum, et admittit Pagius. intelli,

enim
olim

impiissimos
exstiterunt,

il-

qui

adeo

celebrcs

bre-

vi

postea

obscurrissimos evasisse.

gendi sint anni, quibus Gallienus cum patre teimperium verba Dionysii supra recitata hunc habent sensum Gallienus cu>>> patre scptem
nuit
:

Religiosissi(
,

mus
,l,n "

lienus)

vero Deique amantissimus imperator sej.tcunalem circulum emensus

"in

Qalno-

schaiia scilicet)

quo nos festa (Pacelebremus. Quibus ex verbispadegit,

lam est, d id ffermammonem cjjistolam anno imperii Gallieni nono scriptam esse. Quaproptercum hic Gallieni annus partim cum anno 201, partim cum anno 202, uti ex supy^a disputatis facile colligcs, indubie concurrat, necesse est, vi dicta epistota altero ex binis hisce annis fuerit exdrata, ac proin tunc, cum jam a Gat-

pax esset etiam jEgypti ecclesiis restituta, Dionysius^we ab exsilio Alexandriam rediisset. Atque ita quidem jam habemus duos annos, quolieno

rum altero dicta epistola certissime scripta sit.

rum,
,

Ve-

ifiquies, anne etiam dcfiniri >mquit quo ca determinato anno exarata fuerit ? Respondeo verosimilius anno 262 scripta est, uti hic probare proposui ; ante tamen, quam id faciam, cum hcec Sancti nostri inepistola ad Hermammonem de Gallieno verba, mox adhuc recitata, re-

annos jamemensus, nonum imperiiannum agit; unde,cum sic clare significetur, Gallienum cum patreuttra annos septem >>>iperasse, consequens est ut Pagius contra Pearson ium perperam contendat, tempus illud, quo Gallienus cumpatre tenuitimperium, septennium non transcendisse, Recte ergo Pearsonius et consequenter ad opinionem, qua per septennalem annorum circuluma Dionysio memoratum, annos Gallieni cum patre imperantis intelligendos statuerat, tempus iliud, quo Gallienus cumpatreimperiun/ tenuit, septem annos transcendisse, litteris mandavit. 270 Verum, cum nihitominus Gallienus, ut ex ffislorise augustse scriptoribus et ex iis, quae jam supra disputavimus, manifestum est, annis dumtaasat septem, Hsque incompletis, cum patre
suo Valeriano imperacerit, consequens hinc fit, ut per septennalem annorum circulum post quem, jam expletum, Gallienum nonum impe,

perperaw <x

ponen
lui

annum agere, verbis supra recitatis Y)\onys\\\a ad Hermammonem scribit, intelligi nequeantanni, quibus Gallienus cum patretenuit
rii

in epistola

imperium

,,

'

TERTIA OCTOBRtS.
imperium, ac proin,
rura Sancti nostri loquendi formula alio plane modo, quamqxo illam Pearsonius et post eum Pagius
illa

83
ucToaa

ut

inusitata

et

concinnum,

exponendam
concipio
epistola
:

admodum
ex

duxit, debeat exponi. Rem ego sic Diornsius in sua ad Hermammoneyn

Decius CJallus, Valeriarianua impiissimi imperatores, brevi fcemporis spatio imperarunt, nec unus

efficiunt:

anteverba ilta, jam supra huc transcriquibus Ga/l/enum, septennati ^circulo jam vpleto nonum agere imperii annum scribit egemt haud dubiede annis, quibus nonnulli Gallieni decessores imperium tenuerant Fasestid ligerec.r ipsamet dicta epistola. In hac enim 8 ctuspaulo ante verba, quibus Gatlienum post expletum jam septennalem circutum nonum agere imperii annum ait, sic scribit : Ac mihi rur sns imperatorium aiwiorum dies conteirii bil Eusebius quidem ex versione Valesit ita hab mihi rursus imperatoris uostri (Gatpta,
,
.
i

illis septimum iraporii auuuui explevit; relig-iosissimus vero Deique amautissimns imperator, septirao jam expleto, seu scptennalem jara circulum

emensus, nonum annum agit. Quo^ sane in sensu, ut mihi equidem apparet, nihil prorsus occurrit quod
,

*en$u explana,

tam absonamve arguat loquendi formulam, nifortequis velit, non recte me dicturum Ne quidem e Petri fratribus decimum vita3 aiinum explevit j Petru, vero jam decimum
si
.-

inusita

lieni

videlicet)

arraos oontemplari

subit,

quibus

ex verbis tantum sequitur Dionysium jam antea de Gallieni, non autem de aliorum et\ imperatorum annis adhuc esse in sua ad Her-

minimeabsonum, etiamsi illa Dionysius de s<>,,lennio, quo Gallienuscumpatre suo Va Romanc gubernavit, statuatur non locutus ut
,

mensus, deciraum quintum aoit. Itaque rara </'""" Sanctus noster adhibuit, de Gallieni annis loq\ ormula sensum habet
e
itta,

\cum

ipsi

ad Rermammonem

epistola

mammonem
fj.01

epistola

locutum.

Verum
,

innui, adversetur expositio,

res
i

ad

in
\La\

textu Graeco hunc in

zy./.cs
;

modum
.,

eayprimitur

eam ctiam recurrendum non sit, tem potius videatur, Dionysium usum esse
ssime laudata loquendi
foi

>

r.aai

- -'- :-j,
bit,

qux Grxca verba, ut consideranti pate ad amussim respondent hisLatin itehis datis:
<1

mula,

ul

rum

Ac

mihi
emplari

rursus
subit.

imperatorium
.-

annorum

tionem,quam 'iuturnius Oallieni et bre vius aliorum imperatorum, Decii scilicet, Galli, Valeriani et Macriani imperiu
,

fc

cum
bus

Dionysius his
illos
,

mox

Quapropter , subjungat Video <uim

apertius
tione

insinuet.

Sed

/ur<-

jam de
,

c.rjjiana'-

de quifuerat) qui adeo celebres olim exstiterunt, brevi postea ohscurissimos evasisse satis aperte , ut mihi equidem apparet
prsevie locutus
,

impiissiraos

(imperatores

aptanda Dionysii verbis qusc Gallienum post expletum jam septennium nonum agere impera annum it, dicta ad discussionem temporis, quo prsefata adffermam,

monem epistola
pta
est

fueiit aDionytiu conscripta. Scri-

verbis indicat, sese de annis, quibus nonnulli Gallieni decessores imperium tenuerant,
dictis

jam
meUori, ut
apparet,

ante egisse.

jam docuimus, anno imperii Gallieni no>io, id est, cum Gallienus anno 253, mense Maio circiter, imperium
d\ sit

omm

Nec de his tantum , verum etiam de paucitate eorumdem annorum jamantea Sanctus verosimiliter fecerat sermonem, Video e
;'il

tuorprimis anni
,

exorsus, vel ultimis octo anni 2G1, vel qua862 mensibus. Verosimilius au-

idjam

innui, quatuor p?-imis

am
in

n-

quit)

impiissiraos

illos

qui adeo celebres olim

sibus
to

sc-7'ipta est.

Etenim Dionysius
scriberct
,

prxmemo-

stiterunt,

brevi

jiostca

obscurissimos evasi

rata ad

Hermammonem
,

epistola exprimens, quo-

assimilaratque jam, antequam hssc cerba litU mandaret Macrianum nubi, qiicV radios solis
,

tunc

cum

illam
.

Gallienus anno

mox

nescil.

intercipiens, brevi post a sole dissipata evaAdhsec alia nonnulla protulerat quibus
,

imperaret, ait Nuv v^y.^-^j htaxov Jcavusi, id est, nunc annum nonum, non, ut est apud Valesium deg-it vel hgii sed perficit seu explet.
,

Macriani imperium innueret. Hiu< mihi uerosimile fit, Diouysium in sua ad Hermamonem epistola, cujus Fragmenta tantum C exhibet Eusebius, de paucitale annorum, quibus
breceadhiothini
/

uisse

Qu<

cum secundum

)a

Dionysius

nimirum Gallus, Decius et Valerianus imperium tenuerant, ante dictam loquendi formulam pariter
alii

nonnulli adhui

Gatlienidecessores,

ad Hcrmammonem dictam epistolam tunc scripserit, cum jam ad fmem vergr, pe esset expletus nonus imperii Gallieui an\ consequitur, utea quatuor primis seu uno e quatuor primis anni 262 mensibus scripta sit nequeenim
'
.

ji

esse sermocinatum dixisseque ne unum q dem ex illis Gallieni decessoribus scj perii annum explesse. Hisce porro positis, jam
,

sicitius scripta foret, dici potuissc videtur a Diouysio, Gatlienum tunc, cum scripta est, nonum

facile,

quantum opinor, quisque

intelliget,

qui

prope imperii annum perfecisse seu eatplesse. 273 Imo hanc ad ffem pistolam lll(er Patchanon uno tantum e quatuor primis Dtonyiii
!

rara illa atque inusitata Diouysii loquendi formula, Keligiosissimus vero Deiqne amantissimus imperator septennalem eirculum jam emeusus nonum imperii anuura de^-it, quo nos festa celoquendi formula nihil plane absoni exhibeat, etiamsi per
,

'

lebraturi

suraus

qui

inquam

/uvc

septennalemcirculum non intcltigantur anni, quibus Qattienus <>cm patresuo Valeriano tenuit imperium. Etenim hsec verba, Religiosissiraus vero etc. cum praecedentibus, qu& (si modo Eusebius integram Dionysii ad Hermamonem epistolam, non autem hujus Fragmenta lantum in Historiam suam ecclesiam intulisset) ne unum quidem se-

mensibus, sed bi)iis circitcr ante Paschi .-./anni mensibus scriptam esse, ex mdiasevadet. Certe nihil obstat, quo minus tunc scripta credatrr, tuncque cimmreipsa (vide dicta hujus Commentarii num. L40J indubie sct^iptaest, si Paschalibus Dio] <stotis debeat aa enseri. Ut ergo, an tunc reipsa scripta fuerit, innotescat indagare lubet, an a Dionysio dc festo Paschali celebrando exarata fuerd. >ionj sius in hac, de qua hic agimus, epistola apud Eusebium tib. 7,sub finem capitis 23 de Gallieno sic
i

"'" lat

scribit

Nuv
,

vjvj.-j-vj

tvaxov

Jiavui

cundumjam

dicta e nonnultis Gallieni decessoribus septimum impcrii annum explesse, verosimiliter proderent, sensum hum um,acplane

nunc annum nonum perfinon celebraturi sumus cit, in quo nos festa ut vertit Valesius, sed celebrcmus. Quibus vcroc-a(7(oav

id

est,

bis Dionysius

Hermammonem

adhortari videtur

ad

,;

'

84
4UCT0HE

DE
scripsit,

SS.

DIONYSIO. EP. ALEXAM^

epistola,

.,

FAUSTO ETC.
quod nos ab
rinpui

ad festa Paschalia celebranda, ut adeo

275 Nihil itaque hactenus occurrit,

C.B.

uri

Paschalis fuisse rideatur. Ait quidcm Tillemontius tom. 4 Monumentorum Ecclesiasticorum pag. 660 in Notis in Dionysium

quamadhunc

opinione, qua Diouysii

ad

Hermammonem episto-

"' *'en^

lam
12

vei ost

il'iter

Paschalemesse,statuimus,cogat

recedere.
Scripta
praesenti
perii

Alexandrinum ex
to
,

verbis

proxime

recitatis

Pagius in Criticis ad annum 261 num. dedicta ad Hermammonem epistota sic scribit
itaque ea (ad

non probari, dictam epistolam exstitisse Paschalem cum Dionysiii >y?v Hermamonem forte tantum exhortatus fuerit, ut gauderet simid Deoque ageret gratias ob pacem jEgypti ecclesiis tandem etiam restitutam. Tillemontio rem ex dictis verbis certam non ficri, Ubenter assentior; neque enimvel ex iisvelulla
,

Hermammonem)
nempe) quo
,

epistola

anno

(2G\

annum
,

Gallienus

enim
f262

ut

Baronius

imauspicatus est. Neque credidit ea anno sequenti

ut
visuri

nonum

nimirum) dataj quia,

anno
,

sumus

alia ratione certo puto evinci posse, Dionysii

stolis esse

ad

Hermammonem epistotam Pa sch alibus Sanctiepiindubie accensendam. Paschalem taillam fuisse, idcirco mihi apparet, quod, quam-

quam non certo, verosimiliter, tamen ad Pascha celebrandum exhortatoriaexstiterit. Etenim verbum nude solitaricque positum, a Dionysio etiam alibi adhiberi non videtur, nisi cum de festo Paschali celebrando facit sermonem, ut adeo,cum inepistolaadHermammonem dicatioprdo-Go/zev, ad festum Paschale celebrandum videatur exhortari ac proin ut apparcat, Paschalibus
,

Augustei irnperii dccennalia celebravit de quibus sub festi nomine in laudato loco mentio, et ante illud festum hasc epistola exarata. Locus, quem a se antea lauda tum, Pagius hic indicat, alius non est, quam is ipse, a ?iobis pariter ex Dionysii ad Hermammonem epistola jam seepe laudatus, quo Di< Nonum imperii ansius de Gallieno sic scribit num deg-it seu potius (vide dicta num. 272J explet quo nos festa celebremus cum autem
Gallienus

262

.-

verbis
tis,

proxime

recitatis dicat

Pagius, hoc loco

B
f/uidquid con-

Dionysii epistolis illam esse accensendam. 274 Ast, inquit loco proxime citato Tillemontius
,

tra opponat
Tillemontiut,

alteram

jam habemus
,

prn
a
j

stolam

Paschalem

Hieraci

xandrino nempe) inscriptam non possum us epistolam ad Hermammonem esse adhuc epistolam Paschalem nisi subverta,

anno 262 epiDionysio (Aleac proin dicere

,

de Deccnnalibus, a Gallieno anno 262 celebrasub nomine festi fieri mcntionem, omni dubio procul vult, a Dionysio in pr vfata epistola E de festisPasclutUbuscelebrandis non agi,acproin nobis, illam inter Paschales Dioi^-sii epistolas re
(

mus, quod cum

epistolara

Valesio statuimus quamlibet Paschalera (a Dionysio scilicet Ale,

xandrino
Sancti

scriptam)

novi esse

anni indicium

nec ulla nobis est

nostri logiae
et

ratio,

ut ab hac reg-ula, qua?

Alexandrini) chronotantum adjumenti affert recedamus. Ita laudatus Tiltemontius;rerumepistola Paschalis quam Dionysius ad Hieracem, Mgypti episcopum, dedit, non ad annum 262,' sed ad sequente, ,<et. Etenim Eusebius lib. 7 Historim Ecclesiasticev, cap. 21 sic scribit Post
historiae
, , :

(Dionysii

censentibus adversatur. Verum mihi minime probanda videtur Pagii opinio, qua in epistola ad Hermammoncm a Dionysio de decennatibus, a Gallieno anno 262 celebratis, mentionem fieri existimavit. Etenim Sanctus pr cvdicto epislolcV ad Hermammonem toco, ex idiomate Gnvco in Latinum accurate converso ut supra docuimus, ad festa celebranda exhortatur parum autem verosimile apparet, Hermammonem a Sancto ad
, ,

Gallieni decennali celebranda fuisse exstimulatum. Dionysius itaque prxdicto loco mentionem decennalium mb nomine festi verosimiUter non facit, ac proin, quamvis Pagius nobis, qui Dio-

hsec pace vix

dum

restituta

Alexandriam

(Diose-

nysius nimirum) regressus

ditio

est.

Verum cum
,

Hermammonem epistolam Paschalibus accensemus, indubie adversetur nihiltamen affert, quo nos erroris certo convincat. Pagius secutus est Eusebii versionem, a Valesio adomanysii

ad

epistolis

bellumque

adeo ut ipse utpotein altr.rutiv.mseditionis partem distractos, alloqui non posset; iterum ipso Pascha die ex' urbe Alexandria, tamquam extorris eos
,

rursus illic exortum fuisset universos ejus urbis fratres

tam cum autem secundum hanc Dionysius, (/wam;

nalibus
276

Pagius potuit facilius, ut co de Gallieni decenmentionem fieri, existimaret.

Utut
sit,

visexdictisperperam, loco prmdicto Hermammo nem ad festa cetebranda non adhortetur, induci

per

litte-

ras
li
,

alloquitur.

Sane

in
,

altera

perpensis omnibus,

epistola Pasclm,

au& contra

7-

*,

est,

quam paulo post seu potius ut Gnvce quam postea ad Hieracem unum ex yEg-y, , '

pti episcopis exaravit, de seditione illa q^uae tunc temporis Alexandrise commota e.st mentionem facit Dionysius nempe Alexandrinus. Quibus ex verbis intelligitur, Paschalem Dionysn ad Hieracem epistolam scriptam
,
.

nostram de Dionysn ad Hermammonem epistola opinionem attulimus hanc equidem adhucverosimilem arbitramur; nec quidquam offcit, quod
,

matur,

262
ene,

tc " p,m

cum jam Sanctus ab

zsset,

exsilio

novaque

illic

esset

pter,

cum

non esse nisi Alexandriam rediexorta seditio. Quapro-

hsec seditio, verbis

mox

recitatis ab

Eusebio memorata, anno 262, uti infra docebo, fuerit exorta, postque Pascha anni, quo eadem
seditio orta est, Paschalis Dionysii epistota, quemadmodum ex verbis
cile colliges,
est,

ad Hieracem

epistolam Paschalis epistoLv nomine nuspihic enim scriptor non omnes, quas Dionysius scripsit, Paschales enumerat epistolas, ut has inter locumhabere queat scripta ad Hermammonem epistola, licet Paschalis epistolivnominenuspiam ab Eusebio indigitetur Porro cum /uvc epistota inter Paschates Diony^ii epistolasverosimilitersecundum jam dictarecensenda sit, alterum hinc habemus argumentum quo eam anno 262 scriptam statuamus. Etenim

eam

am

insigniat Eusebius

Eusebianis fa-

fuerit conscripta,

dubitandum non

qvin hujus epistoUv scriptio ad annum 263 pertineat, ut adeo vim omnem amittat argumentum quod ui epistolam ad Hermammonem e numero Paschalium epistolarum expungat, ab
, ,
,

dicta vel sub finem anni 261 anno 262 scripta sit, Paschalisque proinde esse nonqueat, nisi ratione Paschatis,
vel

cum secundum supra

anno 262 ad quem Paschalem Dionysii' ad Hieracem epistolam spectare putavit, Tiltemontius ejformat

temporis spatium WstolaPaschalis,utpote,Quadragesimcvinitium simulquetempusPaschalesignans,festivitatemPaschalem debeatprxcederc. Atque ita quidemjam habemus, Dionysium, postquam ab exsilio Alexan-

262 celebratum est, consequens est,ut binismensibus autpaulo amplius ante Pascha anni "6" fueritconscripta ; tantum quippe

quodanno

driam

DIE TERTIA OCTOBKIS.

A driam

ad Hermammonem, quse verosimiliter Paschalis fuit, scripsisse, idque ab illo non anno 201, sed initio anni
262,

esset reversus,epistolam

85
est.

nus episcopus) regressus

tio,

bellumque rursus

Verum cum
fuisset,

sedi-

nrro..

illic

exortum

utverosimiliusapparet, esse effectum. Videamus

modo, quse Sanctus prgeterea proximeasuo Ale-

xandriam regressu
/,/

prsestiterit

ut [pse universos ejus urbis fratres, utpote in alterutram seditionis partcm distractos, alloqni non posset, itcrum ipso Paschae die ex urbe Alexandrfa,
tur.

adeo

CB

277 Dionysium contra Sabellium ejusque sectatoyes synodum Alexandrix " --# v, uun.1// wooc, in eaque celebrasse, t/t euyut; hinuni, s/ i mi,uamhcu, &<" "' ">>< umquam >nnasse, num. U4>hujus Commenta-

tamquam extorris, eos per litteras alloquiNec Ristorise Augustce scriptores, nec alii

>

' i

iiuiiuu, ,._-

verosimillimum asseruimus verum tempus, quo id Sanctus fecerit, fecisseve potuerit, nuspiam adhuc deflnivi, idque tamen, cum de Dionysiii ab exsilio Alexandriam regrcssu acturus essem, facturum me, num. 164 spopondi. Ut ergo fdem hberem, in annum, quo dicta sjnodus a Dion
;

rii

eam ex arrepta a Macrianoin Oriente tyrannide onginem non traxisse. Etenim seditio, qux verbis

diserte nos docent, qusenam tunc fuerit seditio, quse &gyptum et Alexandriam in novas belli calamitates conjecerit. Certum tamen apparet,

proxime ex Eusebio
est, nisi

recitatis

memoratur,

orta non

cum jam

Dionysius, utiexiis

si

modo

hic

eam umquam

celebrarit, celebrata

num. .8 docui,vel Valeriani persecutione, vel paulo ante initium accepit. Quaproptv, redibile non sit, Dionysiura statim, nulla tentata benigniori
I

esse potuerit, reve ipsa celebrata fuerit, quiro. Sabeltiana luvresis, ut

nunc

in-

orta

jam

B res

na. severiores contra Sabellium ejusque sectatoecclesiasticas pcenas adhibuisse, certum ap-

quam in Oriente Macria.w.s arripuerat, tyrannide, dubium non est, quin seditio, quse verbis supra recitatis post Dionysii reditum Alexandrise orta memoratur ab Eusebio, diversa
finita,

ipsis verbis facile colliges, ab exsitio Alexandnamessetreversus. Quapropter cwn Dionysius secundum ea, quae jam supra disputavimus, Alexandriam ab exsilio reversus non sit, nisi jam
,

omnino

paret, Dionysium, posito etiam paulo ayite Valerianij ionem Sabellianse luvreseos initio,

sit a seditione, quam quis, arrepta in Oriente a Macriano tyrannide, Atexandrix factam posset contendere.

concilium contra hanc, in quo Sabellium damnarit atque exauctorarit, Alexandriae ante dictx Valeriani persecutionis initium non celebrasse.

Porro cum Dionysius,

lium pulsus
sui parte

idi jam ante d ?, a ipso statim Valerianiper.se, utionis initio in exsifuerit, nec ante

ann
in\

l.

jam prsetertapsum,

magna

..,,/_.;>

Alexan

edierit, certissime ante

alterum e

prasmemoratam synodum celebrare non poiuit, ac proin etiam non celebravit. stat ergo, ut illam vel anno 261, vet 262, vel etiam altero posteriori ceiebrarit. Postremum hoc mihi minus verosimile apparet. Etenim pastoralis Sancticura, qua serpenti !><vreseos malo ocyssimevoluerit occurrcrr, omnino mihipersuadet, eum adversus Sabellium, ut primum feri potuit, condlium celebrasse, ut adco id Sanctus vel anno 261 vel anno 262, cum tunc Alexandriam
esset

binis hisceannis

279 Hinc jam etiam conscquilur, ut lurbie, aurcumea, quas sedUio, post Dion) um Alexandrix "' hiC ** orta excitavit, diversse procui dubio PoU,onedal r sint a tur""" a bis, quibus ibidem arrepta a Macriano tyrannis occasionem dedit. At, mqines, qiuenam tandem illa est seditio, qute verbis supra recitatis memoratur db Eusebio, quxque Atexandriam novis iterum belli turbis involvit? Trebetlius Potlio lib. de Trigintatijranniscap. 21 /uvc litteris manda'

Et hoc familiare est zEgyptiorum, af ve\ ac dementes de levibus quibusque ad sumniae reipublicae pericula perducantur. Saepe
vzt
:

furiosi

ob neglectas salutationes, locum in balneis non concessum carnem et olera sequestrata, calceamenta servilia et csetera talia usque ad
illi
,

summum

reipublieae periculum seditiouis,

ita

ut

armarentur contra eos exercitus, pervenerunt. Familiari eryo sibi furore cum quodam die cu-

reversus, plen
U.
a\
1

ibidem gauderet

jusdam servus curatoris

reg-ebat
,

ecclesia, verosimtUi

Q uo d
i

si

autem id
,

militarie

ob

qui Alexandnam tunc hoc cfflsa. essel quod

, ,

a Sancto factum
(
:

poiius, qua?n 261 lu,

crepidas
ceret
,

suas

meliores
venit

esse

quam

militis

di-

beat sta dicti anni 2 2 in o rtet eligere, cum post hoc ?*es Alexandruv iterum turba-

collecta

multitudo
,

ad

domum

.i.miliani

ducis

anceps

atque
est

eum omni
persecuta
ferro
,

seditio-

r'

opportunum ceiebrando concilm Umpusnon dederint, ut nunc sequenti sumus visuri.

num mstrumento
est

et furore

est.

lctus
ul-

lapidibus

petitus

nec

desiit

lum

seditiouis telum.

Qua

re coactus

;Emilianus
peexer-

sumpsit imperiura,

cum

sciret, sibi
ei

undecumque
.;

XXIV. Nova Alexandriae oritur seditio cum bello, ac deinde pestis

:

reundum.

Consenserimt

.l^-yptiacus

Sancti de

his

litterse

Pa-

schales.

citus, maxime in Gallieni odinni neo ejus ad reg-endam rempublicam vigor defuit. Nam Thebaidem totamque _Egyptum peiag-ravit et quatenus potuit barbarorum g-entes forti auctoritate submovit. Denique Alexander vel Alexaudrinus (nam incertura id quoque habetur) virtutum merito vocatus est. Et cum contra Indos pararet expeditionem misso Theodoto duce
,
,

XovuAiexan-

nm%

Uio,

-p^ionysio post pacem JEgypti ecclesiis redxJditam ab exsilio Atexandriam reverso non diu admodum quieto esse licuit. Etenim cum nondum, ut apparet, ecclesise suse rebus, quas diuturna persecutio non parum perturbarat, componendis pristinoque statui restituendis suffcien-

Gallieno jubente, dedit

pcenas

siquidem strau-

gulatus

in

carcere

captivorum

veterum

more

perhibetur.

280 lta hactenus Trebellius Pollio, gravissi- unaeadcm-

mamnarrans

levi

de causa Alexandriae

seditio-

W*

M"

9*

nova subito Alexandrise seditio, ex eaque beltum inexspectaio erupit. Posthsec, inquit verbis ante adhuc recitatis Eusebius lib. 7, cap. 21, pace vix dum restituta, Alexandriam (Dionysius, Alexandrivotis
locasset,

tem pro

operam

beilum, prsecipue scilicet cu?n Theodotus, Gattieni dux, contra JEmilianum duxit exc eumque, conserto praelio, devicit, cepit et rw/'<,> ad Gattienum transmisit. Per idem tempus inquit libro de duobus Gallienis laiulala.s Pollio .Emi,

nem exortam, ex eaque deinde secutum

v ' delur >

lianus

86
Al'CTORB

DESS. DI0NY81O,
apud
.Eg-yptum
,

BP. ALI0\ .Wl).,

!

FAUSTO

BTC.

C. B.

imperium sumpsit multa oppida malo famifl ocoupatie horreis pressit. Sed hunc duz Gallieni Theodotus, conhabito ntque imperatori Gallieno flictu cepil transmisit. Qua? verba laudatus Pollio, proa post narratam Macriam cjusque fdiorun
lifmnfl
,
.

de assumpto ab sEmiliuno in JSgypto imperio littens committit, ut vel ecc hoc narrationis or~ dine fas sit colligere, id nec prius nec diu post fecisse JEm ilianum,quamjam Macrian i in Orien te tyrannis finem accepissct. Adh&c oum Potlio pos/ narratam M<<< riani casdem pauca dumtaasat de pravis Galliem moribus interponat, moxque (vide verba proxime reciiata) subjungat, per idem temprs Mmilianum apud Mgyptum sumpsisse imperium, satis indicat, id non diu accidisse,

Porro tempore, quo prsedicta seditio Ale- "vr xandrix eruperit, jam, ut proanmefieri potuit, qun definito, resiat, ut de ipsa seditione nunc pauca dicamus. Quam gravis hac fuerit, faS est utcum *""' proiii, '^" oerbis num. 279 que colligere ex << huc transcriptis Tribellius Pollio memoriee prolit. Verum Dionysius posi Pascha anniZSZac proin aliquamdiu post seditionem illnm c.cortam ad Hieracem, JEgypti episcopum Paschalem scripsit epistolam in hac autcm Sanctus misersc<htioneilla Alexanrimum statum, in quem
'

fn

<-.>

dria esset conjeeta, graphice dcpingit. Mo.>ipso

epistolse
initio

<>h

ardentem
,

qua

in

gregem

postquam Macriani tyrannis tijranno ejusque filiis e medio sublatis, in Orienie esset exstincta. Quaproj m ><<>>< diu pariter post Macriani ca?dem ea, quem verbissupra recitatis lib. 7, cap. 21 memorat Eusebius, Alexandn.c aociderit sequin heec ua/ia ditio, dubttandum non videtur eademque sit cum seditione, cujus occasione dEmilianum <>< Mgypto sumpsisse imperium, Verbis num. prxcedenti huc transcriptis refert B Trebellius Pollio. Sic ergo jam habemus , qua?
, ,

apertissime prodit. teneretur charitate Vocat scilicet Christianos, cursesuee commissos, sua ipaius vi n;i, hcsijue utitur loquendi modis, qui non msi a pastore summa in gregem suum iritate incenso possint procedere. Tpsa Sancti

suum

verba apud Eusebium lib. 7 Histoi im, cap. Sl exstantia huc (ranscribo. Quid vero mirum, inquit, si grave ac difficilc mihi est, homines long-ius

remotos vel per epistolas ulloqui,

ipse

cum

nec

mecum

colloqui, nec auimse meae consulere

faoile possim. Htenizn nd mea ipsiua viscera, ad contubernales et unanimes fratres ejusdemque ecm clesise municipes, istolis opus habeo,
|

awio 262
exorfa,

qualisque fuerit seditio, ause, Dionysio Alexandriam reverso, ibidem. denuoexarserit, beltumque et turbas plurimas concUarit. 281 In annum, quo ea fuerit exorla, nunc lubet inqvircrc. Dictum. jam est, eam non admodiu o Macriani caede accidisse, hsecqueest munis hodiedum eruditorum opinio. Cum ergo Macrianus, ut supra docuimus, annoZGl,

easque quomodo transmittam, vix reperio Facilius enim quis, non dicam extr-i flnes provineiae,
ultimas urbe Alexandria Alexandriam pergere. Ita Dionysius ardentem sii)nd in Christianos Alexandrite constitutos charitatem, miserrimumque Alexandringe urbis stased ab Oriente

ad

regiones Occidentis
es
ipsj

commeare

possit,

quam

dum

ium commonstrans.
quibus hunc non praecedentibus ob oculos ponit. Ilsec ego, utpote ad institidum meum non conducenlia, studiosoque lectori apud Eusebi
,

o,

indubie perierit, necesse videtur, ut

seditio vel ipso

283

Plura deinde addit

graphici
<o,

itfi

ea,

qua de hic agimus,

propemodum

elapso,vel certeno> post Alexandriae eruperit. Pagius in C?-iticis, aliique eruditi plures, quantum ex iis, quee de re illa scribunt, fas est colligere, unanimi fere

anno 261 >nodum

minus

dilucide,

quam

prr dtrm

nrciler menitt
ilrrmitliiiwi
I

imuil.

loco

proxime
mitto.

citato facile obvia, brevitalis

pra U
jecit,

consensu auiumant, praememoratam seditionem anlc Pascka, quod Dionysii ab exsilio Alexandria/m rediium proxime excepit, verosimiUime evenisse. Quapropter, cum Dionysius, ut supra docuimus, vel anno 261 ad finem jam fere provecto, vel

statu, in

De quem hasc civitatem Alexandrinam tantummodo adhuc noto, brevem illam

exstitisse
;

causa preefata seditione seu de misero

ad-

modum non
tenuisse.

sed anno circiter integro

anno 262 dumtaxat inchoato Alexan-

driam ab

exsilio sit regressus, consequens est, ut dicta seditio post Pascha anni 261 etante Pascha

anni 262 evenerit. Porro, cum Dionysius, uti ex iis, quee jam supra disputavimus, facile colligcs, Alexandriam post Macriani cmdem regressus, optata ibidem pace per aliquot mensium spatium, quo suam, /> anle memoratam, ad Hermamscripsit epistolam, aliaque nonnulla in gregis sui utilitatem gessil, videaturessegavisus,

Etenim ante Pascha anni 262, ut jam autemproxime huc ex Paschali Dionysii ad Hieracem epistola transcripta apertissime produnt seditionem illam adhuc durasse, cum dictam ad Hieracem episto lam ms conscriberet, ut adeo Alexandrina oi
docui, initium accepit; verba
,
\

,\

monem

annum fere integrum tenuerit, si epi ad Hieracem non diu ante Paschn anni 2(>:f fucrit conscripta hanc autem non diu admodum ante Pascha anni 263 scriptam esse, sic ostendo scripta est omni dubio procid, uti unusquisque ex disputatis facile colliget, post Pascha anni 262
seditio per
stola
i :
;

verosimillimum mihi apparet, preememoratam seditionem brcvissimo dumtaxat temporis spatio ante Pascha anni 262 esse exortam, eamque ipso Paschie anni 262 die ita vehementer jam exarsisse, ut, quemadmodum verbis supra recitatis
lib.
1,

quapropter,
las

cum
,

inter Paschales Dionysii episto-

cap.

21

docet Eusebius,

ad Christianos,

verba facere idcirco non potuerit Dionyaius, quod in alterutram sedilionis partem omnes essent distracti ,eosque proinde per litteras alloqui, fuerit compulsus, contra ac alias facere consuevisset. Solebat enim Dionysiue litteras quidem Paschales ad Chrislianos per patriconslitutos,
<!,
<

Alexandrix

numerelur Pasdmlis haud dubie fuit pro anno 263, ac proin (vide hujus Commentarii num. 14Q) Dionysius per illam, quo die Quadragesima anno illo esset inchoanda, uti et quo die Pascha esset cetebrandum, certissime indicavit. Jam vero, cum hujusmodi cpistola, utpote Qua
dragesima* et Paschatis prsenuncia, aliquamdiu ante Pascha debuerit conscribi, consequens est, ut preefata Paschalis ad Hie?'acem epistota aliquamdiu ante anni 26:5 Pascha, id est, duobus circiter ante hoc tempus mensibus fuerit exarata, ac proin ut Aleamulrina seditio, cujus in illa,
veluti

haium suum

dispersos,,proculque Alexandria

dissitos quotannis dirigere; ipsis vero Paschali-

adhuc durantis,

fit

bus diebus ad populum AXemandriee constitutum non litteris, sed viva voce, uti ex capite Eusebii proxime laudato inteliigitur, facere sermonem.

menlio, anno propecirciter

integro, id est, tenuerit.

modum
284

decem
,

mensibus

Verum

inquies

an non etiam multo

div

orlaqae

ibi

deinde pcstc,

dmtzus tenuit? Respondeo illam equidem ad annum usque 264 tenuisse, non videri. Etenim Eusebius, postquam capiie proxime citato Pasctiatem Dionysii ad Hieracem epistolam recituvit,
,

DIETERTIA OCTOBRiS

S7
'HlMI" C
ii

hll fevitiasuatantisperremiserit,iterumque n\hlV<*

t t

m ^ alm UrbibUS s^^cpost non264 non minori svvitie

cum ex Valesii, Tillemontii aliorumque rum judicio nova quaelibet Dionysii

epistola novi anni sit

capitesequenti alteram moxsubjungilPaschalem Sanch epislolam, ad Christianos, exorta Alexanarmpost bellum peste, conscriptam.Quapropter,
erudito-

Tul Decio fuent grassata,utadeo,solius / Alexandriz rahone habita, dubio procul pestis, qux sub Decio 9ssariAlexandria>coepit,certosensudistingiieny

fnfeanno

quam

post bellum scripta est,epistola exstitisse Pascha264, ac proin hujus anni initio conscripta, ut adeo cum in ea seditio Alexandrina lunc, cum scnpta est ,sopita fuisse indicetur, certum videatur, hanc ad annum usque 264-

Paschalis indicium, videtur illa, qux

Hspro anno

unuos
vit,

a?ino 261 saemit dictis existimet, pestem Mcotorvan fancsccvissimam, quxperannos quindecim con- <-

otl ^ JMNecquisexjam
T

peste '^ U3e in

eam urbem

Romanum imperium miserrime affiixit, et

tantum

infinita

bis

non

te-

tranSecuta dehinc post oellum peste, cum Paschalis solemnitas iramineret lterum Dionysius fratres per litteras allocutus est, in quibus calamitntis illius maffnitudinem descnbit. Subdit deinde prevmemoratam, quiv post pestem Alexandriae exortam scripta est, PaB schalem epistolam, aut potius ejus Fragmentum.
scribit, haec

Porro Eusebius dictx Paschalis epistoUv quampost epistolam adHieracem recitatam

nuisse.

verbapraemittit

et semel sub Gallieno esse grassatam. Apparet enim inter pestem, num. 59 et seqq. hujus Commentarii a nobis fuse memoratam, quae sub Decio Alexandrix inchoata ac demdc suhGallo aliqnamdiu onlinuata est et inter pestem, sub Gallieno Alexandrix ortam cujus occasione Dionysius Paschalem
,

nempe sub Decio

propemodum hominum multitudine orbain urbem Alexandrinam, semel

hic loco
ste,

posteriori

EpistoLv mitium perquam saneelegans,hisceverbis concipitur: Aliis quidem hominibus prjesens hoc terapus non videatur esse tempus festivitatis Neque vero illis tempus est, nec hoc, quod a nobis celebratur, nec ullum aliud, non dicam eorum, quaj luctuosa sunt, sed etiam eorura, qu vel raaxime laeta et hilaria existiraantur. Nunc quidem certe plena sunt omnia lamentationum
lu-ent cuncti et ob mortuorum horoinum ac qnomorientium multitudinem tota urbs gemitibus circumsonat. Priorsus enim ut de primotidie

mortalium numerum interruptis vicibus, tum pequae Alexandriae magis diutiusque quam alibisxvat,tumaliis morborum generibus Alexan- F dmae perasse, ut adeo saevissimum illud malum hanc civitatem plus semel aut bis intra quindecim annorum spatium, quo Romanum imperium afjixxit, grassatum fuisse videatur Fasest id coltigere ex Paschali Dionysii ad Hieracem epistola, supra laudata. In hac enim Sanctus

memoratam scripsit epistolam, ingentem

post narratas belli calamitates exseditione, cujus occasione JEmilianus, ut docuimus,

imperium, Alexandriae ortas hunc

assumpsit

in

modum

Kgyptiorum in sacris Litteris scriptura hanunc quoque clamor ing-cn.s excitatus est, Nulla quippe domus est, in qua non sic aliquod funusj atque utinam unum dumtaxat. in
gefcitis

betur, ita

prosequitur: Et post hajc mirantur et ambigunt homines, undenam continuae pestes; undenam graves morbi, omnisque g-eneris labes, et multiplices
sje
sit,

variique

cur urbs

hominum interitus quid eaumaxima (Alexandria) tautum

:

unaijuaque domo
de cujus duratione non-

esset.

nulla

Dionysius, cujus cetera in dicta epistola verba apud Eusebium loco citato bre vitatis ergo praetermitto. Compendio complecti

Hactenus

quid iisdem Sanctus pertractet. Ante id faciam, pauca observasse lubet tum de ipsamet Paschali epistola, proxime memorata, tum de peste, cujus occasione hxc scripta est. Sanctus Hieronymus de illustribus
sufficiat,

ferat, etiamsi ab ad decrepitos usque senes numerentur, quot antea crudos senes sic vocatos aluit. Verum tunc temporis adeo plures erant quadrag-enarii, et supra hos usque ad septuag-esimum

civium

numerum amplius non

ipsis infantibus

tamen quam

ajtatis

annum

progressi, ut

numerus eorum nunc

non possit, adscriptis licet et in album relatis ad annonam ex publico accipiendam his, qui quatuordecim annos nati sunt, usque ad oetoexpleri
g-enarios.

ptam

Ecclesice Scriptoribus cap. 69 inter epistolas a Dionysio conscriptas recenset unam, quam de Mwrtalitate inscribit, sicque de mortalitate scrifuisse, aperteprodit. Verosimile

Et qui specie ipsa adolescentuli sunt,

quodammodo nunc facti sunt eorum, qui olim senes erant, cumque in terris liumauura genus
sequales

mihiappa-

ret, hanc ab Hxeronymo memoratam epistolam distinctam non esse ab epistola Paschali, mox hic memorata, utpote qux et postpestem seu morta litatem Alexandruv ortam scripta sit, et de peste seumortalitate plura commemoret. Porro pestis de qua in hac epistola agitur, distinguenda quadam ratione est apeste, quam sub Decio, ab Ale

tantopere iraminutum et consumptum videant, aug-escente indies et crescente ipsorum exseidio, non
intremiseunt.

287 Quibus ex verbis, quantum opinor, nemo non eruat, qtm depeste quindecennali Alewandritepluries quam bisgrassata moxasserui.Hisce prsenotaU&t venio nunc ad ea, qux Dionysius in epistola 1 asrhnh, post seditionem ortam scripta, verbis supra huc non transcriptis pertractet.

i> (t

<c/ia lem

/'"/.ui
'i" llola ' <J

r '"" ,la ' em

*,<>.,<

e,.am>

xandrinaurbefactotWeinitio.grassariV^fsse, supra docuimus. Quamvis enimpestis, is,quae sub \0 Alexandrix grassari ccepit,per annos OUinquin decimcontinuos,ut docuimus,Romaa nm u iji ,i imperium, id tamen ita accipiendum non est, quasi per totidem annos continuos, nidla prorsus
,

"corn^ZZ q^mh^sI^ZhaZT^
t

,,,

pestis Scvvien/

intermissione facta, in singulis imperii urbibus Fucrunt urbcs,qu tv illo quindecim

;

omnium,quas tumipsemet,tum Christioni cum eo innariis EcclesiaeprocclUs pertulere prxcipuamin variis Errlp<ii,vrtr>fi,;>II>* novUilavn } m m .a*v. queoperom colhcat inexponendis iis, qux stianorion, quorum merita ipsorum martyrum dignitati aequiparare non veretur, exhibitam in
fratres suos sodalesve peste correptos charitatem maxime commendent. Id autem verisimillime eo consilio facit, ut, ,'cum eo tempore, quo )u\n7'scr7beba7epislolam ^peltiT AleTandrAx 'aTibique in Mgypto vehemcnUssrme grassai <etur ad t pariacharitatisofflcia inos, adquos bebat, animaret. Ita Sanctus, gravissimis ticet
14
malis.

annonon

spatio vel bis velter vel etiam quaterdnterruptisvicibus, peste fuerunt affiictae

quam s.vvissimum hoc maLumsine ulla intermissionc pm annos quindein

lamen urbem invenio,

nullam

cimcon iuossievierit.Itaquepestis,qiuvsubDecio
UC1007-IS

lomus

II.

,.

88
lUCIONI

DE

SS.

ETC. DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO

alias

C.B.

malis undique nlutobsitus, gregis suicuram gereba/, nullaque in re pastoris gnavi ac seduli officio deerat. Nec tantum forte Dionysius, cum sic omnes vigilantissimi pastoris partes expleret,

adhuc diversi argumenti epistolas,non vero D

Sanctus enim, uti

epistolas Paschales scripsisse.

diu post initium infra ostensuri sumus, non superstes, ut adeopost anniZGbin vivis mansit
epistolam Paschalem, proxime
luvc, ut
est, initio

gravissimse luis in gregem suum Scvvientis calamitate fuit afflictus, verum etiam, veluti violatx
ftdei

memoratam, cum
sit,

reus,quod

summum ei mcororem peperit, ad

tribunal delatus,

diclum plures adhuc ahas Paschales epistolas

nequiverd.

anni 265 scripta

scr ibere

Romani Pontificis
enim

famam suam

adversus accusalores iueri fuit compulsus. Tunc forte suos,vli jam antea innuimus, de Elencho et Apologia libros, utpote in turbato aliquo vel bello velpesterervm statu conscriptos,Sanctus exaravi/, quqmvis id n>//> jn-rcfdapost Vdteriani
captivitatem a Macriano in JEgj}>/o tyrannide,

XXV.

Dionysius

ad

concilium

Antiochiae contra

Paulum Samoinvitatur,

satenum

celebrandum
celebratur,

ex iis, quse jam supra disputavimus, unicidque debet esse perspicuum, Ututsit, quod si forte Dionysii de Elencho ct Apologia librorum scriptio ad illud usque tempus, quo pestis Ale.raailria' sah G/tllieno denuo grassata est, quoque Dionysius, post illam ibi exortam,Paschalem ,qua de jam egimus, Hpsit epistolam, possit differri, certum tamen est,dii ///,,/ seynptionem adannum usque 265 remofecisse, longe verosimilius appareat,

uti

dumque hoc
diem
Paidus,
tus,

extremum

obit.
a Samosatis, urbe Syrige EuphrateSamosatenus vidgo nuncupa-

Pau/, Samoio.
teni >

sicV natali sua,

punar.

"""

B veri non posse. 288 Etenim Paschalis Sancti epistola, proxi,,/c memorata, pro Paschate anni 264, uti docui, ad Christianos per JEgxjptumconstitutos fuil conscinj/ii quando autem Sanctus atteram, quse ah Jiiu /rit, Paschalem scripsit <pistolam, res Atexandrize et in JEgypto pacaLv, ac
, ,.

anno Christi '260, non uttra mensem Mai>>//' adidto, ad cathedram Antiochenam evectus. episcopali potestate non ad ,vdificandum, sed ad destruendum, uti impudentissime moxcoepit.Pa- e tres concilii Antiocheni, anno 270 celebrati, in quo Paidus non potuit, ut in altero priori, mox hic memorando, damnationem suam fraudibus evadere, in epistola synodica, qua post prcvfatum
ii, i,ii

cltxA " ll0

^i

270 concilium Dionysio, Pontifici

Romano,

proin nec bello nec peste turbatse fuisse ,videntur Res AlexandricV tunc peste turbatas non fuisse, colligendum videtur ex lib. 7, cap. 22 Eusebii. Etenim hic . iptor, postquam PaschalemDiony>

Maximo, patriarchse Atexandrino,

aliisque epi-

scopis Pauli proscriptioncm significant, pravos hujus hcvresiarchcV mores prolixa oratione expo-

nunt.

Ex

hac autem

liquet

quam

scetestus

sii

epistolar)/

/r<imememoratam,
bello,

in

qua

utiil-

quam

vafer,

quam A
fidei

gregi suo perniciosus Paulus

insolenter dignitate sua fueregula, inquiunt de
illo

que Sanctus non de

utpote tunc,

cum

exstiterit,

quamque

lam

scriberet,

finito,

sed de peste AlexandricV

tres,

ihusus.

Pa-

grassante tractat, loco citato in Historiam suam saltem exparte intulit, mox subjungit Post hanc
:

urbe Alexandria pacatae essent,adfratresper/Eg-yptum constitutosPaschalem rursus epistolam Dionysius scripsit. Quibus verbis Eusebius, cum bellum Atexandrise finitum, jam antea narrarit, epistolamque Dionysii non de bello, sed de peste tractantem proxime recitan/, res Alexandrinas vocare videtur pacatas non ratione belli tunc primum finiti, sed ratione
epistolam
,

cum

res

in

ad spuriam et adulterinam doctrinam se transtulit... Et cum antea (nondum scilicet patriarcha factus) pauper ao menrccedens,

dicus

esset,

nec

ullas

omnino facultates aut

aut
artis

parentibus
exercitio

relictas
sibi

accepisset,

ullius

diutuma
(j

pestis, qusc

tandem

sivvire desiisset, ut

adeo tun Dionysius Paschalem epistolam, verbis ex Eusebio proxime recitatis memoratam,
scriberet, res

nunc ( patriarcha opulcntiam pervenit per scelera ac sacrilegia fratumque concus.siones; dum injnria affectos decipit promittens quidem, sese illis, accepta mercede, opem laturum fallens autem ipsos, et ex facilitate litigantium, qui ut neg-otio liberentur quidvis
comparasset,
creatus)

ad

incredibilem

dare

parati

sunt,

lucrum inaniter

captans,

et

Alexandruv peste turbatie fuisse

bello
,
,

lon icri-

non videantur. 289 Quapropter cum nec

sii

pietatem quaestum esse existimans. Ita hactenus laudati synodi Antiochense Patres, quorum ver-

nec aliter

plo$, de Elen-

cho
.//ii

tt

Apolu

turbatcV tunc fidsse videantur

nequit Diony,

liln-08 forlt-

riniiiri/.

Apologia librorum utpote qui in turbato rerum statu exarati fuerint, scriptio differri in illud tempus, quo Paschalis Dionysii epistola, loco uttimo hic memorata, fuit conscripta. Jam vero lucc epistola, cum post tolam pro anno 2<"> Pnscfialem exarata fuerit, novaque Paschalis epistola novi, ut jam diximus anni sit indicium Paschalis haud dubie exstitit pro anno 265, hujusque anni iniuti ex supra dictis facile colliges tio fa.it conscripta, ut adeo in hunc annum prxdictorum Dionysii de Elencho et Apologia librorum scriptio nequci/ differri. Porro,dum Eusebius post verba proxime ex illo recitata de Dionysio ait, aliasque post hanc deincep.s, seu potius, ut Gra?ce est, aliasque post hanc diversas iterum exaet
1

de Eiencho

ba reliqua, quibus in dicta epistola Pauli arrogantiam, fastum, aliosque cor7 uptissimos et episcopo plane indignos mores graphice adumbrant, suisque coloribus depingunt brevitatis studio omilto, proque iis curiosum lectorem ad Eusebii locum proxime laudatum remitto. 291 Spuria et adulterina doctrina, ad quam palmarW Paulus, jam patriarcha factus, sese secundum cirea laudatam synodicam epistolam transtulit, adin- >imt stitutum nostrumprcVcipuepertinet,utpote contra quam S. Dionysius Christi divinitatem, quam sanguinis effusione sanus adhuc ac vegetus profiteri scvpius voluerat, tutari scriptis litteris, morti
x

jam proximus
citus

laborarit. Itaque, quamquam reliqua Pauti crimina silentio lubeat involvere, ta-

tamen prxterire nequeo summam ejus in Christum, generis humani Redemptorem, impie-

debet intelligi post epistolam Paschalem ,

,

ravit

ita

ut velit

Dionysium

proxime memoratam,

iatem,acneomnibuseo facientibusimpiissimi tuvresiarchcvblasphemiisrecensendis chartam inutiliter commaculem, palmarem ejus errorem unice

commemoro.

A commemoro.
tmaassime

DIE TERTIA OCTOBRIS.

taraqUara statorera, simul

Docuit itaque Paulus Samosatenus, Lhrtstum esse creaturam, Verbo divino hypostatice non unitam, hocque impium dogmaper-

sTtoL

adVerSUS ST h to***M *aoranes Antiochiam convene-

"<**

ea de

Amo

fuit tutatus ut hic de illo quev postcjusque hcvresi scribens Theodoritus,

,
,

seu, ut aln efferunt Theodoretus , Cyri episcopus, Historise sux EcclesiasticcV lib. 1, cap. 2
,

tenum convocato, atque ad

sio asserui,

^lUterasmisit,nonimmerito sano sensu

effo.ri
:
,

liceat

Invidus ac pessimus daemon pernicies g-enrris humani, cum Ecclesiam tam felici cursu (plurimis scilicet verum Deum jam adorantibus) fern cerneret pati id non potuit , sed fraudulenta consilia excog-itavit Ecclesiam, qua? ab omnmm Conditore ac Dominalore reg-itur, submerg-ere omni studio connisus. Videbat enim patefactum jam esse ( apud ingentem
; , '

verbis nos docet.

"iii,

lhicscriptor,verumetiamduoalia Ac primum quidem

illud invitato Dionv- V^mnOm, **'"* tXf>0 ~ luculentissime testatur. Nec hoc tan ""'
recitatis
est,

quamquam
ad

Dio-

tnfirmitate

re,epistolam tamen Antiochiam misisse, xneaque quid ipse de re in concilio tractanda sentiret, exposuisse; alterum vero, ad indictum concilium
episcopos,

prse senectute corporisque concilium ipsemet nequiret accede-

summo

fidei

popuh
varias

nempe
,

errorem et deprehensas et' res quidem creatas a plerisque (aut certe multis) jam

multitudinem )

g-entilium

daemonum

fraudes

non

amphus

adorari

earum autem
celebrari.

loco

ditorem

Con-

ipsum

hymnis

non aperte adversus Deum Servatoremque nostrum bellum excitavit sed. homines nactus Chnstianorum quidem vocabulo exornatos,
;

Quocirca jam

tem tutandae ardore imputsos, undecumque magno numero convolasse. De dicta Dionysii epistola, qucV ad institutum nostrum propius spectat paulo plura mihi dicenda hic occurrunt ut autem hcvc dilucidius intelligantur, non prius id faciam, quam de concilio, ad quod Dionysius invi;

adversus impiam novita-

verum

tatusfuit, de unico alio concilio, quodsecundum dicenda post illud contra Paulum Samosatenum

B arabitioni
tiae

et inani g-loriae raancipatos

eoa mali-

eorumque opera multos ad priorem superstitionis errorem revocavit. Non id quidem molitus, ut crentnram denuo colerent sed efficiens ut Opifex et Conditor
,

sua3

ministros desig-navit

universi in
tur.

eodem cura

creaturis ordine

censere-

Synodmcon-

ZaZ""
hancDiony$iu$

nam naturam conditorem ac opi/icem. in eodem cum creaturis ordine voluerit censeri, non immePorro impius htvresiarcha suumhoc dogma, Christo maxime injurium quaquaversum disseminare
est effari.
,

Hac hactenus de Ario laudatus Theodoqu3e de Paul Samosateno pariter, cum r?; hlc Chnstum, rerum omnium secundum divi92

scriptoris capite prevcedenti recitatis unam eamdcmque orationis senem constituunt episcopos prxcipuos qui priori adversus Paulum concilio interfuerunt, nominetenus recenset. luter quos (episcopos, qui
,
,

Antiochicv panter celebratum fuit deque iis qu% in binis illis conciliis gesta sunt, nonnulla ^ prcvmisero. Eusebius lib. 7, cap. ZShisverbis qucv cum proxime ex ejusdem
,

Antiochenum concitium convenerunt) maxirae eminebaut, inquit, FirmilianusCiesareaa Cappadocum episcopus; Greg-orius et Athenodorus fratres , ecclesiarum apud Poutum epillelenus quoque Tarsi et Nicomas Iconii Sed et Hynienaras qui ecclesiam Hierosolymitanam regebat, et Theotecuus qui
,

ad primum

scopi

rito, ut dixi,

sano sensu fas

antistites.

Caesariensem

illi

atque in impietatis siur societatem quotquot potuit, Christianos pertrahere, summis viribus,
,

fimtimam administrabat.

Ma-

ximus

prasterea,

quamvis clanculum,

ma

cum
qui

laude

est annisus.

successu pnvstitisse videtur,

Et vero id eo ut jam non paucos

qui Bostrensem ecclesiam sumgubernavit. Sexcentos quoque

alios,

una
,

cum
quos

presbyteris et diaconis eo
difficile

confluxeruut
sere.

doctrinx siuv sectatores sibi adjunxissct, pluresque quotidieadjungeret. Hinc de ecclesicV Anlio-

nequaquam
hi,

fuerit recen-

Verum

divi,

illustres

pr

ceteris

habebantur.
294 Episcopis prxcipuis, qui priori isti Antiocheno concilio interfuerunt, ita nominetenus
recensitis,

chenx incolumitate actum videbatur

nisi ser-

pentimalo medela opportuna adhiberetur. Verum erant ea tempestate non pauci in Oriente epiC scopi, qui non minori veritatis tutandx studio flagrarent, quam Paulus propaga7id v impietatis furore esset incensus. Hi itaque, audito eccl
(

Antiochense periculo, ultro citroque quaquaverlitteras scripsere, earumque ope consitia contulere, quibus demum id efjectumest, utconcilium intra ipsam Antiochenam urbem contra

sum

laudatus Eusebius : Omnibus ig-itur (episcopis, qui, contra Paulum consilia collaturi, Antiochiam confiuxerant) vario tempore diversimode ac saepenumero in uuum coeuntibus multae disputationes et quaestiones
,

mox

^1'/Wm

ita pergit

in

unoquoque confessu
Paulus
,

ag-itatee

sunt
sui

Saraosatensis

dog-matis
illinc

cura hinc novitatem

occultare
illius

niteretur

Paulum Samosatenum celebrandum

ctum.Ad hocomnes
episcopi,

sacertiotes

ha^resim

fuerit U

atqueinprimisqm

dem, qui vitse sanclimoniasimul et doctrina erant spectabiles, fuere invitati, hosque inter Sanctus noster, ecclesise Alexandrinx episcopus. Defuncto,

adversus Christum blasphemiam denudare atque in medium producere laborarent. Ita Eusebius declarans quid in concitio Patres gesserint quem vero id exitum habuerit, fas
et
, ;

inquit

lib.

7,

cap. 27 Eusebius. Antiochioe

Demetriano,

Paulus Samosatensis episcopatum su-

scepit. Hic cura adversus Ecclesiae doctrinam nimis abjecte et hurailiter de Christo sentire ccepi-

est colligere ex hisce epistotae synodicie, supra adhuc laudaLv, verbis : Firmilianus verofCsesa* rese in Cappadocia episcopus ) cum bis Antioohiam venisset, daranavit quidem dog-matis ab

quasi

is

nihil

supra

communem hominum naturam

habuisset; Dionysius Alexandrinse ecclesiae episcopus rog-atus, ut ad concilium (Antiochicvcontra Paulum Samosatenum celebrandum)
veniret,

(Paulo Samosateno) invecti novitatem ut testamur nos, qui adfuimus , et alii plures perinde ac nos oj)time norunt sed cum ille, mutaturura se sententiam, promisisset, credens ei Pirillo
,
:

adventum quidem suum

infirmitatem
ipse de hac
cavit.

distulit,

senectutem

et

corporis causatus. Ceterum quid quasstione sentiret, per Utteras indi-

milianus, speransque, sine ullo religionis nostrae probro atque dispendio rem optime posse constitui, distulit sententiam snam, deceptus scilicet ab

homine,
bat
,

qui

Deum
fidem
,

ac

At reliqui

ecclesiarum

pastores

undique

et

qui

Dominum suum neg-aquam antea profitebatur

violaverat

'.II!

DESS. DIONYSIO,
;

EP.

ALEXAND

FAUSTO ETC.
;

AUCTORK

C.B.

ILvc PatreS in laudata epistola synodica ex quibus pronum est colligcre promissa a Paulo opinionis mutatione, /iuem s;/nodo, nulla hseresiarchde inflicta posna, fuisse impositum. Verum, teste Theodorcto lib. 2 Usereticarum Faviolavernt.
,

bulurum

cap.

s,

Pautus

in sijnodo

pa/am

contesta-

tus est, sese doctrinae Apostotorum adhierere,

numquamque
sustinuisse.
fuerit,

eos,

quorum

i?xsi??xularelur,crrores

Et vero quin Paulushiec contestatus dubitarenon sinunt verba cx Eusebio ?\uinitio transcripta. Ast, si

sed primo quidem abscindendum processerunt ubi vemorbo mederi per litteras conati sunt ro immedicabile malum esse perspexerunt, Anet tiochiam iterum alacri animo contenderunt lena medicamenta adhibuerunt, admoneutes et exliortantes, et pacta conventa in memoriam revocantes. Cum ergo secundu?n Theodoritxim, xiti ex his verbis liquet,Paxdoj^ostp7n??xu?n concitiwn wlapso pacta conventa Pat?*es in ??\e??ioria??i re; ,

1)

vocam?\t, co?isequi videtur, ut iutcr

memoratam

meri hujus
fides
cilii
sit,

Theodoreto
,

accidit, ut,

Paulo hxc contestante con-

Patres de hoc Pauli cum reliquis in doctrina consensu gratias Deo egerint, suasque singulis ad
ecclesias redeuntibus,
TilUmoniius
nec ex
dorito,
J/i>>>-

synodusfinem acceperit.

Pauli contestationem et dicti concitii finern aliquid intercesserit ,quod aTheodo/nto sit o??\issum. Puto autem, iltudessepromissam a Paulo erroris couricto (i/jinionis niutai'ionem\ factamque ea lege a Patribus sententise conlra illum pronuntiandse
sxtspoisicmem.
f/uls/l, Theodoritus, qui tamc?i

290 Einc preecipue, quantum opinor, factum est, ut Titlemontius non duo tantum, sed tria ut

minimum

contra

Paidum Samosatenum

concilia

Antiochix fuisse celebrata, statttat, quorum quidem primum fuerit, in quo Paulus, contestatus, sese Apostolorum doctrinie ad/tserere, abomni ecclesiastica pcenaevasit immunis alterum, inquo Paulus Firmilianum, sententiae mutatione ficte B promissa deceptum, a ferenda sententia avertit in quo tandem hSBac tertium denique resiarcha perrersi dogmatis convictus pcena jam dudum promerita fuit affectus. Verum ego muttum dubito, an plura quam duo concilia
;
; ,

totam rerum in causa Pauli Samosateni gestarum seriem co?npendio satis accurate loco supra citato rece?\set, dxio tantum contra illum conciUa, in quorum alte? o a pccna evasc r t immunis, in alter^o fuerit exauctoratus, celebrata commemorat, ut adeo plura rcipsa cetebratafuisse, non
y

videantur.
207 Ast, inquies,
stola??\

Firmdianus secundum

epi-

nec ex

ditplic,

synodica?n,

jam

ssepius ??iemo?-atam,oc-

Pirmiliani

casione doctrinx a Paulo Sanuisateuo tradiUe bis venit Antiochiam, ac proin, cum testeeade?u
stolasynodica, in postremo Antiochenoconcilm
iu
,

Anliochiam
adveniu, tuc

rx Hu/ino

contra

Paulum Samosatenum

Antiochise celebra-

ta fuerint.

Etenim a vero forsanaberravittau-

datus Theodoritus, dum litteris mandavit, episcopos singulos Antiochise congregatos post prx-

quo Puidus exauctoratus fuit Firmilianus non xit ante hoc postremum concilium duo ad/tuc alia contra Paulum cetebratse
adfuerit, ?\ecesse est,
fuerint,

quorum occasione
.

Fir?i\itianus Axxtio:

memoratamPaidi contestationem. aclis Deo gratiis, ad ecclesias suas rediisse, itaque synodum Juisse absoluh m, Idcirco autem mihi forsan /tallucinatus Tha doi itusvidetur, quodpostremiconcilii

Respondeo potest Firmiliamts, durante primo Antiocheno concilio, utpote diuturniori, Antiochiam bis venisse, semel quidem concda initio, pauloque post justa de causa hinc
profectus alio, iterum deinde redire. Qxtod si hoc displiceat, dico cum Bollando nostro ad ix Fe-

am bis ve?xerit

Antiocheni Patres in epistola synodica, plus

semel/am laudata, nullam omnino concilii ante<is eo modo, quo narratura Theodorito, terminati mcntionem faciant, ubi tamen,ut Paulivafritiem mundo palam faciant memorant modum,quoPaulus Firmilianum ut hk suamcontra
,

bruariiin Commentario historico S. Athenodori episcopi nu??\. 16, factum esse, ut Fi?'??xitianus Pauti Samosateni causa etia??i semel Antiochiam venerit, vel anteqxtam eo ad priorem synodum veniret, vel post hanc, tus

illum sententiam differret, fraudulenter induxemi. Videetiam, quse num. $Q8observaturisumus.

ita potest exponi Theodoritus, ut quidem non certoerrarit, sed queedarn dumtaxat, quse inC ter Paidi contestationem, quam memorat, etconcilii dissolxitione??\ i?xtercessemu,i media,narrare omiserit. Paulus, ut verbis nu nti red-

cumjamad vomitum

Pau-

Adhcec

nuntiaretur reversus, nondumque contrail' txon secunda synodus cetebraretur. Verum, inquit
Tillemontius supra laudatus, episcopi, teste Rufino lib. 7, cap. 20, Antiochise congregati causam

testatur Eusebixts. prioris synodi initio dogmatissui novitatem occultare adhuc nisus est,ut
s

Pauli Samosateni absotvere nec uno ?\ec duobus F hoc scribit loco citato RufhxHS; rerba quibus id facit, haec sunt Hi ergo (episcopi contra Pautxim Samosatenim
conciliis potuerunt. Fateor,
,

tu?ic co?xtestatione?n,

quam memorat

etiam exEuseba
lerit.

Theodotdtus, mio verosimillimePaulus

AntiocMx
coeuntes
in
,

co?xgregati)

Paulumque
atque
ejc
,

Nihil autem obstat, qxto??\i?\us, durante

medio,

omnes Baspius in unum Samosatenum statuentes im, quam ille nunc

synodo, Paulus credatxtr erroris fuisse con '/< ius, tuncque, ut se?xte?\tiam contra se feren "

occultare
frequenti

nunc etiam dissimulare conabatur

vero si haecita, n/ vero absimile non est in priori synodo gesta sint, hsecque tunc primum fif

dam Jnm

evaderet, opinionismxdatiom

ondisse.

trac*atU et assiduis disputationibus denuntiantes, argnere blasphemieB et publicare nitebantur. Nec tamen uno id aut secundo tan-

tum
et

conrilio ad finem perducere

potuerunt. Sed

acceperit t dicipotest Theodoritusnon err^asse, sed qusedam tantum omisisse, dum Pauli co?xtestatioai,
qui duo/ umi
""'''"'

conventum
298

sa;pe

est

atque

absque operse
plitraqW*
iuoconlf*
1'uulumctU/""
tl,n
,

pretio discessum.

fjua??i

nxemorat, concilii

dissolxtticn

Verum ex

eom

liorumtneminit,

proxime subjunxit. 2!J6 Et vero hic aliquid a Theodorito omissum esse, ex ipso Theodorito coltige?xdu?n videtur. Etcnim ubi primum Axxtiochenxxm co?xcilixt??\ eo quo ja??i dixi??xxts, ?nodo terminatum narravit, mox, nullixis atterius concilii mentio?xe prsemissa,
,

his ve?^bis nihil

i

nione sua habet Tillemontius

concilium,

omnino pro opietenim per vocem

inteltigi

quam

Ru/inxts hic adhibet,

non

clebet

synodus, sed confessus. Ltqxtet idex

Orata

oncilfoi

ipso verboru??i contextu, et

Eitsebii,

ex capite

B8, Ub.

cit.

quod Rufini capiti proxime laudato spondet. l?x hoc enim Eusebii capite plures

redi-

loco

supra

citato sub,u?\git

Procedente autem

Pauli
sic

tempore, fama iterum oras omnes pervadens, depravationem omnibus nuntiavit. Sed ne

quidem

laudatissimi

Patres facile ad virum

cunturineodeni rmniliocetebratU fuissc co?lfeSSUS; Grsece autem pro confessu signifioando adhibetur 2w6do$ quce vox cum etiam signi/icet conciIvum, minus recte a Ruftno in hac signiftcatione accepta
,
,

DLE TERTIA OCTOBRIS.

A accepta fuerit, sicque in causa verosimiliter fuerit, cur Pauh Samosateni causam nec uno nec duobus conciliis terminari potuisse, scnpserit, scnbere debuisset, eam nec uno nec duobus consessibus potuisse absolvi. Non video etiam qui concihorumdiversitatem elicere possit TitlemonUus ex hisce Eusebii verbis Omnibus ig-itur (episcopis Antiochix congregatis) vario tempore
:

91
HCTOM C.B.

citius, quam

celebrandam (vide verba num. seq. "" fpi,copi * recitanda) ruUinvitatUiinvitatus fuerat, misit responsoriam, soli An-

jam dudum esset sublatus. 300 Quod si dicas Dionysium epistolam quam ad epistolam, qua ad synodum Antiochix
e vivis
,

anno circiter 270 celebrati, Dion vsius

d/bneabhU tlcmo aviei '

diversimode
bus,

ac

saraenumero

in

unum

coeuntiin

multae

<l,sp U tationes

et qufBstiones

quoque confessu ag-itatae sunt; cum binc Samos.itensis Paulus dogmatis sui novitatem occultare
adliiic nitereturj illinc

uno-

sacerdotes basresim

illius et

medium producere niterentur. Bis enirn verbis Eusrhius lantum indicat, unius ejusdemque concilii

adversusChristum blasphemiam denudare atqne

in

ypzfa.., Grasce autem hujus vocabuti na. po&ty signifwatio sese extendit acCsignifcandam totam ecclesiasticam provinciam seu patriarchalum, ut adeo, dum Dionysius dicitur responsonam misisse epistolam Antiochensium n, -y,
napouict jrj;

twchenx ecclesige inscripsisse ac proin a solis hujus fidelibus etpresbyteris ad synodum invitatum fuisse respondeo Grxceponiiur r/j
:

psisse
ei

res, ut in conciliis

tempore saepius convenisse Patres, seu ptuomnibus, nxdlo forte excepto

semperaccidit, consessus habitos fuissr, ,,, quibus de Pauli fuerit doctrina sedulo tractatum ad dis-

minime hinc concludt 7 solos Anlwchenv ecclcsix futeles presbyteros. Imo cum dictum vocabulum ii*i* ad integram ecctesiasticam provinciam
'

naeri,

eum ad

putatum. Itaque, omnibus Tillemontii pro triplici 'hsiinguendoAntiocheno concilio rationibus B expensis, minime commoveor, ut a communiori eruditorum opinione, quse duo tantum concilia, alterum nempe anno 265, alterumanno 270, contra

seu patriarchatum signi/icandum sese extendat, <lhitandutn non apparet, quin Sanctus, scribens Antiochensium n - -.;. ad universos
,

patriarchatus Antiocheni episcopos scripserit, ac proin, cum Sanctus indubie ad eos, a quibus ad concilium invitatus fueral prsememoralam re,

Paulum Samosatenum

celebrata statuit, reconci-

sponsoriam scripserit epistolam, necesseest, ut a

patriarchatus Antiocheni episcopis eo invitatus fuerik Quamvis autem nonnulli ex episcopis supra nominatis, qui secundo contra Paulum Antiocheno concitio interfuerunt, Dionysium que ad

prim7,nsLctus, nona
ioti

Cedoulum existimem. "" Porro " d primum duorum illorum

.

Amioclu-

nii P re$byieri,

^orum non a solis Antiochenis presbyteris, ut nonnutlis perperam visum fuit, sed simul forte ab his, et certo a vicinarum urbium episcopis et
presbyteris Dionyslus fuit invitatus. Liquet id ex epistola synodica, jam ssepissime memorata, atque a secundi Antiocheni concilii, mlversus Pau-

primuminvitaruui. ad patriarchatum num non spectarint, solitamen San*

Anti\

ir.lqc nccoy, seu soiis patriarchatus Antiocheni episcopisetpresbyteris memoratam responsor

lum celebrati, Patribus conscripta. Hxc enim apud Eusebium lib. 7, cap. 30 sic inchoatur Dionysio et Maximo et omnibua per uhiversum orbem
.-

epistolaminscripsit, quod hi potiorem majoremque concilii partem constituerent resque ad eos prsecipue spectaret.
301

Sed

comrainistris
diaconis,
et

hcpc de conciliis

nostn
universsB

copis,
Ecclesire

presbyteris

et

Paulum Samosatenum

Antiochenis contra n f
suffi.

Dionysi,

cetebratis,

cpimia Amioehiam scripta

'inuluordoce-

Catholicje,

quie

sub
lus,

Helenus et Hymenasus, TheopbiTheotecnus, Maximus, Proeulus, Nicomas,

caelo
est,

ciant. A Dionysium etresab eooccasion a Paulo propagatcv, gestas regredior. Sanctus,

utiea verbis Eusebi

quet, letate

!92

.Klianus,

jam

Paulus,

Bolanus,
et

recitatis

li-

Proto-on^,

Ifn-rax,

admodum

Eutychius, Theodorus
et

provecta,

c\

Maichion
sunt,

flr-

et

reliqui
et

oranes, qui nobiscum

Luoius, vicinarum

provinciarum (seu potius, ut Grxce episcopi, presbyteri ac diaconi, c etEcclesiae Dei carissimis fratribusio Doraino salutem. Ac itciiule, paucis, ut ait toco proxime citato Eusebius, interpositis, Patres in epistolee eaordio, kucjam transcripto, nominati sic prosequuntur : Scripsimus etiam ad complures epiest,

urbiura

g-eutium)

mitateprsepeditusadpriorem Antiochenam ^modum, adquam invitatus fuerat, non a. ese tamen eidem pnesentem stitit per litteras, quibus, quid ipse de qusestione
tres contra
\OSUit,
se\

'erPasentiret, dilucide

Paulum tractanda

EpistoUe a Dionysio tunc scriplcV

,

bis

apud Eusebium mentioocrnmi

lib.
7, cojj.
-i:
,

primo quidem
!

ui verbis

scopos
ut
traditcV)
et

loagiufl

-lissitos,

ad exitialis ad

doctrina?

morbum

eosque hortati sumuSj a Paulo Samosateno curandura accederent. Nam

et

scriptis de Dionysio ilium turiinio, corporisque infirmitatem ne eo iret, causato loquitur /

huc jam tranAn >m

et

senectutem,
le

vero

lib.

7,

cap. 80 in epislola synodica, quctm

Pionysium Alexandrinum
Cappadocia?
autistitem
,

ad Finniliarecordatiouti

acl Dioui/s

nanumP

num
nis

Maximum,

beatae

ircham Al&ca/uhinum, "Uosque per

seu secundi Anliocheni adversus
concilii Patres,

um
pro

viros, litteras

dediraus.

Dederunt ergo,

versum orbem dispersos episcopo^ scripsere poste-

ex binis hisce textibus jam t?'anscriptis patet, concilii Antiocheni secundi Patrcs, in laudatce

Pau

quamque

loco

proxime

citato

hos,utadexitiatem

i>npi__
,

curandum accederent
Quapropter,

Antiochiam invitarunt.

sium Alexan.lrinum,
bb

et

ad Firmilianum,
(Dionysius

C.-ippa-

cum ex vet fiis priori loco hic recitatis

stt,

antistitem, beataa recordationis riros, litteras

um

Patres, qui dict.r cpistolse initio

dedimus.
roris

Quorum
scripsii

ille

Aleer-

nominantur, fuisse episcopos et presbyleros urbium et gentium Antiochi.r vicinarum, indubitatum /i/, Sanctum non a sotis Antiochenas ecclesiee presbyteris, sed forte db his, et ccrto ob episcopis et presbyteris urbium et gentium Antiochix vicinarum, fuisse adconcilium Auliochenuminvitatum, atque id quidem ad primum, non autem ad secundum, cum hujus tempore, utpote non

xandrinus)
tione

quidem Antiochiam; sed

ducera (Paulum

Samosah
;

aluta-

csr neque ad ^ura nouniversam Antiochensium ::un litteras suas .lircxit, quarum etiam exempLuip sic aubjecimus. Hsbc posterioris con-

quidem
,

dignatus
a.l

rainatim

verum

alii Aiitiochcui Patres,

ex quorum

verbis, simulile

que ex verbis Eusebii supra recitatis quatuor

dicta

92
I 1

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., EAUSTO ETC.

Antiocheni concilii Patres epistolas suae synonic insertam quaquaversum, ut jam diximus, ad omnes per orbem universum dispersas ecclesias miserunt. Inter eos, qui responsoriam ad decem Pauli Samosaieni quxstiones episiolam, aliamque jam etiam memoratam, Dionysio abjudicandam
arbitrati sunt,
I)

lcllll.

<:.B

habemus comperta, ea sciSanctum, ne Antiochiam vcniret, senectutem coi^porisque infirmitatem esse causatum
dicta Dionysii epistola
licet
;

quid de qucvstione controversa sentiret, interim exposuisse solosque Antiochenae ecclesiae seu po,

tius provinciae episcopos presbyterosque, et ne-

utpote
Banc
ait

quaquam Paulum Samosaicnum, erroris ducem, quem ne salutatione quidem dignatus sit,
Porro
oportet, ut haec Dionysii cpistola,

dum

in Annotationibus

primus videtur ad cap.

fuisse Valesius, 30 libri septimi

;

convenisse.
Bu
ronius eam-

Historiae EcclesiasticcV Eusebii hic scripsit

Pal-

dem tuecum
hicmetnorata

sive sui-ipsius, sive sui auctoris causa, notatu ad-

sa est igitur ac supposititia epistola Dionysii Alexandrini ad Paulum Samosatensem, qua*. cdita
in

modum digna exstiterit, siquidem posterio7'is concilii

num
rint,

Antiocheni Patres, qui Paulum Samosateexauctorarunt, jmblicandam eam censue-

Bibliothec&e

tomo undecimo (editionis nempe Parisiensis) sanctorum Patrum una cum decem
et

propositionibus Pauli Samosatensis,

eas

Dionysii ad

huncque in finem epistolae suae synodicas jam saepius memoratas adjectam ad omnes quaquaversum per orbem dispersas ecclesias, uti ex
verbis epistolae synodicae proxime recitatis patet, transmiserint. Verisimile apparet, hanc Dionysii

Antiocheni concilii (secundi scilicet in epistola synodica jam supra ssepissime hic laudata) affirmant,

responsionibus.

Nam

Patres

quidem

epistolam, locis supra dictis

apud Eusebium meab

epistola,

moratam, diversam non

tra

esse

quam

Dionysium non dedisse litteras ad Paulum, sed tantum ad ecclesiam Antiochensem. ln illa autem epistola quae Dionysii nomine publicata est, Dionysius bis Paulo scripsisse dicitur. Sed
,

suum diebus conPaulum Samosatenum swipsisse, sanctus B Hieronymus de Illustribus Ecclesiae scriptoribus cap. 69 his verbis commemorat Sed ct advcrsus Paulum Samosatenum ante paucos dies, quam moDionysium jjaucis ante obitum
:

nec stylua

illius epistol ac responsionis reliquis Dionysii scriptis respondet. Itaque Opus illud adul-

terinum

esse,

suadeo, licet Baronius

ob eas, quas dixi, rationes mihi peream epistolam pioj vera ac ^

,
,,&,
'"J (io
,;,.

germana

habuerit.

reretur,

insig-nis

ejus (sancti Dionysii,

epistola.

drini episcopi) fertur

:

AlexanBaronius in An-

nalibus Ecclesiasticis ad annum 266 num. 2 sic scribit Quouiam Paulus iste (Samosatenus) abjectam et humilem nimis de Christo contra doctrinam
Ecclesiae

304 Ita laudatus Valesius, contendens, auidquid sub nomine Dionysii Bibliothecae Patrum contra Paulum Samosatenum habetur insertum

habebat

opinionem
erat

falsum omnino esse atque supposititium. Valesio deinde assensi sunt JElias Dupin in Nova sua
scriptotnim ecclesiasticorum Bibliotheca, Theodericus Ruinartius in Actis sinceris et selectis Martyrum, aliique viri eruditi non pauci. Verum

nempe
est,

quod

solura

communi natura

cum homine

prasditus,

Dionysius

Alexandrinus rogatus

ut venirct ad

synodum, quae nimirum erat ad-

Antiochiae celebranda. (Qui Dio nysius nempe) quamquam senectutem simul et imbecillitatem corporis causando prgesto esse renuit; per epi.stolam tamen illos, quam habe,

versus

Paulum

non pauci contra, hosque inter Tillemontius, in eam opinionem abierunt, quae praefatam epistolam una cum responsione ad decem Pauli Samo
sateni qucvstiones Dionysio Alexandrino adscribit. Quod ad me pertinet, pro verosimili habeo, binas illas epistolas Dionysii nomine, utpote qui, ut
ctor

bat

de

controversia
illa

sententiam, fecit

certiores.

Exstat eadem
Viro,
ta
,

epistola ab insignis eruditionis

Francisco

sed

Turriano in Latinum translanondura ab eo raorte praevento , typis

nulriprobabilius apparet, germanus earum ausit, merito notari. Cum nihilominus id omni-

excusa; ex qua nonnulla de veritate et mysterio sacratissimae Eucharistia^ sunt paulo superius recitata, Ita Baronius tum, cum nondum, quam

nmque de

no certum atque exploratam nonputem, statueiis Operibus ac epistolis, de quibus an

Dionysii certo sint, dubitari potest, in

memorat,

hmc Commentario subnectenda

Appendice

epistola typis esset. vulgata. Responso-

tractare, in hanc,

ria haec est

ad decem quaestionesper Paulum Sa-

C niosatenum Dionysio propositas, prodiitque deinde Romae una cum altera Dionysii ad Paulum Samosatenum epislola, adjectis Turriani Notis
prcemissoque depcrditorum Dionysii
talogo.

ne ab inslituto discedam, ulteriorem de duabus dictis epistolis, quo dissentientes circa has opiniones discutiam, tractatum conjicio. Illud interim,
erudite lector, confusionis vitandae causa te velim prx-nuniitu.n, r/uosciticet circa dictas binas epistolas ibidem esse indaganda quorum quidem
;

Operum

Ca-

Ac prima haec fuit dictarum epistolarum Latine facta editio, ex qua ambae postmodum eodem idiomate in Bibliothecam Patrum saepius
recusam transierunt. Dignas etiam censuit Labbeus, quas, veluti genuina Dionysii Opera, in to-

pmmum sit, an dictse epistolae Dionysium

vere habeant auctorem; alterumautem, an, exhypothesi, quod a Sancto contra Pautum Samosatenum vere scriptae fuerint, posterior earumdem seu respon-

mumprimum Conciliorum
inferret.
ad decem Pauli
quxstiones
responsione,

Graece simul et Latine

sioaddecemquaestionesaPaulopropositasdiversa Vt/IVI C"j/ /l/l <i<nVn /. non sit ab epistola, quam Dionysius ad ecclesiam
4*-.
,

r-v-

308 Verum non idem omnes, visis istis epistolis, eruditi tulerunt judicium. Alii enim easpro suppositiis Opusculis, Dionysio falso affictis, censue7-unt essehabendas, ut adeo, si heec opinio veritali

Antiochenam

scripsit,

quam

alii

conciln Antiocheni Patres ad universas orbis ecclesias destinarunt. Expedio nunc reiiqua, quoe de Dionysio occasione hiereseos, a
teno susatatx, litteris mandata invenio. 305 Thoodomtus , jam supra saepe

ns

quamque deinde

posterio-

Paulo Samosalauda-

abjudicant

congruat, mox memorata, quae sub Dionysii nomine circumfertur responsoria ad decem Pauli Samosateni quaestiones epistola omni dubio procul, contra ac verbis proxime recitatis vult Ba,

Cyn, provinciae EuphratesicV urbis in Syna non inceiebms, episcopus, qui, seculo quar- "ZoU modoriu
tus,
-

.,,,

to

senescente

ronius, nysius,

eadem non sit cum epistola, quam cum ad synodum contra Paulum

natus, multis scriptis

Diocele-

brandaminvitatus fuisset, ad ecclesiam Antioche-

nam

quodde
lus

rebusque gestis seculo sequenti inciaruit bro secundo Hzereticarum Fabutarum

vero
,

"" """ Operibus, m

(

li-

seu potius ad

omnes patriarchatus Antio-

cap. 8, Paulo inscribitur, haec memorat : Pau-

cheni episcopos misit,

quamque deinde secundi

episcopus

Samosatenus Antiochensium quidem fuit. Zenobia autem tunc temporis toparchiam

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A.

toparchiam obtinente manis devictis, Syriam

,

VO
-*

das dederant) in hac mtione deraereri

siquidem Roilli e t PhcEnicem Artemonis hsresim lapsus est ,

(

Persffl

illara

cum

ratus,

qute

eadem

Judfflis

sentiebat.

Quod

cum

didicissent

rectores, non vacare periculo centantura raorbura ueg-ligrere, qui serpere iestmabat, et adjutricem habebat maximffi civitatis araplitudinem. Et Dionysius quidem

ecclesiarum

suerunt,

hunc ab errore in rmo /o, 'v,e, m quem , tapsus erat, conatus oiw c/ wc, uuuutus nn fuemtavertere. Quod dum dico, neita, qucVso, accipias, acsi simul velim,binas supra memoratas, qitas Turrianus primum sub Dionysii nomine vulgavit, epistolas a Sancto vere esse conscriptas. Possunt enim esse, suntque reipsa ha>
r.

..

iHCTORB

C B

A-

lexandrinus

episcopus vir doctrina insignis , profectionem distulit propter senectutis imbeeilhtatem, per litteras autera
,

memorat.

ab epistota quam Theodoritus, ut jam vidimus, a Uionysio ad Paulum Samosatenum datam com,

Miinfradicemus, forsitam

ambx

distinctcV

suasit

illi

convem.bnt e t episcopos, qui convenerant ad zelum pro veritate suscipieudum excitavit. Quibusverbis duo potissimum huc facienfia Laudatus Theodoritus declarat, Dionysium
,

quaj

scilicet

prlitWassi<asm<?illi, idest, uti apparet, lo Samosateno, q . conveniebTt

scopos, qui conrihvm

nrl,*

S^7pl Z Z
t>
i
i

Pau

307 Venio nunc ad alterum assertum quod suo verbis ex Theodorito supra recitatis comprehenditur, quodque a Dionysio epistolam uua Htc episcopos, Antiochiae contra Paulum congregatos,ad veritatis propugnationem exstimiscnptam prodit. Vix dubitem, quin Dionysius "pos ad officium strenue obeundum fuerit ,unco ue quod Iheodoritusde episcopis ~.
,
,

aU era aut em
'"
'

"**.

tiu$ appuiei,

diverta non

'

hZcZZ^oT^
:
>

^
/

Mim excuasse. Quod ad prunum, seu ad a ad *"**-" ^as perttnet, si Theodoritus, utverba ex eo recitata B tnnuere videntur, forsan velit, has a Dionysio tunc, cum supra memoratam ad Antiochensem ecclesiam seu potius ad Antiocheni patriarchatus episcopos scnpsit epistotam, esseconscriptas, ne-

25 ~-".

ret,

confirmalurgue etiam ulcuma,,,-

,-,

Choniate,
llle

dum L.

Thesaur! ,t
:

Samosateni scribens,
Dionysius
Antiochise
qui

^ZZpaul
Magnns auten
.scnio

sic habet Alexandrinus pra>

interesse

non potuit

concilio,

quod
,

scilicet

lum
eos,

contra Pau-

quit hoc Theodoriti placitum

pro vero admitti.

celebratum fuit, litteris taraen conveuerant ad veritatis pr ignatio,

Pugnat enim apertissime cumsyn Oi Ih nposterioris Antiocheni concitiiepistota, s&pissime jam supra
laudata,in qua diserteasseritur, Dionysium tunc, cum dictam epistolam adAntiochenos scriberet,ad

nemexacuit. Verum quamvis verosiic existimem, a Dionysio episcopos, Antiochic-e

tra

Paulum congregatos, ad

con-

veritatis

propugna-

Paidum Samosatenum nominatim non scripsisse;

harum
alieru
vei
-

a Sancto
timillime

'"ionehuncquidem satutatione esse dignatum. 806 Quod si autem recitata Theodoriti verba, ut fieri forsan potest, ita accipiantur ut , hisquidem <U<'scriptorprcvfatas suasoriasa Dionysio ad Pautum datas epistolas signiftcet,has

tionem missa epistolafuisseexstimulatos,dubium tamen admodum mihi apparet, an hevc ab ejristola, quam Dionysius secundum ea quce supra docuimus,ad patriarchatus Antiochcni episcopos
,

>"isit, quamque deinde posterioris concilii AntiocheniPatresepistolv siuv synodicas <>iseruere,sine

ipta eit,

tempus, quo Sanctusad Antiochenos scrinon referat, nihil omnino docent, quod a vero prorsus abhorreat. Quamvis enim Dionysius concilii Antiocheni prioris tempore seu tunc, cum ad Antiochenos sc?npsit, ad Paulum Samosatenum, utpote quem tunc in heeresi sua nimis obduratum experiretur, non scripserit,niC hil tamen obstat.quo minus adhseresiarcham ilpsit,

men ad

ta-

ulla prorsus hcesitatione ut nonnullis visum est, debeat distingui.Imo vero duas hic epistolas diversas distinguendas non esse, mihiapparet verosi,

mili

30S

Etenim Sanctus

cpistola,

quam ad An-

tiocheni patriarchatus episcopos misit, senectutemetcorporisinfirmitatemin causam, ob quam ecrles/ " ad concitium non accederet, adduxit, simulmlnyliuTZque, quid ipsemet de controversia a Paulo su- d<t,v

abepinola,

lum ante dictum tempus, cum sciticet ab //,/-resi eum abducendi spes adhuc affutgeret, scripsisse credatur Sane inccnsa charitas, qua Sanctus in Christianos quoscumque atque vel id.

circo prsecipue in episcopos, suos in propaganda tutandaque Euangelica vetHtate comministros

,

vehementissime me impellit, utcredam, Dionysium ad Pautum Samosatenum, ut primum miserandum hujus lapsum ex certis auctoribus didicit, suasoiHas litteras dedisse, quibus illum ab errore avocare, atque in rectum tramitem reducere, studiosissime fuerit conatus. Ut ita existimem, confertetiam atiquantxdum Niceeluooit,

phorus

Callistus, qititibro6 Historige Ecclesiasti-

de Dionysio Alexandrino sic scribit : Dionysius Paulum (Samosatenum nempe) litteris est cohortatus et ad eos qui ilh adhffirebant
CcV cap. 27
,

sententiara
Ita

suam de
f

proposita

qmestioue

inisit.

cum autem hoc poSanctus fecerit, verosimillimum sane est, hac eadem ipsum una usum esse exhortatione, qua episcopos ad veritatem, quam eis proponebat, propugnandam exstimularit,ut adeo necesse non sit, epistolam hortatoriam, quam a Dionysio adprioris Antiocheni concitiiepiscopos scriptam memorat Theodoritus, distinguere ab epistola, quam a Sa?icto n>/ Ayitiochenam ecclesiam, seu potius ad patriarchatus Antiocheniepiscopos ,supra docuimus. Adheec concilii secundi Antincheni Patres, qui in epistolam synodicam (vide hujus verba num. 301 recitata) intulerunt epistolam, a Dionysio ad ecclesiam Antiochenam seu ad patriarchatus Antiocheni episcopos datam, "Uerius prseter hanc a Sancto adsynodum datee non meminerunt, qui tamen, si modo quam Dionysius scripsisset, commemoraturi itlam, acpr.r alscitata sentiret, exposuit
:

stremum

dicta

epistola

Nicephorus cui, quantum ad literas hortatorias a Dionysio ad Paulum Samosatenum datas,noniltubenter, ul jum imtui, assentior; cum praesertim id ille scriptor Theodonit ftde,ut mihi equidem apparet, litteris mandarit, ac proin itunc scriptorem eo, quo proocime diasi, modo inteltigendum duxerit.Itaque verosimitlimum sane apparet, Dionysium suasoriam seu hortatoriam ad Paulum Samosatenum misisse epistolam, qua

tera,

ad ecclesiam Antiochenam

,/,//,>,

in

epi-

stotam
tur.

suam synodicayn

illaturi fuisse

videnilc/

Vides, jam, credo, erudite leclor,

facile no?iposse, quot quasve epistolas occasione

a Paulo Samosateno inductse, PionyEusebius unius duruta.rateptstolcV, ea occasione a Dionysio scriptse, mentionem fahcvr^eseos,

sius exararit.

cit

at si Theodorito sat tuto fidi queat, binas

ut

94
lUClUht

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAM).. PAUSTO ETC.

Commentarii hujus recitata) diserte docet, Dio- D nysium anno Philippi imperatoris tertio Pontificatum Alexandrinae ecctesise suscepisse. 311 Quapropter cum Philippus, uti commu anm ,,,/, niter statuitur ab omnibus, initio Martii anni u 'eptmfa c,m "'""" 241 impcrare inccperit, ac proin annus ejus imperii tertius initio Martii anni 247 finem
acceperit, necesse est

C.B.

minimum cpisiolas dicta occasioneSanctus scrialteram nempe ad Paulum Samosatenum alteram ad concilii contra Paulum congregati
ui
sit,
,

episcopos. Res manifesta est ex Theodoriti verbis

proximerecitatis. Verum hislaudatus Theodoritus etiam scribit, Persas, devictis Romanis, Syriam et Phamicem Zenobiae dedisse regendas; hoc autem, cum Odenatus, Zenobicc maritus, Vale-

secundum Eusebium,

ul

non d,u

po$i,

durantepnconaiio

riano capto victisque Romanis, ex Syria et Pfioenicia, uti ex Historia Augusta quivis facile intelliget, armorum vi Persas expulerit, a vero prorsus videtur alienum. 309 Unde non immerito dubitari posse videtur, an a vero pariler non devient, qiue de
epistohs a
lo

vua
et.

funcius

Dionysio Occastone naereseos a PauTheodoritus memoride prodit. Cum ergo adeo incerla sint fere omnia, quae dc epistolis in causa Pauli a Dionysio scriptis me
inductae

Heractx, decessori suo, quarta Decembris anni 246, ut in Patriarchis Alexand?'inis apud nos probatum invenies, e vivis sublato ,in patriarchatum Alexandrinum inter quartam Dcce?)ibris anni ll&etMartium anni 2 17 fuerit sufjectns, idque non se?*ius quam sub finem Februariidicti anni 247, ne alioquin Dionysius non tertio,sed alio subsequenti Philippi anno adpatriarchatum Atexandrinum dici debeat promotus.
Dionysius

Porro cum secundum Eusebium Dionysius

(vi-

moranlur ,ulteriorem dehis tractatum hicomitto,

ct Id
'<

ex hac

vita

fclici bcatoque fine, quo Sanctus ad Dominum migrarit, sermonem

,

instituo. Oportet sane, ut corporis infirmitas

synodum Antiochenam non accederet, data Antioc/i iam epistola supra saepissime laudata adduxit, legitimee excusationis locum habuerit. Etenim
ritis,

quam

Dionysius in causam, ob

quam ad

Sanctus, durante adhuc synodo, non minus mequam diebus ptenus e vivis excessit. Docet
lib. 7

idnos Eusebius
28,

Historias Ecclesiasticaecap.
in concilio Antiocheno

narratis

iis,

qua.'

gesta sunt, mox subdens Dum Iijec aguntur Dionysius (Atexandrinus episcopus) extremum

diem obiit, anno principatus Gallieni duodecimo, cum Alexandrinaj episcopatum septemdecim annis obtinuisset. Ita Eusebius Dionysii narrans obitum ,simidque notas chronicas adjungens, ex quibus, quo hic anno acciderit, eruditi omnes definiunt. Verum cum non omnes ab uno eodemqueamio Dionysii episcopatum inchoent,annusque Gallieni iluodecimus partim cum anno Christi 26-l,partim cumannolfoconcurrat, hinc sit, ut alii anno 26-i, alii anno 265 Sancti obitum innectant. Utrum autem annum praeeligendum nos putemus, \ sequens aperiet.

de verba num. 309 recitata) vitam cum morte cojnmutarit anno Gallieni duodecxmo, hicque Gallieni, utpote ante Maium anni 253 imperare non exorsi, annus cui^rere non incipiat ante Maium anni 264 necesse est, ut Sanctus ad hunc usque anni 264 mensem vitam protraxerit. u Quapropter cum ab anni 247 Februario, quo mense Dion)sius aut certe non serius ad patriarchatum Alexandrinum fuit promotus, ad Maium usque anni 264 ante quem rrtensem Dionysius non obiit, anni excui rant amplius septemdecim, consequensest,ut Sanctus secundum calcutOS, quos Eusebius in Historiae sua Ecclcsiastica sequitur,annis amptiusseptemdecimAlcxandrinam ecclesiam episcopus gubernarit. Collige hinc jam Eusebium, dum Dionysium patriarchatui Alexandrino per annos septemdecim prsefuisse scribit, de annis integris seucom pletis, quod etiam ejus loquendi formula, verbis
, ,
%

num. 309

recitatis expr^essa, satis indicat,esse in-

mensiumque ab eo ac diey^um supra annos integr-os excessum computandi modo aliis etiam scriptoribus perquam usitato esse negletelligendum,

ctum.
818 Puto autem ego excessum illum nec ad plures, nec ad pauciores, quam ad decem circiter menses ascendere atque adeo Diony,

"""/'"

<<

-'"
'

'""

sium nec serius nec citius

quam

initio

anni

XXVI.

In

annum

et

diem, quo

Dionysius e
quiritur.

vivis excesserit, in-

Dlonyriut patriarcluttinn

\upromotio7iem

Alrxandrinum

ad episcopatum Alexandrinum initio anni 247 factam Commeniarii hujus num. 36 et duobus seqq. statuimus: hinc autem, cum Dionysius, teste Eusebio

^ancti

Dionysii

265 e vivis excessisse. Non serius, quia si Sanctus dicto anno 265, vel ad mensem usque Apr ilem tantum provecto vita functus statuatur, f jam hic non modo septemdecim, sed octodecim annis integris seu completis, quod cum Eusebii calculis non congruit, Alexandrinam ecclesiam episcopus gubemarit. Non citius, quod Dionysius pro anno 265 Paschalem adhuc scripseril epistolam Jalesqueepistolxbinis dumtaxatmensibus ante Pascha anni, pro quo dabantur, sole,

num.

praecedenti laudato, seplemdecim annis epi-

rent conscribi. Dionysium pro anno 26!i Paschalem adhuc scripsisseepistolam,unicuique satisc.r
iis,

scopatum Alexandrinum tenuerit, consequividetur,ut Sanctus anno 204- e vivis excesserit.Etenim ab initioanni 247 ad initium anni 264 anni excurrunt nec plures nec pauciores,quam septemdecim acproin dubitandum non videtur, quin cum dicto anno 2K4 Dionysii obitus debeat componi.Ita fere ratiocinantur qui Dionysium anno 247 ad episcopatum Alexandrinum statuunt evectum. Verum hoc eorum ratiocinium non obtinet, si Dionysius diutius quam septemdecim annorum spatio ecclesiam Alexandrinam episcopus gubernavit id aulem diutius quam septemdecim annis Sanctus fecit quod ne quis a me gratis dictum putet, rem sic ostendo: Eusebius Historise Eccle, ;

qude supra huc facientia disserui, fietperspi

cuum; rei tamen magis dilucidandae causapauca adhuc fiic adjungo. Dionysius, cum post seditionem, cujus occasione secundum ante dicta &milianus in JEgypto arripuit imperium, pestis Alexandrice esset exorta, Paschatem ad Christianos per JEgyptum dispersos dedit epistotam; haec autem epistota, utnum. 2S4 hujus Commentarii docuimus, Paschalis fuit pro anno 264. Porro Eusebius hanc Paschalem Diony sii epistolam pro majori saltem jjarte in Historiam suam Ecctesiasticam lib. 7, cap. 22 transcribit, moxque sub jungit Post hanc epistolam, cum res in urbe
:

Alexandria

pacatse esseut, ad fratres per iEgy-

siasticae lib.

6,

cap. 35 fvide

verba num.

35

ptum

constitutos

Paschalem

rursus

epistolam

Dionysius

DIE TERTIA

OCTO^MX
<T>

^^tCumergoDionyslus,
'

uti

his
:

cumjam

mm

Eusebtus.post epistolamPaschalem, qiuT supra disputatis pro anno 264 scripta iterum ad fralres per
''

Mgypt dispersos candrias pacatx essent, Pascha-

inaichatm Alexandrina

,>.-

/w*

n.!.

temscrtpseritepistolam.consequensest, ut ettamnon attento illo eruditorum principio, quo qucetibet nova Dionysii Paschalis epistokipronovi anni accipitur indicio pro anno 205 seu pro anno, qui epistolam Sancti Paschalem de peste scjytam proxime sit secutus, Paschalis exstiterit Quapropter, cum lucc epistola, uti

hm

anni usque 265 initium in vivis

sces
nec conira-

dumtaxat mensibus ante Pascha anni 265 indubie scripta fuerit, dubium nonapparet, quin Dionysius inhmrendo iist m Ihstona sua Ecclesiastica scribit Eusebiusqux ad
fuerit.

aictis colhges, binis

exjam

ultc, nus, secundum hanc nostram computandi rationem annos septemdecim, quos Eusebius i,< II,storw pntruirchatui Dionysii attribuit, ad annos jere octodecim extendi annosvero octodecim quos idem script Historia Maximo adscnbit, ad annos fere contrahiseptemdecim: id aute, neinconcinnum et ab Eusebiicomputandi annos ratione videri alienv,,,
,
.

scrbit Eusebius Reponi quidem hic potest

315

Verum

respondeo,

nonp

super-

rium
tebii

818

evinci

Verum, inquies
,

potesl ex

Eu-

disertc afflrmat
sse.

Clironico,

B no Philippi quinto, Christi llS Historia vero ab anno Philippi tertio ChristiZM repetit. Quaproptcr, cumsichujusscriptoris Chronicon cum Ristoma manifestissimej)ugnet,atque itaquidem, ut hcec cum illo in concordiam nequeat adduci, Historia potius quam Chronico standum est,idque ex eruditorum omnium judicio qui idem facieneanstimant, quotiescumque inter bina illa relicta ad Eusebiomonumcnii, smnlisdissonantia occurrit.Jam vero, rr.nmhxrendoEusebii
:
,

hujus Commentarii num. 86 et seq.) patriarchatus Atexandnm a Dionysio initi initium ab an-

Eusebius in Chronico Dionysium anno 264 e vivis Respondeo Eusebii Chronicon (vide
, :

abea, quam hic scriptor passim sequitur, com* putandi annos ratione. Adhxc nulln est de patriarchatus Dionym annis, corumque
,

mitium cumanno 247, fnemverocum conjungimus, recedendum esse arb\ Quamvis enim in opinione nostra objectum occurrat incommodum, oritur hoc ex ipsis Eusebii assertis, a quibus non magis fas est re quam
,

ab opimone nostra, qua patriarchatus

>esse,cur
Di

oritur

.-

gvavi

'nimincotnmo* do eliam
laborant

initio

'

qusenon ingenti aliquo laboret inest, curnostramdeannis quibus Dionysins patriarchatum Alexand, E incepit ac tenuit, opinionem ob odum pro* lepropositum drseramus, cum nesicqm/,>, ptoniorem ha imus viam, quapatria tus Sancti nostri annos ordinemus, uti nunc

et fine

opinio,

commodo, acproin non

ostendere aggredior. Tres prgecipue de annis, quibus Dionysius Patriarchatum Alexu,, i

tenuit,circumferuntursententice,quc-e a h nj, ,/,. nostra jam explanata sint dwersse.Prima quidem

Ihstonce, epistolx Dionysii Paschales, quas ha>c subminietrat, ad annum usque 265, quo Sanctus

r/ns debuerit adhuc esse superstes certissime utijam docui, nos deducant, Eusebiani Chronici auctoritate moveri non debemus, ut Dionysii obi161taffujaraus. Adlucc p,vrdictum Chro* nicon Dionysii ad patriarchatum Alexandrinum promotionem anno Philippi quinto, Christi
in
,

ab anno PhiUppi

tertio, ChristiU7 aditi a Diot nysio patriarchatus initium nobiscum repetit : <>i ejus fmem, ut anni octodecim, quos Maxi-

mo, Diony sii successori Eusebius adscribit, com-

modius inveniantvr, cumanno ChristiZUultra

mensem Maium provecto conjungit.

310 Altera Dionysii patriarchatum anno Ph/tippi quinto, Christi 248 aliquanlum pro</ alix

vel
vel

vero successit, anno Gallieni

:<;i
'/

249,

Maximi

nec ex incotn

modn, quod pa cx
annit, Dionysi annis.Dionysii

dnndum. 814 Quod siporro reponas, Chronico

factam statuit h /lominus septemdecim annos Dionysio rotunde adscribit Quapropter cum a Martio anniUS,quo mense inchoatur quintus Philippi annus,' ad Maium anni 264, quo mense undecimus terminatur Gallieniannus, anni rotunde septemdecim non eawurrant, parum hic accuratum videtur laudatum Chronicon ac proin ex Historia emen: '

qui Dionysio proxime undecimo, Christi 263 dum autem hoc facit,

de

Dionysii jmtiiarefiatut

inchoatum statuit ; anno vero 261- magna sui parte jam prxtertapso finitum, Tertia deniquc Sanctum sub finem anni 248 patriarcham creatum initio vero an vivis sublatum afftrmat. Nulla autem est e bus hisce sfintentiis quee non gravi aliquo ut jam dixi, laboret in lo. Ac prima quidem, qux Dionysii patriarchatum anno 264 vXtra mensem Maium /.rnvecto terminat, nec ad iiiiiium anni 2(5 producit componi non povecto,
;
,

annit
ne$,

o\

tuccessori
aitributU,

hic pollus > 4 uam toria standum, ac proin Dionvsii obitum non anno 265, sed 264 idcirco innectcndum, quod alioquin anni octodecim, quibus Ma-

.rnnum, proximum Dionysii successorem patriarchatui Atexandrino preefuisse, in Historia

,

quas Eusebius de epistolis Pas< bus a Dionysio scmjjtis asseverat. Etenim ex hujus scriptoris assertis (videnum.2H8 et seq.J certissime colligitur, Dionysiura adChristianos, per
test
iis,

cum

JEgyptum

dispersos, dedisse epistotam,

exstiterit
,

anno 265 Paschalis

scribit Eusebius, inveniri nequeant : respondeo protracto etiam ad initium anni 265 Dionysii pidriarchatu, annos illos octodecim, sinonple,

qux pro quxque proinde

hujus aniti mitio a Sancto fuerit conscripta, ut adeo ex hac parte sententia, quae Dionysii patri-

plerumque adhibet Eusebius saltem hoatos, quibus subinde idem scriptor etiam utitur inveniri posse. Etenim Maximus, uti nunc inter eruditos convenit, anno imperatoris Probi ultimo, Christi 2S2, nona Apritis e vita i.-essit; ab anno autem 265, cujus initio Dionysium vita functum statuimus ad anni 2S2 Aprilem anni omnino septemdecim pleni cum aliquot mensium excessuexcurrunt, ut adeo, dilato etiam usque ad an>ii 265 initium Dionysii
nos, quos
, ,
' ,

(nrhatumanno

264 finitum statuit, gravitaboret

,

incommodo. Hinc jam consequitur

ut

eodem
i

etiam incommodo laboret secunda opi?iio, cum flJBC quoque Dionysii patriarchatus finm um anno :U>1 nmjungat. Neque hoc tantu.n incommedum secunda opinio cum prima, verum etiam aliud cum tertia habet commune. Etenim tam hsec, quam secunda Dionysii patriarohalus tium repetit ab anno Philippi quinto, ac proin ab

anno Christi 24S

vecto.

uttra

mensem Maium jam pro15

Octobris

lomus

II.

317 Hinc

, ,

'

'

DE
>i

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., PAUSTO ETC.

vel
in

rOHB
B.

817

ffinc

av.tcm

<:

consequitur, ut qui Pinn\ sium

pa-

charum Alexandrinorum
pus, quo Dionysius patriai
tenuit,

Catatoy/.s, in

qno tem

cathe-

w
niconOricnlaU

ata Aiexandnna proxime prwcessit, ad a,nn>,,t USQUC 848 jrral ,ih,i,il, rrlt,ilrr Ilcracl.r nhtlr,,. et Dionysii a,l jiah/arrJia/um promotioncm anrii unius c/ aliquot mensium spatio sedem Alexan drinam vacassc, tvls/r ru/n, cum Heraclas, uti scribit Busebius admittiturque ab omnibus, annis dumtaxat sedeci rchatuiAlexandrino prsefuerit, huncque non serius quam no 230 administrare sit exorsus, nequitsane ter, c vivis excessil, seu quo patriachatum Alexandrinum gubcmarc lesiit, aii annum usque 848 magna suipartejam p
,

chatum Alexandrinum annis definitur octodecim. Totidem enim

Februarii quo mense Dionysium patriarcham C reatum arbitramur, ad initium anniZQb, quoSc ctumvita fm mus, propemodum effluxerunt. Atque Juvc sunt, qusepro anno Dionysii emortuah, a\ quibus cathedram Alexananni
247,

anni, ut computanti patebit, a fine

drinam occupavit, in medium duxi adducenda. Tnquiramus modo in diem t quo Sanctusmortalem hanc vitam cum immortali commutarit, sed, ut
melius dicam, dispiciamus, an ullus queatassignari dies, quo Dionysium e vivis excessisse, non immerito sit credendum. '" Latini die \\n Nove?nbris, ut num. 2\ hujus Commentarii jam docuimus, Dionysium
in Martyrologiis suis celebrant Grseci vero in Menologio Sirletiano aliisque Fastis sacris adtertiam Octobris, unde cum, quamquam
,

seu

tertise
et

Restat ergo, ut posterioris sententuv patroni inter HeracLv obi-

tum
drii

Dionysii pi -,

nni unius integri

spatio

Diettanm
?oid
" ccexp

etaliquot

mensium spatium
asse,
afj

sedem Alexan-

vn*'

sedis Alexandrinse vacatio

Verum diuturna hsec ob ea, quse num. 38

Notatur quidem

hujus Commentarii
a,hi
i,i

in

me
ipparet.

wii
i
'

antiquio
ii
i

Chronico Orientali, sedem Alexandrinampost g Heraclae obilum anno uno vacassc, Eieraclas <verba sunt dictiCl defunotusest... dieLunae, octava chiac, seu iv Decembris, et racavit sedes
lo

Novembris Martyrotogio Romano insertum Baronius aliique

,

Romani Maatyrologii reformatores

i

le
i

dicta
'

num.

et

sequentibus hujus

uno.

Verum Chronicon
est

Orientale, utierudi-

notissimum, tamcrassis ubique fcedisque scatet erroribus, ut,dum sedemAlexandrinam post IleracLv obitum vacasse, affrmat, fidem ccrtam atque atam facere, non
tis

omnibus

ad diem tertiam 0< /obris in Martyrolo- E m a se rr/ormatum intulerunt. Coptorum Kalendarium apud Jobum Ludolfum et Hagiolom Habessinum dtc \iv SejHembris cetebrem
habet Dionysii

memoriam. Verum ego

Dionysium nullo prorsus cx hisa a Latinis, Grsecis, Coptis Habes.^

,hus
.

Fastis

nffragarinm
poue oaundi-

laudalum Chronicon eo ipso loco quo men sedis Alexandrinas vacationem statuit, patriarchatum Heraclse, quemadannos s ea esquequin q ua g i ta sex exiendit, cnm imperio Valeriani et anno Christi 240 componit,
81*
"

sacris celebratur, e vivis excessisse. Nec est, cur idmirum cuipiam videatur. Eteniminvenireest

>

que

ubi

de Dionysio agit

mplurimos, qui non iis diebus, quibus mta functi sunt, sed aliis, pro arbitrio per hagiologosassumptis, in Fastos sacros sint illati. Etvero id ratione Sancti locum hicobtinere,
ci et

Sau

patriarchatui

novemdecim ct dies 881, etiam non annumerato vacationis post mortem HeracLv anno, adscribit, quse omnia ab omni prorsus sana
anologia

ejus annos

bitandumnonapparet.Etenim laudatiFasti G Latini eum non uno eodemque die, se<l diebus

que
et Dionysii

maxime abhorrent. Non est itaquis Chronici Oricntalis auctoritate

magnopere moveatur, ut intcr Heraclx obitum promotionem anni unius integri vacationem intercessisse cxistimet. Et vero vacationem illam, uti et opinionem secundam et tertiam, supra mcmoratam, quse Dionysii ad patriarchatum Alexandrinum promotionem cum
Philippi quinto, Christi 248, componit c admittere nulla ratione sinit, uti exjamdictis constat, Ecclesiastica Eusebii Historia, quae omni
-

longe diversis annuntiant, ut certe vel in his vel illis verusdies, jwoDionysius obiit,non signetur; undc ft, ut, cum non potior stet ratio pro die a Graecis assignato, quam pro die a Latinis electo,

tum Septembris, quo Dionysius

tam ab his, quam ab illis diempro arbitriopv. assumptum. 821 Quod veropertinet addiem <h quar

fau

memoruv a Coptis Habessinisque consecrato

haben.Eteni,
,,I

lendario Coptico, et Hagiologio Habessino riter laudato celebratur, dies ille non pro die, quo Sanctus e vivis excessit, sed pro die ejus
debet

in laudato Ka- dar '"

m-

""

9%oHab*"

dubioprocul potiorem fidem meretur,quam Chronicon Orientale Quamois autem Eusebii Chronicon Dionysii ad sedem Alexandrinam promotionem anno Philippi quinto, Christi 848, inne-

diem nonam Martii

doctori

sic canit

Habcssinus Hagiologusad Salutem Dionj

:

omnium

sapientissimn,

quem ab

errore

convertit

promotione cum Eusebii potius Historia, quam Chronico, ubihoc cum illa nequit componi, standum esse, unanimus eruditorum consensus clamet. Par quoque de Hicronyrniano Eusebii Chronico habenda estra-

ctat,

anno

nihil hinc certi pro Dionysii 24 X illiganda potest concludi,

Pauli epistolae lectio. Postquam afflictionem et exsilium in diebus suis sustinuisset,

emi-ravit hodie in caelestem reg-ionem, archiepiscoporum ccetui conjung-endus. Quibus verutpote ad diem ix Martii signatis, prxfatus hagiologus apertissime indicat, die illo K q ium e vivis excessisse, ut adeo, quando
bis,
I

tio.
cluditu, -9.

SBb" m
ann, 263
obilae.

^sscrtptorzstneaassertisindubieac necessario connexacomperio, firmiter inhserens Diosano connexacompeno, nysii ad patriarchatum Alexandrinum promotionern, qvvlquid rovtra rationibus jam adductis atque a me infirmatis possit argui, cum anno Christi 217 mortem vero cum initio anni 265 conjungo. Calculo huic nostro, uti num. 88 hujus Commentarii jam docui, favet Kircheri patriar,

819 Itaque Eusebii Historiae, iisque, ^^cc cum qua3 ^uno J

diem xiv Septembris, etiam consignat, non dc die quo obierit, seddediepro arbitrio aut certe alia quammortis causa aSSlln/ /,/0 quicultuiejusapud yuu/nmurtis CUUSa assumpto t/Ut ratt U/ n/,<< ,nmr/ Habessinos consecraiusiit^Lctii,,!:^,^ mquies, inouies. an eran. Dionv, m* nona 25E, A ergo, Dionysius die Martii, uti in Hagiologio Habessino notatur, vere obiit ? Respondeo Hagiotogium Habessinum tanti ab e\
,
,

Sanctum ad

ditis

non

fxt,

ut id sola ejus auctoritate pro certo

,

asseverari queat. 322 Quapropter

Monumentis

sive

cum in nullis prorsus alits sacris sive profanis dies i\

Martii

'""'

nobi'* 1

exP toratlitae
definituti

Dl E

TERTIA OOTOBItlS.
'

Sfl

nca non pugnat,

dico, initium imperii Philippi non cum initio Marttt annt m,ut communiter fit, sed cum flne ejusdem mensis, quod etiam cum veritatc
histo-

nonequtdem vehementer refragabor ; verumtunc

he illo mortalem hanc vitam cum immortali '';"";"'""- Quod si tamenquis prtefracte velit Hagtologto Habessino, quantum ad diem, quo Vionym obtlumcollocat, fidem esse adhibendam,

s* Er?_fia pus
^

ientanecesublatis,impei
est

**-

**

,
,

07

e.
/.

i<

Decius, moosque ssevissimam

;;a7_ to,
ftac

tf ia M0 _,

awa fffod fo__ r_ w _. pfur^rt ^

^wcwWonm

<>_.

martyru coronam Alexandrise suni . nmi contra, quod Dionysio summum doloremphl petormentorum vi superati, a flde turpiter
aefecerunt.

christiani gloriosam

esse

connectendum

Dionvsii

325 Sanctus, cum quatriduo satellitem, a Dumephtou quo comprehenderetur, a Sabino prsefecto sub- 7", d.

jam

consequens, vel Dionysii promotionem serius quam anno Philippi tertio^factam csse, vel Sanctum atutiusquam annis septendecim et decem circiter aut undecim mensibus Alexandrinam ecclesiam gubernasse, quod utrumque seque, utiex iis, quse

stasticse

disputavimus, pronum est colligere EccleEusebii Historise, cujus tamen

calculis

manibus mirabili prorsus Dei dispositione eripi'"' Dionysius etmilitum manibus ita liberatus lesertum quemdam etsqualidum Libyselocum cum Caio et Petro concedit, ibique ad annum usque 251. quo Deciana persecutio finem accepit, continuo permansit, scripsitque ut verosimillimum est, va\ dolas, certeque duaseumscripsisse, habemus compertum.

standum putamus, certissime rcpugnat.

% XXVII. Brevis rerum ad Dionysium spectantium anacephalseosis

chronologice ordinata.

harum est,quam adDomitium et Didymum dit, quamque supra fuse memoravimus, al

Origenem,

Altera
de-

ejus doiore ac miseria tabescentem retevaret, conscripsit. Sanc fam supra

in

tormentis existentem, quo E

Scholat cale-

Dionytius Alexanc/ieticx it
<

primum

prafuit,

Commentarii decursu diffuse explanarim, quo tamen totam Dionysii vitse seriem veluti sub unum aspectum proponam, lectorique illam noscendi avido faciliorem ad id, brevioremque viam sternam, bre-

res omnes, quse ad certam ferri epocham , a Dionysio vel prseclare gestas, vel fortiter toleratas, tempore etiam,ad quod spectant singulse, quam proanme, ut fieri potuit, definito, in hujus

o;

uamquam jam
_?"

moravimus, infraque iterum plumbus, cum de Sancti erga Origenem voluntate agemus, memoratum sumus. Porro cum jam Deciana persecutio nonnihil remitteret. nova Ecclesiam tempestas
excepit. Novatianus, electo in Pontificem lio, schisma Romse suscitavit.

pariter me-

Come-

326 Ut hoc in ipso exordio Sanctus exstin- luutiamqu* guat, ipso anno 251 duas scribit epistolas, alteram CHm i ue ,lnn
-

hicearumdem rerum anacephalseosim seurecapitulationem chronologice ordinatam subjungere, operse pretium futurum, existimavi. Itaque rem ipsam aggredior. Anno 231 Heracla, proximo Dionysii in cathedra Atexandrina decessore,
>

adfratres Romanos seu Christianos Romse existentes, alteram ad confessores, qui Decianss persecuttonistemporecarceremet vincuia pro fidei confessione Romse fuerant perpessi. Post duas has epistotas ad ipsum Novatianum, cum hic Romjc S.Petri Cathedram invasisset, dicto
251,

'''''"'

S5
'ohtma

'

anno menseAugusto verosimiliter; insignemplane,

evecto, Dionysius celeberrimse Alexandrinse, de qua Michael Lequien tom. 2 k Orientis GhrisHani col. 382 et seq. ptura co. morat, Catechesemt scholse prsefecturam, quam Heraclas ante episcopatum obierat, virtutum et

ad hanc primum

qua illum egregie urget, scribit epistolam, duasque deinde alias ad memoratos confcssores, quarum altera e ici in Ecclesiam regressu gratulatur, conscribit epistolas.

Noi

ma

doctrinse merito obtinuit.

est,

Prima

aut potius ingens erga eos, qui in pe ione Deciilapsi fuerant, commiserationis affectus quatuor adhuc prseter jam memoratas Dionysium v scribere compulit epistolas. Harum prima ad
fratres per

hsec palsestra

JEgyptum

in

qua Dionysius, quantum doctrina simul et

constitutos, secunda

ad Co-

virtute prsestaret, egregie probavit.

,/.,.
/"<

pou pgrso

rutionupcusus

Decembris anno bims ctrctter aut tribus post hunc cventum mensibus Dionysius. cum prsefatam prsefecturam annis prope sedecim strenue
-"'

324 Porro Heracla quarta

e

mms

sublato,

nonem Hermopotitans? ccclesix episcopum, tertia ad Laodicensis ecctes/r fratres,ac quarta denique adArmenios est conscripta. Omnes quatuor, finita jam Decii persecutione seu anno 251 jam elapso, nec serius quam anno 256 aut etiam 255
fuerunt exaratse. Aj
nc

adminislrasset, a presbyteris

annum,
-

Atexandrinis,

gremio suo unum solitis eligere, in patriarcham Alexandrinum, antea utiquejam presbyter, fuit etectus: Vix biennio Sanctus, ad summam illam
dignitatem fuerat evectus, cum ssevissima Alexandrise, a populo idololatrico suscitata, exarsit persecutio, futurisque calamitatibus, quas deinde Sanctus sub Decio et Valeriano pertulit, visa est prseludere. Hsec non diu admodum post festum

aut certe S.52 alteram adhuc No vatiani schismatis occasione Dionysius scripsit epistolam, qua Fabium, Autiochenum episcopum,
scilicet 251

anno

a Novatiani schismate, cui nonnihil erat a ctus, ct immiti in tapsos opinione conatus est abducere.
827

Celeberrima

Cyprianum anno

""> S. Stephanum inter et 8. < 255 orta de baptismo contrO- """'*. fn-

versia Sancto nostronon minus,

seditionecum civili bello Alemandrise insperato exorta, finem accepit, ac tum quidem Dionysius Christianique ejus curse com5149,

Paschaleanni

missi

pauhdum

respirarunt.

respiratio brevissimo

Verum hsec eorum dumtaxat temporis spatio

schtsma, obtultt ubemmam materiem. He omnes de baptismo inscribuntur, wr, sexque tantum, quamvis octo ut minimum Sanctus scripserit, hoc nomine enumerat Eusebius. llarum octo epistolarum tres, quarum una ad

_T "apam et eptstolis scribendis Cyprimum

quam Novatiani J

Vr/,/'"""" 1

Stephanum,

U5
C
i;.

SS.

DIONYSIO, EP. ALBXAND., FAUSTO ETC.

singulis quatuor Dionysii de Elencho
libris,
et

Stephanum, xmPoni dteraadDionysium, Romanse Ecclesisepresbyterum,tertia ad Philemonem, Romante itidem Ecctesim presbyte rum iiata est, anno 2B6 fuere Uc-.cum
i

A/ndogia
q\

quorum

quilibet epistolse no nine,

Dionysius Alexandrinus sui

purgandi causa ad

scuicet Valeriani persecutio

nondum esset exorta.

Rac autem anno

liano,

xorta, Dionysius ab
i

Mmi-

Dionysium Pontificem Romanumdedi riter reperitur inscriptus. Epistola illa, quse a qua/worDionysii de Elencho et Apologia libris distincta est, ante hos exarata etiam fuit, cstque referenda vetad annum 559 velcerte ad anni 86]
linni, quoetiam anno aut certe anno 862 Dionysius ut verosimilius apparet, prcvmemoratos quatuor

augustah lium, quo dura

ratis octo,

to,

pulsus est in exsiquas ex memo-

quarum tres ad S. Sixtum, Romaduxaluead Dionysium et Philemonem, Romaruv EcclesicV presbyteros, dnLv

num

Pontificem,

sunt, inter anni

circiter

Augustt diem,
stolas.
/erfio
ris ct

et

Augustum anni

258 scripsit epi

Paschuhas tantum Sanctus, in e.csiUo adhuo famx existens, epistolas exaravit, ut paci in Ecclesia *u* aGermunn servanda consuleret, verum etiam adhuc alteram, protcmx,

de Elencho et Apologia tibrosexaravit. Hoc ipso etiam anno 261 non parum jam provecto Macriaiano a Persis capto, tyrannidem in Oriente arripuerat, Chrislianosque fueratper1

argumenti longe

sccutus, una cum filiis suis interiit, tuncque Dionysius, sopita tandem etiam in JSgypto Gallieni edicto persecutione, Alexandriam est rever-

di\

r fa-

scribere ftcit compulsus adversus

Qermanum, episcopum quemdam Mgypth

qui Sanctum, veluti gregis sui desertorem, pastoremque prorsus ignavum traducebat. Fuithaec
epistolu

Hus quam anno

arata.

258, nec serius

Q u"

B re

tres

adhuc

Eodem quoquetempoistolas, quarum Eusebius

aius scripsit.

ibidemque contra Sabellium ejusque assectas modo idumquam locum habuit, nec conciliis fictitiis, quod tamen non reor, debeat .'/, anno 262 celebravit. 331 Eodem etiam anno 262, binis circiter ante Pascha mensibus, epistolam, qux verosimiliter
sus,

concilium, si

"'/""Uodeni.

V"

"liorum

lib. 7,

cap.

Harum

una adecclesicv Alexandrinxcompresbyteros

conscripta, dum reliqua exstiterunt Paschales atque ana quidem Ftavio ; altera vero Domitio ac Didymo fu\ tpata. Porro, durante adhuc
vut forte etiam paulo antequam haec esset excitata, nova exorta est hseresis,qim Dionysio noi rum dcdU SC

Paschalis exstitit, ad Hern evcntuum oc. r "nioiic geiijf episcopvn, conscripsit, cumque paulo post nova E esset Alexandricv exorta seditio, Sanctus ad Christianosibidem existentes pertitteras, cum idviva c ob turbas facere non posset, ipso PaschdV fecit sermonem. Anno 263 duobus circiter ante Pascha mensibus ad Hieracem,

episcopum, Paschalem epistolam dedii, in eaque statum miserrimum, in quem cxseditione

conje-

&g

materiem. Sabei
qucV regio

cta esset

Atexandrina

civitas,

hseresis in Pentapoli,

ad patriarchatum Atexandrinum, ac proin adSanctinostri curam spectabat, Ecclesix pacem non minus, quam Valeriani persecutio, anno circiter 257 cccperat turbare.
quarto Sabel
liqnx

Anno 264, cum post bellum immanissima esset Alexandricc lues secuta, Paschalem ad Christianos, per sEgyptum dispersos, dedit epistolam, in qua de gravissimo illo offensi Numinis
flagello
re-

graphice depinxit.

Dionysius serpenti malo

suit,

mox

fuse disserit.
bus,

Anno

2G5, pacatis

sese oppo-

Alexandrix

conatus.
sili

opportunamque afferre medelam sedulo fuit Hunc in finem non uno usus est conpaucas ab anno cin itet ad annum

acproin

civitate ilta nec bello, nec peste

am-

circiter

tatur epistola

scopum, atia

inter compuad Ammonium, Berenicensem epiad Tetesphorum et alia adEup)

ipsit epistolas.

Has

plius afflicta, Paschalem rursus ad Christianos per Mgyptum constitutos scripsit epistolam. Eodem etiam anno ad concilium, Antiochuv contra Paulum Samosatenum celebrandum, invita-

norem
a
'

data. Omnium est celeberrima, qua> ad Ammoniumet Euphranorem, teste Athanasio

r f ^ hter
2G

ipfoest

eum

epistola,

contra Sabellianam haeresim longe celeberrima, quia nempe Sanctus crudius in ea de secunda sanctissimx Trinitatis Persona Pentapolitanis nonnullis loqui visus, ad Sedem Apostolicam, seu Dionysium Romanum Pontificem, veluti violatae fidei reus fuit delatus, sicque ab impacta hac sinistrse suspicionis notafidemsuam vindicare non unis scriptis littens compulsus.
J
i

anno circiter Mdfuit omnium, quas

,

adAmmonemet Euporum scriptam commemorat. Epistolaad Ammonium et Euphranorem

consi ripta, estque, ut dixi

a qucvqueeadem verosimiquam Eusebius lib 7 cap

sam, ob quam eo sese conferre non posset missa Antiochiam epistola, adduxit, simulque quidipse
sentiret,

tus senectutem et corporis infirmitatem in cau-

de qucvstione in concilio contra Paulum tractanda exposuit. Nec diu postea in vivis fuit

superstes. Etenim durante adhuc concilio, provecta admodum cVtate, diuturnisque laboribus P fractus, nec minus meritis, quam diebus ptenus lutem hancvitamcumimmortati initio anni 265 eommutavit.

332 Utinam peregregia omnia, qux dirissimas inter persecutiones contra Christianossuscitatas, non sine magna eruditorum omnium

Qutbut omiubus ordine,

/i/if,
I

u<

magno numcro elaboravit, ingenii et doctrinx monumenta ad nostram usque cVtatem viveret
ne,

admiratiosu-

chronicoff

hxrtttw,

memorata Pentapolitanorum adversus Dionysium accusatio vel anno 259, vel ut verosimilius est, anno ZGOaccidit; cum autem hanc Dionysius, Romanus Pontifex, inteltexisset, ad Dionysium Alexandrinum et suo et synodi, quam anno 260 Romse celebravit, noo

mine dedit epistolam, qua illum, cujus rei a Pentapolitanis accusaretur, reddidit certiorem. Sanctus, re intellecta, mox ad Dionysium,
Pontificem, sui purgandi causa scripsit epistolam, quse omni dubio procul distincta est

manum

Roa

res ad Dionysium spectantes a scriptoribus antiquis signantur, pauatatem facere id licuit, hdc recensui. Ingenii

perstes.Verum, quod dici dolor est, quod in magnum Ecclesia detrimentum cedit, pauca dumtaxat e.r hts, ct fere non nisi mutila, Maiorum nostrorum cura ab interituservata, ad nosusque pervenerunt. Hcvc jam, uti et alia nonnulla, a scmptombus memorala, quiv a Sancto nostro induoie scripta, ad certam queunt revocari epocham, ordine chronologico, quantum quidem per notarum chronicarum, quibus
'

autem

et doctrinse Dionysii forte non

monumenta
sunt,
vel,

reliqua, quie vel

indubie debeant attribui,

quamvis Sancto ad certam tamen nequeunt

, ,

DIE TEKTIA OCTOJ

99

queunt <pocham, in Appendice mox subjungenda co, quo magis congruum. visum fuerit, ordine recensebo.
333
quse concinnavit

rju-idum de

Sancti elogia

iubdundur

eum dogmatum
tione

interim ralione Operum dicere adhuc lubet sublimi fuisse ingenio, eruditione profunda,
,
,

De

Dionysio

o, fertumdeliciist post generalemcorporum rectionem mille annorum spatio unde etion

Christi,
, '

dam

JEgyptius,

regnum

C H

hocque

opinionis sectatores Millenarii seu Ch fuerunt , interris duraturum doouerat

,

dogmasuumt quodjamab
Cerinthus
et

ccclesiasticxque

disciplinge cogni-

ctesise initio

numeris omnibus absoluta, judicio maturo

Papias

elsano, modestia et docilitate, quge cum h\ litate vere Christiana esset conjuncta, in homine

lum sustinuerant, argumentis

Apocalypsi prxcipueque
stabitire nisus fuerat.
eat

ipso fere Ecaliique anteil-

ut plurimu hujus cap. 20 ductis

undequaque exculto prorsus admiranda. Sanctus Hieronymus epistola 83 ad Magnum,

litteris

editionis Basileensis,

de Dionysii Operibus, ge-

2 Cum vero Apocalypseos oracula spiritualiet ailegorico sensu accipienda esse, continuo repo-

lios

Sanctu/i

tcriptt

neratim
ni

spectatis, scribens, ita memorat: Extant et Julii Africani libri ... et Dionysii Alexandri-

suisscntcontendissentqueorthodoxi^Neposd de ista quiestioyie composuit, quem

Ifoyx
Yoparr&v, id cst,

hanc docet
Euiebiu*
.-

cpiscopi

qui

omnes
,

Confutationem alh
.

intantum philoso-

in-

scripsit, tanto

pliorum

doctrinis atque ciunt libras, ut ncscias

,

passimfavore in Arsenoitico

admirari debeas tiam Scripturarum. Prologo in lih. V- in lsaiam eloquentissimum illum appellat. Vir eloquentissimus inquit Dionysius Alcxandriua3 ecclesife
,
.

suos resarquid in illis primum eruditionem Sfflculi, an scien-

sententiis

pto tractu acceptum,ut,schis)hate facto, integrm ecctesise a recta fide deflcerent. Ihique Nepos, hic

memoratus qui jam atiquamdiu vito fu erat, seu potius cjus de confutatione allegoristarum liber Dionysium impulit, ut prsefatos binos
, '<

Promissionibus

libros,

pn
posteriori vero de
,

pontifex
le

eleg-antem scribit librum

2

irridens mil-

ipsius sententiam pro\

annorum fabulam. Theodoritus, Cyri

lib.

episco8

Apocalypsi lisputans, Nepotis

<

pus,

Hccreticarum Fabularum cap.

U ergo conE

su-

scriberet.

pra jam pluries

laudatus, Viri doctrina insignis

tulo Dionysium exornat, eruditissimumque ecclesiasticie fidei assertorem tomo quinto Operum Hieronijmi vocat Rufhius. Plurimos sanctos ecctesioe Grxcoe Patres, qui Dionysium, uti num. 26 hujus CommentayHi jam docui, Mag-ni titulo per excellentiam condecorant, silentio prxtereo, atque ad Dionysii Opero, de quibus in Appendice agere proposui, tandem progedior.

scribendi, inquit locopro citato Eusebius, prasbuit Nepos quidam, episeopus

pti,

Causam

qui ])romissiones sanctis bominibus

Voluminibus, .Judaico sensu exhibendas doccbat, et nescio quod mille anuorum spatium corporalibus refertum deliciis in
!

in divinis

affirrnal.it
(

cumque
scilicet)

ex

Joannis

I;

Apocalypsi

opinionem suam

stabil

de hac quajstione composuerat, Confutationem allegoplstarum is psit. Hunc erg-o Dionysius in libris de Promis

posse existimaret, librum,

quem

bus acriter impugnat.

APPENDIX
De
Sancti Operibus,
ratur

Hunc

in modum Eusebius cav ponit, Dionysium ad memoratosde Promissiouilns

ii

iltum iptt-

met Sanclus

libros scribendos imputerit.

Verum

ipscmet San-

quorum
sint,

ignoiis,

ctus,

quaratione potissimum ad Opus

fuerit inductus, distinctius nos docet.
citato insignee.r

cubrandum

epocha

simulque de

EtenimEusebius loco supra

quae an
constat.

Dionysii certo

non

secundi de P/-omissiomhns iihn Fragmentum. ln hoc autem Sanctus sic scribit Quoniam (Nepotis sectatores librum quemdam ( Confutationem
: )

Alleg-oristarum dictum) proferunt

Nepotis, quo

CAPUT
C

I.

quidem raag*nopere nituntur, quasi in eo eertissimis arg-umentis demoustratum sit, reg-num Christi in terris futurum in plurimis quidem aliis
;

rebus

laudo

Nepotem ac

dilig^o,

f*ura

propt<r

Duo

de Promissionibus
in

libri,

res-

que
Duo
nibus

his a Sancto tractatse.

ob diligfentiam et studium Scripturarum i^ostrcmo ob psalmorum cantus multiplices, quibus plerique ex fiatribus etiamnum mag;nopere delectantur mag-noque honoi
fidem,
;

tum

reverentia
Uionysii

hominem
ex

Duplex
,

Operumgenus, utijam supra monui,

tractaratus

xime, quod

hac

de Promitsiolibri.

Causu. ob

quum

aliud nempe quod spectat ad Dionysii Opera quorum ignoratur epocha aliud vero, quod nonnulla respicit Opera, quse an Dionysii certo sint,
;
,

hoc in Appendice

sum

tem
seo.

mag-is

dilig-o,

vel ob id mami^ravit scd veritacunctisque pra?ferendam

prosequor,
vita

Etenim ea quidem, quag rectc dicta sunt, absque invidia laudare ac probare debemus si quid vcro secius scriptum est, id examinari a
:

non habetur compertum.

ribus,

A prsecipuis Sancti 0/ ><

initium,

nobis

et

corrigi

decet.

Quod

si

ipse

{Nepos

quorum ignoratur epocha, duco

atque id quidem a binis de promissionibus libris. Adhaec, inquit de Dionjsio lib. 7 Historix, cap. 24, Eusebius duos libros de promissionibus
,

pe ) prpesens adesset, et opinionem suam viva voce promulg-aret, sufficeret fortasse simplex absque
rog-ationes
versarii
et

scripto

colloquium, quo

ac
in

responsiones

convinccrentur

per interadre\

composuit.

Duo
,

libri,

inquit,

Dionysii

Opera in

pristinam
in

concordiam

Catalogo Virorum Illustrium cap.

qui

69 recensens

reutur.

Hieronymus adversum Nepotem cpiscopum mille aunorum corporalc rcg-num suis scriptis

Verum

cum

isque, ut nonnullis

asseverat

in

quibus
hsecfuit

et

de

Joannis Apoca-

lypsi diligeutissimc disputat.

Causa hosce scribenNepos, episcopus qui-

dem
qui

aptissimus; et ac Prophetas
neg-ligant
;

publicum editus sit liber, ad persuadendum cum quidam doctores Leg-em quividetur
,

in tecuiul"

<l<

Pvomiuionibut Idno ditlinclius cxpo-

nihili

faciant

Euang^eii
conte-

mt.

di libros

Diom

sio

Apostolorum

Epistolas

muant

LOO
ilCTilRB C.
H.

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND

FAUSTO ETC.
nempe, de Confutatione Allegorislain-

mnantrhujusvepolibri (Confutationis Allegoristarum ) doctrinam quasi mag-nnra aliquod et canum jacramentum venditent, et simpliciorea
sublime atque mag-nificum Dec de glorioso prorsusque divino adventu Domini nostri nec de resurreetione nostra, nostrique ad Christum aggregatione et
nostris nihil
,

(Nepotis

rum

tamquam scutum quoddam murumque

quosdam ex fratribus

expugnabilem mihi opposuissent, tres continuos diesaprima luce usque ad vesperam cum ipsis sedens, qussoumque in co libro scripta erant, di
tere ag-g-ressus
8

sum.
ud veritath ngnilionm
drsinoltat
'iihhiir.ni,

imulatione

sentire patiantur
et

sed levia quaj-

dam
rare

ac mortalia,

qualia

nunc homines specogitare

solent,
est,

in

reg-no

Dei

jubeant

necesse

ut

tem, qu

adversus fratrem meum Neposentem, disputationem instituam.

fratrum constantiam et ardentissimum cognofi sreritatis studium eti litatem atque intellig-entiam mag-nopere sum admiratus. Adeo moderate et ordine interrogationes
a

Tum

vero

rationesque

cnarrat

dubitandi

e1

ob quas contra Nepotem calamum stringat, distincte expo'S simulque quo animo adversus errores sit, exemplo suo docens. Porromoscrii di'.s, quo Dionysius de Nepote per verba num.
, ,
'<

Tta ipsemct S. Dionysius, causas,

edenti recitata loquitur, dubiiare etiam

me

facit,
1

an

veritati congruat,

quod apud Labbeum

Conciliorum col. 832 de Nepote, qui ibu Nepotianus vocatur a Dionysio in synodo, quam hic Alexandrise celebrarit, post mordamnato atque abdicato his verbis asseritur Synodus divina et sancta provincialis, collecta Al<\\andriae ab eodem Dionysio, qure damnavit
di

Deum
tis

\c studiose quidem cavebamus, semel nobis plaouissent, tametsi, potius, ut sensus exigit, si falsa esse deprehenderentur pertinaciter defenderemus nec aliorum objectiones subterfugiebamus sed \ quoad fieri poterat, ad ea, de quibus instituta erat disputatio cniti eaque stabilire conabamur; sin autem rationibus convicti essemus, non pudebat nos mutare sententiam et assentiri. Quin potius cum bona animi conscientia absque ulla simulatione, expansis ad
ne
"'
'

nobis fiebant.

et

post

pum

dBgypti

mortem abdicavit Nepotianum, et Cerinthum, tamquam

episco-

asseve-

erron

rantes,
tes,

et

errori * plurimos alios involvenHierusalem Christi esse regnum, millenarium annorura docentes, et pneterea

eoque

in terrena

confirmata mt, susoipiebamus. Tandem denique Coracio, E qui hujus doctrinae auctor et sig- n ifer, seu potius ut Grcvcus textus paritur, princeps et suasor, fuerat, audientibus eunctis, qui aderant, fratribus,
pollicitus

et

cordibus, qiuccumque certissimi auctoritate sacrss Scripturae

argumen-

nobis et contestatus

est,
)

se

boum sacrificia et ovium mactationes tamquam legitimas exig-entes. Confer haec, studiose lector, cum Dionysii de Nepote verbis,num. prascedenti
transcriptis,

rum hanc ( quam Nepos docuerat opinionem amplexurum non esse, nec de ea dispntaturum,
nec locuturum nec populo praedicaturum quippe qui argumentis oppositis satis superque convictus fuisset. Fratribus autem
,

imposte-

tuumquede
,

go ego ad alia
in

re formajv quae Dionysius in secundo

qui

ade-

rant, hasc

disputatio

et

ionibus UbrOfjam laudato,pertractat.

quo
i

omnium

inter

se rcconattulit

tiam
eP lh

lrlr"

Nepotis error in Arsinoitico praecipue &gypil // " ctu cui us f rte episcopus Nepos fuerat,
5
>

ciliatio atque voluptatem.

consensio

non mediocrem

plurimos infecerat, erantque ibidern n,tegrae ecquae abaliis, idem secum deterreno Christiregno, mille annis duratu, <>, non sentientibus,
sese, facto

jam

schismate, sejunxerant. Malum hoc diu tenuerat. Verum ne longius serperet

,

7 Hunc in modum Dionysius, uti ipsemet hisceiamrecitatisverbis docet, ad veritatis agnitionem Arsinditas, seu, ut alii scribunt, Arsenoitas adduxit qua in re Sancti dexteritas atque industria mirifice eluxit, nec minus rara Arsi;

neqm unde

quii-

hos fuilie

anacliorelai

nresque majores acquireret Dionysius , utpote ad cujus patriarchatum praefatus tractus

,

spectaret, eo se confert, ut inveteratum

morbum

qui

<

ciebat,

ontagione sua plures semper ac plures infiopportuna iandem atque efficaci medela

noitarum docilitas, animique sincera ad veritatem agnoscendam promptitudo enituit. Quotusquisque enim est qui in concertatione publica erroris se convictum faieatur, veritatisque, quam
,

iltus sustollat.

Quid autem

ibi

Sanctus

egerit,

c qui cum iis, qui Nepotis errores sectarentur, in colloquium venerit, eosdemque ad veritatis cognitionem adduxerit, ipsemet in praelaudato suo sendo de Promissionibus libro exponit, ardens
mopere

A sinoitarum cognoscendoi veritatis studium sum extollens, iisque, quod cum illis habuit,
,

colloquium coloribus adumbrans, ex quibus nihil eo prudentius nihil suavius nihil ad Cliristiauam hariiatem simulque in indaganda veritate sinceritatem magis compositum excogitari posse, facile appareat. Verba Sancti, qu& oj /
,
<

antea rejecit impugnavitque, strenuum deinceps vindicem futurum, numeroso coram C07isessu facile promittat? Ad hoc sane summum, cum pari animi demissione conjunctum, verilatis studium F requiritur. Bollandus noster tom. 2 Januarii in Commentario ad Vitam S. Antoniinum 12, aliiquenonnulii existimant, Arsinoitas, jam laudatos , anachoretas exstitisse ex eorum genere qui, S. Athanasio in Vita S. Antonii testante, eo ipso tempore, id est, seculo aerae Christianae
,

tertio, quojam senescente Antonius monachus factus est, saluti suee unice ac serio vacaturi, in loca
vii isproaHma, solerent secedere laudaautem Bollandus, aliique arbitrati it videntur tum ex eo, quod ea prudcntia ac sinceritate, ea aderrorem deponendumpromptitudine, eaanimi

solilaria,

-.

Eusebiumlib.

tus

jam
n

recitatis

dicta

7, cap. 24 verbisnum. Zetl hic proxime fere subduntur quxque confirmabunt, huc trayiscribo. Cum
,

qua jam pridem, ut nosti, increbuit haec {Nepotis) opinio, adeo ut schismata et integrarum ecclein

m, inquit,

in Arsinoitica praefectura,

cum

demissione ac modeslia quam jam docuimus Dionysio fuerint congressi tum ex eo

,

dcfectiones fierent convocatis presbyac doctoribus, qui per singulos vicos fratribus praedicabant, praesentibus item fratribus qui adesse voluerant, hortatus sum illos, ut ea
,

rum

teris

doctrina

quam Nepos
,

tradiderat

concione

examinaretur

cumque

palam in hunc librum

)

quod eos, quibuscum in Arsinoitico tractu colloquium habuit Dionysius, Fratres appellet, hos> que fratres apud Arsinoitas potissimum (vide verba num. 5 recitata) in singulis pagis tradat concedisse variisque psabnis et hymnis (vide verba num. 3 huc transcripla) Deum laudasse, a
Dionysio innuantur.

Verum

hse rationes neuti-

quam

sufficere

mihi videntur, ut ob eas Arsinoitas.

DIE TERTIA OCTOBRIS.

2uos pionysius erroris conviciL a toue ad
101

mnino non ausim, prasertim cum multi

tribua mag-ni

iWristiants,etiamsinonanachoretis elucere non potuerint ? Nec video, quid ex eo, quod Dio eos quibuscum in ArsinoiHco tractu colloqmumhabuit,^ let t pro opinione sua Bollandus, aliique
t

'""

"'"^

quastnArsi

tis

suspexit DionV-

dum

7"

^^msmgularumrerumintell^^
existimo

hujusmodi deillo mei moexcedat, arcanam quamdam plancque ad-

eum

fr*
C
I!

faciant. Sed

aem

'

ipfcns,

quasi

sensus

Nam
mei

etsi

ipse

altiorem

quemdam sensum
Lpsius

non intelligo, suspicor

verbte subesse
, atque sublimiora

Qon

Slus

possint concludere Diony.

7

judicio

X
'

fl'

atres,utOperumejusFragmenta

"

fl

et

consideranti patebit,

stimo, sed plus fidei tribuens, censeo, quam ut a

metior

me

percipiantur.

'<!"""''

I!

shanos moderabantur
coltoquium invitasse
monacfiosve,
certo
t
,

nec fratres, de quibus loi""' Arsinoitas in vicis seu pagis consepresbyterosetdoctores, qu\ in his Chriintelligit
,

oondemno, qun

intellig-ere

non

potui

La

^miror pwgto, quod capere uon possum modestia simulque veneraU Xpocalyp**abEcclesialit

Nec ea verum

Qwdvero
1

dat,suppeditat.

quibus Dionysius ab his quibuscum in colloqu "" vemt /> ""Wsse laudatum, indicat, nilui quoque hinc pro Arsinoitis inter anacho tas hs puto haberi. i _
,
'-' /

sese convocasse seu ad afflrmat. pertinet ad psalmos et hymnos,

,

1Z l%*Zuf%

*******
Com-

>

jamagnitumimpudentissime,i,elui mentum, rejiciunt.

tus

mox

ete

Apocalypseos
uaee*

li-

i"o

indxi
I

tamen

anachoretas consuetudo otee6a fcir* mnrttaft, obtinebat,

,

OS et

simillimum componerent. Psalmi quoque et cantica fratrum inquitapud Eusebium lib. 5, cap. 28 auctor a?itiquus, jam pridem a fidelibus conscripta, Christum \erbum Dei concelebrant
,

in ecclesiis, ut veroest, recitarentar, in honorem Christi

hymnos, qui

'ZnZZZ'". monemsuamsuperstruebai
rehnquerit, sedulo demde, quoilh

ApostoU Opert

<>Pi-

Revelatiomslibrumexaminab

<*"
aNepote

*obviumverbor

Divinitatem

tnbuendo. Valesius in Annotatis suis ad laudaEusebu vigesimum quartum libri 7 caput opportune ad propositum nostrum

ei

ejusque sectatoribus fiebat, a posse, apertissime ostendebat, sicq ilhsententix sneqwerebant

t

clesiasticse

De his psalmis (a Christianis seu fidelibus in honorem Christi compositis) mentio fit in epistola concilii Antiocheni (vide Eusebium Eistorig* Eclib.
7,

sic observat

*at.IlaUones quibmid8anctuseffe dederzt, in Histonasua Ecclesiastica nc,

Eusebius, sed tantum,

prxsidium, penitus

quodjam

dian, a Dio

ratimafflrmat,moa;quesubjun-

cap. 30, pag.

;

Paulum
conciln

Samosatenum
Lcodiceni,
id

et

28i; adversus in cauone penultimo

leineodemsecundodePromiss bushbroSanctust Suntaub rate

prohibetur ne a privatis hominibus'compositi Kcclesia recitentur. Invaluerat enim hasc consuetudo, ut multi psalmos in honorem

ubi

diserte

MjM^Apocalypseoslibrumsancti
et

psalmi t^rtscoi,

est,

dimno spirituafflaHviri cuiJoann t

raeritt Opusesse;attamenmrumillx

hanc diximus, manifestum

psulmos
iH

eomponerent, cosque in ecclesia cautarifacerr.it ut ex locis supra notatis apparet. Cum ergo, uti ex hac Valesn Annotatione , iisque, qiuv ante
fU, ea

Christi

to

Joannem Apostolum, pro certo non admittit Librum, pudEusebium loco proxime cita,

a Joanne

scriptum

esse,
et

uon

inficior

teor enim,
flati

sancti
id

cujusdam

divino spiritu
i

Chnstia?ios consuetudo obtinuerit,

apud veteres uthymnoset

honorem

mEcclesia rccitan curarent, ex hymnis et psatmis, quibus Dionysius eos, quibuscum in Arsinoicolloquium venit, decurrisse in Dei laudes afflrmat, conchidi utique etiam non posse videtur, anachoretas illos vel monachos fuisse. Sed de Arsinoitis, quos Dionysius ab errore ad veritatis cognitionem adduxit, disse?-uisse jam
sufflciaU
Jtu

Christi componerent, eosque

Opns esse; sed hunc ipsum Apostolum, ZebedaBi fiiium, Jacobi fratrem jus est Euaug-elium illud, quod secuudum
viri

cu-

nem

tico tractu in

concessenm. Subdit dei?ide rationes ob quas Opus illud Joa?mi Apostolo certo ?ion a, hasuue mter una est, quod adscribendum forU ro cuida?n, qui certis de causis Joa\ assu?npsent. Ac plurimos quidem. inquit loco pn Uato apud Eusebium, fuisse opinor Joanui Apostolo cog-nomines qui
,
,

inscnbitur, et Epi>tola Catholica, haud fac

Joan-

porro de

Apocalypti
ditputat, ut

hanc quidem
"'"

repudiet

de ter?^e?io Christi mille annorum regno asserta B. Joannis Apocalypseos libro, utjam supra do-otissi?numsuperstrueba?it.Dionysiusitaque

Apocalypsim potissimum effatur, quxque, Sancti non minus doctrinam quam sun t mam cu?n hac ?nodestiam et humilitate?n conjun<lm probent, silcntio utique pr&terire ?wn veMill narii seu potius \rpotis sectatores sua
?iis

qute Dionysius in laudato suo secimdo de Promissionibus lib?-o circa Joan,

Ve?iio

ad

siug-ularcm
illa

propter

crg-a

illum

benevolentiam,

hominem mirarentur ac suspicerent, et perinde ac ille a Domino dilig-i ambireut, hoc cognoex fideuominibus appellatos, videmu.s. Ita Dionysius , saHs i\ qiuv ?nox adjungit, innue?is, sese dubitare Joannis?ie Apostoti Ojnts sit Apocalypsis, an altenus sancti viri, qui Joannis nomenob causam, quam verba p?vxime recitata indicant, assumpsent.

et

quod

cum

mentum adamaveriut, quemadmodum

liberis

lium

multos

Pauli

Tetrique

puehoc eorum funda?nentu?n

mox observat,

subvers, librum illum a plerisque, qui

,

eum

prsecessera?xt, fuisserejectv,,,
,

,d tamensefik
t

nonaudere subjimgit nc librum quem non intelhgebat, quemque alii approbabant, temere repudiaret. Eg-o vero, inquit apud Eusebium lib. 7, AihrumiUumfJoa?misApocatypsim)rejicere
:
>

1! Rationes reliquas, ob quas insuper Apocalypsim Joanni Apostolo attribuendam non credideni, huc non transcribo. Viderihxpos

Uieroiii/mu-,

dutn mi/iit
'ii

d,i

apud Eusebium

hh.

<t

Dixisse suffciat,

illis

jam ssepius laudato. rem, quam Dionysius concap.

Dionytix

tendit, minime evinci, utpote quse et confutari facile quea?it, sintque reipsa ab eruditis jam s&-

pius

102
acctob*
<:.B.

DE

SS.

DIONYSIO, EP. ALEXAND., FAUSTO ETC.

tcm facile respondetur dicendo, idcirco dictum Opusfvidc, quse num. prsecedenti disserui) contra nasum scriptvm ot> Hieronymo asseri, quod contra omnes mitlenarios, ac proin etiam contra Irenaeum, qui ex horum numcro exstitit, scri'

qumn

hs confutatae. Nec est, cur hic propterea quisDionysii doctrinam minoris faciendam
,

ewistimet;

pronumenim
nondum

setate DionysiJ fuit, et-

liallucinari hac in qua posten fvit luce erat donata. Ncc Viri doctrina simulet sanctitate conspicui ab errore semper fuerunt im\ cxemplo suo quod nes. Quam verum id sit iam ad institutum nostrum pertinet, hi

iam sapientissimum quemque

,

quae tunc

ea,

ptum
illo

fuerit 13 Forte etiam dici potest, Irenaeum in Opere

H(i

propterera pluribus memorandum est, dilucide nos docet S. Irenaeus, secundo serse Christianae
seculo Lugdunensis epii
us.

scriptis clarissi-

Hic enim, quod certe admodum mirum esl, erroneam illam jam inemoratam de terrcno Christi milleannorum regno opinionem fuit amplcxus. Docet id nos S. Hieronymus Prologo in lib. 18 in Isdiam sic scribens Ut cseteros prt< rmittam, Irenaei tantum, Lugdunensis episcopi, faciam mentionem, adversus quem vir eloquentissimus Dionysius*, Alexandrinae ecclesia Ponti,

specintim fuisse confutntvm, uvt ctinm cclu.fi nominetenus citatum, ut e Millenariis unum adeo, si id reipsa in dicto Opere factum fuerit, minus mirum debeat accidere, quod, illud esse contra Irenaeum scriptum, Hieronymus affirmet. Theodoy^itus lib. 2 Hsereticarum Fabutarvm cap. 3 de Cerintho, qui insulsae Millena,

oihrituMd
Sanctum,
,

on

(raCerinthun
'

"/

'

<M *

((

//

fex

clegantem

scribit

librum,

irridens

mille

annorum fabulam. Ita Hieronymus verbis hisce, ertum apparet, etiam designans Opus, a Dionysio contra Nepotem illosque qui eamdc
,
,

opinionis, ut nonnulli contendunt, priauctor exstitit sic scribit :C''iitr;i lmnc Cerinthum scripserunt non ii modo quos ante diximus, sed cum illis etiam Caius et Dionysius Alexandrinus episcopus. Quibus verbis a Theodorito Opus Dionysii contra Nepotem scriptum. pariter designari, existimo, idque tum ob jam dicta de eodem Opere per Hieronymum designato, tum etiam ex eo, quod Dionysius, reipsa in suis de Promissionibus libris Cerinthi faciat

riorum

mus

qvnm

ipse

<tc

lcrreno

Clrristi
,

mille

nnnorum

re~

mentionem

gno opinionem sectarentur conscriptum. Cum enim Opus a Dionysio adversus Nepotem conscricontra omnes MiUenarios rnque militarit, unv '</s, vt Hieronymi verba proxime re'

Irenaeus exstiterit, consequens est, ut illud coni.il hunc pariter militarit. Hinc nihil obstat, quo minus de illo Opere lociduscredalur Hieronymus, dum verbis proxime recitatis ait, aDii elegantem scriptum esse librum,
i

indicant,

dum scilicet lib. 2 loquens de iis, qui ante se librum Apocatypseos, veluti fuetum Joanni Apostolo falso suppositum, repudiarant, E ita scribit Adhaec inscriptionem libri ( Apocalypseos seu Revelationis) falsam esse dicunt neque enim auctorem ejus esse Joannem sed neque eam revelationem esse ; quippe quae tam crasso tamque opaco ignornntiEe obducta sit velo. Et non modo Apostolorum neminem sed ne ul;
,

lum quidem
libelli
,

e sanctis et ecclc siasticis viris hujus

in

quo hic mille annorum fabulam seu Millenairridet.

illo

riorum fabulas
arevide*
(UT /'"/ de

12

Tmovero de

ipso Operc

Hieronymum

prontiuionibut

eo,

ibidem esse locutum, concludendum videtur ex quod nec Eusebius, nec ipse Hieronymus in

suode Illustribus Ecclesiae Scriptoribus Tractatu mentionem uspiam faciat illius Operis, a jam memorato contra Nepotem Opere distincti, in quo Dionysium mille annorum fabulam, seu Millenariorum fabulas irrisisse, utcumque verosimite appareai. Valesius in Notis ad caput 24 libri 7 Evsebii ad capitis hujus initium, quo Dionysius duos de Promissionibus libros contra Nepotem />sisse, docemur, sic observat Cum constet
,
:

conditorem fuisse affirmant; Cerinthum enim qui nominis sui sectam conflavit cum magnae auctoritatis nomen ad faciendam fldem commentis suis vellet praefig-ere, Jeonnis titulum Operi suo indidi.sse quippe hanc Cerinthi opinionem fuisse, reg-num Christi terrenum futurum et in iis maxime rcbus, quasi ipse, ut,

pote

carnalis et

prsecipue
scilicet
tietatc
,

voluptatibus corporis deditus, concupiscebat haesurum in vcntris

,

et

eorum
,

quae
cibis
ista

sub ventre
ac
poculis;

sunt
in

sa-

id cst
,

in

nuptiis

et

in

iis

quibus
;

honestius
et

parari

posse
,

existimabat

festis'

nimirum

saeririciis

et

hoc Joco, librum Dionysii Alexandrini de Promissionibus scriptum fuisse adversus Nepoc tem episcopum JEgypti miror Hieronymum
, ,

ex

mactationibus. Ita Dionysius de Cerintho occasione sermonis, quem de iis instituit, qui librum Apocalypsis rejiciebant, nec vero apparet absimile. Dionysium iis locis, quibus po-

hostiarum

in

Pra?fatione

lib.

18

Commentariorum
,

in

librum adversus Irenaeum, Lug-dunensem episcopum a Dionysio fuisse conscriptum. Fuit quidem lrenjeus ex numero eornm, qui reg-num Christi mille annorum spatio in terris futurum crediderunt, quod id Papersuaserat, ut
in

im affirmare,

eum

tissimum in laudato Opere Nepotem refutat, Cep nominatim fecisse mentionem, ut vel hinc sat probabile evadat, Theodoretum verbis supra recitatis de Opere a Dionysio contra Nepotem scripto esse locutum.
rinthi etiam

scribit

idem

Hieronymus
fine
lib.
3.

Catalogo et Eusebius

noster iu

Verum

Dionysii liber nou adversus Irenaeum Bcriptus erat, sed adversus Nepotem, ut patet tum ex hoo Eusebii loco tum ex ipso Ilicronymo
,

in

libro

de

scriptoribus

ecclesiastiois,

ubi

de

Quibus verbis hic scriptor opinioni, qua ab Hieronymo ipsum Opus, a Dionysio contra Nepotem exaratum, per verba num. prsecedenti recitata designari, arbitramur, apertissime assenlitur, quamvis interim simut se mirari asserat, quod Hieronymus dictum Opus non contra Nepotem, sed contra Irenaeum scriptum ad quam objectam a Valesio diffcultaaffirmet
loquitur.
.-

Dionysio

ci_

CAPUT 11.

,,

DIE TERTIA OCTOBRIS.

103 Ais erara, aliquos fratres dicere, quod oportet hoc infiralh cantu facere; alioa vero, quod id ait.fa.

CAPUT
De

"

II.
aiunt
Blint, diristi,

Dionysii ad Basilidem, Pentapolitanum episcopum, epistolis, ac

praecipue de illius ad hunc epistola,

imponere, quod Drilubricum. Quod enim posl B^surreotionis Doraini terapus oportet fe tum Miamque inchoare , ad illud usque animis

et

valde

Gallum expectant. De iis autem, qui tic quod citius. Horam autem exactam

demensam
diffi,ile

mum

quairia

est

et

humiliatis,
fesso.

jejunio

erit

apud

oranes
quae

similiter

in

con-

in

quatuor capita
canones a

divisa, quae

16
'

Per ea autem

in sacros
relata.

scripsisti
,

Graecis sunt

^dmodum divinorum Euangeliorum

probasti

Sanctusstatuit

.ensj

percepto) quod nibil ab ipsis certo definitum cr " de bora, qua resurrexit, apparet. Diverse enim Ewmtmi9' Euangelistas ad monuraentum venisse, scripserunt mutatis temporibus, et oranes surrexisse jara Pominum dixerunt invenisse. Et
, ,

...eapitaieu

canonesdwisa:

*. hj*v preierea, niquit UO. 7 cap. Dionysio Eusebius, in epistola, quara ad Basilidera Pentapolitanum episcopumj Bcripsit,
,

Sabbathorum -. ut dixit Matthasus, et, . c.m mnne adhuc esset obscurura ut scribitJoanoes Et sumrao diluculo ut Lucas
"

"

valde

mane

Et

orto

jam

sole

ut

Commentariura
eipiura
libri,

se composuisse

testatur in prindicitur.

qui

EccJesiastes varias

Porro ad
scriptas

hunc Basilidem
nobis
reliquit.

etiam

epistolas

quemadmodum etiam alia pleraque ingenii monumenta, a Sancto nostro elaborata, temporum injuriapenitus
interiere,

Verum

hse omnes,

neque aperte pesponSabbati luceute una Sabbatorum usque ad ortum solis unius Sabba- E torum (sive diei post Sabbatum)
dit

quando

Marcua

surrexil

quidem,

Quod

autera

vespere

sola

dumtaxat, quse canonica

communiter nuncupatur, epistola ewc&pta. Nequit luvc, uti nec aliee ad Basilidem datx epistolc, ad certam revocari epocham, debuitquc r ,-oindehabendus de ea tractatus huc remilti. Tomo i Conciliorum apud Labbe, tomo 3 Bibliothecce
SS. Patrum editionis Lugdunensis, aliisquenonnidlis excusis Operibus integra, seu, quod de nullo ferealio Dionysii Opcre fas est dicere, nulla prorsus sui parte mui ;/at inserta. Quatuor constat responsionibus ad totidem quxstiones, a Basilide circa ecclesiasticam disciplinam Dionysio proposilas. Fuerunt hx quatuor Sanresponsiones postmodum, quas tamen Dionysius eo animo non dedit, ab ecclesia Qraeca in canones seu regutas a fidelibus servandas retatx.
cti

hoc in confesso est. Ac nequdisnec adversari inter se Euang-elistas existimeraus sed quamquam parva quaidam oirsentire
,

mvenerunt,

mentum venerunt, eum non amplius jacentem

qui ad mon.i-

quod qm-eritur controversia esse Tideaomnes in una nocte raundi lucera Dominum nostrum exortum esse consentientes in hora dissentiunt; nos tamen qua? ab
,

ca

ld,

tur,

si

dicta

sunt,

pie

et

fideliter

conciliare

studeaest,

mus.
17

Quod a Matthaeo quidem dictum

:

sic

habet
"

Vespere autera Sabbatorum Iueescente una Sabbatorura venit Marfa Magdalene ei alia Maria ad spectandum aepulchrum, et

, .

hosomnn
Oominiretur"''"">"
d,e

Uo " ,,n,ca

ecce,

"

magnus
de
caslo

terrasmotus.

Angelusenim
,
:

m
lapi-

descendisset

accedens devolvit
erat

"

dem,

et sedit

super ipsum

autem

spe-

"
" "
"

nulVum fere aliud, ut jam dixi, doctrinx monumentum, a Dionysio elaboratum, integrum supersit, lubct huc dictam epistolam canonicam, ut vel sic specimen quoddam ingenii, quo DionyC sius cj-crlluit, exhibeam, intcgram huc, prout tom. i Concitiorum Labbei exstat inserta, transoribere, in quatuor <lictoscanones,ad quosq dam observanda sunt, pariter diremptam.
fiorum pt fmo
j/junium l'nichate anti
/

Cum

ut fulg-ur, et indumentum ejus aibum ut nix. A timore autera ejus concussi sunt, qui servabaot, et facti sunt ut mortui. RespoudeDS :iutem angelus <li\it mulieribus Ne timete vos;
.-

cies ejus

"

"

enim, quod Jesum crucifixum qua?ritis nou est hic. Eesurrexit enira, sicut dixit. Id nuseio
:

tem,

quod dictura

est

Vespere;
verbi
:

alii

quidem

"""(,

rju,,

Dominut ve"'. non

prmfigitur inscriptio Dionymibi tilio, et fratri in sacris comministro, Deoque fideli et morigero in Domino salutem ubi uiitii,t,h>i>) csf, I>ns/Iu/eu/ licet episcopum, a Dionysio filium vocari, quod etiam deinde in epistolse contextu repetitur, Hac
.-

16 Bpistolce luec

sius

Basilidae

dilecto

communitatem sig-nificare vesperam sabbati sapientiores autem id exaudientes non hoc sed profundam noctem esse dicent tarditatem et longum tera,
, ,

existiraabunt

secundum

verosimiliter appellatione Dionysius utitur, quod utpote patriarcha Atexandrinus Basilidse, Pentapolitani in JEgypto tractus episcopi, spiritualis pater seu metropolita existeret. Hoc
,

Et quod noctem dicit vesperam, subjung-it Dlucescente in unam Sabbatorum et venerunt nondum ut reliqui dicunt, aromata ferentes, sed ad spectaudum sepulcrum. Invenerunt autem factum
ct

pufl

vespere sig-nificante

non

esse terrsemotum et ang-elum super sedentem et audierunt ab ipso dod

, ,
,

lapidem
est hic
,

surrexit.

18 Similiter Joannes

preenotato, venio

epistoLv caput seu canonem. Petierat a Dionysio Basilides, qua hora die Pascluv solvendum forct jejunium. Alii enim id ipso Paschse die ad matutinum Galli
,

nuncadprimum

-..

inquit, "
it "

Mana

adliuc

Mag-dalene venit Diaoe, cum tenebr*, ad monumentum et

,

In una Sabbatornm

ante

es- tum
viosu,

^^

tolis

mam

cantum alii contra vespera proxime prxcedenti faciendum contendebant. Ad hanc autem priqiucstionem Sanctus sic respondet Misisti ad me, fideliasime el sapientissime fili mi, interrogans, qua hora die Paschasit solvendumjejunium.
.

sublatum a monumento. Sed juxta eum cum adhuc essent tenebra? praecesserat. Lucas autem dicit Sabbato quidera " quieverunt secuudum praBceptum. Cna au" tem Sabbatorum summo mane ad mouumen" tum venerunt ferentes quae paraveranf aromata invenerunt autem lapidem a monudet
:

lapidem

>.

Octobris

Tomus

II.

16

//

mento

164
ioi

nmi

meuto

C. B.

tutinum perfecte prficat unius Sabbatornm. Etideojam uocte Sabbato, et aho equente teritocum to unguenta el incipiente, venerunt, aromata quod multo ante ferentes. Unde perspicuum est, sequitur, diresurrexerat. Hoc Marcus quoque
cens
:

DE SS. DlONYSlO, EP. marevolutum. Summum mane fortasse && splendorem, qui priussubappi

VLEKAM)., FAUSTOETC.
,

&t-c

rtcrij ius

verumetiamnonunum D

:;-::;,":
filseservat
,

..,......./

-**
mteg ;alntn

siquidem ahi sea

al

dies

SSr<mme^os,aliiquai

fT d

alii
,

nullum

prorsus cibo absti-

eas

exeo, inmgualitate,ac vrmcipue

'

Jesum Emerunt aromata ut venientes mane unius Sabbatorum . angerent, et valde orto jam sole ad monuraentum veniunt quod idem dixit Valde enim mane hic quoque jam diluculo, et subjunxit, Orto

aZouTomnicih a

""""
'<

Si7am
,

W.o
lier

*****
tf
.

uudpluru

%
m,

spatioab

es.maceraresolerentChn,

ac

Biimmo
el

sole.

Profectio
circa

quidem

et

iter

earum
in

>.uumo

Zms,
,

sprxceplcsedeaipiowap

diluculo

oaane incepit;

tem

et

monumentum
solis;

itmere aumorain traxerunt

pass

:resurrecti

fectufw
.faoilec,

''"'"' ictantumde;

usque ad
cens
-

.rtum

et eis
:

quidem

tunc

dicit

candidatus

Resurrexit,
se

non

esf

diebus Paschati p xtate solito, servari sua

hic.

hincque jrjuntutn Patchale

antt

L9

Haec

autem

cum

Lta

habeant,
etiai

iins,

qui
la

hoc

accuratius
horae
,

subtiliusque

considerant
horulaetitiam

noctm
,un.

enuntiamus, quota
,

hora,

vel

contendunt.jq . x islorum dierum ob

/"<"''"

<

ue

vel qnarta

oportet

incipere

ob
B

Domini
M!]

MU1

resurrectionem , et a mortuis festinant, et ante me< nimium

et

IXAtqr primumcan
/

....(,

mannotandaoccurrunt. AasecunHor. Eic doclrin

i

jejunium solvunt, ut negligentes ut qui intemperantes peprehendimus

mir,

noctem

modum, antequam
dicente

par
<<

sit

Viro sapiente,

cursum abrupi Non parum est u

,

nysio Basilides,an mulieribus, ,v,w//rw /M foreti s.;, /( /,

(

qusen
I

knteqx

Eos autera qui dii et ad quartam plurimum perferunt ferunt et in qua vigiliam fortiter abstineut
ta, quod

,ponsumtradam,qux
'

illi

sint

parum

abest.

asque Servator

apparuit, ut geneiu mari ambulans iis auipimus toleranti rosos et laborum ut raoti sunt, vel, ut potuerunt, tera, qui interea sumus , quandoquiescunt, uon valde molesti dies sequali aut siquidem nec sex jejuniorum sed aln quimili tolerantia omnea perferunt omnes transmittunt, jejuni permanentes, dem vel alii quatuor, alii nuilum. alii tres alii duos, qui in illis transmittendis valde
: :

abscessue, epistola inquit in Notisa hanc Dionysii mon, quandofuerit eis profluvium m<
loco solitario sedentes quiescunt,
,

"

Hebra

mul

di

et menstruorum flu preeterierint Bteterit. Unde acceptum est illudj

pro

eo, quod sede, ut immundas. Interrotj abscesst >> anmulii

I

esse

ipsa

im
itibus
\
-

suo
clest

Hentibus licitum foret

'ommuni

Et

iis

quidem,

laboraverunt,

dum
Patchuli
)ii

sunt et propemoignoscendum est, quod celenus deficiunt,

deinde

defessi

ita in

De Mul respondet abscessu, an eas sic

Dei

tnt

aflectas

op
vel

dointerro-

gustent.
I
-

mum
sint

ingredi,

caneum
euira

20 Si

qui autem non

,

modo non transmis

vel

gare existimo.
piaa

Neque
,

ipsas

arbit

non
tolvendiim

pronvntiat.

sed ne jejunatis quidem consumptis praecedentiopiparisque conviviis, ad duos eosque solos exquatuor diebus bus
,

etiam

in

delicatis

et

fideles

sic

arTectas ausuras

sanctam

Mensam
Domini
l

accederr,
attingere.

vel

Corpus
i

et

guinem

Neque
|

tremos dies

cum

venerint

illifl

se

cibo non

et Sabbato, magustato, transmissis Parasceve egregium se facere existimant, si gnum quid et non existimo, ad auroram usque permauserint ;

duodecim annorum Dominura,

solara
ejus se

fluxum ad medicinam, Orare enim fimbriam.

et

quomodo

cumque
ctus,
,

habeal aliquis,

utcumq

qui se sequo certamen subiisse cum iis , exercuerunt. Hbo quipluribus diebus prius Hiscripsi dem, ut sentio, consulens de hoc et ac pnecipue quidem iis, <jux hoc sce verbis, primus canontprxcedenti numerorecitata sunt, epistolx canon concipi cse Dionysii ad Basilidem ut apparet, Basilidx ad </"< tur, quo Sanctus, quam hic illi proposuerat, unice responeos

ex

sse, et auxilium imploi reprebendendum. Ad 8 re non qui non anima et cor] Sanctorum est, acceder- pTohibebitur. Ita Sanctus volens, ne mulier sanguinis menstrui tem\ sacram Eucharistiam percipiendam aca ihtti quod etiam deinde Grsecorum /"'<"' Apostolico sancitum canone, mord

Doraini memii
est
,

stionem,
det,

jejunium Paschale seu potius ante-Pasi proximeprseante noctem mediam, quse Pascha solvendum non esse, nec eos tamen, qu% cedit,
reos pronuntiat. id citius fecerint, molati jejunii jejunio valde attenuatt, Imo eos, qui diuturno tantumque non deficientes ante dictum (empus prorsus culpa etcimit, aliquid cibi sumunt, omni ignoscendum illis, affirmans. Hinc porro intellijejunio sese terlio gitur, quam severo rigidoque Christianccseculo, quo Dionysius floruit, ad xrx digne celebrandam Chrifestivitatem Paschalem hoc tantumex laudati stiani prsepararent. Nec

runt.

Verumfuvc doctrina, quamquai

resque sacras veneratii tamen, quod sine ullo San
sit,

erga Eucharistitim
tata, nultatenus

nostri dedecore dictum

que, uti

potest admitlx

docebimus, non eoanimo, ut ad% teretur ab omnibus, Dionysius tradidit. 11 Longe aliler, ac certo consultius ad seu potius eamdem quxstionem respomiit. Gregorius I Papa, cognomento Magnus eo Augustinus, Anglomcm episeopusjin mi
i

mox

"'

si

troire liceret, aut

menstrua consuetudine teneretur, c< sacnu Communioitis

'

s>i< /</.,

DIE TERTl.V OCTOBIIIS.

105
Q

tum percipere. Ad hanc autem qusestionem, seu polias ad priorem ejus de mulieris, quse menstruis laborat, in << clesiam ingressu partem Gregorius quidem (vide Operum ejus, anno 1705 Pai

huc
ego,

alia,

huc etiam facientia, subjungens, quse

n.

sat manifesta
,

isiis

recusorum, tomum
:

, col.

L158 et seq.)

hunc

Qregorii rationibus sit, brevitatis studio omitto. 24 Nunc studiose lector , rationes quibus l irroposilamquieSanctinostrietGregor
,

cumres ex jam adductis

Tertio cunone
<lc

eonUn

respondet Mulier dum ex consuetudiuc meDstrua patitur, prohiberi ecclesiam inl

in

modum

nondebet: quia

ei
;

naturaa superfluitaa in cul]

nonvalel imputari justum non esl

,

etperhoc, quodinvita patitur,

ingressu
poat
ecclesisB

privetur.

Novimus namque, quod

nis fluxum militer veniens git,
,

mulier,

quae

jangui-

itur,

fcergum Domini lm

vestimenti ejua iimbriam tetiatque statim ab ea sua infirmitaa recessit. po ita laudabiliter Si ergo in fluxu sanguinis Domini vestimentum tangere, cur, qiue potuit menstruum Banguinis patitur, ei non liceat Do-

stionem responsio fulcitur, sequa lance expende, lubito, quin futurum sit, ut Gregorio assentiendum pronunties. Ego interim ad tertium epistolx ad Basilidem caput, seu canonem procedo. Roc eadem fere nuptis, jam senibus, quse generatim Paulus Apostolus epistola ad Corinth. cap. 7 nuptis omnibus, circa continentiam, ut orationi vacent, servandam proponit.Bis verbis concinint d< pitur Porro et qui q BUi idonei judices. Quod enim a se invicem ex msu ad tempus abstinere oonveniat, ut vai :

fam
tenibvu, uf
oralioni
cenl,

tervanda.

mini eoclesiam intrareP Sed dices , illam infirloquimitas compulit, has veroj de quibus constringit. Perpende autem, mur consuetudo quia omne , quod in hac morfrater carissime
, ,

orationi, et rursus conveniat, Paulum ( loco proxime citato ) dicentem audiverunt. Balsamon ad hunc canonem sic observat Ut est verisimile,
:

fucrat Sanctus interrogatus

juges
orare

carne patimur es digno Dei judicio posl

tali

infirroitate

naturaB

est

conan admittat debent qui consenuerunt, quo tempore a conjunctioue abstinere et dicit quod,
, , , ,

oulpam onlinatum. Esu,

quitalcs

sunt

rire

namque
.

et

sitire

BBStuare,

sescere

ex

infirmitate naturas est. Et

lasalgere quid est

,

aliud contra

famem alimenta
be

contra sitim
oontra
frigus

pove-

ex cousensu seu ex quando a quo scilicet temcomrauni voluntate abstincre cum omni continentia pore ornrc statuerunt
,

debent se invicem
,

esse

sui judices, et ali,

B tum

oontra

tum

auras

stcui,

oontra lassitudinem requiem quasrere , nisi medicamenta qudam contra a&gritudines explorareP Peminis namque et menstruus sui san-

g UI

segritudo est.
,

ar bcnepraein

et rursus simul conveniant. Nam et versentur magnus Paulus hoc statuit. Et canon quidem dicit dc iis, qui consenuerunt j est autem etiam intelligendus de omnibu conjugibus. Recte autem it ex CON9EN3U: neque enim vir habet sui
,
:

sumpsit

quae vestimentum Domini

,

languore

corporis potestatem,

quod uni personae infirmanti (inposita tetigit seu segrotanti) conceditur, ournon concefirmse quaa oaturaB suae vitio daturcunotis mulieribus
,

gnnm

ram tradil

infirmanturP Ita quidem Gregorius ad priorem propositse qusestionis partem. %'6Ad secundam autem, qua, anmulieri, quse sexui suo consueta patitur, ad sacrosanctum Euoharistise Sacramentu,,, Uceret accedere,fuesicrespondet rat qusesitum, loco proxime citato
.

nec mulier, secundum maDicet autem Apostolum. Ac post pauca quispiara , cum canondicat separandos esseconjuges, utorationi vacent j definial autem Apostolus, nos deberesine intermissioue orare, semperne ahstinere? Sed qui cohabitant oportet, cos
:
,
.

sed de meliore non de quavis oratione agitur sanctorum scilicet jejuniorum. ac prsestantiore, Nara per Moscra Deus Judaeis Divinas voces in
j

Sanctae

autem Communionis mysterium ( mulier ) m diebus, quibus consuetudine menstrua

,

monte audituris bus abstinerent

o
u

praBcepit,

ut

propriis
:

uxori-

laborat

tem ex
,

percipere non debet prohiberi. Si auveneratione magna percipere non pra3perceperit

,

Sanctifipropheta Jocl sponsus ex jejunium, et e?eat oate, inquit, cubili suo , et sponsa ex suo thalamo. Cura

Et

haec

laudanda estj sed si sumit Bonarum quippe mentium est , etiam judicanda ubi aliquo modo culpas suas agnoscere ijbi quia saepe sine culpa agitur 0U lpa uon ost
,
, ,

non

quibusnon video hiec non servant. Hactenus laudatus Balsamon quamvis a

autem

ita

se

habeant
,

nam

pcenis subjiciantur

qui

nonundequaquer,
Yiuit,

en tanaW pcenis conjugatos non subjici, qui, quse ter-

q U0

Unde ctiam cum esurioomedimus quibus ex oulpa mus, sine oulpa ut esuriremus. Menprimi hominis factum est
,l

v,mt

es

oulpa.

tioSanctinostricanonesuprahuctranscriptoconr sed tinentur, non servant. Ea enim nonprsecepti, dumtaxal sunt, relinquunturque eorum, consilii
quibus proponuntur, arbitrio. Restat, ut de quarto epistoLv ad Basih
/.

strua

euim oonsuetudo

muiieribus

non

aliqua

naturaliter acciditj videlicet quia culpa est, natura ipsa ritiataest, utettamen quod pollut, iam sine voluntatis studio videaturesse qualis ex culpa vcuit vitium, in quo seipsam
i ,

canone nunc agam. Respicit

nem

in

somno

hic eos,quipollutiopassi sunt. Petierat scilicet <> Dio-

e o-

MHI,

!>
:>iem

per
al

judicem
,

facta
,

it

humana
invitus.

natura

cogno-

Basilides, an licitum csset hujusmodi, ad Sacramentum accedesacrosanctum Eur

re.

patti *<"'
S.
i

Communi"'cewi

ul

liomo
culpae

qui sponte
portet

culpam

perpetravit,

Sanctusautem idproprio
irelinquit.

orum
:

riom

adeo Atque considerant in menstrua feminsa cum a ramentum Dominici Corpode accedcre non pra3sumunt ris et Sanguinis
atum
|

En

verba

Quiautem
,

voluntario
piam

nocturno

fluxu

fucrint
,

ii

in non quoque

traetal,

an

de

conscientiam co discernant
in

sequantur an non ,
,

et

seipsos,

considerent.

....

,,,-t,,

consideratione

laudandae

sunt.

Dum

Qnemadmodum
5. Apostolus
S1
(

oibia

qui

discernit,

inquit,
14,

ex religiosaB vitsa consuetudine reprimendae, ejusdem Martyrii amore rapiuntur,

vero
percipiendi
veteri ,,, diximus, non sunt. Sicut enim in lta m Testamento exteriora opera servabantur agitur, Testamento novo non tara quod exterius sollicita cogitatur quod interius quam Ld
,
, ,

,
sit

Paulus condemnatus
et

scilicet

ad
:

Rom
in
hifl

est

quoque
ae-

bonaB

consoientisa,

libere
,

loquatur secun-

dum
cedit

propriara cogitationem

qui

ad

Deum

Gregorius Papa, supru hnohitus, ad

intentione attenditur,
niatur.

ut subtili

sententia

pu-

Aneamdem qtuestionem, quam ei Augusiinus, oOp* alorumepMapusrproposu*att tom

rum,
loco

Hactenus Gregprius, nonmdla deinde ad-

supra

citato,

utitur

quidem responso

longe

, ,

106
.e.

DE
i,

SS.

rOBI

lon<!

C.B.

UO in easu qui /lollutionem nocturnam passus fuerii hiltanien docet, quodcum Sancti nostri
1

eoque exponit, quo in casu non habeat conscicdiam pollutam,

ETC. DIONYSIO, EP. ALE\A\1>, IAUSTO dumapud scripserunt, sermonem faciunt, habeat,

beumtom.KConciliorumcol.lU\i/<i

Dionysn, qui Ouin etiam (suscipimus) canones Uexandrinorum civital archiepiscopus magnae

f; tuit

proxime

recitato pugnet.

Cnl

us pater,

m-

amvisautemconciliumqumisextumseuTr
nomine legatus non non convocato, hujus etiam legitimum, ex hoc iprxsedit, minime exstiterit
auctor/inia/ ma, saltem innotescit, Dionysii ingentem Ortentahum numicris fuisse apud

quit de Dionysio in Notisad hunccanonem ei samohlaudatus , an Sacramentorum debent semiuis flnxum involuntarium participes, qui
phssi sunt,

Bal-

)teC ui,aucioritateRomaniPontil

quod quihoc passi suntjudiut, si propriam conscienliam cem habeant hoc eis nulla prascedenti animi perturbatione hanc fluxionem acciderit, natura sua sponte non nnpeexcreuieutum excernente
dixit,
,

'

^quidictoconcihabulorepeut vel

riuntursii.bscri/ii/,

hincpateat, prsem^

tamquam

diantur esse
oupiditas
cibi

Sacramentorum

participes.

Si

qui-

bus autem ex rationis

,

perturbatione

praeextitit
,

puri
(

non est

conseouta sit vel hoc evenerit, ii potusque feminis sunt, non propter fluxum non enim hoc immuudum , sicut nec caro,

eamque

effluxio

intemperantia

capttasa*.;. rata quatuor epistoLv ni.mysii canonibus ab ccclesia ( sciplineeecclesiasticae Ucet mte seu Orientali fuisse accensita, nsesecundo canone continetur, approdoi m supra fuse docuimus. Cetes

oanda n rum Theodorus Peltanus, Societatis Jesu sacerEpistola dos, anno 1580 Ingotstadii, sub hoctituto,
terde Resurrectione Dominica et Paschalis jejunii

oujus est excrementum] sed

propter

malam

co-

gitationem

modi
bet

qi

ideo

mentem polluit. Qui esl ejushabet bonam conscientiam, et non ad sapotcstatem ad Deum,
quffl

nomino, edidit epistolam, Dionysii Alexandrini

lendi.

Ila hactenus

Batsamon, cujus eliam verba sano sensu m pienda hic esse, facile ea attentius consideranti
patescet.
landniiquc
i

mine signatam, hancque deinde Fram iscus Oombefisius sub eodem titulo in Bibliothecan notandum autem est, ittamab natoriam E Sancti canonica, ad Basilidem daia,in\istola non tegra huc jam transcripta, distinguendam
ir,

esse, quod,

cum nonnullis

tituli diversitas

c/auiu-

Ego interim, stolam adBasih

6

ut

secundum propositum

epi-

fecerit,

la,

qux hie
pittolam.

rtciltii

\m huc transcribai capitibus seu canonibus jam re< quatuor ejus tisinsignem etiam, qua terminatur, clausulam subjungo. Sic habet Has tu quidem nos hono:

annotare adhuc sequens hujus Appendicis caput prog>

hic libuit,

fucum antequamad

CAPUT
De duabus

III.

rans

uobis q nos ejusdem sententise, sicut tiisti, animi simul praeparans, e1 sumus, ejusdemque id est, ut opinionum, quse inter nos etiam est,
(

non enim

igi

dil<

ete)

Dionysii epistolis, altera

animorumque concordiamconserces. Egoautem, non ut doctor, sed ut cum omni simplioitate

convenit noa invicem disserere quam tiam in commune edidi
: ,

meam
cum
tu
tibi

sentenexami-

ad Theotecnum, altera ad Origenem data, et an hunc Sanctus ca-

naveris

fili

mi

sapientis.sime
vel

quod
sic

justum
dilecte
opto.

lamo umquam impugnarit.

meliusque
fili

apparuerit,
i-times
,

an

etiam de his
te
,

rescribes.

Valere

mi

iu

pace

Domino

ministrantem
;

ecc qua utiIta in epistoLv clausula Dionysius que, prout antea forc priemmw.i, manifes Sanctum adpropositas a Basilide quxstiones
fit,

Inter epistolas seu libros libellosve rmaa Dionysio conscriptos recensendus certe
estlibellus,
,

epistolari DjnyiHja^

non

eo consitio respondisse, ut canones legesve toti Ecclesix servandas pr&st riberet. Cum enim responsa sua alieno arbitrio (vide verba proxime recitata) examinanda atque judicanda reliquerit, tipertissime innuit,ase minime damnandos , ,/K/ <//>/</ ill/s coiitrarium definiciulnm observandumve duxerint. Ad/nec in laudata clausula mium elucet rara Sancti modestia, cum humititate conjuncta. In illa enim, magistri auiorilatesibiminime arrogata, ea animi demissione loquitur, acsi nidla prorsus ex causa responsis suis quidquam deferri, mereretur. Raro interim virtutum merito, cathedne, quam occupabat, dignitate, doctrina ptane insigni, ivtate admodum provecta, gloriosa fidei confessione, qua sub Decio Valeriano inclaruerat, magnum sibi apud omnesnomen, nec parvam auctoritatem compa-

quemille ad Origenem demartyrio cap. 46 varias enumededit. Eusebius lib. F rans epistolas ac libros, a Dionysio scriptos, ita

J^tyHo
s[l)ll ,
t

memorat

E.st

et libellus

(Dionvsii scilicet) de

martyrio ad Origenem scriptus. Eusebio consonatHieronymus tibro de IllustribusEcclesiie ScriOperibus a Dionysio elucubratis liptoribus
,

brumdemartyrioad Origenem scriptum pariter

annumerans, ?</ dubitandum non sit, quin Sanctus adOrigenem epistolam,qumde martyrio tractaret, reipsa conscripserit. Causam autem seu
occasionem,qua Sanctus dictam c/)istolamscripserit,ex ipso, quo de hsec scripta fuit, argumento fasest colligere de martyrio scilicet scripta, tam ab Hieronymoquamab Eusebio moa laudatis as;

rarat.
cujiik qiiatuoi

eapUain(u

roi

canonetaGrxci$$Uiitrtta(ii.

ut 27 Atque hinc verosimillime factum est quatuor Dionysii ad Basilidem epistolse capita supra huc transcr-ipta ab Orieniati ecclesia inter sacros disciptime ecclesiastiae canones seu regutas,
,

ut
ta.

constanter fuerint relajam ante monui De his omni dubio procul Orientales epi,

scopi,

qui concilio quinisexto seu Trullano sub-

quemadmodum unanimi <onsensu eruditi omnes fatentur, a Dionysio, qui Origenis discipulus fuerat, huic in tormentis seu in carcere fidei causa exsislenti scripta fuerit,quo animummagistro suo dolore ac miseria tabescentem relevaret, eique solatii pneberet vicem, a quo non semel in obscuris absconditisque rebus optatam lucem acceperat. Verum, quamvis dubium non sit, quin memorata epistota ad Origenemscripta fuerit occasione carceris vinculorumque, qucv is fidei causa jiassus est, dubitari taseritur, ut adeo,

men

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A men
potest, quo circiter tempore quave in perse.,;/.AH<ii /M>//i quorum occasione ...i.-AU . vincula et tormenta, nunvntn ni-r.nsionc a cutione M . MA
>

107
ti

ut et de altera epistola, cujus ea occasione in rejecta, hanc Appendicem fuit reiecta. nunc agam. GoA n ttend\ice

CTORI

C B

Dionysio

prmfatam epistolam

acceperit, vir cele-

ann

'o

-219 uut
i

aliero

itquentibu

icnpta

e$t

berrimus passus sit. Quidquid nonnullis visum sxvifUerit, puto hxcego, Veciana persecutione ente, Origenem passum esse. IQEtenim Eusebius lib.Q Eistorim Ecclesiastiuid variiDeciamc persecutionis furore passifuerint de Origeneautem ibidemsic
,

num.

barus apud Photium in Bibliotheca codice 232 Origenem et Theognostum xi sic scribit

iis

ille

adraittit.

Athanasius Alexandrinu Et Titus Bostrorum

in

in et

mnltis
Grejro,Qen '

rius

Theologus

eumdem Philocalum

nominant, E1 tiouem facit,

Nj et Dionysiu
et

Alexandrinus ad htinc

scribiti

Porro
(

qu
)

et

quanta Origeui
et

in

ea perhori

eundem
ad
a.i
'

scribit,

post

mortem
e]

illiu
i,

ribens
iau-

secutione

Decii

acciderint,

quis

omnium
tius

exitus

fuerit,

dum

pessimua

dmon
viribus

Theotecuum, m, atque dal

Orig
jil

piensem
verbis

Alexander

rlierapolitanu

omnes adversus illum {Origenem)

movet, cunctisque
et in

copias instan-

cribens,

eum

plurimum
epocha

machini

delinit.

eum impugnat,
:

hunc

praa

reliquis

omni-

prcecipue bus, qui tnnc temporis appetiti sunt, quae item et quanta propter doctrinam irrnit et scilicet vir ille pertulerit, vincula Christi
corporis
carceris reintimo rumnas, utque multorum torquis ci ferr u dierum spatio pedes Ln nervo ad quatuor usque

apud docens, non adh uc in vivis su^

ji,,,

Gobarus, luculenter enem,

<
}

datam

esse epistolam
-

verum etiam hm
illo,
1

/"isse ab

cruciatus,
i

et

in

ttidata ad Theotecnum, C .". nonnulli eruditi Hinc tem, epistola lai"!"''

.

runt, a vero

'
,

f ui ~ l

foraminum interstitia distenti ignium minas, et quaeoumque

illata

fueriut
alia

adhsc

ab inimiois

fortiter sustinuit, et cujusraodi

tandem

busdam de Tractatu aDionj nscriptoasseritur. Q\ sit, hoc

tamen quam id :,-,. eam, quam a me da
i

rsus Orige-

hac statuendum proposui. Ante

vut
'

B pum

rerum
:

exitus

fuerit,

judice

omnium

yi-

nulli defl

rium nisu
terficeret

ambitiose contendente,

denique
utiles

quos

ne illum posth sermoues

iu-

i,

recitatis

Theotecnum Goba'

quamque
[querit,

qui iis, plurimas ejus epistolaB non

consolatione

indigent,

rus, epistolam poss<

hsec in tu
'

minus

ve-

re

quam

accurate commemorant.

Ita hactenus

diosus lector perspiciat. Dicta epistolaa Dionysio

Eusebius, qui Origeni plus xquo hic favere, to videtur nonnullis eruditis, nec genes enim non ea animi fortitudine, qua quibus sub scriptor refert, lormenta omnia, sustinuit; verum iis supera,/, Dc lapsusque a succubuit tus, teste Epiphanio instituti mei palma descivii
i

ad Theotecnum
hic jam

<

quam

scripta est vel ante, vel post>em in PaU >st esset a

cathedram evectus. Si primum, cum Tkeotecnus Dionysio prope fuerit aequalis etce,

num

martxjrii

non
flcit,

est,

rem hanc pluribus discutere

allatis

suf-

Eusebii verbis manifestum esse, Origenem sub Decio gravissime passum esse,<>' fuisse detentum. Einc poi que in cum Origenes tantum semel tormenta et vincula legatur, absque ulla hxfidei causa passus fuisse

ex

sane ratione determiannoprcetaudata epistola naripotest,quo circiter quod si autem hanc, ut verosimiipta fuerit apparet, ad Theote lius opus, scriptam velis, neens
:!'>"

floruerit, nutta

'

Uo, sat certo atque accurate

exarata. definiri,quo circiter anno fuerit

ril//>/

Primo

dubium

est,

quo definito anno Theotecnus

/

conclusiiatione,quod huc poHssimum spectat,

dendum

arbitror,

prsememoratam

Dionysii

ad

adCcesariensem cathedram ad eam do interannum, quo Theotecni lit,etannum 265, quo Dionydril
siu

Origenem epistolam, Deciana persecutione ssehsecsub fl\ viente, scriptam esse, ut adeo, cum
anni 249 aut initio sequentis moveri cceperit, acceperit, epistola illa velanr annoqueZM finem c.r binis sequentibus exarata ,io W.) rel ulteso
fuerit.
aiunusauto,
ujusoccasionc
dt Ula hic

ut

Ui ut etiamin hypothesi,q\ nonnulU contendunt, anno circiter nsesariensemcathedramfueritpromotus^dubium determmato ann adhuc futurum sit nis,qui ab exsea
,

<,<

trtutatur,

Habeo itaque jam tempus quo illa scnVerum, pta sit, quam proxime determinatum. ipso temp inquies, fuit ergo hsec epistola eo Domitium et D conscripta quo epistola ad Commentario memorala, ac proin eo mum in fuit, etiam ipsoloco, quo ibidem de hac actum ibide illa fuisset agendum. Respoi Origenem epistola ad a me d Comactum non esse, quod, quemadmodum m num. us jam monui, alia m mentario
30
,
^

5,
1

computato utroque

excurrunt

...,

Porro

pistolascripta sit. patescit de adhuc evidenttus

quamdubiasit
de hic Theotecnus non citius
'

ad quam
'"
s//
'

epistolaf
'

qua

lh

/'

""'

esti

quam anno

IGQ

ad

eptseo-

palemdignitatemfueritevectus.Idhunc
lh,
,

lb

cap

i:,

depa

MBistor GaUienus,missoad
rescripto,

Origene a Dionysio scripta epistola, hancAppendr jus iqnoretur epocha,in vellemqueea, qux ad Origenem L*ci perDionysio Alexandrino scripta, veluti a aspectum protinent, sub unum quodammodo hoc prxmotato, de postenon hac
,

utpoh

Dionysium, Pinnam aliosque Com mentariorecitato,JEgyptiecclesttst oneminstituit, capiteseqv Boman quulem Eadem tempe ait praerat Kystus; Antiochenam

Bi

Ladhuc
post

vero
;i"
l

mortera Fabii Demetrianus Firmilianufli CKsaream Cappadooise

re

ponere. Itaque, Cumentm epistolanunc etiam agere aggredior. duobus prsecedentibus hujuscapitis nume a Dioi epocha deque argumento epistoLv
,

X We
OrSsdiaoipuli
ir

id

Ponto

ejus

ifl

?*
ll1

eccl
Pil

; abernabant Apud

eam
P ost

autejp

ad Origenem

in

tormentis

eassiste
sit,

marest,

sacerdo,
ulto

l^mnn..
hac vita
aublato,

ortuo,

'-

Q.u,

non

Ujrio dativ, sufflcii

(um

proximum

ex

Theotecnns,

LD8

DE
sitbrogatus
i

SS.

DIONYSIO, EP. M.KAAXD

in

FAUSTO EIC
Dioi

qui
c
I.
i,

ad nostram asque BBtatem superfuit,

est.

ejus

,.'im-i

verbis,

Eusebius; guibus wwi ea instituto de pace E( clesiae reddita

Ita

locus ea soterrrsin disseritur, citatur

Alexandrini Soriptis contra

' ;

s^rmoniproaHmesubjungat,satisapertem
/Wl,

*Mnamcitet urD
Baronius
_ _

ne-

Theotecnum ad Cxsanensem

Falxstina

^JoZTubrasse.

in
.

AnnaHbus Ec
.

.'

K.W

_,

li' -.

cnusvel anno 260

episcopus
sit
i

><?/

261 circiter Caesariensis

ejusdem Orig'
ejus rei ducene cuncta posthabens, ipsura Orig-crationem.etDeo
veritatis

Eusebius verbis

ardore Bsstuans, nullam

me

recitatis etiam innuit,

Xystum eadem
i

estateseueodem tempore,quoa Gallienotum

in /Egypto,

tum

alibi ecclesiis pa c

estituta fuit,

idhuc

Ea

mse\ Xystus

"-

aspersa nem, qui jara soripta sua multis erroribus in multis evulgarat, ccepit acriter impugnare, et eruditissimus eos accusare. ff&c laudatus

xadmodum in prsevio apudnos tomo-i Augusti

probatum
,

Oommentario ad kujus
diluoide
258,

Annalium Ecclesiasticorumparens, qui proinde

praememoratas quaestiones, Anastosio Sinaitsea
nonpaucisadscriptas,verosimillimevideritt atque

invenies,

anno

rnense AugustO

,,.,

iter

martyrii palma coronatus, e mta migrar

una

<>>

harum mgesima

tertia

locum ex Ope

trtt,

Eusebius verbis supra recitatis indicat, eadem tempestate, qua a Gallieno pax estituta fuit,Xyslum Romana Et clesix <riensem odfvuc praefuisse, Theotecnumqv Iram fuisse promotum, vocibus eadem temut adeo,

dum

Dionysio Aleooandrino adversus Origenem scripto cum eitari ac transcribi observarit. Etenim,

ipsemetnullam prorsus rationem

<<j]'rri,ob

quam

Origenem a Dionysio oppugnatum, verbis proxime recitatis affirmet, non video, qua alias
ratione nixus hoc vir eruditissimus assevc
pOtliCi-it.

peatate

duorum

ut

minimum

vel

triumannorum

latitudo includatur;
sebii

fuittetque,

eliam hoc non

potito, dtbinii

Utu epuioUt
lucagendttm
rationeOperit,

unde consequitur, ut <.< Eurecitatia certum non sit, m non prius quam anno circiter 260 episcopum fuisse creatum. n non sit, nihil obstat, quo minus Theotecnus anno circiter 258 aut etcathedram crecitius ad jam p au i plane ^ aiur 'rU SSC r <omotUS\Ut pi oinde incertum * ' sit, quo anno circiter prsememoratam ad Theotererbis

prgxime

qui nec ptures interim sunt Baronii auctoritate, nec Dionysii loco in memorata quxstione 2:5 citato, moventur, ut Dio nysium adversus Origenem Opus aliquod exarasse, in animum inducant. Etenim, ut aiunt, Origenes, quoad vixit, summopere fuit a Diony35 Utut
sit,
, ,

Etenim, quamvit

quidem ex
i

ationt

qua Dionytiui
vavit

Origenem,

,,,

datus.

lum cniim epistolam, etiam dato, ...... episcopum data /<> it, Dionysius scripserit. Atque ita quidem jam vides, quantum opinor,
erudite lector, Dionysii ad Theotecnum epistolam, hujusque occasione etiam alteram, supra

jamque rita functus etiam tauHoc autem i>robant, partim ex Sancti ad Origenemde martyrio epistola, partim ex altera
nbservatus,

ejusdem adThcotecnum,Cxsariensem episcopui", epistola supra hic pariter memorata, in qua

Origenem post mortem a Dionysio fuisse

laudtir

plvs

nem

semelmemoratam,quam Sanctus ad Origescripsit, in hanc a >< feisse Ajjjiemiicem

o,

non immerito

quamvis

et-

iam annus, quo tam epistola ad Thcotecnum, quam epistolaad Origenem a Dionysio scripta est,
definiri accurate posset ,non propterea

tum, a Gdbarodiserteasseritur. Quod admepertinet, verosimiliussane existimo, numquam Opus niiquod a Sancio adversus Origenem fuisse coniptum, Verum id ego nec ex veneratione, qua hunc in vivis superstitem coluit, nec ex laudibus, quibus vita functum prosecutus est, satis proba-

tamen mi-

tumputo.Etenim duo
da sunt, persona

qui res omnes, quocumque modo ad Origesub unum C nem Dionysii occasione spectantes veluti aspectum statui proponere, rati>< legitima defuisset, oo quam de dictis binis epistolis in hac Appendice tractassem. Memorandum enim hic rliam est aliquod Opus quod veluti a
hi
%

Dionysio
invenio,

contra

<>

scriptum,

lawlari

quodque an Dionysiuin vere habeat auctorem, disceptandi pra h matei iem.Quapropter cum de hoc Opere secundum ea, quse me facturum, supra spopondi, hic in Appendi agendum, fuisset sane, cur ct in hac, spectato
'

epistolis me agei < harum epocham apprime habm compertam. lhs< ejam praemissis, ad Opus, quod

instituto

meo, de binis dictis

<<

tur, ctiamsi

potissimum distingwenadmissique ab eo in scriptis errores .Personam autem viri,utpote quem olim habuisset magistru m impense, <joad hic r i < jenerari atque observare Sanctus pot illiusque nihilominus errores rejicere,atque etiam scriptis /ii/pugnare, ut adeo ex observantia, qua erga Origenem viventem Dionysius fuit, concludi non posse videatur, eum adversus ejus, etiam oilliur nrentis, errores scriptis editis non certasse. Sedfac tamen, inde sequi, Dionysium contra errores Origenis,cum hicetiamnum in vivis esset, nihil omnino movisse, id tamen ab eo post Origenis obitum factum non esse, utique ex laudibus, quibus Origenem in epistola ad Theotecnum scripta prosecutus a Gobaro asseritur, neutiquam
hic
scilicet Origenis,
,

>

i'

<

Dionytit

tra Origt

ni

,ur, ni-

lur

iptum laudari invenio, sermonem converto. Gretserus,Societatis nostrae sacerdos ,centum et quinquaginta quatuor de variis argumentis Quaestiones, tc ue ad has Responsiones sub itimiincAnastasii Sinaitx jmtriarchasAntiocheni, publicam in lucem typorumbeneficioemisitt heeque deindecum Annotationibus, a Gretsero subinde ctis, in tomum nonum Bibliothecx Patrum fuerunt illatx. In responsione autem ad imrum
"
]

veluti a Dionysio contra Orige:

evinces.
36 Etenim nihil omnino obstat, quo minus Sanctus errores Origenis scripto edito confutasse, huncque simul ob rarum ingenii acumen, eximias animi dotes, aliasque ob causas laudasse, credatur. Sic S. Hieronymus in suis Operibus (vide de eo apud nos tom. 8 Septembris Comnuilum eontra

huno
tuui,

<>i>-"''

,llo ette

tcnp-

fCl"""

non

tit,

mentarium historicum) Origenem tumob ingenii prxstantiam,tumob indefessam in sacrarum Litterarum studio diligentiam laudibussxpissime effert,

DIE TEliTiA
^v

01 TOBftlS.

L09
auctom

fert,
iii

nec pro\ n ejus errores, siquando argumenti, quod tractat, ratio requirit, con~
S.

qumdeilUs Qumstionibus laudatus Hensrlimius in duobus Anastasus num. llobservat.ln illis

.

C-B ndem temper

-

futare omittit. Sic ipsemet

Dionysius in suis

1,1

''iii

qus
qui
sive

mtur canones
Triillana
,

sy-

,/,,/,,

dePromissii
in

ibris Nepotem,

qw

fas

Dodi

Constantiuopoii
se.culo
i>ost

"-

erroneam de terreno

Christi regno, >''"> an-

anno uccvn

conditi, integro

soilioet

nispost resurrectionem duraturo, opinionem pertraxerat, impense laudat, ejusque nihilominus errores in illis ipsis libris confutat. Laudo, in mibus libris quit in secundo apin biurn Historim B lib. 7, im, caqi. *24-, Nepotem ac dilig-o, cum pri tum ob diligentiara et studium Scripturarum
i

iar

chm Antiocheni) mortem

iii

citatur etiam

S.

Ni-

archa CoustautinopolitnuiK, juem

postremo ob psalmorum cantus multiplioes, <juibus plerique ex fratribus etiamnum magnopere

delectantur,

ostendimus ad ejus denique Olympioqui ad decimum seculum spectat, s. Maximu.s monachus el martyr, Mo.schus et alii, \que Anastasio ) juniores omnes. Deuunn ad quajstiouem 117 respoudetur sub finem, tunc
.

itam
.

lii

Martii

citantur

magnoque li<.u-Hire ac revereutia minem prosequor, vel ob id maxime quod

ho-

septin^

ex

expulsi

ex Loc
,

hac vita migravit. Ea veneratione, ea laudu ut ita dicam, profusione Diouysius de Nepote, /"//' nta functo, loquitur eo ipso loco, quo ejus errores, Operehunc unice />/ />nem elucubrato, confutat, ut adeo ew laudibus, quibus Sanctus, jam teste apud Vfiotium Gobaro , Origenem vita functum, jrrosecutus est, certo concludi vateui nullum a Di> ersus Orige,
,

occupata [usstioni>rum Gnecorum sint infai bus e1 ionibus, quas eliminandas omnino
,
;

lum annum agi, quod Ariani 6int aque Barbaris esse tot crrores ut miruiu oon sit bi
<

judicai
qi
!

:tatuum
Sinaita
.

tam eorum
is

quam qu

Anasta-

siue

nius
posi

Antiochenus composuit. Hactenus HmscheAnaex personis , Sin ate stasio

,

nis errores,

cum hicjam
,

rcessisset, fuisse

qum

in
s

Quu
;

<fis

B exaratum.
antamenSanctuscontra

orantur, UOi
inquies, si nequr
<ratione,
illud
)

Opus E
secuto senti
,

37
.

Veriart

><<<

Anastasium

Ongenem
><t,

ob

Operii,inauo
toio id fecisse

q ua Qrigen&m adhuc vivum observavit Dionyneque cx laudibus, quibus ev.ni jam mor* ' * tuurn prosecutus rsl ronrtutfi quetit, nuttuni ao
.
,

nec
<

A
ut adeo
,

obiit,

habere

cum

auctoris non
,

parum
in

illo

adversus hunc, etiam vita

functum', Opus

junioris fostus esse debeat nnrratione eorum, qu<v ante utn

lius

innuitur.

fuisse conscriptum qua tandem ratione ida Sanon esse, verosimitius e\ cto etiam tum /

dati

Ana
Quod

'^cta

sunt, pl\
uiud conride-

firmetur.
stasiis, vel
si reponas, Op><* iUwl, ticet ab AnaAntiocheno, vel Sindita primo oncitt
i

det? Respondeo
sive
pst

Dionysium adversus Origen

sive

jam mortuum, non s< autumo tum << <'o, quodq> stiones supra laudatm, ex quarum una ratione loci ex Diouy io adversus Origenem in ea citati, ntegram solummodo eruitur opposit non mereantwi tum ex eo, quod Socrates in lliadhuc vivum
lius

natum
son,
.

postet

tortbus

futsse

w;

polatum, hincque essi tirique laudato Anastasio a

sunt, subinde laudentu nec sic tamen pro flde integ

ste-

storia sua l to veritati

stica

ea tradat, exquibus,
,

si

abebis.Cu
ea schenius, pl
n

Operi prmter
censet H<
utro'''

necessario est consequens, ut Dionysius Origenem ejnsce er

certo congruant

alia,

qum

res nullo umquam Opere impugnarit. Duo itaque hic, qux ad opinionem nostram, qua Dionysium adversus Ori<j< mem non scripsisse, verosimiliusarbitrtii<tur,sttibificnd<rm ruiulurun!, paulo

que laudato Anastasio juniorem

requirunt,

polatum, saltem
1

ad

ea,

qum

uti
->><

" ,lt

accuratius discutienda sunt.

Ab

infirma Qum-

posteriora. Einc porro

stionummemoratarumfidedemonstranda incipio. Titulum hunc apud Gretzerunt, primu.m earum r Bibliotheca Augustana editorem, sibihabent
qui vocatur Liber preefxxum est, dux viffi. Sancti patris nostri
:
, < ;

dubium fit, terpolatum nonsit quantum ad ea, qum utroque benda.Jamvero,cum

>

pariter

i,i

toetiam,
1

hoc
et

Anastasii Si-

na'it;e

episcopi
siones

Antiooheni,

interrogationes

auctorem vere esse Anastasium sive S iritamen necdum potest, ve Antiochei

itlis,

si-

proposit.
perientia
el

a div< diversis oapitibus de Solutiones non e\ Beipso, sed ab ex-

sivedereAn
rutrum Anasta,

his

ex

sacris

Litteris desumpsit.

Itaque

secundum hunc titulum Anastasius Sanaita strmus, et mul et Qumstionum, de quih est aulibri, qui vocatur 'OBr,yh seu Du\ vi, episcopus. Verum B ctor, fuitque Antiochenus
schenius npsler ad

tra torem q sii interpo>is scriptorem seupotius latorem pertineat, ut adeo, quorr nque
moii<>
q

gramatqueind\
ha ut nominatim, cum dictuslocusin sima tertia,ex Operea Dio itus, a posterioris ,vvi scr nen infartus, d ,,,, satis gnaro, forsan sit
1]

ldn
gesi<J

am primam Ap

e-

altero in duobus Anastasi/s, altero presbytero, patriarcha Antiocheno, dilucide probat, Anastaetor Sinaitam,qui libri, 0$nyk insi

sium
,

rei

quique seculo sexto senescente floruit ab est Antiocheno Anastasio pai circiter temporc Antiochenm ecclesim prmfuit, essr distinctum, ui adeo velex ipso titul Quajstioncs prmferunt, fides earum nonparum
,
<
.

adversus adhur nineat,an Dionysius umquam

Origeui
40 I
1
,

e strinwe

luluu.m

nonparumai

quaiS0(

eauctoribus,quicontra
<

infirmetur. 3S Verum

hxc multo magis infirmatur ex

iis,

primiscripsefwn^memorimprodtt.B, fidejam sot< infirma Qumstionum $r, *n disculienda nunc sunt. Sorrates, qui sit, dixnuHmuia nune acium
,

culo

110
kccroni

D1 DESS DIONYSIO,
'

EP.

ALEXAND
..

C.B.

siasticamcontexuit t resquemeaaGonstanprimordiis usque ad annum tini Magni imperii his nonnullas subinde observationes
43'.)

atque /*?* seoulo quinto provecto fioruit per nonnullos laudatur, Historiam accuratione

dixisse conten eruitur, Socrate eruitur hoc quod ex %s aliaque nu TdqurorhuJZaZlioritatem,

PAUSTO ETC. MMrit iu ,u ci0 permilto,

,
,

poZmum

et

seqq. disputata mihi longe

apparere verosi-

milius.

gestas,

niscens, septem libris est tcrtio sic scmbit .Sed auten, srxtn, cp. deamo studio ducuntur, plunquoniam qui obtreotandi lectione velut immos seduxerunt, ab Origenis nou incommodum fore arbipii eos averteutes;
tror

complexus.Horum

CAPUT
An

IV.

pauca de

KUii

diSserere.

qui per se ipsi vituperatione sunt, ex potiorum

obscuri,

Viles homines et inelan-,re non pos-

Sanctus concinnarit Scholia in Opera, quse sub Dionysii Areopagitse

conantur. Laboravil
dius

famam aucupari Methohoo modo primum

civitatis

nomine circumferuntur.

Olympi Luciae

episcopus.

EustathiUB, qui exiguo ac postre;1 tempore. Post hunc Appolinaris, Haec est quadriga maledieorum, mo Theophilus. Origenem caluvia qui non eadem incedentes mde CBU mniati sunt. Alius enim alia quo faetc singuli satis sationem ejus prorupit; ea, qu3 minideclararunt, se omnino probasse
,

Autiochen.^ei.i

Deinde m-les.am

^lures

episcopum 1 ttOros nomine ciroumferri sohtos nysii Areopagitx ns, scholia affirmant plerique ex

antiguos

,
, ,

2i Dionysinm,
,

r^*.
Ams(aiiut
Sincitta

1 Alexandrinum

uw

me
,1

Pep

3ent.

Nam
refutare

quoniam

alius
est,

aliud
per-

composuisse attribuendos cenqui dictos libros Areopagitse opinionis sucV fundasent, pro uno e prsecipuis quos id mentis habent. Inter auctores autem contendunt, prsecipui sunt S. Anastaa ijirmare cognomento Sinaita, et S. Maximus martyr.
,

sius,

admisisse id, quod spicuum est.singulos pro vero tacite scilicet comprobansunt, B minime infectati quidem quae non exagitabant. Methodius multumque mseOrigenem diu
;)

ma

singillatim

aggressus

cum

in libris suis

Joannes His addi queunt Nicetas Choniates et cognominatus fuit Sapiens. HoCyparissiota, qui rum quatuor, omniumque aliorum, qui Diony- B sium in Areopagitx Opera scripsisse scholia affirmare dicuntur, antiquior est S. Anastasius Sisextosenescente, seculonaita. Floruit hicseculo insequenti e vivis excessit. lnter varia, quse que
elucubravit
in

ctatus fuisset, postea

in

tamenquasi palinodiam
Lnscripsit,

ca-

dialogo,quem Xenonem
loci

summa

eum

admiratione prosequitur. Ita

Socmlrs, multa

Opera

quidem,quse hujus

non est discutere, affirquod huc spectat, ape docens, Methodium, Olympi in Lycia epiprimumfuisse.qui adversus Origenem calamum strinxerit. Quapropter cum Metho,

'Odnybv, id est,

librum concinnavit quem Ducem viae inscripsit. Exstat hic

, ,

tomum nonum

Bibliothecse

Patrum

editionis

Lugdunensis
stasius hsec
lieus

illatus. Iltius

autem cap. 22 Ana-

ca

annum

308,

Diocletiano Eccte-

tyrio coronatus est, seculo siam persequ prseoipue flotertio ad finem jam fere provecto
scriptis inclaruisse d, nec ante annum videaiur, consequens est, utex Socratis testimonemo ante hoc tempus scripto adversus Origenem decertarit, ac proin ut Dionysius, utpote adversus illum 15 vita functus, nullum
i

Idem divinus et apostoAreopagita scilicet) nominat supernas Yirtutes multas substantias. At Magrcus Dionysius Alexandrinus ex rhetorum numero

memorat
(

Dionysius

episcopus factus, in Scholiis, quae scripsit in

bi

si-

cognomiuem Dionysium,
,

haec habet

Externa

philosophia ingenitam appellare naturam inaspectabilem similiter

substantias.
cis

solet
et

omnem
lo-

hypostases

Ex cujus more
lmproprie

S.

Dionysius his

est

locutus.

nimirum has voces

Opus
imo,

elucubrarit.

usurpans.
S. Maximus, qui seculo septimo ftoruit, s. Woximw m ""'' r v '''" Scholia in Ccelestis Hierarchix libros sub Dio... itis Chomutet j, nysii AreopagitcV nomine circumfern solitos composuit in Scholiis autem ad caput 5 CwleCur porro cum Ec- F stis Hierarchise sic habet clesia doceat, omnes sanctos angelos unius esse
-

Verum, mquies,Socrates erga Origenem exquis sustitit justo /rropensior, ut non immerito n*i$, aut alterum, rt,am MethoDlOYIJ spiceturunum forte eonlra Origeantiquiorem, scriptorem, qui adversus Origenem noti nem scripserit, silentio ab illo esse suppressum. piilie rco*i mtfima Fateor Socrates, uti ex ejus verbis proxime huc c transcriptis, prsecipueque ex modo, kis cxpresso, lio, sam to Martyre, in Origenis faloquitur, manifestum est, in Origenem, ne amplius aliquid de homine hsereseos nonnullis etiam suspecto dicam, extra omne dubium fuit ipquo propensioi hm que etiam partim est, cur, spectato etiam Socratis testimonio, pro prorsus titato non habeam, Dionysium adversus Origenem non scripsisse. Accedit, forte Socratem, quod alterum est,ob quod istud pro indubitato non habeam, omnes libros, a Dionysio conscriptos, qui magno numero fuerunt,non habuisse perspectos, ut adeo, etiamsi Socrates primos auctores, qui contra Origenem scripsere, bona ftde recensere isse credatur, ex ejus tjstimonio, supra transcripto, certum omnino non sit, a Dionysio coni,n Origenem nullum Opus fuisse exaratum. ltaque, cum ex Quxstionibus supra taudatis, DioM) contra Origenem scripsisse, certum atque ibilatum, ut probavimus, esse non possit; ex Socrate autem certum omnino atque indubitatum
omm&ui
ji

substantiee, D.

multas a
se

virtutes

Dionysius (Areopagita nimirum) nominat? Magnus ille Dionysius

episcopus et orator in
sibi

,i

sius Alexandriae
in

Scholiia,

beatum Dionysium
,

cognominem

concinnatis
lere

notat

naturam omnem

externam philosophiam soinvisibilem ingenitam vo;

care,

uti et essentias supposita

atque hinc

ait,

abusive voces istiusmodi a sancto Dionysio fuisse usurpatas. Nicetas Choniates versus annum 1200, Joannes Cyparissiota , cognomento Sapiens, seut culo duodecimo aut decimo tertio fforuit
,

adeo ambo a S. Dionysii, Alexandrini episcopi, setate remotiores sint, quam ut rebus, quas de itlo narrare videntur, fidem certam facere queant. Cum nihilominus eorum testimonium etiam hic usui sit futurum, verba, quibus utrumque concipitur pariter huc transcribo. Apud Nicetam Choniaten lib. 2 Thesauri cap. 15 hxc sunt Dionysius quoque Alexandrinus, ille rhetor
,

in

Scholiis,

quae
ait

ten

edidit,

cognominem AreopagiIngeuitum apud externos seu

in sibi

etiam non evadat oppositum, rem ego totam

stu-

profanoa

DIE TERTIA OCTOBRIS.

profanos
care, qua?

111
ACCTOAt
r.

philosophos

omnem naturam

sigriifi-

intelligunt.

Omnium, qui hoc postremum conten-

sub aspectum non cadit. Adhaec essentias quoque pro hypostasibus apud eosdem
usurpari.

dunt, antesignanus videtur laudatus Hallot.cius. Hic Opera, quse Dionysii Areopagitx nomenpr<vferunt, a nullo sancto Patre ante congressum,

et

Joannet

Cyparitiiota
Scholia,

Dlonyilo fn
Artopagttatn
tcripto, lcntda-

repuiantur.

vero decade leguntur Dionysius (Areopagita scilicet) in epistola ad Titum cpiscopum sic ait Ceterum lioc advertenduin est, duplicem esse traditionem theologorum unam arcanam et m ysticam alteram vero philosophicam et dein"i]straiitcni illam quidem symbolicam et ad mysteria pertinentem hanc vero apertam et manifestiorem. Estque arcanum sive mysticura cura symbolo implicatura et connexura; illud demonstrans fidem et quidera philo.sophicum
i,

44

Apud Joannem Cyparissiotam

1

anno
tata,

cap.

ista

533 Orthodoxos inter et Severianos Constantinopoli habitum, fuisse umquam ci-

ii

Commentariisve illustrata cur preememorata Scholia Dionysio Atexandrino abjudicet Quxstionum autem supra memoratarum secunda in argumentis adversse partis ad S. Maximi testimonium (quod enim ex S. Anastasio Sinaita pariIrr huc transcripsimus, non attingit) ita responscholiis

nedum
;

contendit

hincque

est,

det

Quod

vero
,

etiam

dicitur

S.
,

Dionysius
Scholia
et
in

Alexandrinus

Orig-enis

discipulus

facit,

et
:

astringit
illud

veritatem

eorura,
et

quas

diaffifir-

Dionysium
ritate
tio.

cuntur
cit,

vero
rafg

arcanura
adiday.TOi$

mysticum
:<<:
,

Areopagitam scripsisse, probatur S. Maximi, vana

enira
dicit
in

aucto-

est

proba-

et in

Deo

fAvarayeay

Nec

sanctus

Maxiraus,

eum

et Dionysius mat. Hoc dictura S. Maximus Alexandrinus annotarunt. Maximus etc. Dionysius vero Alexandrinus, Theolog-ia, inquit, philosophica et demonstrans tidem facit, et astringit veritatera, id est, eorum, qnae dicuntur, veritatcm B tamquam sigillo quodam obsig-nat, et taraquam

scripsisse

Scholia

Dionysium

Areopag-itam,

vinculo collig-at
dant.
lica

et efficit,

ut,

qui

audiunt,

cre-

Altera
est,

ven>

pars

theologiae,

quae symbo-

quodam
quideni

ipsius

per ea, qua? fiunt, adjung-it ad Deum rei habitu et informatione, quod
pi
';

in Dionysium sibi cog-nominera. Tales autem fuerunt multi. Nam et fuit Dionysius, Corinthiorum episcopus, et Dionysius, Papa Romanus, arabo insignes scriptores, et quidam fortasse alii, ita ut non possit certo dici saDctus g Maxiraus de Areopag*ita loqui, et ego contra possim ex eodem S. Maximo probare planissime, ipsura de alio, quam de Areopag-ita ibi

sed

scribere.

vooavil &&iddxrovq

Hactenus

Joannes Cyparissiota, qui, quamquam Scholia a Dionysio sctnpta aperte non nominet, ea

47 Ita Halloixius ut autem preefatur quod se planissime probare posse asserit, reipsa etiam probet, verbis S. Maximi, quse num. 43
;

a it por
'."

hmu

Oionytiwn

<*'W'"'"-

B*c tamen
Saneto adjudicant mulll
Ot 10
ii

tamen designare videtur, cum a nomine ullum aliud 0/jus a Dionysio in Areopagitam scriptfim memoretur. 45 Atque ilajam habes, erudite lector, quatuor antiquorum scriptorum testimonia, ex quibus
plerique, qui libros, sub Dionysii Areopagitse
ine circiii
ditos,

recitavimus, Greece et Latine transcriptis mox Cur autem S. Maxiraus in liis verbis subdit
:

per
tur

B.

Dionysium
S.

intellig-ere

sunt

praeeipuEe

cognominem non videaDionysium Areopagitam, hae prima Si Areopagirationcs

sibi
: :

tam

intellexisset,
sic

potius,

ut S.

fert

scriptorum
In Notis,

oiniir

eadem

viu.

pro genuinis habent

consuetudo,

(vide

verba

Maximi num.
:

hujus Operibus, certissime conficiputant, Dionysium Alexandrinum in illos Areopagitce libros rnor/o, an h<vc U scholia scrijisisse. Dis>
>.s

43 huc transcripta) locutus fuisset

QUAS SCRIPSIT
:

I>-

HUNC IPSUM DlOXYSIUM.

lorum opinio pro certa atque indubitata debeat haberi. Omnes omnino, qui prxmemoratos libros Dionysio Areopag/iv abjudicant, scholia in hos a
Dioinsio Alexandrino esse scripta, inficiantur. Imo sunt etiam, qui haec, veluti Dionysio Alexandrino l"lso supposita, rcjiciunt, guamvis interim Opera ,quceDionysii A/eopagitcV nomine notantur,
hvic, veluti

Agebat enira tura de Dionysio Areopairita. Secunda Quia sanctus Maximus in sua Apologia
pro
scriptis

Areopag-itnp,

sive

in

Prfefatione ad

sua

in

DioDysium

Scholia,

cura respondet

ad

illam adversariorum objectionera, quod nec Eusebius Pamphili, nec Orig-enes scriptorura Dionysii raeminerint, sine dubio, si scivisset, Dio-

nysium Alexandrinum

Orig-eni a?qualem

et

Eu-

germano eorumdem

nuctori, adscri-

benda, prsefracte contendant. Hos inter unus est Halloixius, Societatis Jesu sacerdos, in suis de nin et Operibus S. Dionysii Areopagitiv Qux-

sebio superiorem, conscripsisse Scholia in Areoreticuisset, sed dixisnullo modo pagitara,

et Eusebius non memitamen sanctns Dionysius Alexandrinus, qui uno prope seculc vincit Eusebium et setate vixit Orig-enis, non tantum ejus set
:

Quamvis Origencs
Areopag-ita?,

nerint

AUienim

..</

Verum hi non uuam voi>iile>quc <,/ qwx livjnsmodi schoha Dionysio Alexandrino abjudicent, viam incunt.Alii cu/m ajJirmant^Dionysium, qui ab Anastasio Sinaita, aliisquejam mcmoratis, scholia in Dionysium, sibicognominem composuisse asseritur, nonpro S. Dionysio, Alexandrino episcopo, sed pro antiquo quodam r)tetore seu oratore, qui a Sancto nostro sit diversus, esse acoipiendum, sicque Anastasium Sinaitam, qui et aberrare fecerit Ma.rimum, a vero deflc> tere dum prsetaudata scholia S. Dio nysio Alexandrino adscribit, aut certe Opus, quod Dux via3 inscribitur, falso Anastasio esse suppositum. 4(1 Alii contra a Dionysio Alexandrino scholia
stionibus.
nrs,
t

merainit, sed etiam

in

eum

Scliolia

conscripsit.

Qua responsionc

procul

dubio cunctis advi

nihil tale -lixn

tibus ora conclusisset. Atqui

fassus est, neque Orig-enem, neque Eusebium, neque ullnm antiiiuorum Patrum fecisse librornra

tantumque pro excusavi\ auotorum i[iiatuor m eminisse; Eusebium autem non tantum prasteriisse Areopagitam, qui Atheuarum episcopus IlymenaBum et Naroiflsum suw fuit, sed etiam
Areopagita?.

raentionem;

attulit,

Orig-enem

regionis

scriptores

qui

Hierosolymis
Halloixius,

sacerdoUv.as has

tes fuerunt.

48 Hactenus laudatus
sas,
tis

|fld

mittunt Schoiia

aDionyiioin

nemJrloIo"

Dionysium sibi cognominem scripta contenfaff^ rcrum per hunc non Dionysium Areopagit am sed alte?*um quemdam cognomincm Dionysium forte Gormthiorum episcopum, seculo cerw
in
>
,

ut

ex Mawinw

m-o

Schotiis

jam

verbis supra recxta r ,,/,,. D.o^um scepius laudalis Dionysio

Alexandrino vindicanUis mhil

omnmo

liaberi,
conlendlln(

ChristiancV secunUo scriptis etiam clarissimum,

ostendat, responsiones in meUium adducens. Ultima cx his, ut mihi equidem apparet, invicte
1

Octobris

Tomus

probat,

II.

DE
AOCTOat

SS.

FAUSTO ETC. DIONYSIO, EP. ALEXAND.,

/,<<-

robat

C.B.

Dwnysium acprom Teopagitam Scholia fuisse oonscripta quem hmca Sancto Areopagitam, veluti in
buisse',

S.

Uaximum

pro indubitato non

in

toris

a Dionysio Alemandrmo

Sr*

concinnatori tn- verum hoc ex qui Dionysio ScholiorUm rlietoris titulo, Bhetor est vocapossit loncludi. Etenim V" Dionytio aOracts act sibulumGr*cui,<jtio,i i.*u-, alta

etiam

nostroscmptasint,aMax^ ea id, quod vult Halloivero pertinet ad primam, ^ntmjmm^ ZuTnon xqueindubie evincit. potius vis Maximus, seu anst rerba sua supra recitata 6 Maa quo modo t auo mm. prxcedenU Lsse videtur, eo
i

'^arM
>

gniftcandumvelsacrxScripturxtnterpretemwl acceptummveJvconem sacrum etiamsubinde

n(tur.TfoeXoTiB inquitdeofficiaUbuspalattiCont

awtori adjun-

stantmopomanietdeoflteiismagniBeccleswcap.

^"J^

uPentadequartanumMCodinuStmunwestSortVtoasinterpretari.A^r/^7^rt/iiem^-te^umttl Chylrxo episiolaadCrusium,editaa Davide /ygomalas Eccles. Orient., Joannes lib de Statu

accuratiusque, utDioaitHalloixius,distinctius fuisse nysiumAreopagitam indicaret, locuturus potest ut summam

SZr,

designare voluent Dionysium Areopagitam tn cujus hbros quamvis interim per Dionysium, Scholia scrtpsisse, > Dionysium Alexandrinum sedalium fbrte "itellifirmat, non Areopagitqm, esse absimile, prmenti capiie gat, utvero non idfaciam, lubet diostendam. Ante tamen, quam quiab Anastasio Sinaiscutere, qua ratione alii, suprarecita, huncquesecutoMaximoperverba quamAreo t tatacertissimenonaliumDionysium : pagitamdesignaricontendunt,Anastasu a Ma.nut Schoha a DioB mi auctoritate non moveantur, Areopagitam composita, nysio Alexandrino in
; >

inastasius non illam in loquendo accurationt quo locutus cst modo sectatus, eo nihilominus,

fiJrinihUominus

Constanlinopolilanas ecclesix inscribitur magnx vel prseco sacer,vel Rhetor, id est verosimillime interpres. Theodorus Balsacrarum Litlerarum qiuvstiones samon in prima ad propositas sibi
,

responsioneseu meditatione Rhetoeodem sensu saerarum Dei Ecclesiarum Anastasius et rem appellat, ut eodem etiam sensu

S.PauhwiApostotum

MaanmusDionysium,AlemndHnumepiscopum cum Rhetorem appellare potuerinl quod scilicet, episcopus celebri Alexandnnx nondum creatus
t
,

divini verbi catecheseun schoLv fuerit prxfectus,

prxconem,sacrarumqueLitteraruminterpretem, Alequo munus sibi injunctum sedulo expleret, Non est ergo, cur ex eo, .randrucetiam egerit. con- E quod Dionysius Scholiorum in Areopagitam
cinnator, ab Anastasio
et

Maximo

Rhetor seu

affirment.
Alii contra

49 Nicolaus

Scholia in

Areopagilum.

presbyter

et

Benedicti le Nourry Ordinis S. monachus in Apparatu ad Biblwcol.

Scholia^ Orator vocetur, quispiam existimet, episcopo ,esse distinitlum aDionysio, A lexandrino

non a Sanclo
sed a rhetorf
illi

thecam

maximam veterum Patrum

174

cognomini

Dissertatione decima de S. qude Operibus, certum videri affirmat, Schoha,

Dionysh Areopagitx

scripta ette,

ttaluunt

Sinaita et Maverbis supra recitatis Anastasius memorant, Dionysii Alexandrini foetum anmus
etenon esse; hoc autem sic probat Eusebius qui Alexanllieronymus nim, inquit, atque
:

guendum, perperamque illum ab Anastasio et MaDionyximo hoccedignitatistituloomari. Adhxc dse Alecelebri cathechesr Bius antequam in xandrix prxficeretur, rhetorices artem, ut hincqueab Commentario docui,fuerat professus, quidemproAnastasio et Maximo e rhetore, non
xime, sed media catecheticx scholee preefectura, Alexandrinus dici potuit factus episcopus. Nicetas Choniates et inquies, 51 Verum, Joannes Cyparissiota (vide utriusque hujus scnptoris

minitne
evincitur.

drini hujus

patriarchae

[sancti

Dionysii) Opera

hodiligentissinie recensuerunt, nullani omnino rum Scholiorum fecerunt mentionem. Quid Anastasius {Sinaita nempe) ac post eum

quod
lia

Maximus hunc Dionysium

concinnavit)
fuisse

[qui

memorata Scho-

ex rhetorum numero episcoAt Magnus Dionysius, verba pum sunt Anastasii, ex rhetorum numero episcopus Maximus vero im p*}factus, in Scholiis etc Dionysius antequam in episcoropwv etc. Atqui pum Alexandrinum esset adsumptus, non Rheaiunt
:

verbasuprahuc transcripta) nuspiamDionysium, quem in Dionysium sibi cognominem innuunt scripsisse Scholia seu Annotationes Alexandriyxum episcopum vel patriarcham apAreopagipeltant, ut adeo Dionysium, Dionysii Alexandrino tx scholiasten, a Sancto nostro,
,

C toricam profitebatur, sed catecheses apud populum Christianum habebat. Quid ergo inde
aliud
fuisse

episcopo, distinguant. Joannes Cyparissiota decade i, cap. i (inquit tom. 3 Bibliothecw Patrum editionis Lugdunensis, in Notis ad S. Dionysium Alexandrinum Turrianus) adducit verba (vide

hxc num.

\4

colligas

quam
et
,

haec

Scholia

conscripta

quodam

rhetore,

nomine

Dionysio
Ale-

drini ex Anuotationibus in gitam; sed hic Dionysius,

huc transcripta) Dionysii Alexan- F Dionysium Areopaqui

scripsit Scholia

quem Anastasius

Maximus Patriarcham
:

in

Neque sunt. falso arbitiati xaudrinum esse nam ut Anastasius vero in hoc tantum erravit Opere, quod Dux CEetera taceamus, in eodem inscribitur, cap. 7. Aug-ustinum pro Christo viae
sanguinem suum
inquit,

Areopag-itam, a Niceta Choniate (vide hujus verba num. 43 pariter huc jam transcripta) lib. 2 Thesauri cap. 15 appellatur

Dionysium

rhetor et idem fortasse erit

apud utrumque (Niau-

cetam Choniaten
thorem, et hoc
posteriorem.

et

Joannem Cyparissiotam)
(Dionysio
:

fudisse, adfirmat

Eacessat,

-/

nostro

Augustinus, qui suo sanguine in scri ]>tis duas in Christo naturas consig-navit. Ita laudatus leNourry prsecipue extitulo Rhetoris seu Oratoris, quo ab Anastasio Sinaita et Maximo

Dionysius, Scholiorum in Dionysium Areopagitam concinnator insignilur, concludendum indicans, Scholiasten illum, seu eum, qui Scholia in Dionysium Areopagitam composuit, non fuisse Dionysium, Alexandrinum episcopum, sed artis Oratorieeprofessorem, Dionysii nominevocatum,

Verum respondeo bus his scriptoribus Dionysii AreopagittB scholiasten Dionysium Atexandrinum nuncupari. Etenim obnominis Sancti nostri celebntatcm non alius Dionysius, quam hic ipse per Dionysium Alexandrinum,e^'am absque adjuncto episcopi aut patriarcfUB titulo, solet intelligi, ut Dionysius Alexandrinus etiam sineullo addito antonomastice quodammodo Sanctum nostrum significet,ac proin ut laudati bini auctores per Dionysium, quem
Dionysii Areopagitse
scholiasten
faciunt,

Alexandrino) sufjicit, a duo-

errasseque Anastasium et Maximum, dum hunc Alexandrini episcopi tilulo ornarunt. 50 Verum non video, qui id ex titulo Rhe-

non

alium Dionysium, quam nostrum intelligant. Neque obstat, quod Dionysium, Areopagitse scholiasten,

DIE TERTIA OOTOBBIS.

rhetorem nuncupet Nicetas. Idenim idcirco verosimiliter facit,quo't eum hoctitulo ab Anastasio Sindita et

113
ACCTOflK

Maximo

insigniri observarit.

Adhsec Choniates, quae de Dionysio Areopagitx scholiaste memorat, ex Anastasio Sindita ct Maanmo fere descripsit ut adeo per Dionysium
,

schotiasten
re,

non alium, quam, quemipsi intetlexeDionysium, Alexandrinum episcopum, intellirhetoris vel oratoris titulo
,

' aggredior. A primo incipio. Libri seu Operis, quo de hic agimus, in codice Ms., ut Gretserus, quiexhoc illud primus edid.it, testatur, hujusmodi est titulus W/j. Bifiliovrov ivioj \v777Z7('cj fiovetypv tov 2iva oovj;. Exordium lilri S. Lnastasii monachi Sin;titaj seu montis Sina. Capite autem quarto hic titulus legitur AuaBtasii minimi presbyteri sancti montis Sina, Opus
'

. B.

'

gat.
Sec
id

de

fide

oeconomia

Christi

Dei

Filii

ud sanscriptum,

magit

probatur kb
erroribut,

quorum
Anailatiut

iniimulatur,

Xequit itaque ex qui Dionysio Scholiorum in sibi cognominem concinnatori, a S. Anastasio Sindita, S. Maximo et Niceta adjungitur, certo concludi, scholiasten illum, DioDysium vocatum, a sancto nostro Dionyesse distinctum. Alexandrino episcopo sio Nec quidquam etiam, ut id probetur, haberi potest ex erroribus, quorum Anastasius a Nicolao le Nourry supra laudato insimulatur. Quamvis enim Anastasius dum Dionysio Aleosandrino, qui in sibi cognominem Scholia scripsit, episcopi titulum attribuit, a vero forte aberranl. id tamen de mIro sanctosolida absque ratione asservandum non est ratio aiUem hujusmodi, ob quam hic erroris Ar.astasium certo insimulem,
,

ctam Catholicam Kcclesiam

Babylone

Pratribus nostris in ea Christi studiosis et orthodoxis petentibus. Et cap. 10 profert suam

disputationem cum haereticis Atexandrix habitam, ubi etiam, se Anastasium monachum sancti montis Sina professionem fulei scripsisse, affirmat, et ita se alibi minimum monachum nominat. Cum ergo, uti ex jam dictis liquet, libri, qui yot scu Dux visa inscribitur, auctor sese etiam in Operis decursu vel Anastasium minimum prcsbytorum sancti montis Sina vel Anastasium monachura sancti montis Sina vel mi-

nimum monachum

appellet, hzeque

omnes appel-

lationes Anastasio, eique Sinditx, qui poniturin

nidla affertur. Licet enim Anastasius, ut laudatus leNoumi verbis num. 49 recitatis docet, in librosuo, qui Du\ viffl inscribitur, S. Augustinum pro Christo sanguinem suum fudisse, affxrmare

Operis titulo, optime quadrent, dubium non videtxr, quin dictum Opus Anastasium Sinditam ve- B re habeat auctorem, ut adeo huic falso supposi-

errorem videatur, sicquemanifestum, ut apparet hinc tamen non consequitur, ut pariter a Imittat,
,

tum perperam dicatur. Examinemus modo eventus mox memora'<> seu Dux viie tos, quorum causa librum,
')
!

evenin>u$,

m-

p"?7"' *'.

erret,

dum

Dionysium Alexandrinum, quemsibi

,

inscribitur, Anastasio nonnulli abjudicant. Muljam dixi , aiunt in co , quse Anastasii ta

,

cognominis scholiasten facit, episcopum appellat. Prxterea hdec Anastasii verba, Augustinus qui
naturas suo sanguine in scriptis duas in Christo consignavit, quibus Augustinum pro Christo sanguinem suum fudisse, laudato le Nourry affirita forte queunt exvisus est Anastasius

atque in memorari xtate posteriora sunt primis quidem S. Eidogii, patriarchse Alexan, ,

drini, veluti

quam
cessit
,

Anastasio
fieri

jam mortui, quitamen nonprius, jam vita functo e vivis ex,

mare

prorsus poni, ut sensum habeant a veritate non Quod vero pertinet ad cetera, in quibus alienum. laudatus a veroaberrare le Nourry plus semel

mentionem. Fateor in dicto libro S. Eutogii, patriarclue Alexandrini vetuti jam vita functi, mentio occurit. Etcitm <!Uus au, ,

Anastasium, verbis supra

recitatis indicat, ge\

Xon abs re fuerit, stuctor cap. 10 sic scribit istud itidem observare hoc loco. Narradiosos bant nobis Catholici, qui Alexandria? degunt,
:

an exactx r< ratim id dumtaxat congruat, operosius indagare est animus. tati Fac tamen. Anastasium plures etiam a vero aberCum enim durare, nec sic quidquam ecinccs. tonge pluries a vero non bium non sit, quin simul non aberaberret, putandum potius est eum
asseritur, nec
,

post

tempora

beati

Eulogii

Papse

Alexandrini

hic fuisse
id est, S,

praefectum

augustalem

Severianum,

sectde asseclam,qui satis diu quatuordecim oalligraphos seu librarios ejusdem

rrrianorum

secum
negotii

scntentiaj

habuerit ac aluerit,
ut

quibus

id

dabat

Patrum
,

libros

falsarent,

ac
y

rare

quam aberrare
,

a vero,

dum

Dionysium,

depravarent,

sibi

titulo

cognominis in Opere

scholiasten, episcopi

Akvmdnni
'Ofaybq, ex. .

maxime S. sane verborum veritatem

bit, requiritur,

Cyrilli.

Ad quorum
Hpate,

ut co\

ut

tunc,

cum

scriberentur

S.

quod inscribitur

ornat.
nec cx
tit

nurra
in-

in

Opere,

cognimi53 Ut nihilominus Dionysium , sibi cui 'Odrytq titulus , in Opere nis scholiasten
, ,

Duxvir
scripio,

quod

Anaitatii
certo ett,

appellan eniscopum Alexandrinum perperam sunt eHam, 7'" Opusillud vero reddant similius, ccrte insigntter Anastasio falso suppositum aut interpolatumcontendant. Ut autem idproesse qui Anastaaiunt in eo non paucos eventus, narrari. Verum ego sint late posteriores ut autumant, posteob eventus Anastasii setate, minime qui in Opere itlo narrantur riores Anastasio supposi moreor ut id vet falso Eteusigniter esse interpolatum eanstimem. Opus illud genuinum esse Anastaso fcetum, nim evencx vartis ejusdem locis perspicuum
,
,

Eidogius, patria?*cha Aleaxmdrinus, e vivis, atque id quidem jam dudum, esset sublatus. Verum respondeo, S. Eutogiumpatriarcham Ale" ante Anastasium, xandrinum reipsa disserimus, auctor cst, e qUi Ubri, quo de hic contravivis esse sublatum, tantumque snstineri rium ab iis, qui Anastasium Sinditam ab Anastasio patriarcha Antiocheno, qui

anno 599 obiit, non putant. distinqncndnm '>:; Verum hi, uti etiam illi, qui Anastasium Am(

SindHam. cum altero Anastasio, qui An Antiocheno proximr memorato in pal

All//
,

ttum

$,nt

nulloaliomedio,successit,qu
,

fit

posteriores, quianontus vero Anastasii xtate fuere observati, ex distinctio,s in eodem

obiit, eumdem faciunt, vi qui Sinalta hallucinantur. Etenim Anastasius quiquc tibri quiVSvybq seu Duj riffi appelatur, inscribitur^auctores^necepiscopus,

anno 610

ne,

,ii'.

inter
,

iiochenum et hic e vivis chum, facienda est, temporeque, quo asn in0 evanescunt. Utrumque hoc

patriarcham AnAnastasium presbyterum monaAnastasium

,

cha,sedpresbytertantumfuitt acproinabutroque AnastasioAntiochenohic memorato, tam sen

quam

juniori, est distinctus.

<>apropter

cum

AnastasiusSinaitaabutroquehocAnastasioAntiocheno

114
.LCTOHB
C. B.

ctoo

diversus

sit,

Alexandiu ante eum S. Eulogius patriarcha Soilerius noster in Patriarchis drinus, qui, ut diemsuAlexandrinis num. 359 docet, anno 604 sublatus. Jam premum obiit, e vivis credatur
,

ETC. DIONYSIO, EP. ALBXAND., FAUSfO sm ex hoc verba sium Sinaitam non nominet, nihilsaneimpedit, quo minus Alexandrmo m s,bi Scholia a Dionysio

DE

SS.

quibus

deprompsisse, coqnominem scripta lestatur, non Areoanimi sententia. ut Dionysn sed propria ex

quod in 0vero cum hoc ita sit, nequit ex eo, Dux Dus viae est titulus 6. pere, cui Wnyk seu Wtyfc Eulogii patriarch* Alexandrm, dudum vita functi, menlio occurat , legtlime

""** * ^ut^m
,

paqilxdictaillustraret.prolulisse velis, habenverba suritquidem. hocposito, pro certo inlibro, cui ttiuM <>".yo;, nrnrecitala t/uibus cognominem Scholia scripsisse

nonpote-

^X^isib"
A
a

inferri,

Opus
, .

ittud

" supposilum terum conlra mde polius hunc tamdm protrax.sse ut de ,s7 nla, du toqm Eutogw. veluti jam dudum e *m. erepto
,

^aMoS^^JaUo^ *" re

^M^O^Mgt^^m^
ad annum usque 625 circiter in vivis superstitem, ut adeo,quando de Eulogio,
certe
/t

^SS gj^
^ZexS. Maximi ^^Z
*"
nunen
e .
(

in

Areopag,^

SckotiU

^tasiiOms,guod'Oiv,yb 9 iniicribitur,

Verumnecsic probari pote-

** \M^f

lexandrino episcopo, in stbicognocLkLta. Fac enim, f

lamen numquam

fa-

veluti

B foret,

jam dudum viva functo loquitur ,?ieutiquam faciat scrmonem. de re, qum seiate sua sit posterior, tamen diflicile non Idem brevitatis ergo quod non demonstro de nonnultis aliis, ab Ana,

stasio memoratis, ob qiuv,

'(

utpote Anastasio, ut

cui putant, posteriora et ab eo tamen in libro, illi falso esse narrata Opus hoc titulus quisuppositum, nonnidli crediderunt. Atque ita sunt diffxcultates, ob quas liber, demjam sublaLv cui titulus 'O&nybs, Anastasio abjudicaretur.
I
.

Dionysium sibi cognominem fuisseconscripta. ^ec, ut laudatus le Nourry 5S Nec est, cur hic Eusebu et Hierony- Hieronym , verbis num. 49 recitatis facit, episcopo, m iio habeiu,mi de Scholiis a Dionysio, Alexandrino cognominem scriptis silentium opponas. E in sibi Etenim tam Eusebiusquam Hieronymus plura etiam alia Dionysii Opera silentio prmteriit ; quod
t
i

dene a me gratis dictum, putes rem exemptis audita Pentapolitanorum monstro. S. Dionysius, adversus se apud Dionysium, Pontifcem Romanum accusatione illico ad hunc sui purgandi
, ,
,

t/uannii*

WAst,

inquics, liberille, cui titulis 'Odpybq,

tan Oput,
oui titulut

Dux

viz,
tetle

vane,

Allaiio, inter-

pro genuino Anastasii Si?iditcV foetu tanlisper habeatur, nondum tamen hinc evinces, Dionysium sibi cognominis schotiasten recte in eo Mexandrinum epiecopum vocari seu a Diony, ,

causa dedit epistolam, certissime, ut in CommenApotario probavi, a quatuor ejus de Elencho et distinguendam; nuspiam autem Eulogia libris tam sebius hujus epistotx meminit quod etiam
,

polatum

$it

.-

g j 0(

Xleasandrino episcopo, Scholia in sibi cognominem fuisse conscripta. Etcnim Leo Allalius in Syntagmate de Eugastrimutho pag. 528 </->; seu Dux viae ostendit librum illum qui inscribitur, varie esse interpolatum , adeo ut quis
,
,

ratione de Hieronymo quam Eusebio dicendum epistoLv, quam Dionysium ad Theotecnum, CcV-

sariensem episcopum dedisse Appendicis huStejus capite proxime prxgresso docuimus. Ad Romanum Pontificem S. Dionysius, phanum,
,
,

teste

Eusebio

lib.

1
,

HistoricV EcclesiasticcV cap.

suspicari queat,

prxmemoratum de

Schotiis a

primam earum

quas de baptismo exaravit,

,

Dionysio in sibi cognominem scriptis testimonium seu asse?Hum ab Anastasio Sinaita non esse profectum sed a recentiori interpolatoris manu in illius textum fuisse vitrusum. Verum, respondeo,
,

scripsitepistolam,aUeraqueepistolaplaneinsigni,

miusvaria Fragmenta exhibet Eusebius famam suam a Germano episcopo quodam jEgyptio proscissam, egregie est tutatus; neutra autem ab
,

tibrum, cui titulus '^yo;, vel eo loco, quoprxfaC tum de Scholiis a Dionysio scriptis testimonium exhibet, interpolatum non esse, vel, si ibi interpo<

Hieronymo

factum id sit, illato in prxdictum Anastasii librum ab interpolatore eo ipso textu quem supra ex S. Maximi in Dionysium Areopagitam Scholiis huc transcripsimus.
latus sit, necesse videri, ut
,

in Dionysii Operum Catatogo memorata invenitur. Adhcvc ipsemet Eusebius, a se non omnia recensita esse Dionysii Opera, satis apcrte Y cap. 26 sic scribens Sed et aliie indicat. lib. 7
,

pluressunt apud nos

lari

illius

(sancti Dionysii

Alexan-

t/rini episcopi) epistolae, et prolixiores libri epi^to-

Rem sic ostendo S. Anastasius Sinaita inter annum circiter 630 et 640, uti eruditis non paucis
:

fonna ac stilo conscripti; cnjusmodi sunt illi de natura libri Tiraotheo puero dedicati. Itera liber quem etiara Euphranori nunde tentationibus
,

nunc videtur,

e vivis excessit

eique annis

dum-

cupavit.

taxat viginti quinque circiter S. Maximus supervixil. Jam rcro cum cerba num. [') rccitata, quibus a Dion^sio in sibi cognominem Schotia esse

59

Cum ergo,
,

uti

exjam

dictis tiquet,

Eusebius

,<< s</<'''

adornata testatur S. Maximus apprime congruant cum verbis, num, li huc transcriptis,
,

et Hieronymus non omnia recenseant Dionysii Opera nequit ex eorum de Scholiis quse Dio nysius Aiexandrinus in sibi cognominem scri,

Wonyi|j#^
JJJJL
&-

jud i ean di*

psernt

t/uttrus id

ipsum testatur

S. Anastastu.s S/naita,
,

silentio inferri, vere a Dionysio Alexandrino Scholia in sibi cognominem non fuisse
,

nihil '<"'

videtur S. Maximus ex S. Anastasio junior nem/<r <' seniore, sua descripsisse. 57 Hoc autum si ita sit, cum breve dumtaxat
i

consc?'ipta.ltaque,utiexiisomnibus,tju,i/iactenus

hine

inter S.Maximum et S.
lercesserit temporis

Anastasium Sinaitaminspatium,hujusqueOpus,quod Dux visB inscribitur statim atque in lucem erat editum, interpolatum verosimiliter non fuerit, hoc utique eo saltem loco, quo Scholia a Dionysio Alexandrino in sibi cognominem scripta commemorat, etiam nunc interpolatinn dici non potest. Quod si vero S. Maximum, utpote qui S. Anasta,

disseruimus, palam est, A?iastasius Sindita, dum Scliolia a Dionysio, Alexand?H?io episcopo, in sibi cognomine?n scripta affirmat a vero abe?'?-a?*e, hi?icque est potissi??ium, probari non potest
, ,

cur ego,
tiri

?ie

eum er?'oris

te?nere insimulem, asse?i,

,

ausim iis qui ne a Dionysio Atexand?'ino in Areopagitam Scholia sc?'ipta esse, admittant horum scriptionem non Dionysio, Alexandrino episcopo, sed rhetori cuidam, Alexandrino cognomini attribuunt, huncque ab Ano?i

facite

nastasio

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A nastasio Sindita
titulo
et

115
in

Maximo

episcopi Alexandrini

verba S. Hieronymi

Catalogo Scriptorum cap. 20

AUCTORB
I.

perperam distingui, contendunt. Fabritius quidem Bibliothecse Grvecse lib. 5, cap. i num. 6 in Pseudareopagita ea adducit in medium, qux
a Dionysio nulla insibi cognominem Scholiaverosimillime fuisse conscripta. Verum cum ea veritati certo congruere hactenus non compererim, rem hanc ad ix hujus mensis diem in Dionysio Areopapita discutiendam relinquo, putoque interim
siveritati certo congruerent, consequens foret
,

ubi et ejus scripta recenset.

B.

62 Ita Halloixius, nonnullis deinde interpositis,

fotle

Diomj-

hcBC subdens

Cur autem Dionysius Alexanin sibi

S.

tinrn Cnrin-

drinus

Scholia

scriberet

Dionysium, Coillius

thiorwn epiicoputn, icnili

rinthiorum
corruperaut,
tur.

episcopum,
fuit.

cognominem,
errores
videar,

per- plu

magna causa
Quod ne

Nam
ad

haeretici

Scripta

iisque

suos
gratis

abutebanvide
ipsa

dicere

ut verosimiiius
sibi
Noii

propterea
ui
'

tamen h*c

habendum, Scholia Sanctum in cognominem scripsisse. 60 Nec propterea tamen est consequens, ut hunc in libros, sub Dionysii Areopagitx nomine cir
-

ejusdem Dionysii Corinthii verba id conquerentis apud Eusebium lib. 4 Historiae Ecclesiasticae cap. "li. Quare Alexandrinus, ut eum partim explicaret, partim (plurimi enim defenderet
tiebat

ejus

auctoritas)

necesse

habuit

in

eura

Areopagitatn,

cumferri

Annotationes Scholiave concinnassevelim. Quominus enim id ex eo sit consequens, obstat aliorum opinio, qui, quamquam Dionysium, Alexandrinum episcopum, in Dionysolitos,

Scholia conscribere.

Cum ergo, uti ex his Halloi.i n

sit,

verbis intelligitur, vero prorsus absimile ?ion

Diomsium, Alexandrinum episcopum,

sium,

in

Diony-

Corinthiorum episcopum,

Scholia ador-

cognominem scripsisse Scholia Annotationesve admittant, id tamen ab eo inDionysium Areopagitam faclum, constanter negant Et vero, quo id faciant, fundamento non carent. Etenim nec Anastasius Sinaita, nec Maximus Dionysium Areopagitam nomine tenus exprimit; p verba vero, quibus Dionysium, Alexandrinum episcopu?n,in sibi cognominem scripsisseSchotia,
sium aliquem
sibi

nasse, assignari utique potest Dionysius, Atexan-

drino cognominis atqueab Areopagitadistinctus, cujus fuerint Opera a S. Dionysio, Alexandrino episcopo, Annotationibus Scholiisve illusfrata.

Atque ila quidem evanescit difficultas posterior, ob qua?n conte?\di posset, Scholia, si quxa Sancto nostro
i?\

sibi

A?'eopagita?n esse co?\scripta.

cogiwminem scripta Quod vero

et

sint,

i?i

pertinet

affrmant, ita necessario (vide, quae supra disse?^uimus) accipienda non sunt, ut Scholia illa in

Dionysium Areopagitam scripta designent Certe S. Maximus, qui S. Anastasii Sinaitae verba, num. 1-2 recitata, tantum descripsisse videtur, per Dionysium Alexandrino cognominem, in
.

quem ab hoc Scholia

scripta indicat,
intellexit.

Diony-

sium Areopagitam non mus, uti ex iis, q\uv supra docuimus, manifestum apparet, Dionysium, quem tamen verbis supra recitatis Alexandrinum episcopum diserte nominat, in Dionysium Areopagitam Scholia Annotationesve scripsisse non putavit; qui utique
aliud opinaturus fuisse videtur, si per Dionysium, in quem a Dionysio, Alexandrino episcopo, Scholia scripta esse, Anastasius prodit, Dionysiurn
ied

Etenim Maxi-

Joanne Cyparissiota petitam, respondeo, hos Dionysium, in quem a nnuimt, Dionysio Alexandrino scholic Areopagitam idcirco aperte facere, quod A?xastasium Sindita?n et Maximum qui a Dionysio Alexand?nno episcopo, Scholia ?wn in Areopagitam, sed in sibi cognominem tantum scripta docent, de Areopagita perperam interpretati sint.
,

ad primam, ex Choniate

Itaque si qux Schotia Dionysius, ut verosimilius apparet, in sibi cognominem sc/-ipsit, per hu?\c non Areopagita, sed alius Dio?iysius, forte Corinthiorum episcopus debet intelligi.

CAPUT
epistolis, Dionysii
tis,

V.

almm

eognntninem

Areopagitam intellexisset 61 Hinc ego, huic S. Maximi opinioni adhserens, per Dionysium, Alexandrino cognominem, in quem hic Scholia scripserit, Dionysium ab

De duabus ad Paulum Samosatenum

nomine vulgadeque binis argumentis, qui-

Areopagita distinctum intelligo. Ast, inquies, C Nicetas Choniates et Joannes Cyparissiota supra plus semel laudati Dionysium, in quem a Dionysio Alexandrino ve?*bis num. 43 et 44 Scholia scripta indicant, Areopag-itam aperte nominant. Adluvc si per cognominem, in quem Dionysius co?nposuerit Scholia, intelligi nequeat Areopagicomposita, ta, Dionysius alius, in quem hsec si?\t ac proin cum id fieri non posse debet assignari, videatur, tum hinc, tum ex eo, quod Nicetas et
,

bus has Dionysii non esse, qui-

dam
Sanctus

contendunt.
Dionysius, Alexandrinus episcopus, ut

E
/)iur
I

ad Pau-

nonnulli

contendunt,

tres

ut

minimum

n,ii

Sunotaepitto-

Paulum Samosate?ium scripsit epistolas ;gua quidem prima a Pauh. quas ejusesset doctrina,
sibi aperte

tfnum
,

Dionyiii

nomine viUgat*.

quem Alexandrinus Areopagitam appellet, conduScholia scripse?*it, de?\dum apparet, non in alium, qua?n in Areopagitam Scholia a Dionysio esse conscripta. Respondeo, idramque hanc diffcuttatcm facili posse dissotvi negolio. Et poste?norem quidem Halloixius jam ante laudatus hunc in modum loco supra citato dissolvit. Respondeo, inquit, videri
Cyparissiota Dionysium, in
illum, qui a S.

exponi petierit, secunda hanc sibi Paulo epistola expositam co?\futarit ac tertia denique ad decem Pauli contra doctri?iam orthodofl
;

xam

objectiones seu quxstiones ?*esponderit Du& ha?*u?nposteriores, qucV Sa?\cto, ut contewtu,//, ribendcvsunt, epistoLv unacum decem Pauli
.

Samosateni objectionibus seu quxstionibus Dioinnysio propositis, seculi proxime clapsi initio excusx, ventx, annoque \mtypisRo??i<v primum
in

Maximo

beatus et sanctus Diony-

tomum primum deinde

Concilio

<

><

Labbei

et

sius rocatur, quique Schotiis a Dionysio, Alexandri?w episcopo, iltustratus est, esse S. Dionysium, Corinthiorum epi.seoium, illustrem secundi secuh

scriptorem.
stantur,
,
,;

non
los,

ut Eusebius et Hieronymus teut eloqueutiae et industrhe fuit, tantffl popusolum suie civitatis et proviucia?
qui,

qux Parisiis in Lugdwu post Colo?\iee, qua?n eam, qiuv ac tntium, pressaest, et in hujus quidem tomum ad primam e tnbus fuerunt illatx. Quod autem
Bibliothecam Patrum, tam
ea?n,

Sa?ictusaPaulo,qucvejusesset dictis epistotis.qua

doctrina,sibi e.< poi r i im/ secunda e tnexstare, cognoscitur. Cum tamen
<

,inrt<aet,eanuspiam

sed et

aliarum

epistolis erudiret.

Haec

urbium et proviuci;irum enim sunt ipsissima

bus

;,

116
tUCTORl
C. B.

DE

SS.

5u5 prsefatis epistolis initio

ad ,i, quse prius Bcripsisti, dicendum aperte, quod vis dicere.

DIONYSIO, EP. ALEXAXD., FAUSTO ETC. D nusDei Verbum sine stcbsistentia seu wvrAtsraxov hdbeat, Rescripsimus esse, reipsa docuit, mdlaque ratio, qua ab illo, ut eliceremus te ad

dubium non

primam etiam e tribus memoratis ad Paulum Samosatenum, qui impiam olis doctrinam suam occultare nisus fuerat, aut certe non sat dilucide ecoposuerat, Sanctus scripserit duhium, inquam, hocnon apparet, n nododuse Cone tribusprsefatis epistolisposteriores, tomo i
apparet, quin ciliorum Labbei
et

stante hoc dogmate, duse in Christo hypostases fuerint admissse, assignari queat, argumento sane, ut non nulli putant, haud levi id erit, prsefatam epistolam, in qua duse in Christo hypostases

a Paulo admissse indicantur, Dionysium non habereauctorem. Hocergo paulo accuratius discutere, operse pretium existimo.JoannesGarnerius, Societatis Jesu sacerdos, in Mario Mercatore, quem Notis Dissertationibusque illustratum edi-

Bibliothecae

nomine
i]

insertse,

Patrum sub DioDionysium vere habeant

em.

Hu$ ob doctrinam, qMfll Samotntnw

uffingunt,

quamgw
vctcnun

ffum

duse hse epistolse Sancto iii nilius debeant attribui, sunt tamen eruditi pauci, qui easdem illi abjudicant. Horum omnium antesignanus est in suis ad -7 libri se-

Verum, quamquam
.

prima de hseresiet libris Nesto303 sic scribit Vetus opinio est jam inde a long-inquis ducta temporibus ad nostram usque
dit,

Dissertatione
cj.

mn

setatem,

vinarum
vocasse,

ptimi Bistorias Ecclesiasticse caput Annotationibus Valesius, quem deinde Elias duPinin nova Bibliotheca, aliiqueinsuper plusua Sr mt secuti. Hisne, an Tillemontio, aliisque multis,qui sustinent contrarium, assentiendum
prsesenti capite disquiro, seu potius, ut, quod meditor, apertius eloquar, rem illam, utpote non sat undequaque certam, in medio relinsit,
.is, qusepro dictis ostendo. Ab a Dionysio abjudicandis faciunt, initium Us duco. Remigius Ceillierus Benedictinus, qui cir

Samosatenum Trinitatem Pcrsonarum disustulisse, unumque Patrem Dei noraine cui tamen tribueret Verbum coaeternum,

sed prolatitium dumtaxat, et avvTtotJxaxw nostroque

simile.

66 Iia laudatus Garnerius, qui

mox

veterem, verum recitalis anliquio-

quam
neque

his verbis

memorat, opinionem probatu:

rus, hsec prsefatur

orig"o,

Tam

pervulg-ataa opinionis
est.

rum um

icripto-

:mli

mihi, quis

neque veritas apertissima omnium primus

In-

id

Paulo E

,,

attribuerit,

nomo Latinorum

Philastrio,

nemo
saltem

Graecorum Epiphanio
qui expressis verbis

antiquior occurrit,

opinionem amplemo tertio generalis Scriptorum Ecclecorum Eistorise pag. 277 hunc in modum verbis Gallicis Latinea meredditis ratiocinaiur. 1,,,,, auctor fduarum nempe, de quibus agimus, epistolarum) ne quidem videtur arg-umentum, quod tractat, sat habuisse compertum. Exprobrat enim Paulo Samosateno, quod in
cadict
epistolas Valesii

mentem aperuerit, quanquam ambo clarissime loquantur, ac tum Philastrii et Epiphanii, qui ambo seculo quarto floruerunt, verba ad institutum suv.m
ne
ipsi

quidem

facientia describit.
lus

Jesu

Christo

duas

admittat

duos

Christos et

hypostases , duas duos filios, quorum

unus esset Dei filius ex natura, et seternus, alDavid natus in tempore. Nuspiam filius ter invenitur Paulus errores hos docuisse. autem Concilium Autiochenum contra eum congregaEpiphanius sanctus Hilarius, sanctus tum
,

Theodoretus et Philastrius nihil simile contra illum in accusationem adducunt. Econtra, ut scilicet antiqui scriptores testantur, docebat, Patrem, Filium et Spiritum sanctum non esse
:

nisi

unicam
in

Personam;
in

Verbum
;

et

Spiri-

tum sanctum
quo
nali
ratio est

esse

Patre

sed

eo

modo

Philastrii hsec sunt PauSamosatenus post hos in Syria, qui Verbum Dei, id est, Christum Deum Dei Filium substantivum, ac personalem et sempiternum esse cum Patre denegabat prolativura autem, id est, quasi aera quemdam dicebat non tamen personam vivam Filii sempiternam cum sempiterno Patre credendum docebat. Epiphanii vero ista Est autem Pauli (Samosateni scilicet) haec opinio, Deum Patrem et Filium ac Spiritum sanctum unum esse Deum. Verbum Dei ejnsque Spiritum inesse Deo perpetuo, sicut hominis in corde proprium verbum inesse cernimus. Filium Dei subsistentiam habere per sese nullam, sed in Deo subsi>tere. Adhaee Dei Verbum, in terras delapsum, in Jesu, qui homo merus esset, habitasse. Ita nnus, inquit ille, Dens est; neque aut pater est Pater, aut filius
:

quidam

fuit

existentia;
iter,
it

homine sine ulla reali et persout Becundum illum vere nec nec Filius, nec Spiritus sanctus, sed dumita

Filius,

aut spiritus sanctus Spiritus est sanctus.

Imo

Deus.

Deus unus est Pater, et hujus in ipso utestin homine sermo. Sic Philastrius, cujus Opera tomo quarto Bibliothecse Patrum
vero
Filius,

t/c illa

uttti -

(jl

niiipijiii

stantialem,

,inii

po$ie pu

Filium Patri esse consubhoc vocabulo personarum proprietatem et distinctionem. Vero igitur apparet similius, auctorem illius epistolas (prio65

Hinc

dicebat,
tollens

editionis

phanius
tur, qui,

hseresi

Lugdunensis exstant inserta, et Episexagesima quinta sermocinanut ait Garnerius, clarissime

quamquam,

Sancto
liiiui
.

abjtt-

rem
nysii

duabus ad Samosatenum epistolis, Dionomine vulgatis, intelligit) hceresim Nequi

non loquantur, satis iamen aperte indicant, ex Pauli Samosateni sententia Dei Verbum prolatitium dumtaxat, et sine substantia seu dvvitoffTurov
esse.

storii,
1

duas ne

in

Jesu

Christo
haeresi

admittebat
Pauli

confudisse

cum

Samoet

sateni,

qui

<|uidem

Verbo realem

per-

sonalem existentiam concedebat. Hactenus laudatus Ceillierus, volens scilicet, cum Paulus S,>,,osatenussecundum veterum scriptorum testila Dei Filium seu Verbum sine subsistentia propria seu avujroorxTov esse docuerit, duas in
(

Porro recitatis binis, quse hucja?n transcripsimus, Philastrii et Epiphanii dePauli Samosateni circa secundam SS. Trinitatis Personam doctrina teslimoniis, laudatus Garnerius mox subjungit Utrumqne (Philastriwn nempe et
i'm
:

;i,

Sa
do-

moiatmi
,

i,

ina tettl-

moniit,

'hristo hypostases,

quarum altera

sit

Verbi, alte-

ra naturse humanse, a Paulo Samosateno fuisse admissas, inprsememorataepistolaperperam indicari, ac proin hanc a Dionysio, utpote qui Pauli errores melius habuerit perspectos, non se conscriptam. Et vero si Paulus Samosate-

Epiphanium) secutus Mercator, Nestorius, inquit epistola de discrimine etc num. i, circa Verbum Dei nonquidem utPaulus sentit, quinon substantivum, sed prolatitium potenti Dei efficax Verbum
esse defiuit. Bt alio in loco, in Dissertatione ner,

ad
est,

xi

anathemat. Nestorii, Paulus Verbum Dei

n>wv
et

Jrpo^opiJtov

loyov

v.ot\

ivipyzriy.bv i

id

prolativum

potestatis effectiviim

Verbum
sensit

;, ,

DIE TfiRHA 0CT08RIS.

117

substantivum quod Graeci ovai&Z dicunt. Itaque uti ex his trium antiquiorum
sensit
, , ,

non

delapsn.ni,

scriptorum lestimoniis jam transcriptis eruitur, Paulus Samosatenus docuit, Dei Verbum, quod
in

jamque Deum novellum factum.fuisse secundum Paulum, quamvis reipsa is esset temporarius,pr3edestinatione tamen asternum; adhxc duos distingui posse modos unionis seu habitationis

C B.

Jesum descendit

esse prolatitium
tkvvnoo-Tarov.

et sine

hypostasi seu

quiddam Verum, jam

Verbi cum Jesu Filii cum filio Virginis quorum quidem unus a formatione ad absotutam
,

inquies,

cum

id ita

sit,

necesse est, utPaidus duas

virtutis

in Christo admisisse hypostases, inpr.-nnemorata Dionysii ad eum epistola perperam indicetur. Si enim Dei Verbum sit xwitoo-TetTov seu hypostasi

usque perfectionemexstiterit r alter mansaltem usque ad passionem prior fuerit, velut hospitantis in Jesu Verbi ; posterior proprieinkabitantis ille meribeneficii rationem
serit postea
, :
.

destitutum, qui fieripotest, utDei Ferbum et homo duse sint in Christo hypostases? Potestne Det Verbum simul esse et avj-ro^rarov evjTrorrrarov, id

habuerit; istcmereedis.

Xevero

fhv<

aliaqu

quxdamex
Gamerio, qua 1.1. illa his m,.

destitutumet non destitutum hypostdsi? Fuitne forsan in Christo Patris hypostasis, quod tamen docuisse Paulum, vero prorsus apparet absimile ? Respondeo nodus quidem hic admodum sane solutu difficilis methodum tamen, qua solvatur Garnerius, postquam eum sibimet ipsi objecit Dissertatione supra citata assignat. Lubet adeoverba,quibus id facit, huc transcribere. 68 Eruenda , inquit quaestionis tam impeest,
: ;

omnia, Gamerii verbis mox transcriptu prehensa, gratis omnino Paulo credantur afflcta, S. Athanasii de Pauli < testimon ium quod ad illa Paulo afjlgenda Garnerium prxcipue impulisse videtur, quodque, nisi pleraque eadem reipsa Paulo attribuas, haucl faeile for telliges huc transcribo 70 His verbis apud laudatum Athanasium lib. de Salut. Adventu concipitur Paulu
,

futc yralit

ronficta non

mosatensis

Deum
in
,

Xnzarethi

ex Virgune confitetur, Deum lucera editnm et inde existendi

,

videlur
potc,

ul-

qua non

admiiia, ple-

ditae

cum

solutio ex ipsis Pauliuiani delirii mysteriis. r

Fingebat ille Deum instar solis, cujus tn;i eousiderari debeant, fig-ura seu discua ipse, qui dicitur
,

primordium tamen efficax

reg-nique
e
caelo

et

consecutum. Sapientiam

Vcrbum in eodem

raque Athana
lii

et energ*ia3 duas

illuminandi

ac calefaci-

agnoscit, ac praedestinatione q la fuisse putat sed Nazarethi

,

Kigurae et substantiae similem dicebat Pavi calefaciendi trem vi illuminandi Verbum sed Verbum aiebat ( idem Spiritum sanctum perinsentiendum de Spiritu sancto) gemino prout spectari posse in statu de ac nostmm nempe vel IvdidcSerov esset vel npoyopiKQv. ( In
endi.
,
, ;

ccepisse

ut

unus,

inquit,

primum extare supremus sit Deus

Pater. Quse verba luvrcsis Samosate,

scholis
in

Quamdiu si Paulo credinon aliam habet Deo e.st mus, bypostasim, quam ipsiusmet intelligentis,
dicunt
,

immanens

et transiens.
,

ut neque

nostrum
incipit
,

cum

insitum
,

cogitatur

quo nihil fere ignotius continentia loco citato ut exponat G< haec addw, medium Ille i^itur ( Paulus Samosatenus ) sentiebat huuc, quem (vide verba num. 68 huc transcripta ) diximus, in modum, si tamen hoc sentire est et non magis delirare Deum qui simplieiter Deus sit ac aeternus esse unicum habere tamen suum Xoyov id est Verbum su,
,

cum autem
tur,
te

profertur

exterius

forasque

mitti-

suam

habere distinctam a proferente

,

amque c: manentem
e

:ov
,

id est

sapientiam imexpleto-

quem utrumque
ad
re^ocarct.
t

aliquando emitteret
,

quam tameu amittit ubi priDeum a quo processerat ad mum opus implendum. Verbum ergo diviuum Paulus evvnoarcLTOv cum a Deo discessisfaciebat et cum in Deo resideret atset et otvvitoaravov
hypostasim
redierit ad
,
, , ;
,

sinu
,

-suo

implendum mandatum
Illi

que

ad

se

vero missi
.

hoo est,
discedei<l

prolatus
est

\6yo$

extenta

joyla
ita i>er
,

prout
se,

bant a mittente, atque

,

et y^y-:,

extro,

jam

existebant
,

ita

incipiebant esse
dii
.

que

ita

avj7:o7rarov ante ssecula

vrj-oary-o;
fieri

in

hypostases
sed

quaedam

atque

etiam

tempore.

Addebat

Verbum tunc

Filium,

npocrxaipoi

seu temporarii.
,

per se Venit itaquc

propriam habere hyprolatio enim ipsamet est Filii editio postasim in lucem. Addebat etiam , tunc temporis Deum aliquem fieri , non oitfiov, et qui ab aeternitate

cum

profertur, incipitque
,

Samosateno

credimus

uterque

ad
,

Virg-inem

sed Sapientia velut formatrix templi seu hominis in quo scilicet Verbv.rn habitaret Verbum
,

tamquam
i

liabitntor

atque

ita contigit,

ut

Deus

pottit
ni,

compomethodu
;

qui enim fieret, quoderatPSed per se subsistat recentem et novellum, ut qui Nazarethi incepit. Verbum factum Fi69 Quin etiam volebat descenper se jam Deum existentera lium, et
:

(vide verba Athanasii proxime recitata ) e \! ria existeret, Deusque Nazarethi in lucem edereatque inde existendi primordium regniDeum ejusque eonsequeretur. Dicebat tamen esse quamvis temporarius reipsa foret modi caque distineMone ffiternum pnedestinatione
tur
, ,

proponitur

disse in

Jesum

in

eoque
j

patrasse opera

quse
,

admirationem pepererint

quo tamen

relicto

cum
ad

passio aut certa mors impenderet,

revolasse

declinabat
71
sii

Scripturas

locos,

ubi asternitas per-

Patrem, ideoque nec Verbum dici posse passum , nec Deum raortuum. Desertionis argumentum putabat certissimura , quod Jesus iu Deus meue , ter expirandura clamasset Deus
:

sonae Verbi tribuitur.

H<ve est interpretatio

a Qa

Athana-

dePauli SamoKiteni

quare medereliqnisti? Huncin modum Garnerius Pauli Samosateni de SS. Trinitate non dicam nodquamt opinionem, sed figmentum eatponit quam prorsus insanum ac insulsum sit, inde tamenpotest colligi, <jui Paulus Dei Verbum ivv, ,
>

verbis proanme recitatis applicata, qua aliter apte, ut ei visum est, attentis Epiphanii aliorumqueveterum (vide num. 66 et seq. ) de Saassertis
,

dvgmatterla

thfortt
i '*
,'

pleraque nequeant mosaleno sa circa SS.Trinitatem [i,jmcntasupi*amemorata si U. Sinc porro Paulo attribuenda
, i\
<

modo

ita rectc, ut ver<

,

><

non
:

est

tamen duas in >h Hhumanam alteram divinam sto hypostases, imo etiamqv realteram, admittere potuerit liqua omnia, quSB de Samosateno a veteribus dicuntur cum reliquis Pauli de Trinitate somniisne dicam, an deUriis <jiceant componi si
nooTaxov assercre, simidque
(
,

non t<<>>> Paulus,dictisfigmentisinharens t di( eresimulDei

sensit Garnerius, eonsequens est

seu hypostasi destituti Christo hypostases admittere pot duas in

Verbum

avuTrdorarov

verum etiam

ut

tam unum

quam alterum
est
.

prxcipue, ut in laudata Dissertatione Garnerius facit, etiam addideris, Dei Verbum, in Christum

ergo Epiphanio, Dei Vereo, quod Paulus bum iwitoo-TaTov erroneam quis putet hypostases in qua Paulus duas in Christo admittere
reipsa forte adst
,
,

Non

teste

n8
AUCTOBR
C.

DE

SS.

FAUSTO ETC. DIONYSIO. BP. ALBXAND.,

episto-

innuitur, uionys <* Paulum admittere vmuuur, Dionysii ad - <.. -r- lam.acprommmu Sanc.o i ** /,,, cp, Aanc ounw falso ,.," ,, d,ctam dictam eptstoiVcc Acc lantum Nec hoc tantum dico, verum etiam

T^ ^. r >%
o,,

Pauliquvsttones relam Sanctique ad decem supra rectatponHonem. si modo ea, qu.v rerb,s Samosatenus vere fuer,t com-., .. <.,*<.<< tis ait Garnerms, omntno a complect, doetnn* mentus, mentns, nullum omnino aliud <*m-r*> quod capul, veluti a Paulo tradilum, tradunt scr.plo0* de Pauli doctrma * uteumque componx. possit
,

?mt, f^^morant 1* <o

,

-v-ai/ww' m0S a(en, doclrina tum r*lawUam ep,sto tum vmx /" ~ anlique, <BM hinmp irrMores Garnert, Garnem

, of

fere sa "

^ V"

"

asserta.atqueimprimis mit vereab hoc fuisse ^- &pl> hY B r* "' '> 1 quiOm quoa .^

adduximus, tdcirco ddm.. fcm quxcum quod cf>rt m non sit, queecumrf certum n0 ' adslruens, Paulo m odum Garnerius. "modum illum r -*' f

'^,
vesligiis,

hic in concordiam,

ggj

/^

^^
,

res antiqui, non

.,.. ,,

...

7P

DJ. Utres tnd,catam aj*rto. Exhs ny8i J ad hunc epistohs

Paul, fiat clarior,

doctmnam

%'Zaac

* tu
pugnent ampltu
evellam;

Athanas,us rf J, , J?Mam
;
.

(vide

iterum num.
,

70) vide-

p,^, te

'";

i LqueSamosalenuse

X islimassev,detur.Sp,r,tum
mco

ftm Bgf^fa,

an scriptores ,lh ad "" P>^* **

,*

aVstinarW

<*>? st-o tempore aVerbo lendumprofecissehomtnemtllum.vitamstudio'* ., rtrt o //V hnimnPS magts, aln homines samdeg&ido, eaque ratione adsui inhabitationm, placuisse Verbo, ipsumque eosciltcet, quo suallexisse Dei igitur Verbum, in eo praexpositumest, modo e csrlo delapsum

m
.

j.^.^*. verum tunc contendo, dato etiam,

.^ ^

mim0
/,-. anti-

ChnsU hnbitasse, sed ita, ut unius soliusque personx et duo fitn Uei, forent hypostases ,duseque
unusnatura, qui
fuit
(

du*

secundum prxdestxnatiov ante sxcula, etunus xa nemnempe)

ut hse alium, quam forsan propterea non esse, habeant auctorem. Etenim cum PauDionysium, suam deChnstoet SS. lus Samosatenus impiam doctrinam, quamdiu vixit Dionysms,

asserta quorum scnptorum de Pauliniano delirio aperte pugnare, necesse prcvfatis epistolis

cum

Trinitate Sanctusque occultare, ut apparet, fueritconatus, illam eo

societatemChnstuset B seusecundumappellationis ante secula, sed fuit Filius David, qui non fuit beneplacitum Dcx accepit in tempore, et secundum nomen domim, nomen Fili. sicui ewitas accipit nomen ejus, qui eam dificavit. Sic et domus Deum Veralium virum esse Christum prxter substantm et dignitate bum, ab alterius Christi
;

modo, quo ipsemet Paulus, data ad eum

binis episiotis epistola, explanarat, in prsefatis ne impietatem spectarit, fieri potest, ut Paulus,

suampaiam.

faceret,

non

sat clare

eam, quam de

doctnnam SS. Trinitate et Christo sequebatur, factumessepotest, ut Dionysius, explanarit ; unde Paulininprcvfatas binas scripsit epistolas,

cum

inhabitantem ac differentem, et unum Christum justitise operantem. Hxc suntpra?opera divinx delirii capita, quse. PauCIJlV n<lor/r/ncV seu potius lumSamosatenum docuisse, binx ad huncepistoIge,

mv
iis,

cuisse,

atsub Dionysii nomine vidgatcV totidem fere insinuant. Confer nunc heec que iisdem verbis

cum doctrinse

capitibus quse
,

Paulum sustinuisse,

antiquiores scriptores affirmant. Jam quspdam vero, si ita res habeat, dato etiam, quod Pauli doctrina assertaa binis diantiquorum de sane hinc ctis epistolis aperte dissonent, concludi neutiquam potest,duas illas epistolas,jam, ssepius
hic

qucT

doctrhuv capita nonnihit fecerit diversa ab Paulus reipsa docuit, quseque eum do-

Epiphanius, Athanasius aliique veteres scriptoopinor, in res indicant, videbisque, quantum epistolis de Pauli doctrina nihil pnvfatis binis Garnetradi, quod, spectata, quamjam exposui,

qux de hnc
iM
/.1,11*

dfeffi
-

fpitfods fndi

riana methodo, cum Athanasii aliorumque veterum scriptorum de illa assertis apertepugnet. ^ 70 73 Videtur quidem Athanasius verbis num. transcriptis innuere, Dei Verbum secundum huc pavli fujnicntn statim inChristoab ipso.quo hicin
,

cantw
componi
;

Virginisutero formatus esset initiohabitasse id secundum binas praememoratas epistolas C autem tantum temporis, cumjam Christus factus lapsu
;

esset

grandior,virtutumquemeritoprofecisset, ex Samosateni fi gmentis factum fuerit ut adeo hic,

,

qucvdePaulidoctrinaindictis epistolis indicantur,

memoratas, ssepiusque etiam sub Dionysii Alexandrini nomine a variis editas, a Dionysio vere non esse conscriptas- Dispiciamus modo, an has a Sancto indubie scriptas non esse, aliis nequeat argumentis evinci. "'' '"' ''^ 75 Auctor epistolarum, aiunt 'nonnulli, appros^hmnoousion, dibat vocabulum consubstnntinle ^jjj^. dtque, eo modo Patres appellasse Filium Dei. ,,,,..<Certumautem est, Dionysinm Alexandrinum, et u$ o-aMum. synodum Antiochenam, in qua Samosatenus annoMQexaucforatus, fuit, vocabulum illud reje- K cisse, Dionysii que tempore dici non potuisse communiter eo usos Patres fuisse. Ita, ut dixi, ut aiunt vocabulum quibus nonnulli. Verba eoque Patres appelconsuhslnntiale approbat
,
,
,

pugnare videanturcum

iis,qucV de illa,ut apparet, Aihanasius insinuat. Verum responderi potest, Samosatenum (vide qusenum. 69 dicta suntjduos adstruxisse unionisVerbicumJesumodos ,alterum ab ipso Christi formationis initio alterum lapsu temporis factum; de priori autem loqui Atha,

Dei Filium, asserit auctor epistolarum 855 hsec i Conciliorum col. Christum diois fuis?p(lesersunt: Snlvatoremnnt.-m quod in cruce dixerit non illi parcens tum ut([uid me dereliquisti ? Dpus Deus meus Desertum dicis eum qui erat natura Dominus per quem omnin Pater feet Verbum Patris nasium;de posterioriveroi n i>i ., memoratis epistoid est, il et quom sancti Patres Homoousion nonpuglisesse set^monem, acproin has cum illo consubstantiatem Patri vocaverunt. Verum hisce tector, ex iis omnibus, quae de nare. Nunc, erudite verbis, ut consideranti patebit, ab auctore epistoPauli doctrina disseruimus ,haud difficulterquantum opinor, colliges,ea omnia,qu& de Samosateni larum SS. Patres non communiter,sed, nulloadquod frequentiorem actum indidito adverbio circa SS. Trinitalem et Verbi incarnationem commemorige prodidere scriptores antiqui cet, consubstantialis vocabulo usi dumtaxat dimentis cuntur. Fuisse autem Patres aliquot, qui etiam ex Garneriana methodo poni ut apparet, ante Dionisii Alexandrini DeiFilium Pairiconsubsatis posse cum iis, qutv de iisdem commentis prtvmomoratis epistolis insinuantur, stantialem vocarint, verosimilimum apparet.Etein duabus acpro in ex doctrina, quam hse Samosateno attri- nim cum Dionyeius, quasi Dei Fitiumrem factam et Patri non consubstantialem asseruisset, a Penbuunt, consequens non esse, ut Dionisio Alexantapolitanis ad Dionysium, Romanum Pontificem, drino falso sint suppositse seu habeant auctorem.
lasse
,

apud Labbeum tom.

;

fuisset

DIE TERTIA OCTOBEIS.

fuissel delatus,
cata,

119
<:

synodus a Pontifice tunc convoDei Filium rem factam et Patri non con-

invenisse vel legisse; attamen

substantialem asseri, indigne tulit. Tesiatur id S. Athanasius Tract. de Synodis, num. 43 sic ibens Cum quidam ad (Dionysium) Romaoum Pontificem, A.lexandrinum (Sanctum nostrum) detulissentj <juod Piliuxn rera factam et Patri non consubstantialem aflJrmaret, synodus Romaecoacta
:

argumenta mea, quaB subscquuutur, quaeque isti tacuerunt, ab nac sententia non discrepant. Unde sane reconsubstantialis rocabulum a cte colligitur Sancto non fuisse improbalum, saltem post acceptam a Dionysio Romano de Pentapolitano,

rem

indigrae

[Dionysius)

tulit Komanus autem episcopus omnium sententiam rcsrripsit ad gen:

accusatione epistolam, ac proin, cum hac verosimillime posteriores exstiterint epistolte ad mosatenwu, Dionysio hse adjv.dicari nequeunt,

rum

quod

in altera consubstantialis approbetur voca-

tilem sunm, seu potius, ut Orsece est, adcognominera suura, idest, Dionysium, Alc.candrinum epi-

bulum.

scopum.
hoc cnim ub

antiquioribiu

uiurpatum,

ex his Athanasii verbis conDionysio Pontifice Romano, synodoque ab eo coacta consubstantialis vocabulum fuerit approbatum, verosimillimum sane apparet, id etiamnon tantum a Dionysio, synodique ab eo convocatx Patribus, verum etiam ab aliis antiquioribus fuisse adhibitum hoc autem etiam con/irmatur ex eo, quod DioD leluti violatee fidei reus, ad Pontificem Romanum idcirco fuerit delatus, quod Dei Filium Patri non consubstantialem nsserere, ab itlis pv.taretur. Nisi enim consubstantialis vocabidum jam tum, cum Dionysins a Pentapolitanis accusatus est, notum admodum atque usitatum, imo in Ecclesia receptum fuisset, non videtur ab his Sanctus ob Dei Filium, Patri non consubstantmlim assertum, ad
iim ergo, idi

sequi

videtur, a

CAPUT
De
reliquis

VI
quae

argumentis,

pro

duabus ad Samosatenum

epistolis
;

Dionysio abjudicandis faciunt

et

an ex hypothesi, quod hae nihilo-

minus Sanctum habeant auctorem, altera non distinguatur ab

epistola

ad

ecclesiam Antioche-

nam abeo

scripta. qu pro duabus ad Samosa-

Pontificem, veluti violatx fidei reus, fuisse deferendus. Hinc porro consequitur, id etiam ante Dionysii setatem illud ipsum vacabulum a nonnidlis Patribus verosimillime fuerit usurpatum, atque ab Ecclesia receptum. Quodsi dicas, s ynodumAnt iochenam, in qua quin-

Dionysium

Romanum

Duo argumen tenum

ta,

Plures

ile

epistolis Dionysio abjudicandis faci-

Vtrbi D
iute lon,

unt, cap. prceced. discussi. Restat, ut reliqua, quse

c
mcu
futi

que circiter a Dionysii obitu annis Paulus Samosatenus exauctoratus fuit, vocabulum illud, reluti nnpugnandis Pauli erroribus minus a/ptum, rejecisse, idque ab ea, si idem vocabulum jam du* dum in Ecclesia usitatum fuisset ac receptum, faciendumverosmnlinnr non /visse. Resjiondeo, a Dionysio equidem Romano Pontifice, consubstantialis vocabulum /'u/sse receptum, hocque nihilominus rejectum fuissea dicta Antiochena synodo, qiuv tamen Dionysium Romanum Ponti/icem, cui etiam suam de Pauli Samosatenidamnatione epistolam synodicam inscripsit, summoper*e
,

eoetiam conducunt,nuncexaminem. Apr&cipuOt ut nonnulli putant,exordior S. Athanasius, um irum Dionysii fidem contra eos, qui sanctum Christi Divinita eadem cum Arianis, Jesu negantibus, sensisse contendebant tuta, sua tamen Apologiahunc unice in scripta nec locum epistolx, num. 76 huc scriptum, ubi Dionysius Dei Filium Patri dici consubstantialem approbarit, nec alium q\ piam, quo Sanctus in dicta epistola Fitii Dei seu
. i

reverebatur.
Diunyifo

ub\ Verbi Divinitatem docet, in medium addw occurrunt, ex quib tamen loci plures in ea Dionysio Jesu Chrisli Divinitatem agnosci, luce mrridiana clarius demonstrare Athanasius po>

improba-

lum.

Antiochena synodus consubstantialis vocabidum non eo sensu, quo id antea in Ecclesia usitatum fuerat, sed sensu longe diverso (vide Commentarium num. 22 sj acceptum rejecit, ut adeo ex eo, que consubstantialis vocabulum rejecerit Antiochena synodus, consequens non sit, ut id antea in Ecclesia a Patribus abhibitum non Dionysium improfuerit, Quod autem aiunt basse consubstautialis vocabulum, id utique a vero longissime est alienum. Quamquam enim Sanctus, sese hoc vocalndum in Scriptura sacra
77 A<>\hsBC
,

Ut reliquosomittam, duosplane quos apud Labbeum tom. i Cot

tuisset.
et seq. invenies,

insi^
'

";

854
.-

huc transcribo. Prior sic habet Demonstratum itaque est, manifestum esse soplnappellas, et sma, quod formam hominis homincm servi servum, quia forma formam ac habitum
est Deus. Chri-tns

autem, qui a raortuis surrexit,

vivis doraine-

mortuus es1 et vixit, ut iu mortuis et qui in oranibus doramatur. Deus enim est natura, etexcitatusamortuis,atqueagnitusex vulnetur;
Pibus verus
rat, el

Deus

esse, qui fuerat crucifixus,

et

non invenisse expr^essum,

affirmarit, rem tameti voceilla significatam admisit. Liquet id exlibris

33quali

honore Deus Dominus

et

Thoma

de Elencho et Apologia, supra sxpissime laudasui tis, ad Dionysium, Romanwm Pontificem, purgandi ergo a Dionisio scriptis. In his enirn, quos epistolam de Pentapolitanorum contra se accusatione a Dionysio Romano acceptam scripIn n//, ista sup?w adhuc recitata verba profert
:

praadicatur. ;) Dominus

enim

Deus habens
qui
fucrat

io

mamnos
qui
innitui

duo

bus

cicatrices

surrexit,

propter

l.ur ffOII
in

Deus enim Apostolorum erat, (vids a\ attrectatus est, non oatura homo, locutione in Bibliotheca Patrv Dionysii
vulneratus.

diclii iul

Sa-

epltl
hffi-

l.

m
res

recusa Turrianum) sed natur,.

g-entium
est,

"

tunl

alia item

epistola ea

scrip

>,

quibus criminatio-

et
:

oranem

judical

jiem

;n!\<

im rcpuli, mcinl.iceraque ostendi,

i

cut

scriptum

est

Surge... Deus,
hieres in

aBeDeoooi qua aiebant, meChristum me aoc stantialea. Tamctsi euim fateor cabuhim nuspiam Scripturarum Bacrarum
,

terram, quoniam
tibus. Filius
res,
J)ci,

tu eris

q cunctia

vovel

qui eet

V.rbum, Chnstus hepost

mortuus

est

postea

servos

suoa

pro-

18

phetas,

Octobris

Tomus

II.

120
phetas,
C. B.

DF
Bicut

ipse

in

Evangeliis

ETC. ALKXANl).. 1'AUSTO SS DIONYSIO, EP. /* nvsius, tcslc oasuiv,

qui

occiderunt
esse
et

prophetas.

Quomodo
et

ais

tu,

uo-

minem Deum,

eximium

Christum

non revera
et Bpi-

uaproptercumejusdemSpvntussansatenum epu Sa c7Deitalnihnar.nl Paai etiam perfunctoruv tantum le,

ab omni creatura oum Patre incarnatum ex san sancto adoratum ritu nos enim Virgine et Deipara Maria? Propter umle et passionem pro muliere;
,

stol* uti has, testentur, nequeuntill* aentipatescet, sxpissime r.^mdeo, Ver Dionysio esse conscriptse.
sensisse,tanl

voluit nasei ex

exinanivit, et hum.l.av.t nobis suscepit, qni se tem Cruci*, cum usque ad mortem, sicut scriptum est : esset al.oqui squalis Deo, secundum D.vinitatem leFactus est sub lcge, qui lege erant, rrtmmt; gislatorest, uteos,quisub

a S wh,u,him de S/antu sam Dionysium orthodoxc in sua verostmihter ad Am-

monium
tario

Euphranorem epistola, nonnihil esse wde,qusedehocargumentoinGommmcrudius prsevitate, sedex disserui) non ex opinionis
et

sicut ait&cnetadoptionem filiorum reciperemus, Qui...exDeoestante SSt ptura. Posn geculagenitus,ipseinextremistemponbusexmatre sunl Jud*i qu.a Donn:

natusest. [dcirco Deicida enim fuissetC] minum gloricrucifixerunt. Nisi e erat Deus Verb.im, non poterat idem, qui
stus
j

vehementioriSabetlioobluctandt studio de dlo lo~ Spiritu sanctoorcutum Et vero Dionysium de perspicuum fit velex ipsomet thodoxe sensisse, quse Spiritu sancto do Basilio, dum lib. de sunt, nonnullos teoctus de Spiritusanctocredenda depromptos in dictorum suoe Dionysii Operibus

rum

Dionysms xn , alienusa potestate peccandi. Ita sane duobus huc fata epistola, apertissime Divini Verbi seu Jesu Chrtstt transcriptislocis
Dll
sius,
sit

confltens, uthos ulique S. epistolam iltam pro genuino

n

Athaua^ Dionysu

confirmationem adducit. Neque est, quod ex binis prsedictU dicas, nullum ibidem textum quse tamen de Spiritu sancto praclarisepistolis Facileenim sime loquuntur, a Basilio proferri. cognitionem epistolse potest, ut ad Basilii
fieri

u foetu habuisset, pro tutando S< in me Divinitatem contra Ananos fide calcalar: ac prom vt iLam, addudurus fuissc

non venerint. Adheec Basilio animus non fuit, omncs omnino textus, undecumque exomnibus
illa

instituium Dionysii Operibus conquisitos, qui ad suum conducerent, loco proxime citato afferre, ut

cwnid non
*

fecerit,pro Dion:

sii

rpistola

non ha-

buerit.
80
\

Aa.iomai DionyiU wm

me

quod nec
'

^uamquam hoc argumentum conim pinionem, que Dionysii adPaulum epistolam,

cr
,

Sanonsionemque ad decem Pauli objectiones

,

abjudicandis adeo pro dictis epistotis Dionysio Basilii, quam ex Athanasii sinihil amplius ex lentio supra memorato possit haberi. epistolas pro genui82 Verum, qui pr&dictas binis hisce nis non habent Dionysii Operibus,

quumvitautem

argumenium
uliud,

ctoattribuit,nonnihil validius
militet,

rem tamen minime evincit. Etenim reomnes Dionysii spondet potest, Alhanasium forte magno numero fuerunt, non lucubrationes, quoe inter Dionysu habuisse perspei tas, ut adeo,cum polucubrationes, Athanasio non cognitas, esse st ripta, tuerit epistola a Sancto ad Samosatenum irum non sit, quod hsec, quamvis aDionysio, reipsa scripta atque ad Athanasii institutum non parum conducens, ab eo tamen contra Arianos Athanacitata non fuerit. Adh&c fien potest, ut Dionysii doctrina ab sius, cum laudatum pro Arianorum erroribus viadicaada Tractatum seu Apologiam scripsit, inimicorum suorum, quieum
i

argumentis, ab Athanasii et Basilii sitentio peti a silentio, quod in tis, addere queunt et tertium, Ephesino, anno 431 conconcilio lecumenico Nestorium celebrato, circa binas, Dionytra
sio

Alexandrino attributas, ad Paulum Samosatenum epistolas servatum fuit, pariter rep tum. Lubet hoc, ut quam sit validum, appareat,

paulo distinciius proponere. Nestorius, anno 428 in sedcm Constantinopolitanam Sisinnio qua invita functo suffectus, non diu ab impia, fectus erat, hseresi disseminanda abstinuit. Ete-

in sccvissime prosequebantur, insidias fugiens, quodam deUlrad l<>. <>, in quo non aisi paucissi-

nim eo ipso anno sermonem, hsereticse prsevitatis plenum, qui apud Garnerium tom. 2 Operum Marii Mercatoris pag. 5 exstat insertus, numerosa coram populi midtitudine de Incarnatione
Dominica habuit. Secundum hunc sermonem, iptorum monumenta aliaque piurima vel<

mos libros haberet ad manum unde factum esse n potest, ut, cum duarum Dionysii ad Paulum stotarum non haberet copiam, nullum ex his, utut a Dionysio vere scriptis, locum ad Arianos confutandos in medium adduxerit. Adde, homines non semper meminisse eorum omnium, qux vel viderint, vel legerint, ut adeo Athanasius prsememoratas epistolas, quamvis etiam antea a se lectas et pro genuinis Dionysii lucubrationibus habitas, idcirco non citarit, quod, quse in iis ad institutum suura facientia occurrerent, non recordaretur. Nequil itaqueetiam exAthanasii de duabus Dionysii ad Pautum Samosatenum epistolis silentio certo concludi, has a Dionysio vere non fuisse
:

F impius ille hseresiarcha, sublato Deiparse nomiDominum in duas distraxit hyponc, Christum stasesac personas; in eoque asseruit, sicut naturas duas, ita ct /Uios duos, et Christos duos unum
;

quidem, quem incamatum esse, non volebat, Deum ex Patre Deo, homincm alterum ex Matre, quam idcirco non Qeoroxov, id est, Deiparam,
sed XpioroToxou, id est, Christiparam appellabat. Porro contra impiam hanc hxresim, quae jam antea a Cselestino Papa, synodoque ab eo convocata,

conscriptas.
nec

oBam/io

memorenlw,
certo nequit
hidi
>

81 Pergo nunc ad aliud argumentum, quod, qui duas dictas epistolas Dionysio abjudicant, etiam adducunt. SaactusBasitius, aiunt, epistola

fuerat proscripta, cecumenicum quo Nestorius damnatus est atque exauctoratus, celebratum fuit concitium. In hoc S. Cyrillus, patriarcha Alexandrinus, cum vicarium suum eum creasset Cxlestinus Papa, prse-

Romx

Ephesi, in

nona, alias quadragesima prima, ad Maximum De Spiritu de Diouysio Alexandrino sic scribit minime dignas Spiritu, ab adovoces eraisit
:

cipuaspartes indubie egit. 83 Secum habcbat Petrum, ecclesise Alexan- ^fj.'* drinee presbyterum, con< iliique notariorum pru micerium. Hic Patrum jussu varia, quibus Dei Verbum seu Filium incarnatum hominemque far

(/l(

rata

illum Deitate sejungens,

atque in inferiori-

bus una cum creata ac ministra natura nuraeraus. Quibus ex verbis certissime consequitur, ut Dio-

ctum esse, apertius asseritur, prxcedentium episcoporum Patrumque testimonia, in Concilii Acta referenda, in medium adduxit. Quamvis autem
id

DIE TEETIA OfTOBRTS.

121
aptissiCfT.n(|C
C.

enim patriarchas Alexandrinos, Petram scilicet, Athanasium et Theophilum citat) curasse videatur, ut ne quem patriarcham Alexandrinum, qui de argumento tractando opportune ad concilii institutum scripsisset, silentio prseteriret, Dionysii tamen non meminit ubi interim Sanctus, si duas memoratas, in quibus divini Verbi Incarnatio (vide verba num. 78 et seq. //>'< transcripta) manifestissime traditur,ad Paulum scripsisset epistotas, ante reliquos omnes Paid sedulo (tres
;

ptis et

ad impugnandos Nestorii errores

mis, a Petro fuisse in medium prolatum. Mheec quispiam etiam forte dicet, facile fieri /josse,ut Petrus, notariorum primicerius, Dionysii ad Sa-

non habuerit perspectas nullum ex h is textum produxerit. Verum tam ad secundum i>< quam ad primum reponsum, quo argumentum, aconcilii Ephesini silentio pro dictis ad Samosatenum epiepistolas

mosatenum

hincque factum

esse, ut

stotis Dlonysio

a Petro citatos, utpote his antiquior, memorandus utique fuisset. Adhxc in duabus, Dionysio adscriptis, adSamosalenwn epistotis sanctissima
tres,

abjudicandis petitum, nihilo ptus prxccdentia, quis forte existimet, responderi posse \>ide\tu r ,verosimile non apparere
valere

quam

Virgo Maria sexies ut minimum OgoToxos, id est, Deipara vocatur quapropter cum sic fue contra Neslorium,qui sanctissimamVirginem non (-hsroxoq seu Deiparam, sed tantum Xoiototoxov seu Chri;

Opera Petro, notario, /o, non fnissc, r<>l hxneilta non lnbuisse perspecta.E tenim vix dubitandum est,quin omnia Dionysii Opera concilii Ephesini tempore, si non
vel Dionysii
tni

manum

esse et appellari votebat, maxime militarent, dubitandum non videtur, quin easdem Petrus citaturus fuisset, si a Diouysio sc?nptas

stiparam,

et

in aliis plerisque civitatibus, saltem in civitate Alexandrina , utpote cujus cpiscopus Dionvsius
fnisset, integra

cum dubitandum
,

quod, duas Christi Domini asseri hypostases et personas, duos Christos ac duos Filios, quod Nestom>s dicebat, in prxmemoratis ad Paulum epistolis lucidentissime
esse, admisisset. Accedit,

exstiterint. Quapropter, pariter non appareat, quin S. Cyritlus patriarcha AlexandnInn /ue ecclesirv presbyter Petrus, qui eum ad concilium Ephesinum comitatus est, onuies antiquorum Pa-

adhuc

improbetur, ut adeo,si hse Dionysium vere ha-

rum codices,Ale:r>!

trum prsecipueque Patriareharum Aleosandrino'sistcntcs,antequam ad

,

B
.uhmiopetitw;
alfquantovai,d,u

n ,ro mu

Z'iT'

beant auctorem a Petro notariorum primicerio non unam ob causam fuissent citandx. qui duas memoratas ad 81- Hvnc in modu < Smnosatenum epistolas Dionysio adjitdiPaulum candas pntant, a servato de his in concilio E, argusino silentio, ut opinionem suam probent, easdemqite epistotas ante Nestomentari queunt, contendere rii tempora scriptas non esse, insuper quod duas a Paulo in Jesu Christo hyex eo,
,

concilium proficiscerentur
teastusque et tocos in
iis
,

sedulo excusscrint,

ad confutandum Nesto-

rium idoneos annotarmi

,

uerosimile non videtur, Petrimi non fuisse datas ad Samosatenum epistolas cogniturum si />,/ umquam a Dionysio scriptce fuissent.

Quod si autem

velis, dicta

las,

tum

conpostases, quod palmare Nestorii dogma fuit, quod sanctissimam stitui indicent; tum ex eo, -v, id est, Deiparam Virginem ScVpissimc <->

apprime cognitas, nec a Cyrillo, nec a Petro Ephesum, ubi etiam non exsistebant, fuisse allatas respondeo, id verosimile nan videri adhgec Ycstorii doctrinam illas saltem, utpote a Petro verosimiliter apertissime damnantes
utul
;

>

etiam ante appelle,<f quod vocabulum quamvis Nestorii tempora a S. Athanasio fuerit adhibitum, Athanasio tamen antiquior, vocabulo isto usus sit, in concilio Ephesino contra Nestorium hxresim, citatus non fuit, nec illud ante exortam sanctissimam Virginem non sotoxov seu qua hic
|

fuisse citandas, si Dionysium, Alexand> num epircipue, auscopum, summse, ap><>l Oriei
<\

ctoritatis

potius, si tunc vere exstitissent, nec Dionysio essent affii

Patrem, vere habuissenl auctorem seu tantum postea

militarevidsa
""

86 Itaque, re mature perpensa, argumentum a concitii Ephesini silentio petitum, aliquanto va,

nonWna

Deiparam. scd tantam Xpioroxov seu Christiparam statuit, communiter in Ecclesia

appellandam

'"" lcu d,ct * quam. duo alia ab AUianasii et Basilii silentiopetita argumenta, militare videlur contra Z^nnL lue,

lidius,

usurpatum

fuisse videtur.

Verum

sive ante sive

opinionem eorum,

>//>/

>iuas

ad Samosatenum

epi-

scriptx sint, post Nestorii lcmpora dictse epistoLv argumentum equidem, ut luv Dionysio abjudicennonnihil tur, aconcilii Ephesini silentio petitum,
apparet. Patrum validius, testimoniis, in aonoilio E/,hesino citatis, quidem apud Labbeum tom. 3 Conciliorum col. 505 et 508 proxime prsemittitur Petrus presbyter AlexanQuandoquipriraicerius dixit driffl et notariomm demsanctissiraorum sacratil >imoruraquePatrura ac

stolas Dionysio adscribunt. Verum adhuc multo contra illam validius militat illud ipsum concilii

quam prxcedenlia

Ephesinisilentium,siconjunctimnontantumcum Athanasii et Basilii, verum etiam omnium omni,io

antiqunr}'nt

s<

riptorum silentio consideretur.

.-

Etenim duae memoratx ad Si.xnsatenumepistolx a nullo prorsus scriptore antiquo citaLv inveniuntur, videnturque ante seculi proanme elapsi
<>io initium, <j><o in lucem fuerunt prolai spifuisseincognitse. Verum stolas Dionysio attribuunt , sanctus Dionysius, ut in Commenta> /. dictum est, ad Pautiun Samosatenum, ut hunc ab errore revocaret, vero

episcopornm, et diversorura praeterea nonnullaque capitn ex dices in proraptu habemus,

illis

martyrum

co-

seleg-imus

ea

si

vdbis

ita

visum

fucrit

pra3leg-emus.
dixit
:

Flavianus rpiscopus Philippensiura

ct

Leg-antur,

in

Actorum monumenta

re-

miltime

ferantur.
ulqudicandi,

quidquid
contrn opponi
q'ettt

Quibus ex verbis ita forte nonnemo rationotariorum cinetur. In concilio Ephesino Petrus,
85

scri/.sit, idque reipsa Sanctum fecisse, Theodoritus, Cyri episcopus, scriptor antiquus Fahidttrum cnp. vcrbis.num. lib. ZHcVretirarurr 305 in Commentarium transcriptis, etiam testa>

verbis primicerius, testimonia dumtaccat, uti ex liquet,in medium adduanteoproxime recitatis rum antiquiorum episcoporum ac Patrum, quocodices habebat ad manum, ac proin, cum

ur quamvis autem quot aut quas o tenum Sancfus dederit epistolas, nuspiam
t

indi-

rum

cet laudatus Theodoritus, fLeriqx vago seugenerali hujus scriptoris

t,

ut ex

<!<

datis a Dio>'i-

fieri possit, ut

codicem, qui S. Dionysii, Alexandrini episcopi, Opera complecteretur, nonhabuerit ad manum , mirum nemini debet accideret

nysio

ad Samosatenvm

epistolis testx

ptoraliquisposterioransamarripuei

'as

nullum omnino textum ex memoratis ad Paulum Samosatenum epistolis, utut a Dionysio vere scri-

pramemora$as ad Samosatc>> gendiepistolus, velt cum easjam

sct iptas

quidem,
Diony.sio,

notatas invcmsset, nullius tamen auctoris nomine

M CIOHI
C. B.

Dionvsio,

AtoraniWno

te^. "??*.
ratio,

'

//,,, cetebrandwn, ad

auo^nmlatus
Patnbu*.

nuUa tamen

^rcaLs^ase^

potest posiHva aferri

qua id

qmd

faotum esse,so-

/ide probetur.
uti

^07^^^
aav 101^0

nec ex quo

stylu,

scriptx tunt,

certum
tur
;

e/fici-

cerc

/^m

dtcenaum

est,

tt

^WcP/i^fl

affictaj,

EusebiumUb.6et1Htston

^*"^'^1K
nto.nw*
,

tribuunt.Et verononi 'Zto ita loquuntur. Si

e t /lhu
.

*
dlset

menoscriptoribus anttquts non oulis, quod a res prope tnnum rentur,sint habendx, ad antlesfacertissime evenisse putantur,
tamen
ipto"
Dionysfi

tnts*mi*t**pn

.-. omnmo ahenus liesadAn(l0_ ff9 mabhacBaronUopintone posseut ea , hemsmt lonvidetur. Ait enim ibidem, flerx m ZcubraHo, Mer *responsio,p sateniqu*sH fTn memoraUv, utadeo, synodo Antiochena stoLv,a memoravit Anttocum Dionysii epistola, quam postea secundum AnUochcna synodus, quamque ad omnes quaquaversum eccleche num concilium wnica transmistt, eadem siascumepistola memorata, a Dionysio ad ccsit cum epistola mox

stastti 01 !"" ntJSotis

Pau '' "*>

U.1^**^J^ ^

aurn

iamAntiochenamscripta,dubitarinondebeat, omnino TillemonHus a Baronii opintone

ad Paulum Samosatenum
c
i,

Humcerto
non
ret,

/m^v
noni

has ? proptefm, * mtertm possit dubitan. Porro lerito

, 1

* J5J2S2 or Dionysmm

l0n fuerit Katioautem,ob Epistola dla,ait, seu iltam fuerit affectus,hxcest

:

quam

ita

ad decem Pauli Samosateni Paulo loquitur, acsi E responsio, ita communiter de

Dionysii

qiuvstwnes

adoctrinaindv butanihilquoqueprohisViony*
dicandishaberi,perspicw

'

"' rl

''f w

abju-

illumque solo ad hunc oraHonem non dirigat, designat; itaut, sfquando eum Saraosatensis titulo honons causa alloquatur, satis appareat, id non modo, quo alloqui solemus, quos imfieri

"'Jf^ U.QuodautemperHnetadstyhdwersttaUiin dictis epistolis et m altis tem-quam

Gjpmfo exhacsatcertooon]
Dionysii
iiri

pugnamus.

putant, nequtt ettam

ad verbum fere Tillemontius, mox Opusculum itlud seu etiam inferens,fieriposse,ut decemPauliSamosateni qiuestiones responsum ad
lta

sed eo

teaDio,

partemconstitueritepistolsB,aconcilioAnt%ocheno t

sionon esse ponscrtp.as.

U^'

^wm
.

secundo

fuerit scilicet, designativ, eive

adjectum.

MO/wBScnp^sun,esse^wmem,di/^SMm, wn-

NonomninoimprobabilisapparethsecTdlemontii
potest, J)\oopinio, cui confirmandse addi etiam

fllmn,

lucubrattones omo alte prorsus dissimilem,td equtdem, nt, exarai eptstolas tttas aimntv.m opinor, non omnes, qut

s^ue,

<W

Fragmentis ,qux cumaliorum Dionysii Op i tm cumque epislola acl apud Eusebium supersunt, contulertnt, Basilidem supra memorata attente
existimaturisunt. ic,stylum,quo dictse eptstotx scrtstylo ,unt,ab aliarum Sancti lucubrationum

Samosateni nvsium in suo ad decimam Pauli pluribus jam addecimam qusesHonem responso, medium illam Pauli objectionem confutandam in Videte, fraadductis, ita de Samosateno loqui et nocte aouit tela tres, quanta si1 csecitas. Tota die bellare homo neque et a&ffreditar
:

tra

Dominum

bellare sciens,

poiffum
I

rfmtttui

ati-.m

tficfar

epitlolwDionytiivere tiut,
opinio,

ex crebris Scrinonnihil differrt, oriri id potest textibus,qui epistolis, utiargumenti r,r

ut adeo ex exigebat ratio, fuerunt immiscendi, mt, " tut forte quo epistolm illse s< stylo, C nunnihil diverso a reliquarum Dionysii lucubrastulo tionum stylo, certum esse non possit, eas epistolas /_..,__-. _ 7 , cu,n fl uuo-j ^ ZZtstalZlcandas. Q* 1- *.r\rr\tr%v rvilVm id /i l//"l_ 6001. yww.t/w'.-". ^,

responsio ad sequi videtur, ut epistola illa, seu decem Pauli quxstiones, non ad hunc, sed ad fraverbis recitatis Sanctus altoquitur,
tres,

nequc in arte bellandi institutus. directis conQuibus exverbis,utpote ad plures

,

quos

destinata fuerit. Unde non improbabile fit, partem constituere epistotx, a Sancto ad eccle- F potius * v Antioctienam siam Antiochenam seu pouus ad patriarchatus
____ :_-*,.. .._ JirUWCftciit cjjibtujjuz ot / t/yccc, Antiot hem epis< oposscript*
'

hanc

'

OUl.H/
'

,1, concilii F.nhosini scriptorumque que nec ex .Lmw Ephesini scrivtorumaue antiquorumsilentio,necaliunde,utjam dictumest,cer~ tum essepossit; indubiam autem suppositionis notam clictx epistolx non prseferant,easaue in anfo
quoprobsenotsecodiceMsJDiouysunominesignatas Turrianusinvenerit,verosimiliusutique,quemad...

Anttochem conctht Antiocheni com ilii

synodicam
adjectiv.

epistotam Patribus ad eptstotam suam Patmbus V^f^aZZam

^,f,olnrtr,tlO ^u^ 2 n

HOflJ/ildl

credendum atn onitem 90 Tillemontio itaque, qui ad hoc propendeL non illubenter assentior at non item JjJJ^J^ non citmreipontioassentiri queo Baronio. Quamvis enim ab eo
;

-.7.

_'

.._ -_. /"!-,-.,

m r,*ntnv\ir\

AV.rt.11Il'

II

7l

/7 YlVitl V>ot

stam Amtocneuant
di ehicagendum
fuii pro indubitato idcirco po-

tissimumnonhabeam,quodexjamdisputatisepis tolasillasnecconciliumEphesinum,necAthanapro.rime elasius, nec ultus alius ante seculum

scu uu -jjuit tui ^ **" do- in tiocheni episcopos eptstola, verbis num obscure indicat. VeCommeniario recitatis non

rum

in tota illa Responsione,

quam

longa

est,

nulla uspiam

psumS criptornovissevideaturMqueitajamquid erat, epistolis de duabus, de quibus hic agendum

stat, ut nunc discutiam, an, ex hypothesi, quod Dionysium indubie habeant auctorem harum altera, Sancti sciticet ad decem Pauli Samosateni quxstiones reponsio, eadem sit cum epistola, a Diouysio ad ecclesiam Antioche-

verba ( si proxime recitata exex quibus eum ad cipias) Sanctus exhibet seu patrtarchatus Ateecclesiam Antiochenam, xandrini episcopos scriberc, utcumque colltgas. Einoautem mihi verosimile apparet, responsionem illam, si vere ad ecclesiam Antiochenam seu patriardtatusAntiocheni episcopos destinata futt, non integram utique epistolam, quam ad hos San,

nammissa qua hic prx corporis

inftrmitate pro-

ctus scripsit, sed illius

dumtaxat partem

constituisse.

DIE TERTIA OCTOBHIs

Quis enim credal, Dionysium patriarchatus Antiocheni episcopos scripsit, hos nec in ipsomet illius initio,nec pluries in contextu honoris causa compellasse ? Certe Dionysiustn epistola, quam ad Basilidem,
tuisse.
stola,

L23
r..B

in tota epi-

quam ad

lemus, ad eos quos impugnamus, ad Samosatenum per pnvmemorata verba dirigere oratioru<>> responderi potest id minus verosimile idcirco videri, quod nimis /requenter Sanctus inrespon ne illa Paidum alloquatur, idque nullo prwsus
,

Pentapolitanum episcopum scripsit quamque supra integram huc transcripsimus Basilidon et seniel initio cpistolcc et in ejusdcm contextu plus honorificeque simul et peramani alloquitur scricompellat, ut adeo, cum Sanctus ad unicum urbana hac scribendi ratione bens episcopum, usus sit, eadem indubic etiam ad plures seu po, ,

adjecto indicio,

ex quo, quod Paulum d>> impugnet; ad alium vero vel alios orationem rigat, utcumque innotescat. Ad/uvc pro omnimodainter responsionem a</ Samosateni <ji',vstiones, et Sancti ad patriarchatus Antiocheni cpiscopos epistolam <l/siinctione statuenda etiam facit, quod
hcvc a secundi concilii Antiocheni Patribus, uti

scribens tius ad omnes patriarchatus Antiocheni </uod Sanctus in episcopos usus fuerit. Accedit, pnesua ad decem Pauli qusestiones responsione

memoratos patriarchatus Antiocheni episcopos ad strenuam veritatis orthodox\< propugnationem non adhortetur, quod tamen Sanctum sua ad ecclesiam Antiochenam epistola verosimillime fecisItaque ob omnia, se, in Commentario docuimus. Samosateni qucv hic jam dissemii, Dionysii ad
qucvsliones responsio pro integra Sancti adpalriarchatus Antiocheni episcopos epistola nequit

ex horum laudala epistola synodica intelligitur, ad omnes per universum orbem dispersas e< "<ide consequi sias quaquaversum missa / mdetur, ul etiam Nestorii tempore notissima adhuc verosimillime fuerit multisque codicibus
,

inserta.
98 Quapropter, si a Dionysii

qiuvstiones responsione
fuisset et hcvc N<

ad decem Pauli omnino diversa non esset,

"0-

votenhaberi.

haberi.
pronon Impi
babilii,

Verum hanc Nestorii tempore notissimam fuisse, non apparet. Quamvis enim in ea sanctissima Virgo Maria quinies ut minimum
tissima.

Porro, quod etiam ad opinionem, ctam responsionem saltem pro parte epistolx a B Sancto adecclesiamAntiochenam s< riptx accipit,
9]

appelletur Qtoro/.o^ seu Deipnra, qiue appellatio

>eu dodriruv Nestorii, SS. X^i^rorw.oy seu Christiparam appelDeiparnm, sed is, e diametro opponitur, m landam cor lus tamen ex ista epistola seu respousione contra Nestorium textus in ooncilio Ephesino, in quo tamen plures aliorum SS. Patrum sententicV mulI

pro non improbabili habendam facit, Dionysius in Paulo sua ad decimam Pauli objectionem etiam
qui te sicloquitur Ecce in te impletur, et in iis, 6Sj Contra me (verba sunt psalmi sequuntur qui sedebant in porta, et in me psalloquebantur, vinum non in me dico, sed n lebant, qui bibebant Nesri-s quis tibi huneactum turbatum
:

to

minus eofacientes

prolatse

~><<
\

medium

fuit adductus, ut adeo isto epistola sei< responsio

in

Deum.

impietatis
offudit, ut

tamquam poculum
non
intelligeres

porrexit, et tenebras

tibi in epistola,

ad quam

quae dicis. Scripsi enim h83C reseripsisti, quod vo-

lens te ipsum decipis, o amice. tamquam compresbyterum sed

;

amieum,

eui

dictuxn est a

Non dixi amicum, tamquam alterum Domino Am

:

quid venisti.

potissimum pr<> nem, quam ad Pauli qusestiones dat, quam QUO Christus Jupnegressa non aliomodo, Paidum Samosatenum appellasse amicum,

Quibus ex verbis, cum Sanctus responswiisindicet, sese in epistola

cognitanon fuisse videatur, acproin ut <>n,,iino distinctasit ab epistola, a Dionysio ad ecclesiam Antiochenam, seu ad patriarchatus Antiocheni cpiscoposscripta. Itaque exhypothesi, quod duse epistolcv, velutiad Samosatenum a Dionyseculo proxime elapso vulgatx Dionysium lum tamen, uti ex habeant auctor* vero jam disputatis liquet, certum est, alteram e duabus hisce epistolis, seu Sancti ad decem P< qucvstiones responsionem etiam vel pro parte tan/>,

tum
seu
se

dam,

epistolcv, quam is ad ecclesiam Antiochena pah iarchatus Antiocheni episcopos dedit, es/(/

responsione, consequividetur, ut Sanctus in ipsa

quamadPauliqucVstionesdedit,nesaluteqia^,^

'". habendum, improbabili queat hab< docui, pro non

.,

'"'" ,mte

quam amici

Paulum amicis impertiri solent adhuc fautpote tunc deh Samosatenum, cum Dionyctum, fuerit dignatus. Quapropter Antiocheni e< secundi sius, ut in synodica laudata, dicitur, ne epistola, supra S3epissime silvtrtioneqvLitemSamosatenuminepistota^
,

CAPUT
De
nonnullis

VII.

Opusculis,

Dionysio

adecclesiam Antiochenam scripsit, recitatis Sanctt verbis tus, confirmatur sane ex pro epistoliv ad ecclesiam opinio, qiuv sallem

fuerit d.gna-

vel vere vel falso adscriptis.

Opera Dionysio vel certo vel dubieadDiorscribenda, qum, veluti a scriptoribus sub memorata, et in Com nysii nomine nonnulta adhuc suhac Appendicejam recensui, apud scriptores menlw persunt, quorum pariter
-r-^rcvter
A iu><br>tt
r.

nH{
nysii
tpumx
pro certa,

seriptepartehabendamputatDiO' qxicvstiones read deoem Pauli Samosateni

.

sponsionem.
92

dixi Quamvis autem id inde ut jam pro certo tamen atque utcumqueconfirmetur, rerbis haberi non indubitato, etiam ex dictis ipsi-s Dionysius oraUohis votest. Etenim cum immento fornem ad Paulum dirigat non
,
,

occurrit, nec

tamen scriptionis cpocha habetur

qvatuor

mdi sunt comperta. Esec m (hac tractatus seu libri epistolari forma

enxmm

ecctesiam A?uiuunvnu,n<> *^> /*- laudata, aO epistola synodica mox iterum non fuent, omnmo lum Samosatenum scripta Sanctum (vide, esse distinctam. Quod si reponas,

-----

qux

num. S9dicta sunt) eo tantum modo, quo so-

sebius cvque ac Eieromjnn lesuvScn. PosteriorquuJ. ,., lib.de lllustHbusEci 'theum Qatara ad De ptoribus his rertns ; ad Euphranorem ; ad Basihdem de tentationibus
:

quoque

124
CCTOM

DE
multae
epistolae,

SS.
in

DIONYSIO, EP. ALEXAND

tur,

FAUSTO ETC.

C B

quarum una se Alexandrinns ) asserit, etiam (DioDysius nempe

quoque
in

Ecelesiasten

cospisse
lib. 7
,

scribere

Coinmentarios.

Eusebius vero

Aliffi plures sunt ccandrini) epistolffl

cap. 26 Historia? islis apud nos illius (Dionysii Ale,

et

prolixiores

libri

episto-

cujusmodi sunt lari Timotheo puero dedicati. libri illi quem etiam EuItem liber de tentationibus prarterea in epistola , phranori nuncupavit. Jpse Pentapolitannm cpiscoquam ad Basilidem pum scripsit Coramentarium se composuisse

forma ac de natura

stilo

conscripti;

per eas potest illustrari. Tta hrrius, duas, quas memorat, epistolas Dionysio Alexandrino episcopo sine ulla hsesitatione adscribens. Verum has nec Dionysii Alexandrini, nec alterius cujuspiam Dionysii esse, rectc in suis Scriptorum Bibliothecis Guilielmus, Caveus, Fabricius aliique nonnulli eruditi contendunt.
;

J^f^^'

I)

Ambee enim Isidorum Pelusiotam habent auctorem, inter cujus epistolas reperiuntur.

Prior

testatur
dicitur.
elucubravil

in

principium

libri

qui

Ecclesiastes

quidem ad Theodosium libro i epistola trigesima nona pag. 10. Posterior vero ad Ursmuphium libro tertio epistola ducentesimn decima nona, pag. trecentesima ad qucm etiam, ut recte observat laudatus Caveus, habcntur et aliffi, nempe li;

epiiioh; quas
scr, P $it,

Eusebii natura, alter { s tractatus, quorum alter dc verD de tenta ft0n iDUSt ac tertius ad Ecclesiasten interprelandumscriptuss/t.habemuscompertos.Quarepistolam Sanctus ti, quo primam ad Corinthios
95

Tres itaque ex hisce

Sieronymi

et

bro secundo, epistola 240, libro quarto, epistola

78 et 80.
1)7

De

illis

Dionysii

non

sint,

itaqueduabns epistolis, utpote quse nec plura hic oportct disserere.

alia Opera, quas

Sancltu contru
ct

Quapropter,

cum

apud

Demociitum Epicurum
exfortuim

scripto- non
,

interpretatus
stola, alias

est,

apud solum Hieronymum

epi-

centiori scilicet

quinquagesima secunda, nunc, in reOperum Hieronymi per Bcnedia,

res sub Dionysii nomine memorata inveniam prxter jam recensita non supersint, proximum et 05 recensui, quseque est, ut dehis, quienum.

ctinos editione, trigesii scripta, mentio invenitur,

adPammachium

Atque hi quidem sunt

Dionysii certo sunt, unice agam. Id adeo, sola in sequens caput, qua? de Luciano ad Diony-

Dionysii tractatus seu libri, de quibus hoc praesenti capite disserereproposui epistohv vero fere

sium

Romanum

data

est,

dilata

epistola

prx
libris,

senti hoc capite

jam prevsto. A Sancti

,

haesunt Prima est objurgatoria ad Sancti gregem Alexaudi ix constitutum, alteraadRomunas deofflcio diaconi per Eippolytum missa. Utriusque hujus epistolse lib. 6 Historise Ecclesiasticse cap. 46 meminit Eusebius, qui etiam ejusdem quidem Historim libri septimi capite nono epistolse de Luciano ad Dionysium Romanum scriptse capite vero mgesimo secundo duarum aliarum epialtera stolarum, quarum altera de Sabbatho mpi yvpvouriov, idest, de exercitatione scripta est, mentionem facit. Ambse hse posteriores etiam Tra;
,

Inutile fuerit

Timotheo de Natura inscriptis, duco initium. in tempus quo libri illi s<n
,
,

utcwnque inquirere. Etenim nidla prorsus nota chronica, ex qua id colligas, nec
pti sint
in

eorumdem Fragmentis, ab Eusebio

in deci-

quartum Prseparationis Evangelicaelibrum illatis, nec alibi uspiam occurrit. Quod vero pertinet ad argumentum, quod tractant, potest de eo amplior certiorque sermo institui. In libris

mum

ctatu de Illustribus Ecclesiee Scriptoribus memorantur ab Hieronymo, qui etiam ibidem etepisto-

ram

in JEgypto episcopum, et alteitem epistolam ad Alexandriam ecclesiam de exsilio scriptam Operibus a Dionysio elucubratis accenset. Verum hxc (uti ex iis, qui in Com-

lam ad Heraclam,

mentario num. 138 disserui, facile colliges) forte ab epistola, a Dionysio ad ecclesix Alcxandr. compresbyteros scripta, illa vero omni dubio proC cul ab epistola, a Sancto ad Hieracem scripta, atque in Commentario num. 283 et alibi memorata, diversa non est, ut necesse non sit, de duabus hisce epistolis plura hic dicere, sufpciatque pro ampliori earumdem notitia curiosum lectorem ad

nempe Sanctus Democritum et Epicurum, qui ex fortuito atomorum concursu universum hoc emersisse docuerunt, egregie confulal, omnesque similiter falsas philosophorum de natura opiniones refellere, ut solum deinde hujus auctorem Deum esse demonstraret, sese habuisse in animo, non obscure indicat. Nunc enim, inquit ipsemet Sanctus apud Eusebium libro de Praeparatione Evangelica proxime citato, cap. 26,
illis

pagina 779, ex
ribus

sapientissimffi

providentiffl ope-

summatim pauca

tanturn

aliqua

percurri-

mus, iidem paulo post, cum adversus illum, cujns major est eruditionis opinio, disputabimus, uberius, Deo duce ac plenius omni.i perseque- F mur.
,

eumdem Commentarium
mittere.
Oinxijue, QTUii

locis

proxime

citatis re-

96

Lambecius Ub.

non

icriptif,

recetumtui

bliolheca Csesarea pag. 18 duas

alias epistolas
nysii

Commentariorum d,e Biadhuc in hac

quibus Dionysius Democritum Epicurum confutare studuit, integra amplius nonexstant; verum horum, ut jam innui, Fragmenta plane insignia, ne Opus plane eximium
,

9S Ratiocinia

atomorum
concurtu, iei
a Deo

et

mundum

este conditutn.

Mss. hactenus ineditas, sub Dioarchiepiscopi Alexandrini nomine ad calin libros

cem vetusUe

Regum
et

expositionis anonyfolio

mse exstare affirmat. In

Becundi Libri
epistolffl

fine, inquit, expositionis

penitus interiret, in suo decimo quarto <l paratione Evangelica libro nobis servavit Eusebius. In hisce autem Fragmentis ex quibus quinque ulti dicti decimi quarti de Prseparatione Evangelica libri capita fere constant,
,

Eegum,
,

quidem
,

123 extant

S.

Dionysius, ut nihil in hoc

mundo

fortuito ato-

dua-. S.

Dionysii,

archiepiscopi Alexan-

morum

haetenus quod seiara ineditse, quarum prior inscribitur et iucipit his verbis kiovvaiov bndrini
,
:

trrolii

(-)io'joGir,>

poyagom.
Altera

Ti

Sau^si; 8n
Jrrsp

oi
tai
:

&Haprf,fMtTO$
j\'j

5Xj

rpeeupcriCsreoi itohc,,

AaTov
"

yevoiMvov

,'yvw;-

autem hoc modo

WTvi.
f

txvTov

kmaToWO
zr,: Zily.z

O pkvovvAQea-;

77/Mv. du.ry Ttctpa

pEffei
illffl

/a

r ^i-

xoy oXyXov

narpbq etc.
hfflc

ibi sint insertse,

,

Davidis

quffl

secundo

Causa vero, cur epistolffl est, quod Historia regui libro Reg-um contine-

fiumanee vestem nempe, domum navigium in exemplum adducit petitque, an fieri queat ut opera tam artificio : sa, tot e partibus apie ordinateque inter se unitis composita, absque artiflcis manu sint confecta. Ilinc porro pro admirabili universi te?-rarum orbis constructione Deo attribuenda interrogando siv eondudit Quis a?quis porro auribus audiat ingentem hanc domuin ox cffllo terraque conoitse

cursu, sed soto Dei nutu ostendat,-resvarias in quotidianum

omnia facta

usum et commodum construi

, ,

sotitas,

stantem,

,, ,

DIE TERTIA OCTOBRIS.

stantem, qui propter maximam illam et multiplicem, quaa huio insidet, sapientiaa vim, mundus
vooatur,

ad

ab atomis, quae nullo

ferantur

ordine,

ordinem atque ornatum oranem accepisse, ac per turbationem ipsam in mundum esse mutatam ? Quis statos illosmotus atque conversibnes ex inconstauti qnodam impetu proricisci ? Quis absolutam rerum cailestium harmoniam ut inconditis et inconcinnis instrumentis temperari
?

tempus pertinet, id nulla prorsus ratione, quantum equidem puto, quisquam definiat. Sanctus Dionysius, teste Eusebio,lib. 7 Historise Ecclesiasticse eap. IQsupra adhue citato, in una ex epistolis, quas ad Basilidem, Pentapolitanum <>piscopum, scripsit, sesein principium Commentarios libri qui Ecclesiastes dicitur composuisse asseruit; horum autem etiam de
scriptionis
, ,

ioctori

B.

Quomodo
sit

au-

Illustribus

tem,

una cum omnium

solo,

essentia
aiunt,

incorrupti-

bilisque natura,

magnitudinum figurarumque discrimine, corporum tamen alia

ut

qusedam,
riora, ct

ut ipsi

vocant, divina sunt,

vel
:

fatis

supe-

rideverba num. 94 recitata) Ecclesise scriptoribus S. Hieronymus, postque eum, uti in Bibliotheca sancta Sixtus Senensis testatur, Procxptanatione tertii capitis Geopiu Oa nihilque de iisdem innotescit neseos meminit
i

scnipit^nia,

;evi

saltem, ut

nonnemo
;

prseti

eaque partim visu perloqui maluit, long-ioris cipiuntur, ut sol, luna, stellae, terra et aqua
partim sensum fug-iunt, ut dii, daemones et animi 90 Hsec Dionysius, ptura deinde, ut mundum, astra, animinitia, /Aanetas ceteraque omnia, quse mundi ambit ut ontinenturt a soloDeo creata esse ostendat, industrie simid et apposite adjungens. Atquc idquidem Sanctus vigesimo quinto prsefati decimiquarti dePrseparatione Eoangeticaca />''< apud Eusebium prses/at ; sequenti autem capite
-

libris

de

Na-

quse de Commentariis 102 Atque hsec sunt Sancto in Ecctesiasten scriptis possum asserere. Quod vero ad Commentarios in priorem ad Corinthios Epistolam a Sancto pariter conci\ jam de his dieta sunt
, s

ultero

primam

ad Corinthio$ Epislolam
expOBuil

tura Timothto iiiscripiif

adductumque S. Hieronymi epistola ad Pammaalias quinquagesima chium trigesima prima

,

oilendit,

secunda
/jarvi

testi

nihil prot

commemorandum
momenti C

occurrit.

Cu
illos
,

us

non
E

aentarios

fuisse pateat
prse-

non minus diligentem,

ut id ipsum speciatimex mira hominis s/ructuraprobet, operam navat.

ex verbis, quibus hos a Dionysio scriptos in istse< fata epistola testatur Eieronymus
,

Verba, quibus id facit, apud Eusebium loco prowimecitato curiosus lector inveniet, eaque p>

transcribo. Origenes, inquit dictss Epistolse us scipretes enumerans, T)\o\i\>\us, Ate.r,

licet

episcopus Pierius
,

dehucnon

transcribo,

illa

dumtaxat qusc jam

,

Didymus

Apollinaris

latissime

Eusebius Csesariensis hano Epistolam,

,

ecitavi, in

argumenti, quod in memolibris

primam scilicet ad
telligitur,

Corinthios, interpretati sunt.

ratis Sancti de

Natura

tractatur, speci-

Latissime ergo, uti ex his Hi<

men transcripsisse contentus. Porro hi libri, ut jam supra satis innui, Timotheo rqi icaidl sunt
inscripti,

priorem ad Corinthios Epist

S.

terpretatus est

hincque nonnulli libros illos filio suo quem propterea maritatum faciunt nuncupatos fuisse contenderunt. Verum quid de re hac statuendum eanstimem, in Commentario num. 33 et seq. exposui; ad quem propterea studiose lector, te remitto, atque de Tractatu, quem Dionysius Euphranori de Tentationibus
Dionysio
,

Dionysius, ac proin in non parvi momenti Gommeniarium verosimiliter de quo cumplura addendanon haconscripsit
.

beam, jamque,
tibus sup

quse dequatuor Dionysii Tractaoratis litteris consignata n cstat, ut de Sanci

in medium addu
,

nunc ago. Quod pertinet ad tempus, quo is concinnatus cst illud non magis quam tempus quo Euphrunori nuncupato, oratus de Natura Tractatus scriptus est, qui cuvi carne habetur compertum, nec quidquam eti etdxmone Itic utcumque vel cum aliqua latitudine innotei certandum uspiam aut in illo i/jso de tentationibus Tractatu forte docuil, autin aliis Sancti Scriptis occurrit. Nec lioctanc tum circa hunc Dionysii Tractatum accidit incommodum verum etiam quod nec argumentum
inscripsit,
Tractatu,

100

de quibus etiam prsesenti capite tractare stolis proposui. nunc agam. gregemsuum AleL03 Epistola, a Sancto ad rgatoria conscripta, uti etiam xarv ./ola, ab eodem ad fratresRomseconstitu Sistoria a, apud Eusebium,
scilicet Ecclesiasticse,

nii epittolis,

ijuarwn alicum ad Ro>

utjam docuit lib.

<

;
.

cap.

16,

recc

epi$tolist quseal)iony&\

ft,

annocireivatiani schismatis occasione ac proin ''""' '""''" K ter 250 aut alnon nemo forte concludat t duas illas epistolas,

accurate de/iniri queat. Fuerit forte de variis modis quibus homo a one et carne circumveniri atque ad peccandum alicisolet,conscriptus. Vocueritforteeh qui illse dsemonis carnisque insidise superari, quique cum illis, ut certa sit victorm dimicari

quod pertractat

sat

teram de offieio diaconi,alteramadgregem circiter Irinum objurgatoriam eodem (snon is pariter fuisse, w tempore
,

,das.
stotas,

Verum

respondfio, ne ullas
c\

quidem eptolaad

quas Eusebius una

San

hic ab

homine debeat. Utut

,

sit

cum equidem
,

Tractatus ille, quemadmodum et plerique alii a parum interierit Sancto nostro concinnati non posse argumentum, quo de libri t refert, dictum tractatum constituentes, tractarint, exactius determinari. Itaque xdteriori missa indagine, ad duos alios a Dionysio exaratos tractatus
binitque e

gregem suum objurgatoriat et epistola de officio citato comdiaconi Romam missa, loco proanme nisi Commentario a me memorat, in
.

epocha ex argumento, de quo scriptse hmcpius haberetur perspecta, fuisse tractatas, dictis epistolis, qua queesse,rur ibidem de

Commenta11,

V"0 icripnt,
ultero

primatn

progedior. 101 Alter primse partis Ecclesiastx, atter vero Epistolae primse ad Corinthios Commentationem seu interpretationcui. fnit complexus. Ex ncutro quidquam uspiam nosci/ur superstes. Argu>"<
<>

alteraadgregemAlexandrinum.altera deofficto non duxediaconi Romam scripta est,agendum esse, nemo t guan~ E/ vero id merito factum
rim.
U opinor, ibit inficias, qui, , ntur scrt eodemque eapite uno sempe esse elucuoraia,

tum

'

Ecclesiaitx

tum, quo de scripti fuerunt, ex ipso, quem preeferunt, titulo sufficienter innotescit.

partem

Quodvero

<'e uno eodemqu "' crl t -. compertum ea>ploratumque h,d m ilnvin ihcdcnon inlCumenimreveraEusrn scnpta gu* auctorem esset ostendere, diversa eodem^e tempore elaborata sunt uno
i

diverso

captte

\'J\

DE

SS.

FAUSTO DIONYSIO, EP. ALEXAND..

ETC
I)

kUOTOIU

qu%capitesubinde recenseat, utiqueex epistolis,

epistolv, a laudato

deofltriu di'i-

Coniullcruniud

gregem tuuvi
objurgaioriam

ab Eusebio hb. 7 sciri non potest, Historix, cap. 16 eodem tempore quo illse an alio fueritne hSe ex conscriptx ac proin ad hanc Appendicem scilicet ad earum instituto meo pertinent cum

buscum

dictse binse epistolx

memoranio
,

Eusebio memoratur Verum exeo, quod ad Dioepocha, qua scripta sit, nec scripla sit, nec ex eo, quod Romanum haptismo epistote, capite, quo duse alisede

nec epocham definiendam nec aliud occurrat, eoconscriptse suntt argumenta ipsa, dequibus

quippe ex tituUs,qmbus cpistolx ab Eusebio et Hieron ymo epistola, que tantum innotescunt et hinc quidem diaconi scripta, a Dioin sio ad Romanos de officio ordo quse hos, quse fit diaconi dignitas, quts verum partes, fuisse edoctos verosimillimum fit utquo circiter temnihilomnino inde habetur, poreepistola illa scripta sit, defmiri utcumque aa alteram quam Dionysius Quoa queat. Quod vero ad aueram
ducant.

H*C

ab Eusebio, definiri potest. Primurn quem epistola sicprobo: Dionysius Romanus, ad Eusebio, dubio procul, illa scripta asseritur ab idem Eualiusnonest, quam Dionysius, dequo ----_- --baptismo epistolam r
,retur

eodem

M^^-jJST
,

"*-f
>

~ ^

ejusdem libriseptimo, itascripserat Q Alexandrini) de baptismo epita ejus (DioDysii Dionysium scripta est tunc quidem stola nd
.-

da SSSm commemora^ paulo

cmn0

scripta hicque tractan*

ante, capite

pm
-

n,i

nvonom suum Alexandmnum objurqatonam

---x...

^TZ

scripsit, spectatepistolam,

cum
dedit, biniiijut

in

hancquidem Sanctus, Alexandrix abesset, scriexsilium pulsus

,

sed qui aliquanto presbyterum post tempore ejusdem urbis episcopus es1 conEusebii verbis fastitutus. Fuerit erqo, uti ex his qua de hic agi* Luciano,* * tut, cuutyv*, uwj cile colliqes Dionysii de vel ante vel postquam Dionysius mus epistola

Romanas urbis

Romanus ad supremam Ecclesise cathedram esset

evectus, conscripta.

psisse videtur.
nlus de exrv/ie

et

Sabbato nriptit
<</'
'

<'.

Dionysius bis semel ncmpe sub Decio et semel sub Valeriano , Alexandria exsulare fuerit compulsus, dictamne epistolam sub Decio, an sub Yaleriano scripserit, nequit
105

Verum cum

Vcrum sive ante sive post illam Dionysii Romani promotionem scripta statuatur, nihil equidem ex eo, quod ad hunc scripta sit, pro de107

/uyiuo.ue e oP

,,m "

nxanOf cui
tcvipta
eit,

non

tui

'-'"'-

ete noicilur,

acproin tempus, quo id fecerit, manet mcertum spectato etiam ejusdem epistolee arguB mcnto, ex quo porro nihil aliud discimus, quam a Sancto Ghri&tiano&t illa, idpote objurgatoria exsistentes, fuisse reprehensos cauAlexandrix sa interim seu dehcto, ob quod nominatim id a penitus manente obDionysio factum fuerit scuro, ut nec de dicta epistola, pro qua etiam studiosus lector num. 98 et 138 Commentarii potest consulere, quidquam amplius dicendum supersit, pergamque propterea ad duas reliquas de quibus hic acturum me Sancti epistolas
edici,
,

terminanda ejus epochasat certiac definiti potest haberi. Fac enim eam, antequam Dionysius Romanus in Pontificem esset electus, esse scriptam

cum
ante
ii

hic Sancti nostri fuerit sequatis, indubieque

,

annum 247 quo Dionysius Alexandrinus E d patriarchdtem JEgypti cathedram fuit eve;

ctus, fioruerit

spopondi. Altera de Sabbato, altera rrspi Lvaawu seu de exercitatione scripta est. Ambse nihil iterum offerunt, unde quo circiter temi>ra

ab anno autem 24.7 ad annum usque 250, quo Dionysius Romanus in Pontifxcem fuit assumptus, anni excurrant duodecim sciri nequit, quo ex hisce annis dictam epistolam, ionysius si niodo etiam citius scripta non fuerit cum Dionysius exararit. Quod si. vero illam RomayiusjamessetPontifex, scriptam lubeat statuere, nec sic quidquam habebis, ut, quo deter
,
I

nato anno scripta

sit

certo definias.

Cum enim

pore scriptx sint, utcumque colligas. Argumentum etiam,quo de scriptse sunt, ex titulis, quibus ab Eusebio et Hieronymo ornantur non nec, ut id divinando satis distincte innotescit agere estanimus, ut rte assequar, conj
,

de duabus
sque
aliis

istis,

utpote qiuv penitus

cum

pleri-

Dionysii lucubrationibus interiere

Dionysius Romanus anno 259 ad S. Petri cathedram fuerit promotus ab hoc autem anno ad annum usque 205, quo Dionysius Alexandrinus, ut docuimus e vivis excessit, anni excurrant, computato utroque extremo necplures nec pauciores quam septem, sciri iterum non potest, quo ex hisce annis de Luciano eam, qua de hic agimus,epistolam Sanctus scripsert/
; ,
,

nec ultcriorem aliquo ex capite de se disserendi

prxbent materiem, plura dicenda non habeam.

108 Itaque quocumque modo res spectetur nequit sane annus quo ejusdem epistoke debeat locari scriptio definiri ex eo quod ad
,
,

n ea uliunde
. .

mperta

fca-

br, ''

r"

Saneti epiitoia

ih Luciano

'" ''"

Dionysium Romanum data sit. Dispiciamus mo- y do, an hic definiri etiam nequeat ex eo, quod illa CAPUTVllI. eodem libri septimi nono capite, quo duse de baptismo a Dionysio scriptse epistolie, memoretur ut jam supra monui , ab Eusebio. Eusebius uno eodemque capite plures subinde epistolas , De Sancti ad Dionysium Romanum utut 7ion uno eodemque tempore scriptas, comde Luciano epistola, hujusque memorat ut adeo ex eo, quod ea, qua de hic sermocinamur, epistola capite eodem, quo duse occasione nonnulla adhuc de quialise memoretur ab Eusebio,determinari annus, busdam Dionysii opinionibus seu quo illa scripta sit, etiam non queat. Quod si porro de eodem argumento, seu de baptismo, de dogmatibus observantur. quo dusealice epistoUc, quibuscum dictocapite memoratur ab Eusebio, exaratse sunt, foret conscrtpta, illius sane epochn, cum omnes omnino epiT7^ omnibus Dionysii epistolis num. hujus stolse ,quasDiouy sinsvet de baptismo vcl com'roverJJ/ Appcndicis 95 recensitis de quibus hic resnv de hoc exortse de occasione scripsit ,atlannum unicam huc de Luciano Zbvelalterumebinissequentibusspectent,jamprostabat tractandum scriptam remisi. Hsec quidem et ad Dionysium pe haberetur comperta. Verum epistolam illamde Romanum, teste Eusebio, data est, et eodem li- Luciano scriptam ,rl'umtaxatasserit Eusebius nec bri septimiHistorice Ecclesiasticx capite nono,quo quidquam suppeditat unde an in illa baptiduse de baptismo a Dionysio scriptse memorantur smus, an res alia de Luciano scribendi materiem
,
,

Sancto

DTK TERTIA OCTOBRIS.

Sancto prxbuerit,possis colligere, ut adeo ne quidem, an controversiee Stepkanum inter et Cyprianum de baptismo exortx, occasione scripta sit, habeatur compertum ac proin, utnihil inde quoque pro definienda preememoratee epistolse epocha possit haberi. 109 Utinam interim luculenter constaret,non tantum quibus de rebus potissimum inpr&memorata adDionysium Romanumepistola,in qua forte etiam de baptismo nonnulla fuerint disputata, a Dionysio nostro Alexandrino episcopo acium verum eliam, quid hic in singulis, quas fuerit de baptismo scripsit, epistolis docuerit ! Ita sane, quod scitu foret non injucundum, certum exploratumque haberetur, quse Sancto nostro debaptismi ab hcereticis collati valore sederit opinio de
, , , ,

127

smum pro valido

habitum

fuisse,

non obscure

in.

CCTORI

dicans, simulque,ut quam immerito ita Dionysius senserit ostendat, causam adjungens, ob quam validus esse nequeat baptismus, a Montanistis seu

Pepuzenis

collatus.
"

porie I" dicta

tpiitola

de

111 Benedictini in recentiori sua anni 1730 ,,,re,Hie '"' Basilianorum Operum editione ad priorem tex- / """ /m

buptinnn fuit

tractaium
Dlonyiii dt

tum tiucjam transcriptumsio observant Pugnat aperte Basilius cum Hieronymo, qui in libro de
.-

$e,

videri

?''"<'

hoc Sat ranu

10.

ecclesiasticis testatur Dionysium idem ac Cyprianum de baptismo sensisse. Videtur hac in re major auctoritas Basilio attribuenda, quara Hieronymo. Plus operae insumserat Basilius in ea re examinanda. Praeterea cum il,

Scriptoribus

lius
ratio,

testimonio congruit tota Dionysii ag-endi qui deprecatorem se pro Asiaticis et Afris

qua quamvis in Commentario jam discussa, hic tamen occasione epistolx ad Dionysium Romanum de Luciano scriptse, in qua etiam a Sancto
de baptismo forte fucrit tractatum, nonnulla adhuc, ut de ea quid queat statui certius,juverit

(apud Stephanum nempe, Romanum Pontificem) interposuitj nedum in eadem ac illi causa versaretur. Quin etiam suam ac decessorum suo-

rum nem

sententiam impio et

satis

declaravit

cum

horai-

blasphemiae

pleno

baptismo

Paragrapho Commentarii undecimo baptismum, ab heereticis collatum pro valido a verosimillimum esse Dionysio habitum fuisse ostendi, viamque Hieronymum, qui Dionysium in Oupriani de rebaptizandis hxreticis dogma condisserere.
,

apud hsereticos initiatum, sed jam dudum sine baptismo ab antecessoribus suis receptum, ante non ausus est baptizare, quam Xystura (vide,
qiuv in

Commentario

proxime memorato

di-

sensisse

affrmat,

cum

doctrina

illa

conciliandi

ctasunt) episcopum Romanura consuluisset. Hxc laudati Benedictini, contcwJentes, Basilium hic

apmii, vel hac potissimum ratione ductus, quod ipsum Pepuzenorum seu Montanistarumbaptismum qui tamen indubie erat invalidus a Dionysio pro valido habitum fuisse, Basilius epistola prima ad Amphilochium <an. i doceat. Mirum forte accidet nonnemini parumque credibile id, quod de Montanistarum baptismo, indubie licet invalido per Dionysium tamen approbato, a Basilio asseritur. Ut adeo quo loco
,
,

cum Hieronymo pugnare. Et vero id non omnino immerito contendunt. Cum enim a Dionysio Pepuzenorum, qui erant hseretici, baptismum, utut cerio (vide supra Basilii verba) invalidum, pro valido habitum fuisse Basilius vcrbis mox recitatis testetur ex hoc Sancti hujus testimonio recte colligitur quodlibet sane baptisma a quocumque sivc hseretico sive ortho, ,
,

habendum

nymum, quam paragrapho Commentarii proxime laudato

inivi
,

hoc Basilii assertum, utque Hierone a vero aberrare dicendussit, ea via,

sit
,

o Pepuzenis
collato,

opinio

proponitw turex Biitiho.

appareat necessario esse exponendum Sanctinostridehaereticorumbaptismodoctrinam, snnnlqueBasilii de iiacasserta, nondum satis ibidem discussa paulo accuratius hic expendo. 110 Itaque Basilius epistola ad Amphilochium proxime laudata can. primo sic scribit Quod ig-itur ad Catharos pertinet, et prius dictnm est,
,

doxo collatum, cui ritus legitimus non deesset, ralum a Dionysio habitum fuisse. Jam vey*o cum in dogma, quo Cyprianus aliique plurimi Africani episcopi baptismum ab heereticis collatum esse invalidum, ac proin, qui, a solis hxreticis <>//, ad Ecclesiam accederent, rebaph debere contendebant, Dionysium consensisse, S. Hieronymus ( vide Commenlarium num. 110 aperte doceat, non omnino sanc immeritocwn hoc pugnare S. Basilius a laudatis Benedictinis
j

asseritur,
\\:

et

recte

admonuisti

uniuscnjnsque
:

regionis

Attamen duo

h\

'<

SS. Patresnon itainter

atsstaent, ut nulla

raorem seqni

oportere

Quod

ii,

qui tunc de

sc pf.f/itant, seu

mvtcem

....

,,

ra-

" '" lamen p U9nan%t qu {

illis

statuerunt, in
abierint.

varias de ipsorum

sententias

bapthmate Pepuzenorum autem baptisrationem

videtur,
,

mn uullam
miratus sum

mihi habere
,

et

tionequeantinconcoriinini iidduci. Viam, qua id aliqua "' non inconqrue fiat, quivis facile discet ex iis, qux Aroitratus estsciticet ^ m Commentam protuh.
(vide dictum j S. Dionysius, baptismum, quamvis a solis luvreticis collatum, pro valido esse

/.mo,.<

/'"""

homicanonnm pcritum fug-erit. Hcec Basilius nem in eamdem sententiam nonnullis interpositis Pequzeni erg-o sunt aperte etiam sic scribens hajretici ; nam in Spiritum sanctum blaspheraa,
,

quomodo hoc Dionysium

haoendum cum vero Sanctus simul (adi iterum dictum^' rebaptizaripossea solis hxreticisbaptizalos, hacque in re quamlibet ecclesiam usui suo
.

verunt,

Montano

et

Priscillae

Paracleti

appella-

tionem

nefarie impudenterque

attribuentes. Igi-

tur sive quia hominibus Divinitatem attribuunt, sancondemnandi sunt, sive quia Spiritum

et, seu consuetudini essc y^etinqucmlam e eum 'n Cypriani,utpotehsereUcos rebajitnari debere ac proin posse contendentis, dogma consen-

Ctnm

afficiunt

injuria,
;

dum

eum

comparant

cum hominibus

sic

demnationi obnoxii, in blasphemia sit

quod

etiam sunt aeternae concondonari non pos-

sisse,assercre potuit Hieronymus,nec tamen te pugnare cum Basilio verbis supra reatatis prodente ea, exquibus consequens est, <i Mionysio
"!' hsereticis rtiu debitocotlatutn.pro valido habitum fuisse. Itaque S. Basi/u<s h,c non

baptis)>><"",

Qua sanc-tum. Spiritum ratione eorum baptisma admittatur, cum igitur in Patrem et Filium et Montanum aut Priscilenim baptizati sunt, qui in ea, quae nobis tradita non sunt, baptizati fuere. Quare etsi hoc Dionysium Mag-num latuit scrvauda nobis non est imitatio erroris. Hactcnus Basilius, a Dionysio, quamquam per errorem, Pepuzenorum seu Montanistarum baptilam baptizent? Non
,

ita

indubie,

ut

contendunt laudati Benedictini

cum Hieronymo pugnat. Quod autem aiuni, l^ionysium tunc, cum hominem, impio et blasphemise pleno baptismo apud solos hsereticos initiatum, non ante novo baptismate, quam Xystum, Romanum Pontificem, consuluisset, abtucre est ausus, sententiam sum, tjua baptismum, a solis
h.rreticis,

(Jctobris

Tomus

II.

coltatum, provalido habuent, sufflciL9 enter

128
itiCTOM
C.

m SS
iis,

MONYSIO. uiuhio

EP.

B.

ex

itlundcquaqueccrtt.mut, enier Oeclarasse; nec ia Commentn ilerum

ALEXANP., KAU8TO ETC. v hU hahuit hominem.quijamalongissimo V

s n,

qux eodem /heb mC^s, nonwiii

trM* ^ialZcs,. "/

, '

iacr,

m
<i.

? Ecclesiam

at^ead

'"""H<nc m

forte appare-

sac

;./,,,,,,

/^nto- /V**

wppltripom

^^

"f?"" haptismate fmsse

tittitnat

Dionyiiut

113

errorr, giMfll
eirca bapti-

tmi reittrntionem admitil,

txcntan
ttt,

dut

ab non declararit suam de baptismo equidem ab illo, quotiescollato sententiam, Imnc pro valido hacumque ritu debilo esset collatus, exeo, quodpro mlido Pepuzenobitum fuisse, fd bapHsmum, mdubf rum, teste Basilio, habueril quamvis t*>>* tatum atque perspicuum nomtna odocm in Commentario U^s.vpius permittendum esse voluent, ut cuiUbet episcopo
;

Verum

Dionysius declararit ibisuffictenter,

luvretxcis

videtur exeo, quod Ztiatum. Colligendum id apud Eusetoum, ub, Znctus loco supra citato .Indurnamcomrebaptizari petierat,

homini, qui
,.,
,

,: id

Nnm
.

qui

# crerespondtt, mox subjunfrequenter

(rratiarum

aotionem

responderit et eum ceteris audierit Mensam astiterit, et manus d sacram

Amen
a<l

qu,

susci-

^ndum^um piendum sac um

excepent
I(it! ,
,

qui illum cibum porrexerit Domini uinig \% s et^torp

ns^^

libereproec asohsluvrebapHzaret vel nonvebaptizaret, qui, accederent. Verum, baptizati, ad Ecclesiam

lies,

onsuetudtne re-

diutissime, fuent (1 iutissime , Je8U christi particeps ausim. Qux integro renovare non cum e & o de videbitur, exposiverba si, ut non nemini forte

si talis

fuerit Dionysii doctrina, conse-

applicatam non firment tionem Dionysii proxime

quens est, ut insigniter circa primum maximeerraque ad salutem necessarium Sacramentum Sanctus hic a vero certissime aberrit. Fateor ctiam S. ravit. Verum quid tum? Abcrrarit cum eo Africana ecclesia, Cyprianus, totaque fere B mirum nemini mderi debeat, Dionysium in re, nondum sua xtate tam clare, ut postea fuit, esset definita, opinionem erroneam esse amplexum. Episcoporum torrente, idem cum Cypriano
:

hxcque

scholis potius,

quam
nihil

histortcse verttatt

videatur accommodata, medium amphus dem expositionem probem, in certo atque adducam; verum tunc equidempro contendo, a Dionysio indubitato haberi non posse

quidem, quo eam-

,.'/

baptismi defectum per diutumam ita quidem suppleri, fuisse existimatum. Atque cujus Dionysius circa haptismum quidde altero,
edocui. insimulatur, errore statuendum putem, PepuzeQuod verojam pertinet ad illum, qui in

commumonem

sentientium

fuit

abreptus

non quidem

ut

mem

baptismum, ab
p\

hcvreticis collatum, esse

invalidum

validc ab ha

inntiaret, sed ut saltem eos, qui essent, pro cujuslii

bet ecclesiae consuetudi?ie rebaptizari posse vel

approbaseu Montanistarum baptismatis quodlibet batione versatur, quique a Dionysio modo collaptisma, a quocumque, et quocumque suspicandi ansam tum, pro validohabitumfuisse,

norum

Hincis Sanctierror, utpote facilc apud sine gravi ratione non admissus quemvis cequum rerum xstimatorem excusationon
jjosse assereret.
,

nem
.

inveniet.
Ast,

tm.xjne

111
tl

inquiet

non nemo utterius

,

Dio-

ium, dubio
intupi
ttentr,
071
tl,

bapliniu

non tantum eorum, qui ab luvreticis varebaptizationem licitam lide baptizati essent asseruit verum etiam, <jnem sane errorem nemo excuset, Pepuzenorum seu Montanistarum
iu8
;

saltemerroprxbet, respondeo, hanc postremam Dionysio objecti partem certam omnino non ris quodidem est, comesse atque indubitatam, seu, pertum prorsus atque exploratum non haberi, a luvDionysio quodlibet baptisma, a quibuscumque quocumque modo collatum, pro valido
reticis et

habitum
116

fuisse.

baptismum, quamquam sine forma debita

tum,
,

colla-

qui recentiorem Basilianorum Operum anni 1730 editionem adornarunt, certum id atque indubitatum miuimc

Sane

Benedictinis

timnemqne ba-

plitmum
cumqui
t,n

'/n"-

p)0

pro

valido,

teste

S. Basilio,

voluit ha-

apparuit. Etenimad priorem

Basilii

locum nu

iHilido

unde consequi videtur, ut etiam baptiben smum, a quibuscumque hcvreticis et quocumque modo collatum, validum esse existimarit. Adhsec (vide iterum Commentarii xi) baptismi defectum, ut apparet, per sacram Communionem suppleri posse pula',vit quod sane etiam omni duhitt procul est erroneum, ut adeo Dionysius non leve tantum erratum, quod facile excusationem inveniat, circa baptismum admiserit. lta, ut jam
,

Etsi testatur 110 huc transcriptwn sic observant Basilius, nou rejectum a Dionysio fuisse bapti

sma Pepuzenorum,
in alios

tamen videtur existimasse, magnum illum Virum eadem indulg-entia

non

tam
si

liberaliter
:

reticis

usum fuisse. Miratur enim, cur cum Pepuzenis, utpote hsequod profecto mirum ei visum non fuisset,
lnereticos
eg-erit

innui,

Verum respondeo,

contra Dionysium argui potest ulterius. posse non immerito, uti ex

laudato Commentarii \i facile intelliges, vocari in dubium, an Dionysius revera baptismi defe-

etiam Marcionitas et Valentinianos ab eo sine baptismo receptos credidisset. Quara ob rem Basilii sententia, de hxreticorum scilicetbaptismaie a Diony^sio approbato, paulo restrictius accipienda, quam vulgo accipitur. Constat illius de
ipso.s

Pepuzcnis

sine

baptisrao

receptis

testiinonium

ctum

sacram Communionem suppleri posse existimarit. Quamvis enim (vide Sancti verba in Commentario num 111 recitata) hominem illumjam dudumin Ecclesiam atque ad Sacramentorum participationem admissum, qui, cum se invalide impioque tantum et blasphemix pleno baptismo baptizatum pularet, vero puroque baptismate <tonaripetierat, rebaptizare non ausus, diuturnam illi communionem ad id sufficere re!><<

atque ex hoc testiraouio illud etiam colligi potest, quodlibet baptisraa, modo ritus lcgitimus nou deesset, ratum a Dionysio habitum fuisse. Sed Basilius
ipse de solis Pepuzenis loquitur, et

inhoc ipso ca-

sponderit, ita forte Sanctus potest intelligi

ut

non quidem <lndurnam communionem, veluti ad causam, qua homo ilte a peccato originali expurgatus esset, sed tantum ad certum indicium,
quod baptismo vatide coltato, a peccato originali expurgatus esset, satis esse voluerit. L15 Etenim Sanctus, ut apparet, pro parum

none Magni Dionysii crratum (sic enira appellat) manifestum et ante oculos positum esse in eo declarat quod discesserit a sancita priscis cauonibus regula, ut aliter haeretici, aliter schiopinatam smatici recipiantur. Credebat ergo illam regulam in aliis ha^resibus a Dionysio observatam fuisse. Ita laudati Benedictini, apertissime sane indicantes in ea sese opinione
,

versari
bet

ut existiment, a Dionysio
,

non quodli-

a quibuscumque hcereticis et quocumque modo collatum pro valido habitum

baptisma
fuisse.

117

Quod

DIE TERTIA OCTOBRIS.

habuei'"-

129
sensisse,

txcusutionr

1/1

alleni gravio-

eirca Pepuzenorufii bapti-

imum adviis'" """'""'

Quod hic sese opinari significant Benediipsum ego, quamvis rationes, quas afferunt, rem non evincant, pro verosimillimo habeo. Quis enim in animum inducat, ut Dionysium, virum eruditorum fere omnium calculis doctrina non minus quam pietate prsestantem, eximiumque icvi sui decus etornamentum, ridi1
1

orthodoxe
quie sui

admodum

ex posterioribus
invicte,

AUCTORI!

ctini, id

purgandi ergo

edidit, scriptis

C.B.

quantum opinor, probavi. 119 Hanc pariter viam

inierunt eruditi post

Athanasium non pauci.Hos inter etiam computandus venit eruditissimus Cardinalis Baronius,

utiBaroniui u '"
-

""">''"

'"

promae
sii

verba,

cum ad excusandum Diony-

'

*uu ad Marll/rn t 0IJtum

culc rn/co
sius

ih'

/iriuio hm.ri Wcqucnecessario

Sacra-

? Habuit quidem Dionypro valido Pepuzenorum baptismum, qui tamen, ut Basilius verbis supra recitatis testatur, nullam omnino baptismi, utpote, ut ait, in no-

mento sensisse cxistimet

de secunda SS. Trinitatis Persona scribendi modum nonparum etiam conducanl, eorum quodammodo, quee eodem fine in Commentario dissenmp/ementi toco transcribo. Itaque die xvn

Montani aut Priscillx collati, rationem haberet. Verum, si Benedictini in posteriorem Basilii locumsupra huc transcnptum recte annotent Pepuzeni in baptizando Montanum aut PriscH/am .uncinatim non appellarunt, sed tantumper Spiritum sanctum, in cujus simul, uti et in Patris et Filii nomine ba-

mine Patris

et Fi/ii et

Novembris in suis ad Martyro/ogium Romanum Notis de Sancto nostro sic scribit De eodem Dio:

nysio dubitatio alicui posset

tinus (imo

oriri,

dum

8.

A.U_U8-

Montanum aut Priscillam intelleptizabant xerunt, ut Dionysius omni prorsus ratione ob

,

quam Pepuzenorum baptismum

B

utpote

forma

Gennadius, Massiliensis presbi/ter, uti nunc eruditis videtur) libro de Catholico do^mate cap. 3 eum appellat Fontem Arianorum et S. Basilius ad Miximum philosophum epist. 41 in eamdem sententiam haec de eo Est autem baec nostra de illosententia non omnia Viri hujus laudamus BUntj qme prorsus etiam damnarrms. Ipse propemodum (quantum nobis liquet) primus liominibu:
:

saltem exterius debita collatum, pro valido haberet, non caruerit, ac proin ut et error, in ijucm baptisma illud approbando tapsus est, excusari pariter mereatur Utut sit, fatemur equidem, Dionysium, utut excusatione dignum, tum in ujiprobando Pepuzenorum baptismo, tum in
.

impietatis
ob^trepit

istius Ariomaniae quae jam passim semiuaria prgebuit. Haec Basilius qui K tandem eumdem excusans hsec subdit Causam vero hujus non puto animi malitiam esse,
, , ; ,
:

sed quod

vehementer
illum
qui recentis

cupit

obluctari aestimare

Sabellio.

Soleo itaque

similem

plantatori

idqut iptufii
ifi

ciudim iOUI

Mnnullis
Sancli de VS.
7
/

eorum, qui ab hxreticis valide baptizati ad Ecclesiam accedunt, rebaptizatione admittenda ut licita vehementer errasse. 115 Negue enim hic lubet subtilius philosophando seu potius, ut dicam, quod res est, inepte argutando, sanctum Virum a manifestis, in quos
prolapsus
fectui
est ,

cuipiam

plantoe correcturus aver-

sionem, ita iramoderate illam retorquet, ut a medio aberret et in contrarium latus ramum abducat. Haec
,

ille.

120

In
.

eamdera
.

sententiam

S.

Athanasius Romonu"
..

adversus
epistolam

Ananos agens
;

pro

Dionysio scnpsit

Anuotnii"Ki bus merito

'tinm

initale lo-

erroribus prcestare

qutndi fotmul($.

q U jpp e non

veritati historicee studuisse, sed

potius videar ductus jam antea etiam Dionysium et in mulieribus, sexui suo consueia patientibus, a sacra Commxmionearcendis, et in Apocalypsi Joanni Apostolo abjudicanda certissime errasse, ingenue

immunem. Sic af indulsisse. Hac ratione

de

idemque in epistnla apologeticam Arianorum synodo Nicaena contra decreta etiam addit, euradem Dionysium ea de re jutunc Roapud Dionysium dicio postulatum raanum Pontificem, scripsisse ad eumdem egrequo se imraunem liberuraque g-iam apolop-iam
,
,

eonfm-

du,

sum

uti etiam hic feci,

custint/us
s/t, uoit

confessus quamvis interim sanctumVirum, absque ralione, ob quam ex:

a quavis haeresi demonstraret. Id et Basilius ad Amphilochium de Spiritu sancto cap. 29. Hie-

veritatis studio

crrasse, una ostendermr TmO malui cum Athanasio, quce Dionysius in sua ad Ammonium et Euphranorem episto/a in speciem scripsit erronea, ipsimet Sancto, quam cum Rufino Ar-ianis, qui epistolam

ronymus etiam de Scriptoribus Ecclesiasticis in Dionysio testatur, ipsum ad praedictum Roma-

num

Poutificem

scripsisse
Nisi

epistolam
scholii

libros quatuor.

vererer

uuam et mensuram

veterumque nobilium pluriraorum generis exempla subnetheologorum rjusdem

excedere,
cterera,

itlam corruperint, adscribere Cum Dionysius, inquit in trium concilii Chalccdonensis capitulo-

qui
,

dum
in

nati sunt

contrariam
,

aliquam haeresim refellere co- $ partem nimis valide

a

rum defensione pag

, ,

442

Facundus Hermxanensis
,

rationes

inflectentes

rectitudine
iidera

sincerae fidei
fidei

episcopus olim docuisset, facturam esse Filium sed extraneum neque natura proprium Dei Filius non et quia idem ab essentia Patris
,

declinare visi
seraper

sunt,

licet

Githolicae

antequam fieret, aliaque eodem Opere continentur, Athanasins

ei.il.

similia,
,

qus

in

propuynatores acerrimi. Unum fueriut de tantum non longre petitum siraileque huic Mag-no illo Greg-orio Thauraaturg-o, de quo b
, ,

g-erma-

num

specimen

et
,

Catholicje

doctrinre

atque
,

virtutis

exemplum
,

ea

constanter

excepit

et

agitur die, adducam exemplum. Siout enim Dionysiu> laborans contra Sabelliuru visus est Ariaita et ipse agens contra nis arma subministrasse
;

quamvis nostris auribus dura et ad excusandum defendere non refugit. Athanasius difficilia Commentario docuimus, admisit quidem, uti in Dionysium in sua ad Ammonium et Euphranorem epistola asseruisse, Dei Fi/ium, quod sensu magisobvinrcicrtpoteratetreipsaeratcrroneum

g-entiles,

conatus

Deos, et colere, sed

non essc plures omnes nequaquam tres Deos Christianos

illis

deraonstrare,

unum tantum

tantum
Sabellio

constituisse in Divinitate
.-

visu> est aliqnibusuuam Personam.; sicque

remfactamesseetaPatresecundumsubstantiam

quod S. Basilius acparasse venenum notat et excusat scribens ad Neociesariencurate mzrum n< pru/^u, eum non easesepist. ses epist. 04, ut mirum sit profecto,

Zrll

rcrumhxcSanctumnon

eo

animo, quo

dem erga Dionysium Alexandrnum bemgmtate

usum
fuisse.

C ru,llus in

sua

episto/a de Dei Fi/io /ocutum

^onium Eu.Hranorem simul

;

verum eum

"g^* ^ttCS*^
tatem

em onea

tn su

norem

DE
C.B.

SS.

FAUSTO ETC. DIONYSIO. EP. ALEXAND.,

adhuc aha a Sancto lorata, recenset, plura Sia, ut ceteroslocos, cubrata /insse, adjungit. omiltam, hb. 7 Historue Ecclesiauibus id facit, quas Sanctus 46, recensitis plurimis,
elu-

admisisse quos Sanclus non lanlum

Ws est
,n

,--

Lm

g* hoe prmentt b uspariter mereri, Commenlano et tn hac Apcapite el alibi in

ea,
,

etiamreipsaadmisit.ewcusan eum

hs

astiaecap scripsit, epistohs.moxaddit

Alias

quoque com-

superque oslendunt. Cependice dissemd, satis jam, veluli a Dionylerum prxter Opera, qum

adornala, tum in amphus nommatm Appendice recensui nulla supersunt; nec propterseuin specieenumeranda existimet, nulla prxter ea, ea tamen quisquam decursu. mequxin hujus de Dionysio Traclatus Dionysio Opera elucubrala. a
,

Commentarxo, tum xn hac

epistolas , ex quibus plures ad diversos scripsit studiosi sunt amatores quieumque iilius Operum plurimi) multiplicem per(sunt autem eliamnum utilitatem. Scripsil ergo Dionysms cipere possunt

prxter

quas recensui, adhuc plurimas ahas ut ait Eusebius, mulepistolas, ex quibus, cum, percipi utililas, deplorandum sane
eas,

tiplex posset
est,

eas interiisse.

moravi

fuisse

DE
J

S.

ROMANA
BELLOVACI 1N GALLIa

V.

M.

B.

COMMENTARIUS
S
I.

PB-ffiVIUS
E

Vitse ejus scriptor,

memoria

sacra, in Galliam adventus

Sdb Diocle

Tano

ei

MaSI-

S.

MUWO. Romunavi
Bellovaei pat
'

iam

sub initium seculi decim i septimi Petrus Louvetus et Antonius LoiselMul^lus ex instituto scriptis persecuti sunt. antiquitate, pot< ta illi de Bellovacensium rebus bellicis. Gentis caput Csesaromagum fuit, quod modo a gentis nomine Bellovacvm audit. Episcopatum habet antiquum Remensi metropoli suffraganeum, cujus antistes comitis et Francise
es Bellovacenses

illud Bellovacensibus

abunde
S.

foret exploratum.

Romanae Vitam litteris consignarit, ipsemet auctor loco non unoprodit. Capitis 2 (secundum partitionem nostram) initio

Quo autem tempore

sic

loquitur

Nostris vero temporibus

cum

co-

mes Flandriensis Balduinus puerum

Ilenrici
,

Paris (ut voceant) titulo gaudet. Dicecesim autem Bellovacensem ita describunt Novse Gallise Chritianseeditores

ad regni tilium regifl lium, ipsumque pro eo disponeret regnum, civitas Beluacensis suo destituta est antistite. Annuente igitur superna? pietatis sequitate, Guido custosque ecclesiee S. Quintini Verdecanus mandensis, et archidiaconus Laudunensis, conprincipe Belluacensium stitutus est a praefato
,

Pbilippum, proveheret so-

ad Septentrioad nem dioecesibus Ambianensi ac Noviomensi Orieutem Sucssionensi et Silvanectensi, ad Meri:

Circumscribitur

illa

diem Silvanecfensi Parisiensi et Rotomagensi ad Occidentem RotoraagHnsi. Christi fidem S. Lucianus marhjr [data sunt ejus Acta ad diem C vin Januarii) eo primus invexit, idemque primus Bellovacensium proesul fuisse a midtis creditur, dissentientibus aliis. Hunc imitata S. Romana, relicta Urbe, sociabus aliquot comitata in Gatlias venit, parique martyrii desiderio accensa
,

episcopus.

annum cum is

vero 7 Guidonem hunc scribit integrum exsulasse jussu Philippi regis, per seipsum moderandas regni Gallici

Num.

apud Bellovacenses voti sui compos effecta est.Vitam ejus, seu potius reliquiarum, prasmisso martyrii compendio, translationis historiam tom. 2 Spicilegii editionis primse pag. 677 prelo dedit

habenas suscepisset. Rursum num. 18 editum a S. Romana prope Argentolium prodigium recensens, id sibi eorum, qui videre et affuere, assertione compertum esse, testatur. Denique et in Vitse epilogo iis verbis utitur, ut Bellovaci scriptionem suam, superstite etiamnum Guidone episcopo,
absotvisse videatur.
3

Aimomus

lib.

5,

cap. 48 seribit, Philippum

10.'i9

cuU

Henriciregis hujus nominis I majorem natufilium, vivente

et

Acherius, quam a Nicolao de Boissy Congregationis Gallicanx Canonicorum Regularium in abbatia S. Quintini Bellovacensis Priore accepit unde et Louvetus multa deprompsit eorum, quse de S. Romana in Antiquitatibus Bellovacensibus
i

jubente patre, anno

;

un-

ctum

esse in

regem

quenti obiisse.

Henricum autem anno seRegni autem administratio penes

retidit.
tct'iplor

Vitse liu/us

auctori

quisquis

fuerit

non
:

nyniiu

omnia, imo pauca sive in ipso martyrio, sive anneque id mirum qui te illud gesta innotuerunt enim Sanctse vixere temporibus, gestorumque ejus
:

Balduinum sexennio fuit, sub eoque Bellovacensem cathedram Guido adiit anno 1063 vel sequenti annus enim 1072 episcopatus ejus nonus fuit, ut habet ejus charta apud Loisellum pag. 25 eodem anno data xv Kalend. Jul. Unde No:
1

vse Gallise Christianse editores

spectatorest testesque esse potucrunt, artati persecutionis instantia, inquit num. 5, ordinem passionis

Albericum et Sigebertum corrigendos monent, quorum alter Guidonem anno 1060, alter proxime sequenti benedictionis

munus accepisse,

asseruit.

Annos jam

ali-

quae

non scripserunt, ct posterl de ea, perspexerunt scribere noluerunt ne rerum aestimarentur adiuventores innotarura asserere dubitaverunt. Quo illud factum est, ut antiquioribus serse Christiansesecutisnulta fuerit ejusmartyrio constituta solemnisdies quamquam
ejus

non

Guido exegerat, cum post conditam exornatamque S. Quintini haudprocula Beltovacensibus mcenibus ecclesiam anno 1073 sedem suam deserere coactus est ad quam non rediit nisi anno 1074 vel sequenti, ut infra num.
quot in episcopatu
:

27

; ;

DIE
27 dicetur .Horum itaque
Vitae S.

TERTU

OCTOBRIS.
Ruflino,
Crispino,

131 Crispiniano,
et

omnium cum anonymus

;

kone,

Valerio

ttCTOII
,

Romanse auctor meminerit, non ante id temporis scripsisse, necesse est nec tamen (etsi id minus certum sit)post annum 1085 (vide finem
est, Guidonem hoc anno episcoCtuniaci vitam moyxasticam ampatu plexum biennio fere post pie obiisse ut ex Guiberto abbate B. Marise citati Galliae Christianae editores scribunt, a quibus Louvetus aliquantulum discrepat. Quid vero de anonymi 'fide censendum sit, ex dicendis num. 6 statuipoterit. 4 Minus celebrem fuisse ante Guidonis seta-

Luciano,

Marcello,

Quintino

Regulo ab urbe

I.B.

Roma

progredientes, cursu intrepido, pro Christi dimicantes victoria, bellatores Dei egregii iutra
fines Gallige

num.

2) si

verum

urbe

Parisiis,

duce Chisto

itineris, per-

cessisse, et

venerunt.
6 Si vera anonymus narrat, duodecim hosce Apostolos .vmutata' (f undecim virgines, sancta inter se societate conjunctae, parique martyrii cupi>donei$

tem-

mon,it d"""
'"'"*'

ditate infiammatce, deserta urbe et parentibus

fl
,,1(1

Martyrologiurdaffl

tem

S.

Romanai memoriam num.

aperit
:

5 his vet^bis
nostri

rectnliora

anonymus

recreverunt majores

diem martyrii ejus se non solemniter celebrare, nec tamen passi sunt omnino insolescere, sciquod martyrio coronata Christi cohaeentes res regnat in gloria. Unde Guidonem episcopum in epilogo solemnitatis S. Romanae institutorem amplificat07'emque haud injuria nuncupat. Indeque,opinor, antiquiorum martyrologorum profluxit de S. Romana silentium. E recentioribus illius meminerunt Saussayus in Appendice ad
,

ad barbaras ferocesque ea tempestate Galliarum gentes sese conferre, non dubitarunt. De S. Ro mana quidem, binisque aut tribus sociabus ejus aliunde notis id inficiari nolim at de duodenario virginum numero haud ita facile inducor, ut credam. Certe, si sub Diocletiono passas sint, non deerat iltis Romas martyrii occasio, ut ejus causa Gallias adire debuerint. S. Romanam, Benedictam et Leoberiam nominatim anonymus exprimit (Jolaniam etComioniam Saussayus adjicit) cur non etiam retiquas ? Sed esto, antiquio:

Martyrologium Galticanum
B cujus
S.

8.

Romana

virgo,

corpus
et

Bellovaci

servatur in

monasterio
clari-

Quintini,

jam pridem miraculis a Deo

a
fideli

ribus Gallicanx ecclesias fidelibus, grassantibus persecutionumprocellis, earum res gestas memoriamque posteris transmittendi otium defuerit temporumve injuria monumenta antiqua, si quae de illis exstiterunt,interierint anonymus saltem
;

honoratum. ficatum Castellanus in Martyrologio Universali ad hunc

populo
devote

iis se

fuisse destitutum, ultro confitetur. Necesse

diem
ut

In pago Bellovacensi,

S.

Romano, culta

Virgo et Martyr Bellovaci, ubi est ejus corpus in ecclesia S. Quintini. Die etiam iii Octobris signatur ejus festum in Breviario Bellovacensi, quod habemus manuscriptum, editosub Odone Bellovacensi episcopo anno 1554. Dies

igitur est, ut ea tantum collegerit, litterisque mandarit, quae seculo xi de duodenaria virginum illarum turba popularis traditio circumferebat quae quam exigui momenti sit, cum tot secu-

lorum spatio a rerwn gestarum epoclm disjutu

porro hic non martyrii, sed translationis reliquiarum S. Romanae est, ut lib. 2 cap. 9 Louvetus observat cum,qui Diocletiani temporibus vixere, Christiani neque ordinem, neque tempus, neque diem denique, quo S Romana passa est, litteris
:

omni antiquitatis suffragio, nemo non videt. Idem quoque if<- Breviano Bellovacensi censemus, cui S. Romanse higitur, deficiente prsesertim

storiam inserta?n esse tomo iv de S. Luciano gens Tillemontius asserit,si eadem referat novis
:

consignarint.
a(

Hle Stmct*

S.

ltomanae in Gallias

adventum explicare

in Gallini

a&ventum

exorsus anonymus, initium ducit a duodecim fidei Christianae praeconibus, quipost plantatam a SS. Petro et Paulo, et a successoribus eorum irrigatam Romanam Ecclesiam in Gallias Roma missi sunt,sanctii Evangelii lucem Gallix populis
illaturi.

enim itlud in promptu non est. 7 Sedut concedamus, duodedm mrginum classem post sublatosmartyrio SS.Lucianum et Quintinum Gallias accessisse, nondum omnino certum numero sanctam fuisse Romafiet, ex harum anonymus enim Vitas ejus auctor, antinam quorum auctoritate destitutus, ad Acta S. Benedictx, quse harum virginum dux ct magistra
:

a ljuncllt ve _
,

>0 iimiUter

IIujus,

inquit

num.

2,

intentiouis de-

perhibetur, recurrere cotputsusest, et ad instar illius (quantum quidem apparet) qui S.

.e

votione eg-ressi

sunt ex eadem Urbe duodecim praedicatoCbtiflti milites nobilissimi et egregai res, qui Galliarum se ing-erere non dubitarent
idololatria?

de qua xx Maii) Acta Saturnina Romanaj subinde adscribere, qux in

dedit,
illis

S.

de S.

atrocitati,

eradicaturi
vl
:

ialsitatem,

et

minaturi

veritatem;

moa ad proposi-

tum propius accedens addit

iiaB

Inter quos velut lu-

super caudelabra positxe effulserunt Christi martyres Quintinus atque Lucianus. Duodecim horum Gallix Apostolorum, quos hic indicare ve-

Benedicta leguntur. Quodd ribus pauca probabunt. Numero 3 apud anonymum hoc initium est Erant eodem terapore Rouue in sanctae conversationis habitu duodeinvicem sibi una relicira virg-ines generosse,
:

giosse fidei

ramiliaritate

conjunctae

in

quarum
Eruditaj

mentibus virtus sacra? opinionis procreaverat honorabile

anonymus voluit ,nomina in Comment. prxvio ad Acta S. Luciani data ad diem vm Januarii hoc modo exprimuntur Hac itaque temmiliter
:

culraen gratissimae honestatis.

pestate beatissimus Quiutinus et sanctis.simus LuGallias cianus Roma egressi, Domino ducente,

genenlms, et enim erant multimodis virtutum documentis Scripturarura forraabantur sanctarum devotionis omni opere pietatis, proficientes sancta cleraentia. Quid Acta divina eis propitiante
g-ratia,

de eorum cervenerunt. Fertur etiam, sed cum eis sanctos Crispinum tamiuibus testantur, Marcelet CrispiniftDUm , Runinum, Yalerium Pialum, Eug-enium, Victorianum, Fuscianum,
et libelli
,

S.

tonem atque Regulum pariter advcuisse. Eosdem quoque habent Acta S.Fusciani parte 2 Histona-

secura Bencdictcv? Ilabebat ergo, inquiunt, habitu (Benedicta) in procreatas unius generosas duodecim virgines et decoras opinione pnBfulgir gerraine seminis virtus sacrae in quarura raentibus dae indolis: honorabile culraen graoperationis generaverat
su;v sancta3 conversationis

rum vcclesix Gallicanae Bosqueti cum aliquo discrimine. Sancti erg-o

pag. Ib6,etsi
Viri,

tissimxhonestztis.Neque minorutrobiqueestquoad
reliqua
S

inquiunt,

simihtudo verborum sententiarumque

.

et

Fuscianus et Victoricus cum duodenario numero sociorum, per ordinem giomerati, una cura vePianerabili Dionysio pragsule, comitibus ceteris

consonantia.

de S. Rursum sub finem ejusdem numen Bellovaci commorante ita anonyRomana jam mus

aliunde pctitit

132
AUCTOBl
J. B.

DE
i

ROMANA VIRGINEMARTiU
tientiffletsanctae humilitatis

mente tranquilla, de S. Benedisancta. Totidem pene verbis eadem

nis,

Instabat jejuniis et orationibus loquitur despiciebat omnia pro amore patnfl orebris et patientiae, sanctffi hucffilestis. Erat enim mirae exornata domilitatis, et caelestium gratiaium sermonem nitida et opere

mus

dono exornatae alium fontem innuere ista dicem verba, non

m ju- D
:

Sic

virginibus... deniqueS. Benedicta cum supradiotis fehuntuu advenisse ; et Gallorum.. .. fines scelestissimus ad iterum Tunc Matroclus judex expedit tibi etc, quam fektur hffic hoc dixisse
:
:

ctaLauduni commorante in
Instabat

ejus Actis leguntur.

:

incertos vulgi rumores.

ac pro

crebns quippe jejuniis et oratiombus biandimenta opum despiciebat cunotarum K,rat amorc regni cselestis. Et paulo infra
patienti,

miraB

sanoto

humilitatis,

et

caele-

itaque duodecim hse Romanse virgiplacet) emenso (ut quidem Actorum scriptori nes advenere, alise alio, quo longo itinere in Gallias pturibus prodessent, divino nutu concessere. S
10

rxomu(.

Cum

stium
quilla,

ffratiarum

exornata

donis, meute

tran-

Benedicta
substitit,

cum quadam

collactanea sua

Lauduni

quisermone nitida, et opere saucta. Actis inteltigividetur,non aliunde, quamex bus deprompsisse anonymum; S. Benedictse sua quamquam nec inde duodecim virgin um in Galhas peregrinationi multum probabititatis accedat ceterarum vrsesertim cum S.Benedicta, quse velut

sancta vero Romana Bellovacum usque progressa est, ubi cum fidelibus quibusdam,quos pepererat ,societate S. Luciani prsedicatio Christo dedit jejuniis, orationibus, contracta, totam se
exercitationibusque virtutum.S.Benedictam Laudunensibus, S. Uomanam Bellovacensibv s morum

dux

Zrlyr^
quibus eam judex alloquitur Benedicta, inquit, adhuc miserabilis puella nunc miseaetatulas tUffl m nifanua positae jam juvenili xtate rere. Unde de ceterarum quoque prudens suspicio nascitur, et proinde tanto "n<

et

antesignana descmbitur
verbis,

setatis

dum

m duoperumque sanctitate prxfulsisse Oiumnolim: at singulis fere duodecun mrgtm-

deatiu

bus singutas pariter divinitus sedes fuisse constitutas, metuo, ne fuerit studiose confictum. nescisemutabantur licet, quse Gallicanis Apostolis ,quos dicuntur fuisse numero et martyrii cupiditate pares,

nus probabiLUatis prx se fert eavirgnuou

in

t-ial-

lias expeditio, quanto ptus habet admirationis.

Quod numcn proaHmi inittO thccbam, concesso etiam prsedictarum virginum Roma in GatUas itincrr, minime certum fieri, de earumnumero fuisse S. Romauam,^/. \o dioci, quod hujus in Actis S. Benedictse, unde sua anonymum nostrum hausisse, apparet, nulla mentio
et

iisdem unius habitationis soeietate dissimiles haberentur. S. Romanae Leoberiam sociam adhselib. 2 cap. sisse, Louvetus Historise Bellovacensis scriptum reliquit at Acta S. Romanae, qusr 9
:

tamen prse manibus habuit, uti et S. Benedictse, Leoberiam huic, non illi non Bellovaci, sed Lauduni comitem sociamque fuisse, aperte tc;

stantur.

fiat.

parum

Fopularis ergo traditio, eaque nullis anti-

cerli$

quitatis sufjulta testimoniis movisse videtur anonymum, ut S. Romanam e sociabus S. Benedictse

% II.

Tempus

martyrii,

reliquiarum

prima

translatio.

unam

fuisse, assereret, et sibi fas esse existima-

ret, ut nonnutla, quse

de

itla

dicuntur, huic no-

strse Sanctse applicaret, cui forte accessit qualis-

jam
J

SS. Luciani

et

Quintini

martyrum pro

ProbabUiut
apparel,

cumque temporum, tocorumque propinquitas.

Quanti vero S. Benedictse Acta fieri debeant ad diem vm Octobris, quo signatur in Martyrologio Romano, discuti uberius poterit interim non:

fide certamina,

ut

Acta referunt, quorumperrexit.

renuntiata fuerant, cum De S. Quintino in Gallias ad diem xxxi hujus mensis agendum est an-

dam sermonibus Romse

Romana

nulla animadverto, qux Actorum fidem,

si

non

num

omnino
est

tollere, minuere tamen possint. Primum duodecim virguncularum in Gallias iter: de quojamactum est. Alterum estjudicis tum conditio, tum agendi modus. Judseus enim fuisse dicitur, nescio, an usitato in judicibus Romanis Diocletiani tempore exemplo quod si Judseum quidem, sed occultum fuisse, et propterea id secreto virgiyxi insinuasse dixeris, ut ex his ejus
:

autem, quo martyrium S. Lucianus subeo quod iit, Majores nostri non definiverunt S. Luciasuum de S. Dionysii, cui socius fuisse nus creditur, in GMias adventu judicium pronuntiare necdum tempestivum videbatur qua de re ad diem ix hujus mensis suus erit agendi locus. lnterim vero ex Actis S. Luciani ad diem vm
:

verbis videtur posse deduci Nam et ego te alquod sum g-enere Juda^us loquar secretius cur coram aliis S.Benedicta a Judaismo ad Chri: , ;

Januarii, et S. Piatonis ad diem i Octobris daex iltis quidem S. Luciatis nonnulla observo num jjost S. Quintinum martyrii palmam retusic enim cap. 2 num. 8 pag. 467 loquenlisse
i :

stiana sacra multo sermone convertere studet, eademque opera judicemprodit ? Deinde ut Virginis

Gratias ago tem inducunt S. Lucianum Domine Jesu Christe Redemptor mundi,
:

tibi

qui
Dio-

me
es,

ad
et

titulum

diguitatis

tuae

vocare dignatus

animum expugnet,

sibique

amicum

et

obtem-

beatissimorum

martyrum

tuorum

perantem reddat, Ego,

inquit,

Judseus

sum,

nysri et Quintini consortem

efficere.

Ex

his au-

Jesu Christi nomen odi, doctrinse ejus numquam auresprsebui, Ecclesiam semper destruxi, quantumpotui. Apposite quidem si /m/usmodi blan,

tem, S. Piatonis necem post sublatum martyrio S. Lucianum contigisse nam et itle num. 6 Do:

ditiis id egisset,
ret,

non ut Virginis animum emollised ad certamen acrius incitaret. Denique idemjudex, etsi suse impietatis administris non careret, martyris caesariera accepit manu laeva, et securim intorsit dexterain sacratissimae virginis tempora, judex nempe simidet carnifex. Tertium est nimia prodigiorum multiphcatio bis enim im:

mino gratias agit, quod S. Luciani atiorumque martyrum sit consors effectus Recens porro tum
.

fuisse S. Luciani martyrium, vel saltem non diu ante contigisse, suadet ideoprsedicatse ab utroque
fidei

tempus,

et

eadem sub Maximiano persecutio.

Cum
in
S.

igitur circa

annum

287 5. Piatonis obitus

Commentario

illius

Actis prsevio consignetur,

consequens

manissime cseditur bisope curatur angelica. Postremumest, ut sileam durioravirginis mira3 pa,

est, ut nec S. Luciani obitum, nec Romanae in Gallias adventum procul ab eo remotumesse, dicamus.

12 Credibile

; .

DIE TERTIA OCT03KIS.

133

A
s.Romanam

autem admodum est, S. Romar\c\m gentilibus suis Bellovaci, quorum magnus erattum temporis in ea civitate numerus quimaxime que, ut perquirerent Christi milites in mandatis qui Roma dudura exieraut eos habebant, hauddiu fuisse ignotam, prsesertim si vera sit illa duodecim virginum senatorio genere
12

Credibile

diebus, ut persecutio

insurgeret Christianorum per universum orbem terrarum nec tamen seculo^, sedS, nondum e vivis sublato S. Piatone,
:

wciou

martyre occubuit.
14 Assen minime possum, qui S. Benedictam sub Juliano apostata passam volunt de qua in Augusta Viromanduorum illustrata ad annum Christi 365 ita Hemeraeus e Passionariis ecctesise S. Quintini scribit Imitata Quintinum
;
:

qunm aub
juiianoapo*"a,

prognatarumsimultaneainGaltias fuga,ac proinde brevipost martyriicoronainsignitam.Imperatoris quidem nomen, sub quo passa est, Acta non

contribulera

exprimunt ; cum tamen eum Principis terreni imperii titulo imtigitent, non alius eo nomine venire videtur quam Diocletianus, penes quem imperii

euraderaque ut alii volunt, cog-natum Benedicta Romaua virgo , peregrinatio, ,

nem
ipsa

etiam

cum

aliquot sociabus

Viromanduos
tionis?
becillis

instituit,

Christianam
illa

ad eosdem fidem et
praedica-

abdicationem usque remansit quique non absimili loquendi modo in Actis S

summa ad

arapliatura.

Miuisterione
certe tulit

publicae

Exempla

tas,

sexus im:

Piatonis num. 3 ad imperiura totius orbis electus

dicitur

Cum

hic

Maximianum Rercu-

qu:e leges

Euangelicam pra^dicationem obeuntis apud Socratem et Sozomenum. BeLeoberia,

colloctanea ejus,
Jo-

lium circa annum 286 Csesarem renuntiasset, s^evissimain Galliis adversus Christianos tempeHerculio auctore excitata est, sseviitque stas /ue ad annum '202 in Galliis, quo Constantio
,

nedictae sodales
1;mi.i,

eujus

numeu

infantulis

exsuccis, macieque

contabescentibus, apud
etc.

Passa Benedicta est

:

nos propitium esse solet in Originaco ad IsaraB

Chtoro, Constantini

Magni

stiano nomini nonadeo B administratio. Et his quidem limitibus, ut mihi videlur, S. Romana; passio probabiliter circumscribi potest neque enim est, cur ad alteram dlam Christianorumpersecutionem, cui subiisdem Diocletiano et Maximiano annus 303 initium Galdedii, differridebeat, a qua si non omnino
:

patri, homini Chriinfenso,Galliarum obtigit

rlutnta

Laudunum Clavatum
Gallioanis.

qui locus recessit ab Augusta Verom. duabus leugis versus

,

Ibidemque

requiescit

Et ad sacri

pignoris tutelam

corpus ejus. positum raonaste,

^.

rium est sanctimonialum Ordinis Benedictini miraculorum frequeutia nobile. In quo adhuc
securicula
vel

ostenditur
,

quarn
,

Matroculus
Judaeus
,

loci

dynasta

vel

prsefectus

ut

qui,

lia

immunis

fuit,

minus

sa, teste

Laclanlio

certe detrimenti estpascap. 10: Vexabatur, inqint,

Orieute usuniversa terra et prseter Gallias ab Occasura tres acerbissimae bestiae sa>vieque ad genebant. Imo, dicente Ruinartio in Pnefatione Gallicanse ecActa Martyrumpag. 67, rali

ad
,

clesue
iub

forte

ne

unura

quidem martyrem sub

in dain volunt, animo imraanius exsestuante imperante caput Bencdictae virginis irapegit Juliano desertore. Ex quo consequens fieret , non modo S. Benedictam, sed etiam S. Romanam mutto serius, ac dictum est, in Gatlias appulisse aut certe passas esse. Verum id cum Actis utriusque Sanctx haud satis convenit. Obitus
,

Diode-

Chloro Constantio passura celebrant. 13 r0 pt erea tamen non inficior id,

dano,

nonpaucos ChnstiaGallianorum,etiampost susceptum a Constantio sive privatse prxfectorumsserum moderamen, jusswmbus, sive reliquorum imperatorum
eruditis quibusdamplacet,
vitise,

quod

enim S. Quintini sub finem seculi 3 contigit, ut ex num. 11 colliges. S. Benedicta autem et$.
Roraana Roma egressse sunt, cum S. Quintini certamina quorumdamrelatione audiriRomse cceperunt,quod certe ad annum 361, quo imperare
Julianus
ccepit,

differri

non

potest,

nedum ad

sivegentilisvulgifurori fuisse litatos, prcesertimexterisbeltisConstantio: verum iduni"0 idde ce contendo,nihit peculiare occu, cogamur asserere,ncc a veristmiMU' S. Romana

distracto

annum 365, cum anno 368 Julianus occisus sit. Neque admodum verisimile est, Juliano imperante,superfuisse,quosprsecedenti seculo S.Luciani prxdicatio Christo lucrifecerat, quibuscum tamen necessitudine fuisse conjunctam S. Romanaui, ipsius

c dineabhorrere,sipotiuspassameamessedicamris: pluricum maanme persecutio in Galliis sseviit,

Acta commemorant.

,quam cum mique morte mutctati fuisse noscuntur remissior eaque de causa S. Romame fuit illa

ctam,

Benedi15 Contendet fortasse quispiam, S. in Gallias fuisse sociasque virgines Roma

roMB

martyrium late sub Diocletiano et Maximiano

gnavi.

si-

excitas non

Sednec dissimulare
cnim habentnum.
imperii a prinoipe
idololatria?
4.

velim, esse inilhus

modo SS. Luciani et Quintini certaminumfama, sedmaxime prodigiorum, qux

t

refragan videaActis, quodhuic assertionime.e

tur. Ita

Cum

autem pnnceps

terreni

suo

tus

ad delendam Christian*

fidei

diabolo rastigrarelSgionem et
per
la-

posteaquam ab S. Quintinusoperatus est plurima Eusebiacorpus ejus, quod hactenus aquis obruannis & tumlatuerat, repertum fuit id porro
faciciter 55 ab ejus obitucontigisse ifieriproin

exaltandam
ta

superstitionem,

lepotuisse, ut
;

dum demum Romaegressxin

Gal-

decreta divulg-asterrarum spatia iniquitatis ubicunqu^ Dei et aucillas set, servos aut per diversa fuissent, aut idolis immolare mortis periculo subjacere genera
I

subJuliano apostata fidem lias venerint ac dein obsignarint; idque ipsum non modo suo sanguine Eemerxumex Passionariis S. Quintim tradere,

tormentorum
adigebat.

vero quse tandem illa est, Dioctetianceam,persequies, prceteruniversalem aptius et cutio,cuiallataverbaActorum applican

Jam

tn-

sed Saussayum etiam, et imprtmts Auriniacensibus Mss. Atcertummifu

<> fuisse.lxnonest,S. Romanam BenedicU mentio Benedictev, cet enim inActis S. Roiname fiat Roraame. In utrisinActis S. Benedictse nulla fit

Franciscum Giry ex

congruentiuspossint? Verumlus non xnmovebitur,quisquis animum attendent, scriptonbus,qui usitatum id esse, iis potissimum ninuo intervatlo a rerum gestarum temporibus persecutioni ut Diocletianxee remoti fuerunt
,

ha.nl

magnopere

S. que nulla seuJuliani,seumiraculorum Quintim certased tantum SS. Luciani et tini, Menologio Urgiminum. PrsetereaLahierms in BeneduUv satis prolixa ex Atrebanum Acta S.

Quin-

omnium

quantoprius Factum tini Acta

:

aticeteberrimse adscribant, qu<e tamen .Testimonw sunt S.Quinacciderunt

est

autera, inquiunt,

Ulis

MUsexprmu, martyrtum passa. Cujm quo inperante, fuerU

accepta sibi tensi S. Vedasti abbatia Zse,ait, simulque fatetur, haud

prie <anibus

lo*
AOCToat

autem

aetatis et
et

DE S. ROMANA VIRGINE MAK'H ponderis sint monumenta illaS.

ilti

Hlv

J.B

rSLKSaSS St
PanBenedictam; auctores vero Martyrologn 1728 cditi S. Romanam;^ annum siensis anno annum 289 obnsse 290,5. Bencdictam vero post
signarunt.
Corpui
ejui

Quintini

Auriniacensia, neque auctores

in. Templi S. Quintini exstructio

et

dedicatio,

altera

reliquiarum

Sanctse translatio et miracula.

Betlovacenii

*,/c

SL
Ha\to"

16

Romanie gestis disseruimus, tn quimomenut diximus, anonymi haudmagni

De

S.

R*i

Hs

fidei,

propterea maA>* **r/W, ac persequemur; si tamen prius

.* . ad Guidoms Octesia pi lemp0 ra, quem circa annum miBeltovacen. g*

deca no et custode ecclesix S. Quintini et archidiacono Laudunensi factus esset Bellovacensium pracsut, suum erga illum amorem et venerationem testatum esse voluit, condita in ejus honorem

Q" nc<*

w^

^m^exuvnspotitaest S

Petri ec-

GuidoBello

Bellovacensis episco-

tas. Hinc fideles, si qux sanctorum Martyrum corpora, clam nacti trant locis sepeliebant, quod ea et secretis quibusdam exuviis factum esse, anonyRoman et de S mus scribit at invalescente paulatim sub Chriimperatoribus fidelium numero,paulatim

Dum sub ethnicis translatione pauca dixerimus. inGalliis persecutio iZeratoribmChristianorum templa, nulla reviauit nulla iis erant publtca
liaioius exercend.r lih
>

stianis

vel condi quoque Crucis tropluca erigi, templaque Christianorum usum nnova, vel anliqua in twnque ccepere converti. Sic Lidorius Turonenantistes, teste Grei Constantii factus

haud procul a Bellovacensibus moenibus loco fer UUet amceno ecclesia, cui aedificandae manus admo vit anno 1067 perfecitque biennio post qua de re apud Novae Galliae Christianae editores leguntur hi versus Anno mille.simo sexagenoque noveno
,
:

fe

sium anno
gorio
bis

Est iucarnati Verbis sub honore beati Quintini factus locus iste, Deoque dicatus. Eadem Sigebertus Gemblacensis refert in Chro-

Turonensi

lib. 10

cap. 31, intra

ipsum

ur-

sinum primam postmodum siam,in eamqueS. Martinus, tertius

aedificavit eccleillius

nographia partim ad annum 1067, partim ad His terapori1069. Ad illum quidem ita loquitur
:

urbis

Pari episcopus, S. Gatianiexuvias intulit.

modo

humi condiS Romanae corpus ex eo,quoprimum

bus Beluaceusi civitate suo destituta autistite, Guido decanus custosque ecclesia? S. Quintini VirdunensisfYwo Viromanduensis) et archidiaconusLau
dunensis constituitur Beluacensis episcopus et a Gervasio Romensi metropolitano consecratur. Qui graviter ferens, carere se praesentia. Quintini martyris,

tum

estjoco inecclesiam S.Petricivitatis Bellova-

censis

cathedralemtranslatumest,sic num.

5 scri-

bente anonymo. Corpus autem ejus a viris Christianis interim sepelitur quod tamenexarescenteido:

in
,

ejus honore

et

memoria

a?dificavit ec-

lolatriffl

infania,

et

florescente Christianaj

reli-

clesiam
.

gionis doctrina, translatum est in S. Petri sacrasepultura. Rei aurio, et honorifice vallatum

tem gestte adjuncta peculiaria

incomperta.
S. Pclri tem

vel nulla sunt, vel

longe a moenibus Belloacae urAd annum vero 1069 haec habet : Guido bifl episcopus Beluacensis duobus annis perfectam dedicavit ecclesiam in houore advocati sui Quinquarto Nonas Octobris. Sigebertini martyris

haud

plo illatum.

Ceterum S. Petri templum, in quo olim s. Romanae corpus depositum, diuque servatum fuit,universae civitatis antiquissimum est, dequo
17

lum secutus Nicolaus de Nos lib. 3 de Canonicis Regularibus, Guidonem ait statim ab inaugurasua ecclesiam S. Quintini aedificari curasse, animadvertens Sigebertum (si presse accinon pienda sunt ejus verba) in anno suscepti a Guidone episcopatus falsumesse, ut num. 3 ostensum
tione
est,

multa Louvetus toto cap. i lib. 4 e quibus inquit id pauca Latine reddo. Certum est temporis, quo civitatis seu castri Bellovacensis
;

(quod extincta templum muri comliti sunt C superstitione ethnica Virgini Mariae et S. Petro dedicatum est) conditum fuisse atque exstruet templi) symctum. Tum quod murorum metria sit plane simillis tum quod idolae quae,

Dixi,

Si

presse

non enim

haec

omnia eodem anno

accipienda sunt ejus verba (1067) sed

:

his temporibus contigisse, citatus priore loco Sige-

bertus scribit. 19 S. Quintini ecclesiae

dam, qua? ethnici adorabant, Occidentali vestibulo etiamnum superstiti spectentur imposita. 1' ro in lioc teraplo sedem constitueruut, rebusque
divinis

Canonicorum Regularium S. Augustini ccenobium idem Guido adjeCarcit, quod circa annum 1078 sub S. lvone,
notensi deinde episcopo, florere ccepisse his verbis Sigebertus refert Ab hoc terapore coepit re:

anonifflW*

Hegitlani"
rrnobio,

usque

ad

annum
.

mcclxxii operati

sunt

Bellovacenses episcopi
vel ad

At quia anno cmxcvii semulationem usque cathedrales ecelesiae

florere in

ecclesia beati Quintini Beluacensis

Apostolis,

ca-

passim innovari coeperunt, ceteris ea re cedere

Bellovacenses noluerunt. Verum non modo ecclesias S. Stephani , S. /Egidii, S. Laurenti; et instaurare , sed et chorum ecclesiae S. Nicolai
cathcdralis
jus

nonicus Ordo, primum ab beato Augustino episcopo tus sub magistro Ivone
, ,

postea a
institu-

regnlariter
,

Bellovacensis moliri
jecit

cceperunt,

cu-

fundamenta

Ilervaeus

episcopus.

Qua

de causa vetus cathedralis ecclesia opus inferius dici ccepit, quo distingueretur (le bas oeuvre)
a

ejusdem ecclesiae prreposito postea Carnotensium epiacopo. Auctor Disquisitioyium de Canonicorum Qrdine anno 1697 Parisiis in lucem editarum pag. 349 ccenobii itlius fundationem refert ad annum circiter 1070. De S. lvonc vero ad diem xx Maii in Qpere nostro haec leguntur In Kalendavenerabili
:

opus superius (le haut oeuvre nuncuparunt. Varias deinde illius ecclesiae vicissitudines refert quas loco cilato lector curiosus inveniet. Anno 991 conditam seu potius choro
choro,

quem

rio

Quintini Bellovacensis, ista in particulari Priinus abbas liujus ecclesiae, postrefcruntur dedit nobis triginta ea Carnotcnsis cpiscopus
S.
:

volumina
crucera

calices
,

quatuor

auctampag. 58 Loisellus

scribit.

auream

phylacteria

textum aureum quatuor cruces

,

ar-

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A argenteas
quatuor dexteram thuribula duo arg-entea. Litterse listi 1'apae quibus hujus coenobii fundationem confirmatPhilippus Galtuv rex, apud Gallix Christianx auctSB auctorestomo [OecclesicV Bellovacensis instrumentis pag. 246 insertx leguntur. Datse sunt anno Incarnationis 1079; in iisquede S. Ivone hujuset auratas
,
,

135

B. Cal,

Manasses eodem anno Remcnsem ecd im aliquamdiu episcopus rexerat, quitamen, cum
templi S. Quintini dedicationi interfuit, nondum episcopali muneri admotus erat. Wanasses, inquit anonyynus mox laudatus, tuuc nobili- ol<
i

rf-rf "
,

mox

futurus

Reraensis

archiejuscopus.

Anno

modi mentio fit quorum nomina

ecclesiae pralatus.

Interfuerunt

autem
:

ct alii

autem lOHjamannisaliquot Manassem Remensi ecclesix prcvfuisse, ex eo patet, quod anno 1071
pririlegio ecctesix Corbeliensis a Philippo rege

subscripta sunt

lvo

ejusdera

regis,
ta
,

Idem anno 10S0 ad canonicos Bellovacenses daBellovacensis

ecolesiffl

Ivo in Charta Philippi

beati Quintini

concesso rogatu comitis Barchardi subscripse7-it, ut apud Marlotum tom. 2 Hist. Remensispag. 167
videre
est.

abbas

Plura in hanc rem ex Nova Gallia

nominatur.Gregorius VII prtvpositum S. Qu> ni Ivonem nominat in litteris datis anno 108Q ad illum, ejusque successores regidariter promovendos quas edidit Acherius in Notis et Observutionibus ad Guiberti abbatis Operapag. 600; ubi et auctorem VitcV S. Ivonis lapsus arguendwn, ait, quod ad annum ]<>7s S. Quintini Bellovacensis fundationem rejiciat, tum ob ver.
;

Christianain serie archiepiscoporum Remcnsium congeri possent, sed hxc suffxcere arbitror, ut Louveti refutetur opinio. %1 At, inquies, Louvetum, dedicationem illamanno L074 contigisse, docuit antiquus ccenobii S. Quintini Betlovacensis codex, in quo et

didicai,

Romanse continetur, et hic fleaicationis annus diserte expressus invenitur; quemque LouVita
S.

sus a nobis laudatos, tum ob Roberti, Sigeberti verba ad annum 1066 et 1069 continuatoris Guido Belluac. episcopus duobus ita loquentis annis perfeotam dedicnvit ecclesiam in honore Nonas Octoadvocati sui Quintini Mart.
, :
-1

vetus in margine taudavit

lib.

cap.

18,

uti et

Hemer<vus in Augusta Viromandv.orum illustrata ad annum 1074, apud qucm ista leguntur
Pater
teriora

Guido

ceterique

Pontifices
,

antecedenex-

tibus sanctis
dicatione
laudis
ejus

corporibus

circuitione debita

g
Jnmnilf c Ro

brfs.

ecclesice

purificant,

quam

ingressi in dein

BO

Absolutam suisnumeris S. Quintini Bellova-

inmanardiquiii censis ecclesiam et sacra supellectile aounae idaiam structam Guido solemni ritu dedicare et S. Romanse

exuviis ditare decrevit. SigebeyHus, versus hujusprincipio, Gallise Christianx auctcV auctoprxstitisres, aliique passim Guidonem id reipsa
se,

anno Doin. diem produxerunt in vesperam. Verum necesse est, ut citatus ab Hemenvo et Louveto codex aut primigeniam S. Romanae Vitam non contineat, aut ea adjectis a rerum mi1074 et
divinae
sacrifieio
,

aiunt anno 1069; Louvetus

lib.

4 cap.

\Zanno
,

Mendum typographicum crederem nisi posteriorem annum disertis verbis a Louveto ex1074.

pressum legerem.

Annum,

utiet diem

qua dedi-

catioilia contigit, aperte quidem non exprimit anonymus noster, eos tamen characteres chronologicos suggerit, eaque dedicationis adjuncta,e quibus Louvetus refelli facile queat etenim dies
:

nusperito annis, interpolata sit ratio petiturex collato utriusque tex/u, ubi deperfecta S. Quintini ecclesia sermo est; qua de re hoc modo LouDuobus quippe annis incepit et vetus legit perfecit eam in decore suo venerandus Guido. Hemercvus autem isto Duobus enim annis incoepit et perfecit enm anno Dora. 1067 in decore
:
i

suo.

Annum

quidem eumdem

perfcri^r

r,d<-si<v

translationis, teste

anonymo, is fuit, quo ejus recolebatur memoria, seu ni Octobris. Transtulit (Guido) COTpus praefotae virginis et raartyris Romansede saerario
S. Petri

Louvetus assignat, sed ipso textu expressumnon "m est, Hemercvum mvenit: unde verisi textui immiscuisse, quod altera manu(ne id ipse-

ad eam,

quam

construxerat,

ecclesiam, uno antequam dedicaretur die, eo videinquit anolicet, quoipsius recolebatur racmoria, dedicationis, ut num. nyyyius num. l.Diesautem consequens itaque est,ut \< habet, Dominicafuit :

met fecisse, dicatur) sive in margine sive alibiadjectum erat, idem vero omisisse Louvetum Subscribcndum itaque iisest, qui anno 1069 dedicationem ecclesuv S. Quintini hatntam volwtt,
quo cyclus solis fuit xiv, littera Dominicalis D, KalendcV Octohns feria v seu dies Jovis, tertia quarOctobris S Romana? sacra dies Sabbathi celebrata est, dies Domi- v ta vero, qua dedicatw
,

r dedicatio ecclesuv in iv Octobris, translatio vero reliquiarum in diem Sabbathi inciderit, cum pridie dedicationis fuerit habita.Jamvero tuvcann0 lu7i minime oongruunt: siquidem hic annus cyclum solishabueritxw, litteram Dominicalem
E,-

chronoiogici ab nica, prout exigunt characteres expressi. anonymo Ceterum hanc ecclcsi.v S. Quintini dedtca*

diem

iv seu ac proinde KalendcV Octobris feriam occuparint; dies vero iii Octobris, Mercurii

dies denique seu dies translationis diem Veneris, diem Sabbathi, iv Octobris seu dies dedicationis diserte non Dominicam, cui tamen dedicationem

23 deditionem multum anonymus celebrat, et cum ecclesuv S. Remigii a S. Leonepcracta, de catione qua ad diem Octobris pag. \\1 et seqq. actum est, comparat, tum ob ingentem adeam undequaque concurrentium multitudinem, tum ob prxstantisi

ww^um
"

anonymus
BnnolOGg

illigat.

Nec minus dedicationis adjuncta Louveto repugnant nam primo, templi S. Quintini de1
:

simorumvirorumprcvsentw m j c mdeniqueob sacrarum exuviarum copiam, qux ea occasione, ut antiquus dedicandarum ecclesiarum ritusfi
bat,inS. QuinHniadem ttlatx fuerint. Int solemni(ati hi fere praecipui Guido

dicationiOdonem Silvanectensem interfuisse,rurOdoni vero 8 testatur anonymus

sum num.

runtautem
Meldensis,

successerat ; Rollandus jam inde ab anno 1072 De dono terrae titulus in Charta enim, cui
:

Gualterus Ambianensis, Ratholdus Noviomensis,

Hugo

Trecassinus, Odo Silvanecten-

qux apud Rubrium facto ecclesiaj Silvanectensi, tom. NovcvGalU.v ChristiancV editores exstat apud Frollandi hi pag, mii; nisfrumentorum, annus \01binnectitur, ita xd seu Rollandi tertius anno neOdonis episcopatus ad annum 1074 extendi 1074 quaquampossit. Deinde quemadmodum anno
jam
e vivis

dignitate cons, sis omnes episcopali nassesjam tumforte electusRemrrs (Manassem episcopus; hos vero omnes

>-/usi

demas)

anno numenta
/rs/l , s

1069

episcopale gessisse, rarrn moqucVostendunt, quibus subscripserunt

munus

,,,,

rrferunt NoVcV
teste

Odo Silvanectensis excesserat,

ita

editores. Adfuit quoque,

Roberto, Offre sire 20

ff****

Octobris

Tomus

II.

DE
ACCTORB
J

S.

ROMANA VIBGJNE MAKTYRE.

novx
Galtice

B.

siveFffredus S.QuintiniViromandensis decanus; quem ex oscitantia scriptoris prxtermissum esse, Claudius Hemerxus asserit. At illum generali nomine complecti anonymus potuit, cum ecclesias S. QuintinivenerabilespersonasS. Quintini martyris corpus secum advexisse notavit,quibus etHe-

Christianx editores hanc adducunt:

a se conHuic porro mouasterio (S. Quintini) parochias contuht (Guidito plura dominia ac et clero iuterim expostulantibus populo

do)

quod

ut
,

illud

camobium

conderet
,

ditaret,

ribertum Viromanduorum ea tempestate comitem

addendum esse, quam liber ille

minerit Heriberti

contendit his verbis : Etquamcoenobii Bellovacensis non mepraesentis

festo,

nou

defuisse

tamen cum
officio

illi

solemnitati, illique in

Christianae

devotionis

Patronum cum Augusta sacleri

nec pesubditos suos oppressisset percisset ecclesiis , querela? ad regem et optimates in prasulem delatas, quae etiara pervequi Gernere usque ad Alexandrum II Papara, archiepiscopo eeripsit anno circiter 1064. vasio epistolam 18, ut de his rebus inquireret. Atornaretque

crum
te,

ejus

carpentum
prsesertira

Bellouacos
ccetu

frequentissimo

veheretur subsequen,

que hcvc quidem citatis Alexandri litteris satis conformia sunt, in quibus de Guidone ita loquiBeluacensem autem episcopum, tur Pontifex
:

HeriViromanduEeque nobilitatis et plebis relig-iosus timor ejus berti pietas in Superos ne qua fraude furtove sacra pignora, vel aliqua desibi Veromanduisque portio custodis Divi partem Bellovacensis agri complexus periret et qua3 verba infra seIleriberti principatus
, , ;

quem
ter

res ecclesiasticas

et

disperdentem audivimus
ita

populum Dei atrocisi verum est ju,

,

bemus
gantur.
26

virg*a

sanctae auctoritatis

ferias

ut

ceteri, si

qui

suut sirailes cjus,

ea,

exemplo

corri-

Verum

quuntur
qc.v.qie

conve.nit

iniversus

vicin^e
,

longinratio-

stidatione, de querelis

quse de cleri populique expoad regem, optimates, et

ubsenteGui*>"

luoviNci.E

hhncipatus

certa

B
irnimlalitqne
variil Sanclo-

ne persuadent. Sed verba illa in S. Romanas Vita, prout apud Acherium ewstat, non leguntur sola vero Eeriberti pietas rem certam non
:

Alexandrum Pontifcem delatis, hujusque adGervasium Remensem archiepiscopum litteris nar

rantur, non de tempore, quo

facit.
2
1

Dedicationis illius celebritatem non

S.

parum

jam S. Quintini ccenobium perfectum absolutumque erat, at de prioribus Guidouis in episcopatu annis, quibus eedifcium illud meditari ccepit, et ad id necessaria compitrare, intetligenda sunt,

auxere tum

Romanae

tum aliorum Sancto-

quamquamil-

rum

reliquii$.

rum
mni

retiquix, quae eo die fidelium venerationi

expositx in eadem ecclesia fuerunt, rituque solecircumlaLv, nimirum SS. Quintini et Lu-

lud alterum ptwdictoruin auctorum verba insinuare videantur\Etenim non nisi anno 1069 perfectam fuisse S. Quintini ecclesiam, vel ii ipsi,de

ciani

martyrum, quorumilte Veromanduis, hic

Bellovacensibuspatronus est; S. Justi,cujus Martyrologium Romanum ad diem xviii Octobrns his

verbis meminit
Diocletiani
:

In territorio Beluacensi sancti

Justi martyris, qui

adhuc puer in persecutione sub Rictiovaro proeside caesus est. Hujus reliquias circa annum 850 e vico cognomine, Normannorum metu, Bellovacum translatasesse, ibiqueadsuam usque xtatem quievisse, lib. Zcap. xi Louvetus scribit, aliumque facit ab eo, quiin ecclesia B. VirginisLutetitV Parisiorum colitur .Eodem quoque temporeBellovacum translatse sunt reliquix SS. Geremariet Ebrulfi, uti et

quibusagimus, auctores scribunt, cuibiennio tantum ante manus primum admotas fuisse, ex anonymo liquet; atque adeo fieri minime potuit, ut jam inde ab anno 1064 vel circiter de Guidone, quast i,i iiperis illius exstructionem nimios jam sumptus contidisset, apud Pontificem depositse fuerint queretse, isquejam tum Gervasio rescnjisertt, id de his rebus inquireret Adde, Gerva.

SS.Angadrismx et Constantiani.quorumomnium hic mentionem anonymus facit.Videri potesttom.

tfSeptembrispag. 695 et seq.: ubide S. Geremaro, ejusque reliquiis Bellovacum translatis nonpauca disputantur. S. Ebrul/i Acta ad diem xxv Julii c illustrata sunt de S. Angadrisma ad diem xiv Octobris, quo colitur, suus erit dicendi locus. S. Constantianus colitur die i Decembris. Proli:

Non. quod iidem auctores tradunt; vel iv Aprilis, quod Marlotus asseruit sancti vero Quintini ecclesiam non ante hunc annum condi ccepissejam dictum est in superioribus seepe. Jam vero, quee porro secuta sunt, audiamus.

sium
Jul.,

in vivis esse desiisse

anno

1067 veliv

27 res
,

Guido vero,

inquiunt, quos dixi

aucto- graviapatlw

Romara confng-it ad Alexandrum a quo postquam benig:ne susccptus esset, in Franciam eodem anuo ( 1064 vel circiter ) reversus est ^ probavitque anno 1072 fundationern canonico,

rum
2."i4
,

in

ecclesia

S.

Vcdasti,
i

ex

Loisello

pag\

xo eum
cludit
:

Saussayus celebrat, quod ita conHujus tamen corpus tot radiis coruscum postea ad agrum Bellovacensem translatum fuit ad Bretolium monasterium pia cura Goduini fundatoris Bretolii comitis et Carnuelogio
,
,

693 ; et eodem circiter anno institutionem decani in ecclesia colleguata Gerboredi , qua3 ex Pilletio fundata
ac Louveto tom.
pag".

fuerat sub

Hugone Capeto
Pilletiura
,

reg-e

ut videre

est

apud eumdem
paulo

pag\

24 et

44. Sed

post concitata rursus

procella, ejectus est

ten.sis

ibidem quiescit. Ceterum egregia in Jtospites suos liberalitate usus Guido ejiisropus, S. Quintini digitum dono accepisse, et in novo coenobio dej)Osuisse ubi multo honore cultus est, ad annum 1074 Hemerseus est
vicedomini, qui
,

ex urbe sua anno mlxxiii tam a plebe sua, quam ab ipso reg-e. Unde profectus iterura Romam
recepit
trocinio
se

ad Gregorium

controversia

VII Papam cujus paomni cum rege, cum Ca,

stellano, urbis

auctor.
Curno&iuHi

tinuit

canonioorum
Beyulavium,

25 Ftuxerat hactenus cura et targitate Guidonis episcopi cocnobitis S. Quintini e voto res at non ita multo post sortis vicissitudinem experiri coactisunt nonlevem .pulso enim aPhilippo rege in exsilium Guidone, ad nihilum prope redacta est ejus sedes, rebus suis spoliati canonici, erepta in primis S, Quintini ecclesix ornamenta. Exsilii Guidonis causarn, quam anonymus tacet,
:

et plebe aliisque composita, ob, absolutionem ab eodem summo Pontifice in synodo ( Romana anni 1074 ) pro clericis et civibus qui ob injurias illatas excomraunicati fuerant. ld nos docent prascipue Greg:orii epistolae 74 et 75 lib. i scriptae Idib. April.
,

an.

reg-i;

mlxxiv clero et populo Bellovacensi, et ipsi quibus nimirum utrosque serio admonetPontifcx, regem, ut illata Bellovacensi Ecclesuv damna resarciat; clerum vero et populum, ut debitam

DIE TERTIA OCTOBRlS.

A bitam pr<vsidi suo obedientiampreestent. Exstant illse apud Loisellum pag. 255 et 256 sed male ad annum 1073 referuntur cum quod Bellovacensium absolutionem in concilio Romano anno memorabili sane exemL074 celebrato Guido
,
: ,

137
in

tatem

et

proclivem

deteriora nequitiam se- * Aram.

pietate misertus est,

cretiore consilio,

et altiore

mittendo

Verbum
:

coaeternum

ram

naturae

coaequale sibi atque factum divinam natucontemperavit humanae ut illius

,

suum
caro

quod

plo

impetraverit,
,

tum quod hee

,

litteree

Indictione xn
1074.
te d eo reduce,

Idibus Aprilis

datx sint ac proin anno

ad infima inclinatio, nostra fieret ad summa proUt hujus inenarrabilis gratiae per totum
.

mundum
Apostoli
,

diffunderetur

damna

retur"/*

28 Pulso in exsilium Guidone, in canonicos Re g U iares s. Quintini quos ille et instituerat

per Spiritum

sermocinatione
lio

cum duodecim omnium edocti ling-uarum imbuendum Euangeeffectus

,

s;inctum
sibi

%'t Son

reiiquiit-

bonis prxdiisque ditarat prxcipue sxvitum est, adeo ut prde inopia, teste Louveto,vel ipsamsacram
efj
,

raundum,
,

distributis

terrarum partibus,
Apostolici
or-

suscepissent
dinis

beatissimus
,

Petrus

supellectilem oppignerare compulsi fuerint verum reduce ad sedem Guidone anno 1075 (quodex
:

princeps

et

Coapostolus

ejus

Paulus,

vas electionis ad arcem

perii, ut

charta, cui eo anno subscripsit , apud Loisellum pag. 60, patet) sub idem fere tempus circuminquit tulerunt egregiam virginem Romanam
,

Romaui destiuantur iralux veritatis, quae in oranium gentium revelabatur salutem , efficacius se ab ipso capite per totum mundi corpus diffunderet. Hcec autem
duo praeclara divini seminis germiua in quantas segetes populorum pullulaverint attestatur ad passionis tolerantiam eorum exemplo roborata ibidem occisorum innumerabilium copia
,

anonymus num.

10

dimcndis ecclesiae quid eis a fidelibus

per vicinas regiones, in reornamentis expensuri quid,

offerretur

et

eo

quidem
largi-

fructu, ut ad monasterium reduces ornamento-

rum maximam partem piorum hominum

g cepimus. Ceterum propitiam

martyrum.
2 Homana igitur ab eis plantata Ecclesia et a successoribus eorum irrigata, Domino praestante ad exstirpandas antiqui hostis verincrementa sutias per diversas mundi partes direxit de
,
,

tione redemerint. Simile quid etiam de S. Ebrulfi reliquiis anno 1457 Bellovaci factum fuisse, acsibi S.

, Gaiiiatfi-

dei

Chriuianx

Romanam

ea

xcone$

J^

occasione fideliumpietas habuit, ut gemina miracula produnt, quse recenset anonymus. Quam-

fidei suae

fonte potatos

divini pra-lii

bellatores.

duo explicarit, his tamen plura sanctam Virginem effudisse in homines beneficia, ac cffundere porro perrexisse, satis hsec

quam autem non

nisi

Hujus
urbe

intentionis devotione egressi sunt ex

eadem
et

duodecim

Christi

milites

nobilissimi

egregii pragdicatores a, qui Galliarum se ingerere

quibus narrationi suse finem verba declarant His atque aliis virtutibus insignis, gloimponit apud Beluacum referretur, riosa Virgo cum communi exultatione ab omni populo recipiunde asporet ad ecclesiam S. Quintini tur psallentium veniamque polaetis tata fuerat
, :

non dubitarent
falsitatem
et

atrocitati,

idololatriae

eradicaturi

fidei

quos

velut

lucernae

seminaturi veritatem. Inter super candelabra positae

b

effulserunt Christi martyres Quintinus atque Lualter quorum alter Ambianensem cianus b
,
,

stulantium vocibus deducitur, et

inter

Sanctocerta

vero Beluacensem quoadusque insigni martyrio coronarentur, adorsi sunt expugnare incredulita,

rum Sancta reponitur. Ubi si quis Dominum deprecaturus advenerit postulata amborum intercessionibus
,

fide

tem.
3 Erant eodem terapore Homae in sanctae conversationis habitu duodecim virgines generosffi
,

sine

dubio
:

imitataS.
n om n \ D BeUovaei

obtinebit
et

quod mnltarum infirmitatum curationes

brae

cre-

invicem
conjunctae

sibi
:

una
in

religiosae fidei familiari-

laborantium nobis insinuant

doteo, nihtl

consolationes.

tate sacraB

quarum mentibus
honorabile

virtus cul-

De quibus sane

a me usquam

esse

opinionis

procreaverat

repertum. Addit Arturus in Gynseceo sacro ad diemiv Februarii, S. Romanse corpus, liberalitate domini Michaelis Prioris de Poix, thecx locupletiori,mireque ornatx anno 1520 fuisseinclusum.

men

gratissimae honestatis.

Eruditae enim erant

multimodis virtutum generibus , et sanctarum omni formabantur Scripturarum documentis

opere
gratia
entes
,

pietatis,

proficientes

sanctas

devotionis

divina eis

propitiante clementia.
relatione
,

Audi- p

itaque

quorumdam
,

multimoda
simili de-

supradictorum

martyrura certamina
,

VITA
Auctore

siderio

neglectaconcordante voto fines Galque patriae et parentum dulcedine lorum Domino ducente feruntur advenisse c.

accensae

anonymo
Bello-

Prsecordialiter

enim

scieutes

quoniam quicum,

Ex

Ms. abbaiice S. Quintini

vacensis.

majoris pra3que plus laborat in Dei servitio condiguus habebitur in fumii remuneratione elegerunt temporales sustinere angustias, turo
,

aeternas. nanciscerentur retributiones quibus nullus rancor invidiosae fraudis Nulla dolositas
,

obviaverat
erant

in

itinere

Sanctis

quoniam
Gratia

unitae

auxilio

dexterae

caelestis.
,

autera

CAPUT
S.

I.

divini Spiritus
jussae sunt
;

ab invicem separari admonente quo uuaquaeque earum suo ingenio

Romance
justus,

martyrium.
omnipotens,
qui

Beata fructum multipliciter acquireret Deo. quadam igitur nomine et merito Benedicta d cum collactanea sua Leoberia e Laudunum fvenit. Et
mi-

Misio$

(i

S.

Deus
quam

bonus,

Romana Beluacum g adiens ccepit toto cordis quibusaffectu Domino famulari. Sociata euim
,

flomano
Ecclena

sericordiam

negavit

bumano generi nuraomnesque in commune mortales

suam

dam

ad cognitionem sui abundantissimis semper bevoluntariam errantium caecineficiis erudivit ,

quos Dominico ovili adjeceinstabat jejuniis, et rat praedicatio S. Luciani, pro crebris, et despiciebat orania
Christianis,

orationibus

amore

patriaa

caelestis.

Erat enim

mirae

patientiae,

138
A

YITA
sanctai

S.

ROMAN.E

Vlfl

SIABTYBIS.
initium secuh 4 cvptam deni persecutionem sub
notare videantur. Videnum. 8S7 et 292. Post k Verisimiliter inter annum inquit Martyrologium Parisiense annum 290
13
,

ItUKUMa

tia>,

humilitatis et cajlestium

<rratiaruin

Comm.pr&v

nitida exoruata donisj mente tranquilla, sermone corSic antecedebat nobilitatem ct opere sancta.

poris nobilitas mentis.

martyril faw-

ream
h

impern h a 4 Cum autem princeps terreni ad delendam instigatue principe suo diabolo et exaltandam ldoChristiauae fidei religionem
,

llOVUnl.

iata terrarum spalolatriae superstitionem , per divulgasset , servos Dei et tia iniquitatis decreta ubicumque inventi essent aut idohs

CAPUT
S.

II.

ancillas,

immolare

per diversa tormentorum genera Urbs in i. mortis periculo subjacere adigebat Romana sumontc constituta, beata videlicet quod est Christus posita,
,

aut

RomancB reliquiarum

translatio.

pra fundamentum occultari non potuit.

,

Accepto

enim
,

in

vase

oleo,

accensam
extingui

vigilans
,

lampadem
,

qua? mini-

Nostris

vero

quffl habuit suppliciorum , neChristi flagrantia neque minis deceptionibus blandimeutorum aliquatenus

me

po*sent

ab amons

Flandrieusis

cum temporibus a Halduinus b puerum

,

comes ~ _ RegnaMe Gal_ ... Phihp- u,. r eg e Pm

,

que

pum, Henrici reg'is filium ad regni proveheret solium c\ ipsumque pro eo disponeret reg-num
,

i>.

tepefieri potuit.

Eesistens

igitur

fortiter

perse-

oivitas Beluacensis suo

destituta est antistite d.

cutonbus, accepta pro Christo mori ,

spurcitia

capitali

sententia,
diabolicae

maluit
itaque

quam

servitutis

inquinari.

Transverberata est

pietatis jequitate, Guido decanus, custosque ecclesiaj S. Quintini Vermandensis e, et archidiaconus Laudunensis f,

Annuente igitur supemae

stola innog-ladio piissima Virgo k. Cujus anima ornata, summi Regiscoacentise et virginitatis ierit, spectibus est praesentata, Aguuin, quocumque thronum Dei his qui sine macula sunt, ante

constitutus est a praefato principe Beluaccnsium

episcopus,
provinciae

ordinante
episcopis

eum cum
viro

ceteris

ejusdem
Readeca-

illustri

Gervasio

cum
5

mensi

metropolitano g.

Vir quippe

nobilis pru,

B
tumulumquo
Itur
;

secutura.

denter ascendens altiores g-radus Ecclesiae

Corpus autem
:

ejus

a viris

Christianis in-

ptus est culmen

episcopale.

Qui

facile

non

terim sepelitur

quo.l

tamen, exarescente idolo-

at dein liono-

raliore

reconiitur.
*

latrue insania, et florescente Christianae religionis translatum est iu S. Petri sacrario, et doctrina
,

rere se ferens prsesentia martyris, de cujus uberibus ecclesiae suxerat lac doctrinae spiritualis ,

udde

i|iii

houorifice

vallatum sepultura. Sed quoniam *

pri-

SGis affuere

temporibus, artati persecutionis instan;

honore et memoria ejus asdificavit ecclesiam BeluacaB civitatis in a mcenibus amoenissimis locis. Circumdata enim pratorum,
in

haud longe

ordinem passiouis ejus non scripserunt et posteri de ea, quae non perspexerunt, ue adinventoasserere dures innotarum rerum aestimarentur bitaverunt decreverunt majores nostri diem martyrii ejus se non solemuiter celebrare, nec tamen memoriam ejus passi sunt omnino insolescere,scientes, quodmartyrio coronata, Christi coh8eres regnat
tia,
,

et vinearum ubertate , fluminisque jucunditate vernae virialacriores efficit ibi conversantes , et purissimi aeris continua recreatione ditatis
,
,

Qua3 cum sit admirabilis ^pecie suae compositionis, admirabilior haberi potest ipsa facilitate celeberrimae constructionis. Nulla enim tam
delectatione.

in gloria.

brevi spatio tantum opus efliceret vis humaua, nisi intercedente martyre, virtus auxiliaretur divina.

Duobus quippe annis

incepit

et perfecit

eam

in
/,

ANNOTATA.
a S. Dionysium intelligit ejusque socios, qui variis Gallix locis fidei lucem suis prxdicationibus intulerunt S. Dionysii socii secundum Acta S. Fusciani hi fuere SS. Fuscianus, Victoricus, Piato, Ruffinus, Crispinus , Crispinianus, Valerius, Lucianus, Marcellus, Quinlinuset Regulus.
:

decore suo h. reverendus 7 Idem

Guido episcopus dealbainsig-nitam laquearibus,

GuuioBttiowaceniii
eP l>co r xu

tam undique
honoratam
ve parietes
dotalibus
,

et depictis

pretiosis ad

cooperienda

altaria

si-

Alibi paulo aliter recensentur.

cum sacerin g*yrum ornamentis, reliquorumve ministrorum indumenornatam auri et arg^enti copia unde honofcis F rabiliter deforis decorata sunt multa sancti Euperfecta sunt vasa ad confiangelii volumina ciendi * Dominici Corporis et Sang-uinis Sacra,
,

nficienda

b Utcrque S. Piatone prior occubuit.

Vide

Comm.
c

praev.

num
,

11.

Quod de duodenario isto Virginum numero anonymus narrat parum certum est. Reliqua
vero, qu,v hic ponuntur,

menta et ad reliqua ecclesiasticis utilitatibus additis redditibus, quae sufcongrua mysteria possint quam plurium canonicorum neficere
, ,

cessitatibus
tae

patratis

ex Actis

S.

BcaedicUe

eorum maxime opportunis.

circum multis aedificiis viQui inspiratione

,

virginis martyris fere descripta videntur. Octobris. d Agelur deea addiem e De illa nihil compertum mihi est, preeter id,

vm

cum gfrandi hodivina , sapienti usus consilio nore , comitantibus turbis psallentium clericorum atque laicorum transtulit corpus prasfata?
,

quod tum hic, tum in Actis S. Benedictse narratur.

virginis et martyris
Petri
i
,

Romana? de
die,

sacrario sancti

ad eam,

quam

construxerat ecclesiam,
eo videlicet, quo

Suessionum urbs est in Gallia Belgica ampla munita 30 leucis Lutetia Parisiorum in ortum aestivum distans, Suessione 9, Guisia 1, Remis
f

uno antequam dedicaretur

ipsius
,

et

recolebatur memoria k, nulla hominum sed solius Dei gratia providentia observante

10.

ExBaudrando. g De Bellovaco vide num.

ad
i

Comm.
,

preev.

te.

exaltandam Constitutum

suae
est,

Martyris gloriam

disponen-

namque

ut ab

eodem tem-

h Verisimiliter Dioctetianus. Vide num. 12. S, llomanam pasi Hinc haud consequens fit sam fuisse seculo 4, quamvis verba illa Diocletia-

omnibus ejus festivitas honore illic congruo celebraretur. Aggregavit idem episcopus undique collectas multorum Sanctorum repore annis
liquias,

DIK TERTIA OCTOBRIS.

A
liquias
;

L39

quarum partem
,

in altaribus et iu Sanctis

aet r,

tandcm

recuperata
s.

regis

benevolentia

a. Ai.ob.iio.
,

SanctorumZ collocaret partcm auro et lapidibus dudens , sancto altari ad adormindum templum
antenoneret.
Itl

desolatae et
restituitur
tas

pene ad Qihilum
episcopus

redaota

Cum
,

vero

^ehemeutiorque
alienatio
,

desolatio

)US major vastiet oruamentoconstruxerat

,

rOllditam "

s. QuintM
wcteriam,

Scd ^hW. WVi quoniam de ejus dedicatioue ecclenon inconvenienter feciinas me ntiouem disserere. Quoniam nec vi(letur a i iqua de ipsa uec post dedicatam saumulto ante tempore
8
,

'

rum

ecclesise

quem
,

incubuisset

clerici condolentes,

Papa llemigii ecclesiam cti m audita est in aliqua mundi viro Banctissimo parte tam gloriosa dedicatio. Ad hano adveniena

domno Leone

bant, diutius esse inornatam quae ablata rem ipsius a redemptione eorum ;it, allevare cupientes, circumtulerunt egre,

eam, eui serviesimulque aucto-

giam virg-inem Roraanam per

m.redim"
quid
set
eis a
clesifiB

vicinas regiones,

te

ecclesiaB

sancti

Quiutini

venerabiles perso-

ornamentis expensun quidQui cum pago fidelibua oflerretur.

ns, triumphali honore advexerunt secum ipsum Convenerunt etiam martyris. corpua egregii multi copioso cleri railitiaeque comitatu cum Guido Ambiauensis, Ratholdus Noepiscopi tlugo TreMeldensis, viomensis, Gualterus Odo Silvanectenais Mauasses tuuc inus,
,

Viicasino gradientes,
,

apud Medautum
in

pervenis-

extra

oppidum

quadara parochia hospitium

circwmftruntur>

habere decreverunt. 11 Erat in eodem oppido quidam languens infirmitate trieunium qui per Berengarius detentus a lecto non surrexit. Hic audiens cleri,

nobilis clericus

mox

futurus

llemensis arcbie,

cos

cum

sancto corpore

advenisse
,

piscopus n. Convenit utriusque sexus rumque aetatum innumerabilis populus. Qua triumpho oecurrit episcopua ntate, quo Beluacensis advocato suo martyri Quintino et

diversa-

auppliciter per affines suos

ut

sibi

mandat eis una nocte

ante sanctam Yirginem permittant excubare. At sacri thesauri ouetodes primo cautaa obervati omnem a se segregandum extraneum, a

quanta obedientia ra lpsa aie soiemniter obteraperantes obtemperantes ei in ipsa die solemniter &eeuui Beluacenses canonici ? Qua3 ltetiprocesserunt * 1 _ B gaudium per vicos et plateas agebatia, quod
coepiscopis suis? quotiens et

mox uec hunc aecipiendum diotitantea speruendi sbyterorum et reliquorura non .' * i ;
,

pretesti-

^j'
,-,1

....
,

monii virorura, bonum

sed
U.w.iinnn languerc,
ipsius
petitioui

esse
,

dlum

hominem

k *
,

voParont inm referentium

tlPP.-llilK precibus

HlHpTl inflexi,

tur

?
,

cum
in

Non enim indigena erat, qui non amihospitem advesociura propinquum

,

acquiescunt.

Allatus est

itaque

in lecto, qui se

nisse cognosceret, lsetusque

amplexaretur,
gravaretur.

eorum

susceptione

nemo

cum Cuna
distri-

movere non poterat. Qui quantam fidem habuerit quantaque devotione supplices Deo preces sanctaeque Virgini obtulerit
,

enira euiscopalis

Miwcuuter omnibus omnia

:

sanitas

reddita

declaravit.

Collocutus
sacri

namque

Infirt

-,,
Sanrtx

padeZatam
i-fliijHias

buebatnecessaria. et ex prae9 Orta est interim Domiuiea dies o eccleautistitis proces.it ad dedicandam cep to mosiam congregatio omnis clericorum atque

post

noctem

mediara
est,
,

cura

nistns

testatua
visitasse

manam

et oraueiu

corpons mim virgraem Romfirmitatem ab eo

abstulisse.

Quo

audito,

sanctorum corporum cura erbus et reliquis sacne militi msignibus. Hic sociorum Quintini et Luciani go sanctomm Lpora sibi obviam faeta sunt. llic 3 ancti P uri sanctorumque Geremari et et raartvn, Justi,

nachorum

piguori-

in divinia laudibus

laati usque dum lucesceret permansere \ ementibus au-

tem raane ad gaudens

,

ecclesiara

presbyteris

cum ms

populo,
faotus

SbrSsi/atqueGonstantiani eonfessorum, hic sanatque Angadnsraa; virginum ctarum Romanaa collecta sunt. Congregata multitudine eorpora
,

quanta Liberatmiue gratia , intexvemeni resperserit eum Dominus. Dnul^ta Virgine \ iUioo res per oppidum ad venerationem
excitat

universos.

Quam cum hymuis

,

et canticis

suo
Mariffl

oppido

inferentes

in

ecclesia

sanctae

infiuita,

arcine-uutur

LucUs
eccle

pater Quido ceterique Pontifices antecedentibus so qui lnduraentis eircuitioue debita exteriora .' nim,
:

sacris

semper Virginis

hospitalitate
altero
,r.,it,
;

honorifica
sancti

receperuut.
corporis
pariter

Cumque cum .dem

profectus

die

ministri

NO. ,J

,a. at, redc l.tu.

^.D.-s^Sr^^-tiflc.retketu.Qaam
"

P urmcant;ut, ,uod

ill.

agebant

v.s.b.li

ut

redixet,

re^t >d*~
,

est.

Cumque admoneretur
a
tancta
\

d.indeingressi iu dedn,.tione ejus p ,. pt-rduMrunt in veC , laudL sacriucio diem B,t.ranin,bus pcractis , omnes qni adveneet in

divi-

suam

mgreMUnMO
donec

neq
,

ad M

gme

recessurum , sancti rnartyns

unde

egre^a

fuerat,

Quintin, reportneetu. eecle.iam

saucto Qu....,.,
eua.
al

r.nt

non sne aUenius e.cptione person dic eupraeoripti aedet subsequenti solum .Uo
,

Quod

et fecit, et se

Komana,

liberatrici

not F

servum perpatnum
per ,-,n,es,
re-

patris

solemue
tan.a-

recepit

conviviu^
ampl..m.s

Complet.
lffitifica

***
d
CCEperaut>

itaque
vit

episcopos

suos

t muneribus. Competenti Romanam sanotam vencrahoue Martyrl bopr^fata ecclesia qniescentem, aun.s pluribu.

n0
qu
i

^^^^'J^. g****^ JW^. m mmm mu^Uat emm^ J ^^J^

recedentes

v^,

oumm B cnm longitudine

vix

fatigati

ArgentoUo

bell edictionis

sua

largitate
,,,era-

v .,

( ,

p87erit>

mpUs Quadrageamale,

in quo
ja-

fluvi0rum

dum

per

varia loca

et se non dinia vtiu, 4 U * llla vero, qu* dubitantibus, u ^t nolun apenre, credeut.bus et gne venerantibns qnod ab omn.poteut. pehonorantibus eam Obtineret, ev.den Ubus docu

W
iu

anxcrat nnltifpm

tpsaque

cxuberantia capicndorum

"JJ^g^,",
'

tate,

q UiE

vellet,

mentis

potestate egressus ^gn. teaeene, de procuratoris suscep.sset q et gubernacnla sui d.ctum veneejus iracundia exardescens in sa;pe

asseruit.

Nam cum

re*

Phihppus ado-

.^Z p^J
g ris, rf

niscium excluserat. Cum autem alu. et cxt , UMml lter , et pr0 mnos sancto V.rg aU g mlUm rtummis ,,pam lld Viciu egress e a fmonerent , e^, a i eere dientes con-

^^ ,4 to
et

^^
,

J
c

^^
, ,

quousec qnod secum deferebant

ner.t.

tribuerent aut ven>c s ,.ita,.tes

unde,
et

rlbilem

non episcopum Belnacensem cxpulsum ab episcopatu suo, recte. pcena fatigasablatisomnibns, anno integro exilii
virum non jure

*~^**$*^ZJSZ e*rt an cqjua,

quonom.ne
; d.ceretu,

iMud Corpus

J^

140
\.

VITA

S.

ROMANiE VIRGINIS MARTYRIS.

annis inccepit et perfecit

Anontmo.

pisces habere, neque aliquos in transquindecim diebus proximis accipere pototumque diem illum in opere tali frutoisse nomine Domistra cousumpsisse , et tamen in ni, et honore sanctae Virginis iterum in aquam
se neque
actis
,

suo

eam anno mlxvii in decore quod non de completa, sed ccepta S. Quintini

I)

ecclesia intellige. Vide

i

num.

19.

Vide
18.

quse de ecclesia S. Petri

dicta sunt

num.

ingressuros
et

et

si

quid acciperent

ei

alacriter

oblaturos. Res mira, credibilis eorum, qui videre

Mox comprobatur. flumen dimiserunt in eo rete, euim ut ingressi de conclusa est piscium copiosa multitudo quibus, plurimis sibi retentis, obtulerunt sancto Corpori uonaginta quinque. His atque aliis
affuere
,

assertionibus

k Nempe 3 Octobris nescio, qua de causa Arturus ad diem 4 Februarii, Lahierius vero ad diem 2 de S. Romana agant. 1 Idest, inSanctuario, seu majorisaltarisloco,
:

servandis Sanctorum reliquiis destinato. m De ea fuse actum est tom. i Octobris pag. 117
et seqq.

virtutibus

insignis gloriosa

Virgo

cum apud

Beluacum referretur, communi exultatione ab omni populo recipitur, et ad ecclesiam sancti laetis psallenunde asportata fuerat Quintini veniamque postulantium vocibus dedutium
,
,

citur

et

inter

Sanctorum

Sancta

reponitur.

n Quido Ambianensi ecclesiae prsefuit ab anno lObSusquead 1075, Ratholdus, seu Ratbodus Noviomensiab 1068 usque ad 1098, Gualterus Meldensi saltem ab anno 1045 usque ad 1082. De Odone Sylvanectensi, et Manasse Remensi vide dicta num. 22. De Hugone autem Trecassino Sammar-

Ubi

si

quis

fide certa

advenerit,

sine dubio
:

Dominum deprecaturus postulata amborum inter-

thani fratres ita scribunt

superior
(

Isque

Hugo

II

aut

cessionibus obtinebit

B
SS.

tum

curationes et

quod multarum infirmitacrebrae laborantium nobis in-

1) affuit sacro Philippi I regis anno 1059, cujus etiam diplomati subscripsit 1067 pro
:

Hugo

Romanx

sinuant consolationes.
sanctae Romanae 13 Nos ergo festivitatem preunanimiter et cum gaudio celebremus tiosumque supradictum martyrem cum ea imploremus ut ipse pro fundatore et glorificatore ipsa pro institutore et amet ecclesiae sujb domno Guidone solemnitatis suae plifinatorc omnique populo inet devoto clero episcopo
, , ;
,

confirmatione prioratus S. Martini Parisiensis anno 1071 et 1075 cartae Floriacensi subscriptus reperitur.
o

et

Quintini cul-

tum auclor
commendat.

Die^ Octobrisanni
est

1069, ut

num.

21 etseqq.

ostensum

tercedere dignentur
cui

x apud eum
quem
,

cui servierunt,
,

placuerunt
,

in

vivunt
qui
et

per

quem
,

possunt
et

quod
et

possunt

est

benedictus

p Apud Hemerseum male insertum legitur anno 1074. q Philippus Galliae rex a morte Balduini anno 1067 per se regnum administrare ccepit, licetpauciores, quam tum temporis requirebantur ,nempe 15 tantum annos numeraret, inquit Daniel in Historia Franciae cum Balduino nemo substitu;

laudabilis

gloriosus,

superexaltatus in

tus sciatur.
r

secula,

amen.

In exsilium pulsus
1074.

est

Guido 1073.

sAnno

ANNOTATA.
a Hinc collige, quse sequuntur, scripta fuisse ab aliquo, qui tum temporis vivebat.

t Pagus Vulcassinus ( le Vexin ) a Gisortio ad Pontesiam protenditur Ittam inter et Isaram seu

Esiam
illo

et

plex distinguitur Francicus

Bellovacensi territorio contiguus est-.duet Normannicus : in

b Hujus nominis V, cognomento Insulensis. c Successit Henrico I Galtias regi Philippus pariter I anno 1060, natus anno 1053. d Guilberto seu Goisberto, cujus obitum anno 1063 Louvetus consignat.
e

ad Sequanam oppidum situm Meulan Gallice dictum, Mellentum vocat Castellanus. Haudprocul hinc aliud quoque oppidum in eodem Vexino Francico ad Sequanam situm, cui nomen Gallicum Mante, quod Castellanus Meduntam nominat

Fanum

S.

Quintini

munita Picardiae
in dicecesi

civitas

Noviomensi. ad Somonam fluvium f Vide litteram f in Annotatis ad caput i. g Rexit hicecclesiam Remensem ab anno 1055 usque ad annwml067 secundum GalliaeChristianae
auctoe scriptores
:

vocum Medantum et Medunta affinitas, de posteriori hic sermonem esse, utcumque innuit at
:

Louvetus diserte habet Meulanc. u Vicus elegans prope Parisios Gallice Argenteuil,

qui tunica

Domini inconsutili

gloriatur.

Guidonem autem ordinavit

:

x Altera nota temporis, quo haec db

anonymo

anno 1063 awU064.

h Hemeraeus

exarata sunt.

adannum lUHlegit Duobus enim

DE

DIE TERTIA 0CT0BKIS.

m
UCTUi
J
13.

DE
S.

S.

HESYCHIO CONP.

L A R 10 NIS
MA.II M
I

DISC

P U

LO

LN PAL.KSTINA

SYLLOGE
I.

S. Hesychii

memoria

sacra,

laus apud Graecos, a synonymis distin-

ctio,

aliaque nonnulla.

TOST

ANNDM

CCCLXXUI.
S.

r^anctum Hesychium Sanctorum ^^tiquorum marlyrologorum nemo

.

Fastis aninscripsit

fra num. 28
.-

Et hxc quidem Grsecorum sunt de

buit in Palsestina; scribit

Hesychitu

Sozomeno

i^jBaronius vero, quemadmodum S Maximiaepiscopum hocpariter die cultum ob celebratas potissimum illius a S. Augustino laudes Martyrologio Romano inseruit, ita B et S. Hesychiura, quem S. Eieronymus in Vita S. Hilarionis abbatis non semel laudavit, eidem pari de causa intexuit, ejusque prxconium expressit hoc modo Quinto Nonas Octob. in Pa-

Septembris pag. 503. S. Hesychio testimonia cultum fortasse etiam ulijnundo haet
viii

tom.

num Bagdiensem

enim Sozomenus

lib.

cap. 14, Palxstinae incolas, post deportatas ab

Hesychio e Cypro in monasterium suu?n Hilarionis reliquias, diem festum quotannis

admodum
E

laestina

S.

Hesychii

confessoris

discipuli

sancti

Hilarionis et in

peregrinatione

socii.

Celebre in-

primis Hesychii nomen apud Grxcos fuit: eum Nicephorus Callistus Historise Ecclesiasticae lib.
9 cap. 15, et

celebrem ac splnndidum publice egisse, itaque honorar^e solitos viros sanctos qui apud ipsos vixere et idquidem honoris exhibuisse Aurelio A?ithedonio, Alexio?ii et Alaphioni diserte a//i> mat, qui cura eodem tempore sub Constantii viverent principatu monasticum philosophiam
,

pie ac viriliter excoluerunt,

Sozomenus

lib. 3

cap. 14 inter S. Hi-

larionis discipulos celcberrimum appellant. Et rursus lib. 6 cap. 32 heec de S. Hesychio, aliisque

rat

Sed

Palxstinx monachis Sozomenus naret Palaestina monachorum domiciliis

et virtutum suarum urbibus ac vicis superstitioni g;entilium admodum deditis Christianam relig-ionem mag"nopere provexerunt. Id quod ce?*te etiam Hesv<iiius, si quis alius, egregie prxstitit quia

exemplo

in

Nam et plerique eorum, quos supra in rebus gestis Constantii enumeravi, adhuc superflorebat.

tamen a vagis hujuscemodi dictis adsingula queeque descendere non licet, id de Hesychio sic
accipi uelim, ut res ipsa in <h>bio maneat. 3 Accesseritne Ilesvchius ad S. Hilarione??i quounnoad Constantii imperio,incertum est : sumpsit hie S.HUarionm

hanc disciplinam summa cum laude excolebant. Et horura consuetudine acsermonibus alii ad summum virtutis apicera perveneinstituti
stites,
,

runt, et ad
illic positis

majoris giorice
adjuncti sunt.

cumulum

monasteriis
fuit

Ex quorum numero
qui postea

sub imperii habenas anno 337, posuit 361. Sanctus vero Hilarion 65 xtatis a?xnu?n numerabat, cum evivis excessit A?itonius anno 356. Itaque an;

acce$i "

Hesychas
dalis
;

[sic

Hesychium nominat)
,

Hilarionis soSalarainis in

et

Epiphanius

Cypro episcopus fuit. Et Hesychas quidem in eodem, quo magister, loco philosophatus est, seu q vitam duxit monasticam. tl Xiccphoio 2 Nicephorus quoque lib. xi cap. 39 sic hakudaius, bet: In Palaestina quoque eo tempore plurimi floruere solitarii philosophi. Adhuc enim superstites

in annum 35-1 incidebat. Ex nus Bilarionis Hieronymo quidem cap. 22 et 23 colligi potest, Hesychiuui jam tum cum Hila/ione versatum
^ :

aliquamdiu,eique carissi>>< u m fuisse,at <ii<<><U-Ji- nite tempore S. Hilario?xi ??ionasticr vit& j<>wceendum, nusquam expriptis sese dedidt
mitur. II solum ex Hieronymo cap.
ficitur,
fc,

B et

<

on-

an?iorum fuissc circiter

37 S.Hilario?ie<,

erant
,

quos

cum

de

Constantini

(lege

cam sub

ejus auspiciis >>io?iasticic ni.r institutum

Constantii

ut
et

Grsece
alii

mus, diximus
g-entes.

seientia et

habetur) imperio ag*erevita monastica effulillis

multi profiteri cceperu?it. Porro sicut Hesi/c/uani monachatus initium exacte desc?-ibi ?iequit, ita
in promptu est. Sdncc tenuinum e quidem, defuncto circa annum 372 ??iagitur stro, egisse in Cypro decem fere menses, i?ideq'ue

Sed
,

cum

institutis
,

illorum

qui virtutis profectu non poenitenda laude et gloria monasteria auxerunt. Ilorum praecipuus fuit Hesychas, Ililarioni illi, vita ea, quae secundum Deum est, longe pncstautissiino,

etinuere

ejus exuvias, elusa

custodum vigilantia,

in

Pa-

sodalis

carissimus. Item

virtute

prseclarus

Epi-

Isestinam retulisse, vitseque monasticas in antiquo S. Hilarionisasceterio institutum pro viribus pro-

phanius, qui longo post tempore ecclesias Salaminiue episcopus praefuit. Et Hesychas quidem
quietis

officinam

apud Gazam
in

instituit,

eodem,

quo sodalis seu magister,

rebus
loco.

oranibus seTa?iti

movisse,atmultorum,paucorumneannorum curulo, in occulto est. Novi quidem auctorum aliquot Hispanorum assertionem secundum quam, aliquot, post relatas e Cypro in Palxstinam S. II ii

cum
ut et

consentiens
illo

Hilarion,

autem
fecit,

discipulum Ilesychium Hilarion

Magnus

delectaretur veheme?itissime, rerum,

cto, sive vilarionis reliquias, a?inis, ma monastici instituti propasive tandie glorim sive alia quacumque de cauga?idi desidcrio
,
,

que suarum moriens

scripsernt
,

etsi

absentem hxredem
in

teste

S.

Hieronymo

Hilarionis

sa, sic depo?ientibus Superis, dicitur iisque in Hispaniam appnlsus csse

,

Hesychius

Vita cap.

seu cum xerant anni plures,

22 et 38 ante annum 392 exarata, nondum ab obitu Hilarionis e/fiu-

panos flo?-uisse virtutibus, ut ejusdem a S. Asturio Toletano episcopo

archidiaconatu auctus fuerit
,

apud Hisprimum quidem

ecclesiae
et

quam

20,

aut

21.

Vide in-

deinde, sublato

id-Tnnn
.1.

B.

fc^/*'^ nr^ma<ione /IMiimi

DE

S.

HKSYCHIO CONFESSORE.
runt
:

rr

j-

,*

j *;*,!<: mirabili

ad diem quidem

re suus
f iio
obiciit.

ent

mfra
4,

tmteeri* dtcendi locus

""

*a
-

a*

^
*

wrfl x

^ ^^ ^.
vi
ti

Marfii breviter hoc D Tlmum;iturg,. A (J

.

Eodera die S

patris nostri

tIesychii

Confessoris.

Subjectum posteriori an-

verqente seculo
Quicl itat

P. Simon Martinin sacnsue

serfi Religuiis Gallico

nionempedre

^"**+~
;

*^*
,

^JStum)
sis

ttZZl 0*Tm $7.-,wU ^*<*

MoMta*
ChifFran MSJ^an oGr^.PetrtFr^mu^T a smt, *W dwer
eisci
t

m*

aninHoi rrniuncula) etmon-

,,/,.

ROf) /K, t'Ko die

tum

vere obnsse Hesychium ; noquippeest, Baronium aliosgue, gui Roma-

pag. *se, kot ee P<>

num Marlyrologium

auxerunt

non paucorum

fletn.

Swe autem xidem

:

Sanctorum memoriam pro arbitrio certis affidiem xisse diebus, quorum verum emortualem
ignorabant. Atque hos inter
S.

Hesychius fuisse

Sozovidetur: nihilenim in Hieronymo, nihilin Baronii Anmeno et Nicephoro, nihil in ipsis nalibus occurrit, unde illius obitus dies deter. minari certo possit. Hinc Castcllanus in Martyrologio Universali hanc suit: Absque cultu et die
S.
:

xderquemulta prohic nostra interest noster digia operatus feratur, Hesychius autem talia, unde Thaune ulla quidem, nedum tot ac nostro maturgi nomen acceperit; uterque alius a quodquidem de illo, cujus Vitam videtur

nam cum

fuisse

Hesychio notamappofiden:

contra Tamayus
et

laudatusproxime Papebrochius c.rh ibct, apertius virtuliquet is quippe Galatiam vel Bithyniam et Contibus suis ac commoratione illustravit administantino una cum matre Irene imperium
: ;

temimis 8. Hesychii Acta Tandem annorum plenus,

conclusit his verbis

strante, vita
dccxcvii,

bonorum operum

periodum cum H abundaus, hanc aerumnosam vitae commulaasterna indeficientium dierum clausula anno Domini eoccxxx vel v Nonas Octobris
circiter.
ilica
|

intra dcclxxx excessit; adeoque inquit Papebrochius in Notis ad et ordincm filio, soillius Vitam, quando rcdacto in quorum neuIrene la absolute regnare coepit
;

Cujus

sacrum corpus ut Toletana scilicet

,

in

patriarchali

credit)

cou-

trum nostro Hesychio congruit. Prgesu7 Est et Isicius quidam Toletanorum catalogis insertus, et is quidem ipsissimus lum

aut liioiut

Tohtamu

,-

requiescit. Imo ad annum 435 S. Hesychium vitam pi^otraxisse, Bivarius aliique Hispa-

ditum

ni auctores tradunt, sed nihilo solidiore fundaento.

rt

ubi nalut

tit,

inctrlum

5 Ubi gentium natus Hesychius pariter ignoratur sparsa quaquaversum S. Hilarionis fama multos ad illum e Syria, ex JEgypto et procul dubio e Palxstina etiam, ubi degebat, discipulos evocavit: unde vero ad Hilarionem accesserit alibi litteris 8. Hesychius, Hieronymus silet, nec
, :

MaPost aliquot annos (a relato in Palcestinam, antiquo monasterio recondito ab Hejiwicvque in in Hispasychio magistri corpore) ex Palaestina in orbis nias spiritum nactns duplicem, latibulnm
extrcmo anguatum quserens
;

dum

Hesycbiue noster,si Bivario et Tamayo credenHesychii est. Audi Tamayum in Actis S.

sive sive

monasticum
aliud

in-

-titutum propag-arefestinans; tamen a Spiritu snncto actus, qui Toleagens Asturio ecei sedem praeparabat. Ibi a S. tauam
,

quodvis

proditum accepi. Notior solitudo est in qua Hilarione duce, militare Deo primum cceptt,
,

clesiae ejusdera

ctitatem

episcopo cognitus, archidiaconus expertus

,

ejusque sancreatus est.

e

quamque sublato e vivis magislro prxclaris asceticx vitse prseceptis instituit et perenni il,

Tandem, Ffetadio

pontifice

ejusdem sedis

vivis

lustravit

exercitatione virtutis. Describit illam Hieronymus cap. 2 his verbis Sic nudus et armatus in Christo ( Hilarion ) solitudinem, quae
:

acclasublato, Hesicuius infulam illius mirabili matione fidelium induit. Ad tantum sublimatus

iu

septimo
litus

miliario

Majuma

Gazae

emporio

Sedulium Oretanum pontigrati.i Toleficem, amicum suum, praedicationis Deinde 15. Augustinnm Hypponentnm detinet.
fastigium
protinus
: :

^Dgyptum ad laevam flectiporro est Gaza Pafeur, ingressus est. Notissima iistinx civitas, inter torrentem Sorec et Besor C in tribu Simeon haud procul a Mediterranei maris littoribus sita. Huic olim Majuma, seu porper

cuntibus

Gazx subjecta fuit, 20 ab ea stadiis dissita ; sui juris a Constantino factam, et de filii sui notus

sem antistitem per epistolas supcr quaestione An supremus inquirendus sit dies scripsit. Tandem F annorum plenus et bonorum operum abundans, cum aeterna vitae periodura hanc asrumnosam v indeficientium dierum clausula commutavit Octobris anno Domini ccccxxx vel circiter. Nonas
,

mine Constantiam appetlatam, rursum Gazensibus subjecit Julianus apostata, et Gazae portum nuncupari jussit. Hinc vero miltiari septimo ad

patriarchali basilica Cujus sacrura corpus in in conditum requiescit. Enim vero satis multa at fortasse non tam vere t congesta hic video
,

quam
ille

Ixvam solitudo occurrit JEgypto contermina, in qua cellulam primo, deinde vero monasterium haud procul a via, <jua condidit S. Hilarion Gaza in JEgyptum tenditur. Vide Adrichomium inTheatro Terrve sanctee. Huc autem, defuncto
,

quos Interim tamen dictorum testes adhibeat, audiamus, DexS Agmen ducunt Julianus et Flavius sequitur recentiorum globus. Et ter, quos densus Julianus quidem in Chronico ad annum -114 sic habet: Isichius sic Hispani scribunt pro Hesyfidenter
asserta.
,

ruffaM guod c t Dextro

,,

Hilarione, rediisse

S.

llesycbium,

cum ex

Hiero-

nymo, tum e Sozomeno atque Nicephoro supra citatis perspicuum est.

idem
ae
oh ett

Plures Sancto nostro cognomines saciHs Fa-

Buychiut
iii

COnfettm

Meinit mcnio*
rafui,

stis inscripti teguntur, quorumpleriquemartyrio fuere sublati ; atque adeo vel unico hoc charactereab Ilcsvchio nostro satis hi quidem distiguun-

tur: sed

Menxa

Ilesychii confessoris

diem vi Martii,

tum ad diem

tum ad Maii memine-

Toletanus regit ecclesiam sanctorum corporibus invontis Toletanam Justi et Pastoris. Nam Asturius post martyrura reintegrationem episcopi jam intermissi, Complutensis i, numquam deseruit corpora a se divinitus inventa. Patet itaque, inquit Tamayus, archidiaconatus. S. Hesychii in urbe Toletana Neque major est de episcopali ejus munere dubilandi
chius)
,

( arehidiaconua

DIE TEKTFA ouroHins.

A tandiratio: sic enim Julianus prosequitur paulo Asturio Serrano defuncto in sede inferius
: ,

143
pcto-
J#
,l

cem ag-noscunt ab A. C. ccccxxvni ad A. C, ccccxxxvi. Habes argumentum en solutionem :

;

Tolctnnn
hic fuerit
let

Isichiufi

succedit

qui

prius fnerat ar-

chidiaconus ejusdem

ecclesiae.

Dubitasne

num
tol-

monachus Palxsliyius ? Scrupulum

: :

Flavius Dexter sic enim scribit in Chronico Toletano Faetadio pontifici ad annum 428 succedit lsichius raonachus Palaestinus. Quod si e Tamayo qucvsieris, qua de causa nulla sit epU scopatus apud Hieronymum mentio, hoc tibi responsum auferres Quia vivere desiit ante advenvel certius ante tura Hesychii in Hispaniam ideo futura Acta non novit. ejus clectionem
: ,
,

Sed centenaria senis grandaevi setas miraoulo esse non dcbet; in eo prseaerthn rovo, quo multoe scimus ad eam accendisse, imo et supead uti Arsenius ille Magnus comprobat exuvia quotidie fere excujus sacratissimas cubantes ha^c scribimus: nam bona pars Banctis,

simi corporis, Dei benignitate, in nostro coenobio

S. Annae Vallisoletano quiescit. Cen* tenaria 8. Hesychii aetas fateor , esse miracuto nemini debet, sedvellem solida utcumque ratione

Cistorciensi

probaretur. At

mirum magis,nec immerito euu

,

Hieronymus probabilius anno 419, Hesychius autem anno dumtaxat 4-28 ad ToleObiit

enim

S.

est. JEque altum S. tanas infulas evectus Hesychii episcopatu Baronius silet sed nemini mirvm videri id debet, cura Baronius, inquit Tamayus ex scriptis Ilieronymi noraen S. Hesyilludque in albo Sanctorum chii desumpserit
;
,
.

jatn S. Hesyohium videbitur prope centenarium, ad id id muneris fuisse ctum,eumque ad magistri suiHitarionis instar honoris fugientissimum tantum horis etoneris tantie cV.tatis pondere gravatum Suscipere volv 11 Quibus quidem haud tantopere moverer , Palvstina in Eispaniam transisi Hesychianuse
fortasse
.

quam

v ,-obare

reponat. Quasi vero propterea, quod Hieronymus nosse non potuit, Baronius reticere debuerit.

tus aliunde irrefragabili rel saltem probabiti auctoritate niteretur. Itlum

Maximus

et

Jutianus

Tamnyw

Objicere sibi

Tamayus etiam Sozomenum

poterat, cujus verba dedimus num. i. Certe filentium ejusplus habet admirationis, quam EieH ronymi aut Baronii, si vera sint, quee de Hesy-

Hispaniam adventu, ejusquead Toletanam cathedram evectione Tamayus scribit. Sozomenus enim S. Epiphanium, alterumS. Hilarionis aluchii
191

primi asseruere, quorum (quales modo circumfe~ h,apuderuditosfides runturjquamexiguaho sit atque auctoritas, nihil attinet dicere. Unde cogor, totum hoc mihi negotium de falsitate vehementer esse suspectum. Suspicionem vero meam non mediocriter augent adjuncta ad
i
i

mnum
dem

e Palvstina in Cyprum abiise, ibique 8alaminensium factum esse antistitem, non silet; simile autem quid de S. Hesychio ne verbo qui-

no firfemcomparandamnimisstudiosecon\ partim perspicue falsa. Tnteest, quodad annum S. Aug-ustinus :u\ epise 428 Julianus scribit Esichwm Boribitj ille n pum Toletannm
.-

quod tamen scire potuit optime prodit quippe qui haud procul a Gaza Palrstin.r non tantum, se natum, verum etiam cum quibusdam adoleS. Hilarionis discipulisjam 3etate provectis
,

Viderat kufus Juliani fabricator Eesy\ hii <ju S

dam ad S. Augustinam et hujus ad illum litterepugnante ras 19s et 109: Toletanum fecit temporis ordine atque >pso etiam Augustino.
, ,

scentem esse versatum, lib. 5 cap. 15 ho.uil obscure significat, e quibus discere facile potuit, quiddeS. Hesychio factum esset nisi fortequis ut dixerit, eum ita clanculum asuis aufugisse nihil de illo Palasstinx monacis innotuerit, quod et ut asseri, sed absque idoneo teste, potest, ita et tempus, quo Historiam facile rejici. Accedit suam Sozomenus scripsit, quamque TheodosioJuniori dedicavit circa annum 83 secundum Papebrochium de S. Epiphanio ad diem xn Maii,
j
,

Nam

primo

epistola

199

S.Augustmi
<>

,vt
'

Ilosy'''"-

'"' " cfiium coepiscopum suum sucircih ratafuit, atque adeo septennio sceptem ab Heeychio episcopatum. Colligitur id

exefusdem

epistolse

num.

20, ubi

autem Domini hodie computantor anni ferme quadrag-inta viginti. Alterum hujusce "t rei indicium habes epist. L98, ubi Hes Nam in uno tempore et Bigna in ooslo et pre snram g-entium io terris ab hominibua videri et
nativitate
sustineri,

vel certe
.

haud

serius,

quam

circa

medium

secu-

manifestum
solis

"'i

lum v qua de re Tittemontiustom. (Ule Vitis imC peratorum pag. 123 etiam consuli potest. Potuit innovero id temporis Besj ehius Sozomeno facile

cit fortassis

(inquiwd Benediqtini
defectum
contigrisse,
.

editores)

in-

signem illum
XVIII
,ij,.

ano coo
produnl
historici,
uti

ix

Julii

mam
ttBivarmt

cujus fa tuisse Constantinopoti, ubi isdegebat, multisjam retro annis, scriptis ad Augua
volunt. stinum litteris, in Africam penetrasse in Marci Maximt |n Bivarius in Commentario

quemque

tanta

scribit

aliorumPhilostorgius, ut multorum hominum queanimalinm insuetam ubique mortem inferret. Secundo S. Augustinus de
lib.
2

Chronicon pag. tum ab setate

verbis refero
forfan alicui
: :

LU aliud
S.

sibi objicit
,

Unum

Hesychii petitum quod obesse videbitur est

,

argumenquod ejus

cap.

Qui

'

"'""'

nimirum

si

sic

res haberet, ut
o
ifitatis

<li-

cimns,

oportet
-,
;

Hisycium

ad
8.

annum
OOto-

divinum judioium futurum in fine saculi a ,,], posteaquam dixerat, muUc ntia, se> adadventum Domini pertim ito de adventu Domini fan dictane sint
.

quandoquidem

llilarion ohiit
,

probat eru ut ccci.xxn C. genarius anno diem xxi Ootobris dite Baronius in notis ad
exegisse vero
:

haud faan de futuro in fine seculi, dignosc/ w Matnisi, qux apud E%

thcvum,

Marcun
{

Hbsychium cum eo viginti plue, ab annos, ex Hieronymo certum est minusve quo Rilanon anno autem Ohristi ccclxxii quo in epie A. C. ccccxxvm, obiit, ad
,

interse omnia conferantur, subdit in

Quod
epistola,

facere

utcumque
ad
Sal-

curavi
beatea

in

quadam
*i:ra

quam
tolee

rescripsi

m
-

Pum Hesychium,
omnia
qruunt
lonitanx
et

urbis
litulis,

pum

Toletanum

electus

fuit, lvi

elapsi sunt,

Dc

fine "
Ti

l**
*>*;

obitu magristri guibus si xi, superaddas, quos in nescio) sui hahebat (setatis id unde acceperit annorum xcvi, ahToleti
,

singula epistoUe 199 <>/</>" Hesychium non

ecclesx

ivocat^/abulamtgp.

fit,

ut electus

sit

auetores exegisse epia opatu osque octo in poritifisunt Maximus et Julfmtas, qui eum Octobris Tomus II.
,

Hesj inm turde mutuo Augustinum inteet & commercio vel ipse Augusttnostrum litterarum nus 21

144 l **
AOCTOKB

DES.HBSYCHO CONFESSOBE.
,
,

J.B.

ni , OJ ,eiornrnlaa S nus evertit. Est autem Salona, teste Carotoa*. ejusque episcoPaulo Dalmati* metropohs 01 U6 0Sl pus fuit Hesychius, ad qucm f f erUO promovend, tifex Maximus de non tium monachis vel laicis, nisi ecclesiasticis disciscrtplinisperordinem imbutis, anno Christi 418 quem S. Aupsit, quique idem ipse creditur,ad
'

auctum, et D cum etmonasteriwn suuminsigniter circumse$e alumnorum multitudine u i / cujus libet hominwn generis H quotidie mconcursu... concurS um ferre non posset, Plebat

^^

Lnoredibili e1 quit Hieronymus antiqua? reoordabatur. Ese ver^ationis

,

desideno

con-

autem quo-

tidianae magistri lacrimse

piam discipulorum
itaque interrogatus a
se
et

Amplam olim gustinus locis citatis litteras dedit. a Slavis deinde excisam et probe cultam, sed
fuisse,

sollicitudinem excitarunt fratribus, quid haberet, cur

:

conficeret,

ait

Baudrandus

dem

aliquis

Toletanorum prmulum ^9'

*

scribit.

Ceterum

Istci

USQUU

Rursum
---^

sertusest: verum

cum neque de ;%' successoribus^usad^Iontaau.^.sr^r^ya

sciatur, teste Ftorez
5 cap. 3

inc[x ffi8timant

^^ ^ me ^^
ad seculum
redii,

recepi

mercedem

Eq

Palajstina et vicina3

alicujus esse momenti, et

et

?
scurum

P^
at
>

tu

Htspanue sacrxlo,, 36 pr*ter rnerum num.

ft

act.

cessionis et

pseudo hanc fingendi quod hberet, occasionem meneghgendam sibi minime negligendam Chronicorum auctores
,

t*1'*?

^ ^TZm

^^ ^.^. ^^
sibi

m0 nasterii

ad dispensationem Bupe Ueotilem ha-

tamcarum
o

pignus eripi nolebant

w^^
,

discipuli, nolebat />

e

^r

esse,

putarunt.

deditus erat.

vero Hesyohius maan a fratribus, maximeque ab ^nerationi senis Hesychium autem ea cura biennio

g II. S. Hesychii gesta

ex S Hie-

retenuit, cum tandem, remotis quibuscumque pagulis Hilarion comite Hesychio Achate suo, ut cap. 24 peregrinationes suas exorsus est
,

ronymo proponuntur.
B
S. Bilarioni

legitur.

Quam
now

dZ rel^
dvaZ
proponam,
et suis,

^^
et

parum

probabilia sint, que de

S.

He-

describit

utriusque iter cap. 24 his verbis At ille nihil aliud nisi solitudinem meditabatur, in tantum, ut quadam ^roficisci statuer; et adducto a.ello (nimis
15

Primum

quemt Pairltina

Hieronymus

fonte

quippe exesus jejuniis

arripere conaretur.

quoad

fieri poterit,

Quod cum
lia

vix ingredi poterat) iter percrebuisset et

iZlo^bZZMmm. Quoniam autem ea, quam S Hieronymus scripsit, S. HUarionis Vita ad diemZoctobris edenda est, ea tantum inde decerpam, qux ad Hesychium nostrum pertinebunt.
LqueillldinprimLlesyc^
quamquam nec paucos, nec segnesmorumsuorum imitatores haberet Hilanon,
mendat, quod,
quos

quasi

vastitas et exitium

Pal.tin -^ceretur,

plus
tis et

quam decem mi
sexus
ille

hommum

divers* tasunt.

ad retinendum eum congregata

S.

Immobilis
cillo

Httamon) ad
,
:

preces
:

tba-

arenas

discutiens

Deum meum
subversas

non

facio

Pallacem loquebatur nec possum videre

Christi
altaria,
fi-

ecclesias,

calcata

paterne diligeret, magnique pro meritis Hesychio habuerit nefaceret, cariorem tamen apud illum prxcipua valuerit auisque

liorum meorum qui aderant, intelligebant

sanguinem.
,

Universi

autem,
ei
:

revelatum
confiteri

quidet

minem,

dam

esse

secreti,

quod
,

nollet
,

ni-

quod cap. 22 ctoritate et gratia. Fidem facit, autem praecirefert Hieronymus. Detestabatur infidelitate pue (S. Hilarion) monachos, qui et dilireservarent sua quadam in futurum
,

ne proficiscerehilominus custodiebant eum publica omnes voce conDecrevit ergo tur. non potus quidquam sutestaus, non cibi se, dies, nisi dimitteretur. Et post septem mere,
inediae

gentiam haberent vel

vel
,

sumptuum,
sa^culo

vel

vestitus,

tandem causa

relaxatus

ac

valedicens

alicujus

rei

cum

transeuntis.

Deni-

plurimis,

cum
:

infinito

agmine

prosequentium

milque unum de fratribus in quinto fere a se compererat hortuli sui quia liario manentem, pauxilnimis cautum timidumque custodem et ab oculis abeg-erat. habere nummorum, lum Qui volens, sibi reconciliari senem, frequenter Hesychium, veniebat ad fratres, et maxime ad

venit Betheliam

ubi persuasis turbis, ut reverquadradinta monachos, qui haterentur, elegit berent viaticum, et possent jejunantes ingredi, post solis occasum cibum sumere Quinid est,
to

igitur die

venit Pelusium,

visitatisque fratrierant,
et in

bus,

qui

in

vicina

eremo

loco

vehementissime delectabatur. Quadam in herigitur die ciceris fascem virentis, sicut posuiserat, detulit. Quem cum Hesychius bis setinmensa ad vesperum, exclamavit senex, se

quo

ille

qui dicitur Lychnos, morabantur, perrexit triduo ad castrum Thebatum, ut videret Dracontium episcopum et confessorem, qui ibi exulabat.

Quo

incredibiliter

consolato tanti viri pree-

putorem ejus

non posse, simulque, unde Respondente autem Hesychio, rogavit. esset, quod frater quidam primitias agelli sui fratribus teterdetulisset: Non sentis, inquit, putorem
ferre

sentia,

post

aliud

triduum
inviseret

lonem pervenit, ut confessorum. Constantius, enim rex, et ipsum Arianorum favens hseresi, utrumque in ea loco
deportaverat.
16 Inde egrediens post

multo labore BabyPhilonem episcopum

rimum,

et

in

cicere

bubus, mitte medant. Quod

lito

brutis

cum
,

praesepe posuisset

Mitte foetere avaritiam ? animalibus, et vide si cojuxta praeceptum in ille et plus soexterriti boves
vinculis
in

biduum
convento

pidum Aphroditon
sane,
in

ubi

mugientes,

ruptis

diversa fu-

Betychiu

gerunt. 14 Vices sancto seni

non ingratus Discipulus

fraiiuimui

reddidit

Hilarionem Hesychius venerabatur ut magistrum, diligebat utpatrem et quibuscumque

: :

qui locatis dromadibus eremo penuriam consueverat euntes ad Adtonium ducere, confessus est fratribus, instare et pervigilem diem dormitionis beati Antonii fuerat, loco, a noctem in ipso, quo defunctus
;

venit ad op- aheunum diacono Baicamelis, ob aquae

se

poterat, colebat obsequiis

fovit

mutuam animorum

auxitque diutumitas tempoconjunctionem major, ris. Etenim S. Hilarionjam sexagenario

debere celebrati. Tribus igitur diebus per vastam et horribilem solitudinem tandem ad montem altissimum pervenerunt , repertis ibi duobus monachis, Isaac et Pelusiano , quoilli

rum

DIE TERTIA OCTOBRIS.

145

A rum

Isaac

interpres

Antonii

fnerat.

Post

haec
ser-

xandria

qui

cum miro

gaudio

suscepissent se-

acwom

Hieronymus S. Antonii habitaculum brevi monr desoribit interim et ego hic tantisper
:

sub-

sisto, et cculos in ea,

qiue sunt superius recita-

ta, reflecto. Betheliam primo magno hominum numero comitatus advenit Betheliamvero, agens
:

audiunt discipulos ejus asinum sternere, illumque parare proficisci. Itaque advoluti pedibus ejus, rogabant, ne hoc faceret et ante limen proatrati,
et
:

nem,

jam

vicina nox esset,

repente

JB

'

citius se

mori,

quam
ille

tanto carere

hospite, te

de majoribus
delineat.

suis,

Sozomenus
patre

lib. 5

Nam

cura

g-entili

cap. 15 ita natus e

bantur.
festino
,

Quibus
ne

Idoirco abire vobis molestiam g-enerem. Certe ex

:

respondit

[Sozomeni avus) ipse tamen cum universa domo, omnesque simul, qui ex g-ente erant Alaphionis, primi fidera Christi
liae
:

posterioribus cognoscetis,
recessisse.
Ig-itur

non

frustra

altera die Gazenses pridie

me subito cum licto-

susceperimt

Betheinco-

ribus pra^fecti
invenissent,
sunt,

fnam

qui

vicus

est
;

fezBBorum.

abundans

verant) intrautes monasterium,

eum veuisse, cognocum illuin minime

:

templaque babet tum ob multitudine vetustatem, tum ob struoturam, indigenis venepraecipue vero Pantbeon, colli cuidam rauda manui.icto, velut acri Impositum, et supra uniundequaquo eminens. Apud versum pagum

larum

invicem

loquebnntui

Nonne vera
,

et futura audivimus? Magus est cognoscit. Urbs enim Uaza, postquam, profecto de Palsestina Ililarione, Julianus in imperium

que

successerat,

destructo mouasterio ejus, precibus

antiqua autem S. Hilarionis per S. Hieronymum ViLv editio habet Betbirium, teste Rosweydo. 17 Inde Hilarion sese cum 40 monachis, inetJBgyptum peragruntem ter quos probobilius etiam S. Hesyohius fuit, Pelusium contulit: urbs JEgyptiestadNili ostium ruinis, teste Baudrando, in adversa R sita, ecujus Nili Pelusiaci ripa Damiata crevit, qiiamque proinde cum Pelusio a recentioribus ait non raro

Sozomenum Grwce

v;

(3/jSeXfo

legitur

ad imperatorein datis, et Hilariouis ct ilesychii amboque ut quaererentur, mortera impetraverat Egressus ergo de orbe scriptura erat. toto Bruchio pcr inviara solitudinem intravit Oasim,
:

ibique anno plus minus exacto, qui illuc quoque sui fama praevenerat, quasi jam in Oriente
latere

non posset, ubi

:

multi

illuni

et opinione

et vultu noverant, ad solas navigare insulas cout quein terra vulgavcrat,lsaltem maria gitabat

male confundi. Locum vero, qui Lychnos dicitv haudprocul Pelusio dissitum fuisse, me tacente contextus ipse declarat. Inde Dracontium episcopum et confessorem adiit in castro Thebato exsulantem Thaubasium Ortelius Tab.Zl vocat, Pelusium inter et medio ferme itinere collocat Babylonem, Mgypti urbem olim primariam, et
,

celarent.

19 Binos illos fratres, quos in vicina Aphro- eomitatw tc ni umam ditopoli eremo secum esse voluit Hilarion, arbi,

,l,

^'

S. HeS. Hesychium et Zananum sychxum guidem, quia is, quantum ex posterioribus apparet, S. Hilarioni in Bruchio comes fuit, cum ad necenvuterque a Gazensibus quxre-

tror fuisse

a cujus ruderibus hodiema Cairus haud procul Hermopoleos in abest. Dracontius vero minoris monacho episcopus fuisse crediprima Egypto e Athanasius ab Ariatur, nec ab illo alius, q uem S. norum fautore Constantio una cum pluribus aliis JEgypti Libyxque antistitibus in exsiliumpulsum sua. Sed et esse, scribit num. 7 Apologix de fuga aliorumque multorum, quos Ariane imPhitonis meminit. pietas extorres fecit, ibidem Athanasius

batur.

Zananum

vero
solus

quantum apparet,
:

quia hic et quidem una cum Hitarione ex

Oasi in Sicitiam aliquanto post navigasse dicitur Habens igitur senex Zananum secum, cap. 30
ascendit classem, quae Siciliam navigabat. Sub idem verisimiliter tempus, cum jam Juliano Jovianusmelior princeps successisset in impi
S.

n-teris Elesychius admsitandascolligendasqi Majumam monasterii reliquias in Palxs-

Babylone cgressus cum Sociis Bilarion biduo post Aphroditon venit. Quatuor hujus nominis .Egyexhibet prima pti urbes apud Ortelium tabula que Babytone Meridiem versus progredienti est, ad mii opam occurrit altera ultra oppositam Athribiticum sua C Babyloni Nili ripam ad fluvium J
:
:

tinam remeavit, ad magistrum, ubicumque

ocandriam

ter-

rarumfuturus esset, postliminio rediturus. Alecelebre Mgypti emporium Ub. 17 Gcographise late describit Strabo
:

de

haud longe a Ptolcmaide, Thebdidis mu.rima quarta denique haud longe a Laurbe est. De harum topoli in eadem Thebaide dissita prima Hieronymus hic intelligeudus videtur. iram AphroHinc enim per Nomum seu Orientem versus declinando ad monest
:

tertia

Rosiveydum in Onomasticoin anno i Claudn ante F scribit Eusebius in Chronico Alexandriie Bruchium, quod per Aurelianum tandem destruimultos annos fuerat obsessum,
:

Vitas

Bruchw apud Patrum sic

ditopoliten

pervenitur, termitem Troicum seu S. Antonii num nempe S. Hilarionis itineris iter vero BaAthribin est, bylone Aphroditon, quod juxta
:

mqueinOuthn

iquaSeptentrionem versus fere porrigitu nimia et a Babylone distantia, ut perum autem montis ragrari biduopossit. Videsis plura de situ pag. 10S et seq. S. Antonii tom. 2 Februarii Aphroditon sic pergit Hiero18 [gitur ivut-uHilarionis peregrinationes descnbere) S.

Bruchion quffi partem diuturnum prstantium hominum appellatur, lib. de Pontendomiciliura. Addit ea> Epiphanio Bibliotheca a Phibus et Mensuris, locum hunc ladelphostructafuisseinsignBm.Oastsautem,tn commoratus qua cum S. Sesychio aliquamdiu Baronio teste in gypH solitudines,
,

tur.

Ammianus lib. reg-ionum maximam

20

Alexandria .... amisit

est

addxem xii Nolisin Martyrologium Romanum aest, sanctorum /uxtaac Junii, non postrema
;

inter

nymus

celebrts. Duplem cinorosorum hominum exsilio quibus et tef am > eda %'"' est Major et Minor superaddunt ahqui.Hanc Ma,oribus sejunctam
.

duobus secumtantum retentis fratrihus, in et silentio, eremo moratus est: tanta abstinentia Christo servire diceret. uttunoprimumseocopisse Hilarionhonons Editis aliquot ibidem prodigiis, tm, indead ul vitandi causa perrexit Al
teriorem

vic

^esc^ptionememZosimolib^Saromusa^
.

nam Wjm in deportaretur posset evadere, qui prorsus et mhabitata Sedio arenosa, et vasta parad.m.t tendentibns huc oranem nTtitiara eompleant et abo:
:

fert

stenlis, erat loous insigniter

a quo nemo

Oasim
,

eremum

transiturus.

Et quia
,

torodventiarenavestigia
le

numquam

ex quo eceperat esse monachus fraurhibus manserat, divcrtit ad quosdam iu haud procul ad Aletres sibi notos iu Bruchio,

rnt

partim quod nec

ad

arbor nulla
relinquere

Sm^it.
bns

quiiudicium

oonjecturam

^ ^
nec domi-

po^rat. ^Ea-

u
I

,-

DE
inquit

S.
S.

HESYCHfG CUMESSOUE.
llilariouis

dem,
li.

Baronius,

solitudo

qui teinpore Julieni apostatae illic ansed postea exilio egit, est clarior reddita impii Nestorii, qui illuo est relegatus, est infamis
praesentia,

num

atfecta.
ieindt ad

bmw

yislrum

ftl

20 Dixi, S.Rilarionem cum *. Hesychio inOasi commoratum esse aliquarndiu, id est, anno minus
iul \l r/inamregressum Hilarionisin Siciliam discessus latuisse videtur uti colligitur Hesychius cap. '62. Dum haogeruntur in Sicilia,

motu afflictis, pecunias largitus urbemque edicto appellari Auest gustam jussit. Hujus urbis episcopus Cyrillus anno 325 concilio Nicseno, et Jutius anno 881 Constantinopolitano subscripsere. Hujus eliam epiinvitascopus fuisse videtur, qui S. Hilarionem
Paphiis,
terra?

I)

(Augustus)

vit.

Sinliajam

Huncctim

Cyprus insula a

commoranlem
reversus,

nomen
crata.
22

cap. Sic enim scribit Isidorus, Orig. lib. 14 civitate Cypro, qine in ea est, conseaccepit. Ipsa est et Paphos, Veneri
.

ludisoipulus ejus toto senem orhe quflerehat, et hanc tandeserta penetrans strans littora, tum habens fiduciam , quia uhioumque esset,
:

Hesychii gesta usque ad S. Hi- Ab Hilarione Hfa/umam, larionisobitum,ejusqueinPoLvsti>iai)i rcportntas

Retiqua

S.

trienuio, audivit

posset. Transacto igitur Methouae a quodam Judao, vilia prophetam Christiapopulis scruta veudente apparuisse m Sicilia, tanta miracula et norum

diu

latere

non

jam

ad Hesychio exuvias S. Hieronymus absolvit his Manens itaque (in Cypro Hilarion) biverbis Hesychium ennio et semper de fuga cogitans
.-

Majuma ad

Bilarionm

signa
retur.

facientem,

lutcrrogans

ut de veteribus Sanctus putaitaque habitum ejus, inces-

sum
scerc

et

linguam, maximeque aetatem, nihil direferehat, famain potuit. Ille euim, qui
venisse
igitur
et

Palaestinam ad se veris tempore reversurum salutatiouem fratrum, et monasterii sui cinead cupires visendos misit. Qui cum revertisset, hoc est, ad enti rursum ad /Egyptum navigare, ea loca, quae vocantur Bucolia (locus hic erat apud Alexandriam juxta mare sub rupibus, in,

ad se

tantum hominis, testahatur. Inprospero cursu venit Adriam

,

quit

Rosweydus

storalia, in Vita S.

in Onomastico, dictus Latine PaAntonii) eo quod nullus ibi

]

Pachynum,

in

quadam

curvi

littoris

villu-

omnila famam senis sciscitatus, consona voce nihil in cognovit, ubi esset, quid agerct um quam quod post eo ita cunctis admirantibus
: ,

taut.a

sigua,
in
illis

ne fragnieu quidem
locis

panis

a quo-

Christianorum esset, sed barbara tantum et ferox natio, suasit, ut in ipsa magis insula ad secederet. Quem cum diu secretiorem locum lustrans omnia reperisset, perduxit cum duodecim millibus a mari procul inter secretos asperosque montes, et quo vix reptando

quam

accepisset,

Vide, quo magi-

strum amore prosequeretur Hesychius, cujus revisendigratia tanta terrarum spatia emensus est. Post lustr^ata Mediterranei maris ttttora bene
mutta, tandemMethouem alltjU. toponesi urbem, quaadversam sibi Siciliam res/jicit. Hinc, trajecto Adriatico mari, arnpUssimo maris Mediterranei sinu inter Grseciam, lllym cum, Itatiamque extenso, qui hodie sinus Venetus

manibus geQui introgressus, connubusque posset ascendi. templatus quidem est terribilem valde et remoarboribus hinc inde circumdatum tum locum
,

marUimam

Pe-

Paclujnum in extrema Sicitia, qua in Graeciam vergit, promontorium petiit unde rursum profectus, vigesimo tandem a mari mittiari optaaudit,
;

habentem etiam aquas de supercilio collis irriet pomaria peramoeuum et hortulum guas fructum numquam in plurima, quorum tameu cibum sumpsit juxta quem erat antiquissimi templi ruina, ex quo (ut ipse referebat, et ejus discipuli testantur) tam innumerabilium per noctes
,

et

dies

ti.\

aspectu recreatus

est.

citum quod
sente
suu3

daemonum voces resonabant, ut exerQuo ille valde deleclatus crederes.

,

scilicet

antagonistas haberet
:

in

proximo,

unu eum

illo

Cyprum

petit

dudum quieto esse non licuit; mox enim alio migrandum fuit. Et ne longum fa21

At

habitavit
se

ciam, inquit Hieronymus cap. !3o, sanctus vir llrsychius ad magi&tri genua provolutus, plantasque ejus lacrymis rigans, tandem ab eo subaudit post bidui triduique sermonem levatus,
a Zanauo,
re

quinque et saepe inviibi per annos Hesychio, iu hoc extremo jam vitae quod propter refocillatus est tempore
,

asperitatem difficultatemque

loci,

et
,

umbrarum

aut nul(ut ferebatur vulgo) multitudinem lus aut rarus ad se vel posset vel auderet ascendere,

non posse senem jam in illis habitaregionibus, sed velle ad barbaras quasdam

23
vidit

pergere nationes, ubi et nomen et serino cjus ignotus foret. Duxit itaque illum ad Epidaurum Dalmatiae oppidum, emense alteris vicibus

Quodam autem hominem toto

fores.

ceutem aute

hortulum, japaralyticum corpore Interrogavitque llesychium,

die

egressus

ultro cilroque

commeat,
dejunctiquo

exuvias

Adriatico mari.
,

Aerem mutare S. Hilarionponon beneficum mortatibus animum tuit Dalmatiam prodigiorum ejus fama brevi replevit. Quod intelligens senex, inquit Hieronymus cap. 84, in brevi lembo clam nocte fugit, et
at
:

quisnam esset, Qui respondens,

villulae,
,

et
ait

quomodo
:

fuisset

adductus.

Palmilinom

iuvcnta

perrexit post biduum oneraria navi Cyprum, Asiae in mari Mediterraneo notissimam insulam. Narrat Sozomenus lib. 5 cap. 10, S. llilarionem, a Cypri episcopo invitatum, domi,

procuratorem eum fuisse quoque, in quo ipsi tencollachrymans erant pertineret. Et ille jacentem manum Tibi, inquit, didensque ad Christi surco, In nomine Domini nostri Jesu Adhuc verba ge et ambula. Mira velocitas
ad

quem

hortulus

in

ore

loquentis

solidata

jam membra homiuem surrigebant ad standum

volvebautur,
et

citium fixisse in loco, qui Xap(3wpt dicitur, secundo, auctore Hieronymo cap. 35, tapide ab urrc/ci-ine, an nova? Veterem innuunt be Paplto htvc S. Hieroirymi rerba Ingressus ergo Paphum nobilem carminibus Poetarum , urbem Cypri
:

Igitur octogesimo aetatis suae anno, cum absens esset Hesychius, quasi testamenti vice brevem manu propria scripsit epistolam, omnes
divitias suas ei dereliuquens.

Evangelium

scilicet,

quse

frequeuti

terrae

motu
quid

lapsa,

nunc ruinafuerit,

rum tantum
dit.

vestigiis,

olim
:

osten-

De hac Seneca
?

Epist. 91

Cyprum

quoties
p
:

ettunicam saccineam, cucullam etpalliolum. Nam miuister ejus ante paucos dies obierat... Jamque modicus calor tepebat iu corpere, nec praeter sensum quidquam vivi homiuis supererat, et tamen apertis oculis loquebatur Egredere, quid
:

vastavit haec clades

quoties in se Paphus corruit

Idem Dion Cassius ad annum

U. C. nccxxxix

quid duhitas ? Egredere, anima meu Septuaginta prope annis servisti Christo, et mortimes?
,

tem

DIE TKRTIA OCTOBRIS.

147

A tem times?
Statimque

In

hasc

uerba
,

exhalavit

spiritum.

inquit

esse qnosdara, qui

translation-

i i

rufti

humo obrutum
sanctus
vir

ante urbi sepultum,

Hesycliio,

Hierosolyraitano

presbytero

tribu-

J.B.

quam
rexit

mortuum nuntiaverunt. Quod

audivit

postquam
pcr-

unt,

quem Nicephorus sub

testatur
;

Juniore Theodosio
editionera
et

Palfflstinse

Hesychius,

floruisse,

sed nobis non arridet senten-

ad
in

tare

Cyprum, et simulans, se velle habieodem hortulo ut dilig-entis cur-todiae

,

ura S.

Hieronymus Hesychianam
per

istam

oranibus
ecclesiis,

Alexandriam
tcmpore,
scilicet

.EgySe-

Buapioionem
SUffl

accolis

toileret,

eum

ingenti

vitae

ptum
niore

suo

sub

periculo post
furatufi
est.

decem ferme menses corpus

ejus
tis

Quod Majumam
et

deferens, turbis

to-

monachorum
in

oppidorum
monaeterio
:

proseil-

quentibus,
laesa

antiquo
viveret,

condidit,
toto

imperante Theodosio, fuisse Bcribal usitatam. Sedesto: fueritjam inde a Theodosii Senioris xtate, nondum scilicet florente Hesychio, Hierosotymitano presbytero, trita Alexandrino-

tunica, cucullo

et pallio

et
:

corpore,
fra-

rum Mgyptiorumque manibus

:

Hes>j< hii 70 <nter-

quasi

adhuc

integro

tantisque

grante
taretur,
,(

odoribus,

ut

delibutum

ung-uentis

pu-

miotumea

tatamenti loeo
donatutfuetnt.

^^ ^^
neam
et

Duobus posterioribus numeris vix aliquid occurr jt quod explicatione indigeat qiicvrere ta^ flWg ^ ^u/ g Hilarion tunicam sacciy

pretumeditio quopacto indeefflcitur,Besychium hunc S. Hilarionis fuisse discipulum ? 26 Nonne enim Eusebius lib. 8 Eistorise Eccle- edittonem siasticcvcap I;:, et vel ipse, quemcitat, Nicepho- *foiMM rus Ub. 7 cap. 16 alterius Hesych \% antistitis,

cucullam

que nihilominus,
scipuli traderent
est

non enim, ut Zanani ministri

-.

Hesychio legarit, jusseritut se, sicut erat, vestitum disepulturae ? Sed res in aperto proprix S. Kesychio vestes, sed sui paulo ante defuncti traS.
;

contigit, ut

cujus sub Galerio Maanmiano martyriinn ad diem xxvi Novembris notat Mar-

derentur

scripto cavit

ut

qucV sequuntur

satis aperte innuunt. B verba ejus ante paucos dies obierat.

Nam

minister

lam, ceteraque

Tunicam cuculmonachorum Orientatium indu-

tyrologium Romanum, meminerunt? Quidautc obest,quo miyius illi usitata apud Alexandrinos et JEgyptios 70 interpretum versio tribuatur > Certe in ea opinione Baronms est ad annum Christi 306, eaque non improbabili. Nam pra?ter E hunc nerao, inquit Baronius, ejns nominis in ^E&ypto celebris reperitur, /<<>/<' Un-ronymo antiquior.

Deinde Lucianus martyr,

editor, sub initium
si
i

alter 70 intcr-

menta luculente descripta habes tom. 2 Januarii ad diem xvn ejusdem mensis in Commentario prxvio ad Vitam S. Antonii num. 66 et sequentibus. Qua victus ratione modoque usus sit S. HesychiuB quibus,,cum mentis, tum corporis
,

pretum
<>st
:

us e vi-

circa idem tempus, quo hic pro Constantinopolitanis novam 70 e //credibile

est,

autem

tionem elaboravit, suam quoquepro AXexandrinis elaborasse Hesxjchium. Tertio cum Hesychiailionom in usufuisse, scribit Hieronymus,
1

exercitationibus, e Vita S. Antonii, aliorumque

id temporis

monachorum

maximee S.
chium
bit
,

sanctitate fforenlium, Hilarionis magistri sui, cui S. Hesy-

omnibus consensisse, Sozomenus scriAut si lubet, consule Acta nostra eo, quem proxime citavi, loco, ubi ha?c
in
colligi debet.
,

universim descripta invenies. Legi etiam potest Rivarius de Veteri Monachatu et regulis monasticis lib. 4 cnp. i. De monachatus S. Hilarionis in Palfflstinam inducti institutis, reg-imine et progressu. Pracfueritne amorte S.Hil<<< ionis Ma-

de usu jam antiquitatis aliquid saltem adepto, non derecens inchoato intelligendus wdetur. Jam vero S. Hesyohius noster, quantum quidem ex Hieronymo colligere licet, Hilarioni aut monasteria msitanti, aut alio atque alio identidem /jcregrinanti comes fuit pene individuus atque adeo non ante obitum S. Hitarionis, id est, nonante
;

annum
sus
;

371 tucubrationeni

suam videtur

agres-

proditum
is,

jumensi monasterioS. Hesychius, nullibi litteris novi. Negat Bivarius num. M, quod
magistri corpore, /n II tspaniam secessit, sedemque Toletanam adminislravit sed hssc aliaque nonmoror,quiavel falsa vel certe prorsus incerta. 25 Omittenda tamen non autumo quse de S. Hesvchio Marcus Antonius Alegre de Casanate ad annum Christi 360 tradit. Ita habet Vir
translato
: ,

Majumam

n etiam

70 inlerpre-

tnm

fuit

Grseco
paginffl

elegantissimus

axiomate,
:

divinaB-

Adde, editionem ejus, si qux exstiterit, verisimiliter non staut lucem vidit, sed paulatim ab JBgyptiis fxisse receptam. E quibus //7, ut in hac hypothesi nonnisi senescente seculo 4 Hesychiancr editionis usus passim invaluisse videatur Hesychii autem S. Hieronymus meminit in Prxfatione in tib7'OS ParalipomenMn, quos anno 31)6 exaracit. p de- verumidrtii27 Memoratus supra Paradisi Ca< coris auctor neminem quidem dictorum suorum >nmecertum. pr&ter antiquum sui Ordi\ adducit m Chronicon quod ad sanctcV Scriptura
si

tamen re ipsa id

prxstitit.

que

cam
bus vero

novam Gra?indagator indefessus translationem utriusque Testamenti pnblia

cavit, partim
in

se,

de

septuag-inta

interpreti-

db Hesyehio, 9. Hilarionis dtsci/ndo, <-laboratam attinet, idtolumex Sixtt Senensis Bibliothecasancta adverbum penedescripsU ita enim ille Vir
Grzecse

70 interpretum editionem in integrum Arestituereconatumesse, S. Hieronymus lib pologicV adversus Ruftnum palam facit his verbis: Alexandria ct JJgyptUS in septuaginta suis llesychium iaudat auctorem. Subdit in alterum
.

dem tam jam

Testamento correctam: partim ad vetustam fiproprio marte iu novo reduotam. Hesychium quemdam depravaVeteri
,

linguae

peritissimus

et

divinarum

Scri-

pturarum
lationem
se
to
in

lector assiduus,
totm.>
Scripturffl

novam Qraeoam
publicavit,
in

trans-

de

lxx

interpretibus

Veteri

partim a Testamen-

-1

emendatam. partim vero propria indnstria Novo Testamento ad antiquam fidem reSunt,
viro

stitutara.

nem

tribuant
,

earadem hanc translatioqui Hierosolymitan.i preHesychio

doctissimo,

qui eodem operam contulit usque ad Antiocham, Luciani

: :

Conetantinopolis

shytero

quem

Nicepliorus

martyris exemantiquiorem Originem siplaria probat. Nec his Media3 inter has provinciffi Paliestinos luit codices legunt, quos ab Orig-ine elaboratos Eusebius et Pamphilus vulg-averuut. Hesychium ab Ilieronymo laudatum,Hilarionis esse discipulum, nescio,unde concludat laudatus Alegre. Scimus,

temporibus Theodosii Junioris floruisse, seribit, Quod mihi non videtur verisimile, cum Hieronymus scribat, hanc llesychianam cditionem ecclesiis omnibus per Alcxandriam et JSgyptuni Theodosio Seniore imtempore suo, hoc est, de i>. Hefuisse usitatam. Idem quoque
peraute, sychio nostro, teste

Lezana

in

Aimahbus Larmelitarum

us
*octori
J
'

DE
Emmanuel Romanus.Suum

S.

IIESYCHIO COXFESSORE.
<">>

Uiarum ab anno
psit

Christi 319 usque ad 323, scri-

ea derejudici

Lezana ibinon exprimit, nec scio, oo ohh/.Ccterum et Baronius suos habet sequaces quomtm, quamquam certam non rear esse sententiam, facit tamen illa, ut editionem, de qua S. Hieronymus, Hesychii nostri esse, non audeam asserere.
;

qui additi natali ejus 291 scipulisque augeri vel 292 annos effcicns saltem 328. Exinde S. ii yehius, nimirum ab anno 354, seduto cavit> ut ne multitudinis honorisque pertsesus Hi;

larion, clooi aufugeret alio, quod senem meditari probc /icrs/jc.rcmf, donec abeunlcoi n> A.gyptum comitatus est. Annum, quo id contigit, non eodem modo auctores supputant. Baronius quidem ad annum 356 num. 4S Hilarionis in JEgyptum

fugam anno,
III. S.

qui sequitur Antonii obitura, innecex Hieronymo

Hesychii gesta suis annis

innectuntur.

tit.

um annus

lateat nati defunctique S. Hesychii,

\^solumqueex Hieronymo atque Sozomeno compertum hdbeatur, rediisseeum ab obitu S. Hilarionis in Palxstinam, Majumseque ritam duxisse monasticam, rerumabillo gestarum ordo,eS. Nilarionis Vita petenda est. Hujus autem chronotaxis ex eo potissimum capite colligi debet, quod seaeagesimum ^antumnumeraverit xlatis siuv annum, ut ex Hieronymo in Hilarionis Vita cap. 23 et U apud Rosweydum colligere licet,cum e vivis excessit S. Antonius, quod anno Dormoi B 356 contigisse ostenditur apud nos tom. 2 Januariipng. 11'). Hinc S. Hilarionem, qui nonannum 90, ut Menologium Basilianum apud Ughellum perperam habet, sed annum dumtaxat 80 aetatis attigit, obiisse deducunt alii anno 372, alii'61\;
natalem cjus illigant hi quid anno Domini 201, illi vero292, quod ad diem xxi Octobris, cum de S. Hilarione agetur, discuti poterit. kdannum Domini 872 ritamproduxisse, adxu Maiipag 88, Pnpebrochius scripsit. Baronium tomo 2 Annalium Carmelitarum adannum Christi 356 Lezana carpit, 'ji""l ad hunc annum inAnnalibus suis scripserit, annorum sexaginta tnum fuisse Hilarionem, moriente S. Antonio, dolelqve, quod tam cg-regius auctor in re m;mifesta
atqvc odco
defecerit

c;

autem secundum Baronium S. Antoanno 35S quare ex illius mente Hilarion nius in JEgyptum abiit anno 359. Rosweydus in Notis ad Hilarionis Vitam, anno 358 id contigisse, contendit'-, triennio scilicet a morteS. Antonii, quam anno 355 adscribit. Henschenius tom. 2 Januarii in Commentario ad Vitam S. Antonii prsevio num. 57, uti et Papebrochius tom. 8 Maii de S. Epiphanio num. xi Commentarii
30 Obiit
:

^"J;

prcevii Rosiveydo adslipulantur

quantumad trienet

nium, quod inter Antonii obitum

:

Hilarionis e

Palcestina discessum intercessit at cum uterque S. Antonii obitum ad annum 356 referat, Hilarionis in
sti

JEgyptum peregrinationi annum Chri- E

; :

359 assignat

vet

25

quibus equidem prse Baronio faHieronymiana narratio nam, descripto cap. et 26 Hilarionis ad montem S. Antonii ac1

cessu, ipsiusque montis situ, mox capite 27 ita prosequihi, Hieronymus Igitur reversus Aphroi diton, duobus secum tnntum rctentis fratribus, tanta abstinentia in vicina ererao moratus est ut tnnc primum sc ccepisse Christa et silentio
: : ,

scrvirc

diceret.

Porro
terras

jam
illas

trieuniura

erat

quo

clausum caelnm
dicerent
re.
,

arefeceratj ut vulgo

at

Baronium

correxisse hunc
latuit.

suum
4-An-

errorem, Lezanx diligentiam

Tomo

nalium adannum Christi 372 num. 107 sic habet: Ex cujus (Hieronymi) etiam testificatione colli<rianno cx hac vita discessisse, si quidem ipsum tcmpore obitus Antonii Magni, qui contigjt anno vig-esimo primo C (imo decimo nono secundum Rosweydum in Prieludiis ad Vitam S. Antonii) Cbnstantii imperatori- [hic est annns Domini trecontesimus quinquagesimu- octavus, vel potius se.vtus) eg-isse annum ffitatis sexag-esimumquintum tradit. His igitur ita constilutis, Hesychianam chronotaxim ordiatur,

cumdem (Hilarionem) hoc

ipso

Antonii mortem etiam eleraenta lugeSubdit dein, Hilarionem, Aphrinliianorum o< olarum calamitate motum,ccelum suisprecibus referasse,pluviamquearcntibustcri isimjjetrasse. Ad montem S.Antonii, teste Hieronymo, Hilarnon perrexerat diem ejus natalem illic cetebraturus qui cum incidat indiem xvn Januarii, principio anne'359, in monte S.Antonii cum Hesyehio Hitarionversatus est, deductisque diebus circiter 17, quos itineri, priusquam itluc adventaret, impendil sub finem anni 35S vel sequentis initium in viam sese dedisse, dicendus est. Sed alio pergentem cum S. Hilarione Hesychium prosequaii
,

,,

mur.
31 &. Hilarionem Aphrodito in Bruchium hauo procul oc Alexandria abiisse, inde in Oasim mox migraturum, ibique summum riLrcvasisse discrimen atque postridie discessus sui una cum Hesychio morte plectendum a Gazensil
,

/llic

tenu$ de-

*criyia,

mur.
qeHu
-'>

busfuisse queesitum,ex Hieronymo 7ium.lS retuli. Contigit id vel circa finem anni 361 vel certe an-

Necdum,
antc

inquit
in

monastcria
mon.-iclnim

crnnt

Hieronymus, tunc S. PaUcstina ncc quisqunm

,
i

snnctum

m m

Syria
i

novcrat.

fundator et cruditor hujus versntionis et studii in hnc provincia primum fuit. Hunc forte e primis S. Hesychius secutus
Illc

est.

Nequit quidem hujus ad illum accessus epocha accuraic definiri inter annum tamen 8 35-1 figenda cidetur. Elcnim ex cap. 22 et sequentis initio liquet. S. Hesychium magistro suo in amoribus fuisse, priusquam hic annum sexagesi;

no proxime sequenti. Anno enim 361 ad finem vergente, vivere Constantius imperator desiit, eique eodem anno Julianus apostata successit, a quo Gazenses Hilarionis elHesychii mortem, si forte alicubi deprehenderentur, impetraverant. Defunctus isto pericuto llesychius in Palsestinam ohnt. Cvni eniot in Sicilmm nuriynrit llitarion,
occiso

jam anno
itineris,

868 die

16

Julii Jutiano, so-

cium

prwter Zananum. habuit neou-

nem
set
,

Hesychius vero

cum

triennio circiter post

ad Hilarionem reverti

volebat, ubi
,

terrarum

es,

mum
nus

tertium

ectatis

impleverat, hic autem an351

ignorabat. Triennio post

seu anno 365

cum anno Domini

concio-rebat.

Porro
inest,

diumultumque qusesitum Hilarionem

,

lh-sychius

Hilarion 15 erat annorum, cum solitutidem gressus est, in eaque 22 habebat annos, id universim 37, cum prodigiis clarere coepii
,

in Sicilia non sine gaudio reperit, brevique in ea insulaexacto temporis spatio ad Epidaurum duxit

di-

DIE
A
xit,

TERTU

OCTOBKIS.
/

149
auciuri
J
-

Dalmatix oppidum. Jamenim

in

Dalmatiam

pervenerant,
est,

cum

ingens

ille

terrxmotus exortus

tempore veris anni woxinae sequentis ad sereversurum, in Palrestinam ad salutationem fratrura et

quem paucis

ita descripsit

Hieronymuscap.

monasterii

sui ciueres

visendos

ini.sit
1

83:

post Juliani

Ea tempestate terra? motu totiue orbls, qui mortem accidit, maria egressa sunt terminos suos et quasi rursum Deus diluvium minaretur, vel in antiquum chaos redirent omnia, naves ad praerupta delatae moutium pepende:

reducis anno 307 Hesychii suasu in secretio insuLv locum secessit, ibique quinto post anno, probabiliter xxi Octobris Christi 371 vel 372
,

(hic

runt.
gutftuonnfi

32
cap.

Eumdem

lerrse
:

motum Sozomeus
11

lib.

inde a seculo viii, utexBedapatet, ejus memorias consecratus est) mortalerfi ritam cumimmortali commutavit. Frequens illi extremo hoc vitte ejus tempore Hesychiu

enim

dies

jam

2 ita refert

Atque

ex

iis,

quse audi-

tione accepi,

conjecturara

facio,

vel

eo

impe-

rante, vel certe caesaris

dig-nitatein

nente,
tigit
:

clades illa

Alexandrinis in
extra

adhuc obtiiEgypto coniterum

inte-

tunc

cum mare, quod

revertens,

recesserat,

subito impetu

proprios termi-

nos excessit, et continentem longe lateque undavit adeo ut post recessum maris super
:

cum tamen e vita discessit, denuo in Palsestinam Hesychius arripuerat iter liuL ergo Hilarion tunicam, cucullam et palliolum defuncti paulo ante Zanani quasi testamento reliquit. Ut in vero Hilarionis obitum audivil Hesychius <bCypruiii rediit, atquepost menses fer< lelatum clam Hilarionis corpus in Pal./
erat;
:
,

iulit,

ctis

domorura
certe

reperta

sint

navigia.

Alexandri-

hocpostremo

Majumxque condidit <inno 372 vel 373. Qiuc dicta sunt, inunum collecta, quam
explicatus,

ni

eum diem, quo litec contigerunt, quem natalem terraemotus appellaut ad nostram usqne meraoriara quotannis festura agunt. Sedmale adjunxit Et haec quidera Juliani temetiam
,
:

subjicio, synopsis exhibet.

poribus

evenerunt.

Annum

illius

lib.

26

cap.

34 S. Hesychi us nascitur anno incerto subiniiium seculi iv vel finem 111. Amplectitur vitam monasticam sub S. Hilarione probabiliter nec citius anno 328, nec serius

10

Ammianus
(

verius
)

definit.

Hoc, inquit, no-

354

Majumce

in Palsestina.

Procopio adhuc superstite, cujus actus multiplices docuimus et interitum, diem duodecimum Kal. Augustas consule Valentiniano
vatore
,

Adhibet usque ad
rion.

omnem curam ab anno 351, saitem annum 356 ne clam aufugiat Hila,

primum

cum
orbis

fratre

horrendi

terrores

per

Comitatur Hilarionem in JEgyptum anno 359

aut certe circiter.

omnem
les

ambitum

grassati sunt subito, qua-

nec fabulae, nec veridicce nobis antiquitates exponunt, ejusque deinde calamitates graphice depingit. Annus autem, quo primum consules fuere Valentinianus et Valens, fuit Christi 365. Valentiniani vero secundus, qui anno 364 sub /inem Februarii teste eodem Ammiano, ab exercitu salutatusest imperator. Eumdem quoque an-

Migrat in Oasin et cum Hilarione capitis peri culum subit anno 361 vel 362 indeque in Palxstinam abit, degentes Majumx fratres invisurus. Invenitpost multum, cum viae, tum laboris S. Hilarionem in Sicilia, ducitque in Dabnatiam primo, deinde in Cyprum anno 365.
-

num Hieronymus assignavit in

Chronico

discre-

pat quidem in anno Christi Eusebius, sedfatalem

probabililer
contigerint,

Joviano annum totum illi adscripsit, sequentem vero tamquam Valentiniani primum numeravit. Ammiano Idatius Marcellinusque consentiunt. 33 Utilis admodum Epidauritanis S. Hilarionis prsesentia fuit ne enim eorum oppidum frementibus maris fiuctibus subverteretur fundi:

Missus hinc alteris vicibus ab Hilarione in Palxstinam advisitandas antiqui nionasterii reliquias, ad Hilarionem apud Paphum morantem redit anno 367 suadetque magistro,neCyprum
,

deserat, sed secretiorem potius in

eadem insula
371
vel

locum

deligat.

Hxres

scribitur ab Hilarione anno

tus, triplici,
effecit.

quod sabulo

inscripsit, crucis signo

Jamque hu)usprodigiifamaperDalma-

Cypro in Palas372, ejusque demortui exuvias e 372 vel 373, et terrx honoristinam defert anno vitamque monasticam pro fice mandat Majumae, pergit. Cum porro lateat, quamdiudeinfiteri

tiam sus clam noctu aufugiens in q apud Paphum domicilium fixit. Substitit eo loco 366 et Hesychium interea anno biennium
,

longe lateque dispersa erat,

cum inde rurCyprum abiit, et

ceps invivis Hesychius fuerit,

annum

373 initio

Commentarii

adscripsi, veluti illum, quo postrecertius scitur.

mum floruisse,

DE

150
MJCTOM

ACTA SANCTORtM.

J.B

DE

S.

MENNA SEU MANNA

FONTANETI
1N LOTHAKINGIA.

V.

COMMEJVTARITJS PR^EVIUS
S
I.

S.

Mennse Acta

et natales.

II

IOIUSSCU-

uod usu venire

LIIV.

S.

Vennat

u/ui

Aciu aliaque

monumenla,

eaet pene deleta temporis diuturnitate memoria, posteritati transmittuntur, nimirwn rum ut Actorum illorum sin minus prxcipua caplerumque pita, varia certe adjuncta in dubio certamque apud eruversentur,et fidem integram ditos noninveniant, id xqueS. MannaseuMenlo,

Qi

rum

r<m gestze

Sanctorum Actis, quolongo ab eorumobilu intervalsolel

nonnulla, quse ipsissimis anonymi verbis expressit

:

nimirum

luvc,

qux tamquam anonymi

citat:

Considera, caasar, quia tibi et nomiui tuo Qon protui sed adversa prophetat, et sine ullo spera, timore contra tuam potentiam audaoter rebellat:

item hxc: Eliphi

et

sic

Julianum saucto Martyri

extrema minitantem inducil

anonymus

quare

naj Actis accidisse,

videmus. S. Menme Vitam,cui initium: Clemens mundi Reparator, ad 7ios olvm aP. hifftetio missam fuisse, in Catatogis nosi reperi, Vitam vero ipsam invenire nusquam potamen in illius, quantum quidem apparet, Fragmentum aliquot, cui hsec subscripta leguntur: Presbyter de Pusieux Joannes fteginaldus le Petit testatur, hao desoripta esse ex
'

mcantationibus nefariis ad nideos dissipasti deduxisti? Nisi meo obtemperes pmeepto hilnm ,.f renoves deos atque colas, quos minutatim con- E g-ladius meus caput tuum dividet parfregisti S. Eliphii ticulatim. Jam vero geminum habemus exemplar, alterum e Ms. vetusto S. Viri Passionis
in Gladbach descriptum et

cum Ms.S. Maximini

Treviris collatum, alterum e Ms. codice ccenobii

codice vetustissimo
cerato,

manu
sua,

picto,

in

multis

la-

Magni Ordinis Canonicorum RegulariumS. Augustini ad pedem Ponlis Ratisbomv in BavaS.

antiquitate
injuria

usu

temporura,

homi-

ria

desumptum, quod utrumque eadem phrasi,

numque
psit

ut pluriinum obscuro. DescriP. Papebrochius ex apographo, quod ad P. Sirmondum miserat subscriptus Fragmento presbyter. At quantsecumque codex ille prae se ferat antiquitatisindicia, is tamenest,quiS. Menillud

verbisque, uno alterove demptis, iisdem refert tum delatoris calumnias, tum Juliani, minas : quodsane argumento est, ipsam anonymi lucu>

brationem Ms. utroque eontineri.

'6

Admodum
Vita,

recens

est,

teste

Tillemontio, S. haud

M
'

jxnsetatesit longe posterior.

Superiorevero seculo S. Mennaj historiam Gallice typis edidit Joannes Ruyr, San-Deodatensis ecclesix cantor atque canonicus, part. 3 lib. i. Antiquitatum Vosagi idem enim, quod cap -! pariim ex antiqua moxmemoratse S. Menna Xitie,Ruyrianxnarrationi

exordium est) S. Menna VitaMs.e Portu suavi accepta, partim ex Ruperto abbate Tuitiensi,

quod de ea,quam Rwpertus scripsit, verissimum est sednec multum antiquitatk habet ca.cujus auctor anonymus est comparate ad S. Mennae xtatem. Ea enim secundum anonymum J'uliani apostatx temporibus ftoruit ille autem S. Mennam in loco, qui Porses dicitur, seu in Portu suavi conditam scribit. Cum itaque suavem sub Bru S. Mennte corpus ad Portum
Eliphii
: :

<<"</""

quibus eccleside Liberdunensis manuscripta accesserunt; adeo ut amissx apud nos$. M Vitxjactumm Ruyrius, laudatumque Fragmen-

illa

tum utcumque resarciant. Mennam I Rupertus S.

et

ejusque

germanos

tncminemnt,

sorores obiter attihit inVitaS. Etifratres phii martyris, quse apud Surium estad diem
xvi

Qctobris, seculo duodecimo, Albani S. Martini Colonix Agrippinensis abbatis rogatu consi

none Tullensi episcopo ac summo deinde Ponti sexto, ut fice, anno supramillesi num trigesimo in decursu videbitur, primuhi translidnm. sit, consequens est, ut ante hunc annum scriptum suum non elucubrarit anonymus, atqueadeosehic culo tantum Rupertum cvtate superarit, licet se longe antiquiorem nominarit. Neque taum tum quod n multo post scripsisse dicendus est,
Rupertus
,

\?

qui

anno 1137, auctore Mirseo

se longe
<

ripta.

Facem Ruperto
qui

prsetulit auctor

quidam

r,,is abiit,

anonymus,

primus, Rupertique tempot anterior, S. Eliphiires gestas perset quem consuleret. Rupertusnon est :praeterhum ,/. Simplew nimis et subobscura Benedictinis
,

specie <'<< codicis Ratisbonensis, 6u% S. Eliphii Vita inserta con* est,vetustas quamlQOfacileannorun
,

antiquioremnulla ere alias potuisset tum quod in suadeat

eum

jecit,

Patribus anonymi mdebatur oratio; eaque </e causa Rupertumimpulerunt, utsam ti martyris, cujus reliquias possidebant, res gestas comptiore
ci

clariore stylo recuderet. Periisse

anonymi

lu-

quisquistandem in Ratisbonenst apographo nostrolocum, unde S. Eliphii Vitam accepimus, annotavit. Porro cum idem quoquedeS. tfenna Libarise in Portu suavi condita etiam Acta S. illa ante annumlQSQ in lucem memofent, nec
prodiere. Ex his quidem colligere pronum est nulla esse ex Actislaudatis, quse eorum omnium, qiue continent, fidem faciant certam-, scateatne autem tot erroribus anonymi S. Eliphii Vita, quot illam, quam tamennonvidit, Bailletus in Tabula critica Auctorum et Actorum laborasse

cubrationem, Tillemontius Nota IZinpersecutio nem Juliani et Bailletus in Tabula critica Auctorum etActorum mensi Octobri prsefixa viden
tur innuere

ram

sed, mea quidem sententia, perpequamquam enim Rupertus antiquiora S. EliphiiActa nonparum immutarit, sunt tamen
: :

non

,, ,

DIE TERTIA
A non dubitat ad diem xvi Octobris S. Eliphio sacrwn examinari poterit. Ad S. Mennse natales
,

r.ms.

15!

me
Bactu
et

nerunt, quamquam reliquam Bactii progeniem accurate enumerent ex quo fit, ut dubium me1

J
-

ronverto.

riln

W-

4,

SolimariaccV, cujus itinerarium Antonini me^ ,

entrudit fSha,

Leucorum olim oppido nunc vico Soulosse vernacule dicto et Novo castro Campaniee GattiCcV Tullum euntibus versus Veram fluvium obvio S. \l> nnre natales Ruyrius aliique
,

m j nit

est,

clrri possit ,num hcV S. Mennas sororibus csint maximesi, quod Calmetovisum Pompeyana inscriptio seculum xmautxiv non
:

xserit.

Hanc vetustatem non admodum ma,

nonnulli vero Tullo adscribunt. Haud procul Solimarica sedem prxcipuam fixisse illiaiunt, S.
,

Menn.T parentes Bactium et Lientrudem olim qUidem insignem atque spectabilem, at modotem,

porum

vetustate

omnino coltapsam. Patrem

;

in

propterea Bactimari nomen sit inditum, at hodie ignoto sepultum matris vero corpus in ecclesiam S. Petri Romarici aliquando translatum volunt, nimirum Tullo, ubi et mortuam et a S. Eliphio seputtam fuisse hnjus Acta commemorant. Nanceium inter et Pontem Motionis juasta rionii Mosellce adjacentem ( Pompey Galli vocant) vetus inscriptio legitur Gothicis characteribus exarata quateste e Catataunx regvlis Bactius originem duxit. Riguetius in Systemate chronologico episcoporum Tullensium, licet legere
loco, cui
,

numA Riguetius non diffitemporis quo proedicti Sancti floruisse creduntur, ratio habeatur contendit tamen, illius auctores traditione antiqua eo permotos, monumentisque usos fuisse tonge superioris setatis '/uamquam de suo certis incerta, aut veris falsa nonnulla fortasse adjecerint. Verum, ne gratis ista excogitata dicamus, quid cauScV cur Rupertus s>eculo 1 n cur anonymus seculoproxime superiore S. Gontrudis et S. Odiv nc rerbo meminerint ? Justam igitw vndi causam prucbent, aut antiquam illam fraditionem
gnamsapere,laudatus
tetur
;

si

(quantum ad iltas pertinet) monumentaque, scnpserunt, non exstitisse aut certe non ea ittis visa esse, quibus fides esset adhibenda. Cur de1

nique seculo xvi Tullensis Breviari/ editores S. (hnitrudem et S. Odampari silentio involvvn/
quosutiquetraditio,
'

monumenta praetcnsa, memor

.

tamen mallet Catholioa reg-is prosapia fieri potuisse credit, ut Catalaunia Hispaniev regione
,

Bactii progenitores oriundi fuerint

lib.

Cahnetus HistoricV Lotharingiav id de Catalauno ad

:

at

Matronam Campaniee

GalliCcV civitate potiori ju,

re interpretandum, existimat cui equidem favet CampanicV Lotharingicvque vicinia, et Bactii in

utriusque confiniis commoratio multos autem senescente secido quarto, in hisce Francide Alemanniivque tractibus regulos exstitisse, testis
;
,

frequens
quorum va-

"""

Ammianus est. Multam porro prolem Bactius e Lientrude suscepit cujus si numerus quseritur, Acta Aclis,
5
;

tataque inscriptio non latuere ? 1 Liberiorc //> crisi Catmetus utitur, quem suis verbis Latine redditis disserentem audiamus. Non est inquit unde rectius librum hunc quintum ordiaraur, quam a primorum dicBC Tullensis martyrum historia qui anno cccixn sub iraperatore Juliano Jesu Christi fidem professi sunt. Utinara eorum Acta illius zetatis Christiani mandassent litteris neg*otiura nobis modo non facesseret veri incertique, quod illi traditio vulg^aris adjecit, discretio. Contendere nonElophium, S. LibaEucharium, S nulli, S.
,

riam, S.

Mannara

S.

Gontrudem
?)
S.

S.

Susan-

sexu vinli auctores auctoribus adversantur. duos, SS. Eliphium et Eucharium sub Juliano martyrium passos tres vero e sexu femineo, S. Mennam, qu<vutrum martyrii palmam adepta sit,
;

nam
aut

(ecquis scriptorum hos Sigynaro adscripsit, Bactio, quse

et

sequuntur
S.

Hoildera,

S.

Menehoildem
ctium,

Amam

vel

Lintrude Ba-

vel e Liutrudc

suscepisse

Sigmarum. At

nec ne, antiquitas tacuit

SS. Libariam

sannam, qux illibatcV virginitatis lilio rii lauream adjecerunt, S. Eliphii Acta recensent.

Sumartyet

cum rem

perscrutamur, eorumque historia? epoitque adjuncta componere volumus. ab hac

His consonant Acta S. LibaricC et Breviarium TuUense anni 1535, quod Lectione vn de S. Euchario ad diem xxvn Octobris ita habet Genuerunt ( Bactius et Lientrudis ) tres sorores san:

cogamur opinione discedere, et asseverare, S. Elophium, S. Eucharium et S. Libariam, quorum

traditio fert) martyriura (ut constans reg*ionis sub Juliano anno ccclxii seculo fere superasse Yirg-ines ceteras, de quibus modo dicebanms
,

ctissimas, virg"ines in sanctiraoniali habitu et voto

q cum perseverantia Domino famnlantcs

videlicet
in

Mennam
in

Portu suavi sepultam

,

Sn.^annam

Libariam pro confessione tidei decollatam. Verum tribus SS. Etiphii et Eucharii sororibus S. Gontrudemseu Gerirndem et S. Odam S. Mennae Acta adjiciunt uti et Pompeyana, de qua num. prxcedenti sermo /)'//, inscriptio hisverbis apud Calmetum expres-

Campania tumulatam

et

sub Alpino Catalauuensi ad Matronnm epifloruerunt. Subdit circa annum cccclxi Si-oi"0 y Neque negare, neque prorsus afflrpost pauca mare audentibus, treshosceSanctos (Eucharium,
quse
:

Eliphium
tione

et

Libariam)

fuisse

carnis

cog-ua-

nobis sufficif, ejusdem unins pro fidei, perfectasque caritatis nexibus, el societate vere fuisse confide Christiana passionis
g-ermanos, dicere

junctos.

sa

CatalauniaB reg-is prosapia Baccii et Liencditi sunt nobilissimi sanctique subscripti trudis videlicet .S. Eucharius , S. Eliphiu.s,S. Libaria
:
l

Lib. 6 ejusdem Historuv ita prosequitur minus de SS. Menna, Lutrude, Pusinna, Menehailde, Ama et Libe* Francula, Hoilde,
S
:

,, stgmari

Quo

flUabut,

S.

Su^anna,

S.

Oda

et S.

Gertrudis
meritis

quorum

di-

,!,.

quibus ad

annum
Gontrude

ccclxii
et S.

ais snnrng-iis

et g-loriosis

cum

ipsis as-

est

aliquid (de S.

jam dictum Susanna uihit

sociemur in

caelis.

Hi

fselices

praelibati Juliaui

De S. Gontrude nihil g-ladio truncati sunt. peculiare scriptum inveni. Sancta qucvdam Odda virgo a<l diem xvi Februarii in Breviario Tullensi anni 1535 annuntiatur eademne sit
:

expresse statuit) loquamur, longins differre 110 possumus. Erant ha^c Sig-mari comitis Perth sanctorum et conjugis ejus Liutrudi> rilia-, easque

martyrum
rici

Elophii et Eucharii sorores ftiisfii ttistomulti affirmant. Ne ab hac opinioue pru

,

analiain Supplemento Februarii discutipoterit.

fmuitum
pro/ei,

recederemus,

S.

Libaria-,

prefatorumque

mar-

Neque anonymus

S. Eliphii

Actorum

scri-

/>/<",

neque Rupertus abbas, nequecitatum Tullense Breviarium S. Gontrudis et S. Odtv memiOctobiis

illi^nvimns. tyrum martyrium eidem tempori ob dioecesmm Credibile tamen est admodum,

talaunensis

et Tullensis confinia,

aliarumque
22

in

lomus

uac,

II.

152
hac, aliarum

DE
vero
ncfas
sorores
cederet, in
illa

S.

MEENA SEU MAOTA

credi-

V..

cultura,

pie

reor Viam Calmeto suppetere

propter quod de
,

tmn

fuisse,
,

haud
,

esse,

eas invicem prav

feaTcum harum

alterutra S.

ripere

assertumque

martyrum
splendori
spectabat.

quod

Tul ensium Tullensia dimcesis ut fuisse, ad Catalaunensem jure

priraorura

Verum

cum rem

oitri

-coupatffl

mentis
certa

affectum
secerniraus,

perpendimus,

adjunetaque
et

in-

;Z prlumLidtrudis corpus, inquit

non ^lh Calmetum, auctorem atium co ubi locorum ceterarum enim si percuncter, ransMa sepulta, quove deinde

Quodut de ceteris quoque

^tumd^pr^

Menn* oonfundu

ff?J^
lib.

ut certis solum

mhmreamns,
Liutrudem
raulta
lo

Siothar^^ quod
pultum
est in sacello
,
:

fuerint

5.

Hi

mox

liquido sequitur.

Sigmarum

uobili

quos apud Perthenses loco fuisse, qu* variis dispersa prole Deus impertiit,
inolinante seculo v et sese CCOCLXl annnra

MauriUo e>exe ft '*?*? lat, ac CorbeiamPicardix(venus 449 ) dela6 Septembns pag. ? m>- videsistom. nici, viaesisLum.
S.

S.

Alpini

terapore

circa

totara

diviuo

obsequio

hsec habet a?t. consee it. De S. Menna speciatim quas S. a eadem forte est, 59 S Menna sh Imma , ob nominum, ut reor Araa Amea vel

tum est postmodwn. S. pagus modo dispersxsunt locis HS Hcnrico Cam .postea vero sub primumpotius est Stepb.m u->y \ani* comite Trecense S. ; alterum
quod
ille

Hoildis 0X uvix

vams

**?

qualemcumgjteaffinitatemparumqueidoneam.ut
reddat. rem per severisimilem

s. itemam mm S. Menm
'

9 Duo dterum

quo, sunt in hoc Calmeti discursu

omnino mihi disphcet, alterum veenim ego roprobare minime possum. Neque prim isfratemxcognaHonisilludwnculum,quoa Ubarxam, Suinter SS. Eliphium-, Eucharium,
tl0 n

nuper exexerat. Hincdcnique l0)U S abbatia SancUc S. Hoildis brachium f inter Occidentcm tertio fere lapide a Baroduco alterum vero Panr.sc et Septentrionem sita, Prodigwum, Germani suburbium acceperunt. patravit Barisiquce sublata evivis S Pusinna anno 860 torvicus spectator fuit, unde
>
.

onensis

sannam B pro
certo

et

verisimile, post exactas tot

annorum, mo seculolosjactatasqueolimtot rerum vicissthorum tudinibus Gallias, genuinam sinceramque

notitiam, ut
fd,

Mennam intercessisse dicitur a-u m.hiapparet habere sane admodvm

,
;

beiam Canonix ejus ossa transvecta UrOam MenchoihUs corpus dudum in abbatialS. cujusaefuit dicecesis Catalaunis asservatum oppulum Camindetranslataest pars atiqua ad
;

fuerunt. ^.

Menehddis appeltapanix, quodab MaFaniS.

tis S.

in odore sanctitationem invenit. Perthi denique

scnsrm ex hominum memoria. Neque prxluxisse recenUoevanuisse temporumscrijj/oribusquidquam reorpras-

cujus reliquisem procul Jovis vitta, prioratu ipsi cognomini haud Franciscanos deanno 1567 aPP Benedictinis ad

Ama sive Ymma

obiit

rum

incertos vagosque mlgi rumores : fuerint inter sese uthi Sancti, etsi nulla forte conjuncti, diversisque temsanguinis cognatione vixerint, in unam fuerint constatt /

unde accident,

volutoquieverunt.
11

poribus

liam, forte ne vicinx Campanise,

:

quam septem hacexpartc LothannSigmari filix exomarunt, Gontrudem sic S. gia videretur inferior sic S. quoque postmodum fuisse adjectam, ex
Quodautem S. dictis num.Sverosimillimum fit. vel Ymmam (namet Mennam eamdem ac Amam
hoc modo S.

manifesto consequitur si m/ iisdem quoex iltarum numero S. Menna fuit debuissc terra redque locis sacrumejus corpus Atqui Calmetus prorsus di et asservari exuvias. Fontanetum, inquit, inde (A. oppositum scribit, et fertilera Menna) discessit, locum oppido obitum frequentem, in eoque ad

Quibus

positis,

cultoribus

Odam

iis

usque versata
clesia
illius

est.

loci,

Ama

Sigmari
,

lata) esse conjicit

invenitur appelid plane perperam facit. Sefitia

(

Nec annus,
ejus

Harum Ymraa plures inveni fuisse traduntur. ad diem xxm Apriinquiunt Acta S. Pusinnx
)
.

ptem enim Sigmaro

neque enim usquam

his

cum
ctus

cum

abbatiae
S.

nec Octobris cohtur festum iu Portu suavi iii Bruno episcopus Tullensis, diOctava. nominis nonus, postea Leo Pontifex hujus raanura ultimara adPortus suavis
:

Sepulturam nacta est m eccujus hodieque patrona est. attamen dies obitus scitur

lmil

lis

Othildis
'

hic * fuit a Papebrochio illustrata, prima subsecuta (alias Hoildis) successit hanc
: : :

iecisset,

Mennm

reliquias eo

transtuht

anno

.
|

,.

post quam C est Luttrudis huic [ proxima ] memoriara recensemus jus luminis auras processit mde Francula in hujus novissime genita Libera edicta * est Magenhildis
:

Pusinna est nata, cu:

mxxxvi Neque id data Calendis Octobns F vcl ex ipsa Pontificis Bulla maanno Pontificx suee dignitatis 2, Indictwne ergo me consideHsec ita habet nifestum fit

unus Calmetus

asseruit, sed

rante,

dum

in

initio nostra?

ordinationis sui Dei

;

chorum
sancti

sanctae

virginitatis

complevit,

Spmtus
vero
S

gratia

septiformi

rutilantem.
est,

Jam

dono Leuchorura citudinis mese studio mihi

praesul

clectus

interea solli-

inter has ne

una quidem

quacum possit
et S.

ZZ^

Menna confundi, ut ostendo. Ki Jn primis autem de S. Francula

quod prcedecessor meus quoddam coenobium ex

villa,

innotesci contig-it, venerabilis Bertlioldus

pontificalis

praebenda3
dici-

Lx-

Papebrovh io bera seu Liberata (suspecta sunt hsec

nomina, eo quodidem diversis linguis significant,

cumlibrum itludobservo, eas superiore seculo, qui de Sanctitate Christiana Tresuum Gallicum, censium est Des-guerroisius ( quem consule ad publici juris fecit t non modo cultu
,

sumptibus, in fine praereptus, tur, construere cceperit, sed provexent opus ad finem usque minime bonum conspiciens, et ahcujus sanctum intentionem
in ejus raercede devotiocupiens, cceptum laborem, Christo nis adipisci caeturaque sanctimofavente, perexplere studui,

quie

Portus

9uavia

quantulam portionem

annum

quidem tenus innosacro caruisse, sed ne nomine Galliis, donec earum seu vera seu ficta tuisse in

470J

nialium

nomina Mss. Germanica

in reliquarum Sigmari

serviturarum congregavi, gloriosaB Vireims Geet lucum in veneratione ibidem et sancta3 virginis Menn,e

Deo ibidem

netricis Mariae

inlucem. Contranon filiarum Actis protulerunt dumtaxat S. Menns memoria , seculo superiore abhinc seculis in cultusque, sed pluribus etiam Lotharingiaviguit, quemadmodum de ejus cultu quiddicenda declarabunt ; nec aliunde solidi

corpore

metum
earum
tiora
,

na non ex

Fateor, Calconsecravit historias fide aliememoratas Virginum sua recitasse sententia verum quse de
quiescentis
:

dicta sunt, ut sunt recenreliquiis quam ut reet firmiora credimus ita

modo

tetcz

: ,

DIE TEUTIA OCTOBRIS.

153

A
apud Leuco

felli fitcile

possint

neque his quidquam Calmetus

:

opposuit.

canse ecciesix in usu fuisse, ostenduntur.

si haec
,

Quod
.1.

Menn natali dicamus sunt, qui eamvel certe Ehphium Tullo adscribant; ut Baronius ad annum 362 Lahierius in Menologio Viegmum sunt, qui Solimariacae, ut Acta S.
j

Resta t,

ut de loco S.

eadem sit ac illa, de qua nobis est se, non absurde quis suspicelur fortasse eam ideirco
,

illis

insertam

legi, et in

Britannia, cuitam fuisse,

,

Menuae, ut Ruyrius, Arturus, aliique. Sollerius tom. 2 Augusti pag. 10 , dum Rapinium carpit
,

quod vel in Britannia vel in circumjacentium insularum aliqua hauserit vitam, equa discessit
in
Galliis. Conjectura est quam tanti facies, quanti voles. Ego, etsi quod secure sequar, ni, ,

quod cum S. Memmio Catalaunensi episcopo S. Leodegarium apud Perthenses in Campania cultum eb S. Mcnnam conjungat, hancquoque Campanix Sanctis annumerare videtur cum ait
,

hit inreyuitn,,

malimtamen Actorum qualicumque

auctoritatecedere, Gallorumque traditioni, >/uam

transmarinse adhcvrere ;

maxime cum num.

,

25 S.

Id

rum
tis

miramur, de conciliandis temporibus tam pasollicitum fuisse Rapinium, ut Sanrtos mulS.

seculis a

Memmio
,

assignaturi simus quo verosimiliter a S. Menna Lotharingica diversa sit, et forteeadem ac illa quse in supradictis Litaniis memora,

Mennam

remotos

ipsi

conjunsatis se

tur.

gendos censuerit
pania3
ret.

ac

si
,

grlorise

ejus

non

consuluisse existimaret

nisi

prreeipuorum

Cam,

Sanctorum in.-titutioncm eidem

vel

adscribe-

Sed
S.

14 Quas de incertis S. Mennae natalibus mo- poruitfone do dicta sunt incertam pariter reddunt Hlius wufowsetatem vixisse tamen sub finem secuti iv, con,
.-

vel

Mennam

Leodegarium prsecipue respexit ea de causa adjecit quod in

,

C07*s est et

metum enim nihil moror,

;

Campania sacro fonte lustrata fuerit annosque juveniles magnam partem exegerit, ut quidem ejus Acta testantur. Dcnique Scoti etiam S. Mennae natales sibi vindicare nituntur. Usserius " lib. de Britannicarum ecclesiarum primordiis in
,

v distulit s m exmam Siijumro satam esse, suspicatus fuerit. Ceterorum veroplerique, ut eam SS. Eli\ et Euc/iarii, quos circa Juliani apostatse tempora passos credunt, sororem rati sunt, ita et illam ea-

constantior plerorumque assertio. Calqui eam ad finem secidi etenim ea sotion de causa id fecit, quod

et Emendandis pag'. 1069 Baronium Saussayum arguit quod SS. Eliphium, Eucharium, Libariam et Susannam Tullenses fuis-

Addendis

dem

et

fere setate foruisse , tradiderunt. Dempstcrus anno 361, circa aitnuni .>u Arturuset La-

hierius obiisse, scribunt;sed vacillat eorum

quippe, qui, Usserio judice, habitatione quidem Tullenses fuere patria vero Scoti, et regio quidem genere. Quid ita ? Ex transmarinis Scotorum finibus has partes ( Tullensium scilicet ) moris erat expetisse multos , ut ex Actis S. Mansueti ab Adsone monacho conse,

affirment

unde enim exploratumperspeclvniipir haberepo tuerunt, quod monumenta antiqua tacuisse, in superioribus vidimus ? Rapinius inAnnatibus Catalaunensibus S.
Gallias

Memmio quem
,

a S. Petro in
facit sequalem;

missum

putat, S.

Mennam

scriptis UsseyHus declaravil. Si nos pariter do-

autregioScotorumgenere
natu,

cuisset Usserius, qui e testimonio tam vago consequens fiat, hos quoque singulares Sanctosin Gallias appulsos esse e Scotia, aliquod profecte operse pretium retulisset. \2> Dicet fortasse quispiam SS. Valerium Matcrnum, Eucharium aliosque S. Mansueto J primo Tullensium episeopo, natione Scoto, fuisse peregrinationis comites, acproin in eorum numerum referendos csse ceteros S. Eucharii germanos verum is Eucharium Tullensem cum Trevi,

quapropter a Sollerio in Commentarig ad Vitam S. Memmii tom. 2 Augusti merito vapidat. In eadem, qua Rapinius, de misso secutoiin Gatlias cwiuptc s. S. Memmio, opinione Ruyrius fuit Mennam Juliani setate floruisse, existimaret manuscripta Portus suavis, in quibus illa a S Memmio ad virtutem pietatemque Christianam mstituta dicebatur hacex parte corrigenda monuit, et episcopi nomen, cujus 7nagisterio usa fuisse fertur, caute suppressil. At quoniam ad S. Mennae inslitutionem delapsus noster est sermo, uttum de hac, tum de reliquis, quse ad S. Mennampv//;
,

rensi inepte confundet. Sedquid de regio Sanclorum stemmate ? Audi Dempsterum lib.b Historise EcclesiastiCcV gentis Scotorum. Num 453 ita C loquitur S. Elisius, filiusregisScoti&Fiucormaci, ut existimo, aut sane Crathlinthi, ut aliis vide visum. Et num. 892: S. Menna virgo regia, sonec non Lithariae ror SS. Eliphii et Eucharii et Susannae. Hsec ille : at, qui de rebus Scoticis
,

nent, deinceps

agamus, remtm serie admonemur.

II.

S.

Mennse gesta

et

cultus. f

Quandoquidem

agunt Buchananus, Boeihius, Leslxus seu Turnerus nidlam Crathlintho prolem attribuunt; Fincormaco vero solos Eugenium atque Euthodium, quos regno nondum maturos moriens pater reliquit. Regium itaque S. Mennse genus commenti nec alia de causa, id putamus, loco habemus Crathlintho aut Fincormaco patre S. Mennam nafiim, Dempsterus scripsit, quam quod id exigeret quo S. Mennam, nimirum verratio temporis gente ad finem seculo iv, floruisse, opinalus est. Quod autem ad patriam ejus transmarinam, seu Scotiam seu Hibcrniam seu denique Britanquod scrupulum esse fateor niam attinet movere cuipiam possit. Est autem hoc sancta qiuedam Menna invocatur in Litaniis vetustissimis AiKjlieanis qute et Sanctos plerosque ignotos publico olim apud Anglos in honore habitos, 2 Anacomplcctuntur et a Mabillonio tom. Anglilectorum pag. 678 labente seculo vn
:
,

de S. Mennae natalihns jam Abineunte actum, reliquum Actorum Bjust seu potius Ualcr Fragmenti nostri fe.rtum seriemque brevi sermo- innutrita, ne, percurram, velobid maxime, quodpauca <J> ceps oeeurrent, qus commentatione indigeant.
,

p;'iHiumHaque,sifidemActOi-ne,)in>rtoriUdemtiue

sequimur, fut uram Puellse sanctitatem, ani mique pidchritudinemcumpraestanscorporisforma tum indolis prseclaree igniculis fam prsenunciabant, ad Catalaunensem episcopum aparentibus missa est.Christianse fidei rudimentis imbuenda et munis noxse piaculari fonte expianda verum ad
t
<

quem? AdS. Alpinum

(vixit illecirca

annum

161,

probante Stiltingo in Commentario ad ejus Acta addiemviiSeptembris) ut quidem Calm< didit sed falsa, ut diasi nonsemel, opinionedet

ceptus. Displicuit
Ipta

Ruyrio

S.

Memm\
uti ei
,

ta-

men Fragmentum jiostrum,

,

ipsomet
:

runt

nec

mirum

Ruyrio sanctum enim

Portus suavis teste signa-

Memmx
seeulo

15t
XIHTORK
$e<

DE

S.

MENNA SEU MANNA

Verum

V.

vixisse.putabat; ulo i,sanctam vero fttennam iv

J.B.

atque ita non cohserebant temporum natse. ad fvnem si Catalaunensis episcopatus cxordium

tacuitillaprimiim,quod conceperat animo, propositum: at postridie coram consessu pubtico sa-

crum velum, quod secum

lo

tulerat, obtulit, et ut
;

il-

seculiiu cum Qallise Christian,

bv.s ct

editori,

tegeretur, vehementer expetiit

facileque vo-

proxime citato referas ac S. Memmioscv Mangio annos 80 episcopatus ActoJurumejus actorem, aliosque secutus, tribuas, vidisse is potuit, qua debacliani persecutionem Manna Jomo pachante in Qalliis, S. Menna seu suarum exemplo, terna, fratrum, sororumque
Stiltingo

ulis ticomposeffectafuisset,nisipromptii retardasset sed num patriset sponsi metus quod facere verebatur episcopus, manus perfecit angelica. Einc, opinor, Arturus etGononusS.
:

vommonachse nomen adjiciunt

nachi vel

at <<"<<-<i
:

moPri-

monachx

dupliciter accipi polest

egressa, sol
similiter
illa

petiissc dicitur

r otuitque

mo

sancH preesulis curse industriseque suuminvemre,a committi, imoetab illonomen etiam solum sacris undis lustratam, sed quo non Fragmentum noe sacro fonte susceptam fuisse, strumct Ruyrius refert cujus rei exemplanonprxvio ad nullatomo Octobris in Commentario Remigii num 124 et 125 proferuntur. Acta S. adeo ecclesix Catalaunensis Q l(lll i s i diu concdt regimen, putes, S. Memmio non posse repugndbo ; tea ramagnopere quidem
;

quod ipsum nomen importat, inquit Papebrochius tom. 3 Maiipag. 293, ut intelli-atur Monacihs esse, vitffi a mundano temporalium cura lvductse Strepitu rerumque hujusmodi vitffi propocitum seu votum riectator
,

ut signiftcet
.

id,

exterua

aliqua

habitationis

victus

vestitus,

vulgari muudanoque Secuudo g-ularitate professus.

que
et

discrepantis

sin-

monacih js dicitur,
,

qui cum nuno fere solum intelligitur is exteruarum alidicatione rerum propriai etiam voluntatis arbitrium

haud
e S.

abdicavit
ccetus
,

ut

fiat

membrum
,

tione nihit solidi reliquum

ftet,

undedefinias,

qms

alicujus
tis
,

relig-iosi

sub obedientia viveuvinculo

Memmii

successoribus

S.

Mennae curam

insti-

curn obligationis

perpetuie

quan-

tl

udultior

facla.

H tutionemque si<> videamus. Fi16 Quid porro Acta mcmorent, imbutam S. Mennaro, et dei Christianceelemcnt/s CatalaunenstKn, praesut sacris undis purgatam at ea ille fuerit ) parentibus remisit ; ( quisquis 'cretur. Bona aquennio, l(L l egc>

tum ex sua quidem est parte, insolubili. Priori E quidem modo S. Mennam ntonacham fuissc, facile, dedero, posteriori non item.
18

Ceterum
,

tanti prodigii ea vis fructusqne totuanam

tamaiupteatur,

fuit
rit,

ut

nonmodo paterni duritiem animi flecoe-

parentum venia dicto tempore ad magistrum illa rediit, ut jam ietate maturior, ita et
igitur

sed tubens etiam concesserit pater Filise locum, in quo arbitratu suo sibi Sponsoque cwlesti vacaret : neque enim audiend/ videntur ii, quiab
irato patr^e ob invictum castitatis propositum interemptam volunt, quos inter, gladio percussam, Dempsterus scribit quee eorum ,assertio neque
;

irriganda : uberioribus cadeslis doctrinse rivulis sanctioris viUe prxceptis quotidianee ne autem puellarum diu not pietatis exempta deessent,

que Christo famutantium monasterio Fdiolam providus prsesut consignavit, ut quidem ait anonymus qua in re, vereor, ne a vero forte disces:

Bactii, hominis Christiani, pietati congruit,

ne-

que ulto, ut in Actis S. Eliphii videre est, antiquitatis testimonio confirmatur, nec denique apud
auctores numero auctoritateque potiores invenitur. Difftadtatempatitur, quod sequitur Ea tcmtate , inquit Fragmeyxtumnostrum, idemque apud Ruyrium legitur, patre in bona senectute deut superius dictum est functo , matre quoquc
: , ,

serit

dum enim

S.

Meunam,

sublatis e vivis cir-

ca Juliani tempora ejusparentibus, jam nubilem fadt, haud rmdtoserius, ijmm/ cira medium secutum iv natam esse, oportet. Quod si tum temporis mrginum monasterium Catalauni exstitem7 potuit id cum antiquioribus Galtise monasteriis quie illic seculo iv primum exorta sunt, de vetunec tamen illius meminit Thostate contendere de vetere et nova Ecclesix Disciptina assinus
,
:

debacchante
paterna

persecutionis
,

tempestate

ceteris

discedentibus germanis
exivit.

ipsa quoquc a domo Quo enim tempore, quove auctore

part.

lib.
i

'6

cap. 12
1 ;

serra

lib.

cap.

non Antonius Dadinus Altenon Hippolytus Hel</<d in Dis;

sertatione preevia de Origine et Antiquitate vitse

monasbicse 9 non MabiUoums tom. i Annalium Benedictinorum pag: 6 et 10 quibus locis depmma monasteriorum in Galliis origine et propa;
;

gai

disserunt. Utut

sit,

potuit virgi-

nuceplo

vela

nibus aliquot, quarum virtutem Catalaunensis episco/ms j<cr\jjectam habebat, S. Mcnnaj institutio curaque committi, earumque domicilium, licet forleprivatum, ab anonymo nostro monasterium, etsi minus apte, nuncupari. 17 Altera hxc apud Catalaunenses S. M^uuae commoratio per alterum quoque quinquennium tenuit; quo exaclo, ad paternos lares regressa est: ubi haud multo post, quamaltas interim egisset in virtutc radices, declaravit. Nuptiasetiim, quas injunxerat, animo constant/ rejecit, illi pater non voluntatis contumacia , sed castimonise et itis Sponsi amore. Cumquc perficiendis pnestituto die nupjtiis non exoratus pater instarctjuga sibi consulere Filiam compultt paucis itaque lataCatalaunensem episcopumclam patre adiit, ul pudorem mrgineum, quo doctore didicerat,
i

persecutionem iltam exo7^tam esse, dicemus? -A agente in Galliis Juliano ? /'/ quidem S. Eliphii F Acta testantur sed minus credibile nonnullis apparet quippe Julianum quidem anno 360 et initio sequentis in hisce Occidcntis partibus versatum esse concedunt sed nullam volunt Christiaqui Christianee fiuis exhibuisse molestiam dei cultor etiam tum callida simidatioiie videri volebat, ut lib. 21 Historiarum suai <um his verbis Ammianus refert Utquc omnes, millo impediente, ad sui favorcm illicerct, adhffirere cultui a quo jam pridem occulte Christiauo fingebat hadesciverat, arcanorum participibus paucis
; :
,

auguriisque intentus , et ceteris , quae deorum sempi r fecere cultores. Et ut hiec feriarum die , quem celeintcrim cclarentur mense Januario Christiani Epiphahu brantea dictitant, progressus in eorum ecclesiam solemruspicinae
,

nitcr

ronium

Numine orato, discessit. Moverunt ista Baad annum 86B, ut sub Salustio Gat-

tturum pnefectOf Juliano carissimo , nominique obid Christiano infensissimo S. Eliphii marty-

rium
19

contigisse, diceret.
,
,

eodcm defensore integrum nitaminatumque ser~ varet. Ut in conspectum episcopi admissa est,

quem sibi Juliani exercitum Accedit e devincire , quoque modo posset , satagebat Christianis militibus, tcstc Zonara, ma.rtmam partem coaluisse , atque adeo e re ejus fuisse , ut
,

eo

verosm" 11

'

Christianorum

DIE TERTIA OCTOBRIS.

155
1.1

A Christianorum sanguinivel
lianiin
(Inllns

invitus parceret. Ju-

cemPagos (atlerum

persecutionem non adeo quidem violenlam atque apertam fuisse, ac S. Eliphii Acla insinuant (neque enim ea quantum ad singula probo) facile credo at nullam omnino fuisse, non item. Adeoneconstanteranimi moderationem xquitatemque, cujus laudem a/fectabat, Julianus coluit, ut nullum toto eo lempore, quo iy\ Galliis egit, latentis odii indicium prodiderit, homo inconstantiw levitatisque perpetux? Aut adeone liebeti fuit ingenio, simplicique, ut, pneter fidem, quod causaretur, si quando Catholicum persequi vellcl inveniendo non esset ? Quid ? quod itti, ut Eliphio violentas manus injiceret, peculiaris HtUr lus non defuerit? Eodem enim Zonara teste, occultans unumquemque pro Malitinm suam
:
,

Lotharingise oppidum vutgo Dieuze dictum) transiens Alamannos ad citeriores Rheniripas adortus dissipavit adeo ul et an:

B
;

vnsuliatui in

GatUii

no 301 Rauracos, versus territorium Basileense ad Uheni ripani sitos, Vienna adiens Leucor fines facile peragrare potuerit. At, inquies, Julianus postrema in Alamannos jam erat
tione perfunctus, atque in procinctu, ut Ulyricum peteret, cum Christianorum militum n

Bellonamnon
vit,

publico, sed ntu seoretiore placa-

idem habet Ammianus: a fide defectio etiam tum plerosque latebat. Fateor, hiec iis, qux in superioribus diximus, adversari verum Ammiani ea in re
ut
tib.

21 cap. o

illius igitur

.-

>>><

toritatem mihi

dubiam reddit causa non una

rebus
i

primum
non

quidem,
:

arbitrio
ccpit.

suo

ctiltum

sequi,

quem

vellet,

prae-

interfuerit

quod Ammianus hisce jam enim ante unacum

e Galliis in

Eliphium autem traductorum ad fidem Catholicam gentilium,confractorumqueidolorum pagani non solum milites, scd et duces, ut A referunt, accusarunt, quorum xque ac Christia-

magistro equitum

Orientem evocatus

>i,ut lib. 16 cap. 10 videre est. Deinde, quod citius Juliani defectiopalam innotuerit, ac Am-

norum

opera, auxilioque indigebat

capitis igi-

mianusseribit, quod numero superiore osten est. Denique, quod eo ipsu die, >/uo in ItlyH-

tur Eliphium damnare Jidianus potuit, non quidem quasi fidei causa, sed veluti viol>>i> prascepti reum, vitandseque seditionis specie. Quid ? quod non desint, qui in ipsis Galliis Julianum palam Christianis ritibus valedixisse, velint? Equidem S. Hieronymus sui temporis regum calamitates describensin Epitapli 10 Ncpol iii ni o.d Heliodorum de Juliano hsec habet : Julianus proditor anima suse et Chrietiani jugulator exercitus Christum

cum cum exercii, quem muttaaru

.

idem

circumvenerat, iter arripuit, pvhiice diis litasse videatur Audt ipsummet J% ad S. P. Q. Atheniensem ita ntem Tum quo.-

niam sacris pro exitu celebratis eo die peri quo de nostra huc profectione eram al locutunon solum pro mea salute; verura eti;im pro utilitnte reipublica?, et communi omnium
libertate,

ad

praesertim

Gallicann
et

etc.
;

Media, quem primum in Gallia denegaratj nimii >>mpalametpublice, non clanculum hoc enim jam ab annis duodecim et privatim fecerat, ut ipsemet scripsit ad Alexandrinos, cum
sensit in

Sub initium autem epistolse Quapropter nemo me nug*ari,

esse judicet
et
;

ista prsemiserat inepte

loquacem

quod
in

eaj qusa

non olim dumt.i

al

nuperrime

nuper ad occupandum imperium e Gatliis excessiset, cujusin Galliis commoratio sexoiu/um non
excessit.
quo lulianui
apoitatu

complectar.
11

omnium ooulis gesta snnt, cr.itioue Sed ad S. Mennam, undc digt essi sumfi
''

mus, revertamur.
Itaque, ut edubiis atque perplexis aliquid,
s,

20

Zosimus quoque
.

refert,

Julianu

quod saUem probabile videatur,

Juliano csesare,
relictis

sub

(anno 360) Parisiis ab ewercitu Augustus salutatus csscl rem ad Constantium perscripsisse stantium autem, datis ad Julianum litteris, rita habuisse, qux factaessent, sed non n
illum ad se evocasse; iisque acceptis, palam ntiam ostendisseJuUaanimi sm de Num coram omnibus diwisse, potius se diis, num et quniii Constantii verbis, seque vitamque suam permissurum. Denique Julianus ipse in epistola ad S. P. Q. Atheniensem, in mm& adhuc te Constantio, scripta, suam a fide Catholh
et

vel potius

augusto

S.

Meuua,

sese

patemis xdibus, unica comitante au< commisit itineri, itura, quo se cumque Dei
:

nec vero prodigiis iO Spiritus duceret caruit : properanti enim flumen guoddai
nilutosoquc gurgite moram objecil ffasit Virgo : non nauta, nou navigium aderat transiturm : at ieauxilium, rata, /Uiilla prxsens sibi foi men ingreditur : dum pedem promovet,
<

lutum, prodit arena ; evanescit gu\ que sicco pede transgreditur. Ut

vero alte-

/cctioncni

>>/> i-rlc

r n,fili'lnr, n! /<"
'
i

audiendus videatur Ammianus, dum lib. 2 ait, Julianum tum primum pectoris sui arcana patcfecisse, cum, mortuo Constantio, solus universo potiretur imperio. Ututsit, Julianus Viennx agens, im mte anno 361, teste dubius hserebat etiamnum, allia 21 cap. aperto marteagacl concordiam Constantium, an inr esto <:/>("<, etiam tum Christi* anum, nec GhrisHanas hactenus

ram fluminis ripam attigit, < fontem elicuit perpetuum non itinerantibus mo,

etiam refrigerium. Ita qinilcm hunc fontcm Fragmenti au<

do, sed febricitantibus ut
illn.ni

Am

i.

at sane probenovisse via fontis nihil ipsum dixisse o situs eruatur. Ut vero di< vadum illud, etiam sua memoria, S. Menno
>

dum

est,

>

vadum api \ellatum,

soribit

in

quoquidem

perse,

uetat assert

ahquanto

hristianosperpost etdest ivissepalam a fi sequendi initiumfei isse, eumgu^inter ceten

meretur, 7tisi fncni insigniter menda centiorum temporum fabtdator aliquis fin.ccrii. Calmetus S. Menna ait, frustra a se esse quxsita tum Solimariacx,

m
,

sibiempertwm esse S. Eliphium postremam in barbaros empeditii iennaqueprafectus, ac forte Solimariaca m c militaribus stationibus una) G
vit

tum

vicinis in locis

sed alibiforte

isti

investiganda ;
yi

nusqua
contigisse
S

flummis ne
n

sta

Mnnnn

denst oppido
citu adiit

ina, transiens

Rhenum

cutrt

giscu Vo&

leprogressa substiiitin
est, ibiqua reliqx

Alamanmrum confines

Rxtiis tn
lib.

Fontando nomen

populanti
Z\

Sanc
&,

irsianes repressurus? Julianus, ul Ammianus refert

(incertum, qua

morte

<

1G

cap.

auno 356 Vicnna digrcssus pcr De-

locis, le-chatel, ut avariis htyus nominis signiflcationeque proanme accedentiUlud sono bus
>

DE
MJCTORB
J. B.
,

S.

MENNA SEU MANNA

V.

bus etpassim tum in Lotharingia, tum alibi non Castellanus raro occurrentibus secerneretur nuncupavit. Unus a ceteris sermone vernaculo disi repat Fragmenti auctor, qui, 8. Mennam Puqui locus idem est (si repagus Gallice dictus Pusieux, haucl procul Portu suavi dissitus undeFragmentum Vitce S. Mennae ad nos transmissum est.Ruyrius vero, qui Mss. Portus suavis est usus, Fontaneto S. Mennae sedem affuvit. Nihil dico de miraculis, quae, cum adhuc in vivis esset, ut par est credere, inquit Fragmenti auctor, edidit quorum
sinnellis consedisse, ait
;

id operas rius, indeque, ni fallor, effci credidit, prccsiitisse Hermannum quod tamen Bertholdo,
;

quem proxime excepit Hermannus, Pontifex ipse num. \i citatus diserte adscribit. Porro sacras hicvirgines anno 10i3 a Leone institutas
scribitJofuisse, in Hisloria-Mediani-monasterii citato jam annes de Bayon, notante Mabillonio

cte conjicio) qui

proxime. Consonat Joannes Herculanus cap. 10; Bruno vocabatur aute Pontificatum sic scribit
:

(S. Lqo) et

cum esset Tullensium episcopus, cirannum ab orbe redempto millesimum qua-

Fontoneti in
Lotliafingio,
ubi, uti Btifl

evotula interim temporum posteritati v et scriptorum subtraxit inopia. TiContra virtutum ejus sanctitatisque famam altius hominum animis insedisse, testis locuples

memoriam

drag-esimum tertium coenobium Portus suavis a suo prsececessore Hermanno inchoatum absolvit
et vestalibus

inhabitandum concessit. Ccenobium id

Ordinis Benedictini principio fuit, at a tribus circiter seculis conversum est in collegium seu

Portu iuan,
>jU0

est

cultus sacer,

quem per Lotharingiam jam

olim hdbuit, babetque etiamnum, Festum ejus antiquum Tullensis ecclesise Breviarium, uti et

aliud anni 1535 die

vero

iii

Octobris collocat, Ecclesia

Fontanetana, in

qua defunctx corpus

/>>?-

mum fuii humatum, S. Mennae tutelae patrocinioque commissa fuit, eamque ut patronam veneraturetiamnunc,teste Calmelo. Cum veroS. Mennsa Bruno ea uvias Fontaneto ad Portum suavem episcopus, qui ad summum PontificaTullensis vectus, Leonis IX nomen assumpsit, tranxi ostensum est, ejusque nomini, //, dicavitque, ingens cultui ejus accessio facta est. Contigit ea translatio die xv Maii anno 1016 secundum Lahierium in
stutit,
i

abbatiam nobilium canonicarvm secularium, quceS. Mennara patronam Imbent, ejusque festu celebrant cum Octava. Patet igitur S. Mennae cultus, sed et Lahierii lapsus, cum id canonicarum collegium fuisseab ipsa S. Menna conditum scribit,et totius forte Gallise vetustissimum 25 Alterum S. Menn;e nostr cv cultus, et quidem

colitur ut

perantiqui argumentum Litanise Anglicanas, de Patrom. quibus num. 13 actum est, suggererent, modo ^ memoratam ibi S. Mennam eamdem ac nostram
esse, constaret

Virginum et Arturum in Gyapud nos ad diem xv Maii legitur; uti et secundum Rapinium et Rinalantque hi omnes Ruyrium; verum in altera Ruyriani Operis editione, quce anno 1034 Spinalii in Lotharingia prodiit, nonatinumlOlQ,
)logio

SS.

sacro, ut

verum id ratio nutla evincit ; imo opypositum potius suadet, quod nulla in iis S. Eliphii mentio fiat, nulla S. Eucharii, nulla denique ceterarum virginum, quae passim S. Mennae sorores habcntur. Praeterea S. Mennie cujusdam reliquias in basilica abbatiae S. Vincentii supra altare majus in urbe Metensi asservart,
:

ex Ruinartii

litterario in
intelligo
:

Alsatiam Lotharingiast alia

amque

itinere

rursum
:

r>-

Usi fuerunt verisimiliter illius editione prima anni 1625 sed ittampropter multiplices errores typographicos auctor ipse supressit, utinCatalogo Scriptorum Lotharingised

annum

036 lego.

detur a Nostra, et e S. Ursulse sociabus una sic Anno Domini enim habet thecae inscriptio mclx positse suut in hoc scrinio hae reliquiae pars capitis et capill... S. Ursulae maxilla cum
:

dentibus,

S.

Pantulae reliquije S. Virg-ine etaliaLuciffi,

rum

Coloniensium

orum Calmetus
:

steriori
est

Neque immerito in poeditione anno 1016 annus 1036 substitutus

scribit.

nae, Felicitatis.

Hisce, quae de

S.

MenWaldradae, Mennae cultu ec-

in vivis

anno 1026 eodemque Bruno eleCtus est, ut in Historia episcoporum Tullensium Adsonis continuator Brunoni aequalis vel sujipar habet in ejusdem Brunonis seu S. Leonis IX Vita. En verba Anno ig-itur vig-esimo sexqui
prsecessit,

Rermannus Drunonem proxime

etenim

Tidlensis

epicopus,

numerari

desiit,

non habeo, nisi Officium, quoper Octavam in Portu suavi ejus festum colitur, proprium esse, secundum Ruyrium. Non possum tamen non mirari Tiltemontium, dum de
clesiastico adjiciam,

Juliani persecutione agens ait, S. Libariae et S. Mennre loco sepulturae ab Actorum S. Eliphii auctore assignari aeque parum cognita, ac sint ipsse Martyres. Ubi igitur eas tumulum nactas
scribit? illam apud civitatem nomine Grandem hanc in Porces seu Portu suavi. Certe Granden-

-p

cetatis sua? (Bruno) et ab Incarnato Dei Verbo rnillesimo vigesimo sexto occurrente anno, sede vacante per mortem Hermanni bonae

to

voluntate, memoriaj, communi parique cleri ac plebis consensu in hac sede pra?fectus est episcopus.
ejui reliqui.r
1 1

plum (Calmetum consule

Sita est ea ecclesia

tranilatuiunt,

tio,

adjunctumque

sibi
;

haud procul Mirecurprimum habuit sacrarum

:

ubi dicatum sibi habet S. Libaria temtom. i Historiae Lotharingicie pag. 202) in Odornensi pago insigniarudera hodieque conspicua sunt de Portu\ autem suavi nihil opus est loqui.
sis oppidi,
:

26

Quamquam autem
Manna incognita

vetustioribus martyro- Reemtiorum

fuerit,

cujus primum lapidem Hermannum jecisse, Ruyrius ait legerat in S. Leovirg inum ccenobium

logis S.

non

fuit

tamen

aiiquot

Vitam (ittam habes apud Mabillonium in Sanctorum Ordinis Benedictini tom. C>part. 2) a Wiberto xquali conscriptam, cujus lib. i cap. 13 ista leguntur Quin et ln Portus suavis
nis

Actis

adeo obscuri nominis, ut latuerit Grevenum, ut Ferrarium, Saussayum, Arturum, Castellanum, aliosque recentiores non paucos. Grevenus ad
ln Francia, diem xxvii Novembris sic scribit Mennae virg-inis. Ad diem in Octobris in Catalogo Sanctorum Generali Ferrarius In territorio Tullensi, S. Mennae virginis. In Supplemento Saussayus lnTullensiterritorio eeclcsi.i dePortusuavi
\

-.

coenobio a

uo

p n

m dkcessore, ex
a

pontifica-

libus stipendiis

iuchoato, spd

se studioso la-

bore sediOciis et sumptibus

to,

ad

unguem

adorna-

devotam sanctimonialium

constituit congre-

(quse titulo et tutela

lia

sancti Nieolai est tota Gal-

gationem, atque nobilis generis vitaeque laudaBerrennam, ipsi coetui bilis qu.imdara, nomine legerat haec, inquam, Ruymatrcm ordinavit
:

Germania celebris) natalis S. MennSB virginis g-loriosae. Arturusin Gynaeceo sacro Apud oppidum S. Nicolai de Portu, iu Lotliiiring-ia,
et
:

dioecesis

DIE TERTIA OOTOBHIS.

A
dioecesis Tullensis,

157
,

veneratio

S.

Mennae, virginis

extitit felicis ejus natalis

ritorii

adjacens confiuio
,

ter-

A A*otiio.

eximise
sarcina,

fidei,

ac

roligionis;

quae,

evolavit ad gloriam

cxcussa mortis hlem ad diem \v

Sanctensis

provinciaB

Mosam
tara
:

fluvium
prflBclari

Maii- Apud Portum suavem, Tullensis dioecetio S. MenniE virginis et martyris. Portum suavem, cujus ecclesia Virgini Matri et S. MennflB dicata est, cum oppido S. Nicolai ad Murtam fluvium altero circiter <> Nanceio milliari sito, et Portus olim appellato, eoque devotionisergo peregrinantium frequentia nobiti, nominum similitudine falsi Saussayus Arturusque confudisse videntur Castellanus in Martyrotogio Universali Fontaneti ( Fontenoy-leChatel) ad radicem montium Vosagi in Lotharingia sancta Manna virgo; cujuscorpus in ecclesia canonicamm
.

habens pro limite. germinis vocata est

Mater vero
Lieutaudis

quorum

alter

genitor, in loco nominis ipsius, videlicet Bactii * dicitur mansus. Genitrix denique mausoleum

'''/ , /''

habet
pis
rici
,

in
in

oratorio S. Petri
vilhi
II
i

Apostolorum

princi-

inclita

cui

nomen

Mons-Romaterritorii
,

d.
,

itaque

in confiinio

Solecisi

vico

.qui

prius

appellatus

mansionis

ii

tum

tunc

egregiae

habuere fundum et satis habitationis domicilium. Sed quia, ut

temporis
est
,

scriptum
senescunt

orania

opera

occidunt
et

et

aucta
,

qui tunc erat opulentus

est locufl quasi

insig*nis

nunc

Portus suavis (Poussay) prope Mirecurtium honoratur.

de S.
elogia

Menna

27 Hisce denique
Lilii Gallitv

Rindldus

adjicio, quod parte altera sanctx cap. 5 Virgini nostrae texuit elogium In Campaniam etiam no:

ad nihilum. Uorum itaque specialium parentum * non parura opeiii/)/-/rae pretium habetur si non ad anteriora sanctflB mentionen Prolis gesta festinarem. Num quidam maxima facei laude non sunt dig-ni quibus dispositio divinflB
factus
,
(

clementias

talem
est
in

concedere dignata
^ratia
,

est

gratiam
septifor-

stram e caelo cecidit Manna , Jadaico discrepans epulo , quod illud ros prsecessit , illam est secutus , quo ab episcopo Catalaunensi aspersa omni caruit macula. Sed in eo conveqnod suavis et mira fuit et Manhu de B illa dici debuit. Primo enira genere mira fuit, quae fratres duos Elophium et Eucharium martyres, et sorores quatuor sanctitate illustres habuit quibus septima non decessit germanior animo , quam sanguine. Nam Bpretis quibus parabatur nuptiis praestanti forma puella, ad Catalauuensem accessit episcopum sacris tum opcrantem ut quam deperibant proci formam eo absconderet quod offerebat velo. Sed abnuente autistite , ne Dactium ejus laedetanto audentior ret parentem quanto mortali qui sublatum in auras superior, angelus fecit velum, summo et seterno Pontifici benedicendum
,

parturiendi?

Profeoto
eis

Spiritus

mis diffusa

dum idem

specialis nu-

merus

eorum partu est sanctificatus. E 2 Septem enimvero prolcs sexus utriusque $anctu Battn
in
,

genuerunt

quae, superna operante de \irtute in virtntem per bona

i

clemei
ignia

ntrudi
prolibut nna.

scandentes, ad dari cssla palatia consceuderunt. Si quis autem scrupulosus eorura nomina nosse
desiderat, ita absque ambiguitate teneat. Fuerunt ex ipsis sexus masculini S. Eliphiua S, Eucharius ; sexus vero faeminini S. Gunttrudis S. Libaria S. Oda , et ipsa de S. Susanna ,
,
,

qua loquimur
priraus
ins
i

sancta
)

virgo

Menna

e.

Iloruiu

ut aiunt

B. Eucharius igne

tribulatio-

\aminaius, palmam roseam

sicque

perbeatus per martyrii adipisoi meruit coronam. Cu-

jus germanus frater, agonis suppar effectus, martyrum supcruum se adentum gaudet couven-

obtulit, et

Mannai

capiti,

spectantibus omnibus

tum
,

uterque autem in episcopio Tullensi

titulis insignitus
,

pro-

sensim delapsum iraposuit. Paucis post hasc diecui ad bus prasdives et nobilis adfuit procus
, ,

priis templis et

liquido patet

ineundum a Manuse parentibus sed Sabbathum fuit Manlegi non potuit. Ex eo enim tempore Manna quo divinum nae perpetuum fuit Sabbathum et a nemine legi potuit, una coluit Numen

matrimonium

dictus fuerat dies

autem famula? sorores eo atque eodem superna? patriflB post hujus calamitosflB vitaa desiderio succensee quas pro Christo pertribulationes et asrumnas,
quaprentibus
/'.

Dei

rum uno

ardore

tulerunt,
ctu,

cum
,

multiplici

bonorum aetuum

fru*

rxcepta morte
potuit

dicere)
Si

fuit

a qua in urna recondita,

quam Gomor

ccclxxx.

jam dudum
, ,

ad

anno oiroiter Portum suavem

appulit, et

caelestem et terrestrem

navem suam
,

in

utroque

hinc
est

animo
velo
,

binc

corpore

quie-

scit,

bene usa

adepta cst locum,

cum

Manuae congruum Portum tenuit suavem.

et

eonsuramato fructu* certaminis, ad braviura atque supradicto episcopio tres pervenerunt earum in Campauia, FranciflB regione, beato fine qui eduquicverunt g. O vere beati pareutes et vere felix regio, cui a talibus caveruut tales quorura profecto confcruntur. Et patrocinia cur ab iuvicem talis dissidii disparatio cob rit, sequens narratio manifestabit. Verum quia a tramite arrepta- expositionis in laudem tamen
, !

fot-te

cursu

ipsius

gloriosa.'

nativitatis

aliquantum
a

digressi

VITA

ACEPHALA

comsumus, restat, ut jam nuuc pendium repetamus: tamen parum quiddau ut, quemadmodum a cunis retrogradaudum
diverticulj
,

educata

sit,

uotitia^

intimetur fidelium.
visceribus, natuluneiui

Auctore anonymo.

Felix igitur

Menna maternis

rse Auctore opificante, profusa jam ipsa corpi speciei gratia ostendebat, qualis postraodum

for-

Ex
s

Ms. Puteolensi.

mositas ipsius animflB futuraerat. Quara laudabilis Catalaupater, ut erat prosapiaset ditionis regia
1

niflB

civitatis opiscopo

sanctissiino

Memmio

dire-

Nennu ex

pfem

pago b: cujus quia describere mirauda Acta pro locum uisponimus po.sc, propitiautc Deo , ut uon seg-niter cst nativitatis ipsius necesse prcetereamus. Pagus igitur Solecisius c locus
. ,

tifex

coucite executus est

et

v,M,-

^SUB

re-

gu swi^nis Pusiolam eresre sib. cam divmo Um. Intmtus rero

...
,

sstog fllioSpuitu, ut

erat

mira,

contemplat.ou.s,

prtesagam

futum

,, :

, ,

m
A.

VITA
refcrri post

S.

MENN2B SEU MANN.E

sigillum SU83

V.

Ano btmo

sanctitatifi
sibi

indolem diligenter adultam imperat quinque annorum revolutionem.

,

cana Christum suppliciter orans invocat, ipsique

virginitatis
,

commendans, profusis
,

Parentea igitur non Becus

i

ac jussi sunt, faciunt,

uberrimc lacrymis
hoe inevitabile

qualiter evadere corruptionis

t Banctissimo patrono dilectum pignus rctransut prona Pumittunt obsecrantes amicabiliter

, ,

vinculum queat
dilectflB

obsecrare

non

ellulffl

industria

bonarum artium imbuatur

in

afflu-

entia,

Qui oppido gaudens,

,

monasterio puel-

FamulaB suae pium spectansagoncm solitam procurat consolationem , et quia sil.i ddcgerat sponsum suum, cujus praecessat. Christus interea

larum Christo diu noctuque famulantium i Filam tradidit utper alliud lustrum sub ferulis
iitterariffi

stolabatur

adjutorium
Obstinata
,

benignum
itaque

sibi pie

infudit

consilium.

animi

fugae

triretur.
ce, et

discipliucs et castimoniae puritate nuSusceptam Dei famulae dilexerunt uni,

atque ad 8. Mcruraium suorum furtum arripuit paucifi coraitata consemorum informatorem

,

aluerunt sinprout talis patiebatur eetas cere , imbuentes eam sacris litterarum studiis et scd perfecte non mediocriter divina lege, temporis spatio ad tantam scienqua3 in brevi ut est perfectionem , tise ct sanctitatis evecta
, :

cretalibus

famulis

ire

contendit
,

pervenien-

ceterae
u

eam pro

insita

dulcedine

charitatis af-

sque ad sanctum patronum qui tum fortepttblicum conciverat concilium excepta es1 ab eo allocuta dissimuBublimiter, tractata decenter in gratia venerat et cujus rei lat negotium sed in crastinum pncscnti edicere non audet
:

sincere

sicut

germanam

diligerent

soro-

differre cogitat.
6

rem. Nulla namque discendi more est, ubi Spicor cnim, quod resplenduerit, ritus doctor adcst
:

Sequenti
in

die

sacrandum

velamen*. quod
et

ipsa sibi

praeparaverat in manica
poutificali
,

$acro velo

sedenti cpi-

induitw.

ud virtutcm
erudita
li

inflammat. 4 Transacto denique lustri curriculo in sanctorum studiorum luctamine et palestra, ut natura fert, tenere eam perunt parentes
,

scopo
tali

sessu

accessit
ait,

throno coram orani consuggerente sancto Spiritu ( ut

steteris

$uppiendum

/brrefcrens

cce-

Salvator

Dum
)

ante potestatem, nolite

di-

cogitare etc k

coram omnibus ab ipso summo

*

'dce$H
gipotuit;
forie AgiuSj
incftu.
<(/

de , nec * pontifex aliquam potuit obtenpiam super Filiolae retentione stropham quia nimirum hoc prohibeaut cavillatiouem paternique bat ingenuae parentelae sublimitas fastus imperiosa nocendi facultas. Nullo anniQtes,
ietere
,
:

Filia

suspirare

propriamque

sacerdote quia se fonte sacri baptismatis abmanibus idem ipse ex ipso luit, sanctisque dotarium filiationis pignus instanter suscepit poscere ccepit. Mox admiratur omnis conventu^,
,

ipscque
velit
,

episcopus

quid
illa
,

sibi

ejusmodi
,

oratio
,

exploraut. At
,

Nosti

inquit

domi-

su

nulloque conamine valens

eam
,

retinere

tandem

commissam remisit

honorifice

adultam

singulariter in sacris Litteris et

animse puritate quatenus in mulisque deprecans ol.testatus est peragendi supsi copia bonis quae didicerat,
,

quod per tuam dignatioucm ad notitiam cordis autem mei intenperveni aeternae vitae tionem genitor meus festinat commutare, terne mi
:

renis

me

negotiis cupiens implicare ctconjugairretire.

libus vinculis

Hujusmodi

vero

affecti-

pcteret

permanere
,

vellet.

Hujusmodi
intra

infor-

rnata

monitis

matcrnis
Q.uod
,

reddita est cubilibus

ue

tricliniis.

autem
paterna,

dicerat claustra

in

monasterii prout valebat,

qui
ejus
cer-

bus animus meus omnino est aversus. llujuspro modi rei gratia taliter veni reclamatura quia si specialis tua industria certo habens
,
,
,

velit

his calamitatibus eripere

me

possit.

Qua-

exercebat aula. ad venerationem bant incessum et actum .iabanturet affectum. Forma erat valbonode speciosa, sed speeiofior fidei devotione,
,
,

Omnes denique

propter
ut
,

obnixe

deprecor

tuam

benignitatem

quia jain in
,

me

cisti

ad

finem

usque

boni operis fundamenta jeperducas , et tegendo

caput
tuae

meum Agni
desponsionis

Jesu Christi velamine, perpeirrevocabiliter in

aequnm rumque actuum cunctis, quam compserant ornamenta erat diligi a iustitisB insignis. Menna a multisnobiliumcircumincessabili jugitate
:

et

quaque expetitur
uas

ad suscipiendam ut ipsius in matrimonio cosobolem iur. Praebent assensum propere parentes denique hoc sponso Filiam jungerc cupientes anipactum firmare plane deliberaverunt tale mum Virginis sub tali negotio pertentare vo, ,

posteritatis

sanotffi conHaec effata velum de manica extraxit l , genibusque provoluta uberut se quantocyus rime lacrymas profundens consecraret flebili supplicatione sednlo orare licet inviccepit. Dum e contra beatus praesul

versationis

iter dirigas.

tus

utpote hujusraodi
,

animarum salvandarum

semper cupidus
,

luerunt.
fei

reno

Itaque
suae

ad

notitiam

Virginis

pervenitur,
,

recusare niteretur , dise timere paterni fastus ferocitatem et pacens rentelae geuerositatem et , cui desponsata erat, hoc peraatque ob id sponsi ferocitatem
, ,

valde

continuo tale

conventum
violatorem
:

recusat
inquit

seque
susci-

nullum
p ere
po

castitatis

omnino
,

posse,

affirmat

Solum
:

Agnum

cujut solummodo vox virgihymnum cujus lenis et suavis nitatis resonat modulatio mortuorum est vivificatio, paradi-

3ponsum,

gendi nullam invenire rationem. ( Mira dicturus sum ) velum , quod expansis mauibus tenebat angclico ministerio coram omnibus sublatum Praesentes vertici ejus comiter est aptatum. imraensas ornnitalia cernentes qui adfuere potenti Deo gratias retulerunt, qui in rudimentis
,

rum

dulcis jubilatio

qucm

nulla personare prae-

valet corruptio,
:

hunc talem toto cordis affectu mortalem autem nullum requiro apisco ut quisquilias faterrena ornameuta sperno praedia ut sterquiliut immunditias cnltates
, ,
; , ; ,

perfectionem diguatus est ostenmirum si ordinata est a supernis ordinibus , quBB tantis in mundo dcbebat coruscare virtutibus. Fama continuo virtutum pennis elata ad paternas aures pervolat
dere.

Faraulae tautam

Non

est igitur

margaritae Bpeciositaa viget pater cousilium deiu mente mea. Faemiueum implequod sibi in animo fixum est spicit

quia pretiosae

quid

contendit

nuptiarum

die.^

Btatuitur

copu-

lobilium affluenter ornatusque et copia praeInterim sacra Virgo intra cordis arintur.

denunquo apud tiat qui post aliquantum temporis Sanctum morata est doctrinae causa competcnti cum honore remissam gratioso paternae atque deinceps in pietatis affectione suscepit magna veneratione habens quem antea invitus
prodigii
circa Filiam

actum

sit

locum

,,,, ,

DIE TERT IA OCTOBKIS.

locnm
veral

ntinc
pon
nti

atbii

et facultatem Domino serviendi libere * jum spontanee gratanterque attribuit m. Ea tcmpestate, patre in bona senectute de-

virtutum pennis setherea petiit regna r, in quibus regnal Christne perennis virginum sponsus
et corona.

k,knmm

but

in

functo, matre quoque,

Yosngi

ut superius

dictum

est

iinm
secedii,

debacchante
disoedentibus

persecutionis

tempestate n, ceteria

ANNOTATA.
tummodo
a Quod hic desideratur mn, tancontinere, promissam Gkristi gratiam
I

germanis, ipsa quoque a domo paterna, una tantum contcnta famula, exivit, scqur, quo Dei providentia dueeret, ituram fore
deliberavit.

Dum

vero
et

iter

faciens ad

quemdam
vellet,

opemqup fidelium nemini umquam

ttuyrio intelligitur.
b

defuisse,

ex
Se-

fluvium

venisset

per

eum

transire

oavem, qua transfretare posset, non offendit, quidque inde agere vellet, omnino ignorans, in dubio haesit. Gurges autem ipse horrebat, omneinque transeundi spem et copiam prohibebat nec, qui tibi transitum speraret aliquis erat. Mox itaque, ahTuente Dei bonitate et adjutorio, qui de se praesumentes numquam destituit solatio pendulo gressu gpurgitis profunda ccepit peuetrare cum Cruois signo. inusitatum miraculum et valde paucis concessum protinus namque velul per arentem transivit alveum as: , ! ,

Leucorum

is

pagus

est,

Seginh

gontensis alias dictus : le Saintoia Oalli vocant. Situs est inter Cctfoomontensem et Tullensem pa//gos, ubi modo Vadanis mons [Vaudemonl
situr.
c

Irfem locus

est,

qui Solimariaca

situm

ill

habesnum. 4 Commentarii prxvii. d Lotharinghr oppidum dicecesis Tullensis nobiti canonicarum secularium, cottegio inelytum, quodaS. Romarico nomen obtinuit
e ColiturS. Eliphiua 16, S.

Eucharina

11, S. Li-

similata
soroti

beatae
,

illi

cytharistriffl,

Mariae videlicet
cutransiret,

baria 8 Oclobris.

Omnium,

si

Odam

excipias,

ad

Aaron
,

quae Israeliticum praecedebat

diem

xi

Octobris Saussayvs meminit.

neum
nibus

dum

per mare

Rubrum

ma-

cytharam et tyrapanum o. Pertrausiens autem velut siccis pedibus vadura planum reddidit et scrupeum et qui antea prae nimio luto et aquae altitudiue vorago erat
gestans
:

f Haud procul Solimariaca mons est S. Eliphio cognominis illic templum suo nomini dicatum
:

Euchario templ e Liberdum condidit anno 1118 Petrus de Bri.xey, Tullensis episcopus, teste Calmeto lib. Historiee Lotharin
habet
S.
."i

inextricabilis

post

ipsius

vestigia

factus

est

arenosus

et

permeabilis.

Ex hoc
,

xime
l'

ratio

nobis fidem

facit

vero permaquod idem trans-

itus

nomen
redundal

ex tunc usque hodie Menn.e accepit, quod ipsa nomeu

,

vadum p
ob memoatque ut *

gicx cap. 7. Tdsi primum fuit, liquet, Fragmenti auctorem a S. Menua3 temporibus intervallo satis 'Wtum. longo/' gLocum mutilum ita ew Ruyrio supple Atque
.

supradicto episcopio (Tutlensi) tres earum, reliquae

in Campania tumulata? sunt S. Libaria in Gran olim <>/>/>i<lo,nunc Ordonensis pagi vico,sepidta est S. Menna Fontaneti. Itaque kseaddic cesiui Tullensem spectant ujti forte et S. Oda, si hsec eadem sit atque illa, <juam ad diem 16 Februarii signat Breviarium Tullense anni \->

riam concessae gratiae fama iudidit ad laudem Dei tali vocabulo per generationes nuncupari instituit. Ad cujus etiam futuras vadi egressionem perpetui refrigerii monuraen-

dua^

tum

fecit.

Nam

protinus egressa

quera

sacris
,

raanibus gestabat, baculum solo infixit statimque exinde foutem pelluciddum ebullire de-

perpetuo manans itiuerantibus saet comraodae salubritatis confert tis refrigerii et ad potandum suavis, quia dulcis est gustu et miseris debilibus et febre laborantibus saepe
.lit
:

quippe

Quo tum

loco sepulUe sint ceterse, distinctius explica<<<"<

inveni. Ceterum de horum Sanctorum cognattonr numeroque consule Commentarium

prtvviuin a

itv.ni.

").

h Incertum

iamen,

numS.Memmius Mennam

indeque ad coelettetn

Spon-

perhibetur perutilis. 8 Deinde inde progressa ipsa cum una tantum sua famula contendit ad locum (Domino
ut

sum properat.

cuncta disponente Dei clefore permansuram per ipsa destinavit mentia secularia tempora. Ubi aliquem fidelem nullo modo dubitare fas est quin perfideli suae Cul,
,

vere credimus Pusinnellas q, ubi

iter

dirigente

qui

dicitur

sacro fonte lustrarit, indeque susceperit, an alius Catalaunensis episcopus. Porro baptizmitis et >tis suscipientis operam unius ejuso subinde fuisse, inauditum non est. AdiComm*

rium nostrum num.

vium ad Acta
i

15 et

Commentarium

prae-

Remigii num. 124 et seq. f Verisimiliter privata aliquot virginum Deo

S.

trici

Divinitatis

potentia

magna

prodigiorum

beneficia diguata sit praestare. Sed nimirum virtutum copias, quas adhuc vivens in corpore
Vtd lur /,-

devotarum domus fuit, non religiosa societas. Vide oom. L6 Commentarii pt n k Respicit auctor verba domini Matt. 10 f. l^
et 19. Et

ad praesideset ad regesducemini propter

illis

gessit aliquando,

patet

in

quantum

valuit,
,

me,

in

testimonium
vos,
;

et gcntil.us.

Cum

autera

undare potet

ne occulere studuit. Voleus eas cuuctos latere liu-idum purae conscientiae olcum adulautibus ad adventum Sponsi illustratae et crederet ,

tradent

nolite

cogitare,

quomodo aut quld

illa

loquamini
loquamini.

dabitur enim vobis in

hora, quid

lampadis lumine careret. Enimvero vivens maquae jam defunffnia virtutum signis enituit
,

Devirginum consecratione priorum quinque ita lib. 3 cap. \i num. U seculorum part.
1
i

cta

assidue gloriosa in miserorum calamitatiut spero autem, sicut nunc ita bus elucescit et quia tunc defueassiduitate sua viluerunt magna ingenia, ideo gestorum ruut soriptorum
:

Thomassinus de veteri et nova Ecclesix Disciplina : Et hae quidem [virgines sacrx vej suis ipgag m.| parentum manibus induebantur vilihac
et fusca

ejus habetur

penuria.

Exactis

itaque

iu

bonis

cratione
fro.
.

religionis vestc, at alias solemni consevelabat episcopus ipse Et pattlo m-

operibus et sacris studiis pluribus aunorum currieulis, moribus et annis matura caelestia invitatur ad regna. Corporali igitur superveniente

s '''i

erat
ora

hoc

pompa

longe tamen sanctius, longe augustiua cunsecrationis velum, quod cum sasolus episcopus imponebat. Uta ve-

Abrahae conloro carneo solvitur cujus felix anima fovenda sinu placidissimo Dominum sitiens , supernis comitata coetibus
molestia
, ,

colore ro velamina, eodem teste, solebant esse purpureo. m Non itaque a patre martyrium subttt, ut

Octobris

Tomus

23

quibusdam

II.

1G0
a.

VITA
placet. Vide
18.

S.

MKNN.E SEU MANNjE

V.

Anonra*

quibusdam

Commentarium praevium

num.

D locus. p Nescitur modo Vadi illius ceteri, quos vidi, Fontaq Ulius habitationem
ncti figunt.
r

n Probabiliter Julianaea sub

annum

361. Kztfe

eumdem num.

et seqq.

soror Aaron, o Sumpsit ergo Maria prophetissa, tympanum in manu sua egressaeque suut omnes choris. Exodi^ mulieres post eam cum tympanis et
:

nonnulhs utuntur itfcirco visumest; sed mera conjectura seculi quarti late fixi. S. Menn obitum sub finem hoc de Sanctse nostrae exuviis ad Manuscriptum

Nimirum

circa

annum

380

ita

15

20.

Verum

hsecpost transitum

mans Rubn

Portum suavem

translatis

initio, ita et fine fortassis

non meminit mutilum est.

sed, ut

contigerunt.

DE

S.

MAXIMIANO
SYL.L.OOE

EP.

CONF.

BAGALEINAFRICA
J. B.

S. Maximiani

memoria

sacra, sedes episcopalis,

a synonymis diversitas,

Donatistis persecutio.

B
SECULOV.
S.

anctum Maximianum ad diem iii Octobris Martyrologium Romanum his verbis annun-

ptectitur seriem, quorum annuus olim erat in Africa cultus. Constitutus itaque esset antiquus
S.

Maximia-

0<tiat ^

In Africa S.

Maximiaui episcopi Bagaien-

Maximiani in Africa cultus,

fuisse,

si

ex itlorum Mar*

nxu, cujtU

Mnrtyrologia

iterum sajvissima sis, qui a Donatistis iterum atque prascipitatus, et pro passus, ex alta denique, turri mortuo derelictus, gloria confessionis illustris quie-

tyrum numero eum

quibus
niis ?

constaret.
1

Verum

id confirmabitur antiquitatis testimoQuul si Faya et Bagaia distincta fucrint in

civitates, et in hac,

Domino. Celebre quidem est in Donatistarum Historia S. Maximiaui nomen, at in antiquioribus Martyrologiis non invenitur. Primus, ni fallor, eum Sanctorum Albo inseruit Baronius, quem deinceps recentiorum nonnulli secuti sunt. Qua autem de causa hoc prae alio quovis die annuntietur, praeter merum fortasse Baronii etenim quidarbitrium, assignando non sum vix non soli Augustino id quid de illo innotuit, omne acceptum referri debet in quo tamen nul.
vit in
:
;

Numidia pale munus

non in

itla

episco-

obierit

Quid

si

Martyrum Vagen-

sium nomine Mammarius ejusque socii (de quibus actum est x Junii) intelligendi sint ? hanc

enimde
Notis

illis

ad

suspicionem ingerit Ruinartius in Historiam persecutionis Vandaticas

Victoris Vitensispag. 257. Licet enim, inquit, in

quo rebus humanis exemptus est, nulfestivitatis alicujus vestigium exstat; aeque mihi conscius sum, an aliquod alibi reperiatur. Ceterum Maximianus, qui modo Bagaiensis episcopus fuisse in Martyrologio Romano legitur, in illius Plantiniana anni 3 5SG Sagiensis c editione nuncupatur verwn ea lectio passim minus probatur eruditis. Vagitanus quoque, Vagiensis, et Vaginensis in variis S. Augustini Operibus cum excusis, tumMss. dictus reperitur sed Bagaien-

lum lum

diei,

Boseth fuerint cousummati, Mammarius tamen, qui omnium erat veluti pater et praecipuus, apud Vagam primus omnium comprehensus urbes circumductus fuit, iudeque per varias omues apud Vagam interrogati sunt et in carcerem reclusi a comite unde tandem ab Auulicivitate
;

uum

ses dici

Boseth, Vagenquod nomen etiam ad posteros transmissum est. Ita ilte ex Actis S. Mammarii verum haec discutere, non est hujus
missi,

qui erat

in

civitate

ex tunc potuerunt,

loci.

F
Confessoris tituto insignivi S.

sem potius monachi Bencdictini S. Mauri dicendum censent, tum quod ita eum constanter nominet S. Augustinus
lib. 3 contra Cresconium Donatistam, tum quod ita etiam habeant probae notae Mss. septem, ti quibus cl alia qu.vilam haud magnopere discrepant monumenta. Vide eorum

Maximi.mum, more scilicet loquendi hodierno quo omnes qui post vitam sancte exactam in pace quie verunt, Confessores appellantur. Olim enim Mar3
, ,

"^

'",'''

tcoput

tyres etiam

vocabantur

ii,

qui

atrocissima tusupersti-

lerant pro fide tormenta, licet fuerint

tes et in pace

quieverint, ut

docet

Benedictus

XIV in
ne
et

Notas ad num.
stolae 185 5.
recenliora
ronliun

Epistolas 88, et

ad num.

26 Epi-

suo Opere de Servorum Dei BeatificatioBeatorum Canonizatione lib. i cap. xi

Augustini.

me-

Eadem de S. Maximiano, quie Martyrologium Romanum, Castellanus refert, in suo Mar% tyrologio Universali ad diem iii Octobris, aliique recentiores. Addit ille in margine, nullam cultus, nullain diei quoque traditionem baberi,
nisi

mnitrr,

atque adeo, cum gravissima pro defenjuribus ab haereticis Donatistis fuerit tormenta perpessus, pari sensu Martyr appellariposset, licetinpace quieverit. Fulsisse eum

num.

7,

sis ecclesice suae

episcopali dignitate, ex Augustino liquet. At de

in

eorum
in

sit

Martyrum
Octobris)

numero,

qui Va2

genses

Calendario

Carthagineusi

die

No-

sede ejus episcopali non una omnium opinio est. Sunt enim, qui Bagaiam seu Vagaiam (B enim in V Afri saepe commutant) eamdem, ac Vagam

vembris [imo xxix

appellantur.

Vetu-

stissimum Calendarium illud Mabillonius edidit tom. 4 Analectorum, eorumque Sanctorum com-

Simlerus apud Ortelium in Thesauro Geographico ad vocem Vagal eamdem credidit, ac Bagai seu Bagaiam a S. Augustino meesse, opinentur.

moratam

DIE TERTIA OCTOMIS.

1G1
M
I
i

A moratam

Mauritania Caesariensi sitam, notat Ortelius. Lucas Holstenius in Notis ad Geographiam sacram Caroli a S. Paulo Vagam Maximiaui nostrisedem
:

urbem vero Vagalitanam

in

177 ejusdem collationis et 179 contendere quispiam posset, Januarianum et Privatum Vagenses pariter fuisse episcopos ; verum rectene, an secus, non inquiro satis mihi fuerit dixisse, ab his quoque Vagis Bagaiam diversam videri Do:
.-

It

facit,
lib.

Numidixque

adscribit
in

Cellarius quoque,
collocat,
et 6 al-

4 cap. 5

Vagam

Numidia
;

Plutarcho Bayav dictam scribit cap. vero

teras Vagas

Mauritanix Csesariensi

attribuit.

Garnerius Dissertatione 2 de Synodis in causa Pelagiana, vivente S. Augustino, habitis, Vagam agnoscit dumtaxat unicam. Quod si duos Vagenses ejnscopos Catholicos Ampelium et Primulumcap. 215 collationis Carthaginensis memorari objicias,

natianus enim, Privatus et Januarianus omnes Donatist v fuerunt minus autem credibile est, duos ejusdem schismatis episcopos, eidem sedi, eodemque tempore prdefuisse. Ceterum Bagaiam, iyxquit Ruinartius, celebrem... reddiderunt tum Bagaiensis Donatistanim famosa pseudo-synodus, tum Donatus Bagaiensis, quem uti martyremiidem ])on:itista3 adeo impense colebant.. Sed haec urbs
( ;
.

textum eo

loco

corrigendum ait,

legen-

illustrior

evasit ob

immania
loci

supplicia, quibua in

dumque
non Vageni$,

Vadensis.

Maximianum, ejusdem
Donatistae saevierunt.

Catholicum antistitem,
et

4 Non placet Norisio Garnerianaopinio, unde Operum suorum tomo 3 in Censura Garnerii Ignocol. 1122 his verbis in illum insurgit ravit, duas fuisse in Africa Vagas, unde alteram urbem Vadam dicendam esse, contendit. At Plinius, cui melius Africanae urbes cognita? fuerunt, lib. 5 cap. (4) inter xv oppida civium Romanorum nominat Vagense, et inter xxx
:

6 At priusquam ad ea, quee a Donatistis passus est Maximianus, sermonen convertamus, aU tera sese offert discutienda qiuvstio. Anno Domuii 402 5. Augustinus tum suo, tum Alypii, Tagaste?isis olim episcopi, nomine dedit ad Castorium
titteras, <j"//>i>s

a Maxinua-

Ca " orii
'

f" ltre

Consulto addialiud. .utramque distingueret. At 146) Venetiis facta habet H vetus editio Plinii anno non Vagense aliud, sed Sigense aliud unde ex hac
libera

oppida,
ut

Vagense

dit aliud,

Vagam

quidem parte Garnerius haud satis certo refellitur deserendus tamen hic Garnerius duplicem enim in Africa Vagam Ptolemxus recenset, alteram lib. 4 cap. 2 in Mauritania Ceesariensi sitam, alteram cap. 3 in Numidia. Ceterum
:

prwctaris laudibus effert Maxiin Africa epist 'opum et Castorii fratrem fuerat is, ut ex ea epistola colligitur, Donatistaru?7i schismatis particeps sed ad fidem conversus Catholicam, haud ila pridem, E quantum quide?n apparel, episcopali dignitate apud Catholicos auctus. Eodemne prius apud Donatistas gradu fuerit , incertum est. Conceptu?n de illius conversione gaudium mota? in illum tut^bcV ??\ox dissipa^^unt Maxi?nianus vero cedere episcopatu ?naluit, quam pacera Catho-

mianum Vaginensem
;

Bagaia cum harum neutra videtur posse connon cum Vaga Mauritanix Ccvsariensi fundi adscripta; Bagaia enim, de qua Augustinus, Numidix oppidum fuisse videtur sic enim apud Norisium Historiee Petagianx lib. Zcap.S loquitur Augustinus Conc. 2 in Psalmum 36. Tu purgasti te apud Bagai et antea: Quomodo tu servas: :

licam,

inquit Augusti?ius, honoris sui qmestione,

scilicet,

ne

turbare;

propter ejus

hono-

rem

fceda et periculosa, aut

fortasse etiam per-

niciosa in merabris

Christi

dissensio nasceretur.

ti

concilio

Xumidarum

Item

lib.

de Unitate Ec-

Donatistis objiciens, quodiis communicarent, quos ipsi in concilio Bagaiensi damnarant, regula juris Numidici o privilegia exctamat
clesicV,
:
!

ndBoguiemi*,

quibus colligitur, Bagaiam seu Vagaiam a S. Augustino memoratam Numidiae, non Mauritanise Ccvsariensi annumerandam esse, etproinde a Vaga Mauritanix diversam. 5 Ncque cum Vaga Numidix Bagaitana civihis Nam, inquit Norisius videtur confundi posse 346, 8. Augustinus lib. 6 loco supra citato col. de Baptismo recitat singulas seutentias, quas Vagaitana
!

Ex

cur a populo non fuerit pacifice receptus, ea?n fuisse, tradit Rivius in Vita S. Augusti?iilib. 3 cap. 2 7, quod Do?iatistarui,i smati aliguando adhsesisset. Vereor, ut res ita se habeat etenim Castorius desig?iatus Maximiani successor, teste Augustino, nulla tali, qual/ Maximianus, necessitate asuscipiendoepiscopatn pediebatur et eadern tamen,qua frater, /uv?-eseos tabetabo? arat. Perlatae sunt eodem anno adconcilium Milevitanimi W^\m\i\m.Bagaiensis episco<iU'<w, quibus dipi, (Qrsece habetur Baj
autern,
:
, %

Causam

?nitte?idi episcojjafus facultatem postulabat

vel

ccrte id se facturu??i, vel ja?n fecisse, significavit. Hu?ic po?^ro eu?nde??i esse cum illo. dequoAugu-

j?

Cypriani pronunciarunt, lbi et quidem ad verbum ex Actis synodalibus. nominantur Kelix a Bagai cap. vero inter alios Libosus a Vaga cap. xxxvn. Hvc et xix, Norisius adcersus Holstenium, qui Vagam A
Africani in

synodo

S.

stinus supra, dubiian vix esse potest. 7 Qucvritur itaque, num Maxi?nianus Castorii

t,

frater t idemsit t qui}&&ximi&misnos i?i quempaucis post annis tam inhiwiane desaeviit Do?iatista?-u??i at?witas? Ba)'onius in Noiis ad
Martjj?'ologiu?n

mv """

Ro?na?iu?n utrumque confudit

linedeceptus
.

?niduvcu?n Bagaia confudit Prxterea interfuit collationi Carthaginensi habitse anno 411, ut e.c Bagaiensis illius capite 170 liquet, Donatianus episcopus, qui a Donatistis stabat mentio autem ibidcm fitetiam duorum Vagensium episcoporum Catholicorum, Ampelii scilicet, qui Garnerio e
.

nominum
Ecclesiasticis

at in
I

ad a?inum Christi

Annalibus ^ata

p?nori
??ialuit

se?xte?itia,
:

alte?-um ab altero discernere has autem affert opinionis ?nutatcv rain eo sita esl,

tio?xes

prima quidem

quod Maxi-

Numidarum numero
qui, se

visusest fuisse,

et

Primuli,

Castorii frater, Vagiensis j,otius, quam Bagaie?isis dicendus sit ex Augus(n<< Epistola

mianus

Donatistarum deserto schismate, Catholicis adjunxerat, eamque ob causam, utperea tem-

ad Castorium, quo posteriori nomine Maximia-

num co?ifessore?n S.
lat lib.3 co?itra

pora subinde contigit, episcopalem dignitatem retinuerat. Porro Ampetius loco citato d
Unitas
vicis,

perfecta est, non solum in ipsa cioranibu.s dioecesibus, id est, vitatcj verum in
illic

locisque minoribus. Si unitcs

illic

perfe-

Augusti?xus constn,, Cresconiion ; ticet hunc etiam episcopum in Epistola ad BoVagie?isi\ nifacium ab Augusti?io dictu?n ess< agnos ''^sed et eo loco Bagaiensis monachi 2? Quod si illi objicias cap. bbconcilu A/h\ gunt.
.

scdcm illam Donatianus episcopus acatholicus occupare non potuit. Denique ex cap.
cia crat,

frater, Bagaii usia o Maximianus, Castorii inatur,nihilo??ii?iusAugusti?iia?ue lectioni adnom

hcV?vt.

162
tocnni

DE

S.

MA.XIMI ANO CONF. EP.

Contra Maximianus con Bagaiensis dicendus potius, quam Vagenfessor enimnominatur Epist. \s secundum Mss.
concilii textui oppono.
sis
:

'

B.

e hmret. Etsaneillius concilii lectio suspecta u* diximus (5 tea?te habeat Bayewku, (>uod ille (Masupra. Altera Baronii ratio est, ecclesiae illi (Bagaienst) ximianuscon/fcworjdiu ab a.ugus1 prafuit, nec se abdicasse dicitur bic autem (Mam qui de eodem saspe agit
:

sic

septem probse
nlil

nec muttum aliter in multis Vagiensis aliis; sic lib. 3 contra Cresconium. excusis, et in Mss. <len<<U<;lurEpist. 185
notie,

sedi aunnus, Castorii frater) post electionem .mprobe litteri ex ejusdem ciumrei

aliquotVaginensis;sedinaliisplerisqueVagaiensisproBagaiensis. Vide
in
i,ir

eruditorumS.Maurt

intelligi potest,
Baroniuidow.
,/,

tfaoimfcnwfi, Castoriifratrem, est remisisse, ex Augustino certum

nunttumsead /brfam
;

munussus Castoriusoblatumsibiepii pacatis turbis, vel defi renoluit, idemque,

jamforte
fratre,

AugustinumNotas, e quibus hausta hsec sunt. VaDeinde sicut Bagaianon eadem videtur, quse prdbatur magis Maxiraiani Bagaiga, ita mihi Yagenensis, dequo modo gim ns, a Maximiano ad Castosi seu Vaginensi, de quo Augustinus
rium, diversitas. in 8. Maximiauum miinlmtm 10 Jam quanla fuerit Donatistarum immanitas, ex Augustino audiamus. Lib. 3 contra Cresconium Donatistam cap.

nihil ce rti

Maximianusresumpstt: dequo ssepe statw potest. S kugustinum

t

egissedeM*xim\moconfessore nectamemdtxisse, pariter verum se abdicasse, u

quod forsan vere conttopns erat sciebal. Quid enim Augustino gisse susceperat) impugnandos Donatistarw eonjungere motas a Catholicistnprseest: sed tacere potuit,
i

Maximianus episcopus Catholi48 sic habet cus Bagaiensis, dicta inter partes judiciaria sen-.

tentia,

basilicam

fundi

Calvianensis

evicerat,

enim, non Donattsulem suum turbas? Eorum Maximianus valedignttai starum, gratia honoris sui qui noluii pacem Catholic lw quique, ut Augusttnus qn
loquitur,
,

derel
hsereditati

tarum
Christi

vesana
ut

Bupertestimo-

usurpaveraut quam vestri hanc cura jure perspicuo retineret, in ea ipsa sub altari, quo fugerat, eodera supra se fracto, ejusque lig-nis, aliisque fnstibus, ferro etiam orudeliter csbsus, totum illum locum sanguine op^cceperat autem et grande vulnus in plevit.
illicite

aliquando

IM

ita

cohsesit,

nium

humilitatis

amore probaretur

unitatis.

Ne-

que nasci amplius debebat adulta

jam prtdem

Don
ximiami

MaBagatenst clesise Mnlta

dissensto.

contiunde cruore largius effluente inguine nuo moreretur, nisi major eorum crudelitas per misericordiam profuisset. Nam Dei ocoultam ex ea parte nudactis, semivivus incum membris supcr pronusque tralieretur, exnndantes venas nter pulvis obstrusit. Inde nostrorum mani, ,

nssima a Donatistis passum esse anno nfra dicendiscompertum est.Satiseham Ualiam adiisse justas de Donaconshli coram imperatore Honorio tistarum s&vii
i

bus

cum

ferretur,

rursus

illis

lenter cxtortus est,

graviusque

irruentibus i multatus, et de

quereln
clauserit, an
dierit
in

lurum

at ibine

itinere,

an

quamdiuqm

illam

&

extremum diem dem suam remtemo-

prescipitatua subter cim excelsa turri noctu molliter jacebat exceptus, sensu ami stercoris vix extivmum Spiritum trahens. Ibi cum trai

iens quidara pauper

deratm
legitur.

fuam,qu

wm
mst

Haudequidem
,,

collation
est

anni

ni

ejus

nomen

quam-

quam fieri possit, ut ex eorum fuerit episcouorum e collatioporum Catholicorum nu

invenit, cum ventris ei causaadeum divertissetlocum. Ap-novit autem, cum pavidus suam conjugem accersiit, quam procul verecundia dimoverat lucernam mitem. Tanceum ambo pervexerunt domum, vel serando, velaliquid etiam lucellisperando, cum sive

nerandi

ostenvivus, sive mortuus, collectus tamen, ndstris

aiiut fuii,

nis illiusActis excideruntnomina, suspicatur. improbabi9 Aliam Tillemontius, eamque non Maximianum distinguendi Nota lem utrumque
3S i n

quodBaluzius

deretur.
11
cst,

Quid
vivit
,

plura? plures

Mirabili
in

curatione

sanatus

a DonatMh
,

iabiMam

ejus

corpore

cicatrices,

lOi

quam merabra numerantur. Hunc ad transmarinas

rat,

scilicet

inum rationem assignat.Nusquam Augu&inus meminit, Maximianum Ba

terras
et

occisum

vcstris,

fama nuntiavegravi.sque
potuit,
in-

ejus

facinoris immanitas,

aaiensem Donatistarum hseresi fuisse aliquando infectum, quamquam de illo apud sanctum doctorem non rarus sermo recurrat. Imo vero S. Aunm Donatistarum gustinus concitati inlA eam conjicit, odii et furoris causam exponens,

digniias,

quaqua

versum

audiri

dolore

horrendo

posteaQuo commoverat. cuncta quam ipse secutus est, recentissimae cicatrices nam ejus famse illud mendacium deienderunt crederent vivum, quem tunc inspicientes vix
:

non in desertos ab illo Donatistarum errores,quse quidem res per se satis ad persequendum Mnxi miauum incitasset atroces Donatislarum animos, teste Auin eaprxsertim urbe, in qua atholictis, ingendi multitudine gustino lib. ad Bonifacium,
I

non temere

illa

jactasse videbatur occisunl.

II ic

cum illic invenisset colleg-am Thubursicensem, quem paulo ante commemoravi, et alios nonnullos, similia
sos,

vel

non raulto inferiora perpes

Buperabant

sedin evictam ab illo judiciaria sententiafundi Calvianensis basilicam aDonatistis contra jus fasque occupatam. Quid de recontroversa mea ferat opinio, paucis exponam. Ac pri;

nec eis ad propria revertendi ulla facultas patere vidcretur; et quia circumccllionum vcstrorum nobilis furor, horrendum prgebens vestris
clericis satellitium,

usqucquaque odiosissime
vos conrlagravit invidia,
est,

in-

notuit; ing-ens

in

at-

moquidem Maximianus, Castorii

.

frater, Vagi

que inde
tur
tas,

factura

ut

et

prseteritae
istas

omnes
severi-

nensis seu Vagensis potius, quam Bagaiensis appellandus videtur tum quod ita dictus repe riatur apud Augustinum in Epistola ad Castorium tuni quod huic lectioni faveat concilii MiJustellum Lablevitani textus Grsecus apud quem Latino ejusdem beum et Harduinum
,

contra vos leges

novae.
si

excitarentur, et

conderenulla lege

Quarum tamen universarum

ac
sine
seevitiae

vestrorum inordinatae
est.

grassanti

coraparetur,
mag:is,

mira lenitas aptanta

potestate
,

pellanda
accepta
,

His enim

mansuetudo

Catholica

commendatur

quam

DIE TERTIA OCTOBRIS.

163
U CTOM
J
II

A quam
in

hasretica

immanitas
rupinas,
,

plectitur

imo
,

vero

nos,

caedes,
,

incendia,

caecitates

excogitando

minando

exercendo

audacius

et insanius debacch;itur.
floMo""'
/,,>,
i'
lc

iiii"

12 Consonat sibi S Augustinus lib. facium de Correctione Donatistarum ubi eadem ,mm "~ narrat de exercita in 8. Maximianum illorum '"" immamtate; est tamen hw, quod pnore loco supquale est illud S. Maximianum adomo pressit pauperculi, qui illum primo detexerat ad pio<</""'
,
.

ad Boni-

Varias habet Honorii adversus Donatistas constitutiones anno 405 inscriptas codex Theodosianus, puta L. 3S et%9 tit. de llereticis L. 3, 4 et L. 2 de 5 tit. Ne sanctum baptisma iteretur Relig. At qusenam ea sit Honoriana constitutio, quas in legatorum Carthaginensium Romam adventu promutgata jam erat haud satis comper' tum habetur. Quse mox citatse sant, non Romee, sed Ravennse sunt datse anno 405. Quapropter Tiltemontius Nota 39 in S. Augustinum, et Car, ,

rum quorumdam hominum

tum
,

sedes fuisse transla,

dinalis Norisius Historise

curatum tandem convaluisse prseter exspectationem omnium. Sed quodam molli ag-gere exceptus ( verba sunt Auguin iisque studiose stini) et a

Donatistarum part. 2 diversam esse censent ab his quas cap. 12 eam codici Theodosiano insertas habemus idque innui vokint Lege 38 de Haereticis cum dicitur: Quod
, ; ,

quibusdam nocte transeuntibus ( pau,'

,

si

quis audeat interdictis sese

praeteritarum
LlSGIS

inlicitisque miscere

perculo nimirum ejusque conjuge) per luceret nam conspectus, ag-nitus atque collectus
ad religiosam
graa cura
reere.-itus
,

et
ef

innumerabilium constitutionum
B

mtu:
sit
,

JIAN3UBTUPINB NOSTRA

IMtOI.AT.i:,

domum

apportatus

adhibita

ma-

laqueos uon evadet.

post multoa diea ab illa desperatione quos est. Post multos , inquit dies
, .

tamen vere dixeris paucos spectata inflictorum vulnerum cum multitudine, tum gravitate unde non injuria dixit loco supra descripto Maximianum, mirabilii euratioue fuisse sanatum. Posteaquam sanitati redditus est, Italiam adiit, imH peratoris advcrsus Donatistas opem auxiliumque
,

haud equidem exiguam habuit JJjjJJJ* partem in iis legibus quas anno molumnto S. Maximianus Honorius tutit fru1,05 adversus Donatistas
1
1

Utut

ctuque inde profegto. Qui qualis quantusque fueEpist. 93 ad rit juverit ex Augustino audire. habet: Nam de multorum (DoVincentium sic
,

nastistarum

jam

correctione

g-audemus

qui
at-

tam

veraciter

unitatera

Catholicam tenent

non tara imploraturus teste Augustino, quam tuendae eecle*i;i' aibi creditje, quod Pauli exemplo probat, illum recte justeque fecisse imperatoris autem animum usque adeo commovit Maxiraiani prsecipue horrenda et incredibilis csedes, eodemteste tib. ad Bonifacium
,

sui

ulciseeudi

causa,

que defendunt, et a pristino errore

esse liBtantur, ut eos

toa

cum raagna
2
:

g-ratulatione

mireraur. Et infra num.

si

possem, in-

quit,

tibi

ostendere,

ex

ipsis

oircumcellionibus
i

'26, ut pr*omulgata lex fuerit, qua immanis Donatistarum hasresis non tantum violenta esse, sed omnino esse non sineretur impune.

cap.

inDonoii

Lata lex ea

fuit

ab Honorio imperatore
:

prsecipua (fuerunt hi Donatistarum sxvitise multos jam Catholicoa manifestos strumenta) quam et habeamus, daranantes suam priatinam vitam ea epistomiserabilem errorera etc. Scripta est tantum sed pola anno 408. Non privatorum secuta conversio est sed nec po,

"

r ul
'

anno Domini 404 aut 405 nam quod anno Domini 404 die \wi Junii celebratum est Carthaginense com ilium,
misit

Romam ad imperatorem legatos

Theasium et Evodium, qui impetrarent, Januarium inquit Augustinus Epistola 88 ad parut nou oranes Epis^opi et clerici 7 num. eamdem condead tis vestraB ( Donatistarum in quas auri mnationera deoem libraram sed conatituta est tenerentnr omnea basretiooa
, )
,

pulorum etiam populorum tantum, verum et magna agmina recipit in pulorum vera Mater gaudens 385 num, 30, ut teste eodcm Augustino Epist. Stilichone 2 et Anthemio Coss., non immerito Catholicos et Donatistas id est, anno 405, inter scripsei factam esse unitatem, Idacius
:

',.

soli,

in

quorura

locia

aliqnaa

a vestris

vio-

concilium \mp que Coss. Carthaginense decrevertt: publica legatione agendas esse oratius quamquam non ita ewstincta tum fuertt Donai nuUa deinceps fuermt Cathoh-

starum secta
cis

ut

ientias

Ecoleaia

Catholica
.

pateretur.

Verum

id

cum pervicaaoribus
;

ejus rehquits

meunda

impetrare nonpotueru.it
stinus: Sed

cum

iegati

sic enim pergit AuguRomara venerunt, jam

cicatrices

Bpiacopi

CathoUci

Bag-aitani

horren-

Ilaximiani gestis certamina Plura de 8. Augustini verbis mi reveri id unum ex fume adjicio eum in vias etiamnum

d*

recentisaimai imperatorem quales et missae sunt. ut leges tales mitterentur.

ac

commoverant,

libros

quemsuosin circaannum 406, circa Augustinus exaravit. S.

urelatis

Crescomum

D33

164
kUCTORt
J

ACTA SANCTORUM

G.

DE

S.

CYPRIANO
IN

EPISC.

CONF.

TELONE

PROVINCIA GALLIjE

COMMENTABIUS HISTORICO-CRITICUS.

I.

Loci

notitia,

Sancti in

Martyrologiis
ecclesiasticum.

memoria,

cultus et

Officium

ANKO CIRCITER
DXLV.
Telone, eujus
notitia datur,

\e\oseu Telo-Martius noraen est urbis maritimae provinciee Arelatenis, inquit Hadrianus Vale-

sius Ti

in Notitia Galliarum.

nulli Tolonera vel

unde, littera o in

Urbem hanc nonTolonum corrupte dixerunt; dipthongum ou mutata, emersit

quod de ecclesiastico Episcopi cultu qui nobis aliunde certus est, non satis illi constaret. Unde et inler Aemeros de eo agens ad diem in Octo,

bris

Venerabili-;

titulo

eum dumtaxat

appellat,

hodiernum nomen GallicwnToulon.Telonis-Martii portus mentio fit in Itinerario maritimo Antonini Augusti, ubi a Citharista portu, contra quod

nonnemo

contendit, distinguitur.

Ei nomen

indi-

tum, vel a constituto ibidem telonio, ubi publicani Teltivai a mercatoribus portoria et tributa nomine reipublicce Massiliensis exigebant ; vel ut aliis placet a Telone aliquo Massiliensi optimate, coloniae conditore aut deductore nomen suum Telo-Martins accepit. Urbs est episcopali sede eaque perantiqua nobilis. Cathedratem ejus ecclequae et parochialis est, sub patrocinio S. Stephani olim constructam et consecratam fuisse, tradit Ho?ioratus Bouche tom. 1 Chorographite et Historias chronologicx Provinciae pag. :537. Quidquid sit de assertionis hujus veritate, in comperto est, his nostris temporibus memoratae eccle, , , ,

de cetero episcopalem dignitatem hic rursum ei attribuit. Priori ejus annuntiationi suffragatur Martyrologium Parisiense anno 1727 editum, E quod ita ad eumdem diem refert Tolone festum sancti Cypriaui episcopi qui Arelatensi quarto Arausicano secundo et aliis conciliis
:
,

interfuit.

3 His consona tradunt J. B. Guesnayus in Massiliensis provincide Annalibus pag. 601, Ho-

etvariiauc,Pre$ '

noratus Bouche Chorographise et Historiae chro1, pag. 645 et tom. 2, pag. 991 Dionysius Sammarthanus in Gallia Christiana aucta tom. 1 scriptores col. 741 HistoricV litterariae Franciae tom. 3, pag. 237, Bailletus tom. 3 pag. .'59 aliique fide digni hagiophili, qui Sancti nostri memoriam cultumque celebrarunt. Praetermittere tamen hic non licet
nologicae Provinciae tom.
, ,
, ,
,

Bailleti et Castellani

errorem

dum

S.

Cypriani

sicV

patronum ac titularem,post Deiparam

, ,

Virgi-

nem

esse S. Cyprianum episcopum, cujus hic Vitam quantum pcr instrumentorum penuriam
2
S.

CyprianHm mtmorant
s

yu.xiam

Mm ii/rulogiu
i <
<

,,

aggred/ Cyprianus, Telonensis episcopus prout recte observat Bailletus, ex ea Sanctorum classe est , quorum notitiam obscuravit ceecus immoderalusque hominum zelus qui , cum parum aut nihil de Sanctis suis certum exploratumve invelicet illustrare
,

pro veritate historica figmenta sua divulmemoriam posteris commendarent. Multa itaque jam pridem tradita de eo sunt,qiuT non refellere.veritatis amans scriptor religioni duceret; hinc inde tamen sparsaqueenirent,

garunt, ut vel sic eorum

corpus anno 1031 inventum fuisse, asserunt. Constat enim ex publico instrumento Pontii Ransini, vel, utlegitDionysiusSammarthanus,Pontii Eausini, Telonensis episcopi\anno 1205 edito,quodexstatapud laudatum Guesnayum in Massil.Annal. pag. 341, S. Cypriani corpus iuventum fuisse in domo episcopali anno Domini mcci ( atque adeo toto seculo prius quam vult Bailletus ) et die Octobris, ut amplius (verba sunt praefati instrumenti ) testatur in processu translatio,

nis facto.

dam
tate

invenire

est,

quae

Sanctum illum salva

veri-

non mediocriter commendent. Et quidem de publico ejus cultu etsi nihil ex antiquis Martyrologiis quse <pddem consului discere potueimo licet recentiora multa deeositeant, non est tamen cur de legitima Sancti veneratione U'bitemus. Sic Cyprianum nostrum quem ex vitiosis tabulis Abbatem vocavit, annuntiat Ferrarius in Calalogo generali Sanctorum, qui in Martyrologio Romano non sunt v Nona^ Octo, ,

vide pag. 341. Atque hinc atter refellitur Bailleti error negantis, incunte seculo xjii, Telonensem episcopum fuisse
,
,

hcvc

Publicum desumpta sunt

itlud

instrumentum integrum si lubet

cit.

unde

apud memoratum Guesnayum

Pontium Rausinum, eumque integro tantumpost

illa cathedra sedisse contendentis. In hoc certe lapsus est Bailletus, quod Pontium, cpiscopum Tetonensem hujus nominis I, tacituspraetogressus sit, et quas hujus tempore contigerunt, in alterum Pontium, hujus nominis II, transtulerit; at rursus non sine errore-.cum enim Pontii II proximus decessor non ante annum 181] e vivis excesserit, ut ex Telonensi Necrologio tradit Gallia Christiana aucta, nonpotest huic Pontio, anno 1311 vel subsequenti episcopo creato instru-

seculo in

.-

bris

Telone in Gallia S. Cypriani abbatis. nrio accuratior Castellanus episcopalem ejus / V, dignitatem diserte exprimit ad diem Octobris. Telone, inquit S. Cypriani episcopi, discipuli S.
.
.

mentum
Bailletus
,

adscribi

1205, vel ut vidt anno 1305 editum. His obiter dictis,

,
,

anno

Caesarii

ejusque Vitse scriptoris. Et

quamquam

in

Supplemento totam hanc annuntiationem deletam voluerit; id non alia decausa fecisse videtur,'quam

ad Sancti cuttum revertamur. 4 Saussayus in Supptemento Martyrologii sui Gallicani pag, 1176 non solum Cypriaui Telo,

nensis

DIE TERTIA OCTOBRIS.

inter quo$

165
kl

Sauuayus
duos alio$

infundateadiimtt-

nensis episcopi, meminit, sed et prseter eum duos alios homomjmos Tolone annuntiat. Tolone Marin ora Provinciae inquit tio sancti Cypriani abbatis qui patria Massiliensis, relig-iosfe vita?
,
, , :

bet,jam
S.

mox laudatum scriptorem. Cypriani cultum Telone celebrem fuisse, 7 ineunte seculo xm palet ex Pontii Rausini num. 3
;

'.ruat

J.

G.

Telone vero ab

laudati verbis

imo

vel

a seculo

xi

non mediocri

uusvirgui^-

raag-isterium

apud Telouenses exhibuit;

:

oinnis

veneratione

suum

p?*osecutos fuisse Telonenses

sc,

Euang-elicaB perfectionis factus tara verbo,

quam

Patronum, eruitur ex instrumento fundationis

ecclesix B. Marise de Sedis a Gilberto, seu Guiberto, Provincix comite, anno 1096 obsignato quod, ut Guesnayus Massil. Annat.pag.S1] refert,
in

opere

didascalus

quc

muuere

ad
,

cuinulum
religio-

adimpleto,

multorum
sibi

pater
a

ascetarura
et

sissimorum, hac palaestra excessit

ad

prffi-

mium

perrexit

Domino
in

in

caelis

reposi-

armario deinceps

in tenebris, nescio

tum, relinquens memoriam

,

Telonensi matrice ecclesia abhinc sacris Fastis celebratam , in qua viget etiam perenni cultu percolenda rea Saraccnis cordatio beati Cypriani martyris
,

seposito et intra
1374-,

murum
loco

recondito,

qua causa, inventum anno

Joanne
suo

Sylvestro

ut

infra

Tolonensi episcopo, , raeraiuimus (nempe citato

Gallias

invadentibus
episcopi,

illic

ad

altare

perempti. Are-

Opere pagg. 428 et 429) habetur nunc sub signo in ecclesiae Tolonensis archivio, servaturque
dilig-entissime.
si

Nec non
nensis

et sancti Cypriani

ecclesiae ipsius Telo-

qui
:

Vitam

sancti

Csesarii

latensis conscripsit

inque conciliis aliquot, ma-

gnus
cuit.

et

clarus, doctrina et
ille
:

moribus sanctis emi-

Hxc
suo,

sed, ut Castellani verbis utar,

ullo

more
nio
-.

sine

annuntiationis suae testimo-

adeo ut nulla ex parte ejus verbis standum hic esset, nisi aliunde haberemus, quid de S. Cypriano, Telonensi episcopo, ejusque cultu sentien-

dum
B
Cuim
xu,
ui

sit.

Octobn$afp-

Porro Sanctum coli die iii Octobris, ostendunt Directoria dicecesium Massiliensis et Teloin quo nens j St Ordo divini Officii recitandi
5
,

festa propria, de quibus

Offlcium MassiticV... Maset Telone, sua quseque die disponuntur, silise anno 1676 i??ip?'essus, ni Octobris ritu sefit

miduplici Massilix, duplici autem etprimse classis cum Octava Tetone S. Cyprianum episcopum colendum prsescribit. Ordo festorum propriorum, de quibus fit Officium in prsecipuis cujusque dicecesis Provincix civitatibus assignata die sicprsefert Toloni Cypriani Ep. et C. et Patroni. Dup. i cl. cum Oct. Sancti nostri festum Telone deprxcepto esse, etiam, ut aiunt, in populo, ac sacra ejus luce hujus sui Patroni reliquias, argentea theca inclusas,solenni supplicantium agmine circumferri, ex Telonensium civium vel incolarum testimonioad Stiltingum nostrum perscripsit amplissimus ac de Museo nostro optime meritus cir, dominus Josephus Antonius de Brantes, ecclcsiae Avenionensis thesaurarius ac posnitentiarius Datis Avenione litteris die iv mensis Martii anno Domini L762 utvel ex his, si aliunde testimonia
: :

fundationis instrumento, adducto pagg. 428 et 129 testimonio fides est, utique plane diverso ab illo, quod seculo proxime elapso ab impostore confict fuisse, narrat Boucheus tom. 2, pag. 8ft,recte confici arbitror, jam tum anno 1090 in ejus honoremjussu episcopi celebratum fuissedivinum Officium quem Sancti cultum Telone interruptum umquam fuisse, non legimus. Ceterum, ne quid dissimutem, quamquam Acta illa, quae Gilbertus, E Provincise comes, antiqua credidisse et eodem anno 1096 in lucem pi otulisse dicitur, aut snpjiositiiia aut certe turpiter adulterata fuerint imo licet a chronologicis historicisque na vis immune non sit ipsum illud fundationis memoratee instrumentum, anno 1374, ut Guesnayus pagg. 428 et 429 ostendit, repertum; attamen ea omnia, quse de S. Cypriani cvXtu illic referuntur, pro commentis habere non ausim .Tametsi enim ill ab impostore seculi xiv confictum, et veteri muro, qui tum reficiendus erat, subdol \um fuisse, mihi >i"is probaverit non icleo tamen an-

Ex hoc
et

qua Guesnayo

tiquitatem cultus subverterit. Nam si seculo xiv non admodum antiquus S. Cypriano cidtus deferebatur, qua veri specie instrumenti illius arti*
illo cxdtu tam diserte meminisset, quove pacto, ne dicam, fascino, in re, quse o?n?iibus apprime nota esse debebat, fucum facere cano ciswbisque optimatibus potuisset? No?i estquidem

fex de

novum

ere aut insolitum, veris falsa i> impostores ejusmodi. At quando apv.bhri auctoritate tuti

non sunt,

ita eos astutos et cautos no-

deessent, deS.

cullu dubitandi locusnon

q
Masiiir ati-

supersit.
sic liquet, quo teynpore Sancti MassiUcT et Telone celebrari ccepta sit. f Laudatus Boucheus non habens, unde annum aut seculum certum assignaret, illam antiquitus
Q

Verum non

quando inter-

es ti v itas

vimus, uteanon adst?mant, qidbus se illico de turpi f?*aude co?wictum iri noscunt. Itaque instr\ menti istius verba huc spectantia, ex Guesnayo de cetero libepagg. 312 et 313 hic subjicio ?*um de ejus qua?itum ad alia suppositione
;

<>

TellZlT!, reiiauratu;

Octobris apud Massilienses viguisse, tradit tom. 2 Chorographix et Historix ehronotogicse Provincix, pag. 991, quod constare asserit ex
i

interpolatione judicium lectori relinquo. 8 Cum Gilbertus, Provincise de construenda nova ecclesia, ct transferendis in

laii

eam quoru?ndamSa?ictoru,, n liqu

isisset,

l,n

'^'

Missali Massiliensi,impressoLugduni anno 1630, itidem et ex veteri Breviario Massiliensis ecclesise edito anno 1526. Cum autem, iniquiLugduni intercitate temporum Sancti festivitas Massilise disset, illustrissimus Massiliensis episcopus, Ste-

ac subjunxisset,velle se,ut eorion capita arge>iteis thecisinctuderentur ,cetersevero eorum exuviseseit pulcro conderentur ??iar?no?*eo, sic dern factum de sit Quod quidem etiam volumus
/ :
,

^
,

phanus Puget

die ix Augusti anno 165"), edito hac super re decreto, eam ritu duplici in sua ec-

clesiarursus coli prxcepit, ac S. Cypriani nomen in Sanctorum Massiliensium album retulit, uti

episcopi dictse urbis (Tecorpore B. Gratinni cujus quidem corpus sepultum est in lonensis) capella B. Cypriani cum aliis: et cujus etiam caput volnmus esse constructum ex argento et in auro, et reliquia? eorporis, sicut et aliorum
, ,

apud laudatum Bouche

citata

pagina

991

mc-

monumento marmoreo clausa? sinf. Item ordinamus et decrevimus quod in dicta capella S.
,

moratur. Atque hic successus fuit piorum conatuum domini Antonii de Felix, ut Sancto, quem sibi consayiguineum esse conlendebat, debita veneratio instauraretur Qua de re consule, si lu.

Cypriani ad honorem Dei et Virginis Maria al a?terque B. Cypriani et aliorum Sanctorum, ad secundnm requisitionem memoriara rei

nam

dicti

reverendissimi

domini

episcopi

sit

cele-

bratura

IDii

DE

S.

CYPRIANO

EP.

TELONENSI, COJNF
Actis investipost adhibitam in genuinis Sancti ut ganilis diligentiam , aut parum aut nihil ipse fatetur, apud scriptores In-onicos de itloinvenisset, ea dumtaxat edidit, </u tv vel certa vel
, <

AUCTORE
J

bratum divinum OfBcium unoquoque die propter honorem illorum Sanctorum etc. Cultum Sanch ut prosequar, non inquiro, an memoratus in hoc instrumento Jacobus de Palma, qui inter Telonenses prcvsules non comparet in Gatlia Christiana, re ipsa iltam cathedram tenuerit, atque an

veritati conformia ex probatis auctoribus hausissesibi visus est. Atque eccum Offcium illud

ad
to,

ejus requisitionem hsec a Gilberto ordinata

;

hodiernum

quod

laudatissimus

dominus de

fuerint
ut
et

nec, quse

sit

antiqui illius Ms. a Gitber-

in

manibus

diar,
ostenditui
confit

cum

instrumento fundationis dicitur, lecti tacti auctoritas, hic eccaminare aggrede hac num. 21 et 22 sigillatim agen-

Brantes propria sime submisit.

manu exaratum nobis humanis1P1S( OPI TOLONENCONFESSORIS.

LATJDES.

OFEICIUM

S.

CYPKIAM

Sis IT

dum sit.
niatwDionytio

ANTlPHONjE ad tjtrasque vesperas et

11

que ex Buille
to ii

Saintnarlliaun.

Reliquos igitur scriptores, qui nonnulla ad Sanch lulhtm spectantia rcferunt, loqucntcs au diamus. Baitletus in Vita S. Cypriani nun heec habet Sancti Episcopi corpus in ecclesia sua (cathedrali) sepultum ftiit, in qua post9
:

patent ca?li palatia, gratia uova confertur gloria. Doctori nova3 Carnis liber ergastulo, ja-m cum pastoris mer-

Adest dies

laetiiKe,

anno

!<il8
j

mendit pfa r bu expunja-

""", exhibeluv.

cede
pabulo, clarusque doctoris sede. Vivcns refnlget gratia, bina post finem laboCaeli potitur
ris,

positum est sacellum, quod exstitisse dicitur, donec tempore Henrici IV (Galliarum regis) .Egidius de Septres, Telonensium episcopus, illud in sauctuarium seu reliquinrum thesaurum commutarit. Dionysius Sanaiiarthanus supra laudatus tom. Gallim Christianse auct& col 754 ait, eumdem H episcopum altare S. Cypriani ad sacellum san ctarum reliquiarum transferri jussisse. Qualiscumque ea fuerit mutatio, nihil, inquit Baillequem Saucto suo civitas redtus, de cultu, debat, detractum bac occasione fuit. Hunc
ejus
lionori
i

modum magnihVum

Congaudet Sanctus
noris.

gloria, vitse simul et ho-

Pater sancte,

filiis

confer benedictionem,

Salutem nobis impetra, gratize plenitudinem. pie Pater miseroConsors caeli spirituum rum, Te nunc vota precantium justa suscipe tuo,

rum
(

semper ut Patronum suum ac Titularem terum post beatissimam Virginem veneratiir,

Sancti reliquiae

al-

et

de communi confes. pontif. Hymnus. 12 Numen supremi Numinis,

i

iitul.

lll/IIIIIU* tl

honore habentur. Caput ejus a reliquo corpore separatum fuerat anno mccv aut potius anno mcccv (imo ipso anno 1205 prius assignalo) ut duorum nobilium nomine de Montolieu Massiliensium qui ex genere S. Cypriani se ortos dicebant devotioni fieret satis, qui et caput argenteum auro illitum seu vermiculatum , quo S. Qypriani sacr
ibi

summo

in

JSterni

lumeu luminis,

Oratin df Sanrto

Jesu fides credentium, Et spes in te sperantium. Te caeli lucem poscimus,

Qua Qua

luce lucem colimus,

tua

quondam

gratia

Nostra fulsit ecclesia. quanla lux ab aethere

Micat, tam .sancto sydere,

exuviffi

includerentur

suis

sumptibus fabricari

curarunt, nempe, vel quia lipsanotheca illa ex argento inaurato, quam construi jussisse dicitur Gilbcrtus Provinciae comes, tam sancti Antistitis reliquiis non satis digna his viris nobilibus visa
est

Quo, te, lustratur, auspice, Cypriano pontifice Hic sacro functus apice,

Nunc

radiato vertice,

quod Gilbertus prxcepisse fertur,non omni exparte fuerat exsecutioni mandatum. Ceterum translationis reliquiarum S. Cy;

vel forte, quia id,

Postquam conscenditaethera,
Coruscat inter sydera. Da, cujus fulsit radiis,
8it fulta

priani subPontioI,Telonensi episcopo,factx festi-

nunc

praesidiis,

C vam commemorationem quotannis in urbe et in tota diaicesi faciendam decrevit idem Pontius episcopus, ut traditur in Gallia Christ. aucta tom.
col 746.
Telonense
Oflicium ec/

Et

quam

protexit infulis,
Prffisulis.

Preces comm'U"lent
Parenti
.sit

ingenito,

10
.

Porro quod olim in Tetonensi

clesiasticum de
s.

ecclesia reci-

eluiuttu
)ll

ii iii

Oypriano

Of
1.

unigenito Flamini Laus, tribus uni Numini.

sit

\ato

Sit procedenti
;

uut fuit

ficium,

anno 1018, jubente jEgidio de Septres, Tetonensiepiscopo, suis expurgare mendis et ad preescriptam a concilio Tridentino normam redigere non sine labore conatus est amplissimus dominus Antonius du Blanc, ejusdem ecillud

Amen.
Ora pro nobis B. Cypriane etc. Ad Manificat Antiphona
Pastor egregie, doctor ventatis,
iequitatis,
:

Tu norma justitiae, judex

testaturinEpistolanuncupatoria ad laudatum episcopum data anno L618. Quinam autem ex eo Officio errores sublati tum fuermt, edicere nequeo, cum illud mihi ad manum non sit atque iterum iterumque conquirere, operae pretium non videatur. Id unum asseverare possum, non esse illud Oflicium tam feliciter a laudato domino Anlonio du Blanc emendatum, ut hinc inde aut animadversione aut spongia non indigeant compositse ab eo Lectiones, prout in hujtis Commentarii decursu suo loco ostendetur quamquam tamen sua carere laude non debeat viri de Sancto bene meriti conatus, qui, cum
.

clesicv pra?positus,ul ipse

Speculum munditi, custos sanctitatis, Nos ad regnum gloria? deduc cum Beatis.
ORATIO.

Propitius

quassumus, Domine Deus omnipotens, orationibus DOstris per S. Cypriani coufessoris tui atque Tolonensium pontifi('is merita gloriosa, ut pia ejus intercessione ab omnibus hic et ubique semper protegamur adversis. Per
esto
,

Dominum
13

Invitatoiuum de
UT IN

Ad Matutinum commum et Hymnus

FIUMIS Vl
!'

Antiphon
Sancti gttt aliqna pt>

ANTll'11.

ttringentct-

, ,

DIE TERTIA OCTOBRIS.

Antipii.

167
KvcHiit

Cyprianus vir optimus, in Christo

fide-

Lissimas,
Caesarii discipulus, fitcomes individuus

Kjusque servat monita. Plebs Tolonensis humilis, nunc puro corde et

supplici,

Te precatur
beat

et obsecrat

ut te

patronum ha-

ticam, anachoretarum raore duxerunt. Cyprianus ig-itur beati Caesarii prasceptoris sui monita servans ad episcopale munus assumptus, et illius comes factus, cura eo multis conciliis interfuit, maxime concilio Arausicano secundo quod celebratum fuit quinto Nonas Julii, Decio Juniore viro clarissimo consule, anuo Domini quin,

gentesimo vigesimo nono.

Et vim preoantis sentiat. Clcmens Pater filiis, da salutem miseris, Et obtine virtutem resistentem vitiis.
fteiponiaria
Vertiovll
rt

LEOTIO VI

Ex
de

libro 2 Vitx S. Cxsarii Arelat.

apud Vinceni mori

;/!).'

14 Lectiones
a\

Noctdrni FIDELIS
COMM. PONTIl'.

SERMO

tjuidem gene-

Sub magno patre

niilitat, Caesario,

Vir opti-

tium Saternum in Chronico Abb. Lirinensium. 17 Cura autem antistit-s Uhristi prope Isaram consistentes, cliaritatis amore collecti, in Valenlentinam *ivitatem convenissent, quo beatus Caesarius infirmitatis causa,
sicut disposuerat, pro-

muUapfM-

clarc qetta.

mus
Et animo sanetissimus, ejus sequendo semitas.
v.

perare

non
inter

potuit

misit

tamen

prcestantissi-

Tanti

PatriS doctuscolloquio, sacri verbi fulget

mos

viros,

de episcopis,

cum

presbyteris et dia,

eloquio,

conis,
se-

quos
et

etiam Cypriauus
clarus
cintuit,

Tolonensis

Tmiquam lumen
r\
ii

uon tectum modio. Ejus quendo semitas

verbi
,

antistes,

maguus

omnia, qu

Semen

qtiod

raessuit

post sparsit
fruitur

Et mercede
cius.
t.

abundantius, qui.m meruit

,

jam

faeli

divmis Scripturis tirmans, et autiquiscui beasimis Patrum lustituiiombus probans tus Caesarius mantum et cinctorium meliorem testamento legavit. lnterfuit etiam ipse Cypriadicebat,
:

nus
,

cum

Atilio,

Vasionensi
,

episcopo

concilio
,

Post labores requiem possidet in calis nens faciem

Dei cer-

Aureliancnsi

Servus tara
k\

fidelis.

Jara fruitur faelicius.

tempore Pelagii primi summi Pontificis et ejusdem Childeberti, Francorum reg-is anno Domini quingentesimo quinquarto
,

m. Dum

caelorum scandisti culmina; post devicta mundi certamina,

quagesirao, et ipsius Childeberti trlgesimo sexto. Post haec Cypnanus vita celebris , doctrina peritus

Lfeta currunt

Sanctorum agmina

modulantur

et

religioui>
sibi

sauctitate

probatus

super
il-

dulcia carmina.
v.

gregem,

Domino commissum

vigilans,

Senator
tiffl.

caelestis curiae,

memor

esto tuae fami-

lum verbo
pro

et

excmplo pascebat, ac post multos

ovibus

Laeta

currunt Sanctorum agmina

dulcia carmina.
CiETEItlS

raodulantur

vit in

IN

NOCTURNIS OMNIA DE COMMUNI. LECTLO IV

18
y
,

suos * exantlatos labores, obdormiDoraino quinto Nonas Octobris. IN III NOCTURNO HOMILIA DE COM\n NI DOCTORUM.

Hymncs ad Laudes.
nostri

Ex lib.i
Ex
Leotionibui
propriii Sancli

VitxB. Cxsarii Arelatensis apud Surium.

Vindex

crirainis,

\lh, drSancta

15 Cyprianus, episcopus Tolonensis

et div.nis litteris
, ,

humauis

Mercede pacta sanguinis,

Exaudi, Christe, cslitus Nostri lamenta gemitus.
Hostis prcmunt insidiae, Pestcs grassantur noxia?, Sed inter haec discrimina Nostra praegravant crimina.

Ht/mnui
I

et

iiiiphon*.

referiw
educatiu,

iiaoonatui

apprime doctus tioruit tempoJustini et Justiniani imperatoAnastasii ribus ac Childerum, et Clodovei Erancorum regis , ineunte setate adhaesit beato berti ejus tilii. Ab cujus Vitae librum Csssario, Arelatensi episcopo stylo, oruato tainen, descnpsit,
,

primum
ubi
inter

siraplici

post

narrationera
,

Alaricum Clodoveura, qui ipsum Alaricum nono cidit anno quingentesimo

quod gestum est regem et praefatum Gottorum

belli
,
,

Durnm

per hoc exilium,

iu

bello
,

oc-

ait Hodie FrancoChildeberto civitas Arelatensis paret Caesano rum regi, filio Clodovei. Et de beato mihi miinquit Vte loquens se ipso
: ,

Quod petiraus auxilium, Da nobis Btfpplicanfibus, Da Cypriani precibus.

Pastor hic bonus populi, Cleri decus, lux saeculi,
Sancti- instmxit raoribus, Juvit, ornavit dotibus.
Disjecit falsi fenebras,

ac de
sero
fui
,

Cypriano, qui ad discendum tam et doleam ut modo et agnoscara ,

tepidus
,

rae de

tanti fontis ubertate

non tantum hausisse, quanariditas.

tum
vincia
ste

mea

postulabat

Cum

vero propefa-

Sprevit oarnia illecebras Vauamque mundi gloriam,

llostis vicit

Narbonensis
,

haeretica

Arianorum
diaconus

superbiam.

laboraret
,

beato

Caesario

lllo pro nobis supplice,

ctus quaj

ipsum
celebrata

secutus est in synodo Agatensi, Gottorum Alarici fuit tempore

,

Ad
I

nostra mala respice,

ipe

nos periculis,

regis.

LECTIO
fjut

V.

ud e/)iicopatum
promoifo,

nobiles vero Mendrianus et Flavianus, adhuc deos falsos Saxoniae milites ex partibus venissent conin castris Alarioi ffigis
16

Cum

Solve peccati vinculis Parenti sit ingenito etc. carnis noAntiph. ad Benedict. Mentis fulgor, ingenuitas; lux domorum et
bilitas,

decus

ctrin, pastoris
charitas.

sequitas,

ornantjustum

et

mira

colentes,

tra
et

Clodoveum

quadam

die

Francorum regem pugnatun beatum Cyprianum de vera re,

;

Antip.

ligione

coram

praefato

Alarico

tantem audivissent, compuncti poenitentes, ab ipso in fide instructi

zati

publice dispucorde conversi et

bapti,

divin*

gratiaB,

Ortum solem ad Mac.mficat in 2 Vesp. datum urbi Tolomcee

munns

Cyprianum laudat plebs humilis mente supplici.

et

Deum

orat

a peccatis absoluti que sequuntur, ibique secus Octobris Tomus II.

et
,

illum

Tolonum

us-

mare vitam eremi-

11.

168
tUCTOnE

DE

S.

CYPRIANO

EP.

TELONENSI, COXF
facile
15

prius desiit vivere

fieret.

J.G

episcopus
vel hic

quam yprianus D Ad Messianum quod attinet,

(

II.

Inquiritur de Sancti patria et

nobili

quam

librum de Scriptoribus Ecclesiasticis nunedidit, vel saltem Opus hoc Messiani, si

exstiterit, a multis retro seculis erudito-

quando

stemmate.

procul dubio GuesGennadii et Messiani nayumsupposititiusaliquis ornanfcetus, cujus vitium ei obtexerit vel nimius

rum

oculos fugit.

Fefellit

S.

Oyprianum

nonAteiaie, ui
voiuntaiiqu,,

ut Tfacit plerumque msignis Viri claritas Jf C um de patria ejus indubitata documenta non erun tur certatim eum varix urbes sibi venp ro f
,
,

dse Uassilise

amorvelarlis criHcrn non

satis frepr*tw
'/
'

quens usus.
i

De
I

ceteris assertionis

suxvadem Guesnayus

suumquc civem facidnt, Ut de Somero sileam, quod in SS. Laurcntio, Helenn imperatrice, Hieronymo, Ambrosio aliisque sanctitate
dicent,

anonymum quemdam, cujus scrvptum, tum

..,-

illustribus viris contigisse legimus,

mili

haud ita absimodo de Cypriani patria geminse urbes con-

a Desiderio episcopo etclero Telonensi universo annoblQ comprobatum et obsignatum, tum anno 1096 a Guiberto, Provincia comite, proptcr suam antiquitatem </ veritatem maximo inprelio

""'"'

i;

tendunt; hunc siquidem Arelatenses civem esse dicunt suum, Massilienses vero suum esse pra cant. S. Cypriani patriain fimdiamqueinexploralam essejradunt aucto?-es Eistorise Litterarise Francix tom. 3, pag. 237 eo tamen propendere l'raevidentur, ut eum Arelatensem faciant, sumptio, inquiunt citato loco, Arelatensibua fa\ quam quidem ipsis ex '>oc capite placere arbitror sententiam, quod Sanctus noster in clerum Arelati idscitus fuevdt, antequamad Telonensem cathedram eveheretur. Sed inde res non
;

habitum

et 313, ubi

ous

fuisse, refert pagg. L98, 211, 212 etiam ea instrumenta exhibet, quiam kuic anonymo fidem habcndam

esse, contendit.

At quominus Guesnayo adstipu-

ler,non levia rationum momenta primo quidem non nego, anno

.

me deterrent. Ac
||

evincitur,

cum

laicos, in aliena dioecesi, et prse-

sertim in suffraganea natos, ecctesise suse per sacram ordinationem adstringere nusquam hoc

tempore vetitum episcojus, nedum metropolitis utpluribus ostendit Ludovicus T/iomassinus de Veteri et Nova Ecclesise disciplina parte 2, lib. 1, cap. 3. Ut adeo j'aci le potuerit Cyprianus
fuerit,

' Desiderium admitto quoque, Teloncnscm episcopum fuisse seculo xi ad finem vergente, easstitisse Gilbertum E seu Guibertum Provincise comitem, acpotuisseei vetus atiquod volumen Ms. exhiberi ac ijcnui//>'//>, ipsum<ji'c illud fuisse, quod pag. 198 et 212 Guesnayus retulit, non possum non inficiari, cumsecidow m publiois instrumentis computati non sint anni a Nativitate Domini, nec seculi/n> vi sapiat hsec phrasis : Anno Domini nostri .Tcsu Christi Nativitatis ejusdem 570, ac demum cum eo tempore certo certius adhibitse nonsint, quas
;

Arabicas

zyfras

vocamus

ttdVmiti* ortumeneez
""'"'"''"''

a S. Csesario Arelatensi clero adscriln etiamsi origim- veldomicilio Ay^elatensis non fuisset. 20 Arelatensibus Cyprianum eripere pugnant
,

post secidis a

notunis aut

'

s<

quse midtis tantum riptoribuspubticis

'

Massilienses,
tur,

el

antiquis, ut ipsis

quitf,

assumptse fuerunt, utosteudit Pap< rochiustom. in Maii in Tractatu pnctiminari de Episcopiset Patriardus Hierosolymitanis i>agy. lv, lvi et
t.vii.

monumentis nicci, Sanctum hunc popidarem faciunt suum, patrem ejus, gentis nomen aliaque adjuncta pro certis et eaiploi atis adstruentes. Horum agmen ducit laudatus Gursnayus Massil. Annal. pag. 198, et pag. 601, ubi Sanctum nostrum ex illustri familia Monteolini vulgo Montolici vel de Montolion, nunc Gallice de
,

Et quamquam ad perpetuam

rei

memoriam

etiam olim scripta fuerint publica instrumenta, tamen seculo vi has phrases Ad pcrprtunm rei memoriain, in prsssenti publico instrumento atias<//><' rjifsminii minimc in t<sn fi<isse,nemononvidet, qui vel leviter artis <iiph<nniticseelementanorit.

Mitto

ridiculam itlam Telonensis episcopi

;

Montolien, Massiliee a Julio patre prognatimi esse inh pide propugnat. Nullus, fateor, de stemma<

Peire Vasqui etJoaxi. Belline colleotorisharumsumniarum Vita? subscriptionem varios quoque hic

tis

nomine ambigendi locus esset, si revera Qennadius ac Messianus ea de S. Cypriano edidissent testimonia, qux Guesnayus Massil. Annal. pag. 609 apud eos exstareasserit, quxque sic
ejus

prsetereo anachronismos

historicosque errores,

y suis locis infra redarguendos. 22 Sufficere hsec mihi ri<lentur,ut cum Coin- fidediu tio et Baitleto pronuntiem, codices itlos, quos

ewhibet

Cyprianus,
et

Tolonensis episcopus, vir

splendidus
,

Guesnayus perantiquos

et

autlienticos putacit,
,

sanctitate

virtute

scripsit

cura

doctrina et gratia valde de statu raonaehorum libros duos. De laudibus Ecclesias libros tres, quaBdam etiam Opera de creatione

magna

mundi, quae duo audivi ex ipso et vidi in Maslibros quos ad nos misisti.... Lia.... Legiraus sed puto sine uomine auctoris bsec Opera facta a Cipriano de Montolio qui de doetrina splendidus est. Rsec Gennadius, si Guesnayo credimus, cap.&G vel 88, et cap 95. Messianus vero, eodem teste, hsec de Cypriano scripsit lib.
, ,
,

tongeessereccntiores, imo, Cointio judice nullius fidei, nimirum, ut ego censeo, cum ea referunt, quse aliunde vel ex probatis historicis, vel antiqua traditione aut solidis rationibus erui non possint. His de anonymi auctoritate prsemissis , eum Sancti nostri natales describentem audiamus. Cyprianus, inquit Annal. Massil. pag. 108, virtute plcnus atque splcudidus claruit c\ tempoac Clodovei, primi nomine, bic ex illustri familia Monteolini vulg-o MontolicL Massilias prognatus est a .lulio patre suo. Belle sane ! Quasivero eo tempore, quo simitia famitiarum cognominain Gatliis ptane inusitata erant Moure

Anastasii,

Justini et Justiniani,

Prancorum

reg-is

de

magis vero
Montolino

Viris lllustribus Ecclesise cap. 10 Multo et nobiles scriptores Ecrloi.-i.stici

:
,

nempe Venantius Fortunatus

,

Massiliensia

illustris.

Cyprianus de Potuit hsec

optima

fide retulisse

conditor , vir certe de Cypriano episcopo

qui

Annalium Massitiensium non matus at non potuit

;

scripsisse
v
seculi,

Gennadius

secundum receptam hodiedum ab

sub finem

eruditis

teoliui aut Montolici cognomentum Cypriani patri aut genti ex speciali prserogativa inditum fuisset! Demonstrarunt Papebrochius nostertom. iv Maii pag. 12, Mabittonius, Cangius ac Ludovicus Muratorius Antiquitatum ltalicarum

chronologiam

seu annis

tom

DIE TERTIA OCTOBKls.

tom.

169

pag. 721, nan so^wm tempore 8, primee et secundx stirpis Francorum, sed etiam inprincipiis tertix ignota fuisse ejusmodi nomina; et,Muratorio teste loco citato, prope pro arg-uDiffert. 41

Massil,

ad annum
.

1205, pag. 341

.
.
.

Notum

fiat

ii riini
. .

quod

concedimus

privileg-inm

perpetuum

J.

G.

mento falsitatia statim habendum est, ei qua charta ante millesimum exarata eruitur, quam ornent aut
onerent
fldetn

Monteolivo ( Joanni et Vincentio fratribus ) pro remuneratione trecentorum nummorum , qui ab his dati fuerunt ad con>tiuctionem
dictis de

oapitisS. Cypriani de Monteolivo parentum

(

-norum

awi

nostri

cog-nomina.
,

anonymus meretur ex qua prodiisse Oyprianum narrat seculo vi Monteolinam autvulgo Montolicam dictam fuisse,
,

Nullam itaque cum gentem illam

id est, sui consanguinei, seu, ut Gallice loquun,

tur

(jui

est

nummos
in

aureos
et

Quos treeentos de leurs parens ) dicti de Monteolivo dederunt

.
.

propler constructionera

dicti
.

capitis 3. Cypriani

adstruit.
aatrunt
cia pt>
i

aurum

arg-entura

propter
eis

quod

per

'>//'<

ideo ut falsum negaverim, S. Cyprianum ex cadem gente, qux dudum post, pula seculo \i aut subseiju.catihus Montholicae nomen

23

Non tamen

eorum

vitara et

suorum cum
,

debeat

satisfleri,

in festum

proxiraura S. Cypriani, dictis nobilibus de Monteolivo et aliis qui sequentur eos, ex

dispositione
vitse
,

gessit,
et

traxisse originem. Hocsi anonymus Guesnayus dumtaxat contenderent, ex eruditis

sibi

suam

concediraus
Vincentius
S.

gradum
eorura
,

perpe-

tuum
dicti

honoris propter nobilitatem

quod

neminem

contradicentem haberent, imo non

,

Joannes

et

de

Monteolivo et

conlemnendis testimoniis licet tamen minime coxvis, opinionem suam tueri possent. Ex nobili stirpe Sanctum nostrum ortum esse, innuil Officium de 8. <'; priano, anno 1618 jussu Tetonensis episcopi emendatum, in quo Anliphona ad Benedictus, mentis folgore et oarnis uobilitate pnecla-

sui in jTOcessione seu festo instituenda et fienda * circa

Cypriani per nos

racieoda
*

de cirico albo*ipsi et venient debent ambulare * post idem corpus S. Cypriani incipiendo festo -piente ejusdem et ;iliis. Idem facere debent * celebrando mag-nam
,

urbem cum larapade omncs, qui '-x parte eorum

cum

ii oo

albo

pouinl procedere
re
licct

ipsis

" rus

fuisse dicitur. Abstipulantur Offtcia prop, ia sanclx Massiliensis ecclesix anno 1662 Massilias

opera

et

studio venerabilis Capituli ecclesix catheet itlustrissimi

Missam propter et in memoriam S. Cypriani quod quidem privileg-ium tain ex parte nostra, quam ex parte dictorum canonicorum communi,

dralis edita

ac reverendissimi do

catur.

mini Stepliani de Puget, episcopi Massiliensis, approbatione et auctoritate munita, ubi pag. 194 in titulo Offcii proprii Sanctus noster, non quidem ex anonymi et Guesnayi opinione, quam falsam esse,jam mox ostendimus, sed sensu proxime a nobis exposito, Cyprianus de Monte Olivo cognominatus reperitur.
et

26 Concessis hoc instrumento prxrogativis,

ste

te-

hsrc

tanwn
esl.

Honorato Bouche tom.

et

fruebatur, et sanguinitatis
illustris illa

pag. 991 anno 1655 haud dubie etiam nunc eodem con2

titttorice cerlu

uon

pix

liberalitatis titido fruitur

S.

Monteotivorum familia,

Cypriano

varii

au-

24 Inter alios recentiores, quibus tamen,

dum

ctores recentioret,

veterum auctoritate non subnituntur, parum in subjecta materia deferri debet, huic opinioni patrocinatur Ctaudius Robertus in sua Galtia Christiana, ubi in Catalogo episcoporum Telout is est Cyprianus nensium hxc habet
: .

addicla, cujus rei speex avita pietate plv cimen dedit laudatus num. 6 Antonius de Felix, qui se ex parte matris Margaretx de Montolieu Sancto nostro consanguineum esse perhibebat,
/ue cultum Massilix instaurari curavit. Cum igitur adductis hactenus pro nobili Sancti genere testimoniis, nullum, quod sciam, seu vetus,

ex gente, postea qui Sanctus dicitur puto Montholieu ) nuncupata. Honoratus Montholia Bouche Chorographix et Historix chronol. Pro8. Cypriauura ex favincix tom. 1 pag. 645 seu Montolieu prognatum milia Monteolini
.

seu recens opponi possit documentum, quo traditio ilta aut falsitatis arguatur, aut diuturnss
possessionis
foret
,

fuisse,

disertts verbis asserit

neque

ei

prx-

fatum illustre genus abnuit Dionysius Sammarthanus tom. 1 Galtix Christianee auctse Ejus
.

sux dimoveatur sede, haud vquum prxclarx Monteolivorum genti Consanguineum suum et Massiliensibus Popidarem eripere. Fatendum tamen, non id robo?-is habere, qux pro his militant testimonia, ut S. Cypriani natale solum ac stemma historice certum reddant. Honorificum proinde Massilensibus fuisset si
,

Pontius Bausinns anno mccv transtnlit solemni ritu in eeclesiam cathedralem reliquias sanoti Cypriani, episcopi Telonensis, quae in veteri sacello a^dium episcopalium inventa?

verba habes

cot.

745

data de eo scribendi occasione

fide et antiquitate

usi, ea edidissent

veneranda instrumenia, qui-

fuerant nuper, et inclusas iutra thecam arg-enteam sumptibus tum episcopi et capituli, tum dominorum de Montolieu Massiliensium qui ex
,

bus prudens quisque scriptor suffultus, illustrem Sancti gentem et patriam sine erroris metu asserere potuisset. Ut enim, quodjam pridcm </ictum fuit, lividx hominis est, veram Sanctis nobilitatem abrogare otiosi autem et vani falsam affin;

genere
ratus

S.

Cypriani se dicunt. Ha3c refert Honolib.

gere

Bouche
;

vn

Histor. Ita laudatus

Sam-

additque prxfatus Boucheus tom.M Hist. chron. lib. 9 pag. 196, dominos de Montolieu ex traditioue hnbere, Sanctum hunc de sua esse hxc autem quam antiqua sit traditio, familia

marthanus

moderati et sequi critici est, sine antiquis integrxque fxdei documentis nobiles Sanctorum natales certamque patriam non asseveranter
;

ita

adstruere.

guornm

opi-

expendamus. 20 lncompertum hactenus mihi

est
,

III.

Series chronologico-historica

quo de,

mo/ii favet

mum
eam

inifrumi nlutn
tcculi

seculo ea invalescere cxperit traditio sed vel ab ineunte seculo un firmatam fuisse,

rerum a Sancto gestarum usque

ad episcopatum.
-r-ve
S.

xin

quo supra instrumento Pontius Rausinus, Teloncnsis rpiscolaudatus pus,nobilium Monteolinorum erga sanctum Conevincitur ex

publico

Cypriani natali in terris anno

insti-

'

'//"

iniut
'<

sanguineum suum pensatam esse voluit. Integrum illud hic referre necesse non arbitror ne longior sirn, qux huc
et
;

liberalitatem testatam

com-

LJtutione ac rebus ante episcopatum gestis summum est auctorum coxvorum ac subxquah ujus fklem lium silentium 1 *rsefatusanonym us et
.

tK-

tii (il

ii
/

,n

u/

/,

rtvu

edoettu,

pertinent, verba transcribo ex Guesnayi Annal.

Latinis, secutus J. B. Guesnayus illum Utteris

Grxcis

170
i CVrtfll
.s

DE
ct

S.

CYPMANO

EP.

TELONENSl, CONF.
Arelatensisprassul, quam sibi cohdiderat lestatuerat getn, atiis episcopis non praecripserit, ipse ut numquam in ecclesia sua diacotamen
licet
,

Jli.

Hebraicis patre suo instructum fuisse, ibent, additque Guesnayus, pag. 601, brevi tautam omnium magnarum rerum atque artium Bcientiam consecutum illum fuisse, ut studio atque opera S. Caesarii, Arelatensis archiespiscopi in Gratiani,

l>

nem

ordinaret ante

trioesimum

tttatis

ejus

an-

Tolonensis antistitis. demortui locum celsishonoris ao dignitatia promotus

uum, prout in citata S. Caesarii Vita, lib. 1, num. apud nos 43 asseritur. Quis autem, serproprietate, dicat, afc iueuute astate discipulum adhassisse, qui annos natus magistro circiter viginti septem, ejus se disciplinse commit-

simamque sedem
fuerit.

vala

vocum

Facile cum emendatore Telonensis Officii credidero, Cyprianum humanis et divinis litteris apprime doctum fuisse quin et prseler Latinam,
;

tere inceperit

etiam Oraecam linguam quuinloi/uidem Massilienses trilirigues cinn olim fuisse, ac Graece, Latine Galliceque locutos,
,

calluisse,

non ausim

infi-

30

Neque etiam tum temporis, cum

S. Caesa- foco,

ei Cypriarius in Lerinensi monasterio degeret, discipulum exstitisse putem. Praeterquam num

ex Varrone referat S. Hieronymus in Prosemio harum autem libri 2 in Epistolam ad Galatas sextum usque seculum apud Hnguarum usum ad
:

enim quod ex prsefata

S. Csesarium,

ejus Vita

manifestum

sit,

apud vicinos Massi/ienses^) ex Vitse S. Csesarii, quae apud nos exstat tom. vi Augusti pag. 64 et seqq., num. 15, ubi haec de
Arelatenses) quidni
et

etiam penes laicos

et

plebeios remansisse,patet

Lerinensi ccenobio agebat, satis juvenem fuisse, utpote qui adolesoeos fantum ibidemvocitetur; memoratajamsaepius Vita indubitatum facit, non aliud ei munus ab abbate suoPorcario commissum fuisse.quam ut cellx curam gereret, seu cellarium agerei, eumque ab hoc

dum

in

Adjecit etiam atque compulit. ut laicorum popularitas psalmos et hymnos pa-

Caesario leguntur
raret,

altaque et modulata
Grasce
,

voce

instar clerico-

B rum
que

alii

alii

Latine

provas antiphonas-

cantarent

ut

non

haberent

spatium

in

Neque etiam ita vero absimile est, idioma Rebraicum fflum didicisse; nam licet exeunte secido v non mediocriter in taGalliis collapsum esset litterarum studium men, oum his /emporibus multi Massiliae degisse
ecclesia fahulis

oeeupari.

postea remotum, desiderata legendi, psallendi orandique et \i-ilandi assiduitato ita semacerasse, ut morbo correptus ac tandem valetudinis recuperendse causa Arelatem fuerit remitti dus. Non /i/ igitur verisimile,SXsesarium eodem illo tempore, quo ipse adhucjuvenis sub Porcario K abbate religiosse perfectioni incumbebat, Cypria* num nostrum aliosve sub se discipulos habuisse, quos disciplinas regularis institutis imbueret.
officio
s

rideantur

Hebrm

potuit specialis

aliqua aut

possit,

Quid ? quod ne conjec/ando quidem crm alicunde Sanctum nostrum Lerinense cosnobium
vidisse,

raMo Qypriani partem movisse, ut hanc ipse tinguam addisceret, eamque vel ipse Filium edoceret, vel ab aliis edocennecessitatis aut utilitatis

umquam
31

nedum

itlic

sub alicujus disci

plina fuisse
BState S.

commoratum.
ronitut

dum
didiciidivina

curaret.
sii

Itaque, si re ipsa S. Cyprianus ab ineunte ubtlmdidi'''"' """"" CcTsario adhseserit discipulus^ suspicari
r

28 Utut
tia,

de

illa

variorum idiomatum
S.

noti-

snb s. Qtiariu

quam

a suo parente
certe

Cyprianus accepisse
in divinis
litte-

i/lum S2ib finem seculi v, cum S. Csesarius monachis in insula Rhodani prseesse inciperet,
//<;/,

rt

fertur,

phirimum

ad ipsius

ris et prseceptis institutionem contulit S.

Ca

quod planum fit ex memoratse Vitse libro 1, apud nos num. 40, et apud Mabillonium num. 30, ubi Cyprianus pro sua modestia conqueritur, non eum sub S. Csesario se fecisse progressum qualem se sub tam illustri prserius
,

perfectionis Evangelicae studiosum auditis praeejus se disciplinae tum clari r/ri rrr/ utibus temporis subjecisse, annis natum viginti circiter
,

et

duwn
ipso

duobus, ab eoque tempore illi comitem indivifidum adhsesisse discipv/nm i/onec nb

</.
.

Csesario
evecto

anno 502 ad~ Arelatensem

ipse

cathc-

dram

postmodum

in Telonensi sede

ceptore facere debuisse, credebat. Vce mihi misero Cypriano qui tam tepidus in exclamat discendo exstiti ut modo cogrnoscam et pceni, ,
,

constitutus
insistens,

sit,

qua prseceptoris sui vestigiis

religiosse mtse

eamdem

normam, quam

didicera/, retinuerit
stitis sut sse]<" infcrior

atque, ut se moribus anti-

Quare de tanti fontis ftuvio non tantum hausi, quantum mea indig-ebat ariditasP 5. Cieq sarii supra laudati </is< ipulum fuisse Sanctum nostrum, jure merito pariter affirmant Dionysius Sammarthanus in Gallia Christiana auctatom. l,cot.Hl, scriptores Histori/r litterarise Galliae tom. 3, pag. 2'6~ atiique nonpauci, quibus omnino consonat Officium proprium Telonense, ubi in Antiphona ladMatutinum didtur inChristo fideteam
!

clerus

confbrmare studet,

in

lissiinu-, CaesaTii

Discipulus et
iv,

Comes individuus,
ustate ad-

genere varios habuerit suae dicecesis clericos virtutum suarum ct cil.v gcncris sedulos imitatores unde et fortasse subsequentibus temporibus S. Cypriauus abbas fuisse creditus stt. UseCy ut a vero atiena non sunt, si re ipsa subsistant, (nam quis sine vade aut antiquo teste asseverare similia audeat ?) facite erit intelligere, Cyprianura ilVu/m abbatem, patria Massiliensem, quem Saussayus a nostro sine utlo testivitae
;

tam sancto

j>

oui, ut

refertur Lectione

ab ineunte

monio diversum

facit

eumdem omnino cum

hssit.
ttddetmjion

29 Difflcultatem tamen pariunt adducta ultimotoco verba. Si enim S. Cyprianusnon ccepe-

adhaerere S. Caesario, nisijam episcopo creato, sane non, nisi satis improprie, ab ineunte aetate ei adhffisisse, dicendus erit. Nam, ut apud nos die xxvn Augusti pag. 52 ostensum est, S. Caesarius ordinatus est episcopus anno Christi 502 cum autem Sanctus noster anno Christi B05 aut 508 a S. Cacsario diaconus consecratus sit ut num. 33 ostendemus, consequens est, illum anno primo episcopatus S. Caesarii,seu anno Christi 502 annos numerasse circiter viginti septem.Etenim,
rit
,

Telonensi Episcopo esse, qui relig-iosse et vero prsesuie dignse vitae magisterium apud Telonenses exhibuerit, omnis Evangelicye perfectionis factus tam verhd, (juam opere didascalus. Qiuc tanto probabiliora sunt ,atque eo fortius contra Saussayum faciunt, quod de diverso illo Cypriano Telonensi abbate, nusquam quod quidem noverim , meminerit antiquitas ; nec in ea urbe coenobium ullum, quod y^egere potuissct, tum exstitisse legatur. Verumtamen cum nihit nos cogat altegatis Officii Telonensis verbis tam presse insistere,
,

vilie[ur
,d

<

oontigiM

qudd

si

statuamus

Cyprianum nostrum

nou

Arelatt t

tam

DIE TERTIA OCTOBKI.s.

A tam ineunte, quam progrediente
aetatis
pli/ice
aetate,

171

seu anno

sux vigesimo

circiter et septimo se disci-

S. Cxsarii commisisse, nimirum cum hic Arelatensibus prxsul datus, totura se {ut habet ejus Vita num. 1."; verbo Dei etlectioni, inquietis

ethin praedicationibus raancipavit, atque, ut

ibi-

demnum.
ris

40 dicilur,

cum

in lisserendis

Scriptu-

etin eluoidandie obsouritatibus emiouitj adeo ut Cyprianus una cum Firmino et Vivenlio, postea e/jiscopis, Messiano presbytero, Stephano diacono, aliisque viris, qua pietate, qua erudilonge illustrior antistes ad virtutum culfuerit, quos Arelatensis tum et ad sacras Litteras, erecta in episcopali domo schola, sedulo erudiebat. Qua de re plura
tione clar/s, pars

quod in re incerta probabilius nobis videtur, hic edicere non prohibemur Si re ipsa post Gratianum, Telonensem episcopum, quem Gallia Christiana citato loco refert, circaannum 472, ut martyrem occubuisse, nullus in eam sedem fuerit evectus, prout saltem in nullis Telonensium episcoporum Catalogis medius aliquis inter Gralianum et S. Cyprianum reperitur; quid vetal credere,
.

lUVTOM
j

Ctvsariwn, ProvincisB mctropotitam, etiam ante annvm blQ,puta anno 510, quo Arelate obsidionis periculo exempta erat, pro suo pascendaS.

alumnorum

rum ovium zelo Telonensibus proprium dedisse pastorem, ac S. Cyprianura regimen animan sua schola edoclum, quam primum juxta Ecclesue
prxscriptum poluil atque opportunum judu // ad Telonensem cathedram evexisse? Conveniendus hu- mihi videtur jam sxpe citalus anonymus, <i><m Sanctum nostrum in Telonensi sede ante illud tempus collocatum f\ asserit, quo bellum <nter Clodoveum Francorum, et Alaricum Gothorum regem exortum esset.
Cura reversu* fuit Arelatas, episeopatum Toloni Gesarius ei {S. Cypriano) sed pnulo post pug-nando Clodoveo dimittit...
///

hsistom.

3 Hist.

litterarix Francise

pag.M

Ecctesise et apud Thomassinum de veteri et nova parte 2, lib. i, cap. 93. Certe huic opiDisciplina jruunt /psa S. Cypriani rerba ni citatonum. 40, ubi, postquam S. Cxsarii episcopales dotes, ejus in docendo et disserendo zelum modumque suos interrogandi auditoresexposuis,

......

ani
'''idove-

iim

mf.ret A'il,

u(

..//

anony-

rniu.

Loquentem audiamus

set

Vjb mihi misero Cypriano, qui tam subjungit tepidus in discendo exstiti, ut modo cognoscara et
:

pceniteara

reg-e

quidem pro sua humilitate Cy33 Atque prianus, qui tamen adeo insignem in virtute et DiacomiaS iocome- sacra eruditione progressum sub tanto magistro cratui '""'" nisi triginta annos //, ut hic,cum nemini, sacrarum Litterarum peritia ornato et magna
\\

heec

etc.

Erancorum cum Alarico Gothorum Quibus verbis dissensiones etdecret

rege

ter hos reges

ni

pugnam
;

initio episcopatus 8

y pria-

postponit

at certe

minus

recle.

Nam cum

nato,

manus imponeret, eumdem

et

creaverit dia-

synodo Agathensi, cui auctoritate metropolitx prxfuturus erat, secum voluerit mTelonense teresse. Audi de hac de re Breviarium

conum,

Lect.
ipsura

iv

A beato

Csesario

diaconus

facti

Alaricum, non anno Christi 509, ut refert Tetonensis Offlcii Lectio, se>l anno 507, in pis Vogladensibus acie fusum et occisum fuisse, \ptimae notse auctoribus jam passim tradant s chronologi el historici Galli, conseqnrus foret, Cyprianum, dum vix diaconatu insignil"s erat, quod fuisse a S. Cxsario constitutum episcopum
.

secutus est in synodo Ag-atensi Alarici Go d'Agde) quae celebrata fuit tempore igitur concilium hoc, ut apud torura reg-is. Cum

{Gallice

non tantum non verisimile, sed et omnino falsum esse, ex eo liquet, quod Sanclus noster, lestante ipso anonymo, Agathensi synodo, w
Septembrts anni 506 celebratse interfuerit, diaconus solummodo consecratus. Accedit, quod moratie synodo non subscripserit. ut patet Labbeum tom. 4 Conciliorum col. 1394 et cum tamen episco/n omnes, i^siqueab absen episcopisdelegatisacerdotesetdiaconihan dum sua subscriptione firmarint. Exc sine dubio advertit Ouesnayusin Annal. Massil. pag. L98;

Labbeum, tom.
celebratum Messala V.
Alarici,
sit

4,

col. 1381

ejus

titulus prsefert,

sub die
consule.

ldus

C.

id est,

Semptembres anno Ohriati dvi,

.

Gol.homm in Gallia reg-is. xxn, Syinmodo vera machi Pap* vm, /uvc nobis epocha, iv, inservire potest, ut referat Telonensis Lectw
S.

eruamus. cumenta expresse signant utcumque ac magislro Etenim, si cum Are/nleusi prsesule interfuent, eodem suo Cyprianus prsefatse synodo anno diaconus consecratus, r autprxcedenh forte
,

in terris natalem, quem nulnanoisci licuerit, authentica dola qusequidem

Cypriani

annum

" "' I'"'"" ducempasatque hinc, licet a\ fiis inhserere ausus sequatur. ipsius sim an non est, eJCypriani episcopah m ordinationem no circiter 511 innectendamjudicavit.
1

revolula retro triginta

annorum

subductione, ef-

pr im ,Uitur,hunc anno circiter 47B aut quandoquidem S. G*sanus,ut lucem hausisse, unms^xioresdiaconos supradictum est, triginta

36
/

Nec magis anonymo nostro adstipulor,

nec tiiam,quia irium,

Cn ea de causa Cyprianura innuit a S. constitutumepiscopum, q uod ille metropoliLc su\ lusamstre \ud Alaricum insi Ll e ],, Qui quidem, inquit, Oyprianus gessisset.
:

eutaiiim. fecihtri
defi "iiit.

nonordinavenl
poiimodum ab
eo

nux
qui

ipltcopiu

Tefonemi$
Kafiiilui

alicundepos^ episcopus,conjeclando assequi Gallm Sammarthanus I sumus Dionysius eptscopatum Ch^sUanxcol. 741, de iUius ad assumplumen.ens.uullu^unut, quouec con tv
esl
i

34.

Non pari modo annum, quo

consecratus
(1p

|M
ha-resi
fuil

erga

Alarioum

regem
Sed

defendit,

eum

eriininabatur.

cum
ei

redi-

7eraus
mittit.

^a.LnUonemfurn.Scr,,^ i^r^.xtom.Spag.Mipsumantemensem
JuniumannitUepiscopumcreatumfutsse
t

sulem

Arelatas, calumma de Triplici diversis temporibus prxgravicrimineaccusatum fuisse Arel ac primo quidem extra dubium
/

.[liscopatum Toloni

anno
circa

50.3,

vel, ut

alii

votunt,

anno

500,

asse-

annum

509;

ac tertio circa

annum

runUEtcerteultrahoctempustntttume^m cum anno illo c< scomtus differn nonpotesl, cxtracor, iZtetatense iv subsignasse dlu^ inOctotrorersuunsit. Bailletus

tom.S addtem

vero Annal bris.annocirciter^; Ouesnayus episcopaem Massit.pag.W anno circUer 5\l Quando itaque tam eZ ordtnatwnem innectit. aul potius conjx/,, varii hac de re sentiunt,

cienda adslruunt,

el

nos symbolam conferre,

et

aut 513; qiuv calinnm.r ut a Csesartx fuerint, eoopositum est structse cl ab ipso depulsx DepnOpere nostro ad diem sxvn Augusti. in ***i maiUn ntsnmdatione agitprvfatv crimen illi falso impactum, hxsed labitur, dum oper, resim fuisse, de eaque S. Cypriani credat, Arelaten tum fuisse indicat. Quis certe quam Ariaantistitem de hseresi, non alia Ananum tunc vigebat, apud regem na, quce *
fuisse

172
incTORi
J
-

DE

S.

CYPRIAN0

EP. TtiLOiVttNSl,

COXF.
J

fuisse insimulatum, atque propterea Burdegalam exsilio relegatum? Quis sibi in animum indu-

Cyprianum, accusati episcopi discipulum, apud regem,cui ipse non minus, quam pnvceptor,
cat,

fert, atque Cyprianura ob defensam strenue hanc sui magistri causam ab eo ad Telonensem cat hedram evectum, comminiscitur. Bailleto quoque, licet in assignando orimine, per alumniam itli
<

suspectus esse debuisset, tam feliciter ac strenuo S. Cassarii causam egisse, ut illius rationibuspermotus rex Arianus tiberum ad suos multo cum

impacto,

cum

Carsarii
ut

men non inducar,

asserenti,

Biographo consentiat, tacredam, sine teste ac vade

honore remiserit S. Caesarium?

quodex vua
s.Crsari,
'' Accusationis ac defensionis seriem ex ipso potius Cypnano, 5. Caesarii biographo, audiamus. Lib. i, num. 16 et 17 haec legimus Tranquillitatem bujus sancti viri (C&sarii) post paucos dies asmula diaboli perturbavit adversitaa et cui non babebat, quae oppoueret, vitia corpost Etenira poris , crimen objecit traditoris.
:
:

effectum fuisse Cypriani eloquentia atque opera, ut imiocentem antistitem Arelatensem ad proprias sedes Alaricus ab exsilio revocarit. Certe tam feliciter a S. Cypriano suscepti patrocinii necvestigium nec umbrain Vita S. Caesarii aut in ullo fide digno instrumento reperitur sed nec a Firinino aut a Viventio, qui alias
:

aliquod tempus
ati
viri,

perditus quidam de ootariis beLicinianus nomine [quem Sigonius de

lib. 16,

Occidentali imperio

num. 504 Licnman-

magnificum Sancto nostro elogium texuerunt, simile quid litteris proditum est. Silet pariter de hujuscemod defensione Carolus Sigo7iius de Occidentali imperio tum. lib. 16, num. 504, tum alibi imo ne verbum quidem unum ea de re habet
'i ;

assumpsit gerere in virura apostolicum, quod discipulus Judas non tiinuit adverperpenostrum, Dei Filium sus Salvatorem
vocat)
,

num

Telonensis Officii emendator, alias in referendis rebus a S. Cypriano gestis minime parcus.
39 Nec minus altum est veterum swiptorum necviietwdt de publica disputatione silentium, quam coram religioneooeodem Alarico rege de vera Religione S. Cypria- """ AlaHcu " r "'""""" nus habuisse dicitur Lectione x Officii Telonensis Cum vero Mendrianus et his verbis concepta
:

trare.

Veneno enim
per
totis

ssevae

accusationis armatus
Alarico
regi

sugges.-it

auricularios
,

beatissiraus

Cassarius

qui

de

Galliis

quod babebat
,

originem,

viribus

affectaret

territorium et
ditioni-

Arelatensem civitatem cum utique pnestantissimus ille bus subjugare pastor flexis jjenibus pacem gentiura, quietem urbium, diebus ac noctibus a Domiuo genera:

Burgundionum

Flavianus,

nobiles milites
1

ex

partibus Saxonias, ^
rere-

deos colentes, in castris Alarici gis venisseut, coutra Clodoveura, Francorum

falsos

adhuc

gem, pugnaturi;

et

quadam

die

beatum Cypriaprasfato

liter

postul/n

t.

Qua

magis

est, instinctu

diaboli ad

causa credendum exsilium sancti viri fe-

num

de

vera

religione

coram

Alarico

publice

disputantem audivissent, compuncti cor-

illicitis

rocitatem fuisse barbaram concitatam... Falsis et accusationibus condemnatus, cum ab Are-

lato fuisset abstractus, in

est quasi

Burdegalensein civitatem

de conversi et poenitentes... illum Tolonum usque sequuntur, ibique secus raare vitam eremiticara anachoretarum more duxerunt. Alaricum

in

exsilio relegatus.
lateret,

gratia

non

dam

civitas

ssevo

Sed ut in eo Dei ut nocte quaflagraret incendio, populique

casu aoeidit,

hunc subditis suis

Catholicis,

modo

hi nihitcon-

tra A)'ianos molirentu/r,

festum, sat notum est;

non fuisse admodum inat sine gravi rationevet

velociter

coucurrentes
:

ad

Dei

bominem
vir

pro-

clamarunt
stiugue
audisset,

Sancte

Ciesnri

orationibus tuis

ex-

ignem

sasvientem.
pietate

Quod cum

Dei

dolore ac
in

commotus, venienti
prosternitur, et sta-

auctoritate mihi nemo persuaserit, ipsum adeo frigidum Ariani dogmatis defensorem fuisse, ut vel advenam diaconum, imo sacerdotem, si velis, Tolosae, quod regni sui caput erat, publice

flamniae obvius

oratione

tim flammarum globos fixit et repulit. Quo viso, oraniura concurrentium vocibus divinaB per

cum
est.

laus est celebrata potentiae. Post banc

vir-

tutem
sed

tanta

ut in

ab omnibus babitus eadem urbe non solum ut sacerdos,

admiratione
haberetur, et

ut apostolus
,

auctor

persecu,

confunderetur qui eum, quem nisus fuerat reum asserere, videbat divini operis miraculis eminere. Quod ita fationis
id

est

diabolus

ctum
38

fideli

raiioue

comperimus. Ita
loco

ipse

Cy-

coram se de religione Catholica permiserit disputare vel, quod mi^ius etiam credibile est, ut Arelatem, ut Cyprianus degebat, rex ipsemet profectus, disputantem non modo sua praesentia animarit, sed et suos milites, ab eo ad fidem Catholicam conversos, abduci in eremum siverit, eo maxime tempore, quo non exiguus sibi a Clodoveo Francorum rege metus erat. Atque haec in causa sunt, cur ante numerum 34 in hac chronologica rerum serie, assertae in Teto- p nensi Officio publicae illi disputationi locum nulet
;

prianus.
probatur

lum concesserim.
eoclem pergit probare,
,

Tum
non

quam % IV.

falso,

haereseos, ut vult

ditionis scelus in S.
rit
;

anonymus sed proCxsarium conjectum fue:

Prosecutio

ejusdem
in

seriei

ac

demum

subjungit

Post

baec

comper-

ta

iunocentia beati viri, quam scilicet non Cypriani patrocinium, sed S. Caesarii morum integritas, vitse sanctitas et tam conspicuum mi-

chronologico-historicae,

qua
San-

praesertim concilia, quibus

raculum non poterant non Alarico regi poscit (Alaricus) quatenus tam facere
,

testa-

ctus interfuit et subscripsit, recensentur.

quin Non dubitandum videtur,rebus insanctus Anepiscopatu noster, de cujus
tistes
.

san-

ctus antistes (Cxsarius) ad pristinum revertere-

tur ecclesiam, seque

et

civitati

pariter praesentaret

clero

accusatorem vero ejus

sed

rex

praecepit

Mirol , fl
, l(

lapidari;

indignum hunc notarium suum

his

^,/ui.
*.

meritx morti optimus jwaesul subtraxit. Hsec lib. et 18 C} prianus enari Vitse S. Cassarii num. 17 quantum rat. Ex guibus ad oculum patet hallucinatus sit anonymus noster, cum de haeresi percalumnium insimulatum fuisse Cassarium re,

praectare gestis pauca

liquere, se

dumtaxat nobis antiqui re-

AreMenti

ipsum

ecclesiae praebuerit

exemplum

bonorum operum, factus forma gregis, amplexusque eum, qui secundum doctrinam est, fidelem sermonem, ut potens
esset exhortari in do-

ctrina

,, ,

DIE TERTIA OCTOBRIS.

173

ctrina sana, et eos, qui tum temporis maxime contradicebant Arianos et Pelagii sequaces non sine fructu redarguere. Catholicx illum
,

loco antepenultimo subscripsit in

hunc

modum

.-

fidei et disciplinae ecclesiasticae

strenuum acerri-

mumque fuisse

defensorem, probant sat multa,

Cyprianus peccator consensi et subscripsi. Epistolam vero ejusdem synodi ad Agroecium, episcopum Antipolitanum, primus post Caesarium signavit Sanctus noster in hiec verba Cyprianus
:

wctom J G

quibus interfuit subscripsitque, concilia. In rem nostram sic de eo loquitur Breviarium Telonense

emendatum,

Lect. v
,

Cum

eo (S. Caesario) raultis

conciliis interfuit

maxirae Axausioano secundo. Martyrologium item Parisicnse ad diem nr Octo-

briseum
aliis

Arelatensi quarto, Arausicano secundo et

testalur.

De his speciatim hic agemus. Ac primum quidem concilium, cui S. Cyprianus, jam episcopus factus, interfuit, subscripsitque, fuit Arelatense quartum (Gallice d*Ai
interfuisse,
-

honorem ideo forte delatum fuisse, suspicari licet, quod in hac Agrozcii causa prae aliis fortem et constantemad decretarum legum observationem urgendam sese exh buisset. Aliquam certe causam subfuisse, oportet cur Carpentoractenses patres tam diverso inter se ordine synodum ac dein synodalem epistola?)i sua subscriptione munierint at hanc pro
ei
>

episcopus sul)scripsi.

Quem

certo edicere quis queat

les)

quod a Baronio tertium a Labbeo autem, Sirmondo, Pagio, Harduino aliisque excollatione velustissimorum Mss. quartum potiore jure et
j

Lugdunensi ad
cilii

43 Ceterum, tametsi (ut habet Additio ex codice Vateiai n, Constitutionera episcoporum con- fam,nia
;

Carpentoractensis) hoc etiam praefatis Patribus placuisset custodiri, ut sequenti anno (qui
erat 52S) in vico Vasensi (Gallice Vaison octavo Idu< \"Minbres deberet concilium congregari,
1

J*

*JJJ

anno S24

merito dictum est. 41 Neque ex Baronio ad

;

annum

Christi 453

eeUbraio

objici hic potest, S. Cyprianura, qui

33 circa

supra num. natus esse Statuitur, non potuisse huic concilio, anno, ut vult hic scriptor,

annum

'75

58 celebrato, interfuisse. Idenim, sirecte in kac re Baronius scripsisset, luce clarius esset. Sed erravit hic eruditissimus Annalium Ecclesiasticorunt ci)ii(lilor, dumconcitium hoc, quod Opilione consule celebratum legerat, retulit ad annum Christi 153, quo anno Opilio quidam cum Vincomalo consulatum gessit. Verum a Sirmondo nostro de anachronismo admonitus, Arelatensem hanc synodum Justino Aug. iterum et Opilione consulibus, hoc est, anno Chrisli 52 fuisse habitam, agnovit veritatis amantissimus Cardinalis,
J

nihilominus, sive, quod indicta in hunc annum synodus non facile cogi potuerit sive quod, ut cogeretur, nihil admodum urgeret sirc potius, quod gravioris momenti negotia, puta qusestiones de gratia et liberoarbtino^ tum acriter agitni.v, //ii/rnn) s/udia sotticiludinemque prae disci;
.

1$

ptinae ecctesiasticae constitutione ac perfectione

tgerent; concilium

mondo, Pagio, ffarduino

dum

Vasense, quod curn Si et Longuevallio secunvocamus, dilatum est in annum 529 et diem
Titulus hujus concitiiapud Labcitato tom. 4, cot. 1079 in haec verba referI

v Novembris.

beum

lium Vasense tur 'itcium est ii ) quod in

,

( aliis

ut

st<

Vasensi

vico

Liberii

et

conciliuin hoc Arelatense

iis

ot

ceter.i

qnibus...

Caesarius praefuit... ab

sedibus, in quibus male

constituta
docuit,

fuerant
.

ad

suas deinceps revocanda

4 Concil. col.

atqne Patricii tempore celebraNonis Novembris, Decio Juniore, V. C. consule id est anno Christi dxxix, Pelicis IV
prsefecti prsetorio

tum

est

ut refert
et

Sirmondus tom.

Papse. 4, Athalarici
Ituic

Italiffl

rep-is

4.

Subscripsit

et

Faltuntur quoque Honoratus Bouche et Benedictini, qui Histoi^iam titterariam Franciee ediderunt itle quidem, dum sua Chorographia et Historia chronol. Provinciae tom. i pag. 684 Cyprianum concilio Arelatensi quinto; hi vero dum tom. 3 pag. 237
1625
1626.
:

Cyprianus terlio post S, nnt toco, verbis plane iisdem usus, quibus Conslitutioni concilii Carpentoractensis suh >at, Cyprianus peccator consensi et niminmi his
S.
:

synodo

subscripsi.

Statutos in ea Canones videsis citato

desi

Arelatensi sexto interfuisse, asserunt.

concilii tutulus
col.

Memorati
4 Concil.,

tomAcol. 1679^ 1680. 44 Nec se Cyprianus

tlio

assus
cit.

est

in

\raw
530,
'

apud Labbeum tom.

:

Arausicano

2 {Gallice d'Orange) quod, ut anno

Concilium Arelatense iv. Constitutio sanctorura episcoporum, C qui in civitate Arelatensi ad dedicationem basilicje S. Mariae convenerunt vin Idus Junias, Opilione V. C. consule , id est anno (hn>ti
,

1622 his refertur verbis

est in titulo

tomo, col. 1666, habitum est v Nonas Julias, Decio Juniore V. C.

consule, idest, anno Christi dxxix. Felicis IV Papa3 3 Athalarici Italia? regis
3.

apud Labbeum

IMnwMo
f

Cogendac synodi occa-

dxxiv,
lias re<ris

Joannis Papse secundo

Theodorici

[ta-

xxxn. Canones quatuor ad disciplinam ecclesiasticam spectantes in eo conditi sunt quos si lubet vide apud laudatum Labbeum tom. 4. col. U522 ct 1623. His Sanctus noster octavo post Metropolitam suum loco subscripsit Cyprianus episcopus consensi et in haec verba
,
, :

sionem ipsi Patres in Praefatione, cit. col. 1066, exponunt aguntque deea Stiltingus noster tom. VlAugus/ipag. ">7 c/ Longuera/lni.s m ll/s/oria
;

ecclcsuv Gallicir

seqq.

Hanc

semper celebrem imprimis

Patruni ac

fuisse,

non quidem

subscripsi.
Carpeniora

'/' orum illustrium, qui ei interfuerunt, numero; {pturesenim, quam viginti e/ unus non erant) sed rebus in ea gestis, et contrita Pelagianorum et Semipelagianorum hxresi, nemo

""

42 Triennio post Aretatense iv, hoc est, anno Christi 527 interfuit Cyprianus concilio Carpentoractensi (Gallice de Carpentras) cujus hic titulus apud Labbeum legitur citato tom. 4, col.
1663
:

canonibus
ut

historicus vel theologus ignorat. Conditis in illa S. Cyprianus toco quarto subscnpsit,

Itaque Sanctus noster

apud iaudatum Labbeum col. 1072 vidcre est. suam etiam m relatahic
, ;

Concil. Carpentoractense. Constitutio san-

ctorum episcoporum concilii Carpentoractensis SUD die viii Ldus Noverabres Mavortio V. C. Felicis IV consule, id est, anno Christi nxxvn Papa 2, Athalarici ltaliae regis 2. Huic synodo, ex cujus Actis hoc tantum r^eperitur sancitum, quantum et qualiter ex bonis parochiati ecclesiae oblatis episcopo sumere liceat, S. Cypriauus
, ,

de Semipelagianismo victoria partem habuit eamque non exiguam ac forte ex hoc capite in Telonensi Officio Doctor novie gratiae, seu de novo tumhictum in Valentina synodo assertae et comprobatae, in Antiphona ad idrasque Vesperas rite
salutatur. I.) Cum rero
c.c

pertinacibus SemipelagianOi

reliquiis aemuli mutti surrexissent, qui S. Csssorii doctrina?

174
MIPTOM
I

DE

S.

OYPRIANO

EP.

TELONENSI, CONF.
sciticet lii

G
"<'

ultimamque admovere machinam molirentur, qua Arausicana cadoctrincv de gratia resisterent,

coacta fuerat alia synodus Aurelianensis ordine D cum autem id faclum sit anno iv post
, ;

Valmtino Rhodunxnn

pitula aut quaterent, aut eluderent; contra hos

labentc BfinO

529 veltmno 530.

celebratum est concilium Valentinum ad Rhodanum (Gatlis Valence) in Gallia Viennensi labenut apud te anno Christi 529 vel vniHo anni 530, nos tom. vi Augusti pag. 58 exponitur. QucV in hac synodo peracta sint, quidve S. Cyprianus in ea pjwsliterit, non aliunde discere possumus,

id consulatum Paulini .Junioris, viri elarissimi Silverii Papaj n, Chilest, anno Christi nxxxvm, ut videre est citato tomo deberti regi^ xxvn
,

Concil.

col.

201

et

301,-

necessario consequi-

quam ex Firmino quam Vitse Csesarii

:

Vivenlio qui partem aliconscripserunt. Sic ipsi lib. Multi quidem aemuli surrexernnt num. 40 i, graqui ejus (5. Ccvsarii) resisterent doctrinte de Etenim ausurria aemulanda tia. Sed o felioitaa
et
,
, !

tur , Aurelianensem iv anno Chisti 54] coactam Harduifuisse; qua de re consule, si lubet, Concilioruni col. 1486 et 1436, Coinnum tom. t tium Annal. ecclcsiast. Francorum tom. i, pag.
595,

Pagium
i,

in Crit. tom.
741

2,

pag. 581, num.

9,

Dionysium Sammarthanum
tom.
cot.
et

in Gallia Christiana

saepe alibi,
3,

Histonam

litte-

rariam FrancicB tom.

pag.

l^

et

^38.

Nec
,

et

mala interpretatione quorumdam

oboritur in

lioG.illiarum partibus contra prsedieationem Dei Od hoc antistites miuis frustra ainistra suspicio.

Christi
itatis

ultra

araore
:

Iseram [Galtis risere) consistentes, civitate in Valentina collecti

,

minus ex historicis ecclesiasticis certum est contra quod Telonensis Offcii auctor asserit, ante annum Christi 556 Petagium 1 in Romana Cathedra nonsedisse; ut mirum sit, potuisse hunc errorem ab eo admitti et synodum Pontificatui
Pelagii I adscribi,

conveniunt
tatis solittt

ubi enim
,

causa

beatus Ccesarius infirmiproperare sieut disposuerat

,

qux annis U eju* in Cathedram Petriassumptionem prxcessit, quseque adeo

non

potuit.

Misit

tamen

prastantissimos

viros

de episcopis quos etiam

g-nns
et

cum

presbyteris et diaconibns, inter

sanctus Cyprianus Telonensis maquae dicebat omnia clarus enituit

, , ,

sub Vigilii, ejus decessoris, Pontificatu collocandafuerat. 48 Sed neque felicius Telonensis Officii auctor
coactcV sijnodi

Childeberii

annum cum

Chitdeberti Franco- Francorum

ngif, antio 36.

de divinis utique
tiquiasimis

ScriptUffifl

nlrinnans,

et

de annihil
arri-

rum

per se pere

in

Patrum institutionibus probans, divinis profectibus queraquam

fuerit primitus Dei ita

regis anno 36 connexuit. Cum enim hic rex E anno Christi 558 obierit, ut ex Marii Chronico
refert Henschenius in Exegesi de Episcopis Tungrensibus et Trajectensibus pag. 4fc, utque osten-

posse, nisi

gratia prae-

veniente vocatus, Atque

quidem Cyprianus

cauprce ceteris fidei CatholiccV et pnvceptoris sui egit ac de Semipelagiamssam prospero successu

mo
ac dein

Aure

liarmtin

annoUU

triumphavit. 46 Annis circiter duodecim post Vatentinam synodum, una cum 37 aliis episcopis ac non(Galnullis presbyteris concilio Aurelianensi iv subscriS. Cyprhinus d'Orleans) interfuit lis
,

dunt Cointius Annal. eccles. Francorum tom. i pag. M >, Daniet HistoricV Francix tom. i col. 149 edit. Parisiensis anni 1713, Longuevattius Hist. ecctes. Galticanx tom. 2, pag. 567; cum, inquam, Childebertus anno Christi 558 obierit, et annos 48, vel, ut vult Daniel, 47, regnavent
debuisset Telonensis Officii auctor
sti
.")50,

annum

Chri-

cui Aurelianensem
36,

synodum

innectebat,

psitque inter primos in hunc

episcopus
scripsi.

modum

Cyprianus
et

non Childebertini regni

sed 39 completum aut

ecclesiae

Tolonen.-is

consensi

sub-

Concilium hoc, quod, ut habet Labbeus

,

tom. 5 Concil. cot. :3S0 triennio post AureliaBasilio viro claIndictione quarta nenso iii anno celebratum est, id est consule rissimo
, , ,

40 inchoatum statuisse. Quamquam parum nostra sibive et lectorum interest, cohcvreantne inter se, necne, chronologici characteres, aliunconstent,

Pap* 2, Childeberti resanctus gis xxx, omnium postremum fuit, quod major sua jam sexagenario Antistes noster
Christi

dxli.

Vigilii

de a vero multum aberrantes, ut ex dictis patet. Missis igitur chronologicis hisce qucvstionibus, ad ea, qucV proprius ad Sanctum nostrum spe ipse S. ctant, sermonem convertamus, et num
Cxsarii, prseceptoris quondam sui, Vitam litteris mandarit, adductis uttro citroque dissentientium argumentis, dispiciamus.

De C subscriptione munivisse legatur.

eo lectione
:

Intertuit vi Officii Telonensis hdec referuntur etiam ipse Cyprianus cum Atilio, Vasionensi epiPescopo, coneilio Aurelianensi quarto, tempore

primi, Mirami, Pontificis, et ejusdera Chilquindeberti, Francorum regis, anno Domini et ipsius Childeberti g-entesirco quinquag-esimo
lagii
,

g V. Altera ejUSCiem Seriei prOSeCUm .

tio, in

B qua

KU. nmnn Vitae fi T.S. Caeliber prior

VU

trig-esimo

sexto.

Hsec Telo^iensis

Officii

verba

sunt vera, quantum ad nodo prcvsentiam, tam sunt a vero aliena, quantum ad adjuncta et chronologicos characteres, ut

quam

Cypriani in hac sy-

sarii

Cypriano, Telonensi episco-

po, adjudicatur.

OM
II

vero, ui

obiter hicjuverit annotasse. 17 Ego quidem sic censeo, in paucis

illis

Tel

habei TclnenOfpcii

Leciw, onno
.180, et

tempo-

rt Pelagii

cubare. lonensis Officii verbis non paucos errores prcVterquam quod Vasionensis antistes Nam, sed Alethius qui synodo itli interfuit, non Atilius, ejus subscriptione ut patet ex vocatus fuerit
,

synodo Auretianensi.
Cyprianus,
S.

P^ciam
61
,

iv redux in ProvinCxsarium anno 542,

ijprianwn,
s
<
'

tarii

Augustipag. ut ostendit Stiltingus noster tom. vi

ditcipuluni,

Papx

I,

apud Labbeum tom.

tom.
i

r>

Conciliorum,

col.

388

et

carissimum sibi magistrum ac metropolitam suum, amisit. Cypriani sui haud immemor Caeseu, sarius, mantura * et eunctorura meliorem, utatiiin Testamento Cxsarii legunt, ciur-torium
|i.illiuii

perpeGallicv Chnst. col. 921, illud certe

ram

adstruitur, synodum illam coactam fuisse summi anno Ch^isti 6K0 el tempore Pelagii I quippe, memoratum conciPontifias. Constat

indicatum lium, ut supra etiam

550,

est,

non anno

sedanno

in Canone

541 fuisse celebratum; etenim, ut tnennium ejus xxvn dicitur, ante hoc

meliorem * ei moriens dari voluerat Juniorem vero Cxsariam, fundati a semonasterii tum quem abbatissam, cui et mantum majorem r^;;; mnal)e feC erat, pariter testamento tegal, enlxe successori sua Aretatensi antistiti,
, ;
,

cingulum

meltaa

vo luerat

DIE

Tl

OCTOBBIS,
658
,

175
.-

A wluerat esse commendatam, iterum iterumque

eum
ut

rogans,

gratia

divfaa
baberet,

praefati
et

euram maximam

famam

monasterii illarum

(sanctimonialium) cum grandi pietaie satag-epet provideri, prout in eodem /estamento apud nos tom. vi Augusti, pag. 62 exponitur. Ergo Csesaria vhorusque sodalium monacharum ei commissusdefunvti institutoris Vitam legere appetentes,

observatione i, ubi hsec scribit Cyprianus (auctor Vitse S. Csesarii) diversus nonVst a Cypriano Tolonensi episcopo s
,
,

Cfflsarii

di-

maiitum Caesarius testamento reliquil Eamdem tuentur ,sententiam Seriptores IfiBoipulo,

cui

apud Cyprianum quemdam aliosque

et

S. Csesa-

rancise tom. 3, pag Opus unicnrn (inquiunt) quod quidem exstet, quod S. Cypriano (Telonensi episcopo) adjudicandum noverimus, Vita est S. Gffisarii Arelatensis maximaex
\

rii discipulos institere,

ut sancti sui fundatoris

parte ab

illo

conscripta.
<

vitam

tJ

u$qucbio-

graphum,

conversationem ab exordio repetentes litteris comprehenderent. Tampiisvirginum votis annuens Cyprianu quse vel ipse compey ta de eo habebat, vel viderat, vel ex venerabilium Cscsarii discipulorum relatione prolata didicerat, de ipso scribere ante alios aggressus est. Ita fere ad verbum biographus S. Csesarii in Prscfatione ad ejus Vitam cit. tomo vi Augusti pag. 61. 50 Porro haec S. Csesarii Vita, cum multis in locis intcrpolata hactenus prodiisset, sincera et integra exhibita est a Mabillonio, Ssevulo Bencdictino i, pag. 658, uti is refert in prima Observatione prsevia. Eadem tom. vi Augusti apud nos Vita exstat, in duos libros distincta, quorum prior hunc prscfert titulum Liber puimus auctoribus Cypriano, Virmino et Viventio episcopis, ex Ms. 8. Martinis a Campis, Ordinis
y
,

52 Contra vero Harduinus tom. 2 Coni col. 1102 Cyprianum, Tetonensem episcopum,

<//

'"'<;
'

versum

facit a Cypriano, Csesariibiographo.Ci-

tatacol. in marginali nola, Ut. c, sic de Sancto nostro, qui concilio Arausicano 2 subscripsit,

enuntiai

Episcopus Telonensis,
Cffisarii

alius a Cypria-

no diacono, qui Vitam psit et de hac synodo

Arel

ri>

siluit.

Si

j*

ita

Harduinus
l"

sentiat,

quod in Vita S. Ctvsarii nul-

de hoc concilio mentio fiat, <:rigua ejus argumenti negativi vis erit. Nec enim <i/>j><iret,

cur S. Csesarii biographus, de concilio Arausi- g cano 2 sermonem instituisse debuerit. Ut quid contra adversarios ex hoc capite conrh<</> r usset, demonstrandum prius esset, S. Csesarii biogra-

phum,

si is

<on potuisse

Cyprianus Telonensis antistes fuisnon concitia, quibus cum Cse-

Parisiis, collato cum editione Maposterior vero liber in vitatis Avtis Sanctorum die xxvn Augusti hov insignitur titido Libeii secundos. Auctoribus Messiano preet Stcphano diacono ex sbytero editione Mabillonii. Prioris illius libri (Jyprianum quemdani maxima ex parte scriptorem esse, ipse Vitae

Cluniacensis
:

billonii

omnia enumcrare, non potuisse non expresse meminisse. ld autem nemo demonstrandum suscepit. Sed neque, si quis ostendere molitus fuisset, Eti

interfuif, nd unum illem de Arausicano 2

id facile cffevtum dare potv.<

1

m imCsesariibiographo,id num.apud nos

ipse

manifestum facit, atque id ex tibri i, 40, abunde confirmatur. Posterioremvero LibrumaMessiano presbyteroet Stephano
titulus

loquitur, de innumerabilibus ejus (S. Csesarii gestis) pauca, eaque durataxat, ut in Paefatione dicit,
quffl

num.apud nos
s<
/

rainus

onerent et
et litteris

sint

prolixitate
leli-

submota, atting-ere
'

com\

diavono
ii

<ipt

um /uisse,cx finc libri

et initio libri

liquido ctiam patet.

:

48

Audi auctorem libri i num. Btquiade innumerabilibus ejus (S. Cseso

prffisumpsimus
etiamsi

haec

pauco
.

attingere
ocoulta.

sufficiant

Noverat hic <j<<oque, 'irminumet Viventium episcopos, tum Messianum presbyterum etStephanum diaconum operam suam inchoato Opusculo collaturos. Quid
berati^m fixumque erat.

manifesta

celantur
fratres

Rogamus

ergo

eum

impulisset, ut de Ar^ausicano

l,

cui

Messiane presbyter et quibus de illo multa comperta sunt pro eo quod ab adolescentia in obsequio ipsius fuistis, ut huic Opusculo vestram ci m, seu Vitsc librum alterum jun\itne ille a Tclogatis. //<;v Cyprianus. V\ nensi nostro Episcopo diversus, an unus idemque

tamen, vos sancti ne, Stepham

,

Cscsario interfuerat, specialem monialibus faceret mentioncm ? Ego certe non video, quo

cum

C
eumcfemcuni
><("> nostn,

cum

ipso, inter criticos neotericos

omnino non

jure quove ex capite Cypriano nostro, ut pro '<' ea \rii biographo haberi queat, lo-j synodo onus imponi possit. 53 Ruit et ex alia parte Barduini eique sentientium opinio. Nam quem ipse diaconum yprianum solummodo appellat, hum
'

rfMUm;

convenit,

Cmariibiographum,Messianus et Step
2,

lib.

rn nt

51 Antistiti nostro librum priorem adjudica0//<< "i />ropria Sanctorum Arelatensi eccle-

num

diserte
vel

episcopum
i

vocitant,

llla

di-

cturi (inquiunt)

quae

plurei

o-

luunl

sise, impressa Avcnione anno 1612, in fine Levtionisvi addiem xxvn Augustit ubi dicitur S.Oyprianondam iliscipulus, episcopus nns illiti Telonensis, ejus Acta conscripsit. Sed tavite id ipsum postmodum retractatur, dum in iisdem Officiis propriis hutetise Parisiorum anno 16t8

eo cognovimus,

cum
est

simul vel sigillatimde sanctissimis (S. c'.

,

coepiscopis,

id

domno
Ipso

Cypriano
su

et

domno
vidimns;

Pirmino

atque

sancto

Viventio

pariter
scri-

qui et ea,

qua de

sunt,
ali
;

ab
(id

initio

referentes

usque ad

finem

est,

prioris
ait

libri)

imprcssis,

mcmorata vcrba omittuntur, Officium

:

Telonense, anno 1618 emendatum,h&c ad remnotram habct Ab ineunte ffitate adhassit (8. CypriaTelonensis) beato Csesario . nus, episcopus cujus Vitffl librum primum simplici stylo, orna.
.

etiam apparet, itionibus prseviisad Vitam S. Qsesarix i, pag. 658, es incriptione Benedict.
\

it.-f

Mabillonius

concluserunt. Obin

prffifixa

in cod.
et

Ms.
Vita

Mon
Cffisarii,
et

Im

cipit

tamen, descripsit. Saussayus in Supplemento Martyrologii sui Gallicani tom. 2, pag. 1176, Honoratus Bouche Chorographise et Hist. Chronot. Provincise tom. i, pag. 648 ct 645, et Guesnayus Annal. Massil. pag. 1HS hujus Vitse scriptorcm statuunt S. Cyprianum nostrum. His adstipulatur Mabillonius Ssec. Benedictino i, pag.
to

Prologus Cyprianus et beatissimus Firminus

Vivi
,.
t
i

quam domnus
sanctus

piscopus,

et

presbyter

legendum tamen m /admonuit laudatus Mabilli esse episcopi, recte lonius. Et Viventium quidem

diaconus Stephanus scripserunt quam hsec Vitse inscripHo voceme^l

u.Etquam

gulan numero

efferat,

<

Octobris

Tomus

25

abi>

11.

176
AUCTORB
I.

DE

S.

G.

abunde etiam patet ex Messiani Mabillonium tom. i quce exstat apud laudatum et 083 Cyprianum autem Annal. Benedict. pag. ex episcopali dignitate fuisse,
;

CYPRIANO EP. TELONENSl, CONF. ctorem facientis. Quod acl eum epistola,
quidam
in

vero Cointii ratiocinium

ut

non tam arcte adversarios premat,

tamen

sibi

Firminum pariter

cis ostendit

citatis Messiani et Stephani verbis supra Cointius, qui in ipse ter quoque ostenditur. Imo bwgrapho a assiqnando Cypnano, S. Csesarii laudatos, illos prcesules supra nobis dissentitjres Annal. bcctes. coepiscopos vocat tom. i
S. CiEsarii

luculen-

Franc. pag.
el

454-,

num.

9.

Coinliui
a Sancto
&t\
1

eum
iii

noiiro

faeiunt.

Harduinus 54 Fortius tamen, quam dum citato tomo ad rios suos hicurget Cointius, num. 25 Vitam S. Cxsartt annum Christi^, conscnptam nea Cypriano, episcopo Telonensi,
:

adversa-

inducere laudatus supra Stiltingus noster AuCommentario ad Vitam S. Csesarii tom. vi Cxsarii bwgrapho gusti, secutus in hac sua de pag. 608 opinione Joannem Mabillonium, qui Observatione prsevia ad Vitam Sxc. i Benedict.,% quod prioris libn S. Ciesariisic inquit Nec refert, humiliter, magniscrintor de se ipso modeste ac antistite, loqmtur. ficeVero de Cypriano, Tolonensi Cyprianus, sed illi, de *se nou Boripsit 1,1 enim condideeo priorem istius Vitae partem

animum

velle videntur,

pau-

qui

cum

runt.

audi Non possumus, maat. Disserentem eum tabulis Tolonensibus et Martvquit, adstipulari supra citatis, aliisque scnptorolo-io Gallicano ribus, qui Vitam
S.

videatur, 56 Quod, ne gratis dictum

hoc ar-

gumento probat
:

scopo

Tolonensi uuro qui Vitam S. remur. BaTolonensi Pnesule distin-uendum hunnhex eadem Vita. Author tionem petimus atque encomagnifice ter ac modeste de se, Sic loquitur. de Tolonensi Antistite miastice vero partitionem enim de se (cap 11 secundum num. 40, in quo, nostram tom. v. Aug., pag. 73 eadem leguntur) Cernere in paucis mutatis, licebat virtutes omnes, vir beato Viro (Cxsario)
:
.

Cypriano, epiCypriaconscriptam retulit in literas a Caesarii

Caesarii

volunt.

auctoi (Juippe licet Cypnanus solus fuit in ea (Vita) de sit pra>c:ipuus, non tamen Viventms opescribenda sed cum eo Firminus et contulerunt. Quod quidem ex libn
i

^^
i

ntionc

nlionniirilu

ram suam

exordio manifestum est.

Tum

verbis, quse

nwn.

ledimus, interjectis, enuntiatum suum confirapud mat ex ipsius Cypnani testimonio, num. qui hfiec ipsum 29, apud nos 30 Unus ex nostris,
:

scripsimus.^

mox prosequitur Mabillonius

lllud

Telonen.i leig-itur elog-ium, quod de Cypriauo (apud nos 48J Firmino et Vigis num. 35,
sicut dum in libri 2, ventio auctoribus adscribe 7 {pro quo lege num. 6, qui apud nos num. 40,
:

ffinitatem

cum

synceritate conjnnctam

mode-

stiam
citate

cum
sive

verecundia. prudentiam cum simplieruditioseveritatem cum mar.suetudine,

nem

soientiam

cum
,

humilitate,

denique

Messianus Vni venerabilis dicitur, ipso Messiano scna Stephano diacono, non ab nemo non oncedet. Mabillonio consenptum, ChriDionysius Sammarthanus tom. i Gallix
id
est)
tit

vitam nulli reprehenvitam immaculatam vitam sui semper similem. sioni obnoxiara, v mihi misero Cypriano, qui ad discendum

stiame
bitur,
si

col.

741 et 742.
i,

Nec mirum,
35

ait,

vide-

libro

num.

(apud nos
;

num.

46;

tam tepidus

fui,

Ut

modo

et

ubertate leam, rae de tanti fontis

agnoscam et donon tantum

postulabat aviditas. hausisse quantum mea (nimirum cap. 518, juxta nos paulo post Et sum num 43 ) Sanctas conscientije suae testis
:

etenim liber laudetur ipse Cyprianus episcopus solum a Cypriano, sed etiam a Firmihic non qui duo procul no et Viventio dictatus leg-itur cujus fine dubio absolverunt hunc Jibrum, in
j

ipse fecit, omnia etc. Sic aliis prsecepit aut secundum Tolonensi episcopo (cap 30, autem de
:

ego

peccator

Cyprianus,

quia

quicquid

aut

eloepiscopi , Telonensis Cointio difficultatem fuse pa gium. Objectam a eodem modo exriter et erudite expendunt atque scriptores Historue Utterarix Francix. pediunt pag. 239 et quos lector, si celit, consulat tom. 3,

occurrit

Cypriani

nos num.

46J

episcopis

cum

Praestantissimos, inquit, viros de presbyteris et diacon.s, mter

,

seqij.
4

quos
u

etiam
antistes

Cyprianus

Tholonensis
enituit

ep.scoetc.

pus

magnus

et clarus

Certe'multum discriminis inter se ponit, miserum se dicit ac pecp pum Tolonensem antIstitem e,.iscopum vero Tolonensem
catoiiem,

atque ep.sco-

atta itaque iantum absit, ut propter Harduino et Cointio rationes memoratse V\ tas ab tcelibrumpriorem Cypriano, Telonensi prasuli, objectw abjudicare debeamus ; et potius ex facili

11,

''

Cypriano
.

57

Cum

noglro hhel
i

,.

,
ii

s.

c*n-

a&judica-

num illarum
num

magnumet

ci

appdlat. Ita Cointius tococita-

sententwm fahoadscnbam, to cujus ne quamei textum argumenti ejus vim enervem,integrwn aut
dedi.

solutione adductisque a Mabillonw F nostro argumentiscontranumprobaet Stiltingo Cypnasententke, qua ri videatur; horum ego nostrumprsedicti libri auctoremstatuunt,lu-

;;:,'e
raiionibu
taiiifll

ex humih modestaque adhiappellatione, quam de se loamns peccatoris biographus ,quidquam contraadverbet Qesarii veltt, profecto sarioslegitime concludereCoinUus Cyet quo )ure negat parum, aut nihil agit
55

...

gramssimoruri bens subscnbo, et, si quid addereliceat, sententiam illamhoc v torum dictis omnia, quibusse ratiocinio confirmo. Si indicia
istius tibri

Verum enimvero,

si

un H

v.m

auctor declarat, nemini alten, quam uunnostroconocniant; profecto nullus

:

esse potesi

pro/Uetur, Telonenprianum, qui se peccatorem jure neepiscopum, eodem, id est, nutlo sem esse concilio Carpentoraaabit Cyprianum nostrum quia et in illius subsemptione
ctensi interfuisse, atorem se vocat
:

rquusrerum arbiter,quiSu,n to nostro attnbuat hxc autem imhcia nostrum apte qua an non in solum Antistitem eruditis relinquo. Certe prx drent judicandum

Ubrumhunc non

civux

notce,

et

maxime expressi

characteres, ex

Qyprianus

peccator

con-

dignosci queat, sequenauibus tibri iltius auctor Ule, qui prsefatse Vitse htessunt i. Cyprianus epipriorem maxima ex parte conscripsit

non fuisse nec pla, >et nostro Eptscopo adornatum

;

et subscripsi. Telonensi antistite elogium,fateor

Magnifwum autem

illud de

hrum
beret

scopalidignitatefulgebat,

cum librum

ittums,

amodestissimo

nroinde,

quam et ipse postea pag. 474 retractasse ecconjectura Longuevatln tom t Hist. videtur, 372, memorati de Telonenclesue Gallicancepag. autestimonii ipsummet S. Cypnanum
si

prtesule

verbis num. quod ex Messiani et Stephani ex ipsius ViUv titulo aperte pro58 citatis et simul rerum, quas gessit S. Cmbatur 2. Muttarum seprofitetur biographus sarius ocutatum testem Vitse. 3. Auctorem libn dnum i in Vriefatwne hb. fuissesedidum S.Ccesariidiscipulum, ex
lius

DIE TERTLA OCTOBKIS.

A

177
1
i

inum.

quam

manifestius est, ut quis inficias ire queat. Jam vero ecquis,

40,
30,

apud Mabillonium

TnM
B.

obsecro, praeter

Sanctum nostrum, Cyprianus

exstitit, S. Caesarii

episcopus hoc tempore

lus discipulus, et

sedu-

VI. Ultima
historicae

seriei

chronologico-

rerum ab eo gestarum testis Quis alteri illi Cypriano episcopalem cathedram vel conjectando tantum assignare ausus est ? Ecqua diptycha vel quinam ex antiquis neotericisve scriptoribus etiam levissime de altero illo Cypriano meminerunt ? Profeclo Cyprianos geminos, eosque in Provincia aut finitima regione episcopos, ac simul S. C<vsarii alumnos, omni retro antiquitati ignotos fuisse, mihi prorsus in animum induco, necputem, fore illum, qui
oculatus
?

pars, in

qua tempus

et

genus mortis S. Cypriani examinatur.

Quam

hujus nominis binos prgesules, rerum a Caesario gestarum oculatos testes, ex qualicumque fide dignis instrumentis nobis sit exhibiturus.Quod igitur jam pridem ante Cointium et Harduinum creditum est, S. Cyprianura, Telonensem episcopum, prioremVitae S.Cxsarii librum conscripsisse, id salvum integrumque maneat, donec, quae

diu S. Caesario, anno Christi 542 ad EuUnctriwn superos translato, supervixerit S. Cypria- iii,quocn\ s nus, quove anno aut die ipse ad Dominum mi- " c '" '>'>"'"' grarit, hactenus pro certo statui non potuit. Bailletus tom. 4- Chronologiae Sanctorum pag. 161,

Sanctum anno Christi 547 obiisse ponit at tomo 3 ad diem 3 Octobris, certum emortualem an;

num non

adduximus rationum momenta

refellantur

et

nefeiiuur

niamdeiUu '"Zccmuramferem

solidiora in contrarium proferantur documenta. 53 Ceterum etsi ipse Bailletus tom. 2 in Tabula critica ad Vitam S. Caesarii die xxvn Augusti nobiscum in assignandis Caesarii biographis sentire videatur, mullo tamen diversam a nostra

designat. Martyrologium Parisiense, anno 1727 editum, ejus mortem statuit circa annum 545. Gastellanus in Aemeris sic de illo loquitur Inventum est ejus (S. Cypriani) corpus anno mccci ; (substituendum esse annum 1201, num. 3 probatum est) dies tamen emortualis depre:

hendi non potuit. Dionysius

GallicB
S.

Sammarthanus

tom.i

Christianae, col.

741,

cum
,

prxmisisset,

Cyprianum, jam tum senem

iv,
sit,

concilio Aure-

lianensi

anno

541, interfuisse,

annum, quo

censuram

de iltorum lucubratione subnectit. Si Bailletum audiamus, Vita S. Caesarii, etiam ut exstat Saec. i Benedict. pag. 659 et seqq.,

sdentiopraemit, hoc unumreferens, illum in vivis non fuisse anno 549, quo anno, inquit, Palladium (S. Cypriaui successorem) Teconstat. Nihil eo lonensem episcopum fuisse

mortuus

pro suspecta a nativae puritatis et sinceritatis defcctu haberi potest quin et ipsos sanctissimos
;

certius aut determinatum, magis referunt scriptores Historix litterarias Franciae cit. tom.
'..

biographos, et Aretatensis praesutis discipulos quasi praeter modum narrandis prodigiis addicti fuissent, haud leviter censoria sua virga Bailletus ferire videiur. Verum hanc ejus censuram merito
ni>//<i,iabundiexplodunt eruditi scriptores Historiee litterariae Francix tom. ;i, pag. 210 et 241. Fatentur quidem, stupenda quaedam in illa S. Caesarii Vita, maxime lib. 2 referri, sed suis, ut recte observant, hac ita adjnnctis vestita sunt, eaque ratione comprobata, ut in dubiura illa

pag. 238. Non S. Cyprianus dxlii defunctum superstes fuit creditur hic anno dxlv aut dxlvi in vivis non
,

dudum, aiunt

S. Caesario

anno

fuisse.

Id
qui
v,

saltem constat, ante

mensem
fuisse

OctoPalla-

brem dium
nensi
fuit,

anni dxlix suecessorera

,

ejus

eodem hoc anno

concilio

Auivliainter-

jara episcopus Telonpnsis creatus

et

cui

subscripsit his verbis

Palladius in

Christi

noraine

episcopus

ecclesia?

Telonensis

subscripti. Vide

Labbeumtom.

Concitiorumcol.
tamen mnie
Offieio Teio-

revocare s;ipientis critici minime sit. Quid ipsi de Vita illa censeant, pag. ~iu exponunt EJtut stylus Operis simplex sit, non eo minus tamen
i

39s.

60

Cum

ergo extra dubium versetur, ante men-

illud

inter pretiosissima sexti seculi

monumenta
repe-

computari
ries
C'
,

aut
lius

Pauca in hoc ^enere debet. quse plures verse pietatis sensus iugerant, qua* ad Gallicanam ecclesiam perplura
, ,

tinent

historica

facta

recenseant.

De

Vitas

il-

auctoritate dubitare nefas est. Episcopi sunt, iique S. Caesarii discipuli, qni iilam scripserunt.

Gravitatem

candorem

pietatem
totura,

ipsamque
,

quantum est hoc Opus spirat. Videsis etiam Opus nostrum ad diem xxvn Augusti, pag. 50, num. 1, 2, et 3 ubi Caesariam illam,cui. Cyprianusft&rumsMwm inscripsit, non (ut vult Caveus) S. Caesariisororem, (hxc enim ante fratrem suum obierat) sed atteram juniorem homonymam, et cxnobii Arelasancti Spiritus

unctionera

""" Cyprianum, oportet, ut vel cori*uptos codices J'1 pro oculis hnbuerif. Offlcii Telonensis emendator, vel certe hallucinatus sif, dum illum anno 550 ^ in vivis fuisse, imo etiam aliquo tantum post tempore obdormivis.se in Domino, narrat, diem emortualem, nescio, quo instrumento edoctus, statuens quintum Nonas Octobris. Sitamen in assignando mortis die sua Telonensi Offlcio fides Tclonenses constet, emendandae rursus hicerunt Massit. pag. 198 ciTabulcY a Guesnayo Annal. tatcv, quse ejus emortualem diem quintum Idus Augusti assignant. Ego, incompertum mihi esse Sancti nostri diem et annum mortualem, multo
S.

sem Octobrem

anni 549

vita

functum fuisse

libentius dixero,

quam

ut sine

suffli
ri

'dei

tensis abbatissam fuisse, ostenditur,

nno instrumento utrumque determinato temere affigam. Quod autem dieiu Octobris 8. id ejus corporis Cypriani celebretur memoria die illa 8 diximus quae, ut num inventioni,
, ,

contigit, adscribi posse existimo

neque enim

id
ali-

G^)

in Ecclesia inusitatum est, ut, cujus natalis in cielis dies ignoratur, saa-ae diem referatur solemnitas, qua corporis

quando Sancti

nvix aut
61

felici

eventu reperLv, aut solenmi ntu

Antistitts

olim translatcvfuerunt.

Et quamquam sancti

mortem

anno potius 545,

quam

uni e tribus subsequenti bus

178
.1

DE

S.

CYPBIA.NO EP.
,

ONENSI, CONF.
exstare

LlORK

J.G.
petiimevetfnn
Telonemibut
labulii

atmo

bus de/inite innectere non ausim utpote hac tamen in re veierum testimonio non suffultus id tabulas. qu asseverare non timeo, Telonenses a Gilberto de Tarenta in lucem e7*utas, scribit Guesnai/us cit. pag. 103 Annal. Massil., omni*
;

memoriam tum Cypriani

abbatis,

tum D

synonymi martyris, ac verum quis nescit, ittumnon nensis episcopi absque ullo veterum testimonio Sanctos pro semel
:

demum

Cypriani, Telo-

fUI innrrli
lur.

no infeliciter Sancti mortem ad annumSbbretulisse.

suo arbitrio aut multiplicasse aut confudisset secuti Guesnayus et Cointius, dci

Saussayum

>/

Post Sic in prsedictis tdbulis legitur Cyprianus in episcopatu suo mortem S. Casarii remunsit in pace.... Sed paulo post Albionus
:

priano illo abbate acde homonymo martyre fecequam runt mentionem; at ipsi nihilo magis
,

imo Alboinus
exeroitu

J_ongobardorum
ex
parte

rex
,

cum

magno
et

invasit,

armis Narbonensis ighe fere omnes urbes GalliK populi ejusque milites mag-nam partem
Galliaj venit

tantillx Saussayus, assertionem suam expresso potuerunt. Et sane, si ,/o frrmare Telone exstiteprseter Antistitem nostrum gemini
I

int

Cypriani, alter religiosx vitie magisterio

et

pnelatura, alter martyrii palma tamconspicuus,

utriusque, ut loquitur, percolendarecordatio, edisseperenni eultu vigeat <>/ nobis, cur Provincise directoria atque saltem Telonensia, ne xdtam quxut sai!ssai<s udslruil; si

multosque

episcopos necaverunt

effusione san-

eorum guinis Christianorum gaudentesj et una urbem turba juxta Tolonum venit, irruens in in dictique milites iu prajdam sicut leones
,

ficia

propria,

templum Dei ambulaverunt,

et

B.

Cyprianum
,

deh>

Mandriano et Flaviano invenerunt ejecerunt eos de templo et iu agro uecaverunt v Idus eos; sicut oves Christi, anno DomininLvi,

cum

sociis

mensis Augusti.

uh iusque.velaUerutriusi ommemorationem quod aut hoc autaiiodie prmscribant. Accedit, in paucis Sanctorum Castellanus, peritissimus meminerit investigator, solius Cypriani episcopi tandem,quod Cyprianimartyris et homonymi ac
abbatrs
<>

Eum

n"ii l"

nariyi
of[ectii>ii

fi

Quod ad Mandrianum et FlavianummarCuperusnoster e& a ttinet, fampridem ostendit 749, in Actis Sanctorum tom. m Augusti pag. LongobardoB eos anno Christi 556 sub AXbdino, rumrege, occisosnon fuisse.Unde, quas pro sua
62

Sancto nostro Antistite distinctionem

,

hactenus ostendere Teloncnses

quorum tamert
inter

maximc

intererat, nequiverint, nullusque

sit,

eruditos Gallos inventus

adduxxt, stabilienda opinione rationes evidentes

nostrum, csedem etiam fomonstrant, Cyprianum llf 59 vidimus, procul omnt dubio

non anno 549 diem suum felici morte clauserat, uedum anno 566, sub Alboino potuisse anno 55(1, in Itarege, qui anno dumtaxat 568 ex Pannonio a Longobardis martyrio afflci. Quo venit,
tempore Sanctus noster vita functus
est,

mm

qui motis a Cupero rationeocnostro difflcultatibus plausibiti aliqua curere tentard. "* possunt cum Telo64 Qitcv argumento esse non habe- tlurnm ubba _ nenses certa de Sancto suo documenta quorumdam Provincialium credulitOr ,,,, oitmtorent, piam infundate rur, tem olim exunosuoGypxi*notriplicem ex eo potuit,quod quod facile accidere
,

sse;

(hoc est

Hoanno circiter 545) ecctesiee Gallicame, ut ex Chorographi<e et Hist. i norato Bouche tom. pag. 645 et ex Cointio adannum Chrx
onol.

lapsu temporis et barbarorum ipsts obscurata Sancti memoria, inexploratum nt,akts quo eum titulo honorare fuerit, aliis ut martyrcm, alns forte eum ut episcopum, dtucolentibus unde cum in Sancti
ut

incursiombus

aliisque historicis patet, nuttam p secutionempasssesunt, atque ideo S. Cyprianum, Telonensem episcopum,martyrio coronatum fuisi
i

se,

meexpresse negat CoinUus, et jure quidem Non placet tamen, cum addit, exii ritissimo.

mare

se,

tabulas

Sanctum nostrum abiis, loug-e post illius mortem pi

qui Celonenses
uilt,

eum errores irrepsissent pronumipsis fuit, Aln vel ex uno triplicem facere. vel geminare, ll( soh> contra in diversam partem a\ priano.pwdiore fundamento uni suo antistih _ pedum et martyni ter episcopales infulas, abbatis Neque hos juvare quidconccsscrunt.
los
,
I

abbatem

martyreejusdem nominis coufusum fuisse, a mirum quem Saussayus tom. 2 pag. 1176, GalUas invadentibus Telonead altare Saracenis
,

cum illo m-

palmam tabutae quam possunt citatxnum. 61 Telonenses sub illarum etemm tam aperte falsa sunU quse
:

c
/

peremplum

scribit.

monymot,

Cypnanusille ChristilW, utaddit martyr Telonecircaannum gravissimas Gucsnayus, a Saracenis occisus, ob lubitavit laudatus Cuperus rat i 0ll suos, quos nemo noster, scrupulosque hac de re proposuit inOperenostro hactenus evulsit,eruditis et Flaviaii in Vita SS. Mandnani ubi et Cyprianum, Telonensemabnimartyrum
63 Etenim,

anumquam

exstiterit

maltm tectoftnem leguntur, ut ad ea refellenda 62 hujus Commentam, vel ad rem ad num. 21 et Augusti pag 7 m remtttere, Operis nostritom. nausea, sigillatim, al non sine lectoris quam hic falsitatcm illius marerrores omnes exhebendo, Telonenscs illas tafarii evidentius demonstrare. Sancti martyrio sublesUv fl inadstruendo

bulas

deiessejatisetiamostmditamphssnnusdominus habuit, nec Blanc, quihas certeprm ocuhs

tamen
,

de eo silenbatem, propter summum antiquitatis nonaususest a Sancto tiumaliasgyeobrationes

nostrodisHnctumadmittere+Nondifflteorqwdem, Octobris Tetone Martio Saussayum die

apud

martynomeSam to adarnaret^velleviterde ejus Demum ipsiemet ecclesix Provinax Cyinit. dumtaxat ut prianum, non ut martyrem , sed tuminhorts canonicis, Confessorem Pontificem, celebrant. tum in sacro Mtssarum O/Jicio

mi

oleri Telonensis

usum Officium&e

J>

<

DIE Tl.KTIA OCTOBRIS.

L79

J.B.

DE

S.

PATUSIO CONFES., ELECTO EPISCOPO MELDENSI

MELDIS IN BRIA GALLl/E PROVINCIA.

Memoria
sacra, locus, tempus, cultus.

SBCULO
VIII

VII

VEL

MmmiMrint
Uartyrologia,

~>ianctum Patusium MartyrologiumParisiense Eminentissimi domini de Noailles arehi17-27 ^ lepiscopi Pariensis jussu anno edi'
,

Walberti
Paronis,

justi,

sacri

Fane,

qure

nec non Canoaldi, Christum novit amare,

Pro

tum ad diem

Octobris his verbis memorat ' In pag-o Meldioiano S. Pathusii presbyteri Meldensis,qui electus episcopu edioitur.
iii

quo terrenum num.

sponsum

facit

haec

alie-

Ejusdem hoc
gis ilo S Pa t u s
.

die Breviarium Meldense anni 1640 meminit,et y^ursum addiem sxxi Augusti S.Ebrei

(ldis Celiuiam vita cum cclibe diam, Hostibua austerum tulit et Rig-omerum. Partusium ( quid ago ) profert urb> Meldica

pag-o.

in sede Meldens i s uccessbri sacrum

ortn.^

Ebregisillns nobilissimis
arinura

parentibus, circa
quinquagresiin

Domini
eximiffi
mi

septingentesimum
sanctitatis
fuit
,

mum,

merito
et

episcopum
(

Hic tres Germani, gestis e1 dogmate sani, Quem dilcxerunt, Christum sibi substituerunt. Hic Addo, Rado, prole.s clarissima Dado, g Optima fundantes loca qui sua seque di, ,

Meldeus-

electus

in
)

S.

Pathusii

qui

cantr

nondum consecratus fuerat locum snffectus. SaussayusinAppen',,, Martyrologium Gallicanum tittera P S. Pathusius episcopus Mel\
:

Radolium

Jotrum

Resbacnm
re,

constitue-

runt.

Hic Hildevertus pastor

Ilir

nomine, verus.
tristi

densis
ipso
et

Deo

charus
suae

vita
:

privatus memoratur

fuit antistes solitus

colli<lere

electionis

die

imo morte subductus

Conservis alacer, tumidis

(

EbregMsilus aceretc.

ad beatain subvcctus immortalitatem. Castellanus in Martyrologio Universali, cujus verba Gallica Latine reddo. Tn pago Meldioianq S. Patusius ad S. Stephanum Meldensem canonicnjus pagri illius prioratus aliquis nomen gerit. Sanoti praeterea titulo a Belleforestio De-

tbscura

admodum

est

antistitum

Mel

florwrit

cus

sium chronologia. Hinc P, Joannes Pinius tom. vi Augusti pag. G91 S. E >n sede Meldensi S. Patusium proxirae excepit seculo vn vel vin posuit, dum Meldensium episcopo,

lem t' ore

>

rum chronologix Noc<r Gallia

afferrent aliquidAucis. Exstat

res

mochare de
de
illo

dvoinse Misste Sacri/icio, Chenuto,

Severtio, Claudio Roberto, aliisque passim, qui

agunt, recentioribus honoratur

imo,

te-

quiaem apud illos tom 8 col. t597 et seqq. Meldensium prgesulum Catalogus; sednec S. Patusio, nec S. Ebregisiloannus ullus adscribitur. De Hertingo vero i.no ita habent lpse creS. Patiu
:

ste Cointio in

ad annum

Annalibus ecclesiastr 'is Francorum <>97, In omnibus antistitum Mel:

omissum densium Catalog-is Sanctus appellatur tamen in quibusdamMeldensium episcoporum Catalogisj/l'. num. 79 Plessius scribitin Meldensi Historia at non alia de causa id factum censet, quam quod eodem, quo ad sacras infulas electus
\

ditur Ilerlin
vilegio

-copus
MariaB

qui

Bubscripsit
])ro

pri-

Agliberti Cenomanpnsi- episcopi

moxi

uasteriolo sanotsa

mense Junio anno

habes
Analect.

Theodcriei
lonii

reg-is.

IUud

).labil-

tomo

3 pag-. S5W.

Theodoricum sub annum

:

C
'ndttniicopatti,

est, die,

necdum

consecratus, fecerit

vivendi

/?-

nem.
~

^ e Meldensi

urbe, pagi Briensis principe, in

Benedict. i Annal. 691, regni pag. 59o idem Mabillonius refert ex quo fit conbabilis, sub finem seculi \u s. Patusium ject
sui 17

obiisse,tom.

actum non semel est. Jatinum olim nomen sortita est. Episcopatum habet antiquum, cujus incunabtda quidam aS. Dioni/sio.a S. Sanctino quidam auspican/xr. Bsclesia cathedralis Deiparam Virginem et S. Stephanum patronos habet. Senonensi otim metropoli subjecta, modo Parisiensi subjacet, ex
Actis nostris
dicta, gentis deinde

diem clausisse extremum. Favet huic conjectur Cointius num. citatus, favet et Martyrologium Parisiense, quod unacum Cointioannum Domini 697 S. Paru>io mortuqlem assignat. Castellanus Octobris, S.Patusjum seculo rai obiisse, addiem
i

m
:

ponit

sed n
s<>

"<

eum locum,
jisilo t

nis\

fattor

irrepsit

quo videlicet Parisiensis ecclesia sub Gregorio XV Pontifce Maximo, instanle Ludovteo XIII, metropolitanis GallicC sedibics adjecta
est.

Patusio Meldensx

.lAugusti "><">

'ostr/lanus

proanmo a S. him \ n ad <t\em /iposuit sanctum

:

Anno

549

Meldensis episcopus concilio Aurelianensi quinto subscripsis, Remensi GondoalCointium dus anno 625 secundum Labbeum

Medoveus

et

Mabillionium secundum Sammarthanos anno 630. Ptures quoque prxsules numerat sanctitate insignes, quo?*um sibi natales vinMcat ul S. Ri;
,

aulemEbregisilum si>c< essorem S.Patu [ifaciunt, quotcw<j"c vidi, Meldensiwn episcoporum m.i talogi. Contra Breviarium Meldenseer notat, S. Ebregisilum ad Meldenses infucitalum unde aut eolas evectum esse circa annum 750 dem, aut proxime privcedenti anno S. Patusium
obiisse,consequitur.Malim ego Parisiensi Breviano, quam Meldensi subscribere defuncto HerS Hildeverto, circa annum GSO successsit Patusius, Patusio vero Ebrelingus ; Herlingo S. Bremano stanqisilus, etproinde, si Meldensi
:
<

gomerum,

ut S. Hilileccrtum, ut S. Ebregisil>>/, ut S. Patusium nostrum, de quibus, aliisque apud Plessium tom. 2 pag. 4.52, ita canit Fulcoius Bel-

lovacensis
Meldis,

sanctorum raater foecunda Virorum,

dum esset,Herlingum 70 fere annos Meldensem sedem

DE
UCTOKI
J.

S.

PATUSIO EPISCOPO ELECTO.

est.

uod,nescio,aua 7em occupassse.necesse esset, q mihi probatur midiceretur auctoritate, eoque infrequentior sedis episconus, q uo rarior est et
nalistamdiuturnapossessio. cultus vero inde per4 Hxc de Sancti aetate
:

Pagus

ipse

alio
:

nomine notus

est

quam

clesia, qui

est et prioratusin ea ec sancti Confessoris Pattjsii nominatur. Hanc ab-

etiam

S.

quts rjut cultut, explicatur.

spicuus

est,

tum quod annuam

ejus

memoriam

Octobns Offcio die recolat ecclesia Meldensis communi confessons non Ponsemiduplxci, ut in templumjam in dicecesi Meldensi tificis, tum Q uod
:

quidam dobatue Molismensi anno 1102 Odo Manasses hujus nominis I Meldensis navit, et pnoratus episcopus decennio post con/irmavit xxvm Juvero eorum,quorum intererat,consensu
:

consecratum de quo Olim habuerit suo nomini num. 79 tta scnbit Ub i Historix Meldensis (Meldensi) tertio circiter In dioecesi Plessius Septentrionem mter et ab urbe Meldensi lapide est sub ejus inOccidentem ecclesia parobcialis fortasse sepultus vocatione dedicata, m eaque
:

Eminentissimo doanni 1 726 extinctus est sub Bissy, qui illius reditus semimino Cardinalide Meldensis tabunario suo applicuit, ut ex ecclesiee plurade S. PatuHis lario refert Plessius citatus. quod santimoniales sio non inveni, prxterquam Plessio teste, ahquas monastemi S. Farx, eodem fundatncis sua> liPatusii reliquias S. Farse
nii

arbitrentur. psanothecxinclusas penes seesse,

DE

SS.

MARTYRIBUS EWALDIS DUOBUS PRESBYTERIS

IN

ANTIQUA SAXONIA

COMMENTABIUS PR^DVIUS
C.B.

Antiqu* Soxoni,

qua SaDCti passi suut,

in Fastis sacris,

notitia

varia

nommis

eorum

efformatio,

memona

cultus eccles.asticus, Pas-

sio edenda.
terminus amno Occidua, quorum non longe solis ad Ortum distat. Regionem

ANKO, VI
VEROSIMIIH

IST-DCXCV.

Anliqur
xoniz

Stt-

Maanieevo,quod

bellorum fortuna ntiqua Saxonia pro varia ratione fines habuit movariaque temporum arctos Caroli m do arctiores modo minus xtateobtinuisse et Ewaldorum
,

A Kheno

nomine quidam Inhabitant Oslerlingi, quos

Ostvalos alio vocitant, confiuia gens perfida Sclavi. Infestant conjuncta suis regioue morantur Iuter pisedictos media
tertius. Angarii, populus Saxonum

quorum

vkletur inter Rhenum est id colligere ex AnnaAlbim claudebatur. Fas per Chesnium tomo 2 Scmptorum
,

potissimum, Visurgvn

et

Horum

tbuTmetricis, Bouquetum Reineccium Francuv Reinerum auctor, VO^aanohis enim aliosque vulgatis. In imperatorts eevo vixit nymus, qui Arnulphi Magno gestas carmine compleresaue a Carolo Indict. ix descrxbens anxusest, ad annum 772, populos sic canit tiquce Saxonice
:

ex poela uno-

Saxonum natura ferox et necdum dignata suave Ferre iu-um Christi nimium fuerant errore subactn. Daemonicl) tempore Franci o Christicol* vero jam longo
Catholicam
tenuere

pectora dura,

eruditos facile convenit, transcnpti versus, F insederint, ultimi decem huc inter Rhenum, Viutut impoliti, sat aperte sane

sociatur ab Austro, Patria Francorum terris Aquilone. Occanoque eadem conjungitur ex qui Albim inter et l/u0 wgU) 3 Cum terrarum tractum, uti inter uW par, mOderam est medius, Sclavorum populi, M"*h Carolo Magno imperante, *

surgim

collocant antiquam Saxomam, definiunL hujusque insuper limites sat explicate cum de antiquse Saxonite loco quo bb.
et

Albim

Attamen

fidem

multisque quibus

per

nymonotltia

orbem

Jam dominabantur
fulti

populis,

undique

Praecipue virtute Dei, Hanc unam poterant

quem nte

u * colebant,
1

futuraftt Ewaldi^assi sint,infradissertunsusui limitum, quibus antiaux paulo accuratior notitia media, Saxonuepars, Rhenum inter et Visurgim circumscriptafueritjubet hancin rem diligenappainquirere. Dubitandum quxdem non
tius

nimirum vincere
.

gen-

ret

tem
Quae nec rege
TJt

modis plebs omnis habebat Sed variis divisa totpene duces velut unins artus Quot pagos,
,

se militi*

saltem sociata sub uno, pariter defenderet usu;

fuit

diversa forent hinc inde revulsi. Cornoris populos divisio ternos, Sed generalis habet Saxonia floruitohm. Insignita quibus remanent, virtus antiqua rein

Nomina nunc
cessit.

quin Ewaldorum aeque ac Caroli Magni seOccasu Rhenum aut tate ab ortu Visurgim, ab Rheno vicina, a Septentrione Isalam certe loca habuerit antiqua Saxoet Frisiam pro timitibus tunc sese a Meridie nia verum quo usque heec seque habetur compertum. In extenderit, non ScnptoAnnalibus Titlianis, a Bouqueto tom. 5 initio seFrancicx insertis, quorum auctor rum quo repoculinonifloruit, ad annum 776, pro annus 775, hsec leguntur Tunc nendus notatur Magnus) habuit synodum ad Du:

Denique

Westfalos vocitant

in

parte

ma-

rex (Carolus et inde pergens riam

,

in

Saxoniara

Sigebur-

gum

nentes

DIE

TERTU OCTOBRIS.
vicina

181

,.,

fotril

K gum cpyit.Sigeburgwn ad sinistram Rurx amnis ripam situm est, ut, quo temporeCarolus Magnus eorum antiquos Saxones armis aggressus est regio seu provincia, si non longius, ad Ruram saltem amnem a Meridie fuerit extensa hanc autem non reor miyioris versus eamdem mundi plagam extensionis fuisse sub finem secidi septimi, quo Ewaldorum accidit martyrium. 4 Etenim Cluverius lib. 3 Germanise Antiquse rgim me d,a hwiui ca p_ 13 ex Gregorio Turonensi probat, Bricteros U" ,d,em seu Brucleros, aut etiam, ut Beda scribit, Boexteni.
, ;
\

mortem pro

Christo oppetiisse, Pagius in

uxronB

adannum GSSaffirmet, nec tamen aperte pugnet cum Beda,qui id in antiquorum Saxonum
Criticis

C B

lf

ructuarios, Theodosii Magni tempore seu seculo quarto multum provecto inter Coloniam Agrippinam, Cattos seu Hassos et Lippiam seu Lup-

Provincia accidisse, in Passione edenda scribit. Quippe Boructuariorum regio saltem ex parte, quo tempore occisi sunt Ewaldi, Antiquse Saxonise accenseri coeperat. eique deinde semper, etiam BedaHistoriam suam scribente, fuit annumerata, ut in hypothesi, quod Sancti in Boructuariorum regione vere fuerint occisi, id ibidem simul et in Antiqua Saxonia evenisse, absque aperta repugnantia asseverari queat. 6 Quocumque igitur modo res spectetur, Sancti

/iorum nomi-

in illa Antiquee

Saxonix parte, quse Rhenum

interjacet,

piam amnem

sedes suas habuisse ; nec his illos anvel sponte sua vel vi adactos cessisse, comperio seculi septimi finem, quo primum sibi a S. te Suiberto salutarem Christi doctrinam annuntiari

inter et

Visurgim

martyrii palmam

na varie efformu(a, tntmoria

multU

indubie sunt adepii, ut necesse non sit, rei huic con firmandcv plura afferre. Scriptores bene multi
SS.

audiverunt. Tunc autem expugnati a Saxonibus Colalio migrare verosimiliter fuerunt compulsi. id videtur ex Beda, dum. lib. 5 Hiligendum
sic storix Ecclesiasticie gentis Anglorum cap. 12 accepto epiQui videlicet Suidberct , scribit non multo de Britaunia regressus scopatu
: , ,

Ewaldorum meminere verumhi nonunaea demque nominisefformatione exaranturab omni;

bus.

Ab

aliis

enim Egualdi

vel

Eugualdi

ab

ab

contra Edwaldi similive alia vet magis vel minus corrupta appellationeefferuntur. Beda in
aliis

Passioyie edenda Sanctos distinguit

nomine
:

indeclinabili

Ilewald

post

ad

B multos
pore

ac gentem Boructuariorum secessit eorum praidicando ad viam veritatis

,

in Martyrologio vero, quod in Opere nostro tomo secundo Martii prxfigitur, E Ewaldos appellat. Hac deinceps appellatione et

perduxit; sed

expugnatis non longo post temSaxoBoructuariis a gente antiquorum

dispersi
,

sunt quolibet hi qui verbum reuti apud ceperant. Sanctus Suibertus anno 693, invemes, in S. Suiberto num. 8 probatum nos episcopus. Cum in Britannia ordinatus est Suibertus non raulto ergo ex Bedx testimonio

num,

nos utemur est enim longe communior, omnibusque fere, qui Sanctos celebrant, martyrologis usitata sunt autem hi numero non pauci tum classici, tum alii, qui ex classicis hausere, una
:

cum Romano hodiemo

tiquiorest

recentiores.

Omnium

an-

e Boructuarhs, expugnati deinde non longo post tempore hique

post

ad fidem adduxerit multos

fuerintaSaxonibus, verosimilc fit, primum dem sub finem anni 693 aut anno 694 postremum sequentis accivero sub finem anni 691- aut initio adeo jam tunc antiqui Saxones limidisse, ut ad Ruram usque tes suos, si non longius, saltem
qui;

neque enim vet in Hieronymianis, vel in Romano parvo Ewaldorum mentio occurrit. Varia elogia, quibus singuli ad tertium Octobris diem Sanctosexornantjiuc transcribere, fuerit inutile omnia enim ex uno propemodum etogio, quo Beda primum usus est, ducunt nem. Hoc adeo sotum una cum elogio, per Wandelberium adomato, quod hoc metricum sit, nec

Beda

amnem, quo
sos fuisse

eos postea Caroli

Magni

sevo extentra-

inter et Lippiam medius antictusque, priscis incolis abactis, Saxonumve qux Saxonix, potestati additis, annumerari cseperiU
,

mox Ruram

docui, a Meridie protulerxnt,

forteex solo Beda depromptum, hic recito, additurus interim per decursum, si quid, quod in Bed/e elogio non sit, in aliis elogiis notatu dignum occurrat. Wandelbertus siccami
et ara Ewaldi meritis, gente et cognoraine sibi morte dicaDo.trinaque pares quintum

lnha<:
i

Mui

l}/

Itaque

onali

anno 695 marhjm inter et palmam fuerint adepti, ex omnibus jam dictis tractu, qui est consequens, ut in eo terrarum Frisam, lsalam, Rhenum et inter Visurgim,

bo, in illa

Sancti nostri, uti mfra probaantiqucB Saxoniie parte, qux Visv

runt.

cum

Rhenwn

interjacet,

Apud antiBeda vero Sanctos in celebrat qui quos Saxones natale duorum Ewaldorum episcopo venientes in Germaruui Willibrordo
7
:
,

/im/m taerit
iptiaUB

Bed*

niam, transierunt ad

dicare Christum ccepissent

Ruram interceptus episcopatum Monasteriensem,

Osnabrugensem,

mis e t
ta diu

sio

ocoisi

et enm ibi pra>- V sav.ues comprehensi sunt a ad quorum corpora mul; ,

:

id acadent ; ditiones complectitur, verosimiliter accidisse. rlnrroasseveraibidemtamenindubie

comitatum aliasque nonmdlas Marcanum saltem ex parte,

Paderbomensem,

jam dtctts rinonpbtest, quodtractus ille, uti ex Ruram amnem tunc, cum facile colliges, utra fuent proSancti passi sunt, a Mer.hr forte usnihilque, uti ex dicendis patescet, tensus, paUestrx depiam occurrat, quod Bwaldorum indubie affigendx sufficiatMt\0 cuidam loco

ubi essent, et oujue esEtsi hoc elogium, u sent meriti, deolaravit. floruit, fradicam a seriptore, qui posi Bedam lamen aninterpolatum forsan sit, Bwaldorum ad ipsummet nuntiatio, quam continet, indubie ad genuinum el primsewm au
lux apparens,
et

Bedam,veluti

dato etiam, ad Bedam, ,. pertinet,idque, ad Usuardum Sollerius noster in Pmefatione ut illas Martyrologn prosatnum 56 conjicit, solas Martix apud nos sub Bedse nomine tom. 2 Gi
.

qutn Sanctt m utsit,dubium equidem non esl, inter AntiquxSaxoniee parie, qiue Visurgim illa Beda emm etRhenuminterjacet, fuerint necati Tnterferassionis vutrnutc **/*> , num. 4 Passionis edendsereferl illorum quod Rhenum fuisse p otorum corpora in Vialienum foret, si in Saxoma, utique a vero fuissent occisi surgim inter et Albim media,
4-

quxparitor 0Cprcvfxi, spectareannuntiationes, Bedx metrico, quodAmrrunt in Martyrologio decimo Spicilegu typts cherius anno L671 tomo Etenim Bwaldi in laudato Martyrolori/
,

----gioBedsemetricoadtertiumOctobrisdiemsi aioBecuv meiricu un, w ' e tiam celebrantur, Ftt idqut um Nonas duos e Hampraoedentes utsen^
-

ha0catur integ^r,

sunra dictiSUnUSquisquefacileCOlltgeh regione Rheno qui Ewaldos in Borctuariorum

Pono

c r

^^ ^ ^^

Iranscribo.Sichaoent Nonis * Bosa optat habcv Octobris Solemnes

Intr

^.Nonas

182

DESS. EWALDIS DUOBUS PHESBB. MM.

terris

4CCT0M

Solemnes

summo

qui

gaudot olyrapo

B.

gmuino Martyrologio inicripta,

omni dubio procul ad genuinum prosaicum Bedx Martyrologium Bwaiaorum anWandelnuntiatio. Porro elogium metricum, a supraque hue transcriberto Sanctis adornatum
8 Spectat ergo

Bt gremini quinis

Ewaldi aorte ooluntur.

meritis, ita et facit hos quemadmodum eruditione doctrinapares. Quodsi icquali Sanctos signt/icaluai n.lfU OmatOS,

Quidquid de re sit, in Supellectili nostra litt riatres Lectiones Mss., ad Officium ecclesiasti' cum de duobus SS. Ewaldis recitandum spectan* tes,hisque proprias, invenio, fl.r desumpt&notantur ex Breviario Coloniensi ad SS. Apostolos Ms., quod, </>" illas decessoribus nostris sub /inemsecult prseteriti descripsit, quadringentorum ut minimum annorum setatem lanrhnbereexistimavit. Fieri quidem potest, ut
,

uwlequaque

fuiSSC

Wandelbertus, a vero aberravit. Etenim Beda, Passioneedencujus testimonio nemononstet, in tobus Ewaldis sic scribit Erant

stimarit seculo saltem decimo quinto dictum Breviarium

is non recte exiverum dubitandum non apparet, quin

da num.
unius
buli
:

ambo,

siout

devotionie,

sic

etiam voca-

wald

Henara uterque eorura appellaoatur ut pro diversa distinctiono ea tamen

,

ante fuerit antiquius Fuerunt ergo Sancti jam Coloniensi aut certe Coillud seculum in dicccesi eoque sibi lonise Agrippinee <)//;< io ecolesiasHco
,,,<>/, ri<>
\ ulti coliautem ibidem deinde nondeverosimillimum est Tria enim ad maanti7iii7n sunt Breviaria Coloniensia, quorum anno 1577 ac tertium quiusanno L498, alterum denique anno 1618 notatur excusum Tn omnibus autem tribus Ofpcium ecclesiasticum de SS. amOctobris d/iem recitandwm bobus Ewaldis ad propoiiitur atque hi quidem in duobusprioribus prseter orationem quinque insuper habent Lectio-

capillorum

specie

unus

Albns Hewald diceretur tate religionis imbutus scicntia instrUojs sacrarura Litterarum erat doctrina seu eruditione ambo otus. Pari ergo nonio nonfuerunt. Verum Wandelbertus forte dumtaxat voluit, iisdem illos
:
,
I

alter Hewald quorum uterque piesed nig-er Hewald ma-

Niger

sivisse

paribusquefidei dogmaHbus fuisseimbutos.Quod sacris Ldutiquc cum majori Ewaldi Nigri in erudiUonepotestconsistere. Ccterum laudaB tcris Bwaltwn Wandelbertielogium metricum ambos gente et cog-nomine non solum meriti dos etiam arapares rectissime celebrat, idque
.

verum

nes sibi proprias, in postcriori vero, utpote ad Breviarii Romani normam re la to, prseter Orationem tres tantum Secundi Nocturni Lectiones sibi proprias nactisunt. Ewaldorum ji.rr sunt, qiicv de antiquo 11

tfonerfl

litatem, sive cultum per aram sa< intelligas. Ambo enim parisacerecclesiasticum ut BedainPasdotii dignitate fuere insigniti, sioneedenda testatur ; amboque etiam, martyrio ,,arem ecclesiastici cultus hono-

apud Coloniensescultucommemorandainveniiad pariter alia nunc loca, antiquo eorumdem cultu Aiite reliqua ocillustria, orationem converto, civiTit Monasterium, primaria Westphalise Mimigardeforda nuncupata. Sacra amtas, olim
Idorum capita, uti infra doccbo, eo oorr olim fuere translata Translationis hujus memoin Usuardino Greria, ad *\ix Octobris diem memoratur his verbis In Moveni Auctario duorum nasterio adventus capitum sanctorum
:

rem sunt
CH//H CCclftia$ticui ii-

adepti, ut

palam

fiet

ex

iis,

qux jam

nunc dicere aggredior.

Vix Sanctos reperias, qui a felici suo e vicultUm Sanctis vis excessu citius, quam Ewaldi consecuti. Pseterquam enim deferri solitum sint q corpora, ut Beda in Passione juxta honorem num. ultimo testatur edenda martyribue contignum recondita fuerint, eaque
9
,

tUjUUS

brevi post Pipinus

humo

extraclo ntqvc ad se

adductacum

multa gloria Colonix kggrippinse

Ewaldorum, presbyterorum etmartyramj illa ad eumdem diem Officio ecclesiastico quotannis olim it. Liquet id ex celebrata apud Monastert Breviario, quod penes nos antiquo Monasteriensi excusum. In est, quodque anno 1489 notatur
hoc cnira ad dictum xxix Oclobris diem proponirecitandum, inquo tur Ofpcium deSS Orationem insuperha* hi prseter Lectionesvarias
I

tumulomandarit,statim ab eorumdem obituinquostitutum fuissevidetur,utcongruo honore mox laudatus, qui tannis colerentur. Certc Beda cum Sanctis ftoruit, annoque 735, ut nunc comJ

munior
vel

fert opinio, e

rcessit, sic scribit

:

edenda num. ultimo

lnventionis corura
illis

in Passione Dies Passionis

)

capitum bent sibipropriam, in qua ad sacrorum apudMonasterienses prsesentiam alludilur .Porro p hinonsolumad pr&dictum \\\K,verum etiam

(sanctorum Ewaldorum
veneratione

(Jongrua

in

locis

celebratur.

Fuit

ergo annua
735

Sanctorum

memoria
,

ante

hineque congruo celebrata annum vel ab mihi verisimile flt, id jam factum fuisse martyrium qui gloriosum eorum ipso anno
cultu
,

ad in Octobns diem Sanctos olim coluere. Quamolim vis enim hoc die S. Ludgeri translationem hodieque verosimiliter adhuc cele* celebrarint, Breviario brent, in Officiotamen, quod in prsefato
de
illa fit,

facienda dc SS.

Efa aldis

<

ommemoraHo
Mo-

prssscribitur.

Proximea

civitate seu dicecesi

anno.u/ dicemus, 695 affigcndwn, proxime est secutus. Adeo festinus fuit fldelium in colendis non sanctis Martyribus fervor. Verum hic postea annua parum remisisse videtur, ut etiam forte Sanctorum memoria aliquamdiu celebrari de annum usque rit. Certe sac7*a eorum corpora ad
lQ14},quoea, uti infra docebo, sanctus Anno II, '< / W< opus,novo elevation is Coloniensis m i
'
'

loca, nasteriensi alia adhuc quatuor sese offerunt Sanctorumcultu Ulustria, comitatus sciVicet lloyI Visurgim situs, Appelderbehe, seu, >>/ comitatus Marcani alii scribunt, Appellerbeke,

vicus,

Tremonia kaud procul

dissitus, Larensis

Horstmaria non dioecesis Monasteriensis pagus, umindulonge remotus,etdenique Croneburgi<

catu Monten

autem
<
'

lria

lationisque honore effecit, in neglectis loaulis positajacuere. Asseritur hoc in ipsiusmcl S. Annonis de /iac Ewaldorum translatione litteris infra

huc transcriben
i/(

Monasteultima vet indicecesi oloniensi vet in quse riensisita sintt ac proin ad eadem spectent, diceeesibus cultujam genedeSanctorum in kis dicta sunt, singula tamen nominatim hic

ratim

fflpfli

dictum anno 1071 Saurtorum LO Verum post utut temporis lapsu forte imminutus cultus translationis meaut etiam penitus neglectus, pristinasviresverosimiliter remoratx occasione
,

una cum comitatu Hoyensi convmemoranda vequodam niunt, quod in his olim Ewaldi singulari

modo
12
et

culti fuerint.

cuperavit, aut eliam forsan majores acquisivit.

ut a comitatu Hoyensi Appellerbecano vico incipiam, binis hisce in

Et vero Evaldos

'

locis

DIE TERTIA OCTOBRIS.

singulari quodam modo olim cultos fuisse, cultumve habuisse percelebrem, cum Catholica perspicuum sil ex illis in partibus vigeret religio, 'I, cap. i de iis, quse Wemerus Rolevinch lib.
locis

14 Alque hsec de Sanclorum cultu tam antiquo, C quam hodiernojam dicta sufpciant.Declaronunc, Patuo quse qualisque sit, quam Commentario huic subl

\<

Tlll

B.

edenda.

situ et

moribus Westphalorum

et

Hermannus

Annales Fley, dictus Stangefol, Prxfatione ad Westphalicicap. 9 litterismandarunt. Ad cxrculi rehos ego brevitatis causa curiosum Lectorem

Sanmitto, et ad antiquum simul et singularem Larensi cultum probandum proctorum in pago Jesu sagredior. Nicolaus Schatenus, Societatis quam seculo procerdos, in Historia Westphalica, memorat xime elapso conscripsit, pag. 354- hxc in pago ( Larensi scihcet ) fons Mon.stratur eo
:

jiciam, eorum Passio. Haec a venerabili Beda est conscripta, atque a nobis ex Historix Ecclesiaquam is de gente Anglorum contexuit, lib. quopri5, cap. xi deprompta. Beda ab anno 673, tucem sortitus est, ad annum usque ut nunc receptissima fert opinio, vitam produxit subfnem autem seculi septimi (annum determina,

mum
re,

palmam infra utcumque conabimur) martyrii Ewaldi sunt adepti. Summam adeo fidem meretur
jam
dicta,

quam

edituri sumus,

horum

Passio,

tribus

scatebris

prosiliens

quem

percusso

terram viatorio baculo

re,

(sancti

Ewaldi)

elicue-

dnm

extrema

siccitas

affligeret incolas.

Rus

et rastro intaetum a etiain religione sacrum Virorum. retro aunis ex memoria hurum multis Divis hisce Sed memorabilior in eo ifides sacra,

utpote exarata ab auctore,non solum veritatis amantissimo, verum etiam xquali, qui proinde probe res, quas in litteras misit, simul habuerit quanteecumque auctoritahs, perspectas. At vero palxaccurationis ac fidei auctor sit Beda, nec tamen, quam Sancti in Anliqua Saxonia stram

habuerint, nec

annum, quo passi sint,

definit.

Ac-

B dubitandum non

aetate ab epiolim posita, restaurataquo Hostra uti Bermrdo. Cum ergo scopo Christophoro verbis intelligitur SS. Ewaldis ex his Schateni olim fuerit exstructa, sedes sacra inpago Larensi singuest, quin hi cultum ibidem
,
,

unde, an Sancedit, quod nihil etiam suppeditet, Benedicti exstiterint monachi, cti ex Ordine S.

quodam molarem olim habuerint, seu singulari Quod porro pertinet ad Crodo honoratifuerint. quoque Sanctos neburqicum oppidutum, in hoc

certorescias.HinccircaBenedictinumSanctorum monachatum, uti etiam circa martyrii eorumopiniones E dem annum et palaestram, eruditorum mirum preeterquam enim quod hic variant. Nec deserat, nullum omnivo antiquum sat
:

gavisos olim fuisse, singulari quodam cultu quod sint etiamqui idcirco verosimile apparet, coronatos asserant, nec utlum illos ibi martyrio ad hoc asserendum ducantur, aralioquin, quo

eos Beda cujus ope probatx fidei monumentum inveniunt, statuere. Nos in Commentant quid cerii queant

9 ibidem I**.* Z%Zrl7Zl'eat, Sanctf equidem perceiehabueruntcultum f*S ;;;- seculo proxime elapso quitunc Opus de Colonue brem. Gelenius enim,
d

expendemus, ac hujus decursu opiniones illas rationum momenquanti quxque facienda sit, ex sestimabimus. Adhxc nonnultis, quibus nititur, Beda attinguntur quidem, nontala alia, quce a veihic mensat dilucide explanantur, utcumque

"

'

^^ "^"^^ ^
,-.

.'

.J..JmMl>lu'l'1/)MfllCl//l/.

addituri etia m,

qu* ad

glo-

'

thwnanlt ex sacris eorum

apprime potuit habere perspectam,

'

dicti

Opens

SUVWSS.^" SS2S
sc?iuu

AHh.vn non oppidulo. Adhoec nnn coluutur in Cronebnrgico hodieque colantur. Kx dubito auin ibidem etiam prxlerito vel eliamcxcullu enim, quem seculo argumenlum pro cultu kodierno
, ,

/"

% II,

An

Sancti smt ex

ApostohWillinrnrnn Willibrordo
ergo ex

cis

vins,

~.,~ S. cum Q

Euangelii

pradicandi

coli tum in vico Larenst tum ColonOe Agrippime, ac C supra memorato, hujus celeberrimsepraecipue quideminpiissimz olim, nunc S. Cnue urbis ecclesia S. Clementis In hac enimsacra eorum nibertinomineinsignita. Prxtereaad svi Novembrts corpora servanlur. Ewaldorum translatio anno 1074 die diem quo Annone facta posteaque a notertia Octobris a S. binis Usuardims Aubis nluribushicmemoranda inscribitur, Uelemus mox ctariis apud Sollerium

Hus habuere, non infundatum

conficilur.

Hinc panterexisti-

mo

Sanctos hodieque

et Hibernia in Frisiam profectis, Benean monachi ex Ordine S. dicti exstitennt.

seu potius
impostor,

"'<>''' n fa/, -' /< insertam, UUer,s n v rimo Sumano Egbertus) et oongte,

m^MarceLs.
ine

, r ^noilinu^

Vitam S. Suiberti
-.

episcopi,

>^
qui sub
,

/>,,/,.

TlTcscrxbit

Elegit ergo (S.

Zdatusin
:

hnc memorat
S
per

"
B

sacris ac piis Fastis

Colonias

^'Pmens^
Clemen-

Urtt
c im

instar

duodeoim
,

Apostolorum
in
fide

duode-

postolieos Viros

constantes,

ex

ccclesia S.

Cuniberto sacra non solum Ivlate in natalis, * Octobris Exvaldorum ad

Cuniberti translatio SS. ergo Gelenn Annonem arotiepistfopum. Fuit

Evaldorum

xde

S.

^Sue^S
C eei U nue iqmhan

Colonienvbus ecclesiis, adeo ut Sancti xbi vembris translatio celebrata, acprorn hodtesecunculti fuer>nt,

*^?^aM

Wisbertu. Acca, Lebumus, duo Erol XVillibaldus, Wiuibaldus, 8 Verenfridue. et ego

h^.Bmue^WUe-

.^ ^
^

prxopue

dum jam

Ceerum, hodieque coU extsUmo; Une Sanctos etiam ibi eodemtamen id, quo oUm,fier,m^po^

eUam colantur. dicta verosimrt.ter civilalem Monastertensemperquod ad

maniam

seu potius Frtstamve,

rinrohn furore exciderint. docebo, furore

Octobris

Tomus

II.

184

DE
validis
.

SS.

EWALDIS DUOBUS PRESBB. MM.

<:.B.

momeutis confutatum est nnpostout nmo tam apertis pseuris hos fiymentum auctorem me do Marcellini (Sie viLv Suibertinx

a *n

tam

rum Ewaldorum presbyterorum, j ruui ijwuiuuiuui t>. ^ ._ n

.

brordo episcopo ierunt ad Saxones

Bic occisi. Ila

veuientes in
;

qui cum U ilU D fc.i a transGermamam, t, ,n<

praadicare

et

cum

ibi

Chnset
et

habiturus sit inporito vocat) mendaciis fidem Pseudo-Marcellini sterum. Inter mendacia seu iocoproxime atatoconfigmenta in Opere nostro sub pseudo-Marfutata, varia occurrunt asserta,
cellini verbis

comprehensi sunt a paganis Btum coepissent,

ut

Verum
attingo,

ego,

mox huc Iranscriptis comprehensa. hic missis ceteris, unum dumtaxat

qiiodquetnte-

prcvfatum Martyrologium, Majoribus nostris Visum est, secundum dem proptrrca lamen gemiinum Bed;c tetBtum. Nec Ewaldorum cum S. Withbrorexistimandum est f
negar,.

qui-

pi o

(altue$ie

habendu, una
afgue o/fera
ralione

quod ad Bwaldos spectat, non grum tamen a pseudo-Marcellino conficlum facile coJUges. esse, ex dicendis tomo i Martu in 6. 16 Itaque Operis nostri scribitur NumeSiubcrto episcopo num. 19 sic
:

perperam do itineris societatem dtsserui) ad illorum (Vide qua> num. 6 enim laudalo jrrosnu o MartyroloOctobris dicm in Bedam vere habeat nio annuntiatio venerabilem

Quamms

rantur...

(a

Pseudo-Marcellino)
xi

inter

ejusdem

Unc non est, ut auctorem, consequens tamen etogium a integrum, quo ibidem exornantur genuino auctore, sit proBeda pariter, tamquam
,

ilU-tiut

ertnl

exempla duo quidam preAnglorum, qui in Hibernia natione B u sbyteri de exulaverunt * multo tempore pro seterna patria antiquorum Saxoprovinciam ad u venerunt ibidem prasdicando Chn. num, si forte aliquos Hos ait exemvla duo sto acquirere possent. secdtos, uou in eorum coudecim illoiiiim numero eorum fuisse sortio profectos, neque de quo illi, sed ad provmciam
diat

comites sancti duo Ewaldi. S. Willebrordi \i, refrag-atur Beda, qui lib. 5 cap. Sed diserte Frisiam misin narrata Willebrordi et sociorum praedicatione, ista subnectit Bione et iuchoata divina, ut Unde factum est, opitulante gratia conbrevi ab idololatria ad fidem multos in imme Tum de Ewaldis verterent Christi.
:

^^omniqueprorsusabinterpolationepurum
existat.

18 Sollerius in

n ^ Prxfatione ad Usuardum a se
.
:

cotUrarmm
po$$Ucontendi
; cerlimme lamen Sancli

tudubitatnm est, ittustratum num. 53 sic scribit a venerabih et sancto Martyrologiuin aliquod scilicet) compositum , nec miscriptore

(Beda
a

nus certum, valde incompletum

prjeterea,

fnisse

certum

Horum

secuti

,i

fuisse. Ad hxc de qua omnino constet, editura indicat, sese propendeloco non uno satis deinde Sanctorum elogia, quse re ut credat, non pauca occurrunt, nostro Bedse Martyrologio prosaico rem sic habere, subinde esse interpolata. Et vero opinor, ibit inficias. Hinc suspi-

nullo

hactenns

piimigenia phrasi, E

nemo, quantum

a1

antiquorumSaxonum venisse. Validissimumsane WiUihocarqumentv.m est, ut Ewaldi cum S. non venisse monstrentur. Ut brordo in Frisiam evadat nonnulnihilominus resadhuc evidentior Bedam adjungere. NuUumprorsus apud la lubet occurmt, ex quo in Passione edenda vestigium communtcatioaum 8 Wdlibrordo consiliorum /uisse, itineris societatem Bwaldi nem, nedum ubi tamen hi socium habuisse concludi,
,

aeque

in Frisiam,

carifas est, ab interpolatione forsan prosaico nostro Bedx ut Ewaldi in elogio, quo in WdUbrordoin Martyrologio omantur, cum S. Bailletus, qui SS. Germaniam venisse indicentur Germaniam seu Ewaldos cum S. Wittibrordo in regionem, non venisse, noFrisiam, Germanix an elobiscum autumat, dubitari posse affirmat, in quo horum qium ab Adone Sanctis adomatum, adcentns adcum S. WilUbrordo in Germaniam in Bedx Martyrolostruitur, ab interpolatore sane Bailleti fuerit intrusum. Placeret
.

ortum

esse,

qium non

Marcellino S. Egberti Willibrordo ex Hibernia in Frisiam AdJurc Sancti, procurationeprofectis accensetur. est colliquantum ex eadem Passione edenda fas antiquam Saxoniam sunl qere recta ex Bibemia primo sui adveningressi, ibique statim ac proin hoc aumartyrii palmam sunt adepti C tus anno non
;
,

qui a nullo memorantur Tilmonem monachum, nec ab ipsomet pseudoprorsus scriptore antiquo, undecim apostohas Vrns cum S.

possit

opinio, nisi idem,

quod in Beda, Sanctorum

elo-

conceptum, ocqium, idque iisdem fere verbis est antiquior. Vecurreret in Rabano, qui Adone ergo Elogium, rum, inquiet non nemo, a quo Bedce Martyrologio Ewaldis quod in Prosaico tribuitur,interpolatumessepotest?Respondeo,id BedeeMartyrotofactum videri a Ftoro, a quo

oKC/idifur

.'yuomguam

aufem tx

B<

<i

Marlyrologio

apud omnes fere in confesso est, si quam anno maccidit. serius, certe non citius, consequitur, ut cum S. WdtxEinc porro jam brordo Frisiam non venerint. enim quod, ut dixi, recta ex 1 7 Prxterquam ingressi atque Hibcrnia antiquam Saxoniam sint prsevie non divertennt, S Wiladeo in Frisiam nonnullis hosque inter librordus anno 690, ut anno insepseudo-Marcellino placet, vel certe ad annum 690 num. qucnti, ut Pagius m Crilicis
uti
i

hagioloqium auclum esse, apud omnes eruditos cum habetur. Quamquam enim, aos compertum auctum seu Martyrologium studio Flori

Bedce

accrevisse dicitur, communiter Floro telligi, Sanctos atiquot a

qio fuisse adjectos, nihil

tantumjoteat

in-

Bedx Martyrolo-

credatur,
elogia,

tamen obstat, quo minus mutationem subindealiquaminipsamet

intexuit,

qux Beda suo Martyrologio

Ftoro fuisse invectam.

19

numprxstet Quod si hocdispliceat, videsis, interpreBediv Martyrologium ita vrosaicum

tari ut Sanctos

xi apo$tolici$

cum WMibrordo

in

Germaniam

Virit S, A fl librordi $ocii$,

accen$en

ea>

Westmonasteriensi contendit, ex Htbemta

i

Frisiam cum undecim waldi cum S. adeo SS.

lerint

suis sociis advenit, ut Willibrordo, utpote post

Frisiam non appuhunc ex Ilibemiaprofecti, in

in Wiltibrordi socievenisse significet, non quod quod codem circiter tempore, tate sed tantum antiquam Saxomam, nuohic in Frisiam, illi in advenerint. Alterutrum saGermanice regiones, ne Beda secum ipsemet pu-

Pseudo-Marcellinus ergo, qui seculo de-

videtur, Sanctorum cimo quarto antiquior non

cum

itineris societatem vel conS. Willibrordo verosimilius apparet, ex prosaico finxit vel, ut

ne adstruendum est, (vide quxnumlb Qnaresit dicendus. Hic enim seu in Lcclesiastica disserui) in Passione edenda Historia, lib. 5 cap*i eaittens
gentis

Anglorum

BedxMartyrologio, tomo secundo Marth nostn Certe in hoc ad iii vnetixo, forte deprompsit. WiUibrordo adjungunUdobris diem Ewaldi S. adhuc recitata, quibus id Socii. Verba supra
tur
fit

consequitur vrodit, ex quibus necessario GermaWilUbrordi societate ex Hiberma in Ecclesiastica autem Bedse non trajecerint;

;ut Sancti

niam

hxc sunt

Apud

antiquos Saxones natale duo-

quam Martyrologio. Historia potius standum est, quod hoc interpolatioms admoPrseterquamenim
*

dum

DIE TERTIA octohuis.

A iium sit suspectum, Historiae favet tempus, quo Ewaldi (vide iterum quse num. li\]dicta sunt) in antiquam Saxoniam advenere. Porro cum San~ cti, ut probatumjam est, cum Willibrordo in Gerqui

185
et

tempore Finani
lectionis,

Colmani (anno
vitse

C.76

vi-

ta sancti) episcoporura, relicta insula patria, vel

divince
illo

vel

continentioris

gratia

secesserant; et

maniam non venerint, certum est, eos ex undecim

Willibrordo S. Egberti presbyteri procuratione in Frisiam profectis, non exstitisse. Atque hoc quidem etiam certum foret, etiamsi prosaici BedcV Martyrologii auctoritate ducti ultro concederemus, Ewaldos in Gerapostolicis viris,

sticae

quidam quidera mox se m conversationi lideliter mancipaverunt

;
1

alii

cum

magis circuineuudo per cellas Magistrorum, lectioni operam dare gaudebant. Quos omn' - Scotl
libentis.sime

sine pretio, libros

maniam cum S. quam enim eo in

Willibrordo advenisse. QuamWillibrordi societate appulisse, in prtefato Martyrologio diserte asserantur, propterea tamen undecim Apostolicis viris cum Willibrordo in Frisiam profectis (potuerunt quippe, utut ex his non essent, cum Willibrordo adire Germaniam) non accensentur Beda autem in
;

victum eis quotidiaiium quoque ad legendura, et magisterium grratuitum praebere curabant. Utcumque etiam Sanctorum monachatus confirmatur ex eo, quod in Passione cdenda num. 2 ambo dicantur pietate religionis fuisse imbuti. Acc in eadem Passione num. 5 illorum sociis annumerari virwm iltustrem, cui nomen erat Tilmon, de milite factum monachum, ut etiam et ipsi mosu.scipientes,

nachi,

quemadmodum jam

dixi, verosimiltime

Passioneedoxl" dlu torumundecimapostolicorum virorum numero illos apertissime excludit. Post-

exstiterint. Ast

nunc in aliud inquiro. Veros< limene etiam ex Ordine S. Benedicti exstilere?

BencHctiito intrr l'r:vterMabillonius S<vcul<> missos retutit ambos Ewaldos, utpote quo non tantumBenedictini institutiprofessionem, verum etiam monachatum pro re incerta haberet. Evualdi duo, inquit ibidem, an fueriut monachi, incertum ex Heda lib. 5 cap. xi. Verum postea, rectene an secus, dicenda aperient, n vit sententiam. Etenim tom. i Annalium Bene'lic/nwrum pag. 592 monachos itlos diserte appellat, eorumdemque ibidem et pag. proxime sequenti narrat martyrium cum autem id prxstet in Opere, quod rebus a suo Benedictino 0, hujusque per Sanctos gestis commemorawl/s pr&cipueest tJcstiuatum, Benedictinis etiam s.oictis accensere Ewaldos videtur, quamvisid aperte nuspiamedicat. 22 Dorgainus, Menardus, Bucelinus, aliique Benedictini Hngiologi illos, veluti ad Ordinem se suumindubie spectantes, Fastis sacris a ... con___. cinnatis inseruere. Wionus et ipse Benedxctmus monachus lib.Z Ligni Vitse pag. 325ad tertium Octobris diem Sayictos eliam commemorat, additque in Annotatis ex Trithemio ambos vitam du.risse monaslicnm m Iti/.aisi in Angtia mona:l : .
.

quam enim

narravit, S. Willibrordum' aliosque

haudgueunf.
Monachos

undecim viros sanctos et industrios Euangelii prxdicandi causa ex Hibernia in Frisiani trajecisse, mox addit, horum exempla secutos duos Ewaldos in antiquam Saxoniam, ut animas ibi qua sane Christo lucrifacerent, esse profectos scribendi rationeundecim apostolicorum virorum numero, qui cum S. Willibrordo in Frisiam trajecere, ambos Evwteosexcludi, nemo unus rationis compos ibit inficias. 20 Quamquam ergo, ut ex jam dictis fas est colligere, prosaicum Beda? Martyrologium forte
:

j;

iwitm
fuiue,

Hiot

in causa fue rit, ut pseudo-Marcellinus verbis supra recitatis Sanctos nostros cum Willibrordo in Frisiamvenisse scriberet, puroque proinde is hac in re commento usus forsan nonfucrit. eadem tamen ratione excusandus non est, dum undecim apostolicis viris, cum S. Willibrordo in Frisiam S. Egberti procuratione profectis, ambos Ewaldos per verba itidem supra huc transcripta accenset. Sed jam a confutatione eorum, quee circa hoc argumentum perperam Mareellinus scripsit, ad diSGUtiendum Benedictinum Sanctorum monacha-

bufffuti

affirmatv

" ''"""
rrrto fu

/'"*

Himtn

tum, a nonnullis confidentissime assertum, progredior.

Duo
est,

Primum

examinanda suscipio. an Sancti exstiterint monachi alteitaque hic

\

sterio,

quod tunc Benedictini, ut volunt, exstitit instituti.Suntet aliinonnulli, quiidem indubitanteraffirmtitd.

runi vero an, ex hypothesi quod fuerint monachi, Benedictinum institidum indubie sint professi. Sanctosexstitisse monaehos, verosimileadmotl apparet. Beda enim in Passione edenda num. 2 de Ilorum (Willibrordi et sociorum) illis sic scribit
:

Verum hi recenHores omnessunt, prorsusantiquitatistestimonio nituntur, nulloque ut recenseri hi omnesnon debeant. Nicolaus Harpsfeldius in HistoriaEcclesiastica Anglicana pag.
PraBclarum 122 hxc de Ewaldis litteris prodii Willibrordi in propagando Euangelio studium multi quos eraut duo Healii in exemplum traxere Inter dixiwaldi, qui diu e patria in sancta illa, de qua

secuti exerapla duo quidara presbyteri de natione Anglorum, qui in Hibernia multo tempore pro aetcrmi patria exnlaver.mt, venerunt ad provinciam

antiquorum Saxonum. Sancti ergo, antequam ex Hibernia in antiquam Saxoniam sint profecH, aliquamdiu, teste Beda, pro cetema patria in Hibernia exsutavere exsulare autem pr<> aeterna pasignificare tria nihil aliud apud hunc scriptorem vitam monasticam, deserto solo videtur, quam
:

mus, Willibrordi societate roluntarii exulesdegrebant. Willibrordus, antequam Euangelii annuntiandi crgo in Frtsiam venit, aliquamtlm in lhbernia mtamduxil monasticam, fuitque, utap-

<ji'iris ex patrio, pro/iteri. Certe apud illum, ut Ecclesiastica gentis Anglorum Historia facile dein alia significatione peregrinari pro pr, Christo scu pro aeterna patria vix accipitur, adeo
.

Cumergo paret, institutumS. Benedicti sectatus. verbis proasime recitatis indid Sarpsfeldius Ewaldos diu in Hibernia in sancta Willibrordi
societate voluntarios exsules esse versatos, favet

eorum

opinioni, qui Sanctos

'">

adscribunt. Verum, quamvis Sarpsfeldius pro

ute^xiUx^vo^vu-dir.itvxnproptcrsn^lihniniem,
quse inter
dit,
wt-ortmfKi

in militer etiam accipiatur.

,,

utramque loquendi /brmutam interceeadem significatione apud Bedam verosii

rnlS^!
fctfni

tfueruntergo SanctiverosimUlime monarh ac proin forte etiam ex illorum Anglorum numememorat ro, de quibus Beda lib. '6, cap. 11 hxc ibidem, in insula Hibernia, multi nobiKrant lium simul et mediocrium de gente Ang-lorum,
:

ab ^ravi auctore a nonnullis erwlitis habcatur, tantu secul/ utpote cTtate tam Ewaldorum, ut ei, decimi scxti scriptor, estremoHor, quam '> idoneo anHquitaHs testx Sanctissine tuto credx nachatum Benedictinum attribuenti,
is, oueat.Quidquidigiturscribat S quamex Trithemio, Wionoahis7 nagis ex ipso,

non

oueBenedi *

iorisxviscriptortousstabdici

180
AUCTOB
C. B.

DE

SS.

MM. EAVALDIS DTJOBUS PBESBB.

S.

biliripotest

Ewaldorum monastica secundum

in Angliam Romaqui leg-ationis gratia missus bcotdidicerat, * plurima pars uos illic mores

Benedicti institutum indubiaprofessio. qualiave sese offe23 Discutiamus modo, qua> )>(>le$t, etHOfl taudaBO, quibus scriptores jam ,um M rant argumenta, tened^ quod Saneti ex OrdineS. ti, alnque, ut Saltos \\ UUbrordum potuennt.Cum S. Willifuissecrederent, induci i,nt lecuti, in Fnsiam ex Hbrordus ejusque undecim socii procuratione sintprofecti, hobcrnia S. Egberti

torum

BritHibernia et nonnulla etiam de 1'aschalis tonibus in Britannia ecclesiasticum

in

observantiaj

tempus

auscepit,

<<

septimo lecimo. in Hbri quiuti capite

i

mquit Beda Attamen

rumqueexemplo, teste Beda, incitati arnpuennt, putarunt in antiquam Saxoniam Egberti procuratiofortenonnulli, idquoqueS.
ptereaantesubS.Egberti, monachi, disciplina aliquamdiu
quo

Ewal*

tter

Ilii, qnive erant sub suo^ qui erant in insula non veritatis callem perducere d.ti monasterio, ad post annum sexcentesi ld factum paulo

valuit.

mum mona-esimum, probatcaputsextum-decimum

eiusdemlibri.
25
.

Sanctosque proneadhortationeveesse effectum, Benedictnu instdutt

vixisse.

Verum

atio scnptore antinihil iterum in Beda, vel in Ewaldos, 5. Egberto adnxoccurrit, unde

WMibrordo in t rtdecim viri apostolici, cum S. pratviesub. S. Egberti siamprofech, aliquamdiu Quapropter ea dere disciplina vitam exegerint. potiori jure dubitan deB quanhrm ad Ewaldos eorum monachai bet ac proin Benedictinus admodum dubius manet, quamvis etiam facti in Frisiam statuamus, ut S. Egberti impulsu annuntiandi ergo sint proEuangelii gentiiibus non aliud argumentum pro fecti. Quod si igitur mihtet t non Benedictino Smictoi-um monachatu
video qui ad hunc firmiter scriptores induci potuerint Seculo 3 Benediciino, parte
.

ad Euangelii prxdicationem Saxoniam venisse ,utcumque colligas. in antiquam impulsore S. EgFuerit tamen id, auctore atque no qiueso, pro 1 berto, effectum; quid hinc, probando poterit conctuEwaldorum monachatu an ipsimet omnes undi ? Dubium est admodum,
tente aut exciiante,
<

antiEwaldi niusjam ante annum 696, quo Hibernia, pleraquam Saxoniam profecti sunt ex ecclesiasticum Paque hujus regionis monasteria amplexa, acproinetschalis observantixtempus instituta pro indubitato iam Benedictincv ReguLv habemus, hgec una cum canonica
;

Fuerunt ergo,

si hic recte

scribat Mabillo-

pleraque

fli-

bernix monatleria legi-

timum,

enim tantisper

Hibernis monachis fuisPaschali observantia ab rationum momenta, a Masunt se suscepta. Hxc producta, ex quibus Sanctos ex Ordine
billonio

ul dixi, Benedicti exstitisse, non nemo forsan, tota de concludendum existimabit. Verum res Beda, plunma pars pendet a tempore, quo, ut ait

ScottorumseuHibernorumecclesiasticumPascha- E tempus susceperit. Mabillomus

observantioe id ante annum 695, verbis supra huc transcriptis indicat, idque ex capite ut jam innui, accidisse Bedam conscriptx sextolibri quinti Historix per anex asserit. Dispiciamus adeo,
lis

credendum laudati

Verum Mabillonius
i

in

Prxfalwne af-

decimo probari Paschalem observantiam dicto capite canonicam fuisse susceptam, ante annum 695 ab Hibernis qux huc utcumque possit conciudi. Omnia verba, Sunt auiem haec, utti facere queunt, transcribo. proa Mabillonio supra recitatis mis Bedx Verbis
ccime subjunctie
et
:

ex quibus Sanctos ex fert ea rationum momenta, pro verosimillimo S. Benedicti Ordine exstitisse, habucrit. saltem non nemo forsan Postscribit n Etenim ibidem num. L6 s& W leo,guod (Hiberni) ac Brittones Romanis Scotti m "" SlS Ad adsueverunt, accessere etiam mo:
,

Siquidem Adamnan

presbyter

cum
diu

abbas manachorum, qui sua gente venislegatiouis gratia missus a regem Anglorum, et aliquamset ad Aldfridum moratus, videret ntus Ecea provincia canonicos; sed clesias
in
et

erant in msula Iln,

a pluribus,

qui

erant

Zn

caBremoniis

Aldf: lilnni

nachi

legationem

utriusque gentis ad Benedictinaj Regulae iu Britani.iam instituta, quse sanctus Augustinus non Obscure sig-nificat Beda in Hiintulenit.
storije
ag-it
L

admonitus, ne contra eruditiores, esset sollerter morem vel in observantia universalem Ecclesi*
Paschali vel in
paucissimis,
aliis

quibusque decretis cum suis

:

Id

libro

quarto,

capite

itidem
a

quarto,
in

ubi
lh-

de
ia

duobus monasteriis
..\>tructis,

Colmauno
<<

ii

hodie , inquit, ,tum, tenetur incolis ; et conversis jam

usque

qnorum unum Mageo voab Anghs

s extremo mundi angru o posit mente est ita ut mutatus vivere praBSumeret; audierat in ecclesus Anglo-

et in

ea

qu-ce

viderat

et

rum.su* suorumqueconsuetudinilibentiss,mepra3ferret

K
,

dudum ad

egregium examen meliora instituta omnibus, qui de provincia Aucontinet monachorum,

glorum ibidem rabilium Patrum sub Ke-ula
collecti,

20 Erat enim
entia

vir

bonus

et

sapiens,

et

sci-

Beda <"
Paschalit

Scripturarum

ad

exemplum
et

venepro-

cum domum
in
Hii,

abbate cano-

nico in
prio

magna

continentia et
vivunt.

sinceritate

labore

manuum

Quod

his

ver-

nolo hic vocare in dubis contendit Mabillonius, ergo atque indubilato tantisper bium. Pro vero Hibernos, habeatur, monachos tam Scottos seu

quive eidem toto cognoverat, quemque ipse ad eum, quem veritatis callem perduceex corde susceperat, Navigavit itaque Hiberniam et re nec valuit. exhortatione declapradicans eis, ac mode.ta
rans

nobilissime instructus. qui erant rediisset, curavit suos, erant subdit. mona.terio,

Qui

,,,

obiervonli*
((hihui *"'

quam Brittones una cum Romanis cxremomis seu cumcanonica Paschali observantia, quamper Rointelligit Mabitrnanas cseremonias prxcipuas hic suscepisse, seu ad lonius, Benedictinam Regulam

plunmos eolegitimum Paschaa tempus, qui ab Hiiensium erant rum et pene omnes, ad avito correctos dominio liberi, ab errore legitimum Paac unitatem reduxit Catbolicam, Qui cum tempus observare perdocuit. scha.
,

Benedictinee Reguiee, ut loquitur, instituta accesOrdiAi Ut, hocdato,quidquam pro Sanctis

sisse.

celebrato

jam Benedictino asserendis habeatur, necesse est, cum hi vitam in Hibernia duxere monastitum omnia ibidem vet sattem pleraque monastecam,
Paschatis observantiae tempus ria ecclesiasticum amplexa. Verum qui id, quxso, sat certo fuisse in Praefatione supra vrobari potest ? Mabitlonius xi sic scribit Per Adamnanum preslaudata num. monachorum , byterum et abbatem Hiiensium
:

suoque mouasteno Casuam insulam observantiam mstantholicam temporis l>aschalis tamen perHcere quod nec
revertisset,

in

Hibernia

canomco

Pascl a

ad

tissime

prffidicaret,

conabatur, posset, migrasse de sa^culo. D.vina tum anni circulum

,

contigit

eum

ante

exple-

ut vir unitatis et pautique gratia disponente, ad vitam reperetur seterante cis studiosissimus tempore Paschah, gravionam quam redeunte noqui eum ad veritatem seqm

rem'cum
1

eis,

lebant,

DIE TERTIA OCTOBRIS.

18?
AUCTU"

A
""" hor tnim
flll i,

lebant, cogeretur habere discordiam.

27

Legitimum

festivitatis

Paschalis cetebran-

onnufri

t>95,'<

'""
;

dx tempus a
ex

plerisque, ac pene ab omnibus, uti

tiabiUoniu

his Bedseverbis inteltigitur, Hibernis chis tunc primwn fuit susceptum, cumS.

monaAdam

popunec ecclesias consecratas haberent, ad quas et lum conversum convocare et divina celebrare communi decreto omnium concomplere possent, fratrum et neophytorum, duos ex eis in epi
populo Frisonico pos consecrandos ele^erunt, qui et ecclesias dedicapraee^seut verbo prajdicationis
rent,
et

C.B.

nanus, legatione ad Aldfridum regem perfunedoctus, in Hictus, ritusque Ecclesiae canonicos ibi monachos legitimum berniam trajecit, atque paschx tempus observareperdocuxt. Mabillonius

ordines

Bacros celebrareut,

utpote san-

duas tantum agnovit Adamnani ad Aldfridum

re-

gem

legationes,

quxambx

ante

annum

69ii

fue-

ctum Willebrordum inter omnes merito prs humilem et totius houestatis gentem virum virum exemplis refertum: et sanctum Swibertum, mausuetum, Scripturis sacris et ecclesiacorde
,

plurimam runt peractx. Hinc ante hunc annum seuHibernorumecclesiasticum partem Scottorum amplexam Paschalis observantiee tempus fuisse
existimavit.
sterior,

sticis

Verum ab Adamnanotertiamad Aldpofridumregem Legationem, quaeannotM sit

apprime instructum. ^anctus Angham per vero Swibertus ad Britanniam sive ceter^que et duobus Ewaldis, rexit cum Acca cum neophytis, et ego Marcellinus nonnullis Eboracensem autem in conventum
disciplinis
eis.

Venimus

obitam fuisse, ex verbis Bedse proxime transcriptisetexanno Adamnani emortuahuc

li

in vigilia sancti

Laurentii

preciosi

marUris-. a

vel manifestum efficitur. Etenim Adamnanus apud nos ad diem xxi u anno 703 vel anno 704, uti

gratiose quo et prsecipue a parentibus, et amicis Tandem tendentibus duobus fuimus. recepti

Ewaldis

confratribus

nostris de

licentia

sancti

Septembris in Sancto

illo

docetur, e vivis exces-

dumtaxat Pascha (vide recitata sit; unum autem Adaverba et apud nos acl dictum diem.in Bed& inter Adamncfiii obimnano num. 28J intercessit hsec vel anno tum, ipsiusque legationem. Fuit ergo B circiter 702 vel 703 peracta, ac proin a duabus

promissione facta, Swiberti versus Hyberniam, ad Germaniam, quanto citius ut nos sequerentur migravit sanctus Swibertus nobiscum possent episcopum Mersanctum AYilfndum, tunc
,

ad

E
ingliam

J0

Ull

nhqUOl
tarfui

evrml

695 legationibus ante annum aliis peractis, certissime est diversa, (vide iterum re2S Porrocum tantum post hanc plurimorum Hibernorumad dtataBedcB verba) facta sit acCatholicam Paschatis observantiam sequimur, Hyest inea, quam

Adamnani

puta commenta; sufftciet.Quer Ewaldos pertinent, hic exhibuisse Ewaldos cum S. WMibrordo, Suiberadmodum
in

pura ac m Plura iterum hisce in verbis cubant ea dumtaxat, quee ad verum

,,,

^,

10M (roje _

viris, S.Willibrordi socns, to, aliisque apostolicis pseudo-Marccllinus supra (viFrisiam venisse,

etre,

cessio,

consequens

pothesi,

utadannumusque mautmplurima
;

monastena, Beneadhuc inHibernia exstiterint neque institutum nondum amptexa

perperam scndehujus Commentarii num. \h) Suiberto, in epicum S. psit, ita hicnunc eosdem profectos hincque scopum ordinando, inAngtiam

dictinum Paschatis enim hoc ilta, antequam Catholicam suxvivendi observantiam suscepissent,antiquie

inepte confnxit. S. Suiin Hiberniam reversos pterosque con693, utiinter eruditos bertusanno Am&oEwal* episcopus. venit, ordinatusest intelltgttur, recta c,: Hiber,

normx
.

substituere, uti

apud omnes

in confesso
695,

hocque Quapropter, est coronati sunt coronuu ., martyrio martyrw ipso anno, quo Sancti r oo / nonPfhc.lYLl lUStlinsttadhuc, quse non essenl Benedictxm

cum

ante

annum

exPassione edenda venerunt statimque nia in antiquam Saxoniam

rt

plurima exsliterint monaslena, vitamtuti, in Hibernia Ewaldi horixm aliquo monasticam aue forte in argumenalterum duxerint,vim omnem amittit jampropositum, quo
tum, exMabilloniiptacitis
,

Benedictinum Sanctonon nemo ad credendum potuisset forsan induci Hinc

occisi, ut adeo eo ipso anno, ibi a rusticis fuerunt >' """""7 sum aaep, m Saxoniam n, ltll iCoronam sunt adepti, ,,, mar tyrii coronam * ante Mud lempus c, II,int, nec e mum advener Cum German iam versus mare trapcerint. cm S.Sug ergoiditasit, gui anno 698 * . Analiam ttos7 EMfi/itH Angluua posJiscopumordinando, cx F,;s,a Adk.vc Bwaldi, ut supra probasunl esse profecti? cum
-

ZL
*

um monachatum

porro jam consequitur. monachi Ewaldi Benedictine analterius instituti etiam colliges, mdlojure exstiterint. Ex dictis sanctorum canonicorum Regutain Natalibus Ewaldos a Glwuo acrium Ordinis sui Sanctis
censeri.

ut

dubium admodum

sit

-^ anom,aut,utalur,S.SuiberloalusquedecemapoS WlUbrordo, Wittibrordisoeii*,tnFr,s,amnon F

ttolias virisS.

,,,, nec eo anteannum Quapropter hocjso aZs filerisque credunlur. Angliam ex Fr* o 693 cum S. Suiberto Itaque prwpue quidemex non sunt.
6,:',

appultsse, eru-

profecl,

niaanliquam Saxoniam vixdum

ipitinUrt y

rio,quod*\&,rfCtxexBaer

,n gr ess,,bl-

l S

III.

Qu*dam pseudo-MarcelHm
et

^^s.Sui^ok^P^^

de Sanctis commenta.
vic o Lareosi v ~i praedicarmt. r

an h. in

pass, sint,

fidemque

^SSSSS^SS^^^
ao

^= ^^" ^^J^
ma ?ctc^
BBnct fati Animauxeu 14 sic scnbit Smbertus) et^u et nnntifices (WilUbrordus
:

31

nuam

fin.rtt,

Ilistonacap.

uecllJ nodo

'

*&

elia mdato,

,r
Sanrfj, u/
rejeii

,r

Peudn

;unt Trnj eetum

,uod
,

mu.

^J^
^> (i|t

bThtam

ii

cellinui,

fX Piisii

--ersus
eoolesia

ess

-0-..
,

lrajecten.i

erant

sacerdotali

gradu

pwdiu

mm.strarent

Christi stolorum et discipulorum

^.^^

dlversas oir-

1SS
UCTOR

DE
barbaricas

SS.

EWALDIS DUOBUS PRESBB. MM.

prastantiores
ipsis
fi-

eumjacentes

nationes

bit

De

sanotia

Ewaklis
inquit

nihil

habet interpola-

C.B.

praedicatores dimittere

dem dem
qui
ctis

Christi.

ad praedicandum Erant autem eo tempore

ecclesia

tor

in

ea-

Duo

quod quidem

auctoritate
,
,

BedaB

non confirmetur. saneti Ewaldi Nabiam

primitiva
,

Trajectensi
eg-regii

apostolici

pontifices

et

canonici

priBdioatores

sanctum

Suuibertum
,

Euualdis sequentes gentibus praedicaverunt. Synodus Ultrajectina , quam hicmemorat, commentitiaest, uti apud nos

episcopum cum sanconstanter Christum

Martii in S. Suiberto ostenditur. Sed de-synodum Ultrajecti a SS. Willimus brordo et Suiberto episcopis celebratamvere fuisquse deSS. se, nec sic tamen veritati congruent transcripta insinuant.His Ewaldis verba mox liuc enim Pseudo-Marcellinus innuit, illos vel synodo
tom.
i

tantisper,

Christum praedicando confessi sunt, ascendentes in Saxoniam glorioso ijui ab inde raartyrio coronati sunt. Et vero non video, qui auctoritate BedcV confirmetur, Sanctos primo in Nabia, quaecumque demum hxc sit regio, ac deinde tantum in Saxonia Christum prxdicasse, martyriique palmam obtinuisse. Beda enim de Ewaidia ita scribit, ut indicet, eos recta ex Hiberintroeuntes,

UUrajectinsc,quam memoral, interfuisse,vel certe

tunc,

nia Saxoniam adiisse, necprius alibi, quam eo appulerint fidem annunciasse. llorum ( Willibrordi ejusque sociorum) seeuti exempla, induo quidaxn quit in Passione edenda num. 2 presbyteri de natione An^rlorum, qui in Biber,
,

cum hsec celebraretur,

in vivis

adhuc

exsti-

ni.i

raulto

tissesuperstites; Sanctiautem tancin vivis adhuc existere superstites, non potuerunt, ac proin nec synodo interesse. Hosenim, utjam ssepius monui,

rant,

tempore pro aeterna patria exulavevenerunt ad provineiara antiquorum Sa,

xonnm

si

forte

aliquos

ibi

prasdicando

Chri-

anno

695,

sos. infra ostendam-,

aut certe non serius, martyrium passynodus autem, quade hic

96

sto adquirere possent. Post pauca deinde, quse huc non faciunt, nullaprorsus regionis alterius, in qua Sancti fidem prsedicarint mentione fa,

agimus, anno
celebrata,

prior non

est,

utpote tantum

cta,

narrat, eos

in

Antiquam Saxoniam vix\

Willibrordus, utiipsemet Pseudo-Marcellinus ante et post verba proxime recitata non obscure indicat, Ultrajectinus creaB tus esset episcopus; quod anno 696 evenisse, vene-

cumjamS.

dum

ingressos, a paganis hujus regionis rusticis

fuisse occisos. Bedse ergo narratio Marcellini in terpolatori seu Pseudo-Marcellino non suffragatur, sed potius adversatur
;

tllo*

uulem,

antequam Saxontnm
ingrederenlur
in Nahia,

rabilis Beda in Ecclesiastica gentis Anglorum Historia, lib. 5, cap. 12 diserte affrmat 32 Porro Pseudo-Marcellinus post verba proxime huc transcripta nonnullos Apostolicos viros, qui gentilium conversioni in
,

ut mihi equidem apparet, indubie

imo hic cum illa non recte com,

ponitur. 34 Nec hoc

Germania

alla,

quam memorat,

simulque fine exposito borarunt hi sint consecuti, de duobus Ewaldis hsec qucm Duo quidem sancti Euualdi Nabiam memorat introeuntes, Christum praedicando confessi sunt,

enumerat

tantum locum obtinet quantum ad Pseudo-Marcellinum, verumetiam quanti<m ad Wernerum Rolevinck. Hic enim lib. 2 de Situ et Moribus Westphalorum cap. i sanctos Ewaldos primo in vico Larensi haud procul Horstmaria dissito, Christumpraedicasse, deinde,

uti etiam

dem

in vico

Larentt,

inde ascendentes in martyrio coronati sunt. Verum, inquit ad hunc diem in Natalibus Sanctorum Belgii Molanus,
qui ab

Saxoniain

g-lorioso

Nabia, et an ad Belg-ium novideo a doctis ignorati. A Molano non multum hic dissentit Schatenus, supra adhuc laudatus. Etenim Historise WestphaMarcellinus hos Ucse lib.Qpag. 35*2 sic scribit

qu. strnm

fuerit

que per vicina loca progressos, ultra Weseram seu Visurgim etiam penefrasse scribit Bedaeautem narratio non obscure innuit, Sanctos in primo, in quem diverterunt, Antiquae Saxonix vico a paganis rusticis fuisse necatos. Passionis eden:

pertinuerit,

dse

numerum

'^

et

studiose tector, attento ani-

sanctos

Ewaldos

Nabiam primo
brevique

ac deinde in
raartv-

Saxoniam

ingressos,

g-lorioso

memorat. QuflB illa sit Nabia, rio nimdum quisquam explieate est asseoutus utrumne navim conscenderint, et per Visurgus ostia pro navi perpeintrarint Saxoniam ac nabiam an vero per Nabaliam, exscripserit ram quis
coronatos
:

quin illico percepturus sis, non sat commode, qiue ibidem narrantur, componi posse cum iis quselaudatus Wernerus Rolovinch de fde in Larensi, dicecesis Monasteriensis, ac proin Antiquse Saxonise vico a Sanctis primum prsedicata, susceptaque deinde, vicinis locis peragratis, ultra Weseram seu Visurgim profectione memorise prodit. Qui (sancti Ewaldij venientes, inquit Beda Passionis edendsenum. 6, Antiquorum scilicet Saxonum in provineiam

mo

evolve, nec dubito,

quae

multis
,

est

Isala

transgressi
praecones
,

in

Saxo-

intraveruut

hospitium
eo
,

cujusdain
erat

villici

pctie-

niam

ultra

quam
idque
,

ceteri

primum
,

runtque

ab

ut transmitterentur ad
,

Satra-

penetrarint;,

Marcellinus

voluerit

in-

pam

qui

super cos

eo quod
,

haberent

corapertum adhuc neque alii praefinire audent. Cointius in Annalibus Ecclesiasticis Francorum

aliquid

rent ad

legationis et cans;e utilis illum perferre; ac deinde

quod debenonnullis
,

ad annum 702 num. 25 Isalam alio nomine regionemque vocari etiam Nabaliam afjirmat huic fluvio vicinam per Pseudo-Marcellini Na, ,

hinm, ut apparet, intelligit. Alii, /tosque inter de primis veteris Frisix Apostolis Dissertatione 52 Willibrordus Bosschaerts, in aliam opinionem
propendent.
CUrittum
prxdieaue,
i

quse Wernero minime favere queunt, interjectis, num. 4 sic habet Rapuerunt eos (SS. Ewaldos scilicet vici, in quo hi apud villicum hospitabanAlbum et interemerunt tur incolse ) subito occisione gladii, Niveloci quidem Hewaldum
:

morari hic nos non debent; 88 neque enim Pseudo-Marcellino dum Christum
hsec
,

Verum

gellum autem lonj^o suppliciorum cruciatu et raembrorum oranium discerptione horrenda quos interemptos in Khenum projecerunt. San:

in
Cilt

Bcdu
i

>ion

a Sanctis, Saxoniam

nondum
,

ingressis, prvedi-

in ipso ctiergo, ut totaBedse narratio insinuat, SaxonicV vico, in quem primo diverteAntiqux

IHI.

catum

Nabia afjirmat fidem adhibendam exitantum abest, ut assenliar Cointio, qui, stimo qucB Pseudo Marcellinus inepte commentus est,
in
:

Operis ejus interpolatori adscribens, in Annalibus laudatis ad annum 702, num. 20 ratione asserti Ewaldorum in Nabiam ingressus sicscri-

runt, passi sunl martyrium. Quapropter, cum Beda potius Ewaldorum sequali , quam Rolevincho, scriptore recentiori, nxdtum antiquitatis testimonium pro se laudanti, standum sit, minime admittenda apparet narratio, qua hic San,

ctos refert, Christo prius in

Larensi vico prsedicato,

, ,

DIE TERTIA OCTOBRIS.

L89
AUCTont
C. B.

cato,

, quo patti non tunt, u

per vicina loca in Antiquam Saxoniam ultra Weseram seu Visurgim sitam fidei prsedicandcV causa eliam esse progressos. 35 Imo etiam ex Bedse narratione consequitur, ut nec Sancti in Larensi vico Christum

Ewaldis facla, possit constare? Amnis seu flu-

quivicum Larensem rigat.kz vocatur; quod nomen multis aliis fluviis est commune. A Bau~ drando in Dictionario Geographico sic desoribitur Aa, seu Alpha, Aa id est aqua, fluvius parvus
vius,
:

iud ipium fe-

preedicarint, nisi ibi simul

eorum queat

locari

^mhujus

martyrium

id

autem

ibi,

dis Rolevincko verosimilius

quod etiam ex dicenvisum est, locari non

,

Gerinaniae in Westphaliee circulo, Stenofortiarn oppidura ditionis Monasterieu.sis alluit et duobus

,

milliarioua Germanicia infra

evolvitup.

in

Veotam

flu\iuin

posse, ex dicta narratione est consequcns. Pagani enim cum Sanctos interfecissent sacra
,

eorum corpora, ut verbis num. prxcedenti recitatis Beda refert, in Rhenum projecerunt Larensis autem vicus a Rheno multo est remotior,
;

quam ut ibidem in hunc Sanctorum interfectorum corpora projici potuerint. Dici quidem potest, hxc ad Rhenum curru fuisse devecta, in
eumque deinde conjecta nemo, quantum opinor
,

Fluviolum hunc ab Ewaldis prodigio esse excitatum, mihi minime persuadet Rolevinckus, utpote seculi tantum decimi quinti scriptor, nec idoneo subnixus antiquilatis testimonio, sine quo res hujusmodi prodigiosas atque alioquin incredibiles, nemo unus, nisi impense credulus,
,

iimqmun admiserit.
j~ Ej: populari traditione,

verum, id ut credat,
in

sime aberrare, quisque

novit,

quam a vero saepisrem tolam hausisse

ce r /am<m

facere

animum

sibi facile

induxerit. Ewaldi ergo in Larensi dicecesis Monasteriensis vico martyrii palmam adepti non
sunt, ac proin nec ibi Christum antiquie Saxo-

Rolevinckus videtur. Certe causam seu occasionem, qua Sancti in vico Larensi fontem excitarint, relaturus, loquendi modum prsemittit, quo se illam habere tantum ex fama, sat aperte indicat. Fontera, inquit verbis
tatis,
fuit.

num

genti pnedicarunt. Rolevinckus nihilomi-

nus, cui Schatenus plus semeljam laudatus lib. 6 Eistorix Westphalicse pag. 354. suffragatur, in vico ullo Sanctos paganis Euangelium annuntias-

num. prsecedenti recide rupe traxerunt, cujus haec, ut aiunt, causa

nihil,

AdhsBC

quod Rolevincko suffragetur,

vel in Beda, vel in alio,

quem
:

legerim, scriptore

non tantum secundo, ut jam supra monui, verum etiam tertio de Situ et Moribus Westphalorum liby^o, cap. 8 apertissime docet. Tbi enim
se,

memorat Occurrit ;meraoria sanctorum martyrum duorum EwaldDrum, qui in parochia Laer
haec
:

antiquo uspiam occurrit. Beda quidem in fine Passionis edendge sic scribit Fertur autera, quia in loco, in quo (sancti Ewaldi) occisi sunt, fons ebullierit, qui in eodera loco usque hodie copiosa fluenti sui dona perfundat. Vervm, prasterquam

superiusnominata apostolatum suura inchoaverunt. Hanc reor primiceriam quoad fidem totius Westquod sic patet, quia ante Carolum (Maphaliae
:

quod venerabilis scriptor dubitantis modo hic loqualur, sermonem tantum facit de fonte, qui
excitatus fuerit in

gnum

nimirum) quasi centum annis vixerunt,

et

coronati sunt
accidisse,

praedicando certa indicia reliquerunt in ea primitivas conversionis suae, quae permanent usque in
praesens. Eg-o nihil certius, nihil vetustius reperire

jam

loco ubi Sancti martyric hoc autem in vico Lar> docui , idque ipsum infra
,

cenda amplius docebunt, Itaque, omnibus perpensis

,

parum admodum

probabile

apparet
vicus

potui. Conversionis indicia, quse in vico Larensi ab Ewaldis relicta, Rolevinckus hic memorat

pramiemoratum amnem seu fontem, a quo

alia verosimillime supra lib. 2, cap.

non sunt, quam quorum jam meminerat, de Ewaldis sic

. .

Larensis alluitur, prodigio fuisse ab Ewaldis excitatum, isqrXe proinde a Rolevincko perperam accipitur pro indicio, ex quo de facta Larensium

scribens
in

Intrantes.

(sancti Ewaldi

provin-

ciam, (antiquorum

scilicet

Saxonum)
villag-ium

venerunt

quemdam

pagum
,

seu

quoddam

ad fhlejh'perEwaldosconversione,/"!, />,,><{><< <nleo apud illos prsedicatione constare possit. Idem etiam de Larensi campo, quv> in usum paupe-

nunc Laer dictum ubi honorabiliter suscepti, verbum vitae serainarunt, quod velut in terram
cadens,
(j

rum Sancti

consecrarint

esto

judicium.

enim ratione campum illum ab

bonum usque
Ibi

in

prcesens fruetum

facit

perum consecratum

salutis.

iniiciu

36
i

etiam

miraculis

floridi
,

Rolevincku*

rupe
fuit.

traxerunt,

cujus

haec
,

ut

aiunt

fontem de causa
,

Wignat,

Nam
,
:

cum
da

sitirent

cuidam
:

pauperculae

dixerunt
ait

nobis

bibere
,

Quse

respondens

aquse penuria faDeinceps non habebitia tigamur. Qui dixerunl aquarum penuriam. Et pung-ontes rupem bacupulcherrimi fontes erulis suis, in diversis locis

Non habeo domini

:

et

usum pauoncessumve fuisse, sat pro'<> bari queat, nullo prorsus id testante F antiquo? An ex eo forsan, quod, quicampum illum seu pratum in pauperculx communitatis detrimentum arare attentarunt divinitus subinde fuerint puniti ? Certe id Rolevinchus velle rn/eturverbisnum. prxcedenti recitatis, <j>'>hus edivinx de dicti campi eti>, nonnulla violatoribus sumptsB eaiempla proanme seuprati
his in
<

qui in perunt tempore cessant

,

amnem
in

derivati

nullo

aestatis

subjungit. 3S Verum quid

tum? Fu
facit

le

(quod P
tui

effluere.

Campum

etiam

spe-

tamen mihi certum no

nituspuniti,
e/ ,

Rolevinckus) divi- '

un etspaciosum
secrarunt
pratuni
,

usque medio prcedictus fluvius curet anidelectabile spectaculum et oculis suave praibet poculum. Fertur, quod malibus
,

qui

usum pauperum conhodie vocatur Sacrum

,

guipramemoratumpratum inpau*
nitai is

in

cujus

letrimentwn arare attenp postassent. Fieri id potuit, velquod pauperum vel <jod injuma involarent sessionem summa
,

deessent venerationi SS.Evaldia debitx,in

forte

quorum

divinitus crebro

plag-ati sunt, qui arare pratum

hoc eontra testamentum Sanctorum, et in prasjudu-ium pauperculee communitatis atteutarunt. verum anne campum Eactenus Rolevinckus
:

unius vel plurium munificentiapauperibusolim didtum /,,<>/<>> fuisset Sancti, concessio. Sic ctiam e.rponi potest, cur

honorem pia

vel

citato tcstatur, ut paritev Rolevinckus lOCO supi^a Domini de SaoTO prato vulgariin vico Larensi

pagus irrigatur, recte accipit pro indiciis. ex guibus de Larensium ad fidem conversione, ab

nis reddt posse vutetu, aptw

in

ipsorum honorem ohm

pratx, t)us appc

"T^t w

190
lOCfOM
C.
B.

DE

SS.

EWALDIS DUOBUS PKESB. MM.

aa.354.

. quse ,. , Quippe, nwp donatw. n tur Domini, facta fuerit honorem sive <7<mdam mgKormn &e* Sanctorum pauperibus data fuissent, ea ipmonasteriis sive loquendi formula disismet Sanctis usitatissima variis apud varios cebantur donata. Liquet idex chartis,quibus ohmbona scriptores donationum monastwia pauperesque pia fidelium -

** nec nionem tuealur, expresso nomine designat, quantacumque etiam in excutiendis nullum ego,

Verum nullum omnino,

qui hanc opi-

^/

invenire quivi. scriptoribus adhibita diligentia, fuerunt nonOpinati illud forsan secuto prseterito viri eruditi simul ac pn, qui, nulli in Westphalia opinionem suam litteris non consiqnarint,
nicarint. Utut
sit,

plunma IJIU/ CtllU

nec ex Larensi campo contulit liberalitas. Itaque usui consecrato, quidquia seu prato pauperum

in iit>vv"""i"

auamquam eam eamdem tamen cum Schatcno commuSancti indubie, ut mihi equi-

scribat, vulgique seretiam de hoc Rolevinckus potest erui pro Ewaldoquidquam

dem

mones ferant, horumqueper rum apud Larenses priedicatione, conversione reddenda indubia.Quod illos ad fidem Sanctorum apud dum dico, idem etiam de antiquo neque enim ex fide cultu dictum puta;

coronatinon apparet, Croneburgi martyrio interfectorum corpora, teste sunt. Horum enim ut inRhenum fuere conjecta; est autem
Beda,
,

patescet mappas geographicas inspicienti quam ut id ibi oppidulum a Rheno remotius, si reponas, peractum, fiat credibile. Quod
esse
;

illud

Larenses Ewaldos prsedicata antiquus in Larensi vico per communis cultus, ast ex hoc potius horum ibidem Ewaldos preedtLarensium de fide, apud se per
videtur. cata, opinio nata esse, dictis sat recte cum 39 Ita existimo, quod ex Lanequeat SanctorUmin vico Beda conc iliari

ad Rhenum Sanctorum corpora curru forsan conjecta respondeo, fuisse translata, in eumque Bedxnarraintegra stante venerabilis
nechoc,
tione, posse admitti.

an(iq u., 7 uo

Sanctiindicto
vico fuere
gaviii

itabsque hac autem antiquus aptissime queat exlorum apud Larenses cultus omnium sanguine suo rjoni Ewaldi scilicet primi B antiquam Saxoniam, quse deinde amplam segeirrigarunt, sanctis retem protulit, fidei causa merito ulcirco annunionis illius Apostolis jure ut Larenses, utmerati Factum hinc essepotest, positi, sibi illos in patropote in antiqua Saxonia assumpserint, nosSanctosque tutelares antiquitus deinde veneratione coluennt, dediconstantique

rensi prxdicatio

Etenim in ea hypothcsifueSanctorum corpora ad Wieni rint verosimillime ac proin ripam Croneburgo viciniorem translata, qui locus prope Rheni et Wipperse confinentes, iniegnsduabus (consule mappas geographicas ) Agrippina non distat, in E leucis horariis Colonia quo conjecta; necesse autem est,locum,

Rhenum
sistat

longiori, quo integrasubid accidit, spatio multo narralio, Colonia Agrippina fuisse

BedcB

cata etiam,

quam Deo
;

colendo exstruebant,

eorum
Porro

nomini

ecclesia

quod postremum

egisse iltos,

insinuant. Schateni verba num.U recitata quo Sancti in vico Larensi ex cultu antiquo locis honorati sunt, aliisque antiquae Saxonise
,

, remotum. edendx sic ha41 Ea enim num. 5 Passionis eorum (sanctorum Ewaldorum) bet Nec martyrio Nam cum perempta eocaBlestia defuere miracula. dixiraus) a pagams rum corpora (Rheno) amni (ut ut hseccontra impetum fluessent injecta, coutigit, quadra^mta fere millia pasvii decurrentis, per
.

()PP idui, ntc

.w^
llQljenv

suum ad ea usque

eorum martynum eietiam factum reor, ut alii vico Appellerbecano opdem isti vico, alii contra comitatui Hoyensi pidulo Croneburgico aut etiam
,

adscripserint.
posse,

Astindepro Sanctorum

palsestra

nihil haberi determinato cuidam loco affigenda dictis. Et vero Sanctos palam est ex jam

in vico Larensi

essesumartyrium passos non esse, suostendi;id autem nec xn ulloe pra nominatim locis certo fatribus reliquis proxime memoratis

ctum

esse,

ex

sequenti patescet.

ubi illorum erant socn, cui, quse deintransferrentur. Ita Bedse narratio, indicant, sacra corde subfiuntur, apertissime passuum millia adpora per quadraginta fere nonColoniam versus devecta, eoque verso Rheno humoque dum appulsa ex aquis fuisse extracta secundum Bedae honorifice condita. Fuit ergo Sanctorum interfectorum narrationem locus.quo Colonia Agnppina corpora Rheno fuere injecta, i minimum paS suum millibus disy remotior, quam locus, quo * hi Rhenum evolvitur, seu quo duo ,t^t nod^> narIntegra ergo stante Beda> amnes confiuunt. ibidem Sanctorum corratione, admitti nequit, Porro hinc jam F pora in Rhenum fuisse conjecta.
loca,

<

'

/^

%
c

Sancti certi*-

.imenedn
Croneburgiro

minus certum atque indubitatum. Nec Etecomilatu Hoyensi non acadisse quoque in corpora, ut jam Sanctorum interfectorum pellerbecano.necalteri definito lo- nim monui, in Rhenum fuesxve ex Bedx testimonio comitatus ab hoc autem fluvio co indubie posseaffigi, ostenditur. re conjecta utproinde ibi Sancti Hoyensis longissime distat, Ewa di ut martyrio coronati non sint. Adhxc Passionis edendx liquet memo- ex numero quinto cum ilh passi j-^x tribus locis, in fine prxcedentis nonnullos habuere socios, hique, palsestra haben Qratis, quw an pro Sanctorum Colonia Agrippina degebant, sunt, circa Rhenum duo occurrunt, verosimile videqueantf hic indagare proposui, haudprocul dissiti. Hinc mihi antg anc i oru martyrio indubie non illustrata, coAustrasia, trajecto Rheno, tur Sanctos ex nempe Hoyensis, ad Visurgim situs, et hi in comitatu mitatus nuam Saxoniam adiisse. Si ergo Croneburgicum ducatus Montensis oppidulum, jam ingentem antea antiWupperam Hoyensi passi essent,
est

V.

De Sanctorum

palaestra tracta-

Croneburgico oppiduconsequitur, ut Sanctosin non esse, certum omnino lo martyrium passos

sit

id

tur ulterius.hancque nec vico

Ap-

ad Wipperam

seu, ut alii scribunt, fluviumpositum, tribusque circiter aut

quatuor

Q ui

Agrippina remotum. A indaginem exordior. Sanctos posteriori hoc loco passos esse, opinantur nonnulli. ibi martyrium quantum ad substantiam Schatenus, plus seIta
leucis horariis Colonia

Visurgim Saxonixpartem, Rhenum inter et mimme est adfuissent emensi quod mediam,
;

mittendum.
42

mel

jam

laudatus,

lib.

6 Historiae

Westphalicae

num. Etenim Beda, ut jam supra innui, edendx sat aperte docet, San3 et^ Passionis Saxoniam vixdum ingressos, ctos, in antiquam

V ast*
,<_

w" r

avtem

'

A a paganis hujus regionis rusticis Adhxc id ipsum etiam expressis fere verbis tra-

DIE TEETIA 0CT0BUT3. ex num. 35, quo ea adduximus ex fuisse occisos.

,

qu>

num. 10 dunt Led iones nostrx Mss., quarum Coloniensi antiquissimo ad SS. Apomemini, ex secunstolos Breviario depromptiv. Harum enim da hoc de Ewaldis habet exordium Progesai
.-

cessario consequitur, ut Sancli nullo atio toco t >int, ut quam quo passi sunt, fidem in comitat.u IIo yensi passi non fuerint dici cum etiam nequeat eos ibi /idem prxdicasse vulne,

^JJ"

raque
sese

jnm
"vix

sanoti

Viri

in

charitate
( Saxonum )

Christi

fundati,

accepisseJneptus ergo est conciliasit, tionis modus a Rolevincho assignatus. Utut

lethalia

gentia incredulffl iere, ac protinua villici

oepti

terminos transhospitio
ex-

equidem

hic scriptor a priori,

qua San

eujusdam
,

rum paUestram

comitatui Hoyensi indubita

prxfata lenexi aunt cauBia morandi. Ita nonnulla qux huc non in qua deinde post Ctio martyrium eo ipso faciunt, Sanctorum indicatur
loco esse

recitatis adscripserat, opinione recessisse, verbis dectarat: quod ab itlo fieri supra apertissime

patratum

quo a

viltico

ut

pnmum

Saxonuc

cepti Nulla

exlimites transierant, hospitio fuerant est probabile fuisse itergo ratione

,

innueram. 7'""" Dispiciamus modo quid de altera amplcctitw; opinione statuenut verosimiliorem huc dum sit. YvM itaque ( vide verba proxime
\
1

"**

martyrio affectos, acprolos in comitatu Hoyensi id non accidisse, certum omnino fit atin ibidem
quee.rtra
v.t

in Appeltranscripta) verosimilius esse, Sanctos

omnem controversiam
ullo

positum. Restat,

nunc inquiramus, an

argumento

sat

lerbecano prope Tremoniam vico martyriipaU mam esse adeptos. In hanc opinionem manibus <.. Ihpedibusque etiam concedit Schatenus , hb.

Marcani vicus certo Appelterbecanus comitatus Sanctorum palxstra queat haberi. pro indubia

stonx Westphatic-cvpag. msic scribens: Id| Laren-i Ewaldorum martyrium ) quidam iu

go haud
steriensi,

9S.

pa-

Wernerus Rolevinch, s<epissime jam Fasciculo temporum ad annum 694

laudatus, in
sicscribit:

procnl
alii

Horstraaria

in

dice-esi

Monaqui
fi

Cronebnr-i

in

oppido
Certins

du<-atu^
illi,

B Westvalia convertitup ad fidem circa hsec temscilicet Albus pore; ubi primum duo Edualdi, presbyteri sancti de Anglia venientes, et Niger,

Montensia

factura

opinantur.

ibidem in villa quadam fontem de rupe duLaer dicta, suis precibus sanetum, sic dictum usque et Campum
prsedicaverunt
xernnt,
:

qui

Marcani haud in vico Apielderbeca martyrio affectos contendnnt; procul Tremonia quaB a mortienim villa et molendinum, posteri tamen, ex sr>rvant
comitatus
cino
loco

nomen

in hodie, eonsecrapunt

usus pauperum
contra

ubi

sa?-

Chiatiani q posl ta sacra coluerunt

fluvinB, luta '
et

facti,

Istic

locum inter monumenEmbscain propinquo

corpora
in

pe mira ctorum volentibus

sunt

contigerunt

testamentnm Sanin

in

quem martyrum

provo-

facere, et horribiliter plagati

Tandem

raartyrizati

aunt

Hova ppope autem eorum

Bremensem
translata
,

civitatem
fuerunl

comitatu de corpora
:

dela ta

Ita Rolevinckus

Colomam. paLvstram in comzSanctorum

ad

secundo aquarum flusn postquam Kheno excepta, mutato per adversum flumen mnaturas cupsu, visasunt miilia passuum fere quadpaginta , et ca^lesti radio qi ,'eve. dnm ad ostensum
SUIlt .
,

Rhenum

indubitanter cottocans; tatu Hoyensi Sanctorum non minus, quam in asserenda

dictis
I

quam

re
tur

pervenipent
raartypii,

Cetepa,
hospitii
in

qn
ata

ostend
'

m vico
senten-

noD

sed

}o-

procul omni dubio ex Larensi prxdicatione,

^VuePunt. Nam et a prirao 'Vssu comitatura Hoyanura

Westfaliara annu
.,

Westfaliam in
fepuntur.

adiisse Christi

hallucmatus

est.

legem apoad

mutavit erum pos tea apertissime

rttop^,
pronioresque
incolaa.

Vccumin
pepenssent
titere

Ghnsti

tumemiote"'"'""

rillll

quod Opus post alterum

hoo
(SS.
in

mow memoratum
Actum eat marEwaldorum) circa
:

Qiopes

aj^radiu
Scha*

prodit noncinnavit, hsec litteris

tvrium

duorum

anud
'

Ba

^tus

anmim
sis

Doraini septigentesimum
di(Bcesi

die

tertio rn

l.n^rsserens^uxexs.^ir"'-''"'-

octobpia Hoveosi. Ain dicunt,

le
in Q nod ppellepb ke, A

Bremenai,
qui

comitatuque
est

quod magis
I

vensmn-

^rr^odeSan^^rnlrs.r.^s^, ^Appell To
Cnandaaffirtin*
r/29

quodam

martyrium

prope eooelebratum. Et ibi memopia ibidem faota remipacula rum solemnis est, e1 concordia horum, pro dici Potesl femntur. un comitatu ! t,ntamen reconvaluerunt. Et vulnerati, sed pradicatione non aemTn Ippellerbeke, dum a fuePunt. In hunc ,,, quantotius intepfecti m oonco a sil

nunc dicitur \ hujusmodi Tremoniam,

voterioit.
t

Antequam
quid
etia

proge<'">>
'

'"'"
,

^
,

trZnere

VZtHemLrs
]V<
,

Fley

r dictuS Stan.eto!

sup
r ^'^
,r
,

n
mcdum

*y

adhuciaudatus. ,., Uic in Pr*/atione

a*; reuli Annales cm .ju.n.tuniadsub 9,ii^.r. s/llhll licicap.

ad
dos in /Lppelterbecl
,,
,

Jammemorat, San
,

Znatosesse idqueexantiq martyno coronaios esse, j

<

"'
nl r

dw r

,//,,

***
Et
,n

\*i
,

T oci
1

monumentis

fieri

te sJnt.

sic

ffl

P P*fatis

locis

sque constantep Pp*-

Zmw %'
s

nroutamlgoh
homickUivillam.quamho^

Z%

interfecere

^itatuHoyensietAppellerbe^ etxam potest, r(//i ,, salvart J

,

Zar

seu, quo Sanctt oultus ecclesiastici,

<

Z!'Z

iatuaniurocas,

meoiUoeexlaremllam.^hedgi
iper

ColonteAgri)
Zsse^erbisreeitalisFolevinekusaffirmat.tiaOs festum ,d fit duoio rejieiendus est.

ZuZ

verba procei

fStSSSS,.
.,.

muhl>

Octobris

Tomus

II.

192

DE

SS

EWALDIS DUOBUS PRESBB. MM.

MCIOM
J. C.

.^lpndi mol jai Homicidii seu Latrocinn

Potuit quippe villa
itla

cti

"
..

seu

molendmum a

umcumaue aliorum cxde lapsu ea \uilus sic appellam, tempons appeUa iemoria delem ft*c Ewaldorum martyrio ve tdctrco postotodum a& '

P-fg^Ji

*mu "*
"',

hWM

modo Terbcano singulari auodam

pcUpVlosteros

(pte ?< <<

w0 A ^

coti

ccnwr

invillasivpissimejam memorata siugularem tamen vener ationem nancisci potuerint.nec passi marpropterea necesse sit, ut ibidem fuerint unusdisserui turium ecc iis qu<e num. 45 negotio intelliget. Sic etiam vico ouisque facili palvstra, Appellerbecano non affixa Sanctorum Collectaneis nofacilequeunt exponi ea quxin verbis Atque is vilhstris consignata reperio his supra sxpissime laudaUe, scilicet jam

_^

cus, vilhv

quot istic vigebat religio, cum scilicet signum dasemel hebdomadibus laboribus se ad temtum fuit, ex agri etiam Ewaldoram honorem audiendi

cum adhuc

Catholica

plum

ZbidemSanct, martyrium Ut
-nec

indubiesint pass.

ex

ii.

Xent tamen SancH

BernUnas
,

in

Ma

illa

seumol^

multa magna causa conferre necesse habuit veneratxone, omisisset. Itaque ex pmstituta, si nunAppellerbecana ab homiadio qua in villa ibidem indubie hos cupata, Sancti gaudent esse
, , ,

Sacri

i<>

quibu* hujuu
villr villieui

dinoce-tissimepassi,

si veritati

congruerent.qux

passos,

erga Sanctoi

laZatus

W.

"

.,.,,;,

p er

Ewaldo coram utZrJ^coram^^J^f ^f^Z.t djnnde^ araeniem ardentem sumptibus mer

ut
i

'pZJfJm injunctum.pnmo qurdem

SS. siiuhjcw*,* suis teneren; ,. Octobms.Ue atque etiam tertia
.

ail

r ,ulei

Zunda

qua
ac
,

torum Martyrum festxvaux

Urrt *m
id

xpsxnon magis potest concludi, quam ex ab homicidio repetita. usmet viiliv nuncupatione indubiiaDispiciamus modo an id aliunde fieri jam laudatum non valeat. Schatenus sxpissime omnino suppetere tus sat aperte indicat nullum ex quo pro affigenda antiquitatis monumentum, 4 ;;..j, /* Sanctorum nalcvstra QUldBnnefnnnn p^^"* *" palsestraqmd vico Appellerbecana sancwrum E HistoricV WestPostquam enim HistonxWesU habeatur. Quam {&**. palsestra, phaliccv lib. 6 pag. 354 de Ewaldorum
, ,

rt

exhiberent offitia aularis his venerationis

aliisque

disseruit ad hos spectantibus nonnidla

his certius
,

luv subdit: Nihil in

quam

tradita

eroaam^;
prxfata
becano

debito, atque hoc qutdem

,

adht

vilta

a^aia

licet

in

cum Sanctorum cultu religionc ferequantum ad substannondum eximitur. Hxc omni prorsus vertsimitiamHermannus. Ver qux memorat.fuisse Untdine desUtuitur, istluvc,
,

J*g

refern demojorum fides, ad quani hujusmodi multa etiam ob vetustatem ex incunam bent; nam

Cathohca,

seriptorum obscura. NecexBreviaSchatenus de Sanctorum f antiquitti _ 18 Sunt ergo, quev tradxt, ex mi lectlone res palcvstra vico Appellerbecano affigenda deprompta , uti ipsemet vo ieu evinci traditione
..

sola

majorum

rnperinterfectort %srmet villico Sanctorum wdis pamam injunca Beda petuam patrat* sic scnbit: Quod Inim in Passione edenda num
l

Veriim lucc sxne his verbis non obscure indicat. atque antiquitatis monumento fidem certam ullo
Sanc/uindubitatam facere non valet. Ut ergo Appellerbecano indubie affirum palxstra vico quam tradxtio genda probetxir, amplius aliquid etiam illam huic vico Schaterequiritur. Hinc qui hoc factt> nus indubie non affigit. At cxtat plus Fley capite supra laudato Hermanus Latinum ecclesicvbb. vicesimplici Lectionarium hoc LectionaApostolorum in Colonia. Suspicor Colodifferre ab antxquxssxmo multum
,

(Sanctorummaryrium) cum
,

Batrapaille,

quem

audisset, iratus est (Sancti) videre volebant peregnni se venire volentes valde, quod ad occidit, qui Epermitterentur; et mittens

non

vicanos illoa omnes vicumwaldos necarant Cum ergo uti his QUe mcendio consumpsit. qui facit vicani omnes verbis Beda testatum acproin etiam pra>fatee vitUe Sanctosocciderant, mox satrapx regionis jussu, re audita,
, ,

rium non

villicus,

sane vet osimile est, C fuerint perempti,neutiquam Eermannus,prsememorato viltihsec quxrefert inperpetuam csedis patratae co liujusque posteris injuncta. Adhwc Saxones ad fidem pamam fuisse nisijam centum Christianam conversi non sunt, Ewaldorum necem elapsis. circiter annis post

Breviario, exquo noniensi ad SS. Apostolos Lectiones, num. 10 memostrcv de SB. Ewaldis desumptse. Utut sit, certe xn haratcv,

rum

Quare etiam vel ex hoc capite Magni tempora Chnapud qentem usque ad Caroli statutum sacris maxime inimicam stianorum perpeiuam qui Sanctos interfecerant,
fuisse,ut
,

credibile nonest,

F notantur hac opportune ad institutumnostrum sanctos Ewaldosj perleguntur: Hos itaque ( super rivulo emptos in villa Appelderbeke loca eos projeEmbiscara ibidem in palnstria invidi* stimuhs exciUti cerunt Post majoris vel potius facinore comhomicid sceleratissimi, gratia sanctorum llospimiBSO pavidi, occulendi projetertia
,

tum corpora

inde

extracta

in

Ehenum

pcenam
illos
fuil adstrictu,

iis

quse recenset Fleyus

venerationis

prosequerentur obsequhs.

veneraiioni*
affxciii

indubi-

talume/ficitur.

quidem potest, ut, duobus cirater nccemEwaldorum tribusve aui etiam pluribus post jam dudum ad fidem seculis elapsis, conversaque nostn ns, antiquorum gente Saxonum Sancti
47 ltaque fieri
,

ut his verbxs dxserte dedacerunt. Sunt ergo Appelderbecano seu Apperatur Sancti in vico passi, hacque de redubxtarx lerbecano martyrium sua atque xndubxtata launequit, si modo certa
,

datoColoniensiBreviarioconstetfides.Verumhoc, \Q)jam a quinque cxrcxter

utut forte (videnum.

qu* Fleyus memorat, veneraiionxs qux hodieque Homicidarum seu

la,

officas in vxi-

^uHs
est

conscriptum,

^aldoru* tMenuU
i
,

llomicidn

remotius,

quam ut

cceperint, idque prsefatse villa dicitur, honorari perpetuam csedis itlorum ibidem, villcv vittico in patratse pcenam fuent injunut putari potuit, xnterVerum cum id villico, Sanctorum

nbu ssuis memorat

Lectio rebus, quas dehis in tuto fidx queat. Duo sat

ctum

fectori

ex

dictis

injunctum non fuent

argux

Coloniensia antxquxoraexcusa nostra Breviaria L atterum annx lo alterum anni 1498, Ms. Coloniensts antxquissimi ctionem Breviarii memoratam fere etxam ad verbum

TeHiam mox

in dicta villa fuxsse nehinc non potest , Sanctos venerationis signxsa Fleyo memocatos, utut ibi
ratis honorari

quondam

solitos.

Qux quxppe San-

exhxlent, resectxs tamen martyrxum vxco AppelscripHs, qucv Sanctorum lerbecano adscribunt.

verbxs,

mox huctran-

$ Lec tionem

DIE TERTIA OCTOBBIS.

A
dt6ia

193
,

enim
1

sis habetur,

Lectionem illam integram, prout in excuhuc transcribo. Unde quoque ferodiabolicae

gnitudine pag. 288, aliique nonnulli Sanctorum, haud procul Tremonia cxsorum, cor-

l.(.l(lH*

C. B.

iptit deindc

Breviu'' cu$i concin-

oius
leris

crudelitatis
societas

conjurata

naloribus visu
eit,

nis

mysterio
violentia

operam
invadit,

facc incandens Dominicae immolatiodantes (sanctos Ewaldos)

sce-

pora in Imscharam seu, ut alii scribunt, Embischaram aut Emscharam fiuvium, cujus
aquis vicus Appetlerbecanus alluitur, fuisseconjecta, indeque, secundo aquarum fiuxu Rheno illata, miraculose adverso amne per quadraginta fere passum millia Coloniam versus esse devecta. Verum si Sanctorum interfectorum corImschain pora ut scriptores illi volunt ram conjecta, secundo tantum aquarum hu,
,

hunc idcirco non lam in'erptelatut

ftt.

cum
cius

sacra

spargit,

ipsosque

et temere tractando, Album velogladio jugulare, Nigrum autem Evaldum supplicio longiori excrucians, merabris misere

diripientlo

discerptis

interimere

prsesumpsit.
invidise

Quos
stimulis

itaque
exci-

peremptos,
tati

aut

mijoris

homicidsa sceleratissimi, vel potius facinocoramisso pavidi, occulendi gratia sanctorura Uospitum corpora in Rlienum projecere

jus

video, qui

runt. Ita hactenus in excusis

pnefata Lectio, in

cursu in Rhenum fuerint delata, non Beda, salva veritate, scribere potuerit, fuisse illa a paganis in Rhenum conjecta. Difficidtatem animadvertit Fteyus sxpissifluvii

qua nullum plane verbum, ex quo Sanclos in vico Appellerbecano martyrium passos esse, utcumque colligas. Vix dubitem, quin, qui duo nostra memorata Breviaria excusa concinnarunt, prze oculis habuennt prxfatam Lectionem Ms., in qua Sanctorum paleestra Appellerbecano vico annectitur. Quapropter, cum omnia prorsus verB ba, quibus hoc in illa fit, ab iis, quas adornarunt
Sanctis, Leciionibus resecuerint, dubitasse utiquevidentur, an Ewaldi vere indicto vico martyre non immerine amplius quid dicam, dubitare potuisse, mihi videntur, Etenimexdictis opinio, qux Sanctos in vico Appellerbecano martyrio coronatos ponit, omni prorsus antiquitatis testimonio destituitur, nequeuntque fidem certam creare ea, quae ab illius patronis afferuntur, rationum momenta, utpote a sola fere repetita populari traditione-, qiuv, quamquam frequenter quidem incerta sit, falsitatisque suspecta, hic tamen prxcipue pro tali idcirco est habenda, quod cum Beda, cujus

me

laudatus. Hinc illam, ut Sanctorum stram in Appellerbeke locandam tueatur, dissolvereconalm huncque in finem in Prsefatione ad Hrculi Westphatici Annales capite nono plus semel jam citato num. 8 verbis Germanicis, LaQuod venerabilis tine a me redditis, sic scribit cap. xi ait, SS. Ewaldorum corBeda lib. 5,
, ,

pora ab
jecta
;

interfectoribus
intellig-i

in

Rhenum

fuisse con-

rium passi fuerint Et vero eade

.

non debet immediate faB in Appelterbeoke Bheno fuectum, quasi illa ita ut ab intersed mediate, rint injecta;
id

to,

fectoribus,
iu

ut

csedes

lateret

reg-ionis

satrapam,
in-

Embscharam

fluvium
naturali,

fuisse

provoluta,

deque (modone Mengede, novit) per "Wellem, Uberhauss,

;m supernaturali

Deus

Castorp,
infra

Buhrort

Crange, Borst, ex adverso

ita

Orsaw

in

Bhenum

esse

delata,

atque

pelterbeeke

prope CflBsaris-Werdam

ad

e\ Apquadra-

giuta millia passuum prodigiose per aquam e<se devecta, quemadmodum venerabilisBeda loco citato afifirmat.

nec n* conci
liari potcsl

testimonio standum reor, sat recte componi haud queat, uti nunc probare aggredior. 50 Venerabilis itaque Ecclesiasticx gentis An-

52 Ita Fleyus

difficidtatem,

qux ex Ewal- qmm ad

mentem tuam
conlortit

dorura in
serta,

Rhenum conjectione, per Bedam ascontra suam de horum pahcstra opinio-

cum Deda

glorum Hislorix conditor in Passione edenda num. ^sicscribit RapuerunteosfsanctosEwaldos) Album quidem Heet intcremerunt subito, waldum veloci occisione gladii, Nigellum autem long-o suppliciorum cruciatu, et horrenda
: ;

an

oritur, studiose laborat dissolvere. Verum non apsat felici sucessu? id mihi equidem

Pleyut,

raret.

Quis enim

ita

umquam

locutus est histo-

merabrorura

oranium discerptione

quos

inter-

fumenaliricus, ut a militibus v. g. arma in quod hsecnon quodconjecta asseruerit, in altcrius, in quod fuere conjecta,
ope fiumims aquarum fluam essedelata, voluit significat Absonus sane foret hic scriben l\ modus, magis-

emptos
le
i

Rhenum projeceruut. Ac, paucis interpositis, num. 5 ita prosequitur Nec

in
;

martyrio
miracula.

eorum

Nam
ut

(Ewaldorum) Cffilestia defuere cum pcrempta corum corpora

a
pag-anis

amni
rentis,

ut

diximus)
hfflC

essent

injecta

F quephilosophorum tricis, quam historicx sii huncquepropterea rxQv.c ueritati accommodatus, nude aperteque, ut a venerabili Beda, sensa sua
historicum decet, explanare solito, usurpa Fleyus ver hic fuisse, non reor. Itaque venerabilem Bedam non tamxnhuctranscriptis opinionem etatus cst, quam ad suam

contigit,

contra

impetum

fluvii

decur-

ea
in

per quadraginta fere millia passuum, ad transsocii, illorum erant loca, usque

ferrentur.

Sanctorum ergo inlerfcctorum corpora

a paganis fuisse conjecta, venerabilis Beda docet, ut jam plus semel monui; atque id quidem, quemadmodum verba jam recitata fidemfaciunt,ita aperte.ut, qui Sanctorum cor

Rhcnum

quamsolrcontorsit, difficultatiqueidcirco, futt. Eavim integra vere meditabatur, seu illum

demquoque scriptorem

m*

pora inamnem illum fuisse conjecta,

cias,

iverit infi-

Sa poHuscontorquendiUbertateutitur.di ad quadragtnta rum interfectorum corpora

scriptore illo, ac proin etiamcum hiporro storica veritate certissime pugnet. Hinc nedicam ab omni prorsus verosimilitudine mihi, Sanalienum, certum equidem minime apparet, Tremonia haud proctos in vico Appellerbecano, Utsicanimoafficutd^ssito, subiissc martyrium. culdissito, subiisse

cum

Ua passuumperaquamp
mdtia,perqiue Sic quippequadraginlapassuum, corpora soto Rheno adverso CoBeda Sanctorum aUi loniam versus delata scribit, partim
itineri,
zcta scribit,

Bedamquepro hoc

asserto

la\

utsnammo^

qu* oia^facit prxdictivici a Rheno distantia, complectitur, quv l/ri , C irciter leucas horarias
.jucpr
/, ta.,ta est, ut,

cere,

* partm

>y<>

TZodtaZ
^Zsolvisse conpora

s.mAppellerbekeSan.

f*'> '';;''';; tendU.Mdt,,,,

1

Itifu^^horumrlncorpora^nRhenum
conjici iton/iotuissoit.

^;;;:;;;: *.
u um, "<f*^
06
\

;;:;;;,;;,-/

quidem Schatenus yerbis supra 51 A Agnppinensis marecitatis, Gclcnius de Colonnv

/

Ttarin.mlaudans.etiamscrtbit.
tis

194.
.
.

m SS
autumat,
is

MM. EWALDIS DUOBUS PRESBB.

OCOM

C. B.

sibi tisAnglorum historicum habere prmcipue opwonequa videatur, idque forte

^sum

55
tis

mveterajj-j^ Forsan itaque Appelterbecam, martyno prcCjudwns ui rommemo de Sanctorum apud se

falsaque

yui etiames
,11,

qux
7*'*

le

Sanctorum martyr
aidisse

nihilominus

via,

SftW-

frorum cofporo ad Imtcha-

que confirmet, in Prxfatione Westphalici, cap. sxpissime

^?^^ZZ^Annales^uU
ut

occuvati
cem-i

quadam rerum

specie de-

ra t,opinio-

hanc utoum

primo quidem viam, qua

Sanctorum

.imiii

uttato

num.

6 et 7

ram

villam supra memorar aitLe in Apelterbeckehomicidio nomen habet, aul a cxde seu

protracta, rore corporlad Imscharam fuerunt aliquot seculis credidenumquan, irrtgari, ab nec pluvia tapsuque deinde temporis, id
rint
fieri

-m

Zm

Z^oculism^ V

deriposse, esse q ueKs-Movnm

;

^namlo^
fuere pro-

adhxcibidem etiam concolisoptimeperspectam interfectorum corsTci viam, qua Ewaldorum

;

animum etiam nonnulli magis creduli in induxerint. Hoc pacto faabsaue rei examine necpluvia prxmectumessepotest, ut,nec rore irrigan, nunc etiam viam umquam
moratam

a rusticis poa adlmslharam fluviumnosse porro narrare P conjecta tracta in eumque -*> Z!acatholicos quam Catholicos, 10necrore, nec pluvia
CQ

Esec irnga, Fleyus quibus auantum ad substantiam

umquam

obtmeat qum qmapud Appellerbecanos fama parvi pondens mih, mdetur dem ob dicta tam fuisse puutnecabipsomet Fleyo admittendam Sanctos in Apqux tem nisi hic inopinionem, ex illa prxsi petlerbekepassos statuit, qumque
t

aium dium

tamenhic nonmagis, quam

aliis

rationum mo-

rem, mentisjamsupra discussis ac confutaUs, quireddit evictam. Ptusculum nuam contendit, habere videroboris non nemini forte

dem quid

bitur,quod devia, quse

numquam

velrore vel

r>

pluviairrtgetur, ts potest atque iwlubdata. nec hinc res certa fieri imrore nec pluvia umquam Viam illam nec hominibus, reiingenii aari e simplicioris forte gnans, neQuejquam narrabant, haud satis audivent Fleyus Addum expertis,dumtaxat longa sit dicta via, apertane

scriptor adjungit

verum

hicjam discussum, nondum sit ex etsi prodigium, salfalsitatis conviclum, unicutque dictis apertx debet esse suspeclum Quapropler tem admodum A r pellerbecano martyex eo ut Sancti in xAeo omnino cerli polest rium passiprobentur.nihil Bedxnarratio, qua Sanccon/iei-cumprxserlim corporain Rhenumreferun,,;,, 'inlcr/cclorum ex E veritati indubie sit conformis conjecta,
tur
,

accipit, ,/ / ucuipu-, justo fuisset

propensior Ututsit,
-i

Sancli eaquesecundumdicta consequivideatur.ut

vico in dieto Appellerbecano

martynum

passi

hxc brevisne, an an arboribus contecta,

scriptor non exponit. foret cognita, absque Posset forte, si ea penitius velrore vetptumiraculo exponi, qui numquam si tamen id fiat miraculo, via irrigetur. Quod fueritque etiam verosierit hoc fere continuum, emunctioris naris hominibus plus semillime ab
is

Mdem ltlZ^e,quidquid pro iUorurnpalxslc, JJ* Fleyusadducat, dubiuw mthi juidem collocanda vero prorsus absinule, ,., semper manet, ne dicam passos esse. Ut stc tamprocul a Rheno Sanctos suadent duo alia argumenta, etiam
existhncm,

^^

alterum ex tpsisauorum unv.m pariter ex Beda, 51 recilatis parhm repetimet Fleyi verbis num.
Tur

fuerint pn>-

tracta,rore

pluvia

mel observatum. nullum hujusmodi fide 54. Ut quid ergo Fleyus qui memoradiqnum nominatim laudat testem, terris seu rore seu pluvia copiis jacere acsiccam, osemadefactis, aridam penitus Aptum a se observatum, sit testatus? distincte argumentum habuissane sic pro dicto prodigio enimvero puto ego, Fleyo testemhuset

Appellerbeke habere non eam aquarum coptam in interfcclorcu eorpora, videtur ut Sanctorum secundo illarum fluxu Uhnc

A posterioriduco initium.

Fluvtusbnschara

jusmodi,

Verum quem adduceret

in

medium, verosimil-

unum Fleyum excelime defuisse. Certe ego, si nullumomninosive recentxorem, sive antiperis,
qui

quiorem scriptorem invenire quivi, Imo etiam altis tum prodigium litteris consignet. servatur silentium ab ipsimet lausimum de hoc Sanctol.aeno, Rolevincko et Schateno, qui tamen
*-*

memora-

U/umconjecta, Lferripotuerint. huc ipsismoxmemoratis, qux num. 51 His emm Mescnptor Fleyiverbis. fi Hermanni modone naiurah an superdubitare sese indicat, corpora in sit.ut Sanctorum naturali factum conjecta, ex /uermt delala hac au huius alveum in Rhenum nm fuisse, non vxdetur dubitaturus

RZum

*^" **

m m

TcharL
lemde
re

^^perjtom

Zarum

quas habet Imschara , F aquarum copta.quxvenolisset. St vero ea

,

paucUatem

latis

dam, hanc opinionem

A .. -. II.-. .!-._-.,/_/-. nrco locanlfifnYI. >n in vico Appellerbeeano esse t, quiqueproptereamde verosimilius putant, ^ suam confrmare potuissent. Di__.

sufT^atznmcoApTZdishumanis eorporibus c . _.. T*r.hnTnm e.tiam intelu'^ZTnonesse Jmscharam, etiam mteUipelle Oecao anUquts
gitu
l

non habuisse cesne forsan, iltud hos scriptores Verum, sit ita argumento xd ent,
: ;

"ZZ 2wEOT*-S"enimA^l^canus Zssemellaudata.

Lcctione supra Coloniensis Ms. Lectione
;

^^

perspectum? Westprodigium, utpote ipsos latens scnptores dumtaxat celebran quod taphalos, a paucis non posset non men, si veritati foret consonum, plurimorum ore celebratissimum haberx. In CoU
tectaneis nostris

Vicus situs est fluab Imscharx fonttbus hauc procul fluvioliseu torrentes, quar vtiautem, acprxcipue admodum Imschlra.solentadfontes suos vehendts,apti. nec majoris molis rebus

27
U
L.

esse parvi, eS P

tantum dicitur, rore numquam interfectorum corirrigari viam, qua Sanctorum Imscharam fuerunt protracta. En verpora ad solum img-are, ba xViunt,... rorem non assuevisse Ewaldorum) corpora qua illorum (sanctorum fuerunt ad flumeu, Imscharam nimi:

Coloniensis anliquissimiLectronem w al oi oa posilum nostrum sic habet ^ super Appelderbeke, pevemptos in villa loea eos ibidem in palustaa

Zd

,-

pertinet

addictam Brcc^aru
,;;-

j^m*
,.
.

-(^*

rivulo

Embiscara

prot iccrunt. Po.t

stnnol.s majorie invidia.

vcl

cxe,
iacmo-

protracta

Wi Tomic.diB

seelerutissimi,

potme

rum. Facilius

fteripotest, utrusticanaptebecuta,

pr-rjmhr/isfalsavererum specie decepta, locum quam ut id ohquem credat rore non irrigari, fieri, inducat in animum etiam ptuvia non mum enim non xque promptc ac secundum, utut ubique et utrumque falsum fuerit, falsum esse,
.

Srpt.Z^^
o

sionifieetur, Sancujuspaex fluvio Imschara, xn Itorum corpora ab Komieidis, utea ttratoca^fueraniprojecta,

atque ulerent, fuisse extracta id est, eam Imscharx fluv,o jecta.argumento

^hen^nc^
n

semper deprehendet.

DIE TEBTIA OCTOBRIS.

195
UCTUM
i

vico Appellerbecano, scilicet Octobris prxsertim ___._.*._, quo Hn^u /.ffc* c._/ aquarum copiam initio, r,n Sancti passi sunt, nnuciTum rcmmm

non

esse, quse

humanis ocoultandis corporibus,

sufficiat.

proculve inde avehendis

Verosimillimum

itaque ex jam dictis apparet, Sanctorum corpora ex Appellerbeke in Rhenum secundo Imscharx puxu absque miraculo non potuisse deferri. Quare necesse est, ut in Fleyi, Gelenii aliorum-

qui Saxones in potestatem suam redegerant atque Boruoccuparant. Si regionem adhuc tenebant Doructuarii, non video, cur his, qui etiam erant ethnid, praeteritis, <i</ Sn.ronesethnicos ChristiprX' dicandi causa Sancti transierint. Si vero tunc

i:

totum fere illum terrarum tractum, quod ob dicta num. betb forte admitti potest, antiqui Saxones occuparant, non paucos vicos, Saxonibus inhnbi
tatos, Sancti verosimillime,

que opinione, qua Sanctorum in Appellerbehe interfectorum corpora in lmscharam ibidem injecta indeque in Rhenum delata statuuntur, duo verosimillime facta admiitantur miracula alterum, quo Sanctorum corpora contra impetum Rheni decurrentis, teste Bcda, Coloniam versus Appelsunt devectu alterum\ quo eademex vico Rhenum secundo Imscharse fluxu lerbecano in
;

lerbecanum venirent

antequam in Appeltransire debuerunt. In

hunc ergo, Saxoniam vixdum ingressi, primo divertisse non videntur unde ob dicta consequitur, ut necibi passi videantur martyrium. Rhenum, non si porro velis, Sanctos trajecisse Coloniam, sed hanc civitatem inter et Rheprope ni Lippi&que cotifluentes, idque haud procut ab
;
I

fiey, utrbit,

delatacontendunt. minime 58 Yerum hoc secundum miraculum

videtur. V, vlerquam enim quod antiquitatis testimonio, ficta "ppanullo nitatur retaut certe gratis asserta, ex qua illud conseB quitur, Sanctorum ex Appellerbehe in Rhenum bnscharx fluxu illatio. Adluvc in Bre-

admittendum

his confluentibus, quo<J verosimillimum esse, ex dicen<hs facile colliges ; quod si, inquam, hoc vein lis, sic Sanctos, SaxoJiiam vixdum ingressos,

secundo

viarii Coloniensis

Ms. Lectione suprajam pluries Sanctorum corpora in Rhenum laudatadicuntur Appellerbeke ab homicidis conjecta non autem ex delata. in hunc fluvium secundo Imscharx fluwu
;

vicum Appellerbecanum, cum hunt inter et Rheni Lippixque confluentes alii plures Saxonum vici fuerint medii, primo divertisse, multo minus B etiam, San// credibile. Unde consequitur, ut ctos ibid.em martyrio coronatos esse, multo minus
,-,

credibile

sit

habendum.
flt,

60 Itaque, hisce perpensis

magisque dubium mihi

pellerbecano passi sint

Cum.ergo hoc Breviarium, utpote ex dictis valde scriantiquum, Rolevinckum, Gelenium aliosque recentiores supra memoratos xtate veroptores corpora ex simillime superet, hocque Sanctorum
Appelleroeke in Rhenum secundo Imscharx fluxu recentioribus delata non memoret, videtur id a esse scriptoribus confictum aut certe gratis illis

dem martyrium

/tssos

magis an Sancti in vico Apmartyrium. Tmohosibinon esse, vix non certum

'.s,

Sanclorwn
pnlzstram

vico

Ap-

pellerberano,

reddere videntur, uux> hactenus in mediunx ximus. Ast erit fortasse non nemo, cui videatur, a me rem, qu& viris non pauc<: etiam
}

in dueruditis, visa est verosimiltima, vocari imovix non etiam omni verisimilitu

bium,

assertum. Viderint hi sciticet, ut Appellerbecani a Rheno distantiam, quam ob Bedx testimonium negare hunc (quod tamen poterant) Sanctorum ibidem interfectorum

majorem

esse vici

destitutam pronuntiari. Ut hac :me qualicumque <ium objectione expediam, respondeo, no

,

non

corpora fuisse conjecta, utcumque foret non deserere opinionem, bile. Certi nihilominus Appellerbecano passos staqucB Sanctos in vico corpora ex eodem vico in Rhetuit eorum idcirco delata, nullo licet xdo Imscharx fluxu nv asseruennt. Verum, idoneo testimonio sufjulti, potuisse, cum id ex dictis absque miraculo flen idntverisimile, opinio etiam, in qua parum sit adstrueyuh^ hilominus sine ullo fundamento hoc solo capite verosimilis est, parum milu vel ex
''.
i

credi-

Etenim esse, cui ita visum sit existimandum. inter Societatis nostnc sacerdos Gamansius, nostros, de plurima, quse ad Majores
Scripta
Sanctis tractantia
antiqua.
,
,

unum benigne transmisit sub hoc titulo Sanoti dedit non contemnendum tuqiue hodie Westphalia Saxonife
: , ,

telares, qui

eam
et

initio gentifl

ductje

meritis

miraculis
in

hristuxn -1ad viventes illustra'

runt

aut post obitum

eam commiirrarunt

adreligiose oorporibus eorum sacris aliuude Ewaldis tractaductis. In hoc autem Scripto de opportunead instttutum tur primo loco,deque his Bre " Gamansiu* nostrum taudatus

um

ex

Beda '"*": ,'""" repetitur, (n

medi-

apparet. , magisque mfirmetur, 59 ri porro hsec mgis argumentum, quod, ut nmm, g-*, venio nunc ad alterum argu
.

g-entilium . isancti Ewaldi) arenten ut qui deiude coloni sanjruine ita irrigavere ,. ,. u , x ,leclum aoI

vi

tolavenerabiUsAnglorumlmtorteina^alwtninquem kanc antigu* Saxonixvico,

nuil, in

^V ^
,',,

*"*?* regionemvixdum ingressi p. cumopmone sunt martyrium hoc autem Li

, :

illo

vaLZranon P

s de Sanctorum emistimavit Bamansivs, Tonstarc,

.

lue

iuv

neuUquam
.,,

necatos sushnet SanctOS in Appellerbeke posse videtur Rem ^Probo componi

indubie collocandam. dubitare etio,

..acoAppellerbeeanononesse De Sanctorum pal,de

..mverosimtlhmeexAustra.,,,., .,/,,/
trmecto Rheno, anliquam

Sawomam

sunt

prope Coi .,,;,, Et Rhenumquidem conter et Rheni ac Uppm ZlhanccivitaU Utrumhbetstatue. Juentes trajecisse videntur. ^HrosJile non apparet, vicum
vel

tractatu suo deSanelis Qermani* de loco, quo )n mari aacns, altum omnino -Uerm fornati sint, serval, silenhum, palxslrxmenUonea,,,,,, qux cum

'^K
gwmW
.

Ewaldw

num

<uisse, in

.^-'"'SS

A^

ea recenseat, fuissent conjuncta.

61

Ceterum laudatus aamanstus

<

<<

nec alteri

tumdubitarnt.foretneSa^mf^

"

determinato
loco po$$e affi-

nclvdtr
lur.

inler et

hunc aulem lunc lonqo terrarum tractu; emparte tenediclanum. 4 et 5) vel adhuc saltem puls.s, anUvel totum fere, his bantBoructuari,

Coloniam Agrippmam "*. (vide

::i
Tkei\&

rrime hsec sul/dit

-.

Haud procul

St

Ml eorum

ia a_t iq ua

M.*iu

temporum ^cnptor mente Sanc* ergo ex Gamansn

196
UCTOftl

DE

SS.

EWALDIS DUOBUS PRESBB. MM.

anno quo Clodoveus tertius regnare incepit , Sanctorum jungat martyrium, ilebuisset hoc ad
,

haud procul a Rheno, ac proin non

lerbecano, utpote qui
riis

CB.

a Rheno

distet,

decem martyrium

in vico Appelcirciter leucis horaperpessi. Hsec

annum
inter

691,

sane Gamansii opinio ob irrefragabilem Bedx auctoritatem mihi admodum probabilis, imo vix non certa apparet. Cum enim Beda in Passione edenda doceat,Sanctorum interfectorum corpora quo in Rhemmi fuisse conjecta, hsecque ex loco,
id accidit,

referre. Utut

sit,

per quadraginta fere passuum millia Agrippinam versus esse devecta, staColoniam tuendum mihi videtur Sanctos haud procul admodum a Lippiae et Rheni conflnentibus posteSaxoniam esse riori hoc fluvio trajecto, antiquam ibique martyno esse coronatos; quo ingressos,
,
,

recensere scriptores omnes alios, qui id ipsum prxstant. Dixisse sufflciat, vix idlum reperiri, qui vel ante annum 690, vel post annum 700 Sanctorum ponatmartijriion. Neque

annum Longum foret

emendatioribus adhibitis calculis, Sanctorum equidcm martyrium fi!)0 et annvm ;nii etiam collocat.

enim hic moror paucos quosdamscriptores,qui pressc inhxillud, Pseudo-Marcellini commentis

rentes, in

annum

usque 703 aut etiam 704

diffe-

runt.
690

posse, vero id loco factum sit, determinari non ex dictis quisque jam facile intclligct. Poterit etiam, quantum existimo, ex disputatis commode colligi, quid de supra memoratis Rolevinchi Schateni, Fleyi, uti etiam Gelenii, qui ab hisnon dissentit, circa Sanctorum palsestram opinionibus statui convcniat. Ego interim in hanc suffi,

Sanctorum martyrio inter annum omnespene scriptores apprime convenit, certumque proinde apparet,
68 Itaque de
et

idque,a
jj

700 collocando inter

annum

EwMoanonanteannumMH),

ncc pos/

annum

00

martyrioesseaffectos. Verum,inquies,scriptores omnes enumerati, ex quorum unanimi consensu certum apparet, a Sanctorum setate remotiores
id

cienter

mejam inquisivisse,

ratus,

adtempus, quo

Sancti martyrio coronati sunt,

gredior.

indagandum pro-

V. Tempus, quo Sancti martyrio coronati sint, et an horum interfectorum corpora Coloniam usque

quas de illis scribunt, fiindubitatam facere queant. Redem certam atque mospondeo, rem etiam aliunde solidis rationum ante mentis probari. Ac primo quidem Sancios annum 690 nec martyrium esse jiassos, nec in E antiquam Saxoniam venisse, indubitatum efficiWillibrortur ex Beda et ex anno, quo Sanctus undecim aliis apostolicis viris ex Hiberdus cum nia in Frisiam Evangelii prxdicandi ergo trajesunt,

quam

ut rebus,

adverso

Rheno

sint devecta.

Willibrordus enim, uti apud omnes in connon venit fesso est, ante annum 690 in Frisiam num. 2 Passionis cdendx, narrata Beda autem Willibrordi ejusque sociorum in Frisiam profeHorura (Willibrordi ejusque soctione, subdit secuti exempla duo quidam Presbyten
cit.
:

ciorum) (Ewaldus Albus

,

et

Ewaldus Niger
in

de natio-

Sanctorwn martyrium
inler

yn
ter

determinando anno, quo Sancti martyrium

Xj)assi sint, scriptores inter se

dent. Id

plurimum

dissi-

annum

690 tt 700 ab omnibus

fere localur,

tamen inter annum 690 et annum circi700 sat unanimi consensu ab omnibus fere
:

Hibernia multo tempore ne Ang-lorum patria exulaverant, venerunt ad propro aaterna aliquos si forte vinciam antiquorum Saxonum possent. Sanibidem pra?dicando Christo adquirere
qui
,

staiuiiur.

Sigebertus Gemblacensis in Chronographia ad annum Domini 693 sic scribit Ev:ildus Albus et Evaldus Niger venientes ab Ang-lia
martyrizantur in Gallia, et jus.-u Pipini sepeliuntur in Agrippinensi Colonia Rolevinckus lib %de Situ et Moribus Westphalorum cap. i martyrio
.

Hibernia xn ergo non ante S. Willibrordi ex ac proin non ante annum 690 Frisiam discessum, martynoque in antiquam Saxoniam venerunt pnort coronati sunt. Atque haec quidem de
cti

ibi

eos affectos asserit circa

annum Domini

septin-

geni

Schatenus in sua Historia Westphalica ad hunc eumdem annum eorum martyrium consignat. Idem etiam facit Hermannus Flcyns, supra sxpissime jam laudatus Westmonasteriensis Sanctorum mortem anno 695 innectit anno vero 693 Trithemius in Annalibus enim sic scribit Clodoveus TheodonYi regis me.

ma ex binisterminis, intra quos Sanctorum innuimus. Quod /am rium certo concludendum, Sancto pertinet ad alterum seu ad annum 700; rum post hunc non posse locari martyrium, sic Francix probo Duchesnius tom. i Scriptorum historicum, quod a Da- y publicavit Fragmentum dedugoberto primo usque ad Pipinum regem
-.

citur.

rilius patri .suecedens, regnavit Franeos annis quatuor, Pipino Majori-domus super Albus et Niger, quo anno Euualdi exi.->tente monacbi et presbyteri venientes de Aug-lia pro et martyrizantur Christi amore in Saxoniam

morati senior natu

apnd Coloniam
eipis.

sepulti

sunt jussu Pippini priu-

rum

Sermo hic est de Clodoveo tertio, Francorege, qui Theodorici tertii, Francorum re:

gis, exstitit

natuynajor filius. Verbis proxime repraemiserat T?ithemius Theodorirus citatis haec (tertius scilicet) rex Francorum obiit anno regmi
sui

quem hic se- tneptttm64 In hoc auctor incertus, sed dicendis ducunt, <-' quendum, eruditi recentiores ex : opportune ad institutum nostrum ita memorat anniS itaque dum principatum palatii... Pipinus mortuus viginti septem eg-res-ie administrasset Domini nccxiv. Ejus est anno ab Incarnatione dura temporibus duo Aug-li presbyteri Euvaldi, martyrio coronati et praedicarent Saxonibus ab ipso Coloniffi tumulati miraculis declarati anno sansunt anno Domini dccxxiv. Sequenti Serg-io Papa archiepiscopus Willebrordus a
,
,

ctus

Doraini cse vero Nativitatis quarto decimo dcxciii. Clodoveus ergo c.r Trithemii calculis anno 69:{ regnare incepit, eodemque anno Ewaldi in antiquam Saxoniam venerunt passique sunt martyrium. Verum Clodoveus tertius non anno
,
,

virtutibus ordinatus, genti Frisonum prdicans, anonymus, in cujus floruit. Hactenus laudatus tibrariorum oscitantia piendum hic ir-

textum

repsisse,

proqueanno Domim dcc: siv, quo Bwaltcgendum esse a Pipino tumulati narrantur, di eodem ipsomet textu annum Domini dcxcv, ex
liquet.

Etenim hujus

initio

693, sed 691, uti nunc eruditorum fert opinio, regnare incepit, ut adeo Trithemius quod cum
,

dccxiv e vivis excessisse dicitur; serie ab est, ut deinde in textus

Pipinus anno Domini quare necesse eodem Pipino

SS.

197 DIE TERTIA OCTOBKIS. nymi atque incerti auctoris, plus semel jam SS. Ewaldi anno Domini dccxxiv lumulali perpe dati; cui etiam (vide num. 62J WestmnnnstcienQui enim Pipinusjama decennio ram narrentur sis consentit. Alia non occurrunt, quae proanno, Sanctos tumulare potuerit, quive hoc mortuus
tnwin/iitiis
in

C.B.

Uiteras misisse credatur? Oportet

ergo, ut hic in ejus nuensiumve oscitantia mendum irrepserit. Porro in laudato textu dicitur S. Willibrordus eo anno, qui Sanctorum sepulturam, a Pipino pro-

textum librariorum ama-

quo Sancti martyrio coronati sunt, certius determinando quidquam conferant. Nuncitaque, quod etiam hoc facere proposui, indagare aggrvdior, fuerintne Sanctorum interfectorum corpora,quae
in

Rhenum

homicidae ethnici conjecerant, Colo-

curatam, est secutus ad archiepiseopalem gnitatema Sergio Papa esse promotus Quapropter cum S. Willibrordus, ut Beda lib. 5 Historix gentis Anglorum, cap. 12 diserte affirmat,
,
.

di-

niam Agrippinam usque adverso fluminedevecta.

Antiqua est apud Colonienses traditio, SS. Ewaldorum corpora eo toci, ubi nunc Coloniae in choro S. Cuniberti puteus conspicitur, adverso Rhenoesse devecta. Docet nos id praeter alios scriptores non paucos tum Winheimius in Agrippinae Sacrario, tum Gelenius in suo de Coloniae Agrippinensis Magnitudine Tractatu. Hujus posteriori$, quod rem accuratius exponat, rerba huc Iranscribo. Itaque libro tertio dicti Operis, Syntag-

anno 696 gradum iltum sit consecutus debet annus huncproxime praecedens in anonymi texibidem pro tu substitui anno dccxxiv, qui adeo anno, quo Sanctos tumulavit Pipinus, perperam
,

signatur, nec ab ipsomet 'hronici auctore, sed ab qui hoc descripserunt, est profeclus. llinc
(

iis,

jam consequitur, ut palmam sint adepti,

Sancti anno 696 mai tyrii ac proin ut id post annum etiam e 700 non evenerit. Atque haec de altero quos Sanctorum martyduobus terminis, inlra

mate

4,

pag. 279

ita

memorat

Sump.sit... Cuni-

rum princibertina ecclesia incrementum pum Pipini et B. Plectrudismunificentia, cum bea-

torum
mitata
,

Ewaldorum
sponte
(

corpora

cselesti

faoe

co-

itd, ut veroii-

mili\u
rtt,

appa-

rium includendum insinuavi. 65 Verum, inquies, Beda non prius de Sanctorum martyrio tractat quam S. Witlibrordi
,

Bua

adverso

huc
clero

Coloniam Agrippinam)
populoque
aereus
:

flumine natantia appulerunt et

,

prresente

elevata

sunt

ubi

anno 695

>Hscesejusque sociorum ex Hibernia in Frisiam

nunc
ptione

in

choro puteus

cum

liac inscri-

nrcidit

sum exposuit; postquam autem Sanctorum marSuityrium narravit, capite proxime sequenti S.
berti in

episcopum ordinationem recenset. S. Wilut alii volibrordus ex dictis anno G90 vel Hibemia in Frisiam cum anno 691 ex lunt
, ,

Appulit Ewaldos violentn gurgite Khenus, Quos lux alta vehit huc, ubi fons scaturit.
67

Etenim procerum

liberalitate

tot

torques cwoniamu-

undecim suis sociis, apostolicis viris, discessit; ut nunc communior S. Suibertus vero anno G93, ordinatus. Beda tenet opinio, in episcopum est diversas, quarum altera anergo inter duas res sit, San090 vet 691, attera anno 693 gesta
no
adeo ctorum martyrium memorat, videturque ex annis sed vel aliquo illud non anno 695 qui inter hunc postevel 691 et 693 690 priores est medius, anno messe riorem duosque
,
, , ,

fluvio et monilia oblata sunt, ut eorum impensa cedere coacto, moderni chori accessio facta sit. Ac deinde pag. 288 de eodem argumento haec sup-

^
,

S a nc '
co

._

J," p3<!i-

mf!en da non

peditat

Ewaldorum corpora miraculose adverso Rheno) Coloniam

:

Cum

prodig"ioso

lumine

ei(

adnatarunt, ubi, a B. Tilmanno cpllega suo divina revelatione agniti, per Pipinum et B. Plectrudem atque clerum et populum Agrippinensem sunt ho-

locandum. Respondeo utut tantisper sed aliquo e quatur Sanctos non anno 695, martyrii coronamesse contuor mox dictis annis firmumquea secutos, inconcessumequuJrm etiam velinde conftrmaretur, quod maneret imo martyrium necante supra asserui, Sanctorum collocan. annum 690, nec post annum 700 posse Beda inter duas res, quarum quamvis
:

concedere-

quem in choro puteus desietiam gnat. Hactenus laudatus Gelenius, addens Leoninum vetus de SS. Ewalpost pauca carmen
norifice excepti eo loco,
dis

in quo pariter horum corpora Coloniam Agrippinam usque adverso Rheno esse delata, as,

seri videtur.

En adeo etiam illud; sic habet:

festa

Latificent Ewaldorum nos

duorum,

Verum

C altera

gesta anno 690 vel 691, altera anno 693 non proSanctorum memoret martyrium, sit tribus hisce annis, vterea tamen hoc vel uni e Etenim nemo facile affigi. vet anno 692 debet res eo ordine,quo demonstret, a Beda ubique
aestie sunt, narrari.

Unius morissunt, dissimilisquecoloris, Una truncati, pariter sunt ^lorificati, remigisartes Post Rheni partes, sed non per conscendunt, et ad urbis mcenia ten- j Corpora dunt, Non flatu venti , sit laus honor Omnipotenti,

Qui

sibi conjuuctis per

amorem

praestat

hono-

Adheec a venerabih Scriptoafftrmatur , Sanctorum re nuspiam expresse interWillibrordi ex Hibernia inFri-

rcm.
est, quin apud Colonienses ea a Majoribus acceptam, invalueper traditionem, Ewaldorum corpora illuc adverrit opinio, qua SS. Rheno advecta, vulgariter existimohn- Verum, so venia dictum sit, mihi

Dubium ergo non

martyrium

Suiberti siam profectionem, et S. ante ab auctore autem anonymo "esse peractum huc laufato, utiex verUs ejussupra
;

ordinatwnem

liquet,

submse aperte declaratur , martyrium WUlibrordx ad archiepisco Sanctos anno, qui S.

^^'r^^onimsium
7aneutiquam

videtur admittenda. Beda, ut mihi eqiddem aptenim

cum

J^J^

quam Bedx contrarium

expresse non aff

,

Antiqua Cooniejuium
<k advectii

lerosimilius mihi uidetur rium anno 695 esse affigendum in 66 Id ipsum etiam Cointio

Sanctorum marty-

stri

et

ad saeculum
corpora

milite' factus fuerat

Annahbus Ec-

eo

loci

qui de quoque nobili indicans, quod monachus mvemre posset eorum

, ;

rtverto rheno

in Criticis, aliisclesiasticis Francorum, Pagio tractarunt,recentionque qui hoc argumentum

ubi lucem de ca^lo Quod ita completum

terris
est.

radiasse

conspiceret.
eo-

auctontatem anobusest visum, idque ob solam

rum

corpora

juxta

Invcuta namque honorem martyribus

DE
kVCTOM

SS.
dics

EWALDIS DUOBUS PBESBB.

Passionis
in

Mtf.
J)

dignum
neratione

reoondita

suntj

et

vel ve-

cedere coacto.

C B

Invrntionis

congrua illis Deniqne eelebrntur.

eorum
,

locis

Quod vero perlinet ad xreum choriputeum, quem etiam, teste Wiheimio, adsani
Colonttatem languentium superstitem ferunt conditum, enses,suspicor, hunc non prius fuisse quam jam apud Colonienses de Ewaldorum cor-

gloriosissimus

tax
misit.
dit

Pippinus,
ad
se
in
ffloria

et

adducts

abi hmc coiupent, eorum corpora condiecclesia Coloniie

civi-

tati 8 juxts

ahenum. Quibus verbis apertisstme corpora, adverso Rheno siqnificatur, Sanctorum thssiloco, Colonia Agrippina devecta, aliquo in cui prodigio ibique a Tilmone to, substitisse, socns hononfice fuerant ostensa, atiisque hujus Pipino, re tumulata inde vero, cum a
,

cum

multa

poribus adverso Rheno ad

valuisset opinio.

se eo loci advectis in-

Quam quidem opinionem uno et-

fuisse

humo postmodum fuissent extracta,totbtque )ux loniam Aqri r pn,amabeo translata, tumulo honorifice fuisse recondita. ta Rhenum opinio, qua Puqnat ergocum Beda Coloniensium
audita,
,

iam dumtaxat alterove post Ewaldorum invalescere seculofacile apud illos potuisse illa pignora haudprocul circorcor, quod sacra admodumaburbe Coloniensi adrerso Rheno /ueColoniam Agrrppinam rint advecta, moxqueinde eadem opiPipino translata. Dubito etiam, an
a
cxorta, Coloniensium nio postquam semel fuerat seque firmiter inhseseomnium animis semper Coloniensibus Certe in antiquissimis nostris rit San supra laudatis alHssimum estde Breviariis
devectis silentium.

usque Ewaldorum corpora Coloniam Agrippinam putantur devecta. Verum inadverso Rheno Coloniensis archiequies in Vita S. Armonis quarto ad quarpiscopi, apud Surium Trimestri :37 heec leguntw tam Decembris inserta, cap. Euualdornm (S. AnnoJ \>reIiitor lucc et duorum revelatione eorumdem Martyrum
,

Rheno ctorum corporibus Coloniamusqueadverso

2S

cTrpora,

VI. Corpora
ab
,

instructus,detumulissublevavit:quosoliminSaxovnus amne pefluo Coloniam scpeliendos.nl-

4 Annone,

Pipino ac demde rj.nmnci or/*WColoniensi archie-

B
,,
illi

rat,

qaidquam
ei
Vita

69

Vita

S.

Annonis ab auctore sub<equati,

piscopo, translata.

s.

Annonit

prfrtidii arce-

ac fide dignissimus t gui gravissimus simul est consignata, uti apud omnes in conlitteris cst Quapropter cum his verbis, qu
fesso est.

C^anctorum corpora, quse prius ex

loco,

quo

innclOi, quui
'',

hi

non obscure indicetur, ea Rheno adverso seu reflito Colorum corpora delata, pro veloniam Agrippinam usque esse Colomenpotest, qux hoc adstruit, rtl mhuittii cum hac sium opinio, debentque eo modo, quo huc transcnpta nonpugnent, Bedse verba supra haberequu exponi. Respondeo,Vitam S. Annonis

mox

recitata sunt,

Oab ethnicis rusticis

cta,

in

Rhenum
,

fuerant<
i.ti
li
i

ifnui /"'-

iranttn,ii.

divina virtute secundum jam dicta quo Tilmon aliique rant translata ad locum degcbant, ab hominibus deinde

eorum

socii

trnnslata pariter fuerunt.

Acprima quidemex

translaeorum, quse ab hominibus factse sunt, Pipino, fuit peracta. Fuetionibus, procurante
rantscilicet Sanctorum corpora, contra digiose stipata, suaqxte sponte
cselesti luce

sit, auctorem, qui fide ctiam dignissimus subxqualem. Verum cum S. sancto huicepiscopo dtsub finem seculiundecimi, utiewtnfra
i/rnl

pro-

Anno
\

hujus cendisinielligeturM mvisessedesierit, seculum duodeciitam litteris mandare, ante mum aggressus non est. Unde consequitur, utab septimo flo..ldorum setate, utpote qui seculo de etiam sit remotior, quam ut, quod ruerint, adverso seu corporibus Coloniam usque

Rhenideusque locurrentis impetum natantia, ad eum aliique eorum m quo Tilmon ., .len-rla servos versabantur. Nec hoc prodigio tantum
t ,

Uero eosuos illustraverat Deus; sepeliencorpora, cum jam ad locum, quo rum

daprimo

erant, essent delata, Til

ri.

<<

eorum
refluo

certum indubitaitaque ex Vita tumque queat efflcere. qua potcst concludi, traditionem S Annonis Colonienses de advectis ad se Ewaldorum apud corporibus invaluit opinio, admoa dverso Hheno dum csse antiquam qualem etiam eam esse, num.

Rheno

devectis scribit,

Tantum

Porro etiamsi Sanctorum Coloniam usqueeoloci, ubi nun corpora cemitur, adverso in choro CuniberHno puteus
66 sat aperte edixi.
a ImitRheno essedevecta, ob Bedie auctoritatem audeam, non propterea tamen tere nec velim nec de moa vero aliena assero, quse verbis recitatis choriad basilicam Qunibertinam accessione derni

utbrevx glorio cstdignatvs. Hincfacti irtyrium juaquaversum, fasum Sanctor ommacelerrimepropagata, fuerit dispersum, fuerant, audirent nesque, qui, quaeillud secuta summi apud Deum meriti Sanctos miracula Pipinus adeo re Y esse, habuerint persuasum. passus non est, ut Sancti, quos tan etiamaudita, honoratos audiebat, ab ftomttis a Deo prodigiis honorarentur. Jussit itaquesa.

nibuspariternon eorum corporaexloco,quoaTilmonehuju fuerantmandata, Coloniam Agri^ nulta glorx ,/ , r deferri, eaque c\ ecclesia (est hsec nunc S. Cunih

mm

gnita)

Colonm civitatis juxta Rhenum humo

in
,

refert Gelenius.
nn
/"

denda, curavit, Esec omnia

Passione edenda

ii

Ewaldiifuerai.i oblala,

Cunibi

'

tinxu

ui

fmip
'iii

fuU
ClUM

Imo contra verosimillimum mihi appapostquam Pipini jussu ret factum esse, ut dorum eorpora e loco, quo prius tumulata ,,/, essenl extracta Coloniamque Iranslata, ingenti inillorum honorem torques et moniglia a Pipino,huju$ conjuge Plectrude Austracopia etiam pr<>siisqueproi vribus fi>,-rmi obtata. Puto
70
t ,

num. 5 et 6 venerabilis Beda nos docet e lector, te remittens f r0pte

progredior.

ad quem adaliam

p explanai sacrorum corporum translationem

nAbanno
,,,.

695 aut certe 896, quo, ut\

sfacilecolliget, Sanctorun

ex jam

!(

uno 107-4
i

rou

ad an Coloniam Agrippinam fuere translata,

|i,;i

mlitS Atmo,
Uqiui
/mjiif,
i

nihil vel

apud

historicos vel

Uosarumilt"rum,qu.-rY.\\-y.

tionum valore modernum ecclesiae chorum,pia Coloniensium liberalitateaccedente, Rheno etiam, quilocum, quo fuisse exstructum,
hic exstructus est,

Cunibertinse

atveo

suo

ante incluserat,

occurrit, unde utcuma liis antiquis monumentis an et quo cultu Sancti apua intelligi, Coloniensestemporeinterduosilloster fuerint gavisi. Non dubito tamen,
!

dio

<y

DIl.

l I .

'

i-V

OCTOi
ejus
,

199
tristis a

etiam post primam eorum translationem, a Pipino factam, honorari perrexcrint an vero solemnis eorum memoria annua numqunm intcrmissa fuerit, pro certo, ut jam supra iterum monui, asseverare non ausim. Utut aPipino sit, sacraeorum corpara a tempore,quo translata, usque ad dictum annum 1074, fuerunt in neglectis loculis posita jacuere. Tunc autem novo Coloniensis archiepiscopus ea S. Anno Etquidem tum hoc, translationis honore affecit. tum illud liquet exLitteris,quas ipsemetS. Anno de Sanctorum translatione' a se facta emisit. Has propterea, prout Mss. in Coltectaneis nostris exstant, integras huc transcribo.Anno\W\,utinotatum invenio, a domino decano ecclesix collegiatx Paulo Schriber, canoS. Cuniberti, etdomino Agrippina ad donico et thesaurario, Colonia Geleen, atque ab hoc deinde minumcomitem de transmissx. Sic haad Bollandum nostrum fuere In nomine satactffi et individuse Trinitatis bent pus, arel Coloniensis Anno secundus tam futuris i|uamprseomnibus Christi fidelibus
his,

ut

Sancti, diu

ang-elis

Dei

conspeota

diecedat.

C.B

Amen.
74 Surius Trimestri quarto, ad tertium Octobris diem, in duobus Ewaldia etiam ewhibet lit- JJJJJ teras, a S. Annonc de SS. Bwaldorum, quam verum hx a S. hic fecit, translatione emissas
;

Annonis jam

mox recitatis litterisnon parum dissonant.

de hoc argumento Nullas emm donationesaS. AnnoneS. Cuniberti monasterio (Monasteriorum etiam nomine canonicorum coltegia ubi olim distinguebantur) factas commemorat
;

tamennonnullasJAUersBJam recitatae recensent. Quxri hinc jam potest, sintne, quas Surius, an
ine quas collectanea nostra sub S.Annm exhibent, pro qenuvnis Sancti hujus litlitteras Annonis litteris teris habendx. Pro genuinis S. Collectanea nostra exhibent, habendas esse, quas

jam

recitatas litteras, suaderi posse videtur vel ex eo, quod Anno de Sanctorum translatione illadere Utlitteras emiserit. Quod sienim hse

donationes, terx, in quibus nultx recensentur

litteris, pro genuinis debeant haberi S. Annonis apparet, cur eas Anno emiserit, nisi forte non gttoSS. Ewaldo quis hoeillum unice fecisse velit,

hujus spatium breve vitffl invalidum, eo quod humana probatur annorum numerositas setas et nascendi lex, Hcet semper tendat ad occaprolongari videatur
Qtibus.

Quoniam
et

esse

sum
<?ibi

salutare est
illuc

omnibus
raente
et

et totis

viribus

in-

quirendum,
int

opere aliquid boni

sint,
finera

publico rura translationem fuisse a se factam, relinqueret testatum. Ut autem litinstrumento recensentur, p terw, in quibus donationes haberi non posse genuinis S. Annows Utteris

praemittere,
et si

ubi

si

lseta

ne-

quod sub videantur, facit S. Annonis Diploma.

titulo

tristia,

oum que tamen causa pro peccatis meis

crevi

dolor interminus, qnalemmiserationem admittat. Hac de

Triumphi seu Translationis

-

S.

CumberU ex

Ms

ego

sollicitus,

et
,

fu<le-

berHecSancti hujus Acta clesixadxn Novembris, quo

codice Coloniensis

districtionem Dei Sanctos

,

judicii

pertimescens
,

honorando

et

servientes

sumus. illustranda venient, edituri hoc enim S. Anno etiam In

75

v *"

e tirppntores Dro uV * precatoies precatores pro me efficere in ,lo nblevando .. . ::, ;.f;finni'i r\r\r\ de raeritis propriis justifican non i0| q ui

donattones

/11

h\

tanfui

in
fi

martyres Dei Euualdos, 78 Gloriosoa itaque ignorantiam praccdent.um negleetis propter

positos
,

enumerat Ewaldorum transla sw-iu* Z. />" Cuniberti monasteno seu canoniUone fec mmtto mtionemJaullam mill corum collegio nullam autem mUtteris num. prmeedenh hue cit donatioms, lem qua ttm. mcmorat.v

^
,

quas

in

ss. o*.

transcriptis

rt Liiivi

looulis

D ei,

ego peocator et servas areh.ep.Anno secnndus Coloniensis

indignus,
in
cselesti
,

servo-

Itert

oenti
Blinuo

quatenus ommdigni haberentur honore, m.sencord.am pro quo passi sunt potentis Dei, expostulent in c*lis, ?,... pro nobis studiosius pro modu o nostro gbquanto magis apud nos
,

sunt

transtuU, nt, qu. j.m apud nos speeulatione

nasterio quinque Ubras monetee de areolis liensi dem villee donaril. 1

r,i,l,,runi
-,

8osatiensis
vel

seu

Susae.i..s-

curticuba

'<" apertu dietoDiplomatesignifieMe hanod

tr

Umm
Adlm
lransla -

Mtonem
)
,

feetsse.
'"'""

iionc Utteris ait

sese donai

memorat. facerc

fratribus in

eodem monaatetio

C tur translatione

rificenturethonorenturintems Inhorumigimouaste.io fratribus in eodem

sanoto Clementi rnartyn, mi ' U litantibus aisdemque martyrxbua cuniberto confessori, c to suppletionem quotidianm consolaet

SnSbus
Zhucante

tbidm looutum de monasterio fuisse

facit,
<

auo loauen

V
ae
s

san-

tamen nulla m hlc altera est ralio.qux

Ze

Utt
'

F^ldorum

,.,,:

ad

"

iii

antlul
ii

S.

Cwiiboi

deTeim^etStrasfeldon*, x* hbram 1 de redditibus Mlvarum,

ta

dedi

deeimationem

novalinm l> Heunormodios totaci

deSosatiens.s

J2S 2SS
nemorato

translati

/" Oenumis S.
;.,,,;)

!f AnnonisUUensh*
lum
non

'/"<'"-

-'

potestquefm

',,,

,,

rati

prmfmb

m,

Heimordcv
ichi ui
"

Geveron
vel
,

libras

mc 2rZcontendi,**S.ArmonisD.pfm<Uemo* I * ejusdem A
^transiationc ,.,^, s essem

ibid.

Stpn

Je

areolis

ourticulis

ejus,!,

11.

'";..",,

ecldoti

10C

coram

testibns subnota-

ibid

w
in.-is

"^
in
sit,

"

=^
'

:-",-"''
tnr

quoque, Frauoone

urb.s

prafeeto,

Idautemsiita terisZberi debebun,

pro
.

geni...
q

Sunus

***, etutje.
,

tencatur tirmiusque iniposterum

';,"'/
n
;'";;,

od em

.m chartam oonsoribi feoi, futurum monaaterio in memoriale

vero

Translatio

prsd.cta

facte

est

stnt.quibus iittZis aenuinaequidem * nonis Littei is genun nealectis '< quae Ewaldomm corpora
,

Octobris

Tomus

II.

, ,

200
AUCTona

DE

S8.

MM. EWALDIS DUOBUS PRESB.

evaserat angustias,

pctper-am *gnaturlndiciio
XI

An76 Verum hic aliud adhuc circa dictas notandum occurrit. In hiscnv", nonis Litleras Surium tum prout in Lol-

maximum

lm prout apud

lectaneis nostris exstant,

88.

Ewaldorum,
,

qua

ex ttiaaue mullorum A* calamtales. quas ZVsUquet. Quod si adeo speclent Zno tlnc evasit ad annum 1074
adversus se constlta
.

*"** hts
utt

de agunt nosque jam agimus Nonas Octobns no 1074, Indictione xi, guinlo 1074 cum Indxctxone facta notatur annus autem indictio neutiquam potest, idque sive
;

translaUo an-

Sanctorum iranslatio, utpote stgnaUtteris anno 1074. recle cta in Annonis ad hunc annum speIllas tgitur calamitates
tur.

brevt pos

has fa-

xicomponi ConstanlmopolUana seu Grxca,

sive>-Conslanli-

PontificiastatuanianaseuCcesarea, sive etiam ^dxotioRes ex solo smgularum tur adhibita. evadet. Indtctto num calculo unicuique manifesta Januariis, Constanttnopo Pontificia a Kalendis SepirMns, Utana seu Grxca a Katen.Us

Trtmestri XApZVH,m jam mmui quarto inVitaS. ^rgra^vts ac AnnoUquam, cap M^ penexqualisconscrtpstt,
ut
Itb
8,

Diplomatt
rfnnoni

mt

'

Colontenstum ilur qravissima :>ota sedttio. Anno -< S.aI

anno 1074 con-

,,,,/.,,

simW

i*

mttium. Hinc, ctobrisseu ixxt Septembris sumii Kalendis Januarns a ut computanti patescet
,

ConstanfinnniaseuCxsareaab

vm

KalendasV-

cll ,/ /,

anm

1074 usque ad

Kalendas Januanas anni

1078 usque ad Septema Septembri vero anni ittdem duobrem anni 1074 fluebat indictio seu Gr<eca, tum Constuatinopolitana
fcei,,,,, l, n
,

PonHficia L076 in cursu erat indictio

duodeama

proponere. sedilionenonnulla eltam hiejuvertt cpiscopus ( Fredertcus htc erat Monasteriensts familiaritate con,unctus) festt-

in illa seditione

autmM*rosennonem non prmfatO Diplomate qu* angusttis, periculu.j.e guam VI id pateat de eadem subiil.

-<,(,

cum S Annone

inapiebatque etConslanUniana seu Csesarea, Operis mense decima tertia. Adt iam eo ipso
pag. 444 nostri tom. 3 Septembris
et

vitatem Paschalen cum Colomx Agrtpptnx fuerat i finem invitatus adeo hicjam discessum. Mcelebrarat. Parabat domesttca curaqui archiepiscopi negolia
S.
,

Annone,

aquo hunc

circo

banl, jubentur

seq

10'-

I'-

que

annus 10/4 statuatur adhxbita, perperam in his undecima conjungitur. Necesse cum indictione indictione sit ut vel in anno vel in ergo est anno uti mox erratum Qnapropter cum in Indicttone xi reprobabo, erratum non sit, pro
,
,

qucecumque

in

Annonis

litterts

indictio

proad evehendum eum navtm perspecttsque h lustratis curare idoneam. Hi prxdivttts navtm omnibus, unam mercatoris occupant apla videretur quod ad eos usus ,&.<,
,

,!.,*,;.,..,..*,,
,

!,,,

xm reponenponenda est Indtctio vel ixi vel verosimihus esse Indictionem xm, dam autem letate apud Sic existi?no, quod Annonis apparet.
;

jubent vtmque quasvehebal, celcrrime expediri obtemperare deU$, qui navim servabant, cursuad na'trectantibusminitantur. Hi cilatc deferunt. Erat hutc filtus advisdomtnum rem audacia, quam vtrtbus ulta letate, non minus civitatis maxime charus.

excellens, primoribus
Is

Qermanos

in

seu Cxsarea IndU initium, guseque bris seuxm Septembris ducit tertio 1074, quinto Kalendas seu proinde anno
die

usu fuisse videatur Constantiniana Octotio, quxab nv k!endas

assumptis famulis

suis,

juventbusque e

ctvi-

httens Odobns, quo die et anno in dictts tertia deciEwaldorum translatio, fac ta noiatur

arehiepiscopi ministros e rtavt tale, quotpotuil, detndeut naoccupata deturbat, accedenlesque verltt. Nec hoc vim ilerum occupent, in fugam contra archteptscofecisse contentus, sediliosos landem lola urbe spargit, eoque

pum

sermones
,

numerabatur.
annuni wwni
reclf notat
>.
' i

rem perductl,
smrent

ul in pasloris sui

necem

ctves con-

probatw
eo,

7"

anno 1074, quo in An77 Probo nunc Ewaldornm translatio facta nonotiis litteris mendum non esse. In Diplomate supra tatur Accidit, quod Anno sic loquitur
vn
,

smvissimamque seditionem

moveant.

Rem

,intuie$,

laudato
,n

ar.g-ustias,

peccatis

meis

id

exigentibus
,

citra sint
j

timorem subito illapsus sum minime celandae, gloria autem

quas

cum

virtutis san-

Ewaldorum et ctorum Cuniberti, Clementis et suffragia tunc temad quorum intercessionem propalanda est, specialiter coufugeram
3
,

Iltam tlaque ejus iaudalus graphtce depingtt. verbishuctranscribo. waoe rum vesperum, lnclinata jam die m V.) Stc habet ebnetas, iraeundi acoessisaet cum igni oleum, ac pnerupit manus subito civium oonjurata vallat sunts mo port* civitatis omnes oustodiis ruunt ad curdeiude ex omnibus urbis partibus
:

ut gesta esl, S.

Annonis biographus supra

A.m^

^ ^

tim

id

est

palatium
loco
,

arobiepisoopi

et

eum

quod

ut

indubitanter
in

novi
,

iutercessione eo-

celebri
riensi

quodam

cum

rum timor meus

spem

tristitia

mea

in

gau-

cCBnantem adorti

Mouastetela oontorquent, sasa

episcopo

secnritatem periculum trantig-uratum me impia consilia frnest, et multorum <ontra mora ergo eodem pra?posisunt. Prooul ,,'ta

dmm,

in

to (de

ad me jocumle

lla.lone hoc adhuc ante fuerat locutus) consecretario et familian et accersito

,

ussistentibus mterficiunt, iaciunt, noimnllos ex contectos m fugani rtero. plagis et vulneribus arohiepiscopum s.u inter cuvertuut... Tu.kjaculorum vix et ffigre ,,,. hostium nubemque

Hetoque

animo

s.-cum

computabam

expeditum iu templum re-que non modo seris

tis

S.

Petri

abripnmt

to-

aliquid meritis eorum ut pro tempore aaltem tradidi ponderem, et juxta eonsilium suum solvendas de areis, vel fratribus quinque libras quod eam sanctus Cunide curticulis Susatiee pius arsancto Petro acquisivit, et quod bertus effosso cor postmodum chiepiacopua llerimanuus et Busatiam translato pore sancti Cuuiberti
,

ctiam
et

foris

iustar

et veclibus, sed admo,libus obfirmant. Ssevmnt magnis mundantis aqnaj rugiunt vasa
,

ab
lo

iniustis et

importunis hmredibus
obtinuit.

Ewaldos, quamvis indignus poris sanctos

pr*Prius ergo quam SS. Ewalsump-i transferre. sanS. Anno , graves horum
,

defendit

et

Post

eam duelnon mnltum tem-

et. per oninia Dei diaboli, plena vino turoris lntriudiscurrentes fores penetralia episcopii diripiunt , vasa vinaria conciyunt, thesauros usn> sumtna ope dunt et dum vina in diutinos repletum congesta, prsecipitontiua effundunt , quod dictu quoque nsubito cellarium ipsos
,

dicnlum

si1

inopinis fluctibus
Alii

peiiclitatos

pene

suttbcaverat.

irarchiepiscopi sacra vasu pollutis rumpentes, altare spoliant vestimenta pontiticaha contrectant ,

capellam
,

mambus

\\Jtranstulent ctorumque Cuniberti

et

Ctementis intercessione

diriniunt: r

dumque omnem

supellectilera

sacri

.ministern

DIE TERTIA OCTOBiUS.

A ministerii curiosa, immo furiosa diligentia everclericum, prae tunt, putimore se in angulo altaris occultantem, et interficiunt, quod archiepiscopus esset, tantes, penon sine gratulabunda exprobratione, quod
reperientes
illic

201

riculiS,

quam

de

iis,

qua? in

quemdam

tulantissimffl

linguw
et

imposuerint. Sed
litudine
Petri
et

cognito,

essent,
loci

tandem aliquando modum quod deeepti simiepiscopus intra templum S.

Coloniensium seditione ddta ejusdem descriptione facile intettiget. Nulti quippe in Diplomate, uti hoc cum, descriptione conferentipatescet, calamitatis,quam se subiisse Annoait, characteres reperiuntur expressi, non ad amussim etiamconveniant miserrimo staprout nunc tui, in quem hic sceva Coloniensium,
seditione fuit conjectus. Catamitas, quam in Diptomate Anno memorat, subitas eum adangustias redegit, gravi periculo, impiisque
'1,1" cst,

commota contra se subiit, quisque ex hacjam

CCTOt
C.

hic detcripta

et murorum firmitate religione undique conglobati ipsum templum se tutaretur, opera moobsident, muros perfringere dedita sibi tradatur archiepostremo, nisi ocyus liuntur adhibitnros minitantur. piscopus, ignem quoque se ob ~ erant ' vldentes s q"i ii, 80 Tum animos poejus stinatos esse omnes ad necem digen nec ebrietate sola, quse tempore puli phrenetico quodam et odiis sed etiam
:

mullorum

^^

'

ipsum quoque fevirum Coloniensium cisse motam in sanctum evu seditionem, ex hujus descriptione jam data dentissimum est. Quod vero in Diptomate etiam Anno ait, timorem suum in spem, periculum in securitatem, tristitiam in gaudium fuisse mufa*
consitiis objecit. Id

solet,

furore

homines
hoc

agitari,

suadent
et

ei,

ut,

mutato
incen-

habitu,

effugere

conetur de ecclesia, et fallere

facto

obsidentes,

sacras

aedes

Opporliberaturus. dio, et se mortis periculo patrocinium tempus pollicebatur. tunum fugre protraota, Nam seditione in mediam nootem caligine, ut haud horrebnnt omnia tenebris et
facile

tam, \d /jjsumetiam illi in Coloniensium seditiodene evenit. Liquet id iterum partim ex eadem scriptione jam data, partim ex felici successu.quo post seditionem S. Anno, quatriduo dumtaxat
elapso, ingenti stipatus

cuiquam esset, vultus occursantium patebat de teraplo m scernere Angustus aditus atnum ln dormitorium, itemque de dormitorio adhasrenteni mucujusdam

di-

armatorum multitudine, civitatem Cotoniensem accessit, scditiososque ad ad offidum computit, imperataque facere coegit, prout laudata Annonis Vitapaulo post verba supra recitata <hserte etiam testatur. Itaque omnes omnino calamitatis, ab Annone in litteris mcmoratte,

domumque
ro
tionis

canonici civitatis: isque ante

impetraverat
ut,

ab

paucos dies orta3 sediDeo au archiepiscopo,

charactcres optime quadrant miserrimo seditione statui, in quen is subita Coloniensium

fuitcoyijectus.

Quaproptercum Annoalias
,

insta-

salutem

archiepiscopi

hoc ipsum

providente,

rupto

muro

civitatis,

misencorditer parvuIbi

tum adeo
cul i

m iserum

cui xidem paritc,

,

prolapsus fuissenon inveniatur, omnidubio

lum
et

sibi

posticum
ejus
,

facere sineretur.

eductus

Diplomate sermonem non

facit de aliis

m
g^J
lia

archiepiscopus,

applicitis

comitum

noctis

tenebris

ejus in .evectionem opacffi abut, quatuor equis, ne ab obviantibus agnosere-

aliisque periculis, gustiis, in quas iltapsus sit, quam de iis, qux in subita adversus se Cotonxen-

tur

commodissime ususj

repertoque po>t
*,

mo

sium seditiBne subivii so Hinc jam SS. Ewaldorum transtatio, /ecrt, diatis ac dicendis S. Anno
,..,

>tdi-

<>

ohno
,

1074

Monn-

dicum episcopo jam pulchre pro ea

Mimigardevordensi

sociis

tum

cab.mitate
est

constipa-

ileriensi

p-rvem Nussia nomen tns, in locum, cui crebn, templum erant Interim ii, qui circa quatiebant, eratque conarietum ictibus muros et tidem ommpotenfusa vox tumultuantium, evasurus esset testantium, quod non D*i ti8 obsident.um dihnon decepturus

modum esse afflgendam, huncin :i. cap Anno,uti in ejus Vitaapud Surium lib, anno 1075, die quarta Dt expressenotatur,
ostem
oris migravit

rit,

L3

adDominum.

Coloniensiumsedtiio,

quadejam

fuse egimus,

aceidil

annoobitum
t

S.

quanAnnonis proxime prmgresso. Sat emden$ \ue Vitae Annoi opinor,id fiet cuitn

manus

suas,

seriemapud Surium

gentiam,
('

etiamsi

in

minima
II.

frausfiguraret.

contr,

terr* qm obs.debantu

*U
quod

U
,

constderanti. Ad/ur. Colonienstun Vitx Annonis,ew quo supra trahuncSanctumseditionemdescripsimus t aperte

[adi dectaratur, evenisse hanc quo Natatis B. Qeorgii martyns anno,

nunc
dituri

supplioando,
essent,

nunc

polhcendo

ligentissime

quasitum,
callide

ipsis trasi inveniretur, ludebant operam perur-

archiepiscopum longius evecgentium, usquequo arlooa progressum, esse tum atque in tuta
bit arentur.
!

auartam heh

Pasckati

idebatianno

Tum

demum,

reclusis

quaen intra septa tem adiiciuntque, frustra eum moincur.u quem certo comperissent P pl die urbe clara adhuc concittf* multitudinis, polonginquas partes transire sura, iam in qnod contrasuspicandum, tnisse : idque magis

"Hngredi,

et pro libitu

suo qua.ere

foribus,

autemim incidit Paschalis f ,acpromnatalisS.Georgiimartyns,utpote ili s

Apr diewuApriliscuUiMferiamquartami
d#Paschalis.ldunicuiquevelPas< tabulascousulend/acdemineunti vet Paschales Annonem ltaque Coloniensiumadversus notcscet
S

"

adaliu,

ediHoannoimdebetinnecti.Nequeentm num, gu* PaschamxxAprtlts

,

ifr

nocturui tempor.s candique per moram occupandam armia c.ntarimo nrme ad

rumu^d,rc,crrepaUturAn^ " , - ,-fori nost po eamaem seuiw*

,

',';;;;

invesfgando everpoadmissa flde, quod ftlh inqnw.ioni stud,c..d u deinoepa ad .:.. ; armat..mque vertunt, endam urbem animos propugnanula oircnmquaque per ',;;,; llluline m

rtnhW.W
penetralla
,

,,,,-,,

.umomnia

Zenit.certea,,,,

, ,, anno /( .-, /,.,/ pottttom, IM .sl 'Uam.spetdtoplurtbus

ctataVUaAnnoniana,,
,,.,,.,,/

emnl

diligentiua

^^SZ
.

Wtndn

Mosesesuln.s,

liom

mrtt,mmm

^-'

'

fuit

lOnjtctut,
.o*i

diveit*

,,, simulaue evasit S. Zinor, Saleto huie in prxmemorato

Z TaUmodo prxsentissimum Nunc,P^^ Anno.

r

vil*

5"' ,n

D^lomf

:r.;;;;;;;;

Zrmonem

nonesse dealiisangustus,alsquepe.

202
II

C.TORK

C. B.

brevi vero
post eaiatniluiet, in

Di-

ulonmte
Sanctos

meAnuo

moratas,

plomate memorat. Jam se non (vide num. 11) luculenter significat, etiampost Lomulto tempore post hanc, acproin Ewaldorum corpora loniensium seditionem, SS. honore affecisse. transtulisse seu novo elevationis anno 1074 ab AnnonetranslOrFuerunt ergo fuvc
rero
in

PKEBBB. MM. DESS EWALDIS DUOBUS a*Ewaldos,anteffamso^^^ Diplomate

D
t

Anno

pl,r

^L.Quibusverbisindicarev%detur al%quam^ a^uante^atemsuamignoratum^sse^quoloco ffinc porro jam potest EwaWi conditi jacerent. elevaretque, ut hos repertret arnu, Annon
, t

locubs positoB ignorantiam P rcea^ntium

translulerit.

facto ta,atqueidquidem t utpotequodie%d

A/ s
t

entmnonmulto notatur tertioOctobrisdii sediHonem seu mlamitatem post Coloniensium possent quam Anno in Diplomate memorat, d%c% tantumannx corpora transtata, si id

IHtmsnum.n

et

\atis
i

dxserc

cum Sanctos Zvltfoneindiguisse, eaqueetiam donatum. Quod sz retsaelevarit%xUtusfuisse

tZelqvisoon\endaUex
re
test

aUs non

conse^id ante hvjusxtatem Sandaio, revelatione po-

Annonem, etiam hoc

instrui,

Sanctor futsset. Lt sequenHstertio Octobris die factum non esse, Itquetpxeo, vem tunc utique idfactum ssepius laudaquod S. Anno, teste ejus Vita jam m quo etiam ad n ta, mense illo et anno, *?f decubuent, atque provecto obiit, periculosissime Sanctorum corpora ad ewtrema pene deductus jam potuerit. Itaque ex ommbus transferre non banefficitur dictiscertum atque indubitatum

^stZ^Tassum
e

non

jacerent t sed qua loco Ewnldi conditi affciendos, elevationis honore esse rendos, novove

^anfe**J%

%rmutsit, mihiequidem verononapparetabBB.

instntctus,

simile, S. Anno,,,;,, c prcevia horum fuisse, ut

Ewaldos elevavit,

forsan

fccit,

UUus

Vila docet, revela-

Lne

ctorum corpora anno

novotranslationisho
tur
ut,

1074 fuisse translata, seu e affecta. Unde conse,r

eamdem cum Annonis

ut hanc qu%s putet instructum. Absit tamen, visione, posteriom Vitx

t

ram
litteras,

assumpsequod hicprxcipue probandum Annonis de Bwaldorum translatxone in quantum ad supra huc transcriptas, non
t

AnnonianKtextu,quemnum.totranscr%psi hmnonambos morata. Prseterquam cnim, quod tantum S. Annoni mdendum Ewaldos, sedunum 1075 non evenit. Maniobiecerit, ante annum
festum id
post
fit

Indictionem irrepsent. B annum, sedquantum ad xi IndiIndictione Est ergo, prout jam diaH pro xiii reponenda. Atque potius
ctio xii

dictx visionis

ante et ex notis chronicis, qum in Vita Annorelationem

utt

seu

ita quiet

dem iam
dicin,

habes, erudite lector

tum annum

tum eiiamoccasionem,quaSanctorumcortranslata.

poraab Annone fuerint

84 Porro de hac
Atque id
latione
q>ti-

ca

dcmhic, reve-

Annonis

Sanctorum translattone pauin Vita S. adhuc dicenda restant. Etenim 37 hxc, quse supra adhuc cap. i,
lib.
:

Inter hasc ct transcripsi, leguntur verba revelatiocorpora, rum Euualdorum preciosa instructus, de tumueorumdem Martynim

duo

niana apwl Surium occurrunt, deprehendct. Itaque hanc ,rolvens nullonegotio Sanctorum translatwS Anno visione illa ad ante annum WJ> nem, utpote quam ex dictis instructus. Adde in fecerit, certissime non fuit nihil etiam omnino prxfatx visionis relatione Anno ad Ewaldorum translaoccurrere, quo S. instrut uttionem seu elevationem faciendam in

qmhbet

cumque

potuerit.

ffsec

Ewaldorum ratione

ne

lis

(S.

Anno)

elevavit
refluo

quos

Ehenus amne Cum ista vexerat. Libro vero tertio, cap. 9 adbiereret, jam exesis carnibus, pellis ossibus atquandoquc sommo (S. Anno) correptus,
:

Coloniam

olim iu Saxoma sepeliendos ad-

Vitse duos supra huc transcriptos Porro qux de Sanctorum texius observanda duxi. hactenus dicta sunt, per Annonem translatioyie coUigi, compendiosic aut certe ex dictis possunt Pascha anni 1074 S. Anno paulo post habent prxsentissimumque Vitx
:

Annonianx

in

summas

angusiias,

que

inde
eg-o

expergefactus,
prorupit
te
:

in

lias

fere

voces la-

cbrymabundus
qua
misi,

Euualde
aut quid
aliis,

martyr,

iujuria

affeoi,

te

adbis
vidi

miser?

Sciscitantibus

quid

in

Equidem respondit: vellet, sidi verbis Enualdum, quem sanctissimum martyrem

Ni:

periculum subita Coloniensium Ewaldorum auxitium SS. Cuniberii, Ciementis et sibi adesse sensu, imploravit, Sanctos invocatos rcdditus, horumque ddeo intercessione securitati revetattone admoatque etiam forte Ewaldorum antiquis tumulissuO- F nitus seu instructus, hos de
levare decrevit.
87
illo
ovyi ctiam eodem Nec tantum id decrevit, verum xni, anno 1074, Indictione Consiantiniana
.

seditione iltapsus,

grum cumque

altanbus assistentem vooant, ille, ego sacrificanti adrainistrarem,

sanctis

datis

elmm
Sancto

veste Sn casula purpurea, J c absoluto Sacrifido, ceu nuper ex valde, candidissima speoiosus Ego receptus est. in easlos lavacro veuiens,

d,S<; ftislOCU-

sequebar abeuntem, et ubi ad fores cseli ventum est, sperabam, me pariter ingressurum
vero
sed
in
:

coluntur, exsecudie tertio Octobris, quo Ewaldi inctuos illos quidem ctiam tioni mandavit; atque %d tunc deposuit. Colligendum discretos locutos lo Wi Vitx Annonianx lib. 3, cap.

ad

banc

me eo beu violenter repulsus, video Htec dicens, revolutum. caliginem

tantas

qui aderant, miseLacrymas, ut, simul cum illo flerent. ratione permoti, Sanctosnon fuisse cpriori textu docemur, translatos a S. Annone, e tumulis sublevatos seu revelatione fuisset nisi cum hic pnevie illorum Diquod nulla ratione in S. Annoms
ftidit

videtur ex scnbdur: enim de S. Annone jam defuncto deportatus estvir Quarto diepostMissascelebratas ad sacras virsanctus ad raonasterium S. Andre.e, ubi inter duos Eugines ad sanctum Cunibertum. Ceterum Gelenius de ualdos medius estcollocatus. l%b. 3 ,SynColonix Agrippinensis Magnitudine Ewaldis h*c habet Eodem tagmate i-,pag. 288 de
,

gaTOophagoincluduntur^exdonogentisLmdlari,
sarcophago. Eidemergo verbis docet felcmus^aseu sarcophago, ut his exuvix nunc includuntur. Winut docent
,,,,

instrui \us

plomatv

supra laudatis datur intethgi. est, S. Necpropterea tamen illico existimandum

et

nrma

in

tumbx

lUteris

Annonem, antequam Sanctos

elevaret,

nultare-

potuit enim %d S. velatione fuisse instructum; tum in htterxs pree Anno tum in Diplomate,
,

Bwaldorum heimius tamen

:

supprimemodestiaanimique demissione silentio Litteris etiam suppeditat undearre Adhxcin

gui poiest,

S. sicscribit propter pnecedent.um Nona, Octobris px Looulis adrao.lum viUbus eos transtulit i.morantiam

Igrippin* Sacrario pag.G~ 1074,v Anno post Christum uatum

<

Sanctos elevavit, reveinstructum. Etenim in illis latione prxvia fuisse

Mum, cum

prasentes. sint ii, in

locuh Si ergo prxsentes Ewaldorum

quos,
ut

his verbis

indicat

Win-

heimius,

,:

'

DIE TERTIA OCT0BR1S.

A.

203

heimius, SS. Ewaldos transtulit S. Anno, consequens est, ut Sancti,utpote ex dictis in discretos loculos ab Annone translati, discretos etiam nunc loculos habeant : hoc autem pugnare videtur cum tumbse Gclenio, qui ex dictis Sanctosnunc eidem
us, seu sarcophago includi docet imoetiam cum qux ipsemet Winlieimius paulo ante memoravit,
;

deratus est S . Annoni Schatenus, fuit conjunctus. Liquet

,

sane familiaritate, ut ait

i

UL"tOH

ejus,ut festivitatem
indicato,

tum ex Paschalem cum Annone cel

c.s.

lebraret,ad civitatem Coloniensem accessu supra

Operepag. fil sic scribens Asservantur adhuo in alia tumba deaurata duo martyre Winheidi presbyteri. An forte non observarit prsesentes mius, quid consequeretur ex eo, quod Ewaldorum locidos faceret eosdem cum iis, in
dicto
:
I

equiquos a S. Annone Sancti fuere translati. Id pro certo asseverare non ausim. \Fieri dem ego enimpotest, ut Sancti iisdem,in quos ab Annone discretis loculis una eademfuere translati deaurata comprehensis nunc incluque tumba dantur.
,
,

tum etiamex ejusdem ad episcopatum Monasteriensem promotione, ab Annone procurata; ut Cratepolius in Annalibus episcopatus Monasteriensis, ex antiquis scriptoribus sua dearpromens, clare testatur his verbis: Auno. ohiepiscopus Coloniensis hunc Fridericum trem m arch ionisMisnens is ac Magdeb urgen ium fratrum pncpositum) Monasteriensi ecclesiae pra> num. fecit, et ordinavit episcopum. Adhxc [vide
.
.

IQetseq.) Fridericus,

Monas

wopus,

qui cum S. Annone floruit, huic etiam adfu commota a Coloniensibus seditione prsesentissi*

mum

vitsepe, iculum ini urrenti. ipsomet QQAudiverit proinde verosimi '>' Annone, qui hic ab impii necemquxsitus, peneomnemexspectationemad
<

et0CCM>0

VII.
I'.

Sanctorum

capita

Monaste-

riensihus concessa,

parsque alia

reliquiarum S. Norberto.
Monasteriensibus Sacra Ew;>ldorum capita Gelenius de Colonux concessa olim fuisse Syntagmate Agrippinensis Magnitudine lib. 3 Eorum ss diserte afflrmat. Sic habet a0 h capita seu sacn verEwaldorum
,

xtqueetque abstractus, SS. Cumberti,Cl< iam Ewaldorumawa?iftww imptorariUquiqueprmpotentihorum Sanctorum <> imminentis necis quam proximo feliciter fue Clementis, ereptus. Hinc tum in SS. Cuniberliet singularem fuetum etiam in Ewaldorum cultum horum posterit accensus t laboraritquepropterea re ' riorumSanctorum,quaspi<'

fi

re,dioecesissuxfiU<

:Z
olimf^runi
l0 re$a
-

Undeeo fl Anno facturus

Ewaldorum

'

/
'

"'"
<<

erat tertio Octobris

" S aie,

'

-.

:i

translatione, dari sibi parten

(sanctorum

ticesolimMouasteriensibus donati sunt. Moribus Westrus Rolevinck lib. 3 de Situ et Sanctis Germanix phalorumcap. 8, utietiam de

Werne-

rumreliquiis t abAnnonep impetrando maanrationibus, quas postulato suo

meidoneasputabat.IIas.ut reor,
'

<

Monastenensi Cratepolius, ea in ecclesiamajori asservari asserunt. Priorts verS Paulo sacra,

:

Horum (sanctorum Ewaldorum) ba Jutc sunt majori Monastenensi capita habentur in ecclesia Capita hornm martyrum posteriorisveroista: ecclesia majori Mona(sanctorum Ewaldorum) in apud conservantur. In binis Usuardmis steriensi capitum sanotorum Sollerium Auctariis Adventus Octobris Monastem duorum Ewaldorum die xxix ergo non est.qum sacra annuantur. Dubitandum Monasleriensibus ohm vere
:

Monastertensibus ac partes in sacro thesauro quirendo Fridericus habuerit. Quod verostnonempertinet;hicamici sui postulato raillubenterannuerit, vel hac forte millime non
<

inde 1. tione prxcipue ductus,quod tum in dicecesiMonasteriensi noi Itaq leeto animo aspiceret.

vaqandum,

VwMoTumcapitaMona
quidemjam habes, sionemsimulettempusC<
ita

>

idque ipsofortetertioOctobrisdie, L074 affem. dictisnovo elevationis honoi

Ewaldornm capita quxrihicjampotest.qua fuerinl concessa. Verum

ses sacro
illo

Atque

studtose la

acciclerit Monasterienoccasione, quove tcmpore

Ihesauro ditari Quemadmodum aut qui id esse factum, apertedocent, scriptores, ita mx unum suntoMi, certe innuunt, passim

steriensibus-SvMoTyimcapitafuer de gredior nunc ad alia

^ ^p^
ilUs

capttf

reperias.quitempus, quo id adhtbtta latoetiammododefiniat. Certe ego, tibrrs quacumque Tcuticndis qia, quo ctrcier teminvenirr quivi Schalenum, Monasteriensibus donata putal, pore sacra capita

tpsum

/h****.

*W****

buscommemorandatnvent. 91 Sacerhicthe* r < io,utparest crcde.-e, s '- "'/;; "' J "" pulo,lumaclerofi i,quS. Paulosacraest,coUocat

MHM
l

'

p7strJu m

cottigend

'.^.-*^S
"';

Bwaldorumas^^'
tporrosacra ittapig
servata.Veru,,.

c,_,
miMltmr r

Sat

Tlet,%s
3 54

,,

mg
nost

kmc sunt:
levavit
,

BistorUe Wcstpkalic* Ea (Ewal.lorura corpora)

6

Anno

sub qu dono tn.nslata, tempns Monaaterlnm Friderieus Monaste\,.nnis. nt perauaeum, cOnp.neh s, qui duo inter se episcopua exSchaimpetravit. Fuerunt ergo
Coloniensis

homo

extulitque

honor.bus
Cap.ta

an hodiegue servantur
,

mcer
>";"'-

Cratepoliaessetcredend

arehiepiscopus

tu servabantur. Etenim Qermanti r.hditsuumde Sanctts

*****

SSS
mi

fuernnt,

ZmXloc suppedUat^sup Om "*" Th^cverbaA^ majori Uo

1
VwiUlorum
)

ZimmtesacrLapila

eo

tempor^quoSantos

in

eccleaia

h onore a ffec,tS novo translationis elevationisve concessa acprc m an Anno. Monasteriensibus fanstuM. Ve 0 1074, TuncenimSanctosAnno hxc Schatentop, rosimiUima sanc mihi apparet qui, S. Annone Colomnio. Etenim Frulericus, moensemgubernante ecclesiam.Monastenensem

TZn
hic-

f. nln fatoque anno

IncurcronondeviasseCratepoh 50OSS K:.l.lorum / 1592 t. *

.

.,,,,,,
.

Monastertenses adi

Uo
ottcr

nuttum cujuscumqw eoccutum adverselur, Opus

204
I

;l

Scripta lamen,

DE SS UWALDlS DUOBUS PRESBB. MM. urbis juxta quorum sat magnam copiam ipse- infenorem
gies,
admirai.d.-.

C B

met manu sua exaravit atque ad Majores nostros transmisit Gamansius,Societatis nostrw sain cerdos, unum occurrit supra adhuc laudatum quo ab hoc sagacissimo viro articulo de duobus Capita eorum Ewaldis ita signatum invenio Monasterium allata ( sanctorum Ewaldorum )
, .

Jndreorum ccemiterium agentibus collooant. SibUlarum effiproexcubias

arte expressas, et circa chorum dispositas eruunt, forinsccns per certa intervalla * marmori n.cisas, raraque arte >"" imagines patrio brachiis eruribusque con-

elaboratns
fractis
in

fuac in summa flede asservata, Anahaptistarura Anabaptistai^um furor a Garore excideruut

,

trura,

mansio hic notatus,is est, quo hianno\bZ\,occupato Monasterio, regem sibi crearunt, hancque urbem summa impietate.dissipatis etiam rebus sacris, miserrime afflixerunt ille autem furor diutiusnon tenuit, quam ad annum usque 1535, quo tandem post longam obsidionem urbs eadem
;

i-nem aliorumque Prophetarum, Apostolorum parietibus passim affixa, scaSanctorum columnis,

,

capitibus dissect:.s mutilant, ligneas vero securibus exstructum conjiciunt. Simulacra Pa,

lis

Ossa Sanoto veotibusque admotis deturbant. Domim Corpus pedibus connnn et sacrosanctum

disturbant, fenestras culcant, org-ana ereptiS tibiis episcopi donum picta^ frangunt, et maxime Erici
prjEstantissiraum

amplissimumque
illitos in
,

libros

intus
creviri

qui hie titr-

manni Ke> stenbrochii

Anabaptistis fuit erepta. 92 Sanctorum crgo capita jam ante annum 1530 Monasterii exciderant, ac proin ea ibi asservari, anno 1592 perperam scripsit Cratepoquam lius; nisi forte quis velit, huic potius
,

humano excreraento mandos congerunt

uuum acervum
doctissimi
1

bibliothecam

Budolphi Langii, lncubrationibus t monumentis autographis nondum editis auctam, laccrant atque
discerpunt,

Gamansio esseassentiendum. Verumprieterquam quod Gamansius, non autem Cratepolius, ab accurationc plurimum commendetur, nemo facile,

94

Citm ergo Anabaptistse ea rabie, quse his

,

veroiimMmt
'-'<'''''-<

quantum opinor,

posteriori huic scriptori as-

jam recitatis Kerssenbrochii verbis exponitur, b. ecclesiam in cathedralem Monastenensem Ewaldorum capiSS. in qua Paulo sacram
,

sensurusest, qui attenderit, quanta rabie Anabaptistae Monasterii grassati fuerint in xdes resque sacras ac prsecipue quidem in ecclesiam thedratem, S. Paulo sacram,in qua sacra Ewaldo-

ta

asservabantur

anno 1534 fuerint grassati,

,
.

rum capita servabantur. Optime id apud Menchenium tomo tertioScriptorum Rerum Germanicarumcol.Vi^ nos docet Hermannus a Kerssenbroch,auctor eequalis. Hujus proinde verba,
tium existimo
lera inter se

operae preutut protixiora, huc transcribere hxc sunt Catervatim (qua

,
.

partiantur)

incredibili

amentia et

nocendi studio {Anabaptist3e) flagrantes, xxiv Februarii (anno 1534,) per urbem [Monasteriensem antur hi Niszingauas vestales terrent , illi
) ,

ibidem reliquiarum repositoria comminuerint veroSanctorumque osss pedibus conculcarint simillimum reor, quodscribit Gamansius, Ewaldorum capita, [uee Monasterii in ecclesia majori servabantur, Anabaptistarum furore excidisse. Certum adeopropehabeo,Cralepolium,dum circa annum 1590 suumscripsit de Sanctis Germanix Tractatum, reinon satis gnarum exarasse, qux asservatis de Ewaldorum capitibus Monasterii Monasterienses sacra illa pignoasseruit. Itaque ra ab anno 1074, quo ea a S. Annone accepere, usque ad annum dumtaxat 1534 possederunt, nec
{

fratres Eontis Salientis adoriuntur, hi

Georgianos

invadunt, illi in Joannitas, reliquaque urbis ccenobia et sacras aBdes impetura faciunt, vestcs, pecunias, supcllectilia et quaBcumque sibi usui funeque a tcmplis sibi tura existimabant, diripiunt
,

ea verosimiltime,utut forte optarent maxime,amptiuspossident.AtquehcVCSunt.qucedesacrisl&waltlibus,Monasteriumolim delatis,com,< ,1, ,11:,

1

memorandahabui. Superest nunc, ut de reliquiarum parteex Sanctorum corporibusS.Norberto,

Ordinis Prxmonstratensis patriarc/ur.quondam jam concessa nunc tractem. Hic Sanctus,jactis monasterii fundaPrxmonstratensis in Picardia Agrippimentis, hinc anno 1121 venit Coloniam scdificare ecclesiam,inqua, quos cumque

temperant, argentum, aurum, oruaraentaque omnia, in Dei cultum et ministefiuntque impurissirao rium dedicata auferunt
pallia sacra, calices,
, ,

rum verberonum
tus et
stipendia.

scortorura

et

railitum

vestirao-

nam,

Imagines

ex superioribus
,

tibus

tibus

aut rasis parieconfringunt Sacellum divo Antonio juxta ereptis boportam Mauritianam consccratuni demoliuntur. Sed nulla vis uis mobilibus
reliquas
, ,

jam sibi aggregaverat.socioscongregaret, in animo haberet, probeque nosset, Coloniensem civitatem sacris Sanctorum pignoribus esse diiissimam,ab archiepiscopo, qui tuncerat Fredericus, h ujus noministertius,aliquotSanctorumreliquias benigneansibi concedipostulavit.Sanctivirivoto
nuit archu piscopus, fueruntque illi [duoconcessa reliquiis, vascida, variis variorum Sanctorum etiani Ewaldorura parte repleta.Tccorporumque

deturbant.

ctsi

siepe

tentata

sacello

divi

Ludgeri

nocere
Ber-

potuit.
verbit descr
bitur,

93

Eodem
,

die

nardus
cens

Mumme

hora quarta vespertina verbero agmen secum

,

du-

Eedituum Dominici templi (id est , eccleclasice cathedralis, S. Paulo sacrge) adortus ves vi ab illo extorsit, ibi primum in sacellum dispodiva? Virginis aliaque ex ordine irruunt liant frangunt, oorrumpunt. Inde templum
,
, ,

primo Junii
95

tomo statur id in Vita S. Norberti, apud nos inserta, auctor, candnicus Prxmonstratensis, coaevus.
,-

omnibus ornaraentis ereptis deDorainicum nudant, adyta profanant, altaria, direptis mapdiruunt, horologium, pis, quibus obtegebantur
,

malleis securibusque singulari vero furore et odio baptistepulsant reliquiarumque repositoria comrainuunt feria nestras sediliaque insignibus dominorum magna

opus

artiriciosissimum
;

quibus id ibidem num. 4K facit Col'ost b*e (S. Norbertus) devenit hcecsunt: Habebat loniam, ubi et l.bc.ter suscipitur ... voluntate jedificare eci et ipse jam tunc in eoadunatos reciperet. 01. hanc un, in qua et causam petivit ab archiepiscopo Krederico .-.nctarum reliquiacete.^ adelibus, ut aMqua quibus n.ereretur patronnia snscipere, e

s incli*
''"
lil
.

Verba

,l,n
,,///11

<"'/'"'

rum

non minimum ab antiquo

felix Colonia.

repleta
,

et dotata

erat
,

arte

easquc

Imagines diva? Virgia Francone monacho nis ac Joannis Baptist* in tabulis duabus depictas in artificiosissime fornacium perferunt, eaque * supra fossam usum
elaborata
dissecant.
,
,

Annuit cpiscopns

annuit
,

clerus

justam esse petitionem judicans et quos secum habebai At ille fratribus suis Deus ei contulerat jejunio indiquos ibidem M
.

et

populus.

cto,

L)IE
cto,

TERTIA OCTOBRIS.
scriptis

205
kUCTUM.
t

Deo comraendahoc pretiosum donum quatenus venerabile patrocinium daret inbat, venire. Nocte vero eadera virgo ex numero
et undecira milliura virginum vir-iuis, et locus, ubi jaceret
, :

nomen
,

ipsius

memorat. Ast, inquies, admittendane es. illa, qua Ewaldorum reliquias Floreffise exstaret afflrmatur Henschenii observatio ? Puto ego hanc illum absque maturo examine non fecisse.
,

per

visionem

cuidam desigmatus est, et in crastinum ex ordine visionis corpus ibidem qusesitum, integrum repertum est. Quo cum hyranis et laudibus Dei et gratiarum actione suscepto, de reliquiifl aliorumque quorumetiara aliarura virginum Mauro Gereonis, videlicet dam raartyrum in duo vascula duorum Ewaldorura rum
, ,

Forsitanadeois,quireliquiarumFloreffixexstantium catalogum Rayssio subministravit, Ewaldorum reliquias, utut Ftorefflse exstantes, in eoomiserit deinde error post annum 1628, quo Rayssius

laudatum Hierogazophylacium typis vulgavit

fuerit detectus, ut ex Rayssio nequeat indubitanter concludi, Ewaldorum reliquias Floreff

modum

feretri

ad efferendum

ei

impleta sunt.

Norberlus sacro hoc thesauro ditatus Colonuv Agrippinx diu amplius non subslitil,sed eo, unde venerat,reversurus, Prxmonstratum versus iter arripuit. cumque pervenisset adlocum, ubinunc milabbalia Florejflensis secundo fereaNamurco obviam sibi haliari ad Sabim fluvium cernitur, nomen buit nobilem matronam, cui Ermensendi
erat,

bus ab Henschenio perperam attribui. Ceterum locis, ac ju;cfleri potest, ut etiam pluribus aliis sertim in Westphalia, utpote quse regio prsecipuis suis viginti quatuor Sanctis tutelaribus Ew;ildos accenset, horum reliquise existant, fideliumque
venerationi exponantur, quamvis id litteris consignatum reperire non potuerim.

Namurcensem comitissam, cumque hxc

,

ei

Florefflensisvillx ecclesiolamxdiflcando

monaste-

PASSIO,
auctore sancto ac venerabili Beda,
E

rioobtulisset,suscepitvirsanctus oblatum ibique,

Prxmonstratum festinans,

reliquit alterum ex re-

detuln S.

liquiarum vasculis supra memoratis. auctor cox96 Testatur hxc pariter laudatus H verba proxime revus num 49, nonnullis post
sic svnbens: citata interjectis, de S. Norberto collectopost multura reliquiis Assumptis non
,

Sorbertw,

quam laicorum que fratrum tam clericorum verbum pnedicatioquos Deo per colleg-io, ag-gressus estj qui nis g-enuerat, redeundi iter et eongregationibus cum ecclesiis in ubique
processione

Ex

Historice Anglicance

Ecclesiasticce
editce
lib.

Parisiis

anno 1681

cap. xi.

magnifice
ejus

suscipiebatur.

Audiens
uobi-

autem
lis,

transitum
velociter

Erraensendis

matrona quasdam Namurcensis noraine

,

comi-

tissa,

occurrit

ei

obnixe
villa

deprecans

Utnecautem

vidit

vir

Domim

Gcgberct,

guia

iiiii

ipse ad

ut ad imponendos

fratres

et

religionem,

quam-

perraittebatur,

pradicanduni gentibus venire WMbrordi socioaliam sancta? est ob retentus u mi

,

iii

Fri

dam
in

ecolesiolam

suam

in

Eloreffia3 vellet

suscipere.

Habebat etenira ipsa multo tempore suae et pr*voluntate ob remedium anima3

,

oraculo fuerat praEcclesije utilitatem , de qua illas deveniens in parraonitus: nec Victberctfc

!!
i

nfeclo-

imii,

decessorum
Q em mulieris
pit,,

suorura in ecclesia propagarc. Videns autera

,

ille

eadera religioaffectuosam
susce-

respexit eam , et devotionem Et ibidem altero reliquiarum quod petebat.

vasculo
(erat

derelicto,

festinavit

P.-ceraonstratum

enim instans

nativitatis dies)

ricorum et laicorum fratres S. No?'berto Flovitios. Fuerint haud dubie a quas ColonLv obtinuerat, SS. Bwalrefjur relictce, pars in reliquix, si pars harum in uno,

habens clecirciter tngints no-

adhuc iu tes, quicquara et mdustnos, verbi mittere viros sanctos opus Wilbrord c presbyterii gradu in quibus eximus Qui cum illo advenissent, et merito praBfulgebat. numero duodecim) divertentes ad (erant autem grati Pippinum d ducem Francorum, quia nuper citeriorera Freet sunt
proficiebat,

Tentavit

illo

dorum

altero e

vaduobus supra memoratis rehquiarum

-

sculis exstiterit,
ubi illtit iiillnu

97

ex$tare, terl-

P"t Benncheniiu

aliquando ac dubitari queat, habuerintne flt, ut habeant Floreffienses Pra>proin an etiam hodie ss hwaklorum monstratensis Ordinis canonia Belgico Rayssius in Hierogazophylacio
.

monstratensi

r., Verum hacdere necexlaudatoauctorel constat unde coievo, nec aliunde

ceperat e, illo eos siam expulso inde Radhbedo, ipse quoque impenali F ad pnedicandura misit ne qnis pradioantibus quicauctoritate juvans qm multisque eos quara molestiae inferret beneficiis attollens unde fidem suscipere vellent, gratia divina, ut multos factum est, opitulante Idololatxia * ad fidem converterent brevi ab idolatria H1
;
,

suscepti

Christi.
2

Morum
de

secuti

exempla duo quidam

nn presby,

emplo

teri

natione

Anglorum

qii

in

Ihbernia

iuo

walaU,

f, a^terna patria quam multo tempore pro Saxonum g, niatn, provinciara antiquorum venerunt ad

eiulaverant

udt unt niiiiV

"J""

reliquias. 218 recenset

Sanctorum ma anno 11*1 allatas, hasberto Colonia Florefflam ^mparent. .Ewaldorum reliqui* non aueinter noster in Annotatts ad NUdlominus Henschenius laudati auctosensum ultimum, qui posteriorem huc transcmptum ctoudt*. W^ ris coxvi textum
sic observat
:

reliquias,

a S. Nor-

TfSt
ns

Cnristo adquirere aliquos ihi priedicando ambo, sicut devotionnius possent. Erant autem nam uterque eorura vocabuli
sie

etiam

appellabatur
r P ro

diversa
alter

ut ea tamen distincnone unus Nlger Hecapillorum specie

HeWd
Albus

ald,

FlorefftSunt ibidem (xn abbatia

nteroue

pietate

religionis

W^fj

.mbutus, sed

^igej

HewaW magis

eratscientia sacrarum Litterarum

in

Mauris

duobus Ewaldis

alnsque

SanctK,
tran

"TQuTvenientes

provinciam.

intraverunt

m
nd

ini

dui

lauclatus, aUCLUi //uw . j~~ luctor plul semel jam -

Henschenius observat, verbis

num.

^jue^ ^I^JSm huc

9o

ad satrapam,

qm Buper^

pi-tunl

lil

(/ (i;i(/lil,

,,

200

PASSIO

SS.

EWALDORUM DUORUM
et cau-

PRESBB.

MM
D

>.,

,,

quod baberent aliquid legationia ad illum perferre. Nou sse utilis, quod deberent Saxones, sed enim habent regem iideui antiqui praspositos h qu., satrapae plurimos aua gjenti mquahter tort. *, meruente belli articulo. mittunt bunc tempore o.stenderit, sors et quemoumque sequuntur. Huw obtempebelli ducem omnes qualu 00Mt| peracto autem bello, rursum ergo os Suscep.t tentimomnes dunt satrap. promittens.se mittereeosadsatoapam,
erat, eo
villicus, et

nostro ad diemdcvenitur ut Sanctus. In Opere Augusti relatus est xnter Prxcimam tertiam
termissos.
c

ad 7 NoHic Sanctus Martyrologio Romano vembrisinscribituriquoproindediedeilloacturt

sumus. ^, anno 681 adannum d Pipinus Heristallius ab in Auusque 714, quo obiit, majoratum-domus Pipino Beda loquitur de hoc ergo strasia tenuit
;

tum

hic,

tum iterum
,

infra.

qui super se erat,

(ut

petebant) aliquot diebus se-

eRadhbedum, seu ut communius scnbitur, anno Radbodum, paganum Frisonum regem

,
i

TQul^m
,-,.,,,.

cocniti essent a

essent alterius relifrionis,

(namet Pato.s sem

.* JJ*.
Sa-

Ita aut sequentiPipinusEeristallius devicit.

omnes fere
i

eruditi recentiores.

atqueoratiouibusvaoabant.et quotidie salutaris oflerebant, halirluu Deovictim* et tabulam altara hentesTeoum vascula saora, s.

dStato
SisCL

suspecti

pervenirent ad satrapam, diis SlT averterent illum a

fidei

et

sunt babiti, quia loquerentur cum

sui
-1

Quid hsec loquendi formula apud Bedam si"* gnificet, in Commentario num, Bibernia appulerint, nonedig Quo SancUex citBeda; sed sive in Frisiam $ive in Neustriam Austrasia, appulerint, verosimile apparet, eos ex
trajecto Rheno,

novam
stcque

AnUquam Saxoniam penetrasse.

reUgionem transferrent; co eorum provmcm veterem D aulatim omnis culturam. Itaquc rain novum mutare interemerun t, et pTerlnt eos subito oco.s.one glad .. N lom newaldum veloo. suppbmorum oruoiatu et Liurn autem longo

Cu
I

^bum

Vide Commentarii pr&vii num. 41. h Adi Commentarii preevii num. Plures alii etiam variarum gentium apoprsedicaturi properastoli, quocumque Christum
i

rent,

membrorum H hoenda B Kl.en.im in q os interemptos

.

omnium
quem

du.ee,*Uone

'

projecerunt

altareportatilereliquumqueapparatum t ceU- E lebrandis sacris necessariwn, secum detulisse dona.quse S.Gerardus,Broniensis in guntur.Inter comitatuNamurcensi abbas, c monastcrioS.Dionysii prope Parisios accepit,

"

Tod

cum

satrapa

Ule,

Ses

quod auditet, iratus est valde, permitterentur peregrininon

omnes,

videre voleban , ad se ven.re vo,

et

m.ttens

vicumque incendio occidit vicanos illos autem prarfat. Sucerdooonsumpsit. Passi sunt
,

imulj Christi quinto

Nonarum Octobrmm

secumque Bronium advexit^ecmseturitmeTmum,idest,hodiernoloquendimodo po-^Vealtare.quosanctusDionysius, dum viveret, utebatur. De hoc altariad hunc diem, dum de S. Gerardo agemus, iterum sermo recurMoguntiacarum Rerum ret. Gratias Deo, inquit lib. 3, Notationr 8 in S. Bonifaat Acta
superioSocietatis Jesu sacerdos Serarius A.nsgarii, Septentrionalium re anuo egi, cuin S. altare portatile populorum apostolatu incliti eandemque in Saxonia huo allatum e ultima
,
, ,
,

die

adveno
t

eorum caelestia defuere miraperempta eorum corpora amm cula^Nam cum

,

,c Martyrio

ttheno,
,,, l
| |

"i

iii

(ut
ffit

diximus) a paganis
ut bJEc

essent

injecta,

conti-

,i,,l

contra

pi odij

per quadraginta fere

[

impetum fluvii decurrentis, milia passuum ad ca usque

erant
socii,

paula post pie relatum

mihi

videre,

ac

in eo

atque ad cSed et radius Lucis permaximus, locum fulaltus omni nocte supra lum usque pervenisse contingebat illum, ubicumque ea
gerct

oca

nbi illorum

transferrentur.

Sanctos, sacris operari datum fuit. Plures alios gentibus annuntiari altare qui pariter Christum
portatitesecumdetulerint,brevitatis studio omitto. pag. k Valesius tom. 3 Rerum Francicarum Rheripa 872 sic scribit : Quos Saxones cur in corpora a yicanis Beda ponat, Ewaldorum ui

hoc etiam paganis, qui eos occiderant, ex iis in visione nointuentibus. Sed et unus cuidam de sociis suis cui nomen cturna apparuit ad saeculum Tilmon l, viro illustri et qui de milite factus fuerat monanobili quonuc
et
,

Saxonibus

in

Rhenum
Quippe

abjecta

esse

scribens

eorum posindicans, quod eo loci corporc de crclo tems radiasse ubi lucem B et invenire,
conspiceret.

lidem Arnnlti Aug. sequalis, qui de Magni libros v composuit

nescio.

poeta

quidam
g
'

Saxo,

rebus
,

^h
seu

honot

>,

manfui

di

indoque n un/,
,

Quod ita completum est. Inventa namque martynbus coneorum corpora juxta honorem
i;
,

vnlur Cu-

,,n

recondita

sunt

et

dies
in

Passionis vel
locis

Saxonum Occidentalium aut longe abesse dicit a Rheno initium capere volens attingere non dicit. Ita Valesius, flumen Sanctorum vorpora nt RheSCilicet, Bedam, dum poeta anony conjecta scribit, pugnare cum
;

Wcstfalorum a Rheno fines

non

num

l,n iKiiil.

Inventionis
tione

eorum congrua
Denique
,

illis

venera-

memorato. mo, sub hujus Commentami initium

celebratur.

gloriosissimus

dux

Francorum
sit
;

et

ubi hajc comperit, miPippinus aduucta ad se eorum corpora condidit

gloria in ecclesia

cum multa
,

m Colonia^civitatis
quia in loco, in
,

Rhenum.

Fertur

autem,

ebullierit qQ0 occisi Bunt, fons usque hodie copiosa flucnti loco

qui in
sui

eodem

dona per-

fundat.

terhic (vide num. 2) antiqiuv Saxonix non tam procul a Rheno cotlocat, ut paminos lam fiat,in hunc Sanctorum ibidem interfectorum illo corpora conjici non potuisse ac proin cum pugnat. At vero, etiamsi laudaaperte Beda non longius a tuspoeta antiqux Saxonix terminos pugnanRheno removeret, sicque secum aperte ilti assentirer, sed huic, tem haberet Bedam, non Ewaldorum setate, qua utpote minus remoto ab Saxones (vide num. \) terminos suos antiqui

Verum

ANMiTATA.
a
tero,

Sermo

hic

fit

de S. Egberto, Hyensipresbyest die

de quo actum apud nos

24 Aprilis,
in-

quoisMartyrologio Romano inscribitur. b Wigbertus, S. Egberti socius, coli non

nonnihil protutere. Titmon seu,ut ab aliis scribitur, Tilmannus 1 nobis idcirinter Prsetermissos ad hunc diem a de corelatusest, quod nihitsat certi distinctique ejuscultuinnotescat.Bollandusnostertom.iMartii
in.

U,

DIK TEItTIA OCTOBRIS.

in S. Suiberto ila habet perquam probabile , bis

W7
B,Dt
-

maninim
corpora,
plerisque
in

cui

SS.

Visum aliquando noTilmonem sive TilEwaldorum revelata fuere

Hic in
voeatur,

ex

sociis

S. Willebrordi fuisse.

Bedffi

exemplaribus
in

Tilmon
est;
,

alio

ffla.,

quo usus

Cantabrigiensi editione
in

dum dubitare, an ex S. Willibrordi sociis Til- A mon exstiterit quod etiam et mihi admodum dubium apparet. Bailletus ait, Tilmonem ex loco, quo Sanclorum corpora inventa sunt, fuisse oriundum quod sine fundamento ab illo assertum, idcirco suspicor, quod nihil occurrat, unde id
;
;

Abrahamus "Whelocus, Tilmannus

Sa-

xonica paraphrasti regis Alfredi Bollandus, satis indicans, sese equidem admo-

Tilman.

Ita

haurirepotuerit. m Olim S. Clementis, nunc S. Cuniberti nomi-

ne insignila.

DE

B.

UTHONE CONF.
COMMENTARIUS

AB.

METAM
J.B.

PROPE DECKKNDORFFIUM IN BAVARIA INFERIOIU.

I>R^EV1TJS

B
FOHTE NNO
DCCCXXVIII
B.

I.

adconditumMetamensemonasterium. Beati memoriafacta,etgestausque

E
Martyrologium
in Octobrisita
Universale Castellani ad diem laudat Uthonem In Bavaria S.Uto,
:

Vthon-

centioribui
tai}t'<>

Pi
pe

xxvn .ollicitus est tomo 2 Januarii ad diem Henschenius, cum deS. Gahjusdem mensis ut melberto in Bavaria parocho ageret, fore,
B.

Italus, discipulus S.

Gamelhem

ad ad diem ni Octobris de

Uthone hujus
:

di-

scipulo in Opere nostro tractaretur

illius

quod autem magistro acturo contigit, ut nemHenschenio de nomen in Martyrologiis nostris non repererit
;

cum Uhom 2 Existimavit certe Castellanus, tribuit, aut cultum tlhus indutitulum Sancti

**
u

idem mihiacturo de Discipulo

contigit,

cujus pariter

nomen iis est ob sertum non legitur, quorum major

saltem Martyrologiis inantiqui-

bium revocari non posse,aut eonomineab gavisum memorabili tempore apud suos fuisse Sanctis hujusmodi titulum his enim tantummodo Monito ad religioni sibi fuisse, ait in
:

adjicere,

Satis igitur fuent tatem auctoritas et eestimatio. Menologia recentiora nonnulla Martyrologiavel in Martyrologio Benedirecensuisse. Menardus Octobris Uthonem paucis his iii
Ctino

ad diem
:

verbis
abbatis

memorat
,

In coenobio itfettensi B. Uthoms paulo plura in Observatiombus habet,

:

tamenparte Martyrologiumpraevio. Mabiltonius Sanctorum pnete-rmxsso2 Sxculiiv Benedictini, Ordmts rum indici Uthonem inclusit,an quod alumnum fuisse, noncenset ? nonid Benedictini ejus erronbus quidem opinor. An quod Vitam autumat ? Hoc sane innmt respersam
fabulisque

llc

Bucelinus in

iWntmn,se<ISnctumvocat.Prolixior ejusdem ordinis Menologioad hunc

num. 20 Annalium Benedictinorum lib. 26, Metamensis seu Mettensis monastem onubi de
qine
'
,

rehcta amoUttho sive Utho, natione ltalus, in Germaniam venit. re Christi patria, peregrinus C magistrum nactus msigni Ibi S Gamelbertum profecit,prfectusque ab eoMichelsvitas sanctitate Gamelbertus rehgioms buchensi parochia, ubi jecerat, inde postea bello Ohristianffl fundamenta
batis
,

diem

inquit, B. Ottonis abln coenobio Mettensi,

hxc scnejusque fundatore Uthone agens, or.go vulg-o Metensis Haec Metamcnsis bit qualis ex ejusmodi narratiuncuhe monastcrii, Sanctum Beatumve appellant et
,

colligi

potuit.
;

alii*plures

ut

Hundius de monastenorum
Radencs. in

et

Fundatione,Martin collegiorum per Bojariam

Reliquiis deserti,

m
I

Bavana

Sancta,

qui Metten dicitur, sibi Boico cedere coactus, loco, eique Uthonem abbatem przefecellulam condidit, eamhonoriM fcaelis Archangeli nuncupavit. eit postea, cum, Deo ordinante
Eo' inter

venandum,

Carolus

Magnus
ejusdem

d.-v

cum
Cffilestis

locutus, et colloquii

saneto i>ene coldulcedine captus,

inAnnalibusEcclesiastias GermanicV. ,a Calles sun et jejuna admodum aue Ceterum pauca auctorcs de Beati cultu auk apud citatos aliosque haad procul a Melequntur. Fontis cujusdam thonis appeUf et S. tamensi ccenobio dissiti, meminerunt Cultos fuvise Metaeorum plerique
,
I .

m ma

Latiam
bnnn

illustre illic Ordinis

nostricomo-

* exstruxit, cui Uthonem dignissimus Abbas, et multis loco fuif sanctissime omnem reh-

**

Amabersuaxtate S.Gamelbertum (quem Aventinus ho 4 Uthonem tum vocat) et B. Ilh adAnnalium Bojorum pag. 380 affirmat
>
,

hll ,

ibidem discipulisaggregatis,etad
Ki0S8E
, Ltffl

l nl

perXectionem solertissime tpsa die A. C. dierum et mcritorum, hac nus mortem discessit inslgni pos ncccxxix fclici fine imprimis illustratus, aeterna
:

mstitutis ple-

reqrinatiombus celebrari solitum tum maximeStengcltus 1,1,

'J cui m menS.Vthofecit,fideliInasseU Zt perOermaniamBenedicHnor M

tK
,U>
t

inquit,

ibidera

reli^iose

coluntur.

Fon-

sn,,h,<s

,,,',

Xeulorum
:

continuat one , n fonte beneficiorum divinorum appellatur, in quem Neapomaxime qui Uthojos infecti) si immergantur, Utana lue ntertVct. [lege, sanitatem. Satam recuperant Hispanicis tomoZdeVitis totidem fereverbis, sed descripsit Antonius Heredta. SS. Benedictinorum

gloria

Xempore
tamensis)

Ulrici

hujds
S.

flominis

abbatis
.
m

ccepit

concn,,,-

.,,u,uih
ann.

***^*g Sfiwo.
mccccxxxv
i

culosum

foutem
et

Uthonis, abbatis Osw..di

m ra w

obut

ad

m-aclo S m

Mnxv) fontcm

,.

1^
fc
,

"* J^-J^
n
P

Octobris

Tomus

II.

208
AOCTORB
J

DE
sunt
ejus

B.

UTHONE ABBATE METAMENSI.

morho morbo
u.uucu Qallico
pe,

liberati

. beneficio

certi hinc pro occuuo tuvuuu, in occuUo lateat nihil

:

B.

multi advenaj. itis secuta est.

tum Oswaldus, Mettensis rexerU ratur; quorum alter abbatiam

menses t obierilque anno
150,.
,

Hanc peregrinationem mox claGeminus apud Um-> abbas, memouterque

aU*" , OW

anrm^

anno natali D r nequeex anno Ga; Utbonis concludere licet secl Michelsbuchensis melberti emortuali, circa quem jam virum factum, parochi*curam m Utboncm triginta transtuht atqueadeo annorum circiter ilmensRonihilo magis, quam annus cum hic natum sacro fonte QU0 Utbonem recens, llllUl i
aliquam habeatur. At lustramt, exploratus aperit annum Uthonis naMettense Chronicon probabili saltem conjectura
talem utcumque
aS
et

successorproadm^.^ieamdemMatmmr^
concxlxan auctow Kino atque adeo inter se "" '"' '""> <//"' Jssunt ulut Sit, hinc saltem Ohristiam concursu secllis populi

'

mam

Z
in Bavaria
ntltut.

clrJer

fuisse. S UtLonis fontem celebrem ItueccUsnsfico note de Beati ZPauJhxc plura datorts, .w quando innotuerunt haetenus, ,sRadeinslruamur. 1 l< ea de re uberius

solitudine Mettensi znerat Utbo, cum illum in Contigit hic CaroliMavenit Carolus Magnus.

fl^L

si

audiamus, jam senex barbatus

N*fc

qni
rin

cum Utbone jam

et

sene congressus

secundum

ZstoZsBavarimSanctBmmtewUrw,
prxfectorum monaste, xt cataco, eique subnexo apudMum typis edemus prout logo exhibet hanc Wolfgangi Selender sque cum Jstat. confere
:

idem

in BavaChronicon, pacatis iterum rebus multoties jam rebelli jug-um misso

relatione

apud Raderum pariler

quee de B. Utbone t

cum

Vxta S. Gamel-

W^
:

Thassilone,
:

H B

apudnosd atareoertiaddie,,, xxva Januarii fecxsse Mabxlontum, feruntur. Baud ,gni eam prxcedenh citata neprodunl ejus verba num. immerito. Neque entm e,us

iis,

lue ut apparet, mstructus luctor ab antiquisinstrumenlisprobe temport adeo quas narrat, fuil, neque rerum, magnam sibi fidem concxhct.Prt. vicinus,ut cum ait Quam,, quidem ipsemet fatetur, ad abbat.am, cujus ,pse bonus is Pater
:

Ratisponenses apud Maferunt breves Annales * billoniumtom. 4 Veterum Analectorumpag. 476; fuere in Bavana at propterea 'nondum pacatai Thassilone licet ducatuexuto, res: Hunni enim, jam ante adversus Caejus rogatu in Bavariam

Carolus victor operam captus quidem Thassilo est atque exvenationi Chronicon, anna auctoratus, ut habet Fuldense ut re7ss, eodemque in Bavaria Carolus egit,

sub

cum

daret

rolum
iisque

evocati, turbasibiciereperrexerunt,cum eodem anno semel atque iterum armis deEgincertandum Carolo fuit Huni vero, inquxt Chesnium tom.1 Scriptorum GaUiae hardusapud
:

diu

primus

abbas
est,
est,

ab
si

imperatore
in
falsos

Carolo

Magno

pag. 245,
exercitibus

sicut

Tassiloni

promiserant,

duobus

constitutus

sederit,

a nem.ne re-

latum

mnltibus

hs qumdefonteS. Alterum vero colligitur ex ahtsahquo morbus aliis Galhcus, Utbonis, in xgrorum corporxbus Beati ope ex ter ,,,,cUlus, tlla postertora pelhlur, memorat quandoquidem ad fontem Mum confluere sunt anno 1806. quo
;

relatum est, certe bell.c.s turedaotum. itcrum periit, ,c .n oineres

aut

juliensem,

comparatis, uno Bojoariam aggressi sunt, sed Nam in utroque loco victi, fugatique frustra. cum mag-no sunt: et multis suorura amissis, mjuloco sua se receperunt. Quam damno ad iterum mariam velut vindicaturi, Bojoariam sed in primo congrescopiis petierunt
altero

marcbiam Foro-

joribus

si veraSlengeliusscrtbit fideles cceperunt,

num.

innumera multitudo eosu pulsi a Bajoariis, et etiam ex iis, qui per fug-am rum cfesa, multi voluerunt evadere conati, Danubium tranare
gurg-itibus flumiuis absorpti sunt.
:

t]uo circiler

tempore natu$
tit,

suveriore laudatus. divinahom rehclus \ Annus Otaonis nataUs Gamelberto in tttnere hunc quidem a S. est fuisse, narrant Romano sacris undis luslralum conltgertt peActa; at quo anno ea utriusque lemporum nota nec nulla docet regrinatio Anonymus ViUe S. eadem auctorum opinio est.
,

Subdit autem Bajoariam profectus, post pauca Rex autem in ordinaeamdem provinciam cum suis terminis atque inde regressus in atque disposuit vit, et diem Aquisgraim palatiosuo, ubi byemaverat, more so- K Natalitium, sanctumque Pascba
:

Domini

cap.inum. 10 )am Gamelberti auctor apudnos sacerdolio functum sertbtt, annis quinquaginia cumRomanum iter arripuit.Quomam aulemle-

lenui celebravit.

exutus est Itaque annus hic, quo ditione huic fcedere junctos CaroThassilo, quo Hunnos
lus dcbrlhicit,

j.

S.

Gamel-

berto bapti-

zatui,

faM-

oibuseatempestatecaulumerat.ne quis presbyter viginti quxnque ordinaretur, nisi triginlu, aut

saltem essel annorum,
tis

Bnjnariamque per
est
,

se ipse dispo- que

adultior,

suit

non plane ineptus

cui

viri ad id Z< h ,*Paitaque necessitasexposceret.prout 751 rescripstt, no ad S. Bonifacium sub annum

,

nempe provecUortsxtamuneris non repertrentur tdonet,

si

hb. 3 apud Serarium Rerum Mogunliacarum secundum auctorem illum nepag. 262 videreest; annos numerasse 80 vel cesse est, Gamelberlum itineri. Wolfgango Se75 cum Romano se dedil lib. 8 num. 26 Anpart. Aldzreitero
ut

Utbone congressus innectatur; neque sequenti, neque retiqua hujus anni parte, Eginharin Bavaria, ut idem quidquam bellici alter paulo at dus testatur, tumultus exstiterit apte annus occurrit, cui idem eventus eeque post quo Carolus, viceHunilhgitur; is estannus 792,
:

Caroli cum maxime cum

vastataque nis reddita,etperagrata

sis solitudo

lender et

futt. nalium genlis Boicx septuagenarxus Aposlolorum limina salulasse, Brun.-randi natu Bojorum part. 2 nerus de Virtule et Fortuna dumlaxat affirmat. Raderus paq 42 gencratim id ihnerts a S. Gavero notante Benschenio, sacrxs xnxttatus melberlo, haud diu posleaquam est

Jam

haud multum remota sit fien equidem facilepotuit, ut intervenandumeoseucasu, ibique in Utbonem seu ductu divino pervenerit, utnusque loci suadente idpotissimum inciderit; ad hunc annum CaAlque ea de causa
;

Pannonix, Ratisponse consedit,unde

magnaparte cum Metten-

vicinia.

roli

susceptum fuisse, exislimasse Totumque habet enim de S. Gamelberlo

:

videlur

stc

se

ad
Bo-

res

sacrisque divinas convertit , et p.ofectus est. Cum igitur mam

et

raitiatUB

annus Chrtstt

congressus refertur aCointio, Bulteau in Compendio Histomie Mabillonio tomi 2. Porro cum Ordinis Benedictini initio asserat, Utbonem tumtemChronicon Mettense fuisse, si illi demus annos voris senem barbatum pa[neque enim multo plures concedi

cum Utbone
et

circiter GO

quo annus xtatis Gamelberti,

Romam

pelttt,

titur Vita ejus

ad annum 828 usque protracta,

sz

; ,

DIE TERTIA OCTOBIilS.

A si

209
*w"

quod plerique scribunt) natus fuerit Utho eo circiter annorum spatio, quod ab anno JZSadannum 732 effluant, obieritque cenlenarius, aut centenario proximus quamquam, ut supra ex Stengelio riiximus, de ejus anno emortuali neutiquam coiistet. Parochiam vero Michelsbuchensem administrandum susceperit circa annum 702. Definitus igitur utcumque B. Uthonis est dnnus natalis sed utinam solidiori fundamento interim facile cedemus, si quis vel certiora
est,
; ; :

verum

emeritam animam post seculares agones remissurus ad Dominum. Non ita tamen brevi post rthonis adventum rebus humanis ereptus est Gamelbertus, teste Selendero, quin Utho sacris ordinibusprius fucnt initiatus, verisimiliter sub Anthelmo seu Anshelmo, Laureacensi seu Passaviensi episcopo, qui, teste Bruschio de Patavia lib. 1, ab anno 757 usqi<<' <"> annum 766 Laureacensi
\

vel probabiliora protiderit.

Micheitbnchen-

ecctesuv prsefuit. Quo autem anno id contigerit, ex ante dictis incertum est. Paroc/<< Uthonis curx a Gamelberto commissx Michels-

7 jyec

exptoratior

est

auno natali Beati pa-

buch
ris

lioriieque

nomen

est,

quasi MichaSlis fagum

"^piur,

Italus Q uidem P assim audit, at cujas fuerit, nullus certo edical. Auctor anonymus Yitee S. Gamelberti Uthonem ab itlo in itinere Romatria
-

Nam

dixeris.

Est aidem Michelsbuch Bavaruv Inferio-

no baptizatum tantummodo
in reditu, exituque Italia? Cointius, Mabillonius fecere
:

scribit

Brunnerus idem Aldzreiterus,

;

oppidum inter Danubium Isaramque fiuvios situm, haudprocul ab eo loco, ubi in Danubium devolvitur Isara. 9 Quamquam autem Utho magistri sui consuetudine brevi post adventum suum ex hac uita erepti diu uti non potuerit, spiritum certe hau-

aWf, ibique

monatlertum

Chronicon Mettense, ex eoque Stengelius Ronuc id factum addunt alii, in hospitio, ad aiunt, et casu diverterat Gamelbertus, et absente quod forte
;

at

sit

itaque id

unum maxime ab

illius obitu sata-

paroc/m: quod postremum, si verum est, Romx sacro lalice tinctum fuisse Uthonera, ob degentium sacrorum ministrorum B mojorem illic minus mihi videtur probabile. Qui jucopiam, ventutem suam traduxerit Utho, equidem latet minime tamen dubitandum mdetur, quin et littens excultus et puris sanctisque moribus fueGamelbertus, prorit quippe cujus parentibus S.
loci
;

gere ccepit itlius exempAo, ne qua in re ofpcio suo deesset concionibus operam dare, inimicitias tolters, exstinguere odia, fcenora, rapinas,peccatis sive pubticis, sive privatis correctionem et e den effxcacia pro viribus adhibere remedia
;
>

nulli operse aut labori parcere, ut

gregem

sibi

commissvni undique sartum tectumque scrr< Et hcv<- quidem omnia, ut Selenderus ait, Uthoni
sat prospere processerunt
stitionis fibras evellere,
:

at inveteratae super-

phetico spiritu afflatus, pr.vdixerat, fore ut sibi aliquando succederet atque eam ob causam illis piam sanctamque Pueri insiitutionem et edi<<<<tionemenixe commendarat. Monuerat prxterea,
;

longc majoris fuit,

Qi'o</

operx contentionisque minusque e voto successit.

cum cpgre admodum illi esset, relicla alteri parum gratx vinex excotendx cura, in solif
nem, Deo sibique deinceps vacaturus, abscessit. si sequamur, vix promptu est, unde, quo tem\ quidquam in Michelsbuchensi parochix vatedixerit, defmire possimus. Si vero Chronicon Mettense a quod adea tempora, quibus ingruere coeperunt ducem et Cabellica inter Thassitonem Bavarix Magnum odia ac tumultus Uthonis in rolum solitudinem secessi<> refert, hunc co temporis ad annum 788 spatio, quod ab anno 763 usque " Eginhardo fluxit, contigisse, ore anno Thassilo t instigantepotissimum

ut,

nici

viritem tetatem Utho attigisset, ad sese illum transmitterent neve, quo mittendus esset ignorarent, commorationis suas locum inriicarit. auctorem ChroIta <<< '<'"< VitseS. Gamelberti at Mettensis hsec quidem latuisse videntur. Sic

cum

Eanc rerum gestarum seriem

enim Uthonis ad Gamelbertum describit accessum, quasi ille in hunc mere fortuito incidisset
:

Utho'

iste,

inquit,
relicta

cnm

venisset,
et
ipse

Italia

ad vinlem atatem perpatria, peregriuatus est

in

religionis ergo

lam ad Danubium melbertum venisset,'

ac

sitara.

Ubi huraaniter

Germaniae partem ilcum ad S. ab eo exceptus

<

paroehia

ea

ipsa

Michelsbuchensi

viro

Dei.jam derrepito
fieri consuevit, ut,

sene, donatus est. Scilicet ita

Longobardorum perga conjuge, et Desiderii regno Caroli armis nuper exuti regis, Italiae
filia
;

n
luareiicta, in

res antiquas occultasque idonas testimoniis destiscriplores recentiores, raro abeant in contratut,. liberius tractant, non quam erei veritate et ex suo genio potius, ria

dum

postemom a Caroloprimum deficere ccepit diHone verorebellionispcennr,' Thassilo dedit, et intrususest. Quori omniprivatus in monaster,> <' CaSelenderoadi sa quis cum
rolo

Magno inventum co<>

//

'"/ " " Jhuc

loquanlur,
iolUudmem Meucntem

Gamelbertum sive ex Uthoni, posteaquam diu sive fortuito convemt, magtstro CO nstituto, legitur in Vita S. etenim sic it

occupatum, secundum di 702Uthonis in solitudtnem l mnum

**
statu..

mve

haud Ucu
:

Gamelberti

Convocatis
S.

amicis et subditis,

al:

end profectio. 10 Vasta utrique

Danubii
..

rip<v ea

tcmpc- <X>.
i

locutus est eos

Jam

fratres

et

Gamulbertus talibus dictis carissimi, accepimus *Profilii

state solitudo adjacebat Danubii ripa, sinistram

tho,

relicta di

adiit, ibiqu

alle

missum

Domini.

Hnnc

Virura

procul

dubio

anno prion praees^e sciatis, qnera istum dedit mihi Dominus ha?dixeram vobis, esse pastorem. Juredem; ipsum vult vestrum est mihi, quem ego suecessurus
vonturuin
sta

>iB guadam t haudproculDeckendorffio risoppido,densonemoreobsitaseseaodiai ftri

cellulamqueemguamcondidUpropefontem(quem

eamobcausam

qnidem lege
Christo

filium

et sanct*

Ecclesise

per

bapti-

Ulius in

appellant) illamqueS. S. Uthonis voluit, seu quod irchangelo dicatam periculis opem essetexbelli Bavarici

smum

generavi.

Hunc summa

diligentia

obser-

pertust

seuquodillumpr*cipuaiyen^ioM

corporis et ammae advate, monitis ejus aures obtemperantes perducere vahibete, qui vos nullura haqu.-e lebit ad regnum et requiem , contradiHis dictis orania sua illi bebit finem, hujus traditioms qui aderant,
dit,

lelatus La venandx haberet Bucforte inter Uthonis ccuum habuit rotus Magnus obviam
ho,i<ir,<l>- altocutus,

omnesque,

testes
n-ravi

adhibuit.

Et

non

iongo

post
in

tempore
Lectum,

interrogavtt. motus numquidasevellet, " hl idsibi ZrnlvL MivhaMs o honorem S.

y\ sP;" ce \*%\[2 Fusus

ld
'

ti

<>"

prasventus

infirmitate

decidit

sltZ

ma

810
4VCT0K1
J.

METAMENSI. DB B UTHONE A13BATE

inquit Solenderus,

tati,

B.

mus
tius)

imperator
atque

mox assensit gloriosissipatn(tum Romanorum adhuc

celebre

illicd

monasterium sub

re-

imperii, diserteaccenfiliorumejus et stabilitate Mechema, id est, Methema setur monasterium Infevulgo Metten, in Bavaria seu Methuma
,

fundamentis gula D. Patris Benedicti a quod multis lapide extrui curavit, quadratoque muneribusque prediis locupletavit,

secto

riore, ut
lib.

Benedictinis Mabillonius in Annalibus

np^mm
^njessu

28 interpretatur. Item apud diploma refertur, quo dovici Germaniae regis

constat,
sterii

Hundium Lu-

Carohque exornavit. Addit, in Uthonis ut Carolus, cum id miri contigisse,

celLv
esset,

monaCarolum Ludovici avum prxdicti

guirfguidoJfl

m P^nquO

Beati securim narrat Andreas presbyter parte Spag Bernardum Pez tom. 4 Anecdotorum hujus prodigii nulla
446.

suspensame soUs radxo Uthonian* Idem etiam videritet obstupuerit.

ff^ZU^

tutelam in secontulisse. Mettense moBrusschius lib.ide Patavia 12 acparest.Ita nasteriumlonge facit antiquius, r. ..~vt ntmiii scnbit Sll h Sub ortu onvt hl de monasteriorum Bavaricorum (Laureacensi ac Pataviensi eodem isto Vinilone plurima circumquaque in Bavans mo

preesxde)

Verum

Chronico Mettensi,
et Cointio,

et

g*-J Brunnero M?"*

nasteria condita sunt

et Inferius

in

primis

vero

Superms
Metani-

aliisve

idem

ut fertur, adjectis hisce parhcults, vocatur in dubxum. valentibus,

ense

Aldacbium ad paululum a Danubio

Danubium,
supra

Deggendorf,

fium,

ac Lanulacense ad Lunensem lacum ad Danubium, de quibus omnibus Austravieuse ex hac ad caelestem vitam Vialibi. Decessit

II.

Tempus

conditi

monasterii,

secutse Beati obitus, et hunc

nasterii vicissitudines.
B
Condito a te

mo-

anno dccxlv. ejusdem sedis epiPaulo vero post, de Wiserico

nulo,
antiste
ille

venerabilis

anno 768, svopo agens, abbatibus, qui synodo, quidem scribit, Digenfinii (Bavanx lnut ille
ferioris

oppidum

est

interfuerunt, inserit

ad Isarae ripam) celebratse Oportunum Metaniensem.

%* W&
>,- 792,

monaiterio

Magni munifiMetlensi cxnobio Caroli Uthonis condito mitia fueJcenlia et eura illiganda esse hxcaue annoprobabilncs 79*

ux

Unde hoc in animum induxerit suum Brusschius, cum tamen Oportunum, qui Dingenfiignoro abbatem niensi synodo interfuit, Metaniensem
:

crediderit, eo

est. in SUV erioribus diclum

Ad eumdemannum

referunt citatorumm, dicticcenobii incunabula

:

quod hujus nominis abbatem Metaniensem Uthoni inccenobio Mettensi successisse, Catalogo Hunfortasse invenerit prout reipsa in
;

inqmlBrunsZeauclorumplerique sunt tamen. tem P ore reJ iciUD nerus,

dii

T
h

Oportunus aliquis Uthoni successisse refertur; Brusschium, hinc in eam suspicionem adducor,
monasterii quod idem utrobique nomen legeret, retulisse, Mettensis fundationem acl eo tempora aliquamdiu ,., w~~ uuqaumu^ praecesseqU ge prdediciam synoaum qux praedictam synodum secundam de r unt. Aliterfortasselocutus fueritsi

ore Carolo nondum tmpera fu antur, quod, memorant. benus veteres onart contiRi^e

^n^uJZTccenobii collocanda videbuntur

Geicoldo
exhibit
,,,,.,
tollit

Mettensium a ^Malefen^M^ ^bbatumAnnotatiombus

in suis
,

ad Hundium
1.

Germani.monasteriorumflcndatxone^ quam certe animo concepit, aliquando vel parcero itlud tim, vel omnino absolverit. Interim Dingmfiniensi subadverto, inter abbates synodo Actis OpoHuscriptos legi quidem in ipsis synodi abbas at non exprimi ckj u s loci num abbatem; non nisi per conjecturam, aut
,
-.

uoi

sic:

Utto, constitutus
dccci.

abbas

annum

Domini

Strupulum hunc
ccenobium Met-

item anno Uthonemt*tense condi ccepisse, olio bbatemconstituipotuisse,affirmat: a Uus structura, monasterii inquit, Tametsi enim, et nondum imCarolo adhuc Romae patritio, Utoms potuit tamen inchoata est, peratore,
<

Aldzreiterus,

dum

alio

fuerit unde forte secutus, auctorem alium simili modo deceptum Mettensemfuisse,existimavit. Sic abbatem hunc Germanicarum pag et Meibomius tom. 3 Rerum
200,
ivit. duce Lazio, in eamdem sententiam Mettensis cce13 Eadem, qucV Brusschius de nobiierectionetom.iMetropoleos Salisburgensis
,

F
cunlradicant,

prcefectura
,

'

de xdificato jungo, quw de JEgidii Albertini ccvnobio, eique praefecto. a Carolo Mettensi Manifestus Uthone, errore idem auctor habet
:

inannum, qui augustalem ilhus quo nempe secutus est, differi augurationem redierat. HiscesuOexltalia in Germaniam jam

in

pag. 291 scribit Hundius

at is sibi non constat; ejusdem Metropoleos pag. 501 tomo enim altero Danuhaechabet: Non procul a Deckendorf ac
:

est
libri

error yEgidii
llilariorum,

Albertini,

cum

in

pnefatione
dedi-

bio monasterium

Ordinis

S.

quem

abbati

Mettensi

Ma-num Metense mocavit, asserit, Carolum octingentissirao (adde octogesinasterium anno secundo sedimo, prout apud Raderum legitur)
ficasse
,

secundum Aventinum fol. gno, imposito primo abbate

316
,

Benedicti fundatur, Maa Carolo

Uthone

ereraita

lique pra_fecisse

Utonem

constat enim,
di

Carolum

supra concessisse. mo quarto, v Cal. Februar. fato Mettensi ccenobio exstare ait Hundius in iv Cal. Augusti, Caroli Magni diploma datum

anno

oetingentesimum,

sententiae hujusloci. Itaque tacite hic Aventini tantum subscribere videtur ; quamquam is ibi Carolinum chploma, dicat in ccenobio Mettensi Pag. vero dc quo num. xi actum est servari.
, ,

330 idem Aventinus ait (et hoc quidem fatso cum

, ;

Carolum Gamelberto addexteram Danubn

S. Gamelbertus) et
,

ripam semper commoratus sit

anno
lius
bit

Christo

propitio

dcccxxxii,
i.

gustali in Italia

n CaroliMagni Utut sit, certum

in Francia diplomat<<
est,

anno AuContra Stengescri-

itlic periisse,

annum 882 non con:

augustalisecundo, atque qruere cumanno Caroti irrepsisse errorem nam in conin annos Christi anni 817 monasterns, quae stituto Ludovici PU nec dona, nec militiam dere debent imperatori orationes pro salute imperatons vel
sed solas

Uthoni templun condidisse jam cesserat. Virefert, quibus Bavaria Carolo nec tamen quidquam atdit haec sane Hundius assertionem roboratulit, quovel priorem suam refutaret. Ceterum Oportu,

quod ad ea tempora

ret, vel

Aventinum
,

nus

qui Dingenftniensi synodo fuit qui priMettensis sed Lunelacensis abbas monasterii circa annum 7<jy mus Lunelacensis duce fundati ctavel 748 ab Utilone Boiorum
in/er/
,

ilte,

vum

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A

211

vum

tenuit,

obiitque,

Eundio

teste,

anno 781

titi

Calendis Januarii. Sic Aventinus scribit pag. 777 802; Cointius tom. 6 Annatium ad annum an31 ; Mabillonius tom. 2 Annalium ad num. num 111 num. 41 ; Melchelbeckius Historise FriBrunero, singensis tom. i pag. 70. Velsero et synodo subscriptis suas assisingulis abbatibus

non probetur, vel asequentis initio, plane mihi persuasum habeo. 16 Cum enim annus dati diplomatis is sit, ut tum fluxerit Indictio xv datum esse debuit anno vel 822, vel 837, vel S:i2, vel 867
sunt,

quamquam

in Cointio

^"Jj
,

mU[ mnili>

gnare
tis

vetustasedes, res anceps visa est, nullo setatis superstjte suffragio, sparsisque jam id

ellutq ue

iw..m
329 woundttiii

pluribusper Boicam monasterns. ccenobio 14 Quamdiu vero Utho Mettensi catalogus ut Mettensium prsesulum prxfuerit,

num

3 c itatushabet, posteris

nemo

transmisit xd
:

quibus solis, regnante Ludovico, fluxit Indictio xv; obiit enim anno 876. Verum. assumpto quocumque altero regni Ludoviciani initio, annus ejus quartus numquam incidet in annum,quocopuletur.Concum, mense Januario, indictio tra vero si initium regni ejus statueris anno 833, mense Octobri, vel 38fl, mense Januario, concurrent in annum 837, mense Januario, annus

HetUMtom
'~

solum dicitf suo iimem in templi choro ante

principem tumulum
insignitum
:

aram

tum Ludovici

quartus,

tum

Indictio xv.

Anni

52"*JT

esse

nactum, hac epigraphe

iraus,

autem, a quibus regni Ludoviciani inium de-

Abbas hic primus Utho, nec laudibus

Hic jacet ut Quo fonte derivatum,quod apud
502
legitur
,

sumere variis auctoribus placuit praeter citatos, 817 in xstate, 821, 825 mense Auhi sunt
:

liraus, ccelis requiesoil

opimus.

gusto,

Hundium pag,

rum autem

anno 801 Octobns Metusque ad annum 829, diem 111 non compen tensi ccenobio abbatem przefuisse, proxime vita migrasse, vel hoc tamen illum e vidi. anno, scribunt plenque, quos prxcedenti assignatis Successorum quoque ejus catalogum, anno et regiminis duratione, morhs

Uthonem

nempe ab

Ve 827, 838, 840, 854. quod paulo ante dixi, censiderantipatebit. Addo, quse de asserta jam epocha leguntur in Monito in Ludoviciana diplomata tom. 8 Scriptorum Rerum Galticarum pag. collatis Quando Ludovicus Augustus 417. anno dcccxxxih a suis cum filiis suis signis;
826

aut

esse,

D E S E 11

TI3 S

A C V R O D I T U S,

N
ut

FILIORUM
tradunt

P O T E-

statem redactusest,

Annales
:

unicuique,

die,

teste, apud Hundium videre est; quo hunc Oportunus, Oportunum Wolframus, nem (ceteros, qui seEmicho, Emichonem denique

Utho-

Euldenses, Ludovicus Bajoariae rex per illos civicreditur les motus Germaniae regnum occupasse regni in Germania seu Prancia Onenhinc ejua
tali

quuntur,prxtereo) Nithardus excepit et menses Ivi880, post annos regiminis U diplomate Ludomci (xervis ereptus est. Verum e
;

qui anno

initia desurauntiir in

plerisque ejus diploraa-

tibus.
lib.

Ilanc

epocham
8.

conrirraat

Auscharius
xno

de Miraculis

Willehadi
io

itaque,

manice regis, quod

Gewoldus suis
792,

ad Hundium
tempus

inquit,

In

arn at

nis

Domini

dccclx, re-

Mabillonius Additionibusinseruit, patebit.mgwi*

GNI VERO DOMINI NOSTRI SERENISSIMI

VIII, PR.NCIVIS liLUDOVICI X*VUI, lN DICTIONE BREMENSl COEPERUNT DIVIWI IN ECCLESIA

tom

Annalium ad annum
Nithardi, atque
,

regi-

mmis

adeo Uthonis,

ac subse-

quentium

apua abbatum non recte in margtne ait, LuHundium. Porro Gewoldus monasterio Mettensi incondovici hoc diploma in
assignari

agi

etiam confirmat charta lxiv Kal. Deapud Goldastum, data die Veneris viiii HdODOVICI IMFERATORI> LT ANNO XXUII

Minn

l.

lllain

CEMBRIS,

711

mmen

taminate integreque servari. Ludovicus 15 Dedit vero illud

Germanxx rex,

,ueaddicere. Hoc et individu TriiOiinitium: In noraine sanct gratia rex Hludovicus divina favente r nitatis C Adalleodatus diaconu, ad Hcec vero subscriptw Id Data vicera Brunaldi reoognovi. ^J**: quarto regni Ludovioi propitio anno, Christo Actura Indiot. xv in Orientali Franeia

imperatore nepos Caroli Magni e Ludovico Pio regni Bojoarasociet,; auianno 817 in xstate, Diplomatis etregistitulo,apatredonatus fuit. ^onasteno summa est, Ludovicum Mettensi Carolus fecerat quod et ante illurn avus ejus

V. HLUDOVICI JlNIOUIS REGIS A.LAHAHNOaUM quintua concnrrunt cum anno dcccxxxvii, qui eral nempe a mense Ludovici re^is ab anno dcccxxxvii, Octob. inchoatus. diplomatum usus 17 De formula, qua initio Ba Ludovicus, hicc habentur Ludovicus
i

nonhcei.

est

ria3

defensioremsuampatrocnu

NOMINE DOMINI NOSTRI J. C. DEI OMNUOTENTIS, LUDOVICUS DIVINA FAVENTE LARGIENTE GRATIA REX BaJOARIORUM.
factus, hanc tor- F Anno dcccxkxiii rex Germani^e no m m B I n in hunc modum mulara iramutavit EIl ET I N D I V I DU iE TKIHITATIS, SANCT.E
:
.

rex

hanc adhibuit formulam initialem

DOVICUSDIVINAFAVENTEORATI LOLBl
Eodem
subscriptionis

reffis

nomine felici er, Reganespurc civitate in Dei itla, huic proanme accedit amen. Subscriptioni
,

subscripttoms tia rex. De modoautem L.wloviraodo

usus
est

qZaL^Ludov^ano
t

drplomai^

^ro^am
di

Grimaldus rectiusdica quod in hoccancellarius, q Conrmgium deD-

U r,quam Brunaldus) apud ptomate Lindaviensi pag 39

.

et Ludovioua quo Carolus cus annos re<rm sui patris exauctorationem te annis erus iraperii : pos oopnlat cura
1

lus.

An31-

mul

diaconu.s ad vicera labet: Adelleodus anno Maji recoo-novi. Data xiv Kal.
,

****^ G ma
nomine

regni in Orient; dura annos solos sui nostro Uterque character in diplomate enuraerat.

ir
araen.

Hoc autem Hansizius de *ud<mno et prom viensibus anno 836 illigat gmmquam entm Ludom est
;

";
hic

::

'/^

^l^/^o
mitium duxisse
tntet

Ghristo

positis de anno dati invenitur. His igitur catatogo abbatum Mettensium matTs Uquet, in recte esse dtsp*

d,,do-

annosNithardianiregiminis atque adeo quod Mabillonis monuerat sitos ceterorum r Umerimeritoposscne Dthonis anni or,U,<c ei ipsius causaanno W* suorecenseantur. Qua de
;

Zn

^
<

non

837 illigandum
sui initio

cmmLsaUplomaUbusmulUpnaususs

ZhZitamigrassem^emkujusJ^Tomo
dvJntanter scrtpstmus. rii vrincipio, sed

Z abaL

833, quo,

tamen mense

regni sui

Octobms^c^
separ

AugiensiumUbrumsuoannumBl6

ut^t^

tipatrisditiones ipsefratresquce)us

212
lUCTons

DE

B.

UTHONE ABBATE METAMENSI.

t

J.B.

Erlebaldo abbate conscriptum exhibet, in quo Ex Uthonis Metamensis abbatis heec mentio fit sed vivine, an monasterio Metama Utto abbas morlui ? quamquam enim liber hic anno 815 a Mabillonio conscriptus dicatur, plures in eo me;

morantur, qui post vixerunt, ac co anno

:

primum

Tenuit hunc Henricus Austriacus a morte fratris sui Leopoldi, etsi haud satis pacate, usque ad annum 1155 vel 1156, quo Fredericus /Enobarbus Bavaride ducatum Henrico alteri, Sujjerbi fdio, postliminio reddiat, cum sequum non videretur JEnobarbo, dit
belli,

transcripsit.

conscribi coepit fortasse, adjectis successive ali/s rex, aliisque ut inter alios ostendunt Henricus

ut ducis titulo Austriacus careret, Austriacum marchionatum in ducatum evexit, singularibus

Mathildis regina, Otto rex, qui seculo x floruerunt, et eidem libro inserti legunlur.
Affectum
riii
vti-

prxrogativis ornavit, ejusque limites extendit, adjecto Austriae eo terrarum tractu, qui inter

ls Post Uthonis mortempacata ccenobio Metad initium tensi tempora fluxisse ridenturusque

quo ab Hunnis seu Hungaris Bavaria Reginoinsigni clade attrita est ; cujus his verbis Anno Dominica? Innis continuator meminiti cmvii Bavari cum Hungaris concarnationis gressi, multa ca-de prostrati sunt, in qua con?'>>gressione Luitbaldus dux occisus est. Et
secidi x,

jEnu?n Anasumque ftuvios interjacet. Cum itaque Hcnrico Austriaco ab anno 1156 nihil juris fuerit in reliqua Bavarix parte, in eaque situm sit
Mettense cwnobium, minus verisimile est, Benedictinos monachos ab Henricojam Austrix duce
antiquis schbusr^cstitutos, rectiusque id referri videtur ad id temporis spotium, quod inter an-

suni paulo jwst: Anno Dominica? Incarnationis CMX Franci in cnnfinio Babariae et FranciaB Hungaris congressi, miserabiliter aut victi aut

quo prtelio Gebelhardus comes fugati Denique etiam annis 912, 915, 917 interiit. Alemanniam Hungari autpartim, aut integram eodem teste, vastarunt eadem R igne ferroque Mettense ccenobium involutum fuisautem clade Historia monase, scribit Cxlestinus Leutner in etiam, sterii Wessofontani pag. 49. Chronicon
sunt.

In

num. 1142 et 1147 intercessit, quo ad bellum sacrum Henricus profectus est, vel ad illud, quod ab anno 1149, quo in Germaniam redii/, usque ad 1156 fluxit qua de re sic scribit Chronicon McUicense, aiutore P. Anselmo Scrand),
:

pag. 63
Austrise

llenricus
VIII,

hujus

nominis
J
:

II,

marchio

dictus

cognomento
proverbium
suffectus

oh s ami it-

gott, ob

sibi familiare
fratri

JasomirB
mcxlii

Gott.
ci

Leopoldo
Bavariae

anno

conjugio sibi
ducis

sociavit
,

viduam

proscripti

filiam

Lotharii

Henriimpcratoris

Aaronis Nilderaltahense conqueritur inquit certe non anno cmvii abbatis tempore, si cmxii vastata fuisse Orieuti propiora cmx vel ad Superiorem et InfeBojoaria? monasteria Mettense , Osterhovense et riorem Quercum
, , , ,

Gertrudem, quse tamen anno sequenti mcxliii diem clausit. Ilis nuptiis id operatus, ut Conradi caesaris consensu ducatus Bojari* sibi resti quem amucontradicente Welfone tueretur
,
,

lum
tje

inquietum

nactus,

cujus

tamen

conatus

secundis
cladibu

mo-

19 At

non minorem cladem a collapsa

disci-

velitationibus elisit. Quo tempore avipietatis h;eres monasteria Schlierseense, Schlec,

natterium,
ab Benrico

plinamonastica, ut

raro accidit, bium, imo i>enes Benedictinos esseomnino dcsiit, teste Stengelio, cessitque canonicis secularibus Monasteriensibus (collegium habent hi Pfaffen-

temporum perturbatione non seculo xn accepit Mettense co:no-

dorffense

Schofflarnense

restauravit

Neocel-

lense ad Frising-am Praenionstratentibus fundavit, Mettense Benedictinis extradidit. Libente anno mcxlvii expeditio pro terra sancta etc.

prope Straubingam haud procul a Danubio versus Bohemise montana et nemora situm) qui illud annis aliquot incoluere. Desiit autem penes Benedictinos esse Mettense ccenobium secundum Stengelium anno 1 "<!, /j>-<vsimuii
i

"Igo dictum

Alterum denuo cladem Meltense ccenobium accepit anno 1236, quo, Stengelio tesle, incendio periit, jacuitque vastatum usque ad annum 1064 (lege \2GA) quo sufs e cineribus Othonis Ravaro rum ducis ope excitari ccepit ac tandem sub Conrado abbate, qui anno 1275 usque ad annum
21
,

ndeinH
ne

^J

',,

dti _

cr rett it u itui

dente Gerberto. Quiautem Stengelius dicat id,imperante HenricolV, anteannum 1131 diu defuncta, contigisse, non intelligo Differt a Stengelio Mettensium abbatum apud Uundium rotalogus,

C quisichabet
2 Februarii

Gebehardus an 10. mens. 2. Obiit anno mci,x. Sublato e vivis Gebehardo, tenuerunt mouasterium Metten cnnonici in Pfaffenmunster annis l. Sed hos amovit anno mclvii Henricu. I hujus nomini* dux, ct monachos restituit. Tum vero Berbertum (eumdem puto, qui Stengelio Gerbertus est) memorat, quem Mettensi coenobio, Benedictinisjam ir*tih</o,annis22>; mensiprxfuisse, scribit, et anno 1181 vivere desiisse cu>" tamen Stengelius testetur ,nusquam reperisse se, quis, cum restitidum Benedictin

Mettense ccenobium administrasse legitur Othoin ritato Sccpius Hundii catalogo, ejusdem ad umbilicum adducluni cst. nis munificentia Fragmcntum diplomatis Ollioniani, quo triennap lis ab oneribus quibusdam immunitas Mettensi bus ccenobitis conceditur, Stengitius citat ex quo
1297
colligere liceat, quis fuerii Otho

mitem Palatinum Rheni

cat.

ct

ille, quem ducem Bavarise

covo

Jn Theatro Genealogico Henningiano inter es Bavaricc et comites Palatinos Rheni primus occurrit Otho, cognomento Illuetris, Ludovici Severi ducis

bus

3,

BavaricV Superioris pa/cr, /" dovici IV imperatoris avus. Prseterea filium habuit Henricum nomine, Bavarise Inferioris cem quem anno 1290 obiisse, Henninges scm;

ccenobium fuit illius loci clavum tenuerit, in h rasaut monumentarelatum. Haud magnam esse catalogi citati fdem,jam dian supra sed >>eque Stengelio <v>/>i>>> ego fidem prxbuero asserenti, 157, licet dicl>i>" >>siih>tionemfactam esse anno
,

bit,

relictis

filiis

/ribus,

Otltone,

Ludovico

et

Stephano. Othonem
celinus afflrmat
:

Illustrem Mettense ccenoparte 2 Bubium rec-ediftcasse, Oem

>

at refellitur vel

primum ex
I

eo,

quod Otho

Itlustris

anno

'

""""

etiam Stengelio Hundianus catalogus adstipuletur.

Autoix marchione,

20

Etenim Hmricus

ille,

quem

veluti

alte-

ccenobitx, rius fundatoris loco habent Mettenses Mnrr/iionum j)ostremus f\> 7. cui anno Austrix

1253, ut aliis placet, finem viven>/> feceritj atque adeo Othonis hujus et reslituti monasterii tempora non congruant tum ex eo, quod Otho in diplomate anno 1293 dato fratrum suorum
,

1142 Conradus imperator Bavarise ducatum sibi reloco scilicet ante moto Henrico Superbo
,

Ludoviciet Stephani meminet >' quodinOthonem Henrici fdtumet Bavarixlnferioms ducem cadit, Si tamen annus, quo restitui acpit monast>>>> a
;

DIE TERTIA OCTOBRIS.

a Stengelio, ct annus mortis Henrici ab Henningiorecte signatusest, Othonem, vivo etiamnum patre, id beneficii Mettensibus monachis prxstitisse, necesse est. Hxc de monasterio Mettensi
dicta sufficiant sufliciant
;

m
\

lam venit, cumque ad conspectum et alloquium suum evocaret senem Uthonem, barbatum
eremitam, iutelligens ex illius cultu et oratione o ( quae plerumque certus minimeque fallax mdex est character et index eat) virum esse integrae seJ

IHOHYMO.

de quo, qui plura desiderat,

Stengelium Hundiumque citatos consulat. Sequuntur Uthoi.is Acta, prout ea apud Raderum exstant,partimexChronieoMettensi,partimex Catalogo prxfectorum deprompta.

eundumque
data
ei

Deum

laudatissimce
promittit,

conversationis,
di-

dextra,

opem

scipulos colligere

jubet.

Hoc
est

Senemque monasterium
Caroli
,

Be-

nedictinne professionis

suraptibus

Magni
priraus

inclioatum
iste q.

ac

fundatum
imperatore

cujus

abbas ab ipso

designatus est Utho

in

ACiTA
Auctore anonymo.

S.

Utho patria

Romanus

Germaniam

i/i

condito a te

peregrinatus ad S. Gamelbertum venit * a quo primum Michelsburgensis parochus designatur. ln paullo post in belli tumultibus fuga elapsua in vicino et trans-Danubiano ncmore cellam sibi construxit eremiticam,

monatlerio

morilur
'

et

irprlitur.

h*c

et

te-

quenliu ex
i

ad miraculosum
I

fon-

'atalogo

prs-

tem

r,

queni

Ex

Chronico

Mettensis

ccenobii

et

fontem
tes,

adhuc nominat, in
Hispanica
:

hodie vulgus S. qui morbo quo

,

feclorum de-

lumplu lunl

Gallico

ejusdem prcefectorum Catalogo.

seu scabie

polluti sunt,

sese

lavanita

emundantur
)

certis

tameu annis, quos

B
A
S.

Metania
dictinae

vel

Medena,

hodie

Metten,
in

BeneInfe-

Gatnel-

professionis

pervetustum

salubres annos ( ut ab hnjus Looi agricolis animadversum est epidimia et grassans pestis ex- E abbatiam, cipit s. Quamdiu bonus is Pater ad cujus ipse primus abbas ab imperatore Carolo

berto baptiza-

B. Utho,

a, dimidium mileariori Bavaria monasterium heggendorfensem civitatem b paululum a sire nistra descendentis Danubii ad lacum seu fore-

Magno

constitutus est, sederit,

est,

in

Fastos a necineres
reda-

mine relatum

aut

si

relatum, certe bellicis

ac
iste

tumultibus iterum

periit,

in
in

stam c in amceno loco situm construi ccepit temporibus Caroli Magni, imperatoris omnium
Christianissimi
erectoris d,

ctum
ante

t.

Sepelitur

Abbas

choro

templi
tali

aram maximam sublimi tumulo cum

:

ac

annum

munificentissimi ecclesiarum Christi circiter octingente-

epigraphe

Abbas hic primus Utho nec laudibus imus:

Hicjacet ut
liraus, cauis requiescit

' lege sitae

gu-

linnaculum

Vera originis historia sic habet. Habitabat in hujus loci solitudine et vasta adhuc tum temporis Danubiana utriusque ripa eremo, ad Michelzbuchensis parochise inter Danubium gregem * pius et tsaram f sita ad gubernandum beatus Gamelbertus quidam ac venerandus senex, abjecta nobili genere apud Bavaros natus g. Is, non sine prodigio aliquando cura armorum limina religionis Romam ad SS. Petri ct Pauli quemdam, profectus, casu ibi h baptizavit infantem quem Uthonem cognominavit praevidens vir saecclepieus in spiritu, sibi aliquando suse patemae

simum

e.

opimus.

A.NNOTATA.
a

A prima
;

quidem sui

nis Benedictini,

quem Carolus Magnus

institutione fuit Ordistudiose

promovit sed dein ad Monasterienses canonicos iterum ad translatum; quibus ad sua remissis, verediit, jussu Henrici Austriaci, Benedictinos
risimiliter ducistitulum

necdum

adepti. Videsis
.

num.

19.

siae i
et

successurum.

Uichelsbu-

chentii

paro-

Utho

iste,

cum ad
Italia
in

virilem aetatem

perve-

chut factu*

nisset,

relicta

patria,

peregrinatus est et

dnn

111

tolittl-

dinem
k

Germanire partem illam ipse religionis ergo Danubium sitam. Ubi cum ad S. Gamelberad ac tum venisset k, humaniter ab eo exceptus Michelsbuchensi a viro Dei, parochia ea ipsa hujus sene, donatus est. Prafuit

lsarse in Danub Vulgo Deckendorff exadverso exoneran t is bium sese valensac vox sj c Vox barbara, idem Carolum prxter w qui velint d Sunt totidotata et ditata, a fundamentis se
I

mera a

dem
e

sunt alphabeto excitasse monasleria, quot

,.,.
.

litterse.

iam

decrepito

paroohiffl

plebeculaa,

adhuc
,

rudi et

parum
S.

Christianismo

exercitata3

post
iste
:

melberti itaque etinm Utho

obitum donec aliqnan-

Ga-

Etsiannusdeterminatus conditi monastem V constihaudcertussit,patet illius antiquitas ex num. xi et hbro quo tuto Ludovici Pii, de Augiensis monasterii, de quo num.
,

..

Societatum
17
f

do et^Thnssilonem Bavaria? ducem Vir, tibus l, cogeretur bonus

ta

ingruentibus bellicis iuter

Carolum

Magnum
deser-

procul Oritur hic fluvius haud

;

odns ac tumulpnrochia

in Txiroli

Oeniponte Frisingam, Lanshutum Monachium,

xn

ac tandem Bavaruv urbes prxterlabitur,

Da-

trans prsterfluentem

in silvis
qna^rere.

cam vitam
ad
his

Danubium secedere, et refugium inter feras quietem et tutnm omnino animum ad ereraitiIbi cum pms Pater adjecisset, ccepit sibi ipsi
sui

Henschenius.

fontern

norainis

m
S.

construere

cellulam

perexiguam

in

honore

Michaehs,

BavariaB tumultibus bonorum hostium manu liberatus preesidio servatus et ex

3

quod m angelorum

majorem habet h SSpeciem veri aliquanto confimo, quod Uthonem in Ilalix Germanixque bapttzatumque esse V.de aliiscribunt, natum quo anno. Vute num. 7. Incertum plane,
,

,,

num.
5

f Faternam
epatema

dicit

Mcttcnttm
"'"'.

tbique

Pacatis

iterum rebus in Bavaria,

et

sub

luvreditate

verisimiliter quia is locus Gamelberto obUgeral, quod

jam rebelli juffum misso multoties da^Caroi;; vict o; daret Carolus victos n operam cum "
*

Thassilone,
:

_T
..!,!.

aut potius Deo

venationi *- n A hnni< f.Pl_j: ordinante, ad banc celsic

hujus Actatestanlur. Oamelspectet^juojuc^ Ga,^ L Si modus in potest

.^Zs^dicUurlvideri bertum access Gamdbertum

m,

m
a.

ACTA

B.

UTHONIS ABKATIS METAMVNSIS.

:

Ahomo.

Gamelbertum forte fortuna incidisse locum men tempusque adventus a Gamelberto, illiusque hujusdenuo Acta parentibus fuisse condictum,
ta>

UtllUUlOi

Hunnorum, quos ante suam adversus Carolum, in Baexauctorationem

n

Nempe,

ut opinor

variam evocarat

affrmant. Coeperunt odia mutua anno 763

1

.-

exaucto-

at, cum, ratus Thassilo 78S res peracta citra sanguinem

.-

Eginhardo teste, ac anno 788 sit armis fuerit primum cum Hunnis decertandum Utho gregem suumjam ad hunc fortassis annum alia,justaque decausa deseaut
;

non stricte loquendo Thassiloin ordinem redegxt. nis, quem citra sanguinem appensa e solis rao Uthonis sanctitatem ex percepisse, perhibent aln, at dio securi Carolum xgnoro. qua auctorxtate, quibusve testimonns,
;

forte dispersum, aliam attuht, qui, ne ruerit Certe Selenderus istos tumultus attxgxt cau-

verboquidem bellicos xdolotasamqueUthoniani discessusinsuperstites quas e suorum anxmxs trixreliquxas transfert, laborabat quod quidem evellere Utho incassum conditione genioque non maab eorum temporum
;

condi cceptum est v Probabilius 792, CaroloRomanorumpatricio. Romanorum imperator Caroq Circa 800, quo Romse. lus coronatus est
r

cxrcaannum

qua eo itaque naturalis vis est fontx, mentxo fit, sapost abluti, morbo, de quo paulo

Non

nantur.
s

Raderus aliquid

lex quinta anopere abhorruisse, docet Dingotfingame haud ita Llares decretis synodi Thassilonesubjectas.qux dudum ante celebratx a dicunt, quod Bojoarii Stape saken est de eo, consuetudme paex vetusta in verbis, quibus ut demceps reperimus,

xnterpo-

bis Stengelius utitur commodandum reor, ut post aliquot

:

xtn ^ verhic deesseputat, xxsdem huncego illxs sensum ac.. ,

annorum sa-

ganorum
non
mihi

aliter

idololatriam qui dicat

.

qusurit

debitum.

H*c
Keus com-

ve ro contradicat: voce requisito debito ponere debeo. Iterato dexteras noatras ad justum dicat- Extendamus manus dexteras uterque judicium Dei ; et tunc Stapfsaken autem vox Saad caBlum exten.lat. Sac (causa) compoxonica est ex Stap (statua) et quod causa ad idolum delata
sita

reddere debes. injuste abstulisti, qu*e Nec hoc abstuli, nec

grassan, anxlubrium seriem, pestem subinde exaeris solxvc vxtxo, sxve madversumsit, siveid ex alia quacumque causa oriatur. Uthonem sub ant Haud igitur certum est, Uthonum 829 ex hac vita migrasse. Ab obitu cux inchoatum Nxthardx, nis usque ad regimen diploma dedit Ludovicus Germanxse
:

anno 837 secundum catarex eMuxerunt anni circiter 36 837 substraxerxs, loqum Hundianum quos siex relabetur, eoque anad initium seculi ix catculus obierit,si annos quxbus nis aliquot inchoato,\JWio ccenoet Nithardum Metamensx inter Uthonem Emicho prsefueet bio Oportunus, Wolframus
runt, catalogusrecteexhibeat
posueris.
;

idem valeat, contestata, ut Spelmannus vel ante idolum naturinGlossano. anno m Fons ille, Stengelio auctore
ut
,

opx-

etNithardo, )am dictum diploma datum esse annisaliquot abbati,

l<5ub

factus est

hominum concursu

celeber

dxctusque

DE

S.

JOVINO VEL JUVINO CONF.

]N

CAMPANIA GALLI^E
I>R^iVIXJS

COMMENTABIUS
C.B.

Memoriain

Vita sublests antiquis.cultus ecclesmsticus, Fastis sacns minus

fidei.
cognoscerent. Ve-

iRCULOFORTEIX.
SancCi
rtu
iii

mrmoFa$lis

aucto hunc diem in Usuardo a se secunda littera mug h.vmmn, seu, ut aUi, brevissime hts ver. tata scribunt, Jovinum sanct. Juvmi ln nago Dulcrimensi bisannunliat Usuardi W^foltocoofLoris. Molamano huic alta accedunt.To^ rium Auctario tria insuper Augense quo Remense et
/,., ,/

Mi

ptum, nec aliunde sufficienter cu.^uammiretur.MaHyro^ non est, Sanctum hodie non inscnbi.stquin,i* Classicis drcenda Usuardo alnsque

Tcmhcsecundum Torum concinnatoribus

^oannumeratur,
,olilo,

xtate /orsan exsUUr* Jnvinus equxdem Sanctismevosterior. Ulutsit,

nacense soUcet,

utpote cultu, SancUs defern

ZstcLripro

Jovini aut Juvin,

nomtne corrupte

ZTratur ^vini. Juvinum

riter celebranl

aut

Ferranus xn Cat n FaRosweydus m suis Sanclorum Sanctorum,

,

^ZJtlZi f 9Z
m

hodieque gaudens, otimvc probabo.m Dulem idque non solum, uli in/ra ^"squeFatiis pago, cui mensi Campanim ^rumeUam supra laudaUs adscnbitur

^^s

sacris

Ts

ns.quxconcinnarunt.Martyrologns et in Saussayus et nomssxme Galesnius. Canisius Usuardtno Attamen

apparel, ul saltem verosimillimum

m bimsaUu
to-

provxncxx amptissimm ejusdem GalUarum

Zroaiime
T.,7

mZm

Castellanus.

antiouioribm
Juvini

Cmtnevemunt,

OU* Classtcorum h*h* %% nomen

,

"t

TZsfcZ

T SSSiS -

Zannos Romanum hodiernumrer7s Juvinum in hoc pariter prxlermi-' Belino invenireni inscn

Hinc forte factum

esl, ut xi,

qui circa ul-

vicusad nixmetropolis.suburbium-.alter vero Loy nominatus, qui LmMatronam /lumen,

Aller

ecc

his esl civilatis Remensis,

Campa-

<%
iuburbu .
,

Campamxurbes aorlsinteret CalvomonUum, Geographica Blamana Campainterjacet, uti in suburinvenio. Sanclum ni:e Tabula nolatum

* ,,* ugj^

DIE TERTIA OCTOBRIS.

215
4llCTUt

Remensi cultu gaudere ecclesiastico, olimve esse gavisum, colligo ex Remensi Vsuardi apud Sollerium Auctario jam ante memorato. In hoc enim hodie Sanctus annuntiatur his verbis In
foo
:

sequali fereutrimque spatio hdbens interpositum.

B.

AdiBlavianamdicecesisRemensisditionisqueRetelensis

GeographicamTabulam,autetiameam,qua

suburbio Remensi, natale sancti Joviui confessoris ; cujus annuntiationis, qua Sanctus suburbio

Remensi attribuitur, causam egoaliam, quam

sit,

qute a cultu ecclesiastico repetenda

;

invenire

Guilielmus de Viste Campaniam novissime est complexus,resqueillicomanifestaevadet.Verum, inquies, vicusne is propterea a Sancto nostro nomen traxit ? Respondeo, id quidem nec ex histoanricis de rebus Campaniae tractantibus , nec ex
tiquis regionis hujus

non valeo neque enim Juviuus locum illum vel vita sancte transacta, vel felici beatoque obitu
illustravit.

esse tamen, cur vico

monumentis posse evinci nomen a Sancti nostri nomi:

Verosimillimum itaqueapparet, San<>/}'<>ctum, ibidem olim cultu ecclesiastico fuisse ctum, eoque ibidem etiam hodie forsan affici, Quod vero jam ad mox nominatum, qui ad Ma-

nefuisse inditum,non immerito credatur.Etenim

Crescente in Vita edenda num.n sic scribitur autem populi devotione et miraculorum magnitudine, ibi (ad

Arolam seu Ederam, ubi Sanctus

honorem
,

tronam
que

tyrologio

situs est,vicum pertinet, Sanctum ibiquoin Marcoli, intelligitur ex Castellano, dum suo Universali Juviuum hodie celebrans,
:

Campania, S. lu pago Dulcrimensi sic scribit cui in Loisy ad Matronam Juvini confessoris, Sancto dedicata est ecclesia In vico illo ecclesiam dcdicatam, nec ex aliis scriptoribus, nec ex csse unum mihi ullis monumentis addisco. Verum hic testimonium, qui, qux de SanCastellani
in

fuerat sepultus) est eoolesia in ipsius quem antea locum tenuerat constructa, ut Viri (Jumultitudo bestiarum is jara ob sancti inhabitetur, et in hovini scilicet) humilitatem
,

diernum usque diem non modo ipsius ecclesia,

sed
et

tota

prorsus

villa

sancti Juvini

noraine

sufficit

ctorum cultu asseverat, probe habuisseperspecta, plerumque deprehenditur. Dubitandum adeo non
B
est,
sit quin preememorati vici ecclesia Sancto ibidem cultu ecclesiconsecrata hicque proinde
;

nuncupetur. Quibus sane ex verbis recle colligiEderamseuArolam tur, S. Juvini vicum, qui ad enim alter ad hunc fluvium S. fluvium (neque GeoJuvinivicus occurrit) in prxfatis Tabulis graphicis notatur, a Sancto nostro Juvino sic apNec hoc tantum ex verbis illis decimus,
pellari.

verum etiam Juvino

in dicto vico, cui

nomen

astico certissimc <i<nlr/

et

in

Dnlcri-

nunc probatum habes cultum ecduobusapago Dulclesiasticum, quo Sanctus in

3

Atque

ita

exstructam, cultuque profecit ecclesiam fuisse inde ecclesiastico fuisseillum ibi a fidelibus affe-

ctum quod etiam ex

;
:

verbis, quse

proxime

reci-

menii, chjih
/iic

dafut'

hodie etiam crimensi distinctis Campanix locis ut et gavisus. Superest gaudet, olimve fuit quo in dicto pago gaiulet, ohmve fuit cuttum, tamen, quam gavisus, etiam nunc probem. Ante quo dicenda clarius mtelliid faciam, juverit, Juvini vita ac obitu qantur, pagi illius, qui S. in Augensi illustris est, quique etiam insuper pagus vocaAuctario supra laudato Dulcomensis Dulcumensis, tur notitiam prxmittere. Pagus Galliarum Badrianus Valesius, inquit in Notitia Remensi, ubi vicus celebns in dicecesi parceciave
,

intelligitur. tatis subduntur, clarissime habent Post multos vero au ejua (san 5 Sic transitu elapsos annos ipcti Juvini) glorioso de sepulchro levasius reverendissimum corpus honorabihbusque et a religiosis viris

ubi

cullum

***

tum

est,

qu si pro compositum personis in arca lignea quam ut vilior appareat sua ipsius qualitate ab angelis thesaurura tam incomparabilem nobis tacontincret frequentatum
:

Bime

men,
cipati,
tes

qui

specialius

ejus

servitio
et

sumus
si

man-

convenit

castitate

modeatia refulgen,

Sindunum
mensifi

Frodoardo memoratur cui et DulcoRemensia Historiffl ecclesiasticaB etiam Dolomensis, et Du pagus, atque
sit,

in libro

i.

ipsius
in

sanctitatis

exempla sectan
inenarrffDili

cum
admi-

ipso

Beatorum

gaudio

S ceri

Dulminse quoque id est Dulmensis dicitur haud dubie divisione regni Lotharii mensis in opidum sanctae Main quo le pays de Dormois, Cernay eu Dormois et Cernacum nechildis ubi unus ex xvn deea illustre Daruwicc niu baroni titulo * Ita vanas nonunis, natibus Remensis ecelesise. g^iffbn.wi.oueshc guopam,, indcumensis illum dntuk Du Issiynat Valesius.qui, vooari etiam adduiisset si orimeDsem, verosimiUime modo Fastos sacros inscribitur, prw ocuUs fco Tancti nostri nomen scriptor, nonnulhs pos habuisset. Ulut sit, hic Vulredlata inlcrjeetis, depago verba yroxime scuDulcrimensi sic pergit: 0
;
,

vicus, adEdeoptamus. Itaque S. Juvini verosimtlhme a Santto ram seu Arolam situs, anstronomenobtinuit,hujusque simul cultu

n0

^uitus etiam

tanlcene ergo auctoritatis

fuit illustris. est

Verum,

S.JwmVttaseu

m
p

, '

lanctum nostrum S. Arolamsito, nomen a,v>,,.<

Juvini
u,

meo ad Ederam seu

fusse

r** g^^jgSViS^wJU. veriMe vcrosi uto*o ^ramemo^s,^ +jm ta '^fZtm. integram tamen gui ab. Juvino
.

#-^P
,,-eri

";;-;;;;. ;;~

ibi fecisse, cultuque

,/
)

in0 teste
.

fi-

,,

in

iis.qim de

vico,

nsi

N
,

.,,

:1 ,|

Uosam ttumen

promittebatur, CaBte

lumoue DunumadMosam,
,,.

Dun. et villulam Dulk.

10, od, * sticoasseveral. Idcircostc asserit, tpseea, TdSancticultum spectanlia locum obHnuisse, verto state

iJoutsua ei
ilnbo hibm,

r^iusoUmpagioaput,undeetpagonomen
Sinduuum ad Axonam eontine
Sm.-uc

Smotum.oellaaeuprioratuS.OnouUnomnotiiiu,

^Zu^tT^V^^;^ ^lesjM^, ^ ^ ^
/

gaa _

Cum-

Tp
,

ow noepa goseuterrUoriov

cusest,ouia

aUunde.guam lunc Juvimnomennon

.

tiam fere ceriumfi*. a Sancto

ponia pago
non ignobili
;

wi'^|Wf
et

Tabula Gcographica, *prtefim,appeUatur,situsesl,duabuscir(

tom. 9 Gallue

fluentibus I" """

dislat, sesc inter ' r,~,i;*,vnten<u>

locum, quoduoln

^
Chn

a *. dooumentis defioienti- T'Hrc suTqu;v,aUis H<ec swu, t/< b riroaiie a San- ^.^.0 u

hus de

3.

Jovini seu

Juvim

cultu

j<

onmdulum

(jctobris

Tomus

II.

816
C B.

DE

S.

JOVINO VEL JUVINO CONF.

in laudatus, qui Sanctum, utpote ex dictis non Dulcrimerisi seu Dulcomensi pago, sed solo

xn binis insuper aliis Campanix locis cultum, generaliori MartyroloCampania acl hunc diem annuntiatione celebrat, Sausgii sui Gallicani

transcripto nim,ut in elogio supra huc Juvinus non prius vitam eremihvelle videtur, ab hero cam est amplexus, quam jam libertate ut ex verbxs ille, suo esset donatus hac autem donaVitceedendxproximerecitatis consequxtur,
;

Saussayus

quam edxsayus, inquam, Sancti nostri Vitam, non ynultum huic turi sumus, aut certe alteram habuit. Ut sic absimilem prx oculis verosimitlime elogium, quo Sanctum exorexistimem, facit quoddam exhibet comnat, quoque Vitx edendx adjunquod, quamquam in nonmdlis pendium, tamen cum eactis abhac dissonet, inplerisque colladem apprime consonat. Hoc ex utriusque perspicuum. En adeo, quo hxc fiem evadet
tione

cum jam mors appropmquaret, non prius verosimiliter, quam jam ad ac proin
tus

non

fuit, nisi

Utut sit, Sausprovectiorem eetatem pervenisset. eremiticam Sancto atsayus equidem, qui vitam biographo hic minime tribuit, cum Sancti nostri inquies, nihilne etiam ahunde ocpuqnat.Verum, auctori ex quodhic Saussayo seu potius
currit,ob

quo

Sancti Elogium supra huc mereatur? Respondeo a hausit, fides denegari

is

transcnptum

me

queat commedius, etiam hic illud

In Cainpama

qui ex agro sancti Jovini confessoris et eremitae, forte, per sincerum Dei Remensi oriundus, servili ad libertatem, quam intuitu pietatis

famulatum,

et iDsig-nium gratise ei contulit

Marcus comes

Sta-

inonet, duneusis, pervenit. Hacque, ut Apostolus peccati ad Dei fibene usus, multos e servitute

Deinde liorum libertatem strenuo conatu perduxit. plaoido multa mira patrasset cum in secessu post excessu perrexit ad Dominum. Corpus ejus taudem edita ejus in fuuere multa prodigia
,

Nonest equidemmhil hujusmodi esse repertum. Sancti eremiticam,a Saussayo aserqo cur vitam absimilem. Rem adeo sertam vero pronuntiem his alwrumjudiciopermitto. Quidquid intenm dubitandum non apparet, libitum fuerit statuere, duxent. quinsanctissimum vitse genus Sanctus aduti equidem Vita edendiv fide Etenim hic, Dutvidetur, in pago seu terntomo mittendum vitam hausit comensi seu Dulcmmensi lucem hoc pago ut adeo obiit mortemque
,

exeqit,

in

ipso

oratorio celluhe
est
:

quam
,

incoluerat
,

se-

pultum
g-nis

ubi

crebrescentibus signis
basilica

insi-

condita est
in

cui
,

adjunctus

vious

sensim
fessoris

oppidum excrevit propter tanti Conopitulatiomm jam ipsius nomine conspi-

cuum.
mii oppidum,

Sinu

ii

nomitu
<i-

Ita Saussayus, dc cujus assertis singulisquid vhic Commentarius, partim sentiendum si\ tse edendce subjungam, aperieni. Annotata qu,
7
I I

contpicuum,

perperam
.n
uit

Infineait, lulam ea
visse in

mcum,
,

<{ui ecclesise,

adSancti

cel-

erat adjunctus, sensim eascre;

exstUcnt. Quapropter, seu territorio noHssimus sibi dedicasit ex dictis ecclesiam cum ibi nactus dubitantam vicumque a norninesuo appettatum, sanctissime vixemt, dum utique non est, quin neque cmm, aliosanctissimeque simul obierit in dicto pago, veluti Sancto, dequin ecclesia illi eejus nominevideturfuisse mscmdicanda forte etiam. bendus. Hincetiam puto, miraculis post obitum inclaruisse. Juvinum tum ante, tum certis atque indubita9 Absit tamen, ut pro qux Sanctus patrasse, in tis habeam miracula, asseritur. Rationem, cur sic exsti;

Viracxda, qu*

a biogtaplio

anonytno me-

moranlur,

S. Juviui nomine conspicuum quantum opinor, avero esl aliequod equidem, num. Etenim in Vita edenda (vide verba num. 4 recitata) locus, qui ecclesiae, ad Sancti oratorium seu sepulcrum exstructce, memoratur ad-

oppidum,

mem.moxdabo. Lubet pi\xvie, ut, qiue quahalector perspiciat, que illa sint miracula, studiosus edenda compendio ob ocuea hic cum brevi Vitx genere, , losproponere. Sanctus sercili natus cui scmnt, custodiendis adhicisque a domino,
bitus t divinoimpulsu in
struit,

Vita edenda

junctus, vill dumtaasat

nomm.

insignitur, nul-

prorsus vel apud historicos vel apud antiquos geographos in Campania occurritopi,! dum, quod S. Juvini nomine fuerit appellatum. Adhxc locus ille, qui ad Arolam seu Edercm,
fluvium
S. Juvini nomine habetur illustris, non signo, quo oppida, sed eo tantum, quo vici eo notari solent, in Tabulis geographicis supra laudatis notatur. Itaque quod de mco, qui sensim

ncmore oratonum exapudhehinc negligentix infidelitatisque

prirum insimulatus, innocentiam suam probat, qui quaquaversum dispersus mo quidem grege, copia

debebatur erat,majori eUam, quam qux bren ccmtracto; deinde vero baculo, Vll tll in tnbus ratenebat manibus, in arborem,

i''

quem
to

musculisexcrescentemfloribiisqueornatam, S ubi. Herus, visis hisce prodigns, Jum-

inoppidum, S. Juvini nomine conspi aum, excreverit, a Saussayo asseveratur, nullam omnino
fidem

num
,

Aliud esto judicium de Vita erea Sancto ductam, insinuat. Quamvis enim de hac mentionem expressam in Vita edenda non faciat anonymus Sancti biographus,
/

converso. servitio Ubertatedonat. Hicmoxdivino sese impendit, fehcique entius etiam, quam ante, Defuncti loco obitu excedit e uivis. Corpus

ica,

quam

adseputturamdin.iua nequit, nisi ad oratomsuperstes, in sylva um, quod Sanctus, m vivis atque
exstruxerat.

Dum

eo illud dcfertur, semel

ea tamen litteris mandat, qux neutiquam obstant.qvn minus Sanctus mtam duxisseerem cam credatur. Etenim ubi num. 6 narravit, qui Sanctus e servo factus sit liber, num. 7 mox subdit Qui (sanctus Juvinus) tuuc quanto magis
-.

se

liberum

vidil

ab

hominum

servitio, tanto arden-

aquis suis, Q iterum Arola seu Edera fluvius, mcreverant, utrimque prodigwse tunc multum Sancti prodivisis,siccum prsebet ad seputturam quam auctor anoperantibustransiium. Taleest, 6an^rmusconscripsit, quamque.d.i,, sumus, talia mtracula, qux Vitacompendium,
ctinostri
in eo

concessa sibi tins ea-pit insistere divinoj tum ut non ingrate uteretur, tum ut ad mortem libertate Bepararet, (quse jam appropinquabat] dignii caateriaque jejuniis nimirum, vigiliis, orationibue
sanctis operibus insistens, 8 Quibus sane in verbis
/uvinui frte
dnsil vilain
ei

memoraniur

.1

uvino patrata.
incredibirevocari mt-

\0Quie, quamquam omniaprorsus hsec mter, quoUa non appareant, sintque etiam

mmsimiliaapudnosingenumisstncerisqueSan. occurrunt, ea tamen ctorum Actis stxpenumero

nostro ego, utut etiam a Sancto miracuia, pro verostmih obitum patrata fuisse primo quivocare cogor in dubium,
et

renlur
biutn,

<

''"

nihil
;

cumVita Sancti erem dicapugnet

si itla

quod hanc tamen

latet
,

ante

et

pos

nnituuin.

cumSaussayiElogio conjunctim con pnus duxemt, tur, Juvinus verosimiliter non

habeam,
solo

quam jam

provectioris cetatis esseteffectus. Ete-

Sancti bwgrapho a quo dem, quod ab anonymo sunt, ex infida vulgi fatitteris consignata

ma,

;,

DIE TERTIA OCTOBBIS.

A ma, popularive traditione, fallere frequenter soipsolita, dumtaxat fuerint deprompta, uti ab edendse non obscure indicatur nxet num. 14 Vitse
his verbis : Hsec tantum de ejus (sancti Juvini) quse secuti vita a fidelibus viris didicimus vicinorum volitant ora per omnium ejus loci
,
, :

217
est

nos perducere dignatua

ultra
euae
salutiferae

ad

lncarnationis

millesimum et adventum

ACCTOtK

C.B.

quffi

nos,
,

licet

indigni,

tradiraus

quamvis
a

pauca ex pluribusscripto non dubitemus multa alia

,

per Ipsum

Domino
;

operata

sed
,

per

negli-

et idcirco gentiam litteris non comprehensa quod ipsemet deinde vero tradita obhvioni tantotempons Sancto biographus a S.Juvini setate quse de illo intervallo fuerit remotus, ut in iis,
,

quibus verbis sese seculo undecimo floruisse, non obscure significat verum nec hinc vel annus obiit, vel etiam dumtaxat seculum, quo Juvinus Etenim ex dictis in obscuro certo potest erui. unicone tantum an pluribus securelinquit Nihilominus lis a Juvini setate fuerit remotus. a S. Juvino cum num. 6 asserat arborem per prodigium (pro hoc ego spondere nolim) excitatam, setate sua adhuc perseverasse, eaque arbores matunc, utpote quam omnes in circuitu
;
,

scribit,

certam sibi fidem conciliare non valeat. Vitse edendse, Indicat id etiam ipsemet num. 13 Post multos vero ab ejus (sanscribit ubi sic
:

ipsius Juvini) glorioso transitu elapsos annos de sepulchro levatum reverendissimum corpus honorabilibusque persoet a religiosis viris est arca lignea compositum. nis m
cti
,

angnitudine sua exsuperasse scribit, admodum sefieri potest, ut unico tantum nosa exstiterit, hmcculo aut circiter post S. Juvinum floruent, margine que ego Commentarii hujus initio in dubitanter adscripsi. Ceterum, seculum nonum observarx si quid prseterea in Vitam edendam conveniat, id in Annotatis huic de more subden*
dis prsestabitur.

Jaimalio
madjuneta;

11

Sancti ergo bwgraphus non floruit

nisi

muitis annis post jam

biographum

aut forte etiam existxmo, tum elapsis, verosimile apparet. lta

quod, quse
testibus,
litteris

Juvini olnturn elapsis. lmo floruisse, nisi jam uno saltem, non pluribus seculis post Juvini obi-

VITA

vel

mandat, sese vel ex oculatis ex iis qui ex oculatis testzbits

,

SUBLEST^E

FIDEI,

indicet audiverant, didicisse, nuspiam probato sua hausisset, si ex fonte adeo que nec ad solam, omni dubio procul indicaturus, dicta facit communem pojam
ut

id uti-

Auctore anonymo,

secundum

puli

causa potissimum recursurus. Hsec sunt ,quorum prodigia, quse in Vita in dubium revocanda reor propterea non edenda narrantur, quseque etiam invement. fidem apud quemquam facile, ut puto, habeo Vitse dubiis Nec tantum ob jam dicta pro quxcumque in prodigia, verum etiam edendte conditione, defamulatu porhac <le servili Juvini Marcum, Dulcrimensem comi-

famam, quo

assertis suis fidem concilxet,

Ex

Ms. Belfortiano
Ms. parochialis
dioecesis

quod ex

veteri

ecclesice

de Juviny

Suessionensis

acceptum

notatur.
San
iut, im
"
lii

corumque apud

Ubertatis, postquam tem, custodia, deque fuissetimpetratioinfidelitatis insimulatus hunc Assinta hxc sunt n produntur.

apud

ne memorix ,.,. , Vita fnbulosaS.

TT

Sereni, ad diem
1

prmc*

C
Mg ,p#r Sancii
.

manibus Juvim bioIlabueritne forte hanc prse ejusdem imitationem nraphus, nonnullaque ad indubitanter nec asconfinxerit ? Id equidem ego negareausii wverari nec

mm

Operi nostroinserta,cap

referunlu^

condolens , parentis nostri delicto est ips,s fabrice initio dignatus dialis

V
s^

enerauda et ineffabUU Dei salvosfien, omnes bomines vult

pietas,

qi

OUJIU

protho-

bio

in ipso

munhomim.

gra\>hu$,

b,'eligere,

alms

quorum emplum laudsbUe P cr bea.itud.ms evocaret ad felicitatem

ipso

h,

vnil

md
auam

Jm

sitf

non mult0 potiorem

fi-

Ab Domfno

namque bonorum
*uoti

ommum

lar S itore

il,

/illlll

11.711,'

JuQuam nihilominus elucubravit, b. tumquod prelo vulgandam duxi, Vllam

ea

S. Sereni

biographusmerertmi^

St.
Ipos toli

,,.narcl,* fundat,

bea
glonos.

foC
v

nimi

fottissim. maityrM sublimiter edocti egregii confessores lapatientia, et

.

scieutia verissima

iUumiuat.

Sancti sa ltem anliquum

icul tu

in

pago Dulcri-

dabmperseerentiaconfortan.y
,.,.,

n m

msecundumjamdictahabeamuscom.
,

sit ,uod vel hinc futurum et per)um,t merio quam perspiciat ui .n.nosus lector h atioms hujusmodi nosfidesvacilletl chronxca ocnulla prorsus nota saeX annum, vel seculum, quo ,.,gua vel
fl

Ss
,

m s,

in

Dei, parenUbus Chr ssoro baptismate .

re censetur
vir
,

W ^o^us

dum

?uerit

certo

definias.

Notat

rLro
Octobr
i

dieemessisseevims; veru

Sanctum auinto
slt
>

Nona

--

Christo oofflunot, s, fideTsed et uunc etiam magiejUTare aondefin.ta. H te'r' uvoeetur, multo terntono " Beatiesimus quidem hic V
,
'

,absres,cappella.-M"'onmodo, oame ,,set cunctos juvabio prmsens in

in diaceii flenatut,

It

eomiti

Dulcnaiuu/d-

nui

Dulcomeusis

uuneupatur

b.

Quem

soilioe

nil

num

quo

t****

neC

* mdqmm '/

aZU
Z

olUgatur, adjungit.

gZphus

quidem

sic scribit
,,

Adhxc num. IfttoJ*m nos.^s^n-

^anTeotibus

meritie,

omnmm inommum abeolutionem

sanctorum
nodis,

.,,sfnissc;

quamquam Jau,ons

oa-1,

nlli&amur p8limu8 criminum, quopum vitam, u ,entem duoepe L,,,

vaVeamue

ad

.eternam
,

in

qua

videbitur

jp Deus
qui
,

deorum

in

Syon

ipso

pra^stante

Domino

loquimur Sanctum, de quo

, ,

VITA
A. Awonvmo.

S.

JOVINI VEL JUVINI CONF.

~,

amorem suum atvitio constitutum, non solum ad suorum mentraxit, sed et sublimiier Sanctorum
tis

tp
(

non ingrate uteretur quffi janTappropinquabat

,

tum
)
,

ut

ad mortem
se

toliqut deinde

ret

jejuniis

nimirum

dignius oratiombus cvigiliis

praepara-

Uen tervient
fnvenliui
,

vivii excedit.

eosequavit.

dumquc diviQuem igitur comes venerari debebat 3 et nitui illuttra- hunc cum ad sues custodiendas deputasset , oratorium humilitate sutut Vir mitissimus , tali officio cum in netnore quadam scepto, vitam ageret Deo placitam ,
coMtruit,

operibus insistens. terisque sanctis ffiterna requie, studio esset intcntus toto animi remuneran a suspirabat ad quam indesinenter mundo transiens quinto ex hoo
,
,

Quibus

dum

Domino meruit
quo baculum
retulimus
s
i.

die

accidit

dum

commissum
,

sibi

gregem

se-

Nonarum Octobrium

die

eo

ipso

in

loco

ra

queretur , ut in ipso nemore , quod eminus conspiceret lolingua Serra d dicitur praescientiae cum secus fluvium Ayre e in quo quandoque membra turausua spiritu agnovit
, ,

rusticana

ipsius in

arborem coaluisse, supra

. ,

lbi et multa hominum milha landa fore et non Pane angelorum pascenda , zanda, nec Vir Dei Quod sacri verbi aliraento nutrienda f. commissa Dei gregis sui custodia intelligens
,
,

bapti-

locum illum
institit

purgandum

suscepit

diutino

manuum

labori,

et tamdiu donec oratonum

,

audita Eius preciosa morte ecclesiara deferrent ad ut sepeliendura vicini constructam ra Virginis beata3 Mariffi semper monomen est Cheherycus k, sed cui vico , ut portadixerunt veri non potuit. Tunc ergo Laudala l basihad villam, quae vocatur retur ejusdera Dominse nostrffi, cam habensin honorem dimoveri. Quam ob rem sed itidem nequivit loco qui ferre disposuerant iis,
, ,
,

convenerunt

uefuncti eor-

put

locO ml

tepulturam

moveri nequit,
k
l

junxerunt
alii

se

cum
ut

consummaret.

Verum, ut invidia diaboli mors intravit infidelitatit voluntati sic ipsius bonae apuddommum orbem terrarum
4
,

m
.

et

tuum accuiatur.

sanctae operationi invidentes

conservi ejus

ac,

cusaverunt vocato ad se innocentissima?

,

illum apud

dominum suum.
vitae

Qui

nuncupato aut dicatum in vico Felici-Villa ecclesiarum quae in circuitu ad aliam aliquam auferre sed nec tunc etiam perferrent sunt
, ,

nonnulli,

ad

templum beato Medardo

E
uitind dilnm.

Viro
,

audio,
nescio
,

valuerunt.
9
et de

te infideliter mecum B inquit frustra terere cui vano operi intentum tempus bestiis dilacerandos dimittere. meos et greges placido vultu humiliter Dei Servus

agere

ac

mirantibu^ Omnibus igitur qui aderant tandem. conferentibus novitate

,
,

quod Sanctut
extlruxerut,

istius rei

inspirante

Deo

venit

in

mentem
loco
,

si

forte plaser-

oratOnum.

Cumque

excusaret, suo se muneri numquam dispensatiocomes nihilominus divinae adhuc sine iracundia diceret, probanon nis ignarus ille totam in se accusationis veritatem ,
defuisse, et
, ,

ceret ipsi Beato viendum Dei ipse extruxerat

sepeliri in

quem ad
et protinus

velociter

sublatum

est

ut nihil

tam omnino onens

gestantes
/)i)i

o. portantes sentire viderentur venerabile pignus 10 Cum ergo

vero
>/
,

el

Ato-

turum proa suo interim Deo spem suam reposuit recedens, posito (quod gratum Deo sciebat) non patienter expeet divinum ipsius beneplacitum
,

venissent ad sarae

memoratum Ayram fluvium p

la flnviui,

habet saltum ... q ma(qui ex superius dictum ex altero autem paulo in tantum excrevisse Serram ipsumque fluvium

lm,
dem

uno

latere

aquii tuit
prodigioie
divitit, temtl

V
7

Verum ab hoe, ctans.

Du.
mi

a<cu-

5
suis,

Mane

facto

Marcus comes cum famulis

,

reperissent,
illa

tationit veri-

tatem inquirenti,prodigtttf

prohciscitur , Dei rus conscenso equo Famulum exploraturus. Curaque ab eo longe sibi adhuc positus circumspiceret, nec uspiam iracuudia flammescens propinquaapparerel,

ut trausvadari non antiquis Omnipotentis Dei manus, qua3

posset, ecce, ea-

olim Patribus divisit raare

et hic

Rubrum

in divisiones,

similiter
,

convertit

et

duntiara liquidum elementura in muro a dextns et a nquasi pro

,

grex
vit

tandem

ad

locum

in

quo

ut diximus
,

nistris stare prmcepit

dixitbeatus Juvinus venerando operi insistebat ubi grex tuse Hem , Juvine , que ad eum
:

lectum ad
f

donec Faraulura suura dilocum perduci prffilectum sepultur

reversis

fidei

commissus? Jara

video ipse

quomodo

to-

TrDenique

tus periit.

Tunc

venerabilis Vir, ut
,

solebat, tota
ipsius,

ad

Deum

raente conversus
,

omnipotentiam
,

videntibus cunctis
retur;

moxque ad

ut grex adunainvocabat ejus orationem in tanta est

,

c mes suam
qux
edit,

multitudiue aggregatus esse negaret.

6

ut

mediam partem
opus

co-

fluxu excurrentibus, qu* cum transire post eum ista audiens venit et fidemagnasan tum non posset, ingenti spiritu Serve Dei Judicens Dei Confessorem inclamat valeam ad sepevine.permittemihi, ut transire
:

alveura aquis et solito paupercula qusedam mulier

in

alqxu iterum
riccutn )>r*bcl

adSancti pulturamproj,
,

niiiibui

trantitum.

liendum
stupentem
,

te.

Nec mora

in-

nocentiam

suam prvbat,
1,1, ,i

tOtl ilonu

tur,

Domini Juvinus magis illum cernens confessor defixo in confidens ac magis de Dei bonitate Si ego fideadjecit , dicens terram suo baculo nunc ostendere dignetur lis faraulus tibi sura banoster Jesus Christus g. Statimque
, ,
:

Ad quod

divinre

virtutis

coquevestigio et ipsa

deriumpauperum(utait Domino P ra3 P arationem

|

dividitur iterum aqua , sicdesiheec raulier transivit, exaud nte Propheta)

cord^s

eorura audiente
Futt ibidem

M Be ato 'itaque Juvino

Dominus
culus

deorsum tribus ramuscuhs radicibus, crevit in arborem ac pulcherrimis floribus adornatam dilatatam
ille

in

conspectu

omnium
,

tixis

sepulto. oranes ad proglonhcan,, laudantes et pr acura pace^redierunt suis Dominura noSanctus cantes rairabilem in

pottea

Juvino fdificata,

Viri ostenquae ad meritorum sanctissimi hujus ra sionem usque etiara hodie perseverat omnes sua exuperans. Cum circuitu arbores magnitudine hac inauditum hoc tam prseclarum et in regione ex hinc venerari miraculum conspexissent
, ,

Crescente autem popul strura J^sura Christura. bi est miraculorura raagnitudrae d Jvo?ione et quem ut, honorera constructa ecclesia in ipsius bestiarum^ raultitudo Tntea locum^tenuerat inhabitetur, humilitatem a populo
,

U *m

nh sancti Viri ipsius eccleusque diera non raodo et i i hod ernura sancti Juvrai noraivilla :L; sed ettotaprorsus n

quem prius despiciebant : et illum cceperunt temporalis ab omni servitio libedominus ejus
,

\3 To:t m unos

U vero ab ejus

gh>rioso transi-

lacriimqn''

rum

pronuntiavit, facta

ei

quocumque
se

vellet

eundi potestate h. Qui tunc quanto magis 7

hberum

vidit
coepit

annos, tu elapsos P se P ulchro nus de ^rs honorabilibusque

c

co ipsius reverendissimum rehgiosi, est, et a levatum personis

ejufOH"" *
terralevatutn

ab

hominum

servitio
:

tanto

ardentius

mpositum

quffi

si

pro

sua

in arca l.gnea ipsius quali ate

insistere divino

tum

ut concessa sibiimmunita-

A.lUJJitic. DIE TERTIA. OCTOBRIS.

saepissime frequentatum, A thesaurom, ab angelis qui speciahus ejus nobis tamen contineret sumus mancipati, convenit castitate servitio ipsius sanctitatis exemet munditia refulgentes in Beatorum inenarrasi cum ipso pla sectari, gaudio admisceri optamus t. bili a fidelibus viris 14 Hc tantum de ejus vita Luo
, ,

219
a. Abootho

provincia positus, hoc nomine vocatur. Hinc ego, quamvis fluvium Ayre , ad quem S. Juvini vicus sub in Commentario Arolam et Ederam est
situs
,

disjunctione appeltarim

%L Jkauurit-

didicimus,

secuti,

qu*
:

per

omnium

ejus

loci

quae nos, licet indigni, vicitloriira volitant ora tradidimus, quamvis pauca ex pluribus scripto
alia per

Arola tamen quam nomen LatiEderaj appellationem malim. Et vero Gallicum Ayre magis accedit. num Arola ad biographus eo M i7 sctZtcrt , ut infra docet f parochialis S. Juvim loco postmodum exstructa lapsu plura homiecclesia, in qua sane temporis baptizata, angelorumque Pane fuere
,
,

num miltia
resecta
.

ipsum a Domino non dubitemus, multa negligentiam litteris non comoperata, sed per
oblivioni tradita. nrehensa, et idcirco Sanctorum 1* 3 Tam nos eius piissimis et

:':;rr

J
est

petimus criminura,
sicque

:JZJ^l quorum
prwentem ducere

^
virtus

dubio g Hoc Sancti factum pro admodum colliges ex num. 10 Comiam habeo. Rationem

et-

^n^
ommnod ...
ut
perven.re

mentarii prsevii. h In Commentario prxvio

jam monui
,

nsec,

all.gamur
v.deb.tur

vitam,

qua valeamus ad a,ternam, in prwtante Doramo qn. deorum b. Syon, ipso et u est ad m.ks.m, m nos perducere dignatus Inearnation adventum cu. salutifer* tra et sancto HaDeo Patre Omnipotente

Deus

affinia hic narrantur ause num. apud in fabulosa S. Sereni Vita, esse iis, qux i Sancto diem prsecedentem edita, cap.

4,5,6^7

Le

nos ad Elogio (vide Comhuic affinguntur. Saussayus in nullum nominatv mentarii prxvii num. 6 moratprodigium,cujuspatratioccasioneSn ait adeptus sed tantum generattm
)
;

cum

m ioe
B

honor

et gloria,

et

impennm

per

libertatemsit pervemsse ad libertahunc sincero Dei famulatu

t

Amen. omnia secula seculorum.

pietatis et

a In

ANNOTATA. verbojnv nominc Juvini, utpote quoda

bxographus. videripotest, ludil hio Campani^ traetu Commentamum hoe

deriZtum

Tmede
c

'TSS.SmW- Galliarum advocabulum Valesiusin ejusdem

ASte
e Se

Caroli ( Calvi) Stadlnisus, id est, StadirCapit.:iTs pfgus

Lnsignium gftita contulerit. Saussayi narratio forsan r 1 iterum ComSaussayusait, a Juvino (adi i sece num. G) ante obitum mentarii pr*mi sese coni libertatem in quem is post obtentam peccati ad Dei fltoom rat, multos e servitute multaque patrata fmsse libertatem adductos btoadeo hic iterum a Sancti prodigia. Dissonat patebit arat)ho,ut consideranti

em quam
,

ei

Marcus comes

^dunensts^n
P^stat

refpX m coCcir. :u

S V-***

Tabutaquam Geographiea Campani* Guiliclmus de Ltsle, ad novissime elaboravit notatur ^eeher. nc-

Tn

Zanfluoium

haud procul admodum tatus a S. Juvini vico P is non estauco.qu, distus. Diversus forsan
hic Chekerycus vocatur.

locus

locum 9. nonlonNullum nomims hujus in Tabuhs Geogragea S. Juvini oico situs sit
,

tssssSssssrssss Verwd*abMM*W
.
qu r tSSffi 1^S5*H pago A *\ nomen
Stadiniso,
{

^SXSS*~ ^coqui

in

hocque

memoratur,

fecit

ste

. Carolo Catvo nidum autem seu

tare

pagum Stadinisum v
Marcus,quemmemora
l,pro>

Verumcomes

w
^aZZ^nomen punctis implevi
,

habeatur.

d iVwMum
e fle

e$ro

Campamu m n^mnania nemus invenio.quod

quod

etur. hoc nomine vocit

parwJioc Wtaf* G
Barrensi
t ducatu

7Z

* / Bau ^
c
,

drandus in
.

0ritur ta
in
et

\^2srss*-*-**~
t

prope

LSiacum, deinde ^ aro monte

ad

Septentrionem

Varenni*.

per
et

^^^tVitur O^P" ,,m

Axon
.

Grandi.

pratum,

paulo infra

miseetur

Flu-

Q ux

binis hrsce

*"* noml e

,,,

^ tsssssrass^^^
rap/ut in Ta6ta Geo 5

n Ede ra. Verum a

clesia Sancto

de plo, corporeque

XZaL furrat

asseruntur, ve-

(arium prxv.

ritaliputoconformia.AdiCO

ACTA SANCTORUM.

D
C.B

DE

S.

GERARDO ABBATE BRONIENSI

COMITATU NAMURCENSI
IN

IN

BELGIO

COMMENTARIUS PB^VIUS

I.

Vita edenda. Sancti annuntiato in Fastis sacris, cultus ecclesiasticus,

anxo nccccux. Sanciui in FaHit IOCI

uod nobis interdum

accidit

ut

an Sancti,
difficil-

quorum Acta elucidanda veniunt, Martyroto-

U lum

generahbui,

limum

Qigiis Classicis inscribantur definire Gerardi Titam illustraturis id hic

,

sit

S.

negotium non

facessit.
, ,

unum omnes

concinnarunt Gerardus autem seculo nono jam prope elapso natus sanctitatis fama non ante seculum decimum fuit illustris. Hinc indubitatum effici
, ,

Beda enim, Ado aliique ad qui Martyrologia illa antiquiora seculo decimo anteriores sunt;

positum, alios recensere Sanctos, quan qui canonici Regulares instituto acprofessione exstiterint. Attamen rationem ob quam id ille hagiologus faciat, non deesse, facile, quantum opinor, ex eo, quo Sanctum exornat elogio quisque intelliget. K Hoc idcirco lubet huc transcribere. Apud Belgas dioecesis Namur- hodie 3 Sic habet
,
,

amiun .

censis

S.

Gerardi
,

abbatis,

qui,

visione

divina
,

""""

admonitus
ubi

Broniam

aedificavit

coenobium

hunc ab illis non tantum non celebrased nec celebrari potuisse in iis quos adornarunt Fastis sacris. At vero quam in hisce propterea incassum quaeras Sancti memoriam, eam in omnibus pene Martyrologiis, Hagiologiistur,

canonicos primo instituit, et ex S. Dionysii vitam monasterio (ubi Regularem Parisiensis S. ac litteras didicit et presbyter factus est Eugenii episcopi et martyris et aliorum Sancto)

rum
et

reliquias detulit.
S.

coenobiis
clericos

Ex quo coenobio postea, et S. Amandi Gandavi Bertini,

vel ad

que minus antiquis consignatampassim invenies. Maurolycus, Galesinius Grevenus Molanus Saussayus, Castellanus aliique bene multi in Martyrologiis suis Hagiologhsve hodie unanimi quibus etiam consensu Gerardum annuntiant Florarium nostrum Ms. et Romanum hodiernum accedit. Omnium annuntialiones huc transcribere, foret prolixum nec id operse pretium existuno. Nihil enim suppeditant quod nonclarius innotuerit ex iis, qude aliunde infra depromemus. Solam adeo breviorem Romani hodierni annun,

vel

amovit,

rectam vivendi

re-

gulam

reformavit.

Ipse

quietis amator,

diviti-

bus relictia monasteriis, quibus jussus praeerat, viribus serviens ad Bronium reversus, totis anno Dom. 958 Domino, obdormivit in pace
lnter sancanonicos Gerardum idcirco referrevidectos ergo tur Ghinius, quodab illo canonici (clericos secundum morem canonicum viventes, vocat Vita edenet vicus et raortuus signis coruscavit.

daJBronii primo instituti,canonicique,seu clerici, rectam e nonnullis camobiis vel summoti, vel ad
vivendi

tiationem describo. His verbis concipitur

-.

Apud

normam
inter

revocati fuerint.
eos
, ,

Hinc

scilicet

Belgaa
abbatis.
tum purliculanbw,

in

dioecesi

Namurcensi

sancti

Gerardi

Gerardum

queis prseci' 2 Atque ita quidem jam habes pue in generalioi*ibus Fastis sac?*is, cujuscumque
,

professionis ac stalus Sanctos commemorare soliS. Gerardu* hodie annuntietur. Addo nunc tis etiam eos, quibus Sancti nomen pariter inscribi,

tvr, Fastos restrictiores, sotis definiti cujuspiam instituti Sanctis celebrandis destinatos. Itaque

bene meriti sunt Fastis sacris a se concinnatis tocum concessehoc quippe honore alios Sanctos eadem de rit causa etiam subindeafficit, ut in Pra>fationissuae Notando quarto lectorem monet. A Sancti jam probata in Fastis sacris memoria ad cultum ejus ecclesiasticum pariter probandum progredior.
,
,

qni de Ordine canonico K computarit , eique proinde in

Dorgainus
logi in " s
,

Wionus
quos
solis
,

aliique Benedictini hagio-

Pne manibus habeo Offlcia Propria festorum dicecesis Namurcensis, ad formam Breviarii
4

mquediaeui
N .......

Ordinis sui Sanctis

Fastis sact^is
8.

memo,

randis adomarunt

Gerardum

ad hunc diem unanimiter etiam annuntiant idque sane, cum Sanctus ex dicendis omni dubio procul Benedictini institufi monachus exstitent,
annuntiationes quad paritc nihil <<mtineant,quod hic in antecessuii< iinmorandum sit, huc etiam non transcribo. Nec tantum Sanctus in sacris Benedictinorum Fastis, verum etiam a Ghinio, canonico Regularijn Sanctorum canonicorum Regularium Natalibus

Romani redacta. In his ad tertium Octobris diem J''^ ,,, Officium de S. Gerardo abbate sub ritu duplici recitandum proponitur; in hoc autem Sanctus vuonembi vropria, tres secundi Noclurni Lectiones habet sibi proatque in prias, ex Vita edenda fere deprouiplas
(/l((1

non immeYito faciunt.

Horum

compendium

contractas.

Has adeo

ut studioso

lecton in ipso mox hujus Commenta?m limine com-

pendiosam eorum, quae Sanctus gessit notitiam exhiheam integras huc transci <bo.Pi wrhis verbis
, ,

hodie cetebratur;quod,c/i i><(>< >.TB.T&\insecundumdi

Vir Domini Gerardns, claris quidem sed inorum vitfeque integrinatalibus apud Stablecellas, Loinaecnsis illustrior, tate

concipitur

illustris,

cendacanonicum
non fuerit
,

//<

mirum

gulai mprofessuscertissime non nemini forsan videbitur.

>

terrilorii

ganonis
Stephaui

vicnm, patre Stantio ex prosapia llaAustrasiurum ducis, matre Flictrude,

Neque enim Ghinio

ut forte putabunt, fuit pro-

Tungrorum

epi>c<-pi

germana,

pro-

crentus

DIE TKRTIA OCTOBRIS.

creatus est. Is ab ineunte aetate pietatis studio mire deditus pravorum devitans consortia, ani-

221
(JCTOM
C.
I'.

mum

assiduis
:

precibus,

erudiebat

quae

ex

sacris

monitisque salutaribus concionibus, quibus

Gandensi ecclesia quotannis solemniter colitw. Adhcec ingens, qua Gerardus gaudet, tum nominis celebritas, tum sanctitatis fama etiam facit, ut vix dubitem, quin id in nonnullis aliis tum
Belgii,

frequens intererat,

hauriebat.
erat

Tanta autem
prudentia,
ei

in
co-

tum

Gallise ecclesiis pariter fiat.

Verum
non

rebus agendis praeditus

ut

in has omnes,
lubet.

cum jam
tres

ecclesiasticus Sancti cul-

mes Namurcensis
difficiliora

Berengarius
ac magis

prae

ceteris

tus satis superque sit probatus, inquirere

arcana committeret; ita ab ejus arbitrio totius comitatus regimen dependebat et idcirco comes eum rarius a sui
quaeque
:

Ceterum

memoratx

cathedralis S. Ba-

proesentia abesse patiebatur

Secunda

illis

Hinc

vonis ecclesise Lectiones in plerisquc. consonant cum Namurcensibus jam recitatis tertiatamen, quee in Ofpcio sextaest ordine, illud habetsingula;

quodam idem comes pro nobilium concum suis ivisset, sanctumque Virum secum duxisset, et jam liora prandendi

cum

die

suetudine venatum
eos

quod, qux S. Gerardus ad S. Bavonis monasterium spectantia gessit,quaeque in Lectionibus Nare,

domum

revocaret

corporalibus

spiritualia Gerardus anteponens, bona comitis venia

,

mur censibus generaliter tantum indicantur, expresse commemoret. Enverba: Eum (sanctum Gerardum) deiude ArnulphusMag-nuSjFlandria3 comes,
ccenobio
sancti

propinquam Bronii adiit ecclesiam, quae cum quibusdam praediis adjacentibus ad eum haereditario jure devoluta erat, ut ibidem divinis misteriis

Bavonis, a se restaurato
praefecit.

vig-e-

simum abbatem
mitem
et
et

Qui

cum dictum
snncti Bertini

co-

praelatum

coenobii

ab

interesset.
huc rronn
pfai,
1
1

acerbissimo dolore

calculi miraculose liberasset,

5
ret,

Dum
,

vero

sacerdos
divinitus
visione

qui

illa

perage-

exspectatur,
cselesti

sopore
docetur,
siue

in

eum
in

ir-

ruente
1

eo

loco

annos plus rainus quindecim monasterio sanBavonis laudabiliter praefuisset, praelaturam cuidam Hugoni, pio ejusdem raonasterii inoe
cti

oratorium
cto
,

construere.
copiosis

Quo

et

ex

mora exstrupraediorum suorum reclericorura

resignavit.
7

Possent hic nonnulla in Lectiones Sancti lum

:

\labillonii
'

dr

ditibus
instituit.

dotato,

ibidem

sodalitatem
ra-

Namurcenses, tum Gandenses observari

verum

nda
'

Interim

sollicitus

tione cras
in

beati

reliquias,

Eugenii quas

remanet, qua episcopi et martyris

Princepa
poterit
:

saei

quse inhisillustraricastigarive indigent, luccm simul castigationemque accipient ex iis, quxin Vi-

/" ,i,c ""' 1

Apostolorum

visione

tertia
illo

demwn

consequi promiserat, In ea cogitatione crebro istis

: ,

Ac

tam edendam, ex qua feresola ULv, ut jam monui, depromptx sunt, in Commentarii hujus decursu
elucidationis commenlationisve ergo observare
l

comite

ut versante , oportune accidit ei Bereng-ario legatus in Gallias mitte-

ipse

quoniam in sum fuerit. eum, quide Vitaedenda est, sermone?njam incidi,

Antequam

eo progrediar,

retur,

ubi

summa cum

laetitia

didieit,

dietas

coenobio beati Dioaancti Eugenii reliquias in Quare, rebus ex sententia connysii asservari. valedicens mundo fectis, ac legatione peracta,
et

quse qualisque illa sit, et a quo auctore conscripta, nunc discutere. Mabilllonius Scvculo quinto Benedictino Vitam 8. Gerardi ex
lubet prxvie,

comiti

monasticum
eodein
sancti

induit habitum

apud

duobus exemplaribus Mss., quorum alierum a Papebrochio nostro, alterum e Codice Broniensi
utarat, seracceperat, genuino, quem $ vato stylo, alteroque ex duobus, quos ea habein Obserbat, prologis reserto, tijpis vulgavit
;

Parisios in

Dionysii

monasterio

quinquennis pueri prima litterarum et paulatim presbyteri graelemeuta anno. Ina conversione sua attig-it nono dum virtutibus ad stuporem cunctis
ubi instar
didicit,

terea

Vir sanctus serie fratribus fratrum ornatus, visionis suae

uuum
ffnora
[

statim,
ni^

Eu&enn convoeatis exposita, sacra lum obtinuit. pro Broniensi ecclesia al.quot suae professioassumptis secum
pi-

vatione autem preevia num. 1 hcvc scribit Sancti Gerardi res g-estas litteris mandarunt auctoresdu quorun antiquior ex solo uterque anonymus Vitae, quam hic edinnis, prologo Cum orationem graramatice quidera compositam,
:
:

religiosis,

Bronium

ricorum instituto auctore postquam

,

monachorum

patrasset

l^i^*
eura
latione

miraoula, monastcriorura, octodecira ^nn^tPriorum.

ibidem cleDenique pneclara vivens Christo ao fuisset pater et abbas

repetiit,

et

non tamen perspicuam

teri

substituit,

minusque oapacibhs satis anonymus alter Gunabbatis hortatu novum Opua aliia verbis
idiotis

conscripaisset,

aggressus est, quale hic

penitus
excidisse

damus,

credatur.

oum Optandum

alterum
essel
ui

et. et

in

omnia administrasset,

divini

pemg.li eis ew pemgih Spmtus reved.t.onbus

,

m putum auotorem primarium anonymus sequior, qui minns apte

tur,

reliqui
loqui-

de obitus sui die ccenobiis. quibus prserat,

Broniensis
ibique post
irao

edoetus
rel.ct.s
,

aliosque loquentes
in

induoit.

tnteg
qua.

ien

ad
se

humb
recepit.

monasterii
g-ratos

pa,

fidem meretnr per se a testibus oculatis,

accepit.
8

faotis

recensendis,

tum ab anonymo
,

pri

quinquagesimo
-

Deo labores anno nongenteoctavo feliciter in Domino

i, t

Talis est Mabillonii de

postertort G<

q uievit 6 Porro i
Iflllri

HHOleoliiw
,

a '"iii
"''

erJ-si.;exstant bina Propria

eiiam in

vonis Gandavensis,

Whedrali
QttnitMi
flotioni

quorum alerum anno immulatum elad Oandavi, alterum, sed anno Romani formam redactum ,,.-,,

***^.^JZ~fZ. f^^J.BaB,elbbl

i* atin

bioarapho, cujus lucubrationem edit, auammnesat cequam existimo, nec ullv.

" ". ZconTalZ
lf(,

1/WfH.'

o,'< -/

m MHt,

1578

scriptorem invenio. Quod vero innuti,

qiuvscribit, vel

Ui

ex testibus oculatis, velex anom.mtaob nymoprioreaccepisse, id quantum ad

e cle-

ea

qucVinCommentaru hv

*rsu

dtc<

^WSCfflW^SaS

oitur^inposterioriveroproponnuru^sub m *%*** rlh i fa wjori recitandum, Noctumi ^ecttones al sdn , paritersecundi

,

^^ZZT^^ ^P ^ ^.
cep
r/

eum/easse aut

, ta inJamus.Ounteria^ussu.u.nP^
,,. ,

Vusdm tatem

m
.*.

DE

S.

GERAKDO ABBATE BRONIENSI

Gerardi
5

CB.

lucubratioprioriindicat, suam de S. Gerardo Hinc laudatus Mabillonius, ut

abbatis Broniensis

Guutherum abbatem, qua3

Testatur

Acta conscripta ad D Surius tomrecitat

em elaboravit.

Fisenus

prxvta .rtalem ejus assignet, in Observatione Gunterus, cujus man2 sic pergit dictanum. posterior, abbat.s yices dato scripsit anonymus mxxxi, testante Molano agebat anuo Bronii * in Floribus Leod.ens.bu, Suffraffatur Fissenus abbatum exhibet Catalo ff um
:

mox

Trithemius

ciesiasticis,

sanctum
Cassiu.

ceusem,

scripsisse

Vitam
lib.

de Scriptonbus ecOdonem, abbatem CluuiaPcsancti Gerardi.

lib.

trus diac. nast. Cassin. cap.

rardi

de

Virifl

illustribuo

mo-

confessoris

ubf Broniensium
i

Heribertus anno CMxcvm quo post Gerardum loco

exsUnctus,

deinde

Guinebaldus,
,

ac

tertio

scopo Tarracinansi. tribuenda recitat, potius

Ge 32 narrat, Vitam sancU ; fuisse a Gregono episcriptam quam Simus Ea itaque

,

videtur

i.raefato

Gie-

scr, . Gontherus Gutterus locatur hia verbis Gerard, d.canouravit Vitam sanct. l.endam au utemplum anno mxxxv.ii, quod dumqne Obiit anno mlx.i. construxerat. .
"tius

rio/quom
ttone

alteri:

oam qnod tum

.criptio
;

soluta ora-

tum etiam carminibus

fuisse

intexta habeatur

ejus 'videtur potius esse

cum multa ab
idem
,

eodem carmiuc
testetur."
di
,

conscripta,

auctor

adanCumerglexhis verbis ab anno 1031 BroniiegerttOur, num usque 1062 abbatis vices anonymus Vttx S. Gerardi terus, necesse est, ut qui hanc Guntero scriptor posterior, utpote termtexarartt, inter duos tllos jubente,
abbate

ir^

exslat

GcrarQuibus verbis vult Baronius abbatem scnpta Vitam qux, ad Guntherum Surium auctorem habere vel S.
S.

apud

Odonem Cluniacensem abbatem Tarraanensem episcopum. Adhxc

,

vel

Gregonum
dlam non

Zs

in

vivis

exsliteril,
sit

nostri Vitam

suamque, qua Sanctt complexus.lucubraltonem ador-

B ""^'Qu^dam

citamen, inquit loco proxime

Z ':Z%i

anonymi ( posteriorts tato Mabillonius, calculo rcpugnare videntur. loca huic

quod
de
Lietaldo,

scUtc^)
ISempe anno
lo-

Mosomensi

al.bate

Lxcvi,

mortuo

23 ) 8i quatur num. 12 e tur ambiguitatem, Lietaldum percon ? ingerit quod le>d trahi debe Eodem abbatem. R;>'* ero s 19 ( apad nos M) (ritur num. qui com.te Hainoensium
(

tamqnam de apud nos num

superstrte

quidem hanc ista lucubratio. Et primo hujus et S. Gcrardi elaboratam non esse fit ex tiabillonius Ssecuio quinto Be3etate perspicuum. simul atque accunedictino, parte prima longum Clumacensis abbaratum subministrat S. Odonis, Odo autem uti ibidem laudatus
tis

potiusvideri attribuendam. Odoni, sed Gregorio posse videtur Verum nec huic nec illi adscribi
,

abOdone

eloqium

scriptor probat

anno 942
litteris

e vivis excessit.
S.

P ropter,cum obierit, nequitOdo

iisse,

mandasse pr^fatam dicto anno 959 obSancti Vitam, in qua hic et

ex dicendis

QuaGerardus anno 959

cundo l nune usque,

Longicolli

inquit,
is

exsulat

R ionibus.

produxisse

Losterior monasterioru.n, quss Gerardus agens de numero majorevocavit,

ait

annum cmlxxxv vitam Nam non videtur Ex advereo *J* nnm. 28 ( apud <70 ) scilicet)
ultra
se id

^"
a

ad severiores leges (apud ribus accepisse, et num. 29 exort.s, tumultibus tempore Gerard. de bellicis id est, majorum. laudat CbvoDologiam priorum, auctori sequali conven.unt. Ouce verba non bene verisimilius est nnnsri-

*)<*

postannum resque multas, quarum epocha gessisse narratur.In Bibhotheca 9-12 locanda est, abbatis CluClumacensi sub nomine S. Odonis, Geraldiconfessoniacensis,scmpta exstat Vita S. in Annotatis comitis Aureliacensis qui ut ris 907 e vivis excessit. Uibidem observatur anno Geraldi seu Gerardi laipsa haud dubie hujus scripta, a Tnthemio Opereper Vitaper Odonem dumBaroniumcitatomemoratur; unius enim
, , ,
,

taxat Gerardi, cujus

Odo Vitam scripsent, men.

tionem
11

Itaquc, his expensis.

p,|se P

sub anuum pereona dicit, hsc abbate et Rainero com.te raro ejusmod. nteruon prioris anonymi (quod C polatoribusaceid.t, ut alias not,.v.mus) retuUs e. aliudad hanc difficultaSane non video, quid hic postertort sibimel ipsi ex anonymo teZquam hic possit repoplausibthler objici Mabtllonius, sat in anonymt tcxtum.qux nisi forte quis velit, ni, dtctt ab et Rainero comtte ,/, Lietaldo abbate dtcts esseintrusa. Utut sit. cum ex Olatore usque 106. 1031 ad annum

mxxxv, et qu* de

L.etaldo

ad Gregonum ia?rahunc quoque S. Gerardi cinensem episcopum Gunthero apud Broniensisabbatis, Vitam qux

facit.

Quodjam

pertinet
,

uequeGreg0 .
,

1UI

jwa-

>verosimil ; Surium nuncupatur,non conscrvpsissc

limum

CasiPetri diaconi de Viris illustrtbus tom. 6 Rerum Itahcarum nensibus Opusculum tngesiSotptorum exstat insertum; hujusautem p Annotatio quade mo secundO.capiti subditur sic observatur: Greqorio, Tarracinensi episcopo,
est.

Interfuit

Gunterus ab anno prxfuertt, hocque Broniensi monaslerio abbas scripserit anonymus pojubente, Gerardi Vitam

anno 1106. Idem Pisan* eccleBi* Bullam quamdam hunc crgo certe anindultam anno 1126. Ad Gregonus, num si non diutius Vitam produxit cum ex diepiscopus. Quapropter, Tarracinensis
concilio

Vastellcusi

subscnp.it

inter btnos illos tersterior Hic illam indubie quidem vel sub minos scripsit, et verosimilius vel pottus sub annum 1035, ut vult Mabillonius, ,,,, ,nplum Brontense

ctis S. Gcrardi Vita,

abbali V erosimiliussitconscripta,nequithcecGregonum,
,

qux apud Sunum Ounth^O 10.38 nuncupataest, sub annum 1035 aut
auctorem, nisi

Zan

^:,

TZandum
hunc

curasse.tn ase Mabillontus, abbatum Catalogo pra laudat admodum credibtle autem ritur Gunterus; est Gerard,

B^^ZZ
scribi
,usstt
,

Ttam
CU
flonc n,u,

scrtbendam dedieattonis iUius bccasione

partim,
et

quam ex

dictis

Tarracinensem episcopum, habere vel centenano etnuis hunc vel centenarium neque enimad iam majorem exstiiisse veiit pervemsse potest Grextatem minus provectam 1035 aut 1038 aorius, si Vitx itlius, anno hypoexistat. In hac quippe
;

scripta
thesi
,

'"

"

ZoXTalatis m
1

partim ex Sancti Z^-rlatenequeuntsubsistere.quxdescrtptore, Broniensts, VUam, Gunlero uera '' Q j. mandarit, in suts tn MarUftm abb e )U Annotalis Baronius ad \

[THinc jam

annorum anno 1035 viginti ut minimum ad annum saltem 1126 Vidictis et ex fuerit verosimile appatamprodu.rit. Cum ergo minus
reat

auctor

TRomanun

Gregorium setatis adeo provectse esse efferedditur Baronii ctum minus etiam verosimilis qua neGerardi Vita opinio de scripla ab ilto verosimilem acl eetatem illam minus cesse est, ut
,

pervenenl

DIE TERTIA OUTOBRIS.

A pervenerit

223
tUCTOM C B

Gregorius. Adhxc Gregorius, anteTarracinenses infulas promoveretur, quam ad montis Casini exstitit monachus, at Petrus diaconus verbis mox dandis insinuat. Unde etiam /i/, ut parum verosimile appareat, liunc esse auctorem prxmemoratx Vitse, quse, jubente Gunthero, Broniensis monasterii, a monte Casino lon-

II.

Sancti
,

patria, militia

tempus natale,

parentes

apud comitem
et virtutis

Berengarium,
in

pietatis

gissime
12
,i probaiur,
}

dissiti, abbate, fuit conscripta.

n { um
no

Et vero Petrus diaconus dtato tantum sic scribit

episcopus,

loco
:

per Baro-

primasetatestudium.

Gregoriua,
ipse
in

T arCaaiitaque, inquit num. i Vitx edendx scriptor anonymus, Domini dommus abbas Uegerendis Domini maudatis mirabihter rardus

racicnsis

oblatus,
fuil

parvulus tenax raemoria

et
,

Vir

ingenio
ac

viv.\,

Lomentll |#u

tantflB

o-ravitatis,

Buavitatis

eloquentiaB,
Scri:

Lomacentit ex
;

ut a nonnullis columna Ecolesiffl diceretur P sH(nem sanctorum Casti et Cassi

lsit
;i

immo
lcsti
|

saori
ia

principatu8
sicuti

hierarchia

ca> ncmtiori

dig-nus,
,

veridicorum re-

oem

sanotes virginia

Reatitutae
:

Vitam

Banoti

latione

ad quorum verboconfesaoria Christi Gerardi minime requiritur, ut Gregorius rum veritatem Vitam quas Broniensis abbatis Gerardi
S.
, , ,

in^enuis atque orthodocomperimus apud Stablecellas Lomaexis parentibus Claris quioriundus. territorii vicum exstitit dem natalibus enituit, splendidior vero raorum
probitate refulsit.

Gunthero abbati fuerit inscripta, litteris mandamodoperierit, S. rit. Potest enim alteram,quse exarasse. Adluvc fieri etiam po Qerardi Vitam B confessoris, qui a Broniensi test, ut S. Gerardi undedistinctus sit, Vitam elucubrarit. Ad diem cimam Augusti de S. Gerardo confessore,qui in
in Italia colicastro Gallinario dicecesis Soranx nostro actum est ibi autem Comtur, in Opere mentario prcevio subduntur Acta, qux abaucto;

Pater ejus Stantius, ex proprosaducis, AuatraaiOTuni sapia Hag-anonis, Pliotrudia nuncupata, domni tus; mater autem Tungrorum episcopi soror traditnr Stephani mana. Quibus verbis distincte discimus tum Sancti palriam, tum etiam parentes. Lomacense, in quo hic auctor ano, ,

Territorium

nymus ponit Gerardi patriam, non unius ejusdemque extenstonis et situs est apud omnes scriptores. Vix

Fuerit forte hore incerto notantur conscripta. certe, quo minus id crerum auctor Gregorius aon impedit Gerardi illius, utpote
:

unum

accurate definiat.
torio,

reperias, qui limites ejus sat Neminem interim inveni ha-

ctenus, qui de hisce deque toto

circaannum millesimum centesimum

Vita

Lomacensi terriLaumense et Lumquod subinde Lomense,

Casti et Cassii, uti etiam S. Recti. Adfuec SS. Sanctorum Vitam seu stituUr virginis, quorum Gregorius, Tarracinensis episcopus,
in qua mox etiam descripsit, in dicecesis Sorana, Gerardus, pariter coluntur. Adi caput dictus Petri Diaconi supra taudatum,Annotationemquc
ei
tdilwqut
proinde Sancti

Passionem

mense etiam scribitur, accuratius loquatur, saJoannes Baptista de Marne, Societatis Jesu anno 1754 vulgavit, cerdos in novissima, quam

quam

hoc adeo comitatus Namurcensis Historia. Ex dare iUius usui hicvalde futuram lubet regionis
notitiam.

Vitatub no-

mineanonymi.

subjectam. equidem (Jerardi no13 Utut sit, non esse Gunthero abbati nuncupatam, a Grestri Vitam, norio Tarracinensiepiscopoconscriptam,unicui-

quam Ristonx 15 Itaque in % Prxfatione, verbis Gali Namurcensi prmmitUt

,

sux me

HlllnriaSa_
1U rmifno-

Latine redditis censis, qualis nunc

,

sic habet
est,

Coraitat

seculo

decimo comitacorai-

aue quantum opinorjamex

dictis verosimilli

tus

mumcst

certum factam. Etvcro idmihietiam auctor, cum vcl ex co, quod ViUe hujus apparet abbate. scnpserit, moeam, jubente Broniensi
,

Lommensis, tunc pagi nomine tatus Lomacensis,

tatus
(pagi)

Lomraensis,
vooati,
et
.

comi-

Darnuensis

partera

const, uebat

Quapronachus Bronicnsis exstitisse videatur. Clumailla ncque Odoni pter cum XucubraHo
\cnsiabbati,nequealh
possit attribui,
,

<

nnlamdefinitoscriptori

exdictis

cam nossubnomineanonymi,qui monachus Broniensts eecstitisse videtur,

hutc subne-

hisce comitetibua Pauci scriptores de duobus at eraditua Adr.anus exacte Locuti iunl AUI, comitat.im antiquum Calmetus et Valesius ,confudeLommensem cura comitatu Lossensi dicere, non runtjaliiaatia habuerunfgeneratim Namurcensi hodierno diillum a comitatu non est, utl nec
,

exMabilloniieditione Commentario Annotationibus, qutbus ctemus additis de more

castigcniurque, qu<e obscura elucidentur,

,,n

Omne

ho-

exaotum

iUiua notitia,
sit

quam
et

casti-

dicens,
Sabira

ubi id in Commentano suffictenm <pita terprcestitum nonfuerit. Aliamtamen quam Maadhibebimus, et numeros partitionem Appendicemque, quam htc Vxtce sub-

inter
fuisse

hodiernus auggea. illam probabUiua eaae, reg.onera versus S. Gerardi sitam

historious

Mosam

qanda

sunt,

Pag-us
inter
et

aut

comitatua

Lommensis

Mo-

sara

multum
i,t,n-

billonius,

nexit

ubi de sacns Broe Dionysiano monasteno reliauiis a Gerardo

Commentario inscremus

^
tum
.,,,

penes nos breniumallatis sermo erit. Ceterum Ms. ; verumhanc Vita vior etiam est Gerardi admodum pre si non edemus, quod parvi

e1

ftntiquttm

Famam, Theoraciam , Hasbaniam Condruaium, antiquam en nam, UmifaBrabantiaa comitatum pro

Hannoniam,
Observandura^ enira
qui
,

etiara ultra

verura Sabim reipsa Bitua eratj illos aranes proteude. duos

bus habebat.
Dar,

asem

Sab,

utpoteprxterea,qu*deSalmen*te<b?t<
mate,et comtte Berengario, dumtaxat c, tescei,perperamtradit quoddam wiperfectum compendtam, hibens Vitx edendx uti liquetex abauctore recentiori couscriptum, Brt autem abbaterminatur, clausula
t

cura

secundura
traxit,

fluvioli,

Ornau

uti r.c

dicendts pa-

r men
mitatu
e0 ,

longitudinenj

Lommensi
saltera

2&m
Kfebatur

ex parte,

quamva pepend^se fuen avulsus.

^J^ ^*^
yocat,,

est

com

quo

Loraraensis

^ain.un reffionem mter

^tu^ -J-

1.

hacqua
tialis

epiBcopatui dienitas Broniensia annexa

mintervallum
(ier r

murcensi. Octobris

miam

mte.

ey

Tomus

^.

II.

224
mi rom

DE

S.

GERARDO ABBATE BEONIBNSI.

mitum serienotatur deprompia.
clarie 1 kabef. Sanetus Gerardus v.teque integntate .1 illustris, sed morum bns Lomaeensis tcrrapud Stablecellns lustror SlanUone) ex Statione >o orH vicnm' patre duois, mat e Sapia HaVanonis instrasiorumqn Stephani a Salm
' ,

C B

limites, Cineio parum dissitum. Forsan etiam ultra erat ignamus, ab Oriente et a Meridie quos

*J*f*
'

extensus.
-

llliefI flm

*,,
./'-

, oomiiatu

iosui,inqw>
'

Sanc(u'

Hactenus laudatus Marneus, rcmittens ad deinde ad eas, quas suae Namurcensi Histonx comitatum Lommensemtnca i cem subjunarit,in lectorem, qui quisitiones. Ad has adeo curiosum Lomacensi desiplura de comitatu Lommensi seu
16 derat, brevitatisergopariterremitto. seu vicum, ad Stabtecellas comitatus hujus villam

Pectrude,

comitissa

Pergonunc

inngrorum Audi modo/uid de

%,.,,

episcopi,

germ.ua

fnit,

proereatus

est.

simili asserhone.Q.

0ll

,u uulll

n^lnmscribitbiographus. Vf

cus

ille,

Vitam

ad S. Gerardi ut Mabillonius in suis obsercat, liberrimus est Annotationibus

ut

oriundum volunt, Foullonus, Safmensium Histor.a Leo, hen foeliatis Jesu Lerdos, in Ex cauou.co Mettens pag. 161 observet
stirpe

m,

Gerardi

avuneuhm

Vdam excomitum

tom

ac nobilis, Staves, vel, a monastevulgo nuncupatur, duabusque circiter

Tn rio Bronieyisi distat leucis horariis.

alii scribunt ,

Mave

Ste P ham.s

(S. Gerardi

ut fertur

avuneulus

pos?

Mappis comitatum Namurcensem omnibus Gcographicis, Unde exhibentibus, passim notatus invenitur.
quisque, guo loco siiasit Sancti
veniet.

Fraucouem episcopus fnlt. pnns Lnsis, quifllinm faoiunt,

buerant,
fu.sse.

Gom.t.s

Sal-

patnajaalein-

Plectrudem e,u. kgiuins simili fide ait, comitis Namuroensis, masororem, uxorem fuisse

ejus

loei

titulo

prohasse decomites hac rctate

Dispiciamus modo, a quibus quahbusque hi atque parentibus fuerit progenitus. Ingenui darisque etiam natahbus, orthodoxiexstiterunt,
insignes.

tremque
19

divi Gerardi Bronieus.s.

Et pater quidem

qui Stantius,

vel,

B prosapia
prosatus

habuit, ex ut nonnulli scribunt, Stantio nomen ducis, fuit Haganonis, Austrasiorum

;

exstitisse

mater vero, cui Plectrudi nomen fuit, fertur soror germana Stepham, Tun-

asserd ,,,: ttilitj yiwmtjtj eomihtm Salmensium stirpe ex nobihssima illa stirpe non video, qui Sanetum Neque enxm esl, fmne mobttum ex oriundum esse, probari queat. Breviorem Ms op- monwiMfUfi cur mox memoratam Vilam habet dumtaxat re- uutiquit, ponas; hxe enim auetorem rtate E mulloque proinde a G
"iljilif.

Em

A Gerardns ex appliea asserlioni, qua

.'

Et sano

protapia ex-

'iii

^IJtLe
procrcatuBe*!.

grensis seu Leodiensis cpiscopi. prxced. hsec 17 Docet hxc omnia verbis num. anonymus Santranscriptis Sancti biographus
.

eentiorem, remotiorem,

ul sine idoneo leslvnonio fihujus queat suis de nobihssima dem eonciliare brevior utiex illa origine assertis. kdhxe Vita

quam

ctus crgo per patrem

,

Stantium ex eadem, ex Austrasiorum dux exstitit faqua Hagano per matrem vero Plictrudem Stephamilia Tungrorum seu Leodiensivm episcopum, num,
,
;

dieendis patescet, sublestx

admodum

est fidei.

*<m?te Sanclum Gerardum lamen ex nobih indubitatum apparet. Etenim, procrealum esse,
teste

quis quahabuit avunculum. Verum, inquies exstitit ? Maquis Stephanus lisque Hagano Annotatiobillonius in suis ad S. Gerardi Vitam
,
,

anonymo ejus biographa, clans monumenta, perquam ayienituit. Adhxc multa ortus est Gerardus. nobditiqua, generis, exquo
,

natalibus

Hagano nibus de Haganone sic scribit Is est et comes qui pacto inter Carolum Simplicem subscni isit Henricum Germanire regem inito Caanno 98i. Nescio, an idem cum Haganone
: ,

Historia translatwtatem diserle lestanlur. In ab auctore qui annum nis S Wandregisili, eruditis ridelur, 1100 non excessisse pluribus
:

roli

jam

dicti

consiliario

quem de
ait

mediocriin

huic aptus Ecce conseripla, ila memoratur laudabil.s, sanetinegotio iuventus est Vir vitie uomme, qu. moclarus et genere, Gerardus
tate
exst.t.t offic.o nachus proposito, abbas autem primo Bertulphi abbatis, quce tomo In Vita S. circa anquxque Januarii noslri exstat inserta, visa est, 1070 scripta, Majoribus nostrts num.

bus

potentem
ad de
,

fecerat

ut

Frodoardus

Chronir-o

verbis lonius

annum 920. Quod si id, quod his Haganone dubitanter innuit Mahil,

veritati congruat

consequens

est

ut

minus illustrem S Gerardus quam ei communiter soleat habeat originem, non immento potest, attribui. Verum dubitari C inter Carolum an Hangano comes qui pacto idem sit cum subscripsit Henricum reges
ex parte patris
,

num.

officio abbas degeBlandinio Gerardus merito et gloriosus marchio (Arnulphus bat, cujus consiliis libenter utebat. yui,

33 sic habet

Ea tempestate

in

monaster.o

Maqnus, Flandrix comes)

cum
biis

titulos

nobilitatis

nobilius

etiam

oruaret

et

Haganone,
,

prosapia Stantius, S. Gerardi a biographo nostro assentur. pater prosatus conies Hanqano enim, qui dicto pacto subscripsit, Sancti pater a bwHagano autem
e cujus
;

moribus
et

probitatis,

pneesse et studio omitlo; genus lestimonia brevitalis Alia id de genens, quo quemquam amphus

pene Galliie coenoest. prodesse dignus inventus

cuuctis

neque enim

Non tamtn
ll

centi*

tantum fuit qrapho&nx nuncupatur. Aurex-valhs monacho, 18 Porro si JZgidio, gestis Ande Leodiensium Pontificum in iis qux
,
,

, comiti filiu*.

necexcovutum Salmeuium

S. Gerardus credere velimus selmo addidit exstitit fihus. lom.i. no. comit i s Namurcensis Temporibus pontificatus 40 sic haDet 2 Tungrorum seu Leodiensium iDSius (Stephani, Gerardus fundator et emscopi) noruit sanctus camobii S. Tetri Broniensis, fihus ^rimus abbas
:

dubitalurum salus est Gerardus, nobililale . , stima. ratione de liac a 20 Ut tamen nulla omnino Stepto' queat, quod auoquam deinceps utcumque subdubitari num, rungroDiplomata in rei con- rum epitcoantiqua etiam principum adduco. Mirceus in diplomatibus pUffli
.

exf

firmationem

Namurcensis comitis , dc majorem fidem hxc merest^hani Verum non oui Gerardum per maturASgidius. quam U, illustrissima comttum Salmensium tZmsuam ex

Plectrude aorore ipsius

Gei de integrum reottal Leodiensium stis Pontificum Simplici, Francorum Diploma, quod a Carolo Tungrorum episcopi interStephani reae Carolus Simplex sic ventu fuit emissum. In hoc Ai^irdunensium episcopus loquitur: Dudo;

tom. Belgicis, uti etiam Chapeavillus

scribunt. Hos inter znvemo faZia oriundum f Vitx S. Gerardi, qute xn Colauctorem Brevioris exstat, quxque exManuZlaneTs nostris Ms.

pariter etiam Kobero-inerus marchio strenuus, noserenitatis exequutor fidehssimus, tus uostraj poscentes prorsus, excellentiam,

stram
uti

Salmorum Xiagenealogica illustrissimorum

adierunt Tuugrorum interventu Stephani, venerabilis dilectisnostr consanguinitati affinis eniscopi, r v simi,

DIE TERTIA OCTOBiUS.

sirai,

225
r..B.

partibus

sanctae

Dei
in

Genitricis

Marise,

proprium traderemus forestem, quae olim pertinuerat ad Tectis villam etc. Fuerit ergo etiam S. Gerardus regioe Caroli Simplicis consanguinitati afjinis, ac proin
almique martyris

Lamberti

dicta sufficiant, in tempus ejus natalenunc inquiram. Sanctus ex infra dicendis certe non serius quam anno 920 in Sandionysiano prope Parisios

modo, ut communiter creditur, Stephanum, Tungrorum seu Leodiensium episcopum, in Diplomaavunculum habueril. At vete memoratum, ro satisne certum est, hunc Sancto fuisse avunculum ? Id sane ego pro omnino certo atque indubitato asseverare non ausim. Etenim ipsemet
vel liinc verosimillime ex nobili genere, si

monasterio factus est monachus de illo autem, ut primum hoc monasterium fuerat ingressus, biographus num. 18 hxc memorat Nolens ergo torpescere (otiositas nerape inimicaest anim) sup;
:

pliciter ccepit exposcere, ut sibi lieerct litteiMS ad-

discen\ Super quo fratribus admodum admirantihus, quod Vir jam dudum barbatus applicari vellet ulterius studiis litterarum puerilibus j dura id
tr.iditur diatim expeteret importunius, uni eorum rero plua miretis lmmilitatem erudiendus.
l

biographus ea de re dubitasse videtur, utpote non asseveranter, sed dubitanter tantum tradens, Plictrudem seu, ut alii scribunt, Plectrudem, Gerardi matrem, Stephani, Tungrorum
episcopi, sororem exstitisse germanam. tem, inquit num. 3, Plictrudis nunoupata, dosoror episcopi Tungrorum Stephani

et

Bollertiam
,

ejus,

litteratim

percurrit

prima
Bicque

Mater au-

mni

ceu quinquennis elementa suum minirae relaxans propositum in paucitate dierum meraoria totura commendat Psalterium. Adhx&Sanctus, ut biographus num. xi test peri ent, ante suum in monasterium dicendaqi"
;
,
1

puerulus

'

traditur exstitisse g-ermana.

(

probabilit-

21
cti

rfmuni
/,

acl

Attamen idem biographus num. 10 SanStephanum, quo hunc de vita mona:

faurit

urinnidunt,

Dionysiano amplectenda conVir venarrans accessum, sic scribit B sulat, Domini (sanctus Gerardus) inde (a comite ro prospero traDerengario ) movens gressum noTungrensem episcopum mite tendit ad quia pastor suus erat ut mine Stephanum
stica in monasterio
,
,

Dion ys ianum ingressum legat ionem jam obierat pro Lomacensi comite Berengario, eratque huic obraramin tum ob militarem fortitudim consitiis prudentiam imprimis chasuggerendis
rus. r/rjam dudum 23 Erat ergo indubie anno 920 itm, tum consilio strebarbutus, rebusque tun gerendis apprime aptus, utpote

'^^
firledtdilt

,.<

ut. Lit-

nueprompteque cui comes prsefatus legationem,

etiam. ut biographus

difl

que

posl

Pastorem
re
et

summum
cum

ab

eo

acciperet

de

num

pariter testatur,

hac
tiam

(amptectenda vita monastica) licenconsilium. Plurimum quippe credehat

sibi
,

profore

si

henedictione
offerrij

episcopali a quo
su-

hostia

viva

Dco

raereretur

Bceptus
tuse

dcbita sibi reverentia, seu pro museu pro sua, cog-nationis couvenientia

cum

utique atque secretiora, quod alio<j"<" facturus opter, negotia co\ non fuisset, mginti quinque cum hxc tnginta circiter aut consequens annorum virum arguere videantur, seculo nono jamprope elapso, est, ut Sanctus,

anno

quam
tera
,

optime
quffl

noverat,

sanotimonia,

inter

ce-

num

mutuo habuerunt

aediticationis eollo-

qviiV

humiliter insinuat ci, cujus rei cum his S. Gerardus a gratia. Quibusex verbis, cognationis cel sanctimonix Stenhano vel mutu dicatur susceptus, contendet atia Stephano nonnemo, reipsa Sanctum cum forte opinione fuisse conjuncognationc cx biographi uin / ue non dubitasse, q c um Stephani germana, hcet intcnm or cxsui
.

advenisset

nem.nec apud uspiam oo

quibus anAlia certiusque determtejus natalem propius biographum nostrum, necalibt

circitr,
90

,iatus sit.

rum adco tractandarum

series reguirit, ut qui Sanctus qua exegerit, queis studiis addictus,

pnmam

setatem

aue

morum probitate exstiterit, Animumne titteris addiscendis

applicuerit,

mdole t quar nunc exponam.

in adolesccntia

bwgraphus. num.prxcedenti suppeE.rcerbis tamcn, qux utcumquefas est colliditat, kla Sancto factum,

nuspiam

aperte edicit

,lulntantiumessesolet,loquendimodo ideo qui e reatatis exvresserit. Verum ex verbis

nere

Secundum

^it Sanctus

jam

,chusstudiis litterarum applican

ultertus.

mihi non videtur certo consequi, opinione induStephano cognatione ex biographi enim hic ea de re fuerit conjunctus etiamsi
hie
;

ut Gerardu

Adhcccpaucorum dierum

spatiototv,,,

memonm

mandavitpsalterium.litterarumqueproinde om- F leaprat Bisadeo,utveros expers

tue. u.

"'i'"

antiquii-

imi Cliartit
HObilit

uudial.

'""/'i'5, qu<>

drciter

" Stephano dispmdio potuit, Sanctum a * eausa cognalionis seu sanet utux omppe Kxc ventatt reverenter fbissesusceptum nomxne Sanctus assertioeonsonat.ynodo allerutro fuerit susceptus. Uaaue reverenler a Stephano pro certo ta pro prdbdbaissimogvidem, habeoPleclrudemfieui\malrem.StephaniTungermanam. qrorum episcopi sororem exstitisse Codice Donationum pta IPorro Mirxus anno 932 ab Benrtco cap. 80 exhibet Diploma, s r Aucupe, Germani* rege, if eras * et cap. * s rii favorem coneessum
veritatis
.

litteratim percurrisse

pnma
ver

ouennem puerul

elementa, cen aum " el U. >' "pparet, ita

'

J2S,

ZLi

'"'

" s'"'

guse ante didicerat,

r,

Zi^iterumpercurrisse,
scere coepisse.

Vlut

sit,

autempr cum Gemdus,

ut,

ab }f cJationc ennssas Aquein 1131 Leodiensi episcopo, anno l eumdem Diplomale n" 1 -"- 'l uod et ' am f' ecclesiarum Belgn cap. Mirmtm in Notitia Vir nobibsBimus oexstat, Gerardus ab Henrico Alexandro noblli prosacalur in litteris vero ab Itaquenullaprorsusralione exo>iu-,/v.v,-.
,

corporis

S.

Cerardi

^ ^%
.

togTaphusIum.siteslatur.legati mdueret , a cot anteqnammon.ui Tart%eritadhibitus,litterart um tuisse,onfadlein ,;,,;

,,/,.,.,-

obeund*. Seren,

Pe

'

^rLitterJitaqueabineuntextateSanct
utc

oper iue saltem dedisse

pro

^
,

de

'"";

,'

lelicet

sensuque

,,i

dubii

proereatus.

lumest,guinQeT*raBBnobihea>sttrpent orlus est, Sed jam hxc degenere, quo

SuTUBtamiu.encnlusessetcorpore^uvenum

226
iUCTOM C.B.

DES GERARDO ABBATE BRONIENM.

:

tanien obscoBnas confabulationes dedig:nabatur attendere quin potius bonorum assnescens interesse

alio Berengano, Litterissermonem non esse de Vita, erudili omnes quam de quo in S. Gerardi

I)

conventibus, iuiquorum evitabat summopere ccbtus; et quem in corpore juventus exornabat, splendida mentis canities condecoraverat, sancta.

admiltunt.
26

duxerat RaPorro Berengarius uxorem scribitur, Ramen aut aineri I seu, at ab aliis
etiam Ragenarii, Hainoemium Gisilberti seu Gisteprimique Lotharinguv ducis Hannonix comitis, secundi et Raineri berti tum. 8 Docet icl apud Bouquetum sororem. in Chronico ad Scriptorum Francix Frodoardus Gislebertum annum 924 sic scribens Interea comes Lomacensis) Berenga(Lotharingix ducem ipsius uxorem habebat, com,

/,

Bafnert

Ilaino , Mium
comirt|j

comitis, filiam,

Domus
siastici

salutaria

Dei ardentius frequentabat limina, ecclecujus dog-matis sitiens epotare flumina ibidem percipiens pro captu monita, li: ,

tenacion rucet laicali esset circumdatus tog-a Praeineditabatur adhuc teneminabat memoria.
riori

pectore

qua3

meruit

postea

devotus

im-

plere.

Horrens amplecti luxus

E.neruit

et ludicra ssecli,

rius,

qui sororem
Rag-enarii,

templum

fieri

Spiraminis almi.

prehendit,
tiliis

eumque,

virtutisque Ita Qerardus funior cidhuc pietatis Nec porro illam deinde seviam sedulo tenuit.
t

oblatis obsidibus sibi pro eo dimifratris ipsius Gisleberti,

nior desermi, etiam tum cum nondum Deillo, cum chus secular,->< militiam sequeretur. ita memorat biomilitem ageret, num. B cl 6

mona-

terram Bevero Gislebertus dimissus fratris sui (Hainocnsium rengarii llagenariique deprffldatiombus plucomitis) et Isaac comitis Mabillonius in suis ad Vitam S. rimis vastat.
sit

Ideni

graphus
litas

llunc occultabat paludamentum

cum

Sebastiano, sed

monachum demonstrabat
illi

frug-a-

cum

militante Martino. Multa

circa

com-

Berengarn uxoGerardi Annotationibus dictam vocat Symphonanam rem sororemque Gisleberti didicerit, hoc nomineillam fuisseapedicere. Cum tamen pellatam, pro certo nequeo Gerardi Vitam Observationibus preein suis ad
viis

unde autem

militones benignitas, mira caritas, Proinde eum tia atque humilitas.

acsi

multa patienacsi patrem

reverendo venerabantur, B bantur. Thesaurizabat ig-itur in caelo nec aerugo. Nudos tinea demolitur
,

dominum
,

revere-

ubi nec
teg-ebat

eg-entes alebat,

laborantibns assistebat, pusillaviduis adminimes refovebat, pupillos tuebatur, patrocinabatur, miseris opiniculabatur, oppressis
tulabatnr.

TlTm,
Lomarense,

comitem

quod commentatione nonindiqwe tamen etiam memorat biogeant, omitto quxque Sanctum tum commilitonibus, graphus, ium pr&cipue domino, cui militabat, nonpotueErat is runt non reddere longe acceptissimum. seu Lomacensis comitaBerengnrius, Lomensis tempestate, inquit tus seu territorii comes. Ea Sancti biographus, comes Bereng-ariusNanum. 5

2bPlura

alia,
;

dealioargumentotractans, laudes VinchanJlannonicV Annalitium, suspicor, id illum ex hausisse. In his bus a Vinchantio conscriptis, inter Raineri I, Hannomce comienim pag. 176 Symphoriana, Berengaliberos recensetur tis Tanupta. Verum rio Namurcensi comiti, et ducum Brabantije bulis qenealoqicis comitum Butkenus exhibet, quasin Trophxis Brabantice cui Berengarius nupsit, rehnquiRaineri Iftlia, Utbus in Sten tur anonyma. Idem etiam ftt dubie duo hipohaud Belqicis a Mirteo. Ducem Frosecuti hac in re fuemnt

*>

steriores scriptores doardum, qui nec ipse (vide verba

mox recitata)

fuemt vocanomenprodit, quo Berengarii uxor

et Butheno Molim ego etiam hic cum Mirxo Vinchantium cumMasequi Frodoardum, quam

mucensi castro pnesidebat, cujus

stirpis posteritas

27

HXormt

[bidem hactenus perstat. Cui hic (sanctus Gerardus) officio militari

adluerebat,

Athleta

Dei
ejus

coramissus

primumque gradum
obtinebat.

amicitia?

Comitatus Lomaquam notitiam supra jam dedi ex Marneo. Cocensis

femiliariter

Beinsuper hallucinatur quod non Rainen I, sed hainerenqarii uxoremfaciat seu colli, Hainoensium ri II, cognomento Longi cum Frodoqua in re
bitlonio, qui in eo
,

Hannonue

comitis filiam ;

sedcm suam fixerant in Namurcensi Namucensi seu, ut veteres plerumque scribunt, temporis lapsu factum est, ut totus castro. Hinc ejus,mucomitatus Lomacensis, seu potius pars Nanomine, a metropoli seu domini sui sede
mites
illius

ardo, Mireeo, Butkeno, atque deBerengamo certissimepugnat.Libuit heec, quod occurrat Vita edenda mentio plus semel adhuc in

ipsomet Vmchantio

tato

murcensis scu

non tantum pho, Namucensi castro pra;sidebat, Namurcensis seu Namucensis, sed etcastri iam totius comitatus Lomensis seu Lomacensis,
postea

cata.

NamucenM- comitatus fuerit voComesergo Berengarius, qui, teste biogra-

paulofusius hicprosequi. Et memorat bremorS.beex iis, qusede Berengario laudata, fidem hujus, rardi Vita plus semel jam spopondi, inflrmarequeam, F quodfacturum me, Sic hah lubet et hcec huc transcmberc Namurcens,s cacomes Bercngarms tempestate
.

nihdominus cum

stri

Namucensis seu Namurcensis secundum Coltigitur id^ sui partem dicti, comes erat. Ludovici Germanix regis, Amulfl ex Litteris imperatoris filii anno 908 Aquisgrani datis. Gestis In his enim, quse a Chapeavillo tom. i de pag. 167 et seq. et a MiLeodiensium
:

dominus, postmodum rex potentissimi hardi, marchionis

lissima
variis

Itahse, filius Ever,

qui praedia
,

am-

in

locis

possidebat
,

in

Longo-

bardia

in comitatum Tarvisinura AustroTaxandriam, Gondrusium Hasbaniam matrem et alibi vandiara, Cisonum, Vitriaoum Pii imperatons filiam. habuit Gislam, Ludovici
,
,

Ale.nannia

Pontificum rxo Codice piarum donationum cap. 25 exhibennomine tur, Ludovicus sic loquitur Abbatiam,
Eossas, per prestariam
a

et

Caroli

Cahi

imperatoris

sororem.

Uxo-

Gisk abbatissa, nostra

acquiconsanguinea, nostrae voluntatis conseusu coustituin pago ac comitatu Lumraensi sitam

Pereng-arius tam; cujus nunc adest comes (Tungrens, scilicet) ecclesiae jam Biapius dictae Stephano... concedimus preesenti

Raineri ct sororem habuit Berengarius flUam ducis. Is hunc jurem Giselberti Lotharingiae pn K stabat familiara venem in suam ascivit sed consimilitia tantura noti
:

enira Gerardo>
lio

praBcipuum apud co.niprorsus ut eapropter

et

tem
neret.

amicitiaB

et

fatniliaritatis

locura

obti-

neret, raroque

eum

prasentia sua abesse sustisT r Namurcensis seu Loma.

pastorique

ubi Berenganus, rengarius pagi ac comitatus

seu unius titterx mutatione Pe;

ce r<ii' f 9

ut

Lummensis seuLoautem macensis comes nuncupatur in Ludovicx

*s Berengarius ergo,

HallKrex

censis comes,

apud quem

mititavit S. Gerardus,
/ accus

~
, .

>

DIE TERTLA OCTOBHIS.

227
Aocroat

prxfatze Breviori S. Gerardi Vitae fides fit. Ast a vero certissime id esse attenum, sic ostendo : duo fuerunt hujus nominis reges ItalicB, alter Senior,
factus fuerit
Italiae rex, si

postmodum

CB.

alter

ut alii prioris ex Gisla seu Junior scribunt, Gisila filia nepos. Berengarius igitur, cujus militiam secutus est Gerardus, unus
, ,

Broniensera III. Sanctus ecclesiam tetnreaedificat, clericos in ea ad

pus

constituit,

ipseque

monachum

idemque
licet
,

est

secundum Vitam

Breviorem
,

sci-

cum Berengario vel seniori vel juniori quo de hic Itatise rege. Verum Berengarium
agimus, Lomacensem seu Namurcensem comitem eumdem esse nonposse cum altero ex hisce regiemortuali bus, fit ex solo horum et illius tempore Senior seu primus perspicuum. Berengarius interhujus nominis Italuv rex, anno 924- a suis uti in Chronico notat Frodoardus emptus est, passimque ab omnibus eruditis admittitur BeLomacensis rengarius autem, Namurcensis seu
,
i

induit.

G,rdus
exhibet,

ex biographo assiduo earum, quas prxcedens ad tantam jam tum virtutum exercitio

apud Berengarium, Lomacensem Namurcensem comitem, adhuc militans seu

SovaBroni .
e ,m,

eccU.ia,

nostro sanctitatempervenerat, ut, si biographo affectus, mofuerit fides sit, singulari ccbIi favore assumptus, doqueunificatoadivina Providentia comitatu Namurcensi xth

subscriptus comes, cui miles adluvsit GerarduB, GerLitteris, quibus Henricus Auceps reperitur
manic-e

Codice piarum DonaBelgicationum cap. 30 et in Notitia ecclesiarum monasterii Broniensis fundationem

rex

(vide

Mir&um

utnovam Bromi in monasterii Bromensis ret ecclesiam. Accuratam ad VUam S.(xenotitiam in Obscrrationibus suis Mabillonius.Lurardi prxviisnum.Wsuppeditat hujus,quam ecclesuv,de qua bet adeo illam, ut tam
t

rum

cap. 52;

idem non est anno 032 confirmat certissime ergo Berengario,nominis hujus primo Italix rege
;

B Quod jam pertinet ad BerengariumJuniorem,seu

secundum hujus nominis
Italuv regem; hic, teste imcontinuatore, anno 964 ab Ottone Reqinonis missus, bicaptus atque in Germaniam peratore
;

cum

jam agimus, situs innotescui ,h uc mona.tennm mter Mohabet. Situm est Brouiense horarum utrimque K sam et Sabim pari duarum amphus a lkitribus a Namuco, una
,

mnscnbere.Sic

intervallo,

lippopoli

autem ennio post obiit Berengarius tempus vitam non protraxit comes ad hoc usque annum 960 atFrodoardus enim in Chronico ad

Lomacensis

sesquiduabus a Diuauto. Sinon admodum editum est. inquam, in rupe Gerardi vocatur , uti et ta, ad vicum, qui S. quod tamen p* ab auctore suo
distans,

monasterium

scum

etiam Bronii
in

( sic

quippe

numqmm
exilitit

Namurcensis comitis, cui terius Lomacensis seu facit tom. I nomen fuerit Rotberto, mentionem Scriptorum apud Chesnium. Diplomatum Betgn LoUe29 Adhxc in nova Betgii MictioneseuSupplementoad diplomata 293 exstat d&oma rcviparte 2, cap. 13, pag. abbaticv nuiuvrwfw**" Namurcensi, in nuod a Rotbcrto, comite ^, Mrt Qad. li ti QUOa * nne favorem anno 96A. utx xn fine Walciodorerxsis
.

mitus fuit Inasterii

vocatum) nomen
locum
influit
(

retmet.

*"*** ,,ulem
Ad

rivulua

appellatua in brevi Charta

hanc ex
.

^ojr,
a DeoGe6, et

Bornom

fra hic dabimus) habet Broniensis ecclesia,

ipsius

Gerard!

Talem stum

quam

ut rexdtficaret,

sTaulariplanemodo, teste biographo, ZZSelectus. Qui^d factum sU, num.

m
.

mmtuor
*"~r~*i

Nequxt xgxturelxam notalur, fuit concessum.

cum
V
i

^
*

seauentibus exponit.
((S

in

com pendium conlracia <immSaMM

c<clali ,,,,

BerengarioIUlatixregeJdemesseBerengarxus Vxta edenda m. hLomacensis, cui S. Gerardus xn proinde recc IUAub numlassi ., hieque guam exstitit. Quod ul adhue *^, ,, rno.o. Sccunvxam xneo. Sccun aliam insuper, quaidprohem, Serardi brevxorem ome^ dum Vitam laudatam Bcrmgarxus qux Lomacensxs seu Namurcensxs pairem htimt posteafactus sit ttali* rex, matrem vero nomxne Gxslam, LuEvevhardum;
,

xtajere

^^
.

Berengarius venalum alxfacla Jam hora

foHe devenerant
g
,,,

**-**; ue DeZ
l

^ :ZZa
nem a
V

e>at sacra r^cxendfcogrtatX profnxo P olim.ut fertur.exPipino HeristalUo scdxcMa.at-i Trajectensi r sco-

,,, r,l, erat lauUsstonus, quc spiriticali pascenda, h

structa,atqueaSLMbertoj

rxe

doviciP xmperatoris C
/ Zfuerit iusiw
-,,

filiam. Oportet
sx

Terengarius Lomacensxs comes,

Ttali " Italuv rex,

umo
sit s,t

unus idemque
rr-^^.-vn

ergout t* cam BecamBe-

^^
t

is

opere tHr, ea sp

nnnautcn> Be-

Annalibus Mettcnsx'r^erZariussecundus. uii cx

Z a7annumm,variisgueC^^dB
g

eniii
sxs comes, cui

Sum

seu

Bberhardum

nominatum.

Qua-

sssssssss
,-edificn

SancU*

sus, indubitatum

sane evadit.

Mi*

regenx cxstxtisse.

xnoris S. Gerardi scrvftorr me hic aberrat. Est ergo, etiam in kabeamusetiamxn atus,

numquam ^^/^ssiT
-
.

mm
*""'"
Qerardue,

' '"""

"-, M
'

nxartyris rdiquxas

amseo

ad Eu, Curam iUam

Deomihiquecommitte.re^
Dixerat
et

'$% ?uspe "/ ' idoneis

.

cum ^^

ctam habeamus

testibus affirmat,

comxlxbus Salmi auod de Sancti cx prodit h*c onqine muinur frem origine mcmorix ^

Zm

^V^^SSSP^ enxm^
1

--^ ^JZdumest,
9*
*,.*.

sibi Ast hic sib i tem* erare z

quan reddUus A, redditus, Apostolo

"'.
,

. h)

,um

ob-

Slo

/utcxtur. pUneantiquitatis testimonxo

dxctxs

gxe guxjam

habes "iSl* nao compeu,Uo, VnarMographus,

.^^ p
ftw

oponxt

228
II l(
:

DE
quem solum etiam

S.

GERARDO ABBATE BRONIBNSI.

Donationem erffo, quam memorat biogra- fwtperiwn^ Sinc jam fa- *" phns, anno 918 fecit Gerardus. Sanctus novam Bronicile erues, quo tempore ensem ecclesiam inceperit, quo perfecerit et quo clericos indumerit. Gum enim ex dictis biographus,*. Gedonationem, quam memorat suam Bronienrar.lus fecerit, cum jam novam perdua>issett consequens scm ecclesiam ad apicem 018 perfecta seu ad apiest, ut hxc eodem anno eUamfuerit, nisi forte id paulo cem perducta etiamcircidtius fa( tvm lubeatstatuere.Eodem ecclesiam cleru ter temporein novam Broniensem cosaSancto reos inductos hic enim donationem, rerosimillime fecit ad a binc/rti/iho mcmarnfum.,
-,i
;

penes
B.

C.

pro vera, ul upparel, habenda,

stare debet fides visiooblatam. nis, quvm refert Gorardo divinitus dubitare nonnulli De visionis interim veritate

admo-

centiores
laturi

nitusexstruxit,

novx

cons

nem, Deum tantumque dicant Gerardo inspirasse quod Pipinus Heristalhus Brout ex oratorio,
,

idcirco mihi mdentur, quod ecclesnv Broniensis per Gerardum mentionem illius non faciant,
re-

nii

quondam exstruxerat

amphorem

eleganta-

tioremque ccclesiam conderet. 18 menin Annalibus Benedictinis lib. 42 num. Gerardus, Broniensis abbasj sicscribit: Hic(S.

Mabillonius

eum

pietate

ac

religione

praecelleret

oalitus

quod Pippmus admonitua est, ut ex oratorio, Bronn exstruprinceps, Herstallensis dlctus

,

Landeberto episcopo consanoto eamque basilicam conderet secrari curaverat, dedicaret. honorem sancti Eugenii martyris in ex Mabittonii mente congruit wsio,
xerat,
et
a
,

sustentationem, cui haud dubie nec diu voantenec diu post eorumdem institutionem pertinc/ ad fcmluerit prospicere. Quod jam

horum

ergo

inpus, quo novam suam ecclesiam Sanctus quod id tam propc definiri ceperit, nequit
,

tumsitdesideriumsacrasEugeniimartyris quem Idne alioquin non noverat, acquirendireliquias. ? At obstat apertissima forsan fwtioni adscribes qui hac in parte biographi nostri narratio; cui B invenio neminem. Utut hactenus contraiverit novam Bronii a fundasit, Gerardus utique abomnimentis exstruxit ecclesiam. Td quippe
t ,

oblata. Et sane de hic agimus , Gerardo non rideo, unde ardens illud, de nisiiditasit, in Gerardo naquo infra sermonem instituam,

qua

exquantum temporis spatium sacro illi aedificio r.rploratv.m non struendo fuerit impensvm, sat non vihabeatur. Cum tamen tantue molis id fuisse trienniumpotmritperfici, ex deatur, quin intra anno 913, quo ex dictisfuitperfectum.an Qiter^Aautseqnentiinchoatumverosimiliterj inquirendum erat, ex rit. Tria ergo, in qusehic prope inlaudata Gerardi donationis Charta sat et nonmdla alia vel hujus occanotescunt. Sunt

bus,

nemine prorsus contradicente admittitur. A</LvrSanctusecclesiamillam,aseadapicempermeribus locupletavit, in eaque ad tempusclericos,qui divino servitio vacarent,instituit.

.</ii<

rni

nemine pror33 Certa etiam hsec sunt, et a Vir vero Domini Gesus vocantur in dubium.
inquit num. exsecutor apostolicje
[ns,

Data notasione vel in hanc ipsam observanda. anno Christi 918, Caroli regis octavo. Cadesignatur. Ut aurolus simplex Francorum rex Ghristm* cum anno Carotem sciatur,qui annus quat componi, sciendum est, li Simplicis octavo Carolo simplici regni epochas inveniri tres initi a
usitatas.

Prima inchoatur ab anno

est,

finc tenus

dem

injunctum basilieam devotissimum contulit munus ex

praediorum
illic

biographus, jussionis postquam promptissime pereg-erat opus, ad eam10

,

coronatus

secunda ab anno
912,

S98,

Francorum regi, successit,

ac tertia

quo rex quo Odoni, denique com892,

copiosis

interim sufficeret
hibuit quoque

uorum redditibus quod ibidem Deo servientibus. Ad,

muniter ab anno postremi, Germanise regisex Carolovingica stirpe Simplex vita functi, largiorem Carolus

quo post mortem Ludovict,

mno 911
:

pro

tempore clcricorum

re-

hsereditatemestadepfvs. hancepocham 5 Secnndum posteriorem

et

qui-

tx bonif.

'/"'

SunctotUiunit
, i

ligionem
eos

per datam sibi

vivere

sccundum

sapientiam instituens canonicum morem. Ve-

dem abanno 911, quo Ludovicus

obiit,

incho
/

oiimilili

<

hicjampotest,quo tempore sedificari cceptasitdicta ecclesia, quo adapicem perducta,

et

annusChristim,utcomputanti patebit,cumanPorro in no Caroli Simplicis octavo copulalur.

donationis Chartajam ssepissime laudata
cardus, sese
ait

-/IKl o

obvwrtmt

Ge-

quo in ea

clerici,

secundum canonicum moMiraeus in Notitia ec-

rem
r

viventes, instituti.

clesiarum Belgii chartam primariam,suprajam memoratam qua Gerardus ecclesix Broniensi

,

donationes

quasdam

facit,

cap. 52 exhibet.
,

II-

eam, quam facit donationem, consenergo is anin nte patresuo Stantione, facere.Erat etiamnum superstes. Hinc fit, ut no 918 in vivis quxri jam queat, quibus ex bonis Gerardus fememorat. Ad cerit donationem, queam in Charta

lam, ut facturum me transcribo. Sic habet rardus cogitans de seterna

:

spopondi integram huc Ego in Dei nomine Geretributione

eamdem

dono

num. 10 biographus, munus ex copiosis prasdevotissimum contulit loim suorura redditibus. Prasierea num.
basilicam, inquit
I

isentiente

patre

meo
res

Stantione et fratre
.

meo

ubi meas ad ecclesiam ac meipsum m cupio construere monasterium

Widone,
.,,,.,

aliquas

quens de Gerardo nondum de nova sedificanda nondumque Bronii ecclesm divinitus monito decimo ad annum usque 918, proinde seculo
,

omi

is

Dei
i

militaturum
,

qUBB est

annumque
scribit

in

pago
,

Lomaoen

in

loeo
,

Bronium super fluvium Bornom A.ctum Bomerias. qUO d habeo in Domini Dcccoxvni. Bronio, anno
roli

nuncupato dono jus in rilla de

,

patris Gerardi emOrtualem provecto Ipse vero Dei A.micus (sanctus Gecorporalibus spiritualia prmponens rardus ) sitam impranietiit ecclesiam Bronii conti-nam
:

Anno
alia

Ka-

sus,

qua3
suae

cum quibusdam

prasdiis adjacentibus

octavo regis excellentissimi.

De

haud

ditioni

non est, dubie donatione in hac Charta sermo verbis proxime recitatis mequam de ea, quam ut num. 10 et morat biographus hxc enim monasterium indicat, facta est anteGerardi in xi hic autem ex dicendis ^. Dionysii ingressum; verosimititer non diu admodum post an; ,

Amobvenerant a progrenitoribus. utpote prjediorum clarebal quidem plitu non degenerabat. qui suorum virtute majorum igiturbona,plurimapreedicta t patresuo Plurima adhuc vivente, possidebat Gerardus, ex iisque
,

et

novam Bronii

ecclesiam conslruere, redditi-

evenit

num

quo Charta proxime huc transcripta quoque proinde donatio, quse per illam notatur, dubio procul est facta. flt, omni
918,

busque hanc potuit augere. Verum, cum pater quo pia illa Christianse ejus ex dictis co tempore,

ctiamnvm UhrrnlitatiS <</"''" ewercuit, in viris oportet, ut hsec vel ex bonis matris exstiterit,

jam

DIK TERTIA OCIOBRIS.

;'am defunctx ad se devolutis, vel atiunde quam ex hssreditate paterna acquisitis exercuerit Forte tamen etiam id partim, consentiente patre suo ac fratre t fecerit ex bonis patcrnis, non quidem, quoe jiiin iirl.i' possidebat, scd </",/ <id ram /lusl patris
.

229

33 Itaque

cum
nisi

certe Gerardus factus

non

sit

monachus,

postquam jam
,

in ecclesia Bro-

B.

niensi clericos constituisset, consequens est, ut cum hos ibidem consti / ui I monasterium Broniense nondum condidissel <" proin ut hoc ante an,

710 fuvenl,
ralionct Sanclui Beren\egatut

obitum debebant
A$l monatte,.,, eccletin

devolvi,

decennio lun-

36 Ceterum. in donationis Charta sxpius jam laudata ait Gerardus, sese donare aliquas res

suas
uljunetum.
pH tat ItaDWo tse,

Broniensi, in pago Lomacensi siubi monasterium cupiebat construere. liinc

ecclesicB

Mabiltonius in Observationibus ad Sancti Vitam prxviis num, 10 ita observat IIoc moquod nasterii condendi priraum consilium fuit non nisi post decem aunos exsecutioni mandatum est, (ut diximus supra num. 3) paullo antequam Gerardus in sancti Dionysii monasterium secederet. Verum enimvero certumne omnino est. S. Gerardura condendi monasterii consilium, quod in Charta memorat, exsecutum non
;

9iS,quo verosimiliter secundum dicenda e monasterio Sandionysiano reversus est Sanctus, conditum non fuerit neque enim inter hunc annum, et tempus, quo Bronii clericos Gerardua constituit conditum fuisse videtur. Ita potest propugnari Mabdlonii opinio. Verum luccne prx opposita certo amplectanda est? Id mihi equ\ non apparet, uti, cum de monachis in clericorum locum substitutis tractandum erit, pluribus

num

mittitw Pa-

clarabo.

Rerum

hic tract<>

jam
dictis Gerardus

prosequor.

Condiderat
<

jam ex

novam Verum

augustiui

iitjue Bronii basilicam, clert^ ea ad Dei cultum constituerat. anceps animi heerebat, quo pacto S. Eu-

in

prius esse, quamjam post hanc emissam decem anni essent elapsi. Fateor sane, monachos non multo citius in ecctesicV Broniensis possessionem devenisse attamcn ecclesiee Broniensi decennio
;

genii martyris reliquias, quas in eamdem rendas,ex Apostolo intellexerat, posset acquirere.
,

heec monachorumjuris fteret, B circiter,antequam adjunctum non fuisse monasterium inquo cle,

Opportuna interim ad id, divina sic ordinante Providentia, sese obtulit occasio. Erant Berengario, Lomac&nsi comiti, negotia trm-touda i-um
Roberto, prxpotente
Boberti
,

Wi
Portis
,

omite. Alterius
erat
(verr

rici seu canonici, in ecclesia

Broniensi secundum

cognomento

tilius

dicta a

Gerardo constituti, habitarint, potest

non

undequaque indubitatum videri. Etenim biographus noster num. 35 narrans a Gerardo, Gallia is seu Broninum reverso, monachos ibider, canonicis Regularibus fuisse substitutos, hunc in modum loquitur Vir vero Domini Gerardus de
:

ba sunt Mabillonii in Annotationibus suis) hic Odonis quidem regifl frater ac Bobertus pis et abBemis apud S. Beraigium al batibus contra Carolura (Simplicem scilicet) rex
,

constitutus

inquit

Frodoardus in

Chronico

ad

annum
sionica

dccccxxii,
lanceis

bonis ad meliora contendens , et Broniense s.mctuarium in cunctis provehere volens, clericorum, quam ibi prius locaverat elirainavit conversa,

sequenti post in pug-na SuesAptior legationi ad perfossus.

,

tionem

monastici

Ordinis

substituens
,

religio-

nem. Ubi forte per sanctuarium

faciat,
tjuxdam, fiw
opinioni ftuic
obntnf, e(

cum nullam

deindc conditi a Gerardo monasterii mentionem

monasterium

intelligit.

> Parisios itaque, jubente comite, Sanctus profli scitur cumque eo paucos post dies, inctinante jam die, advenisset, suos jubet de kos^ spicere ipseque, qui erat pietate, acl ecclesiam sancti Dionysii martyris precandi causaaccedit.
, ,

hunc

obeundee non occurrit

quam

n n lus.
i

fiiadam.

in Rescripto, quo Stephanus Papa apudMirxum in Notitia ecclesiarum Belgii cap. 52 Monasterii Broniensis fundationem circa an37

kdhxc

num

929 confrmat rium Broniensc in melius reformasse idque ipsum eliam dicitur in altero Stcphani Papce Re,

dicitur Geranlns monaste,

Concinebant tunc Dionysiani ccenobila < spertinas preces: sed en sub finem, quando solemni ec< lesia more Sanctorum implorantur auxilia,ex improviso Gerardus audit, invocari in

monucliumijue,
ul S. Eugenii
reliquias oblirut, in S.

Dio-

mjiii

monatle-

opem sanctum martyrem Eugenium.

Ferit ani-

rio indui

mum

ea vox. Post Vesj

Officium e coeno-

scritoprolixio?H, quod idem Mirseus in Diplomatibus pag. 257 exhibet. Hinc autem consequi viRescridetur, ut, dato etiam, alterum ex hisce
ptis,

quod infra discutiam, genuinum non

esse,

prius Bronii a Gerardo monasterium fuerit constructum, quam monachos ibi clericis seu canointelligi enim nicis Regularibus substituerit
,

primoribus aliquot percontatur, <j"is Eugcnius martyr. At ille sit decantatus ab illis respondent, Toletanum episcopum cssc, Mailli gnique Areopagitie auditorem et collegam, qui gloriosoproChristo certaminc mortem v,

bitarum

ibi subslitncndo posse non videtur, qui his illos monasteriumreformarit in melius,si mona

um ibi antea non fuerit. Attamenlaudatus Mirxus

Germaniccrex,
tur
ipse

cap. proxime citato in Notitia ecclesiarum Belgii exhibet Diploma, quo Henricus Auceps, etiam monasterii Broniensis fundalio-

dubitavit Gerardus, quin ille ipse essc genius, cujus reliquias in ecclesiam Broni< inferendas, in visione supra memorata exB. Petro Apostolo intellexcral. ll<i<L uesumm ,s< // M' 'gaudio,arde7ilissi ii/sr rj // hi / ,<h,i<nv<r reliquiis dignarenre precibus, sese ut sacriscjus Mirantur hi Hominis postidatum, remque

Non

tur.

nemanno
e\

032 confirmarit
petiisse
suffi
,

in

hoc autem dici,

Gerardus
in loco

ut

ccenobiura

quod

attamen si in sua ipsodifficilem esse causanta, dare cobasilica monat horum coetui nomen rum ut optatis potia faciunt, fore
,

hereditatis
,

proprio in pag-o Loraa-

censi

qui
.

dicitur
.

rex Henuuper construxerat Erat ergo secundum hxc Henriricus susciperet. Broniense monastenum ciani Diplomatis verba exstructum, ac proin anno 932 nuper dumtaxat annum 918, quo donatwnis diu admodum post dedit. Chartam supra huc transcriptam Gerardus Sanctusjamconversus, id Adhxc iltud exstruxit factus monachus; neest, quantum apparet, jam assignari posse videtur ratio, qua que cnim alia fecisse dicatur. id Gerardus jam conversus
.

Bronium contuendum

conversus

luerit,spem Bomine Conditio erat,qux ab istiuscemrli non immerito posset videri. Att nissima sacrum theGerardus de illa adimplenda quo lutas inquam, Eugi saurum, martyris,
,

acquireret, serio deliberare cocpit

ommbusque

matureexpensis^eculonuntiumicmiiicrcstatuit.
perfunctus, atque ad Itaaue legatione feliciter
facultaten comitem Berengarium reversus, impetrat meliorem inreligtonem>lieopetitet

deinde Stephano tandi mdiimm, consuttoque Parisios regreditur, ac banTungrensi v/'. ~~ r -, u/iy i-'"' episcopo,
1 ) ion

nJ^annrumBenedictiniOrdimsmonachorum ysianorum Benedicti

nv.i

2ao
ucTont

DE

S.

GHKARDO ABBATE BBONIENSI.

Multum
Joannes IX, Benedictus IV, Leo annis S. Petri caV, et Christophorus Ioctodecim Octodecim ergo annos, quithedram occuparint. episcopum, sedisse, bus Stephanum, Leodiensem
abest, ut
scribit
I)

numero adscribitur,

possessionibus, quse in Lo-

C.B

thariensi regione suijuriserant, monasterio colexhibere, libuit, latis. Heec omnia compendio hic

quod viam monstrent, qua Sanctusad vitam monasticam devenit. Fusiori omnia oratione Sancti biographus num, \i et sex sequentibus exponit

perperam anno 920 sedefinit.AttamencumStephanumab

uEgidius, illorum pontificatu
is

Verum annv.m, quoittudfactumsit,nonadjungit.

quodvei-otimitliter

disse constet, consequens cst, ut

secundum JEgi-

anno

919,

Bro40 Id tamen non diu admodum post novcY construciionem.post clericos seu niensis ecclesix censusque canonicos Regulares in eam inductos,
constitutos eveiisalendis a Sancto eidem ecclesise intelligitur. Imo nisse, ex tota narrationis serie

Et vero obitum Stephani, si dium serius accidisse, citius accidit, certe non non Remensis presbyteliquet ex Frodoardi ecclesix contentio/), hoc anim Frodoardus ri ct
920 obierit.

illud,priusquam Broniensi ecclesise monasterium verosinutfiadjecisset Gerardus, factum non esse, mum, ne dicam certum, ex infra dicendis evadet.

Quapropter cum secundum haec id anno 919 verohoc similius Sanctus fecerit, verosimilius etiam monachwninduerit; adannumenim ipso anno sequentem differre id, ut apparet, non patiuntur
sequentia
rardus, ut

Leodiennem, quse post mortem Stephani de sede Stephani successorum et si inter Richarium Hilduinum, ecclesix Leodiensis clericum, exorta est, anno 920 innectit. Hugone 42 Idem fit in Virdunensi Chronico ab
,

"*""

Ftaviniacensi. Necesse est ergo, ut Stephanus, Leodiensis episcopus, in cujus tempus emortuale
hic inquirimus,nonserius

quam anno VZUmortuus

huncGemonasterium Sawtioest, ut

Sancti

gesta.

Rem

sic ostendo

Ge-

statuatur.

Cum

ergo ex dictis consuluerit

anonymus Vitx

ejus biographus

num.

esset mona19 docet, anno nono, postquam factus initiatus est. Anno iffitur, inquit chus, sacerdotio ad vitamscilicet sanctiodeGerardo, conv<

Tnr&uspauto ante nysianum ingressum, necesse

si

suum

in

Sanctus

id,

rem

religionem) ejus secundo Parisiis acolythns otiam ab episcopo ejusdem urbis Theodulfo; a guo consecratur subsequente tertfoj sub hypodiaconufl
et

non serius, quam anno 920 sit verosimilius ingressus. ltaque ex dictis Sanctus. autem vet hoc vet anno quidem anno 919 indubie ^ Gerardus, 920 monachus est factus. Ceterum, cum
non
citius, certe
;

ejus vero successore Fnlrado diaeonii quarto. Anno autem

,

ascendit

gTadum

ut ejus biographus verbissuprarecitatistestatur, anno a sua conversione, id est, accessu ad retigio-

nouo sublimatus sublimatur et sacerdotio ab virtutum fastigio Porro Geipsin, Pulradi successore Adelhelmo. jam consecratus non diu admorardus sacerdos dumpost,acceptis S. Eugenii reliquiis reversus novem annis in Paest inpatriam. lntegris ergo
,

nem,

tertio

episcopo ; hinc successore Fulrado consecratus sit, posset determinando auno, quo Sanctus monachum pro si induit, argumentum valadissimum formari,

subdiaconus a Theodidfo, Parisiensi anno vero sequenti diaconus ab hujus

modoannus, quoobicnt
tus.

risiensi S. Dionysii monasterio

monachwn verosit

militeregerit.Jam vero Sanctus,annocirciter$9& verosimilius apparet, ut secundum infra dicenda in monasterii Broniensis a reformati rescriptum vorem a Stephano Papa accepit. Quavel conditi fa

T/icodutfus, annusque quo ei successerit Fulradus, haberetur exploraVerum tum hic, tum ille non satis innote
sciti

propter, cum tunc verosimililer Sandionysianum anniYnonasterium jam ab anno 928 reliquisset ab anno 928 ordine retrogrado comquenovem, est, ut putati, deducant ad annum 919, necesse Sanctus ab hoc anno monachum induerit acpro,

etproutroque utcumque determinando Galtomlin episcopis Parisiensibus recurrunt ad ipsam Sancti nostri concludunt, Vitam, ex cujus verbis supra recitatis non amplius exstitisse in Theodutfum anno 922
liw Christiante auctse scriptores
vivis, eique

jam tum Fulradum suffectum

fuis-

se successorem.

anni quibus in monasterio S. Dionysii enim novem,

in ut id in

annum

920 nequeat differri

^ IV.

Ad
e

sacros ordines et ad ipsum

est, inveniri alioquin non queunt. Verum, cum mox dictum Stephani Papas aul hoc certc Rescriptum paulo forte serius, quam anno 929 veliequenti quo fuerit, aliud argumentum adduco p datum Gerardum, si non citius, certe saltem probetur, non serius, quam anno 920 monasticam vitam ejus esse amplexum. Sanctus, uti ex jam dictis monasticse sese non Uographus testatur vitse Leonisi prnevie consulo Stephano dedit, vero /Egidius, AurexVallis diensiepiscopo.Jam monachus, in suis ad knsetmum de Gestis Pontom. \,cap. tiftcum Leodiensium Additionibus Leodiensi episcopo sic hoc Stephano 4,1 de

commemoratus
41

sacerdotium promovetur, revertitur

monasterio San-Dionysia-

no

in

patriam

cum

reliquiis

S.

Eugenii martyris,

haeque

in no- F

vam Broniensem

ecclesiam

so-

lemniter inferuntur.

Quam

idem Stephanus episcopns ecscribit octodecim eo tempore clesiae Leodiensi annis

:

Pnefuit

quo Romanam Ecclesiam rexerunt sibi invioem Benedictus quar succedendo Joanncs nonus quintus, Christophorus primus. Obiit tus, Leo sepultusque est decimo quarto Calend. Junii soilicef in oripta sub altari stmctae Trinitatis Romareg-nante Conrardo Lamberti sancti hnjns n.nninis primo. Quo imperatore norum
, ,
,

Gerardus in seculo studiose excoluerat virtutem, eam in religionc impensius estcom* ingressus plexus. Erant tunc in celeberrimo, quod Dionysii monasterio monachi non pauci, erat, S. quaynomni virtutum genere conspicui. Hos inter impigre ta quam Sanctus esset ordinepostremus; men in id incumbebat, ut nulli esset velvirtutum secundus Seniores studio, vel harum exercitatione amore et be honore prxveniebat juniores honores corpus macerabatinenevoleniacomplectebatur,
.

>,.,.,.<;<"

^^

^JJJX
(( ,

liUtrit,qva

defuncto,

Incarnationis nonanno Dominic genere gentesimo vig-esimo, Henrir-us primus, octuagesimo loco ducis Ottonis filins Saxo imperavit annis octodecim fere ab Augusto
,
,

dia,nonraroinorationenoctemtransxgebat.RcguwnunsUcarum observator itaeratcxactus

,

larun, rccedercreformidaret, ut ab his vel latumunr,v<'> in vestitu vihtas in obediin victu ejus parcitas,

suique demisendo alacritas apparebat, modestia

sione

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A sione plane erat hxc omnia atque insuper plura alia num. 20 anonymus ejus biographus. Nec tantum virtuti sed animum etiam quod sane quam litteris addiscendis appiicuit humilitate, argumento fuit certissimo. rara foret Vir quippe tunc erat, ut biographus num. 18 jam dudum barbatus. Adhaec legatione docet
insigni. Docet
,
;

231
AC

Ast inquies quo anno acolythus quo subdiaconus, quo diaconus, quo sacerdos ordinatus est Sanctus ? Res pendet ab anno, quo is ad
46
, ,
,

" E

pro comite Berengario fueratperfunctus, eratque nobili genere prosatus. Et cum vir talis tantusque esset, studiis litterarum puerilibus vult applicari

religionem seu monasterium Sandionysianum accessit biographus enim (vide num. 40 j nos do-. cet, quoto anno post Sancti ad religionem accessum quxlibet ex hisce quatuor ordinationibus evenerit. Cum ergo ex dictis Sanctus absqueomni
;

annoque i2g a\u scquenn >ocerdo$jam

or inatut

ac litteratim percurrit (verba sunt biographi) prima elementa ceu quinquenuis pue,

dubio quidem vel anno 919 vel sequenti; verosimilius vero anno 919 ad religionem accesserit, consequens est, ut haud dubie quidem vet anno 92S sa928 vel sequenti verosimilius vero anno
;

rulus.
progre$$um

44 Mabillonius in Annalibus Benedictims Mox scribit 42, num. 16 de Gerardo sic

i

lib.
ille,

cerdos ordinatus fuerit cum sciticet id anno nono conversionis ejus, scu accessus ad religionem factum scribat biographus qui cum etiam
; :

exercere piis se operibus perosus sacris leaddiscere ignorabat iitteras labori et precibus se totum dare ctionibus etiam adeo ut seniores non modo pietate, sed assequeretur. Pleraque, quse his verbis doctrina Mabillonius, pro indubitalis habeo, uti

doceat,

inertiam
,

quaa

Gerardum anne post conversionem suam seu accessum ad religionem seoundo acolythum, tertio subdiaconum, quarto diaconum fuissc ordinalum colligi potest ex dictis quo circiter
,
,

asserit

Attamen ex iis, quie jamdixi,manifcstum est. San-Dionysiano, quod inquod ait, Sanctum in ignoragressus erat, monasterio didicisse, quas itanemlitteras, pro certo nonadmitto; si R bat, Gerardum, antequam pe id accipiendum sit, ut ingrederetur, omnipeDionysii monasterium
S.

tempore singulze hx ordinationes debeant locari. Aptum interim aliquid, quo earumdem tempus seu annum propius determinarem non inveni, improbo licet gnavoque etiam conatu impenso. dici dumItaque ex omnibusjamdictis pro certo
,

altero taxat potest, singulas Sancti ordinationes annis esse factas annus autem ebinis definitis
;

unus

definitus, quo

fad

/.

assignarinon
sa-

destitutum, veht nitus iitterarum scientia fuisse qux enim hac de re mea sit opinio, Mabillonius ; num 23 jam aperui. Eo ergo, ne hanc, quam studiose lector, jam exposui, iterum exponam, Sayxcti in litteris profectum exhite remitto, et inquit num. 18 biobeo ln paueitate dierura
, ;

potest.

Expono nunc, qum Sanctus sacrajam

, ,

Psalteqraphus, memorise totum commendat nulla namque ad discenNec mirum riuin gradnm mora ubi Spiritus sancti doctrix est
,

cerdotis dignitate auctus egemt. in **j* uti jam dixi 47 Non diu admodum mo monasterio adhuc substitit. At s gugmii Sand omnium qutbus- r , llljm(U vero cum jam monachorum benevolam erga se voluncum ibi versabatur, ea protatem sxpissime fuisset expertus deque tempustandei indenullus essel <luhitandi locus,
-

Eugenii advenisse ratus, quo desideratas sibi S.

martyris reliquias acquireret, princtpe faciendum in visioneeoo Apostolorum Broniensem inferret, inteltexerat, in ecclesiam
acquisitasque, ut

ut, quemadmovino dogmate ubertim debriatur.. pratorum pervolat ampla, ut dum apes florilega nectare mella; sic et iste sibi dulcifluo eomponat recitans scnpta, sedulus Dei Assecla doctorum

tio

Subinde

saeri

Codices sibi apponuntur,

di-

nomm,
bendum

conatum adhiuo voti compos fiat Itaque Dionysianos congregatos censet.

u
,

melliflua excipiedivini favos eloquii ab eorum sagaciter sacra pecton conbat doctrina, atque

monachos brevi simulaptaque oratione didicent, vinam esse, quam quondam in visione Eugenii martyris reltqumxn voluntatem,utS.
i

docet, di-

nd tacro$
dinet

Orpruvm-

ottw,

debnt mandata. in inferionbix 45 Tanius ergo erat Sancti ut jam his sufplitterarum studiis progressus, ad altiora progressus cienter instructus, atque incumbeverbi Codices sedulo in sacros divini doctnna menhis hausta ret sublimionque ex minus magno cum fructu imbueret. Nec
.

inferantv.r. ecclesiam Broi donari postul fl eo transferendas sibi ardentissimas, postulato suo addit, quam potest,

Ilas j.rotnde

Hi, quod affirmflt ut annuere ne dedignentur. credunt, GeSanctus, Deum reipsa velle, facile notissima nrtutc per- F m&iscilicetidasserentis

tem

vropterea in observandis quid tum exactus. Accipe nunc, progressu, tum sacradoctrina

monasteni regulis erat

m ^va^ictum
magno suo
Quod
sub
1

^cjantum omnes promptissime assenituntur.

saC Sanctorum rehquias terconcedunt, sed nec alias Gerardo Integrum S. Fugenii corpus denegant. datumfuisse,credideruntnonnullit noster biogra2 aJaret, ipsemet anonymus

ejus unaninii consensu suasu QuidplurafVolo

rumEugeniimartyriscorpusQe&olube*

omnium
tio

exercitatione

sit

consecutus.
e1

rior,

inquM num.

19 biographus, contemplantes, et qualis

fratres

n-

hosque^
em

qu antusve
t

foret

lateret sub intelligentes, ne lucerna

bra
ut
n,

sacros

meruit honorem pretextus; adtotms problta* sbyteratus, utpote quem ma L >t licet reelamans ornaverat deeus. Qui x
attingere

qua.rentes.icloneum.-. panllatim permotus Ordines. Per quos nostra narratioms exphcat pnesentiarum
etiam
,

modu umpromoven ad

W mnim\um,V.su^
urna.
obrizo
pretiosiora

salu-

martyris ^flua desideratissimi

tur

Euge
ilhus
<,

*ponicontinens

membr

W*

aonorifice,

hbrefot Viro
da

Dei

(sancto

aunficm Gerardo) contradiquse S.

obsistere,

re

tamen a fratnbus vel Pno^ cusationej convictus ne ere compulsus est acquiesc
,

indignum

se voc^ferans

mulumoda

nJZa

jussis

eornm

videretur

obedientiam deserere Ge Futt comes virtntum assolet e*se nos docet, ad biographus rardus, ut his verbis moius ac tandem etsacros Ordines gradatim pro iam sacsrdos ordinatus.

Z ZZsiirelictxnoi

ergo ipsam urnam, tradtam, contineret, Gerardo fuisse parttsque m S Zrbis tradai biographus, erit.totw

Cum

Eug

^rdatlmfuisseSancto VJumaniditasit,m
;//s

acceptt, Toletanusej reliauias Sanctus

Octobris

Tomus

II.

232
kl'<.l"H-

DE

S.

GERAHDO ABBATE BRONIENSI.

sterio

C.B.

monautcumque attulerit Gerardus slerio Bronium nostrum redeterminare enitar. Ad Sanctum

Dionysii iam, quas prxterea reliquias e S.
,

unanim.ter excubanbat fundus ejns mnnicipii, excubiis sanct. abbat.s \etes cura pervigili in
aa f ".

sancti

tunc pertme D Gcrmam. ad quem _____

*_i
__-|-_-*^
rt

*A

nantii.

vertor.
hitditatns Bi o,

nium vertui

cum duodrrim
monaehii,

4,8 Gerardus Brontum reliquiis ardentissime desiderarat duodecim non diu admodum post cum versus Hos San-Dionysianis monachis iter arnpuit. monasterio una cum quippe SanctusaDionysiano postularat, quod cleS Eugenii reliquiis idcirco canonicis Regularibus, quos, antequam 7-icis seu constiindueret, in ecclesia Broniensi
, , ,

oUentis tandem sacns

quas

Mabillonius in Observaliombus ila scrtbit num. i in hunc biographi locum muniapio (loquitur de Cuviniensi Forsan hic haud Brab-Utia sancti Germani in
:
)

prxms

est

vicus Gembracensi. Cuvm.um vilprocul a monasterio Germam SJeculo S. fam scriptor Translationes Eamdem Carolus .alvus mocommemorat.
<

viii

nachorum

usibus

deputat

in

partitionis

Char-

monachum
tuerat,

monachos subrogare, decrevisset. Duodewonamonachos cum S. Gerardo eS Dwuijsu

,

pubhcaouam in Seculi tertii parte secunda ta procurabant duo decimo vimus. Ilanc sseculo mox recilalis mcmorati) illi (verbis biographi
fnrent.bus bell.s Germanenses monachi dum suo aest; qnod tempore amonasterio avulsa
, ,

sterio esse profectos

qux Vitx edendx

colligitur ex Appendice, apud Mabillonium in Sseculo

enim Sanquinto Benedictino subnectitur. In hac (sanctus Gectibiographus ita memorat : Cu moet libertatem repatriandi a PftT du8) licentiam sancti Dionysii, ubi sa^culum Parisiensi

(Vtt* ctmn, subindicat anonymus

S.

Gerard,

na^terio

ut in terra mutaverat sanctus Gerardus, obtineret, gratiam ei contusua majorem utiliiatem inferret, ergo postulavit, accepit. Accepit B lit Deus. Quiequid duodecim ad numeriim secundi ordinis personas bonos doctores, morum mforscilicet

Nullus dubitem , quin scripor) mox citatns. sancti Venantn abbafeceZtes inde monachi sanct, detnlerint in nostrum tis corpus secum quod Veillud ipsum ,

Germani
nantii
,

asceterium;

tum

Apostolicum,
in ,tores,
;

Hos disciplime Regularis informatores. ex verosimillime exstitit Lietaldus, postea inter colligere dicendis Mosomensis abbas. Fas est id postquam ex iis qux mox subdit biographus, Eugenii corpus, verum narravit, non tantum S. plurimas alias Sanctorum reliquias a Ge,

_ m.ave occasione buc advectum Lomaeensi pago delatum sed e Lsoris corpus Belgn ac concedet, quisquis infehcem facile statum tempore Nortnianniprope omnis Galliesset sanct. con:

Turonensis abhatis , nom.ne Latebat hactenus colimus.

,

hic deposi-

undenam

L
in

varia, et

quo Sanctorum glebs pervasionis attenderit, putabantnr loca, deportntiora

tabantnr.
iquiis q

qu An autem Venantius abbas

,

cujus reseculo

etiam
49
jus

rardo
t/uorum unui
fiiit

Bronium esse

allatas.

gaudemns ille monastenum ur onen!e rexit

cognomine

ipse

sit
,

qu.

aut

qu.
,

iimdttK.

,n

En

illa

Si

Edttaldut,

tatem,
"Viri

Lietaldum
Dei
in

cui autem ing-erit ambiguihupercontetur ah_batem

,

do

apud Atrebates

colitur

ah. ju-

dicent.

poteu A/o"-

coenobio

Mosomensi successo,

de 51 Ita Mabillonius

meniit ubhat.

clandestinam tot rem, qui cum eo prcesens ad solebat demirari compositionem reliquiarum mirabilem conaugustiie locelli angustiis tam Broniensis
_"__o _ ergo, testeUogratineri sanctitatem. Lietaldus rehqmas e pho, S. Gerardo, multas Sanciorum Bronium deferenti, , iH S. Dionysii ccenobio ;

est duo innuens. AUerum Sancti biographusGermanenses

,

tuoZZorat
monacnos

<~

...

__ I

__.

,-..-. _-_.-

_'_*_'

/_-_/"_ _~fV_Tr

Euge

,; Vonnntii corpore S. Venantn illud penes duos

t^^

...

^^
m

Gerardus,^ferumest

^^ftlZTeTt

NortS. Venantii corpus monasleriu

^mo ln duUe nere adfuit, ac proin verosimillime duodecim monachis, quos Sanctu e Dio exstiHl e d^cendzs nysiano monasterio accepit, quosque ex canomcts Reguin Broniensi ecclesia clericis seu
<i

^ZlT^ZZToeJetranslalum. Verumego l^ZmlZnZ^ortmannos sed Hunpost annum.** gumque Lomacensem

,

garosjn

grassalos csse

quidem unus Zribus deinde substituit. Mqueita //(.".-' -, quos Gerardus e cosnobio jV Ut.niri iiit e duodecim monachis, _ .. ______> 4n<_4>r- m/i/kc est. Manotus _>c/ n/inS Dionysii accepit, nomine tenus
.

pus Cuvtmo

**** ad ^rrn^ irere} s monachi G tZZnseclnobium

^J '"~'

>J

/
.

..

IZ^ZZJ^nt,
Zd
fueril.

vere (quod Venantii cor-

id,

Nnrlmann orum, non Nortmannorum

Benedictinis billonius in Annalibus

num. Gerardus secum ad8 putat, e duodecim, quos Werembertum, duxit, monachis etiam exstitisse num. 24 narrat, a S. Venantio qui, ut biographus increpitus. Verum in somnis Cuvinii fuit
lib. 43,

factum Hungarorum pervasionis occastone .0** hoc obiterhic annotasse suffic

vero

abbate
hic

Cuvinium mumcrptum mcmoratum, forsan esse vzcum S. BrabanUa, haud proculamonasterio

ait,

Sed

^f* J" SemUa^

non e duodecim Gerardi comitibus, sed alquos hi cum Gerardo ter e duobus monachis, ad Cuvinium diverterunt vesecundum dicenda proxime exstitit. Id ex biographi loco
,

dissitum, id mihi sane, Etenim parum sane verosimile apparet.

S^J^*Zi

sonum

IZariion

potest, itlum S.

Germam vrcum*

InUquis monumentis vocam

rosimillime
si

antecedentibus comparetur, collaudato, vero ad Ansetliqendum mihi apparet. Quod etiam duodecim Gerardi quem pertinet illeob dicenda ex his verosimtlh-

cum

mum

sociisaccenset,

institutum de Gerardi Bronium verme fuit. prosequor. Futt id /elici sus itinere sermonem

Jam

^dum^stjeu^ho hodie in ditione Leodiensv C u quod raria Marixburgo remoium, nuncupatur; vin, Laiine Cuvinium Leodiensts, zn tem ditionis hodiern* ^mvtecteba Cuvinium, silumest, pidum, nomine V ^ographi,sno ster cmb tur comitatusLomacensis, adscnbU- Fem ergo

?*-J^

<

P^Z.

^J^Z-

exitu terminatum.
iler urripil

quodmemorat, Cuvimum

60 Sanctus

enim cum

suis comitibus, ne sa-

Ust,

ut

taerumqw
thetaui uni
Cuviiii-j

acceperat, crum quem a Dionysianis monachis indigenx, clanculum thesaurum sibi eriperent cursu, inquit num. 23 bioprofectus, prospero pago pervenit ad municipium aravhus, Cuvimum. quod appellatur Lomacensi situm degebant duo monachi ex mona,

S*i SSSi dZnis

*-3SKft S-TS.
.

Leodiensis Cuvinio

, , domicilium habuennt. reipsa habuisse 50 imo eos ibi domicilium ^usxnpago idcirco reor, quod ve rosimillimum

traVW
tontom

<Wf*

tantw

qui Lomacensi locus non occurrat,

in

anUqu^

Hic autem

DIE TERTLV OCTOBRTS

A chartis monumentisve Cuvinii nomine distinguatur. Hinc verosimiliter etiam Marneus supra laudatus hodicrnum Leodiense Cuvinium indubitanter accipit pro loco, ad quem Gerardus cum reliquiis S. Bugenii divertisse, a biographo narratur.

233
AVCTti**

mo exstruxerat, Fossense ccenobium, nunc cum adjacenti ditionis Leodiensis oppido canonicorum cottegium. Hinc Adelhelmus cum clericis obviam processit, sanctique martyris corpus in humeros suos deferendum accepit, illudque etiam in Broniensem ecclesiam infinita propemodum qux undequaque confiuxerat, hominum multitud
, ,

i'.

Adi Dissertationes ejus Historico-criticas ad calcem Historise Namurcensis adjectas ibique

, ,

prseterea pag. K9 Cuvinii,

quam mox

dedi, noti-

tiam invenies. Etvero hodiernum Leodiense Cuvinium esse locum, ad quem Sanctus cum reliquiis S. Eugenii divertit, ipsemet Mabillonius postea agnovisse videtur.Etenim in Annalibus Benedictinis lib. Mnum. 8 scribit Rotbertus rexhanc villam (ad quam scilicet S. Gerardus cum rcliquiis S. Eugenii divertit) cum alii in dotem concessit so:

comitanle, solemniter intulit. Dies agebatur octaVUS decimus mensis Augusti, quando tandem incredibili S. Gerardi Ixtitia sacra
fuit peracta. Docet id Sancti biograp/ius

hxc solemnitas num. 28

his verbis

Fit

autem

tara

beati martyris Ag-apiti festo,

jucunda translatio sub quod ost die mensis

ron

subb

Hadwig, cum eam Raginario Mon:

tensi comiti desponsavit

et iu

Pratensibus monasterio subtraota

villam

Cumbas,
fuerat
,

qucc

compensationem olim eidem

;

Au.uti octavo-deeimo. Verum, petet nonnemo possetne hinc forsan annus erui, quo solemnitas illa ccXcbrata fv.crit? Id sane, quuntum miluquidem videlur, fieri nulla ratione potest. Secus ta-

men sentiendum foret,

si constaret, die

Dominica
I

villam autem Cuvinium, quam a Rotberto lladirigw in dotem concessam, hic scribit Mabitlonius, diversam non esse ab hodiernoLeodicyisi Cuvinio, apud omnes in confesso est. Nec tantum Mabillonius Leodienhis verbis agnovisse videtur. ab hodierno
restituit
,

sotemnitatem illam fuisse peractam. non diu a Gerardi e Dionysiano coenobio egressu,

quiex

dictis ante

annum

928 certe nonaccidit,

dicta solemnitas fuerit peracta, haud dubiein iUa h ,/pothesi eo anno, in quem proxime post annum

fylttdecima octava Augusti in

B si Cuvinio villam, ad quam Gerardus divertit, non furentibus esse diversam ; verum etiam hanc Pratensi S. Germani monasterio non bellis, a num. 50 rccifuisse avulsam, quod tamen verbis
tatis
.,;;

fuerit peracta ac proin

etiam antea docuerat.

ffisce observatis,

'"""*'"''

,U"

StoM.
trautfaend,

facuUatm
'"'"'

ad Gerardum,/am revertor. Germanenses monachos, qui in pago Hir ad duos Lomacensi Cuvinii, nunc ex dictis ditionis LeoUiCrrlit didisis Oppido , dOmiClUUM 0008009* sacrum pignus deposuit, dum hua tque apud eos jus Bronium transferendi a Leodiensi episcopo,
%

Dominicam incidit, ^ anno 933, utpote proximo, quo id fxt, ut computanti patebit. \olemnitatem illam die Dominica a[ia die um non fuisse peractam, vel ex eo liquet, </i>n</ in DotninU annum usque 933 nequeat differri, Etenim ex ftrvniw, iis, quse jam suj)ra disserui, dubium esse nonpofi

test, quin eo ipso anno, quo Genirdus e comobio Dionysiano Bronium reversus est, corpus S. Eu-

genii eo fuerit translatum. Cum ergo Cerardus ex dictis vel anno 928 vetsequent' Bronium retransdient huc illud citius quam anno
'
.

monastein cujus dicecesi tunc situm erat hoc post rium, facultatem impetrasset. Biographus rem sic exponit Quorum verba proxime recitata
:

latum. Hincjamtiquct quam inftrmo fundamento nitatur ittud Pagii in Criticis effatum, quo ibi
,

ScBpius inculcat,

Sanctorum

translationes, eleva-

(duorum Cuviniensium monachorum) experta

gnora
rant
Sancti,
utpote
familiaritate

e monasterio S. 6dei qui

Germani oommendans pijam dudum sibi fue-

tioncs simdesque
fieri

solemnitates Dominicis olim

non incongruum domni Stepbani antistiduxit adire prsBsentiam quoniam tantum advebebat ut tis praelibati,
coitfunoti,
,

solUas fuisse, hincque proiw/r annum,quo facLvsint, erui subinde posse si definito quodam mensiscujusdam diefact&notentur. Nolim tamen negare, translationes Sanctorum similesque solenmitates Dominicis 'ticbus olim factas subinde
,

marg-aritum

probabilem audiret Ita biographus; sententiam super hujuscemodi. episcopum, quem, ut rehic Leodiensem
sua?
diocesi
,

fuisse,

mrum
P
fert

hincque pro determinando anno, quo faargumentum sat validum potest nonctcV numquam confici, sinempe nihil ntiundc obstet,
sint,

aditf Gerardus, indubie

perperam appellat

Stephanum. Stephanus enim, Leodiensis episcojam probatis vitam pus ultra annum 920 ex quando autem Gerardus, acturus nonproduxit; e Dionysiano Gallixmode reliquiis, quas secum episcopum acattulerat, ad Leodiensem nasterio
cessit,

utcumque probabilis pro die Dominica non Uti autem tunc rationi consonat, ui itet rejiciantur argumenta ex antiqua dla F penitus ea, consuetudlne petita, sic eadem ratio cxigit, ut admittantur, impediat, si quidquam, quo minus
et ratio

p r0

ivalidis

habeantur

cum etiam

sa-

jam annus, utiexdictis

facile colliges, 928

tis constet,

memoratas solemnitates
diebus, antiqm

aliis etiam,

Stephano itaque absque ullo vel 929 agebatur. debet Richarius, scu, ut a coxdubio substitui

quamDomnuns
peractas.
56
jam

ndefuisse

qui abantaneisscriptoribuseffertur, Richerus, 915 Leodiensem ecclesiam 920 ad annum usque

no moderatusest.
n
''
1

fama

Porro, sacris S. Eugenii reliquiis Brontum atqMtmetut hujus tyr/Mo translatis, longe lateque martyris **>signis increbuU, hincque inmiraculorum

,
'""
s.

"-

audisset, cujus rex causaad est gaudio, faGerardus, summo affectus venirc/ pe/cbat, B.-onmm /ranshic
:,i

Hic

cum

se

undequaque popuh ad Broniensem ecclesiam

de proprio emolumento magis Sanctorum honorc sollicitis, majorem
displicuit.

vero hsec res nonnullts, us est concursus. At

'/IIU

cultatemque.quam martyms corpus hbenferendisacrum S. Eugenii

ouo prxcepit, ut ex

mrosimillime
qil( ,m
!<'

mandatum etiam emtstt, tissime concessit. kdhxc circumjectis ommbus agrts

summa, qua par
erat, veneratione
i

in

mo dum

Leodien
dicecest,

pum,
quod " (m

ni

cujus, ut

jam monui, tunc

est,

colom san,>(urnjua-

nunc \umurcensis situmerat.suppliciteradeunt,*

sis
)

Bn

lueeospecto'

ctummartyremexcipcrcnt damreligioneparuerunto

*,acprxctpuequt/acienda erat dem Adelhelmus, regionis, in qua

.
,

rationibus impellunt,

utjam S

archidiaconus babim translationis solemnitas, Mosam haud procul a Bronienst mona,/,, seculo septtcrat. quod S. Foillanus
/

cdUarctur ahroar ,,, nravissima infirmitate iorbiagnovit.sauvtoqm-n Zverandavaletudinebinos

v

**

<,

usam

" tu

'

sterio sttum

dinem

234

DE

S.

GERARDO ABB ATE BRONIENSI.

, est

B.

Bron.ense monaste dinem xquantes, cereos, ad Necvero /ruclu ca, rium delatos. jussit offerri. *""** Uubre hoc episcopi consdium. mt s Pf fuere. mox omnis ^JZeti
>

S.

Eugenius,

primus archiepiscopus To-

. letanus martyr. ne Toleti quiculsus, (nilul enim de eo antea, eoquis fuent llle dem, audierat) soisottatus ,

Remundus

rei

novitate

per-

martyr,
Eug-enii

allatisque

aliquot

comperit

lnsoriptioni

Aeta S. scheduhs Dionysian* ffilia

,

M2KS3SBSSSS
decima Augustt clesia dies octava

consona.
soluta synodo pnrlet poiteu oo liiuu f 58 Nihil ultra percontatus _.:_ >! lnortvriij flole% sancti martyns Fn1f>- BUpam, etiam in llispaniam de reliquiis rei autem perficien- HijMm tum tranaferendifl oogitat
,
:

die

ita

se

priebuit

ocoasio.

Ludovioua

Junior,

'""*>

quaS. t,uge

Erancorum
nici

rex

post
,

aliquot

Compostellam,

habent scriptores annos voti exolvendi gratia tum Toletum venit. Id temut

Hisna-

obsomo ftd <, ( KOnnHW Ttroniensis ab omni episcopis Leodtenstbus erpl t, ntur. stipendio)
,.,

poris Alphonsufl

VII

CastellaB
,

corum
pi

martyrifl

Eugenii

Toletani
,

rex a rege 1-ranarchiepiaoo-

hunc inmoimmunis kaberetur. Atque

dum,

vl

Uographus

fteiori

oranoneoxpoml.S

dextrum bracbium irapetrat umvi Toletum translatum est

et

quod
sicut

anno passim

Eugcnii in

stabtlUa ecclesia Broniensi firnnter

estveneratio. Quam quidem quamquam planare Ubuit, quod,

*"%*
m
ut
ts stabtltlus jutl,

memorant Martyrologia
celebrati
quijB
et

scriptoreB.

Eerum Hispanicarum Anno vere mulxv rehEng-enii

flunt.

ad Qardum

ossa martyrifl

ex

ssde

Piony-

- prxcipue non

non exiguam

tllapartem hunc tamen rear Auctor qutppe verohabuisse

spectet.
.

sZutime fuerit eorum, OUX,

qua episcopo convocata, in medium adduxit.

^Ansfmus
-Mttuus pro

mox laudatus, ecclesi* Brontensts in stabiliendo Eugenii cultu

^aLeo^ m

siana Toletum precibus populi Toletani II rex Bispaniarum cum sacris pignosollicitatus integ-ram capsam Carolo IX per ribus a reg-e Cbristianissimo
et xviii die No- oratorem suum impetravit et allata Toletum apparatu maffnifico vembris suppositis humeris, insolita. Rex iste
,

translataa

Philippufl

enim

pompa

feretrum
honoris

gestavit
reddidit,
fuvc

et

hac insigni
olim

pietate plus

quam

injurite

martyri

persecutor intulerat.

Ita hactenus laudatus

,

Du

V.
S.

An

monacihs a Sandionysianis

Bois,
logio
et

omnia

ex Marineo Siculo

Martyro-

Gerardo integrum S. Eugenn martyris corpus fuerit concessum,

in Hispania et an hic Toletanus

TamayiHispanicoaddiem xrn Februarii, Mariana Rerum Hispanicarum lib. XI, cap.

uti

depromens,

hosauctores consulentipatescet
:

43, Mabillonius in Annalibus Benedictinis lib. brevius adhuc idem testatur hisverbis num. 8 reliquiarum sancti Ettgenii Ge,
,

archiepiscopus exstiterit.

rtiMgrum s Enyenii ""*' """"'

nostri biographus ita ex K nonymus Sancli martyns rehquits Kdictis de sacris Eugenii Gerardo concessis ,. Sandionysianos monachos huic sacrum marnum 22 loquitur. ui integrum insinuare vuleadalum fuisse, tyris illius corpus integrum sacrum illud pignus Gelur Attamen collalum, apud omnes hodieeruC rardo non fuisse habetur, ut rem hancoperodtlos pro indubitato
sius hic probare,

Partem tantum quod id argumento est rardo concessam esse CastellaB re-i interveueius brachium Alfonso donatum Ludovici septimi Prancorum pegis tu secundo, alia pars non modica Philippo et
qui'
5U

eam

Toleti

summa

cura

veneratione

repo-

59 in

Suntet

alii

scriptores

bene muUi|, qui

,

sJfa
fuUnecld
,,

eamdem

fere sententiam scribunt

,

ut duui-

supervacaneum queat

mden.m
a,h,
,

t>. tueMtgrm tandum non sit quin magna reliquiarum post S. Gerar- v der e Eugenii pars in Hispaniam Unde indubitatum E di xtatem fuerit translata. Eugenii corpus e Santotum ab hoc S. fil
tll
,

niMlominus.quodhicfortediscussumvellet non cogatur totum auxrere, studiosus lector wnessedelavrpusaQew&oBroni Eug, argumenlo oslendo^Dtu tum, eiiam hicnon uno duxreltqutarum S. Eugemsl s lerardi xtatem
,

dionysiano monasterio Bronium no>i fuissedeproxime post latum. Adhaso, inquit Mabillonius Dionysiani nostri verba ex eo mox recitata braohium altemartyris nostri (Eugenii
, ,

sanoti
,

nii

translattones martyrisin Uispaniam Partstenst S. D altera anno 156B, e annoim, peract* Vysii monasterio fuerunt Gerardo Bton, indemartyris iUius eorpus a

altera
o-

umadM
transla,,,.

insuper particulas conrum et forte raNulla itaque vel ex hoc solo capite servant. martyris EugeHone probabileestj totum sancti a Dionysianis fuisse conces-

quasdam

nii

L.nEuge,,,,

**

'"

Hispantant

monasum. Et vero ne ipsos quidem Bronienses (quid olim fecerint, pro certo asseverare chos h>h,t,Uum non queo) hodiedum id vonle.idrn', tl Raijssiusin sacrarum reliquxaapparet. Etenim

corpus Gerardo

pag Partstensts Ub. i, cap. 6, Historia ecclesim Gerardus expomt Tsuccincte nitideque simut

rum

^uBZsVerbaidcircohuctranscrtbo Sich* eum Eugenius Anno Chrieti cxt.vm

Bronii asservatarum, Catalogo, quem quemgue ab Hierogazophylacio Betgii exhibet, monachis ipsi suppeditatum ipsis Broniensibus
%

puto, sic habet

'

ZttPapa

Galham venisset indicto n-h.ep.^pus Bemunduo, Toletanus C primum Lutetiam svnodum n,t '"" tr ""'' -,,, S. Dionvsii relivemt tutt Parisiorum
,

Bemts

oon.

ses) corpdrifl sancti

et

ta
i

'

gionis ergo
lis,

inviit

quara

^^J^lJr,* ouin g
.

oeu-

cui inscr.pt.o videt sepulcrum,

Hio situs

m martyrisj corosummato martyrii ourflu, beataa passionia pars percepit a Domino. Delata ftiit haac uam anno (ex prxceden corporis aS. GerardoBromum hujus falsitas) nccccsv. Mati liquet epochee
,

Partera (servant sciticet Brontm Bugenii, archiepiscopi Toletam conParisiensi territorio qui
:

DIE TERTIA OCTOBRIS.

g-num os brachii ejus argentco industrieelaborato brachio condecoravit serenissiraa Isabella Eugenia,
hodie Broni-

235
ut intekl'CTORt

loqui observaret

nostrum biographum, grum Eugenii corpus Gerardo a Dionysianis monachisfuisse collatum, videatur innuere, 62 Verum hoc non tam aperte ille indicat quin de parte tantum reliquiarum Gerardo collata queat exponi.

B.

emei contendunt. Pene$

hot tatnen

Belgarum heroina. 60 Quibus verbis non integrum S. Eugenii corpus, ast hujus dumtaxat pars Broniensibus
quibus difit in reliquiarum, tatum est Bronium,Catalogo, quem anno L618 Oerardus Souris, abbatise Broniensis Prior, adGallice a se tyjecit ad calcem Vitx S. Gerardi,
,vlsiribitur.

quamoi hac dt
re dubilare
i

-ideatuf

Idem

Et vero, quamvis id fieri non posset, non propterea tamen placeret, quod ex dictis innuit Longuevaltius Forte enim biogra.

Longuevalliiu.

certum appa,rt

pis vutgatx. In hoc

facere,

enim (quod etiam Rayssium vidimus) Broniensi ecctesix, cum de adscribit brareliquiis S. Eugenii agit, tantum os brachii S. Eugenii inchium argenteum, cui pnncluditur, ab Alberto et Isabella, Belgarum partes notacipibus donatum, duasque costarum

phus e monasterii sui senioribus audiverit, lipsanothecam, cui setate sua Bronii includebantur
S.

jam

cum martyris Dionysianis monachis fuisse corpore S. Gerardo a concessam, hincque concluserit, integrum Eugenii corpus cum urna, cui in S. Dionysii nasterio fuerat inclusum, a Gerardo Bronium
Eugenii retiquix, una
fuisse allatum.

biles,

una cum diversorum Sanctorum

reliquiis,

Verum

nihil obstat,

quo minus

multisque minutioribus corporis

et tunicse ejus-

dem S. Eugenii particulis, Thecx tapeto rubro totum operUe inclusas. Ubi vides,muttum abesse,ul suo Broniensi attriEugenii corpus monasterio sacrum buat laudatus Prior. Itaque integrum hoc

Dionysiani monachi lipsanothecam, cuiparstaninctutum, quam dabant, corporis S. Eugenii

nihilque est deretur, Gerardo dedisse credantur, Sancti cujuspiam corpus vocommunius, quam
cari,

nunc pignus a se possideri, Bronienses indubie contendunt. Verum alia hicjam potestmoven non recitatis scri quxstio. Etenim,ut verbis num. 58 dextrum S. Eugenii brabit laudatus Du Bois, alAlphonso Castettx regi fuit concessum

quod pars ejus dumtaxat existit. lta biographus, etiamsi integrum Eugenii corpusQeasscreret, errore rardo fuisse collatum, expresse venia dignus sit, a veritate aberraqui

tantum, rit. Quapropter,

testatur, Dioterumque, ut num. 59 Mabillonius servant. Cum ergo ex u nysiani monachi adhuc proxime Rayssii testimonio, cui etiam Catalogus

chium

(quo forte dumtatoat colliil\ nearit Longuevallius) sic integra sua K ut, quo hanc servaretth neat, necesse non fuit S Eugenn tsesam, ad fictam tantum reliquiarum putartt donationem recureret.At vero forte etiam

cum

citatussuffragatur,
nii in ecclesia

osmagnum brachn S. EugeBroniensi servetur, quxm nonim-

meritopotest.integrumne martyris hujus CastellcB regijuerit trum brachium Alphonso, integrumsinistrum Dwnysiani concessum, etan simstrumS.Eugevossideant.Vel enim integrum Dionysianos non esse, veltnnit brachium penes collatum non fuisse, teqrum dextrum Alphonso dictis os magnum brachn necesse est, cum ex
Bronienses asservent. 61 Integrum, ut reor
gmtna, .
s.Eugeniireliquiat,
;
.

dex-

corpus HiLonguevallius, integrum S. Eugenii Dionysianis monachis fuisse con spanis a cohVerum ne omnes quidem ipsimet Hispan, id Antonius lepesius tendunt. Liquet id ex iis, qux

tom

939 de

memonx ossiumS. Eugenii Toletiasservatorum mihi objam dicta est duprodit Utut sit, nullum

S.

ChronicigeneralisBenedicHniadannum numero Gerardo cap i pag. 48 versa de

dextrum brachtum brachium vero sinistm,,, Alvhon so fuit collatum e,m ^f^^J^ non integrum sed ejus dumtaxat D fon,,siani nnn intearum Stc eansHmo ob ea conservant. partem adhuc decimam qmntam Noaum Saussayus ad diem martyri sacram, memora lembris.S. Eugenio ferAscete Dionysiani cum a-sre
,
, ,
:

bium quin genuirue hujus sancti quivaDionysianis Gevzv&o fuerint coneessse. >dubi ut 03 Verum multum abest, illum Eugenium exstthsse tatum sit, martyrem Toletanumin Hispania archiepiscopum; ;
semel decoratur. Etetulo in Vita edenda plus citato de Eugento marn\w, inquit loco supra S. Dtonystx cujus S. Gerardus accepit c hiri Qerardus Dubots plus ,
>

martyris reh-

Atl
tisie

eam
/

extti-

Toleta-

ucoDealur

dubium,

monasterio
semel
phon8i

reliquias
Oastellse

his verbis sibi (ad petitionem ,,.;, jussione regia b. pignus Hispaniarum reg>s ) tantum II et ad exteram defern
:

PMiW

jam laudatus

ante
regis,

prmcipatum
de eo
[veluti

\l-

mirum
moria

aliquam e eaera gleba quod ex brach,o scilioet os C fetrpserunt, imo France fomentum pietatie sibi Inohonore coudigno oolendum servarunt

Eugenii

corpus)

eripi

nuUa de Toletano archiepiscopo) I' neque Toleti, neque apud est,

vu

m
me-

mtem

portiunoulam

90,

uti

kis verbis

integrum S. tus Saussagus, non possulent sedos lantum ex hoc chium,

****bra Eugenxt

hunc prfficesserunt, nec in nos scriptores, qui Belgic secun- Y antiquior.bus Actis Martyrum Eugemum supra memoravi, in ouibus d qu Maximiano lemartyrio defunctum sub

hunc
ff

taw-

imus. Qussrenti porro, Dionysiana mentic Eugenii

scopi
nihil

ui.de

primum

de

primi, Toletani emcertc

suppetit,

qucd
sed

radam

Euouod aliqui scribunt, LuteUam Pansmrum reliquias Tdetani H^paniami an vastantibus Mauris fllatae,
sine auctontate

JS
auod

S
,

Hislona, lom rcclesi Gallicame

U P"

conjectura magis probem, etsi duorum pcntificum Tclenomen, quod junior carmma edid^, fanorum fuit, quorum affictum es. ,^ iParieiensi Eugenic

est

Eu

duinus aliquandc

D0

to

honorem

Dionysii
iu

hymnum ah EugemoT<> Areopag^ diat^com

*de

auctor, uuod rosimiliter soripsit hic

xlatem maximam lonasteru partem eSandionys

rar di

Pf^ *** m
>'

positum. Nam cum memoria colerete ^enii martyris expcs^ venerationi essent ,^m a,t,rem eum Eugeinum. es,

Don^a

Sihidem

Utum
esse

constabat,

et

socium

S.

Di. n.

c.cplorat esse dclatam,

haberet,

>*

DE
,

S.

GERARDO ABBATE BRONIENSI.

ul

eumdera et fuisse Tol Acta asseverabant Pansienantistitem ct martyrem eooleei

nffi

ratione faclum es, 66 Verum, inqicies, qua

Vi tamen To-

sem.
64

Hactenus laudatus ecclesiasticae quod tub lioc Hislorixscriptorvocans in dubium, an ecclesue nomine apud martyr ZqZ.Tr>- Toletanx episcopus exstiterit Eugenxus tore,,vei reliquias e Sandionysiano moQerardus P
:

Partnn*

ToletanoEugeniiParisiensisepiscopntu lapsu inmluerd, opinio, si Msa sit, lemporis potuil Sanco nostro, nua ralione hmc persuaderi m qua ... du-lts, ut Euipsique Leodiensi synodo, colerctur, Richarcus Leodtengenius festo annuo Sandecrevit ? Molanus tn Natalibus

lelanum

epi-

Made

tcopum crederent Euge-

"""".
uimiUi

vitu

qunpiam, quu

Bitpanos '

s vero, quam merito nasterio Bronium attulU. Et m,s ulJert rationcs, ea de re dubitandum fU,
.

))/US

sisepiscopus exhibet ctorum Belgii compendio

quamdam

S.

(1

Widoaltentiusexpensxmanifestumefficient.Nulla,

Vitam.a Flohano Euaenii Parisiensismarlyris, ait, ex Normannorum presbytero.quiillam.ut

collegit.htterismandamslationibus dispersam Dwgilo prope hac S. Eugenius, in vico tam ln Areopagdx discipuParisios passus, S. Dionysii traditur fuisse Luculus el Tolctanus episcopus utpoteseculo duodectmo antum brationem illam, mdere non poM( Berara Flohario elaboratam ex moxdicendts colUges dus; verumsimilem. uli Toletanum S.Euhaud dubie viderit,exeaque episcopalum /acite credjdertt nenii Parisiensis slimulo non mdigebal Et vero ad id hujusmodi Eugenium, quem ^vesperttSanclus, utpote qui a biographum num 12 el nis preeibus (vide Totetanum exstiDionysianis invocariaudierat,

dicecesi att.de Sugenio.quin in

est,

sus

>ansiensi passeptimi,seculo ante principatum Alphonsi

l

duodecimoCastellxregis,memoriaoccurr^ Fehx,Toletam Htspanosscriptores. Julianus et antistites, duos dumtaxat sepUmi

ambo

seculi

a0tlll rerunt

aux Eugenios, Toletanos episcopos,

martyambo diu post 8. Eugeniumfarisxensem et KecChindasmntho rem seculo septimo sub quam

Etenim cesmntho regibus floruere.

anud Mirxum
vpitx

in sua, Bibliotheca ecclesiastica quarto in

decimoIldefonsiToletanideScriptoribusecclesia-

duobus

B antiquiorem,

Toletanum exstMssearchiepiscos et. pum,credidissent.AdhxcIsidorusHu ambosecuLo ephonsus Toletanus episcopus,qui eptimoscriptisfueruntillustres,nuspiaminhis

S

uiUum,siEu,,,-nudum. .-,,,<,/// iUw tiqu* martyrem, usdem multo aenium 1'arisiensem

illis

addiderunt, Appendice vocant Eugeniis, Toletanisepiscopis.

juntoreme

tisse

mox eredxepiscopum, sola horum assertione ad Richarium, Leodiensem epidisseLQuod jam peHtnet, synodumque ab eo celebratam E qmmRicha. EugeniiPassionemseu Vitam,

,pm

hiS

riuseBronio Leodium audiveruntApprobaveruntqueconsensuvM.-u,,,,.

ut

ferrijusserat,prxlegi sibi

7ugenii t
,

ParisLsismartyHs,qui^
qw panterEugeris,velutiToletaniepiscopi>

meminere. Plures ahos chiepiscopus exstiterit,

mosscriptoresHispanos,
y
niiParisien,

biographusnum. 33 testatur. illam seu Vilam a Vita mihi apparet, Passionmn prftttercon'cmorata, quam Floharius
,

VcrostmMimum

{cripsit,

in Operibus suis

mentionem non fa ftmt, m meconstans andium non adduco; neque enim Eugenio, Tode Hquorum Hispanix scriptorum

non fuissevalde diversam. Pansiens.s etiaminillaS. Eugenii,

***
.,/../

prope Partsios passus fit letano episcopo, qui potent, qux eruaxsilentium latere quemquam
tas de Dionysio

asserlus hmcquel^ Toletanus episcopatus Ruhanus verosimiliter habuennt persuasum congregata. eo eniscopus, synodusque ab Eugenn apud Zvitaiila, seupotius Vitce S.

fntril

illi,

"
I

Areopagita et DwnysioParidistinguendis lucubratiosiensi martyre invicem

nesconsulueiit

Molanum compendiura,
tis-imu*,

sie hdbet

.1"**
.ytmm m
,

ju*

liic

dupll

eompeniiwn,
allerum
MclanO,
<
i

r,l i<liu*
,

tftngui

quof""'

mtmoretur

causa studtosumle 65 idhasadeobrevitatis Hispanorum de tuctorem rrmUto, et aveterum

aentn

ius tuerit, antiquorumi

Toletanus episcoParisiensi martyre, qui ftotfl silentiojamprobato ad alion

et benequi S. Clementis auctontate suscepit, smv apostolatum dictioue totius Galliie Eugenium Toletania b. Hiapamam Hwpa V.n.ens .g.tur eniscopum destiuavit. n Carpeutaneamque provmc, visceva,

cll

Trum

viriliter

adeptua,

Chrietum

Deum genUbu

scriptorum,tummonumentorum

silentium prode eodem.veluti Toletanoepiscopo t plane assignan potest

nono abbatis,quiDionysiumParisiensem cum Areopar Pa xtate anterior, qui Eugemum

Sandionysianiseculo scriptor, Hilduini,
qita confudit,

bandumprogredior.Nullus

Postquam autem Toletum, Toletanam tniarum urbem, proviuciamque verbo, pietatem perdu.it, et Christum veramque Dioconfirmavit, sanctum miraculis et exemplo ministem percupiens, ut ^v iun revisere
11

pnmam

dieavit.

ZZm
ah
eo
stian

reddcret

e1

ante

utr

t P risiensem fi 'f Missalibus, AnUpl ,, antiqua Calendaria,

' -

isco

w/

consolationem
Galiias
iu
villa

acc.peret,
,

=
I

tom
loieti

rel.ct.s

freZens,
,,.,,.,

repetivit

et

apud
a

nrtem
se

martyris, non autem epinerunt, ei Antiquitus ergo pro mi titulum adjungunt. nonfuit, Usuarduspuep i s< opo Toletano habitus

libusetBrevariispr^a,quseEugemimem%:

Tgmatis

dumtamt

Sediisset,

um hostibns , mali inetituti magister quesi

qnod
Chris

sive v.co

D.og.lo

m-

qumtam apud Sollerium addiem Novembris irtyrxo quaEugenius,prope Parisia decimam, annuntiaUone eu coronatus, colitur, hac
quiapud paguxn brat Ipsodie sanoti Eugenii, uconsum.natu mnrtyrii fursu risincensem,
,

m ho. nis Cl.ris. tefiotor, etc\,rpus, ne a prajuxta villam M habe tur in laoum Cessante au nhi multos annos latuit. (itatur
XTchristianoa
qui ,l,,,

craculo
invenit,

monitus,

ZLna
,

sanguinario corpus quasi recens Dei voluntate mte et,

sepeUv.t.

PonampercepitaDomino-.M^^n^
Euaenius,Parisiensis
decoratur,

Diogilo

honorifice

Unde
est in

po^tea

quemtamen

alud Martyrologiorum

tyr rpiscopititulonon Uusuardus, pro recepto \ue conCalendanon

propter
68

Nortmaanos
Vitse

translatum

a^dem
alterum
hrtur,
et>

sancti Dionysii.

TLZsLre,soletadjungereSancttsomm. exstitisseepiscoouVZoscommemorat ^shaluiteayplora^ v

Zissenonvidetur,quoddeindetemp
habuere. nonnulli persuasum sibi

Eugenianx compendionon mulquod Launoyus de duobus tum dissonat aliud, Ms S. R

Ab hoc

Launoyo exlunictlflr

Dionysiis pag.

ex Codice riui, tynodui Fto- qmab atque ex ipsa,ut puto ,laudata ^igiiRemensis concinnatum exhibet.En vocata fuerc harii lucubrationease inducti,
et seq.
t

etiam illud
scedit in

Dionysiua

Areopagita

aoma

&

Galliam,

Komauum civem sccum

ad-

elZopatu

QUCll

Dlli

TERTI k OCTOBKIS.
Are-

237

ducit
late

Eugenium
in

antistitem a se creatum

tamen

potcst,

imo factum

videtur, ut ob

eamdem

"
(

Bi

genius
Christi
iu

ablegat Toletum. II ic Eupopulos ad tidem ecclesiam fundat Toletanam ecclesiam dedicat convertit

Hispaniam

honorem carmen ex
,

B.

xiv

epicum Stephani protomartyris versibus conflatum scribit in

,

anonnullis Eugenio, Parisiensi martyri, perperam ex dictis attributam, pro Toletano episcopo habitus fuerit, proque Dionysii AreopagiUv tiii discipulo. Alqueitajam habes fontem, ex quo

ortum

esse possit, ut

tum

in Re<

in

Mo-

quod gratiam Christianorum immensi quo constat machina mundi. n Deus Deinde ubi ecclesiam suam idoneo clericorum Toleto Lutetiam proficiscinumero instruxit magistrum visurus. Cum vero non procul tur Diogilum ab urbe pervenit ad locum nominc tuno Areopagitae accipit mortem ab incolis
,

ita

incipit

Rex

r.

laniano VitieS. Eugenii Parisicnsis compewHo, quod utrumque supra huc transcripsi, sanctus et Dionysii ille martyr pro Toletano episcopo
A,
discipulo obtrudatur. Ast, inquies, Parisiensis nec Toletanus episcopus, si Eugenius nec Dionysii Areopagitse discipulus certo exstitit, quidnam demum erit, quod deeo tuto credi queat? nihilfere atiud, auam martxjrio illum
r

Hymnum
u

conficit,

cujus

initiuin

est

Caeh
,

oives

applaudite.

Hoc

hilare

decantato

solvitur in

sed ex eo tandcm sese lacrymas collacrymantes solatur, quod Dionyet alios Euangelii semensius in ciElum evolarit. lliuc quo brevi comspargit tem huc atque illuc et a Fescennino li.-toribus capitur ab
;

Respondeo, otim haud procv.l a Lutetia fuisse coronatum, Diocleidque verosimititer, cum, imperantibus
posterior in tiano et Maximiano Herculio, hic Galliarum provincias dispersos, Chrislianos, per sub frnem secvl* tertii crudelissime sxviit.

perto,

duplici interimijubetur. Talis est Eugenii Vita, compendio exhibita, cui similis, utdixi, Rijam

Verwn Vita
,Ua forlo ett
tuppoiilitiu,

synodumque, charium, Leodiensem episcopum, impuhl ut sancti illius quam hic convocavit, crederent. martyris Toletanum episcopatum Verum Launoyus supra laudatus non obC9
supposititiam viscure indicat, totam illam sibi
deri

Et sane, quamvis Launoyus hincque a prudentwnbus Crisi non raro utatur, immeritovapulet, nescio taeruditissubindenon dum, an in sanx Critices leges impmgat,

immoderata

Novembris Res hcvcad quintam decimam non procul a d diem, qua Eugenius, martyrium inscribiLutetia passus, Martyrologio Romano poterit probari rationum mc tur, validis instiquas hic ego, quod Eugenii Acta iltustrare adduco, eaprotutimeinon sit,inmedium non />tuUssecontenhr;, qux indubium vocenL an fi martyr, cujus reliquias e S. Dio genius attuhi prope Parisios monasterio Bronium episcopuswv lam rardus, Toletanus Idautem jam sufficienter prsesHtum eanshmo; utpote nullo, neque enim hic moror eam Mirxi,
71
'
<

udmodum
,u*-

ttt

men quam

tam puris

S. Eugenn Viin codice Remensi invenit, commentis accenset. Etemm pidisque

sv/fvlqvod sciam hactenus, idoneo testimonio opinionem, qua Euge Fastis Belqicis

qui Evangeln prxdicanin Vitailla S. Dionysius, venit, Areopagita fuisse addi erqo in Gallias autem a Dionysio, quiin
struitur; Areopagitam
intulit, indubie essediGallias Evangelii lucem demonslratum tam dilucidejam a multis

versum, vixullumampliuserudituminvenias,qui est ut scihcet et utrumque Dionysium, Areopagitam

titius est igitur

eumdem. SupposiPamsiensem episcopum, faciat

Dionysii Areopagitx,
adventus, ac proin, converteret, in Gallias

V ama-

tam, in existiS. Gerardus, fuisse e cujus reliquiis accepit cujus corpus ur primus Toletanus episcopus, Hispaniam seculo Saracenis e Mauritania in adS.Diouy,n propePaoctavo irrumpentibus, transiatum. Adhxc risios monasterium fuerit mihi ToletanumEugeniiParisiensis episcopatum Fragmentum Chronici Flaetiam non persuadet Bibliotheca Htspo. pn MarciDexln. quodin 274 pro germano et legit,, veteri tom. 2, pag.

hujus historici monumento.

si

quod ejermana

quTdhZcdeS^^
)am

Qf%st essepo^ cium,fontemexhibeo, ex quo ortum martyr, pro Toletano ut Euqenius, Parisiensis C Areopagitce discipulo a Liscovo et pro Dionysii
ad seculum usqueduoscriptores Jlispani antiqui
agnoverun alctnum duoldumtaxat *

datis superstruitur, ferri potestvideri. Ut de re aptius

oomme^umpM

m Bispaniam etFuldensi bibliotheca seculoU Nicolaus Antomus haben transmissum,

fuemt vult quodquesic habet
:

Marcus Marcellus, Marci

Ma

celli,

nuonl

PaSoipulns,
in

qui et Eugenius, urbis prcefecti filius, Clementis Apostoli, postea vero S. n S. ivtri

ab eodem

Hispnniam

Dionysio Areopag^a pra^dicat et Toletanos docet

et

Zmceinantecessumadea^u^add^
Mvembr^sapudnosdeS.Eugenu^
V ramonitis t Bronxum alM Dionysn monasterio
ali
i

dubu^sce
Iniic<iue

qui Toletan* urbis episcopos. floruertni.Jz Parisiensem martyrem, Fuaenium, ^juntorjlura Eugemis secun dus

^^J^
Dl

9"-

ter

^"f^S^ ^

;F

10

nem aggredior.
S. Gerardus reh-

concLavUpoemata, oux Sirmonfus

typorumbeneficiopublicijunsrectt.
70

anno 1619

Tolc-

lanu*

Eugenu
ii

'* Porro Molanus ait, ////"H - anttqutsetmo siwuaS Eugeniocompositum,

SVI. Anetquas

tpiscopu i

Eugenii martyns quias praeter S.

CUJUI (ont

uitenditur,

metrikauxhoccarminewho^

monasteno corpus e Dionysiano

hlZZ^
SiZonlus priorem
illam

Bronium

attulerit.
eas,

oraHonemmet

W N Fuapnii

n paucas prxter
martyris

quas

accepU,

^^

mrdtqa
BroniumP*-

wmEugeniijunions^ToletantW^
bus, au*e*dictispuolici non fiat, ,,. \em hinc verosimtlltmum ,, ma, illam Eugenii, Parisiensrs fiei Toletani eptscopi, fcetum, Eugenii junioris,

IZ

'''^^'^ZTnon y

opmio. Et ier0 '^.

:^

rjs-sw

-,

scriptorisanonymt. gut

288
MJCTOM

DBS.GKRARDO AHBATE BBONIBN8I.

C B.

Non solum enim num. 23 ita m n0 raf. martyrts ) corpus autem hujus Sancti ( Eugenii Dxonysn ) sed abinde, ( a monasterio nempe S. d.gnoscitur pignora Sanetorum et multopum
Is

iiuo, IUWUS MB. Jiunnuitu ci ., y~ 206 jam observavimus tomi hujus pag. queunt, Passwni adAnnotatis, quse SS. Ewaldorum

~~b*
Eo

.^ItZT. "

jecimus.

(Bronium)
sibi

advexisse

qufi

fideli

repositmne
(

vix videtur
retur

quoque collegerat undecumque. Quid de uno credibile incredulis

)

quod
refer-

Innocente
,

cum

coartaneis

succiso

quasi

sub llerode crudelissimo rege , tenerrimo flore hoc eodem proquem certissime istuc advectum, sanctuarium Bronicuratore, continet certissime in Appendice, Vitx apud ensis basilic? Adluvc ut supra Mabillonium subjecta, hicque Inhabet hxc spopondi, integra jam danda qu* per beneficia largitatis ter oetera divime sunt ecclesiffi Broni collata

brevitatis igitur curiosum lectorem de altari portatih, quod S. studio remitto, et huc jam transcmGerardo datum, in Appendice observo, S. Dionypta dicitur, dumtaxat adhuc vivis superstes, usus sium, qui altari illo in Areopagitanon esse habendum. fuisse fertur,pro Dionysiani enim, cujus altare portatile
,

in

ame

Dionysius olim fidem monachi Gerardo dedere, in Oalliis ibi fuerat conjectus, annuntiarat, in carcerem coronatus quieomdeindeque illustri martyrio Areopagitse minime quadrant, uti nia Dionysio est inque /,, erutUtis demonstratum

beatum Gerardum
hoc unum tacendum.
triandi
e

est multis non tacebo, quia non licentiam et libertatem repaCum

sancti Dionysn, obsanctus Gerardus ubi saaculum mutaverat majorem utihtatem mut in terra sua tineret Quicqmd erferret/gratiam ei contulit Deus. ordlaccepit. Accepit secundi go postulavit, apostohduodecim ad numcrum uis personas morum mfordoctores

a monasterio

Parisiensi

demonstrabitur ad nonam Opere nostro iterum Dionysius Areopagita, mensis hujus diem, qua confusus, Ro cum Dionysio Parisiensi martyre inscribitur. Atque tta quzdemex hodierno

lt

mano

laudata Appendice
S.

jam noscimus,

prseter sacras

EuqeniimartyrisreliquiasemonasterioDio-

quondam S. Dionynusiano altare portatile, quo martyr, cum sacris operaretur, sius Parisiensis

cum,

scilicet

bonos

observatores. Acmatores, disciplin* Regularis temporis, quorum ahquem cenit libros illius

fuisse delatum. usus fertur, a Gerardo Bronium Sanctorum Dispiciamus modo, an et quas alias Sanctus demonasterto reliquias eo ex eodem

'<

fulerit
'

ego
t;is.
et in

vidi,

quem

sancta Boripsit et dicavil antiquibeatissimi

hujut Ap-

7:3

Accepit corpus
,

martyns
,

Lu-

pendire, huc

genii
trus

Toletanorum

archiepiscopi

tran$oripta,

Gerurdus u$lerilur.

tus

Apostolus baptizavit et docuit, Clemens ad prsedicandum Hispanis

beato
praedicaret
,

quem Pequem bea

una Galhs
,

Portionem aliquam corporis prascedentt Broniensimonasterio asservan, tomo hujus Vitam prsevto in Commentario ad Sancti aS.Gerardo ronum wiprobari, lu, v ue,an illa
75
.

S.Leodegarii in

fcodejorfl

*+*

probabiliter allatam,probare ioitur e S. Dionysii Cointiusin Annalibus Ecclesia-

nium

fuerit allata, discutiendum

spopondi

Eo

qui Dionysio donana Accepit etiam inter cetera delegavit. quo sanctus Dionysius, dum itinerarium altare in quo celebranti Missam utebatur viveret

cum

nuncaggredior. tomo prxcedenti locoproxisticis Francorum,uti num. 6 in eam me citato jam monui, ad annum 681 Leodegarii rehquias non opinionem abit, qute S.
S.Gerardi eetatem Oitius quarn post

Bronium

alla

dum

esset in

carcere

Christus
:

ei

apparens

se,

Accipe hoc, care raeus, ipsum Patre meo. Erat quod mox complebo tibi una cum argento, quod opere , , aTtapium cipcutnductum Prorepraesentabat. ductili Apostolorum capita
sibi dedit

dicens

huc transcmbo tas statuit. Verba ejus Gerardi ccenobio ( Broniensi seu S. ln illo sancti Leodegari., ait a-uemri corpus
Ravssius Aug-ustodunensis
episcopi
:

:fAM

et

martyris.

Deinde

babile
et

satis

est

quod

cum Dominus omnium

,

summus
,

erat et est

Sacerdos Christus seipsum beato Dionysio triumphaturo super

,

sicut

exponit . Dixi eos, . nempe mentem suam ld eBt, corpus habere monaclios Bronienses excepto et.am sacro partem,
sic
,
,

maximam

corporis

virtus in eo non mohoc altare ministraverit potuit sine virtute redica remansit. flec enim

eius capite. al.quam sed*

Rectus Molanus non max.mam,

corporis

portionem
^ic

in
:

Bron.ense

Domini inclusum chrum Domini, 4 uia Corpus hoc altare colitur digna veneratione est in eo in quo Dominus est Domini similiter colendum C seipsum posnit. ltem si patriarcharum altana sunt, ut quandoque mitantis virtutibus donata illis et ignem et oleum nistraverit Deus victimas sicut Abraet angelos et ffratiam et responsum
; , ,

mansisse,

ubi

summa

virtus insedit.

Si

sepul-

monastenum

delatam

asserit

Sanctum
est

corpus ad sancti Maxentii inde portionem evectum. Po>tmodnm tamen accepit Bronium, Namurcense corporis aiiquam monasterinm die undecimo Aprin sancti Gerardi cujus hsc Martyrologium citat
.

monastenum

lis

Postea

hae contigit et

Jacob et Zachariae hoc altare crevirtutum pnvilegio den.lum est non inferiori suo in quo Christus atblet* insiffnitum esse et sacerdotem. Lrgo seipsum contulit victimam quod communicantes ex eo
;
,

. In v.-.ba ad illum diem sunl Adventus sancti Lecdegarii episcopi sterio dic Natalis est mense Octobn
:

Bronio raonaet
se-

martyris.
d

"

Bronienses -j*. qui quartum inter nnn Gonthero vitamque anno Chnst. dat rxiitimoi abbates locum obtinet millesimum elausit, sexaffesimo secundo supra
,
t

fides

exigit

ut

beatus Dionysius quam ex hac luce finiant

piant
,

accepit

accipiant
,

ut

nuraacci-

inseripta

reperitnr

donec Viaticum

au.tor
retur,

curam

Gerardi Vita. Testatur S. octodeeim monastenorum , Ul

status
fuisse

et

completum

eis fuerit

a Christo et a

ibi oollapsa

monastici

unitate Spiritus sancti Patre, qui vivit et regnat in

coenobiis

Eat

inter al-

;::;:r'
lu.ftnur
Dionyiiui,

cert0fuU;

Deus. Amen. quam MabiltoJta hactenus Appendxx, 74 subjunxit, in Altamum Itinius S Gerardi Vitx <***: aequo .* mterquaB altaria portatilia vocant lstiusffi odi monastern S. quod in thesauro jHud i( m> acceptum vidiEmmerammi ab Arnulfo rege altaribus itinerariis seu portamusaliquando. De

Z*h**.
,.

mmt, *
,

Gerardo rell nullam vero qums quibue Broniura ditaretur Altura quofaoit. beati Leodeg-arii mentionera silentiura apud Molanura que de S. Leodegario
,

Gerardo commissam ab eodem eonquisitas

diaciplina restituetestatur et ex
;

qui laudes sancti Gerarceterosque neotericos martyns igitur Leodegar.i di texuerunt Sacras ascet Bromenses exuvias serius snsceperunt ig-noratur ; desunt sed unde et quando, penitus
,

ennn

DIE TERTIA OCTOBRIS.

enim monnmenta quibns ista demonstrari possint. ltaque S. Gerardus, sacras S. Leodegarii ,quee Bronii asservantur, exuvias Bronium e S. Dionysii non advexit secundum Cointii opinionem. Verum an hsec ex biographi nostri, aliorumque scriptorum de S. Leodegarii reliquiis a Gerardo
,

239

quiis per
ita

Gerardum Bronium
:

allatis

mentionem
in
lib.
1

perstringit

/Egadius
,

Leodio
addit
et

AUCTOM C.B.

de Gestis
rardo
degarii
S.
,

pontificum
Eug-enii

cap. 40

tranalatis
S.

a Ge-

reliquiis

Leo-

Augaistodunensis

episcopi,

reliqnias

Bronium
equidem

allatis silentio sat solide

probatw' Id

Quamvis enim biographus reliquiarum. S. Leodegarii, quas Gerardus Bronium

yion puto.

una cum lapide, super quem S. Dionysius Sacrum in carcere celebravit ab eodein e Dionysiana bisilica deportatas. Lapidem i>tum Appeudix inferius adducenda Altare itinerarium
,

attiderit,

mentionemexpressam nonfaciat, ait iamen, a Sancto prseter S. Eugenii corpus multorum pignora Sanctorum e Dionysiano monasterio

vocat,

nulla

facta

inentione

translatarum

S.

Leodeg-arii reliquiarum.

Bronium fuisse

advecta, nec ullum Sanctum,cujus

reliquias Gerardus

Bronium inde

attulerit,

nomi-

Quibus verbis sat aperte Mabillonius innuit, sese dubitare, an S. Leodegarii reliquias e Sandionysiano monasterio Bronium a Gerardo fuerint delatse. Verum qua
in

natim commemorat. Broniumadeo S. Leodegarii reliquias a Gemrdo e S. Dionysii non fuisse allatas, ex biographinostri de sancto illo marlyre silentio nequit concludi; nequeenim hocfieripotest,
nisi simul adstruas, nullas pariter

Appendicejam pluries laudata nulla

S. Leodegarii, (/wasGerardus

reliquiaS.

rum

Broniume

quorumcumSanctorum (nullum quippe etiam ex que aliorum his nominatim memorat biographus) reliquias

Dionysii detulerit, mentio occurrat, plura tamen in eadem Appendice dicunturGer&r&o, e Dionysiar nomonasterio discesswo, dona fuisse collata.Sub his igitur S. Leodegarii reliquias forteco,, iwndit, aut certe comprehendere non vetat Appendicis auctor.

Bronium a

Geranli. rm/e

fmsse aUatas; quod

ta-

Quodquam verumsit,vetexeo

li-

men
77
Contrarium
lamen ex
Sgidio,
i

admitti, nulla ratione potest.

quet, quod, qui Appendicis,

Aure*

allii

mona-

Pugnat enim apertissime cum biographo ,qui multorum Sancto?*um retiquiasprxter S. Eugenii corpus a Gemrdo e S. Dionysii Bronium fuisse advectas, num. 2-3 diserteaffirmat. Non solum au\rm nnj u/,hu}uss-,n\L'\i(Eugenii)nartyris)coY^us abindp, (e Dionysiano monastcrio) sed et mnltorum
/
l

idemetiam Vitseedendeesit auctor; inhac autem expresse asser una cum Eugenii martyris reliquiis sacras mul- E torum aliorum Sanctorum exuvias a G

Bronium

S. Dionysii fuisse advectas. Itaque

f/jO.

pigaora Sanctorum dignoscitur (G< rardus ad Broniense monasterium) advexis e. Quod porro addit laudotus Cointius, altum quoqueesse apud Molanum, aliosque neotericos deheodegarU reliquits Bronium per Geranlum adductis silentium, inde quam sane sacras hujus martyris exuvias serius,
suGerardi cctate, a Broniensibus ascetis fvisse unus, quantum opinor, Cointii exsceptas, nemo emplo indubitanter conclusent nequeenimMo;

quamvis reliquiarum S. Leodegarii, quxhinc ad monasterium Broniense a ierardo fuerini detatx, expressa apud hujus biographum neque in Vita, neque in Appendice mentio occurrat,id a Gerardo factum non fuisse, concludi inde nulla
(

/<

ratione potest.
S.

lanus. aliique

buere, omnes detulent. dus e Dionysiano monasterio Bronium atmnde sat probabileapparet, LeodeEt vero Sandiogarii reliquias ab ipsomet 8. Gerardo e Broniense esse allatas. nysiano monasterio ad Etenimjatente per verba supra reatata Cointio, martyris eatuun de et quando sacras Leodegarii ig-noeperint ascetx Bronienses, penitus vias SUSi
ratur.

neoterici propositum sibi ha recensere reliquias, quasS. Gerarilli

Hinc adeo opinio de Leodegarii reliquiis e Dionysii Bronium per Qerardum altatis nihil omnino exea, quamei supra attribiu, probabilicrelate amittit. Ut porro htec utcumque adhuc servari siscat, magisque pateat non ab omnibus lentium de Leodegarii reliquiis a Gerardo Bronium allatts, duo adhuc testimonia, quibus hoc a Sancto factumasserili" in mcdium adduco.Pri7
(

.i

el

aliunde in-

auptr tat probabileiippnret.

ario Namurcensi anno 161 excuso. Iloc sie habet Corporis ejus (S. Leo Gerardi opera; atrii) partemasservatBronium 8.

mumpetitur ex

Sai

>

terumpetitur ex Catalogoreliquiarurn,qux BroHic, ut titunii servantur, supra adhuc taudato.

ndms$. lusprxfert, omnes recensetreliquias,

Gerardi pietateet ditigentia ditatu m esi extractus notatur se monasterium. Adhxc net quam, inventarv.v liquiarum Bronii
-

Quapropter cum multorum Sanctorv,,, monasterio a Gerarsacras exuvias e Dionysiano

,

C kdssanesatprobabiliteraccenseriqueuntiUa!,qua}

do

Bronium

fuisse advectas, doceat biographus,

cum

,io,,uas illas visitasset illustrissimas

<
,

\Ya.,

Bromi
tuvc

asservantur, S. Leodegani rehqutcB.

,

Ad-

Coinlius,
liquiis,

tamen velle mdel non xque attum apmi scrtp/oresomnesdeLeodegnrureut

a Gerardo

Bromum
Mgidius

allatis,

servatur

si-

lentium. Etcnim

Aurea>-Valtis
cap.

mona-

chus in suis
bit
ris
:

adAnselmumde
lib.

Gestis pontificum
i,

Leodiensium Additionibus
Reliquiae
et
S.

stc scri-

Leodegarii
B.

episeopj

et

marty-

anloncapelte, secundus Namurcensis ltun ' no 1588 confecit. In ho< 'pto. oss tur corporis S. Leodegarii Catalogum e?-go etiam secundum illum Fuerunt reliex qux Bronii asservantur, S. Leodegarii illatsf. TtaquehuctljMtVeaS. Q ^rdo Broan,,,, ^adtas e Dionysiano monasterio fv lem non habeo; probabUe pro ce
,

ductas

lapis,

Buperquem
in

Dionysins sacrum

auamq tamen ob omnia jamdictaexistuno\. '"'

"'''<
1
1

Mysterium celebravit
,

carcere,

qnum Domi-

interimcontrari\

'i

eidem, dans illi Saqus Jesus Christus apparuil seu S. dicto ccenobio (Broniensi in cramenta scihcet e S. Gerardo dicuntur (a Gerardi) utiexantecedenhhvs et consequmtibus

berum
tuere.

sit,

Adatiasjam

quidquid voluerint hac in parte stareliquias, q >uv Bronn pariter

s

asservan/r quseque eoa Gerardo e monasteno sunt delatcC,progredior.

Biograt ouoque (ouod
sn

Dti

Dionysii, translatae. scriptoris hujus mrlis intelligitur) non uEgidius, quamvis asseveranter 78 Ita

lo-

'-

-''

s,r

"''""'

Gerardut

Dionyitant

7id

mondtttrlo,

:;,;;:;;
iti.,

BroniumeS.Dionysiiattulerit, Vitam Mabillonius tamen in suis ad S. Gerardi Leodegam retiAnnotationibus Mgidii illam de
Octobris

^,-4. x i^m.quas^^ meniioncm /<><"

Tomus
II.

[unocente

qua li.simo r,,,.

ciso.

'

quemcertissimeistuc^^^hoc eoOem
pro-

^umBror

cum
sub

i,

btogrhitmrenti-

*"*"??

pho, umiii* e

s^

bvu corpus,

:,

2 40
*ucto*e

DE
(
)

S.

GERARDO AB BATE BRONIENSI.

curatore,

- n

continet certissime sancto Gerardo autem sanctuarium Broniensis basilicre ? Si cni Lietaldum percontetur ambiguitatem , infferit Gerardi) in abbatem, hujus "Vir Dei ( sancti qui cum eo creuobio Mosomensi snccessorera , coraad clandestinam tot reliquiarum
praBsens

H giam regionesque Mosce vicinasirrumpenlibus, restaurato hodiernum evenit, ex illoque deinde

Chimacense canonicorum collegium emersit? Nidinvenio, exquila prorsus monumenta antiqua quid certi possim statuere. Verum ad obbus hic
jectionem, quce, utdixi, contrabiographumnostrum hic formaripotest, jam venio. Catalogo retiquiarum Broniensium plus 83

positionem demirari solebat, Broniensis conlineri sanctitatem. angustiis tam mirabilem innocentibus pueris post Chnstum ex

locelli

Dwnysianatum Herodis jussu occisis reliquias e detulit Gerardus, uti bionomonasterio Bronium

Uniusergo

In ZoZTmt. P et GramrlQratmtm semel jam laudato, uti etiam a Rayssw mayo duo tantum inter reliquias Bronii asserva- BronimOm JC '"/"' recensentur Sanctorum Innocentium corpora,
tas

quidem hic, qraphus noster testatur, atque illud abbatem (vide Commentaru ftwcum Lietaldum vetustion 8. (i.rardi jus num.l cttylaudet, ex
certissime biographo, cujus lucubratio interiit, non sit, quin, quod hausit, ut adeo dubitandum
hic memorat, veritati exactas

qux ambo ex deslruendojamjam Chimacensi mop>\vmonasterio Bronium a Gerardo divinitw translata. Quapropter, cum ex dinito fuerint
ctis

biographus noster doceat, unius insuper

al-

ad amussim

con-

Sandionysiano terius sancti Innocentis corpus e monasterio a Gerardo Bronium fuisse advectum,

gruat.
corpovavero

in reliquiarum, quibus Broniense mQnasterium ditavit S. Gerardus, Catalogo su81

Verum

quxri jampotest, an ex prxfato Catalogo, Rayssio arguendus non sit, id doet Grammayo erroris
posse, ut altecens biographus. Respondeo, fieri Herode occisis rius insuper ew Tnnocentibus ab monasterio reliquice, quas Gerardns e Dionysiano hodieque serventur, etiamsi haattiderit, Bronii rum nec Rayssius in Hierogazophylacio nec Grammayus inRebus Namurcensibus, ncc Cata,

?l7,!Je,',liumemona,terio Chimacenti.

Sanati pra laudato, qui ad calcem compendioScV

,

est, duorum yitx, anyio 1618 excusx, adjectus quorum a b Herode occisorum Innocenlium f unus Philippus, alter Benjamin appellatus fuerecensentur. Idem fit a Rayssio in rit,

corpora Hierogazophylacio Belgii, eta

Grammayoin

suo

logus plus semel

rit.

jam laudatus expresse memine-

Utriusque verde RebusNamurcensibus Tractatu. quamvis de reliquiis e Dionysiano monasterio ba, acceptisnon agant, idcircotamen, quodexhis scriptoribus contra biographum nostrum hicformari hxcsunt: queat objectio, etiam transcribo. Prioris Philippi et Benjamin e numero sanctoCorpora rum Innocentium pro Christo ab Herode Ascalooccisorum Jude* tetrarcha impiissimo nita Aulas Christi-para3 Virginis monasterio
, ,
,

Etenim Grammayus paucissimas dumtaxat reliquias a Gerardo Bronium allatasrecenset,multumque abest, ut omnes ad amussin mumeret earumdem Rayssius. Palam fit hoc ultimum ex
elencho,
collato

quem hicposterior scriptor suppeditat, cum Broniensi Catalogo anno 1618 typis
Quamvis enim

vulgato.

qiuee
dicto,
,

hic sacrarum alterius ex reliquiarum, quas Gerardus e SanInnocentibus dionysiano monasterio Bronium detu lerit,eoop res

Terracenorum Chimanendivina revelatione sancto Gerardo facta sium translata? sunt, in Broniensem hanc ecclesiam
in
territorio

sam mentionemnon faciat; hanc tamenhabet Galin fne Clausulam lice, Latine a me redditam,
plurium Item (reliquicv scilicet Bronii servantur) coufessorum etvirgialiorumsanctorummartyrum, cum ernum, quorum nomina soli Deo nota sunt Sanctogo secundum hanc Bronii etiamplurium reliquiie serventur rum, quorum latent nomina, ab Behas inter forsan est unius ex Innocentibus quod, ut biographus noster rode occisis corpus, acGerardus a Sandionysianis monachis
:

servantur in capsula argentea in sacrario. PoPraeter feretrum... beatissisterioris vero ista mi patriarchai Gerardi asservat Bronium corpus arrhiepiscopi Toletanae sedis, et S. Eugenii
:

S.

Leodegarii

denique duorum sacra pignora In,

nocentium ex coenobio Cymacensi per praescium delata et, vastationis subsecutur Gerardum revelatione cuidam Tiberiai cum diu latuissent
,

refert,

Nivellensi cajcae facta, reperta. 82 Monasterium, quod hic a

Grammayo

Cy-

a Rayssio Aulas nuncupatur, in Theocuiu, hidtui raacense, seu Terracea datar notMo, racia sylva, qux ab aliis Terracia
Bronium delulil;

ceptumBroniumdetulit. videm non 84 ld sane vel idcirco vero potest ex Innocentibus cuquod unus ille absimile obtinuit, nuljus corpus aDionysianis Sanctus insignxatur nec u biographo rwv. ~ nomine <,u lo a utvyr i*ijiv nostro
t

^.
ex ,
,

eg ,e ac-

inve .

rm^;

MaM

Hannonise oppidulum. Hinc haud c Chimacum, a Rayssio verbis recitatis in territorio dubie Terracenorum Chimanensiura seu Chimacensium ponitur. Ut adeo monasterii illius situs cognoscaBaudrando tur, oppiduli Chimacensis notitiamex .Chimacum, alias Venn Villa, Chihucdescribo may oppidum Belgii cum castro in Hannoad fluviolum principatus titulo clarum nia
,

e ti a

vocatur, silum erat eo ipso loco, quo nunc

aliunde
fit

utilludSan.torum eorum, quorum ignoran- F ut mox recitata tur nomina, reUquiis Bronii, merito accensen asservatis docet Clausula, nuspiam expresse memoretureo mo,

qui vocatus fuerit

innotescat.

Unae

'^tibtogrt Sanrti biogn-

queat,

licet

Albam sedet, versus Arduennam sylvara

finia
,
,

et condi-

quibus supra, corpodo quomemorantur ea, de Innocentium, quorum alter ra duorum aliorum an supalter Benjamin (genuinone, Philippus nuncupatui\ Itaposititio nomine, lector judicet) GramRayssio que secundum jam dicta ex
.

quatuor Campaniae provinciae in Occasum Avennas verstans a Marisebur-o Kupe regia versus sus quinque, et quatuor a circiter. Non fuit ergo prxdiMalobodium sex
leucis
,

mayoet reliquiarum Broniensium corpus, tum esse nonpotest, unius ex Innocentibus

e

Catalogocer-

ctummonasteriumamonasterio Broniensi admoduorum Indum remotum. Hinc credibilius ft, monasteno Gerardo, cum hic corpora a

Bronii Sandionysiano monasterio acceptum, biographus, qui non asservari, ac proin inde crrorisarhuc illud a Gerardo allatum scribit, non potest. Quod prieterea etiam fien gui non
possct,
stare,

nocentium excidiumdiviCvmacensi seu Chimacensi instare nitusdidicisset,Broniumfuissetranslata.Verum monastenum, et qua quodqualeve exstitit illud Hocne forsan submediexcisum?
occasione fuit

qux quamvis corpus illud inter sacras, Sanctorum reliquias non exBronii asservantur, a haberetur compertum. Utut enim eo
injuria peGerardo fuerit delatum, temporum
riissepotest, vel alteri

um

in Lothannseculum decimum, Hungaris

cuipiam ecclesix esse conomnibus perpcnsis, cessum. Dubitandum ergo,

minime

DIE TERTIA. OCTOB

241

cvju ellam

a Gerardo,

minime apparet, quin unius ex Innocentibus corpus a Gerardo e Sandionysiano monasterio Bronium fuerit delatum. 85 Nec hoc tantum biographi fide credendum videtur verum etiam a Gerardo, cum e Sandionysiano monasterio discessit, plures
;

esse, Ricltarius jussit,

Bronium
reliqui*.

la'x

credundir

aliorum Sanctorum reliquias Bronium esse devectas, quamvis, quee qualesve illx fuerint, ne conjectura quidem sat fundata fas sitassequi. Nihil quippe vel in biographo vel alibi occurquod qualemcumque conjeciurx hujusmorit tamen, quod di faciendx locum prxbeat. Unum
,

huc etiampertinet, commemorari insuper hic ponon omnes scilicet, quas Gerardus, e Diotest secum tulit ad nysiano monasterio discedens
;
,

Broniense ccenobium, reliquias a Dionysianis monachis ipsi fuisse concessas. Etenim biograsic scriphus hisce supra adhuc recitatis verbis (sanctus GerarMultorum pignora*Sanctorum bit
:

tilM monachus exstiterit, a S. C. u Gerardo e Dionysiano monasterio Bronium adnoiidum diu ductus ; neque enim Eugenii Passio penes alios reveraus Drotunc exstitisse videtur, quam penes Gerardum, tiii tubslituil. monachosque, quibus comitantibus illam hic Bronium una cum ejusdem sancti martyris reliquiis detulerat. Quapropter cum Anselmus, haud dubie ex dictis monackus, ex biographi teslimonio ecclesix Bronieyisis sediluus tunc exstiterit, dubitandum nonapparet, quin ibijam tum monachi clericis a Gerardo essent substituli; alioquin enim monachus futurus tum fuisse non videtur ecclesise illius sedituus. Hincjam etiam tmnus.quo clericis monachi a Gerardo Bronii subrogati fuerint, prope definiius eruitur. Cum enim hoc ex jam dictis factum fuerit non diu admodum a Sancti e Dionysiano monasterio inpatriam reditu,
,

secundum eam,
anno
clericis

advexisse, quaj dus Bronium) dignoscitnr

sibi colleg-erat

fideli

hicque, uti ex supra disputalis liquet, anno 928 quse verosimilior apparet, opinionem acciderit, verosimilius etiam eo ipso patnter

undecumque. Sanctus repositione monastereliquias, quas, cum e Diomjsiano ergo undecumriodiscessit, secum detuiit Bronium, solis Dionysianis que collegerat, ac proin nona Gerardus non solum ns monachisacceperat.Porro B Sanctorum reliquiis, quas, e Dionysiano coenoconditum a se Brodiscedens, secum attulit,
bio

monachi fuerint a Gerardo Bronii subslituti. Verum non asque facili negotio definias, monasteriumne tunc primo Bronii monachis Sanctus exstruxerit an vero hos in monasterium, anteajam a se nondum monacho ibidem
;

verum etiam alns, niense monasterium ditavit, locis obtinuit, Bromumque ouas serius variis in argumenti simihtudinem de devexit. Posset ob opportune hic agi; verum cum tcm-

hisetiam sat acquisiLv fuemnt, a pus quo circiter a Sancto commodius de nsdem mfra dicendis dependeat,
tractabitur.

exstructum, induxerit. 88 Diflicidtatem hanc num. 36 et binissequcri/ busjam. ex parte attigi, eamque plenius examinandam huc remisi. Eam itaque nv aggredior, utque, quid ipse sentiam, ab ipso mox initio edicam, monasterium Bronii Gerar-

O/itillOMK. 711*
i'u

tuno primo

monaatenum
exilruclum Btatuil, arguRienfum
rlfltlUVl.

pn-

dusjam antea; cum ibiclericos instituit, que esset monachus, exstruxisse mihi mdetur. Itaque.ut, hocprccmonito,rem incipiam, pro opiMabillonione, qux contrarium statutt, quseque validissime ex dictis milinium habet patronum, Gerardo ecclesicV Brotat donationis Charta a

nondum

VII.

Clericis

monachos Bronii

niensi

subslituit,
et

quo tempore id fecerit, antea an hos in monasterium,

constructum, induxerit.

clericis

quo et Diploma anno 918 concessa rex Broniensis Henricus Auceps Germanise monasterii fundationem anno 932 confirmavit. Argumenta adeo, quae ex binis hiscc antiquis moforman numentis pro illa . Mabillonii opinione singuexpendenda sunt sedulo hic queunt adhibenda solutio. Ab his, qux lisque apta est Henricianum Diploma suppeditat, duco imtium. conversus monasteDicitur in hoc Gerardus jam exstruxisse. Unde conseqm videBroniense
,
,

rium
tur

Soneftti cleri
Bll

monacliose
iano

suhslitutos,
ro

^lericis monachos a Gerardo fuisse (^uwnaslerio in palriam reverso, Bronn ir veest, qui vocet in dubium. \ nemo
,

Dionystano

ut id

ille,

spectaw Henriciano Diplomate,

non prius fecerit,

duisset-

quam cum jam monaclwm iyinequeemm, utnum. 37 MabiUonn opi.

nionaid

num

contendens, et Bromeme sannis ad meliora c cncoeunetis provebere volens, c uarium in climinav.t conlooaverat, rum quam ibi prius tuens remonastici Ordinis subsf vTs tioncm patmamre a suo statim ligionem. Ast an id Idnusptam aperte edtcU f
,

reverso inquil de Gerardo Gerardus de boDomiui 8S biographus

,

Bronium jam

alia dianmus nionem tantisper propugnantes ratio, qua id Sanctusjam

assignariposi -/rnnrcrsus f-rissc ,hrafur. l'r Mabillonii opinione argumendissimumque pro

89
tai

Mameus,

plus semel jam laudatus

-ecte,
'

pu-

quitlem
it ciliU,

guidem, r,,

morwteriumBromense,
fu,sse exslru-

priusqu.'

'"

'

dlu Sanclus

a Sanbioqraphus. Attamen videtur ex colligendum ctireditu id accidisse, tribus sequenttbus narrat

l
'

effecii

''

admodum

iis,

hu,us num. 66 Uographus, qiurque Commcnlam jam ob oculos posm. E tentm s, COmpZdiO biographum) nondtu dum l,cc (adi loco citato conttgtsse mdetur ut reditu

qu.v

num.

30 et

sianomonasterio esset reversus, ',,, A ii, margumentomoxmemoralopr pm*. ,;,< .^.paret.impulsusidetm,,, Sanctus esset monachus, / iam
l

aua, cum
,

Msse.insuaadmmurcensemHistomamP,,,,,. Eten koe loco.ut mepaq. 11 perperam statuit.

nasterium jamiunc,,
tn eccle
;

admodumaSancti
dii indixeru,

Richarius, Lcodiensis episcopus,

ad

synodum heoque Anselmum, Bromenm

atlulerat, Passtone

sem
.

clerici

sl atuere

/.asseexstruclum.tea sunt inducti, videtur, non insuper

ecclesi*iedituum,cimS.Sugemtmartyris,rus
reliouia*

Bronium Gerardus

in

eam, quam
h

cumjam

accersienl.

is,

quin non apparet 87 Jam vero dubium Eugenii Passione Leodn adquem cum S.
,

?r ZtC:

:s

^^! " -"<-

*-

242
silio)

DE
in
,

S.

GERARDO ABBATE BRONIENSl.

con-

suo

deserendi

seculi
,

proposito

siam (Broniensem

scilicet)

ubi cupio construere

in
servitio
,

CB.

firmatus

ad amussim sequi
,

quae

ei

suaserat

monasterium

ac

meipsum

patriam desereret quae ad illam (Broniensis moomnia composuit nasterii) fundationem spectarent cum primum ad ut deditque in mandatis
episcopus
,

decrevit.
,

Autequam

tentis Dei militaturura.

tam illam dedit

apicem
rici

monasterium

esset

perductum
,

cleil-

interim

in eo constituerentur

dum

ipse

lud
set

exercitiis

cum monachis, animum excoluisset

Tnnc
nulla
S.

postquam
,

vitae

religiosae

Sose ergo omnipotentis Dei ecclesiae donarat, totummilitaturum Broniensi que proinde, missis humanis, rebus animum cceut idcirco, lestibus addixerat. Fieri ergo potest, cum post datam saltem eamdem Chartam Bro~ niense monasterium fuerit exstructum, Sanctus
,

omnipocum Char-

in servitio

occupatura
in

pos-

venire.
,

re

amplius

seculo
inclusu-

detentus

monasterio

Dionysii

sese

rus, abscessit. Clerici ergo, ut his verbis etiam velle videtur Mameus, in ecclesia Broniensi, adjectoque huic monasterio non prius fuere consti-

jam conversus, utut id nondum monachus fececondidisse, ab Henrit, sacrum illud xdificium rico Aucupe in diplomate asseratur. Atque id quidem idcirco verosimilius potest videri, quod a Gerardo monasterio is donationis Chartam
,

perperam lamen a Gerardo,

quam cum jam Gerardus San-dionysianum ccenobium esset i^igressus. 90 Verum id cum iis, quse biographus num.
tuti,

Broniensi concessam, verosimiliter tunc viderit, cum taudatum diploma ad ejusdem monasterii

jam moMarne-

10

et

xi refert

componi non
:

potest.

Etenim
Gcrarpereg-e-

nacho, faclum
ttatuit

ibidem hsec habet

dus
jussionis

Vir

vero

Domini

fundationem, donationesque ei factas confirmandas concessit. Neque est, quod dicas, Gcrardi conversionem, quam num. 19 memorat biographus, supra a nobis esse acceptam pro Sancti ad

apostolicae
tine

exsecutor
(

promptissi-

UB

me, postquam
rat opus,

tenus

injunctum

ad

eamdem

basilicam

Broniensem

a se exstructam) devotissimura contulit munus quod B ex copiosis praediorum suorum redditibus, Adinterim sufficeret ibidem Deo servientibus. clericorum rehibuit quoque illic pro tempore ligionem, per datam sibi sapientiam instituens ac eos vivere secundum canonicum morem aliquot versiculis pro inepto suo more deinde,
:

Dionysianum monasterium accessu; id enim idpriusquam de Sancti circo factum est, quod conversione loquatur biographus, illius ad vitam monasticam accessum referat, sicque hunc per illam manifeste designet.Itaque, ut mihi equidem
,

ob omniajam dicta apparet, argumentum supra propositum ex Henriciano diplomate, quod insuper secundum infra dicenda interpotatum est, vim sua?n a?nittit, acp?*oi?\ ex eo nequit evi?ici, Bronie?xsemonasterium nonprius, qua?n cumjam
Gerardus factus esset ?nonachus, fuisse exstructu?n. Nec id etiam queunt evincere duoalia argumenta, quo?m?n alterum pariter ex He?iriciano diplo?nate, alterum ex donationis Charta Broniensi ?nonas te?no a Gerardo concessa repetitur. quod in Henri- fommat 92 Primum consistit in eo
,

prosequitur Constructo igitur ut diatque ibidem "Vir sanctus oratorio de officio clericorum constituto ctum est coepit plurimum cogidivinitus sibi promisso
interpositis
,

ita

tare

thesauro

qualiter

videlicet

potiri

posset
sa-

beati Eugenii

martyris et

episcopi

corpore
ejus

crosancto.

Circa quod
,

dum

crebro
incidit

versa(sic

cia?io

Diplomate

quod

a?x?xo

tur

intentio

superius

memorato comiti Berenoccasio

)

tur, mo?\asteri\im Bronie?\se

datum notanuper dumtaxat ex93-2

exBtruxine,
Ilriilirn

ali

ACU
jiniiiii

pe

lin

g-ario

quibusdam ex causis
divina
Dei

nimirnra

disponebat
solus

Promissio

ut

in

struxisse dicatur Gerardus, hincque posi annum mo?\achum indxdt, 919, quo Sa?\ctus verosimilius
videatxir exstrxwtum.

Eranciam
adscito
sui

dirigeret leg-ationem....

Ad

se

autem
consilii

Verwn non raro

accidit,

Athleta,

soli

revelat

usque sna proferat misGeamica. coramendat collocutione satica ex tota hac biographi narratione rardus ergo, uti liquet, clericos in Broniensi ecclesia constituit ante eam, quam pro comite Berengario obivit, legationem, ac proin etiam ante suum, utpote moqui ex dictis hac posterior sit, in S. Dionysii ingressum. Cle?Hcos ergo post hunc in nasterium
secreta;
,

et ut illuc

ut ea, qu<e ?nulto etia??\ diutius sxrnt tra?xsacta, nuper dumtaxat facta esse, scriptores docxmxenco?xditu?n tave co?nmemorent. Mxdto sane diutius

Gerardus ja?n erat Bronie?\se ??\onasterium cxim e vivis excessit, qua??\ cum ejxtsdem fu?\datio?\em Diplomate suo Henricus Auceps confir?navit, et F
,

tamen

ecclesiam Broniensem fuisse inductos,

statuit

perperam
monaste-

Flandrise ad Gerardus Cellensis, Sanannum diem olausit apud ctus appellatus Gerardus Bronium Hanoniae ( imo Namurcensis comita-

Meyerxis in
959 sic

A?\nalibus
:

scribit

Marneus,

uti etiam Broniense

rium tunc exstruxisse Gerardum, cum secundum iinpndafecisset id Sanctus jamtum, cum in Broniensem ecclesiam clericos induxit.
utut

quod recens condiderat. monasterium unum exempla non addxico Plura ejusmodi maad ipsam qua de agixnus qxwd hoc adduxisse contentus. At vero teriam spectat
tus )
,

enim

i*

91

Ast,

inquies

si

Gerardus post

suum

in

in opinione ?iostra,

qua Bro?xiense monasterium

,

iimiilliiii

Ulli-

iiuchuB

mona-

tCerinm illud
tXBtruxerit, id

tamenjam
conversus

Sandionysianum monasterium ingressum ccenobium Broniense non condidit, qua via, quseso, Henriciano sat dissolvi queat argumentum, ex diplomate proxime propositum, ex quo consequi videtur, ut Gerardus non prius, quam cum

jam

ccenobium factus esset monachus, prtefatum Sanctus, uti ex ejus donationis Charexstruxerit. manifestum fit, nota, scepissime jam taudata,
,

a Gerardo nondum monacho co?xditum statuimus, fue?*at id dumtaxat cum annus agcex?*etur 932, tredecim circiter annorum spatio exstructum, structum, xtt ?\onvidea?n, cur nuper anno illo ab Henrico Aucupe in Diplomatedtn hoc nequiverit. Multo itaque minus postremum argumentum contra opinionem nostram facit.
pertinet ad alteru?n, quod, ut di donationis Charta repetitur, id unice a Sancti anno 9 is consistit in eo, quod secundum illam Bronii <' statutu?n dumtaxat Gerardo fuerit, struere monasterium. Unde consequi videtxir, xit, sit cxwx Sanctus brevi post a?\num 918 factus

Qxwd jam

vummonasterium Bronii comtruere, Deoqueminondum monachus litare jam ab anno 918

,

statuerat. Propositum

Sanctus habebat, proinde jam seculo nuntium remittere, eratque religioste vitsepropositum, tum a secularivita ad sanctioremque reque ipsa ad meliorem etiam, conversus. ln donationis Charta verosimillime meas ad eccleitaloquitur: Dono... aliquas res
scilicet

monachus, conditum id ab eo jam monacho primumfuerit.

93 Ita sane res habet, si

modo

i?\ter

tempus, quo

DIE TERTIA OOTOBRIS.

Hinc,

243
CCTORI
C. B.

cum

M c ex Sancti
ionationi

quo Sancius monachum induit, et annum 918 q U0 donationis Charta data notatur, tantum temp ris spatium, quod xdificando monasterio suffe,

nuisse,cumque adeo hsec vel sic etiamconfirmetur, libuit illud hic etiam proferre, quamvis rem evincere,

wMeofur,
rtfjiimenfi

cerit

medium non
alterius

fuerit.

Verum

nihil vetat
,

95

objam dicta minime queat. Alia nunc addo. Certum est ex dictis atque indubitatum, Ge-
'''

s "cn

inter duos illos terminos

magna etiam
do

annum unum cum parte conjunctum, medium

statuere, hocque proinde temporis spatio a Gerartest esse

rardum in ecclesia Broniensi prius institutsse clericos ,quam in Sau dionysiano monasterio sese inclusisse. Adhxc certum etiam esse debet, Omr

apho

nondum monacho monasterium Broniense poconstructum Et vero, cum ex mox di.

dum clericos, quos ibi instituit, secundum canonicum morem seu institutum vivere voluisse ita
:

cendis monasterium illud Gerardus, priusquam monasterio Dionysiano sese inclusisset verosi
,

scilicet

num.

10 docet biographus, nec est, cur

(in

illi

hac in re

fides denegetur.
illic

millime exstruxerit ,ob argumenlumjamproxime pj-oductum neccsse mihi omnino videtur ut mensium circiter sedecim spatium,quo Broniense monasterium fuerit exstructum,intercessisse medium statuatur inter tempus, quo Sanctus monachum induit, et tempus, quo ssepissime memoratam donationis Chartam emisit. Idporro cum ita fieri necesse sit, consequens est, ut Sanctus non anno 018, ut communiter putatur sedanno 019 vel forte initio sequentis monasticum habitum primo assumpserit, uti etiam idcirco supra in hoc Commentario pr vvio jam docui. Venionunc adarguB menta opinionis oppositw, quse Broniense monasterium a Gerardo nondum monacho statuit exstructum. Prxter ea, qusenum. 'AGetM in medium adduxi, plura adhuc alia pro illa militant .Itaque
, ,

Adhibuit quoque
rardus) pro

Verba ejus hsec sunt ecclesia Broniensi Ge,

relig-ionera per datara sibi Bapientiam instituens eos vivere secun-

tempore clericorum

dura canonicum morera. Votuit, ergo Gerardus, ut clerici seu canonici, quos in ecclesia Broniensi a
se condita constituit,

secundum canonicum morem seu secundum sacros canones canonicis seu

clericis

a Patribus prsBScriptOS
lib.

mtam
1

exigerent.
et

Jam

vero, ut

Thomassinus tom.
3,

de Veteri

Nova Ecclesue Disciplina

cap. 9 dilucide

probat, sacri canones districte exigebant, ut canonici, qui in una eademque ecclesia Deo deserviebant, in

bitarent inclusi.

uno etiam eodemque monasterio cohaQuaptwpter parum verosimite

'

ut

eam fir,niterstabiliam,nonnullaexhis insuper

apparet, a Sancto nostro, qui volebat, ut clerici seu canonici, quos in ecclesia Broniensi a se constructa constituebat secundum sacros canones
,

lncpropono. In Supplemento ad Diplomata Belgica Mirsei cap. 3 exhibetur diploma, quo Carolus Simplex, Francorum rex, Broniensis monasterii fundationem confirmat. In hoc autem Gerardus, nrnimParisienseadiret,sacrumpriusquam I <, que Eugeniimartyriscorpus impetraret,monaste-

vitam ducerent, non fuisse jam tum, cum illos ibidem collocaret, monasterium eccstructum, in quo secundum sacros canones inclusi cohabitarent, vttamque pieet religiose ex Patrumprxscripto exigerent.

rium Bronienseexstruxisse, diserte asseritur Totum adeo diplomatis initium quo id fit huc
.

96 Gerardus ergo jam tum, cum seu canonicos in ecclesia Broniensi a se condita conhocstituit, monasterium Bronii ewstruwerit,

atipi 9tiiiuni

peiitii

transcribo.
tx Caroli

que
'

illis

inhabitandum dederit.

Quapropter

94

'

$ ic
,

haoet

Notum
,

sit

omnibus

sanctse Dei

cum ex
chwn
rit,

dictis canonicos seu clericos

,

Simplici$
<t'i>hmate,

Ecclesi*
futuris

fidelibus

et nostris

quia adeuntes nostram

pnesentibus atque serenitatum coErraenfridus ad,

canonicum morem viventes

secundum antequam mona-

indueret, in ecclesia Broniensi constitue-

mites

venerabiles

Hagano

et

duxernnt secum Yirum venerabilera servum Dei Gerardum qui Bronium monasterium in pag-o Lomaeensi super rivum Bornon sitam ubi Pi,

consequens est, ut et Broniense monasterium, antequam id faceret, pariter exst, n

l

pinus
suis
clesiiE

filius

Ansig-isi
,

jussit

oratoriolum exstrui

tidelibus

et

beatissimum
,

Lambertum

ec-

adhuc magis patescat argumentum quod Commentarii hujusnum.$6 jamdelil paulo dUucidius hic propono. Gerardus, utibio>>>>graphus num. 35 testatur, c Dioni,

Quod

ut

pia peroratione Tungrensis episcopuin perpetuae Vir^inis Mafecit dedicare in honore Joannis Baptistffi atque clavigeri riie sanctiqur
Christi et

sterio

Bronium
,

clericorum
vit

quara

reversus, io Broniensi sanctuario elimina- F ibi prius locaverat,

, i

Apostulorum principis Petri

in

restruxit

melius. Corapleto itaque jnrn Vir Dei Parisiacense dicti loci JBdificio, adiit monasteriura sanctorura martvterritorium ad ejus. Impetravit Dionvsii sociorumque
et ampliticavit

substiordinis conversationem tuens religionera. Sanctus ergo,teste bioijmpho, a Galtia Bronium reduw nionachos eoipso in loco constituit, quo antea clericos seu canonicos cotJam vero S. Gerardus omni dubio locarat.

rura

quod
licet

diu

desideravit,
,

martyris Eugenii

thesaurum egregii sciToletame sedis episcopi

, ,

corpus

Qobilissimum
Sanctorura

pignorum
ne ergo, Simplicis

cum aliorura multorura et cum magma exultatio-

procul tunc monachos in Broniensi monaslerio constituit, ac proin eo ipso etiam in monasteriojam antea clericos seucanonicns coUocarat. Hinc porro jam consequitur, illud, unemadmodum vult Mabillonius, non tunc primum, cum
Geranlu^

asportavit

ad jam dictum locum. Gerardus quod Caroh spectato hoc diplomatis ,

,

nomine signatur riumBroniensepriuscowlnht

,

initio
.

monaste-

jam monachus Bronium rediit, sed tum,cum hic clericos Bronii constituerei, monachumque proinde nondum induisset, fuisse

imo ad apicem monachus ad etiam perduxit quam futurus monasterium sese conferret. San-dionysianum Simplicis diploma Verum, inquies illud Caroli vel certe admodum vet omnino supposititium est,
,
,
I

>selector, alii exstructum Euic jan probatum cst, adquibus h argumentis, insuper hicilludt quod Commenta' de,si lubet, Rescrtptis, Stephani rii hujus num. 37 a binis

idque ipsemet interpolatum.Fateor, sic se habet ummhitoprobabo. sequenti dilucide minusadmodumantiquum appareat, argumeno qux monastesaltem est jam antiquitus cam susceptam aGerardo vitam n Broniense ante opmionem obtimonasticam statuit exstructum,
,

scptimi seu octaci Pontifici petitur, nec dubito, quin in opinior,

qux monasterium Broniensea Gerardo Htum statuit, manibus pedibusque, mont

,

utdicitur, sis concessurus. vero, quamvis Mabillonius

97

Et

opinwnem
coni

21
kUCTon

DE
quam ex

GBBABDO ABBATE BRONIENbl.

Haaanonis
et

contrariam,
S.

C.B
opinio oppotila ftabihli
.

Vitam tradat, iletiam loco in Annalibus Benedictinis non videatur non lamque proinde retractasse quin aliquando seita tamen firmiter ei inluvsit, in laucundum nostram fuerit locutus. Etenim de S. Gerardo num. 8 datis Annalibus lib. 48 pago moBroniense in Lomacensi
Gerardi
,

ad dictis in preeviis suis nonuno Observationibus docet,

Francorumrex ratum, quod Carolus Simplex, comitum mterventu Ermenfridi

memoratur. Gerardo imperiivisse quo fuerit emissum mdtcan, chronicis, tempus, Hoc quippe modo signoi tibus, corroboratur. [ndi/me-Datum sexto Kalendis Septembns vig-esimo nono regnante anno ctione seounda, redintegrante vigi Carolo rege gloricio decimo. vero hareditate indepta
, , ,

Varns

notis

sic scribit

ibique clericos nasterium exstruxerat dum il in sancti DioGerardus collocaverat professionem nrnysii monasterio monasticam peculiari virtutum masset. Annis decem eum animo msedit exactis istic
, ,

interim

ouarto, largiore

lctum Aquisgrani

palatio,

anuo ab Incarnatione
qmbui
Simplii

studio

et

ardore

Bronium

repetere

ibique

monachos

clenco-

rum

adeptus quo diploma notatur comcum tribus diversis annis quibus poni nequit illas diversas regni Caid pariter secundum tres Etenim anno Chmsti 914 rolini epochas signatur. primum inito, nec nec vigesimus nonus a regno quartus a regno, quod integrum hac- E viqesimus Odonis rcdintenus non possederat, post mortem. amplwm post ab mus tegrato nec decimus denique stimassetopinionem.qumBroniensemonastertum Carolo Stmobitum Ludovici hxreditate obtenta QuaB a Gerardo jam monacho conditum statuit. annus, ut computaw.h palebd. plici volvebatur <> nostra diploma, hincvropter, cum id ita sil vel Indubie ergo interpolatum est hoc opinio ,confirmatur auxilli e diametro opponitur jam supra ex hoc annum seu temaue est, cur irco imo etiam pro fere proqueverosn, conditum sit Broniense momonastenum a San- pus quo circiter habeo, Broniense duxerimus indubitato nasterium, definiendum non monacho fuisse exstructum. cto nostro nondum laudatx quam Gerardus etiam sxpissime jam td mdubie ante donattoCeterum, cum ex didi* serius id quam quidatam dedit Chartx auctoritate Broniensi a^Gerardo nis Chartamecclesice factum statuere. Verum notet dem'diploma omnino hinc jam est, ut, supposititium non est factum non sit, necesse anne hoc plane etiam monasteru Bronienauemadmodum jam monui, supposititium esse, non imEst sane, cur plane tempus, quo illa data est et chroS i s constructio inter meritoquisai-bitretur.Etenim proeter notas San-dionysianum monatempus quo Gerardus qua? omni dubio procul nicas jam memoratas ac proin anno fere 919 est alia prsefert supsterium ingressus adulterinx sunt, multa adhuc Veraccidisse statuaJ autcerte interpolationis indicia. positionis,
hcereditatem
est
,

Quibus verbis sane secunGerardum ante dum opinionem nostram, qua Broniense monastemonasticam professioncm arbttramur, apertissimeloquirium exstruxisse, opinioneergooppositasaltem vactllasse tur Tn in alteruira amplepotest videri, aut forte etiam quod tamen futuctenda sat sibi non constitisse si is scriptor argumcntis rum fuisse non videtur, Gerardi donationis Charta et iis, qux supra ex S. medium adduwtHenrici Aucupis diplomate in indubitatam effici exievinci omnino atque
loco instituere.
;

quarto. Domini nongeutesimo decimo regni Caroh Simphcis 90 Tres hic epochx dictts ab anno usurpantur, quarum prima ex primum rex coronatus est, secunda 89* quo Francorum regi, sucab anno 898 quo Odoni quo post ac tertia demum ab anno 912, cessit
,
,

*ij/iia-

'nr Caroli

n H

plomu, adulicrinx iunf,

mortem Ludovia, Germanix

annus ChnsU
914,

regis , ampUorem ducit initium. \erum

,

<

VIII

De

Caroli

SimpllClS

dl-

per

plomate, binisque Pontificiis

scriptis
,

re-

quse

Gerardum

qwv^prxcedentihucexiUotranscriplasunt, ba fuisse, msx tiss imeindicant,datumnon reliquias a S. Gerardo e Dios Euqenii martyris translatas, acprotn nvsiano monasteno Bronium quam anno circiter 9-28 aut seauenti non citius, disputata sunt faciie utiexiis, quie jam supra
' ,

monasterio
feruntur.

Broniensi impetrata

V
forle
,,/,/nr ctt tl>-

colliges.

Diversa

Pont</i.

um regumque diplomata
,

seu

ZSZZm

monasteno per b. escrivta qux Broniensi ^etrata fuemnt circumferuntur. ueraruuui Gerardum m^j^' **"- i vix ullum est, quod non ex nota

Verum

h<ec inter

aliqua,

dcbeal nisve aueat aut etiam

his

haben suspecium. Duo lamen reipsaex Resexdicendis patescet. Dionysiano monaslerio Broraum
concessa.Atque jamreversi, postulalione,,, fuere Saneti <n Dtony hinc esl, curpost habitumjamde promottone ad sasianocwnobiovita monastica, de rediluque in patriam sermonem cerdotium,
,

quam prmfert,

interpolationis supposilio-

consequitur ut vei an100 neque envm 929 datum esse debeat no 9^8 vel ultra notatvr Carolus Simplex a quo datum utiex Frodoardo in ritam protraxit, annum consensu maChronico, omniumque eruditorum At vero Corolus, uti tdem Fronifestum evadit. doardus,atiiqueilUustemporishistoricitestantur,

Hinc porro jam

,,,,../1"""'

tliploma
uliquod,

ww*
"'

npParet,Carolt Ger"'"

captivusasuis anno 9*8

et

sequenti detinebatur.
vel hinc

ad Gerard>, e

admodumduutprimo quidem BroCarolus prsefatum diploma m bium sit, an umquam conniensismonasterii favorem Gerardo deindevero, ut certumsit, id Aqiasgram

UndeM

cesserit;

datum perperam notari

ut Carotus, qui in

animus quamvis Mis nunc tractare, mihi sit Simplicis nornme siaulem dtploma, quod Caroli de hoctamen non onatur datum noletur citius quam de reliquis, qum Irius tractandum duxi, diptomatibusseuresen "-'. ,//.. /i;

le Mo i pHsfaceremsermonem. T, quidem secundum annorum etde his alque id feruniurve tm qulus singula data nolantur rehqua prxhunc Zlnemtraclabo. Secundum moxque ilerum jarn memo-

,nlo

adeo,

qui enim fieri queat Francia asuis captwus Unis alterutro ex I"', dictis annis detinebatur, Aquisgrani Lotharingtx memoratum diploma ad preces Gerardi seu Lotharii regni oppido monasterio impertierit ? Adde )am Broniensi Lotharingtam tn ab anno saltem 925 totam in Eenrtci A"situm erat qua Aquisgranum
,
;

>t

cupis
,

Fi

fxsseconcessum. Bxncft, ni a Carolo Simplice ui

anno

regis, potestatem concessisse ile, hoc capite vero fiat prorsus abstn ex diploma Aqw 928 vel 929 prsefatum

Germanue

;;,,,

DIE TERTIA OCTOBRIS. 245 omnibus hisce perpensis, nesciam, an diplo- cessum sit; designatur, totum fere ad verbum, ma illud pro plane supposititio non debeat haberi. uti ex utriusque collatione patescet, prolixiori, Admodum sane mihi est suspectum tum ob jam utpote ex hoc secundum dicenda contractum, indicta, tum etiam exeo, quod verbis seritur. Hinc sane prolixioris initium, quod toto prxcedenti recitatis dicat, monasterium Broniense a Gerarbreviori jam recitato dumtaxat fere constet, non
w,

IUCTORI

C.B

do restructum seu rexdificatum fuisse

cum Sanctus ex dictis

eoncetiii

"-

tcriptum pontificium breuitif,

quod, Broniense monasterium de novo exstruxerit, a vero indubie est alienum. Utut sit, cum nihilominus diploma illud, veluti Gerardo datum, sub Caroli Simplicis nomine circumferatur, puto, ab hoc rege diploma aliquod, quamquam non tale, quale apud Mirseum exstat, reipsa Gerardo in monasterii Broniensis favorem fuisse concessum. 101 Atque id quidem factum reor anno 919 aut initio sequentis, cum scilicet jam primo illud
;

describerem, nisi hinc palam, in quo invicem discrepent posset haberi. Totum itaque, etiam cum suo initio, rescriptum seu privilegium prolixius huc transcribo. His verbis concipitur ; In nomine sanctaj et individuoe Trinitatis et
, ,

S.

semper Yirginis. Stephanus Apostolicae suramus episcopus, servus

Marise
,

Sedis

servo-

rum Dei fratribus ac tiliis nostris per universum orbem terrarum in fide Catholica degeutibus.

103
noster

quod

essetconditum,Sanctusquenondummonachuminduisset.Nequeenim serius id vel citius factum esse posse, ex jam dictis facile colliges. Ad aliud nunc, imo duo alia diplomata seu potius rescripta, qux ambo in Broniensis monasterii favorem Gerardo data esse, a nonnullis creduntur, sermonem converto. Alterum anno circiter 929 datum notatur quamvis vero alterum annis aliquot serius signetur emissum, silque proinde Henrici Aucupis paB riter hic discutiendo diplomate, quod annum 932
pr,-i /( /

sentibus
,

Notum cupimus quam futuris

esse
,

omnibus* tam prae- quodhicpafrater

''"""

qualiter filius ac
,

divina annuente clementia Gerardus abbas nobis innotuit de monasterio Broniensi in quod in melius reformavit et restauravit semper Virginis Mahonore S. Dei Genitricis riae, sanctorumque Apostolorura Petri et Pauli et S. Joannis Baptistae. Post vero multorura Sancongregavit ilii corpus etiam ctorum pignora archiepiscopi Toletanse Eugenii martyris, S.
,

sedis

discipuli et ordinati
et

S.

Dionysii archiepiet

,i'<;

,/poris ordine posterius ,ecquenihitomi-

scopi

nus de posteriori illo, quam priori rescripto hic ago,quod ambo inter se necessaria quadam ob materiam tractandam conjunctione connectantur imo unum dumtaxat sint, idemque rescriptum,uti ex dicendis patescet.ExhibetporroillaMirasus,alterum quidem, quodest brevius,sub Stephani Pontificis nomine in Notitia ecclesiarum Belgii cap. 52; atterum vero, quodestprolixius, sub Stephani item Pontiftcis nomine in Diplomatibus Belgicis
cap. 21. De binis hisce Rescriptis plura hic disserenda sunt, ac proin, ut /uvc commodius intelligantur, lubet utrumque huc transcribere. Brelib. 2,

honore inihereditatem quoque propriam tam bi attulit et in oranibus jure in agris quam mancipiis hereditario adjacentibus devote ac voluntarie
,

cum mag-na
:

reverentia

ad praefatum dedit monasterium. Postquara auprovolutus pedibus tem nobis hoc indicavit quatenus auctoritate Apostolonostris petiit, rum Petri et Pauli malediceretur omnis qui
,
,

de

eodem
,

monasterio

aliquid

conaretur,

tam

de reliquiis Sanctorum , quam de vestiinentis et atque de manet de territoriis auferre libris vel de aliis quibuslibet rebus, quas nunc cipiis
,

habet
dia
tiit
,

sibi datas,

vel ultra possit Dei

misericor-

vius

Stephanus episcopus, habet servorum Dei , notum cupimus esse omnibus qualiter filius ac frater noster Gerardus abbas
sic
:

servus

obtinere.

Hoc

quoque

magnopere

expe-

ut

cumque

constringatur anathemate quiprivilegium , quod de eodem loco et

eodem

nobis
in
S.

quod monasterio Bronieusi melius reformavit et restauravit in honore

innotuit

de

monasterio jam regia magnificentia et impcrialis sanxerat auctoritas, aiiquatenus prassumeret innullus cofringere: scilicet ut nullus episcopus mes, nullus advocatus, nullus judex publicus, nec
,

sansemper Virginis Mariae ctorumque Apostolorum Petri et Pauli etS. Joan^ nis Baptistae. Post vero multorum Sanctorura

Dei Genitricis

piguora, congregavit

ibi

corpus etiam

S.

Eugenii

quilibet ex judiciaria potestate, in ecclesias aut loca vel agros, seu reliquas possessioues memorati

martyris, archiepiscopi Toletanae sedis, discipuli et honore S. Dionysii, et cum magna reverentia
inibi
attulit
:

audiendas,
mau.sioncs

monasterii praesumat ingrcdi, aut ad causas ^ aut preoaturas faciendas, aut freda

hereditatem quoque propriam tam

mancipiis
,

vel tributa,

ant

in agris

quam

et in

omnibus

jure he-

aut sylvas

vel obsonia quaelibet exigenda vel paradas ficiendas; ,

, ,

reditario adjacentibus ad praefatuni dedit monasteriuin.

oanci Mfur cum proJnion,
/ic

aut aut fidejussores tollendos dem monasterii, tam ingenuos

homines

ejus-

quam

servos,

i-

hoc indicavit quatenus auprovolutus pedibus nostris petiit et Pauli maledicectoritate Apostolorum Petri
102

Postquam

autem nobis

super terram ipsius commanentes, injuste dlstringendos, nec ad ullas redhibitiones aut illicitas occasiones requirendas, uostris et futuris temporibus.

et

qui de eodera monasterio aliquid Adstantibus igitur episcopis auferre. conaretur petitionem famuli Dei Gecousentieutibus
retur

omnis

rardi

Apostolica
Castorius
S.

Ego
,

Komanaj
,

^^J^^JT^
Ecclesia3
et
,

auctoritate

firmari

decrevimus.

Gerar104 Sed liceat memorato Dei servo res pr83dicti raonasuisque successoribus do, uo.t^rii /iitti monachis suis sub immuuitatis
,

leciiatur,

def(?usione

uieto

ordine possidere et ordi-

corroborante

Apo

stolica

auctoritate,

sancto

Papa

Stephano

recognovi. Data v. Kalendas Man suggerente regnante Henrico in regno Lotharii anno Inimperante in Italia Hugone anno secundo
. .

que cujuslibet arbitri commuuione, nisi nare monachis id rationabiliter ipso abbate et suis Hoc quoque firmari expetnt petentibus.

Ique

fieri

nihilomiuus

quicumque
suos
aliqua

ut eadem damnetur maledictione, locum ipsum et loci incolas infra

hostili

Amen. Komse dictione .... Actum nomine ad GeTale est, quod Stephani Pontificis
feliciter.

terminos
injusta

incendio

vel

carfe

aut

Broniensi monasterio datum notatur, rescnptum seu privilegium brevius. Hoc porro, circiter conexcepta clausula, qua, quo anno
rardi preces

teuus

depopulari

oppressione vel infnngere.

et
,

P^umpserit^iqua.
Adatantibus
hujus
,

igitur episcopis Romans Scdis

confratnbus

sanotea

et consentientibus

pctitiouem
famuli

.,

DE

S.

GERARDO ABB iTE BRONIENSI.

Mewu
C.B.

uerarui Apostolica famuli Dei Gerardi Apo<,.o,.a :.,., Igitur auctoritate decrevimus. To-Hnr n.ifitor tate

^tatefitmri
Patr.s

rtW.l et riln et
'

iwnicrivsi, concessum . . Gerardo, nod huc }a . Cameracensis privilegxum, cu, S cp,ha

me

%Zhanus

M.n* Spiritus saocti . et sanet* et omn.um cmle.ti.im 2. Dei Genitricis,

"utum
et
S.

m,*r
et

*P
vir

Joannis

Bap.is.te,

sancton.m

Prtc 0* Benno prxmemorato

fc

rf

orf

!t?rrr :rt.^ rTr PonOl.m. ^ mcnti0 m

,
ii

,,io

)e-erint

in rcfc

mtuerint, etab

aDM

TcQmm
emendaver it.
At

S
: ,

?iset

regimsanetioniB, Sfratiam
,

nomiuo

vilamque Deo nostro

,

rnam

.
.

consequi

^
et

mwe-

toW a

mereatur.
et

^o Lo
Apo-

VL Zs
in

occnrrnnj. nroitanori eia prtmlegtt ito signetur dah onam

femgw

'

Ka

Maii, 6rci S

cum proUxtor, unum

ills l^astonu

Kot.m.8 ,,,ionarius
ip-ipffi L, le .*
.

Scrmianu.

sanct* Bumenm a-tor, te s to,,a

;

* ^. ^. ^jTwi - w*KomMaVv r m
.

.orroborante

Pantificia

Gerai do mpe Broniensi monasterto a

ofc
/

lU' miqMpiurti, ., episrojn cLab.tn.r., tubsertbunt

1

:wrrn ationeDomini...,Ae,u 3 Pmm^m To"' PJr *** ""

c

a! fel.e.tcr,

to cceMC <

Kcto,

, anntomnt

*"

***
cum
id
,

mjnrum quorum
.

jj

vlerique,

*
qritcopi,

im P etraV Jtom* a /0/ t^Z^nslO,

14

rws
nra
est

cx

&.

recito<ts

genuinum

5 *3S
existat

genuinive

IZie^atLJ.Idadeo^seouenttprmtare
animus.

IX.

Utrum ex

binis,

qu* Gerardo

^* X'l uera Uot,

contnl.i
,11

S.

Gerardo

Ota
firmanui ex

Pontificiis Rescndata feruntur, existat, genuinive

ptis

genuinum

loco
pi
,

habendum

videatur.

per quo.

^l^^.aulnJdmodum

c Prwileaium escnptum seu ^rivuegiuvi J\us, 9od co. dtctts quoddam prohx nO. dm(aa< Meiur
1

Jft^"^,,

Ponlificium bre'

,,i

,,

r.^S*^ rr;
!

e(

asuiens ' s

'

xd esl,

episcopales

omn.um Banleen^ per quorum a* "( < P vm /f;* < 4 , e Gerardum,

ubes

phus Pontificio per

^n&r. coV
^TSoblndx
'"","'';;;',
-;;;,;:;:,,:
'/.u-

tnam

svm ien redtret, vero ab

harU
*,

est

Mque hxc

quvlr,,,

archiepUcopisubscrtptt^^P^-^^
scribuntBenedxctusMeUns^l*
racensis, episcopt, abdtcata. anno 940
nl

Z^n"eris,difficuUa,

Medio i ane nsis

hxrattones, Rtanl. Bin ooana * sunt. . Pontificio pronuntiem, P' rescripto

dfetflH rrrle,

^ 9^l non ^^tque mta quam ad emui

posleri or

JfflS5*i.io) b nc

985

vi(am

comes ot ap Lcrrtnr, est erudUos >n conje^o omnes fere ^qmtmnus regnj quare est Ilali* rex; . componi cum s/0 a oundus ldo rfcd. te 7. '^ fl i S iHud ,n l 6rW si

:t,S;

** gj
'

Stephano
UHfu<

VI^ oa

rmripnm.

^ " .maitos conwsnrt, nequit per hunc q fuertt evectus, Petri calhedram

1W

/?<

sane

'

Zo

dumtaxat 939 ad

S.

danm
c<is

ia(nr.

^'
9^9 6.

ft

an(e

annnm

*W

'

y7/ r c;rrfi,,/,,,/,,, m o
,

'

DIE TERTIA OCTOBRIS.

autem septimus non citius A conscendil; Stephanus quam anno 929 ad eamdem est promotus ; anno autem 929 (de anno 939 nihil attinet dicere) non secundus, sed tertius agebatur Hugonis in regni annus. Perperam ergo brevius PriItalia

217
,

Gerardi
licet

prudentiam

qmnta
,

vide-

OCTOM C. B

ing-enuitate

in ejusraodi scripto (privitegio

et quaPontificio) libertaverit hanc abbatiam lem \el quantam subeat ieterni anathematis pce-

nam,

vilegium, regnante Henrico in regno Lothara, imperante in lta.lia Hugone anno secundo, danotalur, ac proin Privilegium brevius

quis temerario ausu, quod absit, infringere praesuraat eam. Fuerunt ergo secundum biograsi

tum

non quod notis hisce chronicis signatur, potest Verum, inquies, immerito videri interpolatum. xn Italia sunt etiam, qui initium regni Hugonis

anathemati, et quidem gravissimo , per privilegium Pontificium, quod a Stephano Gemonasterii rardua impetravit, subjectiomnes, qui

phum

cum anno
;

Christi 927

conjugunt. Fateor

sic
,

Broniensis immunitatesinfringere essent ausuri, seu, ut loquitur, temerariM auau praesumpturi hoc autem iterum apprime quadrat prolixiori,

anno attamen cum illud equidem cum habet conjungendum, ex dxctis appa926 verosimilius Hugonis, quo dictumrereat, ex anno secundo hoc brevius signatur, esse saltem, an scriptum dubitandum, videinterpolatum non sit, merito
tur

quod supra integrum recitavi, Pontificio rescriPontifex ita pto. In hoc enim (vide num. 104; Excommuuicamus, anathematizamus, loquitur qui horum quidpiam, quse damnamus omnes
:
,

de

etiam Et vero reipsa interpolatum mento ex eo, quod, imperante Hugone, videri potest
qui imperator

libertate Broniensis ecclesiae fecerit vel infreet loci prselibata sunt, irritum

immunitate

et

gerint.

biographut
auribull,

numquam

exstitit

datum no-

^vuenvn
Merpolatwn
'"'"
1

tetur interinquies ulterius, pari ratione l0 8 Ast merito videri potest rescnptum poiatum e tiam sic loquitur lloc prolixius. In hoc enim Pontifex magnopere expetht, abbas )
,
.-

110 At vero in privilegio Pontificio breviori supra huc transcripto (vide num. 102J tantum hunc in modum Pontifex pronuntiat Post

nptime
habet

$ibi

modo quam

quadrani
:

quoque (Gerardus anathemate ut eodem eonstringatur quod de eodem loco privilegium,

rio

(Gerardus abbas ) nobis hoc inquanostris petiit dicavit, provolutus pedibus auctoritate Apostolorum Petri et Pauli matenua
autera
,

quicumque
et

lediceretur

omnia

qui

de

eodem

mon.i
auferre.
,

rat

re

Pontificium daretur reGerardo, antequam ei fuisse concessum; scrrntum, imperiali auctoritaie Simplicis, sive ad Henauod sane, sive ad Caroli cumneuter horum regum impera-

mtrmgealiquatenua pr<esumeret privilegium aliquod Quibus verbis innuitur,

auctoritas,

jam

reg-ia

magnificentia

et

monasteimpenalia sanxe-

(Broniensi sciHcet)
Adstantibus igitur
petitionem

aliquid

connretur

episcopis et cunsentientibus

famuli Dei Gcrardi Apostolica auverbis sactoritate firmari decrevimus. Quibus

violatone Broniensis monasterii immunitatum Pontifce expresse m res anathemati a biographum fieciuntur. Quod tamen secundum imprivilegio, quod a Pontifice Stephano

riciAucupis

tor exstiterit,

diploma Gerardo concessum

respi-

bat in petravit Gerardus. Quapropter,

cum

ciatur, a vero

semper

est

alienum. Fateor, sic

kabet El habet Et vero hinc

suspicetur, totarn
id innuitur,p ab aliguo, qui hoc

est,

3 cur non immento qms

v^o^^
dedisset

tamen ex Geravdum obtenti character) nullus omnino _ 'U,.4 M/innil

dictis alter est privilegii Pontificii

.

etiam (qui per

epi-

^"

^XTfiZoZse^enZ 9 TJ diJ ^ uinum>0W)aGrr

Ge.arium obhnmsse extsUma. Bromensrsfaei in monastem

I. linr subscribat, nequit hoc, ft adcn, esse ,. interpoku

_

Z,

postqulrr.

jam

lorem diploma

Henneus Auceps, Gerexsti-

Zani* et Zx qui.qudmquamimperatornumqmm

Orrenta Lotharingi* seu Francue

dignttatis Ululoa non-

Zm ex quamvis
non

erit,hoc\amel supremm
scriptoribus
his

V^gjurnP /y queat etxam lerP oM lium prolixius 'mest re^endnmest propterea lamen prorsus
jam
dictis

^ZvZS W

ul genumum sit.aut Pontificium. licstat ergo, habealur privilegmmprohsaltem qenuini loco brevtus Quamvis enim tam hoc , quam cum tamen ex dtesse posset prorsus spurium, prolixius genuino proa ime ctis privilegium characteres quos pnvilegio Pontifidat sibique btograerGerardum impetrato, attrtbuit ci0 i liabeat> iUud pr0 rsus nUs

^ZTtTZ

Issespuru;, adeoego, factis, quas frvw loco habeo primlegi

*
.

mmp

admittendum appareUluudiasi

resectUmtbus,
1

g>

ni
/'II/7-

protooius, hu,usque pulo,

.

,,.,,.!

III,

,1

aliam prxfert mterpolatio quod Pontifea ), Hinc fit.ul saltem gem appareat. ZrAadedit privilegioproximum ra Ula Ululoque meVerMo
,

steniBroniensiM
no vrxterdiem
arbitrio suo

unnfw ^ ~

.,

inveniret notas chrontcas, quod supra memoratas assumpstt,

TastemporidaHaPontificeprivilegiiaccom
datas existimaret.

t)

</fii/

c/mquoi
ii,

!m

raetere* fo-

men

17

rQntifn

/n

lideZ, quod

T^
.-/>..._

^W

genutprivilegii seu rescrxpli idoirco onJbus habendum

ei

characleres,

quos prtmlegw

JiL

ommno Ul Jfasanestotuendum
utj
n
supra dixi,
breviori
ta

apparet,

Ftni
-

autema
IIU VII,

fm

mverba,
quam
Ulo

Gtrardum
ubiento
ici ipie
> i

pZhMo
trtOuil.aa
piures

per Gerardum

obtento oxographus at-

privilegio

^
ea>

\rrant,
lnllls ,.,., pla)

idemoue

hoc,

m*m m
Kal
\
-

ZZturdatiprivilegiise

vwu

no

M aw nni
,

nrivileQium

sms

sub-

^TsuVrahuTmnscripto h
etiam
lector

Pontificio.

pri^
Adhxc

gToopZUuadrat. Huic enim

absentes
,

tiographusnum.
Octobris

*
II.

subscripsere eptscopt.
nujua

perspicacissimam

vin

- J-- ^
j

* r^u
(

*%%* r->^,.,^
,..,
| .

'

illudnou a
fl(
<

ann0 m

*,

seqq,

,**

^^
-"""*"

tfl

oeiat

Tomus

248
i

DES.GERARDO ABBATE
t

BROx\IEX8l.

cionh
C. B.

Petri Cathedram tenuit datum

fuerit,

quod tam

scribit:

cum

Vita edenda, qan,

regis,

Germanicv
detur.

cum Henrici Aucupis, diplomate suprajam memorato

:
,

Gerardus Amicua vero Domini (sanctus mnobil Bro nmnibus et super omnia
:

infraquepluribusadhucmemorandopugnarevtFuit sane ut ego qutdem Respondeo

quod, factis, quas reor, privitegium prolixius, privilegii Pontt] dixi, rcsectumibus, genuini
videl per Gerardum oUenti loco habenduum VIII, qui anle annum 939 S. Petri a Stephano VII, Cathedram non conscendi /, sed a Stephano

monache, audi; prospiciens utilitati, Broniensis tametsi attoret oblivisci audiens vero cave uon tamen duxit onen Koprogressiori , ffi vo quatenus, oujus Eundator

-J*.

mam
erat

usque

fatigari,
,

oratorii

devotus

imploraret

suinmi

Apostolorum

principis

Petri,

patrocinmm atque ab
,-t

adipisci dc ,ius vicario sat;.gcrct J

rcbns

hber-

Romano

Pontifice, aliquo

ex

dictis tribus

ar<

sibi subscnptos concessum. Etenim plures habet ne omnes recenseam inter episcopos, hosque Mediolanensem et Rotherum seu Rot
,

apices eonejusdem monasterii authenticos t ate Unicus hic ViUb edendie lodecreti. firmantis nostra qua Ponttficus est, qui cum opinione a Stephano VII da-

Hilduinum quorum aerum Trevirensem archiepiscopum,

nullus

VIII, vitam Pontifcx creatus est Stephanus Hilduinus quidem, ut Saxius in epivrotraxit; et Mediolanensibus docet, anno 936 ulttmum
scopis

ad

annum usque

989,

quc

>

prtmum

cium Bronienseprivilegium tumstatuimus,pugnarc videtur; idctrco autem illum Gerardus, cum id videtur, quodsecundum jam xtatis factus esset, Romam peprovectioris
tierit,

privilegiumque illud impetrant seu anno autem sub Stephani VII Pontifcatu quo is untversam Ecclebinisque sequentibus,
<
,

ierardus

diem ultra annum 930 quem sdam, scriptore antiquo u mvisuspiamannumeratur. b quod 112 Nequit itaque privilegtum,
atqxxid<r-

clausit; Rotgencs vero

nullo

Prsus,

siam moderatus
exstiterit, utpote

est,

provectioris xtatis
dictis

ex

non

citius,

nondum quam anno

S.

I onii-

circiter^ mundo natus. Verum ^ Ponttfim Gerardum tunc,cum Romam privilegtt

impetrandi causapc/n/ provectioris Utteris prodere mdetur, stilisse, idcircodumtaxat factum esse, id a Sancto sub viUe finem Quod
,

biographus

setatts ex-

dcm.

nu-

rex Qerardo concessit, a Stephano VIII in , wc ei a stephano VII

x:::;s
mmmm,

SUm

apparet, Ponlificatus ejus, cudem anno Christi 020 congrutt, anno ius initium cum Benedicti, Metensis nrimo Est enim ea> dictis msponte cessit, subanno sedis episcopi, qui ac Unde consequi videtur, ut scriptione signatum. anno datum esse non possit. serius quam hoc Benedictus, forte factum sit, ut
verosimilius

^
.

esse con-

datum

^ *??

mihi eq

existimarit.

Etenim ubi num. 73 narravit, qui abbatiam, a San-dionystano moille Broniensem Faraberti, Leodiensis epinasterio redemptam,
scopi,
tutelcc.

commendarit, Sancti iter Romanum refcrl, illum, cum erponit, proximeque post hoc
didiasset, coemortcm suam instare, divinitus habebat commissa nobia omnia, qux curx sux

Quamvis enim

nui ad

usque 940 vitam protraxit Meabdicata sede, adhuc retensis episcopi titulum, subinde hocque nominc diplomaUbus tinvertt

annum

ab anno visitare voluisse. Farabertus kdditionibus aliique docent, jEqidius in

947

ut

ad an-

num

subscripserit, aut his, utpote

batus,

nomen suum ab

aliis

oculorum usu orapponijussent, id

,

tamen reipsa factum

esse,

parum admodumve-

ccclesiam usque 953, quo obiit, Leodiensem dicenda nubernavit; Gerardus autem secundum mortalem cum immortati anno 959 vitam hanc annumcircommutavit. Biographus ergo inter

Hilduini inquies rosimile apparet. Verum , subscriptione etiam Mediolanensis archiepiscopi,

ut Saxius lausiqnatur. Quapropter, cum hic, antiquissimis Mediolanensis archiepidatus ex Catalogis docet, anteannum 031 factus

annum 959 Romanum citer 950, ut videtur, et appaaccidisse, putavit, hincque, ut Sancti iter
,

scoporum consequens non sit Mediolanensis archiejnscopus, annum Gerardo impertitum est ut nec ante hunc privilegium seu rescrifucrit a Stephano VII Respondeo: Hilduinusjamdudum, anteptum promoveretur quam ad sedem Mediolanensem

progressioms seu ret,illum, cum hoc suscepit in litteras mtstt. Veprovectioris xtatis fuisse, susceptum, rum si iter illud a Sancto tunc fuisse certisest biographus, a vero reipsa arbitratus scnbit, ipsemet sime aberravit, idque ex iis, quse

manifestum efficitur. 114 Etcnim, ut docet,

roMnln in itinere illo berauius

^.^,*
//(|I ,

/ul ,rfii

in Itatiam deinde ordinatus erat episcopus, seque Saxius ex pluribus antiquis receperat,utiidem ut recte docet. Fieri ergo potest

scriptoribus

tum episcopus, Eilduinus anno 929, utpote jam impetrarat, Pontifiao privilegio, quod Gerardus Mediolaneosubscripserit, ejusque deinde nominx titulus, quod ad hanc sedempoarcbiepiscopi
sis

supra Broniensi suo monasterio privilegium memoratum a Stephano, Romano pissime jam cum nullus aO y Pontifice, obtinuit. Quapropter, quo obut Geraranno 950 ad annum usque 959, occupamt Pontifex,cui S. Petri Cathedram Stephano, consequens est, ut Sanfuerit nomen privilegium a Stephactus iter Romanum, in quo ante annum 950 omni duoto
sse-

biographus, ut veroprocul susceperit. Si igitur interpolatore fuerit adjesecus stea fuerit evectus, ab apparet idcirco dumtaxat quod simile factum petnt vero hoc, quod ex hisjam dictis ctus. Et cum Romam senserit, Gerardum tunc esse idcircoputo, auctontate esse potest, revera etiam factum provectoris setatis fuisse, scripserit, debeat Gerardo quod ante annum 931 datum esse moveri non debemus. illius, ut id credamus, utpotesibi etiam ordine, quo a Stephanodictum privilegium, Fac yiihilominus a biographo res eo Trevirensem arsubscriptum Rotgerum, habens ac proin ex eo, quoa gestse sunt, non narrari, ultra annum 930 Jdu chiepiscopum qui ex dictis post rem, anno circiter iter Sancti Romanum privilegium Brovitam non produxit. Itaque consequens non esse, ut id post gestam, referat, Pontifice Romano impehinc niense prolixius, quod a annum illum certo evenerit, nondum tamen bteVII atque id quidem Ger.iv&us, a Stephano privilegium a travit poterit confici, Pontificium simulque contendo, fuisse anno 929 datum arbitror phano VIII, non autem a Stephano VII nec ex Vita edenda,nec hanc opinionem meam concessum, Etenim in opinione nostra, Gerardo diplomate certo falsamposse ex Henrici Aucupis quam privilegium per Gcrardum a Ste, ,

no Pontifice

obtinuit,

secundum

demonstrari.
113

Rem

sic ostendo

Biographus num. Usic

phanoVII, atque id quidem verosimihus

anno mv,

DIE TEKTl A
fu.it

\
oti

OCTOBRIS.
IOCTOM
C.B.

exstitisse potest.

impetratum, provectioris etiam ectatis tunc Statuimus quidem supra, Gerarduin, cum monachum induit, viginti quinque circiter annorwn fuisse; verum hxc, quam tunc fas verosimitibus tantum, uti ex d\ hdbuit,
.<

potcstate

Eugenii Toletani archiepiscopi et raartyris, rcg-ia tuendura susciperet, allodiumque et pr;r.li;i, qiue jam dictus abbas nobilissimus eidem loco ad subsidia monachorum ibiimmunitate dem Dco servientium contulerat
,

satis liquel,

conjecturis innititur, nec quidquam impedit, quo minus tunc etiam triginta quinque
circiter

regia

dignaretur.

Quod

rex

beuig-ne

annuit,
in

rogatque

insuper

fuisse credatur. Quam ergo tunc Sanctus setatem habere potuit, hanc illum

annorum

cujns ditione

comitem Namucensem, Bronium consistit, ut auxilium

cidem
monasterio
ipsius
in

et

opem
num.
ex

suam
Cetera,

irapemlat,
ecclesiae

quo

reipsa ctiam tunc habuisse, tantisper statuamus

fuerit,

particeps

secum

exsistat

oratio-

hac narius propemodum, a< /x-oin, monasterio Pontificium privilegium impetravit, provectioris cTtatis cxstitisse potest, etiamsi id a

facta h<jpothesi, anrco 930

quinquagccum Broniensi

qu*

hoe

diplomate habentur

(loco scilicet
aliis

supra a

me

recitato)

apud Mirttura,

litteris

adjecta videntur.

necerdipiomaiii.q"*
ltuc

tranieribun-

wr, /'"""'
.

Auc\>i'
bii,

Stephano VII, qui anno 920 et binis sequentibus '<(, concessum fuisse statuatur. ii5 Quod siporrohescdispliceant,proindeque ex provcctiori Sancti cvtate, qua Pontificiumprjvilegium per eum obtentum indicat biographus, esse illud a Ste^ihano VIII, non aulem a Stephano VII concessum, adhuc quisquam contendat, a

biographo recedo, huncque, <io<l Gerardus junior gessit, eidem provectioris mtatis jam facto B perperam adscribere, etiam contendo. Itastatuo, quod obdicta, quidquiddemum fuerit, Broniense
privilePontificium, quod Gerardus impetravit,

117 Itaque secundum Mabillonium nihit in matit,cMo ,llm eise v'Henriciano diplomate ad genuinum hujus tex- f recitatxs tum pertinet prxter ea, quse his jam verbis comprehendit is scriptor, ac py^oin ex hujus opinione ab interpotatione natum csf, quod in illo verbis supra num, 115 huc transcriptis asseritur de Gerardi Romam petendi consilio precaioneque seu supplicatione directa ab Ilcnrico rege ad Pontificem, id,quodilleregiapole,

state sanxerat, hic apostolica auctoritate conf< r maret.Etvero totum illuddb <,<!<' -ijolationenatum
esse, vet

,,

ex eo concludend""' uidetur quod verba,

t
<

num

Nec est, gium a Stephano VII datum me hic biographum errocurquisquam miretur, plus semel risseu falsitatis arguere ; hunc enim
videatur.

LIB recitata, quibus comprehenditur, prosequantur <<< 'pl'omate post clausulam, qua Henricus de Privilegio seu prxcepto, quod dat, Et ut per succedentium temporum ita loquitur
.

mne

l\i

ex jam dtetiam alibi a veritate aberrare,quisque facileinteUiget.Quodjam ad ctis cl porro dicendis Germanix regis, diplomaperHenrici Aucupis, Uireeus Codtce tinet, prolixius hujus exemplar donationum cap. 30 exhibet; znhocauPiarum Qnia vero idera famulus tem hcec habentur
:

curricula

verius

credatur et

attentn

ve;

tur,

sigalli

nostri impressione corroboravimus

hujusmodi autem clausulx in aliis d\ non longior perictus, qualem verba

115 recitata
ipisve,

ibus
itla
.

num.
regis,

exhibent,

sed imperatoris

G{

sentiam
adire,
et

domini

Papae

in

corde

a quo illa donantur, nomen soleat proxime aut ccrtepaucis ad mod\ \m <tumquam
apv.d Mirseum, taxat interjectis, subjungi, uti

'i.

e.

sigoifi

eamus vel
jupplicamus

ad roborandam hbertasuo dispos.ut vult Bronicusis ecclesias ab ipso privilegia tera ummo mandamus * Patri n. de eodem lout traditionem, quara
Pontifici,

co

sanximus imperiali confirmet benedictione,

auctoritate,

Apostolica

es nostrae ob vitam ffratiam ct misericordiam praeceptionis qui autem consequantur; que ternam a Deo sunt, quidquara imtum quffi praelibata es hic indissolubili anathematis ut
fecerit,

aliosque diplomatum cotlectores, atque Aucupis diplomain nonnullis ipsiusmet Henrici est videre. Adde periodum illati tibus, fas iplomate locum tenere sibi eo quode aq< intum, uti illud attente coiisi.frminus acvomi
id

quidem

porro ex sohs ranti facile innotescet. Quamvis

jam

vel

infregerit,

poeninisi resipuent et viuculo constring-atur, veniam et fratribus tuerit, et ab abbate

illam, quae medictis certum non fiat, totam interpolatione moratis verbis comprehenditur, ab id tamen indubitatum natam esse periodum, exns, nropemodum mihi evadit partim quidem

To

C meruerit,

et

dc cetero emendavent.

ut 116 Quibus exverbisconsequttur,

omtrm-

ipsummet vartim vero etiam ex eo, quod verosimillime mterpolama, cui illa inseritur, sequenti dtlucxde ostmtim e sit corruptum t uti \ ^.^ fa ^ ir periodo mintme evmcttur, quam a Pondiploma prius ab Henrico Aucupe,

^^

sertus Pontificium privilegium

!,,,,.,.

quam.a

9!

,,.,,

Stephaimpetratum, ac protn ut id a

Lnsit.LegiUmasanehxcesl,,,,, huicpossetoppom.stverba clvlio necqmdquam recitata ad genumum speetaproccime ,,, A,cupi S diploma.Verumabtnter-

,y /idatum

diplomate, quod Ge X. Quid de

Walm

1 XlL
Heinriou..

rardo ab

Henrico Aucupe

fuit

uti

mam

,,,adispalescet,verosnd.

, sunt enala. Mabillonius in

rox,

An,,^

to

concessum, statuendum appareat.

tasterii Broaliquod Gorardo in i,i Benrico Lucu^, Ger- ; fuvorem ab apud ,. wi fuisse concessum,
,

dicnisadanummjibM,num.nesM:
(mouasterii Broniensis) sratia Ejus Tal Gerardi abbatis) conflmavit. degentem, em adiit iquiagrani tnm Qerard qnod .pse ex Un, otenol nl

Aucops cogrnominat.w. oju nno poMWaoM

loei

Ul

Uen-

(ro-

TvWoma
Dniensis
,,.,,,,

Avu
initlo

,,;( ,

e*l.

postnlaturua, reditate propria

lii"
,,.,,,

in

Ioeo pagi

LomacensM,

Bro-

nore

oonveraus nuper oonstruxeral principis ot saneti Petri Apo-toloru.u

ttmnl^nLasteHumintutel^regtam
san-

250
mcioftl

BRONIBNSI. DB S. GBRABDO ABBATB opprimendo

C B.

unicum esse apparet, verit atque hoc quidem Henricus. Porro quoddicto diplomate feceril alle-

struxerat, non ex hoc verba jamrect debuerit. Sunt adeo vel BerenHenrico Hlum in finem

mirus

ad^

non D

exemplar; Mirxus duplex hujus suppeditat eccle^

rum quidem, quod

est brevius,

inNoUtxa

gariominx
SU
C

quibusab

mlerpolaUonis intentari videntur,

siarum Belgii cap. 68, alterum Codtce puvun laudatum, quod est prolixius, verosxmxlUme vxlxanalionumcap. 30. Utrumque proluctop tntpto. lum est. Quod ut probem, a

verosupraam

Hoc

: ita f.venteclementiaRo...... Trinitatis. Henricusdivina

te inchoatur In nomine sanc

imperator. In
illo

et rodividua,

dtplomaUs, ab Hensiarum Belgiicap. 52 brevius monastern favorem conricoTucupein Broniensis aulem las verbtsconcesstexhibet exemplar;hoc

%0

Adlurc

Mirxusex

dictis in Notitiaeccle-

qxutque (n df-

plomatebreuiori, ;/uod
/tic(ranie-i6l-

(ur,

ctiurt

Henrious

dWna
Bdeliun]

favente

clement.a...

norum

ergo Henrxcus Auceps,

omnium

Germau,.,
perator,

rt>,

Romanorum

ta"**"?
Romanorum

"nerabilem
tatisadiisse

nec inscnbtl. Verum llenricus

xn Dxplo nec hunc sxbx txtulum Codicedonatfonum latibus adscripsit. Mirccus . ap. 29, pag. 37 exhibet

uU

inter

quam
,

exslitit,

^^T^ZmZ
P**
Simpltcem Francm
,

bium

S?

quod I omocensi nuper oonversus

Pe"rT et
martyris,
S.

nt emnoprmscntiain, petltaseque, su* propno ipse ex hsreditatis qui dioitur Bro.num in loco,

uostromm solert a, regal, attatem GerarOum nostrm

honore S contruxerat , arohiepiscopi et Eugenii, Toletani

regia

nense, inter
in hoc nerator

Carolum

et

potestate

contuendum

suseipe-

Romanoruro aulem Henricus non Oriental.um rex vosed Francorum diplomata Adh.vc in Supplemento ad catur. aUa Henrtcx AuBelgxca Mtrm duo occurrunt altero htc pnnceps cupis diplomata. q B S. BvtetoU, S. McJmini, Ordinis anno 930 dotat, extra muros urbis Trevirensis > sxcularibus in Crtspmxo m Han^ altero ca in ambobus aulem nonia anno 931 benefacit Henricus scse non imperatodiplomatibus

reges xnttum; Henricum Aucupem Germanim >m-

S
hisce

pr.edia, Temus, aHodiun.que et ad solat.um mAbbns seu Vir nohUlissimus c us contulerat, ... nostra proibi Deo servientium demceps successorum nost.ornmque tectione assenNos vero justis petitiomhus

qn jam

d,

consistercnt.
s ,n

idem monasterium cum omn, pertiuent, in nostra tutela E buB, qu* ad ipsum suscipimus, et statu, nerpetuo conservandum cceuobii omnia jura juUs, ut Abbas ejusdem et in S. potestates in villa Brom.
prebentes,
diciariasqne

Laurentio,
bet,
in

in

rem

positum non fuit, ut neque num.uparet rem in diplomatibus suis quo hunc litutum usurpant enim ultum in quod ,,,/. Llbie ergo proltxtus. 30 Mtrteus excap. tio Codicepia, idqueipeo mom mttto, <st diploma, vUiai
;
,

appellat, idque lum sed regem dumtaxal Henricum ergo xn more initio, tum in fnc. Apud sese Romanorum .mperato-

hibel,

quo
dubinmqut
apfiaret, an,
qux deinde

is

princepsprmminentem illumhonorts.tt-

v.lla de quam habet, rendrech in parte sua, Romere." in Fcndeserta, in Ermcton, Hseo auet potestative exeroeat. Manisia libere testium nom.na Biohatem sunt injjenuorum Strateburg.s Leodicensis ep. , Richuinus r Benedietus Metens.s ep. ep. Rotgerus Treveris Berenganns. CoComes Withertus. Comes . eP Hilduinus notarms vioe Botnles Uerimannus. ^on.s Data recognov..
,

villo

haMaisons in parte sua, quam Mont.n.o, et in MeLeubinas, iu

Z.

lulumnominisuoails.riliii. proltxtus 119 Nec inilio tantum

Mud

diptoet-

archiepiscopi, Incarnationis n.ccccxxx... lrilis anuo Dominicse

eeri

matts verbis supra reettaiam, contra ac Mabillonius "'"""" an ab tnterpola vahlc dubito, , is fadt _' NamurctHnm .. 7.. nmn ia quibus OUlbuS deinde rrrba omnia
.
,
t

exemplar oitiatum

videtur,

verum

Indiclione

v.

Keguante

Henrico, rege

(florioso,

ano
121

xi.i.

Tale

Actum Aquisgra.n palat.o. diplomatis contracUus esl Henriciani

;<

,1011

/ri)""""

hnbet,

in

dicto diplomate
c

ffenricus Av,
t
t

item ut auxiUum suum tionum secum parliceps existat, monasterio impendat tdcirco c et opem Bronicnsi quod verba illa autem ea etiam de re ambigo. utpote viro honorato his

Namurcensem

catur quo ecclesix ora,

quo ut vides apud Mirxum exemplar, in qua Henricus Auceps monasU planeprecationis,
',,

6 interpoto-

tini

sint

hujusmodi

ut

allocutus fuistime accommddatis.Eenricus Bcrcnganum Namurcensem se non videatur subscnpsit qui ipsemet diplomati comitem cum hoc daretur , Henrico quique proinde, verosimillime adfuent. Ut dere ferre
,

um Broniense Berengario, ul commendarit, mentio occurnt. Undefd, quibusid ab Hennco ilu recilala, t lta, supra /iant suspecla ndem innuitur, magis magisque verosimilitertndvplomattsHm que proinde ea mtrus textum ab interpolatore esse riciani moxdtc bi /-quamvis enim, utiex diplomatts Henmcam terpolatum eliam videatur pe*h ,J P iaicontracHus,unicet m, qu*
>

^"^Zta
^

! ,i

judicium, ipsa illa verba uueat studiosus lector habent Praeterea qumlocus huc tanscribo. Sic castri Namucensis, preille consistil in vicinia fidelem e1 amisicul cannu- comiteiD Namuci, Lpsius ecexistal biscum cum, ut partic. sciUcet) orationum, et gra(Broniensis
:

Aucupi

dimi,

Nec tanlum sHra Broniensis favorem impertiit. Henrici de comde Nahinc dubium apparel, an no.i smi, mureensiverbaab interpolatione nata dicendum non stt dc cerOis, verum eliam, an idem

^MHmmc^Auceps.priesttttssehtc.^tjam mona I Gerardo diplomate,

mdetur
,

quxmoxhis

e breviori

Henriciani dipl

tttsjia-

aDeo
xi]ii

e1

laudem
re1

nobis habeat,

si

tempus
vero auSi

aut res expostulaverit, recta

ecclesias

manu

emplari prolixioriexemplariproximesubduntur-.suniauomnibus, tem iuvc Et in his locis ct ii, baunuin etjuet confirmamus ci det, ooncedimus ictum -l sangmBurinam, stitiam, impetnm et teiofera, nem reperturum, pergum regium, Wagaria, rectum et non nea, vicecomitatum,
:

exeroeat, recitatis, i.bere et potestative

et

qU83 pos

o^em

sni adjutorn.

incitatus excessent, in ver0 diabolica suasione opprimens injuste, cum sit aliauibus ecclesiam ad nosiram ipsius authentica,

Ub e ra

et

res

-si

iili:im

fratres

detulerint
eos

consulam eis Namurcensts seuLomacensis Erat Berengarius, amtcidictis fannliardateet fom s Gerardo ex

et

liberabo

4iienmoniam ab oppressione

monaslerio, quod htc exonjunctus, ut a

quidquid pe.tinet ad jurectum, veotigaliB et reipublic* et incoluui, dicatum, integritatem et moret silvestria jura tatem, et campestria in l.bere et abmatrimouia tam timanus suas sempiternuin

ME
possederat.
eiiam H W> verbi oJWl i a diplo<'e

TEHTIA OCTOBRIS.

Ibl
iUCTOHi

sempiternura possideat, sicut Fundator ipsius loci, suam nobili prosapio exortus, ante conversionem
122
in

124 Atque in quidem, studiose lector, habes jam ea, ex quibus verosimillimum fit, prolixius

C B
Inierpolatum
etiam appartt (i././oma brttwu
;

Nec
et

sit,

qui prsesumat

injicere

manus
homines
sed soli

servos

ancillas ecclesiae,

vel in

,u*

,/,

brevion

cohabitantes in omni ipsius possessione

ecclesiae
liceat

prsedictis negotiis

de omnibus pacifice absque calumnia alicujus sive tyraunidis. Nec sit, qui contradicat huic nostrac regiae constitutioni. Alioquiu si quis in hoc
tractare

diplomatis Henriciani exemplar esse in conte.rlu interpotatum idporro verosimillime etiam interpolatum esse in episcoporum, quam preefert, subscriptione, perspicuum fit ex iis, qux de breviori ejusdem Henriciani diplomatis exemplari disserere, jam nunc aggredior. Videtur et hoc,
;

ut

jam supra monui nuntiatum, atque

interpolatione.

id qui-

dem

Quamquamenim

in contextu

obviaverit
sese

nostrae

voluntati,

noverit pro certo,

ofFensara
,

graviter
a

nostram

incurrere

et

suspensum
cessoresque
coadjutores

gratia et benevoleutia
nostros
forte
in

uostra. Suc-

nultam certam atqueindubitatamprxferat interpolationis notam, idtamen cum prolixiori exemplari habet commune, quod tres exhibeat sibi subscribentes episcopos, quos ei subscripsisse aut etiam subscribere potuisse, verosimile non apparet.
est Richuinus, diplomate scribitur, id est, Stratburgensis seu potius Argentoratensis episcopus, secundus Rotgerus, Trevirensis episcopus, ac tertius denique Benedictus, Metensis episcopus. Richuinus, ut in Episcopis Argentinensibus memorix prodit Franciscus Guillimannus, anno 928, trigesima Augusti e vivis excessil. Rotgerus, uti ex jam supra dictis liquet, ad annum usque 930 dumtaxat vitam protraxit. Benedictus seu Benno, Metensis episcopus, anno 929, uti supra jam docui, sedem abdicavit. Verosimile ergo non apparet, tres illosepiscopos Henriciano diplomati, utpote quod anno 932 notalur emissum, subscripsisse aut etiam subscribere potuisse. laudatus 125 At vero , inquiet nonnemo
Strat/.liur^is,

contestamur , conformes et hujusmodi stabilitione, ut

sine

imperatoria dignitate roborata,

ruina,

Episcoporum illorum primus

ut in

si-

ne
nis

vacillatione,

sine
,

alicujus

malas

incursio-

offendiculo

perpetuum

firma

duret

in

aevum.
est,

a breviori Henriciani diplomatis exemplari etiam absunt, hincque partim

Hxc omnia

cur secundum

jam

dicta

ambiguam, an in

prolixius diplomatis exemplar ab interpolatore H pariter non sint intrusa. Et vero quod ad illa
pertinet
illa
,

quas ultimam

periodum constituunt,

vix non certo videntur ab inierpotatione esse

enata. Idcirco sic existimo, quod his Henricus successores suos contestetur, ut constitutionem suam, quo hxc imperatoria dignitate roborata
sic autem perpetuo duret, confirmare velint Henricus ad imperatoriam, qua deinde Otto,
;

aliique ejus successores, Germanix reges, fuiserunt, dignitatem alludat ; quod ab Henrico
in aliquo
,

^epTco;

quod concesserit, diplomate factum

esse, minime apparet verosimile. Est adeo, ut mihi equidem apparet, ultima illa periodus verosimillime, ne dicam indubie, ab interpolatione enata, ac proin vel idcirco etiam verba, qux illam proxime pr&cedunt, admodum saltem ejusdem nxvi mihi videnturesse suspecta, etiamsi interim formulam exhibeant, qua Henricus possessiones immunitatesque Broniensi monasterio

quo Richuinum <mno fatetur, eum a Vimphelingo 928 obiisse sc?-ibtt, ad annum usque 934 vivis annumerari quamvis autem id a Vimphelingo per errorem fieri "//"'met, cum tamen hanc assertionem suam ?iullo plane antiquo documento probet, dubium est, assentiendum illine potius, an Vimphelingo hic iliorum G< sit. Adhxc tomo secundo Com quxJosephus Bartzheimius publl juris fecit, Guillimannus eo ipso
loco,
;

/u0 , ,i6i

ftii,, C ribente$

nabtt>

pag. UOl et sequenli occurrit concilium Erpforautem comdiense, anno 932 cetebratum*, in hoc
paret Rino, Argentinse cimtatis cpiscopus, per quem Richuinus design.n i mdetur ; neque enim Richuini per illum designari Ruthardum, vero jam cessorem, sat verosimile apparet. Quod archiepiscopum, et ad Rotgerum, Trevirensem

parfter
rutU
.

<&dicen

dum

vidctut

assererepotueni. ut alia pariter Ilnic porro jam fd qux a breviori diplomatis exemplari abomnia, erbis hubere mml,pro genuinis Henrici Ai 119 ex prolixiori diploviccausim. Verbis num. matis exemplari recitatis proxime etiam subjiHoc prfflceptum pro aterna reC ciuntur heec muneratione prredieto mouasterio fieri jussimus, ut ea, quae a praefato per quod imperamus sanctum locum, vel quae deinceps Gernrdo ad

Bennonem seu Benedictum,

pertinet, prior

Mettensei

quidem ultra pum vixissenon videtur; verum ejus nomen

librarii oscitantia in 7iomine Ruotberti, qu<

sola forte
est

diplomate scriptum

pro

fidelibus

Christianis

eidein

collata

fuerint.

fratres ipsius loci

fipmiter

salute

habeant, miseuostra atque stabilitate totins regni Domini jugiter exorent. Et ut per ricordiam

cum trauquillitate per secula teneant et possideant, et pro

virensemsuccessit ; posterioraut'"' extraomnem est, quidem controversumi, uti iam supra dxctum ahdicata, annu demum 940 reOUS Wf

humanis
}

est

ereptus.

Verum certum non

est,

hunc

BuocedenUum

temporum

curricula

veriua

cre-

nostn imsigilli datur et attentius observetur, Reliqua fere hxc sunt pressione corroboravimus.

rescmpUs, jam sede abdicata, nullis amplius subscripsisse. giisque diplomatibus loQEtenimFrodoardusatCiinmiiolr Bennone
seu Benedicto
sic scribit
:

,,/orteiub-

Anno Domini
eremiticam

dccc<

jjjf*-

Henriciani exemplan e prolixiori diplomatis

ba,

ver-

Benno dum
ceret

in Alpibus
esl

vitam

du-

"

'

ejusdem diplomatis exemv ta sunt, a breviori quamvis autem nullamnoplarietiam absunt; textum ab prxferant, ex qua in diplomatis

qwBprxterea, quse jam supra huc transcn-

electus
a

Riettensia

episcopus,

Mettensibus est exctecatus. Cuj.is bienuiuin oongwimmanis sacnlegn causa haBC synodus

tam

gata omnes
et

illius

sceleris

auctores

excommum-

sitne interpolatore videantur intrusa,

,

tamen

ge-

mihi vel idnuina Henrici verba dubium ex jam dictis reliqua pene circo apparet, quod qux in breomnia prolixioris exemplaris verba, quam ex dxviori non occurrunt, ex aliqua,
ctis prseferunt,

Adalberonem loco ejus lubstituit. rlv it 929 idem Fro Addit deinde ad annum trnore abbatia austentationis Bennoni qua^dam
c

Benedzctino, parte prima

dicti

Zess*.Adh*c,utMabilloniusS tnBennoms ,
Metensis episcopi, elogto da

* ne
'

hic

nota dubitationem ingerant,

sint-

neob Henrico Aucupe, an ab

fecta.

interpolatore pro

a^dHenrtcumAucupemobprobat^

252
>i
i

DE
jue vitse

S.

GERABD0 ABBATE BBONIBNSI.

Etquamrts ttihilominusexprolixioricontractum certum non est poforsan sit brevius, id tamen ex brevions amplificatest enim etiam prolixius ktiaporronon sunt, quae tione csse concinnatum. Gerardo inmo.Hptomatc, ab Henrico Aucupe de concesso commeBroniensis favorem
;

roni

C B

sanctimoniam in amore simul et postquam episcoeratione. Cumergo Benno, abbutia, >, <j>"> 'iveret, fuent patu cessisset,
episcopx Metensts donatus, sat rerosimileapparet, Adfuvc titulum fuisse ei etiam servatum. dictis non parum %n Henrico Aucupi fuerit ex
.

nasterii

amoribus, factum esse memoratum diploma

/,,
| ,

potest, ut huic,

sx masteni Bromensis

morem, huic proinde

finem impono.

ir ,

prsesens n lo impertienti, casu forte

oculorumusu Aquisgrani adfuerit, eique, 'scopi Metensis tilulo orbatus,nomen s

id lattn

"

gXI. Sanctus

celluhs sese

includit,

fecine,

inter testes fecerit adscribi. nos pro breviom 127 Hcvc sunt, qmv contra exemplari vindicando que.
.

Cellense monasterium reforman-

dum accipit, tempus, quo id

sit.

factum

Senricianid

<

veroiimiU non
apparet
;

'-

(um tamen

tdtumafferri. Adeaporro saltem B3B Richuinum n uc ad annum deo hincqueestcur, cum vixissefacile crediderim, t smradeprolixioriStephaniPonttfictsdtplomate subscribit, sermonem f* /,,

unti

stcre^o

nihilindecontrailludobjecerim.Noltmettam Rotaerisubscriptionepertinaciustntejolattonts

exemplar.yerum,ututsit parumequtdemveroseu Benedtctum dtplosimileapparet, Bennonem Henricusanno 932 Aquisgrani dedtt B , quod -' sede sua anno subscripsisse; Benno enim,
t

[nulare

alterutrum

Eenrictant

dfomaHs

rara virtutum ubertate pr cvstcm- , (( evenire nonnumquam solet, id ettam hominuma&u *s tibus jam abbati, eve- vmimxm Gerardo, Broniensis monasterii monasterio ab hominit ut, quamquam in suo desideranum strepitu remotus soli Deo vivere

uod

viris

ret,

abdicata, in concilio Duisburgensi episcopatum solitudinem, e qua ad

Helvetiev

midtitudinemviringentem tamen hominum suarum fama ad sese continuo attraxetutum confiuentis ad se populi strerit At vero Sanctus impatiens, nec E pitu a rebus ccelestibus avocari cujus diozcesi versabatur, tamen ab episcopo, in munere tiberandum sperans, Prionsese abbatis
electis,

Metensem
,

bus

assumptus, iterum
t ,

secessit,

Videtur itaque tam ,,,, Hennciant diplomatts interpolatione a manu avud Uirseum exemplar setate sit postenor, aiiqua, qux Henrici Aucupis Nolim tamen t quis inncmfecorruptum.
,

eum

utpote oculis
venisse.

orbatum

nec verostmtle Aquis-

deinde

quibuscum ex S. Benedicti Regulx in sejunctam a prcvscripto onera sua partiretur, ecclesue adjacebat,celmonasterio,qux Broniensi lulam divinxcontemplationisolisibiltberiusvaDomini, inqutt num. caturus t seserecepit. Virvero ad mehora G.-rardtis de bonis
t

35 biographns,

fuisse

\tttttum Uud t quantumest 9 essi quod adhuc plus cst, nullum umquam autetiam, isfavorem .hploma fuisse in,
t

contendens, et Broniense sanctuarium quam provehere volens, clericorum, conversationem, locaverat, eliminavit
Ordinis
substituens relig-ionem. aliquamdiu stronuissimi pasloris populi fuisset, et confluentis illuc
ferre

m
ibi

cunctis
prius

monastici

Quibus
prioratu

eum
pr-

ab Henrico

Am

<

cumque enim tum

ut/

brevius*

Quantumtum prolixius Hennuidetur

polkt antt" ,um

inquietudmem

cianidiplomatisexemplarfingaturinterpolatum,

ensumma,
i
,

ut

quitatis prxrogativa.

'-ujus non posset, neque ab episoopo, ad missionem Lmpetrare spedicecesin; pertinebat, quibns onera aua raret; Prioribus electis, cura Benedicti discrepartiret, secundum quod domni

ohm,utt etnon apparent quin aliquod saltem eruditos in confesso est, pniam ex dictis apud monaste u diploma, quoBroniensi vilc
,

tionis

Regula
se

jubet

remotiori

cellulaB

uxta

iesiam

singulariter

confert, quatenus ibi-

dem

divinye

contemplationi

peculiarius

vacare
,

faveret,
iisn

Henricus Auceps contulerit id autem exemverbis, quibus apud Mirseum

.

valeret.

plarbret C non absimile.

i

ieconceptum,mihtapparetvero

Hplom
dedtssc
II l

quod in iis nihilomnino lateat, non ab Henrico,sedabinterpotatoris U nde eadem

Sic "jtparet,
,,,,

strcpUum num, ad eum assidue confiueniium, sese

biographi rcr130 Sanctus ergo, uti ex hisce monasteno, quo fiomtbis Uquet, sejunctce a

,r V ,(um evi,

^,,
Iiias(eri0

,,

ni

inferendum indt non est.

originem, meritopossitargui.Atve'ereomnia,<ji':rt't hrcr ,,ri,inprot

pla ri,ut ex utriusque collatione pate<jn sat, etiam occurrant, eritfortassenonnemo, exhociiludcontractumesseeomodo,q contendatt

vacard, ceilulse F evitaret, liberiusque Deo Broniensem inctusit. Verum quo juxtaecclesiam Quot arinis, cum zd circiter tempore id accidit? monasteno jam erat reverfecd e Dionysiano id utcumque determisus* Nihil iterum, unde biographus. Pnvter verba enim nem, suppeditat piane lamproxime recitavi, qucvque nullam

qux

ex Stephani Pontificis rescripto prolixiori ctumesse brevius, supra statuimus.lta forte,

.

con\

quam,nonnemo contendct Att<imcn,quo minus meritoidcontendiqueat,facitingens,quodutrumque privilegium Ustinguit, discrimen. Etenim

,

nihilprorsus, subministrant notam chronicam, inclusionem spectet, meguodad dictam Gerardi heec ctrctter moricv prodit. Alio ergo, ut quo modo detempore acciderit, qualicumque etiam Sanctus ex dictis anno finiam, recurrendum est.
929,

Pontificium prolixius idcirco, quod ,characteres quadrent.facti biographus assignat quas memoravi, resectiombus, gectis paucis, ac protn ex i o nuini ioco dian esse habendum,
eit

quosSan-

vero nihil omntno ocdestitutum invenitur. At quoprolixius Henriciani diplomatts exemcurrit reseJtionibus, genuini plar 'factis item paucis pronuntiem, hujusque protnesse

ntractum esse brevius,

quod charactenbus

illts

locohabendum dumtaxat de,quodest brevius,compemiimt

esse.

verosimilius apparet, Romam proSteprivilegium ibi seu rescriptum a fectus, monasteru a se phano VllPonti/ice in Broniensis impetrato, Broconditi favorem obtinmt, hocque multo post, ut dubitandum non apnium haud voluntaria Sancti paret, est reversus. Porro illa non diu admodum in sejuncta celtula inctusio acciderit. Stc post ejus ex Urbc reditum forte quod tuuc ad virtutum, 7"" jamante existimo, accessisse ettam lonqe lateque fragrarat, odorem
ut

prodigioruw

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A prodigiorum famam, vero appareat nonprorsus
absimile.
(orteanno,

biographus
quos verbis

rigidum tamen admodutr, genus satis indicat

,

kdCTOM

C
\

K.

ntiexbiographo tutpieat
fa*
ett,

num%
cti

131 Suspicari sattem id fas est ex iis quse de San1$ et 76 suppeditat biographus
,
,

num

proxime

,.

subjuntji/, tribus Versiculis.

En

illos

.-

ex ltalia, quo ew dictis privilegii Ponliftcii impetrandi ergo fuerat profectus, />< patriam redeuntis itinere faciens sermonem. Ibidem enim Quid relatu dignum divina virtus in sic scribit
:

Qualiter
pos Hostia

hic

vixit

quisnam
nec

depromere
et

ium ccieme irmanium " """'*""'

'

fit

moriens,

nun

victima

vivens,

eodera itinere

recolamus ab urbe Iloma prosperrime progressus, ad montem, qui dicitur .Tovis, devenerat ipse Beatus. Cumque cum suis angusta carperet declivia montis, incaute gradiens unus e sagmariis ( id
fideli

suo

praestiteril

Victima
bis

riw
,

Deo,

revera mortua mumlo.

Adh&c Sanctus
,

quie
,

colligitur

ex biographi verhos versiculos proxime prsecedunt, totum sese in sua cellula div\
uti etiam

est,

equis clitellariis seu sarcinariis jumentis ) sarcinatus lapidibus porphyreticis, quos ad sua Vir Dei irausvehebat causa necessaria^ venustatis,

templationi acId\iatit. Tneamquippe, utiillis ait biographus, sese receperat, ut ibidem di contemplationi peculiarius vacare valeret. Ve-

rum

nescio

an Sancto diu
nibus
per
,

admodum

in

amico
if-

deorsum cecidit

rotatus

ad concava
versus,

vallis.

illo sibi secessu licuerit

morari. Mabillonius qui-

Quod

raolestissime ferentibus, qni conveniebant,

(ierardus nihil

dem

in Obst
,

ad Vitamp
aliquot

comitibus,

motus

quos
)

hic iterum /nepteinterponit biographus, omitto accito quodam ex illis, quos dicunt Marones,
(

firma/ B,

Gerardum

annos

cellula

se inclusum; verum hanc assertiosuam nec ex biographo nostro, nec c.r aliis nem

notitiam dabo in Annotatis ) salva mercede, jussit, ut saltem sagmarii sarcinam perquihos siquidem lapides. Ad reret continentem

horum

probat scriptoribus antiquis. Utut.sit, non suam Sanctus s< \am cum Celtense S. Gisleni in p r/

magis deflectebat animura ob illud fortasse proB latum Omne, quod e*t rarum, dignoscitur et
:

Bannonia monasterium reformandum

accepit, si

modo biographo
,

pretiosum.

Nam

quis non exstinctum indubitanter

crederet illum ? Quis vel corpus ad terram integrum pervenisse autumarct, dum interpositis ubique scopulis discerpi in partibus potuisset ?

nostro fides sit. A/ rero an certamishic fidem mereaturt dubitari idcirco potest, quod uli ex dicendis facile colliges , adversan-

apud Mabillonium Ssec do nedictino Rainerum utri autem assen

tem
sibi habeat
;

'

Bel

sit,

Requisitns antem, non solura vivus, verura etiam incolumis et illaesus repertus est cum lapidibus. Tunc patenter cunctis innotuit, quod ideo lsedi non potuit, quia hunc in casu suo oratio Dei Viri
portavit.
930 circiter
meincludii.

sit, Gerardus facile definiat. Utut moraretur in cellula, cui sese inclusive adhuc serat, sice jam ea esset egressus ad Cellens
,

Hannonia monasterium
bcrto, Lotharingise duce,

re\

\um
al
.

'

cumjam

liu e

132

Quod ergo jumentum sarcinarium

, ,

pre-

tiosis lapidibus onustum,egravissimopericulosissimoque quem narrat biographus lapsu incotume fuerit servatum totum id qui Gerardum comitabantur, cdelestiprodigio magnis hujus mepatrato verosimillime adscripsere. Id sane ex
, ,

ln Dionysiano monasterio rediisset ,arc< fi&etempus, quo Sanctus ad onu mox inquiram. Occasionem qua re& svenerit
i

rit

prcevie expono. , 134 Olim Sanctus Gislenus ad Eainam nonm fluvium in loco, qui Ursidon*
, ,

Ba
caba*

./"

'

ritis

posterioribus narrationis huc transcriptse verbis reducoltigendum videtur. Itli adeo in patriam apud indigenas stupendum illum eventum
ces
,

suos, utverosimile apparet,pro vulgacelebrarint , hocque nomine longe lateque Fieri ergo potest , imo minime est vero abrint. reipsa etiam factum esse , ut tunc inde

miraculo passim

eoquemonatur monasterium ewstruxerat, in Verum ut Rainerus lib. de S. chos locarat. Sxculo 2 BeQisleni miraculis apiul Mabillonium ates nedictinodocet t monachisperbellorui sis episd Ca inde pulsis, Stephanus, datum, corpits S. Gisleni, oblivioni jam
constitutis levarat cultuique debito restituerat,

simile,

virtutum cultu SanC Gerardus non tantum noto prodigiorum fama thaumaturgus ctus, sed etiam audierit. Cum ergo ex seu miracutorum patrator ,nXcipuesovirtutumprodigiorumque(nn,n {i, con/Iu.n/m Sandt Hraleat, ut adsese hominum non absimile, forte tunc ut vero apparet
, ,

iilluddiunoctuque F isseucano seduloreligiosequecustodirent.EratidsaneaSteetiu,

phano pie admodum

laudabilit-

Ve-

rumclericiilliseucanonicipi mtaindignossese,quisacrumill\

h
os

hant,

adSanctum inBroniensisuo monasteriorebuscselerantemfrequenshomtlestibusunicevacaredesiderantem/requenshomilestibusunicevac numfactusfueritconcursus;illeaaiy.,i'thunc

evitareUsejunctmamonastemocellul^etncl^
serit

commissumcustodirentfimnino audatus apud horummoresRainen

Ma

"^
noss
ai

billoniumlib.citatonum.Gdocethtsverbis:CJim vasta(i {per V qualicumque modo Lpsum

Quapropter

cum

Sancti ex Ualia re

locum

^j ^^
ingressi

Cellum vocatum,
sunt
gaudent*

requietionis requie tionis

S.

Gisle-

uti

anno 929 vefuent forte dicta jam Sanrosimitius acciden/, a monasterio cellula vtctuswanex jam
dictis facile intelliges,
cti in

temere

canonici,

qui

-,
gerere

more vivere

conjugns
implicantes,

adh;erentes.

sejuncta

no

veracta; neque

binis sequentibus circiter 930 aut altero e etiam eo ipso anno, enim eam

sa^cularibus negotiis se quem almi confessoris

,

famulatum

cum

reliffiositate
:

quo
dero
lim

Roma
Utut

redierat
sit,

factam essc f* ex jam dictis et porro

,

s^l^
annum
930 factum esse, ut
.

quia majorem dehonestantes debuissent, erant Qutrie^ capiebant de sua familia soUioitudinem decoranda. eccleaia uuara de dorainica da per S. confessoris Gislem Ips'um etiam corpus

nec diu post

SanUus

cellulce sese incluserit.

^
lium
_

tZ>^^^^ ^ ^^
lai, larffitas

circumma nentmm
g

fide-

133 Qui porro

virtutum opera diserte non expomt exercitiis corpus macerarit

, ,

hac Sanctus vixerit qu.e queis pczmtentuv exercuerit

conferebat, non

meuU. dabant nebant. ^u

P^

^ ^

ecclesi
fQrt

mstruretl .

pradictl

254
tOCTOM C.B.
faclum '

DE

S.

GERARDO ABBATB BRONIENSL

famulan-

nec taliter prtedicti confessoris nffendebat.

rium

tium consuetudinem approbabat. qua Rainerus pessx135 Ab hac narratione, seu canomcorum mores mos dictorum clericorum multum dissonat noster bxographus.
exponit,

De xisdem enim num.

43 hxc memorx* prodri QlBbabebat et hodie hnbet bea.ns Oratorinm qmbusdam Cella a qui a lenus in mansionili,

non

nuibusdam vero

dicitur

co iu famulitium clerieuli, Eegularis disciphnse tati mansitabant canomci. et non, nt hodie Bunt proiBUS ignari qni partim rei famatrieularii,
:

Ursidungus quo m loejusdem Sanct, ahquot dopu:

hac in re non illubenter suume Dionysxano huerim. Gerardns enim post qui ex dxctxs anno 928 monasterio egressum temporis spatxum trxennxo verosimilius accidit locum substxluenmajus, monachis in clericorum itineri Romano pro formandis dis apteque memorato xmpelrando, vrivileqio poxitificio supra monasterxo sejuncta vitxque solitarix in cellula a ac proxn impenderit verosimillime
ei
.
, ,

assensum

pra>-

ducendx

monasterxum serius quam anno 931

accepcnt.

Cellense
fundanmtU, qux (utignat,

Md eranl sieut miliaria coaoti

necessitate, partim

morbo

labo-

sacrosancta almi confessor.s rantes philargyris, libitin*. eonsuevc emhra scapulari superposita cantitando, qui potius vicosque rart per plateas Malricularii olxm vomendieando circnmfcrre.

reformandum id ante annxxm secuh 137 Atvero.guod ait, factum esse pro decimi trigcsimum septimum probabo admxtlmdum vero quidem,uh infra ait, fundamento, apparet; verum non eo, guo accxdcrxt reGisleber/, gu* anno 937 amorte sed bxcnanno non vetito. Gislebertusenim
, ,

m
8

(vide Thomassxnum tom cabantur ii, gui canoni Nova Ecclesise Disaphna hb. 8, i de Veteri et adseu matricul* Ecclesue cav 9 num. 1 ) qu.bue ea,

niotantum tom Docel id apud Bouguelum

Chronicon Augiense
;

Bcripti

Js,.
B

d.spensab., dimensum, unde tnt,^ Cangius xn Glossarxo doim erantquippe, ut "' pauperes seu inopes. His haud dubxe

erant,

tamquam

beneficiarii,

memoratos canonicos seu

biographus, dum tunc commoranhtata)in Gisleniano monasterio

clericos hicasstmtlat recxde iis (vide verbamox

Scrxptorum Frodoardus scriptores benemultx.nec in Chroxxico, atiigue Mabiltonxo xnfeulluminvenire guivi. gui cum axxno 9*7 xnnectat. Gisleberti obitum licem Gerardum non reformasse Porro guod affirmat monaslerium axxte annum seculx trxgesx- E Cellense Fulbermum lcrtium guod ante hunc annum etxam prxsul cu,us ecclesix tus, Cameracensis Artaldo mutatio illa facta fuerxt ab
cux accedunt
, ,

fnrnunavxt. post vitam infelici exitu

auctoritate

oussic
se d

ter annotasse sufficiat;

quod pertinet ad Raxnerx pravos canontcorum cum bioarapho nostro circa a me mox asserCeUensium mores assensum utriusque scrxptorxs xltum hic vel ex solis
,

sunt canonu-., scribit: Non, nt hodie matricularii. Verum hxclnc obxerant sicut

fuerxt epxscoRemorumanhstile, ordinatus non guamquam ex dxcendxs ante vus id eguxdem, xllud veroannum illum Gerardns monasterium xdcxrconon .admittendum similius non reformaril admodum prxmo awaret, quod dubium sit episcopo juvanle monaste quidem axx, Fulberto
,

lius',

quee

non

Gislenianum xn Bansionem adeo qua Sanctus accepit, pcrgo nonia monasterium reformandum exvonereS.Gislenuscontrometnoratoscanomcos, acceperant quxque quicorpus ejus custodiendum
;

potest

jam non unicuique

recitavi
,

verbis inter se collatxs Occaficri perspxcuus.

rium

dexnde vero Cellense Sanclus reformarxt; quam anno 95o serius etiam an Fulbertus non Baldericus xn Camefueril ordinatus. epxscopus Chronxco hb. \,cap. racensi el Atrebatensi insede Cameracensx Fulbertx
,

68*
atvno

Stephano, proximo

%ud lucri causa quaquaversum jushssimaindignahonecommotusGxsleberto.ducx Hannoniam, Brabantxayx Lotharinguv, qux tunc
,

o^umferebant

Hic delessore, sic scribit nccccxxxiv. Incarnationis Dominieae

=
.

clauBrt

d,em n

Idus

ScribitqmdemFrodoardusFulbertum iXruarii. Remensi metropolxtano, anno 933 ab Artaldo, scrxptor

regiones complectebaaliasque hodiemi Belgii ut Gerardo apparet eumque in somnis tur

, ,

serxoadQisUmianimonasterii ruramimponat
,

monet.

ILque
curam,
ti

GernrAdmonitioni paret Gtslebertus ut Cellensis monasterxx impellit

eo
,

Verum hic epxscopum fuisse ordinatum. sxcque a Paschate numerare xncxpxt, annos forte a StephanuxnCamerasensemepxscoBaldelico, qux obxxsse ^rxbxt anno M.mense Februarxo
mini
tatis

pum, <IodsireroannosaNatxvxMeDolon dissentxl; Balderxco

licet

invitus

fempu.

flac,

guod

rum

testalur; verum mxRainerus laudalus dilucide adjunctis narrandis xnquantum in rei

esl,

36 Ila

tum

in sese suscipiat. tum biographus noster

, ,

eham

xnchoet, a ut verosimilius est , minorxsauctorvquidem; verum hic non dissenht

Perspicuum id fiet 7icem discrepent. sum. Discutio nunc,ut facturum infra dicturus Sanctus mospopondi quo circiter lempore

exxxs

qux

dubxtandxan est.guam Frodoardus, acproxn serius ouamanno^ nihilominusest, an non Cameracensis episcopus crealus ad posterxorem Ma rltruft 138 Quod jam pertinet Caxneracen- r l,,,M/'"'"" asserhonem, gua Fulbertam

1'

^f^*%
^ofxam

oiUonii

me

Manasterium Cellense reformandum Benedictinis lib. 43, nunu oillonius in Annalibus reformandum temporc, quo Gerardue
accepent.
61

sem episcopum, ad

Cellense

mandum

concurrisse indicat

monasterxum refor non

,

probarx, aui hiec sufficienter gueat

de

seu, accepii Cellense monaslerium,

quod xdemest

Zn

reformavxt, sxc scrxbxl de tcmpore quo hoc ille factum putnt anno pccccxxxi. Winchentiue id ar-cidisso, attamen ante At paullo seriusidvidetur septimum, qo n,,m ejuB ssculi trieesimum renovatioms auctor; ejus d ecessit Gislebertus, quo ante annum trieesimum-tertium ,
at
ordinavit Pontifex tt.mornm L. tum Camer, naiB ecclesi* prsesulem cu&cta est. Ita auotoritate hc mntatic parhic partim assenhendum, Zabillonius.cui dem " stimo Ac p

oeat xntellxgi, uti

billonio.

reformahone *deinchoataper Futbertum Ma reipsa intetlxgx vxde tur-a

Etenim, dato etiam, Futte>Vdictis est

sx scxxcet ei-

tamen ex iam tamen hinc

dubium)

anno

mf"
p

sZ^^acensemfMisseordin^m^r^ ejus ^mtate eril conseguens, ut

CellexxseS. Gisleni

monaslerxum
,

^ormarepm

non

Pul-

Artaklus
,

SrZm Tlm

mumcceperit Qerardus nihil sa quo mxnus ,d dis patescct, impcdit, pro altero. cum Stephanus, unoaut forle etiam

W*> ^
eham
esset su-

xZxusFulberh

dccessor, in vivis

SLw'

nm

serius quam anno auodail, paullo Hannoma monastemderi Ccltense in

r 931 refor-

^criptoribus

v^stesfecissecredatur.Adlurcnihilplanexnanmonumentisve occurrxt.jod

Inaslerx^Gisienianireformatxonemsubmbe^

DIE TERTIA OCTOBRIS.

locandam, utcumque probet. Itaque Mabillonius verbis supra recitatis neutrum eorum,qux probare intendit recte probat quamvis interim prsefatum monasterium indubie ante annum nec forte tamen ante annum 933 reformarit Ge,

255
ADCTOit

rardus, uti
est,

nunc ostendere aggredior. Certum Gernrdv m prius Gislenianum reformasse monasterium, quam ad Arnulphum Maganm Flandrise comitem, fuisse arcessitum. Liquet id ex tota biographi nostri narrationis serie, nec ab vllo vocatur in dubium. At vero ex infra dicendis Gerardus sinon citius, certenon serius quamanno 937, ad Arnulphum Flandrise comitem vocatus
.

^ XII. An Sanctus jam tum, cum monasterium Cellense reforman-

dum
gise
riis

accepit, pluribus

Lotharin-

seu regni Lotharii monaste-

abbas prafuerit,
in hoc,

et

an

um-

quam tum

tum

in Francise

infer

onnHtn

circiur
et

932

Antehunc adeoannum Cellense S. Gisle ni monasterium reformarit. Ac sic quidem,ante quem annum Cellense monastenum reformarit Sanctus, sat solide probalum habemus; verum multum abest, ut id Sanctum non fecisse ante anmim 933, xque solide probari queat. 130 Quanrvis enim secundum dicta verosimile
accessit.

regno plura ccenobia gubernarit.

Mire

in narrandis

adjunctis, quse Cellensis Gerardu$,cum

I

<> fa monasterii rcformatiuncm ctam, comitata sunt, dissonar invicem Rainees gestas miraculaque con rum,qui S. G
,
\

ellen$e tnO-

natterium re
formavit, erai

937 loeanvidet"'--

dum

Sanctum, e monasterio Dionysiano egressum tres amptius annos viUv solitarix rebusque Broniensis monasterii componendis /mpendisse, id B tamen certum atque indubitatum non apparet, ac proinpro Gisleniani monasterii per Gerardum reformatione non ante annum 933 locanda nihil inde sat solidi habetur. Quod si certum foret, Gerardum, jam tum, cum Cellense monastc
sit,

scripsit, et

Sancti nosiribiographum,praeee' verequam id ad amussim vewet, quo prgecipue ritati cong, Gerardue jam tum, cum Cellense ^ inquiritur, an monasterium reformandum accepii pluribus

dentijam innui. At

aliis

monasterns

fu<

fectus.

Secundum

bio-

graphumnostrr
lenoadmonitus,

\uentes)

reformandum accepit, pluribus in Lotharingta

abbatis nomine prsefuisse ccenobiis, posset hinc sat validum pro Cellensis monasterii reformatio-

GisGislcbertus, Lotharingia duoi, in somnis S. mittit, quiiWvuvdum, ut Cell

mxmasten
vero,

cipiat,

serio inmtent; hic inyitantes

quamquam

gravaic

admodum

nenonardeannum

988 figenda

argumentumcon-

verosimile neutiquam apparet, Gefici. Etenim biennio rardum, triennio tantum aut forte etiam Dionysii ccenobio egressum,pludumtaxat e S. abbarium jam lum ccenobiorum curam gessissc, vuleiis prxfuisse. Verum dubitandum temque plurium monastetur, fueritnejam tum Sanctus

""' seguitur, unx tandem ad Cellm ctus. tantum antea Broniensi monaster,

Verum secundum Rainerum

mnis a S. Gisleno

Gislebertus, in sos
-

Qerardum, jam
ona-

multorum cmnobiorum patfem t Cel

ccenobium riorum abbas, cum Cellense S. Gisleni accepit; Pro opinione id neganU reformandvm
stat

Sancti biographus; pro affirmanti vero Raiitam c/usnerus, supra laudatus, qui S. Gisleni 1
,

etiamsuscipiat, exoratxn sieril nantihatiiit ad publicis provincia posteSancius convenerat. Qu benda etiam *Rainerinarratio apriorebiog rior dlasese tnter mumdissonat; ut autem

queant in ipsismet fontibus suis

fern
quantuvtivrmcen

co
\

lodtuscont,obser'

ffuemiraculaadposteritatismemoriamtransmtsit.

Potiusne Rainero, an biographo assentienhicsit, tssequentidiscailio.ou mque

van.
transcribo. ctino MabiUonii hue

Benedt '

ew <>"Gerardum dem dicendis verosimilius appareat,

dum

141 Post verb/inum,

huc irm

*
datur

JH-VKO, l^l*n/
nihil

v-

quoque roboris acquirit opinio, quse fuerit 988 et non anleannum 9^3, acproin inter antmm CeUense monastermma annum exjam dietism. itaqueumce irfGernrdo reformalum staluit. Hxc quod. antequam apparet, circo verosimilior mihi acceperit Sanclus, quatuor ut
id recens minnnum annos monaslerii Broniensts componendis impendisse wieatw. conditi rebus LameCeterumbiographusnoslernum. \Unnl,t

voce admouuit hatataoulum ,. pro.ectionc munlatur im pateo ad diripieutibu! ne ,u, qu>a omuibus ;""
itiouis
'

ruinam, quam. Duoi autem

.

"

interro g

-,...i

quem
'"'
,

reformandum

quld

Serardum

to ipsiB diebus,

ll0 u

racensem episcopum tu, cstitisse Thtedom monasterium refo, ,eumThte. rrrumidaverocertissim, uti inter omnes cathedram, do Cameracensem anle annum 9C4, quojam convenit, non obtinueril
-

toarduj Cellense

,,-

!,.,.

rei,

tau.um coram T,- iux ouram ge>pum statuit conventu.

po.

probabrt Deo , sed

ad

plaoitum

tcnendum apud sui. Cun

Dinant
statuti

dudum

Gerardus evivis excesseral.

a.

sermonem
',
solerti
.
I

V**
diepoaitione

CcSl)

Q
'

undant
q od

ntultis

deoidit, in

mehueobo
uimatum
i

abbutia iu honorc

35

OrdUM,
videlicet

Qctobris

Tomus

II.

056
IOCI0M

DE
Gisleni fundata
,

S.

GERA.UDO ABBiATE BRONIENSI.

episcopo factum fuisse, Rainerilucubrationon quod prodit. Hac enim Rainerus nihil omnino,
prseter hoc:

videlicet Petri et Pauli,

ris

C B

nec hon sancti confesaovocabulo Cella appellata,

regimine domini nostri imperatons est cum multis aliis computata, sed pro culpis nostris hactenus neglecta quam caritativi antequsB

sub

hucfacerepossiUdeCameracensiepiscoposcribit VenM aocedens ueque ad castellum

Malbodiense, stanaque ent majoribus oatu
.

foris
:

intromisit
,

qui

di-

cessores de rebu

pertinentibus constru
sasculi

runt

sed

mutato per seditionem

ordine
,

mo-

nachorum
bantur
,

qui

ibi

quondam famula-

narratio, plu-

nunc clericorum turpem vitam illio ducentium manus ad nihilum trahunt. precor,ut ad vos recipiatis, et lic Quam
,

quaso , fraReddite ut almi vatis Gisleni, corpus tres ac sorores sin secus loco suo a Christo dato rcstituatur excommunicabo, ne quis in hoo Missas neoalia Deiobsequiaoelebret. Quod audientea Malbodien, ;

ses

licet coacti,

paruerunt tamen

"bi
|

ribut altis

secundum institutionem
tetis,

vestri

ordinis

transmu-

monatteriis
pr.vfeelus
;

ejectis

inde

voracibus

clericis.

Quod
difficile

pra>-

mnvtrltsque mtllum planc verbum '<> cxaminatis eptscopo Malcriminis seu furH a Cameracensi
bodiensibus. qiuv laudai 144 Per Gesta ergo seu Acta, intettigenda mihi non videntur S. biographus, conscnpta, sed Gisleni Miracula per Rainerum hujus Sancti gesta, quibus, qui

ceptum

prirao

abbati

visum

fuit

pro
.

conirarium tumentradil

gubemare multia aliis abbatiis, quas habebal ea consilio ceterorum prinoipum sibi potius parium rogatus non sprevit ducis petitiosicque locum illum recepit ad implere n, iii quem, dum vixit, non negi<-\it quansese Rainerus. tum potuit, amplificare. Hactenus hsec ejus verba cum verbis, quse bioConfer nunc graphus num. 41 et sex sequentibus, suprajam
,
.
.

^jjj^

quxpiam
rit,

alia

Cameracensis episcopus Malbodienses examinaablati

corporis S. Gisleni

cowvicerit

cx-

assignatis, exhibet,

videbisque, quantopere

duo

idquihi scriptores invicem dissentiant, atque

dem prxsertim ex eo, quodsecundum Rainerum,

at

Gerardus non item secundum biographum cum Cellense S. Qisleni monasterium retunc,
,

formandum
est

pluribus aliis monastet abbas prsefuerit. Verum utrihic assentiendum potius? Rainerone, an Sancti biographo? Raiaccepit,

commimicationisque interminatione ad restitunequeenim B tionem compulerit, fuerit expositum; Camcracensi epia biographo, ul Malbodienses a scopofuisseexaminatoscriminisqueconvii tos dode re laudari existimo Opus in quo ea ex prorsus verbum invenit. Jtaque, cum nullum nostro non biographo dictis Raineri lucubratio illum scmprmluxerit, uon cst ctiam, curhicpost eodem circiter tempore psissecredatur. Jmovero Rainerumscihrri de Giillos scriptores,
, ,

nerus, Cellensis in

monachus, suque Rathbodi, Cellensis abbatis, anno millein Annalibus o quadragesimo secundo, uti

Hannonia

exstitit

Hannonite cap. 17 docet Vinchantius t vita fum ti, novam de S. Gisleni gestis miraculisque lucubrationem elaboravit. Liquet icl exipsiusmet Raineri dedicatoria ad Radhbodum abbatem Cellensem Benedictino epistola, quam Mabillonius S&culo 2 Gisleni Vitam pricviis in Observationibus ad S.

nostrum dc Gerardo, tucusleno et biographum verosimillimumexibrationes suas concinnasse Rainerusjubente Rathstimo Etenim exdictis Gisleni Gesta et Mirabodo, Cellensi abbate; S.
,

ambos

cula

litteris

est

complexus

Rathbodus autem,

laudato QallUB Utiriuti ex Vinchantio supra dotom. 3, col. stiancc aucLv Scriptores ab anno 1037 Cellensi S. Gisleni abbatuv

cent,

num.

exMs. Gisleniano

codice in

medium

ad-

f.dcconad annum usque 1042 abbasprxfuil alivel anno 1087 rel sequitur, ut Rainerus

biographus, utpote ducit. Sunt ergo Sancti nostri dictis ante annum seculi undecimi sexagequi ex simum secundum lucubrationem suamdeGerdrdo adornarit, et Rainerus, ViUe et Miraculorum imoambo eoS. Gisleni scriptor, auctores cosevi; tempore, alter S. Gerardi, alterS. dem circiter Gisleni Acta, litteris sunt complexi, ut adeoneuter ex cetatis prserogativa majorem sibi fidem
2
Ifiographut

quo e quinque sequentibus suam cum ex lucubrationem adornarit. Quapropter S. Gerardi Vitam supra dictisbiographus noster apparet, manno 1038 circiter ut verosimihus consequens est, ut ambo hi scnteris mandarit, suaseodem circiter tempore
,

de S. Gisleno

ptoreslucubrationes
el(

conciliet.

quamvit OUtemnonti^rut

scriL43 Attamen Sancti nostri biographus nihil serius, quam Rainerus, si hujus pserit non quemadmodum Mabillonius itle lucubrationem, in suis ad Gerardi Vitam Observationibus prae,,r deindein Annotationibus suspicatur, sibi prxtucentem habuerit. Verum hoc mihi admodum dubium videtur. Jd enim Mabillonius su-

^''Z!'esi ergo cur ob tetatis P^rogativam Verumnihicne plus unihic, quam alterideferatur. quam occurrit, undeunus potius, etiam aliunde

-*

exdictts alter,fidem hic mereatur? liunjraph^ ^ est, ut benum. Ueatradit, ex quibus consequens modeThiedone Cameracensem ecclesiam
rardus,

monasterium reformanrante, CetlenseS. Gisleni quodcum ex dictis etiam a vero dum acceperit; re oiocertissime alienum sit, est sane, cur hac

m
<

atur dumtaxatexhis, quee biographus num. Qualiter autem paucis verbis 52 suppeditat designat qui corpus S. Qisleni sacrilegos (cos antifurto abstulerant) examinando discusserit quibusve ( ut par erat ) lcstes Cameracensis non aynodali convictos excruciaverit modis exponere reraur, ut narrationis, est nostrffi ipsius gevobis, praesertim dum id dilucident
: ,
,

graphi fides fiatutcumquesuspecta.Utut

tamen

icl

biograitasit,nesr,o nihilominus, an nonpricstet lerardus subscribere, secundum quem pho nostro Gislenimonastenumactunc, cum ad Cellense S.
ccenobio. uni dumtaxat prxfuit Broniensi diplomateHenrici Aucupis,suEtenim Sanctus in 93-2 datum prajam studiose expenso, quodanno
cessit,

,,

s'i

serio

sapere vultis.

Verum per

Gesta,

WAr.^dumtaxatvocanotatur, Broniensiscoenobn aliorumccenobiorum,qwl>ir, tuncprsefuetur, nec

biographus,intelligenda mihinon quse hic laudat Raineri de S. Gisleni Vita et Miraculis videtur Gesta seu Acta, lucubratio. Etenim secundum verbis mox recitatis laudat biographus , quse corporis raptores, exaMalbodienses, S. Gisleni Cameracensi episcopo, atque ex minati fuere a id autem a Cameracensi lege synodali convicti ;

abbas pnefuit. Quaret, Broniensi monasterio ut pleripropter, cum non diu admodum post monasterium reformanque autumant, Cellense
,

rit, ulla fti iitridio.

Anno

igitur 932 soli, ut appa-

dum

acceperit, verosimilepotestvideri,

eumnec

abbatem.Adtunc pluribus monasteriispreefuisse monasteriis,prseterquam Brosi ouibustunc hxc

'

niensi

1 ;

DIE TERTIA OCTOBRIS.

niensi,

257
AOCTOBK
C. B.

regno dis partem, Sabim, Mosellam etcis R/ienumprovincias omplectebatur sita ille fuere jam ve>n Giselbertus seu Gislebertus Lotharingise dux seu gubernator exstiterit, in eaque su.})remam fere principis potestatem etiam usurparit, verosimite potcst videri, Sanctum, si quibus umquam in Lotharingia monasteriis, />r;cterquam Broniensi prwfuit, fuisse ittis a Gisleberto prcefectum, ac proin non citius hoc accidisse, quam cumjam Cellensi monasterio ab eodem Gisleberto, ut id faceret, divinitus monito, fuisset prsefe<

prsefuerit Sanclus, in Lotharingia seu Lotharii, quod omnes circa Mosam, Scal-

Gerardi biographus) jarn eitato nnm. xn Lietaldum Gerardi in COBnobio Mosomensi successorem legitiine voeare potuerit dicendum
noster
(S.
,

est,

Gerardum,
niationi

ab

Heriveo

pontifice

jus-ura,

i>arthenoui.<

Mosomensis

incnbuis-

se,

aut subrogatis
5U

mox

canonicis aliquamdiu prav

in
cce-

Heriveus

Remensis antistes

ut

probulw.

nobio Mosomensi, cum ibi sanctimoniales, antiqiwe loci dominse, bellorum procellis defecissent, canonicos consf 1 1 utexjam laudata Transla1
1 < 1
,

tionis S.
efflcitur.

Amulfi m

manifeslum
col. 50

Verum

Heriveus, ut Gatli.v Christianse

docent,

ctus.
biogruplio ta-

auctse scriptores tom.

anno

"

' '

146

menpoiiu auenliendum
videtur.

queat

quam

Aliud non occurrit , quod adstipulari biographi nostri narrationi, secundum Gerardus, cum Celtense S. Gisleni mona-

vitam cum morte commidavit. Gerardus crgo jussu Herivei, Remensis antistitis, ncc parthcnoni

Mosomensi reformando

inc/d/nif, n
;

nicis

sterium adivit, uni Broniensi monasterio abbas prsefuit. Res est sane perquam implexa, nec, quantocumque studio ac tabore impenso, quid quam invenire quivi, ex quo ctiam certum esse possit, non prsefuisse Sanctum pluribus monasteriis,

neque enim ex ile est, Sanctum jam ab anno 022 ulli monasterio prsefuisse abbatem. Restat igitur, ut Gerard nodo recte scribat biogriiphus, monasterio Mosomensi, non Herivei, sed atteibidem constitutis abbas prsefuit
rius jussu prsefuerit.

cum

Cellense

reformandum

accepit. Ita-

Verum cum

canonici, postfuisite-

quc, id quidem verosimilius aidumo, nec tamen B aliorum, qui contrarium sent iunt, opinionem penitus rejicio Porro Rainerus verbis num. 1 1 huc transcriptis indicat, Sanctum monasteriis,

quam ab Heriveo

in monasterio

Mosomensi
971,
uti

sent constituti, ad

annum usque

rumexlaudata S. Arnulphi Translationis storia palam est, ibidem perseverarint,

bitandum forte non nemini videbitur, hu\ monasterio abbas Sancius umquam prsefu neque enim quisque verosimite putabit, Bent ctinum monachum canonicis, instiluti longe
versi viris, prsefuisse abbatem. A'ttamen,

Hidu-

quibus in Lotharingia prsefuerit, fuisse ab imperatore prsefectum. Pcr imperatorem kic haud dubie Henricum Aucupem, qui ab anno 919

annum usque
vel

936

Germanix regnum
,

tenuit,

di-

Ottonem

Magnum

postea

imperato
exstite-

cum

desiguat; quamvis av.tem neuter, quamdiu Gefuit superstes, imperator imperatorem lamen vocat, more apud plures Renricum Aualios scriptoresusitato, qui etiam iralicet numquam imperator exstiterit, cupem,

rardue
rit,

iGeverba biographi supra recitaiaexa\ rardi biographo fvide Commentarii hujusnum. 7 ct 9J indubie sint deprompta, isque integram absque ulla controversia fidem mereatur, dicendum

peratorcm appellant. Utut sit. apertissime sane Rainerus indicat, Gerardum monasteriis, quibus \ore seu ab in Lotharingia h ic prsefuerit, Lotharingise domino fuissc prsefectum supremo
i

omnino videtur Gerardum utut monachum, canonicis Mosomensibus prsefuisse abbatem. Ac sic quidem habemus, Sanctum unius, quo
,
,

Lotharingia seu Lotharii regno situm erat,

nobii nbb
l

cce-

rstitisse.
,,,, ,,

Celverum id objam dictaa Gisleberto. cum fam suam illi adrelense reformando monasterium

Sancfui

Moto-

probasset gendos religiosos ccetus industriam ilius factum fuerit. Geran lector, quidquid vi1-17 Stalue hic, siadiose
|

chronico Mosomense apud Acherium Spicitom. 7 verbis infra mox huc tensis sei> 77minit p iranscrib gnensis monasterii, quod in Portensiseu, ut ab
io

legii prioris editionis

Ttmutut,

<

aliis scribitur,

Partensi Campanise Gallica comi-

mtnii.

C quam pluribus in Lotharingia prcefuerit. Biographus noster plura

=^
rit
infferit

tatu S. Gcv.n-dl consitio fue\ iterectum.

Hicautem

a Sanctonoadministrata fuisse monastro in Lotharingia Attamen num. 13 ea supsteria, nuspiam docet. si recte scribat, consequens peditat ex quibus, Mosomensi, quod Lothasaltem est, ut Sanctus monasterio abbas prsefueringiccv ditionis erat, ibidem ita memorat Si cui autem

&*"-- X2S JEE

ditionis exstitit.
t
i

Parvum ergo illud Tinnense monasterium alterum fuerit Lotharingise seu Lo-

<<bbas, tharii regni ccsnobium, cujus Gerardus seu conditor exstitit. Ututsit, autsattem pater

Etenim

ambiguitatem
hujus
Viri

Lietaldum
Dei

percontetur
Gerardij
in

illudcertecondendumcuravit singuiariquecura in binalibus B fuitcompl rxus. MnhUlamus 20 ait.a Gerardo abbatem n is Ub, L6, dum.
nensi monasterio prsefectum
!
.

abbatem,
coenobio

(sancti
,

Mosomensi

siiccessorem

ad

horum

isaneetmihiverosimillimum
i

autem verborum veritatem abbas aliquando exstidus Mosomensis ccenobii enim alioquin ejus in ccenobio Moneque terit
vn possevidetur Lietaldus, somensisucc Translationis S. Arnulphi oui ut scriptor Mabillonium Sicculo v Benedtcttno,
furis

requiritur, ut G

secundum ja\ ret. Lietaldus enim mo.oiclns, qu\ Gi exsfitii duodecim

quc berone
sunt nysiano monasterio Bronium Tinnensis abbas, quando anno
97

unus
Diosecuti, erat-

ccenobii

Rcmensi archiepiscopo, ad regimen fuit promot\

apud

auofundamentolaudatus^scriptor',

Mosomensi co-noh vartelpag. 357 teslatur, prxpositusab Adalberone, Remenst epu /nr fuii nachos canonicis anno 971 scopo^cun, hic ibi Mabillonius in Observatiomhrs ad
.

Iromotionem anno 959 innectat. piaminvenirequivi,quod hic Mabilloc

Nihil entmus-

substituit.

itainverba biograSancti Vitam prxviis nicm. 6 proxime recitata observat Ut... anonymus phi
:

TNecetiamquidpiam reperiprod re^quoSanctusvelTinnensenu^J.

i

258
AUCTOni

DB
it,

S.

GEUARDO ABBATE BB0NIEN8I.

ac-

condendt
ceperit.

vel

Mosomense regendum

152

Por cm.

.'PP.

? am

ei

a& '" rf ^'.'

cu '" m

'"*

C.B.
pluributque
indubie
aliil

Fad unum quam

jam Mal

Lotharingi* caenobiis ubbu*

prxfuit
;

nen esse verosimilhme tam annum 032, qutsque ex modo, an diclisfacilecolliget. Dispiciamus
aliud post

gThtvtU
dicti (/ . ;>

emeo.qyvdpro raitoneob quam ,- <^, mo* monasterU ouram Qerardo

.,

aliisinsuperineodemregnositismonasterttsprxfuerit. T

"-""'
.

'"'"

I"'**

L;
tissc

rd us

restaufamt

Mrtecomitatu.moMsterm,

abbatem, restituendm m n,.^mexhaseoteriodiscWiruBprxcii ,eal,t,lnHu cjuear ib,;nat,o

non Gcrardum,

^^ amWdta. KoRemigtano
l
l

,,,,

\V a

Unpliow
B

Gerardi zeto debebantar,

toto
i

Undemtn ,:;,, ^osupervixisse.

nouitur,
ut

,on-

SanctusnullammonastcrnRemigxani

^nrimmeriJparensalterhalbeatarredi,

,
i

Lotharn

Zr,

Benedictin,

ejus

regno fastufco sannsque

ert

curam

Sortationibus
'

refloruit.

Cu
eirca
et

ta

m
ois
:

.,,

Scaldis
pro|,:,re
:

Bhenum
'

Et vero illum singularem qua, ex eo Uquel quod ,, hujus curam habuisse,vcl Chromcx suoconsilio(viderecitata Mosomensts Ttgnense scu ut verba) effeceril, an tanium Wredmdxs, condrderm Tinensc monasterium
gesserit.

],

'
i

nobilis

lUustms, comes malrona, ejusque maritus

I

tant.

m
,

>am
nicou

pl

Beoand

Mosomense

^' Ge novam
"

-'\.

Stephanus; er
,.,1

,,st,;-io subjeeerint,
,,
,,,

nsanefuee
.,

iis,

i-v-.\ore-

:;:Ln,
8
nec
,

verbair
for

\,i,, scribit, manifestissi

iA^^t
,>
'/-'
'
i

"' "' -';"'" Bemt' cprorura,,, ,,m,1 u,>,le,

Mabillonius Swculo
flt-

Uaque

Sanctumat
tensi, Jlfoso.

T'
mLotha
..,,.,

'", Ce :
'''"'.''

,M

MabMoniusomnem
terardo
q

monasterii Remigianxcuhic

abjudicat, nec

busadl
B
reciiatis verbis
sentii

m ***'
.esupra
saltemasla

singularem
Ucet

mormteria
Hementit
Remigii
S.

l61

porro

nverbaMabiaoniimotsreci'"';.'

monu-

tata

tterli tingula-

Franciaplu
tmodpariterieritatia mo.Etenim Mos

".'

apparet E interim, ut verosxmdius rit, nec etiam abbas guistud ncc reformarit, monaste,, /V bcrnarit. At vero plura fuxtcomplexus, cura sua Sanctus nontantum vcrbts ex ojfrio. sed eliam abbatis rexil recitatis duerte asseriMosomensi Chronico jam ex dicendis facxle colhge.
,

tm

dubium est, qum illius curam gcsse-

rem

f\
!h0

Tur.verumquc esse, *'" Verumqiuequaliave illa fuerunl Francam provincia sita? Cum ad , Franci*
Flandmce, tunc spectarit comilalus

lom

Sl

tuensis'

toparvusadmodum etpaupe

T "
"
:,bDa "
"

'"

[f; Pr

^xtampo

"

o"
ficavit.
tto,

!ln.

m6

'

Mosomcnse Chronxcon designet test an non sola ^ndneecawbia, ndrue seu dUionis comitis nt, abbaltsque Ger.n,u, ,, for qu* exdicendis idautemsxita sxtUeetiam munerc gubernavit Chrontco nonalxis quam rardusea. Mosomensi mandrisectmobiisinFranciaprsefuertt.
;

:""'"
i

rito

ooenobus,
saneto
1

en Gerardnm non solis* ditioniscomitisFlandrixecmobits.sedettampiu

WAtt

.Francta

jj-^
,

Hbusalnspriefuisse
bt

bunc
,

eumden,

inquam,
'

tooam
"

Wenim
,

Lmigio K

i""

'"

;'"' 1

"

Hto

bono-

rflancti Quintini

eon
font.s^qju
Ci

dl b, D
'

ltis

adsitus, a rivuto

iBterio

nos apudfZs Vita S. Bertulpht abbahs, typis excusa, atquea lum Januarii diem cxrca annum lacho Blandiniensi anonymo visumest, conscrtpta ,:,, t Bollando nostro
in

"^"^JS
mento

'""
/..!<"''

'"*'

Blandinio Qerardus

et offlcio

ab

,.

prieterfluit,

C( ,,

.JfeMMMfcChi
Mitffe-

bas

degebat, 'f hben-er (Armdphus magnus, Flandrtm comes) nobfims oum titulos noWitatis utebatnr, Qui n ornaret moribus probitat.s,

c,

gloriosus

marchm

,.u
i
v

w.

ta
'

""*
'

Qalli cceuobiis

et

ee
pene

pro

"

""'

est.

Cunxergo secundum hunc

ouuotis

scrtpto

46

Cmensesu
pweterftuente n-

,,.,,,.,.,
I

Hocmo"
"i S
,

'

""":
iUustri
vir

/";"".* necesse omnino est, qutbus mfra iscomitis Flandrm camobta.de akb , sal fuscerit agendum.pluraettam administrartt. Adhxc c.e_ cia dbbatis munere
t

Gerardua

Gal i*

omnob.

*rm

"T
e<3

rardum plura

eliam

Flandrm
,,.,.
l,:,

dtttonts comtts rcformasse vel abba*teria vel

,

,j>

,""";

Chronioo Mosomenei , toqn fundamento. Qu

aut certe hs munerc gubernasse,

ut,

cum

Nor

";"',.,

sed
,,,.

Ercamboldns,

Ploriacensis
:

ab **

-""

" "" :,,i

;

'

"'

pW

primnsqne sanct. ejns abbae Hincmarus Gea reformatione "" .;;. n, Mabilloniu rado ?P e '^. iimona sleriicram dbjudtcms; ?' menstsS. R , mime(

fntt,

'

*FZ & M rf

restaurarentur, ta ab eouh enlo essepotest tenlata borasse, arg feltcem ecettum serttta infra dicemus, nec tamen restauratw Fonlanellensis inNormannia cocnobxx quxn Gernrd ulum non apparet Itaque dubd ,,. '""' n tanlum in Flandria el Loth,,, reformartt, monasleria vel etiam in Qallia plura restauranda curarit, abbatisvcet vel obscuro sxt, qux aubernarit, quamvis interim
,: destructa essent,
i

m*0

fuisse.

ULr_

TBRTI/L

,BftIS.

25y

qncestionem,

quam nemo

facile decidat, discutere

L56

Proinde
indicans,

suonim

quosdam

fidelium

ad
eos hue

CB

se evocans,

et cujus

infortunii

anjrore

ang-ere- eujvavtrba

aggredior.

tur,

quaquaversum

exploratores

XUI. An S.
Gislenianis
his
utilis

Gisleni

reliquias,

explorando investigent dirigit, et ut id fideliter explorent, edicens indioit. Quitet investigando discursautibus, nihilbus incassum circumcirca

furto a Malbodiensibus
recuperarit,
exstiterit.

ablatas,
et

que

serium exinde

reuuntiantibus.

tandem

di-

qui

CorporiiS.
Oi,leni,quod

taiboivn,*

^ellense
.^

S. Gislcni
i

monaslerium moderandum
vix acceperat Sanctus, vd inhabitantium mores cse>'"' hos lales esse
-jiositncolasloci,

(^ re rormamc umqua
dei

cogitatus, incidit profuturus utpote vinitus, vercausa tenderet Melbodium hac riuatenufl jamque profioisoi, sus: quo dum properaaaet ab introeuntibus oratorii, fores ingrederetur tin crebrior tinnitus cujusdam ccepit subaudiri protendeignorantibua cunctis, quid tinnabuli famulo. fallimur, Dei ret * rei, ipso etiam [ni Dominiprajmissa oratione, Devotissime vero

l)0rlcn deret

m
\

que

mtdiligenl
deprehendisset,

quemuuon

antmonachi, mimmede" ia ~

cerent, illos mdc, sub<<, Qui, inquit di Berardo vit

num.
ita,
'

phus,

elericorum

Lbi

degentium

48 biograconversatione

e, D conversus ad beuiguitate, flebiliter interpellata percontando ecclesiaB, indigenas loci illins vel cum omni mansuetudine, sciscitabatur ab eis quamvis parum, an aliquautulum hac de re, dejeyantibufl perQuibus consciient significare.
ut

Sanctum suum dig-naretur

ignorare, sancte, sese penitus

atem

ve-

bona diligentius inve B dnxit ab ea exturbare ba bentea sua quisque exercere

non

comraodnm
b

rtatum

ha-

ob cnmen ueinenter fltomacbantibus animi Vir Dei cum magna iuiectae,

tate,
b tius

suspicionis

tranquil h-

negrotia,

Deo digna subrog-ans Lotharingxmducis, Fedt idSanctus ad Gislcbcrti,

postulatum, Rainerus, nec
ei
j

ocenobitarum

submde examma.

Nolite,
ferre
:

inquit,

filioli,

nolite

tudmoU,
d.gnatio
est,
Js.

poteus

est

nempe

nobis

Christi

itata testatur

agatur biographus Et vero

isse

CHslebertietiampeh

idSanctum, m-

hoc revelare. Enimvero cessat auxilium. divinum, ubi humanum esse ora' insecuta Viro Dei in L57 Nocte igitur summamque Deitatem supe torio pemoctauti,

necesse

ad-

t,m,*cribun-

hujusmodi

obnixiue

inquieta-t.,
effiffies

repente
t,,,

sibi

idprobarc *

um extstimarum. Adalta

SanctusjamCellensis abbaspatrasse, mda V rogrcdior abioSrapho narratur, sad corpus antequamQev^ ? Fueratl Gisleni
t

tLaoieutis

CellZe monasten
Mabodicnses sublatum.

ederet,

Gislemamsper
boscnptores,
'

importuu ejus suppl^a C hoc dulu muleeutisque eum sermoue sumis faUtantum Zuit, dulcis amiee Dei, nuno cer .ss.mum ob ratiam mei? Accipe
,
.

jius stolati eao.lida

euitmt

Sauoh,

*
,

.......ru..,

de-

gL
va

Ho6tum ^raphmno"'"
l

2
recupevatio-

de hoc, qod qomrites, laeuna is tabulatun,

indioium.
1

Ecee super

immmet

erustesta

MsseUludG
famconsensu
tradunt.
Ve,
/l!lU

hanc recupera-

Du t tuum

ubi seilicet

heri

suurtiuuiretmtinuabulum,

su V er ca adven.entes dem.iudecenter repo-

saGev^,

Raxnerusveroab
Ursidon ~
>'at.

25

nmS.Qerar-

9u aC

*"

?T"

r/

facUln adjunctis, n aUi* recuperationis

s
2
no
,/,/,
><a

" EH
fto

:,,,.
laorymis cet
depostlos

i
/

::=rr
Ws
,.,.,

4o</ niMI

prwwi

leWograpl
eft-

iZrefficerelur.El ,,/,

mmrens suos m gaudio moeret, m d flflfwe ""dio^m^et' _1 saeros artus inae

sicque

m
""

Biodoue
des
vadit.

munda hymmd.cas

oniuos

;/'"'
Gerardus.

-J^STS- "^
.......
.

Dei

lm.

ng
a

e cum pus S. GisletnanisrecuperavU^

"

" ^
'

Cl,, ens isdbbas,

<<

Pro neutro
se lccto,
,

^"^rTZraUone

commodius

itlu (

lfueritsecundumRayne,uM
Hic

..rtnemcon/ferre.Atnc-

3e. .</- prxsM.fi:''

/o,

jropWo S -/''''"* **7

"' s
V

" 7 ''''''

J M
,

,,

,**
tempo-

AW.-

Mabillomum, Ub,o nun, 5 <l\^teni

>

rem^ m<
U
S-

^ ^ ^^ ^
aisleni
,

***

(fur .

0'' ' e p
esset

Matboa-,ensesabta.
i,

tiva>

HMM)
quasi in
-i-

seeute v.di
orator.o

ris feos*

H^SnVe,,, Gerardiod "",',.

';;'-".
dolorl
l

*
,,,-

^^J^
eju.dem
e
,

in visu,

se

perseru(Bublate
,.

Luetricis

Maru.

tans

S a.,/v

fessoris,

pro

quippe fuerat,

seu

hquet

g
i
;

qnidam apperen dde rep sum ego? Cumque a nt Der mquit, L Efr0 sum, ^po
sfen. flliolUS
:

J^JTi^ * ^,
qu
J

ante Pei ecce

:
I

con

5S5.
garit.

eup

Sndio

tem

* -

tristmom e qui olto re-,. WMJ de eo, patonus^ BBJJ^ .) meus u

Herberto
comiti,

^ ^
m
vade(

.x,

-.

ha i..s d .c

^,

dommo
meo

260

DE
optiinus
vicinus,
et

S.

GERARDO ABBATJ
Malbodium,
ut reddanl
S.

ENSI.

meo
Cfi

}uod

eat

dicens fratribus

sororibus
i.

loci,

Gislenum,

quem
cupit

quemque secum
qui
in

retinent.
illic

abstulenmt hinc, Eienim neque Deus,

sed

et biographi judicium, utraque mi nostri narrationc promam hi, quantum ad adjunctasaltem,admodum ap-

ut

qualecumque saltem de Raineri

manere,

in

loco,

ei

dignatus
vero

est

Omnipotens

providere.

Negligens

rum
tres

nuo

visionem, nihil hosed fratres consolans ac paApparuit dereddidit hilares et jocundos. S. Gislenus in villa Havagio euidam Pran-

Egrardus

retulit eomiti,

paret suspecta. Quamquam enim S. Oisleni corpus uti inter Rainerum ct biographum nostrum convenit, Gislenianis furto fueritper Malbodienscs sublatum, tlct-ntlequcub hisper illos recujieratum, adjuncta tamen ac prsecipue quidem mirar cula seu visiones ceelestes, quibus Rainerus et
t

biographus recuperationem illam vestiunt, com

itiqueunt haberi vel idcirco suspecta, quodin ne illa accidere potuisse omnia, qux tam ab uno, quam ab altero referuntur, non irideantur. Unde fit, ut saltem unum videatur con-

cigense,
trices

Non tenomine Adelelmo, dixitque ei adire Malbodium dicturus praelatse Theo:

drada
dentes
tur

et aliis

sororibus

el

sacerdotibus,

ut redrestitua-

sine

cimctatione corpus

meum,

loco

suo.

Mane

Adelelmus
illi

feoil

ergo surgens jam dictus omnia, quae jusserat Sanctus:

vero negligentes ejus dicta spreverunt. MisCameracenautem prsecone ad episcopum sium, dumnum Stephanum, venit accedens us-

haberi debefictum, ac proin ut reliqua omnia suspecta. Attentius nonnihil, stuant commenti diose lector, evolve Raineri et biographi nostri
narrationes, supra liucjam transcriptas, videbimiracula seu visiones cselestes, quibus Raiconsistere nulnerus narrationem suarri
S q uej

que
dite,

ad

castellum
qui

imisit,

quaeso,

Malbodiense, stansque foris Redmajoribus natu fratres ac sorores, almi vatis Gidicerent
:

leni

corpus,
sin
loco

ut suo

Christo

dato

restituatur

loco,

secus,

excommunicabo,
nec
alia

ne

quis

in
ce-

hoc
150
hicrecituntui

Missas

Dei

obsequia
licet

latenus posse cum prodigiis, quibus suam exornat biographus. Einc ego prwter substantiam, quam utriusque narratio complectiiur nihil plane pro sat certo habeo, dubitoque quam maxime, potiusne biographo, an Rainero assentien- g
,

lebret.

dum
.

sit

licet

acti,

Quod audientes Malbodx use paruerunt episcopo. Tunc quoque

co-

prodigiorum
videri.

ratione,

interim narratio nulla habita verosimilior forte queat

,

jussit epis-

nuUatn iti ea purtem Sanctiuulscribit.

copu
rentia

num venire cum omnibus decanise itque Sancti glebam referre cum condiguo. Quibus jussis et honore
prsscepit

obtemperantibus,
ui

etiam

episcopus,

singuli
nt

sacerdotes

locum

per singulas hebdomadas cura sancto corpore, donec

dicta dubium si ob jam At vero an Gerardus Gislenianis corporis S. Giitandum sal'ione profuer slem non est, quin illis tum assidua ad virtutes eoohortatione, tum sedula earumdem exer161
,

Qui SancluB
Gislcnianit

sit

P'fuer "-

citatione

magnam

utititatem attulerit. Vir

er-

rniu

dem

duce Gisleberto quaereret, qui locura Paota est siquidem Idibus Decembris relatio sacrorum cinerum, et
servarent diu noctuque.

enm-

go Domini (inquit num. 54 biographus ) apprime eruditus regulari norma, commissis sibi

rratribus

duplici- praeerat

doctrina.

Secun-

reconditur

eadem

die

cum maximo

eleri

plebis-

dum namque
tamina
vina
proponeV.,1
factis

que tripudio in ssepe memorata basilica Apo ubiis, sacrorum ordinum lorum, ubi depui. diu noctuque illi, qui est laus gloria persolvitur angelorum, veneratio quoque saucto per omne hujus vitffl curriculum. Talis est Raineri de r< quiarum S. Gisleni recuperatione narratio; huic autem, paucis dumtaxat interpositis, subjungit visionem Qisleberto, Lotharingise duci, de Cellensis monasterii cura Gerardo committenda diviniSanctique ad itlud accessum ut tus oblatam c adeo nutlam prorsus in corporis S. Gi, ,
>

saluberrima domni Benedicti horcapacioribus discipulis dominica vcrbis

simplicioribus
suis demonstrabal praecepta
sub,

vero
:

di-

omnia
agenda,

tamen,
in suis

quae

locebat

esse

contraria,

actibus
sui

Praalatus

indicabat non

de thesauri

arca

proferens

nova

vetera,

quemadmodum

doctissimus

habebat doctrinam, quia regendas se

rationem

talem
u p

qui qualera habebat et vitam. Et

scriba,
n
i

bat,

ad

reddendam

se

sollioitus

prseparabat,
:

recuperationepartem attribuat, hocquejam, anteguam Ule CeUense S. Gislenimonasteriumadiret, fuisse recuperatum, aperte tradat. MabilVitam Annoih suis ad S. Gerardi lonius tationibus pro parum verosimili habet Raineri narrationem, huc jam Iranscriptam, qua scriptorille, uti hanc inspicienti patescet, corporis \em non Gerardo sed AS. Gisleni recuj dehelmo seu Adehelmo cuidam atque Stephano,
<

tenebal omnibus auream mediocritatem in ^ amorc potius quam timore commissos regebat. summique Sciens ergo, se vices Christi agere, ita se omnibus stuabbatis vocari prssnomine,

ensi episcopo,

adscribit.

Amborum
ikii rati

tnenli videtur

1G0 Verum nullam prorsus, ob quam ita judicel, rationem adjungit. Et vero ullam sat fun datam ob quam ita judicaret habuisse eum
,

debat conforraando aptare et aptaudo conformare, ut cerneres, cum mira caritate omuium quam Gerardus Talis erat ire. moll sequebatur, Cellenses monachos moderandi ratio ; tjctt indubie eorum in spiritu progressum plurin promoverit. Nec tantum rara in guberna quido dexteritate pollebat; verum eUam iis hi>: nihil in vita hominibus invenias utilius
, ,

virtutibus priecettebat, prudenlia scilicet, U perantia, fortitudine et justitia. Jlis accedebat,

nupecla.

multum dubio. Imo, cum de re, quee ad Cellense monasterium spectet sermo sit, hujusque mopotius,

nachus fuerit Rainerus, nescio etiam, an quam biographo assentiri non prsestet.
i

rerum terrenarum contemptus plane eximius quodque hunc comitari solet, caslestium studiu prorsus mirandum, wU*' 10- Hincfiebat, ut quotidiefere copiosum inter C*
,

nec alia nihilominus nec hsec prorsus sufflcere, ut corporatiomihi mdeatur risS. Gisleni recuperationem potius Adelelmo cui*

Utut

sit,

cum

lacrymarum imbrem Dominicsepassionisrecolens

sicquedivino Epulo t teterrimi hostis insidias atque in adversus omnes cursusanimam muniret. At vero,cum itatotum DeovirtuHqueseseaddiceretSanctus t voluitdivina

...

ngr jv "

ttiUni ta-

memoriam Sacrisoperaretur

dam
pra

et

Stephano, Cameracensi episcopo,

,

quam
su-

Gerardo adscribdm
feci,

rem hanc

ut

jam

etiam

hw

in medio relinquo. Attamen,

beyxignitas, ut, quanti

apud se meriti

esset

Servus suus

DIE TERTIA OCTOBHIS.

2G1
prf.it,

situs,

mundo palam
Gisleni

fieret.

Cellensi S.

Aberal haud procula monasterio vicus, nomine

mittitnuntium, cnixissimeque per hunc ipsum ut venire, ne Sanctus gravetur.

164
erat,
tur.

ad

ii

roaj

b.

Buxutura, idem verosimiliter, ,/ri hodie Bous vocatur; quique Gislenopoli vix medio leucse ho-

Comitis

postidnto

ananit

Gerardus,

in laborantm

Flandriam properat,
Tndicat
hic

officiosissimeque, ut

par

vocatur,hoc-

Porro in vico illo versatbatur muliert jam pridem oculorum usu orbata. U.vc,
rarise distat spatio.

a principe, qui venienti occurrit

excipi- ''^"" ra _
iberat
<

cum

luctu Viro sancti morbi

audila insirpii,quaclarescehn isis abhus, ni;r s<r,irl i nonia, a Viri tameximii meritis malo suo medelam allatum iri, spem concepit. Itaque ad Cellense S. Gisleni monastcrium ducta, ibi, quo, quod sperabat, obtineat, in orationem

quo

affligitur, acerbitatem,

rogatque, pro
meriti, ut

Deum

Omnipotenti

leprecetur.

Negat Vir

sanctus, sesetanti apud

Deum esse

quidquam

prsesidii eosspectare debeat Amulphus. Altamfii linjns dcuidr rrictUS preCtbUS, />

pyormnhil

oqlt

'"
!

ivu-.ln

5\

pOSt

SUm-

uid facto opussit, quo

bi reddat propitium, exponii
,

w-

ptam Eucharistiam

manus, porrigi postulat, statimque ut hacaccepta, post imploratam prsevie omnipotentis Dei virtutem sanctique Gerardi fldem, csecas humectavitpup.illa s fo, abluit, oculorum usum recuperavit. Miraculum omnes, qui aderant, mulieremque norant, agnoscunt, hsecquead Sancti pedes provoluta de
abluisset

deinde vero, om

bus, quse monet, aprincipead

amussim

expletis,

triduanum

ilh

e,

quo hac w\

ribit.

Hocporr

Sancto-

<

cepto beneficio gratias ei

adsrrihi/.

summas

refert, rece-

rumque imploratis suffragiis, Vir Da solitu ter lacrymarum imbrem Sacris operatur, cumsumpsit que jam sacm
que illam pariter im\
lotii

ptumque oculorum usum, audientibus omnibus,

GerajrduS contra totum Dco fideique mulieris ac spei adscribendum afflrmat, sicque, i/uod insigne erat animi demissi nrgumentum, occuttai < nititur, quod meritii ejuspatratum csse

>;

<

toco
rcji-

calculum una
cit,pristr
tur. Hasc

cum

urina nullo plane negolio

anitatirestitutumsese, gratula-

prodigium, fama

illico

quaquaversum

vulgovil.

Ad

spatiosioron nunc, qui se aperit, Sancto gestarum campum progredior.

reruma

ti E omnia, qua '<'i numero compendiose jarn retuli, Sai biographus, quem propterea considas, oratione longe fusion num. 59 et quatuor sequentibus ex<nponit.Verumnecannum, quo facta s git, nec utlam, ex qua illum utcumque colligas, notam chronicam suppeditat. AUo igitur, ut, quo

XIV. Sanctus evocatur in Flandriam, comitem Arnulphum a

calculi

tempore 8. Gerardus ad Arnulphum, Ftandrise comitem,accessmi, eumque calcuh doloribus cxcruciatum sanarit, utcumque determinem, etiam hic recurro
105 Acrcsscrnf
I

morbo

sanat, tempus,

quo

'''_'''

Flandrixcomitem.i""' do hic illius

hoc

fecerit, et

quid hinc a comite

Transmari- *o&nvel que. Noviomensis ac Tomaccnsis eptscopi, suasu lu m Gan dense S Bavonis mona teriu
a Normannis dei Quaproptcr
'

impetrarit.

instau
d\

mox

Sanetwad Q\anctimonise fama, quo Gerardus,/am pridem Amuiphum, inclaruerat, magis magisque, postquam, quo deactum est%prsecedenti,patrasset miracuh TumZiZi. im Meu lunrque ficbat, ut, velut Sani i esceoa t indirs,

nm

r/rs, loiii/rlateque

apudsummos

seque ac infimos

fecerit, consequens est, ut ad hunc )SO anno vel etiam pauto citius accessevelhoc " citius id evenisse,idrzYGerardn quod Sanctus ea dictis anno circirco non puto, ise S. Gisteni monasterium refo mandum primumaccepeni, hufusque et aliorum F nonnullorumin Lotharingiamonas

Arnulphus
'

C celebraretur. Erat ea tempestate aculissimis calculi doloribus detentus Arnulphus; cognomento Mag-nus, Flandrix comes. Multos adeo undequaquepentissimos, ut ab his curetur, adesse jubet

antequam reformatio' triennium ut minimum, Amulphum, Flandrise comitem, vocatus acad

cesseni. r
"'
}'<'"

;ta '

nullamqm medicos. Aiunt hac medelam comitiposse afferri. Verum absque princeps veritus, ne aitam, dum ei servandse medelam adhibet, penitus amittat, medicorum
hi, incisione

opusessc,

que velanno^ Tardus accesserit. Vei Flandricv con tuncquoque Arnulphum, Flandrise comitem,
vel prsecedenti

adArnulph

calculidoloribusreddiditpersanatui noapparet, simodo biographo nosi

uti

"<-

tsit.

suasioniobtemperarr recusat. Hi, ut comiti admorbocorreplos, dant animum, octodecim eodem unoduminspectante, incidunt, hiqueomnes, illo Verum xlle unus taxat eascepto, brevi curantur. proposito, quo incisionem nonpati

totasua narratione, compendiojam Q rardus ad Arexhibita, manifeste indicai prius accessit </i>amad eum fuehum non ritemonasterm Cellensi vocatus ; hincautemad
alio ftne rrressitus fuit,

quam

ut

comitem in

Quam itaque pnus in statuerat, facileobfirmavU. hanc hominum arte sanationis spem collocarat, divina 9* mesereversus
deinde ad

eumcalculidoloribus misere excruciatum prectcirciter tempore et bus suis sanarct. Eodem adeo cl Smirti ad hum comitis Arnulpl" sanatio
cessusevr,
opter, cum Gerardui in circiter vel 937 ad principem vei a% aUerutro ei Flandnam primum accesserit. Gerardi merttts pndu anno circiter fuerit hic
,-,,v
,

collocat. Fama accepc liora sapiens, unice in Deo mUmatione Gerardus gauderat, qua sanctitatis
ret,

n Amulphus, hunon mediocriter auxerat. Itaque sese, mulieris exemplo impulsus, jus potissimum quoquementisobauamhcvc obtinuerat, Sancti ad Gerardum tenturum medelam sperans, celerem

quovirtutum odore fragaret, illamque uterdeilluminatacxca muliere miraculum

audi-

Jllfl

rruciabatur,calculorejecto,samtalem
in

VMabillonius
Ub.

Annalibus BenedicUrus

U, num.

6,

instauratione Gandensts

S.Ja^

262
ADCTCWB

DE

S.

GERARDO ABBATK BBONIENSI.

sibi in
:

vonis monasterii ecclesiseque

una cum ejusdem

:

Frodoardo favere arbitratus

CB
ner furie opinioni
IttliO

Sanctireliquiaruminhanctranslationeadannum Forte per idem memorat

939 narrata, ita tempus Arnulfus comes
rabat,
ita

adveriatw

caloulo

ut

vix

ei

re, P irare

l.ceret.

graviter laboVocati

huc transcribo. Sic habent et ecclesiam (Flandri* scilicet) Remis venit, pondere argenti modico non ianctaB Maria. quibue sanoti Caarcaa, unde muneravil
i

est Locrius, H Arnulfua comes

ad

eum

peritiBBimi

Bon
posse

aliud
artis

quique medici ac affem remedium, quam incisiouem

coraite,

oh
ut

lixti

ritiam

Repugnante ehirurgi, sub ejus su ostentarent eodem morho affehomines oculis octodecim omues prter uuumJ>revi ctos inciderunt, qui
ceusuerunt.

pe-

ae Nieasii sanctique quorumSanctornin ceterorun.qne merabra omata. vel eooperdam pignora contineutur, Luemdam Evaugeliorum hujua tai sunt. Sed et argentoque decoravit auro
,

sanctje

Eutropiaa

.-

ecclesia?

libmra

monasterio
1Ul
]'!;s

quoque

sanet,

aemiffil

dona con-

Verum ueo sic maluitque Dei opem comes,

sanati
sunt.

mciflioui
in

assenflit

augUflto, implorare per bea um exemplo beat. Agath. mentis calculo cujub precibus ac
ns

hxc ad Hactenus Frodoardus, qui cum aperte docet, comitem annum 959 referat, sat ibiquetumin illo Remos venisse,

+-

Flandrixanno

Gerardum,
liberatus
tur,

Gerardi preces laudatus auctor, calculoper annum esse Arnulphum sub et merita liberatum jam dictis hquet aindicat enim, uti ex 939 tempus, quo Arnulphus ctum esse illud per id S. Bavonis monastermm restauravit Gandense Sancti re hujus ecclesiam ejusdem

est.

Vult ergo, ut

non nemwividebi-

S Marix
,

ecclesiam, tum in S.

rium exstitissepie r/lll //n ionesuaerucre

l

Rcmign monasteJunc munificum. Verum quid

potuit Locrius ?

Emsttr

iiinril

sci

ncetl Amulphum

tunc

dictis ad B liquuvfuerunt translat* hzc autem ex cum Mabillonius annum 939 refert. Attamen novam quo dumta.mi scribat, per id tempus,
;

inquenovam

restaurati Bavonianimonasterii veliquuv. calculo hberatum lauv fvcrvnt ,h\ -l.v vocesque per id tempus alifuisse

^*-

Arnulphum

extensionem pati videantur, auot etiam annorum absqueveritatis dispendto scribere ad annum 939 Arnulphum V evic\rem V us fortepotuit is auctor, novam ecclesiam S. Bavo ouo translatx fuere in fuisse liberatum, etiamsi
y

occasione seu causa samtatis, menta tiberatus loper Gerardi jam vita functi rectalis, nec recuperasset. Asl id nec verbis jam Frodoardus.Loalibiuspiam indicat utcumque scnptor. Idem crioergo minime suffragatur hic Baronio et Surto, quospro etiamsit judicium de Baromus emm,ubi seetiam laudat idem Locrius. comitis ad adannum 959 Arnulphi, Flandrix piamque ibidem civitatem Remensem accessvm occasionem, liberalitatem narravit,
,

Remos venme quam nupercalcu-

fe,

exercitam

fuemtconouaArnulphus ad meliorem frugem

versus, exponit
;

men

per Grrnrdum ob nec occasionem nec causam,

quamvis autcm illam ab ejus hanc tafacta curatione repetat,

quam

Ar-

nis reliquice, calculo

hoc
Mabillonius
:

et

translationem ante hanc reliquiarum

et

et$iauten\rer10

adversetur

Locrius, opp"

sitam tamen

anteannumMVacciderit. qua tum ante rehquxarum L61 Opinioni ergo, novamGandensis monastern ecclesiS Bavonis in amtranslationemMimctiamanteanmrntWnimicurationem statuimus, tis ArnulphiperGeTZTdum
indubieadversarinonvideturMabillomus,etiamsi

faat, ut nulphus Remos petierit, ulla ratione minime adstiputetur proinde Locrii opinioni profecto Quodjampertinet ad Surium multum quidpiam ex hoc habeat Locrius.
,

abesi,

Is enim,

SBavonisrehquixinnointerimpro tempore,quo
'.:>!

utpro se prxterh. quod huc facwt, nihil plane utem, ututabuQerardi Vitam suppeditai hsec minus, quam Vita a rio interpolata, obstat non Arnulphi a calcuio curalto anno nobis edenda, ne
959 postouefelicemQi n
efficiet.
rdi

in Chrontco dicendis facile colUges. Locrius Arnulphus co959 sic scribit aico ad annum dolore mentis dioti oaJculi mes ab acerbissimo nberatur. 1'ertur lsAxbeati Gerardi miraculOBe incisionem suaderent, Lanulnhus, qnum medici Non sustmebo, respoudiaBe C tiue in hc verba v*vere; inclementius ne dum indulgentiusquieram laudatus scnptorad incipiam mori cum hxc ergo non videtur, annum 959 memoret, dubitandum calculi dolonbus cunuin hoc anno Arnulphi a
:
i

translatee, an vam Gandensem ecclesiam fuere /jerperam forte assignet, uti ex infra num Bel-

evitaeascessumfacta

statmtur.Remillavelobiterperlectamanifestam haoet Nec Sunum igitur sibi faventem

secundum Marlotum in vota solutmus^ Historia Remensi Arnulphus Adhxc Mey'u, tunc exstitU Remis munificus.

ftr
1

Ast,

inquies,

Annatibus quemprose pariter citat Locrius narrata prxvte Armandri ad annum 964, Lec scnbit nulphi morte, de princvpe hoc sic
,

ca

extremis diebua vehebatur, calculo, confluereutque

I

oumque ad eum
llt
,

. luc

rationem factam

Adhxe cum hanc non jam Gerardi mortem retulit, prius, quam cum videtur, Arnulphum factam commemoret, velle quam cum jam Gerardus vita funnon prius,
velit.

in(

(1

.;

peoaPi>

oonBulebaot

astinuit,

Ne,

dum

MU; rirn
,. ,!

vivere,

(Latdne

indulgeutiua enim pen tus

mqmt,

*!

in<5lem entiu 8

ctusesset, calculo fuissc

>

hujus merita hbera-

llto

precibuB

divi

morfto qui Sunt, Bromensis, muiu Gerardi

mori.
Viri,

tum

Verum tam unum, quam

;

dictis patet,

arapho

hic videtur, quod nullum devio, assentiendum adrersantem scriptorem antiomnino sibi habeat

^ voritate alibi huic autem, utut a

ullo

alxud, uti ex jam S nctl hl , appertissimepugnat

tnm nomiDiB ac
dal
iib,

aanctitatis

dii

oitus tta-

^\

patum. Calculo ergo eastremts

lal
ivit

******
iu

h submde

Amulphus,

s*

Meyert spedetw

opinio.

ex capite res, quam narrat, fatsi pro se Locrius Frolueat argui. Laudat quidem presbyterum, seculi doardum, Bemensis ecclesix proin Sancto nostro et Ardecimi scmptorem ac comiti,CO*Vum. Verumisscnnutjjfiu, nulvho, Flartdrix nrUI guod suftragar* oueat Min(\ cnfirnnari q ueai IZl nihil omnino Iradil, Tocri opmioni, gua e* dic

auum, nec

ut, Einc autem consequi morbo illonon legatur AT secundo decubuisse ex quam nuVphus, senus hic princeps, nequeenvn dolombus fuerit UberatuSi calculi fuisse ''' h hoc anno descript* adeo mtatis

mdetur,

taborasse tunc, cum id fecit, calculo mdeatur. ffespon vehi, necesse habutsse etiam

2im "^ lecUcaquc

'

L tffjSSiS I^KtSft 5

tUM^**** %% a Meyero evtremi* vectum ^sse, uod

effeci
,

'*
lectiea

-..'.._i_i

/i/\iMOCll.S'U /it/

gue
,;,,

50*

anno Nj

.*J

DIE TERTIA OCTOBRIS A

quo id, cum calculo cruciaretur, accedit, septuagesimum propemodum vitse annum attigisset. Quod porro jam ad Marlotum pertinet, ait quidem hic scriptor, ArnuVphum, Fland/riee comilem,voti solvendi causa in Remenscm S. Mariic ecclesiam, sanctique Remigii monasterium exstitisse pie munificum verum qua occasione, quave causa hujusmodi votum Arnulphus emiserit, minimc edicit, Dubium ergo relinquit, an id
vel 937,
;

268

Gerardum omnibus ditionis Arnulphi awm c ^ abbatiis pr<efectum fuisse abbatem sed tantum superioriquadampotestatecuraquefuissedonatum, fTr' T*' qua in omnes singularem ditwnis comitis abba- , ensu,quiMc tiarum abbates horumque regimen invigilaret, cxpomiw, Quamquam enim ex iis nonnullas abbatis etiam munere secundum dicenda Sanctus rexerit,plures tamen sub eo proprium sibi forte habuerunt ab-

non

vidt,

M cex
(juot

oliU

cuai,

icrivtorious

sanitatis recuperatse gratia prasstiterit. 170 Et vero, etiamsi Amulphum ex voto, quod ca i cu ii doloribus excruciatus emiserat, pie exsti-

batem. Iperius in Chronico S. Bertini cap. 2bopportune ad propositum nostrum ita scribit Comes... Flandrise Arnutphus Magnus) Deo et
:
[

Ecclesiffi

(li-M)tn-.

.nnctfeque

relig-ioni

multum

win0 n

Remis anno 959 munxficum, atserte assereret, certum tamen propterea nondum foret, prineipem illum anno 959 calculi doloribus primum sanctique Clerardi meritis fuisse excruciatum liberatum est enim Marlotus ab Arnxdptii Sanctique nostri sevo tam remotus, ut ?*ebus, quas de iltis scribit, fidem sibi certam atque indubitatam conciliare neutiquam queat. Idem esto judi cium de Meyero, si forte, qux jam protuli, sufflto, quod cerc non videantur enervando a ex scriptore illo secundum mox dicta peti potest contra opinionem qux Arnul'j,h/>m, Fiandriee B comitem, anno circiter 936 aut sequenti calculi doloribus per S. Gerardi, vita nondum functi, metisse
,

affectus

su8s

huio vin o Gerardo oranes abbiiias hujus Ordinia (8. Benedicti)

,

reformandas commisit numero decem et octo , abbatibus et eorum reg-imini superintendens, gdoriosissime reformavit, et ad Reg-ularis
,

disciplfna3

normam

instauravit

Abbaliarum

er-

go secundum Iperium, quas Sanctus sibi commissas hahuit, abbntibus et eorum regimiui superintendit, id est, in abbates illos, corurn lcrnitn^ <<-

gimen
forte

invigilavit,

hocque

cst,

quod biogroplms
tran*

dumtawat

vult,

dum Amulphum ait omnes

E

ditionissuasabbatiasQev&vd.'

das.

Eodem

forte etiam sensu inlelligendi sunt

scriptores supra laudati, qui Gerardura aiuntplu-

rita et preces liberatum statuit. Ttaque, quidquid demum sive ex Frodoardo aid Meyero, sive ex
aliis,

quos Locrius allegat, scriptoribus possit

argui, dubitandum non videtur,quin Amulphus, Flandriae comes, anno circiter 936 aut sequenti calculi iloloribusper Gerardi, invivis adhucsuperstitis, merita precesque fiterit liberatus. Ut

ribus in Francia et Lotharingia pnefuisse ccenobiis.Porrobiographuspostverbaproximerecitata moxdocet, fuissestatima Sancto, qux commenda ta sibi a comite habebat, ccenobia visitata, hascque

adeo rerum gestarum seriem prosequamur, dispiciamus modo, quid Gerardum interet Arnul phum, Flandrix comitem, post faustam hujus jam exposilam a calculo curationem acciderii.
Dilucide id biographus num. tibus exponit.
Sanc<ui,i!ON

interprimum, quod adierit reformaritque, exstitisse Blandiniense S. Petri Gandavi ccenobium. 173 Verum an hic biographo indubie in omni- <Maita*a&r ra " -<M busassentiendumesl? Quod si forte velit, Blan- ^,'^ nse ccenobium e ccenobiis omnibus, quse Sancto administranda dedit Arnulphus, priw exstitisse, quod singulari cura fuerit complexus
Gerardus, id equidem, uti ex dicendis patescet, imtanequit admiti Htissepru xat vult, Btandiniense ccenobr

et

tribus sequcn-

m Arnulphus

mtpiit, gu*
rieomuofTert,
Wlllll,
01

rcstitidus,

sanitati pristinse jam munificentissime Gerardo, cujus id to-

comes

mum, quod Gerardus

reformarit; hocautem, uti

merl(ls ycferebat acccptum, auri argentique

dona of]evtquam plunma; verum haec omnto. ir sancius,ne contra religiosam, quam profitebadelinquat, generotur, paupertatem ulia ratione
I

ir.' m

salsissime respuii; attamen, urgente comite, id

tem facultatum ejusdecimas

acceptet,

easquepro

ex dicendis pariter patescet, rcritati apprime consonat, Porro, cum biographus prius memoret, abbatias ab Amulpho datas fuisse Qerardo administrandas, quam de aliqua harum curaa gesta faciat sermonem, ex narrationis ut Gerardus F ie consequi necessario mdetur ,
Gandensis S. Bavonismotionem, quam, eo etiamauctoreatqueimpulsore, factam docebimus,non prius procurarit, quam iam omnes, quse sub Arnulphi ditione e abbatias accepisset administrandas. At veroerit
fortassc
rarfl
'
i

id faaat, suo arbitrio dispenset, segre tandem, ut autem decimas in tres partes C infiectitur; acceptas duas in sequales partitur, atque harum quidem peresque distribuit tertia monasi Bronicim attribuit Tunc eteuim tem.

ccenobio
poris,

inquit

hxc num. 64

et

binis sequenttbus

verosimilius videatur, Geditionis suae

erat Bronieusis fusius referens biographus, noviter plantata, necclesia veiut arbuscula

dum

ad plene radicata quee cultmis industria, lans adjumenta, si forte cesset proredditur et infcecunda. In usus adeo inutilis admodum acceperat, batos Sa7ictus, quas cvgre his sibi retidecimas impendit, nihilque adeo ex factum est, ut comes, msigni nuit Hinc porro religione cum dmttarum beati Viri probitate ac observata omnium ei,quas sub
,
,

irrigationis postu-

quam cum abbatias datas fuisse administrandas, aliaque forte etiam nonnulla jam Bavonianum, monasteria restauranda curasset Utut sil, Ger;l
1
1

ab

Amutpho omnes

priusquam
randx
0il

posl Arnulphi a calculo cural ullum in Flandria ccenobium restau,

contemptu tionesuahabelHxi.abbutnn^nadmintstrationem num. 66 hnujracommiserit. Sic igitur, inquit

Dei virtutifera pro-

accepisse ab hoc principe assct sub dilione ejus eranl, abbatias a<l,strandas, veroetw.n apparet "" r /"' acproin adhxreo biographo, 7'" "' l letur innuere. Ei vero narrationis esse anteguam Sanctum comobii Bavoniani,si non,
r
1

p/tus.marchio, spectata Viri quaa nreumquaque bitate, magisque monastica,

,

certe brevi dmohoc restaurandum curasset, instaurart cceptum rssrt.admipost quam

dum

quotquot divulg-abatur, religiositate, abbatiarum, commodum duxit propotestate habebatsua sub nimirum) commencurationem sibi (S. Gerardo
Ita biographus, qui

nistratione ab Arnulpho f* U

/t

s,qu*demonasi

ratione,

S.mctonostro procurata,disserereSse:

r ^s
36

^
xv.

quenti aggredior.

tamen

his verbis forte

Octobris

Tomus

II.

^
:

264

DE

S.

GREKARDO ABBATE BKONIENSl.

eollaboiwtu ad qtiamqae atiorom fidclium

priata

1)

C.B.

num

XV. Sanctus

monasterium

S.

huBavoxiis restaurandum curat,

in jusque factus abbas monachos exsules Gandavum revoGalliis
cat.

Ottverusin Ms. ChronicoGandensietMeurrus tam m Ghromots, quam

rediutegruri. \1G Scriptori huic assentiualur

,

banderus seu

aia,aue non -

Chromsta Bavonianus

--

AnnuUbus

Fla.ulrur.

ZWuiM Horum scnptorum

hic futura sunt, deverba, qu.r infra etiam usui seu Ganin Chronico Bavoniano scribo. Sanderus lib. cap. separatim impresso quo utor, davo
1

memorat Ma-uus, conieB

3 ita
viri

Anno dccccxxxvii Anmlmius

,

Elaudriie

Trunsmari

Nuvionjensis
,

hortatu venerabilxs cpiscopi , cceno-

S. Bavoni

tnona$terium
re$tauratur
;

^verso iam exustoque ante annos^Bavonxsm^ ^citera Normannis Gandensi gentis

TZaufugerant,
seu potius
ii,

nonaginta cir

bium Gandensc

tunc inde barbar* nTsterio, monachi, gui successe-

melius le, rcstauravit et in Gerardum eo virum illustrem S.

tunc dirutum Bt deserto simiqui rcformavit

:

Bromensem
vi,

quiiths
e

Gatha cum S. Zntaccesserantve, Gandavum Flandri* comxl jj Gerardus ad Amulphum,

abbatem

coustituit

dicti
,

Gandensis ccenobn

gesimum

rectorem

Virum

exinme

virtntis

mum
rlm
'

reverterentur u, videbatur, ut brevi eo eorum, in quo habtaZrte facta spe, fore, ut quamprimum znstauraretitr At rent ceenobium . res erat perquamoUffic^ h u)U s ^nstauraUo

accessit,

nondum erant

reversi,

^c /utu-

qualem omnia illa hxc tradit rus in Ms. suo Gandensi Chromco Bavonis scihhujus Gandensis {S.
Kestuuratio
cet)

tempora poatulabaut.

Oh

ccenobii,

ab

Amulpho Magno

Flandren-

EUmnl, uti apud nos i.num. *** S. Bavoms, hb. B Mwaculorwn camobn locus est, S. Bavonis
, Gandensis, id odeserto vacuatus cul viclcbatur similior pene veneratiom* negligebatur cultu totius rTbu<

^o^cedenHs^r

Noviomensia sium connte, hortatu Transmari episcopi facta tempore sancti seu Tornacensis anuo abbatis hujus coenobii ante dicti
Gerardi

S
.

,1 murofum

relioui*,

qu*

snpererant

com-

Ltioni,
tharii,

opesucctescentibus huic consonat Lovepribus. Scriptori

tribulis et densis

demque tum Domini dccccxxxvii. Mc;/crus Flandrise Annahbus E in Chronicis, tum etiam in c c c x x x v 1 Magnus isthBC prodit memorize d c (Amulphus vtdelicet.mandride comes) liortatu Gandense Transmari, episcopi Noviomagensis reaeNormannica rabie eversum ccenobium
: 1 ,
,

Francorum regis, diptoma infraexparte hoc enim rex Ua loqmh uc traJribendum. ln S. Batur

dificavit,
vit

solitos

ritus ac

caeremonias
,

mstauravirtu-

Gerardumque

Cellensem

magmurn

wnisJmultis

(monasterium Erat ergo idem locus temponbus tam incursione pa&anomcolentium incursione et* negligentia
ut

Itaque non abbam ibi te 'virum Miraculorum S. Bavonis scntantum secundum etiam secuncbum Sanderum seu
constituit.

ul.

detunl
el

rum/quam

ptorem verum in Ms.Gan -. Chronistam Baoonianum, Oliverum L//t/ uiiiot>U'iib jjv*w~

densi Chronico
et

iin

ni-ione

STm
Deo
175

aeserLetinsolitudinem^

nM

Meyerum in utroque
S.

divini q " iJquam

officii

cipuam partem in Gandensis

suo Opere Bavomscce-

inibi persolveretur.

h.ctotaura, lt0 , qu ,ira-

Hxc

tmaroaMiru- cet Cte o. Duuun** nv nn id tuncmt Erat ergo J tiino VYlicion.m s. dade nondum instaurato. " proinde in. B,o., ., im0 sane in statu, difficMimxque
.

Bavonis
ZuZonis.
ZTius

quam tam Lotharius in diplomate, Bavonis scnptor doMiraculorum S.

monasterio a

Normannorum

Transmarus seu, ut nobii restauratione habuit Trasmarus, Noviomensis ac Toralii scribunt, anne recte scrinacensis episcopus. Verum
ptores
illi

ptore,

Bavonis edenti in Gloria S. explanatum invenies. At vero.utut

M ipsum etiam apud nos tomoprxPoslhuma lerUo

morestaurare, difficilhmum existe-

monastenx quin plurimum ad Bavoniani bito Transmarus. instaurationem contulerit nuienim vero miram subit, cur

omnes

id affirmant?

Sane non

dw
magna
etium

tentata est fehctterque ad Te res tamen tandem /elituZperducta.Pr^cipuasinhacpartesscmptor Bavomssecuto -Zlaldatus qui Miracula S. complexus, Transmaro Noundecimo calamo est Tornacensi epxscopo adsepbU. Ete.

nZeriumillud

ad illam pariter lam prorsus operee a Gerardo Sanctum enim in collatce mentionem faciant; pariter habuisse non dicta instauratione partem atque indubitatum apecoiguam, certum mihi Codice Piarum donatxovaret. Etenim Mirxus laudanum cap. 33 exhibet diploma suprajam regni rege Francorum tum, atque a Lothario
, ,

177

Verum

^
Sanc[odebel

viomensi ac

nimverbisjammoxrecitalisproximehxcsubdU: exhaust.o desoCsTtque talM tam miserabilis

latiouis,

quo deflueute cnm curncul.s multorum suecessit post uouteCovum statu nu^os No.iomagensi sedi locorum culuuouiam erat sauctorum ouiuue
usque

Christi r^congruit, sui anno pmmo,quicumanno favorem concessum inlBavoniani monasterii In nom ita loquitur hoc autem Lothamus
sanctfe
et individuaTrinitatis.

Lotharius divina

*"?W!

Francorum. Quandoquiannuente clementia rex

dem

?o7 C)
mator

ristiaua^que

religionis

Z
2

veuerabilem locum indoluit erfiterat) ex intimo

avidiss.mus mfor(su* qu.ppe dtoece-

petitionibus ac prnos fidelium nostrorum sanctae religionem et restaurationem cipne ad prajbere massensum EcclesiaB pertinentibus , oninibu, fieri volumus

pnstmt vigo-

,nnm

dignoscitur,

rs auctontate denudatum, mstaurandum. Et quia nurimo eguit supplemento

institu.tque
fliuturna
.

ommmo-

fidelibus nostris,

deso alatto

nualiter

mandav.t littens, super hoc negotm ejus reperimus, D t Ut n scri^tis idem locus ex regio ad quem lf0 marchi o, soilicet scalam velle enbenenc ^haT beueflcio, se pertmebat
,

nostram adierunt clemenlius ejus Balduinus, quodam monas cno n tiam, supplicantes de flunbi Legia et Scaldi Gandavo posito,
vico

fidelis

notum futuns, tam pra^sentibus quam ac nnoster Arnulphus comes

,

gere
Set

per
,

quam
ue

C D C
,

W^,
:

^^

ina confluunt

q"e

0l

Z tl
t

ilaUonum

Uis utter.s frcexhortation.bus ad ea,

inflexit, coe-

honore S. Petri constructo quiescit huma quo etiam S. Bavo corpore ( in tempore aliorumquc reUus, a cujus quoque Oido rcligio et rejrulans liosorum virorum
,

in

marchisi b n volentiam

tam

utrorumqne adjutono,

memoratur) nostra Tbidem servatus fuisse devotionem confirman voluntatis suas ritate

 al.

<*"'

jncursione ci

Ernt erg-o idem locus multis eursiouc p;,ganorum quam incursione et * n gentia iaeelentUim deaertus, et in solitndinem
redaetus, et pene inhabitabilis
niliil

DIE TERTIA OCTOBRIS. pura et Arnnlfum Mapnum temporibus, tm !

ex his ejus verbis
:,

265
"Flandriae

comitem

iCCTOBI
C. B

Fuit anno dccccxxxvii in abbatem Chronicon proxime laudatum, ergo secwidum

'irdinatus est.

effectus

ita

uti

liquet, S. Gerardus

anno 937

qui.lquam divini

Offleii

Deo

inibi persolvere-

proin, monasterio Bavoniano abbas prxfeclus, ac

,,

viri Qerardi tur. Pia vero admonitione memorabilis et quemjbbatie plaenit eis eumdem reetaurare, Geiardi, relig-iosum vidam alumnum ejusdem atque viriim Womarum, abbatera ordinure,

undxm Ueyerum atiosque scriptores BeU

S.

gas jam laudatos

est,

Gerardus eo ipso anno, quo

cvptum monasterium Bavonianum instauran

.

Jelicel

monachns, qui Regulam

congregare.
aliribui

8.

Benedioti obserorent,
.

fuU

autem

Haque secundum Lotham horlandoque Arnuphum Gerardus monendo hujusque filium Balduinum Flandrim comitem, hiprincipesdestructumaNormanms , ,.;,,/.* restaurarint. denseS. Baronis monastenum
S.
,

, diploma

,.

suffragatur abbas ejusdem fuerit creatus, ratum Chronicon hcet itlis utcumque praeme prxcedenti in Gloria interim, uti apud nos tomo ab auctore Bavonis posthuma 2 probatur,

178

S. recentiore videatur concinnatum. eguidem scnptorum 180 Utut sit, ex communi

est, Belaarum consensu verosimiltimum cnptum esse S. Bavonis monasUinstaurari

anno 039
queetiam

"

anno

ddl

clmata, tunc-

ih,

Dubitandumergoneutiquam
;

est

quin

,,,

kqm

rium; idautemexjam

dictis

partim

8, Geraedi

nonastcriirestaurationcpartemhabueritSanctus proinde, cur nommmemlo non exiguam estque prorsus opera-a Gerardo ad ouis miretur, nullam

juvanteTr"^opera, quid adpium comitem Arnulphum mdm*, ,,, Ipiscopo,

illud opus,

nwifi

Jbio

Dispicramus moprooul est effectum.

menUonem fiena Ltaurationem illam collalx Bavonis scriptore, Sanderoseu Miraeulorum S. sernpor,-

Tquid

aliisque bnus Chronisla Bavoniano, laudatis. scihcet et Meyero, supra b us Olivcro de opera ad Bavodictis laque, eum ex jam a Gerardo colnonasterii restauralionem niam appareat, ZZdubilandum equidem nullatenus quo tempore h.rr disculiam,

Sanotus rjereredeindeperrexerit. Sanderus niutil'!<>.., cap. ita separatim excuso lib. Tn Gandavo slo Cellensis, vir Biugulana lemorat S. Gerardus
I ,

^tereainmonasternBavona-

toximum
,

est,

ut

iZnto
.

Anle annum 936 cJobii abbate. fue, verosinnlhmum appare Et-

Baveniani

jam

tum ex

dicendis

Nov.omensz Zvetiam seu auetore Transmaro, man.festum faetam esse acTornacensi episcopo, tum ex Miraeulomim S. Basitex verbis, exMeyero, alnsque supra fonis seriptore, lum jam mo.r huc trcmortp.

enim

Z non acadisse, Bavonianirestaurationem, hortaeoenobii

Z\
'

naeho.

stat.m eomes Aruulphus. Qm revocavit .. , pv Prancifl domum Irauu diepereos ex

-

^
-

q%

S*i
'

..Uictus

eomes
fuit.

Amutfue

et

una
cal-

Liu

nuetoribus
:.68

euli

Beri ,cnln,e liwra miracnlose liberatus

tli

eerbiasimo

dolore

Fuit ergo secunus

sa-

}-l\

ac Tomaccnsis eptseopus bertus Noviomensis

,,.

emUA

dipl

8?

Wah

creaius monasteru
>

V ZZnovlum annum
non
j.

toxmusi

rridecessor.annoWulad.
usergoantehunc
Noviomensis ac Tornaeens,
hortante < suadentc, monasterii Bavoniani

etoZ,com*aret.Trans
erat

" s a di, h0C llZs^^.^sahbas, hm atque conshtutus '" exsules Gan T^^XZTcJpor^Sanetorum
e
C
.
,;'

tcTfulsCv1,ltur

^Z.nequeenima.t

; exstimulasse videtw A.nul nondum episeopus Anlc annum ergoX pnum, FlandrL eomite,,, phZ, ; partim Gerordo, reslaurvrante

anni e-

stauratum.

*-***

pro.rimesubjrmgtt,^,,^ A -" ea hai

l7^l^lTZ^Sreote^mpomtur.M-

niuv iam

recitatis

tjxunth inilio
s.inrlUt,
ii

Ba-

>^
et

Ra

mui ;<" abbati monoe/o*

enim
de

'

nori bns

reliquiis

anidSque
Z:

vel ipso
icl

ZZenUt
et

anno 936 vel post annum eqmdem mihi mnus vcrost937

Uuduno

ad monas

mi
CCUlliill
-Ji

lnZZ

enim anno

factum

illud esse,

!L
siam

monaelns ad
CCEnob iura

apvntitoripio\tlgaji
'/Kl'lllS

fuvct

'

>n

">
1 '"'
1
'

a^
t

Qand

Lauduni nx MCOH,

ton,ea,auoMa^^^XTl ObservUto
Vitam
verfrs concepjun. abbn., sancti xix

nondnm

Auno

^^
uelitur
i

'f^ZnZrfeeteinst,,, " ergoSanderiverl d a ,, l<lame

'
'

^ plene

tn'tum

fuen,..^-'-'

''''"''''' vs

'

iw m-
re^tenM
Bavon an "
l

s,n(

nm
'

touduui

,n

nunc
vcn>

appellail,

^^X:X:^ ^ W^ "
'"'
'

Vineentn ibidem et

revocali seu

ad
,-s,H

Meelebrave-

1"

M ""

ipselerus secum

nnUam

vocal,,

'""';

'.,.,,
>**

rant elcctionem

sed pei

cu^
tempui

:"'";:;;. :.J.

rum
tis
,

eurricula

Qftque

ad

wj
Trans-

taxat significal

"'

fm

o 1 " 11 ^

r .,,,, n u ner

non perfeote, sed v (araw, -" / " '';:' ;;/,/'-'"'" /'""' -,. wonasrtrt. pr*fci Ba(
,
.

.^

,,

DK
itlCTORI
,

S.

OERARDO ABBATE BRONIENSI. oiiOMUis riuspvfi ndum

animaret.

C.

B.

Et vero Geraraum prxfeclum fuisse abjam tum ccenobio S. Bavonis Laudunenbatem ex Meyeri, Oliveri et Chronici
exsules

Gandavum

rrrocasse.

demnulloecapite BavonianosfkisseeFranciarevocatosmonachos, asserentt oMsereo et Sandero id a Sancto factum

f. Gerardo vero fiat absimile, a

OW

- **

quibus credere sisverbis supra huc transcripHs, autemad malo.necessario estconsequens.Quod hic j,,,, ium, onachosBawnianQspertinet,hosetuu, essel Bavoniacum inslaurarid taxal cceptum ""'" " ve ,.,- ' /""'<"" num monasterium, \

rerum a Sancto gestarum, aut

in quibus saltem

hicpartem kaduit, seriemprosequor.

I

XVI. Novum Bavonianum monaSS. sterium reformat, inque ld Bavonis et Pharahildis reliquias
transfert.
plus semel D o. Bavonis scriptor S. xji*t/i/ *" -r-dictis inr.vcedentl monachianm i^.th.tu* aiqut lauaatus, ntaue CX mauiinuto

!):

sequentisinitio.GandamfuissereoocatosM nomlum lllud ad apti ex eo, quod huc ii, cum

esset,,.

.cumS.Bav

iHor

luei

Bavoniano

Gandam

fliio

umenHiim fatnea etiam

Bnjaror..m

fstntctorumreliquiisdicloa* uli sequentt ostendam tio e Galliaredierinl, * " ,-xsules Bav As<| ,.. sua e revocali, sed sponli chi non a Qerardo sunl reversi. Tta appai

iraciuorum Miraculorum

MJ.jam iar

Operisnostritomoinsertusnum.Usics
tur post Northmannicffl
infestation

tfisatiol

,,ju< uie.

T"

r"" e
,

Fran cia Gandacum scriploris Miraculorum

S.

Bavonis verbis ,/,"

huetranscribendis.Eisquippedicuntur

nem

optnhili

m-

""'
hi

tram

ul1

quiete

HbustandemNorman
ptionibus.meluentesi

-utnin

/*.... ***

incursionia

composita, me inquietndinem,

videhcet,

^qm
et

nen
B

r,

hostib

wem.Qandavumquan
I

"_

Banotis Luffduno transfugerant cum utpote iu extraneis , m onasteriali suppeUectiU sublatis se- E constituti, Gaudavum qua pignoribus, matucuui sancti patris ( Bavonis )
,

peliquns

denluradeosecund redtisse Ganmonachi Baromani e Francta invilati, sed hostidam non Qerardi revoeatione trrupttoms * qua versabantur, %i terr I Respondeo, Hungaros sec metuimpulsi. *e,e 937 in Francian dicendaanno

"";" "*

^m

eoteuus, rabaut reverti. Et quoniam Gandensia circumjaceus pagus, ita et similior dcserto locus pene vidcbatur
cultoribus,
illo

ut

totus

omnoDii
v

in

novo

a3dificata

castello

ecclesia,

ea

intraduxerunt

custodienda.

Qux

ver-

Gandense S. ba apertissime indicant,

Bavoms

ou,

* Gandavum nosquidemmt sHnasse eotamenjama*

inwtatos.Cumeni

forteredtre
"

fe-

A e

monasterium,GandamcFranciaredeuntibusmofuisse. bpenachis, instauratumnondum perfecte Uiraculorum scnptore, qui ctato igiturprsefato

Uaalia loca fuga petere

etu Gandam aarorum Gallias devastanUx '. recepts lotiusquamalio idcirco se

antiquiornec Sandero, utpole eo multis seculis aucionSancti nostri multumremotus, ab xtate tatispalmamcertissimepraripiUinstauraridume ad apicem tawatcceptumfuerit,noi Gallia cum S. Bavonis ductum, dum Gandam e verst sunl corpore,aliisque Sanctorumreliquiis r, monachi. Hinc porro jam consequtBavoniatu

per-

l rJrterentur,

fuisse inmtatx,

spe certo

quod lOv fore, vt monasterium, ct u . incoluerant, a Nor decessores telTrestauraretur.Sioea Bawnianiverosimilitertunc

peregrini ewstiterint. vel saltem

"';'

tur, ut

idvelarmo 037
nerit.

vel initio sequentis verost-

Galli

Oumenime ex

dictisanno

9W

Ne vesuperfuisse adhuc tunc aliquos rosimite videtur, monaslemum anteannos ex Hs ,,, Bavonianum quiquesotoi ,r ,maginta ineolueranl,
cira
;;,.

mstauratto, inchoata sit monasterii Bavoniam anno 939 jam multum fucrit hsec verosimillimc

p C
e

habitaHonis amore
alio

allecti

Gandam

ntsi.crari promota. Quapropter cum ex dictis laudaum dumtaxat cceptum esset, imo secundum adhuc Miraculorum scriplorem deserto

nuam 3
1S3

Fraucia

IIgarorum melu fugerint. Bavoniaverosimiliter adeo monachi

,

revocavit.

ni

impeUente Eungaron
./'

potius

,,

alio

Lauduno etu idcirco aufugennt,

"""""""^ '"/'"'"' auod jam ad redit fidueiam certam conIZrim sedem inmtaH proprium tbtnanctscefore, ut brevi
cepissent,
,

Sanctorum retiquns tur simile recipiendisque monasterium, quanao ineptum esset Bavonianum Herunt monachi, verosne Fran Gand vel mitto miUimum apparet, hos vel anno 937 dtutnscilicet nond sequentis rediisse, cum
choataessetmonasterii instauratio. cuni SS. BmSanderus, Meye- nii ei Pi 185 A vero itaque aberrant verbis num.M hildU relioyM rus et Otiverus quorum prior Gallia reditum anno GaniaW m monachorum e
_

, ,oio, sed ,,, rlntur domicilium, in habttare, et sacrum, ulinproprio fundo secure thesaurum auemseeum habebant, reliquiarum deponere. Asl. inqutes tMertus, deZterposseni Lchabetur, fuisseiUos aQ^vioGan,//

recitatis

939et

affigunt, duo vero posteriores anno 940 AnnaUquidem in Flandrise tum Meyerus
:

damevocatos.Resi

leo,

Gerardum
est

Zm cum ^elium.fuissehuicabbatemabArnulpho.mandlte comite, prxfectum

fi

instaurari cccptum
;

dtctts jam Bavomanummo-

DcpcoxL tum Chronico his verbis Qandensi, abha plms cum Gerardo Gellensi,
bus,

Vrnul-

corpora

divoru.u

Bavonis
;

et

Pharahildis

Lau-

eUam leTsimileML^moxtuneeurassuaseoconhinc porro vero

VB1

,colx, .7 , anliuuimonaste,;, Gandensti

VCrthMsreliquiis Gandam

Totlus

sZessores cum S.Bavomset

reverterentur
sa-

OUverUS vero duno Gandavum rctnlit Bavoms sanctorum corporum Keportatio Lauduno ad hoc ^inPharahildia de monte Gerardum abDadense ccenobium per sanctum vis motem Bupradictum. Quibus verbis sat aperte nachorum reditus non meminerint,

istis:

Ucllicet et,am sibi prxsenlia cum Arntdilforum pianorum

Bavonian, \Zmlnp1oTJificandi elnobii fulelcs ad opus aUos
,

faciendum duxerU, ut

910 Gancam tamen indicant, hos ante annum quod tunc reversos. Liquet id ex eo, non esse Lauduno

SS. Bavoms

et

Vharahildis rcliquias

toZZLret,

tum

cele-

Gandavum

relatas scribant,

hmque

eo

Lawiuno

Dl h Tl.RTlA OCTOBB.IS.

26?
sinistri

non prius fuerint

sules e

itaque

quam cum monachi exFrancia Gandam redirent Monaehorum reditum in annum 940 differunt Mojerus
relatse,

tro

rumoris infamiam cunctis, quiaderant, sig-illa antiqua Bublato pallio, manu infixa monstravit integerrima. Quantum ibi
,

ad propellendara

lUCTOM
C. B.

simul

et

Otiverus, verosimiliterque

proindeaye-

lsbtitiae,

quant;e

pii

cordis

anmre

profusaj sunt la-

dictis enim eorum reditus ritate abberrant. quam anno 937 vel initio sequenlis evenit. Quod

Ex

conjicere. Quis uucrimie, ex sese quilibet valet sapiensnon gaudio et duloedinia anisanum

quam

arpareat veritati Miraculorum ostendo etiam ex verbis scriptoris indiBavonis proxime huc transcriptis. His S. cum e Francia catur, monachos Bavonis tunc, Gandam sunt reversi, ab hostili in exteras, in incurstone quibus versabantur, Francise regiones
sibi timuisse.

consonum,

alio

insuper modo

mum

totius proexpleret afFectu, cernens specialis peccantiura incolarum vinciiepatroni membl ideT la

Deo, propnas sedis meritis exiliata, i.lacatodemura Lliata itaque nuper reaediiir.n revisere septa? sublicelebri Bunt,quobodieque cernuntur,
clesia^

mata
in
iTTlOtl

repositorio

Witichindo, to,Reginoniscontinuatorealiisquescriptor%busad Franannum 037 probat, irrupere hoc anno sunt Rungan ciam, eamque late depopulati

Jam vero, Hermanno

ut Pagius in Cnticisex Contracto, Manano Sco-

bonore

prosequmiibus cunctia Spintus majestatis Patris et Eilii et

1

mHactenusMiraculorumS.Bavonisv,, </,
nullam iterum suppeditans notam chronica qua, quo anno solemnis illa reliquiarum Verum sit translatio, utcumque colligas. Qandavi opportune nos docel Sanderus, Ub.
I

anno

9-iO,
.

njian-

iibuteo etiam
Int,

namferl,

iun( rtoer'

Bcu

t >")ti

catttlli ecclen

qua

ranCCipwdepottfff

"<"/ mpter,cummonachiBavonianiutiex annum mi Ganjam dictis facile colliges ante verosimiliter, certe reversi non sint, id davum miserevastantibus, anno Hungaris Franciam Ua neque enim initio sequenUs fecerini;
L86
t

937 aut

/ueran/
'

provecto etiam idvel anno 938 jam

vel altero c

sui separatim excusi, cap. 4, sic scribens Pharahildis dccccm. aUquilius 8S. Bavonis et sunovi ,wn-\\\ reliquiis in ecclesia pMBdieta Legia; eita, ad instantiam et per ripam rtuminis Arnulfi comitis Flan:

tunc vel bims sequentibus fecisse videntur, cum inimicis monachi in ab Hungaris, vel ab aliis non deFrancia valde sibi, ut apparet, timere modo,quid, illis jam rebuerint. Dispiciamus Sancto vel agente vel versis, Gandavi deinde, fuent. Cum operam suam conferente. gestum tunc

devotam supplioationem
>li

tie

quod ecclesisscum supradiotia eorum

eonditione,
;

E
annu-

reliquiis

am

Bavoms alioapicem esset perductum, sacrx S. advexerant, rerumque Sanctorum, quas secum supra interim sunt, ut verbis
,

multumadhuc

abesset, ut

monastenum ad

peregrinationem dicto c(Bn..bio Qandens SS. Ravonis etPharahildis ncrabiliter persolveret pignoribus a saneorpora cum aliis Sanctorum de supradiota nocto Gerardo abbate Gaudensi multitudicastelli ecclesia cum innnmerabili
vi

ne

populorum
et

ad

cmnobinm

Qandense

liquix depositce ecclesia novi cast recitatis docet Sanderus in quo ratione veteris dhus, auod tunc, habita

monastenum, exstructum fuit S. Bavonis quin id etiam, agente apellabatur. Non dicbito, exs*. prxcipue S. Gerardo, gestum fuerit. lons Miraculorum S.

novura

cum inffenti totttia ibi/lem decentantur, Sanctus memoracollocantur. Anno itaque 940 reliquiarum SS. Bavonis et Phatamsolemnem nem peregit. Quamms autem rahl factafuil, mom tune primum, cum hxc
i

Rem

monamulinrewdificatum Gandense S. Bavonts ;,; M'

Ster,.

pissime jam laudat

Bavonisverbisinfrahuctranscnibendtsunm^ bienmo cxrcxter aut soue facUe colliget. Porro monachorum redttumelapso, paulo ampliuspost Lomani vdificium ad eam tandem perTcenobii

vonis scriptc

non citius,

uti

Sanderus eliam non serius,

fa,

'.

ap-

paret. Ita idcirco reor, .ia fere

quod

ma-

thesaurointrasedignerecipiendo.fj^ M monachorum habitationi nov castelh

Udum

itaque est,ut
,

et

monachi
,

^^ ^
c

annorum spahumNo,pe mutare mannorum metu sedes jam m locum fuga petw compulsi, nullumumquam
,,,,,

ad hunc , tue SS. Bai Zreliquiassecumdetuliss

atiauotra

passiessent,quineoquoqu,

C ecdesia transmigrarent

et

sacra> hinc

quas hi

Baoioniam ecclesiam magna habutsse rentur Haudparvamsaneinhacpurtr,,,

bis

aallia advexerant,

^itl^Z ^lemm^temf^
,

cZulisseni, uti

apud nos

S B*%
-

pZthunmostenditur.IndMiuiergolongoU^ 'qu.arum comites, norum Mervallo dictar postlt, esse

utut profugi
et in exteris

regtonibus
,,,, l,

hanc descnbit quibus transmigrationem

"X
;

.!,,;,.

,passosessc,acpr,

eosnectunc,. U sdem ,, mseriu.

Uuvoniantini
moiicuii
S.
/

o-raeutatiouis

efferretur

ausp.cus
,

//////

Oerai

.'

ro

,et

advertere

qmvis iaoranipotcntissima ilum

,

ut

ltum eandenseS.Bavon,sm transmigrasse.quamc,

7amSSBavonisetPhara
utala
'

,.,/..-'

dUrnatione Dei

illustrari,

praieaventeB

quiqu.

1ons"u;-erant,

contra acfacereantea his enim alioquin, adindMdui comites non amphus

,X

^orro

Sanderus verbis proxim,

/Vii...

Idad

,M;.>a.<lui
fereudas, dispositisque Kaleudas est * pridie
n

SS

qu

Ootobns

^ QUO

"
ejusu
,

,.,,,/,,.

M.quias

in

restaurotam S. Bavoms

"''TConZ

ra

ecclesiam transtulit,

parto, <,-/.

'foiu idem

"*-- 'ttr:::';:r::
PO****X ZorevitaHserQ quo
est
;

::;:

a,f

G^dus
inter
iter

*.
opmio

*quasi

omoris vulgaverat rmergaSanoti pignora

to

raoliuiina,

contiguo eidein

noritoln agendum.y* sancto lere monasterio campo

^^

^Qloria definitum
v<

riii

DES.GERARDO AHBATE BRONIENSI.

AUCTORE
C. B.

lectorem remittens, ad Bavoniani monasteriire/bmnationeraprogredior.SanderusScvpis-

mosum

cessit,

quodque hic ad prcces Amulphi comitis

sime
cap.

jam

laudatus

lib.

Rerum Qandavenswm
Gerardfl

hanc anno 946 a S. eommemorat ac priori quidem

;

3eU
946

factam
:

ac filii cjus Balduini sese impcrfiis.se, fjirmat. Ceterum, < rrrumad unum idemque argumentumspectantium serir< mterrumperem, nnnnulterio reds Qandensi S. Bamnis businfradumtaxat tranctandis lemporis ordine posteriora, hicdfoserui, idque ipsum etiam eadem
lacti<<<<<

loco his verbis

'

Anno

coanobium
b

Rum

congra-

tulatione frateum

ceformarrro istis: tur et in raelius exaltatur posteriori Q8e cuiu conffieAnuo 046 cceuobiura Gai
S.

Gerawio abbate
;
!

abbate reaegatione fratrum B sancto Gerardo ex -. in meliu^ exaltatur. 7 /fl)en dicatur , et

de causa circa Blandiniense S. Petri ctcnobiwn observare statui, de quo ut secuturo jam nunc gestarum ordo exi fractem, rerum a Satieto
git.

monasteriumjam ab dictis GandenseS. Bavonis Emc anno 940 ad apicem fuerat perductum. Gloria S BavoOperisnostritomoprsecedente in Sanderi loco, nis posthuma, recitato utroque hoc
.

^WII. QuO
; ;

anno monasteriO

tilan-

num. 64

ita recte

observatu r

Duplioi

h*o

sea-

j; n pnQ tueilt piaeieciUS. diniensi fnpr it nrpfeotus

debent utroa00ipj pOBSUnt et verisimiliter quod aedificium erectum prirao scilicet. que: cnpiendis paucia monaann.- 01) Buffloeret quidem
,

Amplissimum

nddueti fuerant, non chie, qui exGalliis Gandavuxn majore nuraero ad monatamen aliis, qui interim

;n

pvofessionem se obtnlernnt

et idcirco

iili

nobilissimumque Blandiniense ccenobium, seculo sepii<o a S. Amando in monte Blandinio, a quo et nomen traxit, prope Gandam ewstructum, nuncque intra ipsam hanc

Monaiitriwn
Blandimente,
CUJUI h\c du-

tur

aotitia,

tunc

novum aug-mentnm

acocsserit. Secundo,

qnod

celeberrimam urbem

culo

nondum inteV

inGerardus abbas, omnibus tnnc rite compositis, et duxerit in ccenobium strictiorem disciplinam S. Benedieti vimonachos ad pwescriptum Regulaa

gro a Benedictini instituti monachis fuerat inhabitatum. cum adversantis fbrtunse impetupenitus fere fuit excisum. Seculi octavi initio Carolo
Martello et Ragenfredo in Francia inter sese gladiantibus factum est, ut Carolus e pra Suessionensi, guo penitus Ragenfred<< attriverat victor regrediens Ccelestinum Btandiniensem abbatem, virum smetum et mnocentem. insimulalum, quod partibus Ragenfredi ftwisset, emsu<//,

diiciplinam

revocal

vere docuerit. ut 190 Ita in Opere nosty* ibidem, et quidem, cerum nescio, an recte pariter Sandixi, recte
;

:is s Bavodemis verbis huc tran factam a nis monasterii rcformationem trdus annonc, innectnt. Eten tertiam Septembris diem SUhianno 944 post ense seu S. Bertiniin Artesia cccnobium abb mumre gubernandwm aa epit, cumq\ eidadpri* binosque amplius stina<<< disciplmam revocasset, im/pendisset, Gandavum dem< annos huic operi n prope est reversus. Sanctus ergo anno
I
'

lare jusserit, nec Ccclestini exsilio contentus, monastertt rittas, ut ferior, <ter suos fuerit partiegentes ac tus. Hinc porro accidit, ut monachi palabundi sinepastore t <<<><< <</><<< it,atque

elapso in Bertiniano ccenobio adhuc versabatur, ,,, proin verosmule non apparet, illum hoc anno

teculum squenonummanseriw dispersi, quos cum ne tunc quidem Eginhardus seu ut alii notarius ad scribunt, Einhardus, Caroli Magni
1

Gandense

S.

Bavonis mon

ampliasse,

clericos

Blandiyiiensis abbas, in unum posset cotlig* eorum loco substihui. recuperatis etiam

*J nisi strictioremque in id quis vetit, Gerardum Sithiensi in Artesia forte

ac diplomate, quod a Ludovico Pio impetra /irmatis iis monasteriipossessionibus, quievi<j

monasterio rcformando noyi ita fuiss, letentwm, quin subinde Gandavum excurrere. ibique in,/, quse ad monasterii Bavoniani amplia/<o nem reformationemque spectarent, commodc orm dinare potuerit. TJtut sit, Sanctus equidei Gandense S. Bavonis monasterium s/rictiorem
^

quatuor lericis alendis sufficerent. Ei, quamvts a processu temporibus, annis scilicet 53 et 580, Blandinicnse cceNormannis pene eversum fuerit ibidem tamen usque ad tempus, quo Ge-

nobium, rardus ad AmuVphum, Ftandrise comitem,

ac-

etiamdisciplino.n, invexit,sive interim id,ut trait, swe, t m&hi vcrodit Sanderus, anno 9

simitius

apparet,

nonciUus,

quam mno
prseced.

D47,

calculo liberavit, substitere quid cessit, V vero post de itlis factum sit, dicenda aperient. ,!" Ut ex Amulphus, v.f 19:3 lnter abbatias, quas ubbatiit, 7""* per Gerardum liberatus prodigiose adni~

eumque

culoprimum

Sanctu

jus initio,

autex dicendis sub

i

fineme

Siihiensi monasti
\m\

liberumque a
Tran$mtir<>,

ita

proxime citato Porro Sanderus, cap, Anno DCCOOxi.Tn Traaismapua prosequitur

-.

dedit, fuerat, Viro huic sancto administrandas </umtaxat noster, qui tamen duas biographus quo de jam egi illis ac ne ipsum quidem,

nistrandas
uccepil

ex mus, Bavonianum coenobium nominatim

mit
',

<

Noviomenti
epiirojm
,//,-

m,

\nn;Hi
castpo

OOmitifi Flrmdriae

diserte

recenset
,

Blaodiniense, cujus
,

no-

m
dim

S.

Petri

in

Ganda super

titiam
praesulc

d, cnrat.

ccenobium qiiflB dicitur et Legiam sitam, Ganda;, privilegiavit et lib" beram fecerit, prvoilegioque donarit Gam
S. Bavonis eccle Gerardi quoque opera

ab Ama monasterium jam dedi Gerardo beato Gandavi fundatum. De

,

post Arnulphi

iabbatiam Tran&narus, factum reor, hincque est, cur jam recitata Sanderi verba huc transcripserim. Quamvis enim hisdicafm liberum feci S.Bavonis monasteriwn Transmarus-e.^ n

Ftandrix comitis curationem omnium, quse sub Arnulphi ditione abbatiarum num. administrationem jam nacto erant adiens W et sequenti ita memorat Inprimis... pi Blandiniense motoasterium, ab Amando
,

le
rit

beato

Gandavi

fundatum, non
;

omui
. (

religiositate

tum

Arnulii
,

ci

landfias

verosimile
<<

mifoi
,

tum
in
,

imis
tatione
p
-v

solum n oudatum, utpote ooeupaverum etiam clericornm

| i

apparet

egisse

Gerardura

apud Amulphum

Flandrmcomitem, ut hic illud Transmaro fla> diplomate su\ gitaret. ldem esto judicium de
adhuc laudato, quod in Bavoniani monasteru favorem anno 954 Lotharius Francorum rex con-

psorum ad Dihilum pcene n laorymarum ra1 quod insU p P qul Lbidem (error excubiis trium ,,,i lini
, i
,

Annotatis observandusi quieverant, <" (Wandregisili scilicet, AnsberUiet, Sanctorum per

latet

<

DIK TERTIA OCTOBRIK.

A.

269
ktTCTOM
C.

per errorem

putavit, Wulfranni) multo jam tempore exspoliatura. Porro Athleta fortissimus Divinullo modo eessit Lttbowilll nitatis ope prteditus
,

se.

sed rodorfbuB larem iudultus

;

cum
, ,

beato

semper
et
.

Joseph tunicam tafiue bono suos prospe:ibinde

clerico-

Quapropter, cum seculo decimo duo ta/itum Gandavi, Blandiniense scilicet et Gandense, exstiterint ccxnobia, alln-umque horum Blamlinienquod Gandense vocet, per aliud haud dubie
,

*e appellat ,

ravit

incceptus

eliminata

licel jactitarent sese vcntosa ruin irreligiositate notabilitate, melioratis quibusque, coenobitarum

Bavonianum intelligit. Porroadannum 956 idem Meyerus refert, Amulphum, Ftandrix comitem, a Lothario Francorum rege
lensi ccenobio diploma impetrasse; ubi indubieitcrwnpc, tkmdense ccenobixm intelligit Bavonianum; neque enim Lotharius ullum nisi diu post annum 956, Blandiniensi ccenobio diploma

religionem

non

diatulit

subrogaiv

quemadmoct

dum duobus
/,uic

in locis {Bronii scilicet

Gisleno-

iutnen

non anno
987,

poli) pauUo ante meministis eum jam ao1 194 Fuit ergo, teste nostro biographo,Blandiniense ccenobium ex abbatis, quas Gerardus ab

impertiisse iweenitur.

""

Arnulpho administrandas accepit. Quaprop liberatus illud ex dicendis tunc, cum calculo Arnulphus, clericorum ewstiierit non autem fuit monachorum, videri potest Iperius verbis supra

Wm

Meyerus ergo, dum de Gandemi >><>>io- ,,erGandenx bio, quod Arnutphus, mndrim comes,restaur- J^j rarit, abbatisque munerc Gerardo ffubernandum iioderit, facit sermonem, Gandense S. Bavoms camobiwm intetligit. Et vero Sanderus lib.
196

recitatis abbatias,

quas Sanctus ab A, KIfhoad accepit,perperam ad solas Ordinis ministrandas

Bencini,,,* abbatia* restringere.
fecit is scriptor,

Rerum Gandavensium per Gandense cosnobium

\

'ato
et

cap. 3

Verum
,

icl

forte

quod omnes abbatise admini'<, ovm hicic strationi Sancti commissx, oel
committerentur, Benedictini instituti reipsa esharumausent, vel aliqmndosaUem fuermt. Ex temnumero intiubi* cxstitit Blandiniense cceno-

ipsemet inteilexit et a Meyero, ut apparet, intelligi putavit S. Bavonis ccenobium. Etenim verbissupraadhucreci' ccenobio ita tatis agens de Gandensi S. Bavonis comes Anno 98? Arnulfus V scribit Transmari venerabilis viri Flandri, hortafcu erenobium C.:.mlense Noviomensis episcopi
:

omm bium. Hoc enim, utiew dtemdis pateseet, inclericorum locummonachis,Be941, subrogatis fueinstituti, cujus quondam etiam
nedictini
rat,

tunc
S.

dirutum

id melius

deserto simile, restnuravit et qui in eo vtrum illustrem reformavit

et
,

adminiprimumdicto anno 9il cojnobium illud Verisimile secunch dictasa* strandumaccepit? cum primum Artis apparet, Gerardum tunc, dictis vet nulphum, Flandrix comitem, anno ex omnes ab eo liberarat 9S6 vel 937 calculo Btandimenabbatias, acproinetiam
,

iterum

est

factum.

Verum num San

Bronnmsem abbatem constituit. cum verbis, Quse verba, cum fere eadem sint Flandrioetum Chronico, tum Annaliqui&usin
Gciarrtum
,

busGandense comobiumab Armdpho prxfectum ad tum eique Gerardum abbatem hoc scribit Mcycrus, haud dubie ex annum 937
restaura-

Flandriee

exposui, accepisse sem, eo sensu, quem supra autem jam ab anno administrandas; Sanctum abbatem, Z>anilli prxfectum fuisse
937 abbatise

cumhxc reSanderus leprompsit,acproin t recitatis Gandenst S. Bavoverbis proxime jam ,i per ea, qu<e ad mobioapplicet, oamobiomemo* diQtum annum ".".7 deOqndensi

derus
ex Meyero,

Rerum Gandavensium

lib. 4,

cap.

'2

aperte

iiavom*
coenobium

Blanibidem, suggerens abbatum oeraraus^eiscnbit diniensiumCatatogum, sic

S Etenim

***
inari
,

abbas post canonicos

^ "ri.CC
:

inteltigendum putant. rat de Bavoniano ccenobio quse Meyerus ad annum 937 Ast, inquies, ea, perverbanuw.. Uo scribit Blandiniensi ccenobio Sanderus, Fxteor, stc harecitata etiam applicat id easdtctts contra U\

betverum prxtcrquam
.

'

;:~

-rxt.;mna

<t

lirilllU

6JUS

fuit.

Arnulphos Mngnus

(Flandrix comes
episcopi

ejus tempore hortatu

,

mns-

Noviomensis
rabic

Gandense

coeno-

bium,
;

oeceremonias mstaurant solitos vit virtute virum abrardumque Cellensem maffna

ritus ac
,

Normann.ca

ev,,-,,,,

,'eted.bca.

capile hicscriptor Gandense ccenoh no exislimo, quod nrato anno M7 agit, msiaura,,,, <"',,;. anno abArnulpho, Fla

h,h,l,allucinatur.Itaomm. .^kaUucinat^Itaomn,

hocipso

te

fuisse,

nobw

afprmet; id autem f diluctde mmvm* quaOret, utijam nunc

Codioe

Blandimensi

c<s-

batem

ibi

constituit

anno

:<37.
'

Ita

Sanderus

W
,ot

Bla ,d '^ ns volens scilicet, Gerardum anno enim verbis recUattsag coenobio (dehoc abbaten, ;pr* fuisse 987 ab Arnulpho prxfectxm

Mjrim

\.~o

pUma,
'"
l,o,-

Donationumpiarumcap. quod Arnulphus Magni*.

I Trecenit dwloma) recenset

,,.,. i-

M^

Meyerum se autem mox laudat ^naster^ ,bA eadem {de Gandensi nimirum anno nulpho instaurato, creatoque nsua repet.t
his

"'"

7 '"'"

Aruvlphns

(>,

diotum

abbote)

&L
ru
'
.

divrr.-,s

(,,,,,,

non deBland, con hm m*rU mandat, ccenobio facit ^,,.anndensiS. Bavoms

Ait enim

in locis Meyerus Vcrum verum Fiandtonim comitnm. li-dn.rn, cmitnm.

"J

Meye,,

S
"

Blallvncnsc ca-nobn,,
,

ndlumar
l;

'sr,r ,,-, -Ci

,,,sU-

,rasse, vel
<i

?Zncm.
latu

Pej consUtu.sse Gerardum^ abbalemquc ibidem t' addtt0 " bs 1 u J Gandense autem cocnobium. \ 8. Bavonis varus t * iuit d ,. ZctuoiL Tinnet id ex

Transmari Gandense ca-nohum

^^^eZJZe
,es taux

7lnUusdcstrL',. U ne id
,.

h ,mresiaurare^. ^**>Z?ZZZSL ,', M B Z:, lUudtrgO

I
,.

,,

lrr>

, //(|K

,rr,l,r,licen. secun(i,r
A,;,'rl,s
<'"<<"
'

tT^tum
Us

iM^ z:zzz: wmm

Ad annum
-

canM

reslaurarat, ac pro.n SM* U,cs) Lndum Meyerus ecenob ,um rZ dum verba, quibus Arvulpho Tandense anno 937 ab Blanainiensi ihil rnnw0 i ccenobio
scribit,

postea,

ex

'''"

Bland^mens,^^ w"^--

SSSS
qu*
tur,

xisse sufTecerit.

exstitisse autranat inter

M i*^*r^3Sf2 ^*
Awimn reformata
Bland.n.ense
et

940 in

Flandnx

rf

qux a d an

m
./

ae

Hsque accenset

Gauden

BavonsccenoHoscribdl. camobio perperam beraidum men olis inm xus,

^^^

J
ab an no 937
(

/;/

270
AQCTOM C.B.

DES. GERARDO ABBATE BBONIENSI.

prudena adinvenit, a quo etiam perdunongentesimo quactus anno humanati Verbi (monasterium Blandragesimo primohanc aulam monachorum devota apostolicam diniense ) ingressus est. Ubi elimina comitante cohorte Dominici scnoimprimis clericorum grege
utilitcr
,
,

Blandiniensem abbatem creatum fuisse, verbis supra recitatis scribat, non est, cur id sola illius citius, fide admittamus. Et vero Sanctum non ccenobio Blandiniensi prscfectum quam anno 941 fuisse abbalem, ex iis, que ipsemet citato Rerum

Gandensium
ted anno, uli

lib. 4,

cap. 2 scribit,

manifestum ap,

to

ex Blundinien$i

paret. in Gandavo 198 Etenim ibidem pag. 297 editione utor t separatim excuso hsec nempe, qua
Canonici dejiciuntur ab Arnulpho marhabet ac comite, et monachi inhunc locum (csechyso nobium Blandiniense ) sunt restituti anno docccquibus abbas praeficitur Gerardus Cellenxli ac de tnmen hic lectorem suspensum
:
,

lara

servitii
,

a
;

beato
et

olim

Amando

contitu-

tam
ut

restituit

normam
,

monasticae regulas

doctus a Domino
200

sapienter

intendens

cu_
.

sis.

Ne

nici

ordine rursns
liinc

modoque
facti

inquirentem
sint

quomodo cano,

. H"<** Fuit ergo S. Gerardus, uti hts verbts pro6a ur 941 in monastedocet laudata Historia, anno rium Blandiniense cum monachorum, ut loquiqua utique tur, cohorte ab Amulpho inductus; loquendi formula, utpote cuimom subdit, San'

raMt.

...

paucis

relinquamus monachi ratione ac quoqua subjiciemus

,

ctum

ibi

monasticam
illum

restituisse disciplinam,velte

videtur,

modo
habet
lens

id
:

conti^erit.

Chronicon

Blandiniense sic

Fselicibus studiis
,

mes Arnulphus
,

intentus dominus conostrseque patemitati consu-

dicto anno 941 ab Arnidpho monasterio prsefectum fuisse abbaBlandiniensi Translationis S. tem. Itaque spectata Historise Wandregisili ac prsecipue quidem Chronici Blan-

legatos

misit
,

ad
cui
,

Transmarum
indicavit
,

Novioag-ere

mensem epi^copum

quid

ipsius episcopi prsevellet in Portu Gandensi exposcens. Episcopus autem re^iis sentiam ibi B misit archidiaconum suum negotiis impeditus Veniens ipsius vice omnia acturum.
,

Gerardum diniensis auctoritate, certum apparet, 941 abbatis munere modenoncitius quam amw randum accepisse Blandiniense cccnobium. Sanderusjam ssepius laudatus, utut ex dictis Gerarjam ab anno 937 monasterio Btandiniensi

dum

fi

Gandensem enimvero arcbidiaconufi ad portum rege Doiniuicae dccccxli anno Incarnationis Kaoctavo regnante anno sexto Ludovico
,
,

Bernaccum

fectumfuisseabbatem, opinetur, ChronicitaBlandiniensis ut videtur, auctoritate motus, 297 verbts in Gandavo suo separatim excusopag. Canonici a<ihuereritu/isetiam sic scribit suj,ru comite, dejiciuntur ab Amulpho marchyso ac

men

lend
ririce

Julii

reperit
,

ibi

dominum marchysum
,
,

\rnulphum
,

comitem invictum susceptus est. Tunc vero

honovocatis ad se

a quo

et

monachi

hunc locum Blandiniense monaquibus ium) sunt restituti anno dccccxli

in
(
,

conversantiin Blandino negligenter fratribus blande ad illos hac oratione usum: aiunt, bus hoc monasterium esse confratres
,

abb:s praticitur

Gerardus Cellensis; quibusverbts

crea-

Audivimus

structum a sancto
stolorum Petri et
navit

Amando
ffauli

honore Apodedicatum ubi coadu,

et

in

anno 941 aperte etiam admittit, Gerardum Blandiniensem abbatem.Verum,ut hoc tum fuisse 937 cum opinione, qua Gerardum jam ab anno exstitisse autumat, Blandiniensem abbatem
<

monachorum gregem

et

per

multa exservantes

citiet,

eodem Opere pag. 299 sic seribit

ut

inde tempora sancti Benedicti ibi vixerunt.

Chroniro
S.
tili

uormam

Gerardus

Cellensis

auno 937 abbas

de-

et

WandregiTrantla-

lionit

autem amore locum volentes in 199 Dei hortapristinum restituere ad deificum statum, dominatione , sed sincemur vos (nou terrena
ra

charitate) ut

deposita veste canonicali

et

in-

fuerit, (Blandiniensis ac COhinc eonfirmatus ab Arnulpho marchyso anno reparatum est quo mite anno dccccxli imo submotique monachi culmen religionis reAynardo ahbate Lares ah B canonia
scilicet)

constitutus

duamini monachali

serviatis

Deo

soli.

rum

plurimi

saiutis

sua3 spernentes

Quomonita

per devia , agentes diabolo immensa gaudia. Tuuc (praeterea jubente gloordiuavit ibi morioso comite) archidiaconus religionem amantes , ac vedispersi sunt passim

Gerardus in Fuit itaque ex mente Sanderi S. quod jam ab anabbatis Blandiniensis munere, confirma 937 obtinuerat, anno 941 dumtaxat

mante

Ludovico

Pio

quondam

introduoti.

no

nachos, Banctam illis prajfecit abnerabilem genere et sanctitate nomine Gerardum Cellensera. Futt ergo batem, Blanseeundum Blandiniense Chronico awno941

tus 201

Verum

suffulta lU , hsec ejus opinio sat solido

abb(U fuit

diniensimonasterioabbas Arnulphijussupru Blandiniensi consonat ctus S. Gerardufl. Chronico in montem Blandinium TransS. Wandregisili Mabillonio, a quo Sxculo lationis Historia, quse culgutu, uurh.rem quinto Benedictino, parte est undecimo non postenorem. habere visa est seculo xxn Juln panter Hsec in Opere nostro ad diem opportune ad institutum exstat excusa; ibi autem senUtur Huic aptus nenostrum num. 22 ita [restituendssinmonasterio Blandmiens,
i
.

dumiaaat fundamento non videtun hanc enim ad annum 937 est amplexus, quod Gerardum scnbiperpeBlandiniensem abbatem aMeyero est. Etvero, putarit, uti jam supradictum ram Gera.dum jam ab anquamvis etiam Meyerus,
no 93 7 Blandinienser
eastitisse abbatem, diserte tamen, utpote scriptoris absetate assereret, illius movert non (jeraidi niumon remoti, auctoritate esse indubte debuit Sanderus, ut veritati illud Blanconsonum, optnaretur. Utut sit, Chronico dictisS. Wandregisih Transta-

P r*fe*,.

diniense, cuiex tunc, cum tionis Historia suffragatur, Gerardum anno 941 canontin Blandiniense monasterium

gotio

laudabilis, vitse sciplinx) inveutus et vir Gerardus nomme, qui clarus et genere ctitate exstitit offimonachus proposito aobas autem
,

san-

cioet Apostolicu* merito. ArnulphumFlandr^ comUem) chysus (sicrocat uat.ue mouasterii (Blandtnwms) ord

I!.. !n

Hmo

iruill tl!_

***>* %*"' & cU >et

TYl

QT.

coloco monachos induxit Arnid^ihus creatum fuissc Blandiniensem abbatem, mes, docet. Quaverbis supra reeitatis lueulenter ut mihi equidem appavrovter, cum hsec

corum

'

atiatis

muntre
,

<iod

d/ejUBde*

mouasticsconvers.t.ou, ct priBtiwe ani " sua

*"*
utile.

%? Zn
;

iliilirmatum fuent nequea nt in-

necouceptumiu

riens desiderium,

^!."X consihum ^
prudentei
1

ataw atque

ets t Flandrix comite, prxfeclum fuisseabbatem, ^ inlertm

,Joe0>

Sanc

,L

non

citius

auam

mndiniensi

ccenooio ab

Arnulpho,

DIE TERTIA OCTOBRIS.

271

interim hoc monasterium una

ditionis

cum omnibus aliis Arnulphi ccenobiis abbatiisve jam ab an-

rt

morbo Arnulphum no 937, miraculose tiberasset, eo sensu, quem supra exposui, administrandum procurandumve secun-

cum primum

calculi

XVlll. In monasterium Blandiniense varias Sanctorum reliquias

transtulit, et

dumjam
Modutetordo,
uo q

dictaaccepisset.

an id reaedificandum
Potc$ionet

202 Porro monasterii Blandinensis ad Benedictinum institutum revocatio, Sanctique ad illud abbatis munere moderandum promotio

curarit.

perpensis omnibus quse verbis hoc jam reChrocitatis noster biographus, Blandiniense Historia et S. Wandregisili Translationis nicon commemorat, hoc modo et ordine fuisse videtur
,

peracta. Gerardus, ut

primum a calculi morbo Magnum, Flandriae comitem, sanaArnulphum aut quemadmodum apparet, brevi rat, mox
, ,

Normanms secu-r.landiniense monasterium. cvdibus, ,,,''is ac Dlo nono in Flandria ad miserrivastationibus late debacchantibus, amtseratque etstatum fuerat redactum, est, lemporumm,uiani jam anlea, ut dictum '''''' ipsi quondam fidd ria possessiones,

Rtandinicnti
,

,,

nobio,
,i ,/',,

Ge-

u( ap-

mum

paret, agente,

litale collatas.

Has

ut

exparle taUem denuo

il-

ludseupoliusmonachi, in id
,

jam

restituli

ac-

post omnes procurandasve anno abbatias administrandas hasque inter Blandiniense, utut a 937 accepit, Sanctus canonicis teneretur, exstitit ccenobium;
,

quas hic sub ditione sua habebat,

Blandiniensis abbas, ouirerent, GerardUB jam V,rum apparet, effecit. Mirxus Codice brem, ut </< donationum cap. 31 exhibet diploma, nlo Magnus, nulphus, Flandrisecomes.

ex demandata

rum

cura in religiosos monastenoimprimis quider in Regulares incolas, ac

sibi

Blandiniensibusmonaclu.s

iit.

ccepit Blandiniensis ccenobii canonicos invigilare religiosos viat vero hos moribus, qui B attentius; certiorem rei ros decerent, reperit destituios malo adhiberet medelam, fecit comitem, utque Blandinienses verosimillimeest hortatus. Verum eprimariis regionisfamilns,utpotequi, canonici m biographo^X^veni^eventom tostoad u hinc Arnulphus . ne nobilitate, erant prosati;
;

restituit .,/,, l;i'iniensi ccenobio primus loci quos beatus Amandus reditibus,
condit,,.

Uoc Arnulparlem ex

"uscetc

rat.M^.inquitlib. W, Lploma illud contrahens Mabtllo_,/,/,

.

"'''""""'f' **

censutr,, gui
sitia,
,

revcipitur ex

manBwmbu

Scaldim
et
alia

floralia "
.l,.,r.a

praU

portui

qme

Einhardi

ad]flceoUs. abbatis expn

u factum

suorum averteret studia, niforte a se primatum ausus eos initio innovare est hil circa Blandiniensibus post ali...

tftmulta aha, muntur. Qux omnia prmter o abbale monach, nlomale expressa, a

CZeriealegevuUcomes, utibtdemada
Porro, ut causam,

&08 Verum, canonicis momtiombus ut auod tenworis spatium Gerardi requea nihilo melioribus efjectis, avwret, Blandiniense statuit hic tandem Zitemdelata, rectam vivendi normam revocare

' "" ^ciebant temporeS. %,V,ris,o -< ul abb, Amandi, ad cujus etiamprxscriptum ob;jsibi eliqant,permiltit.

fo

,, /,/

hie comme,,,.

mid.agentepoasiimuma.Qemto,
..n^
I reridiooramque nElenim religiosor.u,. .u,seseiUud,quasiagramsomn,,,,lh nl
,

cocnobium ad suum aperuit, Hunc in finem Gerardo consilium esset, misit, hoc, quid facto opus edoctusque ab

Blandiniensibus

,___,.
mdteat.

Ittiuit

onnuUtu r*m Arnnl-

Noviomensem ac Tornacensem aui Transmarum, hic negotas deemscopum, accerserent. Regiis suum, qui vices suas suptentus archidiaconum Archuliaconus cum pnmum pleret, ablegavit. Blandimenses, ut venit, canonicos
,

impertiisse,

Arnu^hm

Bm

phui, Flandri*
eoinaii

,nhics

lcomilm

ad comitem

f<*
/.,,,

''.;:::;:,:;;;:<:;,::
propetisiue, facit
,,s

monachalem posita canonicali veste, hortatus, multisque ex his efficaci oratione est
consilio

assuman

huic non obtemperantibus

monachos

Blandiniensi C Arnulphi jussu in CellenBem a CeUensiiS. tuit,hisque*. Gerardum, ccenobio cui abbasprxfueGisleniin Hannonia hic preefecit Hinc modus est, rat nuncupatum, scriptoribus supra lauuti ex oralo, quo tandem, Blavd, apparet, monastenum
,

cvnobioconsti^

ip^Vkamco^itu^^^I

quod dat,

datis verosimile

Zense monachi, qui locum quantum equidem fZre consecuti; agente sciUcet non uno ex
,

prius tenuerant ,denuo

etaprxfectvs, <

,,
jsl

<</<'-)-^
cuiabbasab,, ^possess
ctar

;,,,,/,/<d
i
,

/o

TaXac

ac^ap^quidem

qui ex dictis S Gerardo, utpote capite qui ex dictis non unoex prxczpue sanctimoniam ob raram vitx

btra .

.partem,

<
"'

mmaehii ihldem

SgM
""

"pZimui P Blantoniensibus ^naoh^ab pr 0l nde novis illis deindein Blanat

t

a vatebat apud comUem,

quoeUam
ulV ixdv.h,,,,. !'
/<<'

Quid porro bas fuit prxfectus. jampr.fe"ZlsllJbnfavorem abbas huic sequenti expono. ctus, Sanctus egerit,

"'" ud

c:::
"

'<<<<<

/<"""

bus voluerdprospctumM e ;'" paret.maxtmeecur.-e fu

"',/,-

.,,.,/</...< -do,u< ap.,,

simile/it.decamobu

&D
Octobris

kos aleret, tisseque proinde auasdam saltem ex

^'^'Xhum ;
>

,,, ve ro-

,,,

comitcm, ut

,.
.

a.

; blatn q

laM

sl ,

lu tio:ijg

lossessionibus rest,

nemquediplomateconfi,

>""

._

Tomus

II*

272
octor

DE
,

S.

GERARDO ABBATE BRONIENSI.

,

CB.
rettitutionem-

qxu diplomute.

verosimile omnibus perpensis sane apparet, prsememoratum diploma, instante potissimum apud Arnulphum comitem Gerardo, fnisse imin monasterii Blandiniensis favorem cur quis opponat, divtttas petratum. Neque est, secundum dicta minime appetiisse Gerardum. veQuamvis enim id veritah indubie consonet, etiam de faculrosimile tamen non est, Sanctum
206 Itaque

d 4 is liq uet D tum nondum fuisse, ex jam supra Meyerus in Flandnse tum Chro- Mjuod 208 Verum anno ^> sic scribit nicis tum AnnaUbusadannumM* Nonas Septembris corpora divorum Wan.

Tertio

dregisili, Ansberti et

Vulfranni ex Bononia,
urbe,

maFlan-

ritima

Morinorum
Blandiniense
comite)

bium
drias

Gandavum in Magno (Arnulpho

.^ubmotique

cceno-

translata,

monachi

tatibus monasterio suo necessarus, chro* juredebitissollicitum non fuisse. Porro nota

huicque de

quam, quo de agimus, diploma prxfert, cum anno 941, parUm partim, ut jam dixi hunc cum anno 942 coincidit. Etenim in fine Aotum Blandimensi coenosignatur: inmod
,

Aynardo abba, re(imo canonici) Regulares ab Levatum ex Pio, introducti. gnante Ludovico restitutumque monasterium, dicunisque ruinis ut non possessionibus adeo Looupletatum,
vocitatus Blanabs re Arnulphus sit reparator appwr/ indicat Btandidinii. Quibusverbis, ut
,
,

bio, regnante

Uidovico
;

anno....

vi

filio
,

Ca-

roli reg-is reclansi

hic

autem per Carolum regem

rex,qut

niensemonasteriumannoMfuisseretedificatum. ctiamdoscriptor verbis jam recitatis

Verum

is

designaturCarolusSimplext Francorum carcere, ut Frodoardus in Chrontco

cet,

anno

itlo

monachos canonicis ibidemprimum

fuissesubstitutost quodcertissimeaveroalienum
est,

Peronx

in

anno 929 obiit, htncTransmarinus nempe, tllms fique Ludovicus, datum notatur, nlius, quo regnante, diploma
aliique scriptores testantur,
lius

""' Q uief> Carolin anno cum Carolus Simplex ex dictis Transmartni am qui potest regni Ludovici diplomatis nota est chronxca, sextus, qucv
i

cum 941 aut 9-12 componi tamen partim eam componi jam asseutroque numerum, rui* Mirseus in senarium annorum
anno
Christi
,

quo

q U0 haud dubie que annua

Caroli

signatur, ita observat

est

Corruptus
lta-

ex jam dictis nh,,- insuper ex jam Amulphi, Flandrise >omitis diplomate In hoc enim, quod ex dictts anmox memorato anno no ..|i au t certe non serius quam Blandiniensis ccenobn fuit emissum, religiosos semel Amul- E incolas monachorum nomine plus awno 941 autcerte tsdistinguit ut adeojamab essent mdu~ anno 942 monachi canonicis ibidem Cum ergo Mcyerus in tempore, bie substituti. Jff, quo hoc factum sit, assignando hallucinatus quo Bla um non est, si ab annoquo<j>'.
uti liquet
,
,
I

annorum numerus. Ponatur

Ludovici
regris,

nsecomobium resedificatum

sit,

forte aberret.

xm

Simplicis

computando.
carcere

Obiit
(ut

ab obitu patns anno in

Flodoardus
lleclausus
hio

PeronaB in dcctcxxix testatur) in Chronico

dicitur.
quod anno 941 vel 942 ialum
ett,flrmut.
:

ideoque

mi1

ita

Ludovici Mirseus, quod scilicet regni

Caro Transmarini epocham ab anno 9&9, quo repetiexistimant, pater ejus obiit, 1 US simplex, ueannus Ludovici Transmarini sextus deducat

reipsa Et vero eum ab anno, quo id acciderit, indubitatum mihi apparet. aberrasse, Belgtcis *jgj 209 Etenim Mirxusin Diplomatibus Vransmar Ludovico cap. 25 exhibet diploma, a favorem anno o inBlandiniensis monasterii autem Ludovicus ita lomconcessum in hoc Notum esse voluinus omnibus sanctae quitur
,

Dei

Ecclesia

fidelibus,

preesentibus

scilicet

et

futuris,

quoniam

nostr

dignitatis adiens

pr-

ad annum 985 aut

seq.,

nequit esse plom ab anno 93tf, quo illa non ab hoc anno, sed Cha reLudovicus, ex Anglia a Francise procenbus primum coronatus est, rex
repetitur.
hsec est hodie eruditorum etiam a pluribus scriptoribus, hosque opim diplomaticapag. inter a Mabillonio lib 6 deRe proba568 et seq. validis rationum momentis ab anno 93G usque ad tur In hac porro cum annus regni sex excurrant

quorum altero di> datum. Verum epo-

retulit

biam Arnulphus comes et nobis mus nosterque consanguineus clarissimus quoddara ccenobium a beatisdelendo,

marchio

nobilissi-

Communis

monachosimo Amando prassule, snb Regulari Gandarum norma, nobiliter secus castrum constructum fui vum super Scaldi fiuenta olim Blandinus, nunc F se, quod antiquitus vocabatur raonasteriura penitus movero vocitatnr

do

destructum

B3BC, uti etiam ex subsequen-

annum

942

anm

Blandtnienst tibus diplomatis verbis liquet f de illud ergo hoc coenobioadannum 950 Ludovicus;

Ludovici Transmarim

sextus, quo

prxmemoraut su;

annojacebatadhucpenitusdestructum, acprotn

tum diploma signatur, cumanno Christi, tam pra asserui, 94] aut certe 942 congruit altero ex binis hisce -annis dauno autem quam Getum essepotest diploma. Porro cum exdtctis primum anno 9 monasterio Blandiniensi rardus sequi prxfectus sit abbas, eodemque annoaut impetraritMqw* prsefatumdiplomaab Amulpho
1 1

anno

944,

nonimo etiam anno 950, reaedificatum

dum

fuerat. Attamen,

cum exdictisanno
,

941 tn

hincjam

Sancto, ut

primum

monasterii Blandi-

Blandiniense monasterium cui illud anno 9*f, ,/nr/i eni /brtasse nonnemo futs950, rexdificatum nondum imo etiam anno responverosimile appareat. Verum se, parum Normanms Blandiniense monasterium a deo nonitapenitusfuissedestrurhnn.n"'" aliquaex
,

monachi fuenni

futsse, niensis abbas factusest.nihilmagiscordi Reguta? quam ut illud non tantum ad strictiorem verum etBenedictinse disciplinam revocaretur donaretur redditibus. Hoc scihiam ut congruis sollicitus providusque Pater, cet etiam curabat amplectereuln, Mut qui ibidem monasticam nxdlarerumtemporalium cura distractih tam hic jam possent Deo vacare. Qiuvri insuper
,

eo

monachorum haquod, uti exjam bitationi idonea. Liquet id ex eo, cummonachteo facilecolliges acanonicis
adhuc superessent
ti

sedificia,

tnvema/uereinduch. inhabitaretur, nec antea

tur fuisse rexdificatum. anno 941 210 2?* eo ergo, quod monachi inductt, conseBlandiniense monasterium fuerint illo, velciquens non est, ut hoc fuerit vel anno annum 944 aut 950 resedtfitius aut certe ante medium adcatum. Nec est, cur quis etiam in Wandregisili Translatioms tu<

"

<'

*f

ond

berius
r)otest

monastenum, an Sanchts Blandiniense modum fere Bavomani auod a Normannis ad uti ex dicendis patescet, monasterii, nontamen, omnia sedificia , fuerat eversum quantum ad anno 941 rexdtftc* rexdi/icandum curarit. Id

ducat verba ex S.

Kis enim non Roria, num. 199 huc transcripta quse de Blandiniensis monasterii resedificatione,

anno

DIB TERTIA OCTOBRIS.

a anno 941 vela Gemrdo, vel, hoc saltemhortante, facta sit, sed de ejusdem quanlum ad disciplinam reformatione, a Sancto sedulo tunc procurata, dumtaxat agitur, uti vel ex sola dictorum vertorum lectione fiet perspicuum. Et vero in ipsamet Translationis S. Wandregisili Historia (vide hanc apud ?ios tom. v Julii) monasterii Blandiniensis rexdi/icatio non narratur, nisi post relatam, qute anno 944 mense Septemori accidii,
Julii

273
52
et

de Arnulpho Magno, Flandrix co?nite, sic habet Igitur divae memoriaB Arnulphus atque marchisus cluentissimus immensam quam erga memoratum locum (mo-

num.

seq.

AUCTOHE

C.B.

nasterium nempe Bla?xdi?iiense ) et praefatorum corpora Sanctorum ( Ansberti nimirwn et Wandemondregisili) habuit devotionem in mente
,

Wandregisili translationem. Spectato adeo ordine, quo res in ipsamet laudata Historianarrantur Blandiniense monasterium anno 944 remdificatum nondum fuit. Verum an id brevi post annum 944, seu potius brevi post annum comi950, per Arnidphum Magnum, Flandrix rexdificatum non /<>>,, Jiortanteforsan Gerar&o, per fuit ? Sacrum islud sedifii ium a fundamentis Arnidphum, qui ad annum usque 964 vitam proS.
,

(Blanad quam tantorurn deladiniensi) sancti Petri quia tam habita sunt patrocinia Sanctorum quam frequentifie promimonachorum tationi
Btravil

opere. Destructa vero

,

basilica

scui

sexus pro parvitate sui erat incongrua funditus in quadarn majori elegantia reiedificaperfectamque opibus ditavit ; vilhis quovit que et praedia quamplurima atque alia utensiin auro ecclesiasticis congrua ministeriifl lia
, ,

et

.irg-ento

plena

eontulit animi

devotione

in-

dujit, fuisse recvdi/icatuia, certiun omnino est atque indubilatum. Constat id scilicet ex Arnulphi secundi seu junioris, Ftandrix comitis, di-

corpora Sanctorum honorificentissime inclusit auro etargento. Post autem succedenti tempore tianstulit ad eumdera locum
Bupeac

ipsorum

corj.ora fessoris

sanctorum
Christi
,

Gudwali

et

Bertutfi

con-

plomate, quod Supplementi ad diptomata Mirsei parti secundx, cap. 19 exstat insertuni, 211 In hoc enim, quod Lotharii Francorum H regis anno 19, qui partim cum anno Christi 972 certinitnt Arnulpliut, congruit, datum notatur, A?mulphus junior, ArPlandrix conulphi senioris seuMag?ii ex Balduino /ilio nepos,
mei, a S.

de Bononia civitatej quibus anexverbis conseque?is est, ut Amulphus ante etiam forte ante an,< U m 955 monastewwm95G aut rium Blandinie?ise reaedifii arit Ulis quippe apertissime indicatur, prius hocfecisse Arnulphum,
,

Gerardo

ait, sese,

quseibidem easprimit, daremonasterio,

Blanseu, ut loquitur, ad monasterium vocabuh. diDium in primordiis ab apostolico patre Banctissiatque in horao pontifice Araando constructum
,

" Bononiaseu quamSS.GudwalietBertulfi """ transtu potiusBoloniaadBlandinie vel a?ini 54 lisse: hsec autem translatio sub finem

vel 955 facta est, uti inf?*a dilucide probabo.

Jam

vero,cum ex
consequens
est,

dictis

monasterium Blandiniense

et beatissinii Petri noiv prineipis Apostolorum processu gentium Pauli consecratum doctoris
, ,
,

nondumetiamanno

950 reeedificasset Ai nulphus,

vero temporis ab avo a fundamentis

,

meo Arnulfo
aedificio
,

excellentiori

ut intui exstruetum in quo doranus abbas Wooculis tium patet marus non modico Regularium collegio mona-

huncannum inter etannum 956 aut etiam annum 955 omni dubio procum S. Qerardua culrexdificarit. Quapropter
ut illud
,

tuncadhucex

dicendis monasterio Blandiniensi

abbas prcvfuerit,

Amulphum
,

chorum indostrius pastor praeesse videtur. DuMagno, bitandiwi ergo non est, quin ab Arnulpho aobium avo, piandim junioris Arnulphi fundamentis fuerit rexdificatwn. At vero an a
id, hortante etiam S. Gerardo Res pendet a te?npore, quo Arnulphus
,

ea,qua apud hunc valebat

verosimillin e pro auctoritate ad sa-

crum
.]\o

illudsedificium instav
"

esosHmularit.

inqxuiUwi,
1

nastei

" Porro Sanctusetinm ad Blandiniensis mo- J""""** ex "n

l

>

al( ue "' i

Quidem,uti
>

fuit effectm

Magnus

sacro illi verosimiliter ad id ante annum 950 non fecit, exdicendts illud a S. Gerardo, utpote qui tunc

xdificiomanumapplicuit. Quodsienim

jamdictisfacitecottiges, antequam induwerit Arnulphum f strenuissi,,,;, n riia?ncumvitcVSUdepericulo,laboravit,utbiohic qraphus num. 07 et binis seqq. docet. Nec vero a sancto Virotam diltgenter
.

Btandiniensis ccenobii p?wfectura sesejamabdicontra si opus casset, non fuerit exstimidalus at anteannumillum,aut certe ante annum 955 fueC verosimillimc ad id a Sancto, utrit aggressus, adhuc abbate, vote tunc ex dicendis Blandiniensi Ut ergo hic quidpiam defimn fuerit excitatus.
;

fructucaruitopera impensa. Docet id apud nos tom.

v Julii

BistortB

scriptor num. F anslationis S. Wandregisili transcripta stc scnperverbapartimhucjaiK

bens du)

Ubi

(in ?nonasterio

Blandiniensi

S.

Gerar-

....
et

Dominici

queat, in tempus, quo

nobium recvdificaverit, rxi ad annum 960, quo jam

in Additionibus

Arnulphus Blandimense cceinquiro. In Sigeberto Miobierat Gerardus

:

luvc leguntur

Hoc
,

\nmlfo,

marchiso
in

Flandrensi

anno ab Blandmiense

cuDomino, sapienter intendens doctus a Alaexeraplo Quamplures vero tanti ravit. monastic diexcitati, cmperunt voto istri ff cervicem cordis edomaconfluere
,

restituit;

normam

scholam monastica

Bervitii

....
ut

Regul83,

sciplinaj

hic

re

camobium

majori

quod opus mense ecccuso pag.Ml rus insuoGandavo separatim ,Womafactum statuit anno 969, cum id ipsum Blandiniensis camobn prseru* aui Geravdo rusqui Gerardo in Blandimc^
t

elegantia est constructum; Maio est inceptum. Sande-

in brevi

ctBnobium Dominici dilatatum, nobilissimis per numero et merito probaretur coBnobus. Sanom nia non Lgnobilius
ot

Busoipere. iuffum Domini suave

Et contigit

hoc

ovilis

<*"

ctusergo,utiea>hisscriptorislaudattverbts inu t~vi.,.i,.,,,'.i<:iinnnastertO .r ^ .rmando Blandiniensi .mnasteno ,,,,.;

'

^
spatto

Wro$i)liillinii

uli tnfra pro hanc adwisset. Qerardua emm sponbaoo.velannom velm.pr*fectratHa a ,-u m subtUu,l. ^,,, te cessit, suique loco v.lpote Verum Sigebertus et Sanderus
,

.^
,,,,,,,,

^./^,,,,,, intocar*
par/te&rrejorm

spotfo
,

m
l

,,,,

lerardi

JS12

Quidporro, tnvecta

"'"

m"m

""'

tis

qrnrn plus semel utique longe minoris sunl.

,am

.-.,.,..,

m jm
\

conscripla;

HistolaudataS.Wandre,s,l, translatwms s,t qu seculo poiterior nor, auc[gret nos tom. quxnto c,t. fuec autem apud
.

ettnit

na^
.,

^ >l0sl
em .ant,

,.

0x<Jll0d ,tuc

S&mjmmmt

^ncexpono^

:; ,

274,

DE
r-a

S.

GEEAliDO AB13ATE BRONIENSI.

steriolo

CB
per S. Gerardutn corpora
SS.

WamlreAnsiio
(ii

gitili ei

berti

944:

Wandregisili el Ansberti irrumpentibus seculo nono ac decimo frequeuter in Galliam Normannis, e Fontanellensi S. Petri sia, mutatis sxpe sedibus, Boloniam tanx\n Julii Comuli i,i Opere nostm <t<i ad Vitam S. Wandregisili prgevii num. mentarii 35 et seq. exponitur. fuerant translata. Arnulphus Magnus, Flandrize comes, cui ab anno 933 volens autem id audierat Bolonia parebat

SS.

dumtaxat allatum

ut

inde propediem D

una cun/ carpore S. Bertutphi

ferrelur.

Gandavum

trans,

Ceterum utraque laudata Vita eam qxuidch/c agimus t translationem tertio Decembris die collocat
;

annum

vero

neutra definit

anno tamen 954 aut seq. facta videtur, uti ostendam, cumproevie, ut, quam Gerardus in illa partem habuerit, pateat, utnusque Vitse verba huc
spectantia desc?npsero. 216 ViUv S, Gudwati scriptor apud nos ad qu* poiterior, 'unit rem his i/c ww num. 51 commesextam Jurw rcut nta verbis ***##. ^* wv ...w morat Unde (e monasterio Blandiniensi) ac- ^ioVflu*ito venerando Gerardo abbate, ecclesinsti- wali
cffi

redditibus Blandiniense camobium etiam Sanctorum locupletare recrat, sacris liquiis, animum adjecit, ut eo e Boloniensi civitate duorum illorum Sanctorum corpora trans,

quod jam

Comes itaque hujus rei gratia, assumpto secum S. Gerardo Boloniam versus iter ampit, sacraque illa pignora a Wicfredo, Boloniet.
,

reliyionis
,

et

munastici ordiuis industiia

auctoritate
,

prffi

pollente
(

cum

episcopi

ejusdem

Taruanensi episcopo, idut invito, seseque opponentibus nonnullis, acquirit, hisque etiam S. Vulmari, abbaiis Silviacensis, reliquias adjungi impetrat S. Gerardus. Qui haec facta uti ct qua ratione sacer ille reliquiarum sint thesaurus ab Arnulpho per Gerardum Gandavum sit translatus, quantaque confluentis undeensi seu
,
!

hujuscemodi officium Tornacensis) diceceseos corpus Gudwali ArnulpJius Flan( transferendi drix comes ) injunxit ad quod affectum suum
,

magna
Abba
et

Dei vota

gratia

incitavit

venerabilis

vero
fidele

gratiarum

Deo
,

persolvens
fidelius

negotium
tiosi

fideliter

suscepit
fide
,

peregit

suscepto
pretio

cum

et

treraore
g-azis

mag-no pre-

corporis thesauro

cum

membrorum
Do-

Blandiniense ccenobnrm invectus, docet apud nos a nun/. 24 usque ad 47 plus semeljam laudata translationis S. Wandregisili Historia. Adhanc adeo brevitatis studio

qwiquepopuU

IsetUia /a

nulli

conferendis
,

egreg"ii confessoris

mini

raagna clericorum et monaBertulphi monasterinm comitante cohorte , in chorum detulit beatorum Petri et Pauli Apostolorum
Blaudinium situm est in monte claro Convenit autem populus nomine nuncupato. manibus applauutriusque sexus innumerabilis voce exultationis Deum benediet in dens, cens; qui geminas has duarum genimarura margaritas de inaestimabili pietatis suae thesauro de-

remitto; quem tamen adhuc curiosum le duo hic monitum velim ac primum quidem est, pnefatas sacras exuvias onno 944 mense Augusto
;

quod

e c/vitate

Boloniensi

Gandavum

esse advectas,

quamquamad Btandiniense monaster/ /<,,<, /Uin Historia mow iterum laudata num. 46 dicitur,
non ante tertium mensis Septembris ejusdem analterum vero, id, quod in ni diem advenerint corpore S.Wulfranni cum duobus /nsuper de
;

stinavit,

aliis

Ansberti eorporibus Gandavum pariter transtato asseritur, a veritate xx esse alienum, prout solide a nobis ad diem Hiec sunt, qu3e de Martii pag. 161 demonstratur. SS. Wandregisili et Ansberti corporibus, ab Arnulpho perGerardum ad Blandiniense cuinobium,

SS.

Wandregisili

et

ornameutum ecclesiae su cum Quod actum constat tanto Lothario quidem rege Nonas Decembris Doagente in sceptro Francorum jus regium Salvatore nostro Jesu Christo mino autem et cum angelorura totiusque mundi monarchiam
et in

decore

collocavit.
,

Hsec quse Patre et Spiritu sancto moderante. S. Guduali ; acad Geiardum pertinent , Vita in Vita S. Bercipe nunc etiam, qune ad illum
,

cum

verojutn
S ss.

rettaurututit
esset,

cum hoc nondum instauralum esset, transtatis, commemorare visum est. Guduwati IV) Proximum nunc est, ut de SS. scribunt, Gudwah atd etiam Guduali aut, ut alii
gp^copi e t Bertulphi abbatis corporibus, ab Armonastenul ho per Gerardum ab Blandiniense
ran^^ ^^ -^ hoc y^tauratvm abbate etiam agam.DeS.Bertulpho
CSSe,par,(cr
I

tulphi spectant.

Gu-

duwali duwalietBeriul P llran*tu-

Ea tempeHcvc num. 33 sic memorat Bertulphi corpore state (cum scilicet de sacro S. ,. Gandam transferendo cogitaretur) in mona Gerardus merito et oflicio abbas rio Bl.mdinio maivhio (Ardegebat, cujus cousiliis gloriosus libenter utebatur. nulphus Ftandride comes )
217
:

et.

ex

Vila

Bertulphi

slatis

nunc

est

Qui
ret

apudnosad diem quintam Februarii; de S. Gudquiwalo vero ad diem vi Junii. Ac Henschenius a Btandem Vitam S. Gudwali, quam ibidem dat, scridiniensi seculi duodecimi monacho anonymo
ptamputat; Bollandus vero Vitam S. Bertulphi, quam ad dictam quintam Februarii diem typis item Blanvulgat, circaaymum m7:i amonacho statuit. Pordiniensi anonymo litteris mandatam S.Bertutro tam in Vita S.Gudwali,quam in Vita
ph/

cum titulos nobilitatis nobilius etiam pene Galliae cunctis monbus probitati>
,

orua-

ccenobiis

et

prffiesse

et

Quo accito, tus est. (Bertulphi abbatis ) rehtrausferendis Sancti cum eo consilus , pertraquiis, communicatis memorati SanTum utrique visum est ut ctat transferrentur. Placuit Blaudinium cti "pignora sententia , ut taut, conetiara ea optiraatibus Blandiniensis ecdesia d.tarefessoris pignoribus ecclesiasticis quara poht.cis
,
,

prodesse dignus invenmaivhio de prtedictua

rcfrlcr&mborumhorumSanctorum corpora Gandavum ab Arnulpho per Gerardum uno eodemin hnec ex que tempore fuisse transtata verum Bertulphi, cu/ S. Gwlwah Harlebeca corpus S.
;

Curaque tara ur condeliberatura , sanctissirai ordinibus ita esset transterenraerabra levantur L.oris Bertulphi non sme raagna tura dixiraus d eo, quo jara subsequentiura gratulatm,

reliquiae junctse corpus, aliorumque Sanct07-um

.lcedentiura
^e
u7t

fuerint,

Gandavum translatum memoratur

,

in

Nec

Guduali Monasteriolo, Gattiee illa vero corpus S. Ftandriix comite Arnulpho ..strueil, ab oppidum aliquamdiu obtinmt, aui hoc Picardix Gandavum translatum una cum.
per Gerurdum
reUquiis assentur, nutla /actaHarS. Bertulphi ibi forte S.^dwaUcorlebeca- rnenUone, quod Monasubstiterit, utpote eo forsan

tunc translem vosolul hic Sanctus translaUouis ejus ossa sed iu consortiura raem-

tum

R Gudowali

Sum

C-p ouoque rehqu^ quoque

lum
fuit,

adjuncta suut

B Audoraan
sanctissirai

cura

atque etmra dente iP sms

Bertini

augmens

un

cum

pusnondiu

ecclesiastica

DIE IEB
ecclesiastica
i
i

OCTOBRIS.
entali

- 7:j

pompa
.lulicus

cura

crucibus

et

larapa

abside

i-um

magna

psallentiam
et

mModia
Bertut-

tOBTOM

.1

1.

marchionis

natus cum

lascibus.

Et

licet
esset,

impen>us bmot rainor meritis, omuem tamen

iatur notitlo,

procederet seex utraque parte quam pro Sancti

adtertio

reposuit. Gerardus ergo SS. Guduwati

C.B.

gdoriam principum
trauslatio

iequavit.
:is
Factfl

est

autem

bsec

phi corpora anno 955 non translulerit, nisi ad hunc usque annum, et quidem fereelapsum, coenobii Blandiniensis gesserit prxfecturam. Quapropter, cum dubium sit ex dicendis, Sanctusne jam tumab anno 951-, an asequenti tantumccenobii

EcKonas Decembris, cura Adventum Domini in 8*3 etiam cleeia pro more celebrat, cum Christum sibi advemsw .'xultavit tu Sancti Electis Christum prassertira cum in Sawstia -t ambigat. Erat prajcipue idoneus
,

Blandiniensis, substituto sibi

fecturam abdicarit,
954,

Womaro, przedubium quoque est, annone

et

habitare.

nemo

hujus trnu.^lationis minister grege monachorum abbas,

una cum

religioso

quem

diximus,

Ge-

pora transtulerit. Hanc adeo translationem, cum assignem, nihil suppetat, quo ei annum definitum vel 955 peractam, sub diyunctume velanyw9U ccenobxo statuo, et rebus a Sancto in Blandiniensi
gestisfinem impono.

an sequenti SS. Guduvmli

Bertulphi cor-

g-loriosus rar.lu., Ottjus prudenti dispositioni

mar

illa affenchio crcdidit, quidquid in translatione Blandinivideretur. Qui in monasteriura dum sacrosanctos artus ense, cui ip*e tunc praefuit, cura raagna transtulit, ac in Orientali atoside melodia reposuit. Exc sunt, qux p*allentium

Bertini ^ XIX. Sithiense seu S.

mo

in Vita S. Bertulphi circa hujus

illis

et S. Qudmoali Gerardum referri. Ex transtationemdebent ad S. suporro et ex verbis e Vita S. Guduwati,

nasterium abbatis munere gubernandum accipit, hocque ad primae-

quam opinor, facile jam intelliget habuerit. ReB translationeSanctusnosterpartem annum, quo duorum tllorum stat ergo, ut in
in

pra huc pariter

transcriptis, quisque,
,

quantum
dicla

vam dam

disciplinam
revertitur.

revocato,

GanB
, i

N
1>

Auaoobilissimum S. Bertini seu Sittuense Ariesia cu;nuvi<*'" h rardi setate, in Artesia coenobiu,- **.*-.. maropoli
I

Sancto Berli.

aimm m0 _

..<=,.. natu itermm

Sanctorum, Guduwali

scilicet et

Bertulphi cor-

quemadmodum
ctini instituti

poraGandavum ram ld actum

fuerint translata, nunc mgi constat, ut his verbis sv,

pluraalia.aprimxva Benedzquod disciplina mullumdescioerat

el
;

*-<<-

adhuc recitatis tradit Vita S. Lothario quidem regre in Nonas Decembris Francorum jus re^ium ag-cnte. Lothasceptris Ludovico Transmanno rius, Caroli Simplicis ex regnum pndie Idus NoMio nepos, Francorum eruditos convenit, vembris anno 954, uti inter illa, Citius adeo, quam hoc anno
,

Guduwah,

ni

occupantium partim ex monachorum id perlurbatissimorum vitw. parti porum a qutbus diu ctorum seu abbatum secularium,
culpa occupatum fuerat, incuria et annum 944 in Annaltbus BeJam inquit ad
nediclinis
lib.

ac tem-

evenerat.

44,

num.
anni

71

Mabillonms, qua-

dragfofe

mimmum
abbatia
ipsi

^hnensis)
',,,,

capessivit.

Bertulphi transaua de agimus, SS. Gudwali et Ast an etiam senus non latio peracta non fuit.
. evenit? iyKn 959 refert sed 19 Meyerus illam ad annum hallucinatur. Fuit etenim, ut sic manifestissime Guduwali et Bertulphi biographi ver. ;

(Fltodri* comitis)
a.qne

erant, ex quo tee Magni, eju* (Arn,.lj,ln Adolollo Baldu.no, patri

, ,

homm.bu laic.s Arnulfo ex rectorum tncm;,:, trnd.ta fuerat, et aio pristina rehg.one dafeoafc POttua defectn a

unno 954 uut

tequenti

Gerardo
/ui/

jieractu.

ambo SS.
bis

proxime recitatis testantur, tertio sermonem diehorum Sanctorum, quade hic

Decembris
fa-

vero ArMc6ph* Magnus, Blandiniensi cambioaipmti^m cui Gerardns, ,. rei-ocato, suam Znedielina-Segul.r

FUmdri* oomes

aTrXZidalonasteria

Quapropter, cum cimus, peracta translatio. Meyero, anno 959 iii rardus, fatente ipsomet Decemhts potuit Octobms die obierit, qui
Ge-

,* monasterii, quod collapsam farat SMiensis ;"''' c ,"2onem redintegrandam

die translationis,

anno
,

959,

ut ex

dictts

vult

SW
dum ZTt
et

Mriam

P*
f

Sanctoproarbit

Meverus, peractx

uttamen

gessisse

Bertulphi biographi

ft '^nFebruarii in translatione tulrthi prxvio de

bi

T^
S
ut

curam gerere prxcxpuam eum, ambo SS. GuduvaU ct verbis proxime huc transo,

panca recolamus, qnam a omitteufes quam u Bertini -nobio a re e etiam beati saporoso, d,.< quamqne prsfnerit, reticemns,
p
,

reformandumque committtt. brevitaf. ,, tO biographus,

Ut autem,

,; m
-,,v,.,mus,

Omm^***** f num.
illa

8 sic s

Kegularis inib, protuferft aliquamdiu usergoteste biographo,

rnat

fructu>.

Bcruaa-

exciendum popud clv peracta cst, oportet an. torum concursum Domim in quo dies III Dcccmbns ennti-isse de Sane, cion transtatio, am inc dit.

Domun.and

ejusmodi fieri eelebriorem

translat.ones solent,

^Jnc

rius

aui anno

Ftantiti 964 rcgnare incepit,

teneret,

srasrtiJSKS r srrs ;-aau =rs

p
.

ni
bris
ait

iabcnas

^verosimUea^,

Itl

Uprtinicap.^ refertduo

lum

contigisse

UUm

tertta, ; trmslaUo ConU nicam incidU. Verum, quando adhuc prsee Btandiniensi camobio

quo che patebU * ut computanU

anno 955

^m
^

Gerardus

Tunc ^ero
poster,

sl .eo,

a.t er A.iiulfus

coxn
nortri

recitatis diserte p P ra adhuc in monastenura ct us Gerardus)

y*L^S
Blandnnense

visis

miracnbs

JJ-jJ^g
(

ni

ZXet

inse

tunc

pnrfuit, ^acrosaiRtos {Bb. ac Bertulpht) artus transtulit

OW
On-

Bertiui d, y .u.

dolens, bis iutriusecus atque

^rtif^ LwrfWnO ^.^.

27i

DE
a beato Bertino

S.

GERA.RDO ABBATE BRONIENSI.

ret
;

AUCTOHB

thiensi seu S. Bertini) religionem monasticam,

deinde vero principem piis tandem Gerardi,

1)

C.B.

dudum

constructam et fortiter observatam, et nunc quadraginta annis vcl circiter, patris sui et fratris atque sui incuria prorsus abolitam, ut pristinam religionem exstrueret,
i.t ret,

qui

plurimum ex dictis apud eum valebat, aliorumque forte religiosorum virorum monitis impulsum, anno 944 abbatia illa sese abdicasse, abbatemque ei, qui collapsam ibi religionem resti>
tueret, prcV/ecisseGcrnT&um.

et

locum istum antiqua sanctitate nobilita*np+m fjprardnTTi hunc. de ouo sermo quo sanctum Gerardum hunc,
est,

nunc habitus

qui quasi solus religionis destructionem in his partibus observabat, 8d se vocavit, et ut hic ordinem reduceret rogans, regumen hanc abbatiam et monachorum regimen ei concessit

Itaoue inficiari quidem nolim, ArnulItaque phum, Flandrise comitem, ut abbatia Sithiensi
224
sese abdicaret, hancque ad strictiorem disciplinam revocandam curaret, binis miraculis, altero rruucu, t Alfiaia, uocore in Alhala, uccore sua, altero in Waltero, prse-

nbique[Gerar~
di npera, ut

appartt,

faclum non
eil.

tuwom

anno Domini cmxlijii. Ac iterum infra, paucis dumtaxat interpositis cap. 24 in eamdem fere scribit sententiam. Verba etiam huctran,

$cribif, eiquc

scr i 00t 2.2 Sic

astenliendum
videtur.

Cujus (sancti GerardiJ fahabent undequaque diffusa ad aures Franma"virtutum

i

dricEComitis Arnulfi Magni tunc abbatis nostri qui comes inclytus, viso miraculo, peryei.itquod eo'prcesente, in uxore propria sua Deus ner roerita beati Bertini diguatus est operari, miraculo de filio prartoris hujus (Si-

nntvn/.is fmsse llP.mratum. patratis flii.SSP. permotum factum non reor quam meattamen rito autem ita existimem, intelhges etiam vel ex eo, quod miracula illa, uti ipsemet Iperius cap. 23 citato testaturjam ab arnio 938 fuissent patrata, nec tamen ante annum 944 sese abbatia Sithiensi abdicarit Arnulphus quod argumev/o esse videtur, principem hunc id non fecisse, nisi cumjam

.Wo Sithiensis toris C*'/Ii/im<-i'c

-fiUrx filio,

id his solis

miraculis, qutein S. Bertin, ecclesia prsesens mderat, accessissent alia incitamenta, qua> pia Ge',

itemque

rardi

thiensis

hunc scilicet) vilhe, consideransque, o nm, in quo semper religio ab eodem patre fratrisque con^tructa viguerat jam patris sui incuria totaliter a ataue sui utpote 1-icorum
s

ta verosimiliter

aliorumque rcligiosorumvirorum monxuerint. Mabillomus zn Annalibus Benedictims hb._ 44, num. 71 autumat partim memoraUs S Bertim mtracuhs, pa> tm Arnulphus, E S. Gerardi instinctu Jactum esse ut
abdicataSithiensr

dcstitutum

nlre

Le

destituta
et,

compunctus corde
!-,- domno
n. sancfl

abbaUa,pr^

vehementer
cto

indoluit,

......

accersito

Gerardo, ipsum rogat et deprecatur, ut rereparare velit ; quod ligionem hic abolitam comes abbaamroeret dum beatus Gerardus manibus ejus resignavit, et eum a Wittiam in fecit Morinorum episcopo consecrari frido , anno Domini nongentesimo quadra,

sacro huicloco reddendum curamt. Mabillonio, nec uti ex jam dictis liquet, propense assentior, mecum facturi sint omnes, dubito, quin idem qui, qua> jam disputata sunt, utcumque expenabbatia se derint. Ut adeo Arnulphus Sithiensi
restiabdicarit, disciplinamque ibi monasticam absque Gerardi operafactum tuendam curarit,non Dispiciamus modo, qui hic, Sithiensis jam

abbatem gesimo quarto. Sanctus ego secundum laudatum abbatis Iperium anno 944 monasterium Sithiense reformandumque ab Argubemandum
in

est

^umanno^mon^eHumSm^ea^
munere

nulpho Magno, Flandrix comile, accepit ,, ,,, assentitur Mabillonmssuprala, Sandmus idque ipsum elwm /aaunt Mcyerus qui de re ,tta tractarunl, unascriptores.
aliigue
*

Ipe-

^n^^^l^pZ^ _
num
operam euu
,

rarti.

ZZ J **?
dtt
.

chrmico

Sanefiu iWom

supra recitatis proccime h*c sub(

d primat/am
ficiedictim
MildMiti

Hoc^

cto

et

consensu omnes, ut

duUtandumnon Uut

in

smien .
u(

diicfpltnam,

,,,,,,,,

q Ar.nd^usMagnus.Flandnxcomes Gerardum

uinreipsaetiamannoMo acczdemt

^CllZtfridum, * u

^ ^"
'*2 cP
eU.".
hene,.e w

Mor^norum episcopum.
abba3 Qerardu8
s per

Ul abbalia

i$la
le-

Arnulphui

le aldicarit,

Sithiensicamobio.uthocilleadstrzctiOremdisciplinamrevocaret, abbatempnefeeerit. V ,n transcn223 Verum Iperius verbts huc etiam videtur. Arnulphum absque ptisinnuere admomHoneve fvm ./ 'pr.rvia Gerardi opera
caret. sibique

J
'

r e /or

atione
e os
-

cum
alios

mo nachis

tractore

ad

poe en 'c'm inveneru

consensum boni consilii paucos, 4 iQem sed g acqu es c e re quo.dam

i (

abbas duleiter attra

BerlinianicccnobttprwfecturamabdrC xum, ut Virum. monastrcx vilm gnarum,

J^Jo___. .

viros e
8(Jjunxit J

diversis

mundi
]

a quo id ad primxmm t dauJcarelur rigorem, abbatem subrogaret; apparet. Gerardus enim verosimile par ( ut secundum jam aV anno 937, quo omnes dilionis Arnulphi abbattasac apparet,
dicta

Benedictim rnsMuUre-

par J>^ ren* >n

uc
.

""^ ,,^ maWoqn

'

|ires

a Qtem
.

qui eos instruc induratos . be.

ne

b u0

retrane
,

^, e ttm&Wn^.fldminM<randac ? (. J vivendique

mores i moac/i0 rtn Sithiensium invigilarat, collapsamque normam verosimililer

^
der e
nu,,
to.,

^ ^^ ^^
i

seorsum

is

camel a sMistinxit, a eancto propo.ito

cessavit eis

viam

sa i u i s osten..

aequiescant

se ,l

dou
ferr0
.

cum
t

rom c ret mlque nr beat, BenedK

.

abb as

Gerardus,
utens
eog
ovis

secundum
abscisiosic

roindeapud*Uosessedisctphnammonaslicam, p ; 6 sem.am, cm Arnulphus anno ex

o
nec cou
..

L to

abbas przerat pro pravo seeuli decimi more Gerardo 9 e ranwrffw/. ^tmen topowi* * singulari, qua Sanctus lenebatur

14

S abbati*, cui

utut

lajcus

et

^^ ^ ^
mor bida

d
de

comltls

gem conum

1?X
u
'

Concurrit

?*""

jSro

rt

^sciplinammonasticamresMuendzcuravero^ quxdem dxu etiam simillimum sane fil, primo

tse e" apudArnnip/um, a teannum 9*4

^e^Uugones^m, ^ntt^
ibidcm

* multi tudine populi concomivillam bujus monastern

is P er

^
jes

pium grejn

pcpntoa quas. ad
fl

qui redundal

ftcit

srtSfSK-i^ssrsas

"^ r._-=- ss
eQS

Jiquant q

comes

eos

immoran
,.

rogavit et

operam conferente

_muZ-

^/io, rcvocut,

hocque faclo,

A verant, sed cum

terrasua ejiciens

nihil oranino

DIE TERTIA OCTOBRIS. ctus; Wido vero abbas proficeret, eos de

2?/

mare

in

Ang-liam transire coegit.

hactenus Tperius, quze Annalium Benedictilib. 44, num. 71 nitidius elegantiusque compendio exhibet Mabillonius, uti etiam illa, quse, restituta jam in Sithiensi seu Bertiniano ccenobio antiqua disciplina, gessisse Gerardum,
t

H vc

norum

mjctom Sithiensis creatus, hocque c B etiam offcio exauctoratus. sane parum admodum verosi- ^Gondo228 Verum id mile videtur. Ut enim cetera missa faciam, erat Dum rnertiWido ut etiam verbis supra recitatis testa- "r, at vero cui tur Iperius S. Gerardi nepos verosimile appareat, S. Gerardum adeo quseso,
-

idem Iperius cap. proxime

verbis
:

citato

docet

his
rein

fuisse prxcipitem, ut

Widonem, nepotem suum,

Gerardus abbas hac (Sithiensi seit Bertiniana) abbatia quoad ligioncm bene disposita, ad Blandinienscm,
noster,

vir sanctissimus,

qua reformanda multum laboraverat, e1 ;nlhuc sua personali prmsentia multura indig-ebat, redire

deliberans,

vtdenfl

*e

personaliter

utrobi-

/Tiillt*nsi

scu

Tullani

posse vacare, in hoc raonasterio regmlaris vitSB regimen loco sni coraraisit venerabili quondam sanoti Apri viro Agiloni, raonacho * c Toletaui *, juncto sibi Womaro Blandiniensi,

que non

mensis abbatemSithirnsi monasterio prxfectum, spatio liberioris vitae causa statim exauctorarit,neceum prsevie,salutari adhibitaper aliquot saltern menses admonitionum medela, emendare atque ad offcium adducere tentarit ? Debent itaque, ne, quod parum credibile apparet, adstruenduti sit, anni tres, quibus secrc lum Tperium Gerardus, antequam e Sithiensi nonasterio Blandinibrevi dumtaxat unius forte alteriusve

'

non tamen sub nomine abbatisj et Agilo inter abbates nostros non norainatur sic domnus sanctus Gerardus ad Blaudinium
:

nam

et beatus

enserepeteret, Sithiense c mnobium rexit, aca, pro annis dumtaxat incompletis, si<

rediit,

post.quam

hic

mmnsterium

rexerat annis

dus anno 946 aut initio sequentis ad Blam niense ccenobium statui reversus. Ita quippe ann saltem unius habebitur spatium quo fuerint
1
-

tribus,

Sanctus ergo, restituta ad S.Bertinum

peracta

disciplina monastica, Gandavum , teste Iperio, est reversus, ut Blandiniensis comobii, quam in-

qux alioquin secundum 'Hcta trium dumtaxat mensium intervallo facta fuissent. Quod si porro quis fortepro parum etiam verosi,

choarat, reformationem ad apicem perduceret. Verum quo anno Gerardus eo e Sithiensi abbatia seu est reversus ? Anno ex dictis 944 Sithiense Bertini monasterium abbatis munere guberS.

mili habeat, fuisse ea, unius dumtaxat an,

sit,

quxjam memorata

sunt,
'''0,

esse nihilominus necessun> omutut id forte nino, xd Gerardus anno 916 aut initio sequentis

nandum primo
mMftff/to
e,apt0 '
.

accepit.

Gandavum
abbatis Sit)
rit

statuatur reversus; atque

"
,]

em
017

227 Quapropter,

cum

id, teste

per verba proxi-

prxcipueidcircn, quod Widoobdicendaanno

exauctoratus,

me flU( transcripta Tperio, trienniojam rexisset, cum ad Blandiniense est reversns, consequens Et a ut illuc vel anno 946 vel seq. redierit.
est,

" indubie fueQ

cum eodem dumtaxat anno

id

fuissetpromotus.
2-29

no quidem 947 fere elapso,

anni completi anno veroMbaut initio seq. id fecerit si anni dumta incompleti debeant intelligi per annos tres, quisi
; ,

Rem

lonem

pertinent

dilucide probabo, cum quaeadAgtUuic ex plenius narraro,

,

,,,,/,
tl

s,

yom-

jam
ret,

dictis Gerardus,

cum Blandinium
aennbium, quamr
non cre
iitMentm
llhh utem

bus Gerardus, antequam Gandavum guberccenobium Bertinianum, testante Iperio, incompleti intellinavit. At vero anni dumtaxat e.rdiriis gendi videntur. Etenim cum Sanrlrs
1

reverteretur,

regendum

dedit Sithiense
ut

vis

interim eum,

Iperius verbis supra huc

transcriptis testatur, abbatem

1,

,,iense

Septembri sacras SS. Wandre-

gisili et

regimen non tres, qiabus Gepisse. Quapropter, si per annos Sithiensi ccenobio ad Blandt rardus, antequam e abbatiamrexr niense reverteretur ,SUhiensem compl intelligendi essent anni integri seu r ut Sanctus non ctl cessario foret consequens, Scptembrem anni 04-7 e Sithiensi mo-

Ansberti reliquias Bononia Gandavum deposuent, delatas in Blandiniensi monasterio eum ante anni 944 mens. sat certum videtur,

vero vir ille injunctosibiaQeTBi&o dumtacoal 946 nequiitperfungi. Adid enim anno sequenU autinitio
ctis facile colliges
;

munen

vita

autem fam functum /uisse

citato,

Chro\ anno 947, docet lperius in Bertiniano

Septembrem Bertiniani
, ,

coenobii

tumcap. Uplus semel jam

tum

loco his verbis: Docap 25; ac priori quidem monasterio (Stthtenst mnus abbn Gerardus hoc Blandiniensi reformatis, sanctoque
sciticet)

et

Acriione

defuncto,

nepotem suum Widonem hic

ipse

quam

post

nastenoadBta,

rsus.

Atverohoc

Etemrn, uti admitti posse, nullatenus mdetur. recitatis testatur Geipsemet Iperius verbis jam Blandinienserepetens, rardus e Sithienst eoenobio Tullensi, cui Womarum BlanAqiloni.monacho adjunxit socium, monadiniensem monachum commisit, mvtsque chorum Sithiensium regimen Widonem epcsdem Sdhiendeindeerepto Agilone,
s iS

abbatem instituens anno cmxlvii vero tstis: W imitem Arnnlfura mansit; posteriori imomgestmus dobujoslociabbasdecimusquintus Gerardi juvenis ab eo quintus) neposdomni beati
reg-nlariter

penes co-

educatus,

defunoto

beato

Agilone

hujus (Sithiensis rectore, Gerardo gubernatore seu promotione FlanGerardo abbas institutus beato
drensis

scUicet)

monastern

sub beato a fuit hic

OM]

canobiiipsoannoM,instituitabbatem.Addicendis patescet, eodem n xc Widonem, uti cx satisfaceret,

Sithiensts regtmen Agilo ergo, cui monasterii secundum Ipertum )am Gerardus commiserat, hoc verbts Nec tant anno 947 evivisexcesserat.

comitis

Arnulfi

anno

Domim

etiamannoM,cumhuicsuomunen non anm tres,quiexauctoravit. Quod si ergo

busQ
antequam e Sithienst comobto ddmreverteretur Sithiensecosnobtuui integns m Iperium gubernavit, pro annis non accipiendisint, sicque Sanctus pletis Septembrem auampostinchoatumanmW
,

iamre( Widonem,

Gerardi nepotem, fuisse

rtosdocetisauctor;verumettam aSancto ab-

Gan-

b7ZipsoannoS.3erM
nasteriopr,;cc,n,c.A/

m
te

teUamimpetranteArnulpho,Flan Itasanerch.ic,
fartun

,/,,<

>s,,,o

Qart,

IpJrii loco

mox

qutbus Wxdo huc transcripta,

damstatuaturreversus,fuerit intra trtun quidem Stthtensts dter mensium spatium Agilo de/uncura a Uerardo honoratus, vitaque ccenobii

mt

^ Tdh*c*^
9

27S
tione
,

DE

B.

jnirifaU

" '-

dontm, quem dcinde,quod df ,n-e, 7 oa

muntrc non

haud fuit ut solo illius juvenem neo nepotem suum, adhuc ecc dicendis gubernando pamonasterio apte prudenterque sponte sua rem, Sithiensi monasterio abbatem videri .Liquet id ex ratione, prxfecisse,queatvideri.Liquet idexratione, qua
.
' '

GERARDO ABBATE BRONIENSI. adannum 947, cui intuitu Widonem

S. git, libentius

Widonis exauctorationem

rfntuttur,

affii'i

Iperio, qui illam ex Folcuinus enim uti ex verbisejus hucjam transcriptis liquet, medio tn biiniensicoenooiomonacirciter seculo decimo in Sithiensi ccenobio monaciroiter

assentiar,

quam

947 ordinem

redfylf,

dictis

anno 950

inneciit.

-i

..

__.- tt7_.j -_._._.

_...^._,7. ..^.,_

-ii

__

TT/V.-Jrt..i/_

\ini-\r\to

c/n

_?.__-

egisse.Hic,SWuensiabbati,vabbasjamprx ^*MJ7fc SUIuensiabbatuvabbasjamprxlevitate,

feetus, juvenili voluptalemque juvenis, genio indulsit, delicias admotus crat, saest, nec muneri, cui seelalus comf,ert,i, Widonem, netisfecit. Gerardus,
><-'

utpote reipsa adhuc

uahs,utresat, huw *pe ctantesmeltus, acprope ae prope sequalis,ut res ad huncspectantesmelius Iperius, utpote seculi decimi quartidumtaquam xat scriptor,potuerit habere perspectas. Attamen appareat, erit fortasse non nemo, cui dubitandum
t

sanguinis rationehapotem suum, nullaprorsus vixque tandem passus est, ut bita, exauctoravit, monasteno eum Arnulphus GandensiS. Bavonis ilerum Ipenos abbalem pr.vficeret. Docet luvc transcriptis, proxime verbis, ullimo huc rius

anabsqueullaprorsuserrandiformidine Widonis exauctoratio anno 9 7 sola Folcuini fide queat in

'*

Qui (Wido, GerarJi ncpos) proGerardo al.quahBOtua in ..bbatem, a beato n.m.um juveBtutis Buas gaudia elongatus,

hmc subdens
ter

hic,tum Ipcrius cide utriusque supra huc transcripta) causam, ob quam verba Wido exauctoratus fueril iisdem fere verbis prxluxisse ponit. Unde verosimile /it,Folcuinum cum nihilominus hic contra Ipero. II""- porro
,,,/.
/...,.
{ i

'.,

Beetabatur;

quam ob rem

fuit

hio beato

Ge-

comes rardo depositus, vixque eum do obtinere potuit, ut scd finaliter msistente alium loeum promoveri, ad bbntiam S. Bavoms eomite, translatus cst monaVTomaro vero Blandiniensi

a beato Gerarpermitteret ad

acfacitFolcuinus,Widoniseccauctorationemanno eum, ut id 950 affigal, oriri forsan potest suspicio faceret,graviorialiqua,quamsitFolcuiniauctonltapotestargui,ut, tas, rationefuisseimpulsum. prorsus erroris periculo Widonis an absque utlo
exauctoratio

cum anno

947 queat conjungi, revo-

Gandenala; eho fuit bujus

ad tempua a B. KeDomin. cml. Gerardo commissum anno monasterium (Sithtense scl,Wido xit autem FolcuinusLevito, monachus aonis vixtribus. Widoni, utiexvcrb.szlSiikiensis.S. Gerardo el transcribendispalescel fcre xqua^ lius mox huc ah Ipepo asserUs Widonis exaucloralionem,
loci

reffimen

qua Ipertus cetur in dubium. Verum cum non alia, assignari posse video moveripotuerit, gravior quam Folcuini auctoritas ,ob hancego solam WidoniscxavctoraUonemtnutoniiHfhtbitauterinnecto.

anno,quo Widonemexau- Womaro rei/endot "d Quz>. Sanctoranl Gerardus, disputasse sufpciat. cempui comle

ctus deinde utut absens, in Sithi

onasterit

mitttt Sitlitense$, eilflue

mtatemprmHteritt pergoexponere.TuncSanr

ctus,

cum Widonem
dictis

exauctoravit, ac
est,

,,;/

Gerard, menUone diserteetiam, nuUo tamen tom. Scmptorum rerum ,,.,, apudBouquetum
sit
,

uti

ex

indubitatum

917

prom anno, Womaro,

,

deinde

abbati, SiBlandiniensi lunc monacho ac postea

ChiUiearumpag.mmemorixprodit. quo id factum 831 Verum in anno,

inioct"""

thiense

camobiumgubemandum ad tempus comvirtutis vinim ad id misit. Hunc scilicet probatx

muneris
elegit sollicitus

anno, Ut

tfl

cnim verbis ,amirecivicem dissonant. Iperius td est

tatis
,

providusque Pater, ut

Polcuini vcrbi$ huc tran-

ait,
io

Widonem annis vix tnbus,

,

eirciter Silhiensl

tcripti*

abbatem. Quaproptc, ,,er,lad9 monasterii Miusregimimp. tl m p,,< ,o,us,consequensest,utsecund quodetxam confir no mfuerit exauctoralus; vcrbn ulhmo recxex eo. quod is auctor

monasterw prxfmsse Wido

Sithiense coenobium invexerat, is quem ipse in Ac monasticce vigorem conservaret discipUnx utut abquod Sanctus,

primumquidem

id fuit,

comoOu sens post Widonis exauctoratio,gessit. Atvero hujus deinde Silhiensis utilitatem Hildebrandum, virum abbalem anno 950 instituit ut adeo ex Folcuini calcuhstninsignem,
plane computo ennio circiter, ex Iperii vero
;

matur

neanno

TatTeUam sat aperte uulicct, sisreaimen fuisse tunc, cum

fui

monasteru Stthten

Wido exaucloralus

, niensi monacho, dubttandum diserte affirmet Itaque actumessc, /ao Tnerius Widonis exauctorantlivt oero Fotcuinus Lc.

Womaro, Blantea GeraUod temjm commissum hoc aulemannoSM

'

idacct ,,., integro Bithiensecomobium,cum Womarus utri autem horum dit jam rexisset exdictis. auctorum assentiri hic prsestet, liquet promottonem circa Eildebrandt

TonTZlo STJSS!mnon
rZsupra
laudatus illam

cum anno

950,

sedcZ

mox dicam, cum Folcut/, assenliendum sit, H*c apud BouquetunU^ tverbadescripsero. abDas Anno dccccm.vii citato sic habent: 'SSuSu seilieet) Wido, quia comrte ^Flan apud lentutis saudia seotabatur inousatua, abbatm est ,;,. Arnulphum) 8t monasteno abbns .4nci Bavonis et l monasUffimen nMu- Womarus autem de tem. regebat di.strictione, quo
.

anno

conjungit.

Ulriporroaucom

Qiuv Iperius inqutt, suppeditat describo: Hildebrandus, Bertiniani) abba ius loci (ccenobii comitis Flandri* Amulfi Magrm, ih'Po* tus a beato Qerardo instioujua mterventu fuit hic epitutus seopo,
:

Lne
sie

Witfredo, Morhiorum Vir ad anno Domini cml. consecratue D astenum bonum prompssimus,-hoc
et

rexit

et
t<

provexit,

ut

ommbua

per

oircui-

mpore foret exemplum. ,um suo msttmti Talem tantumque virum Gerardus SWuensis monasteru abbatem sed ex Arnupfn / non sponte, t,
sevideaturf ideitammexpartes^^

ubbaiet,

U' 1

?^** ^ta^fem

mduffl

ono9b0
/!,.,,, ,.i/f)l'>"
,,,,,,,,

V,

reirulari

Efssjssss: v
&,

oor

ego

3? bmo

TcribeDs

Fo!

phusplu.*num<len

~
enm

ilS-t,

pr>fficiendoi

- ^

emat.

f=
(pro.

CrSno

obtatus,

mon ,,.us

954

ft.ii

adhibitus.

Twu

HttLrandus

Atrebatense simul

et

^hten^

DIE QUARTA OGTOBRIS.

A nasterium commode regerenonpotuisset,poste>nori huic, suadente id etiam Arnulpho, abbatem priefecit Regenoldum, Sithiensem monachum. Id quippe etiam Iperius cap. 2G, parte 2 diserte testatur his verbis Postquam doranus Hildebrandus hanc eeclesiom (Sithiensem seu Bertinianamj rexerat annis quatuor, ab avunculo
:

279

post factam ex Meyero

eamdem ccenobiorum

APCTOH
C. B.

suo,

comite Arnnlfo prjcdicto

sanoti

destinatus est rc-

pararc
et

Vedasti monasterium , dolentibus rcclamnnlibus fratribus nostris, ne tam pius

eis

enumerationem ad annum 943 Locrius, decimum octavum non habeo. Et sane Meyeri enumeratio septemdecim tantum monasteria nominatim expressa exhibet. Verum quid tum ? Meyerus omnia sese enumerare, nonafjirmat, Atvero,quod majoris momenti est, dubitandum apparet, tum a<< nasteria illa omnia Gerardus reformaril,tumeti' am an ea, quse hic reipsa in Arnulphi Flan
principatu reformavit, octodecim numero extiterint.Quamvis enim lperius ve?'bis supra recitatis diserte tradat, abbatias, quas Qerardua in Amulphi Fiandrise comitis ditione administrandas accepit, numero fuisse decem et octo, hasquc omnes a Sancto fuisse reformatas, singularum tamen nomen non prodit, ut adeo Meyerus, cui Tperius prseluxit, plaraque ex monasteriis quse nominat, eo solo fundamento a Gerardo refo\ everet, quod ad Amulphi Flandri principatum spectarint, quodque ex dictis biographus quidem aperte doceat, Gerardum omnes dicionis Arnulphi abbatias accepisse procurandas seu administrandas SflnIperius vero memoruv prodat, octodecim
, ; >>.

pater ab

auforretur.

Quo pervenieus
implevit
j

injunet quia inten-

ctum
re,

Bibi

officium

escellentr-r

utrobique simul et
consilio

commode non
per

potuit

comitis
fuit

bic

subrogvitus

beatum Gerardum abbas domus Reg-enoldus

hujua loci (ccenobii Sithiensis scilicet) raonachus anno Doraini cmliv. Ceterum, cum nihil

repcriamprzeterea,quodaSancto inSithiensis mo-

nasteriicommodum gestumsit,adalia progredior.

XX. De
Flandrise

aliis

ditionis
,

Arnulphi,

comitis

monasteriis,

eto,qu3c in
tias fuisse

Amulphi principatusii.r
,

essent, abba-

quse a Gerardo feruntur fuisse re-

formata.
Uonatteria
oclodeni.

qux Gerardus
fertur

Y\iographus noster secundum quem num. 06 XjAmulphus Magnus, Flandrix comes,omnes

ditionis siuv.abbatias Gerardo administrandas deNe peniscribit dit, num. 70 de Gerardo sic
:

reformatas. Iperius idpote ex dictis secuU tantum decimi quarti scriptor, acproin ab wtate certum atque indubitat> Gerardi remotior qux et quot ditionis Arnulphi monasteria S"u237

Verum

^eru/
cnumerat,
i

eformarit,

e$i

dubium.

admi-

m$tra$$e, in

ctus rcforrnarit, sola pde sua neutiquam fa nec ullum monumentum antiquum ex quo id didicerit, allegat. Sibi quidem prselucentem ha,

Arnulphi

Bhndi
cipalu

iciturni
i>>

silentio

n>

a majoribus, tur
exstitisse

suppriraamus relata nobis coenobiorum tradidecem procurator vigilantissimus, Domiet ocfo

,

biographum nostrum verum hic, quod tradocere non videtur. Quamvis enim Gerardo Amulphum omnes num. 66 scribat
buit
;

(hl Iperius,

quas suis promiserat fidelibus romplente hoc et hoc relinquentibus centies tantum in tempore hoc cum perseeutionibus. Decem ergo et octo ccenobia, si quod biographi nostrixtate ferebatur, veritati congruat, Gerardus administrarit. Verum an hsec omnia et in Arnulphi,

00

ditionissu&abbatiasdedisse

has

tamen

vel

numero

Sancto fuisse quamvis etiam num. 70 expresse

fuisse ocforfeci<<i, vel omnes a reformatas, non prodit. Adhcec

edicat, Gerar-

dnm

fuisse

Ftandrice comitis, ditione sita erant, et an omnia a Gerardo fuere reformata seu ad strictiorem disciplinam revocata ? Et unum et alterum recitatis affxrmat Iperius , verbis swpm adhuc Comes vero (Flandrix, 24 sic scribens
cap.
:

Arnulphus

Magnus)

Deo

et

Ecclesiae
affectus,
terrae

devo-

\eque religioni multum viro sanctissimo Gerardo oranes

batias

huic

suae ab-

hujus (Benedictini) Ordinis

et

reformandas
quas,

rem, hsec licat. Itaque, principatu sita fuissc quo, cum nihiletiam aliunde sat certi oi rin> Arnulphi quotetqiuv Gerardus in monasteria rcformarit, definiri utcumque cipatu queat, dubitandum sane apparet tum an omnia, qux verbis supra recitatis recenset McyeGerardus rcforrus, ditwnis Arnulphi ctcnobia /<< reipsa ib it, tum eliam an ea, qiue octodecim numero exstiterint. Et reformavit
,
,

monasteriorum octodecim procuratotamen omnia in Arnulphi Flandriae

eommisit, numero decem batibus et eorum regimini

octo,

abg-lo-

vero, ut dilucidius patescat,

q\

dubium

superintendens,

an omnia a Meyero enumerata mo

tubetpauca no rardus reformarU, de singulis

riosissimc reformavit, et ad regularis (seu normum instauravit. Iperio hic assentitur,

lisciplinae

potivs nus r, ctum administrasse scribit biographus, a in Arnulphi, do simul et reformata, et omnia
(
I

<m plo ccenobiaoctodecim,qux San-

natim nunc disserere. 233 Molanus ad hunc diem in Natalibus tlle Sanctorum Belgii ita memorat Flandria comes) sancti Viri phus Magnus
.

s.mctume"

Flandrix
afHrmat.
tolloeant, et

comitis, ditione sita fuisse,

Meyerus

Gerardi
,

o-nita

probitate nempe omuium abbatiarum

)
,

et

relig-ione

co-

quse

ejus

^iitione

dSanc/o

omniu

1'tformuia,
"iibiini Jpei/, ,,,
.

MM

nQNec hoctantum hic scrvptor facit, verum illa enumeraLin etiam maccima ex parte ccenobia adannum Flandrix tumChronicis,tumAnnaltbus Magno, Ftandrix comite, 94,0 de Arnulpho CeUensem scribens Fertur per Gerardum
-.

inebantor
.t

procurationem ei c potissimum (Gerardus' autem

B-rtini.

LaPetri
in
,

in

monasteriis sanoti
beatas

Bavonis,
,

suo in
bia,

principatu
,l.-

Beuedictinu

reformasse ccenoBlandini-

Gerardne crgo velle vi>hi<\ in quatuor ut Molanus his rerbis ***, hiscemonasteriis.Berti<mi
Blandinio et
Rictrudis

quorum

numero

fuisse existimo

MarBlnmlinieusi, Baroiuauoet S. Rictrudisseu

Gandense, Tornacensc, Martianense, TurholtenUonnaccnse, Atrebatense, noniense, Richarii, divi Bertini, se Woromholtense, divi Vulmari, divi Sylvini divi Audomari. livi Amati Duadivrr IVrtlwe diviquc
ense,
,

Has-

laboramt.W chianensi, reformandis, plurimum in tribus prioribus reformaruks sane Sanctum qnavam operam posuissc, /U exjamdtsputatts Verum muUum abest, ut

Imnino indubitatum.
id q

divi

Aman.li,

oens ie Tta laudatus Meyerus Octobris Tomus II.

verum,

inquit

* Rictrudisseu habeatur compertum. Nulh nobio xque 1 scrxptorem 38

vedeS,

280
AUCTOBB
C. B.

D 5. Amatus, quod in illud Sancti hujus fuisset scriptorem monumentumve satantiquum reperire translatum. Fuit porro deinde idem ccecorpus quivi, in quo reformati a Gerardo Marchianensis nobium seculo xi in canonicorum secularium sub mentio expressa occurrat. De hoc nihilocsenobii nomine item S. Amati collegium conversum. Adi minus Ordinis Benedictini csenobio qvfid ad Supplementum ad Diplomata Mirxi, hujusque Scarpum fluvium situm est, tribusque distat Duascriptoris de Collegiis canonicorum Tractatum coleucis,GallnvChristian3eauctxScriptorestom : monachi, cap, 50. Itaque cumex dictis Broylenses Iu lioc, uti in omni3, col. 394 hxc produnt irrwnpcnlibus seculo ix in Flandriam frequenter intebus fere Elandrias monasteriis plurimum exstruNormannnis, Benedictini Ordinis Duaci seculum puerat ordo domesticus circa medium ccenobium, inque id seculo xi xerint S. Amati Arnulfns comes B. x, ad quem reformandum canonici, dumtaxat introducti fuerint seculares abbatem invitavit. Ita Gerardum Broniensem occupasse Beverosimile fit, illud adhuc seculo x verum nullum pro se laudant scriptorem illi a Gerardo nedictinos monachos. Quapropter hos auctore antiquum, necputo, id illos hausisse ex etiamverosimile apparet tuncfuisse reformatos, qui Meyero vel Iperio fuerit antiseu fonte nullius ancertum tamen idcirco id non est, quod Ccvnobium reforquior. Itaque, Marchianense
, : : ,

DE

S.

GERARDO ABBATE BRONIENSI.

masse Sanctum, pro certo nequit heberi verosiAmulphus mile tamen idcirco apparet, quod Magnus, Flandrine comes, nonpauca ditionis suae, per cujus etiam erat Marchianense, monasteria curarit, uti apud omnes Gerardum reformanda
;

tiqui

241
bia,
set,

monumcnti auctoritate innitatur. ccenoEt sic quidem quatuorjam habemus Gerardo Meyerus accenquce reformatis a

cumaute

^mn

in confesso
v>

est,

nec merito potest vocari in ductcnootts

quxque an a Sancto reipsa reformata fuenimc ad nnt, dubitandum apparet. Progredior S.Martini,Atrebatensex alia, Tomacense scilicet Au- g Thoroltense, Wormholtense, S.
se S. Vedasti,

bium.

Elnonen$e,

Rolnacen$e

Idem de tribus adhuc alns scdicet, Meyero supra enumeratis Elnonensi Ronnacensi et S. Amati dicenRotnacensi seu quod videtur. Ac de Elnonensi quidem
889
,

apparet, sex domariet Alciacense. Verosimilius Gerardo reformata non futsse. hcecmonasteria a

tom. 3 cot. Zi~ Gallice Christiangeauctaescriptores

dum

deTornacensiS.Martini ccenobio

hm tradunt

Be-

etiam

quodque adfluvium tribus circiter ab urbe Tornaco Elnonem situmest, Gallise Christiame auctx scnS.

Amandi

caenobium vocatur
leucis

ptores tom.
fuit

3 col.

*5S

hxc memorant

Prae-

monasterium, situm in nedictinum S. Martini urbis Tornaci Mendianara colle extra portam episcopum Torparentem, agnoscit S. Eligiura, raonacbos sub quo anno dclii nacensen,
,

Elnonensi) (monasterio saltem secundum Ludovici Transannura ad ex Mabillonio, qui marini, hoc est, cmxxxvii redarguit, Rotgero mortuo, abbamerito felsi annis. Quin etiam tiam vaoasse viginti amplius illam nullatenus vacavit, sed statim ad

autem

Rotgerus

Regula

m inquit Cointius Columbani jam ante bienmum a se ecclesia sancti Martini Sub annum 880 devacollocavit. exstructa
beati
,
,

statur a

fortasse

iniormandam
Et certe

Gerardus

Broniensis coenobiura
scilicet

accitus
inter

est.

Normannis tuncque profugi charet secum veteribus documentis delatis monastenum se contuad Eerrariense tis appainde reversos esse, usquam
,

monachi,

lerunt
ret

nec

Amandinum
octo (a

illa de-

cem

et

Meyero

tioribus)

rccensetur,

quJ

pius

aliisque recenPater, Arnulfo

revoca-

imo contrarium probe infertur de renovando hoc molentio. Scimus quidera, ns ab Arnulfo coraite imo
nasterio

ex

alto si-

cogitatura
,

statum comitc volente, ad meliorem necnon abbatum ejusque postea consilio vif imprimis Fulberti Hildebrandi e1 Berneri ; ac episcopoNoviomensis Radulfi et Camerao. abbas constitutus est de Rotnarura Leudricus cognomini, ultra Scalcensi vero, quod in urbe
:

accenseri
forraavlt

qu Gerardus
a'

pene

constat,

Bromensis abbas rearduura nirais id

se in -deribus caruisse effectu, suisque Mart nv S. monasterium, praeter ecclesiolam epiquo Ratbodu

=
nui qui
,

Aldenarda, et quadim duobus cum medio ab milliaribus sita, quondam tuor a Gerardimonte ^irutum exstructum, tom. 5, col. 29 ista
stetit
:

usque ad annum Tornacensis, locura hunc scopus Noviomensis ac prastantissimo cura aliquot Odoni viro doctrina qu^emeditanti ac secessum
,

1092 *,

sociis seculi

fugam

renti apparauit.

est

Normannis

anno

circiter

Arnulfus, Klandri* C calvi filius, inpristinum statum reduxit sub melaudaU scmptores scqnentis. Ha

ipsum

bbU Balduini comes,

;

242 Hactenus memorati dictis suis fidem faaimt,

scriplorcs

^i,

ul

S Uartint,
Ali
.

ilui , iini

Smcileqii Acheriani

lomum laudant.tum ua

*?".

"

diom
gui

nonmdetur, vera memoren, dubitandum monasleria reformamt Gerardus. \uin duo dicla
si
,

seculi

scribuni a7 I. Martini cxnooio b

\erumcumnullum P roselaudentmon^ntum
antiquum, Sanclum
pfistimo
xd feetsse, verosimtle qui

demob dictanum.prieced.snonlamen
etS.

eertum

^taj^ tnauvum^,[.^'1 Zn monastenumMud "" ^ ^J ^ M ^Z^AuTa. <^

" certum eertum est atque n dubitatum, r futsse reformalum a Sancto nostro non t
.

^
e

t>

non verosimM imum, imo vtx

q ue

eadem ratione fere etiam ceHum

appat

Amali

reforma$te,
verotimtle

dumlaxat
apparet

ad S. Amalt c*no240 Quod jam perlinet Rictrude ^dalbMt, bium, fuerat hoc a S hujusque fdio 8. Maunobilis Franci, uxore, quod hodie Flandrix Ocvtdentalts ronto Broyli, Galltce MervilMergem

^^7-^eCaX^
fu ctum
sibi
I

omidum
le

Flandrice

Latine

Mnnnmli

Villa

nuncupatur

moofficium
exeellcnter

nasterium Zius monachi,

At vero seculo seplimo exstruclum. irrumpentibus seculo a. frequen-

Xormannis, Duaeum una cum lerin Flandriam quotl sub sua habebant cuslocorpore S. Amati, corpwe hinlnnue detnde Duaci

ta^t.^J

DIE TERTIA OCTOBRIS.

nachus, anno Domini cmmv. Atrebatense ergo S. Vedasti ccenobium, non Gerardus, sed Hitdetinet

2^1
Aocrom C.B.

brandus, Arnulphi Magni, Flandrix comitis, nepos reparavit, seu potius reformavit. Quam-

quam enim

Iperius,

Hildebrandum id non refor-

masse, sed tantum reparasse, scribat, per verbum tamen reparare idem, quod per verbum reforraare significatum velle videtur.
S.

a Wormholtense ccenobium, fuit id pariter seculo ix, ut omnia fere alia Flandrise monasteria, a Normannis eversum, nec umquam deinde, uti ex Mirseo de ccenobiorum Belgicorum Originibus facile colliges, fuit instauratum, ac proin nec a Gerardo videtur fuisse reformatum, seu adprimsevayn monasticse regulce disciplinam revocatum. Adi etiam Galliae Christianse auctse
scriptores tom.
5, col.

Veiatti,

24-3

Sic existimo, quod

Vedastinum Chroni954 diserte tra-

325 et '6S%,remque,

quantum
s Audonui,i
-

con apud Locrium ad

annum

dat, Atrebatense S. Vedasti ccenobium

ad virtutes,

opinor, pro fere indubitata habebis. 245 Nec aliud dicendum videtur de S.
,

quse raonachismura primis ornabant teraporibus,

revocare conatum fuisseHildebrandum.Enverba ueFlandrue comitis Hildebrandus ; Arnulphi sub anuum restiBertinicus pos, antea abbas salutis et gratiae dcccci.iv ab avunculo tutffl gubernationi (monasterii Vedastini) fuit admovir, ut scribunt Bertiniaui, ad omne botus num promptissimus, eaque causa prafectus Ve, , ,
,

Audomari coenobio quod Meyerus per verba supra recitata ccenobiis a Gerardo reformatis pariter accenset. Galtisc Christianse auctse scriptores tom.
col.
3,

485,

primo qui

vetus,

ac non diu admo-

dumpost novum conditum fuerit Sithiense coenobium, exponunt, moxque subjungunt Verum et
:

praeter
colle

has

duas

basilioas

alteram

in

vicino

-tinis,

ut

religiosos ad eos revocaret virtutes,

sub patrocinio B. Mariae Audomarus episcopus ad suam ipsius et monachorum sepul-

quac

B dem

bus. fecit; tum, ut volunt tis respondente successu tum, ut iihoc monasterio exactus quidam Vetulo Bertiniani testantur, ab Arnulpho
, ;
,

monachismum primis ornabant temporiQuod octo circiter annis, nescitur, an vo-

revocatus

Hildebrandus etiam senepos, tum secundum Iperium, tum cundumChroniconVedastinum accepit reformanAtrebatense S. Vedasti ccenobium. Atque
verosimile quidem anno 054 evenit, ut adeo monasterii hujus reformationem Gerarnon sit,
id

coenobio. ut rnrsum eorura praeesset Arnulphi, Flandrise comitis, ergo,

quam circiter turam exstruxerat an. dcxlviii in eaque annura dcl\ abbati Bertino dedit postmodnm instit\iti snnt monachi ad quadraginta, quos Eridogisus abbas secularis in seculares ^ ipsaque tandem canonicos seculo ix convertit cathedralem Audomaropolis ecclein basilica siam erecta est. Ecclesiam itlam, a S. Audomaro conditam, in quaquadraginta monachi fuere} apobium, petlatam fuisse autumo S. Audo aliudque quam hoc non intetligiper S. Audomari ccenobium, quod Meyerus ccenobiis a Gerardo accenset. Verum anhoc revera a Sanrefi
,

qui cidem circiter anno 9o4 eam Sancto attribuunt, Gerardi quidem conaffigenda putetur. Itaque puto, ut Hddebrandus, jubente seu

do esse

attribuendam, utpote gux ab

lus,

silio

factum Atrebatense recurante Arnulpho, monasterium Sanctum tamen id per se acceperit,

Fuit illud Audomacoenobium, ut verbis ropolitanum S. Audomari recitatis ttocent laudati scriptores, in canonicorum secidarium collegium seculo ix concersum.
cto

reformationem accepit

Ilinc porro
fit,

certum vix non atque indubitatum

formandum

imo fere reclareformasse, tacentibus omnibus, non faatein anido< vmentis antiquis, mantibus

mum induxero.
Thoroltente,

Wormholten-

ccenobio Mirseus Tractatu cap. 82 sic scribit

Wormfere de Thoroltensi et Thoroltensi cocnobiis sedet sententia. De holtensi in suo de Canonicorum Coll
044

Eadem

istud a Gerardo, utpote qui se< vHo s dumtaxat ccenobia reformani, non fuisse reformatum, nisi forte, quod tamen minus verosimileapparff, quisquam etiam velit, ipsosmet secuktres in Arnulphi Flandri ditionibus canonicos ad

Torholtum
Flandnaj

sive

Torhautura

antiquissimum

est

oppice-

dum

seu

muuicipium emporii

ohm fama

strictiorem fuisse a Gerardo vivendi non revocatos. Progredior nunc ad Alciacense S. Sylvini ccsnobium. non Boc Ordinis S. Benedicti asa ad Toense longe ab Hesdino, Artesnv oppido,
fiuvii

et

Aiciacente,

leberrimura,

quarto lapide a Brugis Flaudroinsigne atque rum situm. Fuit hoc in oppido Bencdictinorum monasterium; opulentum olim

ripam, qui in

tum. Eamdem, quam

cise et

Quantiam illabitur, esi reliqua fereomnia Fran-

'

ex quo

Dominium seu Domlinum

religiosissi-

Flandrix monasteria, seculo ix a Nor F mannis solo xquatum, cladem accepit. Verum

circa

annum
paullo

vonem

ante

obitum vemsse

ac

nonnullisdeindeinte
a

Torthalti nul-

vestigium; ntpote quod lum superest monaster.i olim constat excisum. Est Normannis jam
autera Tortholdi

tarta nosterad xvn Februarii Silvim epist op\ prxvio num. ad Vitam S. Normannorum duce, fidem scribit: Kollone,

Christ.anani

complexo

pax
Alciaci

Gallicis
fuit.

Belgicis-

nunc

in

anomcorum,111
Roberto
Prisio

queeoolesiis ac

monasteriis

Qu

dein usextit<

piandriffl

tato

institutum, ut comite anno mlxxixi testanto. lta loco cteyerus e1 Marchantiue ob^amjndqui cum pro causa,

Petri

basilica,

collegiuin

que ad

annum hlxxu

fortuna

Jacobua haud oraniuo nobis exploratum. Annal. Flandr. ad aunura Di 2 PUfl lib qua3 S. Gerardus inter monasteria Benedictina,

Mirxus,

non a erai, quuiu (""" dictum monasteddium, consequens videtur, ut Normannis seculo IX accerium post cladem, a prom
v tam, instauratum
ut secuto x, utpote

DCllUluiiiuuuuu,

*i

rant,
a ,ibi,

,.lneque

eraut
prin.

dfesipat,

eler.cos

ut

numquam fuerxt, ac jam tunc destitutum incolis,

revocatum,a reformatum seu ad sanctiores mores non fuent. Quod jam perGerardo verosimilius

U anno tandem >"".> Alotei abbatan. ,, rrtertuaabbaa Bertodanue

aubroo-ntos,
.lonec

ooUocatoa

?*?.

282
ii
,

DE

S.

GEEARDO ABBATE BRONIENSI.

eorum
coinpulit.

roni

C. U.

fuisse constitum ab Heriberto ,Bertiniano abbate, docet in Chronico Iperius, abbas et ipse Bertinia-

fugere casteros multitudinem abrasit In quo conflictu, quia rotando ful,

nus.
quod ad annum u*gu*
1072, uti
Ui'\

Ul
10,

Qallice Christianse

lanclo hic
col.

aucLv scriptores a Bolnon multum abludunt. Etenim tom.

Silvi,,/
<<.; l0 bio
t

1508 de Alciacensi S.

mineos ictus gTaviter est afflictus per nimium laborem, vigorem perdidit et incidit in languorem, quo quasi fractus in novitate a vita cst frater Carlomannus et regnavit praeruptus,
ejus.

Primum quidem (postquam scilicet sic scribunt fuisse a Normannis fuisset eversum) instauratum suadente et adBronieusi abbate a Gerardo
, ,

Silvijuvaute Arnulfo comite qui etiam sancti monasterium transni corpua ad sancti Bertini ad ;>ntulent, testatur Meyerus iu Annalibus 950; at nulla ubivis tum abbanum circiter ipsiusmet monasterii fit meutio ad
,

49 Ludovicus III, Francorum rex, qui anno 879 Ludovico Balbo patri in regnum successerat, anno 881 cum Noi^mannis, in Franciam annoque scquenti e irrumpentibus , dimicavit
,

probatur,

fa

ruini* jarnit

non reformai*e,veroimiliut

videlur,

vivis excessit, ut

Pagius

in

Criticis

adann
,

tum

tum

num. 10 e variis scriptoribus antiquis quorum testimonia in medium adducit, dilui

782
,

ab hoc annu suHesmenda bujus loci restitutio ab Ingeranno qua tamen superiorem comite facta diniensi epitaphium Hic aliam innuere videtur comitis Ingerannua comes, qui hanc ecclesiam Alu iacet Wermondi et Isambardi chiacensem ab exercitu anno Verbi incarnati mlxxii. u dirutam reatauravit quidem, an Gerardus Alciacense aiinum
1072.

Certius

itaque

probat. Cum crgo, utverbisjam recitatis testatur Alberici Chronicon, lsambardus et Gnormundus cum Ludovicus III, Francorum rex tunc Francis imperitaret, in Franciam irruperint,
,

id utique

e binis illi vel anno 879 vel altero sequentibus aut forte etiam singulis tribus feceepitaphio rint. Quapropter, cum in Ingeranni

Ita sat recte Galttee camobium instaurarit ,dubitare se innuunt scriptores. Atveroquod Christianxauctselaudati

supra laudato de

Ingeranni comitis epitaaiunt, innui videri per phium aliam Alciacensis ccenobii instaurationem, ab Ingeranno facta, fuerit an-

quse instauratione, Alaacense cceterwr, quceque, ut satis indicant , accepta ereclade, per Normannos nobium a alienum videlur. vero xerit id utique mihi a a quorum Etenim Wermondus et Isambardus, ecclesia diruta fuisse, xnlnexercttu Alctacensis ixfloruerunt, aeranni cpitaphio innuitur, seculo exerciirruptione cum Normannorum tuncque, varms clades Franciam facta,

alio Isambardo alioque Gnormundo, quam de Gnormundo et Isambardo, in viAlberici Chronico memoratis, sermo esse non laudato epitap/oo deatur, necesse est, ut in eodem per instaurationem, qua ab Ingeranno erectum designetur dicitur Alciacense ccenobium,alia non cladem Norinstauratio, quam quse proxime post mannicam facta sit, ac proin ut simul non ind

turatiqua,qu8e instauratione ,ab lngeranno f hisjam dictis fuerit superior. Jam vero cum ex

monasterium illud a clade, quam secido ix a Norprimum mannis accepit, anno miinstauratum
fuerit,

$uffrugunte
Alberici

Cliromc",

consequens est, ut seculo x, i>t/>ote tunc adhuc in ruinis jacens, a Gerardo reformatum tuin Galliamseu iristttuto vivendi seu ad exactam ex Benedictino edtderunt,,nonastenaque destr-uxerunt.Isambarnormam revocatum verostmUUer non fuent. Isembardus nepos fuit sex jam podus seu, ut alii scribunt, Itaque verosimilius apparet, omnia regis, a Ludovico, Ludovict tertit, Grancorum ccenobia, Tomacense scilteet stremo memorata Is ab avunFrancorum item rege, procreatt. Vedastu Thoroltense, Wermondum seu, S. Uartini, Atrebatense S. ad Geculo regeeregnopulsus, Wormholtense, S. Audomari et Alciacense, a Gnormundum, aut etiam Guoralii scribunt, ut rardo non fuisse reformata. confugtt, hudebet de quamundum, Normannorum regem, 250 Porro idem forte dici etiam graves Francorum jusque deinde ope multas ac Richarii scilicet, S. BerUv, tuor reliquis, S. ccenobiis, quorum reono clades intulit,. S Vulmariet Hasnoniensi scnptorum a Meyerus attriApud Bouquetum tom. 9 24.8 pariter reformationem Gerardo Chronicon, quod 57 usque ad 67 exstat quee de his singuhs jam buit Res patescet ex iis, Fontium monachx Vulmariccesubnomine Alberici Trium nunc dicturus sum. A S. Bertie et S. CatalauGuidonx arcumfertur ; in hoc tsta, qux Bertte ccenobium, sic dtctum, nobiis incipio. S. Ittterts Znstonographo attribuuntur, pag. 58egregte auod a Berta,nobilimatrona,Sanctoru?n honores juveme Isembardus mandata invenio ^Zerlla fueril exstructum, alio etiamnomme Blannaco seu Blanziaco s ia,en S e, quod quam vocalur Blangiacon.<e, auod in regis) fuit occasio, per scilicet Francorum Taruanensis haudprocul ab He agri Francorum rexj ante mend.em Blangiaco (Ludovicus Toenam pago sitposxtum.De *t est sub.re coa- sdino secus fluvium auctx scr.ptores su et mugnincenti* LtatU hoc monaslerioGalliieChristianx per adulatorum occasum. Hic euim cum hxc memorant Normanuorum ctus quam non me- tom 10 col. 1589 avunculi sanledeoto iniqua consiha regis tempestate monasterio in kfillas
.

idemqnefurtc

ie

S.

Bertx,

ma

^^^M ^^^^^Xl^trJm
:

BU

non jure sed per ,uet incunisset offensam, regem Gnormun"jmiam regno pulsus, et ad paganus , fugere eomdum cum adUnc erat vinfamiliaritatis et amic.tne uleue tam arcto " d.lect.onem quod ob ejus o colligatus est ei,
,

ctimouiales

errabund*

um

patronse

su

(S.

ad

conjnnct.smilnbus uumcrabaibus armatorum gent.hbus et Danis adhuc QUe s b Normannis Fran, , i

reposeendam ultionem de avunculo

cnm m-

profugerunt, in Berlce) reliquiis llerasteuo humanissimc hoepiho in parthenone abbatissa, Blang.acusexcepto a Uotrude loci inhabitatus est ad seque parthenon a pancis reportatum a duobus clequo post culum xi sanct Bert* corpus, ab Uer-

Germaniam

denopulatus

AngHam

transfretavit

,n

p.a fe.nina restaurato mosende nobili Jurta *c

nasterio,

ricis

Blangiacum

?m
re

adjacentem mar. Br.tann.co et devastavit multis aliis Centulum tb.que g.onem Tbique cum

Benedictini

monach.

ilho mst.tut.,

re-

Jl
n;
'

V
,'

CUm

S'

VP

nTcharii

concremavit.

^^ moQa Qno com_

qu ab invasor.bus occustitutaque pnsdia, Cum ergo post Blangiacensiummonata fuerant. secessum, qui Normannorumtempestate
nialium vel initio x contigil, Blangtaac vroin seculo ix ad seculum usque x. occuparml cense camobium videlur, ut id clerici, consequens

mx Frenei ^notenti virtute Francorum 8r

magnanimus
et

Ludovions

5er

oS

i-piis

concurrit,

haud semagnatn

DIE TERTIA OCTOBRIS.

Geranlo reformatum non fuerit, nisi forte quis velit,ipsosmetclericos,quiilludtuncoccupabant, adsanctioremvitcvnormamfuisserevocatos-,quod forte, cum Sanctus ex dictis omnes ditionis Arnidphi, FlandritV comitis, abbatias acceperit administrandas, vero non nemini videbitur sat
simile.
S
I

283
kVClORK

paucos dumtaxat
paret
,

clericos aluerit, verosimile apnec illud a Gerardo fuisse reformatum, nisi forte ab eo illi clerici ad sanctiorem vivendi normam fuerint, revocati. Itaque,

C.B.
Sanctui tamen
,

rcformavit,

omnibus aequa lance expensis, paucissima sane sunt, imo si Bavonianum, Blandiniense et Sithiense exceperis, vix ullum in iis, qvuv ad Ar,

ulmari,

555] Monasterium S. Vulmari quod a conditore suo sic vocalnr, l *ibus ab urbe Boloniensi milliaribus Gatticanis situm est in villa, qiuv re, ,

Magnum , FlandricV comitem, pertinuere, ditionibus reperire est monasterium, quod certe atque indubie a Gerardo fuerit reformanulpltum tum, quamvis interim plurium curam atque*"'ministrationem habuisse Sanctum, imo etiam reformationem tentasse^verosimillimum sit. Et vero plura a Sancto nostro in Arnulphi ditionibus refomnata fuisse csenobia, biographus nusp edicit. Hinc ego existimo quidem, Gerardum in omnium abbatiarum, quxsub Amulphi fflandri principatu erant, utilitatem accommodum, idque sive a clericis sive amonachis tenerentur, invigilasse paucas tamen eum invenisse, qiuv reformationi, quam meditabatur, forent idonecV. At
;

centioribus

Salmenum dicitur, Silviaco primitus nuncupata. GallicV ChristiancV auctcV scriptores etiam tom proxime citato cot. 1593 de ilto S. Vulmari seu Silviacensi monasterio hxcprodunt mcVulmnri curis procerumque opibus dimoricV tatum Silviacense monasterium circiter annos
.

trecentos

sanctitatis

laude

floruerat

quum
sive
Al-

emergentibus
sls

Normannis,
capta

Hernequino
Balduini
civitas,

fonso Bolonicnsiiun comite,

Flandrennecali-

nepote
vel

Boloniensis
acti

que

vacuum deinceps clericis locnm permisere. Hugone Franciscum reg-num auspicante, lux serenior Vulmain

fugam

monachi

vero,

rensibus
B

affulsit,

pristinasque sedes recuperarunt

Capetus, de quo hic sermo est, anno 987, uti inter eruditos convenit, regnare in Francia est auspicatus ac proin, cum tunc

monachi.

Hugo

quamvis verosimiliter tot, quot Meyerus memorat, in Arnulphi Flandri principatu cteno- k bia non reformarit Sanctus, impigerrime tamen, ut pluresseu monachos seu clericos cMestis patrix amore inflammaret, laboravit, nec fructu, apud monachos saltem, caruit ejus labor, si biogro^ho
nostro fides sit. 254 Etenim num. 71 de Gerardo sic Tantus.... fervor ad collig-endas Deo
accemlerat
illuin
,
,

primum monachi,
te,

qui

Normannorum

tempesta-

id est, seculo ix vel initio sequentis Silviacense seu S. Vulmari ccenobium fuga sua clericis va-

nbarimoi

aniraas fmctusprodnxit.

pristinas sedes recuperarint, in monasterio ilto tunc, cum Gerardus secido x varia in Arnulphi Flandri principatu ccenobia reformavit, monachi verosimiliter nondum fue-

cuum permiserant,

ut

sic sollicitudinera

g-ereret

rint, atque

adeo etiam monasterium illud non reformarit, nisi forte quis velit, tunc etiam clericos. qui illud adhuc occupabant, fuisse a Sancto ad strictiorem sanctioremque vivendi normam
revocatos.

monasteriorum quatenus per habitacula discursando sing-ulorum, ad amorem patrire caelestis excitaret corda audientium. In qua desudans multoram bcnevolentiam exereitatione felici
,

alliciebat

familiaritati

suze.

E
,

diversis

o^uippe

locorum partibus confluebat ad eum sedificatiotanti Viri pudicos nis gratia Ordo monachicus
et imitabiles

S,

Hnli " \iet

252

Quod jam

pertinet

ad

S.

Richarii

et

conatibus.

actus :itientes imitari totis viriura Videres quasi ex diversis alvearibus

Rauioiiienii

cxnobui

ett
:

dxcendum

Rasnoniense ccenobium, de priori quidem, quod Centulense primitus dictum fuit, quodque quatuor aut quinque milliaribus ab Abbatis-Vdla Bo-

apes ad hanc rlorig-eram arborem cunvulare, ut inde favis arentibus nectar melliflui roris possent
instillare.

Quos
et

ille

benig-no

gratantiqtfe

ream versus
id quo appareat
,

omnino fuisse reformatum Gerardo a ut a Sancto reformatum non fuisse

distat, nihil

occurrit,

ex
,
,

animo

suscipiens,
reficiens,

monastieae
discipulis

edulio

normae
red-

affluenter

de

idoueos pra?-

crptores,

de

perfectioribus

perfectissimos

de posteriori vero seu verosimilius forsan sit Easnoniensi Benedictini Ordinis ccenobio, quod addexteram Scarpi ripam, Marcianas interetS Amandi oppidum, tertio a Valencenis lapide si:

debat doctores. Discedebant alii moribus et reaccedebant alii nihilominus ligione iustructi Indesinenter enim quasi miro odore F instruendi Scripturarum fuutem et virtutum fragrabat
,

LestAckian*^scHptorM hunc
col.

Normanm locum 400 hcec produnt Narrat autem devastarunt. (anno 880 )
:

Tf^^l^ S X" ^
,

vini

pigmentum
,

verbi

cujus

vitali

redulebat

Lo-

crius

in

melius

culo x, cura Vita B. Geiardi culo

rardo
;

reforraatum medio circiter Seidque priesertim Arnulfi comitis

;

laqguentium intrajiciendigentiae curabat communicare, quod saporifera ruminatione ab omni do masticantes

suavitate

fratrum intrinsecus

v' Bened.

cdita seBroniensis abbatis '219 adscribit eidem Cepagr.

,
,

atque guvitiorum convalescerent infirmitate, quam suavis est stando mererentur considerare,

sed vel hoc

est

pium opus ad
,

effectura

us-

Dominus spirantibus

in se. Ita

Sanctusin mona-

que non

perductum

vel

diu non constitit.

,

Ad effectum non fuisse perductum autumovix postquam non certum. Etenim illud ccenobium, everdictis 880 a Normannis fuisset anno ex
sum,

demandata,utisteriorum,qucV curse sucV habebat laborabat assidue, simulque e labore suo litatem
uberrimos. f?>uctus referebat

quos pro monachis et sanctimoniahbus , 3J9 (ila tom. cit., cot antea aluerat, paucos aluit Christianae aucU scnptores) laudati Gallicv donec Balcanonicos seu clericos seculares , instauravit, annuenduinus VI. Montensis illud anno mlxv moPhilippo Francorura rege te ut liquet ex ipsorum ibidem restitutis nachis
, ,

(03

chartis.

camobium post acceptam 1005 cladem ad annum usque a Normannis

253

Cum

itaque hoc

XXI.

284
iUCTOR
C. B.

DE

S.

GERARDO ABBATB BEONIENSI.

YYT
s
*

"Rroniense monaSterium
.

D tradx misseet Leodiensi S .Lantberti ecclesice autemannum iterum, quoidfactum se. Quamvis ex quibus illum lasit, non signet, ea tamen, definire queas, tior i saltem modo utcumque
hic suppeditat.

f rp ieDionysiams monacnis reaimn,

i

,.

Ex

iis

enim, qua> verbis

jam

re-

j demptum
<\\\ ait,

T nnd.pnQi eCCiebl* traLeOdienSl Prrlesise Uct

consequens est, ut * citatis memori3e pr0 dit, anno 947 aut alio e sex sequentibus Sanctus

^ Gera rdus
indicat>

Tllnribusaue piUliims>4
allatis

GandaVO

et ali-

quemadmodum aperte Broniense camobium mox tunc, cum id

quippe,

Unde
dltat.

Sanctorum reliqUHS

amona chorumDionysianorumdominioredemit,
1

Bron^e

(^^^
*

aliorumPprardus Blandiniensis,
seduVo

SSS:
monacM,,

prvcur* TeZn^emporale ^ZaZ,amen cura non dehnebatur, quin P ,"

f
.

ita

mL ZnieZi, quod Hoc iTeJnoL

cogitaret.

condiderat fundaratascetcrium

M.

FarabertituLeodiensiecdesia>dedit,simulque Farabertus aulem ab anno 94 ad telx commisit moderaannum usque 053 Leodiensem ecclesiam Mgidius, ^recT-VaUis qu emadmodum tus est AddUrombus monachus, in suis ad Anselmum Udocet._ aocei. tom^, cap. <h m. l, cap indubilatum videtur. 257 Atque hoc quidem
,
.

Lotharingi*

seu

Lotharxanx

^CifumcZ

qux Quamquam enim laudalus ^gidius in iis, sxpissime deprehenlitteris mandat, a verilate ad sedem Leodalur devius, Faraberti tamen promotionem prxfato anno 941 obitum diensem
;

^^

attpu id

'/ui-

dtm

indubit
vel

unno 947

aliquo e tex
tequentibut
;

Etemm vero anno 953 reclissime inneclit. Chromca, Leo- E hacinresibi habet suffragantia primum quidiensescilicetet Lobiense quorum Not* Mss UbrorumBxdem, a Labbeo tom. 330 sic serioit: bliothecx lypis vulgatum, pag.
duo
;

S
ZZdU
drix comes, a

Sanctus adeopro ajepoterat acoipere.

SSsa=
calculi

Ubogo episcopus, suce.edit Obiit DCCOCXLvn. nccccdeinde paucis interpositxs Farabertus; ac Ra.her.us obiit, episcopua LI1I 'rarabertus Anecdoalterum vero , quod lom. 3 succedit: insertum, quodque apud Martenium exstat
: .

rum

morbo per

Sandxme

prxvia summx fidex hicscriplor in Admonitione ^cccxlv.i. 416 ita memorat esse, declarat, col. auc.-ed.tF.ral ^u Obiit Huogo episcopus, et B..the Farabertus episcopns obut
1

dcccouii.
rius

Tasanatus\

ei

ootulerat,Paucad^a^
l

accepisset.nxhxlgueexhx^ec ,,,um est, la ''"''^ nuisset, non paucas 'l^Zs1debat. possxdeoax. pariter acceperat, facultates nulpho a ^nysxan^n, Broniense camoUum

dubxtandum non e anno _947 ad annum nuin Farabertusab ac ecclesim prxfuer it usque 953 Leodiensi verbxs susuccedit.

Ilaque

ZZ
non

suulx uos hujus

'""" '"

rei gralia

ws

'""T a inibus possidendum.

'"

MC

'"'"''

^^C ZanZx
nm
7ol Lot><<
"<<

cum Gerardus, ut biographus ^extatis luculenter insinuat, fonxensemo^ Leodxensx prxessel lasterium lunc, cum ecclesix
monachxsredemert, Faabertus, a Dionysianxs
quin id Sanctus vel anno sequentibus egerit. sex propxus elxam hujusa Gerardo gestx tempus
1)4

est,

consequalurcertius, xdeminsupe ne Quod ut eo Lamberli ecclesxztradxt Zceir,, ,,, Leodiensi S. commendat

^ ^2amLl
Ivel ahquoe
defx

F
verofimilnu
vero, Mt

SZTumgue

episcopi Farabertx

C
uttioffrapfc"

'"mBiographus num.

xnter etLo (oelli Francos Dq tanta inquietudinis ag.tabatur ]" .-oeeUa tune tempons

18 sic

~0#,

3!fert'':r=S

d
bcllt

tnemoralit a

biographo

'

mmdac

;:-

;:,r::'=i,i.^
C

e
si

vif sclre

Paodal

ad liquidum c,,o Prioruro. Fiebant

,

Chroncgra-

* pleec-

ic u meQiocri !0llieHudine, ^' rtiDlclim |n prtesen u. roah.rum turl.me, hpret ub tot no-

.
,

S
rat,

Saa
I

finrt.ua

Merovingi,

(OaFr^ncum
empo
quaro
a
e

clesiarum.

ad

quam
sita

pertinebat iUo

q
'

Villarnm

pradab

quis

com paret ^"'F

atque

rui-

me.litullio

est

Lotharmffi

,.,,
clesise,

bea Lantherti
utpote

^A^jn
Le ice
.

hinc inde cabillicataa? OuiB cre^rrimas possit perstnngere SSve cnnirivomas

,

pu-

cl/doroiui

interjacentem Faraberti

^^tlS

ccenobiuma Dionysiam* Sanctus er Faraberti Leodiensis epimonachis redemptum

%ncto^ ^n^
?

monac ccenobiumet a Dionysianis

DIE

TERTU

OCTOBRIS.
, ,

285
ti

A tharinqos

adeo inveniri queat *~JL. quo bellum hujusmodi, tempus, m,n belium huiusmodi. Leodiensem ecclesiam moderante Faraberto, Neustrasios inter Geraret Austrasios exarsit, tempus simul, quo dus Broniense coenobium redemerit ac Faraberti
flagraret.

Quod

si

pacitqM hoc
brevi lecnt*

adjuneti

tutelxcommiserit, habebitur compertum. 950 259 Frodoardus in Chronico ad annum Rex (Francise) Ludowicus (Transsic scribit marinus) ad Othonera (Magnum) regem (Ger:

que brevi post anno scilicet 950 optata pax est excepit. Atque ita ex modo disputatis certum est Gerardum Broniense quod exstruxequidem, rat fundaretque, ccenobium anno 947 vet atio redee sex sequentibus a monachis Dionysianis Faraberti Leodiensis episcopi tumisse simulque tetx commisisse verosimilius vero, id eum etiam Discutiamus vel anno 948 vel sequenti fecisse.
,

CTOKI

C.B

modo

manise

et

sellam, de pace fienda inter se

mittit,

consilium

Lotharingise) proficiscitur trans Moquserens et auxilium ab eo

et

quibus Gerardus Sanctorum reliquiis aliunde, quame S.Dionysii camobio conquisitis,

, ,

Hugonem

qui

pro-

se

missurum
ad
id

ei

ducem Conradum cum

Lothariensibus

exsequendum. Qui dux, cum episcopis quibusdam et comitibus, veniens est de Hulocutus est cum Hugone (sermo hic
regis filio) de gone Magno, Roberti Francorum quodque apud ipsum mvepace paciscrada
:

Broniense ccenobium ditarit. ccenobio 261 A reliquiis, quas e S. Bavonis initium. Dominus Gerardus Souris accepit, duco semeljam laudatusinreliquia<)>,>, qvihvs
plus

idem porro
ea

Mum
noii

re-

UqiUil S.

Ba-

Bronium Ex bet
:

Catalogo sic haet ex Bavonis confessoris corpore S. cui fuit involutus. Sacri ergo reliquiapallio, rum thesauri, quem Gerardi cura Bronium posditavit
S.

Gerardus,

anle

uimum
uccqjli,

9i0

nit,

Ludowico

regi

renuntiavit.

Sicque

ad

Itaque rex Ludowicus et HuB goni significent. fluvium pacem go princeps super Maternam Et residentes isti facturi cum suis deveniunt. legatos sibi mviex parte fluvii, illi ex altera, sequestns et mediautibus atque cem mittunt Adhelberone Hug-one Nigro duce, Courado Hugo ad re^ quoque ac Fulberto episcopis pacaturque cum et suus efficitur ff em venit, atque Artaldo Arnulfo comite et Ragenoldo reddens ei turrim Laudum. De archiepiscopo;
;
,

quiOthouem redit, dimissis apud Ludowicum qui voluntatem reg-is Hubusdam comitibus,

partem constituit corporis S. Bavonis portio atque hanc quidem e Bavoniano cxnobio accepisse Gerardum, idcirco autumo, quod hic
sidet,
;

et

ccenobium illud abbas rexerit, et eo corpus S. Bavonis transtulerit,particuloetiamex hocpostssa, ea Aruidpho magno, Flandr S. Bavonis uti apud nos toi. prxced. in Gloria

Posthuma num. 58 et binis sequentibus probatum Verum inquies quo anno invenies
, ,
,

Sanctus accejAis

Bavonis corporc reliq Bronium ditavit ? Id eerte ante annum 940 facorctum, non reor. Hoc enim anno S. Bavonis
e S.

hac pace, anno 950,

inter

uti hic docet

Frodoardus,
et

pus, quod ex dictis a triennio in e Galliis fuerat revectum,

Gandam

restauratum S.
fuit trans-

Ludovicum Transmarinum

Hugonem

Bavonis monasterium anno

MQprimo

Magnum inita,
recitata

biographo nostro per verba supra

esse,

sermonem

existimo.

Pax enim

inter Neustrasios et cuius hic meminit, bellum excepit ;pacem autem, quam Austrasios gestum

cur latum. Adhzc sacrum illud pignus, et xtlxerat adhuc iisdem sigitlis et integris dit, fuerat, cum a nona. sis munitum, quibus olim
nietu inGallias tacirciter annis Normannorum proin, cum, his illmsis, secundum deferretur,ac

Transmannum et anno 950 inter Ludovicum Frodoardus, Hugonem Magnum pactam, refert quo Lothanngi seu cruentumprxcessit bellum, in Lotharmgm et jussu Othonis Magni,
Austrasii

Germani*

regis, a

ous steterant, Neustrasios regi huic rebelles

Ludovici Transmanni partiannoque 948 et sequenti contra

Posthuma ea qux in Gtoria S. Bavonis particulse corporis S. Baximecitato dicta sunt, desums vonise theca,cuihoc erat inclusum, ex ea certe portiona. 7-' quiverint, 940 non accepit: quo ditaret Gerardusante annum
verodefnaln
;
'

postm feceHt^

^neF
,11

arma

tulerant, ut

probalw
no

>'"
:

948

vel $eq

ftcit ;

FrodoardusinChronicodocet. .... cujus meminit biogra260 Utut sit, pax, quod tunc, seu secuta est bellum, P hus, excepit moderaretur eccleFarabertus Leodiensem

Q ueo edicere existi diu post annum 947, idcirco Bavoniana seseab circiter tempore abbatia

fecissetamen etiam id San

laeri

iUqut Uem a BlanCCBJIO-

Lm

rit,utiinfradocebo.
i

siam ac proin anno ex Neustrasios inter et Austrasios gesex sequentibus

dictis 947 aut aliquo e

stumfuit

utbiographiverbasuprahuc^
altenus,

quas Sanctus e BUmax2 Expono nunc, Bronieus, pariter transtulertl niensi ccenobio ad Bxographx sacras Sanctarum exucias.

ttri *ciI

andre-

num.

ptaconsiderantimanifestumevadet.Quaproj^

cum scriptores antiqui belli

!

quam

a Fro-

exarserit, e Austrasios alia belh torba.necde^ verosvmititer nec de per subsecuta quam de qua nlin nace hanc
,

Neustrasws inter memorati, quod tunc mentionem non facant

Cum quaut. 70 sic scribit s.i.r.oram mpenus exultationis gn.tiM ti* atque Ausberti Wandregisili memoratoram cor " J error hic cubat j" Vulfranni ( urtwnstulent, ,!
et
,

W*

sanctus Gerardus ) pora Hononia revebens ad be

(

propria,
,

teXitata
1

facUsermonem.

noster Frodoardus, biographus cum Gerardus tunc Jam vero

1 Zlum b

;;;;."

:Zm
urini

bioqrapho

memoratam

gerere-

%&**
resnectus

<**

ba 'num
!*

256 recitata)

ea

agitaretur

***** -r mquie.
p

narrationis angustia refUffit nostra. idipsum protestetur Flancum hactenus tota Sed nec ab hisce reliqui d rensis provineia. habetur et immun^ B?oniensis expers

angustere prsertim

Narapneter
eiusdem nec no^
et,

oetera

Qandavo

is

uc delatum

beati

abbatis

Wandregisili

brachmm

^Tprocella, quam
;,.,;'

post

pusUlum

;':
;

;,

Bromense am berardus/tmc monaslerium

X-

consol.dant

ancno
;;

**

^- "
-

pfirprimatis

mmstimabiha quod est prmcipuum, Apostolorum. Gerardus

;

sacra Sanctt tteb^ographo, prxter cetera

a^HolumDiony
.,/

^*!*^
r
t
.

, Fardberti Uodiensisepiscopitutelxcommt

seril,

consequen*

N ^ >,

tunc QU ippe

*< Sanclus sacrunc ta,a> Sanctus sacrum - -- ; ,

e sacr0 ejus

286
aoctor*

DE

S.

GERAKDO ABHATE BRONIENSI.

ensi reliquiarum Catalogo occurrant, idcirco tamcne Blandiniensi coenobio Bron i u irhiteenon videntur, quod, ut aliunde potius eo credantur
1

enim Rayssius in Hierogazophylacio Belgico pag.

l&Qetseq. reliquiis in monasterio Broniensi asservatis Brachium S. Wandregisili abbatis pri-

B.

mi

do delatum

fundatoris, a beato Gerarmonasterio S. Petri Blandiniensi, accensens, subdit : Item ejusdem ( Sancti
et

Fontanellensis

ex

allaLv, ratio gravior efficiat. Hinc ligni sanctisStma Crucis portio, quam Bronium possidet, ac-

censeri nequit sacris lipsanis,

ulite Blandiniensi coenobio.

qu&

eo Gerardus

nempe Wandregisili ) magnam partem capitis, simul cum uno dente et duobus manuum dig"itis

Quamvis enimet

in

memorato Elencho etin Broniensiumreliquia-

ac nonunllis
Missce
vestimentis,

ejus oapillis,

Item de ejus pla-

neta, qua
bat,

sacrificium

Deo

Patri

offere-

assentitur in religuiarum

sindone et sepulchro. Rayssio Bronensiwn Catalogo

,

Leonis I'p

Vulmari, Crispini et Cvi-

ipianiani

Broplus semel jam laudatus Gerardus Suoris reliquiarum Bronensium niensis Prior, in suo Catalogo. Verum nec hic, nec ille, quod etiam in Sancti nostri biographo desideratur, annum notat quo res gesta sit. nec 263 Hanc tamen nec ante annum 944 9.">5 verosimiliter etiam jjost annum 954 aut ostendam, cum adhuc nongestam esse, infra mdla de sacris quse Sanctus e Blandiniensi
, ,
,

Sourisii Catalogo recenseatur ligni sanctissimae Crucisportio; illam tamen, quam Bronium possidetS lera rd us eo e Blandmiensi ccenobio certissime non iulit. Eam quippe Bronium nonobtinuit, nisi binis circiter post Gerardi a?tatem seculis, uti ex jam dicendis patescet. Rayssius in Hierogazojiht/lacio

rum

Belgiipag.M

\-ct

seq.sfcsoribiti idserval

(Broniense monasterium) etdebito cultu venerandam exhibet eximiam Salvatoris nostri Crucis portionem, per Manassem heroem primo Jerosolymis allatam, et ejusdem testamento Broniensi ecclesiae legatam, quse, miraculis plurimis exhibitis, hunc

locum

fecit illnstriorem.
Hgni tancHui ft

coenobio

ad Broniense
iidero.

detulit

lipsanis in

me-

Sacwe

ill&

exuvise non paucee nu-

I)

mero fuerunt. Plerasque recenset scepissime jam laudatus dominus Qerardus Souris in suo Broniensium rel <<j uia rum Catalogo,in quos post sacrum

265 Manassis ergo, hic a Rayssio memorati, donatione, nonaidem Gerardi opera eam, quampossidet, sanctissimas Crucis partem BroniensecosnO'

OrwU

'""'" acce "~

bium

obtinuit.

Ne

vero id sola forsan Kayssn

-^

jammemoratum
loco occurrit os

S. Wandrigisili

braehiumprww

genu S. Leonis Papae secundi, quod per S. Martiaum Papaan pradicto sancto Wandregisilo datum fuerat, ac deinde per Sanctum Gerardum c monasterio Blandiniensi Bronium delatum. Rayssius in Hierogazophylacio
Belgico pag. 127 reliquiis a Gerardo Bronium e Blandiniensi ccenobio delatis etiam accenset os gePapsBj sed hunc secundum non nominu s. Le
e

fide credere detrectes,in supellectili nostra litteraria exstat manu scriptis, qui t Ms. 160 signade tur et e Ms. Broniensi acceptus notatur tres tibros divisus, atsancta Cruce Tractatus, in quea monacho Broniensi anonymo sec. xn prope elapso aut initio sequentis concinnatus, uti ex iis,
,

qux ipsemet

hic auctor

lib. 2,

cap.

initio scribit,

recte consequit ur; inhoc aidem Tractatu narratur

Manasses, Hiergensis seu Hirgensis topartfia,

anno 1166 seu potius sequenti excessisse

e vivis,

facit Leonis enim Papse non autem secundij itpotequiS. Wandresupervixit, dari huic potuit os genu per S. Martinum. Porro inter reliquias a Gterardo Bronium allatas dominus Souris etiam numerat partem corporis S: Wlmari abbatis. Verum, unde hanc Sanctus eo attulerit, non edicit. E Blandiniensitamen nenobio attulisse, verosimillimum w, quod inter sacra pignora, apparet. Sic Bolonia Blandinium delata, fucrit etia Gerardo am ex dictis corporis S. Vulmari portio. Hinc

EL vero id recte

,/i,
\

ultimaque voluntate sua Broniensi monasterio eximiam dedisse sanctissimx Crucis portionem, quam ipse quondam, sacra in Terram sanctam anno 1141 expedilione suscepta, kntiochix a consobrinasua, Raymundiprincipis Anliocheni uxore,

porro, uti ex jam dictis memoratuset facile colliges, Manasses a Rayssio Broniensis anonymus fuerint laudatus monachus quin Manasses, cocevi, dubitandum non apparet, ac proin ut hic auctor scribit, anno circiter 1166
obtinuerat.

Cum

binis post

S.

Gcrardi obitum seculis

eximiam

san-

etiam puto, reliquias SS. Crispini et Crispiniani, quas etiam dominus SourisBronicnsibus reliquiis annumerat, e Blandiniensi ccenobio ad Broniense
altorutnque
Sanclui

Gerardo fuisse delalas. c a 264 #2? quippe apud nos tom v

Julii pag. 297

um

rellqwii, qui-

Historia num. in Translationis S.Wandregisili exuviis , quas Sanctus BoSOsacris accensentur

,.

monasterio ctissimce Crucis porlionem Broniensi Recte adeo Rayssius, quam modo servat legarit. Bronium, sanctissimx Crucis partem Manassis eam Y donatione scribit obtentam, quamvis interim quam Jerosolijmis eo asseruisAntiochia potius, pronum est colhgeset allatam, utiex jam dictis
re.

but lamen

transtulit. In loniaad Blandinisnse ccenobium ,/ reliqworvm omnium, quas ,,,,,.,,, Ansberti ler sacraSS. Wandregisili,

Semdorts quw multismznostri Crucis partem nolabilem raculisBronienseceenommillustrarit perperam

Collige hinc

jam

prctiosissim;c
,

ad Blandiniensc nobiumdelulerit,elenchus suppeditatur inhoc Petri, axdem prxter jam memoratus sanctorum
\'ulmari lipsana Bolonia
;

et studto Broa Sourisio reliquiis Gerardi pietate Porrosi quis niensi ccenobio acquisitis accenseri.
notivlteriorcm forte veUt Manassis memoratx ad Mirxum in Nolitia ecclesiarum tiam hunc ego cap. uti etiam ad Tyrium lib. 12,

LeonisPapx,Vulmari, Crispini ac Cnspiw

Belqii cap. 80, tempus, quo Sanctus i remitto, et in

ataf

Miquias,

Blandiniens

^rXSSpt
dictis

***. soukpari-

niumaetulerU^ro. nium detulerit, inquiro.

vum

adeo omnes a Gerardo Broter occurrunl. Has ccenobio verosimilhme /uisnium e Blaudiniensi Ob ea tamen, qux Comse delatas, existimo. sunt Zentarn kujus & n dicta
,

Wandregisih,Ansber- ann0 266 Gcrardus ex dictisSS.

9
1

U et aliorum Sanctorum reliquiasanno

Ganda

M -

vel

;-;;;;

Bronienses possident, S ex in Bromensi Lalaogo Uquias, ulutinlerimet etiam eleneko memoralas. Idem elin prkato reliuutasqux, Sanctorum staluecirca aliorum B el >' <* in hoc elench0

-"g^*"Leodegarn
m

ecivitatcBotoniensiprimum transhdil. QuaPctriet Wandrcgisdi ptvropter, cumsacra SS. locupletavit, qnora quibus Broniense ccenobium

$SL

certeanteannunvnynonfecerd nequeemm Broponium Gandavoante annum 944 transferre reliquias, qux Ganaa "* tuit dictorum Sanctorum
;

Ganda

illuc transtulerit ,

consequi videtur, ut id

vum

DTE TERTTA OCTOBRIS.

A vumnumquamanteannumillumfuerantallatx. Verum, sciscitabitur etiam forte non nemo, an ipso anno 944, quo Gandam eoc dictis reliquiie
fuere translatse, Bronium etiam eas, quibus hoc ccenobium ditar/t Gerartiua transtulerit? Respondeo, id pro certo asseverari non posse; satis
,

2S7
ternis occlusum
sigillis;

crum

conditorh
,

ea
t:

refring"ere

relignoni

dntOrmit.

BostUllf

.liffi-

enim apparere credibile, non prius id fecisse Sanctum, quavti cum jam, Blandiniensi Bavoniano Benedictm, et Bertiniano coenobiis ad primxvam impensiorem iteinstituli disciplinam revocatis, rum, quod, atiquamdiu ccenobiorum illoruni, ac distraforie etiam aliquot aliorum reformatione
,

cultatem Dens. et sllftnl lum atque cura admiratione voiuptate indredibill deproibtpait, tjuod ardenet Bronium attulit. Rcm ter optarat Gerardus iiila Iparo B G ratdi ],.,' ita $133 Bronii servatur in hunc manu exarat.i diem. Ita Fisenus, et recte quidem, id apparet
:

Reseratutn eSt Serepetlta

,

Lrcuanimi

facerenon potuerat Sanctum equitfaram gerere incepit. Utut sit, anteanuv,,, 944 ob jam dicta nec post demnec annum 954 aut 955 memorata sacra SS. Petn Wandregisilipignora Bronium e Blandiniensi
CtttS,
,

Broniensis ccenobn

annum 924 perperam refert. attamen hmc anno Gerardua, uti ex supra dispuHoc enim in Sandionysiano monasterio adtatis tiquet hucversabatur,nec verosimile est, Sanctum tunc
<'
,

Adullas Sanctorumreliquias Bronium detulisse. Sanctus, uti verbis supra recitatis ipsemet hxc

Fisenus indicat, Blandiniensis

nobii

et

BertinianicCe-

curam tum gerebat

cum

S. Landelini re-

et

reor, quod, quemad coenobio transtulisse idcirco probabo, Sanctus altero e binis himodum infra sese abdicarit, ve sce annis abbatia Blandiniensi sacras sanctorum P< existimem
,

liquias Broniensi suo ccenobio impetravit.

Qua-

propter,

rosimileque Gerardtis Bronium et Wandregisilireliquias,quas

,

Sanctus dnteannum 044 Bertiniano ccenobio abbas non fuerit prcefectus, nullamque certe ante annum 937 ejusdem asce-

cum ex

dictis

terii

curam

gesserit.

necessario estconsequens,

B
r

,,mum936

de.un.pf.>,
ditavit

Blandiniensi Blandiniensi adhuc abbate, translatas. alia aliorum San267 Quod jam pertinet ad quze Gerardus quoque secundorum lipsana, Brodicta e Blandiniensi ccenobio

coenobio detulit , fuisse illuc absillo,

ut

non ante hunc annum, ac proin serius quam anno 9 '24 S. Landelini reliquias Broniensi suo E
monasterio impetrarit

dum jam
t

quinhxc Hium h!vl>t,dubitandumnonapparet, quod inter annum 94,4 et quoque eo tempore dctulerit. Hse annum 956 intercedit medium istuc utpote Gandavum tantum cum enim retiquix, ante annum 944 cnrnore S. Wandregisili delatcV, nondum erant, hocin Blandiniensi monasterio Blandiniense ccenobium nue anno dumtaxat ad
, ;

anno has Sanctus nihilomnino suppi impetravit ? Respondeo, quo anrtum deftnitum exhibeam; mihi tamenid sequentis abbapost annum 940 quo vel initio Bertiniana sese abdicavit Gerardua factum
269

Yerum

inquies, quo

Cri$pimen$i

Bannonir eauobio ohlnrtum

brachium,

tia

,.,/,.,,

sic apparet,

quodpostannumillumSan,

ctus Broniense

monasterium

quod aliquamdtu

etiam eas citius Bronium fuere translatx, ut hinc nequierit senus veGerardus transferre ex dictis 056 eum eliam id non fecisse, ro quam anno certe Blandiniensi cceidcirco reor, quod tunc nec non amplius prtefuerit, ac proin nobio abbas

thesaurum sacrumreliquiarum Blandiniensium habuerit. Itaque non solum SS. in potestate sua verum etiam Wandregisili retiquix
Petri
et
,

omnes prorsus
niensi ccenobio

quas Gerardua e Blandiacceptas Bronhu detultt, eo a

aliiv
,

distractus aliorum ccenobiorum administrationc impensius ilenonnihil remissius forte curarat, rumvideaturcurasse. POrro Fisenusnontantum retiquias Bromensi a vero anno, quo S. Landetini aberrat verum monasterio impetrarit GerarduS, Landetini partem obtietiam, quam corporis S. vero id opportune nuerit Sanctus non edicit. At Hierogazophitacw Belnos docet Rayssius in '[uas Sanctorum rel oicopag. 126 sacris possidet, accenseas brachium Bronienseccenobium mdaconfessor S liandelini, pret
;
i

torfe

Crispinienaia
s.

allatum

ex

Crispinio

Bro-

hunc annum inter et 956 Sancto vel anno 944 vel Sanctus sacra Sanclorumhpsafuere dclatz.Nec prseterquamreliquiis, quas, utdictum
na, quibus,
est

ui.un per

pra laudatus

sueHa fierardum. domintis Gerardm Souris in suo

Ideto

'

siq)erius,eDionysianomonasterwacquisir lt dumBroniensecoenobium ditamt,e Oandensibus

,

Gerardi pxeiate reiiquiaram, quas BroniumS. ante adnuc ratahgo

et

ccenobnsaccepit; taxat BavonianoetBlandiniensi aUunde acquisita , multa alia,

ccenobio obtenta, adjunxit.

verumetiam his vrxteriamsupramemorataduorumlnnocentium

corpora e Chimacensi Leodiensis Historm, 06S Fisenus in ecclesix quam na, mentione facta operce 7 ; 6 mQ Bertinianoque cocnobns SancZ Blandiniensz Gerardo proseqintur imvendit, moxita de ulla rutiooe deae lim interim Bronium
,

Studio p Broniensecamooium scrifteMs-Brachiom (possidet qttod 8. Geabbatis et confesaoris, S Landelini abbatia deHannbnia rirfn ex Criapinienai rehqutfs Rxc sunt, qux de S. Landehm tulit Broniensi monasterio impetratts

per Gerardum
271)

commcmorando

inveni.
<as

alia$qu<

gui6uiefiam
s

Landtlini

Ceterum prseter Sanctormi hujus praevii iam hic et Commentarii quas Gerardus nliwute VI memorotas,
e

rv ct

quam

rufn a/iuin' eliam acquiii1

?ebV Non

T
ni

contentus nobili
e S.

illo

sanctitatis

MMn
nobii

ouod
roiiquiaa eui

Dionvsii
;

^ommemoravLe
stn,li..s

monasterio adveusP-terea Sanetoalias

>nquirebat pro venia
,

praaides,

et

quoa et ccepeccatorum

Blandiniensi mnohio acquisivit. Cosnobium insuper aliunde pariter Namurcum Malonia ad Sabim supra est nomine episcopust qut xiNoquod S. Bertuinus ^coUtur^seculo n adeptus. Sanmnds functus in tumuli locum est
,

Brontum

detuht, altas Mi

riUquiat

adjunxil

^^'J^
Bronten*

nos

X 'Uuando
;,
s.

aP ud

BBternum

Quom emm ahum potollend* cupido incessit. nimirum patronum optaret? Vicinam ure P ior Ilm condideret m,etLobi, Oun de viai sunt moPtalea primnm repugnare esset ad sa ventumque senaissent niq o Octobris Tomus II.

Landelini

unapi veneratiom forte ua bmc corpus. Portioma alicu

Judicem

haberet.
nbi

ticulumpedis rtLjLec,enobk>m iidex ZoZnasterio obtinuit. Lique

venerat,

auiarumBroniensiumCatalogts,s,r r 5 Li* alterum Hayssius in Eteroga**

ioAlna
,

risius

suppeMat/,./ rit

Qod

perltnet

nihil de co

ad ' >/" ^ certius, />" Q"od

283
AUCTOBE

omnibus

quas Gerardus aliunde,

GERARDO ABBATE BRONIENSI. quam e Blan- me Vir sanctus spem concepit,

DE
S.

fore, ut

si

cor-

C.B.

iensicoenobio

Bronium

detulit,

censendis reliquiis lectori forte

Sanctorum recreem fastidium,

pro his ad Sourisii Catalogum remitto, unice adhuc monuisse contentus, eas omnes Sanctorum reliquias, qux in hoc, nec tamen in supra dicto
Histon.v translationis S. Wandregisili reliquiarum Etencho memorantur, verosimillime ex alio loco, licet inobscw^e sit, quame Blandiniensi ccenobio Bronium a Gerardo fuisse translatas, nisi forte ratio gravior contrarium suadeat. Hinc licet reliquiarum S. Amelbergx in prxniemorato Elencho mentio non fiat, fiat autem in Sourisii Catalogo, debent hcvretiquiis, a S Gerardo eBlan,

liensi cccnobio
,

Bronium

atlatis

idcirco ac-

quod sacrum S. Amelbergx corpus censcri Gerardi xtate in Blandiniensi ccenobio fuisse as\pertum.Sed hasc servatum, aliunde habea de y^eliquiis a S. Gerardo Broniensi suo asceterio acquisitis disputasse sufficiat; ad alia nunc Sancti gesta commentanda progredior.

poris S. Wandregisili restitutionem, monasterio Fontanellensi faciendam, principi offerret, restitui hiccuraret terras, qux ad dictum ccenobium olimspectarant, sicque hoc a fundamentis jwsset r dificari, penitusque instaurari. Itaque, simul aegre ferens, sub ruinis adhuc, ubi multa alia instaurarentur monasteria sepultum manere Fontanellense, cujus sancti patroni in potestate sua sacj^as haberet exuvias, ad Bellovacense territorium cum his nec non quibusdam comitibus sese confcrt, ibique, sacro thesauro reticto, Rotomagum usqueproperat, comiti seu duci Richardo corporis S. Wandregisili restitutionem, Fontaneltensi ccenobio faciendam, offert, si. quas hoc olim ter?-as possederat, faciatrestitui. At vero iis, ad quos lix armorum sorte erant devotutx, restii i

i ionem facere minimeparatis,nultum ex longo, quod susceperat itinere fructum retulit, Gandamque, unde venerat, absque ullo operx pretio
(
(l
,

XXII.
B
sis

Monasterii

Fontanellententat
,

redire fuit compulsus. dilucide exponit 273 Qui res tota gesta sit apud Acherium antiquiuris cditionis tom. "> svpra adhuc laudata ad Fontanellense Chronicon Appendix. Vcrba idcirco huc /ranscribo. Sic ha,

ex Appcndicis

ad Fontanellense
iiin,

Chromqui ret

instaurationem

et

monasterii Blandiniensis prsefectura sese abdicat.

Normannix bent : ilujus itaque ( Richardi I ducis seu comitis in cujus ditione erat Fontanetta ) cum jam fama potentias long-e lateque pervolaret Nortmanuorumque tcllus alta pace
, , ,

exultaret,

nomine
Fon(anellen$is

Anno

Christi 648

non longe a dexlra fiuminis

infra Rotomagum,
S.

corpore

Girardus Gandensis comobii abbas saucti Wandregisili pretioso usque in pag-um Belvacehsem venire
,

surapto

monatlerii ui-

itauralionem

Sequanx ripa, sex leucis una autem ferme leuca supra Catdebeccum
,

Wandregisitus de cujus reliquiis Gandam a Gerardo translatis superius est actum, insigne quod Fontanellense fuit exstruxit ccenobium quodque et opibus et monachorum vocatum
, ,

quae Reveriscors maturavit, atque in villara quod Theodicitur, ad hospitandura divertit dorico , nobili et valde potenti , per ejusdem licet praedii majorem mandare curavit ; quia dominabatur tunc possessionis illius injuste
, , ,

temporis

quas pridem

fuerat

de ditione Fontaille

numerojam dudum maxime fioruerat cum sema (idliarumloca ferre culo ix inomnio et igne Normannomun sxvities coepit grassari.At vero tunc, quam pleraque, imo omnia alia haud
,

nelleusis ccenobii.
,

Quod ubi

.superbus
,

et

ar-

procul a mari sita, sortem subiere moyiasteria, Fontanellense etiam subivit. Etenim post trinam, ut Gattix CKristianm auctse scinptores tom. undecimo, col. VoSdocen/, tributo Normannis soluto

quem forleg^atura baculo rogans comperit tetenebat, perouaait, et cum ingenti injuria e conspectu suo exire coeg"it. Rediit erg-o ille abbati Girardo cum gravi doqui nuntiaverat quae pertulerat : quibua auditis lorei ntimavit confestimque coingena omnium gemitus fit
,

ram

lectica

Saucti
et

prosternuntur

at.jue

inter

redemptionem succubuit, et monachi cum sacris Wnndrcgisih et Ansberti exuviis loco cedere circa annum B56 sunt coacti. Tum vero monaetiamexusC sterium incolis vacuum, injecto igne, uti apud Acherium tom. 3 serunt Normanni
,

amara cordis suspiria adfluentes probroversus Sanctum priedictus Abbas multa

lacryinas
se inculcando

flebiliter
,

conqueritur.
,

'

e.

coram
illa-

Appendicemad Fontaconcinnavit memorix prodit nellense Chronicon Normanhis verbis Truculentua barbarorum (
Spicilegu
is

scriptor,

>y<<

274 Sed inter haec dormiturus lentium advenit. Theodoricus vero cui dcrepcnte ternbi lectulo composuit iu se apparuit euralis persona sub habitu mouachili
; ,

decedente sole

noctis

si-

Sancto probi
1

ii

ei

tura rcpctcndo
a

sunitogc$la

sif,

que
lerat

pro contumelia
,

quam

sibi
,

hcstemo iutu- F
pastorali
;

norum
locura

scilicet

exercitus aquis egreasus

huncad

vehementer
ferebat,

redarguens

bacu-

(monasterium Fontanellense ) accessit, v;icuumque hominibuB et omnibua nudatum rebus

deprehendens
ficia
tit

lo,

quem
,

tim

somno

graviter percussit interrupto , experrectus

qui stagraviter

cum

igne , cuncta illius aedisubveripso sanctuario concremavit

,

injecto

iug-emuit, et perturbutis altis

subita
aaturas

scque a quodam cauo abbate

,

iuternorum
petiit,

ca?sum, deinde vocibus elainavit seeessum correptus tortura

\

irrito conalu

tentat

utpote Porro jam annis fere centum in ruinis jacuerat circiter eversum anno 856 quando tandem seFontanellense coznobium
272
, , , ,

et recessit.

ubi
,

foada eg-estione

omnia

pror

fuudens
pit
:

viscera

vitam
liquido

ut viventibus

culo \ media

sui parte

propemodum
ducis

elapso

cujus meriti
atrocis

apud Deum

abrudaretur auunadverti sanctus pater Wanmiaerabiliter

,

Gerardus ad iltud

instaurandum

animum

dreg-isilus fuerit,
injuriaj

adiecit

Normannix tum

tituto prseerat

reum

RLhardus,RollonisprimiChristianiNormannocognoseu Guilielmo rum ducis ex Wdtebno pmucpspiusjuxta

,

mnare
Buia

patuerit

qui sic viventem inimicum ct raortis supplicio condeQui deinde , participato cum
sanctis
;

consilio,

omnem cum

pignonbus

plura comobia, a NoraTreligiosus , aui jam instaurarat patrtssut mannisolim destructa, Hinc verosxmxlhexemplum hac in re imitatus.
,

mento Lontfu-Spata

nc,>os t

sieque ascencomitatum ad eustodiam dereliquit Kotomag-um ad urbem cum pi equis,

sis

properavit
aaa

admissusque

Kiclianlo comiti
et

cau-

adventus sui

diligenter

opportune

m,

timavit

timavit, seque in

p US

|,

.1" !

promptu S. retulit, quod suo

,

DIE TEKTIA OCTOBRIS. cum octo aunis Wandregisili correstitueret loco, si

2*9
Blandinio
,

prsefuisset

terrse

sibi

redderentur
:

qua-

ohartarum posset

at ille approbare privilegiis prcecepit, silio prinoipum, chartas exhiberi

suorum usus conet co-

instituenfl Womarum resignavit cmliv qui non a Ro~ comite Ar- dulplio, Noqui periude monasterio abbatera viomrmi ejtinulpho, benedictionem suscepit "Rodolpbi No- MCOpO, cumque recte cuncta cuviomensis episcopi
, ,

anno eidem

AUCTOBI

C.B

auctore pro

ram omnibus 275 Quo

fieri

recitatas exponi.
facto
,

murmur

et

oontradiotio

coepit

quos

quam
sibi

nequaab omnihus, qni se dicrbaut honoribus , quat posse carere propriis

bellicosa

aiuturno
hus.

sanguine prasdecessorum suorum sive quos sibi tpsi rirtus, pereral sudoriacquisierant servitio multisqne
annia et
Sic

Gerardua, moratus est aliquamdiu apud Itaque gratia. dictum comitem consolationis abbatia Btandxn, ex Sanderi opinione, cum toco abbatem sese abdivavit Gerardus, eique sui Womarum, fuit hic a Fulberto, Cameraprsefecit

censi episcopo,

igitur,

facta

difficultate

rei

quam
,

Girardus, nulla depraedictus suos pollioitatione retinen, sed ad inceps potuit remeav.t , atque b. per emensum iter illico

abhas qiuerebat

non autem a Rodotpho Nomomenn an sic recte episcopo, abbas ordinatus. Verum Sanderus? Sane,ul mihi /,ersuasum existimat epihabeam, Womarum a Rodolpho Noviomensi
neutiscopo ordinatum fuisse abbatem, effcere suo Gerardi Vita, a Sandero in quam potest S. hac Hagiologio producta. Etenxm

consumpto neqnidquam tanto Wandregisilum unde eum extulerat, festiad locum labore et homines in nM revexit; ubi apud Deum usque requiescit. ma-na gloria ct honore nunc
,

'

Appendicis memoratm auctor, hie meretur, utpote floruit.quigue proinde ftdem narrat, vix remolus a re centum annis lunc adhuc exauamque adeo vel ex monumentis teetibne ooulatte, auf eerte v* etiam audterant, testibus oculatts Tiis qui Hlam e Porroex summo Lbepoluit habcre perspectam. FontanelU-e mZbore quo, ut refert, Qerardus obt, tentavit, nec tamen
//
,

qm

seculo xi

jam

Flandrix Gerarverb/s jam moa> recitatis etiam innuitur, dumtaxat octo Blandiniensi ccenobio dum annis <(msque ex prxfuisse abbatem hoc autcm, uti facile intelhget, a porro dicendis
;

dictis

et

SU
nuit

Adluvc in Vxta San> vero certissime est devium. edenda, nulla prorsus Womanad a nobis cti promoti, ab- E Btandiniensis coenobii prxfecturam vel a Futberto ordtnati batisve vel a Rodolpho Ctementio occurrit, ut nesciam, unde
>.

quam Sanderus laudat, fuertt deproducit Sandeprompta. Hinc fit, ut illa, quam
,

Vita,

"ZratLem oWnere

manifestum fit, 2 f monasteria mstaurarenTeslructa a-Normannis adeo ZrMnc autem verosimile fit, eotticitum plura eUam Arnulpin Znasteriorum Parentem

/""<'"

'

ut

biographo Gcrardi Vita videatur ex Vita, a utpote quam ssepe ad verbum exnostro scripta, a a prinui variisadmixtis interpolationtbus, ac proin prorvtore recentiori esse concinnata,
rus
S.

susinepta,

mandHprineipatusn^ter^.^^ra^ Isre
autrc,

^ovioqu* Womari per Rodulphum episcopum ordinationm certam mxnx mensem

faciat atque indubitatam.
8

fertur.nectammexdtcl

Blandinienii

eanobio,

<ib<ii

restaurare saltem, utul staurava reformavitve, irritoconatu.tentassc. varxxs moSanctus 270 At vero dum ita riisinslaurandis, ??,'

Rodotpno Et vero Woman ordmationem episcopo nonposse attribui, concluNoviomensi m, et h<e< dendum mdetur ex anno, quo .Qerardi Vitam.aSan
>

ted a Pulberlo

C<imemren$i
alba$ ordinatui fuiiie

videlur.

'

caio hvjul

leomminslaurationere^i<mevet^
,aoperamponU,Blaml,,,<c^scx-

rtgimiM,

Wotna

Tuicura
Hocsc
icct

consultumextslr,,,,,. sese exonerare,

fuit peracta. Secun, Hagiologio produetam, recitata) enim (vide verba proxime dum hanc ipsa vel cum hoc anno anno 054 cst facta, reque

annomet

nondumUa per/ecte initio sequentis Gerardc,ad huc rectore Teformatum erat, quin erat eum jam statum San, /, cura
TnLcret, ad

ex sacrum ascete,;, auod

d,<rf

vel

cum

seq. aut certe

cum

an

debet con-

jungi

VriZtum.utjamaoaliore*
liusessel,,,,
:,;,;
. absque r, :l
,

tojo
Ktpit

Zfacilepossetadminslrar,^ Blandinienstimonachus.tnmnnfere.q
abbal.s SUhiense ccenobium rexerat jam proharat. Tnhun,
sese

dielis

tunelTapi

dulvho auctccscriptorestom. Januarn anno &MW *:ObiissecrediturvIduE ,. am diximus tom m ool. 2o8 id potissimum cura et consibo conijus Leud * ^tutum fuisse anno omli anno ooikt. Adporte sedebat adhuc in p aDu] sRodulfietepiscop 954, ut Frodoarnsuccessor,a docet,Remisconsecratuses

dicendis patescd Noviomensi episcopo Galh>

ero

deRo-

scopus^cumpriuspoi

rfsraa
TT
m

::;

ab episcopo FolLatius P aCam quam descrips.ita, bunc beuabetur, NVomarum el in qua ul accepse. Itaepiscopi D edictionem Rodulphi nobis con.entn ille non videtur loous
4LH1

\iabillonius A

hum

^CiSr
Ben<
-

norum iom.
%ovi,

o,

juy. -*

nt

piseopatu aH,

"'/""' ''""' ,"' an '

^tque

ha^c

omnia

"'GerU

Rodulfus adeo
,

, ,'ir

i ordLtHo,

utpoteextoetovd

,,

&90
UCTOM
0. B.

DE

S.

GERARDO ABBATE BRONIENSI.

Lotharii regis
(

scriptoris opinione,
ri

qua factam a Gerardo Blan-

Francorum

scilicet )

anno xiv. D

cnsis ccenobii resignationem, dictique

Woma*

ad eamdem prxfecturum /jromotioncm anno

Domini "Woroari abbatis (Blandiniensis nempe) vni ; ubi annus Christi 9G2 ad primam usque

*ui loco, idque,

958 innectit? Id equidem mihi nonapparct. 279 Etenim SS. Guduwali et Bertulphi translatio,

quidijuid

eonlra

rata

Commentarn hvjus pnvvii xvin memocerte non citius quam anno 954, tertio
,

Decembris die evenit quemadmodum ex iis quie ibidem disputata sunt, unusquisque facile cum hanc secundum ea, colliget. Quapropter
,

Novembris diem provectus conjungitur cum anno octavo regiminis a Womaro initi. Hinc porro, ut computanti patebit, jam consequitur, ut illud non p?-ius Womarus inierit, quam cum jam annus 954- adprimam usque Novembris diem esset provectus.

qiuv ibidem etiam dicta sunt Gerardus tunc peregerit, cum adhuc Blandiniensis cojuobii prx954, fecturam gereret, hac indubie ante annum
,

281 Itaque, si opinioni nostrge obsit laudatum favet ei aliud , Arnulphi JunioiHs diploma
,

non c '"'".
1

ad tertiam usque Decembns diemjam $roveGtum, Supplesese non abdnarit. Vcrvm, \nquw, in Mireiparte 2, pag. 941 exstat mento ad diplomata diploma, quo Amulphus 77, Fhindrix comes
Arnulbeneficia abbatia? Blandiniensi ab avo suo pho concessa commemorat atque amplificat tltud
;

quod jam proxime memoravi, a Wicmanno cocum et hoc utpote mite emissum. Attamen annum Christi 962 cum anno regni Lotharii, Francorum regis, decimo quarto perpcram con, ,

J"

nectens, in notis chronicis, quibus signatur, paillud utique nostram de riter sit corruptum
,

autem
1

cltrouicis in fine htsce signatur notis Blandinio n Kal. Febr. Actuin publice in coenobio regis (FranIndict. xv. anno xvmi regni iuclyti Lutliani, et regiminis domni abcorum scilicet) "Womari xx. Jam batis (Blandiniensis nimirum)
.

tempore initi a Womaro regiminis opinionem non magis firmat, quam eam infrmet memoratum Arnulphi Junioris Flandise comitis (Uploma. Ilaque, missis diplomatis, tam quze favent, quam qune adversantur opinioni, qiur initum a Womaro Jttandiniensis cmnobii regimen E
,

cum anno

Franvero annus decimus nonus regni Lotharii diploma datum notatur, corum regis, quo dictum partim cum anno 972, partnv <um sequenti conjungitur
;

954 aut altero posteriori componit, illam ego Vita S. Guduwali, utpote ab auctore ex dictis valde antiquo fideque digno conscripta, unice innixus, absque utla,

quemadmodum jam
;

quapropter,

niensis abbas, si

cum Womarus non ante annum 954, ad

,

Btanditertiam

supra

autem puto,

usque Decembris diemjamprovectum, ad abbatiee Blandiniensis prxfccturam fuerit promotus, anno 972 et seq. 2 Kalendas Februarii vigesimum
regiminis sui annum nondum egerit, necesse est, ut hoc ille jam ab anno 953 gessisse statuatur. contra Ita ex prxfato diplomate potest argui conobii prwfcctuopinionem, qua Blandiniensis
rse resignationem,

Womaro per Gerardum

954 non accidtsse
,

ctam, ante

annum

faarbitra-

mur.
nulp/ii

ii,Fiandri* //, Planiri*

JJJ5
argui,

D"

Arnulphi II, quas ptandrix comitis f notisesse cormptum. Annus enim regni exhibet,
280

Verum

respo?\deo, objectum

diploma in chronicis

futurum mihi etiam hic propense assentiantur, quicumque, quae supra ex Viia S. Guduwali protidimus, attento animo perpendcrni! Atque ita jam habemus, Gerardum non citius quam anno 954 Womarum in abbatia Blandiniinquies, ensi sibi substituisse abbatem. Verum, serius non fecit ? Sane, ut an id etiam Sanctus mihi equidem apparet, niltil impedit, quo minus etiam id ille vel anno 955 vetsequentis initio fecisdicta hic moror se credatur. Neque enim ob jam citius collocat, vel, quod vel Sanderum, qui rem Arnulphi Junioris etiam Sandero hic consentit, comitis diploma plus semel jam memoFlandrise Guduvmli et ratum. Et vero cum ex dictis SS.
feci,

tergiversatione amplector
ut

Lotharii,
diclione

Francorum

regis, decimus, nonus, In-

quo datum signatur, annotatus num Christi 972 desigriat. Fuit adeo prsefatum Februarii foploma, vtpote quod etiam 2 Katendas
,

955 Berlulphi transtationem ante annum forte hicque tunc cum xllam fecerit Gexardus non ccenobii prxfecturam adhuc fecit, Blandiniensis anteannum tenuerit, consequens est, ut hac forte
, ,

datum notatur
,

xxxi Januarii die anno 972 chronicis,emissum. spectatis, quasprsefert,notis

,

'

Jamvero, cum Lotharius Francorum rex pndie dictum ldus Novembris anno 95 1, ut jam supra inceperit, nequit cum anno Chnsti, est, regnare annus ad xxxi dumtaxat Januarii provecto quo etiam ex regni Lotharii decimus nonus
,
,

955 sese non abdicarit. usque 955 yc- 2S2 Nec tantum ad annum * ad sequentis usque inxtium Blandw- mprvflcit rum etiam prsefuxt Gerardus. eum au(em ld ensi ccenobio forte adhuc abbas enim ex dictis SS. Bertulphi et Guduwati v

diptoma signatur, utlatenus componi, ut annorum compufacite deprehendet, quicumque Hinc porro consequitur, ut, quod tum inerit. in objicitur, Arnulphi Junioris diptoma
dictis

Gandam corpora sub anni 955 finem Bolonia Blantranslulerit, tuncque, cum hoc fecit, forte nihil sane obstare dmiensis abbas adhuc fuerit, dicti anm 956 imtio videtur, quo minus etiam cccnobium adhuc gubernasse,credaBlandiniense

Cum

nobis sit corchronicis, quas exhibet, notis certissime ex eo ntlnl habeatur, quod ruptum, ac proin ut qua Gerarsat valide militet contra opinionem, non anle annum 954 abbatiam Btandinidum ilh pr&feensem abdicasse, suique loco abbatem statuimus. Adhxc, ut etiam dicisse Womarum, Codice Doploma diplomati opponam, Mirseus Piarum cap. 35 exhibet diploma, quo nationum tmperatoWicmannus, novi castn Gandensis ab structi comes, monasterto Blanribus Germatiicis illud autemhis diniensi dat villam Theslam Acturo pubhce in notis chromcis fine munitur Novcrobris , KalendiS Blandinio roona.t.no dcccclxii. Indictione v. anuo Verbi lncarnati
;

Blandimensem ultra annum tamen 956 tur nefas videtur. Etprotrahere, eius prsefecturam Cameracensi episcopo, enim Womarus a Fulberto

quemadmodum secundum jam

,

dicta
;

apparet

Blandiniensis abbas fuit ordinatus ut id non serius est consequens

j

hinc autem

quam anno hunc enim annum vitani ultra 956 evenerit in Chromco diserte non produxisse Fulbertum, omnibus )am exaffirmat Frodoardus. Itque, anno 954 vet 955, aut cerpensis, Gerardus vel anno 956 abbatiam Btante non serius quam
, ,

Womarum subdiniensem abdicasse, suique loco cum hoc fectt jam stituisse, videtur. Porro Bavomanx dudum etiam, ut apparet, abbatuv regimineseseabdicarat.EtenimFolcuinussitpra

DIE QUARTA. OCTOBKIS

291
AUCTUM C. B

A adhuc

laudatus, Bertiniensis monachus uudor tn coxvus, apud Bouquetum tom. 8 Scriptorum pag. 216 scribit in hsecverba Sithiensi Chartario adhuc recitata Ann. mmaii abbas Wido,

supra

<

quianimisvana^juventuti.syiiudhisectabatur.apud cognooomit.in (Flandrix sciticet, krnutphum incusatu, abbatia (Silhxensi mmento Magnum)

XXIII. Monasteria, quibus adhuc prseest, ultimo visitat, Bronium

se
recipit,

ibique ultimum diem

mirum)

est fraudatus, etsancti

Bavonismonasteno

claudit.

abbas est destinatus. Ipcnus Folcuino fereconsentit,in Ghronico fec jam pariter dudim,uta P - Sithiensicap.% per verba, quie supra et,abhatia Qui (Wido) promovar adhuc reciiavit sic scribens ,"e juvnitutis bu gaudia tus in (SUhiensem) abbatem, tM;""r quam ob rcm fuit binc a B-

^erardus, jam abdicato Blandxniensis Llbii regimine, nonnullis adhuc alii.

ctis

cceno- Mn.ru*,,

/5 ,, ;

Dimium sectabatur

(Ftandrm Gerardo depositus, vixque comes ut eum permitteret potuit, cet) Arnulfus obtinere ins.stente alium locum promoveri sed finaliter.
vxdetx-

ad

S. comite, translatus est ad abbatiam

Bavoms Gau-

densis

Iperxus ubi sane tam Falcuinus, eoipso anno,quo ob indicarevidetur, Widonem administrationem prxfectura Sdhiensis
j

quam

quam Blandiniensi abbatia certe non senus abdicavit; pluribus aulem cccnoanno 956 sese quando dioinitiu, biis adhuc abbas prmeral, diem, imminere sibi vocationis seu mortis suee anno 959 evenit, quique proinqui ex dicendis biennio de Gerardo, cum anno 956 aut forte sese abdtcaret, circiter citius abbatia Blandiniensi
imminens nondum
erat, quemadmodum hinc, videloqui velimus, concludendum si in rigore cum jam voUtut sit, Gerardns eqv.idcm,

ineptam
post

aut certe brevx camobii a Gerardo fuit dejectus, abbatis munere accepxsse gu-

Bavonianum

Flandrxx bernandum. Tunc scilicet Arnulphus, plane, quo Gerardum compteB comes ex singulari

Sancti ctebatur, affectu Widonem exauctoratxone ex sua a Sithiensi prwfectura hic

nepotem, ne

tur plura adhuc modecationissux dies immineret, Sacro itaque, inqmt de Gerarccenobia.

rabatur

nimium

afftigeretur , Bavoniano id permitteret Gerarvoluerit, simulque, ut fieri fore, ut <egre, induxerit, spe facta,

camobxoprxficx

dum, utut

doctus sinramme prffldo num. 77 biographus, vocationis suse, quo noscens imminere diem redderet villicatioms comvidelicet et rationem coenobia framisss; necessarium duxit et utile, snb reg-imine, serevisere degentium suo

palrui sut, Gandse Wido sub ipsiusmet Gerardi commissam sibi abbatiam aptius existentis, oculis Wido gubernaret. Jamverocum

trum

curarum onerosa seque deinceps esuere tot idoneum procuratorem sui vedine, atque
ao

grav lC e

prudentiusque regxmxne annoJM exdiclis abbatix Sithiensis consequens est ut iltum fuerit a Gerardo dejectus, non diu admodum post tunc Sanctus, aut certe prxfeeerit abbatem ac proxn

substituere. Sanctus erunicuique camobiorum obilus jam non multum amphus a die

sui abesset,

Bavoniano coznobio
ut tunc,

cum Womarum

abbatia anno ex quenti abbatem constituit,

bii

sui loco in Blandiniensi sevel 954 vel 955 aut certe dictis ccenodicti Bavomam

abdicasset, quamvis, reqimine jam dudum sese quamdam adhuc in canout apparet, superiorem biumillud, quemadmodum Porro quid dexnde cum testatem sibi servarit.. spectet, de Widone factum hoc aTGerardum non ccxnobxum quxet quamdiu hic Bavonianum sx ad Blandinxensxs etxam

plura adhuc, uti hisjam moderabalurccenobia, verbismnuit biographus, abbatis officio. atauc id quidem, ut apparet, Sanctus omnib^ / smgu- ,,,., aiimc Quamvis enim biographo procu- ,,-. lisoctodecim ccenobiis , qum a munere verostm^ abbatis rasse dicitur, proprii
,

cvm

recitahs

quo minus nonnulla

*^>J
sxle

J>" ,am a a bemasse officio. Et quidem secundum potest, qurm hoc nonune dubitam nulta ratione ,,met
l

nihxl tamen obstat, cdictis non prxfuent, exhis abbahs "dalur

rexZt, etqui tandem ^vfecturam fuerit promotus

et

Blandiniese,Cellense,Sith^srl>,u-,,u,n bwgraphus per Mosomense gubernaml. Adh.vc morli jam vtctnum.ver.

7<Zbia, qulsanctum,

lectorem pro his omnxbus curxosum xn Christianx auct* sonptores rum et ad Galli* Bavonxarns remUBlandiniensxbuset senem ad Sanctum spectantium

**%*: ad Sande

bVsuprarecitatis visilasse

scribit,

veroszm>Mer

^Ztaxat
tunc

int**,

MatLs
,

tens

rerum

Sw dus abbatts prxerat officw. qux Sanctum singuhs canobus, aperte edicat, ssepn,sui loco prxfec*. vis,tavit, idoncum
.nequeenimsingulisqv, curalorem seuabbatem

^%'^ZZ
ex.sUmo

quod

prosequor.

vZZit.ctenobiisabbatemsuilocopotv',^!,^ abbasamphusnon his ipsemet ficlre sivel uni ex fi speetato bwgrapho Sanctus,

pZfuLet.

Itaque

ccenobns, nostro- pluribus adhuc immmeret, abbatis ZorU dies

cum ,ams,bi
et

V^crato^
quo
*
<

Verumqux qualiave JrcZanJillorum

itta

fuere cvnobia.

sese

regmnne Gemdua

GSD

ut mthi eqmdem dicavit? Fuerunt ex iis, ttZdum non apparet, Cettense 8

du-

S. rosimititer etiam Elnonense

cense et Sanctus rint islamonasteria,

tem, quamsibipropinquam,

*- f^-f^T Marchianense. Ast sive **"* quono

ommbus

magis prxparatus exspectaret, ceque demde Deo ac existimavU, huncque

sub se adhucconstxluta.quosuvjvUs v,s,tavU,

.^^2 ^'ZZt
:

f^^dt^sese abd.ca e,
loco suu
ut,

ido-

neum

prxficeret abbatem,

exbw^

292
AUCTOftl

DE

S.

GERARDO ABBATE BRONIENSI.

neqo

C.B.

graphi verbis nunu praeced.

txo colliges.

recitatis facili

quem Sancto emortualem

Bronium
recipil.

se

neum praefecit abbatem; verum etiam aliter nsdem non parum profuit. Id biographus num.
79 his verbis declarat : Sing-ula filiorum coenobia perlustrabat paterna sollieitudine; quos et super monastica commonefaciens relig-io-

286 Nec tantum Sanctus in illa ccenobiorum, quibus adhuc praeerat, visitatione singulis ido-

ponit, recte cum Indictione secunda, ut computanti patebit, cum concurrente seu Epacta solari quinta et Epacta, lu-

nari scilicet, vigesima conjungit, uti ex iis, qua> Josephus Scaliger lib. 7 de Emendatione temporum pag. 776 et tribus seqq. docet, quisque,
opinor, facile intelliget.

ut

288 Verum,

utut omnes

cum anno

959,

cum quo

imbuens divina eruditione, exhortabatur eos disputatione, ut adversus jacula terg-iversantis satana^ servantes unitatem pacis et concordia^, quasi armati ag-onista? semper starent in acie. Gerardus ergo in
multifaria

ne,

ubertimque

phus, optime congruant,

hae notse chronicse nonautem eas componit biogra- ut Mabiihnu, tertiaque Octobris dies

anno 959 in diem Lunse inciderit, sunt tamen, qui contendant, Gerardum nec tertia Octobris die, nec anno 959 e vivis esse sublatum. Ac

hac visitation'e, qua monasteria sub moderamine suo adhuc constituta visitavit, enixe etiam religiosos illorum incolas ad pacem et concordiam est hortatus. Norat scilicet, plurimum
interesse, ut haec, utpote

firmissimum charitatis

vinculum, studiose ac sedulo a religiosis hominibus servetur. Nec tantum providus sollicitusque Pater ad pacem animorumque concordiam adhorB tatustuncest monasteriorum, quse vi$//<< r</ religiosos incolas verum etiam omnia recte composuit, quse ad bonum illorum faustumque regimen possent conducere. Ita omnium, quos curse suse commendatos habebat, salutem curabat perquam sollicite; cum autem omnia,quse eopertinere arbitrabatur, sedulo curasset,moxad suum Broniense ccenobium, ut ibi dies suos quiete sancteque finiret, est reversus. Omnibus igitur, inquit mox, narrata ultima, quam Gerardus fecit, monasteriorum visitatione, num. 79 biographus rite composi,

primo quidem, quod ad tertiam, qua Sanctus obiit, Ociobris diem pertinet, vidt Mabillonius non hac, sed quinta Octobris die Sanctum excessiseevivis. Etenim insuisadS. Gerardi Vitam Obserrationibus prseviis num. 9 sic scribit Hujus (sancti Gerardi) obitum omnes cum pri:

mario Epitaphio,
(quod marmoreo
nus)
tertio

hic

ad

Vita3

calcem

edito,

sepulcro incisum
Octobris
lib.

Nonas

narrat Molastatuunt. Adhaec

46,

Annalium Benedictinorium

num.

18 in

eamdem
Gerardus
Octobris,

sententiam haec de Gerardo ad

annum

959 litteris

mandat

hoc
ut

Post hasc animam efflavit anno, et quidem tertio Nonas notat ejus Epitaphium Vita3 sub.-

tis,

cumque
rexerat,

pastoribus

Pastori

summo
spiritu,

ovibus
cunctis,
dile-

commendatis,
qua3

Beatus

pauper

ditioribus

postpositis,

ad

ctam
287

paupertatem g-audenter remeat monasterii

Bronienibique breve po$t

extremmn
lertiu,

diem olaudil

Quod

Hinc jam collige, verosimiliter ultimam qua de hic agimus, monasteriorum visitationem paucis dumtaxat mensibus ante Gerardi obitum evenisse. Evenit enim proxime ante Gerardi ad Bronienses suos regressum Sanctus autem tunc, cum Bronii obiit, non diu admodum,
illam,
;

jectum, adeoque Eeria parta, non secunda, uti habet sequens ibi additamentum. Vult ergo Mabillonius, Gerardum tertio Nonas, id est, quinto Octobris die, ac proin feria quarta seu die Mercurii, non secunda, seu die Lunae obiisse; idcirco autem scriptor ille hoc vult, quod diem illum ab omnibus, atque ab i^isomet primario Gerardi Epitaphio, Vitae subjecto, Sancto nostro emortualem statui existimet. At vero mirum est, quantum hic hallucinetur Mabillonius. Etenim nec scriptores omnes, nec ipsummet primarium S. Gerardi Epitaphium, quodad calcem Vitee subjungit biograplius, quintam Octobris Sancto statuit emortiialem. - s Meyerus in Fiandriae ium Annalibus, tum Chronico ad annum 959 sic scribit Eodem
:

ex scriptoribu*

anno
ris

(959

scilicet)

tertio

die Octobris

sing-ula-

ex duobus ultimis biographi numeris colligendum videtur, ad Bronienses suos fuerat reversus, ut adeo nec diu ante Sancti obitum, ac proin paucis dumtaxat ante hunc mensibus monasteriorum jam memoratam visitationem feuti

idemque unicum pietatis ornamentum Gerardus Cellensis, sanctus appellatus Gerardus, diem clausit. Meyero assentitur Fisenus, in Ecclesiee Leodiensis Historia pag. 221 Singula rursum coenobia (Ge- F ita memorans
vir

exempli,

Po7'ro Ger?irdus, Bronium jam reversus, nihil habuit antiquius, quam ut, quod in aliis monasteriis jamfecerat, in Broniensi quoque, quse ad felix hujus regimen spectarent, recerit.

rardus nimirum)

sibi

proposuit
et

lustranda. Qui-

bus omnibus

rite

compositis,
Pastori

pastoribus una

cum
tus
riis,

ovibus
Vir,

summo

pauper

spiritu,

commendatis, beaditioribus monaste-

cte

componeret

vectiori setate

tandem proviribus, migravit ad Dominum.

;

quo

facto, fractis

Docet hgec num. 80 biographus, idi etiam annum et diem, quo Sanctus vitam hanc mortalem cum immortali commutarit. Verba, quibus hoc postremum docet,partim siylo soluto, partim ligato innexa, hsec sunt Deposito frag-ilis tandem velamine carnis
:

gubernaverat, derelictis, ad amicam Broniensis raonasterii paupertatem se recepit. Ubi animo sancte composito, carissimis sodalibus bene precatus, v. Nonas Octobres, id est,
qua3

Christi

lucifluam

Jesu transmigrat in aulam,

Octobris die, obdormivit in Domino. Ita Fisenus, qui sibi et Meyero plures etiam alios scriptores quantum ad tertiam Octobris diem, quam Gerardo emortualem statuunt, habet assentientes, quos, ne rei passim sat notae probantertio

quando lux tertia mensis Anno ab Incarnatione Domini dccccux, Indictione n, concurrente v, Epacta xx, Feria n. Sanctus ergo anno 959, tertio Octobris die exPrasnitet Octobris
cessit e vivis quse quidem dies anno illo in diem Lunae incidit, ut Feria secunda obiisse Gerardum, recte scribat biographus. Nec tantum tertiam Octobris diem, qua Sanctum obiisse, docet, recte cum die Lunse, verum etiam annum 959,
:

dae

nimium immorer
ait

praetermitto.

Quod jam

ad primarium, quod Gerardi

quodque, ut
tio

Vitse subjtcitur,

Mabillonius, Sancti obitum terest, die mensis hujusquinta statuit, Epitaphium pertinet, per hoc haud dubie scriptor ille aliud non inteliigit, quam sex versiculos supra ex partejam reciiatos, quibus Gerardi Vita a biographo clauditur neque enim Vitse Sancti aliud quidquam, quod epitaphii lo-

Nonas

Octobris, id

cum

DIE TERTIA

n(

TOBRIS.
Enituit multis millibus unus homo.

293
1UCTOM

A cum

subjectum invenio. Adhxc queat habere Mabillonius verbis moxsupra adhuc recitatis sic Post hflBC animam efnavit Gerardus hoc habet
, :

C.B
transiit

Quid
Sol

moror
Idus,

Octavo

Septembris
petit.

anno

et

quidem
,

tertio

Nonas
,

Octobris

ut

novus occasum, sole ruente,

istis
:

notat ejus Bpitaphium Vitae subjectum, adeoque uti habet sequens non socunda feria quarta ibidcm additamentum. Additamentum, quod hic

Alterum vero

Quod
Ut

caro

sit

famum,

flos fseni

gloria carnis,

Pagina

memorat Mabillonius

clausula est supra huc qua indicatur, quo anno, qualnditranscripta, solari, qua ctione, qua Concurrente seu Epacta qua feria Gerardus Epacta lunari, ac tandem versicuobierit illa autem Ctausutaprsefatis sex adeo Mabillonius lis proxime subjungitur, ut hos quod, ut ait, intelligat per Sancti Epitaphium,
, ;

Bifnota docet, et Pater istc probat. famum viruit cum tempore veris in her-

ba,

Et quasi

flos

fami floruit ejus honor.

flos

Aruit hoc f;euum,

ejus decidit.
aret.

Abbas
ad

Gerardus viruit, Septembri quintas

bras,

floruit,

obit.

sol

cum

declinat

um-

ettxSanoti
epitaphi

Gerardi obitum tertio 290 Verum versiculi

ter u
-

Nonas Octobris
illi

statuit.

Spiritus e

carnis carcere liber abit.

Gerardi obitum non

pctyeram
d
a ?l?
o'c,o-

tudie,

Octobris, id est, quinta mensis hutertia die sed quinto Nonas Octobris, id est, die statuunt. Etenim duo ultimi ex rnensis hujus transcnpti de dictis rersiculis supra huc jam

Nonas

Talia sunt bina epitaphia, quse Sancto nostro ex uti dictis aflingit Sanderus. Verum S. Gerardus,

Gerardo sic habent

Prasnitet Octobris

aulam, Christi lucifluam Jesu transmigrat in

quando lux tertia mensis B ubi sane Gerardus non tertio, sed quinto Nonas mensis id est, non quinta, sed tertid
;

ex jam disputatis liquet, omni dubio procut tercum imtia Octob?*is die mortatem hanc vitam mortati commutavit Gerardus autem, cui bina secundum horum illa epitaphia concinnata sunt, octavo Idus Septemhn.. id est, quidemprimum vero e sexta mensis hujus die secundum alterum Septembri quiutas sol quinta ejusdem mensis die,
; ;

Octobris,

cum

declinat ad umbras, excessit e vivis.

Itaque hujus die obiisse, appertissime declaratur. quod laudat Mabillonius, Genec Epitaphium, id est, quinta rardi obitum tertio Nonas Octobns, ut adeo is scnptor, qui mensis hujusdie, statuit, prxfato nihitominus ex dictis diem itlum tum a GeEpitaphio, tum ab omnibus scnptonbus
certissime halrardo statui emortualem affirmat, Gerardum quinta Octobris lucinetur, ac proin ut Porro Madie obiisse, perperam contendat. dum non minus etiam hallucinatur,
billonius

Uinc

sit,

ut

neutrum ex

dictis Epitaphiis iv,<i"od

Gerardi nostri epitaphium esse. axdumem quod Vitam etiam eadem de causa in suis ad Gerardi prseviis num. 9 censet MabilloObservationibus insuper ibidem nius. Verum hic scriptor aliud ^uodGerardi nostri certo suppeditatEpil<>p hl ""
, >

JJ^JJJ^

est,

quodque sic habet Clarus ab Austrasia

.

geuerosa

stirpe

Gerar-

Gcrardi epitaphium, verbis supra recitatis ait, marmoreo Sancti sepulcro incisum quod lauddt, auctor in Natanarrari a Molano. Etenim hic Sanctorum Belgii ad iii Octobris diem ,
libus
dictis primabioqraphi nostri versiculis, qui ex Mabillonio laudatum epitaphium rium Gerardi a ita dumtaxat constituunt, ex parte transcriptis
,

dus l"CO. Sanctus in hoc humili condidii ossa Gaudeat omnis plebs tali defensa Patrono,

mox memorat

Annus

depoaitionia

marmoreo

ejus

inscriptus est nongentesi(sancti Gerardi) sepulcro

Usquinquageeimusootavus; quibus verbis proximease non designat biographi versiculos Mabillonius laudat, niscriptos, seu illud, quod

sane

Atque suo plaudat Bronia terra duci. Miblevatus in feretrum anno cmlviii Obiit ut taudatus Legitur hoc epitnphium mcxxxi. in S. Gen Mabillonius etiam monet, Bronii supertumulo seu mausoleo, quod ibidem adhuc Hierogazophijlacio Belgicopag. est. Rayssius in Obut P5 de Gerardo scribit in hunc modum cuux. Siffebertus ut refert anno Christi inscriptio, quam Ma.morei tamen sepulcri ejus
,
,

vidimus

in

cryptis

monasterii

ecclesiffi,

notat
Se-

longe dicersum, Gerardi epitaphium, sed aliud huc transcribendum, in quo Sanctus num 202 statuitur, uti paanno 958 obiisse, perperam
tescet

annum cmlviii. Quinto mdcrimarmorei inscriptio, quam

Rayssius, diversa
epitaphio

Nonas

Octol.r.s.

<rmora p verosimilHme non est a Sancti

htc
-

qux mox dicam, cum de duobus qustSanderus in Gandavo suosepaepUaphiis, BlandiUb. 4, cap. * in abbaUbus
ex
iis,

rlm

proxime hucjam transcrtpto, aut ms subaclausulaprosaica,quatuorilUrs n sr lctohee voces, Qumto Nonas jecta, a qua tamen hescio an hic Mabillomum. bris, absunt apud
,

excJo

niensibus exhibet

sanctoque Gerardo

affingit,

ctum

*!**
tpiiaphiit, qu.r

o sermonem. MiLubetamboillaepitaphiahuctranscnbeye.

Uiut sit pro dte -. Gequse Ra>/ssio, seseinscriptionem, S^mortualiqumtum V ^OctobrtsnoJ

obiisse
velit,

studio

omisertt.

Gerardu dbju
4icantur,

p mmum

Jiis

Praeteriens
tis

versiculis concipitur flebile raorhic siste gradum, lege

:

Carmen, infequali claudicat ingens impulit naviculam fragor Petri ipsum

Excutiens

ecce pede.

Sanctus migravttad Dojam supra de die, quo J st*, dtscutto nunc, minum, saUs sicperque actum

^lniividisse^serentifide

n.hm

^r

>

Znl^emJemnotathuojamtr^
9d9,

vero annus Sancti emtaphium, an noster stgnat, Gerardo emorcla-

quem ex

Nautam
Patrem
,

dira procella

rapit.

Gandavum
ram

personam

Galha
ruit.

SZgraphuS d %toZTTAnn*mus

*%

Ecctesiasticis

lucerna, simul est extincta Axdene optimns inter oves Occubuit Pastor tollitur; orba ^bbas e medio Gerardus aula manet. Patre suo Petri flebilis docet, omnibus omnia decet, et Paulus
et Lucens

Verdidit, Ecclesise

magna columna

quse, senidrro Bronii incisa,

>'<

,am

''

^'

Ut

factus

294
AUCTORt
C. B.

DE
cum anno

S.

GERARDO ABBATE BRONIENSI.

bas praeerat, verosimillime etiam exstiterit, hac n que occasione ztsus fuerit, ut S. Gerardi canonizationem a Pontifice flagitaret. 295 Ita existimo, quod certe Bernardus, Hil- 714* exemplo, a S. Godehardesheimensis episcopus, qui Leodium pariter tunc di canonizavenerat, ea opportunitate ab Innocentio summo tione
petito,

moti

959 Sancti obitum conjungunt. Et vero hoc, ut mihi equidem apparet, non im-

merito faciunt. Posteriorem enim hunc annum biographus nosterin Clausula supra huc transcripta, qua lucubrationem suam terminat, Gerardo ex dictis emortualem statuit is autem hic potiorem fidem quam praefata instriptio idci?'co meretur, quod ex dictis anno circiter 1038 ac proin seculo nondum integro a Gerardi sctate elapso lucubrationem suam adornarit Inscriptio autem non ante annum 1131, quo ex diccndis sacrum Gerardi corpus elevatum fuit, ac proin
;
;

Pontifice S. Godehnnii Eildesfieimensis episcopi, anno 1038 vita functi, canonizationem fiagitarit,

ut translationis et

cti scriptor
',

miraculorum hujus Sananonymus apud nos tom. Maii pag.

i

num.
,

8 diserte tradit. uti

et

cientia

Verba ejus huc faquo qumdam, nonnulla alia

,

non ante bina fere secula a Sancti obitu elapsa nulo ejus seu mausoleo fuerit apposita, uti liquet ex eo, quodnon tantum (adi num. prseced.) annvm vuTdo c??iortualem,verum etiam annum, quo Sancti corpus de terra elevatum est, signet. Adhsec nescio, an, Inscriptionem illam tunc tantum, quando Gerardi corpus elevatum fuit, tumulo cjus fuisse appositam, colligi etiam non debeat ex ipsis quatuor, quibus partim constat, versicidis num. prxced. pariter huc Iranscriptis. Itaque ob jam dicta Gerardum non anno 958,- sed 959 obquot ut faiisse, cum biographo nostro statuo
I

quse bent
est,

jam
:

dicta sunt, probent, describo. Sic haIn Leodicensem civitatem curia indicta

ubi
fere

Innocentius

Papa

cum Rnmann
cum
Theotonicn^

Eccle-

;.

sia, et
et

mngu.i parte
de

Galliaj

Lothario rege
repionis

univcrsis episcopis

convenerunt; ut per Petrum siae

pam)
liter

perpetrata

Rnmnnae EccleLeonis ( Anacletum antipaqui tum tcmporis Papatam

violentia
,

sibi violenter

illud

usurpavit , pertraetarent; et quain templo Domini positum, idolum

elaborarent.
,

destruerent
ut

ciam, partim etiam moveor ex

959,

eo,

quod cum anno

scriptor in lucubrationis siuv Clauhuc transcripta Sancto emortualem sula supra stuiiut, alies omnes notae chronicx, quas in ea pariter svppeditat, IndicUo scilicet secunda, Concurrens quinta. Epacta vigesima ac Feria secun-

quem

is

Eactum igutur est E Dominicam LiETARE LIierusalem (Dominicam scilicet quartam Quadragesimse quse anno 1131 in xxix Martii incidit) ad
,

ad

t:im praedictam civitatcm multi Catholici viri cum Apostolico, quam cum rege con-venirent
,

et de
ter

communi

statu

Ecclesiaj pertractMrcnt. In-

quos
,

prsescs noster

Bernanius

Hildcsheiassi-

da, optime ex dictis congruant.

mensis episcopus) com majoribus

stens

no.strae

opportunitatem ultro sibi oblaipsura Apostolicum cum omni cnria Rotam man.-i BggYedittfT, Yitnque Patris nostri (S. Godehardi nempe, Hildesheimensis olim episcopi)
videns
,

XXIV. Corpus
hujusque in
Broniensis

Sancti elevatum,

ofrcaaD

ipsie

reoitatur,

honorem

abbatia

sia Dei cnnoni/.ftur,

tur.

et nt per emn in E^ccledevotissime preces fnndun-

favore affecta.

A lexander,
Leodicnti
episiopus,
S.

acuerat iam Jncuerat jam ab anno

,

9119 9.'i9

sacrum

S.

Uerar.n Gerardi
,

Gerardi

corpub7un utrtfj* t corZ unu ampliits sesquiseculo in terra re* tandem ab Alexandro, quando conditum Leodiensium episcopo, anno 1181, Innocentio
II,

corputoccatio
>ir.

Pontifice, mandante, e tumulo fuit levatum quse elevatio olim ex summi Pontifins cavel etiam dumtaxat consensu facta,

summo
:

Occasione itaque conventus seu synodi, hic expontiui Innocentio II prsesente, Leodii celebraLv, cui et ex Innocentii >nm, II P(l]n ipsemet inierfuil, usus est Bernardus, HildeS- dato, heimensis episcopus, ut S. Godehardi, Hildes^,,^-,^,.,,^,^,,,. heimensis olim episcopi, canonizationemasummo Pontifice impetraret [Ir,cporro, ut jam znnut, ^neivntiii-mnwt vnihi fit, Etrtitnum Broniensem verosimiltimum mihi fit. Ehrni.num Bromensem abbatem, utpote qui etiam Leodiensi il ti synodo ex dictis verosimitlime interfuerit, occasione illa Gerardi canonizationem vel sponte sua, vel Ber- Y nardi, Hildesheimensis episcopi, exemplo imptd-

71"

imperio
ligere

nonizationis loco habebatur, uti

pronum

est col-

ex iis, qux Benedictus XIV in suo de SerCanomzaq vorum Dei Beatificatione et Beatorum J
tione
lib. 1

sum, asu?nmo Pontifice, Innocentio II, fiagitnsse, huncque deinde Alexandro, Leodiensi episcopo, lorum S. Gerardi coiyus de terra levaret,
dedisse in mandatis. Ebroinus, inquit in Leout diensis ecctesix Floribus pag. 44d Fiscnus, venerattonem e terod corpus Ger.-irdi S.
ra
edncrr.hir,

cap. 6 et seq. disserit.

vel

Nullum invenio

auctorem
S.

monumentum antiquum, ex quo

qua ratione quave occasione sacrum

certo rescias,

contigent. Gcrardi corpus de terra tunc levati id ego hac occasione verosimilliUtut tamen sit, Ponme factum, reor Innocentius II, summus Cardinalis S. Angek, antea Gregorius
:

nnno

mcxxxi
,

obtinnit.

At

ve-

an Pontifcx tunc ro qucvri hic Leodii adhuc existeret, e terra ad venecum

jam

potest

tifex,

/ Anacleto antipapa Romx omnia anno LI80 venit in Galliam, indeque compulsus, tempore, ad Loanno sequenti, Quadragesimx imperatorem coronatharium II, quem postea contuet Lotharingiv regem se
<

turbantc

Firationem S. Gerardi corpus jusse?nt educi. ecctesise Leodiensenus mox iterum laudatus in
sis

Historia

lib.

10,

num.

sic scribit

Cum

vit
Ift

Germanix

turus

Pagium in Cnlicis ad Lothano tam Loannum 1131j frequentes cum Francix episcopi Germannv et tharinqice quam advenerant. Quid plura? Hos in-

inter/u\onventui seu synodo Leodii habendee

Eo tum

(Innocentius scilicet II Leodii imperarat, S. Gerarret, Alexandro epfecopo corpus terra educeret sacrum di Broniensis actn mull quo promeritos vita sanctissime mortem prodig-iis honores religiosias morPontifex
.

(adi

post

tales

ter

Fisenus in ecclesix Ebroinus, qui tunc, ut 446 in Broniensium abLeodiensis Floribus pag. monasteno abCatalogo docet, Broniensi

abbates

rependerent, atque ubenus (si X.imini Eam esse videretur) ab ill<> beneficia referrent. non infreqnenter e ca3lo nunUei volUtttBtem, reliffio tiatum fuerat. Paruit Messander ingenti ordinnm omnium concursu. Vult ergo
3oque

batum

DIE TERTIA OCTOBRIS.

A

295

Pontifieemjam Fisenus, Innocentium summum Leodii adhuc versaretur, Alexandro tum, cum sacrum Leoiliensi episcopo dedisse in mandatis,ut veneratwterra ad fidehum S. G<-rardi corpus e

Ui

Sancti corpus e terra levaref

AUCTOR*:

nem
q

educeret.

uod

hic,

eum

Lcodiicuc,
de

f",""

Verum id Pontificem non tunc, sed posttanlum>cum e odem anno 1181, mense Octoea dedisse in manbri Remis celebravit concitium,
2 97
datis, verosimilius idcirco reor,

quod etiam pe-

Godehardi canonizationi assentin, tit<r S rem distuh Leodii adhuc esset, noluerit, sed concilium, quod in pj in lempus, quo Remis ximum S. Luccv festum seu octavam decimam Germanic?, LothannOctobris diem indixerat, a
qiic

cum

mandatis dederit, fuerit verosimillime ea solemnitas vel mcnse Novembri vel Decembri proxi me sequenti peracta. Sic existimo, quod ob jam dictavero.st,,"lh',)e non ante concitium Remense, anno L131, mense Octobri ad fmeminchnante, celebratum; indubie autem ipso anno 1131, quo hoc concilium cetebratum est, summi Pontificis jussu fuerit peracta, uti nune, quemadmodum me facturum, supra spopondi, probare
aggredior. scriS99 Ajnid Martene Cottectionis vetcrum pt&rum tom. i, eol 707 et quinque seqq. exstat Piarum doCharta, quam etiam Mirxus Codice
nliex aiarla
i,

Aiexand,

Francuv aliarumqueregionu,,,

r, IIS copisce-

lebraretur,

quemadmodum

Translationis

et

Mi-

raculorum S. verbis, num. 29o supra laudatus diserte testatur, hxc num. 9 subdens huc transcriptis, proxime
K^manfe
Bi in

Godehardi soriptor

mmym

nationum, cap. 8:5, aliique monumentorum antiquorum collectores saltem ex parte exhiben/ 1131 ab Alexandro, Leodiensi episcopo, anno
siemissa, uti in ipsiusmet toartm fine expresse aulc< lum imtio, tum congnatur; hujus 'ierartextu apertissime indicatur, saerum 8.
<

[Jjjjj
pag
,

geneSed cvim coneuetudo lit tunc Sanfctofl Dei canonizare, quod ,,.,!, ocmcilio
t.mporis in Reinenscm Lucjt indictnm fuerat
civitatem
in
festo
S.
,

di

accepto

consilio,

pe-

de S. titionem ecclesioe nostrse (ffiidesheimewsis canonizatione) usque in prredictum Qodehardi distu(Innocentius II, summus Pontifex)

corpus eo ipso die, quo Charta ilta e?nissa summi Pontifi- E fnt e terra, atque id quidem fuisse levatum. Verba, quibus id in cis )ussu, num. 306 huc transcripta incontextu fit
,

locum
1,1

inH><r hsec sunt venies; quibus autem id fit Trinitatis. individme sanctai et In nomine

promisit. definitnrum certissime prtmissis, inque Remensi Stetit porro Pontifc.r

Amen.
nevolis
ris

ibique

Omnibus matris Ecclesiae filiis pax perennis. Ameu. Accenso

oaoddabPtiai
et

ct
in

beter-

concilio omnia,qucV

ad Godehardi canomzationem uti idem HistortcV spectarent, fidetiter prwsMit, soriptornum. LOptttranslationisS. Godehardi utiexjam dictishqmt, riter lestatur. Cumergo, agcret, tunc, cum Leodii adhuc
Innocentius
,

soper

earitatis
et

igniculo,

multi
de
pattifl

r punnti:runt

suis

sseculo. et

quorum

numero
nostri

Deus

sAuctissimi

TOnerabllifl

,s\

Cm.lohardi

canonizationi

assentin
,

eum hinc jam fit woluerit, verosimillimum Alexandro Leodiensi episcopo, ut S. tunc
etiam
,

Gerardi nobis aryumento multipliei Dei Cujus ego Alemnder cbiravit ^ratiam. diLeodiensis episcopus, licet iodi&nus, gratia salntanbns monivina revelatione et pneceptis domini Papie Innoet mandatis
tus

de-

necnon
qui

in mandatis levarct Gerardi corpus e terra equidem ex dinon dedisse. Quapropter, cum ., M ,H eorpm anno 1131 e tcr, Leodiensi episcopo ex summi PonMr.randro
tificis

centn,
die

et

Greg-orius

fuit,

deleg-atus

hac

tum
s,,,t

aUtolentiam, Norecoio sacrosancti corpn,-^ prreomnibus tam futuni-itur

<it
1

bu,.%uod,
plures

cum
ibi

suner

hoc

affuiflsi

mandato

cmMus ., dw0 simMtoB vll uwjhitm \ am

C Uttrras
memeNovembr.velDerem

levatum, fien id Innomensis Octobms in concilio Remensi sub nrperarit; tunc quippe etfuerit

Bronii

nobiliores

aifuerunt

inter
,

Namurci comes liluauos maxime Godefridus Dei sanetique sui miht.s Gead honorem stris
rardi
et

SOfLtor num. 10 Hildesheimensem de

I

Translationis S. Godehardi iterum docet, ad ecclesiam

S.

festinns

accessit,

catervatimque
tantaa

affiuibus

remotis

plebibus,

nobisque

solemni-

Godehardi canomzatione
.

tati

celebratis
,

ut decebat, assistentibufl, reverenter, omnibus, venerabilis Godefridua

et

nte

me-

r,t ,ts,,,

sit

ggg ~
"

Fuerint
]0

itaque

""

mn

S Geranh Znslationis S. Godehardi scriptor, acta miraculaque post obttv, vita sanctissime Patribus ^osnndzpatrata in concilio Remensi hiquequidem, illis auditis probater proposita, [><Gerardi corpuse terra a<l tisque, sacrum S. mnt Ponliunivenerationemeduo Leodtemi eptscopo, uttd tifexvero Mexandro, Quod autem hicaiodeS.be;

^^

ut

mento

suspicanrii

vbet laudatllS HistOriiV

ductus momtufl comes, d, pra^sentia et asMSten nun D dnuntus, in mea cultoribus hanc^proconfessori Gerardo suisque
.

in..n. t

fessua est

L
,

; nr

veneratioms exposiUone ne ultra transgrederense suisque posteris, obhet sacramenti diffnior.s tid.-jussoriam,
devotus

o-;ivit

taZverbis

cautionem. uti ex hts jam ,eu, 300 Alexander itaque sacrum S. Gersrdi cm-pui

^
,.,
,

,,.,

faceret,imperarit. qua>inconcilioverosimihter fuerani, miraoulis, ita accipias quasi mrintproposita, ne, qucvso, Gevardo post oWum mvr lubitatum habeam, a
patrata, hoc enim,

Rcmense conahum fuisse cutaante prxfatum reutut a Ftseno verfrs supra

52

absque ulla dubitandi idcirco non puto, ff tum indubitatum tunc paraGerardus postobitum culorum, qucV

P^J^
ndeatu,
.

Chartam prwfalam m acvroin etiam anno, quo favorem n. fl^g* Jnastern Bromensis emtseex dicemhs anno 1131 vler cum hanc Sanctt corpus e ' 'hoc ipso etiam anno interim, uo .d /-'" ^" tlrra levarit, dtc

ZV^Uumvenerationemeduxileo ipsodw

liquet,

Mi

crcomanente tgnoto, quod dZ ouoprxmemoratam Chartam

partter tgnolv,

mHt.inmoLmentisantiquis mcntionem Uaud tamen idcirco reor, qvM ta; verosimile

rdti anrtum dtsctmus, quo trltNec tantum ex hac Leod.enst ey, Gennli elevalio ab Alexandro, Bromtquo

tnnn

ahoquinsacriejuscorpomsctcrr,,,^
jussurus fuisse Pontifex, non sub finem cum ex dictis Innocentius verosimdhme Leodiensi mensis Octobris Alexandro,
I

S.Lm- gratia secontuterat.sC

facta

sit,

verum etiam tunc

P~

dumtaxat

Octobris

Tomus

II.

296
i\
i

DE
,

S.

GEBABDO ABBATE BRONIENSl.

ce custodire.

rau

hunc principem qui etiam FloreffiensemOrdinis Prwmonstratensis ablatiam fundavit, monasterio Broniensi ea> singulari, quain S. Gernvdnm ferebatur.venerationetuncbenefectsse. Erat scilicet Godefridus monasterii Broniensis
adhc-ec

Decretum

est

etiam

a nobis et a

capicomite, quatenus omnis servus et anc.lla et b. liautagiarii per annum ot d.era Bronium rentium commorantes, ab anterton domim sui

exactione

advocatusseudefensor,eiqueproinde,utsequitur

comitis vantur,

ejusdem sicut ceten et mortimanu, burgenses in Namurco pemtue

et

\M
n

ewiis,qu*CangiusinmediieetinfimxLatinita-

tara

matnmonus, quam

qm-

ensiummonachc^

9lossarioadvocabulumk<Lvoc*tidocet,Bronijura , bona et facultates incumbebat. Porro olim ecclesiatueri, exofficio

bushbet occasiombus, non n.si ab abbat BioVerura et.ara si niensi amplius coercean ur potestate al.cu. debitura debere snb tequis in
stibus,

rummonteriofumqueadvocati(videlaudatum CanoiumadvocabulumAdvoc^dupliriserant

majon

et

et persolvere rennuit,

scabmis fu abba, debitons in

^ris

domo ^0^0

jZSZ

Aliiquippeeranthonorarn, q r,a>usnulli reditus, nul/a pensitatio assignaretur alii au;

tem, quibus, ut tutelam ecclesiis monasteriisve

prxstarent, non modica bonorum ecclesiasticorum pars attribueretur. Prioris generis advocatiseu defensoris nomine tutelam prcvstitisse Broniensi monasterio videtur Godefridus. Utut cum Sancti sit, certe in S. Gerardi honorem, hujus fuit peracta elevatio, professus est seu declaravit, se nullam dejure habere exactionem vel respectionem seu advocationem in fwndisS. Ge]]

pignu vel ubicumque de quod crediton deliberare accipere poterit, et debitor adeo contumax invaluerit, quod pignus suum violenter retiuuerit, aut surripuerit; si comes
suis eatall.s ravener.t,
:

ab abbate vocatus

fuerit,

debet cohibere rebellio-

nem.
303 Annectit
et

annuit idem
extra

more suo
per

Maliug-niae

comes in quod nemus

,

ne- '^mguci Me
est

ecclesije, et sanctissimi patris

Gerardi

extitit, su-

titulo rardi,td est t nullum sibi juscompetere, ut quam Broniensi monasterio prxstabat, tideUv, auidauam ex hujus fundis seu priediis exi-

ge?et,auireunu**v prxstationem annuam Teretaut reditusseu /

v ">
come$ '
"'''"" "'r

fla-

de Laudonia, quinque focos quotidie sine aliqua exactione et tributaria emptione, et singulis annis tres fag-os in eodem nemore, quas elegerint inhabitantes ecclesiam ad E suos usus reparandos; homines de ditione ec clesias comes in expeditionem et stationem suam

rivum

^
est

^mbocet hm
1

cta BronHn-

omnia ut jam innui, Charta ^j* laudata quam et suoet coplus semeljam in-rJnfn nvam e/ suoeico supra
t

poterit

omabomnio- mitis sigillo signatam emisit Alexander, Leodiet quid wtioni.jure, Lfj(*iujj< ensia e iisc0V u Sy indicans etiam eadem libere conceprwdia uum* *JL juris comiti in Broniensium datur, et hsec se sub tutela sua suscipere. Ut adeo monuinsigne venerationis erga S. Gerardum

girationem sine aDbatis licentia nullo modo * et quot et quos exercere placuent, ab hujusmodi potent abba^ iesib ' v c lacuit insuper e t visura movere et retinere ^lacui* iusup

^w*

comiti memorato in pr* entia auctoritatem ; Wi.^ioai l^mp. indulgentiam et auctontatem si Broniensi hanc inrlnlfl-entiam comitis, liberius erogare, ut servos et ancillas cum sua inconsulto, ad couversionem

ntoMds

eodem

mentum studiosus lector habeat inpromptu.lusupra jam illa, bet cetera, quze ex Charta supersunt, etiam huc transcnpartim recitata,
bere. Itaque post verba

facultate
[pere,

tam ad vitam, quam mortem possit necnon et feodatos comitis et noet

biles
liari
1 it
o.

quoslibet,
licet

etiam

de familia
feodis suis

et

fami-

jam

recitata

proxime

in

ecclesia

cum

Deo mi-

hxc sequuntur: Cognovit igitur (Godefridus et professus est hscilicet, Namurcensis comcs) fundi (Broniensis nempe) beram et absolutam
et fundatoris

rp

304
comitis
licet

Item
eis

quod duae
;

partes

cedunt
in

aut

si

minime

ad obsequium etbnevolum convertuntur ***

,

(sancti

Gerardi)

qua nullam
exactionem,
prsedio

de jure habet vcl nulliusque hominii

rei

possessionem, in umquam habuit

similiter ibidem et allodia

mtegra

qua?-

libet

Deo

eleemosynam resignare. Venatores

accipitres suos et quosforestarios,

aut

familiaris

de tenore sive respectionera, nec in

suos
libet

seu canes eorum,

officiales,

clientes

ab
et

lmpe-

affectat adabbatia jam fata de fundo aliquam pensitationem seu prsestavocationem, (id est,

tratione missis,
libet

exactionum, quas
solvit
et
S.

pannum gallinarum numquam in

quarumei

antea Bro-

nium

Laurentius, placuit

omni-

t:i

(Broniensis videhPraterea fugitivum ecclesias conaut ancillam contumacem et cet) servum

*irs srsa: =- -
agris,
silvis,

Villae-comitis poierit tradicentem nulla libertate fug-ienti ad ecclesiam retinere, sed captivo suo prosperum et quietem debet indul-

regressum gere ab ecclesia (Broniensi)

tibus
nihil debet

sibique pertinen-

quam

exactionem

aliviolenter. extorquere, nec nec in placito aut exigere,

aquarumve propugnacula non decursibus, compositioms domos defensorias aut alterius cetera quahbet, molendina et stag-na, vites, excoffitari absque conquas possunt fabrefieri et vindicaecclesia^ sibi non cessione et respectu ahquando se violentur bit, nec in villis ecclesiaB rebus ecclesia^ nec in ecclesia, nec in locabit,
pasouis,
pratis,
,

.-^^
aquis,

turres

in judicio villarum et

locorum

ecclesiaB,

qualecum-

sibi

sar jrjiina. yi
,

quesitcoramissum.debetresidere

habeat, diota

but

Chartaliberam
declurut.

remot.s in ecclesi commorantibus a non po ent querapiara a horahiium et feodum defcnsione. quam nec a sua manu et investire,

nem debet

habere.

De

servis nihilom.nus

5r ^ ^^

nihil in his de jure aliquid usurpabit, cum assensu eccles,,, sed na beat sine concessione et impeno et reV erendo imperatoris

,.

'"TrfenrneC
in sec.

imperatons,
5 ire, sed

*J*%^^ ^^
uoHs
,,

mm

duximU s,
,

non

psius

comitis

consi

ecclesiaB

libertatem,

sui

tlstatem

subnotare, in
et

qua nu.lus
nostro

sibi

vindicabit

tam

quam

co-

^^^ --J
,<-,</-

servos et a

,,

DIE TBETIA OOTOBRIS.

m
sua
conturaaces et
nobiles

ecclesia, in quae legitime et integerrime possidet executores sui omnia quibus abbas ejusdem et villa Broniensi jura suajudioioriaaque potestates in hasancto Laurentio et in parte quam et in
,

solemni
res
suae rei

proccssione
,

invaso-

AtXTOB*
<;.

quoscumque

tam

quam

ignobiles,

innodare
freti

familiaris et publicae anathemati pleniUS et maledictos , si poeniteant , nostra ,

in

bet in
parte,
in

Sen Libinas, in Laniis, in Montinis, in Wasin, in Merinderech, deserta, in Soseys, in habet in Hermenton in Bohordes,

auctoritate

perpetuum
facultates
ct

Christo

et

sibi

m m

reconsiliare.
B

Prasterea
,

ecclesioe.

ho-

quam

et

pecora

nemora

oeters

hujusmodi

in Mansionile in Bohoreles exerRomereias, in Mannisia, libere et potestative

,
,

Halleias

sub

quasi nostra nostra protectione et tuitione, observanda. propria et S. Lamberti suseipimus minus ecclesias Insuper obicumque faoultates
rationabiliter

ceant.
poitettionet ab

exactionibut

possiuet In his locis et vicis praescnptis impetum et buecclesia bannum et justitiam

moleste

detiuentur,

306

oostri requisitione, liceat

absque altelocumei

tmt immunei,

rupturam et pirPinam, iotus et sanguinem vicecomitatum telonea fora gum regium, abbate Sen deserta qui tenetur ab prieter in feodo, nagana, redumtaxat in eadem villa in et quicquid vectigalia ctum et non rectum judicatum integritatem reipublicte pertinet ad oampestria et silvestna sua et incolumitatem villas statuere, in incidere, vendere si vellet pasnagua et quascumque agriculturam, in ftUt accipere contractas a nemoribus
,

invaaoris similiter pdicere, et postrestitutionera excommunicatum non ln debannire, et querapiam et cujuspiam adsuo ct proprio capite siraili modo,

sua substantia vocationis homines de casa Dei cum conversionera suscipere et et portione intcgra ad generale interinhuraare pro commisso comitis ad
;

censemus cesdictum ecclesiam Broniensera non tenetur nihilom.nus sare, utpote qure ad coraitera
spectare.

proventiones et raoradvocationis licebit sine comparticipio matrimonia infra terminos timanus suas et ob et cambas bansuos iategra et extra terminos mansionarns bannalia, nales et molendina suis quascumque proventiones , foragia, et ceteras exactione et jure Sfficulan quae possunt obvenire in ipsius loci nopossidet, sicut fundator tam libere Gerardus, cujus corbeatus bili prosapia exortus recondimus, ante converpus hodie in mausoleo prsedecespossederat a solo Deo et siouem suam
,

sternum, tam tbentica vigeant Namurcensis imnostra quam comitis Godefridi confirman et chartam sigilli fecimus
et

809

Ut haec igitur, quae

valeant

pralibavimus
in

au- Salx chromcx

conjunc.
(iiuio

quo

Charta da(a

pressione

noiatw

Dominicae compoto cum subscnclericorum et laicoptione nobilium virorum

lncarnationis
,

rum

qui

rei

celebratie testes

affuerunt
,

appro-

nomina hosque bari' Sequuntur Manasses, cujusjam ante meminiinter etiam hxc subdiultimo loco comparet, ac deinde
hic

testium

mus,

tur clausula

Actum

Bronii feliciter anno Domi-

soribus; nec

sit,

qui

praaumat

iixjicere

manus

in

servos et ancillas, ipsiufl posse ssione homines cohabitantes in omni obsecutnces diguitates vicecomitatum et ceteras nec est de poterit abbas cum voluerit, erogare qui possit refuecclesise oranibus raansionariis
,

et facultates ecclesiaB,

vel in

centesimo tngesimo nic* Incarnationis raillesirao Concurrente in Epaprimo Indictione nona ejus imperante Lothario , anno regni cta xx nostri m. Duret in saculosexto, episcopatus vanxoccurrunl sacula. Amen. Ubi, ut vides,
,
, ,

rum

notcB chronicce.

Verum an omnes cum anno Ch

ta

***
Juri.comUili-

"*07

Ad

raeraoriara

^ujus

observati^is
eccle.ias

et

notatur, ad amussimcon1131, quo Charta data VaMw Alexander, ut Mgidius, Aure*; nruunt?

^concedar
lur - dechrul '

m mai0 rem
.

posterorum >

coraitis

circa

et

ffl

jusdem

vocationem

de Romereis

SfSS.

qu-

addiligentiam, tenet comes quaret de unoquoque tene tur extra raanura ecclesi*

monachus, in suis ad Anselmum Martn die, anno tom 8 docet, octavo decimo cathedram fuit evectv 11-29 ad Leodiensem Lhristi Chartajam memorata anno

^dUwmbus

incolis, in a mansionariis ln Libinas renTio, in Maysons, Waslin, in Soseiis, tigmio, m

,

Bronio

et in

S.

Lau

n
m

Merende-

Mo 8 aven. Hennenton. dozinura unum in rc contemtor extitent, ab STqii autem stationis neglexeri si
qu*
,

nroin, cum verosimillirnequeex dictts 1131 siqnetur emissa, conpostremis anni mensibus fuerit altero ebinis anno recie noAlexandri cessa, tertio episcopatus paeAdhxc recte etiam, ut computanti tatur.
bit,

abb-te pnmurn coerceatur; cunam addupariturus in abbatis a comite juri judicata per scabiet lege catur et de banno concedatur. Etiam le* Ver ia pars comiti nos abbatis ad queriraoniara iudiciura oranibus
et

Indictionem nonam 'tV cxhibet. Non est etiam, Epactam solarem tertiam jamtranscripta annusrcyni ZmClausuln huc 1131 sextus cum anno Chrtstt Teu Imperii Lotharii

**?*

*7Zmt %ml aliorumque

tioll,

M,chrono 9 rapM histoncorum fide Hildesheimensis bnnocenZsat,anno dumtaxatlWimperator RomanoPontifice,coronatusfuerU, GermaZvtamenetLotharinguvregnumjamabannolUb Utuopostquam impcratoris autem

iii
,

uiii cx hit
,

oi

ubal

nec propicrea

ramen Qutrta
rejicienda ett.

eraZptus

Germanos translatum fuerat ahOttone Magno ad

5 nis.

casdeiiiaue

tii

S08 Considerata 0 tODbiueia>

et

atiJtuam
'-/"<

sancita assentire, et operari Dei autera ad doraesticura nostro bertatem ecclesi* sub
,

denique quod traditione

coraitis
,
,

devotione

m esi noatrum es t boniS bonum ad omnes, max

,

nu/p ner itlam

cum anno

Lhr

isli

1101
sx,

*ecreviraus

!Ti? patebit,

non hocanno Epacta lunans o anno 1

in

nunimme
sit

susci

tare

Contra cujus authenticum

ei

a nobib in

numeratur. JSsi er 9" nn * cr wta, huc jam transcnpia, scopi, Charta

L eodiensis
chrom

Dlfi
i
,
l

S.

GERABDO ABDATE BRONIENSI.

Martyres,
Apostoli,

.iiib

quas prxfert, notis corrupla. Attamen cum ex

itaque sancto Viru

aarratio-

C.B.

sccundumunam dumtaxat notam hoc vitio taboret,idforteexdescribentiumoscitantiaincuriaveest factum autsi hocdispliceat, potest etiam _..._ ,'ii/oi/..ic/>W. _ primitus conscri itiiinnotani, qui Ghartam v.. annos Christi cum omnibus, psit, quique forsan quas eahibet, notis chronicis componere, minus
dictis
;

.. -1 _

neni suam promissionibus eonfirmaverunt, dixeruntque Dabimus tibi aquam de petra muUifl profuturain. Bene incipiunt, qui aquam promittunt. Pnni snsf.ini?; n.m Cum suacipis amicum ad comestum, aquam infuudis

sedat.
silice
13

in;mibus etpotui. Aqun liv.it maculas et sitim douum Dei per virgam Moysi excussum de
13

calluerit,imperitiam conjici, Quodcum ita sit, Chartam, utut in una nota chronica corruptam. pro gcnuina habco.
te

Adhuc usque hodie multis

puteus
altus
est
ei

facit
,

salutis promiuam

condimentum. Et

et

ne

paprin-

<-,,-,- TT

XXV. PuteUS
?P(Triq aegns

in eCCleSia _5ronienSl

!_);

jEJJJJJJjJ
rtxprodi(<

rum
tibj

videretur
aqiue
.

a duobus

tam

praeoipuis
:

cipibus
-

douum

addiderunt
filii

Dabimus

)ig

uora diiectissimi

Eugenii martyris,

nrndip-lO^e SalutariS Sancti proaigiobe bdiuuui&, ouuibi

COrDUS

hactenUS Servatum,

et

aliquot ejusdem miracula.

Bronii prodi'
glo$e$alutai

Dionysii collega. archiepiseopi, Toletanorum _ite lta quidem de rfflaenti, sed Areopa p et loco de futuro majus insigne dabimus. Acoinies imestiimibilein thesaurum tibi tuorumque cipies inaestimabilem tidei reservatum, pretiosum, electum super aurum et tapazion. Juvenis eis annuens et applau-

Rayssius
125
u

in Hierogazophylacio Belgico pag. ecclesia Broita memorat: Visitur (in ingressum puteus satis proQte chori
e

dens, et velut operi insiliens per promissa a somuo evigilans animadvtrtit vocatus
,

proquae
in-

viderat.

Verum
,
,

qua.si

gluten Perventissimnm
est
ei

fundus,
r
_

quo

juxta
Petro

qua, S. promissionem
hausta
et

et

aegris ab ab Gerardo
illis

visaque auimo BBdificandi quo pron

heerens

mor;i
[uatur.

difficilis

Balteum
ALpostolis

A.postolis

Paulo factam, pristinam

militia
in terris
se

et

malitise

deposuit,
invcuit
fit
,

domum
,

pidini

sanitatem restituit. Supremse autem hos duos versiculos per gyrum insoulptos

putei cre-

et sibi

fundans in calis, in

monachum
perceptione
futu-

transtulit,

aquam
;

sanctum Eugede
expectatio
pio
et

legimus:
ncurranttegri, sani, bibuli, sitibundi. Praestabocunotis dulce refrig-erium.

nium

obtiuuit

sicque
igitur

ut
sit

prseseutium
desiderio

munerum

firma
et

rorum. Seourus
,

quos memorata sanet, insuper adaquaperRayssium Menojungit ifi Benedictino, quod contexuit,

Rayssio consonat Bucelinus

,

morbosque

expeotavit

semper Ilomo Dei

,

crescens

antequam

poneretur

ad

patres
,

suos,
et

in

hoc

idem

suis

ordine

extremis positus, tiue testamentario

ibens: Visitur

etiamnum

Bronii,

ubi

conclusit et

puteus reo peribolo a sanctus quiescit chori ingressum; terra adsurgens, ante ipsum ab segris epota juxta "et e quo hausta aqua, Apopromissionem sancto Gerardo a Principibus puto factam, legri prodigiose sanantur, stolorum morbum regium febres et illo prsecipue contra
Vir
, ,

mandavit expeotandum. Ita hactelaudatus monachus Broniensis anonymus, nus volens S. Qerardo in visione ccelesti ab Apostolorwm Prmcipibus , Petro et Paulo tria fuisse promissa, aquam scilicet multis profuturam, sa,

crum S.Eugenii martyris

corpus, et thesaurum

tornitate sive auriginem valente, et

miraculorum probatissimo. linus pro iis omnibus, quSB

citans

Ita

laudatus

Uc
.

multiphcium Bucenffirmat, Bro-

monumenta Hwc ego diversa niensiamox memorato de sancta Cruce esse non puto a supra exstat, quxque seculo Tractatu, qui apud nos Ms. initio seq. a monacho Broelapso aut
xii

inxstimabilem, Sancto cjusque monacharum fidei reservatum. Per hunc thesaurum aliud indMbie non intelligit, quam sacram, a Broniensibus posi san ea obtentam, qua de jani supra aetum est t ctissimce GruoisporHonem. Liquet id ea subsequentibus deinde laudati Tractatus capituhs memorur prudU. Yvlt porro, postrcmum
,

prope

niensi anonymo, ut dictum

i

est,

conannatus

vide-

Bronii

unonymut
Ger<>'

tur Broniensia, quat aqux 3.2 Utut sit, certe ego commemoratm meminennt a Ravssio el Bucelino anonymi Tractatu antiqmo'

monumenta.prxfato opporiune ad xnstttutum. ra non novi. Hoc autem propterea tntegrum nostrum lib. i, cap. 2, quod Gerardo sic habet Fu.t huc transcribo, de S. rage:

Gerarhoc munus, ab Apostolorum Priricipibus promissum, non ab ipso, quod ex dictisverido monadus, ejus in Y tati indubie consonat, sed a sucessoribus, fuisse obtentum Broniensi cosnobio duo contra vero aquam et S. Eugenii corpus, qux Apostolorum Prinovpespfomiserint, priora, munera, ab ipsomet Sancto fwisse obtenta Gerardum Broniensi suo monasterio sa- Verumhoe,
314.

Yir

nuitatia,

noraine Gerardus, ra Loaccinctus militia in balteo qui, cura Bron.ura v.llam Lcensi dominaretur territor.o, autem bas.l.cam, M.ssuam venit. Ingre.sus est Cum vero presbyteru^ raoro aud.turus auditnms. Cui dorson.no pwaauaeK u sius espectaret, fact ... Urunt Princijea ^poatoteruni
(jratia

illustria

ntraque, morura
pnecellens
,

scilicet

et

corpus, id est nota S. Eugenii martyris docuimus. hujus partem obtinuisse, supra bilem Bronium possidet, Adhxc sacram, quam modo Sanclo sanctissimx Crucis portionem ab ipsomei /^non esse, ex iis, qux num acquisitam

crum

m*
iei
t,

Sancti biogra-

plius, tcriptor

anliquior, non

^nLZsnl^.
eruutqu
Deo
et

certum apparet. At vero hanc uti qua indubie putei et aquam multis profuturam, BucelinomemoraUaquadesigna,,,, aRayssio et j .
tata sunt
,
,
.

raicnti

que sunt

ci

col.aterales,

llum ,b
eccleraiii^

p^f^m^

Uc.

fiass .
.

F^

tolorum Prmcl romissamM,nodumest

.

.^

iyrum

uioeutea:

Ed.ttca

nob.s

^raVenuTcia-raiHti.s.cu.ari.Deo
duplex tturus, Abrcnuntiatio
particuiar.. rU laris.
eat
,

StSST-S
us.

Generalis
est

est

omnium

general.s et sc.l.cet abgt

lbus

Particularis

^ctorum.sciiicctab. V k

hTZ^*2P^

^ZLTrT ieZ

promissancttssim;e CrucisporitoGevaYdofuerit qua eadem haud dubie est cum coelesh visione, sa, Gerardo apparuisse, saApostolorum Principes atcrum S. Eugenii martgris corpus pro?nisissc, Broniensemrexdificaretecclesiam,prxceaue ut _ ... o n r_'jj_a_._ pro.la Wo aa M <-i<7V/ Iiii' litteris pisse, biograpkus num.Set*
i.

,,.^...,

_._.

_,

^ernimemnecdeaquamutUsprofutura.nec^

'^

Dlfc

TERTIA OGTOBHIS.
>ion is sxpe sal voco in dubium. Po Broniensis aqua, verum etiatm vel faeta tantum ad Sancti sevet tantum promissa peregrinatio sius pulcrum seu sacrum corpus, quod, Belgico aliique testantur, in Eierogazophylaoio
.i
i

rofti

sancJi'Mi'ma? Crucis portione, qux Gerarrfe w?ra Principibus visione illa ab Apostolorum do in mentionem faeit, uti fuerit promissa, ullo verbo vel obiter perlectis illico perspicies.

C.

ex verbis ejus
Quapropter,

cum biographus

noster, utpote

ex

dictis seculi xi scriptor,

pnememorato monacho

Bronii

in

wrgenteo feretro

industrie elaborato

ni proBroniensi anonymo, gui ex dictis seculo initio sequenHs dumta&at fiorutt, pe elapso, aut sane est, ne cerHssime fu antiquior, vcrendum quie tumdesaextraveritatislimitesvagentur, portione, tumetiam de cra sanetissimce Crucis qu Bemdo ab Aposto*

lionoriftce

sermtur. Solebatadhuc secid' in dominus Sourisius, supra s/v/nssime laudatus, Compendio Gerardi, quod concinnavit, Vitx S. sepulcrum seu sasub ftnem testatur, 8. (i-rardi ut a febribus et aunpus peregrmis, crufi
>,

gine seu malo

icterico

sanarem
,

aquamuius profMura,

aitnoiumett
incertwn
;

lorum pyHncipibus fuerit promtssa, /nmscripHs commemarat, /,,,, twn an saMerito itaque dubitandum cst, \na$a crasancHssimOrucisporHo,tumetii
I

verh

nium

aidem serepostquam sacrosancto Corpore Dominico s,,vU ue ex prsefata aqua bibissent, fecissent,
L

plerique cQnfluentibus, quoticHe wsitari, etiar,, addit samtati, exhis, ut ibidem

putei

cemitur S GeBuce\ino,ante chori ingressum Apostolorum Principibus, Petro et Paurardo ab remagis promissa, Ut porro hac de
,

teste qui in ecclesia Broniensi,

Rayssw

et

penitusrestiiKi, revertebantur. se:\\~ Nec tantum ilti aegri, qui reipsa Sanctt

i,'i

nei

puh,

ejus itarunt atque ex aqua, nomini

missx.

iil

ud

ad huc dubitandum autumem,

'

fuerit

facit

etiam, quod

aoeedaU B silentiumadbiographinostrisilentium an prcememoMincporro etiam dubium efficitur, nr.s adaquam ipsemet 8. Gerardu, <>, rai prmotmbus accehuc superstes, ab Apostolorum hxcjamaSancti tetate cvgms
perit,

om.tm,,,, la* scriptorum ac monumentorum Broniensi anonymo anUqumr,.,, dato monacho

suntadesacra,hauserunt,sanitati Sourisius ibidem papti -verum etiam, ut idem ritertestatur,nonpo,n, /. qui cum San

m
'

vel

/""-

Bc
l'M
l

-;i(l/i/ir

vulcrum

sevisitaturos, dumtaocai vovtssent,illi>

meoti,

^antur, marbosdepelli

s.nserunt.
gris,

ciliet,

nonnulla adjungii miracula, quae ma b. Ge_promissa dumtaxat vel etiam facta ad vel corpus peregnnatione, sanirardi sepulcrum seu
Ha>c, ,r owxrestitutis, fuere patrata.
fide

ui p0

rrolaudalusSourisiusdicHssuisfidemcon>

Verum, mqmes salutaris Bronii audierit neque ab Apostolorum Pnnu,, aqwl ,/, Sancto Sancu concessa, neque jam a
Bronii audierit, qui tandem xtate xgris satutaris sanansecutis deinde temporibus factumest, ut apta fuerit putata ? dis forteputeus, a posse ex eo, quod, cum tumesse memoratus S. Gerardinomm* Ralssio etBucelino

seupotiusan

digna appareant,

hngua

(xattica,

srriptasunt, versa in

Latinam htcpanter
^nno Salu-

hlspromissaaut

sie habei iubet subjungere. Prim mdc.i, die xxvi Auyust. tis nostrae

Simon Auiudmiensis,
integro
ct quo-

^^Ma
t

paarrnacopola annos tunc natus

aeau
tidiana fcbri
flavua

Thuniensia seu
trigintfl

duos,

cum

triurnmensium Bpatio

tertiana,
ceraa

quartana
instar tentai
n

nomu Metquippeinnonmllisloois Sanctorum aquaexhoc, fuisset benedictus,

laborasset,

faotua erat
iedio

Cum
genera,

interim

omnia

;
.

neaquabeneduD ab xgns potata, cumfide viva speque firma reddidtssct, tegns p hos sanitati ]. V rJlW r passimaudie^ g^sesalutaris famaidmlgante
t

rum
mi.

virisque in arte

domino

ionuno

Ghauar

esse potest, ut rit BiW porr* etiam factum quaei S. hugein visione, aquam illam Gerardo

ab ina ulla ntt fuisset, usu se.e vovis Deo et S. Gerardo spe derelictus, renquias, eavisitaturum luijus sanctus Bronii

tandem ao nis

prom^ niicorpusabApostolorum Pnncipibus panter ab hts scribit biographus,

ium lisse,
creddu
'

demque
ita

liora sanitati

pristinffl
quffl
S

fuit

restitutus,

ut tertia post die,

(dit

erat
est S.

Augusti
Gorardi

xxk,
se

7
(
1

,u

fueritanonn

rt mm observabant, ma a gros concessa, Lssequod divmitus essct Gerardo HU in ammum. facilclibenterqueinducebant

dul

v :r;Zn ^^
c
/
]

ipsemet Thunio
circitcr

pidum ad Sabun sUum)

inde
ieucis
o

hoc ad

******&
m
-

dissitum,
dictus

idcirto

venerU.
dicta

Quod

kg
postea
et

absque alicujus Simon cum matre coram r '""" ,,;

,s: 11 Mem

i./ll

equidem ea jam dtctu 816 Vtut sU, quamvis or lum, *itad

SueaiiislfciB
tesLonium
eiusque mater

adhuo

tunc testatus prfatus

io

bimon,

/>'<

onientit
./,

todivmitusfuerttcom

**%*f est ^'""'

fiducxa

uxor Xhunii
Priore Gerardo

foj

quisneget,eam mgru salutarem q

cum

S.

Gerardi merita

-^ 8 "? haui

ram B,
800i0
tro

domo sua co ^ .ejusque

Joanne

Olerioi,

11 coram

t ri?tur.JStvero,etiam Sie*di /,Gerardo dtvmttus Tglll salutams sU, a

am qxm

du Bois preabytero, ,o du Bois, cive

,

ejusque patre domino BeUomonst Bcabino

^rj^

moru* tLacceptam.exs.vjussn.r jam laudato

ntom
:

iterarunt.

aUamen

imUo flow Bronu segris saMU^ nr ;rJenUulomius,qux Ulo

sequentis lapso aut certe
l

hic

secundum jamdxota

seculo x n

Shuniensi

/cre c, memmerit, in,hth ltnm Broniensis puteus, a Raysno oXionem, qua

,//

mui iuramento affirmavit confeotum est, signaTum quod ea de re pnedict* cun* gretJacohus Playoul tum
tia

quod supra, dictus coram Augusti, anno noxvni suhque .oletestatus adhnc sat^ secundum mstrumenEt omne,

mvaluisse. taris^aseculo xn jam nonest sanc cumopinto illa adeo sit antiqua,

Q"W^

mdcxi FranSeptembris die anuo hujusque loci Thunii oriundus, ciscus de Prez
[!s

Prancttcus de

Tertia

P,c: Tliuni-

enns

civit.

ZqZsmerUovocetin dubium
Uucia. medelam cegro nata
rlUllls

f'
sanaret,

quu^sivisset

sit afjcrre. Ita-

rniuUmhildetraho,sedU,,Uu>u
t

Zd8Zctodimnitus

obtenta, ut fertur, fuent

lum. quod ei meder, Auseau, ohm ment pradicU Simouis

posse t

'^'j'cm Mi ^en^e
.

300
W
|

DE

S.

GERA.RDO ABBATE BRONLENSI.

321 Mense Maio anno mdcxvii pucllaJJ.nobilis, nomine Gcrtrudis, filia domiui de Euraal, depuella nobilis
decennis, mutlique alii * nri

I.M.l

C. B.

sanitatem eonsecuti, vovit, sese Bronium, quo Sanctum invisat, iturum, moxque liberatus febri,
plenaeque
sanitati
fuit

restitutus

quod dictus

anforle
?

anno mdcxi

Franciscus visitans sanctas reliquias die xvi Septembris anno mdcxii* coram Priore jam nominato et aliquot Religiosis deelaravit ac professus est,

cem tunc annis hebdomadarum

pus
to

aut circiter
spatio

uata,

cum

aurigine, per

trium totum cor-

samtat, fuc,e
restituti.

gravissime fuisset afflicta, simili vonomine a pareutibus nuncupato, pristlcjus

diffusa,

adducens prasfatum Anseau. Ac deinde adhuc totum vigesima quinta Augusti, anno mdcxviii coram praefata Thuniensi curia solemni juramento confirmavit secundum instrumentum ea Jacobus Playoul de re confectum et signatum
in testem
:

grefliarius.
dominus Natalis Malhitu
taceltanus,

no mox oolori et sanitati fuit restituta; Broniiquc S. Gerardi reliquias vigesiraa tertia dicti quod mensis Maii die apprime sana invisit comite sua coram dicti loci tunc ipsa una cum Priore fuit testata. Atque ita jam habes omnia miraculae lingua Gallica in Latinam a me con:

anno mdcii domiFebruario, natus in Methet, ejusdemnus Natalis Mathieu que loci sacellanus, cum, tunc viginti anno311)

Mense

versa,

qux

Gerardi intercessione et meritis se-

rum
ris

setatem habens, in civitate Montensi littehumanioribus daret operam, aurigine per

culo decimo septimo, quo ipsemet floruit, paetiam trata narrat dominus Sourisius, mox similia miracula Sancti hujus subjungens Plura tempore fuere patrata, quorum meritis nostro
i

totum

corpus
spatio

fuit

correptus,

cumque duorum

relationem,
praesenti

ne

nimium simus

piolixi,

in

hoc

aut circiter ex malo illo pessinec ullum ex medicina reme fuisset solamen, ad parentes suos adductus est, tulisset sacrosancto Euet ab bis Bronium, ut ibi et

mensium

affectus,

ut

illa

Compendio una cum iis,

omittimus, asseverantes, fore, quae quotidie evenire, pie cre-

charistiae epulo

se

reficeret,

et

preces

suas.di-

ii, dimus, posteaetiam in lucem emittamus, raodo solatio affecti, vel sanitati restituti fuerint, qui vel authenticum rei testiraonium nobis dare volue-

intercessioB rigeret ad S. Gerardum, quo hic ei in extrema necessitate vellet ne sua et meritis quamsuccurrere. "Vota precesque ejus exaudita ab hoc enim tempore melius fuere primum
;

rint.

jam supra me- E quod ad gloriam morata cum nihil amplius, pertineat, Sancti posthumam, resque gestas dignum inveniam, Commentario huic flnotatu
Hcvc
ille
:

prseter qune

et

habere

se,

sentiens,

intra
fuit

unum
redditus.

alterumve

nemimpono.

diem

sanitati

omuiuo
;

Quod

di-

ctus dominus attestatus est

Natalis scripto mauu sua siguato mater, et postea ipse, ejusque

secunda Maria Buseau sub fide sua vigesima domino praefati Augusti anno mdcxviii coram
testati sunt. Metheti Baillivo, notario imperiali, instrumentum, ea super re conOmnia secundum signatum Petrus fectum, dieetanno,quosupra; notarius. Douiinet Junn die anno 320 Quinta decima circiter puer octtnnii Rebecque prope Auex Rebecque mdcx puer ostennis, ex Joannis du prope Angiam natus, noraine Joannes, filius
:

VITA
diiu jr aUCtOie anOnvmO, Verosimiliter
,

mO-

nacho Broniensi,

natu$,

ffiam

Heue jtay et Martin. de morbum ab omnibus tandem raedicis, vemque habentibus, amplius ejus sanandi spem
nullam
fuit

^J^J^
puer octo
ita

e ditione

Mabillonil S(BC. V.

Mne-

dict.

^ partei.apag. 252 adpag.

relictus,

mansitque
elinguis

dictus

die-

276.
PROLOGUS.
T-^omino
n.ens,

hora noctuque a ejus parentes Nihilominus exspectaretur. filii sui nomine, qui Deo ut credunt, incitati, videbatur deductus, Bronium ad moriis extrema peregr.nat.onem ilvoverunt peregrinationera, uadS Gerardum ad se excitatus quasi e somno fuisset C fcoque, et s.mul atque potum petiit,
nihil aliud,

rum

spatio

suique irapos,

ut

dm
,

quam suprema

ejus

^' V^jnj^
patri

rediit,

nere-rinatio

Ler

Sr A ^JgSTSS
cibunr et (quod

non

diu,

postquam

faisaet

nullus autem el. e .oue as grege perenn.

vestrorura

^^ *^
amantissimo
et

pastori

vigi-

Qum uuetortn
a scribendo
deterreunt,
ratioque,

^f M

cum eommUso
pateruita
flliorum

T,

imm(f

\Z

l.gnasaous et vegetus, artem exercens Paue.s r iaffi quotidie adeptus esset, diebus pater tatem

sanitati

omuimodse

fu.t

restitutus,

nunc

r^umatmSnrmur

petitioue,

ut

adhuc

vivit

una

cam

quatenus hac enucleare *"* * ^etinter iorem bomiuem vulneratum .psiue e vulnerati, '' cumscribaseunotario^a/c r Pat Tt ^ec^o P. amore, estisquippe caritate Verum, qu. interpretandam reo'-) refociUare
:

V?*Pnorem

^
de

domn >*'

virtu tibus seu convernucleum satag amus quospirital.

re-

clerc

ad Rogerie, appellato m.racu o .llo tota scripto misemnt de usem mun.tum ; ac (ie.n monium signo suo manuah -licti ouven.s /oannes du Ka y pater co d.ctum es supra

Joanne

Bro-

valeat.

^^
s

^
n^

qu

pauaenu
leu a

r Ss verum
ram

esse

curia

testimonio

omne, quod Uquet Kebecquana testatus est, ut. trumeuto Rebecquani ma instrumeuto Rebecquan. maet
decima
Septembris die

^-^
;

^^
t

ab

hujusffi odi cm,,

.s,

h ol .
calam.

pra cellent.a,
ffimulo

m.n
pton.
SP

obtreetang
or t.o

socordia, pr.or.s

et.um
g

amffiatice

quidem compos.ta

JtSTdSignat0
'

Mncxvn,

^
Beriob quam "I"lominustcribat.

Jo.nue.du Ray. Sebastianns Antboine.

Guilielmus Marsille
greffiarius.

r\toc
vestnE: veo '

autem
etlicet

omuia
tantae

posthabemus jussioni impares simus sarcm,

decreviraus

H. de Moitoimon

'

DIE

TERTU

OCTOBRIS.
ccetus
;

301
et
,

nostri decrevimus tamen cum detrimento quoque etenim pusillapudoris obtemperare. Nostram

moperc

quem

in

corpore

juvrmtue

,\.

Arohvmo.

nimitatem ille confortat, cujus veridicentia saluquas imperitia inquiens Vires briter clamat
: ,

denegat, caritas fraterna ministrat. Hoc in sermone confidens pra?sumo inchoare, certus certissirae,

quod auctoritas jussionis

vestrae excusabit

cnlpas imperitiie nostrae. Pro vestra ergo benevolentia in me supervacua, quasso, resecate, hiansuscipite tia supplete, comraode dicta alacriter nostrumque munusculum paterna gratia provehite
:

condecoraexornabat splendida mentis canities ardentius frequentaverat sancta. Domus Dei dogmatis sitiens epotare bat limiua, ecclesiastici pro cujus salutaria ibi.lem nercipiens numina circuradatus toga, captu monita, licet laicali esset Praemeditabatur adtenaciori rurainabat memoria. devotus pectore, quae meruit postea
:

huc

teneriori

iraplere.
sa_cli, Horrens amplecti luxus et ludicra templum fieri Spiraminis almi. Bmeruit Berengarius c Namu5 Ea tempestate comes stirpis postentas censi castro praesidebat, cujus Dei offlperstat. Cui hic Athleta ibidem hactenus

Militiam apud

ita
si,

enim

et

vobis

constabit

ratio
gestis,

nostri

operis,

qme

eliciraus ex Viri Dei

com-

comittm Berengarium
teqWn$,

Vale vir Dei, probentur subtili judicio sapientis. resipiscant valeant benivoli raemento mei et
:

aemuli.

primumquc gra- animi corpociomilitari commissus adbxerebat, familiariter obtmebat. ritque ,Imiu amicitiJE ejus quam negotia disponeIs ejus ad arbitrium comitatus secretiora prre ceteris difficiliora et bat sibique
committebat
litia
:

miquia (quod perrarum est) et

,

ANNOTATA.
Floribus (adi a Fisenus in ecclesiie Leodiensis Comrnentarii prsevii num. 8j pag. 446 abbatum Broniensium exhibet Catalogum, in quo post

B deindeGuinebaldus,actertiolococomparetGonterus.

S.

Gerardum Heribertus, anno 998 vita functus,

b Hinc consequi videtur

fuisse

scriptorem hunc

valebat, et cousulto prudentiori fidelis in consiho Erat namque perspicax in facundissimufl verax in sermone comraisso, mente serenissimus facie la3tissimus ore, mansuetissimus coninansueus collocutione, dulcissimus collocutione dulcissiraiis strenuus in auJudicio, stren versatione> ju>tus in judieio rersatione, justus muniebatur armatumunieb: _ ilio invictissima invic tissima quoque xilio justitisj lonca, verbi raj fidei scilicet galea,
,
,

pollebat.

. :

Domini framea,
His
tabat
vallatus
quitias

eequitatis

impenetrabih parma.
,

Broniensem monachum. Adi Com. pr&vn

.

inexpugnabiliter

spintuales
:

ne-

num.

13

Gerardi Vitam httens etiam c Hinc liquet, S. sit,quam mandasse scriptorem qui antiquior
,

sed monapaludamentum cum Sebastiano,

debellabat

Lnfatigabiliter

hunc

occul-

chum

demonstrabat

frugalitas

cum
.

mihtante
.

Vitce,

quam edimus,

auctor, huicque insuper

il-

Martino.

..

lumprxluxisse.

GAPUT

commilitones benignita^, hum.htas. multa patientia atque mira caritas reverendo venerabanPromde eura acsi patrem venerando reverebantur. The-

Multa

illi

circa

doltbut ett

ei

percarut,
rirtuietque

Hemat
leduto interea
i

tur, acsi

dominum

I.

saurizabat igitur in serugo. nec litur

ca_lo,

ubi nec t.nea

demoegentes

ccolit

tegebat, puaiUan.me. relaborantibus assistebat , alebat. tuebatur viduis adminicuia11

Nudos

pietas in julllustres Sancti natales,

ventute, militia

**'*+
labatu^

apud Berengarium

rara in excomitem, ccelestis visio, quod hac in mandatis acsequendo,

cepit,

fugaDat> ^acis amai-i cia., ---omma apostolicus est omnibus Ceu vir
ctus.

^ ^ ^ ^^
tn Unde
l

patrooinaiUr, miseris

opitu-

ta

F.nimvero

promptitudo, legatio in Fran*

_Xo
d
ile
.

suscepta. ciam, vila monastica

comes uon ex tanti Viri contubern.o gaudio , multoties expertus tripudiabat Jesu manum esse cum n indicio, Domini Deo, P^eedebant quippe cui, opitulante absent.am vis. valens eius
,

.n

Is tn U Ierre

Sancdu eluroi
U
$

, Tir

itaque Domini

domnus abbas Gerardus,

ett

XhiSSSraSffMS = lrielfa ^oX:^r

C
t

" *-'
..

%-Ua
m

rarius

ut

est

sustinebat abesse. consuetudinis no-

^X^uJs
,/ im
i

etiain, prooederet venatom. huno educere utile dn_t

ri'o,t gratum ergo

ccntro
et

venationis

poli

laborem , et quodam ('" poscebat prandn pa- pott venaliore,n

dum uuuni

Vmacensis pud' Sta bTecenas tibn Clnris uidcm natahbus vicom eLitit oriundus. splendidior vero morum ex pros P>a llagano Stantius sit. Pater ejus mater prosatus proaata. Austrasiorum dnos nis, nuncupata , domm Stepnam, autem Plictrudis traditur e_t,a episcopi b , soror
territoril

"em^omes

sui

qu.rentes refectionem

'

um

comite obitam

St,

****
; .

Sacrumaudire

2 "SS-nSt.
,

|^ ^ 7 cum ^^"^
S

meditatur,

aCorum
"TS-te
cessit
ficere,

-d egi

pitlaiitquo

Hudio
unfi

iii>

iii-

clementia,
et

Divinitatis conab inennte pueritia providelicet nauqu e

$ ^tem
UPP-

_tate

Aiutc

tam Deo quam

homin.bus complacere^

tete

addiwU,

bt_-T_5___T_S= rr-=r. ;=" ssriu

~jsrsZr~~x """" "*""'-

h -k

^^
q

qnibusdam
a

pr,di,s ad,,

sue obvenerat

progen

t,r

siqnidem^P^diorum^c.are.
oratonoium
|uml
t

jussu
e,

Tun grens. pnf

te

'

302
A. Anonymo

VITA
jiiciimlura

S.

GEIURDI ABB.VTIS BKONIEXSIS.

canonipientiam instituens eos vivere secundum

commndius pnsset divinum ibidem

rimtn

offloium. In quo

perhibetur accidisse aliqnando Antistes mira.-niiim, c\ uno videlicet, quod sacer allquantulum temporis afpcr

cum morem
Donec Rebus
11
,

o.

T;ilis reiligio praaeessit

tempore primo,

dante

Deo
I

monaehorum
paeolarior illo.

inducitur

immviat Saxum,

ordo,
et officio

im eccleiia tu

mnoobi

uifui

fluenter emanasse oleum. sacerdotem mandans ac8 Igitur Vir Doinin, Christi; tractanda scilicet Mysteria
cersiri,
,

Constructo
ibidera,
officin,

iffitur

Vir
est,

sanotus

oratorio
de cnrpore
Eugeiui

corputquc SEiigcnti a 10

obtinendum,
catletli vitione
inielligit
;

ad orando Domini interim, oeu dccchat scrvum et dum diut.us contemplationi incumbit divinm sopor diviadventum pruistolatur saccrdotis matenal. quod ut nitus inuit super eum , poatmodum , Divimtas sib.
: ,
,

atque

ut dictum dc
divinitus

constituto clerico- autem

rum

sibi
,

plurimum cogitare thesauro

bcati
pi

promisso co^pit qualitcr videhcct

acquirendo
lollicilv

Eugenii martyris et episco potiri possct sacrosancto. Circa quod dnm crebro corpore
ejus

Berengnrio
legalut Parisius mittilw

dSfioiO

oonstruxit

'i. e.

isionc

o>tcnderet in spiritu oratorii * columnas Ecclesue Vidit igitur iu oromate assistere g, quoscilicet et 1'aulum, sihi

locum etraodum.

veraatur

intentio,

superius

memorato

co-

incidit ocmiti Berengario quibusdam ex cuusis divina disponebat promissio) oasio (sic nimirum inclito CUiut in Franciam dirigeret legationcm nomine Eoberto, quem postea Frandam comiti, solio p. nobilitas sceptrifero sublimavit

Petrum
maini,

rum

altcr

primns
visus
et

.,,

apostolico

agmine manum
,

cjus

est

inneotere
fam.liar.us
sibi

eumque per
crcumducere.
in
lniji.s-

ecclesiam Viro Dei

atrium
,

corum

rcquirente

quid

vcllet

Ad

se

autem adscito Dei Athleta,

;

solua soh

re-

modi
,.

dcambulatioue
sibi

eoepit

eum

commouere

a at ,,i

cnm
B

delegisse,
/*

edoceus ooonstructtone, eumque suum martyffliolumque

velat consilii sui secreta proferat missatica, collocutioue

ca.
init,

et ut iiluc

usque sua

commendat ami-

Nec mora jam

rem Eugeuium
:

cooperatorom

seeun.

consti-

decrevi fore patroLoci. mquit, hnjus ,.,e proeuratorque ben.g; postque Deum custos qualiter tanta promissione, ille exhilaratns

et

Vir Domini cum suis tramitem veuit; pauculisque diebus evolutis, Parisius tardior hora loncum inclinata die
, ,

o-ius

suorum prohiberet procedere, nounullis

congrua
sibi

m-

dicit

ad

U8 At

Qnonam modo
cti
3

ardebat pnenoscere. ..ffectum posset habere, spastor egreg.e inqniens, ,

perquirere.
CJhristi

Ipse

vero

hospitandum diverticula cum paucis veneranda

martyris

sperem potin
refert

corpore?
:

Sub hsc

cunlion

facie

Apostolus

Nnmquid

martyrum Dionysii sociorumque ejus Deo devota orationum offert hadiens limina implorat bamina, sibique Sanctorum exoptanda
,

Deo

qnidquam impossibile? Deo

mihique comdirue,
e
-

fundaraonto "":r, lauc ergo basilicam a

quu elium Broniensem
tiatn

superna autem eadem hora ut ipsa providente clementia decantaret spertinam svnaxim monachorura
affore

patrocinia.

Contigit
,

sic

veca-

,,..,,,...,
,
.

atque elegantiorera ne PflfftMii

tib,

terva

quorum

dulcisonis

modulationibus

dum

rerdificare
jubelv

nunc ostenditnr c |uxtn quod quippe Ule comple. Pnnmonstrabat ,,/.,gla quomodo qumque et oratorii
'

instan-

attentius, Yir ecclesiasticus auscultaret ubi consuevit ad eum supplicationis locum, est interpellare suffr,gia chorus fratrum speciatim

ventum

nitatem

onortct aptificari.

Jnmque

saeerdos accers, tus

efc

eompositus V.lcat, et\x more tuotu nec tamen son.tu seu volebat,
e

M,*
ut
ul tronens

Sanctorum.
12

\liquantis ergo nominatim

reoitatis

suD-

ibique illud
etse in
s

iuncta est
ratissirai

desideetiam commeraoratio Eugenii vox ut pervemt ad raartyris. Qu

Dionytii

ecnm

nudebnt

sed

potius,

cxpcrgisceretur, silens

sustinebat.

Bxp

eta

tnn-

raediocriter coepit am- UujuemonachU aures Christi Athleta, non

monaiterto, et

beatus Vir a dilecta soldem visione apostoliea, submnrmnrante presbytero et t ,,r somnolentia, enm cxspcctatione, ita compcscu.t
<,, diut.na

mo

vacillnro,

ntruranam arbitrarctur

enm
111

for-

additcil

sitan esse, cujus

nomen

ante

didicerat
,

oro,-,.

mate. Et
XJt

coepit

secum
,

tacitus

deposcere
reddcre

Llincer-

"''tos-rserveDei.superbocabsistemoveri
.

se

slum suspensum
tum.
completis

celeraret

Proficuum

valde

mihi

somnum

sio

sub-

Interea
persolvere
Cl.ri-

loci

Condign^ neqneo

grates

Lotim
sccretim
inquit,
nusillitati

ahductos
alloqu.tur

quosdam
patres

vespertinalibus bym.ns. fratrum de^ prim.s

verbi>.
.

ist.usmod.

Obsccro
,

tanclui

,,
ingue
cafo "
,

'

e*di/i

miracula vidi. Cius mi brevi pausans hoc aU,quis obloquentium 1 Ceterum si condemnat eum dubio pb:,ntasticum, procul gestura Bcncdicti simile hn.c
vfta

domini

et

dileotissim.

xl

intimare

dignem.iu, quisnam

hc

martyr, cujus nomcn

recitari ?

domni

l,.i

01

nd

lemjiK
ilKutt

eP JSS? ' P Magm ronos Maci

saeris

afisistens

Martini wa

altaribus, apud r&essequiis Legitur interi

Qerar _
injttnotum

v mSr ceUs nieitatem et iunocentiam inNonuc unanimitcr refemnt ilii. huno epi co pater venerande quinnt, nostis Nonnc et iste p,m fuisse nrbis Toletante q? videlicet Dionvsn, auLTpateoni nostri, domni gentibus verb, ad crogandum d or ct collcga supetiam diris tormentorum D semha, qui imhre persanguims pliciiHpiritum reddidit sui
,

fu*it Eugenii modo aud,A. UU intuente. s,mresponsnm hnViri

f
i

fUS

du8

s,.on.s jU
.

j,

peregesllor

me

ra t opus, contulit munus

dit

Pfl^i^Zilioam ad eamuem diorum ^J^iceret q

e^,,tiVus Adhihrquoque
i.lic

dcvotissimnm

vcnerandus mentis Quibus auditis, Vir ncquit ulterms, .ll.sque ,. gaudia dissimularc rogs
13

Petit adeo

"''

hi$ taei <""

pignut.fitq"*

um

nm
ne

ibidem
pro tem-

c"i

propensius adaperiens desiderium, mortalium. 0, mqn.t pandant

devotissimi,
dilectioni
,

n,

ei ibi fiat

patrc, monaohuM,

,f

"

;r

j:;;1e

reiigionemn,perdatam,h,sa-

amantissimi Deoque ^accret dulcissims

si

ve-t,.c

oom-

potiundi

ipei.

ut reliquia,

1,

,:

DIE TEBTIft OOTOBMB.

jus Sancti
conferretis

303
,

me*
,

tantillitati

condi-

ca eruditur auctoritate

sine dilatione remihi pendercm caritati. Qui super hoc stupore per-* r p quod inquiunt Vir Dei Quo pacto oulei quis ulas potest impleri? Vix enim omnia

gnum
,

talione, credite

referal

sic
ti,

miiaoula, quae multis in hac Galhca ut angelum titerit pmvincia, unde omues Bugenium. Crede nostne fraternitadiligunt Dei rem difficillimam postulasti. Quibus Vir
inquit,

Domioi qumrit nos ab invcem separare. Qiiib n.s, a Deo credcrem esse qu.snam te vel centimanus g.gas vero, acomolexumeo oosset divellere? Nunc vero quana complexu meo posset doquidem haec tibi divinitua inspirata, ne temere videar aspernari precamina, voluntas Domiui tua
gladius
,

A. Anokymo.

etpetitio tua.

Dulcia
Edidil

fraternis
bria,
el

tunc

imprimit

oscula

la-

Nolite,
et

patres,
rei

nolite,

quseso,
oito

sic

loqui,

talem maesto de corpore vocem

,

fidentiam

hujus

tam

tollere

mihi?

Nostrae pars animse

nostri

memor

esto va-

numquid invalida manus Domini ? numquid diviua est vodifficile sibi ? ubi est quidquam ubi nuUa profecto difficultas ibi nulla
Luntaa,
:

leque,

Atque gemens valde regementera

ire.

solvit ab-

difficultas

necessario

consequitur

possibihtas.

Videntes

ergo tantam in reaponaie ejua pruprorsu su m prorsus dentiam bujUBcemod verbis illi suam denttam hujuscemodi verb s TS: TT;* T\r\r-iiri Domini TIOP. pe entiara. Eia Vn apenunt benevo
,

vero Domini inde movens gressum, tramite tendit ad Tungrensein ep prospero pum, nomine Stephanum ; ut, quia pastor buus
16

Vir

liam
itlndi
po$t

paucis,

Bi

placet,

attingere

votum Si emra co ti um compiin >n loc o fieu p ut geret amor divinus sati.faceret tuo forsitan monachus optares conut, quod tantopere posc.s desiderio Deus
,

*'*^ m^
;

credebat profore sibi

F^

P
v

J^

O^UUI posses beati martyris corpus Bequi UUJUUM *v--oporteat facere; consilii surama; tu vero, qui te
:

luec nostri

*W **t. uuam
l

^^ ^ ^^ ^ ^^
,

^, ^^ ^ ^^ ^ ^.^ ^.^ ^^
eo
si

talutaria </*-

ilum mnitita

cura

benedictione
R
Q

epi-

quQ
pr0

^.

convenienti:.

eu pro aua,
,

qu

\/j<Kti.^

anctimonia
cujua
,

inter

ce-

i/

tera, quaj

mutuo habuerunt
ei,

aedificationis
rei

collo

quia', humiliter insinuat

adven
iu
.

pensa.
Post hos
tres

sermones
,

abscedunt

ad

sua

tra-

gratia.

At Prasul venerandus
cruditissimus
et

ut erat

pturis

verbis eloquentissimus

ante Sanctus ad hospitium deduoitur tum.

//,,

para-

prajmonereeumcmpitcompluriiHis exhortationum
disputationibus. Ffli
diligo u u B prascordiali
...
,

inquit, dilectissime,

quera
tuae

vitum

Ualuit
eti

amph

moncuti-

oani,

s.b, Iratres qua sibi fratres sug11 [ ff itur consolatoria, 14 Igitur consolatoria qme meditatione erebemm revolLCOBClUUt verba, esserunt r %- j flebilia secum provens nocte sub ipsa secum adversura se prorutrahendo auspiria, tandem mlaraenta. Quid pit in huius quaerimoni anima? cur adeo diligimus inaniaP
, , ,

- .. nnmcnmne cave, cav ndum aummopere. e pneeum.i^ e t imponere, quod deponas posthuinero tuo onus
i

^-~ .
:

amore, non deero devotioni

modum,
bile

velis,

nolis,
in

cum

dedecore.
,

Propo itum
est
foP-

sane, quod habea

mente
te

vehement*
sunt
VCPSUtiffl

verum

perfectioribus etiam viris

et
,

quit,

agimus

quid
derit

mundana jnvat pompa? nonne

reoedunt,
i

qu.d gloria? quid

frivola

humana

ha3C et
et

MnT
per,

pro-

nonn ,
ejusque

ceu

fumus

suspensa ? eoncupiscentia. Qujeramus,

teneris

munimine nudus Ad he **'QJ mundus tnoni ^laKali Idipsum, sermonihus ^

?

J^^
midabile.

Numquid clam .

mun

^.^
:

mil(U .

qualiter

imple-

quaeso

nculu8

Numquidntin^ manentia, spernamua transitoria. Euangelicus Nisi pertonat sermo e *>e dc Chris possidet, non potest 3 S i8> qU8 renuntiemus omni Renuntiemua erg-o

um

fr

n1
i

^J^Jg
Domino Domm
nibus.
17

?"J;
i

p()tins I

^
. .

;. pibua

r inlill(1
,

coramittens

^ ^ ^^
animam
et

QUa tenus

coi

bus
et

ithleta

liherius. Efec ut ChPisto valeamus inhajrere dum deflendo conquentur Dei his similia polum purpurat au-

Domnus denuo
inquit,
te
Pili

episcopus
,

Quomam
hac
h

approbantt
Steph
niti

diem repr8entana
mpellit

dem,

cariss.me

in

eum

repetere cmpti it.uens

c
rednxqui
e

interal iia.

lO ivuuo ouv__. 15 Rehua autem non multo i>ost ad

sententia Buccedentihus ex eum, cujus m.ssum ooierat,

:

videar tixum et immobilem ease, ne oporteret me magis persuad dissuadere, quod a .ii nnii non D.miuo, redde. Melius emm

video

i-eqre.0/1,1

,,

;l

Bt j

ehumque

>"

">.

, 07 ere,

iuam

votum

non uQn

reddere. reddere>

impi [fal

comi.em
riatim

est

reffressus

qui

cum comm.ssa
jnrnjamque
s,

se-

eura
o-

crimi lihus

cunotis, Bignaculo

consi-

retolisset

internuntia,

con.u.e
-

n at

facultalein

esteqm

oni

templaus mente yiiorum aflam.na. Oro, inquit, Beri

.

caelestia, sic dis.den,

etfundit

8ummffl ctiam

Trinitatis,

super

datoque oaculo pacis, iuduit. eum hanc imppecationem

,llust,..>..

benedictionis.
D

prinoipali subl.mav.t quem Dominus Jeeus ,c patttbnd meE aurem dthonore, u. benignam Diutius sub e sa<cularem gneris accommodarc. ut jam nunc uigit tempus, sustinui militiam crgo habltu incipiam. Insign.tus
,

summa
actiK,
nihil

salus

hominum
cui

qui

respicia

Cui

occulitur,

pectora

nostra

lo-

quuntur,
A,l bona,

posco,
:

tuum benedicens
supep

diriffe ser-

aliter

vivere

monLhali deinceps habitare

elegi

in

domo^

vum
rat

me

ui

cxred.tus

ab

re'valeam'Domino
. .

omn, oura NoU, soli.

s. ficri fier.

ari proposito, quatcnus,

,,!,,,. e gcro, partioeps nobUUteregero, particeps

quid bon. cce

^-^
,,,.e uuspi .

fcrensi mili

Ut tua juasa
Quatinus
ma3.

colat, et te

omnm
.

qua>

ffiternffi

comprendat prasmia

mereans

cc GhriBto ur obortis

lude
:

i^mu comcs lacrym.s

ait
,

ainirnltim >.g..lt.m

faia-

ian
,

M^
cum

viatioo

omno
et

X,Muid.

amicorum amic*

^
,

^,,,,,,,,

',*.

fes ,inantia

atque

bea.i

ssaai^trsattBSs =' - TomuslL

Octobris

t- t

, ,, , ,

804,

VITA
seu
capitis
csesarie

S.
,

GERARDl ABBATIS BRONIENSIS.

monachicum
videlicet

A.AtKtnnM

deposita
,

tandein

obtinuit

schema

traditis

ad

eumdem
,

locum, quai sui juris erant

s.

in Lotharieusi

proviucia

secundo Dialogorum libro esl complexus, Operi D in hac aunostro ad xxi Martii exstat inserta tem num. 12 de S.Benedicto ita memoratur Alio quoquc tempore a quodam tideli viro fuerat rogatus, ut in ejus pr*dio juxta Taracinen: :

ANNOTATA.
a Pro Stablecelensis vici,territorii Lomacensis, Stantii seu, ut alii scribunt, Stantionis et Haganonis notitia adi Commentarii prxvii num. t et
1

sem urbem

missis

discipulis

suis

construere

tres seqq.

monasterium debui^set. Qui roganti consentieus, deputatis fratribus patrem constituit, et quis ei quibus euntibus ordinavit secundus esset et die illo ego venio Ite spopondit, dicens in quo in quo loco oratorium et ostendo vobis
, :
:

hQuo

anno Stephanus, Leodiensis episcopus

obierit, et

Plictrude, S. Gerardi maconjunctus, tre, consanguiyxitatis vinculo fuerit

an

certo

cum

refectorium fratrum, in quo susceptionem hospiaedificare qureque sunt necessaria tum vel illico perdebeatis. Qui benedictione percepta
, ,
,

in Commentarioprsevio, acprimum quidem num. 41 et seq.; alterum vero 2 est discussum. Namurc De Berengario primo, Lomacensi seu aut, ut ab aliis scribitur, Namucensi comicensi,

rexerunt

constitutum diem magnopere prsequi cum stolantes, paraverunt omnia, qua? his potuissent, videbantur esse tanto Patre venire qua promissus vero eadem necessaria. Nocte
,

et

de quo in Commentario prsevio a num. 25 usque ad num. :^9 nonnulla disputata sunt, sermo hic anno 932 in est. Comes ille anno 908, imo etiam erat superstes, titi em iis, quse Comvivis adhuc mentarii prsevii num. 25 et 156 dicta suntt manite,

illucescebat

dics

eidem servo Dei

,

quem
,

illic

Vir atque ejus prseposito patrem constituerat et loca singula Domini in somnis apparuit
,

ubi
sibi

quid

aedificarc

guavit.

Cumque
illi

debuissent, subtiliter desiutrique a .somno surgerent,

viderant, retulerunt
:

festum

efficitur.

invicem, quid
visioni

uon

ta-

d Et tamen tunc, imo dus anno 918 Broniensi ecclesise prsedia aliquot donavit, erat adhuc Santius, ejus pater, in vivis superstes. Ut diffcultatem hanc solutam invenias,
adi

etiam postea,

cum Gerar-

meu rum

omnimodo fidem dantcs,

se

\i-

Dei

sicut

venire promiserat

expecta-

bant. Cumque Vir Dei constituto die minime venisset, ad eum cum mcerore reversi sunt

Commentariumprsevium num. 35. designat e S. Lambertus, quem hic indubie ab anno circiter 670 ad annum usbiographus, Tungrensem seu que, ut probabilius est 709 Leodiensem ecclesiam moderatus est uti apud nos ad quartam decimam Septembris diem in Commentario ad sancli h ujus episcopi Vitam prseconsequitur, ut vio ostenditur. Hinc porro jam Pipinus, cujus jussu, quod memorat biographus,
,

dicentes

Expectavimus
,

pater

ut venires
,

si-

cut

promiseras, et nobis
,

ostenderes

ubi quid

aedificare

non venisti. Quibus et deberemus quare ista dicitis P fratres Quare ipse ait Numquid sicut promisi nou veni ? Cui cum
:

ipsi

dicerent,

Quando
vobis

venisti

Respondit,

num-

quid utrisque
et loca

dormientibus non
?

apparui
per visio-

smgula designavi
,

Ite, et sicut

nem
ita

vidistis

omne

habitaculum

monasterii

fuerit e oraioriolum fuit extructum solitis ille, quem lleriPipinis passim celebrari hic quippe seculo septimo, stallium nuncupant
,

tribus

construite.

Qui haec audientes, vehementer

et

initio sequentis

floruit

anno 714

rtr/s

ereptus.

Gerardi Marligna, ut Mabillonius in suis ad S. observat seu Marligua, Vitam Annotationibus etiam nunc, vulgo silva Brouio coutigua, perstat non longe aNamuco Sabim inter ac MoMarlaigne,
f
,

admirati, ad prasdictum praedium sunt reversi didiet cuncta habitacnla , sicut ex revelatione construxerunt. Hanc duorum S. Benecerant, oblatam dicti discipulorum visionem seu potius patris sui apparitionem his in somno sancti indubie hic designat biographus, ut consideranti
patebit.

sam
o

posita.

Quid de visione hac,S. Gerardo divinitus num. 32 Commentarii C ta, statuendum arbitrer, exposui. At vero an in illa S. Gerardo proprsevii Crucis portio et missa quoque fuerit sanctissimse salutans, num. 314 et aqua, quse xgris putatur invenies. seq. discussum martyr, cujus corpus ab Apostoloh Eugenius rum principibus Gerardo fuisse in visione promisDionysii Areopasum, indicat biographus, nec
,

obla-

Ambrosius, Mediolanensis archiepiscopus, die Dominico, ut Gregorius Turonensis F lib. 1 de Miraculis S. Martini cap. 5 refert et transactis publice in ecclesia obdormivit suis, fere duarum aut trium horarum spatiis, a
1

S.

ut

lectionem

legi juberet
,

excitatus
ejus

dixit

obiisse S.

Martinum

et

se

funeri obse-

quium

inducit

Adhsec Gregorius post pauca in laudem S. Marlini beatum virum in cujus ita exclamantem Angelorum transitu Sanctorum canit numerus,
praibuisse.

S.

Ambrosium
:

qitce

>pus discipulus, nec Toletanus an vocatur,et tamen Eugenius martyr, hoc Vitse loco

hujuspartem a cujuscorpus seupotius noiabilem Gerardus, ab his Dionysianis monachis obtinuit disapulo et pro infra pro Dionysii Areopagitse archiepiscopo Gerardo obtruditur. An Toletano prxvii v definn. recte, Commcntarii in Glosin monasteriis, ut Cangius i Officinx docet, dicuntur sediculse, in sario ad hanc vocem victus aut alios usus auibus asservantur, quse ad spectant si hic recte scnberet bionranhus,generaliori loquendi modo esse omnia diversa t/ officinas in monasteriis deserviunt monachorumusibus
es-

virtutum exsultat chorus, omuiuimiu..' ccelestium praesumptioue couoccurrit exercitus; diabolus sacerdotes funditur, Ecclesia virtute roboratur,

Quem revelatione glorificantur Virginum augclis, Maria suscepit cum sit cum laetum cum Sanctis. choris, paradisus retinet
!

Michael adsum-

tamquam verba Ambrosn plura alia ibidem habet Gregorius. Verum, inreferens, in suo de S. Miquit ad xxix Septembris

Hxc

et

monachorum

dicendum

Commentarw Histochaele et omnibus angelis 3:iG et 357 Stiltingus noster, tota hajc rico num. ab aliquibus pro fictitia habetur, quod exirelatio

ante S. Martinum, ut stiment, S. Ambrosium obiisse aliique non pauci eum secuti. credidit Baronius,

Toca

qux

VS
Vita

quamS.

fundatons Benedictiabbatis, Ordims sui Magnus Papa toto suo Gregorius

Hinc

aliqui voluerunt, dictam

visionem non obtiEcclesiaj doctori,

e-isse S. 6

Ambrosio Mediolanensi,

sed

DIE TERTIA OCTOBRIS.

sed S.

805
A.

Ambrosio,

qui

illo

tempore

Mediolani

tim

obin Gallia episcopatum gerebat, ut Amservavimus ad xxvm Augusti, quo de S. fieri potuit, ut, brosio Santonensi egimus. llevera Ambrosio in Gallia antistiti quod contig-erat S. Turonensi tr&nsferpei traditionem corruptam a Ambrosium. At petUT ad celebriorem in Italia superfuisie certu probatum necdura inveni t;im Ambrosium, ut S. GrogoS.

traditur expeteret importunius, uni eorum bumilitatem et erudiendus. Ut vero plus mireris
sollertiara ejU8

Awmd

Santonum

Utteratim percurrit prima elequinquennis puerulusj sicque suum menta, ceu

,

minirae relaxans propositura Psaltenum. Nec rum memoriie totura commendat namque ad discendum mora mirura; nulla
,

in

paucitate

die-

ubi
sacri

Spiritus

sancti doctrix

est gratia.

Submde

S.

Martinum post

riura certi

arg-ueudum existimem. Dccembris res ad xi Novembris aut ad vn quam cong-ruat huic prolixiu> examiuari,
erroris

Poterit
llla

ubertim debriatur

loco.

ergo, an falsum Ita recte Stiltingus. Verumne Ambrosio, Mediolanensi sit, uuod hic de S.

ad xi episcopo, legi asserit biographus,

relinquo.

Novem-

diem discutiendum bris aut ad vu Decembris

Codices sibi apponuntur , nonut quemamodura apes dulcifluo pervolat ampla, ut subi lega pratorura iste sedulus Dei componat nectare mella; sic et d.vini favos scripta Assecla doctorum recitans melliflua excipiebat doctrma eloquii ab eorum condebat rnanatque sagaciter sacra pectori Regulae aliquo data. Nec interim ad obediendum
,
,

divino dogmate

Quod supra ad litteram d dictum est,

hic re-

marcebat tepore , sed in cunctis eamdem magistram gaudebat babatur agere

,

qn*

vide-

petitum puta. cum hoc fecit, coen Gerardus jam tum Bronii, Commenlani pr<enobium exstruxerat. Videsis
vii vii.

bere
19

Hinc

sat
,

pro opinione
Gerardo

validum formatur argumentum a quoe monasterium Broniense

statuit

nondum monacho
preevii

exstructum.

Adi Commentarii
berti,

num.

95 et seq.

foret, intell, templantes, et quaUs quautusve modu umb.a, rtnm mccetlu$ lateret sub gentes, ne lucerna proraoven ;uUacros ann0 promo . oiuerentes, idoneum ceusent ut in * <r quos paullatim permotus ci uraines. Ordines. Per H u^ , ,..,. eipheat textus, prasentiarum nostrs narrat.oms honorem presbyteratus E attingere etiam meruit
i

Ouod

Prior

b et fratres

sub silentio con-

(ld

sacerdo-

*-*
f

hic memoratus Kop Robertus, a biographo Francognomento Fortis, fdius, et Odonis

utpote

Parisiensrs cocorum regis frater, primo quidem anno nempe MlRemis mes exstitit; ast deinde, pnmatibus reapud S. Remigium ab episcopis ei

maluent obs.stere, m0Us Oui licet reclamans multimoda excusat.oue dio-num se vociferans
co^victus
sis

quem

totius

probitatis

adornayerat

de-

qni fuit etiam

Francorum rex contra Carotum regum autem haud diu Simplicem constitutus anno 9*&, illum tnter et Carotenuit Fuit enim prope Suessionaspulum Simplicem commissa in Chrogna,lanceis confossus. Adi Frodoardum
:

deserere, qu* retur obed.entiam Anno igitur cnmer virtutura assolet esse. mes Parisius ordinatur aeolythus ejus secundo

tamen a eorum compulsus

fratribus
est

vel

Prtore

jua-

acquiescere

ne v.de, ceterarum co-

Soni

urbis ab episcopo ejusdem subsequente hypodiaeonus consecratur etiam

;

Theoduifo

quo
ter-

nico ad

reliquias a Dionysianis acq Eugenium, cujus non fuisse ToletacepifGerardus, verosimillime Dionysn Areopagitce num archiepiscopum, nec prxvio 6 docui. discipulum, in Commentario summo Ponerectum scilicet a Pio IV,
t/

annum Wl

et seq.
t

7o-

,,,adum diaeonii
biraatus
cerdotio ab

Fulrado asseendtt nh ejus vero suecessore nono raquarto. Anno autera

virtutura
ipsius

fastigio,

sub.iraatur

Fulradi

successore

Adelhel-

Tale charisraa tuis

addis,

bone Christe

fidehbus
, ,

v Ante monafire,Namurciepiscopatum Brumense seuLeodiensi episcopo inspisterium Tungrensi

Qui mentem
sti

stolidi

prudentera reddere no-

donatione etiam Broniense mos Qerardus hac subjeat cum nasterinm Dionysianis monachis ut securitati ejus consuleret, illud postea ab his, Commentano prxvio C redimere debuerit, uti in dictum est.

ritualibus suberat.

divino dograate doctus, Ecce rudisLaicus reperitur magmficatus.

Sacris Ordinibus

F
alque ob inti-

quoram raonachorura congregatra, bio re igiosa virtutura plunma proctelestia, vitam suspirare vtam suim

oo

Florebat

tum temporis eodem

ca-no-

gne$

oM*W

amori est omni6ui.

nomssimus

'f "Irlf Ted

fied

CAPUT

d o:t

sentef honL

II.

fraore

fovebat,

briorin

sancte acta, proVita in monasterio sacros et ad motio ad Ordines

in paipsum sacerdotium, reditus

amraa

orani bon.tate stuP iraus prteveniebat , yuniores

eorpus

inedia raaeer

c e_

minSrum"
^
,

at?

/r mu
regu.ar,

- rlut
normara
exorh.tare

Dei
tene-

reiigionis

paveet vtta

a^ectitudine pratendebat, monbus St'. nuod habitu

corpore aliistriam cum S. Eugenii variaque que Sanctorum reliquiis,

quatmus

a^tari
exhibuit
,

hujus adjuncta.
Sanctut pttu
monac/itts
littera$
lcit,

olens ergo torpescere

ot.os.tas

nempe

addt-

n:miea
sc ere,

eat

anim)
liceret

ut sibi

supplioiter emplt Super litteras add.scere.

,

po

tum

adornatus, tam

pus.lU.
earus.

quam
U
"'
fieret

mj
P
otra

Rcnulam

interea accu-

rateobservans:

admirunt.bus quofratribus admodura vellet dudum barbatus a applicar. am

rtUdliS litterarumpuerilibus;

quod
.d

V'r
e-

u1

habebatur ex anirao decretura , fratres coramnne eons.l.o ejus puum absque

strum.

ura e

clou .

dum

d,a-

2i

p e rpendens

soC
A. Anomm"Durt iiln pottului geuti

corpus

Fcrpenaens ltaque Pcrpendens itaque , tempus adesse tunum . martyris venerabilem glebam speraret impetrare; congregata ccenobitarum congregatione, coepit cos sibi conciliare hac dulcissima locutione. divinm religionis patres et domiui inqnit qui quasi senatores raeli comcultores eximii
21 Bl
..

GERARDI ABBATIS BRONIENSIS. ca viritim eos designet ^ """^ "" "'8" peuuonis sua) oppuipetitionis suse oppor... Nnn snlnm ftnt.cm hniua Non solum autem hujus videlicet praefati quo :.ii;* -.f-ti
VITA
S. f,

translationis

pagina

Sancti

corpus

? aoinde abiuoe

Qirardut
triam
obtent
i

/l(1 .

n ir >'i,

umque sed et multorum pignora Saiictoi-uui uignosc,- lacrum thetur advexisse, quaj fideli repos.tione s.b. college- Murum Cuti

rat

(quod v, x v.de- "" 'i /empm g. Quod quoque itponit, dc uuo referretur Iunotnr incredulis credibilc) ( tenernmo centc cum coastaneis succ.so h quasi

undecumque

an qua ?

manetis inlra curiam terrestris paradisi, qnasgraLum actiones rependere possim veunanimitati, qu * me peccato-

Z
rem

flore,

stnB in Ghristo
et

naufragum sub procellosi fluctibus mundignanter exoeptaJvestri tranouillo portu d possibiccenobii' Nnlla mihi profecto ad ha

sub Hcrode crudelissimo rcge, quem certissime istuc advectum, hoc eodem oniens.s bacontinet cert.ss.me ctu.um B amb gu. atcm L.e Si cu. autem inger.t
silicse?
,

=^
,

uT
men

Vemmtanul.a prorsns .uppetit facnitas. quod minus potest humana fragilitas

Divinitas. Quor-

taldum perc.ontetur abbatem hujus V De. m qn cum eo ccenobio Mosomeus. succesorem pnesens ad clandestmam tot Bronien locelli pos.tionem dem.rar. solebat
,

^*
,

Tuppiere affatim valat .argiflna sum autem nost orationis tendat pr^locutio , dulpauois advertat, peto , vestrse unanimitatis cissima dileotio. Mihi adhuc in saeculari habitu
constituto, curisque forensibus divina in somnis ( vivit to

tam mirabilem eonttnen <- cum mt* AmMn* Fratres ergo fac.entes vale profectus clancnlum ob metum unde in pace
angustiis
:

scilicet

plurimum occupaDominus apparuit

visio,

qu sub
sui

principis

Apostolorum honore,

fiUolique

B B

SZ
umpore tempore

nossessionis

martyris Eugenii nomine in me* paupertate oratorium me monuit

d.

Quol
, ,

auxiliante

Deo consummans
deservientium

parvo p

clericorum

SSllta.

17^:
talia
, :

illic

ne forte praec.perent s.bi indigenarum prospero cursu pertantum subripi thesaurum pago Lomacen. srin venit ad municipium tnm quod appellatur Cuv.n.um *. Hi autem , degebant duo monach. mam, ad quem tunc pertinebat tundus eju.dem E unanimiter excubantes cura pcrvigih municipii Quorum exin excnbiis sancti abb.ua Vcnantii. utcommeuaans p gn0 ra Sanct. fidei
, ,

J*- J
i ,

Et

quoniam supe hoc martvre onontm uper noo m. v

mihi innotue-

Jote conjuncti

quijam dndum
,

sibi

fuerant

.amii.antate

non incongruum dnx.t ad.re praaenstephani antistitis praslibati I, ut

Sauctorum
ter

contineat luminaria

illuminetur Francia paupercula tanto thesauro locupletetur illius ob hoc repensetur superet vobis basilica, gratia et beats perennitatis benedictiouis
tota

unde sufficienquatenus locelli

modi.
Sic

decorare

suos

cousuevit

Christus

alu-

mnos. secutus, Hic spretis opibus ejus mandata

n*

Unde
Z\

nitet
ista.

patria

cum

merce

repatriat

gloria.
pottulatn hii-

U
tres.

llis

contra

unanimes exponunt
afflamine
tacti,
inficiari.

talia

rra-

nuunt

Divino

namque

quod

pete-

cln, allaqne

donu adjuugunt.
.

Eugeni, clabat Vir Dei, nequibant martyrum gemma, quisnam digne tua varissima
leat attollere praeconia ? oiuu.si virtuuousenixex. omnis? Galliauonne Gallia uonne tuis virtutibus enitet.

indidem digresso, beati martyns quid ad laudem noibidem relicto corpusculo per eum operamiuis sui dignatus sit Dominus
Viro Dei
,

tqut

ibi

lum

per S. Venantiumprodigionac/ii
,

ri,

quidem ex prtescriptis fratribus nocturnas ad notandum quauaui nocte dimissus, potanaum ouadam _
hiudes ^redihtnr

Ne mo tunm

petit

anxi.inm, quin impetrct

ianguoribus
ip.e

Kam
Ueinde
Jia
,,,,

qu.nnt, efflagitas pater

veiuti

J^
vibe;

=;

nosti

me,

^^JrS?^
incongruum videtur
silentio
tegi.

Unus

si-

eplio,

plus

solito

in

e^potu

uUque^
{

Dei

Magna quidem dilectissime, et qu

:

inoui-

de uune mnos_t ,^r p eraM Dco ly

pHBter te abuegari possent

refers,

ju.stiss.me.

Sed

d epr.me
tur

voluntatis

est

Dom.mc

uomne E

= = J-J ^
.,

eP Our

d^tos

**_* ce fra ter

Eimaru

^
excubia3
tibi

t^

^ientia tua
compfte-

et

.mitab.l.s conoptime meruit tu inter nos

conquer.tnr

ai

J
g

versatio

.otis

benevolentia et aladevotissim* supplicat.on. tu. critate assentimnr portet esse cun Nostra etenim cnncta sunt et magis antem cum frate n tate

cum omni

J^/^.^f^ itcursaltem m , ^^ ^^
adeo

^ ^^^
1

aimi

artyr
fe

non pe rmovct
.

communia,

sen.a^ nu
sot

___
Siout

nostra poss.det eotua, cujus ounctas facultates quem exposois, yoQuocirca et huuc ,
clesia.
1 t

^^"'^ m
surge

^ Sanctorum ag mlu a

o/.

fulgW"

sklerum a3tra? Surge, iuquam,

q

etdereliquisSanctorumrel.qu.a ,,,, ,riidamns audito, Vir De, CUJUSJtant 0,, negamus. Quo affectione animi, quisque nostrum IU cntis seu repntando met.r.. Sed qu.d simili potest secum cursum? Ta.de m verbornm prolixiorem agimus
>

quanto cms.

d uebuera s maturius

sa l u tiflua des,deratissimi

martyr.s axponrtur ur-

r^S^SVS ^5; SS
P

^ '^^^ ^ ^ ^ f ^/ ^ ^
tenua^i
po.
1

ut ne ad

mod.cnm qnidem
a. _ usque ejus qnoad

^^
Ne
forsitan

eQ

^.

sece sS er,t,

fldd^

eu

ue p situm fidele reposcit. qui

boc OUUS,

To
PUl

DrcouUa'ditur

ad sua,' nt diutius desidera-

reiatnm.

-t^rW- m" ve^

nobis^tiadsU-

t:- rminrTu^sius

J-j-JJ* fnbtiliorisqne
mi

^ ^-^ i-gMT
constat

^.

^.^

quis
fi

relatu
retu .

^.^

ingenii,

allndens

sacro^us

^
DIE TERTIA OCTOBKIS.
tem contigua
,

307
beati

martyris emicuit

libitina

A. Ahonv*.

A Anontmo.
.

Tungrentit epitcopat honorifice excipi

nomini verbadeprompsithujusmodi. Impetret Eugenius nobis, precor

,

euge beaser-

ter

Archilevita.
ra

tus,

jubet marlyrit Eugenii cor-

Quod Domiuus digno

vo
,

dignatur dicere

cum suis prosternitur humiUimUB Prostrati tunduut sua quisque pectopcccamiua, fatentundentes commissa fatentur
ad terram

tes

pu*,

Quando reddi ei cslestis gaudia regm attollenset oculos ad clum Post bsec piasmanus gratias benedixit Deum in h*c verba dirigens
,

congrua lacrymosaYundunt suspiria, fundentes pmnitentiaha Deo poscunt remedia, poscentes compunctus spintuah gauvovent libaminaj et
dio,

Omnes, inquit agamus gratias Deo

ex alto
nubilo
, :

archidiaconus
:

omnimodafl

^^Laus
Qui

et

honor decus atque decor

tibi Christe

et

onens visitavit enim nos fordebamus v.tiorum qui tenebroso

tanti patroin lu-

illustravit nos gratuito

redemptor,
famulis

bonus

immeritis bona
tibi

multa
reddere
.

mine

Quasnam

rependis. multiplices

poss.m

vero efferbuent cxsultatio populo , qmsnam conveniente in unum utroque nimia concludere soripto? Pr scriptorum valeat madebant dulci oculi
claro.

Quanto

nempe

laetitia

multorum

grates

Qui partes
tas?

nostras

hoc

tanto

munere

do-

lacryma. 28 Quis

Martyrhic eximius nostra

sus
,

ad

connma misdona
sa-

menti , quis $umma undtquaque consub hoc spectaculo ntlvm tam petrini pectoris , qui compunctionis r haluDr. uiont in expers devotae foret succedere , gaudent cont.nge- fii miu ntem

namque

tam

ferinffi

Credo

equidem
lutis.

cunctis

apportat

sarcinae
re

inquit

Dei. Quid, inqu.s, Et conversus ad Virum

stinas, dilectissime
fili ?

recra-

Rumpe moras omnes

cesses

et

u , nequaquam ofoecro

gaudent gaudent mnneran, ecrletiam gaudent convehere infertur. resonapsallebant alacres gaudent venerari omnes excelsa voce Kybant uudique voces conclamant: Gloh.a ik bxobi- E .LHBO T E De.h laudamu s sDeo decantabant,
,
, ;

tat

peroptas. corde Donecperficias, quod toto edictum per omnem vieiEcce a nobis it se.us t ntriusque nTam finium vestrovum properent ejus in certatim
,

nisi laus Domim personabant. Nil inibi reboat concentu , terra reolreperiri, ffitberis arx vallium, denMtas ne-

poterat

aLTe conglobatum

um

m a"no"uge

X
qUi
hocque a Ge
rardo,
populi multi-

a Deo introducaut in tabernaculum obsedevot.on.s tu. per prlparatum

,

quatenus

magnum Eugemum cum

pucanticum. ,.um reddunt per echo ip lal, tetior usquam r umquam lux tas arch,tantoque cum tr.pnd.o ur cum jubilo
,

jugamontium.concava g

Dm^

lev,te

r'cujus benigna
confortatus
,

responsione
et
,

mgenH hementer

Vir Dei veepiseopal, auctor.tate

Pr.ncp.s in oratorium decentur inthronizantes loDeo desth.atum ndeMoDt Ipostolorum, a hotiestant n donariis oblationum

humero advehitur tum

Bromo.

qoem

admodum

corroboratus

citat.m

Cuv.mum

e t

eum denuo pr^ntiarum,

,

sese

pollicentee

posterum

ludine comitante,

Cuvinio

sus
regre^sus

repetitumdesiderafssim. rep

martyr.s p.in vadit, ac Bro-

Bronium ver$u$ portutur

ejus patrocimum, bent.^sime frequentaturos beat. martyjucunda translatio sub Tam aut die mens.s Augu quod est Agapiti Lto

F.t

rf

^0

quos ad se plebeia recratde multitudinc fama bac .llucque martyris pertrahebat j-am nota

etav^-decimo p. Bt ut conclamatum est tot.us clen cultu ceh-berrimo.

omn,

am.0

JjW
ad
At,

^SrnSarmuitos
bat
et

properare

mone-

^T^rcompieUs.

cum

iucnnd.iate

dum marfumu
,'atur,

tyrit

inclaretcit,

Procnrvus fossor venit, desiderat, Cernere bubnlcus

defessus arator,

atque

subub
il-

^Xgia

: absque diiat.on.s

mora

pe-

doniique dilalur Bronientit

erclena
:

convolat ServusTt^ingenuus perm.xtim

vect.on.sd.etet.sm

opinionem Qis enim^transeuntis resed.t? indevotus desesque et domi populorum gaud.a camvif capiuntpatuli

martyris audi-

T queTadm^m
*.'
ito

ovenisse sub8i .

quondam

W
quisque

'

etm

"unc

mun.tieus

Lotl,a,,ng,a

Muuera' comportant

devota

voce

salu-

O.eulaTerspicuofiguntimpressametallo, P conc.n.t bymnidicas plebs omn.s

D:ic!ter

Tollunt

^
iter
,

affcfl^SfUewa; Te^r; cir

JC
oeferentes
votione.
Fit

^adsidera, a
(

Videres

*'^fl c sine labore, .stud

laudant Dei magnalia.

cum magna

occur.u

congerun-

Tucunda tetan.iuu. jubi-

Srr^^-
ac dcinde ub

aUresuavissima aer,

tur

uuu
av

mr or
,

ciippurrere promto.

rj:rmu\trXsrob
8

criLa
ad

Adellielmo

ris

archidiacono,
qui

cum

clero

tissimus conio ejus

mor " m archid.aconus VU s.qu.dem age ( ha*

>

secum

proceiteral

obviam,

bus,

crucs

* xma. Sano

sllb

arcU ,diaordini .

Sed

p redbus

Sancti

redennt

propr.a

patrocinia

eompetenter

praiferent.bus

nou
e

etiam
.

ns mim.cus

agmine

sexus. collecto prom.scu. proced.t obv.us. Foillanio rapt.m sancti

qni P per 1" trusit sedibu, est d.c. corda si fas tium
. |

dam
)

c rc ummanenclericor um diffuncler
,

^
dam mea
si salus amantissime sospitem ulterius vis lainvenire, juxta longitudinem corporis mei accelerans candelas comtitudinemque binas pone , et pro mea_ sanitatis recuperatione beacui Martyri Eugenio depropera pervehere to culpa pecprrecordialiter me profiteor in ea

308
A. Anontuo.

VITA
invidentiae

S.

GKRAKDT ABBATIS BRONIENSiS.

obfuscare perbcati
sibi fidelem
tibi
,

dit

virus

adeo ut

frater

HincnonnuUi,
luAei,

tentareut

mo dis omnibus tam

Pro nefas
!

honorificos

est cura_

et

me

Eugeim martyris cultus.

Prajfatum ergo ad-

cuitumimpedire conamur.
7

eunt pontificem, Fossis q tunc fortc mornntem, querulisque sermonibus apud eura evomunt coninceptum malivolentiae putorem. Numquid,
quiunt,

Pastor

vigilautissime
,

auctoritatis

et

quispiam ut adventitius voluntatis cst vestrae sub episcopatus vestri ditione veneraSanotus incerta rei veritate ? Ectionis cultum accipiat Bronii ce nuper advectus e Francorum finibus
, ,

^asse.

colitur

nescio

qui martyr

Eugenius

cui in

Quod si meritis ejus discrimen mortis polliceor et vospondeo evasero , veraciter accepti non immemor ero. Qui veo benenYii prout pojubentis satagens parere praeceptis ut Broniura scebat vehementis causa doloris
, , , ,
,

cereis

aliisque

oblationibus

hibetur ab oranibus , ac si ejus? ubinam lis unus. Ubinara textus martyrii scriptura continens ejusgesta? Vestram profecto summopere perscrutari et prudentiara oportet an non, Eugenius iste. si sit a Deo investigare, episcoet his similia pellaciter sugrgerentes Haec conantur omnipo, adversus martyrem concitare modo nunc a nobis dominus episcopus quantisper conveniendus. Audi, inquara, episcope, ego auctor
,
:

tanta veneratio excredatur ex Aposto-

ita

perasscenao alipede candelas oratorium Sancti ingrediensque nix gerens prsesentare martyri gestit, prsegerit accensas ante mausentatas accendere quaerit

dicatur

pervolat

eomsoleura ejus in modum crucis singultando equidera mira visu dictumque notanponit. Res

Denique finem lucendi prendente lucerna, aegrotantem episcopum e vestigio revisit sospida.

tas expectata.

33 Qui pristina.

incolumitatis

statu

revigo- wnUaitr-

hujus pagellaB

tibi tacita

loquor in aure. Oportet,

ratus

diligentiusobservare, te sollertius praecavere et

ne

quam

quis
Vtrutn,

invidorum malesuado sermoue animum tuum Cur

invidiam

munus, quod

beneficentiae salutifiui martyris neutiJJJJJJJJ^ gratum illi decrevit rependere ulum ingratus quidem memoriale suum cnnctis
et
.

valeat inescare.

repraesentaret

diebus.
,

dum

tpeciont hn-

rum

raltoni-

bu obtequi

mediialur
epitcopus, subito iltum

placare putas, virtute reliceu Salomonis putredo os suum invidia r cta ? in proverbiis indicant verba. Ethnicus quoque opimis. idus alterius macrescit rebus mihi , vapulabis durissime, si crede
31
,

Broniensis ecclesiae

si

Evocans etenim aedituum Anselbene recolimus

,

mum

nomine

cum

martyris
adesse
,

passione

Leodii

Vapulabis
credideris

mulorum
,

fallache.

Noli,

quseso,

coram se commendat cornodo, quse futura erat proxima sessione Quod cum roboraretur episcopali auctoritate. animo complesset, et in plenana
,

ut in gener;.li sy-

ille

gratanti

noli acquiescere

poenitudine. Quid

ne posterius te pceniteat sera plura? sicut Apostolicee vocis

synodo passionis series recitata complacuisset aderant, qui que

OOnsilio
totius
cleri

fuisset
;

cunctis-

communi
et

clamitat tuba

Corrumpunt bonos mores

i

colTim.t.1

decernitur

ut

martyr

__

a ..n.-AnHit

fex malivolorum

mendacm
sibi

memoria

qu*
,

fuerat

martyris Iwtitia. Hujus Leodinm versns arripit .t.nera tus paslula martyr.s obseadnullare desiderans magnifici quam dicunt Mallomas; nuia Quem iu villa mansio sibi parata , pede non ibi quinpe erat Uten.meo poena. consequitur cl,udo'digoa
,
,

antea de adventu ergo veneni attaimna-

P^

tur

Et idoneus
nnfisus

'.

*,*. proloquens
,

episcopus ep iseops
,

qu sibi obtigerant populare non erubuit oranibus. "TiSubjuVns quoque Ecce

,

tamquam lomquam immo qu*e

teMis test.s
fuerat

loci

perventum
.

nec qnidqnam

susp.catur
.1

strum, repente pervasit

t formidaret
se

enm

tantus dolor

smmm,

veaudivit dilecto fraternitat., tees carissimi, meriti Sanctus lste, et quanti qualisve sit strae quamque nuam sit terribile iram ejus incurrere, acqu.recjus et optabile gratiam

^ ^T
^^
iccc
,

protinns

Torquebntur itaqne qnidem ne ad momentum

contorqnere
ciare
,

exhalare sp.ntum et gravissimo cruc.am.ne

poterat

saluberrimum verbere cast.gans castiet quoniam prono re trad.d.t morti tamen gratia sua non cavit me
,

TO
t

condecens

certe

vi.letur
et

et

qmescere
,lluc

i. e.

mcntis

nndequasi menceps* denttbue

.tridere

,hje

inops

scZ
acere

Ab modo

crura bracb.aqne eius vero facie, quam

buc

modo rube

quanta

modo videres n.grepallescere, posses agnolaboraret *gritudine,

,

.e',^ tandem
agnoscit reatum
JUrgi r

.d cepit obhisque querimoni.s

infeU,,
fidei

,,
qu
de
,

assensu quatcnus apud aliquanto munere mus pro nostris excess.clementiam pietatis divin^ Cujus sentent.am ombus dignetnr intercedere. approbantibus , h^ec consen-bus "unanimiter episcopus. DecreUS P eon firmat.,r , et h*o nti ut adstipulatu, ^udicans fieri adstipnlstnr u adjudioans stncta sy mdus Sa

km

vestro

stipnlatione
i

honorab.le honore,

eum

"" ,- '
p er ttam

^2
,

J,
,

in

Ah

SS
tasti
\

verte sententi

taseius, acsi
ta Broniensis

sol.emmqna qu.escit decaniam et eccle observetur Domiuica _ep*eop ab omni obsonio

,

Ah mlniL
32Merito 3
ri5
,

martyrc

raerit0

uunc caideris jam moreri,

merito
ur

cur

dubipate^

hsc

perpetu^

tes

veru

^i

cup ,entes eum tos Desine nosque

pater

consolan

aino-nltim npl U

ai" nt
3

llu

'

jj-dj^
qU

co mmod.tate

uod ^f; hqn

a
ipse

sm

perquire. At

vyu

hac , pr^meditando r eraeaiura . jnquit &d quem

^^ ^

inde deoan o.

ANNOTATA.

DIB TKKTIA

.TOBRLS.

809
\.

ANNOTATA.
a Ilinc
fiartiin
sit.

S.

cruitur, quo circiter tempore

Gerardus cum sociis monachis divertissr / tur, uti etiam de S. Venantio abbate hic memorato Mabittonii sit opinio, simulque quid de hac

Anoktmu

Sandus natus num.

52r3.

Adi Commentarium prsevium

sentiendum sit, num. 60 tarii prxvii exposui.

1

et

binis seqq.

Commen-

Francise et Burgundise dux, jam in Annonec non Parisiensis comes, cujus

b

Robertus

I,

tatis,

cap. prsecedenti subjunctis,

circiter 898

memini

ab

ad annwn usque 93*3, quo in anno pugna Suessionica fuit occisus, Dionysianx abscriptores tom. batix, ut Gallise Christianse aucUe
7,

Stephanus, Leodiensis episcopus, jam dudum tunc, cum Gerardus cum S. Eugenii reliquiis reversus, e e Dionysiano aenobio Bronium est proindehu- Ste/,hano viviserai ereptus, debetque

Richarius substitui. Adi

Commentarii

preevii

num.

41,

"
hic atter e duobus,
liroerHt.

col.

360

et

stitit,binique deinde

exseqq. docent, ubbas secularis adhuc alii abbates secula-

Erat

monachis,ad quos

Gerar
prsevii

Videsis Commentarii
epi-

ad annum ut minires eamdem abbatiam usque

num.

49.

mum
tario

960 tenuerunt.

pwio

anno 919 ad

ergo, ut in Commendocui, Gerardus verosimilius ab annum usque 928 in abbatia Dio-

Cum

n Inepte sane biographus hos versiculos,

scopo affctos, narrationi suseimmiscet, quc iam de omnibus fere aliis versiculis, quibus et-

tempore quo nysiana fuerit versatus, toto illo abbatem secularem habuit dicta S. ibidem egit, ut Mabillonius in Dionysii abbalia. At vero Annotationibus obsersuis adS. Gerardi Vitam
,

iam frequenter
ternnnpit,
o
rii
cst

alibi orationis sotutse

seriem in-

ilicendum.
notitia adi

Pro monasterii hujus prasvii num. 5

Commentasit,

vat,

abbatiis decauus appellari solebat qui in secularibus spiritualium curam gesub abbatibus praepositns vero, qui rebus temporalibus rebat
,

quo facta p Nequit hinc annus erui, translatio. Adi iterum hic memoratur,
tarii prsevii

quse

Commen-

num. biet

seq.

hujusmodi nemo providebat, ut tunc in abbatiis titulum haberet, ac proin ut fuerit qui Prioris perperam biographus, si rectenotet Mabillonius, cum in ea verindicet, inabbatia Dionysiana, hic Prioris tisaretur Gerardus, aliquem fuisse,qui
tulo gauderet.
c

Commentarii prxvii q Loci hujus notitiam num. 54 suppditat. Ita enim hax Corriijc Putredo ossium invidia.
betur ProverbiorumM, 1 30. suis ad S. Gerardi s Mallonia villa, inquit in Annotationibus Mabillonius, nunc abbatise Vitam dunbus dcnata, vulgo Maloigne, Sabi adjacet
titulo

Ex

quo ex monachum verosirardus in Dionysiano coenobio verosifacile eruitur annus, quo milius induit, quo diacomilius acolythus, quo subdiaconus, Adi pro nus et quo sacerdos fuerit ordinatus. Commentarii praevii num. 46, et num. hac re temporis, quo sedem 42 pro qualicumque notitia Fulradus hxc memoParisiensem Theodulfus et
919,
,

anno hoc biographi loco simulque ex praevio Gedictis in Commentario

supra
t

Namucum

leu
et binis seqq.

hxc 6. Quee qualisque verosimillime fuent

Eugenii Passio, exnum.G6

mentarii praevii intelliges.

Com-

CAPUT
Bronii monachos

III.

rati, occuparint.

visione consule Comd De coilesti hac Sancti mentarii praivii num. 31 et 32. Commentarii prcevn num. 32 et e Adi iterum
. quatuor seqq. Eugenn corpus, sed braf Non integrum S. aliis minochium tantum sinistrum cum aliquot S. Gerardo a Dionysiaribus corporis particulis v Commentam preevn nis fuisse concessum,

clericis substituit,

diviGisleberto, Lotharingice duce,

nitus monito,ad
lense S.

reformandum

Cel-

Gisleni

monasterium evo-

catur,
loco

monachos in hoc clericorum

sacrum S.
Gisleni
vi-

edocui.
g-

constituit,

Leodiensium AdAnselmum de GestisPonti/icum uti ex toto quemluc i, cap. 40,

ditionibus
lib.

Mqidius Aurex-Vallis monachus

xn suis

ad

corpus

Gislenianis
ccbccb

recuperat,

verborum contextu coltiscriptor ibidem exhibet, reliquiisS. Eugenn a Gerardc e

sumque

mulieri restituit.

gendum

videtur,

>

Dionvsiano monasterio etiametS. Leodegarii

reliquias,

S. Dioiuj una cum lapide, super quem ab eodem ex in carcere celebramt, siul Sacrum camobio Bromum partterd* dicto Dionysiano

Domini todunen^sep^ Vir vero liora contendens,

inc-unctis
ibi

Bromum

delatis

addit

prius

locaverat,

de bonis ad me- / urunun ituarium emobi Broniense et o.,,s, clericorum qn.m iubtttiuit. provehere eonversat.onem, eliminavit

Gerardus

ita factat JBgtdtus, poltas. Rectene, an male, 6 docui. Commentarii prsevn Innocentis, quod htc a h Pro corpore unius

monastici

bus

eum

Dionysiano monasteno delaSancto Bronium e prxbiographus.adi Commentaru

tummemorat

raTu pra..fni S set, et neque posset quietuclinem ferre non pertmebat, msiOcujns dicecesim scopo, ad eleeUs cum mpetrare speraret ; Prionbus

snbstituens religmnem. Qmpastons pr.oaliqnamdiu strenuiss.m. confluentis illuc popul. m-

Ordinis

abe

nem
mni

viinum.&Qetquatuorseqq. bio\ln quid ex hoc loco pro determmanda prxvh erui, ex Commentam graphi itate possit 9 autem Gerardus, utx num. 9 facile cottiges an Mosomensis ^basumquam etiam hic innuitur, Commentam num. 117 et scq. ejusdem
;

nnfbu^ onera sua

Benedieti
iori

quod part.ret, secnndnm dis^foni, Bflgula jube

,

doe-

Zl
pec

ronfert,

se s.nffu arter ccllnla. juxta ecelesiam divin. contempl.t.om qna.enus ibidem

fuerit,

tXr
l

va

r
'

v
:i:ir;

^ ^*
Hostia

)0ssit

'VQuxdeGuviniensi

municipio, ad quod hic

310
A.

VIT.V
Ilostia
fit

S.

GERARDI AIMIATIS RRONIENSIS.

victima

Anontmo

moriens

neo

non

et

vivens,

Ginlebertu*,

Viotima viva Deo, revera mortna mundo. a tenebat 36 Hoc intempore dux Gislebertus

atque fagavit. Tali igitur occasione, rex Henncus sanctam vente Dei voluntate, unde meruit obtinere, quam filio, romphajam i decedens denobis est sermo, in prirsfi.tinrum
reliquit

immo

fa-

Lotharingix

dueamen
mistae,

Lotharingias,
si

vir

quidem mgni
esset,

lw-

cum

heredilario

regno, non

minon

ve-

du

i ,

guij "t

noris et potentite,

tamen
in

illud
ho.io.-e

vaticinium Psal-

ncratione

observandam
victoria,,

ab

eo,

sicuti

multae

bionmphus,
nonntUUi n
6
c

Homo cum

non m-

pandunt

quas

per

eam

perpetrav.t

telleut b

sapuisset intelligere. Erat

nempe ge-

regis, in ner Henrici c opiuatissimi

matr.monmm

fomos.ssimi .mperatohabc.s sororem Ottonis d v.roobtulit se tantorum ment.o ri8 Bt quoniam

mm,

v.deamur d.gressionem scheduUevlicetBb incoepto

facere)

patria soilieet ac

filii,

noetr

narrationiB

e.spaupretium est summatim de quales fuer qnatinue qui vel cula perstringere. nuncupatos noquosdam novimus eodem qui scmpulo sapcrejom.ne. absque ambiguitetis
ope.se
,

quantnsque fuerit hic insiintimat uiniu. chronograpnns ._ idem chronographus imiifrmril enissimus Otto, rniBSimus B ,. ,-. ,; m in ejus pracomo. ,,,j_ ei,is praecomo. lawtm lau.lem maximo in laiulem nobis hic principum excelleninnuit, iste est Otto Iate ^aqmlopotentia mnndi partes^ imus? oijue regnntur, sapwntia pac^ean"'':".i'Qalis

vero

WM
(

naris et occidua tetantur, religione tur U

justiquo

judion

on exminis
e

"ntes valeant ag. prudentia qnam iort.tud.ne re cus non minus in Chronicoe legimus d"miu *, qncmadmodnm Saionum duc.s sdam Ot.unis potentiseimi c scep.-um sort.tus, ntqui regale
exst itit filius,

Iste,

"WC

Qnid :.r.cnt, evident.ua r luitet hoo testimonio qn.vocus, patri quidem huic frattr aenrions k, Instinetu en.m relonge distaus moribus. se" Et u ment.o ;l,',rm fratri rebeilavit infidns. dnce de altero fratre ejns n; qnantulacumque cujns n.m, um Brunone l,
;ate
.
,

hac laude

e^**

ser

tlll

,.,

eoiBpfarihni

tit

Renrici

C Wnfuf
1
S

'

exeroitio

militari

instruct.ss.mns,

m emoria
c^us
l
.

arhiepiscopo benedict.one, cst i

|PlW-V*
tamquam
ct ju

nrT*,quasedicerenovimns,strenn,ss,me
U9
e
...uitis,

Sut) virtutes ejus seqn.para.e ? condigna relatioue sagacissima radioitua ampu-

procuratione

qu* prudenter fo,

Lrobornm

tfucupit,

C, C^odantia.aaseveranseius^amme^
aurea quondam
est

spurea vitulamina, Lotbaringia paca ruotifera refloruit

u-

tempu.cula.Cuju

>e>

,,,,,, nullus,

neo
lance

piEne subegerat
tinuit

orbem,

namque

J^ mj
tpss

Carolus

uag
t

b-

Z .
1U

Kaginems comes Hamoensmm qn. qu.a cognomen.o LongiCoUis m,

suis

haud igno
ty

an

importunabatur

comprov.nc.al.bus,

en

';;rv,,,,,

.-Un-- ..
eps

leotori

pariat

j-J*

Dominico

Corpon.

Qaam
ri.

P
obs

Tatio nis
omni-

fastid

de
;:;;;;::

redenndu^

^--"SJC

Uer

^rrit'tnTr

ueiieta

oratio

rrot.r^usv.iorum,

s,riE d timens

Kodulfum
ips ,

TrJ5ngSndionum
<7

ecelesiastic*, audito

nT n regem Burguna.o,
.,-

mabile donUDD
sone quodam

hrift*

1
nu,
;

te

tam inasstiquod e Rodol ls

^o
;

comitifl Bverai l.ibleDeru ac potentiBsimi f 4UC18 Risieberti offlllTn verit equ tatum, 1'" """;.*, U ,, P i,lll,,m,m.
.

. '- -

ssxnssi-.
"
'

,i..

dono summo amiciuarum

aeceper
d,

com,c

cet

P^^^ltCfsiWles ^ _ que adversus

visioiies e*

Lictissima
rare.

Quod

J^BJSTS
cun
ex U PP
se e e
re gnum

PTT , etuum

praepa-

-<-
rex

""""

hoc

acturum, ediceret, """""-' ''"^ ,

omnibu3 t uit mune-

P ? paueissimum Ileatte parUbns

vi.
g-nipl.i
i

&d

r"**?*,
;

Bta

interierint

Ottoma Ot n
u ''
,

rroitum,
t

ipso

imm0
chroo-

ribns,

enm pukare miuarum vi maguopere euravit eum V

caede atque
cffi .

"1

:;;:;; lt : r verba ponantur^

";

;;,

,.;,.-

^ .*
lbmer g.tur
:

terroribuB.
Germoni*

9",

, omi U inoendiis prom.s.t

q U d petebatnr,
lestibus,
ltodu.fi

38

mUe

T;opuU,turum. Qui aepi

utraque

^ P"^\
,

^^ .^"^unxerat

S- qnon.am b ^rcrbSo pr mul quas

ex nr
e.

Une non
,

^^.

po-

?ui t,

animaxecede

Deue,

r regis juste P e regi juxta

munns attr, D f ^rtantnm icus rex hoc inIlenr

bu

l,

Quanto

*****%
u0

atimabile
patefecit,

K quod non so

JonumJ.e"

neribns
n,v,t.
tor

UduU"m

Suevorum provmo.*

teterno in
,erit,

Deusautem '"^ " mercc de ob l.anc rem qnau . bome voluntatis, Henricum donu p.um seculo tempore
.

^
a
>

m0 m ,

it ,

iustoque

tnr vatioininm '"" n in h0nr -

^f^
!
re -" r eni
-

dicit

mteU exit o.
ci T ca

Homo Ob
istud

cos

ambitionem

q'PP e

n h e evidentisaime

reuUque mn-

um

ctiam

0DVeDit sncc u PTfi-o succinctim 41 H*c ergo spernna^ vidcantur J^ add.ta, n

gmenter
gnita.

^^ ^^ ^^
nfln

interaita,

nemini S J ln ou
,.

^^H

c0 .

partein

dc

Jam nuno

cor(lis

ac retr.bue-

due> Eld em igitur honore sisteret >..

.,

mur "g*^ dum

aisse rere

empt.
Gisle-

q i

requ.csc.

J?M^

^^, ^

adhuc ,on.

coufe ^ 01

te rritorio, pervi-

ticioio

eum

q'busdam

.ndic

etiffl in

sun ' RPP

manifestavit,

dnm

prssente s.gu victorioso

sem

insurff entes bostes tcrru.t

boc

querimonns precaini hujusmodi scrmocimo.

r ^oSatteSsoendo

adorsns est

Dormis

,:

DIE TERTIA OCTOBUIS.

cuDormis, an vigilas? nimium mundalia
ras,

311

SiBleberte,

meam
,

complens attende loque-

audemus docernerc. aliud, inquiunt, prasertim cum vir lste te celitui aooepisse, asseri* innotuerit provincise probivitaj toti
venerabiUa
tatis opinione.

quam

qi

A- AfOPTlM.

lam.

Da mibi

dux

uimra supplex efflagito scufortiter

rum

Dei

ViAst ille: Abeuntes, inquit, d pastorabs ourm celerrime cum virga

pe

tum,
immici. Quos inferre mibi non desistunt respondit joculabunOui beros Gislebertus ita Sancte Dei , clydus: Ad quidtibi bellicus,

invitum aut sponte

eoolewe)

eompeUe-

Quo praemunitus expugnem

lctus

ubi Dei
cretiori

mox iter md.c Uun enm suscipere. Qui qnam devenmnt , ad locum prmscriptum in prsignato sereqnirentes,
Famulum
tuguriolo

peus ? nbique
; '

s.cro

divinffi

protectionis
nostris

muniris,

ideoque
h^ec

semper et non .ndiges

obscura

n
|':'sanctus ad
lnfit.

entes oscula figuut aa. Cu. nnemissis mutua dilectionis et quon.am itineris "t causas eolnmtalis; ille, ut erat

congru.

reperepennnt prm.ttunt Balutationie verba

latitantem
,

Tm

ex,

dubioqne

aDeofieret

monelur, ut

Gerardo qukcrnanduvi
tradat

amb.gu. Ne forte ambiguus tenear.s resolvit contumehas nepe^exie ambagttme verbi

,

Mn

slmplicitatis,

legatio redd.d.t istiusmodl responsum

Tueo

Squol
Xl

cceClerioi. ln meo s.qmdem ,- dongi-cellenses ArgoUco r. Cbris.ns COlrtulit mihi

qnibus dintius perpeti

me

in d.es

amcunt

'"'Quomodo,

qu sua cxercetur religio. Omnes, nuli. omnlno autcm ad Deum pert.n nt qua, su nt, qnrunt, glebam vehunt et pendunt. Corporis mei nt per fidel.um mun.fi, v hm,< per patriam eme expleant .ned.am JSon
ceutiammendicit,tis
lacessere
,

facere possnm, paquod suggeritw mea, mod.ottres dnectiseimi, abd.cav, r.vola mund. tati? nnmqnid ego, qui emore s^enlaria contems. , cnnet. Vos ipsi, quaso, discerrepetam, quod omisi?

inquiens,

BfoAiilioonui
lUfl '/

"

c/eOfrfrtf.

nente^

diligentins intuemini expediat mihi. Quidnam

,

utrumn.m

tale

****
miU,

Ubus

s.nunt qu, scere B desinunt nusq.mm reverent.a noSummam dieo tibi procurat.o q-niam penes te versatur preoor pro Chrih-mngi. obsecro, posco I idoneum pastorem inomn e, ue procrastines rt moder.rn.ne sub cujns tuto mihi perqnirere-

non

me

K
,

Neo E doetor gentium P.ulus? W. Kese uegotiis siecul.ribns tan Deo implicat pecc.t. mea reoedite, sinite me cedte me, pronunt.o susc.pere, nlan'ere, indignum fore Non sum idoneus qu.busp.am

Mi

quJ,

toir

nraesse

Z iUnm pauxuium
,"
!

Sy EH

lum

pannm possim ' P

,

Gerarin qno qu.dam vocabulum est Bronii s, theoreUcam Domini famulus dus d g t vere juxta vest.bu,

i
.

Quod quo melltem nostram nunc

percipere.

qu*riti neo cu.p.am qneo proqui neo mihi , snppetunt, sanct.t.t.s opera desse. Vires milu non vit. neqnaqnnm innoccntis

desunf regulam

^maee-i

cujus

tndinis gubern.,cnlum

^^i^Z KCeirt ^e^issime

Nnm
memorhe
,

tenereToognoeoo. ideo

*--*

per

conclavi aucens duceus vitam in angnsto mihi aasume, t U,nc

cce-

KS
qmbnedam
tati

inon..te..

nem0
hac

nobieonm dUectioncm Dei, t reg.men su.cpere. sustinentis ecclesix :, te qod idem dootor genexcidit

?*-"

oportunior ad uegotium tale

in

IZ dtoit;.Omni.

snbd.ta anim. snbUmionbus

^fHisitafinitis.ev.nuitejusoceUis.UtauCtllense

non

'<""

monatterium,

nelmcii /""'
IOl

r^rri,od-^b=bi:;::

evicM,
,1,1

probis
;

nccupulum

;;;Sr S
manii.iuau
sed erant
i

>c
t
.

depu .

Begularie diseiplin*

eanonic,

~
rbo

labo .

eo ngred

---

~~

F
desse
)0 s,

rius
diS

qui Plu s sulb

,

eot
rfn
TT P idiiDffi-Cellcnse3

obortis.

aUCTiUS

paramonarn
,

flJ

^oTc
^eio

recog^osc^"olensam
.

reaor P^
.

Ls propri, quanto ; rnr&^a^enper^aaenmperoon

,

m.rorc c onfcc t.

m eaque coram^sa n e

-virtcturenarrare.et.upe.

"^ST jgT
T

sinffiilaris

de n
,

dUnere
iti
'

eed

*
P*e-

Dionoi
o5ifi

r ff0 rem
i

com-

'

"'h

GWmooKm,. oste nsa3

'"'.

"

53S *

^H^S
se
,

i Cameracensi , accersitis ad oorwte, B-^lnero z Hainotaai e

epSo

Diun abrumpere ; r ducs ed,c tnm^, non andeo, debeo aspernar, non
i

f^iv

-^tramqne e tr.

cem

>"<l"

Snidfaooeperal

;'":

suTentc,

eonne eo. con e.ndit ambobne super bac quid deri oporteret
notinc.re,

in

eadem

..s.one

amus
,

fratrum cum crgo .re piam. Potcns

necess.ta

snbv,

^ ^
.gari

mandalie

ic

est.

nus

possibile.

*fJSim. 1" mi,,i '"" P fU ,^^'biles legatarii and.to^

Quo

atu lamine

Octobris

Tomusll.

o\l
A
ttfOHTUO.

VITA

S.

GfcBAitDI A.BBA.TIS BRONIENSIS.

grates,
poli

oongratulamine magno gavisi, baoalum pastoralem impingunt protinus illi, animi ejus agrimoinquiunt, niam delinientes aflamine tali. Eia Pastor strenuissime, agalma gg commissum ma;~,.;~,. .... B .* vmintiA Pactnriv: finiig juvamine, summique Pastoris fisus \\ VJlIlline. invisere forte lupinos rictus satage sagaciter abigere, ne dispereant ovioulse. Secum(quodabsit) erronese non taque istinc abducentes debito cuin honore,
,

ne

videretur
revexit

ingratus.

Ut vero prima D
cura
,

stellas

aurora fugavit, aBgnsque mortalibu.

,

euras
(iiuir quear

operosa templi leiupn

,

idem

ipse

sms

la-

c.viciupiu extemplo

v/v/iio^v>u\av conscendit
,

COnSCcii

iuveniens pra quaerens invenit dens qua^rit racerens suos in iacrymis ciet gaudio moeret
,

sicque

sacros

artus

inde deponit
,

depositos in

men

ecclesi, sine irrcmediabili luctu Broniensis cum celeritate Ursiduugum contendunt redonatiouc et facta sibi ecclcsiastica manere

compositis, Deo lauBindone raunda componit invades hymnidicas paugit, pangendo la3tus iter
dit.

na

51

Talia

cernenti

quis
ferens

sensus Melbodiensi
oonticesoit
,

finiiimo nnde-

totius scilicetsupellectilis abbatiae,

seoundum
iliic

scita

auctoritatis

canonicae, abbatem eum

gaudent

Clerus cum Viri Dei vultura non

la quierit.

popello

confusus
prae

et

cumqueiwnimi
I

ttitta

rubore

latibu-

confluonti

constituere.

Hqw mona,

!,,,

rlrvicis
[tttl

ljlittunjue S.

;;:;::;i:;:;

Qui clericorum ibi degentium conveisatione duxit non bona diligentius investigata, commodum habentes sua abea es iirbare basilica libertatem subinde Deo digna quisque exercere negotia ccenobitarum examina. Modica vero subrogans per se perscruoporis transoursa intercapedine ,
is
,

Quisnam fuit ex omnibus, quilinguam buccam aperiret mutire auderet ? moveret Omnis inicougruit hic illud Davidicura
, ,

populo

quam
,i

quitas oppilabit os

suum

ii.

Jam hujus
,

rei

fama

velox

vulirus
illo

apud multos percrebuerat certatim unde unde conglomerabat. Qui clamitabant pariter omnes Salconfluentes
:

finitimumque

glebam abesse dolor tatus almi coufessoris, pro supenon re(sublata quippe fuerat, seu liquet
!

ve Sancte Dei

cineres salvete

recepti.

Omm-

modas

latione

ccepit nimis procellosa animi tempestate,

et fluctuare
,

B consternari

omnino ignorans

quid

individusa Trinitati gratiasque prodiuisti corporis tui invasores tua3 almitati tuarum meconfudisti versipelles et subdolos
, ,

refernnus

tam inasstimabilis maractitaret super dispendio tidehum ad Proinde suorum quosdam craritse. angore angeinfortunii se evocans , et cujus quaquaversum exploratores indicans , retur fideliter explorando meos dirigit, et ut id ininvestigando explorent , edicens vestigent et discursantiQuibus incassum circumcirca dicit renuntiantibus nihilque serium exinde bus incidit utpote profuturus ,
,

rita

virtutum qui tempore tolli? tJbine illi Stri Sanctos hoc ubinam gentiura sutantum comraisere flagitii? habitamus. Hac mus? cum scorpionibus revera proloquentes et ad inviet nonnula his similia Saucti gaucem colludentes, ob inventionera sarcina^ applaudebant venerabili
,

araplificasti.

Quod genus

est

mon- E

dentcs et alacres
eun'i

68 Proccdebat

tandem

portcnderet
.

divinitus causa tenderet Melbocogitatus, quatenus hac qno dum properasset proficibci, dium hh versus: ab introeunjamque ingrederetur fores oratorii tinmtus cujusdam crebrior tibus coepit subaudiri quid procunctia tintinnabuli, ignorantibus Uei * rei, ipso etiam ( ni falhmur)
,
i

monachis

cem

et

vcxilla

dericopmn cum habentium in manibus crucatcrva parsubsequebantur vero non

ergo
,

ad

'

'rllcnie

canora

mowulerium
referl.

va utriusque sexus lantium Uomiuo in

agrmina
latitia.

nihilominus juhi^

Itaque cum maximo pwspicaeissimaffl A u per cleri plcbisquc tripudio almus conte-or dc quo nobis sermo,

indusliam;
in

tenderet
4,9

Famulo.
,tt,

ubi

Devotissime

,il

lut

minique, ut Sanctum
ndilum,

vovero praemissa oratione dignaretur manifestasuum

,

nn

ub. orator.o suo decenterrelocatur pcrso excubiis tcmpore continuo cmnobitarum

: ,

deputat
-

re
[ui,

benignitate, flebiliter interpellata

loci
illius

"ajenas

quamvis parum conaliquantulum hac de re Quibus dejerantibus pewancte, scirent significare. magis autem vehementer b C se e penUus ignorare P mject. ob crimen -spicionis s ma chantibu s NotranquiUitate animi Yir Dei cum magna istud molestius ferre nolite mquit, filioli li e dignatio (^hristi hoc
, ,
.

Bciscitabatur ab eis

cum

conversus ad vel ecclesi* , Percontando omni mansuetudine an

Angelorum) lau vitur Jesu Dominolquilauscst emerito venerab.ejusquc confessori e Hubilatio,

sacrileffos

HVi:udat.o;tLdabi 1 isveneratioQuame,.^em
examinaudo discussent
ant.stes

Ume

.uihnsvc (ut par erat ) lege nostra nar cxcruciaverit mod.s , non est convictos cxponere vobis, pnwertim mionis, ut remur, si scr.o sapere dilucidcnt ipsius ges.a hk,

enS,

g**

dum
VU

id

5 oten

Vnempe

nobis

mcuGislehcrtus, cujus 'm' Cctcrum ne dux 1a nobis ^bsc^a tionem pr.titulav.mus Sancn c.rca ejusdem
,

iphi

'"'

,1,08

Cellentc*
poi m neiit

revelare.

auxilium. Nocte ig num , ubi pernoctanti, Dei in oratono tur insecuta Viro super hujusmodi obnixius slmamque Deitatem ipsius stolati candida nqTetanti, repente sibi importun eniWt Sancti, satisfacientis

Enimvero

necesse
cessat

est,

ades.e

div

datus et inglorius
exstitit sati.

humanus

et valde

humanum

dam
quffi

scilicet

SSta.
est
,

pr^dia subtraheus bcnehcn grat.a non pauea expendcrat jure Pe.petuo mibioue contradens
,

^^^.
m
Q
t.b.

eum

m.l.tant.hu. militaturis Christo

to
d

Xs

moueo repetcns qui dungi-Cellens.s mouache

quod
,

CU

ST t^m^mis certissimum
Mcipe nunc
lnd
iriant*

m^

gratiam meiP quod quantas, de hoc,

ob

la rgissima victitas

ter

attcnde

ne

Vfig^gg^
;

* ;^'
et

S
<mieen .
,

beni-

U
50

Eece

super

lacunaris

tabulatum

qucd

\perat,

HlndqM
Unlbodio,

.pusculum. ros nosse, quam hoc

sunt tinntfe advenientes demirati repo.tum meum lum , indecenter aUt V

l^
haud quadeprompsit,
Vi? Dei opreddit

pfrmrmfmortis
p

aobquc a que

^' volu ntate

vi9ione

*2KS? -p

^Jr- Qaf

?ecepit commercium, ad pro idipsum. Nune redcamus bis vindicat in Gerardus p Venerabilis igitur abbas si nm.

dir.simum, pro do.or Dom.nus Je.ua non

,

Deo

storalem

ut dictum

est

cnram mdeptus

qua^

DIE TERTIA OCTOBUIS.

in omnibus, nullo lera se exhibuerit
stilus.

modo

noster

mectavit,

giimma v ielule
dcxttrittH eque

obtusus prffivalet describere succumbaraus mate54 Ne tamen incceptaB ludibno peritioribus quibusque videamur riffi
es-e,

humectando linivit. Quid multaP eadem nimirum hora o mira res et juounda ab ejus faciecula nox exulal atra, et emicatlux
et
I

a.*w>nviio.

peregrina
Viri

atque

juxta
et

illud
,

lectionis

Euangelic
dicentes
,

Dei
:

incipiant nobis illudere

ffidificare
,

Hic

homo

actione

olarissime intuetur intuentes se , provolvitur cura gratiarum ut eral clementioris anirai, quara illc
,

et

vestigiis

non
,

potuit

consummare U
ra-

istius,
siffne
nonnt
Spiritol

Sancti suffragium agimus ut sancti instanti prece imploramus

de quo

bpi-

cui ritus grati* tum mentis suas

,

Spiritus

dedicavit
totiens
,

cmlibaoffen-

atque hujuscemodi clementer excipiens erexit quso Desiste blanda voce corripiens infit venerationis mihi lmfilio, desiste cultum tant donum Dei pendere et ne velis exiguitati mcje
,
: ,

quem

ct nos

imprudent.r adscribere.

dimus

peccaminum

spurcamine

efficacissima
:

intercessione

reconciliare utinam sategat nos

rataitfl

quid debeat elicere, quatenus hebetudini nostr suppeditare. Vir ergravita * pietate dignetur eruditus regulari norraa

go Domini
coraraissis
ctrina.

apprime

sibi

fratribus

duplici

preerat
,

do-

spei 58Per fidei enira tus raeritura et devot* J^jjj^ Sacramentorum reparavit ^ additamentum virtus vade m filia tuorura lumen oculorum. Vade Dominoque soli grates repende. Sic muher, pace, qua? pnus se expulsa ca_citatis incommoditate nunc altero manipulante advenisse
,

indoluerat

Ctlleine

nionatfiium
guberuut

Gerardu,

Secundi.m namque salubemma disc.pulis doBenedicti hortamina capacioribus s.mpl.c.omandata minica verbis proponebat demonstrabat pnedivina factis suis
55
;

domn.

ne absque altebeati Viri meritis et intercessio famosa adminiculo tripudiat repedare. Cujus rius lateque percrebuit ad miraculi longe
jucunditas laudem Dei

ribus vero

cepta

omina

tamen
,

quffi

subjectis

docebat
indi-

esse

contraria, in

suis

actibus
tbesauri

Prcelatus
su.

venerationeraque Servi ejus multoet ne cui iucredulorum rum poterat inquara videatur incredibile, quomodo, semper erat anitus Omnipotentis non posse. qui
,

corda

excitavit

eabat

uon

agenda
et

de

arca ptodoct.ssi,

corpore *.

corpori

ferens nova

vetera,

quemadmodum
,

habebat doctr.nam mus scriba, qui qualem regendas se et vitam. Et quia tnlem habebat rationem redad sciebat suscepisse animas auream mepn.pa.abat dendam se sollicitus amore pot.us omnibus tenebat diocritatem in regebat Sc.eus ergo quam timore commissos summique abbat.s vocan ,e vices Christi agere, omnibus studebat conforman,
, ,
:

unus, O lux vera, Dens, cunctorum Conditor tua fit promissio vera. Saecula per cuncta estis lumina munVos, inquit, sancti. vos

Nec

valet in
tatis.

tenebris

abscondi

lux

probi-

collyrium Ecce nunc Siloicum renovasti

oo,
,

quo

quondam

pnenomine

Ita se

oculn.t, native oculis dignatus es dir.gere ad sacro prius sputo linitum unde et nos cura ,pso

captum

quem

ut conformare uo aptare et aptando deserv.re. caritate omnium moribus eum mira prob.tas ejus innotescat Ut vero compendiosius virtutibus, qu.bus >n excellentioribus pollebat >a censetur ut.l.us, pruden nil vita hominis red.m.tu temperaut.a insignitus,
,

cerneres

nutatorium Siloe lacnm

conspectura, antetuura procidentes laudura, ex intimo fidelique referentes pneconia te Deum verum, Dei affectu cordium confitemur
veri Filium.

Ubique^debita

videlicet

ANXOTATA.
ut ab aliis scribilur a Gislebertus seu,
Gisel-

MIWI

Proinjust.t.a locupletatu. fortitudine roboratus, congruentiss.me s.b. posde illud Anicii

mm
:

.urnus

assignare
'

Viri

sacri

corpus

v.rtutes

bertus,
perfectionis
cele-

""Tld
dutw/a. uli-

cumulum

autem Unt

lincias

BelgnvroLotharingix. qux tummultas Infenoms ae Supertorts complectebatur.

sub dectm,

guando

m
'/iui

itfi

mulfei

cacu, a//ua,

Sano.ui

ardentius Missarum . brans quotidie memoriam vivoluptat.bus qui mortuus erat terrenis ut spiritualibus, semper domivebat vero divitiis cunconcorporatns , antiqu. host.s C uco corpori Dum ergo una d eincursus. C o_ et debellaret sacrum celebraret mys eex consuetudine rum vellet Jesus jam jamque et Domiuus lychn. cereum, candentis eupwnere candelabro PP ingred.ent.bus do omnibus luceret basilicam t ; mul.erum de v.co tel quaedam interfuit qua, qnem dicunt Buxutum nn te cinWguo. oculorum deplanorbibus
,

insistebat sollemnns pass.on.s salut.fene

ZxTeugubernator toto tcmpore, quo Francorum reg,, secuuliium Carolo Simplici, multa advcrsuskunc ngtmaparuit, Bouquelumtom. 8 Scmptorum pa v

prmW

uUapud

saytoSaxonici auctor, alnque etseq Chronici

RodulphusRichardiBurgundtw.lv^/.l.u.Fran.

.,*./.. W

ZZan*
L-r.r.l
fi

sxhst.tutus. II.;, adepto egi, Lotharingiam

m*m

mum

lTl

I...

Quamquam enim ipsemet Renr,vc Lotharingiam evo-

r3-

*m dudum

exstinctis

le^at privatum

lumine vultum.
ist.c
,

Qoam cum
,

a-

quid fTstentes interrogareut, advenisset usve rei causa

,

sust.neret, cu-

Divinam

tnqu.t

Zrici modo
Tnhnt ui collineaoat, ut

Rodulphi partes sequws eo

ume

hujus v.r. Dei Abet prJstolor clementiam, aqu. et ut fiat in te fon. TaUs m. nificentiam m.hi m>quatenus sd entis vitam teternam qa concedere aquam
,

omnem

sibi *

.itntrm notestatemque

in vindicaret.

Lothanngia aucto-

Timodum

Giselbertus

jJunr norro Hunt pono pluribus anms con-

manus
manta Unwai,
/"",

digneris illam Gerardus difuet servus Christi

fideliter,

post per.

ceptam Eucharistiam. P

uiium

feeuporat.

ut pet.erat, .mpetras57 =.--.. naem 4 -c sanct. - omuipotentiam Uei fidemque et omnipotentiam Dei ,et et devot.on. p implorasset, maxima cum neu . fleb liter !.,.__.:_ *., fooipm pxnde abluens

Benruus

Mum

non maleut

Quam cum

VW

tuisset, sed benc , juxta ac mausu.u,,., ~

*^^
--,-

i*

ocellorum pupillas lmiendo pT^tinctaa etiam

hu

^
D

31*
a
AnoiiTKo.

VITA

S.

dit, uiCf

simuiquv ucvrvvi yu,ui> /h..m."- ow simulque Gerbergam filiam ea conditione nuptui dedit, ut fidelitatem promitteret Gislebertus autem, qu&cumque ab eo exigebantur promisit, stetitque promissis, quamdiu Henricus
; ,

GERARDI ABBATIS BRONIENSIS.

utraque unum, Rolapis scilicet angularis faciens justoque re^i justa juste dulfi regis emollivit cor, pace pra^sente, petenti cominus dedit. Neque enim,
siraultati loous erat.

in vivis fuit superstes. At vero contra Ottonem, ita fn/tdu i Uemnnncc successerat, arma iterum
et

Lotharingia regnum biogramovens, misere tandem, utiinfra docet Bouinteriit. Hsec omnia apud phus, in Rheno

Rodul/us hvjus nog Hicindubie designatur Transjurame rex, minis secundus Burgundise in hoc regnum succesaui anno 912 Rodulfopatri excessit evivis, utt inChromco sit, annoquem Scriptorum pag. SSO apud Bouquetum tom. 8
docet

quetum tom.

Francise Scriptoi

Saxonici auctor, aliique scriptores b Psalmo 4S ? 13 et 21. prius Saxonix dumtac De Uenrico Aucupt acdeindeGermaniceatqueetiam Lothaca t duce t lucem et ringiee rege, qui et patrem Sao
.

docent.

mcmoret biographus, ncscio, quxnamhicEenrkumAucupemjustitixspeciescomh S

i

Hermannus
vcra

contractus.

Yfi

PYL(LPl
i

substantivo

Grxco

'?,*">,

quodgladium

filium

imperatorem nomine Ottonein habuit, hic

"T^cus,

sermo est. Magnus, imd Designaturhic Otto, cognomento ad litt.a.et c. perator, pro quo vide etiamjam dicta laudat biographus, hic e In Chronicon, quod Annotationibus Main suis ad S. Gerardi Vitam
Chronicon istud, cujus ante anonymus Vit Gerardi scriptor, verba refert ignotus, nec decimi fineto serip.it auctor
billonius
ita observat
:

Ottonis Henrici Aucupis (Wm. * Everardo aliquamdiu contra hunc Magni frater, rebellibus adhxstt ut Sigeet Gisleberto ducibus scriptores testantur. bertus in Chronico aliique Germam/e regis fiBruno, Henrici Aucupis 1 anno 053 Colomenm arcMeUus natu minimus, simulque ab itone Magno -st creatus,
,,

TeZndumL^.quemadmodu,,,
docet in Chronico.

Wrodoardus

SfiBCuli

apparet. uspiain inter scriptores Germanieos

Hunc

tamenl
^it

ChromciSaxonieiseuMagde,

bursensis Ms.

nam

Germanicos nuspxam apphus, inter scriptores

erit

Verumcum

plurima Lpsius verba sibi sumChronicon quod laudat biograt

lareat.nonsatcapio^

mbillonius

sumpsisse Chronici Saplurima illius verba Ms. auctorem ? An xonici seu Magdeburgensis
sibi

arohiepteoopue et , ., ,. ,,,W .-Bruno, n ugno partes dddox Lethariuga Beouudee admmwtrane, Ba et induetne fratria sui potenter qui Loug.col u, iiuerum Monteneem oomitem, cvocatum cac^gnominabatnr, apud V.lentian... damnav.t pro eo, quod
:

Sigebertus

Uirm
,

in

Chromeo ad annum

pit

indicu t? forte hic illud ipsemet

f

V Chronographus, hic laudatus a est, quam Liutprandus, verosimillime alius non deindeCremonenprimo Ticinensisdiaconus ac Etenim hic in sua de Europ* im-

biogra ho,

quod ver.us fu.se beUi. inqnietabat; vel, mortuo Gieleberto dnoe, , P^o eo, quod dicitur Gielebertu. uxon eu conlengnineo .uo, ea, qu* in dotem _oon^te Gerb r^e, .ororl imperatorie, ;

cxsilio et irrevocabili

gnum

rat

5Z3L

sis episcppus.

et

regrbus Historia,

quam

seculod,-

ZZ
cimose,
ruit

libris est

,n llip lexus,quamqueBouque-

annum 967 ila memorat dus Zchronieo ad venient. resistere Bagenarlu. non po..e TOen" qma ,u s.tos
.

violenter ei auferre

prffisumebat.

F.odoa,

TonZtiniLg^lancea ^lUnrw*
obtenta

refert, quse hic ae iisdem fere verbis eadem

^cHptorumRe^mG^

lulUtud U

ni

Z-e

o uit

Aucu^em

ouetodia secum

ad Bruuonem veuit comprebe,,, ,., sub o b sidos, eum Brnno 1 nec multo deduxit,
,

a1

ffi

P^ '^.

memorUe
et

UuTrandi

ex prodit biographus. Ut ies collaUone illico patescat, biographi

^Zrandi

verba describo.

Apud Bouquetum

ZZjSZtt~ cum ,- Ragme eum Ragtmnus

Z.
rus

Hainoensium comes, annoM, Bouquetum tom. S Scriptorum

I,

Quapropter,

*<* *

seu

pro

,ol?cibus poll.c.bus

perpnlchre p V

du*

ac.es
.

usque ad

tf&ZSi* ti*
Cmds L Crucis ficae

duntur Hno igiHeten.fllU.viviaffirmant

y'" ^%'^raphus, sJonieiauel ndu 9 Raginarium seu c "m confirmat ac proin.cumhunc RaLrum

^^gST

"*? ex ravi

"ous clav ' & . nffiNis, T , n,,.;,.; affl noetri Jeeu Chn.t. Kedemptoris .rex. " .taqu habet. Ilcuricus 8 en. , tottesque Uo1 "
.

S
3et

inveutrieis; >" ve
i

fuissc

imb um

superius

qu* memo,

^a^^icornr^ntariurnpr^urn
t re,

pedibusque Bomini et

BoduHum tam
rjus

"^ "* ^
'

^
i

cruces fr

Uere
is

te-

pram
,

aliqui-

Everardo comxle el Scriptorum Hertur apud Chron mannusContractus alnque utadeo cum anno 939
,

Bom^um^^P

^^
^M

sta esse,
)d

po

bo. biles invisiDilesque

um pl,umque

BOdUl
,

^^
^
l^

accl ulrtre

'

m*

'

nv i,. tl ssimatri
'

^ ^ o^enimmo^h^MS^p^^

rhmW*^
<

^^1

cum
fa-

annum ^^ZgestJsunl.. assignandis

''"'"" "" S

uuinquam

cturum no ^ huuc m n.enbn ijnopere aique mcendns

eaicere dtec^

-t-icus,

quia moi.ire

sxpissi>>*

minis ter ere

,.

^^

ma

\ZrratPorrochronographum, quem abu nonme,guam laudatbtographus,alumiucc^ m

ejus esse

^ie ^ petebatur munu s ^quo^Ubus-terreaDeusconjunxerat,

iaturum sc depopu P

DIETERTUOCTOBKIS.
A
AlCMITmi

verba Bvenraphus innuit, chronographi Gislebertus Rneni undis Xseladiia occiditux,

illius
:

CAPUT
Arcessitur

IV.

tudine uon
i

potuit,

nnima recedente,

uefecit.
m

'itteramh.

n^tT^f^iZ^no^
commemorat. Adt oom prapftus, eKdm rntm prsevium nvmAMetUlCorometarii pra
r

ad Arnulphum Flandri* gwem calcuK comitem ; ao /wc

,

moroo prodigiose

liberat

multa

monasteria accipit administranda,

Blandiniense
et

Sithiense reformat,

g Mab^um^ Beneaictin. Cld0 secundo \.J%?Z hxncque natione Orcus, lestatum

oii

wppe&ttat.
uti

S.

OisUmus,

apud

omniumque deinde abdicato

extremum
claudit.

regi-

facit,

diemque mine, Bronium se recipit,

ibi

deecn^e * a : SXerMe

Commentarn

cle

reruin po onulentus qualibet ejus dition proin rosterorum

TZueaue

/a6 ,

A
s **'

9 orf

scu c S <o S ecde iae ma S manu S

SrSrir
:

=
aptamus
.e

y Matimniu*. notatiombus recte ad

Leg endura

vel

(a&i aii ad

annum 933;

Ste-,^ ^*
tiunt iu
er

^^ZlVohservai

,?

<*

nprmli Vitam An-

Sf

cui

utique

congruum

ve
habet

^iiger
.

diyes habet

nummos,

non

q uem
ball

multi oU,rurgor
;

med
ta

nd.

.^ ^
arte

BUSe mag.stro
S1 ,erantes,

rSro
se

Vcutatot j
ab >'*
Vt

^^

medlolnoU
ac0 epturos
inc idere

(UvlUls

su .

cum
,

magoa dup
tibU
a-fe S oe<

ita

MrfeaBain.no mmtariiprawHksa.
bb 2?pfefoi dd Ita
/:-

biographus.

MU
3
2,

ut

f demum
.

vaierem^r^e nt

quo Taborabat, 4
'

lapiUum
P
au-

elioere

ouippc

a^

,2*4, * T<mo<ftcm cap.

,r, '

-J2
dum
.,"-'

..n.enus

ffW^^'*
0,
>'.

WW

W.

in.UUg-entms

u- K

d ceus

ee

Matthxi

16-

cere 60
'

qusea arium neritiam artis suffi > i,,,i Porro osten . ,,.., Uendo eM; .1 mor rentes ostentando a , q uc tare , andoani.

wa,

t^S.Maegu

WW1
^

AWR

P^

eonfort

f^ZmJ^ifereutnmueaua^
spatio. leucarum distans
ii

Montes inler fiu ium

et

mare

et

aniraanuo

.pectu eodem

derunt.quo.

n^ ^^^

Psalmo

106,

>

42.

na rrationis

defuncto
tale qntd

est,

^
'"%a

ovom

1D ci,

unum

qui

bbiw ^! ^,,^.

Et quoniam itandam monstraTit,

se

ult er
.

inum
11

xin.
Ufi
v

30

'

nnHius, Quod inter

ever9U3 re tr viua m.serat.one n Uomme posuen, iuconsulte ^eotere, q C0 mpete..ter

rcstaurat versa curans

ad

spem
,

quam

ea?1
1

it
(

ad

Deum
_

^
uni
.

TorquaOTOUI, ffU* A6 Aniciu 'fnic usMi,nUus /P it sctKcel appclhdus

"

leeimnsyirginrf^sSoTrmonec.-utViri -o,
Dei

bonum

ollaoien.

odorcm

'

diff nU ente

caruerat

*,BSS2!S3- Comme amm

(

pr*oim

nU

o:A
mentum

"oca to

C-coKo;. .:Mo
;

o^edica.
tigare.

oculare significat.

Cl Cui

, . ,

>

VITA
A.

S.

GERARDI ABBATIS BRONIENSIS.

excreverit condecen. veneratio
git vestrse
exilis
,

Amwmio.

61 Cui

cum

,,,, pro
"'""'

n
m

et ut co ngruebat

advenienti honorifloe occurrisset cuni omni officiositate exce,

an a nobis
,

exi-

unanimitatis

dilectio

dum

nostra
stilo ?

""""

'"!Z""ga'

cujus morbi infortunio excruciaretur lugubriter intimavit, et ut pro sui recuperapieset

;

descriptio

nequeat

oomprenendere

tione

ret, ret. suppliciter imploravit.

:

apud Omnipotentis clementiam intercedeAd quod Vir Domini Crede mihi fortiter, non respondens intulit illi
novi
,

Hasc tantum sufficiant compendiosius dicta, quoqu;e sibi anoillabatut qua siui uucillabatur Flandrensis niam tota iow antea amarct provincia, et super ejus infortunio antoa eraar,

ouerat massta, ob ejus incolumitatem

laeta. reviruit lseta.

quodammodo
in

me

tautse tantte

virtutis

esse

vel

meriti

ut

fiduciam tantce rei valeas committere mihi. Istud sane perfectorum est virornm , magi. autem carne solutorum Dominoque semper assistentium. Ego vero quisnam sum , vilissimum
,

6*
tta

Abbas vero reverendissimus

^ ^ humilita-

>

,,.*.

anogavrt nullo modo fundatus benefacn m.rabile inunus, ed Euviribus hujus charistiae potius omn.potent.ssim.s effectibus. O
arce
suis

Dei mancipiolum,

quo expctas tam difficillimum humanitati BUbsidiumf Si vis pcrfectam Domino committe medelam. At comes Arnulfus Ut perpendo, pahasc ingeminat gemebundu. ue debeas dulcis, oocasionem qmeris teTmi prUmrc, qnod pe.eris. pJame, quaso preea
: ,

omnigenis

ni Jesu cunctipotenf.

salu medicinale malagma quondam adh bu fimbna, mnhen flu* tigera vestiment. ejus sanguinis laborant, per duodena annorum cmqu. in med.co. sua profusu. expen ricula
,

^^^J^^^t "f *UTZu

,

^J
,,

nec differas mihi lume de Domini bonitate quam ut spero oertissiopTm accommodare, m spe dignabitu Deus per intcrventionem
, ,

derat
tentia

patnmoma
consequi
igitur

mcs

'\^ Arnulfu.beneficent.-8ib, ooUato

poterat
ouration.
Te

nec

ab

ullo

eorum

comp

1"

nam

mihi

conferre

in

tanta

tegritudinis an-

xtemte R ni. a me

Ne, qo, claudas viscera compassio.edut divinitu. tibi propitietur. mihi

propitiare. Vir vero Domini sic obviat videaris, dilectissime, incas.um

remunerator, liberal.ss.me Virum Dei compluribns peroptans honorare munenbu.no;. pauoa

auri vel
tibu.
,

argent,

moribuTdo
,

nt

quondam

ZcrYmantrNe
per jacta per, acta
1 C

Naaman

17^11 mea requisi.se .olatium. jacta .emtibique nostrum -i m uounuu in Dom n c g tatum,
6
n

'"T F
::

** M
et ij>$einet

'

neLsitanecessita, Cnjus al >q" rum. PniiM aliouantulum expendendo . enoriuoiu Junerura. abolere poteris tuorum enor pauperum, t.bus

JX
m

st t,'bi lb

mnltarum non infima oopia

re-

Syru. , omn,fratrum asportari juberet u.ibus. Quod ,lle dignumque merepudiavit fariam excusando ^ ver bum indignatus marchioni object. Si inquiens dereliquimus , quomodo aliena nostra
, ,

pondo ejus pncentav.t obtuEUzeo, El. dome.t.co quatenus hoc ^uorumque

,

aUq^?SZ

;w

accipiemusr accipiemus ?
ietatem prietatem
j.
, ,

nbtervat,

mitatem .celerum.

Ob Peccatoemm

accd^t

m-

^.^JSl? ^*^
,

Mouacnu Monachus^qu.ren. -Jerra r-~ m 1 nullam dignoscitur habere rel.g.opecuniosus

convincitur
,

4*

*! esse
apud

agffestus pecu n i!

cnvitn Ifijwi

et et

pauperibus

tu

vero

Dei

gratia

ives

es
et

sus.

m.m.trare egems opulentu.. Debe. igitur

administer

65
dele

Pj ir

totus

D om ini

servitio de- igie tanim,

P-P^/^^-rS.^^SSt
tribus,

Dei

invenitur

S rd

^.archiocunctaprobatquemm^cord^
ad es inquit, e.t m.hi, quod . cat. Gratissimum, Dom.m dignetur e dum pietas Famule Dei quemadmodum ille Euangelicus miserari. Et
,

^ G^
dic
.

tias custodire.

Hoc exemplo commomti caveamonaohi phila^ynam, immo lepram no.

qu
,

Tcnt

avari

d^ivites

. su;e securitatem per peritura. .olent d,i-

j,
;;;;;,;,
1

/te ,
.

hepost ponens prs.agia vaticinant.s P^ P

F

"uondam

ZacchiBus, dimidium
,

honorum meorum
oop. n ^va

mar Syn

_ uo pauperibu. C leat morbn., qui

artus.

dummodo

SV,8Simus

pertinaciter

meos depa. c u

ergo obtemperanter suo. prohas.et, domestco q .e tentiam amplectens ipso Viro ab fideliter imper.tasset

Cum

'?**"
:;

id

exsequi

triduani Dei coltinente

aba

=
j

o^

^"^ ^f^ ^^ ^.^^ ^ ^ ^ ^^J

v

^^ ^^
.

,
(

&

terribilibus
,

ob-

rum

dec

saltem

u t suaperul get acceptaret facultatum

,

nsaret pensar

in.p

nav,

P dignanter Spiritus Sanctu. sibi p r0Ut p humiliter deeUprius amb itiose suseept,

considerationctripert,^

^S-ut Sanctorumque
expleverunt. titer mterpellaverunt; P

devotissime, pront

res exigehat,

suffrag.a lacrymab,acAthleta Dei d.vini.

Sl

.ollemnia ar mi.. celebra.

con.uetis

fletuum

susp

ms.

Cumque

^^
ecclesi.

S^r^t. ueoess^ ^reserva^

trientem

J .

besscm

ouiensis

tempow;

"

la noviter

P
ultoris f

Decdum
ind u.tria,

a d plene

rad.ca-

gtulaDS

adjumente

inutili. redd.ti,

lnffflcunda>

S^-^^S^S^^
t
miui
collaudatio
,

dar6

Pa.tor venerandu. 0io rursi, bacu.o

ade-

^tS^^^STi^ S
qu

Mox

commissas disponit visere cau.a.

DIE TEKTIA OCTOB

A.

317
,

Ne

lupus r

incautos

vesaret

mordicus

a-

pace.

Quemnam
,

qu*so
,

imitatus

est in

hoo

A.

tamm

gesto

nisi

eum

qui passurus abnt

,

Llierosoiy-

Inprimis aftem' adien. Blandiniense monasterinm y,b Aiuando/t pne.ulebeatoGandavifuudatum, on .olem repperit omni r. !,,,,, atenudatum occupatum secnlarissimis clencorum atpote yerumetiam in estauone perversorum ad nibiverum etiam infestatione pervers
;

mam

et sub ipso passionis arvnltn obfirmato serticulo per.eentores suos prostrav.t sohus

u '^ ' /0 imm quanw

lfl

nis

gratia

sanctorum
,

nm

pcene

redactmui,;

insuper
,

inuiu, lacrymarum fonte gemendurn excubn^ quieverant, Sanctorum mnlto .am qi\idem
Sanctxumonor
ckot
'

*Jg*j

WandregisiU

'
*

T.SrBa modo
os
t

S^jKSS^tTSS^t
teeteblr

_.__,-_.-, "'"'' supenua memoratorun, _ Ausberti atque Vul&anni cotpora __- urbe ^JJ... revehens a(1 pr0 """"'' _,._ narrationes au<m.
.

vero

te tithe .<-

et

exultatioS

fortissimne Divinitati.
cessit

ope"

Blandinii
Uutt.

laborum sudonullo m-rditus tabeato Joseph tnnicam sed cum rito ',' hdutns semper fine bono suos prospeehnhuata abinde clericoet i_C_Pt_te
,

reliquns

imm-

"^"^""^SK m
eccles.a

Bronienns expers
cetera
.

habetu
,

et

pr~ter

^Gandavo

tuc

licet jactitarent sese

ventosa

bradelatom ejusdcm beati a.bat WandregistL ma, quod c s < pnee.puum et cbium, ,,ec non Ut .timabili, pignor. primeti. Apos olorum *
,

nobih t ; mehoratis quibusque, coenobitarum religionem non distulit subrogare , quemadmo-

autem brevita*
tes
,

J,

et

pauca

recolamus

quan,

P*"^
>trenue

et.am

auoqueeonver.at.oni derogare, qnosque B etiam possent ab illius visitatmne compescere. posse Cumqu^am se conspicerent UUllh[UC Jrtlll OC ^wuo^.v-v..^. magis magisque illius profectibus obviare, sed ad hoc usque perducti crescere opinionem
ejus

__\_sr.

___* fgss.

ut
,

sgfS S= * " 8^^^^a

"*"'

J
h

tui

*> exBtMsse procnrator rfgUa _tissi

m _8 >, Domi^pore
as

sunt succensi

facibus

invidis

comminisci
pro
nefas
cassa-

^^uT^mtrvo,.

ad

co 1Ufi

Deo

pncsumerent
nece.
Hine i"i

de

sibi

inferenda

geanimas acoenderat illum, ut sic sollioitndinem habitacula dlper reret monasteriorum, quatenus

-J-JJ
,,,,,
,,..,

68 Sed
:im

Domino protegente, dum eorum

scursando singulorum, ad amorem

patria

,e: a*l
//i
(i

auimal rentur insidias. et nequirent intercipere quadam die junctis comDei, occulatum undique; valvas irrumpunt sacrileg factionis
plicibus
ecclesiae cst
tali
,

audientium. excitaret corda multorum exercitatione , felici

bat
familiaritati

Iu

qua desud benevolentiam

diversis

sn.

E
ad

qu-

tcelere

qusrentes eum, quod et dictu nefas sacerdoante altare unanimiter discerpere podere. Quibus miram infulatum etiam
,

locorum partibus nis gratia Ordo monachicus,

confluebat

eum

asdificatio-

tanti

Viri pudicos

praetendens

consiantiam
,

imperterritus

proce-

Deo immolandam sese alacnter dit in obviam completur opponens hostiam. Sic sic sermo ut intrepidus confidens Permanet veridicus 010, inquit Quos arg-uens leo, justus.
,

arma rcadvcrsnm mc imbellem corr,p,at,s armatus quidem terrestr,bns belles? Inermis promde non me armis cielestibus vero f sum neque hso p.nm tao vestra terrent spicnla bibere P"> tam flagitiosa. Non equidem reeuso
ot
,
. : ,

- S.
ves

etimitabiles actus sitientes diversis alveanbus conatibus. Viderea quasi ex ut florigeram arborem oonvolare, apes ad hauc melliflui t nectar inde favis arentibus benigno gratanl ille sent iustilare. Quos edulio normas st monaticffl animo suscipieus
afliuentor

imitari totis

v.rmm

qu

mentes, stras tantaexagitat tanta exagitat vestras insania

ceptor^
dcbat

Domino Jesn calicem

tus est ferre

mortis, qui pro me dignapass.on.s suo in corpore stigmata contemplaute. div.num et At ilh in faciem ejus ingenti pavore ooneu.* quiddam mirabile ,n terpr^scntiam corruerunt pron, ante eju.
, ,

moribus e t renlhU minns >S qua,i nardus miro indesinenter enim 1D trutD fontem utum tragrabBt e t Scripturarum ; m J nlium prata rigabat. aperiens arentia
doot

J^^g^ ^ ^^ ^
,

^.

"^
J

^ommp
,

ntum

dolebat u v

.^^
se>

Terbi> C uju. vitali retrajic

B*

, ,

commuaica re, quod

J^J^ltartdo ma^

^^^
,

ram.
Dl fU(

69 Sicque animo constemat, vix valebant exanimata

,

et nltra

,.

,,,, modum
far

st -indo merereutur stando

abom,,, saporifera ruminatione infirmitate , atqne gnquam suav.s est con.-ideiare

q

mta P-aufa
.

Dom mus
gentu ruu
P
,

^
,

eu , aut

e.

>do
netunl
.

vctlgii.

ei

unl

inqninnt

rratU no Patcr veneraWU., ignosce supphcter petimn, ,jpod stris, et ne reputcs, eg.mus , m,.crere contra te sic insipientcr pcenitentibus. Qu bn. ctelugeutibus, indulge ad anx.a.,,s et vehemcntcr
,

ejns

pariter

provolut,.

*-**

monem
qu^,

nantmm
peUen

mfnter elevatis Quoa,t ^ab.h. ignoscendum perfacilis Pater reatus iuquit niam quidcm compunct, osten agnosciti., pcenitudinemque
. ,

~
l

^^^^
;

incongraum verbis Senptuservocab u lnm uoverit uhquc plgmcutu m, g

^.^
dulcor em

^^
,

saporii odoi , SPe

languentis
,
.

mor(ale fastillium

*** %

^.^
Qrta

ob stomacbo ob sm licet qu i q ore , suas tamen

diffundit

salubriter

corde

Mt non

parva>

P'-

318
sit

VITA

S.

GERARDI AHBATIS BRONIENSIS.

cecidit

ortum ejusmodi discidium, si vis scire ndlliqpidum, chronograpnia Autata mu ie m ergo strages v.rorum : "" orbitates parentum, mcend.a urbium desolationes tes plebium, infraotiones atnorum,
,

<"* TE?S ^SS^SSZ >"""* Wf**-J*-^ deorsum

roUtug ad
lei

eoncava

v:lUi s.

Quod

molestissime

ecclesiarum.

CO nveniebant, comitibus, adeo motus, sic infit Vir venerandus

Villarum

prffldas
J

quis

comparet

atque ra?

Quare

pusillanimes vos reddunt

tres
?

talia,

tra-

pinas

Quis crebenimas hinc inde perstringere puQuisve cruorivomas possit

73 Tali quam post putempori, a-itabatur respublica , divini respectus consolidasillum pietate inolita coactus dianchora. Ilac igitur necessitate vit Caabbas Gerardus me moriae dominus Dionysii adivit percitus abbatuiiiacam beati redimens ab lbidem Deo tiam p, Broniensem r erogavefamulantibus ex ea, quam sibi rogram Verebatur siquidem non rat comes Arnulfus. suecumsollicitudine, quin exterminio
,

caballicatasp

Laus Domino cunctis

factis.

reddatur

pro

bene-

76 Et accito

quodam ex

illis,

ac tanta

inquiettidinis

procella tunc

rones&&,salvamercede,

juseit,

quos dicent Maut saltcm sagma.

evenlutGerar.
di

m$ritU

fuit

Btoniense

manaittrium
q

Dionytionii

nionac/it* monachU ' rd,m redin "'" lqwr

Ad perquirerct continentem lapidcs. rii sarcinam deflcctcbat animum ob illud hos siquidem maffis fortasse prolatum et preOmne quod est rarum, diffnoscitur
:

odiortptui,

prodigiota
evenit.

hb

nuie

Nam

rnediocri

B tharingiffi, utpote intermajori ecclesi berti contradens domini EaraLeodicensi parochiffi iacentem pontificis ex commendavit tutelae tunc
, ,

praesertim cum turbine beret sub tot malorum quam pertifinibus Merovingiffi s, ad remota a meditullio sita est Lonebat illo in terapore, in quam absqne dilatione beati Lant,

tiosum, credenon extinctum indubitanter corpus ad terram inteffram ret illum ? Qnis vel interpositis ubique pervenisse autumaret, dum potuisset? B*p* scopulis, discerpi in partibus vivus, verum etaam solum
quis
situs
est cum apidibus incolumis et iltesue repertus ideo Iaali cunctis innotuit, quod Tunc patenter oratio Dei in casu suo non potuit, quia hunc prsa- E lapide, nt portavit. Ex boc autem insignitur hodieque macernere

autem,

non

VW

sentiarum

est

berti

Prumiensi abbate.

llanc,

licet

maffuipendens

dilexerit,

parvam, quantum ipse evidenbssima devidelicet vicissitudi-

basilicae. ius altare Broniensis 3 sacer et redit ad propria Sic

venerabilie

claravit liberalitate,

mutua

Abba, MagnifleaM Bominum

suorum.
77

.....
,

qui

dirUjit
.

acta

eidem ne recompensans

abbatiffi viginti

mansos
ecclesia

ipsa tellurisinstauratffi, quos hodie in gyro sibi positos usque

possidet
;

sohda

cum

Prioiteyiuni Ponfi/" """

impefrtffi

omnibus et su^n^Amicos vero Domini in utihBroniensis coenobii prospioiens Der omnia audiens vero audi Broniensis monaehe,
;

Vati

,Vv,' oblivisci

tametsi

afforet

ffivo

progressxo-

q" imminere diem scens comredderct villicaUoms , de icct et rationem ccenob.a franecessarium duxit et utile, reg.mme , eeSuTtUere degentium suo sub onerosa tot cuvarum scque dcinceps exuere su. ele atque idoneum procuratorcm
vocatioui*
BiUB,

Sacro

itaque

doctus

spiramine

pramo-

Moriem

tibi

,,,nnierc

iivinitxu

edoctut, >"

mZ*

natterio cur*
sn.v

commista.

g .
au
,ui

Romani

/"'''

Liu,

patrocinium snmmi Apostodevotus vicano "' "^1 "" ab ejus principis Petri, atque et libertate ejusdem de rcbus sata" ret adipisci deimploraret

non tamen erat quatenus, cujus fundatop

duxit oneri

Bomam

usque

fati-

ppLique Uobiorum
tem
arrepto P
itinere,

substituere.

Cum

approp.asset v.lta,
aliu.t
,

oratorn,

quam ct S'eUetur Marcin cc horam lateve pueri ejus Sambrse dd, uno ex congruum sib. affore iam a; C ernente scend PPr-nentes 1
,

Q" nuv.um
veca-

mSnasterii authenticos

apices

confirmant.s

balhque P etu

^
,

ab

jt

dis cedentes

in

am(E . .loeom

5iT-g- fiSS-.SLIirt UC2T rtjfj-s:

1
.!

domtoi

1P"M

...b.or,b.

* -*" - -ff,- j^atftr

"
rlici

hora

come-

quando
,

m
CUm

o.

iit

;:;;:;r

w ^T-^- ^^ >
sill -a

displiceret prone cui lectorum

evadere.

TT

'llli Hi'

vZ
-

4 UW miniiW " imnransus viasemel ermoeinanti^ pieque U1U affnominc pascilur. ., nnna _ lps
vaieiei

tnttrim auii
"

*
,

,iic

veroi. ilW ,onere prudens 75 Ceterum

1-
1

!'

Dei m ,n videlicet ingenmtate in e-"'^ et qmii<-m '<">' Uanc abbatiam

taft
.

VW

-*S'5
T ve

perspicacissimam lector'V e '*V

to

foetua,
ejus.

p viso,
'

Quo

VMivn
.

elientes

S1C

attamur

^ertauanta m

eum
p
ras

,.rit si qu.s teme anatliematis pumam, L ,;*temi a ubeat *tei S infrin gere prssumat ran rcdeamus, et qmd aulem ad rem

JJ

reverenter c j revere..d.ss.m, * e ere " d S Sira Pater reverendissimc . haDlt0 v n o ..ah,. s pro non tendebas

tem I"" meDtar

re

^ Tnunc TSSJ^S-- -rJ - -,

'

- SJjpSSi-^ ^ mi ^ nm
ptsoe
'

iuquiunt ionem paullo ante BauUo

;

nunc

sal . sal-

no li respue-

ra

ib

occasio justa.
fit

Quid
in " 10
'

'

DIE TERTI \ OCTOBTUS.

k A

319
A. Anni**""

egregii versificatoris libet possio iusti nft8Bio jumi. Hio illud

Nam Nunc bonus Elise, qui perfidus antea Noe. indomitus consueBuum asper et etei juxta nomen solitum prosper et domevit acoipere, modo praiter
#.

rere.

narratur sanctx huic martyri mamUlam.qwe fuerai aoscissa, aivinuus /uisse tyranni jussu ei fuerat abscissa, divinitus fuisse .- a-*7, .- .... *> a 7 restilutam, cum pnevie Apostolo in carcere sibi
,

apparenti, medelamque offerenti dixissel Ib.beo Salvatorem Dominum Jesum Christum, qui vorbo
.

sticus didicit tribuere. Bxpleta refectione 70,

ultimo viiiiat

curat
v,i-:i
:

omnia,
hie,
si

ct

sermo cjus solus restaurat

potest

uni-

cum competenti

gratia-

vult,

me

salv.rn. facere.

Ad

rum

Broniumque
deinde ie rcrfplent.

Vir Dei prospcriori progrediens pauuuiuui ccenobia r filiorum ^.. vv . perlustrabat calle singula calle, smguiii ,,_ ciiTi>r monastica i ..j;..^ or c ot super mnnastica comterna sollicitudine quos et imbuens d.vina monefaciens religione, ubertimque exhortabatur eos disputamultifaria eruditione tergiversantis satanae ut adversus jacula tione pacis et concordi*. quasi aractione,

hic respicit hoc miraculum omni dubio procul virginal intef *-^ e ^. vuvuuumn* biographus, perque vocabulum Oiograpnus,
-

'

veZ coppus

..,

..

n.;.}io vel virginale >l certe

,.;..

wle mamillam. mamillam,

acl

virginatis virainalis

corporis partem. d Quo Gerardus tempore

gnum, Ftandrix comitem, accesserit, calculi morbo prodigiose tiberarit,

que
e
f

Arnulphum MaeumdemCommen-

servantes unitatem

Cujus salumatiagonistaasemperstarentin verba potantes ejusque pr ffi sentaria sitienter inexplebiliter amplectentes peac.e.
,

tarii

prxvii Xiv ostcndi. prodxt. Auctorsese monachum apertissime hic debeat intelligi, CommenQui hic biographus

fctem cori-oralem

longa tvahentes, ne discederet ctoris ex imo suspiria ab

eis

tarii prcTvii

sunplicabant

flebiliter

omnes. Quos

ille

affaoris, blandiori c-ouveniens ut erat melliflui ded.sse Non perhibetur eis mine responsum tale desiderafratres amantissimi atque Zc inouit Uereditas enim mea oportetfieri.
,

e monastenis, commissis, primum, quod ab Arnulpho Gerardo primum, quod Sanctus reformarit non tamen Comcura fueritcomplexus. Videsis singulari
;

num. 172 exposui. Hoc monasterium est quidem g

mentarii praew num, 173.

1,

iisaimi

Zl
s^u

non

sic

requies mea a est mih., 1U habitabo, quouiam pr Ibi

in

smeulum

el
i

ultimitm ib
,i,m

eleo-i.

Omnibus

igitur rite compos.t.s,

pasforibus

Pastori
naur.er

summo
spiritu
,

ovibus

k."teffp-I
panpertatem
gaudeater
diem
claudtt

RPRtns

cunct.s

ad

Broreme;.t mouasteni

/"

r
cunctia

cum-

actum De S. Amando, Trajectensi episcopo, estapudnosadsextam Februarii diem hic auCommentano prcevio tem Sanctus, ut ibidem in
;

\ v

ostensum

est,

qua

ec

niense scilicet et Wandregisili i Gerardus 55.

bina Gandavi ca-nobia BlandiBavonianum, exstruxU.

et

ra uti in Commentario praevio ccenobium anno loma Gandavumad Btandiniense una tunc autem, ut ibidem monui 9U transtulit > corporibus
;

Ansbertt corpoxvin docui, Bo-

cum

binis sacris hisce

pld,Bsimo

ontc

fat scere

eorpons
et

etiam Bolonia Gandavum non diem xx MarHipag. 161 corpus, solide a nobisad monstratur. sacms hisce hpsak De tempore, quo Sanctus
fuisse S.
t
.

Kulfranni

^riTZ^"tpeVndr,adT eom ^ eupiensque

f,m
'. ,

rminum

vitm.

d.ssolv,

camobium, consule nis ditavit Broniense \\i. mentariipreevii

.

Com-

Le

^
ce
99

, suum muniret e.itnm

circumstant.bus padata ccenobitis Dominici Corporis et

Tlll]1

iinp erans,

campa-

Sa

\'

STSSK-f
C

u :,rfao qu benfdictione secrari

jussu

fcsam obtinuerat o vere pnlcri gesonitn

ab Arnulpho, Fland accepU, hocqueaa nandum reformandumque rcrocato, anno Ctrctter n-rinurvtrrn disoplmam Gandavum est reversus. Adi Com
947

Berlm, ccenobtum LGerardus Sithiense seu S. itif, anno 944 guber-

eadem reboante

Mographus,omn^

rZta^^rr/ormata^
ArnulphiFl
*ri

"ncentuc.elimeruitsinennebeari

Mone stta fuw

rr dhm
t.

n^te n
7

MUefe

Ad Fontem viyum

lum.ne claru emeri.us meritorum d.esitiens , plenn,que

velamine carnis

demo^riwQerardiD

mtm

ZZme^amonedidAcUseMcape^
A

^^
A
1

* F

jaodZ,atnebellum uoca&icto ffaZitcoGuerre,

JSZS*
,.

TVoo-ito fragilis tandem trausmigrat n aulam lucifluam Jesu Chris quando lux tort.a mens.s t octobris
.

:,

ndio one D ominin~I

tl

one

crn^

biographus,

Commentarn prxott

1 i

,eoncnrrentcv,EpactaNX,l-er.a...

AN.MIT.VTA.

Arnulphu Iseu haud dubie designalur qu,ppe,qm,quod Magnus hic senior cognomento annorum xtaa llic

Kif^c^etiaman J,^
;

nonaginta duorum

imtOfif seM Vfeo a Daoooer/o

m & ^wnyMi Ziono

l, >r
, ,

nh

mmo

nnuUisappel g 904,, quo 918 ad annum usque

rem fuerU

v.rslr <"!,'.

aCSVTanii*e
',?

J- w* ftiiiHiai

<

puo<iona<ione ( ti
.,

Zrboliberatusesset.fa

nuncrepenre cu\vZtiiu/ui8i*. Nescio, an oui tot, quot llfi, M sttctrurgum vel unum,
'

aecimu*

uhietiamfitcommentattotn

re

tom. i virginis et martyris Acta hts autem exstant inserta Februarii apud nos Octobris Tomusll.
'c

S Aqathcv

^
320
N

YITA

S.

GERARDI ABBATIS BB0NIEN8IS.

et Italiae finibus positus est
,

\nojitmo.

Merovingica stirpe regibus verosimillime desumFarabertus ab anno 947 ad annum usque 953 Leodiensem ecclesiam moderatus est, uti in Commentario prxvio num. 256 et seq. docui. privilegn u De <vtate, quam tunc, cum Romam impetrandi ergo petilt, Pontificii Broniensibus Commentarxt Gerardus habuerit, disputata vide etiam, quo tempore et a quo Pontiprxvii ix, ubi Sanctus privileginm accefice, nomine Stephano,
t

sic

nominati.

Eum

quippe montem Saracenicee gentis reliquice quseinquit doctissimus Cangius in dara incolentes omnia latrociniis et excursionibus Glossario
, ,

prinvicina loca infestarunt , donec ab Italia? Italia3 regis penitus cipibus tempore Berengarii secundum exstincti autfugati sunt. Berengarium 950 rex Italiie coronatus est, hic haud

liscussuminvenies. hic haud xAlii scribunt Ptong-ar; est autem in suis atfS. Gerardi Vitam dubie, ut Mabillonius Pauchart.aseuPantoAnnotationibus recte docet, quodvisquo nomine qusevis charta seu chnrta;

qui anno Berengarius dubie designat Mabillonius.Etenim Chronico docet, anno primus, ut Frodoardus in si sub hoc, non 921 a suis fuit occisus, ac proin, Berengario secundo, exstincti fuissent autem sub hiin Alpibusnon amplius fuissent su-

diploma significatur. Diplomatiea, pag. 154, y Mabillonius lib. 3 de Re etiam non pauca repemn, qua> docet, diplomata sint signata. episcoporu,,, hsentium nominibus memoratis Hisce certe diplomatis a Mabillonio privilegium a summo accenseri debet diploma seu Huic enim multi Pontifwe Gerardo concessum. subscripserunt episcopi atque id etiam absentes B quidem, ut biographus hic declarat, ipsiusmet summi Pontificisjussu factum est. Dictionano de hoc monte
,

Marrones, Gerardus anno ex perstites, quando hos montes 929 transinl. dictis in Commentario, au pont cc Marciame, Gallice Marchiennes utramque Sabis vicus est HannonLv, seu pagusad
Caroloreripam Tudiniumseu Thunium inter et posteriori hac cimtate gium, una circiter leuca a indubie faremotus. Hic biographus de hoc vico sermoncm cit

dd

Gallica Sambre, Latine Sabis. Glossamo Canee Accipitrem interpretatur in

A voce
et

Baudrandus
ita

geographico

memorat
,

Mons-Jovis

pars Alsint

Lm

quamquam Benardi. Vide ibi S Sabandis esse Monjovetto vicum credant ergo htc scnptor, Monducatu Au,us,ano. Vult cum monte, qui modo tem Jovis esse eumdem Postea porro Mons Major S. Bernardi dicitur S. Bernardi diMajor montis, qui modo Mons sannotitiam Mons Mojor
,
,

in ipso limite

Rhtttim, nunc Mons Major

qui

interpretandum vero hoc vocabulum ita pahisce de ave, quiv Gerardum esse, liquet ex nomen suum Etsi juxta vit, biographi verbis modo accipere asper et indomitus consuevit didicit prosper et domestieus praeter solitum
qius
: ,

tribuere.

hoc, quem Nec contrarium probavens ex Nunc bonus versiculo etiam profert biographus, Quamvis enim hoc qui perfidus antea Noe.
:

Elire,

Genes. 8 narratur, diversiculo corvus, qui, ut amphus reversus missus a Noe ex arca, ad eum Regum, cap.llrenonest,Eliamque. ut lib. 3
fertur, biographus

7tur, hanc prxbet Grand Cti Bernardi, le

saint Bernard

mons
Italia
>

excelinter

tamen tantum vult, dictum communiter corvo apphcatur versiculum, qui

applicari etiam

Alpium ducatum Augustanum

[n

posse Asperello seu

accvp^,
est

Sabaudia ad Mendiem Rh^tias ad Septentnonem, et ValeTiam provinciam a Jovis et nunc sic vocatur dictus fuit olim Mons Mentonia archidiaoouo Augusancto Bernardo de excita bcccclxvi mona.tenum stano, qui anno
in
, ,

pars, versus

confinia

quod hxc

avis,

qux

aliis

plerumque mala

^l^^^^iS^J^ ^ n ^^^us^end^uti
a^Sa^Vapparet,
I^marius
quam
r, tur,

bona Gerardo, cum hunc pavit, pulmentanum, ut notat SPulmentum seu oillomus, pro ^uloetiamex

"*

Ma

significationem

rt*

jumenclitellarium seu sarcznamum

S.

hic nihilatiud significareVide-

^/~
Jomnis
&

Stur-

^- proximu s, Fuldx aUquando

Gerardi in suis ad Tb Makilloniusaa ^c gentiliUu^enoo^

VitamAn-

fecisse legitur.

notationibusita Marrones etiam memorantur a Mauromonte is .uperit edita,

:

b qui m Galhse
-

DIES

ACTA SANCTOEUM
A

321

DIES

QUARTA OCTOBRIS.
Moesia Inferiori.
.

COLUNTUR. SANCTI, QUI IV NON. OCTOBRIS

n Anctus Crispus
j^S. Caius

Coiint hi.
aut

S. Marusius
S. Restitutus

jAlexand. S. Lucius alibi in S. Cbseremon et forte

Imartyres 'Carthagine
\in Africa.

et forte

aliianonymi j^gypto. S. AmmonseuAmoS| SS. Tyrsus etSoforte iEgyptus cii, item Thebaei apud

S. Julius

1^
I
i

in Nitria.

SS.Bonifacius
Socii

eti

TreTir os.

AutissioS. Marsuspresb.conf. dori in (iallia. SS.MarcusetMarcia-|MM. in

S. Petroniusepisc.conf. nise in Italia. S. Quintinis martyr in

Bono-

TuroPa-

nusfratres.et SociiliEgypto.
S.
S.

nia, Gallise provincia. S. Aurca rirgo abbatissa, risiisin Francia.

Domnina |MM.in BerinnaseuBennice Syria

l

S.

Prosdoce inMesopoS. Adauctus martyr tamia, ejusque filia Callisthene lirgo Ephesi. Axiopoli in S. Dasius martyr

S.Petrusep.M.jforteidem cum Arabia. S. PetroCapitolio,in S.Magdalveusepisc.conf. prope Virodunum in Lotharin-

gia Franciscusconfes.

f undator

Ordinis Minorum, Assisii in

Umbria.

Pap* meminerunt Martyrolo, -anctiMarceUi eddum RabaVlogium Bedcecum auctariis Hieronymianum Inpnoijnuset apographum Marcell Pap m secimdo ri legitur: Rora* tertio Bom*. BalbiC Rora* Marcelli episcopi in

RELATI PR^ETERMISSI ET IN ALIOS DIES nostroactum De utroque in Opere

'

Usuardum.

-n e

% Zolris

Henschenius noster, istare18 Januarii,ubi auxnam pecuUaLen. fater, se nescire fesHmtas ad hunc diem eiusdem Sancti
,

Marcellus

Martyrologio Romano Mareelli episcopi. In annuntiatur die et martyr Papa

episcopoad TVntelmn puero ad s confessorishodu Aniani episcopi et S. Ms. Flo,aet alii. ln nostro runt Grevenus

{m

TsZ^rnejusdemmentiofitadK^
episcopus Aleverum hic Anianns est o ^,n apud nosertcu "aniinus, de 9 Apri ns.
Octobris
.

diem Martvrologio Romano ad

allegatis verois

indiceturjd^
cum
elogio in-

s S
-

^SXv^emorianodie

quod Basiln Porphyrog*scHUlur Menologio,

mterum Z ^isslfuitUteS^
,

l:1

.,

iscopi

sciJet, hlc die esi

memoria apud

in

xxv Bnta .n.ula

/

TKo^
el

Scotico in Menologio in Calalogo Oenerah Ferrarium

PluUppum <um

Br.guLr ,m..rr/rnnUsacrum velum S

-/-

Menwa Mediolanensm bMtothccx rum TZsianx et Menxa PP. DominK

;",;;/

Balbina virgo

;, hot

i\ie d*e

annuntiatur

Koniffl

in

morentix, ombus ettam oonventus S. Marci

u apographonostro Hieronymia

Hauddubie

Synaxari aecedTincerti auctoris

^oTalUauaminprxdictisMen***
'
,-,/,,.

ex-

llatur
ris
filia,

S cujus gesta

nZbis ^'"^Zope^oZ ^,. M opere

di3

Landrici ep.scop. et annunlialur nuVr, translatio hoc die Cartusix Bruxellensis ad

,

Denta
,

m
.

hmoTymTdeauibusinOperenostroactum^
Martyribus redversos non esse a tribus
eremit* apud 8 Ampelins

rtyriivelgmusvelpaMra.V* /, MaHy.nlulominusapparet, tres wtos

scilicet

Cte, Mss.

lAdtf Grevem

Genuam

hodie inscri^

322

rU.ElERMlbSI.
est

ptus
in

Martyrologio Castellani,
Vita Italica
obiisse
,

forte,

illius

eodem

clie

quam habemus didtur Apnd nos ex

est,

quia Ms.

et

gusti

aliis

Martyrologiis datus

quocolitur, die
xiv Maii.

pro hoc postremo Sancto a 1 Au- D quo etiam die Martyrologio Romano a Baronio inscriptus est ad 5 Julii lectorem sciendi avidum remiserunt. Quapropter, cum nec ego post denuo repetitum examen repe-

martyre
,

SS.ChxSS. Ciiius, EaustusetEusebius diaccmi cum Lucio hodie signantur in Martyroremone et Gnccorum logio Romano, Menseis et Menoloyiis Basiliano et Sirletiano. SS. Caius et Faustus

rerim
inter

fundamentum suffxciens distinctioni Domitium martyrem in Syria et S. Domitium Persam monachum et martyrem certo faciendas sitque hic Sanctus PerS.
,

cum S. Dionysio patriarcha Alexandrino dati jamsuni dieprsecedenU ;sanctus oufcwilfiuseblepiscopuseUan%us, qui fuitLaodicexinSyria
enhic solo decoratur diacoui titulo; apucl umlanum vero in Supplemento Martyrologii annuntiatur ut dictx seve?*salis hodie solus inter Sanctos dis episcopus, in Opere nostro
t

sa,

jam que cum S.

ut

Castel-

docui procul dubio unus idemDomittO, ilidcm Persa, hodie Fainscri^iu, ,,,<> Sancti stis sacris supra laudatis pariter remitto ad eumhujus notitiatectorem
,

dem diem
In Africa sanctaj

<

^,

apud Coloniam Thebestinam

Oristin
virginis

brauslatio

locum jam
S.

obtinuit

1U

Julu

Dometii
talapidati

PersflB

memoria

monaclii sub Juliauo Apostaad hunc diem signatur in

martyris el legitur in nostro Ms. Flocivitate Tyro passae, hujus sanrario Sanctorum. De hac aliisque

cU

MediolanensiMenologio Basiliano, in Menxis Ambrosianse et Flarentmis bibus bibliothecx

bliotheae

Virginis et Martyris ejusdem consule Commentarium pnevium ad

translatwmbus

Actaparte

i,

m,

die

iv

Juhi.

PP. Dominicanorum conventus Duo priores e tribus hisce Fastis Marci.

S.

sa-

exornant crissanctum istum Martyrem insigni elogio, quo S. Domeelogtu: hocautem cum sub Jultano Apotius, itidem Persa monachus, Vmmu Qrmstata lapidatus t ad 7 AugusUin Sirletiano celebracorum excusis et Menologio accurate.in adjunctisprxaputscon-

reliquiarum Translatio S. Bartholomjpi Apostoti hodie commemoratur in Mariyrologto quxdam sancti Apostoh Gatlicano Saussayi. Acta hujus xxv Augusti. diem ad
illustrata habes
S.

Dionysius

hodie

cum

Le

qui.i uausidemaruit, ut dubitari nequeat, saqui hodie MonumenHs sit DomeUus,

tam

Menms et acl 7 Augusti cris jam memoratis SirleUanotnscriWur. excusis et Menologio Sirmonduaio, in Synaxamo
quosuppleri solent Menxa aliquod S. lis hoZ elogium adornatum suppleri monacho * h mv ponuntur:

ergo

excusa quas

ni Octobns. inscmbitur, martyrum hodie meminere Theotecniet Diogenis AmbrosiaMensea Mediolanensia bibliothecx aucioMs. Qra
stis sacris

ad dicm, quo ctum est. Nos cle hocSancto egimus Martyrologio Romano, plurimisejusmemoria Latinorum Faque aliis tum Grxcorum, tum

Basilii Porphyrogeniti

patrfaroha Alexandrraua martyr quod elogio notatur in Menologio, imperatons ,ussu confe,

n*

DomeUoA
deberet,
i

Menxa PP. rem nonnovimus. Idem faciunt S. Marci Florentix. Dominicarum conventus
Affinitas,

et

Synaxarium

te

?"
Domfi

(SLonvwah. Celebratur vero ejus mans sraum festivitas trans monachi)

Persm

raJustra

Etenim hod^jnMenememoratu, qui n-ris excusis S.Dometius dedet, utpote m i* necvero memorari qua eUamdze lugusti memoratus; excusis decotunc in Menxis cLeloQio, quo
a Sycis.
'

mihi seu Theagenis mtercedit, non esse a persuadet, Dioffcnem diversum quo addieniprxTheogene seu Theagene, de

qux

inter

nomen

Diogeuis, et no-

men Theogenis

cedentem actum

cnum
Tecno,

est. Quocl '<"' cum Theo hic indubie idem est pertinet, Prxtermissos luemdieprxcedenti inter

^"*
mmamus

ZlaudatoS.rno^ muttum quod a mox dato non

,

chssonat, Suproj
o-j-

inscribi ibidem solis Theoteouum FasU sacmmox jungendi insuper sunt tres quam Menxa laudati. Vcrum hi non

rZmus. MeLis

ergo

et

Menotogro, qrabus

mmus

llementum
<;

adjicitur

<

;Ul
,

Cel.bru.ur

vero IP 8WS

Sirletxanum excusa et Menologium Sanctis henduntur subinde

indignos autschismaticos,

eju.dem <vue

tr

^
flfc

ad

Memea

exeusa

et

acpron^, doium Menologium StHeHanum

"^

depre

sssssss
rat

accessione rnoveHdebemus t reponamut inter Sanctos

eumdumtamt notatemporisad,
tls
,

''^r^^-^Lrenal,jeU>mp\
cojn^
a deo

u^Op^ notiro [J^^que Sme

mZretur,

nobis saUs

dmsa,

a"'
aliiSt

oium,

^odj-^

quam

quam

nuncupalur. Porro minus recte, p era , est de s.

duUtareque simt, Photianum cuUu, Vrooe orfodox^r^

sioi ^ sticum, ab orthodoxis Videdtem habuerit. al ll0t Ewaldi duo ^ .Z seu u Dati sunt pndie kodie.

"^J"^ ^^^^^L
^
C

*
an
ecclesia-

n^ ^

Octobris.
,

antur

in Octobris.

Dedi

ctum a
el

S.

Domttl

^/r:Tnol J^
Menotogio
l7

J n

itur Einc

Menie is excusis 7 Augustiintean qui n0stri Sanctorum,

nui

t^i^rS sis^-^ KT *Tin

pag. 376.
j

u Ckronologia Lerinens^um

cclesiarum Vtncen-

dieconsignat Burin
ti
,

ACta dieitlo coluntur,

**>l%Zratun

Ueratum

e^menmhUM^

Don quod cogeret S. a B. uom ria distinguere

^^
pma

cum

post
,

in pr0 mptu fa

mQnacho

TofoXoni

habert r 1 ndditoue Mius mentionem S.MarnerU S euMa m e, S

DIE QUARTA OCTOBRIS.

Inserta est fuvc ConepiS. Germani, Autissiodorensis versio ViUc auctore Constantio, apud nos ediUv tom. scopi, Julii, die 31, ubi pag. 207 Florenh 7 vestibus albis ac lumine velut juvenis ille abbatis Autissiodorensis
.

323
:

S. Erveus de BauAtberti breviter legitur sauguinis abbas II Ursicarapi reg-ii gentio mcxlii. Octobris iv Novioraen. dioec. in
,
,

circumdatus Mamertino apparuisse et cum narratur. Ibidem S. Corcodemo loqui auditus o observatum est, lit. 208 in Annotatis
,

Brevius consonat Kalendarium ejusdem Ornhivn, q uod dinis, anno 1G20 Bruxellis habet B. Herveus abad diem 4 Octobris sic Ursicampi Beatus etiam appellatur ab
i

bas
16,

Augustino Sartorio in Cistercio bistertiotit

pag.
420
et

pag.

fore ut de

Breviarns nec ego Florentini memoriam qux habeKalendariisque Autissiodorensibus alio Martyrologw ad mus varia, nec in ullo inter hujus hunc diem invenerim, nequeo illum miSanctos ex solo illo Ms. Martyrologio diei nime antiquo recensere. annunPerpetuum Tulli in Gallia episcopum s Ferrariusin Catalogo Generah Hat Philippus Martyroloin Annotaiis laudans
,

agi possetaddiem 4 Octobris eodem taudato Menologio Autissiodorensi, ex posset inquin. Sed id est, ut de cultu illius ibi quis fuerit morentinus ille, nemo dicat,
illo

sequenti

at

sine eo

titulo

memoratur a Manrique in
'

Annalibus
,

Gi-

sterciensibus tom. llerbeus scribitur.

cap. 7

num.

ubi
,

Horum omnium
elsi

nullus

il-

cum

ipsum miraculis rlalius cultum probat, Quapropter rectius Menarruisse affirment.

hert dus in Martyrologio Benedictino eumdem

referens, solo

renerabilis

titulo

'.

ut

est. De eoin Prxtermissis ibidem obsovatum meminerunt Gaufridus in Vita demhonon ,fi,ce

S. Bernardi
cap.
i,

apud
105; et

lib abbatis Claravallensis pag. 4 Augusti nos tom.

,

fc,

num.

Sanctorum,

qium Francisci Maurolyci, dubitansque

B

an

istius sedisepiPerpetnua ille re vera fuerit Tulquia in tabutis Democharis inter scopus, Addo ego, nec lenses antistites non legatur. ejusdem sedis Catatoin aliis, quos considui, occurrere. Prseterea ne-

'" /' Vincentius Bello Ex hisce elocuto Hisloriali lib. *7, cap. 5. E gium illius dederunt laudatus Bennquem aliique, ac Qallim Christianse co% Bucetinus,

nuatores tom.
logo

9,

part.

i,

cot.

1130

in

Catasic

abbatum
suie
,

nis

ullum Perpetuum editione usus Ferranus scio, qua Maurolyci gemina Veneta anni 1568, quam sit- nam in hoc neque inMuseo nostro habemus, neque
Tulli aliodieullus Perpetuus episcopus annuntiatur.
, ,

claudunt.
ra3

UrsiCa),'^ undocuno Obiit raense

Mali
,

ubi h\

illud

prielVctu'

prid. Id.

Bl

-m

se-

pultusiu oapitulo. Postremahsecminimefayent indiadcuttuu, Serveo asserendum, aliumque

Gallia

cant diem emortuah quoque de Brtto ctis notatus est. Bernardus

scrvptis Chronicis Cisterciensibus Ludtanice Volunt aliqui, illms ait partei, tib. 5, cap.
:

velut Sanctum Gallice Maufroy Madelfridum Musaaci in Cadurcis ac chorepiscopura, hodie anquos legi solus e martyrologis Martyrologio UmverCastcllanus in
,
,

obitum contigisse die quarto

<

sed

cum

nuntiat
sali

non Unde hunc Madelfridum accepertt, Ego illum frustra quxsivi habeo compertum. martyrologos, sedetnon modo apud ceteros dioecesis Caiamin Notitiis Mss. Sanctorum
durcensis, quas

Herveum eguacertitndine. Porro Erveum seu virum, libenter agnoscifuisse magme virtutis reqmrimus, ut mus- sed ejusdem cultus indicia Sanctos Beaintei de eodcn, in Operenostro
tosveagipossit.

mandus
|(
;

(n

,,./

a ,l,, lf>,hm

diligens auctor Aranno Gerard, canonicus Sarlatensis misit. J\on Henschenium nostrum notumfuisseipsiCastellano, id ar-

earumdem

Maria e regio sanguine orla,

monastem de

Lar-

velut Beatu anrizo in Hispania abbatissa, Menologw nuntiatur apud Henriquezium in Arturum m Gynxceo, at de cutCisterciensi, et

gumento

est,

quod ne seculum quidem

,

quo
alias

tu sitetur

Madelfridus iste vixit

annotaverit

ut

solet in margine. wque incertus sit,

Quam ob rem vereor ne quam Ansbertus seu Amvelut

Priedicatorum Paulus Gasta de Perusia Ordmis Sanctos I 'mbrta a Jaco,, Beati titido inter corpusqusmreferturdielo Junii.auo
Ullo

bertus

quem idem martyrologus

San-

otum

chorepiscopum Musciaci in addiemM Septemcis similiter annuntiavit deinde ibidem in Supplemento bris, quemque a rx a maluit primum Musciacensis \ lem ibidem coh ut tem dicere, addens, e illius regioms chorep,
et

Ladur-

episcopum

fcrte

quod

Adwms Sasboldaa Ordinis anno Belgio nostro defunctus

ventumait, seda obutannolUi, ad hunc diemiOctobris.quo knno sanclo OrBeatusinsertusest el auo ut dantur mdinisPrxdicatorum. At neutroloco aliU dicia ottttw, '/".< ec Tnranii 'ff "" lf

MajoribusmetsremisMe*

1683

hoc
,

Prxtermissiscitato scopusfuerit.Vide dicta in notiUam d Septembris. Itaque certiorem ejusque cuttu iaudato Madelfrido

Zmdie oecurritapudmwmmFastoB* htulo lamen Beat.

Burgundicis, sine , c is et

req^

mlni

Mtus. Artun,s tamen a Mo* UartyrologioFra,,^

Gallia Ordinis CistercienErveura Ursi-campi in Cisteraens abbatem Menotogio sis secundum Eenriquezius oumsequenH inseruit

Be,tum

hocdTe
eloaio

In

Gallia

campi
do-e
?era et

nobilitate

Ursibeatus Brveus abbas splenet virtutum generis

ad d.emli. uo Note^ Auctaru %sumctiaL Rayssiusin ,,:>< Belgii reponens ianctorum -V Consule dicta ad du: i
appellat, referlque

venerabilem.

Pr1tie%ixi.

inter quos

Adamus

ille

relatus

celebernmus,
in

Ordine

et S Bernardns pramdil n pr,eclara miracula multa pietatis opera et araraara raanus sanctorum angelormn Sanctorum, In Catalogo alphabetico o-navit. per Sigismundum leatorumac Servorum Dei
;

cujus futuram adrairandura .I-ogressura pra,di*it. Qn, post

sanctita-

trasse

324

PBJETEUMISSI.
hodie memoratur in Menologio Slavo russico, quod anno 1688 cum Majoribus nostris communicavit prssnobilis ac generosus dominus, baro de Sparwenfeld. Verum nec Qurius
,

impetrasse legiturin confirmationem celebrium indulgentiarum Portiuncuhv. Vitam ejus Ms.

habemus; sed de cultu cupimus edoceri. Joannes Mahusius Aldenardse in Flandria ab

Augustinus A*ssisias primus hwreticis occisus provincix Terrx-Laboris FrancisouB minister omnes Cardineta a Belvisio et Josephus a ac Bernardina de ttota, Ordinis S. Francisci; Ordinis, vocantur virgo Tertiaria ejusdem
,

Bernardinam, virginem Tertiariam apud oppiOrdinis S. Francisci, velut Beatam, Hispania hodie habet etiam Artudum Veaz in ait,ad anrus in Gynxceo, ubi illam floruisse, non probat. num 560, sed cultum pariter depositionera AnFrancisci Titelmanni Capuccini

apud krturum in Martyrologio FranMenologio ab eo ticiscano; at Hueberus in defcctum cultus. tulo abstinet, haud dubie ob
Beati

nec Warsonuphius in Opere nostro, uti ex dilocum debet habere. Gurius cendis patescet et Warsonuphius in regno Casanensi, qua de causa verosimillime Kasanici hic vocantur fuerunt episcopi, alter Casani, quee regni Casanensis est metropolis, alter Tuerscensis seu Tferskagensis. Itadisco tumex Russico, quod habemus Synaxario tum etiam ex Kalen,
,
,

Eamdem

quod cum Majoribus nostris darii laudatus baro Sparwenfeldius pariter commuverba descrinicavit, Fragmento. Utriusque
Russici
,

ticoli

inagroRomano cum

adscripto Beatitf-

Arnoldus Rayssius in Autulo hodie rcfert Joannis Natales Sanctorum Belgn ctario ad Haille Franciseus Molani nimirum quia
,

Veneratio ossium S. sunt primi archiepiscopi CasaP N. poTuerscensis nensis, et Vasonuphii Ep. Inventio honoratarum resterioris vero ista sancti patris nostri Gurii seu Gebo.
'

Prioris

haec
,

Georg-ii

liquiarura
orgii,

sleti

Leodiensi. Laudat natus fuit in ditione

illius

illumiprimi arohiepiscopi primum episcopi urbis Oasani. Item Barsonelii nat hinc haTfcrskago anno 7102. Nec tantum

autem Vitam
B

vidgatam Leodii, illustrium Scriptorum MiBelgtr et Elogia ipsiusclogivm ibidem teamit. reei ex quibus Vitam non habemus at certeMiJaudatam Elogiis, necxn Fastis rxus nec in prxdictis Burgundicis de illius cultu meaut
Gallice
;

betur,

Gurium seu Georgium, et WarsonuUarsonephium seu Vasonophium aut etiam

Casanensi episcopos; vetium fuisse in regno eos seculo sexto decimo floruisse. etiam
'

rum

Belqicis
./;/.

quem cum nec

,

aliunde sciamus 4 ex nomirecenser Sanctos Beatosve ejusdem insigni virtute scriptoribus de

natis

non

nec probet Rayssius Ucet nobis eum inter

,

Mosco-russorum Etenim Joannes Basilides Casanum totumque dux anno 1554 urbem expugnavit, Casanense Tartarorum regnum primum Casanenses, ejurata Mahotuncque Mosco-russorum sacra secta, Christiana
,
,

meti prxpositos, sunt simulque episcopos, horum cum Gurius seu G amplexi. Quapropter,

Pa?.ifstx sacerdotum sium) qui Aldenard*

uffi

(ita

sequitur apud Rays-

(in

Flandria) praclarum

reliquerunt confessionis testimonium

:

Ho-

nomina p^lus vanden

rVlll

Petrus vanden Ende, hxc sunt Jacobus de Deckere , Loye,

Synaxanum quam secunffiustam secundum proxime citatum dum Kalendarii Fragmentum MuminaLv, id est, Casanensis urbis primum cowoersse fuent arad Mosco-russorum fidem jamdictis est, ut consequens ex chiepiscopus,
floruerit. seculo sexto decimo

Quodjamper,

Jacobus vanden HameyJoannes van Bracle, Auvaing, et Joannes van Opstal. den dictus Aldenar-

a Calvinianis Hi omnes post captam hgatts mamanno 157, die 4 Octobris, rlmn subjectum flumenScaldim in

seu Barsonehum ad tinet Kalendarii Fragmento dicitur hic in laudato Tuerscensis seu Tferskagensis

Warsonuphium

annoimfuisse

bTpeZusque,

quem divina providentia ad den Hamevden, incolumem appuht Zninis ripam mirabiliter ec;

sunt prxter projecti submersique

Jacobum van-

cumibidem ex Mo, Zscopus. Quapropter, ratione annus orrussorum annos computandz ,,us
designetur, bis conditi

annusque Russic
est

'>

TJchee 7102 cum

anno, ut computanh pate-

OmZsiJgnes athletx ChrisH fuere,sed secarent. Ibidem "ultu hactenus

Tt

Christi 1594 congruat,

panter ex

2*0
,

SST Hesselius, quondam vice-pr<eses urbis ^tZelT^l^ auratusproconciUi Ftandmx flde Deo regique 1578
et

tnsTarus, anno
Zh.unster

dZaprope Gandavum a Vischius sus necnon et

t

pro

Calvimstis suspenbalivus, ut vocant, eadem causa ab xxsdem

B.

hahere

a;

o in Siciha

orat J* Martyrologns Benedif^nano

T'

manachum martyrem, dicUur ex ,Zdie hoccUe quo occisus Ferra,,rs

,

Messanx

generah Somcloru i Calalogo habetur simul cum

Martyrologio

^
8.

^^ ^^
R

SoC
S
.

S
Jf

0.1
in

*lwi aaomonMterii bbat. m

'

^rope

ivtrum
,

Calcasendtum aha ma, ly nominis qmdam ul SepUmbn s leglt ur die

^Z

inusdem
'

Fastis

apud^

inter

f Urbe Ms. Bey memorm est in Marlyrologio Rq _ sig ata * edictmo ab Mj eQckm ,, aic, i mano mscripta esi ^ Octobris.

* m W*-

. ,< Marcelli ep.oopi

.

occurrii memoria hoc eliam die me apud Florentiian0

deamus.
strorum Guin
et

Knniarum

SS.

PP- no-

nium,

Kasanicorum

eaiior dUor dubitavilgue laudalus

hts eer0ts

,^

utrum Marcel-

DIE
lu$ hic
tifice,

QUARTA OCfOBRIS.
apud

325

idem

sit

de quo

S. Marcello Romano Ponsupraegi, an cum altero Marcello,

cum

Saussayum in Martyrologio Gatlicano. Gemi- D nam eorum Vitam M. habemus, quce examinari
poterit ad diem, quo
l

Ravennate qux alias Marcellino episcopo analiisque Martyrologiis postndie Romano mihi quoque nuntiatur. De alterutro hic agi Marcello est; quapropter de S
,

in

itti

alios

annuntianxii Octobris.

ur

Edwini,

Northumbrix

regis,

cum

titulo Sancti

ac

verisimillimum superius de Mar];,/, martyreconsutedicta Ravennate vero seu Marcellino episcopo

,
i

Martyris, passionem ad hunc diem memorat Joannes Wilsonus in Martijrologio suoAngli-

agemusacl
i

v Octobns.

Trevii
,/>

anourapiutm .wstrwn Martyrologu S t Maprtmus ximbu Trevirensis; verum illorum ad hodtcrnos martyres TreviuuU>m
spectat u Palmatius renses, de quibus agemus-,ai
suis

rsi,

hoc Palmacii et Sociorum, mquit

annuntiatur cano. Contigit cxdes ejus, et alibi ejus gesta dari die, quo, si de cultu constiterit, xnOctobrfc. poterunt Edelburg-a et Tate dicta , alias Ethelburg-a, Edwim, regina Northumbrix, ac post regis in monasterio mariti iltius, csedem velata vidua

cum

item Sociisex bitur sequenti die

Romano Martyrotogioda'

>

ctobn8

ningin Cantia, in Opere nostro inter Pr.vdies 7 etS Se,,/issos memorata jam fuit ad <-<sa, ptembris, atque hinc ad 4 Octob,
ut,

Scotia oriundi gen'censetur inter eos, qui ex sanctitate illustrarunt. tes exteras doctrina ct Yirduuenses. ReDe eo (ita subdit) Tabulffl monasteante suum e Scotia egressuin

Cameranum Malcallinus apud Davidem

re-

decultu ipsius constitisset, daretur hodiecum Edwino conjugesuo. Vide ergo ad dicta hic in Edwino, dicendaque
si
,

xn
ab

Octobris.

rium

Virduni ergo eum coli Magdalveus indicat. Colitur ibidem hodie S. episcopus; at huic nihit fuit ejusdem civitatis totum cum Scotis commune. Pervotvi quoque Virdunensis ecclesice, Calendarium, Breviario excuso, prsefixum, neque
Rathmelfigi.

rat

pro ChriTheodor* martyris, quae apposito Sansit, memoriam cum sto trucidata reposuit Arturus in titulo in Gynseceo

Bunnis

etee

Annotatis

Meyerum in Annalibus de Monet Malbrancum tom. Flandruv, annum Chmsub nis, Ub. 2, cap. 27 et 30,
laudans
i

sti '451

anno 1525 Parisiis

panter ullam Malcallini, ceteris martyrologts in Mu Sed iqnoti, memoriam inveni. ac tutelanum nriis Sanctorum patronorum Hibernix, anno 1734 cddis PaFrancuc ct Octobris ponitur Missa in
risiis,

qui, uti et Arturus ex Meyero, ut Stepbanus coinquiunt, de ea h<ec recitant

, :

mes,

vir

ing-enio

excellenti

in

Sanctolog-io

suo,' Flandebertum

a
,

barbaris

cum Theo-

ad diem
et

relatumque memorat dora uxore mactatum qme res eo videtur probabihor, in Superos;

vi

festo

sancti Macalini,
dicecesis

episcopi et

confessons
,

quod

sacr.i

Ambinnorum
celebrare

ecclesia div,

cujusdam
ta-

Malcalliuum nue exigua nominis mutatione Oetobns. Vidc igitur dicenda ad vi appellavit. martyris,in Angtia Osith* reginie, virginis et
in Prxtermissis ad* sed ejus gesta apud nos ejusdem mensis ex aliis Junii, rursumque ad 4 vn Octobns Martyrologiis ditata sunt in diem et sacris Gra>corum Fastis, Ilierotheus plerisque hunc diem inad his Romano ctiam hodierno

qui videtur is ipse bernia) patroni generalisj ncscio qua ratwne t esse pro quo Camerarius, tabulas remisit,quemlectorem ad Virdunenses

ecclesi*

Clochorensis

(in

tii-

Elandeberti

dicitur

memoriamj

maque

ne fuisse

snb ditiotradit, olim inferiores partes at ego votvi Ambia norum. Hxc illi ;

et revolvi

Kalendaria tribus editionibus "; viariorum ecclesix Ambianen*.

licet

Bresciet

Sanctorum meminit Florarium nostrum Ms.

1550, 1554, atque Flandeberti ejusve calce mutiti, nec ullam mentionem repen. Parest conjuqis TheodoraB Morinorum quibus silentium in Breviariis
,

altenus capite

'F/andebertumaFrancisprtvfectiurfins.r^i,-

dam

ad huncdtem, sed Ilaqiologio Flandriz non Octobns deeademsic lc,

volunt.

Apud Antonium Sandcrum

in

adUhujusmensis
nttur
:

ex

scribitur.

pro Sancto dumeruditis hoc fundamento taxat fictitio a multis Parvo, nec in uthabetur, quod nec in Romano ct-assicis memoretur lis aliis Martyrologiis memoria ex so. omnisque, qux de illo exstat, Areopagitee perperam, utamnt, Dionysio

Theodora martyr.

In

Verum

llierotheus

Dionysii ?ura FlandriiB Ms.

dicitui

Indice Sanctollarduim coujux

reguh , et in Flandberti, Tlaudrorum millium Ursulana ca3sa. F undecim societate hsec sunt omnia Incerta igitur de Theodora cultum legitimum nos
:

sTquis tamen ejusdem

edocere voluerit, de
illa

lis,

agi

primitus orta adscriptis, Operibus

sit.

Id adeo,

^t^^
et

Opembus ferendum lendet ab eo, quod de hisce hic proin de Hierotheo, st forte est, judicio, ac agetui ad sit, commodius
Sanctis accensendus Dionysio Are0 diem, quo ittud in

ZodcL llieUeo

statuendum

est

prjeserUm

Dominid apud ;"'""<?; Helena virgo Ordinis S. Hungara

Beata
et

^^

'LrXum,

velut a S.

Dionysio, primo Parisio-

riumSCatharimv de Vesprino in Gynxceo, vetiU aZnttatur kodie ab Arturo in miracuetiam agit Sera r forum insignis. De eadem Beatorum Vttis Sanctorum et ZsRalSus in cuttu itUus non Zdem Ordinis; verum de fuemmus, locus cZstatnobis quem si edocti diem, quo eamdem Terit nOpelnostro ad Anno sancto ZemorantDonnnicus de Heere ,n
dono orationis
,

propheU

rumepiscopo,baptizatum,ejusdemqueecclesi* Saussayusm Martyprotomartyrem Andreas elogio celeGallicano hocdiecum insigm roloqio saltem eo nomine, Lisbius ille,

bralverum cum

D^nicanomandriceedUoM^^^}
ZspiritmliHcrtoejusdemOrdn^

ceteris martyrologis

Gallis ceque ac exterxs

est, plane ignotus fit, verisimite nulltus fidei ActisS. busdam exigux aut etiam Saussayo lectum et in Martyrolo-

yniM

Dionysii a ent deeodem gium relatum fuisse. Forte tamen utroque S. Dionysio loquendi locus die, quo de * ix Octobns.

aqemus

SS. Amolii et

Amici natalis hodte legitur apud

326
nisbibliothecae

PR.ETERMISSI.

PP. Dominicanorum conventus S. Marci. Menaea Graecorum excusa ad 7 Decembris memorant Isidorum et Acepsimam

Hinc verisimile apparet , tres hos martyres D diversos non esse ab Acepsima, Leone et Isidoro, quos hodie incerti auctoris
et

Synaxarium

tamquam martyresignepro

Christi confessione

Menaea supra laudata annuntiant. Quapro-

combustos, quibusin hoc certamine adjunctuw fuisse tertium, cujus nomen non exprimunt, liquet ex adjectis ibidem de more versiculis.

pter ut hi proprio suo loco, si Sanctis forte accensendi sint, in Opere nostro consignentur, vn Decembris. daripoterunt addictum diem

DE

SS.

CRISPO ET CAIO

CORINTH
SYLLOGE
c. s.

Sanctorum memoria

in Martyrologiis classicis

unde

hfec

hausta

sit,

et

Apostolorum Actis capite an Caius noster a Caio Macedone, de quo in Apostolus tertiam suam scnpsit decimo nono, et Caio, ad quem Joannes
epistolam,
sit

diversus.

Romaniparviauctor
SECULO
I

MB-

DIA 8UI TRTE

ELfcPSO.

ita

Sancti.qnorum

memoria,
Mariyrologiit

Primaluvc Hanc rum nostrorum in Martyrologiis memoria. qui nonnihil immutatam alii nonnulh,
deinde
Classici in Fastos serius floruerunt, martyrologi ansacros a se concinnatos transtulere.

Crispum et Caium hodie Corinthum Crispi et Can. memorat Apud Sanctoest omniumque antiquior
:

Clattv

Ommum

Corinthiosscribente,SanctorummentioneRomam adjeparvi annuntiationi supra huc transcriptx quemadmocerunt. Et vero S. Paidus Apostotus, dum ipsemet inprima sua ad Corinthios epistola, quidem suis cap i docet, Crispum et Caium, et Apostolus, utpote baptizandi onus, manibus, quod umce vacaret, atns quo Euangelii annuntiationi

hodie intcripta,

quem Martytiquior est Ado. Hic in suo quidem, concinnato prcefixit, de SS. Apostorologio a se vicini suclorum et reliquorum, qui discipuli aut
fuerunt, festicessoresque ipsorum Apostolorum his verbis annunvitatibus iibello Sanctos hodie
Caii, quos apud Corintiat: Natalis SS. Crispi et Apostolus se dicit baptizasse. Cojus tbios beatus Apostolus adRomanos, * Salutat Caii memi.iitidem ecclesise. Caius hospes meus, et universae

Corinthi baptizavit. relinquens, rarius faciebat, hodie Sancti nostri apud CorinQuapropter, cum a Crispo et thum seu Coriuthi una annuntientur
,

Caio,

quorumPaulusinprimasuaad Connthios

epistola meminit,

vroin eorum,
celebrant,
e,t

MarlyrZg**
existimo,

pnmitus memoria e Scnptura sacra Sanctorum in circa hausta Nec hoc tantum memoriam seu annuntiaUonem
conjungi

quam

indubie diversi non sunt, ac Fastisacrijam laudati hodie

ei epistolam, meCujus et beatus Joannes, scribens charissimo, quem eg-o diligo minit, Senior Caio Martyin ipso vero, quod contexuit,

vos

verum etiam hac illos idcxrco diem nataU seuunum eumdemque hodiernum quodprxhabere consecratum,
suo in Ecclesia
dicantur. stotoCorinthi baptizati

natalis sanctorum rologio istis Apud Corinthum ApostolusPaulus CrispietCaii,quorum meminitB. posteriorem Adonis Hanc
:

veritate

Ea

sedet sen
,

Corinthiis

scribens.

ad verbum, annuntiationem Usuardus plene et Nectantumjam memoNotkerus fere descripsit. classici, verum etiam ptures rati martyrologi Caii hodie memxnere. recentiores SS. Crispi et verba.quod nihil,non ahunde notum,

probabiUs coyunNeque enim mihi veoZnis ratio non occurrat. eumdemque hocUernum

tentiaquod

alia

qu*

StoSJaU memorue
ZTsaZrum
rin

"

sit sat

in

sotemnem, quod ambo rirco assiqnari

jjffl^
hOClli

Uclsuoevivis excessu KNec

est

cxto primw

- fl
appareat
anuanChtislianx

Sinqulorum

^manitaqux cum Adoniamen hodierni annuntiationem, annuntiatione acl na ultimo huc jam transcripta
doceant, huc transcmbenda

non sunt

cur id

mirum cuipiam

UO exceucrr

verbum
r Sei iplut u

omittere. fere consonat, nolim

tacra pi imi
ttn e*l fiautta,

Apostolua ad meminit sanotus Paulus hxc Sanctorum, quas CorXsBoribens. Porro recenUortbus martuminantiquioribus, tum in
Caii

Sa^.-Corinthinatali

*orum Cnspi et

inscrn>ti,e>m<- V' x scriptorumaue hac

vivit.

ulenlio

quomm

compertum

juo

*J"g *ejnbo
,

Lologorum

alnquehunc hausta. Ita Ado cenunanimi consensu omnes ',/ haaiologi cotUgere ex suel Fasest hoc Apostoto, ad singuU de factaa Pauto omneset

Ciae

Fastis sacris hodic celebratur Scrnptur, purissimo ipsiusmet sacras

,

m* Teat in
rinl

sat soneo obscuro est defimam. Atutcdmqve ioccurrit, ut itlum

^JZnus/^ Sanctiooi, quxdqmm

^^ ^

plane mrrt .

Zevrimitusest

odfam^od

PS

quod \,Lm inmarqine idcirco adscnpst, aique sit ZmZnctoscZLon obiisse.cerium

DIE QlMtTA OCTOBRIS.

327

inter plerosque eruditos conlus Apostolus, prout quinquagesimo secunvenit, anno xr<e Christianx inclinante Evangelii prsedicandi do ad finemjam Corinthum primo advenil, ibique, ut Lucas

seculi hujus et prmteriti, qui

rem

illam tracta-

nr.Tn
1.

runt,

unanimi consensu omnes Caiutn nostrum Aposeu eum, quem ex diclis una cum Criapo
stolus Corinthi baptizavit,

cum

Caio Pauli ho'"" oe '

ergo
tus

Actoruml*,)
sium spatium,

Quapropter, cum
uti

testatur, sesguianno est morainlra ,th>d octodecimmen-

spite

cum argufaciunt eumdem. Quapropter,

veritatis
sii

mentum
qui

ex Epistolx ad Corinthioscap.
l

" et Baptismi undis i Uquet, luMralibus ut hi anteprimum Caium tinxerit, consequens est, parteprxterChristianse seculum media sui

Caio, rosimiUimum sane est, Oaium nostrum a Corinlhi hospitio emceptt, non esse Apostolum

mr<v

*TS\
Wstro

^ZZZ
Ztuvnnvcuu,-

twpnierea.

immortahnon lapsum vitam hancmortalem cum commutarint. et Garai intra 4 Porro cum ex dictis Crispua </"" Paulus Corinthi.postquameo sesrjui eommoprimum sub anni 52 finem adventsset, initiati fuertnt, duotum ratus est> oap tismate vel altero e non est, quin hoc vel ipso anno 52 quse tam sequentibus evenerit. Atque ita, binis commemoCrispo quam de Caio gemratim
,

ta sit. qu.cumque Utteris constgnata invemunlur, Pauli hospite,

*0* J^-

verosimmme competwnt, acproin

notatu
iigna visa sunt
,

huclubct

,,

ilia mEpistoII ,-ribere.S. Chrysostomus hv.nc suRomanos trigesima secunda lam ad lextum baPault pra /,, jam transcriptum taio hospea mens etc., de

futat

de

alterum Sanctwn nomitimpertinent,nuneprogredior.CT\svu9noster, Corinthtos, cap. i seuis qui Episiola prima ad B oapUzatus /risse declaratur, a Pauto Apostolo sciam, omnium ex unanimi eruditorum, auod archisynagoopinione distinctus non est a Crfspo

randa

rcperi, in

mediumjam adduxuAdea

tumad unum, tum ad

>*Caio atque adeo verosimtU illi coronam quantam nostro ila scribit : Viden, et testificans tantam hospitalitatem nexuit, ejus iomo coneregans! uuiversam ecclesiam iu
,,,,,.
,

vns Caius

1,,,,

m enim
:i

hic
t ,.,

vocat
sudis
.

eum,

qui

hoapttes
hospi-

.!,,

Mt

cnu.a
, ,

ao, cujus in

ActisApnsfolorumc,
Corinthi gestis

odere-

busa Paulo hmonficahabeturmmtiohisverUs:CTim***\ Domrao cum omni archisynagogrus credidit

tem

/w, n,,ve /ractatur,

non Hhm. Non sed atiam iUm proWtebs. lauda, n,s. .Ue v,resset, ;, apud illum diversatus -., Qui emm n, sua dignus ttaisset. tutl nou eun.bat lere trs ' legem,qn. jnbebatu.

em

fuisse,

hospitelitahs

tantam

,t

* ta

ari

*,

et

apud d.gnos d.vnsan.

,.

xpl

domosua,
debau1
et

e1

multi

Corinthiorum

auuientes cre

baptizabantur.

Wginensis in avr Apostolis ronicoinsulx creatus fuerit ab

Porro Cnspus ahmari Mgeo et stnu Saepisco-

ZoHmmmeC^mnost
Z,innuemscilieet,iUumnontant*mhbera
toi

7 ,,

Pauli hospitem,atqtieadeoexdtm

Apostolicarum lib. 7, cap. <ous Constitutionum putantque nonnulli, CrtspumtlWmemoratur, diversum. ktque id quilum a nostro non essc absimUi dem vero apparet non Cnspo nosjro non C ertumnonsit,episeo V non fuxssem, utut quod facturus etiam
'

totomstudiofuisse<>*mi

;iAm
"" Pr;e
et

cX J Porro
;,.,,
'

Ambrosius, Syrus

<3r*ca,

%-a "-;

Pauliti
Beda_,

ItZe.legu,,':*:^
, ,

adscrivsi

inpr& QT\sV usnosterfuisseJEginmsisepiscop rteasser

;

vers* ec

qut

^f^Z m
lect

"" m

fatisConstitutionil

lleant ant viscnimhxsv, * utf nonnulhs olvm ab Apostoh aaUva g AfTcr\Zun!,CtementiI, summo Pontifici, mnon n*voquenonu %at*nonfuere \es, repertuntur tnfeci paruminftn tscopatumcxs

,.,

sApostoliEpistol ,,,C.io nostro,,,,,,

%Cli ..leCmo.Pauh

Qui. enim
,

hoape.
1

et

qu- < 'l->'

'

,,

adeo certum C preS se traderent. hunc tamen propterea

,/

si

in,r^i^e P

11

-on,uev,t,er,,.hos P esun,ver.

qni ad se vemebar^ auditore.7erbl, ben ?idelicet et

qui.

omne^

Caiu.veroH-

qtm de Ceierum alia non sunt, ""-morhY prodat "'.ii/mori* proaai '
'

Ci
.
.

""

J-<ttSL! Paulus Ap0

'

stolus
L6,

tn
:;.::,,
B

Zaad

Romanos

cap.

P"

-,,

ZnT,his

verbis, Saluta.1

eTuniTersa eeoh

**%
stiiit

rosimUUme dtverwsnon
utui

jf
S '' !
;

,"'
,

"
-,i

dequo
,

alibi

:/'-'-

ter,

fortealtbtquam

trfnZnatus.domosaUemseuhabi^ne^
CoHntMus. TnUttigiU

"o

T
,-

o"

n
et

inem

Caium

VidetUI

ergo

II

;uoViluer,tbosp singulos , m a Wjj^ta es

hospitio

=.,^non
sed

remperet,

bcc

unWers

b>

domo

conscmpta, ac proin,
<i c

cumA^' '
;
'

-";' OH Caiopw P.U*

'":",",

cum Ca,o '',"''"'"';,,.,.,,/-''

PauUhospite

ta

Romanos
Hlo

tfpfofo

t'.},aCa,o
n

guem

mm

scripto) Fermr sane iradil

-.r,-,^ pertissimeeumdm^ctt^
a
,.,,
,-,,

''";',

Lemtunc

Corinthi hospitatus

'T'r :., nZfr > ,-,i.

S^m.Ku e nonfixritdiversus.
Oclobris

Adhxc >!

*! ,,/ erjo On-ffcn

''

'"''"'

toa<ws

Tomus II

"

32S
.1
<

DE

SS.

CRISPO ET CAIO.
Caius Macedo, utpote anno circiter, ut communi- D ter putatur, 57 Ephesi cum Paulo in seditionepericlitatus, in

IIIRI

C B.

ptizatusab Apostolo,seuhujushospes,fuisse ferebatur Thessalonicensis episcopus. Origenes tertio serw Christianx seculo floruit, nec serius quam
anno, uti inler eruditos nunc satis
convenit,

Asiam Apostolum

fuerit secutus,

253 excessil e vivis. Jam umquam fuit Thessalonicensis episcopus ,< ad di>edia sui gnitatem illam ante seculum primum dictis anno parte jam prxterlapsum utpote ex
,

vero, si Cains reipsa

diest sane, cur is, contra ac Tillemontius ex autumat, a Caio Paidi hospite seu C.iio per ctis Paulum baptizato ac proin nostro distinctus esse, pronuntietur. Ut porro Caium nostrum a Caio

primum baptizatus, 52 aut altero e binis seqq. non fuit, ac proin traditio, certissime promotus Oriqua Cains fuisse Thessaloniccnsis cpiscopus, ferebatur, circa rem, vix sesqmsecuqenis xtate Unde sane Thessalolo transactam, versabatur. mihiverosimilhmus evanicensis Caii episcopatus quocl tracertustamen idcirco non apparet, dit ._.__. .._.,/ <_.__-" c-nt .*/" ab Origene, utut rei sat vicimemorata

Macedone verosimillime esse diversum, clarius adhuc pateat, rem etiam sic probo Caius, qui Actorum cap. 19 memoratur, et Caius, cujus idem. Actorum cap. 20 fit mentio, unus est atque
:

_->

ditio

na popularis dumtaxat

hsec fuerit Atque hinc est, ssepe deprehendatur devia. ro titulum non adscricur etiam Caio episcopi
;

autem a

ve-

nui idemquc
ontra aulem a Caio
i

^Tporro
cum
Caio

cum, ut jam dixi, Origcnes verbis Ouum nostrum num. prcvcedenti huc transcriptis eumdem, OngeniPauli hospite faciat

Apostoli Utrobique enim cum Aristarcho inter nec obstat, quod cap. 19 comites computatur; nuncupetur. M-.cedo; cap. autem 20 Derbeus Can Etenim ijjso capiie Actorum vigesimo, quo simul etiam innuit Derbei Lucas meminit cum hunc fuisse Thessalonicensem ac proin in Macedonia sita sit, etiam MaceThessalonica laudata donem. Ait quide?n Annotatione supra quo Actorum 20 Tillemontius eo ipso loco fuisse Thessalonicensem, innui
, , , , , ,

Macrd

.xih uc transcnque Beda, uti ex verbis ejus num hac in re etiam consentiat, B bendis facile colliges, opinio, qua Caium confirmatur hinc quoque nostra statuimus non nostrum a Caio, Pauli hospite, tantum ex jam supra esse diversum. Itaque non partim hinc est sanc xdi dictis, verum etiam
verosimile,

innui etiam videri, Timotheum Thessalonicensem, nec propterea tamen a fuisse admitti Luca Thessalonicensem dici Timotheum, a Chn/sostomo. salva, quam debemus, Chrysostomo

Caium Derbeum

arbitramur,

10 Verum, reverentia, Lucas

cUva..u.

tam Timotheum quam Caium E

Derbeum seu Derbium,

spicuum.

fuisse Thessalonicensem, consideranti fet perclare indicat, uti verba ejus

jam ante asserui, admodum non esse disiinnostrum a Caio Pauli hospite a Caio Macedone, ctum Verum an Caiua noster
aui

Camm

19 narratur, cum Aristarcho. ut Actorum cap. Demetrio argentano seu aunfain seditione, a circiter, ut communibro contra Apostolum anno

cum Paulo Ephesum

profectus est, ibique

Comitatus est antem cum Beroeensis, (Paulum Apostolum) Sopater Pyrrhi vero Aristarehus et SecunThessalonicensium Timotheus; Asiam dus et Caius Derbcus et Trophimus. Atque ita quivero Tychicus et

En

illa

dem, cum hic Lucas

.

Caium, quem Derbeum

periclitatus est distingui ter statuitur, 57 mota, tom. i Monumenquoque non debet ? Tillemontius

iwhcet,neannrllnt, fuisse Thessalonicensem Derbeus, alw Thescesseest, ut is alio nomine Hinc adeo origine quidem seu
salonicensis fuerit.

Paulum vigesima nona torum, Annotatione in Baildistindionis rationem affmnat. nullam esse cum Caio nostrum aliique nonnulli Caium
letus
est, indubitanter faciunt aui Ephesi periclitatus nostrum qui ex dieumdem, ideoque Caium

Derbensi Asice civitate nativitate Derbeus seu e domo vero Thessalonicensis, aut contra

oriundus

exstiterit.

cTsdomo

Verum 54- discessisse asseverant in Asiam anno Apostolum, cum hic anno Paulum r Caius noster C verosimillime se54 Corintho in Asiam discessit,
,

vacabat, negotns Paulo,relictis, quibus ibidem

certe erat Corinthius,

Conntho cum

Utrumlibet statuatur, cum secundum Lucam cap. ;;.. dicHs Caius Derbeus Thessalonicensis ac proin Macedo Actorum 20 opmio, qua confrmatur vel hinc nostra
fuerit,

equidem

Luca Macedo vocatur, Caium, qui Actorum 19 a Caio, qui ab eodem

eumdenessearbitramurcum Jam vero, LucaActorum 20 Derbeus appellatur. omnium consensu cum ex communi eruditorum

Paulus circaancutus non est. Rem opmio, numV,uti fert communis eruditorum
sic

probo

cZsnoster
beo
sit

Caro Derseu Caius Pauli hospes a

19

^Z^suamscmpsUadCor^
'

Caio

distinctus,necesseest, Macedone, seu a Caio, qui

**?^ Ma^ Actorum

priusquam hancadComnld Romanos autem, ipsiusmet Tillemontn aliorumthiosdedisset, ex non scmpsU erudilorum omnium consensu Epistolavel anno Tuertiadeo Pauli ad Romanos

done vocatur.

noster a Q io forteobtinet C(1( suam scnpsit upisw j oa ad quem Tnnvnps tertiam ^f' inquiram. Be- adqiimJo . i .f listin ctus nunc c lam, pariter sit
,, ,

Restat,

ut,

an

Caius

^*
t

,, rlli

Tutvult
u tl
hi(

Tillemontius, vel

certenon ante

annum

dain
lril)US

i"

"''"-

TolrlThac

Apostolus, quam,

cum

Corinthi

^^S^SS^ ^ ^ ^
slt

n,

que* eso

-**

27;

Qu

vel qualis fue-

omZione exaravit,

adhuc hunc supra plus semel

suppeditat

Qllia videlicet

et

fldem

CtaaU

^ZZmtextum
hoat)eg

meua

ct

univeraa

Salutat vos C.us Bcclesia, vel, ut Grxca

accumulal, perot> bonis mi. pra-dicaudum ve rbnm tamen, qi

susteutare

^b
m

^^
J^

t gaudebat Xnn\ntem

^
W
'

.^
, l0

oos

arbitramur,

esse

ad

Uom

Caium

d.cen p aulu8 mem.nit

"

lut
^
'

vos Galus

f* rTacvroin, utPaulum Corintho xn Astam, habitarit,acprucn, nnnnWiecutusverosi'

sp es et 9UeVit

n:
/

^^

qui

s,,sc

'

susci p jtur

appeiiari con '

univ ersse

Scct":;

veniebant, ad benigue fuditores verbi,

qu.a Ecolesie, prmdioatoies

suscp.ebat;

, :

: ,

S
.

A bat

ste declarant.

Joannes eum in ventate temporalium gratia comnon diligit, hoc est, bonorum, quae xnodornm, sed solo perennium Gaius videt, intuitu. Fuisse autem

sicut

et hujus

Epistol
et

DIE QUARTA OCrOBRIS. mine meo baptizati sequentia mamfe-

329
e.stis.

Ita hactenus

Beda

AUCTORt
C.

Unde

Caium nostrum, seu Caium, a Paulo Corinthi

baptizatum, aperte, ut consideranti patcbit, cum suam scripsit Caio, ad quem Joannes tertiam

eum

diligere

ex eo, quod Paulus in llla scripsit ad Romamoratus civitate, Epistolam Sed et in et ex ejus nomine salutat. nos quos civis Conuquaai Epistola ad Corinthios Gaii ago Deo meo, Gratias thi meminit, dicens,
Corinthi

videtur

quod

Cnneminem vestrum baptizavi, nisi in none quis dicat, quod spum et Caium
:

Epistolam, faciens eumdem Titlemontius laudata Caium noin sua Annotatione 29 supra scnpsit, putat strum a Caio, ad quem Joannes Verum,cumpro opinione sua raessediversum. quidem, tionem convincentem non afferat, forte deviat Beda> nescio tamen an verosimilius, a vero tamen Ado verbis num. i reatatis
.

coti

opinio, cui

aliique plures adhxrent.

DE

SS.

LUCIO ET CH/EREMONE
ET ALIIS ANONYMIS

^GYPTO ALEXANDRl/E AUT FOKTE ALIBI IH

B

SYLLOGE
SST*-*"" Chm^Natalis snnctorum martyrum
Sirletianum
et

Menoloaium
,,/,.tocum
cris
inict'1

hodie

Faustum

Fauti,

hrat diaconorum. Hi raeii buseou Chaeremonis Qan, Fimebii et T, diaconi LV

ex probato Eusebii fonte fuerinl primitus deprompti, de omruhns verosimillime non est. Etenm tamen et singulis die agendum de Caio vero seu
recte collegeris,

deEusebioquidemadmJuUi;
Gaio
et

tS
E u

butUur,

pxm actum Fauslo ad diem prxcedentem

ut de

ionysiii

et

t.

i; is m.gi.tro
esu
perpessi,
et

quidem et cxuies facti, e muita

e^

Gnius

"1 Bincporrojam restal

;

^UM^ '"
^
**

tomtnta

martyrii
post
in

fincm

aceeperunt
vieitante,
et

Sanctos

S
ZZ
Zcs

bius

Chwemon

mapstn ehum

usque ad Decn m roliquias sepelientes, perferentes tentapervenernnt, multas

confessionem, cujus caupropter Christi

qui erant

carccr.bns,

obtruncati sunt. Menologw a detenti consonant Grxcorum ad verbum fere

S,rleUano

Menxa

enxm pertmel acl Socios ^ ? Lncio et Chsremone quod n Sanctis, nominahmexpress, anonymos, qui adjimannuntiahone dala Martyrologii Romani ,tt,s s,t, qumam ex nuntur, cum in obscuro Martyrologiis annunUenlur, IZiani alibi in ZTeque proinde dari possent nihHds Dionysio Alexandrmo, ,llos nominat>'> edicam, soaos.ex persecutionum xrumms
exstitisse in

Menologium Bas,hanum fxcusa quaLisautem quo Sanctos

Eusebio v
Sanctis

etabMset

a Sirletiano in elogn, nonnihil discrepet, eosdem exornat, adjunctis ehamfacunt iamhodie annunlial. Idem tam hosque sacm Fasti

^LciotClmonerf.-.-. ''
ChSremon, anno 257
,-

mlentus. ltaque m,ss,s dl,s anonymx, qui in Romano linquunlur v-nt.expedw.

-'"? ?

nonZli Latinorum Romanum Meripsummet Martyrologium

,

ho-

C
''" , B
pH**.
jirompti aunf.

^ZTporro, *

letiano aceepHs,

quodSanctis, e Menologio S> ; frcauenter esl auctum, hodie (, c frequ^o

;

K^T^SrLueius,
eZressus,
Alexauoi

in Sirletianonon

Dionysmm, fletoandn. JEfniUanvm Augusiatm num episcopum, ad arcessUus fucral, F TZrectum, ad quem hic filmque coram ToZaZ 'est, Dwnysw , e.s.lnm est pide confessus. cum apudEuseb,uml,b.1,cap. xr Docet id
Valeriano persecutione,

****
"

lulsus

Zsemt
p
Ter

f*

Dionys

adjicitur.annuntiatwnemsuppedUat
Eusebii
,

^rcr/oA.&emon,
cons,ae,e.i

ouam

* * d rsus potest propterea sludiosus lector

^

Chaeremom
ser-

::S^
TLtLimis

antequamin tfmthano

Valeriaco,>

genuipericulis sese intrepidum,

Val "riani martyres

,

martynbus alii facti, martyrum rcccpemnt. Sanct^ ncrcedcm

Pastis sacris, quos

jam recensu,,

P^>

conscripsit,epistola.

TjUeium uertinent, <i^am

%ta? discipuli;tum
,r-> tocis exstitisse, locis

e* eo,guo,i

lu.^^

xrumnis Ztiis.quosin persecutionum

wsto J

proxun* citatis refert Eusebtusvroxime Sancti ilh, Ult ex jam At vero, quamvis

AtezaJmo

episcopo,

S.Dw socws> ;r ^<

vero pos.^ d os superatitea, Faustus, sunt,

Diaconi

Porro,

cum

ad

Valeriani

htnc jam. usque persecutwnem

^^
^

330
l!CTUfc

DE

SS. LTJCIO,

ANONYMIS. CH EBEMONE ET ALILS

C. B.

verousquead Decii item persecutionem in oivts autemperfuissesuperstitem, palam fiat Decii

;

Romanum olff diem extre dlos Alexandrix consignat kodiernum

cumnullum fundamentum
xandrix ponanlu, malo itlos Alexandrise
vel alibi in

quidem
;

.~litautgmu

verurn,

ififftvm secutioannoMQ', Valeriani vero anno 251 ut Lucius et ChKrexnoB cepenl, vonsequens est,

m , llsdtitr . defuncti, uspiam invenerim, minari^ut.

sat solidum, ut Ale-

Mgypto, quam

a^e
est,

,mi<,n

-250

vita /uncti

idrt,

hmcque
ter-

cursupra in margine medium seculum tiumelapsumadscripserim. Ver

,

urbe credere defunctos. in definita Alr.mndruia ,,rrintetadgenusmortis,quodiemexQuod iam

I

hanc mtam cum tempus, quo Sancti mortaUm ropiusdeter,,n,nn-nion i m rnur!nlnnnn,,t<n^a, P etogium ex Sirletiano notest? hrnuit quidem aem m Ch*re supra recitatum

rhn,srr,nl,

lr

.ucin ,d

YiC

ffl

obSCUrO

adChaxemonemattinet, aitquidem est- quodvero GUi Uensea excusaconsonant.ittum e sirf

,

Menohgio
Vel

Deciana persecutione
<<

consummasse martyrium.
usqueadValertVtvisfueritsuperstes ,cer-

tpirasse; verum cum nmul camUe minui uti ew dictts de eo asserat.Eusebium, qui tamen, intelliges, m pace Laodn facile

ad

iii

Julit

creatus

episcopus

quieverit,

eodem supphm

Jj
;;

weroalienumestAtMdveroadlximm

aenere migrasse ad

Dominum, nullam omn

mentionemnonfacitSirlettanum,

iicftdemmeretur.Itaquetamgenusmortis,quo mnusdeterminatus,
Sanctivitafanctisint,qu nuo obierint, in obscuro est

GUrrit,utannumejusemortuaniUlqu determinem. potest, qito loco,et quo 5 Necmelius definiri naturatz, Sancti genere, vtolentone an
mortis

lerto, produximus.

nUul^r de dlis prxterea, quxex Eusebio supra

,

SS.BONIFACIO ET SOCIIS ET SOCIIS, ITEM DE DE SS.TYRS0 MM. FORTE THEB/EIS

Al'UD TREVIROS

COMMENTABIUS PK.EVIUS
1 1

eorumque tum apud martyroTrev.rensium brevis historia, Martyrum

logos,

tum apud

veteres mentio.

J.B.

Oier* rcm
>/../.

prelium facturum
.,
,

me

ralus Stm,

si

AiMwt. ioan^, Ata*-. Constans, JjJ^ Hormisda, Papinus,

rrfints

^.

T,

erem priusquamdecetens

sallem Uartyrum ,,,-inetoto Commeutaruteapriw-,,' ,/, storiam stalim ,.intibui ad dlam spectanUb

Tremrenstum

/u-

i.

,r t ,

'riuolector rudi saltem

illius essel

cogm3

Mom m

cc

Trevirensem episco-

,..,

^rUur.percto^^^^SZn

StoK ^uf^Jus

le^-ensitus

Sotorf' * Helvelia

SS

Soluio

*
.

/w -*.'
,,,,,.,

&salpin*,locisprofide<^*^P<.titudinis
{jassiumwj.

'\,;r;

';;.. '

r ,,,,,,

,,..
VI,

vireu^uim;
wa, SiS.

rem Xant)

_, ^n *o n
w#

*
'

reu." s

=iuorit , M .
r,^,.

Recentio-

,w,-#

" Tre
.

vins

^varia^m^^SZayevire^ i/vo
lendariaparl.

bc=
:

rSBshs,
, auccs

*Vag.mm*
tanuseptscopusei

- J' ' exsequente Ricio. Yar Secundus, Thebm TyrsuseZ

aj Impo Martiohaud procul

fl

gr

^
cum

,ii.,nius Myriophi"Zi^uragaieusex|M .utos a tt e rm uero c<

tll

S uis n

fii

nw!

to"'^'"""

7""':;,;. ":

Wta.

'-

u,/,//

WP*

M ':*

Mai-i ailMartyresnuncu-

U\V,
:

QIAUTA 0CT0BBI8.
iZer. possit

innumerareliquos ad diem v. MM. V Bociia BuiB quoddam Ms.Rhentpenes nos WHum Breviarium Palmatii ad diem v Oclobns meest uuod sohus quod Mt ad >hem minit seculo xiv id adseribo manu ad,ecla legam xvu Decembris recenliori Anno Domini Bcccosxvui ersnt ;,,,,. sequunlur
i : ,

ue Socwrum ....rssamsaltemmenlionemin illo llerv.maxime , Deeembris Maxentius Concum addiem LeanCrescentius et Justinus quibus
,

iliUDM
J

nusquam

Tyi

stantius,

drum, Alexandrum

et Sotherem ea Stgeberto ngnatt leinNotisjungit, nominatim Baronius

,,,-a,

choruscationefl
illa

el

tonitrua

in

",.

t,

die de

sero.

Cumulattus

Tre*-

Martyres refert , i pagi.utapparet.FusbacensisinTret

,;
,/

Brcnarium Ms.aUud
<*i
8
'

Martyrologium Romaaantur quorum iamen anno 1586 *jtf>is Planhntams ,;,',, XIII .nisigeneratim.cum mini(
editu

0
v

ad diem

Octobris
os

iZemburge
i

"

'

'' e 'n

proanmecitatisreeenset.Quidwd

Palmatium cumSocns ve *Baro-

S.PalmatnSoctosaddtemja

BtoM.lM

uuoia

,t

s,-nm
et

,
'

;,

KM. ?*"*"* ,;,,-<mvoV Sooiorum MM. ; od t s -J hoc ordine *o< Porro IVewrenses Afartyres ,,il iu , ea^resstsset.arf % a ? pnmwdisposuUBaMuinusTrevirenstsarchtep*tt etopi cultus SanHtstorta ,' ZoWS teste Honthe SS MM. Thyi lau"P * Trevirensium pag. 309 lomi supra Tbebea.qu ctorum , Maurioii tuum.mAn,do lorum tanta conauntm dali, quem annobisecult prmolara imitantee, seribit. Hactenus de Calendaquanta fide et ormudne execrati. nalibut Treviricis llcriticia ja martyrologos audiamus. relig.onem profees. riis aul B) eviariis BaoratiBBimam ChriaU antiqmora Martyroloteternmo ,u O.ilMartyres piorum 3 Tremrenses Lnt, Hi.tio Varo, P *um impe- l Romanum parvum, non Beet, ia non norunt, non ,arnr, !?1 adUs m, nonAdonis.nonUsuardipurum,ahaque,qua> interneoionem delet. Bunt trnoidatiqne ad dx

MM

Trevirensium

ad Kem '

Palmatu

Saussayus hic

Baromum

sequttur, '

*.

'

quxrecent,,,,-, classicavocamus. Inter ea vero, nostrum Ms., cuiulMatesunt nata, Florarium onno US6. Ua habet. tima manus adjecta fuit

tin

n./u.u oorpora

feris

aunt daet avibua reUoto

ins

Sa.
tanta
e et

^terum
est,
in

ex
ut

innumens

he.

martyrie Itein Tyrsi ducis et

etSoewrum
,

ejus

multitndo ad
fluvii

Uttue

Mo e 1

J1

Manmiano imnumeroThebmorum Martyrnm sub tcuHsuardrna salutis peTtore passornm anno mZniXmLubecoColoniensis ediUo Tremns ad dtem v. apurf numerabilcs Martyres annuntiat lymvero Sriumin Aueteriis ad Usuardum, ir, *memin <* *
et

toUumjugulata
aauas

aanguims nvuli d?fluen

eonverterenl
.

^
,

suum colorem
netriecta

Zun,l,

g^B

^mproprio^^ren^orr,^
.

Olaritate

per.gr.no ma-

Bon

fucii

e^esse

ctaawpr.-ar.tocoracwtpartim non perUnenUa falsa a "Tytsum ejusque Soc.ov sexenmo tn puteo laZnt qu* de S. Athanasio nequeenim S.Athanas Tremrts
: : l
l

/afaa.

parfcm

jerein quo agonoj deTcatum eat.et iocus memon.ni, ad eorum gerun.

,

Wvu

vocabuinm

.ooep

t.

Ua
,j

a( de martyrologis

,am
sxt

t saUs, ut plures
eoiaget

^ ^^

ZnteTarrat T,,codoreto Ziumfuisse adeo dtuturnum, ex a.,inu., ,,,nnsad Zealoincommodum.exCons

dium adducere, non

necesse.

J
arf

du tts Ceterum ex haclenus JtotoMsJVaairewes.siuniii,

^^^

w
,

lMa,i S.

Q* a<ew a S. Alhanasn eap. 10. monaater.um Ma> Afammini

I

,,sr,/vepasadiHri6B.

rat.aiSJ TosZusrepteto .,,, S. T, ,,,,,.<

l
:

PrXaL^ossajutao^ar^ Tre u .. cum JM Apu Grevenus ad diem .v Orfaftrw UquapopuUT" >> a lepone Theteemum. .,..,., IiMi dueit
l

aeram

senatoras

ob Z D^m^tfiem
pnefe -to

,,,,

, t :lllu rn,n

multorum . Eict.ovaro

ur-

Bdem So<,orm v Palmo/ e/w.yKc promisc* addiem vero v. GrefZ. rlristo accis. menlionem faett.
CUristi

interemptorum.

/.octocoaae-

Winsertij F
,; homaniuu

^"
,

hn<i*"* Marturoloqiuai
,; cdati
.

. et

Manyit
<'

^iMrti
i
,

/(

,.

,/;<<< <

'"'
,,
.

leaqyodsinguUirumBi

,.

A( ta ae
.

ia

,,/,,,.,,,.

"uuerata immanitate

fortissimi Dei mi-

sffesteaaa^erf^ gB<1<r. Da caiero oufljadceteros '"'"";' .,,/ s UauioriauaCal ';';., ,,

<-**
oideturui

,,,am
,.,.,.

manumcntesuftnac -;._;,

MartyrumBisto"'
monumenla dico.eauo ''
,'
1

";;
l

'

, |

.,

,.^
pauliniana <n(
.

ntrunf,

',,s/,ora S
/

""""",'",

//,,<<"""':''

',;./.
.,,7

Z,;,,,

/.c,rfeams.

'""'""

sss.'rssr.Srf
c/

Tyrsi

aKorumgu.

f*!fsa <<<-' *

"""
oaaae/o
canoic.6

,<</'

s - '-

'<"

r,

lumadp

Inssanctorumma

exunas

332
CCTOM J.B.

DE

SS.

TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS MM.

:

alta

tum oblivione sepultas. Ecce illam Factura multo post terapore ut Rictioest ergo non quam a Maximiavarus carnifex praefecturam potius ad persequendos Dei Fano susceperat mulos cruentus laniator irrueret quam pietatis jura servaret. Ingressus itaque urbem super quae Treveros nuncupaMosellam conditam
,
,
,

dicium exposuit

de Actis SS. Rufini

et

Valerii
:

haec inter cetera fere disserit

Nota sequenti

scri-

pta tamen sunt ante Flori tempora, qui eorum compendium ad iv Juniiexhibuit satis accuratum: imo Sanctos hosce ( Rufinum et Valerium ) Roma quo quidem id agere voluisse videvenisse, ait tur ut eorum Acta cum Actis SS. Fusciani et
; ,

tur,

tam
,

praecepit
sellse

ingenti crudelitate Christianos caedi ut sanguinis rivulus in flumen Mo-

Victorici

tur Florum

ad concordiam revocaret. Utraque igividisse, necesse est. Quod si hic ad

;

defluentis
,

undas

laticis

uuda

sanguinis

rubriearet

lympha ctorum Martyrum corporibus praeberet tumulum, compagi corporum futuro et ut redintegratos reservaret in judicio. Notitiam quidem hxc eos aliquam Martyrum Trevirensium ingerunt nec quam singulis applices quia tamen ad illorum lubet Actorum Eistoriam utcumque faciunt indagare, ac de eorum hacin re ponxtatem
et
, : ,

gurgitis inhumatis san-

diem xiv Junii Actorum SS. Rufini et Valerii comprntliinii exhibuit satis accuratum similiter non minus accurate Florum in SS. Fusciano
,

Gentiano

et Victorico idprxstitisse, facile

ille

depre-

hendet, quisquis ea, quse

de his ad diem xi Actis a Bouut, si imitari hic Tillequeto editis contulerit montium debeamus, SS. Fusciani et Victorici

Decembris

scripsit,

cum eorumdem
;

Acta Floro, qui circa

annum

830 Martyrologium

in

quorum

dere nonnihil dicere. qui san7 Quod vero eorum aetatem attinet posteris co?isignactorum Martyrum Inventionem Acta luculente is tradit vit scriptor asqualis canonicos prius cognita haPaulinianos
, , ,

suum

merito possint. Ruinartius etiam in Prsefatione ad Acta Martyy^um pag. 68 illa quidem non retulit inter primigenia, retulit tamen inter antiqua. Hsec de
scripsit, antiquiora haberi

illa

buisse, manibusque

trivisse,

quam sanctorum
;

Martyrum exuvias detexerant minem Tillemontiana suspicio

ut

movere
,

ne-

Actorum setate. 9 Quod autem ad meritum eorum nolim omnia, qu cv narrant, attinet
,

et

pondus

et ...

i,

ac rt

utut

anti- pondw ngitfrttur:

ipsam scilicet lnventionem iis causam materiemque suppeditasse. Erant nempe,

inqy.it ille

hanc debeat Actis conscribendis

Pauliui canonicosanctae
:

cap. 2

in

illa

S.

quasint, pro certis habere. THllemontiojudice, parum apte conscripta E si stylum eorum spectes, minus sunt-,si rerum adjuncta alia proferunt satis consona. credibilia, alia sibi invicem haud
,

rum

congregatione
studio
inter
alia

fratres

aliqui

reli-

lubet, veri limiles Sit ita: excedant etiam, si

gionis

venerabiliter
pietatis

accensi

hi

ergo

cum

dum
(

opera sacrae Scripturae Vitas appellat ) paginae operam sic Sanctorum

,

Et paulo non miniraam praeberent solebant etc. praeInter multimoda itaque loci hujus post Passio SS. Martyrum Gentiani et Victoconia
:

multituprse occisum Treviris Martyrum sanguinis rivum fluxisse aiunt tanta vi dine excipiens Mosella sanguineum et copia, ut hunc probabiliter colorem traxerit id equidem ex illis inde a seculo vi ingentis Chri, , ;

effici

rici

frequcntius eis occurrebat et rursum post est operee prealia nonnulla, quee describere non .In hac ergo positis mentis antium, ita pergit alialiquando biduanis xietate indictis sibi a ditiiduanis, jejuniorum disciplinis
:

videtur,jam Maximiastianorum multitudinis Diocletiani et pro fide Treviris occiScV memoriam nitempore

qnando

quidem seculis viguisse in Galliis, quse prioribus perfectior sed , ut fit, distinctior fuerit atque temporum lapsu obscurior tenuiorque evasent. supenore lauMerilo quidem Rui?iartius?iume?*o

ut aliquod tam sancti vina postulabant pietate monstrare dipnaretur. Prse depositi indicium eis manibus igitur SS. Fusciani et Victorici Acta habebant Pauliniani canonici, cum adhuc, quo delitescerent, loco Martyrum Trevirensium ossa Inventionis existimn ignorabant. Neque enim
,
,

an?iumeranda ?ion datus hcvc Acta primeginiis cu?n alia qusedam Acta prie maniesse ce?isuit Acta SS. Fusciam bus se habuisse, significet, qui
;

et Victoriciconscripsit,

cum
,

ait

Nam

ut Histo-

vel scriptorem impudenter adeo mentiri ausum nec forte aliis a quibusdam ipsorumcoram iis detectis hisce met S Paulini canonicorum qui de quibus cap. parum fidei tribuebant,
, ,

quidam senex nomicomraemorant. riaj gesta hinc rursus suspicio subne Gentianu* sed nova ipsismet antiquionbus Si>. potest, eum, in
:

oriri

Fuscia?iiet Victorici Actis

habuit,
10
aliisve i?ivenisse
,

quse de

W*/ m * Martymbus
F
,
.

Trevirensibus traduht.

reliquiis

3 acerbe conqueritur.
8

Non

natem

liueyEquior et verisimihor est altera horum Actorum setate conjeclura. Est mont U de cur SS. Fusciani et Viclonci etiam, inquit exarata Actasaltemhaudserius, quam seculo vi horum ossa S. Honoratus, dicantur nempe quod v. floruit Ambianensium episcopus, qui seculo vi florutt hu,us, rei nec lamen translatioms transtulerit memxnerxt qui sane satis memoraUlis usrjuam Acta mandavtt Sane lUteris Sanctorum illorum selocum, quo Martyresft Zsauis itle fuerit,
, :

perquirendas S. ani Uumreliquias, stimulum addidit nobiltum wrgx-. PaZino Hymnus in monasterio Trevins nad horrea nuncupato,

ad minorem Pauli?iianis canomcis apud se dehtescenSanctorum

,

dein

Bymwu

-*!

numl

MariaB

ff' tus^Jer
co

nve
.

idem> ve i ce rU aliauh

f<

<nm Ulos ad se prodit lulti fuere , ignora.se tegmine occulti tusub ,, em Passionis eorum
.

f Me m fere /,,v S. ?^lZlimina, Phrygum, apudquosexCathol^ie niS ^.

.

paucis perstrtngd : n Jnventionis auclor Paulini in Arianos pro

^ ^^ ^
^
,

latel

COMjd

suleg^,co

mu

Marlyrum rehqmarum Ml ,.aculosam dictorum factam apud fnventionem S Uonorati tempore 13 descr.ptam Maii uZschenium Henschenium tom. 3 Man pag. Aclorum vetustatisindihabes Adiicio alterum posteaquam tomo 4 Monu'tm.TUlemontius, Dtmy ecclesiasticorum notalO tn 8.
.

,i

conditos scribit

nec prxlerea qradquanu

^lnv^ntionl V**^
tanwr

, De s Paulml sepuUura, anonymus toc ,b legeauctor

eum
%

^f

.^.^
plurima
,

juxta

prolem clar
_

ssi-

ubl

e peregrinorunl
totioiB.

Sadienovissima.occurrentm
mtoo cum

resurg, ntes ad mthera Do-

Prole. clarias.ma Treviren.....

mentorum srum, suum de

Actis SS.

Fusaam

et

Vtctor

tti

,u

TilUus

temporis

canonici

detn

mterpr.

DIE QUARTA OCTOBRIS.

k

333

Palmatium, ceterosque senalores et ontimates indigenas; Peregrini autemty ftan, ejusnue commilitones Thebwos declarabant.Hymnum hunc sub annum 1071 re ipsa inventum esse, et
taii

sunt

citur

fac enim, ut adverbio ura non S. Paulini cryptam , sed basilicam vel monasterium desxgnare voluerit hymnx auctor, eadem profectoerit
:

Hymni
;

leluslalemsaltemaliquamprxsetulisseveltunc,

anonymo testeoculatovelccrtexquah.assentior, mZlmecum S. PauUni canonicis oblatus recitaZouTfuerit, eoque permoti S. Paulini cryptam, pJZobtentaque, licet xgre, ab Vdone archiepimihi scono hcenliaeffregerint non xque tamen
:

tabulxque sententxa. Neque porrovxdeo, kuic vaterprelatiomma9nopereposs1toff.eequid re non SS. Fusciam etGenlxanx Acta; Marty rum iUa mulutudinem Trevxrxs sub Maxxmxano cxsam agnoscunt sed.xnquxes, quorum corpora
:

M M^.
omm
,

plumbta

eertu

modis, \uo inventusdicitur haud, Lquam. mihi ccrtum est, oirg m Deo sacram, Frideburgam nomine, tertio momlam div>nitus
es
;

fuerxnt undis abrepta obrutaque Quxd tomtnum el colhgi postea non potuere ? num id deommbus " dictum t Esto eharnS. Bo"! singulis

que Socios:ad pontem Acla xntetlxgant num Vropterea

;

*"^sZ ^rsum e,usqn

sOvws.
*

fuisse utvetustos monasterii f

sui codices inspice',sse

;

Itaquein

Uum

H;r.u

tum

exclusissc. cen Socios, aut Trevirenses indtgenas c, * i auctoris erudttto Non By sebimus?
ratio; quippe qui stilo simplici rusttcoque

auod

huZmodi
fn,Z,,ur

visxonibus

parum

fidei

passim
res tota

TrxZJsolaTtum quod prxvatxm tantum

Dein.sx S.Feh.c pnecipuorumMarty

Z tS *'

^nCeierTm,
tur

si ipse

per

se

hymnus

considere-

cTuTde

^ca^urTest

ejus antiquitas commendari posse Jiam, unde videri possit ejus au-

coUegerit.locoqxxeinS.Pauhmecclesxadxscretoel quid est, quo minus conhonoratiore con Martyrm jici etiam possit, reliquorum partler

curam

ejus, inde cioritas infirmari. Antiquitas quidem

illum in S. quot repenre poluxl, exuvias

^,^ *"*,
Pauhm
tamen
,

xdes

B commendaripossevidetur.quodS.Pauhnitrans. lationemePhrxjgiaT,,r,,,,dxvxnonutuxetmxraculonon admxniculo adsoribat atque adeo videatur fuisse compositus quam apud

^tuh s se?
14
Absxl

^
.

m
,

ZZ

Felicem Prxposito assentxamur <"'<"/, corpora xn pavxn tot Martyr

ecctesix collocasse, ut posse tq uis

<**&

1"' i" "'

corpus Trvirenses opinio invaluerat, S. Paulxni

kiU.
.,,..,.
,

.,.

olbUius confecta, ut
Similiter

tummus Hxjmnus de prodigio, quo S. Pauhm invasxone Normannxca medio in aere inde ab

quantum

^emapparet^

proxime sequenti dxcemu,

mansxsse dxcxtur anni 882 annis multis pendutus x hominum auod a seculo Vxta S. Pauhnx calamis celebrarx coepxt, ut ex 071 ^nscrxpta fx^. inter annum SV et xx: Augustx, eoloue in Opere nostro ad dxem
ligcreest.

^^ ^^'pautZ ^
1

orn^us

^se,,,
plriter, ut

^^

^ pos,*'*< ^eViaut honorari * dicamus.

xmperrtx

quvcumque ssa Zsx^TZxt veris Martyrum fo ,. luna reperla pro

eSimlapPmis Sanctorum reh Kc per 8 ossa

^ ^^^^omnes.qwtqwtibisepidturam
mmime
esse

Jf

Ho ,,

quacmcumque hmc quidem ad Hymm , videnlur atqu* verbxs '-<. commendationem facere 10 recitatisnarrat c num. quod tabulse anno 1071 tassis detrahent, eo cryptaPauhniana una cum Marlxjrxumcorporxconsenlire oiaeantur bus inventse haud satis Hymnt prolem elnrissimam T,v. cum enim auctorcommemorat.aut J.ecirenses xnaxge prxter hunc rehquos panter

1 Et

probet.nec ~rt *unt vel Elii Constantii tumulus nac qmsaua cog.r

^fy"?^ \"^~
^.^

,/,, sarcophagis c
fuisse detecta, Honthe-

^ 'P^Z^Zlin sZZxtempZnnupcr m ^a s^
mxu*

etiamde Trevirensium Mar

flfa

,,,.
,,,,

accenseri probubxhuistoria lestimoniis tyrum *

,,.,
.

auch>/

g"J*2SS*S
.

ds^uZlorLs S. HUd,df
)

Yosago.Pul
/j

repugnai nas inteUe.ni Si primum qua leste, Trevirensium cc, bula,

exceplo
S.

<^eta>e;uno

^^

oe,

^.^. flWMi
.

/modum dommus
_

J.*

famcrypta

memorata Tyrsi corpore, quotquot xn Patmareperta sunt. Sin autem non

,

'"' e e ''

^^ m( H xm
^
,

,,,,,;

poxcM
du
e

anoprm

.,,,.,, Encib oldus, ,

fl

\xumxnodo,sedetrehquosseusenatoresseuoptx. d /, quxdem momates indigenas intelleccii

1

dumHynxlcumtabulaexpartecon^met^d oerbv: b dormrunt altera mox ex his Hym,

corpora Peregri n

^^%, ^^^J,
rt

>*J

^ ^
.

^.^
,,

qu0 L locum Nar-

aulem

laucIal ,

abbas fere

,, fuSt

e repto e

anno
P'

orumplurime,^cto^^
.

Q,

mni

plurima xstaPeregrxnorum uUque Mtlttum, xnquxes co,/.,'^ ",c/,r,impxnges quxun A ti,isic Uerumin tabulam Tyrsi ncmpe, mentxonem fac peregrini, talt error agnoscendus
inteprelatione,
, ,

,r,,/..,'

satoa nm, y.>rm /uerm/,

A *y:

/;',,,,,
secont
.

t>c !IS3((am

^^ ^ WiJ^m flMM,
eu.

ri et

dignitaHresUtutu,

teme
flrf

lihlbotdum faverenon obsaureprodtt,.

fuisseconscr.ptum ,,,,. olib eUum dldfwH ann0 1016 suo

vdu modux

,,.

^**
,

Nnl

,,,,,, lqu e

anno 10V
/,.

re-/<-'<

utadeovelhymnivellabuLv
(Oeritar mfirmetur.
13

5 '/,,,,,,,,,,,,,. a

A ,, t,,

n Aoc S^m ** alterutrxus error, evxn e repugnantia, sive sfi

FMMM

^^
.

haoent Narduitus

8u00 essor autem

ejus

extiterat. Q,rf

ta

(f

>"*>">

terat#

334
vci

tOM

J.B

DE SS. TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS MM. juniorimonachonomineTiet^ terat, nisi Nardulfum jam tum suo cessisse offlIquiarum indutuf apparuit " vnxww* vt> m.**^iv hwm* auctor, maxime cum /" oir ii/siui HU scriberet libelli ostendit, rm neglectu, quo lateant loco osteruht, Mediarum Mm ^-.v, ^mnmo?ho# cnarrandis prodigiis, quse, Medianum monum Treviris advectas afflrmat. Nescienti vero, derante Nardulfo, contigcrant, sese accingat, et quis esset, sese unum e Mauritii sociis, et Tretoto narrationis reliquse decursu de Nardulfo diffldentem viris cum aliis pro fide occisum ait sive eccaut torato, sive dignitatirestitutoneverbo et teriio increpat visioni monachum iterum meminerit. Nec refert, cap. 9 legi, qute

x*

**-

, '

^^.^^^^
: , ;

quidem

sequuntur

praefaia cella

Sed incuria successorum faciente, (Bcgonis dicta) sanctos artus (Boniad domnum facii M.) permissa est retinere usqiie qui aimo ab Incarnatione abbatem Lambertum,
:

jubetque, ut abbatem de procuranda sibi honoraipsum vero incredutiore sepultura commoneat ; quod rt erentus ',rit. Utatisp<rnam.<httvru
ille subita paannis aliquot post, cum monachus eccstinctus est, ralysi perculsus, et fracta cervice A djecit Martyr prseterea prodigium
.

sexta Domini millesimo quedragesimo tertio in requjp 2 Nonas Novembris habebatur, feria, additamento haILtc enim pro recentiori

vexit nec, ut opinor, om bet citatus libelli editor, tamen, gcnv.no esse auctorts
,

noinfundate. Fac libellum verba; vel sic verosimillimum fiet inventionem anni ante Martyrum Trevirensium Hsec de 1071 vel sequentis fuisse conscriptum. is de Martynbus quid vero mtate scriptoris Trevirensibus f
:

comprobavit omnibus patulum, 8. Hildulfi crucicula etcambuca,seupastoralipedo alibidiligenterasservatui translatis ne de in altare quoddam prodigioe sinistra susjnaone tevisionis veritate quisquam monachi neretur. Privatam hujusmodi funions leat; riderem et ego, fortassi erit
t
,

msionem

B
qxki,

$alh

m
et

'

16 Nihilis quidem speciatim S. Bomfaoio Paulini basilica conquiescunt sed de recondito, hsec scrtolim
:

dehts, quttn*.

et res luec a prodigio comprobata fuisset, apparet, incola, nec iptore et loci, quantum haud multum remoto adeo fabuloso et re gesta litteras eo tempore, quo supern

re lata

Bonifacii

in

S Maximim
1

crypta

stites esse
cii

Medianipoterant,quibusillum mendafuisset, e t oonvinoere facile

cum

res,

Sociomm,

bitcap
tis

Penultimointereajammemoratiabl

vero Domim Leutbaldi anno, ab Incarnatione bils oorpus S. Bomseutingentesimotertio populo Dlmartvris ablatnm Trevirorum facii monasteno. ope illatumest Mediano villitatig ut martyrem Treviren-

contigent, \iximus,vergente ad finem seculo x,

seculi xi scm-

initium ipse veroprobabilius <b i num. L5 diccimus. pse rit, Nihil arhluctum est hac/cnus,
18

<!<'

<<

_,
nuliquam
,,,,,
n

Tyrsum eiusque

Socios

in

Paulimana crupta
i

Porro S V,nuifaciumwo Thebxis unum, cum sem modo, sed etiam ut e fuisse, qiuv sequunturostenscriberet, habitum

huc autem facit attineat Trevirensium Historia Trevirensimv Martyrum

oositos speciatim

libelliauctor^otovet dunt. Sicut enim, inquii cumaUquotcastrum Solodorum, beatusGeUrsus Maur trecentis decem et octo, reon cum suis etiam Ag-ripinensem Colomam sic et quoque quingenti liu suis trecenhicpratioaus hristi Martyr cum
(

Qestisinserta,si quidem
ita

Calmetumaudtamus;
complectttur pag. 1
Previro-

rnirn

ille,

Lolhanngi* ubi eam Eistorix

mrtem, quam tomus ejus primus probat Idductis m medium monumentts pr/5x^:Opus,quodGestaseuHistona
rum
insoribitur,

atque hic

edimus (verba ejus

probabiliter
Bcripsit
,

fcis

pervenitTrevirim,corpore,noncordeabeadem subTheb*u le quaet pradicti Martyres Ajraunum darenapud se interim, cum

trabens
ur

2KE
n C

m crypta PaulmiaTtaaue seculo xi ante inventa corpora Mediani Martyrum Sociorum futt. Treviris occisorum memona
Th.hrorum

victimie sub Herculio

Maximimano owre.

Z UM
l

Oallioo

Latine

reddo
nxii
ireusis

circa

annum

norebat

alumnus

Theodorious oontiuuavitque
,

alnranus Golsoherus, qui aiter eiusdem abbati (Tremronornit, et ad annum mli paulo

l um
S

Gesta)v^i
H ietori83

hujua

autoffraphum Treyms
aiimusque

^"S^^5S2 m
oum
altero

abbatia

manuscnIdem

,Z V <rtnrumcorpora,qu*viltbushactmusm tran, n SMaanmmicryptam TZifdelL vii eorum apud

Mattl
et

ptoantiquioreetbreviore^quoveluthi^
fondamelto

i
Pe

seculo tulisseunde jam inde a Nec floruisse, consequttur cultum nihU dlum dixisse IZumvideri cuipiam debet, quiescuntqmppe, ZmsTui n 5. Paulini crypta anteS. Hildulfi quique adeo ad S Hil recondidisse fertur, non in Vosago gesta

52
Ji

basi

asus est Tl

tonous.

%^%em

utrobique initium est, episcopomm 1 primornm Trevirensium leguntur, at alibi vana, ValeriLet Materni Vitae Lditamenta emeneVque in decursu notai

qj^J Mh

^Zd/tt

.eoocurrum

^taCalm^slocolaud^

7uTfiejusve successorum

veluti

ThbxoMartijmeminit'.

rum rum

idem libelli de 8. scnptor cap.J) cessonbusin Vosago anonymus descmbnsea inventionem corporis

TSaue
co>

** *

rsssfa:
^naquehorumm^o^
.

S B Juncta
t

,-um Trevirensi

tem Bistorta utcur nquesa

***+

TZ^esaZm

Lfirmaripossittsuni
invenUocorpoms S.Bomfec
,J

<^ J
i

yir

an no 964
referat,

*Lrt

rium isad aput Belhommeo m An otatts / teute mslorimUedtant,nonantehuncann

fecisse

^Z^

9^\ensz, ^tllZrZ
sal(gl

SminvenUonemcon^,

**&

chardus

Z6ryirmsm> scHptissuis ^ ^ZtTnV^

W*2S ZhM^

anno 909 defunctus, quorum et Adelbertus;

DIE QUAOTA OCTOBRIS.

Historiam uiTnonimenta complnra ad Buohai didit, Vitam quoque 88. rmn Bd
,. t

335
pcrn*
J

Tr

cum,

et
le

usque hodie perraanet an-uinoVntnm. horum Martyrum historiam seupassio,

ll anU H opus / lud Trevirense Ms. Ederhardinum Trearcsdms

Materni. tam rnetro,

quam

prosa,
,

elegantiore
'
,

stylo eonscripsit.

Quibus positis

cujus

compendio a Trevirensibus ad se missam, ad Lambertus eodem Floruit 7G laborem suum perduxit. annum

videtur.necpostillalamanno 882 admodum diu compositu,,. a Normannis cladem sit, illud haudadeo antiquum Atvereor, ne Ms. loco interpolacerte hoc ac Calmeto visum est, aut iremQuienim fieri potuisset, ut seculoxi tum Sociorum ignoranta rensestanta Tyrsi ejusque
laborassent,
;

Eodem quoque
censis fuit
in
;

finem imposuit,
,

seculo Sigebertus Gembla2 Chronographia, cui anno hic in ad annum 1071 ita toqmtur:
1

.oi07l,

iris

ecolesia

S.

Paulini

Confessoris

ra
,

quantam inventionis eorwnauctor gesta apudS. loconon uno profiietur si eorum mandata exstaban? Mathi* ascetas UUeris alumnis, qui conservandx Certe id de S. Mathuv

corpus S. Pau crvpta subterranea invenitur ulave(seu Phrigui) ubi e quod olira a Prisia cateepiscooo Felice rat, reportatura, ibi a S. et juxta eum mui,

mstonxtdenUdem perficiendxque Trevirensi apparet Ceterum et Zubuere, vix oredibile schedas Trevirenses alleZtustissimas quasdam xtas ignoratur^tamonente gant, quarum.sicut pra mo ad Acta S. Pinionostro in Commentano
,

suspensum, ejus ad dextram BCihcel ta corpora Sanctorum consul et patritius Treveren*: Palmatius principibus Theoa^ nistram Thyrsus unus de urcum multis Thebieorum m hac lP ff ionis ad oaput septem m:.rtyrisatus
erreis fuerat
:

bc a Bictiovaro senatores urbis

Maxentius

Constantius
fratres

est Rehquumest p mUni non magnaauctoritas S. Pauhm crypta sub detabulaplumbedin

annum

agamus, de qua quod kistoriam complectente paragraphts idsepapluribus disserendum erit, ratis prxstabimus.

1071 inventa et

PauUniorum Martyrum

seennu,, Justinus , et tres Pap y ad pedes Horraisda Alexander, Soter ah Jovinianus. Et cum multi Constans, rius nomina, et .cerent. horum tanturamodo aure* litter* in padies passionis,
, ,

M*v
,

Lre-

tempus P
rie te

^iovaw signabant, eosque omnee sub de indocebant. Nihil hoc loci dico passos fuisse
ventionisquibusda
\junctis,

quafuse
su
,,

muS nostercap.%describit,dequib AnnuLULu tnucw-* histort* tiam, Annotata inventionis

, ,

sm-

VK

1 1

lnquiritur setas tabulffi

,

plumrrvnta crypta

aperiendverumdiserimet, altquod

1H71 1071 bese sub annum

S. Paulini inventse.

m
ir>

pra laudatis tradilur; undecotj,^. mnum receru iu / iuu,o ut e re(mtioribus w* aa

ab facla fuisse inventio

**"?

annumW

* .. /,,/in.i'-,,/ inventionem reluterint,

.

7'a(nWm

lla

Martyrum

quiin S. Paulini ecclesia

bertum Schalnaburgensem, qU pr* ,n tfEqovero Lamberto Sohajhdburgensi

;///\ Lam'"' ;/;""'lus Stgeberlum se-

plumbeam,

kscentium

scculo si

0 modojremrenses

gtgeSt
Tulea
ctcs

Zreremalim.tumi

ed f 7LosS. Pautini canonicos scnescente jam dicto

'

obtmo ceperat ^culoActocumtandcm, maximeque By ,SS Fuscianict Gentiani, i corum rci,S Pautino occasionc, Paulimam canon,; inquirere as cierunt exillis innumerar,, / \ TJJrcL,! mm Inlelle.rcam nimirum
,
.

'"'-'""'" <* Zranonymusconfirmarevideat,,

uerU, ,,,,.,,--'
os illud

<mxscripsit,abipsisT,

paulo ante, de quo Sigebertus

erat,
u

sa,

-,,' diesnumeral,,!, ,,.,,,. Sabbathum ..

oster, oculat

Treviris

a7oZn

""" ';",""" datam;

:flKero nonpIZ ea>

>*'& f
effringcre

eorum,

STuJ finemcap.
ZXeMartiiinciM
l

8. Contigit istad

J*> m.raeu^um,
'-"'-

uisse rep osilos.

;,,,; imappr
MnocyclussolisV,,.'

grm
vero

'Z Sube

.,..-,.

"

ausuclslet Udonis archicpiscopi T"'"'; -iosittic Bte C Martyrum corJ IVZmldos ,qu singulorum tumulos qui
:

me mm

rccondUas non altari principc decreverunt quod

;

SSSStfW,!.
rnvencrc

g t in fer 1^attumveromrMdiestertis.PrrtereaS.

pora contmebant

:^rtr,rum nomina, et eomm

80 et seqq. exhi'

/;

p! , ptaiumtemporis, quod rursumea,,

/

v<

F
post

ZmTeZgZatur,
,

iiguet.

Denique id ipsum paulo

lim corpora, eode,
'

mfeota
,

liasse videtur innuere

V
aicut

'",

"JrtcnorineXquinum.

Taoait
er

Nam oum,
Dei

pnedtomus
S

STe

mserioordiam omno nostro

hao

toum
hujusque

arohtepiaoopo

tur.

Lambertus

scna/uu

^^ ~~
xiii

lnlT

ut

plurimum

p-

terra "

pau Unianos

PnnHnum

corpora

Thyrsu,, Meutius, Hormmda, stiuus, Mexander, Soter, abi San Jovinus. Dumque es orypto.J Constans, terra eti pausahant, sangu.nem fud.t oaute projectum,
I

Coustantiua,

*** ftB*

risimiUteri

tempt

ab

*^<**?Z&
II.

fuitguidemurbe U abfuisserero.cumcoiporu^

,illaiUnt

^
,

Octobris

Tomus

'

330
AUCTUM
] B.

tw DE

s SS

MM. TYRSO B0N1FACI0 IT SOCUS "

abseniae nec dicit anonymus, nec, si diceret conciln Mogxxxxlxnx, ejus ralio a lempore celebrati cum 1 revxUilo inlerfuit, repeti apte posset :
cui

S atis utigue

secundum ris Udo abfuerit mense Martio su concilium vero Moguntinum cceptum Assumptioms B. Marne festo Dormilionis seu finitum autem^m Virginis, idest xv Augusli, Corxcut in Actis concilii tomo 3 Septembris.

anony-

"{' h^
oei

pro sui magnitudine stabilito, id harbaros S Paulini tymbi catenas inde Mius corpus humi subsedisse; ac debeal, idem quod improbari magnopere nihil enxm ,i, nise rbnus crediWe sit a
.

so-

mum

suspensio hapaulini corporis e ferreis catenis

temporum priscorum more, usuque *

alxe-

nun

-

nuper liorum Germanix ab Hartzhexmxo

rumlegxtur. tabulx 23 At parum ad auctoritatem
habet,
refert,

edito-

onn.884

sx

quam
se-

*> r

"~

repertam

sxt

anno

1071,

an

rxus dentium Burdegal<ememimlGreg t ipsa S. Pautxni ^JrZensis hb. 7, um. 31. /n luro in mdoaldi re liquias media testudxne
ec
,

miorUe

Tremrensis Calt.j.-i* e

Reiiqlli arum R. S,j,;

,Um "'

spectat, quenli: propius huc ,vlas sententxas inre ab eruditis in varias qua eodem, quo SanctoUum est. Est, qui tabulam xnvenla sunt, rum corpora in S. Paulxni crypla

qua condxta

^ Has fuisse omnem ruentis fabrxcte ^^^'^j^diupostNar^^^am

et

%t

* l^ .^ ^
Moaoa
pe *

'^^autforteetiamserius.nata,, xpsoano^ 7 laudatus qux ex ul TMemonlius num.

**

^r
'
.

corporum inventionem fluxit, onthemxus xn suade ment; ut illustrissimus Sunt B Martyribus Trevirensibxxs Dxsseratxone. Normannorum i* el denique.qui illam ad sxculum ad illuviemreferant ut Brouwerus falente Honthemxo num. 20, aliique. Duosunt, Brouwerx opxnxo proxxme ciiato 13, quibus P alterum consxstxt xnhxs
et
;

temporx nym o refutatur. Sunt, qux xllameo ^mannxcam iLrvallo, quod inter invasionem confectam aulu-

care*
xmpxxsa
>

estStephanus abbas inVxta S. cag Maii pag 61 Deln corpus pendebat, ftus s Paulini ecquid habet quod fide \ effractio od tum , Pauhnxa:in ltni ,. eret? Non ne

^
,

notemp
ver
.

rillft ,,,,,

No rmanm admo-

runt

Paxdm

"*

^ ^^ ^
,

obvxum effregehagum illucin truserunt. utS^ em

iUic

Mihi awdem hxc.elsxab b

rf

crellfn

^etea saltem fcartM^

tradilione

suffulta vxdentur, ut so-

Mam ea

confxrmarx videatur ipsorum S. Paulm, .. tabuhvrerbis In medio Tero enxmtaferreiscatenissuspensun, ixs C orpuI E sT mrsignificatumvoluissevidelur,se,cum Zl, e ferrexs catetabZlamscripsit.S. Paulini corpus
: :

xnvenxamm,,ndi ralionem non

^^.

(um

quorum Trevir is, tumalxbx,

pat

^torestequalesnonnisxgeneralxmniemxnerunt. a m

^Z%^igiturillalaTrevirensxbusaNor

quam Nor, .. Iridissesuspensunx.prxxxs scilicet,* nis vidisse suspensum, v sacrxlegas ... o d-;,-v cryptam sacrxleqas manus manniin S. Paulini rmntam catcnas illas ZZlent, et de vtolata prn Nor Alterumesltab,,'., silenhum iesia et s.

Paulxnx corpus subseer simile est, S. defun.<""- rcanonicos tanto perxculo ^selocivero canom^ dinse locx vero crypLvobtuaditum

2deV

^-

^^.^

ul, efrectos

f^.can^^L
-

ZZos

narv , nfactione, qua

p^^
8

:z:zrewcre tamenfaw

Prumiensi minatim n0 ZLntimvero r m ^f^. nominalxm % ZrZjactum cUam ^" " Tocc^so cryptx ^r toe> ""
vero
,

monasterxo alteram

aditu,
!'

strissimwaucwewtomat.*

* Jri-.fr.KS." BST " locata JY,

:

^
iU^Latiuitate,
:

"!!S*JS. ac S coepen*
Jtfar/;/-

oblxterari

memorxa,

tanaem peniius a rfem p

/

ewnc-

in

tempus pnetentum

referri re err possint

[

quin never0
,,e

eesSario ,n>por.ent

'
gta

ffl

Treviric , quasi Mercui ,,. sine catenis, rnm, apu B-, C quo Galba viator de ' secuta increJnlorum ardua! fldei narratio

8BKTM mi

tabul* eonfecte
loss

d.

iibratione

S.

J ^"

^-erSKser e
eSse
:

aere

concedamus etxam
'

quie

m?do _cir

4JPJ~ ^iL

(a0H /., ,/, Mi rc&s lB q uc idem, 2

^J^rt Joru
,.,,,
,,,,

^SlXc,pan^to^,
^

^fXtTaZUtale statu-

de

quious nni-

A ''"' dus Hma/i;cere.

sentent.e opiMetu guod Brouweri

sancti

Pauhn,

W ^
-

^
_
p

^^
,uod
[bi

vetosta.

Vrdux admodum

, fidex

Ubratum meissimolllbe s
., itfone vs te
-

eat, corpns est ferreis hujus sed s pelix

.

tot ls

Wus

Maii

honori-

,o . di0 inaere S. Paulxnx

J^jgJ
.

fice

suspendit
saneta.

qoi e
,

ensis,

iea

6era<,

li,,,;;,,,,,,"' * la \fitresL^ m smmw eo rie ' Tr e i>ensesf j 6a6a-

>

nore

De.

dcm Martyrum,

nQn *%' sm ergo oonswu-. --^-^

pon

m
-

tabula
)i0nl

ne

DIE QUAKTA OCTOBRIS.

A
con<>'

337
ut Broweri sententise,

B ""'~

henium

catenis non suspenS Paulini corpus e ferreis suspensum fuisse, scnpsisset. sum esse, sed textum tta inler26 M, inquies, hunc tabulse ut non prxlicet pretari, salva Latinitate,
,

me
jam

afficiunt,

secundum

incToni

J.B.

pne cieteris probabihori putem quamquam multis illam adhasrendum impugnet argumentis Honthemius, qux dissimtf
dicta acceptx, velut
;

Paulini corports stasentem, sed prseteritum S. Honlhequse altera illustrissimi

non licet: sic italare, intactave prselerire 18 Historue Martyrum Trevirenque habel
sium.
assentiamor 28 Quo minus vero , inquit ,neque sententiaj tamquam indubitande prasdicts aio) indubilalam, sed probabiliorem ceterts eqo intrinseco tabulai passns nos movet primo ab eorbm Ma] Hujus (S. Tyrsi) itaqoe, et iste qCORCM HIC VlUEUl POSSUKT SAKCOFAVOCABULA,
, :

has voces Susmii responsio est. Do ulique, valere posse, quod xstee: Suspenpen*nm est idem ubt dabit snm fuit. Al facile quivis etiam ambiguitas ad di verborum occurrit },,: consequentiumque senrerum, et prxcedenlium ut quo adjuncta recurrendumesse tentiarum stt, <** quidsensu dictum, scriptumve occurtabulce mox hxc verba
:

tum

denotent,

"""-

""""

MM
8A
,

AVRE.S L.TTERIS 1N
1.KANT,

Jam vero principio

runt

corpor, Sanotorum, Tn hac cripta jacent nobilissimornm, secunseculi dignitatem secnndnm voluntatem Martvrum prec.OBO; Dei ntcm Martyrum in S. Pauhm cry-

SCK.FTA

,,,

EUERUNT, qVS CUR.ST.AN.

HUJUS CRVPT.E l.AR.ETECON. INDE DEVOVI, QUl (N. H.)

,

BUI

QUANDO
C^TERAS
se

NORTMANNOS
UND.QUE

HANC

URUEM

SICUT

URI.ES,

um- quibus sane

ptatum
%nu.,

prxsens temporis inclusorum status cumpaulo postde igitur,

lesignatur:

RREsc.vERUNT. Verba tanda relinquit iltuslrissimus

scriploris, rei, posterioris, qui

DEPOFUI.ATUROS hwc lecton pensi-

Trevirensium Oplimatum hic corpora eiroumhisvcrbis agitur: Quorum verosimilhcoelocata, status eorum , maxime cum de meetiampriesens designatur hxcleganlur Tsdem Optimalibus paulo infra B possunt sarcotaga. Rurv.der. hic
, ,

corportbus spectalnn

quam
dum

scribit, -equahs

plumbo
tempore

notuvit
ipse

smtne an sevi memnosyno, non

auctor
, ,

quid nunc,
,

sive
,

vivebat,
,

sed

qu.d

in est
.

prseterito

non A

sb, sed

adi,vot,s
vi eqo,

>

**-<-?-

Quorum

Zm ,,, ieanonymisMartyribus quid de Palmalto

U7u\
tor scribitt .Nam propter (pr-rter)
: .

Trevtrenstbus
?

quidque in mentem mihtvenemt td ctoripropono.rjusquejudicio, qutdqutd

T?~

te-

est,

detltis
n-

horum,P

,, commilto.Quilabulamcof
quiiH-,,,
confecit, artifeo,
c

innumerabiUa ejusdem hoc Zis h.rcvero scnbebat utique tunc, cum BBSSi S. PauUo, qui in destero r ;,l>nJio:Uer S abatur: a &i*iaterensrnEM8iTus,Palmatiu8V0

multitu-

cirum corpora
corpora

in

^^THmT^ Z?72#m
:

clademprmsagirc.i quutem, tem a Normannis ,: q..lm utrum tamen iUisupcrsUlcs f,,tu, , premendi essent, Zrbarorum jugo T rlinispar, ; s .torum nomimbus, iisquetn tabulam
-

mcrecond ,i,
atis,

^pa^^arlnsinistroantemla^^
Tyreus vocatur. (Palmalii) qui Jackt,

%i7Z "***
propuoan(ur;

S.Tyrsi.

quam S.

Cotpons statusprv Palmatii

:

rZ

occastone Sanctoperilur fortassU hac occurrcre voluerunt td veroe/fimcmoru-c

:

TeZZueruntduplicimodo.Acpr
curarnt,
cZfecta
'"':,:/',

,'

iUamconfictendam sTcutpertabulam ipsi.qui dloproprto, scu vel iUius artifex, seu

verba
est

h,c

Sunt

coiiocata,

sunt
.

ZJsetomni
sZnificent 9

comprehensa, prx contextu separata tempus prxsens stgmficare pos,,:> atque tempus pr*ens ,,, ', tamenauotoris

rcpositns,

quz ab

ad-

rumnonine
sit

hoc modo loquerentur. Fateor, s, tequahs opns non ts tabula,auctor

u (abu/a fcxfu.

dTcivosse

quid ni

et itla

Paulini

P ensunS 5

cumde S. * ^,i,rumaureisUtteriso^cryp,
condttorem,

corpus

psota n.ed.o vero caten s ferreis est

?" , "lorneque qui illam sculpi mado interderint, sed tanlw, tine Tqli animo * ',' ZoLmentum aUn

taZlapotuit;

nisitabulteverbotorqueantur. quo con* Ziquus est modus alter, negu* tabuUe ,culscilicet, ut
sic

^-?

IV sideprxterito tantum

S.

PauUmcorports

Si''
Odhucessc
I

assSSs
i

=
''"'"' a *
<y

::

= SS^.
stulasset,

rH:;:=;:=ar:;;S; ^^ftjSorttS S.la

exaran

:;;;:
'"
'

depopula-

dicterm poHus

futsse,

,,

edtdi

nm

xn

statuintelUgantur.aberii

vocum.etsua diction, naHva attente perpensa quZr. Quz quidem omnia

simpUatas reun

**%*
Sto

::;,;;,,

338
kacraKB

DE
Oo,/

88.

SOCIIS MM. TYRSO, BONIPAOIO BH

seculi

B82.

J.B.

tulimus, idnecessario ficri confecta sit lasive priori, sive poslerio-i modo patet: sed neque, si bula. Non, si posteriori, ut
priori; frequentiaenim iunt

transdici debuisset, prSBSCiveramus, debuisse non outetur,

antiquorum mo"

Caroli Magni obitum veterum tom. 5. Collectioms jKarten.us mdeWtUehno seriptorum, quorum auetor col induto scribil hoc mocomite Aniani monachum Nec mora in deponen....
ix post

exaralos U

eMM
i

do:

ul, loq menta, in quibus non absimihs apud eos.qui reterum sepul^ apparct; ,axime

modus

crorum
in

inscriptioncs collegerunt.

Enunatn, qu*

S Pauliniperistyliisslet,t,etabHonthco His. Trev pag. ?Jietur paH^ Prodromi qui.

196
Infanti.

quin potins d,e Natans do comam passus est auro textis depoApostolorum Petri et Pauli Christicolarum habuit habitum sitis vestibus adsoisoi numero qnanseseque Christicolarum
,

Anno

tocins

dulcissimo.

defuncto.

menses

tr.dies.

K.pater.et.mater.pussi.
I

fecer.

nDthicsculptor.i autveriuspaiZdefunctiinfantis factum sit; TntVsipsiperaHificisscalprum.qutdface >o, o suaminprolemp^tatem,

'

!ase,sedaparentt-

In usu ergoseculo Cbr sticoto 'hcerennsubindefuit, ulmonachi eodem seculo devot quid ni canonicieliam tur auctore appellart poluerunt ? Christiani a tabulm congandens
efficitur.

Quodsi eonominecanonicos Paulinianos fuissetotus rit; hosnon alios.quam

colas in
fuisse,
est.

reipsa

.* intellexe-

n,.

b de Z Ssonaloquermtur
loqt

seipsis, quasi
:

de terUa

quadam
poste-

Chrwtatabul<econlextusostendit,quemadmo,l memoratos, non ahos texlu mox recilato

nemo tamen tnde, a

mamfestum quam Anianenses monaehos,

inquit Honthemius , qp** ki...m.xa Q^dam fuit rbpbntina
,
.

confcctam fuisrioris xvi artificeinscriptionem

S
ali

.,^tir irruptio

82

Tertio,

artifit

'

\i Mlerum, Norman,
B Zricatoris

inquil Hontkemius,

tabul* post

manDica mannica

peocblla

.rasionemconfecl.
nescrvtsse

ignorantia, qua terra occuluertnt; hmc, aui Martyrum nomina ad quos tamen id

mj*, vfeur

Zl

ZZ n

canmicos Paulinianos, ahamnomtpeltineoat, non personam generatim dumU ,.-a lu**

,.
,

Aquisgranum Malrentis in mod-im Juliacum, "ndarinm, Prumiam, Numagam, Tteviros ...nnScimus autem n dans, et omuia oonsumens. tam prolixa sculptat.ir HHM non vacare, ut tabula

\'nv ou6ftoNorNort

,,,,;

,,, proli-

w-

.,,

rtqnidemcr^.-.
ditato

...,-

elahoratis....

Item cum

uhb" curateetme'; uai

lamprohxa
sculpe-

eJpressit, sed tuno erant , Christiam inde devoti , qui " num.supemore smlerunt. Inseriptionis

impetum

via>

tantum otn rehnquere po-

nomine dumtaccate^ Zneral, patrJet matris ignoramtiM taideone.qumam fuerint,

seulptor

parentes tefuncti infanUs

ZTsse ut hujusmodi labula si is inopinatus r urlubensconcessero,

;

ommno

nonfu^* ZTmprovisus exstiterit at talem Qu.mdo Nor indicanl tabutx verba lum vel ipsa bes^ uud,,, ,,,-bem sicut cetcras mnnL/i tndcanl qu^ pr^sciverunt de P o,,nlaturos esse, quam prius patrata erant abilhs anno H8i jam ab hu xgmran t-evirensibus imminerentnec
...
:

auitnw

vioc

mihi dubaon

esse.

At

efjiti

inae

Normannos

expu b >' fuerat missus, aD

sx ^^assscss;
tum
BUS
vel

,uti,

cetera,

qu*

pr>

T
ubi

castellum>
ingreditur.
* Ouirf vicina^rhium

''''

'

idoperis ,jemquam,qutaa,a i
,

m"J nm sSS * ** ouiad

bb,

altins

MObeiia Mosella " temporis hoc rum stragevenire

terat, nisi

Tenum
'

rem conversum
:
esse
,,

^" *&?%& "*

le

^f^J^jtlentempoT emr^
.

laborem
'

constltt

mature
TreKir0

essc e0 "

contulerai, Tontulerat, exc^ r -. cuiquam posse, eti

^:zr%:r^Zonici -*
.

-f^.^Si
"

dubium

invasione
,

rursum "" rursu,,, ait

partem habuenni so
'"''"'

-j

j-saa^ r-
, '
.

\7atouea1eonon atque aa "

^ ^
e

har0arO rum furosuis sibi

autem Aprihs
,

Normanm

ut

Regino

ita subito

Trm

tncu6 t<,

commo d, g t n commoac
Hontcrypta
ondi'

ignorantia,

^f^^TiZ oZf ^sSo^noM^ianosca'bulsesculpio

ciaea/ur.. devotos Chri,

erit. <ue(

,, ouo vrobare Quarlum argumenium<luop

v
!

no rcos non
sirn-.mitto

dcmealxc terdum cemsse, qai

^r^

ra sta renonauaut Ordines Theodosiano

t^*>^JlJnomine oUm inec,

QutJtfaWrum I ^n<on
re/feW cap.

m^|
2ione

p ta

exigux mo

\m;''
^f
"" lc

clesiastieossusceperanl,utexco

ad v0 Tos ,t<monachos Qreecisr var i mmtsanliqua,ju umveapt *^o h-rr enim seculo^voces ,to

KXSS^/^f
significatione

h S.Pauhmsarcophagono

repertum, quod a, e fu isse n o lsuspenso, sedjam H

^
^

Paii.iiii
,

^.

. dqm <<"?
s tructum.

'^ZZem
*P
"r

id ibi fuisse
>

ap . ex
>

wequv
e(iam

^,

n uod repentina T. rf P 0> c ons, ruc<80Bero

"

m '&SSSSSSXSS^m

e,usdem ?ta?esFrancorumsub imttum

P s-

QQQ

OCTOBHIS. DIE QUABTA

itnin

AUtTOBB
J.

B.

fnisset

corporumibilatentium

sancti-

SrJ

5ffl3f=

S m.

Yan tabute

assertaes,

Calsi

porroei movrt, paragrapl.is. Sorupulum lls <umepiscopoco., hirtcaS FeliceTr,-n,,

**j '
nw.

:.Z,"f >

""

Zlteqat- itlinc vero, '-" "?"T ^eXopumjam tum a

S.

Bonosium e,usdemse-

rtesuaeodem
t,

Browerus scnbat hb. temvlo sepultum,

S.

''"'" j

""*'S ,... "-

quamrecenscondiUalta,e supe

S*
etsi

BoSoo S i S S 6am -,

defossx,

r
lotounfur
''/

%i 34

icciiio <</ Seculo igitur

a **

<" to ^"' Trevirensium Mar-

veru vero

rum memona

nulla si1 littera pontiticatus Bonosn f mter euiu io-natus conMgnatu>, eum tamen

'"'"

liquum
cutus

,e7 est, u,
i

!"

sit,

quam lam

emm K

seAfctn labulx conditor / Honlhem ius Hist. d q

^ Than
fa

c V orroin.

les,

admodua.

,TUS EST BON.E

*"* MEMOM.K Bo
XIII

Hc
.

N O S 1U 8

MUNDOTHANSITCS BEAT '

//1S

K A L.

DiA*.
ait, S.
'

52ssHEE
"!"? sui
oei in dich eus habuU: nec tamen

T\

m ^idem Browerus
y
'

Bo"'"'"" N; "'

^.s.
'

,emo>-a(am eptgraphen

a B, owe o

auippe cujus

P^'??Z+
ternpora 'onae post Ulius
o. -r
,,.,,,.
/</e>-

SftS
Km
e

tesiem arfdLrrt,

W-*f
mniven

naat

rvbguMM

Ln

simWudin* desMuta
a Paulinitemplo alienum ent id dine

con^tu s >'

f
c

L-campum

";"!:/:

'r:r;:,T=-

S.

ut tTelam f *^ conS(Ua,-ee,
fuisse.

Wd
?^

ij^iM..

Brouwerus,
Constantio

/P " ""*'' ChloromS

loquttu,
''
(

Ad

m "e

e e " r > Jcus Pra; r condito,et 1

defunctumet

- Geste T et"?'T ; T o non Trevtros tranUalum,

g6ow

s. pa-

^.

84U
AUCTOM J. B
lini 1X1X1

DE
<ede, cSUV,
otru4

SS.

TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS MM.

.<.... Alqui ante annum 397 concilium Taurmense qui ame annurn ui.i celebratum non fuit, nec sedi suse nunlium remiigilurimpedil,quominusanno sil S. Felix; nihil S. Paulini 3!I7 vel etiam serius in conditum a se

sed in campo itmia,/ hi/ sepultum scriuu,//&fju Martio *<*>* - r C/i/7 hnninia* fnhiilns rpfPM IIP.C dliunde aliunde ftuw-. Sed hocinter fabulas refero, nec

l)

manasse

videtur,

quam ex

epitaphio, nescio quo,

Trevirensi ad translationem illam persuadendam Elius Constantius parum idoneo ita habet Comes et Magister utriusque vir consularis atque patritius et secundo consul ormihtiae consul prodiuarius. Non secundum, sed sextum necconsul modo, sed augustus Constantins,
;
: ,

monaslerium sese abdiderit. Expensas quidem absorbuisse, infinilas et immensas id ledificium aiunt, sed qui eorum computum non recentiores
viderunt.

cessit

ut aliusomnino etiam, Eboraci e vita discessit; epitaphium meminit. De fuerit, cujus laudatum ad annum Constantii sepultura vide Alfordum igitur de condita per S Felxcem 306. llactenus ecclesiascrupuluscontemmpotest.Sed S. Paulini
.

unde falsi da- ,, n S.Paulini ecclesiama r.^ 9 mnetur labxda, cum ait, ejus asserJJ S.Felice fuisse constructam celeras impugnat Honthemius Historue tiones fusius Martyrum Trevirensium 15. Rictiovarus, Ma
3'.i

Non

est igitur

hactenus
:

non
S. Paulini

hic sistit llonthemius. 61 Accedit, inquit, quod

illis

miani bseam

imperaloris

pviefectus,

jussu

ipsius,

eircumquaque

Tl.eleg-ionem persecutns,

S.

Felix

turbulen-

(emplum
cai,

con-

Mlructum, di

temporibus Maximi tyranni, et Priscilotii, lianistarum haereticorum.... tunc tantum vix habuerit, ut augrustam basilicam et subsidii longa, oxx lata) cuin (erat quippe cccox pedes tam brevi temtantae capacitatis monasterio, Debuerat autem hoc monaconstruxisset
tis

ingressus hanc etiam urbem propter ipsos est minnumeros cum liic oooidlsset elc quorum Quid ,ta? Nonquit tabula paulo post initium. M";;.mno apud neintegra Thebieorum legio a
;

Aqaunum
lam

internecioni data? Minime, si tabuigitur Thebxi omnes, qmpro audias.

Num

lalibus habentur

pore

sterium
illuc
'

jam
ut

fuisse

constructum,

quando Felix
secessit.

Maxirao (S. Pauhni est B Vix Trevirensis epilediticaverit Felix. ecclesiam in synodo Trevirensi, scopus ordinatus est Felix Priscillianus ejusque anno 386 celebrata quo tnexsicapitis damnati sunt, aut sequaces aut contra ValenMaximus Uum pulsi. Anno exeratu profectus est; anno vero

abdicato

episcopatu,

solitarius

aPedemontanis, Bonnensibus quidem tabula Coloniensibus, Xantensibus ? Id tamen K affirmat; non omnes nequc negat, neque

jam

sub

Agauni occubuisse, aperte ait; quo loego falsum quo numero tacel. hl autem co facile potutt, prxstare non ausim; elenim fieri quidem Thebx* parUm ut Maximianus legionis
Thebieos
,

maximam

Unianum cum
uenti

secumessejusserit, reliquamvero hinc ideo forte quod ad hunc inde dist; axerit, vel perdendo modum faciliusac securius Thebxos
esset

Nihil horum prope simul et imperiocxutusest. potuit igitur Maximitempore Trevirim contigit sinon perfcere. At, opus suum saltem inchoare, quo tempore ahbiMainauies cum Honthemio eodem quoque FranTcimocum Theodosioreserat, prope Trevirim oppugnavere ci Theodosii duces
,

haud procul Aquileta a Theodosio

vita

obtemperantes haberet. nisi suis imperiis redamanl Martgrum AgauAtqui, inquies, Insce seculo v conscr*pia, nensium AclaaS. Eucherio memoriam ohhvto inlercenuo nondum rei gestie quibusvis monumentis Trevtperat
ra
;

et

proin

rensium Martyrum Hislori

S,r
audisset,

IttonHbw pottO-

auctore Sigeberto imo et insigni clade a/fecere, hoc bello Francxco 888, necdurante fuissc, verosimxle S Paidiniecclesiamconditam cum idannum fortasse at
I

M^innann /,,<: Cun.1.:..-. ,!,., cerneret obstinatosqne in fide Clmst.

desperane

anlmos

est

Do istudquidcm, annopax cum Fran non excesserit (sequenti enim

cis inita
est) potuit

S. Felicis

opusjam ante

for-

non eonvlneitur
:

bello Francico suspendi, sis cceptum, smnente umbihcum adduci. ad et inita pace, deinde immoremur, conceSed ne minutiis hisce ante initam cum Francispadamus etiam, non

TS.

oondi cosptum: negat Hontinchoari potuisse, non saltem pace, videt, inquit, spatn annohem^us At quis non monasteno exiguitatem pro construendo structuram quam 0]

Paulini eccles

^a

una sententia nter constantiam posse revocari OWOmte et rem confic. omxes decrevit, fie jubet Situm agminibus Matwmam Tlu '< ategio Arta eadem inexercitu ,r ,,,i, uolindecohortes,s i a t ZdLpotest, pos/s. Maur^tii Zte, aggrederetur *%** leqionem Maximianus Acla hatum temporis, ut laudata Denioue leqio viros in armrs nu bXscx millia ac sexccntos innumeros, TreviL, Ninr subtrahe Thebwos

Virorum,

l0

"^.

^reas^m

Ze

%~%Z~
decorartnt.
,

rtts^pS^oZanos,

S
o

rNFiKms n nostra unt Paucx sane factas fuisse? Valentimani obitum ,usquead a sed ab anno ccisus sit Zvequianno Q muli, si numel7Zqle ad annum 397 satis satispaaH vt Trevirensibus
dicunl
:

basilica,

iu

vixZtne vix quidem sanguine sem campum suo

Colonienses, aliosque, Agaunen reiiqui fient, qu,

im,
''''"'

uucne responden polest 40 At non inepte legionem Thebxos Martyres aul rl

tX m

ocumZ "

giic/n

""

Uw

scnl,,. terfici jussos

rumsZctes

iique

ZZ^MeHipotu^tS.Paulinitumecclesia
Romanos inter ZmZnal?riul PaxannoMusque adannum

TfTZos

m 2

inviolata permansit

tempore hiemis, mox redintegrata \J,Ut Arbogaslus; sed occiqui, Valentimano Zt adco ut Eugenio, at adversus f \yranmdem olcupaverat, Franci partere o militarint;Eugeniovero

quoFrancorum

finibus a,

fi^it^nenn^J : - ^ quam Agaun

Vicloremet

,.,,,

P^J^uriparemmartyrn Ursum Sol "'l vicloree t Vrso

sor-

um

subussc

f
it

de

"';;;:'/;;

,'-'7/,,
/

,,,,.

eorum

ve-

rJolosium Theot/osiu
tan

T^Marc^et dem Marc

ann

Sunno

.strasecutisunt, dum pacis fa>dera sub

est

oluerunt>se(l
;

Zruriam elsulmissus ZmlnRZanosparanssuorummambusper^

aU ereorum alter vero vUw-

'^r^bat .-** %J;n^,^<ognitJnonomr,r-

a5^si

o
,

DIE QUARTA OCTOBRTS.

A.

ad legionis varte fuisse. quidquid

Thebx*

Bisto-

riam pertinebat:

si

tam pauca eorum, qui A-

reliquos normms sui ceauni occubuerant, w superabant, lebritatefacile loct. pro impedit, quo mxnus alxos rius;quid vet passos vel ignorant dissitis
et

"' "/.
,
>

gerentur, abierint ; is Acta SS. Martyrum quin hujusmodi exempla suffitiat, nec dubito ui vi. 7 ""7"" "sit reperturus, cienti numero In Actis Mar Tyvso fieri potuisse, existimet. S editis pag. 511 a Ruinartio
,

discu-

tilCTOM
,-

cul

Agauno minussaltem

proptercognitos habuerit, illosque

tyrum sinceris reperiet, qui, cum S Gordium martyrem strages quanta Cxsarex Christianorum ret,

ede-

Zmemorare

pltermiserit ! Denique qu,scerto poslcaquam de Agaunen edicat. S. Eucherium. numero nobis tantnm de ttdixerat He id es . comperta sunt nomina Ulo Martyrum Bxupern , Cand*U
.-

baltheum milttare abretur, Basilio Magno teste, hominibus loca sese pronpuit jecit, et ad invia

beotiseimorum
,,.
<,nitn

ZTe'nonsubdidisse:^^e^^ Ursu et Vmtor

dioantur etiam illi ,.. salodoro passos

Mauricii oobis qu.dem Victoris; cetera vero <"' inlibro Vitse scr.pta sunl sed
,
;

mco

/"'

in arenamutFateor quidem, illum postmodum abest, ut pruts Ulud tro descendisse; sed tantum indignum esse Bafactum fortitudine Marlyris illam etiam inde tauda, silius arbitratus sit, ut igitur exempla Audi Basitium num. S: H*c couspicegenerosus cum oenturio crudelia aonecessitatem pravemens
ret

Ursi

bmme . Thebxos Agauni oceubuisse, >;f quod tabulam rnagis premit 41 Neque vero
,

et

martyres Sa. fema confirmat, ut , non omnes leetorem , Victori* exemplo

iudiciorum

sponte eibi jecto miUtia baltheo, SS.ViQuidquod ex ipsa legione Thebxa leffit,
ctor
et

to

de;

.*
n

Ziquot cokortessive ante, a legioneThebxadiMaurieii sociorumque cxde

lest

sive post,stve

mpa
le

e Maximiani Ursus ab Eucherio memorati Solodorum profugenat, ut eorum castris clam Septembns referuntt^ Acta ad diem xxx tamen quamquam haud adco probat* smt fidet, improban non mdeo. | l x hoccapiteaberuditis

^^e:dioienim%csine^M^ cohortes a
anteMauricii ,,rdem ahquot
diela fuisse divulsas, ob
teste
.

abundasset, * Majori quidem laude Tyrsua

trafugam martyrium
vere illam inas est victori
(si

iniit)

subiisset, ittatamen ipm Prisua taude non caret. Cyprtanus de titulus, inquitS.

num.
quo

eodem tempore veri Num,ms cultors etulegio Thebla erat. vel ad supusquequaoue militum tunms

Maanmtam exer m^wfnTtVr

spars^

vel

ad oe

em

rapiebantur; eur xgxlurvelegione

et

risZi^nol
%,ristianis ad diem x

fiat. et e

Thebxa toM*

quTversus Mosellam
Uctobns

Rhenum Maximianum
ait
,

P**** ******
(xereonem
ut
.
,

Martyrumattinet, nihil de meminisse. lensibus. aliisque labulam Trevps dum aulem innumeros Thebxos

Cohntenstbus,

Xm-

Zs

ZZos, ait,nemo unusnonvidet.plusMadt,

luZreiveritasconcedat-.nisiv,, eausam. quod eorum num, ri eam solum ab definitecognitushaudhabeatur.quodvenssv,,,

S.

consedisse circa Rfteni litlora

V^
tierant.

esf

sin aliter,

Honthemio

pr,
1;

__.*.
est,
S

&& ^rso fr ^"r^ ctvZTeadaiemtnSe. Id sane

de

&JE2ZZ P*^J^:'rendum,
subduxisse

Cohortemunam Treviriscxsam.eensel li. Qars6600 3 num lib

tradit constiluebant, utEueherius ZemMctisinsistamus.circiter^
,.,,,.,
I

onem
Bro-

.ye

GaTiis oa-

passos.necesse est; quibus

si

/,.-, ,.-,

uamAgaunipassos.qu.,s.,,,rl a libi^iam q Theh^, LO ei obus

Lisle Historuvlegionis

.l..

MSX<.^.___r__*_t__
;:-;::;:;,;e:;.,.;:;:: _e_.

seaoundequaquecolUgit.o.h,.,.-;.
,

rJiJrumatibi.quamAga,,,,, passorum

;,,,,.,,,,

tecporrosietmsubtrahatur.re/

oeZus, ne martyrum

:u m consummarint:rd> Agaunenstum

'

'"

numenx,

___r_3-mj_S_.__K
i per

SM -~2_Er_T__
Cnm
possenl. strispeim -iere non sh-ts ,>,
acguisiverat,

ZTZramentumMabacran
jus non
si

Annuno Agaunu mnrt </>:'* assigna"

i

,>,,,>

cisti

attt lo Maxmuanus ximiano dxxe rant

a^snmpns

aut qu.wis
rint,
id

_"*"".;.

m
t

^^ aSflST-!
fug,usa
Vflr0
41

;;;:;:,

f;

<_ metu sed ' J 2e den e 9

"

,.,,,/,

uZln

issime fecere
%

Pvck

r/e

iv

Uctoons
.

tiwvt

testatum; ubi

PS

Mer em/oxX

(oui*

M
,.

otUl

sanguinis effusioru. ra^a Chnsihnn dere maluerunt iy i&1 Sociorum dund <ii nihdominus a & ut 42 Uuod si nu ,_ anuareat, cuiptam, altenum demin gue fortitodme .U^a&men
. i i

/as conswtort-.
/

"t^Tn^Tffi^.^
Conauiis
l

5.

^.^^

ijfc2Moyo ''"

'''-"-/;,;:;;,,,.
indicant, tn.8sa

..

iimm

venia, ne gMe Maximiani

idoiis sa

uutur. dumtaxat

^^

mi

312
AUCTORB

DE

SS.

SOCllS MM. TYRSO, BONIFACIO ET

ter

J.B

apud Trevirenses atratus principem, et illustri relinquo loco natum. Quod iis discutieudum hujnsmodi titnlis coloqui norunt uterentume maffjstratufl. civitatum liberarumque niarum Palmatium consulem salutan ConMentertamen, Ausonn Browerus affirmat, nixus hoc
, ,

proposito

majestatis
prisci

omnes, quos juris

bitria
laeset

imminutie miscebat, justitia, divorum [ue arcrui

affligi.

T)

qu83Stionibus

exemere

postu-

negotium,

statuit

tormentis

/#

sanctius hse leges

lentiani

posse,

carmine
Diligo

...
,

Burdigalam, Bnmam colo hac sum Consul in ambabus. TMemontius Browerum Nihil ad Ausonium
,
,

civis

Maximiani tempore, quam observatx fuere? Quo loco senatores Maximianus habuerit, e Lactantio de Mortibus Bt cum opus esset persecutorum cap. 8 audi opibus) nou deerant Locuplel (Maximiano
Va:

Honthemius sequitur
tra

additque
,

Nihil est con-

Romanam

Hberis

historiam civitatibus, consules

fuisse

in

colomis

mi senatores, qui subornatis ruita ut effoderentur imperium dicerentur Quodsi Senatorum Chrtstiadu e lumina senatus. occisorum exemnorum ab Augustorum ministns
,

indiciis,

affecta

ac senatum,

si cut

<pla

Antiqu. Rom. Bom. Videat. Dempsterus 1605 lit. c. Quo eodem pajr. m. fo

llD

teste
di-

Romanum el mabeamus Asterium senatorem ut EuseblUS ait charum prratoribus unice

,

tempore longius quccrimus, nea Maximiani

t

cao

fuisse Tusculi et dictator et consul non erat simplex citur. Certe Treviris
24.

et

pium, sed spectabilis quin tueneque dubitandum bera civitas duumviri consulari potcstate rint tunc in ea usos esse prmtexta, et febos autem, constat, ad mutat.onem hoscibns et nomine consulum,
, : :

colonia

foederata

U-

Ceesarexin Palestina Acheus jusub pag i Martu dex,ussil oceidi;vide tom. senator quod Synnaais vn i'y/"* -* Synnadis in Phrygia Dorymedon J vilam per277 vilamper-

annumm

subannumV* saorificare nollet, U sacrificare no u e t, subannum ., SeAcUs nostrisaddtem ,,,. ,,uo in thllll si lrevidcri non debet, vtembris. Mirum ilaque Maximiano, in Christianos sena-

-"*"^'-

viris, absente

Varus, tores sxvierit Rictius

, ,

B
S. Palmatio
iti

^ 45 Fatei

dzxeriU auodPalmatium consulem Trevirensem

hinc atia aifficuuu sed hine alia difficultas
,

tabulaexeo, itaque non convinciticr

labula ad-

$cripto,

Browerus D uwe
'

~ ^^c.i^ntioYttPm.accine: .. nndissolvit.Suishuncverbisloquentemaccipe:
.

Zd
cum

:;Z
,

attigit

at

, ,

enascitur, quam qmdem b..-. Honthenm sententia Honlhemit senlentia

sit

quem uttque non laimpietatem suam (ut S E Maximianum tebat exstinguendum UmEucherii verbis utar) ad a quo id tpsum sanis nomen armasse; et

,
P

mandatis habebat,
Mt

licet

solos Thebxos t^ulaexostendit.

/,,/
I

quem muUorum martyrumsangms,

^es
15
ff.

mlrandum, duodecim viris consularibus obmo,umHistori, an id mox pvelpefectu. apud Komanos

,

aUero mox

die occisos

S.

Palmat.us

Gallias e/fu dit,luculenter

^,.
Vb

^^ ^
a
,

Kds

cav

Bu i en gerus de lmperxo minor decurionnm, in 1"

;
,

^m

allia

,,,

snmpsisse
consulto

principe,

censendus non

sit

cum
l.cner,
.

per

leges

de

Mandatum riombus comprebendisse um

di-ente tabula
:

L. 9. * de Decu L. 4. et 88 cod Poenis. ad H.c t.ovaMasimiani

videtur
ipsos
solos

b.

Tbls.

OM.
jussit

generum erant, Senatores item duorum popul. Roqui et senatores "enatores Urbis senatores (pubus adeo T mani diountur. Alii ounales, in mumoipns, virenses annumerand,) senatus nuncupatur. minor

ouonim
la

Sm

ooetus,

Propter

inctwoiiest ur
,

ZrZue

semper salprivilegia fuere, sed neutrts

1

bem

S?

"

'Maximianus,
erat rtiov.rus
:

et mter hos Emerserunt alii Christiam pr.v,lcg,aqu^tum ad capitis seutentiam pocons non ita remotus,

Tvarns exemplis de ^urionibvsdocetQo. * ;. ad legem thofredus in Commentarto

,J \hn* n
rm

ubi

quoqn^le^e

ba ra vrxler alia,hxchabet: E\ immunit atem banc

apparet,

:X

Brouwerus Ixb 8 Di/ficuUati huic jun iverat : Qnod vero *fc obviam 7 .-enaex d.-curionum ordine, .; nmAiint

protmns nihilominus eos c*di

K,-

KS_TtJrjfis
at
fittf
,
i

iititorum

T(f^a nt
j

ordfttt.

viros, inconsultis

augu-

Uegio,

Vftv /uisse,

variisexlegibuspatet-.aimi
rt S e> usd
,

K
rTOiiCpuLtadefenditer.aqu^onulb.m u.bus vel cruentis
e

,..,.

,.,..'.

r h rs7ianos anu ''";':,,,;

Ijecit

Diocletis

lianus, deeremt,y.t

(Christiarue) reng l0nisi uis i

r S^^-^^^^^lSSS :r
W*m.

Cornelim

ie S e 5

\ortunam.Htc,o,. a r 7m^inut*mjestaHsreinonraroag^w,t
Maximinumquemdam.annonxsubVatentima \Ammtanusperstrm g^ K6. 8 cap.

mo ;.,. D0D -uriones um egregu ac p vitat

ctantro

v|

,.,

,, .

feg(

^
.
,d

dfMortio
,,,,

sbWs
proposito
in

accr rum immicu

hujusmodi causa

^_3,^fer^
'

l,,ul >u

^ ^

^.^.

ua _
,

arrogan-

nec denique de ,.,* ex Ht, 7 U * (,'. oiiude

DIE QUARTA OCTOBRIS. obtigerunt, is fmt no 202 GaHt* administrandcV. ^mm ArtA# prorsusinreliffionemarmacommoverat,/ccwse Treviris status, v.t tanta illic t a| Qhrisiimx ^ dei mirabimurt lehum muuuuao rvpv* " tr^hoYmi scru- fideliummultitudoreperrretur. anno enxm 285 scru Honthemn ab 48 #n alterum illustnssimi b0 Non sub Maximiano
,

848

J.H.

'

Crescenttus, p.uro: Maxentius, Conslantius, Alexander el Soter ui la_>W_...(-, j s ( jn s

__-->,*.-.' Leander,,
..... eodem
.

mb ^.^
vtl

Mam

...v

._,,. Trevirot
Chriltiani*

6/a

BaroniiK
....

/u>

D,i.iii HormiSquo Palmalms, Hormis Jovianus martyrium da, Papirius, Conslans et diem vOclooris, subiere Baronius tamen hos ad Decembris consignavit.Mirum illos ad diem xu
d.c..,

die,

.,.-

Maximianus, vir ingenio feroassimo, Treviris multum diusimo in Christianos animo

et

iniquis-

GaHiis agenUt

que versatus

idola impense colu.it, quod Panegyri eidem Maximiano TreMamertinus in

est, et

tradit viris dicta his verbis

Rursus ex ac.e

cum
re-

Martyresad diem xu sane est. Baroniumpriores citat seu monuDecembris retulisse quoe enim nempe Mss veie menla seu auctores,
:

triumpho
titia et
ficiis

redisti,

totamque

hnuc

urbem

>*

irruptione sollicitam, 1peutina tua iu hostes et saonet aris flagrantiDUB exultatione,

et accensis

Sigcbcrtum. Molanum las ccclesi* Trevirensis, habent. Fortasse Madeiliis nihil hujusccmodi memoratosad illo mox cum
passos fuisse invenerit
;

odoribus
est

Ita utroque illiuB religione celebrata

nomini tuo, implesti. tempore bis divina res pan

:

Jovi

dum

pro
.

futum
Ex
retora.

xenlium celerosque a ie diem wDeccmbris distraxit.non f<''> quod arbdno scd pro
Ixistimaret.TrevirensesMarlyrestempombusn. sublatos tomojmm* terruptis c medio fuissc num. ecclesiasticorum ad annum 03 Annalium "* Martyribusin Galliis
:

Tovetur
,

tibi

dum

pro

victona

solvitur.

inquit nuibus Antv-rpienses cte concludunt hagiographi pag. 377, hunc imperatorem xv Septembris

illustrissimus Honthemius,

num-

quam passurum
que Maximianus
te

fuisse

ut

Ohristlan!

Trevirle

anerte ac publice fidem

in

suam

profiterentur.
et

VU

de

Maximiano
B

passis agens,

hxc

^f.ff flrevif scribit Sed

:

Galliis

pro

Cummajon par-

rispotissimum campus: ibi enim

cert.mmis constitutus erat hujus cum Galliarum prs-feotus Bictao-

usque ad anxium cirTreviris hasisse dicatut haud nuraejudicare pronum est citer 292 grefuisse in Treviris fidelium
, ,

pwfectura agere t invarus plurimum temporis iu partibus ad eum a Mag.gens numerus ex diversis est, Baromittcbatur unde vensimile
stratibus
:

romim hactenus
o-em.

Addi potest,

non Maximianum modo

idolis ded
:

civitatem ut sed Trevirensem etiam

Sm

tempombus sicutvarios martyres variis

passos

fuisseadductospu. Tevlrosad RieHum Varum eredlduse

;

roatquc tam Mamertini verbis depingi Maximiano fuisse illic versante similenon esse, seu publice seu innumeros,qui Christiana sacra

temporibus tavTt ita et variis aliquam repenmus sed Sicitaque facti rationem sUseeulus, non fuamZtoriialem hic Baronius

rSttSt*-*

Tdemus.

Trevirensibus reclamantibus interim

esl.

Ms

cur a Baromana eondene- et tabulx actorntate stare fectura potius, quam a debeamus.
proinde non

aut Molano traettabulis.nec id Siyeberlo

enim is jujKfc. anvno et, Christianos mquo benignoque fuerit in interque Mos eliam teste, plures eorum, Eusebio
0>aoro,
etsi

^^

in paiatio suo operantes sacerdotes rebus divinis populu, ne plebe tamen et apud habuerit; in

Christianorum.proferre Uemt nonen quidem ConstanEusebius lib.ide vUa Postquamenim ig.tur modum Ad hunc tinicap. 17 dixerat
:

o"o

mpcrii sui tempo^e

IV.

Num

tabula

Christianorum
3

Treviris sub finem

seculi

tertii

examinatur. statui repugnet,

C
A/u.l ifudi.it. u

Deo (Constantms) cor, uni omnium regi stri qu multitudo eoruni sccravit : adeo ut uulla re ab si,nui versabantur ; J palatio m.inter qnos et.am crant ecclesia Dci differret: 6

o ac placidum fnit .,." scihcct ao hberos,

,,

quod icquabile pcrpe, universam fam.ham con,

cum omn.bus

ra.ni-

!n Dei, qui

con.iuuis prccatiou.bus

jro

a-

Quid

a/iquam Cltri-

ttimorum,

quid de senade Marlyribus Thebxis, Trevirensibus ^ulaplumbeacon^ natoribus Varum his addtt RtcUum tinuerit. jam vidimus plebem ntnusque sedZtertoab ingressu suo in
:

lu te

priuolpis

Deum

venera

*
J

xu.

Trevn;s cxsam dZemaliquarl Christianorum secuhs cre-^

;

quibus verbis.

cum

eo du> multztu-

aZmat: Cum tamen

in plebc

ne ipsum
ft

qu^em

Sf oultorum

nomon

proforro

T^ficarevideatur.hincrecentioribus

refermeaeptum Trevirenstumd* vi Oc/otslLumeram civium g Treviris consummae bris martyrium xvn BtstorUe auidem opinionem Honthcmius \ lautat* tyrl Trevirensium jam s.vprus r,UCcterum, inqud, convellere nititur. jam an. Cbris.ianorum Trcver.corum litati arpimen a q passomm gravisima obstant statu mi Dissert. nos.ra de dcduximus

dTetin

tabulas ecclesiasticas

~ pag. Periero tom. IV Septembns Chloro fidet Sb ConstanUo as renti, latissi, aspatuisse, non prorsus "gandx campum

J
l

;-

Zl
ate

d anno Martyrum
evirensi

letermtnate Passto illigan

si

^n^mZ
tamquam verum

'^""'""

^faccidisse-quod

CStUW.Tl.BT. ANTKCONSTANTINUM cetera diXimUS M ca* iv. Qo l co inter us nnl.us cpi.copus, nu

'

parum mirandum, qnod

sacerdos nullns diaconus, memore.nr h,s innumeaut minimns dc clero tamen ' n " U : -<>' compassu> rabilibns foisse nulla fuerlt^ Smerabilis ecclesia sine talibus
,

sed nec ullus lector

Hos flcre superstitcs. vero mUl mtm \aucos fmsse, . assidue ittieversanUs
>

^lmfaZ^ jf
;

licet

Chloro.cui ab anmiano, neque sub Constantio

Oclobris

Maxisecundum Honthemium neque sub

^rrr^rrp.-.dmoaum

"

'

/W ,,,,

Commen ta.

Tomus II-

344
ACCTOM J.B.

MM. TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS superabant, corpora et nomina in D maque facile Christianos. sub annnra 288 Treviris exstitisse intulisse quibus deinde laMaximiani impe- 5. Paulini cryptam At si de illis agitur, qui ante opinione psu temporum innumeri alii ex vulgi rium ibidem exstiterunt, et hos fuisse numero indigense. Qua quiadjecti sint, seu exteri, seu admodumpaucos non xque mihi fd rerosimile. dem in opinione confirmor, cum video, in antiChristiana Tantam quidem fuisse tum Treviris Paulino, cujus num. 10 verba utpopulum quo Hymno de S. instituta profitentium multitudinem, dedimus,peregrinorum quidemmultitudinem diexistimem constituerint innumerum, nec ego vero non item. Taserte affirmari, indigenarum saltem obsit, quo minus aliquam quid lamen Thebxos innumeros Treviris passos quorum ahqux bula similiter multitudidem Christianorum tantum dicit Ter-

DE

SS.

Christi

nomen

publice, alii occulte professi sint,

admittamus?
u6
Maximi'
ano $talui

episcopus, concx53 5. Agritius, Trevirensis anno 314 subscriptus legitur anlio Arelatensi
:

agnoscit de indigenis autem exercuit in plebem sexus utriustia vero die crcdem neutiquam necesse est, ut que Quod ut verum sit, tum temporis in Trevirensi innumeri fuerint
:

Euchanus tehunc Trevirensibus pr tvfuere SS. singuhs, si IZvei i* Valerius, Matemus, quorum annis saltem ahquot, annos regiminis concedas,
Caihohca fides prwdicaricooperit Trevirensibus

autem multitudo quahVlebe Christiani; sufficit Christianx fidei in Trevirensiurbe

scumque,quce
ante
55

Maximiani imperium statui,exjam

Quod
si

dictis

eveheretur, antequam Maximianusad imperium

revuqnarenonvidetur.

Quia auod fortecontigit circamediumseculumui. nieotemporisspalio,Catholiexveritatimanusdegentihum etsi non derit multitudo qualiscumque vidgarisopmto? Chnstiatanta, quantamadstruit numerumnonraro B norumpersecutionesfidelium inuehant; nec augebant, nedu

eorum sententiam sequi lubeat, nj sub initium secuh auibus MM. Thebm Agauni jam sub Constantio quarti passi videntur, quo erant GalhcC, mxChloro ab anno 292 constituta>

^^

'

nor

continua>, quin pacatiora propagandxutcumqueacporum intervalla, fidei Persts Vacommodata. Capto circa annum 260 a lib. Gallienus inquit Eusebius leriano filius ejus

subinde affulsermt tem-

*f^J%

\indigenarum ad circa Trevirensium Vera E conversorum numerum difficultas. fidem de fidei nostrx sub enim mihi videntur, qux statu tom. iv Sept. Constantio Chloroin Galliis Perierus scripsit his verbis At paq 377 P> M.
erit
:

meritoconjectare Valerio, chario

licet

liberiorem deinde ipsis (EuMaterno fidei propag-andae

scilicet

moderatius se 7 cap 13, solusimperiumobtinens, persccutionem adversus missisque edictis, gessit nostr sedavit, utque religioms
:

viam
tius

fuisse

apertam; quando

Constan,

Chlorus, Constantini

Mag;ni

pater

circa

mox

nostros

commotam

GaljusmodirescriptopraBcepit. SuccessitarcaMS persecutus Ecclesiam lieno Claudius, qui quidem

est,

antistites secure deinceps

munus suum

obirent hu-

memoratum annum (292) Augustos Maximianum et cletianum

per

Diocrea-

Galerio, et pauco post temtus est cffisar cum Trev.ns regimen GallitB pore nactus totius

rem habuit Aurelianum

bene
llfj,

circa annum 270 :is,tepnncipio 30, Christianis ste Eusebio citato cap. tamen in illos commoven 'eh.ceps
exstininter initia sui furor.s ccepit "sed protinus

exutus successosed brevi vita imperioque

sedem

conjecturam elatis num. 51 postremamauEusebii verbis deinde confirmat

fixit.

Quam

qua ex tem Eusebnperiodum,

^nthemnsen-

palatio tentia indicatur, in sed in plebeet Uberam fuisse fidei professionem,

quidemConsantn

cap. ctus est, inquit Lactantius 275. Hos secuti Tacitus,

G,nimirum circa
Flonanus, Pro-

neproferri apudpopulum Christianorum nomen est

annum

ZTarus^Carin^NumernanusChris^ Eusbo nec a Lactantio, nec ab

t

quidem licuisse, ita Perierus Trev^ens Tt his vocibus, n P > ror, Dwcletianus et QaVe vlebs, sed Maximianus,

Mnon

interpretatus

persecutoribus ahquot martyre, Mcensentur etiamsi non desint temporibus passi fuissediqui horum principum usque ad Claudiumanlantur. A Galtieno igitur Aureliano anms circiterl ab nis circiter S, sub si mavis, ab annojll anno denique 275, seu

textui mox ita subjeexprlssit, cum Eusebiano Constantio landatus Simi lia tradit alibi de propositum nostrnm abEusebiu, sed h*c ad

riusintelligendi veniant.

Mentem suam hqmdo

cT
ma

unde sufficiunt;
oppositione
Galliis,

pos^ etenim ex sola penodi plane faem V discimus, aliam

cum
illio

C usaue ad annum
crueltl

285,

denuocirciterSpersecutiones

Maximiani pnmum anms saltem haud adeo

fuisseYn

versatus

quin passim lateque diffus^ fuerunt,

intervallis

mianus

quippe apud

tenporum

pererelig^o P

sim fidelium numerus

qux ^cts.j^ ns iis maxime locis, trragabantur JaLlicorummrorum sudortbus Christtanorum P enormis illa
, ,

incrementum aliquod caaugemque senChristiana potuerit,

ZT*7k ne m n proferre P
*
*>

aliam vero dum ibidcm cujus adunat, domestlO, morat us est Constantins,
as esset,

quem, sicut et lehquos noquidem Dei onltorum ipsum

fj^

Dei comparntur.

Pe rierus

slatuit, et

repugiuu
,,,,,,
l

ZTeri?o

itaaue

l'l,

'01

Tremren sLmslb

Maccimiano muttitudo

rejrcxr

cteuU eo

debat enim> ipsU

^ ^,.

^
m

Vf* Eusebn inter(

.

e onidemre

contfonum

Utenim
dit, ut

a vero populn,

<^*j*j^^
S
'

diuVerisimilli-

Eusebius

^^Tetduobus leqq. ttca Pf9

apud VaDei imperat0 res, Ecdesiam

DIE QUARTA OCTOBHIS.

345
,

auctores,

atque auxilio orbati agendi remanerent. Contrarium fuisse Constantio inquit , Constantio 16. Soli, rationem ait cap. memtem sapiens quoddam consilium venit in pluribus deinde persequitur. Nullus, opiDei
prsesentia

facta revera esset, quanta vulgo putatur

ma-

IICTOR

gnopere mirarer
lus

cum

cur nulea clericus, nullus episcopus occisus meet ego,

quid causse

sit,

neciequi(ur

ex t0 q*od
,

morentur
insistam
;

verum

si vise,

quam

hactenus tenui, tum

nuiiu*

quod

imperalonbus nor, dubitabit, quin Constantium Eusebius. Porro eamdem opceteris hic opponat scribens: positionem mox resumit cap. 17 ita sicut a nobis Constantini pater
Hujusmodi
vitas

fuit

breviter
ipsi

indicatum
contigerit,
,

est.

Qualis
se

autem

exitus

non tantam admirationis causam invequidem, Christianio. Etenim sub Maximiano Treviris fuisse non admodum multos, dixi nos sane et supra num. 52 et sequenti rariores quo autem rariores hi forte rarissimi sacerdotes; Varus iltic subfuere, eo facilius dum Rictius
:
,

fpicopu$pa$-

'"""'

cum

praestitisset

quantumque
imperii
,

talem erga discrimen mter lllum

,

Deum

stitit,

vel

ipsum

latere

vel ejus furori sese tan;

tisper subducere potuerunt

nequeemm
,

diu Tre-

et reliquos

confortes

is

quem

colue-

atierii.

quisquis rem ipsam atDeus rat Ac tanexpenderit, facile cognoscet. tentius illum cum glona vitx dem, cum dixit summa verbts num. 51 tempus ac tranquille egisse imponit. citatis capiti 17 finem velut scopi Quis vero credat, Eusebium mox 57 causa vagantem postresui oblitum, alioque sine Trevxmissuxperiodiverbisplebem respexisse
esse voluerit
, ,

videtur ut martyviris Rictius Varus moratus numerus, quos variis per Gallias locis sub rum ostendere. Pnhcec tempora occidit satis videtur episcopi non ita Trevirenmi vero Trevirensium
,

sibus
hos,

operam suam collocabant quin modo in modo in illos Treviris vicinos tractus fidei
,

propagandse ardore abrepti subinde Historuv Trevirensis pag. 19 fatetur ut tom.

1

excurrerent,

tcoAXoi vulgi mulnerat? Fateor his verbis ol id tamen hic designari titudinem a Grsecis dicta tum B factum non credo tum propterjam corruptus, et pro auod Eusebii textus fortasse legendum sit n*p* roi toot?
, ;
,

rensem

memicujus hactenus ne verbo quidem

ut urbe abfuefuentepiscopus, Trevirensium rit quisquis tum cuminejusgregem Rictius Varusirruit.Rrxterea

Honthemius: unde

fieri potuit

issimo viroDissert. verosimile visum est eidem doct Christianx in Trevins ante de Statu religionis

ConstantinumMagnum^,Eucharium Valeriu
t

L
P

rou;

rroXXoi?

et

id

apud reliquos, nempe in^ent Sic enimin hanc quibus egerat initio capitis. de **p* rou; jcoMo 01..In remValesius scribit 'Ore
est,

oonsortes,

quid Trevirensium intervallo si iqitur eo temporis erat episcopus? cxdes acciderit, quo nullus illis

Matemum

non continuo

sibi svccessisse;

Treviris Sub Constantio vero plures

ecclesiastici
>

schedis regiis ultima et supersoribitur lomols

vox
,

punetis subnotata quod magis probo.

est,

ordinis viri procul

qui dubw exstiterur.i quxdeDe, ministnsm animum adverteritadea,

solum dicat ChnstianoCum imperatores rehquos non hrum nomen apud haud saisvacuisse proferre, fundamentum etiam extendenlidum prLbet, id ad plebem
igitur Eusebius

degentibus ipso Constantii palatio

,

rebus sacrns habet non vacanlibus Eusebius supra laudatus

et
,

di

ita

ut

in

solo

Constantii

palatio

sacro

cultui

asylum esset:

Constantn palatium refe. derent, Christianis

**^Z%ZtM tum
^mUU,.,.^0

per uroem multum fortassemirabitur sceviisse pepercissevero sacerdotibus, vei Rictium Varum, vel metueorum cxdem prohibente Constantio sedes eorum sanguxne ente Rictio Varo Constantii velle Constancontaminare quos maxime salvos
,
,

pnncipis favore ac prxsidio esse eosque ejusdem

%Z
^

un liinandx fidei pro vimbus ConstanUus f*s Christianorum conventicula auidem prorsus dissenhre vider* Zssu7est ne a collegis indeadamplectendamfidem Turscc s', qlid C ptus atiunde ad pediZnti qua

hSX^<Z^7 SC 'Sr.^
,,.

^&
dam
incitamenti attulit
esl
,,,,-

tium, non ignorabat.

injiriis et suppliciistutos, J
nr

chnstiana sacra

argumenta % V. Reliqua Honthemn & expenduntu, expenduntur.

nrxler argumenta jam allala Yalaadklnonnulla proponit
olperiorilaudatx
/i
,

Eonthemius
Dissertatton*

/,'

j/i/

U
i

benevoenlia,
,

^^^ m
degebai.
ut
.

.v.

auorum panterf*
loquen-

;,;;

HcnlZnentio^uisverb.sHl^,
,

cZistianos usus
,

plane insigni
suo

m eis Zomnes.v Bub imperio in omnes,

'-

non modo palatio morabantur sed

"/'

..lmprimi8auten.,in2<,bi8torima^ iunumerabUM seu, ut Acta loquuutur,

Eusebius scnbil lil<- ^. .,\./;ode diruendis CbnsUano sticx Dein latum fuit

Eistonx ecclesia-

nistr

martyrii egregie offleit ^qualium sU entium BOriptorum

deponfnum
et
,

/ilud

Zntemplis el

sacris

^riscomburen^s^ctu^
,

19 anno rmperii Diocletiam .lecenmumjam effluxe at nue adeo circiter IZtlarum regimen penes Constant^um
int
,

five cjrca 30

tempon oe ebernma in immanis l./eo earnifloina vic.norum. Neexercita dicitur Ualli/e urbe marqui alioquin diligenter
,

st

sub toto ton verba ita ut si Perieri propagandx fidei tatiseunum '.)/...

cum

ex

scU

llam EuaebiUS,

um memoriam
,

celebrat

^everus.quid ^eulo quinto ,

et

nescit eamdem bul: ffistoriam saoram Boripsrt

:

nesoit

Laetant.us

qui Tre-

Xu m

patuisse

Ai-ne.Jt

Hnnlhemii Quoque verba

!di.it

pereeoutorum de Mort,bus ^ramentojuodam SST Mammiaui, oujue maudato exoesaum

,

orudeUtatom
sen-

quiOus suo

c.ves 000.0.888 urbis primores et , no;B ser, P ores memorat. nesciuut deoique bunur, pervenerunt uaque ad HB nui ad nos Martymm sepuichra re.eeta

ZraZento nonabsim.n mihi P CeZrumsi vel medioeris Christianorum

potuil in

videantur mdtgere

Tm i

So

m pcbe

Tremrensi numerus sub Varus sxvtre, sexum utrumque Btcfeus parle auctontas. stabitaue tabulx hac ex plebis cxdes Denique si tanta Christianx 58

Constan^^,

aTMST^ '

^ideb.m.

346
ii
i

DE
horum apud modernos
est.

SS.

MM. TTRSO, UONltfAClO ET SOCllS

fi-

rou
B.

sed
des

criticos sublesta

j.

Sileutio

historio^raphoruui addimus
et
:

il-

domcstieorum lud martyrolog-iorum de nou suspectis loquimur rum

,

extero-

,nnatanlumrcr <nicayitadelibassi\i attigisse queCh istianis illatamalacursim tantum versari, ut infliplerumque, et totum fere in eo
:

,n

l i l

iumera>

>

quibus

pcenas exphcet, clas clicinitus fidei persecutoribus

breve
illius

Trevirensium

mraime bac in parte traditiom Gommentano prav.o in faveri demonstramns quam Martyrum ad Uistoriam Trevirensium subnectimus. lanto illud prmsenti Dissertationi inajor antlgravius videri debet, quo
silentium
quis temporibus, nominatim apud nos, s*oulfe eontinuatna pr ecedentibus fuit usus ecelesus in parochialibus
,

rum

saeculo

ix

et

ex

quse a ctantium ea potissimum commcmorare Uiristianos perseseculi tv decretasub initium egerunt ea vero, qxtse cutione tyranni perperam in Christianos mohti seculo iii ad finem vergente
,
,

evolventi

Opusculum dc Mortibus persecutomanifestum evadit. Addo La-

sunt

etiam

Sogiorumjadeo.utjnxtainqu^nes^
editur. fumus) rinonis (quas infra I quilibet paroehus in visitatione
part.
l,

art.

propositum /uisse tai^um G-lSed nec Sulpitio Severo enucleate exponere, singulorum martyrum gesla voluisse qu,v sub Diosed perstringere tantum illata sunt Ecclesitc mala
,

vix attiqisse.

.uterrogar e-

cMfano

nec Adn, nec

vettutiorei

tur-Si habeat Martyrologium , populo annuut.et? diehus natalitia Sanotorum in Passionem Marly,' 60 Commentarii sui illustrisstmus scmptor Trevirensium x. idem

quo

certiB

Htstortm *->*' ipsemet prodit lib. 2, cap. 32 Post eum scribens Diocleliani persecutione

el

Maximiano

nominatimoijicUAdonissi^urn
-,

martyrologi

meminerinf

et P >ume , ler omnia undecumque conquisimt ntonachoshaudprooulTrovir^al^^^ itium,

,

^^

, (Valerianum) acerb^.ma Maxtaiano imperantibus, tiuno et per x contonuos 'seoutio orte est, qu

interjectis

annis

fere

Diocle.

VaZZi, Maadminum, EUdulphum, num Beatum, Paulinum ***'*, suis celebramL Adon

est-

palronos Agr aui prxterea Trevirenses Marti,

S
ad

est, qua tempeannos plcbem Dei depopnlata martyrum crnore orb.s state omnis fere sacro certatim glonosa in certaiufectus cst: qnippe avidius tum martym ua rnebatnr, mnltoque qumrebantur quam nune Sa gloriosis mortibus
,

episcopatus

pravis

ambitionibus
Dellis

dP**--

annoUlconscnpto.martyres The loaio metrico, Tremrensrbu Zslauni passos memoret deEodem pam de tamenne verbum quidem facit. Martyrotogtum Ms.
;

Eucharium wTndelbltum adjungit

scriptis
,

gui

lieet

tnMartyr^

mundus exhau Nullis nmquam nmquam trmmpbo n stus est, neqne majore annorum stragibus vuxo, quam cum x mus
magis

pcnuimus.
ejus

Exstant etiam
temporis

"
vel

x conseriptum , obiter iubet respondeam, observare hic , auctortta* esse, quod de labulx

2 minus

preclara.

martyrum
putavi
,

Passiones,

adducit.

ajffS^mt Z Qmbu* anU ITvs

sertos-

conoectandas

non

ne

modum

excederem.

Cum

igilur his Instortcis

Taudsaliscertum

v^snZ.prmceAenterelatis Honthe.^us mulMudmem nempe itiam quod ad n

,

Z jLmZra^mbasmgarUiumatHnet.poUssm^
"'"
Fusciani el Vielorici, con/ector mdrsse quu v Tfides%uZq"a enim tabulx silfiaes ix,

quorum

sublesta

non A-rjjtf. g IZesZnino omnino agere proposilumdhs certe de omnibus mero eoest, quod ex nonfuerit, elficax haud Vzdeamus Znsleniopelitur, argumentum. martyrologorum supra fortius urgeat
martyres noti

modonum

Victorici seculo

r^mTrevirenstum,^ rzSSr-SS-*-**-''-"- ;s::;-: a formann^ ^..cfrcs cam ante devastalam Pr martyrum P

,/,

,-astatio

horum "<""
iileniium

1 nnvuanalor Agaunensiumoppugnaw

TEorundem
d
-

auctorum silentium

Dubordxus

objecit, uti

K-fe^KS
ZTarolSm^deducH refeUitur:
habeturpro
sli nos,

Adonem ahquamdiu

prius
{PSI

Marlyrologium commoraM^jSteXt.iihil
Tevrensibusinnotuisse. Vecerte

tn

'"Z

!tSft multum TuZshLinde

rumdificullashcctn
i

minuUur,

um Sanclo , iTTaZuZTZvlrZsiumSanctor
Mi qui

/./ plures invemet

dept

>

ano.

<.y
.

aliosgue nonpaucos* Marlyres Trevirenses

m ^^ZTsiZZ^et-.auidelam> *
et

Sebast i a os,

Cultu Sanctorum

u? pac
,
\

^jrff Cffi *W*

Prodomi ?%T*^XLaq, 360

.

ae Honthemii Histonam non

Diocletiano,

pa3 362
.

lolw sse Eusebvam MaximianoGalerxo<x persecutombuspa poser*f posteri uu -^.atissime postens lccuratissime accuratissime
Eusebius
ol

* vtat

^ ^^
>

tantum gesta qu am
is

SeV ero Sulpdio

.-,,..

Z'J2'pag. MlModoaldum,
'

^S
[or

P^^''

c ""

id exsequl

TrmnsceMr^m^
inscriptt leganlur
,

eif

Mrint,etjam

f'l)' ia ut unws

genhomints vires
,,hiaue g

dempio

^^

OCTOiUUS. DIB QUAHTA

Adone tamen silentio Castor cultus turSecuto nono et multo ante S. tamen horum omnium ulla diciturpag. 861 nec QwBCumqueigtt'"*fmi Adonx ,ii ab Adonementio. ttendorum ratio, eadem emtUsvefmlorum Tremrenses MarUtumpotuit, ne Martyres quantumns iUos non zgnotyrologiosuoinserercL^wiw^ tyrologio suo insereret, TrevirensesSanTrev^renss Sa* riretfsicut propterea ceteros raret sicut non imwrassecredinon .f..:,, <n v, omissos, ignorasse tredi ^,c/ic ctos, a se similiter
;
i

347
ACtTOBE

non minus

^tto involvun-

fecimus, qui talem fiduEt quidera libenter id quaecumque particula in VObifl habemus, ut ciam cineribus ad vos pervede beatorum martyrum honor ei exhibeatur qualem totis talifl nerit msi decorporibus exhibere debueramus, eorum debito illis honore retarneglig-entia a
,

JB.

Ze

sidia et

daret.

Ut quid autem opus

fuisset archiepiscopo

JJ
q

debet
fferre,

otten-

mW**A^^^^
, *

hns auidem,

consecratione ecclesiarum et altarium artibus afecue Qffi longinqui8 unuas*et; et tatar Trev icug ager eis ab esseutr' nec sarcophagis clausa

qiwe
I.

dilur.

locum habet
Calendariis

jJiSSS *Q et in WandeldeHoetve^to^ u ,, ^nthemwedx^ 9 .^ Trevirensibus ab

idemest iq uiVilam CaroUMa-

liU

iA^ nrr \n,,a,neunumquidemex

n, * u In Catendario S. Mami Sanctorum Tremrensium mostHisloriamaecuuuww""'nostHistoriam decuttu

i*LZ
si

Hettusbasthcqm WgVtt. Quamporro condiderit P Casto-

^^
:

cujus Eistori am
t

Opert suo
.,

Srtp

iJMa ittis,

Castorem

et

,,

Insecundo vero t >L,m In quidem ex ilhs compare. terlio ne unus tterum

excipias, invenies.

CtmRuentw S. _, pr.-ricrca, JtWW Con/luentix , annum 836, teste Honthemio ri dedicavit ,,,
Annalibus,noninveni.
,,

J_ .
dum

m
Im
'

Castorem, nullus quarto, seculi x.i. prxter mermnent.

Vccurit,

quamms
'si

PrZerea

tur conslantemslabilemque

Tyrsi Palmatiique se comparendicta Calendaria inter Trevinstn celebranfestis

am Lw

irev. uyn^e, eie rs* naa P /s''-""'" Mirabitur qui,, eoquid r ftc modw aliunde -a-ras rehqu.a caus*. ob quam Hettus

hoc tom.

Btst.

>ss

^.^,
E

Js Sanctorum
*

modo pauctora, modo servalum, ut modo plura,

ordinem

ohm non fmsse

t^modo
su
8.

facile illa celeorata fuerint, ^lendarn sxt Januanus loco est. Speciminis

*p SSSU cautum erat

S
W
tur

expetierit,

quarum
xuviarum
Scilicet,
:

ipsa metropohs
tot

tam

dive*

Sauctorum
imperutore
eorpus

p.ulum

ab

Humanum
,

Theodoe uemo ad alte-

Maximini, seculi^

J^JJSK

rum locum nemo

Vioat.
n

transferat

martyrem d straTheod de mercetnr. Leg. fln. cod.

nemo

communes suntj conUnet ou

= -
Posemomve-

eepulcb.

Perduravit,

uti

hmc

colhgi-

\m

apud nos eeriuB optims Qailiai partibus jam P

Lud.,i,o
Pio
et

legie

vigor,

quem
et

ante

laxutum

ub

Carolo
101.

Calvo

peurtue

'p,ZTsmartyr ^osterioriConve^Pau.
,

Inolitum,
ria VitaB

Studuentne n * comvara* eTheSanctorum reliquias atiunde medio relinquo.IUud in

Sanctorum

probat

BaU.etus

JJ-;
t

tqZ S.

S. Mareeili
,

Ep.

U
:

odosiance tegis intuitu, trZnondcfuisse Treoirensi necessanas. /? orolcsim ct attaribus

C

$****"
lbi

egre
,,,

5S-.B
Febr.
:

et Macharii

S. Sulpitii

Ep. In hoc

.- Marcem
S^

\ltrdecausa,quatransferend

J*
pmmo

inconduZa

Trevirensibus qu^bus- pm. le basihcam

SsS

AfeW

Wr(A sequuntur

tn

hujusmodi Teclldo. Plura

^^ZZmZ
^s suos
pareo

tropolim,

aUamve

- ------

c S6iOfflciis propriis Sanctorum suorumaut

tespi>i

SSL

/a(ea<r,

h^ilicam

reliquiis w>)

"'" /""'"'

/a "r";'
'

dB avena " ,

, /;,,/,

nonnuitorum
illis
<

^tyrumrel,
flW1)J<w

lulta.paricum
i/uoii

**

J-g^,
f

locum
/((>('

0(iam

ins tan,em ,n 9 <, n

iUus^s,
P
luries

coudit* PP ter tempomiesn f^ e ,,, u, eo Trevine anno 88 mventiouem , factam reliquiamm re usque ad uiu, lbJ.

-^"

"

_
,
,

^,

81)

Norm annorum

M>"

anno
quffiS0

iu7i 1071
,

inteij interiic

tur

anm

"^m
C

a.tpi,c,,pnm

Trevirensem

N thesaurus post exceBSum penitur res ,tu curitate

caue

J*

P pace et )rma u rum, qu in et ltns

.

u , tantus

se

lee^da^rte.tr nomiua
urde reUquiie
tt

cumque martyns

Bio

^^ jff*'jiZ*
en.m
ait

iudecorus
ita

relinquereto

pot it intra hujue

tia

obUteran.lt ne

r,m

na

basilica

" quot.diepsallent.bus,
>

^*^.

aub ten

^ ^^
an
S(inct0 .

li Paulinia-

348
tOCTOKfc
J. B.

DE
suorum
:

SS.
,

TYRSO, BO^[PA.CLO ET SOCIIS MM.

misericordia despoliant, et crudeliter memores aut igni aut g-ladio aut
, , ,
,

rum

Martyrologia lecelebrantibus bis relised nec civibus Treviricis gentibus inventione maximam vequiis inde ab earum nerationem impendentibus, ulla plane illarum
,

sui

im- p
nihil

quocum-

que

mortis

genere

interimunt

hocque

ex cultus continuatione ex avorum pia ne dicam scripta annotatione ponarratione Historia hujus insteris remanserit? Atqui ex
notitia
,
,

putant et parvi pendunt. Nec tum quidem his malis finis impositus nam eorum intuitu concilium Triburiense , anno 895 celebratum prope
.

Moguntiam,
post
et

ventionis

peregrinum et vix apparuisse piis Treviris sacrum hoc credendum acsi mille ante annos fuisset absdepositum
colligitur,

tam

ut in capellis sacra fierent dum et destructx ecclesise instaurarentur, permisit

, ;

Normannos non

defuisse Slavos, Hungaros,

malos Christianos, qui

sxvirent, docet

his verbis

MM.

Trev.
eva-

memoria
nuerit,

conditum. aut non mul69 Circa annum Domini 882, occlusam fuisse S. Paulini to post probabiliter ubiet dictum est, ubi et factt vensinum.

quod nostris peccatis est factum a Nortmannis

Ungariis, et a "
'

passim in ecclesias Concedimus etiam, perplurimum exigentibus

illic
: , ,

et

a Slavis

et

ab

cryptam crvptam

Jlis

ratio traditaest

necvero

abs^leestmde
coe-

cultum minui sensim sanctorum Martyrum

-^ " ^"^
bustae,
in capellis

malis Christianis, seu alio quofne rint incens*

et

ecclesi} 1

comec-

Snta cum tabula

permittimus,

consecrata Missas

pisse,

dum tandem
annorum

circa
spatio,

annum

1071, ducento-

interim celebrare
clesise

donec

ipsge

rum

fere

eorum memona

penidi-

restaurari queant.

a tus deleta fuit. Cur autem sanctofuerit in integrum restitutus scessu non vensimihter fuit rumMartyrumcultusJncausavertsrmuuc, uu rum Martyrum cultus, in causa

Normannorum

summa q ux ne
B

perturbaMo; subsequentium gratis ^nfleta tllorum f^nconci quid de misera temporum lebra tojega^u anno 888 lio MogunHno, luin m.ous Qu,s en.m siec oculorum habet Rentis nostrse et Sanctovaleat enumerare mala

v^,yu^au^re

rum

circiter Sub annum 898, id est, 16 annis Normannica e monachis S. Maxiab invasione cui notus mini ne unus quidem superstes fuit, __ -1i"r.n;__. (S. Mareliqui. /.V Mn. sacra, esset jocus tam q

^tom.

71

Zafi^
,

ZZTlnomonac^oui

r.

^^

seculo x floruU.

^ ^^ Quam
ec-

acceperint
*

Germanicx

Z uendeboldo,post
dice re
:

ab Hungarisni- E

exiis enim,
potest,

quxmodo

dicta

rum ?

praeclara et Videte et considerate , quam sedificia destructa et mnobilia Servorum Dei nihilum redacta, altacensa sint, et funditus ad conculcata , ornamenta et penitus ria defossa
,

sunt, intelligi

commode

haud

facile fuisse

et minhca, direecclesiarum Dei valde pretiosa

amissis,damnaresarcire, temporibus tam turbulentis, pnsemel interrupto stinum cultum reslituere quo et ahquorum Sanpotuit etiam is plane desinere,
Trevirensibus, omnibus
et Sanctis suis,
;

pta

et

iffne

exusta.
Ecclesiae

Episcopi
viri
,

et

sacerdotes et
et
,

ctorum memoria

alta oblivione sepelin

cetens

ceteri

ordinis

gladio truncati

diversis

pcenarum

generibus morti addicti

omnis

Sanpaulinianoscanonivero feticioresnon fuisse inopia seculo fere inet in summa rerum cos imo
liquet

diverso sexus gladio et igne a_tas Mala nostra inquit, mortium genere consumpti. pristinus cultus honorque et Sanctorum, ut adeo fc. 888 nondum redditus fuent. Sanctis anno Tremrorum, quidem ul aiunt Gesla

utriusque

teqro a clade Normannica fuisse, data anno 981, Trevirensis archiepiscopi Charta, Trevirensis diceceseos ecclesas inquaprimum de

ex Egberti

universim
favente

ista

leguntur
,

Ego Egbertus
sedis

divina

Faulrra^dem,utaiuntG^e^^; Paulini luerunt

,

monasterium frustra igne consumere _&* hostimer <//- .,.--.--hostiliter lamen invaserunt pHni habent Acta S Paultm, temvloforle obvium.ut proeul dubiomovivum defoderunt, alque adeo

^s
-

Clementia

Treverica.

archiepi-

motiasteria
,

hommm
,

ecclesias uostra et ecclesiastic s usibus a diebus

,

u.^que ad nostra temantecessorum nostrorum atque in id redactas, pora miserabiliter desolata*

ter aha Contractus urbem fugaUs urb^^, fugaU. quoque qnoque C multa mala Trevirensem " ta Nonis Apr.hs Normanm) occisis civibus, au tpsos concilu Palres incendunt. Sed potius

pepercerunt etcanomcos naslerio etiam non saltem metu dxsvparunt. seu gladto seu sui usi fuere canomcx Neque enim feliciore sorte ad Trevirensis civilas de qua
,

reparandi ut vix esset spes, eas

dcl.berav, etc
:

nominatim tum vero de San-pauliniana

,

Ne

ouam

reliqua

llum mHermannus

^t m
,

monaster.ale d.lapropter rei familiaris inopiam communi cons.l.o fidel.um beretnr sdificium successoribus me,s connostrorum, mihi atque
stitui
,

j ^amu:. Cnjus subversionis utriusqne "err_.um inco,, monasterinm vagantur .ucerU, metuentes, huc illucque

=
,

I-*

^ZZ*il ^^ ^ ^ ^\
atque banno
'

meo

confirmav.

agendum

^^
jj
ipsius

mum
,

hu.c B.^Petri .difieant, et laquear.a , fePa ulini) trabes daimaticis capp.s v,

,

ea.ulis,

mel.ores tustate consumptis

suffic.ant,
.

pr*P

lns

nen"tusque P cum pertoulo deciinandum, errabundi q uov!^ Vr { matum. Sed his

omni

solatio destituti,

qmd agendnm,
sua,

monasie.ii

._=

custode vero
reP

lineaa

vestes

in

eccles.a utendas

._..

rZ::Tefatiud

in-

tere^m^:, pergunt
et nene 6 P C no
.

al.ua e usque ad mortem affl.ct. Quod co,ngnstat et oppnm. malum nos

,

*>ZT. ZmZs Sanctorumobhmoneseeteraqueid genus mala

nobisque
,

tempora, vero lurbulenla hujusmodi exexpulsiones , monastervor-um monacTorum barbarorum rrrupltoet oppressiones,

r<2uam

_,,,.

W*

qU

loinina

tanto frravius

qui

nemZucere

sint nata, variis

eUam docemur

Lt
D6C

u turbt U ,,neres qul panperes

es r

rnr, perlculosius. Ecce schismaticorum v,t, Jt rum et. oppr.munt et

enim

la-

tsS
l
si

5
et

humiles Christi n

tum

nabentes

deesset

vereutes p ersonam paganorum wvitia

Ab h
-

red.ge,

,> r

%it-_T25TJS;
no
aci
n,artyris

ablatum
.

^.l^us K V^,

vinitatis

ope

Trevirorum popuillatum Medi.no monast

inqu^t ,b t dem

DIE QUARTA OCTOBRIS.

349
4UCTOM
J.
,

A temporumcurriculis servavit quoddam

tini

vetus S.Mar-

rum

oratoriolum a dextris templi locatum, donec cujus funditus memorise subtractus mortalium prsetermittenda silentio.enuinventio quia minime
;

cleatius subscribetur suo loco.

Inventionem au-

Trevirensium Historia, ut falsum aut a verisimilitudine alienum rejiciendum sit, quid contra ut verum, aut saltem ut verosimile retineri queat. Ego, quid sentiam, hoc aperiam, neque muttum repugnabo, si quis secus subinde
senserit

B.

tem cap. 9 sub Adalberto figit, qui Mediano prseannum 985, fuit ab anno circiter 954 usque ad Belhommeus, loci abbas in serie abbaut habet tum Medianimonasterii.Contigit autem ea invensupra citatus tio, diruto ab Adalberto, ut auctor
,

gratulabor etiam, si certiora vel veroquisimiliora alicunde eruerit. Atque in primis civitati Martyrum sub Maxidem Trevirensi miano simul passorum multitudo utcumque notaquse nec bitis mihi videturposse concedi; quippe,
;

ait

Virginis Marise templo simutque Martini eidem cohserente, quod ex sedicula S. mente Belhommei pag. 189 ad annum circiter anno 703 us964- referendum est. Jam vero ad
,

beatse

Christianse religionis, inclinante in exitum seculo

tertio,

apud Trevirensesstatuirepugnet, utnum.

prsesi52 et seqq. dixi; nec traditionis antiquse traditio jam inde a dio destituta sit. Viguit ista

que

anni numerantur 261 unde si demas multa annorum curricula, quibus Mediani memoria cultusque viguit annos S. Bonifacii plures ducentis habebis, quibus non haud multo monasterii incolis modo, sed omni etiam vicino

annum

964-

seculo

vi,

quo serius SS. Fusciani

et Victorici

tractui, et

quidem funditus

S.

Bonifacii

memoria

Actaprobabilius conscripta nonfuisse, dixi num. citius quorsum enim 8. Viguit etiam probabiliter multitudinem illam primus confineorum auctor quamque xisset, cujus non nisi obitermeminit, dispendio poterat ? silere omnino sine argumenti
Ast, inquies, a vero abit ista traditio,

cum
sit

multi-

periit
deeUtratur,

73 En alterum ex eodem auctore exemplum : vixerant a u qua mdiu Mediani Lazarus et Aza,
\\

tudinem majorem

facit,

quam par

credere.

recentiores Ita est, et longius etiam

tlli

aberrant,

ibique mortui

sunt habiti garis, eorum

;

et sepulti in Sanctorum numero hinc, ingruentibus in Gallias Euncorpora ita industrie parieti basili-

cse

sanctorum Apostolorum, qui tum Medianum

incolebantclerici,monachisque successerant, adainibi ptarunt, ut nihil minus, quain alicujus corpus

delitescere putaretur. Contigit hsec

Mosellam Martyrum qui vel ad sex milliaria manasse, scripserunt sed vel E csede cruentatum Martyrum quaex hoc ipso errore Trevirensium -. procltoius enim liscumque muttitudo flrmatw quam e paucis a Rictw Varo Treest, ut e multis, mooccisis multitudo ilta Martyrum,
:

viris atim

corporum

oc-

cultatio

secundum libelli calculos sub annum 919; denuo moinventio vero anno 1014; cumclericis annosuccessissent. Centum igitur circiter nachi memona deleta rum spatio Sanctorum illorum sed ceteros etiam est, non modo apud monachos, adeo, incolas et vicina monasteria, et quidem loci eorum corpora ut non modo locus, uti latebant ignorata ita sed et ipsa eorum nomina fuerint anonymo citato cap. 17. Cum eniraper scribente paulo successionem temporum (95 annorum habet sepulchra eorum fuissent infra) tam nomina, quam
;

enormiter in vulgi dica vel mediocris, sensim opinione accreverit. traditio, eo, 75 Quoniam igitur antiqua illa emendata, nec quo diximus, modo castigata et Trecirentemporum illorumrei Christiante apud repugnat, nec aliunde quidquam conses statui
tinet

muititudoad-

' p""<

divinitus prorsus subducta memoriae superstitum, cognitioni concordatissimis visionibus reducuntur fidemonachorura, clericorum et utriusque sexus
liura.

remotisnon solum vic.inorum, verum etiara igitur quid contingere Martysiraorum. Simile Pauhm ibus Trevirensibus potuit, ex quo ad S. reliquise jacebant,fuit cryptam, in qua eorum
,

C aditus interclusus, maxime

siasticas tabulas
relati

si in

publicas eccle,

ea setate non fuerint prsestitequod olim Trevirenses parce ac jejune runt.

a verisimilitudine dlienum non sicut detrahamus est, 'cur omnem illi fidem hujuscemodi traditiones in enim non facile discedunt, sunt adin quibus a verisimilitudine quibusdam de causis mittendx, ita in aliis levibus repudiandse non sunt. seu conjecturis continuo Vitraditionem ex Actis SS. Fusciam et Ceterum Martyresnostros ctorici modoallatam,spectaread o.nano, Trevirenses,vetexeoliquet,quu</ s.h M, Varo, quod Treviris denique auodaRictio quious dicantur Actorumverbadedimusnum.Q, projecta, Martyrum corpora in rivum quemdam devoluta, undis V "' tumulata et inde in Mosellam quidem 88. Bomf^io Thyrso indicantur: S. Paultmc^ F corpora sive aliisque, quorum

quod

sit

hm

pta, sive alibi terrie

mandata fuerunt,

forte ap-

vlicari non possunt

possunt tamen ahis.

Riws

dictum repert, Ctmquidam, quem Weverbach permeat unde egressus ac tatem Treoirensem
:

monasteriumS.MaHwadHmsMosea^^
vectus, in

Trevirensibus Mar VI. Nostra de

tyribus opinio exponitur.

Moseltam sese ewonerat. S. Tyra rumqueejuspaUvstra fuisse dictturcampus

Trevirensi suburbto tius in Orientali
si se

Socio-

Mn

"*,
lertt,
u

non ad prsedictum rivum usque remotus est admodum certe ab illo non

nmcorporapotuerintinill
AlequaMany.

rum7V """"

qm mon umenta

Historia dubia seu mii adversus illam seu

Orum

quibus Trevirensium Martynititur,si illustnssimi Honthe-

inMoseLn

devehu

pro,m,etm Ad eumdemquoquertwm
>

argumenta
hactenus;

vel Tarii occidi potuerunt, et vulgo iis, qui die tertio

illum

projtctex
subte>

martyr

measque ad itla responsionesprotulenm omnibus.qiuv inde existimet, me iis

m%Quxdesan<^Martyribus7^
Actis 9 9 Fuscianiet Viclorici

nolim, quis asserunt, assenltr, ><t de Martynbus illis passim consuUo eruditissimi viri sententix, veris, aut enim eo consiho idrumque contraire voluisse sese sequus prmtiti, n/,pensitatisomnibus,apud Martyfacilius ipse statueret,quul in hac
i

modo deprompsi,

lisliibu[adicir

lector

S50
AlICTOAK
J. B.

DE
ea

SS.

MM. TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS

idem de S. credibite apparet seculo x, et curatores tabulee seculo Tietfridum plane fortuito. Nec rexi de S. Tyrso somniasse successoribv.s S. Hildulde fert, nullam in libello
,

Bomfacio D

lis

tum

fuerit,

ex tdbula plumbea discimus,

eo seculo probabilius

humi

defossa, ut 2 di-

ximus. Docet illa non solum Martyrum aliquot nomina, verum etiam alios Thebxos, alios Trevirenses senatores vel Optimates, alios denique Trevirenses fuisse indigenas, docet diem, quo passi fuerunt, locum et situm, ubi prxcipuorum corpora sepulta fuerunt docet denique S. Feli;

fi

S.

nam
adeo

Tyrsi c/usque sociorum mentionem fleri illic narrantur, quSB d* 8. Bonifaeii Passione rjusque Sosimilia sunt zis, qux de S. T\ rsi
,

cem
S.

in S. Dei

Genitricis et

Martyrum Thebxo,

ciorum Passione narranturintabula,utexeodem omnia fonte profecta esse, verosimillimum fiat.

78

rum honorem ccclesiam condidissc quse dein Paulini nomen obtinuit. Talis, inquam, seculo
Trcrirensium de Martyribus suis videtur de illa judicium. PHfuisse traditio.Enmeum probo, Thebxos innumercs a Rictio non

itaque tabuix conditores seu curaTh rdictisprimi fuisse non videantu r,qui tores ex affirmarint, viden b&os milites Treviris passos seu testimomo antiquiore

utpote

pua

lit-

Quoniam

teri$ aureit,

dum

mum
lini

innumen, Varo Treviris occisos nisi dicantur dein, S. Pauquod eorum numerus ignoretur Trecorpus totins regni viribus e Phrygia
; :

Litteras quasdam aunixi id ipsum asseruerint. crypt<xSan-paulinian<e parieti pnusinscripreas plumbea, quam illuc Nortas fuisse, docet tabula Trevirenmanni adventarint; quB prmeipuorum
:

modo, qua

fide,

existimo. Non destitutum Thebzeoset alii, qui Chnsto certum quia prxter militarent,essepotuerunt, quosimul et imperio opera ad persequendos Chnstianos rum pariter B posterionbus Maximianus uti voluerit quique habericcepennt, quodeodem seculis pro Theb&is pari de causa martymo corocirciter tempore et omm fuerint. Nec iamen etiam

nisi hsec sano virim a S. Felice translatum dici, xi intelligantur secundam ea, gum num. sensu ejusque Soaos diximus. Quod autem S. Tyrsum certum, ita nec fuisse dicat, id sicut nec

Thebxos

omni

probabilitate

At sium Martyrum nomina referebant. quidem videtur Honlhemio mihi terea nihil ? Ita arridet hisce de causis vero contrarium magis prxcipuorum MartyExhibet tabula non modo m, sed singidorumetiam rum Trevirensium nom
:

num prx-

inquit,qui a dextns situm accuratedescribit. Hic, qui a sijacet, Palmatius rocabatur; S Paulini septem sena- E Paulini nistrts Tyrsus. kd caput S. Maxentio nomen erat, jacent, quorum medio tores tabuLv conditores e etsicde ceteris. Sicut ergo
litteris

nati crediti nrobabilitate destitutum

cherio sparsis vel ad necem rapuerzt stianos vel ad supplicia Thebeeaunam alteramve potuit etiam e legione Trevieadem vel alia quavis de causa ad

S.Luturbis, Chru usquequaque militum

:

cum emm,

teste

auries Martyrum nomina hausissc ****** qulorum situm ex iisdem adnon asserant nam, ut vero licet id expresse quisquis litteras illas aur.as TodumZite est, efformavit ,non modomartyrum in cryptx pariete sed consulere voluit facile secu alias temporum lapsu confusioni,
,
:

ita et sin-

ZmZJ
ulis,
,

* <
,

turmam

Z*%bviare, maxime cum

ros destinare.
Trevircntium
traditio Seculo

antiquior
:

mdclur

viguisse videtur apud 77 Ututsesereshabeat, modo a seculo ix, quo Tremrenses ea tradilio non esseputamus, sed eliam ante labulam confeclam monutabulx curatores antiguionbus
;

testeHont duobus exceptis, appareat m Quodsisin unusabalio secernatur. hemio quo

"* "^"J

gZrum

eamque

Zntis

in Utteras retuhsse aut traditione edocti summarerum perturillos.in videntur: quis enim cervictbus constituos et jam imminenUbus batione

deprompsisse ^eantur aureis tabulx conditores diem passoeorumdem titulos, tempus, et

Martyrum nomina

^W**%*Z

Zd ni
79 ditores

ZZterius progredioretmo^ scnbunt tabul^con

De
litteris

veroiitnUH er

suTbarbarorum

gladiis,

fingendisvendUan.n,-

, Zsorigo

nu posteritati tabula plumbea atzusque, Aliunde igitur, quam e invasione traditiomshu. auam a Normannorum videtur. Consequi equxdem
repetenda

somniis studuisse

exuhmet

E S
devot

tZ/PaZatii Unt sarcofaga,

qui

aureis ita et eorum MarHuius (Tyrsi) itaque voeabula, quorum bic etc.)
aureis littens >n
:

non

diitinctii,

^
u tabula _.

u-

fuerunt qu* cryptaB pariete conscripta huc trans tutunc erant Christiani
,

nde

Sr
l

ptsIsXm aLu,
S. Bonifacii

-JJJ *C

tnrat Si nativum magisque eodem loco Utteras oorum sensum sequi cupias plumbeam humi defossas aureas et tabulam
,

*^XZ

mabis

ZTm

Martyris Thebxi corpus cxnobio mtuhsTrevirensibusablatum, Mediano

annum 1071 Audi modo, quid sub inventumsrt num umo'inS. Pautini crypta

efTosa

ZaTvero

trecentorum 95 in Tila S. Hildulfi

legionis

Marijiuiu Martymm Theta*

memimt

quorum

Trevirensem adhuc

np cimi imtium; ou0 .f

ouiu. .<*,-

^j,t

Trevir enses habc-

r TL*t:Tpag. 190J Belhommeum pag^UO et n

Tietfmdo

^ noUl

seeuli v

'PFr^^JZZ^ioHemjraut SS rem r tZla*TraPmaut ficlam esse.oportet. illicdescrxbtturautvera jm ^

!

seqq. s
S

ijomlaeium ****>

^- 1>
e

Zheoxa ugione marty-

gui ul num.M^l non tabuLV tKmpus

ole

marjnu, ^,
et

pa ss l0 .

sed P lumb

nemaCCC

C Umtlreadisparuis e.^^ ^lltntnsofentiam

u
S

^^^

f*{%Zdicendum

videtur.vel litteras

teginon potuisse Certe

Mte,fc}|*

^
,

DIE

QUARTA OCTOBRIS.
Constantius,
-

351
post

cumentisannumeret, quibus majorumsuorum dinon ligenlia inscripserat sanctorum Martyrum modo nomina, sed etiam merita. Jam vero, quod

quem

est
J.B.

numero superiore spopondi, confirmaturumnempe me, tabulx plumbeee conditoreselitteris aureis, tabula marseu, ut ex moxdictisverosimile est, ex hausisse Martyrum nomina, sed morea non modo tempus et diem passionis hunc etiam
titulos
, ,

in latere autem postea Justinus Chescentius jacent, tres erant fratres Binistro Maxentii qui germani, quorum major natu proxime Maxen,

^. postea Botb tium Lbander, juxta h ad pedes vero S. Vaulini altrinsecus positi sunt quatuor viri, g-enere et virtute clarissirai, qui colebant, licet terapore pacis occulte Christum

in
Liumber cura..

modum prsestare
i

aggredior.
_

tempore tamen persecutionis aperte

ter tidcm

et constanipsi

'

loribus

plumbex conditores, tarJiAZr.c.n onrl annnon condidisse sea riYlllbulam novam de suo ..',-,/*' nvtio Norman...* TJtWYn.flY)marmoream cryptse parieti ante
80 Aio igitur tabutx
_->_..
,

Christianorum defendebant; adeo

quaai Rictiovaro in faciera resistebant, quod eoa

quam norum irruptionem affxxam, verisimihus tantummodo transcripsisse, adhibita tamen quibus, et qua ne quadam, qua, quo tempore, a marmorea litterx aurese seu tabula
occasione
posteros edocere sub terram translata fuerit vero ex contextu ipsius tabulx id voluerunt videordeprehendere ; quem, etsi longiuscu, :

interpolatio-

exemplum aliorum diversis torraentorum ad priesengeneribus multum afflictos, tandem in duorum alter ergo decollari sua fecit tia scilicet positornm, interior A.ustrum versus Papirius vocatur autem exterior
:

ista,

alter

autem eorum
interior
:

quorum
item

iatera

Aquilonem

respiciunt,

mihi

lum, oculis lectoris facilius dicenda intelligat

heec

hic subjicere visum

:

est,

quo
:

lii.

tiovarus

oatur quarto

Constaxs, exterior JoIngressus est autem Trevirim

Nonas Octobris,

et

eadem

crypta jacent
Dei

dum dum

sic itaque habet In corpora Sanctorum, secunsecunBeculi dignitatem nobilissimorum, Martyrum pratioautem voluntatem

die occidit Tyrsura

die

cum Sociis, sequenti autem Palmatium oum aliis principibus c

cedem
exercuit

tertia vero dic

plebem sexus F

Ut

Maximiani imperatou;ira sotum legionem Thebaeam jussu ipsius ris prasfectus urbem circumquaque persecutus, hanc etiam quorum innumcros ingressus propter ipsos est hos quoque hujus cmtatis
Ilictiovarus
,
:

"ed,
:

ve rba hic occidisset,

amabo, quid post lecta ha>c quorum (Thebxorum) innumeros cum

cedo,
nos quoque hujus
C
,

P'^"

Prra-

cipes,
occidit,

fidei

Christian^ coni quorum corpora hic circum

cum
circa

ipsis

sunt

cum

hic

occidisset,
fidei

principes,

Christianss

confessores,
hic

cum

collocata, quid,

inquam,

mox secuturum
t

exspec,

circum ciroccidit, quorum [paia Et hxc quidem tabulx marmoca sunt collocata. omnia, seculi sed qux sequuntur vix non reze Quid interpotatoribus adscribenda existimo. ix
corpora
,

ordinemque Pasfallor, nomina, et situm diem sequuntur t alta prorsv$ sionis. Quxnam vero quamqucetibiexspectandacredideras conditom
t
.

tabas?

utique

Optimatum Trevirensium

porro tabula plumbea

81
cujut hic
:

Paidini fuisse a S. Felice S.

monastenum
i

illuc

oti

vero ipsorum sanIn mcdio Ita pergit episcopi corPaulini clarissimi Trevirorum
esl

pus

ferreis

oatenis

suspensum, quod

ibi

S.

Frisia (Phrygta) Felix hujus sedis episcOpua a Idus Man viribus translatum totius regni istud raonastenum et honorifioe suspendit, qui Dei Genetriois, nec non eoin honore sanctse construxit. Nam propter rumdein Martyrurn, horum Prinoipum corpora innume-

delatum et quidem plurima tllic insufabulam sapit, illi martyrumcorporaessereconattat per Thebceorum paneti affiaui martyrum vocabula, oUm crypta
,

totius regni viribus

quod

Normannorum adventu, a Ghristianis t imminente

la

oobrutafuisse. Verum transilitam omnia,qu*num.Sicontinentur,etmoa>adnum.

82 accedens
cti

ita

lege

qui in
,

dextero san-

Paulini latere est repositus

Palmatius voca-

forseter)
rabilia

in

hoc

monasterio
sicut

sunt

quorum
et

immina, non peregrini,

innumerabihs

comprehensa popuh,
:

batur etcomnianai
fluent
,

exspectationi U

der simul, atque

potuerunt
qui

U no duois vocabulo, Huius itaque et eorura

T.yhsus Martyrum

reperin, excepto vocabatur.

vocabula

inne respondebunt.Totaitaqu*horu hO QUorum exspectationempostremanum. dilatio non nisi ex interpola- E periodus excitarat,

n qnorum
teris

hic videri

in

runt: qu83 inde quando huc transtulerunt, ni

possunt sarcofaga, aureis litconscnpta fuehujus cryptas pariete qui tunc erant Chnstiadevoti,

Deinnum. tione videturesse profecta, Tvrsus nominetur, non ceU Thebceis

tio

rcddUur .Quorura nomina

populi
,

sicut

mnume-

Normannos hanc
a-

rabilis

et

peregrini

urbem,

a taturos transcmptoa se marbulx plumbex conditoribus nono tnserta /uissc morece tabulte textui seculo sentiam,paulo post exphexishmo- cur vero ita tabutx plumbete texh cabo interim reliquum
esse
prfiesciverunt. Hsec,

sicut
,

casteras

undique urbes, depopu

neriri

inquam

excepto uno ducis vocMnv : eadem fere ratio sus quidem inutihter hoc loco ,
82
et

potaifan ^revocabulo
,

non

><>".
;

si

totumtabu-

quem

fuleliter e tabula

marmorea

plumbeam

auctoresneninterpolatumemUv tewtum iidem rassent.Geminum hoc interpolatiow continentur, exsi ea qu* num. 81 ut facit marmorea in seculo e tabula cetera
,

translatum, autumo, audiamus.

duntiit

82
lini

[sergo, inquit, qui

latere
est
et
:

in dextero sancti Pau-

qui consul

Valmativs vocabatur, cmtati prinpatrioius toti huic

repositus,

eVias .scexisUmcn plumbeamtranscr superwrtbus ,, u n onfallar,meriio in Zbul*plu^mbe*conditoreseUtter^aurets,seu

,
.

^ dm

cipabatur
iacet,

sinistro

autem
cujus

ipsius

latere

qui

^^/^armoreal^sscnonmodoUnrt, Wa n^ina sedetiamdeterminatum,quo

t

Timisus vocatur,
i

nomen

solius

de

llll0/u ,,,corpora,tumulum,tempn

quia ejusdem letanta raultitndine est notatum, da caput autem hujus o-ionis gorebat ducatura jacent hujus urbis senasancti Paulini septem martyrio cum ips.s fhebeis
tores
nobilissimi,

^OpeClgt^reHumen

medius vocatur Maxknt.us. qui jacet proximus, nojuxta quem dextrorsum

coronati;

quorum

Oclobris

Tomus

II.

352
viinn
J. B.

vero in eo est, fuisse confectam,

:

TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS MM. rat unde quis forsan colligat, ^^^.^.., tabulam marmoream jam tum

DE

SS.

Paidini Martyrum primum translata fueTrevirensium corpora, runt fuit enim id quodammodo necessarium nam cum duo tantum Martyrum Trevirensium

cum

in S.

ceteros idpublice cognilos ut bnrisiiaprcestitisse,passimque fuisse nos ; quod, etsi tempori, quo Treviris Maximia;

et tumidi, Constantis nempe et Hormistse, imo trvi tantum charanulli forte initio (cum medii Honthemio, in illorum tumulis appa-

cter,

teste

reat)

dum sane erat maxime, ne temporis lapsu et MarMartyrum corpora

ire voluisse,

Martyrum nomine fuerintinsigniti, Hmen-

nus versatus est, minus appareat congruere, non cum nonest tamen, cur id fieri non potuerit apparuerat. Addit de tlum Galliis Maximianus nique tabula marmorea, tertia die in plebem sealixus utrhisque sxvitum esse, simulque innuit, Trequam saltcm Christianorum multitudinem verum nec isti viris sub Maximiano exstitisse
,
;

tyrum nomina interirent, et Martyruminter sese eum, qui confusio fieret; quibus incommodis
quod

multitudini,

si

certus

illi

marmorea non

excludit,

modus quem tabula adhibeatur, temporum

,

transtulit, ita exigente pruhis rebus diligentia, obviam dentiaet usitatain

illorum conditionem adversari

ostendi. The-

bxos quidem innumeros

Treviris occisos esse, ea-

verosimillimum

est

utique

dem

aliquod prxstare non potuit, nisi monumentum Martyrumsingulorumnomina, relinqueret, quod explicaret. Verum age, et tumulos singillatim silubet, nullum tum tempofingamus tantisper, confectum; ris hujusmodi monumentum fuisse dwlv.m fingamus etiara tabulam marmurmm
.

accipiendum tabula refert, verum id stricte ipsa rerum adjuncta clamant cum haud esse quantalibet legionis pars innumeros milites compossit quod eum per seclarum atque
, ,

plecti

non manifestum

sit,

liberiore voce uti seposse absque

deceptionis periculo, labuh auctor

:

e^Umamt

post

Martyrum translationem

primum

fuisse

compositam ,censesneiumtemporis t marmoteintumulis distinctionis nota, tabulce dicere potuisse hic tumulus Palconditores
rece
;

nullaexstanr

Martynbus S7 Qux mihi de Tremrensibus illam certam sedeat, jam aperui absit, ut opinio imo nec in omnibus verum me esse contendam tencbris polliceri ausim attiqisse in tanlis rerum eruditos,ut, considerahsommbus, igiturpenes
:
:

^^
(,,

v.dwu.-

<-

sil

Udequidem matiiest, ^eTyrsi, isteMaxentiietc. probabile, nisi aha alibi mihi minus apparet

slatuant, quod voluerint

memorestamen

ilhus

jam
culo
i

inde u sciv

monumenta repererint, de quibus rursus eodem modo argumentari licebit. Trevirensium corpora 85 Ceterum Martyrum

quibusdam auod Benedictus XI Vde Sanclis S. Floriano num. ^monet cap. 26 de

niensibus

Bono,

non

contcmnendas

esse

sed

plurim. fac.endas
:

particulares

forti

inS

on fccta fnit,

S. Feha Paidini cedem transtulisse dicitur Creditumid fuit seculo ix, Trevirensis episcopus. solidiquidpiam creditum seculis subsecutis nec
;

opinio. Num S.Jereperio, quo heec convellatur modo S. Paulini dictam condidelixecclesiam, ambigit sed potuit Martyrum rit Honthemius recondere, etiamsi alten ejus ossa S Felix in illa Nihil igitur estquod nos
:

adeo ecclesiarum tradit.ones atque statim ac dubium altomnino rejici non debere Trevirensium vero traouod illis opponi potest ; Normanmcainvasione lanlxsper etaditio Ucet a cireiler 1071 non modo nueril , ab anno tamen rharn usque diem substiUl, sed

Zkodiernum
seeulo

re

cum, quo tempore

^ viguissevidetur ab immemorabih tempoassrgna non

velhvncxquum mihi mdetur, ** d non frustretur; modo uU
,

cceperit

p0 'ssit;et

structuradeberetur. translatis in S. Paulim ec cogat a seculi ix, de exuviis, opinione discedere, clesiam Martyrum

luo possessione

recenHorum illi, quam neque minus tutum est S. Felix sub finem coUecturis adhxrere. Floruit marmorez. vel eodem igitur tabulv se7uli iv monumentorum xtas, ex quibus postea
:

quodjamparhmprxsMi ratioexigil, emendetur, porro in iis, gx sequunlur, Tsuperioribus, ac

Pr Martyrum THonthemiusadcatce>n Historix

Tllorum

seculo dumtarensiumBistoria S. Felicis xtate, solum suo sanxauno posteaquam Trevirense ex ns pauca C ZnMrarult. Sic vero acceptce, 9 oppugnat, necpas Honthemius

verosimiUterreferenda esU fortasseconfecto fuit, ratione, eruissemihi Ataue ita, probabili saltem fuerit Martyrum TremquaUs Treviris

=rr iriTt^Thiz^
,;

liori,

quam

re ,at.

a.m

t!Z*

M
E

iZiihir oucv

bi ,,

.i.

ZZtJ Corpoms

a S. Felice fauunia susvensio, exstructum mulMudo Zntempunl et monasterium,

,Pau^ ;

pf bs*e esse fundatos. .5.J *ram epjsoopn etiam ante v.xenn urb em Christiaoi
i

'f

^^
t

ct; p-, ,-. hanc d ^Jm mme m*

Romano
oceurrit

*
idem
Maii

y a
*?.

s.t
:

1"'

e ro MaxentoB vero

SteSS' M y c^
"
*rt
r
-

Cres , a ius (adde

SC entium)

iidem,
etprobtMHoro

ouom
pluml
,

ta&ula

probabihtateahenu

resahquotTrevrtsP^

nmplcctiiur

s sena torum S eentum ZrreTnlrninemclebet: narn numerus terrere una cum TuTrevirenses tredeetmsenatoresTreu^ et
toreelClasstco,

^ ^^
illis

non
sol i

^ huo , indigen, sed Tyrsus,

qu.

f^^JS
*
eC e
.

A
proiude
; '
.

^^ ^
.

hi

octo

slati wmslau E

contra 5]

.^^J,

" P,
g

""" uucis. q n

narent, Tacitusprodidtt.
Christo

^ a ex septem Romanis "^"^'pS^'' *" n ZTeZnleret.Quosdam 2T Maximianussedemng

'
ile

Rhenum

"'^tisZub.SHist. ^nsn^.
c m

cap. 19

vero

Paulino

princi-

In
observo.

qux pauca
quorum q
e

u sub

San-Paulmianos

Unrtures Marl y res

in

et

argw "'"

ha -

qusdam

V iris

e Tretoribus oc .

virensibus seu
culte

Christumcolmsse,

oV^^JZarmoreamemo. labutam

non A liunde Treviros fuisseallalos, nullnm id doceat antiquitatistesUmOh ,m qvnd nium tum quodid Trevirensiumtraditioniadqux si fidem nonfaciat, Martyres ilversetur,
los

353 DIE QUARTA OCTOBRIS. inSoter, ad diem xn Decembris Martyrologio sequeat

scripti,

*Vi

vnhC

fuisse, nequefifudem sive eodem, sive Treviros isse si enim aliunde fingamus; fien fadirerso tempore allatos fuisse,

eodem

loco et

lempore passos

fortassisfaciet,siagul08

eorum martyres

iidemsint.quiin crypta San-Pauliniana in tabula reconditi sunt, iisdemque nominibus plumbea designati fuerunt, vix mihi dubium est; numquam cum prxter hos ejusdem nominis alii cogniti fuisse videantur, idque citata a
Treviris

J.B.

Baronio

Gile potuerit,

tures occubuerint,

utunus pluresve eorum nonmarMarsed confessorcs obicrint.

ad Martyrologium Romanum monumenta abunde declarent at indeleve funloco passi damentum habetur, ut alio tempore vet enim a SoTrevirim translati dicantur quod
in Notis
:

et

ThclKcos,siveindigenasartvres Trcvirensessivc fadum tcrminis, quamid anonnulhs ctioribus tamen multitudicum

sit, et

ciis

admiserim ad Hontnem eorum sallem aliquam ex parte discedere, henuo me hac

:

ego circumscripsi

^inon

possum; quippe,qui tom. i Porro si qm ex scribat Trevirensis pag. 73 ita smt crypta Martyribus Treviri San-raulmiana deducimur jam fundamentis facilius ex v eorumdem. nualem qualem notionem nnmeri ad
.

Prodromi Histomx

ad diem v 0< lobns in Mortyrologio Decembns rememoratis avulsi et ad diem xn videtur, non nisi per errorem contigisse lati sint, Martyrologium qui vel exmero eorum arbitrio, Sic Romanum sub Grcgorio XIII redegerunt. laudati Martyres nec in Martyroexistimo, quod nec in Moloqiis monumentisve Trevirensibus, Martyrologiis, unde Romanum lani, aliorumque Decembris memorentur : coaluit, ad diem xn />cmisetutiusproindearbitror tabulx plumbe 3B
Trevirensibusindigenis,pro Thequi, eosquepro
et senatoribus habxis ducibus, pro consulibus hujusmodi appellatabula bere qui quidem in si ea demas tionibus insigniuntur. Ceteris

Romano

Rcilicet

B nmltum
difficile
la

quatuor vel quinqui ex his Martyribus sibi statuerit, non habebrt nos que indi^enas esse duodecim repugnantes qui decem vel

sibi

onus probandi imponet

habita consideratione existentxum ) virum in crypta San-Pauliniana pugilum simul et semel Snti vel tr ginta horum hoc episcopo in Martio fine duce , id est quos et pratenderit , apud Campo sttisse censores vix fidem invepeHtos harum rerum
,

numeri

qui (nul sarcophago:

in tabula
ris.

non exprimuntur, me

invito,

non

fece-

fc

g VII.

Sancti

Martyres

quando

passi sint, inquiritur.

Son
(iiu

contrarium

^Fundamenta, qux
SunUsilent
histori<

eo

loci
l

alhgat, hmo

pOlC

orumco vvorum,sdentium

Taxima Martyrum

nec suspectorum Martyrologiorum antiquorum, episcopo occisorumpasinc

ZnZisimilismultitudo sedkis oZtrsumest.PrxtereaTrem^^

:

ommbusjam
et

Zuttpost seculum

ix

tantummodo natam

.vrfem disputalis Martyres occubuisse RictioVaroTreviris pro fule eoeculo, annove ? ConHgts* esf verum guos t usA 9 au. postea q uamcumsuisMaurU occubueral, r gest* sen*

aliouot

Thebxossub

Agaunentet
fuittiiunt

MM.
;

Trcvireniei

Zm^em
Tuadet
: l

"rMaximianijussu

destitutam, ct tabuomni antiquitatis suffragio ^msec^d^narud Zmplumbeam, velutipost

ineptoquescriptoreconfcc/am.parvi fecit Trevirensium traditiosed primxvam

Hont

Zmius nZmultomtiquiorem esse,

eique dein nterpolaadjeciss*

Rictiovarus, inouittabuia U...l,e8m leg.oiu-m prrfectus ni imperatoris oe,,ersec,, ,, ;U ui ,i ,circu,n qU 8 q mgressus est. Pc.sequen urbem proptcr ipsos hac iegionis Thebxx rehqu,,,
, 1

suma-

,-

disVlur

IZmmuUa eliam inepta quxdam, vero plumtabula StoZtatis vcrosimileest confecta vuletur
:

ZXmmcLmVarumMa^mianusdesnnaut ""'"'"J eiun

ScpostAgau lodr alter Vicfor Massili*, Tldvcntor Taurini. e medio
sublat,

52 Ouodlorro
%ZiHs
wTdZm
/
/

SoluU Octavius, 'T^nr

diotis

Honthe: Chrtsttam 7uam ante xram episcopalem

<

potuisse

ut

totr^or Christ
.

tolte

>

vixerint, et

martymum suUemn tnfi^.

f^maiormimslrorum,,,,, /'''' auoseu ..... ut Thebms, seu ^mmZtrocitas, guam ut Thebxos,

>

'"

^.&"^
n

J Mn?

in ex eorum numero, qui

..ntconsecuti.Necest,

Pnhnatium Trevirensem

cum Romano

con-

"-'"'''

'"-''"'

""
r

"

"

lZ*pa9
que.sauein
,,.

ZS- <Zt enimRomani ^ num. corpus

i

(adi lon,
htvero tubfi'

\ CaLodiiprope Urbem
>

in ccemeterio 3J sepultum eredxtv.r,%U-

wm* Pragam anno 1355 R ^T^ZnuLpZgfnsisapudkssinam tT^XrrMaiiiegitur. Contra anno partvmxn

tinusbracluum

Z DiocleTaniet Maximiani imperatoru* ad consignan

Dtociei xan

2\aa

27*

Agaunens Martyrumpugnam
posse,

nem
(ix

iec.

w.vel

,ntti\tintc<(uen-

fjaiiidicun:

tur

^c

Tpalnalii

Trcrirens,s corpus

ffiris
"lh>
tolilu.

%.S.i.

haoemus. ea suner re datis -"<

"""" "'"""";

354
40CTOBI
J- B.

DE

SS.

TYRSO, BONLFAGIO ET SOCIIS MM.

;

Bagaudarum duces, moventi, comitem fuisse quod Acta Martyrum Agaunensium Suriana

manis munis

non Eucheriana, illis antiquiora et pnestantiora memorant. Alii Thebxorum necetn adeam referunt Christianorum sub Diocletiaho, Maximiano, alteroque item Maximiano, puta, Galerio persecutioncm, quse seculi ivprincipio orbem Romanum unicersum pervagata est, et biennio Gallias,

hujusmodi suspicione planeimRespondent ad hxc alii, persecutionis initio, cum barbaris pugnante Co7istantio,non paucos Christianorumpeculiaripraesidum mdgique furore e medio fuisse sublatos. Fieri id forinscripsit,
est.

tasse in Galliis prius potuit,

quam
:

ccepta esset

Eusebio

teste, afjlixit.

Horum opinioni, velut

in suo>'<'

p, obabiliori P.

Joannes Cleus

Martyri-

Diocletianxa persecutio, quo tempore cum barbaris res Constantio non semel fuit at barbaros non novi, adversus quos, fluenteprimo persecutionis illius biennio, dimicandum Constantio fuerit.
96 Etenim e Tillemontii calculo anno 292 obsidione Bononiam cinxit, postero Francos e 301 Batavia pepulit, 296 Angliam subjugarit aut potius sub annum 297 magno numero pro,

bus Thebceis Commentario ad diem xxu Se^rtembris calculum adjecit, sic lamen, uteorummartyrw.m nniinato jam seculo tertio illigari posse,

Galliarum

Eucherianis, id
led priori

est,

genuinis illorum martyrum

insistendo, non eat inficias.

tcntentiz

llnic et ego opinioni lubens subscriberem, '.M Galliarum sub Constantio Chtoro statumiis nisi Lactantius et Eusebius coloribus depingerent, ut

pe Lingones proclamatus

Alemannos fudit
est

305

Augustus

Kalendis Maii, elapso nimirum

primo biennio

subeo martyria non admodum midla in Ga contigisse videantur, quorum tamen seriem bene

longam admittere necesse est, siadseculi iv principium Agaunensium militum csedes prorogetur.
Constantio ita Lactantius de Mortibus persecutorum cap. 8. Constantium pratereo, quoqui niam dissimilis ceterorum fuit dignusque ConEt iterum cap. 15 orbem teneret.

De

solus

persecidionis, anno 303 die xxm Februarii coeptse, et restituta jam Galtiis pace. Augusti titulum nactus nultam suscepisse ostenditur expeditionem, prxter eam, qua Pictones sub vitx finem aggressus est. Eumenius qv< in Panegyri, quam Constantino dixit, Bononien expeditioni si, Batavse, Britannicce et Lingonkwv alteram quoque his verbis videtur adjicere. Quid etiam commemorem Lingonicam victoriam Quid gloriosam ? vulnere ipsius imperatoris
,

prajceptis vistantius, ne dissentire a majorum qui rederetur, conventicula , id est, parietes Verum autem dirui passuB est. stitui poterant
,
,

Vindonis campos hostium

strage

completos

et

adhuc
diversis

ossibus

opertos

Quid

immanem
ut

ex
insu-

Germnnorum
divortio

populis

multitudinem

hominibus, incolu-. quod est Dei templum verolBhisce verbis exordime servavit. Caput
in
,

quam

duratus gelu

Rhenus

illexerat,

lam, quam

et praeter Vexabatur ergo universa terra Occasum tres ab Oriente osque ad Gallias

tur

aeerbissimaj bestiie sfcviebant.

,

Qum

de Constantio

Ait Eusebius scribit supra 4 recitantur. adcalcem libride Martyribus Palteis quidem belli hujus fustina primopersecutionis biennio, hunc facile cum rorem expertas esse Gallias; at sibellum hoc templorum qui-

suo idem amnis amplectitransmittere, repente tur, pedestri ag-mine ausa statim laxato flumine clauderetur, et demissis ita se dedere cogeretur, ut, quod obsessa navig-iis, ex se, quos est, sorte commuui elig-eret
diffloilius

captivitati

daret, relatura

Lactantio concilies, non Galdemruina, hanc permittente Constantw, nisi raro forte, stetisse affirmes. lico sanguine, accedunt apud Lactantio atqucEusebioDonatistx ubi Constantinum Optatum Milevitanum lib. i, Constantii filium, sic alloquuntm

famiam proditionis potitusest, ad id tempus, quo Lingonica victoria vassimreferuntur. Oecidental^mpemojn^ 97 Sigomus lib. Quieta; annum 296 hanc rem ita scribit ad
.

cum reliquiis suis insuorum. Verum hcec omnia

.

i*

.^*

Maqnum,
libello

Precum

Rogamus

te,

Constantine,

Gallise novum ab Aleinde post aliquot annos qua motum est bellum. Hi ea bieme manuis Constant.us Caesar Dioeletianus AngustUB vi et Dio prrefectns Urb.s iterum consules. et Cassius

grenere justo es optime imperator, quoniam de imperatores persecucujus pater inter ceteros hoc facinore iminutionem non exercuit, et ab ut e Gallia nobis judipetimus, r U is est Gallia, Eutropraacipiat pietas tua. Accedit

inierunt, cum esse viderent,

Illati, bostilia

Maximiam.m longe terrarum

ab-

renente trajecerunt,

Kbeuum glacie concretum nact. atque in Lingonas prox.mos

facere institerunt.

omnia

Qno nnnc.o F

Constantius

excitatus.

nulla

mora

****'
m
,

mus

lib.

10,

quo

teste,

Constantius non modo

fuit,

cum

Galliis amabilis, sed etiara vencrabilis suspectam prudentiam, UO a Diocletiani

pra3-

et

q impeno Maximiani sanguinariam temeritatem

et

eius evaserant.
pr
SfftfUndd

ilundum

0116

omnia,qux inUirisebium non commemorasse extenuasse

slianos fieri Constantius
sivit,

Lactantium S5 Suspicantur nonnulli,

eaque

Eu-

atque advolav.t hostes conseadversns camnis Vindonensinm pnt^eque^ta muito post cnm prodnt. Quo ac.em copiam facerent, in ff ni sauc.us s e ad excrcitu pulsus, ac cun.
exercitu promptissimo
.

A~
se

&a
pLlio

oppidum (vel ad i..ren hoatlbuB m terga ,,m auod aliis placet tnstaurato eodeinde.qui, retulit. Narrat

%"
,

J^t

Ss
j

Con-.verum TaConstantino gratiam inirent ottam possuspiea stantino assentarivoluissent, ru,,

si

^Menrclio
^
n.,i

Constantius sexaginta

honunum
per
,

pv nu"-na evasere

cum

fei

de templorum sZus nec LactantiumGaliiis Eusebtum, verba necdevelatis biennio illi fortassis mznora Tisse Jacturos. Siluerint illata vncommoda;caouTdam Gallix Christianis 9 supplicium plerumque averillis

^'fS
pente
;

inBbeni iusniam

recepiss,,

re-

flumiue.

, mornavigiisdimi
r

laxa.o clauca;lo mitescente ._ S sis,obsessiindeditionem

%<7amen ab
'

S
,

dumaU 1'

Lactantius procZZntium, lueulente saUs quod est Vernm autem Dei templum,

Nec multum a Sigonio 2 cap. 2 ^creparum Tabsburgiearum lib. imper.o, ct interea

Guillimannus Re-

itatu

quidem diinrolume srrvnvit, quod

clurum futsse jm

SJb
T.

inauit

sub llomano pr^cpue Oermani.. et Ailemannis

*Wto *"** E

Constanlius, P utropiLautem, qui Vaten-

f^oT^ubraUonln

suam de

Jtebus Ro-

T7^^

p*

to
"

v8S

Cibn;

RKfi

DIK QUAKTA O0TQBR18.

.

ninibus, Aleinanni

ad

Lmgone usque
.

ct

.L-

,:

duos populabumli
obvius

evaserunt.
Cfflsar

llhs

a.l

ea loca

et opniti venerant, viri ia rebus bellicis strenui, , 0& foHi tudinem et

^^.^.
partam
betlo

Cuu.-tai.tius

miasu

ImperatoriB

Maximiani

improspere, mox felioitei ad Vindouissam rursus reali0 campo supra me, pulit, coUectosque ibidem

primo

gloriam ab Orientis partibus aC( Maximianum adjutum venerant, et hic proiwle adversusbarbatros suaut jam bellum atiquod
aggrederetur, sceperat, aut in eo erat, ut illud ut xtes constttutus utpote jam in itinere
,

WOIOBM
I

B.

defunotUB,

morato

magna

strage

adfeoit,

totaque Gallia

Bhenum ultra profligavit Browerus summam annum 290, Alemannicis hisce motibus nec
successissc, scrtbtt, in Gallia tranquillitatem memorat

partter

act

paulo post idem Eucherius

ait

non louge aberat.

Nam

se circa

Maximianua Octodurum m:

nere fessus tenebat.

Nec enim admodum

vero-

auiduuam deinceps a barbaris motum

donec
SP
tCl

in

Gallias
in

Franci

denuo irruperunt
tran-

dum jam
tuadcre vide(ur,

Angliam copias Constantius

aut vagaturo huc simile est, Thebaeorum auxilio si opus habuisse Maximianum illuc exercitu Porro gesta statuisset. sotos Christianospersequi antiquis scriptombus tom.
,

aMaximiano
\.

bella

ex

videtur Fieri itaque ex his consequens Trevirensium etiam Agaunensium et proinde nec 304, Martyrum certamen nec anno 303, nec sequentis initw contigisse sed nec vroxime

HistoriiB

collegit,

Imperatorum Tillemontius operose annum nec tamen ab anno 303 usque ad

gessisse, inve305 bellum atiquod cum barbaris panegyrica apud J nit. Exstat oratio

quiperseseriusid figipotcst,neinEusebium, annis vix duobv cutionem Diocletianxam Adde

impingatur. tradit viquisse in Gallits cujus jussu occisi utriqucdnunMaximianum,
, ,

LivineiumMu.rmnnnosimut
cta,
:

et

Constantmo

-h

Maiipurpurmei tur anno 305 Kalendis Ulorumautem nuncium remisisse ; Octobri mensibus adscnb. 1 B Septembri et CHspir qua fides Actis SS. Crispiniet terea.si partto illi, vivere quo \ianl, eodcm tempore, qui nostros quoque MarRictius Varus desiit, et Crisptmam Zesus^t interfiei Crispini vero Castetlano ad a circiter 287

mperto

mwfflm

autore incerto ordinem Gnlhas, facinora recenset, redactas in barbaris gentibns /,* Rhenum Romanasigna Germaniam, sul illata, domitam non semel populos. Jnde vero ad Madenique Mauritanix Utabitur; 303 acl Urbem aa

ispag. 129 bellica

Maann

ximiani anno
ac

mox neglectam a Maximiano Rempubhcam E Romanam et abjectum imperii clavum adulando conqueritur
ejus belticis
, ,

siletque

ut

hac in

deinceps de rebus causa post dicictam

Mau,
ceret
'

videalur non habuisse, quod diverba^dam.

,

obUus ad annum
1727,

a Martyrotogio Pansiensi dem^ LonguevalUo Galhcanx a anni Monumentorum T a Tillemontio fertur.SS.

Octobris,

Ristoriee

lib.

ec-

aliisque clesiasticorum pag. 461, Victorici Acta horum Fusciani et

postEutropius tamen lib. 9 Breviarii Alemannos, a Maeaquam victos a Constantio Achtlleum.aQa. Jniano Afros, a Diocletiano
101

artyroS

Quintini

prxmittunt sed rurzum Rictio Varo peractam ntartgnum scmlo iu HUtVictorui

:

et

Martyrum Trevirensium

^dema

lerioPersasfuisse,narravit, deinceps et simul et viritim

Carpi.

mox

subdit

\aria
,

bella

gesserunt
notia
co]

el

Baaternia

BubactiB,

Barmatis

Dionys^o, In Actis S. Piatonis, de Crisp.no et Ofcp.m^ ZnHno, ad ActaS- I tade quibus in Annolalis tio

^Zmgal.

Fwianiet

Ul

^ano,
.

IUL

Octobrispag. 20

UaStU.ngus:

Verum aomanis nmbus locaverunt ndentur sp< Galerium et Diocletianum Eutropius proanme rQuare (Gavrxmiserat enim Dioeletiano m Mesopous Narsei victor) a tum morante oyans rcprsidiiB]
:

um

oationum

ingentes

captivorum

(Zues

Martyrea hie nominati

in

wrisimilitei pesB

^Tante S^iatum.
doouidem eodem

eed non diu

anGallue e
.

tempore alqui censet probabtStetibua prajdioaverint: 287 martyno co; s ;,!,, oirca annum aliorumque mulloonatum : sicut ergo horum,

vams

tamia [cum "l gressns, ingenti honore s Busterms, etMaximanus Herculius Carpis,
,

st et

Sarmatisexr collocavit, anno 99

Duoiaitur ^i Vuoiguu* exjam

'

id contigtsse,

em Fasto l'

T^T
;

LnisetkutropioaiuntmemmUusetyt^
dictis consequi videntu?

ZZmrtyrum in

%
;
:

-*- f-

pri-

,_/, iir.-n.humetex-

eruditorum opinione ~ex communiori Nec desunt alia, quibus

X
Z T
,

tum
Iteta eonfir
,

cum mant/re

,y

,:,

2
r;
Ti'enl
SeC

eapedttionm ttm ad pnmv ".!" gZeralis bienni

y

uti ct S. fiu-

cherii

'"ZTlunt autem hxc si Anaunensibus verba i m,ad

Euckerii demarty.
sped. mtur
,

QuTsiitasint.alt,:.. eril >studg,

investtganda expedu

"JSS

M^^Z:^,,
fnomcTo m v"
'

continendas, vel
,.
,

videtur gentesvel barbaras Romano tmpemo subet 8>

m
e

...pso.demtinGaUus:
dHficulter

Zau tZ

audebant, eparveri oultum profiteri tnn tumie vel ad sup,,UmUitum u quequoque ac velut vacarapiebantur vel ad neoem o prorsua .n relidata oie barbaria gentibua hone barD..r in,
: ,

S
a

uaratum <titu> 'petnidem eonvertose.

ad Christianonm

SauLue^&eroa,9perseeulmem9*.

^u1T: iuies,

id credet

,,<^-

aperte indicant,

P*

Maximianus

^S^terlsTPsi.lu-ut^/u.v.-eadcer^
ut barbarorumpe. tamen eamaarma neZZtJobUtus, auorum ,.,., commoverat.Idipsumeliamndetur v ,u , xerotu Uaprosequitur:^ eodem tempo appeUabantur . . 'i, miUtum, qui Thebtei Meximiano ab Orientia part.bus H? n"uxilium

h i"

.,:,

L,,uJa(,re l.tum,

deditua,

tatem

erga st n u ad p ei f armaverat S. qul * uomeu 4 audebant, apaiBJa proflteri

et

suam

J-^-jSS-oA" eultum
'

v , r,

ulili

^
.

DE
AOCTOa*

SS.
,

TYRSO, HONIFACIO ET SOCIIS MM.

vel

J.B.

tum turmis rapiebantur prorsus ta

vel

ad supplioia
velut

ad

decem
da-

ac
in

vacatione

barbaris

primum iv inchoataest, sanguinem fudisse. Horum ego Actorumdignitatemimminutamnoli>

sint ipso Eucherio, sint Cassiano

religionem

arma

commoverat.

Addes et Acta S. Victoris Massiliensis (excusa habes tom. v Jul. pag. 144J Cassiano aut illustri
.i.._t
-

rnen in

#-

o^imtfwo Ainnn

ntiu

digna est taquod apud eruditos fidem difficulter inveniet. Aiunt enim, ut e verbis supra citatis liauet. Victorem nro fide certamen in summo suoillis,

nvwo

vitcB

sanguine,
crudelius
centius
illa

ceteris,

quem per totum orbem maxime per totas Gallias repracipue

fuderat

et

pro

famosissima
cae-

beatorum Thebaeorum

apud

Agaunum

positurus Maximianus accessit. Igitur anno !<10 Victor occubuisse dicendus esset, justo utique serius, cum eo anno Maximianus, redactus ad incitas, vitam finierit inquit Cuperus in laqueo. Quis autem eredat
,

modum

de,

uostrorum plurimis nimis abcv, ut secundum Scripturain Massiliam advenissel impius adhuc impie ageret, cuncta illic erimina ne quid sibi sna cum vita sua completurus insatiabilis .pietati protinus scelerum deesset velut parum hactenus fecisset, tota ratortor
terribilis
, ,
,

factus

nentario ad Acta S. Victoris prxvio num. 24, tunc temporis Maximiauo libuisse aut licuisse cum circa finem vitffi in Christiauos persequi
(

<>,,<,

maximis angustiis versaretur

,

Quis credat, S. ? Victorem, aliosve Christianos ejus jussu necatos postquam a Constanfuisse anno Chrisii :510
tino

bie bellum

indicit,

cent

idolis,

exquisitis

tum

vero

tanta

Christicolasque, mortibus deperire jubet malorum nube oppressis per-

nisi

saerifi-

ob rebellionem purpura et auctoritate prisane eruditorum nemo, quod vatus fuisset etc.
:

sciam, usque ad

annum
si loco

310 S. Victoris martij-

invincibilis sese in turbatisque nostrorum auimis, Victor opposun. B medium Fuelierii esseLue liern M, s. Eu- 103 Faleor egutdem h uusmodt saiv cen-,r W.. ve rba,ut generalem secuh erque tis apte depingant, valeant : id autem, d habeant,pe, dne,sas e,e
,

rium
rit
,

differl

quod

suo

illius
,

necem moce- E

quisquis

illam

descripsit
et

vereri merito

etiam possumus, ne

K^ct^onem

IZlmrZlerit.

pop,do provindas laniatos martyrum non de D loclel ta Maximiani qwdem sed

;

etenm eum tantum

Z^ZZ
,

^P^^frTdeo-

Z"sfere
,

^dZTlddZ xxu stptZbris m ap L

Joset)hum de
isle

ore f (am scribu t Nihilo magis Mamertini me algueEusebJ auctoritas movet, eum DiocletiaTeluZimiani initia, velut Christianis admoexhibent, quippe quorum verbis
cap.
15

martyrum Agaunensium

pag. 335, et propugnati

n ,^K tantum provineiis

,

m,x> qux

aliqua, et de persecutione posse non absurde faela sit, videntur eliam Eucherius, qui eirca medium intelliqi. Dein S. aliorum relalione, qux S.

parebant, Maximiano parebant sub finem seeuh qux

fuent.
>

Quantumlibet igitur

..,...,

_. 0/>/,;v collocandx seculi

7

evindiur

,,,;,.

v floruii, ex marGebennensem episcopum, audieranl, Isaac Isaaevero Actaconscripsit. ;,;, Agaunensium Theodoronarrante lem martyrum gesta, .U.nceral.ScopusscribendiEuchemofuitncper martym dbhomt. ,am gloriosi gesta abolere, memoria,quid verebatur, iempus

nZ

auorum omnium Eueherius itaque martyrum ZlSalvium epistola. Seripsit quidem rei gestx memorram Acteotempole, quo sed tamenne tnternondum tempus interceperat,
erat, atque ciperTtur, periculum

ipse testts est tn sua

S
aZntum

altuleral. Sane apparet, detrimentum

rtpfi*"*

Agaunensium cxd\ faiv principio martyrum citata S. Eucherii verba, vere videri possint tum rem tamen tum S Victoris Massiliensis Acta, attuh nonevincunt, quxquein contranum ipsam Quo vero secuh argumenta, salva consistunt. anno illa contigenl,alia iii ad finem vergentis liquido nondumdecisa. Quiscausaest, hactenus seligatur, talis cumque demum reiperactx annus Eucherio, quantum quidem mihi is esse debet ex Maximianus unacum amaret, ut, illo currente, ordinem Galliis ageret, vel m eZrcitu iter in barbanspugnaturus. rebelles,vel cum redacturus unus occurnL PnAnnus porro hujusmodi non ad reprimendosBagaumusest annus 286, quo Romams

damZmotus arma arripuit,

et

Gallias

Zrtyrum

Agaunensiurn nonnna ,am

Burgunf leaZsreddidit.Annom Alemannos Saxones habmt oHerulos, Francos et Znes,

c/p

i Z

mo martyrum
beatissimorum
.

oomperte sunt
Mauritii
oetera
,

nommn

,1

Zi
att

EMpem,

Can-

vi^r^

ro

nobis qnidem
8unt.P

tSk Ide

VtSZ.ZXiaZ
rea satrs habere

VilBcripta

rro

f^^jA ^XTZoZ^, Afr^yop^as^

inGallias,

C
sed

eauenti

Medio^um ^rciter post e GalUis comitatus^ tempore hiemis, et paucis

arma

ultra

Rhenumbarbansin-

majori

profi-

ciscente

y cm ,.
p

ias

ami

a0se nte Con-

^Jempo

^^

e^hcatajum

, vl/lW ,i>.o_y. Sa-

aut Aetis S.
Viclorit

Mas-

$M$ntit

DIE QUARTA OCTOBRIS.

mianus
oulius,

imperator
propter
milites

Romanus,
in

frequentes

co^nomcntn IhrGallorum tumultus

Ili

.liMI"

J.B.

Thebceos

S VIII. Variorum auctorum

in

Marer-

Thebrci ab
ptisati,

antistite

deinde
qualiter

accersivit auxilium ttiam Qttta Jerosolymitano fuerant ba- Tmirorum *" beato Marcellino Papa Ro-

tyrum Trevirensium
rores corriguntur.

historia

mano

Christianam
-.

Anonymus
probabiiiter

mihi probabilius visa sit Trevirensium Historia, ex supe\J Martyrum

f^ualis

quidem

sub arrais Romanse libertatis innocentiam custodire deberent, inanno autem 291 non Marcellinus, sed Btructi 'sse, Cajus agebat Christi vicarium. h< salutam, Marcellinum nondum Pontificem nita suggessisse ThebaHs, et solum per
,

quidem Thebr-

0,0

D d
n n

ia '

1*."

poterit sur { us disputatis colligere quivis facile hic vel discutienda vel persuntvariorum placita qui Martyrum refellenda; ordior autem ab eo, nostrorumlnventionem seculo xi littems consignalegionem Thebieam, cujus vit : is cap. i num. i ah imperatore pars Martyres nostri fuerunt convires hostium Romanorum Diooletiano ad
,

tioncm Pontificem appellari at mde, num satis orum conformiter ad eorum mentem, qui sit, hxc pro itn gesta conscripserunl Utut habenda sunt, utpote qiue fontenon satis puro
: .

promanarunt,necS. Eucherioexplomhi

fitet

terendas transmisaam,
;

nempe ad Maximianum
; :

quidem probabiliter sic in Gallias, scribit satis nam ista haberi nequeant tamen, ut pro certis

Quceres hic etiam fortasse, quis fuerit Hierosolymitanus itle episcopus, qw Thebms Mur/yressacrofonic lustrasse perhibetur ? Si Joannem Enenum. ii Schekmanno Latinitate donatum, audis, apud nos ad is Labdas, seu potius Zabdas,
fuit
diern
\

Maii

Pi

>'.s,ct

Hymen&i

Eucherius Diocletiani
solumque
dicit,

nominatim non meminit,

partibus
,

ab

Orientis

accitos
etsi

in sede Hierosolymitana successor. Sedit autem ^nab anno 98, teste Hieronymo in hronico
I

fuisse Thebseos; quod verum regione ximianus ipse Thebcvos ad se evocasset ex

esse potest

Ma-

aliqua,
hostes

Orientalis esset

ubi scripsit Euchenus, adversus autem Romani impeni videtur colhgi evocatos fuisse, ex Eucherio

qux

Galliis
:

ccclesia^ no episcosei>timus Hierosolymorum trig-esimns FallUur igitur Enenus, pus ordinatus Zabdas. scrietiam Martyres Thebxos a Zabda baptizatos

Diocletiaui

xiv,

Chnsti

ccxcvm

bens, et a

Maximiano posse, tum ex eo, quod Maeo, quod una cum exercitu venerunt, tum ex
in

auxilium

ximianus

iter agebat,

cum

Thebcvos occidit uti

testatur Eucherius.

Genuinum EuchemdeMar-

scriptor ille ignoratyribus Agaunensibus Opus igitur ista deprompsit, nempe ex %nvit aliunde Martyrum Agaunensium Actis apud

Maximiano anno 291 occisos malim nari, itaquecumPapebrochio in Tractatu$ bapHzatorum Thebseorum tomo ni Mait p laudem Hymencvo, qui secundum Hieronymum mox laudatum sedit ab anno 26 '^e, si tamen reipsa sit Zabda
:

terpolatis

pag.Mb,ub>. nos editis tom. vi Septembris

auctorscribit, reperiuntur. hic Inventionis Eodem fonte profectum est quod eodem *w*r. 107 Deinde non absque iUorumnwi* car}ite dein his verbis scribit illud ex hac re conjicere. riiio qu uurinpossumus et wuo3uu.u- ~:

cnmequentcr;

rauone ra one eodem Romanae Sedis eoden ______ beatus Mnropllns Romana^ nuod U4M1+MO Marcellus, militi* Chnstiainter alia tempore episcopus cousilium ejus m urbe Roma
. ,

adscribenda altervi i. annum Thebmrum L09 Quod denique acl Trevirensibus et Eneno jam Trevirentibut martyrii ex Gestis memoratum attinet, is non plane ineptus cst, ann0 2(J1 pM . lartyrium illigetur etenim ex Tdle- n, ^ibum. CU( anno 290, tempore montii calculo Maximianus ItaliampeHit,et cum Dtocletiano hyemis,eGallia Quamdiu verom Mediolani colloquium habuit. Maximianus, haudliquet \\

^^J*

Italiaversatussit
f

UJE

quaB

illis

contulit armamenta, hasc tos esse confitentibus, eorum salubria provident rauooue neoessitati

ab episcopo Hierosolyquirentibus, seseque baptismum initiafidem Christi per mitano ad

rtassismenseSeptembrianniproanmesequentist f copiis,in Galtias n-did ncque Roauctis interim kVpes Mediotano Treviros euntibus, ut per

manis

munmenta;
nos bellum
nitatis

conjungentes, et cum eis cruliarum principibus patientiam mortis susoipienper cera Domini cusociorum numero adaucto hoc modo
,

nomenin

Galliarum Chnstiaut, quia contra suscipere cogebantur, ipsi Chnstiaboc venerarentur, quo se Gal-

er qua Agaun Graias Valesiamque, in instituerentinusitatumfuit.Maximianus^inicm, dtuttus Mamertinoteste t iniisdem vestigiis ritn Italta n rerenonsolebat-.sedo

'

locumdarepotuitsummatum temportsRomaNe tanimperii quies otque tranqutllttas

ni
j

Mamerttnus t harhara natulura qnidem, inquit attollere, quod yos ; tioncs audent animos

mm

tes

mulata

sibi

passionum praania

adquirerent.

Ve-

rumscnptornoster, dum interpolata secum hic ipse puAaaunensium Acta sequitur, * enim non mdetur, qutn, dubium t suscipiendum m traUns on Thebxos milites ad bel-

Martyrum

teriora imperii fiduciam maff is in vobis

se

vestri secej

is,

qumimmo
et

ipsi

contemui sentumt.
illa

quod cum relinquuntur. At

pertimesount,
,

alta

mo-

rxobstat eadem

coactos fuissescrd,, tra Christianos bellum Bagaudas in tnterpolatuiMarty-

Juliianm
Trei ,

291 ia:

Mamertinipanegyr.s dv Mawimianoin Qalltts, imoforte

adversus

rum Aqaunensium
Uaat

; 1* cZfccumsit, sub eumdemMartyrum

:

luod cum

Actts diserte eopressum sub onnum 286 a Maxi,

ihfel-

secundam annoMim ff* J% enimnonnuUa^proptergusesertushabtt

>

Verum neque

satis

Trcctnsquippesedem/u, certum est, panegyrtm suam

n
:

verbis necc rum ccxdem contigisse, ex ejusnam ante annum eTefrursummulto serius neque hujus successor 296', neque Marcellinus, jam Pontificem a Thebms conMarcellus, quem occupavit. sultum ait, S. Petri cathedram apud Calmetum cap. 108 Acta Trevirorum

.n LxvioadActa Martyrum ^aunenstumt^m enu

it .

MeT^inquitCleusmCom*

L58, qme Mamertinus Selt pag. 333 num. adversus '/ rebellio Ormies Persa, venit anuc ocxoi, ut si qnam,

fr^em
censet
referre

impegerunt. Anno m28 in eumdem scopulum Maxiquiunt,

DominicaB

lncarnationis

ccxci

;:r

Varanem, TUlemontius , exorta est, non potuit Mamertinus

,

mcsc Juho

Bpatio^emotus.P^*nAn

r^^

^e

ter-

, ,

'

358
AGCTODI
J.

TYRSO, BONIPACIO ET SOCIIS MM. et 111 ZWpfe. <W? rT*o77m etiam citaio. loco citato. Hanc ctiam a tumultibus bellicis numero futsse sortbtt tum m. Mft^etoos * rarom<m immrttonttus Boman. impeH. ?.*_ ,1 Trevtrenses indiqenas Cnrisliana sacra secian..< o..-._.-... ./ i tomtem /ortassis mdicavit Euchertus cum eotem

DE

SS.

U**

,,(,
,

m*..

poreMarlin-esAgaunensesoca^.^U.uoMa.
;'<?c*?s

^'^*^^,?^^,
11013
t.si est

Ricliomr t assullibus non excipiendis mo/ui , jeB

si ~-

^ iarMOW

-.

gentibus data.
Panciro-

Velut vacatione barbaris /fc quidem anno 991 utcumque fasunt. veant; ?nagis tamenobslant,qutrnum.5Micta
Jiisce

particulis

dubitabile, uuuwj

quin, vj....,

juncti j
potentiae

Thebani
prffifeeti

materialibus armis
illius

contendere vellent,
Riotiovari
satis

jjoi

lui /egionem

inlcgram
con*MM*ue,

Trevirenses auxerunt, ita et Thebxorum xquomamilitum Treviris occisorum numerum is pag. 34 wrsa Pancirolus adstruxit jorem

UtiUt Martyrum suorum numerum

ultra mo-

Romanorum

dum

resistere,

et

etiam praevalere

possent, prse-

sertim

cum ipsum Romanorum iraperntorem quas habere pntuit Cfesarem cum onnibus
,

Thebaearum Notitix imperii Orientalis duarum uni Secundx Flavide legionum meminit, quarum ConstanticvThebxorum, alteri vero SecundacFelicis Valentis

militum

copiis,

a solis

civibus
fuisse
,

Trevericis

diu

multumque fatigatum

Thebaeorumnomerterat
aliis,

hasPanci-

rolus existimat duabus

ris altera

quarum una TreviAgauni occisa sit, successisse, nimirum

$

Romanis ac in In mentem id tlli veGallicis leg-amus Ilistoriis. pene Trevirens&m nire non potuit, nisi omnem sacris tum tempons imbucivitatem Christianis rei crediderit quod, quantopere a

tam

fuisse,

TerticC DioPrimee Maximiame Thebcvorum, et prwterpreedictas Nocletianie Thebaeorum t quas t

titiae

rx

insertasvidebat. imperii Orientalis pariter suceo pacto legionem Thebsearum Factanefuerit labitur Pancxroin eo cessio, non inquiro, Certe geminam Thebxorum legionem, attelus

statu ab,hristianceseculo nx apud Trcvirenses dictum est nec cum ns, horreut, in superioribus ea componi facile potest ause tabula asscrit , nonnulh, qui et inter optimates enim teste, erant caucolerent at qua tandem de
; :

Christum occulte

sa,si civitas universa

quod

ram Aqauni,
tuat

cumsuisexeadem

oue suum pro fide efjubcram leqionem sangumem anUquitas credidit HancporJeomnis retro Const^ prioribus fuisse, utpote a

M f ^' dumtaxat commilitones, fuisse, unamque

1

staTreviris alteram, trucidatam cum suis, item Bonifacium Tyrsum enim r us legione, qua

e-

ChrisUams rttibus palam E huic subscrtpsit bneeraf addicta ? Erroritamen civitatem ad martymum nus folio xn totam etiam Browerus properasse, testatus subscripsit P num. 76 paulo Uberaad annum Christi 286 apparet, non ^escrupulo. ut
:

Uus; quamquam,

* eSm
nensi

tneutram
Hbus

temporum impciatotioet Valente posteriorum ratio abunde

xlmiana,

Porre habet num. 79 mant multitudinem tantnm. ex.st vevi excedere re

:

qm *******
il
i

conscriptas, ipsa temporum pmma Maobest, quo minus ostendit. Nihil vero Dioctetiana fuisse credatur, vel tertia

se tam immnnibus suppliciis reputant; discent veteres, sl secum

obtulisse

Lugdu
facta
,

Colonia

et

in

_\sia

reperient

exempla

risqui
lf

deletce apud Agaufortasse contendat, Thebceorum legioni, nlibi Christiance fLterlrem, vel saltem alterutram

omni civitate ubi Christiani ex ut tribunalia oppetendas circumdedere mortis etiam a mtftoo pnesides c territi multitudine Trevirenses qutbums deVisterent. Christianos
,
,

manu

alii, fugitte* e

Maxitniuni
catlrit
;

^rn^r^n
11.5

Afcscio

busTrev*remibusS.Se?unmmt

MaHyru on r p^ incuriam Browerus

ianufi

Ihoweni*,
contra Carausium unno 28(
(,a//ia

mem,
lo

factt

vepiscopt.

sibusfragmentumaSrrmondo

**
tus,

hoc
in

^%:: p p xr 00n*re g OUJUS :r reXe

c

P^"% ^;
A
nulluB
b.s

iyrio us J

Agaunen-

eitu,
.

ondon ostro edilum,cu.

periit,

dum

'torum
SUetam

Ma^rum
qua
in

s*
.

^^ -mo
san-

haud modicam pi lui tnllendura e matur* .. qus Kheno secundo erain Carausium. In nih medio .eban^ Jyr_ quarum primam du
,

^ -*
^
J

5one

evwit,
ai
s

cum

injustam J

L,
fra
:

Secundus et Bomfamu^ a^c.u. Haque l^rsus et Bon

cohor,es

nduaque
,

judicaret,

BUper
61
11

;^ -'^eJ
S
,

m-

Trevirorum

^ ec iugustam mgresai

iKi er esce-

t ret, et odio

ToTpVos uSnte, eatenus P^P ^^^ olligerentur

consuetu^nis

eligerentur
electi,

ex

*^'^J2to u**^ M
serie*

mia num anno 886

M,m 6,7,

m ^X^SSVallto-W*
oftm.na rs*-0 " B pad s P'
susjnc

Paseionis eaLpliouit.

\ m

S '"" ga rebellanlis c

;"rr

e
*

hantur e xS.Aviti
triverat,

quamin belhonis

srusadduHusesr,,,^2^m* 0** Romana m

ius
:

fiann.;

Ba rerum oum tumultum

et

ru-t.c'

citassent,

fact.on.

_su ft

^
'

JP
s

Maxiraninum

^
con _

nomen

llcr cn,ium

c-esareu
.

misit;

et BteB domuit Sl C per Maximiano Bagaudas. & P ._ inprolritos a g

-

partem

r-WJjSS & _V
1

A gitEutropius: Post
sius....

DIE QUAETA OCTOBRIS. innumerabin hc tempore etiam Carau- cum

esse
ccepisset,

359
consorcio,

duce

videlicet

S.

ACCTOtt

cum

suspicio

consulto

Thyrso

cum praeab eo odmitti barbaros, ut transeuntes ditaret, exciperet, atque hac se occasione da
a

Maximiano jussus

occidi,

purpuram

sumpsit,

Thebaea beati Mauricii ad urbem a facie Maximiani profugo sub Incarnaper tres continuo tionis anno Domini ccxci caede per praefectum impiissimum dies, cruenta
de
legione

J.B.

et Britannias occupavit.
,

exiorum
Seeundum,

numrofaitu
S,

jam mo114 Altcrvero error in eo situs, ut quod S. Secundum SS. Tyrso et Bonifacio i, nu modo tabucom u em tribuat Secundi enim non non meminit, sed nec Invenlioms plumbea
:

coronas martyni pro fide Christi Quorum constantissimis assertionibus attigerint. in S. Paulini ecclesia et in corpora felicissima Felicem ipsius cripta undique per felicissimum

Rictiovarum

la

occisi aucior anomjmus, velut Trevirispro fide Secundum Ventxquin imo Gesta Trevirorum S. Praelati sunt milim occisum, diserte affirmant. duces inquiunt cap. 7, huic legioni autem, alter Secundus voduo, quorum unus Tyrsus, legioms pnmipicabatur, et Mauritiufl ejusdem nomine Secundus ordine et

Bonifapra.sulem sunt recondita. Contra de S. scribit auclor libelli de Succio ejusque Sociis ita Qui vicessoribus S. Hildulphi in Vosago cap. 1 populis libus mandati bustis a Christianorura
:

rabiem

pertimeseentibus
curricula

gentilitatis,

post

plu-

rimorum
jacent in
ptella.

annorum

honeste

recouditi-

quadam

basilica? sancti

Maximini cry-

larius:
apu.l

castrum, martyno xxvi Augusti, quo il- * fortassis * vitam nnivu, die jvi ****> vifcam tinivit, *c .1 D/vmtii>i ArJn item et Romanum, Ado itp.nt. P.t

quorum

Albintimilium,

Italise

lum Martyrologium

Usuardus Albiniimilii in Liguria inlnventioms sanctorum itm Browerum,quod

annuntxant.De-

nostri Et hoc peractum beati patroni cui quidem auctorx prse Hidulphi vi-ilantia: Idem /_i** -w Friderico suue/u rnaerico saltem potior fides habenda est. .._-c i,'nf justo senus, ad i\_o//_ vpniixquoque Browerus refert, licet pone annum 75S num. 160. Interea inquit Euangehcellam, a^dem S. Jo:.nnis D Hilarii

ptw

i~.

B Martyrum

Historia ut Tyrsi et Bonifacii, ita et tamen Secundinomen expressum invenent, non palxstram, alque propterea hunc illis Secundi addident ? At ut ne socium haud salis prudenter monere ipsum debuerat id inde concluderet ibidem memoratum. Itaque e
,

staa

nomini

saeram,

pontifex

S.

Hidulphus)

fundaraeutis

novam maximis

impenais exsu-

seitat;
,,-,

hue, simul
D.

pum

Maximini,

maturum fuit, celebri pomtum trecentorum raarqueis

tvrum Thebsea.

legionis,

Bonifacius

ohm

Mauritii nomen

S.SecundusexMartyrum Trevirensiumnumero

punqendus est,cui non

nisi per

errorem aBrowero

venerandas it-iiqu.as intert, ,iux militiffi fu.rat, Nieetioque sepultura cum Agricio atque eas ommum Thebxocomrauni afficit. Ut adeo non
,

vero fuisse in legwne lidetur insertus. Secundum, quorum alter Albintimitn, Tkebm

Geminum

rum mililum

in S. Paulini

corporab.telxx Treviris passorum intulerit sed Tyrsi tantum ccdem

;

Trerins

alter occubuerit, sicut

dem

qwm
quot tamcn
uci c,,!<

Victor fuit, idonea ratione potesl, oredi xtem absque

gcminus in eaquidem facile quiscomminisci

ejusque Sociorum.

Ad Thebxos

milites in eccle-

TaS

zn tempus Paulini sepultos revertor, et translaUonis a S. Felice xnquxro. factcB eorum 386 S. Felxx Trevi\\1 Ab anno circxter

nondebet.
118

Porro verbis num.

113 citatis

Martyrum
Bro-

unitin

probab

^d.licetmimmecerW erusunacohorlr,lr,nui,
lvnl
sll<ll

Thrhvorum

Treviris occisorum

numerum

etiamnumprxrensemrexitecclesiam, cuicum Thebxorum in S. Pauhm eccle. essel Martyrum

mm Mm
aS

<r*n,la-

robabiletamenutcumqueapparet;le-

qw emm
Htes

unde cohorfMumtnmihU Gellio, distributos effiattur. ToHdem 060 arciter consUUssr, bl(S
.
.

sententxa integra, ex S. Eucherii in decem cohortes, teste 6600 numerabat,

my

Trevxrensxs ecclesxa sZmtranslatxo contxgxt. Inde Franctcis motibus ad partim V artxm Ithaciams, proxune Innumcircxter 388 agxtata fuit.Anno
venit,

Valentxnxanus, exstxncio subsequenti in Gallxas

jam Maximo,

inde o Trevirisprofideoccisosfuisse, cum Treet Bonifacius Ule /H quod Tyrsua *auo divisis verosimxlxter ex
ntarunt,

proba-

pacemque mnt <Marco. Francorum ducibus. PostMamiro et Sunnone xmperxum; ximum Eugemusarripuit Occidentxs pais

m cemcumiisdempepigiUdeniqn
circa

Francos

bello

aggressus, brevx

annum

Zo

xlle quidem prope pontem MoselLv, Martio tentoria fxxerxt. Bomfain campo pnus trecentos comites fuisse .credxtum cio autem Paulinianorum corpora Marlyrum Ut quam semel auctore fuerunt, ut ex citato non

a Francxs prxmumvastata 399 Tremrensis dvitas

fuit

copiis,

hic

utnonnulUauctorestradunt.Horumxtaque v
probabxle adconditione ronsiderata, quam Felicem eccle* existimo, S. nns ,Jrl ,,eOCOn,
,

temvorum

modum

'

Z^<rr..rprxdictOrumrrl, r

SefZioris
Lu
;

spaHoA

lannum

889 xnteret

coliaitur.
,,,,,

His igiiur

si

totidem fere

cum

S.

1 } 1*0

fuisse translata.

eodemqur Neque enim multo sertus

vsapnmum
xsta

mhortem universi
et

ZmCassio
,;,,;

Addit alteGereone, quarFlorentio, tertiam

efficxent.

Z7slatiofigipotest:concorseni
S.
..',
.

Felicempaulopostr^n,,,,,

,,,

Gatlias pervmxssequod taZ vTctoreducibusin alxbx dxscutx

'

probaMtatis gradu gaudeat,

'

;
'

;,,.;
:

imvusS.Felicisinlthactanosardor episcoP xs,quxseaS. adeo,utHssolum

,'

umone

seporarent,

cc

PQt
""<
rir-jl

,S

Pau.jni
a.i

,,

(1

n7emdam retustum

lUorumque Martyrum sub spassorumcorpora,parttm in partim m pulcn,,, Moelll /lucUbus abrepta, partxmper campum congesta,

Z
.

em
f

."

Lmeris saroinam

it

el m S. I aultnxase *m*se, ^r ;:.,.. sese

abjecsse,

^uLhincindeaChm,
f

rant Gesta Trevirorumcap. t rumcorporainS.PauliniecclesiamaS.Felicepost

^--^
^\%fjf^
_

'""

1ZZ

,,,

anno-m

annoec o,celeora m
i l
,

vel seculo gutnto vun

ZodZ fuisse translata Friderieus cap.

et

Sgenera-

,,

,i

OUMUfll

10, pi

poram

teribunt

populus
Octobris

^at

doctrinis, ut

W Tomus

Trevirorum

adeo

eti.m

fehcibus poste 8 fcliciores,

ggt-J ^Zi^iamtra^c^^


360
AliCTtiAE

num
citer

J.B.

TYRSO, BOXIFACIO ET SOCIIS MM. rum moles, a?gro nixu, ceu pigrior inccdens D 110 altero vero,ipsam ecclesiam biennio cirenim jam Mosclla, et summis undis puniceo oolore paumite fuisse constructam cesserat

DE

SS.

tum saltem annis aliquot episcopatu Felix. Colligitur id ex 4 Epistola Zozimi Papx ad Africanos apucl Labbe tom. 2 conc. col. 1561, ubi sic loquiturPontifex: Vetus Lazaro consuetudo est inper multa concilia ra nocentiam criminandi sanctum Bricium coepiscopum nostrum Turo:

latim nitescens, passuum decem millia sanguinolentus iisse proditur, usque ad vetus et augustum sacellum, quod Martyrum appellatione celebre ante Noviomtig-i Constantiniani ingressuni, devehentibus ripa dextra, hujus me-

moria

oladis,

sese

offert

videndum.

Antiquum

nicae civitatis

di

Proculo eodem sententiam calumnmtoris excepit. Ab tyranProculo fit post multos annos sacerdos,

Massiliensi

diabolicus accusator inventus est. in synodo Tauriui oppi-

hic habes sacellum vel Martyribus et Trevirensibus sacrum, vel certe ab illis Sacellum

augustum

Martyrum appellatum. A quibus?

linianis?

Num
ejus

a Pau-

Aquensium nici judicii defenM.r rivitatis penetrabile contrairet afflicto in ipsum

sang-uine
innocentis
:

cum
sa-

et

Sociis? a S. promiscua Trevirensium indigeNum denique a narum tertio die occisorum mulHtudine? CenseBonifacio
et

Num

pene recerdotale solium in eo hactenus umstetitque irrupit spersum staret lmbra sacerdotii, donec tyranno imago patroni sponperii; quo loco post internecionem damnavit. Scnexuit, et propria cessione
te

a Trevirenfortasse quispiam, saccllw illud istud nominis invesibus Martyribus universim

bit

nisse. Sit ita: ve

se

psit

hanc epistolam Zozimusanno

117

tyrannus
et

vero, cujus verbis

mox

citatis

meminit,

cujus

Constantitempore LazarusAquensibusprsefuit, et anno nus fuit, qui anno 407, Gallias ocvupavit, transmissus 411 Arelatecaptus, ad Honoriumque Zozimi r, capiteccesus est. Itaque secundum usque ad Constantim tyrana Taurinensiconcilio 107 anni multi nidem, id est, usque ad annum imo forteneuno fluxerunt. Atqui paucis tantum, b etix nt/egro,post Taurinense conalium

tando conditum ? Quando sacellum dici ccepit ? Certe posteaquam Martyrum Trevirenscm falso credi cceptum est, omnem fere fuisse Christiacivitatem, Maximiani tempore, redunnam, et tam prodigioso suorum sanguine Mosella vel ad tria milliaria decolor
dasse, ut
ierit.

haud E sanguine tinctum fuisse, Gesta Trevirensia,

Numagum
in

usque Mosellam Trevirensium

magnxhac

re ftdei,

prima asseruerunt

et

TrevirensiumMartyrum muttitudinem xdtra modum auxerunt. post annum 121 Sacellum porro Numagense
ossa 1071 quocitius MartyrumSan-Pautiniarum ab iltis Martyribus nomen detecta non fuerunt, tempons ex eo liquet, quod ante id
accepisse,
ObtiteraMartyres suos omnino pene ignorannt. Actis SS. Fusaani et tam iltorum memoriam ex

se

* n

uuKlem episcopatu ex communi eruditorum sententia

ces-

saltem atiquot ante annum sit atque adeo annis S.PauliniecclesiaMartijrum Trevirensium 407

collocavit exuvias.

Victorici,ex
scio quibus,

Hymno

Normannicx

neS. Paulini,etex scedulis, cladi ereptis,ut cumque

apud IX. Sanctorum Martyrum

Treviros cultus.
una
infinito
licet,

et non alns resuscitarunt. Hismoti documentis, investtgarunt; certe suorum corpora

Martyrum

non alia Inventionis auctor gestx xquali, de sacello Marqueitli, licetrei Numagensi innotuisse videtur, atqueadeo

enumerat

Sanctorum
Treviris cul-

C-

ex

parte,

inqy.il

Honthemius tom.
7:3

OProd. HisL
veluti

tum varia
indicantmonu-

numero Trevirensiura Martyrum

ex
alia

Trev. pag.

^JngentajUo^et
sano
traditionis

tvrum exstitent, vet tum temporis ittud vel nondum dictum non fuertt. NumaMartyrum Sacellum Trevins milliari Germanico tant
qumtertia
abest
sit et

dubitare

vicissim

menta

removidetur, quod inde a reguliB conforme Martyrum oss>bu S ; simis temporibus aliquis erypta Sau :l BBXeis tnmbis, hodieque
.

hodieque compicuum celtum istudexstitisset.cum superstes esse debuisel, cladi

hic si ante

Normannorum irruptionem

sa-

atque ipsam majorem Pauliniana conspicuis, cireumdantibns recluduntur) S Paulii.i tnmbam <"-' qua in re illustm^mo eulfue eAibitue fuerit: oultus exhibitus assentior r p ropense aseculoquarto ad finemveigente,
([1

Normannorum tucutenMartyrum Trevirensium memoriam fusctame ttiusconservasset, quam Acta SS.

^rumeymM^

peregnna,et ctorici Trevirensibus PauUni ^tervet^es trita, vet Hymnus S. ~..~ tibros delvtescen monastem Ubros aetue^n,. monasterii

paucorum ma-

Xs
j

fforreensis Eorreensis

uW*

potest sed recenTglturprobariMartyrum cultus r

,

rultussaltem

Pautini aTeorZ ossa in S.Felicem,

,

ecelesum probadi' supenore intulisse S. ex anttqua verosimile fit Ti inilium sumpsisse, ex tabula plumbea traditione Trel7renslum nominumusaue ad

^^^ J-arilt
postenor.

H yrum
;

San Pauttmanonum-

, ,

C hnstt

8o8

aO eo

eimerTsaureis Martyrum

'gXatcero fnemaratum demB '

B

sic habet

Pa|)liml3

Anno ob CathoUeam
:

.. lll

fl-

SrtSSM
viden possint, sed qua

^ufr 1- --^^i^ jj-jgj

^eaon,,,
,,

ivit ,

etf ractis

'*"
lx

* * it:z ut ZrZ^biavideridebeat, velpenitus eUam

*2tt2&

Porro ea

sic

sa

K,len

,,

Xaeull
m Xrev.r"

Peliee

Inearuati Septembri an. ec.ev elarifleaus a 8. magnifiee ;* Phrv^ia translatus, cujus pv Phryg l

e^

u( tacellum

^f

\,unagevte,

adannum apud Broverum

pTjebere
cc?pit,
int or

inMcium Primum hujusmodi mnu

oceurrU

m^
truncato-

TTietiov

, SrpopSlua ^

-I ^aao^et^ee.^loriam
,^

et

eoro-

.^

congeatas

alte

DIE QUARTA OCTOBKIS

aChriA poreinSan-Paulinianaecclesiaconsiderat invocatos habes verum ouse epitaph sti fidelibus
t i
:

361
41 (.111111
.

alia

num
ret ;t
i

Archiepiscopi nomen ante seculum nocain Occidente rarissimum, suspicione non

:
.

J.B.

fides

et

antiquitas
cineres
in

qui iUius auctor

humiliore
,

Ferunt

cura B. autcm, inquit Brouwerus supra citatus

:,

Seculo septimo

paulini
servari,

sub

odeo crypta
id

ris

Martyrum

octavo viguisse TreviThebxorum cultum, probat eorum

et
,

rl

pro teculo
vii,

(jnidem

viii el ix

eo-

minime dubiura sit saxum (cui mox allatum epitaphium iu moinscriptum fuit) ex tabulis, sepulchvi Amalano compositis Caroli Magni aevo ab rem
quo.l dixi,

marmoreum

in S.

et S. Bonifacii Maximini monasterium Medianum monasterium per S. Hddulfum ad qui tum sancta translatio, assertaque ab auctore,

rum
ttom

iranila-

( littt;

rx aurcx

Fortunato

Trevirorum

antistite

cinenbus
;

sa-

cceptum sed opere cris eo transferendis exstrui Fortunatum jam exstrucUim necdum perfecto,

quem

adeptura fuisse B. Paulino pararat, ipsum

quam verosimiliter prius aliquanto scripsent, Nec-enim 1072 tabula plumbea reperiretur. anno Hildulfo verosimile apparet, partem eorum, a S. obtinuisse tum temporis relitranslatam, cultum quam vero partemjam olimin SanPaulimanam cultu /ucryptam per S. Felicem translatam, sine
;

rSS^ ^Ve^m
varet
:

epitaphium

illud

utut characte-

isse

res haoeat scitos, et rus ait, blandientes,

inserit

ipsa vetustate, utBrowehaud tantx antiquitatis ap-

numero etenim S. Paulinum martyrum quidem de S. Paulino quorumdam quse

;

opinio

hauditapmdemnata

desancto prxsule inter S. Hilarius

risiis editis, in verbis invehitur

testimoniis satis

necanliquiorum congrmt ;quos Fragrnentis, anno 1598 Pain Constantium imperatorum his Ipsum (S. Paulinum) osque ad
est
;

hunc porro cultum seculo vm et ix adNormannorumirrupHonemperseverasse,suadescnptse, et dent titterx aurex in cryptx pariete ex hominum conspeTrevirensium solticitudo, ut incursione, tollerenctu, imminente barbarorum nequasacriscorporibus irrogaretur injuna tur, aNormannica gente Quivero illatie Trevirensibus magnitudinem et immanitatem, tum cladis tum
usque
:

cujus subsequentium annorum perturbationem, mimme profeante memini, attente perpenderit,

cto

B mortem

Lxiuis releg-asti. Christiauum quoque nomen Hilariusscnbit, non velad mortem defatigatum, Trivirensia ancapitecccsum. Inter Calendaria edita, solum ulUmum tic.ua, ab Ilonthemio

demutasti

exiliis

et

fatigasti

extra

cultumque ad

memonam mirabilur, Sanctorum deinceps retectis nihilum recidisse, donec

pnstina, imo majoseculo xi eorum corporibus, ri in luce sunt collocati.

I

'cZdsecuUvnexeuntis
tyrera

fuit, S.
,

PauUnumM^
martyrem

ejjracia Vix Martyrum suorum corpora, licentia S. Paulim nonsine archiepiscopi Udonis

jtro
,

tecvlo
.

yp|

Pauli-

nominat

pnmum

quod secuh x

fuit,

lOllcanomci, crvvta repererantsubannum

:

qum

ntunu nmpliatfo,

reliqua vero nec diserte Confessorem,

longe quidem a vero abit nec confessorem. Et cum ^nonem u laudatx inscriptionis auctor, 29o 5. Paulinerus autumat, secutus, anno quippequi sub am, nimortem illigat; Operivero ex Eieronymi Chromco
vivisabierit
:

adrevocan^^.t^omovendumqueittorumcultMm ceanimum quapropter tum Udoni,

appulerint tum ipsts S. terisqucTrevirensibus Optimatibus, coUocanplacuit in primis, ut PauUni canonis ordi Martyrum cotj^bu, dis commodori Tnven ut cap. Snt tus cryta ampliaretur,

suo.finem imposuit Regino episcopum verosimilius

annom

ut

znsmad
,

lionisauctorait.^

cura

sicut

^dmmus
;

Alberonem,
,/,.//,

r Yide Mabillonii acl Epistola, ipse testadict Prxfationem sub finem) antiquitatis versus, sunt tatur Neque Majoris cavos San- Paulmianx cryqui Broweri wtateper vUe fomices deductilegebantur V Patntiusque coh*Quara bene pontifici Dux,
:

AugusUA tomum 3 Annal. Bem

latione,domno nostro ut cripta sanotorum usque prinoipibus placuisset, corapetenter amphhca-

^perraisericordiaraDeihacSanctorum.e^ hu archicpiscopo Udoni

collocationi corporura terra, ex eouecesse fuit , ut plurimum AnUquum cor-

dem io o purgando auctor porum Situm Inventionis

portaretur.

^ato^.Fracta

rent,

Gallica Palraatius,
sus,

Thebsa
,

dat

agrama Tyr-

"
rat

cap.
,

2 ^

-1

i^itur cripta

mventa

mnt
1> -edi-

Ducit uterque suos

cerdos.

et

ducit utruraque sa.

^aTcofagum S. PauUni fuerunt B duo lateribus ejus apposita vero TnempeatquePalmatii) quatuor

sex sarco aga,

et

S, Pelicis

tcquiorit

pa-

riter xvi ;

121.

Eumdcm

hasequioris xvi characterem

bet S.

epilapluum, guod PeUci inscriptum

Bo-

memoratadannum^ etse^
S.

his
r"

? pra
:

verbis, Hic requiescit hanc acUiepi S copus, qui

,,lta sepulcnra

Martyrum ;

Felix, eccles^am suTheba^ legiotus

** ireMro

S^-ltotidem
fueruut locata.

""fi
i

ter
cUserte

Paulinum a Phryg.a eosdem Martyres martyrem

loeantium

mdustna
sarcofagis

HJ

o
,

-Po^-^ W
omnia
ut
S

taov

sLXsuper
'""

binis,

"'^;

11

^
ex
qua .
.

ZX^rn
tere a

coUocavit.

*vi

suspectumJ^Ujn,^^

^JJ^J
annum
664 i>an

Nam

et

Hic

S.

PauUno

7TZ ema*
>

xpressum

exluict,

juncla.a^
cibus, sic

< tu0 reorumtumuH,ad"W%

fuissedevw,

";
'

'\J.
n:i:l
,

;
',

JfM

'

,,,U

NutZnL,
rum
vitio

Trenrensem

Pnvileqio, quod circa

<?%% ueoaa
Maxwum
Pau-

unum ad
collocala.

Hontne nuncupalum, susptcatur ;et Weomadoet IZsindiplomaPipini regis, guo

eryptm latera n ss ieonj pedum S.Paultm vero duo ex adverso

Trevirensi Egelbecataeara i'<'< ^medra 127 Udone> f guogue Ma, is egregiam lus excepil
.

ecclcsias S. Zclesuv Trccirenst sic observal mter anno 761 canfimuU.

ftJJ^

uSZ

3G2
AULTORE

DE

SS.

TYRSO, BONIFACIO ET 80CI1S MM.

Henricus
nis imperatores Henrico Aucupe,

J.B.
et

oratorium

ab Egelberio Trtvitemi
op., contlru-

virensium cultui promovendo symbolam contulit. Rem refero verbis Broweri ad annum 1088 num' et con1)7 Substructum etiam boc tempore secratum ab Egelberto augustissimum omtorium Martyrum Trevirensium, quod in D. Pau: , ,

no

1084-

compulato inter hujus nomi- D quartus anRomse coronatus est ab Antipapa GuiIII, alias,

berto.
1LH) Sub eodem Engelberto, Trevirensi episco- ^giudam * anet0rn po, S. Paulini basilica combusta fuit , sed dein U ejusdem ecclesix preeposi- cu\ lut mim Adelbertiet Rudotphi, torum, industria, minori tamen amplitudine in-

clum,

istic lini coemeterio insigni religione supplicantis

assiduo

tum aggestis sacrorum ossium populi venerandum conspicitur. Atque hoc ipacervis
,

sum

religiosissimum illud Trevirorum sacrarium a bonis, hac nostra est, unde tot, tamque exoptati Martyrum cineres deprompti, memoria, sanctorum Europse in remotas tantum et extremas

staurata, ac

non

demum ab Eugenio III, Pontifice maximo, anno 1148 denuo consecrata. Neque vero nulla tum quoque temporis Martyrum, Treviris passorum, est habita ratio nam et eorum honori
i

oras perlati

immensitatem, quam vasta est, Arabiaeque ac Persidis extrema non lougi.-simo marium cursu circumvecti
sunt
,

sed et Afric

consecrata est crypta S. Paulini a Balduino, Cse-

sarex Palxstinx archi'episcopo,et eorum

inyn in altari S. MatthicV,
stolis et

retiquiee

tum

in altero, SS. ApocollocatcV fue-

sine ingentium testimonio miraculorum,

Societatis

patrum

Joanni Baptistse dicato,

Jesu opera , studioque iu Japones non solum in ludiarum deserta peut Trevirensium netrarunt. Unde factum est Galliarum augulo delitescequi iu Sanctorum

Chinasque

runt,utF?Hdericusdocet,de S.Pauliniecctesia cap. 23 ita scribens : Ipsa vero die (pridie Kal. Februarti) conseerata est crypta et altare in ea a supra dicto Baldewino, Csesareae Palestinre archisanepiscopo, in honore S. Mathise Apostoli ctissimi Paulini episcopi et martyris, cujus corK et in hout diximus, ibidem requiescit pus
, , ,

bant, alio in

orbe nunc etiam

prajcellens

memo-

B
guod hodteiiut
in veneratione
ett.

ria viv.it.

i:s
iltud

oratorium notante Honthemio Porro magnaveneratione est, quartoprsesertim, in

,

nore SS. Martyrum Thebeeae legionis.

Tum

vero

Martyquinto et sexto Octobris die, et vulgo copiosas rum sucelluiu duilur, verosimititer ob Browerus verbis illorum reliquias, de quibus Verum unde illcV eruproxime adductis loquitur. iltate fuerunt? Lv, et quando indictum sacellum auctor nunu %2 et seqq.cumjam Refertlnventionis
in eo essent operarii, ut egestam
dc-e

positarum in
:
:

illo

altari reliquiarum seriem clau-

cryptx amptian-

causa terram inpaludem quamdam efferrent,

esse,

Et reliquiae SS. MM. Thebie* legiodens ait nis ac post pauca ita prosequitur Ipsa die consecratum est altare in dextro latere monasterii m quod dicitur Novum versus Occidentem Apostolorum, et S. Johanhonore omnium SS. nis Baptista?, cujus enumeratis reliquiis, denique Et reliquiae sanctorum Martyiterum subjicit
:

os

quoddam inventum

quodsangume mana-

rum
131
viris

Thebaiae legionis.

qui aderant, monitos vit quo quidem prodigio, adhibenda scilicet majon prosese putarun/, de et ipsis Sociorum pter hoc signum reverentia , itaque terram proet eorum cineribus
et in acervum pe Martyrum tumulos effossam, Cujus loco commiserunt conqestam digniori
;

Nequevero

xi

et xii

Thebcvorum Martyrum

tantum floruit Tre- nieadom ibi passorum cul-

tus, sed subsecutis

ossibus,

Galaath, hoc est Aeeracervus, inquit vocaretur, factum vus Testimonii, uon immerito suppositum fuerat terraB, mii ossc, quod huic
ille,

dum

ti

Sanelii
i

loqueretur. Evanuxsse raculum omui posteritati rursum Ilonthemiusnotat. autem hunc acervum, adducor sanctor In eam igitur opinionem reliquias non Martyrum miex ipsa S. Paulini crypta (quodad earum fuisse effossa*. easque fidem non pamm fadt) recens itto collectas dein anno 1088 ex acervo propterea fuisse illatas.quod condUum sacettum audicrd. Sacellnm M^tyn.m culgo dedicalwms inscri Celerum sacelh hujus 129

etiam seculis, cujus aliquot inde vestigia legam, ut nihil hic de propagato hinc ad exteros eorumdem late cultu et veneratione dicamquiquam longe tateque per orbem diffupoterit, qiuv de sus fuerit, colligi facile ex iis eorumquaquaversumreliquiis infra disparsis prwpositus, anno centur. Fridericus, S. Paulini quorumdum susurris, S. Paidini caput
1402, ut

P*"*^
m

Phrygia remansisserfictitantium^obviam iret, testibus, S Pautini tumbani, privatis coram caputomm indeque exceptum S. Paulini ctusit, prabuit, popu PP i nonmodo pubtice spectandum profuceleDrit atem, anniversariam qua ad institmt so eam in rem patrimonio venerationem Sanctorum, in S. Pauticultum et inperquiescentium, tres quotanms
in

ni ecclesia Paulini congrt faulim congregationes, iranslatioms viqilio translationis S.

vtroittnilUt
(/i-

ptionemsuacetatcsuperstitem eUamBrowerusex-

~
J
.,,

s Simeonis, monachorum dtm s. PauMa) ,

atutn.

met,qua,cumS.Ma uritiisocnnominanlur,Tlc:

g^wi frequentarent,
bxorum

^^ ^
.

et solenni ritu.

Vesperas

xta enim r, cullui consultum voluit S.Pauhm ecclesxa ta ricus ipse scribit cap. 1 translationis prshbate, ut aemper vigilia s ,tutt
.

sauctorum Mau,,,,,,, eum olemnee eccleliarum Mmeoms oum An Antiphona de S. Paulino, MarilB
a

xi

Kalendas
archiepiscopo
et
S.

rorum
I

dedicatum

hoc

orato-

prapoMU iu honore S. rogatu Cuononis sanctiDomiui Maria3 Matris

ct S.
uritii Mauritii
et

^MiohalieU; Iwuangeli, '1" "

Ci rUU

80-

ommum

Sanctorum.

In

ac B. de pluribua Confeeeonbua, Antiphnoa de pluribufi ad Martyrcs cum ecclcsiam ean. , process.ones ad ,, b s, .b.dcm soVeaper.. ,:venani Paulini , pro post Ant.pbonan, euac ercpni.er ce.ebrandis, memoria fiat omn.um Iont.fiper ner Megniflcat

scpulchro Domini. II,'coudidit de cuju SS. Martyamici Domini , ac liquias Lazan ncc Diogenis Sebastiani rum Pancratii regnanCmcili* Barbar

Xri

cum et Confessorum. memorata omnium Martyrum in

SC U

Demum

ad

cr.pta..,.

ecclesia quie

Virgmu nou SS. Vi, 4nnin

te

Beinrioo

imp.

HL anno

gui
i

t0>

rum

m Breviarium secundum usumNabons, *n Maximini,

monasl
SS.
Wiltebrord^
et

ad nottitn

\uqw

DIE
,

QUARTA OCTOBKIS.
Ho S
lini) sanctorum /
^

363

monachis editum, oeo. 1600 a S. Maximini Palmato e* Socits Oflfcium e*"*^ Tyrso quodexcommunidepluHbusMartyribuspassim hatot. desumptum est. Oratio principatis ita
w,
,

j- t

F j
r

^.^

hominum monumentis
rdiqulisque
veneraiulus
oco.isorum
,

et

hic

UCTOIU
I.

sa nctorum

Marfe-

B.

sub um ^
P

Deus, qui SS.

Palma Bonifacio Thyrso e tio Sociisque corum ad h * u \&]\*\J am da \\s copiosum munus grati* contuli.ti n ban tuissuorum veniam delictorum , u * ommbus ab intercedentibus mentis
tuis
, ,
:

^^ ^^.^
Fl4nc5to
t

Rictio varo

plenissimus
ia

et quotidianis

8si(mibus
?

hom inum
adiri

Deum
.

SauOtis

solitus

yiaVi apMd
,

tuorum Wt uom mereamur adversitatibus liberan. a OratiopostEvangelium: Attendite num. qusBbumub Prajsta mento Pharisaeorum ut sicut aune Deus noster Thyrsi et nus beatorum martyrum tuorum temporali sollenPalmatii, Sociorumque eorum perfruatur terna et quod
.
'

^[

cui si fides laudatum auctorem cetera possunt Galtorum aliquibus nonimpune ceshabendaest> monuSanctorum reliquias male habuisse, et

^^
ltum
est

7erum anno

/iu/us

secuh rfecimo dom*..

tertioTrevi rensibuscalamitasincubuit:nampra>-

P^^f^ ^^J^m
,
:

premebantur

mata

w^wi

pe,<i, incusserat. lleec in Septen-

nitati

congaudet,
celebrat,

ita

qumsumus ad Sextam Preesta qui gloriosos martyres ut Deus omnipotens Palmatium Sociosque Thvrsum, Bonifacium et coufessione cognoyimus eorum fortes in sua intercessione sentiamus. pios apud te in nostra nos B Per Dom. Oratio ad Nonam Deus, qui ccenobio Eptcmacencoucedis etc. Itaque et in Mein Divodurensi seu Si, S. Witlebrordo et Martyres nosin cultum tensi, S. Nabori sacro,

votis

pio

apprehendat
:

eftectu.

Per
,

Germanix partrionalibus oris exorta, finitimas Austriam pervaserat. tes corripuerat, jamque in diligentissime cautum est malo obviam, ac
panderetur: ne quis serpenti malo aditus prsesidii fore sedratisunt Trevirenses, plus sibi
in
, i, .../--.

Dom

Oratio

adhibita Sanctorum suorum patrocinio quam iM Ttnnt/P Carctlus Carotus, cautione humana. Itaque auacumque ^
/v /v
.

ir
'

^
m

isarchiepiscopuStaauniversosdiaecesis quibus acissimas litteras dedit

e ffi C
,

aum

renses tute
stros

SanctorumTrevisac singulos d exoranda quos atrociniave hementer hortatus est; proponit, inter Trevient*nt.Gi i*, y~r enumeraU p0 puloque -x quoquenoquoque notutelares Sanctos, Martyres \ ar es
i

habuerunt.
*ia(tm

Sanctis quibusdam 188 Lectionarium.de

Teiv

recensuit.

Flectamus

g<

/'"'

et

typis

addtem Huberti Rculandt excusam am de S. Tyrsoe proprt Octobris Lectwnem Trevtrensibus habet huus Sociis Marlyribus leg.on.s Thyrfus cum Sociis TUeba;* Bictmvaru* Unde up lieium exquiritur. eum Trevr m maudato accepto ab imperatore

Offldi inscriptumet

^f**"?^

Advencorda nostra hoc acceptabili qui pacem annunpacifico tustempore, Regi

Dominiei
,

tiat

humiliter ochominibus bona3 voluntatis , misericordiarum ac Decurramus, Patremque

um

totius

cousolationis

per intercessiouem
,

15.

ZdZ
toco

M V

usque persecutus est;

et

mox,
;

occupato
,

urb.s

quem

Campum

Martium

.doloman
advoe.ta

gentiUum sedem, celebrant militum, concione peregrinorum cum pro cunctanter obsecutus Thvrsus haud et Chrisfauum ad sacrmcandum diis Cum vero Thy, insectaudum soiicitatur. nom en oefando saorilegfto et tan sus dux isthoc tam contumelm optimnm parentem

is.uc.

nostrorum, S. Trevirensium piRCoporum et Martyrum spe8S. Sebastiani et Rochi Caroli Borroma^i, corde patronorum adversus pestem cialium deprecemur pro averteuet humiliato
,

SS. Tutelanum consolatricis afflictorum SS. Arch.eMatthia^ Aportcdl S.

"**&%.
,

contrito
dis

modoest,gumpiispra sulismimom^
!
.

ulteriohbus

fiagellia

etc.

Nec

ullo

rt!
ta
in

paruennt Qualis itaqueT, erenses libentissime

Deum,
fore
.

motu

vespondi,"t, mortem
Eictiovaru.
,

sibi

suisque jucun-

oTrem
n

ut

Chnstmno

nomivisocra

seculo xi, horum Martyvirisfuerit, maxime a jam dictis liquet ; at quam l rum cultus ex provincias propo iatequead exteras quoque ec fueUexiis.quxinfr,, de missts aho
reliquiis dicentur
,

apparebit.

iam

eonfesfm eum dmium iofensus, sternere

ac ferro sa^vire Nec militem.
in

let

Thebmorum
,

.Ccem

mora

discumtur

ad

Martyres prodigiis g X. Sancti

strantur.

illu-

SS-"S' SS.
sangnine plurimo fectorum abjecta

imbut.s autem jam ad extremun Ju dextris rhyreus sant oadavera

,

tem S Paulini
desia, a
di S.

oorporie

FeUoe

ec sinistrum lato in extructa, clauaroniepieoopo

* domi avgend d promovendum cultum non parum Kaue Martyrum rVodigurum, qu* Mo,
.

fori,-

**

/.c

\ 3l QuamceleberfueritMarty,,,,
propagati

silma^d
coi-

eccteros et

M. *"*.
Hoi inum can

Tremren-

Deus diqnatus
rat
.rqualis
:

est.

"Zymusnostercap.
o

frequenlxa. Descnbti illa 8 et 4, rebus. quas

*^SX2
ut

sic

tamen
,

om
>

;ua-

Zr.edemuttispauc
o

**
!>

fnnnne Kenn, ad S.

aliqna

acultS B qaibuTrursum num. n., umbasMarlyruminS.Pauliru,,,

...

breviter

notamus
27
:

onoaue

DD.

Pauliui
,

Sem

sacam

multasque

canonicorum coiiegiu. circum domoa com,

(SS. plexum. Uterque locus

Maxumru

et

Pau-

3G4
AUCTOBE
J.

DE
haec
ilivinae
,

SS.

TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS MM.

,

qnae

B.

quanta debebat lividis Laniaritu instig-ata maligno dentibus ea H&c porro non de miraculis, re pra^umebat sed de tabula plumbea quee nonnullis parum credulis falsi suspicione laborabat intelligenda
, ,

miserationis beneficia non reverentia suscipiebat. Sed spi-

stricti

Sanclorum monamenta obirent,dum

divi-

nitus vincula solverentur in satisfactione indicium. Hujusmodi aliquis, audita forte jam reatque ab citati miraculi fama, Treviros vemt
,

ipso

sunt Primumvero quod anonymus miraculum

narrat, hujusmodi
o*

fuit.
,

quoddam

187

Detectis

Martyrum tumulis

ut

supra

augustiorem fordixi, amplificandas atque ad Paulinianx cryptm canonid inmam revocandse adcubuere <>/ quoniam S. Paulini monasterium plaeuntibus huic vicina palus erat incommodo, ut effossa sive e S. Paulini crypta
cuit canonicis,

oppleretur, sivee mcinis contiguisque locis terra ad monasterium ma. Paludi facilior pateret

quo

Udone ductus in Martyrum cryptam f cum eorum tumulos aliquamdiu orationi vacasset, ad v _. /acjamabireinde meditaretur,vinculumferreum, .'.c .^www vw v. l Ml/ /l*Uil/n quod brachium ejus dexterum ita strinxerat, ut non solum caro, sed et nervi et ossa nuda apparerent, qua parte firmius erat repente dissiliit, ceciditque in unum e Sanctorum tumulis, licet quorum id mesatis remotum, nedubium foret, contigit ritis accidisset. Istud porro miraculum quod a die tertio Martii usque eo temporis spatio, nam ad Kalendas Apriles anni 1072 effiuxit quidem die primum illud, quod paido ante illo
\j

, %.

qui, vero unus e canonicis vicinas gedes hdbebat, congestam ante aedes terram sequat, ossium dum quorumdam frustra forte forluna ofjendit quse tolht ex ns sanctorum Martyrum esse ratus
; ,

retidi

miraculum
,

contigit

tertium
,

vero

mox narrandum
dis

die

Palmarum
si

seu Kalen-

Aprilis (cum eo anno

die ejusdem mensis

octavoPascha celebratum fuerit)

quidem ano-

sordibusque purgatum sedibus suis infert, dum, quo par esset R et famuJLse curae commitUt, illa contemptim, cur loco reconderetur. Rogat tamen suiddignum veneratione sit? muliebris indudit. Sed levitatis sux fier rli,'rhlisscrinin prenas non leves deM. ctente in vesperum die, cornpitur coenandi tempus aderat,cum

unum

nymus Martyrum miracula

describat, servato

temporis ordine. quiedam mu- mutwrdiqw 140 Die vero Palmarum mulier surda, lingux, auriumque usum acl Jj^JJ ta simxd et populoque (tut6racftl7j sanctorum Martyrum tumulos clero mensis Aprilis ab- cl lingu*, inspectante, recepit. Nondum
,
,

Jam enim

ierat,

quin die ejus xxv

vel xxyii

quartumpno-

et voce intersubito vehementi cordis dolore Affertur miserse, clum ad extrema deducitur. scrinium, ut inde in quod os illud conjecerat, leniendo malo idoneum proliquorem medicum et copiosus ex meret Vix id recluserat, quin dolore vacuam sese osse sanguis eruperit, et omni senserit mulier.
,

ribus prodigium

Martybrachn dextri rum examinante et approusus restitutus fuit, rem tum tempons illic bante Udone archiepiscopo, qui
accesserit, quo puero,

tumulos osculato, linguae et

unacum

anpimicm fundd,

spargnUico 138 Stupere omnes, qui aderant t concurreread S.Faufama, r rr urbem miraculi chorepiscopi, decani.His lini abbates, prxpositi, semel transfun; coram manans ex osse cruor non redundante contidifurin scrinium, sese altero
(

vacabat Paulini canonicis orationi xxvrdxxvn: hunc emm notat Di.n.t/eApriUs pro v Kalendas anonymus sed verosimile fit, debere: vn KaAprilis, legi ;, die xxvn mensis Aprihs qumtus tas Maii, qui dies festum S. ,,, inciditque oiroumjacen^ monasteria a Marci, quo ad urbis
S.
;

Ubus \lL

supplicationes

instituz

vris campani soninuo Convocatunn templum inusitatae rei spectaculum tu vopulus ad tam usque ad sequentis auod ab hora nona Sabbathi vero prodi2 tertiam tenuit Posteaquam
ferice
.

huncanonymilocum Honthemius notat anonymi verbis mentamenhaud satis certum, in nam Egbertus suppUoaHomsjlH^

^ntf^ verum.

Tmcubare:

auctor, nullum

iis

habendis certum dzem,

nvxfisrit
rite compuncti auosinter a>qri non pauci cruore intinct* refecti^et ZZZaquJsacro
et
,

Uum
.

auii-UL

urtw

Dem BroB

xx ;

fuerant, incolumes, unde profecti rei quoque prodigii scriptor alter, jus

^erunUEu^

^JtaLoLmniumpagorumTremrumcmo-

Aprilisdiem complectitur

Qes^fquaad annum 1072 lisLambertusSchafnaburgensis crypta mentionemfacithisverbis: Dnmque ex

nbi Saucti (Martyres os terra portaretur,

rZ fncolas uno eodemgue die W****^ Wenim ^Uadann^

iZisse
videntur; sic

Trevirenses) pansabant,
incaute
et
.

tionum eomper.0
diq " e quisque

j
ut

ms

quoddam

proje,.

ctum

cum ' ermanet sanffuinolentum. %*% prseeunteiustHult, obitisoue g Divorum 5CT **FoS* & e^potest, nrbem usaue 1077 usque annum ^erTZZLa^rtusadannurnW ^pe. nem vero suam Lambertus ad inventum fuemt templ.. nU pagts dies Ceterum, cum os illud lerduJt. adirent; el tocis vicil^uroem ad^rent; ""*^^-*- Trecirensemuroem ,,,, ipsa S. ZtT.cx^S^Unicrypta 'utos V V P^tZVi^Zn^e monente

sanffuinem

fudit

non modicum,

>K

ve

\r

cantu

a,men coactus cnrione cruoibuB rel.gmse

.

su0

et

-^^
P>*

nis erutx

permixtum. verosimile

fit

Hontkemio^dvetini^r^^aH^ Bontkemio,
atiquo potuisse dilabi, Zo* facile e sarcophagorum

J^-^, AprMs
141

lM

forsan

nd* suppUcaUc-

zeq

quo re cttatum contigd,

DIE QUARTA OCTOBRIS.

la
acl

scribit,

quorum uno cxcus quidam cum se obligasset, denarium quotannis persolvendum

t

munusculo
,

diviuitus

redouatu

coepit

uutu

J.B

ocutu

uni recepit
eas

altero

vero

villanus

aliquis toto corpore

diuturna tegntudu de peccatts suts et Trevirim ductus, acta flatus recte vivendi voto t paupoenitentia, conceptoque Atque spatio omnino convatuit.

confessionem sui facere reatus n uo poterat pcenitentiaw sibi pro admisso crimine a presbyquam verbis detero imponi , plus lacrymis pumitentiaj prccatus. Ili ergo , iui nuturn ejus
, ,

corum dierum apud Honthemium MarJuec quidem anonymus ptunbiis pauca lyrum nostrorummiracula, sed e nonnihil fusivsricscribd. dumtaxat enumerans, Martyrum Fuerunt et alia vel in ipsa sanctorum
inventione, vel

qux

alter

non multopostpatrataprodtgt,, S.PauUnt anony

reltqutt.
t

videtur, litteris consignata uti extpstus verbts t ubt narrat et ipse xqualis,

^Tauas rebus quas

perseuserunt, votum pro liberatioue vel maquos ille stultus ctis Dei Martyribufl quibus principera inartyrum Chnstura in g-is Ad quorum wsrba ille faciebant. offeuderut, axat consueto loidem, accepta Btipulatione Repensum vocatur eisdem San quendi u.^u " 7er bis uec oblaturum, <i" 1;i si convaleseeret . sistipulffl jactu dum potcrat capitis nutu ac
,
, , ,

illius

san-

gnificabat.
ris spatio

Quo

facto,
,

brevi
ita

admodum

tempo,

interjecto

enicaciter

convaluit

r^raculstuminmatronaWormatt^ Burgundica^xsa^xnf^re^ in muliere

ut ad

jam dictara sanctorum Martyrum memoet confessione riam cum peccatorum suorura
,

colligitur. Descrtpsit illaPapetandis manifeste -exvetemMs.de noster, nescio WilTrevirensibus a P. Alexandro

votiva

oblatioue ipsemet veniret

factaque

TocLs

Marturibus Prologum Themio eruto, unde certe

assio3

ramsanctisMartyribus blasphemi serraonis sanus et iucolumis ad propria factione iaudando rcdiret. in Sauctis venerabilmi
,

Deum
ipitcenti

nTcuius
Sante,
sibus

initium

Qnamquam

Scriptura

acra

miscuit,nulla apposita nota, B seouuntur, miracula undetibet id fecertt, ita

Trevirendeprompsit, an ex atiis Mss. apographis folio separato qua quorum

at

cum am\ 111 Contigisse hoc miraculum, adhuc canda ornandaque S. Paulini crypta

oc- redit*

cuparenturcanomu ,ipseconte\xtus docet. De Re,non le migio, qui operi pneerat, plura tetribusilliscanonicisfutt, . memtnt.i*orstian wiuakh h/o ..--.
,

unde madescripserit:

quibus
I

^i^M.v* Mnvturuin maxime sanctorum Mu,

,

inventiO nUo

Hutttciin San.
OfOi injuria

miraculorum ll" Hac itaque fratre Rem.g.o cum crypta vulgata Qaqu e fratre vero Cuonodiotante arcem operfs hujus ( Pauhmam ejusdem videlicet monasterii e
, , , ,

cordi era'

num.

Cuononis oero, custodis,ibidemidemauctornominati

13.
'

s *'"
-

emtntt.

Signatur quoque ejus

memoriainNecr<

sumptusministrante, pulchra admodum cus'tode aUqu.bns crmum^ositate fuLet inchoata ad

,

MaanminiadxviKal.,

izmMatt

tdem-

ut rust.cs cumplac-uit jacentium villarum Martyrum patrocisanctorum promerendum collationes eleemosynaum aliqu.s facerent te itaque inter se ex hae
,

sanctorumMartyque est ac Ule, cujus rogatu ioS.Pauh rum saceltum inc Porro oicos htcmetus anno 1088 consecravit. Trevtrts haud moratos, Mesenich et Manbach,
-/ procul dissitos, ex ipso conte,

um Communicato hnjus exactor.hu, coMlio.ordinatis inter se oblata qu. eadem etiam eleemosyna, , diem const.tneexigeretur domos singulas to eorum exdie contigrit, aliquem

HontkemtusinCkronographiaTremre* prxfixa geminum memorat

Z
Z

M ellqLum
alterinsatrapiaCor

Hist

Trev.

runt

Quadam

vinaria actorttm iu taherna vocata , cum aliis Mesenich

in
,

vlla

Kratrum
est

inChartaQeograpkicaarch
nicce

^^SS ^.7
U
JJ
<

ut

mos

rusti-

rensisapudCatmetumtom.yi^

ScoSsum offloi^-

,,tervis

ad

potandum

sedere. Cu. colla-

/urstuben etR ilstem prope Mosellam inter

cum

subito iu

meu-

ZZ!Jr^ecindeproMusquid

concitus, et, qua.ed.ut.us tem veuirct, surrexit ceteris int.mav.t, eos Jowri sihi uonliceret,

^ IZT
C

occurHt:verumuterqueTremrtsremo u JrtmsJ.rsermoessevideatur.Prop^i''^

aderant hujus commun.on.s qui ih. promjesum solvendum ohlu.ionis r,Ucipes? ac orans se l.benogavit. Hoc ergo cum Ur

ter^rs^iCusalterMeseruchu^ deWtt m situs. Hunc Fredertcus

huraensi

^ee

TiZraphica
ZTefalterum

78 arckiepU
vtcu,
<

Tremren

comproba. facere dictis et faotia e r et hUariter de vl eos quidam m.ser erut inter retur
,

U'auem m
5;

pos

Sour nominat,

TZ
intei

wasseri w

J K

-;:;;;:^, -.,-LUae eXb

.^et

farin ouod opns collectas , ; sed pruva ' nou Dei judicio, ^.lti e "? f ' omiucs tantopere maturaio onta ant um dUigenter tu.sset expositum nS. mihi, sua3 oumulnm: Us verbis nequiti majus ex me , qnam dare.is,

^TSod
nnit

MannenbachhaudproculSarrBcasfro

dtsttlv*

tec omniu

ex ilfe

quibus htec

mittit.s, Sanctis

commodum
(

Bperare^oese^
poralyii
'";

eAa
ecce

pum

tcd vigo

C^nonWtotereiestinfflcta:nain

f,

M,m

diviuae

animadversion.3

Zo*Z
omnem
,,

anr

a^ent

lapiden.

pret.osun

eedesias Dei

m^
rtob wdeucei

*'Jg
^P

-J
ex

hacre^
Sanctas

ohahit.trixfem1

na:dieqnatons4v.

SX""" ^

dam.nomineanbquo
Aihores

Cdem

vero aliquando aliquo

sentaendi al.qu.d

tondendarum

AtlCTOB*

J.B

TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS MM. ipsumque nomen ad seculum xi usque permanse- D tondeudarum ovium suarum ab urbe est digresrit. Quid porro narret anonymus, audiamus. est orta conAlia ittm sa Ubi inter tondendum quaestio
66

DE

SS.

fidentium rusticorum de inventione inurbe Trevidelicet Aliis verica Martyrum gloriosorum. laudantibus aliis vero hunomen Domini inde
,

jus rei

eventum
,

licet

ssepius

auditum

ab

ta-

Treverica , iterum men femina simplicia ruaudire desiderantibus. Cum ergo rei hujus humiliter sticorum desideria ordinem responsione revera exquirerent retulit in hac vobis aliud ex hac rei dicam miserrima Quid inventa, audio, sed sarcophaga ibi esse nescio meo , etiam similia non pauca in horto

utpote civitate

autem inquit quod hic inseruiquae miraculum in ipso miraculorum mus non tamen nisi exordio contigisse notavimus eomperimus. Cum enim conscriptis iis jam lignorum sustentacula ad opus cryptae necessa148
Istud
, ,

wio)-.

bo punita, mox

tanitatem
reeipit.

ria

ad operis hnjus
, ,

constructore

fratre
,

videli-

cet

ne sent atrata
necessitatis

apud quemdam rusticum nomiCuonone fuisElle vocata Adelhardum de villa

,
,

voluit
suje

postpositis interim aliis de solvenda statuto negotiis,

ille
,
,

quorum

termino
ipsa
dari

$imilide cauna

caulibus cooperta, consistunt. divina Sapientia 1-16 Igitur

quae conventione laborare hac videns de causa tar, vellet properari

lignorum

volens

probare

coepit

cum

illo

frequenter inde caussari.

quam

aliquando damnanda humanae pravihumanis depravata juditatis judicia, si fuerint mulieris judicium *non distulit temerarise cia completo hoc verbo damnare. Vixdum enim tum etiam cum linguae officio blasphemiaB morbo destituta est obsequio corporis
sint
,
,

Coepit

factam ab eo de lignis, velut cautam convitns minus, conventionem muliebribus ei valuit fiirore Qum ab improperare et quanto perhac attendenda vel solvenda conveutione
stitit

dehortari.

Cum

interim

subitanea

infirrai-

tatis

totius

coepit membris singuhs gemitibus intimis tamen peccatum blasphemi* damnare ccepit ab lacrymis poenitere atque et ad sanctorum Martyrum me-

icet,

qui

dicitur paralysis,
in

nervornm
:

disso-

bregravedine tam duriter est castigata, ut fuisset exanimata. vissimo temporis spatio pene anxietate convocari fecit ad se

lutionem faciente

Ex qua

victa

maritum

amicis,

ut

eam

moriam
nutu
loco

usu est redonata non aliquo qnidem loquendi gravedine ad usque minima tamen infirmitatis
,

Sanctorum humiliter postulare. Cum ergo praesentata cum oblatione votiva fuisset

cito

deferrent

quo

poterat

capitis
,

suum >ub omni celeritate, eumque posthabito omnirogat voluntate , ut pro Dei Sanctorum mstaret um aliarum rerum negotio , lignorum videlicet acceleranda conservitio, transmissione depro,

nuisitione,

Perando.

maturandaque Ut ergo aperte omnibus

illi

claresceret

unde hc

hec verba
rat

vixdum infirmitas oborta vel confessionis nuiedeprecationis

fuisset,

mulier iubit

finem

tondendarum ovium Locum, quo mulier ilta pagano nomine Ad sancausa sese contulerat, et, nusquam inveni putem ctas arbores dictum
147
:

vitra suae divinitus

est mulctata.

excussa gracorpons valetupleniaria vediue et exemplo curata. quondine, stratum reliquit marito ad opus Domino

cum
,

ecce

totius

infirmitatis

mox
,

recepta

dam

socrus Petri

tamen

sic

dictum, seu quod,

illis

nondum exsincta
ethmca,

Sanctorum maturaudo

in silvam ituro

prandium
Uatrona

Zitus

in

lacrZia aXombus

nlim

admodum Utrumque enim frequens ab Eckart lierum docet Georgius

multis
29, testes

tractibus supersUUone consueverint, seu quod ,ps illic peragi dtvinus quidam cultus

^us^ fu^
Va

^Ufi IUud

contegenetiam silentio non est menta reSanctorum dum quod ad istorum prmdicanda , prsens ubimotis'etiam populis Matrona Biquidem est operata.
,

w ormaiieti'
tii
i

fraciocru;

e, 8'tnatur

Ze
t

Diviuitas
in

FrancTcarum lib.U num.

SZ
;

^ oStt^i^l^i *"
laa
:

producit Baudemundumj 9 qui (videifom.i Fe S. Amandi, sylvas a Gandensibus arbores ac de Di^jdtna *rod Rheginonem Consulu is ti magos leguntur 143, ubi hxc

auf arusp
vo t.

aut ces, aut incantatores,

qum

fontes fiunt ed arbores vel

g_ ^--^- ^ ^ ^% > ^sfmsse E^^ ^ni ^ j Sionem ^^

ubi prxter ahos
alioua
,

nitali

utpote pago Wurmatiensi quo consmuta die quadam

.

in terra

nesoitur,
,

equum
,

quem
sae-

d * imus ambulatorum aliqua e tiam

,

fuisset levata

quo

recalcitratume
;

cum
ulem

mansuetudlne fuerat portata

ccspit

vovisti

stt*a

msubito subsistere et ad F velut immobllis a plurimorum nimia ciroumst anvero

St Sbant.

Ua toquentem Bonifaciicap.Z,de Hassis

^tfoTtibus clanculo,
alii

Quo eodem

teste,

Bonifacius Robur

A\

tium ST
ttone

couoitatione,

m^
ligatis

^^

.^

plurima

commotuSj
^

qnoque
est

flagelle

saltu

n on
t

insidentem

matronam

tam

col-

aio opiocopi

et

eoruin

ra onibus oonseerat, habe t !lllU veneratione

,

^ V-J*?^
^<
u
^

"

trbores dteet in

vaturl aeourro.-., ----_ eodem in loco Ub,*

prius inde

^"

eam non
a

Sa ct0

inde

. tur et cora

oraUo.es rum memona

^JZ
,

nt voUvas.

^^

Ani-

^5
Capitulare

AquisgranenseCarotiMagn
i i

in81 dendo

nerah q ;'ul aliqmstum i;mlnti a aliqu fonUbus, fontibus, ubi aSuT ; mand amus ut oDservatioues u, ' ubicum-

^^^,
,

uas

eonvaiesceret

, f

ram ra m
sit

execr abilis

p^ ~"-*",
.

ita

ad

.^jd^ ^
,

sed

prop

mmum
an te

miiaB homin.seon-

au i

plurimorum mam-

, ,

DTE QUAKTA OCTOBRIS.

A
tate

367
MJCTMI J B

non auderet. Haec autem, quse dicimus, ab

in

petrasse
sis

porro has Martyrum Trevirensium

eadera matrona,

votum suum
accepimus.
anltirm7ticimdc
affc-

t.este hujus rei veracissima, cum monasterio Martyrum persolveret,

fuisse, liquet

ex indice Historico tomo

:
:

1 Treviren-

ista
et

Societas Jesu, HistorLv subnexo, ubi tilulo P. Trigautiua a Lothario archiep. leguntur

150

llis

hujuscemodi
rusticus

miraculorum

spi-

Reliqnins

Martyrum Trev.
:

impetratas refert in
,

cu iis

crebris

divinae
,

potentiae

actibus circum-

Chinam

cta brachiu,

qua q Ue
qui

volantibus
,

quidam
,

Eugelo
,

harum denique ope et Martyrum intercessione in remotissimis mundi plagis varia

quoque atque ingentia contigisse miracula, Browerus tradit ad annum 1088 num. 07 verbis nec a me hic num 127 descriptis quamquam quod sciam suppeditet quidhic, nec alibi piam unde fuerintne ex reiiqux Martyrum Thebxorum, an indigenarum die v aut vi Tredignosci. Hxc viris cultorum, queat utcumque
, : , ,
, ,

vocatus

nos

oriundus Walpillig vocata amborum per raultos anusum brachiorum San perdiderat, ad horum recordationem
de
villa
distulit.

ctorum cum oblatione venire non

Quo

spe raisencorcnra venisset, brachiaque debilia horura merita Sanctorum conseDei per diae

quenda?, per set- recepta

ljetus rediit

omnia sarcophaga

eorum

ti

mox
inde,

utriusque

hrachii valetudine,

Deum

in

Sanctornm

suorum

et honor et glona h.>m'dicens beatitudine, cui Relata hoc et duosctfula seculorum. Araen.
to

alla itaque miracuta, sicut et cetera, hactenus Paulini quieS. ta, vel iis Sanctis, quiincrypta universim scunt, vel Martyribus Trevirensibus

tribuenda sunt.

bus proxime prsecedentibus ver bismiraculacontinuaorationeproposui,quod Ma observanda occurrerent, qux hic Zula memorata memorna hvonter con.jero. YWa Elle mon Orvnh-r r.nnaero. Villa Etle num. 148 Chronographia sub quartoarchiab Honthemio in archidiaconatu Longuionendicccesis Trevirensis seu Luguio Ducatus Bar-

numeris anonymi

% XI. SailCtorum
.
.

Mn pnm Martyrum
.

r> D

Kell-

quiae,

Germaniam, praecipue per aprmnniam. E

dispersae.
exteros popudnta miraculorum frequentia non potuit, et ut multi tum Trevilatere

si (est

autem Longuio rensis in Luxemburgici

territorii conftnns oppi-

coltocatur. dulum) sub capitulo vero Merschensi pagus est tribus circiter leucis hoMersch vero

Marlynim

rariis

wl flui cualter pagus WatpiUich, unde et prope abest mentio facta. Wormatia Vangiojus hoc numero metropoh Mogunnum urbs est episcopalis sub quibus num. Udctautina Denique ex verbis, illum, cum, quw descridit anonymus, vixisse vel vidisse miracula, contigerunt, illaque bit audivisse intetligitur viderant, vel ex iis, qui

Luxemburgo

dissitus

eorum sibi reliquias renses indigenx, tum exteri Maximim et expeterent, effecit. Equidem e SS. transportatas fuisse earum Paulini monasieriis
portiones in

o. los

,,yi 7 i*

Germaniam, Bohemiam, Belgium est testimonio. Ad Italiam multorum compertum

dioecesislimiHassicvfines intra Paderbornensis
tes

liquet 148 orditur exiis vero, quibus num. illum miracula sxngula eo ordine, non retulisse tum pnmum zn quo acciderunt, sed nonnulla ad eorum cognitionem chartas contulisse, cum
,

PaderHelmershusanion bomensium ad annum Ehkiardus Benedictinev familix monasterium abbas sextus condidit ditavitque cujus comes xdifiaa Thwtmarus, cum semiruta monasteni annuente Brunone, archiepiscopo instaurasset, et duoThebxoTrevirensi, S. Modoaldi corQus
ut scribit Schatenus
lib. 4

Annahum

998

Burgundit

S^
i

mulier

^VoTHinc, ut opinor, effectum imposuisset, seauam narrationi siuv jam finem forte
Tuensmiraculum,quod etiam reiiquorum
vostremum
lud etiaxn
fuit,

est, \ut,

quam-

rumMartyrumpignoraanno

1107 iv

TdusMan

ImproitgUi

deinde his verbis adjecent.

11

pompx spectaculo dono accepit, et honesto collocamU oratorio S. Pelri honorifice slata, in SchatenUS scribtt. Conrursus
ut

adhunc annum
t

tam prope,

quam

lonffe

positorum,

sule etiam, si di

profuturum, si hoc meBBdifioationi credimus quod tradendum notamus miraculum,

ms Acta Translationrs S Modoah tom.m Maii pag. M. Porro apudnos

edita

xnorim ex hac Sanctorum conin partibus Ihirgundi eorumdem, in quibus contio-isse revelatione, siquidem in vildidicimus relatione. Erat ti-it mulier plurimi tempons palaPolevin quiedam factum in urbe Treyerica
ralytica,
-iii

MeinwercoconPaderbornam monasteru, a S. partarum Reliquiarum voluit esse diti abbatem, F alias Sancto participem, eique prxter brachium, caput etcostam umus est
lias, largitus

Tiuetmarus,

Gambertum

Abdingovzani prope

cum

Sanctorum Thebicorum.
bularii

Saictorum revelationera

a
ut,

viantibus
si

audisset,

per raerita et innrbe pnedicta Sanin tercessionera revelatorura deduillo convalesceret, eam se cum ctorum
aritura suura
roffavit,

ex Abdingovani ta154 Probat id Schatenus Thietmarus, Helrascripto hujusmodi

:

ifm
ii

nen-

cturum

voveret.
illa

Quod

cum

ille

absque

dila-

unamrai tratrura tardeshusanus abbas, cura abbati Gumberto. aorum consensu concessit Padeibornensi ec fratribus et universa

Sue

absque alicujus tione fecisset, curgrabatum, per multa annorum

spensione rlcula continua
corporis sui

intervalh

su-

l ex

sacrario

H.

1'etri

Apostoli pretiOSSimHS
B ibi

grravedine

gravaet

Sanctorura reliquias, ne et ordinatione collat

virensi,

quae

divina

ispos; ,o-

tum,
sTa
V
aiia
<''iii

gratias ibi pro salute promissura iter in Treviros,

sanctis

sana

et incolumis

surgendo relevavit

atque

actura

Martvribus,

cum

viro

suo

atque licentia ceterorumque batiim

ab eocl auotontate, pra.ceColoniensi, archiepiscoporura atque absunl

tiopoTis.ad

laudem

alibi

quOQywaccono*

rml,

Masenio editis legiTrevirensibus a Browero et Trigaultius, e Societate nostra tur P. Nicolaus apud Sinas egregius sacerdos et fidei Christiane pararet, a LotUario prxco, cum illuc reditum rehqwas, Trevirensi electore varias Sanetorum promovendxque religioni prxsidia, imfovendce Octobris Tomus II.

iDenique ad annum

1615 in

Annatibus

pf

et

augendum

Priorum utnusque gloriam omnipoti honoram atque dilatandum

et

De e

^oZe P

S.

fe opi:

Booosii

Modualdi Trevirorum Abrunculi ^episc,poat q ue

otaepi-

86 S
AOCTORB

DE
stola et pallio S.

SS.

TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS MM.

stros spectant
authenticaB
sis
:

rum. De
pi,

Maximini archiepisco-

ita

de his habet

Litterae

bina^

J.B.

bracliium cum rum Thebsorum etc. Addit denique idem Schacapite et costa unius Saucto-

reverendissimi

quondam

Treviren-

Demum omnis ille Sacrorum tbesaurus, postquam fatali Lutheri retate postremus Ilelmcum monachis, ducta abbas wardeshusanus
tenus
:

Simeonis et

suffraganei D. Petri Bynsfeld, sub festo SS. Jacobi Majoris mdxcvii expeditae,

uxore,

transiit,

ad hseresim, Erici episeopi Pader-

bornensis industria subtractus servatusque, cessit Paderbornensi ecclesiae, ut tempore commemojacet rabitur. Ipsum vero celebre crenobium nunc inter rudera ab Hassis disjectum, ex quo

demonstrant, duo capita sacra ex numero Thsebaeorum Martyrum, a D. Decano et Capitulo Paulini prope et extra muros civitatis Trevirensis obtenta, Einsidleusi archimonasterio per manus
D.
Heliae

Heymann

douata

fuisse.

Vide Archi-

vum

primum

Lutherana

post

Calviniana

haeresis

omnia turbare ccepit. Rexit Paderbornensem clesiam Ericus ab anno 1508 usque ad 1532.
Bruruvicum,
,

ec-

Einsidlense sig. K. M. n. 71 et n. 1. Originales quoque paginae de conquisitis Viennae Ausive potius Neostadii Viennensis, super striaj, imo vero illuc datis recommendatitiis, praeviis

cum al155 Pauci abhinc anni effluxerunt tran> tera Reliquiarum Thebxorum Martyrum duo Martyrum nam anno 1113 slatio facta est Thebawrwn corpo/-a Brunsvicum, translata fue:

jussu Clementissimi Serenissimi quondam archiducis AustrKr \l;i.iuiiliani sub vn Junii mdcxcviii

runt. Translationis illius Acta habes apud nos tom. iv Augusti pag. 48 et seqq. ubi Gertrudis,

ad Anterioris Austriae locumtenentem et ciesareie de majestatis cousiliarium intimum, D. baronem Stoziugen, inter alias sacras exuvias sub ix Septembris (sic in instrumento scriptum mihi apparet) mdcxcviii * in

eremum

transmissis per mi
tibiae

I.

MDXCVIM

Saxonix marchionissa Erhenberti marchionis Thebxorum filia, S. Auctoris et duo Martyrum abstulisse, Brunsvicum detulisse, corpora furtim B ac in S. Mgidii monasterio honorif.ce reconditranslationis disse memoratur. Memiyxit etiam
,

moratum mox
libus

D.

Heliam duobus insignibus

brachii
SS.

cruribus

et osse

Martyrum

Societate S. Maurilii, Ricciovaro passi sunt.

hujus Arnoldus Lubecensis

ejusdem seculi
:

scri-

qui Treviris sub tyranno B Quas sacras Reliquias Emillatinentissimus Cardinalis Philippus, episcopus cathedralis Trevirensis, dum sboueusis, canonicus

ptor, lib. C. cap. 4 his verbis piscopi corpus ibi (Brunsvici)

Auctoris archierequiescit,

quod

Vide ibidem residentiam perficeret, dono accepit. archivum Einsidlense sub signo K. M. n. -1 (nisi

Gertrudis
conjux,

marchionissa
S.

Ecberti
suob

marchionis

cum tempore
.Egidii

viduitatis

ipsum mo-

^158
literae

Insecuto anno

nasterium
multi^

fundasset, a Trevirensibus
obtinuit,
et

supplicationibus

monasterio

cum
ut

aliis

corporibus
cernitur
,

eodem Thebasorum
in

sigillo

mdc testimoniales sub origiuales et fide omni dignissimje omnium et subscriptione conventualium
Christi

trantftomtwr.

Martvrum,
honoririce

nunc
,

in

sarcophago

dictse Beatissivenerabilis abbatiee Benedictinae, Martyres prope Trevirim, ma3 Virginis Mariae ad

1115 Kal. ante citata. Septembris, ut habent Acta paulo translationis Porro, si hoc potius auctore, quam adjunctis, standum est, Actis,miris satis ornatse furtim ablata, sed precibus multis
collocavit

anno

nemque

suo spiridocent, quod e Thesauro Maraonasterio Beatissimae Virgmis tuali, inclyto Heymann per dominum Ileliam rias Einsidlensis Martyribus, qui ossa Reliquiarum de SS.
extraditae

duo

Pragum,

Thietmarum et Gertru156 Qua fuere ,/v.W.-,-. amurnficentia San-Ma.rinunmn, dem Carolum IVpostSan-Pauliniani in n dem quoque L modum fuere hic enim imperator anno vein
:

Gertrudisnon Brunsviimpetrata Sanctorum illorum pignora verastmicumtransportavit,quod raihi equidem hxc Martyrum lius apparet. Denique utraque monasterio contigit, ut translatio e S. Maximini ex utriusque Actis manifestum est.

cum

S.

Thyrso,

duce

Thebaeorum
donata

sunt passi, pio pti sunt reverendissimus

affectu

fuerint.

Trevins Subscn-

tunc

abbas

dominus

et sacerdotibus iblGulz cum reliquis professis de dato xxv Martn dera nominatim recensitis, n. Archivum Einsidlense sig. k. M.

mdc
22.

Vide Eodera ipso

anno origiuales
pastoris

literae

D.

Do

minici
J

Vniensis

ecclesi

Divi

Pauli,

iunctis

risimililer 1356,

quo S. Palmatii corpore ab <diquot quoque Mardonatum constat illis moTrevirensium Reliquias ab iisdom turum cimelus adimpelravU; et Pragensibus
,

Biesynodalium parocbialium Joann u per Adami Olms dunus, Mangrici Dorz Hey ; zelum optimura D. llelm quod

I*

hibent,

mann,

imraediato raona ctorum exuviis abs principali procuratoris, suspicientes etsusterio Einsidlensi

utpote

constituti

in

conquirendis

San-

naclns
didit

Sente.ipsiunuracaputexSanct,
et

-,

quas inter ipsius S. reliquiarum in MoPessina docet, qui in Diario ecclesia Pragx servatarum Viti
:

Tyrfi reliquias fuisse,

Trevirensibus
i

tropolitana S. Tyrsi M. addiem iv Octobris hsec scripsit S. ex lnfeCarolum rjars de occipite allata per in Reliquiarum Carlsteinen.

in ecolesiam sanctam imanuarint (m manu lensem deferendum E die ix Apnl.s tradiderint) Data, M. n. ou. r Einsidlense sub sign. K.
;
,

unpcriaiem

^YideA^

Phivum
...
,,

rioreGermania.^ insignis deoccipite. sium catalogo Tyrsi M. pars /brtesTheb*orum MM. p.iHucetiamspectan
ticulae in
.

np saspe
,.,,

ordzne, ibiuno sacculo, quas in quinto demrecenset. %^MtMj de S Mawi-

eremum emn U

mentionatum ml D peportatum u
-

V.
v.

iienam
u

Penteoostea anno

rr' affectuos.ss.me in

157

etinBclvctiam

tioel

Zn

Mk *m
~
es
1

Cum Tomo

vi

Septembns
dictum

pag. 361, misu$ actum _ n ni, nw ^nni 'nnst.ri. ex curaP.Ckardoni nost, , .-,
esl< est,

est

rum c mentumest anno

Z (confeclum cond'tum, ethuc u^uerco

mr

"'KnsiCensem

M..

jj^
et

lUV V*

^^
.

theeau-

instru-

; ener ationi
,

are

Authenti expositom fuit. Auti.ent.Einsidlens.subs.gnatura nivo

Aliat Ferdi-

gt Uo et

ubcrlplione munitum suOscrP o J ea mseri ,c rnmmode p0SS U ad MaU, tantumdepromo.qux igitur inde

ZllZ

,,-/...

est,

;rTK

gg-

comes Palalinatus Rkeme Leodiensrs San-PauUntano - ^J^Zadjutor, - San-Pauhmano col^ jSgTaJi.

colle-

DIE QUARTA OCTOBRIS.

369

authentico, ea de re confecto, qio dono accepit, ut voluerunt; huinstrumento canonici testatum esse

num
R.
P.

et ossa

longa quo e\

illis

sanctis reliquiis

AUCTOtE

Martyrum
cietatis

Styriavidit, nobisque jus apographum Grxciiin Franciscus le Jeune, anno 1750 descripsit R. P. In noraine domini nostri id autem sic habet Bretz BernJesu Christi. Amen. Nos Wilhelmus Paulini collegiatas ecclesisa S. et castellanuB Femuroa prope Trevirira decanus , ac extra Saleutinus ( Valentiet trus Vasatoris cantor, Jesura ( infra legitur Lesura)
.

Trevirensium, Petrus Cremerius,

Jesu
Treviri?,

quas
rector

nostro

nomine
So-

J.B

novitiatus

ex ecclesia S. Parelini proutejus (Paulini) ibidem acceptas, ad nosmisit, speciali documeuto ecclesiaa decanus et canouici
(cujus fusius

authenticum
explicant
et

exemplar
ex

hic

attestantur.

adjunximus] ltem os aliud

3.

magnum

ac

longum

reliquiis

Legionis

s legendum reor) ejusdem ecclesias canonici

,

omnibus

praesentes

datum Martyrum Thebeeorum, nobis inter alia abbate S. Maximini Trea reverendo domino
viris,

audituris salutem in Dolitteras visuris, vel legi quod anno IncarnaNotura facimus raino. sexcentesimo sexto , millesimo Domini
tionis

ctam

lndictione
,

quarta

mensis

Junii

die

vigesi-

et D. doma prima Pontificatus vero Patris diviua providentia PapaB quinmini nostri Pauli, ac reverendissimi ad instantiam serenissimi ti utriusque Bavarue ducis principis Ferdinaudi Coloniensis ac ecclesi Leoet archiepiscopatus quaetc requisiti fuenmus
, ,

adjunejus attestationem hic etiam manu nocujus rei fidem has litteras, communitas, destra subseriptas et sigilio nostro Kalend. Decembris anuo lndimus Monachii sexcentesimo carnationis Domininiea millesimo nobis inSancti Denique meritum septimo.

juxta
iu

Unandns.
162 Ila

DaniSl Schilling MP-

inSHyrH*

apographum

Grxciense, ul dian
:

die nsis coadjutoria tenusex sacrosanctje

et

ecclesiae

nostrae

thesauro

hxc R P- prxfatus exscripsit incidit iam in ipsum authenticumFerdinandiinstrumen-

QUO porro et.

'

'

*"

'

ad nonnullas sacras reliquias

majorem Dei gloac

et

tumhocque cum

illo

contulit, et
larelini

B riam

Sanctornm

spiritualera

venerationem consolationem donare

r.itionabili

fidehum
concedere
seren.s-

corriqendanolant. i. habet. Apographum et recte, authenticum g lini Denique meritum etc, pro quo Clauditur
SiC
-.

ahqua xn illo apographum, Pau-

vellprnus.
Bavariir

dWB

principis pwedict. petitioni simi ac reverendissimi et illuhabita imprimis reverendissimi faventes, Lotharii , archiepisconostri BtriBsimi D. domini oapituli nospeciali facultate, pi Trevirensis, sasaoro nostro S. M.chael.s

160 Nos igitur

ac

justa?

rursus recte in authentico authenttco duplex utroque tamen loco non suo. At
:

legitvr

mentum

insertus

est
:

adiuuctara

xo asteriscus ; alter qutdem post denique ; unde Iv alter vero post ro

auet

Btri

consensu
iu

cello

quo SS.
,

MM.

Treyirensrum

rehquim

asservantur

aliquot capita et ossa

pwdictorum

da sint Porro, teste dinandiducalesigillumaf^ dmand. Co biturque,utsequ<i.

;

ubi reponenpostrema instrumenti verba eodem Patre, authentico Fer-

**?^
q

Martyrum,
serenissimo

contestantes, pU-adidimus, etconsigunvimu,, immemorab li tempor* ab diotas reliquias ad

priedictoque reverenter extraximus, rastanti ac reverendiss.mo pnnoipi

ni

utr.

Bavaria3.dux.Juu.

Docu^nin,, prtmum,
,

aSanPaulinianiscanonicis acceptun,, Ferdin instrumento adjunxisse se

lu

.
c

oUDUsCnristifideUbusprovensetmdubitabs
ss
reliquiis

^odo

m
h

pro

ceneemus. et venerandas ao merito l.onoraudas ut omnes Chriet Max Bogantes Deum Opt. reliquias venequi prediotas sanotas fideles Bti eorum consortio .u ste
,

ab onmibus

veneratas fuisse, ac habitas et veneran, prout talibus haberi et. enerint, d.gne qu, ad ,

Maximiniprofectum, panter ab abbate S. ^StZplinostHQrmi^ist S.JEpfi

num Metseq.
ZnuZeita.

retutimus

aliud vero,

eti

inter au

i^n^co^
n,

R pleJ

hujusmoditegratia abbas imp.

S*
Z
n
,.,,

Nos Reinerus Dei

s.

immediate subSedi ^postolic asterii, D prope Trevirim, Ordmis Maximini

Domini

Ben

dicti

quorum hdem et uum conjungantur in eslis. I. propria manus C nominat, sUmoni un, ,,os supra gimdecanalisconsuettrmSsorip
,

fu-rint

in terris,

die

toem Ztai

decima tertia mena reverendissimiacserenissimipnncip^a

uomini
Perdin^ administratoris
Palatini

rt "^f^" P^

P ei

1,r:i

ecclesiarum Cocoadiutoris et Berch ersLeodiensis,Stabulensis et

. i

Kaatel,

S.

li
B
/ii

. LfS Paulini.SolentinnslodoviousLesura,
Panlini dec
t

comitis

BavariaB ducis etc i,obsu83reverendisi

BHeni, Superioris et domini nostn gra-

cel
ra-

So-

liS
*
t

/eiu
eollegio

TreLJs ltLT,-er

vero WberaUtate ossa longaduo prxter capul unum et Trevirensium Martyru,,,

"** m *M
n

Bltu

ir
;

innnum ex

reliquns b. Legionxs

'^VTSZ
Grx enm**

x ^gnitesanro , t,-i rel " "- t "'" "

1

e1
i

contulis"

antiqnissimo,

a S. fte-

auo Con

uu-

rZvirsacceptum,

Qrxciensi collegio nostro

e
edem
o pro
reliqum
ver,s,

cisco le

Jeune ex
est.

illius

apographo,

ante

uo
1

snnssum
,

coa^utor Nos Ferdinandus Dei gratia

eto,

oertu

^rt

^
'

^
ri -

tatM

Col oniensis, Leodiensis utriusque Bavaru, Bheui

quod
riraus

ollegio Socictat.s -., has SS. reliquias

comes dni etc testamur u QrtBOii donodedevidelioet

,

Matmus

m "" me
f""""-"'
'

T"p,'.'
'

:'."'
arclv ae

1>rout

n obis

et

Uajorum

^rum
,

n ,tromin

tradltione, et ex tustis instruperrett

capnt

u-

monosterii uostri

370
M
i

DE

SS.

TYKSO, BOMFACIO ET SOCUS MM.

lis

rOBI B.

J.

ptvfer quai,
tt alix noii-

rei mentis indubitata veritate constat. In cujus praesentes, manu propria subscrii tidem has Danostro abbatiali sigillo feciraus communiri. anno et die, ttt ta3 monasterio nostro praefato S. Maximini. supra. Reinerus abbas monasterii S. Maximini abbas Reiprxterea

g-a ffiqualismag-nitndiuis.

Duo ossa oblongainsequa- D magnitudinis. Cranium unum. Et trea costas.

nullx

Austriee, Martyrum nerus Mariz, Archiduci cum S. Bonifacio Treviris occisoThebccorum, -- nsdem Grse rum,reiiquiu*u,i*y"-w'"--reliquias aliquot concessisse, ex

16 3

Idem

rum

monumentis eruitur; iti ciensis collegii nostri Reinerilitterx exaratx sunt, quas ouibus ea de re in Deum Sanctosque avitie Austriacx domus
:

Hisce subdit tesli?nonium Guilielmi Breccii Berndicto castellani, S. Paulini decani, quo is, se anno, die vero xvi Martii reliquias memoratas dedisse profitetur R. P. Henrico Mulhemio SS. Theologiee Baccalaureo formato. Porro testimonii ,",/,., /;, rsi midaiis mutandis, qui supra , x 159 legitur in litterisde reliquiis Ferdilo leyuui num. Leodiennando, comiti Palalino, Coloniensis et quapropter hic concessis coadjutori
,
,

z,

m *".

sisecclesix illuddescribereomitto.

auia metatisnnnunncntumcomplectuntur,integrasnon Nos Reihabent macbit adscribere. Sic autem imperialis monastern, nerus Dei gratia abbas immediate subjecti, S. MaxiSedi Apostolic universis et singuhs Trevirim etc mini prope fa:

nostrx 164 Rursus de templo Societatis Syntagmate 46, i ,,nsi agens Gelenius lib. 3. De Martyribus Treyirensibus pluhxehabet hac eeelesia veliqnne, et tasiffnes extant in
Colo.

vmm

res

quarum festum
ciorum
qui
in

DMBsenteslitteras
Cimus
tertio

visuris, legive audituris

notum

circa reUqnias Sanctorum Berenissimffl cdsiludinis et devotionem dono deB sin-ularem reverentiam reex insigni tbesauro sanctarum
Qi8 se et contulisse
nostri, vel eccles, antiquis. liquiarum monasterii imperatrice et ejus filio Con-

nissim domiuae nostrtu Grsecen etc domince

millesimo sexcentesimo nos anno Domini mensis Septembns, seredie duodecima domina? aroMduoissa Anstnse,
{rratiosissimae,

ob suae

oorpora anno taxxi Christopliorus BrouSigebertus in Chronieo et P. At, tnquies, werus in Trevirensibus Annalibus. die iv Octobrts Martyres Tkebxos,

Octobris, utpote SoPalmachii , eonsulis Trevirensium, S. sunt et persecutione Diocletiani paesi reperta fuerunt ut dicent
egitttl

quid hxc ad

hic? Respondeo, hxc Treviris passos, de quibus Romanum Marlyrolohic recenseri, tum quod nomxne innumeqium ad diem v et vi Octobris, comprehendat rabiliumetiam Thebxos fortasse

sima

8.

llelena

stantmo

imperatore,

ante annos

treeentos fundate, tria etione SS. Mauritii et

magna

amplius mille integra ossa ex

ejus

aliquando una omnes quibus diebus tantum fuere ipse suspicandi ansam Gelenius culti tum quod

Sociomm

quorum

dux

qui tempore R.cciovan eassunt. Contestamur insuper, martyrio aflecti monasteno dicto nostro reliquias in ante
fuit
S.

Bonifacius,

Tm

P babitas moria reverenter

o veris, certis,

ab antiquo

et

ad

hominum mede

et reputatas fuisse, e

Majoreputari, prout nob.s ex prsenti haberi et nosto traditione, et ex monastern ?nm nostrorum indub itata instrumentis ^hiviis ac pervetustis fidem) s, in cujus rei (supple consUt, e appendi fecimus, actum abbatne nostr*

Trevirenses, tum exteros seu prxbeat, Martyres fuisse confusos; nebxos, tum indigenas a sese de rehquus ecclecum Synlagmate 48, 3 agens Coloniensiumita scribit six PP Capucinorum custodit Eedesia PP Capucinorum SS. undec.m sacra capita, tum ex ac quedam tum ex i m mlum%ir g inum Martyrnm innumerabilium SS Marty ThebiEorum sive et ergo hisce fortassermrum Trevirensium. Sicut Thebxorum reliquix, itaformixtx sunt aliquot
.

*-

Zsseet
Ce

illis.

Hxc de.Martyrum

noslrorum rel:

nn^t

die

7em dem

lo couey

eoprxterea ut supra. Exstant ejusdem Reineri abbaUs autheluc GrxGisbert um Schcvwavium,

et dedisse duas partes capitum, i ea ione SS. Mauntn et ssa quia iisdem fere voci-

aulls per

alns prxterea enim dubito, quin pluribus

Germaniam

dispersis dicta sufpcmnt

pervemt, ad nos cognitio non

m Belgmm prope

remus.

testaiur, tlTatur se

^ dono
i>

quatuor

t^uTprtXZ
bus, quious
,

s,

\uantum .rift.

XII. Sanctorura Reliqui*,

pue per Belgium,

prseci-

intearas ferebat.eonceptxsunt^eg
cesS e

descnbere, ne-

iarum

dispersae.

flZ^ToSrl esTrevirenses.ouorum insigmores

M Ma:
,
.

^?2nZfrTMZastern in Westphanotatos reperio sanctos reh-

Trenelaium sparsas Martyrum

ss,Mariy-

adtempusm ", ,,UlZlegitur, continentur quix, ut xbiaem y a rmano sinislro

Gt>

ensis varias

W*^'^'- ^im'cbto.
48) |

Martyrum

Trevirenstu

, os>

^lhgat.mut ress

hu _

ode

,. mensiun- habet niensium xta reuqu.* vpliauiarum ) sint ,;.. re

Martyrum
in

'rCil^
^ evl

.^X/

Sa

t,a claaaie
re<

(servatarum

^TZTsl adiTi >* ur9 en

tria

Uuoclpitaetplurimaossa

Uioree
ex

SS.

;-,, soeieta-

ioram

qu0 r..m

memoria
Martyr um.

a Martyrum T re ren^u Martyrum ""Z% ""^ut unum et ossa Mosellx pagJlfowto -.*,_ Pri Pnlribus rivam , ip am >n- T^cvirensium. ^agna M ^fum t7 8
fit
.

~lm*
A ""
Ui

iie si

^
^

CartUSUe

^
,

Romano MartyroW
.

Socito os"" mnlta et magoa

et

ten!,.

pag

Martyrum o^M y

Theb.eorum

JVwnwro ?" *X, Mal tyi,,, us obtinet h*c 1 infrasequitur: fc Christi Mne XX .i
eadem
eeclesia
at)

Trevirensium. &e*rZnsium, sub RiMartyruml ar ossium partes passorum eaxque

ctio

^T^ ZZ
Varo

S^s^dem

sex bulam unnm cum o 3 sa obionUrentibus. Duo

*2S

P^^^ p^

Majore

pay. * thenix philosophis

f^J.m,

duas tibias integras S anclorum

DIE QUARTA OCTOBRIS.

371
_-_TURB

A sanctorum Martyrum Thebxorum

acceptas. sis rectore,

._*_ i rr vel Trcviren-

sium^tereatibiamunametve^ collegn Ireviren dem a R P.Petro Adenhoven, R.P-

Denique aliud osdono honor est habitus Jacobi le Roy; quibus insignis Majoread die xx Maii, cum e templo anno 1628
oratorium laudati
ita describit.

testimomo httedecrevimus, etdeccrnimus hanim nostri 8ub impressione munitarum. _<*--rarum, ab"" feneratio Atqueuterg-aeasdemreliquiascultus et veneratio Atque 'ut er^aeasdem reliquiascultus eas devote coluerint quaincitetur, omnibus, qui impertimur. Datum draglnta dierum indulgentiam Mau, lopali Atreb. die iv in palatio no
i

j.B.

sodalitii fuere translatx.

.

Rem
auo-

ho u&i inttgni nore txceptx,

166

Sequentium
tfoc

Sanctorum
e

rehquuB
liffno

anno mucxxviii. De Mandato Revereudissimi D. rubea BfgSllum anpensum erat in

100 Aliud

cer

bus ad
artificio

apparatis feretris,
die

inaurato

Joannes Monnier, secret.

Patres prxterea in eadem urbe Virginipant nostri sodalit^ beatissimx ctves consticrum, instituerant quod Duacem Partheniorum pietatuebant. Hi philosophorum Sanctorum prxsid tem xmu latL eorumdem sibtcoi sibl com eorum comparalis e0 rum reliquiis Trmrts duabus re voluerunt acceptisque eflecti, porlionibus voCi sui compoles
,

pMic>tv e

pellucidis^irn.-qu,.

fifanaparentes

in

vitns, miro

quo^**_ mdcxxviii ex ipso templo, in ebSlon P pompa exnosixa. die solenni f rum varioque inst rument luminaribus,
r
,

collucentes,

xx

Maii

hujus
_

anm

M
-

r--

variis

musicorum consensu, atque fuerunt, ul)i tota sorum anplausu translatae media in aula, in altan quenti Dominica die, pannis venustissime constructo, et illic ad hoc argento vaneet holosericis acu Phrygio auro
gatis,

alio

et

aho

studio-

niorum

rubei coloris,

uti

in vesperam honoqua par fuit, veneratione ab omnibus Sanctorum maB ratse, ad quarum honorem et summum sacrum ab iorem gloriam factum est nostro Philippo du lneu, R P ac magistro Euohanstia sacroque communicatis interea numero, ejusdem Sacramento refectis, maximo post litanias vero, souanuu _~. congregationis sodalibus c,reffat.on.s collooatffi. collocat.e locis fuerunt ln pTieparatis pr^pnratis ad hoc fa> rehqm,s de causa tantumhzsce aulem levi

vestito,

reliqua aulie pars conatque expositffi fucrunt,

sunt prosecuti. Testis sacro eas pariter honore ita scnbens: Auno rursv,, l: Opus ejus anno 16-9, pro-ime elaPbeata Trevireusibu* parthemeia
,

pag.m
'

Lss* sunt a civiu.u Duacens.um parVirginis sodalib-S ad cura Virginis sod_Ut.um, suc thenicum beat* PP. Societatis Jesu
earumdem
virensium eberrimis
licct

Ma,
Martyrum
,

re

1,

ma-itn* cran.orurn partes

,

83.

ooUocanda

usque^pulamplissim.s sane rel.quue qu* attestationicus pra.dictorum sodal.nm ora-

in

, ,

torio

cr edebantur,

^ctor-m V
^.

Ne

honorem habitum
tfiptom-. _o

fuisse,
_..

quis forte

**

^^

SS

tamen 'magm.Dus inclusa. enus effiMartyrum, peetoH

,

, bom.n.a magmtudme
..

ew

ftoteiuu pwcoptM,
ia7

D. Paulus Boudot, Atreapprobavit, odttat. quod est

Apostol.c SeAtrebatensis, universis P r,

Lentibus, snper
looantar;

Dominici3) atque

solemn.o.,bus Tiebus aUm '"T "'tntn d.ebus

*i

n/>/i.'o&an.e

Paulua

Boudot

Dei

et

dis gratia, episcopus Cum juxta insoeeturis salutem in Domino. Tridentini deereta relicoucilii e

L^a
SS

"L
lum

canones U corpora viva habitacu S anctorum, quorum

fuere Spiritus saneti, et

^ %,
^
r

,. ''*<""" 1 b.^i Mw./ fa <empio nos( rtri, rww f w religuias repi Goito Flanai i B^(mm tn AntwJJt

luft,

quorum interce^.one
deh.to honore

Jnsu lensibus

^ omj^,^
,

WMJJ

sed nee Wc, 9 ,

multa booa hominibus prffistautur, nulhe el nova reliqu., n.s. rnt venerandm, ac approbante episcopo, recp.en reco S nosce..te et probatis test.moc.s fide d.. Hinc est, quod, xv. .. _,. . nobis exhibitas per R. P nohis exmouas pct B. P- Jadiffnis, reliquias u o _ ? ___!_._-*_.*-Dort^onfP TlhlloSOphilososodalitatis Partheni Lobbetium, directorem, v.del.cet duas phorum Unacensium

rensiumMaHyrumoesaf*gJs^Jemp^^

<^*2Z wsir0
, >

MecMiniensim-M^l^^ZZ caput ^tu ^'""m- aCu unou o^m. ^~'~ mandibulam uuulu, andibulam unam ^
fere

i:
'

nh i" ''" ^J * . . omnia F. Jaco uu Tirinoacce _,,:._ q UcV omnta P. Jacooo dia< Qu!e d *
coll ,,,

CttWa-integras
r

88.

v rensuTm, acceptas nthonio Webro,

i

Martyrnm Theh-orum vel a H. admodum dom.no

canooico
Paulini
et

scholast.co
;

^ mustnssimi dommioossaeoumau* Jumdono y nadddd u reuslS U ,busde e ossa^wiae J abbatis S Ma^num ens,
:q
l
.

^
v
,

os u_.

al.

^J^

%
' ,

..nllen-iate

'

divi

Trev.r.s

item

collegionos troLxembur 9 ?' templonos troLuxemburge,^

Tetoo nm
Tdenh
Treviris.

e",

datum a B. P. Jacobo yrl ,m Thehoorum, Qwb rectore Valenceo.s. Eov colle-ii Societatis *' ,, ad aliorum Sanctoin diplomate

8 Aliud item

et unam acceptam a R. P. sive Trevirensinm, Jesu rectore Societatis cclle -ii

vertebram SS.

Martyrnm

^
muIil

mn;1 .

snper,
Sl

,;

^S
;
.

''

. m
.

M: , v run.

os tibim

eornmdem Ma

Tl, viie sl .,m.

le

Gallic0 -

YZ't,,Z
scrtl

ad dieLi Oclobris
lu ,,. u.lui.us.
, ;

Ua umvei ,,,

j,"
''.

intur

Alrtbutenti
epi$copo

"?tj,t

^batensis

prtesut hoc

W f
Liranum
_

asteriis, lomsq

irt ,

Trevi-

et

apud

^
<
.

f-jj
(

nrius attestationiou i* pr*stito ab r amento

iu

eodem

B.
l

om.norum, PP. Jae*

ipsas rehtestabatur, eas esse bo ^ b - Tobbetio, quo acceperat, nobisque

,

qul as,

n ;,,m quarum testimo a ^'"'" *t.mom

:

e_h.buerat
'

easdem

rel.qu.

^
;.

- eris

prfed.-

aOTroban-

ab omtbus et expooi publ.ce nerandas ct honorandas

vesingulis Christi fidel.bus posse

9 MartynmcimeUisgaMPr*^ S. s ctanr Bl-ttJt., , ^a on.a Duac. _*. 0rrf , n/ ,. d ium Sco(rw ^''^" Scotorum eW ^ wioi(l ccnoonun'" " ', uW , abbat iam bW ui(0 felA iii BV i'"' T
i

et

iprc^. t~~

i(0 -

rf

varix

Ma,ty,um

,,.,

:,

vm 872
AOCTORt

DE

SS.

TYRSO, BONIFACIO ET SOCIIS MM.

Martyrura
pro
siut,

Trevirensium
tur.

reliquiae, teste Rayssio, reperiun-

J.B.
notninalim in

talibus
his
et

Trevirensium et quod illae reliquiae huc usque pie habitae et retentae

;

domo Profuta
Societatit Jetu

171 Plures quoque sanctorum Martyrum Trevirensium reliquias domus nostra Pro/essa Anlver-

litteris
sigilli

nostris
nostri

manus

nostrse

subscri-

ptione,

Antverpir,

piensis servat , Trevirensium liberalitate acceptas. Ex his anno 1594, die xxvm Maii Guilielmus Bretzius. S. Paulini decanus, Oliverio Manaraeo,Societatis nostrae per provinciamBelgicam Provinciali, capita duo una cum tibiis aliquot et partibus aliis dono dedit ; authenticae

subimpressione munitis attestamur. Datae in Augusta nostra Trevirorum vigesima prima die mensis Augusti, anno a partu Virgineo millesimo sexceutesimo decimo septimo. Lotharius archiepiscot locu8 sigili.
,

vero donationis

litterae ita

habent

Nos

Guilieleccle-

mus
siae

Hretzius

Berncastellanus,

oollegiatae

Paulini apud muros Trevirensis urbis B. decanus, fatemur tenore praesentium ad instantiam reverendi patris Oliverii Manaraei, Societatis Je.->u per Belgium praepositi Provincialis, collegii et reverendi patris Joannis Melandri
,

Societatis

impetratas et daprocuratoris, nobis quasdam Trevirensiura Martyrum reliquias, nimirura capita duo una cum Qua3 omnia ex aliis. tibiis aiiquot et partibus

Jesu

pus Trevirensis S. 174 Litterae vero authenticae Nicolai, abbatis Nicolaus, Dei gratia S. Maximini, ita sonant abbas imperialis monasterii sancti Maximini immediate subjecti etc. NoSedi Apostolicae tum facimus per praesentes, nos anno Domiui septimo millesimo sexcentesimo decimo ad majorem Dei gloriam et sanctorura Martyrum Patris honorem, ad sollicitationem reverendi
:

tmtimonfo

tas hinc a

Jaeobi

Tirini,

domus
,

Professae

Societatis

Jesu

Anuerpiae
licentiati,

PrEepositi

sacrosanctae

Theologiae

dono

dedisse et contulisse ex insigni

tum sacrorum Martyrum veroque tum cohortis Thebea? hujus urbis incolarum B legionis reliquiario depromsimus. In cujus rei
autentico
, ,

thesauro sanctarum
stri,

testimonium

prsesentes sigillo nostro,

propriae subscriptione firmare placuit. viris mdxciv, xxviii Maii.

manus Datum Treac

S.

reliquiarum monasterii noa S. Helena imperatrice, et ejus filio Constantino imperatore *, legione Thebaeorum, quotria magna os >a es rum dux fuit sanctus Bonifacius, qui tempore Contestamur affecti sunt. Ricciovari martyrio
vel ecclesiae antiquissimae,

E
-

upple un-

dalB

Wilhelmus Berncastellanus.
deoanus.
authenticis,

Paulini

insuper,

jam nominatas
monasterio
pro

reliquias

in

antedicto
certis at-

nostro

reliquiis

veris,

qua duninr,

172 Eodem quoque anno pndie Kalendas Juna iisdem patribus Manaraeo et Melandro

que
ria,

sacris

ab

antiquo, et ab hominura
et

memoac

reverenter habitas,

reputatas fuisse,
;

Joannes de

tum roque sanctorum Martyrum Trevirensium Thebaese legionis reliincolarum, tum cohortis docent quiario depromptas, largitus est,ut litterx re ab eodem abbatedatse.manuque authenticaeeade munitae, quas ejus propria subscriptae, et sigillo Antverhodiequc servat domus nostra Professa
,

Valle, S. Martini in suburbio Treviabbas, reliquias aliquot, ex authentico verensi

prout nobis ex de praesenti haberi et reputari monasterii nostri archivis, ac pervetustis instrumentis, indubitata veritate constat. In quorum testimonium praesentes litteras rnanu propria
sigilli nostri impressione jussimuset communiri. Datae ex monasterio nofecimus stro praefato, vigesima secunda mensis Augusti, anno Domini millesimo sexcentesimo decimo

subscriptas,

w.s

'oncrptae sunt iisdem fere verbis, quzbus

:

septimo.

proxime prxcedentes Guilielmi Bretzu

itaque

sufliciet
,

Nicolaus abbas

S.

Maximini.

Martyrum Trevirensium

reliquias

in

ns

Ex mandato
Daniel Mayer, imperiali auctoritate notarius, seabinus et secretarius benememorati

autem memoratas, verbatim describere. Sunt partes mandibulae cum tibiffi integrae, duae Septcm
hae

dentibus

aliquot,

duo

ossa

latiora,

una

pars

mona^terii.

iterum alterius parva posterior cranei integra, minora aliquot.... de sanguine pars ossa itrm etiam adjunum. concreto Martyrum
1
i

175 Alias denique anno 1619

Martyrum

Trevi-

eiaMaldero,

'J

dominus J V. partes craneorum et pastor S. Panli duas anteriores

xit
iitci

perguntauthenticaelitterae

tpUcopoAntrensium reliquiaseS. Paulini monasterio opera ap Professorum JjngJJ P. Gisberti Curbeck domus nostra Bretzio Antverpiensis accepit ab eodem Guilielmo ^
1

duastibiasmedias.
munito

P. Tinno curam fuisse sanclorum nostrx Professae lemplum domus reliquns ditandi, ex Marturum Trevirensium Trevirensis arauthenticis litteris tum Lotharii,
178

Parem quoque

nimirum tria seu Brexio, de quosupranum. 171, ex ossa et unam partem cranii, ut iterum oblonga nostra serauthenticis in praedicta domo
litteris

vatis,

mihiqueaR. P. Praeposito Ignatio vanden

;

chiepiscopi,

tum Nicolai, abbatis S.Maximini quidemhtteraeita describo. Lotharii liauet auas archiepiscopns Lotharius, Dei gratia fablnt: imperii per Galliam Romani Trcvirensis, sacri archicanoellanus ac pnnreffnnm arelatense et perpeadministrator Prumiensis ceps eleotor, pnesentrara, cura notum faciraus tenore nob.s religioso devoto syncere ab honorabili et preposito doraus proa iip ( .to Jacobo Tirino, pro eacris Societatis Jesu Antwerpim, fes, rum nos pio foerimns requifliti

quibus et aliae Driesch benigne exhibitis, disco possunt, quae ad manus Antverpiensium jungi perveProfessorum una cum donationum littens uti et ante memoratas, nerunt, quasque omnes, episcopus preJoannes Malderus, Antverpiensis Praepositidomus cibusR. P.Joannisde Tollenaer,
publxcse veneprofessae Antverpiensis, recognitas, die trigesma mensis rationi exponi concessit
>

2S

Octobris anno Domini 162 p* Martyrum nostrorum* e- 1M , L76 At nec Italiam Marturibus Thefcvis /.<<" ,. ma j 1 ,i / tib. I ae hquns deshtutam, Nh 2 de auctor hoc enim tesie, ,. ma. 288 Baldesanus est V et munere Trevirensis capihdi favore

SPauhni

auTbusdam
1

reliqniis

^.nm thesaurodesumptas, reliqnias strarnm thesauro dCd dnas mandibulas, partes r quatuor craneorum v Thebeorum a. s ossa, ex sex oblonga

subseqnentes,

gratifican volentes. desiderio et devotioni sacrarum reliquiarum no-

TrevirenstumcapitaaltMarlyrum Thebxorum quOrum Mediolanum allatasunt

ex

guotet ossa

^ ^^
dli gral

Inum cum
9

'

Imqucsub altari pmncipe ^te^ann^ um \nno 1582. Eodem quoque

Mariw

ossibus tibi* et brachn est ibiBrera appellato, donatum

di

coUegionostrc,

reverenter rcpos,

: , :

378 DIE QUARTA OCTOBIUS impietatem filii sui Cham expergefactus A Franciscus Bonhomius, per Germaniam nun- somno prophetico spiritu edoctus maledictione persecutus tius Apostolicus, Martyrium istorum capita aliitapropheta David qui typum Domini gessit, est Vercellas ossa insignia, Treviris accepta,
,

A. Anontm*.

quot

et

detulit, quse, illo defuncto,

Judajorum impietatem dormientis in cruce Dopartim in cathedrali non dissimili mini despicientium infirmitatem ecclesia S. Eusebio, partim in ecclesia nostrse de illis dicens maledictione detestatus est Sixti V Societatis SS. Trinitati sacra consensu iniraici ejus f etc summi Pontificis, sunt collocata anno 1583, ubi Exurgat Deus et dissipentur sicut etiam et alii duo filii Noe, Sem videlicet et multo in honore sunt. Addit Baldesanus, Genuam Japhet nuditatem patris nec videre nec audire quoque in collegium Societatis nostrse eorum repaternara Hispaniam at qux- volentes, eamque pallio cooperieutes liquias migrasse, uti el in ita oranes mysterium benedictionera susceperunt nam ex sint, aid ubi serventur, non edicit. Codici dihumiliter venerantes Passionis Dominieae nostro Ms., S. 19 notato, insertum est Kalendavinae Paternitatis benedictione beari ac multiplicelebrantur ob rium Sanctorum, quorum Officia quorum etiam fucari nihilorainus raeruerunt insignes ipsorum reliquias in ecclesia S. Franturae per Deum nominationis et dilationis * Btatufi Guardiacisci Bononise asservatas, F. Innocentii in eurumdcm filiorum Noe' nominibus est praesiguavi ni subscriptione munitum hoc autem ad diem tus g. Innumerabilium Martyrum Octobris ita habet 3 Haec autem idcirco breviter praelibavi, , ,
, , , ;

dihtationii

**""<*<>,

Trevirensiumcaput.

mus

ut
,

eum

qui est

bonorum

hoc

etiam

fons et origo oranium principium faceremus

,

ACTA
Auctore anonymo.
B

ejus

scilicet

breviloquii

quod

vericse

civitatis

Martyribus

de sanctis Treut et faciemus

,

ejus iucoramutabilis

dispositionis

ordinem

in eis

quoque completum

esse , ipso adjuvante , mon ut credimus, de straremus , qui eos proinde ut et eorum ultimis terrarum finibus evocavit perpetua pace remuneraholocausta medullata
, ,

Ex

editione

Honthemii tomo

Pro-

turus in hoc taudem

loco

susciperet

et

ejus-

dromi Historice

Trevirensis.

dem rum
pacis
ret.

loci

incolas,

tam

pretiosas

Sanctorum suofidelibus
suis
efiice-

foventes reliquias,
participes per

concessae

eorum patrocinium

PROLOGUS.

Auctor

Deum

scriptionis

suce princi-

ANNOTATA.
a Ecclesiastici cap. 18,
i 1.

pium
S#ra

facit.
sacra
testante
in

Quamquam
principio

Scriptura

apud

Deurn
vivit

secundum
aBternum
,

substan,

im rerum cuncta simul

scriptum est omnia simul a
:

creata fuerint
in

sicut

Sententiarum ex Auqux est de intemad porali scientiaDei. Vide S. Aug. Epist. 138 Marcellinum.
b lta S. Prosper gustino delibatarum
lib.

sent. 4,

formarum

Qui non tamen secundum diversitatem omnia simul in speciem venerunt.

;

creavit

Lambertus Schofc Hermannus Contractus, et anonymus, naburgensis, quibuscum loquitur hic fluccit prtma a partiuntur mundi xlates ita
:

S. Auquod in temgustini facit non est novum apud eum pore novum est omnia, quas et sine tempore habet qui condidit temporibus pro eorum vanetaC suis quibusque Ad innumerabilem itaque dijidistribuit b.

Nam,

sicut beatissimus

Regiensis ecclesiae epi,

scopus Prosper in
,

suo

quod

ex

libris

inde secunda creatione mundi usque ad Noe tertia ab Abraham nsque usque ad Abraham

deflorato testatur
,

Id

transmigraad David quarta a David usque ad quinta a transmigratione BaBabylonis

:

tionem

Domt.ti bylonis usque ad adventum Aliovum vero alia parquce nunc agitur, xtas
:

titio est.

te

rationem spectare videnje huius dispensationis creatis diversi gedie mus, quod, sicut sexta horao quoque, qui eis pr*neris aniinantibus, tate c ita in sexta mundi creatus est
,

Cham patrem non

denudavit, sed denudatum

.

invemt.

eNumfbrtealludisadh
tuus et fortitudo tua? } 15 Ubi est zelus

"-

a b6

esset

Creator
et

inoarnatua est, cujus nnali coneeptu apirituali coeli ac terne ornaest dominatus super oranes
tus

in omnium rerum Deus prsesignatus prophetia dudum

, ,

patnarchis
in

utero

vir-

seu Nommatufi hinc Noe Gen. cap. 9 / Japhetiefero ac Dilatatio Japhet, et habitet in tabernacuhs
..

fPsalm. Glji.

Sem idem
Dilatet
etc.

valet ac

Nomen
:

27

Deus

et coeli

quidem ornatus sunt angeli

terrae

Sem

autera ornatus homines

terra?
Mar(ynii;

fcetus et bestiae, variique

CAPUT
SS. Martyrum passio
locus.

I.

2 Hic ergo plus obediens plua gentium plus quam Isaac Patri inebnatus est et m quara Noe calice Passionis tabernacuin Judaico populo, tanquara Noe denudatus d dum ab ipsis a filio suo Cham lo
, ,

quam Abraham

multarum

et

sepultura

geueris

quibus carnis velasusceperat tabernacumentura, quasi aliquod ibi namque morlum, despective est tractatus manifeinfirmitas nudata cst atque
sui

domesticis

talitatis ejus

dispo3itiod inevitabUis divio* qui ut et ardor mahtur, ordo deposceret Diocletiano, Maximiano et infideUbua fuit araoi

um

igitur

.//,

stata-

ibi, sicut

Propheta

de
e,

ipao

ir:edixerat,

diabolo
,

Buocenaua
qui
fuit in

effervesceret

et

fortitudo

ejus

est celata

et,

sicut

Noe

de

justitia?

sanctis

Secundo a

lyrso

Mauritio

, .

371.
A. Anontmo.

AOTA
caritatis divinae

SS.
,

TYRSI, BONIPACII ET SOCIOR. MM.

flagrans

Mauritio Sociorumque *

Sotftsque

ipsorum

ex

liter et honeste,

summa,

quae in

lampade

Domino

est, ordi-

innotesceret juxta illud

Psalmistse
et diriges

Consumetur justum b, hoc

:

nequitia

peccatorum
C,
,

est, ut peccator pecca-

nante hoc charitate, recepti sunt n. His quippe principibus dum causam Buse 5 ab Oriente profectionis suaequc ad hunc lo,

etcqtti,

ret adhuc, et justus justificaretur

adhuc

evoca-

cura perventionis

flebiliter

retulissent,

eorum-

tur a Maximiano,

primum
legio.

cognomento Herculio caesare Augusto Orientalis regionis Quee juxta legem militias Roinanae con,

que consilium
corda
Christi

postea

simul et auxilium hurailiter postulavissent, flagranti adeo Sancti Spiritus ardore

omnium

et

civium

et

scripta armisque militaribus instructa ab imperatore Romano Diocletiano ad vires hostium Ro-

amore succens.i sunt, ut ad

araore susccptionem
,
,

in Dei mortis magis pro quam ad idolorum

hospitum

conterendas est transmissa d. Praelati sunt autem huic legioni duces, quorura voeabula ad nostram noticiam duo devenerunt unus
,

manorum

venerationera
se

praebere

Christianorum oppugnationem invicem exhortarentur. Verumtaet

men non
vericis

est

dubitabile
illius

Secundus vocatus. Noraen vero primipilarii lcgionis ejusdem sicut a nostris antecessoribus accepimus erat Mauritius e, erant revera in legione illa alii quoque duces
Tyrsus
,

alter

Thebani
,

si juucti Trequin materialibus armis contendere

,
,

vellent

praefecti

Romanorura

Rictiovari
pos-

poteutiae

resistere

et

etiam

praevalere satis

exercitus

minum

et

ac principes f, pro quorum et nomeritorum oblivione antecessorum

nostrorum

negligentiam

incusaraus
,

quorum

pnesertim cum ipsum Romanorum imperatorem coesarem cum omnibus quas habere potuit militum copiis a solis civibus Trevericis diu multumque fatigatum fuisse in Rosent o
,

cemmendamus pro eis litquae de eorumdem Santerularum documentis

taraen diligentiam
,

manis ao
nus.
6

Gallicis

legamus

historiisp. Haec hacte-

ctorum
rimus #.
SS. Tyrsutct
Socii

meritis

aut

plurabeis

aut

marraoreis

Vixdum
ita

igitur

sanctse

exhortationis armis

die i? 0e(o6r.
ii

tabulis, aut vetUBtissimis schedulis inscripta repe-

se invicem munierant,

cum

ecce Rictiovarus, Ro-

Rieiioton
i

manae, ut

MM

Hoc nempe in plumbea tabula, prope corpora eorumdem Martyrum in crypta sancti patris
2
nostri

dicam, iniquitatis praefectus a praefiti Maximiano transmissus, Trivirorum urbem cum

oeci&untvr

suis iniquissimis satellitibus intravit, qui vocatos ad

Paulini

terrae

altius

infossa

conscrilegiopluri-

ptum reperimus, quod unus ex

nis

praefatae

ducibus
,

Tyrsus

videlicet
in

cum
,

suis

imprirais, quorum causa prsecipue venerat Thebasae legionis Christianos, interrogavit, utrum eorumque Romanorum Deos adorare et ipsi
se
,

mis Sociis
deveniret
g-ioms

et

militibus

urbem
,

Trevericam
signifero leculturae

detractores armis vellent

subjugareg? Cui dum

Tyrsus
responderet,
se

cum

suos commilitones

dux

Legionis

praefatae

Mauritio adhaerentes juxta adquiescere nolentes

,

idolorum

suosque omnes
,

Alpium

infima ab
,

imperatore
ret h.

Maxiraiano

trucidatos

esse

audi-

pro Christi amore ejusque et religionis observatione malle quam hujusmodi sacrilegio pollui : quid mori
et Socios

et Milites

tus

ille

ma
nae

Quare vero hunc potissimum locum cceSociorum passioni suae prospexerit priquidem ratio occurrit praedestinationis divi,

ipse

diceret

nescimus

sed quid

faceret

sci-

inevitabilis
et

dispositio

quae

sicut
,

tempore
gotia
divina dl
pi

loco

continet

omnia

ita

absque tempo-

mus. Nam sicut felicissimce memoriae homines, quorum in aeternum benedictae sunt animae, uoquam taverunt r in plumbea videlicet tabula
, ,

ribus et locis singulis congruentia

i.
'6

distribuit ne-

Trevirrum episcopi inventam esse s praediximus prima die^ funesti ingressus ipsius in hanc urbem, quae erat quarto
in

crypta

sanctissimi
,

Sic

ncnipe
,

inter

alia

insestimabilia
suae praevidit

Beth-

Nonas Octobris
ciis.

occidit

Tyrsum cum

suis

So-

lehem Nativitati
et

Homo

Passioni.

Jerusalem Deinde

Deus
ra,

non

absque

tione possumus et illud ex hac re conjicere Romanae Sedis eodem quod beatus Marcellus inter alia militiae Christiatempore episcopus
,

noe
'

qua

illis

quaerentibus

k
ad

solimitano
initiatos
l

consilium ejus Hyeroseseque ab episcopo Christi per baptismum fidem

in

urbe

Roma

Sequenti autem die Rictiovarus Palmatium 7 consulem et patricium cum aliis principibus quorum nomina pro ejusdem civitatis t occidit rerum multitudine satis paucissima ibidem sunt plurima quippe in hac urbe, sicut in inventa dignitatum quoque vocabula Romana civitate non enim propter solam aedificiorum fuerunt
,
:

,1,,

Vi

t'0

S Palma-

,,, ,i Soeii

MM.,
(

esse

cwufitentibus
necessitati
,

contulit

armasalubria

gequalitatem

menta

haec quoque

eorum

amiulationem

ut , quia contra Galliaproviderit munimenta bellum suscipere cogebantur rum Christianos Christianitatis nomen in hoc venerarentur,
ipsi

dignitatum etiam propter urbs secunda Roma est et vocata. Ex his vero omnibus et hominura (quod absque mcerore dignitatum nominibus non nisi tredecim nomina in plumdiciraus
,

sed

haec

quo

se

Galliarum principibus

cum

eis

crucem Domini per

,

suscipientes
rerent.
,,,, ,1,1

adaucto
sibi

numero, cumulata
1

hoc passionum praemia acqui-

conjungentcs et patientiam mortis modo Sociorum

non bo x reperimus de quibus unum ducis legiouis Thebeae fuit vocabulum, qui Tyrsus vocatus, et Orientem in sinistro sancti Paulini latere versus Orientali collocatus in ipsa sui positione se ab
)
:

convenientes et aptae ex sed praestat interea hac re fieri conjecturae Domini benedicere ac laudare, culoci nomen sapientiae in benedijus inaestimabile consilium hunc perventione , et cta Sociorum istorum ad ibidem constat benedicenda semper passione
Possent
et
aliae
, ,

dextero plaga venisse quodammodo est testatus; iu corpus jacet sancti autem sancti hujus Paulini

martyris
et patritii:

Palmatii
hic
,

dum

Treveric urbif consulis parte sui dextera te respi,

cit

o urbs
tibi

Treverica

dextera ejus juvamiua

videntur
recta y

etiam hoc locationis modo esse por,

completum
,

esse.

Venerunt namque

in

urbem
i

divinam Trevericam non nisi per ordinationcm Christianissimis prinab ejusdem civitatis unde
cipibus, Christianitatis et co-noscentibus, Christianiter
pacis
et

memovero memorati siepius ypta itpW Paulini septem Senatorum corquibut I" randi frequentius, candelabra memoi pora, quasi totidem posita sunt
8

Ad caput

signa in
,

ipsis

plus in
caali

amice

hospita-

septem domo Domini lucentia quam ordinatio veneranda z quorum situs sidera
, ,

icm

DIE
;

TERTU OCTOBRIS.
-magnas
parvis
scribendi modis

probat A qoo minimo misterio est celebranda namque positio, eaelestia illos fuisse animalia,
r]ni7i

extenuare
Beribendi
neci

per-

awwfwo.

.gpamus: illud

vero

qualicumque.

mo-

quaei

astrorum
cceli

aciefi

ordinata fuerunt; et

dulo posteritati
rio,

transmittere

debemus
siuius

aicul

apparuerunt, alas alteriua ad alterum contulerunt. Et tunc quidem a felicissima3 mcmoria3 Trevirorum archipraesule
Sancti
Spiritus

mimalia

Ezechieli

quali

divinffl

prffldestinationis
lffitificati

ne

hac

Sanctorum

manifesta-

tione.

Eelice,
,,

gratia

illi

cooperante,

ita

monifostato

conjuncto fiieruntj nunc autcm aa manifesto * per miserieordiam Dei prastiosissimo cor-

AXNOTATA.
-

crypta in [lonojre ornatus ejusdem criptae posoere videbatur, ut intermisso quindecim pesepararentur, ut (liim spaoio, ita ab invicem dextcra parfl criptae illius, quatuor ex ipsis, si-

porum ipsorum thesauro, dum

ipsorum
conatrueretur,

non

a Secundus e numero Martyrum Trevirensium fuil. Vide num. L14. S. Bonifacius per inler-

potationem in Ms. nostrwn S. Mn.rimim mtru sus ruletur nec enitn legitur in Actis ab Honthemio editis, neque, cum scriptasunt Acta, Tre:
i

nistra

autem
isti

tria

iterum conjuncta,

siout ante,

ognitus fuisse videtur.

y

oorpora suaciperet.
eln ,i/

b Psalm. 7

10.
-' 1

nummifn
'""'*"

'"""">"""

numeri partes sacri miid ipsum namsterii videntur non esse expertes que beatitudinia B3terna3 misteriura, quod numehujus summa, divinffl et humanae sapientiae
9

Sed

aeptenarii

QRespicH
ceat

illud Apoe.
et

11.

Qui nocet, noest,

adhuo,
:

qui

in

sordibus

Bordescal

adhuc
d

et qui justi

justificetur

adhuc

et

,.j

sanctus sanctificctur adhup

tantibus

auctoribus,

nobis

pollicetur,

partes

quoque

summffi
et

hujus

constitutivs,

ternarius

scilicet

norum poetarura
m:e
cari

quaternarius, tcste Virgilio bb, pagacontinere revera doctissirao,

et corporis et anisignifi-

U videntur; qui cum perfectam

beatitudinem,
vellet

per

liunc
ait

numerum
quodam

Hos Romanorum hostes, quidem Bagaudas, quidam Carausium alii tumuUuantes Galtos res pendet a tempore, quo fuisse, opinantur Martyres Thebsei cmi fuerunt, quod incertum iam Maximia- est: equidem eapeditionei num molitum esse, cumillosneci dedit, exEu;

ostendere,

in

loco

terque quaterque beati. Sunt sane et alia numeri hujus, quae longe est revolvere, misteria ; quae
si

cherio videtur consequi. Vide num. 100. e Ulius Acta illustrata sunt ad diem 22 Se-

ptembris,
f

divma xnisericordia in nostra miseria pcr istorum merita Sanctorum compleri perfecerit, iste Sanctorum septenarius numerus ab omni nos corporis et aniraffi inquinaraento purgare sufficiet
solus.

Cum

Duces exercitus nominat, centuriones;

ordinumve ductores intellige.De 8. Honifaoio eonsule Appendioem, g Habes monumenta, unde Martyrum suo-

rum
cadem cripta alia martyrum corpora,
quffi

notitiam seculo
et

xi

Trevirenses hauserunt.
est

moxal
addii

llabcutur tamen in lD qnoquc quatuor sanctorum

Detabula plumbea

mar>mor< a actum

^
;

voctit 2,3, 6. Sohedulaa vetustissimas

anonymus,

ad quorum et noraina

et

raerita

nou
bo
ativffl

alia
iint,

melius,

verba

quam eadem, ponemus, hffic sunt

demonstranda, in plum-

autem

fe:

quee invasioni Normannicse superstites fuere at quales fuerint, cujusve xtatismusquam clare edU Paulini, Acta cit. Fuerint forte Hymnus S.

memoriffl verba, quae ibi sunt insculpta Ad pedes Saneti Paulini altrinsecus positi sunt quatuor Viri genere et virtute clarissinii; qui li-

SS.
cap.

Fusciani
2.

et

Victorici,

quorum meminit
n, ,,!>,,
,

h Itaque secundum anon

in

Gatlias

tempore pacis occulte Christum colebant, tempore tamen persecutionis aperte adeo fidem adeo ipsi RictioChristianorum defendcbaut, quod eos quasi resistebant, facicm v.iro in exempluin aliorum diversifl tormentorum generibue multnm affliotos, tandem in prfflaentia sua versus Aufecii decollari. Altev ergo duorum,
cet

jam pervenerat

Tyrsus,

cum Muuritius Agau-

Mqanmiani occubuit ; probabile autem cst, eo a "< bdian; atque no fuisse prsemissu rsus a signis profugisse, <iiadeonon est, cur
i

cendv.s

sit.

stvuni
terior

Bitoxum, interior scilioet, Hormista, exalter vero eovocatur, Papirius vero

pi

cur in Galhos venennt K non Tyrsus et ejus Socii, certum est, id factum dispositione divina secl alia, eaque esse absque determinata quseritur. Haud vero impro-

iSicausa

quaeritur,

magis

rum,
tur.
paueiupu
'""""'*.
"'

quorura latera Aquilonem respiciunt, in.lovianus e\i eri t terior item Constans,
11

babiliseaest,quod

illuc

a Ma.rh ,wm, pm-t

Pauca
,
.

itaque,

ut

diximus,

pro

rerura

imperii jtnes, partim ad persequendos Christianos, missi essent. A impietatem ut ait S. Eucherius, Maanmianus

ad tutandos Romani

inultitudinc

parva

pro

rerum
divina

magnitudine
prospiciens

suam ad extinguendum
maverat.
Si

Chriatianitatis

nomen

ar-

mm.

wveni,,,v

"""""" "

sunt
a it,)
vit,

..
,

i;i

V( r |, a)

qu;c

ex

qui tunc Dei veri cultum

profiteri

au-

tempdribua conservanobi8que peocatoribus nostrifl abscousa memisericordia

nostria

lioribufl
,

ocoulto aliquo pietatia consilio revelavit Ceterum signifioantia mysteriorum, in hia,

pauois,
valida,

debant, sparsis asquequaque militum tu adsupplicia, vel ad uecem rapiebantur ebarbariflgentibus data, prorsus
,

ic,

velul
relx-

quamvis
fortis et

vcrbis
ut,
si

sonantium,
quia

seribendi

est adeo ingenio

num. gioncm arma commoverat. Eanc causam anonymus. seq. exparte tangit

in

KMarti/resThebxosRomanum Ponttficem
iisse
est,

ad-

sequali

cum

sancto Gregorio

\i\ digne passionum ,, ipsorum insignia describcre valeret, nedum nostri tenuitas ingenii ad eorum, et idoneam descriptionem et dignam gratiarum Deo actionem, nobiscum celebrata revepro eorum diviniius Quapropter melius deberet, sufflcere latione

hoc tempore polmerita et virtutum

recentiorum tantum assertio ouitatistestimoniofulta;nequeinEuchertoquidsive quam hujusmodioccurni perinde igiturest Ho quiscumque Marcellus, sive alius
Cajus, sive

nullo anh-

manamSedemoccuparitMibilegiturU*
1

mhiiosolidiorestistaassertto.quan

Aw
hic

cetScheckmannononc
epx

de lns Bilendum esse magnitudine rerura

putamus, quam, cum pro parum inde dicamus, res

II.

militiamdidicisse.seufideHhr,scovo Christi

Hierosolymttano enim Thebxos a Zabda,

Octobris

Tomus

376
A.

ACTA
Pontifice,

SS.

TYRSI, BONIFACII BT SOCIOR.

MM.

AnomrMO.

stiancv

mano
298.

rwlimenta hausisse, scd a Marccllino, Robaptismum consecutos scribit* ad Sedit Hierosohjmis Hymeu.vus "b
'''
-

x Singulorum nomina dantur infra ad calcem D cap. 2. y Merus ingenii lusus est, qu hic de situ
Thyrsi
affert
:

DeinZabdas usque adannum

.'M-l.Sonpotest

revera

enim

latere

suo
:

rcspicit

igiturhuic Thebseorum conversio tribui, siTyrsus, ut S checkinannus seu Enenus ait,anno 291
cisus fuerit.
ra

Aquilonem,

Viros consulares

et

senatores

intelligit.

n Qeneralis nimium hmc eoopressioesti innuit m, nonsolum Trenroises optimates i>leros-

quod et Palmatius Austrum infra (num. 10J ponit author de quatuor Martyribus altrinsecus ad pedes S. Paulini quiescentibus. Honthemius in Annotatis hic. z De Martyrum situ in S. Paulini crypta, vide
sicut

num.

117.

que,sedetomnempe
,

tstate fuisse

atem addictam
:

Christianis sa,

quod quidem

a o Quis

temporum

illorum Treviris condiI

\ne abhorreat,

di non videat,
.

num. L2. Christianorum Trevirisde-

ac Trevirensium vires hic gentium m denuo supra fidem extolh ? princeps, sub p Indutiomarus, Treoisensium cum Romanis gessit, quoper Julio Ccvsarebellum Labienum victo occisoque, adversus Romanos
ipse Treviri bellum renovaru.d ut in illos Cxsar copiisa Cse* sed Labienus it proficisci d Tresareauctus,victisque iterum stratagemate illorum civitatem reB viris, paucis post diebus
,
\
' l

aa Scripsit igitur anonymus circa annum 1072, quo crypta dilatata fuit. bb Mneid.lib. f. 98. cc Patet ex contextu hoc, et mox subjunotis, ante annum 1071 et citra revelationcm divinam nihil humaua traditione de hocthesauro Treviris notum fuisse. Ita Honthemius cit. notus tamen fuit ante Normannorum irruptionem
i
:

anni 882.

CAPUT

II.

sar ipse U qy& fusius ea suorum de bello Gallico lib. 5 et 6. tariorum alterum, q/)wo igiturinmandatis habuerunt,
'
;

Commen-

Sanctorum Martyrum

inventio.

ut idolis saorificarent, altet persequerentur sed exsequi

,

Christianos

utrumque detrectaprorsus S. Eucherius de Martyribus runt. Tdem Agaunensibus tradit. Ad sacrificandum idolis
coactos fuisse, ex his
Ui,i vero

E
ad

rant

nempe in illa sancti Paulini cauoni CanonictS. corum congregatione a fratres aliqui sancte J*".
>ii et

religionis studio

venerabiliter accensi b

hi ergo

FutcianiAclii,

Eu

rbis colligitur

dum

inter

alia

pietatis

opera

sacr*

scripturae
prae-

Thebwos denuntiatio Lterata pervenit, execucognitumque abeia est, injungi sibi rursum m [feratio passim ao tumultus tiou,
ad

legendi paginam
berent,

operam non minimam

solebant
illa

aspectibus
cet suae,

frequentius corporis et mentis videban reprassentare, quaj

Trevericaa,
forsitan,

affirmantium, numquam se Idolorum haec laiu sacrilega ministeria cessuros. Christianis se jmprofana semper se detestatos,
ulli in

honorem

ecclesiaa
;

matns
quin

scili-

spectare

illius

immo
:

revera

buto

e1

divinas religionis

cultu

institu-

unuin

sauct:e

Trinitatis
ess

Deum

colere,
IIIU

ex-

trema experiri satius

*

chrl '

quoque ianam fidem venire. Ad Christianorum Eucherius loco non pemicie; fuisse compulsos, Primum ita scribit: [taque cum
i

non immemores praecepti, quod ait aliorum, Honora patrem tuum et matrem d, et conversatiouem suaad hunc modum justam hujus loci dentium. Inter multimoda itaque GentiaPassio sanctorum martyrum prasoonia,
ni et

Victorici

quotiens
Rictiovaro

vtirmal
et

hi

sicut

ceteri

militum,

Christianorum multitudinem sunt, ministerium detrectare ausi crudelitatis obtemperaturos nese praeceptia atoue hujus mandatis edisic ': Bedintegratisque T persecutionem reliqui in (Maximianus) ut
eit

pertrahendam destinarentur, soh

ad

lem Christianorum

frequentius eis occurrebat, innumerabiauribus eorum corporeis stragem ln urbe Treven.

qu

totiens cor factam insonuit, mcerore contremuit moerore simul et gaudio tantum tamque quidem propter ignoratum thesaurum corporum sanctorum preciosum
;
:

eorum

Christianorum cogantur.

Mhil

igitur

hts

anonymi

verbis occurrit,

quod merito repre-

hendas. 882. Vide%*r Probdbilius anno f Auno 1071 velpotiussi

t

autem propter rerum veritatem, auctoritantam scriptur sacros didicerant por Passio Sanctori tatem.Beferebatenim istorum Eictiovaro tanta ab quod, mgresso Trevirim utrivi Sanctorum sanguinis effusio, sit facta ibi
gaudio

quam

De

em tsenatusmodoTreviris ad xmita imperatorum et varion R anx curim, sed Romx oomparat Maximianisedesfuit.T AusoniusinMosella). 881 etseqq. frugumque virumque, Salve, magne parens
Mosella,

Octobris quo agetur ad diem v inMarhjrulnyn.Ro^no uritetn o

illis

occisi sunt, permixta, cruoris aqua^, juxta quam eam in suum coloiem et in Musellam deducti,

eonverterent,

ut,

oaturali

claritate

colore rubeiet regrinomagis, quam proprio, Inhum^-setiamtumSanctorum; efsequitu,

*.PJ Ubi
redrnte

poribus unda
1,-ata

pra3bebat

tumulum, quo,
ruturo ea

compage membrorum,

r^sen-

exercita pubes, Teclariproceres, te bello Latisedecoratfacundialingu. te Bmula

Quinetiamn

tartu

**

se

alumnis fno.eniumnaturatuia concessit Roma Catones. oatentat antiouoa k ipsius senatus ?,,/

'f

ct

Folberti

nmwerum

13
neret,

Ut

ergo
in

ujutdam

i
{

qu dteT Jbl duo

aut

tres

congregat.

MereestadarmumChristt

::::;:

fuerint

nomine

meo,

eorQm

DIE QUARTA OCTOBRIS.

sum
quippe intentionis liujus fratres auxilium Dei sibi ad hanc intentionera ,,t) prius enim quam triprffiberi, cito senserunt duanum jejunium tertia vice complevissent, misit eis Deus in adjutorium quendam sanctae conver privatuin nomine Folbertum sationis laicum euudem visu oculorum, quem unus ex tribus praefatis fratribus, Cuono videlicet, custos monaste-

377
facta

(trea

16
pro
talitatis

Ilac

exhortatione
eos
,

gratias

Deo
hospi-

A. Ahowt.

fraterno,

quem apud
referens
in

invenerat,

*JiS

"')'.,.

receptu

eos

humiliter

roga- un i Bymnc

vit

ue quas diutius
tunc
ei

casiones
diu
ter
ille

innecterent

hoc loco mauendi ocquia destinatum

,

iter

ad sanctum
I,;

vellet.

it;i

Jacobum ptTiicere lubenquidem ipsc ab eis discessit

inquisitionis

vero pro

Banctse

studio

m.-ijori

rii

sancti

Paulini,

studio sanctae

hospitalitatis,

indies

aestuant
,

desiderio,
,

in
illi

doraum suam recipiens,

officiositate sustentabat
:

sufficieuti ac placita

nachis

hujus autem cibus vespertinuserat panis pcrparvus, medietatem palmm non vincens in latitudine, duas partes farinse, ter-

et a cauonicis feminis religiosis, auxilio petito, jejuniis et ora-

qmipropter et a moct a sanctis monialibus

tionibus

et

eleemosynarum
plua
,

quoque
in

lar^itio:

nibus

insistebant

quam

principio

tiam partem habens ex cinere, cum aliquo genere herbarum , aut crudarum, aut non beue coct.rum, et insalsarum, cum hau^tu etiam aquae

minimae mensurae, certe neque

cessurae.
viiiont,
1
1

modulum suum
divini

ex-

unde contigit, ut alicui religiosae hujus communionis sorori nomine Frideburgae, in monatempore sterio sanctae Mariae Matris Domiui n meridiauo in subsellio suo quiescenti vo\ clar.i ii! lervenerit Vade, quaere in quae diceret
,

Tali

vero

adjutorii
,

consolatione

vetustissimis

scedulis

aureia

litteris

in

testimo-

non
tiora

ad speranda poet modicum laetificati huic fratri Dei munera nimirum animoti
,

nium

illis:

eujus vocis altisonae

videret,

strepitu

exper-

eta, (liiin,

capite de subsellio levato, circum

consilium

quod
,

de

hac

re

conceperant,

mastu-

spicene

neminem
apertius,
;

caput iterum

in

eundem
i

nifestabant

ejusque

devotionis

impenMUS

quiescendi

modum

vix reposuit,
prius
erecta,
,

cum denuo vox

auribus ejus insigno sanctffi

g dium

ad hauc rcm suppeditari postulabant. ut erat paratus ad omnia virium suaAt ille juxta rum supplementa omnibus praebenda exempluin Doctoris gentium videlicet illud se omnibus omnia factum fuisquando dixit solitum jcjunandi modum hac de causa se q quod per continuum tunc adeo intendebat
sibi
, , , ,

eadem
souuit

quam
crgu

iterum

et

munita

dum uullum
haberet
,

vocis

hujus aucto,

rem

in

prospectu
vocis

non dormitura

sed

'

tiiduum

nullum
sed

peuitus
interdiu

corporis

alimentum
urbis hujus
pein

hujus adventum praestolatura, iatertium tunc vero, sicul ipaa reput iterum recliuavit adem , quasi cum quadam tulit nobi imperiositatis austeritate ad illam vemt, eam:

susciniebat-

omuibus

gue,
rore

i.un

jam dormientem,
perterrefecit
, ,

monasteriis' dibus pcrlustrans

nudis, ut solitus erat incedere,

,

modicum

noctes

eorumdem dierum

magis

quam

non tersurgensque igitur aororem, repleta angustia

I

i,

monasterio saepe dicti patris Paulini pervigil in ut in tertia oratione ducebat. Uude factum est,
nobis referebat h, nocte post prinmm, Bicut ipse dum, facie lacrymis ubertim perfusa, galli cantum, imet quasi cum aliqua, ut ait, precum
intente,

quae custos

erat librani

cum magna
icto
ei

festinan-

anadetatis

suae siguo, eai

marium, cumulum discus-

portunitate

Domiuum

interpellaret, in menti

monasterio, spatioso
putaret.
:::;',:;::

subterraneo ubito correptus, se in ahqu.. ouasi multum i, et pulohro, Btare

prius liBura scedularum, perduxit, uec multa liber quam brorum volumina revolveTant, Scotice * Bcri Ymnorum vetustissimus p, ptus, eis in manus veniebat, quo tandi
iridam

lln.C:

Jmnus

de sancto Paulino

satis

magnus,

in

quo

:',

me

brorum truneationes osleudeuttum per aliquod tem oculis mentis videret, oolleotia
,

dum Ubi n aa V
,

o^

multitudinem,
*,

.,,

i T

quam

diuu-

.mpositionia ouan-

dam

">
mb.uua

******
e
floreb:.
.1
: .

'

deambulan-

mjnuna

empus animi, quas amiserat, vir.bus, quibuatanlum, ut ab eo Q ,m eorum, velut ad hoc "-'

quale pro ftde nos Sanotos ille

* 0 be um con
pertul

rt

,
"'
'
,
' '

ab i, quaUter
gies
-

M- "
apud quos exulab
Christi
et

etiau.

ipsos,

ad fldem

?ibua
miraculis
,

'

Phi

i/gofl

5-ST.WT*.
outiones, et
eo

-1
in

P
oas

a*

ipste

=
qu
du

001

mper,
.

;:;::;srr;:::::;i:-, ab ad
verbis auditis,
:

pric

;iU
,

sobrije

totis denique animi mentis succmctus, ao a<*endas Deo gratiarum actiones attentius, ut, si ab ipso esset ipso postulaDat mon.,trare eam sibi dignaretur ter-

viribus

idminiculo,
iuit

--t
Treviris
i

De

oujus
,mi

intextum. pultura venera da

-

positione,

,,,,

""'
posita:

Imc

visio,

tio,

quod

diem

etiam obtinuit: vicibus obdormiens

est

nam,

Posuerunt
ubi osem,et renorum plurima mundi novissima, oci

i,

oratione itaque
,,,

ljEtificatus

visione

m.

Mane

visionem Buai vocatis ad se tnbus fratribus, eisque cum m ordinem eis narravit , ne boc persuadere laboravit, hortatione ' orationis studio prius cepto .olatium misericordiaj sibi adesse,

n.

83tl

D mino
v

eum
!

182

v
fce8taj

itaque

inaudita

*
t,

icr83
.

Tn
oo
'

oum
ta

gratiarum
in
ei

Deo

actione

utru.
; '

ex ejus parte , qui gnoscereut, promittens anni longauimes in spe, iufra unius anui spaoium longanimes amat
eis
i

visionis

1,r,,m
;

per se aliquod i

quarendum
,

amat divinumeisadfuturumesseiubacn.qui.iuonesolatiuin.
i
.

g*

Quapropter,
IlillliUlio

^^

dfl

^^

quos pradiximus,

,, ,

378
A
Ainhtho.

ACTA
ei

SS.

TYRSI, BONIt ACLI ET SOCIOR. MM.

du,

fratribus,

et adinonitionem vocis, procul

,

bio

angelicae
,

quam
et

priEfata

soror
,

acceperat

iii

episcopus, a Frigia totius regni veribus translatum, qui et istud Idus Maii honorifice suspendit
,

narraverunt
stinctu

librum

Ymnorum

quem
ut
,

inita

vocis ejusdem inter

vetUBtissima,

mondixerimus, veterum volumina repererant communem eorum qui simul ac straverunt intentionem, auditamque et visam di* orationis vime visionis consolationem iu mente retractain hoc esse vit, voluntatem miserationis Dei
,

monasterium in honore sanctae Dei Genetricis, necconstruxit bb. Nam non eorumdem Martyrum propter horum Prinoipum corpora innumerabilia ejusdem multitudinis corpora in hoc mouasterio sunt oomprehensa cc quorum nomina, sioul Innumerabilis populi et peregrini, uon potuerunt reperiri, excepto uno Dueis vocabulo, qui Tyrsus vo,
:

1,1,

ec

memoriam stimavitj ut bunc ideo libellum accommodaret eis Peregrinoruin f;n-ientem quo nobis amplius eorundem quaereudi deside boc modo inspiraret, quod et factum esl
,

cabatur.
20
ILujus
,

itaque
hic
in
:

et

eorum
criptie

Martyrum
pariete
,

voca- Bluortam
,

bula
pta

quorum
litteris

videri

possunt
devoti

sarcofaga
qui

JJJJjjJ

rium

aureis

hujus
quae

oonscri-

nam mox
[ta

ut liber
et

fratrum delatus

Ymnorum in conventum Ymmis ille ibidem est recitatus,

iste
,

fuerunt
t

inde

tunc
dd

ad inquieorda <uuniuin praesentium fratrum ut una omnium prurenda plura sunt accensa dentiorum apudipsos esset sententia de frangeuda Paulini cri] propter banc iuquisitionem sancti

dd Christiani huc transtulerunt, quando Nortmannos lianc urbem, sicut cajteras undieraut

que urbes

Is ergo, qui in
,

qua

de re

communicato cum
licentiam

prineipibu.s oivirei

tatis consilio,

lmjus

domno

ar-

praesciverunt. depopuiaturos esse dextero sancti Pauliui latere est qui consul Palmacius fl vocabatur repositus prinoipabatuT in et patricius toti huic civitati Tyrsus autera latere ipsius qui jacet sinistro
ee,
, ,
:

cliiepiseopo

Udone postulabant,

et vix

nimirum
.

vocatur,

cujus

nomen
,

,/

mrpora
|

impetrabant. fuit 18 Ita namque ex industria eadem cripta B mona-

dine

est

notatum

solius de tanta multituquia ejusdem Legionis gere- K

liujus sancti

hat

ducatum gg. Ad eaput autem

,

muuita
;

r, ut, nisi
,

moto

principali

ejusdem

,n

II"''.

sterii altari

nullus iocus daretur eam confrinunde non iudebito gravitati suse consiho gendi tanti non facilis erat domnus arcbiepiscopus s,
sanctuarii
cta

frangendi

licentiam

differendo.

Fra-

senatores noPaulini septem jacent hujus arbis Thebaeis coroipsis eura martyrio bilissimi quorum medius voeatur Maxentius, juxta nati quem dextrorsum qui jacet proximus, nomen habet Constantius, post quem est Cresoentius
;

igitur cripta, inventa

sunt circa sarcofagum

sancti

Paulmi sex sarcofaga

quorum duo
,

late-

quatuor vero peribus ejus apposita fuerunt, quod adhaeserunt altrinsecus dibus ejus ita item ad caput steterint utrimque duo ex eis sarcofaga patris nostri septem
,
:

Justinus: in latere autem sinistro Matres erant fratres germani xentii qui jacent major natu proxime Maxentium hh Lequorum Sother ander, juxta quem Alexander , postea
postea
,
:

i,i,

ejusdem sancti sanctorum Martyrum

totidem

corponbus

arosic

matizantia, fuerunt locata ; ut factis lorcolligaverat locantium industna sarcofagis bmis, nullus uieibus singulis super eis movendis, msi ut dictum est, loeus daretur fecerat monasterii prius altari praoipuo
,

haec vero

omma

altrinsecus ad pedes vero sancti Paulini genere et virtute clarissimi sunt quatuor viri Christum eoqui, licet tempore paois oeculte tempore tamen persecutiones aperte, et lebant, Christianornm defendebaut constanter tidem resistebant, quod adeo ipsi BActiovaro in faciera exemplum aliorum diversis toreos quasi ad genenbus multum afflictos, tandem
;

positi

mentorum

moto
sed

praeterea, non

hujus
,

criptae
,

conditor

operosus,

decollari in prassentia sua fecit

alter ergo duo-

hujus

loci

et

eorum

qua* lbi sunt

altare

rum
quod-

ctorum corporum aliquis studiosus, patns nostn, dam non magnum ad pedes sancti compactum t hujus denuo resarcofago
ejus
;

Austrum positorum, intenor scilivocaexterior autem Papinus Hormista cet quorum latera Aquitur: alter autem eorum exinterior item Constans lonem respieiunt
versus
,
.

motio

et aliqua

terrae

sub ipso

effossio

plena

terior

Jovianus

n C

fuit nostrse expectationis

cousolatio.
u,

siquidem ibi tabula tabula plumbea x apparuit ejusdem latitudinis mnltaque aqu* infusione, inulhaec item levata, tandem purgata taque seta3 porcin confricatione Martyrum vocabula, et retulit nobis et istorum persecutorum quoque noMartyrum tempora
,

marmorea

Inventa est qua sublata,

Trevirim

eadem
:

die occidit Tyrsum aliis principibuscivitaautera die I'alraatiura cum plebem sexus die cedem exercuit in tertia vero tis

vocatur. Ingressus est Octobns, et Y Rictiovarus quarto Nonas cum Sociis sequenti

autem

utriusque

ii.

WNOTATA
Simeonis situm.STrevirensis extraportam S. FelYx*Trevirensis episcopus teste
,

miua, aliaque perplura nujUB nobis sculptura nia huius plumbi cecinit voluimus pleniter mhic eTgo textuL soulptur
:

summa

festivitatis praeco-

ad S Pauiini monasterium
.

leevam civitatis

*!**
Eg

mUt umtabulu
:

^T^ In
Teratoris

,hea,

secundum Martyrum voluntatera ecundum Dei autem Maximiani imKictiuvarus predoaorum: nam legionem Thebasam jus.su pnefectus
,

Sanctorum, hac cripta jaeent corpora nobilissimorum, dignitatem seculi

ba, in honorem S. bxorum, Treviris passorum, dictitm /uisse, monasterium S. Mari Virgin.s S. Fe lic ,p* ssmum Zo^m^le est, cu^ nempe a
dedicatum
Charta anni 981 do berti, Trevirensisepiscopi, appellatur. Sub [int, hodieque clt appellatum nonnm ad Martyres, sed inke efiam S. Maria, 1071 vel seq. p0 st inventa anno Histonx May corpora. Vide Honthemium tyrum
fuit.

Marix

Martyrv^T^ consecramt- Prmw

et

PostmodumJ.

Paulini ,

FpTurcirLmquaque

persecutus

hanc

etiam

mbem
a

pI^os cim

^ Zf^o X
C

propter ipsos 1 hic

ingressus est:

quorum m-

o-J-JJj-

J^a;
hic

^**
g

oirum

corpora

^^r^rreis

^TrTprlclue
catenis

numero

fuisse,

num. Hhtf.
custodem,

suspen-

ctCuononL,

monasterii S.

PauUm

expnmit. nominatim anonymus

DI1_
.v

QUAllTA OCTOBEIS
f
,

379
A. AHOHTH*

c
,1

ld

cst,

Sanctorum Vitas
SJO

et

Passiones.
seq.

Ewo&i

>.

11.
et

e
f

his Actis cgi num. 6 20 Ubi Matt. 18 t-

De

ab Udo nempe qui,ut Browerus scribit Trevirensis episcopus, et ananno 10(1 electus usque adan1068 ordinatus, Treviris sedit
,

n0

vel tres cong-rcgati in

dio

enim Bunt nomine meo, ibi sum

:

duo in me,

num

Huic nonnulli Martyrologium ab perperam adscriAdone Viennensicompositum,

1077.
,

eorum.
Cor. cap.
9.
1.

g Ad

22.

h Hic iterum anonymus innuit, se Marty*

inventioni xquatem, imo et ex ipsis S.Paulini canonicis verosimiliter aliquem. MartyTalis certe non erat crypta, in qua i

tamen ^tlncertum, quo tempore verosimiliter Normannis cladem. Vide pautopost acceptam a
:

'"'"'-

35. ita

u Ad hunc locum
\,hil videtur in

notat

Honthemius
fo

_.

.,

_.
.

rum

corpora jacebant.

tem superiu

kQuidquid fit de hac visione Folberti.auxesi Marhic utitur anonymus, dum innumerabilem haud tyrum numerum Folberto apparuisse, ait: qui Treviris tum temenim tanto numero fuere,
Thebsei, poris Christianis legibus viverent,nedvm sint. Hauqui cum 8. Tyrso ibidempro fide occisi anonymus innumeram illam itei sit ,, nultitudinem ex tabulx TJteba Martyrum adjunxit seu et Folberti visioni

hac obaracteris pro laudantur tabulai marmoreae marmoream, Stutte sane tabulam documentis?

nr

att-

velutantiquumdocumentumlaudassetan<mymus umquam) sinihit ineacharacten:

tum Atqui vel hinc conjici Marlyrum nomina huicante Norm

probabiliter po

"

ir

ptumben

(iHiplificationis,

seu ornatus gratia. Itaque Martyres, quos Folberto apparuisse, 1 Trecinarrat, Thebxi seu peregrini fuere, non hcec Folrenses indigenx. Ceterum vereor, ne et interrogatio, etseniorisMartyris responsio,
berti

rwptionemlitterisaureisfuisseinscnptajprvs^ Martyr t, tabula plumbea affir timc dem locum nomvnaUtterisaureisexpressas V X recondita vv tabula fuisse translata, quo Honthemius ipse Hist. Marty

enim

est,

inquit
*

rum
utpote

Trev. ex

htterie ut meinoriales ilhe quam diutiadestinatione ponentiura

14,

Folbertince visioni ab

anonymo

adjecta

sit

ead^

Thede causa, qua innumerabilis Martyrum proxime praebworum muttitudo, de qua lit.
cedenti.
.

oomraissee Cuermt E sime permansur, imraediate cum ipaa humiditas aal parieti subterraneo absumpetneetmucor. eaa paucoa intra pluribus. alusque am* pturus fuisset. Quod si
,

^,

V.siomRecte hoc loco notat Honthemius:

Dist.
i
:
:

bus parum

uam can. 26, tid.it Ecclesia Bic statuitur de Consecrat. ex Concil. Afric meraoria martyrum probabiliUt omniuo nulla corpus, et reliquia? nisi, ubi ter acceptetur,
vel habitationis certaj sunt, aut orig-o alicujus fidelissima origine trapossessionis, vel passionis
,

nominainscnpta /uismorata tabulis Martyrum Mque iUx una cum iase conUmdas,debi V* outapostmoduminveni,' ntorum quad non om tamauam totide u Porro si Varlijrvm ,v
,

"^

tablda

illa

marmorea UUeHs
his

aureis

*n

ZnUnuer,',

f)ir,,

ditur

velationes

requse per somnia et inanes quasi ubicumque hominura quoniuilibet Veconstituuntur altaria, omnino reprobantur.
:

nam

Plumo* iicta num. 7S et seqq. ProbabMus anno iminventio

SS

ssepotest, etiam plura coni curatori pro fundamento

.

hme*

qit

/ v, K

propter apparitionem, Folberto factam, sibinon sed propter antiqui cultus indicia, qux

rum non

dubia visa sunt, eos, quorum corporain atque ipse lini crypta invenerant, Trevirenses anhiepiscopus UdoproSaiviis hdbuerunt. etiam ad n Ad llnrrea, vulgo Oeivn dictum seu uobilibus moniaS. Irrainam, quod etiamnum
t
:

S.Pau-

ichoetaPaschate, atque adeo aLamdissmtire non videivw. oerto Schafnaburyens* Augusti ittustrata habestom.^ lUl vs Acta , uttimum ejusdem mensis
,

maxmiccum Sigcberutnum. 22 dictumest;

ad diem

zNon

LnusitatumfuisseoUnv

vi

Sanotorum
i.

oorporasuspenderen^ostBmummm

tete-

r^mfZalmliBverUsc^anUcede^bu

Browerus libus floret, inquit hic Honthemius C ad annum 648 num. 49 de itlius origine ita (Trev. _3p.)amplis,/nt: Etenim Modoaldus muneribus affectus, ut simis ab eo(Dagoberto) propagand* atque orerat raagno srae ecclesia?
templa sistere, nanda. studio, Christo Divisque cogere virg-inum coetus ccBtus co y-ere v.rg-,num. monasteria inchoare mooDSteria inehoare
,

verostmtltus consequentibus coUatis, suspeninstanteinvasione Normanmca, Zdam

W"**;
confeci

rS^

S.Paulinicorpor*.

fume

voluit.idno, >o

.edfortesi^ficalum^l 8 '?!
.,

Primam
ponit
,

igitur

Dei

Genitricis

nomiui bas.hcam

pr*

Fellcls

W*^'?! tom
habes

iuJCa
__.-

apud quam domicilio

aggregratis

con.t.tuto. h

D..-

goberti Irmina,
vitte

S.
,

Modoaldo
velura

in

communionem tumque monasticum

virprinibus
surapsit,
,

ornalo-

appellatusque
qu_e in eara

cus est ab horreis, re&alibus

contulerat,

rem

,.,.

/,

rabiles

numero Socu
l,

i>.

Horuea. Momales olim Da^obertus deficientibus, S Benedicti instituto usas, sed his Augustini institutum sequesuffectas esse, qux S. ad tom. 1 Anrentur, Masenius scribit Nota 13 nalium Trev. Browerianum.
o Treviris igitur

n0

fuenu.r, ,,,,,,,,,

,,,>,,!,,,

r,,-,-,l,

la no-

nV

Th*

post

hU V** conseouensnonest. *m Normannicam condUam ;

tabulam
/u>sse,

morabatur anonymus. cum

et

,unt,loca.a*g

."""," ';4;1

Martyrum p De Hymno

corpora inventa sunt.

seqq.

illo egi num. 10 tabutx concilian q Qui hsec verba cum textu vide num. 13. queant, non diu ab tnvasione r Cryptam probabilius fuisse, dixi num. 2A. Normannica occlusam

leo,,. T.<,;<

Tungros.Cfoma,

Aoua,

Z^o
iY

Aav/vr de

;**-^fg35._ad aiem ^scnptum L

eo
v

\.w

ejus

nomen

,,

380
a. Anonvm..

ACTA

SS.

TYRSI, BONIFACII SOCIOR. MM.

etiara aqua, diligenter illud purgavit. et

gg Seu, quod esset unus e legionis ducibus. hh Hcec verba per oscitantiam amanuensis omisit Browerus inveniuntur autem in omnibus Mss. exomiilaribus quorum plura vidimus. Honthemius hic. Probabile apparet, qusedam ex hic narratis e ii tabula marmorea, cryptae S. Paulini parietiante Normannicam invasionem affxxa deprompta fuisse qusedam vero addidisse de suo, qui tabulam confecerunt, conficiendamve curarunt. Utraque distinxi ,num. 80 et seqq.

purgatum
:

1)

cuidam mulicri ad conservaudr.m, doneo iu monasterium referendi loeum haberet, commeudavit quod illadespective suscipiens, e1 cur illud reverentia dignum esse judicaret, inquirens, posuit tamen
illud in scrinio suo inter panniculosos, aliosque
liebris supellectilis

mu9

usus diversos

pigmentorum
scrinio

quoque species
repositae.

aliqua?

in

eodem fuerunt
officio

24
ille

Cum

autem
iu

vespertinali

*"'">"""''
(

sicut
''

Quadragesimalis
cuni suis
illa
,

temporis ratio poscebat) frater eadem domo reficere vellet h

os

coepit

cui

commissum
cruciari
,

fuerat,
caepit
,

puella Corporis

CAPUT
Miraculum
ossis

III.

nimio cordis et Sanguinis

exitus

dolore

borum

aut ut Dominici communionem praeparationem, quibus poterat vervicini huquia ipsis nequivit verbis signis
,
,

sanguinem

fun-

militer
tibi,

ac

devote precari. Cui frater

ille
si

Fac
sit

;iit,

scrinium

tuum
,

deferrri

et

qua

dentis.

tibi

species pigmentaria
rcquire.

dolori coidis

profutu-

ra

causa B

Lecta

est

igitur haec epistola

et

in

plurimas
,

stulit.

scrinium hac de et Hoc dixit recludendum illi accommodare non diet cooperIloc it.-ique vixdum recluso
, ,

Ad incredulomox cartas magno omnium Dei fidelium rum confutio- hauc audientium nec transcripta a tripudio nem, fidelium Dei collegio b tamen defuit in ipso
,
, :

culo tenniter

levato

exundantia
sa
,

ab osse

illo,

tota aanguinis mira res cst effuvalde parvo

1
,

u1

facies mulieris

ejusdem
in

tota

atque pelsit

ecclesiae

malignantis dissensio
beneficia
,

quae ha?e divinae

licea

ejus

manica dextra
:

mirabiliter

inde

miserationis

non

quanta debebat

perfusa. Ipsa quoque

lore
est

eadem hora
re

cordis doI

reverentia suscipiebat. Sed, spiritu instigata madentibus ea lividis laniare praesumebat c. ligno utpote peccatorum , Caeterum dentes eorum
, ,

absoluta

qua de

nimio percussi

Pominus conterere

curavit

dum

signa, quae

rore , lacrymosis precibus a divivina misericordia postulabant continuo, quatenus tam immenso nullo eos corpo praeconio divinitatis suae
,

juxta Pauli verba non fidelibus, sed infidelibus, data sunt e, in conspectu eorum per merita Martyrum pretiosorum , quorum inventioni non

dutnaun
txir S.
t

congaudebant multiplicavit. ut dictis Apostoli22 Ex his igitur aliqua hoc consentiamus ( non tantum propter in
,

aut animae damnaret judioio. Quo facto , frater idem currcns curriculo ad aliquem fratrem , quem sibi expertus erat esse fideliorem, adhuqui jus rei eum perduxit demoustrationem
;

veniens,

dum

scrinii
,

ejusdem
nullus
[

operculum
ipse

intro-

specturus

lcvarct
videret
,

sicut

ait)

qui

i'uv

ni

fideles

Christi

instruendos

quantum propter
rectam

ypia

eosdem
et

infidelitatis

ministros ad fidem

reverentiam Sanctis debitam commonendos ) breviter notamus. Quorum primum adeo notaadeo etiam fuit miadeo memorabile bile fuerunt mentes si quae ut non solum rabile mridelium inde nimirum contabuissent sed et inde ipsa fidelium Christi corda non minimum cum sicut praediximus contremuissent. Nam
, ,
, ,
,

hoc non adhuc sanguis ex co culum, totumquc quod * ipso scrinio erat, respergendo liebpis disciplinse instrumentum,
,

credere

non valeret, qualiter e ipsum scrinii oper-

mu
bul-

mi/i/uV

iii

liret.

Unde et ipse non minimo repletus non pore,cum omnibus, quae in ipso erant sed poiam deinceps muliebribus ornamentis ione sanguinu tius aliquibus tam pretiosi
25
, ,

stu-

opiote fandil

facta
,

'

per mi3ericordiam Dei hac Sanctorum revelatione , domno nostro archiepiscopo Udoni , sanhujusque principibus placuisset, ut cripta
,

factis

sacramentis
illudque

in

portavit,
lociillius
sis

convocatis
totius

monasterium festinanter Prionbus illico

:

omnibus demonstravit
pcr
orania
et

ipsi

vero,mis-

ctorum

corporum
,

collocationi
fuit
,

competenter

amterrae

mox
rei

civitatis

monastena
eepositos
Y

plificaretur

necesse

ut

plurimum
f.

hujus

nuntiis,
,

omncs

abbat.
z,

ex eodem loco purgando portaretur

Era1

cor-episcopos
testimonii

decanos,

ceterosque

b..m
in

tem ante

mopi" 4 _.-_-c-,__ parxe uccmeuwii palus quaedam criurn ex parte Occidentali nasterium nooua, ut monasterium i.lud peita v repedare votentibu. tt, aut inde per hanc viam augustissima relicta fuisset penllam vix
id

ipsum

saepe dicti patris Paulini

fratres

non paucos
venire
,

ad se

eaar-

S
, ,

dem
__*-__--

hora ..

faciunt

doniinus

autem
_.._.__..

lentibus,

"ft^l^2*S f^^^^.WtM^
eHiepisco,

-d-

1lae-

semita.

Qua de

re plerisque
,

loci

illius

fratribus

raculi
tificati.

complacuit ut eadem terra de monasteno porparandse criptae necessitatem paludis ejusdem locataretur, ad exsiccationem
retur

quae ob praedictam

hujus ostento non mo eorum Delato namque m prassentia

sunt

23* Quod
otquo
>

cum

fieret,

et terra

per sex

jam

nio, cum ossc sanguinem aine fratribua oa dentc, accepit aliquis ex ipsis cumque illud 9an iruinolentum k in manus, aapius evacuasset, Line ... acrinium transfu - n.nnninie immrlntlO, 1

cessatione fun-

..:

ibi rejn

lim

dies
pti

dio com] Uonem' h-Wta*. sua egrederetur, eumo posit ue uuui posita,, de domo , 1( ihidem p '"' m quiedam ossmm *-.on<ln frusta quasdam 086ium Terram discutiendo
.

oulo a divmo on a oronn.us .\ una nmniluis <

'

tL

re iacere videret

unnm

ex
s

MtanJ.

*cet

fmanu s ua"In"domum

illud portavit

accepta

r^ snncuHo,^^ma^J^ ^
hac
r'

BUrreui

,,..,.,_,,,.,,

,,.,

prop ter

,;,,, hoe siguum

,-,re

,,_,,,,,

DIB

QUARTA OCTOBRIS.
tuit post

38]

cineribus, ad cujus

augmentum

reverentiae dice-

iteratas

baailic,
,

quin

et

ipsius crydi-

A oimw

sarcofaga bant pertinere, ut terra, qu, eirca dictum est, ccenosum eorumposita, iu locum, ut mundum antea projiciebatur, deinceps in aliquem
l, locum veuernbilit.T collocaretur cujus acervus testimonii, non dum Galaatb, boc cst, Acervus supimmerito rocaretur, fectum m osse, quod tmic posteritati fuerat terrae, miraculum omui positum
;

ex uno sarcopbagorum ptse restaurationes alias ibidem contigisse vidimus labi. ldem

iu

Commentario prjevio 4 et 5, utrobique sub calcem autem v fiuem. Eonthemius hic: ad narrat, anno 1788, dum crypta instauracitati ipsoque batur, confractum fuisse sarcophagum
;

Simile quid, reparato, extractas inde reliquias.

loqueretur.
InfpectantB
ntulHtudine.
2ii

lloc

itaque

consilio

dato

et

collauda-

to,

illud

etiam
Ut,

eidem
in
,

fratrum

collegio
et

comet
,

sedadannumllW,contigisse, etiam memorant tom. 2Prod. Gesta Trevirorum apud Honthemium nimirum, cu?n ruinis suis Hist. Trev. pag. 948
;

placuit,

scrinio

mouasterium
cordis

relato,

super altare locato

,,
i

communi
quce

sampanarum consonantia;
prudentia,
ex
tota
uibil

ons divinaabeis
nisi in

purgaretur S. Paulini ecclesia, Martyrum irensium ossa aliquot inventa fuisse, ac

illic

in-

laudaretur

facit,

magna,

ut par est,

dem
nes

Dei
(s

civitate

sapientia. cujuslibet

Ad banc ergo

lau-

quibusdam crinibus conter cetera caput aliquod, sanguine repersum. spicuum et fucos muliebres g Pigmenta hic non significant

ordinis et

viri,

cum

seac femin, juvenes, et virgines, convenientes, nnita junioribus hilariter

dicitui procoloranda facie : sed sunt illa, aquibua 3 3 ffad Legem Cornel. de pigmentarius in L.
sicariis,

Dominnm de tam inauLaude, in sua redierunt, stupore benedicentes m. Contigit miraculi diti Martii, istud miraculum quiuta Nonas
autem et Sabbathum
ille

qui vendit liquores medicmales correptte nam iste oanonicua 8. Paulini subito ut de scriuiolo proraerct spefamulee suae suasit,
id est,
:

ciem

pigraentariam

dolori

cordis
,

profuturam.
.

erat

n.

Hora

vero

nona

cruor

ante tertiam ex osse coepit manare, qui non

cessare.

boram visus est feriaj R secundse volando, pluhujus miraculi, longe lateque ergo rimorum
di
,

Fama

Honthemius. refectionis in Quaarah Incidenter nota tempus per- E vesperas apud uos ( Trevirenses ) gesima post durasse. Idem.
i

salutis facta est occasio,

dum innumen
ad

Huic miraculo

satis

Mig-uorum fatigationibus oppressi, exciti. vemfaraam miraculi undecumque bujus devoti. Cumque et rent ad buuc locum humiles propter peccata, coram hoc positi sacramcnto

stes

et coa3VO
illustres,

scriptori

tam
tiuP

omnino
,

multi adbibebantur tepublice laudanti testes ne impuden credetur

:

tissime scripsisse argaatur

cleri

rem falsam

in

et

quibus

aliquateuus multati erant, planxissent, saoratam, sibi aquamque, ossis hujua intinctione non est msi gustassent datam aliquatenus credibile, quam citissime a qua,

stimonia,

et

provocando ad tantS tepopuli convictioni. se exponendo public*

pervenerit
boc,

k^Ouorsum
que

scrinium,
ossis

neque

theca
,

^rum
amphus

ignoratur

no-

qu

Christi

fidelibus

cumoue
quis

peste gravabantur,
et

liberati

fuissent. Si

autem uumerum
per
ln
satisfieri
:

ordinem istorum a nobis

inn-

sanguinem Idem.
1

exceperat
s

babetur.

curiose qmesierit,

credat
nito.

hc verba Porphyrn numero sunt, sed non

Vide num.

Paulo

aliler

Ms. nostrum S.
ipsorum,

Maxvm

Placuit etiam unanimitati

scrraio

A.NNOTATA.
,soteexstent,pluinboori<rraalideperaito.
.

cordis et monasterio relato. eommuni laudaretur consouantia diwns ao campanarum emtate eonDei iem hanc ergo c em ntia. Ad Domino acclamante., domum venTentes, laudesque benedmiraculi novitate Chr.stnm

ons neenon

a
b

Qna
An

^iprotanti

Honthemius.

Martyrv,,, Tremrens

monasterto! in ipso S. Paulim nonnU< qm non modo c Fuerunt fortasse histori*,prout ea lege,

anXl adcap.WAnnotatis
&.

el

lMemm

c C

ctitati

obstreperen,

'"""'^;""'
"
< <

prodtff* s,a Ih editis ,:npe frequenMus anonymus. Ut

tritos fitisse,

affrmat

.^

caput

iv.

rSS;S''S* gZI^eor^ue
L
,

UjZes

solitam veneraUosanctis exhtberi

cultum Udo

ipsiusc;;r>. rolaret. Q videreesl. ;-"' aut U> lendariis

,lTn\oTca* x^

^
'

Martyrurn tumbas Alia miraculaad

.-* facta.
non
pauca
in
,.,,,,mm

*%.
<

<'-' .,., tamen sanctdatem habcbant. Vide dieta num. prmules r.jdoralum
<

praeterea ,. sunt nraterea miracula aota ...nt aanctorum Marty nbi scilicet oripta. 11;l aiqua^n E quibus rum reposits oorpora, sunt succurrentia, brev.ter

.,,,

.,b^
,c U im

memori nunc mem

ll-

pr imum, quod

VJta
f

Dentes pecad illud Psalm. 8 t

SflKK-l
Sio

..^insignumsunt
mtle
sit,
.

m =rvs=rsMe mMu
nolumus tamen
,,

e ff are,

quem

d.v.m

ordinatio

nonndeUbussedinndelibua.

aomodum

osmua
fc sse,** p
i

- rsrtSii" -

s M

ei

guiuemstillans,
orypta, aut terra

de
ei

qno

mox
;

proxitna

faoue en.m

382
A. Anohiuo.

ACTA SS.TYRSI, BONIFACII ET SOCIOR. MM.

orationis
,

nasterinm

venit cum causa venisset eo quidam de partibus Aquitaniae b poBnitens, c cujus brachium dextrum ferro fuit ligatum
:

hic

itaque

cum
facta

domno

antistite

f<ssam

illam,

ne dicam

qua3 nondum ibi fuerat d, oratimie, ibi sur-ens de loco, intravit, ac, sarcofaga smubi humo tenus jacens oravit, quibus corpora Sanctorum quiescein gula,

criptam,

puer Qle delatus, Bauitatem recepisse ad ipsiusepi- D scopi interrogationem est probatus l. 80 Deinde, non multo temporis interjecto pora/ytico, quae apportatur illuc quasdam puella spatio dum in aliquo tcmpore operi vacaret textrino, paralitico, ut nec ita subito percussa est morbo
i

brachia

uec

crura,

in

statu

enntinere posset

bant,

singillatim ea salutando e, lustravit. fossam discessurus a monasterio facto, cum et quasi licentiam Sanctorum egrcssus fuisset,
,
,

Quo

proprio: hanc itaque mirabili motu raembrorum palpitautem juxta Sanotorum sarcofagum vidimus locari m ubi dum, matre caput illius in
:

gremio suo
-,

retinente

patre

vero

brachia

et

petiturus,

in

summo ejusdem
corpura
,

fossse

margrae,
id-

ejus dexipsum ferramentum, quod brachium positione jam debil.taverat, trum diuturna sui sed etiam nervos et oset non solum carnem, m 1II0 quo sa eiusdem brachii denujlaverat,
,

s ad Sanctorum

constitisset,

obdorcrura illius vix comprimente, paruraper factum cst per Dei miserationem, e1 misset Sauctorum, ad quorum memoriam jacuit, intersomno, cessionem, ut post pnululum evigilans de sano, et basibus pedum, corpore surgeret
toto

ncrvisque

brachiorum statu reparatis nativo,

pro restitutione salutis suas

re-

firmius
bili i

quorum hoc meritis accidit Sauctorum sumonstrando anud divinam potentiam hoc remotum cum satis longe per unnm sarcofagum non ille vero miser cecidit non minimo clangore supinus cecidit, quam minore impetu ad terram petiit ubi tamdiu B ferrum saliens aeris altitudinem on donec tandem, gustu aquffi exanimis jacuit, mfusus episcopi homin.bus
,

nasterio
et

qui in moaltum facto, velut omnibus, pietatis mBgnincentoam, divin

erant,
,

erat,

loco

discinditur

saltuque

mira-

cederet inde,

Deum
<*cu

laudando.
31

Huic rairacnlo illud successit m ordine de viila, qu proximo, quod quidam rusticus Aldegundis n, onundus, cui visus dicitur sanctae suo presbytero oculorum omnino defeoerat, cum non modico, eodera civiuraque suorum numero
O
idera,

infusse

eius ab accurrentibus hoc peccati vinculo hberaeatus urrexit, et ab benedicendo Deum in Sanctis suis magnificum
tus,

deductus est. Presbyti r vero deduxit ccecum E cum duobus in loco illo fratribus, Sanctorum corporibus consecraillum in locum, nuum denarium, censu tura ibique eum fecit super unum annuaU Sanctis illis per^olvendnm, deposito itaque ad praevadiare p sarcofagum
:

assumptis

se-

sens

mrda etmuta,
9

Palmarum g qu* tunc qu* cum hneratproxima, qu*dam femina, destituta,

^Post h*c
officio,

in

die

r U8B

auditu

marito ejus ducente tone Hius in sanctorum nec non in pree^entia r'^
,

aurium fuerat votnmque pro eam

l.be-

Martyrum
cleri

corpo-

/, sUtuta est utroque

ci

ZZ

atque
,

popuh
re-

dura aliis recedentibus, orationibus aliquamd.u mibi ipse in lacrvrais et foret, deinceps moraretur, seque, si illuminatus ahcui ex illo loco correctiorem vitam ducturura, anima? colloquenti, profitePriori sibi de salute v.deor colloquendum dicere cpit inter retur in visu deinde paulatim oua<i per pannum videre, 1 lluibi

uno

denario,

consistentia

in

^lTomnes

alnw um ut in congregationum illius monastenum ad lauPaulini d ipsum sancti cum magna populorura m
,

M
,

faciente

offlc,o

;i;::;

:,

rltus!reccss 1

tindcsc,,uentidieplen.ter

autem consue udc

die
1

lo^

mm

qua? villanus de L Deinde alius quidam ex diuturna infinnta cnra v Jo Inda q vocatur, ipse inflatum habcret, ut nec
villa,
e

el

>

gne

,,

Jotum corpus

ita

conveniant i. titudine omni anno eadem die max.rans et cleu x a hunc ritum con et Uluc convemssent rus et populus

Cum

eigo

allis

enm

ita

moribundum

consp.c.ens

ultudina^s

ibi

laudes

Doraino dix.ent

ac

Kial ^tiaru;
red
'

actiones

communiter

Ilills'
poris languore r.

""'" j(ei /""'

, i

Brachio
uff
/.

male

'"-

Maii * qua die tfpostea quinto Kalendas Archicpiscopi plurim* ctura Ekberti crucibus JU a md tnt^m villarum turb* cum

ANNOTATA.

aM
rit

i,.

* silentiokic prxtea cula nonnulla, q

illius civivenire, et monasteria l Treviros solent pare ntibus

He

anonymus,

Mi M

oltm b Gallia; provincia,

,n,

'

dioti

^ patns

quoque
rl

quod u u p Paulmi <l non Martvrum

,

amodo
.

Sanctorum
t

G.neune rupto nomine, legenhous p SimiUa Acla Sanctorum c

occurrunt.
,,

"J^ mmc M "' halhs *

ul

cor-

im
illani.

*erdiderat

autem

brachi i d extri criptam sanctorura

^Z * raovem * ^Cum aliquatenus

po*
Martyrum deoscu^us
d.u
;

^^

V0C1

loque ndi, ergo,

Quid

S ibi

volunt

*^'fC Pww
^

Vossnm

desuetis par entes

U'-nnn

J propt J er

t^P
sarcofago
e

verbis compellare

et

qu a

"T&,":-- \rz%. prffisnmendnm, quod n

fNon
est

moustrar e. :,,,_ non distulit

Irat

V^\s. Honthemtus

QCla .

, ,

DIE QUARTA OCTOBKIS.

v;
WCTnltf
J.

A lendas

Aprilis.
,

h Hoc tertium quoque miraculum spectu multitudinis contingens fidem

con-

sacratissimae legionis trecentorum ThebEeorum et , sancti Bonifacii. Meminit et Martyrologium Me-

meretur

dianense antiquum
lend. Octobris
;

suam. Honthemius. pridem Desiil istfl

i

solebant olim ecclesise

clero
,

GallicanaB in
et

die

Palmarum occurrere cum

ix CaMedii monasterii Repositio corporis beati martyris Bonifacii in Thebaea legione apud Trevirim cum Sociis suis martyrisati sub
,
.

a Ruyrio visum
,

et populo in aliqua basilica Buburbicaria inde procedere ad catliedralem, ad significandum Betphage, dequo Jesus solemni conductu intravit Solymam de quo Grancolaa Comment. Ilist. in Brev. Romanum lib. 2 cap. 53. Hodie totus clerus etiam oanoniei 8. Paulini, congregatur
, ,

Maximiano
monasterio
cti
:

caesare.

Et Luxoviense

In Mediano

sancti Bonifacii martyris. Hinc San~ Mediano monasterio cultum deduces, de quo Belhommeus Medianensis abbas in Annotatis ad cap. 1 citati libelti scribit llliusque memoria magna cum veneratione semper reten-

in

in metropolitana
bicaria.

absque

ista

processione subur-

ta et conservata est

Idem

k Legendum putat Honthemius vn Kal. Maii. Vide tamen dictanum. 140.

1

Iterata

patratio

episcopo,

confirmat
,

miraculi veritatem

prresente
,

arcbi-

inquit

Honthe-

in Mediano monasterio, in quo festum illius solemniter celebrfitur singulo quoque anno die xxn Septerabris. Eumdem cidtum arguunt peractx ibidem sacri corporis transtationes, de quibus infra. Adde Grevenum num 3 Commentarii ad Acta SS. Tyrsi et Sociorum
,

mius

addens omnia hsec miracula in ipsa S. Paulini crypta contigisse.

,

adductum.
2 Quod vero ad Passionem ejus attinet, omnia fere habet cum S. Tyr nmia, locum, an-

Hinciterum scriptoris eetatem

,

colligere est.

n Si hodieque eccistat mihi equidem ignota est. parocho. o Id est

,

nec

nomen

mutavit,

num et diem

Passionis,

iv

nempe Octobris eum;

:

dem denique persecutorem, Rictium Varum

obligare.

hoc
v

Ad censum annuum

q Nihil" mihi notior vilta isthxc, quam S. Aldegundis, nisi sit Inda, cujus Annales Fuldenses

ad annum 881 ( lege 882 ) meminerunt et una Stabulensi et Mahnundacum Prumiensi

, ,

riensi monasteriis a

Normannis vastatam
:

scri-

tamen a S. Tyrso discrepat, quod hic juxta lo cum, ubi modo San-Pauliniana basilica visitur Bonifacius vero prope pontem MosetLv occisus sepultusque perhibeatur. Audi Broxoerum ad annum 286 num. 75 Quid inulta ?, hic ( Rictius Varus Maximiam prsefectus) simul ac Trevirim venit, mox occupato urbis loco tum frequen:

bunt.
v

tissimo

quem

Scquitur in Ms. nostro heec clausula

sit

Benesuis
et

teres
nise

libri

Campum Martium
,

hodie rejectum in suburbana, vecelebrant, idoloma-

dictus

ig-itur

Deus

qui

in

Sanctis

semper

est gloriosus et mirabilis, cui est

honor

peregrinum

ffloria in

secula seculorum.

Amen.

APPENDIX
DE
S.

gentilium sedera istuc ad .oncione, Militem accersiri jubet haud is cunctanter obsecutus, cum prodiisset solemnis quasstio; ecquid ad sacrificandum Diis Romanis animi habeat, et uum ad Chriatianum nomen insectandum , et ipsi sint parati P Cui cum Tyrsus dux istoc tam nefando Si contnmeet tanta in Deura, optimum parentem
: :

BONIFACIO ET SOCIIS MM. FOHTt:

THEBJ3IS

lia respondisset,

mortem
,

sibi

suisque

jueundio-

rem

fore

Varus

ut

Christiano noiinin

jam

du-

dum

infensus, sterncre eoufestim

jubet non re-

APUD TREVIROS.
SY LLOU
E,

pugnantes, ac ferro sawire in Thebajorum viscera prseferocem satellitem.

3 Nec mora discurritur ail imperium tyranni gaudetque caedibus innoxiorum satelles. Imbufi autem jara sanguine plurirao dextris ad extre:

i/iiinil/1/(1

,.,

S
S

mum
Sanctorura Martyrum meraoria sacra, cultus, et reliquiarum tran-

interfectorum

abjecta

cadavera.

lt

Tyrsi

BUdulphi

quidem

sacrati cespites, longe posterius a Felice,

,

slationes.

eum in locum ei Trevirorum episeopo quo loco ante moenia hodie visitur, religione, quam opere inagis verenda, Pauliniana basilica. At Bonifacius cum Martyribus cohortis 3usa trecentis,

propter

interfluent.SubDioclmii
n..etMax,mi.

olim coloniam pontem qui Mosella jungebat, obscura, praa metu,

,

anctum Qw
k

Bonifacium

alterum forte Thebxx

sede locatus. Prmluaxii autem Browero

belli

s.Martyrit.n
taorii Fatiit
iiii

nioi

iii

Oleyiwtisduem, cumSociis, quemqua subieviris eodem, quo S.Tyrsus, die martyrium ea de oausa rejeci, tum quod Martyrum huc Trevirensium Passio de illo non agat, tum quod

^
n>

VJqu^l^notus
t

s,ferepropriasint,qua>deiUoporrodicentur. nisi Mediani ejus reliquim utinfradiceLr fuissentaliquandare-

A /W
t

Rildulphi Successoribus in Vosago ubi hic eadem de S. Bonifacio narrat, cap 1, Porro quo hic fonte hauseril qux ex ! lo de S. Bonifacio Browerus mox citatus deprompsit, Medxadifflcite dxctu est. Num ex monasteru UbelU auctor nensistraditione t rmm..<

de S.

>

v-

convellere

pertx, ejusque

memoriam

auctor

libelli

de Suc-

mdetur;scnbil enim paulo post yus corpus Bomfacium, ci

debet

mcmiuit lamcn

illius

ad diem

v\

Octobris

Lubeco-Coloniensis Usuardieditio his uerftw.-Apud Trevirira natale sanctorum martyrum Tyrsi, ducis
Octobris

Vum exantiquissimaet fusioreS Bitdutpht 964 lita, et deinsubannum Vita,primun

reperta
et

in

co S.

redacta

"'

'"

Tomus

II.

Commentario ad Acta

Hildulphi\
51

Belh

384.
.i
i

APPENDIX DE
scribit ?
j

SS.

BONIFACIO ET SOCIIS ;MM.

Calmetus vero tom.
Agritii
i

rnna

meas

Vidisse

quidem illam

potuit, spe-

Historue Lotharingiece pag.

ait.

J.B.

sed num reipsa viderit, scrupulum ctata setate injiciunt , quse de ea apud Belhommeum Hislo-

Mediani monasterii parte 3 pag. 231 Bajocursus nus scribit Post temporum autem multos
,
:

Hilduldecursos, rursus reperitur {prolixus S. suje quautitatis phi Vitx codex) sed quia pro adhimagnitudine leg-entibus taedium afferebat brcviatur. Sed ob fratrum nebitis scholasticis, Medio camobio factione quo,

g-lig-entiam rursus a

ad annum 670 referri Junn, hxc I ranslatio facta dicitur iv Kal. quo dienotaJanuariipag. 775, ut legiturtom. Caturetiam in tribus postr-emis Ireoirensibus editis. lendariis ab Honthemio fuentne hzc 6 Quxrct hie fortassis nonnemo, translaJSomfacii Sociorumque prima omnium S. libellide Succestio ? Ita quidem e verbisauctoris i-adduetis soribus S. lldtlulphi in Vosago, num.
i
,

Denique

in Vita S.

/()

,,,

\ md jumaute
/"""

J^

,,,

iramlatu

rumdam

denique Trevirenses conThebxos tneunte suluit ? at illi Martyres suos ignorabanl. seculo xi, omnino forte
elabitur.
,

Num

consequividetur. fflseniminnuividetur,

S.

Honi-

ftotcLmetSociosvilibu$,quibusmoxamartyriosuo

mandati a Christianis fuerant,

bustis erutos, tn
:

qni
i

S
i

Muviy-

4
cii

is

eliqruioi

BouifaPorro libelli auctor, posteaquam S. martyrium recensuit, itaproSociorwnque

:

in eecl
s.
I
'

greditur

ChnstiaQui vilibus maudati bustis a

dixisset a Chnstianis) post plugentilitatis,

translatos at S. Maximini fuisse a S. Hidulpho auctor in Vita S. Hidulphi cum idem fortassis qxio{constructo ab his tantummodoverbis :In

cap.h

Muximiani
i .

,(> 18

norum

populis (rectius rabiem pertimeseentibus rimorum curricula annorum

trecentoHildulpho oratorio) pariterimposita sunt

rum Martyrum Thebea?

lcgionis corpora,

eamdem

honeste

reconditi,

jacent in
ptella.

quadam

basilicae sancti

Maximmi
patroni

cry-

Et

hoc peractum

beati

nostn

Hildulphi vig-ilantia.

Contigit id verosimitereo-

proxime transtationem describat, nec loci, unde levata fuerant mentionem faSanctorum corpora verba,numAadducta,intelligenciat,ita fortassis tocvmquidem, inquoprimum /uereret

dasuntjd

dem
B

tempore, quo S. Maximini reliquias

i

tiit-

condita^atnonithnnjntdetuncrecenserutafuere,
designare voluerit. Accedit, teste MaxtmtHist Trev.pag.MH, in Trevirensi S. servan monasterio S. Hildulphi Vitam Ms. ni ignobih adpontem inquaS.Hildutphus ex sacello Sociorum corpora Trevirensem S. Bonifacii et
,

Honthemio tom.i

dulpltitstranstulit

nem

\Q0ita

unde utrorumque transtatioconjunxit ad annum 758 num. Browerus Convocatis iffitur e propmscribens:
iis

fi

quo mature cum

episcopis,

Clemente

atque Cudtberto, deliberata, statuit tandem,

transferre

re

ex

looum sacra oratorio veteri in alium marmori ac cupressmas tumD. Maximini ossa,
bffl

adS Maximini camobium

tur-qiwl,
,t

transtidisse, perhibe-

rerum
:

est

prseter

memoratam

*sacram, dcm, S. Johannis Euang-elistae maximis impenpontifex a fundamentis novam maturum fuit, celehuc, simul sis exsuscitat tum trecentoMaximini, bri pompa cum D. qneis Bonilegionis,
inclusa.

cellam, Interea pone D. Hilarh

nommi

atiquando institutranslationem insuper aliam quamquam dubitan meritam fuisse, necesseest recentius additamentum, quod
adjecerit;

toaueat, sitneid alumnus S Hildulphi Vitxaliquis dicticcenobn

rum Martyrum Thebse*

facius olim

dux milit*

fucrat,

venerendas^*eh-

sepultura qnias infert; atque eas communi affioit. Nicetioque 758 Juvc 5 Subannum igitur
provecto
teeulo iu
i,

us exsti
S.

mt

at alii

jam

^W^
d

cum

Agrit.o,

MMlulit,

Maximini, atque adeo translaUonem saue Sooiorum

fuisse,
h3BC opinion

provecto seculo Bonifac leUam

^Bgj^

alusb. liscrepantiaexeo, quod

rUor

COnt

eJbus

episeopis,

^^^?

Medianensi Paderbornensi collato codice,cum Epternacensiet ad calcem capitzs 5 nulla mentio fiat tum .juod quwdam et Paderbornensi in ipso Epternacensi quxdesideranturinMedianmsi, adjectalegantur t ^onastertumpoetadTrevirense S. Maximini primusne S. HidiUtissimum spectant ut adeo, phus83ooif&metSociorumcorporatranstuleri .. npcne versetur in dubio

tum quod
,

sacelli illius in

?m% Sesereshaoeat,mdmS.Borit*sa; in crypta Mao

r eoouviie

, .,

teculi

Tremris

IrTanno

,;,

mona708 Treviris Medianum

a Mertdie

mii WtdittM

monatterio
intulit,

s.

nmiensemonasterium,
Oceidente
S.

Stymgium, a ^ptentrtoneBodon^
/

^f^nl
'

Zdllpl
,.,-<->

m
'

HUdulpho nuncupai Lo.inaiitlibellideS.HidtaphtS

ad Superosa^s suam exorsus t
,

ueretranslalx- Pe nu

ab anno 703 narrationem

m0er tuminMedianensiscasnobn

,,,, i ne vero

lomini nostr,
tertlo

Jesu

OM
8.

'">'

'

"""
'"""
rensi

'

'"

parum versalm

SLSSSi InUM^Lonologra '" T,l,l,ll,,humMUonis, TreviS.

successisse, S. Hildulpho rox Wh/idphiinterpoln ,oVitxS

,

v tin^ntesimo oblatuni faSi mnii.Mi. n,/acu martrris ,...' Uat DWiniln.is

venerabile corpus

Treyirorum popu o Mediano monastenoi

utrnmi

'"';;;';;;;";;:;'";:::;/,....'

*
Boni/sc

Atvero

^nTTetmJ^osZes,

auu/t j cap. J tribus Dagobertis secuti sunt.Ceterum.posUoS ,,

HU

7G8

nwm. u

ha

"em
,

'

n gruit
slatarum
S.

II' Th

X
|

onerum moitione, con-

-"

Lem

Treviris in

montana
.,,,-,-

aMuip,no m o
-'"'""'

sU ecctesia,,,
Obitsse S.

^*
/*

ej usreli;-

Vosc ,,,
b

^'TnSelustmnslatinniscelebra*

...-;;"

edianiB

,.,

,-//-

tur :'",;", r

^dsmeverosimillimumest; cum,
i

Htumpm

tran slatione,

anno

56 , ,

,.

xejus mentecontigisse,mamlcsc

^ SpZ

Medianum eondMT trr^si Zhedra, Visadhuasupmm a S,eoguein V i

'

DIE QUA.RTA OCTOBRIS.

a b. Bonifacii 7 euyawu A S uoniwcn reliouix ad

885
corpori

Medianum monasterium

videat

quietem

meo.
est
.

modo percunctatus

Quem frater ille Domme mi quem

.<

roii
It

J.

'"

^^rC^rrXiC
'

1
Jer
tatio

^iosie

ioni

Thebeorum Martyrum nu-

p.*

^^^^SStl V^ f*^J%**^S&
* -"*** *""! *C!5!S
rrtate e,

Maurmi

omoa
Sociis
,

;iis "ervafur rt mihi gloria, quos pares labor et mi.itia, exhorfecft

renl:quodquidemdeS.Hildulphosuspicarino monachos S Maausim. Adeone exigua apud

tHubantibus

impeosa

et

iu

fide

usque^

^f ^JTSSTiS* StaSiSK ._ ^Jg-gM ~- J- ^raaa vataU, wt S Bonifacii (nequeenim

ci

mortem p ers everantia. Post nonnulios imonum meorum

a ouibusdam
devot,
,

Deo

parw

de hitus

atque
,

m
ubi
,
'

commeud;ltus
artus
-

nl .itono

nl? Atqut

^r^SW*3Tl^
6.

Uihlul,,lu.i

noms

usque

in pra.sens

latuerunt omoes

me,

~'
8
'

.^

CoUefe arum

meornm

- 5U* SSS EfSSS ;* ai ,W/ put ^.*B^^/^!T^*K3 B *

s

^lf^ S5* Wr !;S^fc5S^te

substrucuo
!
,'

co Pora

prior retinuit loeus.

En

t.bi

cunctarum

5K
8

reliquiarum

exposui. Tu nunc ipsum recrastiuatiooe pergene exp.ica boc ohsque

mcarum causam

eondiderat, locis sacrts

^Bon

i.

^.
11
est

ec ee mora; ,

cum

vetbU subducitur monaexpergefactus

ft

tgttur auferri debuerint! Rectius

quiamaM
'

gestxtempusetccipias.legtturtnMronicoSMa i,Wprfflon</.-m OU. 2>w\J0- "

;

lbe e 2*ifl-

^' **
pter

qum

sub h0 abbate (S. Weomado ,,,,,,,, .. S c ; vidctur.

/

sore , S.

Hildulphus

'

**"* "C P^J-^rtS. Z iuvidiam au

tul

sive im peraa perficere atqle meudaeio uotari eens hypocrisi

,

velationem istam fantasmati , ei aliquatenu, fidem aocomDWnttrtb mi.ericordiam

sibi
=

it

miui

in

occlesiam nuper

trecentis

pus s. Bonifaoii tran sag0 eub Tullena. paroch.a

rel.quus; capite et aliquibus

t reperatam una o ;; a ;; ; n ,,n, cum legionm sed^eor tfartyribus Thebs. V o^ euob, um in Med.auum

iterato

adveutantis

contrahere suie parvttati. Queproacerrima increpat.one

perce Perce llitur

Martyris. J

no
i

tul.t

U,^

ub

et ipse

dulphus

snb

episcopatn, uti in Passione

^i^fl^lXSl
Thebffiorum et irevi
,

iusmodiverominis

obedip(Enas contemptus et corrnptibili oareas luce. llupril squ am postquam fatrem ilVum per,

^^

moniam minime

^^
Cur,
i

iuquit,

commoni-

perhorresois.

j^^

rorum Martyrum
,

patet.

m( nas te0^dmdMC^ssorteJtfe*oomonaste

oU perioris viaionia ordinem rejussit sed eo, ceu pntexuit et abbati iutimare texu
tertio

^^
.

gloriosua

Uartyr

b.

rio S. Bonifacius,

'""""

matiseniminS.Man

""''" ^
7''^ '''''
'' s
'

%TiiZ
;

*'""'

p^per^W.0.^.variU
steru
h '' s
'"
'

^OTm^ ^imscoto-ento,,.,

,2"
'

^t^. A-'TTli:r;, nZ ;"'"" moUiatnr MMrwrfw /"". "';,.,:. ' deetmum '.''""''";; a ** ", smTec Medianensibus
/

<T
" ''*'

vecordiam niest adire , ejusque inorepare, ao, recamia vcrborum aocrbitate oracuac secu ud8e revelationis [ '" Auunadverto duritiam adje dcontinuo non posse ad obedientmm flei

"'''

cti,

nisi

secuiu.
S.

fueru.i

ejus

TZomorioue
c

B cuw tendem, divma opttrda" MHMt /""'"' oode. aoo/, deto (. "" "" eW,

J
d
'

^/ <&
iam

fomentis alicnjns sigm. Quohymnos, aditurua ad nooturnales t S. ffildulphi, supra 5itum ad oapu
orocic

,'

,.,,

om cambnI

S
,.

e<mff

.>"

n^
^u
pe"
j

rem^ove a

totius amb.gurtatii beati> ifioi8 animi. Utemen ouo, ia.cbris

tibi

tolerabilius

ertt

temporali

suppU.
no-

Itorum exposott, n otl retexam inventionem tcmplo beata, eanidem

,;,i
I

*um

ouam

Dei

GcniruM

',l,,n,ie, .

irrevocabiUter pi hnjus oegleotus uttionem

Dr",'
a
,,

^
reatat
. _

^ ^.
.

.
;

at

,.,

perpetna.
beati

Itartini,

'''"'^j! Virgim iim eidem O ohrente ,

^am
,

penarum

^
,

tn= Diminm
,

carnali

,,

adju u t ,

nari ,

irietum r

homtt

isuar

eliquiarum
M
' ;

i^ am
1

jUr ^pe

,.

et fidem jussiontt

exploraturns, ,,,,

arum

Ton

"""^ *6
';'..,

: "

;.,,,;,
,

nbi

oum

pnadioti signi
d

evidentiam

hansisset

ooulo. omni

=Cu
S
.-*

ad

aotionis futuro,

eumciue

ao

baliter

di

um Locum
.

tumoa; tul
lotionAtn

ouur </*"
accei.enit

r* t0
,

sieut

?T'L*l
,

minum
<i;ipareii(e
,

uidam
monai ho

;;;::;;::;:;:::,::. aueror, eonould

S5.'

inncior

*;

peco-

'

quam

::;:'

dnm

-,:",'

S"^

i
l

::::,,::.

""

;:

z.

, ,

386
ai
1
i

APPENDIX DE
,

SS.

BONIFACIO ET SOCIIS MM.

ab anno 942 numerasse videtur. Joannes vere n Berculanus ab anno 959, quo Lothariensem ducatum Fridericus accepit atque adeo hi in an;

ruM B

vias

involverunt eas , sicque recondentes in scrinio, Beg-onis cell invexere festiuato; quia recondendi aptus locus non suppetebat eis in diruto monasterio. [Sed incuria successorum faciente , prafata cella sanctos
in

syndone

munda

num

artus permissa

usque ad domnum qui anno ab lncarnatione abbatem Lambertum Domini millesimo quadrag-esirao tertio, in sexest

retinere
,

14 Adelberti conspirare videntur. Qusenam vero ex his sententiis verum altingat, non faciillud tamen mihi probabilius videri le dixero
:

fateor,

Adelbertum non ante annum 959

quo

Fridericus
est,

ta

feria,

qu n Nonas Novembris habebatur

Frater

primum Lothariensis dux constitutus Medianum monasterium instaurare ac mo-

revexit.]

vero,

qui

toties

commouitus
,

tam

assensum dare distulit, post domo infirmorum stans realiquot annos pentino accessu paralisis adeo extabnit, ut, se ipsius invito, iter retrogradum ageret, donec per
clarte visioni

prse

derari ccepisse, eo quod ea, quse prsestitisse tunc Fridericus dicitur, Lothariensem potius ducem, quam privatum comitcm arguere videantur. Ita sub annum 896 Zuendeboldus Lothariensi pro,

domus ostium
uu<
lf>>

intro corrueret,

atque fractis cer-

vicibus, expiraret.
librlli

13

Quamquam

hsec apparitionis seu visionis,

de Succetton
bxu S. Bildulplii
;

Tietfrido factse, narratio sit

ab auctore profecta
15

a rei
prsevii

gestse tempore, ut

num.
et

Commentarh
,

ad Passionem

S.

Tyrsi

Sociorum dixi

haucl

multum remoto,

et

res domesticas, quan-

vincix ab Arnulfo imperatore prsefectus, expulcomiti sis monachis canonicos substituerat et ^nonasterium tradiderat, ut Hillino Medianum annum cap. 6 narratur. Nec igitur ante dictum SS. Rildulphi, Joannis et Benigni translatio, ab Adelberto facta, probabilius contigit. Ceterum, cum S. Bonilacii corporis inventionem proxime SS. Hildulphi, Joannis et Benigni translationi
,

tum apparet,

describente; ipsaque, si substantiam

;

subjungat

qusedam spectes, probabilis videatur sunt tamen adjuncta, quse cuilibet non seque probabilia B ejus videbuntur. Ac primo quidem S. Bonifacii corpus

non videtur Trevirensibus clam fuisse subreptum ob dicta num. S.Dein Beatorum modestiam minus sapere videntur verba illa, quibus dixisse
Bonifacius fertur * Siquidem, divina concedente
g-ratia,
caelis

*> ssepius citati auctor, sic exigenordine, consequens te, ut ait, rerum gestarum 959 probabilius est, ut nec ante dictum annwn illa contigerit. Adel- aimowfo 16 Augustius Virgini Matri templum HKr> eBegonU corpus, bertus meditabatur, quaiulo 8. Bonifacii

libelli

'

celia

iii

eo,
S.

quo narravimus. modo inventum est itaque Bonifacii exuvias in cella Begonis, dum tem:

Medimium

momll cr,um
reveeia ram

uon impar

gloriae collegse

mei

Manritii, in

servatur et mibi gloria, quos per omnia fecit titubantipares labor et militia, exhortatio Sociis in fide usque ad mortem perseveimpensa et

plum memoratur Begonis cella, a Begone viro nobili, nomen invenit, quam is in Vosago sitam, uti et Folcholdi rupem S. Hildidpho, fratribusque sub
:

perfceretur, reponi voluit

quse vero hic

bus

rantia.

Quo uterque
;

sit in gtorise

gradu disputare,
hic

temeritatis esset

at

malim credere, aliquid

nunc vero S. Bl eo Deo famulantibus dedit De Folcholdi vero rupe tuvc Belhomappellatur.
:

tribupotius in S. Bonifacium scriptoris affectui de se ipso prsediquam talia Sanctum

meus annotavit
hic
S.

Folcholdi
Blasio

Pars autem illa Vosag-i, quse rupes appellatur, praeter montem

:

endum,
casse.
inii' Mlli
\tlelbi
<

proximum

et
(in

montem

Belrouart

seu

Ml!

14 Adelbertum ciun
S.

Mediano monasterio
.

prsefuisse,

Beauregard dictum,

fo

ahbait,

Bonifacii reliquise inventse fuerunt, ex auctore aperte colligitur at quo id anno eodem consticontigerit, non ita liquet. Mediani abbas Friderico, Lothariensi dututus est A</elbertus a
ce, ut

deinde fuit castrum, interjectura his monrudera) complectitur etiara Visivallum et Kua tibus spatium, in quo loca, et postmodum oppidura extabant,
dicta,

cujus summitate positum cujus sola nunc supersunt

jam tum

idem auctor scribit cap. 7. Fridericus vero Lothariensem ducatum obtinuit anno 959, ante anno 953, illum vero Bruno, Coloniensis antistes
,

dicto ronense oonditum fuit, in

videlicet lo-

teste

Flodoardo in Chronico hujus vero nepos neque ducis Fri(lcricu8 fuit. Itaqueneque ducem,
:

Fridericus potuit ante anuum r vices gerere monasterio disponere, vel seq., neque de Mediano ad monaejus bona a canonicis transferre neque adcitatum ca inNotis cJios, ut Belhommeus ait Hildulphi in Vosago. Ubelli de Successoribus S.

Adelbertus S. BoEua. co cella non deposuerd, nifacii exuvias in Begonis templo in Medianisi, ut, condito augustiori reportarcntur, id tamen ne- nwn monasterium nec ab ejus successortbus Adelberto

Quamquam auiem

que

aliquot exsecutioni

ut rosimiliter

Mabilloniustamentom. 3 Annalium Benedictinorumlib.Unum. 4-8, Adelbertum ad Medianum monasterium a / idericoannoMlevocatum,ait,

<

et Joannes a Bajona rcvcctioms mcmoria in antiquo cap 50. Hujus II sic notatur Mcdiani ccenobii Martyrologio fflonosi marcorporia Nonas Noverab. Etevectio Begonis cella ad Medianura

datum est ante annum 1043, inclusa, vedocent verba num. U, uncinis
interpolata
,

ab

tyris

Bonifaoii

de

et

annoregiminissui 11 SS. Hildulphi, Joanms quod lib. sequenet Benignicorpora transtulisse, 954. Ex Kicherio colligitur facta U illigat anno ^nno 96, prsedictorum Sanctorum translatio) pars.\t maturius, inquit Belhommeus, quam
|

monasterium.
17

n#%?farfi Bomtacii Reliquum est ut pauca de S. Ac ut prtmo Sociorumque reliquUs adjiciam. agam ex num. 10, caauidem de S. Bonifacio monasterxo
,

uiii

Houifacii

w
|HM i

iiqaia vuriii

,,

nimirum ob jam

dicta de

Friderico.
in libro

Maximini e jus Trcviris habemus. Exstetne etiamnum remansisse,

in S.

hic

S.

nnes Herculanus, inquit idemauctor,

,!,.,

incompertum mihi Bonifacii oaput,

^ntiquitatibus vallia Ualileae diserte asserit,

ean-

,,73

distrahere.

Domini translationem peractam fuisae anno tardiusillamhicauthor videtur sed longiua et Denique e Joanne Bajono consequiait,
9U4- contigisse.

ex quorum cogmcorum cimcliorumnumerofuit, locique clad*s rrupttones, tionem varbaror quvque deinceps
est
.

forte

Tjl^nuun
Z7at,

memoria

sustulit;

Quod veroad ejusSootOS numquam comparuere. verso SanctOi

Schcckmannus
t

fol.

illam anno
15
jllHI
|i

Mabillonius antiqui

Lm

ecclesise

Max Tumerans quoruminS Bonifacio

relouue requiesount, de S. una cum otis Martyribus,
illo

basthca
>

ahtsque I

Medianensis t secu^^verosimiHterconsj rnnumU Adetberti fldemsecutus est. Richerius

prope VontemMosellse

DIE
sellae occisis, ita

QUARTA OCTOBIUS.
,

m
,

universum

scribit

In cripta in-

requiescunt trecenti Martyres ex Thebaea legione, quorum princeps et dux dicitur Bonifacius,
feriori

quos huc traustulit

1107
e

S.

Hildulphus, archiepiscopus
tradidit

prsedictus, et gloriosis

Mausoleis.

monasterio S. Maximini illic Thebaeorum quiescentium

,
,

Anno Martyrum
reliquias
,

ad ccenobium Helmershusanum inde ab Abdinghovianum ac denique Paderbornam migrasse diocimus in Commentario prxvio ad Passionem S. Tyrsi num. 153 et binis seqq. Item atias anno 1113 Brunsvicum num. L56 Consuleetiamnum. 162, 163, et 17 lejusdem Com,

mentarii.

DE

S.

MARSO PRESBYTERO CONF.

AUTISSJODORI IN GALLIA

SYLLOGE
De
B

C.S

gestis,

cultu

et translatione

corporis.

n hoc ipso Opere nostro ad diem xvi Maii

.

mi

riN.
i

sm

III,

u
v

init

llll

flf/llA,
iiint

,<<> nlli

nthi
I

sunt gesta S. Peregrini, episcopi Autissiodorensis in Gallia, qui a summo Pontifice ex urbe Roma eo missus apostolicos tabores
illustrata

Georgius Adoniano suo subjecit, Fuldense ad habet Autisiodero, depontio sancti Marsi presbyteri, qui cum beato Pereprino, episcopo et martyre, ad praBdicandum

eumdem hunc diem

UanyrologiU
vetuifa,

iifiiiiiu

suos prseclaro martyrio coronavit. Ex sociis quoque, qui cum eo illuc advenisse leguntur, unum

verbum Dei, imperio nit Ottobonianum

;

Sixti

Papre,

Galliam venat.
(id
est,

Autisiodoro,
presbyteri;

dedimus, S. Corcodemum diaconum, die iv ejusdem mensis Maii, alterumque S. Jovinianum tectorem die v ejusdem alterum denique S. Marsum presbyterum hoc die iv Octobris multa Martyrologia, vetusta ac recentiora, annuntiant, quamvis eorum aliqua eumdem Marcuni et Massum appellent. Ut ab Hieronymianis vulgo dictis ordiamur, in Lucensi Martyrologio ,quod Franciscus Florentinius edidit, ad hunc diem, sed pro
;

Vaticanum : Sancti Marsi conf. Accedunt auctaria Martyrologii Usuardiniapud Sotlerium nostrum relata, in quorum codice Rosweydiano eodem die legitur: Sancti Marsi presbyteri,- in Centulensi
siudoro,
:

oatalisj

sancti

Marsi,

Auti-

sancti

Marsi,

presbyteri
et

coni
:

in

Remensi SS. Timothei

Apoltinaris

Autis-

siodori S. Warci, presbyteri et confessoris.

Marcus

etiam vocatur in editione Usuardi Lubeco-Cotoniensi,

Auctario, sic legitur Antisiodoro, depositio Alassi presbyteri in Gellonensi apud Acherium tom. 13
:
:

Spicilegii Autisiodero, Marci. Marcum etiam vocari in veteri Franco-Gattix Hagiologio Labbei, et in Martyrologio Ms. S. Sabini de Levitania,
:

qux sic habet Autisiodoro, depo Itjo Marci, ppesbyteri et confe.-soris. Rectius in eniana dicitur Autisiodoro, sancti Marsi,
: :

presbyteri

et

confessoris,

uatione

Ilomnni.

Ut

observat laudatus Ftorentinius, eoque nomine ab aliis quoque vocari infra cidebimus. In Augustano apud nos tom vi part. 2 Junii edito vitiosius
,

mittam ptura, Marsum ipsum etiam appellat Rabanus; at Marcum collector nostri Florarii Ms. Sanctorum.
4 E recentioribus marlyrologis CastellanUi ad diem pa/-iteriv Octobrisitlu<\ nn moriamcelebrat
,

mtiori

appellatur Marusius.
Marsus.
(

Verum tamen

ejus

nomen est

m
4 Spicilegii
sanoti

Sujiijhunento Martyroloiju
:

nirersalis, Galli-

1
niinunliatur
hndielu
v,i, ,,.
iii

Hinc rectius Corbeinse tom.

:

ce

Acheriani habet
Marsi,
presbyterl

Autisiodero,
et

depositio

inquiens lu territorio Autissiodorensi, 8. Marsus, presliyter, cujus reliqutarum aliquid

servant monialcssaucii Juliani
;

imii (iimrii
!

confessoris.
vi

nuiiiu Aiiu
.inii
,/

chenoviense in prxcitato tomo

Consonat RiJunii vutgatum,

Autisiodoro, inquiens, depositio Marsi presbyteri.

Nulla

illius memoria exstat in genuinis Martyrologiis Adoniset Usuardi. Invenit guidem iUi>m

nimirwn Autisstodorenses, ut\ infra videbimus. Meminit guoque MarLyrotogiwn Parisiense inter Addenda et cinciidanda ad hwic dicnt Octobris, hoc modo Autissiodori, sancti Marsi, presbyteri, qui cum
-

in suo

Adoniano apographo Mosander, sed pro

ejufl

Peregrino

missus

in Gaiii,-.
j
,

sedata

posi

auctario rejecit in Ajjpendicem, quod et Rosweydus noster secutus est. An id recte factum esset, in dubium vocare placuit Dominico Georgio in

in pace quievit. martyrium persecution tenus de martyrologis, </"./ 8. Marsi a<i h\ diem meminerunt quos miror omnes usque adeo
.

Adnotationibus ad siue editionis Martyrologium quod de ejusdem sancti episcopi Viennensis Marao meminerint Hieronymiana apographa, quodque (ut ait) Adoniana apographa antiquiora
,

ignotos fuisse

Gatlicano

inartyrologo

Awlrex

Saussayo, ut

eumdem

inter Sanctos Beatosi,

quorumcum
verat,
lctiis

dies igno/ <>"">. /u aliorum tamen, quos in eodem Martyrologio suis locis memora

Autisiodorensis
,,,|, ;,,,,.

eoelesise
\,-rt'.,i,

sanol
Si

iro

recen-

memoria

exstat,

niemO raverit, cur p>\vteritus est ab Usuardo, cui Ado sine ullo dubio prxluxit ? Attamen, ipso genuiconsentiente Georgio, de Maiso silel nus Usuardus; .sed ugunt ejus Auctaria. Tanlumdem de geuuino Adone h%C reponendum
statue.
'6

Ad0

Ulwn

suerit, remisso tectore

ad

elogii'<>

reponendum s Prrcyrini,

diexw Maii datum.

.")

Pcrpcra/ti tjnoqur PetrUS Galesin/ns

et

/,/

M,ir-

,/,,,..

Inter vetusta Martyrologia,

qux taudatus

hunc Pkilippus Ferrarius in Catatogo Gencrati Sanctorum qui im M<i/i<//-ologio Romano non suut Marsum, tamquam simul cum s. Peregrino passum, eodem, quo hic colitur, die xvi Maii annuntiarunt sed perperam,
tyrologio,

posi

"'"/""'
recte, ner

iuo

, :

DE
u
,

S.

MARSO PRESB. CONF.

nis

roM
s.

inquam, quia nec Marsus martyrium passus est, nec eodem die, quo S. Peregrinus illud subiit, illuobiisse scitur. Theodorus Rhay in Animabus
stribus
bulis,
Julicv,
ClivicV

de

Cabilone,
tertio

Autissiodorensis

episcopi,

ab D

Othone

imperatore in

Westphaliam

trans-

agnoscens, ad

eumdem

etc, confessorem illum tamen Maii diem ex Ta-

sendix, ubi

Esut inquit, Essendiensibus, annuntiat corpusejus honoratur. Verba accipe

hodie
istius

Triumphat
ab
isti

Ottone,
loco

Essendia nomiuis

donatis.

Cui

Marsi reliquns, imperatore imperaton rcli^'io>issiino

S.

tertio

auro et gemmis inclusn, et celeberri mo nobilium virginum monasteno Essendiensi concessa circa annum Domiui millesimum. UnGermaniae Calen de in vetustissimis ecolesiarum memoria annotatur. Quse post dariis beati Marsi Firmatum, Flahcvc sequuntur, spectant ad SS. viam et Feliculam, de quibus eo die v Octobris
lata fuit,

ibidem

fit

commemoratio.

solemne fuit Divorum multorum trnnsferro, prout in luoem mng-nifica pomp;i

ossa e tenebris
et S.

subtilitate Marsi hujus lipsana urna? ex auro, tum vnrietateque, tura g-emmarum splendore operis

sola de S. Marso novimus, ex Vita S. Peregrini, episcopartimacceptasunt martyns, pi,ut dictum est, Autissiodorensis et Vitaque S. Germani, ejusdem sedis antistitis,
9 Ista,

qux

fere

r m
'"I

;;""
u*
,/

l" 'licaudum

'udllfjodorM

nfi

rimm
I

inter

l'rxtermi$$o
n0$

diem Hinc in Opere nostro ad prsecitatum inter Pjwtermissos, diciturque Maii relatus est
6

vieendffi, pie inseruit.

ibidem (nescio, quo auctore) obiisse

viii

Junn;

videre e$t.

sed additur : Colitur ipse Essendi?B Citato corpus translatum, vi Octobris. lia, quo non olntum viii Junii translationem die sic rurEssendicV coli, asserit laudatus Rhayus,
, ,

in

Westpha-

Constantio presbytero. Qu<e iltarum tOm Maii, pag. 568 de prior in Opere nostro tom. Marso narrat, paucis accipe. Marsus a Sixto 8. cumS. Peregnno Pap<> nr<h,<aiuspresbyter,una diacono, Joviano subdiacoepiscopo, Corcodemo
scripta a

no,

et

Joviniano (fortasse

alio) lectore,

adprxdiChristi

candum Euangelium confirmandosque

fideles, in Gallias

sum

inquiens
S.

translatio

In perillustri Essendiensi ecclesia Marsi confessoris, cujus corpus,

:

missus, Autricum, seu Autis siodorum advenit, verboque et opere magnam

snbinde aurea in hierotheca quiescens, publicaa Laudantur venerationi per annum exponitur. autem hic Annal.Per., forte Perarii, ut exprxmisUtutsit, sissuspicor, sed mihi eo nomineignoti.
similiter memoa d diem viii dicti mensis Junii ante ratur in Opere nostro interPnvtermissos, ut dilatus. Ast utrofactum fuerat, ad vi Octobris que loco ajntd nos crror in numero est ex facili pro lapsu; corrigendumque est ad iv Octobris

incolarum multitudinem ad Christum convertit. ^ Post hcvc Peregrinus, ejusdem novi gregis cura lisdem taboris sui sociis commendata, ad alium regionis locum, qui lnternmnus divebatur, et in quo Jovis templum, aliorumque idolorum frequentabantur, intrepide accessit, et martyrio
meruit coronari. Consona habet Constantius in Vita S. Germani, in Opere nostro dataadxwi Julii, cap. 3 et 4 sed hic inter socios suos S. Cor codemus prxter Mnrsum presbyterum etiam ali;

ad

vi Octobris,

ut constat mihi ex nostris

Ephe-

quem Alexandrum nominavit, quod

hic leviter

meridibus
Anlittiodon

Mss.

Sanctorum,

de quibus hodie
,

nunc
v

colilur

Octobns

agendum est. 7 Hunc verum discimus tum ex

Breviariis

diem allegatis Martyrologiis, tum ex

esse antiqui cultus ipsius
ecclesiiV

annotasse suffecerit. in Sixtus summus Pontifex, a quo laudati miuwuS s "'" " " avostolici viri ex Italia in Gallias missifuere, e.r fuisse adjunctis dicendus est, acpassim creditur
r

propriis

Autissiodorensis.

Equinque enim,quae prae manibus habeo,quatuor vetustiora hoc die iv Octobris Officium S. Franconsignant cum commemoratione ut hinc constet, eum tum temS. Marci seu Marsi antiquis Martyrologiis inscriporis eodem, quo ptus est, die in Autissiodorensi ecclesia cultum fuisse. At in quinto ejusdem ecclesnv Breviario,
cisci Assisiatis
:

S. Sixtus II, qui S. Stephano, anno 257 per martyrium sublato, suffectus Pontificatum tenuit usque ad vi Augusti anni sequentis, quo et ipse

anno 1736 Parisiis

edito,

quodque anno 1725

martyriipatmam consecutus est. Ad atterutrum igitur annum Ulorum missio referenda est ;ideoque Henschenius noster ad diem xvi Maii S. Peregrini necem, cujus annus ignoratur, solum seculo iii illigavit. Verum dominus Le Beuf, canonicus et succentor Autissiodorensis,in Monumentis historicis ecclesiasticis et civilibus Autissiodorensibus, de missione per S. Sixtum II facta consentiens, nihilominus scribit, opinionem

pywcesserat, Calendario, tegitur ejusdem Sancti memoria translata in diem posterum, seu v Octoc bris, Officio semiduplici deinceps celebranda sub S. Marci, primi Autissiodonn sia ecol titulo
:

Desumptum hoc Ofjicium est ex Communi Presbyterorum, prseter lectionem tertiam. Oratio, qucV ex Communi pariter legitur, haec
presbyteri.
est
:

Doinine

Deus
u1

omnipotens
tio

qui

famulum
a

tuum Marsum,
populo

tibi

fungeretui,
ut

segregasti,

nrrestn,

qua;sumus,

ejus

ns electum, regale sacerdo-

receptissimam esse, S. Peregrinum in magna persecutione Diocletianaea anno 3U3 aut ;JU4- martyrdum subiisse; ex qua sententia consequenter observat, ejusdem inter Autissiodorenses apostolatum annos triginta excessisse, nisiille in suo ab urbe Roma itinere multos annos exegerit. 11 JIu/us opinwnis eas rai, nultuse Peregrini sociis, prseler Jovinianum le,<
<

Con}

Offieio

semii,

'"/"*

tium, gens sanctn, populus aequisitionis effici mereamur Per Poininum etc. 8 Nunc lectionem accipe. Marsus presbyter, cum beato Peregrino miSBUS in Gallias, Autissiodori
r Euanf, elio

ctorem, martyr ob quam alii socii pti, fuerit subsecuta

obiisse tegatur

quodque causa, " a eamdem lauream non sint ade;

pax

l .<

lesise,

ac

difficilesit,

aliam
tinus
mittit

/<<<

pacem

intetligere abea,

quam

tonstan-

lectio ni

oollaboravit.
ndha^sit.

Sancto

prsesuli

Magnus
,,,/,

concessit. J'ro hisce lectorem re

rcriluli"

indivulsus

comes

Sedata
quievit

post martyperdie

rium sancti
functus
Octobris.

Peregrini
in

perseoutione, multis

laboribus,

^u-r
in

quarta

Corpus

ejus

matum
ipse,

fuit

monte Autrico huoctum Corcodomum, quem

sepelierat.

juvantibus
corporis

SOOiiSj
e.jus

Sc<iucntibus

seoulis
cti

ossiculum in proximo san-

Juliani monasterio depositum fuit, et haclenus servatur. Pars vero major terapore Hugo-

ad Conversionem S. Mamertini, ex eaque saltem hany opinionem Autissiodoren sium fuisse tempore S. Qermani, id est, seculo quinto. Inserta estlaudata Confessio VitaeS. Ger mani, scriptse per Constantium, in >jua apudno^ tom. vu Julii, pag 09, num 1% S. Corcodemi in quadam visione Mamertino iyiterroganti sic 1'osi martyrium beatis respondissc narratur
.-

siini

Peregrini,

die

tertio

passionis

ejus

non

quiilcin

, ,

DIE
\

QUARTA OCTOBKIS
luerit

389

quidem eo tempore, id

est,

non tamen eodem anno)

,-

cttioSon*
JIU

nif lif,

migravi. de seculo ad Dominum fieri participes quidem i2 Optaveramus sicut fuerameis passionis ego curn fratribus raandati; sed post raus unius quoque bajulatores temporis imperator est ordraatus non raultum persecutioqui dootrina Christiana refulgens clausas ecclesias p;itefecit cunctas ne remota
, ,

pro Sixto II posteriorem summum Ponti' in Galficem, a quo ille cum Peregrino ac sociis
lias
15

"
creAUuruI

missus fuerit, substituere. Modo cetera BrcriarU Autissiodorensis

-

et

eis

Catholicos

pterea non

potuimus

martyrium)
hi,

MaTBUS Et sepultus sum in

meis.
est, ctor
Ipsi

Proordinavit. pnepositus qua- voluiraus ( nempe erant consequi. Fratres autera mei presbyter, Alexander et Jovianus. hoc loco ab iisdem fratnbus
, ,

poit.nu miMexpendamus.Hujusconcinnator dicta |xvf v H ^J" J^monte Germani verbis IC0 tuit ex mox allegatis e Vita S. S. Corcodemum a Marso et SO< dididsse apud vulgo Mont-Artre in monte Autrico sed in eadem Autissiodorum fuisse sepultum in Vita non dicitur Sanctus quoque Maraua juxta Corcodemum humatus fuiseodem loco numero 24 Vits>. inio vero ex ejusdem
,

^
|

suspicari potius quis posset,

S.

Marsi sepultu-

autera

ut raihi

divinitus

revelatum

ram
e

alibi fuisse.

Etenim

S.

Corcodemus ibidem
:

Deo imperator, qualis suvit. Hactenus ibi. Porro alius fuisse non potuit pra memoratur, certe quoque quam ConstantinusMagnus, uti Boschius eum textum annotavit ac proinde noster ad
,

Joviniauus vero leconfessores ODierunt. mart.yriura consuramaprocurante

suis Deus sepulcrosuo sic loquens inducitur Me quouiam sunt mecum excubiis non fraudat; est, Alcvmder et id fratres subdiaconi duo quibus Jovianus , nee non Jovinianus lector indicasse mdetur, </'""" qnti/emverbis nonaliud tunc quietrium illorum corpora in eodem loco
,

Si isto

Constantii,velConfessionis S. Mamerlnu dicendtfs est Corcodeloco omnino standum sit, Peregrino supervixit, ad secutum mus, qui S. atque adeo etiam S. Marsus,

visse.

sus;

teratus Ordine

Siautemibidem tunceHam quieverit Marqui presby cur hujus quoque non meminit, prsscellebat? Verum hxc reliquis

quartum pertigisse, uui Corcodemum sepelivit.

13
:

formata] solum conjecturaestexadductisverbis Bremarii coltectonde forte aliunde constiHi ac

B
...

,.

uiros.

w.

"

'" ''""-

Si isto Constantii vel Dixi sit-,nam tam Mamertini loco omnino standum 5. nec Actisejus, martyrium ser um S. Peregrini componi potest cum exstant, congruit, nec
QUce

Confessionis

communi
sepultura.

S.

Marsi

cum

sociis

inmonte Autnco e
Ms. AuttsstOdOqwAverisi-

\6Attamen

in Martyrologio

rensUquoddominiBargedenomc

H,ex*
>

grmoiupsr
vixit.

episcopo, numero annorum, qui in Hisloria iBtblwtkecx Autissiodorensium, a Labbeo tom. assignanturepiscopis, qui S. Peregn-

Mss. edita,

num

sctumque Germanum sedtsseUgunUe, tnedtt anm ibide lur. Numerantur enim quos si ab annc 80J mcentum et quadraginta, perinter
,

annuntiattone 8. u apud tatquein Museonostro, in legereest,sed ver- Anlittiodo . iv Octobris expresse ad diem non indicatur. rum Us Gallicis Locus sepultura illius sefuisse in monte Autneo, eara
,

^^

,raile est,

cundum

sedts ,-acatione, choaveris, etiam sine ull

tJadannum ChrisH M. quo

',

S.

Germanus

supra vigesimurn non primum, sed tertium ordmatus seUteet, utconemscopatu suoagebat.

*lise0pus annom.
voluit.

Diffleultatem

hane

non tamen id Sancti rehquias eertum est. Aliquas ejusdem mabbatta S utdocetidem Brewarium, servari "*am est apud AuHsstodoritm, Juliani, de episcopis, abbapariter legitur in Ms. nostro quod sub nomtne hetiisetc.Autissiodorensibus, ibiquepag. 14/ meVioLv laudare solemus,
istius

temporis

usum

<,

oraii
rito
,,

agmJlaultusleBeufinS.Mar^P^ qmm ut Urelur, ximo Pereqrini successore,

suZicari

observatumesi,

S.

Marsum perperamvocainscrtpltone dtctarum

Marcellianum eleetum futsse

detenttts

ec-

reliquiarum ejus, in
Bancti Marsi

membrana calamo exaranjtsdemquereliquiisa^htsverbts Dereh.

oonfessons,

canonicum S. Juliani

in

quondam canomoi
/jon,

auoPeregrinus

ab

et>

:ts

fmt.hujus
''*"';
17

eccleM.-r aancti Juliani

annor

pars, qut Ma,-.

vivente

buntur, adseeulum 111, referenda sU; rehqua carcere detento Peregrino,

f **?"
.

Pauloplura habemusde majortp

porisii

/; ''"

HamadillustrissimumEss llmtranslatamfuisse,agnos<

"
,

^*

o adseculumiv. eruditus 14
Credat
rfi

lector

quod

volet;

Ztia

non ,,uam insolens eonjeetura Uemque >psos """ nixa Metur;

tione

satts plauMt -

tfSu TJdum

Historiaepiscopor, culosin vradicta tuec tneas^ rovitiosis habere. Ad anno 303 martyr ,,/, auxS. Peregrini

Auttssto

vulqo Essen, qux et Germant* ?similibusvocabulis nota est, fluvtum, Westphalia ad Asni in toriMonten* ducatus Cli* mter

porroEs- M Essena , Asmdia F

atZum

Thim comitatum f

lium virqinum l V er7,leupr*dict

/

Z
W
,

Q^d cum adj^entttractu^o ^" canonicarum abba>

Uustrium
s

carum

latorem

Jowani apostohus laoori Marsi AUaandri et > P Uerunt;raros ;,

lltU^semseculo Zopere nostro acU

/

,eneratur io eptscot

S.AU-

istad dten

K4
se
i,

eosomnes simultot annorum

'

/;

'

'^,

hostu OC Ckrisliam nomims

,,,

Bz

s.w;

:?

..,,, ntorumobitu ,;/;; ';> -> ste rendo, inde veroprooppostto torttas.tu ,/, s.u
;:,,

seeuh tem oersusftnmn

';';;'; se
\

;J^^ ;
.

natoris t sorordignissima,

'-";";";,:;:::.

=
Maraioorjw* ***** r
vtrnuftnmH

<'

^ntUwordiumstatusnda

Ke.nmgutsma

sacrum 18 Servariibihactenus

590

DE

S.

MARSO PRESB. CONPES.

ecclesiastico celebrari, dere, quia in Notitiis,

AUCTORt

S.

ostendam, postquam ao religiose honorari, mox translationis quxdam de iempore et auctoribus me Pater prxmisero. Jn hunc finem rogatus a Societatis nostrwpreAugustinus Aldenbruck,

admirans compellere crequas de ejusdem Sancti Essendienses cuttu petii et a laudato Reveapud admodum ac amplissimo domino Graffweg
rendo
et thesaurano, ecclesix Essendiensis canonico mennulla prorsus de hujusmodi cultu fit obtinui, subjungo, quse de Quapropter iisdem verbis
tio.

scripsit Essendiam, sbyter Colonice Agrippinx,

unde a Reverendo admodumac canomco no Gra/Twcg, ecclesix Essendiensis sP onsum u perhumanum

thesaurario,

amplissimo domiet

crum

pignus eo allatum essea Mechtild* locz abbalissa, filta Othujus nominis Ilejusdem Theophania, imperatotonis II imperatoris ex
illud

^ ^'

cultu ipsius
21
sia3

apud Essendienses
i

eae Notitiae conti-

ris Constantinopolitanifilia,

cujusprietaturxtem-

thecse arg-enteje

festivitatibus eccleSic habent ln primariis sacrum (Marsi) caput, eultui publico exponitur affabre elaboratre inclusum. Reliossa,

nbi

lodiequi

ii

duiih

/'"-

ii"i theci
sei

vatut

sub pusstatuit circaannum 998 acimperaioII Pontificibus Romanis Sylvestro II. Eademhabet Dioribus Ottone III, et Henrico Galliee Chnstxanx nysius Sammarthanus tom. 8
col 775

Gregono Vet

qua Sancti

thec* lig-ne* aureis laminis tectfr circumfernntur ad cultum in festo Corconcredita,

lipsanothec* formam asseporisChristi. Utriusque quamvissolnmraodo idequiturproxime substrata,

aliter efformata.

aul imtto
sequentit u

sendicnsis in Mechtilde, quam ponit. Verbaejussubjicio. etTheophania, Con19 Mechtildis CL,Ottone II,

m catalogo abbatissarum parthenoms.Lsloco reduodecimo

Tum subditur gemina illa forma,

Mecktilde
nbhalitta

paren. glonosissistantinopolitani imperatoris filia, Essendiensi ecclesiae oirmia augustis nata, prarfuit V et Silvestro II ca annum cmxcviii sub Gregorio imperaOttone 111 etllenricoll Pontificibus, item ecclesiam Asnimunera toribus. Hsc proter alia sacerdotis. Obnt densem ornavit reliqniis S. Marsi

nostro ouarum ego solum unam chalcographo hic exluueo Nam \re imitandam dedi, et tectori distinneaabatidemchalcographus, alteram sat errore imitan esse, ut eam sine cteexpressam
posset.

anno Christi \m,post quem nonest,siex translatio ista differenda annum dicto Breviamo dono facta sit, ut in ssepe
Otto III
illius

proinde

tieniscopatumAutissiodorensem abunno 999icanonicus ouead 1039 perducit supra laudatus donatioWoccasionem Le Beuftom. i, ubipag. factse Ottoni III mnis S Marsi corporis ab itlo Galticescribens,quxreddoLatine Unum sinuat, episcopalibus ff/e quibus e duobus illis ornamentis (Hugonieptscoprcrmiserat quxdam) donatum ei imperatore, apudquem m maOttone
:

legitur.

Hugomsde

Cabilonis,

ineodem memora-

po) fuerat ab creditur misissee sua g-na erat stimatione, etcui inter alias caput S. Justi
dicecesi reliquias,

atque TranslatiocorporisS. Marsi factain

Germamamad

Oon.//J

pertinere. id ptiam terapus potest accepeOtto III sacra ista tipsana 0 Itaque
rit
si

IrLre

ab amico suo Hugone episcopo deponenda dederitque sorori su;e Mechtildi

Autissiodoren-

r C

praeerat abbatisinecclesia Essendiensi, cui hxc itasit, ut omninoverisimileest,oporsa. Quod si contigisse, anno 999, qui tet translationem itlam uno e tmbus sequentifuit

E cultu Nullum prxterea verbum de

pnmus Hugonis,aut
quorum postremus
Essendiam,

bus,
lis

Hxc

ventus
ecclesia

Ottoni III fuit emortua* siveadde anno; diemsive translatioms, denique illius annuee in seu

STZ
in
illis

Essendiensi memorixMgnat Theodorus

Notitix; nihil prorsus dicatur de

in AnimabusiltustribusJulix,Clivi3eetc 6jam recxtatis, idvin Junii, verbis supra num.

Zaurex addunt
tas.

Autissiodorensis

^^f^^Z fr^augemmis, quastne

sit

vet Officio fa-

Rhayus

qux non supei ctoret Rhayus, aut dealia,

seu esse vel Officio essendiensi peculiariter dicatum

hunc nec uleoquenon repetendxs. At vero nec anni circulo diem S. Marsi lum atium in totius ecctesia translationi seu alteri memoriae
,

Z7i"anoLcalow

apostohco Dolemus, quod plura de nesciamus.

isto

DTE QUAIiTA OCTOBRIS.

391
i
i

ii

DE

SS.

MARCO ET MARCIANO
MM.
L\

FRATRIBUS, ET SOCIIS
&GYPTO

SYLLOG-E
AstcocccivBT

Wotmm.
I

inos

II

uiustres pugiles, qui JEgyptum fuso christo sanguine illustrarunt Hiero,

substituat, ut forte alter ebinis, quos hic

damus,

sanctis fatribus fuerit

kZLlk**
UartyroU>gii$

),r',miana

apud

Florentinium

Apographa
i

annuntiant orev iter juxta ac diserte hodie ita et Marciani. Sanctos hosce MarIn JJgyptoMaroi veteris auctor Fratrea tyres Romani parvi seu

reipsa Marcellianus aphabeat, pellatus. Verum enim vero, utut res se Marcianus fratres, Marcus et Marcellianus seu dequibus hic imctamus, omni dubio procut diversi sunt a

Marco

et

Marcsttiano fratnbus,

ii

marl appellat, iisque innumeram Sociorum Apud Egyptum, in multiludinem adjungit. eis mnuMarci et Marciani fratum, cnmque Usuardus, cetenque raultitudinis. Ado, raerae martyroomnes, uno dumtaxat excepto Beda, seu quos Classicos vocamus, hologi antiquiores, Marcianum celebrant. die quoque Marcum et et WanVirum bini ex illis, Rabanus scilicet exemplo Socios Eieronymianorum delbertus,

de quibus in Opere nostro ad octavam omittam Junii jam actum est. Etenim, ul quidem absdistinctionis notas, hi Romse, et in ill\ vero quc innumeris sociis martyribus;

decimam

martyrum JEgypto, una cum innumera sociorum martyrio coronati sunt. multitudine istis sanctis /ra- iidt m 3 Atque ita quidem abinis damus fratres, tribus binos Sanctos, quos hic
,

um

martyres Sanctisnonadjungunt. Amborum quem insuper Marcus describo. Rabani, apud nomine non veniunt fratrum et Marcianus oitio perperamque ex amanuensium, opinor, seuoscitantiaM&YtletManr\c\m scnbitur, hsec
,

sunt:
ista

In

/Egyptc-

Marti

et

Mauriciani:

Wanutitur,

martyrologis deprompii. ribus fuerintprimitus a quo Sancti nostri coronati sunt, deMartyrii, hossupra scriptiOnem, seu potius elogium quo Historiee Ecctesiasticx Eusebn Ado, ex
,

esse diverforte homonymos, certissime modo habemus compertum. Tnqutramus sos, undeunacum soctts mm quinam hi sint, et

utut

illis

^ J^

delberti
:

vero, qui stylo ligato de

more

exornat per Rvflnum

M*
et

&-**

"'<
'

" in '

numerosomnis
rauuere
fra-

xtatis

sexus Christianos wnU,

Marcus, Marcianusque quartum,

sno

lmplent
ct

Germine,
tres.
,
,

raartyrio

uatura

funere

aDiocletianopersecutioyie, martyrxum m iw sanctus Viennensis n vassos, Eusebiustradit, id palam /iat, 'oqus indubie deprompsit. Ut
capiti

autem verba huc transcribo. Sunt

vero
nrovincia

t~:,
bu S

FaMs

sacrit tntcri-

6U """'

QuodjamadAdoncn,, rdtquosque martyrondelicet et Xotkc logosclalsicos, Usuard * parvi inpertinet, Ado quidem Romani r m> una cum Marco vesli gH Sf innumerosque
o

hsec-

In

sua

apud .Egyptum
non inferion
g-lo-

(mota
ria

scilicet

a Diodetiano

in Christianos per-

secutione) innumerabiles

alii

^^

tam
nro

viri

quam

femina^,
nostri

sed et

puen

et seprffi-

adin JEgypto m et Marciano fratribus martyntgevario, quo coronati sunt, dito etiam commemorat: Iu Bgypto San-

nes

tide

Domini

Jesu Christi
futur

sentem

nere hodie ita ctorum raartyrum

et aliorum

poene

Marci et Marciam fratrum, Lnnumerabilium utr.usque sej

vitam parvi Quidam e beatitudinem qusivere. nagella post ungulas, post t.era,
,.,

pendent.s

gjoriffl

post

aho.que F
tra-

generis norribiles
Alii
in

cruciatus

aammis
,

quornra aln post verxus atqne oranis ffitatis generis hornbiles crubera alii post diversi mare prfBcipitaalii in ciatus flammis traditi, concapite csesi, plurimi media

diti

sunt.

mare

praecipitati

nonnulh
suas

ti

nonnulli
alii

snrapti,

patibulis

affixi,

quidara

etiara

ca-

pite

fati8j

meruerunt j beatissimam martyrii coronam etxam de autem et Notkerus, quod Usmrdus non paucts Fastt Romano hodierno aUisque
cri

deorsum verso et pedibus

subhme

sub-

etiam oapite caisi, Lta nonnulli inedia conslimpti, securibus darent, quidam more patibulis affixi, in quibus alii pedibua in capite deorsum presso, perverso, hactenus, quod dtwt, Rusublimibus sublatis. Ita m* * oum *Zanum Eusebii caput. Cc

Bponte

cervices

AdonianoSanetorumelogiosuprahuctranswpto,
tidebisquchocexilloessecerttsi nostros fratres r^suit nimirum Ado t Sanctos 88. eorumque Socios esseeosdem cum martyres, Eusebu^r^cnw^t^sonou,,.,u Sl quos astu,cca pi lc,,A.j, l) IOpass,, rurEcdcs
r atoH
/ l

s,iumdumest,MoniinsubstanUaappnme nimirum una cum Marco consonant. Innumeros pariter celebrant, ommarMarciano martyres

Le,qu*dehorum*

suppeditat, compendio idminori clegantia Notkerus ro

UsZo

^TVTt'

Usua,dus Marcelhanum pro Marprmtat. Adhxc Notkerus insimulatur a Baronio. ciano scribit. llntcmendi
rare, idcirco

^"J* q^am

ciano innnumerisqueSociismartynbus, vxdeiat, auctore celebran die a Romanipar,,

q*u*o-

MZmeHtofMegoomninoindubitanterass^
non ausim, quod antiquissimum Uieronymtant Epternacense Martyrologii strum pro Marciano ipographum Marcellianum etiam
'Octobris
no-

',r:xs'i;:':

;/

*;-..

Jtem gui appUcaHonem sctam, ulhx sciam m* hactenus, tmprobant

52

:':ss:;:::;:;:x;::::

Tomus

II.

m
*cT dR E

T)V SS

UVUCO ET MAUCIAXO

FF.

ET SOCIIS MM.
agit Eusebius) adversus

CB

in duimprobarit, aut etiam dumtaxat vocarit Eamdem idcirco et ego bium, fuit inventus. Sanpariter admitto, nuncque in tempus, quo
cti

personas Dioclesecularis etiam statusseu ordinis id anno 30i aut proin tiani jussu sxvitum, ac
cutio

enim hac regione ibidem

consummarint martyrium, inquire. ld dictisconut praestem, quoniam eos, uti ex jam

nostri

enim perserniliosequentisevenit. Diocletiancea accepit, dictis anno 303 initium ex jam

Eusebianis athlesequitur, cum prxfatis sanctis hi necesse dumtaxat est, ut, quo tis facio eosdem, decertapro fide, fuso sanguine,

non

athletxtempore

Chnstianos rint ,liscutiam.Diocletianiadversus 303, uti nunc, Lactantii de Morpersecutio anno

lucem prolato, inter tibus persecutorum libro in Jam vero eruditos convenit, initium accepit.
martyrii palmam, prout a capitiHistorix Ecclesiasticae bus, laudatum octavum Eusebianxcaputproxime antecedentibus, maniAthletae, seu ex festum fit, memorati Eusebiani ac proin indubie Sanctinostrisuntadepti,
illa saeviente,

hujus mense Apnli, utiex Palaestinw Prologo colhEusebii de Martyribus incepta; utut intcrim id aitur in Palaestina fuit quod ad hxc citius fmssent aliis nonnullis locis, etiam factum allatapersecutionisedicta, citius cum Nicomedia, unde quaquavercitius

uux

quam anni

fuerit

Porro

sum

puto mJEgypto JEqyptus, quam Pahvstina eodem serius quam inPahcstina, nonnihil quidem anno 304 in seculans etiam statamen utrobique Christianos primum capisscsaetus seu ordims memorati Eusebiani Athleviri Sancti adeo seu
disiet,
tce

fuere persecutionis edicta missa

longius

dictis

inquies, non citius, quam anno 303. At vero, etiam non serius? Diocletianus tria ut mian

seu laici fuennt, utpote qui ex dictis seculares quam anno 303 martyrn coronam seriusetiam

nimum

in Christianos emisit edicta. Ac primo quidem horum vi in solosepiscopos, presbyteros, seu diaconos; deinde vero in secularis etiam status homines fuit saevitum. Jam vero seculaici

seu status Eusebii verbis num. praeced. huc transcriptis faEusebiani cite colliges, Sancti nostri seu praefati Athletce exstitere, ac proin hi serius etiam quam anno 303 martyrii palmam fuerint adepti, si
laris
i

prout ex Rufinianis

sunt consecuti. an id etiam non senus, panmvero 6 Terum, inquies Ec evenit! Eusebrus quamalno ; de Martyribus 8, cap. 9 tractat desiasticx Ub. persecutione, pllSli tHnl Diocletiani in Thebdide, sseviente ibidem Chmstiano- E passis; ubi autem, mgmtem variis tormentis pro fide tunc

H^rw

-*

^^

rum multitudinem
occubuisse
spatio,

significavit,

ita subdit:

Atque Iubc

omnia non paucis diebus nec

:

exiguo. tempor.s

Diocletianus serius quam hoc anno in seculans etiam seu laici status Christianos sxviri, primum imperarit. An adeo hocille fecerit, indagandum
.

sed prolixo aliquot cum tunc deni continue perpetrata sunt

viceni
et

annorum curnculo
;

interdum

nunc
5

est.

quam
903
.

antlfl

Eusebius de Martyribus Palaestinae cap. 1, narrato S. Romani martyrio, sic scribit Haec primo persecutionis ( Diocletianaeae scilicet) anno modum gesta sunt cum adversus in bunc
.
,

usque et simul ac

tnginta amplius; nonnuraquam ad quandoque et centeni vin sexaginta internmulieres cum parvulis uno die
;

cerentur, variis

ac

per

vices

alternatis

suppli-

itaque, qui magno numero ciis addicti. Christiani sxviente Diocletiano, pro fide certain Thebaide,

solos

persecutorum imac deinde, qui adversus secumanitas sasviret fuerit laris etiam ordinis personas in Palaestina saevitum, expositurus, capite sequenti ex interpretatione, quaea Valesiisimulet Christophorsoni interpretatione nonnihil differt, quaeque nihilominus Grxco Eusebii textui aptanda videtur, de Timotheo martyre ita prxfatur Facto deinde
ecclesiarum
;

praesides

secundo

persecutionis

nimirum
furore

Diocletianaeae

vehementius adanno, tunc proversus nos incenso, cum Urbauo, qui imperatoriae litterae quibus vinciam moderabatur,
persecutionisque

anno martynum runt non uno omnes eodemque etiam de Sanctis nostris fuere perpessi; quod adeo, uti apparet, a puto dicendum. Fuerint Marcianus ex his, ac forte Marcus et quotquidem vero anno 305 vel alii uno eodemque anno 304 martyrii palmam adesequenti aut etiam serius sacris supra laudatis pti.Nec refert,illos in Fastis eademque annuntiatione hodie sub una omnes martyres, qui comprehendi; subinde enim in his tyranno, utut temlocoeodemque saeviente
;

eodem

omnes ubique in universis civitatibus sacrificia jubebantur, allatae fuac hbamina idolis offerre Palrestinae urbem issent, Timotheus apud Gazam tormenta, cum tenui tandem innumera perpessus
ac lento
tientiam
tus.

poribus diversis, passi sunt, una celebrari atque idquidem diedit annuntiatione quod postremum arbitrio assumptis bus pro
; ,

eademque

acci-

fc

igni

fuisset

impositus,
pietatis

luculentissimo

verosimillime etiam locum quae hodie sociorum anonymorum multitudine, Marco et Marciano, utut interim de adjungitur idcirco hisce posterioribus Sanctis aliud
binis

obtinet in

innumera

sineerae erga

Deum

edito,

martyrii

specimine per pacoronam est consecu-

Fuit ergo, uti ex binis Eusebii locis huc jam transcriptis facile colliges, secundo persecude sola tionis Diocletianaeae anno in Palaestina (

judicium quod Hieronymianis noverum etiam diem, quo Sancti passi sunt, hodie sint inscripti, uti jam supra solitis,

ferendum
tare docui.

sit

DE

DIE QUARTA OCTOBRIS.

39?
lCCTOftl

C.B

DE

SS.

DOMNINA, BERINNA SEU BERENICE ET PROSDOCE MM.

IN SYRIA

COMMENTARIUS PR^EVIUS

1.

Memoria

in Fastis sacris, cultus ecclesiasticus

an sanctis Martyribus

accensendse, et quae sint

earum

Acta.

ANNO CCCV
CCCVI.

VEl.

Inter

illustres Christianas feminas,

qux, ut me-

tiano,

quod ex dictis

Domninam ejusque SS.

Elti Snnctx,

qux paucis

dumtaxat

permorise proditum accepimus, sxvientibus secutionem procellis, pudicitite perdendx pecsibimet catoque consentiendi metu violentam non infimum locumobtiipsis conscivere necem, BerinnasewBerenent Vomnme. ejusque bime filiae vel etiam, ut ahter nice aut Bernice, et Prosdoce Menologium Sirlescribitur, Prodoce. Has hodie Magna Grsecorum Mensea excusa celetianum et legitur anbrant Ac in his quidem primo hxc paprwpofi Aonuntiatio 'H urVj yjfxepa
:
\

ubiqueauFilias recolit, Menologio acceptis fere ctum. Sunt quidem nonnulli, qui Sanctas nostras diem xiv Aprilis, aut etiam ad xix Octobris

ad

Romano hodierno

inscribi contendant

Domnina, ejusque sancLv socise, Dodies illos Romanum \hodiemv celebrat,a

mnina nostra binisqueejus sanctis Filiabus
ste,

verum quas ad ambos

;

Bernice

docebo, esse diveret Prosdoce videntur, uti infra

u-Arr-.,

x^.Eodem Domnin

*i Upodo*a\ rwv SuyaTepcav uTvfe Beplwns sanctae die, id est, quarto Octobris,

ad ahum ac proin, cum hx Sanctx nostrx in Romano hodicmo non occurrant, etiam diem ut apparet, ne quidem in hoc illarum uspiam,
exstat memoria. aliique 3 At vero, inquies, an Baronius
tissimiviri, qui
.

martyris,

ejusque

filiarum

Berinn

et Prodoce.s.

Ac

deinde, binis versicuhs, qui nihil

Romanum hvdiernum reforma-

rinf, Sancfji

famen, eum

notatu dignum continent, interjectis, 0etep ditur elogium: Alrcti ai yuvixe

rrpocj

sequenssubT^aBtitrai,
nr,v

bina runt merito exhocS. Domninam

Prosdocen, exclusere? sanctas Filias, Berenicen et forsan hx Sanctis annumerandsenonsunt, Anne intulere, morsque violenta, quam sibimet ipsis

non

ectts

W^

xh.oroixv TMTahTtovaeu ohiaq xi auyyiwfc, rb Xotirov e uyouoai xTeA|3ov tysv Ki

aereraSavro,

* Eoeffffav * e&iffrarai
*irapeppEt

"E<?exv
tjTaC
o

'Exeiae TOivuv dWpi(3ou<rwv,

xai
7rT*p,
'flfi

ivf,p

trrpanc&r<;
Je

trvU^iv
Sov
rr.v
flv

rc; ftfp.

W$m ^L ly^ ~ok ra^. arhv

* rrJ odov
roucj
E>selvy,v,
f

quidem martyrii nomen non meretur? Certum indubitatum, nulla de causa fas esse, est atque id />t, si semeiipsum occidere, actionemque, qua
in seipsa consideretur,

'Iepa7roAiv-iroTM0fi **

****&**
A3ouow

* iitavrficrav

Ky

bravieo-av*

Aurt
Xi

otpticdt?
7.9/'

non modo non dignam nomine, verum etiam impiam ac nefamartyrii

piffTOTTOlOUfJLivOUS

fauOVT ?1

BU^

ffWrtffMBfi

riam

eraaevaieio^Xrov

ei?

ereXeio^crav rSv peupartav.xai our&J

x

;*m r6vOTf*6v xi <pjxv eura. c?i rfc rou ud.

.

fuisse tamen dici debere. Ast, utut id ita sit, qiuv seipsas, nehbidmeminSanctas mulieres,

divino saucise, doC profect consan^uineisque relcctis, peregre mo um, Edessam. tenuerunt fugaque tandem nuiluque Lasunt, uereadest commorantur, linorum Fasti
itviyfAOvyi<j

toc 7rvyjyfxov>j5*.

"jHibc Mulieres amore

laudaoiltter currerent peccatoque consentirent, dubium. Etemm F necarint, vocarietiamnequit in Febrmrxx pag (Videin Operenostro tom. 2 interemit S. Apolloma,
et

seqq.)

semetipsam

spontesminigne

siliens,

ettamen

omm
Jtt

Cum autem
pente

ibi

taorii iniori-

buntw,

pXfluebatviam

comprehens* Ut capiat, secum habens. fluvms autem Hierapolim fuerunt, duct* sunt clam iUam, qua rcdibant. Ulas
porro
;

maritus

et

pater,

militcs,

ut

pradam

scriptisaclinguisS*nct*ct Martyr prxdtca volunta interemit sese et S. Pelagia,

t
'

potantibusque, brevi familitibus prandentibus sunt ingress*, fluentisque cta oratione, flumen

(Adi sublimi prxcipitans, et tamen plurtmts, Martyns vaa 158) Fastis sacris quam nomine, inscribitur Intere,/ SanctaB decorata ornUtononmeruntsese.quas brevitatis causa //<"" .,ihilo,isren

aquis suffocata^v*am ^ecommiserunt, atque ita Sirletianum vero cum Menms

nvlLvctU Uartyribusque compettt, nosam, qum Sanctis mini suo famam promerv<

^.W

consummarunt.

ad amussim congruit,

ut necesse

non

sit,

Sanca-

TsZliUcel&esign
suicidiumlegimlurmsempera

j*-y.
-p

ruZnnuntiaUonemsimu^

Porro, suvpeditat, huc transcnbere.

uZtnus

M^spresseinhxrere

quod si Cytherorum episcopus, Margunius, Grxcosolitus, hodierno

alioauin^tereturcHmini.mWtt,*g runLVe txtnterfi nodointus

I,,,;,,

runTdZ^teconcinnavit.Men^ apud GrxcosFasUnonunt alii prxterea sacri Quod autem adhaaui Sanctas commemorent.

inguie
Quee,

'.*";;
ntariom

P^f"''-'^ oT^am^nUiontur.aecenserietiama^tVorihus

utut seipsas neearmt,

Martyrologiaque attinet tinorum Menologia m nullum ex his, ut apparet, S Berenicen ac Prosdocen auefdias Berinnam seu MartyrologiumRocelebrat, ac ne ipsum quidem exSirlemanumhodiernum, utut tamen Sanctis

^^

Janntngusnoste, Linr. BereniceetProsdocef

^'

lorn^

dt.iC

teS.Pelagiaaawam.sK^M,^^ oociderunl et lel^"' se Apollonia; ba U* se Ula, ne "fj^

ac sororea ejus:

391
B.

DE D

SS.

.,=.._ n eiiWdini se i*t, ne proferens peccaret ; occ.der.mt corpus exponem.es,

ET PROSDOCE MM. D01IMA. BERINNA ,.,,,., Dotnninam, "".^; fcWir. Domninam^ermce^

>

D
rfesl e

pecLo conseutirent. mo, Ap Su^sedh.tra minas adbuc

,

^.J*^ = =o ^2^5
.

rum 'proponebatur
;

et

Pela^
haud

ac

**,.,, i

stbi sanctas feminas, quas eum vero , Domnina e,usque uer sibineccm mferrent, f

^''J ^p oin an .**%*fZi*aS%J iancto, ut ^f/^XsmoUv, revoca.

-, a |iJom (. Jam
,.

^2^rZnoohea de
'',

revdealur,,,,',!',,,,,,,^^.
re dubaarulummder^qu^

violata

earum

corpo

d"

pUraque
intus

omma, d *en dum * per .0.1 motas, mortem

;

inam a alt etarum expunctas,

^sque^svotuc

i--^STCE2 w
memorni, s,,u uus misse, equidem
id etiam S.

01

^ym
guiJ)o _

San

las Mulieres,

quas
neget

sc.

J^:

^Zfrl^sa 8 Am. ^ ^ o
eB

vornm

sit ita

orf,v,,v

'P^ ass
f.'

"

'" <Spiritu s

not . ar! , ta ,n C /po(o,

. sgue

rtt

fi ignoran-

(ia inctWpata
i(i

9 ptorn, I
vc/ ex

astcid.m

P*to se

fecerint,

nngu-

sonc instinctu,eerte Filias.sinonex Spmtus

^"^*J^M

lariSpirilu
tnncti

_____ffl__=;
,

_r___s_s__wsa
"n
,:,,,.-<P.-doce. At vero, o PP ones
'"

S^_r2_-S=r
** * r**a. V*r > f Doinina.Bernice^osdocecr^,
S
,/..

non videtur.

Illa rnirn

Fastis

sams

6r

nualnlZis

cum

Latinis,

tum

***.<$

quimento queal narum

ff

o ( c,c

J^JZbtm
''

revoeari san{ rf

Zm

tSrtmZS
qle
SSTf Dc

vero sohs fere EviptO* inscribitur;h* Grmcorum excusts MenohMerueis

Sirleliano, S * Sondts occenseni. J?aw, s

*"*

induMato culluquo bu inseruntur, quam em debet sunt in Ecdcsia, ferri aavdent navisique nostrje jam a ZitZnJam lero, cum Sanctx xnfraplumex Eomilia to, <- Ut** :

sed "'? Fashs saens, quu Soncto non tam c*

'< 6<rf
:

" *S5

?.

Bermcei,

, /

et

simplici banctas et Prnsflocen vlus vice s oce npt 1

,

dem

^,-^

Z%o

sw ^r^ "s m
a
seip sas

M
s

iSmemoranda,
aui an

qu,

hfl.Onj-tojjg,
AnUochxx
, pamte,

"sr:
'

r:lZ^sZZsulerenLp n
flumine

'.-je

Z7axal

dinatus est episcopus adkue presbyter habuU

fuertnt, velut Martyres, cuttse eodem, o quo 8. Pelagta, eredantur et itUe ab Stniritusanclointusmotxsesenecasse' ' postquam nenum fas As oppvnes etiam
,

qud

MM
ftj
K p/i
...se-

^ZTZTL^ejusauemabus
UveruB /brtassisnonsunt. violenta, cUscussis, mors laaue omnibus Bernice et Prosdoee, Katlulere Domnina,
acrenieri
'''-

***Z

sr^^-.U,

lent. Binoi

SanclU

mC"

'

inifincfu,

esee^eccativitandi.pudicUuequescrcand^

Z,
cat,

seipsum occidere, Ub.

x* C^taU

,aartyribus, ul adeo e

Romano

cap. 26 25 doc A3s(ms,

feminiE
suie

qui fuisse emclusm, si forle, Chrysostomo , et S. Joanne ZrunTexS.Augusiino

::; Tdlbtemntixcludi. Nec

vero, auan-

umoZor

hoerefor-

ZnZ
|,';.,.s

temporc
se

perBecutmniB, ut

ZspchTm kabuissentanliquumquem utpole

Zcultum De
,,',.,

illarum ,.

pudicitiic devi.arent, in

rapturum

koc ego,

redduhsse

m odo

flumen projecerunt, eoque aecaturum earumque martyr.a eunt, defuncte

Bcclesia

ZSZveUdcircoiuverit,pautopturad sserere } "<>n/-,l,i/cM',7o-i !/ '><

Catbolica
nuentatur.

veneratione
tta

celeta

mma

f e-

Tiroieex quo illiuspotissimu,,,

simx Quam hos

hauritur

Ac deinde
audeo

respondc

h s

Ul
Isiffl

temere

judicare.

Um.m

en.m Ecut

U e seeulo adomavit,e,l,is P quas Zs.Ckrysostomi duas insignes llonnhas,

aliquibua fide

dignie

tefltificationibuB,

presbyter, hTsanctus, AnUochiie adhuc

earum memoriam ut ,m ,,.. nescio, ct fier. potest, rit 8uctoritBB, fecerunt non humanituB deOuid si enim boe sed juflBOi nee errantes
sic

honoret, divins

perBuaBe-

Sm

Domnin* ejusque Filiarum

.
l
,

';

aZcesimulct

,/.'/ Latine inseruit,aUera;,

'<;

2Tcs(

,jamplussemelfueratedtta,ex
edU
,

oento

sed

divinitue

tontes, Zt credere?
e

iube

sieut

de SampBone
ullis

aliud nobie
jubet,
se-

Cum autem Deus

ambagibus

T'

^mtic

vocetf qnis obsequium in crimen Augushnus mecusel? Ita hactenus Tdlemontio lom. 5 itfonuuti
.

sne

intimat,

qu.s

TalZlm Lahnam adhibuit, quxque nondum PT.alteram, qux brevior est P vulgata ex ^toOt aq uoqua, typis fuerat Ac pmor
loLnano
codice descriptam

deprom-

nonincontexlu.sedl,

aM
;

Mulo Domninam, migenio. quem pnefert, posK^ nominaHm expressas exhxbet qucFihas

<."*. ,*a

DIE QUARTA OCTOBRIS.

non in contextu, sed nec rior vero non tantum kabet, primigenio, quem sibi Grmce prxfixum
in
titulo id facit.

dixii ofni(ia*

Chryio$iomv,

nice et

Prosdoce, perinde apparet certum, appellarenlur. Fuit nimisi hx ipso nomine oue agilque de Matre et dua-

n uerHanc tamen etiam agere de Domnina,

.

at-

nter Rui.< bium. Utut sit illam equidem Martyrum sincera et selecta refert, simulActa indubitanter adscri que S Chrysostomo indubitanler pro genuino Sanctt foHu ea Wminus ea de re traclant, dem habenl ad unum omnes, qui
.

AUCToR

C.B.

auique a

rum

Aniiochim recitata, Antiochena cidtis qux bus Filiabus, in ecclesia post relictam servandm fidei pudieitimque causa submerserunt /<"" patriam sese in flumine fectsse, patetex
,
;

virt erudttt, fuere consutli ittum ettceexdictis dubital , TiUe unum, qui assentwr. dtctamque veris. IUis itaque propense nostras Homiham , eut

me

si

Dommnzm binasqueejusF.h* dictis.etporroexdicendisamphuspatescetMnbse 'itaquejLmemorat* B '""'"' quatriduani Lazar, " solius

'

licet,

Berenices e Uxior, qua- Dornnin*, mdub*.ad ha San nomine in titulo signatur Verum a na mbx etamn ctas nostrasspectant. auelorem? TMenw, dubie Chrysostomumhabent Monumentorum pag. 7 . prohita fere scnbtti xiorem, quam solam videt vtgore, non videtur S. Chrysostom. Omni pollere doeumento momajestate, nec
,

qu*

^ P

prolixiorem in Sanctas i n.ldnlu,: Aeliamnonnullas, ubi oppurt Mont/aucom notationesadjungam, em nomssima nomine recudo.taq ue, ionesub S. Ckrysostomi lectori propoauo Opus nulla ex parte mutilum tO h lam ne quidem (quod lamen a Sancta. ad resectis to, JU

factum est)

conducunt. nec historiam, nec laudem quw supra Sanefamm Porro quod ,am ad breviorem, in Sanctas Eomtb 0||ftU, 'IrqUO est, Chrysostomi

memorata

tusL S
sublimitate
,,,

pertinet.hancpariterhicrecudere, op tvumiddrcononest.guodwc qutdgua Domnmaiiicusgue proliceiori non sit, circa

,

anni tempore,
(juo circitei-

Massuppeditet.idquetol
.

hoci

ac

ut

.i

l.u.c

Sancto

Adluec

complectitur,
auctoritas

so.emne est quse ipsamet

suade,t. Alia
quint,

ermmetur
.V

Jevio

stoml
t

*gre

-h O= mtenm e>
(

D are cum Homilia tomi

Tfhxcie
a

Ccemeterio et de

trigesmm qarCrucc inscrtUtur

hac de BomiHiis, in nunUatis.Add rumcultomsicsimulprogredta nuntialasfuisse.cumVoi,

BeremcesPi

habcre. Atque faeile locum queat laudemai hrySanctor

.utadSancta-

,-aluxA,

age-

tlqieeditioms Montfauconianx peritissimis, velut. qme

inserla)

tomow
Sanct.
dl.us
s.t,

a?m
uus du

J
inter eas,

Pin

quai

-^IZlZ
vere

>adeccUs retur.eaqueooca. quidem hquet id ex htsee nissent Ac de Bremori

fideles conye-

sunt

X;tfe:H*vcro(D.
mOm)
:

ecenset. Savilius

adm.tvelut legitimam et.am

S.
.11,

tt

lomiliam

in

C taSo, in quo superstrmt. S. Cnry mumocoupat, Augustano Sanctis "stomu- cratione, de t non semper absohn cumeuto quodam morali ampUor asse Homi.iam, donec

Domninam, opm.oucmque locum -xa.es.mnm pr,

"tam perpetuam ex temporane! ** Mate toansilierunt oongregaveruntidej>roJte<oni>eroe*M<.*,a

I

P^cas

ex ouo

w S i!o^.Nondumela, oelebravtmus
,

nZ
' .

uomine c.taudam ardUumdatio, sub illius qnod in ea occur.n, lurnmur; referendumque,

i,t

igitnr

memoriam Crucis BeremceB Domnium nimirum e Martyrum CC Neo celebramus. memoriam . ,) ,,;i l ll roUL,r ,nohoctextuhabc, ),^,,; ..
,
(

e1

ec-

%Z
ZnZt

permittatur. lectorum iudicio

auafum proKr
riorem hic

TlTa
aait
;

TUlemontius, prolixiorem
nostras

qua de

etiam, ,

. 11,,.^ ,qulm edituri ,to fuissepronuntat: hoc fuenrciter anm tempore

<

^.

ademuf.

Zmtaxat Chrysostomo adscr^ rauone* cur id faciat tn ? tw rtrimo

,

nSanctas

Homiliam dubitanler
,

Cru ,i- m husanteSanclari,,,/.,,

tea/tu

etg

'Z *

C mnx

ZtuX^^rnquidtu^Secu^ terminanch ^milias,a pxhis oucea methodo ^sos^ Quod autem ad duas
convellit.

Mratam) ^rFeTmseaaJparescevesseudtemVen

ri^

ai

pertinet

re

E
''
'" s

ctus aus<

'

"

ii,,.

--

niinmaue

die

'.

^oltoZ
omniainfe Hodieportas. lateV

quin CArysoyU0lO/i'l'

V: '''' S
juncta

?tf2ff2Z " " mox

ote
,

clmma,
dicam, edenda,

Domm
12

euU*f*

hic ut

2 ,,,- memoriam, * me . stomus per mcis

l

num.

19, J.

'

patr e collatam, relf

/wn

'''';"";';;,
lebratanu

A hocW
n-

conitart "*""
difuf

quo ctosque ab his,

ccwsuteren*. in
~.

flumm*
ftnonttus quai

,.

^^w
.

"*rf*jj

.,,.,.,,,,,,,

ec e SS e^,u/Don.nn,
pr0 in nec a
^,.,,,,
,,,.,

-,

in

jto. 9

iVoto crC d tu

admodum

de ri,declarat.

Verun.
',"

^^

^
,

()/

,..

',

*;,

'ac proin non

est,

Sanetas.harm^ um.num.ldatumaSX
''./'">-^'7* ;;.;:; Wocrii aa/o SCthce*
;/,-,

P^^Zmuc

Mr.ucs

rlog,-

^ -^

utualisun t,

^^

396
AVCTORB

DE

SS.

DOMNINA, BERINNA ET PROSDOCE MM.

,

O.B.

autem id faciunt, quod memoriam Crucis quam Chrysostomus inHomilia prolixioriedenda memoputent quam festum Exaldecima quarta Septembris cetationis S. Crucis, lebrari solitum. Verum hac in re Grgecos erraubi re liquet ex jam dictis. Montfauconus de Grsecis in sua ad Hoidem quod jam ego miliam edendam admonitione observavit ita Louge consultius Martyrologium prosequitur Romanum festus SS. Martyrum Domninae et Sociarum ad decimum quartum Aprilis diem consignat, licet in hoc peccare videatur, quod
rat, nihil aliud esse
, ,
, , , , :

torrebantur. usque, sed ad diuturnitatem supplicii ignera immittere maluerunt, Alii dextras suas in quara irapia libamenta contingere Ex quibus nonpriusquam caperenvitantes, nulli periculum manus inciderent, ex subtur, et in insidiatorum

i>

limibus
pter
tantes.

tabulatis

praecipites

se

dederuut,
lucro

pro-

impiorum

malitiam

mortem

depuhw

14 Quaedam etiam sanctissima femina et ob animi fortitudinem admirabilis, opibus ac splendore generis bonaque imprimis fama Antiochioe
percelebris,

hi$toria

'wweriWrw,

quae duas

Filias

virgines

corporis

Doroninam

virginem

vocet,

qua3

mater

erat

Bernices et Prosdoces virginum. Ex hoc autem Eomani Martyrologii calculo annum, quo tum haec sanctarum Martyrum, tum illa de Cruce
posse videmur, celebrabatur die vigesima octava Martii, et consequeuter Parasceves dies vigesima sexta ejusdem mensis, a
Horailia

forma et aetatis flore prestantes Christianae religionis praeceptis instituerat; cura plurimi, stimulante ipsos invidia, earum latebras curiodeinde comperto, eas apud exteros degere, omni studio atque opera Antiochiam eas evocassent; postquam Mulier sese
sius

investigarent;

habita

est,

expiscari

nerape

cccxcn,

quo

Pascha

ac Filias in

militum laqueos incidisse sensit, ad

qua
in
xi

si

numerum

ducas,

decimam quartam Monumetitorum nota in S. Chrysostomwm 34, Monlfaucono hic praeluxit. Verum, quamB quam exjam diciis Sanctse nostrse haud procul a Paschate Antiochige cultee fuerint, id tamen xiv Aprilis die, ut bini hi scriptores ex Romano Martyrologio contendunt, indubie factum, non reor. Etenim Domnina nostra ejusque Filise distingui ad videntur a Domnina sociisque virginibus quartam decimam Aprilis diem Martyrologio Romano inscriptis, uti ex sequenti, ad quem jam nunc progredior intelliges.
Aprilis.
,

vigesima dies incidet Tillemontius tom.

iuopiam consilii redacta, Filias allocuta ost. ^Et quanta ipsis mala a militibus imminerent, exposuit; omnium vero malorura gravissiraum ac maxime intolerabile esse stuprum, cujus minas
ne
fas

auditu quidem sustinere

esset.

sibi ipse ac Filiabus

Adhaec animam servituti et obsequio morte exitioque mancipare, omni daemonum esse, cum dixisset, unicum adyersus haec pejus omnia remediura esse admonuit, si ad opem
Christi

confugerent.

Hic

dictis,

idera

oranes
itineris

consilium
tisper

amplexoe,

cum

ad medium

pervenissent, veniam a militibus petunt,

ut tan-

de via deflectere sibi liceret. Quo impetrato, compositis honeste ac decenter vestibus, se fluvium conjecerunt. Et in proeterfluentem hae quidem semetipsas ita submerserunt. Ita

II.
-,.

A
.

distinguantur

qUlbuS SanctlS mulieribuS ;i> ^^ 4 et a quibus non

. ,

distinguantur
Filise."

Domnina

ejusque

haclenusEusebius.Confernunchancejusnarrationem cum iis, qux de Domnina ejusque sa?ictis filiabus Hernice et Prosdoce in Homilia edenda commemorat Chrysostomus, videbisque, has Sanctas nostrascum tribus sanctis Eusebianis mulieribus, Matre scilicet binisque Filiabus, easdem
Tres sanctx mulieres quas memorat Eusemota a Diocletiano bius, in terram exteram persecutione, fuga sese receperunt, qusesitseque et captx a militibus sponte sua, his delusis, sese submersere in fluvio, qui viam, qua Antiochiam
esse.
,

Quod
Malrr
fllim,
et dux quarum

Butthio

non raro accidit ut de Sanctorum aliorum ab aliis Sanctis distinctione vel neganda vel adstruenda sit laborandum "I etiam hodie in Domnina binisque ejus
in Opere nostro
,
,

sanctis filiabus Berenice et Prosdoce contingit. Eusebius matrem duasque filias, quic fidei pudi-

cituvque servandse causa

C tione sseviente
merserint
,

sese in flumine sponte

Diocletiansea persecusua sub-

8, cap. 12, nomine suppresso, ltem matrem etiam duasque fllias, commemorat. quse idipsum eodem tempore eodemque finepariAmbrosius lib. 3 de Virginibus, noter fecerint mine etiam suppresso, laudibus extollit. Adhsec Domnina qusepiam socixque virgines ad xiv itemque ut nonnulli putant ad xix Aprilis Octobris Hieronymianis, Usuardo, Romano hodierno aliisque Fastis sacris inscribuntur .Quseril lunc jam, anet ab his et a tribus mulieribus anonymis tum Ambrosianis tum Eusebianis, Domnina nostra ejusque bin/r filias Bernice et Prosdoce sint distincUv. Discussionem a midieribus Eusebianis seu ab Eusebio memoratis exordior. Hic scriptor, loco citato de Antiochenis sub Diocletiano Martyribus tractans, ita prodit memorix: Jam vero ea, quae apud Antiochinm (mota scilicet a Diocletianio persecutione

lib.

reducebantur, prseterfluebat. 15 Eadem de Domnina ejusque Filiabus in (lSaucllsnu . Romilia edenda refert Chrysostomus, et, quam- ,tritdivm* quam porro nonpauca, qux Eusebius subticet, nonwni *' adjuncla adducat in medium, nullum tamen affert, quod cum adjunctis ab Eusebio memoratis aperte pugnet, seu quod cum his adduci in concordiam haud queat. Verum, inquies, ait ChryDomuinam ejusque Filias quo sese sostomus submergerent in flumine, a via clam militibus declinasse; contra vero Eusebius, quas memorat, mulieres, consciis militibus, petitaque ab his ve,
,

<<

Domuinam nia, idfecisse, afflrmat. Respondeo ejusque Filias clam militibus se submersisse,pro:

dit

Chrysostomus; non aulem clam iisdem a via

pariter, quo se submergerent, deflexisse.Ait quidem is sanctus scriptor, prandio sumendo vino-

sunt,

quid
alii

opus

est

in

memoriam
non
ad

revocare?

Ubi

craticulis

impositi,

mortem

que potando occupalos tunc fuisse milites, cum sese Domnina ejusque Filise in prseterfluentem fiuvium prsecipitarunt. Verumquid tum? possunt nihilomiyius Domnina ejusque Filix, antequam id facerent, a militibus, licet prandentibus potantibusque, utavia tantisper deflectere fas esset, impetrasse. Et vero id, etiam ex mente S. Chrysostomi ita factum csse, colligendum vidctur vel ex
eo,

; , ;

DIE QUARTA OCTOBRIS.

quod milites etiam tunc cum Domnina ejusFilhv, longiori facta mora non reverterenque adhuc reditum exspectarint tur, harum tamen
eo
,

31)7

morte interveniente
1
1

quam

sibi ips

tario

tlfCTVM

ilio consciverat, potestati suae viderunt ere-

C.B.

ptam, matrem ejus

(

et

sorores, qy.se aufugcrant,

sat utiidem Sanctus Komilise edendie num. 22 peniaperte indicat hisverbis Ac milites quidem
:

tua inscii

necis violentse

quam

sibi Doranina

verum fuv, ut, salva castitate, ad castissimuyn Sponsum migrarent, imminentibusjam persecutoribus, in ftuvium, quo longius
-ii

iicrunt quserere ;

ejusque Filise consciverant ) tamquam rursu vero cum Christi illae recepturi e^spectabant remilitibus caelestibus angelis jara tum erantj militibus Sanctse sc simulanimimm,
,

rint

sicque
esset
,

fas
et

ut sibi a via tantisper dechnare impetrarint. Chrysostomus itaque

,

mihtibus Eusebius quantum ad i n petratam a qua tantisper a via quas memorant veniam seminime pusancUe Mulieresdeclinarint, inter nec in aliis narfationis qnant ac proin cum
i

vero fugere prohibebantur, sese prsecipitarunt At Actis sinceris et seapud Chrysostomum. inquit in martyrum, Admonitione, quam martyrioS. Pelagiseprxmittit, Theodoricus Ruinartius, Domnina et Filiae,audito persecutionis edicto, inaliam ubi cum a Doregionem jara commigrarant fuismnina; marito, Virginum patre, deprehensas in delusis sent, et Antiochiam reducerentur
.

via railitibus

qui

eas
;

custodiebant

sese

in

tres sanctse quam suppeditant adjunctis id fiat, quas Eusebianx mulieres a tribus Sanctis nostns, diversse non videntur. laudat Chrysostomus, Discipiamus modo an idem quoque de
,

fluvium memoratis mimatri et somribus ab Ambrosio Marnec quffl de aicut nime conveniunt ab Eusebio lib. 8 llistoria? EcclesiasticaB tvribus
;

praecipitarunt

qui sane omnia Pelagias

cap.

12 narrantur.
B

Unde

vel

Domnina

ac

ldcmqut dc Ambrotianii
mulieribus,

Ambrosio laudatis, tribus sanctis mulieribus, ab

sit

L6

Pelagiae matre et sororibus

diversaa sunt,

dicendum. Hic Sanctus

loco

supra

citato

has

aut

certe

quarwn ex
Ambrotio

sorores S. Pelagide, cumque narsese qui hsec, ut pudicitise suse consuleret ravit morte,dederitprsecipitem, ita e sublimi, secuta persecutores erevrosequitur Ast ubi detestandi
facit

matrem ac

est Ain

b paullo aliter rem quam revera f-outigerit.

Italau-

amatreetsodatus Ruinartius, distinctsenesint ^ PelagiseDomnln&ejusqueFdice, inmeroribus S.

diorclinquens.
18

ptam sibi vi.leruTitfP^mmjprsedampudons, coeperut quierere. matrem et sorores ( Pelagise ) volatu jum campura castiVerum illae spirituali
tatis

opimonem *" plius aliquid pronuntiat , in eamque me> propendet, quse mulieres Eusebianas supra
mo?-alas,acproinexdictisDomnnrMn l/ >'squeFisororibus S. Pelagise, dequilias, cum matre et Ambrosius, facit easdem. Ratio vtn et bus
tissimi est

Baronius ad

annum

309

num.

15

am- fwta**

tenebant
,

imrainentibus

cura Bubito hinc persecutonbns a inde torrente fluvio exclusae

in-

fuga.

iuciusffi

ad coronam; Quid veremur?

,

nos baptizari prohibet ? quiunt. Ecce aqua rebaptisma est quo peccata donantur Et hoc baptisma est, post quod et hoc qua^runtur ff na qu* renos aqua nemo delinquit. Excipiat excipiat nos aqua, qu virgiconsuevit ff enerare qu celos apeexcipiat nos aqua nes facit mortem abscondit martyinfirmos tegit rit Conditor, precaraur, Deus res reddit. Te rerura vel unda dispergat neexauiraata spiritu corpora quarum vitam non sene mors separet funera
quis
,
, :

tamen et genus et versd referantur utrobique mortis eadem narrentur; quod nempe fluvto finis merserint, idque ne pumulieres sese sua sponte
,

quod,

quamquam

adjuncta longc

dt-

Baronio nonmul,h,;iiiefacerent jacturam. A 5 MonuHus.Eten\ 1 tumabludit Pelagiam muheres mentorum Nota i in S. e)US / ilxaOus, Eusebianas cum Domnina binisque nos supra fecimus, factt eas,

quemadmodum et dem; cum autem Eusebius mairx,

,

de

paravit affectus
n,ors,
Bpensffl

una paululum,incinctosinu, quo pudorem consertis gressum irapedirent efferent! nec in meditamquara choros ducerent manibus, unda torrenubi progrediuntur alveura
,

sed sit una constantia, et suetiam sepultura. H*c effat*

:

una

ura

nulla suspend.t retulit rio-entes. Nulla pedera ubi gressum ngeret C incessura, nulla tentavit vado offens* occurreret, anxi* cum terra str.ngenVideres piara raatrera la^taB profundo. gaudere de pignore , timere tera nodo raanus
, , ,

tior,

ubi

profundum abruptius, eo

vestig.a

di-

acproxn duas dumtaxat Fihas ;Amex dictis Domuina? tresut mtntbrosiusavhm matri, quamlaudat, duasque adhuc atias mum Pelagiam nempe nihilominus quev quantum attribuat, simulque mortisdesuismidieribusre/rrt ad genuset finem n* re/eratAmbrosiagxt narratione supra huc transcripta

Eusebius, eademr ui vel Ambrosiusde us necesseesse exisHmat, loquatur, f sit a S. Domnina distincta matre, quse hanc etiam S. Pelagxse aut ut is Sanctus dum satis perspematrem facit rem non habuerit QuodquidemulHmum,ait 9 nobtsoredtbthus ctam
,

fluctus ne sibi filias vel de casu pneimraolo Christe inquit, hostias, tibi coraites pasduces itineris castitatis,
, ,

auferret.

Has

am)nr vit

JJIV nrtis
regione

"

***

sules
Si

quis jure rairetur, constantiara, cura bus fuisse corporum stationem raobilem

if'sed

^^^\
viudicavennt
, , ;

tantara viventi-

nudavit, non rapidi curNou cadavera unda quin etiam sancta raasus flumine volutarunt tamen adhuc pietatis liSet sensu carens er quem .trmreligiosura
:

Titlemontius ergo cum sententiam utmuheres Baronio in eam inclinat ^DomniEusebianassupramemoratas, ac proin e et sororibus matre nam cjusque FiUas cum existimet esse easdem. Lt cnuibus Ambrosius, ab ut Ambrosius rem procut lo cumfieripossit, minus recteco. versabatur, gestam Italia, in qua aliter, quam accuhsset, anoverit ,eamque paulo
bis conttgisse.
,

quam eumdcm eventum ttsdem fere rcstitum,codcm temporeeademque m

.

^vUat

ut qua^re herede raorelitoni debitura solverat, usque nam quas ad raartyriura junxerat,

amplexura,

et

Tdtemonho ZceperU, Baronio hioet InsmS. Perefragarinonausim, utut mtertm

nulub^

xerat.nodum nec

morte laxabat
pietate

Xi

noster, muUaqw taaZnon faveat Janningus disHncHonem inter Domn.nam^cZrant,qL suadere stnt

Hsec de Pelagix virgiad turaulura vindicabat. soronbus

nis et martyris

Ambrosianas aueftlias.et mulieres

AnUochenw matre

et

substantia xtafere habent sanctus Ambrosius. In pudoris prxdam pTsecutores Petagise, ubi hanc

^'Proximum nunc est,

oueFiliabus

ut,

an a Domnina

ejus-

Dommna

Sociseque

nrgmes

qu*

30S
40CT0M
C.

B
ejutque

ad no hodierno multisque

xiv Aprilis

PROSDOCE MM. DOMNINA, BERINNA ET rum Martyrologiorum, Rieronymianis apographis, RomaDP

SS
aliis

Fastis sacns tnscrtitiiel

At vero Do-

mnina
socix,
lis

tnqutram. buntur, distinguendxsint, nunc

in quibus Domntna, ad appellainscripta, virgo simut ZAprilisfillii regtone, Interamnx in Umbria, Ilalt* tur et
collocatur,

^,, **

M,,

HApri-

cullx,

^otn m s. ieiamontiustom.b Monumcnto, , Monumentorum tom giam utietiam eorumdem

%

omnino mihi videntur hm Domntna Domnina nostra ejusque ejusque sociev martyres a
filiabus

xi

dte binasque ejus sanctas filtas /utsse. Ad hxc cultas xiv Apnlis Antiochnv HomtUam in Sanctas Ttllemontio in prmvio ad

Nota

in S.

Chrysostomum

credidit

*.

Bernice

et

Prosdoce verostmtlltme esse

Domninam

nonnulhs anttquis distinct*. Neque obstat, in Tillemontius locoproMartyrologiis, quodetiam

xtme xime
ttari

nostrasmonitopropenseetiamassensusestMont. inS Verum, inquit tom. iv Septembrts

fauconus.
noster, Ant.oChrysostomo num. 502 Stiltmgus qn illo die (.II^prUtsJm chena non videtur, saneDommreperitur Domnina .Et

prsesidtum adductt, in oc^"- sua> /i" sententise Aprilis cultam, hoc modo annunDomninam xiv
cit. cii.

DomnaB,

Martyrologiis

decimam na oucv ad guartam

stis sacris

inscribitur

Apnhs dtem fiavidetur et mihi Dommquam

Tillemontius, alts non methodus, contra ac censet claDomninaa Antiochenx htstorta est ut in sola stt obscura admodum rissima in omni vero alia Domninam, cujus xiv atque inepta. Fac enim,

irinibus

Domimn aut Domninmcum suis virphrasis seu loquendt coronat. Hxc enim

Domntna, Pro^loce esse diversa. Etenim memorant, in omniAprilis Martyrologia ad xiv Virgo, et in nullts omnu bus fere Hieronymianis Perperam quidem td fieri, no Mater appellatur. Octobris menduMOCidemque deinde ad xix TtlleNota 2 in S. Pelagiam asseverat rrere assertionem suam nullo
et

Ftliabus Beremce na nostra Antiochena, ejusque

virgtnum attquot, Aprilis celebratur memoria, coryphcvam sit, preepositam seu cum quibus passa ttaanineptumne fuerit, cum hisce illam fuisse, virginibus? Nonnuntiare, Domnina cum suis virginum martyrum Cotonienne S

Ursulam,

sium coryphcvam, cum

suis virginibus

passam

m
V

rorsusargumentoprobat,estque\Domntna ,CUJUS ad nx Ociobrts nomen in aliquot Hieronymiants nostraetiam dtsttncta, uti rnirri ,nr, a Domnina unde Domnin* nostrse a infra ostendam. Adh.rc,

mon tius; verum hanc

Domnina, ad

evtxiv Aprilis culta, distmctto

na cum alus martydetdhr mlhvcevadit. h.rr Haluv,tnplurtmtsll riZusInteramnx.oivitati Syrtse ronymianisapographis; in nullis autem
adscribitur
,

rectedixeris?Atvero,opponesultenus, Domnina E circa xiv ejusaue Filuv, dequibus hic, Antiochise Domnina Interamnensts soAprilis diem, quo inscnbuntur, socicvque martyres Martyrologiis Hdmtlia cultu, uti ex edenda Chrysostomi lemni proin ab hts dicertum est, fuere honoratde, ac ejusque verscV non sunt Domnina Interamnensis Martyrologns, utjam sxpe dtctum socicV,utpote eodem xiv Aprilis die inscripfd. Respondeo
:

est

Fieripotest, ut
oersis locis

in qua

tamen amphsszma Astx

Ftltse pro fide reqione Domnina nostra efusque culservanda mortem oppetterunt,

SancUv vel uno eodemque die colantur, sintque expenentta, nihilominus distincti. Res constat in contrarium rationem sohdam ullam puto
nec posse
1-1

Sancti homonymidi-

oastitateque
kit

tumetiamecclesiasHcumibidemdetndeco^e^
a/,0,
notira 91119

affei ri.
utietiam Do,

Fil,ubus;

Ttllemonquidem toco proanme cttato ut Maresse antiquis martyrotogts, tius solemne passi sunt, sub uno eotvres qui diversis locis inprimts Marloco collocent. Ad hsec

xix Porro in Hieronymianis aliquoi ad Domna seu Domnina virOciobris annuntiatur Prosdocia ango- annuntiatur Prosducus seu
;

mnina
nnitun

socia-

que [Welobrit
i

Imam

tyroloqiorum

xiv exemplaribus Dommnam Inloco forte a Proculo alttsque .ultam, fuissedtscretam cum teramnensibus martyribus nS. Proculo Notkerus Hsuardus, et
,

nuntiatur et natalis SS. Pelagii, Beronici, Htncnonetaliorum quadragintaocto martyrum. Inc Domninam nostramejusmdliputant, iterum vel raque sanctas filias Berenicen et Prosdocen stmttt de translationis, vel aha
tionr

Pelagiae

cujuspiam

Ad0

teramnse assignato,adddnt,ltem non cogtt, stcuti auod hanc ponere Interamnx

scripsissent

S.

Domni etc,
si

LUdom. Excfere
cui

Ttlle

ttus, ut

opinionem,quaV>ommnanor arqumentum contra C sacra est xxv Ap

straaDomnina,

a loco seu cwitate cui distincta esse statuitur elidat.Verum, ututsubhmadsC ribitur, petitum
,

causacelebrari. Verum Domnina quseaddtctum antiquis inscrtxix Octobris diem Martyrologiis iterum appcllatur, nec Antiochise in bitur, virgo ProsduSyria, sed Puteolis locatur. Locatur et tam Prosdocia hsec, cus seu Prosdocia, ac proin quam Domnina seu Domna diversa est a Pros,

locisdiversispassi,unoeodemque inde Martyres, ntur, id Martyrologiis consig

loco tnantiquis

jam

Quodautem doce nostra ejusque matre Domnina. Pelapertinet ad natalem SS. Beronici et quoque x.x Octobris dtem i ad prsefatum
qu
Martyrologiis apud Florentinium ocponitur ille quidem Antiochuvin Syria, currit, verum numerus major assignatur marhjrum ab quam ut Bemicse nostrse conveniat, ac proin verosimillime distinguitur Beronicus qui hac prxtereanon feminina, sed masculina terminain antiquis
, ,

tamen nominatim circa hos vel reipsaeUamfieri t absquegramsolidaquerattone quam non est admitti non debet talis autem Usuardus repetit a modo, quo Ado, Tillemontius acdeinde Dommet NotkerusprimoProculum t suis ad x.y Aprdis dtem
illos
;

Martyres

nam

in Martyrologiis

/ consic nat permittit tamen, ut tribuatur. Et vero illam

(Juanujuamenimmodusille noneoyi

Domnina Interamnie

at-

buendam
cta

esse,
,

Interamwe reipsa atlrtvix non certum putum ob jam dt,

quod me etiam in hac optnione nvAprilts Marutcumquefirmat Domnina, ad plurim.s mscripta Interamnse una tyvoloqiis Aprilis coli ndetur. Sociis Virginibus ad xv

Adhm

omnibus prorsus antiquis apud Florentinium Martyrologiis inseritur, Atque hsecsunt, aliis sanctis quse circa Sanctarum nostrarum ab examinanda habui mulieribus distinctionem pergo nunc ad tempus, quo mortem occubuerint, adjunatiaquc, qiuv eventum hunc comitata sunt,
,

cta.

cum

generali Sanctorum Ferrarius enim in Catalogo habet. Interamn in Umbrw 8. ad xv Aprilis ila Boeiarum Martyrum. ]i..,ni.i virginifi et anttquohabita potisstmum rattone Itaque

iSD
5

ui

DIE QUARTA OCfOlv ro hxc Maximini

<t

899
c n

ttt

rp

111.

lempus,

locus, aliaque raar-

tyrii

seu obitus adjuncta.

edicta, (vide verba Eusebii persecutionis Diocletianxx anno,qui partitn ann0 Christi 305, cum anno christi 30 5, partim cum anno 306 congruit, per omnes provincias missa fuere, ac
tio

proin etiam edicta, qiuv

ait

quoversum tuncfuisse transmissa,

Sanct.r,

Chrysostomus, quocumjam San-

iwf-

Quamquam
rum

liani jiertecutione,

Chrysostomus, qua in ethnicoadversus Christianos persecutione mortem oppetierint Sanctx, nuspiam edoceat id tamen in Diocletianxa evenis-

imperatorum
,

quod ex dictis exdemsintcum Matre binisque Filiabus, quas, mota a Dioclese,

iiquet

ex

eo,

ctx nostrx Edessx in Mesopotamiaversarentur. uti ex ^OSw/i^, 25 Porro cum Domnina ejusque Filix Homilix edendse num. pudorHw iis, qux Chrysostomus tunc, 17, 18, \9etMtradit, manifestum fit,fuennt cum postrema hxc edicta, quoquoversum missa seque etiam, dum fuet e, amilitibus comprehensx,
,

tiano persecutione, sese, ne castitatis jacturam paterentur, sponte sua in flumine mersisse lib. 8
,

Historix Ecclesiasticx, cap. 8 refert Eusebius. Verum quo id Christi anno factum? Certo hunc definire, est sane perquam diffldle. Attamen pro anno :505 aut 306 potior stare ratio videtur. Et-

sponte ab his Antiochiam reducerentur, in fiuvio id vel anno ut aerserint consequens cst jam ha305 vel sequenti 306 evenerit. Atque ita quo,ut apparet, tempore Domnina, Berinbemus,
,
,

na

et

Prosdoce

sibimet 'psis
aliis

mortem

conscive-

enim Domnina ejusque Filix,

publicatis

jam An-

tiochicV severissimis in Christianos edictis, gravissimoque hinc in hos concitato bello, fuga sese

hujus evenlus adLubet nunc de rini. dilucidationis causa nonnulla disserere, junctis acprin,n quidem ex allera, quam supr*a lauda-

ex urbe illa proripuerunt Edessamque, Mesourbem, qucV nunc, teste Baudrando, Orfa B potamix sint delapsss. Porro cumin civitate itla dieitur,
,

LazaroHomivi,S. Chrysostomi'l<- quatridtfOno proferre, ex quibus pateat, quam lia quxpiam.

pro quo si- E merito Sanclxpudori suo Hmuerint, thesauro servando mortem mul, pretiosoque fidei

jam versarentur,

crudelia in Christianos edicta

quoquoversum fuere transmissa, tuncque demum Sanctx comprehenscv militibus, a quibus Antiochiam reducebantur delusis, sese sponte sua in fiumine merserunt. Docet hcvc omnia Chrysostomus,ex cujusetiam narratione (videHomilixedenpersecutionis dcV num. 12 et binos seqq) videntur
, ,

superquejamdisihnpsisillas conscivisse, satis ibidemde prxciesl. Chrysostomus itaque Ctum

puo Sanctarum persecutore

erat
is
,

ita

qui
:

Sanctas
quse

scilicet )
(

fatur Tyrannus persequebatur

: ,

et cselebs

inaccessas vero
,

Bernice

et

Prosdo-

aliquamdiu, antequam Sanctx Edessam fugerint, Antiochnv fuisse promulgata, ac proin ab his, utpote etiam laicos spectantibus, atque adeo (vide, qux in proxime prxgressa de Marco et Marciano Sylloge num. 5 docui) ultimo cum Sanloco onissis, diversa esse edicta, qux,
edicta

jam

Hinc Montinprxfatam de quatr* fauconus Admonitione concionem ita obserano Lazaro Homiliam seu
ce
)

Virg-ines

conccrtabant.

vat

Singulare quidpiam
in

hic (verbis

mmirum

Chrysostomi proxi me

recitatis) earptim innmtur,

quod

nmio, uti ex

Chrytmlomo
eruitur,

clcvjam Edesscv versarentur, quoquoversum fuere transmissa. qualiaque hxc fuerunt? Eu2-i At rero qux Martyribus Palxstinx cap. 4 de Apsebius de

Bernices et Prosdoces nempe tyrannura quemllomilia non comparet, virginitatem earum, nempe Dopiam caelibem, sed inadcesmninae Filiarum, tentare voluisse utique, licet sileatur quod sas fuisse virgines
priore

de

SS.

iu priore,

congruit

tamen cum

eis,
;

quae

num.

phiano martyre

sic scribil

Cnm Maximinus
Dioclctiani
,

se-

cundum
no

adversus

nostros

bellum excitasset anet

ubi quaarens dicuntur num. 23 7 ( nobis judicium prmvercur Domnina Chrysostomus judicem sisteretur, cum et antequara ante
)
,

terit.

tertio

persecutionis

per
ut
sa-

Filiabus sese
det
id

in

flumen

praecipitavent

respon;

tyranni oranes provincias raissa essent dare qnibus rectores jnbebantur operam omnium urbium incolae diis publice

edicta
,

fecisse,

virginitatera,

ne quis Filiarum corrurapcret tyranquo innuitur, judicem Beu

oculos
adjeil-

omnes

num
cisse.

criticarent,

cumque
cunctos

praecones

per

universam

DomninaB Filiabus cupiditatis cui sane hic haud Ita Montfauconus,

f
timen

Caesaream

patresfamilias
,

ad daemonum

ac praeterea templa jussu praesidis evocarent militum singulos ex tabella nominatim tribuni locorum Christiauis Bitarent, omnibufl ubique

lubenter assentior. qui Sanctas perseII Cum erqo tyrannus , Do Prosdocen quebaturjurpiin Beren.cen et
,

malorum turbine concussis hic nemini comraunicasupra nominavimus quem qui in eadem domo clara nobis
inexplicabili
,
,
,

. FiUarutn suarum pudittnv ,,i., ,tl ll rannusiUe,S., ccqllls

l

timeret. Yerurn,

^"Or?
fo.te

f,

to

consilio,

degebamus,

clam

universa

militum

cohorte,

qni eirca prajsidem accessit etc. Maxiintrepidus forte libantem abdiminus ergo, qui a Diocletiano, imperium cxsar fuerat creatus, excitacante, anno 305 Christianospersecutionem, uti hisver-

stabant, ad

Urbanum tunc

Al tamenfueriteivitatis Antioehai* prfecius. timore tyranmtUtus ,,,, utut seres habeat, ;/vet ab tpsomet facium reor. ut Sanctx, ne suxjactu. militibus pudicitix ranno vel jussu a flumen sese prmcipitarint ,n

Mnl

suppetit, ut id certo

detenmnem;

ram
,,

palerentur,
,;,,

tamcontra
bis docet

Eusebius, instauravit, huncque in fiemisit. Ea, nem per omnes provincias nova edicta qux, designat Chrysostomusper edicta, ut apparet, jam dilapsis, quoSanctisnostris Edessam fuga

queubi
,',,,o

posLn

quodqua transibant, prxterftuebat, quodnam fuer*. nune ,nseu

lib. 5,

Ptolemxus
ille

eap.XUn Commagene

ponit,quiS>ng<vocaLruvprov,ncia fluvium
tur
Hic, ut
Pi ria

quoversum transmissa fuisse, affirmat. dictis facile colliges, stimo, quod hxc, utiexjam

Sic ext-

laicasetiam seu posteriora appareant edictis, in Diocletiano emissis , hisque seculares personas a Maximini edicta, qux verbis jam mox recitatis

miscetnr flexn. Orientem vocatur a PUnio. ,

geographus tbtdem ,/,;,/ Septemtrionem ver.ns et iodeln deourrit ...

Enphraf

Mar,>

eam

Zdas

cum

^^^J^JSL
00

me moratEusebius,p7^oximesuccesserint.
Octobris Tomtis
II.

Jam ve-

Ptolemxo, antiguid PUnii Marsyam, quo rosimillime

400
^.
,

DE
.,
.

rOta

rosimillimeappeUattone,
, ,,,io
.,,,

DOMNINA, BERINN i ET PROSDOCE MM. rum qiwi tumt Situtrumqws, Smgnsest.esse puto/luSS.
ut

ut reveraetiam

C. B.

inter

Sanctx nostrx sese submerserint. Edessam seu Orfam, et Antiochiam

,

est consequens, est, creditu difflcile, an propterea idnulla rationecrederepotuerit S. ChrysostO'

duo

potuenni occurrunt, Singas seiliaet iam memoratus, fluvii SancUe etEuphrales; i Euphrate autcm sese 'um Sanetx se sicprobo non submersere. Rem jam faetmdo submerserunt m flumine, medio um. i Me Eusebii narrat

tanlum

in quibus

id facere

mus, utque Bomilia

'

qua hoc Sanctum crediea dbjudicari ei debeat ? Memorue disse, liquet, nolebalque prodita acceperat S. Chrysoslomvs, patrem vehemenlius S8. Bereniccs e< Prosdoces
,

invehere, quia scilicet

et

maritus Martyrts,

et

palerMarlyrum
utillumul.

erat, uti

nere, (vide

num. 20 declarat. Btnc, ,,saret,remeoronducenhabere

tam)eranlprogress.r;,

lio aut,

saAntiocl
J/(

gutrn naud
1

procul

//i,

rapolifana

$e ptxcipilQ

^lervenissent;

ant progresm, oersusnondu taxatpervex lessaadEuphratemd a 07 Adhxc easverbis S, Chrysostom influmen se non prsectpi ,,,;,/,, liquet, Sanctas Bierap,Mi, S,t <' s,. tasse.nisi cumj educendm, '',, AnHocht , Bierapolis Antto htam est autem
,

potuit stbt lem, utut creditu difflcilem, veropertinet ad calceos a banpersuasam. Quod sui eustodibus, eonsulerent,
ctis

quo militibus,

ad in ripa fluminis rcliclos, poft.fi raram Sanbere Sanclus, ut hinc facilem inimicos charitatem laudtbus ctarum etiam in
'

credendwm

cjjrrres.

nhratemposita.disiatqueab

ln

/'

c.iitBamh-iiniliisin

iZisrigat.stsesubmersere. Verumq
,/,

inEuphrate, Qeographiadocet. SancUv ergonon dictis Mersyas a Pltnto sedin Singa, qui ex ifcZr.gtiqJurbem Bierapolitanam

HOMILIA
S.

*w
m
Bo-

m*,

Ljusloco idevenit
(

'

Chysostomus

Joannis

Chrysostorni,

presbyteri
^

Antiocheni
uit <jus Domninas ejusque Ftharum Hierapolim nom, Venerunt in urbem nfodi nrbem t al. macbiindeque vere ad sacram ne ttam Vli " oenderunt. na \ prmterfluebat , clam mihtibua, fluviue a(fonis
:

dein episcopi Constan-

tinopolitani.

>

TrZ
:

dibant,

jnrendium .umebant, et inebriabantur et adjutore etiam, qui dieant , oonaoio

u.a. esse, ut
forta sis

sunt

DE

SS.

patre

DOMNINA, BERINNA SEU BERENLCE PROSDOCE MM.

1
|

milites

fallerent,
feeit,

quo

enim hoo

ideo

u1

.gus

. altem
die

excusatione

proditionis

hujus
,

grat.a

ju

qnod operam comdiciis.luti .u providcret atqne ad martyrram faaodarit, et adjnverit, aux, Semoursnm reddiderit. Dlo igitur m dites amoyert ejus oper

AT ondum JMmoriam

elapsi sunt dies viginti,

Cruois

cclebravimus,
a.

tvrum memoriam celebramus

ecce ,,,,,1 Vides, ut ceier

et

**> ^JT
1

uim
'

aTcito,

et

potnigsent, i , ipBaa in

cum medium
illa

ttuu.cn

ingHM- sun
I

'agnnm

Propter Ulam ovem mortis Cbris.i sit fruotus ? illum propter has juvcnca., sunt iugulate saer.fiemm propter Ulud
l.a-

viotinUB,

fluenta

? demiserunt. Sanctx

oblationes.

Nondum

viginti

Chrysostomi narratvone, ergo, stante hac

Bierapol sesein Singam prope

Crueis et subito lignum

mjectsseid-

tyrum germinavit;

hec

germin am enim sunt illius mortM

praielara

elaps.

sun t

die

Zr

eU

Tunimediumjam

/ececonfirmaturexeo, quod, cumtd narraUonunu iler, ut Eusebii

opera. Vide igitur eorum, operibus ipsis exbibitam

qu tnm
hodie

diota sunt,
at.o-

demonst
portas

scripta declarat, Edessa

AnUocuam

nem

Tum

dieebam

Contriv.t
;

a.rea.
,

..asabsolvissent, spalio eiter idrimque

^Z^^^l^Z
Edessam
inter et Antio

rtveete.
teivisset,
d,

ferreos eonfregit b

hc oper.bus ho-

Nisi die dcmonstrantur.

iUis olausis,
,

cn.m portas

.
.

,!
U, a
'

,.:,,, ii.lexGeogriirl.i-iS^eTabusuppeditat. ,,, Crllariusto,,!. cU.

^,,lrr,
1,

lirlis,llir,,,,M,,deqU
l

L
-

hic

agimus, non esse, *^*-

<"'/'"'';""

>

non essent fregisset, non potuissent carcerem reddid e; nisi iuutilcm confidentia Martyres essent cnm
aus.e

.ngre mulieres tam fac 1 veotem con nisi ferreum Virgmes .psum aufer
sset,

no
;

diemum

Aleppium, sed sub nominc Memb gni Latu ni0 dictam, hodieque s,

S^SSTZ

ZL
P
>7,'.

situm non est, uti facile

iiw* *" Geog adeprehendet, quiT2la

ut <=eteraexpe-

ad mortem dictu. Deus, mulier nostram m%o mortcm in naturam mulier quse vim hoc, diabol. antiquum diaboli telum

"e~J**. otrep^da est

Porro bros volueriiconsulere.

mortem spectantaddiam, qux ad Sanctarum recdaUs ut verbis proxime

junca
/(

injun obnoinflrmum vasoulum et mu heres insuperab.le xium telum factum est qu.. no.i ob int, adversus mortem audaces
:

st ;'av,t

ferebatur,

s.
;

opera sua effccisse.ul n potuerint, hancqueettam Zfluvium prmcipitare Chrysostomus amplecMur dtcens, olnZnem 8. SancUs accomodaoperamsuam palrcm ea in re
,

BernioesrfProsdooespater seque h.v et miUtes deetpere,

stupeseatF Erubccant qui resurrectioni Christl

gentile., pudefi ant

Jud.

enim, quso, majus

qwerS,,

credunt. Quod argumentum resurrect.om,

non

cum tantam

videa.

rerum factam mu-

tmmmuerel ZvoMsse.ulcoram Deoutcumque comm^se-

tationem? . rem qnamtamen sunt intrepid^, rpm 2 Mulieres ad mortem formidabilis erat 61 , qu vel sanetis viris antea quanto esset olim u- n igitur Disce
/

^j-

deUctumquodethnicisprodendo Filias Monumenlorum, t IdaJem TMemontiotom. 5 admodummdecreddu No\anS. Petagiam

horrenda.

mori;
disce
,

ut,

cum, jam quantum

sit

despieabihs

Mn,

videris,

Deum
sit

laudes
ejus

mutationis
prius
esset
ejus,

auctorem
ut,

Sanctas, sese jam submer^difficile, uti etiam deceperant Zasquo'nilitibus, quos flumtmsrehqutsse. VeZtctlceos suos in ripa

quanta

vis

eum

muf

quanta
sto

nunc

infiimitaB

didicens,

CW

gratias agas, qui

Wieam prorsus enervant.

DIE QUARTA OCTOBRIS.

illa robustius olira erat carissirae nihilque h nobis imbecillius; jam vero nihil est illa imbecillius, nihilque nobis robustius. Vides, ut optima
l

m,i

ipsara accusationem expresserimus. Quaenam igi- S.J c " nT, " tur illa tandem est accusatio? Oportebal dioet
,

aliquis

ut mortrrn

fan+a sit faota

c-;t

,, ,;? mutatio?

Ut ,-,>, c+., mfim robusta infirma

*aAAiA*i*t+ reddiderit,

constuprari
est
,

uxorem
illi

oppeteret potius, quam ut pro nihilo haberet, el hoc

vertunt
,

et infirma robusta Deus effecerit, quo suam nobis utrimquepotentiam declararet? Verumtamen ne

quod

crimini

quidam

quod

vitam suam
castitatem,
5

servaro

maluerit

quam

conjuj

haec
111'in

affirmare

tantum

rliam adjungam. Ac
,

si

demonstratiovidear vidrtnr primum illud

, ,

ostendamus quo pacto illara antea reformidarenl non peccatores modo 3ed et homines sancti, qui multam apud Deum fiduciam habebant, munemque virtuqui recte factis abundabant non ut tem attigerant. Haec autem ostendo
, ,

Quid ais? Oportebat ipsum mori potius, ut constuprari uxorem pro nihilo haberet? Quid vero illud profecisset ? Nara si quidern mor< te sua conjugem a stupro fuisset exemtu

quam

in te

tnmt n

a noxa

recte

ista

diceretis

sin

autem

raoriens
liberaret
,

nihil

uxori proderat,
proderet'^
-in

ut
,

Sanctos condemnemus, sed ut Dei potentiam efferaraus. Unde igitur constat, forinidabilem antea mortis larvam fuisse, cunctosque illam horruisse

de causa temere

Nam

ut

qua salutem suam intelligas, ne morte quidem

a stupro
et

eam

inconsulto

ip$emet

Abraham
qui,

nt occi-

dtretur,

atque tremuisse? Ex patriarcha primo. Patriarcha enira AbraJj justus, Dei amicus, qui patriara reliquehara cognatos , amicos et praesenratj qui domum tes res omnes ob Dei mandatum contempserat,
,

uxorem suam

ita
in
m.4-

metuebat
:

ac

reformidabat
1

mortera

ut

.Egyptum ingressurus,
o

haec uxori susa

t>\c sis
,

dice-

ret

Novi, miA^ tmi f\\\ i"i quod pulchra

ATrt^i

mnlinp T?ii ifi'itni mulier. Erit igitur,

te

//

cum
bunt,

viderint te /Egyptii

quidem

serva-

vero interficient. Quid igitur ? Dic , Soror illius sum ; ut bene sit mihi propter te, mea propter te t* . Quid hoc et vivet anima Sancte, atque patriarcha? Pro nihilo rei esti

//

me

habes, ut uxori stuprum afferatur , ut torus laedatur, ut conjugium violctur? Itane tandem mortem reformidas? Ncque vero tantum pro nihilo habes

eam ab adulterio liberare Et erit, cum viderint te ptiij te quidem servabunt, me vero interficient. Futurum igitur erat, ut duo scelera patrarentur, adulterium et caedes erat autem prudentiae non vulgaris ex duobus istis unum lucrifacere. Nara si quidem, exposita vita sua, rursus enim idera dicam liberaturus eam a stupro ftil ?..- t*r*f\\of\ \\\o+r\ et occiso justo, Co-nom illi nAn attiSaram illi non ..! fuisset, Q^ gissent , recte accusares; sin autem , eo morte sublato pari ratione futurum erat ut stupraretur uxor, qua de causa justum accusas, quod, cum duo eventura mala essent adulterium ac caecaedes, alterum sapientia sua impediverit dem nirairum ? Ilujus quippe rei causa laudari etiam eum oportebat quod adulteri manum puram a sanguine consorvarit. Non enim dicere
potuisse

illum

audi, quid dicat

\c

Stupri

ac sed et cum uxore dolum nectis fabulam cum ea simulas, omnemque das
,
,

illud

illius

adultrrium aggreditur perconjugis nomine sonam illi sororis adaptasti ? Verum timeo ne, dum mortis imminuere virtutem studemus, ju-

operam

ut rex
,

dum

latere possit

et

ablato

se sororera quod dixerit JEgyptium ad stuprum uxorem ejus se invitasse licet enim dixisset ne sic quidem erat abscessurus. Et hoc esse

potes
esse
;

eam

hoc

ipso

ipse declaravit

cum

dixit

Si

viderint

te, dicent,

Uxor
6

ejus est haec, et iuterficient

me,

te

autem

stum accusare vidcamur

,
,

quam ob rem utrum-

servabunt.
Itaque
si

ut et infirmitatem morque couabor perficere et ab hoc criminationem illam tis ostendam prius ut depellam. Sed operae preciura est timuisse mortem demonstremus, ac deinde eura
,

dixisset

uxorem

ipsius se esse,
rrtutandu,
.-i

et adulterium

et caedes patrata

fuissent;

vero

101 01
/

wn

dixisset sororem, csedes

ut

irarainentibus

impedita esset. Vides alterum saduobus malis

,

gyptiit

.h,,i

quam a crimine vindicemus. Videamus ergo intolerabilem ac molestam rem passus sit nam uxorem cernere constupratam et adulterio pollutam mtueri, sexcentis mortibus est intolera, ;

pientia sua sustulerit

?
,

Visne discere

quo paeto

quantum in ejus poteetiam adulterii crimen rursus imminuat ut ne perstate situm est fectum quidem adulterum eum esse permittat.
, ,

bilius.

Quid dico adulterio pollutam

Si vel

te-

Audi

verba ipsa rursus

attente

Dic

inquit,
j,.

nUlS Qe lpsa SUSpiUJOUlS CUguatiu luiruicm nuis de ipsa suspicionis cogitatio mentem acerba illi vita oranis et rainime net
redditur.
fadO
IH $pt'

oecuw\juvitalis

ciem malo.

indomita flam4 Eteuim ignis illi quidam morbus; cujus tyrannicam et inema zelotypiffi
et

wiui Jiiiuo ou^. Quid Soror illius sum. ^"' u ait? Qui sororera "o adulter enim ab anipit, non jam adulter est Judas quippe, cum ad mi propositio judicatur nurum suam Thamar ingrederetur, non adulter judicabatur; non enim tamquam ad nurum, sed
;
:

Mi.ibilcm vira declarans quispiam dicebat

u
u

Ple-

qus enim zelo animus viri ulla redemtione odium bit

die judicii,

ejus non. comrauta,

neque parcet in
:

neque dissolvetur multis donis d zelus e." ilibi rursusj Durus ut iufernus est Sicut enim non potest infernus, inquit, peouniis lequi zelotypia laborat sic neque is flecti

,
,

meretricem ingredi" hoc looo -Egyptins qui eara erat non ut uxorem Abraham sed ut acceptnrus judioandua adulter non erat. Sed quid sororem ad Abraham, dicet aliquis, qui probe oovehoc rat, se conjugem suam et non sororera expo-

tamquam ad
tur.
,

mulicrcra

Sic etiam

nere? Atqui
Si

ne

hoc quidem
ejus

istius est crimcn.

atque placari. Multi utique saepe vita sua libenter redemissent , ut adultcrum invenirent, uinem ipsum viri ejus, qui uxorem conniri

enira

cum uxorem
;

esse
,

audisset

sibi
cri-

temperaturus a stupro fuisset

minareris
ris

recte

justum

sin

autem

Saros
-

nihil

commodi uxo.

stuprarat, stunrarai,

permucurei perlubenter degustassent b o. M

rei

et --

quaevis -a

nomen
,

causa contenti fuisaut agere aut pati cjus nihilominus intolerandum morsent: sed hunc bum, hunc violentum et implacabilem justus pafientissime toleravit, et stuprum uxoris prae

pelleret
ejus est

ut stuprum a ae n D.ccnt, Ux prout ipse quoque d.xit servabunt; multo eaquiua est, et haec erat allaturum,
,

nimio

raortis

et

interitus

timore

conlempsit.

justum laudemus qui in tanta rerum dlfflBBDguine cultate potuerit et yEgyptium purum a adulkrn in se situm erat et quantum
ut
,

conservare,
7

liquet ex hoc timuisse. Jam ut eum a crimine et accusavrro tempus est prius si quae hinc exoritur , liberemus tione

Mortcm illum ergo

,
,

crimen minuere
Restat,

/*.
'

ut ad cjus nepotem Jacoboratmm

n.

'

traducamus, ut illum quoque necem metnentem

ac

,; ,

402
IX S. JOAN

ac tivmentem

videas

MM. DOMNINA, BERINNA ET PROSDOCE quoraodo Paulus erga rem Audi, hominem qui a pnma

DE

SS.

istara sit affectus,

illi
:

jam
lerat.

prse se tutate philosophiam Apostolicam pra>in hsc verba disoipulis

an formidabilera illam censeat ut

numeaimac p au i ut
it

Paulus enim
:

cipiebat

Ilabentes alimenta,
,

et

quibus

te-

his contenti erimus g garaur Si postulabat a Deo dicens

, :

hoc

et iste

dederit

mihi

tamen, qui

necessana quaerebat, qui acceperat domum oeglexerat, qui benedictiones erat qui qui Deo amicus qui matri paruerat
nihil praster
,

et vestimentum Dominus panem ad veseendum et ipM sufficit nobis h . Sed ad induendum

,

minente, tristetur, ac metuat. optabilem, 10 Imo vero e contrario, rem esse propterea dicit , Dissolvi me, et arbitratur cum Christo multo melius l . Hlis forn esse huio midabile, hic melius; ilHs injucundum, olim enim ad mac merito sane jucundum mors deducebat, nunc autem ad Christum
: : :

iam, velut

^opioftitem,

fernum mors transmittit

Deducctis
iuferos

Vides, ut hic quoque mortem . filios i causa preB mescat? ut tremat , Deumque illius cetur? mn maostendam et alterum virum S Visne affectura? Pone eodem modo rursus el EUcurefor. gnum hoc animam ad ca^lum :1L *bi ante ooulos Heliam , enim , qui caeille divinam pertingentem ac qui desuper rursusque reseravit lum clausit, sacnficium illud ignem dejecit, qui mirabile
perti.
,
,

vim per sapientiam natUPffl benedietiombus prior natura cum esset quippe potuerat, qui tantam qui tam multa eVasitj pietatem pr se tulephilosophiam , tantamque os certamina, post sexcen rat, post sexcenta et plunmas illas agones, post sexcentas luctas occum in patriam reverteretur , et coronas conspeesset , quasi belluam cursurus fratri pertimescens, supcturus, ejusque indignationem Erue me de manu fraplex Deo lit et orat. quoniam eum timeo ego ne mei Esau, tris et matrem super percutiat me forte veniens
, , , ,

attulcpat;

posterior

m;

quapropter Jacob quidem ait, senectutem meam cum tristitia ad et Paulus vero dicebat, Dissolvi,
:

porro ,icum Christo esse memulto melius. HffiC damnaret; absit non ut hanc vitam dicebat ne ba^reticis ansam prtebearaus
,

cavearaus enim,

fugeret, sed quod neque quod eam tamquam malum enim dixit futuram, nt meliorem, exoptaret. Non Dissolvi et esse
ter
,

cum
:

Christo

bonum

esse simpliciali-

sed melius
dicitur.

melius comparatione boni

;

cujus

Quemadmodum enim cum

,

ait

qui Qui matrimonio jungit beue facit bonum quidem esse non jungit, melius facit n, matrimonium ostendit, at meliorem virginitatem Bona quidem vita pra3ita nimirum et hoc loco, est futura. Rursus & sens, inquit, multo vero melior et ait Sed alibi pari ratione philosophatur supra sacrificium et obsequium et si imraolor gaudeo et congratulor omnibus n fidei vestrae et conid ipsum autcm et vos gaudete vobis
, :
,

vero

,j

//

n T atulamini o.

11 Quid ais? Moreris, o

Paule,

et

ad socie,

mm
^.^
<j{
.

obtulit;

qui pro Deo

zelo exarsit

ille

qm
,

in

corpore

qui exhibuit pellem nihil habuit qui rebus preter ovinam adeo mortem omnibus humanis superior evasit, post post illa cuncta metuit ac reforraidat, ut

humano angelicam vitam

homines advocas ? Quid tibi tatem raorior, mquit, sed qufeso, accidit? Non equidem igitur homines ad meliorem vitam transeo. Ut
voluptatis

f0 i; ,, erug

magistratum
ac

ca3lum

et

sacrificium

poet

melotem

deser-

ineuntes plurimos lastitiae sibi soet sic futuros accersunt cios gaudii sui conPaulus ad mortem pergens enim mors requies sortes futuros vocabat. Est
participes
,

fiduciam , vitum et philosophiam tantamque idcirco fugiat. et lem mulierculam pertimescat,

Nam

quia dixerat Jezabel

dii, et

Ilaec

faciant

rai-

hi

hsec addant

uisi

cras

animam
ilhs

sudorumque retnbuqusedam, laborum finis certamiuum pnemium et corona. Ideo tio, ac mortuos planctus quiprincipio quidem super fiebant, nunc autera psaldam et lamentationes
,

inquit, et fugit mortui sunt; timuit Helias, quadragiuta k . Vides, ut mors itinere dierum Domiuum ergo laudemus quod , sit terribilis ? prophetis, contemptu facilem
,

tuam posuero

sicut

animam unius ex

qui

mi

iugieHeliae mortem reddiderit. mulieribus ilmortem confugiebant mulieres ad C bat mortem sunt conseistae resiliit , le a morte
:

cum

terribilis esset

igitur Jacantus hymnorum. Eleverunt Moysem fleverunt et quadraginta diebus coh quoniam mors totidem aliis Judaei et planxerunt. non lta tum temporis mors erat. Jam vero preces et psalmi, qua3 omnia suut sed hymni psalmi F voluptatem in ea re esse, declaraut p Mquo enim sunt enim hilaris animi signum
et
, ,
: : ->

pf of cp

9
At vero in
Te$ta-

Vides

quanta renente faota

sit

mutatio
,

Abraham
res

et

Helias necem reformidant

mulie-

vobis ? Psallat q. Quouiam est animo quis in idcirco psalmos super affluimus igitur laetitia psallimus, qui nos cohortautur, ut mormortuos Convertere enim, mquit,
, ,

''

mento mor-

autem quasi

lutum

pedibus
illos

suis

mortem

tem non timeamus. Domraus iu requiem tuam, quia anima mea

conculcarunt.
ctos

Verumtamen ne
,

quidem ban-

tempn

""',

ipsorum est oulpaj natunon crimen arbitm. *orerat ra3 imbecillitas Deus mortem vomidabilem esse tum temporis magnitudo innotesceut gratias postea

accusemus; non

Vides, beneficium esse morreest ac requiem? Qui enim ingressus tem ut a suis requievit quiem illam ab operibus quidem hacteuus, propriis Deus. Ac de morte deinceps nos ad Martyrum laudes age nunc,

beneficit tibi r.

lebat
ret

formidabilem illam voluit esse

erat,

supphcium
minas no-

convertamus,

nisi forte

sitis

audiendo defessi

enim

idcirco

dissolvi

supplioii

nam

et haec

occasione

laudis

Martyrum

dicta

postea reddereutur. ne segniores homines luit eos terrendos coercendosque Maneat, inquit, ad
sententia.
isto

liberatos

enim erit tempus, quo et metu nos quippe liberabuntur quod utique accidit hoc metu declarant cum ab eo fuisse
Erit
; ;

martvres,
i

vero interficient? Audiquidem servabunt me Erue me de maniiBsau frali Jacob dicentem, eura tiraeo ego? Vidisti He,

Veteri

tum aute Martyres Paulus. Audisti te Testamento dicentem Abraham

,

precium est, narsunt ; paulo vero altius opera3 ordiamur. rationem Un grave quon- Q chnfliail0 12 Bellum adversus Ecclesiam gravis- mola dam excitatum est , bellorum omuium duplex enim erat hoc bellum, unum s simum foris exortum ; hoc alterum vero intus
:

quidem

hostibus ; unum ab aliea domesticis, illud ab familiaribus illatum alterum. Et vero , uis, a intolerabile malum licet bellum simplex fuisset, exterius tantum ingruisset ; ac licet
exstitisset

tris raei,

liara

quoniam causa fugientera? raulieris minas mortis

inirens b

calamitatura

magnitudo

fuisset

nunc autem

,,

,,

, ,

DIE
autera duplex erat hoc
;

QUARTA O0TOBK18.
,
,
:

403

quod a domesticis quam quod ab cxternis facile multo gravius est, qui se namque nobis ab eo cavere possumus
et
,

penuria ministrorum, et araicorum proditio, tudimultu.> et pertuibatio, rnetusque intolerabilis et de anima discriraen versa in illis pericula qu tandera oratio mulierum undecuraque hostes
, , ;

jr*^

*"'

inimioum profiteatur at eura qui sibi amici vam induit uou aliter autem atque iniraicus potes. affectus est, haud fooUe capere insidiis boc civile ergo tum bellum erat Duplex
lar:

certamina, fortitudinem, magnauimitatem, fidem oxprimere poterit. non ita \ am si egressa sola Mater esset
!

'

illud

ab externis irruens, vel potius

est
,

si

verum
,

diceudum

civile

ftlit

utrumque
,

bellum.

Nam

majudicea quidara erant alienigenffl ffistratus et milites, non quodam impeno reaut barbari, aut cx alio eamqui iisdem legibus regebantur, gnove, sed participes erant ejusdem dera patriam colebant
,

qui forinsecus invadebant

intolcrandum certaraen fuisset jam vero cum et ita duplex tiFilias deduceret, et duas virgines, sollicitudinis erat accesoccasio, multaque
:

iiuepericula

mendi
sio
:

lior

quanto enim major possessio, tanto difficiEgrediebatur ergo Virgines haeas occultabens, nec habeus, quibus in thalamis gynfflcea intelligitis thalamos tametsi ret
est custodia.
: ,

januas, vectes
nutrices
,

reipublica>.

18

Erat

igitur

civile

*m*
mier,eognatU

ferebatur, yum ac inop inatum

sed

gravius,

quod a judicibus inquod a cognatis , no-

dentiam
ut

custodes, procubitores ancillas, ac matris assiduitatcm , patris provimultamque parentum curam adhibcri
, ,

redundans crufraet a fratribus tradebantur delitate. Nam et a mantis uxores; a patribus liberi tres, et ac tocognationis jura conculcabantur ,

multaque
,

virginitatis

flos
:

custodiatur, et
at
illa

vix ita incoerat

lumem

conservari

omni

custodia

destituta,

omnia
tus

nec ullus terrarum subvcrtebatur agnoscebat diabolus enim majorem tum ullum itaque tumulillo u in modum dominabatur. In
orbis
,

quo igitur pacto Divinarum scilicet legum custodia. Non habebat domum, qua obvallaretur at putentem manum non habehabebat, qua de clo protegeretur sed veram habenequc vectem bat januara
,
: , ,

poterat illas tueri?

tu ac bello Mulieres quippe appellandffl sunt

;

quidem raulieres quffl in muliebn corimo vero non pore viriles animos exbibuerint naturam ipsam sused tantum animos
istae
,

si

bat januam

qu
in
,

insidias

longe

arceret

et

quemadmodum

mediis
at

Sodomis
mali

obsidebatur
patiebatur
:

quidem Lot domus

uihil

viriles

pergressffl

sint,
:

et

cum

virtutibus

incorporeis

quippe qu angelos rum et Martyres ist

intus

haberet

sic

nimi-

inter Sodomitas cunctosque

urbe contenderint comm.grarunt t. domo ac propinquis, peregre couteranitur, niCum enim Christus aiebant ueque necessitudme pretiosum hil nobis esto sunt propterea, relictis omnibus
ist ergo Mulieres,
relicta
,

circumsess hostes constitut , atque undique patiebantur , quippe qu Dommum nihil mali
haberent, ano-elorum iu auimis suis habitantem delat nihil patiebautur , etin desertum iter ipsas deduquia iter habebant, quod ad clum
ceret.

conjunctum Et egre^sffl-

sicut

cum media

nocte
,

lomus

ubi turaulincenditur, qui intus dormiebant exsilientes e vestiaudierint, cito e stratis tum neque secum eorum evolant, bulo domus quidquam auferunt id emm sunt quffl intus corpus enunum student, ut e flamma suum celentate grassanmagna piant et ignis cu.sum nimirum egeistffl et sic
,

tumultu ac Quapropter in tanto bello *dcam deprehens, cum securitate incedebant; fluctibus medios lupos oyes quod sane mirum , per
16
,

^m

.-

et

tem

'prfflveniant

pa<t iaqut

^H

Cum enim
,

totum orbem terrarum inflam,

pi

igt

ex raatum vidissent, confestim

exsilierunt
et evolarunt
suffl

id

unum

urbis vestibulo quaerentes

progredieducebantur per medios leones agn mtueillas quisquam lasoivis oculis bantur, nec januam atantes scd sicut Sodomitas juxta batur Deus , sic et omaditum cernere non sinebat exccavit, ne virginea corpora nium tunc oculos urbem, Edessam proderentur. Pergunt igitur ad agrestiorem quidem, x nomine, urbem perraultis enira ex illa urbe pietate insigniorcm. Quid
,
:

sed

rfmitivgrant,

multaque

salutem sartam ut anim Tum enira erat incendium infestum varent. tenebrffl profundffl tenebr dominabantur , et quapropter tammulto tetriores nocturnis istis voverant amici quam in tenebris amicos non propterea cum miprodebant; et uxorea viri tum araicos et doraesticos micos prfflteribant quoddam erat infestum impetebant; noctumum ouncta replebanet ingenti tumultu prilium
,
:

tectam conser-

jeque

commodum

tanta censuissent, atque ut in

procella

perfugium

nauciscerentur

et

in

tali

Et excepit civitas tempestate portura haberent? auperegrinas quidem terr cives peregrinas; depositum custodiexceptumque
,

tera clorum, accuNemo autem Muliercs imbecilhtatis vit Dommifugerint; prfflceptum enira set, quod Cum habet cum iraplebant, quod ita se fugite m
!

persequentur

vos

ex civitate

ista

tur

suuh Abraltam imitata sunt, ad putriarcham Abraham imitat runt et patriarcham runt, de terra tua et quem dictum est Egredere 4 perse nam et has pcrse., ,,ti nnl :"de cognatione tua u . nt de terra ad l.oc incitabat nuutioniftempus c*lum h*reognatione exirent , ut ita deque Egrediebatur ig.tur ex po^siderent. a tu ne Fdias habeus bus mulier dnas sccum Muliere llbe excess.sse temere prietereas, cum nec ferendis hujnsmoch ahter edueatee audis
:

Tum

igitur

istffl

relicta

patria

excesse-

aliam y
et
...
' ,

quod
illis
,

et

ist cura audnsscnt

u.

cerunt, S b eiu

una

^^
_
,

interira
Q

; omnium
.
,

corona nectcbatur Bo.ilio.ftt. pTOi en. seill , et nrffisenreh_

mm

Uum tmm

: :

querit

aut a-U hatres, et aut coguatos, centuplum domum, aut amicos,

c0 ltc mtus. rerum coutemtus.

Quicumque Quicumaue enim trmm aut patnam sorores

Zle

^-

^
17

accipiet,

inquit, et vitam

temam

possi.le-

Et 'rant
.-

ibi
,

tuberualem

si

concre<-ati, in

enim eorum est

,

Chnstum habentes cot. ubi sunt duo vd medio;ubinou congre

nomen
cjus

animo versa , quantum malis eeauefeotasi sed quantis res .lla diffieulillud malnm esset enim liom.ues qui metatibus eircumsepta. Si juperegrinationem suscipiunt , cum diocrem desint, penculo menta suppetant, ministri non eos potestas sit revacent itinera , cum penes multas multas experiuntur molestias , dpundi Mulier et Virgmes, nbi miseria; perpetinutur ,
,
,

te

ttntum erant

sed et propter

Sam.
nefaria

-nue

mnltopotiorijure.psius aux.hum
ilhc

promerebantur?

Cum

ig'lur

mulieres muiieres

verserentur

,,,

eonfestim

muebantur, multa

trans edicta quoquoversum barbanca crutyrannide ac

rMm

; ,

404
tx S
JoAH.

DE

SS.

DOMNINA, BERINNA ET PROSDOCE MM.

At enim parcaraus illi quantum fieri poquandoquidem pater Martyrum et raaritus Martyris fuitj neque dolorem vulneris ejus crirainibus nostris augeamus. Tu vero mihi Mulierum prudentiara considera cura enim fugiendum erat, fugerunt cum ineunda erant certaconstiterunt raina et amore Christi vinctae sequebantur ut enim tentationes accersendae non sunt, ita cum advenerint decertandum est ut
20
p

CffM

bb

amici amicos. Tu vero hoc loco verborum Christi recordare , ejusque praedictionemadmirare siquidem cuncta ista qu<mdam praedixerat. Tradet enim, " iuquit fra ter fratrem, et pater filium, et insurgent filii tum vero illa propter haec tria in parentes bb primum quidem ut ejus virtutem praedicebat noscamus eumque verura esse Deum, qui ea, multo ante praevideat. quaa nondum contigerint Ut euim intelligas , eum proplerea res futuras praedixisse, ipsum dicentem audi Propterea haec
liberi patres, fratres fratres,
niihi
:
,

/7 "*'"/'o/,

7l( ,

test

Vtrilnrtf ,

flumen

pr*cipitant,

inde nostrae lenitatis, hinc nostrae fortitudinis speoimen edaraus ; id quod et illae tum fecerunt
,

ii

dixi vobis, i'iiuquam

rint,

finnt, ut,

cum
:

facta fue-

et reversae sunt ac decertarunt.

Etenim apertum
:

deinde vero ne quis adversariurum haec, eo nesciente vel ob imbecillitatem sinente, fieri dicat qui enim multo non impotuit etiam impedire ante prasvidit

credatis, quia

ego sum cc
:

certamina terapus invitabat. Genus autem agonis fuit ejusmodi veneUierapolim ff nomine indeque runt in urbem vere ad sacram urbem gg tali rnachiua subvectae
fuerat stadium, et ad
,

ir
u'1

pedivit
II

autem

ut

fierent

insigniores
:

coronae.

ascenderunt.
praeterfluebat

Viam
:

de causa praedixit haee qmenam tandem illa? que tertiam pronunciavit ut faeilius certamen iis redderet, qui in stadio
lc
:

sed ob aliam quo-

fluvius illam, qua redibant clam militibus, qni prandium sume, :

bant

et

incbriabantnr

sunt etiam

qui

dicanl

i,h

conscio et adjutore patre illas usas esse

milites fallerent,

hh

ut

versantur
icfiMimu
edirl
"i

quod

et crcdo

fortassis

enim hoc

Christianos
1

ls Nam qua^ inexspectata sunt mala, quaecuraque illa tandera sint gravia et intoleranda videntur quae vero praestolamur, et ad quae nos exci, ;

ideo

fecit,

ut exigua saltem excusatione proditiouis

in die judicii saluti suas provideret,
,
,

hujus gratia

lescenleque
1

pienda comparamus

lcvia

faciliaque redduntur.
adversarii,

et adjuverit atque quod operam commodarit ad martyrium faciliorem cursum reddiderit. IUo

Qui tum itaque

talia

mandabant

cum

igitur
milites

in

auxilium ascito

et in in

cum
illa

ejus

opera
ii

suam crudelitatem declarabant, tum prophetiae Christi ne?cientes testimonium dicebant, et fratres tradebantnr a fratribus, et a patribus filii, sibique in seipsam cognatio ipsi natura bellum inferebat omnes leges funditus evertebantur, scindebatur,
:

amoverc potuissent,

mediura flumen

ingress sunt, seque ipsas

serunt hk,
2\

fluenta demi-

u
itaque mortem

omnia tumultu quodam

:

et

perturbatione reple-

bnntur, et a daemonibus domus tum cognato nam qui filium tradisanguine complebantur omnino etiam jugulavit licet enim dit pater ensem non impulerit neque dextera caedem patrarit, tamen animi sententia rem omnem pere,

cum geminis Filiabus Mater secum habens quae virum haeratque in mebebat in medio innuptarum et ipsarum in dio virginitatis matrimonium medio Christus. Sicut igitur radix arboris bilngressa est
,

utriniquc Filias

oppeiunt Uiim
baptiimii
hi(

vocut

Chry$on

nis stolonibus
in

utrinque Beata
et

aquas
,

utrinque stantibus vallata sic illa Virginibus stipata intrabat, itaque sunt sufillas mittebat
,
,

git

nam
,
,

qui

percussori
ipse

hominem necandum

focatae

vel

novo

potius
si

et

inusitato
velis
,

bapti-

commisit. Efficiamus ut liberos suos occidant , aiebant daeigitur mones; reddamus filios per proditionem parrioitales enim olim illis victimae immolabandas Atque haec tur , et patrcs filios mactabant.
tradidit

homicidium

smate

baptizatae.

Ac

nosse

clarum
,

illud fuisse

quomodo mortem
pellet

//
:

baptisma, quod gestum est audi suam baptisma Christus apfilios enim alloquens Zebedaei, Calicem
,

Propheta clamabat dicens,

Immolaverunt

filios

-uos et

filias

suas daemoniis

dd

et

ejusmodi

dd
iiMOnf,

pi

||

sanguinem sitiebant. 19 Quando ergo exsecrabilia

sacrificia Christus inhibuerat,

ista et

abuminanda
illa

vero Joannis baptismum, nisi morte a Cruce. Ut igitur Jacobus non cruci afiixus, sed capite truncatus ense,
11.

quidem meum bibetis, inquit, quo ego baptizor, baptizabimini

et baptismo,

Quo

baptismate

baptizntus est Christus post

a pufre

cum

renovare rursus

baptismo
licet
,

baptizatus

est

Christi

sic

et

istae

imlittlntt

contendebant

verum impudenter quidem

:

et aperte

enitnte

comprchenduntur,
3

dicere, Filios vestros mactate, non audebant, nulsed alia ratione lus enim illis morem gessisset

edictum concinnant, ac legem comminiscuntur per judices imperant ut parentes filios prodant nihil enim nostra interest sive mactet quis, sive
:

non fuerint, sed ab aquis necaPorro baptizatae. Christi sunt baptismate tae illas Mater baptizavit. Quid ais? Mulier baptizat? Sane quidem baptismatibus ejusmodi muquemadmodnm et illa lieres etiam baptizant
crucifixae
,

mactandum
rorum

filium tradat

nam

et hic et ille libe-

est interfector. Videre igitur erat parricidas, lilxTorum interfectores, fratricidas tumultus ac at Mulieres perturbationis omnia plena erant aha tranquillitate fruebantur ; siquidem unquoni.uu dique illas spes futurorum muuiebat degerent , peregre non degeet peregre cum bant veram euim patriam fidem habebant; civitatem propriam habebant confessionem, et cum optima spe alerentur , nullis rebus praesentibus futura namque solum spectabant. afficiebantur
:

utique et baptizavit et sacerdos est facta siquidem victimas ratione praeditas obtulit, et animi propositum illi ordinationis locum supplevit, quod:

que inirura est, non indi^uit nec lignis nec igne ficaret
, ,

altari,
,

cum

sacri
;

nec gladio

flu,

vius enim

11i

omnium
gladii
,

loco fuit, et altaris

et

lignorum
crificium

et

et et

ignis

eademque

res sa-

exstitit

baptismus evidentior hoc

ait

baptismo.

22
//

Nam
:

de hoc quidem
facti

Paulus

Com-

Malrevuii'
l>l>"

plantati

sumus

similitudini

mortis

ejus auM

"'"""

//

mm

de baptismo vero martyrum non jara

puesa

lit,

lloc igitur

in

statu

cum
:

res

essent

iu

illam

similitudini ejus ait, sed coutigurari nos morti cjus.

mm

urbem

advenit

pater

militibus

ad

capiendam

advenit pater et maritus prasdam Uxoris autem maritus; Filiarum quidem pater siquidem patrem aut maritum eum appellari oporqui ejusmodi in rebus ministerium suum te1
stipatus ee
,
,

impenderet.

Inducebat itaquc Filias Maternou quasi in fluvium inductura sed quasi in thalamos illas deduceret inducebat utraque ex parte tenens dicensque , Ecce ego et Puellas meae , quas dedit mitibi ego illas comhi Deus tu eas mihi dedisti mendo, res meas et me ipsam. Itaque duplex
,
:

fuit

DIE QU.YIlTA OCTOBRIS.

405
EXS. JoANChrtsos.

X S
fuit

nam Mulierls martyrium, imo vcro triplex semel, per Fili.s suas bis marty:

vit,

rinm passa

,,,.

eet;

et

qnemadmodnm cum eeipsam

multa
illi

debnit,
ubi se

fuit

opus toleran-

oujnsmodi sint iata eertamina. Audi.u matres, andiant nrginee, matres quidem, nt fiv.rg.nes autem, ut .t. lias suas sic mst.tu.nt obsequantur. Non en.m tantum laumatrlbne
,

Pnellas tra.it, altera tauta ;;,.. tolerenti., imo vero multo m.jori. Non cum ips* .deo mnlieres solent dolere
c et

um

>it Matrem

qu*

tal.a

et

"im

moritura

fuerint

ut

cum

illarum

filia

passa
n.ar-

Klias oommendare, qu paruennt ; nam neque mater vm eultt neque juvencs pu hosties v.ct
,

>**"** u.tad
nafc
et

-<.*

if ,
'

mse
tioui

Itaque aviori per Filias h*c es. cum ad reprimendam natuP cum m.te rni amoris flamci,; t , et intolerabili visoerum conturoarestitit,
fuerh,
,

sed

equali

mentis alacr.t.te

an.mo eodem

jugum

trahentes, s.c fluv.um sunt

:,t

gr
;

tra m.n,
quod
ut
:

ideo

fecernnt

ut

custodibus

=
:

ml|

ta

''111111 filiam atque oteri commotioni. Si cernens morientem , acerbam unara qusepiam hse<- <lua< Vili: existimat. vitam suam tim non intuen, morie martvria e x,

videntia

00.

Tanta erat Santarum illarum proionis Studebant scilicet illj

relinquere
;

iidioio

ansam

ne erudelis

ille

ac

pecunia
.

corrupti
.V...-J

mulieres
,

diraisissent
-, ,

idcirco

i,ii..ia ea IAIUCICU -*

quce vj-~

v.l^CCliI^lI.

-,

4
1
!

cst intolerabili

perferret.

Ac

milites qui-

tise

testificarentur testificarent ur

quod
in

dem

tamquam rursua ens receptuvero cum Christi railitibus, pi exspectabant, illffl custoangelis, jam tum erantj quod ca3lestibus
penitus inscii
,

sed
sent.

ignorantibua

non flumen

ilhs illia

consciis, consciifl
prosiliis-

sponte

B des non videbant

haberent.
qunquolaudarnoi
..
-

quippe qui

fidei

oculos non

#0/"-

Paulus, Sal23 Enim vero de matre inquit inc nn Hic . vabitur per filiorum generationem abitur 7 actje Sic salvjs sunt ilUHem 1"'- per Matrem IU Fili ^
1.
:

mediocri erga Sanctaa illaa hoc igitur ardore co- iinploranda$araore exarsistis ipsarum ca- qm populum ipsarum reliquiis procidamua ram enim possunt multam complectamur psulas E ui*u. capsulaa Martyrum obtinere, quemvirtutem
25 Fortasse non
:

curn

rar.f.

quo dolores c^uidem Luorum percipitur. De acerbiores sunt, at majus matres fueruut, partus doloribus, quotquot
tus illo
priori

ram parere matres

melior

oportet
in

hic enim

par-

^^ ^
;

UUUiUUUUi
beut.
aliis

- -" rum vim mag-nam havw raart J-- tatis UJM festivitatis sed die tautum hujus festivi Neque d
,. ,
,

etiam diebus

iis

assideamus
patronae

eas obsecrenostrce

est,

mus, obtestemur,
Multara

ut

sint

enim

fiduciara
;

obtinent

non

pp. viventes

/'/'

illis

cum noverunt, quos dolores illud inurat, autem ipsa manu videris mortem obeuntes; ut quam grave sit verbis tua C83dem perpetres cau potest. At euim qua de exprimi non pugnam Voluit ante pu^n. venit j.Ucium non veni. mulier? Volu.t judioium certrauna co.on.m ato tropsum erigere, ante non quod luctas prami. reporterc, r ere, ante laureformidaret , sed ne .11 ocul* tormenta
filias
,

modo, sed
mortUcE.

et morture

multoque magis cum sunt

ferunt Chnsti
,
;

Jam enim stigmata

cum
Regi

autem

stigmata hffic ostenderint tanta illa3 virpossunt persuadere. Quando igitur amioitia, cum pollent, tantaque apud eum tute rperpetua iUarum ;
co

omnia

v^ne

femiliaritatem nos ill.rum insinna-

^^ M
^.

misericoruiam im . us assequi continuobis omnib

lUisse

nuiuo

^vt.v-^
.

raulto enim toleravit viores iu flumine oruoiatus dixi, propna ante ^ravius est et acerbius, ut sua demergere ,a, filias, inquara, manu c quam lacerari carnem viuffocan cernere, erat PhilosOmultoque illi minori * opus
:

non venisse, inde mauifestum

-e-.i

.-.o. esl.

ATnltn gra Multo P-ra-

Amen.

A.WOTATA.
Ruinartius in Actis Sincens et a Theodoricus mdies mginti, quos ab acta
u

sdao

dere,
phia

niu-

quamadtormentatoleranda .^puellarum
et

Lneie dexteras,

ad

pel, ra . fluminis fluen a pertra-

CHrysostonus,cow^ vnryto -'"^'

Crucis memoria
x

nondum

elapsos

htc

axt

to^"

enim par ad dolorem p"o S set. Neque ab al.is cernere d.inurendum momentum afifert inservire, ipsam fien "ta* et ipsam morti Filiabus oarnificis na ,| uis ram, ipsam est et Md l,oc multo .l,o,rav,us

...

P^

^rrta

/j,
Jj-J Pjg
<; J
'

r*
,

^^s.

UIIQ Olllil

"TSST

orationi

mue

Filiabut
laudat,

qn uoU.uot matres fnistis, omne,, cmnes ll u0 "l u QuofiUa3 suaoepistis. S eX fieri po-

testimon.uu. partus

dicetie

dc

^ri^.%^^ ^T>L <M

rt V',,r ejo
/

. Jto *. S rosdoce) passlB auat

^ M> ^^
g
.

qu0 jam c0 tempore

d
(
,,
:

cele,v

.ps
,

-v

...

^,., num
.

GO o (

SSS K
,SSifrum
i

nextemm

arripnit? qui

f^ZlraacTMenwntiusctMontfauconus

Cracis so j

obtorpescerete
potuit ratio l
iis,

auomo^
bta-

mens de h B nnt nervi? quomodo

"

^S^
d

''ti no^ est r tu dejecta non e*t?

qu q

qu

ge-

im

tormentis

^ ^n^

loml s ch eam tamen,ut Qrseci tn mc supra Sirletiano, Ruinartius et tZologio S.

.

ce i e brata
lV / M

^^
,tas
0/-.ental.
t

IM. W-

lJ doce

/x/y

toco

citato arbitrantur

quffi

Mul.er noespert. est, .0 decertav.t,

406
ExS.
Ioai.

DE

SS.

DOMNINA, BERINNA BT PROSDOCE MM.

viginti circii

quitur, ut ex

Sanctarum memoria,

Gen.

32, v 11. 19,

CURV-Os.

ter diebuspost S. Crucis memoriam Chrysostomx tempore Antiochise celebrata, concludi minime

k Lib. 3 Reg. cap.

1

2.
1, > '23.

Epist.

ad Philipp. cap.
i

memorapossit, illas vel quarto Octobris die, quo mortem oppetis Grsecorum Fastis inscribuntur Imo vero, tiisse, vel tunc Antiochise cultas fuisse. per exdictis in Commentario Chrysostomus Feriam Crucis Memoriam, quam hic memorat, insextam Parasceves seu diem Veneris sanctum consequens esl, Sanctas Antiochix haud telligat, procula Paschate cuttas fuisse. Nec propterea illas a Domnina sociisque vir,

Gen. 42, * 38. nEpist, ad Corinth. cap.

ra

7 t 38.

Ad Philip.

cap. Z t

fM.

jam a S. Chrysostomi tempore Psalmos hymnosque in funeribus Christianorum

p Ilinc liquet,

cani solitos fuisse. q Epist. S. Jacobi cap. 5

} 13.

vPsalmolU f% s Cum a Matre binisque

t

hujus Filiabus, qiur

Roginibus, quse ad xiv Aprilis Hieronymianis hodiemo,aliisqueMartyrologiis inscribun,

mano

paterentur, sxviente se, ne pudicitise jacturam Diocletiani persecutione, in ftuvio mersisse, ab

certo

prsevium b Chrysostomus hic indubiedesignatHomiliam, quam Feria sexta Parasceves seu die Veneris sancto de Ccemeterio et de Crucepronuntiaml in hacenim istis, quse Psalmo 106, f. 16 habentur, exponendis verbis, Contrivit portas aereas etc.
.

esse diversas. Adi num. \ et binis seqq.

non

Commentanum

Eusebio

lib.

Historise Ecclesiasticse

cap. 12

narrantur,diverScE non sint sostomus haud dubie hicper bellum grave, adver,

Sanctx nostrx Chry-

sus Ecclesiam quondam excitatum persecutionem Diocletianseam intelligit. Adi Commenta-

rium num.
t

23.

JJltimse huic Latinse

Periodo respondet hsec

pef-

multum immoratur
B
c

Chrysostomi
oai
irdAiv
y.y.l

Grcevti

klzai roivvv al yvi

avyyivili,
itf.be,

Gen. 12,

11 et binis seqq.

wxiav
est

v.xi

ty,v

aAAoTpiav
,

d Proverb. 6, v 31. e Cant. S, 1 0. Abrahamum Chrysostof Ita hic a crimine autem paulo aliter prsestat mus vindicat; id

[xiziT^-o-

Commentarii ad verbum fere

nullis Grcvcis

prsevii

autem in Sanctarum elogium num. 1 huc transcriptum, illata. Hinc porro et ex aliis non-

Augustinus. Ad similem enim criminationem lib. a Fausto adversus Abrahamum intortam 33 ita respondet cap. contra Faustum
5J2
,

Chrysostomi periodis, in prsefatum Menscorum elogium, uti infra etiam hic notabo,

pariter ad

verbum fere illatis, manifestum fit, illud ex hac S. Chrysostomi Homilia, uti in Commentario asserui, esse depromptum neque enim Mensea satis antiqua sunt, ut ex his Sanctarum iustoriam discere, partimque describere potuent Chrysostomus.
;

non vendidit adulterium; sed.... Patriarcha conjugem castam et casto sanctus

Abrahara.... uxoris ubi pucorde sibi cohfflrentem, de cujus animo, nullo modo dubitabat, dicitiffl virtus habitabat
,

tacuit

uxorem,

dixit

sororem

ne

se

occiso

ab

nGen.
\

12,

f\.
;

alienigenis

atque
suo,

impiis

captiva
nihil

po.-sideretur

certus de

eam tnrpe ac flaeura fides ac spes gitiosum perpeti sineret. Nec namque Pharao territus monstris, mulfefellit
Deo
quod
;

tis^ne propter eam malis afflctus, ubi ejus esse uxorem, divinitus didicit, illa-sara cum honore
restituit.

Urbs est in Mcsopotamia seu hodierna Diarbechia sub Turcorum dominio ea nunc a ple?*isque Orfa seu Orpha vocatur, uti jam ex Baudrando in Commentario monui. y Matth. 10, 23.
>

mente itaque Augustini Abraham, cum et vitam suam et uxoris pudicitiam in JEgyptiis sororem discrimen venire cerneret dicendo Saram conjugem, idcirco adulterio hanc non exposuit,, quod sic et vitse suse quod fas

Ex

zMatth. 19, 9. aa Quid ex Homilise loco concludendum appareat, Commentarii num. 23 et binis seqq.
>

exposui. bb Matth. 10,

>

21.

cc Joannis 14, i 29.

erat, consuluerit, illiusque pudicitiam Deo, in quem firmiter sperabat crediderit. Ut porro
,

occurrat objectioni, qua quis petat, quid ni Abraham, Saram fatendo uxorem, Deo simul et hujus pudicitiam, vitamque suam crediderit, cap. Si interrogatus Abraham, Sa36 ita respondet ram suam esse iudicaret uxorem, duas res tuendas committeret Deo, et suam vitam ct conjui

dd Psalmo 105,^37. reee Periodus Grseca postremse huic Latinse rwv Sr i:pa.y(j.<xTw Iv tqvtoic, spondens sic habet
:
t

vjtm, ifiaraTai

6 itariip ev

ix.elv/i

t/} 7roXet

Trparuora;

iym T.ob-h tjxilh^iv ty,: SfyoG Est autem etiam ad verbum fere illata inSanctarum etogium.cMenseis
supra huc transcriptum, uti inspicienti patescet. Commentaff Pro civitatis hujus notitia adi

pertinet autem ad sanara dopudicitiam non ctrinam, quando habet, quid faciat homo
gis
: ,

rium num.

27.

tentare

Dominum Deum suum. Neque enim

tueri
,

et

ipse Salvator non poterat quibns tumen ait Si vos

discipulos suos, persecuti fuerint in

hic ccelum vocatur per allusionem ad ciComment. vitatis, e qua aut prope quam (vide patriam migrarunt, num. 27; Sanctse ad ccetestem Hierapolis Grsecum vocabulum quod e vocibus

gg Ita

una

civitate,

fugite

in

aliara

Proinde

cum

tepoe,

inter ignotos propter excellentissimam pulchritudinera Sarre, et ejus pudicitia et mariti vita es-

nec utrumque tueri posset Abraham verumtamen unum horum posset, id est, vitam ne Deum suum tentaret, fecit, quod potuit quod autem non potuit, illi commisit. Qui ergo se homiset in dubio,
; ;
:

urbs componitur. hh Id crcditu diffcite, nec immerito, visum est Tillemontio Qui tamen a Chrysostomo credi potuerit, Commentarii num. 28 edixi. in quo Sanctse ii Quis verosimiliter sit fluvius,
sacer,
et ttoAis,
:

se submerserint, et

nem

occultare non valuit, maritum se occultavit, credidit, ne polluene occideretur; uxorera Deo
retur.

g Epist.
h Gen.

ad Timoth., cap. 6*8.

28, y 20.

quo circiter loco id fecerint, Commentarii prsevii num. 26 et 27 docui. kk Verbis Latinis, qusc ab hisce vocibus, Submulta vectffl ascenderunt, huc usque sequuntur, iterum respondenl Grseca Chrysostomiverba,quse in Gy^secum, quod Mensea suppeditant, Sanctarum elogium sunt illata. Res ex hujus cum illis
collatione

DIE QUARTA OCTOBRIS.

407
s "* 505 -

collatione patescet.

Verba Chrysostomi Grxca

sxfit-

describo. Sic habent: Ilorapdg ttapippzi rhv idbv

|/yV,

KO^
r6v

flV

SftaVtySOW,

/ai

Xa&OUtTai

rOU$

<7rpariwbEotjASov
rfi>V

in S. Pelagiam Tillemontius designat, hasc ex sly~ " ^ lo oratorio, quo Sanctus scripsit, excusalionem apud sequos rerum judices invenient. Adde hsec
iis,

ra; apioTOTroioufABVOUS xat usOJovra;.

15

quse Commentarii

num.

10 dicta sunt.

TTOTa/xOV p&aoV/ kal acpjfcav eaura; x.ara

psufxaruv exeivwv.
11

AfaM/i. 19, t 39.

mm

Epist.
i

ad Rom. cap.
arf

5, t 6.

Timoth. cap.2, 1 25. oo Qwoa* /c de calceamentis a Domnina ejusque FUiabus, quo militibus consulerent, in ripa iterumNofluminis relictis profertur, Tillemontio et sain S. Pelagiam, incredibile apparet, ta 4 Commentarii praene non immerito verum vide hac 28. Quod si porro qusedam alia in

nn Epist.

pp Liquet hinc, Christianos S. Chrysostomi tempore venerationem cultumque Sanctis impendisse, atque etiam eorum patrocinia implorasse, quod nonnullorum hsereticorum, Sanctos colenpenitus dos implorandosque negantium, opinioni
adversatur. Porro

cum

hsec

Homilia

tota sit

in

laudem Sanctarum concinnata, argumento ejus ad seque accommodatumvidetur, ut adhortatione

viinum.

ocHomilia, ad dogma etiam spectantia, forte qux, spectatis exactx veritatis legibus, currant, vix admitipsa etiam S. Chrysostomi auctoritate quxque forsan etiam Nota 2 tenda appareant,

Sanctarum cultum, quam ut documento morali morali terminetur. Ex eo ergo, quod documento dubitare non debuit Tillemontinon terminetur, Hoc us, an Chrysostomum vere habeatauctorem. huc etiam addo iis, qucc Commentarii num. 10,
facientia, in

medium adduxi.

DE

S.

ADAUCTO MARTYRE
IN MESOPOTaMIA

EJUSQUE FILIA CALLISTHENE

EPHESI

V.

S YLLOOE
R
"

C.B.

.\Mt

post

cccxm.
'"

'"-

sancta filia solis Meui heri absque adjuncta I Grxcorum excusis, et Menologio birte\ nr i s iisdem Mehodie cum filia Callisthene

numentis,explanabo.Quodutpr^stem,aM^
insuper quidem a versiculis,quibus illa numero duco initium. Quatuor sunt exornant,
et

f.

Santtos
Menxit>

;:

Fostu annunIfanfui

Grxcorum Fasto a, plurrbusque Adauctus. Fuit hinc a nobis

aliis sacri.
is

u cl no

solam nuorum duo solum Adauctum, duo

spectant,

sanest,

inscribitur S. ctus Athleta, non

tam profana, quam secutus

Callisthenen. Priores ad diem solus Adauctus Menceis excusis, ut jam monui,

prxcedentem, quo
:

ChristosanguineUlustns, militia, quam fusopro hodiernam diem remissus,^ua ab hesterna ad sancta fiha Ullivroinde de illo deque ejusdem quo ad caelestem patriam misthene, spectato,

absque Filia insertus

Evv fwrprutri #fe,
ieX

est, ita

habent
Kupiou,
/:
'-

Sccpet Bavwv, 'Adavxrs,

p;-"-

--

A rehquis, nrarunt, tempore, agendumnuncest. cum ad hunc diem Adauctus una auibus etiam
filia

martyr Domini, Gladio moriens, Adaucte, Deum vivum F et viv.s, Cum Martyribus
cernis.
,.
..

Callisthene

inscribitur, sacns

Grxcorum

dicm, quo ex dictis Posteriores autem ad hunc

Fastis incipio,infra dicturus. Itaque rum Fasti Sanctos celebrent, diexcusis, in quibus hodte

etiam, an etqui Latvno-

Maqnis

Menms

Adauctus una cum filia sacris inscriptus que Fastis Grxcorum verbis concipiuntur
:

Callisthene

Memvis

ahisHts

est,

clisU^Ur,C^
Ms Sirmondianum
rium

Qzov Oiuo:* y.xnoi

'

KxU^r

Ambrosianx acceduntMss. Bibliothecx

et

Menxa
studio

QlmaTbStiovtlxvJtk mLmnv vtowt.

Dei

Mazannianum SynaxaMenologium

contemplatur

pnlchritudinem

Calhsthe-

itemque Basilianum Cardinatts Annibahs opera Eminentissimi ct At vero.quod mtrum forte Albani typis excusum. Sirletianum, quod heri videatur Menologium
;,..., ....,

ne tegumentum habuit potenCujus divinam in

tiam. nostris sunt, quos de Sanctis Tales

Menxa

ea*u-

s.

x,J^ceUlratMfenontantum
sed

slexkioent.versiculi. Ac

illi

qutdem, gt
rf

non hunc sanctum Martyrem

am CzUislhenencommemorat.
ommbus jam
,

ornentur elogiis habeo o MenceisexcusisetMenologio Basihano fit in promptu. u esojis 2Quidquid adeo ad Sanctos pertinet,
,

Sancti memoratis Fastts sacris tamen V bus sota

J**J*T Adhxc, ^.

- ^pugnanhssigmficatioinsludu,,' ^'uny^ero^ad
sibilLt
solam
S.

mor.or Adaueto sunt, in verbis, 95,

^,

subjectum

J"

Ln,
v
*

*"". compositum, aim SanSSftASZ* U*um de ambobus

Calli.stl.ene.
i.

Callisthenen pertincU.

ad Sa.ut* no

exvocabuHs
ootentia,

Sevot

duobus his posterioribus Fastis etiam alterius generis moentibus cujuscumque

fere

sacris, defici-

ctiselogiumsibisubjectwn. addita 6 Hoc integrum,

eUam,^ adjer^

Qclobris

Tomus

II.

408
UCT0lE

DE
jam
feci,
:

S.

ADAUCTO EIUSQUE FILIA CALLISTHENE

huc
Mafrpiivou rou paotXew;,
x.ai

V.

siculos

interpretatione Latina,
Ouroq

iym

xal

Suyarepa Trap^evov
'Axoucras oe
rrpocj

C.B.
uli eliam

transcribo. Sic se hdbet

rrj;

Mppv \\

Ecpetrittv

eupiopcporaryjv,

KaXXtcr^evyjv
aurylg,

ivoptart.

Elogium, Grxce simul

Wcria;

"O; xai ^OV? oou/wv

TToXXwV

MagiftCvou ev TrXourw xai ouveffei ya>ov os ro ay, 8eX>j<rai a^rov IxJouvai rrp6

BapXf rroXwv* dtacvepwv. Ata

rvjv

yeyOVttCJ X|

6 Ma;tu.tvo; Trepi

aTrecrreiXBV

IX^etv auryjv

aurov.

'O

Je

xrarvjp

td

pev j.jtv;,

cpuyaoeucracj
6

Saurr,v

ei; raptepyj ryl;

'Ava.7oXy;.
Expanjcre

Marwv
rov

di

rouro

Ma:tutvo;^
rou

rou 5uyarepa

rw paffiXei*, utj aXXorpitt cuoiav tWuerai, xal stcj MeXtrivrjv

xecpaXr.v

rife

nfcrreac,

xai

6pyto-2-i;,

"AcTauxrov

rrpocpacrei

e&ptoSeiej,

rviv

/_pio-rtavtcru.ou-

/ai cTrjaeuoa; -:;wpto-V ei; MecroTrorau-iav

acpatpeirat.

'II

*e RaXXtoSev>|

rfr

xecpaXvjV

ypa|a; rw

r/j;

MeooTroraaias

apxovri,

dva.y/.xQcf.i
dk.

aev

rrept|3aXXof*evyj, ev Nixoxetpaaevr, xal avdpixov crxftuc Be xpovovs dxrtt xrpog rtva yuExpuirrero. Mera

aurov 5ucrai 7oi; eicTwXot;; avi '0 oe ap/wv

\j:'(,

rret3r6aevov

cpoveucrat.

Tiiiaac,

aurov, arrexecpaXicrev 'Etra eracpyj

ae^eia

vatV.a y?X0ev

erri rr,v

paxyjV,

k*

^ydrr.p rou6
yaptv
ryjs

*"
<rf
iacretts

rrapa ry; yuvaixocj

oc-jtoj,

xal

rwcj &uyarp<5j. Tyjcj o"e

r,

(3a-

atXia;xpar/icravro; Atxtvviou, -poor,X2rv

tyi |3acriXicrcry),

KaXXter^evyj
rifc

uois eXeXwj3yjro' rv xai

rrpoc xoiVttVtaV

fao-apevyj,

yauou

oi

7/6vr; apfttffai rauryjV,

ava^

Kai cTtyjyyjcraro rravra.

K.al

ryj

PacrtXtXeiiJ/aVov

rravroc.

ipouX^ffav Suyarpt. 'H rravro;* tvat oioaevot, nj loix IxTrXayevrecj, avayxaoSeiffa, Xeyei ra xar' au7r,v, xat cU
w<77Tp

doc,

Tzpoazaln pterexdaKre tou rrarpos auryjs to

ei; "Ecpeo-ov.

^o;,

o6;aaav
xparet
ouotj,
ryjcj

70v

0ov. Tou
_

ouv

MdgtpiWU
rourou
rfj

(3iwcracra Etra xai auni xaXttg (3tttcracj* EreXeico^yj. huc tran$cripmartyr e civitate quidem Epheso tum. Adauctus

avatpeOevro;,

/3aatXeia; Aixivtog*

yuvatxi

Trctrrvi
/,

eacpaviSerat

a&Xcpvi rou peyaXou Kttvcrravrfoou, auaKaXXioSevy] xal xriOrat rravra ra

Pavraaui
crSevy,

- rrpo<rXaf*f3avei raunjVi xai w; uy^epa ttaxapta KaXXtxaStcrra rou Eaurijcj utou' xal ourtt h

oriundus fuit ; sub Maximiuo autem imperatore virgiducis dignitatem obtinuit, habens et filiam, At Callisthcnen. nem venustissimam, nomine iuaudivisset Maximinus, manvero, cum de ea Pater in davit, ut ad se veniret. Ejus autem
Orientis

* Mactatvo;

Mairraoav r/v rrarptxvjv OUfftaV, r,v acpstXero 6 roi3 rraTpocj u.avo;*, anoXau(3avei. Kai xb Syiov letyavov

ei; 'Aaiav xoui^et, stal aurifc arro Meffoirorapiiacj

uapru-

piov >

ovoaa.71 aurou cTetptau.evy/

xa^tepot, xat r6 Xewro-

amandatam occuluit. IIoc porChristianse ro edoctus Maximinus atque iratus, E Adauctum apprehendit, bonoobtentu fidei rumque publicatione multatum in Mesopotapartes

ptevov roti eauryjs |3iou

;eeTyjfjcrev,

arrocrroXtzw; cJtavuaacra rrpo;

Kuac-

miam
cto,

relegavit,

scribens

ut

illum

4 Hactenus cipe
el

Grxcum Sanctorum elogium

compelleret;
deret.

quidem nou obtemperantem

ergo
praefectus,

ad

Mesopotamise sacrificandum

praefe-

idolis

autem
sibi

occi-

nunc

Latim

Hic
Asia3

interpretationem ejus Latinam : ex Ephesiorum filit (Adauctus scilicet) Qui, cum opibus et prudeutia
et

Illum

cum

obseSe-

quentem non

reddidisset,

capite

truncavit.

civitate.

multis
et

praecelleret,

et

dux

Maximini

prasfectus.

ducum factus est, Quod autem Filiam

Filia. Vepultus deinde est ab uxore sua, et adeptus esset Licinius, aurum cum imperium

gustam

adivit

Callisthene,

omniaque exposuit.

suam
rem
tur.

imperatori,

nollet tradere,

tatur,

Melitinenque

utpote a nde alieno, in uxobouorum publicatione mulcapite truncarelegatus,

EpheAdhaec Augustae jussu Patris sui reliquias vita probe tradusum transtulit, posteaque, se habet, quod cta, extremum diem clausit. Ita

sumvero Callisthene, detonsa coma Post latuit. habitu, Nicomedi ptoque virili quaniautem octo venit in Thraciam ad annos exocuhs,dam mulierem, cujus filia laborabat sanationis causa voluerunt persanasset,
At

quam cum
illam
rati

H*c omnino virum, non feminam esse. pertinerent, exautem compulsa, qua3 ad se
posuit,
xi,

fili

sua3

per

uuptias jungere parentes,

nostrorum Basilianum suppeditat Sanctorum hoc, quam ad elogium. Sunt porro tam ad etiam transcnaliud, quod e Menxis supra huc nonnulla jam adducenda ptum est, iltustrandum prxstem, lubet in medium ante tamen quam id Latinorum Fastis etiam, an et quibus sacris inquiSancti nostri pariter inscribantur, nunc
, ;

rere.
7

illique

admiratione,

ut

par

erat,

defi-

Deum

sublato,

Licinius

laudaruut. Maximino porro e vivis imperii habenas nactus est.

quae Christiana erat, Magnique eique, quae Constantini soror, accedit Callisthene, Illa vero hanc ad se exponit. sibi evenerant, constituit; sui velut matrem filiique
llujus

uxorem,

recipit,

atque
qua?
.Maxiroinus

ita

beata Callisthene omnia bona paterna,

Maximianus

hac sacras Patris

iu

sui

Asiam reportat, vilocum sacrum consecrat, et cum reliquam Apostolis traditam, exetam ad normam, ab
gisset,

AdMesopotamia exstructumque nomini ejus

eripuerat,

recuperat.
e

reliquias

am- Galetinius toVix duos ex his reperire quivi, qui celebrat alterutrum extra /um bos Sanctos nostros, aut saltem Adauclum. omnem controversiam commemorent. Prioriloco F concinnaoccurrit Martyrologium a Galesinio simxd tum. In hoc hodie Adauctus annuntiatur Basiliano huc jam tranque sequenti, quod ex ln Mesoscripto contextum est, ornatur elogio Ephesancti Adaucti martyris. ls civis potamia virginem, CUJUS sinus, cum Calisthenem filiam captus turpiter Maximiaforma et venustate .M;iximinus * imperator erat, occultasset, fcigaque punus
, :

dori

consulens,

curasset,
religionis

deducendam hunc Christianffl furenter ille comprehensum in Mesopotacausa

in

Orientis

partes

iratus,

emigravit ad Dominum.

gio,

una cum cfoquod Ba/

iilianum
ptdilat.

Basilianum suppedi5 Venio nunc ad id, quod Hoc ab elogio e Metat, Sanctorum elogium. parum nxis excusis jam huc transcripto. non Resvel ex sola utriusque cotlatione padissonat.
tescet,
tio,

miam

idolorum Beatus igitur Adauctus, pro

nisi ad relegavit ad prajfectum ea lege, ut, contrucidaretur. cultum abduci possit,

fide fortiter

pugnam

ctos

ut quisque nullo queat facere negoquse adSanillud etiam integrum, antequam, spectant,enucleatius discutiam, huc transcri-

admirabili sustineus, capitis propterea damnatus, accevirtute martyrii cursum confecit. Galesinio

quam

bo una cum nova, quam pretatione Latina, quod,

ipsemet aptavi, interqux jam in excuso Basiei

dit,quod alterum est exHagiologiis celebrantibus, nostros autsaltemalterutrumhodie Martyrologium Universale a Castellano confeIn hoc Callisthene memoratur his verbis :

ambosSanctos

amussimubique liano exstat, ad "Adauxros 6 ,/apru; uTr^p/e conqruat.

ro/ew; 'Ecfeaou.
Erref X e di ry,v

textuiGrxcohaud
ftev

arro rfc

rou Souxo?

uilav

em

ctum. ApudGrrccossanctaCallisthene virgo. Verum cur Galesisolus absque filia Callisthene Adauctus a patre Adaucto Callisthene nio cur sola absque a

; ,

DIE QUARTA OCTOBRIS.

A a Castellano annuntiatur? Cum ex Menologio Basiliano, in quo tam Callisthene quam Adauctus
hodie cetebratur, Adauctum secundum dicta Galesinius deprompserit, divinare difficile est, cur hic
ibi
:

409
itlCTORC

martyrologus cum sanctopatre Adaucto sanctam

Ralio,

cur

forian id facint poiterior

Itichagiologus.

Filiam Callisthenen haud junxerit. 8 Quod rero ad Castellaaum /<< rtinet, idcirco forsan hic hagiologus solam hodie absque patre
Ad.-Mu-io filiitm quod ad nllisthenen memorat diem prxcedentem sanctum, cui Adaucto nomen est, consignet, huncque forte eumdem esse pidet
'

cum

Adaucto,

S.

Callisthenes,

quam

annuntiat,
,

noster ab Adaucto praecedentem Martyrologio suo Caquem ad diem stellanus inscribit, certissimeest diversus,si,quod
parenie.

Verum Adauctus

hic auctor de posteriori hoc Adaucto censet, veri-

congruat.Ait enim, Adauctum, Martyrologio suo (Adi hujus Tabulam Hagiologicam) die prsecedenti insertum, esse eumdem cum Adaucto, seu Adauco, Generali officiorum magistro et quxstore, quem ad septimam Februarii diem Romanum hodiernum, multique alii Fasti sacri concelebrant. Verum hic Adauctus scu Adaucus ab Adauoto, S. Callisthenes patre, haud dubie distintati

guitur. Etenim hic Ephesi in Asia, ille in Italia natus erat hic in Mesopotamia ense percussus,
;

enim Adauctum Martyrem veneratura esse patet, ac deinde legendum In Africa Maurisi, Restitnti ac etiam .lulii, ut habet M. Corbeiense, in quo Adauctua inter Africanos Martyres non legilur; sicuti neque in aliis oodicibus Julius. Rabanus tamen Adauctum ut vidimus Afrieae tribuit. Ita hactenus Florentinius cujus mihi ita placet suspicio, ut hic in majori Lucensi ejus Apographo cubare mendum, non tantum suspicer, verum etiam omnino credam. Quamquam enim (Adi ad vocabulum Africa Baudrandum) in Tunetano Africx regno aliqua etiam quse modo Africa vocetur, civitas occurrat, illa tamen hujus, ulpote quee a medii etiam sevi scriptoribus Aphrodisium nuncupetur, appellatio minus antiqua est quam sit majus Lucense Florentinii qux similem Ai>cyraphum, nec alia uspiam appellationem vel nunc sortiatur, vel olim fuerit sortita, apud geographos nota est civitas, ac proin mendosa sane est hodiema Lucensis Apographi annuntiatio, qua in Africa civitate ponitur Adaugtus seu Adauctus. Verum sitne etiam in illa, ut Florentinius veretur, pro Africa </>/tate reponendum Epheso civitate? 11 In antiquissimo Epternacensi, uti etiam in
,
,

C.

'<odic
'"''

memora-

illeinPhrygia igne consumptus marhjrii palmam obtinuit. Castellanus ergo vel idcirco, quod die prxcedenti aliquem Adauctum celebret solam hodie Callisthenen absque patre Adaucto annun,

veteri Divitis Augix Apographo hodie absque addito civitatis vocabulo Adauctus ita annuntiatur In Africa Adaucti. Idem fit ex dictis a Rabano, et in contractiori apud nos Richenoviensi Apographo. Hinc contendi potest, in hodierna
.

tiare non debuit, vel Adauctum illum, quemdie prsecedenti celebrat, cum Adaucto, septima Februarii die Romano hodierno multisque aliis Fastis
Adauctus
forte etiam

Adaucti

annuntiatione ,

quam

?najus

Lucense

Florentinii

Apographum
civitatis
%

suppeditat,

dumtaxat

redundare

vocabulum, Africas additum.

sacris inscripto,

perperam

facit

eumdem.

Verum enimvey o in veteri Aquisgranensi Apographo Audactus seu Adauctus nec in Africa, nec in Africa civitate, sed Romeeponitur hoc modo Romae nat. Marcelli episcopi, Audacti. Hinc po omnia prorsus jam memorata Hieruiiymtnua Apographa, qucV alibi ScVpissime deprehenduntur mendosa, mendi etiam hic, quantum ad locum,
:

a Rabano.

equidem secundumjam dicta e Latinorum Hagiologiis habemus, quorum alterum S. Adauctum, alterum S. Callisthenen hodie certo annuntiat. Verum, an qui id ipsum faciant, alii pr<vterea sacri Latinorum Fasti non
9 Utut se res habet,duo

His sane nec Romanum vetus ac hodiernum, nec Adonianum et pleraque alia minus antiqua Martyrologia Classica accenseri queunt. Verum in Rabano, qui Audactum (quodctiamin nonnutlis Hieronymianis Apographis fit) pro Adaucto scribit, sequens legitur annuntiatio Rosunt
?

cui

Adauctum adscribunt, vehementer habeo

su-

mse Marcelli episcopi,

et in Africa Au.lacti.

Hunc

porro Sanctum, quemin Africaponit, indubieex Hieronymianis hausit Rabanus. Etenim in nonnullis horum Apographis hodie Adauctus, vel, ut paulo aliter scribitur, Adaugtus vel etiarn Audactus

cum

aliquot aliis Sanctis vel iu Africa vel

specta, acproin, quamvis quidem m Lucensi Apographo pro Atrica civitate reponendum esse Epheso civitate, evinci haud queat, sat tamen verosintile apparet, Adauctum,gui in Hiei mianis hodie annuntiatur, perperam m aliguot ex his, et a Rabano Africx attribui, atque ab Adaucto nostro, in Mesopotamiapasso, u< deindB Ephesion, qua etiam e civitate oriundus erat, a translato, non esse distin- F filia sua Callisthene non tantum in supra memoi ctum. Is adeo

in Africa civitatetwJ Carthaginr annuntiatur.

Ac

majus quidem Lucense apud Florentinium Apographum, cui apud nos Mrl. reginx Suecix, olim
Futdense, etiam consonat, Adauctum in AIV viude annuntiat. Verum Florentinius in sua observatione ad hanc, quam e Lucensi Apographo
a/fert,S.Adauctiin Africa civitate annuntiationem veretur, ne pro Africa civitate reponendum sit Epheso civitate, sicque Adauctum, hodie a Rabano
et in Hieronymianis memoratum nostro non distingui suspicatur.
el
,

ac proin in Galesinii et CastellaniMartyroloyus, recentioribus Latinorum Faslts sacris, verum Hieronyetiam in antiquioribus, nimirum in

mianisApographisMdieetiamforsancelebra Fasti sacri sunt, quibus l-Z Atque hi guidem

Cumfillum

hodie etiam inscribitur. , A/oxino. forte Adauctus noster ad Callisthenen pertinett certumappa- tputam Quodporro
ret,

eam non

aliis,

guamjam
et

supra memoratis,

ab Adauoto

Fastissacns inscribi. quse supra Grxce simul

pta sunt,

Redeonuncad Sanctorum,
Latine huc transcri-

in

Hierony-

lu

En
,

tnianis a/ o-

inquit

ipsa scriptoris hujus verba quos hic suspicor, ex aliis

,

Mendum,
viderim

9raphis

codicibus male habitis

difficile

Kic

emendandum.
ejusque
illu-

Cum tamen
stre

in

Menologio
die

Basilii

Adauctus mar-

bina elogia. Ex hisce, si modo Me* mtha al\ na>a Menologium Basilianun, l*m sat certam mereau monumenla subut, occaston iyrii, quod S. ^dauctus discimus, uti etiam quandotempus, locumque
t
<

tyr Ephesinus hac

laudetux,

nam
fide

certamen

Ephc^inus Ephedicatur, sed corpus ejus a Callisthene ne pro reportatum narretur veritus sum sum Africa civitate reponendum sit Epheso civitate
referatur,

cumque

is

Mesopotamia non modo

,

consuinmatum
civis
filia
,

in regxone %s pro corpus e Mesopotamia, qux Ephesum detul oppetierat,

circiter S. Callisthene

sacrum Patns

sut

olgue ac

vitam hanc mertalm dtcenda .apeiient. immortali commutarit. Rem

mortem

beatoMtu
uti

cwn

Zximinus,

Menxa

ferunt,

8.

Adiuctum

, ,,

;,

410
0K0tf
c u

DE Wc
tffe",

S.

ADAUCTO

M.

EJUSQUE FILIA CALLISTHENE

V.
1II0

utpole ethnico,
noluerit,

Fitiam suam

tur,

tamquam

majestatis crimen esset. Sub

,

uxorem tradere

bonorum publicatione

capitejussit exsilioque primo multavit,acdeinde truncari. At vero Maximinus, ut Menologium hic , S. Adtfuotum , quod Basilianum prodit accersierat, fitiam suam Calh,

constupratis adultrro aliqui habcl.ant ob castitatem ac fidem carissimas* etiain dolorem ferre non posseut se ipsos cum
,

uxoribus

quas
,

necaverunt.
g-ritas

Sub hoe

ministru

pudiritire

inte-

dcfornulla, nisi ubi barbaram libidinem

quam

ille

ad

se

sthenem procul amandatam occuluerit,

fidei ob-

bonorumque tentu in Mesopotamiam relegalum, interfia. Menseopublicatione midtatum jussit rum itaque narratio a narratione, quam Basilianum suppeditat, nonnihilhic est diversa. Secundum illam enim, at non item secundum hanc, Maximinus in uxorem voluit Callisthenen. Ve-

mitas insignis arcebat. Postremo hunc nemo uxorem sine permisttt duxerat morem omnibus nuptiis ejus duceret, ut ipse in su virgines imminutas pragustator esset. Ingenuas donabat uxores. Hxc Lactantius
jarn
in,

servis

suis

cap. 39 ita interpositis qui, nonnullis deinde cum libidinibus Denique insuper prosequitur
,

tamen cum rum, utut id ita sit, non propterea pugnat Basilianum. Quamvis enim hoc Menxis Callisthenen in uxonihil plane suppeditet, quod

rem a Maximino
situm.
non outdem,
uf apparet, in

fuisse expetitam, exigat, nihil suggerit, quodaperterequiratoppotamen etiam

ne ab Augusta putaret, quicquid concupisset , Maximiani (Valeria scilicet, Galerii quidem, relicta vidua,) a quo in fdium adoptatus fuerat, potuit tempequam uuper appellaverat matrem,
rare.

suis

(Maximinus) hanc legem

dedisset

ut fas
,

mafrimonium
*cd, uf ei
effrceni. afi

Etue&io

monumentis non postularint ipsimet tyranni, in dignis memorine proundequaque sinceris ac fide inveniunt,commentis passimacB ditum subinde Hinc vereor, ne, quod de S. Callisthene, censent. quam sibi in uxorem expetierit Maximinus undequaque dignis, in Menxis, fide utique non commentis etiam sit accensendum. narratur,
,

Maximinus sibi VS Verum volueritne reipsa Callisthenen? Quod eruditi de in uxorem dari matrimonium sanctis Martyribus, quas sibi in

15

Venerat post

m obitum Maximiani ad eum

.
. .

nolata, Maxi-

partibus ejus tutiua Valeria, cum se putaret in quod haberet uxomoraturam, eo maxime mardescit. Sed animal nefarium protinus
,

mini libidine
verosimile fil

rem.

Adhuc

erat mulier, nondum luprsemissis in matnctus tempore impleto. Legatis uxorem, si impetrasset. monio postulat, ejecturus poterat , primo non illa libere, qua3 sola
in
atris vestibus

Respondit posse de nuptiis in

pidis

illo

ferali

habitu agere,
sui,

te-

adhuc cineribus

mariti
,

patris ejus;

reFuisse nihilominus a Maximino in uxorem nemini forsan vera expetitam Callisthenen, non utcumque credibile appareat, quod S. Adauctus, aut etiam , si ejus pater, preefecti seu ducis, Menxarectenotent, ducis ducum,id est,ut ap-

sibi fidam condeinde illum impie facere quod et sibi repudiet, idem utique facturus jugem ac loci fepostremo, nefas esse illius nominis

minam sine more sine exemplo maritum quid rum experiri. Nuntiatur homini
,
,

alte-

esset

paret,

supremi ducis dignitatem, apud Maximinum obtinuerit, hicque proinde ducendo Calli-

ausa.

Libido

in

iram

furoremque
,

convertitur.
rapit

Statim
aufert

mulierem
comites
,

proscribit

bona ejus
tormentis
,

suam sthenen, Adaucti filiam, contra dignitatem fortassis haud fuisset. Verum, utut res facturus
hxc se habeat, a Maximino ad legitimum connubium expetitam fuisse Callisthenen, mihi equidem non sat verosimile apparet. Ea sedet senanno 305 ad antentia, quodMaximinus, qui ab

num

usque 313 habenas tenuit,

dicendis, et

in

Orientis partibus

impem

temporis spatio, quo ex quidem ante annum 312, S. Adautoto illo

spadones in nec relegat ipsam cum matre in exilium huc atque illuc praBcip^em locum certum sed ejus afficto cum ludibrio exturbat et amicas uti ex Eusebii adulterio damnat. Cum itaque huc jam transcnptis hquet, et Lactantii verbis junMaximinus etiam tum, cum matrimomo admodum in mulieres alias ctus esset, effroeni ilhcitum nefafuisse abs itlo ad
,

necat

fuerit libidine,

mactum obnegatamfdiamCnMsthenennecavit,
At verp trimonio, ut apparet, junctus fuerit. ergo sub Menxorum narratione inquies, nihitne matrimonio junveri latet ? Maximinus , utut
ctus, effrceni,

concubitum expetiriumque complexum seu mihi admodum apparet creditam Callisthenen,

F
*16
liani

qua honestissimas quasque matro-

nasnefarie-corrupit, libidine exarsit. IntelligiHistoriae Ecclesiatur id ex hisce, quse lib. 8 cap. 14 Eusebiussuppeditat,paucisverbis: sticx, Quiddicam de faedissima hominis (Maximini) ? <Juid de innumerabilibus adultcriis?
Hbidiue

narratione concubitum expetiisse vel in illegitimum autem ex dictis Ca videatur Maximinus hic conjugem, ut aPP a [ ec listhenen in iegitimam fuisse desiderarit,verosimile etiam apparet

Menologii BasiEt vero, cum sattem ex Callisthenen vel in matrimo;

ud iUicilum comptesum
expetcbat,

nium,

credere nolaiisct, i Mc$opO-

>

tamia

non

re ipsa Callisthenem

a ad nefarium complexum
sit,

Neque enim per ullam urbem iter umquam raptus quin mulierum stupra, et virginum
perpetraret.
et

fecit

Maximino expetitam. Utut

dem, spectata

Adauctus equiCallisthcnen

in ea
.

tam Menzorum quam Menotogn

Basiliani narratione, filiam

.

suam

Lacfanfio

14

Huc etiam
lib.

faciunt

qu% de Maximino
lllud

pariter

de Mortibus persecutorum cap. 88

Lactantius

capitale et pendi cupiditas

commemorat. supra omnes

,
,

vero

inquit

qui
,

fuerunt,
nescio
,

corrumnisi

credere noluit Maximino Hinc porro suae (vide Laut hic, qui in Valeriam, libidini recitata) non obtcmperanctantii verba proxime nostro minitem, inhumanissime sxviit, Sancto
. ;

factum

est,

quid dicam

cjeca

cxprimi

tamen his verbis exprimere * pro Vincit officium indig-natione sua non potest. lenones magnitudo. Eunuchi sceleris liugme liberalior fascrutabantur omnia. Ubicumque patribus ac maritis fuit. cies erat, secedendum
et effrenata, et
,

bonorum me pepercerit. Ac primo quidem hunc m

,

relegatw publicatione multavit deinde vero diisque sacriftcare renuentem Mesopotamiam Aiunt quidem Meniva, Meli;

martyrio affecU. verum idita tenen relegatum fuisse Adauctum Meest, ut primo quidem Sanctus accipiendum
litenen,
;

Detrahebantur nobilibus feminis singulos artus inspicieque virginibus, et per corporis regio cubih esset buntur, ne qua pars
iudigua.
Si

vestes,

item-

Armenix urbem deinde vero longius in quocl Mesopotamiam missus fuerit. Ita statuo
;

Adauctus in hac regione

sus consummarit
;

martyrium ense percus-

qua detrectaverat

in

aqua necaba-

idque in ipsis Menxis, utpote Sancti

DIE QUARTA 0CT0EU1S.

Sancti corpus a Callisthene filia e Mesopotamia Epheeufn /mssetranslatum, diserte asserentibus,
ante

411
,

non

fuerit.

At vero

inquies

an etiam BCrius

AUCTOiB

hxc

onnum

quidem 313 capilc trun-

sat aperte indicetur. 17 Atque ita quidem martyrii,

;

potest

c2uii; catut eit;

post

woeumdm
mnumCaUi"""""'
\T,ic'

quod Sanctus non tantum occasionem verum etiam pasubiit, naoemus. unuamur rnuuu, ** cc. l&stram lcvstram jam habemus. Enitamur modo, ut et cpoc ham determinemus Maximinus, qui AdauT* nrrM it martyrio, imperii mnvtim cxsarei, ctum a ffecit m/iwW/i 1! partim c/psarei. partim Augustei habenas ab anno 305, ut jam monui, ad annum usque 313 in Oriente tenuit, tuncque devictus a Licinio miserrime interiit.
.

non evenit ? Serius sane evenisse attamen haud serius verosimiliter quam anno 318, quod anno subsequenti persecutionem
translatio
;

C.B.

in Christianos moverit Licinius. Rsec sunt, qu/e

vero sancta Callisthenc, si modo vera narobitu rent Mensea, octo ut minimum a Patris sui annorum spatio sub virili habitu, ne Maximino proderetur, latuisse videtur, ac proin, cum ab

Jam

~ 9 pro "^* " r> ~ determinando tempore, tum quo martyrium passus fit Adauctus, tum quo sacras ejus exutranstulerit Mesopotamia vias e Mesonotamia in Asiam transtulerr Callisthene, invenire quivi. Restat nunc, ut quo cirpariter citer tempore e vivis l>.vc excesserit edicam. Cum ex dictis non citius quam anno 313, ac forte etiam serius Patris sui co?'pus e Mesopotamia in Asiam, Minorem scilicet, in qua

>

?.

sita est

certe

anno 305 ad annum usque 313 anni dumtaxat

S. Adnuctus octo excurrant, fuerit verosimiliter Maximini jussu in Mesopotaanno circiter 305

Ephesus, transtulerit consequens est, ut non citius ac verosimiliter etiam serius quam,anno 313 mortalem hanc vitam cum tali commutarit. Quapropter, cum simul ex supra
,

dictisS. Adauctus indubie ante

annum

2>\Smarl>jet post

miagladiopercussus. Porro, cum Licinius anno Maximino, anno 313 'f&8 rerum summa, devicto potitus, tuncque, ut in Bain Oriente solus sit

rio coronatus

sit,

supra in margine ante

,

annum

cccxiii adscripsi

sacrum Patris sui corpus S. Callisthene e Mesopotamia in Asiam B 313 factum transtulerit, citius id quam anno
siliano et

Menxis

refertur,

Adauctum quidem vero post hunc annum grasse ad Dominum.

volens scilicet indicare , ante annum 313, Callisthenen

felici e vivis

excessu miEi

DE

S,

DASIO

AXIOPOLI IN MOESIA INFERIORI

J. B.

Ex
xiopoli, quse Mcesise Inferioris
iu, mi

HieronymiaDis, aliisque
more positum, quin
et dies

oppidum

fuit

rit in

obitus Sancto-

annunDa$ii,

liatio S.

situm. S. ad Istrum haud procul Dorostoro codices Hieronymiani plen1 Dasium hoc die unde indicio certo que annuntiant, nullo facto an ad martysitne ad confessorum,

diqnoscas,

rum

classem redigendus. Lucensis

:

quem

Flo-

r C

sic habet rentinius edidit, notisqueillustravit, ex iis vero, quos nntalis sancti Dasii In Acxiopoli Sollenus, ita ha2 tom. vi Junii subjunxit
:
:

carceribus, rum, neque martyrio, neque exsilio, subinde tormentisve pro fide toleratis insignium, nuncupati. Quam in rem etiam Natales fuerint vm Hieroprxclare Florentinius Admonitione Neque inquit, nymiano Martyrologio prxvia: putet, consignatum ceita stricte observari etiam
,

lebritatis

parte in Anxioppli, Dasu Augubet Richenoviensis Et monasterii S. Vdalrici: Martii, Audacti. stanus Labbeanus Marci, Audacti, Dasn.
Dasi
:

diem sub Natalis voce, quasi martynbus Quamvis enim Tcr- E tantum antiquitus tribueretur. passionum martyrum fcatulliani terapore dies Maconsueverint, et id ex pnsca
talitia appellari
i

jorum

Marci. Spicitomo Gellonensis ex editione Acherii Corbeiense apud Adaucta, Dasii Marci leaii

xm

usitatum Flaccus, idem tamen Albinus

traditione
ciis in

confirmet
lib.

Albraus

de Divuns
in

Om-

cap.

Parascevis, antiquum fuisse

Acherium laudatum tom.

tv

Et alibi sancti Dasn.

testatur,

Sanctorum

quorumcumque
:

morem, Domino

Barberinianus: In Axiopoli natalis AquisHieronymianis accedunt Martyrologium RoraaB, inEcclesix sub nomine Bedoe-. qranensis
quit
, ,
,

Sancti Clasn.

atque d.es obimorientium natalitia celebrandi, hausit nuncupandi quod ex Origene tus Natales

^3

Martqroloqnun Marmo iii Anecdotorum a Martenio editum nostrum Ms. in Dasii. Florarium Adaucti ci Greveni auctus AxiopolisanctiDnsii. Usuardus conhis verbis claudit Dasn diem iv Octobris
; , :

Dasn. Adaucti natalis Marcelli episcopi Germani Autissiodorensis toS.

probato ^Assignato deinde, exemplisque usu, ita prosequitur: Bedantiptici wmNatalis obitaa, diera morera tiquum fuisse EcclesiaB confessorura Natahtiura quara tara raartyrura, Papa in apertissirae testatur Nicolaus
appellare,

mul-

martyri,,

Epistola ad consulta
bis

Bulgarorura cap.
Ecclesia,

5 h.s ver-

verotimiliu

VnsnmeminisVartyrologia Hieronymiana indicio certo, fuentne Marse, sed ita, ut nullo paulo ante dicetyr, an confessor, manifestent, seculis bam quia tamen antiquioribus Ecclesix ^wZoNatalis constgnamartyrumferecetebritates Lucensis et Barbantur, eumque adhibent codex potest eoque maberinianus; argumento id esse martyrum classem gis propendeo, S. Dasium ad quo minustamenid certo existimem,
:
,

tenet Consuetudinera vel confcssorura ( hnnuies beatorum martyrura ad re^ionera quibus ex hoc raundo

ut

sole-

natales S^erunt vivorura, nuncupenturtaraquara raonou funebna S eorura solcran.a, vera vita nascentmra
:

dies,

sed

ontura

sed

utpote

iu

Satamiavocitentur.

qui dc !!L 19S- Jure nasci dicuntur,

rw^x/vda^A^>/;s
pr
vintris,

Ex

Albino Flacco h*e

ct-

pertinere:
facit,

quod id non ita sancte atque constanter fue-

dam

ad

UUm

spafos.s.mam

et

lu4

412
.ucroii
1

DE
coelestis

S.

DASIO
tinium: verum hi omnes aut certaminis socios, quoaut aliam martyrii palasstramhabuere Dasn Mcnaea ad diem que Menologium Basilianum, et xx Novembris meminerunt qui cum victima proximis Saturnalibus immolanda forte designa.

I)

simam

habitationis

emittuntur latitudi-

B-

Dem. Ex Eusebio Emisseno seu Eucheno Lugquidunensi Etenim si dies Natales voeamus, doloribus nabus in hanc lucem iu delictis et scimur ad dolores, justius illi celebrabuntur na:

tales,

quibus

Sancti

ex

corruptibili

corpore in

uovam

minum

illam ftlturi seculi claritatera, et filii hodivinae Paternitatis asin adoptionem

luberet, tus esset, optionemque haberet, quidquid Christo, quam Saturno, interim agendi ; nobilior

victima, Diocletiano et
bus, cecidit Dorostori,

Maximiano imperatori-

cendunt.

Ex Rabano
ut dies

Et inde mos obtinuit Ec-

clesiasticus,

beatorum

martyrum,

sive

confessorum Christi, quibus de seculo transieeorumque solemnia Natales vocitemus runt, Natalitia dicamus. Hisce adnon funebria, sed licet sermone SIC Augustinum qui
,

quod alterum est Mozsise apud OrteInferioris oppidum, nec multum, ut est, Axiopoli dissi\n>minTheatroorbisvidere
vicinia, tum notum. Fecit tum loci utriusque idemmenSancti idem,ut Florentiniusdubitarit, Octobris Fasti Latini ne sit, quem ad diem iv

do S.
est,

alias de diversis

113

dicat

Quod

noraen,

id

laudant, ot ad

diemxx Novembris
ita nec ait.

Grasci

quod

Natales, sic frequentat ecclesia, ut Natamartyrum raortes ; tamen les vocet, pretiosas Natali70 sic loquitur generatim in Psalmum Sanctorum cum sobrietate celebrare, ut imi:

quidem
dubitet

uti
,

non negat,
S.

Panjurequis

Dasius Axiopoli annuntiatus hodiernus: ut ad diem v Augusti, idemsit, qui Fasti varii eosdem subinde diebus

num

enim variis

tia

temur eos, qui prsecesserunt, et gaudeant de voplura si voles, bis, qui orant pro vobis. De his

B Cangium consule.
1"

2SZ

nominis Sancti variis diebus 4, Plures hujus addiem v sacris Fastis inserti leguntur: nempe xxi Ociobris, apud FlorenAugusti, xviu, xx,

Sanctosconsignant; ita et fieri facile potest, eosdem Sanctos iidem Fasti, male luxati modo hoc die notent, modo illo modo conjunctim cum aliis,modo separatim. Horum autem alteru,

ut

vehm. trum reipsa hic contigisse, nec ego asserere

DE

SS.

MARUSIO, RESTITUTO, & FORTE JULIO

CARTHAGINE
Ex

IN

AFRICA

Martyrologiis

ires
Confusa horuvi Marly-

rum

tl S.

T
fc

hodie sanctos Martyrologium Hieronymianum penes Florentinium una annuntiatione complectitur, Africseque adscribit, AdauMarusium, Restitutum. En verba: In Africa
:

civitate Marusi, Restituti.

Adaucti

ai-

ctum,

Marusiura enim et ResCarthagini citati codices sintitutnm AfriCcV vel Epheso tribuenguli tribuunt cur vero Adauctus videatur Florentinio verba auctoris, hoc tomo
:

dus

wntiatio.

civitate Adaug-ti, Marusi, Restituti

geminos tanSolle-

pag. 409, num. 10 relata

tyrologio Corbeiensi

mnisso Marusio, Richenoviense apud

produnt: cum enim martyres Africanos a Marhinc, Adauctum inter

,

rium tomo

Et in Affrica Adaucti Augustanum apudeumdem Sollerium et Restituti. Adaucti meminit, et Marusii, sed hujus male Autissiodori. Hieronymiano Florentinii Martyrologium reginx Sueciae, olim, ut apparet, ecclesias
vi

Junii parte

2.

non recenseri

inde vero,

Ephesiejusdem nominis Sanctum, qui et civis Mesopotamia marnus, et,post consummatum in cultumque in eadem civitate tumulum
tyrium,
sit

prwterquam qiiod Fuldensis, omnino consonat hoc Maurusi scribat Martyrologium Ms. tomo 3 collectionis nostrae insertum, et Rabani a Bol, :

adhuncipsum nactus, Martyrotogio Basiliano eumdem inscribi, Florentinius advertisset diem

;

tum Hieronymianis Apographis, tum Martyroest, quod logio Basiliano memoratum, suspicatus
Grxpotuerit, ut Adauctum, alium Afri, alium quia tamen Hieronymiana ci hoc die coluerint, Apographa, quibus Adauctus Africse adscribitur, passim hoc loci vitiala sunt, nec alia aliunde distinctionis causa apparet,

lando creditum gemina, sed perperam, annuntiatione utitur: In Africa Marusii, Restituti quibus moxista adduntur In Carthag-ine Andacti, Caruvstitnti ubi Audactus et Carusus iidem vi: :
;

quidem probabiliter

fecit

quamquam enim

fieri

dentur, qui Adauctus

liter

et

Marusius.

Luxatum simi,

est
:

Florarium nostrum Ms.

in quo sic

legitur

In Africa Marusii, Restituti dein vero : Carthag-ine Audacti, Carufli, Restituti. MartyroIn
:

logium denique Corbeiense Florentinii prxter Maurisum et Restitutum etiam Julium Africas hac coditribuit, Adauctumveronequaquam. In discrepantia ita statuendum cum Florencum Adauctus, Africa> vero seu tinio reor, ut Epheso
adscribantur, hoc modo emendentur seu Carthagine Epheso civitate Adauctus. In Africa,

non est, cur Adauctum, alterum Epheso adscribere, nealterum Africaj, Corbeiencesse sit. At ut ob solius Martyrologii addatur et sis auctoritatem Marusio et Restituto
Julius, tacentibus

video

de illo codicibus ceteris, non magnopere urgeat. Ceterum pro quid

:

Marusio vel

Carthagini Marusius

et Restitutus

Mariso scribendum forte Maurusio Beita enim scribit Augustinus Tom. 2 editionis 57 ad Celerem. Sintne martyres, nedictinae Epist.

dissimilesque lectiones

an

confessores,

ex

mox

dictis

de S. Dasio sta-

tues.

DE

DIE QUARTA OCTOBRIS.

413
iUCTORB

C.B.

DE

S.

AMMONE SEU AMMUNE MjYPTIO

IN NITRIA

COIVTMEJVTARIUS

I.

I*

R _^ V I U S
sacris

Eremi

Nitriensis notitia,

Ammonis
edenda.

in Fastis

memoria, Vita

INNO
CCCL.

CIBCITB!

Inter

omnes JEgypti

solitudines,

quas plures

Afoni Nilrix
quis, et ubi

viri sancti vita laudatissime transacta nobilitarunt, omnique virtutum exercitio sanctifica-

utpote cujus animam, teste ex dicendis Athanasio, ad Ccvlum etiam deferri viderit S. Antonius, eximia sanctitate vir fuit, cultuque Sanctis pro-

po$itu.

runt, non ultimo sane loco commemoranda venit, B quas recepto apud plerosque nomine Mons Nistriffl

vocatur. Hic mons,

quem ob incolarum sanctitatem Oppidum Domini S. Hieronymus in Epitaphio Paulce ad Eustochium appellat ad Meridiohabetnalem Atexandrise plagam situs est que sese inter et hanc civitatem lacum interpoquique sua qui Mareotis nuncupatur situm
, , , ,

prio in ecclesia Grseca affxcitur, uti satis liquet ex consensu fere unanimi, quo in omnibus sacris E Grsecorum Fastis hodie celebratur. 3 Ut quid ergo viri eruditissimi, qui Roma- iiHus. qwd num hodiernum reformarunt Ammonem ex SirUUmum
,

seu "^"' quod ad Uud impassibilitatem pervenisse, damnato errore a qWi Palladio tradatur ? Sed Juvc hujus biographi, non

hoc exclusere?

An

forte,

latitudine septuaginta
tur.

passuum millia complectiLacu hoc transmisso, in Montem Nitrix breIllinc,

apud nos

vipervenitur.
inquit

apud Rosweydum Historix

,

Alexandriascilicet, recedens, Lausiacse

cap. 7 Palladius

veni in
et

Montem

Nitriae.

Inter

hunc montem autem

millia septuaginta.

Alexandriam positus est is autem continet ad dicitur Maria lacus, qui

:

Quem cum
,

transmisissem per

Sancticidpaest. Utut sit, Amraonis, ^!em etiam tom. 3 Maiipag. 357 Sanctura appellat S.AthanasiuSfeximi"," pi orsus raramque sanctitatem dicenda, quantum opinor, sufficienter aperient. Utautemlcctor qualemcumque saltemSancti notitiam in ipso statim hujus Commentarii timine habeat inpromptu, Elogium, quo in Menologio Sirletianokmmomornatur,pnvvie unacum Uliusannuntiatione huc transcribo. Sic habet: Eodem die (quarto nimirum Octobris) commemoratio sancesset & cti patris Amraonis iEgyptii. Hic cum ]>atruo 8 parentibus orbatu.< gyptius genere tus uxorem duxit sub Maximiano imperaautem cum illa annos decem et tore ; vixit
,

diem unum

dimidium veni in montem (NitricV scilicet) ad partem Meridionalem. Porromonti, qui a vico vicino, nitri copia olim memorabili, nomen trahit, quique ab Ortelio in Geographica
et

JEgypti tabula inter Nilum fluvium, et Mareotidem Mxridemque paludes statuitur, ingens adjaquae jEthiopiam versus protencet solitudo
,

Ammon,

ditur.
qui

primus in hoc
monte monnsttria exttruxit,

2 Hac in solitudine visebatur Celliorum locus, ita ob celhdas hac illacque magno numero dispersas appellatus. Rufinus in Vitis Patrum lib.
2,

quam non ut uxorera sed ut sororera ut virginihabebat, quin etiam illi persuasit et omnibus retatem servaret. Itaque et ipsa prope -ENitriffl in moutem bus derelictis una tantum veste nogypti desertum secessil;
octo,
,

pluritni

Pattis tacris

hodie inscribitur.
(
j

cap. 22 locum hunc decem, Cassianus Collatione 6, cap. i quinque dumtaxat passuwn mitlibus a Nitria collocat. Sub seculi quarti finem quinquaginta in monte Nitrine monasteria exstabant, a quinque eremitarum millibus inhabitata.

cte

et

die corpus tegens.

Produxit
Antonii
Viri

autem

vi-

tam

Magno

usque Constantino

ad Magni
,

celebri et

tempora sub primo Chri

sanctitatera

norum imperatore.

Hujus

ad-

Horum primus

fundator

fuit,

quo de hic

agendum est, S. Ammon seu, ut ab aliis scribitur, Amraun aut Amun vel etiam Amos, /Egyptius communiter appellatus. Hic Menseis Grcvcorum excusis,

praesertim propter miratus est beatus Antonius beniquae per ipsura plurima Dei miracula, Bibhotheca effecit. Grivcum etiam, quod e

gnitas

eamAmbrosiana Ms. habemus, Sancti elogium

Menologiis Basiliano

et Sirletiano, aliisque

dem ob causam, eumdemque mul et Latine huc transfero.

4

in ftnem Gr<vce

si-

hosactns Greecorum Fastis tum Mss. ,tum excusis Idcirco a dic \xi Martii, quo in die inscribitur. Martyrol. German. Canisii,Ms. nostro Florarioet Additionibus Greveni, a die xvn Aprilis, quo in

En

illud

ocriocj

acrx/;-^;

^y^

tpikouov&xosfo

& iiro veonjTos- xata &

eyevero,
uiriipy;

r>fc

Aiyvmov

^j^na
cum

roucj

caipou

Ma-

^,

binis

Usuardi Auctariis et a die denique secundo quo in Universali Castellani Martyrologio celebratur, huc fuit remissus. Nec tantum Ammon hodie in Graecorum Hagiologiis verum etiam in generali Sanctorum Ferrarii Catalogo aliisque sacris Latinorum Fastis recentioribus memoratur. Verum, utut id ita sit, Sanctus tamen in Martyrol. Classicis nuspiamlocu<>> huOctobris
,

yvwxa |3i>tou nazoos gtpcavou rov |3ao-cteos Ufov /ai xarahnw i-a>ra *at izuoi Kaxeiwiv napSsveteiv
wttjv,
'
i

':'

fcNu
fcn/xv
-

o-vviyyvq
iv u.6vov

js 'Aiyuirrou

spyjfxov

vu/ri; /at iuicr;-

rraOEr^

WTOV (iBXplraV
iiti

dyww

roj peyo&ov
roi3

'Avroviou

rHq (iicuiU; KcavXpc<rrMC-

OTavrivou

uiy^o-j xa\
e;

aoictytou koi irpirou

rr.q

vwv 0a<XeJcravro' 'Aaoiv roO (TOU

oL xai

paxapiai <^y/^ rov ava 9 ^ucm<J xai ~f,o; ovpavov

bet.

Imo nec
;

hodie, nec alio etiam die in

Romano

ooai^. KaS&p*>os
rivacj

hodierno signatur, quod forte mirum non nemini Ammon enim, videatur et sane non immerito
:

adeAcpous

^x^

y^

'Avrc6vco
1

f'^ a7a **

vcav iLuW,VTOii T ** '

Bio^pov

'Aixovv,

i\a^

avaoza; *ai
jS/i-OV

DE
Mei.c.vi.pojoui.av.v ...;ao.
.

S.
.,

AMMONE SEU AMMUNE

'...,;. .a-,M.a-oi

vEGYPTIO.

-..,.-.
,.-

c g

:-

-iavj-w

narratioroborandam aut illustrandam Palladii breviori Rufini narratione, vel ex ex

nem vel S Athanasiiin

^va.r.ve.TSv.S-A.yu.trou Mpjemariv V i r*v

SfapJ

8 lKiv,

Sri <

CyU ***

**"* *J

Vita Antoniana de Ammone loco, Socrate, qui seculo qmnto vel ex Sozomeno et aliis denique monumenlis fide floruerunt, vel ex

Z.fcpP"
v.',..v.v

M-U

dignisjudicaro conducere.

r* pfci SlKXWP B|JWW

* u '^

II.

Sancti
in

natales

nuptiae
et

castitas

matrimonio
initio

an

.,,,.. ._....

fuit

autem ex K.P-

m
aute

ab ipso hujus

in

solitu-

..._...,,,.

m pu m

sua stndlOBUB. Cura i esce ntia Maximiauo imperatore

tiuntc

m
,

re
,

dinem
, Ammon
est
,

Nitri secesserit.
inauit inquu
et

ZUet
t sua. i.
. ,

uxorera
t

montem
p
f

a,

RiTbrisl B
ro

s.tus S ontudiuem P r0 P e 'M.J'F umcum aie amplexus est, n im die olitariam vitam v.ta ferens. Ipeiu. porro nocte vestimentum imper.o raagm Antouii sub e ChriCostantin i, qui primus
,

relietisque relic q

a pawe , ipsi per castitatem servare et et.am ipsa in atque

avud Rosweydum Rufinus y.<j

generos.s
,

<,"
,

omnibus

locupletibus
in

parent.bu.

natus
,

..,.,,.,

qu.

/Lni
beata atque

ts r^~

S tperavitAmmonis cum
,

vecertaraina tenuit. De.nde

AmmoniT animam
in

mam
dam

-ba" d^at,
vidisset
,

Ti *:5: X
auima
e

corpore

m.-

-:

sanctam Theofori statim surgens ,ntu;

omnibus adscmHur omnino conlradicente, ab maturus nuptas SanZs ulutmatrimoniojam nihilominus ad nupttas aZsabatur, fuUque testatur etPalTompulsus. TestatlidRufinus, ^omenussubsc^ et TaZs, cuietiam Socrates qui hac de re tra E ut hic inter omnes hunt non xque xner apprime eonveniat. Verum Sanctus ad nupUas omnesconvenit a quibus rectia, ,

Mqypto scMcet

cui

regwm

nomme
|

cauum Deum

glorificav.t

v.d.t en.ra

; fZtcompulsus. Rufinus, cui etum Ambrosianx elogtumsuftum Ms. Bibliothecv scrtto; Palafactum fraqatur, id a parentibus affirmat, * mavis, Reraclides,

efferr.. ab augeli. iu cslum pr__sentes m.rarentur, surrexisse patrem subUo sanctnm Ammou.s dieens onem exposuit migrasse. Aderant porro qu in caelum notaraque hora ac d.e, .Egypti
,

Cum

autera

S.

dZvero, tH, accidit.parenhbus orimmonem jam tum, cum id

:
e

patribus

decem dierum itmere in ctrypt T, , Nitria ,nfra collocat IntonUV, dierum itinere a exam.nata profecti, reqne

ab his bumfuisse, ut nullam proinde Sanctum a padiserte tradit, fuisse tuerlt. Adheec e,us, qu*jno ; 0 adnuptias coactum. En ipsa Cum esset... pa.ent.bus habet de Ammone verba ^annos circiter viginti duos
:

>

^Adoiescens,
natus
vi

VMhanasius)
,

sunt

hora , qua ipsis v.s.onem fntd exeruut eadera Virum obdormivisse Tale est narrarat pat Ambrosiana Ms. habemus, S luod e Bibliotheca undequaque, uti ex di Immonis elogium, non quod etiam forte de
,

junctu est ma a suo patruo raul.er. Rulaque hic inter se pugnant ?r m nic Aperte utri assentxendum est? Hnus el Palladius. Verum velproPaUad'0 'suppetit, ui vel pro Rufino, Palladio MubitaZerpronunUem.

ma

*"*

S?ttJet,
,\,TZ

correctum;

f 1 SMttiano supra

recitato est

dicendum.

""""

'TaSamlorrlad

Sancti,quse BasUianum elogia peretiam suppeditant, ercusa

oon^nUunLJa et SirleUanum cui Menxa exeusa Fr et Soe Sozomenus \ vere etiam videntur c Ecclesxastiae cap. l*h*c

enim

lib. 1

sTrbit

wrnajorisaltem parte deprompta ex ouTbus pro Ammon.s elojam recitavi, bina S. dentur dux oe-

compelleutibus P"' * mst. rem.-duxisse posterior vero nonnull, eJLjro Cum cap. 23 ita commemorat horta rtn tur. eura (sanctum Aramonem pinquis turacln nee conjug,um con ut nxorem dnceret, celebvav.t. paruit ille et nuntias

Xs

Historix Araraon quoque Per idem tempue pbUoeophiam exeol.m monaeticam

cst
: ,

"*

Quem fama

^ff^
,

qL Zlpud Rosweydum in
S.

Vitis

Patrum

afflceret,

Uaslcrates

et

furrZt

ZZ

h^mscrwtl quarum altera Rufinum vetPaltaaZoremXur!vero vel Heraclidem tantumxnKslor.a

seculo

proAmmonis V..*. non admodum sequenhve .quarto fcre elapso,

cant .'

habet

TumHxc enim exstat

non

SSl
TorroS.
S
.

LausiaZa qux ex duobus

libris,

Palladn uno,

'-

Rosweydum Parad,so Zsomel Heraclidis apud iequalis, in Vtta

conflata videtur,

verum^anyn

favereutiQuevidentw ^..-^nHn ,v*, -^r- ad nuptias fuisse coactum, sd non a SancUparenUbu^ Palladio, qui id prodtt. Utul su o vatruo factum, memorue P compulsus. Araraon equidem ad nuptias fuit corona uttuw oZopueUam in uxorem accepit, redimtmt, rehqua nubeltibus solenneerat, sese sponsam tunc moris erant, implevU,

Ammonem

vel

Sozomenus projnnqw* a propinquis

j.

vet 1

P>?? y.

contim*i*
"
...

cZ

omnlaqux

TalZZTJX, con.xt.est
^Zs,
a Ruflno

Athanasius, Ammoni ad S. Ammonem speAnlonii, nonnulla etiam Vita a Palladio vel ab nrodit. , ,, ututbrev,s,attera nikO.

ZcubUeipsumque lectum nuptialemco^ omnesrecesserant, solusqu ^t Verum cumjam pror^U,

eique,
, quoad castitatem digmtateatqueexcellentaver dlvirtulis hujus accx
.

tmuxore sua Irat reUctus, e lecto se C sumptoque sediU, jonsamv^; 0S Uum claudit, ' servandam
<

'Tp^StnZtflTel dictis

jjj^ /
PaUadii

Ubrum Novi TestamenU qux de ccclibatu et matmmonio Zexeoque, Epistola ad mChrislusipse, tum etiam Paulus X pr,le ,t, addens eUam
ha
facit.

Adluec

T^uelUZi

ZinhZ'radU:spons

inflrmandam, sive ad

SS*
!,n

inaenio non pauca, prout

ei

inspirabal

JLaiociscUatis

Patla^

DIE QUARTA OCTOBRIS.

415

Socrates, Sozomenus et Rufinus insinuant. Nec optadunt, velcerte non obscure Amraonis conatus. Etenim to successu caruit

vel diserte

tra-

mone, qux vitis in modum colitur plurimumque diem laboris exigit, occupabatur assidue. Ac per

*Jf"
rehgtoiam
nttflomfttw

quidem difjicili

lectione, adeo uecor ejus. audita sacree Scripturx Manti sui gratia .fuit incensa , ut et divina

domum
cum

vespe itlo labore vacabat reversus, orationi se dabat, sumptaque uxore ccena, noctumarum precum-, quod
;

hmm,

f.

pronamque admodum voto libens obtemperarit, servandam et ad separati thoet ad virginitatem

ri

sibi prcPstituerat,

pensum persotvebat, iterumque

JJJJ

SST
,

M.,n
'

tradusocraut,

supra citato etiam tradit, Ammoconjugem ipso statim matmmonn nem ejusque congrederentur sxcuan sui initi0f antequam
9 Socrates loco

usum voluntatem attulerit.

idque multo die sequenti ad horti sui cutturam, ejus tum propna mane redibat. Porro uxore

vitx nuntiumremisisse, sequeuna Haec, inquit, et qui Nitrix dicitur, contulisse. (sanctus Ammonj apuduxoalia ejusmodi plurima Ut persuasit ilH rem suam virginem locutus saecuantequam congrederentur simul ambo Uum h*c inter se pacti larem vitam abjicerent. Nitri* dicitur, se confeessent, ad Montem, qui addens Lbi in tuguno degrenruut Itaille, eliam
,

admontem,

animi propensione, tum Viriexemplo vitam q exigentes, ambo que ad pietatis virtutisque teges animce pacem pertiad felicem iltam beatamque modo, quo gerunt, quam experiri solent, quieo pravos aniuniversos fieri id in hac vita potest, hcecomnia mi affectus subegere. Docent iterum Socrates et Sozomenus loRufxnus,
Palladius,
cis citatis.

conPorro quamvis Sanctus, utut a

juge sua

nondum habitatione sejunctus, austegratisrum admodum, Deoque simutet angehs

tes

communi usi sunt mouaad modicum tempus acmuliebris Bexus d..,cr.mine, sterio sine ullo virilis

cum nnum Non longo

stitatem
micilio

Vvh-o Ammonem "

sectaris

ApostOlUB, essent in Christo, sicv.t ait mcorrupta post tempore novitia et qui caTe allocuta est:
sic
, ,

ad simumvitcvgenusduceret, id tamen Virwn studio contenden, perfectiora semper omni sanctiort non ita afficiebat, quin de amph monaadhucvitcegeneresubindecogitaret. Vitce
sticce

non

decet

in

tam
ob

arcto

doBi

mulierem separatim exercitationes Placet, uterque nostrum quoque pactum ex quo nostras peragamus. Id reSejuncti igitur a se mv.cem placuit ambobus. etiamSoita transegere. Hxc liquum vita3tempus
intueri.
,

Quam

rem

jam facto, non modo in eo provectioris letatis s accepesed contra majo non remiserat, assidue, ut in uxore rat Hinc Deum precabatur
consentiente,

flagrarat desiderium, quo in juventute

quo tandem, hac suavirtus acpictas incresceret, vitam ag in omnimodo secessu

sibi fas esset.

Nec preces Sancti irritce fuen Qui xd factum sed optatum produxerunt effectum.
sit,

przeterea, brevi post contracrates volens scilicet

sequens aperiet.

ctasnuptiasXmmonemejusqueconjugemcommv^ habitationeampliususos nonesse. etiam domoseu uxore hoc quam Ammonis una cum Verum tam brevipost contractas nusua ad montem Nitrix
pugnat ptias accessus apertissime

III.

cum Pattaaio,

Sanctus in montem Nitriae sehoc primus cedit, monasteria in

exstruit, discipulos
acquirit, edit

dcnoethab,tatione

mamit

RuHnoetSozomeno. Cumque fAmsic scnbit 10 Etenim Rufinus ucsor ) plunmo tempore mon sdiicet ejusque magis
c01lte nti
,

conjanctus,

^^ ^^

spintu tcstimomo liua Dei con.jnn.ti, Qarne sangu i n eque quiille parentum amborum obitum virgo deserti aecedit locum dem ad vicinum
,
,

famimiracula, S. Antonio utitur

liariter.

ln brevi et residens vero intra convirgmum, et Ott multitudines multitudmes Plurxmo itaque post nu^reo-ai monachorum.

domum

v
V

irtUtlS

MuMi

quutrc auam

ratione fofia -a in Vir tantx perfectionis

sectabatur Ammon ww 9 uxornohw

,
.

admi- immn.tm-

,
tneo
tr<

domo sua

late, el

n V

Itiascontractas tempore occupatam fuisse ab

mum
'

*h unam eam ejusque conAmmone

scri-

;\ lu0 i s0 litudineviverent,saM,u^

>'!>*

UII

[ilucidiusfacitSozomenus,loco citato stc sermonem Cum mulier (Ammonis uxor) verum seapprobaret miidem de virginitate

,L

':,;,,,,,,,

^irent.haMafone Y
>cassen-

i^/inus.Idemvorromultoadhu*

^gt^tfJiorhactertmritomjto,.; ,,:>,,
;;,

eum.ut.siDeumexotocv

L*a*m velit, sejun,'

in

rCAmmone
cubans
sic

g? Beorsum P

T
qu<r

;t

up

scilicet) moleste ferret ea octodecim anms cum monasticae abstment.ae qnidem

^jQuodverojamadPaltadium
it.quodverbispro

Z7^ta^fa^eompoS,Deum,emremref^tZ^m/glorificat.P, J a guibus impediretur,

sanauineos,

Idemfen

danum

ZerZ
surus

hisce postertorjbus dubito, quin tribus

3 exhibet,

NuZs Nullu* huc non transcnoo.

T^ZL

hmmonemunacumworesua

'B
utaliorumetiam " /;'"
rit,
,,

STconU lctasnupUasinunaeademqm
sit

quam
l

ve gesta fai uni Socrali. qui, a

'>

ladi

COntrarm
tanto

"

TIttr o
Octobris

quamvis

Ammon

salutx consul

*
S.

mtiocum umoresuamansen
tat

habtr

iconjunctus.nonminusproptereareligiosx

{S

,>,

aecessil S,t,ue,cumeoa

Am-

Tomus

II.

416
IICTOM
C.
B.

DE

S.

AMMONE SEU AMMUNB

i

.EGYPTIO.
,

mon, nondum multa exstabant monasteria. Ita Vein Vita edenda num. 5 affrmat Palladius.

cognituri

Vn//a tunc
ubi ex opinione Rufini, cui

rum, initium

sane, inquit

apud Rosweydum

in

moVitis Patrum cap. 30 Rufinus, habitationis Nitria sunt, sumptum tranasterioruin, quae in
debant ab

Ammone (Sanctum nostrum

cujus

intellige)

quodam
pore
,

sicut refert

cum exisset de corcaelum sanctus Antonius vidit ferri ad qua? Vitam descnbit scriptura illa
,

animam

marty- D Aprilem sunt, collocari post ante ViPassiones die xiv occurrentium autem praevia tam S. Abundii in disquisitione mutan num. aatate Sancti (Frontonis scilicet) de quibus m pnnlineis, 2, et expunctis duabus sive tunc mortuus fuecipio dubium relinquit sive ab eo anno [decxmo tertio "Fronto, rit S (S. FrontoAntonini imperatoris) cibi ad eum quod usque ad morsunt deferri,
:

Montem ergo Nitrise monasteriisRufinum primus omnium incoluit,

beati Autonii.

secundum

nem) ccepti tem factum ante num. 3

,,

est,

vult

pro duabus lineis ultimis

:

adeo hic que instruxit Sanctus noster. Posterior utpote secundum quem in monte Niscriptor,

consideratis, haec substitui Ilis ita seculo Christi sevideretur S. Fronto floruisse jam tunc in .Eg-ypto fuisse

cundo;

sed quis

Ammon, nulla adhuc trise, cum eo accessit S. qui Palladio fuerint monasteria, pugnat cum aliquot exstitisse monasterta, jam tum
,

.
,,

sanctorum credat raonachos tam numerosos , leg-ens, in cujus Antonii, Pachomii Vitas Pauli.
postremi Vita honoraturS.
16

Ammon

titulo

\u /} -

ibidem non obscure indicat. Verum utri assentiendum Ambo hi scriptores, est, Palladione an Rufno ? proximi, atquc in Nitria utpote setati Ammonis versati,omnia prorsus,qugead Sancti vitam mortemquepertinent, adjunctaad amussimpotuerunt

i.^tam temperadver. Dixerim ego, aut Appendiculam aut potius jjuj^ esse imperitumque glossema, merum misereque fuermL non integre transcriptam a libranis Hasc sub restituendam troncatam fuisse, et sic
, :

habere perspecta. Non est crgo, cursaltem B parte potiorem fidem alteruter hic mereatur. Verum Ruf.no suffragatur loco supra citato Sozomenus, uti etiam apud nos tom. in Maii pag. 295 supparis sevi monachus, qui S. Pachomii, Sancto Utriusque nostro sequalis, Actainlitteras misit.
Sozomemu
auctor Vils
S.
et

hacex

Ammonio
ac

Nitriensium
institutore
,

monachorum
et

prajfecto

primo

Constantio

imperato-

anno iraperii ejus, re g-esta sunt, tertio decimo sive tunc qui esset Christianae aera? annus cccl
,

Pachomit

hujus auctoris verba describo. Hujus [de Ammone 14 Prioris hsec sunt monasteriorum in illis loquitur) divini Viri, qui instipartibus (Monte Nitrise) princeps atque
:

sive ab eo anno cibi mortuus fuerit S. Fronto quod usque ad mordeferri ad eum coepti sint factum est quam sic liceret etiam ad plutem dilationi faveres annos differre. Huic autem
,

rent ere

oranes

collationes

ex

quibus
S.

librum
noster

primum
edidit,

de

Vitis

Patrum

Rosweydus
censetur
,

ntffragatur,
nec Hentclientui notler,

memorabiles discipuli exQuod de Antoposterioris vero ista stiterunt orbi testanio, postquam is e vita migraverat, sanctissimus archiepiscopus Athanavoluit
tutor
fuit,
:

multi ac

ubi inter

postremos
post

Fron-

tonius et saltem

tum
sius

cum

pia-clare

ab

eo

Acta

describeret

quibus etiam scriptis sancti patris nostri conversationem complexus est (ejus videlicet , solitaqui primus fuit fratrum in Monte Nitrise quem vitas degentium) uti et Theodori rie suaesocium Ammon habuit. Ita Sozomenus et Actorum S. Rachomii scriptor suppar, quorum ego auctoritate, cum Rufni testimonio conjun,

Ammon

Paulum, Antonium HilaPapebrochius norionem, Malchum. Ita hactenus volui transcribere, ster, cujus omnia verba huc jam nontantum quod Henschenium suam, qua &r& Christianx secundo exstitisse in a seculo monte Nitrix monachos aliquando existimarat, opinionem mutasse, doceant, verum etiam quod
et

argumentum, usui infra adhuc futura sint, et admittendis jam a secido secundo in quod pro

monte Nitrix monachis ex Vitse S. Frontoms Appendicula supra huc transcripta peti posset,

cta,

ita

afpcior, ut in

accessit S.

Monte Nitriie, cum eo Ammon, nulla adhuc exstructa fuisse

,

utut interim ex dictis monasteria autumem oppositum sat aperte doceat. Ast, inPalladius 150 quies, S. Frontonius anno circiter Christi abbas. C fuit in Monte Nitrise septuaginta fratrum Ita nimirum ad xvn Januarii in Commentario,

hinc penitus elidant. Itaque, cum sic nihiletiam quod Palladio, monasteria in monte habeatur, accederet, staNitricB jam tum, cum eo Ammon ante dicta adhxreo, tuenti, fareat, Rufino objam F abeo, quse nulla in in eamque proinde opinionem Nitrix, cum eo primum advenit Sanctus

monte

num. 12, et ad xiv Vitse S. Antonii pr<vvio abbate Nilis in S. Frontone seu Frontonio, triensi, opinatur Henschenius, motus hac, quse Vitse S. Frontonii, ab auctore cocevo scriptse,subHsec sub Antoniuo (alias ditur, Appendicula tertio decimo Antonio) imperatore gesta sunt
,

noster, monasteria exstitisse statuit. 17 At vero, sciscitabitur modo non

nemo

uuUaforro

Niquot quidem monasteria S. Amraon in monte JjJJJ^ exstruxit ? Fuisse jam sub seculi quarti fi- J^ct trise Nitrise monastena, nem quinquaginta in monte Rufinusin Vitis Patrum apud Rosweydum lib. 2,

anno imperii
uti
!'',

ejus.

15 Fateor, sic habet, in ea opinione aliquan-

cliiut docel,

do fuit Henschenius verum eam numquam frmiter lenuit, tandemque omnino deseruit. Audi Maii in Annotatis ad ViPapebrochium tom. Pachomii pag. 29G. Sic ibi habet Fatetam S. {Henschenius nimirum) numquam sine tur.
;

extruxerit S. Amcap. 21 docet verum quot ex his Fuisse mon, nulla produnt monumenta antiqua. exstructa,colligere uttamen non pauca abs illo cumque fas est ex ingcnti discipulorum mullitudi;

ne,

quam

Sanctus, Nitriensem

eremum jam

itl-

gressus,sibi habuitadjunctam. In brevi..., inquit,

de

Ammone,m monteynNitrisejamdelato,Ri<l""''

scrupulo

ipsara

transcriptam)

a se lectam,

Appendiculam proxime huc multumque dubitaea neglect;.,

tum

in

Aprili,

an

non esset
:

refe-

multitudines congregat monachorum.A Ritfinonon multum abludit Socrates locojam supracitato sic Multi porro hujus Ammonis vitam scribens pauimitati sunt, et montes Nitriae atque Scetis
:

rendus Fronto ad ;etatem Ammonii nunc vero citato) hoc \oco (ViUe videlicet S. Pachomii supra
considerato,
torqueri,
re in

quem nolit violenta interpretatione eamdem sententiam omnino transiS.

ac velle

Frontonii Vitam ab

iis,

qui re-

monachorum multitudine sunt repleti. Nec tantum Sanctus monasteria in monte Nitrise exstruxit, verum etiam midlas ccllulas, in quas, qui jam ad summum virtutis culmen pervenissent, vitseque magis solitarise apti forent, sese
latira

reciperent,

DIE QUARTA OCTOBRIS.

417
4UCTORK
C. B.

reciperent,

in vasta solitudine, monti adjecta, condidit,vel condi saltem permisit aut vel ipsemet loco (adi supra etiam curavit atque id quidem in circiter aut quanum 2 et infra num. '22) tribus quibus luor leucis a Nitria dissito. Cetlutxittx,in monachi, singuli tantum includebantur singulis ut alter sejunctw tanto invicem spatio erant in nec audire posset. Porro alterum nec videre quantum ad illis cellulis , sallem exstruendis partem etiam habuit
; ,

ob raras eximiasque virtutes, quas non tantum ex aliorum relatu didicerat, verum etiam ipsemet coram observarat, uti fas est colligere ex de Ammone memo'iis, qux in Vita S. Antonii Erat quippe (Amrat Athanasius. En verba Antonii ac proin ipsimon scilicet monachis S.
i

met Antonio) notus, quod frequens istuc (ad montem Troicum, Antonii vulgo dictum) se consigna. Nec ferret, multaque per eum ederentur tantum

locum, quofuere exstructse, S. Antonius. Qui id factum

sit,

uti etiam

quanta

famihantas hunc inter Sanctum et Ammonem apenent. intercesserit, jam nunc dicenda

magnam de S. Ammone sestimationem cum conceperat Antonius, verum etiam intimam familiaritatemque eo, ut apparet, amicitiam argumencontraxerat. Duo, quibus id probem,
ta

Amtnon ex
miraculit

nomen
ttritu,

llttWII

rtididit

Mn

remoto ab homi18 Sanctus noster, utut in lococonstitutus, virtutum suarum num societate universam JEgyp\ fama longe lateque per magnum brevi adjacentesqueregiones dispersa,
atque illustre

medium. Pnmum, cui tamen multum insistendum, non reor, petitur ex Apophthegmatis Patrum apud Cotelerium Moauadduco in
ment. Grxcor. tom.
i,

pag. 392, ubi hsec legun:

Id porro exinmiraculorum, quee operabatur, multitunenti Hiec, inquxt dinenon parum deinde est auctum. /Egypti monachis studiose noSozomenus, ab veterum quippe qui magni a>stimant, tata Bunt

nomen

obtinuit.

abbatem tur: Abbas Ammun Nitriota venit ad Ego plus te laboravi ait illi Antoniura, et
cur ergo

nomen tuum magnifieatum

super

est

inter

homines

me ?

Respondit abbas Antonius:

monachorum
B a
maioribus

virtutes

traditas

eontinua successione sibi accurate commemorare.

Quoniam Deum plus, quam tu, diligo. Eadem g Vitis ad verbum fere etiam apud Rosioeydum in

Patrum
inter et

lib.

5,

cap. 17 occurrnni, familianqu.vstio,

s

traditione atque ad posteros sola

Verum cum monachi iltiprxfatamiracutanosse, transmittere

pauca dumtaxat ex ilhsad

Antoniumtatemque, simodoveritati congruant,

kmmonemarguunt. Verum tum

fuerint conlenti,

SanctusAthacoqnitionem nostrampervenerunt. unum.quod Vitx S. An-

nasiusdignumcensutt

illudque tanti Vin tonii,quam scripsit,insereret,

auctoritas celeberrimum

effecit.

kdhxc

futt

quos quidem videnm, causa, cur ab omnibus, tractantibus fuertt auctoribus, de S Ammone Illud proinde, neahts hac summa curarelatum. ipsis S. Athanasu verbis in re palmam cedam,
etiam huc transcribo.
19
.

tumresponsio,<iuam comprehew/ <n/, habel sane cur cuilibet mira credituque appareat difflcilis, responQuis enim vel qusestionemhujusmodi vel sanctorum sionem cum vance glorix fuga,altaque ? Virorum animi demissione facile componat jam itaque, quod ex verbis huc Pnori
21

g->
iliariter. fiimlu

formatur,argumento uti dem probatur, non tamen sat solide

transcriptis

qwStabilttur

Sancti nostri

rum

.fcmgue,

Sic habet
esset
ffi

Cum

trajiciendus

nW"fO
exunut tranando taffl puduit
sollici tudme

iuorumunuti. mS.Athana.io
bitur,

A mmoui)
nt secederet

Lycus fluvius, |UO temport ut procul rogavit Theodorum socium,

diumnuncaddueo.Petitur id iHdem exPatrum Cotelemum Apophthegmatis; in his quippeapud

famiharttas. Altemeadeo,quo hanc firmius stabtltam, m

cum S Antomo

ne sese nudos aspicerent etiam aquam. Abscedente Theodoro, videre. Dum pudore et nudatum
se^e

Monument. Grascor. tom. i, pag. 351 Venit aliquaudo abhas Antoita memoratur
:

et

seq.

nius
ubi
sunt,

a.l

ahhatem

Amun
dicit

congressi

sunt,

iu Monte Nitn, et abbas Amun Qn:.n:

agitaretur,

illicc

ln

ripam transfertur alteram.

doquidem per

preces

tuas

fratres

multip
cellas dissitas

Theodorusitaque,piusetipsevir,utrever^ns7^
prorsus aqua madidum illum antevertisse, ueque modo transmeasset. Quem esse rogabat, quo Qle
S

cupiuntque eorum uonnulh s] inibi rivant; quanto ffidificare, ut quiete hoc distent ab cella.
jubes,

abnuentemdicereutvidit,apprehensi ante *us, Snrmabat, se non v,mm rheodon ab illo. Animadversa edisceret

ejus

pfc-

locov Dixit

ntentione in eo

n^q^d^lj
1

"f^J^
;

Manducemus hora nona (nostro hora tertia post n horas computandi modo
ille
:

ut

construendffi

solitudinemperamhule- F diem)ei egrediamur, ac peragra.

Sonspfciamnsque

locuin.

XII

nostulavit, nemini ut

^;leketU

rem apenret ipse usque ucnarrav ^t n.un lT; ,u

1

ad

nut quousquesoladoccasum^ ous, usestahhae Antoniu

*
atque hic
sta-

teans fluvium positnm aquis deambulasse, m fien nec nisi a Domino \ u Apostolo conclret, ut olim fflagno

fuisse,

nequc

vel

mmi

;:

hic

Ut
ii,

ibi

%Z

ad

JSffBi

W
entes
,n
' ii i

Holunt;
eos,

quo

qm

fUto

qui

versatun
ftd

sunt,

^^SdT^

gustats

horam
i!1

uonam

Theodorus itaque rem mtracula, Amunis. Duo adhuc aha fost mortem patrata.narranfuerint

pe
i
1

mu1

^ue
Esl

ahsque
in-

ractione
1
i

perseverent.

autem
,,,,>!

11 Zmoms

meritis

;; tervanuiu

dLeciu, rm
1-*,;,,.

/iaue

""

'

impellit.
viajorem obtnKni apud
</' miraculorvm, qua increbrescebat fama f ut Jtrabat ammon, adeo P des, luohabitabat knt J%ZadiZ *""i. etiam au ipauiitf mfvijn fp<ite in < ** ' ferretur montem, utui

MPorro

Antimvim Antinivim

voliat
t

S Anto
saiu
i

H
.

ndea .

uotm

j,iavil, '"

Vita S.Ant<miiMhana*o,trede*md, Saneti gnus ille nereremotum. Hine eoepit quemja*

turperquamfamx
thegmatum
verbis dtsctmus,

h.

^nladhue

faeere

Ammonem,

taTtXRufino.pturimifeeeratsu^atiue

C B
-

.EGYPTIO. DE S. AMN0NE SEU AMMUNE u8 atque admiratus ille viam, " viaxii riamMs comprehensam, ortum nomenclationem- beatum praedicans rogabat
,

, '

ejuMnodi ccetum _ ... quid lllud ut

,

uue,

r^rfL, :: :;f
l

</c<tisse quod supra indagandum asswj>s<, mgentem celfrloco, qui, ut num. %dictum,Ob dispersarum mulUtu^rurn hac itlacque

dinem Celliorum locus seu CelUa quatuor leucaUlam historiam ab magnam distantiam, quam rum seu duodecim lapidum
'

uudiebat.

Ve-

voxque statim ad illum facta animam. esse Amunis in Nitria monachi est, usque in aaeetffl statu perseveraIs ad obitum quo erat Atque a Nitria distat raons, in rat itineris intervallo. Antonius, tredecim dierum
esset,

edisceret;

cellulas, in solitudine

njua exmonti Nitrue c ^lueritA^Ostruendas, habere ab hoc monte

nius, tom. 7 Monumentorum Tillemontius. Ast an 157 in dubium vocat u cur id faciat, rem minime raerito? Ratio, emncere.Sicnt potest equidem apparet

Ecclesiastico^um

Antonio erant, cernentes admirantera audiereque senem, rogabant, quid id esset, quod quippe notus Erat obiit Amun.

Qui

cum

Jam

ma

frequene

multaque per eum hactenus Athanasius, cujus ederentur signa. Ita non tantum omnia verba huc volui transcribere,
istuc se

conferret,

mihi

monte Nitrue haenim, qui distantiam, quam a Cellutarum locus, vel prorbuerit Celliorum seu dumtaxat minos-usfaciant eamdem rel paulo Vitis Patrum rem. Rufinus apud Rosweydum de
lib.
2,

ad cxtum aequod doceant, animam Ammonis etiam quod usui ferri vidisse Antonium; verum anKocprxmomto, postea adhucfutura sint. pergo obierit Sanctus noster, num, quo circiter

cap. 22

sic

scribit

Post

hunc vero

inquirere.

(montemMtruv nimirum)
serto interiori,

alius est locus in de-

decem fere ab hoc millibus dimultitudine dispersastans, quem locum pro nominaverunt. rum in eremo cellularum Cellia et Cellularum locum Sozomenus Nitriam inler intervallum distadia statuit septuaginta quod
;

utique ex Athanasii verbis, )am idanuamm S.Antonium, acprotn *M. recitatis, obiisse illum ante trecentesiante annum, quo hic Sanctus obiit,

Habemus

mum

ergo decem passuum horarias conftciant, millia quatuorcircUer leucas B RitfinusetSozomenus Cellularum locum collocant qua ab eadem fere a Monte Nvtri distantia Anto*nus. Quamhocillasexstrui Ammoni suasit (videnum. 2) quinque dumtaxat pas-

stantiam, qiue decem minor, complectitwr.

passuum

millibus paulo sit

quinquagesimum sextum. At vero, an etobient, iam annus anterior, ante quem Ammon tom. in Man %n E assignari non potest 9 Apud nos exslat epxSS. Pachomio et Theodoro abbatibus
stola,

Cum

ab

Ammonio
,

episcopo, Tabennensi quon,

dam monacho

ad Theophilum

patmarcham
et

vis

autem

suum millibusa monte

diversitas

NitricV Ccllularum

locum

assignat, collocet Cassianus,istxcdistantix,quam originem ex terverosimiliter trahit

Alexandrinum, de conversatione abbatum conscriVita SS. Pachomii et Theodori primo narrat Ammon episcopta Porro in hac monachum pus, qui in monasterio Tabennensi facium, num. induerit, idque sub finem anni 352 In21 sic scribit 4 indicat. Deinde vero num. mihi inter monachos degenti de cum tertius
:

particulan

mino

diverso, aquo intervallum, numerareincepit. Itaque interlocum intercedit, quam affert Tillemontius, a vero

quod utrumque

ob rationem, relata ex Patrum alicna mihi non mdetur supra Apophthegmatis historia, ac proin Celhorum, apparet. qux ex hac eruitur,origo sat verosimilis

excedit; tem IV. Sanctus e vivis pus, quo hoc evenerit, aliaque

mei amiote ageretur annus, nonnerao e patris cum Bessanoad mouasterii fores cum me una temporis janitore, ne, egregio Dei servo et id qua multis obsecravit, uuntians, couspexisset, propinquos et die Patione mater mea, ex quo fuisset dolore opfamiliares deserueram, raagno univcrsa -Egypti ao Augupressaj pater vero me nulhbi restamnica3 monasteria adiens, ubi functura vita perire potuit, haud aliter quam virum Dei auditis
deflevisset.

Quibus
oravi
,

nonnulla, ad
tia,
1

Ammonem
viginti,

Thec.dorum
adjungeret,
et

pertinen-

in

ego monachos mihi ut quorum comitatu matrem

,

biuos
videre

exponuntur.
supra
intra quos
bis

consolari,

ac

deinde
ad
rae

cum

ipsis

redire

ad
f lnmai uam .noet^
,

monasterium daretur
25
in

Tum

ille

Matrem

quidem

lf

A mmn :;!;"" txlrtm

Aquotannis sanctissimam dilectissimamque exegit S. uxorem suam invisit, in sotitudine castigans, duAmmon, corpus suum sxvissime
rissimoque
vitse

nnos duos

tu vero his.ce Christianis esse adscriptam scias; Quaprodeinceps non versabere.

partibus

pter

genere assidue macerans. Docet s Vita edenda Palladius, aUique, <i>" com/Avxi, Ammone gestas littens sunt a S At vero, tempore unanimi fere consensu omnes. excessu Sanctus mi-

ut auctor tibi sum, in Monte Niteto siquidem loeo Vin ciemicilium deligas: illo conspicui, Deoque gratissnm. Banctitate g-uni eum qui cum indicare volebat Theodorum versabatur, seu hujus fuerat discipu ,

o-

Amraone
lus,

(adhuc qnippe

is

in

vivis

erat)

et

^JlU-

illo

expleto, felici

aravit ad

sciscitabere, quo que fere omnes testantur. Ast,

i

Domin

uti

iterum Palladius, alndetet

rionem, et

evenit?

Annum
.

minatum

ne-

mo

quem Sanctus mordefinire annum, ante sit immortali commutant, talemhanc mtam cum Etenim anno nultum plane facessit negotium.
, ,

sane facile assignd

Verum, utut

id

ita

episcopus, cum functi sunt. Fuit ergo Ammon fabennensi tertium jam ageret in monasterio compulsus, acprotn anno annum, secedere ex hoc monaste355, cum ex dictis idem

Ammonium,

qui

non

diu

post

de-

t&rosimiliter

llh

S. Antonius; ante hunc rtem obnt. xidubio procul autem Ammon memoidexiis, qusein Vita S. Antontt Liquet Athanasius. Iferum, S. ril prodita reliquit monte (sanctus Antonius) oumm
<

apud nos tom.

Januaru probatum

proximc recitata) sus. Tunc aulem (vide verba >'' abbas, ei suasit, Theodorus, Tdbennensium ad montem Nitrise atque adeo ad Theodorum, quo de nimirum hic agimus, quon\ miii ..iiis,

+mm subfinemannim primum

fuisset ingres-

dam mo
,
,

discipulum, sese conferret. Porro pus iTi vivis adhuc tunc

,

cum A cum
,

<'

ipse consiliia Theodoro,

epit, exstitisse

Tabennensiablmlc

ac-

inauli*
,tis

oculis,

vidit

inaere

quemdam
qui
ipsi

efferri, et

magnum

eorum gaudium,

irent

ob-

sem

superstitem Theodorum A ilrwifc moxrecitatis diserte afflrmet, nimverbis

ipte

DIE QUARTA OCTOBRIS.

hujus magistro, quem taA que simile de Aminone, memorix prodat, sat aperte nominat,

*M
ABCTOM

men etiam

indical, vila

huncjam tum functum fuisse. Adhxc

huc transcripta) Appendiculam, ViUv S. Frontonis seu Frontonii apud nos ad quartum decimum Aprilis diem subjunctam, mendosam prorsus putat,

C B

tum, cum Theodori Tabennensis episcopus, suasu montem Nitrue petiit Ammon sublatum, etiam apparet ex eo.quod vivis fuisse

Ammonem jam
e

sicque illam pronuntiat esse restituendam Hsec sub Ammonio Nitrieusium monasteriorum prae-tecto ac primo institutore, et Constantio impe:

Ammon

episcopus inter viros, in monte Theodorum sanctitate conspicuos, nominet hujus magistrum Amraonem, triensem, nonautem sanctissimus, suqui tamen alioquin, utpote vir loco nomipremusque montis Nitrix abbas ptimo

NttoW

ratoFe gesta sunt tertio decimo

anuo imperii

M-

nandus

Tabennensi episcopusanno Mbfuerit a Theodoro illo Sanctusno-

fuisset. Itaque,

cum ex tUetfsA

cero, Ptacet heec mihi Papebrochn opinio. Jam in Appendicuta, ita ad men cum res, de quibus tem Papebrochii restituta, sermo est, anno tertio decimo Constantii imperatoris simulque sub Amprimo Nitriensium institutore gestx
-

monio,

,iini

(ainen

ante anntttn

missusadmontemNitrice,anno ac in vivis superstes, stcr non amplius fuerit qwim nnao .,>* sertus fJ/V/ll rcro.simmer non commutahanc mortalem cum immortah vitam rit VerumanidetiamcitiusnoneveniM Basilianum simul27 Sanctus, ut Menologium meapparet, supra huc ex
que,

non est dicantur, hicutique Ammouius, qui alius tera Sanctonostro, anno Constanlii imperatons anno Christi 849, partio decimo, qui partim cum
tim

cum anno

superstes. llinc

3o0 congruit, in vivis adhuc fuit porrojam consequitur, ut Sancti

nostri, utpote qui viginti

3* oul 546,

elogmm perhinans Ambrosianis transcriptum

bet, in

quemadmodum
eremum
seu

montem NUrue, Maximiano

;

recepd imperatore rerum potiunte, sese anno 305 ex caltuu propter, cum Maximianus sese vnp* apud erudUosomnes nunc recepto, >.ex te* qui rioabdicarU, 8. Ammon, utpote
nio Palladii
et

qua-

Zozomeni, a cunctis hic

admm*
,

duos ante obitum annos vitam asceticam duxeri/, in in monte Nitrix montem hunc secessus aliquot etiam posl synodum Nicxnam annis ob rationem aliunde petitampossitdiffer,> Appendiculam, 29 Ne vero quis memoratam eo ftn prout a Papebrochio restituta est, vel ex anno 340 aut etiam ansan, quod Ammonem adhuc annuno 350 contra Sozomenum vivis anno 3 meret, rejiciendam putet, Sanetum

ki

Dl eiiam oSO,

duobusd^^ann^supravy^

duobus.l.n.iaxatannissupravigintivr^ expletis om tica, seu in monteNitrue aut 8*8, si duobus protraxerU. V^m^rn standum sit, vitam non Menxa B Mio Menotogium Basilianum quam admodum V subtestcB thecse Ambrosianx Mss. dicatur m^nent* utltpius in Opere nostro v

ZnZm
sunt
a,

^
,

adhuc fuisse aut eliam anno 350 in mms insuper argumentoprobo. Tom. pers * titem, alio Benedictinorum S. Athanasii Operum Sm At kanasii recentioris Benedictinorw Q

su-

exstat epistola, editionis pag. 959 et binis seqq.

ab hoc sancto Patre ad

Amunem monachum,

:prom ex his tempus, .9 non pote demrit LnmoB, sat tuto defimn
potiori etiam in duobus
iltis

quod^
nonpo,
errorem

quem pterique eruditi cum Sanctonostro eumdem, conscripta. Quxstio quxdam pudmonachosexortxepistolxoccasione,,, dedtt.Nonnullt
illustoniOUS hos inter erant, qui noctw nis puritatem contendetemerari animi corporisque Araune, Sancto nostro, rent Hac adeo de re ab epistolam interrogatus 5. Athanasius,
,,c

^numentisG^
itorco

llsadnussa
set,

fide, fieri

tamen

vel

qwdSocratis
9 et seq.

historict

sequantw
in

per

num

statim refutaium, quo Sanctus,

inesse

ei rei,

dum
'

absit propositum

ati,

a^ maW,L<mco/rtP.l. sus.AUo *<,,*

Zurin 9
quonon
citius,

eremumstaU A Zo.omenus

ad

Domxnummu V o<
recurrendum
est.

^ 'Z^

quam egerendis quibuslib* quse eptSi ea respondet auctoritate,

tis

**'

opum,

Monumentorum EcclesiasHcorum inquit tom. dumtawat nna <>73 TUlemontius, jamseniorem

apparet, S. Athanasius, decet; eratque, ut loco ab hac vel Alexandrix vel in id fecit,

hio determinemus,

cum

Quan non multum remoto consHtutus.

cum
hmcscriptorm Sanctus
noster

ante

annum Ul

sanctus

ttte

pater u,,ote F

nonthuanlesy

anno
)>ro

fMad cathedram Alexandrtna

u<s,nondum
fuerit sento

<
an
,

InnoautemM.quosedesuaai
eviscopofuitejectus.adann * epistupu/ii i .
t

st

S
9M'
'

^=s= ssr=
'

ssat
;.:;*^,^.

,;:::;
.

'

imo vtro nec

forte ante

srssffltM.* i- ftS.l 7Zt

te

V, lt etiam non ante

:;:;

z
texlut

anntttn

34'.'
,

.,,-.

****

'::'',:::';

;:;:;;:n<:

-:.::;r,:;:,:::::::;;:

=;;:;:;::::;::;:::::::::::-'::?:-::

1- --;

ZZ

Ldo, w

px

:;"
;,:

auerqv loguto frut,

erit,

nentis oouus,

gwww

certiorem

120
AOCTOM

DE

S.

AMMONE SEU AMMUNE ^GYPTIO.

Synesii hujusque Scholiastse verba de Ammone D JEgyptio seu Sancto nostro esse intelligenda. Verum idem fere responsum, quod his concipitur, S. Antonio attribuit S. Athanasius. 33 Hinc nonnullis creditur memoria lapsus ouur em d, Amm ne, cu esse Synesius, perperamque, quod Antonio JEattribuendum erat, Ammoni JEgyptio at- ZemiT^ gyptio tribuisse. At vero hsec mihi illorum opinio non ,.,,,', probatur. Quid ni enim bis idem simileve ad cfeki eamdem qusestionem responsum datum esse potuerit, altera quidem vice ab Antonio, altera vero ab Ammone jEgyptio? Cotelerius tom. 3 Monumcntorum Grsecorum col. 564 in Notis ita
.

C.B

certiorem facit, locoque separato positum, ne ex hoc ante suam ad Superos translationem egrediaLatur, hortatur. Ita quantum ad substantiam Palladii apud Rosweydum textus, secuntinus dum quem proinde S. Ammon non in monte communiter Nitrise, sed in monte Troico, qui

Mons
serit.

S.

Verum

qute hoc
est,

Antonii dicitur, diem extremum clauilla Latini textus Palladii narratio, data exigit, quseque jam compendio hic

nec nec in Grxco Palladii textu occurrit, apud Rosweydum in Vitis Patrum Heraclidis kistoriam Paradiso, qui tamen etiam S. Ammonis
complectitur. Monumentorum Grse81 Cotelerius tom. 3 159 exhibet quidem textum Grsecum, corum pag. inquoid ipsum, quod in textu Latino Palladii

scribit
in

Mihi

vero...

suspicio

oritur,

Synesio

in Ntirienri

monte leu
eremo.

referrijam docui, etiam narratur

verum, in-

mente fuisse Amun J3gyptium veterem illum, cujus mentio habetur apud Plutarchum de Iside et Osiride, et Jamblichum de lib.
Mysteriis
ooculti
,

Ecclequit Tillemontius tom. 7 Monumentorum siasticorum pag. 672, textus ille Grsecus adeo est barbarus, ut Palladii esse minime videatur. Netextu per Coscio, an eamdem, quam in Grseco allato hic deprehendit Tillemontius, telerium

sect.

8,

cap.

tamquam mentis
,

et

occultorumque
veritatis.
:

declaratori?

prsesjdi>

Nam
/,

non

multo
'/.

nec nou post iterum

r>k

'EvpoipfoavToq scribit Synesius : l'.^oy.(jryr.: 'Auoj:. njva&av,

exefwjv

^yj.;

'Ep^vJs, 'Avrd-

sh/libarbariem quisque deprehensurus

in

sit

ve-

vioc

rum, utut id sit, Ammonem atque indubitatum vita functum esse, certum fit Athanasii wwm. 23 huc transcriptis ex verbis
Nitrise

Monte

miraculo de quibus etiam, quse hic sanctus pater Ammonem prodigiose transLyco fluvio, per S. proxime subjungit, hsec adde Monachi
misso,
'

renuntiaverat Antoporro, quibus mortem Amunis post dies trinius, observato die, advenientes atque interrog-arunt iratres ginta ex Nitria ea ipsa die et hora obiisse Amucompererunt, senex vinem, qua ejus animam sursum ferri animae Antonii Ac utrique puritatem
,

Exiraiam illam anima? condictionem feliciter quam Amus, aut Zoroastres, aut Hermes, aut Antonius habuerunt. Vides, Amun K preeponi Zoroastri et Hermi, atque disjunsi ab Antonio? Quamquam nolim circa rem obscuram contendere. Ila hactenus loco citato CoteleMonurius. Verum, inquit Tillemontius tom. 7 Ecclesiasticorum pag. 673, cum Symentorum
adeptos,

nesius postea repetens, quod de Amune pronuntiarat, Antonium ei adjungat, nec Cotelerius

derat.

summopere
,

mirati

sunt

qui

triginta

(imo

Grsece habetur) dicrum itineris in/f ut statim rem didicerat, animamque surtcrvallo sum ferri eonspexerat. Ita Athanasius, non obrecitatis scure sane tum his, tum verbisnum. 23 Ammonem, non in monte S. Antonii, indicans, sed in NUriensi solitudine sobiisse.
Solitudines

Synesiu* fn

Dione de

Atnmone
nottro,

quo Sanctus obierit, quod de Sancto addicta sufficiant. Ad progredior. Synesius in Dione seu de huc restat, ipsius Vitm instituto,agensdeingenitaquorum82

Verum

hscc de loco,

ethnicum, de quo intelligatur, Antonium inveniat, imo vero Synesii dicta ad Antonium, ana choretarum patrem, videatur referre, non viquem deo, qua de causa Ammon seu Amun, credi nequeat Ammon tantopere laudat Synesius, Nitriensis, ut credidit Petavius. Nitria non multum erat remota a Libya, ubi degebat Synesius. Quod autem ponat Synesius Amonem ante Zoroastrem et Hermetem Antonium vero post ilcredatur los, 7iimis infirma est ratio, ut Amonem facere antiquiorem. Hsec fere quanomnibus
;
.

aliud,

tum ad substantiam

Tillemontius, Petavii alio-

dam animis
scientiarum
noioq '\y-oj;
o

vi,

ut sine subsidio litterarum seu <>'quseque tractare possint, ail i

AlyvTmoc,
ovx
ei-eGpev,

iXXe'

gxpive

rumque, qui Ammonem Synesii statuunt a nostro non diversum, opinionem amplectens. 34 In hanc et ego veluti vcrosimiliorem Mi non illubenter concedo, ac proin de Sancto ta M n alibi nostro eliam intelligo Synesium, quando
,

tototov aur^ aov vov Trepiw/. yp E ( av ypapfjtarav usum non Qualis Amus ^gyptiUB, litterarum cum Rosweydo vertere acreperit, (malimego hic montis vis. quisivit) sed judicavit. Tanta in eo erat

Ammonem

et

Antonium cum
:

iis,

quse

maxima

J*'^
^,
,,,,

i "J'a

ita antiquitatis cxistimabat lumina, comparans,

Synesii verIta Petavius et Cotelerius Grseca illa ba interpretantur. Verum, cum sensum forment admodum obscurum, opportune, ut Rosweydus in CodiVitis Patrum pag. 6! docet, inMs. Medicxi
cis

hujusmodi ,,,,, etiam fere de illis profatur Homines pol- V scientiarum prsesidio haud indigent, utpote et velle et exsequi seque sit lentes ingenio, cui
facile,

margine
scutov,

ita

a Scholiaste apponitv
B>y;
'loo-:

ivov

nvoc
;

stvayxeia ra ypf*p

BXovovc
DUX

W7
'

E&upev,

y.t.y

seque, s/ quempiam hujusmodi offendevenerationem ei omnem, et tantum non adret, orationem, impensurum. Porro quamvisquider Synesius verosimiliter debeat in Opere laudato idvel de Ammone nostro intcttigi, potest tamen merito etiam, r .r Sancti cum aliis homonymia

Sxpive XP E av yp*u.u.aTm t

fltvrt

rou, oux

sxpfaaro

av-

utiexjam

dictis facile colliges, revocari in du-

u.y.^a,

y./l

>r.
-

\VOX0

TOVT
<v

"
vov,
iva

/pf*-

par-ov,

ofnvec;

ov pi;

:u BiravopSwvrai. Cum quidam eum (Ammonem nimirum) interrogaret si litterffl

,

necessari essent, litterarum u M

inquit

Si
,

mens sana

est,

quis

quod hic dieitur, Hoc vero usum non acqnisivit, sed judicavit, ideo Litterarum sed edixerit, dicitur, quod ipsenon usua sit litteris, quibus parum eos litteris seu scientiis inditrere, supplere mentis obtigit, ut inde mentis defectum putat, illa corrig-ere possint. Porro Petavius et

omnia bium. Parijurc dubitari etiam potest, an Niprorsus, quse sparsim in libris de Ammone re etiam vera ad San/riota commemorantur, ctum nostrum spectent, ac nominatim quidem, an ei recte attribuatur consilium, quo monachus, tom. ut in Monumentis Grsccis apucl Cotelerium
lf
j,
!

ct

seq.

tione prodigiosc fucrit Libcratus.

refertur, periculosa tentaEtenim prseter

Ammoncm

episcopum, supra jam memoratum, Tabonnensem quondam monachum, multi adquihuc alii monachi, Sancto nostro homonymi, bus

>

421 DIE QUAETA OCTOBUIS. me aud.er.s m.hi plane consteb.t si ut __,, ^illa convenirequeant, in Mgyplieremis vi- quod vere es Deo me d.l.gas. s vero d.c ,t udno!tom.2JanuiZl Aep7uZ q iidemaP _im ,,,>,,, Ea vero d.c.t ilh JanUt ec seq. ea, r Patrum recensen- Dic. quod vel.s. e8 arn pag. <" etseq.ex Vitis r relig.osus et "t et p g^ ^ et m.raculorum fama ^ <,., om! sanchtahs
, ,

^^
^

acta illustres.

* to hft ibidem additur His porro

^op
,

^al^TZ
vilam

etalter,

v"m inCt
muU. ex
ec

secu.a, seorsum 'maneamus, et

utilitatem. u

quiD ioscorum,EusebiumetEuthymiumfratres !S wJirf*" L&i<, t'9 ?">" &

ad
t neremo ipS einterseverissimapcemten*opera

oap.ant

Non

^'
Ci

; ir

"^XoPhi
l
"

qui

mecum

^^
par
est

propter

Ctesiphontem affirmetur

tamenei
gii'o
:

B" wv **** y visum

*"

dicet
si

ltecte
tibi

tibi

^
est,

dedisset,
, ,

ei

exegit.

hoc

placet

tu

et soror * domina 80ror habeto hanc domum

VITA
Auctore Palladio,
B

faego vero abibo, et aliam mihi domum Ciam. Qui cum ab ea esset egressus, mgres5

in

montem Silnx Iecedit>

ibiquavita
actu, patraliJ^JjJ^
variii,

su*

est

interiora
illic

montis

Nitriae.

Nondum

enim
et

#
Jmmon, ud
nupti<M

Historia Lausiaca apud Roswey-

cellarum tholos. Et cum ique et recte sumvixisset alios viginti duos annos, in _ virtutem exercuisset mam esercitationis
sibi
fecit

tunc

erant frequentia monasteria g,

duos

vita

dum

cap. 8.

o pu

fruo conputiiii,

-r- ieebatautem Amon hoc Adolescens Desset, inquit, parentibus orbatus aunos natus v. a 8u o patruo 6 circiterviginti duos etcum non posset mulieri iunctus est matrimonio, quam ei afferebat patruus
resistere necessitati
,

modovmssea Cum

monastioa, vel potiufl , translatus est uatus sexaginta duos annos, sanctus Amou videns beatam vitaj suae consortem. bis iu anno Cum is ergo solus esset in Netriis, ferunt ad cateeum puerum rabie exagitatum vinctum rabiosus mordendo illi rabiem nis. Canis enim totum lauiabat, ut qui deder t fme Q0U quorum unum t. "tolertatem vidit ejus parentes ad sup6 Postquam ergo lainquit plicandum procedentes, Quid mihi,
obiit
,

- ^"gZ^^

J^
,

visum est ei et corona redimiri c, fiunt in mathalamo, et omnia sustinere, quae Postquam autem omnes essent egrestrimonio. dormituros colloqui in thalamo et lecto S
i

et

sedere

qu o homines , ea petentes bores exhibetis cum in vestris manibus mea merita superant , Reddite enim viduss bopresto sit auxilium.
,

vem
laeti

quem clancUlum
llli

occidistis

et

sanus

red-

et claudit focaverant, surgit beatus Amon, suam sedens vocat beatam et germanam et res
:

detur vobis puer.

ergo,

cum
,

convicti essent,
et
,

fecerunt, quffi jussa fuerant

evasit.
,

eo orante,

uxori COititO-

:Z.
,

coniugem
;

et

ei

dicit

leLl,
juncti

rem

tibi

Adesdum, domina quo hoc narrabo

:

soror.

puer sanus

Accesseruut autem
dixit Vir

aln ejus

con-

visendi gratia
Afferte
satis
Ii

ad quos ad

sauctus tene(

sumus,

matrimonium
,

nihil
, ,
.

habet exiunusquis-

tandi eorum animi gratia.

7

uUe ,^, H;

me

dolium
eos
,

unum
,

ut
,

haexcialla-

mium.
2

Deo plaut dormierit que nostrum seorsum virgimtaintactam nostram reddentes ceamus parvum libellum rfprotem Et cum e sinu suo
, ,

Recte ergo faciemus

si

abhinc

beam
turo.
in

aqu* ad

qui

veniunt

piendos.

Cum

autem autem alterum

ei
.

promiserunt
dicit alteri
:

seipsos
,

poenituisset

ubi

vicum venissent,
His auditis

tulisset,

tamquam ex persona Apostoh

et Ser-

camelum, neque
riatur.

dolium
alius
,

Nolo occidere imponere, ne mojunctis

portavit.
asinis
,

suis

puelle, r vatoris legebat

rum
sU a

plurimam

qua) erat iguara htteraadjiciens ex lectionis purtem

ma-no
tui

labore dolium

sursum
dixit
:

Pneve-

degenda eam instituens. virginitate et castitate gratia repleta Ouo factum est ut illa, Ohristi
,

et divinitus inspirata doctpina

vita

uiens autem

Amon

diceret:
Auio tamen,
fori taiiliim.

non i/omi, icparalinin m

volenti,

vitem libeuter agam; et habeo fore IUe vero , jubes, hoc deinceps faciam. rogo, ut unusqmsque et iuqu.t, jubeo Ego nostrum seorsum maueat.
ut castam

Ego quoque,

Uomiue mi

persuasum

K5d
,

18

uiiiioi itiliu-

bitat

Ea ueamns
etis

vero
in

hoc

non

tulit,
,

dicens

Maocto

camelus est de- F reversus invenit eum a lupis nlittf Is autem quoque aJis h^ir^fecit voratum h. Multa nawavit beatus At s lloc autem miraculum Vita Anepiscopus, scnbens m rffrhn ius Alexandiue ipsura ,.,,, aliquando monachi ad tonii i quod, cum enim in mtenon mSi essent' ab Antonio erat ipsum v,,u,pen Antonius , cum ad
...

Quid quod socn vemortuus, intenm dum huc

ei

^^
_

eadem

domo

sed

in

divers.s leet

solitudine auppexit senex,

auuos

ergo Vivens vacabat dia toto iisdem dibue, iu Operabatur enim balhorto et balsameto e. instaP v** "amum, quie balsamus
tur ,

cum

ea

decem

",trans
Pulo

ambulabat cum turusLycumtluv um/,

et
1

eis,
l

et

cum

u, lllJ11

^nseide

Theodoro,

verebatur

exui
et

ne
,

se.psum

videret aliquando

nudum

iuterea

dum

Mjta

^edissereret.inventusestt.ansluuviu.a

ut

lnqJi!^r^
cum
ea

ens

et

faoienB oratlones,

comedebat.

apud

dnto-

,-

;,.,.,

oooturn-

P-es

fundens et s y nax,m

Postquam autem

accessit

ad

Antoniuffli,

qtil

:~,r,"^'. __a

__sS-r---

422
A. Pailai.10.

VITA

S.

AMNONIS SEU AMMUXIS EGYPTH.

Ctesiphontem scribit Hiercmymus. Nos impassi- D vel imperturbationem possumus dioere, quando numquam animus ullo perturbabilitatem,

ne reeederet ante tnmslationem. Cum autem ipse seorsum fuisset consummatus, vidit Antonius ejns animnm in cEelum assumptam ab angelis l. Hic est ergo Amon, qui sic vixit, et sic obiit. Hnnc Lyeum fluvinm eg-o cum metu
tatus est,

pontone
Nili.

ali

quando transmisi. Est enim

fossa

Magni

eommovetur; ot, ut simplieius disaxum vel Deus est. Itaque vox 'Ars pS-eia, a Palladio Grrece adhibita, qme hic impassibilitns Latine redxHtur, idem Latine sonat
tionis
vitio

cam,

vel

atque

affectuum

perturbationumque

vacuitns.

AN NOTATA.
a

Qudecumque hujus

Vitse

auctor de

Ammone

hicrefert, didicit ex Arsisio, Montis NitricVmonacho, qui Ammonem erat intuitus, eumque verosimiliter ctiam habuerat magistrum. Liquet id exverbis, qiue dicendisde S. Ammone cap. 7 proxime praemittit, uti hoc inspicienti patescet. b Dissonat hic a Palladio Rufinus, scribens, Ammonem non a palruo sed a parentibus ad nuptias fuisse compulsio,,. ( 7 H potius assentien,
'

autem hsec Deo inest naturaliter, ita et virtutum exercitio, impigro Dei cultu, perpetuaque cum Creatore interna animi conversatione comparari ab homine in hac vita non perfecte, sed eo dumtaxat modo potest, quo fieri id humana permittit fragilitas. Nec enim homo in hac mortalivita ad illud summse perfectionis fastigium umquam conscendit, quo deinceps ab omnibus omnino animi perturbationibus sit liber. Hicergo caute, ut recte monet Rosweydus, legi debet Palladius, qui erronese da mnatcvque Apatheitarum
Uti

dum

ex Commentario num. 7 et seq. collige. c In more scilicet oiim positum erat, ut nuptiarum die tam sponsus, quam sponsa corona redimiretur. Claudianus de nuptiis Honorii ita
sit,

canit

Tu

festas

Hymena3e

faces

tu

Gratia

flores

opinioni videtur adhaesisse. g Indicat hic Palladius aliquot etiam in monte NitricV, antequam eo se conferret Ammon, exstitisse monasteria. Verum vide, quae in Commentario num. 13 et seqq. disputata sunt. h Duo haec miracula absunt et ab Heraclidis E Paradiso 'apud Rosweydum, et a textu Grseco
Palladii
i

geminas Concordia necte coronas. Plura de hoc argumento vidcsis apud Rosweydum in Onomastico ad titulum Corona rediElig-e,

tu

apud Meursium.

miri.

Verosimillime Novi Testamenti librum ; in hoc enim tum Christus ipse, tum Paulus Apostod
lus multa in caelibatus

tom. 2 Januarii num. 80 et in recenS. Athanasii per Benedictinos editione, quam et in Comment. sum secutus, tom. et seq. i, parte 2, pag. 84

Apud nos

tiori

Operum

commendationem commecui

morat.

k Ortelius in jEgypti Tabula Mcvridem inter et Mareotidem paludes ponit Lycum fiuvium; verum, cum fiuvius, trans quem Ammon divina
virtute fuerit

Menologium Basilianum suffragatur se Sanctus non diu post contractas nuptias a conjuge sua separavit non tantum lecto, verum etiam habitatione et domo. Adi Commenturium num.Set seq. ,ubi etiam invee
,

Secundum Socratem,

transvectus,

infra vocetur

Fofi

nies, Palladio hic

fldem potius esse attribuendam. ilta hic explicatur, qiuv inGraecotextuadJiibetur a Palladio, vox quam uti ad
;

an de Lyco Ortelii hic sermo sit, licet interim atium in JEgypto fluvium nomine Lycum non norim. Pugnat hic Latinus Palladii textus cum S. Athanasio, et cum omnibus aliis scriptoribus, qu? res, ad Ammonera spectantes, iitterismandarunt. Adi disputata Comment. num. 30 et seq.
Nili, dubito,
1

Magni

pag. 1007 Not.

I

DE

S.

PETRONIO, EPISCOPO CONF.

BONONI^E
IN ITALIA
FJR JE*

V.

J.

B.

COMMENTARIUS
%
I.

VIUS

S. Petronii apud martyrologos et veteres scriptores mentio, et natales.

CIRCA MUTOM

CCCCL.
Scmcti,

llustrem Bononiensium prxsidem juxta ac pnfrinnnn s. ivtnmium, de civitate sua, si quis-

sio

vulgo adscriptum
ipi

Item

S.

Petronii, Bono(<''

et confessoris, qui natione Grse-

I quam
tudine,

alius,

doctrina,

optime meritum, a generis clarivirtute, miraculis, rebusque

:

cus,

imperatorio

stemmate

oriundus,

prcvdare gcstis, cum martyrotogi, tum scriptores alii impense laudarunt ab illis exordium facio. Martyrologium Usuardi Florentinum ad diem iv
Ociobris
nij,

aula Latinisque litteris apprime imbntns, is Theodosii 11, cujus g-ener erat, spectatissimns,
orationi

hsereseos

it

liobet

.-

Item

S.

Petronii, episcopi
:

et

confossoris.

Usuardinum Greveni

episcopi

Item, PetroBononiensis et confessoris, qui Vi-

Patrum conscripsisse fertur. Idem Motani, anno 1583 typis editum Bononiae sancti Petronii, episcopi et confessoris. Germanicum, Canitas
:

eleemosynis se dedit post Arianffl PontinY<' eausa Komara venit a episcopns consecratus, Bononiara missus est ubi populum verbo et exemplo lideliter pavit, et post laudabilem vitam obdorraivit in pnce. Constantius Felicius Petronius, episcopus Bono niensis, cujus fcstura solemne et tutelarc est.
et
: ,
;

Floruit

tempore Theodosii

II,

Galesinius

Bo-

DIE QUARTA OCTOBftlS.

nonise sancti Petronii,

episcopi et confessoris, ab

adolescentia, in monachalis vitas iustitutis, doctrina, sanctitate et rairaculis clarissirai. Martyrolo-

antiquis vero scriptoribus, qui S. tronii non sine laude meminerunt, agmen ducat

Ex

m
J
II.

gium Iiomanum:
r,llt
(Uffl
-

Bononiaj

S.

Petronii, episcopi et

confessoris,quidoctrina,miraculisetsanctitateclaapud

Ferramus

in Catalogo
,

Sanctorum
et

Italix: Pe-

nOnnullo$

tronius,

Petronio patre

praetorii

stantinopoli

natus

moribus

excultus
archara

Theodosio

juniore

Conegregie imperatore ad
praefecto,
litteris
,

Eucherius Lugdunensis episcopus is ineare gia ilta, quam ad Valerianum de mundi contemptu dedit Epistola, exempla summorum virorum, qui,spretis dignitatibus opibusque seculi, ad cxlestis regni militiam se contulerunt nepotisuo imitandaproponit atqueinter hos SS Hilarium et 1'etronium hunc laudat in modum Hilarius nupcr et in Italia nunc autistes
S.
, ;

""" ""'"""'

Caelestinum

Papam adversus

Nestorium

patri,

tronius,

ambo ex

illa

plenissima, ut aiunt, rauu,

Constantinopolitanum haereticura legatus mittitur. Quo tempore, cum Bononienses Romam ad episcopum deposcendum venissent Pontifex a B. Petro Apostolo in somnis admoneeum Bononiae episcotur, ut, mortuo Felice
, ,

danae

potestatis

sede

unus

in

religionis

alter

in sacerdotii

tanus in Saturnini

nomen ascendit. S. Prosper AquiChronico ad consulatum Merobaudis et

:

Petronius

]3ouoniensis episcopus

pum
ad
etsi

consecraret
se

qui ab imperatore propediem

mitteretur.
Pontifice
;

legatus
,

invitus

Quare Petronius, episcopus ordinatus

reliquiis

Si tamen locus hic vere estProsperi; nec enim hzec in ProsperoapudPithoeum,aliosqueleguntur;nechis

et sanctitate clarus moritur.

vir studiis

consulibus

ut suo loco dicetur

;

S.

Petronius e
,

Bononiam
dissipatis,

venit

ubi

Arianorum
instituit:

multas per urbem parochias

in

nec denique in hun< S. Prosperum, Sancto nostro supparem, impegisse,

credibile est.
5

vita discessit

templa

plura,

q.uibus 8. Stephani

protomar-

tyris, aedificavit

cura coenobio. Vitam, SS. Marti-

Gennadiusin Catalogoillustriumvirorum

aiiquiom
mtnli0 >

g num

Turonensem, et Eusebium Vercellensem imitatus, cum monachis ut plurimura duxit, ad imperatorem profectus Constantiuopolim multas inde Sanctorum reliquias, in iis, S. Ploriani et sociorum martvrum, S. Hadriani et NaBononiam detulit. Demum multis taliae uxoris
,

Petronius, Bonouiensis ecclesiae Italiaa episcopus \ vir sanctitate vitae et monachorum studiis ab

adolescentia

exercitatus

scripsisse

putatur

patrum yEgypti monachorum, quas velut speculum ac normam professiouis suae, monachi amplectuntur. Legi sub ejus nomine de
Vitas

ju-o

ccclcsia

ni

lalioriliu<
(in

perfunctus, raultisque

Ordinatione

episcopi
:

ratione

et

humilitate
elegantior
dicunt,

quibus mortuum, qui, dum templum construeretur , casu coS. Ste]raani lumnae raarmoreas oppressus, interierat, ad vitam
clarus rairaculis
revocavit) cessit e vita iv

plenum,
lit

tractatum

quem
:

lingua

dod ipsius esse

viri
et

sed, ut

quidam
:

patris ejus, eloquentissimi et eruditissimi in lin

Nonas Octobris anno

conditum

sa3cularibus
ctura

credendura
,

Nam

praefe-

salutis ccccl, Theodosio et Valentiniano imperantibus.

est.
mariyiologoi,

praetorio

se

fuisse

in ipso tractatu desifilio,

Cujus corpus

in

aede S. Stephani

gnat

Montur Theodosio,
,

Arcadii

et Valenti-

His etiam plura Constantinus Ghinius in

scribit
.-

Sanctorum canonicorum Natalibus

nonia;, inquit,
ris,

Bo-

niano regnantibufl. Floruit Genuadms sub finem seculi quinti Ecclesiam moderante Gelasio I. Gennadium seculo ix secutus est Ado ari
,

S.

Petronii,

episcopi et confesso-

piscopus Viennensis in Chronico, /Etate sexta,

qui doctrina, miraculis et sanctitate claruit. Hic Constantinopolitani , illustri Petronio (qui praefecturam praetorii g-essit) patre natus, hudoctrimanis ac divinis, Groece et Latine
,

ad annum 425
sis

ita scribens
Iialiae
,

Petronius, Bononienet

episcopuB

vir sanctitate vitaa

mo-

nachorum
cularibus
inter
et

studiis

ab

adolescentia

exeroitatus,
vir se-

cujus pater Petronius, praefectus

litteris
'
I

prffitorii,
:

nis

eruditus
loca

pietate
et

et

devotione

insij

eruditus
et 452,

moritur

nimirum

yEg-ypti

monachos

ptionis

iuvisit.

Caelestinum

Papam

Hierosolymae sacra rederaA Theodosio Romam ad contra Xestorium m

,

annwn

ut

Ado

definit. Similiter

seculo

ecclesicV

duodecimo Honorius, Augustodunensis presbyter lib. de Luminaribus E

:

C ab eodem summo Pontifice S. Felicem Bononia- datus

nutn divino , fuit episcopus

post
:

sive de scriptoribus ecclesiasticis

Petronius, Bo-

fte-

ccces Arianae haeresis in ea civitate extinxit barharis devastatas , restituit , ac de as, a a Constannovo construxit, et sncris reliquiis
; ,

noniensis ecolesi83 episcopus, vir sanotsa Titae et monachorura studiis ab adolescentia exercitatus,
scripsit
floruit

Vitas

Patrum

suh Theodorieo.

Egypti monaohorum Vim-entius Uellooicriisis,

:

tinopoli,

aliisque

locis

allatis,

ditavit, S.

ac

ci-

vitatem'

munivit.
et
;

In

ecclesia
Terraa

Stephani

partin
bi.

seculi xill scriptor, lib. 20 cap. 26 alterius lib partim shjlo ligato, velut a
.

S.

meraorias
expressit

locorum

sanotsa

nomina

Petronio composiH, meminit;

verum dehoc

ali-

clerum ampliavit

et reg-nlariter vivere

docuit. Pabrum ( columna super se decidente ) extinctura oratione a mortuis suscitavit, ac multa
alia

mirabiliter gessit.

Tandem morbo
,

correptus,

clericos suos obitum sibi instare cog-noscens eisque Eeclesiam et fidem Orthoad se vocans,

Atque hm quidem sunt anUquiorum scriptonun de S. Petronio testimonia exstat vero ejus Vita apud Sigonium lib. 1 a noniensibus, qnam, teste Argelato in Monito ad
vitam
S.

et

Acla

Petronii

ex

probatis au
SSUS

doxam commendans; Deum

sancte precatus, migravit ad caelrnn, forte auno ccccxu. Corpus. in sepultum , post Stephani S. eadem ecclesia

monuraentis se ex< est (Sigonius) et edita prirao fuit Romansa Bcclesise S, Gabriele
vetustis
I

Cardi-

ejusque qocoruscavit mini augustissimum templum, ac canonicorum collegium dicatum est et advoeatus et patronus civitatis et populi Bononiensis devotissime honoratur. Sed hos ex martyrologis produxisse suffi-

mortem etiam miraculis

anno 1566 Bononiensem cathedramad us Sonus In deinde eam iit) restituto: Octobris. recudit sd diem n Vitis Sanotorum At illam, Sigonii quidem nomtne e Galesinio conscriptam non solum Su cori et ipse Galesinius in Annotalis o sed // ,nw Galpsinius tn Annotatis
nali (qui
I

Octobris

Tomus

II.

56

Octobris

424
AIXTORE
J. B.
: ,

DE
,

S.

PETRONIO BONON.
teris
,

EP. CONF.
viri
:

Nos, inquit "Vitam illius (S. PetroOctobris Siscripsimus quse apud Surium extat nii) g-onii uomine. Alter prxterea in vitam S. Petronii

et

oredendura
,

nam

prsefectum prfe-

torio se

fuisse

in ipso tractatu desigrnat.

;

Opus

commentarius Bononix apud monachos

S.

Stephani fuit asservatus, quem Sigonius lib. 1 de Episcopis Bononiensibus ad annum 4-29 antiqnissimum appellat. Chronici illum nomine indigitat Antonius Casalius in Opere suo ltalico
,

igitur illud Petronii nomen prseferebat essetne hoc nomen patri ct Filio commune, an secus, Gennadius non edixit. At, inquies, si non fuerit

idem utrique nomen, cur lucubrationem

alii

quod Nova Jerusalem inscribitur

verbis
:

incipitque his

vero patri adscripserunt ? Respondeo, Operi Petronii illis sufficere potuisse prie/ixum nomen ; his vero stytus elegantior, quo Filium
Filio, alii

In exordio, ut ibidem cap. 2 ait. Sub finem vero cap. 4 binos ex illo descriptos textus exhibet ; quorum alter ita sonat 11 lo vero egre:

pater superabat
scopi

sic

Vitas

Patrum
,

Petronii epi-

diente

de navi
sibi
,

eece

adsuat legati, quos Papa

miserat

honestate

quatenus eum reverenter et cum deducerent ad Lateranense palatium.

nomine scripsisse Rufinum Tillemontius censet, qua de re infra sermo recurret. Idem tamen utrique nomen fuisse, infciarinolim, quod usque adeo inusitatum non erat,ac fortassepropterea nonnullos Filio adscripsisse Opus, quod
patris esse, Gennadius aliique sunt arbitrati. Certe
S.

Securus namque praestolabatur adventum ejus. Alter vero sic : Cumque servus Dei Petronius Caelestinus Papa illico palatium ingrederetur gaudio repletus est valde, et gratanter eum suscipiens, pracepit illum hospitare prope se in
,

Petronii

patrem

jam inde a
bis,

seculo ix
5

Ado

Filio fuisse cogyiominem, credidit, ut ex illius ver:

dubitatione

palatio,
jussit.

omniaque necessaria abuude

sibi

larg-iri

verum id absque omnino certum adstrui deverbis bere, non autumo, prxsertim cum id nece ex aliis antiquitatis testimoniis Gennadii, nec
num.
adductis, liquet
et veluti
,

B
duphefa.

tum

Tertium textum, ex eodem fonte derivaQui cum apad calcem cap. 5 exhibet
:

nec certa fide dignis, certo evinci posse videatur, ejusque ea sit Adonis, qui, qux de S. Petronio

propinquaret suaj dioecesi, omnis civitas gaudio coronatur. Turba vero utriusque sexus in laudiet bus et hymnis spiritualibus se prorumpunt non cessant laudare Dominura, qui talem et tantum sibi contulit Pastorem et Patrem. Alii insuper passim apud Casalium textus occurrunt quos ex eodem, ut vocat, Chronico desa-iptos Operi suo idem auctor inseruit. Servatur et in
,

patre scripsit , e Gennadio verosimiliter hauut citra injuriam sit, antiquitas vel auctoritas, hic non certa et indubitata illi fides denegari
possit.
est, quis is fuerit Petroqui Sancti nostri pater passim, ut dixi , nius, audit. Unum fuisse ex iis qui vel sub finem se.)

Minus perspicuum

aiuifcruanw

Museo nostro

S. Petronii Vita,

tium idem verbis iisdem expressi leguntur, ut nullus dubitem, quin haec illius apographim sit, quamquam satis vitiose descriptum. jEtatem porro suam, qui eam conscripsit, in Epitogo prodit his verest,

verum etiam

in

cuinon modo ini~ qua iidem textus

culi ix, vel initium v prastorii prxfecturamgesvesere, temporis ratio postidat, et ex Gennadio

rosimillimum est. Itaque varios hujus nominis prxtorio prxfectos prius distinguemus quamauctorum ea de re opiniones referamus. Primus sit
,

is,

cujus

lib.

27,

cap. xi
:

ad annum 36S AmmiaPer hsec tempora, Vul-

nus meminit
catio

his verbis

bis

Noa
iu

igitur

fratres

prsssentis diei solem-

nitatem,

qua egregius pater noster Petronius

feliciter reddidit
,

animam

caelo

devotissime cele-

Rufino, absoluto vita , dum administrarat, ab urbe ad regendam przefecturam praetorianam et accitus, claritudine g-eneris et potentia

Probus

brare studeamus, ejusque venerabili ac preciosissimo corpori annualiter ocourramus. XJnde liquet, non ante inventum S. Petronii corpus Vitam
,

opum amplitudine cognitus orbi Roraano per quem universum pene patrimonia sparsa posseQuem Ammiani locum ita commentatur dit.
,

illam fuisse exaratam idest, nonante annum 1141. Pullienus de Vita S. Petronii pag. 9 Bononicnse Chronicon, cui Sancti nostri Vila inserta
,
1

/,

a patre

quodam Benedictino anno 1180diexv

Novembris ahsolutum scribit quod in ipso coinvenit. Itaque dice exaratum verosimillime magna- auctoritatis esse hxc Acta, me etiam non
tacente
,

Fuit ( hic Probus ) primo proconsul Datiano et Cereale Coss. ut discimus ex Quorum appellat., lege 3 {imo 13) Cod. Theod. 3 praetorio quater, ac postreprsefectus ac deinde mo consul cum Gratiano anno 371, ut docenl pag. 101. veteres inscriptiones apud Gruterura
Valesius.
Africae,

Priraam
hic
tur

quidem
Nob.
P.

pnefecturam
Marcellinus
et
,

prffitorii,

quara
ehci-

consequitur , maxime cum antiquiora monumenta, quas certam fidem faciant <nru.ni qusenarrai, non habeantur. Hsec deActis;ad
,

commemorat

gessit

ValenPuit auProbiani

tiniano

Victore
est,

Coss.,

ut

Sancti natales
B.

me converto.
natum
esse

tera

Petroniura, Petronio patre

v ""'"'"

Qalesinius,
,

mt

tum au

,-teri

passim ai

deilUusnataUbusinNotisadMarty

ex Cod. Theod., id Petronii filius Probini CffiUi ut ex quorum uterque consul fuerat nepos, docuit me Jac. Sirmondus. vetusta inscriptione dictus est Sextus Petronms Itaque ex avi nomine
,
:

anno

369.

rologium
aa

Baronius scrtbit: letronn eju dum ait Gennadius indioal prsston: quoque dictum poniun,

Romanum

M.un

administrasse.

nius

Contenditne Baro Gennadii consequi tum patri

,

tum
At

'Filio
ir

idem inditum fuisse Petronii nomen? verbis certo eo, qui id e Gennadii

.. _Probus. Petronio, prxtorii prcv/eclo 10 Geminam huic 450 Gruterus enhidicatam, inscriptionempag. Petromo. quarumaltera sic habt oet, culraini Prodonsub AinProbo Anicianai don.us Ulyrioi, prtorio quater [talite.
, ,

<

lujM

cte

prtefecto

Legi , inquit ille, sut ejus (PeQomme de Ordinais) emscopi Boi rronii ratione et humiUtate plenum Mone'episcopi, atior ostendit non ium quera Ungua ut quidam diount, patos ejus sed,
deduci
queat.
.

l(

mi

htet eruditissirai iu sffieulanbus

Galliarum. consuli ordinario. consulum llermogenianus Olybnus V. C. uatri Anicius anicia. Juliana C. P. ejus consul ordinarius. et Sexto Altera vero filii dedioarunt devotissimi Proconsuli AlVuoe prsePotronio Probo V. C. quater Italiaj lllyrici Africas Gal fecto rnetorio Araconsul ordinario patri consulum liarura C u^
Africffi
:
:

DIE QUAKTA OCTOBRIS.

cius Probinus V. C. consul. ordinarius et AniProbus V. C. Qusestor candidatus filii cius munns singrulnri religioni debitum dedicarunt.

5
,

noris tribuat

dubius heeret Reinesius classe

,

ItJCTUM
J
II

Syntagmatum Inscriptionum antiquarum num. episcopus Bononiinquit An Petronius 38

,
,

Sexto Petronio Probo, anno 871 Unde consuli, fuisse colliges, Olybrium, Probinum et Probum quod et S. Augustinus habet infra citandus. Ex his Olybrius et Probinus anno 896 Consulum Fastis Relandinis inscripti sunt. Probus autem anno 40G una cum Arcadio consulatum gessit, et in Fastis consularibus apud Panvinium, Sextus Anicius, Sexti ( Anicii Petronii Probi) filius Petronius Probus appellatur. En alterum, si non prxfectum prxtorio, saltem Pefilios tres
;

anno Christi ccccxxx factus huquam Petronii Hispaniarum vicarii potius jus Probi consulis (anno) ccccvi filius fuit? Tillemontius vero tom. 15 Monumentorum ecclesiaSticorum pag. 30 in eam magis propendet sententiam, qua Petronius, Hispaniarum vicarius ac dein preefectus prsetorio Galliarum, S. Petronii pater statuitur. Verba ejus Latine reddo S. Peensis

post

tronius,

quem

ecclesia Bononieusis
,

modo
viri filius
,

ut patroPetronii
scientiaerat ....

num

et

protectorem habet
praetorii
,

alterius

tronium.
virot illu$tre$,

prgefecti

eloquentissimi
peritissimi,

11 Tertium tomo x Monumentorum sticorum pag. 682 Tillemontius adducit in medium, nimirum Petronium, Hispaniarum anno
ecclesia-

rumque humanarum

Hunc Baronius Anicium Probum anni consulem, cui etiam Petronio nomen esse
arbitratus
est,
,

ccccvi
potuit,

395 et duobus proxime sequentibus mcarium cui inscriptce leguntur l. unic. Quorum bonoUnde vi. l. 5. rum l. 151 de Decurionibus Hunc vero, sub initium seculi v priefectumprx,

quod fundamento carere videtur.

hunc fuisse PetroAt verosimilius credi potest vicarius fuisse reperitur nium, qui Hispaniarum et Gallinrum cccxcvn cccxcvi annis cccxcv
,

torio Galliarum fuisse, ex Papirio Massono de Calamitatibus Gallixapud Chesnium tom. Scriptorum Gallise pag. s;5 Tillemontius asserit. B Narrat eo loci Papirius Massonus, statuisse Honorium et Theodosium, ut Arelate septem Halline provinciarum quotannis conventus haberetur. Profert eam in reynMassonus eorumdemAugustorum ad virum itlustrem Agricolam, prxfectum
i
,

prrefectus
CCCCVIII.

ante

tyrannos

id

est

ante

annum
paierfturit,

13
tia

Neque Baronii, neque quidquam certi pro S.

Tillemontii sentenPetronii natalibus

i,

suppeditat.
le
sit,

Non Baronii

nam

etsi

Probum, anni 406 una

cu n

An

verosimiadio con-

przetorio Galliarum, legem, in qua Petronii, uniistheec us, ut apparet, ev AgricoLv decessoribus Siquidem hoc (ut quotannis septem Gal, :

non sesulem, Petronium quoque dictum fuisse, inscriptionibus, sucus ac pater ejus in antiquis pra adductis, id tamen certe probari non potest
t

mentio fit celebraretur) lix provinciarumArelate conventus piane probatoque concilio jam vir rationabili
illustris
rat.

Petronius
est

observari
et
lib.

debere

praecepe-

illius memineruntvetedein, quotquot nominatim tantummodo nomires,non Petronium,serf Probum Tillemontiusnegatjestari imperanarunt.AdhcVC Arcadio torum rescripta, Probum anni 406 cum prsefectum prxtorio fuisse eaque Pro-

Data

Honorio xn

Theodosioxiu Consu\\,
tit.
T.i

consulem bo anni 371

t

libus.

Codici Justinianeo

de Col-

Pelatione fnndorum inscripta, data vero ab tronio prsefecto prsetorii inter annum Honorio et Theodosio Arcadio Theodosius augu4-OS; quorum altero 402 et obiit. Hunc nonstus creatus est, altero Arcadius Hispaniarum confundunt. nxdti cum Petronio quos apiid GoMitto alios hujus nominis viros,
fiscalium inserta lex est,
, ,

Gratiano comvh, adscribt Procontendit nec, ut videtur, immerito posse quoad vixit, potestates, bus enim anni 371 consul,

unacum
;

ut loquitur

Ammianus loco num.

,

9 citato, lnter-

vallaM

Rursum Ammianus lib eumdem Probum Gratiano III et

altatis liquet.
,

etiam ex inscriptionibus num. 10

JEqutttO

consulibus, sive

anno 374

prsefect

doru,

thofredum in Posographia Codicis Theod Petronii setate nimium videre est, vet quod a S. vel quod de eorum prxfectura non sint remoti, recensitis non constet, vel denique quod a modo
fuerint fortasse diversi.
7i".-

no et nactr scilicet lllyrici, primitus fuisse anno 883, quo Gratianrsefectam prsetorio r /,,.-,1,1,1/ ........ \r dnlo. interemdolo, interem. nus imperator, Maorimi tyranni
.
.

colligiturllistori.vecclesiasticce ptus est, e Socrate ubi de illo sic scribit :ln ltalia xi,

Ub

vero
inter auctores
fc06

cum

cap. Valeutinianus

adhuc

admodum puer
erat

UU

12

De duobus potissimiwi
;

esset,

rerum cura penes Probum

virum con- p

troversia est

de Sexto Petronio Probo anni > una cum Arcadio consule, ad cal Petronio Rispaniam memorato, et de

10

sularem, qui t.im prafectur.-im Btrabat. Et paulo infra : P

pratom

adm
lim

potentiam
in-

refo,

ad partes Orienti propiores

, Codice Theodostano apud i<tlflml;

Primum

S.

Petronii

patrem Baronius
:

facit tn

secedere Btuduit.

Annotatis ad genus indicat Gennadius, dum ouit Petronium quoque dictum parentem
praefecturam
opinor
administrasse
,

diem iv Octobris

Petronii,
ait,
,

nJamvero qwe in
tercallosuntdata,:

ejua esse

praetorn

Gothofredum Probo, v>-^'"" ptasunlimpsratorumrescnpto

/"

.366atrfpi

quem

illum
g

dictus, qui Sextus 1'etronius

j

sulatum cum Ucadio

nere functum esse
,

nam
ad

et

prarfecturae

mu-

adProbum anni 371 oumOrahanocomu

Ztur.nihilmtorBmaWw.NeguetnKescr*.

data

eum

imperatons

bierU sLtum Petronium Probm bLrit Sextum Petronium Prot

prxtorii) oTiiamur, etsi 8.Petronii Vitam

ectum prm^um
.

ouam Petronii Zih ;'' po <.

-

TiUemontius idnotatione an dubitare rtdeatur

,

imperatorum
,

f"'^ el *

'
-

num
7""""
:

" 6 i0 a

Lm.

Petroniue, prartorU prarfeotus, etiterit, dubitari tamen m pater

8.

Petroni.

quosda m

e nonje

de re

videtumon
bH patrem,

posse, nam ex Qennadn BuperluB Vetrouium 8. Petroallato testimonio coustat,

,

prfflfeotnram gressisse.

Cuinamid

lw-

^"fj^ **STO-'
coneul,

,;",;', ,,,,,, Probus, anni

^;

ronio>

sed Centronio

leg,
,

/H0

idemess* dico

426
kUCTUHH
J
II

DE

S.

PETRONIO BONON.

EP.

CONP.

Sed neque Tillemonlius sententiam suam certius probat. Pari enim jure dubitare nobis licet,num Pctronius, Hispaniarum vicarius, is Galliarum prsetorio prxfectus umquam fuerit, cujus apud

consulibus, sed martyribus etiam et confessoribus nobilitatam fuisse, Baronius scribit in Annotatis ad diem xxxi Maii, quem de hisconsule.
17

At quacumque tandem S

Petronius fami-

i cei-tum,

Massonum mentio
cumentis probet
:

est ; cum nec id ipse ullis dofavet tamen illi utcumque, quod sine addito Petronius nominetur, tam Petronius vicarius, quam Petronius Gallia-

lia ortus fuerit,

nobili illtustrique loco

.

esse, '

4 ct 5 citati

tum Gennadius, tum S. 2 abunde lestatum faciunl

,

natum Ucit pnfuiiu Euchcrius, num. pnwrbfidm

:

qma

iion videalur. "" videatur,

Hispaniarum

vero S. Eucherius Petronium ex

illa

plenissima

rum prcvtorio

prxfectus.

Ex quibus demum

effi-

Petronii pacitur, plane incertas esse, quse de S. Tillemontium sequare, tre fiunt, conjecturas, sive

sede in sacerdotii nomen ascendisse, scribit ; hinc S. Petronium, prxfectura prxtorii pariter functum esse, Baronius suspi-

mundanre

potestatis

sive
forle Prubu*

Baronium. opinione stan15 Ceterum si forte Baronii hic

est,
:

nmii iOli
rO$ul,

dum

natusest S Petronius loco sane splendidissimo in hac enim avus ejus patemus fuit una Sextus Anicius Petronius Probus, anno 371 Gratiano consul, trium liberorum, pariter cum considum, pater, Probini, Olybrii et Probi
t

catur -.etenim prxfectura prxtorii Amplissima sedes in Theodoris Coss. v. 22 vocatur a Claudiano, et lib. 26 de Cohortalibus. Amplissima potestas lib.

16 de Poenis, aliisque hujusmodi titulis insignitur alibi sxpe. Verum levis momenti ea

conjcctura est
riter

avia Anicia Faltonia Proba, mutier

illa insignis,

primum enim, cur non inde pasanctum quoque HilaBaronius confcit prcetorii administrasse quorium prsefecturam
: , i

quam

effusis laudibus S.

aliasS, ad
inquit,
bilitatis

Hieronymus Epist. 97, Demetriadem prosecutus est. Proba, et cunctse noilla omnium dignitatum, cunomen illustrius in orbe Romano
:

jus sanctitas et in

universos

effusa
fuit
:

bonitas,

ettri-

iam apud barbaros venerabilis

quam
Probi

nnnnEucherius eadem orationis forma utrumque complexus est ? Deinde cur id intelligi nequeat de alia quacumque insigni dignitate, quam Pevel ad quam aspirare quidem E tronius gesserat frustra potuit, noluerit tamen sanctioris vinon teedesiderio ? Sane Gennadiv.s, S. Petronium pa;

um

liberorum

fatigarunt sis direptisque

Probini , Olybrii ordinarii cousulatus

, ,
,

et

non

etcum,mcen,

rum sese rebus immiscuissepoliticis innuere videtur, cum ab adolescentia vitx sanctitate et monachorum
<tatum scribit. Pneterea studii Baroniana suspicio Gennadii verbis parum con-

nunc

in Urbe captivitas sit, omnibus habitas venumdare dicitur possessiones

et facere sibi

amicos de iniquo

mammona

qui

tabernacula. Ut erubese recipiaut in aeterna ecclesiastici ministerii -radus, et cassa scatomnis tanta nomonachorum emere praadia

gruere videtur si paulo attentius considerentur. Negat is, librum de Ordinatione episcopi a qua de causa ? S. Petronio fuisse elaboratum
,

nomina
bilitate

manus,
fleverat;

vendente. et avnlsas

quum
,

barbarorum effugerat de complexu suo virgines subito intolerabili, quod numVix

amantissimi
quasi
rilii

Petrouio eruditioris fol viri atque adeo patris ejus, lilteris secularibus opinionis suse ut Gennadius credidit hanc vero rationem assignat Nam praefectum pnetorio se

Opus nimirum

erat

S.

quam

timuerat

Olybrii

or-

fuisse (S.

Petronii pater)

in ipso

tractatu desi-

virginis ( Demortiferum vulmetriadis) avia, spe futurorum in se verum esse, quod probans nus excipit carmiue super justi prsecomo diLyrico in
bitate percutitur, et
futuri*
:

gnat. Scilicet juris peritos eligi tos, eloquentia prcestantes et

ad hujusmodi munera viros erudi-

mos
lib.
e.-^t,

erat

unde Theodoricus apud Cassiodorum

:

oitur

7&Plia:
C

senhabet patre tentia patruo, Demetriadis dominus, civir amabilis, clemens

1G

De

Si fractus illabatur orbis, ImpDvidum ferient ruinae. S. Petronii in hac Olybrio vero
,

ivariarum,JEpist, 12 Eugemti scnbit Hinc quod te Utterati dogmatis studia laudabiliter culmen eleQ tem, pridem ad qucestura;
ut
honesti
laboris
tui
fieret

gimus,

prmium

ita

ea foret diguita. Litterarum. At guse tandem si S. Petronium id muneris, ratio Gennadii auxque ac patrem, gessisse existimasset? Quem
,

Pius

tilius,

vis allahilis,

consul

quidem
:

in
felix

pueritia

sed
,

momm

probitate

illustrior

corruentem qui non vidit patriam nobilitatem proaviae qui Demetriadis sobole Demetriadis perp. reddidit, Juliana nupsit, Probse, quam S.
:

morte sua imo fehcior

antiquiotem hoc in puncto sequamur, Gennadio P rem non habemus. gecertum nihilommus est S. Petrooium 18

stitate.

Hanaesoerumwcat librodeBono nurus t non ftlia, Viduitatis cap. U, proinde 4 Annalium num. L5 Baromo contra ac tom.
h

Olybrio

Genus eum a quibus proavis ortum imperatonbus duxisse, et Constantino Constantio num.ietRerum Bononiensium scn<'uxerit.

is

nobilitate fulsisse

mcertum

-J^

anonymus
/i/lirrs

pro aliquot asserunt; adduntque,

visumest.Isporro}

famthse splendoret

vsUmatio.utnullusmeavelrarus fuerit, teste citato,quinon meruent consulatum.

Theodosiumll Eudociam, S. Petronh Midelegisseuxorem.PrimumSigonius,seupo : '"* p Galesinius, omnino reticmi

.

sororem,

m
lm

sasilUusopesecoA

iano,m

dat0 intelliges.Narratquoq

TlmbroJ,duassa
ptrsar
'

'

'

numvenissent.indeRon Tepotentiam
ooffnita,

ad

pro]

* s ff ***" ot fj-J^M ^ lc{'' uo

">
i
' 1

raum, uela alterumveroSxgonius * : tionibusdestitub hts verad annum lib iHist. Bononiensis v* ( ^ronxum) * Qui his refutat

Eudociae

Theodosii,
i

fratrem

fuisse,

produnt,

quod in hi. .nstantissime scriptum

i

ecclesia

Q
est,

parum
Le
'

McatValen

**M. g^ibusataue

attendunt *" filiam, hortatu Puh on tu philosop apatre suse, sibi despondi sororis Valerio spoliata, atque a fratribus,
i

late

et

Actio, doi

iecta,

ad Pulcheriam injunam
et,

IsolZ

conquestura acces.sset,

Pulcheri

, :

DIE QUAIUA OCTOBRIS.

Christianis sacris imbuta , sumpsisset Eudocise nomen. Sic sane rem fere narrant Theophanes Nicephorus, Socrates, Sosomenus aiiique quoin re clara atque perspicua in merjium ad, ;

427
B

21 Constantinopoli eum liberalibus artibus operamdedisse,verisimile est,ubi Lycseum Constantinus Magnus erexerat, ne quid alteri Romse sive

itlrr

Comtan-

r-um

ad

utilitatem
illic,

sive

ad omamentum

deesset

tlnopolihauiii,

ducere testimonia, non

est necesse.

Dicere autem,
et

Grsecas

Latinasque
l.
,

titteras tradi solitas

unum

eumdemque fuisse Petronium

Leontium,

colligilur
xi

qui Petronius Leontius dictus sit ; aui Theodosio uxores duas fuisse cognomines, quarum altera philosophi filia S. Petronii soror, altera Leontii

un. de Professoribus publicis Constantinopotitanis in qua sic loquitur Theodosius,

ex
,

consul
,

anno 425

Ilabeat
his

igitur

andito-

rium
tores

specialiter nostrum, in
elui|iientia3

primum, quos
,

nisiad arbitrium fingere fuerit ; quorum apud veteres ne vestigium quidem invedixisse, nias ? Verum hxc de S. Petronii natalibus

quid

est aliud,

Bomanffl
in bis

doctrina

commendat
Grcitatifl

ora-

tres

Dumero
,

decem

vero

gramm;iticos
pollere

etiam
ctc.

qui

facundiffi

sufjiciat

II.

Sancti

in juventute

mores

et

Sed neque philosophiam ittic neprodunt quse sequuntur Et glectui fuisse qudiiiam non his artibus tantum adolescentiam profundioris quoque scientiffi optamus institui
noscuntur
, , :
,

atque

doctriute

memoratis

magi.-tris ceteris

gesta.

auctores.

Unura igitur adjungi

sociamus volumus,

qui philosopliiaj axoana rmietur.

Neque vero hinc

,

Anno tnCtrto
nutu,

Antonius
ni
,

de Basilica S. Stephanovara nuncupavit , Constantinopoli amio'386 cap. I, 8. Petroniurn neque absque prodigio : nato scribit
Casalius
lib.

quem Hierosolymam
;

phtlosophuv studia tum primum , sive anno 42o Constantinopoli tnstituta esse ut S. ac vigere cmpisse-.et proin sero nimis Petrouius, quinquennio fere post Bononiensium
concludas
,
,

natum

enim Puero, splendidissima

H minis
cia.
,

cselitus, ut ait,

'"

caritatis,

flamma affulsit quaorbem dlustraturus esset,prsenunUtvidit cseleste prodigium Constantmopoh-

puritatis, sanctitatis et

prxsut factus, plnlusophorum gymnasium fre non enim hujusmodi mini- K quentare potue/tt steria tumprimuminstituit Thcodosiv.s, scdani

te instituta,

ccrtis, delectu habito, liomintbus de-

sublatumque tanus cpiscopus, mox eo se contulit, admiratione contemmanibus Puerum non sine verba proruplatus, nutricique reddens in hsec de quo benigmtas Dei Accipito Puerum
pit
:

Vide Gothofredi Chronolomandari giam ad annum "" !: Quoniam vero S. Petronium ecclesiasticosacramentorum magistris etiam traditum a rum parentibus, anonymus scribit, satisinnuit, nihiprsecepit,

,acr ".

narrat, is grandia pollicetur. Si vera Casalius Nectarius fiui episcopus Constantinopolitanus rexit ccclequi eo tempore Constantinopolitanam S. Chrysiam, ac annis aliquot post defunctus, apud Theophasostomumhabuitsuccessorem,ut tom. i nem est et in Catalogis Patriarcharum Dlhb. Antiquitatum Constantm<>p<ditamtmm nihil enim de anxi, Si vera Caaaliufl narratj aspexit S. Petromus, aut
,

losegniorem in sacris divinisque Litten disoperam studiumqueposuiss, probavitque ab-

unde reipsa

qux

si mo<lo illius S. Petrouius > a nonnullis solent adscribt. Itlud videor posse, S. dicere mihi gari doctrinx laudc laruisse. Secus 7
;

illi

>dito

visio"

est

quamquam enim

illum, ut

/<ii<i<
<

no, quo lucemprimo noster in ejus Actis, de illO miraculo anonymus quoque pag. 21 amw nihil Galesinius. Pullienus moritur leet in Prospero pro 38fi natum vult
,
,

qendum autumat

oritur.

Sedneutrum Prospen
,

>atema t litterarum studia natalium splen</<<<\ eruditio ultro impeliere debuerit, eatamennequamms non glemisse, credidit Hoquam quod solidiorem sanctioremqv consectaretur : has vero opinionis tumquod Gennadius dicat librum de
'
,

er esse videtur, ut num. L diosi', confirtwn, ut ita se res habeat aut ostendt satisantiquis, fidetque marivepossit,documentis
probatse.
iimi

sas affert 0i dinati

,

'"-"'

ftisse

S. Petrot

eo quod elegantior n ii Gcnnadio tcstc a

>

esset

tumquod eo&
p

Tit.Atneutraefficaaesttnonprima:
'

modicam
plinifj

u tiberalibus

est S. Petromus 20 Annum itaque, quo natus tutiusinincertorelinquimus,quocirctterep\ migrartt, mpaiumadeptus sii, quo ea hac vita ejusjuventute,m fra videbitur. Tnterim de opatu priora sunt, agamus. Pat QUX erisclaritudine munerumamphtu : laude msidine, eteloqumtim eruditionisque vidimusi atqueadeovel gnem, e Gennadio jam
t

enim Gennadt tioneprofana

altera uditio non possini in
i

xstitisses

<>

pno
scriberet
S.

Petronium
ancUtatis et

lU0

ut hicnonmdehhincsit admodum probabile, splm lebat, b% qenter curarit, ne ea, quibus ipse

liberahum

Uolitterarumeterudi
Ita censuit

namenta
Vitse auctor,
.

dees
ita

artium scientia plenu

de ori]
"""- s

anonymus

scribens

Postea

num.i

cum

adol.

a P a-

de$
re"s

anasio ph rentibus traditu* disciplinarum e1 ecclesiaaticorum et liberalium ulente mtaP*' magis1

Prwclaros auosnullusindufr
titate

dein S. Petronii in

renh

Honemque tmplevtsse

Petro-

Hrtuteets
aboi

pr

eaypontt. nium, verbis, quse mom subdit, in omnibus plu Lente, imbutus est, ul
Losopniai
diis-.
el

Etita,

uolitanoh,

et

insuper tam Graco,

,.

floreret stuprassertim spiritualibus quain Latmo erucu-

tua

Consonant anonymo Galesircs

-

1 LUSIW. Plul

nius>

hl "

nius,et r

::

m
acctoive
J.

DB
2.

PETRONIO BONON,
sanctitatis

EP.

CONF.

anonymus, num.

Cum

iffitur

fama

vertor;

Constanejus crcbreseente, ac per totam scilicet Augrustus , levis tinopolim polleret , idem ipse
ejus
,

non moderate fervens

ultra
,

in

amore
;

illius,

di-

ligebat

quam

fas sit dicere

primatum

totius

monarohi*

et S.

Palatii

adeo quod tnbueSUO

etc.

ret snper cunctos degrentes

in palatio

reticu.it, quod non soqua> prudenter Galesinius niterentur. Exercitationibusquolidofundamento animum adjeque monasticis ab adolescentia sua testis luculentior Gennaprse mooc citatis,

quihuc maximespectat. Mira est scripto- I) tiber de rum in designando hujus libri auctore dissensio, Patrum, \'u apud in Prolegomenis videre est. Rotweydum ut apud Rosweydum Libri cujusdam, quasi de monachis conscripti tecundut, meminit S. Hieronymus in Epistola ad Ctesiphontem quem ita describit ut lib. 2 de Vitis Patrum Rosweydiano apprime conveniat nam, ut ait Hieronymus, in ilto enumerat auEuctor, Ammonium, Eusebium, Euthymium, Isidorum, aliosque non paucos de agrium Or,
, ,

quibus omnibus agit

liber 2

de Vitis
hic
,

Patrum
et liber
,

cisse,

magna sanctitatis diusest. Florebant ea setate monachi JEgypti solitudinum incolx opinione vivendi de eorum virtutibus, pieque
,

apud Rosweydum;

ut adeo liber

memoratus quasi de monaohis, ab Hieronymo videatur. Jam vero libri illius auunus idemque
ctorem vet Euagrium Hyperboritam, vet Rufinum auctorem facit Hieronymus posteaquam enim Euagrii scriptorum aliquot mentionemfe(Euagrii) libros per cit, ita prosequitur: Hujus
i

multaque

instituto inaudierat ex itaque ut ejusmodi instituto

,

aliorum relatu Petromus a puero delectatus

quaeabsens de ilhsperfuerat, ita adultior factus inspicere voluit, ut Gaceperat,coram ipse per se in jEgyptum Usinius ait num. 3, eaque decausa sanctitate monachorum exemabiit, celebriorum adperfectiorem virtutis graplis et

Orientem Grsecos,
,

et

interpretante discipulo ejus

documentis

dum magis magisque

incitandus.

QuinetPavi-

Isestinam quoque, quo tnerationem invexerat, sive illorum

S.

Hilarionmonachahs

Latinos plerique in Occidente lectitant. Rufino monachis Qui librum quoque scripsit quasi de qui numquam fueeo enumerat multosque in Orig-enistas ab runt, et quos fuisse scribit
, , ,

monachorum

episcopis

damnatos

in invisendorum gratia, sivepro pietatis

Deum,

prosalute hummta

passum, affectu, peragravit,

Ammonium mium et
Isidorum
est.

non dubium est ; Eusebium et Euthy- E et videlicet, Or quoque et ipsum Euagrium

esse
,
,

locaquenonpaucajnquibusredcj./nnusnostrcv venerabundus mysteria fuere peracta, non modo

adiit,

et

multos,

quos

dinumerare

taedium
quem
,
<t

verum etiameorum formam, situm

dtstan-

26

Dubium

videri potest

ad quem verba
,

Bufino

tiam,

omnemque rationem
est.

sedulo scrutatus, ac

overa

iiu

dein, Bononise imitatus 2* Describitur istud in

Jriatubuuntur, wioxime

JEgyptum iter eo hbro SS.Patrum,quiapudRosweyduniseVitarum Petromus fuit: CU ndus est si tamen hujus auctor
;

nam

et aliaa
illo

lucubrationes

illi

tribuuntur, quse

Solent profectse sint, non constat. utrum ab Ordinationeepiscopi, vero Petronio tnbui liberde

EuangeUber de \ tiisPatrum Mgypti, Homitix Vincentius Bellovacensis liorum plures, quibus partimsoluta Petromi Satyricon, partim Ugato,
orationeconscriptum, adjunxit. Quod ad

hbrum

hunc$. Petroino Oi itnationecpiscopispectat, hdiatis, planeabjudicat, Gennadius, verbisnum.

et

monachis Qui librum quoque scripsit quasi de an ad Rusint, an ad Euagrium referenda memifinum-.verum ad hunc cujus proxime referenda videntur tum nerat Hieronymus dicat, tum quod de ipso Euagrio scripsisse illum subdit Hiequod de Rufno sint intelligenda, quse mronymus Illam autem temeritatem immo digno possit explicare sermosaniam ejus, quis hominis quod librum Xysti Pytha-onei ne immutato nomine, absque Christo atque ethnici Eoclesiae episcopi Sixti martyris, et Romanae marFecerat hoc et S. Pamphih pramotavit ? librorum ut librum primum sex tyris nomine
,

Sancti nomint

nmtcrtplum.

defensionis Origenis

ejuspatri adscribit: quoinhocpunctostandum cum nidlus sit veterum, qui hic ei adverseest

Eusebii Caesariensis qu^m uomiest , qui nesciat fuisse Arianum , semartyris pramotaret. Itaque Pamphyli
, ;

nemo

ne

studiis claruisse tur Apud Prosperum quidem neque Prosperum hsec Petronius legitur ; sed certum est, neque scripsisse, ut supra dixi,

cundum Hieronymum

Patrum non Petronms auctor videtur esse Rufmus, mquit Uuum hoc D. Hieronymi testimonmm
tibri

de Vitis

meminit. terminati alicujus Petroniani Operis Augustodunensis, num. 5 Ado vero et Honorius episcopi, quasi a Pe citati, Ubri de Ordinatione verbum nullum faciunt ; atque tronio compositi, subscripserunt. adeo tacite Gennadio forsitan de Vitis Patrum ScripseritneS. Petronius librum

sufficer.- juRosweydus in prolegomenis 10 asseratur. Omitto suldico, ut hber hic Ruffiuo

,

fraffari

onttmje

Audomarensem notss Mss. complures, ut quo praeoipue a vetusta manu

et
,

ddi8S e
;:;! lst
.

se

asserit

Henricus Gravius

Notia

aa

cum ait: eadem Gennadii auctoritas dubium facit, Vitas Patrum Egrypti monachoSeripsisse putatur sed dubitantis rum qua verba non affirmantis, proxime citatus, plasunt. Id quidem Hononus,
ne afftrmat, sed
cere nequit;
lior q

ai eronymiadCtesipbontem,dequa
i
,

i,

montiut

tot secuhs viri, sancti quidem, sed certam effiposterioris, auctoritas rem S. Petronio

nec S. lctronn ile, nus esl non S. Petrouius Et sane m Zevdelur.quodillic describitur.
,

lit,

Tera GalesinL

Bomoacius, Pulhenus, ftto-

Bomtltts EuangeZumeropauci. Idem quoque de

i

nedum recenUorum, etsinonfuennt

nls
lium

prtmum scribunt, Conslanlinopoli perege abut, eaque perluslrata, 1'etronius

S-

mestapudantt^mentto^u.

Zm
tra

demum
is

dicinmlsto.
si

mttus Bellovacens^ huic nostro Petronio, qu m Petronii Satyricon,

DeniqueV

sohnis

ul
,

^
bit

mdetur) rectius sane assinqat (ut facere

A^bitL, autalteri ejusdem furfuns Zsset, quod a calamo, ni

Lon^an, ne^'

xnttdOpertstrx purtSStmo P**

mani/eslum fit unde n0 adquem diverteranl,

cujus tnJSgyptum atque adeo e Palmstma est , quod ex cap cum sociis profectus Joanm Lycopolila: iUicenim,
ct

^consacra Palxstinx loca laudato descrtbUur, Hteroiterlibro

m JEgy-

qua decausa ad
,

respondisse leguntur seaccessissent, sciscilanti

eissimo,proficiscinonpotuit. Patrum 25 Ad librum de Vitts

Mgypti

re

DIE QUARTA 0CT0BRIS.

l

429
UCTOM
J.

quidem librum illum Rufinus exararit. Verum diffxcuttatem hic movet Tillemontius lib. 15 Mo-

verbis

numentorum

ecclesiasticorum, ubi de S Petronio. Fatetur is quidem, librum 2 de Vitis Patrum Rufino adscribendum, sed ita, ut non loquatur no-

probabile, etsi fortasse non tantam quantam Tillemontius adstruit, ut adeo hac ex parte etiam, sitne S. Petronii in JEgyptum iter, lib. 2 de ViHs Patrum descriptum, maneat plane
fit

B.

incertum.
30 Addo, anonymum etiam, quantum quidem ex Actis conjicere fas est, istud Petronii iter
ttaudtaiU

mine

suo, sed alterius,

nempe

Petronii,

cujus

describendo itineri

calamumsuum commodarit.

Ita concludit ex eo, quod illius libri auctor se nonnulta oculis usurpasse scribat in JEgypto, quse Rufinus vidisse non potuit. Hinc porro factum
esse, contendit, ut S. Petronius tibri illius habitus fuerit, ut Gennadius scribit.
fundamento,

auctor

28 Sed quam hxc fidem mereantur, videamus, concesso etiam, libro de Vitis Patrum non Rufini,

ignorasse nam num. 10 quidem ait, illum Hierosolymis aliquando versatum : verum de itinere sEgyptiaco ne verbum quidem facit uspiam. De S. Petronio agens tom nique Tillemontius ipse, de 15 pag. 31 fatetur, hominem illum, cujus memorato jam ssepe libro iter describitur ita se ubique
:
.

sed alterius per Pataestinam

et

JEgyptum
;

iter

igitur S. Petronii illic iter descridescribi. bitur? imovero, inquiet Tillemontius undeenim nata dicetur opinio, qua librum illum S. Petronius
scripsisse putabatur? Atqui nasci hxc aliunde

Num

depingere,ut se vita et professione monachum fuisse, prodat. S. Petronius monasticis exercit"'"> nibus ab adolescentia quidem addictus fuit at professione monachum fuisse, non reperi neque
: :

id Galesinius in Actis dicit.

ricum quidem

Fierienim potuit, ut liber ille primum in Oriente, neque a S. Petronio, neque a Rufino, sed a scriptore quodam anonymo, ab utroque diverso, Fieri conscriptus. B Grceco fuerit sermone przeterea etiam potuit, ut librum hunc Grxpotuit.

Anonymus vero, clenum. 2 at paulo post sacri palatii praefectum fuisse, addit quod munus tum temporis clericis demandatum fuisse, non autumo. Et rursum num. 4, ubi Theodosium Nestovetuti deliberantem inducit, quem in causa
fuisse, ait
;
;

rii

monasticis cum S. Petronius, valde addictus, Latine vertendum Rufino deder suo more, is vero id Petronii nomine dein, sed pariter primi auctoris noprxstiterit, suppresso
utpote studiis

mitteret de Petronio ait Qui per alitemporis spatium divino cultui se manci- quantum anoni/mus, pavit quibus verbis innuere videtur

Romam
:

S.

Petronium non

admodum

diu a statu laico ad

Genmine. Hinc vero putari in Occidente potuit illum nadii tempore, S. Petronium vel librum in Grace composicisse, atque adeo sui ipsius iter vel saltem Latino sermone doilto descripsisse nasse atqueitaetiampotuit libri de VitisPatrum,
;

antequam ecctesiasticum Papa mitteretur a Theodosio, et mox a Csetestino quod mihi sane Bononiensis episcopus crearetur
transivisse,
;

Romam

verosimitius apparet

maxime cum

S.

Petronium

putam. seu Grxce, seu Laline conscripti, auctor fingamus, habebimus, Qux si revera contigisse, undeea orta sit in Occidenteopinio, qua S. Petromuslibrum de Vitis Patrum scripsisse seu Grxce,
seu Latine, existimatus
Petronii iter in illo
\U apparel

statu, S6 dicat S. Eucherius, non e monachi potestatis sede ad sacerilla plenissima raundanae seu episcopale munus ascendisse.
dotii

nomen

Stricti

igitur

nominis monachus
;

S.

Petronius

fit

nec tamen ipsius

verosimiliusnon fuit iter descriln tur uiillua lib 2 de Vitis Patrum minime Titlemontii exemplo, fusedescribere,
t

iqv.eadeoner

is,

wjustn

descriptum esse consequetur. ipsa 29 Neque vero absurde hxc quisquam re prinus euim Rufinum contigisse conjecerit. In multa a Gra-cis ad Latinos transtulisse, ex S.Hieliquetnum. -ZOcitato; scribitque de illo

necessarium videatur.

ronymo

Gennadius cap. 17. Ruffinus Aquileiensis ecclefuit doctorum sia presbyter uon ininima para Latinum Graco Ecclesia;, *et tran^ferendo de denique maxima parelegans inyenium habuit
...
:

111. Sancti ad Caelestinum Papam legatio et in episcopum Bononien-

sem

consecratio.
wuca wm/w *>, qusede cum puuw haberr/, *-ante susceptum ab
illo

te

Graecoruni

bibliothecam
Vitis

Latmis

exhibuit,

Dein librum de

Patrum secundum a Timo(5

nonvmus Anonymus
ges tis S

nosier, noste
Petronii,

En
,

,..

Bo- Nutorima
3

theo,episcopo Alexandrino, compositum / Sozomenus lib. cap. C docere videtur e Griecis 29- Ubi inquit Rosweydus in Protegomems
Vitas

noniensem

tum, diceret,

mox num

ad

m
...

Patrum

i,

cuin

de

Apollone,
:

qui

occasione factus iterejus Uomanum, cujus prxsul, g adum factt. Obterat Bononiensi

Thebaide

vixerat,

egisset,
ratio,

addit
et

Sed

qusmam
quamque
ecc

fuerit ejus discipliu

feoerit

quanta,

Constantinopohtanus anttanno Wl Sisinnius, desuccessoredissidebahhms. hts Proctum,

stes:

Timotheus, miraoula, divina qu. aon accurate Qarrat Alexandrinffi antistes, aliorum etmm ^mpluriurn Ulius modo, sed est a rae raent.o, Vitos Utten
:

Cycizeme

ecclesicB episcot
l l

to Ph
/

presb l/ LrrumS

^Jrirullaconcordixspesaffulgere^Theodo. a hujus nomims II, A

//ll0p0 Uanas (l Cwtanto

~^

snian subro !ll nv,n,n,

hh<>yum

dequibus faeta peryU perLutus est. Atqui capite pr f cedenti, aachorum mentio fa idem Rosioeydus, Theon , Copn, Or. Araon, Beni
joannis,
Helle scoriV,
,

in/ulas evr
iu aeeatempesta. tanctitatis specie
)

gna

tecelrhr

Elia3,

Apellis,

Isidori,

Serap.nms.

D.o-

Eulogii,

quorum

o.nniun.

\uam-

Timotheo cons< QU am non omnes omnino a Patrum Libro habentur. in hoq ~-u.nl.. Vitarum

numocu losmentesquefallentem.Moa>a> epmopus anmesequenti n tdus Apnhs !,,r 'gratulationeestefrectus, n

aHibusideffecit.utaulxeM^
sibi teneret obstrictos.

Mihi certe omnmo vero subdit post pauca UbPi hujusVitasex plerasque libri hujus Vltas !ue fit. verosimile 386) Timotheo (excessit e vivis circa annum aliquam sallem xn illo hrata8. Denique

Tum

Hu impiumvirus^uodd^um-

';
;

^
/

{ret
,

qu0

Divinitatem
ft

<

adumb

oro partem habuisse

S.

Petronium, ex

Gennadn

vero avoxnx

430
nmoiti u '

DE
:

S.

PETBONIO BONON.
84.

EP.

CONF.
:

negabat

unde magni sunt

wiofus. Restiterunt in

animorwn ejusque Matrem Chnstum

excitati
epi,

prcsbyten farenti hseretico laici, monachi, Alexundnnus ceteris vero S. Cynllus, scopi, prx Nestonus,quas antistes. Verum his nihil territus potuit fraudibus, coeperat ciere turbas, quibus summumqne discrimen suorum auxit quotidie,in Caelesttnus itaque Papa, fidem et salutem adduxit. litteris, anno 480 habita Romse synodo, Cyrillo

D Sub initium Nestorianx hxresis Romam S. Petronius secundum anonymum missusfuit ^J--' annus gatum ^ verum nota hsec chronicanimis vaga est,ut AlPetroniani in urbem adventus determinetur. anonymus suggerit num. 5 his verbis Tunc teram
n
:

ingressus
die, in

navem

(Petronius)

Deo volente, prospero

Tiberina littora eo posl lies aliquot venit ad

eplscopis

quo Papa, Cselestmus nomine, cum Catholicis quale Btajtuerat concilium. At quoniam.

mandavit, ut Nestonum, die xi Augusti scriptis, intradecimumadenuntiationediem errorem nisi quod depositionis pcena multaret revocaret Ephesina demum anno 431 in Synodo cecumenica
;
,

quadecausacoactum, fuent istud concilium, aut neque hinc in prxsenti non edicit anonymus, potest. Porro duplex neqotio concludi quidquam Nestorii Romie synodus coacta futt causa
in
;

altera

contigit.

mox ,c

opponit
,a

Theodoiiu;

annmimus. anonymuB,

qui se in hisce motibus Theodosius putlulare ex anonymo audiamus. Cum habuerit, * &7*s>mVm/i hiwrpsisi cillSOUe VirUS per cjusque virus Per ccepisset Nestoriana haeresis, Orientemdi/fundi,nbi id audicit T)ieodosius,mox,
32

Jam vero,

anno altera anno

:

videtur, Paschalia; 429, post festa, ut

430,
.

mense Augusto Prtorts Lyrdlus Epistola hts in pnma ad Nestorium inil ,>iiu>l loQuid postremo feoiam?Tempus enim verbis
quendi
est,

v,l

conferendi

cum vener.tmne
i

tua,

anonymo, exhorruit, statuitque serpenti maCgitur Theodosius pn to obviam ire. Convocat pescausam exporat; quid in hocrerumarticulo
teste

^nescio, quibusdam, interrogante de chartulis perlata^ sunt, revei-udo ad reli quo raodoRomam
ffiosissimo

lum
Pontifici

sit,

rogat. Censent universi, Ceelesttno Romano mittendum legatum, qui Pon-

Uomanorum episcopo CaBlestino, cum episcopis venerandis, omnibus, qui cum eo sunt,
tuae, an non, habetur quia utrnm sint religionis enim nobis inde vehementer scribunt inccrtum in altera damnationis sententia Romae
:

tificem ea,

B
is

patriam

Oriente geruntur, edoceat odeniquead id apHor visus est, S. Petromo: CselesHnum, ut itaque legatus mittitur ad divina gratia largiente, funab errore,

qux

in

offensi

In

Nestorium

lata est,

hujusqueexsccutorS.Cynllus E

constituius.

Deneutra synodo anonymus videtur

mbfinm
...

ditus absolvat. Ita fere

anonymus num.

8*3*4,.

Theodosius NestoItaque secundum wnonymum suo exhorruit, atque rianam hxresim ab ortu conatus infringere adeo jam tum auctoris ejus tom. id Actis Concilii Ephesini, studuit verum satis conLabbeanx insertis, haud
:

posse intelligi35 Etenim eodem

numero tertiam notam chro Petronius, nicam subjicit, secundum quam 8 synodum medio Romam temporeinter utramque
Illo vero (S Petrovenisse videtur. Ita habet legati de navi, ecce adsunt eg-rcdiente nio) quatenus eura revequos Papa miserat sibi, deducerent ad Lat renter et cum honestate
:

-J--

Theodosium minus tequo mS. emergentishseresis principio forme apparet ex quibus

;

3 Collectionis

colligitur,

CyriilumrfdeiCatholicxdefensoremprmctpuum, cum nonanimo fuisse; contra favisse Nestomo, perspectas hadum illius hypoi risin fi audesque
beret.

nense

palatium.
ejus,

adventum

Securus namque quoniam quidem

ei

praastolabatur
in

pwterita

mi imiiu

ZSn
icribil,

Epfu

$ini Aclis

Ittteras, quas 33 Tcstes appello ipsas Theodostt dedU anno LM die xix Novembrtset adCyrillum tyLabbeustomo citato cxhibet pag. 488. In hts Theodosium inter et soroquasi

Bomnis apparuit Q00te , scias, quia Pelix lus dicens opu^ de hao luce mig-ravit in
:

B.

Petrua a-posto Bononiensis epipace,

nisi

et

cave,

SC

ne
n

ecclesia
.

illa

alium
die

ordines

legatum
voicnte,

rillus,

nonmodo

rem

ejus

luisset,

verum etiam

csepacisauctorarguituri
ig-itur

Pulcheriam dissidia committere vovelut perturbatm ecclesiasttita ibi Augustus :Nunc

t

adhuc Romse videbis. Ignorabatur igitur S. Peepiscopi obitus, cumtlluc cis Bononiensis non diu post S. atque adeo
fcroniua

q uem

orastina,

Deo

S.Feli-

adventavit
cst.

nobis, quibus pietas exponat, quid ita curse esse, non ignorabas ; sareligionem antopere tua

Felicisobitumidsecundumanonymumconttgtsse, ex vero, S. Felicem anno 429,

necesse

cerdotibusque,quotquotcircumquaquedeguut(quos natam de rehi ununi locum Congregatos, dirimereque par controversiam discutere
erat)

scmptores rerum hac mta migrasse, passim Sigomus, Vtzam, Bononiensium tradunt ut Masinius, et novis- y Ghirardaccius, Bombacius,
,

Jam

sime Benedictus
cai)
',

XIV
:

de Sanctis Bonomensibus

despectis, hasce turbas discoi

ecclesias,

'

,1,

em Theodosius, post tamRom*Nestoriihxresim,decreiamque ia

habcbat
<

quantum in te est, concitaris. Mitto persdura ad Cyrillum a Theodosio adrersusNestoa illeid tantum Pontifice Romano in mang{ rit, quod a
alia

bris
,/
I

o colilur

mnirum,utverosimileest,dieivDeccnPetromum unde consequitur, S

illo,

tempore sequentis initium, seu

et

quod

ZerpZam
Nestorii

secundam

ejus exauctorationem, nisi

prsefixotempore rest;

ret,nequaanteSy
431

lum Ephestnam anno

idpostulante

celebrandamimmutatio fieret m recensnaNcstnru, Itaque qux de Theodosn tamhxresimodioanonymusnarrat.averoaoesse f.dsumesse no.,

videntur.Propter.
/,
t
/ l

fi^it.Lt habitam, ut supra dzcebam, Theoalienum nonapparet, sane aliunde a vero ToTium, cum Nestorii causam suum dtrexsse. audisset, legatum illue de re Galesimus ? anonumo nuid ea ct 5, fere narrat num. 4

?*"*
Em

Rom*w gm>
pm

Tmceadem

%Sl
r
mine m
pia

Jamtamenadjunf^anony

m
,

;
r

<

A missumesseadPontificemRorm ^,VrU-., ,<l<.ut<, r!, rr:,,s, nl tOr cemdehis,qu*inOrientegererentur certzorem /o. pemadsedandasturbu r, ittiL,
,,

ex illo Petrontant ad l >- . et constUutm bcmaccesusepoch^haudsatiscongrucrerntr,,, , autem Nestonatur %c scribitnum.f>:T)*Te noPetronius) Theodosn (S. ille
,

quara
pi e1

retulerat, collaudata
b

primum

wJWjwP"

,,,

Verun Cquoannosecundumanonymum,
profectus,
est
?

S.

Z^ConstantinopoU
pidsus

Romamap-

l; n/ea

Sntoin,

atim ei respondit (delesttnus) serperet, ose pestifera haresis latius indioturum. moris esset, synodum nl

^
DIE QUARTA OCTOBRIS.
*S1
sequenti anno (431) ducentorum episcopo-

oumsvnodus Ephesi

prior

celebrata est, irequenti . : Baque ** conventu. fs ut Ponffex jusserat, ad Theodosinm littesvnodo contra Nestoriura Ephesi convo-

se a Ponlifice ictus eva,lerel.Sed an propterea non consulto Ponhfice Theodosms synodum tndt-

AVC.imt

J.B

BnnM

**".
1

upta Oarner^: nam .d ^<armoto< W .m.^.p.t.C<tort.nu,..a.

,
l

rerm

risde
canda

(8 Petronius ) Bononiam Roma ff*c legai na ctus est una cum legatis Bononiensibus. .,,. n Ponttfextempor autem teHMl que synodum medio S. Cynllum tatee xn uroe Inno mtnense Augusto, in Nestorium sententi*
profei

o 0 late in Nestortum sententt* exsecutorem dalts ao xllum kUeru ... statuit S. Cyrxttum

'"
g

fe Au5,
dem

se die x,*,srfem mens.s; a ( ,e <m (empoms de synodo oecumentca, sequenh <jdeo P "" lu Ehesi celebra a nondum cogitabat. Eoi l U tempore r,^,: forr ~~ins it Npstorio clero

exsecutorem

retnon statmsset. lestmo conscmpa

(jalesimum
,

R- J a*l < S.;Tlt2 Mt J 1 tr

anno 43

^^*^Z. /^"^

^
s

L. /,/w.a.7/<. mtwwcepe t r

".

Joanni Antiocneno, nujo Constantinopohtano Thessatonicensi, Juvenali Hierosolymitano, Aaviano Philippensi.Omnesh.-e litterx per PossidoA a rfriam arf Cyr! um ?) , im , efew,
,

^ ^^ \^^
,

'

^o

suo

nolne

'

*n,
eo

S *

on ante medium Septembrem deinMexan. Anliochia m, qu.v ad Joannem scnpLv erant

,

^^
i,

y,mm Q,mm

"ob ob

rem

Theo o-sir^mperator iu r
ut opu, cs^et
crimini!

progressam ratus

unve ^.

merv.propterlocorumirulreapea-inema^ r gro perP(mw-enonpoue>-n../oannes, c j TO(>i

X H&Z
et 'Cvr

^
diceretur
)

Z'

Csis

00.

landp

Epbesi

versali

concilio.

Komanum . annum sequentem un.,n Faetumid quidem telesfn.

B Komani Pontifieis auctontate, requirente Thepos ea odosm per virum Hlusfem e,uscopum creatum Bononiensis cccie^
Vitas Actatestautur.

Po ^ZJSZ^SSStt * ww, "*%*% '" P~n U Tdm *

*P
conc

9 an te

0N

suo tempestas impendcret

^ ^^ ^^

0ctobri

.-

^ *

tnquU ba,nc, x x

Idemnsdem

e,eve,bts

Hen

Commcntamo scheniusscripsil tom. iJanuarii . CyriUipag. HoO inVitamS.

37 ilfetta hic contr

TcogcLao^cumcnica synodo Theodosius scru accep Us et be^ct -ccep^Roma Pontificas Utteris, sy her

^^ ^ ^
falsi convinc,
,

^
post

ni 480. Jm j * ad finem vergente

ad

pj,;,.,.,,,

yuoil

'

riu*.

neWus

Disserlatione % legatorum, tn ? .< d.sa iVorfortt. Occasione quem a ineolum breviter de Petronio t iu causa Nestori. Pnpam doeio ad Celestinum missum aiunt, "" tio ^" v mi ssnm iuiiv, littcrasque **~r se, ne hseres.s laquibus respondit 1'ontifex, ut moris esset, sytius serperet, oscumenieam, Quas synodns Ephes. prior nodnm indicturum. est, frequenti ducentosequenti anno celebrata fides adepiscoporum conventu. Si qua
,
,

cau \ GSynodts de % Z:ZMUsincau.

le

indicere 39

habttts in

Verum
*

*^pm

hl^J^ ^^f^ ^^ SSsSooften.-^oooep.aaud

toM
agere
mi/i.

^^
,

his

omnibus

..
erfnrt

Baronius

^.

e<

eum Henschenius <m

QarneriuSi Nesto

fheodosium de convocanda

cc*m.
rffe

cerum apparei.

Kenentw
e Uth
1

pout, ut
'

Nestorius vel Theodosius stantinopoUm recta persov

"
.

V"

'

on'' '"

causaNestor,

,:m esscl

inteUeaierUi ac

rum
I

!nds

scripton esset npnlsu Nestorii, sed

,ed

,,,.sset
iDd;

hnjusmodi Actorum odio, Theodosius pronon esm ipse cogendam synodum non eo tempore quo Celestinus
,
;

mox

ad Qjilestmum Theodosius, Nestorii rogatu, qmbtts miserit acceptisgue tiUens, Petroninm Nestoriumlatxexsecutionem a
,

sententixRomce

in

mandassct Bam, sed ferendam synodo constituisset, sed orcm sententiam Cyrillum Verum nutat fides Actorum. synodum. r ,otam C qmmtumvis eam, iuterpoleUe
j
,

indicte

est,

tuhsset Pontifex

damnafoms

sen ennon exe-

W greg^
Haron {

nsyno(iaw JSpAesfamse2 uJiont.ocottJ h ims/r ,,, ponUfexpermiltebat, mox

.

^ ^ Novembn
ihanv
,,,
I

,,,,,,,. /,,

u ttatempropomt,etguere:1

men,is,Sigon,us(
con;llu .
, it!

e^.s -/
(

,'**~ hrma
(

.,

ggj^ *)
.

u? p0Bt redditM

num

Nestonus

tpe

t.

m ase
ai

synodnm

fatetur.

Unde

et

syuoi

p*to

stinodicitur!

tegati Sed.s Apostohcie:,

p.equc n

et

JWO
sc

Coustantinopoli

^.^ ^^
ad

^
. :

, u tla tem auno N.. .

w
pei

Au
t; ,

gwjr
e

Alexanilriam

Cyrillun,

primiestudiosteBimuBPoutiuoia.i^.toUBasMrtM se ab imperatonbus Pl.ilinnus non a Celestino, ,-, et eo tempore un conclium testatns Ponfhc.s >n Nequoeeuteutia ,.,, e8tl
,

mopoUm
Xheodosio
potuerit

^^
daffi
(

|uml

nqu , m
|ilm(iiH
.
i
.

.,

ab

usione,
.n.-ilio

Cslestinus, .vooando d
littcras

n e atque
...

l(

oeDta epta
lheo-

annnra

-piscopos

torium

execfonem

lata

mandanda

erat

execufom

Cy i

lo

non oecumciucie synodo,

dosius soriberet hoc

Kalendns

Decembris,

auuo (480) quibua dato

terfo dec.rao

easdem

Celestinus commi-it

(teel

Diultii

u.- - --kks
f^ s

?,,::;"'';:;::.'

sl"
tantaffi

Vmpn7e.-es/,TWos.-m

Sy o-m

cand
0.B

>

^,^

lu

ubll .

;,,,,e,

Jtempan.quojamtu^lto*
exse ententinm Pontifexh^usgu, Ferm .<emes(, cons.iera<.

^or.-m
cntorem

^^.f com
vel^per

lx

',

Corim'P Theodosiumegisseutvcumen,

tVi

aUoe

per
e

xn cogeretur , ut hoc pacto decrelos ca synodus Octobris Tomus II.

nupe

^^

fu.sse nodo pertraotatum, aon el A ,,, st ,, mlffi ipsuffl

The0(losio eignifioatamr
y
.

enm
,,

; ,,

432
AOCTOM
J.

DE
ecclesias
,

S.

PETROMO HONON.
rit,

EP.

CONF.
aCozlesti-

lis

B.

ad omnesque prorsus dissensiones diriraendas, de cogeuda Ephesi synodo remedium excog-itavit ajrereque ccepit de ea re
,

ac

menseMaio proxime subsecuto

cum
ro,
pisset.

Cselestino

Romano

Pontifice

indixit

ve-

ubi

Caelestino

litteras

redditas

acce-

Plura in hanc rem vide apud Baronium

aedem visino Pontifice indulgentiam S. Stephani tantibusimpetrarit. Itaque secundum Pullienum mprincipio episcopatu Romae S. Petronius anni mox Coninde Bononiam venit initiatus est abiit -.prius (amen, quamabiret,
; ,
:

11

multo minus

Tillemonthu.

cilatum num. 37. 40 Quidquid sit de modo, quo synodum Ephesinam Thcodosius indixit, equidem sive anonymum, sive Galesinium sequi malis, anno 429 vel 430 S. Petronii in Urbem adventus illigandus videtur. Tillemontius tom. xv Monumentorum
ecciesiasticorum pag. 35, ab anno circiter 427,
vel aliquanto citius S. episcopum fuisse , scribit. Si

stantinopolim formam condendcv interim S. Stephani sedts sub initium veroanm modumque prxscripsit xn eadem 430 Bononiam Constantinopoli redux, justa persolvit, cui illa condendse
a>de S.

Juiianx

contulerat. non levem operam subsidiumque Pullieno liquet S. Julia42 Sed primo, unde
,

q nd ronu g i f

Petronium Bononiensem
igitur

Romam
ve-

prius venerit

quam

factus

sit

Bononiensium
fc80

episcopus, citius anno

nisse, oportet. Censuit

t29 vel

Romam

Alii nam sub initium anni 430 e vivis abiisse ? protraxisse, usque ad annum 435 vitam certe Henschemus aiunt Funus ( S. Juiiame ) inquit 52, non sine totius urbis tom. 2 Februarii pag. vitas Petronio splendide elatum. Annos
:

ctttmPuUi*.
""'

luctu, a S.

nimirum Titlemontius
qua
,

S. Eucherii Epistolam ad Vaterianum, in Petronii, velut antistitis, mentio facta est, scriptam fuisse anno 427 vel 428 paulo ante
,

enumerant universim circiter probabih calculo. que, ab ccclx ad ccccxxxv, indulgentiam S. Stephani temDein bulla, qua

septuaginta quin-

ptum

Ccelestinus, E frequentibus concessisse fertur

qui,

quam
haud

Hilarius sedi Arclatensi admotus esset,

420 contigit.

B quod anno

Sed

hcec

fundamento
et in
illa

salis solido niti videntur:

:

verba Eucherii
Italia

nuper, llilarius iterum describo Petronius, ambo ex nunc antistes ma, ut aiunt, rnundanse potestatis
in
dit.
relig-ionis,

plenissi-

non Ccelestini 1, sed, si genuina est, III fuxt, exeunteseculoxu,Ecdesixclavum tenuit. Etenim omnium Sanctorum celebritas, cujus bulla memiBonifacio IV Ponnit, primum initio seculi vn Romx fuit instituta, et ad ceteras Occi,

sede,

unus
ascen-

Hfice, hujus dentis ecclesias sub Gregorio,

alius

iu

sacerdotii

nomen

quia Petroniura vocat antistitem, id de Hilario negat Eucherius ? non id quidem agere mihi videtur. Quid igitur? Paulo latius vox Nuper mihi accipicnda videtur, ut sig-in/i-

Num,

nominis IV, Praefixum habet bulla (vipostmodumpropagata. titutum CaHede tom. 2 Febr. pag. 48 ) hunc uniservorum Dei stinus episcopus, servus salutem et Apostoheam versis Christi fidelibus Hac autem scribendi formuta
: ,

benedictionem.

cet,

jam annos

atiquot

cum

scribebat, fuisse

anteJoannem V

et

Sergium I seculo vn nuttus

,

elapsos,

ex quo Hilarius,

relicta seculi

pompa,
;

religiosce ri/.e institutis sese

manciparat nempe

ab anno 426, aut aliquanto citius; quasi dicat Valeriane, si te splendor gene?Hs a religione abstrahit, vide Hilarium nostrum, nobilissimo loco natum,qm dbhincannis aliquota secuio ad religioncn, transiit: quod si recentius exenvplum quseris, vide Petronium, Bononiensem in Itatia episcopum, qui, relicto seculo, nunc, seu recens
in sacerdotii

Pontificum usus fuisse dignoscitur i ad caiMabilloniusde Rediplomatica,corollano Denique. si Cojtestino I recem libri vi adjecto. ante scriptum illud tribuendum foret, datum est episcopalem sedem Petromus adiisset;

ut traaxt

annumm
,

enim annov
vat

Ceelestini, id est,
;

anno

Mobser1-23

Henschenius cum Septembri mense anni

nomen ascendit. Scripsisse igiturvidetur Eucherius memoratam ad Valerianum Epistolam pauco post annum 429 vel 430 tempore nftrrnare videlur nota chronica, quod etiam confirmare videtur notacHrontca apud Rosioeydumpag. 20 ab Eucheno Epistolx Cum ab ortu hujus regni inserta; sic habet (Romanorum) centesimus et octogesimus qu;ntus fere supra millesimum vertatur annus: hic autem annus incidit in annum Christi 432 aut

Pontifex renuntiatus fuerit. Ex quo esedem indulgenefficitur, rescriptum Sixti, Sixtum IV pertinere ad ti<e confirmantur , qua Ctetestinus, hujus noet ea parle vitiatum, quibus id etia
,

minis

in illo

memoratur.

^oTe^

JiST^^ ^" ^.
'

flc

meminrt

se d Annotatio- tum, p erpm

afunr.

sS?
C

433.

Quare cum dicat Eucherius

aberis.

fere vertatui

deme annum unum aut alterum, ab annis mox

assignatis prope

.^ mentem suam a perte prodit, p Pontificem ^ tBononienses certo non adiisse sibiepiscopumpeterent,sed episcoRomanum, ut suum eo pum Mediolanensem metropolitanum ad clerum temporis quod etectio Pontificis tum Metropohpertineret quee deinde a
'

et

Romam
iiu
S.

appul-

Pelro-

niut Bononienlii

epitcopu

Quo tempore Romam Petronius venit, eodem quoque, si tam anonymo, quam Galesinio credimus, illuc advenerant Bononiensium legati
41

populum tanoexaminabatur,

et

firmiiatem

accipiebat.

comecratur,

successorem qui S. Felici <i>iscopo, e vivis erepto, peterent hic montius paulo a Ccetestino Pontifl Apostolo, ne ante in somno fuerat a S. Petro Bononiensibus epiquemquam, prxier Petronium, orduiaref ;quod etprcestitit, reluctante
<

Petrou.i Fatetur Benedictus XIV, ante subjectam fuisse Bonem Mediotanensi metropoli electwnis secunnoniam fateturetiam, examen metropolitam pertinuisse. Sed quis dum teges ad ignoret, res quautumvis ab
;

elecUo-

est,

habente

scopum votuntati morem licet primum, sed dein divinx auctores gerenteVt\TQH\o. Itaque secundum hos vet sequenti S. Peanno 429 ad finemvergente, infuiisretroniusa Ccelestino Papa episcopalibus testibus firdimitusfuit quod utinam certioribus marepossem! Secus Putlieno Luparo visum est creatum negal enim is, anno 430 S. Petronium episcopum, propterea quod et sublatse e vifuisse
; :

decretas, non statim sorFuit quidem Bononnt contiri suum metropolitico archiepiscopi Mestituta sub jure sancti Ambrosn, sed nuldiolanensis a tempore jus nobis constat , ipsum tale lo documento semper ,us Metropolitas vero non

inquit,

qui

auctoritatem
effectura.

exercuisse.

suum

vis die

vn Februarii

S.

Juiianx funus extule-

exempio exercuisse, Joannis Angeioptes Simiie exemplum habemus conatur ostendcrc Kavenna3, quod inquit, in jure metropolitico fuit tempore Joannis inductum et constitutum suffraganeum Angeloptes, qui tamen nullum

DIE QUAETA OCTOBRIS.

exercuit A sacrare potuit,quod munusprimus omnium
et 402
:

m
CCTOftE
, ,

pacto sanctus Petrus Chrysologus. Quo quidem non esse, efpcitur contra Tillemontium, certum Pontifice Bononiensem S. Petronium a Ccelestino

Gothorum rege contipergit, qui cum agrum Venetum el Liguriam Pado trajecto, Hastam, ubi llonorius transisset,
is

sub Alarico

J.fi.

episcopum ordinatum non fuisse

relinquitur,
rit,

dubium tamen

id Ccelestinus re ipsa prsestitequod neque anomjmi, neque Galesinii auctori-

num

imperator versabatur, obsidione cinxit at Stilichonis exercitu appropinquante, motis inde caoppidum, petiit,ubi stris, Pollentiam,Ligurix
:

tas

indubitatum facere

potest.

Arianorum IV. Sanctus Bononiae

reliquias dissipat, collapsas ecclesias instaurat,

atrocissimum a Gothis Romanisque commissum non incruenta, Stiliest prxlium, victoria, licet sequente. Brevipost, iterato incamchonis arma victus fugapis Veronensibus prxlio, Alaricus, compulsus est. Potlentusque, trans Alpes fugere et Honotiacam pugnam ad annum 102, Arcadio Prosperet Cassiodorus in Chronicis rio V Coss.,
referunt.
4C,

novasque condit.

userevu$taItaliam Gothorum xncursionem An- *"" iterum excepit altera anno 405, Stilichone

Hanc

in

Bmniam
SaneiiutendUt

Boepiscopum consecratus, una cum legatis noniamproperavit: quo cumpervenisset,summa u

et in

Galesinius C anctus P etronius ut Ccelestino ,dum Romxfuit, habitus a honori

'

scribit

num.

fice

immenso n themioque Coss., qua Radagaisus in Italiam intuht. Mox Vetum apparatu sese annum Mo) regionetam (narrante Sigonio ad Aqmleia, tonnem ingressus, receptis in fldem Pataviumque prxtergressus, Rocordia, Altino,

mam,

omnium ordinum
est

Ixtitia et gratulatione exceptus

habuit antiquius, Nihil vero novus Prxsul tantam Deo , cujus singulari monitu quam ut gratias agediqnitatem recens adeptus erat , Petri ccclcsiam deduci ret; qua propter ad S.
voluit,
lib

opibus inhiabat, recto itiPado,mox per nere contendit. Itaque, superato Bononiensem in Hetruagrumque

cujus
,

maxime

Mmitiam riam numerosum

trajecit

exeratum,

et

Ftoren,

Is

cujus originem ita Sigonius Bononiensis ad annum 2<0 i Historue episcopus ) ur(S Zama, Bononiensis
:

describil

contiam oppugnare aggressus est. barbarum a lortus SttltchO clusumque montibus tanta felicitate pugnavit, ut ho QuadereS. ad internecionem usque delevent.

Sa

rentem

bem
ann0
sus
'

ut

mouumenta Bonouiensium
alia

referunt,
n

ut construeretur, solum dedicavit conis,

ducentesimo memorabilia opera edidit , tum pnncipi Apostolorum Petro , templum atque id ipse non auctor fuit
ehristi

septuag-esimo

"" "'' Pr ~ Augustinus meminit lib. Stdichone II et Anthemio Coss. sper in Chro?iico uiHiMisus in Tuscia, multis Gothorura
:

cum

bus

caesis,
-

ducente
est.

exercitum

Stilichc
.

sed

qui

ibi

ex

presbyteris etiam et cliainstituto sacris operarentur

,

5, captus oho) opinanl ir0 s ad internecionem ceuniversas hostium copias nUus ut liorum adeo qnidem
el

Zozimus hb.

nec

cidit-

pro

ormmt. ld temxninum copia a se constitutis Muin via JEmil parte extra urbem rihira
,

eorum temporum

ratione

et

piorum ho-

evadei

\ue

hunc quidem ewitum habmtalr

tera Gothorum, aliarv

<

quas

sibi

tmam

vergente

positum

aliquamdiu

post

Bo-

noniensis

episcopi

domicihum

fui

plerxque erani Subterraneam fuisse, quales gentilium persecutzones, eccles temporis, ob tertxo nscribit Bononm perlustratx,

adjunxerant,inItaliamexpeditiO. Stilichone, denuo xn 47 Sublato evivis experiri Alaricus voh belli aleam -v mb an Romamtandr expeditione in agro Boj Bis ea
diripuit.

Itatxa

inm

uersatum esse
,

A/,

**

Masinius

vressce
'

paq.

00,

CewpUcatCdirutamnimirum

variasque ejus wcissitudmes fuisse perseauente

t

mQ uidem,cuminipsoinltaliamaccessncar

initium seculi ecclesiam Diocletiano sub

;m

stauratamveroaS.FaustinianocircaannumMfr
a
trursussubJulianoapostatadestructamfuisset
restitutam, ve-

stellumBononue, Oeoubariam postcaptamRom ;,,, \M imper

nmt9

rtaS Felice pristino splendori Felicis; propterrumsub titulo SS. Naboris et mtra urbis Petrosacr ea auod alleram, S. Faustimanus anno mcondere
,

*Mt,

arijusserat, oppugnaetBononiam ipsam, sed frustra,

&
Uu

roiHistori*Bononie

Wr

HtSigom
*o

<>';;<

TpsZssinum

S.

Lpissct.cuimann, Natonset Porro hodieque SS. NaboHset silius admovit.

Feiicistitulogaud* Casinensibus habilata.n
Zoniales
S.
i

^Z^
,

'^ mona

an.to

f^o^ UMail

B
,;

mtsi nanonia) igneferroque

Eadagauo

^MavelL in
"""
,

Alexander Ma* Sigonium citatum AnnotaUs. suis ad

Urx

transiisse, ait

^tmtm^O
res \feiZipromptoquc

erat

Bononien,

ut

Jomandes de Mebu*

"!<

ZimBononiama^^
7um
xime

Lvtn.ni.,,

remedio indigereUetut Qalesimus

reliquUB non-

irefert, hresis Arrian

extinct*
erant,

Zi
S

'<" wew

jornan " es

loc0

Zmlvols
in

tum

tfefana eo-

Italiam

Stesimmult:,

mLi

irruperant, immani feril rvcr^, ac prostrat B jaeeban

;

Petromus, ui pi

uw
,

,,,,,,,/it

ut

hiseculo v, utUb.lOdeOccid* in Jtaliam tmpetum imperio Sigonius refert, Sigonus meminit ad annum cerunL Primi

Bononieu,
jori,
si

grum Ar
*//**

>

],J m

fe-

101

possei,

ipsam

; :

, ;

434.
itHTTOM

DE
sacris,

S.

PETROMO BONON.
exor,

BP.

CONF.

ipsam tum

tum profanis xdificiis

J.B.

naret. ltaque in primis aut temporis diutumitajacentia temte collapsa, aut barbarorwn injuriis

pla instauravit, quse numero plurima fuisse num. quin et multa a funda12 scribit anonymus condidtt, mentis excitavit. Ceterum templa, qiuv enumerant. Benedictus plura, alii pauciora
:

Hierusalem nuncupatam per sanctas memoad episcopum Bononiensem Petronium rise sepulchri Doraini ercctam et coustructam instar accedentibus etc. Sigonius insuper lib. i de Epi Atexanscopis Bononiensibus fuvc Gregorii VII et
, ,

alii

XIV de

Festo S. Petronii e Rcnon Bononiensium instituit: scriptoribushanc eorumenumerationem templaduo, templum unum S. ThecLv dicatum; Lucuv quorum alterum S. Agatfuv, alterum S. martyribus sacrum; duo item S. virginibus et Evangelistx BartholomcVoApostolo, et S. Marco Turonensi dicata prseterea templum S. Martino, aliud S. Barbatiano episcopd, sacrum, uti et Joannis quibus denique templa S. Stephani, et S. reEvangelisUv accedunt. Eadem fere Sigonius Bononiensibs tomotercenset lib. 1 de Episcopis ubi Rabbius de templis, a tio Operum suorum
:
\

drilllverba refert Monasteriura sancti Stephani, Petronius quod vocatur Hierusalem, quod divue cum episcopus Eedificavit ad usum ejusdem ecclesiie quod ibidem Baptistae mercato sancti Joaunis
:
,

fit.

51

Non

desunt tamen, quibus ea ecclesia

vi-

mhem

deatur prius fuisse exstructa, enim Isidos Bononiensibus prvcfuit antiquum in Descriptione civitatis ,ptumfuisselegitur Bononixantiqiuv et hodicrncV, quod sacello auxei

quam

S.

Petronins -;

inuau.

rit

veteri, Julius Ccvsar, testante id inscriptione conversi ad fidem CaCsesare inchoante, quodque

Hertholicam Bononienses, effuso sanguine SS. Aggxi, Caji, Vitalis, AgricoUv, Proculi, metis,

S.

Petrouio conditis, hsec miversim annotamt ut vised mutata adeo faeie Exstant adhuc,
,

nomen. uisi deatur nihil antiqui remansisse primis ecclesiis ( S. Bartholonuvi Quin a duabus Marci jam dndum episcopi jus ae titu,

qui sub Diocletiano et Maximiano subierunt, ad veri Numinis cultum transtuleSunt etiam, S. Stephano consecrarint.
rint, et

martynum

et

S.

lum
et

parochiae

in

alias

ecclesias

transtulerunt.
430, alia

Porroex

his

templis aliud anno

duobus sequentibus condita sunt a S. pertustrata nio, ut quidem Masinius in Bononia singuhs anscribit cx cujus potissimum fide de
;

Petro-

qui S. Eusebium, S. Felicis et S. Petronii de- E cessorem, in S. Stephani basilica tumutatum fuatque adeo primum condi a S. isse, opinentur potuisse. Pullienus pag 89 et seq. Petronio non viam mediam terit, aitque conditum quidem adPetronio monasterium, S. Stephani iemplo
;
.

a jectum, at non

templum ipsum, nempe

inte-

lemplum in
prtmii S.
Stephani,

noto,qusesequuntur. 49 5. Stephani templum, ut Masimus affrab anno mat, condidit S. Petromua jam inde Hierosolymitani san430, ad imitationem iempli conjimxitque cumecc/.v Crucis et S. Seputcri, ante exstructa universum clesia S. Petri jam porrotemplum in septemsaceltadivisit,qucvvaria Redemptionis humanie mysteria adumbrarent pignora, multa quoque illuc intulit Sanctorum monasterium, ubi una cum monaquin et adjecit anno 435. chis, ex JEgypto evocatis, habitavit ab moExstinctis vero temporum lapso MgypUacis Benedictini su nachissub annum 542, monachi Gotfus, cesserunt qui, ingruentibus in Italiam se Sanctorum pignora absconderecondita apud
: ;

grum,

adjectis antiquo SS. Petri et

4,

Pauh

tem-

plo xdibus

quas a fundamentis erexit. NeStephani que omnino a vero alienum putat, S. cetatefuisse omnino eversam, ecclesiam S. Petronii Habuerit ab eoquea fundamentis instauratam Stepham igitur S. Petronius/mrtem aliquam in S. fundamentis excitarxt, templo sed utrum illud a dean repararit tantum vel auxerit, quis certo
.

fniiat?

52

Porro

S.

Stephani templum in septem cVdes c

inteptemsa.

distinxit, sacras, veluti membra, S. Petronius instar septem ecclesiarum, inquit Patricellius, ad ChristianiRonue potissimum invisere solat

cclladtvnm,

quas
ut

runt ac tandem moyiasteinum suum, posteaquam anno 903 ab Hungaris vastatum, et anno 1210 igne consumptum fuerat, anno 1447 reliquerunt monachi Ccelestini n quorum denique locum anno 1469. Inter corpora vero, quse suffcrh fuere Masinius scribit occurrunt corillic servari
;

nimirum ea ratione Bononienses cives S. Stesacras, xn phani templum et septem ejus xdes septem Romanarum bahonorem et reverentiam Verum adverSilioarum, frequentes inviserent.

tissenonvideturPatricellius, nondum ea tempeUrbis ecclesias visitandi F state septem celebriores fuisse neque enim is de

morem

pora S. Floriani et sociorum 40 martyrum corpus ipsius 8. Petronii. Hsec quidem et aliaque non pauca de S. Stepham templo et monasterio, a S. Petronio conditis, Masinius scribit
,

in usu fidelibus paucionbus omnibus simul fuit institutus, sed a propagatus. Audi ad alias aliasque dudum post
:

Onuphrium
lud
tiouitus

cap.

sed

cum

nulla

in

medium
dii ta

afferat

monumenta

satis antiqua, quibus

sua confmnet, fxdem

indubiam, macoime quantum ad anliqua, non

meretur.
ufundammtii non
quod
ti

trtarit,

Petronio quidem S. Stcphani templum, IlletSixconditori, adscribunt Ccvlestinus velut in bulla, tus IV, summi Ecclesiae Pontifices itte illud visitantibus Mquastatis diebus templum Cum itaque concedit his verbis
50 S.
;

dulgentias

VIII Papa inetituti, ejus nisi basilicas Sanctorum teraporis Christianos non Apostolorum visitnsse. Quibus et Pauli Petri secundo jubilei anno tertiam Lateranensera At Gregor.us \l mcccl Cleraens VI adjunxit. dcvotionem m futuro anob Deipara) VirffiniB quartam addidit flanotffl Mariffl no tertii jubilei Inde patriarchales erant Majoris, quaa oranes patriarchalcra ecclesiam quintara Qlud mirura dignam alioqui propter ejus pnetcritam fuisse
, ,

vero scitu a Bonifacio

dignum,

IIde septem Urbis Ecclcsns. inquit, anno jubilei an-

templo

prothomartyris Stephani , quod servus dicitur Ilierusalem de Bononia ejusdem civitatia episcopus , inDei Petronius, Christi in Iliestar sepulchri Domini nostri Jesu Sixtus vero his : rusalem erexit et construxit,
gloriosi
,

quod

excellentiam,

anno ut tl patnQuatuor igitur tantum archales, celebraretur. hactenus Romanas ecclesias, a fideltbus

qu*

eodera

Sane dudum Papa priraus

felicis

(imo

recordationis Caelestinus, III) pra?decessor noster

qui vero earum frequentari potissimum solitas audt ex eodem Onudeinnumerusaccr&oerit, Cumque a sancto habet vhrio : pauio ante sic Lateranum iter facturi essent mconPaulo ad
:

habemus

omnibus
confessis,

Christi

fidelibus

ad ecclesiam

vere pcenitentibus et S. Stephani Bononien,

ffruum ccemeterium ni
iis

visura

eflt,

Callisti

ecclesiam sancti SebastiaCatacumbas tot San,

,

DIE QUARTA OCTOBRiS.

485
sit

ctorum

corporibus
ita

referta

invisa

transire

at

priesertim

cum eadem

fere

via

procedendum
,

hac ratione quinque ecclesiis esset ; atque Eavisitari solebant, sextam adjunxerunt. quae itinere inter dem ratio septimam addidit medio baet S. Laurentii extra muros

*j" de S. Floriani sociis, Sigonius solius Floriani in controve7*$iam venit. Mn modo |u __ de sociis ne verba quidem. Floria- rli ruj utdam meminit in S. Stephani pionani, ni quidem et sociorum ejus
,

idemne censendum
:

Lateranensem
silicas

sitara,

ecclesiara videlicet sanctie Crucis

et

in

"'

"nm0d<ui

:^Z
Iscuare,,

ipsam reliquiis concirciter tem decoratam. Atque ita habemus, quo septemUrbisecclesix, pore frequentari cceperint ecclesia adjecta prioribus quatuor S. Laurentn tempora. certe diu post S. Petronii Petromus, 53 Alia igitur de causa id fecit S. commodius redemptionis nostrx mystena
Hierusalem, maximis
sive ut

quiescentium, diserte mentionem facit bulta Cceintcrpolatione lestini III, sed illi S.Ftorianisocios rainsertos, ait laudatus supra Pontifex, eadem substitutus legitur tione,qua Ccelestino IIl,ibidem amCoetestinus I. Porro, ne id cuipiam videatur

biguum factam quam modo

,
,

retuli in Ccelestiduplici argumento ni III bulla interpolationem Floconfirmat; alterum in eo situm est, quod in S.
,

revocaret in niemoriam /idelibus ita

l(

sive

ut

ii^rnsnhoniiaaoS.Sepulchri non adcenset.

modum

Chnsti admodum Sane S Petronium Passioms

t

absimile conderet, ut Pultienus

honorem Bononise semper recitatum fuent oi/triumde Co>7imuni unius Martyris <umalias procut dubiode CommuniplurimorumMartyrum recitandum esset alterum vero in eo,quod,aperta anno L640 S. Floriani urna, prxter Bononienrehut ait opinionem solius S. Floriani
riani
;

sium

Hierosolymis dihgenstudiosum fuissejoco sacra ad eorumque siimlitudinem non ter inspexisse utraque satispropauca Bononix effinxisse, Acta

quiee in ea repertx sint.

num. 12, coldunt Quod vero addit annoymus Petronium per totam Judxam leqisse nempe S.
vectiqalia.nimisinfirmum
tiar

cum

certo ilh assenhabere non videafundamentum aliud

est, ut
S.
,

tur
tati

\iuam

Petronii
et

affinitatem

qu*

Theodosio imperatore veterum scripiorum auctort-

cum

erudilissimus Pontifex cui udttiamtottarum coyora tamen , quamquam de re scribit , quam perspectam habere potuit optime, hoc loco assentirinon sotum ausim. Ansam itli ita scribendi Sigonius, prxbuisse videtur cui Ftorianum memorans non modo ego Inventionis auctorem rei gestx oppono, qm sed testemetiam oculatum
56 Ita quidem
; ; ,
,

xqualem,

habenda mderepugnat, et commenti loco diximusnum. 18. Cauttor tur. Vide,quce de illa
,

ociorum quadragintanonmartyrum tani martyrum corpora seu retiquias awto 1141 infotra ventas, memorat. Sic habet num,
<

'>

qui fuit num. xi in scnbendo Galesinius gratia apud et Petronium muttum auctoritate
b.

.sanctorum quas (arcas, in pavimento repertas)

Theodosium
verosimilius
,. s
'

valuisse,
est.

tantum scripsit, quod longe

,

.tolo
r '">",""

___*_-_. auctor,valebat apud Theodosium ***"*" -o ea qua Conslantinopoli Bononiam Sancotate mullas
*
<-_- i

54 Addit

ibidem Galesinius

S.

Petronium,
_-_*__-*T_*\ ."'__

xl martyrum pretiosa contiuentur pectore pulunius vero eorura ( S. Floriani ) qui quulem reperitur aurea cherrima crux sicul m iit, in uno collocati sunt tumulo, omnes unanimes et cg Christi fide inventi fuere
:

corpora

in

des,

ita

in

corporis

perseverantia

sint

rum

conditis a se tempUs, reliquias advexisse.et

,

uniti atque continui.

vero.quo de agimus, S. bledistribuisse.in primis

enumerationem qui 5. hani templo, quarum anni 11 invmttonemJescrxPetronii corporis inter S Flonam Istbene longam instituit has corpora twetsuppresmartyrum lt sociorum num. 5, quem Bonomenso nomine, recenset
:

Accedunt anonymu resBononiensespassim. Neque, qua- pj o Ui sunt tifex argumenta hu)usmo<h ejusquesequacurniauctorttatem convettere videQuod enim Bononix semper recitatum
,
.

antur.
fuerit

ad diem iv Maii Norico Ripens, seu Supemore C Hujus enim, in Austria Romam, Roma luitria passi, corpus ex ut tomo 1 Man translatum fuit in Poloniam qui ad dzem xvi. , 4fi7 videre est. Nec is, memoralur passus Decembris in eodem Mrl.
, :

ses plerique sequuntur. cu,us corpus S Petroouis fuerit S. Florianus transtulit. Non videtur ,s S_. Bononiam Mrl. Romano tnscr,b,tur.
,

Dubium

est

admodum

qm

Offcium de Communi umus tod unum profectum inde verosimiliter / singularem urbis sux Florianum Bononienses in ejus socios n patronum adsciverint, non quod Quod vero anno 16 _0 solnis agnoverint modo aperla ejus urna, inventum sit,
,

Marhjns

Ftorianicorpus,
nihilo
57

magis videtur urgere. Omnes quidem anno

1141
s

<

eodem

F
tuanmimeranda
,-

mulo sociis fortasse sedde S Floriani tantum etiam de S. Flort qendus-.sedutut anno \^ 1". quo debeat, equidem non modo
coltocatos,

mox

laudatus

"^
mtelli-

ihgt
S. btoet

id est

,Z

dudum

post

S.

,an, Petron .vtatem. S. Flor

,

riani urna aperta fuit

sed ante etiam

>

post

,-orous

tum apud Vicentmos

tum

dictum

annum

alio S. Flo,

Uo locov
consecrato,

ZusZaH^tJr;

Bonoins, ^uediversus

atque adeo a S. Fioriano videturEuscb,us de

rum

ejus

reUquix conservatse fuerunt; Florx

,

undequadragmla jZturibus Patxslinx cap. 13 Maximinijussuin PaLvstmaoccsomrlyrum, Sylvanus ep.scopus rumZeminit; sed horum dux

72non Florianus.
levero
est
,

At quisquis landem fuemt.

possidei,
,

^useluvias Bononia
inter
lot

^fid^ VsZ, tum al,bi sub Diocletiano S-f^um et,am fuisse

.
.

martyres qu, tum

*
n
fa.

suo ouidem in sacello Deatissimffi della Bendawa Vitto supraaltare, lutem msacelnuncupatum socior Virginii. Bombactus, Pri loS JoannisEvangeUsir uqispostdictamumseaperhonemmenstbus ouipa pag. 6j
scrpsit
,

nomim

Bonontenstbus docet de Sanctis

,

monachus aUerum Pullienus Luparus quiscripsitannoWO.partim nus

Ccel

lletanteillumPat>

/-/

'

guinem fuderuni Bonomxin S. Stepha ouemdam, cujus rctiquias ul ccnset BeneITtemplo Petrooius collocarit aliquot Sanctorum Bonomx Festis

Zsa

mMaLoimtertioeditxo
d^mlViDecembrispag.^.
n^sTs.FU>rianicorpus,p
Zumasociorumcorporibus
datus Pontifex docet
,

et

Mastntus pag. ttj tertium

?<><<"

Bononm
ad

""
<<>

diXxiVde
fuerit

im-tw
,

^MS^dls.

Floriani, quisquis hic tandem

^-

reliquias a S. Petronio

Bonon.am flMSB

tXisHsinventumesse^ sU
credMe

aUatas,interBononiensesscriptoressat,sconven,t:

186
AUCTORE
J.
fi.

DE

S.

PETRONIO BONON.

EP. CONF.
etiara,

martyres in Palaestina sub Diocletiano passos, fuisse unum aliquem Florianum nomine cujus
,
,

eamque ob causam vicus nunc

eidem

ec-

S.

Petronius reliquias

tanclem causas erit, credi non possit ? Quamquam aliunde non desit num S. Petronius id reyera dubitandi ratio infra in Annotatis, inventionis pr&stiterit, quam riptioni ad litt. eesubnectendis, exponam.
,

Bononiam attulerit ecquid cur id ipsum de illius sociis

;

condito eliam

58
S.

motuuterio,
ditavil.

monasterium adjecisse Masinio retuli idem SiPetronium, supra ex

S. Stephani templo
:

clesia conjunctus, Hierusalem nominatur. E "9'H*(* 60 Ceterum haec S. Joannis ecclesia e parce tMrun cialibus una est, et canonicorum Regularium Lateranensium administrationi concredita.Jaminde ab Agapeti Pontificis temporibus Bononiensis episcopi juribus subjectam fuisse,ex Gregorii VII rescripto coltigitur ,quod ad annum 1073 Sigonius exhibet multis lib. 2 deEpiscopis Bononiensibus
* :

gonius
in

lib.

i
:

bis scribit

de Episcopis Bononiensibus his verEtenim in aede S. Stephani, montis,

, ,

illam reliquiis 1427 die viii Augusti

Ay^elatensis,

ditavit

S.

Petronius,
et

Cardinalis
,

Martini V legatus

quas anno Ludovicus anno 1450

afquo Christus Dominus noster cruci fuit mortuus est situs in quo fixus, et sepulchri atque ei monasterium adexpressit imaginem
,

Cardinalis Bessainon, legatuspariter Apostolicus,

visitarunt.

Fundamenta

illius S.

Petronius, cu-

ubi ipse injecit, quod Hierusalem appellavit, more a S. Eusebio ter monachos habitavit atque a S. Martino TuVercolUnsi episcopo
, ,
,

jus brachium possidet, posuit anno 433, eamque consecravit biennio fere post. Ampliori forma donata est anno U2l,et pulcherrima dein ornata testudine
cta.
,

anno 1640 ad umbilicvm perdu-

nachi
in

ronensi retento. Cujus vero instituti fuerint moin S2iis illi, incertum. Constantius Rabbius

Sigonium Annotatis,

S.

Pachomii regulis ad-

In choro sacelli majoris inventa est arcula cum inscriptione hujusmodi: Cappellam hancmajorem a D. Jo. Euangelista, angelorum turba
comitato
,

frequens strictos fuisse, scribit, quarum ea tvtate Italia usus secundum S. Rieronymum; fuerit in
at S. Basilii

designatam

regulam secutos Casalius affirmat in

saepius clarissime vidisset pra-cepto mox curavit et

cum fsemina quedam apparitionera, ex Dei

,

B
;

fundamentis engen-

B Fertur etiam

3. Descriptione Novas Hierosolymtv , lib. 2 cap. hujus ccenobii monachis alendis de qua apud nos S. Juliana, vidua Bononiensis,

atactum ad diem vn Februarii, bonorum partem Benedicto XIV tom. 10 (ribuisse: quod quidem a inter Latimv editionis secundcV lib.S cap. 5 wum.xi qux validisdocumentis inmxa, de recensetur,

dam anno Domini moxvii nimirum B. Helena de Oleo, de qua actum est in Actis nostris ad diem xxm Septembris ; ubi mutla de B. Helena in vulgus sparsa fuisse commenta dicuntur qui;

ea

SJulianacircumferuntur.Sigoniusquoquedeilla Juliana vcro, eximiae sic habet lib. i Hist. Bonon.

:

pietatis studio

inflammata magnam fortunarum partem, erat enim locupletissima, alendis suarum monachis attnbuit in cosnobio divini Stephani
atque

bus annumerari in primis illud potest, quo e S. Petronii familia fingitur oriunda. Multaquoque, qucV parum probabilia videntur, de revelatiombus apparitionibusqueipsi factis circumferuntur qui<l<i""' de apparitione S. Joannis Evangetistx, ipsi facta, dicendum sit, eam, sicut et aliapleraque hoc numero,retuli ex fide Masinii Bononite perlustratx, tertio editx, pag. 122 et sequen:

eorum
,

numero

filium
,

unicum

Lauren-

ti.

Ambrosius metium uti nonnullis placet cujus Hortatione ad virginitatem ) ut pie Deo minit in
scrvirct, adscripsit.

AUudS.Joanni

"Deniqw et in S. Stephani sepultam scribunt. templo a S. Pctronio opera S. Stephani 59 Constructo S. Petronii EvangelisLv eccleS. Joannis Apostoliet i em pi 0> ita Sisiam mox subjungit anonymus de qua Bononiensibus In sede gonius lib. ide Episcopis
: :

61 De S. Barthotomtvi et S. Marci templis ex eodem Masinio pag. 133 et 289 nonnulla huc transcribo. Utrumque S. Petronins condidit anno 132, S. Bartholonicvi vero temptum anno

Ss

Hy _

,/,/,

Marro,

1210 ignis corripuit, qui, ut Sigonius scribit in Historia Bononiensi ad hunc annum, fortuito Barthoin porta Ravennate excitatus, prseter S.
tomcvi cxdem, SS. Stephani, Vitalis templa, per vicinas domos dilapsus,
et

Donati

autem

te

ex tumulo
,

quam in sancti .Joannis Euangelistaj, terrae, de industria aggesto,

montem
Oliveti
est
effinxit
,

moncon-

struxit

in

quo Chri,

eodem casuinvolvit. S. Barthotomtvi vero templum Goz zadinorum familia anno 1298 suis e cineribus F

stus,

postquam
ascendit,
ffide,

suscitatus a mortuis
ipsis

cum
cse-

dicipulis suis stans,

aspectantibus,

lum dem

nunc, aucta jam medio ipso templo crnce lapidea inter ha$c duo fasignatus invisitur Quae vero et Joannis) loco summissiore na {SS. Stephani Josaphatis valplanicies intercedit, ea celebrem judicium de vilem repraesentavit, in qua idem
qui locus
pri-

Anno 1599 Patribus Theatinis ceistt, animarum vero cuannuente Clemente VIII ram, quse huic annexa erat, Alfonsus Paleotus,
excitavit.
:

in

atmortuis nltimo die facturus creditur, eorum locorum exemplum que hasc omnia ad tum , qua3 ipse Hierosolymis spectaverat fecit perlustravit. Eacum cas regiones pietatis ergo Galesinius scribit in Actis S. Petronn vis

et

templo novum buit. Veteri huic S. Bartholo<;r> eidem Sancto, et S. Cajetano, PP. Theasuccessit, dedit tinorum institutori, sacrum, cui initium novcV fabricx lapidem poannusWrt, primum E Cardinali nente Hieronymo Lomellini, S. R. divina veroo fficia celebran et legato Bononiensi crrpcrunt anno L664 die xiv Decembris. De
:

Bononiensium

antistes, vicinis parieciis distn-

Mic

dicta citatus Matemplo S. Marci praster jam

sinius

dem

fere
8:

num.
,'

sequenti vero

cra, ut columnam et nium, in quo cum discipulis suis

buit

ornamenta qusedam sacrucem Christi, ut trich-

Dominus

discu-

in aliaque ad excitandum Dei amorem

pauca h<vc annotavit, nempe S. Marci die ix Apnhs unitam Olim paroeciam anno 1666 DonaU, ipsam vero S. Euanfuisse paroecicv S. Sancti sodahtw concesqelisUv ccclesiam ejusdem Augusto, die vero sam anni ejusdem mense
xxiv.
62

Petronius S. primis idonea, enumerat, quibus S. Quae omnia, xnquit, Stcphani templum decoravit. adhuc magna sanctissimae religionis raonimenta
coluntur, augustioBononiensis populi pietate Stephani ecclesiam, remque reddunt ipsam S. appellavit quam ille Hierosolymae nomine

Xr^jue-hic

stetit

S.
:

... Petronn in condewhs

/--'

si Masinio fides hoc anno ecclesiis labor etenim, quoque hoc anno Sanctis tem h,,bendaest,alia et pla excitavit, alterum nimirum SS. Fabiano terSebastiano, alterum S. Martino Turonensi, tium

DIE QUARTA OCTOBRIS.

437
:

A tium
stri

S. Barbatiano. caet Sebastiani templo ad portam SS. Fabiani

S. Lucise,

quartum denique
,

diserte

annumeraX

sed

lib. i

de Episcopis Bo-

*UCTO*E

rx motus ruinam

dictam sito ingens anno 1505, de quo SiEpiscopis Bononiensibus ad prxgonius lib. 5 de post dictum annum universim scribit Biennio calamitatibus afflictata urbs duabus gravissirais rei frumentaria difest, insigni terrae motu, et est, ut alficultate. Tremore vero ita concussa
,

seu

di

castello

ter-

intulit

tissima ac

maxima

quteque

asdificia labefactata,

ac

piunis,

verticibusque

sint

exuta.

Quo me-

dies sub dio in tu percussa civitas per multos atque ibi fixit, campis urbis sibi tabernacula sed postsollicita pernoctavit mente in primis xv Jufuit. Anno 1595 die
:

modum
cice S.

nii iussu Clementis

cessit.

instauratum VIII auctum

est

parte parce-

hucx, cujus pars altera

S.

Columbam

Servari in illo quasdam S. Petroparcecix Masinius ait sed, qusenam uii reliquias, pag. 205
;

noniensibus eadem recensens, de S. Barbatiani facit ad annumvero 485, c-ede ne verbum quidem BarbatianiS.Jocundi, quem termonasleriumS. prassulem potium a S. Petronio Bononiensium fuisse, conjicit. Dubitanit temporeconstructum Petronius re vera S. vitne Sigonius, num S. Barbatianotemplum erexerit? Docet enim BeneEpiscopis BodictusXIV, Sigonium librum de quaetn serius conscripsisse, in eoque, noniensibus scripserat,emenHistoria Bononiensiminus caute quod Madasse. Utut sit, equidem anno 482, Petronms S. Barbatiano templum S. sinius ait, tempons, quanerexisse non videtur nam tum vivis nontum quidem apparet, S. Barbatianus e idigat excesserat. Illius obitum anno 141 dum Antiquitatibus sacns Hieronymus Fabri lib. de rebus Ravennatibus pag. 195; Rubeuslib. 2 de inter annum 438 et 444 collocat. Ravennatibus
: :

J.B.

esesint,

non

Obiisse

Ravennx

legitur in Actis

apud Agnellum

edicit.

rnTu roZl
u

de templo SS. Fabiano et Sebastiano duplex Bononix Petronii opera erecto porro 8. sacrum alterum de visiturtemplum S. Martino Bonomensibus quo Sigonius lib*L de Episcopis
69

Hxc

%m

2 pag. 39 Appendicis,

cum condendo An-

mini

Placidia erat inS. Stephani templo Galla scribit Cxsar tenta quocl anno 438 contigisse, Rerum Ariminensium. Cete2
;

ad annum 1217

Anno millesimo duMartim ad centesimo septimo decimo Quia vero proximedixeAuosam conditus est.
hsec scribit
:

titulus S.

Henrico (a Fracta) rat Sigonius Eodem sedente insi-nes ecclesia? excitat alia^ etiam, rainus Rabbius hanc prioribus Sigonii verbis Carolus Crevit autem mox in insubjecit annotationem ccenobiura FF. ecclesiam, amplumque siffnem monte Carmelo, qui huc Ordinis sanctJB Mari* de
:

Clementinius lib. Barbatiant B rum, teste Masinio, pag. 670, S. Lateranenses fuit, ecclesia olim penes canonicos Hieronymi de Obsersed ab his ad monachos S. anno 1480; quod etiam Sigovantia translata >sverbis: fi nius ad annum mox laudatum monaohifl eremitis S. HieInde anno mcccclaxk vacantem ex Ponronymi aedem S. Barbatiani cum communicavit (Sixti IV) decreto tificis Quibus subjicd RaOhospitium babere optarent.
<

venerunt anno mccxciii. Modo Mantuae, PP ejusdem Ordinis congregationis Joannes Soreth, Pnor quibus locura concessit vero eidem Lneralis anno mcccclxvi. Alterum quod sacrum et in valle Aposx situm
illud

mcolunt

Instituti

fuere

a B. Petro

de Pisis
an.

ci

annum mccclxx, Loous ipsis datus die xvi Augusti. ^Binis proxime sequentibus

hcccclxxx
S.

anms

Joan-

deniqueAga-

S.

de' Sancti appellatur. S Martini, vulgo Dalla croce

Martino

Hocautem
tronius

S.

Martino sacrumesse,
ita

voluit 8. Fe-

haud

dudum

ab

illius obitu.

nomen utrique means

64

dedit

Aposa fluvius

Aposam urbem per-

et SS. Theclx Agar ni Apostoloet EvangeUstx, templa ereani S thxque virginibus mart;/ribus Agatluv anno l^. S. veJoanni quidem et S. quidem vera Masinius ro ThecUs anno 434, si inter auctores omnes, scmbit non enim convenit

lucir,

s "m vero ad S. Lucix, r Rabbio *J> prxcipue spectant, ex Carolo templum 1511. ^etaUsnodisles, quiSigonio ad annum prima vestigta jtansse, strx Patres ad S. Luciam Eccles.a (edlfireferenti subjecil, quie seauuntur

Qux

quibus annis templa singula, mstausiveafundamentisexcitasse, sivecollapsa De templo S.JoPetronius perhibetur.

rasse
S.

jamenumerata,

anniseginum.Wetseq.Superestnni.
templis pauca sul SS. Agatlnvet Thectie ecclesiam

circa unnuin cata, sedente D. Petronio,

mm
qui
,

^ZZo^ouTannJc
SSTSl
CustigUoni mouputom

*r

^nn

9ft8

et sco

S.

Aqathx

1,

ditura

postmodum

anno

dcccciii

ab Ilungans.

.
U96,
9.

Lateranenses Solum possedere diu canonici annc mccv cLerunt Snvino Saxoferato iud eo uortuo .terum ea ut ecclesiam re*dificaret c^ ecclesiamque eonstructam nonici tennerunt, a qu o tem mccccxvi, , luerunt ad usque annum presbyter. Wulo Ke possederunt saeculares pore Caaalierat Hieronymus ac hujusmodi ctoris
, .

,-uinam olim passam,

primuman
.Postr

ta

anno imfuisse instaurai

dZcclesiam

olhn saltem in paraetar

ea

^nl^numero fUisse,

1 anni 1*75, idem Masinmspag. seculariu>n Tfflmat, 'hodiecue dentgue

-,^ J
et seqt

Boito-

r^

ac administrationi commissam,

8.

ff

qui D.

Franciscum
apparet,

Xaverium dom,
S.

eo ,n locc^ Socieamplissim. co eg.n PP. fur nobile atrium V.rg.n.s ac Marejusdem

Modo antiqua,

ecclesise

Luo

recenr* "^Zue^tv^nosatis JaBoZlnsibus excUasse, sed

fuit

tottem-

-*
L,

pht
"
\

gium quidem
tatis

qnippe

> tnlrum exuviis dUanda et muU ^" Uis operibus perfeotis,

At proxime sub
visitnr
coepit

tyris

nomiue

construi

magnincum templum quod Goz**. anno noxnn, Augelo

Niciens,,
et

SZ
p bli
ci
,,
l

ad Histortm Bononiensis ad Tbeodosium,

offlcii

annum m,
s,ve

^Tf
Con
pnv.

archiepiscopo dino, Bononiensi, primum

suffraganeo
Kal.

lapidem ponente x,v

apud imperatorem

--; a ',,,, valebai, a

rel.qm

;,,,:,

yL
^

Majas.
*uodno*a
Hquctd4S.
Barbalia

Bonomensisad an65 Sigonius lib 1 Historuv qux Barbatiani templum inter ea, num 430 S. vel reparavit, vel condidit S. Petronius Bononuv

eaoras Constantinopo.i quibns testotem obtinmt,

J-* "gi, ifsm templaaseconstru,.a,,n

I

Divi

Stephani

lanum

ao

taoella

i;;s

DE S.PETRONIO BONON.
:

EP.

CONF.
sibi

tCCTOM
J

quatuor collocata ornavit

nimirum preeter templa

excitavit,

B.

totidem jam enumerata ad quatuor urbis portas

'etiam cruces lapideas S. Petronius vero prsedeemoniquidern. terrori, Bononiensibus Deo, et salute sua sidio,et perpetuo ad fortiterpro

qux

dimicandum, incitamento

essent.

Thessalonicensibus haud ita pridem evenerat, quoque contingeret, in civem suum profugum, occisi quibus modis potuere, animadverterunt terrat mandarunt. At vero corpus multo honore ne hoc quidem modo Theodosii iram effugerunt imperator, adveniens enim paulo post in Italiam sortem subire Thessalonicensium
:

coegit.

% V.

Sanctus Bononiam reparat

amplificat.

et

Bononienses Qua de causa S. Ambrosius Theodosium, Mediolani esset, templi aditu prohibuit, et cum solverenoanathemate percussit, quo prius illum condidisset, ne quis morti tradeluit quam legem posteaquam tn .'50, nisi dies effiuxissent
retur,
71

reumlata
flononium

lemirutom

s j-sacra

PetroDius,
1

Bononiam

veniens,

non modo
sua deque

munis, sum amissionem xgnus aua Faustinum, sororis Sed doles, quod dudum ferentem, ita consolatur occiderit. Verum boc noflorentissima repente non solum cum hominibus sed
:

sed profana etiam sedificia quidem sors Bononxee cum conversa erat ea tempestate commultis Italix civitatibus Ambrosii Epistola intelligitur, ut ex S.
'invenit; quse

bis

commune

etiam cum civitatilms, veniens pe de Bononiensi

terrisque ipsis

est.

Nem-

urbe a tergo Uater-

D am

ipsam

Bononiam

Mutinam

Rhegium
a
fron-

esset mortis sententia. consonat Hisce anonymus noster partim partim repugnat. Si partim nonnulla addit sunt, sequimur, immienim, qux modo relata cladem Bononienses non prospexerunt nentem studuerunt si modo, sed etiam a sese avertere tale suspicantes inopinata vero anonymum, nihit vero, inquit num .17, clade oppressi sunt. Ipse feccrunt s.-n.ndum pestem futnram ignorantes suo addit luvc fere edictura regis. Qux vero de Bononiensibus Theosunt primum, significasse sepultudosium, ut cuidam nepoti suojLecentem quem apud illos tumulatum ram adornarent, impetu quo nimirum incautos repentino
, :
.

J*

derelinquebas, te occurrebat

in dextera erat Brixillum

vellet

Placentia, veterem la^vam Apennim adhuc nomine sonans, ad ipso florentissimorum quondam iuculta miseratus, et atque affectu populorum oastella considerabas,

nobihtatem

obrueret,

et

Ubidinem. Alterum,

benevolentide specie tegeret vindictae commotum rei indignxtateS.

Ambrosium

sanxisse, ne quis

regum Bononzam

cujuspiam funus deinceps ingrederetur, neve

m
adjunmt

igitur semirutarum urrelegebas dolenti. Tot sub eodem coubium cadavera, terrarumque te admonent, unius, non spectu exposita funera,
sanctas
licet et

urbem inferretur. Ambrosianum, 72 Porro edictum

ut

quidem

adrairabilis feminas,

decessionem
est

conczcontendunt.apudPatricellium hts verbis Mediolanensis mtur Servus Chrifiti Ambrosins

etc. Certa itaque COM olabiliorem habendara clades at quo auctoreillata? Bononiensium
;

quam cladem

defuncio Valentiniano, liani imperatorisjugum, MuttnenBononienseseascusserunt, initaquecum societate, fimum suorum <ibus ac Rhegiensibus

Rem

ita

contigisse,

nonnulh volunt.

Crra-

ZaLnd6rumcausa
intulere Re dam Spoleti

vicinisClaternaUbusbellu^ quemcognita, Gratianus Asclipium

t

fratribus universis utnusepiscopus. Dilectissimi Domajoris scilicet et mxnoris, in que ordinis, regm subUal.a3 mino eternam salutem. Cunctis noBononia^ civitatis credimus lore versionem sed ea^, vera justitia ussimara, quam non crudeliter perTheodosica rabie, occasione, rem , dignum ffiquumque pe 8S a est. Qnam ob Peex parte Dei, et anncti fore censuiraus et Bononiensis ecclesia decotri

morantem, cumexercitu Bononiam

vindicavit, et

cuius vocabulo
daranatara,

imperio misit Qui et Claternates compulit, impoBononienses ipsos addeditionem qui eam in officto consiloque civitatipriefecto,
tineret
rediit.

ntu
ut

ac

irrevocabilera

sentent.am

anatnematis
nerao
qui

obnixe

regum
buic

statuimus atque firmamufl, modo urbem Bononiara inforte

Spolctum explodit, tum lEistori* Bononiensis Sigonius auctontate destituta auod hxc veterum Annalium verosimile non videatur, tlS tum sint tum quod C viri bus fu isse Bononienses eorumque socios, ut
'

Verum hxc omnia

lib.

"reS.
terit-

sTquisautem tam audax

sententia?

exU
; et
.

non

satisfecent,

p^ictara

urbera teraere ingressus

illius

Ln

adhuc Romani impern opes adversus integras quod ne opulentissima> arma capere ausi fuerint; civitates cogitarunt tum idem Lr ea tempora per Liguriee ab ipsomotuum exordio
;

quoque mortui cujusque rai^etur. Corpus ne simih oceasione nhM deferatur in urbem, pariatur. Addit anodetrimentum

anno,

vita

finiatur

et

fuent; pr* neultn.d-

STJ3S

ZZ^^oivUatis
1

J^noster

id edictum S.

Orientalem

Ambrosn jussu ad qux intacta

appensum,

auodvel

Lsular

ruiparebant, facze potunsentm

LZrat

marmorea

in tabula

officio contineri.

Sed narrationis seriem repetaTheodosium, hujus

:

To
,

'"""'T

Exstincto Gratiano, ad devoluta est nominis I, imperii summa

aniiquZ urbium^^c^mq^ Bono

arbitno substituit aistratibus novos pro

hic, ut

atUque ^fZTwo cum anonymus manifesto produntamhbus W orequxdemomnrv,,,

noster
scribunt, fue

fa-

buUsTemmium

credulos. In

niamque in primis hominem superbum, et intempedem carum, sed avarum, minis et precibus nobilis rlntem misit qui cum tentaret,rem
;

Grxcum

stbi qui-

de tuaia "

x
..

&mamve teresmeminerunt.
erudUtoresque
,*

Zlronm

Bononiensis pudicitiam hominemmonui, ^Hamarito patefecit. Is modeste sed colaphum abstuht: desisteret,

tabincepto matronx conjux, Ulatum aua repercitus

*

TrTum Bononiensium cautioresS> Audi

triptores non admiUunt.

stbz

hZmulcisci
sibi

votens. stricto

mox

gladio,

9 onjum Bononiensium ad annum 37o mstorim

Hai.c

^o^um^fectum
TesZle

metuentes

Bonomeninterfecit. Hinc a Theodosio, ne, quod

S2Hi.tori.n.
tP

(ecedis Thessalomcensrs)

tm

Ambrosii

scriptis,

tom omi.ium

ecc.es.ast.co.

B
\

or.\KTA OCTOB
vul-

4S9
w7aw. Injecte

rum
g.

soriptornm
ad

raonumentia o
ita
11

am
Dein
,

ptuni

urbU

portis (<-,
I.

Bononiam
alitei
,

tradueunt, nt totam
,

rem
fa-

longe

ac

explicent.

bulam paucis

eavponens, sic pergit

aHena Bint, nt cetera omittam, probabile non esse argumento pctestj quod u1 ipai adhuc fnti Bonotrtei detui
,
.

Quaa qui illud non dub.o

vi-

< longiusprog. cssx, urbis partem opera ignis emstinctus est t >"' le~ sed Constantini gitur in Nazari Panegyrico, eidemdicto. Uinc

Taurinum progressus
et et

A/<"

"'

copias

fudit,

Padum

Taurino, aliisque TtaUee urbibus, AJpes inter potitus esU sitis, se sponte dedentibus
,

im

,i

elade

Gratiano

acoepta

infirmos,

suifi

,,,,!,- nixos,

tantum faoinus esse aggressos {aritstratu,

reptisnemperepentearmis,etoa
a Theodosio descivisse) et,

quod Pontifex Maxi-

BHi
6l

tanta

gentilium

C o n tumacia episcopum edixii

7
1

A.rrianorum perfidia civitataa non edixisset, id alicme

et
.

Mediolanum quoque accessit , benigneque habuit urbes, quxultroejusamplectebanturimperium. fudtt, ac Mtero '<</<<"' Brixiam hostem preelio tertio. Cessit et hxc victon mox apud Veronam et Mutinam, et Constantino, Aquileiam quoque i Miuspanegy* ,< alias onnojnnrti,
moastaudatushisverb
^quileia
te,

Pnetereote,
refi

m
rann08
-

n,

s de BoHisceigitiirmissis,advm noniensiumcladeopinionesaceedamus.Barontus

Mutina, ceteraa^ue
noredibilium

ubus

bonorum commodi-

aliosquety-

^
ni

" -^""'"" /.'/"'""0 <" 887 *. mi adsoribit Porro ipseii verbis /, /v tembili nut repentinua, Ma ui ,,,, torrentia montmm instai enim exundantis eat tumefranpotati, in plwnioi. ,-

BfmWW

tetea

,;

ergo

injuria. Sicut gratissima fuit oppugnationie Mutinam coactus est, ita verostoppugnare

milemsumest

Sigonio, nequeabsre,

Bonomam

dentis,

eam

ounotaque partem Ltaliffi

occurrit

sibi
,

obviam secum trafcentia, auas ipsi post Alpium de-

WBS ,.ni
le8 que

tnnc
r:iVlt
,

immens,, r.ffeflil ciadej nobiPlacentiam, Rbegium, civitates

aliasQuevicinasurbesobsidionecincGisse a bellorum da saltem dum se dederent, usitata att, qui libro ' Sigonio Zosimus intuh * Constantinum iis urbtbus, r intulisse, contra ******* bant, mhil damni ad repugnantes habebat. Quod vero
,

i.

quas

sibi

Claternam,

Motinam,
pwBdatis

Bononiam
divitiis,
iH

et

alias

di-

Maxentium

atlinet,is quide

mcUontbus,ltln-

adductis

Pacatus affirmat oaptivitetem, Epiatola ad s. Ambrosius ifl pertingit

e

M
oivi-

quaa

urbesoppidaquedtruent. Stg
>'<>< subscribere,

itaquesv,

quamquam

necinficianvelim,etiamsubMam
tal

UmmJ^

miM

<?w^

qu ove auctore elades

llusillatasU:hxe
nepa
fqnod

.mcm hoh Uquet quo tempore cujus meminit ^onomenleltalmPacar

,
,

in vartOS cat rannis Bononiensiumcicilatcm

'

ZZ

5SS*.
.

--;r

m inPan*gyrineod*siiscribit:m*\t^ prwdmus
fatondum
.

ctor

illudequiden
divino

est)

nobis

ta-

Rispauus^ S contiguuE Tyrannidem ille aterque solatium. l,,i.,t [ ur tyrannioidium vidit. Reltqua, ause ^on.vid.t. hic

sed in

dolore

S
,,
,,,,

suarvm instauratorem

muneres

Z
f

,orant,ambdu pnsca fereUnt s+ magn o Bonoma fuit, ut Btnisdumtcuoatportisadtnamadituspar

Prineipioquidtm.ui

itati

wverbaprxceduntetswunr
,

iir

,,

,,,. pertinent.

Z> Ma dmo fal^numet

;

Alta igitur vutnera accepisSe vtdetor Pacato teste

2fif<
tera spectabni
.

'"'"'"
.Histerti

'

'"'"
i

,1, Ravenna,,, V*ru* ducebat

|

Boru>nia?

Nequefirmio^

,U/

/'"

<;<>"*
'

iamentisiiniUm^,quieam m.ngissevcWugemoyquianmmbeliotsmottbus

^JrorisQratimiim
vero Bononiam
S. Petroniua

*"*%'
reporami
.

portas

Z
.

'Zcussrl

Ital

ct

usurpaU a Tkeodosiovictus

imperii pcenasde<l<'

,c
u

Idem et,,o,lmiu . K,,j<. Bononiensium ,,,., ,,h. l;il *'""'"" auclor taperaton s PetroninaJprwJipous r> im C ; pmdicatar, ut.urtain T lt ,,,,,, juniori) fuissi irestituevet.T.n,
:
,

gonius y

n/a <*******?" tempus

>'

''.%
asstg*
<
,

,..,

,,1,,,,-i

et,am forma donavH

B,

vastaUe Benonun

ste

'

dem Galesiniui m
uent,
,

Actts s.
:

est hreviter eompUtBUS

;lTvZTnu:V omtu
^,

fte

letronn vero yx ^ero OUlll

Bo^'
eliquis

**
.

;,
,

mirutam

fuisse,

mnempenotos.
5
,,!,
,

sanotus refert Uo q
urbibus

Ambrosms

cla-

-'

v "

Bepro imperatoB., Ltermitteiet, Theodoeii oivium Bonomens.um. ariJmu. emt, et

,

et.erg. poputam

tono-

Christod Ui (febat,.uxiliou

8 uS .pr.

Bmiliie

Coitatono ac,

ouiminfelices.etcadayera B
U
xeuti

omnia, rtauMure , 9tatn deploraiili ih apReUato Jsti* regionee ,,, reliEpistol, ad Paustmum ,b,osio in citaf propeurbium, quaa
.

i, s

petronio agii

fa^enii

?**-*

-:
,

"!:;::;:,;"v';>
!

.
.-

***** *****
Postremo PetroniUBne

^^-

,,im scribit
.'
i .

,.

WX

''""

Uffcisci poMt.
1
'

**
uiii',

Bo ,

"'- " m
,S

a
:;,;i

,,

m ps
Stata

averant
>

eto^esaMasub

oWHi

bell.

W*
**'

;;,

^t,
P
,

ambitum

lon-

f" tus
q"
bi

;,r; aO eam

/ ue UemPr m "-4 f ""

: '

''

Ltecmrriiju,s (ymmiis

n calamilalum

adhac rei m0, .b. quatuor ejusdem

'

,,m

^m
1

ZclZnprJcluulfaciat^utu^usguei^ba

V m tSJltf
03
ait,

q'" b " ?

i""'

ert,.,a-

:r;;::;,

J^at^ mm*.

ttto< ;( Seyusienti Oclobris TomusII.\

^*ad A4

bodieque noraine appeUantur.

,.,

S^
t

q* , e-et.per.-;'in
is
01

T-Zl
"

crnees Inpnlese

et 01

per 0P

" , " rbero

,,,

T,,,,.ui:.ni,"
,

"*"'JL AdA< '

TWo

S m/,

A.^

>' *"'

':J,. tMl

K>

DE

S.

PETKONIO BONON.
Petroi

BP. COOT.

U'CTORI

instauratam fuisse, perfecisse vero

!

gratia

Rom.
conBilio,
,,
.

imperat.
Loci

a.ugustus
ac xx
Pontifice
i

commoditate, D
pensiCa?lestino,

J.B.

Theodosianxopenedeerat:porroim:
torisministroi
\ rai

et fertilitate

capti v

mensium

locopiosesuppedtl

tato

Bummo

Car-

Ins

quod ui iaulur.quodaddit anonymus, propterea ^peratoris esset *ffi s >W frcssr,^,!

l

andam Bononiam necessa mrum fortassc sit, falsum

mil:

^g prill quoque Flandren.

mitibus
rotiis

que marchiepiscopis, dignitatibus constituliisque in variis ac ducibus Christianis, B;ldnino

nc

Gualterio
alter

Pictaviensi co-

supenverisimilitudinis habeat, in
est,
et
ti

legatis,

quorum

Ludovici
illis

Franarduis

lioribus dictum
lesinius
silentio

Sig<

<>>

<**

alter

Philippi

A.ng-lia2

regum
,

sibi

prxtereundum, prudenter

ettcholupubliru
o>

Hsprofi
ra ts
tri
Petronius Bononia
'

*Wfsau
schol.v,
sse,

nandam

curat,
'

Bonon.cuscs

gua

taSigoniussxpecttatushb.1 UhaBCtotactanbeneficia, illud in quemad. itas profitetur,

sedente etiam addictus, vicem gessere senatorum collegio, Bononiam omnium centum nrmarum fontem arcanorum nostrorum forc hac inviolaperennem studii sedem pi um decernimus, volentes insuper, Dil j jndulgentia qui in alma sententiaB a judicibus, ut omnes saltem non stute per quinquinnium
,

hac

civiti

\
modum
matnn
postea
*eteribus

pnm

rint,

latas,

nullas

penitus existanl

et
.

si

quis

igsa

in

monumentis notatum,

Pum
babet, Bononia

imperatorum auctontate confirquod jus publica cmta ea pr*ter ceteras [tel

ab alio dignitatem ad magistratus promotus archidiacono Bononiensi librum magiquam ab Busceperit, quamquam id quarumlibet
atralem

5honests jam inde a B rnI11 fovendorum consu 'm lem Sig vero est, e ubi de S. Bononiensibus,
t(li
.

LTtudm: mperatonbu
nshtote.
I

approbaverintque, privamus. eum a uctoritate vero scholasticos ad hoc studium euntes Si quis .capite abeuntesque ausu temerario offenderit, eadem illum equatur, puniatur. EIoc ni prs jubemus. Hujus autem sacras Connltatum
peritl

prasstiterinl

oostra omni

diffnitate

;.ffici

Q plar,
I

bulla

aurea majestatis no-

nihil

meminisse, mhil sxpelau-

datun

Gal

toBumentaii

Pet

7;V 2*

bus a Theodosio
,

ectum apud se
rnn
MElfwn

Lycmtm Bonomenses edocU A* Joco S^onu* noii

scriptum ad perpetuam rei memonam ConstantmopoliPetronio episcopo, ex csBsarum idem summis precibus sanguine orto tanorum gubernandum, custoefflagitanti, ac procuranti,
notarii,
, ,

3tr83

munitum, manuque Ciceronis, curinostra3

flriw* BenedictusXIVTheodosianicujusd 131S gu*i awfo^apnwwi * mmtm*, cu?s

exeqnendum diendum omnibusque viribus Bomas in Capitolio dimus ac concedimus.

,

tra,

anix

no

Porainicas
i
i

Nativitatis

ccoxxxni,

die

com&ustom

exemplar tamotim S. Petroet in *rea tahula, Lunii basilica insculptum, anno mdvii m templo opera dovici Bolognini
/tortf,
,

Ma

S.
uf

quidem

Dominici desoriptum sit. exemplar Murato80 Theodosiani prmlegii

Bow

Udittom.SAntiquitatummed
fl

Diss.

b eco iguam, n obprolixitatem,t 8i huc transferre necesse returftdem, aual dc to ;u,//, :at/itomen Murafom essem prodigus, immo Cemporis, ftigiift,

inquit Benedictus XIV, mosinceritatem numenti (de quo num. 79 n fine) defendunt, Qhirardaccius Vizanus, communiter Seriptorum Bonon. Gagius Orlandus in Notitia argumentis imsium;sed exteri nonnulli validis Muratorii verba num 80 nant. Subdit dein V MaccMavetlum
82 Bononienses,
,
:

nfltoii

ad%

Mexandrum

L
,,

rominime

dMwii

erudito leetori injurius,

si

vel

unum verbum
omnium,

imponderem ad
tem,

ostendendam diplomatis
oculos

aliumque prxterea in 'gumentojamtum, cum de Petromo scrteodo versatum esse sect Pontifex, multis annis
satisfecerit,
, :
,

logi

proeaconcinnasse;sedquxBoehme.

quippe qu* apertissime in incurrat. Ne vero cuinemine etiam indicante, Sigonium supra lauda videatur 3 iaii et cautum, hujustum, scriptorem diligentem Mcro xta pergit modi figmento manus dedisse, solemnis hc impostuimprobata quidem videtur Historia Bononiensi At mihi ra Sigonio nostro in ejus causa est, Operi illi, post iusta suspicandi assutam fuismortem edito laoiniam ab aliquo
: ,

bebat nondumacceperat quous ea de ,,, no titias viderim, xquum p rum lucubrationes cum non judicium ferre quamvis venonforet, de illis exteros pertrahere rear ut in sententiam suam Sigonii sentenHam(st possinl Benedictus XIV amplectitur; non tam Rigonii re vera fuit) nonummtis,quam Sigonti,quan;

Bononi* tumanunrrt^.dicwetauetoritatemotusivelspe l

se

Operibua
posita.

Sigonii Vita, ejus Vide, quae dixi in ejnsdem Mediolanensi editione praein

industria et labore, quorum essei Bononiensium Lycm Bononiensis origo et

Z. S

^L

et

clarius,

quam hactenus ostensa

Umaximeinterest,

novissima

Privilegn exe Alterum Theodosiani sacr* aucUv Ughellus affert tom. 2 ltaluv plar in marmorea tabula ^. 9, quod.. 8 u. extat
;

antiquitas ostenderetur

tametsi sua Petronii incisum apud ecclesiam S. rerumque apud cordatos viros, ipsius narratione videatur. Brevius antiquarum peritos claudioare transcnbenMud quidem est, et propterea huc etiam sit, ut illud recitasse, simul dum; sed sic,

obitus, miracula et $ VI. Sancti

cultus.

refutasse^
evinceie conati

wnf,

disciplinarum

cunctarum ^^ ^ ^^ ^^ eum mores

^

^anclum

dogmata depereant
, :

Sgue

optimis cioteraqiic id genus sanitas, judicia Nos Thcotoiu. Dei uoo^nis gubernentur

wdiliciis instituto eliam in

Petromum, posiquam sacris profanisBonomamauxerat el omaveral,

Sjn^

Orienlem ilinere, magnam incle ^,,, ad suos reducem avexisse et convim reliquiarum dispertiisse, przserhm vero ditis a se monasleriis

^^

DIE QIAUTA OCTOBRIS.

441
'

S. Slephani lemplo, jam diximus, quarum in Ailis Jnventionis, ab sequali auctore conscriptis, Vitam edendis, enumeratioet post S. Petronii

buslibet

arg

vir

ille,

raole

tanti

AfCTOM
J. B.

nem videre est. Al quo anno Constantinopolim profectus, aut quamdiu illic moratus sit, haud satis exptoratum habetur quid vero a reditu suo Bononix egerit, nusquam-, quod quidem sciam,
litteris

ponderis praegravatufl , deficientibua viribus, non diu eub tam gravi onere Bubsistere valem oum eadi m columni rtis brachiia in eircuitu celeri rotatu de sursnm ruit in uem
isor

Domini
d

jus periouli

mandatum
< >

est

minime tamen

dubito,

S. Petronius, cernena discrimine positum labi caelum pr itinus oculos

,

iu
|

lm-

si-

quui /ilur/mn

pt/ >n/ S uct/ ssimique pastoriS

Spedebi

gnavit cum

signo

lanctae

qui,

ujus tam pr

dem
qu
iiti
'i

ssepe

nominandi
I

Patris

Deus

illico

solita

clara fuere principia tum solvit.Nonuna auctoribus opiniosedetdeanno, quo e vivis excessit

dum tandem naturse

:

votum famuli
alicujua

sui

Petronii;
ve\

oolumna

illa

fracturae

iKurse
Bolida,

Faber in Monumentis Ravennalibus Petronii, velut anno fc85 in vivis adhuc existentis, meminit; Alberti nno 460 mortuum putat; Vizzanius anno 151, Ghirardaccius anno 450 Qhinius anno 141; Prosper Aquilanius, sed vitiatus, anno 388; Sigonio etiam annus 150 placuit. Demum, inquit hic, mi.

mentum nimim
prius,
illtesa

passa

est,
:

rerum
operarius

permansit
,

vero,
periouli
:

nilul

mali
Bicul

.^eutiens

molem

instantis
referre
,

evasit,

idem

solitus erat ita

Cum

ego, undiquc
milis
nii

'-eribus

expergefactu,

angebar,

pariter

turbatus

inrevooabili
Btolia

labi eoeperani,

quidam

niveis

cursu indutus,si,
i

randis multis

virtutibus claru
et

imperantibus ad-

beato

Petronio, astitit juxta

,

huc Theodosio iomnitesimo quinquagesimo, ma^n bus relicto, iv Nonas Octobria migravit ad Domi-

Valentiniano, anno quadriu

sua columnam sustinuit

86 Ita

et

me qui me incolumem

ser-

vavit.

num.

B
ei obit ''

84-

Gennadium sequitur S igonius

morte
lilio,

Petronii Arcadii

ita scribit

unnum -4550

et

illeverode Moritur Thcodosio , Valentiniano regnantibus. Cum

:

hic opifex mortis quidem periculo 8. precibus ereptus, sed non << morte ad <'cocatus est, siverba spectentur anonyvitam rem tamen Qalesinius aliter refert, unaque explicat, quod temptum conderetur, dum istud
Petronii
-

o moio '""""

eum

anno 450 Theodosius diem suum obierit, uttra hunc annum obitus S. Petronii differri nec potest;citiustamen, salvis Gennadii verbis, poigitur

prodigium
i'\

accidit.
(S.
I

Cum autem
construitur,

inquit
illi

num.
pro^peris

<'cclesia ipsa

Stephani, de qua
occa

xime sermo fuerat

in

mirifici

nam contigisse imoetfortere ipsa contigit verbis Petronio superstes fuit Theoex Gennadii dosiuS' hunc vero Theodorus Lector die xxvra
tuit
:
;

Dei nomine edendi

n<>u
,

obiata.
,

Nam
iiuam
bat

faber quid;mi

tam

vinbus corporis
adjuvantilm
,

iugenio
operis

fretus
et

obnixe

columnam marmoream,
, :

scribunt Jidii, Theophanes die xx Junii obiisse quoque Theodosii ad diem xxix Jul/i Menxa meminerunl;al*j><(> <></<'<> sllci ante mensem Augustum anni 450 obiisse dicendus est. Contra BonoOctobris obiisse 8. Petronium die iv niensescum Sigon>. numero superiore laudato,
:

instrumcutis
,

efifractis, ille , quibus tollebatur sed funibus oppressus interiit. repentina columnas ruina iecurrit, orabeatus P Ea re audita fabrum qui mortioneque ad Deum habita
,

h.ii-

jacebat,
,

ad

vitam

divinitus

revocavit.

Vi-

s(yribunt;quodsiitaesseesoistimeffCusjam anno M$ e vivis sublatus fuerit. Si vero ann obiisseponamusjlies iv Octobris S. Petronio olim
;

mdeab

des

qu;c inter utrumque auctorem in recensendis hujus prodigii adjunctis discrepantia in,

consecratus fuerit non quod illo die obierit, autaliaquased translatcB fuerint ejus reliquisi, causa, mihi non perspecta.Atqm cumque ex

tercedat unde fas estconjicere,prodigiiaaju\ tam dissimitia non nisi ex vutgi traditione, et haud satis constanti quidem, ab auctore utroque, a re gesta multis seculis remoto, in esse relata, etfi l m ,<>< oin integram non
h,

litteras

quidem

effecerunt, ut S.

Petronii

annum

tualem sub

annum

450 Commentarii hujus prin-

corpus in S. Stephani cipio collocarim. Defuncti honorifice reconditum fuit, ubi, tempotemplo

fuisse collatum, S7

neficium tamen huic opifici non non invitus admisero,

in

ligio

y
v\

c rum lapsu hominum

\\\\ ,singulari

m
beneficio,

m.anno

Alterum anonymus S. Petronii, existentis, prodigium deinde prosequitu

\wnt,

Numinis

episcopo Henrico repertum est, diventionis auctor, post Vitam S. Petronii, ut Ceterum ut de anno S. Petronii xi, edendse. ita neque emortuali nonconven/t inter auctores,
.

sub Bouoniensi ut fuse rratln-

rumcum
tronius,

Constantinopoli
accidit,
ut

sat ris

operaretur

S. l'e-

deejussuccessore.

miraculh

Sigonius censuit, quuntur. sea prodigtts clarutt 85 Vivus mortuusque par eorwm, qux vicus fecit non pauca, ut
.

Hunc quem

S.

Paternianum

fuisse,

homicidii reus, cum ceteris fidelibus .<,,, publica ecclesiam oraion auderet; sedante fores ferebateomm tum temporis mos, <juiob

Capuanus quidam nobilis, atque hacde causa multatus ;><<

eruditiores pterique se-

enormiora delicta erant afidelium communione secreti. Id cum, revelante Spiritu sancto
ut

credit

anonymus

didicisset

S.

Petronius,

est

credere, posteritat/s
poris,:

membrix invidit edc ex hisunum alterumre tu.dum

iterum atque iterum ecclesiam ingredijussx nec tamen audentem, tertio mom ille tandem, cum a S, Peti it
norat, vocarise, intellexisset vero hominem, ne tronius ?no?iitum, se abripi deinceps sineret, sedulo

anonymus f tumGalesiniusdescribit.Primw nymus num. 19 et seq. hunc refert in modum: Dum quadam die idem venerabilis Pater incura et sollicitudine Buper lmjuscemodi divinitns (factum) operis magistros assisteret cum vellet quod quidam ex artificibus est, ordiue columnaerig-erc columnam in superiori
genti
, ,

cujus

famam

Pese-

.s

ma
fuit

benig?xitate reco?ic/l iavit Ecclesue.

E
fau '
'

imperator

ipse,

si

a
P"t
te

una

<><< reliquis, qut

vuin

toto

corporis

plexus est

eam

nisu junctis brachiis ul erectam b in giro

,

am-

des egcre, quod dignatus troninm qualecumque hoc prodigium potiort

>

eo miraculu

quousque ab

aliia

artificibua

.sn^tentaretur qui-

cpossem,quod mtactum Gatesm

^ Ex

w-i

J.B.
ifl

^s /;, corum vero adimnurtalemtraiislatus, effiwt

DE s. PETRONIO ma numero, guxeahae

celebre*
7
'.

BONON.
dB ,
"'90
nius

EP.

CONF.
,/ <feyr<,

, /

**

mereri non d,su- u

s
Petr egre/,,B

nio,--

ttm etiam

,-<*.

^"-v

o<

*?

-,
el

r:i ;::;
MmkUi

ot

^:;;;;;/,.,

,/

,"

benefieta,

perpendenl.u aiam Viri sanctitatem animo to^suasumsibihabiturusest.Bononienseshaud

,/,,..

,,, .ui,.

te.sancto.
,,

saeros henores
,

pntfan

quadam

WV '":,.
t.**
^

,,,

< ciientelxsesesubjicere .,,Misse.lib.lHxstorueB

":1,,

eminmul
" "n
i

*-'KTS/=prM
""'
'

Sigomus deOnlinibus Religiosorum

Petronii, './'"'.
,..

refert.

D.

episcopi
.

,ui-i

S.

Petronii

bi

imo puteo *de S. Stepha-

quem

j..m

mde

iiiiua

mvitas
fflde

prasc.pua

,,.,.,

, en erabatur, diligenti,
,,
.

ara u>

D.

lehatur,

ni

etiam

Stepham em-

;,

is

^JSSJ
""""",,

-=
mSiflci
postea

X
templi

U
,

lustrali

nr oUU^%S
r;
UU

ad cibum potumque tempora, culti, cujua muneribus, nt illa erant huno usque diem suetudinia aliqua in >du ns rm Ceterum qu
excepti,
et

ounctusque clerus quotancanonici 1U8 ao rem d ,, in festo ejus adirent , thure a monach.8 et aqna rite conflcerent,
certis

bium

5SJS S52S
.te ..-'. '"*"*/* t
'

remanserunt. l-..ronms ;"'"'; S. videatur, o Bononiensibus fuertt.pauca nore et veneratione

,.,,

"^
h

prtnTnii

"-"--r * Mf,
<'

Zmen.ul.u,
tunt

/:,..',.'-

V"

'

'

^"""""

Tnpublicm
'1

venerationis

menta suppeoenttone, an-

7:;;, maximeiegrorum.Ltii SLf

donali,

"

*.
A

ato

Boncnienstum rito II Pontifice, n i Senrieo, faeta, sint anHo Vero episcopo

1'

guxauidemcorpw

dtm

edterunt-

Benedictus

vervmexinde S. Petronii cultus Masrmus s,r,menZmaecepit. Anno 1211, ut ,/,,,"

msigne mcre-

,, Aul
)

Isno'

axdeserectacst,

".;'';,;;

propinquis pagis et
i

term
1

111

u:on.

^/oPetronii

reter

*
'

""'"

Zano
i

-""

'"-";;:
1

;r:r

n:o rt:

TaMbus

epncopo, Ubaldino Juniore, Bononiensium ra %Um /W

Servitis
,

mmm

bs5b

,/,'..,.

'Zl ,,-"

:://,:,,,modo ipsorum jm,su

l
^ :

-/>*

^
, ,

erec

onem S an, : ;;alu"un ta iinvLt

(
i

Pe-

hlemUasinxusscribd. aanws *'" auguslius Patrono 91 A< toff Benidteius XIV proxime
el

m
l

totes

ul

tterprxclarissima

Italix delubra

*~
,

,:,

* *"* "Sb miraoulorum ^^^teudotos.cuiacoessit

eeriea
,

cton-f

s d* :,r.^;'t T m.r: Bonomm

1U
'

rep^tata ad ejusdem

eauaaftut, ut

Sancti

mvo.-atm-

^MZdeSmscopisBononiensib*
,m

nonag-esimo, nn millesimo tercentesimo

mgw

^^

1-

,'.,

tea

Ma on
>-

;o;

ivims templum adhuc, p suo d,catum :,copo ct pa,ono

:

ipsiue

honorem

^STjkoS

S.

Petronii

r=rarsft5==5

^==OTjB* JS
stnaexpcd.tis,

vm

/ v

"

1S

; ,,, mus lapia

in
rfe

quoBenedtctus,

et

oosuttonen

SafiTii-to 4" (inst itutus. Quiu ainistro.Orientemvemu^eatco^^

basihca

mn riT*
Si b.

^cittt

ctiam cum dea Briwib

hyh

KK^W..ummovU,propa.
/ e

^?^fl^^urt;aed.ruc.ibi

^
.

w,

Bon,(acij*PW'jt
V Iv
, ,

'"SZJTSJt JnbCm? ""' S l.crcnt

/

enumal at quo novum b

ita

impertivit.
,

Qua

de rc
edi-

seresWutam Bl
qui in Ulo

s '"

SiUC "

0p

"

soWa
Pe .

magna
e

pubiice 3ubl e

,.

ftduoam suam

sc; ,

um

VSs^t^a O^B.rr rls^ndCepiscopnsconaecratus,^.

S
o-

cdcb^ata ,..
Cla

taberu
et

ludi

ah-

DIE QUARTA OCTOBKIS.

Petronii,

443
J IJ.

prima,
k

qufie

ta

nova

basilica

facta

Nil

cog-itantem te gregi,

BUDt,

MiBBMUm
te

solemnia
Bacellum,

celebravit

ad

quar-

Nostris rogatus patribu^,

tum

',

quod

forte

primum

Bononiensi
Relirta

prfletiit

omuinn.

absolutum, MaJoanistud opus idemBonifacius TX,et nnificum PontiIfices non panes XXII, alias XXIII,summi
a

tollia

protinua

Botegninis

fUerat

Secta3 Ariana3 semiua,

rum

promoverunt.

llle

enim novumS

Petronii

quotannts lie ivOctobris visitantibus templ mMgentiasconces$it,similesits,qu3B lucrandai

Cujus profanodirnt.i Purore templa construis. Sopita morte corpora

\ irtute Cliristi

suscitans,

S Mariam Angelorum
cundo Augusti
,

Assisii die

primoet

se-

In

et

S.

Marcum Evangelistam
Domini msttanto-

Oves rcduci Tc nostra supplexctvi

Colit,

Venetiis in festo Ascensionis

etiam redtbusconcessxsunt. Joannes veroXXII sui secundo -ut in tibus auxit anno Pontificatus comitem Valerium ejusdem Pontificis bulla apud

rogatque, luminum A Patre nobis impetree uiissionein ciriminum.

(iuci

Zani in Vita S. Petronii pag. collegio S. Petronri tcmplum, et canonicorum Calandrmo et a Philippo a Pi0 II inslituto, auctum approbato episcopo Bononiensium ac scquenti tandem testeSigonio, cst anno 1463
,
,
,

mdere

est.

Qum

95 IIvmn.

M)

Laud.
Pater,

Rog-amus inde Te,

in veste pura supplices, Tuo dicatam nomini

viii

Kal.

impoOctobris tccto ejus fastigium

t

situmest:Qnod
vit

inquit,

ut Pontifc* Pius audi-

haud invitus

liberalissima

peccatorum

ve-

Bdem beni^uus a>iuce. Tu aacra, tu uostras preces, Tu vota pracsens accipe, Pestem, famemque et praelia
trisrepelle
fin
I

n ia B

invisissent.

Petromi Qui plura de insignihoc S. Masiniam, alosUghellum templo desiderat scriptores consulat. nue Rerum Bonsniensium
.

omnes

affeeit,

qui

die

illiua feste

basi icam

Tu

civitatcm raudid;c Iunecte paois vinculo,

SetotaChristodedicet.
SitTriuitatiglor DeoPatri, atqueFilio,

Nec condiUstantumtemplisautsacnsseai-

nut honorem

hus

suum

in S. Petronium

mfbus
upplicationi/Mlv.

^nemBonomenses

veneraesse voluerunt, sed testatum

amorem

et

CumSpiritu Paraclito

sotmneseUaminipsiuskonoremsupftcattones, rcquenter.usttlncru^ r eptoamajombr

: r

XIV Instttuttone 74 Die oua de re Benedictus celebrabiturfestum S Petromi, ? SctobrU.de more

episcopi
tela

Amen. In s33culorum saecula. Laudes his verbis conapit, Antiphona ad inomni terra, suscepit beatum
Oui masrna
fecit

Bononiensis,
civi

oujus

hmc

In dicEcesia cominendantur.

V*"?

Petronium, sacerdotem illum in gloria. Versus

magnum,
:

et

beatificavit
:

Ora pro nobis etc

Oratio
:

Re-

celebril pervi^ilio ejusdem illiUB caput a die Octobris, sacrum

templo S solemni supphS. Petronii, Stepbani ad illud peractis deinde transferetur ea tone indicta Octobris , sacrum caput die quarta Ve.neris locum restituetur, in pristinum
, ;

Exultet. Do-

tertia

mine
tui

populus

tuufl

atque

poutificis

sancti Petromi confe, commemoratione, ut cujus

,

votivo

laetatur

Officio

relevetur

auxilio. Per

Christum 96 lhMN.

ssr.

arvno

ladem po-pa

Ut

consnevit, Subditjndem Ponut neri quotannis proprio Officio ac Missa tifexS Petronii Festum celebratum quod cumOctavajam olim fuisse
;

invenUone inusu fuiaXivsasacr ejus corpons Actorum kts verbts fse^atesimul ad calcem

via cielum facili teueres, SanotePetroni.prooulapaternJfl ''^' a,; "'" rHl Sedibus NiliI" Antra petisti, san.-tn.siib! curapatres,
, '

Bononio

Alloqui

Corpns

et viotu tenui

domw,
\

Tmrmat

Sum
)Z
pie

eolerctur Quam ob causam canomcaauentes dies concessa. ab eo tempore borarum Offitium, jam inde octo diebu sancte iustitutum, ill.s

Petronn corpore, Itaque invento beati quo die illius obitus, eodem est' ut ooto seinventio, biennii mdulgentia

documenta Et sacris aluue Tradere chartis.

l

Ltee

eTshonorem

dor Impulit magnae p Chn^t! juga pressa plantis Celsa te puer unde lumen Visere, et cielum, amatnin. QSit

relisioseque

perpetuo

celcbrat Bonomensis

Necsemcljuvit tcpidisrigare scj.ulchrum, Lacnrymifl aanotamDomini

QueaquedivinumtetiflrexeooBpusi

. '

(tiui Hfitia,
l'//l

(Ulll
|ii

oprio,

tum Missam ^lflrgelatus tum Officium sanctt Episopt ej usdem JoprtamS. Petronii scripta e anmaapresbytero anonymo Italice
,

Si\a

vereri.

noimRononix
gonii
col.
:

edita,tom.

Nunotuasmulto veneramurarafl
Thui^
aotemnfifli
i,i

Openm

Sj-

ferimuflque caato,

375

Ita habet Uf et seqq. inseruit.

1(

vitafnn-risbcata,

Carmine laudes.
u lem,quisquissoliosedebit

ficium

Hymn. ad Mat. Rcdemptoroptime, Audi, fundiraus, Tibi precesquas

Et quas tuo Petronio Laudes canentes dicimus. Nestoriananuncius

famulos, patresque lu tuo, lectns

Suppl-s.prt,, ivus.atquealumnam
Prosperet urbem. atque Natus pins pra^stet Pater, lloc

Ouiqueprucedensabutroquesanctus
Spiritus.mirabonitatecunctum

Ab usqueThracum
De peste missus, Vicem gerentem
Edoctus
ille

litore

tu Christi consulis.

Temperatorbem. Amen.
Hujus,nod t SMitur Hynmo AnUphona
,

somniis,

,;

41i
ctitate et justitia
J.

DE
serviamus
illi,

S.

PETIIONIO BONON. EP. OONF.

Stephani ccenobitx, penesquos hactenusfueratS. Petronii caput, Petronian.v id laregit, ut S.

qui dedit Dobia tam

pium Patrem

et sollicitum Pastorem, nou sua, sed, quae Christi sunt, quaerentem. Reliqua, ut supra

tran$crij>tit,

ad Laudes. 97 Missa vero,

brari
solita,
etc.

in solemnitate S. Petronii cele:

:

gircntur ecclesi.v. h vero haud inviti compotem votisui fecere Pontificem, pioque Bononiensium desiderio haud gravate obsecundarunt. Transitaque est ingenti celebritate ad S. Petroecclesiam sacrum illius caput, in illius ecctesise potestate et thesauris perpetuo futurum ; cujus

impeme
eruul.

colu-

haec est

Jntroitns

Statuit

ei

Do-

missum
nii

minus
vid etc.

Psalmus
:

Memento,

Domine,

Da-

Omnipotens scmpiterne Deus, Oratio hujus diei propitius intuere, et solemnitatem

Ecclesiam
confessoris

tuam
tui

intercessione

beati

Petronii

servandi rationem Pontifex, modumque prxscripsit, et proprium hujus translationis Offlcium,

sed in ipsadumtaxaturberecitandum,concessit. Quae omnia e confectis hac de re monumentis, et oh ipso Pontifrce Benedicto tom. s a i>ag. 725 evulgntis, ph-nius apparebunt. 100 Civlestini Patres, cognito Pontiflcis desiderio, coactoque capitulo, ut vocant, definitoriali in monasterio SS. Petri et Catharime ad Magellam de Neapoli die xxv Novembris anni 1741, S. Petronii caput perpetui muneris loco obtulerunt, ut ex instrumentis ea de re confeIn nomine Domini. liquet. Ita habent ctis,
,

atque pontificis, perpetua fac gaudere. Per Dominum etc. Epistocelebritate Ecce Sacerdos mngnus etc. Gradaale Ecla Non est inventus etc. ce Sacerdos etc. Versus
: : :

Responsorium Tu
:

es Sacerdos etc.

Evangelifm

Benedkto Xli

bonus etc. Credo per totam Eg-o sum Octaram. Offertorium Inveui David etc. Semunus tua Sacrificii Domine Hujus creta quod beati Petronii, petimus manu contingi
Pastor
: : , ,
:

confessoris

tui

atque

pontificis

festivitate
etc.
.

of

ferimus

exultantes.
:

Per

Dominura

Com-

Beati Beatus servus etc. Postcommunio Domine, confessoris tui atque pontificis Petronii, gaudia votiva celebrantes, da, quaesumus, ut

munio

Amen.
cunctis

Per praesens publicum ubique pateat evidenter,

instrumentum
et

notum

sit,

haeo
tuae
etc.

saucta,
ipse

quae sumpsimus,

misericordiae

auribus

commendet.

Per

Dominum

quod anno a Partu Virginis millesimo septingen- Indictione Rotesimo quadragesimo secundo die vero xxiv Martii, feliciter mana quinta
, ,

sedente

Sanctissimo

Domino

nostro

Benedicto,

divina favente Clementia. Papa XIV. Anno illius secundo, quem diu incolumem Altissimus servare
Italico sermone sequuntur Quse netur. exarata sunt, quse adeo Latinitate donamus, sensum verborum subinde magis, quam verba
,

caput S. VII. Benedictus XIV Petronii a PP. Cselestinis dono

accipit.

secuti.

101

Congregatio
S.

rum
S.

Ordinis
pios

Benedicti, ut erga
et

monachorum Coelestinosummos Ponobsequentes semper

filialis

Congregatio

PP.

C*leti-

Pelronn

eaput,

r\acro S. Petronii apud Bononienses cultui BeneOdicti XJV, nuperi Pontificis summi, cura operaque ingens quoque accessio facta est. Cathedralis ecclesia insignes ejus reliquiaspossidebat

tifices

admodum

" on,w

fovit

tum
sic

venerationis,

tum

obedientiae sen-

sus

semper arbitrata

est,

nihil honorificentius

Sancti brachium gede S. Joannis in Monte depositum erat, Dominica secunda Octobris fideUum venerationi exponi solitum, ut pag. 486 Masinius scribit sacrum Petronii corpus S. Ste-,

phani possidebat ecclesia, sic tamen ut a reliquo ad corpore separatum esset Sancti caput, quo
Patroni sui reliquias concurrentium pietati cumulatius satisfieret. Conditum hoc erat inurna, opere Gothico fabrefacta, cujushsec erat inscri^//o.Currente mccclxxx hoc insigne opus factum
tempore libertatis regiminis popularis et communis Bononiens. ad ornamentum artium
fnit

umquam posse quam idoneam opportunitatem nucupari, testandi desiderium prompte exsequendi summorum Pontificum jussa. Quapropter suam erga hodiernum Pontificem summum, Benedictum XIV, pietatem modo plane singulari professa est eadem Congregatio, quam atque ille clementissimae beneficentiae, et certis
accidere sibi

irrefragabibus

paternae

dilectionis

argumentis

et Protectoris sacri oapitis hujus sanctissimi Jacobus, dictus Bosetus, fecit. Ne alio transfer retur, lato excommunicationis , ipso facto incurrendx, anathemate, vetucrat Clemens VJJI, nisi I causa gravissima, aut diei sancto Petronio
:

perpetuo dignatus est. Cura igitur eadem Conquas Sanctitatis inter dotes ceteras gregatio singularem illustrant, nomen tantopere suo3 perspexerit pietatem erga S. Petronium quoque sunm olira in archiepiscopatu Bononiensi debenecessorem, nunc vero patronum maxime zelumque itidem sinficum ejusdem civitatis gularem promovendi, etiara in aliis, landati San,
,

cti

u forte sacrcc celebritas exigeret.

iii

S,

Stephani
"i ter-

09

Mos enim

obtinuerat, ut
S. Petronii

iste jam olim apud Bononienses supra partim retuli,ut pridie I

iltius

excitandique ad ejusdem Sancti vecumque penes nerationem fidelium pietatem eadem Congregatio corpus et caput se haberet supradicti Sancti in insigni bosilica S. Stephani
cultura
, ;

Bononiensis

rara

est ;

suum erga

Sanctitatem

VUIUI

tumque,

caput syndico fabrx se Petronianx ecclesix traderetur, publico ibidem

sacrum

non

unde die postero fidelium cultui exponendum sine ingenti pompa solemnique supplicatione ad gedem S. Stephani quotannis referebacui tam pio laudabitique instituto detratur ctum nihil voluit Clemens. Parvero videbatur, ataugustisS Petronii aedibus aPatroni sui ca; ;

suam obsequium probari opportunius non posse, devote quam sacri illius pignoris portionem muneris loco quantribuendo, et venerabundi
tum quidem penes se esset, offerendo caput esanctique jusdem Sancti, cujus viva imago, mores in eodem Pontifice ad vivum expressi
reperiuntur. 102 Itaque,

pite

sede prideminvitis fuerat. A Bononiensi igitur Pontificatus apicem vectus, id sedula ad summi

ornamentum accequod etiam civium erat justum xquumderet, XlVjam que desiderium. Jdem porro Benedicto

novum tandem decus

et

coacto die xxv Noverabris anni definitoriamdccxli capitulo elapsi proxime Congregationis Coelestinae in regali li ejusdem
et

(lon0<ia , e

dicernit,

venerabili

monasterio SS. Petri ct Catharinaa

tum P. ad Magellam de Neapoli, praesentibus patribus definitoribus ceabbate generali, tum

teris,

,,

QUAUTA OCTOBRIS.
edidi

445
etc
:

teria
Ij U8j

primariisque Ordinis CcsleBtini superioriiidem, ob declaratam iu dictum Sanctum

instrumentum requisitua
in

Actum RoS.

J.B

ma

venerabili
el

collegio
in

Ccelestino
dicti
,

Maria?

su pietatem, unaque deraissi sui in ob^eqnii rnn^is magisque testandi Pcntificem ananimi concensu, et deliberatione eoncausa
Sanctitati
,

iu Posterula,

ffidibus

reverendissimi

patris, procuratoris generali strissimis dominis D. Francisco

Maria

bus illuMartini
'

cor.li

oaput

dieti
,

Sancti,
suae
;

quantum
Sanctitati

in

se

esset,

bon

aut

esse

posset
dei

offereudum
tes, gTfiiuni
illi

sreverunt

persuasura
illiua rci

venerabunde sibi haben,

iignlmem. Martini tbe et D. Josepho catbedralia ecclesiie Uritan, tate Monopolitano, testiFormica bon. mem. Nicolai

habituram

munus
,
,

q
,

bus ad bajc
et
,

vocatis,

habiti-

iter

atquero-

propriam, et omnino a plena SUprema ejus auctoritate dependere

banl
el

libera

qui sese

cum

dicto patre
:

reverend.ssimo

agnosce-

subscripsere

videlicet

ro decreti
prajsenti
fine)

veprofitebantur capituli Patres. Hujus apographum authenticum vi ( cujui

instrumento
est
iri

inseritur,
P.

tenoris

ut
,

in

abbas b. MaD. Clestinus Oi de Urbe procurator geria? in Posterula Orneralis Congregationis Cselestinorum
]

injunctum lando, prooura

nis
i

abbati
,

Qo

Ot-

dinis
etc.

S.

Benedicti

approbo

ut

supra

nomine ma et, dando donum sacri capitis S. Petronii, coufirnon solum dictam douationem viva voce n faoultatis, ex decreto accemet, sed etiam abipt, scripto relinquat perpetuum et
,

pios

ut totius religiogenerali hosce sensus Pontifici expri-

Ego

D.

Maria Thesaurarras
su-

Martiui interfui, ut supra.

Josepb Formica interrai, ut

pra.

le

testimouiuin

cum

publico solemniqur
,

nu. L08 Decreli capituli de/initorialis, Cum multia nominibus hi memorati,

II.;,
:

ifen

Pontimento, alii.-que Actis quibuslibet menti Orlandus, procuraficiie oonaonia. Uiuc idem P. postquam pontotius Congreg
tor generalifl
tificio

plurimum debeat Congregatio

S
Benedicti
sanctissirao
cto Papaa

Cceh-

Doraino nostro Benedise

111!

XIV, praaaertim vero

,

d
,

throno oblatus,

et

etiam Eminentissimo

vocc tenus, eon entiente domiuo et reverendissimo

Sedem Co Cardinali Riviera, apud sauctam Pontifici attestatus prfiBdicta norum protectore declarandam judiest, publico rem instruraeuto
,

qua potitur aucton- E agnoscat, quod supremaB principifl, ut poterat, sed patatis oblitus, non et perspectam consilia inierit
rentis

optimi

ipet P.

OrlanAutn

cavit, ut injunctam sibi parte expleret. priedictus V. procura103 Constitutus igitur testicoram me, notario publico et
tor g-eneralis

provinciam

omni ex

voluerit pietatem eidem Congregationi tantum emeritum Bunonise Petronium suam erga S. nunc vcro patrouum munihcenantistitem
,

olim

tissimum

corpus m bas.lica 8. nostram Coelestinam familiam Stepbani penes pra^dicta id colitur; Congregatio custoditur et
,

cujus sacrum

bus

infrasoriptis,

inh-cerendo facultati,

illi

a pleno
in-

sua

maxime
ac

interesse

censuit,

si

uno

eodemobe-

definitorio dicto die

xxv Novembris mdccxli

,

que tempore, tum

dientias,

Pontifici

Maximo
,

filialis

et verbatim condito juncta3, repetitoquc expresse

m
ex

offloioasB

illo,

publicatoque decreto
supradicto
arbitrio,

tiente

conscio Eminentissimo protectore

et

consen,

menta, tum quoque

voluntatis exhiberet arguoperaraque constudium

pleno,
totius

dum

liberoque per moReligionis offert, dat, oonceditque VoSanctitati suse irrevocabilis donationis
, ,

neque

aliter,

nomme

surarai Pastons, ac visiferret, ut pietae ipsa Pra3Capitis Christi fideles ad S. bilis Ecolesias excitaret. devotiouem, et cultum impenflius
sulis

Oua

de

re

ejusdera
est

CoelestinaB

Congregationis
potee

mino nostro Papa3 Benedicto XIV et patroni J3ocrum caput S. Petronii episcopi hierotheca custoditur noniensis, quod in decenti
,

dictum

sa-

s.penes quos

agendarura rerum
etsi

exponitur et publicaB venerationi

in
,

basilica &.

intelhgerent to definitorio parte immmuti, custodia ex saori pignoris, nulla Stephani digmtatis, pluri)lm imlim basiUcaa S. et ipsis splendoris accedere
coacti,
satis
.
.

Stephani

n supra
'

Bononiensis Beatitudinem

precando

norame
id

ut
,

mum

suam

ut

accipiat

reverentis, tesseram venerationis et professa eat, ut id deinceps o-reffatio Ccelestina arvel de eo disponat ex vel apud se retineat Congreg-ationis decla,

quam Con-

rainus conranoUfl auffiaornaraenti; nibilo taraeu omnmra amconcordi, irao enixa o-iis ac libera, caput, quod seormorun consensione, S. Petronii decenter aafl Tcorpore in dicta Baflilica

quoque

sibi

ST.
tZ
me
.

Pontitici

Maximodonodandum,consultissi. .

bitrio

nomine pnedict
reliffionem
,

rando

suam

ex

quo

prafoctum
,ti-

decretura tulit

et

multo magis a praasenti

,

pulatone, praadictas reliquias solius supn et merum depositum veh essequend* ergo quam pofltmodum

custodire velle

J S1LS
^ln Us"
cve
ternusit.

deliberurunt.
est,

iis visum 10G Consonum quippe . h. t>i Renedictum XIV. qui sponU^fcnedietum propos,a s,BonLensen, ecclesiam.

sacri

an-

^ PA

SLS.

bi tanti PHBdecessoris

,,!,,,

instituere,

imagine, verbo, et e.vem <elo divuu bonons

irrevocabiliter dicto de donato sibi Reliponeii est id penes Ccelestinara Juantum sua prascnbere diyuaaut esse potest, Sanctitas Procurator terapore P ^ tnr Dedarat eodera Congregationis su, generalis noraine totius beneficentiae speciraini, lofllum novi PontificiaB pretiosura id pi&uufl co habitnrara, si tur arguraentura baud grave te filialis a^nitionis quod acquisitura habere adraittere, et velut Religionem supreraa Pont fa alias suum est, et securamque reddere beneficentia.utsolet, tueri,
i

sacro capite,

omnibus past eiusque commodnm J provebere numquan, n steru partibns ,W-.s Qu.de re reverendiss.mus Patcr
,

mM^
.
.

"lh't,

^MHisce

publicus Latine subdit Natarius praemissis hoc pubhcum Super quibus omnibus
:

eidem communi U venerandum S. Petronu

u

Ccu .

^y

earadem

^
,

DB
*UCTOI\E
J
15

S.

PETRONII BONON. EP. CONF.

dono
donavelut praestanpro meritis fecerit, habueritque nibilo mitissiraum abbatiaa suaa ornemcutura domino Cardinus cura pridera Eraineutissimo Prospero Lambertino, arobiepiscopo Bononali nuno Banotissimo patri nostro Benedicto uiensi
;

eamdem nostram Congrcgationem

daret,

partinet,

quique super Ubera et irrevocabih verbo facta tione hujusmodi. snmmo Pontifici omnia etiam instrumento ra et scripto, et publico quae tum ct cxequeretur declararet, g-ereret tum quoque coneona essent PontifioisB menti,
, , ,

XIV)
no

Cmlestiiiffi

Qongregatioma
luculenn-r

gratum,
.,

devmctum-

que animum tissimum assereret,

nore
na3
satis

tesl

ntur.

ld vero po-

Bsquissima cogitatio sancto Patroinsigni collegiatae ecclesiae, eidem illius depositi partem procurandij dicataa, sacri
iu

mentem

venerit

rependi

muuus ipsum amplo toCongregatiom Coelestisi

reluti
et

in

Pontificiam

clientelam
prcesidio

adscitiB,

cumque praedictum Emincntissiraum abbatem commendatarium benigne rogarit aasensum donumque oapitis prasdioti Sanoti, quqd olim a
,

tanti principisauctoritate
tinffat,

foven con,

reliquo

theca
rationi

corpore sejunctum, et in pretiosa hieroargentea, quo commodius publicie vene-

itutn

.. .. ^ tn csse hoc capttuli defintto. 107 Porro legitimum apographum patet ex scquenti teilis decreti apud Benedxstimonin, huic decreti apographo Extracta est prsens copia ctum XIV subnexo Regestro Actorum capitulanum
:

exponeretur, ooUocatum fuit; non solum verura etiam quod a ob petitionis ajquitatem, tam bene de Bononiensi vigilantissimo pastore,
ecclesia merito, et

ex Lil.ro, seu Ordinis 8. tfenostne Cmlestina? Congregationis anno tfncoxL et prsesernedicti,' qui incipit ab

summaapud Bminentissimum abbatem eommendatarium, veneraOardinalem, qua potnit, prorationis, profecta est; favit hic,
ptitudine,

quantum penes
vero

se esset, vigilantissimi

nona et quinquatim e\ pnginis quadragesima paginw oontigaeima dicti Eegestri, in quibus

nentur
Acta
capituli
definitorialis

pastoris desideriis.

110

Cum

exinde

tam bene meritus ad

inter
sollicitudi-

Cardinali

celebra ti

in

SS. Petn et Lavenerabili ac regali monasterio per me D. JoB tbarina? u** i.M. ^. unuiuec ad Majrellam de Neapoli aimi Patris abbatib aepbum Palatium, r< actuaet dicti capituli ffeneralia secretarium collatione , de vcrbo ad verlmm factaque In cnjus rei testieoncordat oum suo originali. reverendissirai Paonium de mandato ejusdem sigillum apposui, meque Bbbatis generalis

solium Pontificiura pervenisset, patrias suae et ecclenes Apostolicas. quidquid e splendorc et emolnmento esset siae Bononiensis desiit, nec tpsum mter alia prse oouUs liabere non illi dicatam, ditandi S Petronii oapite eoclesiam, vix ad aurea Em.nent.spropositum. Quod qnidcm Corsini pervenit, quin illud simi domini Cardinnlis
,

****

dono dare sua Sanotitati

,1,

statuerit,

quantum qm-

subscripsi.

D.

Joannes
sigilli.

Palatius

secretanus

et

penes se esset, una cum pro arbitno et ad inclnditur, ut Ulo utatur me Episoopi fflorinm. Hinc coram mnjorem sancti
-,n

hierotheea, qua

id

mndo

actuarius.

et infrasoriptis

testibus

Knmicntissimus

dommus
,

Loco t
i |

Cardinnlis
.

Corsinus,
cst

tamqunm
,

supradu-tse abba-

nia

D.

successor

quondam

Petn

Nieolai

tise

Stephani

abbas commendatanus
donatione

quandat

notariua de prsemissis Gantarelli curi Oapitolii Mana Lorenzirogatus existit; Ego Franciscus et publicue Dei gratia civis Romanus, nus
et

tum

ejusdem cuApostolica auctoritate notarius prassens instrumentum pro eo subscnria3 Capitolii,

psi, et publicavi,

penes se domino nostro Benedioto et coneedit Sanctissimo episoopi S. Petronii Papue XIV, sacrum caput qnod Bononiensis civitalis diotffl
,

irrevocabili

patroni olim a reliquo corpore

et

meoque
sigili.

solito

signo munivi

re-

tiosa

quisitus eto. aalvd taraen

semper

etc.

conientiente

donationi

Locus t Ben<< Petronii 108 Donationi capitis S. congregatione Cselestina factx, accessit XIV a Neconsensio Eminentissimi Cardinalis
,

quoaue
,

abbatis commenCorsini, basilicx S. Stephani In facit sequens instrumentum : tarii, ut fidem pubhcum nomine Domini. Amen. Per prajseus cunotis ubique pateat evidenter,

hierotheca ecclesia d.ctae in venerabili Uicffl veueratinni collocatum fuit , ut exponeretur BUffl abbatiEe ad majorem dic . utatur pro arbitrio et illo Declarante dicto EmiSancti Bpisoopi Jfloriam. Cors.no, abbate nentissimo domino CardinaU S. Stepham Bo- t abbatjffl dicta;
,

et in piesejunctum commodius puargentea, quo

,

comraendatario noniensis, se,

stipulatione

P^
ej*.

18
'

strumenti,

quantum

penes

se

dWtW

instrnmentum
et

le^imo

septingentesimo quadragesimo secundo, die vero vigesima quinta lictione Roinana Sanctissimo Doquarta Martii, feliciter sedente Papa favente clemcntia nostro, divina
,

notum

sit,

qimd anno

Partu

Virginis mil-

sacras reliquias in eoolesis custodiendas

dicb, venerab.l. B. euraturum, velnt

merum

mino

Benedicto XIV. Anuo

illius

secundo

quem

dmposit.on.s postmo depositura, solins suprera nm Snnctitas sua dnra ex.equend.ergr.. q l^mnu. pradicto capite S. Ep,s, n oum dera.sse in donum una oblato ter. t supra, uon aliter etc quaincluditur, et
.i

""JJ

diu

,,.,.,,,,.

incolumen Altis-nnn, sorvare sequuntur omnia, sermone conscripta sunt, quce uinstrumento clausulam usque ad subjectam per quibus omnibus etc.
:

dignetur.

Italico

prmmis s hoc u Snper quibus oranibus Aotum reqn.situs etc blicum edidi instrumentum Card.-

.ribere dignabitur.

^,,,.,,,.

E. E. diaconua K.erius, tituli S. Eustaehu 8. Corsinus, abbae commendatanus nus Cardinalis sewper Stepbww Bononieneis, etsi bbatiae S. muneris sui partem non colliraaverit, relnl in sed etiam bonorum tantum in abbatine siub et saconsevvationem jurium, splendnrisque Bjm, corporis S nini depositum mtegri quod in eoolesia diota^ i;i oivitatie patroni,
, ,

L08

Erainentissimus

et

reverendissiraus dorai-

D. dicti Eminei.tiss.mi Korase in Palatio via Lungan, pnesent.in nalTs Corsini, posito

S-Srissimo domiimPhUippo SnTior^Tymit^ hiio bom raera. iilustrisFulgmatense

Cantagam,

SVcmifc
i

Vincentii, natritio

lnstrissimo D. Carolo Divi Stephani sLr militaris Ordinis

tV r
1

Nappi CancelUcn, equite Fap et Mar-

,.

comiUs Franoism, nob.le spec.aad hsec vooatis, hahit.s Cin-ulano, teatibus Era.nen ,,squi scse cura dicto
lino Ulustrissimi D.

quffi corum SU8B abbatioj asservatur, semper forte prasstantissimum iun1

,

hu<-

l.-

atqne'ro S a,is Corsim subscnpserc, simo domino Cardinal.

mer

Wt

maxirai

licet

Neriu3

DIE QUAllTA. OCTOBRIS.

Nerius Cardinalis
Corsini,

^47
studia' etiara

abbas

propuffnanda BUflcepimus,
et officia

nostra,

rcToi
J.

commendatariusabbatiaS.StephaniBononi__,approbo,utsupraetc. EgoPhilippusequesCantagalli,interfui,utsupra

conferenda cen.-uimus. Sed in aliud longe terapus sohcitudinem hanc nostram rejecerunt et ipsa rei dlfficUliinpedise nobis undnpie et interjecta t;iS
.scopura

inhunc

EgoCarolusequesNappi
ri

Cancellie-

cuw. menta.
113 Subinde vero nobis ad munus secretaTridentini interconcilii Congreg-ationis, rii negotia Congregationis raopretis, evectis, et nachorum Caelestinorum Ordinis S. Benedi sti,
.<"* >

a^imo

interfui, ut supra.

Apostolica Egx> Ludovicus Riccius, Dei gratia, et consulatus natioauctoritate notarius publious, et Urbis cancellarius, de pranis Plorentinorum
missis
sacrae
scripsi,

publicum Bupra dictffl donationis instiumentum subreliquiae etpublicavi, meoque solito signo munivi
rog-atus

praesens

ad

quam

ecclesia S. Stephani

pertincre digno
conciliandffl no

tur, rite expedientibus,

quamvis

eorumdem

monachorura

voluntatis,

instauran-

requi.situs.

Loco t Signi.

dique concepti jam diu eonsilii occasio non semel attamen a quovis ofliciorum geoblata fuerit parnere temperandum duximus, ne justitige
:

tes,

sedulo

^ VIII S. Petronii Caput ejUSdem Sancticano n icisdonat,ettranslation,s

iu

spera favoris,

pnEclaro

pro munere custodiendae, aut gratiae traduci viderentur. obtinuimus, loco oio, quem diu
nobis

J-^JJ; l^^T^praefecit ecclesiae

tia
;

Ulius

cclebrand*

ntntn

*^gj^^*J&
ecclesia.

praSCribit PontifeX.

B T^enedictus XIV, quod dono acceperat,

SK

W/lZliConino ctPP

____X/F. ctus XI V,

i.MiMi.t. cuius rei cujus dem Sancti canonicis transcripsit, ultro suo Operi inseruit htteras, testes laudato litterx, quiPontificis quidem
..,_

SS: T'.,,
bus prseter

_J1I _/--"'> <_#_.--" ,

^
,

CarPetro-

deinque singulan munificenad regimen .summi Pontifiois Clementis XII Bouoniensis evocati, ne ab avita Mapietate degeneres

Cxlestinis
_-

S.

jorura
iecti jecti

videremur,

tinendi sacri pignor

fuiinus, fuiinus.
re

.
incendi mcendi

Nos
nostra,

intellcximus. intellcximu_.

^
^ua Qua
compotes

acnus ob-

de

vota

quibus

tandera

citroque missas.

fieri

alia, sacri

pignoris servandi ratio

:

prcescribitur ita habent

aperuimus collegae tunc nobadilecto filio Nereo Cardinali stro qui Stephaui abbati commendatario, silicae S. auimo ecclesiam veprouo, libentique prorsus sacrarum exuviarum parte stram pracipua illa
nitebamur,

DUectis

fUns

capitulo

et

canonicis

jjy-.
munime n
.... atque
.,.;; officii

colleqiatce ecclesiw S. i'

Petronn Bo-

donationi

J-JJW ^^.
J
accederent.

Oj

nlena plena

nonien.

BENEDICTUS PAPA XIV.

Dilecti
filii

quamvis Nobis jum atque ad rem ret atgendam commoveret:

comitiis

voluutas, nostri nostn voluu a... collegco lee_ cu.rentibus stimulos addecum monncbis .mpenaius

salutem

et

Apostolicam

compcrimus,

benedictionem.

atque e. orUme monaO-l, penes quos est perficeretur; ipsiOue deflm taio coaagendarun. rerum potestas, bujusmod. negot.o del.bede
ut in
iUis
rite,

generalibus

ni-ilominus nd diem, prastitutam, d.fferendam

j,i,

cfi,

cousulti-sime

Etsi

Bonoplurimi seraper fecerimus urbem delectissimam, scenpatriam nostram nise artn.m matrem. rebustiarum.' ct bonarum

11

eiesi clu
re
t cs

queacivibuspr_claregesti S illu.strem:eotamen d.gna v.sa est, potissimum nomine commendar. Bononiensium nat.o S Betron.o quod inclyta templum Patrono nunc suo olim, lutistiti ampl.tud.ne oaleboe-truxerit, et elegantia et p.etat.s su_ rimum, et in _vum permansurum reUqnerit. Verum quo

ad

f^ ^Tc-rd Domuuoo w
'

lnterea
e

supremum
nou minus

hoc
inviti

culmen Deo s.c

ta

Cathohc_ Eo- ja n quam imme. u:

,

3, e_te
J

, .
.

consoendimus; ac

^
:

rati

quQ
Coeh-

ri

03Semus

diIe cto filio nostro

Biverte

Congregi.t.oois

st,nnpud Nos aii r., nec non

prooorato
ne.al..

^n*

te"mo'ninm

posteritati

consuev.t majorum amplioribns referri laud.bus _dc in sacra et augusta nostrorum avita religio ut major nos mcess.t cup.d.tas eo excitanda caput, quod in sacrum ejusdem et venerahile a reliquo corpore, Basilica S. Stephani seorsim bujnset cohtur
:

dead

*JMr^

JJ
^
^.

joui9 iu

cho
ut
et

Uqu m

pom a^
aUtque

^^ ^^.
ilbba3
.

Urbe geeosdem mQ prom0 vendum. Us

ffe ne,

Sedem proteoWS t, n

Orlaudi,

ihidem

jaccnte, custoditur,

modi templum

al.quando transferretur ad .uet majestatem gendam loci amplitudine, et impensins exc.tandum. populicultum fidelis patr.t.a glUque e- illa die, quo Nos, utpote advoeatorum aute familia in niti Bononiensi eollegium aliecti fu.mus
cVosistorialis spectah.le
(cui

~ ~^
0"n
perta

/^T *
.

ionis

de _itoriales

be >.,

^.^
una

oonjunctts suffragus,

animorum 00n
p.^s.d.a,
8.

ndiem

dilectionis

nerabile vener

eapu t, v

inclmUtt r q nob.s obtule

ac

^
a

qua d em00 llimav.t d,u

cum

theca,

sane

amplissimo
jnr e
II.

muneri

ampl.ora
referenda)

qua.
at-

mosa
nal.s

"-

g--JJ^ m

arg

ume nt,s

offi-

N
,

rei

Card,-

poste!V

obivmus,

ducmns

que

foro asserenda, ecclesim vestr jura in

ac

nus

JWhJjWj^ pro
I

Nobis

ratum

habuit

indy muexpUea.a etlam 59

Octobris

Tomus

4*8
etiam uberius
J. B.

DE
filialis

S.

PETEONIO BONOX.
so-

EP.

COSSF.

iu

Nos

studii significatione.

Verum etsi non mediocri Pontificioe mentis accepenmus veterem latio munus sacri capitis
;

tameu capsam, aliis custodieudis Ccelestinam Lfr neam, in basilica S. Stephani penes quippe pneclarum niumiliam relinqUi volumus augen possit tanti pretii est, ut nullo
;

reliquns ido-

pagina permansuro liujus nostrse Apostolica3 hujuserit vestri documento. Muneris idcirco ne temporis injuria intercimodi monumenta, capituli tabularium mferre, atdaut, in vestri par est fide, que ad illorum custodiam, qua
et diligentia

incumbere.

Nostras
et

demum

in vos

collata

,,

nus per se ornamento. 115 At ne ulte

diligenthe

Su,JK, operis complementum compactam in Urbe culam aftabre eleganterque includein qua sacrum caput fieri curavimus,
tur
tata

no.tr partes ad desideran videantur ; lir-

argupatern memori, gratoque animo a vobis accept menta studia, in exciintelligemus, si vestra non deerunt erga sacrum Antistitem tanda Cliristiani populi etiam apud eumdem pietate, et cultu, vestraque precum officia, ut ejus nos ope in non dcerunt
dileotionis,

largitatis

Nostro
thesauro
fieri

praterea
solemni

arbitrio

certam

diem prastituere,

qua
ac

rehctuiu arcula sacro

est,

tanta

temporum

difficultate

adjuti

ministe-

dl-

rium,

ritu,

pompa, quauta-

eccelebritate potest cleri et populi Vestrum er.t inclesiam vestram transferatur

aue

terim,
fioc

duplici

a zi Virorum Bonon.enprimicerio ms.gn.s vesium decano, altera a perpetuo retmenda Ubi collegiate ecclesi*
clavi,

aptum designare locum, quo custod.atur sub munus tuto ac honorifice

illustre

quod accepimus B lmpigre ac curarum, et sollicitudinis plenum, et Apostolicam benedictiofideliter impleamus; Datum Ronem ex animo vobis impertimur. Majorem anno Mariam ma3 apud Sanctam tertio, millesimo septingentesimo quadragesimo anno nostri Pontificatus decima Julii, die
tertio.

Christo Jesu,

hcet

altera

118

JEquum sane

erat,

ut

pro

tantx bene-

hiveroPonti-

bienninm, a nostris h.sce magno altare computandum, absolutum sit a dilecto nitore construi cceptum sumptu, ac Cardinali Alvero
intra

str

htter.s

filio

et

concive

nostro

Pompejo

dovrandi, unaque simul repositorium pro fici contingat

intra id temporis persacro capite as-

fi volentix significalione. gratias agerent S. Petronii casummo Pontifici Beatissime Pater. E itaque rescripsere nonici primum te beatissime Pater, in summum Cum atque amet clo proximum dignitatis,
: ;

munereque tam prxclaro

istum,

plitudiuis

altaris orthographia, ac servando, in ejusdem volumus ac manforma nobis prauionstratum, eo collocan, duabusdamus, sacrum caput in tertiam a pr.mogen.t.s pro qu e clavibus addi Aldovrandse custod.endam. S.n tempore famili

gradum, divino plane consilio, sumfaumaque omnium voluntate evectum esse, nuncium accepimus, et incredibih stissimum perfusi sumus, et voluptate latiti

quadam

autem
opus
sulere
scopat'u

prascripto

Nobis

tempore
ent,

mfectum

adhuc

fuerit;

Nostrum
custodia,

si

vita sup-

suborta est, fore certa nobis spes animo protectoris nostn Petrorum, ut ad majorem decus et ornacapituli nii cultum, nostrique largiente, assequamprimum, te

mmi-

mentum,

id

petet, sacri pignoris

vel, si

cesserimus,

opportune conmors interceperit, aut arch.epiexistentis tunc Bononiensis

.d

queremur,

quod

non

modo
erat,

joribus nostris in votis beatissimi Petronii caput

nobis sed et Maut sacrum ejusdem

et

archiepiscopi

erunt partes, aptum ad

locnm
.

boc ejus templo, petuo asservaretur.

licis tuis

apud nos tamquam propna

in ipso

sede,

per-

Nunc

vero
facti

cum

Apostocolla-

designandi.

ritu,

Sacrum praterea caput transferri posse exvectum amoveri.atquealio festo tamen sanct. Prsesulis prohibemus
116
presse vel die
:

semel Jstuc

in-

literis

certiores

sumus de

to nobis boc tanto

teris

Bononiensi etiam, archiepiscopo ara venerationi exponetur, bene visa, fidelium ac in pervigil.o ejusvestra principe ecclesi*
alia

prope accessionem ritis universae nobis, atque adeo

tia,

munere, quo maximam castuis in nos meinnumerabilibus intelligimus, quanta sit fieri
civitati

parta hetisi

dem
per
retur,

festi

supplicabundo ritu ab eadem

ecclesia

Majus

tributa

forum eidem etiam eidem

proximum c.rcumfearchiep.scopo poist.us

neque opus viribus valeremus. esset, paribus ad faciendum prope divim munerte Quid si ad preeclari, ac ipsam lares, magnitudinem, quod largitus
giendi
bilis

est declarare

verbis, nec vero

testate id

toties

peragendi P er alia urb.s

loca

duxer.t publicas supplicationes Insuper ut majon, indicendas. pro suo arbitrio opticultu juxta veterem, atque
quoties

rationem, formamque plemssimam erga nos clementiae

et

omnem,

incredi-

addide-

'^rO^Nam
licas

de sacri capitis

dono
est

Aposto-

m++

nuo

fieri

potest

morem solemn.s translain ecclesia institutum recolatur, volumus, ac prac.p.tionis memoria recurrente die

id litteras praBstantissimas,

tuas

cum

me

ad alios

posses,

ad nos

ipsos, et

et

mus, annuaejusdemtranstationis nuperrime a Nob.s ed> usOfficium proprium, Chriomnibus, utriusque sexus Ghrisum, recitari ab
srndelibus, q

nostrum
is

inscribere

maluisti,

ad capitulum ejusdem sac,n

uiisthacinurbeadHorascanon.cas

Bononitiisibu*
S

Petronli

micit

vobis reddendis a Nostris hisce litteris, nostrorum Mazzi, Maria sacerdote Philippo publicas adjecimus gestore, istic negotiorum
117
tabulas, quibus
cri

ca P nostrum sedes, munus esse e r stnor cm<= stric r eidemparatur_:.< V nio-nons servanpignoris sissimi P etio priBnostrum, capitulum uostrum, in apitulu cu todiendique c I .mpostesenutus soc.um, sens quidem excelsi Aldrovaudorum nobilissimu, priBterea rum vero ne per s.ngula d.faTilinccrevUti ; denique,

apto

loco

condendi,

interea

dum

illu-

-'-^J^

tumtct IWl

consignate suut

donationes sa-

cap.tis

Nereo
filiis

PonCcelest.na, monachis Congregatiouis liberalitatem, qua vob.s, tificiam vero nostram sacrum idem Pignusunacum et ecclesia, vestr* satis perspectam pretiosa tbeca dono dedimus, vum ceusemus testatam esse
:

d.lecto fll.o Nobis exhibit, tum a etiam a d.lectis Cardinali Co.sino, tum

ommbusque

ludo molesti simus, tuarum mgressu ea Apostolicarum litewrum nostrum propensissimiB ve nos et capitulum P in nos voluntat.s. vel "bipta ado lescentia tua noinvicteque nostn. rerumque notius strenme P patrociuii commemora .oue trarum totetae, ac dignatus es, ut n.h.l noextotoe atque illustrare Uetan^ gloriandum pra^larius, aut ad
r

vel in ipso

earumdem

to

aut 'ad

DIE QUARTA OCTOBRIS.

449
ecclesiam
,

A dum

aut ad fausta et feliciter omifirmius, tutiusque evenire umquam ponandum tuisset. Pro quibus omnibus a te acceptis beneficiis gratias tibi agiinus , beatissirae Pater ,

jucundius

que
illud

die
,

ad

priorem
,

unde

allatum

ACCTOBI

fuerat

referri

populis

etiam finitimis
,

pignus prece, votis

et
laetitise,
,

Bacrum ac muneribus, grata

quid

J.B.

rcligione

prosequentibus. Et ne
rei
e

communi
anivin-

curaulatissiraas

que animi tui rem erga nos liberalitatem devinctissimi cordis prajdicamus colimus obsequio prosequimur ejusque memoriam fore apud qos sempiternam, pollicemur. Interim sanctissimis tuis pedibus quodque provoluti oscula humillime infigimus;
, ,

majoresque etiam babemus, atmagnitudinern, ac plane singula,

madversio
tuti.
12-2

temperato eo die legura quos publica potestas in

culis habuit,

custodia educti, ac libertati restiaeri caj

"'"'"1 "-

Lectio

Summus
noniae
,

Novissime Benedictus XI , idemque arohiepiscopus BoPontifex

vi.
,

veteri

incensus

studio,
S.

ac

pietate
,

au-

precireliquum est, preces nostras universi populi doni tui causa fervibus cumnlatas, quas novissimi

gendi
fciosiore

pro

viribus
,

cultura

Antistiti
,

praede-

cessori suo

illius

sacrura caput
eleganti
et

inclusura pre-

ad Deum, diores fore confidimus et curabimus, ut divnmque Petronium assidue effundemus

,

extructa in arca, et basilicam eidem erectam insigni pompa, ac <-ele-

opere

totius

reipublicae

vivas,

quem
,

Christianae bono diu Pontifex tantae dignitatis excellentia dignum

britate transferri

voluit

praecipuara hanc

sa-

vivere

boni

ac

sapientes

omnes

confitentur

crarum exuviarum no munificentissime

festi
,

partem
addixit.
,

eidem

basilicas

do-

In privigilio tamen

ac praedicant.

B
Missaet
OftlRI

Offi-

BEATITUDINI VESTB
tiss. farauli

Bononiae die xx Julii mdccxliii. E lmmillirai, deditissirai et obsequenac subditi primicerius,

ad servandum vequotannis recurrentis idem terem atque optime institutum morera caput ab ecclesia S. Petronii per Majus forum, eidem proximum, Bupplici ritu circumferri, atque
,
,

li:
,

;e

denuo condi, ctasservari

prae-

ac canonici capituli S. Petronii.

de 120 Missa vero et Officium proprium die transquo Pontifex num. 116 meminit duplici milationis intra urbem tantum sub ritu Pefiunt ut in Festo ejusdem S. nori recitanda, sunt hujusmodi tronii, exceptis propriis, quae
,
,

ut praeclari muneris, et soleranis cepit. getranslationis perenne extaret monuraentum, rei anuiversaria recoli Apostomemoriam hac die

Deraum

stae

lica auctoritate

quoque bue, quaosumus

soris tui

loca ipsa Oratio: Deus, cujus nutu per diversa corpora disponuutur ; tnSanctorum
,

mandavit. et Officium non modo approbavit Benedictus XIV, ut ex num. 116 h etiam edi , et intra cwitatem quotannis annu
123

Missam hanc

pothde ce/e-

versaria translationis die

atque

ut , qui beati Petronii Pontificis translationcm colimus,

confes-

tum ex eodem numero, tum ex iis, qua apud tur, et priediciis Missx et Officio

cita-

vivendi reetiam a pravitate nostra ad pie transferamur. Per Dom. etc. Lectio ctitudinem Postquam Petronius Bononiensium episcoiv. belcivili externoque urbem nostrara pus ac fere confectam, praesenti ope attritam, lo verbo ct exemplo purgavit erroribus restituit regnantibus Theotandem saluberrime instituit ac Valentiniano, IV NoArcadii filio
,
,

tum Pontiflcem proasime subficiuntur secundi ptas Orationem et Lectiones

pro Missa
tionis
ris
et

Suprascri-

Nocturni
transla-

Offlcio in
S.

die anniversaria
,

capitis

Petronii

episcopi
e

et

protectoS.

principalis

civitatis

Bononiaa

basilica

dosio,

nas Octobris
exuvias

sancto

fine

quievit.

Sacrae

illius

conditae in ecclesia S. Stephani et alias extruxerat martyris, quara ipse inter ut ea ferebant tempora oraaverat, ibidera ignoto loco ad ipsisque civibus postea liumili jacuere. Sedente sieculum
, ( ,

proto-

eieci Stephani ad insignem collegiatam noster Sancto dicatam, sanctissimus dominus dera ac singulis Benedictus XIV benigne approbavit, anniversaria ipsius translationis ab annis dicta die omnibussjecularibusetregularibusutriusque sexus t.mtura, qui ad Horas canonicas pifflfataa civitatis duplicis minoris recitar. mandasub ritu

tenentur,
vit.

undecimum

Christi

, lnnocentio II, Romano C Bononiae episcopus, ad perquirendas pietate Sanctorum reliquias eximia

Pontifice

Henncus
ea in aede
excitus, S.

Fr. J.

mdccxliii. die sx A.ugusti Card. Guadagni Pro-praefectus. F A.

Hac

Loco t

sigilli,

Hierosolymitanus seoretanus. T. Patriarcha

Petronii

T^r^r^^r^^
miraculorum
id collato re, decreverunt,

corpus

qnod copia primus oflfendit solum Bononiens, sed nniUnon

,

Cap.tis S. Petronii % IX
.

e S. Ste-

phani
tanto
majestatis et ara-

ad S.

Petronii

templum

proditum sit Carolum plitudinis, ut memoriae VII iraperiah corona ibicaesarem a Cleraente Papa

translatio.

dem
proprtum,
'/nifciu

fuisse

donatum.
v

loi

Pe

quotannis festa et soiemms nif nata,is dies

Tectio

In

illo

igitur

templo

cum

b.

^aZLscUo,,,
ctissima:

ad aogendam a cuput m ore positum fuit sacrum Petronn mstituta supsolemm reliquo corpore avulsum omniumque orfjnnm cleri
diei
, ,

celebritatem

S ^^TS^^M^ W ^
incumbereccepU Ponti/ex,
in S. Petronu Vitis e S. Slephanibasilica

c^criptis

ullrocitroquesupraexhibilislitteris.in
ut transaUo,,,-

f hl

templwn

>,

Fclicem Auausti anni 1743 ad Bonon, conventualem S. Stepham Tatbatem 'S. quibus eum ensis. litterasdedit.
Petronii caput

'-ff" "' AntomumSga,

episeopo

Amathtmt

iirMMC >-;'

plicatione,

magna

frequentia
Antistiti

principe

ab sede S. in ara dicatam, pridie transfem , et posteraexponi fidelium venerationi

;

Stepbani ad alteram

S.

propedxem requ,s,turo. Ita lud Pontificis nomine

porro
hde habent.

BENEDICTUS

450
J. u.

S.

PETRONIO

UOXOX. CONF.
nobiscum petuum
gerere benignissime dignatus es, peroelestinorum GongMgfr nostra? erit
(

BENEDICTUS PAPA
Dilecte
fili,

XIV.

taonis

decus,

Pontaficffl

Majeatatis reterna

laus,

salutem

et

Benedictionem

Apostolicam.
argumentis TNostquam plurimus oompertam Nos Coelestin Congregatioms veterem erga luoulentius deobservantiam, ac filiale studium melytum oblatum nobis superiore anno

Ad immortalis prseclarissimi nominis tui gloria. attinet, cum nibil sit in nobis nos autem quod omnibus, per quod Sanctitas tua ad tantam bebenrficiorum nignitatem odducta esse vldeaturj graude sustinemus, ut gratuorum onus tam agendis impares omnino simus, intus tamen
tiis

in
tibi

animo jugiter
devinctissimn
,

geramus, preces
ctfundentes,
ut

Deo corde
totius

rei-

ineolumem serpublics Christiame bono te diu prpspera, et felioia semper xr] tibique omnia
,

olaravit

Petronn, epipraclarum munus et ea cordi nostro infixa sem.copi Bononiensis: sacrum illud pignus u1
capitis
8.

largiatur

Amathuntae
ac
ita

episcopo

me

ad

omma

per

quo sancto ecclesiam collegiatam in eontingere, taraquam ad sedem stabilem, Pwesuli erectam,
transferretur.
Pontifi
,

solicitudo, nihil potuit nobis jucundius

fuit

parotum omnibus

promptum jam exbibui, ut nihil morem geram

,

eique in
solicitu-

ac prtestantius

onii

quamprimum certa dies solemni translationi ab episcopo Amatbunt, cui praitituenda sit
B ita
"

125

Cum

itaque,

re

in

promptu tandem po-

tuis exequeudis mihi dinis et 0UT8B in mandatis demnm 8anotitatis Pedibus deesse videatur. deosculans, provolutus, eosque humillime tu8B Congregatiomeamque Coelestinorum in me muuus supplex Apostolicaj benedictionis
,

nem

exoro.

SANCTITATIS

pu (ntdiil

eccle.ia
. I

et Bononiensis regenda te nofuit, quique mentem credita gratissimum, si openobis stram docebitj erit S. Petronn veneram et studium conferes, ut arca eduin qua jaeet veteri e rabile caput inclusum tradatur elegantiori
,

admmistranda

nuperrime

Tl E Bononire ex monasterio S. Stephani pridie Nonas Septembris mdccxlih. E filius Ilumillimus addictissimus famulus, et
obsequentiss.

ctum
et

ac altera

eidem episcopo, nostro

illud

nomine
statuet,

requirent..
ita

celerrime

autem dum res ipsa transigatur. Id nobis prasstiturum te fore, satis superque cumulate monachorum ac tuorum pollicetur officiosa tua ,
cbaritatis, hoc potissivoluutas, testem Pontificiae conciliand, Apostolicam be-

quemadmodum

ifl

tecum

quam

D. Anton. Felix Sgarzi Exgener. CcElest. abbas eonv. S. Steplf. Ponitaque 2 Octobris anni 1743 128 Die Lactantius episcopus, tificis nomine Amathuntx adnt, eteveteri Felix Sega, S. Stephani xdem transtulit S. Petronn caput, ritheca in novam
te

Abbat

>S.

Ste

jilmni CUfUt
S. PetfOnii

recognitwn,etpostridieeS. Stepham ad

S.

transferendum-,qude Petronii templum solemniter

:

mum
I

nomine
apud

tibi

uedictionem
Komffi
se

tibi
S.

amantissime impertimur. Datum Mariam Majorem die xxvm Augusti

siepe citatus Pondere instrumentum publicum In Dei nomine. Amen. exhibet tifex hujusmodi

Per
ctis

fa-

tui

ii, n.

MDcccxLin Pontificatus nostri S. Stepham abbas pn126 Rescripsit PmUfici ejusdem anni Beatissime
die

anno quarto.
:

hoc ubique pateat evidenter,

praesens

publicum

instrumentum cunet sit notum, quod

J.

Nonas Septembris

Pater lestinorum
fore
,

honorificentius mese LoeNibil neCongregationi accidere potuit

N. anno a salutifera Nativitate D. quadragesimo tertio lnsimo septingentesimo Oetodie vero secunda mensis sexta
dictione
,

C.

inille-

umquam

bns

sedente
divina

sanctissimo
providentia

D.

N.

D.

Benedicto
,

oue gestum est, dum sacrum quod antehac feliciter SanctiBononiae episcopi Petronii, caput S dono humisua intererat, tati tuiE, quantum quaecumque nobis Coeobtulit. Cum enim liter
,

ut imposterum

accidat

puto

quam

XIV

Pontifice

Maximo

re-

verendissjmus

P. D. Felix Antonius

Sgarzi, ex-

lestinis

usui,

et

custodiae

sunt

tradita,

orani

Rll. raonachorura generalis ven. Congregatioms Benedicti abbas conCoalestinorum Ordinis S. Stephani Bonom ad ventualis monasterii 8. Sanctissimus D. JN. effeetum ea qua3 praelibatus

r iure

tuae

auctoritati
,

subjiciantur,
,

Sanctitas

ta-

men
tena

tua

animos summa admiratione Ccelestinorum oranium humanissima benignitas tua, qua compleverit hac in re mirum in nostram Congregationem taraen omnera proiraodura es prosecutus: id super expectationera nostram, quod su< vicit propediem peravenerandi capitis translatione Ut candide fatear, genda ad me scribere voluisti. exinde mihi primura exorta quod sentio, dubitatio dignitati vitio verti posest an sublirai Pontificis liberaherga nos Magnitudinis tuflB
sittaradiffusa
tas
.

tum' dignata

repequod suum erat humanissime voluntate derivatamquam a subditorum autem recognoscere. Etsi est

feliciter regnans sibr D. Benedictus Papa XIV datis Apostolicis comraissa voluit in Literis apud S. Mariara Majorera lloraaa ut par erat, promproxirae prteriti
,

J^"

gusti

pte

explendi

inha.rensque

requisitioni

facta3 ab Sanctitatis sua>, sibi

Sega , verendissirao D. Lactantio ecclesi* meAmathuntino Bononias, episcopo pra.posito , ejusdem santropolitan Bononia3 ab cubiculano secreto ctissimi D. N. Pap Bononiensis ecgubernium eoque, curam, et ca, ,

^^
nomine
nobili

patriuo

desiia

adbuc

retinente,
,

nut
palis

S.

Petronii
protectoris

Bononia3

deputato, sacrura episcopi, et pnnoi-

adhuc

veteri
,

tabernacu o
hesterna
SS.
die

ttr

1>7

Evanuit

tare ccep. iutcr

rum
nuc

prsd.catioues
crcbriores

autem omnino, cum recogiquaiuuumcras auimi tui dotes laodes honor ifice mag.s
,

clusum et sigillis a Pso Tabemaculo

in ecclesia
inferiori
,

munitum

in

repositorio
basilicas S.

rehquiarum

Stephani existen-

*..
loeum

t.bi devnure nusquam accid.sse , ut\uidquam soles feratur. Quod itaque uuo omnium oie ubiqne

comitatcnque -n ita qua omnium auimos

simile

numquam

sane ext.terunt

l,u-

ulumumjener

abdictoque reverendissimo P te extractum consignatum , prout liquere dicitur bati Sgarzi D. Michaehs Lotti abex ro-ltu excellentissimi uniter notarn CancelStephani, et batiee divi basilicie dictaa ad ecclesiam superiorem
larii

trans'latura

ta

usque eaque super altare Majus

, ,

DIE QUARTA OCTOBRIS.

in

451
emeriti

venerationi pWBBBXlB publica. Christi fidelium ac ontinue prajsentibus :n>i reteutura, prope dimtibufl iu eadem ecclesia superiori
,

blici

anatomes professoris
,

scientiarum

in

fine praesentis
,

ac instituti instrumenti regi,

MJCTOII
I

ctum
corvn
huf,
(etti-

altare Majus.

stranda successive reverendissimus D.

presentia
,

qui

is

illustrissinius

et

Episcopus
,

Amathuntinus in

capitulo 129 Pro illustrissimo, et reverendissimo illustrissimis et revereneccles. metropolitanae Fordissimis DD. archidiacono co. Alexandro U. D. collemagliari, nob. patritio Bonon. J. Ludovico Scali giato , lectore publico ; canonico patritio Bononise J. U. et B. nobili Paltroni dictque Theologim Doct. Colleg. Lect. pub. canonico. Jo. Guimetropolit. Majoripcenitentiario; U. D. colledotti, nobili patritio Bononisa J. canonico Flonano et lectore publico o-iato collegiato, nob patritio Bonon. J. U. D.
, , ;

pariter ut supra
,

fractis dictis sigillis,

,

veneraqua decuit dictum tabernaculum ca tione aperuit, e_ eoque dictum sacrum caput collocavitque ac immediate reposuit extraxit pretiosiorem ac elegantiorem thecam reliintus quiarum in alraa Urbe elaboratam ac a muni,
, ,

8anetissimi D. ficentissima liberalitate prelibati cum ipso sacro capite dono datam illuPapae et ecclesiae perinsigni strissimis DD. canouicis
,

collegiatae S. Petronii

hujus
sigillo,
,

civitatis

132

Quam quidem

thecara reliquiariara

b<

Dolfi
et

publico lectore. Pro

perinsiff.

illustriss.
basilieffi

et reverendiss.
S.

clausam parvo ejus

spana
teriori obsignavit
,

cera rabra

Bi-

capit.

oolleg.

Petronii

liquata impresso

in

utroque

iUufltriflflimifl

ac

reverendissimis
,

DD. pnmicer.
;

adjectis in

angulo anuno ex angulis po

et ex-

2^','Zdumabbati

nob. patritio marehione Francisco Zambeccari ac SS. D. N. Papre prselato domestico Bouon. Theologi decano Alexandro Garofali J. U. et S.

sterioribus
celsi

ilictae

thecffi sigillo illustrissimi

canouico Sedoctore collegiato lectore publico Rocho de comitibus J. U. D. collegiato, bastiano Bocchi canonico Felice Biooardi de Ortoua
,

Bononiae senatus, in altera vero sigillo ilcanonilustrissimi et reverendissimi capituli et corum dictae ecclesiae perinsignis eollegiatffi , in
simili cera

et reveprotonotario Apostolico. Pro illustrissirao collegiatae ecclesioe S. Mariae rendissimo capitulo reverendissimisDD.Pnore Rlajoris illustriaflimis ac doctore collegiato Philippo Caguoli sac. Theologiffi Marco Antonio Pandini canonico lect, publico
;

/,i.

riOffl

etcanonico Jo. Jacobo Amadei. excelso 130 Pro illustrissimo et

striSflimifl

senatu,

lllu-

deindeque dictum Hispaua impressis intus dlotam uovam thecam reposacrum caput situm, ac Bigillis, ut prffifertur, munitum per exgenera- E dictum reverendissimum P. abbatem expositum fuit Buper dicto altare inlem denu<. diem illius solemnifl ibi usque ad subsequentem super quibus omnibus tranfllationifl retinendum publicum connos infrascripti notarii presens iustrumentum requisiti. Tenor vero refecimus
, ,

et excelsis
,

DD.

seuatoribus

raarchio-

lationis

supra

enuuciatae

sequens

est

ultra.

ne Ludovico

et marchioue Joanne Ratta deet Magistratibus pnefectis colao Tauari. et Co. VinOrsi putatis, Co. Guidoue Ascanio
,

M-

Hanclatineverto.
133

Cum

XIV

feliciter

centio
ctis
ti

Marescalchi.
,

Abbatiffi

S.

Stepham

Prffife-

gnificam ac
titudinis

Beuedicti Papae jussu e veteri in muelegantissimam thecam liberali BeaSanctitatis

suae
, ,

Recognition,

rcgnautis

et deputatis

marchione

Aloysio

Alberga-

suffi

pietate

dono

datam,
,

ibile

Sancti Petronn , praside reverendffi fabricffi Marescotti Fabricense, ejusdem et'co Prancisco

ac precipui civitatis oaput S. Petrouii episcopi transferendum e patroni nostre Bononiensis

illustrissimo
tio

reverendse fabric S. Petronii

et deputatis

om-

et reverendissimo

domino
episcopo
,

Lactanis

patriciis hujusce civitatis nibua nobilibus, et excellentissimis Pro iUustriflflimifl et Bononiffi.

Felici Sega, Amathuntino lectori pterea mihi , infrascripto

,

proi

publico,

Doctorum,iUustrissimis

et excellentissimis collegiis
col-

DD

Roversi J.U.D. collegiisDD. Petro Antonio

legiato,lectore P ublico, Pviore nis consultore,

:

et sanctissimffi luquisitiocollegii Juns Pontiflcii

e raandato Pontlficifl tomico ejusdem civitatis dicto sacro capite e proprecepit, ut, quod in raaxime notatu dignum fessionis meffi instituto observem et referam. Dico im

est

diligenter

Philippo Vernizzi J. U. D. , reverendiss. Prffiposito Inquisitioms conlectore

tur'

publico , sanctissimffi juris Cassarei; Paulo sultoreet Priore collegii Philosophiffi et Medicmffi dootore, Philosophircet Medicina doc ore, Bantista Balbi Baptis.a ... co legii *,>_, profewwe et colletni aua.om. rf.fpcnrp lect. imblico, Auton.o Laurenh P_. Marco Medic i-e Priore , et anapubiico, ana doctore, tMpdiciuffidoctore, lect. pub.ico
1 ,
.

die 2 Octobns mdcc Bkcram vetercra thecam episcopum Amathuntinum rexliii supradictum raagna fuisse cranium p clusisse, et observatum _-.i.w> L^lf.^prifn rnbro et pi e0 _ oloserico rub ro am

premissis debitis formulis

utin Actisi

au
l

^
et

cuju5

,,i rpure M^in,

om
.

unfino
pO liaiUi
,

qui illud, ogni

lnm

"l31 Prtesentavit Amathuut.no. ut episcopo D. verendissimo pr^seutiautsupra rec, iUud _ ,7 ^esenti, qui eodicto tahernaculo attente inspecto

collegn Ph.loeopU. professore , et Priore re*L _._ __._fofn iUustnssimo et rc prafato illnstnss.mo

i ex uui- i_- sategmine, raventum teemine, inventum est *a13_ Sublato hoc superior capitis pars aut verius crura caput.
,

^ .^^,
vertici

igua

crux, pla-

lllixmcm0 -

ru_

t
l

enim

tota inferior

mand.bula,
,

et p

^^
,
.

,-_,_
argeQteffi

._umdata
cas

et

^l

quibus mun.tum _ . 'ue bene c?auso, dorepertis , recognov.t, emt penitus intactis sacr. cap. s constarc de identitate
sigiliis

^
-

gg
c
"

Buperior_,

^^
ihas
Hffi

moumbit

oranu mand.bute P tuc ,e ad-.aut.um

,

CUJU s bas.

caJvitque ,
P
.

paTie,_Ua, oociiuta1 , et par.e cap.t.sre Uqua aliqua n.ulum

,

pSi

f
<

Bononia,
'intus

episcopi

et

pnnmpalw
existen.

cooper.a
n>s

et
.

colligata

idem tabernaculum
reliqui*

c ;_

Ts gnis

descriptio

hahe-

Jin
D.

illns.rissimi Keat. on oubicnlarii Josejh Po_l.

et cellentiss.m.

-creU

ac

m
;

^^ ai
et

Mgenbs^

^ ^^

ffi od,c,-

>.".,-

u ,.
.

______

-r

&_.

tr_s_-_ras^^
et

Med.cin*

doctor.s

oolleg.at,

P n-

^^-^^^^
as_5_

* g yt
,

ad partium lntc pos.eriomm nrmita.em _ n ,, a craun ,

m
i ,

DE

S.

PETRONIO BONON.

EP.

CONF.
:

roBi

J.B.

episcopano Julio larga, quae S. Petronii, vestibus impertientis, incilibus induti et benedictionem

iterum e sequen- D ordinis multitudo conffuxit, ut liquebit In Christi nomine. Amen. tiinsUumento

sam iconem

Cranium haud magnum cst, Sanctum corpore nec crassum unde hunon magno, parumque ncrvoso. Sed cura fuisse
cxliibet.
;

conjici posset,

instrumentum cunctis Per hoc proesens publicum notum quod ubique pateat evidenter, et sit
,

jusmodi conjecturafallacissimaesse possit, alieno propterrem nostram nostram parum faciat,

ea
detcrijUio,

et

ad

illara judicio relinquo.

D. N. J. C. anno a salutifera Nativitate ejusdem septingentesimo quadragesimo tertio, mUlesimo mensis Octobris, Iudictione sexta, die vero tertia Benedicto Papa sedente Sanctissimo D. N. D.
decirao quarto, feliciter regnante, cum interventu illustrissimi et

sincipitis fissura apparet, 135 In parte sinistra pollicia Longitudinem, lacuiuslongitudodimidii crassitudinem ada-quat, qua titudo minoris digiti quod gossipio oppletur, crassitudo

absoluta Missa,

reverendissimi
et

D.

Bononiae

pro-legati,

illustrissimi

excelsi

ossiuni cranii,

examinari
sunt

potest.

Ossa

neque
sed
,

colon-

cmencio

neque candido, sutu4 non raultura apparent

subrufo, e-.ruraque
eo

quod

hmc

et

DD. AntiaD. justitiae vexilliferi, ac excelsorum cleri, ac magistratuum omnium, norum, universi ac senatus et excelsi totiusque illustrissimi omnis ritus solemnitate celebrata ab illustrissimo
,

gummi aliove glutme iude subtilibus telarum, cooperiuntur quod manifeinfectarum, laminis sacrum capul primo mventum sto est arg-umeuto, parte in fragmeuta divisum et corrofuisse magna copulando firmandoque arte opus
;

et

revercndissimo
patritio

D.

Lactautio

Eelice

Sega

nobili

Bononiae,

Amathuntae

episcopo,

ctissimi D.

sum

nec nimia nec chart<E, nec fragmenta, Et haec quidem mobilitas ossium inveniantur. B Pontificis jussu dihsunt quaa a me supremi quorum fidem In genter observata fuerunt. cub.cusubscripsi Josephus Pozzi huic relationi doet mcdicus extraordinanus secretus,
iu illo

causam non praebet, ob quam ad fuit 'Nunc vero sit, cum nuamcumque operam recurrere necesse

unde

illi

metropolitanae Praeposito, praslibati SanN. Papae cubiculario secreto, ab eoecclesiae que, curam et gubernium Bononiensis deputato, ad altare Majus ecadhuo retinente, liujus civiclesiae superioris basilicre S. Stephani Christi fidelium venetatis, super quo publice
ecclesiae

rationi

expositum

habebatur

aaorum caput D.
Hononiaj
prote-

Petronii
ctoris.

episcopi et principalis

138

mniter
,

Hesterna die, recognitum a

servatis
veteri

servandis

sole-**""
extia-

reliqinano

larius

mi ui

nostri

Benedicti

XIV,

lector

pubhcus
eme-

universitatis Bononicnsis, publicus anatomicus Medicinae collegiatus

,

doctor Philosophiae et
InstUuti
;

ac intus pretiosiorem ac elegantiorem ctum liberalithecam reliquiarium a munificentissima

tate Sanctitatis suae

transmissam

ac

cum

ipso

ritus

et

scientiarum

aoademious.

Josephus Pozzi Latine exaraHactenus qux sequuntur testium subscnptiones. tee sunt
Italice

DD. sacro capite illustrissimo ac reverendissimo basilioa colcanonicis, et ecclesiae perinsigni Petronii Bononiae dono datam, repolegiatae
S.

ei

tettimonia.

supenon 13G Actum Bononiae in prope dictum Mius altare Basilicae S. Stephani omnibus et ibidem praesentibus nedum Maius admodum R. verum etiam Singulis praraarratis,
dicta ecclesia

et reverensitum, sigillisque pra?fati illustrissimi anD. Amathuntae episcopi in utroque dissimi munitum, in angulis dictae thecae

Josepho Cuppini,

sacerdote
et

Bouoniae, caere-

gulo anteriori illustrissimi et exvero posterioribus sigillo hujus ac altero illustrissimi et reverencelsi senatus,

parocho ecclesiae raetromoniarum praefecto, admodum 11. D. Jo. Antonio Carpolitanae, et D. Julio Pansi ejusdem dinali, et admodum R. testibus ad praedi-Metropolitan mansionariis, vocatis atque adhibitis singula
cta

S. Petronn dissimi capituli perinsignis collegiatae

obsignatum

omnia

et

rogatis.

De
sitius

^ iarpraedictis rogatns extiti ergo in solidum MariaFolesani Rivieri

. .

cum
tonio

infrascripto perillustri

domino An-

ad dictam perinsignem transferendum, idera lllucollegiatam solemniter Amathunstrissimus et reverendissimus dominus notariorum, in praesentia nostrum tae episcopus sibi , praesentata ac testium infrasoriptorum Patrem D. atque dimissa per reverendissimum exgeneralem venePelicem Antonium Sgarzi Congregationis RR. monachorum Ccelerabilis
,

moxque

Nanni

cive,

et.

notario collegiato

etpublicus hujusce civitatis J U.D. civ. Bononiae Anotariuscollegiatusibidem

postolicusque, etimperialis
:

in

quorum

fidem

etc.

ven. monastern stinorum, abbatem conventualem praedescripta theca reliquia- F S. Stephani Bononiae inspexit, illam reverenter recipiens, attente ria ut clausa, et aigillis super illa, eaque bene et cum dointactis, praefertur, appositis penitus

Locust

Signi.
extiti

cumento enuntiatarum recognitionis,

ego
heri

collocationis,

De

praedictis etc.

rogatns

Antonius olim D. Jo. Baptistae de

nis filius,
civis
et

Nan-

notarius

oollegiatuB,

publicus Bononiae Apostolicus quo-

arohiepique, et imperialis, curiaeque decanus, una scopalisBononiae aotuarius suprascripto pcrillustri, et excellen-

per nos notanos recepto, et sigMationis de inventis, recognovit, declaravitque confrontare Petronii, episcopi et identitate sacri capitis Divi intus illam exiprincipalis protectoris Bononiae, omni constitisse atque constare legitime
stentis

etc

cum

Folesatissimo D. doctore Tarsitio Maria

effectu solemnis trans189 Successiveque pro ut pr^ insignis reiiqm* la. oni. dict. sacr.
.

,,,,,

publico Boni Rivieri similiter cive, ac quorum noniae notario collegiato. In hic mc sub.^cripsi etc. requifidera etc
:

faciendse mittitur versit^tibns sa^cularium un

, ,

pwcedenUbns
artium

ommbus
demqne
re-

confraternitatibns llaribus Reliffionum,

spiritualibus, postea

vero

Mendicantmm nuncupaaccensis
,

situs etc.

Locus t Signi.
Dein 3 Oc(o/// II nlnn
epitcojmi

T.rum

cum

intortitiis

eadem sacra

Amathuntinus episcopus Lactantius Felix Sega, Stephani templo ad S. reS Petronii caput e S.

peractis, postero 137 His diel Octobris rite

ovn

basilicamtranstulit, instituta

^mmad^

prctiosa theca ex.stens, i,i ff nis reliquia, In vest.bus inBR. sacerdotum, sacris ministerio collocata snper magn.fica dutorum, elevata re hnjusmodi effectum a prajlibato
ipae

machina,

ad

modumsupplicatione, ad

quam

ingens cujusvis

Sanctissimo D.

N. Papa similiter transmissa.^U-

DIE QUARTA OCTOBRIS. K

hm Zr

gestantibns

dictis

RE.

sacerdotibus

ut

demque
niensis

sauctissimo
eccles.ae

N.

iudutis, prrcfatisque illustrissimo et reveeudLmo D pro-legato, illustrissimo et exeeK.Dvexillifero.ac excelsis DD. Autiauis

cnram

Papa hujus Bonoet g.bern.um adhnc

AUCTOBt

J.B

universo clero,

megi.tratt- us
1
*

et excelso

seuatu
nr
l

retinente. deputatus ad effectnm b. a Sunetisua special.ter ,n hac parte comm.ssa debiue execut.ou, demandand.

Wa

cum

intortitiis,

pariter accensis,

circum eamdem
__

_!

______

.-._-_.-.

una cum preuosa meua, au uiuc

nia Sanctitatis suse
:

,*__..-

--

super

quibus omnibus

nos

notarii

infrascripti

pr_esens
requisiti.

publicum

confeci-

et reverendissimis canonicis S. Petronii , eoperinsignis collegiatai basilicae ecclesiae , ut ex cjus Apostolicis Litte-

natum

illustrissimis

mus instrumentum,
trantfert
,

rumque
ris

140 Praesentibus olim D. dro Fabri 7 \ at- -..,. N.colao notario, et Nicolao noturio excellent.ss.rn. D.
nias

perillustribus

cive.capelhe

^^''^
.

AlexanJoannis Panli, Bononiae p,-fti; olim ol.m Pinoli Pederzani , olil P derzan P nolh Ppriprynni
CoeleU

DD.

in

firma Brevis
praeteriti
,
,

dat.

Romae
a

die

Julii pro-

xime
rendi

ad

qu;is etc.

tenoris infra

nuperrime nupernme vero

j^

^^. ^
,

reverendissimo rcvcicum o0 iui

^
inse-

x. P.

D. -.

S.

Joann.s Bapt.sto
et

sterii

S.

norum, ambobns
natus

prmfett Ulustr.ss.
et

exceU.se
Cajetano

cancellariis,

D.
S. -.

Ferd.uando
Bapttete
,

^*^
mine

B Mazzoni.olim
panier pariter *^
pr_edicta

D. Joannis
capelhe ut-v-_-^

Bononw

e
TUr
,

wvc, cive,

omnia

Proculi, test.bus ad i ... .JKIVitin TT___-at.C SDPspe et singula adhibitis, vocatis

Apostolicis
P. abbati

Stephani prrcdicti dominationi sua, illunoe t reverendissim illud Pontificio inta .,uod in reUquiario veteri peten asservaba . ctounm. g q JUAva ^----v-...v-. iraUHULU, J: . Sanctitatis su_e dicto reverendissimo

^^
__

^ii

exgenerali

directis

cialiter atque rogatis, Do pra^dictis

rogatus

extiti

ego lar

Mariam

Majorem
,

xxvm

sitiusMaria Folesani Rivieri, olim D. U. J. U D. civis Bo Bartholomcei filius Bartholome fihus

.

pra>teriti,

ad quas

pariter etc.

dat. Romae apud Augusti proxime mfra sitenorifl

cm
,

militer

inferendi

deindeque
.

per

eamdem

do-

noma. notanus collegiatu^ cusque etimpenahs m so hdum

, , ,

Apostoli

miDationem guam
>

cum

..^

infrascriptoperillust.jD. Antonio iNan^ U-iU"" f" -" lllUCUi itidem notario publieo collegiato 111 ni supra Bononia. pariter de pr_edictis ut quorum fietc. cum me etc. rogato. In

.^^

iUustris simam e t reverendissi_ recognitione f servatls ser

repertum
e veteri

et

dec lara-

dem
De

etc.

Locus t
prcedictis
,

signi.

tonius

Nannis

rogatus extiti ego Anolim D. Joannis Baptista? de BononiaB filius, civis et publicus
,

reverenter redicta3basilicaBrelicto,ac immediate collocatum intns pretiosam dictam positum et Sanctitatem suam, argenteam tbecam, ab Urbe per bene clausam, parvout praefertur, transmissam

^^

subinde eductum

tabernaculo,

,.

fMh.

que dominationis

SUffi

illustrissima.

et

reveren-

Apostolicus quonotarius collegiatus curiaeque archiepiscoque et imperialis, Bonouiensis actuarius decanus in palis Bononiensis actuanus * ; .. ^;llct al.v.

munitam, ac etiam sidissimae sigillo dupliciter Bononiensis, et excelsi senatus ffiiio illustrissirai, et reverendissimi capituli ac altero illustrissimi in collegiatae ohsignatam, ut dictse perinsignis sigillationis hujusQenti recognit ionis ac
v

solidumcumsuprascriptoperillust.etexcellentissimo D.

doctore
,

Tarsitio

Ma-

^
.

excellentissimum D. Tarsit.um

Riviprif

itidem publico ria Folesani ronotario collegiato simihter Bononiae etc. hic gato etc. In quorum fidem
Rivieri

larium

me
S. Pelronii

etc. notarium reC epto, ad quem __.-. _ pompa, eaque pompa solemni, ritu so lemni, ac .^ et ita collocatum cele,

mc^uc ^ m^e

collegiatum, no tarium Bononi excelsi senatus cancelillustrissimi et

etc.

141

Demum

S.

Locus t signi. Petronii caput episcopus Ama-

majori, qna

fieri

potuit

cleri

et populi

Mtnte

capuf, et

thuntinusSancticanonicis tradidit choroParvoPeronianiebasilicxcollocarunt.dum Aldromndt munifiinterim Cardinalis Pompeji

centia

quod

hxm

.ontific* donutanslntum pro consnmmatione ment.s sanct.sMm. complemento tiouis, et totali

in

ecclesiam

colleg.ate dict* periusigu.

capxti recipiendocustodiendoque sacrohmc

^nstrumen. sequens aranova conderetur; ut .---.ara nova conaerww Per Pw hoc Dei nomine. Amen. ln lu tum docet cunet.. ub.que pr^sens publicum instrumentum uotum sit, quod auno a pITeat evideuter, et m. les.D. N. Jesu Chr.st.
, :

D. ac reverendissimo m usque signa.u.i- -__.... ntriusqne siguatur, _ u tr "

Presentibus

et

nudientibus ilh.strissimo fmidtnimt Jonnne Carolo Molinan

J ^en
st
tiffi

C ommendatar.o

tatoe JU

perpetuo abApostohco Parprotonotario

pro .legato, Insulan0
et e _ ce lsis

I -.

N^ep

salutifera

Nativitate

.epuu-e mo septtngentesimo
^

qnadragesimo
e

tert.o

Ind.-

W
c

illustnss.mo et
,

]acobo
trissimis

ve_.ll.fero

.,..-

DD.

Autame,

Benedicto

enfi^ etr?:tiumqLetc.inustrissimusetreve notah- patr. I-actautius Sega mU s DD. Felix meAmatl.unt.uus

r

'd" Papa

_
XIV

Octobns,

Domino
feliciter

nostro

Domino

XIV

regnante. Iu mei

^^^
etr

tra.hdit, tnto aue e^celso senatu, pr,fatis illustrissimis

s eanonicis dicte per.ns.gn qu pr.sentibus ac ea

D D. .^,..

Zs
nec

Bonouhc,

episcopns

^olitan
non
Benedicti

spr.pos.tus .ap sanot.ss.m. D. N. D^ pr^libati secretu, au cubicular.us

ecdeshe

deum.
eecle

_ eneratione

^ ^.^

pr0 eorum 8Cce ptantibu S

captu lo
,

illndque
t

^o

cu8todiendu

P ro

, .

454
UXTOKE
.1

DE

S.

PETRONIO BONON.
clave

EP.

CONF.
D

B.

sub duplici ecclesiae ejusdem quadraillustrissimo et excelso D. altera ab tempore depro ginta Tirorum Bononiensium
cboro
C8
reverendisH5 Altera vero ab illustrissimo et pnmiceno colleffiat* simo D. dicte perinsignis iUustnss.mus ,c quas claves idem retinenda, persona )Uumediante D. reverendissimns
.

VITA
Auctore

$ervundumque

anonymo

strissimi

et excellentissimi

D.

Pbilipp.

Man

^i^SSJSnSL lS^*noni ac
senatori

% rr fessr^sar. S* aecano
,

et respectu

D. marcmom reverendissimo et Mustrissimo uob. patricio Bonon Zambeccari, Pap* prielato dopralibati sanctissimi D. N.

p utte rf

Ex

chronico monachorum S. Stephani

Bonom(B

'

SZ,
et

CAPUT

I.

solutfe altari

eadem ecclesia ab emmentiss.mo S R. E Carreverendissimo DD. Pompejo

in
,

episCOVUm COUSecratlO. t

dinali Aldrovandi

ac

repos.tor.o pro
altaris

d cto ,a

cro capite

in

ejusdem
,

Orthograpb.a

coi-

locetur,

in

omnibus

et per

n,a

Jn

Sanctitatem

suam

prsscripta

dict.s

illustrissim.s et reverend.=si_ Apostolicis pnefatis canonicis directis i. VV. caDitulo et mis DT) V c.,-.a- nnihn:
,

^^
viva

l du

^^ ^.^ ^^ m
est
,

E
fl

primum adnecten
extitit
,

Ulutti
>f, d<"

<

unde , ogiam

oriundus
,

^.
voce
,

natione

et

se fatentur sc re p , erUluej qui ._,..__. k.,-.Griecum hunc fore OTspnum perhibent b linea duorum regum, ex imperiali
i , >,
,

dllxit

ve l

ex qua qualis et quautua

et

We

"
contigna(.

b US

instrumentum ptus hoc publicum P voluntate petentmm. ^us etc. Hic omisso, de Litterarum Apostohtenore supra enuntiatarum ecclesia per.nsigm bacarum. Actum in dicta Majus praaenPetronii prope altare
silica

H6

Ego' notarius

suprascriptus

et

infrascri-

videlicet Oonstantii
feliciter

Constantini

et

Constantis c
est
,

confeci

requi-

originem Romanorum Theodosius secundus, imperator conjugem in factus, sororem ejus litus
asciverit
,

trahere.

Unde factum

ut
cae-

sibi

et

litame urbis
bulis

S.

tbus ibidem nob.

viris

p
rini

clim ucb.
S.
cl.

viri
,

D.
D.

D. abbate Antomo Joannis Blepnantuzzi cacl.

autem

pell

Proculi

marchione Antonio Amo,

Jcannie Andrea., me. olim nob. viri D. fiho Cc. Ludov.eo D. et cap dta S. Marini Francisci Malvasia cape 1* Co.
,

educatus est. gymnasio philosophorume, parentibus traditns est disciplinarum et ecclesiast.corum et liberalium largiente, sacramentorum magistris. Et ita Deo

legaliter susceperit d. A cunaablactatus et a Christianis pareutibus adolevisset, a Postea vero cum

cum eam

tripudio

totius Constautinopo-

imbutus

est,

ut in

omnibus philosophiae
studiis
:

et

pras-

Jh

omnibus patriciis BoSS Gervasii et Prothasii praBd.cta cmma et eingula noniL, testibus ad
,

viri

D.

specialiter adhibitis, vocatis De praedictie etc

a^ue

rogatie

sertim spiritualibus floreret eruditus est magisteno /. tam Grajco quam Latino Hieronymus , eximius doctor Ouem etiam B.
,

et

insuper

rogatus

extiti

ego

de D. Joannis Baptista. Bonoma. publicus Nannis filius civis et quoque collegiatus , Apostclicus
Antonius, olim
,

Catalogo interpres divinarum legum commemorans ait inter hagiographos virorum episcopus , vir civitatis Bononise
:

illustrium

Petronius

artium sanctitatis et liberalium

descripsit

scientia

plenus

notarius et imperialis

Vitas SS.
exstitisse

Patrum

curia_que archiepiecopalie ln actuarius decanus etc. Bononiensis requisime subscripsi etc. hic
,

legitur,

fidem

imperatorie h. Templum omnibus adnuc ininfantia positus,

tempore denique

figypto 9; et Theodosii Jun.ons

in

^o^
Nulla
diffn

corporisinu

tUS et -

L. t S.

subdidit famulatui. Legerat Eccleaervire Christo. Dchinc tas maior, quam *deo sedule frequentare s^ Dei patrccinia i per cunLnit ut magis psalmodiarum studio domiciliis P terrenis L"s v ac a bat quam . dicente Psalmista ta magis quam habitare in esse in domo Dei
:

emm

^f^1

tl^et,

**^*
/.

bernaculis peccatorum k.

virtute,
"II
1

ciiique

fn

""'"
'2

Theodoiit

---trnt^in^idr^ 5SSSK f U T *****

^^

et

crebris

vi

se

lutinopolitaua Eleemosynas

utriusque se X us turba in u umefaWUs urbe ejus sequeretur

sibi

mancipabat: regebat; muirione libidinis pudice

corpus quoque suum

abD

ita ut

Con

S*Z

faeultas

egenis libenter tnbuebat ministraverat ; pauperes^u-

DIE QUA KTA OCTOBRIS.

creabat, nudos vestiebat, infirmos visitabat, aliorum calamitatem suara putabat. Cum igitur fa-

')

>

nus

ha <

per

divinffl

leg-is

qui pleniter idoneum nuncium paginam, notificetur Roma,

ma

sanctitatis

eju

sceret
polleret,

ac per totam

no

Pontifici

y,
id

et

Apostolicae Sedis

poscat
saeeuli

audi-

idem ipse Auscilicet Constantinopolim ejus non moderate fervens in gustus levir amore illius, diligebat eura ultra, quam fas sit adeo quod primatum totius monarchiae dicere

ctoritate,

quae
:

supereminet
vero
eis

omnem
placuit.

g-nitatem

omnibus
:

Tunc Audi.,

gnstinus * dixit
,

Quem

ergo poterimus
Boiat

AogU8Uu

qui

utiliter

diluoidare

et

super cunctos degentes in imperio suo, sive dederat ei facultatem distribuendi universa regalia tributa ad votum viri sanctissimi Petronii, prout cuique mosacri
palatii

tribueret sibi

ris

la

fuerat; et impcriali fisco suscipcre munuscusiquidem et vectigalia quaa de cunctis or,

ordinem hujus veuenosae unanimiter consoua voce hoc dederunt, cousiNeminem infra Imperii vestri potentiam lium novimus, qui tam idoneus ac utilis ad hoc opus exequendum existat, ut estPetronius Dei famu

omnem superstitionis? Omnes

lus,

charu

?ester et cognatus

vehementer
el

dile-

annualiter bis terrarum partibus solita conditione afferebana veredariis universarum provinciarum custodiri praeceperat. Ita tur, in asrario palatii quacuncta in manu sua data fucrant

ctissimus;

qui

novit

omnem QrSBoam
,

Lati-

nara
et

Bi

irmo inationem

et

qui

nou mediocriter

etiam

Testamenti, est eruditus scientia Veteria ac Novi aliquantum temporis spatiura divino qui pcr
cuitui se mancipavit.

tenus quodcumque
erog-are de

vellet,

egcnis

ac pauperibus

Imperator

dixit

Edeo di-

vectigalibus juxta
Ohristo

libituin distribue-

gnum

bat%t
l

Domino famulatum pauperum

:

famulantibus.
constanter,
in

Cumque
quantum

ut fore duximus que nostris clementer annuat et ab errore, divina gratia largiente
, .

dictis vestris,
. . .

precibus-

* patriara
videtur.

funditUS ab-

scriptum valebat, secrete ageret, nitebatur, sicut nesciat sinistra eleemosynam Cum facis est Lucerna potua, quid faciat dextera tna n. Sed non potest abscondi sita supra candelabrum ita sunt o quin luceat omnibus qui in domo conon poterat latere quin ab omnibus et iste IMihil qui ait g-nosceretur , teste Evangelista et occultum, quod opertura, quod non revcletur,
, , : , ; :

solvat.
i

E
.:

impcrmhBeatus namque Petronius, prceptis

iter coepit arripeillico satisfaciens, constanter
odi
iii

The-

lljumt
tut,

bus
re,

ubi Aug-usto eum comitante usque ad portum, dotavit eum multis munerinavis praaparabatur \ bus ac ornamentis preciosis, auro g-eramisque
:

decoratis,
ait
:

lachrymans
vale
,

osculatus

est

eum

et

S.

Pefroniufj

non sciaturp. 3 Eo autem

stantinopolitanaa

venerande,
araate,

Levir

z,

mihi

sempcr

talia

operante
,

principes

ConLffltior

urbis

ac

potior

pars

populi

eum amplecti et immira veneratione coeperunt pro gratia tantae desiderio ut patrem menso quoniam quicollata religionis sibi divinitus divino pabulo ad plenum dem solitus fuerat eos ut hortando videlicet ac docendo
,
:

Levir, Clavig-eri Petri pergas, rog-o, limina, sacrum mihi dogma repor-

ac sospes

tes

Hsereticos
nos,

pravos

quod

daranet

sive

profa-

saffinare,

Dei

juxta praeceptum proximi dilectionem ut Scriptura docet satagerent; in se retinere est q. Cumque sine operibus mortua n Eides qua3 modo long-um est enarhis et hujuscemodi, nec non et ciredundaret eloquio
ac
, :

triplex. Et Deitas simplex oredatur denique Nati, sed nomiue Spiritua almi In Patris et

rare

sancto

dulcibus vitas tota recreata gratias agens Domino, qui eius debitas

et

suavibus momtis
sibi ta-

tua na Et freta dira maris mitescant, e1 procellas. Transeat iucertas ventis ac imbre navera aa, Deo volente, prospeTunc ingressus venit ad T.bcrma litro cursu post dies aliquot Papa, Coelestinus nomine io quo

toraeo

die

cum

Catholicis episcopis statuerat

,

concihum

bb.

bb

benevolentiae congratulalem contulit ministrum diabohca

batur g-audio pacis

et letitte.

Interea

'

luereticorum iustiganteversutia,feritas pravorura qui Ohristum negantes, multa-

ecce adsuut le de navi lllo vero eg-rcdiente quatenus eum revequos Papa raiserat sibi, ti cum honestate deducerent ad Laterarenter et

ret Judaorum,

n ense palatium cc
rita

securus

damque

priestolaba-

n U e rairabilia videntes,

semper extiterunt

incre-

/nrtc pei

patriam

gentilium S crudenec non perfidorum duli patrias paulatim de per * Uter pulularat praescrtim profanos admodum loco ad locum quemadraodura terapore S. Sylyeexercuerat " qui assertores ejusmodi surarai Pontificis, tl i ac Constantini Augusti fallacia in conspectu Helcn datis assertmmbus "^matris e us
,
:

stolus,

quidem in pweteMlvi , ltuI11 ejusj quoniam apparuit ei B. Petrus A P onocte in somnis Bonomensis dicens: Scias, quia FeUx.

migravit episcopus, de hac luce

pace dd,
nisi

e1

,1,1

cave

ne in eoclesia
imperatorifl,

illa

alium ordmes,
die crastina,

le-

gatum
6

quem

Deo voOX diruiu

lente, videbis.

;ia Cl

ac

NovaBLegis, Deo

inspirante

devi-

puftutanfo

Nettoriamtvio

Roraanorum irnpeTheodosius Junior, auctor justitim, divin leg rator , casar augustus, cxhorruit u audiens tantum facinus existimans, si tara pesUreum apud Dcura et patria propaginare Pferit. feram hmresin in

V Tunc

gratantcr eum Busoipiens, prffitus est valde, bc prope se in palatio, omniacinit illnm hospitare

palatium mgaudio repleUlico Coslestinus Papa Brederetur,

Cumque

servus Dei

Petrouius

XneoessariasibilaTgirijussit.Mter.
,

Sr
C

sanctns

ApostoUous

residere

ha-i.H-a

Constantiniaua ee

oum

pluribus episcopu ad
cives

c m

couoiliun,

emuendum,
dari

Bonomenses
conc.Iio. po-

nWtis

itaque

vinci*,

alloquitur,

sim de Anctore conclio, audite, quid dicturus s.va fentas quoruraomnium seculorum, quera unica Prolc et a san dam nititur dividere ab qui carferis pr*ex. Ad hec unns
eto Spiritu rat
,

erato Dcnm recte colentibus imp Universi, qui astatis " dicens
,

^g^^SE
*s
divino
,

affuerunt in universi ordinis

lantes
sibi

medio
ff.

pastorem
,

est lposolico ore looutus drit et pr.de.tinavi.

^^S
.

Ad tec PapB Quos Deus pgg

quateet salubre consihum, utilenobis videtur Octobris Tomus II.

Plenus

Spiritu

ait

Quaprop ter

SSuarCn^/Tnammi

tec

iaudau.B

-m
,\

VITA

S.

PETRONII EP. BONON. CONF.

Cumvum,
fruatur. Et beuedicatur, paradisi luce qui te maledicere qufiBrit. Et maledictus erit, denique juHis Abraham fultus fuit olim
stus,

Inoktmo.

huic sacrae ordinationi assensum praebuere.

,

Dei que illustris Domini vir Petronitis circa se voluntatem intelligerct ncc diutiuB posset resistere,

tacite

illud

Qui

potestati

n. r/Christi divino Spiritu revelante,

u dicit

Apostoli considerans, qui aitj Dei ordinationi contraresistit >ns hoc, vero famulus
,

Tres cernens
adorat,

et ovans

tunc

unum

gratias

men

devote
ait
"

plorando

quamqnam invitus, taprovolutus pedibus summi Pontificis" mea voluntas sed tua fiat Non
:

Hujns
tura,

et

arcanum

fore

justum credo puta-

Credidit
Ccelestinus, tenens
:

ille

Deo tuuc primum corde

u
Bononientium
vatur

kk.
7

Tuno Papa
II

virgam

m manu,
fide-

sic

loquendo perrexit

Estque Dei fidus tunc appellatus amicus, Cum Trinitatis opes putat uuius esse deco-

Chnsto :,-tibicommitto virg-a Simul ind.ce

,

populum cuncturaque Bononiae sedem lem, gubernes, Ut monitis serves sacratis, atque

rem mm. Hae ope firraatus mox

nn,
Fiat ut auxit

fit

patriarcha beatus
gentis in
talibus

eum

pater amplae

aula, Et tecum plaudat caelestis Regis in modis cura pace fruatur amoAngelicisque
ris,

asvum, Tunc Abraha? dictis Dominus nunc

infit
:

Et monitis pastis ovibus

satieris in astris,

Multiplicabo

Ac gregis

electi potiaris fonte perenni.

Semen

et

tuum mundi per climata fusum extensum copiis magnisque refe-

A Doraino missus, sis tali munere dignus, Et virtute Dei fungaris luce diei, Ac plausum laudis merearis habere
B
Moribus et vita studiis bonitatis amica, moderamine talis Sit tibi cura satis solido autem pastoris more restaures, Ecclesias Semper adoptivas soboles generabis opimas.
:

ctum, Et maris haud vere velut enuraerantur arenae, Et velut astra poli nullis numerantur in horis Sic ita nec vulgo nuraero concluditur ullo. Sunt Jacob de stirpe senis patres duodeui,
;

benedixit His ita praedictis, consignans sic qua possis ferre salutem Accipe virtutem, Nectendi tibi terras solvendique potestas amate, Sit libitu Krater proprio vehementer
:

Quos Deus altavit natis et multiplicavit. Ut genitas proles fovit quoque patris amore, Manna pluit caslo de sursum nocte sereno,
Et dapibus pavit pius et pater et satiavit, Ac laticem fudit sterilis de vertice rupis,
Legifer et Moyses descripsit grammate leges. ma10 Hinc Samuel vates sterili fitque ex sene
tre,
e iuo genio

Nexaque

dissolvas

non nexa ligesque

resol-

vas.
Illius et cunctis

caput et gratulantibus unxit.

Hoc

beavit ait et statim tali sermone Christo missus, tu semper sis benedictus, dona superna, Clitus impendat Christus tibi Domini sine fine per aevum, Gratia sit tecum

Qui caput infudit regali more Saulis, Postfit rite Dei David rex munere veri, Carmina dictavit rex psalterii quoque David.

Post

Domino templum

Salomon construxit

Tergas quo sordes

formes,

rogo

plebis facta

re-

honestum,

Quem
Dux

satis aptavit ritu sapientia matris.

Ne lupus
Queraque
Glutiat,
pellat,

inteutus, malefidus prasdo cruentus peragrautem seu circumquaque valaccret

tibi sitque

comes Eaphael sanansque

co3li.

do-

lores,

gantem
et perdat
, ,

Qui Medicina Dei vocitatur culmine

sit

scindatque

re-

custos atque reductor, Et tibi pra^cursor Tosatis in vitam defendit ab hoste Qui

Ex me
(

Quem
quit,

concesso gratis ovili, Bononiaeque ascivit nunc Deus

rite tibi
,

reli-

biam, Et sanum duxit caeco patrique reduxit, utrosy Tunc patris post hoc oculos curavit
que,

Ut

rigaret, sata servaret, seu vivo fonte gestaret in arce polorum. Cunctos ad votum

Ut
11

videre.^ prius, ad pra^sens illum fecitque

eunte, Prsesul adis urbem, quee te Iffitatur merentes. solitis gentes monitis solare

Hinc
les

regum

sedes

reges

gentesque

fide-

afpngit

anonyntui

Et Urbs concessa

tibi periit

11.

Ac

fortes

gentes creverunt sive furentes.

Portarura fortes ceciderunt ordine postes, Mamia celsa cadunt et therma^ deliciarum. cito prorsus erit ruitusuperest

prophet*, Assunt inde senes patriarch* sive

valde beatae, Clari priraates, mulieres Christi processit origo, Ex David fido genus humanum crudeli caede necatum

Quod

rum, lmum. Ac opus antiquum totum solvetur ad

valebis, Sed, pietate Dei, citius reparare Saltem sic demum per te reparetur,

Qui A nexu

leti

Agmina
lorum,

proprioque cruore redemit, Sanctorum qua3 laudant sede

,
. .

po-

Auxiliare

sibi,

quod

sit

destructa ruinis.

de stirpe ministn, Discipuli Christi sunt hac

Te Deus
net,

observet,

benedicat

sive

guber-

Qui rutilasque togas

stolas

sortiti

sunt

quoque

atque ; Te Pater et Proles, te Spiritus piperisque Ac olei, vini, mellis, pretiosi, Antidotique novi, nec non nardi
sive dierum Sis tritici plenus, frumenti, Jacob patnarcha. Et copia tanta velut et
fongani
iiiesfom
r'

Auro

serta, contextas, simul et hiacyntina

Omnipotentis araici, Et fiunt primi nunc suet regnum merearis habere Cum quibus pernum. comiAngelus hinc tecum Domini bonus et
tetur,

Quem
xit.

sanctus benedipater his dictis Isaac

qui
te

orunone/i

A Domino regum

benedixit

in

reponat Et bene disponat, nec non tua fausta erugo. ln coeli sudo, non est ubi prorsus

JNec

DIE

QUARTA OCTOBEIS.
videiur
cuit
colligi,

457

Nec

erit

ablatum, supereat beue quorlque loca-

tum,

illustri

multum rebus sese politicis misquidem quodam munere fortassis

A3

Quocives caeli decantant carmina leti, Et laudant Christum sublimi voce benigrnum, Te quoque conservet, custodiat atque jrubernet,

Donec
reno,

in

hoc seclo steteris quandoque se-

functum, non tamen prsefectura prsetorii, invidetur Eucherius ; sedqui kti cum Gennadio ad concordiam revocari possit, vide num. 17 Comment. preevii. Quod si illustre quoddam munus per se gesserifS. Petronius, iUo deposito, ad clerum transiisse videtur annis />> tasse aliquot, priusquam Romam mitte, um.
i

Usque sed in finem te protegat hic et ubique, Atque locum deiiiuin paradisi donel amcenum.

bens

,/ dicare videtur anonymus, de Petronin Qui per aliquantum temporis spatium divino cultui se mancipavit.
<><

ANNOTATA.
a Descripta est hsec S. Petronii Historia seu monachorum S. Stephani, cui anno 1180 adjecta fuit seculo v Ultima manus

erai

Vita ex Chronico
Petronius

S.

fuit\

antiquitatis suae,

unde quantum illi, ratione tribuendum sit,statues. Menda

habet non pauca

apographum nostrum,

qune ob

Theodosius Petronii, sed hic illius levir namque sororem, eco anonymi sententia Tliroi/osiusduxerat xerat ergo Theodosius Petronii gener stricte dicendus. n Matt. fi, t 3. o Neque accendunt lucernam et ponunt sub modio sed super candelabrum ul luceat omnibns, qui in domo sunt. Malt. 5,
\

m ATon

Petronii

V 15.

13

multitudinem fere intacta reliqui. b Popularis ergo sux xtalis traditio anonymum docuit, qux de Sancti geneatogia dicere instituit,

p
J26.

Nihil

enim

est

opertum,

quod

non

reve-

labitur, et occultum,

quod non

scietur. Matt. 10,

]

nonmonumentavetera, fideive indubitatx scriptores. Porro eodem fontenonpauca manuarunt,

quse in hujus Vitas decursu narrabuntur. c Hi Constantino Magno patre nati sunt, et

ab

illius

obitu partiti
:

imperium
fuisse,

tres igitur no-

qJacobi fc, fr 20, seder Nestorium, ejusque assectas inlelligit re ConstanCinopoli Nestorius ccepit anno 42S, ac paulo post h&reseos vi, us evomere, Christo Divi nitatrm, divinum Virgini Matri partum impie
.-

minandi erant

Petronium

vero

Constantini

Magni
tacuit.

liberis

satum

omnis antiquitas

adjudicans. Vide num. 31. f Judseorum gentiliumque errores Nestorianis attribuit,

velquodhi Judseis

et

gentilibus,

d Fabula

est,

a Sigonio merito explosa. Vide

prsevii.

num.
e

18

Comment.

Probabiliter Constantinopoli, ubi et natum aiunt, et publicum artium liberalium gymnasium

erat.
f

Adi num.

21

Commcnt. pr&vii.
,

sit,

quam par Petronii eruditioni plusculum ob rationes haud satis efficaces Tillemontius detrahit ; qua de re consule num 22 Comment.
Scrig Gennadius, num. 5 laudatus, ait putatur. Librum de Vitis Patrum, qui apud Rosweydum secundus est, Petronium scri:

,um impie causabo><tr ventihominum more natus esset, agnost bus, hoc in punerr. eoque g?*avissimo, ass< rentur vel Patrum exempla secutus. Proclus m Epist. ad Armenos Nestorium Judseo habet. Ilanc quoqur. inquit, uuper fabrioa am qo vamque blasphemiam (fugiamus qua? JudaiDruui,
</",,

ut

smum, quod
g-e

preevii.

psisse

ad blasiihemias magnitudinera, lounamque, dum eum, qui Filius hi vero, est, reprobaut, rarao radicem privant qui ulira hunc, qui Filiue est, alium ad^j
superat.
Illi
:

tes,

intemerabilem
T
.

naturam, tamquam
s

multig-e-

psisse, nonnullicontendunt,quodplaneincertum. Vide num. 25 et seqq. Fieri ctiam potuit, ut alio libro, sed argumentum simile persecutus fuerit,
('

nam, denotant. A

eadem fere, suppressonomine, de Mgypti monachis scripserits queepassim ab aliis etiam de iisdem perscripta Gennadius invenerat, suppresso pariter auctorum nomine; dubitaritque hic propterea, Petronione, an alteri tribui deberet liber >/r Vitis Patrum, quiscumque demum sit hoc tituloliber, de quo Gennadius. h Non sunt ista Hieronymi sed alterius, quem Hieronymumexistinu,, >t anonymus. Obiit Theodosius II anno Chrisii toO, amorte Arcadii pa

quijam pridem

perierit, aut

comparat et Cyrillus in Homilia, post dejectum Nestorium Enimvero Christian] hominifl habita, inquiens personam induunt, sed mentem interim judaizangcntitibus vero Nestorium apud tem obtinent Labbe tom. ni Conc. pag. 586 Omnera gentera
i :

nefariis el lasciviis

-'t

dissolutionibus indulg-entera,

hic sua malitia excessit.

Jut Celebrem S. Sylvestridisputationem cum dxis habitam indigitat,cujus historia sanctiPontificis

Actis inserta est

sed

iis

inquinata fabulis,

quarum falsitas manifesto appareat. AdiBaronium ad annum 315 num. 10 etseqq.,et Pinium
tom. ni Augusti pag. 559 et scq. u Theodosius nonadeo infensus Nestorio fuit, imoadversus Cyrillum favit t cum nondum hzeVide retici fraudes perspectas haberei
etseq.
x Nrstorius

tris circiter

12.

frequentes in noctumis diurnisque OffiEcclesia cetebrandis, fuerint in Oriente ciis, in non clerici modo, sed laici etiam, Thomassinus docet tom. i deveteri et nova Ecclesise Disciplina ', rap. 51, oddurto ctiam illustri (,i> /; , 7v ThcodosiiJunioris, et totius curise, pium princi-

iQuam

nimirum, Chrisi

sonas, duos Dei Fitios,

.,.,/

au
et

ii

pem ccmulantis,
kPsalm,
1

exemplo.
,

dosio

et duos Chrislos distraincentium lirinensem, qut $ub i Valentiniano fuit, in Cornw

I

s ">, -fxi.

Baluzium pag. 333

S.

et seq. Nesl-

/i.rresim
aul
i

Parum verosimile mihi videtur

clericis
et

jam

adscriptum, sacri palatii

Orientalis

Petronium, magismini:

//,.,

Nestorius

i.pollinari

morbo,
;

dum

sese

duas

in

trum,

primarium

(mperii

strum egisse, quodpaulo post anonymus ait non enim hujusmodi munera ea tempestate clericis committi solebant neque Vetronius, ut e Gennadio
;

duaa introduoit tantiaa distinguere simulat, et inaudito scelere duoi repente personas
vult
Filios

Dei,

<Iuo^

Christos,

unum

Peum,
alte-

rum

hominem;

unum,

qui. cx

Patre,

rura,

45S
a

VITA

S.

PETRONH BONON.
ideo
ii

EP. CONF.
1

hwmn*.

Mque rum, qni fit generatus ex Matre. sed Mariam, non Theotocon, asserit, sanctam quia BOiUcel ex Christotocon esse dicendam
:

Ad Romanos
--\ 1

"aque, qui potestati

re-

sistit,

Dei ordinationi resistit.

42.
et seqq.

kk Lucrn
11

ea,

ille, non ille Christus, qui Deus, sed eum putat, sit. Quod si quis erat homo, natua unam

qi

Vide num. 68

in

littcris

suis

unum

Christi

prfiBdioare

Christum dicere et credat. personam, nou fac.le

arte
:

At quando primum Deo credxdit Abraham,et Dei amicus appellatus est? Num cum adoravit? An vetres angelos vidit, ct unum

mm

Aut enim

ietud

fallendi

vero 340 ita habet natum, asserenti duos neganti ex Virgine Deum Trinitatis fide, quatern,

Paa

machmatus es te c. Anathema Nestono,

ro utanonymiverbisutar, cum cum unius decorcn, esse putavit, seu, modoSS. Trinitatis,quod rno.r citatx

Trinitatis opes

quoque

m:

Ss,

et,

explosa

tatem nobis introducenti. anonymus tnbuit, esuo hic Theodosio orationem

tacente, in

Porro omnem

quam

credidit? nuere videtur anonymus, mysterium anonymi verbis scqmtur Alterutrum cnim ex Non enim tunc limeris, perinde est. sed, primum Deo Abraham credidit nam angelorum
;

Actorum decursu quivis

,

facile depre-

B gatum

inscio Cxlestino, concilium Theodosio indictum fUisi Pontifice Romano, a tamen >dis non lerihus, non Garnerius n contendtt ; et prot omnino convincentibus Petronium Romam lenegat illiuspetendicausa
, t

T Ephesinwn
ivisse.

et facta apparitio Gen. cap. 18 autem 15 * 6 et iegitur Creseqq. refertur. Cap. Deo {innumeram ilh posteritatem

Abrahamo
didit

Abram

pollicenli)

etreputatum estilli adjustitiam; quo Credidit etiam spectat illud Jacobi cap. 2 1 23 est illi ad justitiam, Abram Deo, et reputatum
:

et

Vide dicta

num.

37 et seqq.

litt.o, d, m. z VideAnnotata ad anni 429 vel sequentis aa Probabilws sub finem etseqq. initium. Adi num. 84 silet anonybb Quale illud concilium fuent celebrata fuemus in causa Nestorii duo Romx 4-29 post festa, ut videtur, r Unt alterum anno annc>430 mense Augusto vePaschalia; alterum
t

quod speamicus Dei appellatus est. Cctcrum TrinitaUs ab Abrahamo, ctatadMysteriumSS. agnitum, ita vidcnte et unum adorante,
tres

m
il-

hunclocum Estius commentatur contra Maxim. eap. 26 tertio

in

-.

August,
et

libro

vult

Abraham
dioit
,

his

tribus

agnovisse Trinitatem;
vidit,

lud

Tres

et

unum
et

adoravit

quod
anet
eis
,

canit Ecclesia.

Non quin
specie

homines,

aut

gelos

humana

esse putavit

(nam
voluit

rum

de neutro

anonymus videturposse commodo

l.

apponere pedes lavare, et cibos apposuit, ipsique, ut videbatur

^ed
do,'

imo

comederunt)
tres recipien,

intelligi.Videnum.Uetseq. otim domialium, cc Ponti/hum Constantima.a,, conditum, ut nrove basiticam Constantini Magni sumcreditur, a S. Sylvestro de septem Urois ecvtibus, ut Panvinius scribit
palatiumfuisse, clesiispag. 168, Constantini Romx subterraneee cap. 44, dit Aringus Ub. 4 CuminterimConstantinus, inquit, Silvestn exemadmovit. In tori sedem construxit.
tra-

munifice extruend.s manum plo permotus, ecclesiis Salvasuo quippc Lateranensi palatio
verbis inhxrendo, pnus Roqq His anonymi Felicis, Petronius venerat, quam illic de S. mam esset, Bononiensis episcopi, obitu renuntiatum haud multis ab illius obitu atque adeo diebus die iv porro obiisse creditur S. Felix anno 4.29,
:

hoc MysteLapide, posta rium indicarit. Cornclius vero ut hormquam dixit, Abrahami hospites pnmo Dei et legatos fuisse ab nes, dein vero ut angelos lriniMo sensim agnitos,[eosque symbohce Sb. sequitur, Hinc tatem significasse, ita disserit Deique Abraham hos angelos, ut angelos quod dulia; secundo agnoscens le ft-atos primo adorarit
:

quod interea instinctu divino et nnum tantum alloquendo

eoB
eis

repra^sentare

Deum,

et

reprasentatam,
qui

adorarit

Trinitatem latria, ut dpcet S

SS.

Augustinus,

cum
est
itli

enim hic apparet et Jehoua Abrahamo. semper vocatur

loquitiir

quod

nomen

latna. Ita proprium Dei, cui debetur

Decembris, quo
ee

colitur.

De

illa basilica ita

:

Panvinius

mox

laudalo-

tus pag. 106

Basilica S. Salvatoris,
,

qu* a

co

, Lateranensis ornamentis Aurea vocata est, aedificuta fuit ab cum propinquo patriarchio [seu Lateranensi paPontificum usui, a pio Conlatio) Komanorum imperatorc iu Ccelii montis dorso, et a

conditore

Constantiniaua

a Deo patrinn Similiter jam ante Abraham ^ ut Gen.cap. 17, y bitarcha fuerat constitutus, *ea nomen tuum Abram, auet Nec ultra vocabitur genAbraham qui patrem multarum appellaberis
:

tium

constitui te.

stantino

CAPUT

II.

S. Silvestro

annum
ff

Christi cccxx.

v Idus Novembris consecrata, circiter Addit cap. i Nunc S. Joan:

nis dicitur.

Sanctus Bononiam instaurat.

TiUcmontius

ait,

Bononienses ad

Romanum

cerPontificem, novum sibi episcopum petituros, quod in more tunc to non recurrisse, propterea

positum

esset, ut

cui sedes adiretur. Sed ex recepto passim

Mediolanensis metropohtanus, Bononiensis subjecta erat, ea de causa

^ac O pr^lum,
suSn

m nibu.s

more non

certo

sohto moie ad Bonpnienses l-t. redeuut cives Qui, Pra^sule. urbem cum eonseorato
benedictionibus
rite

itaque

pontificalibus
perfect.s

^^ ^^
t

observatum sequitur, hunc semper et ubique XIV. Vide num. 43. fuisse, ut ait Bencdictus Nam quo praescigg Ad Romanos 8, * 29 et seq. Fihi prcedestinavit conformes fieri imaginis
:

eum
tas

app.opinquaret

su^

dirccesi

omnes em-

SUS
nt

Turba vero utr.usque raudio coronatur. se proet bymuis spintual.bus laudibue

et
.

vit, et

primogenitus in multis fratribus. sui, ut sitipse prffidestinavit, hos et vocavit, et quos Quos autem autem justificavit, vocavit, hos et justificavit quos
:

ir

aiem

ulm

non

illos et glorificavit.

hh Psalm. 117

f 23.

Cumque P rem pvimum quidem suarum pout ficali resideret , laboranjeoit fundamentum virtufum spirituale -cles.an.m reparationem scilice/ ad

laudare Dom.uum, contubt Pastorem ac venerandus Pater in tbrono

cessant
sibi

JJ

DIE QUAIITA 0CT0BEI8.

450
et

vastatione

quamplurimas reparavit a. Monasterium quoque extra civitatem in honore S. in via, qure vergit ad Orientem miro prothoraartyris a fundamentis Stephani opere condidit b. zEdificia namque ejusdem modirutarum,
ibidem
, ,

Bedifioii

atrii

vestibuli

circumquaque
usque ad
gradufi

in

oir

Arommo.

cuitu per giruni

duit.

pulchris

pictnxis decorare

stu-

pede
locu

montis

hujus

verticem
ln

ascensus erat per

atrii

marmoreos
i"0

medio

est

cerneutibus disoipulis,

nastcrii spatiosa valde et sublimia sunt, variis in-

texta lapidibus

circumdata per girum plurimis columnis pretiosis de porphyretico lapide, aliiscum basibus eoloris diversi lapidibus quc capitellis suis, iusignitis variis figuris homiet lllo plurimo num, num quadrupedum ac volucrum illo plunmo labo/e Ivpice gessit opus mirifice constructum a K _4i instar Dominici sepulchri , secundum ordinem qucm viderat et provida cura cum calamo di, ; ,
' .

loChristus ascendit in cfiBlum. In eodem vero dedit lllis co Spiritus Sanctus venit super eos, et

illic nimirum seientiam omnium linguarum posterum signum esset tansita est crux, ut in
:

po-

tae

sanctitatis. et

rotha uo, " ulua

Spatium autem, quod montein Oliveti est "

l .

distat
vallis
, ,

intei

quaj
,.

1 e. veroeet nunoupatur Joaaphal c triginJudasis lcpCimach. aui em] tus cst a Judaeu ex iri D keldamach, qui einutus est

ta

argenteis, quos Juila

retulit,
in

in

ligenter

mse;

ibi

mensus fuerat, oum enim per aliqua dierum

esset

Hierosoly-

rinorum,
raini

Biout

legitur

sepulturam Passione Do-

curricula sibi

fuerat per totam Judaeam colligere veotigalia Etiam parietes sepulchri intus undique per gyrum cum juucturis suis sunt erecti et lapidibus quadratis et sectis nimio candore pollen,

solerter exerg. Aliud quoque opus, quod quin literia dicuit, non est pwBtermittendum , emus. 1'ccit quoque tipice ingenti

cundum quod calamo mensus

fuerat in

Jerusalem
Bl

instar

natatoria
:

Siloe,

de
fi

uato cajco

Dominus
Lava h:

ait

tibus.

B
tdifii iit

13
vit d,

imtur varietate

Aliud quoque aedificium columnarum a fundamentis

,

idque

plurima
atdifica-

toria

feoit
et

Vade ad nataetiam csbcus,

et

quod
15

sibi

impefaverat, abiit

lavit

vidit et

lacrorum d

cum

dinibus
et
ita

cum duobus orpreciosarum columnarum cum basibus

atrio
iu

circuitu

credidit Deo.

lgitur

intimandum

est

nostns,
|

,..

capitellis

suis,

signis muliiplicibus decoratis,

videlicet

ordinem columnarum modo exalius pretiosior supereminebat , tali qui figurate Goltendebatur usque ad locum ubi Calvaria , nuucupatur hoc est gotha
ut

super

inferiorem

ac olim

Bononiensibus civibus quanta subversione urbis Bononi, guae et

perpessa
es1

de

calamitate

a
i.

tyrannide

impiissimi Tl
,

dosii

imperatoris

Cum

Theodosius

Bomak

norum
_,

crux
est,

iu

qua Christus pro

vero
coloris

salute
est

mundi
;

fixus

imperator augustus, de Constantinopoh per umrenisset k, misit legatos suos

provinoias:
,

posita fuit. Ille

diversi
totius
,

locus variis

imaginiet

bus

depictus

paviraentum
varietatis.

autem

operis

stratum est Pario lapide

diverste

demura autem quemdam ounqui in regia aula primatum teneb;. qui sibi magis charus eral ctos, sive
as

lapidibus et porphyretico sunt cuncta looi bujus Ita pulchra et praelucida iterum ut, qui semel ea prospexerit, jedificia,

civitatem
ensis

Bononiensem,
est

quae

erat

hortus

Ro-

mae, in qua
civitas

sedes imperii:

ideoque Bononi-

videre

ardentissimo amore desiderat. In eodem posuit hdicitur vero loco, qui Golgotha quae in lougitudiue et latitugneam crucem facta fuerat ad mstar dine undique per totum autem annorum curCrucis Christi. Post longa Ungarorum cum plurima vagens
, ,

Hortus Ronue antiquitua dicitur, quamquam quia hovtus quidem es1 locus, qui, &**" ab ag parvus esse videatur tamen est habetur omnibus arvis tiosior ac charior
, :

quidem
illic

cousitus

arboribus
ad

suut

poma

omnium generumj comedendum accepiabuia

;

ricula

sa3va

stitate

invaserunt

totam

provinciam
vidit

una
LDI

pars, qu* crudelior fuerat , ut a Christi.positam, cupieus delere adoraretur, lignis ac paleis replevit ceps non
,

crucem

ilho nacirculum et olera per totius anni Bpirantes odores suasalutiferffl scuntur purpereos fiores ol vissiraos, croceos quoque

producentes, specie

diversi

ooloris.

Hujuse

illud

omne

asdificium

ignemque
et

pariter

suc-

tantum decus cendit, ut crucem non meoperis rueret in prsecipitium preclari actum est, quod ullius, sed divina clementia ritis inla>sa permannefandorum feritate inhesa perman
combureret,
:

et oustoditur vero locus magis omnibus diligitur eadem non inab agricolia. Quapropter urbs propna enim * ccngrue dicta est Hortua Roin*
:

sancta crux a
sit,

sicutesthodie:

et

prajcipuum opus sdificn a

virtutem sancta^

vocabulo hoc nomen ethimologia, BpeciaUque eo quod uui* Bononiu sibi inditum est / ad copiosa, omnibusque bonis vcrsis opibus sit A x . -e ..^,.1 tiiilla nulla telade0 vinifera, quod fepta P ^ iUius: ita quoque laudibus
;
.

^
/

(iffj5f .

Tt->

per valido calore ignis inustum

crucis extitit.
PalxBtinu locai

^^ ^^ ^ ^
uroducat v ffeneriS)
s ed

non golum terra

,

illius

dio
tntici di-

um,

ui vallcm
losaphat, de
tpia

pauto

opere gessit, Aliud vero, quod magno cum esset reticendum. Et mensus est non est Golgotha distaret HierosolymiE , quot calamis eodem raodo ibi et mensus a raonte Oliveti oond,planitie illius loox montem est- in grata Mons Olr in prssentem diem dit, qui usquc cum magno sudore et vet ivocntur, quem aliunde ex impermh ed

fructus frumcnti

hordei ac

etiam

quemadmodum
,

Ge-

arbores mesY mC0Tum le gitur, Bononienses dictum. mirabile aliquando P tulerunt teuus sl moutium

exercitio
cto

inaltavit; et

terram
in
S.

fodere

dem

vertice

conducere fecit. S. qmmonaster um montis hujus monastermm

et

paludes vicmas ,ibi postas planities, piecosasque arurbis bon* fide, doctu,ue Incol illms neturahter mis, pollentesque consiho oper, --..-, fuit arena, miro

^^

Ll
,,

lllinc

quondam

m
,a

m uu. V
qnoue
ex

ab Auyustis

sa-pius fiebant eonoilie

m.

Ibi

honore

Joannis

Evangelist*
aedificio
,

om.u d.hgen
..

mt^

cnm
C

eminentiori

cxcels.s....

* stud.o-

se construxit f.

In medio autem tcmp

.tnum

tur.s^su^

^^ ^^ ^ ^^
mnt

8, et oetapretioeorun. lap.dum constlul .,,_ Est provincl!e

n> , tu , et

cX ^r^^rirverurum/U.erat

sr*?ar-

-5-J.U
di

at

vero iam taperator ehariorem

^^ ^^
nrbem
,

'

"

460
a. Anontm..

VITA
.!

S.

PBTRONn BONOX.

EP.

CONF.
ita

ex vicinis civitatibus oolligeret, Bononiam usque perduoeret: quoniam ildieUc statuerat degere per plurimorum spacia
regalia tributa
ruin.
[pefi

cationia vinoulo
brosius

autem legatus ceu

,

stolidus,

pro

be-

episcopus que ordinis, majoris soilicet et minoris, in DoCtaliss regni Cunctis mino salutem aetemam

Aminquit servus Christi fratribus utriusdilectissimis

:

nevolentia regis
gloria

quas circa
in

se

extiterat,

inani

tumescens,

quod min me se auod minime nit iar/iXemo enim oisiart. incuiu

illa

tanta jactantia se proruregi dignitate creaeoat credebat a regia uikiuww

fcam

subversionem Bononiae civitatis credimus fore notissimam, quam non vera justitia, Bed calva crudeliter perrabie Theodosica . occasione v a

^^

, ,

bone
i_

indolis

:j-.i:

;.,

in

urbe erat, quod est dictu nefas, quam atrociter verbeQuadam vero die idem furiis plenus raret. nnn.him ex primatibus praedictae urbis v is verbere: protinus omnis civi<-nm de(1 qui taversa est in tumultum. Ipse autem,
et
'

v,.** quem non inhonestaret

t tiirpiter,

mu

ntn tota

CJuamobrem pe parte nn#miftimns ex narte conepioimus

vocabulo
ac

dignum
Dei
et

quumque
S.

fore

Petri

, ,

cuius cujus
,

da Bononiensis ecclesia decoratur inrevooabilem sententiam anatbemnatam firmamus, ut obnixe statuimus atque matis

nemo regnum amodo urbcm Bononiam

ingredia,

tas

eum quasi amens viriliter lia nassue fuernt feri* ,,:,conto, quem manu tenebat, r^pectore qui Ulfco n,,ns vn. vam imeum sanguine. Cumque fama hujus rei ad ,> perveniH*, rex inde v.lde tripe
,

in

audax forte extiterit tur. Si quis autem tam sententiae non satisfecerit, et prsedictam qaihuio urbem temere ingressus taerit p^nta anno nr. Corpus illiUS rita finiatur, et ne 11 dlU*

quoque
nrl.em,

t,:

cujusque rnortu. m.mme deferatur ne eimili occae.one civ.tes illa tL

patiatur
c

,,,,,;,

vrnm

ne

tantus

dolor a quolibet

trimentnm
dotis
et

Hoc
...

quidem nti

soeer-

:;, ,J,r, Hngens, se hujusmodi factum vinuncium ad eamdem "h. endere. ~ed mox alium

egregii

'essons

Chr.stied.ctum, eo
tabula,

jubente, exaratum ost

marmorea
jussrt

quam
ejus-

direxit

ae,

erga vos plurimam ades neaue oro festu cujusdam , levitate inanis diriillius .... velle intumescentis ai+~ ~glotim ii IKJi ia, lllum ctiam n fidelium suornm libitu P quipacatissimum jugiter fore oredite: ea principis paranda tanti adventu

n lunc
.

modum
-ratiam

simulats fraude, in ore ejus posuit verbe pacifioa in dolo

:

idm Dom.ni

conf,

muro

dem

l\ tote

refris

Xheudosioa rab.e Ulaeus permansit, et qui verg.t ad Onentem ; quatenus cunotis posteris in testimonium fieret. Post tae pnndicivitatis, qui

ab igne cremata est ipsa tabula crebroigne combusta, ac plurimis fragmen

ota urbs multoties
;

tis est

dem

qu83 in

sunt,

oportet, ut

decenter praBparentur
,

statuto die, vita comite

solito

more

patris

quem mqui
;

resoluta r. 19 Vir itaque Domini PetroniUfi, intueus civitatem uupcr eversam, ut dictum est, a Theo-

tmltunut.

dosio Augusto, qui

tuemini.

miw

67

Nepos

interea

Theodosii
n,eo diebus
;

Augusti

dudum dndum

1 ex

multis mult.s

retro reu-o

lnfirmabatur, - -

,
.

paululum ante regnax moeniaque diruta, nec non et palatia a fundaooapit diligenter rementis funditus dcstructa
staurare
ria.i

'TrT"
ator'

Z uam
,

ea

qua? a Theodosio

minime peparata
,
,

frcU

,.

ex

impe-

tributo. Cuncti

namque

prmfecti,

pr*.

minon minimo mJore turbatus statim urbem, deferentem verba in ad l,a Nolumus vos ignorare de morte

regni, andi.a

tm *31
,.
.

fama reg.a, affimtatis et quod reoognatus sset, uudique oonfluebant ad eum, gis
deferentes sibi

regU

vectigalia.

Pnm quadam

d.e

z:
iar i

me rohis , ,-..,, ;j;::!i iJ.

s

oacifice

per

^v
regia

intimare

nepotis

sui

in

civitatem
Bteiuiu

rewpiatis, quodi-

ue in

episcupio

corpuseulum ejus
OiveS

assistedine snper hujuscemodi opens magistoos quod *_**> re t, * uivinitus cum veilet erigere columnam iu superiori ordine columnarum, toto corporis nisu junctis brachiis

-.-*:

>

tumuletur.

pra-parav.-raut

araplexusest,

eam

in giro, ul

ereotam subsisteret,
ntaretur quibusY

ouncta necessaria

in

urbem: ipsi vero T unt secundum

,

palatium, quod erat extra ignorantes pestem futuram,

edictum
regis.
,

quousque ab Ubet argumentis.

20

aliis artificibua sust<

Factum

est

Sed

vir

ille

molc

tanti

ponderis

pra3-

;.ntem, juxta

quod

statuerat rex

cum

exercitu

profectus est ad pabuo ingrediens civitatem, quippe est diiigenter suscea civibus latium autem illo, exit edictum, ut Sepulto ptus quod militaris cohors in eos insurg-eret, ,,,.,
;

tam gravatus, deficientibus viribus non diu sub subsistere valens, cum eadem colugravi onere brachiis in circuitu celeri rotatu

mna

insertis

quem confessor de sursum ruit in terra Petronius ccrnens in hujus sanctus ni

: ,

Domiperi-

et

civium enim alios interemerunt, totamque urbem praeda alios .utenis vinxeruut, turres alta mCBnia urbis vastaverunt et itrue
factum
est
:
;

prcoipiti lapsu, ad culi discrimine positum labi signavit cum ,,,,1,,,,, protinus oculos erigena meritis quidem s;epe nosigno sanetae Cruois:

eccl et palatia, insuper Dei Mediolanum profectus et destruxerunt Mediolanensis Qnc.i ergo cum beatus Ambrosius ingredieudi ecclecognovit, regi aditum
;

&tia

minandi
spexit ad

Patris

Deus
larnuli

ilUco
sui

Bolita

pietate
;

re-

votum

Petronii
vel

quod
Bohda,

co-

lumna

illa

alioujus

fraotura

tixuras

detnuti

mentum minime
sentiens,

pa

verum

ant.stes

suau denegavit p, donec

claudrrctur quolibt-t

asseruerat, se cuncta

utcivitasmuro reaedificaturam. Praecepitigiturrex, modo, sed non in pnon iun-

operarins veronihil mab prius, illma permansit: molem instantis pericuU evasit, sicut

idem

solitus

erat ita

referre:

Cum

ego

totis

dameutog.
L8
ir S

Amhi
;.

Beatus vero Ambrosius ulum ac diras Btrages

,

aciens

nujusmodl
sexus,

utriusque
,

augebar, undique pavisceribus expergefactus oursu labi cmperam, riter turbatns inrevocabUi stoUs indutus, similis beato Paquidam niveis juxta me, qui manu sua colutronio
BBtitit

calamitatemque murorum mn;iI11 nihUominns compunotus pietate ac pupillomm viduarum tam deserta. mDPe patns, ne deinceps huic sub excommunialiquid accideret nitati tale
;

servavit s. mnara sustinuit et rae incolumen qui bjec viderant, gloTune omnis populus ,
,

rificaverunt

Deum

dicentes

Benedictus

Do-

raiuus

DIE QUABTA. OCTOBEIS.

qui nobis indignis talem ac non nostris meritis, sed Bua tantum Patronum magis ac larffiente gratia contulit. Et ex illa hora

i.'.l

m jnus

D<

li
,

Joannis cap. 9 fxt, Meliori nomine Theodosius dignus erat. & rutn longam hicorditur anonymusfabulam Vide
)i
i
,

\>

i.ita
,

veneratione coeperunt
e.st

O quam mira quam laudanda

pietas, quffl

eum amplecti. immensa Doinini

num. G9 etseqq. k Sub annum 890.

>ege, sic dictam \Alii a Bono, Etrui Felsinama Felsino, sev.C> volunt ; prius vero Contendunt ahi no, Etruscorum pariter rege. incerta ) a Bojis (sunt enim similia jderumque hodiernum illius nomen derivatv.m ut ab primum Boji et Bojonia dein Bononia nv, ab iispata fuerit quas/ Bona "innia. Addunt qui urbem permeat, in memodem Bojis amnem,
,

nec diu

distulit

competenter subvenire

Pamulo

suofidenti in se, sieutaitficriptura:

:

Omnia
|

priusquam n possibilia sunt credenti t Petroniusa Dominoimplorare posset auxilium jam enim ruinae periculum imminebat in pracipitium
pius
;

Deus autem qui

fidem culoei

est coguitor

secretorum, respiciens

ejus misericorditcr in ipso tribulationis artiita et iste juxta fidivinitus auxiliatus est
:

demceleriusadeptus

est,

quod concupierat desafari posset.

W
:

Qalli
o

mquoquedictumesse.
nae Qladiatolib. B

lute artificis in periculo,

quam

mBononiensis

iionem habel Taatus

Sistoria

AWOTATA.
Ecclesiarum, a S. Petronio Bononise seu a fundamentis excitatarum, seu reparatarum, auctarumve enumerationem habes num. 48 qui vea
.-

amphitratra ji cap. 67 Tertia decimani struere Nam Cajcina Crernome, Valens Bononi;. Bpeel Kxin lum gladiatorum edere parabant. Et cap. 71. Valente gladiorum speeteculum Bononiie b Fabio advecto ex urbe cultu. Vide etiam descneditur Anliqiue apud Blavium in Thea,

ptionem Bononix

ro vastitatem Bononiensibus sedificiis sacris intulissedicantiir, mdesis

1

tro ItalicB n De his consule

;

num, Vbetseqq.
,

quamS. Stephani

quamb Monasti niiiu idem hicvaletactem\>\\\m; templo monasterium strictius

:

acceptum, etiam S. Petronius adjecerit utriusque notitiam dedi num. 49 et seqq. ur fundamento hsec vectic Non alio fo galiumperS. Petronium collectio, quam affinitate cum Theodosio imperatore contracta, quod sane perexiguum est. Si tamen re ipsa locum habet
laicum, nonclericum aut monachum tum fuisse Annotata in cap. S. Petronium arguit. Vide etiam
i

Carolum Ccesarem Malvasia Marmora Felsinea, Sect. 3. libro, cui titulus E regxones imperaUo Jtaliam Augustus uarum octavam Galliam ispadanam "las Mmitiam et Flacavit, in duasque niam et Bononia A a Pla<
(

miniam

minum usque distribuit

nia ad radices Apennini, in
niola? confinio.

><>

sita est
et

Bono-

Lombardix

Roma-

p Sub
vincli

annum

390 sedi

cujusdam

Tfiessalontcenses. postulati, sed non impetrati caulL

sa ,co

eaqueButhericum,magistrum
:

littera

l.

La Chiesa d Pars est templi S. Stephani, vulgo eo quod atrium Pilati adumbradelVatrio dicta
;

eninultum noluit; seduisuorumsuasv ingenti innocentium cxdeperacta tio non sine imperator tngressit. Mediolanum
,

militum,

interfecerant

Theodosius auhcorum

modr
sus

ret.

acccssit orandi causa ad temptum

ittius aditu,

seda

6.

Italiam incursionem e Hanc Hungarorum in et Luitprandus universim describit lib. 2 cap. 4 Regino lib. 2 binis seqq. Ristorise sui temporis.

Ambrosio

dum

pamitentta

Chronicorum
tionis dcccci
fines

sic scribit g-ens

,

Anno Dominicse TncarnaHungarorum, Longobardorum

:
,

fuit, et a rite expiasset,pro)ubitus rejectus. H.vc vera negasteriomim communione ad templum adttus causa futt i

sacrorum

qati Theodosio

quam autem
nisi

hic ano

affert

probaUs
potest,

ingressa

cjedibus

incendiis
:

ac rapinis

auctonbus ignota est,nccarriderecmpiam

cuncta crndeliter devastat in unum a<rbeluino furori cum terra? incolfe resistereconarentnr.innumerabilis roulr globati sns-ittrtrum periit. Envclealivs
,

cnjus

violenti* ac

nimium

credulo.

titudo ictibus

nimirum illius ambitu. factt anonyVNesic quidem dictis suis fidem decretum illud Ambrosxanum mus liquet enim
a Protracto
:

rem nostram Siqonius

niensibus:
bardiffi ecclesiis
,

lib.

de Episcopis Bonotertio

purl

,,

esse
>'>.

figmentum.

Nongentesiroo
et

insig-nis
,

Lomcalasetate

praBsertim Bononiensi
,

s i Videnum. \Marcicap. 9

mitas accidit. Qnippe Hungari

in
,

g-ens illa

Juhum in Pannonia ferocissima per Porum populabundi se intulerunt, ac cum Lombardiam

alia loca

monasteria

primis occurrentia devastarunt, tum posita incenderunt, pra3extra urbes

Sylvestri,
et

CAPUT.
Beliqua Sancti gesla
el

cipue autem Nonantul* S. adjuncta civitatis basihca conS. Stephani cum provinci* ecclecremarunt atque ut alias hujus Bononiensem gravissimis incomraosias, sic etiam suraraam inopiam redegerunt.
,

Bononi*

oWlas.

dis affecerunt, et
f

ad

De hoc templo
27
,

egi

num.
et
8.

59 et seq.
Consilio

P eraerunt ex illis ( relatis ad argenteis) dotum et seniores a Juda tnginta 0peregrinorura. agrura figuli in sepulturara Haceldama, hoc ille pter hoc vocatus est a^er

K Matt

> 7

autem mito
ci es

f^]
1
1

eat

ager

sanguinis

usque

in

hodiernum

diem.

m
a Awwtiw.
cidio
,

VITA
quod
eivitate

S.

PETRONII BONON. EP. CONF.

Est
libi

perpetraverat
illis
,

ciscebatur. In
r

peregre profifuerunt duo vidiebus enim

,

peccatum totum nou

fecit pietate

sponte

patra-

ita

tum,
Te populique salus Ut caveas ultra
,

ri

in

qme

dicilur

Capua

c,

qui

magno

renatum,
cul-

cum
diti

sunt discrimine per dies plurimos objurgati perfecto odio deita quod inter se ad invicera e quibus unus iste fuit qua,

talem

committere

pam.

sunt vchementer,
die

dam
iret

cum

iste

more

ns solito decenter orn.it

stuad curiam priucipis tantum militandi ante dio, stipatusque militibus progrederetur non ci inimici sui palatium, repente accidit
,

Tunc imperator et universi qui simul eum eo aderant, hoc signum videntes, egerunt dignas gratias Deo cum ingenti laetitia, qui talia operatur per servum suum Petronium f. Igitur non multum post aliquod temporis
,

studii,

quod unus ex verhaculis

,

illius

qui sur-

quansum aderat in palatio, apprehendit pelvim in stillicidio prodam aqua plenam ut aquam in verticem jiceret; cursus itaque totius aqu
militia descendit
:

intervallum cum haec et alia plurima agerentur, sanctus autem recordanda- virtutis vir Domini Petronius plenus gratia et benignitate, recordatus
est

adiuoiredux 8nn ' %<w

JJJJJJJf^

filiorum

suorum

quos reliquerat

non diu

miles vero tritus et frendens,

gradu circumibat universos affiues, vinon ut amicosque intimos cinos sibi domesticos juvamen sibi inferrent ad unanimiter omnes
lento
, ,

passus est deserere eos, ne antiquus hostis tenderet insidias ad capiendum oves sibi oreditas. Data namque est jussio a Theodosio caesare juniore, cognato suo,

inito opprobria tanti dedecoris Capuaa statim civili certamine, priuceps igiiur factum non segnis civitatie d, ut hoc audivit ut dirimeret progressus loricatus

ut

omnes populi ex
praeceptis
,

per omnes provincias Italise, diversis regionibus obtempeconfessoris

Christi

ulcisoendum

rarent
Petroiiii

beatissimi

ag-ili

curru
,

ferocioris pubeilum cucurrit in medio certamine pondus totius prselii crudeliter vexabagnas ubi

Hononiensis episcopi. Imperator vero cupiens eum dotari multis muneribus, sibi ait Quodcumque praBceperis et petieris a nobis, dabitur tibi. Ad haec beatus Petronius respondit
:

tunc iste miser amens tur densis telis dominum tus oblitus sui, de longe cernens atque illuc diffluentem principem huc
:

et

pemfuror

dicens

Nullo quolibet munere de facultatibus g

y
:

suum
(

vestris indigeo, nisi patrociniis

enim arma miuistrat) putavit illum

esse hostem,

Sanctorum g tansibi quinque corInnocentium h, quos Herodes puscula Puerorum

tummodo

quare praecepit dare

/,

librans hujusmodi contumeliae patratorem, illico jecit eam intus inhastam ingenti robore viriliter est. Protinus cuncti ine principis, et mortuus

ad dimissis vocibus plorando concurrunt

laverprincipis;
triste

examme

jugulare pro Dei Filio crudeli sententia jussit. Suscepta itaque licentia ab Augusto, hetus proquo viso , perat ad suam urbem Bononiensem fidelium gaudio magno cives et cuncta turba
:

ministerium

finito certa-

repleti

sunt

de

reverso Pastore

i.

Postmodum

mine
recondliato

belli.

EccUvm

ho-

micidiireo.

ejulaudo curcrinibus genisque sectis unguibus,ita proad palatium Arehiepiscopi e, ac sim proC essit sibi indulccepit volutus pedibus illius , petere moxque allata sibi pceui-

Iste vero

clam fugam petht,

et dilaceratis

quoque praedicans et confirmans eos spiritualibus alimentis aeternae vitae sine intermissione et usque ad extremum vitae su perseverabat verba vitae et salutis prffldicare non cessavit.
,
,

autem venerabilis et pius Pater aliquos honeste et pacifice gerens annos feliciter migravit
Ilic

ocntiam pcenitentiae nudis pedibus totoque tentia

:

corpore contecto terentem peregre profectus est duro cilicio, quem neque lapidem gestavit in ore quoque
, :

ad Dominum.

confessor Petronius

manducando seu bibendo

sive

dormiendo

num-

Uefunotus autem est beatus Christi cum hymnis ac laudibus, ab eveAngelicis choris victor ac triumphator est sepultus ctus ad desiderata gaudia paradisi. Et
est in basilica S. Stephani,
tis

egregius quam ex ore suo projecit. llunc quidcm ecclesiae cernens assistere , quod Pastorante fores
Spiritu

quam

ipse a

fundamendilil

construxit k

debito

honore

ac

summa
,

Sancto

revelante

actum

esse credimus

gentia.

ut haec verba sibi misit ministrum suum ad eum, ut ad eum vemas meusmisittibi, C dicat: Dominus ' misitque secundo simivenire noluit
:

ac praeclara urbs Bononia Jocundare vocum et angelicis JJJJJJ^. plurima suavi modulatione

24

"^^
(rocfnium

tripudiis

oportet

te

exultare
es

quoniam multofeliciter.
,

ille

liter

iterum autem tertio misit dic eumdem ministrum ad eum dicens Vade et civitatis episcopus , tiPetronius, Bononise
,
: :

vero et venirc distulit

rum Sanctorum

patrociniis

decorata

quam quam a
revera

ei

bi

Dei ingrediaris , et ne auad eum. llle vero amplius enim mulaudierat dito nomine tanti Praesulis
pracipit,
ut

domum
venire

tinm,

beata es Bonouiensium civitas quia confinibus civitatibus veneranda corpuscula sauctorum Innocenquinque coinquiqui cum mulieribus non sunt
,

et

differas

nati;' nec

non insignium martyrum

te

Vitalis

et

totiens

bonae opinionis illius) statim progeniculatim lento traBternens se in pavimento, pedes ejus tunc pius Pater clementer mite venit ad

famam

infit

Fili

surge
;

cito

mox

percipe

quae

uui
ae-

dico

Incipe tu laudare

Dcum

qui regnat

vum,
guQui caelum, terram, poutum cunctumque
bernat,

Et

quod
praebe.

in

ore

tenes

frater

nunc mini

requiescunt ; quorum ATicol l corpora in geuealter diversis torraentorum , aUer crnce adepti, et aha sidereas aulas feliciter sunt ribus Bononiensmm multa Sanctorum corpora, quae a habentur; seu et illustris ac civibus incognita corpus praeProculi e-regii martyris Christi a nefandis famulatu qui pro Doraini chirum missus est capitalem subire idolorum cultoribus atque preciosa sanctissimorum Hersententiam Agei et Caji n martyrum cadavera metis gratia jacent in via, quae qui largiente divina qui vergit dicitur Salaria in loco antiquitus Psalmista ait Exultade quibus

Quidquid
fudit.

in

ore fuit,

mixtum cum sanguine

.

Tunc
nus
:

ait

et

Prsesul

divino

pneumate

ple-

ad Orientem laetabuntur in cubili bunt Sancti in gloria seu et sanctae Julianae p vene o u bus suis quam beatus Ambrosius Mediocorpus
: ; , :

rabile

lanensis

, ,

DIE QUARTA OOTOBEIS.

403
A. Awoimio

lanensis

civitatis

archiepisoopus
ita nit

cum

revelaret

corpora sanctorum Vitali

prio collaudans
,
:

'ricolae

ore pro-

mpore suos aut comites aut principes Capuani habebant, quos non ante seculum ix acceperv*
e Petronii xtate suos quidem hnbebat Capua episcopos ; sed non archiepiscopos horum primus fuitJoannes, Landulphi Capuani principis fra:

Ea vcro

eSt saucta Ju-

liana, quae

Domino templum
et

obtulit

atque
Iflidori
,

pa-

ra\it q, Similiter
confessorifl

oorpue beati6simi

Christi
;

et iuoulentiflsimi

dootoris

te

requiescit

qui

cum
,

rediret

Roma

apud
vi-

li;mc

urbera
tinivit

hospitatus
,

ao

gravi

molestia coribique

num
ma
f

poris

detentus
,

tam

et

permittente Deo , illic ab orthodoxis

et
civitatis

oujus bosilicam ad metropotitanam sub an068 Joanncs XIII, Romanus Pontifex, Ro/juIsus, Capuxque exceptus evewit
,

vin,
videlicet

Sola,

Bononiensium traditione

BepultUfl

est.

Nec non

veneranda corporum
Pontifioum
,

rraculum nititur.

sanctorum
/

illius

g
1,

Li

est,

n diquiis Sanctorum, quorum patroilla

<h.io

Felioia s, disoipuli beati

x y

Tertulliani

u,

Jocundi a
,

rum plurimorum
Oati

qui

Ambrosii, Parthenii t et e1 Theodori y, et aliosidereas sedes colloin

;

cinia invocanl"r.

Recondidit
.

S.

Stephani

unde

ex

Petronius in ecclesia S. illis quinque anno 1165

fruuntiir

diditiis
,

parndisi

quos

supra diximus

cum istis Dei sanotis et aliorum pluriet

m
unt, vl scrihit

S. Petri ecclesiam translata

i

morum Sanctorum
,

reliquiiflj

praBcipue

beatae 567.
i

atx

ad

Masinius part, diem 28 Decembris

Bononur i7mihi pag.

Chaterince virg-inis martyrisque z in praedicta S. diquae vocatur Jcrusalem Stephani ecclesia versis in locis tntra argenteas e1 aureas capsas
,

Tempus Petroniani

reditus seque incertum,

tumulare curavit. Idem beatissimua

v

Christi con;

ac disccssus. k Nonnutta, propter quse dubitari queat,

S.

num

quatenus eorum
B
late

Petronius in patria iflta fruitur consortio obtentu ac pia intercessione a

nostro

Rege Christo Domino

salvata
sit

ab

hostium
et

feri-

inter cunctas

vicinas

Bononiensis oivitasj liberior urbes

,

quoniam
charior

temptum a fundamentis excitarit, adduxi mm. 51 Comment. prasv. eorum corpora Coluntur die 4 Novembris Bononix invenit S. Ambrosius anno oirciter 898,
Petronius S. StepJiani
1
:

et

Buiionionttbus

Vitx auctor

absque frseno dura? potestatis felici securitate semper consistit. Fratres ohari 25 Gratulemur itaque nos B. Peomnique veneratione exultemus mi
,

reliquias aliquot Florentiam Bononia detulit, Laurentii di~ et in Ambrosiana basitica, nunc S. Festis cecta, reposuit. Vidc Benedictum XIV de
lebr.

graluluim

tronii tes

patroni
sicut

nostri
ille
,

aa,

celcbranhodie Euang-elicis choris Ibb-

hodie

BOllemnia

Sanctorum Bonon. cap. 5 et 23, ei Masiu ctiatum ad diem i Novembris. m Actum de illo est apud nos tom. i Junii ad
Kalendas Junii pag. 50. Jacet lonachorum
const.it
.

illivs
't>

corpus in
'

sl

tatur in caslis

ita

et

nos gaudeamus in

"'" / "- ut
13,

terris.

Nos
tem
,

ig-itur

in

Fratres, praesentia diei sollemnitaqua egregius pater noster Petronius

,

inquit Benedictus

citatus cap.

ex

lapide erecto

anno Domini mccci.xxx.

nbi et-

animam
lebrare

caslo feliciter

reddidit

devotissirae

ce-

iam

legitur,

studeamus
corpori

ejusque
annnaliter
,

venerabili

ac
,

pre-

fuisse

corpora

quin^entos annos ante reposita ibi dictorum sauctorum raartyrum

quaoccurramus tiosissirao sedulum intercessorem tenus , Christo propitio habere possimus, et cum in omnibus necessariis societatem supernorum civium feliciter ipso ad
prrestante Domino pervenire mereamur Sancto Jrsu Christo, qui cura Patre el Spiritn per omnia sseoula saeculorum. vivit et reg-nat
1

Proculi nimirum militis, et Procidi episcopi.

n

dequo

hic

anonymus

Notantur in Martyrologio Romano 4 Jamensis nuarii coluntur Bononix 28 ejusdem Bononiensis episcopus, inventa eorum Eusebius,
: ;

erectum corpora in sacello quod in loco martyrii collovia S. Vitalis hodieque exstat in cst,
,

cavit.

Amen.

ANNOTATA.
a
tit

Februarii, ad quem habet locum in S. nostris tom. i Februarii. Corpus p in Actis

oPsalm.

110, v
7

ti.

p Coliturdie

Quo anno iter unde definiam

id susceperit
,

nikil suppe-

cum

lateat

quantum
,

ecclesns poris condendis, reparandisque

tum

ab anonymo

tum ceteris impendertt. pag. 22 statim a suo BonoPullienus Luparus Stephan* niam adventu, nondum perfecto S. anno 429 S. letroplo Constantinopolim abiisse septimo Februam quo niura, et anno 430 die obnsse Julianam, a S. Petronio seputtam , S
recensitis,
,

Stephani servatur. de E.vhortatione Virq Verba Ambrosii libro hwc sunt et 2 Florentix recitato, gin. cap. 1 hoc DoEa igimr yidua sancta est Judrea, qua? parav.t atque obtulit, quod ho:

mino templum
,!,,!,

dicamua

eto.

Sed Julianam, dequa htcAm-

brostxs, ll.rentinamesse

et a Bononiensi BeneIwersam quos laudai dictus XIV. aliique,

arbitraidvr.
r

credit

Bononiam reducem sat certumest quo ab anonymo discedit neque Vide num. 42 et 430 obiisse S. Jutianam. anno
: :

fuisse, affirmat

rehquiarum Vide infra Annoiata, sacrarum Kf.h. Inventioni subnecoa, ad decessor fuit. Obiisse tllum axunt
_

sS. Petronii
|

mnQ
ris et

S6Q Constantinopolibasib Esec celebris S. Sophix seu Christo a Constanest, divince Sapientix, lica posterioribus Onentistmtino Magno excitata, a instaurata auctaque, de qua peratoribus subinde Cangium sub pnncivide plura, si voles.apud

NaboQuiesdt corpus in templo SS. in metropolitana ecclesta. caput Felicis

...,_
:

Dies

pium
c

libri 3

de ConstantinopoU Chnshana pag.5

.

sacer 4 Decembns Rerum hujus nominis episcopum t Nullum ad scriptores memorant. Sigontus Bononiensium Bonomensibus non armum 869 l>b. i de Epp. Stepham temsed Basilium in S. lUirthvm
illi

plo

etseqq.

Campanix

Felicis civitas

archiepiscopalis aa
.

..

Vidturnum fluvium.
d Intellige civitatis pnvfectum
Octobris
:

nondum enxm

Ntum putat, quod Bononiensium episcoporumsepidturasitno. dem temBasiUi, qui S. Stepham ta- non tamen nomme tamen SS. Petrt e PauU SUb
>

^''J^

Tomus

II.

464
A. Ahohymo.

VITA

S.

PETRONH BONON.
de

EP.

CONF.
imploraret
, ,

perV el inchoavit, vet a Faustiniano inchoatum 61 in Ecclesia SS. fecit. Contra Masinius pag. Naboris et Felicis scribit Basilii corpus asservari.

auxilium a Deo
2

ad

eum nnum
8UB.
pwlutiraiu
''

referens cogitationes

actiones
aetate
,

et studia

Confirmata

jam

ardore

quodam
,

Pullienus Luparus, reliquiarum in S. Stephani templo servatarum summam pag. 262 iniens hxret,utrum Basilii. Parthenii, vel Pa-

Christianse

religionis

vehementius inflammatus
quooli

*oti.

dubius
at

terniani reliquix hoc loci intelligendx venia)"'

SS. Naboris efFehaiunt Sigocis sepultum esse, ibidemque servari, Casalius Parthenium, hic menius et Masinius.

Patemiani corpus

in

se.de

monachorum m primis nmore flagravit rum eo tempore disciplina erat in ^gypti tudinibns quam florcntissima. Quare etsi cumque illi pie, peligioseque agerent, ab
ipse cognorat, tamen

tudinibut,

qurcaliis

nem non
pisse,

satis

esse

ad instituti sui ratioea auribus perceput;iret

,

cum

moratum, martyrem

censet

Romanum, una cum

actum me-

oculis perlustranda
caetera

existimavit

tum

lo-

ad Calocero sub Decio occisum et in coemeterio Anatolia sepultum, de quibus tom. S. Xystum ab
iv

ca

tum

omnia

quae

studiose

au-dierat.

Maii ad diem 19 Maiipag. 301

:

et seq.

est

ubi quidem

eorum

in Gallias translatio

moratur; de Bononiensi vero altum silentium. Bini prxterea ejusdem nominis Romani marty referunres eodem tomo ad diem 17 Maii pag. certiad manum tur. Ut adeo nec mihi quidquam Parthenio, seu Parsit, quod de hoc Sancto seu themio asseverem. hunc in sede u S. Petronium Paternianus Bononiensi T< rtullianus excepit ut quidem Sigoad nius tradit. Sedit ab anno circiter 4.70 usque
*>

ubi in intimam ereItaque in ,Eg-yptum venit c, mum penetrans, singulorum colloquio uti non quoad plane cognovit sancta eorum videstitit illam disciinstituta; inde doraum reversus ,
,

ta3

ut Literarum plinam tara vehementer amavit monimentis tradiderit monachorum Vitas d, quas
,

religiose conscriptns

vt.ldeque probatas,

iidem

monachi amplexi suut; quasi oertas quasdam regulas, in quibus maxime eluceret omnis optima
monastici sui
3
ratio.

E
''

B annum

Feforte 485. Corpus conditum in eede S. die 27 Apritis, ad quem quoque lolicis. Colitur cum habet in Opere nostro. x Tertulliani successor, secundum Sigonium
,

igitur cura et cogitatione Vir religiosus defixus in sanctissimis Christianai fidei institutis, quo magis in dies contemplatione acceU-

Omni

xtcrit Pa<

loeii,

deretur, Jigypti solitudine jam peragrata e, Hierosolymam peregrinari statuit f. Ubi peractse redemptionis nostrae impressa vestigia Ohrifitus
reliquit

sede colitur die 14 Novembris. EoGUVise ejus in Naboris quiescunt et in ara, quge SS. Felicis et dicitur Crucifixi, venerationi exponuntur. Actis. y Colitur 5 Maii, quem diem vide in templo servari, z lllius pedem in S. Stephani

eam
illius

verus Deus et Homo. ltaque cum urbera venit, totus meditationis studio
<

ad
\

u-

descens, Domini sepulchrum inprimis, et reliqua

sacra rerum gestarum monimenta, ac singula Joca , qua3 absens intima pietate coluerat, prassens veneratus est sancte et religiose. Cumomnia tandem perlustrasset, incredibili quo-

Masinius scribit. nnlnnuit hxc phrasis, Vitam hanc festo tronii pro concione dictam fuisse.

S.

Pe-

que

quo tamen magis ad conanimo illa haererent, sintemplationem fixa etiam diligentia eorum situm ac rationem gulari Quamobrem merito quidem Theodosii notavit.

dam mentis

ardore

in

VITA BREVIOR
auctore Galesinio.

Minoris, qui
cipis
is

tum imperabat, religiosissiini pringratiam, et amorem sibi ita conciliavit, ut

auctoritatis

sanctitatis opinione, non minus quam *pater apud illum obtineret rerum gerendarum industria g.
,

obtinuisset
9
U

CAPUT

I.

c Sancti natales, juventus, legatio, et in

UnddutiO 4 Nam pietate ad Dei religionem attentissiTheodosius ejus luniore, et prudentia cognita Viri mi Catholicaw opera uti voluit in rei gravissimse tractatione. nirhunle A'eConConabatur enim eo tempore Nestorius divinarum litF episcopus stantinopolitanus studio intemperanter abusus, sanctissiinam rum doCatholicse fidei doctrinam violare perverso Theodosius maprinceps ei rei pius gmate h
' ,
, , II

iii,

episcopum consecratio.
ietronius
'est

ture

occurrendum
et

arbitratus

universas

Eccle-

S. Petroniut

Bononiae

Cpoli claro

Petronio ronio

cive

episcopus , patre natus Constantinopolitano

generc nuiut,
a

disciplinis viro clarissimo et homine literarum Nam cum is praefecturam praeegregie erudito. imperatores amtorii gessit, quae dignitas apud tum librum de episcopi Ordinaplissima fuit
,

gubernatorem Pontificem Kosiaj pastorem manum sibi consulendum existimavit. ltaque Romam virum sibi probatissimum Petronium qui rem cum Pontifice Ccelelegatum misit i , est autem Dei stino diligenter ageret. Factum is a Theodosio misa quo tempore ut consilio lcgati quoque adessent Romam venit sus
,
,

tione
nae

conscripsit,
pietatis
,

plenum
,

doctrinae

et Christia-

b.

Hic igitur

ut Graece et Latine

sic filium Petronium erudiendum , doctus erat moribus inprimis , atque optiChristianisque marum artium doctrina instituendum curavit. Itaproque Puer brevi in mag-na rerum cognitione

qui mortuo Felice , Bononiae episcopo quos soMediolani episcopi intimus S. Ambrosii Bononienses Pontificem rogatum dalis extiterat, successorem sibi epimiserant, ut in illius locum
,

scopum

substitueret.

5 Paulo

autem ante, quam

ii

legati

Komam

IPI

ad

gressus

in sancte vivendi iustitutis

ita profecit,

sanctitas celeut frequenti civium sermone ejus cum rei Spiritu enim Dei ductus braretur.
,

omuis initium

ab oratione fieri oportere intelprimo eccleligeret, nihil aggredi solebat, nisi sanctioribus precibus rei agensiam ingressus,
,

adventassent , divina voluntate a S. Petro A.po Pontifex admonitus stolo in somnis Ccelestinus e Bononise episcopus Felix quando ut est Petronium , qui legatus a migrasset vita hac propeTheodosio imperatore missus ad Urbem
, , , ,

Caletlinum

miuitv

<

<1

iii

DIK QUARTA OCTOBRIS.

v

465
/jost
litV.

(li.rn

adfutUTUS

erat,

Bononiensibus
esse

episcopum

prffificeret;

cum neminem

idem affirmaret,

absolute nonimpedit, quo minus Theodosius damnatum Romee Nestorium ad Ccelestinum

Galisisio.

qui e1 episcopatufl munere relig-iosius perfun justum extur, et Bononiensium desiderium sane Pontifex, cum pleret. Qua quidexn re commotus
adessent, ac jam Petronius simul et Bononienses quieatrique postulata exposuissent, quae per atque Petronium idoit, eis ostendit, pronunciavit. Feliois aucceasorem se dare

teras dederit deconvocanda in annum sequentem Ephestna naodo,eamque, accepto PonHficis

indixerit. sponso, die 19 Novembris Theodosius

Videnum.
1

39,

neum
De

Mebrata sit Ephesina synodus Ro no 131, Petronius secundum Galesinium 'anno 430: quod ante mensem venit

Cum

igitur

re

autem

Nestoriana,

quam

ille

Theodo
religiosi

nomine
illiua

retulerat, oollaudata respondit.se, prinoipis pietate, privatim ei ccecupeBtifera hasresis latius serperet, ne ea

pnmum

menicam, ut moris
k,

esset,

synodum

indicturum

quo CyrillumAleccandrinum Nestorium latse, exsecutorem statuit, fierinon Theopotuit, sicumGalesinioponas,aVr\inuo> Coelestino impetratam dosii nomine petitam, et a ide num. 36. concilii Ephesini celebrationen,
\

sententiss,

qu83

synodus

Ephesi

celebrata

est frequenti

prior sequenti anno l ducentorum episcoporura

.si-mficatione
de-

Exanonymoautemconsequi

videtur, Petronium
vel

Romam
pium

venisse sub finem

annim,

pnncx-

430.

conventu.

B
liononieniibui
pi.iul
''"'"'

6 Divinae

igitur

voluntatis

olaratus a
nl
ia,

Pontitice

qui

Bononise episcopus Petrocerneret, episcopale onus gra-

smg-ulan nisi sustineri, qU e facile virtutum prastantia, id pnqnadam divinarum

tte

CAPUT

II.

mo

constauti vorecusare contendit ; at, cog-nita diviuitus delatum ei muluntate Pontifids, qui jussui obtemnus nlane repudiari nolebat, illius jusserat, ad Itaque datis, ut Pontifex iv it. Nestocontra de synodo

Sancti reliqua gesta

et cultus.

Theodosium
riura

literis

proconvocanda, Bonouiam Roma Lbi una cum legatis Bononiensibus. fectus est omnium tatum effusa vero ad urbem accessit, civitatis mullitudine atque ordinum gfratulantifl qu tum exsancti Petri, basilicam

Ephesi

autem

tempore
ecclesise

Bononinm
suse

venii

/n<ir txttin.

exceptus,
tra

urbem

sedes

episcopi

erat,

ut ab ineunte ffitate instituti explendas optimi precibus gratias egit. Inde ad

paatoris
partes, et

sui

ingressus, Deo, erat, rehgiosis

prorsus extinArriana! reliquiie nondum resis eorum impietate ac bavnefaria ctat erant, tura proxime in lt;,liam .rrubarorum simul, qui
nerant,
,,

q;pastoralem

sedem,

cum

faai-

(juendit
III
,',

Atia-

r/idix

immani
zelo

feritate

ecclesiffi

multe

eversae

pr^trat jacebant
is,

a.

commoda

civitatis

procuranda

cum
vitae

rendum
sancti

ex.stimaret,

domus Dei primum

His maltt in primis, accensus, sib. ocourdoctrina ct sanctte propositoque

secontulit.

offlciis

Ambrosii
fidera

ANNOTATA,
quidem fit ex verbts Gena Verosimillimum id cerexhibitis non tamen omnino
5
; :

P l"

civitatem Mediolanensis episcop. exemCathoUoam, Arriuna perfid.a

instruere,

Cam,
C it in

restituere

sumraopere
disturba.a

contend...

Dem,,-,..

deTempla
et alia

Dei
.tera

atque
raajor

eversa

nova, quo
fieret,

nadii num.

tum
r

celerum dubium

est

admodum,

quis fue-

tura

dies

accessio

ad De. oulsumrao Bonon.enBartho.

:Lcum
('

Arcadio consut, num Videnum. carius.numdeniquealius quisquam.

rrtronius

S. Petronii

pater,

num Petromus
^pan^arumv,-

Ira lomw

stud.o sedificavit.

Qoorum unum
Marco

Apostolo,

alterum
et

EuangehsU,

'iSffli

de

S.

diPetronii patre Gennadius

^f^mtiaco

S.

Petronii Uinere verbum

Sebastiano Martyribus, quarConfessor.bus quintura Barbatiano tura Mart.no, Luci<e V.rg.n.bus et Asatbee, septimum Mnrtvribus consecravit b. mter terapla duo, non longo 8 Ouin etiam

erum Fabiano

"ul

el

condtndn.

xpsum mfician nonfacitananymus: iter tamen napartim ^de fortassejUam "quod

inter^aUo

ZSum
trltum

Scationibus

ta sit opinio,

admoquod vitx monasUcxstudwsus

ut Gennadius
tra<ld.

Mum

scripisse

hbrum

de V,Us

Pa

tomartvri alterum turaolo n monte, ex

disjuncta, magnis dedicavit unura ephmo hoc, Joanni Euangel.sta,. I,

rerura

d.v.narum

Zd

terro de.industm
cffiox.t

^?.esto

construxit,

religiose

montem

rium fuerit,

TvZnum.
te

25 et seqq.

Comment.prxm. Item

l,t. eAnnotata adcap. . Vitxprions prxceden ad lit. c proxime e Vide Annotata

^Uin^S^oSuphjmo

7 Q uod
tleVnic

Palxstinam atad iterS. Petrooiiin anonymum s,b, consonum

Galesinius
Gatesinius Petronii

*WS
^
i

sioaffinitalemsilet,

eumTheodo. anonymo non semel ,epeab

auctontalem
et

Mam, illiusqueapud hune sanetitatemprobab,l,us, Uamin vitJmorumque

quam in dictam affinitatem, refundd
h Vide num.il
et

g,a-

vallem pr^entav.t
9 Ut

seqq.

Commentarn

p,

<

,1,,

Nestomana \lierum geslarum in eausa

De S. Petronii ad Ceeleslinum ianum.il etseqq.

legatwne vide
sertes

sui h exc.taret ad ardente etiam te vehemeut,us quas ,,,,tatem, propositis, similitud.nem eorum g iu.bus ad

autem

sol.c.tus Pastor

men .
'

non modo 10crii Kdifleiit,

**

4o6
A. Galeswio.

VITA HKEVIOK

8.

BTRONII BONON. EP, CONF.

reliquias

jam prsesens Hierosolymis veneratus erat, exprimenda in ecclesia S. Stephani ho Banote quam atque effing-enda curavit oolumnam, ad Oruvterberatua Christus Dominus flagrellia eat
ipse
i :

Henrioua epiacopua receuseret, quaa iu erat. Itaeaeceleste extare, a majoribua traditum r, tvouii corpore, sanqne, invento beati
citum
-st, ut,

quo die

illiua obltua,

eodem

coteretur

cem,

cui

est affixus

triclinium,
:

in

QUO

idem

inveutio,

biennii indulgentia

iu octo

sequeutes

cum

discipulis diacubuit
pririceps,

locura item, quo Petroa

sui

Apostolorum

postquam
peccati
prarterea,

pulum
,

esse
:

negavit,
ecelo

se Obriati diaoipcBnitens sein

ob cau ;am canonioorum horarum Offlolum, jam Inde ab e.o tempore in ejus
dies concessa.

Quam

honorem aancte institutum,

religioseque

illis

octo diebus pie

ecclesia

et

cubiculum
de

qu
iem.

perpetuo

celebrat

Bono-

missus,

Deiparam

niensis

l.

salutavit.

moQure omnia aanotiaaimaa religionia Bononiensis popuh pu-tate nimenta adhuc ma-ua ipaam Banoti coluntur, auffuatioremque reddunt noecclesiam. qnam ille HieroaolymaB Stephani
mine appellavit, eamqueob eauaam etiam eidem ecclesi* conjunctus,
nominatur.
viou

ANNOTATA.
a

Videnum. AZet

seqq.

Comment.

prsev.

Hierusalem
construitur,

b Consule de his dicta num. 48 et seqq. Comment. prsev. hisce templis num. 49 etseqq. q Vide de binis

Intigni interim

10

Dum

autem
in

ecclesia

ipsa

Comment.
,1

priev.

prodigio
decoralui,

mirifice

operis

Dei

est oblata d.

Nam

nomine faber quidam

fretus,
et

edendi

ocoasio

Vide deillo

miracuh dictanum.SQ

et seq.

buscorporis,quam ingenio

non tam vmobnixe columadju-

Comment.prsev.

sed funibus, quibus columna ille repeutina columnaa ruina B tollehatur, effractis, Ea rc aud.ta, beatus jPefcronius oppressus interiit. Deu.n habita, fabrum, accurrit, orationeque ad divinitua revoc qui mortuus jacebat, ad vitam aderant, cum rei admirabilis qui
vantibus, erigebat
:

nam marmoream,

operia

instrumentia

Videnum. 11 etseqq. Comment. prsev. f Vide num. 67 Comment. 450. Vide num. 83 g Sub annum
e

praev.
et seq.

Com-

ment. prsev h De miraculis vide num. 85

et seqq.

Videde cultu vium a num. 90.

i
I

S. Petronii

Commentarium prse-

vit

omnibus,

obstupescentibua spectaculo sanctitatem certatim episcopi

,

tum
inter
se

Petronn
collau-

Inventio corporis S. Petronii aliarumquereUquiarum contigit anno 1141; cujus descripHo,

ab auctore cvquali

et rei gestae

testeoadato facta,

dantibus.
$ed elium profanxt incumbit,

mox subjicietur.
rogatu sanctw
Julianffi

11

Quin etiam

viduaa

Officium
9
1

etMissamS.

Petronio propria dedi

Ajrricolse consecravit ecclesiam sanctis Vitali et exadificandam eo loco pecunia sna cu-

a num.

quam

rarat,

ubi

illi

martyrcs

vero' quid officii, quod pratermitteret populum Bononiensem erga cui carissimus erat, et imperatoris, Theodosii unice in Christo civium Bononiensium, quos
,

excruciati fuerant. Ne a se proficisci posset,

INVENTIO
Reliquiarum S. Petronii, aliorum-

diligebat, auxilio usus,

urbis

ambitum
beatua
reversus,

His igitur operibus

episcopus,

perfectis,

Petromus
pro
ea,

que Sanctorum

Gonstantinopolim

valebat, auctonqua multum apud Theodosium

aliisque locia resacraa multaaexea urbe, impetravit. Quibus liquias transferendi facultatem mox demum inde regressus, cum alia
tate
reliquiis

Auctore anonymo
Chronico monachorum S. Ste-

Dei templa a se constructa, sancti Stephani ecclesiam,

f

tum

in

primis ipsam

ac aacella ad cruces

Ex

dum

circa

annum 480
in/ulaj cutn
vita ponit,

quatuor f, quas idem n pieque orna\ it. ergo, quod ex literarum, sanctae12 Cum studiis, jam adolescens Petronius pruque vitffi
denter
ac
pie

erexerat, collocata religiose

phani Bononice.
Ex occullU

conceperat,

id

epi

copu

tam-

non gregii
patrocinium.

quam
vitas,
liS
,

parens et magister, omu, operibus, atque omni pietatisque

populi sui
offie.o
,

excmplo
pastoras.

eoctesiB comprobasse minhce Bononiensi aliquot annos administrata, ornamenpietati, et urbis profuit et civitatis quo m in morbum incidisset,

DUUW.UU solicitudinis

V-Vi ^nonia doctrinis inter ceteras omnibus honoris deret, variis et altividi in --. inc itiim s Stephiini eecie f Bonoll mo olim Petronio, sanctae Bononn

ecclesias episcopo,

to

Demum, cum

primasvo asdificatam *, et vocatain, divina pietaa visitare Jerusalem typice

a

^ ^^
i

omnis

eloquenti

prseclara

urbs

Bo-

,<j0>"

mirifice

splen-

J^,

sui tempuJ dies ingravescente, obitus vocavit, eisque tiret, clericos ad se suos

sen-

diffnata est;

quam quidem idem

decoraverat

Reverendiaai-

Lccle-

quam gravisaima siam, ac fidem orthodoxam, post, cum oratione commendavit. Paulo potuit,
omnia Sacramenta
religiose

percepiaset,

Deum

et Valeutiniano imsancte precatus, Theodosio mulmigravit ad coelum g, qui peratoribus,

houoribus, et plunmus Sanctorum ditaverat relimorum pretiosissimis iniqua aliqua aubnpinuiis, easque ne perfidia auferendi quancrudelissima, aut violenter endi audacia, diversis occultandi pau.lrrctur do ne quarum exhibere curavit solertiam b:
prajclaris

miraculia clarus h, ut praBtis etiam post obitum coleretur rehg-ionc procipua a Bononiensibus in ecclesia aancti Stepha-

tumulis publice dumtaxat novero scriptura, non loca, enim ipaa mina posteriE denotaverat inventa
:

scriptura

in

quodam

libro

fuerat,

quae

intra

meruit. Ejus corpus

quod ni sepultura est, civitati consilio, vino

Becundo
Pontitice,

raultis post
,

seculia,

di-

Innocentio ignotum inventum est h, dum sacras

fuisse capsas iu prseditres Sanctorum pig-nora abscondita. Cum autem, cta ecclesia asserebat temporibus, oblivioni quaexactis

jam

plurimis

si

DIE
sitfh
,

QUARTA OCTOBSIS.
rimam perspexerunt. In aurea
vero

neque a quolibet omnibus mandarentur quia ab oranibus ignorabantur colerentur qui ante Jesus Christus Dorainus, inquam
, ,

quamdam

unius clavi partern, defixi in manibus vel pefliargentea autera bus Domii.i, pewpexerunt :

reo-es

et

pHBsidea
a
suis

auum
fidelibus

aanetisBlmum
praBentari
,

nomen
eosque
o-

quiedam
tur,
Bic

Dommi

particula

conta

jufserat

,d!sfecerat coronis decorari ,U meraoriara ab humaniB laudibue mentibus incognitam vel oblitam, fieri
quotidie J Laris laudibus et dignis roluil uv. ../. eorum merit Cl/l UUl UClCUlClltUl eelebrentur
i

enim
Sublata

et

ant.qua videto deolaran ecri-

ptura.
fondil
inter

igitur

omm

Bcnptorum rerum
1
i

Bemper
sed ut
fidelibus

atione,

rehementissime inter maris prooell* Petn

eoa

^^TtS
BUbintravit .8
est.

honoribus.

Perspecta itaque scripta ab abbate

atque
,

saepius

praamemi

monachis

praefatre

sann
dilu

,1 nera pemtua .vacuavit, et potentne su* -re corapeditos, velooiasierigere solet eli inveniendi, quod concupierant, con ilium

^^^
Est

mum

mse
ter

ecclesiae perlecta, inter se

invicem

salubre impertire dignatus

enim

in ipsa

raultotiens quajrere

scriptaa latuissent

capsse,

coeperunt, et, ubi perab antiquioribus per-

quirere

studuere.
c

eorum animos ad eornm

l

Jsime de ho variis aggravarent opinionibus,

Cumque

ad instar ejus, in quo DoS, Stepbani ecclesia minus uoster Jesus Cbristue positus fu< pulcbrum a B. Petronio fabricatum in ingressu
:

autera ejus a dextria

marmoribus
condita,
in

pretiosis aroa

rcpcrcrun

quandam absconditam revooaverunt *

quolibet
poterat
;

sul>
:

S.

faidori

arca

nulcherrima reperitur

ncc enim into

prffifati S.
I

manna
autera
Petronii

et

variaa

atqne

qua S. Petrommimerabiles
tris

sed

cura

Sanctorum reliquias recondere ouravil

ea oonBtruota esse corpus sanrtissimum requiescit
videtur,
in
:

qui tuno basilioa noviter BBdincaretur , antiqui , eam perspexerunt, el ab una parte aderant
,

qua B.

qnam

dicto abbati atque

t

monachis ea omnia multotiens

-i

S. Petronii

retulerunt WUIUI.O l".vjv fj

cognitis, praelibatus abbas d, reverendissimo sanctfe

ipsum Sanctisoum maximo aperuissent tiraore, capsam E aspexL-ruuu, ci juxta simum aspexerunt, et ju eum aiiam

aliorumque

cum domino
Bononiensis

Ilenrico
eci

Sanclorum,
d

vitrea^ repletam inveneruntj tres quaque dona eodem iutra se sanctissima habentes

loco

quibnsdam monachis et praedictam consilio ribus vicinis communicato qua in et eam inquirere coeperunt arcam
episcopo
,

et

intuentur.

beati Isidori

runt, et sic ad pnedictam

fortissimo

corpus jacebat, seorsum amove demum cum magno labore vix eral quippe attingere valuerunt
:

ergo his atque percognitis a annoUHdie episcopo, et a no- nOmbri,, praefato domino celeberrimo qni ad hoc tam Baorum Jpeotabis omnibns,
4,

oulum insistebamua

n,

fectum

eet

um,
epiI

muro circumclausa,

et

desu

venerabili ffloriosiseima ut hujue rei fama a urbem, imo per totam scopo per totam
:

eam

superiorem terram et marmoribufl valde marmore qu< onerata, atque super eam in
et

insculptum
vero
et

nomen
praasente

fuerat

cum

praedicto

Symon f. domno
et

lnterea

omnes ram Bononiensium episcopii divulgaretur diversarum regionum, covero viri et mulieres maximis in unum turrais, ad tantum
actis etiam

episcopo

mysterium cum
venire

muneribua

quibua
Bacer

potera
e]

abbate atque monachis aliis, qui ad hoc opus

i

g,

quamplurimifl

studuerunt.
sui

Idem

vero
plebi

mm

extiterant,

per

omues
r

episcopii

prsedicta

aperiretur, ineflabile postpoLitteras runt, et ab utraque parte arc83 His itaprasfato nomine perspexerunt. de
Bites
S. Isidori que omnibus ita gestis, qua3 qua vero apcrta, Vai. fuerat, aperuerunt et praecipue corpus h aliorumque plurimorum il-rode Christo qui pro Chrism ab llerode Parvulorum ossa Parvnlorura
: ,

oorpus

invene-

pracipiendob

ut unusquisquea aancl sins clericis et populis hanc et ut omnes inventionera notiticaret sollicite cum procestantam honorifice festinanter
,

ad

solemnitatem. tasuper sione et letaniis venirent ad hanc deincei veu.rc stuetiara

o -.
pradictara

omnibus, qui

iutererapti sunt

i,

C team
scopus

capsam

atque argentea
:

confixam,

invenerunt
his,

quam

catena colligatam vero praBdictus epi-

Jf^^lS^

et

ante et totidem duerunt feativitatem, ooto diebua omnim[1 ]UM ,, ltorum ,,,episcopus fecit episoopus Kcit f rura^nnorli.n prdictus rum aimorum preediotaa domnus

cum

qui

inspieiens, snisque anerire valuerunt

secum aderant, diligi manibus accipiens, ni eam

in

devotissime cum omoibus suis cleriois ote cives Bono, nem Consules autem et flmaverunt,
eoclefriain

remusio-

jur^urendo

tudinera

Pm invenerunt. iuvolutam pallium ergo omnes flere coeperunt impletum gaudio quod Euangehcus fn hoc esse inteUeierunt ftjte^ declarare v.detur dicendo
tanto
: .

sanctarura

qua vero copiosam mnltireliquarum Lntra minfioum

STSiw,
slvi rent.

qui ed haue m,n

cst,

celebritMtem de

pa prolarara de, locis aeceaaetunt, quibueeumque

atprcdietum

octo

dlebua
res

aute

et securi ipsi et

eofum

BononHusuun

Patrata aero sunt htec ecclesia ,n prsdio

aemper extetaonuu. apud arbem

b.

Stephan.

sermo
.

accipietis,

quaBrite
ita

nempe omnibus

; Quibufl invenietis ft. .nspectis, maiiprudenter

et

anno Domini m.llesimo mo primo, uuarto Nonaa

ceutcs.rao

quadrag

Ootobne,
I

ipaa

^omn^otentiDeograGasredtotes^deo^
diligentia qmerere stuinveniendis raaxiraa cura
inter se invicem altercaa B. qu. loco Crucera

tivi ate
,

bea\iss,mi
in

confessoris

SLm
Pe.roni,
cL.

qua
el,

prmotoa namqne solenmtate

drrauerque
a

pnafato
.

*.

revcrendissirao r

Bononiens,

epiaoopo

omn.que
.anctor

rettquiit, aliit

^3'curaque de hoc
rent,

ad sanctam

n et post ,psam nnanimiter pervcnerunt, mnliej. divino nutu ipsius eoefcei*

Petronio

n^ura.iter riguraliter

Golgotha GCgo.ha

W**^ Cenre. muro ^omni tuum ^P^ ,-gg^

[

appellatur

Ue

statutum est, ut sU,nnas ,,,nsTnc ssimi I>etron .otius cp, Bononieos, popu.o e,
i

,--mora,a

ft

ftleli.er

celebn-.u

et

* dccore-

qU

m entia

/Xm^ibec.ra^cciosis
intra
et

refiqufia

pto-

tnr
5

uam invenemnt:
anream prctiosam

qnam et.ara capsulara aUam argenteara pulcher-

^"

mam

oris

,
..,

a prsd.cta.

^J

,,<, abbate et monach.s

fl

* ., P-

n;s
A. Anontmo.

INVENTIO RELIQUIARUM
ut
ecclesia sanctae Crucis,
in

S.

PETRONIl BONON. EP.

geniculi.

fuisset consilium,

tella

qua

Golgotha a S. Petromo fuerat, a fundamento murus

,

loeus

appellatus
destruevero,
uti

tyris,

undique
i

Reliquiae S. Stephani prothomarcaro et Banguis, et uuns dens, et de lapidibus, cum quibus lapidatua fuit. Reliquiae S. Mauritii.
adri.

retur

et
,

firmius

reficcretm
iu

quem

ELeliqui

S.

Juliani.

Reliqniae S. Alee1

statuerant

pavimento ipsius ecclesiffi pretiosas reperierunt arcas enm bitumine firmi8flime coangustatas, intra quas sanctornm
fodientes,

Beliquis
Reliquiffl

SS.

Tiburtii

Valeriani
et

et

M.iximi.
S.

SS. Nazarii et Celsi.

Keliquiae

Christophori.

Reliqnias

SS.
et

Viti

Modesti.
S.

quadraginta martyrum pretiosa continentur corin unius q vero eorum pectore pulcherpora

Reliquiae SS.
Silvestri.
tii.

Mareellini

Petri.

Keliquiae
S.

Keliquiae S. Urbani. Reliquise

Lauren*

riina

uno
in
r

crux reperitur aurea qui qnidem omnes in ut, sieut in ChnMi collocati snnt, tumulo,
:

Reliquiae S.

Qenesii. Reliquiae S.

Reliquiffi

trium puerorum
S.

Cermani z. Anania\ AzarweetMiS. S.

in.cnti fuere unanimee et concordes, ita >mper imiti atque corporis perseverantia sin<

zaelis. Reliquiae S.

Ermen. Keliquiae
Reliquiae Reliquiae

AgathaB.
Caecilia-.

Reliquise

Christinae.
Petronillse.

eontinui r.

Interea

vero

cum

praedictae ecclesire
;

Reliquiae S. Reliquiae S.
Keliquias

S
S
Reliquiaj

aa.

,,,.

in ipso murus eircumquaque dirumperetur muro prope terram tres Capsffi cypn quippe pulcherrimae pari magnitudine, ejusdemque quain unaquaque separatim fuere repertae commissa intra nempe earum argentea eapsa pulchernmnm paliium involuta inventa fuit politatis
:

Martini bb.

Reliquiffl

Simeonis.
S.

SS.

Primi
S.

et S.

Feliciani.
Sixti
1'apae.

Quintini.

Reliquiae
Reliquiffi

Reliquiae S.

Joseph. gundis.
8
lis

Felicitatis.

Reliqi is S.

Re

ln alia eapsa de tuniea

S.

S.

Mariffl.

De

eapil

sita

quffi

quoque

singulffi

aequali

quantitate et

Petri.
S.

Keliquiae

SS.

Cosmae

et

Damiani.

simili

mo
w
inS.Stephani

videntur fabricatse, et subtilissipauno et aliis quamplurimis videntur repleri

qualitatr

Reliquiae

tempk

iete-

muueribus. Dic, inquam, dic, quacso, beatissime Petroni, tam hujufl ecelesiie tedificator atque constructor, si
parvissimae utilitatis et uullius bonitatis, quae intra has coutinentur capsas, intellexisti ; quare eas ab humanis
latenter infra
tra

De sanguine S. mini, cum quo

S
Sophiae.

Remedi\ S. Germiri. Reliquiae Leodegarii cc. De sudario Doin

cc
|,

sepulchro
S.

jacuit.

Keliquia
S.

dd.
et

Reliquiae
S.

Nicolai.

Reliquiffi

dd

Reliquiae

Simphoriani.
Reliquia?
S. S.

Reliquia'
Hilarii.

guntut,

SS. Eabiani

Srhastiani.
Reliquiae
ejus.

Reliquiae
tvris,

S.

Justi.

Anastasiae
S.

mar-

obtutibus

subtraxisti
,

et

tam

de

capillis

Keliquiae

Benedicti

huinuin inclusisti

et

capsam tam

diligentissime immisisti

capsam in? neque

abbatis ee, de cilicio

ejus,

de

calciamentis

Do-

mim.
:i

de eurum nomine aliquid explicuisti P Si tantae honestatis eos dignos cognovisti ; quare de eorum nomine nihil explicuisti ? Respondeat ergo pro quia te et vcraciter dicat perfecta fides nostra,

ln

tertia capsa,

Reliquiae

S.

Petri Apostoli. huexpretta$,

Reliquiae S. Andreai. Reliquiae S. Farulphi. ReliReliquiae S. Suplicii. Reliquiae quiae S. Maxentii Remigii. Reliquia S. Marculfi. Reliquue S.
S.

magnitudinis eas prfficlarae dignitatis quia vero loci cognitionem et noperspexisti minis notificationem indagare noluisti, non de
et

mirae

Mareiani
quiie S.

ff.

Reliquiae

S.

Joannis Baptista?. Reli-

ff

qui:e S. Bibiani

i-navia vel de
de

vecordia

haec

processerunt,

sed

Boniti.

S. Martini. Religg. Palladii. Reliquiae S. Aviti. Reliqnias S. hh. ReliquiaB SS. CorReliquiae S

Reliquia3

gg

/./,

maxima

emanare ribus spem

intellexisti

industria sanctaque latronibus

:

providentia hoc enim de rapto-

Cnsauti. Keliquiae nelii et Cypriani. Reliquiae Reliquiae S. Erontini. Reliquis S. Cassiaui.

S. S.

furandi

et

iniquissimam audaciam

depradandi omnimode sustulisti, semp'r sanetum custodire et inviolatum

ipsaque recondita
,

ipsumque locum
voluisti,

Amandi. Reliquiae mia2, de sanguine

Romae.
10
latifl

S.

Candidi. Keliquiae

S.

Euphe-

ejus. ReliquiaeS. Stephani urbis

ineffabili

indicasti

s.

Quod autem

in

sanctitate consistere his tribus esse reti-

autem

pradictis, et aliorum
S.

quam

plu-

habet.

,lum,

n
'

ris

sanctissime Praesul, decrevisti, in ceteinquam , omnium requiescentium nomina

;

Stephani ecolesia Me^oratur cum Christo F patrociniis, qui ccelestis regni cives

rium Sanctorum,

apertissime omnibus descripsisti ram uobis ad memoriam quasi

peliquisti.

eamque
in

scriptu-

Eorum autem,

quac

in

testamento prima capsa

insi-

existuut eximii, quornm omnium omnibus purgesiduis interce.^iouibus, nostris sine fine meoccultis, et eorum consortia mur
piissimis et as-

reamur consequi
stro

annuente

ipso

Domino

noS.

haoentur, nomina hcec esse,

nuasti.
91404,

ut

credimus,

Jesu vivit et regnat

Christo, qui

cum

1'atre et

Spintu

per

infinita

sa3Culorum

saecula.

De

pallio,
et

unde
de

involvit
t.

Maria

Jesum.

Amen.

De prasepio

sputo

navit, et de reliquiis coenaj. Crucis. columna, ubi ligatus fuit, et de ligno de corona spinea. De clavis et pallio

De mensa, ubi cceDe corrigia, et de

a

ANNOTATA.
num. 49 et seqq., primo a S Petronio ubi id, certum esse conditum fuisse, haud omnino

De

De S. Stephani templo
saltem integrum,

vide

cum quibus
sepulchro
ascendit
in

confixus
ejus.

fuit.

De

vestimentis et de
Oliveti,

et

De

loco

montis
S.

unde
pal-

cselum.

Reliquiae

Mariae, de ve-

reperies.

De stimentis videlicet et de sepulchro ejus. Reliquiae S. Joanlio memoriae S. Michaelis u. KeBaptistae, de corpore et de vestimentis.
nis
liquiae
S. Petri
,

de

barba. Reliquiae S. De pallio S. Joannis Euangelistae.

,

de capillis et de Reliquia S. Andrese. Pauli.

corpore
Reliquiaj S. x. Reliquiaj S. Thomae. Repollicis.

sive sive ex Onente b S Petronium, quas Sanctorum exuvias conquisiverat et aliunde deposuerat; illic mrtim in S. Stephani templo quemquam eas furto auferendi nuoque ne forte
,

Jacobi,
s

fratris ejus

anonymi conjectura quidem tempore, qua Quo est parum verosimilis. hominum conbarbarorum in Jtaliam incursione
libido incesseret,abscondisse
t

liquiae S.
y

Bartholomsei, uncia
fratrifl

Reliquiae

subtractx fuennt, spectui simut et venerationi

Reliquiae de Euangelistae. Reliquiae S. Matthffii. Marciahs, paApostolis. Reliquiee S. ommbus

Jacbi,

Domini

y.

Reliquiaj S. Lucte

haud exptoratum habetur

sint

quamquam non

de-

qui id, ineunte seculo decimo,

Hungarorum,

cx dibusincendiisqueltaliamfcedantium,metufaClU?lb

DIE QUARTA OCTOBRIS.

L

opera abditas se in tenebris, tegre credet, opinor, qui Sanctorum exuvias, non ut lateant, sed ut pro merilis a fidelibits honorem cultumque consequan-

ctum

velint

at ipsius S. Petronii

%UT

animadverterit. passim conquiri solere Quid quod ipsa reconditarum a S. Petronio, ut

, ,

que Bononiam attulisse et in S. Stephani templo triaex his S. Stephani coltocasse fertur plum retinuit; retiqua duo Martinus, abbas S. Stephani commendatarius, metropolitanas ecctesix dono dedit anno 1 05, ut notat M
:

A *

t\

*'.-/

anonymo
ris,

non uniusforte Sancti,

litt. ee.

nostro ptacet, reliquiarum enumeratio S. Petronio longe recentio-

reliquias suggerat? Vide Annotata hic

ad

Errore topographico, ut opinor, apud Casalium lib. 7 cap. 4 legitur annus 860. kJoan. 10 v. 24. Calvarium 1 Mons est prope Hierosolymam
5G7.

Latini dicunt) in quo

nostri ex Patricellio, qui

Christus cruci

affixus
Xsra'

Hiatum Ms.

eamS.
,

est.

dem Inventionem emonachorum,

ut apparet
:

m Nimirum

ex

illo,

quo Deus popi Uurr<

.-

Stephani Chronico describit, suppleo refert itaque is, S. Slephani abbatem et monachos, cum pignora, ex codice quodam, multa Sanctorum latetribus inclusa capsis, in S. Stephani 'emplo perquisitionem anireintellexissmt, ad eorum mum serio adjecisse, natu grandiores consuluisse, sive a se olim 1 de reliquiarum latebris,

eliticum in deserto pavit

at

rem, pei
et

sa-

ertam, Pullienus Luparus magis etiammihi suspeclani faciunt, cum aiunt, in singutis illius, quod in S. Stephani servatm ijranis signum crucis naturaliter impt tsum apparere. Manna Exodi 10 et numerorum \i tit-

Pati

visum, sive a majoribus acceptum, compertum haberent quos inter nonnulli fuerint, qui dicerent,visuma se olim sepidcrum. in S.Petrisacello marmoreum,sub altaris majoris ambone situm,et humo deinde, cum id sacellum instaw^abatur, una cum B coopertvn, Itnqueloci abbatem, inito
:

num i""

terx sacrse describunt, sed crucis

illi

impressse
pilo

nnsinammentionem

faciunt.

Manna quidem
;

tonsum Corpns Christi in oruoe Bignil Bedadocetin cap.VS Exodi sed, ut vides tunsum, non crucis signo conspicuum. Absit tamen, ut S. Petronium inde culpemus nan
:

Sanctorum reliquias

aliquol

perperam

hic

ilti
fi

episcopo consitio etc. ab anno 1130 d Nimirum hujus nominis I, qui pnefuit, et Gerardum anno 1145 Bononiensibus

adscribi, videbitur infra.

n Testemigitur repertarum reliquiarum ocida-

tum habemus,quoi/
o

iinm. 56

monui.
de Epp. Bono-

habuit successorem. e Vide infra lit. h. Casalius f Hinc ea, ut

Eadem
:

fere Sigonius

lib. 2

refert

lib.

de

8.

Stephani basilica cap.

nio,
itluc

manavit in vulgus opimrpus in S. Petri, Apostolorum principis,

3,
;

niensibus ad annum ntu et seq. his verbis reVerura ex ejus (Renrici episcopi, hujus fert nominis I) rebus nihil prteclarus, atquc ad fa-

mam

po

jplendidiua extitit,

quam
S.

a S. Petronio delatum, deliilla basilica, immensam itluc tescere eoque sensim crevit, ut Male id habuit alliceret hominum multitudinem. IV, Pontificem Romanum, quod maEugenium gna inde pietati, in S. Petri corpus exhiberi in

nm
perit,

thesaurum,
illa

nempe ipsum
tempestate
indicavit.
in
fe

Petronn
''"111

corpus, civitati

Lncognitum,

ac

populo
(1141)

Etenim

quenti anno

wum
ab anti,

Urbe

solitx, decessio fieret.

Ergo inscriptionem

reliquiarum, quge in aede 8. tempore servareutur quo

placuisset,
ipsius

reconsiourm

fieri

memoratam auferri saceltum humo oppleri, ingressum crasso pariete obturari jussit. Evolutis tum S. Petri exinde annis 62, rogatu Juliani, Cardinalis, Alexandri vero VI, RoVincula
ad

cum
S.

alia

prfflolara,

tum

praec

Petronii in sepulchro Domini

Bun1

inventa,

quae

tum

in

igmoratione

omnium
populo
sai

sabantur.

Potestate

aurem
facta,

inspiciendl

mani

Pontificis

indulgentia

fidetium pietati
y'/<

per ipsum
et

episcopum

omnibus

et

denuopaluit: at non absque anathematis

profanis ordinibus

advocatis,

oelebris
ifl

pom^lies

Apostolorum principis, ne, si quis, S. Petri, eoloci quiescere, asseveranteradsl i corpus Petm Romx, etiam diu post 8. PetroCorpus S.
(

pa ac supplieatio est adhibita. atque ui apud posteros insig-nis maneret, e\ concreto

consules

edixerunt,

at

in

posterum

nii

servatam, vel ex ictatem, diligentissime fuisse

Constantiam Augustam sola Gregorii Magni ad non pauca Epistola liquet, aliaque monumenta Papebrochium consule tom. v Junn ostendunt. subinde Vide interim, quam levi t38. paq nominatissimorum etiam indicio et causa fiat, ut reliquiis minus cauti, aut proprn

F con festum antecedentibus et totidem diebus octo subsequentibus, ab omni creditorum mok

cumque

ad

solemne

S.

Petronii

merces sine professione infe quascumque possent. Episcopus autem

essent. ac

ferre

indulsit,

quicumquc eo

Sanctorum

rnm

eodie crimina rite conf< ssufl esset, Institutum biennera iudulg-entiam obtineret.
ut,

atibi servatis, sptendoris plus eequo amantesjicet glorientnr. Vide Quos inter ipse Inventionis auctor fuit.

inde mansit,

qua

die

S.

Petronii

eadem etiam
celebraretur.

Inveutiouis sanetarura

reUquiarum

infra

lit.

n.

h En scopulum atterum, in noniensiumscriptores aliquot impegerunt.SaneU inventum est cujusdam, nomine Isidori, corpus creditum est qui Isidori Hispalensis continuo Leandrum tamen Hispali mortuuus, et inler S. medius seet S. Florentinam sororem fratrem, ad diem v Apnlis pultusest. Vide dlius Vitam abbas nostro in Opere illustratam. Constantinus servari Cajetanus Isidori Sicidi corpus Bononix autumat,qui Bononia transiens mortatitatem exquo etiam accedit Constantinus Rabbius
-.

quem Rerum

Bo-

p Nimirum de quibus vide num. 54 et seqn 5 Ftoriani, ceterorum dv is soeus intellige r Hirc de S. Ftonam tum S. Ftorian,, tum tum tempons
(i

S.Florianietsociorummartyrum

si

lexit, postmo eius reliquias idem tnmutus

invicem sejunctx fuennt, vet S.JoannisEvangetistzsacellr.n /<> eafstruci Masinius ad diem L6 Decembris
ut

anno

1335,

quo

temporequomsalio.VideConr.nenLt
pauto supracitatis. ad lit. b. s Consule Annotata hic itlius PatncelUus t Non meminit
reliquiarum Catalogo.

plerit

in suis in
i

Sigonium Annotationibus. quinCorpora SS. Innocentium S. Petronius

ift

earurmh m
^

^^

^
.

470
A. Anontmo.
V.

INVENTIO RELIQUIARUM
qu3S hic, qualesre memorentur,divinem.Servatas in S.Ste-

S.

PBTEONIJ KONON. EP.

I

u Oedipus

non sum,

qui,

Appmd.
not.

reliquix

v ag. .007
y.

phanitemplo reliquias mumemnt Pntricellius, h-s nullus Pullienus Luparus, CasaUus at ex

:

quod in posteriores sunt, non vana est suspicio patehii. S, Benedicto paulo post ,1,1 8, Mennee. Ea> Patricellii Catalogo. \eqmi hicintelligi Sanctus, Benedicto, Or;

ee

igitur illarum snniles reliquiasmemorat.Ineptus conjecent, in chartam ista descriptor vel vitiosr adjecerit ceteris. vel absurde

instauratore, dinis monastici apud Occidentales agere interris desiit: antiquior, qui seculosexto Steatque adeo procul dubio hujus reliquias in S.

phani templo

x Seu Majoris dicti. Hierosolymitani episcopi. y Seu Minoris, Patrieellium. z Omissx apud nimirum Eilarii, ex PatnceUn taMSanch
talogo.

Pctronius non rceondidit. Hinc alias n0 n infundafd suspicio enascitur, et S. Petronio aeeeptas ab anoquoque hic reliquias nymo referri, quas seriusS. Stephani aseetx sibi paulo compararunt et humi occultarunt, quod
S.

episcopus Augustocc Cujus? Leodegarius, est, sed fuit dunensis etmartgr, notissimus hic interdum rehquias tum seculo vn. Recenseri seculis aliquot Sanctorum, qui S. Petronio etiam
i

bb Apud Patricellium

omissas.

ante monui.
g-g-

ffMacrini, legit Patricellius. Lege Bibianae, ut Patricellius.

:

s.

Dindymi. Exeodem.

DE
c.s.

S
IN

QUINTINO MARTYRE
TURONIA, GALLIiE PROVINCIA
E

SYLLOGE
De
tempore. cultu, martyrii causa, loco et
Angeriscum

POST MBDSBC. VI.

Bodie annuntiatur

a celebrt unc S. Quintinum, longe diversum martyre apud Veromanduos cognomini xxxi liujus mensts Oeiolli7>asso, culloque dieMs. codex Daveronensts, ',' hodie annuntiat apud Sollertum nointer Auctaria Usuardina autem habet ln pugo T.iromco, strum relatus. Sic
:

tlege

amnem

csesua est. ijus

BBliquotditataestoatliedraHaecoleBiaBanot.
nrft heee Stepl.nni Meldensis.Sec M

Qmut.nus

ille,

n0 n

uiln,

sedpudicittiecasti. hrislianx assertz,

;

talisque

servandx causa nec ab

ethntets,

sedex

plane verbts eo,,,ii Quintini martyria. Iisdem

demque
,,,;

iMbeco-Colonimsis, Ferrarius in Catalogo Generalt c r hoc Philippus Samtorum.ubisimiliterait: InterritonoTuronen. Paulo plura, nec tai S Quintini mart.yris. eodem scrtpsit Andreas Sausmenmeliora, de Gailtcano ad vunc sayus in Marlyrologio suo
tnquiens, diem ltem apud Turones,
J

Floraipsum memorai nostrwn Ms. Usuardini Martyrologn edito Sanctorum, Grevenus et Molanus: atque
die

m,,l,.,t-,,tachinationepassusesUvere impidic X Chrtsttanam martyr.utpote pro vtrtule ad tamen d pourtdn reliqionem spectante occisus. ,,, Marlyrologiis, tn qutbus i>. 3 Hactenus de
Quintini
eec lcstx S. Marttn rum in Breviario instgnts cdtto, zdmvO.Ofi typts Turonensis, anno 1685 seuv lectionum celebraturpostrtdte, ficio trium decausa fiertpu^ tamen non atia

memoriamhocdie signatam t-epemje^

jj-j-

Ztobris quod to quam quod

;

S. Quintin.

nom.nis frrventissimus promartyris, qui Christi pro eo libenter profud.t,

pugnator morteque
p,i 0!o

san ff uinem immortalitate

qmnhicS. Qu.nQuihxc legerit.vixdubiiabit, asserenda.ut QutnHnua vro Christiana religione fuerit Veromanduensi obligil, sub ethnicis
tino

ad

triumphum

de supcommutata perennem eveetua est.

,

martyns nos Beati Quintini prxscripta est veneranda Uetantes, et Domine, passio
:

S ctonum
i- lt

quartus tmpedttus stl feso nove leFrancisei Assisiatis, qui Offlctum tbtdem Oratto
dies

tn

eodem

obtinet.

hm

fa-

ut

'.........otlr

recoiamns,

res

Zmmonbus
i.

Lectiones vero Per Dominum.

<****<%%. habenl
stc

sed

Quintinus nobili. pr^stanfor ex

***>*% a,o u
P

Iri

nliijUOt

Murtiii

passus at non ila esse, Martyrologto Umversah am2 Castellanusin tradil, ac marlyrn caupliorem illius nolitiam GaUicts, qu* Lasam et locum exponit verbis VilTuronia S. Qu.ntinua, tine subjieio. In trucdatua pro castitate Uariaiaea oriundus ejus re iqu.is fcjgerisoi. Sunt ,.(,, fluvii
:

mox conslabtt.

mu ,

Paris

dvit.te genitus

Me.d s vero nobis prolatus e.-t, pergrena ad pgum Tuest. Is

Gunthran ni

^mfibi
egregna

cujusdam

ucs

forma

et ..ref v

v,

J
fla

or^urdomina

in

Meldensi eoolesia s^ Stephani. Parisiensxs, anno loquitur auctor Martyrologii quo inler Addenda et 1727 Parisiis editi, in xm diem iv Octobris, pag.

Etxam clanus

^"a ""1 afuitc^us i^US ad

rrvcrum,
lu ,. is impudna,
, 1

^^

ohtntihus et nefaimpudicitiam freqnenter pro-

emendanda ad hunc
'

Turonenai, sTclegiturLatine: In territorio nati e apud villam Paris.acam Quintini, !t Guntnrannn reg.a 4" C1 m inexercitu e ut mU ' amores Bb imimd i " i" icitos it m s ad Agneejusdem insidiis

aan-

i;:;

eo constant.or fu.t _ blanditns n inii nec impudica; muliens potuit, ut ei ullo modo ", .VmisaddnJ

^-ssrQmn
consilmm ffliua matrimoninm non
Itaque

Tret

sed

pestiferum D
ni sni

se Tel tau trdatnrum,

dom

spopondit.

r stra soilicitatus,

QJ-

DIE QUARTA OCTOBIUS.

means ad injunctum
,

471
;

sibi officiura
,

in loco

qui

se,

est super Ageriscum fluvium suo domino commoraturus

ibi

aliquantisper

temporale

obsesuis

quium

exhibebat.

Interim

Aga

videns,

blandimentis non posse Quintinum allicere ad consentiendum stupro, ira excandescens meditatur quonam pacto Adolescentis injuriam
,

uscisceretur.
hic

expenden-

Lectio

iii.

Direxit itaque
spiculatori

impia

sceleratos
praeci-

dca damu.

satellites,

ut

Quinlino necem
,

infcrrent,

piens imprimis
,

Juveni non parqui dcdignatus fuerat suo sociari g-ladio ceret tboro. Evag-inato igitur muoronr, anipntatum est
ut

AOCTOM sub lauC.S. dato rege contigerit. 8 De conditionc procacis mulieris quse ab ""dTs." impudico amore ad Sancti csedem progressa est, QnMM, non constat. In Breviarii Turonensis Lectione prima dicitur rtomina qua^dara, nomine Aga sed in Lectione 2 non obscure indicatur, eamdem fucui Quintinus serriebat, isse uxorem domim cum hic sollicitanti mnlieri dicatur respondisse, se domini sui raatrimonium non fraudaturum. Ponamus itaque pawlisper, Guntrannum, de quo

in margine annotavit ac

recte, si hsec

caput gdoriosi Martyris sicque duplicem, virgipalmara assecutus migravit nitatis et martyrii cselum. Sublatum, ut aiunt, caput a propriis in
.

ibidem sermo fit, regem Burgundionum fuisse, ac videamus, quanta cum verisimilitudine aliqua ejusdem regis uxor in tanti sceleris suspicionem possit vocari. Ex S. Grcgorio Turonensi in Historia
lib. 4,

cap. 25 tres

noix sunt Gunthramni

membris propriis baiulans manibus in qui nunc usque in eodem loco emanat
, ,

fonte
,

regis uxores.

Nam primo quidem ancillam quam-

aquis

baptizavit

hincque nou longe

abiens

propria

quievit voluntate. Hacteuus hualatge tres Lectiones insignis ecclesix S. Marlini Turonensis, quse Ucet de martyrii causa cnm Castellano el Pari-

dam, nomine Venerandara, concubinam, ut loquitur sanetus historicus, sibijunxit, exeaque Guudobaldum suscepit deinde uxorem duxit Marcatrudern, qua expulsa et mortua, Austrigildam, cognomento Bobilam. Post cujus obitum, qui anno
;

B
Noi ialii ce>lum '/" '
I

siensi Martyrologio consentiant, in aliquibus tamen narrationis adjunctis dissonant. Singula

580 vel sequcnti contigit, reliquum vitx suae in C&libatu traduxit; etsi filium non haberet, cui

E
mar iyHvm
,

paululum
6
an Meldis, an
,,.
\

eaypc*

illu-Pari-

Meldisne, qux Gallix civitas episcopalis et Brise provincix caput est, decem circiter leucas Gallicas Parisiis dissita, vernacule Meaux appellata;
dicta,

rcgnum suum 9 Harum uxorem aliquam fuisse cognominatam Agam, nusquam legi at certe duoe postreposset relinquere.
;

/(

i/t

pouei
et

$iucanalussil.

an in

Villa-Parisiaca

Gallis Ville-Parisifl

quse in tabulis- geographicis paulo plus medio itinere Parisiis Meldas ad Lvvam visitur; ritate hocne, inquam, in loco, an in Mel natus S. Quintinus sit, ex certioribus instrumen-

nequeo decernere. Pro Meldis stat auctor BreQuinviarii Turonensis, simul tamen agnoscens, tinum non Meldis, sed ex pago Parisiaco in Turonensem advenisse, additisque vocibus Ut cretis

" 0, 61 mae non ea indole ac moribus fuerc, ut dicti sccJ 8 ve in eas cadere non possit. Etenim leris suspicio Marcatrudis privignum suum, Guut/iramni reeneno gis ex Veneranda filiicm, Gundoba ab eodem rege abjecla fuit Auinterfecit, et strigilda vero moriens Herodiano more vii in morte sua duo suum rogacit obtnun
; ,

medici, qui ipsi servierant, occi

id eo-

rum
teste

quoque consanguinei in sua morte

lu

certo alidimus, insinuans, hanc opinionem non arquo sat antiquo testimonio, sed traditione aut niti. Breviarium gumento non omnino evincente Parisicnsis hoc videre potuerunt Martyrologii

eodem S. Gregorio lib. 5, cap. 36, ubi etrficiiMriWanequamspiritum exhalasse. Quam iam cem ob rem,si constaret, S. Quintini in regis uxoribus, ilfuisse aliquam e Gunthramni tarv.m neutram sua virtus ab ejusdem criminis
tyrhcm figendumesset

Zalopographica Martyrologii
.

sui Universalis eccpresse notavit natnm esse sZVtJnMartyrem natum et ille vero, in eadem et in Villa-P liceat, his duout suspicari asseruit

'^rannumMguoGun

annumque 580 thramnus regna, Austriquo postrema ejusdem sancti regis uxor
gilda obiit.
10

enutritum bus nuctoribusaliqnid certius

;

nataH Sanctl innotuisse. Attamcn inter hos ac Turonenloco

>>c

Verum cum

in sse\
S.

nensi non dicatur

Quintinus

in

" TurofJ^JJ*. absequik Qmr r rituQuntlirar

,

nequeat qui exalienis Sanctis de nimio illo amorepatrix, suos ssepe facit populares. cui S. Quintinus servi7 De vocabulo domini, ii comlaret, Parisiensicum auctore vit convenit martyrologo untim e Gunthramni regis Breviarii Turonensis

sem

id

interest, quocl hic suspectus esse

thramni regis
ni, qui erat

dux

fuisse, sed vel cujusdam Guntranvel cujusdam ignoti ct comes

;

gitynehroni,
jp

uxoribu*

6** g^
affomHi;

dux et comes Guntramni cuGuntrannus regis, potest hic alius sit. Eod uxorr jus enim tempore viant quidam Quntrannus alter,
nobis nominis, qui erat
11

^^'too^^Gunthramnus-n

***

ducera ac comitem
sis

~ inquit Obvius horum smsus est se subdidit obsequio. subduhi, cujus obsequio Sanctus se Guntrannum, fuisse ; verum Inc quemdam ducem ac comilem esse potest quoque sensus, etsi minu* obvius, qui Sanctum se subdidisse obsequio oujusdam, comes. Per Gunthraerat Guntranni dux ac mnum regem non atius designan potest quam
, ,

>^^ ^Jg^S^^Z
rc.r

TJZfl
ronLem
in Bist
n

'

H*- * *** ^

dat, ucomtv.ntfuisscpar nusquam proditum repen. nomen ipsius sermo est in laudato Dreviaf)c hoc ergo forsitan "> quod vol rio Statuat erudUus Uotor, quod ad de oceurrit auidem aliunde nihtt aut allcruq,uuulam ccrtam cccdis auctorem
t
,

(jhmthramnumdeterminandumsaiponikm
habeat.
11

hujus nominis sanctus Opere nostro datus die

Bwgundiomm,

patris sui Clotharii moriens rehcatus cst anno 561, annoque 503 martyrologus 8. Quintini Parisiensis
quit.

ixvm Martn, qui post mortem regnum suum auspi-

acmarDiscrepant etiam laudatt Brewaru bsequtt auctores de turoloqii I 'arisiensis

.

...

,,

M ttAl a
,

* rl

<

v to-

Eino

^oVQun^sapuddomtnum Nam militarc ei adscribitur m

quoquc csedem mite eumdem annum

Octobris

593 accidts-

^'tZZuZ ^ Breviarioautempotiusindetursolion^ributse^
Marhjroogio, %n
m

Tomus

II.

_
1

m
c. s.

DE

S.

QUlNTtNO MARTYRE.
fluere

lium domcsUeum vel familiaris rei cura in qua&,m rilta Guntranni apud fluvium Angeriscum sita. Si Qnintini noUW tam magis tpsi con in Breviario Turonensi asserttur, militare obsequium, auam<lomesUc veniret famthams cura. Sancli Ma tyms

^a^Z

^^^'^ ffj
Vi.leloin
.

Montresor

*
,

ZdZnf,Z t Z hodier no

Quintino,

nlZruVZrty,
llelur
.

vicus

us

mt.<a(t a( rei paterfram Ifeeff marfyrotoj,.

PW

nmmA ste<n<
Ageriscus, ab
itlis

fem Ca S fe;tet , A/ar

con stel ab hodtern, iss a

^J
Martow
9"

SSErffi**- <* *
,

o(

nisi con trarium

(e ; reHolj os jtfe(dts

^ ^m
certis

,. , 10MlWJ

dm
rite-

Aueeriseus

MA,

MB W-g ^lZs allegatis pro sat

habenda 0

JeHum.

7^. - ' l pincta oWs,

"' / ''"<

dlUo "'*" ;,,,, etm ruroncnsem apt um pe> fluit, e(m'

'

tem nw/.-nm
A.l- .
I

lam Lupe,

auteto oco (o(oge capitealque e(ec(o J renan0 aaV(ur, /dt-tda tnde(r,

:

/,,,v

su&dt*

M
N ""
,

*
,

'"
'

Villelo.n, et

*l'

Mon em T

,; -" '^

'

ah "

nt

Ut ,Wuat>, jtudfow atW xmta* ^re potueruntS. E ><o *,.,. Fi . omjMrfa/Bm cap ( suis mambus
>

X =^Jx;r:.:::;
c i(Va

:;:

^. ^~~
FRANCIA

eumdem pagum Turonicum

prxter-

DE

S.

AUREA VIRGINE ABBATISS

PARISIIS IN

I.

Sanct,

COMMENTABIUS HISTOBICO-CBITICUS ecclesiaannuntiatio ejus cultus et 00* in Martyrologiis

:

sticura,

Actorum

notitia,

eorumque sublesta ndes.

Iuteliam

priParisiorum. urbem Galliarum

^f^^J^^^^Z^gwm^irieedere,
at>

^T^" -",.
1

Tartam. suarum splendore '"'"''""'^^ mor le illustnorem Jtosa m cotspec( Z)omt.

A,
cnsis episcopus, trecenUs

fJSXSiuSU VS- ^/ commemorare

prxle rmissos,
tu

sibi veti-

rJdiditS.AxiT^virgo.iuamS.Ehgius.postmo

pueUtsm

camoiio,asePasiiseIX Puellam, ssam. /fac Deo dignam VUa S. Etigh eam Aurfognus in

sMP^fec^aUa.
""

orrolaudalisupra UsuardiMartyrologtUm, iem sii , ,, huncd

.

rumest,antiquis

"Wf UaHyroUgits classtcis,

'

""
(/s-

comme mora( *

^ ^^
:

--f-^

Civitate
/

ParisiuB,

sancto Auieie

wg

<

iturque

h*c annunUaUo
a?tts5 u8,

*.
S am
B

rZnosterinsuo
est,

'""' '"" "" * 7" v< SoHeParisieusis virgo ,?,( fuisse. Aurea, Usuardo illustrato, pure Usuar-

Henmeust

jw

,n co-

Soterlrecensere longum *oe

foret.

^^0^,, La66eo e*
s. nostru.n.

Consonant UUs anttquo

libB

omnibns

aliifl

Uartyrologis anttquk
I

Sota, rtta pr*terita. A toa * quxdam apographa Aureatu mrptnm fltort; e/7d(o .m Le(, fd So((ern Marl S.i""'*"'"a( ,f 9*; Jfcis tmts "I Lertum. nan c.x ''''.'/-''';"'" Zdewpluriumpervemtor
J
(

**>*

gjj^, oWoto Xarc( manu anno ^ Florarlu m Germamcum. 1*******

e

^^
.

~~

bam
(

J ^\g

Mosander et Rosweydus rttissime censuerunt b fti .^/cndtce umon-

^ pZ. ^'
re e

0(i scn> am, aKos Ac o towwcrton quulem , ne propterea quod vix aut Usuardi annunUatwne u$ ab \ Mucla

0dM

vulgo

nol> : qui Aureaio pn darunt Accedit, quod B.

ZZiscmt,

idvlisimaiter

Notherm eamdem par,facturus, m eam

"^*^c re6 ense ,

a (at Aliorum tamen addita am qux a ventate denitan(w g

.
t
.

^^ *
"~

;ac(. u(

hmc

paucis non-

%Z
et

Adoncm, quem nonsecusar <"" descnott, tom Rabani Martyrologia, passtm

t.^/.e-.ra

postmodum plumbus clor prxn0 scat. qum qmdem , ,,/. Ac prtmo /, uardirueann^M aUontMuUs
,

tZoraaminvenisset.NequehinceUamarguas,

app0 site hxc P

,?iescit

adjtctt : Cujus (8. Auiea3| prope pain ecclesia S. Eligii

XTrdu.

Uwttt /-^

.nAdotsJtfar( y ,

DIE QUARTA OCTOBMS.

regulis

473
OCTOt

Addit itidem aliquid codex Usuardinus Ms. rectissime Bruxellensis Parisiis civitate, depositio beatse ita referens

Molanus
:

scripsit.

teste Baitteto, speciale

quam beatus Eligius pruefecit Aureae virginis quod ipse ibi (ut infra puellarurn monasterio num. 20 ostendetur) construxit ipsum vero
,
,

habent gemime Parisienses ecclesicV, altera S. Paulo, ubi Aurea sepulta fuit, altera S. Eligio et S. Aurese ubi hujus retiquise asservantur dicata ut in his sanctse Abbatissse festum in Dominicam diem, qucV festum proxime antecedit plerumque prsevertatur et ritu qui
, , , ,
,

J.G.

tempus, quo S. Aurea floruerit, ita sua annuntiatione designat, Parisii sancta; Aureaj prsefuit enim impevirginis, tempore Heraclii rio Heraclius eodem tempore, qua Dagobertus
:

Maurolycus

ecclesiarum patronis deferri solet,semper celebretur. Sed hsec distinctius metiusque exponit Kalendarium Spirituale Parisiense, quodpenesnosest, anno 1686 excusum et sequentibus annis conti-

1,

Galliarum rex, Parisiis xdes itlas S. Eligio ccenotradidit, quas his in sacrarum virginum bium conversas, sanctcV Abbatissx nostrx vigili curx et sollicitudini commisit. Atque hinc vide,

nuatum.

Ex

hoc patet

S.

Aureae festum in ec,

clesia S. Pauli

quantum a vero aberraverit Felicius, cum illam tempore Henrici imperatoris, cujus nominis nulet marlus ante seculum x imperitavit, floruisse fuisse,comminiscitur,sic scribens tyrio affectam
:

Dominica pinma Octobris sive hxc natalem ejus in ccelis diem pnvcedat, sive subsequatur solemni semper venerationis ritu celebrari, prout prsefert eidem Dominiav adscri,

pta annuntiatio,
Aurea,
festura

ita

Latinesonans
patroni,

ln

S.

Pauli

S.

secundi
et

concio,

post
<

Vesperas ad ejus tumulum

in S. Eligii ecclesia
,

supplicatio.

At

Aurea V.
imp.
recenlioribus

et

M.

celebris Parisiis terapore Henriei

qucV a

Sed Baronium potius

aliosque martyrologos,

etiam mono$Hcit onnufl

Ifatur,

melius de Sancta nostra instructosjnr audiamus. LuSic ille in Martyrologio Romano hodierno S. Aureae virginis, quam temParisiorum tetiffi poribus Dagoberti 1, regis Francorum, circa an:

S. Aurea nomen hanc dies Dominica sive quscvis atia inconstanter festa lux cidat feria, sanctx Abbatissx Kalendario liquet in quo agitur ut ex eodem annwitianad hunc diem inprsefata ecclesia hcec

in sacello monialium, habent die v Octobris,

,

in

tur

Ad

S.

Eligium
r-oncio

Barnabitarum,
expositi

festum S.
vcncrabilis
ejus lipsai

num Domini
statuit.

GMO foruisse, recte in Notis suis

Aureae,

ut secundi patroni,
;

Castellanus Baroniamv annuntiationi adnotasermone Gallico expressx, in marginali S. Martiasubdit, fuisse primam abbatissam
tione
lis

Sacramenti et

per Octav tm

memorato sacello notheca detegitur, hsec vero in titulare, expositio Vener. Ad S. Auream festum
Sacramenti et concio.
5

Parisiis

sub Kegula

Martyrologium sum, cvm ad diem

siis,

Columbani. Consonat Parisiense, anno 1727 impresS.

iv Octobris ita refert

Pari-

sancti sanctae Aureae virginis , monasterio a S. Eligio, qui trecivitatera Martialis intra
,

centas

ibi

puellas congregaverat, sub Regula

abbatissa;.
8.

S.

Columbani degentes, praefect*

Rursus

addiemv:

Eodera die festum

Aureje, quse die

hesterna obiit.

Saussayus veroinsuo Martyrologio

Auream non tanGallicano ad diem iv Octobris S. annuntiat, sed elogiam ets tum Baronianis verbis

quaiis quantaque in his ecclesns atlbiipu in dcferatur, ab- QaiUa imo et veneratio sanctse Abbatissse nostrse Roim veneNeque Parisiis tantum sed et rationem liaunde innotescit. Meldensi Leoputa in variis Gallite dicecesibus bet, honores seu ecnensi et Bellovacensi Coslitum unius aut oraclesiastico Ofpcio seu Lectionis exhibentur imo, tionis ejusrecitationeS. Aureae Roma S. Auquod fortasse mireris in ipsa urbe veneratione non caret prout in suo

Atque

Ivinc,

peciali

Hagiologio testatur Castellanus

existimet, in

et

ex eo

Bailletits.

sed. ut sa>pe superaddit, prolixum illud quidem, vemtate m.vum, a quo alias nonomni ex parte

proin

Wion, Menardus, Auream suis aliique Benedictini, cum S. Bucelinus Fastissm th-dims accensendam eanslrment, eam qua in re sequacem ad hunc diem inscripserunt Arturum a Monasterio in suo Gynseceo, habuere
melius
abstinuisset.
;

Nequis autem ecclesia non Aureara V et M. Ostiensem coli, probibet tum

reae Parisiensis usitata

RomanaS. Eusebn Parisiensem, sed Aurcam

tpsa Au-

Romse nomenclatura, tum

Thesaurts

r llC irotus,scriptorItalus, insuis Ttalicis, a me Latine urbis Romse, ubi verbis ..uamquam ita loauitu
redditis, pag. 167
iu

Benedictinam vitae ubi illam vocat Abbatissam praestantia celebemsanctimonia et miraculorum medium prolata mam Rectenehxc, an secus in^cus.Abestcerte disputandi sint, suus erit infra Benedictini Ordinis MartyS Uirea a nonnullis etiam ullus mihi post dihgentem roloqiis neque vel suppar auctor indagationem vel synchronus Aureara n illa, qmbus S. ,lrU, qui prodigia testifuisse, vulgo ferunt, suo
,
;

media navi (ecclesi*

S.

S.

Eusebu)
ejus
est

dep.cta cer- V
id

natur
ratione

Aurcae virginis historia,

illuc

non

tamen
Fa-

ctnra

odvectarum fuisse, cxistiraandum

reliquiarum

transldtisR

quamscriptor
dinalea
risinffi

(nec enim de reltquns $ S. Auvemnostr* Carmeminit) sed quia antiqmtus

hoc titulo

Galli,

gau
in
S.

aujus Pa-

Virginis,

qua

sanctissime

monasteno
exstrncto,

trecentarura

vivis

'otilurque

pnrcfpua Pain,

celeberrimam moniofirmatareliquerit. S. Genovefce Pansiensis, 4. Canonici Regulares Gallicanw, in Breviarto ad usum Congregationis abbatix tum veten tum sua insignis et regalis ^^nonquidemutsuam^sedpai novo S
>

vitara e-it, memoriam cirolus \uirecteetiam

t

Pan. Auream Partszensem S. loco cxet martyre Ostiensi ab homonyma virgine mrgo
innovarunt.

monialium, a

Eliffio

Hsec

tato

et

pag.

758

distinxit.

Exc n^ppe

Partstts inseruerunt, stentium, ut vocant, ad diem v eamque ritu semiduplici,

communis ejusque reliquiarum,

tituto,

Kalendario suo
et

Octobrisvenerantur,quo ritu

ctacolitur in Breviario ecclesicV propnum autem ipso emortuali suo diecultumsibi Assihabeat, facit S. Francisa hivc Sancta non

dieetiamSanPansiensis.Quod

martyr, non vero Parisiensis^, videntur, in Ostxis innuere varii scriptores nomimsinvo, Tiberinis dicatam Deo sub sui ettam Romsv har ne basilicam habet, aliamque Pancttempore, teste laudato buiti au* hocce
rolo

contraw

(l

s.

voSpiritus Neapolitanorum
re-

"TZi

in

Franaam, unde digressiswnus,

"II"

i'

'./
i

M
""

clenfi"
'

Pansns festivitebrandaParisiis/esUvi. siatis die iv Octobris celebranda

fertur, ut ex Mrl.et B?ediem. QWevest, transfe .. ostensum est. Idtamen, viario Parisiensi superius

cultut vertamur, quseque de Sanctx Pr7ter tres secundi No-

^^J^^us ^ ;-. " ^t^maue ^P homm R

cturni Leciiones, M

['""%

itur,

eu, yr --ll/t Antiphonam Rhythdesumptas, veteremgue hanc

i
i,
:

474
MGTQU
J

DE
:

S.

AUREA VIUGINE ABBATISSA.

radius
,

micam

Venit ergo Parisius

,

virg-iuitatis

Quo turba sponsarum

Virgiueis redimita
9
iis

coruscat
et

D
et

G.

sub modio nunc abrogatx sunt

et latuit

humilitatis

gaudio

qux

sertis.

elapsis soculis

omnia in

Hunc Hymnnm

alter
.

Amen. in Laudibus excipit,

tertius <,d

ecclesiaslico Sanctas Offlcio de

Communi unius virVerum anno L729 pro moniaginis legebantur. qux a S. Aurea nomen habent conditum libus aliud, omni ex parte novum propriumque fuit
, ,

concinnatus verbis Pulget laeta dies, qua venerabilis

Arces, deposito corpore, lucidas Sanctis ingrederis, Virgo, sodalibus Bteponso frueriB Deo.
Astris

Laxidet

Ofpcium

quod

illustrissimus

archiepiscopus

VintiParisiensis, Carolus Gaspar Guitlelmus de ITZlapprobavitet insacello monialium milleanno istarum die S. Aureae sacro recitari posse, censuit totum editoque decreto sancivit. Oratio quse per hxc in Missas Collecta legitur hoc Officium et
, ,

admonitam non pavor occupat,

saniem, uon fugis exitum
:

Non morbo
Quas

invita regis, sponte doces mori,

Vale dicis et ultimum. Inflammatus amornon patitur moras.

Terris exuvias linquis et aemulas plaga tibi, mox tumulo pari

est: Deus,

tuarum

qui virgiuein Auream in spousarum regimen multiplici charismatum dono

Jungit

decumulasti, da, ut ejus exemplis et praesidiis calcantes, unctione tua ccelectationes noxias
lesti

Dulcis consociat sopor.

Fcelix interitus, somnusamabilis,

perfundamur. Per Duminum vero, qui in utrisque Vesperis

, ,

etc.

Hymni
,

Matutino

et

placidum sponsa peteus Immortale jubar, vivida gaudia

Quo

Christi

Laudibus recilantur vario metro ante Evangelium in Missa legitur,

iisque, quce S. AuS. Aureae gesta complectuntur, hic doenus de ea scripsit, consonant ; quare et

uti et sic dicta Prosa

quee

Quam

Vinclis exiliens rapis. virtutis apex, virgineus nitor,

\\

exhiberi merenU
7

Commendatque fides, ardor et aetheris, Nos o concilies, Aurea, nune Deo Plebem protege deditam.

'

tresque ex hp

Ita sc

Hijmnusad utrasque Vesperas habet

Urbem Diva fove, quaeque

pericula

Bymvi, olli ad utraique

Vesperut,

Yirg-ines inter, Parisina tellus Quas Deo vovit, venerauda praeses,

: Victis invigilaus hostibus amove quatiat turoo Lutetiam Fac nullus

Mille virtutum decorata gemmis,

Christus regnet in omnibus.

Patri

Aurea

fulget.

Congreg-at Virg-o comites trecentas, /Emulavotis paribus, virili

maxima laus, maximaEilio, Amborumque tibi maxima, Spiritus,

Qui
caelo niveis lucida

virginum
exstat
:

Corde spondentes crueis et beatum Tollere pondus.

Sive prseclaris titulis nitescant,

10

liliis. Amen. Quceautcmin Missa post Graduale

Cingis tempora

etiam celebrat Prosa, itaS. Aureae laudes

;

Et trahant altam seriem parentum Sive dejecto lateant sub ortu Suscipit omues. concentu modulans superno Tota
;

Deofidelis Aure.u Dum saeculo renuntiat,

Hegna

quaerit aetherea,

Turba certatim ferit astra, nulio Frangitur carnem domitans labore, Abdito mundo.
Civitas castos stupefacta ccetus

Jesu sponso se satiat. Ter centum Deo virginum Dum militant examina,

Ad usque vitae terminum Dux voti praeit foemina.

Preces, labor continuus,
Vigiliae, silentia,

Inde miratur, tot amat columbas, serem AfitrE spectantes, gemitu

Condere muris. laus Patri, grnitoque Verbo, Summa Et tibi compar utriusque Elameu,

Fletuum fons irriguus, Hic vigentet jejunia. Sed ecce sub spleudentibus
Foelicem post interitum Astas, Eligi, vestibus
Praefectas

c
ttller

Quo
8

Christi flagrant spousas, doeilesque sequuutur. Amen. Jussa

sic

ad Mu

Ad Matutinum vero
Quas
virginali

Hymnus sonat
agmine

signansobitum.

lutinutn.

lustaurat aedes munere regio,

Quae, mille votis anxia, Spouso frui desiderat,

mox

replet

Sanctisque decretis

gubernat

Diem

Elegius, bene notus urbi. Quin copiosos et reditus parat, Fundatque sacram, Paule, tibi domum,

gaudia promissa parat. Labori Praeter triumphi comites,

rapit et

Dicitvale sororibus,

Quasub decoro tum reponat

Virgiueos cineres sepulcro.
qualis

Divinisque superstites Consolatur sermonibus.

Tuis laetam exuviis, Virgo, serva Lutetiam
:

unam

piwficit

Auream

Quam eandidatos docta regit greges! Quam laudat geternis triuinplns

Progenies numerosa Matrem. lluchuc, puelke, rumpite vincula Pompasque digno spernite Vbiles Fastu superbse carcer aula
;

Et muniens praesidiis, Fac hostibus imperviam. ordines At cunctos inter Hancblanda turbam respice,
Quae priscas sequi virgines
Christo contendit auspice.

Clarior hic super astra transfert.

Intendit uui nupta eohors Deo, Et se supernis fontibus ebriat, Caelo voluptatis fluenta

Cunctacontemnens terrea, Sub tuis signis militat

Coronari fac laurea,

Quae

caelo te nobilitat.

Donec orans reserata potet. Filio, Laus summa Patri summaque laus quoque Flamini, Sit par et almo

Suprema

Patri

luminum

patria, Sit laus hic et in

DiE QUARTA OCTOBRLS.

Sit a-qua

475
AUCToat

Sponso virgiuum,

hi,

tettrti

pr*ier-

Sit par Amori gloria. Amen. ccdesiastico sanctse Ab11 Cetera, quee in hoc propria sunt, huc non tranbatissx nostrse Officio

/ue Ubanumintrat, prunas ardentc* manieis suis foras expellit, fomacem illsesis mundat, atqueut miraoulum duplicetur nemine
<

J.G.

pulsante, sorores

minis, eahibentur.

scriham, tum quod non seque jam abrogata digna mihi videantur, tum quod desumptas ex S. ^udoeer etiam sint, GW ecclesiastico Ofno Lectiones nihil ei proprium in cuttum nunc recitetur, ut mihi, in Sanctx ficio eruditione nonjmm us, investiganti, signifcavit ab donn quam ab humanitate laudandus vir, Pansiensis Mercier, regalis abbatiw S. Genovefx
,

commemoratione

festivum convolant moniales et Hy sonitum audiunt mnum Te Dcum laudamus concinunt, ac dein
et vicini
; -

campanarum

mi panes ipsis subministrantur. Mirabthum, Sed his qucV anonijmus narrat, hicnondum finis. supersedeo, ultimum adhucreferre egoreferendis
civitate contentus. Abbatissa quxdam in Syria, quidemhabens, sedmimme transmarina, oculos virginem Auvidens, ab angelo in visu monita, ut

bibliothecce prcvfectus,
stificatione

quem sine grati animi tecommemorare non possumob datam

abeo sedulam investigandis

S. Aure genuims operam, tametsi coActis aliisque instrumentis egoque multum lugeo, natui ejus, ut ipse dolet,

uar fructus non responderit

ut adeo, quantavis nancisci. Acta nonpoadhibita diligentia, alia noquee jam dudum in supellecttl
:

tuerim,quam

a nonnulhsjam tijpis stra litteraria servata, aut antiquitate et fide nunc edita fuerunt, de quorum
est.

Pansus ream, a Syrise fmibus peregrinam, humatam e terra levaret, quireret, et illic Go> episcopo civitatis defert, cum eo iter in dum arripit ai ipsa ikfatigata in via remanet; prosequitur, itla ex ejus interim episcopus iter recondat, jussu scrinium, quo S. Aume corpus fabricarijubet.LevaturPur,sns de terra co et eccesanSanctcv brachium unum abscinditu, episcopo Syro coi ; hoc guis e venis fluit et abbatissam qui gaudens in patriam remeat,
;
.

Syri

B disserendum
Acta eju*
e-x

Bodecensi Mb.
codicc
pta,

dacn-

S. Aureaj uoerri qente scriptores aliqui, qui certatim celebrasse mdeqestamiraculaque quasi

12

Fucrunt ex omni fere

hommum ordme et

absc< atis invenit, cui brachium E colloPretiosum hocmunus in scrimo illo tradit. atque in pet catur et mox iUa visum recipit, memoriam nobde in Sy miracuU

nem

tanti

antur; ut adeo,

si

solus

quorum

alter alterumdescripsit,

biographorumnumerus, Sanctorum Actis

auctoritatem

concihare fidemque indubitatam tum Mss., tum excusa, imposset, S. Aure* Acta vocarentur^ At, sib. merito in falsi suspicionem

monasterium corn.UL prodigus, ex com11 Ex tam male congestis quw *yr\* dictlur, exsupcivitate
mentitiailla pressis episcopi Parisiensis
,

ae uiiia dtte-

juntur.

et

Sya
-

prsesulis noapf

modo, minibus atque ex vago res enarrandi

ret,

Audoenum

in Vita S. Etigii et Jonam obiter de ea meminerunt, in Vita S. Eustasii, qui excipias, ncmo illa scriptorum turba exnumerosa Sanctx coxvus aut qui

Bobiensem

illum seculis aliquol remotum fuisse, ac fortc S Aures

anonymum

<bus
sese-

culoxveUi,quotemporenikilmagu
plerisque usitatum erat,

nlfus
lu-

quam prodigus suas

:

unus ex illis omnibus est, fonte sua hausisse, suppar fuerit, vet qui ex puro
dicipossit.

Uthxc nontam asseram,qv^

est,

bem, haud pluribus opus

uan

Ac

biographoejusque \ Mss. subministrassenotitiam, Apnorveditorum, indicasse xtatem rum, typis mutto 1* Quatuorjam a bus inllium duco. exstant S. Aurea supeltectile nostra litterana in Actorum apographa, de quibus manuscripta non esse omnibus neneratim edici potest, faciem tamen utut enim aha unam, sed nec diversam correctiora sxnt, parenaUis amptiora aut verbis ex esse clamant, seque tem suum fabulatorem
:

"
^-

cubrationesfarcire,visionesetangci^^^ ex sola populan tradiritiones referre haustaque incerta et s vpe falsa, tione, ac proin valde ; adstr, modo verbisque gcneraUbus

quodam imoetquandoque
de
iis

menhn, W emunctx narzs scnptor* conquesti sunt

pro pietate
<

aliqui, iistoxvi.

Tam

insutsam farraginem post^

raihi

nuamnon pauci typis ediderunt, ad id any cui ZTest iterum recudere. lllam, Bellovacense
mus
st,

visum

integram legat apud

Zspculo Historiali Ub. 23, catp 69, Occidentts

,<

seqqvel

nlJlGonomtmin
V

eZemluteofonteeducta

fuisse,

testanturMorum
nobis

apographorum primum submisit Museo nostro ahas C Joannes Gamans, S. J. vir de DescriptumUlud fmt exoeru, meritus.

K.r.

J^wcceeUt

&m

Z^Etnisi

mimms me mea faUatopinio

t

Vitis Patrum

prudens lector, quod nonprotrudamus, neceorum

ejusmodz

Zpe bene
hii

Bodecensis canonicomtm
insigni,

Regulanum
fol.

S.

Au-

mensis Octobns,

<

cTZZZS* SS anumi. veUlausis Usprt^

ocu-

quorum compcndium truditur.

--Aurea sMuu nuvu.^

:

laudalum S. Auauv,^,.
ue H a . ibi 300 pueila
litteris

"
.

commendalum xnvenxt.Nunc
'

Act0 cetcaA . (
S.

"

pcregreprofecla, Svrue Parisios

rlZamtissaconsm^.^^J^

""
15

"'T E)usdem

furfu,' s

'^uTaZnoois sun.J

Acodex

,^riM J^

Ms -

m C*

IralS irittm,

exstant.

Nec

administrati officii raUones

ad Dommum facultatem actis, remigrandi aliud prodigium ' ^rUt. Uol ad *JfsO,o,um, nymus Ne Sancta murmuraUombus det, ecce tf forle iis deessent, locum
ei
:

im ^f^^J^. ~"

irpolatione f

Tertium nobis ad codtce Ms. pe 9 de!iump t um ex

HOnmM ^"'^Przter hxc ,( Bo decenstbus mf m apogra-

"^ ^.^^Jmo. ^^.

cumpanes

47(i

DE

S.

AUREA VIRGINE ABBATISSA.

puta
quee de S. Aurea ab auctoribus majori fide dignis, S. Audoeno, Rothomagensi episcopo, et Jona

MJCtOM
J

G.

nasteriiS. Marci PP. Prxdicatorum Florentiae post Vitam S. Eligii. Sed neque hoc, neque geminos sermones in solemnitate S. Aureae quondam dictos, neque rhythmica, qude post Officii Lectio-

Bobiensi nobis scripta commissa sunt.

nes

carmina, digna censui, illic exhibentur, non quse typis committantur. lllam proli.iitate horridayn farraginem ut quam ineptiis

minus, paucis noscas, sic habe. Rclatisjam mox ex Bodecensi apographo miraculis alia multis verbis
superaddit prodigia, nihilo

II. Sanctae patria,

parentes,

mo-

nastica

praefectura,

probabilius

minus stupenda,

at

xque inccrta, ne dicam ridicula. Acta hsec Sanctxpatriam assignant in partibus Orientis in civitate, nulli

sub Regula S. Columbani gesta.

biographis aliisque historiograut,
S.

geographo nota,

quae dicitur Syria

ab-

batissam illam, cujus postulatione Sanctae corpus civitate, quae de terra levatum ferunt, etiam ex Sykia, quas trans aequoreas plagas nuncupatur

Id Sanctorum phis persaepeusu venit,

ad

Aureu, de
obiter s
et

cum

sibi,

ad susce-

'/ni/

A udoiinus

peregrinantem in Gallias statuunt. Haec crepraetereo, abdo, aliaque commenta, qucv lubens ne declamatoris illius proliajis unde sufficiunt, ut
est,

ptiOperisexit'umfestinantibus,a<'i>i"r/aqucedam, institutum suum proxime non spectantia, oc-

Jonas Bnbunsit
mi minerunt,

currunt, ea cursim perstringant, atqr<>

illa

illico

ad

potius nxniis chartas nostras commaculemus at Quarejusmodi Acla pro meritis explodamus. apographum, quod tum idque ultimum Actorum cum ex quodam Ms. codice Chifjletiano habemus, inepLv illius declamationis magnam rerbo tenus partem exprimat, morari nos nullatenus debet, B ad examinanda jam typis excusa Acta prope,

progrediantur argumenta tradanda, quse susceptaa se provincia fusius enucleanda pro adjunctis illis veniunt. Ex quo fit, ut, dum in non raro vel obscuri indicandis breves essevolunt,
fiant,

aut saltem posteris disputandi ansam pra>:

rantes
tum rjCMSO,
, $uble$tx fldei

habet, cum nemo scriptor reperitur, alius coxvus aut subxqualis egerit. qui uberius de adjunctis illa ex instituto Audoenus et Jonas Bobiensis, Sanctorum S.

beant quod

tum prxcipue locum

Ita

. C o,fend.untwr -

interpo16 A memoratis jam apographis si nonnullas communesque rhetorum locos lationes Betdemas, eadem habebis Acta, quse Vincentius

gesta,

quorum Vitam scribendam sibi assumpse-

Aurea aidem, rant\ fuse prosecuti sunt, de S. adornandam sibi provinciam proxime xdpote ad

scriptor, suo Speculo Hilovacensis, seculi -.... ... ni\ _* /-.,'?,,, r>nr\n ivt V(>V")I1 f mseruit, 23, cap. 69 et tribus seqq. storiali lib. ac Petrus de Natalibus lib. 9, cap. 23,

xm

r.

etquse
S.

Aalonius parte 2 Historiarum, titulo 18, verbum transcricap. 6, x de verbo fere ad quamquam hsec non contemnenda pserunt. Et et rebus assertis fialias sint scriptorum nomina Aureae dem conciliareapta hinc tamen prsefatis S. pondus nidlum accedit. EteActis pretium vel
;

nim

in rebus historicis, aetatem

suam multum

prsecedentibus,

auctontas quos ipsi testes adquam sit scriptorum illorum, ipse in Opens ducunt. Innuit hoc Bellovacensis simphciter Prologo cap. ^ubi illud non totius esse dicit, exquoOpus suum, sed eorum potius subjunrum verbis fere totum illud contexuit, unctomtateipsorumesse, suum vero qens illud Cum igitur Vincentius sola partium ordinatione. Natalibus ac S. AntoBellovacensis, Petrus de possint, voluisse se eorum, ninus non tam dici simpliciquxreferrent, vades constituere, quam

non major eorum

est

tantum meminisse contenti, aut disputatiom vix quidquam ediderunt, quod majori disquisitione non obnoxium non sit, aut nullus antiquus indigeat, prxsertim eo quod vel litteris comS. Aure* Vitam ex professo scriptor lucubratio illa ad nos non miserit, vel certe, quod loco, de Rehpervenerit. Hinc de natali Sanctse instituto, sub quo vixit, de exstructo giosx vitee an nempe simParisiis a S. EHgio monasterio, composito, anvero plici, seu ex solis monialibus simul seu ex moniatibus et monachis

non spectante,

obiter

duplici

occasionem adunato, dubitandi vel disputandi posteri sumpserunt. regione nata sit 18 Ac primo quidem, qua in leviter inter scriptores controverS Aurea, non
titur- alii

probabiliut
nala.in Gtdliit,

quippe, iique sat antiqui.

eam

in

Sy

ria-

Galli recen iique in primis scriptores ortam dixerunt. Qui eam tiores, eam in Gattiis
alii,
,

invenerant,monumenta histortca non magno admoposteris relinquere, tametsi id

ter ipsa, quse

Petrus de faciunt Syrissam, ut Bellovacensis K multi, videntur Natatibus, S. Antonius aliique SancLvmatre. cum prwfato anonymopro Quiria, assignasse, vel S. Auream no-

Syriam patriam
tyre Ostiensi,

ei

stram confudisse
bia

injurius certe delectu ubique prxstiterint, qiu rehta nh t,,sis AH mmmnemoipsisfuerit,

cum homonyma virgine et marquam S. Hippolytus, ante xnAra

:

dum

mentavespuriapromeritis rejiciat, vel dubiaad jam mox aucriticceregulas expendat. Laudatis

ctoribus novi quidem adstipulari

%n TiberiSyrix contermina, diu versatus, qua de revidetom. iv Au sepelivit nisOstiis gusti pag.
eccles.

506

et

756, item

Cointium Annal.

Jacobum BerTrithemium, Wionem, Gononum, qom.ensem, ahosque reArturum a Monasterio, Pereyium Hispanos, tum Gercentiores tum Gallos. tum
:

Francorum ad annum
qui natam

contra,

dus du Bois in Historia

671 num 22. Aln Gerarin Galliis volunt, ut Pansiensis tom. eccles.
i

WQ

quxque manosscnptores,quiS. Aureae Vitam suo Betediderunt verum cum hi Vincentio tiomate antiquis, si non lovacensi aliisque jam laudatis mtia,setatecerteinferioressint,suameritis et sr vel ex ipso vel ex prvfato anonymo, que omnia sua auBellovacensi descripserint,meneutiquam qui Bellovacensem xn ctoritateeo adducent,ut, sequor, illos prieeuntes
l

lem suam
parentum

hac ratione opinio 202, alliique recentiores, quod Maurini et Quirzx

tuentur,
ejus

subiectoargumentonon additamenzstoczsve seouar.Relictis igitur eorum tantummodo Mustrabo, commumbus, iUac hic

quicquam Synace Romano, seu ex ns sint sonent, sed vocabula Romanam sonabant ongi Gallicanis, quceadhuc eos pcrCgmnos /uisse, nem quodque S. Audoenus, mihi sententia, quannusauam insinuet. Horum doquidemnemocoxvusautS. Aureae suppar auettampr*' ctorcontrariusei est, exhoc captte si quando in Vtta S. placet, quod S. Audoenus, soleat eoEUgii de exteris mentionem facit,

nomina

nihil

DIE QUARTA OCTOBRIS.

rumnatalesolum,puta Saxoniam,Sueviam
alias-

477
AUCTC!
J

quidouid huic sexui

exprimere, natalevero solum ve regiones diserte plerumque non exprimat, cum de ipsis Gallia-

rum

indigenis

sermonem

facit

ut adeo vel

ex

Aurese servat, silenipso, quod de natali solo S. indigenam fuisse, verosimile tio, <>> Gnlliaru.ni quod facile credi non debeat, S. Elifiat. Accedit, gium nobilibus Francise matronis, quas una cum
aliis pueltis

cui ut supra dictum est , abbatissse prxerat S. Aurea) congrue necessarium satis solerti in omniforet, utpiissimus pater dilig-entia ac sollicita cura providit bus 18 prosequiut idem sanctus scriptor cap. tur atque monasterii peracto cnncto opere tur pro expletis omnibus aedificiis ancillarura Dei
(
, ,
, ,

pnrenfibu*

Mnurino
Quiriu,

et

congregaverat, prsepositurum fuisse abbavirginem Syrissam, qux eas cum potestate gubernaret. tissse ejus nol<. Quod vero attinet ad parentum Bergomensis cap. 40 de mina, quat Jacobus aliique scnptores Claris mulieribus pag. 127,
litteris
illi

est, redificaquibus raercedem laboris adeptua Apobasilicam in honore S. Pauh vit postremo sepehenda, ad ancillarura Dci corpora Btoli plumbo cum elej jus tecta sublimia operuit beatus quoque Q.nntihauus qua i.i hasilica tia imoBdificavit etiam ja.-el abbaa humatue. honore S. Martiaque renovavit basilicam in
;
,

oportet, ut vet prodita fuisse, negarunt Andoeuo scnptam, non Vitam S. Eligii, a S
;

Lia

qua Lemovicensium porilifiois et confeasons, operuit plmnbo ejus atique urbane stabilita
,

empresse stc riani,anno imediti,lib.i,cap L8 anttstes: Cceloquitur laudatus Rothomagensis quam ra intra dnmum suam pit (S Eliqius munere re ls per enoem urb< domiciaidificare Chrisii virginum ,,,t, B addit Qu ac paucis interjectis lium nomine Aupuellam abbati*=am, Deo digraam
)
,

vel viderint, aut certe muHlum Etenim in laudata S. prze oculis habuerint. cem tomn l .s> Eliqii Vita, qux exstat

mtiatum

codt-

tecta.
1

Atque hac sunt prxcipua S. A verbauutbtaAbbatissxnostrxprxf et qua que ccenobii exordia eommemoravit, futt suun indeverba hinc locum A me quidem jam inchoatam vitx S. Cogunt
,

in qu,

--

"

serieminterrumpere:at,quandoidveritatis m**. Itaque, E quirendw necessiias exigit fn a S aistricta Regulas disciplina, sit quxnam quidve de alw num. 17 kudoeno memorata,
,

ream

filiam

acilicet

Maurini
\

et

Quiriaa

consti-

ex tuit Perspicuum igitur incoqnita esse parentum S.

his verbis est,

non
at

^tna;

quave in urbe quidnam itti prxclare egerint, Aurelix, ut quian Oalliarum sedem fimerint, alibive, nullo antidam contendunL an Parisiis exploratumhabeo. Nec magis amtatis testimonio parentum, an sub compertum mihi est, an sub matromv dtsctpltna virtutum piissimx aticujus postea mertta stt earum semina jecent, ob quas Puella vocan. Utut sit, Deo a S. Audocno digna dubium videtur, non vulgaremf
id

xponam. Ldicio deberent, lectori erudito BenedicHnimulHscHptores,ubicumqueconc\ Actisautd,, regem Capitularibus Sanctorum promulgationem post Benedictinx ReguUe mentis am. **&** distrietam Reg-uhe d
I
,

aut sentire meo vropositodubio auctoressentiant,

tis

r
'

ltt

eassicintelligidebere

2L

nlll , Jllull

nS

BenedicHRegulastgnxficetur.unae
teste 8.

uream, qum.

laudato, sub

Audoeno jam sxp Lisciplina Deo mtlibereettntrepide

minime

virtutum ejus ah

cum eam

pro singulan sua prudentta trecenHspuellis,inccenobiosuoParmen^congre

S. Etigius

Xv.it Benedictinism,

s^udorem

ZcZient.rerumtantumdbest,ui .unt,xquesolideacmanu MabUlon "probent, ut vet ipsum

\tam

cHme prmtantissimum mndtcem,

?Jauct*edores>

et

disciplina

quam

ZTmoderamvne ad
re
[Oj

sub ipse ibi constitutam volebat, ab omnibus servaamussim

gm

neao
ne ad
i

Sxc.

Bm

S.

i7Rr,
j

ill

Bligio

Puri-

nem cum nemo

landatusj

ipsiusque monasterii exstrucHoposstt, certius nobis exponere

ctistom.l GallixCt*

liisexitructo,
prxficilur
;

P R0tk
Elig

ZisetamicitiacumS

tissimus, nir transcribo. Sic ergo tpse itlius verba huc enarrat: Corem Hlam S Eligii cap. 17
!
,

lcriptor

nontantum covous, sed

agZZ%^e *
et

yZ

at

(S.

migius)?^s
sedexc
,

in
re

urbe

fabncare

loohium;
in.spnanie Saoirante

consilio
.

Deo

concepto

coepit intra

domum suam
g

{Dag0

rW
REA m,
stituit

te disciplinan,

trecentarun,

numerum

P"^"
f**^

^^
contract,-e,
et

anno Uartyp
s

filiam

scilicet

Maunm

copiosos terras etiam redditus

delegavit,
decertan*

S
:

integro videre^ et illuc V er"t neces.ana m cuncta raonasteno niissimam uon et sacra vo^fdmuletyestimenta, uec nara quara pluriraa ornaraenta
i

con_ omne suum illie studmm trahere undique drt

*'",
/.,..,'''

"

,,,,

w .(.r,

fc,/
:-

..,-.,-'". /;"."'

'

nl v

S.rv

"mina

aliaque

178
AUCTOBB

DE

S.

AUREA VIRGINE ABBATISSA.

rueram, non voluisse
S.

J.G.

pro Regula S. Donati, seu pro triplici Regula SS. Ccvsarii, Columbani ct Benedicti,a S. Donausibusacto, Vesontionensi episcopo, monialium commodata, certat idem scriptor. Tanti nominis
auctoris inter se dissentientes componere, addulitem ctisque omnium ct singulorum argumentis tum decidere, vetat tum ipsa reiprolixitas, illam cum eo demum ipsa controversuv natura, qux

Eligium aliam seu mo-

I>

rtaehis seu monialibus, quibus ccenobia excitaverat, servandam Regulam prxscribere, quam illam ipsam, quam Luxovii tam sancte observatam

Scvpius viderat
fuisse, nescio,

Hanc autem
vel

S. CcVsarii

Regulam

an

unus hactenus somniarit.

adduci

posset, ut definite statueretur,

quamdiu

hmii Rcgula sine consortio Benedictinx sit, in Ccenobiis Columbanianis observata Reguise die xxi potius a:l Vitam S. Columbani
tur

Aut quis inter innumera illa utriusque sexus ccenobia, ex Reg-ulari Luxoviensium disciplina erecta, reponendum non existimet itlud, quod S. Eligius Parisiis considerat, et cui S. Auream dignam Deo
puellam, prcvfecerat abbatissam ? Om 25 Hcvc si te non convincant, laudatum supra audi, et, nisi scriptorem iltum Jonam Bobiensum synchronum multisque titutis aestimatissimum,

Novembris

in nostro

Opere,

si

Superis placet,

^"

miiitat, r

illustrandum spectare,

quam

hic in antecessum

pertractanda. Quando tamen rem >H>mprorsus ratio tam hoc loco prieterire instituti mci relatis jam mox variorum non sinit, quid de exponendum judisententiis ego ipse censeam,
cavi.
oitendilur
.

mendacii arguas, mecum, arbitrorjudiciumfeapud nos igitur ipse in Vita S. Eustasii

res Sic

tom.

25

Ac primo quidem mirari

subit, eccur tau-

tamcn, eam

non sub
rii,

fle-

gulaS. Cxsa-

contra expressum sub S. Ccvsarii, AreB propendeant, ut S. Auream

latensis antistitis,
:

tom.l, col. dati editores Qallise Christianx auctse m.ajorum suorum sententia abierint, et 280 a Jonx Bobiensis testimonium eo

Martii pag. 789 et apud MabiUonium vero Bened. pag. 122, num. 17 Abellenus post ad roboranda vel ceteri Galliarum episcopi haColumbnni in.-tituta adspirant (nimirum post Christi 623, uti in Annal. Bened. bitam anno in Mabiltonius statuit, Matisconensem synodum, Sirmondum tom. 5 qua, ut hujus titulus apud beati ColumConcil. col. 1686 prxfert, Regula

Scvc. 2

Regula Deo militasse affirment. prseverba audi Auream (S. Eligius) Eorum ut S. Columbnm Regula fecit abbatissam sub in Vita saucti Eustasn tradit Jonas de Bobio melius tamen et post eum Bailletus
,

Eu.stasium ab- E bani ab Agrestini ealumniis per Quambatem defensa atque approbata est )

mnlii
et ejus

episcoporum ) jam
Regulae
monasteria
Christi

in

amore Colurabam
,

construunt
qui

plebes
Inter

cap. 27

adunant,
quos
manden.-is

g-reg-em

cong-reg-ant.
,

fortassis sub

qunm hic SanRegula S. Caesarii Caesaria sorore guS. otus pro parthenone, a quamque S. Radegundis beruato, condiderat
, ,

illuster

tunc vir Eleg-ius

pontifex

modo Yin,

ecr-lesia3

pra?est

sacris sui

Pictaviensis

ccenobii

virg-inibus

pro-

posuerat.

Nam quod ipsi ex Actis S. Riulegundis sacris sui Piadducunt, piissimam hanc reginam
S.CcVsarii ctaviensis ccenobii virginibus
,. l
.

monasterium nojuxta Lemovicensem urbem de quo ( idem Solemniacum nomine bile supra fluvium supra S. Audoenus ) construxit a supraVicennam ( Gallice la Vienne ) distans
, ,
,

Regulam

dicta

nrbe millibus quatuor

locis

et

alia

multa in

nostram servandam pnvscripsisse u nihiladrem nedum quidquamemncit Istud quippedeS. facit,

iisdem

ccenobia
,

rum monasterium
sceperat,
asdificat

sed et in Parisiis pucllaquod de regio munere su:

Radegunde scriptores antiqui et fide dignissimi in Opere nostro ad litteris testatum liquere, ut xxvn et in Vita S. Cxsarii ad diem xiii Augusti mensis ostensum est. At vero nihil tale

in

quo

Christi

virg-inem,

ejusdem ut pode S. Aurea antiquus aliquis affirmavit, Audocno in Vita S. Eligii tius oppositum ex S.
editoribus seneruit possit, et contraria laudotis Euipsis fatentibus, a Jona Bobiensi, S. tentia, contemporaneo, distasii biographo et S. Aureae

Mitto recensere aha mo* V bbam nomine, ex B qiuv laudatus Jonas Bobiensis nasteria, asscrit, et Columbnni Regula a variis excitata verbis has duas ex S Andoeni et Jontv recitatis deduco alteram quam, infundate consecutiones contra auctolores Gallix Christianx aucUv S. Auream dixennt, testimonium
praefecit.
:

Etenim credibile non apparet, n serte tradatur. Religiosx vitse mS. Eligium aliunde accersivisse quam ex cui moniales suas subderet, stitutum,
conversaLuxoviensi monasterio, quo ipse sanctas loquitur taudatusjam tionisiestuans desiderio, (ut Audoenus in cjus Vitalib. i, cap. 21 ma-

quam sub S. F potius sub S. Cxsarii auctorivixisse; alteram,quam sohda bani Regida noster, Cointius, Cataic nitantur Henschenius Columbam institustellanus aliique, qui sub S.
,

rum xqualium

Colum-

sxpe

Jona in Prologo qucv hujus discipuli, teste servanda suis plebibus seu alumnis ViUv ejus, mitttasse conDeo tradiderunt, Sanctam nostram
tis,

S. ximeproperali.it.
,

te
,

sed tub intti

tutii S.

Co-

lumbani

Luxout idem auctor subdit 24 Quippe S. Columbani arvium (quod erat alumnorum cunctis emichimonasterium) erat eo tempore neque emm tam atque districtius minentius
;
,

laudatis scriAb Henschenio aliisgue jam iih, qui votunt ptoribus dissentiunt Benedictini

^T
[ cntUtqu0

./,,-((

Bene-

nue ab ipso hujus

perpetuo at- variiBen edir 99 Benedictiet Coiumbani normam vel qui S. initio unam fuisse
instituti

et monastena crebra eraut adhuc in Galliis regulari quidem discip .sicubi essent, non sub
1

na

sed erant prorsus

cularia.

in

malitia

fermenti veergo, quod

Totumbani Regulam Benedictini contenCornmentarium solummodo esse prout in schoUsloquuntu^ adeo, cum,

Appen-

mve
Znt;

PrJeter
,

Luxovium

districtionem Reg-ulre solum, ut dictum est fund atoris et mstitutons (nonneS. Columbani, monasuin solerter tenebat Solemniacense hujua rehgioms Bterium in partibus Occiduis demum multi sumpseexstitit caput, ex quo adeo ut nunc initium et Jexemplum CUn1 et innumera per quoque, propitia Divinitate Galliam habeantur sub ReFranciam et
.

denominatio petenda sit, S. Aua nobiiiori parte in araore Calurabani et relm etsiejus ccenobium fuerit, nihilominus tamen eirkegulffl conditum Benedictinis JermaZis moniatibus
esse

ut

omnem
irulari

alma utriusque sexus ccequodmox assenobia. Quishincnoncolligatid,

disciplina,

contendant. Sed hcec aho tra/ranilifutciminenititur,ut Mabitlomus quo S. Auexistimant mite incedendum sibi esse, adduceret. Quin ipseream ad suum Ordinem so2 Ssec. Bened. num. 14 met in Pnvf. ad ColumDanus, luvc verba dales suos refeltit in rectissime quidem) mihi quidem videtur (et ut ^ diversum
,
-.

eorum

sententia

tam

DIE QUA RTA OCTOBttlS.

A diversum

a Benedietino vivendi

genus

in

GalPri-

liam invexisse, non

immerito

dici

potest.

Bancorensi morao enim ex Hibernia, seu ex antequara Regula nastcrio, venit in Galliam adeoque in S. Benedicti in Britanniam insulam, penetravisset. Deinde in Gallia conHiberniara
,

Regulis SS. Benedicti et Columbani in unum con/fato, disserit, geminse huic Regulv ita uniquam Regulam sacram appellat, asserit patx ruisse sanotimonialium parthenones, per ea tem,

v.

etoi

>

pora

instruotos,
;

qualis
et

S.

Aureaa

parthenon

ab

Eligio ercctns

Stitutus,
psit,

raonachis
in

Regnlam

peculiarem
,

scri-

una cum Codice Regularum legere licet. In ea nullum feipsius Pcsnitentiali apparet. Praere vestigium Benedictin Regul ejusque terea Jonas in Actis Columbani

quam

mox, nulla interposita voce, non jam geminam illam Regulam, in unum Religiosce vitiv institutum conflatam, sed Regulam
S. Donati, ipsomet hoc Sancto teste, ex tribus Religiosx vitx institutis seuex Regulis 88. CxBenedicti et Columbani adunatam, in eo/
,

nusquam S. 13cpulorum spe S. aliquot in nedicti Regulam meraorat. Equidem quo nomine laudat Regulam sanctam locis Regulam comraendare Benedicti S. concilia quam At Jonas Columbani Regulam , solent, videtur. Adhc Coprofessus erat, designasse
Colnmbani,
,

demS.Av
enim,
in
vel

Ikenone mguisse, afftrmat. At

Regutam SS. Benedicti

et

Columbani,

unum

ReligiosiP vitse institutum conflatam,

ipse

lumbanus et monachi ab eo habitum, tonsuram aliosque

uti
cto,

instituti

Scottorum

ritus

praeferebant

solam Mabillonius compuid p, n districta Regula, seu norma sacra, cui parebant sancli>parthenones, per ea tempora instructi vel sub eodem Regulaee/ Normffl nomine etiam instituta Enchiridion S. Ccesarii et Regidarum S. Donati
;

Agrestii causa coaex conoilio Matisconensi,

(de quo vicle

num.

25j

apparet.

Denique
teste

in

Agrestius, eo concilio conquestus est Columbani disciin vita S. Eustasii, quod Jona Cum igidesciscerent. puli a ceterorum more

comprehendit si primum, necesse\ est sequi, ut Regula non vel Eligiano parthenone S. Donati viguisse viguerit, aut, si hanc illic Mabillonius ewemvelit, utad Solemniaeensiwnmonachorum
;

plum, qui S. Donati Regulam,

solis

feminis con-

tur,fatente

rursuseodem Mabilloniopart.i

Pnvf

monasticum S. Coin iv Sxc. Bened. num. 127, ac sepaIwnbani genus a Benedictino diversum et Columbaniani monachi ratum inilio fuerit
,

cinnatam, numquam secuti sunt, JSligianus par- h vel thenon Parisiensis informatus non fuerit,
certe

non nude

et

simpliciter

Regnl sacra paReli-

ruisse dici possit,

cum pnrter hanc aliwl

peculiarem Regulam, uti certum

observarint, ruit undequaque
nis

est,

pnmitus
t

eorum opimo, qia niari, S. Auream germemorato supra fulcimine

27

Donato gioscv r/i.r nistitutum, solis feminis a S. eoparthenone riguissc, con adaptatum, in
saSi vero nomine Diatrictaa Regul seu Normaa et Reg cr, etiam S. Cmarii insiitutum comprehensa S. Donati Enchiridion MabiUonius nimium quantum, ul mihi quidem vivoluit
;

ZIwEL

monialibus Benedictinis annumerarunt. Mabillonius Aliam, ut jam mox dixi, StBC. 2 Bened. pag. **" init, ut S. Aurcam,
58 in Indice

1ES& vewm

Sanctorum Prxtermissoruminter
se cotlo-

sodahbus viam

germanas Ordinis S.Benedicti moniales a sanctitate illucaiam a liosque viros feminasque Ordini inserat. Hinc num. 14 supra stres suo
citato,

eruditi viri detur incompteta ac manca crit Krgulis alto sitentw involutis oratio,cum,his
,

solaS Benedicti
la ita

Columbani adunata Ki Hc est, inquam Resuperius locutus est

el

8.

His argumentis (qy.se supeadductus inclinat aniriori num. transcripsimus} monasticum B Columbani genus a Beut
ita

disserit

mus
se

nedictino

concedam.

diversura ac separatum At utrumque paullo

principio

fuis-

post

ritibus detraunum vivendi genus, quibusdam persuasum est. coaluisse, mihi ctis et temperatis At in lialconcludit Et post pauca interjecta ita Matisconensem anno ncxxv
.

gula S. Aureffl partheper ea tempora instruoti, quaUs nou. inquiramus,et,num suo 29 At in r&m ipsam parthenone ,, annum G32 viguent in S. Aure nunc u S Donati Regula, cum 8. " dum de S.Benedieti Regula, quam illic
,
_
,

parthenones, cui parebant sanctimonialium

(u;

/(l

lumlltm
'"-

lia

post

synodum

observatam />><sse,^ Columbatu institutis staHm suolocoacturi.Legentii nt t Mabillon

(in

negavent. Regulara accessisse, nerao jure c ctinam) stattm igitur si credimus, conjuncta Mabillonio

Annalibus suis Bened. annum eamdera habitam, Columbani ritibus

assignat 623; ( Benedi-

Donati,
r

Vesontionensis
coliectis

ep\

ut ipse
instar

"
in

Co

lumbani Regulis,
Bnchiridii

unum
'J'"""

flo sculi

f. lad-

'

^
P

r,,la,n

S
;

illam synodumSS.Benedicti vost Matisconensem Regula, ipsa est illa distncta Reet Columbani ex qua in Gallns tempore R ula eaque Norraa, sexus mona% Eliaii condebantur utriusque
steria

Donati vocant, minin

/'-'

luvcinEligianosancLvAbh, aprindpioviguerit. Utita P Nultamprorsus ab

>""">
initio condxtxhuyus

Hc
4

itaque est,
Scvc.

sectabantur Sollemniacenses, uexeraplura informati, ex A aliique ad eorura Patrum Beatissimorura ld est, Regula doeno Bligius uti explicat et Columbani Benedicti suo pro conditione ccenobii Testamento fp^e inquam, Regula ou

Prxf ad

num.Vllpartel Bmed, illa Norma seu Reinquit

Lrthen^nismguisseillicRegula P siQuaautemviguit,autdiffiten
'
,

*
repotest,

gula

sacra,

quam

Tvesonn
paret.EU

anno 631, imo nec 633 monasterwma conditumeratS. ^ureffl />^s ,,j, r ,copoadorn^,
l

qut

no

certe

^s
,

'

pag. apud nos to, l August*

^iemniacensis. H*c
parebant ?empora
n.iti

?93 ostenditBoschiu Sl

S.Donatusnatusest,

est,

sanctimonialium
instruoti,

qualia

8.

parthenones, per ea Aure parthenon,

1 annumm,undeannomveleUnumerabat;
dumtaxat draginta circiter annos

apu.1 Parisios

Regulara Doab Eligio erectus, ubi

existimo.
;

^^ul^edcaligmsj
iutcertehomoquinguage

Zmautem

prmfatam Reg

""""""

\ n0

28 Ita

rationum uuidem Mabillonius cu,us mentaa\tequamexpendereaggrediarfateor

conciliare ex vir de Religiosx viUe instituto,

viguisse,

verba, ultimo loco adnescireme, quo pacto ejus Quippe, inter se apte queam.
riucta

cuZeruditus

Urtobris

Tomus

II.

4S0
AOCTORI

DE
ex tribus

S.

AUREA VIRGINE ABBATISSA.

Regulis En-

facere, et
<

mox memoratis

J.G.

//

iridii

fuisse,

adinstarunam confxcereRegutum enixum in quantum pro assidua corporali infirrai-

mitate divina pietas possibilitatem dedit et sensus obtusi caligo permisit. Si itaque, ut maxime verisimile est, S. Donatus non nisi senior seu certe

III.

An

alia Mabillonii sententia,

secundum quam S. Aurea

nialis

mo-

post
scio,

annum
qua

63 1

Regulam suamconcinnarit,ne-

Benedictina
statuitur,

proprie dicta

ratione,

eam

anno 632, velcerte G33exstructo,ab

se,
cui S. Aureatn
$ubdit, rcfelli-

in S. Aurete Parthenone, initio viguis-

ab eo
moniis

sat firmis testiet

adstruipossit.

nitatur

an monachi
moniali-

tur.

ipsa S. Benedictini Regula non ante a monialibus in Gallia recepta fuerit, quam S. Donatus, Vesontionensis episcopus, eam feminis aptasset, prout ipse Mabillonius Pr<vf.
30 Ceterum,

cum

Benedictini simul

cum

bus

in S.

Aureae parthenonem a

Bened. num. 48 fatetur, consequens est, ut nec cum Regula S. Columbani in parthenone S. Aureae eaobservata fueritante annum G33, quo jam sancta Abbatissa trecentis monialibus a
in Sxc.
1
,

S. Eligio introducti fuerunt.

Relatis ex Jona

Bobiensi, quas in Matisco-

MabiUoniut

S. Eligio congregatis, prseerat. Asserit

illic

qui-

dem

adeo ante conditum BUgianvm ^nsparthenonem in vigore fuisse sed oppositum num. pnecedenti satis ostensum arbitror ut proin vel quod Benedictina Regula ante B ex hoc solo capite, compositam Regulam, judice ipso MaS. Donati billonio, a sancti monialibus in Gallia recepta non
; ;

nam

laudatus Mabdlonius, Regulam Benedictiaplatam, alque circa annum 620 feminis aptatam, atque

Regulam nensi synodo contra S. Columbani accusationibus, MaoiuoAgrestius inventaverat, Chnsti nius, ut probet, ante S. Eustasii, anno ' perconsequensanteEligi imortem,et

-*.
.

^" ^ "^
f
aliis forsitan

se inter ani parthenonis exstructionem unitas ita E et S. Columbani Regulas, fuisse S. Benedicti disseritnum. 15 Prxfationis in Ssec.Bend
Eustasiis (fuit hic

S.

Columbani alumnus)
:

aliis

fuerit, S.

Aurea e numero monialium Benedictinarum excludi merito posset. At inquies, ut ut hsec de tempore editse a S. Donato Regutse sese a Mabillonio habeant, nemo jure negaverit Prsef. in Ssec. 2 Bened. num. 15, recte exponi modum, quo post habitam Matisconensem synodum, supra momoratam Columbani ritibus Benedictina Regula accesserit, proinde geminas parthenone ab illas Regulaspotuisse in S. Aurese imo re ipsa illic primitus exordio ejus observari, illius viguisse. Respondeo, Mabillonianam facti expositionem, quam, qui vult, perlegat, nequaquam loco probationis haberi debere, neque ea, numero, tum quse laudatus scriptor, tum citato
, ,

ad tonsime accusaAgrestii calumniis rem disimulare non poterat, nec tiouem, quia
fecit satis

approbari posse putabat, nilnl reKeversus e concilio Maspondit. Et paulo post ut scandalum de tonsura tisconensi Eustasius, Ecinusitata, aliisque raoribus ab
:

(Scottorum) Ilomana clesia

alienis

excuteret,

S.

Benedicti
conjunxit.

Regulam

cum Columbani

institutia

At profecto, quominus Mabillonio hSBO quse Agrecredam, obstant imprimis, quod ea, Luxoviensium, seu Costius in illa synodo contra ut g-arlumbani discipulorum tonsuram objecrt,
ruli

,lslruendi

testimonia adssepe alibi in Prsefationibus suis tam frma esse, ut post Matisconensem syducit,

Columbani institutis conin junctam ubique Benodi tinam Regulam el observatam ab initio fuisse, S. Aurea? coenobio Itaque prxcipua, fateri unumquemque cogant. suse confrmatioquse. Mabillonius in sententise separato articulo nunc nem adduxit, testimonia sic, libratis in uiromqueparr expendamus, ut adjudicet, rationum momentis, sequus lector tem monialibus Benedictian merito jure S. Aurea accenseatur, an vero nis proprie dictis, ab eo

nodum

illico

cum

S.

appareat, et bus patribus habita fuisse, Eustasius, quam alio responso dignatus est S. callulantem seu effutientem microloga et frivola mrulumad diAorestium inlra prsesentis anni infra eumvinum judicium citando, ubi reipsa Agrestius, a servosuo, dem annum comparuit prout Jonas quem ipse redemerat, interfectus nos tom. ni in Vita S. Eustasii apud Bobiensis num. fuMartii pag. 788, num. VI, etpag. 789,
;

Matisconensicalumniatoris verba etiam a quse non

^JaZtro^an
hominis
ritatis

adscititia haben contra ut Benedictino Ordini

meritum et pondus habuisse, ut novam S. Columbam circo Regulam Luxoviensibus an maservandam prxscriberent ? Aut, alumnis monachos postest, Luxovienses
id-

credi debeU frivolam garruli calumniam tantse apud episcopos aucto-

f*

qis credibile

debeat.

quamsuipatris, S.Columbani,

instituta

tanto

synodo a calumniis cum honore in Malisconensi viderant extraneamRe vindicata et approbata camobium introducere volmsse

aulam

in

suum

765)

idaue ab ipso Eustasio, aloriosovindice,fiussestatimexsecutionimandanonjamse victotum * Hiec si fecisset Eustasius, vero non Mdemcau^ rem,sed victum,Agrestium tequumque accusatorem mnlatorem, sed justum

Columbanian*ReguliB

quod factum re ipsaprofessus fuisset, etxam dtserte nistriumphantis genio adversans, synchrono vix quis quamcreaffirmanti scriptori
deret At

adeohomx-

non tantumnemo antiquus ^Jiser^e-^

tultsed^

num.

16

laudatxVitxS.EustasnreferH G\Usr
post

episcopos

ad

roboranda

Colurabam

DIE QUARTA OCTOBMS.

481
:

instituta

aspiraese,

multosque

in

amore Colum-

lulare alia cosperunt

nihil hoc

bani secundum

ejus

Btruxisse, inter quse

Regulam monasteria conipsummet S. Aurese partheno-

m,

ex onony-

adeo nem, a S. Eligioextructum, annumerat, ut in Matisconensi synodo gestis, nihil ex rebus, conditum prsesidii habeat Mabillonius, quo ante Columbani et S. BeEligianum parthenonem S. eoque titulo nedicti Regulas unitas fuisse, probet, Auream germanis Benedictinis accenseat. S. auctoremjitce S. '6'\ Confugit vir eruditus ad
'

quo quidem sensu admisso, Parergo ineptum assereretur, nec quidquam Waldeberto detractum esset vel, si ab anno 625 unitse inter se in Galliarum ccenobiis fuerint S. Benedicti et S. Cotumbani Regulse nec hujus
,

""f*"

insiitutum sine Benedictione propagatumfuerit, necesse erit, faterijonam Bobiensem, scriptorem auctoritalis et S. Walberto et S. Aurea- <o:rrum,
bonse fidei

dere debere

palmam anonymo, multo juniori, ceet nihil minus fecisse, quam quodse

miauctori,
Vil* S. Sala-

Salabergx
biliat,

et

ad Prologum
:

S. Donati, Vesontxo-

berg*

opinionem suamstanensis episcopi, et, ut inde Hinc autor libri de loquitur ita ibidem
supra laudatus, ainrraat, sub \ ita B Salaberg, concilmm qui Eustasio paullo post Waldeberti, complura monastena ex regimine succe^it

facereprofitetur, videlicet nemim panegyrico oarminefavere, etdig-na memoriaj commendare. uam imtn35 Etenim si stat Mabillonii expos itio, nonne de imo nonne de Bendictinae ReguUs studio partium,

odio nccusari merito Jonaspoterit,quod

s

meminerit,

et

nusquam solam Columbani Regulam

ut Mabillonius contcn-

J^J^

He-ula

dumtaxat

SS.

Benedicti

et

Columbam

commendarit, cum tamen,

dit,

*difioata fuisse: qiuod connrmavimus. Exstat S. Sata,,, irstiraonio Vitaapudnostom. vi Septembris pag. 5U

etiam

S.

Donati ahorura-

S.

Benedicti institutajam

ab anno 625 in
coa-

lerga
et

unummtsegenus oum Columbaniana Reguta luissent, et lum, cwm facta est illa
conjunctio,
,

auctor post annum seqq. scripsitque illius post civile bdlun mter ut ipse loquitur seu,
d8G,
,

(III) et Dagopeg es Francorum Theodoricum Vita S exortum; quid porro bertum (II) ad de S. Walberto seu Waldeberto Salabergx audiamus. Descmptis S. rem nostram dicaturt natalibus,educatione,sanaSalaberqa- illustribus ac demum prodigiosa, ipsiusque conjugw, tione ipsa sanata fuerat, precibus S. Eustasii, cujus transitu, Parergon de Waldebeato ad Superos Salaberg* successore,

Columbaniana semp< sit, cipua, Benedictina vero ut nobilior, habita ut in scholis loquuntur, denominaalque ab hac, UoOrdinisS. Benedictidesumendafuerit, Adhme B qua potuisset sinceritatis specie laudatus Jonas liarum scribere, quod Abellenus ceterique Ga
scopi aspirarint ad
tuta,
,,

coi

,l3t '-

inMatisconensisynodoPat quodqueiv amore Columbani etejua

at,sistatim post

aegulffl

m0 u:i
illam,

Eustasn inseritur,quoilleinregiminefratrum S.Eustaberto

S.
I

H r,acpostpaucadeeodem

utnum, 28 mltMabillonius, velett non alio eam', ut quu/am Benedictini volunt, roborata, modo instituta S. Columbani fuerint

Zc
t

rccensentur monachonim >m proviueias agmina oer examina, non solura per acrarunl puellaruin castella, veru* villasvicosque vastitatem cx Regula dumtaxat
:
|

llujus (Waldeberti)

tempore

quam

Reguinjuncta horum sectatoribus altcnus IwobservationefAulquis demum credat, laudam.nmendare tumJonam, qui digna memoria se
profitetur, silentio prsstermissi uuahsest apudviros Religiosos summi momenti,

mi

beatoura patrum
,

Be

.,

cum

ante

teria

pauca

llli

Columbam pulempus m illud loc ls De

et
,

Uutiuniv
re vera ea suo tempore Ue a d priorem accessio, si Columbaniana monasteria mtroa mutatio in

pZ

illud

ifuisseabinterpolatoreVit*

binsertum;demus,mtpsi S in errata, qu* et hVitmapogn longinquitas inIraHorum audaoia et temporum pro Mabillomi sententta dZit;quidiai
possit, videamus. o C confk-i *
,

jamerat,autintroducitumc(Bperat?Qu re altum nonsolus Jonas Bobiensis ea de biographus S. Phil sed et

sileat

*
'

ma

819 aperte asserat,

et\

S.

\;ilh QiuesubannumQ
itaq

iGaUta-

guo-

his

erbis,

prout in excusis

degisse. \inobia sub oorma B. Columbani ta,Macar%iSBlislmcte BasiUickaris

p osset,

Columbam gutam, Benedicti decrela et 9 .t.utnonmagtsy ,-,-,,,. ab

Mato
ina
'

dutiii

^Zr^S.BenedictiRegul
nesseDe,

ade '<'""</

T Zl
e

Regulameum

Benedict

,gwmcu

M
t

'

"<

''
<

umCoaluisse,imuat.
..,

Kitlo

fos horum UmposS.Co-

T2Jd
bt "

LTrips:Begulaetenim S .ncti8..mipatono
ndh,,

Mabillonium s,,

lumbanii
,

tiS.Waldeberttal
itantervoctlant.

,.,,,.

inaudil soiertisBima industria

,->.-

,,-

,..

mu

prologo RegularumS. Do- dll ittonianahabetsenten\i

"/

'

P"

-Tjllt

A/

nonitac
,

r*
:;;;:

Reouladu ,refeUerent, mea&i auodtamenf,,,, Uenindeoppositanobisopxnxi

'

W*w

V";;;;;
",';
-

2S3

S
, ,

ui S. /' :,..,-/.

verba, g.u* MabxUontus

;

**
'

Zbent uamon

Zata

S.

Ca*
aliusChristi

virginibus dedio '"' '<"'"

v
aue
.,

866,

quo

temports

deeursu

Lu

di.erim,

j.

ridione

^0^*
Zmeodem

moorfri mulHplicari *P**! Regula pultanpore ex S. Benedicti

s ;^<

s-**

482
AUCTOtl

DE

S.

AUREA VIRGINK ABBATISSA.

:

s tituti,monialescompellat,hxc

J.G.

Quorsum, quBeso, virgines Luxoviensium monachorura consistentes, a Doposcunt aptadiscipulo, nato, S. Columbani quia, a mosibi S. Benedicti Regulam, nisi ri hanc advertenachis circum positis observari

infert Mabillonius Jussanenses in vicinia

molenus, in Noviomensi sede S. Eligii successor, ctantea Luxoviensis monachus, coynparet, Scoticam tonsuram gestans. Sed quid si Mabillonio concederetur, non diu post Matisconensem syno-

1)

dum

sciscitanbant, eosque enpiebant imitari ? Bmc atque indenwn. Ibinferenti, rliam ti Mabillonio alibique conjunctam vivente S. Eustasio, Lxcxovii Columbani Regulam, refuisse S. Benedicti et S. Jussponsio hsec non longepetita in promptu est sanctimoniales, ut patet ex ipso S. Do:

in Qallia alumnos, ut se Romaconformarent, Scoticam suam nis moribusmagis tonsuramdeposuisse; antonsuram Romanamnon Bene<ln ;,ceque assumere potuerunt sine Regutiv Romanamcelebrandi Paschatis normam na,quam

S.

Columbani

anteMatisconensemsynolurruuhrusrrnit uttamen
t

sanenses legere aut salt nati Prologo, tres illas Regulas in iisque nonnulla de iis qucvdam audire potuisse, provide utiliterque sancita advertere, quse quapropter haec, ut suo sexui saexistimabant; Donapienter aptarentur, enixe desiderantes, S.

Benedictx propterea ante eamdem synodum S. amplexi ? Regidamnon fuerunt num. 17 et 38 Accvnn.lot, deinde Mabillomus tcstimoin atiis Prcvfationibus suis seqq. ac dein suam vel stabihre nia varia, quibus assertionem
vel illustrare nititur.

iihi^jite tcili-

iimnti* (titun

$n/Jicienter

firmat.

Sed cum hmc

,

illos

potius

feriant

tum, Religiosx
nedicti et S.

peritissimum ducem, instanutexsingulis S. Gsesarii, S. Betissime rogasse,

vitze

qui nimis seram Benedictinx contra propagationem statuunt quam faciant synodum Matisconensem eos, qui statim post
,

ReguUv

rnos Columbani Regu excerperet ex iisque sibi Enchindion floscutos moniales postucomponeret. Neque, ut tam justa utapud mcinos monachos lent, necesseessevideo, ColumbaniconjunctaRegulapnw R SS Benedictiet exemplo aut corum solum monachorum viguerit, postulaverint. Nec adducLv, moniales tam sequa id consequx, magis arbitror, ex S. Donati verbis Mabillonius, quam ex Enchindio, quod intendit director ex quod nunc quis ReligioscV vita Domtnici etS. constitutionibus S. Frandsci. S.

xn Galtiis S Columbani Reguhc Benedictinam prcetermissis illis, unum dumunitam negant,

adhuc taxat adductum ab illo testimonium si quo ex capxte, scutiam, unde ejus sententia, vxdeatur^En potissimum contra hosprobari posse Solein charta, pro monasteno illud S. Eligius anno 631 data, prout eam Mabillomniacensi
dt-

nius in Addit.

et Correct. acl Scvc. 2

Bened.pag.
ut

1091 edidit, dicit, tum esse, ea interposita conditione,

asceterium xllud a se dota-

(mona-

legitimeposIgnatii monialibus adaptaret ,infern pluribus virorum comcibiis simul aut set, in duasauttresexmemoratis Regulis mdivulso connunc observari aut antea observatas fuxsse.

ww

sanctissimorum virorum chi) traraitem religionis et KeguLuxoviensis monasterii consequantur Benedicti et Columbani lam beatissimorum PP. S. Eligius merito dxcx firmiter teneant. Cum autem Reguhon, quam in Solemnxacense
,

sortio
37

nul u depotila, ut contendit

Luxovien$ihu*
Scotica

Porro Mabillonius urget Bened. propositum suum ita Eligium, Nicerte quis credat, Audoenum, Et
:

eodem num.

15 Prsef.

in Siec. 2

lomu-

vardum
fuisse

quam homines
rsabantur?

Luxoviensi monasterio arcessituros corona, monachos Simoniaca distinctos Romanis raoribus addiotl adeo
cx

possit,eamdem etxam Parxsxxs ccenobium introduxerat voluisse omni custodia tenen, evxdens in asceterio S. Aureffl paucxs videbiturjamtumad anno 631 adeoque conjunclam Matisconensem synodum
annis post
fuisse
et S. utramque jam memoratam Regxdam S. ColumbanxRegulxpaAuream proinde, qu X

Quibus

verbis

contendxt,

jam a

post Matxconensem temporeS. Eligii seupaulo mona< hos, deposita corona synodum Luxovienses amplexos fuScotica, Benedictinum institutum
isse

ruit justissimo certissimoque verbis opus nec conveFastis inscribi; unde nxl dices ^mparte^ niendum fuisse Mabillonium,

titulo

Benedxctaus

Scoticam At undenam probat Mabillonius,

LuxoviensiumtonsuramaMatisconensibusPatriscandalosa fuisse Habus pro vere Simoniaca ac eis visam fuisse tolerabilem bitam, minusque

num. 131, Pnef. in ScVC 4 Bened. Prcvtermissorum S. Auream Indice qui germanx Benedictini sunt.
^
39

et
xxs

Scvc.ixn

accenset,
,

cum

quamdiupost
C Wiremuthensi,

abbati visa sit ipsi S. Ceolfrxdo,

qui,

axt, se

Mabxllonxus penitius xnspiciamus chartam illam typis vulgaret loco citato accepisse ex Ms. codtce
,

Rem

/c

Eligii char-

tu iil IUOMU,i,

rio Sole'

quamquam eam tonsuram

minime probaret,

nonjudicavit Pictorum regem, epiauit in sua ad Naitanum, 5 cap. 22 Ristorice sUcV restola, quam Beda lib.
censet
eos
rae

eos tamen, qut illam gerelw condemnandos. Neque vero , xn-

vero edxtores QaUue Solemniacensi; Benedictini eccle2 inter lnstrumenta Christiancv auctcV tom.
sicv

eam descriptam

mniaceMh
cujus apogra/,/.(

d<*toiw'>

Lemovicensis xd etxam beant, non edxcunt dum eam refert tom. 4 Annal.
col.
;

185 etseqq.,

unde eam.h* F

taceJozM
eccles.

ac
fide

ita

prosecutum

cestimes,

quasi

habent, qui hanc tonsuram

si

condemnandos
fa-

Za metseqq. TnZlnSdiscreUtia

F.anc. charUv edxEstporro inter has

:

UaUUoniuehorrm

judicem,
verint-

et

operibus unitati Catholica

immo

exeissanctos
go,

vero confidenter profiteor, ac Deo dignos exstitisse.

plunmos

quibus Elxgxus eos fent dZxllas imprecaiiones, tentaverxnt, Hslosxtioniasefacta refragarx

Cum

er-

sZSa

earum

loco aliquot
;

punctorum

serxe,

discnmen Ceolfrido teste, tonsur Deura fides et canon noceat, quibus pura in sincera est, et Agrestxx adversus ritaB m proximum tonsura Scotica accusatio, ut frx>,es de Ll in Matisconensisynodo ei responso xndigna

tlrunam,omnes

eodem

credidenm, habitafuisse videatur, haud illam Luxovienses tonsuram statim post synodum Suadet id mihi etiam antxquum
facile

Mlo

Yaudati, nullam ex his excepta runf boxntius vero, ut fecxt Mabilonon substituta tamen, termisit, contxnua sertc. Unde punctorum aliquot inter se xltxus charUe nonconvenire exactissime hujus charUv Zgrapha videas. Est et alxud inter quod huc maxxme spectat

omisit Benedictxnx verojam imprecatxombus suppresse-

^,mnespr^

S
? s y

edZnesdxscrimen,

slmmutasie.

^LuscriptwnEtmonenseseu^^

GalL Longuevallius Hist.ecdes. in auo, ut referl 13

UUus

^^ U^.A
elligies

ItLdeM autographumUU^e^a^^
'

subscripserunt,

ceterorumque pr.vsulumqut S. exhibelur, quos inter

etdem

Sicti

Mom

ut Resu i am beatimmorum lefirmiter Columbani nrmiter teneaut, Jeet 9. num. 23 et m fa pr(ef ad &TC
.

PP. S.

apud

DIE QUARTA OCTOSKIS.

483
fiindatoris sui,

apudedilores Galluv Chrislians auctm, cum hoc Znenexuiv,. .livrhnine, quodin Gallim ChristianTtomol cilato non magis Bmedielo quam Co-

am

S. Eligii,

roM
G.

ZmbanoS,nctitituluspr.-eponatur;verummem

subsMuere conatus sUinquotle, ratus, ea dem Regularum ab U:.,po>x;n usueral Ehobservahone, ....,,.:-.
suo ksec ht, t, gianis de Luxomenst instituto vet bis, de suohax \s ae Luxoviensi uwrum patrum Herulan, Et Regulam beatissimorum patmm > addia\erit Et firmiter teneatis. Benedicti ct Columbani
:

ZaTperiusverha Ju.nL
c ZFTanc,,quisibipersu a

tor

Annal

ce-

sumhabet,inmonasteriisS.Cotumbanihoctemporesusceptam non) Benedictinam Regulam indubitanter abradenda censd ,cha r\(amqueillaminterpolatam a Ba versus hunc acriter insurgit Philippus 75 deOi pag. 74 Benedictinus monachus, Sed nummento CoinS. Benedicti propagatione.

sane mirum adeo non chartam, seque acin

esset, si in

Etigtanam hanc
sup,

alias,

qux ad

d
*

veterum instrumentorum ex belhs ince\ jacturam de novo compositx fuerunl adjuncta quxdam, ad summamrei nilproo
facientia, irrepsissent, qux pro indubitatis beri non debent, cum alias innovatis h

ha-

tius hic vapulet, judiciumlecto,

tl

relinquo.
<

au/ojro-

plttm (lamnm

con*mp'" m
fytt,

alci, Carolt 40 Profecto, qui ex panchartn Bouquetum S65 data, quam habes apud anno Solemntapag. 596, perspcctum habet,
8

fuisse cense monasterium quondam quas crematura cum omnibus igne fuerunt habuisse pra visi illius)
,

paganorum
lachl
|

un
,

re-

diplomatis inserta nonnulla sint, qux a vemtate historicacerto aliena esse deprehendantv Quod si quis dio>i /< ignoto casu, Solemniacenses immune aflammis servasse Eligianx charta, quod Regulx S.
i

'/

nuino eju*
tpho,

o-um

sive harura cartarum

auctoritatibus

pei

dicti

meminit, genuinum apographum, illudque

quas

res

ct

aliquod

donum ad eandem
,

eccle-

Privilegio , a siam tradita fuerat, seu ut in 866 Solemniacensibus anno R synodo Suessionensi Nortmannorum ei dato, dicitur, qui novit , Solemntacrassante, priora (monasteru
delitatr
fuisse conoi censis) instruraenta iuccn.lio studio el industrialaboideoquepostmodumonnu

postmodum inMs. Codicem Solemniaa exactisside illam Mabillonius exaratam accepit, metranscriptum fuisse quserereexeo liceat, an
;

tempore laudatiBernardi

illud

Solemniacensesea!stiteritt anveropostmodu7n

tum adeo

feliciter

repertum

f\

tempore

rasse
vice

Bemardum, Solemniacensem abbalem,

Bive

ut

erematorum praeoeptorum ecclesiastica auctorttate per factam earum regia et Solemniacenses deinceps securi innovationem loquttur, nullam^paut pancharta illa etiam
et

cartarum

dlos Suessionensis synodi, jam laudatm, apud curinipsa causx siuv coram Suesswnensierat, expositione Solemniacensis "bbas

busPatribus

Bernardits illud
nibus habuisse
et

lv

autographi i>ne Patribus recensendum ol

st

raa-

non legitur

Aut

tllud

admanumi
1/ "

tientes

inquietudiuera
,

consistere

inouam

2%re

qui novit et cequo potertt qum aut ne vix quidem charta, a Dagoberto I ftrautographa S. Eltgti ichts a fundus

possent; animo expendtt,

hiec

verbis, ut a Mabitlonio

aua fronte ausus

sui fundation-

est

exhibetur, conceptum, nonnulla aliter deccenobu

/

" / "

exprimit? Etentm, ut alta nti charta diserte Solemntacenipse aS.EUyio monachos omitlam,

mata.qua Solemniaeensts
interierit
;

tncendus tribuiLjunc quaqueNormannorum hb. x

^maticacap. I.num.tnonobscure asserem Solemniacensesprmleg^ indioatt instrumenta, mdtsttncte tasque suas, seuprior*
t

Mabillonius prout eliam tpsemet

ut normam 8 Beneses institutos fuisse refert, Elitenerent, dum ex adverso dicti inviolabiliter /uisse, charta eos institutos

aiana Mabillonii
it,

Nortmannorum

incendio

ooncremataapm^tpttasse

amtramiatipsietsusanctissimorum virorum Luxovientem religionis uerentur et Regulambe sia mooasterii -miet Coi

parte fide m m tamacrtter, utfectt Phtltppus C neoue in Cointium esseexistimabU^^

ousepiscopisqueresarcm smtnnomrt flagt chartx, utesta undenecillico quiUbet Eligtanse * Bmed.edtta, certam scriptore Sxc
laudato

simorum patrum Benedicti

t
,

SuesSi quis vero post synodum anno Christi 866 habitam, tllud sionensem,
,.,,.,.

induUtatamlue ex

ri

.^t

phum

Solemntar

Us.accurateinscrtptumfi nttsfactumhocprobabttj .7

Zstlle,insurgendum io> >LU<jo uodille,nixusJon*Bobiensts scr ip Q nullam tn ^ogra^ auctontate et fide,

l

VaraHoneapographumill^^
dequaqv
t

Zvi,
Zsle

charta Regul* S.Benedu-ti

contenderit, (0*

menUoncm habdam une.uu^utest

W"" m, ab eesseostendetfEccurMab^uscodu JmJt

acens*
cha
ip ta

cemillumSole

fuit,abantiquttatealtovetttuto

l^Z

noncom
terpolationemnimmunepronunttamt. debeat U Quin imo cum credi non
/io scrvalo,

mdat/c
(lb
,

tammaliascod* .talwnomtnecom

Sole
,

sl

mile^sint^tatsmindicaret
tatem celebrare soleat
?

p"
Qn abbasSc i Pmn i a Huh dicti
trr
d,i. S.
,iui

U( videlur,

undequdi/uc

araphis n vandis curam

et

datoetsollicitudinem futsse,

>hts>* 9. 'letpstsautogtap

ZnquoTanteNor
'

LcendiaEligianxchartieapographumSolemnta mcen mducet, ',,, ubttm

iam >At,inquies t U ^SUOsprimtlus ^vnvnn^.

,,;,!,

isse.

Audio:sedcujushtca^

non oitenAurc'>

ZarTnon omnino
EUgtalam
Sole,

autspotemt^ temere suspicart

..>

nZprvferrimerito etultraam EUaiod roZ^Bobiensis t scnptorisS.

/,,

""""^
lllud

i"

linam

fuUu,

97v

Ben vag.

122, coenobii"

acensicuidam
>

Mabillonii chartam o, *cho debere, qu

^eNormau

~~"2ZZ2XZ

S
,, u ,,,

sssaa
Cdumbanl
inrtitute

gs
*JSTC

4S4
4UCT0A8
I.

DE
/s
,

S.

AUKEA VIRGINE

AB13ATISSA
.-

G.

Suessionenses hoc unum intendisse videantur, ut Sotemniacense monasterium, a S. Eligio co?iditum, consumptis antea incendio authenticis chartis, ab omni usurpatione immune redderent, ac dato novo privilegio chartarum veterum jacturam resarcirent, de cetero parum solliciti in illud sedulo inquirere, an Solemniacenses monachi sub sola S. Columhani Regula, an simul sub S. Benedicti institutis ab exordio vixissent. Ut ut hscc se habeant, malim cum
Cointio,
gii

cum Patres

vn pleraque virginum monasteria duplicia at certe omnia dupticia fuisse, non probant. Hinc

",,, ,,

""'""" "

non, nisi conjectando, asseri potest, ita conditum % fuisse a S. Eligio S. Aureae ccenobium, ut non rum ,',!

tantum trecentse moniales inter

se domicilii et

mensx

ctse viverent,

quam

illic junsed etiam intra illius septa, quamin separalis sedibus, monachorum ccetus

et

rerum omnium communione

num.

39 laudato,

Solemniacensem S.Eli-

chartam, ut est a Benedictinis edita, in subjecta materieinterpolatam dicere,vel certe a dubia ejus aliarumve similium auctoritate in hac re ><cedere, quam contra Jonse Bobiensis recensita num. 25 testimonia adductasque rationes contemptim eundo.Solemniacenses monachos sanctamque Aureara cum suis monialibus eo tempore Beneditinse Regulae subdere, quo eorum monasteria in amore S. Columbnni et ejus Regulffi condita fuisse, tam disertc litteris traditum, reperio. Qua quidem in opinione eo fortius confirmor, quo minus verosimile est, conditis sub Waldeberti regimine ejusve opera Columbanianis ccenobiis, alias ab eo leges prsescriptas fuisse, quam sancti Patris sui B institutum, <juod, teste Jona Bobiensi, S. Eustasius, decessor suus, in omnibua seculus csi,quodque hv.iic buis plebibus seu alumnis ac prsesertim S. Watdeberto exactissime observandum tradii

degeret, qui, si numerosam itlam moniatium catervam multitudine non sequabat, haud ita tamen multo inferior numero esset. Sed inanem hanc eorum conjecturam evertit S. Audoeni, de /toc parthenone agentis, altissimum de monacfiis
ilds silentium. Aclhcec

nemo

sibi facilein

animum

inducet,

centum

pore

cum

sexaginta moniales uno temsua abbaiissa S. Aurea peste sublatas

et

fuisse,

monachorum

vero, inter

eadem septa ha-

bitantium, exslinctum
tue

aut, si ab ea ; monachi immunes non fuerint, cur non de /ns ccque ac de illis eadem occasionc S. Audoenus mentionem fecerit. Refert quidcm laudatus
antistes,

neminem

in basilica S. Pauli,

quam

S. Eligius

monialium corporibus destinarat, jacuisse beatum quemdam Quintilianum seu Quintianum abbatem (de quo ad diem vi Octobris ex Menardo in Opere nostro sermo recurret) sed hunc S. Audoenus nusquam abbatem monasterii S. Aureae vocavit, nec eum ascetarum Benedictinorum, quos supra memorati recentiores illic desepeliendis
;

disse, dilucide
opinio vrin,

Jonas

innuit.

44

Ad
et,

qux dvj
fuits S.

caput,
Aurit,

tertium nunc procedo disceptationis num a S. Eligio Parisiense monasteS.

gisse volunt, supetiorem seu p?\vposiium fuisse, indicat. Potuit Quintitianus ille a sancto Au-

doeno abbatis nomine compellari, quod spiritualis

rc* monatte-

rium, cui
ut

Auremn

prsefecit, sic

conditum fueBenedicti-

rium,

illud etiam

simul monachi

forte monialium pater fuerit, qui, sacerdotali charactere pr&ditus, sacrosancta salutis adminiIJlXiS ililntiitisll-lll-lt
.

m, sejunctis tamen sedibus, incolerent, ad eam in ccenobio FontisEvralpenormai id servatur, examinare aggredior. MonasteriEligio Parisiis exstructum, viroinm scilicet ac mulierum autumant editores Qalliee hristianse auctse tom. id colligi ex Breunsentque 7, coL Parieiensium pag. 169, ubi Lntiquitatum

CUln

IttlJCSniDlli iiuiciit

nbbns,

um

hoc, a sancto
fuisse,

seu spiritualis pater, seque ex ssecutari clero, quam ex monachis assumi poterat ; et utul monachus is fuisset, an ideo statim Benedictinus, et

duplex

Benedictinorum ascetarum,in none degcntium, superior t

,

S.

Ame&parthe,

'

Quintilianus
us

mde num.

20

S.

Audoeno

n; Adhse^ ridiculum esset etiam suspicuri interdictum a S. Eligio aut quovis alio fuisse, ne in coemeterio illo sacerdos aliquis aut mo-

muftomfnui
'"'"'" >""'"'

nuncupatus, leg-itur abbas S. Aureae seu His prseiverant Felibianus et LobiS. Elig-ii. tom. i Hist. urbis Paris. pag. 51 num. neau 65, ubi de basilica S. Pauli, a S. Eligio tedifi cata, quam ipsi perperam sacellum vocant, ita Antequam Parisiensis suo idiomate loquuntur poraoeria augerentur, ei sacello a Campis urbis
,

nachus

maxime
is

sanctitate illustris

sepeliri

Benedictinus asceta fuisset. Demum, si vel tum in ccenobio illo Benedictmi sat numeroso coetu moniai,iOitai/ii aycbant
posset, nisi
,

libus trecentis prsepositi, edisserat mihi aliquis, cur in charta Galonis, Parisiensis episcoju, ijuum

cog-nomen
eat,

erat,

unnc

e praecipuis

urbis pa:

Colitur

hic

sanctns

aliquis
,

lianus,
hic

vivente S.

Audoeno
,

monachorum
superior
priEter
,

qui

abbas Quintiibidem sopultus. moniales S. Aurese

tom. 7 Gallise Christianse auctse col. \i inter In- K strumentaecclesi.c Pai isu nsishabes,nulladehis mentio fiat. Asserit illice contrario Parisiensis episcopus, raonasterium S. Elig ii (cui ab hoc S.
-

g-ubernabnnt,
erant
ita

etenira pleraque raoniaet

lium coenobia seculo

,

vi

seculo

vn

duplicia
,

ut

monialium

coetum

qui
t;i

numerosior erat
,

intra

eadem

septa

monacho-

rum etiam congreg-atio degeret, Bejunotis ad hunc fere raodura, qi men aedibus
i

que
)

in

abbatia

Pontis-Ebraldi

(Gallice Fon-

tevrault

fieri

videmus.

Similia

Quetifus

in

Aurete pag. 24 edit. anni 1625 jam ante 7'ecensuerat, diserte eliam asserens, Quintilianum illum nliosquemtrmichos, qui magnonumeVita
S.

ro
at,

S.

Aureae

fuisse. Ita

cum

camobium incolebant, Benedictinos guidem laudati scriptores existimant: antiquorum testimonia in medium non
,

protulerint
tio.

multo facilior

expeditiorque crit

eorum, quam Mabilloniisup7^aconventi,refuta45 Fuerint, ut

ipsi

prsefecta fuerat ) Ordini.... monacharum monialium) anTi<|nitn-: fuisse deputatum affrmatque idem Parisiensis prsesul, se altiori religionis ordine, cum l'^ auxilio, sanotum locum decorare cum in eum, pro monialibus, monachos eosque Benedictinos anno 1107 int?'0ducit. Hi igitur antea, seu a S. Eligio eo introducii non fuerant. Ait etiammox laudatusantistes, institntnm tuncesse, utduodecira ad minus raonachi cnra suo Priore ad serviendum Deo illic apponantur, qui juxta Regulam S. Bencdicti ad ordinem tenondum sufficere videantur. Cum ergoprimum xn seculo S. Aurese monasterium ex concessio neGalon is episcopi possidereBenedictini cceperint, evidens est, eos primitus in eodem monasterio non adunatos, nedum tanto ccetu cum monialibus fuisse, ad eam ferme normam, quae hodiedum in ccenobio Fontis-Ebraldi servatur.
Auiv,-i

(seu

adstruunt

seculis vi

et

h iv.

HIE QUARTA OCTOBRIS.

485

A
I
.

talitatis

mera

non utique ex cui gravissimus ac prudentissivulgi fama,

Parisius didici gestum;

OCTOM J.G

Alireae lnStanS ODllUS prae-

mus ^ dei

nuntiatiie AllKS mnrN SPnultura nuntiatus, ejus mors, sepuuuid,

scriptor, S. Audoenus, parum, imo nihil triou i sset} S ed, ut merUo credi debet, ex unanimi constantique monialium, S. Aure super-

stitum> teslimoni0f

quxmox

dictaveiexpropno

COrOOris r
theca.
M
\

translationes,

lipsanO-

ocutis ipsse sancta Abbatissxoreauclierant.vel quseque in re tanti momenti S. Audoeno viderant,

imponere minime ausx

antistes,

fuissent.

llt

rl<l$ex cx-

Pr.xclarus Rothomagensium
fusius,
lara

S.

Au-

etti

uppun-

doenus, de cujus verbis nom. 20

recensitis,

tioiu S.

BUgH

quam

Deo sanctam Abbatissam nostram dignam

virtutibus vocasse contentus, de illius
gestis,

vellem, disputandi necessitas fmt, Puelet re-

49 At hic institui qiuestio posset, qua ratione ^ ean(ci ,^ sibi multisque e suis mori(ur dii itqueat S.Aurea instantem monialibus obitum dwinitus prxscivisse, cum, apparitio seuvxtesteipso S. Audoeno, S. Etigii prius abotita esset, quam sancta Abbosio jam deputatis virginibwi in ccenobii basihtissa

rmmmita

cum

bus ad usque obitum prxclare

cum hx ad
spectarent,

Vitam S.

Eligii,

quam scribebat, non

summum tenuit silentium. Neque, quod dolenexstat, aut dum, alius quisquam antiquus auctor hactenus notus est, qui de his pro memtis saltem silentio verba fecerit. Hinc malim eas eliam recentioribus multa desuprxterire, quam ex
ad R mere, qux quidem
ejus

camsesecontulisset,atqueadeoobitumsibisuisque imminentem certo prxcognoscere hoc modo non 8. Eligii cisio seu potuerit Verum res desiisset, non potuissetaw<a apparitio jam tum merito dubiS. Aureara de illa apparitione facta
.

tare,

asserit,
lic (5.

quandoquidem, prout idem S. Audoenus quod il- E ecclesia ad firmitatis indicium,

,
, ,

laudem mirifice

fa-

destituta, fidem ciunt, at antiquitatis testimonio Existimare tamen facere sat certam nequeunt.

fulsisse virtutibus quilibet poterit, illustribus eam instanti inprimis gratam fuisse, quxde Deoque vulgariprodigioprcemonita fuerit, sibi morte non

nebula quadam reEligius) esset visus ut oandelabra in tautnm pleta monstrabatur subita roris inundantia distillare quoqueet vela Audoeno adovidercntur. Itaque et memorati a S.
lescentis testimonio

ettam

insotito nebulxr*.

etprxsagamente nonnullas ex moniahbus

suis

habitura esset. designarit, quas in morte comites sxpe laudatus, Uo. Factum hoc S. Audoenus, jam laverbis narrat 2 VitxS. Eligii cap. 53 his depopulaigitur, cum nefauda clades ctum est nonnulhe jam virgiretur urbem Parisiacam, et Ausancti viri {Eligh) ubi
:

ElignappOr que inundantis prodigio defactaS. ntione redditam certiorem Abbatissam, parthenonis sut rim, fusisad Deum sanctumque Eligium, impensissmns precibus,
fundatorem, quid apparitio
illa

prodigiumque

illud

nes ex monasterio
rea

lumine patefieri postulasse, eique velextrase raptx, vel admiratione stupefa nve divimtus p manifestataqu.vih,,,,,:
rent, sibi divino

nomine

prseerat

abbatissa,

ad

Dominum
Eh-

pracessissent,

apparuit

quadam
in

die beatus

cuidara adolescenti togarum velamine comveste candida amictus, ninuo pavore aderat ptus; cumque 18, qui quaererat, blande eura le-

lius

basilica puellarura

sensionem fuisse, unde, in sese reversa, monialibus ex boc mundo se nonnullasque ex suis quas proindc nominatim designant, vocari,
utque se ad mortem solhcitudine midam pararent, pro materna sua eventus, adhortata sit. Prxdictio.u respondtt Audoenus. jam ipsa S. ut supra refert S.
I

inteil

e"

perterritus,

latibuiura

ii,

initanti

'"''

mullitque

niterque compellans vir beatus, quod ad se Matri virginum diceret cito properaret virgraibus. quantocius cum deputatis et ciaudierat 48 Currens autem is, qui veloSurge, inqu.t pra^veniens
, ,

prascepit, ut lens

atque,

Aureaantea?t(w)miffrantead Dominum,
nuffi

et

reh-

tempestate ex subsequuta^ sunt, adeo ut ea numerum centum eodem monasterio usque ad

sexaginta mouachje raorercntur.

monialibus

tius

Auream

mnrte

eiter,

r cat Quod cum sed taraen, cura repleta, sine mora properavit; ecabolita era jam venisset, visio beati viri
,

ecclesiam te voquia dominus Eligius in gaudio magno audisset illa

^WCeterumexkacS. recensendts. slatuu,. demque veriis jam mox qu quam proxime fieri potesl. conabor,
I

-j--i

,,,

Wf ,-, 3>

quod ad firmitatis indicium quadam repleta monstrabaesset visus, nebula candelabra quoque et veU in tautura, ut
clesia vero
,

jUw
Tu

Loveannosublatu

monachorum lost exstruclum Solemniacense *petO,S.

nobimn.patetexsequentib"
xlatescr thenonis Parisiensis originem

w f *

tur,

dietillare viderentur. subita roris inundantia ratellexit, iu sese reversa ergo praBdicta Aurea protraus conyoet vocari se ex boclraundo einguhe sorores, ccepit valedicere comitanonnullas, qu eam sequestrans ex eia deinde jam ipsa migrante rentur inter caBteras nilnlomraus sub equuad Dorainura, et reliqu* terapesta e ex eoderaura, adeo ut ea
;

LlomJ
ta,

iettMfSolmniacensi.deqwcapp. IB( nobio in omni opere perfecto

parte

dWJ \bege,at)
(S

sunt

dera

raonasterio usque ad

numerum centum s*
.

urbe fabrioare xenodochium; lius) Parisius in coniDio, Deo mspnante. i oxcellentlore eaquan, domum suam, cepto ccepit intra perceperat, vn K regis dem urbe ex mnnere quo opedomieiUum:

cum

solertia

stabilito.

cog.tabat

m
m

xaginta raonachaB
via S.

raorerentur

Atque

hxc fuit

num

Christi

lifieare

hacvita transitos,J*S Aure ad Superos ex memorabiUs apparitione etiam Eligii

Tiumultumque
and".

nM
U

quem hoc

mter titulo S. Audoenus Etigiojamdefuncto, patrata

si lentioinvolcendum

feraaS.

rium

bi

inetantiasime deaud.e. virginum oonatruxit discipl.nam districtam Ke,uhe

b*
oon-

dipmm

Suene!

trecedtarum

numernm pud-

censuit, atque

***

relatum

testatur, sic hb. 2 Vitx ctum fuisse, se didicisse neMloquens: Inter caBtera vero %EliQiicap. quod terapore morsilendura,

est,

tempore grassanU s Par^sus

luufr

"Sputo

am norarae A u r Itaque Quiria^, constituit.

,

cun

Solemmacense

im;
luerom
I

DE

S.

AUREA VIRGINE ABBATISSA.

bile,

(,

monasterium ex communi eruditorum consensu, non ante annum Christi 631 exstructum fuerit, eoque ccenobio in omni opere perfecto, cceperit S. Eligius, teste eodem S. Audoeno, intra domum SUarn Parisiis rirginum Chrisli cvdi/icare domicilium, quibus S. Auream abbatissam conslituit, consequens est, ut eodem ipso anno, quo credibile nrnon est, xdificatum fuisse Parisiis spatiosxm

non

est, alibi S.

Aurenm ejusque moniales

in
illo

se-

sanctus suus Fundator ad id designarat. Nec vero j)otuisse intra coenobii sui septa, aut in ecclesia liarthenonis sui, S. Martiali sacra, sanctx Abbacxuvias detissse et monialium unadcfunclnrn
peliri votuisse,

quam

ipso loco,

quem

poni, cx eo ostenditur, quod lex

illa,

a Romanis

ginum

Christi domicilium, S. Aurea Eligianis monialibus prxfectanon fuerit, tamctsi de monaMabillonius in Annalibus Stica ejus prxfectura

Benedictinisada^ivm Christi
certt. At rcro,
si

831

mcntionemfe-

antiquitus lata, ne mortuorum corpora intra urbem sepelirentur, Parisiis non secus, atque in aliis GallicV urbibus, hocce tcmpore adhuc vigere essentque rdeo tum temporis ccemeteria extra urbium muros. Unde hodieque illa oppida,
qucV ab antiquis temporibus pomxria sua non dilatarunt, sua ccemeteria extramuronun suorum ambitum habent, ut recte Breulius Antiq. Paris.

Francorum

nonis hujus anno S. Auream S. Eligius vel eodem vel insequenti ro,tseclaneum est, ut heec 34 vel 33 prmfecerit, si annis Etigiani parthenonis regimen lenuerit,

Cointio in Annal. eccles. num. xi ad annum 632 facta partheexstructio probabilius referatur, cui

cum

pag. 817 advertit.Ex hac S. Pauli basilica Parisiis

quidem, ut vulgo creditur, anno 666 ad Suspecie peros migrarit. Hoc autem qua veritatis investigare exrehic nitatur, Eligii appantwnem 51 Memoratam supra S. am0 ver quam felicem cjus ad Sul anno saltem uno serius S.Auperos transitumcontigisse, sat clareinnuit Z> dum, narratalib. 2 cap. 47 corpons S.
<

twn suburbana, j)OSt quinquennium transm ipsam urbem fuisse sacrum S. Aure?e corpus, eamque corporis translationem variis decoratam fuisse miracidis, sc?-ibunt Jacobus Quelatum
tifus variique recentiores,

penes quos

fides sit.

Quod vero ad ipsam translationem

;

attinet,

quam

t~:.

doenus,

ctiam Cointius anno 671 seu quinquennio postS. anno 671 AureaB mortem innexuit hxc, si re ipsa (nam instrumenla vetera id non assecontigit,
Parisienverant) lapsus certe est Antiquitatum Quetifus,xlum Rodol sium auctor, et cumeo
</"<, seu Chrodobertum, episcopum Parisiensem, col. 25, habct Gallia Christiana aucta tom. 7 ut S. ante annum 671 defunctus erat, translationi

teste, non nisi verEligii transtatione, qux, ipso depositionis ejus, /acta est, tente, seu elapso anno

minonnulla, adejustumulumeotemporepatrata, verba recenset, iisque cap. 53 ea demum racula de obilu S. Aureae subjungit, qucv supra a nobis sunt. Ex his igitur aperte aqentibus, transcripta nostram anno saltem conficitur, S. Abbatissam Einc, siEligii obitum invivis fuisse.

Auivm interfuisse, scribunt. Reliqua, qux de hac translatione idem Quelifus narrai. hic recensere

<

lim
in

mihi animus non

est,

delalum,

uno post
ras

S.

loculutn ar-

Pagio veS Eligii obitum adannum 658 cum

refe-

cumpotius commenta, 7"""'

Cointio, Bailleto, Lonaliisque innecta, sive etiam auevallio, Bouqueto Noviomensicum Jacobo le Vasseur in Annalibus

siveeumannomcum

historica facta sint, gentem careant. Id cer- tranifwtw, aut saltem antiquitatis testimonio aliquando delatas fuisse in tum, S. Aureae reliquias Parisiensem urbem, depositasque in ecclesia

ipsam

bus sancti episcopi

mortem ad usque annum

665

S. Aureae pra>removeas, anno saltem uno diulius protrahere per consequens fecturam monasticam loci non sit de ordidebebis. At vero, cum hujus

monasterii , cui ipsaprxfueS. Martialis, seu Regularibus,qui vulgo rat, ubi hodieque a clericis
-BnrncibltiBdicuntur/religiose asserva ntur

que in veneratione habentur.

translatio contigerit,

magnaVerum quandonam

Elign annis, nandis figendisquc episcopatus S. re ad diem i Decempluribus disputare, (qua de

bris cx instituto

innui,

ex antiquis, ut supra compertum nondumest.Refert documentis

agendum

erit)

ponamus interim

cum Cupero nostro tom. Audocnum una cum S.

Cointio, Bailleto

iv

Augusti pag. 799, S.

Eligio probabilius anno ac dein cum 640 episcopum fuisse consecratum, supra laudatis, S. Etialiisque,

C gium anno
qux,
ut

ex 659 defunctum statuamus: ut S. Aurea, consequetur, sententia necessario morteocsupra diximus, de instantisibi
Eligii priemonita fuit, casione apparitionis S. Cum au661 adhuc in vivis fuertt. anno 660 vel ejusmodi sint, ut tem adducta S. Audoeni verba apparitio illa ad tres quasalva eorum veritate, ulterius possit, non male ex tuorve annos extendi obitus communi eruditorum opinione S. Aures

hac

Antiquitatum porro laudatus Breulius in Thcatro Parisiensium editionis anni 1612 pag. 101, primam S. Aureie lipsanothecam ex ligno vitroque sanctx confectam fuisse, in eaque remansisse exuvias, donec Guilielmus de Corbigny, Virginis Prior S. Eligh, ex ascetaS. Germani de Patris die 111 Apnlis anno argenteum loculum
eas in

(utipseperperamvult)

transferri curave- F Benedicti in scriptores Gattix rit prout etiam commemorant. Hi taChristianx tom. 7 col. 282 dissentiunt, quod propms Breulio in hoc

H2 1

men

a Corbigniisumptibusexstructumfuisselocidumarew aenteum dicant;illeautemexstructionemtlhus t

t

anno

nempeancirciter 666 illigabitur, postquam puellan, a 6. hligw nos 34 vel 33 monasterio

.

studio maternaque Parisiis exstructo, summo prwfuisset. sollicitudine jam sxpissime 52 Porro, tametsi S. Audoenus,

Joannis Rabeli fide liberalitati CaroliVI,Galliarumregis,conjugis,magnamparuberius de re eaditem adscribat. Ut ut sit, nam controversiam sputare nec openepretium\est,nec instrumentorum inopiamfaex XQUO decidereob est vapoterii. id mihi indubitatum
cile

IsabellseBavaricx,

Ejus in lubur-

laudatus
edicat,

nec
iis,

cap.
loci

banabaaln
S
corpuf indt

"

ubinam

K3 nec alio loco expresse Aurea sepulla /uerit S.

scriptores,cum illam rios hallucinarirecenliores

assignato supraanno reliquiarum translationem
l

quis

Paulitepull.T

tamen ex

quse in citata S.

Elign Vitatib.i,
asseverare
ti-

M
54

die

tuto cav 18 Utteris commendant, extra basilica S. Pauli, tum tempons cet 'eam in primum sepidtuParisiensis urbis pomceria sita,
rte

Ne autem

dicam Barnabitas Parisienses mento atiquo Ms., apud

videatur, v0 nanno\W' id a me in errorem impulemt.Id instru- sihodienM quidrei eos

computum

m Aprilis contigisse referunt. gratis assen,

datam Audoeno ib.

Eligius, teste S fuisse. Etenim cum S. ad ancillarum Dei, tn suo

l,

cap. 18,

tarthenone Parisiensi defunctarum deslmasset, sepelienda hanc basiticam

,

corpora
credi-

servato,legerant,lipsanothecamargenteam,recon>> Aju-dts dendis S. Aureae reliquiis destinatam, sanctas confectam fuisse,in eaque hoc die 1421

anni

Abbatissienostrcv, S. Eligii, aliorumque

Sm

DIE QUARTA OCTOBKTS.

rwwi exuvias a Guilielmo de Corbigny fuisse depositas, ac subsequenti Dominica, qux Palmarum dicitur, solemni supplicantium agmine ad
S. Pauli ecclesiam delatas, prsesentibus, prSBter
.

187
AOCTO-,

annis solemni ritu deferrentur et tamen id numquam ab anno Quetifus pag. 80 asserit
,

J.G.

ingentem prsesulum, nobitium virorum et populi turbam, episcopis duobus, Moriniensi et Bettovacensi, nec non abbatibus Vezeliacensi et S. Crispini Suessionensi hinc documenti hujus aucto:

ex templo ubi 1590 saora hrcc lipsanotheca asservatur, deportata alio fuit. Et pav.lo post Ter dumtaxat quotannis, ut incolacum devotio,
, :

ni fiat

loco dimittitur,

ritate nixi

translationem reliquiarum S. Aureaa Optima fide nno 1421 passim innexuerunt. Ve,

rum,cumnon

advertissent scriptores

illi,

prsedt-

ctum instrumentum antiqmus essecelebri illo Ca1564- ediroli IX, Galliarum regis, edicto, anno
quo injunctum erat, ut in pubtids privatisque a Kalentabutis non amplius a festo Paschse, sed
to,

veneranda haec theca e superiori ^eminis nerape diebus S. Eligio sacris, ac deraum ipso S. Aureae festo, qua in re ei consentit Kalendarium Spirituale Pu, ensinum. 4- citalum. Utadeo mos ille ab anno 1422 introductus, de quo Breulius num. praecedenti, non ita diu tenuerit. Ceterum, si laudato Quetifo, Gerardo du Bois tom. i Historise eccles.
satis
,

nsdeincepsannorumrepctcreturexoret dium, pronum ipsis fuit hac in re hallucinari, seculo veteri annorum computo, in Galtiis quse ex xv adhuc usitato, anno \n 142] absolute adJe legerant, eidem anno ,..,., wm tamen ex hodierna annos compuratione, translatio illa anno imantePa* ,

Parisiensis pag. 202, aliisque scriptoribus cre/'5, S. Aureae prsesens auxilium urbs Parisiensis ssepius experta est, seu eximdante Scquana, seu igne urbem devastante. At quoniam scriptores illi de temporibus, quibus fucc contigisse es non reddunt,necinstrur narrant, nos quod profidei adducunt, non est, examinandis aut illustrandis opera digiis illis
}

impendatur nostra.

scha re ipsa

coyxtigisset.

B
ted anno

55

Etenim,ut patet ex

littera
ct

U22

utque in suis Miscellancis

parte

Dominicali E, Concorduv i

ante Putclm,

ronoh anno w_\

v igilio,

in

testatuitLabbeus,inciditPascha diem ixiii Martii, in ejusque per-

% V. Lu

Flioinni

monasterii

qui eratdies \\\\ Martii, a Gallis uicti scribitDar fugalique fuerunt Angli, proutetiam igitur anno Dominica in Historia Gallise. Eo

Parisiensis statu et vicissitudini-

bus hic agatur

fuerit a

an diversum non
:

Apnlis octodecim diebus diem atque adeo fierinonpotuit, utargentea prsecessit,

Palmarum
s. Aureffi

monasterio Christivili
et

Aprilis dumlipsanolheca, quse die fuerat, ipsa Dominica Palmarum taxatperfecta

i

quando

qua ratione jure bene-

ficiario episcopo Parisiensi tradi-

^jcanliumagmine ad S.Pauliecclehsec ex hodtersiam delata fuerit. Conira anno 1422 facta fuisse statuantur,sua
nocompulo

tum

cur inde tandem moniales

mento

pa

mi

fides stabit, et cum anno potuit Aprilis inciderit

.

expulsse.

Up
posteaquam in suo Usuardo Sillustrato ad huncdiemde S. Aureanonnt "'-' M,qusead hujus obsen irthenonem, ab Eligio, ut nun Abl,,, ostcndimus, Parisiis conditum t sed dtgnisad hlh ,,,., .,,, tant ex monumentis fide
C^ollerius noster
,
,

sanolheca Ula

Aprilis co

\eqwmtt

sdemmensis Dominica Palmarm templo adecclestam erat exEligiani prioratus jrrri.atquehincillaoririconsuetud s

i
,

ut ld hujus

translationis
die,

memoriam

nts

Dominica Palmarum

comitantc supplican-

tf<

S. Pauli eccletium tongo ordine, a<> ,.ilhu/rpnrtnln nhm /UCrit.prOUt giamUpSOnOtheca plura de Breuliuspag. 102 asserit. Porro, st cui exordiendi anni raitoneno,/,,.,.,., apud Gallos, ""' 'angiiGlossanadeat is

hllilt

Opere nostro elucidarentur. Qua,

scerelubeat,

<ssa prsestem, et de Ula abbatia ex S. Audoeno sub- v JonaBobiensi attigimus, nune, quis fuerit
,,
i(Viii
,,/ ;,,

'

u(u( ron(rudi
C(lf

Qlllllfu-

</ui fttifui

um verbo Annus, ubi argumentum hoc, auctorum Glossariiinstitutum patitur, indicatis edideeo ex professo Commcntarios locis, qui de doctissime pertractatur. runt, memomUr inston56 Translationis jam nunc etex p ejusadjuncta uberri am variaque bis prosecutus est laudatus Jacobus Quetif,
fesso
Gallice inscrtpstt typis edito libello, cui titulum beatsB virginis S. Aurea, ^bba^ \, ei miracula Benedicti. Sed 300 monialium Ordinis 8.
:

quantum

seouentibussecuMpartlKnoms, auevaricvillius vu issitudines, collectts

testimonix
oso lectorx

vs.,,^,,vartot
i

Benedictini monach initiumab Hs duco, quse U col, 280 Gallia Christiana aucta tom. sua 3oo Sicilhloco hoccoenobioscripserunt.
Mabillon
u

Utautemaminus

Iroiu/afiom
/<ii'onai/i
di
ii
i

suspicatur

esse

roonastenuni

do-

i/isii

iUustris, et

Vandemins, niOhri8tiviU,dequo in charta ejus uxons, ubi agitur

Breambert,
factis

vm

tisssQ

unem sui tempons in co se hoc Opusculo incidit, eamque rehquiarum scriptorum errorem anno 1421 insemnt eum tamen
translationem insequenti anno,
,

de
et

donationibus
ecclesias

in

complur
episcopi

tempore

Sigifridi

septimo. eiensis, inclinante seculo

utjam nunc oslensum est eam Hanc ipsi Vxtam scrtbentt innectere auctore Theatrum AnHquitatum Parisiensium apud Barnaoitas Breulio, vel forte instrumenti, /ualaxisseviParisienses servati, apographum
'cbuisset.

mQ

Verba cha le Arte lr Mabilloni illius apud roodo donamufl 472 sic se habcnt: Simile in Christivilo monistirio puellarum ad domuo abbatissa pra Landetrudis
Parisius,

ubi

inquo Breulio recte contradiantiquitus, sed suo ettam cit; hic enim non tantum moris viguisse innidt, ut S. Aure retempore id Pauli ccclesiam liquix e templo Eligiano ad S.
detur. Est tamen,

pa7mloquUur:^s^Chmt^m^ to Cta
te ni* farum ccBnobium... i,noramus, KUcfo-flm Aurea3 arthenon, 8 B.

Kto Adq*
BtivUum
<iatus.
sit

Mabdlomus verba Ua laudatus

S.

64

Verum

Octobris

Tomus

II.

188

DE

S.

AUKE.V VIRGINE A.BBATISSA.

cmoluVirginis intemeratae Genitricis Dei Maria

.i

<;

,,1.(111

aliqui

gialis confmt-

dunt cum mnnasterio

ChriilivM.

cum abbatissarum Eligiani parthe55 T fatentur nonis catalogus interciderit,utipsimei auctse editores, nec a GallicB Christianse Landetrudis fuisse pite oslendatur. memorata huxc parthenonis kujus abbatissa,aliudvepuellari Martiale, basilicse ejuspauam a S. mona
trono, et a S. Eligio fundatore

mcntum abbatiam

in potestate ecclesiaa nostra Bibi creditsa Bitam, eique jure beneficiario dictae ecclesiae Genimunificentia concessam ]"am sibique post se Dei nutu tricis Dei sanctae Mariae
S. Eligii,
,

nomen fuissetum

illaMabUtemporis indutum, infirma admodum Gerardi du Bois conjectatio est, seu, utverbis lonii 213 utar, nulla hssc iHist. eccles. Paris. pag. ratione fulcitur. Vero(MabiUonii) conjectura mciniest, suadetque id nominum
similius mihi
tas

futuris pastoribus in potestatem et jus ecclesiasticum habendura concederemus, et concedendo inpraevaricabilis nostra auctoritatis praBoepto confir-

maremus.
Cujus petitionibus concessimus lil futurum perspeximus tius, quo nostraB utihtati Doraini nostri Jesu Chlisti, siueamplius, et ob * utraque Virginis MariaB amorem atque ab rum, ecclesiarum, olim a paganis di rura
60
,

fnji

Iwinw
iom J/

Pari
,,,.
,,
,

'a/.utrarum.

monasteriumdomniChrisimhihrersumnon
,

i ue

hwihhIUs, fuisseamonasterii S. Chrislojihnn Vocabulario hagiologwo, Chriteste Castellano in vocitati, ex quonostovel et Christofol in Gallia

mine Christovel/fl
stivili

'

potuerit ipsaChvi-

mihi quidem sic diplomate sub novidetur, neutiquam Eligiano nowanemonistirii domni Christivii de actum fuisse,ut per consequens stroparthen
nomenclatio.

Ut ut
in

sit,

illo

et invicem emeliorationem \irginc salutem populi Christiani a Genitrice hoc nostrae privilegitaattributionera prolis sigillari jussimus, per quod tis praeceptum fieri et suarum intesupradictam abbatiam cum omui
,

utilissime

nobiB

gritate

rcrum

jam

dictaB ecclesiaj

praesenti

fu-

,
*

exVandemiris et Ercambertx largissimis onibus nihilincrementiinrebustemporaneisMiUuic mese opxnxonx aiano parthenoniaccesserit. hnusparthenonisamonasterio Chnstivih dide
sitateadstipulanturlaudatusCastellanusetaur
ctores

donati-

perpetualiter ad turisque pastoribus delegando concedimus et concedendo inviolahabendum atque de nostro jubiliter raanere decernimus meae Geni E jus et doraiuatiunem Dorainae
re iu
tricis

MariaB sollemni more transferia Deo ut quidquid ex inde Btatutus mus, taliter Dei

mei

HistoriseParisiensisannoWZ Galhceeaisupt rius verba sic tx tom.ipag. 61, ubiadducta de saint Christophle, Gallice expr anl, monialis S. Chriseu, prout voces La
stophori,

pra^sul

secundum Dei suamque voluntatem

sibi

fa-

ex aliis cere voluerit, quemadmodum rebua canonico in ditis ecclesiasticis pacto arbitrio. Eo siquidem
potiatur

cre-

faciendo
ut
,

diem
'

quonomine Eligianas moniales Pari-

PostViOcim
ter afundatio-

ne abbm
inni
t

uamt arbitror, designatas repenes. X parthenone, cu\ S. Auchartse antiteaprxfuit, suppeditant nobis tres Caroli Calvi, Francoprima est qux,
i

impedepositionis patris nostri praBCellentissimi xn Kal. Maii * et quod est ratoris Ludovici Imperatncis Juditli matris nostrae gloriosissimae nati1-1. Aprilis, diem quoque
,

Julii

quod

est

[i

vitatis

nostroe Idibus

Junii

nec non
,

et

annos.

apudBalui
col.

m. % Capitulanum

ibidem col. 149S; secunda Ludovici Balbi in quas etiam refert Gerardus du Bois 1501 ,
,,,

Deo nobis concessaB unctionis celebrando transfundetur, nain diem ipsum in

qui post

diem a obitum

,/.

risiensis tom.

ipag.met
I

conjugis nostraB tivitatem praaterea amabilissimaB Augusti, et Richeldis reginaa Kalendis

Papse VII, edita inter seq.; tertia vero Benedicti GalluA Parisiensis tom. Instrumenta ccclesix
Christiante auctse col. 20 et seqq.

voluntatem nostrte conjnnlam secundum Dei ortum prolis nostras, si a ctionis, insuper et
fcecunda

Ex

his nirm-

rum

postdiscimus, Eligianam hanc abbatiam,

ut S.

quam,

Fundatons sem urbem incendio prodigiose sui subducta fuisset, ac deinde, ut aliunde precibus c circiter annis aliopatet, ducentis et quadriginta

Vitse S. Elign cap. per totam fere Pansien19 narrat, invalescenti

Audoenus

lib.

sub fuent Virgine impetrando data Missarumque orationum continua coraraisso pra^sens futurusorani clero sibi cura concelebret et refectio in utraque

ihW

que antistes

nostrce Si, ut dlgregatione in die ortus prolis data fuerit, studiosissime xiraus, a Genitrice Dei

F
(i

rum

pepueltarium ccenobiorum more stetisset, Parisiensi episcopo, apud Carotenti Ingelwino,

,

^"ef^De"
siae

cetero vero

pro hac

utriusque

eccle-

Cunil
,

ge

..,/rptlW,

modo ad lum Calvum plurimum gratioso, non jure datam sed et tempus aliquod beyieficiario
itli

, bis, accedat. Ut au exorare indesinenter sericordiam largitionis auc ontas

omnis prasul raajorata emendatione regnique sta u Dei et prole conjuge

piissiraae

pro

norai-

et

potestatem ejusque successoribus episcopis in ecclesiasticumperpetuo concessam abeodem jus

tra hujus nostr.

Carolo Caloo anno 871 fuisse. Ludovico Balbo anno 8/8 de re diploma, quod a VII anno circiter 980 conet a BenedictO PP. parthenonis hujushistofirmatum fuit t cum ad integrum huc ex Batuzio

Editum ab

eo hac

flnutttu vinoraine obtinea potiorera in Dei jussimus t mainsigniri gorem. de bulla nostra Signum eam subter firmavimus. propria
,

nu notarms regis. Adalganus KaroU gloriosissimi Idus Man recognovit. Datura iv fd vicem.... Karo c gh,no ...
,

riamplurimumfaciat, transcribere visum est.

sanctas et individiue

En

illud: Io

noimne

regnante , ndiclione ir. anno vi palatio in Dei no rege. Actum Silvagio simo Hactenus Carolt Calvi

Trinitatis.

Dei

Si ecclesiarum Christi araostatum ad eraendationem ob eorum non dubitamus acrem deducimus, ah ipso pro cujus haec peragirous cipere retrihutionem Dei sanctse Noverit itaque omnium honore. ad praesens et nostrorumque Eoclesiea odelinm

rex.

Karolus gratia negotiis cousulendo

ml Z anno

Chr^U^TBouquetus tomo 8 scriptorum Chtisli, ui DU * ^scribit 871 editum 66 scrwu Rerum Gallicarum pag. R scnptor post Ba'
.

Miritn

Amen.

t^ri^Zo anno ";Tim7potius\^u.,cum

,

iL.n in auo vrout laudatus

vi,

annus legendus

est

eubsecutura
venerabilis

sagaoitas,

quoniam

Ingelwinus

sancta ecclesiae Parisiensis manhumiliter accedens sublimitatis ad nostr ob nostrie mercesuetudinem, deprecatus est Kicheldis , ac conjugisque reginae nostr*
dis

antistes,

hocserius ennssum regis pro monasterio ElnosTammejusdem apud eumdem nensigennL diplomata qux 632 et 635 annum reBouauTtum tom. 8 pag.

S<s xxxn signatumexMbent. Baluziana

in

Bouquetusjam

editione archicancellarn laudatus rectissime

M
^p^hoc
nomen

DIE QUABTA OOTOBRIR.

489

A modo

ad vicem (GozleniJ ejus nimirum, qui Lunepotisuodovico, Caroli Magni ex filia Rotrude in summi concellariatusdigniquefratridefuncto
:

mus.
Dei
EcclcsiaB
,

omninm
uostrorumqi^

fi<lelium

sanctse

OCTOKI

prsesens

et

futura

J.G.

latem, ut pag. L2fi, tomo 8 ipse scribit, successit. 635 Silvagii vero notitiam idem scriptor pag. .Silvagium seu Silviacum nunc subnectit his verbis Fara vicus Servais dictus, dimidia leuca remotus a
oppido.
IUJ in ecctct" 06v el etiinn
baHMtitilita-

quoniara Adelaidia carissima nostra icitaa tbbaa ad noconjux et Gauzlinus vem mansuetudinem deprecati sunt, stram accedentes -.'mporque ut in nostroe merc^di> aug-mentnm
Virginia intcmeratne Genitricis Rfarisa tum Yng-eluvino, venerabili Parisiensis urbis episcopo, et BU8
rlesia?,

eraoiuroen-

62 Ceterum tametsi ad usque

871,

annum
mona

u/M

qu

est in

quo diploma

illud

datum

est,

icm

sciplinxobservantia inter Eligianas moniales floadmissum ruisse videatur, nec quidquam ab iis episcopi aniappareat, ob quod Parisiensis fuisse,

pneceptum,

Liberalitatem, rauros Parisii abbatiara S.Eligii, qute est infrn habendam et ab civitatia ad jus ecolesiasticum
ipso et

iaBMatris Domini rvdificata, pi patria nostri imitantes

honore sanctae "rn denuo

nedum madversitmeminsemerito converterent,

bonispossessionibusquesuis exui commererent, sic ilhus abbatix hujus tamen diplomatis vigore
Parisiensts antistis

ab omnibus successoribus suis

reconcedrivmus.
episcopus

seternaliter

possidend;im
venerabilis
est,

Sed

jam

dictus
qufe

Yngeluvinus

deprecatufl

bona in jus possessionemque

et

transierunt, ut cathedralis ecctesix Parisiensis

ut ex ipsa abbatia quandam vocatur Gentiliacus, cura ecc

villulara,

nullum /, rcjuspenesabbatissamresideret.TantcV rerummonasteriifacultatumqueimminutioniocNormancasionem prxbuisse videntur frequentes irruptiones. Etenim cum hi sub norum in Gallias populabundi Carolo Calvo non tantum Gallias Lutetiam Parisiopercurrerent, sed anno 857

omnibua memoratte suse ad eandem villulam pertinentibus ipsum nostra3 rnatri ccclesia3 ad luminaria per hoc ptum perpetualiter habendam pra
aactoritatia

noluiconcederemus, etiam ejus precea spernere

mus.
64 Unde ob

Domini nostn Jesu

nostroa jara
dicto

Cnristi

3UB3lorai

matt

>'"-

rum secundo
et S
.

occupassent

Basilicam beati Petri

tradunt, (quce cathedraprster doraura sancti Stephani sancti Vincentn ) et ecclesiam lisecclesia erat ecclesiam sancti D.oatque Germani, pneterque tanturamodo ne mcendepro quibus nysii

an

ad hunc ut Annales Bertiniani cieteras omnes inconderunt et

que Genitricis amorem rum fieri prseceptum et

venerabili
cpiscopo,

conce>

Yngoluvino,
ecclesioe

dari jussimus,

cum

omuium
et

atque sua3 supradictam abbatiam P er quod reru.n integritate tam suarura

'.1111

matn

ipse quara

omnes post
sicut

futuri

pontofices

libere teueant,

g-enitore
iasl

nostro institu-

rentur,

multa

solidorum
lib. 4

Bumma

soluta

est.

tum

est

et

mor

perenniter pos-

Erqo

clades, hsec funesta Lutetise

quam etiam

Pal

Radbertus

in Lamentationes Je-

sicut et a sideant, co scilicet ordine concessa? habentur, eidera matri ecclesia?

q"
ve-

Ingelwino, Pansiensi ire luxit, potuit remim cur ad idoneam subm inisU >asse causam, episcopo, cujus aulaidti -71 apudregem, in

rum pnefatam
nullus

villulam Gentiliacum propne

.

ad
ut

quam volumns luminaria jugiter teneat accedentia tempora episcoporum per

;

ad

risauctoritateplurimum valebat, abbatiatnjus Uta Parisiis aS. Eligio ret ut c transfundereturt quo dominiumque ecctesise suse maabbatisebonisecclesim sum quzese
t
;

securus insta-

suam proprietatem

detentet aut alicui dare prdeserviat. Eo sed tantum ad luminaria ,umat, diera a Deo nobis concess siquidera pacto, ut
unctionis,
nostri

qua^ est vi

acceptis redimere coacta erat, ana pecunice vi ab incendio ut re ipsapuellajacturam resarciret vel etiam
.jnod ab

futuri

successores
et

sub

Decembns, et diem atqu. bui obitua pra^sul memoratus orationura Missarumcontinua

Idus
cura
orani clero
sib,

cornra.sso

incendw Normanre hoc monasteri non legitur, sua cura et aunico immune fuisse instauraret, ac momales Si ctoritate ntcumque erant,colUgeret,vel coltectas aiuv adhuc dispersa

que assiduitate
celebret,

refeotionea

in jara dictis

diebua

utraque
tur.

congregatione
P ro a
nobis

Btudiosissime

peragan-

quantum calamitas sab regulari disciplina, sinebat, incolumes ^rrvaret. norum

_

tem-

MSiveigiturlngelwinus
'

utilitatts

h^uspar-

donatioiu

>

sive privatoecclesiw thenonis rationem habuerit, abbatia, illam stbt suisque

omnia prsasu eraolumento regmque prole et p^o nobis, conjuge ' K :l r " v Domini misei nfirm^onostr de, curet Et ut hffic tempora mviolabihte uctoritas per omnia
restabilito
.

Ceterum

prffisenti

utrm

u l,ni\.

VV commodo cum
t

IT

conservetur,

raanu propria subter ..ionostroinsig-nirijussinnis.YulfardusNorecognovit ad vicera Gozlini

1

firma.

haud diMculter a Sutabat,obtinuit, v

quod Carolo Catvo regehoc, id temports cum

>

*Z p^ceptnrahujusexeraplarue.DatumnVn.
et

aubacripB

llupsislaicisabbatia autem post mortem Caoti GalUis non esset. Ne Chronico ^dus ut
Catvi,

ahiquescrtbuntt deauctor Chronici Floriacensts

anno

877,

'^^TJTaroi m

indictione xi anno

regni

^"**
-

riosissirairegis.ActuraPansiusc.v.tate

niDe.no-

2 UeHpeTetur
>

^lVXa^TuncmodumCaroliCalvi^
ce

,111 J)O.S'

concessasibiabeoabbatiaemanibusfor.
t

seduloidemInge^

7siZ

Elig

/^n.rumommumrerum
-

rudioti

VII

lcZaCaroloCalvodonatio mconfirmart etrobor* Balb, diplomate anno

**

^Znintegritates OsHti ZpaZsiens

queclartasigillc
ta

iposterv

etabs. ut sine hujus assensu t

Aplaudato Baluzxotn I hic ea> ricuravit, g 1501 subjtao : fr pendice ad Capituiaria coL EBternietSalvatons nostn Dei nora.n, imisencordia Dei iex. j eB u Christi. Ludovious quorum negotiis eonsulendo, Si ecclesiastiois ainorera emeliorationem oo Christi morem .eliorationem ob statum ad
J

neunam quidem

ancillam ponastern

^^lS
hb
s

eonfirm

tedonare abbatissa ^Xealonis.Parisiensisepis^

nsiensis
col.

43 utiete es

^T^^^giisaceedenteoirca

vi

retribntionem

pro

cnjns

hoe

honore

perag.-

490
wcroi

DE

S.

AUREA VIKGINE ABBATISSA.

,

J.G.

Bid/a, qua ecclesuv Parisiensis res, quas inter Eligiana abbatia primo /oco computatur, et privilcgin

quffi

quidem haud
,

ita

fuit

meu
rio

paucioribus

puellis, quffi tura

ampla, sed tain monaste-

I'

idcm Pontifex confirmavit, non

fuit Eli-

gianis monia/ibus spes ulla super, fore, ut adpristinumredirestuh':' sibi /'//7'""/' liceret. Prmfatx Pontificis Bullam integram cidesis tom. 7 Gallix Christian.v auc/.v iuterlnstrumentaecclesisePari* siensis col. 20 et seqq. Nos ex ca, quun/um necesse
est t

capiendis plus quam idoneft, versabantur Ita eruditus Historise ecc/esiastkw Parisiensis
scriptor.

if

Ut aidem pr<v iniquitate tcmporum EU m << m U"M aianarum monialium nufi rus non mediocriter
67
-

decrevit, ita,

utsuperiusasserfu,i/innfestafiant,solummodo diainea leguntur: Nosoal decerpemus. II vestrse excellentiffi laudabilis mansuetudo, igitur quod 11 iardu (hic anno Chrish circiter 980 ndit) Parisiacse sedis episedem Parisieu Apostolorum scopus adiena limina beatorum instantia ostendens rePetri et Pauli Romae gali;i prsecepto, quse pro remedio animarum euarum nec non et antecessorum Qostrorum pri,

quod magis dolendum, pnmaevus monasticarum legum vigor sanctaque morum in

,

ii'i

liitrumviua
'

? onimun ;

stituHo sicsensim remittere ac demum*deficere apud il/ascccpit, ut in gravissimos animi morbos prolapsse, de coznobio suo, annuenlibus Romano Pontifice Paschale U <' Oalliarum rege Philippo
I,

vilegia ecclesiae
riae

B.

Dei Qenitricia

et Virginis

Mali

et

S.

protomartyris

Stephani

praedicti

oi

a Ga/one, Parisiensi episcopo, yino 1107 <><expu/sa fuerint. Quse autem fuerit tanti mali qua ratione quovepacto ad Fossatensesmocasio, nachos Benedictinos, cjectis monialibus, Eligia* num monas/erium transierit, tam accurate enarEist. ecrat laudatus Gerardus du Bois tom.
1

firma conscriptione tradiderunt. Hac autem mtione commotus, supplici devotione deprecatus est nobis,

qnatenus Apostolica

auctoritate et reconrir-

maremus

praefatffi

prsedictas conscriptiones et episcopatum sedia cum omnibus pertinentiis vel ad-

jacentiis suis, videlicel

abbatiam

S.

Bligii...

Nos

verbis cles. Parisiensis pag. 765 et seqq., ut ejus vix addi quidquam possit, demi autem, salva narratiqnis claritate, vix aliquid queat, Ipsam ergo juveni, loco citat, loquentem auAlias exordia hujusce monasterii a nobis E dire relata sunt, et diximus hocce monasterium con:

vero inspectis piissimorum Augustorum et paternobis petitionibus libuit prfficeptionibus nis prsebere, ut sub jure ejusdem episcopi assensum
,

ditum dotatumque a S. Eligio, Aureamque virginem ab eo huic monasterio praepositam esse, constatque, tunc temporis et pietate et discipli-

et patrocinio
otffi

sanctne

Romame

et Apostolicae san-

na
tio

ftoruisse,

et,

ut

existimo, sequentibus annis

et

Matris Ecclesiffi omnia firma atque inviolata jugiter inaneant.

Abbatia h*e,

disciplina monastica
in

praeclara

morum

institu-

eo

loco

magnopere celebrata

est.

Ve-

$ub finemtec
ix

ndifloiil

miini

c(pp(a>

anrum haud regiorum diplomatum labentibus, enium ct canera eontra parthmonis rerum .ni. Honi alia Eiani r eonfir * . . , , ~..~n<, .Umiim in gravissimos animi morbos demum n trmvKiRimns puellas facultatumque defcctio. Quippe labente secu/onoinquit, dominiojam longa annorum serie incidisse. Duas no, quo tempor. Pai isiensis episcopi

66 Prseiverat Pontiflcise
'
.

diffiteor,

primum illum vigorem,

subjeclus erat, ampliss S. Martia/is Deo dica/a, in

tes,

sub titulo duas scc/a fuitparbasi/ica,

prffisertim

res

huic

malo

contulisse

existimo,

p/a/ea intermedia, ita ut, quemadmodum laudatseGalliSBGhristianseeditorestom. lcol. 280 scribunt, ex choro (basilicse S. Martia/is) facta quse sancti Martialis noraen retisit parochia, ex navi pro sanctimonialibus nonuit, altera

men

assumpserit 8. Eligii fundatoris. Rem hanc enucleatius tradit GerardusduBois tom. 2 Histor. eccles. Parisiensis pag. 63 Quid est vero, inquit,
:

barbarorum incurdomestica Lutetiam afflixerunt post Sffipius quffi siones, mortem Ludovici Pii, seu ab anno 845, quo urbem occuhanc, nemine obsistente, primum barbari ferme secu/i ix exi/um, quo parunt, ad usque ceperunt, /abente temporis spatio, rursus eam cinxerunt, prout ad ac dein iterum obsidione varii rerum annos 845, 858, 885 a/iosque tradunt scriptores apud Bouquetum supra
scilicet

bella,

et

quod modo basilica tum cellffi Bligian

illius veteris
;

sancti
sit,

Martialis extra ambi-

et sit ipsa

non amplius

monasterii basilica, scd baptismalis et ipsa monasterii seu cellae basilica sub n ecclesia J inquit, noraine sancti Eligii dedicata sit P Dicam,

quod sentio.
su/e
foris

Dum Bffipius Normanni

67
)

(de quibuscon-

num.

agrum Parisieusem
se in

vastant, qui

urbem tampropugnaculum ( aut saltem barquam in tutum barorum furori minus exposilam sedem ) receextra insulam agebant,

laudatum tomis1,S et 9. Cum unobservatlaudatusdu Bois, diffici/e sit, armis pueUas eumdem vx/x dequaque obstrepentibus, EUgianas moniatenorem retinere, pronum fuit, institutione antiqua monasticarum legu.u /esab ac disapUna sotunon nihil primum remittere, temporis lapsu accrescenti iiore u/i, cui ma/o parthenoni accessit, quod Eligiano aliud tandem
itaque, ut recte

Ga/Ucarum

exitium
68

intu/it.
ita
cit.

De hoc
:

loco

idem Gerardus du

utqui uliera .

perunt.

angustior vix multitudinem novas tedes in spatiis amperet, necesse fuit ut existiplioribus extruere. Et eo temporc qua diffundebat se ambitus in ea parte, mo, et aperEligiani raonasterii, aedificia facta sunt

Cumque urbs

Bois

(apud

magis, puto, relaxand* disciphnffi --jjjjj Sed quam E/igianas moniales ) fecit locum,
nihil

vicinitas regiffi

doraus
qui
fuit

cum enim
et

plures

111

aula reperiantur,
fluant,
facile

otio

voluptatibus

d.f-

ti

temporis forte contigit, quod antiquitatum Parisiensium meraorant, baptores amplior quaesilicara monasterii Eligiani, quffi forte Nortmanmie vetustior collapsa erat ( aut
vici.

scri-

tagione

malum

ex vicinitate, quasi cx conDicura puellis, coramunicare.

xiraus ali,s, palatia

esse

regum Francorum
et

extra ra-

sulam (Parisiensem)

insuburbanis .v.ructa

Verum
et curtes

llla

nico furore exusta

duas seotam paTtes (cum collapsa x</ificia instaurari cceperunt nempe ecclesiam sancti posterioremque partem remansisse quia oircumquaque extructa aedes Martialis; et, fuit. Ubi vero anfuerant, baptismalis ecclesia sub basilic pars fuit extructa
)

in

cum
las tes
,,.:,

reges Carolinffi

sunt, palatia penitus destructa gentis, posthabita Lutetia, vil-

Comiregias incolere cceperunt. regibus, domos sibi J.udeinde, absentibus

extruere, admodum reges

insulffi

non quidem
ta

amplius
scd

quem-

suburbanis,

intra ipsius

ambitum,
Ita

ut se

urbemque
deiude

a barbans tue-

terior

prioris

nomine sancti
ipsa fuerit

Eligii

ccllffi

seu

facta est altera basilica, qu monasterii Eligiam eccle-

rentur

Odo,

ac

go

commorati sunt

in

Robertus et iiuinsula, in eoque loco,

qui

DIE QUARTA OCTOBRI8.

qui

1!,L

modo

juri

dicundo

sacer

est.

Hic veterem

anno 1107 possidere inceperunt, sub Fossatensis

monasterii abbate Theobaldo II, seu,ut ibidem in regio Phitippi Iprxceptoappeliatur,Tebbaldo,de quo vide tom. 7 Gall. Christ. auctae col. '2W2. Non diu tamen penes Fossatenses monachos Eligianum monasterium quiete stetit. Quippe suoan-

li

riin*

fuisse

regiam Francorum Capetianee gentis, novel

runt, qui

primoribus labris res nostras attigeruut. Cum igitur palatium regum esset juxta puellarura monasterium, facile aulici cum puellis
fit
,

societatem jungere,
lioneste
confal.ulari
,

principio

ut quidem verum ex frequenti

,

num 11 25, quo

Stephanus Parisiensem cathedram

.

usu

et crebra consuetudine sensim cuni puellia Quo semel pravis colsuos raores coraraunicare loquiis corrupta est honcsta- aniini, et abiit vir.

quioccupabat, pupugit Theobaldianimum, non Christ. aiwt.v dem, uteditore.s Galluv

gineus pudor; tura puellae

cajca eas cupiditas vita
Poitaieniibui

ire
,

prgecipites

quo
in

raperei

atque

deinceps

quemadmoCO&.2&3 contendunt, nimia religio,sed, dum ipse Stephanus,Parisiensis episcopus, afflrmat,juris canonici in adeunda monasterii possessione negtecti conscientia. Ergo,cum Theobaldus constituisset, illud Parisiensi episcopo reddere usque ad am Stephanus recepit, retinuitque quoilludadlnnocentii Papse II et Ludi
1184,
tuit.

nullura rnodum habere.

monia
Hbus.iradilur.

69 Sfepius 1'ontitiees prava earum cousortia modo arguerant, modo sapientissimis monitis minis eas ad sanitatem revocare moliti fuerant sed frustra. Reg-es quoque gre patiebantur, vir,

g-ines

Deo devotas

omnem

exuisae

rerecundiam

et eas per

summus

Paflohalia (II) horninura ora traduoi (Parisiensi episcopo) Pontifex, Galoni

hoc mona*terium maxime coramendaverat, p ceperatque, ut monasterium vel emendaret vel aboleret. Galo cura agnovisset, eas ita in pra-

regis preces Fossatensib At vero sciscitabitur quispiam, quidtandem in hac re ejusve adjunctis minn deceret, commissum fuit, aut quid inord enim quoque loquitur idem Stephanus aec ita,

VIFrancorum

vum
B
gi

induruisse

ut
,

prius frangi,

posse

viderentur
puellas
,

communicato
monasterio
a?des
(

consilio,

quam corricum rege anno Ghristi

1107

dejecit

earumque
,

bonaque Fossa-

tionibus)

monachis (sub indicandis infra condihoc eo libentius perfecit attribuit quod Paschalis PP. (II) qui eo anno Parisios hoc illi iterato comraendaverat. Havenerat ctenus laudatus jam ssepe Qerardus du Bois qui
bus
, ,
-,

irte oporteret secundum Deum, actuE omittam allegatas a Gerardo du Bois rationes, nonfuerant moniales istoe falsis criminationibus contule- E nihil ad earumexpulsionem oppressss rant impostorum aut falsariorum indv mali doli, non fuerant ad illegitimum tribunal tan traductse, sed ab episcopo suo damnatse, ejeque abest, utsummus Pontifex contra earum
ut
>

ut

ctionemreniteretur,utpotiusepiscopum

semadillarum expulsionm incitaret, postquam nempe moniale

missa fiagitia tani inemendabili pravitate induratx vulgo Bois tom. tur. Quidigitur, inquitidem du
eccles.
'
'

ut

mox

chartam Ieade re prxceptum, Galonis et regium Philippi qux, ne longior sirn, hic non recudam. Legi hsec
ex Chartulario Fossatensi
subjicit

Utst.

Paris. pag.

17,

Possatenses

mona
'

possunt apv\d eumdemdu Boistom. i Hist. eccles. Paris. pag. 765 et seqq., item tom. 7 Gallise Christianx auctx inter Instrumenta ecclesix Parisiensis col. 42 etseqq. Atqv.e hsec fuit tristissi-

mordebat ? Aut quid tandem ca test,curacceptam ab episcopo Parisien

/"-'

nam-abbatiameireddendam
satenses censuerit? Sed, reponit laud possum, eamdempagAl.si quidconjectura assi qui

ma

monialium Eligianarum catastrophe, tanio

vehementius deploranda, quanto sanctioris splendore hte primitus sub S. A.ure moderamine subsecutisque seculis monastico Ordini ornamento

fuerant.

asseram, nou omnino observatum judicioneminexpellendispuellis, neque formam oustoditam. ruui eo m n.-gntin legitime canontous MUUgSamt >> 7i Qua vero in re prsescriptus
ordo, minus fuerit observatus, (monasterti Eltg FaraosaB quidem erant puelhe turpitudinem ; contei ni) ob morum qui eas ad hom monita Pontificum
ssepius
,

canonicum

-J-J
'

Fossa VI. Eligianus parthenon a tensibus tamquam minus canonice

sibi

tem
los

vitffl

revocare

conabantur

digna

ul;

traditus,
:

Parisiensi epi-

ante sione flapitia perpetraverant

omnium
;

ocu-

scopo dimittitur
tlir LU1
'

denuo

iis

reddi-

Unitur
.
:

epiSCOpatUl

Pari-

siensi

monachis

m
-

u fi eo substituti
,

'

presbyteri seculares

atque his
dicti

tandem

clerici

Regulares

Barnabitae-

JJ^^iSS ^T^^ ^ ^ f^^t

etin couspectu regiae civitatis
quod

mamqueearumexpulsiont^ ,n^cisse Na^

;

haud tamen Uoiutpergit, constabat de facto Deosaoras, siejieere pue iias erat foras

tum

Eligtunu 6-

quum
Potmtentti
pi in iiimisfi

monasteno. est puellis istis ex Eligiano eocumsuo pravis moribus suis dehonestaverant.
ditionibus infra

\jecUs igitur,

quemadmodum supra dictum

quod

vit* 6unU,>* strnmentis publicis approbanda allatis, tandem canomoum bis ad exameu acta deqne decernendum erat de iUiS iudioium, " Oum rum monasterio aboleudo ex ipais litteris Galonui (/

wo -

mii

subconPriore Fossatenses monachi Benedictmt memorandis, introducti / uere a

JUI tesle sub Mulo Celbe seu Prioratus, ante Cknstiana aucta tom. 7, cot. 280.
sec.xi.PrioratnsS. Bligii etS.

Galone,episcopoParisie,mJwcquemonaster,um Galha

Us Aotisueque quidquan. ejUsmodi&wsisepiscopi) appureat. ,uin pluresoonMumesse; haud dnbium est, ... for. null. jndioiorum auertlTnt, quod _ . t^Kita monachi v At et quod monach. tabita

m*M

ru
"

Aureseocoiw/uK,

reut.

^^J
res

rit

el i aruI

lat

haud leg.t.me ret.nepupug er U nt abbatem et mon8oho8>

49-2

DE
,

S.

AUREA VIRGINE ABBATISSA.

doviei,
flexi
n
,

tUCTOM

nachos
entisB

qui clamoribus

J.G.

stimulis exciti,

popularium et conscimonasterium cum rebus

(episcopo) reddi-

domni Lune domni Papre Innocentii, et prece

illustris et
g-loriosi

Francorum
capituli

regis,

m-

et

relig-iosorum

virorum inductu, assenel

monasterii
derunt.

Stephano Parisiensi

eaCura jnm prope triginta anni post et jam paucffi aut rum ejectionem effluxissent, puellse essent suforsan nullffl hujus monasterii tum -ex jure liberum fuit episoopo perstites et desertum cuili[psum monasterium relictum tinare. Stephanus haud tet usui petentibus In~ amplius dubitavit, (prsesertim id Ludovico VI) iliud tradenocentio Papa II et rege recipere ibus; neque illi hoc ipsum re ] causa esset illud abnuerunt: oum nulla amplius
,

Bernerii

decani

nostri

prasdi-

ctum sancti
ad
illud

Elig-ii

monasterium cum omni

pertinentibus Ascelino abhati, et ecbeati Petri Fossatensis perpetuo liabenclesiaa nostro et dum, salvo quidem in oranibus jure
et salvia in omnibus nostrorum omnia consuetudinibus ecolesire Parisienet per abbas m<, lonamus et concedimus ita scilicet, ut monasterium tamquam Eossatensis prasscriptum monachos, ibi Deo cellam suam possideat, et in

successorum

repudiandi.
a Stcphanu, Ep. Pai
ti,

72

episcopi, Tpsas Stephani, Parisiensis

titte-

perfectam abbatis potestasui abtem exerceat, dura ipse et successores

militantes,

plenam

et

ul rx diplocjut

mnic

onasterium Fossatensiras, quibus Eligia Oalonis, Parisiensis itidemepibusreddit, cum eavprimant, nechse scopi, litterasverbotenus fere ZHist. superius datmsint, non alieno locoemtom. 18 hic exhiberi posse, eanstieccles.Paris.pag. patrum nos ammonent 4. Enillas : Exempla
r
,

bates

ratio

mus Domini
8U0t, studeamus
nestas
,,,

nos consulit, ordinem sic amare, ut ea,

et

munditiam doquae Sanctorum

rig-ore

nnu

concordant
et ea,

judiciali
et

monaehi Fossatenses in nostra et sucnbstrorum episcoporum Parisiensium Pum etParisiensi ecclesi, subjectione permanserint nostrum et consuetudi etnobisjuset honorem reddiderint. nostras in omnibus conservaverint et minus fcutum tamen est, ut duodecim ad serviendum Deo monachi cum suo Priore ad sancti Beillic apponantur, qui juxta Reg-ulam videan- E nedicti ad ordinem tenendum sufficere
,

et

corrigere,

qu

justitia

ho-

tur.

commendant,
su0
statu
ef

paterno
ordine

affectu

peropte;

conservare

ut et

male viventes ab enormitatibus suis judioii tireprimamus, et bene et honeste viventes meliorem vitaa viam paterno amore accenad damus, et saluti nostrae et su ita provideamus.
igitur
opuSj
ris,

qnia eaindem ilest, 74 Sciendum vero quam prffidecessores nostri potestatera lam in monasterium sancti Elig-ii, et in abbatissam,
,

mih m,

cei

n conditi

onibxu

qua?
in

ibi

antiquitus

fuerat

habuerunt,

nos in
et

abbatera

Fossatensem ex pcrpetuum retinemus

videtur.

integro
,

habemus
scilicet

quantnm
ad res
ut

ad

Stephanus
fieri

Dei

gratia

Parisiensis

coenobium sancti
rii

Elig-ii et

illius

monaste-

notum

volo cunctis fidelibus

quam

praBsentibus,

tam monasterium sancti

pertinere

Sed,

totius altercatio-

nis

Eligii

Parisiensis

Ordini
qui

antiquitus

deputatum.
,

Verum

sanctimonialium fuisse pro nimia illius

et

molestia in posterum excludatur, quid potestatis episcopus , quid juris aut consuetudinis tam in abbatissara canonici sancta? Mariffi
,
,

frag"ilitate

voto castitatis rupto

religionis

abjecto,

ad

turpitudinis prolapni- eral

raiseriara, ita

intolerandam ut tem-

quam in monasterium illud prius possederint, evidenter ct aperte distinet modo possideant
,

plum

Dei

effecisset

fornicationis

Bpeluncam

venerabilis ct bonae memorise prsedecessor noster Qalo, Parisiensis episcopus, tantam pestem

infames et incorrigibiles personas qod ferens pro turpitudine vitae a praedicto elirainavit et avit raonasterio. Volens etiam sanpror-'
,

quoties quod ximus. Sciendum ig-itur est risiensis episcopus ad justitiam vocavit, illa cul dubio omnem executura justitiam ante scopum se praesentavit. Si autem servus ancilla, vel hospes illius monasterii contra
, , ,

Paproepi-

vel
per-

sonam
aliquid
episcopi

episcopi
foris

aut contra
:

proprias res illius

audito
prius

fecisset
,

abbatissa,
in

'

ctum locum
saneti Eligii

altiori

ordine decorare,

prasdictnm
illud

mandato

illos

prssentiam episcopi

monasterium cum omnibus ad

ecclesiae beati

pertinentibus
re
ce,

Petri Fossatensis ju-

perpetuo

habendum
, ,

minus

tamen canoni-

quam

deceret

donavit et concessit.
,

Quod
ita

ad justitiam faeiendam adduxisset ; et post justi- K tiam episcopi abbatissa suos districtns accepissi abbatissa servos vel set, si voluisset. Quod ancillas raonasterii libertate donare, ant terram
alienare
,

nec qua inordinate actum est oporteret secuudum Deum

siquidem donum
ecclesiffl
,

ut

aut

manufirmara

facere

voluisset

abbas

nullam
assensu
ejus
et

id

faciendi

Possatensis Theobaldus, vir

et

quidera di-

episcopi
sig'illo

licentiam habuisset absque charta et

firmata.
et in

absque
sigillo

scretua

honestus

su

et

subditorum

fam

cancellarii

llanc erg"o

consulens et saluti, prajdictum beati Eligii moaa terium nobis in nostra manu reddidit et dimonachos Fossatenses prsediet se et misit ctura monasterium nec secundum Deum adeptos
,

potestatem
sancti

in

abbatissam
prasdecessores

monasterium
habuisse non-

Eligii

nostri

scuntur;

sem
juris

et nos quoque in abbatem eadem retinemus potestatem, nihil

nostri

esse,
pattl, tit tvci

d nia

tur,

nec bene possedisse cog-novit. Cum vero idem monasterium m manu nostra diu tenuissemus; taudem misericordia quae omnis huinilitatis araica est, oculis nostris ut quod se offerens visa est uobis exig-ere
73
, , ,

relinquentes vel relaxantes.

75

Canonicis

vero

beatffi

Mariffi

prffidictum

onero$\
qite,

monasterium singulis annis duos pastus ex debito

persolvit,

quK

unum
festo

in festivitate sancti

Pauli,

alte-

""*"'""'""

rum
stus

in in

sancti Eligii.

Itaque uterque pa-

pradictus

abbas

nobis

dimisit

t.imore

Dei

et

refectorio

canonicorum recipitur.
,

Con-

humilitate corapunctus, ecclesis Fossatensi raiDignum enim non donareraus sericorditer

.

suetudo
tus

etiam

est

ut praefati cceuohii conven-

erat,

ut ex hoc, quod gratia humilitatis fecisse vel incoramovidebatur, aliquod ei damnum quod amor humilitatis sequeretur. Imo dura
,

nes faciant,

una cum canonicis beatse Mariae processioin die Rogationum et in die Ascensiouis et in funeribus canonicorum alias etiam
:

videbatur,
cordia. auaa

ut

ita

illius

miseriabstulisse dicamus amica est, debebal restituere.

, ,

processiones aut pro aeris serenitate aliqua tempestate sive necessitate, si

,

aut

pro

canonioi

facere disposuerint

necesse est, prffidictum coninstituta sequi

Amore

itaque misericordiae inclinati,

et petitio-

ventum canonicorum

eosque, si , mandaverint,

, .

DIE QUAKTA OOTOBBIS.

mandiivcrint
,

* 93

Sub hac

nnmitnri

titudine ad ecclesiam

suam

devotionis causa acce-

AUCTOU
J.G.

ficio

01quoties roater ecclesia a divmo ex necessaverit, ccenobium sancti Eligii

/jci fici

cessitate

cessabit.

igitur distinctione
I

monasterii

camobium

sancti Eligii

eeolesi
,

f e cerlt

"'

cellam possidendum concedimus ut, quoties Fossaten norcprofessionem

ii.
I

eo scilicet te-

Aposiouca suu uuuiut ucc " ^"- * Apostolica sua auctordale non modo nomen ac et prioratuum omnino supprimere, monasterii S. Mauri Regularem moin ecclesia nachorum statum in statum canonicorum presby-

bbas
'

debitam
/
l

terorumetclericorumsecularium

immm

eOBnobium sente episcopo, fateatur ecclesnc beneficio Pariaieusis eN. douo episcopi et determinare, quod homines ,bere. Volumus et inconsu to regis pradicti ccenobii in exercitum
, ,

sanotl

idoneos seculares ,,/ in prioratibus presbyteros quorumvis Ordinum Regulares, quicuram vel \bentemea:ercerent, consttanimarum ill nastertiacprtoratui

permx

tuumin Parisiensisepiscopiemolm
Ponll
|

abb.s aut Pr.o. episcopo, non debent ire ; sed debent ... exercitum ex piicepto episcopi iUoa

ceden gendi secularis capituli mstentaiionem

exsecutior,

mi
/,tc

er

MCMien-

Maria dextrum ohorum Eligii canonici sancte c an on tene.nt; ita nt curo m nacbi istrum
co

T6

Defiuitum

est

etiam

ut in

festo

sancti

Tdibus Juniibulla \ribusnoi abbati mona tatisque commissariis.. PhUippo, Paris Qenovefse rii S thesauarchidiacono Atbiensi, et Nicolao Quelin,
,88

quicborumtenuent, ant Pnoi

cborum teneat,
nec

nfl

cantor

rario
ce
d

omnium Sanctorum

monacboruu.

. ..

sau Nissaro vero aut abb. ad illud admittaturi aliqni aber.t s. u.erque prfor cuntabit. Quod Sc.endum yenostro illam celebrabit. ll clero pnndictue pastns esT. quia die iUo same carn.s ex duobus ex sex porois vivis et

tandem ann
risiensi
e

de Uaurx " '" Sagiensis di rne) Augusti lata ut L58

vm

vocant, definitiva sententia,

rata

1 a-

Fossatensibus monachis po-

,***
bene

rite^andarunt stulatum, exsecutioni

Q ianummonastenum t

UaEh-

modiis
claustri
,
i

'vi.

et

dimid.o

ad

et tr.bus

sextariis irumcnt.
in

-" f^
,

guoda

abhis ad banianis ad Fossatenses Bened episcopum, ab h0< Parisiensem

va

Stephanum,

pUus
n
u

vero, qui redditnr

,

festo sanct.

i,

et octo coustot arietibus et dimidio sex.ario vini.et et

duobus moex duobus

susad Fossatensestransierat,denuo semepiscopum rediit, qui, testibusl

Lobineau tom
ros
2

ad

Pan
moet

Bist

Urbis Parxsten

txtariis

rLV

vanati, et dimidio fmmenti bene Ut autem hoc ratum et obolo

993, Benedictiais

monachissec
subsMutt.

et

SKL S
tradidimus.

mauibus canomcorum Signum Stepham

eto.

nostrorum
episcopi.

RegularesS.Pauli,aconcessaips sM dtctt, qu\ coir Bamabx ecclesia, Barnabite oulgolabore panque

t

sacroillicministerio functuros, nEistandemeodem locosua

*-
, ii; ,

Ber

lavsam

S. Etigii ecclesiam

summo

IZtriaresLrarunt.^
iunt.

Actum

Mari anno e euante Ludovico

publice in cap.tulo sanetncaruati Verbi mcxxxiv

Ialico De hocargumentofuse tdiomate Monumento mciscus Barelli tom.%

et

Ludov.co rege anno xxvn , iu , auno ep.scoanuo in regem sublimato per m.num Aigr.n. Stephani xi. Datnm patos

Oriainis

Progressus Congr,
seqq. Gallice vero
teltl
t

?cap. 9,pag

'

""'"

40

MmcM.nbpretbyteri

/os los

Bene&etous Eligianum o Fosso(ett S ios ",,.; c ellse seuprioralus possessum f

aumLumsuccinctvustractant bZearltom.lHistorix Urbis Parts* ^tanfeo

setLo-

Zseq.Pr*cipua

meco^P^

fe o
Ihb.iffl

^'
S.

<- dem

biC

Mauri seeutus est;

P^ m cnm
enim

S rtL
.

'

..

Joannes J? risiensLm archiepiscopus, u Chrtsttana (deQuov a rZrli (de ouo vide Galliam ^. de Gondi Ctam Tl'nlutFUan?%ratus redditibus, y

^
a

^ ilcopat,

Paris^nit.

fuisset

aono^

p r l0 ratus

Mulol

^^Xmis
movissent,
oitxone hac feUciie'

concessissct,

prima horum

.rafuit.collapsamDeido,

S*-*f r:tAZsaZ:7J^ t mcepta P^fff"

%
.

^m

inhi -

Par.s.es ia euwo* te ecciesi* * --

coj

141

Sufficict

W m 0 ^^'" 1 Lo t mJatus
mihi ex iuis

instrumen t
,

publicum noianur

miniani Elig

episcopus, psSe

"

ponente

se

r-c7C,

ad eamde nrejn apud Cti

* pra ncisco

.^
Galhaep!Sc
.

crearetur, se sione

A,tc, us

jena(MS , t

W te W*"*

^ UMmmM
faetama
se

aona

JK
,

xl , p

rc

DE

ACT\ SANCTORUM.
494
AUCTOBB

DE

s.

PETRO
AMBIA

1N

SVIXOGB HISTOBICO-CHITICA
Quis
sit

hic Sanctus et

quando martyrio

affectus.

ANNI) DCCII

'"

Petrum,
ijin

,oto,im
,8.
:

. a Rotnano

])/
ris,

Romanum reformarunt hodiem ''"'< Petrum, qAocym

sanoti Petn,

Zmtiant

Dama.,.

f*

oui aoousatus apud

W> ^" *^ tf.tbMWMMMMB^ ^" *^^S

D amascenua, martyr.
IV Oetobr.
.
'

dem diem
e

Gale-

o."m

rtyrol.

Roman.

Al<
fc c p.o-

oJnoneMajores

r;lotuu, " sk*wsss: ;x: alectum. Pnmnnum ma J'' Ro mamwm, marluno Vniversah, utpote cu xlotum
ne,
/'

<"'

,,,,

mo

suo

martyrem, hodie

M n ^*
Pe ,
,

e,o,

M.
n

morat. ^erum, xnquxet itfaW.yro^um itomnm oc

J eamAem l^asidlMUSxn.a
' l

*-
nostri, ut per Petrnm,
,

e <, an,

opinionem amplexi

^^ ^^
.

.imonori
ml

^^J^oolum

Romanum, anno 1701 (jpi.

celebrant, fue,;, '/: j JSK-wTS *m *"" **** >'"'WW>^y.?' ZfZZus. 'Stenimin suxs, quas Martyrotorax Petrc A-a An forte de Fastis sacris sermo Annolalionibus hodie xn Pe^undum ^omamo^ netropoUta, cuxus ad annum ^ ob$ermt De
S.

est?

8.

.,

Constonrtni tfopronymi .
mem,,,,!

TheopharmJ

V er re

promam

S. fuiurum est, olita,sanctusille,Sanctohuxcco*vs,chro. t rlP

^??- ^Zlasci ml Petro, Damascx me quod de

^"Z^Zi

sua Chronographxa

trum^

Z^o G^ X Grxcorum SxxLZ semper

notogio Zogxo
o-

P^

marlyre) h,e die scxtxcel quod Meintelligit)

.

Baronxus
ib
t

qn

^amend

J^ - Meminitejusdem

reddita sat accurate t apparet, Latine boaro z* accurace, ut /,//

ctum hodie celebran in Romano Martyrologn Quapropter cum eruditissimus hic

lult

Haiomus

Lnc

adcVmilam mo im Vnrm Vilhl C A-6m scthcei pWnceps ) Petro

, et

tiam, movere mepotest, mWr, a Romano, cm inscnbitur, Damasci po

^^DS^
,

Maniohmorum imptatatem
.

guenti

linguam

jus.lt

palan. redarpnesoindi. Adhec illum

iM.serf.n Arabta.uttex eursumtermi proftuo transerxptis, hquet, vitx

orft.

j^^"^.
,
:

Arabiam relegavitj ubi etiam marcum Christo perl.ibutvrio consummatur SacrifiMiaaa di iuumque f tes,
Pelicem

iCum emm,

?um

3? rffi

Ir

Zee
niile

masci nens Inouiro nune, de quo S. Petro, episcopo marlurein binisFastis sacris supra laudatis ser,

U * 4^. c metrZotitam
speetant
,

qui retulecelebravU, ' afflrmaut. au bus percep.s^e

uti
,

.-cepcr^ martyrium po luit hine sci metropolita, ibidem eultum eeelesiastieum, Sanctisdefern etsi etiam

>"""n./.c,- non consummani Damascinon consummr Pe.ru,, Dama, (mn, teate neop/mne, ,,
etsi

solilum

elogio

expo-

mo institualur Sanetus Petrus, Damasei episeopZsseuto^us metropolita.de quoverbis hue jam transcriptis Theophanes, a Galesmxo ad tv

Damascl pom cu,us p055e f l , Chnslianos, subSaracenorum ;ibidem apud go gementes, verosimiliter adeptus non fuerit hononfiea eelebnque apud diu nihilominus memorxa, eaque de causa Damaillos manere condxtorxbus a Mariyrologii Romanx sci
ralion
'

reP

'

DIE QUARTA OCTOi

reponi.
rologii

495
i.

Verum

alia longe gravior difficultas hic

cisi,

qui Capitoleorum episcopus fuerit, mentiofacit

;

P.n
B.

occurrit.

Etenim per hodiernum Romani MartyPetrum, episcopum martyrem, etiam de-

nem uspiam

Memea autem

et

ambo Me-

divertut seu dutinctus,

nnioijm jam laudata,

signaturVetrus, Sirtetiano Grxcorum Menologio rerbis hodie inscriptus et Capitolius vocatus. Id prccced. huc transcriptis a Baronio sat num. Petro, aperte innuitur, patetque vel ex sola de S. Martyrologii amuntiaepiscopo martyre,Romani
Capitolius in tione, utpote ex elogio, quo Petrus maSirletiano hodie ornatur, maximam partem C suQuapropta nifestissime deprompta.

quse Petrum, qui <'<<pitoepiscopus fuerit, exstitisse innuunt, certamatque induUtatam fidem non merentur hac

Uorum

inre, utpotequx omni antiquitatis testimonin dubium revocastituta, ac prseterea aliunde >>i n 'jn.cat prout jam nunc ostendo. Secundum Menologium linsilianum,cujuspariter de S. Peehgium ut ait, episcopo tro, Capitoliorum transcriberc visum non est, ilh v "' huc
, ,

etiam pra dictisperhodiernumRomxo Petrum ab designetur Petrus, Damasci metropolita,

nicus seu

studio et

(perperam enim in editione, opera Eminentissimi Annibalis Atbani

-^ntilis
,

Arabibusnecatus, necesse

est,

ut hic a Petro Ca-

est etiam, cur pitolio non distinguatur. At vero Peet inter Petrum, Damasci metropolitam,

immento trum Capitolium distinctio facienda non Hic enim in Sirletiano hodie ita queat videri.
memoratur
moratio
:

adornata Graecus vertitur) fuit is 3. Petrus multosque ethnicorum, cumjam C) nam fuisset amplexus, ad fulem convertit ai Sirtetianumque, quod ex his, si Menxa
;

ro

Eodem

die

(iv

Octobris)

coraraellic
. ,

Petri Capitolii elout apparet, est depromptum, gium spectcs, hic Sanctus e Christianis

sancti

martyris

Petri

Capitoln

cum

sapientia

multis prasstaret,
tres nlios

legitimo matn-

busnatus,necumquam ethnicus fuissi S. Pctrus Adluvc secundum BasiUanum idem

,

o.b
'

monio copulatus, cum

B nasticam vitam
ab episeopo
mag-ister,

subiit;

genuisset, mopresbyter vero creatus

Bostrensi,

tamquam Chnstianorum

fuit idololatris, mota in Christianospersecutione, verumsecundvm Sirletianum et Menxa occisus; sed ab Agarenis seu Sarace-

non ab

idotolatris,

accusatus est apud Agarenorum pnnconfessionem ad cipem. Itaque propter Christi ductus, lingua ei exDama^cenorum regionem velocius loqueresed, cum apertius et ciditur pedibus truncatur, po tur: dextera manu et abscisso cruci affigitur, atque
:

non erant, fuit id perrcoriptores adeo,qui sacros petratum .S< hic plunmum rum Fastos condiderunt,inter sese cart, nulproinde videt,
nis, qui utique idolotatrx

dissident, fasque

effossis oculis

capite,
pct

in

ignem
si his

traditns, in

flumen

demersus
sii

quem cete,., his habuisscquce ad S. Petrum, orro brant,spectarent,sufficientercompertaMinr P apparet dubitari etiam, ut
an non iidem sacrorum Fastorum *
prseterea s.rpissime alibi a
s,qu%

.hmduntur

almqut

$ucris

Grxcorum
Fastis inscripto,

Sirletiani verbis standum Arabia, uti de Petrus Capitolius non in Felici metropolita, refert Theophanes, Petro, Damasci

hltaque,

in qua, ut Menxa devii, e civitate Capitoleiensi, Capitolius inde dtctus, nav rus tradu

Damascenorum regione gloriosum pro fide hiec prima est martyrium consummavit. Atque
sed in
ratio,ob

tusetenutritus

est,

civitatem

sept-

Petrus Capitolius a Petro.Ztamasci distinguendus queat viden. Alteram metropolita, excusa, qux in nunc addo. Menxa Grxcorum moderna Qrmorum tingua consuo Menologio, more Kic sequitur Mascrivto, presse iterum de

quam

scopusprxfuerit,perperamfeceHnt;itemannon letrus uaDamascenorum regionem, in qua S. proFein, masci metropolita,incepii martynutn, consummavit, mepte notannt. in qua id
Arabia,
Worte itaque nullus pitoliorumfue, ii episi opus P
t

umquam
t

B.

Petrus, qut La-

rerum natura

transcribo ,w<<r nat,quodque proinde huc non hanc annuntiatioetiam cetebrant elogio antem *y> 'nem prxmittunt T( *lrri *W* * , id est, Eodem die sancti
; :
,

rimusMargunius, S. Peti um CapitoUum ad amusszm quod Sirletiano jam dato fere

elogio

conso-

sacmGr smt acprL aliusforsannmest quam lebrant

t

M
ex-

Da

masci metropolita, uno

atque altero aut fo>te

^Z^uribLfalsiscoWbusperGrmos^
votestexeo.quodsaltem Tha
'"'''
'

WP* ^Quodui^rredatpropensnis,^

"'"

martyris Petn

Capitoliorum ; qui sensu utique vocabulo autem epiimperfectus est ac mutilus proxime postvocem Cascopi aut aliosynonymo, supplendus. Menaa pitoleorum adjecto, videtur apparet, illo sigmficatum ut mihi equidem
;

u./or-

r';"X"Z
Trauienus nihil

enim

Ita aut fuisse episcopum. rus

Basiliano

quod idem PeMenotogio hodie etiam qui in Menceis, quo in in elogio autem memoretur;
o,

iw

'" sn0

0rienle
,-,

^DamascimelropoUt
hunc vero tom.
>

'?***%
col.

Grxcorum monumento nosteriori hoc sacro episcopust diserte tur, Capitoleorum fuisse
ita
sit,

ornatronolilas
afflrS.

m
et

"/<'"'
<

metur Jam vero, cum id Thcophanes, Yetrns,DamascimetropoUta, quem opus haud P*entt conepisi taudat Capitoleorum MetropoUta a sequensest, ut hic Sanctus Menxis ac prxserUm quidem
I

simulque

oinishisceiocisdubitarese,

xnnuxt.

nun
Strletianum
!

BasiUanum auem Menologium

Zdn,

""'

:;;

BasiUano Menologio certa sua

Die sit diversus.
t

gEZo. si modo

Atque ita menmta, qux Petri, Damasct jam hab disHm i^ncmsuadetrounUUc, a Petro Capitohn eam evincant, nunc sint nata. An plane etiam
,

constet fides, studiose lector

mdu-

,,,,.(>,
741 amaat,

brem,

cump

/"

^
0

bna

le

videtur uttaw

J"Z .
Petro

Damasci metropoUtam.a

re

Sb=
steUanus

^V^Nullum monumentum,
Octobris

nullus auctor anti-

Arabibus pro fide ocquus Petri cujuspiam, ab

sua

Sam

to>

um ia

v , irumt

Tomus

II.

MAKTYRE. T.FS PETRO EP.

4'Jii

Qm
C B.

pitolio

DamasciTnetropolit apinautur esse '.

;

sortitur, su , effarmati*"*
;

'

"";';

''

JJ
'"

te ,/Vea. rtrfto noster passus Jtf, numauo Sanctus

W.

remUto, ad an-

delenmnan,,,,,

pton6u.no Mu6.ter^'<<<< -"'" iussubhacrestrt

//,,,,

"JZ^festinans.Theophanes.^ver,,. Damasc t metropoMa transcriptis S. Mri. T, annum secundum Constanhnt releqalxonem ad etiam ad eumdem anColonymi narravit, mox marlynum. Quo

::,.;;

:::;,;v-,,, D
*.

*
'

"";;;,/
::;;;;;;::;::

* ***

** **cor
'

//...

Mrus

qui Capitoliuf, utpote

-;

eferl Haj Felieem Arabiam reegatus Troo Christianno in eodem etiam, etsi, appaes t Sanetus noster, Petrus Majumenus gorwsam ret paulo serius, Banc BoU iusnoster pro Idemortemoppetiit. cit. in Petro Ma,w

nZs.Petri

tom.SFebruariijam

cumannoChrikiWcomponitie

^iinusLuminTabu^ecc^as^s
nonnulti recentiores, utut wrm Chrtst centem habuerint, an
nectunt.

'"::;::: Fastis

':r:c
*

-J AJ-J

Bollandum

szbt

prselu

Photianumschi
u

* oKftato*
I

0*

florw

Verum Bollandus pro martym, a recte Majumeno tolerati, epocha annum 743
;

letro
as-

umquam habw
B
j Hl
i

aud

.yic<d

ArtAw

metropolitam, es h diar - Pass [ quod Arabum seu S ster, ctus utt Theopha Manivhxorumque impietatem, redargueret. Arabes SCidoeet, palam

P^f^'f'

Z%l

extra controversiam posionat quod ut tandem quo ad Dominum nam, simutque ad (empus, definiendumviam ster- B minrarit Sanctus noster, in Felicem nam fuisse hunc eo ipso anno 743 seu Arabum Arabiam a Valid, Saracenorum nunc relcgatum, paulo operosius jam
principe,
ostcndere,

mm
,.
t

Uahometanm sectse uo Sanctus Damascen* q

asseclse,

ecclesix

amplissimxregionis immi.cu rcpulluhni minabantur. His vivebant minus sectx homines, Mates denuo impise non Ara,., qu i subinde etiam Mahometanos
ifidelesCathoh
labant.

prxerat,intotalateSyriainquetpsa hu)us cimtate Damascodo-

operx pretium existimo Elmacinus, scriptor Arabs, qui sub finem 10 xn sua Saraseculi xi et initio sequentis floruit, histona, e scnptocentca seu SaracenoArabum antiquionbus deribus uti in Frologo indicat, Sanctum sumptajib. 1, cap.lSde Walido, qui secundusquee.cshttt Inqusnoretegavit,

,11

,x

Initio a

alid

lecunn
-

duni EUn
,11011.

nostrum

Sedulam interim pro ftde tutanda Testatum id gerere non destitit sanctus Prsesul. duo Opuscuta.aJoanneDamasceno adhucfaciuni tom.iOperum, jussu ejus conscripta.Ambo exstant Damasceni nomine inscnpta, S. Joannis L71*tti lucem publicam dedit a , anno usque ad pag. 429 inserta. Alterum comt

curam

alifa,ita minis Arabunt pnm e\ creatus eognominatuB Pnit Abulabbasj et Hio patruua ejua llisobiit est chalifa eo die, quo

memorat

iamai,
V.hIus

(quod
ut

ita praecepisset

illi

pater ejus
id

Jeest,

aisjamo

nempe
,

succederet)
,

sexto

pag. 390

hsereticse pramtati plectitur ftdei professionem, ad^ersam,quam emisit, Petroque, saneplurimum

auni 125 nempe Rabii posterioris ut scribit seu Isamus Hisjamus ergo g.i rGB Araproximus Walidi secundi Theophanes, seuSaracenorumprincipatu decessor, anno bum HegirxVlh,sexto Rabii posterioris die excessit
,

He-

quarta Noanno vero sequenti, vigesivembris die initium metropolita, erat conS. Petro, Damasci ma quarta Octobris die, finem accepit. Rabie Jacobitas iArabici menversus ; allerum insignis est adversus ergo poslerioris,qui quartus est ann Petri, sanctissi^ni epi/,,, reticos libellus, nomine Hegirse 125 fa sextam Fe- Y sis, dies sexta anno Tudarxse Jacobidiem scopi Damasci, ad episcopum bruarii nostn, ut computanti patebit, C Damascenus lam destinatus. Porro S. Joannes ante annum Ci dit. Watidus itaque non circa Christi />s. Petri, metropolitas sui, sincera diem provectum, 748, ad sextam Februarii in binis illis Opuscutis indubie dem animisensa seu Saracenis dominari incepit.Certum Arabibus non plane orexpressit, acproin, cum hsec nihil hocappnrct ftquc ,ndubitat.um neque enim est, lo(cumcontineant,nonmodoeximiamejuspro calcur hic mendi suspectus habeatur Elmacini doctrina curam,verum etiam intaminaErrorcs quidem chronologicos in patriarcutus. tam fidem qua duas inter spurcissimas sectas quam Etuni Alexandmnorum Chronotogia, produnt. At vero, manifestissime ius eluxit non paucosnec leves ubare, macinus suppeditat, cum ad summam fideipuritalem parem insectan- Sollerius tom. vJunii in chronotogica eorumdem Christi ardorem adjungeret,veram patriarcharum Ilistoria loco non uno ditucide dogmata tenere princiingenue fatefidem deprimi, impiaque ostendit ast simul in hac num. 370 patum, nonferens, Mahometanos juxta acManiscriptorcm illum in iis, quse ad gentem sutur, formidavit. Verum, Chseos palam redarguere,non amspectant,accuratum inpaucis esse cluonograab illis ad Mahometanum Arare sive ab his, sive pAum.Facexn nobis, inquit, prajferet. Elmaoinus, delata, jussit hic

Damasci

qui ab apparet,

metropolitse, tradidit Elias episcopus, ut luvresiad orthodoxam fidem, adnitente,

ei in chaiifatum suffectus e vivis, eoque ipso die Arabicus seu Heest W alidus. Annus primum

girse

H5 anno

serse Christianse
;

bum principem seu tlhalifam mutisanctissimo Viro linguamprsescindi,itaque

.1

uno 743,

latum in Arabiam Felicem relegavit. Princeps itleArabum, qui Theophani Vatid, ,/,/, Etmacinoet Abulpharaio ////; q est Walid, aliasque adhuc nominis infra atandis
,

rerum Saraoenicarum scrutator diligentissimus iis ratione iu in observanda temporuin et

quai ad
curatus.

gentem suam
ob rem,

spectaut,

iu

paucis

ac-

11

Quam

cum

de tempore, quo Sarace-

norum

PIB QUABTA OCTOBETS.

oulartamTAacphanesttAbui
pharojiu
tuffraaaniu,,

107

faciamus norumchalifn prhvipatnm sitexorsus, qu<v uti" /" oin versemur tn re serm onem, Elmacini genlem, ad garacenos seu Arabes, cur hic cum in debita observannon ratione non accuratum, putemus, da temporum habeamus suspeav forte etiam in ea erroris quem etiam in chr.onoctum. AdhcP.c Elmacino,
<

^ ^

in Felicem Arabiam relegafus fmt, defln deflillud, ante quod etiam hoc evenit, pariter Theophanes ad annum 2 Constantini Copronio. nymi relegationem Sancti cum Xndictione undequam ob rem cum hic chrono-

^"

cima componit graphus annorum

;

et

Tndictionum initium a Ka,

lendis

Ilicrosolymitanorum Htlouim Palnarrharum P num. storia, tom. iii Maii prxfxxa, accuratione commendat AOttfChius noster ab

Wf:

Septembris repetat fueritque Tndtctto sque undecima Kalendis Septembris am adKalewias Septembris anni 74.8 in cursu t conhujus sequens est, ut Sanctus ante posterioris Septembrias relegatus fuerx anni Kalendas proin exdictis eo tempore, quod anno diem sextam Februarii et pnm.am Septemoris quando etiam <<"" dubtopromedium effluant ex S. Petri Majumeni martyrtum cul a
i

suffragatur. Vharajius iuxta ac Theophanes Constantini Copronymi enim ad annum tertium imperii anno expleto, ibit, Validum, unico

tttc

Xrabum

factione xvi Aprilis

die^olentanecee

nns

tertius, mense Aprili 744 (hunc enim designat Copronymi annus) evr notatus, Constantini menses duovero, cum annus seu

esse

sublatum

quod protnde anno Cl

<<</'' jam supra diclis facile Vcrumenimverocoitr,, 13

prodit.

Jam

decim, dumtaxat ad an, 43 do computati, deducant TheophantS calculo Avritem, optime sane cum seu Walidus ante vi Zrr 7. ut Validus dominartmnmcefebruaru anniUZ Arabibus ex dictis Watiac proin Elmacino, qui verit,
u

orilisannimordtnerefrogr*

anno US, uW mm>temporeque, quod tunc inter Septembremei eessitmedium, Sanctus (erminavil> tam Februariidie excessu ad Superos migt noster felici e mvis Rem ita se habere, e.r Theophane equ\

J^gJ

paret. Etenim [adi

num.

2)

ubi

is

auctor scripstt,
^a(3iy,

rfpwa

re-

dum non

cceptsse, antc hoc tempus dominart chronographus suflraaatar. docet, sanctus ille attvnet, htctn Quod jam ad Abulpfiarajium pag. LS6 ^eprodtt Ldynastiarum Historia

Petruml ,vit (Watid) eum [sanctum subdit -,, Arabiam, mox

Ubi etiam
(S.

te"
*

Petrus

um

m autemprxsentistemporii
TM consummatur
voris relegavil
tet
feic

memorix:

bum mo

secunxlus, AraInterfectus est (Walid Gtomadam postefinitum chalifa) biduo ante

temmartyrio, verbo prxterttx sensubjectum, facere vtdetur

Quis
<

sum parumaptum.
s

ipte

dictum pu,

Petrus,

sexto.

Chalifatu

funotus est

mnses.

AnnusW

Hegirx a

743 usque ad

lQ alnsscribitur Jomad* Arabici mensem constitmt,

tc.caalt

catcuU* etiam ex Abutpharajii

744 excurrtt m Octobris annipOSter^ns, scu I*

,

annum

et

tres

Constnntini

Damasoi Copronymi Indictione

est

metropolita

annoa
in

undeoima

Octoorts

ann
dtesu

Arabiam Felicem relegatus Bummatur martyrio? Hinc

t{

ubi etiam

con-

eophanesverto
verbum prxsi
'

relegavit,

nicuht ,t

^"E
^h
<

temporis,
raorc ut
ita

consummatur
eo

^ab
s,'

eo fine : ineptm locuttonts

, '

^^
r

notam

re

ld

SCll%C

Aprilis diem

***% Ar 's
<

annosec Sanctum nostrum, quem

Arabiam relegatum
,

obaf anno 744 diem extremum

^/"<^"M,,,<<,^^/-^^ ''7'-;;:-^ 7
Velicem
decet

th

/<</'""

unum, menses

tres,

hocque

tium,ordineretrogr, stt antertor, anr, diem auisexta Februam '2 a,l,,nrasa lrra [l aturexe0, qU0de<r^> prtnotpatus initiim inUi a Walido
>

^l 7^2^
Vnfa'l

iam

to

matum fuisse martyrio stgntfica enmhchronographusscnpstsset,

,

etiara
,

oonsummatua

esl

utmihiequidemappaM

elZxZlcuto
cumanno

mento

fuisset

Abulpharajtus e tnbus men #*-/#* cui, ui completus tertium cui ut iniiio probar s ibus incompletum acce aut octo deerant "<" septem i" esset dies tantum scrtptorum m^legatus: comp l e to; quod a plunum
potest lo AdJuvc t>" l ~ Aa,lcLL

748 concurrat

Zumsec

^o wmttf 5awc<i obilus uUra XumConstanMOopro^

.

Zorenon
V

abhorr,

^torum ettammlgo

ZZus.TaZ^

Tc/ nuod

retpsa fectt Abulsi vero id ita

consonat Elnacino, oui

^,*

evenerc, fjani seffMenrt&MS

prx-

tatem, dedwci<

rtrf

awi

ob quo, ut opinor, ;ft

'r
i

sM?> a

anteanni

fc3

S2 1Z Wn *<. <&^am ^ ^^, ^

jam
atciu

on
,

ifJnm

non

warzl

Vl ,

tJ".
laudatt.

rnttropoU^r,,,,^

BSS^SSSStt
,

pra
"";"":;;:;:
eventt.

rar wn n

~.
1

<1|1

.,

((

,,.v

mar-

-/ srrtaa,

Februar,, diem

Atque
,,.-.

"'""'

^emfaZempus^postquodSanctusnoster

""

'

W " ""

te S

m
U-ITOM
C
B.

m
illigarit.

S.

PETEO EP. MARTYRE.

que Fasti Sanclos non
hi vita Coptici

Februaru S. Petri lanus, quijam tamen adxxi mrecte conMajumeni martyHum cum anno martyrium annoUZ perjunxerat, Sancti nostri

semper diebus, quibus Fasti sunt, commemorant, ita ncc functi quodS.Petrus, id faciunt.Argumento est,
iis

T)

peram
hodie

Cumenim
.

hinc quidem Sanctum

illincautem ejusmartynundecima a Theophane comumcum Indictione 742 innectendum cenponi, cerneret, id anno Thcophancm hoc anno non

Romano

insert

Damasct metropolita, qui Kalendario in KalendaSeldeni ad xv Februarii inscribitur mensis ejusitem Coptico Jobi Ludolfi acl xxi
,

Coptico

rio

dem annuntietur

suit,

quodsecundmn

sequenti, quarta

undecima ob jam supra dicta nemo, dubitandum quidem Sanctus quartam Octobns non apparet, quin haud habuent vediem anni 742 emortualem quod a i ,; X dictis co temporis spatio, y rvm Septembns anno Webruarii die ad Kalendas diesne excurrit, martyrium consummarit, indictotemporis spatio comprehen;

Octobris dies cum congruat. At vero, inquiet

Indictione

modo non-

ut sane, nisi forte utrobique, verisimile apparet de diversis esse contra ac sermonem, velis, in altero e binis hisce Kalendariis non eo die, quo obiit, celebretur. Kalendario Seldeni 16 Nec est, quod certe in quo Petrus, Damasci metropolita,
;

>,,

<i e

verum diem,
i

seu, ut tantispe,

dedimus, Sanctus noster migraDominunir assignari arguas ex eo, quod Sanctum nosPeirus Majumenus, qui paulo ante

ZZdZl

Romamta functus, exTheophanevidetur, diem sit inscriptus; no hodierno ad xxi Februarii

qui enim, quxso, S.

definita,QUB

sasit, assignari potesl

S. Pc/rus, fiamas,

me-

Petrum Majumenum
sat certo probabis

die

ilto

Kalendario Coptico Seldent qms Februarii inscribiiur hinc aulem ail utpote qui nostro e.ristimct, de Sancto in laudato fuerit Damasci metropolita Operenostro esse sermonem. Verum in Kalendario Prxtermissis ad pnefatum Februarii diem in metropolita Damasci, Petrus leguntur
tropolila, posteriori

subiisse martyrium,

Omm-

vitam cum bus itaque expensis, quo die Sayictus apparet. Nec etiam, morte commutarit, incertum existimo. Quamvis i factum sit, indubitatum num. 2 enim Sanctum marlyrio ftniisse vitam, significandam indicare videatur Theophanes, ad

hm

>

inscriptus posteriori

Quis masci

sit,

S.

Kalendario Coptino Seldeni. oescimus. Occisus est ub Arnbibus DaRomauo Petrus Majumenus, sive, ut in

Febru. aliusMartyrol. scriptum, Mavimenus, xxi est quc S. Petrus episcopus Damascenus (qui hic
fortassis) iv Octobris.
guo iamd.i,

tamen Sancti consummationem seu obitum utitur verbo .Te.lwvGOai, quod subindenon martyrio, sed morte dumtaxat consummari, significat. Adhsec genus supplicii, quo Sanctus vitam terminarit, ne obscure quidem verbo ullo indicat. Romanum quidem, num. i productum, enumerat varia supplicia,

quibus post linguae resectionem Petrus,

;

Dubitarunt ergo, uti ex his verbis liquet, Majores nostri, an Petrus, Damasci metropohta, posteriori Kalendario Coptico Seldeni inscriptus, esset S. Petrus, episcopus Damascenus, hodic
15

quem memorat, martyrium consummarit

ve-

rum hcBC dumtaxat habet ex Menologio Sirletiasupra launo, aliisque Fastis Grxcorum sacris dictis, si Petrus datis; quapropter, cum hi ex
Sancto nostro, uti forte revera unum in hujus est, cur ambielogio admittant errorem, est utique, quse noster iis suppliciis gatur, an Sanctus enumerat, affectus migrarit ad DomiRomanum
Capitolius

Romano annuntiatus. Quam obrem, cumhunc cum Petro, Damasci mctropolita, quo de hic agimus, pariter fecerint eumdem, simul etiam an hic et Petrus, Damasci metropolita, in Kalendario Coptico Seldeni memoratus, unus idemque sit,
dubium. Et vero, cum Peirus menostro diversus, vir apprime Catholitropoiita, a cus, Damascenam ecclesiam. ut Lequienus in suo
)carunt in

cum

unus

sit

atque idem, non

Oriente Christiano tom. 2, col. 835 docet, Anastasio imperatore, moderatus sit, aiius forsan ab hoc in Kalendario Coptico Seldeni Petrus Damasci metropolita non annuntiatur, ac proin non immerito potest ambigi, an hic a nostro diversus

num. Verum, utut id ita sit, Grxcum nihilominus prsesentis temporis verbum reXewurai Latine interpretatus sum martyrio consummatur, Sanctumque appellavi martyrem idcirco autem id martyrii, imo feci, quod, quamquam quo genere Sanctus in Arabia viiam teretiam, an martyrio minarit, non omnino appareat certum, ex Theophane tamen probabile autumem, reipsa id mar;

C non

Sed, fac tamen, diversum non esse, nec sic tamen certum evadet, Sanctum nostrum xv Februarii die felici e vita transitu evolasse ad
sit.

tyrio,

novisque accidisse suppliciis, quse forte F diversa non fuerint a suppliciis, qux Romanum ssepiusque laudati Grsecorum Fasti recensent.

Superos

uti

enim sacri Latinorum Grgecorum-

DE

DIE QUABTA OCTOBRIS.

499
IUCIOM

B.

DE

S.

MAGDALVEO
PROPE

EPISC. CONF.
LOTHABINGIA

UKODUNUM

IN

COIVIMEIsrTARIXJS PR^EVIXTS
sacris et efformatio, meraoria in Fastis
e

I.

Vana nomims

apud

scriptores,

quorum uno Acta edenda.

quo etiam die ad hoeiusdtfm diei Prxtermissis, a utpote quo obut atet merilo quidem,

).R0BBII.1US

ANNO DCCLXII.
Sancttu, cvjiu nOfliM varie
eflertur,

lproculaVirodunoseuVeroduno,auh Belgicae civitaVir duno.celeberrima Qallise

II;te l

cujus brevis apud nos lom.% Junii

'notitia,

,pa

ad dextram Uosse ripam Sep datur Nova \ illa, trionem versus situs est vicus, Latine non tam frugum GalliceTSeuf-ViUenuncupatus,

diernum, fitit remtssus; oue apud Virdunenses eoUtur, pn inquibus hodie eelebratur, du Fasti vero, Grevet, i.al mis sunt Usuardi aucti, alter qui poslerwres anni potius eorum
lani

Magdalvei obijM B ubertate,quamfeliciS. Verodunensium Anttstes, qui bilis Hic sanctus Mauvis appellatur, vanas Gallice Mauve aut etiam scriptores sortitur Latinas nomints a pw l mrios

memora-

Molani cdiltones curarunt. Catalogus Ms. E kccedunt Florarium noslrum Ferrarii, Martyrologi Generalis Sanctorum
L678 et
,

seu anni 1583

miefformationes.AbaliisenimU*tous,^*Madalfcus ab alns auveusavt Madalveus seu Magseu Magdelveus autetxam temMagdalveus quibus (verosiquoque,a effertur. Sunt
;

OniversateCastellani, FastiSanctor Parisiense. Atquehs* v< et Martyrologium hodic abstjuc ad omnia Hagiologia Sanctum annuntiant ; bina autem etiam eloaio dumtaasat hodte sunt.quseannuntiationi, tjua Magdalveum

delvasus

Maduleus, Madulutus, millime iamen corrupte) Magdalucus, Madaleveus, Maldaveus, Madalueus, vocitetur. At vero, autetiam tandem Maldulphus
sciscitabitur

memorant, elogium subjungunt

alterum quod Galliwnura vocatur ab Ana ,rtyrologium

i

non nemo, quxnam

e diversis hisce

guod SanotoruiB SaJsavo alter ^ZtTinscribitur.aConsta,,

,

'

amplectenda est ? LaoSancti nomenclationibus col. 170-2 Fragmentum beustom. QConciliorum,

textv ,

cur el.amjaui posterior hagiologus canonicos locum concedat Magdalveointer sanctos

.

ZZtusAttiniacensis,subPipm c simulque episcopos septem corum rege, celebrati, ei sub;

^an-

elogium.quoxs imfraaperiam.Describonunc lam or** quo SaussagusSanc^m guameigium,

I BCop. gifLotlMagdaluoi.miu oivitat,8ep rin Mtaj uatua . urbe rtc^fesaoria. Hic eadem in atudua. Ute atate eruditu. Uterarum seientm, Cii Scripturarum vero divinarura Obque integritatem conseerav, cLis SU!e obeuute cooptat ua clerura stissimos morea in ee

,rtcamanuenMumoscitantia C { ll/afl Uer ab eruditis exareturmdelnunLueco

(

septemdecim, supra viginti, abbatesque comparet autem adducit in medium s7rZos noster, vocaturque Madalfeu^ mfinter Sanctus quo San< tus Quapropter, cum monumentum, Attiniacensi ant^uts ocurZ, conventu iUo cur appellandus videahaud reperiatur, est sane, ejus nomen ibidem ex tur U^UeusMtamen.cum ^ascrtbalur

Postremum

sic habet

Veroduu,
3

LotUa

prtesule, diem Agronio Virdunens. ejus m annuente oraniura votis

,

P.pmo

Ztaut Magdalveus,
hic deligo. esi tZdanno

prtestare videtur, ut altero

;

ebinis hisce modis efferatur

et

posteriorem quiantzquo,

' desolatara raven est.Sedera, qnara dra,an sanctorura op rura^ lorum turbinibus,

*?J**

deneao
liario

Quamquam enimin
impressum,

ZesZeur
Tpudls

ab Hugone Madelvaus, atque insuper undecimiscriptore, plerumZrinlcensi, seculi tamen, quod Madelveus, in anUquiori
sit

xJ

^du^Br,
tur.

exstat,

quodque anno 1554 excusumn^

yuffi

saerano

fi

scribitur a

m
,

rum omnium,

*2 *^^a?S
qui ae

eollocasset

,** d

^^

*"*"

u t es

Deiparte ubi decenter P vir tntibus aeeuraubeatoe mortis reqnie

Ma.delveus Utter, diserimine

bancw t'""

'T^cT^Ztiptici
neadhZc
in

Sancti nomenctatione

S'c^^t r =r V^^-J
a

qu

Wur.6ft.hp.. ^..xi, i^,

decSsu prog>edior quoa jamprxmissis, adrem ipsam ' scriptonbusque prxa'stem a monumentis t commemoranhbus lucom puis, Magdalveura < s lum. Sanctus tam heri quamhod* seu add,em quxbus he sacris inscribilur. Fasti, jam sunt m pZcedentem inseritur, enumeraU
t

^ZoalS^
>

r er est.sepultu-, dit ura qu. astabant , tibus

,

omnes e.eqniarum moMB,

un

ante corpus ejus

'

J,

lra .

s.cq^ J*,*^..
t,

werum v

d a ,s
i

J^

,,

r>F S

MAGDVLVEO
soporatum

EPISC. CONF.

500 a Petro
C B
et

antistite

exhumatum

velut

Franci* scriptores Bistori* Litterari*

tom*

est

Qm

fruitur ap que glori*, qua Beatus

ti

Ghinio

transoribuntur, tlogiii
ii\tr.

dni s 1
'

Magdalvei

episcopi

XXIII.

r ,; di tus

surSfc.
toe
desolatam,
et

suam rirginitatem iem suam

inv,

Hic Mtt Deo vovitj

beii ; Deo adjuvante

rm r
,

traditione acceperat. Verafacta sibi a fidelibus fontibus hausent, pro certo ne ubique exhisce forte etiam subina^e hauouis asserat? Falsa forte quis suspicetur vel ex sisse non immerito Gregorio Turonensi in %%s,qu* hic
tiOUiS

SCnpiOriOU*

rrw* -

eo,

sanctushisioricusdeDesiderato, nono Virdunen-

quod cum

doctrina

"evote

lm
,,.

Hra terapestatera

sepulchrum Doexoret dura esset inraan, visitavit, Reversus ad oratione sedavit.

opere

reformavit

siumepiscopo, lib. 3, ctenonc6ngruat.Asmceritatenihilom%nus,judtc%o

capMmemorimprodit,ema.

SeCaad
columb,

virtutes virtutibus

accumulans Christum transivit, et

ifl

se-

stafcm
e
coel

*<*.
,

pulcbrum ejus fuTrepetierunt. Cum aute* coruscarent, poet quamiracula maffi8 ac magfe reserantes , ut corpus illud
,,,,,

elaps, super a?, orfescentes, nerstiterunti inde,

erucera

qu*

ante corpus

ejus

usque ad funus expletum admirantibus eunotte, cce-

commendaricerto rerumque,quas scripsit,delectu tom. 1% Spu meretur.Opereillo,quodAchertus primo typis inlucem protvhi cileqiianno 1675 episcopo auctor mquodque Dadoni, Virodunensi qui Virodwrensem ecclesiscripsit, omnes omnino, decimt prima hujus originead usquesecuh

am

episcopos co,n J ,U>cUur. initium, moderati sunt, nominetenus dumtaxat, ahos,

QAlios ex his

******

adiectoetiambrevivitxeorumcompen^
set
S. Magdalveus enarrancUs Actis, ulut, spectata com- E in 'cujus scribendimethodo, paupendiosa, quam sequitur f tamen vera brevissime illa re

Posteriores inter locum tenet

annum

B
ct

oranino incorruptum, irent| invenerunt illud

relutisoporatum,

et

vivens,
,

candore

Hliorum

mum
tera

Duo h*C Sanci Elo probanda non wdentur, utt >e giaomm inlclligeL Verum,utut exin/ra dieendis quiUbet Saussayuset Ghinius, horumconditoann. Dora.
nccLXll.

odorem Buajissirespersum voseo colore Obnt auSedit annos pene 21. spirans.

lo S it

prolixior,

vertractat. Utcumque si vitatem ejus ferrem facilius, Chronicis narrat pluribus notis

nihilominus brevissit,bremodo res, quas

c<

wmret,

sat certe constaquas suppeditat, ubiquc sibi instituto absque sicque easdem in prcesenti ret

iditasit, supra laudati Magdalveres aliique hagiologi

veluti Sanctum, um' Verodunensem episcopum, inseruere a se concinnatis merito Fastis sacris sanctitate tam valida, uti nim pro Viri hujus arguquisquc haud difficulter colliget,

icendis

menla

militant,

tamque antiquus

illius

apud

Ve-

certus est atque rodunenses cultus ecclesiasticus dubitem, quin, si vel hunc bitatus, ut vix qui Romanum ho solum habuissent compertum, hoc S. Magdaldiernum reformarunt, fuissent in

Ctassicis non mscnpto, veo, utul Martyrologiis inter Sanctos locum concessun. hodiernos

omniscrupulosequiliccret. Verumhoc fierinon in annum Sancti posse ipatescet ex iis, quse, cum rnedtum. nostriemortualem inquiram t adducam in ubique ventatiforPorro etsi ex dictisBertharius tamen uno dumtaxat circiter te non consonet,cum nostri obitum floruent, eoque seculopostSancti meltorem, SCriptorem,quidemgte\otractet,net habeamus, iis omnino standum nec antiquiorem nostro exhibet, puto,qiuT in suo, quod de Sancto Commentarn compendio tradit. Hoc in ipso hujus sxpius citandum atgue decursu
t

limine, quod

iri

cumVitaedehdacomparandumsitJam nunchuc
transcribo. Sic habet

Fastissacris,quibusSanctum ,a> ,h,nn msertum, compendio sive adscriptores, qui ejus Acta sive narratione sunt complexi, aut Magdalprolixion
vei

(Pepponem seu episcopum) exstitit VolPopponem, Viroduncnsem e1 post episcopus scisus episcopus, et Agroinua
:

Post hunc

etiam dumtaxat

sermonem jam

istum

fuit

multis

diebus
(

Deinde
fuit

exstitit

domnus

episoopatus vacuus. Magdelveus episcopus, qui

\t

converto.

C
Btrthat
brevi,
eonti

Duo hic prxsertim commemoranai veniunt, quorum tamen neuier Sancto nostro fuit xqualis
5

de

familia

hujus

Virodunensis scilicet)

ecclesiae,

et exstitit

Vir sanctus et justus, cujus

quam
'"'. '/"

Flaviniacen aui etiam suppar. Alter cstHugo, vero Bertharius, seu, ut ab alisis abbas, alter

um
i

odunensfuni

Bercharius, ecclesise Virdunensis multo presbyter. Hic, qui Hugone Flaviniacensi centum noudum annis a felici S. est antiquior, Magdalvei obituelapsis, seculoquc nono,uti ipseis

obtinu industria et studio fertur per precariam eum Vuasnaum et Vuarnunci curtem, et Kamisbaejus etalia plurima, sicut egomet in Cartia

scribitur,

tium, manibusroboratislegi.
7

mediam met in sua Chronographia indicat, ultra provectO, est natus. A teneris unpartemjam
sui

Cuius etiam tempore domus istius exigentidrahs 7rodMnenstsJecclesi,peccatis et succensa, et ob boc per Galliam fuit

(cathe- quodhicdatw,

bus,

guiculis fuit inEcclesi

irdunensis schola educaBerhardo ep\ tus, ibique, uti ipsemet docet, sub ab hoc moderatoribus hui scopo.statutisque nasdivinasquelitteras didicit.Cum seculi decimi irdunensis ecinitw primaria seu cathedralis ,,, infelici incendio, quo chartas suas fere omnes, aliaque monumenta amiserat, fuissetconi

cum maItaliam et sic per Graeciam et Joppcn Hierosolymam pervenit o-na viarum angustia

multorum et a patriarcha ipsius loci oum calice crystallmo, reliquias obtinuit, e1 ea Virdunum aportavit opere mirifico sculpto ecclesia nostra venerabihter eas principali
,

Sanctorum

et in

collocavit.

sumpta,animumadscribendumappulit,sibique,ut
aliquotsaltemecclesi&VirdunensishistoriaeFrag-

qum fuerunt in anvero dextera parte altaris sanctas tiquiori ecolesia in subterranea reposuit. Fuit in crypta Mariaa tempore Pipini regis usque ad tempus CaReliquias
, ,

cnim
roli

menta, utiipsemct

initio in licat,

posterorum me-

Magni

et

obiit

in

proxima

villa

qua3

di-

morix

servaret

laborandum duxit. Eunc in

citur

Nova-villa.

Cum
sive
.

vero inde portaretur

,

ad

nos tom. 2 Fefinern eo ipso tempore, uti apud episcopo, num. i bruarii in S. Paulo Virdunensi recen2 Spicilegii et 2, apud Acherium tom ac tandem apud centioris editionis pag. 233
,

Sanctum Petrum
quod

super crucera columba3 candidas sicut nix venerint

fertur ad S. Vitonum videntibns eunctis , duffl

,

et

in

ea-

dem

,,,.,

...

Nam

niK Q.UAKT!A OCTOBMS. CTOKB vero. uti in C HMOone aci ,iionemexspectet?El corpus ejns sepulturas traditam in Framise Climnico proBBque dum Fragmenlis, a Bouqueto mox laudato in ista lixiora Acla, aederunt. Multa siquidem bona ilaeliam h riptorum cotlectionem iUatis, S constltuit. Mc cdrnda, non paucos idest, dioecesi Virodunensi, rores prxsertim chronologicos, inieru.it, l.eneconi
I!

['a

et

,,

in

iata

civitHt- ralde

Btruxit,

et

clerum

et

populum

istius ecelesiiB ve-

pater et episcoaerabiliter ordinavit, et evidens Bee etiam, quassunt ,,, titit. ,,. ecte, eccl isti

mitlit Attamen.ulut id ,,s MagdaWeum spectantium, nottttam

,,;,//./
-/.

ilasit.plenioremequutem

-"""

"'

,p -

,;i,s,

i l ,r,hus,nlv.i. nec
te

antiquitus
et

ubtgueaccuratts, ,,,/,,,,>->
<//

id est

Amantii in Rodenia sita, Puliniacum frequenter viet Marderniaeum pncdictorum epjscoporum a ,.,,,,. Virodunenses nost.on.rn ( aliquot nimxrum
abbatia Sancti

necsufl

dubioproculdeprompsit.Untiseahu

..,
scrii

'

iresbyter:!
'

"-"""''"<"'

supra recensuti scopos. sanclilate clwros,

,,.,,,,,,

Actislucubrationem,jamsupre
i

nt per illorum merits

,

illesree

ue
tamen, guo

"'
B.

>"'

"":

*2
*
cc:
.
,

liberiu,

.,
Ma98ilill
,

qnod miracnla sancti

habentur, et Vita sanch ultra Tauli per contigus looa ti vitoni oujuscorpus,diotumiraimr epeririferuntnr 1 annos integrum repertum
aeseripta
bi ,, inta
est,
wppediiut

Magdalvei ,, /num chront, transitus contigerit, characlenbus suppeditalis, minime e Berthario OpscJfl a B, ,a. Dfeersane /lrsan

Lmentaetiamhujusmod^quibusp
duBerit.sibiprxl
-

etubi nuncjacet, venerabiliter

,,..

rMtamaA

YiL-ecompendmm,aB..;ih,iode

"'" hisloricusiniis,gumaBertharto co* '" <"' ra ""';'.'' invenit, plerumq

'<

Hugo

flUfl "'

Flavi"'

Sanctonostrosui lum in Annotalis

Virdunenti,

guod
navit,

Z'. ^""'T')'"' plura Vitx edendse subdendis nunc ad Hugonem.abobservanda erunt. Venio Sicscriptor du enttsctrFlaviniacensem.

Zm,ututresh*csehal
,,;,,

t,

Berthar

ht,

,,.,,,
E
Lv

Nun

batem

Hri/,.,

s post

Bertharium.de quo

"

ZTndl
,., P
secv i.
t

naL
/,

est,parique ferel

STJSK mmhec* Novx

laZ,
i

TtL

.essitemms-.subtmtv /, n,storimUU*r* KinHunone Flamniacensi recte dotom i Ohronicon, quod Labbeus

Bmc,ututaccuratehaud.scrtpta,edendc '" /''""" '" 8 eireosunt. g /,<

'

\'

Ma-

Mss. publicijuris

fecxt, conte-

/, Hcta ," 7""'"'" -.sy ,,:,

'"'

<<-<"'

'"'"

tlTZ\?arSsTMu9o.d *j HritateDomt ntnost

'""'

TariThuiceprimoLabbeiBibliothecxNoyieMss.

Zfinem usque
(

ab seculi decimi, altera

auctort

anno
suo
fc

101

Tn\t7onibus, quib,
,,.

XZusqueUMrerumnis,,,
Vndnrior nrxsertim
,

,,/,,

.H "*
1

,'

cntr,'
S

Commentario sufitoenterpreet/a scn V,/, /

,,7
,;UI

Zritno^eTTdclcopromeruii,,

nr ?itf errore wzcwa non

sit,

fJ-Jres ta-

T:
P
.

,;/',.

nefo <,,Yan(,
,

oJii

accedt'-

:;,,/,,,,
,,/,

/n/-n

f)?l

v,/t.'

/it '*'
1

'"

'

'

:;
e( 8 intulit.

Porro

^mms^go

Chronolog,s^aU^^ iMeruittgenera o
u>qui primo ad annum

absque s.rp,usque eliam temporum. ; lem

historiam contexere,

^^. ^ ^ "
.

i?Wniacerww^
''"

/ut MOra .
.

''""'/''"

;"'"<;"

excurrere,

eafi

"'"-";;;,';
Vtrd,
1

'

r .,/ M

cendif ecclesue
^ori/afc..,".'"'

e n S cm

cce
rp*

rosequtiur.Quoa .., ip

r*^*S, m
.

'''""'< "
;,,

,,,

,//.

,,

,,

rU Wasseburgto.Vtta

ejuiac

m^nata

*JJ

aJiw*

,,

a beocontexta,sul>

."'""'""'

stveut castigentur errores,

'""
;,'"

'.",,,

m
,,

DE
lOCTOBI
C.
B.

'

Aclis, ao ro_n, e proJtajis, ( apparet, conlraclam, quarto qone Flaviniacensi scriptis, inseruU camdemque suo Sanctorum Trimestri et deinde Franciscus Harxus
J__.

uti vocat, codve Vitam.prout eam in pervetusto, ttu-

VE

Zachan^l^

quas fte^run^ lous e Surio in Sanctorum, accedunt Demochares ClauVitasinlulere. Hisce Sammarthan, Joannes Chenu
dius Roberlus,

su Glossamo suoadvoaZcolligilur exiis, quie in Cangtus. Maet censualis docet cabula familia evadet. oui utrumque hune nifeslum illud cuique Benedtctmo2,., uli etiam lom. i Annalium tanquo eliam leclorem remillit rum tiao 26,

^a^eidemsotoendum

teneoantur.

Ita

admMatur nZvolueritconsulere. Haque jam

V,rduncns,um (Ma recensent, ac landem, qu, his nis S Uvdalveum etiam Calmetus. Hic omnibus longeest reeentior, lhstoriacscnptoribm ana Lotharw.juc dc Sancto nostro sat tiouioribus supra laudatis
ql ninsuiscpiscoporum
-

Mag.-al.eum, utut e libems parcntitanlisper, S. ecclesi.v Virdun, sese spontc sua

Znalum,

^eonsHtuisse,seuseseadsolvendum uUquehoc dato censumannuum obligasse, fucrit Virdunensis fannhanec ad Sancuse* ecclesi* Ennunc
fTeTusnalalesquidquam conlulcrint. aliulldhuc modum, a natalibus Vtrdunen Utum.quoSanctus etiam ex ecclestx

^rnon^
*

prolixe traclat, erilque

bis

proinde in decursu a noqu.v S. Magclal-

nonscmel laudandus. Ad res, neumpropius spectanl, nuncprogredwr.

WK-TS.
,

cum nondujn

--^
sw

parentes % II. Sancti patria,

natale, studia

tempus

juventute, clen-

catus susceptus, virtutes.

Chronico Virdunensi,

j = &.,,** = -*-< ^

ibus ._, id
,,,,.

dimensum

Lta
3

redit

ecclesix portio n stipendiorumque

-*"

Sensaretur,
deVeteri
et

erant inscript, Ita part.i, nova Ecclesiw disciphna

Thomassinw E
txo.

t>

^ T uqoFlaviniacensisin Magdalvei
:

cap. 8

et

sequentis initio ex variis

concihorum

:::;;;

ixrmi verou
mltiter >\otu>

rivaulo antequam S. cUato tom tereincipiat, apud Labbeum Incarnat. Dom. 103 ita memorat Anno ab irjaq domnus Madenatns est in Virdunensi urbe
l

^a

Acta recen-

estatutisrectedocet.Porroilhca.
canoni seu matmculv cunonici seu clerici, qui erant inscripti, servitio seumi juspiam ecclesice,
nisterioecclesicv, cujus canoni

nomen habebant
qui
,

eit;

deinde vero pag. 104, leveu< ex familia ecclesise consignaturus, itlaseu Sancti VUam litteris Acta
;

cuique insertum, erant obnoxii. ld

l/io-

massinum

locis

proxime

citt.

evolvent,
dictis

,>^m

iucubrationcm suam Verbi Anno igitur ab Incarnatione humani

hunc in

modum

orditur
di

ecclesise domnus suscipit prcTsulatum Virdunensis Christianis et inMadelveus. H"' ta eadem urbe
clytia parentibus est editus.

supra evadet. Jam vero, cum ex ex cujuspiam ecctesiiv erant obstricti qui servitio familia, statuatur tanillius dicerentur
ecclesiiv

ohm n

Ciritatemergo Virduidque

mox
dato,

nensem

Sancto obtigisse natalem, diserte condocet

fuerU sane, hoc cxposito fuisse canonicus, famtlta, utut ex ex Virdunensis ecclesuv
ecclesim

S.

Ma

Vndunensis sensu

stanterque

Hugo Flaviniacensis

P arentibus,quiexejusdem
/,

famiha non

etiam Wasseburgius lib. 2 Qallise ecclesix quitatum, pag. 130 ex antiquis, ut ait, Virdunensis Chartis monumentisque (fuvc tamen
diserte ex dicendis parvx sunt fidei) non minus uspiam, qui contrarium affirmat; nullumautew proin contendat, scriptorem invenire quivi, ac

Belgicse Anti-

Hinc Achemusad fuerint,credatur progenitus. icntataverba tuit ,,. Bertharii supraadhuc m Magdalveus sciticet) de familia hujus ecclesi,
it

ir

gineannotat:Uest,comcuB.Voluti
Virduncnsis ca-

ecclesuv luit scihcet hicscriptor,

id notat, accensen a nonicis per verba, in quev

cur kic scriptori huic et Hugoni denegem assensum. His quidem hac in re non suffraC gatur Bertharius; verum quid tum? Etiam non <......-_. alto soium o. ivittgu..,. adversaiur adversatur, cum solum S. Magdalvei ntiinU- v.

non

est,

Et sane Sanctum Berthario S. Magdalveum. Virdunensis ecclesuv cathedralis reipsa etiam vero nuhi mi- F sensu iam dato fuisse canonicum,
,...

Silentio involvat.
ret , rai,

Saltem itaque verosimile app* Sancto i[ji>u.iri r -/ /t-oo v^..*, _- - _-_.-.oa/tctu ipsam Virdunensem urbem, cui dein
-__/.

_ 9 I. an i sw T/Vf1<Wl de episcopus prasfuit, obtigisse natalem. Vclm, definirimodo queai, verosimilitudine non minori quos qualesve Sanctus nactus fuerit parentes.
/.*__..'
_r_

*1

_-

lsi-i.11

exeo, quod dendum propensius, etiam impellor Vitoni abbaticV fueriiex QrWkl/' tus Virodunensi S. S solercntque ut Ihodicendis abbas prcvfectus, proxime cit. etiam docet, ante
,/./,./

nihil

Privlcrquammim,quod W( wpp ,retabsimile contrarium, ad illud crecontrai tum, omnino suadeat

omnino
.#-./,___*_!

nrl

au/em

12

Bertharius (adi num.

6j hsec

dumtaxat
:

Virodnneniit
eccleiix fami|ja
l

qux huc

7a

fuisie dicilur

Deinde Magdelveus episcopus, qui fuit de eMtitit domnus nimirum) ecclesiae; familia hujus (Vii hsec autemverba.uti exinfra threndispatc sensum non unum patiuntur. Sanclum e Virdunensis ecctesicV familia natum, signiftcari iis aBerthario, Hugo, ut apparet, sibi persiwsum habuit, hincque videtur factum, >'t S. Magdalveum reipsa ex ecctesitv Virdunensis familm nutum, verbis num. prseced. recitatis scripserit. Verum Sanctus alio etiam modo, quam nativilafacerepossint, initio suppeditat
te

massinus cap. 8 ecclesiarum catheVimniet Caroli Magni evvum abbatiis non numquam donan. d raUum canonici habemus equutem ex 14 Verum, utut id sit, etiam modo, quam S. Magdalveum alio

,,,

lamenip , a

jam

dictis,

,,,,,>,

nativitate

^us potuisse, ac proin ex Berthanx assentur, ex ecclesuv Virdunensis famiha de seu nalales ejus Ftaviniacensi non fuisse, cur
Huqoni
parentibusve, qui Virdunensis ecclesim familiss fucrint ohuo.m, cerlo ecclesix hujus servitio solis Bertham veradscriberet. Ast id forte non impulsus fecent aliis insuper rationibus bis, sed Lubet hinc nunc dispicere, an Sanctus
is

ex

ecctesicV

Virdunensis fanuha esse

%% ^.^

de seu e familia Virdunensis ecclesix potest fuQuondam ii juris seu e famiisse. Td sic probo lia cujuspiam ecclesise esse dicebaut i<r, tam qui ex propria voluntate, quam qui ex obligatione generi, a quo oriundi erant, annexa, servitio istius ecclesix erant obnoxii, aut saltem ad cen:

auctor.

fortassis

reetiam veraeparentibus, ecclesuv VirIta dunensis servitio obstrictis, natus non fucrit
.

sane verbis num. \i recitatis disertissime EugoFlaviniacensis.Verumenimvero,inquietnon

afjirmat

nemo, ea in assertione non sat

sibi

constare

vide'-

tur

DIE QUARTA OCTOBRIS.

a

503
ucToa
C. B. , nt

Etenim verbis, num. pariter reinelytis ae proin, cTtatis Sanclum e parentibus natum prodit slare autem uapparet, nobilibus
tur
is

auctor.

nensis Tabulariis Chartularusque d,d,c,sse,affhmat. Verba.quWus ,d prxserUm fac, l,b. 2 An:

ilem non em

IZnon P 0S4C ""

videlur, ul fuerint simul S. Magdalvei ',.,' , ,,,_ i-,,.,; parentes genere nobUes el stmul ecclesuv Vndu apparet, famunensisservilio obstri
.

'

tiquilatum Galhx Belg,cx pag 180 ,nven,es. iUMrtn , latine a me reddUa s,c habent Porro ut ad epir, soonum nostrum Mas-dalvcum revertainur, ejusque "T ineducationem noscamus, ex an- "%"" natales ojuam u * tam

Pj^m

s tatei,

ignobilisquec

tt

ta

tari gumnt, qu, Sanclum convenil. Ita arg ,am,ha nobitist,rpe, non tamen e '"" '

*" comper mu

'

ne S!S eecto* natum, onra ler v iniacensemvoluc,

H 9 ne

P test rP*-

'

''';'

*" *

'<"

"

"f^*
,

Verunuk

f
'

la J

U>
'

fu U q

m , nostta Vl du Plplnorumque stemP^P

lt

ch;u ml; , isque 4

^ ^^

,ta

siaqueohmhabuere,

, trtpl

ZZnverosi' " '"

ecedicat quantx auidem, qux laudat, 9 ius Tabularia chaHulari aque anan hxc ea tiquitatisfuerint, multum ego dubUo. fLintantiquitatisprxrogatwa.utillustrem San-

^
,

ouam docueruntWasseburgium,,- 1
.

olvendis,serml,eeep:

'.

,<

*M
'"

",,

: ,, rporeeiam Umt^p^c^r^mam
!

dubUatam. Et vero ea antiquUaUs prxrogativa Jse> , ,,,,, pato

B. V" '""""' "*>* Sanctum inte, satum esse, dubium mihietiamfit vel ex eo, quod
I
(

rbdmpvi**.*

'<'^Zdasern,

n^anere-

id ??""

'"'""'" '"";' Ad, piente, arma copesserent

"'i'

""'"

Uou7t^

r^ZatminGlosCmgmmtn WOS

simcejentionemfaciataugo Flaviniacens,squ, ex ,ncUjt,s tamen ex diclis Sanctum nostrum

K sarioadvocabulaY. n isterialis,.-Wff *. * S prolixiusexposU

<

^fS
e ' a "' "

to.Se

irfK-

""">*

f"~^.^ ""
.7

K6us na(t(m
f

, c ,or,,

,,./,/.

guigue,

si

,,,,!,,,,

,iUam B

tnfio

*" in
quxcumque
,

Adis

'

ei
><<,

15

Porro, cur .

clesiasticar

SbH

La< ,, "'" ,ri servitio prmtan,io*dm

nslbus
,

j , elasse eranl -

WWe %, /M em
itaquequamt

in Sancli nostri lav

sermone pr Sanctum noslrum

J
y

edam, non

'""-

cjoste VtrdJ

''"

o e ne>-e o6es

"'""" """"'v'" "'""J '"" !tw Magdawei pae.we potuerint S.

U

suffieiant. c obiliSanctiortudici

s.

P ..-,o

trona.monasteriiS
,

tom. 4 se constituisse,

Anuatam. B''

KtaSSS
'

' '"""' "'""'" Ma dalTei ,,

Wc

""'''""'"'"

'"'

''*

SU^M L
co)1 ,v,,7
I

.,./,.,
'

e.idest.ad

W '"":.'"'"
",";"v":,''., A '"";,

MrfM, aoe curHugoFla,

,.,,,,
$

atstotcon
-

-.-.,''; 2W-*,',/,.,,,'..'"""'"''""'"' r-^.ssSn

.,

n m XI /,.- ,,.. :;,/.iys S eftu^us B eWo. iinostr, utfta SdtamgiM eaam annum S i anno edicendn Verumcum ex
st
.

^ /ogrWs
/

.,,,

'

f'
<ttS

Zl *.
*"
MS

/,./"/-,
is>

"" Verummproptvea.Bugont,
, ,/,
,
i

fss C dumest

".
,,,

o/.,.

'

<^ 7" m <** /"'"' ""'/"-"""" XSS l;

'"""'
",

a
. ;
c

.^

m
'

,7 fl one

A
^ -"
'

"""
v/
,.
,

'
.

,sse

S Remigio,

C,

',/

nsii /,../-

epZopo,

aliisque nonnullis Sanci

fXrZpiscol
'":::'"'
''''"':'"''";':,r::;i:;':;;:::;;r

:Tex

c1^

,,...,:

,.

"

";;;
>

- ';"';:,

S5KK5SKSS53:
Jamsupra
'

././/.'"" '""'
'

jtfS;! Qnam
'

rJ:
ob re,.

16 U-,/s-".../'"-

'

"""

rt0n

mc"'

70 5 na(s. equtdem e v ;". sini ,

"

pu

,,-

,,,.,

!:::;:,

wwo

indicat,:

;,'

;:::

;::;;:;:
II.

Octobris

Tomus

504
WtTORR
C.B.
9 iw-

VITA

S.

MAGDALVEl
tari
,

EPISC. CONF.
frustra obnitente
,

penitus

absumpsit. Plun-

I)

Watte-

posse citius, coniendo. etiam toco inquiet non nemo, refert primajuWasseburgius. Sanctum a

';:,?;:"w
dunmto
bulariit,

Wn^ sua p&

*

proximecit.

****

r-

Mm,

Kms^

/wwc

principem, cux

esse

ZIZ "^"""^^

ecmus thesaurus, et litteralia raonimenta rerum combusta sunt. Medio ergo seculo xi mclesise ibi sanclissimx teralia majoris seu cathedralis, qua> ecclesw VirduDei Genitrici Marise sacra est, monumenta flammis fuere absumpta, ac

nensis

non citms qua Quod si erqo Sanclus noster neauaquam cuUoctaviinilionatus sil, credibile quibuscumque negotns u ejus in est, consiliis refjeristallium, ac protn, si hoc
esse

clesiee

Pipinum
,.,

ren

-~,

pauiis inilium natus

gius.

prm,/ Wasseburgius.fecerit h,c annis ahquot ac ne omnino est, ul secuh octavi quidem, S. Mngdnlveus anle

Virdunensis monumenta seculi x initio, iterumque medio seculo xi fuerint combusLa, fue[nisi forsan quid rin t verosimiliter Tabidaria deteriusstatuendumsit) Chartulariaque, a n Wasseburgio laudata, monumentorum combustorum loco suffecta, atque id quidem a scriptore, multo recentiodictis secc. x et xi fortassis etiam

Fateors,c habet nostrum odogenar,o ,,. bb v^.<([

etor
'

^f^-J^J^^SSSm
'"","'
'.,

rZerumque his~toricarum parum perito.

llla ita-

'^^ZleTaZo^. ^JS^TtiSaU m""

'

ZtiTZe scculi
Ja.flveus

<orum queecclesix Virduncnsis monuinenla, sive spectetur, infirm* antiquilas, sive etiam auctor auctoritatisque mihi videntur. ac admodum
fidei

Verum

% ^ur^J^O^XZTsanctum
B
uitotis testimonio tradit.

venisse, absque enim ad xtatem adeo provectam

Adhasc nullus sive antiquior sive etiam dumomnino S( riptor ante recentiorsanctiU&gdid\ve\ nativitatem
taxat
secull

proin ex hi* mihi minime probatum est a Wasselrg,o, ., ,,.,,.-.. . P^ino HeristaUio ad E consilia fuisse adhibitum. evcniete evin20 Jam vero, cum id ita sit, hinc sane non
i t
'

evin-

cunt. Virit

ponit. Ut autem hsec tam fundamentum sufficiens non videcito ponatur, Pipinum ad consiha tur, quod de Sancto, per Wasseburgius. Hoc ipsum ajfirmat adhibito prorsus anenim scriptoris hujus assertum omni <stituitur. Laudat quidem t/{/lll

citur, Sancti nativitatem ante seculi octavi eligiosit, ul locandam. Magdalveum ergo anno circiter uueri$imimretur, tradi701 natum credamus, atque ad alia, quse ad illum

pertinent, discutienda

gradum nunc faciamus.

setatis

"'

Sanctum,tener3eadmodum adhuc
litteris

puerum,

imbuendum curarunt

parentes.

Docemur

antiqua ecclesise Yirdunensis, Tabularia ilicet seu cathedralis Chartulariaque. Verum antiqua heec ecclesise Virdunensis monumenta mihi admodum sunt suspe-

Wasseburgius

Hugo id ex edendis Sancti Actis, qiuv cx dictis Flaviniacensis contexuit, idcirco Sanoti bi plms subinde hic a me appellandus. Illa num. 3 His diebus nblactatus almus puer Masic habent
:

delveus religiosis viris traditus est litteris imbuensunt; dus. Verba fuvc in rigore accipienda hic non

c ta.

amquod

Bertharius apud

Acherium tom.
dat,

12 Spidlegii pag 151 in brevi episcoporum VirodunensiumHistoria memoruvpro-

omnia fere ecclesi.r Virdunensis monumenta

flammis
,

setate sua, id est, seculi s initio,

absumpta, Laurentius Leodiensis, secundus Bistoriss Pontificum Virdunensium , a Berthario inceptx continuator, qui seculo duodecimo floruit,apud eumdem Acherium pag. 275 sic scribit

neque enim credibile es^Mag-dalveura^ primum a lacte seu a matris uberibus fuit remotus, litteris imbuendum t r aditu\m fuisse. Videtur itaque his dumtaxat significatum velle biographus, factum id jam tum fuisse, cum tenerx admodum adhuc xtatis esset Mag-dalveus. Primum hoc est,

quod in verba biographi, proxime recitata. erat notandum. Alterum etiam nunc accipe. Viris religiosis
alii

Laudanda

est

tamen
el

Bertharii pia industria, qui de

ipeis cineribus

ruinis incensee urbis et ecclesise

Sanctum traditum, affxrmant. Hi indubie non fuere, quam Deo devoti monasterii S. Vitoni Virdunensis incotse. Indicat id ipsemet Sancti

omnia prout potuit, praedecessorum saltem prsesuC lum vel Quda nomina eruit, vel quoedam gestorum nobis sointillavit. Nam ipsam tantillam de nostris
tequiorit rn-

nostri biographus,
(S.

num. 34

ita

Imminente vero
g-novisset

resolutionis suae tempore,

memorans cum co:

praBBulibus notitiam ab ipso acoepimus. 19 Laurentii ergo cetate, id est, sec xii,

lum,
Ttl
,

Ul

XVI inonu-

menlis, refert,

nullam Virdunensium antistitum, Berthario scilicei antiquiorum, habebant notitiam, nisi ex brevi scriptoris hujus de Virdunensibus episcopis Historia haustam. Antiqua adeo ecclesix Yirdunensis Tabularia Chartulariaque, quee laudat Wasseburgius, eetate LaurentU seu seculo xn videntur recentiora. Sane seculo xi antiquiora non esse, certum apparet. Id sic ostendo idem Laurentius apud Acherium tom. cit. pag. 280 ita memorat Secundo anno.... ( Theodorici xl Virdunensium antistitis anno 1048 ad hanc cathedram evecti) ipse dux {Lothoringiw Godefridus) et Balduinus comes Flandrorum cum raanu valida hanc urbem [Yirdunensem scilicet) irrupe: ,
:

Mng-dalveus nimirum) revelatione p divina, se raundanis liberandum tumultibus, iu ecclesia, in qua adoleverat quotidiano virtutura provectu, cui primo pastor et reetor institutus, de qua

etiam ad pontificium promotus

fuit,

sepulturae

su*

locum delegit. Ecclesia, cui Sanctusprimo pastor ac rector seu abbas fuit prcvfectus, et e qua dein de ad Pontificiam ecclesix Virdunensis cathe-

dram fuit

cvectus, alia

ecclesia seu

ex dicendis non est, quam monasterium Virdunense S. Yitoni.

ob rem, cum in hac adolevisse verbis recitatis Sanctus dicatur, dubitandum non apparet, quin ejusdem ecclesite seu monasterii fuerint vi-

Quam

,11 1

religiosi,

quibus Magdalveus
fuit.

litteris

im-

buendus traditus

runt,

moda

odio csesaris succenderunt multi commissa. Volebat autem dux monasteria urbis illaesa ab ig-ne servare, sed subito majorem ecclesiam sanctae Dei Genitricis victrix flamma comprehendit et duce turmaque miliet in
,

strag-e

21 At vero, sciscitabitur modo non nemo,cu- maguuminhii "' jus professionis fuere viri illi religiosi, monaclii- '" r " 7?"" clerici? Clericos in comnnc/ti viventes ne, an ecclesicvque S. Vitom sewientes, fuisse apparet. f;l(ee^,w Cur ita existimcm, seq. aperiam, cum de Si Mag-dalvei ad ecclesicV illius seu monasterii pnvfe'""

cturampromotionetractabo.PaucanuncdeSancti sub

DIE

QUARTA OCTOmus.

505
A,

sub religiosorum illorum virorum disciplina tum inliUeris,tuminvirtuteprogressua<lln>chuaddo.

Magdalveus, ut
erat edoctus
,

primum litterarum elementa fumox in Grammaticam, deinde in

Rhetoricam, Phitosophiam, Arithmeticam, Mutandem in sicam, Geometriam, Astronomiam ac incusacrx Scripturse doctrinam impigerrime respondente in omnibus hisce scienbuit, conatui profanis non mediocri succestiis tum sacris, tum Necvirtutem interim Sanctus negle."/.' 'ontra su. excoluit, ut et Deoet hominibusptacuerit,
i

Vitoni priefuisse, verbis recitatis indicat, non it^ lubenter assentior. , 23 Quamquam enim in opinione quidem, qua ,,,, 730 ex Hugonis Flaviniacensis testimonio Sanctus ad 7 (0fi motuuterio Virodunensem cathedram anno 753 statuitur pro-

motus, nihit omnino impediat, quo minus non prsecitius, quam anno 719 monasterii S. Vitoni donatus, cum tamen S. fectura credatur fuisse sed no,< Magdalveus non a\
,

anno

scilicet,

utiex dicendis probabilius apparet,

,

742 circiter Virdunensium episcopvs fuerii

han< ita sese adjunidi illecebris, clero despectisque binis seqq.Hugo Docet iuec omnia num.Z et xerit de Sancto, TTImnniacensis qui deinde etiam agens virtutes non paucas, quas hic ^TfZocZico, n/mrc^exercuerit, recenset, nec ei sane tunc
,

Vy^eexe

hanc atus, annisque aliquot, antequam sacram dignitatem sit consecutus, monasterii S. V/foni, pr.rfecturam ges>j>ud omnes t* /,*.* <,. in confesso est, j-esse est, ut hac j donatus ab anno circiter 35 Imo vero exdt
,

qm

^ ^.^ m
>

^ZSZTeo"
.
.

litterisprogressum Quod vero ad scientiarum ^..-,..o On^/^lim dc Sanctum /7/j/7jCC/? modo enumeraiarum quibus multitudinem perttnet, ftdem tradit, oper,., slcve volo, et ad res, seq. tractanenr p das progredior.
et i
,

ZninZZ M

abbatis
ceperit,

g munere moderandum 8. Kagdalfe, s ium ad V si mo

/(

^^ m

ses infulas

anno

sonel opinio. robabilitate

785 etractoi stnioii., veritati conndi$ Quam ob rem, cum

non careat, reque ipsa forsan

\uod
<>

veritatietiam congruat, Sanctus interannum-Wel HQeffluant rii seu abbatix S. Vitoni prxfectur ipsa terfuerit donatus; quod ut tunc re

fact\

b $ 111. Sanctus

fit

sacerdos, dein

momotionem anno nque jam d

etiam,ul
obstatoj" bahi/inrjjiueSanctiad

nasterii S. Vitoni

abbas, actan-

dem
pus.

episcoecclesi* Yirdunensis

irodunensesinfi

innectit.

Atqueita qu\
est

itum

tem\

Sanctus Vitoniano monasterio fuerit prafa an clendispiciamus modo, monachorumne hoc

s

corum
Sanctut, *cerdoii'
'/'

exstiterit.

VancH

bwgraphus, seu Hugo Flavinmcensis

.

21

Mabitlonius

'"'''

iMignitus,

S,' limiis irorsus rarisque Maffdalveusin xtate nond

enumeratis,,

viriuttbus, qutbus 8

Ub

"

num.

76

Annalium Bencdictinorum ^ ad annum 76

ii

non

temtnutt,

'''"<"' ""'" *TZ' onatusvelsubdiaconalusmen;,,,,.., mqutt refert. Posttec, tone facta.promotionem

silioa,

episcopatum ad 753) (anno .licas promotua est Madah LunenBem alium pnorem abbas, quo nullum Loci nbbatem invenimus. u ipsa olim extra muros, nunc in
pore
i

tonoremelecto

just.hca.

arce

posita,

jam inde a primi

con
Utar,

Mn.lt! NuOopo, icumque lempus, quo

,d,ectovc,!.,.
td

ans reUgionis temporibus

illiua

pr-

factum

s,t

e-

Zmoxsubjungit:^*
oto Magdalveus
1

itur

*eleotione
S.

urbis sanctoruin episcoporum morum msepulti inter ali. tura celebris. lUle Pulcronius atque Vitonus,
C
,

sepui-

quam

omnium, ouem

reetor
ct studio

el

n.animi abbs
spirit,

consens.
'

?empornin n accendrt B,c bw a, , d divini hmulatu discuiienda hwofiert.Alnralhi textusduomihi

,,/.

lioral

Vrtom, roith et rebus exemplo et doctrma

lesi

um

posterior
i
illa

basilica3
B8B eulo

J.

ilMilt

decimo

ludum a Berengaibi,

rio episcopo in

basilica institutoa fuisse

p

aue ad

nostrum
loei

tempua

Lgno
Sofum
rium
sancti

honor-

irdter temp

ragdalveue

inde
fuit,

monacborum
et

et

antistitum semina

m
'

l S Vitoniprxfeetw

donatus;

alte-

eongrefi
titulo

w
eaput.

uoe
Qu;
fii
onji-

^itoni
ai

inclyta3

X
*
i

/;

,,%,- S. Wtoirf monMerf.

pnor

,"',,.
'

"/o.
, '

rf

'

temporibus, cum

7W r- 69 tte Borziense mo-

ddtonedum certo rescire, quaa lujuna teminstrumentis, entibua idoneia Pragmente prater qudam
possumus,

status

ngarium fuent,

^nnn

perierunt,

;-',,,,
:,.';,:;
t ;.

...cesi
,

Metensi condit.m

e..

ec-

lh

interpontificio virodnnensis od , nb.rbio ^..-.> ; n 1 ;: 8

,

laborabat.

m.
M>Vr.

Hu-one, abbate relata. olim monacho,

Plafiniacensi,
Ita

ejua

loc

Mabil

sat

S3y3S..
,

..nirostaliquota.
'''

^oinn

i^b."
tom

monosteria, sancti Vitoni, Coenob.nm et BeUus-locns. chaelis, abbas Madelve.S. Cu rcgebat

STS Btf.
"
lo

ep.scopatum Ploino resre Virodnnensem

moac
rodnnenai
sanct,

X;.;

eum z^^ooc/ar. S neremoderandumacc^

>

Magdaljeua

non sacram illam icdem

/-

TcZmuni

JJN^

saneti

anno 749

monterw 5. anno 752 ctest *u

,>

DE
oft

S.

MAGDALVEO

EPISC. CONF.
de
eo

iCCTOM
C.B.

ft H^stori* \herium tom. 12 Spicilegii, pag inceptx, Virdunensium,a Berthano episcoporum un *e ZnHnuatore anonymo, qui **\ e

Vitoni monaslerio

monachum

egit,

aperttsstme

"

uhique ferehat, Marumor omuium in ore continuus erat, hic lustrabat patndelvei pietas, ejusque probitas

fama

a?i

rcplrbai

plnteas,

a?de.s

pulsahat

palatinas.
votis

His
in
licet

prsecurrentibus
pontificatu

nunciis,

cunctorum
urhis.

ged o clerirti
vtrositnillime
erat

^tTnverba

J^copus)
SSS%SnJ

mhabitu-

tum,

VirodunenHlo (Berengarius, sanctorum Apostolorum basilicara ...onasterium futtvo (itaetiamolim Vitonianum requ.escit corpus et Pauli. in qua catum) Petri succes:

eligitur Virdunensis

Quod

cum

multis decessoribus,

soribusque suis,

in

meliorem

reddklit statum

et olericosque in ea degentes aUxIt et ornavit, modeservientes abjec.t multls vilibus negotiis Domino servituros constituit. inibi

Dei plenus omni conanime rejeceadnisu reousaverit, multorura tatotoque rit praavamen sententia, Deo * gratia pracedente, concordia ep.scoac una cleri populique luit pontificali porum judicio dignus in cathedra unctione saheuedictione tirmatus,

timore

an Dci

exaltatus,

nachosque

Virodunensem ecclesiJam vero, Berengano, in Vitoam seculo decimo moderante ex his verbisliqueat, niana basilica exstitisse,

cum

a clero populoqueVi27 Fuit ergo Magdalvens ut apparet, Sancti mrtutibus rodunensi, raris,
impulso,

*"J**'.

clericos,

communibus omnium suffragns,

tioe-

clencos, in nasterio S. Vitoni fuit prcefectus, fuisse. Porro, quee communi viventes, professione ipsemet suppeditat MaB opinionem hanc frmant, hicc subverbis supra recitatis mox billonius, est diploraa Pippmi HeIntegrum super dens
ristallensis,

antea monachis, quibus ibidem fuisse subs/tfulos, esse potuerit S. Magdalveus, verosimilhmum appareat ullo ex monumento moSanctus reliqiosos viros, quibus sane est,
nec

mosjam

pr<e-

Virodunenraqueprorsus electione adepiscopale evectus. Ita statuo ex Husis ecclesise culmen etiam utcumque sufqonis Flaviniacensis fide,cui Antiquitatum Galfragatur Wasscbr, gius, lib. 2
lise

clen eleBelgicse, fol. 180 scribens, paciftca

Sanctum fuisse ad cathedram Virodunenb promotum. Bsec, cum id accidit, ab Agroini, sem Sanctum Virdunensis aliis Agronii,proximi ante dudum. Testatur antistitis, obitu vacaverat jam
ctione

idverbis,
testaturet

num.

in

Miscellaneis

editnm ejusque conjugis Plectrudrc Pippmus quo Lahbeanis,

6 huc transcriptis, Bertharius Hugo, Sanctibiographus, num. 2 Vitse

edendx

ita

memorans

Virdunensis

civitas....,

faciunt quorumejusque conjux comrautationem

dam pnediorum
nio,
toni

cum

viro
et

apostolico

Armo-

episcopo Augeberto archidiacono,

prseerat.

Virdunensi
qui

venerabih

viro

basiliea?

sancti Vi-

Et

Pippinus

quidem

hac

com-

Pararitum, transfert mutatione Vitoni, donatque ns, ad partem ecclesiaa domni ibidem deibidem pnefuerint, vel clericis u qui
locum,

nomine

multis raansit defuncto Agronio episcopo, .liehus ua, pastore viaurtii.Wasseburgiuslib.proanme quo tunc Virdunensis cit., fol. 129 verso tempus, ipatio rectenet triennali \'es vacarit, exdicendis facile colliges) etiam definit. an secus, Adhxc causam, ob quam Virdunensis sedes tamvacare cesdiuvacarit, raiionemque, qnatandem
proibabilemaffert. sarit t nonadmodum,utapparett conOratio non nihil prolianor, qua id facit} in

servicntibns;

--

ac

vicissim

Armonius

episco-

tradunt locum pus et Angebertus archidiaconus ipse Pippinus quem Commenarias, dictum postea per chartulam cess.on.s ejusque conjux esthxccommusancto Vitono donaverunt, Facta instrumento, teste ipsi commutationis
tatio

pendium contracta ila fere habet Ansetinus colunensis gubernator, mes simulque civita Agroino, proanmo Magdalvei in sede Virdunensi
:

decessore, e vivis sublalo,

cathedram hanc ambie-

Francorum Mabillonio. adjungitur, Childeberti, sepHmo; quam ob rem, cum hic annus regis, anno MabilChristi 702 congrual, ex verbis

uti

cum anno
l0nil
,

iplis liquet,

triginta circiter,

antequam

S.

annis dumtaxat Magdalveus mona-

quominus bat, vique etiam aperta impediebat, defuncti locum sufftceretur. Hinc t cum alius in nihilominus clerus Anselinum eligere nollet episcopum, diu ut vacaret Virdunensis sedes factum. At vero Carolus Martellus Austraest
,

sicc Neusirasiccqi''

domus, rei factus cer,

'

sterio Vitonianofueritpreefectus,clericosinhoc, Deo deset oientes, exstitisse,

tior,Guarinum Lotharum, ducem gubematorem- V que Metensem, qui Anselinum reprimeret cano-

abbas fuil
prxftctus,
dl in

26
ac

Jam
l
1

vero,

lirduu

pareat, inter 730 e t

cum id ita sit, nec verosimile apannum 702 et tempus inter annum
.

amque
submisit.
28

el

fieri curaret,

Virodunum
guotradit '
.

crc-

aluscpinpui.

Sanctus abbatwe quo ex Vitoni regimini fuit admotus, seu monasterii S. substitutos, sane clericis monachos fuisse in illo
dictis

duce, quse in mandatis accepe- u ijsseburgi . exsequente, factum est, ut tandem M> mod0t rat, fideliter

Eo porro

S.

non ex Mabillonii verbis proxime jam recitatis, opinio,qua religiosi riri, quipnrvm firmntur prcefuit, bus Sanctus in monasterio Vitoniano Uaque professione clerici statuuntur fuisse. Ulam
ego, his

ad amussim sacrorum lunensium fuerit electus canonum Wasseepiscopus. Ita quantum ad substantiam
Magdalv.
atis

Verum dit,partim saltem ex

burgius.
,

omnibus pevpensis,
t

babilem studioso lectori lem (iignitatem, adqwn toni monasterio fuit assumptus, sermonem jam converto. Hugo Flaviniacensis seu Sancti biographus,narratanum.bSanetiad Vitonianimonaste-

pron-opono et ad episcopadeinde Sanctus e S. Viveluti

admodum

riiprgefecturampromoHone,deeoitaprosequitur
Puit....
itia

humilitate

prsscipuu

caritate

diffu-

prudentia

rairabilis,

sohrietate

laudahilis,
et,

quae Lotii Roraan Uce Guerin 1p Loheran inscribitur, omniumque irum seu potius fabulasimilis furfuru riptarum, antiquior Galli rum, idiomate prompta. Ita in sua habetur, verosimillin 43 afflrmat tom. Lotharingise Bistoria, illam Guaeique Calmetus, rolvisse, recitato et rini Lothai isigniexeadem Fraamsubtomi
,

morix proHistoria, vulgo fictitia Galinus Lotharus

t

'

insignis, fortitudine
digi

spectahilis,

licet

gmento,probet,c

r.Quamobrem,

cunctos
dienl

leret,

erat

tamen
proh

obe-

ibditus,

patientia

forma

factus gregi ex anirao, ut in eo suhditus

quisque agnosceret,

quam

sihi

vivendi

normam

iminhujusmodi historiisseupotiusfigmentisviat mdquam t quod re ipsa factum sit,studioso leptori proponatur, est sane, cur merito revocetur in dubium, tum an ex Anselini ambilione, ut
vacarit

~
WE
A
in

QUARTA OCTOBRIS.

507
AOCTOBI

acciderit, tum etiam vacarit Virdunensissedes, Ansehmitlente Carolo Martello, qui anluvc

num

reprimeret, tandem, su/fecto vacare cessan. lmo functi Aqroini Masdalveo, quispiam, qui Viroduneniero, cum Anselinus nuspiam apud probatsejiaet
sis

locumde-

mreawr. aggredior. c B. auctx Scnptores tom. xi cumenimtub 31 Gallix Christiance ad iateri- caroloMar18 ita memorant. Vergente col reguni nostroram dynastia, plera-

tam prima
que
sive

Francorura,
destltutffl
,

sive

Germanorum

ee-

clesiae episcopis

dubitari etiam potest historicos occurrat.

an nreWasseburgms, Anselinus,quem memorat

comes

fuerit,

bus

in

stipendium

rum umquam

natura exstilerit. prxncxpem hunc Carolum Martellum pertmet, nullamplaneoperamcontulisse, ut Ue.^\veielectionemcaredesineret Virdu
nica

Q^autemad

canis in pecunire sua ut veros legitimosque

coeperint nisi

cedebant aut militiaut eonduotoribus et pubhadeo repraeseutationera

;

*^J gJJ^

anno

recuperare ea circiter dccxlii in

pastores
,

non
lmregi
circi-

*;

qu Carolomanno perii Francici parte anno vero parebat (imomajori-domus)

;

nn^clthedra,

verosimite

quo nunc disputaturusde anno,

.753

fi^J^JZ M
agdalveus crea

ter dccxliii in

reliquis

provinciis

quae

dorai-

uationera Pipini agnoscebant

tussitepiscopus.adducammmedium. Thuoo Sanctibiographus.proepochams-

:i;rJl
.**
B

^Tdsedem
753

rJodunentem evecH, annum "<""" statml h,s s Vitx edend.v num. 1 humam*
:

* R*quantum ad regni etiam auam non immerito, episcopis.Carolo MarAustratiani ecclesias, qux usque ad annum 1 U mantello rerum potiunte,

recitahsverbis

Atmo... .b Incaruatione

Ve^occun

Busoipit prasulatum coteto domnusMadelvens. BuncEugoms clesi* Ecclesiasltcis Francorum Colntius inAnnalibus in Cmticis ad 753, ac post eum Pagius

JT^

adanZn Verum ,lle miht annum\l etlKswU amplexi. nullus ommno quod IZrZ non sat probatur,tractarunt,acne tpse
Tnlereos
qui de Sancto dural.onem secUs ouTdemkugo Flaviniacensis,

hic mereatur assensus, serint orbatx, prxberi dicam, illico patescet. Hincmans, qiue jam arc/uepiscopus, q rus, Remensis seculo nono Rhemensis episcopos dastolasexta, ad dicecesis lempore fatur in modum ta, cap. 19 hunc quaudo prop er principis , Caroli (Martelli) m-atu de discordiam et contentioncra ae 01et frequentia ter eura et Raganfredum
.

vilia,

imo plus quam

verba*
fuit
,

omUa

narricidalia

ra.veo
liginli

occupat*, circumscribat ab anno

;

P^ribusannuquam

Gerraamc s et Bel e ic omnis reliffio Chru ac Gallicanis provinciis

nitatis

-^ f^
ut
,

.,

robeUat

"*

l7ntm7icZa apparet,

anni

pene

abolita
,

ita

paucis Locis residuis ergo ex rebus divisafuerint. FuerurU

episcopia

Laiois

epwcopis douata

m
et

mncmart

testimonio, Carolo UartelU

regionibics,

\
seculanbus

Francorum potestaU

subjecti, gte-

riuueepiscopatusalaicis s&

M
,

occupati,suisquefacultaUbusexuU
Catalog.s SanVirdunensium episcoporum
32

Ne

vero

quis

ob
S.

ea

^
dicta

su

Virdunensem promocTinotri ad episcopatum conjungere-, 1" ttonZcum anno 735

ad xx Februarii in sipectam hic forte habeal

Eucherto

suni

ummoPonH,

fidem.
i,

summi

xv PonHficis, ordtne

72

octavo

Rhemensem
retulit

di-

SSgsSHS
uti

scripta.InhacquippePou,
fratfrnitas nobis ioter Francos,
;

*"***
J

quia,

faciente

<liam nec
:

anno 735

scrtpiore cftarw aJ"<?^

w c^ a fo.
,,^1,1, ex

noraine Bigobertus oUo d^ctus et expulsus fuit sine ApostoUo83 Sedis consensu ne ullo quod antea "ttrane- sed soluraraodo
,

coX "

archiepiscopu

orim^

aemen-

S
de

uou eon-

?n parte

Uliu,
est

.,

*"

P*

Reraensis

omtas

e^

<vlr7unensibus mliorix '''''' ,c scop.s

I

^^

six
eoo

dtctts /"'"""

nrdu*^numentis, plerumque '"'' l

.

"f'

dariisC hartidariisque,fidei

'^^P^nlmZnectit, p
scopales lafuias

sanctiadepinon ea>

byl

enti de

ordiue

nJnoraUs,

'''^'^llTmeorlsnoU docuChartularusque.sedexansm
^Tvei ad d qua Maedulvei a os te* aC0 anno 735 se c U nd'
?0S? C careat, IrobabiUtale non L a S "

ipsa

mentisf^and^t^ncau^^P^ "Virdunensem promoto WCH(

Bem
Bcoipientes

"
'

sc

Hptom,
'

Catalo-

pietole
evant e erant, et
retu.ia eWg ""<"'""
,

ouos

P^cunl

sane affigM. omn i

r
e
[

,,,..,,

cfl

flrf

^J

T68

U'*"*.
ii.

S*r. pondus
,,;,

R, patibus.

ctis opinio,

yono, qu, qux

'

^"XZrobabUitate haud
,"

!,',//.-""""""''"'""
*"""'
,,
;

Mseriusew

hominibus occupatos.

/,,,,,,/.'

508
.OCTOM C U

DE

S.

MAGDALVEO

BPI8C.

CONF.
citata epistola
(

Mapostolus, 33 S. Bonifacius, Germanix RomaZachariam, teris gratutatoriis, quas ad quaset a S. Bomnum Pontifcem anno 741 creatum, dedit, facio, GermaAnnalibus suis Ecclesiaque ad fiunc annum in aponolo,
tiijr

facii in
u
n

adi num. 38
civitates
,

verbis

roiutm$m

Modo maxima
,

ex

parte

et

episco-

*"
//(Mimi

pales sedes traditae .sunt laicis

plane ever-

rrrptit, tntel-

sticis recitat

ItgUur,

similiter

si1

Baronius, ita commemorat quod vestrfls, Paternitatt

Notum
se in

Carolo-

mannus dux
rogav.t. ut
et promisit

Fraucorum me accersitum ad qure in parte regni Francorum

,

quod idem Cointius anno currenti num. xli scihcet nullum laicum produci po scribit ideoque et episcopatum Carolus dedcrit cui commentum esse, quod a variis traditur Catitur
, ,
,

suaest potcstate,
,

faciam BVBoduni

congregari
,

quas se dc ecclesiastioa relig-ione tempore, id est non minus quampeT iam long-o calcataet dissipaBexaginte vel fleptuaginta annoa
,

rolum plures episcopatus enim is Austriffi tot annis non video Gallias liquae
,

laicis

dedisse
,

cum
et

pTflsflierit
,

im

re-

quomodo

fien

tuerit

ut bona

Bine ejufl
rint.

a laicis hominibus aut eonsensu possessa fue concessione

ecclesiastica
:
,

aliquid corrigere et propter si hoo, Deo roflpirante, tefoil

emendare

velle.

Qua-

Hactenus Pagius

veraoiter

emeti-

rectc?

verum an undequaque Non pauca quidem Carolus Martellus,

Frisiis, ali-

dare voluerit
:iii-t.ritmi>

consilium

et

pneceptum vestHB
enira

habere debeo.

Franci

ut se(

per tempus oetoginta niores dicunt) plusquam synodum non feeerunt, nec arclnepiannorum canonica jura Boopum habuerunt, ncc Eeelesia? vel renevabant. Modo autem
a bi

bellorum, a Saracenis, Saxonibus, necessitate compulisquc hostibus ingruentium, bona ecclesiastica militibus suis in stipendia sus, concessisse ; verum plures pariter episco-

mdetur

fundabant

maxima cx
traditaa
rl ,

sunt Laicis

ad possidendum, vel vel publicanis seoulanter goortatoribus,

parte eivitatea onpidis ,

e1

episcopalea

episcopatuum patus seu potius integros plurium principe illo laicis seu secularibus horeditus a minibus fuisse impertitos, non facile credidero Quamquam enim sub Carolo Martello nonpaucas
ancia episcopales sedes a laicis fuisse occuftebt ficis

ad perrruenuui
i

j
recitatis

,|

num u,
.

r. hisce S. Bonifacii ver-

*w/7

fom fam

recitalis constet recitatis constet,

nihit nihil

tamen obstat

bis\

ita

ait,' Carolomannum s. regni Francoruro synodum

observat: Sanctus BonifaoiuB, quando utin partc

faeeret

congregari,

quo minus id a ducibus comitibusque, provincia rumacurbium prasfectis, principe illo nec adnu ,,,, concedente, sed tantum, ne militum a
se alienaret animos, sufflcienter

Francia? partem inFranciaa nomine Austrasianae interpretationem ipaemel Bonife telligit; quam
vrri)i~

haud

obsistente,

clarissime

cunfirmat

Franci

seniorea

dicunt

plttequam

per

tempus

octoginta

annorum synodum non

fecerunt, nec

peractum fuisse credatur. Utut sit, plures eq dem, Carolo Martello rerum potiunte, in F bonisque cia episcopatus penes laicos exstitisse, omnibus jam dictis certum aporbatos, ex
fuisse paret.

bonaq*'
nttiiintatcru
laribut homi
\u

archiepiscopum habuerunt. Reliquam Franciam per illos annos rxxx citer 660 usquc ad annum uos babuisae metropoUtas, in eaque
ndoscelebratas e>se,
;

Hinc porro

fit,

ut

omnia prorsus, qux

licet

multarnm me-

tradit huc facientia num. 13 et 14 Vitte edendx Hugo, rejidenda nonputem. Non est veritns ( QaroSic habcnt 96 dare lus Martellus ) ipBOS episcopatus laiota
:
,

etdem fbru
f'
/

(n

ocvupata.

Pagius, volens et recte quidem, S.Bonifaprobansque, Bssesermo\a regni Austrasiani parle

iin

est.

//."

fautoribus

videlicet

suis

et

consentaneis
et
,

im, verotievudit

ntlr

adeo
bufl,

ut

monsem
to

arohiepiscopatUB Trevirensem Milo quidam tonsura clericus

et

Rernori,

Bonifacii equidem nem. Verum, utut id recitatis habemus, sedes episcopaerbisjam Sanctus les in illa regni Austrasiani parte, quam maille designat, laicis seu secularibus personis
ita sit,

habitu

actu

irreligiOBUfl

sem

tempore pessumdans qnoque et multos

obtinuerit
alios

mulViennenepiscopatus per
laicus
:

xima ex parte fuisse tunc occupatas. Hinc porro, simulque ex supr^a huc transcriptis tum Hadriani, summi Pontificis, tum Hincmari, Remensis
archiepiscopi, verbis verosimillimum fit, fuisse pariter in ea regni Austrasiani parte, quse Ve-

ut terras diversafl possiderent laiei, laicam inveatiti ferunt, et per

hifltorl83
i

re

manum
ei

si

qui erant

episcopi

aut

omnino favehant,
oerte

aut res eccle-

siasticas diripiebmitnr, au1

rodunensem civitatem complectebatur quxque Lotharing-ia seu Lotharii reguum postea fuii voes non paucas, idest, earum cata, epr
,

obeuntibus, ot, quos neophytua quilibet non recipiunt, substituebancanonicae sanctiones tur. Ah hesc antem direptiono civitas illa quanillfa

in

toeum iliorum

tulumcumque
vel

immunis

erat

qu
;

ei

favebat,

bon<>

Dillas,

reditus, a laicis seu secu-

laribus personis occupata. At vero, suscitabitur modn non nemo quo modo quave auctoritate
,

res

sacris canonibus adeo adversa

fuit pa-

inadjutorium [ue auo que b illam per se quod inter imrameras, quaa tuebatur. Hinc est Virdunensem tcmpore Pepponis epi^ atbriverat idem Ut suprrediis auxit, quia Peppo scopi

qu83

ei
,

praebebat

cui

enim

nitdi.-itur

trata? Scriptores non pauci id

tello

a Carolo Mar-

perins

relatum

est,
favil
,

in
et

tempore diasenaionis
Eamiliariufl
,

et

factum afflrmant, Alii contra ab hac ignominise nota principem illum vindicant. Hos inter primus occurrit Henschenius noster, ac deinde, qui secutus eum est, Cointius atque hic quidem in Annalibus Ecclesiasticis Francorum ad annum 741, num. 41 itle vero ad xx Februarii, in Commentario pracvio ad Vitam S. EucherH, nullum Aurelianensis episcopi num. 32 ait laicum, cui Carolus episcopatum dederit, possc produoi, commentumque proinde esse, quod a variis tradilur, Carolum episcopatus laicis de;
; , ,

partiinis

qus
,

el

servivit.

Veruratamen
bantur,
et

quod aliea patiedefuncto illo eadem quoque experta est. Ita hactenus Hugo, nihil fere, si quodde episcopattbm a Carolo Martello in laicos translatis affrmat, exceperis, his verbis afflrmans, quod vel in Hincmari, Hadriani et Bonifacii epistolis, supra citatis, vel in aliis monumenUs fundatum non sit.
ob rem, cum civitatibus, quse bonis Hcis sub Carolo Martello fuere privatx, adjungat civitatem Virdunensem, verosimite sane mihi apparet, hanc civitatem ,Poppone seu Peppo-

Quam

<

disse.

35
ticis

audi, quid ad hsec Pagius in Criloco proxime cit. reponat. His sancti Boni^

Verum

nevita functo,bonisecclesiasticis,sufflcienter haud repugnante Carolo Martello , sub Volschiso et Agr^oino,

DIE QUARTA 0CTOBBI8.

groino, qui proxime Pepponi in Virdunensem sedem successere, fuisse orbatam. Hinc porrojam seu ut verosimile etiam appareat, civitatem
fit,

viecclesiam Virdunensem, Volschiso et Agrdino conniventia pauta functis, ad eam fuisse Caroli periemjam redactam, ut, prce hac clericis seu

scopatus institui permisit. Et sane Sanctum non ante annum 742, uti jam definii, Virodunensium creatum esse antistitem, confirmatur etiam ex eo, quod hxc Bertharii de Sancto verba, Fnit enira tempore Pipini regis usque ad terapus Cainlerpretanda roli Magni, ita ex infra dicendis
sint,

.ccruii
C. B.

canonicis (adi Vitam edendam num. 9J in diversa dilapsis, canonica episcopi electio fieri nequiverit.
Uinc auiem
ob ralionrm,
/,

circiter,

uilditum,

Id sane hic statuendum videtur, nisi forte, quod oh ,am svpm dicia sat etiam verosimile apnova fieri paret, episcopatu in laicum translato,
37
electio

Magdalveum ab anno 741 quo Pipinus Brevis Caroto Martetlo pasuccessit, tri in majoratum domus Neustrix Carolus Magnus rex unctus usque ad tempus.quo Sed hsec de est, sedem Virodunensem occupasse.
ut significent,

anno, quo

S.

Magdalveus creatus fuerit Virodusufficiant,

omnino nequierit. Jam vero, cum vel ex translatwne, vel episcopatus inpersonam laicam ad quam is erat redactus, prx nimia pauperie, substituAgroino vita functo, novus haud fuerit utrolibet ex capite tus episcopus, fueritque id,
connivente, faortunt duxerit, Carolo Martetlo in cui, quxso, verosimile appareat, fuisse ctum, 735, vivente addefuncti Agroini locum anno Restituihuc Carolo, substitutum Ma^dalveum ? quse ecctesiie Virdunensi fuerant

nensium episcopus, disputata

gredior.

quee in episcopatu gessit, discutienda

ad ea, nunc pro-

IV. Res a Sancto in episcopatu

ante iter
stae.

Hierosolymitanum geE

ne forsan

B ablata, curaverit
his

is

princeps? Anne episcopacctesise

transierat, tum, qui jam forte in laicas manus

tandem ereptum libera electione S. Ma| sane veoconferri omni modo voluerit? Neutrum Bona enim ecclesiastica, mihiprobabileapparet.
militibus quse occupari non impedierat Carotus, ita resserant qu&cumque autem his S in
! ;

E' ^scepit

S.

Virdunensis, cum hanc regendam acMagdalveus, lugubri admodum loco

Bra1

V(UlC(tt#

resfuisse,docetnosHugo,Sanctibiographi's

civitas ipsa (Virodutunc, inquit num. 8 et 0, obsinensis) insectatione barbarica bellis attrita, calamitatibus repletn, temdionibus fatigata,

Arguobvenerant, ea deinde iisdemnonabstutit. quod apud Acherium tom. 12

pla Domini
neglecta.

in ea
,

polluta
officia
alii

sanctuaria
vel

ministeria violata
Clerici

diurna
,

exusta, nocturna
aecatl
,

mento

esse potest, Spicilegii paq. 258 in Peppone,

Virodunensium
:

fuyati

quidam

HujusfPepepiscoposcntn/ Bcrlharius.Enverba seditio non modica inter ponis) tempore exstitit

Martellus, Carolura primum, qui dicitur Carolus principera, et quia et Rainfridum, Francorura fayit, partibus Caroli terapore seditioms

addicti plus qui reraanserant multa paupertate propriis seu terrenis, quam ceelestibus studebanl utatur negotiis. Vix dubitem, quin auxesi hic

Hugo, miserumque

ecclesise

Virodunensis statum

Peppo

obtinuit

pretio

cura

Carolo

et

quodam

nobih

cum omnibus vassallo ejus C.ilmontein villam vero Carolo Deus Postquam
appendiciis
suia.

nonnihilexaggeret; neque e anl> sub Carolo Martello aut proanme circiterex dictis Sanctus creatus 742, quo

<

rodunensium

antistes, civitatem

Virdunensem
ut ve

dedit etiara ecolesiffl solidavit Francorura regrnum, nobis eura Pontera Petrium et suoscripto nostr*
solidavit

Merlam vero
satellites

eas sui
3S

Casam Petriam, quia invaserant, retiuuit, et adhuc

el

pturibus obsidionibus fuisse fatigatam, recitataindicant. Attamen, cum, qux h\ supramonui, partim saltem ex scriptonbus
ut

Casa Petria retenta

Sanctui prol.nbilfis

est.

""

an(<

annum
epf-

742 Perodu

nemium
.

icojnu fuii
reafuf,

En Carolum ecclesue Virodunensi beneficum, per satetliles suos seu miet tamen eidem bona, utut in reslituit quod cum hic lites erepta, non benevolo episcopum, Pepponem, Virdunensem id eum vel admodum foret animo, non fecerit, certe ranssime fecisse fortenumquamvel
:

monumentisve antiquioribus verosi in stipendia, Carolo U rit Hugo, militibusque V^les infulas pr< tello ante Sancti a NeustriaAustrasm^',- rerum pottunte, in
tionem
Virdunensts boverosimillime cesserint ecclesuv summas augustias mtsead na, est sane, cur hanc asserenti rumque omnino statum fuisse redactam, ex istis credamus. Verum Sanctus, utut Huaoni commendatam recens ecclesise,quam curx sute par erat, dolore afjxacceperat. angustiis eo, guo

"use-

alias

bonaecclesiastica, quie velmiexistimo. Uti porro stipendiaddr /. vel rapiper hos, lltlh us suis in deinde non restiimpedierat, dominis suis

non

tuit,

Uaetiam

episcopatus, in laicorum

manus

ceretur,animominime,lcs magisqueasstduam ns erant mala, eo gnaviorem

l

impendendam removendis operam

est ratus.

delapsos, eripi deinde

ex

his

Veroduob rem, cum ex dwtis velin *episcopatus,vita functo Agromo nensix vj r ,.,//,,0 t facultatibus vet facuttaUbus ZanZZrit transtatus, ex clericis hinc aho majorn

S
neZ

curarit.

Quam

^^XeZu
w
1

"Z

^W".^^^??^ ^^ ^
Znbus
orbatus,
,

Ac primo quidem cultum ac tmwcommissum, ad verum Dei chantatem mupcenitenti rem sincerx pauperes, conaone in
tuam, misericordiamque
.,

POP*^
er?0
ce len
,

^ST

Qpcs9U
10

deSancto num.
Domini
ver

biographus

advocavit.
ionotuit,

^"
,

judi-

cri.uiua

vel

P er

monu.t, alterntrum confiteri eccles.an. pnitenti^ facere suasit.

.r-tionlbU.
cun,

froctus

d^
m-

Carolomanno.pio addunensem esse eveetum sub iUoin Auslras,* ma tZmvrineipe. 9 ui anno ; Carolo sueeesserat qujoratum domus patri suo Ulaps, meeeleittaps, inecc^ brevi ' Zebrev, post synodum, in qua cdebrarieuraaue V1K posl ., 9 ue ., mn n>s.
./

^uL. q
bere
,

4;,

landcs onaire

Dom.ui oum pro e eemosvnas

sine
solis

"^^X
poi

laerym,

...

ZT ~-

ho Sllitatem
ante aDte

mnrmu,
occasum ad p.oen,

j te3 cii.cordantes

,re.soue

subjeeta ep, novos n Austrasta s,bi

DK
510
CCTOI

S.

MAGDALVM)
. et

EPISC. CONF.

* praecepit JEternani spernre r .-~-smere, vitam seternam

init doawt.
,

ar- D Virdunensem cathedram occupant. Ila potest gu icontraopinionem,quaverbisHugonisproxime

recitalis

C. B.

eliam indicari slatuitur, novam

vitae

" a.* 2 c.7usgue Pas^or. lustabat, 'f pnedicationibus, ^mawn p biographus, ad meiiora B * benedictionibus, incitabat n dicebal vrrms hortationibuB, quod yntc

"""^m
__

nam a SanctofwsseVerodunensibuscanoi Eugone, /Yr.u/// /"' KerttfW mpmtoa, vel ab auctonlas dicere non SC9 iptoris MM(?

^
-

/^

(adx num. bat exemplis. Berthartus #wa<me Wtn.mfl PtffMfj /2*m C ;// dem cwm suppeMai

7u"lZ
/

9 x

"uc

fM

^ ^
se
, t

veLat

re7Vm

gesta9

tn

narrando ordmem non

Uieruiu,

S
. (

.......^Jinovit

Tfn iifintus \e-

wd ^ JWpofrrli, Wiwfwfr arcAtuuidiuante Chrodegandi tempora clero scop i exemjAo impul suo commune serarium instituit, swn,novam nrcudi noi man. clcrtas suis praef

r ,./,

.^

Sanvtum non Chrodegandi, Meten-

scopus orevissimcexponit.

mrii auram ^progreges^icommtssogesseriz^u

scripsisse.Neutrumsaneaveroindubieabhorret. Porro Sanclus non tantum cleri sui reforma. seccli st.tsuxacawrendis verum elun
tioni,

ZTqridemlpectantrirodun^ " Vi

^mquamporrohxcwnver^ ^am^amp0^^Sum ad
t

possessioniousoperamdediLBerthariusopportune

XZi
,

Zutpotequemaliisbonoprobat

^^ZSa2ti'

ad hoc institutum num.

Magdalvei
)

(3

sic habet

Cujus (sancti tM Bu 9 o,

~ ^^
E

Novai eeeiub

industria

,.

,oprxlucereconvmiret sese

m
tem,

obtinuisse
et

eum

Btudio fertur per precaVuasnaum et Vuarnunci coret

^rZeadho
Clericos
ta

Btica

Hugo^anctibiographusop.
""i"
(1

^^To
1

'"""
i,

10

rTgul reg
'

Domino
illis

dicere,

Btendum
instituit,

UU surgere
victumque
potuit,

ecc
q ordinavit.

Ramisbatium, et alia plurima^siout egomet ejusmanibuB roboratis Legi. Ita brevis nensiumepisi opot umBistoriseauctor.Quid iriam hic veltt, num. b'6 exponam. Haec interim, quae hic bona commemorat, Sanctusipso
,,

statim episcopatus initio forte acquisivit.

terquam enim, quodBerthariusacquisitionis

oprio,

prout

Magdalveum, jam eptscaum,dUapsosalio,utdictumest,reipubhc*moP H canomcos Vemus ex belloortis i.-.hmenses simulque tum hts, mum adsese revocasse, Veroduni remanserant aut ,am tum aHis
Crediderim sane, S
I
;
,

epu hujus, antequam de rebus aliis a Sanctojam loquatur, verbis recitatis mentionem scopo gestis clero suo, faciat, id smgularis plane Sancti pro

ad

huc

fuga

sponte

num e xpropriis
S(
,

redierant, sun, redacti, mclv, facultatibus ea tege suppedilas-

tunc egestatem redacto, cura suaAttamen Hugo Ftaviniacensis num. su Vitae t, nriam inedend.iv in hanc scribit sententiam tereafS. Magdatveus ) adiit, Pippino, qui ex

summam

auctoritate

Stephaui

Papae

ex

prasfecto

palatii
,

,,/

adcanonicam mvendi normam mtam ean idema Sancto ut primum

regimini fuit admotus,fo>

rex constitutus

fuerat,

vastitatem

urbis

cala-

mitatemque plebis, quam reg-endam susceperat, innotuit, auxiliumque ab eo ex regali largitione

qnsesivit et obtinuit.

Gdlatione
suscepit,
,

siquidexn

tidescili-

ctum apparet.
Clero, Ul a/j-

paref,
i"<*

noimm

oenu*

prMoribi..

partim quod xnter res \am episcopo, gestas, narEugone referatur, partim rationis ordine ab quadam cu,/ par sit ut episcopus singulari Verum,canon\ ra clerum suum complectatur. novum quoddam cis illis seu clero Virodunensi
41

ita

autumo

lium
iam,

quajdam
seu
aliaque

pra;dia

Wasnaum

Kamisbatium etcurtein quamplurima, quae Ohartis manu propria inseruit, quas et regis annulns roboravit. et ecclesia Virdunensis ex tunc non amisit. Civibus praeterea regis muniticentia non defe-

Warnunoi

fuisse prtBScriptum,

cit,

clerum

Laetificavit,

ecclesiam

ornavit,

re-

itatisetiam indicare EugovU hicscriptor, a Sancto instidetur. Vultne forst n claustro ut Verodunenses canonici,

wrbispn

sentavit.

tutum
/Ill/r

nionum ecclesiasticorum normam sane existimarit vitam communem ducerenU Td Ghinius, hincque verosimillime FaConstanUnus
>

fuisse,

Nat. stissacris, quos Sanctorum Canonicorum Sanctis, de canonicorum vocavit, quosq\

/iV
,

;/ i

ne

xit

diVi>l

dumtaxat bene meritis, au sa ipsit, Et sane a Sancto abantiquo vitee genus, quod
.

muneratum rontificem gaudenti His autem verbis ctarissime indicat, memorata prsedia tunc primum, cum Pipinus jam rex esset, ac proin non ante annum 752, F quo princeps ille Francorum rex primum unctus est,a$. Magdalveo fuisse acquisita; quod adeo ipso episcopatus ejus initio non cvcnit. Ita potest objici contra opinionem, qua memorata prxdia a Sancto, nondum diu episcopo, ecpopulo'
repraeclesiae Virdunensi fuisse forsan acquisita arbitramur. 43 Verwn, cum e scriptoribus monwnentisve antiquiombus, nullas forte, utjam satis innui, aut paucas admodum nolas exhibentibus chronicas, Hugo Flaviniacensis, qiuede Sancto nostro consignavit titteris, facta hauserit, heecque vel quod fucrint prorsus destituta no/ts dnonicis, vct etiam, quod eas, quibus communita erant, perperam fuerit interpretatus, annis ssepe non suis illigarit, nonest, cur ejus testimonio indubitatum putemus, prsedia, quae memorat, ante annum /uo Pipinus creatus primum est Francorum rex, a S. Magdalveo non fuisse Virdunensi ec-

sequerentur Verodunenses canonici, fuisse pi At scriptwn, vero mihi minime absimile apparet vero inquiet non nemo, si id reetiam iqsa locum quam fortassis habuft, non citius verosimillime,
y

n quem

/"

inter

annum

750

et

760 evenerit. Ita

,

statuendum

iur exeo, quod Chrodegandus Metensium episcopus, suam cn ."ntciirum Regulam ante ann

760

non scripserit;
eruditis mdetur,
iis.

is

autem, ut plerisque
sit

equidem

primus

episcopus,

cui prseerat, canoi q UX advitam in claustro communem in Galliis adege' 50 rit. Jam vero si non citius, quam inter annwn
et

7G0

novum

ni;c genus canonicis suis Sanctus Magdalveus utique, cum id ex dictis

ctesia? obtenta.

Legerit scilicet fortassis

Hugo

in

annum

episcopatus ejus initio factum appareat, non ante circiter 750, contra ac supra docuimus

antiquiori quopiamsive monumentosn c scriplo re, praedia supra nominata Pipini regia temporibus a Sancto nostro fuisse obtenta, hincque concluserit,

DIE QUARTA 0CT03RIS.

511
M C
T. IR

Francorum A cluserit, id anteillud tempus, quo jam occuparat Pipinus, nonevenisse. Vesolium sic rum A< inde certo non potuisse concludi, diaconus apud nos tom. i Mar> probo. Pautus seu t52 in brevi Vitse S. Godegrandi tii, pag. compendio Metensis episcopi Chrodegrandi
, ,

mitatum, exactionum, damnorumque q\ temite Anselino perpessa fuerat V certiorem,a Pipinoregenonpauca, edditum
>

B.

qux inmemoratx
inter

ecclesix

commodum

w igdal-

i.npvimsse; veo dedit, prsedia dominiaque Bertharius recenset Vuasnaum, Vuarnunoi-

de hoc Sancto bus pontificale decus

ita

scribit

Pippini regis temporipromeruit. Et tamen S.

:

curtem

noridum Godegrandus anno circiter 74-2, cum sotium occuparal, ad MetenPipinus Francorum confesso est, sem cathedram, uti apud omnes in sit, oel tempus, fuit evectus; ut adeo dicendum sedem obtinuit, auo Chrodegrandus Metensem vel certe notari a Paulo diacono, lerperam

Ramisbaccium. Hxc hactenus qy tum ad suostantiam Wasseburgius, moaseti paucis dumtaxat interpositis, adjunge\
et

num

p rser

Virodunensi cvoitaU varia tun immunitatesque contx )testatumhaberiaBerthario. etiai egototamepiscoporum Virodunensium H
.

semel, iterum ac tertio evoh

rbum de

mox recitatis scrivtoris hujus verbis Chrodegrandum tunc nonsignificari, fuisse

necessano

pn-

Virodunem vilegiis immunitatibusque, quas Pipinus,invenire ullum vitatt impertitus fuerit

quivi.
ip$o

mum,cumFrancorumrexessetcreatusPtpinus, Pnmum idcirco ad Metenses infulas promotum. Paulus diaconus ex Angtlquod dici non potest, insedem Metenramno, proximo Chrodegrandi Chrodegrandum spectantes sem successore,res ad poloco proxime cit.) optime (adi Opus nostrum
B
qu*dum
ob-

forU
[IM,

cpi-

46

Idem
et

accidit inve

summus
tem

Pontifex,

Vuasnaum, Vuarnuncx
a

iancto adili,
venit,

Ramisbatium seu Ramisbaccium

impetrarit,

ut asseratuerithabereperspectas; restatergo,

"SrSTHpptal

$ervantur.

Opus ando deous promenun 7) temporibus pontificalescnpsit Paulus idcirco e Chrodegrandum, ru W, QUO Chrodegrandus MeTaconus, ouodanno obtinuit, Pipxnus cumfratre tensem catkedram regeprmessetregno Tarotomanno absque alio
regis

(*

iterum

reqe entmpradta contulisse,Bertharius testetur. Ea plurima obtmuisse Magdalinia aliaque seiat idne auiem veum refert dumtaxat Bertharius aut etiam alteriuslu Stephani, an Pipini regis
;

impetrataque

8.

V.

locoproximecit.inS. Ch nostrum

beralitate

edicit. A factum sit, quidem uspiam memimt. Jam phani

i

Ste<

id ita

sit,

est

sane, cur merito revocetur

,

bium, non tantum

an non absque Step verum etiam an non an interventu, anno 758 ac< Galtias accessum, qui
ata

Francorum. Jam

vero,

cum id

itasit,

arad

si,

ut

prxdia

Magdalveus

mp<

ZZetiam fortassis factum est,

ZTsTcireo,quodaS.U* c
Zenorat,

Hugo Flamma-

**
oUenta

fuxsse Pipini regis temporibus

e refertWassebunr r-' ante.anposl Francorumsolium.prri,

mequitur,ut,spectaHsettamqu* maneat tncertum,

Uorum<

InTs Francorum

Zus

rex unctus esset, et quidem non autem Carolomanni, principis, UberaUtatc ,acv,a IZenveroslntius apparet, moveri ejus narrattone
inlAtterasmiserit; tunc nondebemus, ut a Sancto

niorumvedonationemimpetrarity\*gM
ltadeoid,utdictumest,ipsoforteaditiaSancto

%Z**i

***

Zinus

in

Francorum soliun, ,am esset huju* auw memorat, principi*

P- evectus
munifi-

etiamsit,anveritaticonsonetxd *o, qux sia S. Mich nasteriim^ionedistin^ ulturtl ^ZlstepLnus Pap, , QaMU prodU, seque e bullis
i

'

*fo

^Tmlmorix

a,

;;::
elhi

:;= r:::;:::x .quamproeasanctusA.d,:,

tant

C
ri

2E. S* f
d
'

ctum ob rationes ,am

-

sp

"as

0l ,,

tingulas
IxrutOS

Z,

les.aslustrarit.verumc,

Watitbur-

Mogunliacensi ep>a S. Bonifacio, 9U0 P rexcoronatusfuit, imo ,,?orum F' am0r "

Tn'indubie

haud ante annum

!Z

rssr*

*
i"

Diceceiini lu-

m
S.

abbalia>ni ,,e
v.

Amantti
,|n
, i

scopo,

tia icribunt,

^:rJT*<^^ M V
a
'

obtinuerzt dia prle fata

opiam

<>

uirazit

^yasseomg tensmandat Wasseburqius,

rcrUali consonent. u lum foL Vi\

.

I.rismalis

Carolomannum Un P U Zt f- a s po^ ecclesias, post vemii

SS^
?\^"
^"

ZSt^SSU

seu Neustrix Metas, petm Metas.

,,

Masdalveum M;1 ,-,lnh oum

anhquis "''""'"'" palu suo m A ultuna

<J

sancMatis fama.De

v* ,

W J

.^;JB

,,,,,

rba,

BDtiql)

Octobris

Tomus

77.

512
tOCTOR
C. B.

DE
et

S.

MAGDALVEO
(

EPISC. CONF.
teris

Marderniaoum ctus Magdalveus ) rum episcoporum

rius

Puliniacum
visitabat,

frequenter
et

san-

mandaret,

animum non

advertisse ad

jam

1)

gesta P'* dlc

uostrorum
illas

secum

per illorum merita

res

; longius sitas libe-

^W

*'

Uamlnoratnum.
Aquitania cepit magnalia,
rais

possidere quivisset. 18 sauctitatis ejus

illiua

^SaMogr^
,

De eodemargumento

chartam, a tsedictam, quam postea recitavit, Vitoniano concessam, Hincrenqario monasterio Berengario prvmum que donationem, quie hac a factaest,ipsimetS.Amantioperperamattnbuisse. argumento est, quam Atque ita sanevel hoc etiam

riffata.

doctrinis

(sanctl **pe gress.bus lustrato, roborata et m.raculis

*?'

Jrum

abaccurationeHugo commendan mereaAmantii monasteno seuabbatur Porro de hoc S. civitatis Gallice tiaquam in burgo Ruthenensis
Rhodes
dictse,

JSata.
eleeia

Hes

quippe

.utiquitUB

quenter visitabat,

Leorum Bnorum
per illorum
vel

qu.. Virduoen... ecpossedit, frein ipaa regione Mireenla pradeet Vitaa seu pontiticnm secum ferebat ut
illas

sitam fuisse,
i,

QaM* ChmsUanxau-

ctwscriptores tom.

Hugo FlaviChromco apud Labniacensis insuo Virdunensi Zum tom, Bibliothee* Mss.
col.

233 docent,

merita res

libenus posBideret,
subjectio esset

pagensibus dominatio carior.

hu Jlior.

quin in Berthario hoc scriptore non pugnet.

hxc,

tradens, Hactenus Hugo, nihil fere fundatum, aut certe cum sit

abbasS.Vitom Accepitfanno 1028, grassante/ame, a comite U" Rjardus) pecuniam nnn parvam abbatl. S. Amantii vadn
teneusi, concessa loco l u
' '
.
.

W-WZff
pptri Fetri,

_ , qu*e erat juns ecclesiae pauperibus partitus est.

o b.

ouam (iuau

quam

4S
,

Vitoniano V,l0 ' l

5K12
tiC

abbatia sancti Buerunt autem res lsta, subdit cum Appendicn- hAmantii in Kotena urbe Maderniacus, et alius Pulmibcus etiam regius Pe n et donata servitorum saucti coraine,
H tione.

Verum

verbis

jam

recitatis

mox hxc

Lia,
urbis,

et

abbatiam
et,

et fundis,

ut

Yerum comes cum redd^to h.bit tores Ru thei asserunt

sibi

omnino datepe

usnrpayit
,

antequam

pecunia

recepta

fuisset

e^em
est
est',

et sic

Vitoni

Dei Geprimarm Virdunensi, quse sancttssimx acraest,sedecclesiseS8.Petr%et 2S iulri ipsomet S. Amantio conntoni primitus fuisse ab nec neo in Berthario fundatur cessam: q n^tm abbatia S. >..>,, vhin
I

ma

nonecclesije cum MaderniacoetPuliniaco,

His autem

largiusibus ipsiua beati amantn abbatiam sancti Amantn, docet,

est, e posse*^ . E Amantii abbatia, qn latissima esse dioatur, jnris eoolesis Virdunens.s

morte abbati. fnndis, ipse ejus retenta abbatia a successoribus inhabitautibus non tota S quamquam ab

pr

ex

enormis. parsquaidaTn,

Z
rfi

videlicet

cU Utra....bra, ut

moderni

abbat.a sanot. Matestantur et.am

iiii.ii

1286

in

veritati

num. pr*AmantiixtateS. Magdalvei, utverbis

cr,I

cumHactenus Virdunensis chronographus proxime ett. loco jus etiam verbis f****. scriptores col.seq. h.vc Galliie Chrislianm auctw
;
,

prioratum commutata
ftun erat, ,

s^.

innuUBertharws.andqua

marixseucathedralis primarix Virdunensis hanc, antequam in dictm

iret,

erat ecclestse pnVirdunensis possessio, nec

a^Zt:
sis
tii

Anno

na

P-tmns

EnthenenS.

-*

episcopus,

subjeoit monaster.um
Massiliensis
abbat..

Aman

spectasse

umquamadSS.
inveni, utut

Petri

rem
ao

huic errawh Sed, quid, quseso, scriptori ab uno amplms seculo hic ansam praebuit 9 Jam
rtilll
,

ligentissimeewaminata. Uic itaque inerroest Humihi oquidem apparet, prolapsus

ul

et

Vitoni ecclesiam,

uspiam

An stmmentis cbartam secundam docentes etiam Rodulpho abbati. lta ilh, datur
4

Vietoris

V.de in In-

U>'ol.m.abatiamS.Amanto,am<
Hanc landem,

><s. Petriet Vitoni ecclesiam seu epia Berengario, Virodunensi monasterium abbatuv S.Amantu possesscopo,fuerat /ranstata

mutatam. 1286 in prioratumfuisse GalUissubtere abbaplures etiam alimi auam ul ditissima a, l ,l,^,,.,aque, ti* sortem subiit Flavtmacenrecilalis docet Nugo lerbis proxime summa
l ,

sio Liquet

idex ns.quiemonachusS.Vitonianomj-

mus

qux ,,.-i,nusbrevem

Virodunensium

antisti-

tum JJ.slonam, a Berthario inceptam, p, tnm.U Spicilegii, pag est apudAcherium

memorix

ibi prodit. Verba, quse scriptor hic

suppeditat, hsec sunt:

Quorum (monachorum

in

victui 5 Vitonimonasterioclericissubstitutorum)

sTsRuthenensis S. Amanliiabbatia.guam fuerat coriiplecous, comcura Sanclus nosterolim Bertharius verbis suprahuc etiam, ut rcligiosis e,usdem tncotranscriplis Micat, cum suoAgericiet Pauti, decessorum lis SS. Viloni, Virdunensem ecclesiam exv rum, quiquondam mn* ' ; F mia vitx sanctilate illustrarant. Amantn abbatta dtsse deS. neslis. Sedhwcjam quajam anXea suic,atAd atiam modo, de

mZZis

ru

se

Virodunensium delegavit (Berengarius scilicet, Scantiam villam cura banno abba stes
:

donatam
te,

futt-

perjiernm

icribit Sancti

multis quoqne Bancti Amantii in Aquitania cum hujus episcopii. eoclesiis S.Amantii mo: i" Berengarius, qui abbatiam donasse hic narratur, seculo nasterio S. Vitoni parte /<>> elapso e&cessit < vivis, ac

quod singulan SS Petriet Vitoni monaslerium, Magdalveus fuit complexus, ariter cura S. ZmZemiterum converto. Tanto in id Sanctus n, qttod ex diutilliusreg,
ferebalur affectu, f ct7snondum episcopus
gesserat, stbt ettam rett-

adhucaclum, abbaliam,

VMuneme

scthcet

biographui,

proin abbatia
I
i

Hugonis, qui sub flnem seculo in mofloruit, """ " : " nasterii Vitonian, jv.s abbatiam Vitoforsaii Sugo, hincque prsefatdm niano monasterio ab ipso S. Amantio fuisse rfonailla

setate

jam uno amplius

'
<

universammotierand nuerit, cumjam gravissimo gravalus. ecclesiam onere essel Virdunensem 15 Hugo, Sancli btoIpsam antem, inquit num.
graphus, eeoleaiam
fentara
coluit
et beati

TOom,

>

institutus

Poutincatns frratiara foerat, tanta seraper

provc^it, ut

pastor
ejus,

on. ante peret rector

ex-

dilcct.one
et.au.

ipsemet enim inm. scripseritl Minime vero Hugo, qui in ea, qua de Sanctonostro tractat, Chronici sui parte donationem illam monasterio Vitonianoa S. Amantio factam scribit, postea in
.-

curam

sumpotius
.1-

pto

episoopatu,

omni eam
lu^trem
cis

nu conamine,

dimitteret:
et divinis

qnin
et

famnlat.bus

reddidit, praediis

<iuoque
,

eccles.asti-

chartam, qua eodem Chronico integram tam abbatiam aliaque bona monastepra, concessit. Itaque credirio Vitoniano Berengarius cum Sancti nostri gesta litderim ego, Hugonem,
recitat

pradecessornm beatam memonam suorum ibidem quiescentium spiritu volebal disa quibus nec corpore, nec optabat iunei, sed in loco requiei eorum
utensilibus

ampliavit

ob

'

sepelin.

DIE QUAttTA 0CT0BKIR.

51S
int.iM

de sno proeidem sepellri. Dedit ergo curtem cum appendicns pro tumuprio Raherii ostendit corporis, et alia perplura, ut
ecclesite

qua quis alodium vel i est libellus seu charta, sub annuo censu ad v.tam pradium ab ecclesia
poMeasarus. illud precario utendum accipit vocabatur Porro precarite seu contractus, qut species seu modos ad dxclam Precaria, diversas
,

C.B.

latione

sui

cbartarum
ei

notitia.

forie ttiam

horiatu duus

eodem Produnt certe hsec, S. Magdalvoum conceperal, ,n bt>. affectu, quem semel semper
61

vocem

obtnwl Viioniano mona$terio

donu-

lionet.

monastenum flagrasPetriet Vitoni Virdunense Hugo, Sancti biographus.duas se Recenset deinde bin,s, pietale preedonaliones, eidem monasterio a Sanctus noster stantibus viris, factas, inquibus apert.s verb,s, velsuo utpote quas, ut apparet.vel in ''^ exemplofiem vlosilititer benevolentix
suasit.partemsanequalemcumqueetfortenonm,quibus postertorem e bm,s

laudatus Cangtus in Olossario assignat Interdum per precaUnum hos inter ita exponit svub ecclesne tradebat, rias quis res proprietatis dari poatulaDat, sese sibi
:

easque

nimamhabuit. Verba,

^Zonationibus

indigeant. S,c habent va auod commenlatione benefic)

.

refert

Hugo

~
aqu.s

Magdalveum inUrcesuem Grimberlum ^mjamded, /uU lisserefert Hugo, eo modo, condilione ut G ,mbe, inilus, ea tamen adjecta SS Petn et VUom tus res, quas antea ecclesiw contractu precarue acc,dederat, quasque ab hac
inter et

postmodum annno censui astringens.

Contractus prccar,*,

^Sarcionis, in S.

Vitoni monastemum (sanct, Magsccutus et beati Patr.s exemplum Grimbertns possessor et dalvei) amore ductus
jp<e

eumdem piebat, prxstUuto per redd, ecclesuv mehor, slatu, pore prxmemoralx modo . u is restUueret. Porro eodem fere
6,

contracumem-

verosimiUimefueritconlractus,quemverb,sn,m.

uml, ipsius
in

juris part.ceps, et luereditarii

$flquM
'ancU
oteis,

eodem

loco

possidebat,
in

bas,l,c*

Vit-mi

condonavit

mans.s
s.lv
,

camp.s,

quantum opinor, verUat, hxcex, stimabit consona, si modo

rius. Quisque,
/,,

iterumque num.

recitatis

memora Bertha-

,,
'

pratis, pascuis, decursibus. Q. exinde qua.um.p.e es.t.bus et res ipsas a beato Dostmodnm , precaria facta denom.nnto cenrecepit beueficiario Vi ,n fest.v.olei singulis anms Ju viginti librorum eeolasUB ejus, n ad luminana ate sancti Vitoni prmconfessor requ.esc.t eciosus idem oua P quo SanotUB ea deberet spatio etiam Quod testamen um precaliorata recipere. abba auctontate sue flr,

concisis

transcripta itemque, quz J^ ammo expendcU. mox dictissuppedUat, attento verba notanda ralus sum ,n Ttque hxc sunt, qu* V,rdualteram e b,nis donal,on,bus,

^*2?2S "u
Bertha

nuibus
nit.

Hugo

oTre

lensi SS.Petri

et

VUoni eccles,*

^Jam^po-

S
m
S.
no

Nee quidquam invemo quaiSanus eommemorandum sit drca curam, monaste, .. *. tam jam Verodunensium antistes 3 co^odajr^
gregis sibi commissi am inter suam ad cathedr uHrii eo tempore, quod
Vitoni

P*^J<*

quam

M,it

bcatus 1'ontifex et Carlomann, tertto regni

nM

qu

l.

Caroli

Magni,

Jnln die Calendarum

n-

quod deinde Hierosolymam tercessit medium.

versus suscepit.m

aD ab

Incarnatione lUCTinciuuuv

Dom.n.

ncc,

nevm. "e
V\uum
lit

in

no-

chromci,

quibus una ex

monui, Hugonem Ftaviniacensem jacia '"-"- ^rh^iianxannis

supra
satis

v^aLemU^^^J^
X&SZS. SL IZUtur, -^^^
chronicis

Hierosolymani petere y. Sanctus *

prsegressa.

aliquot iter hoc it; adjuncta statuit; adjuncla

hu tignalw,

com^ere

scepiusque

autem ,d -x,tiitisse Quam verum iuemcuman^ anno Carotomannitertio, Zue t x usque provectoverbis Schristi 770, ad Julium no Ch ,st, ,'o, caroloman-

sit, ,te,

um

jam meliorcmque -anctus, compositis

-,",, Hier
lymorum
sacr.

et

j-
c

ipstm* '"

mnim

TnteaZim ante ann, c ac pro ,n annoC

ZTZZTmT*,
/

ouode hicsermo,,, mcepU Septembrem regnare non o i dumtaxat julium ..

,

reque desiderium animo concepU, sanchficata, *"'""" invisU Testalur id y

TlJn

KSjSR-i
annttm 770, Carolomanno,

770

SJJ*
.

^^
f
,

loudatm-Ve ,u jam taud } am

i

r^^^oso^nam
gl
,

pe pe.

o causa seu occaswnc Berthamus^ enim

V
c

~
,;./.
ob
.

cw\a

^f^f^mannum
,

j^ us trasnv

re-

Cujua (sancti ,at, s ist.us (cathed fn. exigent,b,.s peccatis

Ma^ew

do

^, j

>^

gem, n0 n evener,t,acp,o,nex
*'""

^'fSrfi^
m

Sanctonostro conb a
.

a S TmdTem ctausisse extremum, b d>e , m >"f acinfra slatmmus tesL concludinon PO J" a " Kl isverba erat rec,tata H u on

r^^ST^-S*"?
lymam
peryen.t.
I

^^

m ultornm Sanc to tu cum lice c-vs

Virdunum
nostra

rum
"

ft

,.,

,, 1S

chronologiam notandum. Aliud Dicit,is Hugo,

r>^

cade

a *
c

ca observo. P> _Tler eas

t

^'',
significatum

P venerab.Uter

ea=

^asterioSS.

rbisindicarev,detur->

^ ,
i
-

mirific0 scnlpto,
^
/(
,

,,

lmnim e ,lr '.

.

,,

ate m .

61 i/i'i(i til

K^TuaZT; quid

hic

ve-

contractus
prccati*,
declaratur.

BH
itirrnnt

m
multii-lici

S
'

MASDALVEO EPISC CONF.

MQfMal
.

raeliorpm entcr tulit, ac statim in

statum repa- D
poijo
faota
et, or-

fabricam
,ensl

jussit.

Conventione

c B.
ionem
, ,

virtutnm

flagrat

cum
MWtione,
|U

artificibua

deputatisque oustodibus,
suadet,

f.iii

(e

de-

ditte vidttW

P*>

Hierosoiyma

-
diutn.

,,nn

mente
,
, '

coneep

^1,^
leaia,
,

dinatis

necessariis sumptibus,

precatur,

imperatque, opus diligentius attentius, explere

'l h
. t

inchoare maturius, ^elerare

:

ac,

pauasdr
(

7)(

^/,J

/,,,i/W.:Eoruradenique
vicinorum)
,

'"'"V v"
''' ,

.",,:.ii,,vi, enditm
,

'"-

"
'

ae, -,,/,

sasviente incendio,

oor commendatut plebs com(Verodunensis) ecolesia

scilicet

consiho

ordinatur

^-

apertissime doee-

m,<r
'

',,,/,

,,

cumi,-'

""'"""'-""' 0 lym

mi ut combusta Virdu l?ita Hugo, quse Sanctus,

id \d

famen

**

simulque et nensis ecclesia rexdificaretur, promde

nec ab llildul-

pho, Treviren-

ZZseseabsente,aptegubemaretur
curariUdumtaxat fere generah

xponens. \e-

SSsss
S* rtZESSS^
rnraref .""<"'. retfnend

2mWasseburgius,postquameademfereomma,

SZqi I IsubstantiamUb.ZAntiquu tomsx%uSJamcU,/bl.Vl\ce<s jn^nlnr.

structuram iterque ^solymxtacet ecciesix ta, ad archiepiscop num)pecunixsx suum, vicinosque episcoI

J rri

r/)lsr

rJproximereci^

maanaopusesset

ovx scth-

rensem, ^ropolilam Remensem vos Metensem scilicet,

et

Tutlen,,

luibusecclesmsu^reaidificand^magnamoUi^

"" /"<"

i
U

,,

""""<"""' ututhvchal Sanctum venlior, ut

,

<"

'

confugU. Uildulphus, nuit pecuniie vim, Sanctus Trevirensis archtepiscopus,e ut ait, tunc erat

V.

serat,

impulsum

fuisse rear

ad Eteroso

/<
,.

', iter.ino destderto vtsendt nngulari, guo teneoatur,

f^Tw
m

Tornact, NermonobUi GalluvDetgiccestemmate oriundus, atque ad metropoldicam rum cimtate, romotus.invitus. Quodvero etiam

mm

respersa. sanguine ac sudore fuerant

,,

Ea^cet

enda, vel anUoua seu ,^Zssetre*dificanda,sacras.undcc

,,

"'""" irwal landameui

nto,utcumecces,ave

cclestas, Tullenst ad Metensem, Kemensem et fmsse muepiscopos in Sanctum quoque quarum priorem S. Chrodef, fam spectat, nificos affir ac terttqm dentqueJacob lam Lbel, aandus, sec verum e quamoderabatur. Hxc Wasseburgius quos largas $. episcopts, tuor jam memoratis
:

sedemp

in novie cathedrahs Maffds veo eleemosynas

i

e>

cumguepost
'"
re,U,...

t.religuias,

*"

V""''

^ore

congutrerent

sue Trevirensium arcJnepiscomroculid Hildulphus,

structuram contulisse refert,

omni dubw

vero mtlnabHincquidguid etiam apponigueat, ."/""", S. Magdalvenm rsacrarum ,,',> exstruendamj trdu reUqmarum, gua, m/errrt, ,,","," thedraU nen, '"'""'"'""

insigni sanctitatis fama mis nonfecit.Hic enim non anno (adi Henscheniumm fadHi prmul,
Itb.
t,

,,.../.."

saUe

'

'"'"''

suoaccommodata
tiisse
s
c'

cupiditate

Bterosolymam pe-

Diatribade tribus Dagobertis Operts inAnnal.Bened.lib. L5, num. 58, et nium in S. HildulphoJ 758 ctrctter, nostri tom. m Julii estvisum, sed anno utnonnullisoln,, perperam
&,

Mabtllo-

circiter 666

r "*'

cathedralem, cum )am hmresedtficata verMiiarioparayirodunensem ecclesiam mtultt. laex t >recitdtisliquet,pluribusque c tkarii verbis prox SancH eoo urbe Bierosolymttana
<

plures sacras, Utut sit, Sanctus equidem obtimu/, Hierosolymitano patriarcha auas ab secum adveait relyuux "sZofolyma in Galliam
56

ctus-

ad Trevirensem cathedram in hac autem anno 671 abdicata,

fiat eve-

sotitudi-

nemmontis
;

transitu anno

Vosagisecessit, ibique felici e vivis sequentis seculi septimo evolavit

easqui

in

Virdunensi ecclead Superos ut sane cathedrali quse sub S. Magdalveo acproin F six rc, iificandm, jam dictis et senus quam anno 707, prout ex

le dicetur,c\ Ul res a, Mg,,.,/,/ infra faciam sermonem. ordine exponam, de allns adum spectantes

Hierosolymitanum hucadjunctis, qux iter ejus narrantur, ante omnia tractandum vrcearessa Dubitandum non est.quin Sanctus,ante-

nunc

suquam iter adeo longinquum pericutosumque \llud,tum tum ad sciperet,omnia omnino, qux

est.

ad novie

ecclesise

arbitrabatur,

diligentissime

structuramnecessarta uttliaque curant, tuncque

etiam, tjuce wdumtaxat discessent, cum omnia apte ordinuteqv.e adepiscopatum, ipso absente, quos ministrandumconducerent, ipsosedocmsset,
sui interim
rii

porro dicendis facile coltiges, in eleemosynam sumpta, ingentem pecunias vim nostro conferrenequierit. Sancto memoratos Quod jam ad tres atios supra Abelem scilicet liemensem, Jacobum emscopos, perttnet, Tuttensem et Chrodegandum Metensem, ut nullum ex his Sancto nihilqnidemsuppetit, cathedratem nostro, quo exustam rexdificaret tndubisuam ecclesiam, succurrisse eleemosyna, attamen an utlus ex lns re tanter asseverem miht oel idctrco etiam ipsa id fecerit, dubium narret, habeamus apparet quod solum, qui rem
;

incendio fuit ab-

iiec, '

"/'/"i'"'
1

,,i,
ii,

ab

menii ar-

ahiepticopO,
/,1111*711" /i"-

memoratit

Wasseburgium, hicque
ipso loco

scriptor, utpote S.

recen-

^tosconstituebat. Tunc (combusta

mens nirum cathedrali Virodunensi ecctesia) inquit Hugo, Sancti biographus, M,l.lelvei,
20,
in diversa

Hitdulphum eleemotior, hocque syna in Sanctum nostrum perperam faciens

idoneo antiuuibeneficum, fidem certam absque lestimonio haud mereatur. Atque hinc tatis tum an S. Abel, Remensis archiepi-

num
QU e

papitur,

spintus anxiatur,
se reverflue,
illius-

corque turbatn,-.

Tandem
:

iu

quidem,
scopus,

memor

proverbii

Non

est

magnus maet

tum etiam an

S.

Chrodegandus Me-

gnum

l-utaus,

quod ruunt ligna

:

lapides, et

tensis et S. Jacobus

Tutlensis episcopus Sa

moriuntur

mortales

temporale

damnum

pati-

nostro eleemosynam contulerit,

dubium

efficitur.

At

DIE QUARTA OCTOBMS.

^t^osuntetia^dubiumiUudnominaUm
arclnepscopun non Circa Abelem, Remensem

^^^^ZT^
v
s,

515
1UCT0BI

hasque inter *

Romam

et

B.

seseecoecclesuB

,,-,hmensisChatular,is

<J

y'
S.

hlr

,,

ulos inter illos scriptoi

o& rem, cumexdictis illa ecclesiie monumenta sequioris sint setatis ac

ea

u '""' fidei, nequit

I

lus

autemPau vus, secundum Wasseburgium supremam Ecctesixuniversx sedem, cum Ro

muniflhispia S. Abelis inSanctum nostrum merito haberi certa, quin revocari ctfntia tta

mam

possit in
rpitcopi* ingenii peouni*

dubium.
Abel anno circiter 744, ut ple-

Magdalveus venit,occupabat. Adhrecsecundum posteriorem scriptorem Constantinus Copronymus, secundum priorem autem ConstanLeonisIY filius, unacummalre Irene,dum
tinus

59 Adhsec S.

fld/U'MS

risqur Didetur, ad nrrlnrpiscopatumRemensem apparet, dtuttus ocfuit evectus, nec cum, ut annum usque 748; ttaq cupavit, quam ad quae in Opere nostro a e.r iis

Constantinopolim appulit Sanctus noster, Oi ,Mcstate moderabatur. tale in pe, ium mpt ema Wasseburgione At vero, petet rodo non nemo, />otiusassentiendum estiConstanan Euqom
i

hic,

pe du-m

sunt, probabihusviin S.Abele disputata cum id ita sit, simulque S. Abedetur. Jam vero,

/,,

Remensemoccuparet, lem tunc, cum adhuc sedem vim rexdifiSancto nostro non parvam pecunix [contulisse in ete candx Virdunensi ecclesiae neqmt hoc synam, velle videatur Wasseburgius, asSi hujus B consisterecum atiis scriptoris ent colligere, quibus, prout ex dicendis pronum ut Verodunensis ecctesta consequens, omnino
fit

ab anno 741 ad annum usque, utiintereruditosconcvml, 775, quo obiit, <>nenautem, Leoms tah nnperioprxfuit; Constantinus cum matre Irene ante annum 780, uti IVfilius, moderari non eruditos pariter convemL
{

,,,

inter

incepit Orientis

noncitius, S Mag-dalvei tempore fuerit combusta. kccedit citer

quamann,,
,

cir-

<um imperium. Quam o annum Magdalveus omni dubio proculante S jam dudu *IW utpote tunc ex dicendis Eierosolymitanum iter susceperit, persublatus, P eramsanescribitHugo,OrientaU

spatio

medio inter annum 744 et 748 catheverosimillime non alio, Remensem forte et adeo in rebustemtenuit S. Abel, affiicta
,

temports

cum

ConstantinoSanctus, iterilludcc atre Trene prsefuisse Constanpolim venit, c\

dram

poralibus (adi iterumOpusnostrumlocoprom* ut illam /uisse me cit.) conditione ecclesiam ad accipiendam eleeejusdem antistes magisesset
,
,

rero,cumSantinum,Leonis IV filium. Contra porrodicendu ctus utiexjamdictiset illotemporis spatio, quod tnteranestll numnietannum-noefflu.m medtum, iterHterosolymitanum confecerit, recte C, ,,,,..,,<,, Wasseburgius, Constantinom Ulad annu potequiexdictis ab anno
regnarit t Orientaliimperio
ventt lud obiens Constantinopolim sunrr,,, /mtrstatepraefuisse.

utique assertt
ut-

comparatus bed mosynam, quam ad dandam qua ae nic S Magdalveo eleemosynam fac cotlatam,nist cum agimus, ab Abele non fuisse cathedra jam futsset comhic cedere Remensi pulsus, Abeli etiamtunceas,quibvs,

tunccun MagdaH
_

quisnonverostmtltusputrti }acultates defaisse, Abediscussa, Sancto nostro Itaque re mature pecunix

6i

rem qui

tmperatoAtque itaquidem jam habemus, Hierosoly Constantinopoli

tunc, c

univeriam veo Eccletiam

moderante
/,./,/.

J summa,rexd/;<
ingenti
peTiastulisse,

in

eleemosynam

collata

pdru

irdunenst ecclesm supV+ hi probabUe apparet

mampetut Zderatus

Sanctus noster, Orientale 1

est t recte

Hieropeest.

rum.

dtctts ulitasehabeat, Sanctusqueem Chrodegranay, pecuniarum a nihil forteetiam qutbust Meensi episcopo.et Jacobo Tullensi, videtr divitiarum a/JaUm fuisse men ad id
ctsi

^crwtor an

asstjnaH a Wassebw nam, lucneci est, utnr Hugo recte assignet Pon potius

wlymam

itgrinalui

huic equidem clesur Virdunensiacceperit, aliunde, sive exproprtts ficand* necessaria, sive acceptc, omntstuMo sui facultatibus

^avitPaulus Papa, sub quo secundum Hierosolymampettertt, i IZgium Sanclus R Hadrianus veroPapa.si ab annoni,
secmd
Hugonem Flaviniacensem
sed
'

Wasse-

%Zopatus

acdilgentiacomparaai. Hocautem
sente
misit.

ff^fto

Tannom
iem
ut

Q'

'

quemLdatoMnom^t^.s.rrn.rr
admoverentur manus,
itineri

petiturus

notat

Hugo

Flaviniacensis, anno 776,

sCosofymam, quojam

votisanhelabat, sesecom-

51

\ortec\

utarit,probabiliusettam

assignatus,non Pautus a Wasseburgio Romanam Hugone propositus, Hadrianls ab _ S Petri caineiu c*/ *-#-m ,,.,,.,. A,.

autem

Hierosolymitanam peregrma VI. in.. AU lnpnniift sancta mtionem conficit, locaque

visit.

i,

^JJJ-^-^B '^JoPaulo^ue^U,,^
anno 75

ntetotuj

Pontilice evenisse.

"g.

<1>

Sa "''

ob^n

cum annomcomponit,

ll.erosolynnta-

Magdalveui,
Orientale

rrierosolymamperegrinatum^S.^^ Hveum, Berthariueverbte "^-^f*^

r IKim ei rm. et i . vmam l merubojjui. - pervenit, mairua viarum angustia banctorumr.l mnltorum anatriarcha rp.sins loci et Hugo, Sanct, bwgraphus,

nZm ^TJmdem

annun Wasseburgiusautem non ante

peregrinationem collocet,h
"'"'

Imperium Constanlmo Copronymo,

jSZtatoTmm

EfiSBSW

fltrcUeeTeoVtodSan.

516
40CTOM

DE

S.

MAGDALVEO
stt.

BPI8C. CONF.

que episcopatus sui rebus, peregrinatus non

c B

Magdalveus haud acceperit episcopi munere moderandam Virodunensem ecclesiam, hu^usque tum res,utnum. 39 docui, perturbato admodum ac lugubri in staiu invenerit, non mediocri veroS.

Cum enim ex dictis probabilius

ante

annwn

742

pebrochius noster in hsecverba prosequitur Prsedictus quidem Wassenburgius iter istud (Hieroso:

Madalvsei usque ad extremam fere S. senectutem ejus annumque circiter dcclvii difratiune allata. sed nulla, cur id faciat fert

lymitanum)
;

similiter,

tranut eas componeret, pristinoque restitueret, temporis spatio eguequillitatis stalui

rit.

Quam

ob rem,

cum Sanctus etiam

verosimil-

essent lime non statim atque ecctesise suse res tantum aliquamdiu post Hierosocompositse, sed lymam, peregrinatione suscepta, petierit, vel ex
nisi jamcomeo sane, quod Magdalveus itineri illi, suse rebus, sese non accinxerit, positis ecclesise verosimile evadit, non fecisse hoc illum, nisi cum

Verum, quamquam Wasseburgius nulcur Hierosolymitanum S. Mag-dalvei iter lam, usque ad extremam fere ejus senectutem differat, rationem adducat in medium, ei tamen ob ea, quxnum. 61 dicta sunt, refragandum non videIta
ille.

tur.

Adhxc

Sanctus, ut

3 ostendi,

probabitius

jam ad extremam
annusque
Buju$ urbis

circiter 757 ageretur.

fere detatem esset provectus, Verum alia hic

non ante annum 742 ad Virdunensem sedem fuit promotus. Quam ob rem cum non prius Hierosolymam, quam cumjamesset episcopus, fuerit peregrinatus, probabilius etiam id non ante dictum annum 742 fecerit, acproin non eo temporisspatio, quodab anno 735 ad annum usque 742 excurrit.

sese offert difficultas.

iedem tunc,
non, ut ea,

Etenim Hugo et Wasseburgius de Sanctojam Hierosohjmam advecto, facientes sermo62

,

64 Ait quidem Papebrochius verbis

lib. 2

num.
,

62 re-

fiatriarcha

ne

^ aiunt,
illis

eum a loci patriarcha

honorifice ade bi-

modum
nis H

fuisse exceptum. Ac prior quidem scriptoribus hunc patriarcham nominat

Eusebium; posterior vero, etiamsitunc exnonnullorum opinione in Hierosolymitana cathedra patriarcham sedisse Eusebium, fateatur, hanc

Antiquitatum Galliae Emcbius, citatis, a Wasseburgio Belgicse satis evidenter demonstran S. Magdalveum ab anno T^adannum 762 Virodunensem cathedram tenuisse; verum, cum Sancti Vitam, in qua id demonstrari ait a Wasseburgio, non
vjilde

accurate nec a coievo scriptam,

mox

fatea

tamen,cum Hierosolymam Mag-dalveus

advenit,

patriarcham, nomine Basilium, occupasse, contendit. At rcro Papebrochius noster in Chronologica Patriarcharum Hierosolymitanorum Historia, lom. 3 Maii prwfixa, num. 167 et seq. in eam opinionem propendet, ut EusebiumPatriarcham,

sane Wasseburgii demonstratione rem plane evinci, non existimarit. Utut sit, equidem Henschenio nostro, utpote qui tom. iv Junu in S. Jacobo, Tullensi episcopo, pag. 5S4 suscepti a sancto nostro Virodunensis episcopatus initium
tur, illa

ab anno

735 longe sejungit

annum,

cui

S.

Mag-dalvei

ab Hugone Flaviniacensi et Wasseburgio memoratum, ab anno 735 ad annum usque 742 in Hierosolymitana cathedra sedisse, existimet.Verba ejus huc transcribo. Sic habent Sed ueque Joauui (sexagesimo secundo Hierosolymitanorum patriarxhse) Sub annum dccxxxv mortuo, immediate potuit successisse Theodorus. Extat enim illius synodica epistola de sua fide et electione,
:

promotionem innectit sum. Et vero rationibus, ab hoc scriptore adductis, minime evinci, Sanctum jam ab anno 735 ad Virodunensem sedem fuisse evectum, ex iis, qusenum. 30 et seqq. dictasunt, quisque quan,

ita quantum ad ad episcopales infulas Wasseburgius, non est vi,

tum opinor,
ante

sine tergiversatione concludet.

Ma

neat itaque, Sanctum nostrum pr^obabilius non

prout probata iu actione ni synodi n Nicrenae directa fuit ad patriarchas alios Orientales duos,
,

Cosm;im Alexandrinum
,

et

Theodorum Antioche-

num qui noo nisi circa annum dccxlii ordinatiouem suam ipsimet acceperunt. Iluic erg"o annorum vi aut vn hiatui suppleudo Eusebium
quemdam
nobis
offert
,

Vita

S.

Madalvsei
die iv

Vir-

duuensis episcopi
illam
tenuisse

qui colitur

Octobris
Ri-

quemque ab anno dccxxxv ad

,

dcclxii catbedram

annum 742, ut 3 ostendi, creatum esse Virodunensem episcopum, acproin etiam non ancum jam Hierosolymorum te eumdem annum patriarcha non amplius esset Eusebius, Hierosolymam esse peregnnatum; quod postremum sane citius, dato etiam, iMagdalveum jam ab anno 735 Virodunensium fuisse antistitem, verosimititer factum vel idcirco adhuc haud fuerit, quod Sanctus, utHugoet Wasseburgius testantur,ratioque ipsa suadetfiter Hierosolymitanum non prius
,

satis

evidenter
lib.

deraonstrat

susceperit,

quam cum jam

episcopatus sui

7*es es-

chardus Wassenburgius
lia^

2 Antiquitatura Galalii

Belgicae

quantumcumque
nihil
certi

aliter sense-

rint,

quia ex Vita ipsa, non valde accurate nee

elici

sent compositse, pacifcoque loco constitutse; hse autem ab anno 735 usque ad annum 742, Carolo y Martetto in vivis adhuc superstite, tali in statu

a coa?vo scripta,
potest.
qua Papebrochio

quoad tempus

verosimittime non fuerint, utiexiis, quse^ III

disserui,
ii")

pronum est

colligere.
/ rheodoru
veioimiliier

pnpia-

cuit.fert

f ,nw>

Papebrochius; mox autem etiam subdit, quibus innuit, Eusebium, quem verbis proxime recitatis memorat, in patriarchali S. Jacobi, frafris Domini; throno tuncsedisse, cum Hierosolymam, peregrinatione ad sanctam hanc civilatem suscepta, Sanctusnoster pervenit. Quam ob rem, cum ex dictis in opinionem, qua Eusebium ab anno 735 usque ad annum circiler 742 Hierosolymitanam sedem occupasse autumat, verbisproxime recitatis Papebrochius etiam propendeat, fuerit ex menteejus S. Magdalveus eo temporis spatio, quod ab anno 735 usque ad annum circiter 742 est elapsum, Hierosolymam peregrinatus contra ac supra nobis est visum. Cum porro, ne tam cilo Hierosolymitana Sancti nostri statuatur peregrinatio, obstet Wassebur^3
,

^lVC

At vero, inquiet modo non nemo, cum Sanctus ex jam disputatis verosimittime equi dem non ante annum 712 Hierosolymam fue, ac proin tunc , cum eo adpatriarchali sanctse civitatis throno non sederit Eusebius, a Papebrochio supra memoratus quis tandem patriarcha , cum Hiethronum ilrosoty^nam advenit Mag-dalveus lum occupavit? An forte Basilius, ut in Sancti

occupabat

rit

peregrinatus
in

venit,

a se concinnata, lib. 2 Antiquitatum fol. 188 vidt Wasseburgius ? Theodo?*us, patria7*cha Hierosolymitanus, anno circiter 712, ut PapeVita,

gius, in prsefata Historica

patriarcharum Hierosolymitanorum Chronologia num. 168 idemPa-

brochius in Pabiarchis Hicrosolymitanis docet, ordinationem suam accepit, sanctseque Civitatis thronum anno circiter!61 adhuc occupabat, uti lujuet exsynodicis, quas ad Paulum I, Romanum Po7itificem, scripsit, fidei titteris, hoc anno
(adi

DIE QUARTA OCTOBKIS.

A (adi Pagium
in Criticis ad

017
kiicrom

annum

767,

num.

5J

a Constantino, pseudo-Ponti/ice, quipost Pauli obitum Romanum sedem invaserat, Hierosolyma acceptis. Quam ob rem, cumex dictis S. Ma^dalveus probabilius ante
,

lymitanum,aliusinsuperpatriarchaintercesserit medius, certo pariter refragandum non videtur Papebrochio in Patriarchis Hierosolijmitanis Mauet interira quod num. 170 ita scribenti
,

C B

iVec

proplerea

lamen opinio,
qua
vel

annum 742 non fuerit rodunensium antistes, certeque ante annum 762 vita functus non sit verosimillimum sane apparet, Hierosolymitanae ecclesix clavum tunc, cum Hierosolymamvenit Sanctus noster, tenuisse mox memoratum Theodorum. dicta 66 lta mihi omnino ob omnia jam quamquam autem sic, uti statuendum videtur;
Vi-

Hierosolymitanus Theodorus cnlinatus

fuerit ~U-

tem

dccxlii.
est

Quando autem
;

obierit

non aque
,

facile

definire

sicuti

nec

dicere

utrum
,

Elias qui tempore synodi in princeps pastorum MYix , sicuti nominatur successerit Vita S. Tarasii mediate vel immediate

Nicaenae

vivebat

Theodoro.
68

""'

Joannem d Theodorum,

statutis sehinc atque etiam ex aliis hic jam peregrinaquitur, Hierosoh/miianam Sancti Papebrochius noster contra ac facit
,

hunc anno dcclxxi

et

si Pwbroch*. Quare hic etiam locus esset Euscbio pro '"jj^/ constaret sedisae post Theodorura
,
,

sicut

vult

Hugo
de
eo

Flaviniacensis
posset
lo

Baneenim

tionem anno 735 usnec cum temporis spatio, quod ab nec que ad annum 742 excurrit conjungam Eusebio ponam non proetiam sub patriarcha opinionem, pterea tamen certo rejiciendam puto supra requse eidem Papebrochio ut verba ejus placuit, quasque Eusebium, citata indicant, etiam
,
,

ante

eumdem Theodorum
Wassenburgii
,

dari

Basiiio

etiam certius forte etiam vera sunt ahquid haberotur. Hxcquse suspinon asseverantis, sed dubitantis tantum seu
si

seuetiamvelhimc
propositum
B
,

vel

Basilium, a Wasseburgw
et
,

cantisinmodum,etrectequidem,Papebrochius.Atopi[amen tam ex hoccapite, quam ex eo,quod in ad aaquse Eusebium ab anno 735 usque nionem, num 7 12 sedem Hierosolymitanam tenuissestatuit,

Theodorum, pa ab anno 735 usque triarchas Hierosolymitanos ad 742 sedisse statuit. Cum enim Hierosolymis
inter

Joannem

quxque sane

est, vetuti certo falsa rejicienda non a Pasupra a huc transcriptis propendeat, verbis num. " hunc convemtur E gio Oriticisadannum

dum

patriarSancti chalem sedemoccupasse Eusebium, Hugo, hincsaltem mihi, utut avero biographus, prodat. oritur, verosimillime aberret Hugo, suspicio
eo peregrinatus est Magdalveu*
,

in

modum

Vapebrochius.

..

in

llist.

Chrono,

q. logiea PHtriarcharuin Hierosolymitanorum secutufl pnttixit mensis Maii SS. tom.

Richardum
BB

Wasseraburg-ium
exiBtimal
,

lib.

hic

Eusebium quempiam
triarchali

seculo

vm

sive ante, sive

,

Belffica-

Joannem

AnUquit. mter

post Sancti nostri iter

Hierosolymitanum

pa-

Hierosolymorum ecclesix prxfuisse. Hierosotymam Idem de Basilio, quem tunc, cum [veus,patridrchamHierosolymttanum venitU&g^ quamWasseburgius, esto judicium. Sic,
statuit

HierosolymiTheodorum (patriarchas scdicet um, supra ) sedisde quibus tanos, cirTheodorum ad thronum Hierosolymitauum et quadra^esimum septingrentesimum
ca

annum

pnmum

evectum

fuisse

Suspicatur etiam

Pa-

aiuimqnnhma Wasseburgio
,

S.

HilduVphuS,

Jr<:>-

in Sanctum novirensis archiepiscopus veluti 767 pie munificus perperam strum anno circiter sanctus Trevirenex dictisproducatur, ille tamen seculoviu utpotenon ante
,

pebrochius, BaaiUum post BaaihuiD obtinuisse siam Hierosolymitanam Madalvei EuBebio S. in Vita Wa,senburgius cum ex d.ctis substituendum contendit. At Joanni successiase, anno,
,

Theodorura

eccle-

siumarchiepiscopus

annum

707

oita

functus

in vivis

adhuc erat

constet, Theodorum que dcclxvi et ourrenti

xi.se

eedem
,

illam

adhuc

re-

superstes.

07 Item,
la li

Eiiamf:,.-

atiunuiUui

rosoiymampeliil dtctts assema i,r Trene prxfuisse, perperam em lreneanno cummatre ratur. Constantinus tamen
?MI ,,,;;, Ori<;,l.lishb,;,aseapeMUti.

quamquam quidem ab Hugone Ortenttieimperio tunc. cum Constanltnopoh Magdalveus, Constantinus cum
"""antt;

tam

8.

Wassemburgium manifestum est quam Madalvei potiua pertnrbasse

.

Viex-

plicasse,

et

Basiliura

quera

sine
esse.

fu...

m< -n.u
Pagtus,

obtmdit, epiacopum

fictitinm

Ita

co duohicprxcipuecontra Papebrochtum perperam ab eo Wassebv,^ dens.primumest, Joannem et seuWassemburgii exemplo inter

ex scriptoribus monumentisve /actas anet Wasseburgius res ,. guioribus Hugo C h* fact* essent, ignorarmt nos vero, quibus pertos. Quam oo aut certe nonsat habuerM Hugo Eusclnum et quamquam quidem rem
cerinl scilicet
i

Meodorum^atr^archasH^
dium
statui

Eusebium

alterum

qZm Papebrochius fortepost ZolymLna cathedra sed.se dumtaxat fidi sede illa, utpote episcopum
simein

Theodorum

m H-

^f^%
unde
sat cerio

pal,;hZperegrinatusestSanctus noster, perperam memou* lemoccupasse catkedram quam Eusebtum tam Basilium tamen vrodant
,

WasseburgiusBasiliumHierosoly,,.,-:

,,

cum

Z'Zumm\ero
enim ad primum

duoilla, auvhicconfi

^tkBier^solymitanamcathedramoccup^

n,,nd

pertinet,

Bincporro ,am /,M severo non puto absimile. Eusebtus velBar cumequidem tempus.quo vel

appareat slZsinsede Hierosolymitanased,;". optnto,

SSaSassa Zsse
u-.huit

prmed. Eusebium ? Verbis num.

re,

Ma-

exdiZ Tncertum.certorejicie,,'

S,

lZpapebrochiusoster,utmed q Uierosolymitanum.annoJSS ,ir,,,i patnarchamttem et Theodorum, ;,,,, ad kanc d t gmtatem anno

terJoan-

Nam

fvectum, kiatum suppleat Basilium ab anno 786 ad [fj?? autsat occupasse, extsUmavd lumitanam sedem
,

eSU,
,

** KUnsi huDC Sauetum

,

in

Chronico

sub

anno noODM

=
iu

Vita

sanoti

patriarcham Btawofr eUam inler Tkeodorum, EUam patriarcham ,tem merosoet

Zdubitantis modostatuit. Adhxc

,

cum

forte

Xnum,

DE
r>i

S.

MAGPALVEO
.

EPISC.

COM
aonum
leod.

tUCTOM

B.

anno nutem S Madalveus autem . m Octobris, Non septuageBimo sexo

eptingcntesimo

- n

, ad

. est

cujus
fif ,

i
inchoatur,
;',,.,.
'

Beoundut Iooaroa) Septemb. aoni Cl,i

dicitur

tri,nS tU

mavit,
;

^t ut.

li si

qui iu Q
i i

eo

characteres

reperian-

rosolvmorum eedisse
sedie

HieJoaooem patnaroham enoomque Uannoa xxx

,

Madalvei

ejue

tertium.

Quore

Hierosolymitanom
..

.,

sint,

ot

lecte
_

".'
,

logicis

--;;" ^ Q egrep dalvenm

conBtat,

*^ 5 J^ *** 2"
quibi

ehronocharacteribus

dem memoratur patriaroha,

.,,.,
,,

nnnum Christ. ad quem nullus ibi droiter wzit, post nt, qui ei su
usque tempore ea eoclesia aliquo temporc iooerto vel ei
,

sme epsuccessrt

rt,

im ad Ma-

spectant
se cnl .

.:riuit

Ucetcum
^

sub tinem
in hta
q,,

Chrm

rft|

no ,aro tanaxnler

,.-'- ,V,' 1 **"

Joanneme

nt
-'''

*'

T ncowni secundum Pagium desergo Hierosoiymitana Joanms vaeamt aliauamdiu post mortem
,

nnno ut iofra videbimus qui odorus patnaroha erat. SeHierosolymorum

,

,,

vel vel

Theodorum patriarchas Iivs non se dii Eusc-

ZsuccessorfUeritsuffe^s.amgm,

Z^potest M, minime

hinc autem, ut

consrderann^
ut

,i ue

rxfl^

rO

//<<;".'/<

Fiaviniacenti,

pro h a t hic scripiu?

Lam
;

rt(m Sanct norfn

^
ut
l

& &>!
^ "-i Twn, Wa V
,

fit

consequens
""''

Joanm Theodo-

successent ac proinex rosolymitanam proxime

tfSSK
et
,

The0 doroin
a

Hierosnhjnn?

r.J^quodadnostruminsH^tu^ffl^
,.,,,.,

p.^chium
ao
,

soZa

constai

inter

Joannem

Theodorum

ZninZoessissehiatum.cui

idoirco supplcndo

</

assignetur EuseMus aul E pcrperam a Papebrockio

/'t 'ZTu poliusex Bugone,* auZtinerrores <**. P velquantum J '^-'' 'l" P roU T ZntloLdoUinem, quo Eu1 XSE~* cathedramfuerit Eusebw nuidem Pagius.utab
e,us
'''

ptiam Basilius. ad hunc postenorcm, .ro.ndnhi 72 At vero, quod jam Hierosolymitams aPapeorochio au ff nw natriarchis

turpissimos

lh

cZtidefiniripotest

Zanteradscriptumpertinet^piscopu^^ ^recitatisaffirZitium Pagiusverbisnum. guodJoanm TI,o^aTZscTetraHoneductus,

;

'"''"

Ai

'

ITannum

77 arf

seVm /K-

.sedem tthicaueannoWetse q occupant. Verum htnc H rosolymUanam adhuc noTJncitur quod vult Pagius. Zimex eo, auod Joanni successent /67 adhuc anno hicquesedem Hierosolymitanam Hierosolymonnn ec recte concluseris,
iss
;

Q^uam **"

tenuerit,

HU9 m

tZll

:,- lerum probabilius hic

illam, utpotequod Tesix tunc, cum ad cimtatem noster circiter 757 evenit, Sanctus fjZus anno non Vfuisse Baperegrinatus est, patriarcham lumjam quemad silium, nonproptereatamen,

sv ra tum! utBasilius ille vel inter

.,

LJti

fidem conciliet

e^repte

iMwm
,wnc

::,

K
,,
.,

Hr;o eareme

<:";;, 2*r //- * f ** tentwr .vitatishujusthr

.

saMem

calluerit

guu ""

MtariZl immerito

potest

wl

fcfafe.

9Iej.utt

consuirrnntipateUt^t^nsequen^ Joannem et Theodorum, Eliam in sede Rierosolymitana vel interhunc et emni, ut jam dictum est, certe non sederit neque Eusebium proxime Theodoro, certum habetur, successtsse.Ita,; huncque itidem proxime Joanni minime mihi ctique re attento animo expensa, opinio, quikiatui, quemxnter
;

svlicetPapebrochii

Tte
;.,

,,,,><<>,
,,'
/(

citraomnem controvers.am,

Joannem et Theodorumreperit, eosdemque deinde F bium vel Basilium assignat,

restrictione ac iterum sub gratiosa, ut loquitur,

supplendo Euse-

nifesto errore scripserit.

Se

C.*!-- matre lrene ma

,/

If,,,;,,,,,,,^.
n-n

nariter. Quis tunc,

disjunctioneproponit, ut locus inter alias sit vacaturus, et Eliam, qui forte

Theodorum

impte-

;<(

*.
cum

?
tiie-

non ignoranl; imo vesolymUana sederit, Hugo qui jam dtuobimet, seroan non Eusebium, erroreolar, tune occupasse ex

dem

itlam

Melircsne forle

mitanorum

chronologiam superstn;. nuttum nov>. tum sane, cuihocpossit Joannem inter el Theodorum Verum, ne equidem Palriarchaslocusessequeat Eusebio.addit successisse atque td aius Theodorum Joanni anleprotuhl in Lidem constare ex iis qux iam successU Theodorus Zdium. Fateor, Joanni ante dxxil forsan ex iis , qux

Bugo palriarcharumUero^ quam imperalorum Omenfi Funda habueril pcrspeclam ?

a vero inatur Porro supra huc suver aberrare nostrum, transcriptis ait, Papebrochium Theodorun, m Eierosolymitano Joannem inter et Theodorumque adhunc throno sedisseEusebium, scribit, Wasseburgti anno circiter 741 evectum Wasseburgius enim hac in re sequi exemphtm. quidem vel Joannis mentionem fain Theodori quod ad thronum Hierocit, ut adeo nec tempus, Theodorus nec hunc solymitanum fuerit evectus sedisse Eusebium, littens coninter et Joannem exemplo ciira omne ac proin ut illud ejus

notandum hic etiam est, Pagium, dum verbis

siqnet

dubium Papebrochius haud

hcTc

scripserit.
Magdalvtvt-

Verum, conslatne factum Pagiu nullo alio ul mcdio num irtfert uibus ad annum ,,, q lo Theodorum. S,c habent 'nnnisuccessisse Theophanis). idem (ChronographUe

'*
,
:

pro ciwlicawlo 1'npcfrrochtO, as7'i Sed nandoquepatriarcha,quiHierosolymorumecsi Q Sanctus, clavum tenuerit, clesuv, cum eo advenit quid in disputasse suffwiat. Dispiciamus modo,
illa civitate,

toiym

J^J^

qux tum gemebat, jamquedudum gedurissimo Saracenorum jugo, egerit muerat sub loci, TheodoS Magdalveus, sibique a patriarcha ro

519 DIE QUARTA OOTOBl DIU QUAKTA Ubiur.i Sanctus Hierosolymam discedens, jusserat, posro ex dictis, impetrarit. Bertharius (adi num. 1) Fuisse illam jam tum, hxc dumtaxat, qux huc faciant, pauca verba sent solemni ritu inferri. Virodunumerat cum Sanctus Hierosolymis Virodunumer rever civitatis patriarcha ^MPditat suppeditat Et a natriarcha ipsius loci ( sus,adapicemperductam,num 32 indicarevidemultorum Sauctorum reliquias Hierosolymitanae ) tur Hugo, Sancti biographus. Etenim ibidem in opere calice crystallino et eas cum
:

AUCTtfRC

C.B.

obtinuit

mirifico sculpto,

Virdunuiu

apportavit.

Sancto

hanc
licet

scribit

ptures quoque Sanctorum reliquias una cum calice crystallino, qui opere mbHfico sculptus esset, apatriarcha Hierosotyynitano datas fuisse, Hugo etiam, Sancti biographus, a quo nec Wasseburgius dissentit, memoriee prodit.
scriptores id

sententiam Postera die, (a reditusciMagdalvei) lustrata nova? ecclesias fabrica,

:

laudata artificum

industria,

dum

diligentia

ordinat
,

renumerata* custotcmpus et diem consereligione

' *

rcnumc rU
i

crationi

habilem

cunctis
,

venerabiiute-

Verum

bini hi

lem. Quae ubi illuxit

Praesul
,

cum

sacria ordi-

dumtaxat tunc, cum Sanctus Hierosolymisjamjam esset discessurvs, factum indiHugo autem a quo iterum Wasseburcant num. 27 antegius non multum hic abludit
;

nibus ecclesiastico
in

ritu

omnibus exterius
congruis
in

riusque rite peractis,

principali

reliquias Ilierosolyraitanas
locis

absida

venerabituere

liter collocavit.

Quae
parte

vero
altaris

antiquiori
in

quam

Sancti discessum referat, nonnulla prxSunt autem prxcipue hsec : Apprehendens Ila-rnsolymam post hsec {sanctus Magdalveus) concupiscenti animo et jam desideratam
mittit.

ecoiesia

in

deitera

crypta

diu

oblatam, introivit in tabernacula ejns, omnem qui frequentans locuni sanctum fide et amore
,

His autem decenter compouit. Sanctum eo ipso die, qui reditum ejus proxime excepit, novam Virodunensem ecclesiam lustrasse, diemque huic consecrandse aptum /< stituisse, apertissime docet Hugo, ac proin secunsubterranea

verbis

nper omnia, Dominum in eis adorans, sepulchrum Jesu Nazareni crueifixi laerymarura

iliuu

B
bonori/iceque

a palriarcha
loci excipilur.

munenbutque
donaiu
lilur.

a Lmbre die quotidie rigans, Christum resuryentcm morte glorificans et adorans. qui interea patriarchae Eusebio 74. Nuntiatur Sion, tempore illo sanotam gubernabat ecclesiam devotio Madelvei reverentissimi erg-a Christum
,

riptorumfuerit, utapparrl, illajam Hierosolymis Virodunun Ma-tialveus, ad umbii.irum adducta. Il>-<r Hi<m. factum cst,ut Cal veros storix Lotharingicx col. 515, verbis Gallicis, LaMaldaveus, tine a me reddUis, ita scripseril
//<'//
.s<

lum, cum primum

.

Virodunum
invenit.

reversus, ecclesiara

suam

instaui

ilmll

circa loca sancta

noctario, carnis
his auditis
,

diurna frequentatio jugis permaceratio. Hic igitur, moram pati nesciens in quaerendo ,
,

proprias

76

Verum enim
1

vero nescio, an futurum

nsis ecolesiae structurd\

sit,

qtm lumen,
ui

ut

novcv

primum

inventum amplectitur continuo mivultum in angelicum, sermonem modestum, gressum, habitum reverendum. Posthfec tem matris su et in cuintroduxit eum in domum genitricis suae et dedit ei poculum ex biculum
,

miratus in

eo

sat cito fuisse perfectam, quisque

v
col-

tumet. Operi enim, uti ex supra dtctts factle

liges,

Jjj_
'

ffClan0 ndum
fucltl ,

manus dumtaxat fuit admolu, velcum San-

vino condito

malorum granatorum. patriarcham HicroH/cc Hugo, subdens deinde, in Sanctum fuisse amore absoU/mitanum tanto seretinendo reptum, ut deeo HierosoVymis apud
et

mustum

esset discessurus, vet ctus llierosolymam jamjam staret, ut discederet cum saltem in procinctu annum Sanctus autem itinere Hierosolymitano temverosimiliter ne quidem integrx

cogitarit

Magdalveum, ns qux monitum, amicissime a se muneribus donatum,dimisissc. Eadem jam dixi, verum, quod etiam memorat Wasseburgius

verum

revelationc divina, ne idfaceret,

porisspatium nonmultoamplius impendit.Quam Sanctvs eastrux ,< ob rem, cum nova, quam rnihedralis ecclesia non exigiicv molisopt
millime fuerit, quis facile credat, xdificio unius dumtaxat jusmodi adapicem perducendo Hinc spatium aut paulo amplius su anni ndctur Wasseburgii narra <i multo melior ouahicscriptoropportuneadprsesensinstttutum Antl " a >'acl0 llh : verbis d Ad Sancto memorat quitatum fol. 133 ita de ubi ab unoVerodunensem civitatem nostram
t : '

hu*

fere patriarcha Hieropertinet ad revelationem, qua

dimitteret, divisolymitanus, ut sanctum asese admonitus, fides stet penes ipsos, nilus fuerit ad procellosum hocque ipsum etiam, quantum

tempestateque vehementissima turbatum proficisrrns, quod Sanctus, sive Hierosolymam

mare

quoque magna
sus
Q

latitia

fuit

exceptus,
perfici

esl

rever-

patriam revertens, sive inde quaeSanctus Virodum, locum obtineat. Ea nunc, aggreredux, gesserit, commentan Hierosolymis

miraculosedant,

omnique ecclesiam umbilicum adduci snam jussil Hsec conseorandaa dicm prasstituit. ue
exigunt, ut ecclesia
1

deinde diiigentia

atque ad
,

huic<

dior.

irodunensis ,am verba non reversus esset Sanctus, ad um Virodunum ,,

contratndicant, cutmcu fucrit /*-'culmen /(' perducta; imo

>
.

Sanctus, Hierosolymis VII. Quid Virodunum redux, pr^cipue ad-

Jg^^SJS
VVerum,
d
adversatur,

^^S'^^^'
ulut res ila habeal, eneWassenbu,y.< ,<<'

SKlSf
*"
<

huc

gesserit.

Bugomsequil;

..

Quanto
Sonolui
iii

omnium plausu

ac Lvtitia Sanctus
,

nouum tuiim
eccletiam,

Viroduni fuertt Hierosolymis reversus dicere. Eccpomt td exceptus, nihil hic attinet

dZmodo

num
quibus

31

biographus

mox

etiam subdens, ex
fuisse,

<'> habuisse milu suadet, Sanctu Virodum tinnov ,,,,,

comm

ralio,

,>,,<

sa quo-

lolymitano
.r/ii/UI(U

'J?

nansfeil,

liquet,

nihilmox Sancto tam cur*

Octobris

Tomus

II.

DE
520
tucronft

S.

MAGDAXVKO
:

EPISC. CONF.
delegerit, his vercorpori suo sepeltendo locum
bis
1)

venerationeque, quara potuit,

maxima

etsacra

C.B.

tempore,

exponms Imminente vero resolutionis divma cum cognovissH revelatione

: ,

suae
,

/*U<

tftlfa, to Ai cryptam,
scilicet

Qu^adattarts

in eccletumuUibus se mundanis liberandum quotidiano virtutum proin qua adoleverat sia

prtncipis

secundum mox

^nda^
sub

vectu,

hariiverba, dexteram
oo

stta erat

**"*

rfm-****'

IZ
Lii,

Z
BU

*l. itinere Eierosolymita ,, etiam suffragafaciat, rocntfmwm

ututabstdts,

m quaSanctus

primo pastor et rector institutus poutitkium provectus iuit de qua etiam ad enim Licet deleg-it. sme locum sepulturffl insudaret utihtatibus banc
cui
,

omnium
tamen
scdes

ecclesiarum

pra> est

omnibus
episcopalis

locia
,

post
,

pnmam

quffi
,

colnit

amplificavit ct

"

cquippe(videsisnum,yscrtbtttnmo1

,.

lM

principali

ecclesia qo

..cpabih er

Sanctus provexit. Ecclesia, cui e qua detnde fuit prxpositus, et rector seu abbas munus futt promoponti/icium

prtmo pastor

et

eZsanctorum Janorelatas)
,,,,;,
sanctffl

Hterosoly^ reliquias, e*i tinere

collocavit.

Keliqmas vero
,

qu

ad emscopale seu non tus aliaex fam dicHs

sis

est,

quamVirdimenin

fuernnt in antiquiori

ccclesia
in

Maria

dextera parte orypta Bubterranea repo-

die, corpori suo sepehac, imminente jam obitus

Vitoni.

Quam

ob rem,

cum Sanctum

,/,

ntemqat

Magdalenx.
qui hai "'"
fuit, i" *"'
lo,

'

$e tx-

Ssecopportwiedeprmentiargumento Berscriplor et Sancti biographus, tharius Verum hic reliquias, a Sancto ex tttnere ,tiami ambo paucas numero fuIfnrosolymitano relatas, non
78
is se,utci

Uendolontm delegisse, verbis jam tum Sanctumdumtaxat dat Hugo, reque ipsa id
fecisse,

recttatts pro-

ttrwt
nii

B Lribusfuerintaccei

qualesve h* lueinsinuent, nec qu*, nec Sanctos, e quorumcor,, exprimunt, Vasbonllop;

stet gius nihilominus (fides

lubx verosimillimum appareat, multi rerum gestarum innarrando to, an hic scriptor, antequam de Hxeservet ordinem, dum Sanctum, itmere faciat, sermonem etrosolymitano ejus

dem

de S. Vitoni ecclesi*

suo

proprio

Ranerei
sui

penestpsum)
,

..AntiquitatumfolAZUnemoria> i ,ro<hym lib S.Mari* Magdalenxdentes inter fuisse binos unum, uti tdem Wassebur-

appendiciis pro E dedisse, num. 16 referi corporis, et alia perplura ecctesuv S. Vttont huicque adno 80 Hxc a S. Mag-dalveo quantum ad tempus, nullimo poifacta donatio, aptius forte,

curtem

cum

tumulatione

quo- evenit

uhorumquidem

aius scribit, in ecclesiam alterum vero una

crinibusdeposuit in f adjectts ettamet dalenxinvocatione exstruxerat, formam referenttnonnullis xdibus, monasterit poenitentes ad Magdain quibus mulieres bus religiosam inter vana lenx peccatricis easemplar vitam exigerent. Porro ducenpcenitenti* opera pergit WasseburgiusJ substitis prope annis (ita
. .

suam cathedralem tncum ejusdcm Sanctx od " ub S -.^ g sacello,

adjungeretur donationi quam a noster ecclesm S. Theuthardo quodam Sanctus

, ,

*e**ioic ali-

quOt "

Vitoni acquisivit,
his verbis
:

beatus Madelveus no Teuthardi adquisivit res

,

37 apertt (ecctestce S Vttont) Huic ergo loco anno vitffl suo penultimo do-

quamque Hugo num.

quasdam

sitas

in

Offebns purVirdunensi pago loco, qui dicitur in fine quoque Vinet in fine Bettiliniaca , tis genitore suo quaa idcm Teutgardus a delinse
,

Guntbero
silvis

sibi
,

tit

hsec fundatio;

verum, sacello monastemoque

,

rio in terris

relictas jure possidebat haereditamansis , campis , pratis , pascuis,

bellis

ruinam passo

dissipatisque redditibus,

cathedralis archtdtaconus ecclesix Virdunensis

,

cam

et basiliaquis, aquarumque decursibus, Martini , in ipsa villa Bettiliniaca 'sancti

,

sacram (adi etnomine Eermenfridus cedem 12 Spictlegn pag. 267 ,d Acheriumtom. Virodunensium ConttnuaHistorise episcoporum

construotam

qua3

omnia

sicut habebat et pos-

amplioremque, tionem) anno 1018 instauravit, reddidit. Adhcvc in ea caquam antea fuisset, hodteque, nonicorum fundavit collegium, quod

S
uti

docet Calmetharingix Historia tom. i, col. 545 Hxc sunt, quse de Sancto vel occastone vel tus. suo Hierocausa reliquiarum, quas ex itinere Ad retutit, commemoranda comperto solymitano nunc, qux, Hierosolymis jam redux, Viroalia produni adhuc ante obitum gessit, exponenda
.

Magdalen* nomine insignitum quantum ad hoc postremum caput

subststtt

anno Inc. Dom. contulit perpetualiter possidenda Indictione xiv. reg-nante Carolo Madcclxxv. quinto Idus gno , anno regni ejus octavo, die scilicet solemnitate sancti Novembris, in ipsa Vitoni. Fuit hsec Theuthardi donatio,
patris nostri
utt

et huic Patri nostro aidebat, sancto Vitonio

idem

in sua Lo-

penultimo, his verbis expresse notat Hugo, ecclesiae Vtrodu- F quo Sanctus noster vixit, anno
verosimile appanensi facta. Quapropter, si, ut est, ettam ipso tempore, q-<> hseo facta ret, eo Magdalvei donatto, hanc memorata
accidit

gredior.
Corpari iuo
lepelieudn lo-

cumin ecc/eim
S,

Pftoni

<l' -

quae modo explanata 79 Sanctus, jam iis peractis, relisunt, post iter Bierosolymitanum sibi supererat, vitze in assiduo Det quum, quod cultuexigendumratus, totum seet gregis sut cu,

Verum, anno vitxsux penuttimo Sanctus fecertt. quo verbts 775 eerse Christianee dnno. an etiam Teuthardi donatio ? recitatis ab Hugone notatur enim illo aerse ChrtstiaMinime vero hanc ipsam probabilius, quantum nae anno non esse factam, annum apparebit ex dicendis, cum tn opinor, Notet tntertm htc Sancti emortuatem inquiram.
:

mox

ligit,

rx,

virtulibus deinceps addixii tantumque prodigiis dieis fecitprogre$sum, ut et signis et inquit num. vinitus decorarimeruerit. Pastorali,
et
,

donattones, Teutharstudiosus lector, binas illas si modo Theuthardi et Sancti nostri, di scilicet Sanctus noster donationem cum penultimo, quo
vixit,

33 biographus

sollicitudine

sanctus Magdal-

veus

doctrinae

greg-i sibi credito invigilans alios caelestis verbifl crudivit, multos relig-iosae vitse

recte componat Hugo, anno 761 nostra, utpote qua Sanctt obttum anno opinione

anno

7G2 innectemus, faciendas fuisse.

exemplis

roboravit

plurimos quoque ab
,

omni

quosdam etiam infirmitatum molestia curavit omnibusque a- dsemoniacis spiritibus liberavit

,

Hugo, moxetiam, quem Sanctus, cum jam obttus sui tempus cerneret propinquum
buit. Ita

exemplar et speculum

totius sanctitatis se prse-

adhuc, quam 81 Porro Wasseburgius alteram anno, Sanctus, non quidem penultimo vitse suse Virdunensi sibique sed jamjam moriturus,ecclesias doin hujus regimen successuris episcopis fecerit, nationem commemorat. Verba Gallica, quibus id facit, Lattlib. 2 Antiquitatum, fol. 133 verso ne

iim

ramw
aiterat

,,/

hrgiui, vieutn
.,,\

II*

lam,

Magdalveus
vico,

M
)

sic

mm,

anno

cireiter

dcclxii,

** j^jaas^^raas?
cum
in

DTE QUARTA OCTOBRIS.

521
tCCTORt

C.B.

dicto propinquo, Virodunensi Nova-Villa, qui ex antiquo cjus erat patrimoversaretur, in gravem morbum, ex quo nio,
civitate

_. a SIUS e(JCUMiriu,nw>t** ov^v^.v, ,-..-- tom. , />/ 5*6 Wnxsflhurnio hic assenti#.^ Fid.fi Wasseburgio hic l col.

Historia
ri

litterisque

mandare,$. Ma&dnlveum tunccum

sese

vita

discessurum

norat,

est

prolapsus.

Hanc ob rem de omuibus

bonis suis diaposuit,

incidit, in vico Nova-Villa, in morbum lethalem exstitisse,eumdemque qui e patrimonio ejus erat, ecclesicesuxcathedrali dono tuncdedisse

vicum

prfflfatum testamentoque cum, una cum ditione, castelloque buic annesuccessu sibi xo, episcopis Virdunensibus, deinde Deo reddidit. Vilegavit. Bpirittfmque cum ergo, qui Nova-Villa nuncupatur, a Sancto Virodunensi epifuisse testamentaria donatione transcnptis scopatui collatum, verbis jam huc Verum hic scriptor hac in re vult Wasseburgius. utnpseverosimillime fallitur. Etenim vicus ille, vicus,in quo Sanalius non est, quam

Nova- Villanum

VI-

Animumne

scnptor ad forte non adverterit hic secundumquae Bertharii verba,proxime recitata,

qux diu Childebertussecundus, Francorum rex, NovamMagdalvei cetatem ftoruit,vicum anteS vicinum, S. Ag< Villam, cwitati Virodunensi antistiti, seu ecvlesice Uroco Virodunensium dicta equtd dunensi contulit ? Utut sit, ob jam auctoritatemmirecentioris scriptoris,
Calmeti,

memoveor,

met innuit,

migravit ctus felici e vivis excessu

ad Superos

m mautem, inquo Sancius obiit, Virodunensis num. 88 reaepiscopatus feudum fuisse, verbis diserte a/firmat. kdhsec num. biographus
Us ultimo etiam kunc scribit in B emus, quod

modum
. .

Invemin

(S.

Magdalveus

scilicet)

pro-

episcopii

Nova-Villa, ximo episcopi * fundo, qui dioitur migraverit. Ne vero Hugonem, n minum M
l i

nationem a S. Et vero Virodunensi factam, tradit, subscnbam. auctoritanti a me fiat Calmett non esse, cur hic quod hoc ipso loco, tas, liquet vel ex eo, donationem eccl Wasseburgio Novce-vitla >buit 8. Haff.n.h Virodunensi factam nunc agam, E de quo ut felicem hujus obitum ordo postulat, rerum ad Sanctum spectantium
, 9
,

Novse-Qtll* ut Wasseburgio, qui Magdalveojam morituro ecidesix

affirmct; uinta Octobris die accidisse,

donationeinVirodunensis
forte loqui,

cognominatus, Sancti icus nie. Nova-Villa ecclesise jusjam trans-

Hugonem ettpsum Wasseburgium, et ^idiem SancHen Kw, nesq

tuah
i

blavinia-

quasquam reponat, omnino

"<"
.

7
'

"

'''

Sanctumquarta unanimi consensu omnes,

g
/

obstat Bertharius.
ulpo
e

qutm

ea antc S.

rum
1

Vagdal\
a

sua episcopoEtenim hic scriplor in brevi Historia, in S. Agenco hsec Virodunensium omoriw: Rex prffllibatua (Francorum,
rtus
II)

ZisdiemigrasseadDominum.Utterisco
Obiitautem,

inaraphus

inquit de Sancto n improximo epiecopn feudo, quod

ini-

cum

per

Virdunum

iter

ha-

raa ,quartcN
intiquitati

g-

aeeeptrit,

et

prffldictus

sanctua
vini
io

antistes (Ageri-

quai

non
isse t

nisi

parum

et

Omnipotens

uno vasculo habn Dominus ipsius mentis

Wasseburghis
84.

m enni (mscihcet)

wpple cuni

8ic illud dilatasset,

ut * rex

cum

suia

omnibus de
plus
in-

dtem Aliorum scriptorum, eumdem

Sai

omn em
otur vini
initio,

sufficientiam
in

habuisset,

rex

tanto

opso vasoulo in fine quam in perterritus miraculo audivit

scribo,

quod verostmUitcr fere

,-elWasseburgri vel

omr,

''

quod

ista ecclesia

(Virodunensis) non
ind os * super

^uisse
et

Merint,

Hugoms ^mpto

Lnm,
m&DSOS,
i

undecolli^vtvinum;
et

idcirco erg-o dedi

Mozellam
et

ecele

tei

moilov

Modinum,
v,,

quidquid
etiam
et

iutra

Luceium

Ba-

est,

et

mus

A.Mulit

habeomne, quod subtua Trevms Marceium et bampmiacum

emortualm ngnet, Berthano ,ero mqu.ct non tntZicente, non n verumfortedum,QuoSan. ", *.
,,,,,,, Saneti

S
(

Commenias,
,,vitati,

Marcast - Yillam
isti

et

Hanci-

TSourgiietBugonie.ut^tea^^^ '"

villas Villam, et contiguas

Z3

auetoritate cert
e

Carmacum

et

alia

Terar
IS

quffl

^fi.Misi-ti

loca; q Vin rex et pro reverentia tanti eecle8iBadh:.l..-n.lumtrdiderunt.

Novam-Villam, onen hic enu-

Oclobris die ecccessissc

wws. Fateorsic

ham.

^mcumomneseauidem,gosi
a Calmelo, Sancti

->""
oMtum
quarta O,
*, ,<

connnnvs.^r, Nova-Villa, Virodu.no

narratur, a vico Noa Berthario hic

fZnthicscriptor,, , stgnem.nic

susp.cor.exc
;/(?;

,-

ecdesta.

rorumrex

',

Zrtoemortualemnotat.VideluradeoabS.
hic esse
/''

T
Znrege,
gui anno

.**"??

TeZlss"TsuP Ls
,,.',

oiZscrZuloassentiendu,,, Tl< Huaoni guiSanctt

U Octob^s

tradunt srtumg* hahcnt Cahnclum scnptolr,;,

:,
conveltere.
85

msseburgiuset Hugo
Wasseburgius donaBeZZrius, perperamsane eccles,*

''' isolasmau ZuTZit memorwprodunt.possU

vero
in
,

Verum enim

utol

\Vn**phuraius asseoufg"us

unpioiUovieti

f-onemillaJsLli

nostri testamento hu,us reg,. /y^*- episeopis, . yiraunensi, seu potius ~, vTdunensi, owlM >nt factam commeno of. men Magdalveo successuris,

tiL
P

etCalmetus

Novse.ViU* donaUone

jam morilurui vun

,1, ,1,1

nuram, H,c non possum non lominus, qui et bretem nihl Berthamo 'onsc^ptam dunensium Hisloriam, a qua Voad Lotharingxam, et res,

CaXmetum

mviniacens>,

^^

fP^^JZm
m

dissentiant,

apprime lumadlocum ,quoSanctum,nmo

"^)J ^5^*5,. ^
,.

al

uun t

vidit,

622
AOCTO!

B.

vita lem incidisse, beatoque e memorix produnt. ad Superos, civdati ucno, dequo jam mox, Virodunensi
illo,

^tum^^

DE

8.

MAODALVBO

BPI80. CONF.
:

^JJJ? Nova-Villa nuncupato, W **^J% una cum BugoneVtt^ed^ notitiam

t

accidisse,
et

num.

4-2

ultimo,

1***^^
scnponbus
(ad^
Offlr

Sancti cmortualem signant,

mant; cumautem Bertkarium

^umnum.
facile

habent In e adem * e * c*,avibu,u tosint prolixiora. Sic epiBOopUB Virodunensis ca prima Madelveus, looutl susancti Vitoni, de quo sjepe et abbas migravit hoc anno, quo mus ad Dominum a Carolo rege feliciter bellum Foro-Juliense Flaviniacensis abbas, in confectum est. Hugo, gesta sancta Madelvei coChronico Virdunensi quamvis in charactenbu, et,

No

p se

describit,

assentientem habeant, lo Vsibi etiam hac in re quam Sanctus obiit, multo etiam,

luXc,ouo

n/Ltior habetur, uti exjam dictis nuncMia^Sanctum adeo in vico, Nova.Villa

s e ssr,

chronologicis aliquando ad tot notis enscopi transitura dubitationi ut omnem ^nfirraat

sibi

non

constet,

llliUfl

"deatur.
nriore

Imprimis
jara

hunc annum locum sustuannura penultimum

Noverabrera,
cura ut

absque ulto scrupu^ ctXrilafunct secuhabeo. UHnam modo, qua hi persuasum annus Sancti emorntatelocus, eadem etiam

eiu dera

Antistitis per raensera

Innn

observaviraus,

anno

SSfl ^enteaimo
.

tualis definiri queat

'

Vvrum, quamquam quidem

cessisse e
oirns,

S,nichnmin. dicenda probabilius appareat, id scrupulo asserere tunc accidisse, absque omni occurrentes, difficultates hac in re vixausim ob
,

secundum tamen reipsa

lmlittione jam qmchoato, et Caroli regis octavo inchoata sic corapara deciraa quarta pariter

**^j*
.

annoque,quo qucb tantsesunt, ut his discutiendis, integros binos determinando

Sanctus obierit seqq. adhibendos duxerim.
,

116 (error hic cubat num. , Beatus Madelveus orania, Slpenultirao notandus) - anno vita3 aiue sancto Vjtono conhabebat et possidebat Tcut possidenda, anno Inc Dom . tulit perpetualiter Caroto regnante Indictioue xiv., d cclxxv., dia quinto anno regni ejus octavo, . Magno, solemnitate Novembris, in ipsa scilicet . Idus annum obitus per

g VIII.

Hugonis Flaviniacensis de
Sancti eraortuali sententia

anno

cum anno ejusdem episcomensem tum currente, cuni anno pi vicesimo-quarto inchoato, cum IndiotioCaroli regis uono jam jam coepta, id est, cum anOctobrem
ne decima-cjuinta septuagesimo no Christi septingentesimo
sic
.

sancti

Vitoni.

Deinde

sexto

discutitur.

coraponit

Anno regni

Caroli

Sonctum anno 776 obii$ie, Hugo tradit

,

Anno

apud inquit in Chronico Virdunensi ^t, ___ .-__ sr_.o _/./_ Bibliothecae novae Mss. pag. ^Labbeum tom. i qui erat dcclxxvi 117 Hugo Flaviniacensis
, ,

.
u

Beatus hominem exuit, cum vigesimo-quarto ponTarovisam Italiae urbem, proximo episcopi * fundo, tificatus sui anno, in quarto Nonas Octobns, qui dicitur Nova-Villa,
Indictione xv.

nono, hic obsideret Carolus

'episoopn

regni Caroli

cognomento Magni) nonus,

obiit

Madelvens

episcopus,

cum

obsideret

Caroh

eivitate Stabiliarum exeroitus in Tharavisse Italiae Chrotgandi, qui contra Carolum resocerura

bellaverat. Annalista

Nazarianus apud Chesneum

post addit 88 Et sic septuagesiraura - sextura ptingensimura no Carol erat regni dcclxxvi, qui Anno Madelveus episcopus, cum obsideobiit

paulo

annum

Christi

se-

Mc proponun-

nus

torum pag. 4 ita

memorix
perrexit

Anno

dcclxxvi.

Carolus

rex

prodit in LoD:

ret Caroli exercitus in

gobardiam. interfecto Eotgauzo. campus ad Wormacia. Et Carolua

Franois
in

Postea
rex

Mau
cum

Tharavisa Italiae civitate qui contra Stabiliarium socerum Chrotgandi, Denique annum ab obrebellaverat.

Carolum

itu

Baxonia,

jam

sine

belloj

Annalista

vero Pelaoianus tom.

item 2 apud laudatum eodem argumento ita scriChesneum pag. 8 de Perrexit domnus rex Karolus dcclxxvi. bit
:

Madelvei duodecimum anno Christi gentesimo duodenonagesimo sic illigat Virdunensis per duodecim h episcopatus
:

septin

Fuit

. . .

in Italiam,

et,

bello

extiterat,

Hrotgaudo, qui illi reobsideruntque Stabilinium soocciso

civitate.

annos per temquia successor in episcopatu vacuus, post et, est, pus praescriptum receptu.s nou spatium concessum est prgescriptum annorum
illi

civitatem ingredi

et

episcopatu

potin an- F

cerum
in

Buum Taraviso
oranibus,

Eo
redit

capto,

dis-

isque

prosper
,

cum

suis

no ab Incarnatione Si quos igitur reperias

cteres,

Domini dcclxxxviu. in hoc auctore chara

super obitu Madel-

ex binis hiseruditi omnes colligunt, anno 776 ce Annalistis civitatem Taravisinam in potestatem suam recum postea eo ipso andegit. Quapropter no Carolus, uti ex prioris annatistx verbis huc
Franciam. Carolus ergo
uti
,

qui
et

nostrae

opinioni

vei refragentur,
tatione,
sia3

illos

ea,

vel

Tarovis.e

descripsimus,

qua3 obsidione ex eodem benigne sic interpretare,

vita

corrige absque ulla hseside Tarvisii seu Tharayi-

transcriptis intelligitur,
se civitas

suorum conventummenMaio apud Wormatiam adhuc celebrarit

delveum ex hac

Taravisina ante anni 776 Maium et obsessa et subacta fuerit a Carolo. Eugo ergo, qui Sanctum ex dictis quarta Octobris die obiisse, slatuit, perperam id tunc, cum CarolusMaqnusobsideretTarattisium.accidisseaffirlusMagnus obsiderel Taravisium ,accidisse affirCointius in /Iviviii/i/iiio ecclesiaslicis #T ___*_ 7aL i^/ii\..*ii> inn Annalibus tir<nl ocin c../ Fran7orum ad annum 776, num. 35 faletur hunc ., _ nnR cui ^.i Hugonis errorem, et tamen annum 7.6 Tr.._. ..)i.o proxime -..itfitnti* Sancti rihitllYYt 1Yt. iwnm'wi_i recitatis .Qnvtfti obitum inHugo verbis nectit, omnino amplectendum, indubitanter con1

sublatum et in quidem censeas ansancti Vitoni sepultura eo sed non eo civitas illa fuit obsessa, no, quo quia Carolus tempore, quo duravit obsidium,
ex
Tarvisiura
cepit,

Chromco ut Mamonasteno

prius

cum Stabiliario seu Stabilinio quam rebus humanis ereptus est

ob epi_eopu_. Madelveus episcopus. Hactenus Cointius 1/1/v.^ip rt*os*f* s^/wvi/iriwstlirtw plures notas chromcas, verbt hrsce compr^enquiuuz o. "6""- obxtum cum anno 776 sas, quibus S. Magda vei -riuanroniunait.scriptorihuicassentiendumexiHugo conjungit, scriptori huic assentiendum exi, i
__*_...__

naa

.-,-

stimans.
89 In

Cointii porro opinionem

manibus

pedi-

<-.

Pagm

tendit.

87

Verba
sint

Cointii,
,

nanda

quod hic a me fusius examihuc transcribo , utut etiam pau-

Pabusque, ut loquimur, postea etiam concessit JJjJJjJJ^ uti liquet tum ex verbis ejus, gius in Criticis, 69 huc transcriptis, tum ex iis, quse ad

num.

annum

523 DIE QUARTA OCTOBMS. magisque dubium efficiant, an pariter noannum 776, nwm. 15 suppeditat. Mabitlonius, magis tatx chronicx, ab Hugone assignatx, qux Sanctum utut Hugonis non meminerit, cum Cointio postutant, erronex atque adulmen Sancti nostri obitum anno 77G illigat. Et- anno 776 obiisse non sint. Verba, in quibus multiplices terinx enim in Annalibus Benedictinis lib. 4, num.
68,

tucroai
C. B.

ad annum 776 sie sori&tf Inoidlt in idem tempus (annum 116) obitus Madalvei, episco*7 pi Yirduueusis, qui (error idem quem num.
: ,

illi

characteres chronici adulterini cubant, juveerroribus tranrit huc adnotatis etiam in fine
, ,

scripsisse.

admittit Cointius, hic cubat ) anuo vitae penultimo sua omnia sancto Vitono donavit in ipsa sancti
Vitoni solemnitate

imo NovemVirodunensium bris. Calmetus in episcoporum Catalago quem. tom. 1 Historix Lotharing anno cira se conscriptse prxfixit, Sancti obitum scriptor non citer 775 innectit, ut adeo et hic multum abludat a Cointio qui Hugonis Flaviobitum niacensis auctoritate motus, S. Magdalvei
,

v.

Idus

lotobris,

uttimo Vitae edendx hxc exstant, Hinc iterum numeratis annis xv, sicque habent quibus postea Pipinus solus reg-navit, et octo Beatus (S. aunia reg-ui Caroli, quia nono hic horainem exuit, cum obMagdalveus scilicet)
)1

Num.

p ureittiam
r

^'^"
r

sideret

anno ChristiHQcomponit.
,

En

profecto SCTt-

Carolus Tarovisam, Italia? urbem, inpontificatus veniemus, quod visesimo quarto perituris caelestia et seterna comsui anuo pro mutans, in proximo episcopi * fundo, qui diciquartur Nova-Villa, ad Dominum migraverit
to

cpiscopit

quidem, ptores recentiores sat multi atque ii qui et doctrina non contemnendi eruditione Hugoni, Sancti nostri beatum ad superos transitum variis notis chronicis Unno 770 illiganti, suffragantur aut etiam propense consentiunt. At
,

Nonas Octobris
xv.

ajtatis

sua3

anno

lxviii.

In-

dictione

Adriani

dcclxxvii,

xxvn. Anno pontific;im< Domini Papie sexto, ab Incarnatione temporibus Coustantini et Irenes
Epacta

anno

an etiam e scnptoribus pariter recentionon ribus, qui Hugoni adversentur reperire Wasseburgius uti ex jam supra B est aliquos ? nostrum anno 762 dictis satis liquet, Sanctum quidem ab illo scriobiisse, scribit, atque hoc
vero
,
,
,

septimam regni eorum sexto, uno ante quos complectunsvnodum auno. En nunc
,

noptore sat clare demonstrari, Papebrochius prse ocuhs ster, utut Hugonem Ftaviniacensem num. 62 recitatis , diserte habuerit, verbis duos jam scriptores recenaffirmat. En adeo sunt contratiores, qui Hugoni Ftaciniacensi Martyrologio suo Vnirii. His porro accedit in etiam Virversati Castellanus qui quamquam condunense Chronicon ,ab Hugone Ftaviniacensi
, ,
,

Irenepritur, varii errores. Constantinus et mumanno 780, ut jam supra dictum im\ his imOrientalis habenas capessivere fuitque demum 781 pro restituendo perantibus, anno in Bithycultu septima st/nodus Nicvx
,

imaginum

manifestissimum nia celebrata. Duplicem ergo admittU Hugo , dum annum Sancti errorem hic

Pagium scriptum, atque insuper Cointium et rationesque proinde, ob quas habuerit prse ocutis, ponderabini hi posteriores Hugoni assentiantur, obitum positis re potuerit, Sancti nihitominus numeris, cum anno Christi 762 com,

nostriemortuatem,sivehuncannn Christi >-l,ut 776 innectat cum anhic sive anno ut supra anct Irenes sexto, simulquecum no Constanttm composeptimam synodum proxime prxgresso no scriptore, utpote qui Sannit Accedit, ab eodcm annoque vet dictis anno 711 natum ctum ex 776 vel 777 vita functum statuit, postremum tunc, cttm jam Magdalv
,

..

hoc

in

margine

qesimumoctavumvitcesuxannu,,, enim ab anno affiwiari. Quod si

esse
,
,

tum
aut

7 ,r.,

ponit.
i ,

um onnu
emor-

Chenutiam, UauUi90 Democharemprxterea,

Sancti obitum illnjal, suoab anno 777 cttt hic anm os <libus vit* ejus durattonern ducantur
restdut H>8 definit, anni relinquentur hunccatculn m ontra ac ante fueritquc secundum vel 709 natus, ac docuit, Sanctus anno 708 assignamt, anno, quo Sanctus V roin Hugo vel in obient, in assignandaxtate, qua vel
i

vel

Sancti

um RoberlumetSammarthanos fratres.quio,,

lurlii, 7HO(l

flwpo in hoc

nmninando

successorem Arnulhrrtton tn a </ annicrnl&l Sancto Catatogis suffisuis episcoporum Virodunensium

ciunt,scriptoribusproximelaudatisadjungo,hoquod, rumque opinionem probabitiorem affirmo; aperxmerito faciam jam nunc dicenda quam huc transcnpta ratiocinaent Tota Cointii supra Sancti nostri obitum anno 776 recidH ut
,

natus

sit,

omni dubio procul a

92 AdtuTc
,

veritate aberrat.

quumquam

etiam ea

qux de Tar
,

,,,w^,

tio eo

C idcirco

Ftaviscriptor velit innecti, quod Hugo chronicas quie Sanctum niacensis plures notas Verum inde annus tunc obiisse exigunt, assignet. erui non sat tuto, ut apparet
is
,

Taroms* obstdtone vishseu TharavisimauteHam ben.gue, Uts prodtt Hugo vcrbtsprcn Cointius, sic interpretemur, ut num. 88 cupit movita sublatum et m ut Madelveum ex hac
nasterio sancti Vitoni sepultum,
eo

*w*">

quidem cenper-

Sancti emortuatis

potest.Quidenim?Exploratumne habuit Lomtius, Hugo suppedu illasipsasnotas chronicas quas

,

seamusanno,
UO n
eo

quo

oivitaa

illa

fu.t obsesaa,

adulterinasnonesse? Verumnultumomnino, adducit in medium quo id probet argumentum omnia hic erat necessum. Et \uodtamena^eo,nn^ luod tamenante gcnuinx ab Hugone assignatx
tat
,

leroannoUeiU*.

sint^erUopotestambigivetidctrco^quodhtcscrisosmet characteres

erroresettam cvrcatp' ptor in ptures manifestos P chronicos, quibuscum annum

^^ ^*^ Ma^coniun^e^^^ ^ ^
Mag
r

avUatts peramtamenadhuceterrore mamfesto cumanno nono Carolt

TheravisitUBObsidionem

tempore,

quo

duravit

obaidium,

P
Ma

~
*0*
ran

hl ^

ChHsHatUB

^^.
,

770

anU

sem Maium
flrf

SanctiemortuatemcomponrtproabaUu,AUqu^ demverbisnumMrecitaHsCotnHus,chara^eres obitum ilUgari oannu isnrizu ii,v. anno Christi 776 out Magdalvei
,

^ ^l^ ^ti
non(lum
patebvt.

provec to

annus nonus CaroU

hrc

r6

reuna re

caHimodumeratinCursu utconst^
Winnnin vvVII ver
.

tam Atqueita.ut omUtameUam,

errores ctrca chro-

vult,

minime consonos, absque nihilominus 776 pro essecorrigendos, annumque obitx,esse retinenepocha mortis, a Sancto nostro chronict tanto sunt dum Verum characteres illi adulteriniet erronei ut
numero, tamqueaperte
,

ulla hcesitatwne

jam leram componi, habes

xn

524
itJCTOHB

DES MAGDALVEO
admodum
,

RPISC. CONF.

in unico textu nec

longo charactrri-

C.B.

notatis, bus chronicis erroneis atque adulterims alise ab Hugodubitandum non putet an notse
,

obnsse, ne assignatse, quse Sanctum anno 776 pariter non erronese atque adulterinse postulant, inquiunt, qui pro Hugone sint? Minime vero Pagius, qui verbis ac prsecipue quidem
,

Bemardo, Virodunensi episcopo, non evenit, ac Hugonem, proin, cum a vero hac in re deviare pateat argumento sane id est res prorsus omnes adSanctum nostrum spectantes ,scriptorem hunc egregie non calluisse. quxso ad fuvc Pagius? Reponetne 94 Quid
,

.uit

eerlo epU
Vip.

forsan,

Hugonem

utut episcoporum princij

ectporwn

duneniiwn
vhronologiam
pi 061
nofi

militant,

num.M

<nt,Hugonem,etiamsx in his,qu3e pertinent,nonraroofJenhistoriam generalem ad

rei itatis

arfMagdalveumspederit,egregie tamen ea, quse Verum, si egregie, ut ait Pactant, calluisse. nostrum spectant, gius ea qux ad Sanctum qui, amabo, vel in ipso anno calluerit Hugo
,

Magdah que annos, cum quibus res, ad S. componendse sint non sat habuerit spectante, harum absolutamperspectos perfectam tamen Verum, sit ita cum que habuisse notitiam? quee equidem Sancti nostri de terra levationem;
,

secundum ipsummet llugonem anno 816 facta

snb flerhartlo, Virodunensi episcopo, te'annum 860, imo ante annum 870 hanc non occupavit, scriptor ille coltocet,
es t

quimsedem

en^cmnhmliassignandotamparumsibiconstat,

utmodohuncanno

eerse

Christiamv 776, modo

eranno 777 innectat? Amanuensiumne forte annum />></> aphi proxime recitato rore in textu Verum id a 777 pro anno 776 scriptum dices? quod prsefatum ver0 alienum idcirco apparet, Hugonis textum pariter afficiat quarta Octobns

md

nonhabuisse illumepiscoporum Vinxplorarodunensium chronologiam sufftcienter argumentis aliis non paucis r/rrea
idsaltem
est,

posset ostendi.

sicque, ri annus Adriani Papse sextus, die nona kdrianus secundum omnes anno 772 consecratus fuerit Pontifex, mensis Februarii computanti paan nus Christi 777 designetur ut
,

putet, an Hugo amabo, merito amUgendum non ejussuccessorum, Sanctinostri,proximorumque

Jam

vero

cum

id ita

sit,

ecquis,

habueVu-n.lirnenstinn anltst >/,, <f<rorAo<)>m

rit sat

B
reiqne nd

Scmelum
tpectantet,

cmortuali 93 Sed, etsi Hugo in assignando Magdalvci """" npprimc sibi ubique constaret, rorsus, qui hunc anno Christi 776 <liracteres chronicos proilligari refragentur
,

probe compertam ? Ecquis absque scrupulo chronicas, ab credat, erroneas non esse notas quibus Cointius et Pagius Hugone assignatas, Christi, impulsi annum Sancti emortualem anno Ego sane an illx exigunt, 776 innectunt?
ut

quse ad Sanctum ferret, nec sic tamen omnia, pertinent, egregie calluerit. Id jam supra uno ut iterumque alterove probavi argumento
, ,

emortualem tuto ex his determinari posseautumo, afque idquidem idcirco, quod non medium, ex iis, qux huc usque adducta sunt in
.-

notarum generatim omnium prsememoratarum

ut autem valor ac sinceritas revocetur in dubium

ipsomet eo evadat certius probo ex hisce , ab Hugone num. 46 suppeditatis verbis: Cum se,

pulcbrum
dianifi

ejus

(S.

Magdalvei

nimirum)
et

qiioti-

virtutum frequentaretur exoubiis, erat tamen veBitum aegligentius, quam posccret debitse dignum duxit tunc Q.uare nerationis oultus.

floreret

prodigiiSj

crebris

popnlorum

existimem magis appasingillatim fere etiam eas omnes discutere reat anac ponderare nunc lubet. Beatus Madelveus quse suo pennltimo a Teuthardo plura, D0 vitffi

quam non immerito

,

ita

temporis
illud

ppiscopns

mntare
et

clerusque omnis et populus Praesidebat eo tempore decentius.

Virdunensi
Catholicus

eeclesiae

Berhardus
et in

religiosus,

fide

vir episcopus sancta no,

et sibi hic habehai et possidcbat sancto Vitono possidenda, anno Inc. adquisivit perpetnaliter stione w\. regnante Caxolo D m quinto ldus no , annoregni ejus ootavo, die sancti festivitate Novembris, in ipsa spilicet
,
'

Vitoni.

minatissimus ,

Ludovici cujus regnum fuit ltalia cum urbe filio, Pii quam Mosa et Rheet parte Francis, Quod cum, uti delibeinter se claudunt. nus certarent effosso implere sarraveranl animo,

imperante

Lothario,

Donatio hsec ab Hugone Vitse edendse num. memoratur, primaque est e notis, quibus

juam
poteet
t
i

""'"

Sanctum noCointius firmari ait opinionem, quse

UIU,

ui

prmierlitn

coplmgo, subito
o.
(

illis

inaestimabilis

ostensa
,

est
vi-

Nam,
cadaver
velut
,

ablato

Bepulchri

cooperculo

ante quadraginta annos defunviventcm hominem soporatura liliorum et rubore rosarum perfusum, candore nulla macula nec aliquo mortis signo foBdatum Sacrum Magdalvei corpus quadraginta,postquam Sanctus obiisset, annisde terra fuit levatum, uti
ient

ctnm

Hi \,>biissestaluit.Fateor,cumdonatio priorti tione mv, anno illa a Theuthardo anno 775, Xndii Magni et v Jdus Novembns, octavo regni Caroli ab llugone K id est , nona Novembns die facta Sancti notetur, consectarium omnino hinc fteri,ut in annum obitus, qui quarto Octobris dieevenit,

strumanno

septuagesimum serx Christianx sextum supra iderit.Verum,etiamsicredamquidem donatioinc re etiam ipsa nem a b Hugone memoratam
,

a Teuthardo

cum penultimum

vitse

sux annum

cat

lAurilws t/trrtio-, satisquc /ns rerbis indiipsemet Hitgo. Id ergo, si cum JIgone Sancti obitum vel anno 776 vet anno 777 innectamus, anno circiter 816 acciderit. Jam vero Berinfrti

hardus, uti Be?*tharius, Virodunensi huic episcopo cosevus in brevi sua Virodunensium episcoporum Historia saepissime jam citata apud Aeherium tom. 12 Spicilegii pag. 261 aperte docet, ante obitum Lotharii Junioris, Lotharingise regis qui ex opinione plerisque eruditis
, , ,

Novembris die in S. ageret Sanctus noster, nono multum tamen Vitoni festivitate factam fuisse , anno Caroli Magni octavo, dubito, tum an ea tum etiam an anno Christi seu serse 'hristtanse seculi vm 775 evenerit. Cum enim ante finem
'

probala, anno 869 diem extremum clausit, ad \ rodunensem sedem evectus non est. Quam ob
<

Christinotari Acta Instrumentaque publica annis hosque etiam ante illud tempus fere non cceperint, usurparint scriptoin scriptis suis plerumquenon Hugonem cam, quade res, ,r<;re mihi persuasero, hicsermo est.donationem vel in publico illa super confecto instrumento, vel apud scriptorem quem-

rem, cum secundum Hugonem quidem, ut jam dictum est anno 816 secundum nos autem ex infra dicendis anno 80$ sacrum S. Magdalvei corpus de terra fuerit levatum hoc utique sub
,
, ,

piam.Sancto nostrosequalem,anno ChristiVlb invenisse signatam.kdhxc cum Hugo non edicat,donationemne, quam fecisse memorat Teuthardum, ex publico ea de re instrumento, an ex scripto?*e quopiam didicerit, dubito etiam,an illam anno regni

DIE

QUARTA OCTOBRIS.
est colligere,

525

gni Caroli

Magni

octavo notatam repererit. Scri-

Hugo

Flaviniacensis,

Petrum

Ita-

UCTORI

ptum scilicet alicubi forsan invenerit, donationem prxfatam anno vitx suas penultimo, nona NoMagdalvembris die a Teuthardo impetrasse S. Caroli veum, hincque id anno quidem octavo autem oerse Christianss 775 factum Magni, anno
esse. concluserit.

Magdalvei licum, quem memorat, proxime a S. huic anno obitu per Carolum Magnum quod Tharavisinam prodidissel, episco776 civitatem Virodunensi fuisse donatum; huncquenihi,

C.B.

patu lominus ab anno 776 ad annum

Et idcirco quidem id fecent, anquodtum, cum id scriberet, S. Magdalveum vivis, Octobris die, excessisse e no 776, quarta rationem verosimitlime eamdem,

788, quod non Petrus,absque episcopo fuisse per anreciperetur servus nosduodecim, quibus durantibus quidam
,

existimaret ob chronicas, a ob quam deinde alias adhuc notas suppeditans, S8 assignatas, Coinlio num. 87 et cum anannum Sancti emortualem primo quidem Indictione quinta decima no Caroli Magni nono, anno Christi 776 expresse
notata, post

chorepiscopus, Dei, Amalbertus nomine, factus ecclesiam moderatus fuerit. Atque Virodunensem anno 776 hxc ultima est, quse Sanctum nostrum chronica,verbis Cointn supra obiisseexigit, nota
recitatis

comprehensa ex hac autem, quani equidem opinor verosimillime fnctum est

:

ut

autem cum

ultima,
'

tpu
,-'

UugoM
.

componit. non nemo, qux qua96 Al vero, inquiet modo Hugonem, ut id faceret, imlisqueest ratio, quee notam, a Gomtio pulerit ? Hxc ipsomet ultimam

iisHugo Flaviniacensispriores notas chronicas, Sancli verbis pariter contentas, quae dem Cointii accidisse, vel postulent, vel expres-

obitum tunc

exdictis absque senotent, usurparit. Cum enim tantum episcopo, vcrum ctim, medionon
re,

proponitw

num.

88 assignatum

qum Sanctum anno

estquc hu)Ul .mformis,
i

776
lt,

dubioproculassenliendumsit opiniom, qux anno Christi 770 mneR num Sancto emortualem seu ultima
anctit. Necesseergoest, ut

obiisse exigit.comprchendil, sit ut, si subsistat, veritatiqw

omnt

Magdalquo Virdunensis sedes vacarit, S. Petrum Italicum, ob civitaveo proxime in hanc proditam, tem Taravisinam anno 776 Francis existimaret, hinc verosimilhme, nec
successisse

immm^.conctovV.s.Nl.o-d.hvumeozpsoanno E
per consequens an776 fuisseevivis sublatum, ac

an

ralio illa

nota, ab

anno Hugone suppedilata, qux Sanctum veritati obiisse poslulat 776 extremum diem inquiram. VI l/acicongruat ac subsislat, nunc Labbeum tom.i am,verba prius, quibus apud pag. 117 ab tpsomet HuMss., Anuo uccwxvi , qu, erat Sic habent episcopus U . U nonus, obiit Madelveus
:
(
:

numquidem

c Sancti emortualem et expresse anno Caroli Magni nono Inanno 776, et cum Teuthardi audictwne quinta decima notato
j

tem

Bibliolhecx Novx proponilur, huc tramcrtbo. gone Flaviniacensi

regm

cum
Italia

donationem, quam anno 96J repererat, mmanno Sancti penultimo factam Verum Hugo Petr,., Itahcum llbconjunxerit. medio stve episcopo, Sancto nostro absque ullo tempore,quoVirdunensis cathedravacartt,
(adi

num.

sive

obsideret
civitate

Caroli

exeroltns

in

Tharavwm
et

Stabiliarum

socerum

Chrotgandi
pro

qui

contra

ocoiaus erat. Erat u ltaliam ingresso in bello Italieus, a quo trad,eadem civitate Petrus vir ep.scoob hoc de Virduncns,
st

Carolum

rebellaverat

Uro

tradit hanc successisse, perperam probabdius evadet dicam, Iti ex iis, qux seq. ab Hunotis chromcis ac nroin ex omnibus CoinUo anrw a gone as.gnatis, laudatisque non potest. Sanctiemortualis certo determinan

procoime

in

honore omn.um Aposto dam E ducebat solitariam vitam lorum, qoasi quffi s.bi qutedam ecclesia C tunc perdidit ipsu et hoc ,u t mpossederat
oratorio

pr* t ffinom.ne e abbat.s Llesi sancti Vitoni abbas, pot sanctum et cio Premodo diaconus en regendum ""; Madelveum locum ipsum f per duodeepiscopatus Virdunensis Tunc fuit qu.dam servus De lim auuoe vacuus sed juxta Amalbertus nomine ipsam regebat UHus factus chorepiscopus, et mquoVirdunensem scilicet ) ecclesiam (
,

civitas

ct

patu

honoratus

est.

Quo

in

tempore

W
,
,

Sanctus probaIX. Annus, quo

bilius
obierit,

determinatur.

""f?*^

BerLharius,Hugonesecundumdictamvii<>
quior, nee apertoi um,

anti-

Stda Virdu .
M hanc

ips

sub

rum
25<.

in brevisua
lucvl

Virodunenstum episcoporum

,ct,proximea SancH nostn

>ios i

eoLa^qmJo
fatus

;
honorat us
,

nhitu

sedemVirodunensem per duodecxm

Italicus _ p

qu.a

Uahcumeidem moderatus, Petrum

//7

<*%
reto*
-'''

Pnniam huic

scjt tradidisset, fuisse p>

pst

Tamen ne verbum anuorum spacium conpobt V aw Pip cuum, nlt rascriptum Ucopatu et

regis esset

inaue et va

ITumtbaaZus
tur
,

id doeet BertHariui,

suntaue K*c
pei

Lj%%**
u
ecelesiam
et

tSSSS***
cet) ecclebiae

aluos vacuus stiAmalbertus no

chorepisco-

Ver
nee tubsiitit,

mt deJuita,
tu(o ilitermi-

exicm etiam infidelitatem duode cim annos non et oD iq P" jecerunt ilh imperatorem videre. i primsipe recte purCeite 97 Certe
,

imperatoris ob-

'"L^u^tfmorcr mius^empr.s

JZ52 -ebat omnum

dam
a,t

.n^
,

oratorio

sub honore

qu0 si

ms

'eeclcsirfpsiurcrram
sibi

illius prffisent.am ffa tus adiit

'

i.

ccclcsia

fcTsiam*

4WDUS cqu. non solum a

,

et

ej
.

ducebat solitariam v.tam

ecclesia
et

vp un et

ista

Vuaso^um
et

W
,.

Meriam

Cas.au

plurima. DifflcU^eu rt perdidit

est

ut^

quamplu rima.

^.
eMtltH

^Pu^-e^ JS ^ *

^
'

Fuit

u,,c

J^*J A^ uM

mrUS

DE
526
UCTO

8.

MAGDALVEO
obs.deret

EPISC. CONF.
ae sub Sanctus noster interfuit

liniacensi, cui

exereitus

Francorum
isto, ut

cirea

Papiam
,

et

C.B.

Carolo

de isto episcopatu nqne episcopatu per v.g.nt, q. Fuitenim in adversa Certe et.an eo multa et passus est in

am

Hb

fertur, tradita est

:

et ot

,**

distingui. scripsit, debet

Rem

stc probo.

Magoo

mhus et diacous seculi

Prumiensts ^onascrnmo101 Wandelbertus, Melrico

ix,

scriptor, Mrl.

Zhsslmi tibrum de Mtracutisnos tom. 2 Julti qui apud Zrwsil in hoc aulem, numerospro ibique in eapita et Sinsertus, num. 38 de Assueto more nostro est divisus 762
,

fOoa^CO^

^ ^^
cimmt ^

ZdZn^mtis
inutiles
ista
fecit

et
,

(Virodunensi nimvrum)

ecclesia .u ecciesia subtractse

munere moderatus Cnm ergo quodam tempore scribU n modum (Prumiensi nimirum) in Van:

anno iLimus Prumiense monastenum, est kunc

SU
a Saneli moiif

vacavil.

Him

}an

UrfTocens Petrum
^Tvirodunensis

luculenter sane, ut ffaetoniM BertharhiS, ltalicum non proxt-

nn.sterio Vangto Zbs Vanqionum e'onm (urbs

.

est

Vormacia, vulgo
ccasione
ine
vise

Worms)
.,,,

hunr anno76S
obiine arbi-

:XnciZtrioWu,

sed tunc

tantum.cum

prov.n< um Goarem deel.na,se

ag eret

^
ne .

duodecim annis vacasset

Iramur

M {? CoVtanZj^clum rexacdeCarotus may

arguo
,

bo^prinS^r^, afSj

Rrf

mumtis-

Z
S
m

,'etulit,

pessimum esse, d.cens

i

eo loeo

^Z^aLoZZdorumpropugnacuium,
B
;<im annts 8

quondam
fore

BttD

oe.uo

p-ulariter virtus

eadem emeudanda

v.gu.sset.
,

p n |ii Petur rex Poll.ce.ur rex.

opportu- B
pos.tus

cnm

tempor.s
raulto

nft ..

y,V 0(/Hne S em,</orfeetm

'

generalera

cura ad vocatur auod At.niaeum Ll.tio P abbns Assimul nonuli conventum popull con^
,

arrisisset.

Itaque non

P ost

ST

rToiTS
ob

Viri

diia

eo

^
fue

XTm
Tanno

Vtrduanniduodecim, quibus sedes

"Jsb*isohilur,,ra.-ii. ord

toZem

mmortali commutartl. Aaue velutt probabtltorem feest epoch,,. guam, asstMagdahei in ecelis naltvttatt Tciteatmiue
,

retrogrado vttam hanc eomputati, deducunt, 77.

,

&&
Zfuit
recitatis C

relcumn^minusjn^
,

dubto promZniacensJnoais hac m re omnx non scrtptorts hujus, haZamus contrarium, cos,tum

convenlui Attimacensi, abbates septemdecim.qut subscmpsere, Ass,.e r,o trlabbL,, posterior htc conventus lomen non oecurrai cutAssue^ ^uZcensis a conveniu Attiniacenst,
,

Z Z
PU

,, ll ,

aZs

l nostri Actts sxptsstetiam in ips,s Sancti

i ,,n s simoserror,sn.,,,chronoog

rus inlerfuit, videtur Assuerus interfutt cTnss conventus cui

,

diversus.

Porro Atliniaanno
,

eelebratus. lta Cointius.

PagtusMaMfiert,

Tevrolapsi.sedBerthrrus.r.^resxtatestmul toritate standum

7ffZgeprmtantioris,
llTNec
cst,

lonLs aliique staluunt, tlleuU ex,am ITeleoliquet, quod conventus ante

7r
Wandelberti verbis xnteihgxur tumJamatiquamdiu, seu fundatun
, ,

recteque hoc abtlhs

quod^

conlranum
au'cm ex AiImiacenti, cui

Mugdulvcut
tiibtt

niacensem, sub Labbeus tom. 6 Conctltorum

,

Atticur hieopponas conventum cujus Pipino Brevi ceUbrai>um

col.

anno 762

1702

proau

ZcrlJs)

num. 3 Pagxum (adi ad hunc annum Prumiense monastedemum evenit,

post

ripM,

c cLgregati,

abbates , .<) citdTcretum, quo episcopi et unusqnisque .Uorum ... statuerunl

riumcelebratus non fuerit; Prumiense monaslermm 762 seu postconditum habtlus ab Anna- F

^numautem
,

nuorum omina
creto subjicitur)
,,

in

deindicnlo (aut seltcet reperrantur, quansubterscrip-ta

...

convLtusAttimacisubPipino

Za

quielil

le

centam hoc eeeuXo migravent,

M.ssas

ejus speoiales nsalteria, et presbyteri Lpse autera episcopus canten.

per se e,'nt..m al.quo nisi infinritate ant XNX Missaa impleat, tunc roget alterum prchibeatur 'irai.ed.mento qu. ibbatee vero episcopum P ro se eantare. ut v.ce rogent episeopos non sunt episcopi et presbyteri eoillorum xxx Missae expleant psalet monacln centum run, centum Misss
:

Bertini.no Loiseliano Reginone alnsque Metensi, Appendicis ad Fr edega bus siunum exceperis auctorem non srgnetur , rii continualionem
, ,

^*'/.
,

^f'*"

^jZ^Zo^cum
c^Zusinleriuit,
rit

meminerint quamquam enim totsexsupravidem huic decreto una cumepiscopis subscrtbatMao.nlqintiabbatibusque septemdecim Me tamen confeus episcopos civit. Wirdunis, decretum est condttum, non ventus, in quo hoc nonnultts anno 765, ut Labbeo Cointio aliisque
teria psallere
; ,

celebralus,hicqueaconvenluAltiniacensxper ,j drstmctus convenLabbeum memorato. videatur ex ,am dtctsfitcontum hunc posteriorem, uti 765 celebratumfuisse, neseauens ante annum 762 factum ui esse.mox cessTest. Anno auiem quamquam quiqui dicam, cum Cointium abcui Assuerus, Prumrensts
,

<^~fe
,

ex

dictis

Attiniacensis,

,.

.,.

est

sed anno 762, ad mensem autem partprovectojuit celebratus conventus Qalhce cliAttiniaci (quod oppidum, Attigni

visum

Matum

ter

ripam stctum in Campania ad tsevam Axonse Atanno 765 celebralus a conventu tum 'est)
.

demAtiniacensem, 765 c<m>*um compomt, bas inlerfuit, cum anno per Labbeum memonunctamen cum conventu, tantisper convenero. Hrc rato putal eumdem, opinionem hanc tueatur m itaque scriptor, ut Annahbus ad ansuis Ecclesiasticis Francorum quse supra huc recitalis i num.

num

765

verbis, transcripsi, Wandelberti

ita subjungtt:

Inter
cito

abbatum

subscriptiones,

DIE QTJAKTA OCTOBRIS. anno Attiniacensi pla-

527

anno 702
,

ad mensem Mairl,

ACCT4MI
C.

transcripto) subjeAssneri Prumiensis abbatis desideratur ctas quod ex praecitato Wandelberti texnoraen tu restituendum censetur. Hsec Cointius, vo-

(decreto supra

hue

um

lens scilicet, Assuerum conventui Attiniacensi, per Labbeum memorato interfuisse tantumque exomissione factum esse, utnomen ejus inter ab,
,

bates, qui conventui

illi seu potius decreto in koc Coincondito subscripsere, non reperiatur; quod consonum unus issertum si veritati foret Attiniacensi, per utique idemque cum conventu AssueLabbeum memorato, foret conventus, cui quid adillam CoinVerum audi,
,

tantum provecto, celebratus, ac proin nahi tttUS, Sanctum nostrum, qui ntquH quit ex hoc argui ultra annum 762 quo urr ,d etia quarta Octobris obiit eumvitafunctum, ex Berthario supra contev mus, xtatem protraxisse. At vero, opponet non [JJjJJJ nemo ulterius, Bertharius (ad> num, 1) etiam in hanc de S. Magdalveo scribit sententiam Fuit enim tempore Pipini regifl asque ad temhis autem verbis indicare pus Cflffoli Map-ni quo videtur, Sanctum ab eo circiter tr rex factus est,usque ad temPi p\>'nus Francorum
, , :
;

<^

rus interfuit. assertum Pagius inCnticis, tii responsionem seu conventum Attiniacensem distinguenduplicem

Viropus, quo Carolus Magnus regnare incepit, moderatum. Quaprodunensem ecclesiam esse cum Pipinus quiclem ante annum pter Carolus Magnus axdem ante annum 768 regna,

dum,
ponat

recte contendens,

ad annum
inquit
,

762,

num.

5 re-

Nec
,

satisfaoit

responsio Comtil

re exorsus non ante

sit,

necesse estsecun lum Berthaises

annum quidem
sit

dicentis
1;in
ft i

dtatis) restituendum productis) ventus Attiniacensis, a Labbeo Fran <>rum conventus, 7"""' a iiu qn
,

Assueri nomen ex libello (verbis scilicet num. prxced.exhocre(in subscriptionibus cone

Wandelbrti

infulas adeptus non

8.

M
I

num autem
masane

76
'-,1

vcesserit e viois.
objectiq,

hsec

meque

initio >/">><t.are

IS

,|

>

<oninSanctx nostri chronologia proinanex scriptoris hustarei Bertharius, ac

y,

cui Assuerus interfuil

annoque 762

nd Maium
tanlum pro!,U U
I

apud A.ttiniaeum post Prumiense mouasterium a Pipino rege erectum bratus non inveniatur. enim intelligit convenAY.mdelbertus ad quem referri dcci.xv habitum anno tura (in conventu Attiniacensi, non potest decretum memorato, conditum supraque per Labbeum subscriptumj cum recitatum) a -vm abbatibus Wandelueri nomen non legatnr, et ex oongrco-ati conventus non exannum
,

jus f>n> Sn.icti

tut0
,

nostri obitus

nponi,

cum anno \erum,rematvrn

f62 sat

sa,comperi,Bcrthariiverba,proxime huc
u tut

sensusiquemferti

cia

n tamen eo esse interpretanda. ntaccipi,utdumtawat sig m Ita Pipmus, Sanctum ab eo tempore quo floruit quo Carolus Mag floruisse usque ad tempus, seculi vm incepit. Jam vero, cum Sancius

non

florere
initio

Pipinus

anno

114,,

et

berto, oui
,,

Cointii
t
,

Donpossit; Ita Pagius: cumvero quocl responsio prsecipue fundetur in eo,

r estitui

Maanus anno
762 illigatur,

742 natua

sit,

quid, quxso,

,,semonasterium, seupost

obitus anno Chrtstt tra opinionem, qua Sancti Bertham, elici potest ex verbis

a nnr

perperam, quo hoc primum, utut conventus, ecostructum, unus dumtaxat Statuit habitus, apud Attimaaui anno 765 fuerit celebratus, ita porro cum a Pipino inveniatur Francorum In Aonalistis prosequztur

sensujamdato.acrr/jhs^

ldhxt iiiishicscriptorpoiestetiamdumta'

.i

p ok

mtsA
temnore non
estPt

.. M
tCaroUMartellipatnsobiinNi

Pagius

-.

in

quibu.<
habiti

tempora
villa

Francornm conventu, sunt, memoranturj ssd qua

turnn
sit

ecclesiam Virodunehsem fuisse

hoc anno (762 sctaut oppido -onv.ntus legitur j indeque //rrn habi tus fuerit, nullibi eoindictum fmsse ,, ullum Attiniaci no,,,, ,1-cretum, in quo Assuen
,

moderai oCarolus Magnusposi

tumregnareinFrancia cepit,sedquoprimumhicprincepscu

rolomannoaStephanoPai
vero

men cum
/'

aliis

.
J

aue

ibus antiquis non emprimatur Maio haconventus,olima Francis mense anno l le^uotannis solitus, >>< /'"" '" c ^menum
.

o eo

ergo,

abbatibus non apparet, atnsquod a Francorum annahslis,

locus,

cum Pipinus quid*

753

mo mposi

obitummajor, Maqnus autcm anno

a Stephano Papa oimonem,

credimv

^Z
W

pa

Sanctum
hrr/
>

>

762

obiisse,

...,,

proindenon sit, auamconventm } memoratus.Attintancd* ,,, a Labbeo

Alti-

^ Sanctum f^, mdat,locutionem,gMaSanctumt

aaw,

iharii verbis, seu * uvcu^-o. <.- rrr ,

^
a

pro :

ten

;l ,

i,

Et rcro,

cum

iluo
,

eqmdem

c.r ,hetts,

;;,,;;,,',

n P iurc S

,>,^,

>!->
>,s, ,,

'^n
i

kimaitBertharius,ita non rl .,.i S rcg I

fakus esl Neustrasia prxfuisse ecclesix Virodmensi

7%gnificet,Sanclumjamabeotempo

PipL
,

,or.domus,

eptsco}

, mUbrali, attero abbas, i,e.-fU, anno 76 Zprumiensis

annlT-i
,,

MsuefUertt

sjUamsanePagiiconclustoner,,,
,/

,>-

,.,

,,, ,/. I-te.u,,, Vnulus

S.

aZ^po^iorKicAitiniac^^
convcntu, cui Assuerus inter/uil, a

*mmV*r*

'"

2i,
z:

;;,,,,,,!/

Chrodeg
,.,,,,/

*m
s.

Uetensem

mctontes.tempusg^.guohxge^
,,,
.

sanctum ><,
Metens.-.,,

memorato, slaluaturdtversus.guamul,,aw* eoohttet, mb hoc eondilum, in abbal, asseratur cum ^mtxo mendosum s ,;;,dbus suum probel, nullam plane

><

imnirews ad

//

::,<''>><
,.'

-*-

l>sse u

i,uthocassertum

T dum
esl

,,, i;/,,sV<-,u

lt', erat.

Eascirl La scuicei

'la.,,,,-,,.1.
'

/
i

";

'
,,lemtunc lt us
,

i. rationem convincentet,, conitaque ex jam dtspulalis 104 Fuerit memoratus, a Labbeo venius Atliniaeensis non cTsanctusnoslerinterluU ac subscmpsU,
,

,//<-

Pau,,,s,>

<,<

:J
,

''''*<

t.tut Chrodegandus, leyis,

,.,.,.,

pipinus,

Oclobris

Tomus

II.

528
ICCIOM

DE

S.

MAGDALVEO

EPISC. CONF.

re iegxam geslanle prtncipe, Francisci coronam exe eret auctoritatem in Francos diac0 dtaco idcirco Paulus 106 Quam ob rem, cum Q" " .ccomodaium a.rat adhuc majore,, liW , ,u patiaiur,,^ nus, quod sub Ptptno " tem ribus

Pipinus,

CB.

^^^T^SX
'.^
.

usque 788 Virodunensem ab hoc anno ad annum opinione eorum, qui vacasse volunt, nequit in VirdunenSanctum anno 7G2 obiisse, sedemque annum usque 774 episcopo sem ab hoc anno ad Bcrthario statuunt ratio exstitisse vacuam, ex

utcumque

sub Pipino Brevi, hujusadannum usque Magno, piis admodum pmnciaue filio, Carolo episcopatus antistite vacuus libus Virodunensis P temporis spatio a chorepiexstiierit, totoque illo administratus Itaprxscopo dumtaxat fuerit possunt nobis adversie patrom
77-1
.

sat probabilis afferri, ob

quamabanno

terea sentcntix

ar

"SSmm
,

rp eaihedram tenuerit, verto

sermonem, hxc

,//,\

,lcdi,sedeopotius,quem llensuquer,, prius ^avi^alim accipere, imo vero eo

\

facere videatur

* tacirco

iZverumn*hicmultum
enim semecdestam, qux
infelici

illifalluniur:

cum

ob

quam

Virtedet
io-

cathedratemVirodunenut supra docui, incendto uera abrr.Tdificun.l.nn curarit S.

dunemin
12 annti
caril,

})nt,tt

,,,,.

,.,.,>,,,,

fit.necessarioeiiamacapienda

,.,
,

i :

-,, ,midilasit,tnncet la mop,

,-flitur,

opem ad umbtUexsumptibus, quitantx molis verosimile impendendi cum adducendo fuere

,

Ltpta,

Mn^lalveus,

afferri,-

.hnhvhn-erw; de auibus dmermus, stmulque habetur, exus, o,.<,- . Sanchno.erbisnecessum non essc. ul
,

,i, lU sevectum,probab,l
1 ,

Bertharii

5FSL
B porro

ultra

annum mdifferatur. Quods;

equidem Bertharnverb.
acceptis, sigmficam, u.r> --*

reponas,

illis

Tcnsu mlgisobmo sensu magt* uvvw 4 n ,. IQ <> c / Piptnus pnmum factusest ab eo tempore, quo tempus, quo Carotus Francorum rex, usque ad Virodunensz ecclesue , Magnus reanare incepit non bo mftctas. ; prZuisse episcopum,id equidem verba insensumanuid tum? Scriptorum \Jum sunt, si quando, netta aisobvio accipienda non

Sancium

VirodunensemecclesiamiBrealieno,quod sanefit contrahenmminfinem verosimiliter fuerit manstsse post Sancti obtium dum, muttum etiam essepotest, ut, vtta gravatam. Hinc porro factum episcopatusVirodunensts quo functo Mapdalveo, annuis xs ahenum, interim ex hujus reddiUbus anttsttte E contractum exsolveretur, ab ecclesia promore tempovacuusfueritreltctus, datusque Energoratwrischorepiscopo administrandus.
,
,

nem,

et

qutdem, ut a P paret,satprobabttemob
Sanctt obitus anno 762

auam in opinione, qua

m-

^^raHosatsoMaimpediaUhocautem
hic
t

locum indubie obtinet.cum htcquescrtptor pugnantiascripsisseBertharium docui ,ea prodat memoruv, utinum. 98 et seq.jam tnoppoullo prorsus rehcto quibus neces
e
i

putandum nonstt,

ad nuanm u.sqw. nectUur.potuent ab hoc anno lUepiscopatusVirodunensisvacasse. Htnc ettam, administrante hanc qui Virodunensis ecctesix, chorepiscopo,bonaomnta,aBertharto Amalberlo amittereporecitatis enumerata,
verbis num. 98 tuerit.facilejamcoltiges,

etiamsi

cum Hugone

consequens evadit, ut situm interpretationi loco, mvitam hanc mortalemcum imSanctus anno luvcjam, quantum opimortali commutarit. Sed

nor,dictasufficient,ut,quamquamqutdemomnem Bertharn verba acde modo quo prsememorata fortassis non tollant, sint, scrupulum dpienda diximus, modo cuique saltem eo, quo postremo probabilius appareat. Aliud esse,

ad hanc a Caroto sedem Virodunensem, cumjam vacasse Maqnonominatusfuisset Petrus Italicus, inquiet modo non nemo, non statuas. At vero, ob quam post S. Magratio hic a nobis adducta, vacarit, obitum Virodunensis sed< s forsan dalvei fundatur. Fateor, innullo antiquitatis testimonio tum?Vero equidem sat stmisic habet: verum quid quse idque insuperhabet, quod ex ns,
lis

apparet, antiquus, Bertharius, scriptor utique

nrt/it,sitdeducta.
9

memonx
llugo aulem
, ratione,
ol>

accipienda nuncinsuper,quodhucetiamspectat,difficultatts dissolvendum caputdiscutiendum pariteratque

hic est.

C
/n
/ittc

107

Hugo
:

Flaviniacensis
)

adi

tommentani

..

longe dtNec repudianda est, quod ratto assignetur versaetaWasseburgio et ab Hugone hic stan Etenim nec Hugone nec Wasseburgio

quam id fafum proiit,

F

porro,

hujus num. 06
ita

'^MalUer
tmtianr, raiio
ttiam.

habet

verbis ibidem adhuc recitatis cum SciUcet a 8. Megclalvei TuilC

(

dum

00 Uu in sedem Verodunensem

annomataroAmalbertus

fuisset Petrus ltalicus) fuit lo Magno suffectus anuos duodecira episcopatus Virdunensis per

probo: Ait lib. * AnttquttaWasseburguts, Virodunentum fol sedem a Sancti nostri obitu duodec sem quod Pipinus quidemel Carolus
est.

Rem

sic

137 verso

vacuus nomine,
,

sed

quidam servus Dei

morera
.

temporis illius factus ecclesiam rejrebat ipsam chorepiscopus pro vir Itahcus prsefatus Petrus
juxta
Licet

enim

traditione
isset

Tharovisai eo

de

ipso

ab

(nempe

Carolo

fuepiscopatu Magno) honora-

tus, quia

in

tamen semper suspecti sunt traditores episcopatu per tempus praBScriptum receptus
est.
,

idcircovacasse, batepiscopatus, Muqnus, qui nominandi ad Hisvacaturos, facultatem dtstractt toto itto acceperant, beltis conttnuts ab/uertnt. civitate Verodunensi temporis spatio a prtnctpes illos, Verum cui verosimile appareat, tum procul ah/urnnt. etiamsi VirodunO subinde hujus cathedram nominare non advacuam urbts de hoc faciendonec potuisse episcopum, aut etiam sponte sua cogttasse? Certe nec

*W?*2

monitos fuisse,

non

Tamen ne vcrbum
post
est
illi

regis esset inane et

vacuum

conces*ura

potirS patu hsec Hugo, rationem reddens, ob DCCLxxxv.n Virodunensis S. Majrdalveo vita functo, quam, antistite, tanecclesia duodecim annis caruerit 788 fuetumque a chorepiscopo ad annum usque administrata. At vero, inquient modo, qui
j

prttseriptum annorum Bpatium civitatem ingredi et episcoDomini Iivarnatione ab anno

rit

Sanctum adannumusque 776 vixisse,sedemque

versabaiur, dum Carotus Magnus Viroduni non Petrum Ita episcopalem civitatis hujus sedem ad jam perttnet ad ratxolicum nominavit. Quod supra huc transcnptts nem, ab Hugone verbis auctore, expressam, prxterquam quod hsec ab anttquior, memorart non nui Hugone sit Virduveniatur, repetitur a populo cleroque utut a Carolo qui Petrum Itaticum nensi Magno episcopumjam designatum, in civitatem prosuam recipere, idcirco noluerit, quod odioso dtloms
, ,

nonapparet.clerumpopulumqueV.^dun^em
ditoris

nomine laboraret

e0

audaa, Magno, penes quem ad sede * " nommandx erat aut porro vacaturas
p , oceSS
ut
.

mo

^ ? S" ^ *> %
DIB

QUARTA OCTOBRIS.

529

w/

nfao-aalvei
t

de terra levationem, quse

secundum
,

AOCTOM
C. B.

"

seluli

'

r<"-ultas,sw

latem an te
se, ,

< sub Berepiscopo ad hanc <i 9 mannum 870 non promoto evemsinitio facta
,

manifesto errore

devgnatufn, ausus fueril

non rectpen. A*ft*c nullamob quam quamquam quidem Berlharms Virdunensu l Sanct, obitu sedes tamen cum rationem assignel Rugo vacarit quam Vvrd*nc Zcscriptoreinassignanda,ob
,

*" ^ assignanao ^errel, pro - *-de a^ra ^, j innandacivttate, tna pnrf^

ie

i?arif

; ratwnejam memorata sissedes tamdiuvacaril, V

veroiimilitei'

falw* "t>

T:

lta

aulumo, guod k*C

^f^s
:"'*

p e tru* Itahvu* flm* tocuw a CaroloMagno suffein Sancti defunct,

^
y
I

^ mU

litleris
,

constgnat.Jam vero,

fa rfona / r e gu
nificus,

W mona^rzum
inepiscopcqui
lerra
,

quam ^. B imh0

? ~ certo quis parflor ; SSi

uuvr

2Lam*Van,
'

rr^^SKSS^

Itahcum ob pwM nuspiamconvincitur, quxque Petrum

qui mdubitati 112 Berlharii itaque,

erroris*g mPtt

ante Petmnormnautpote sedem Verodunensem

JSto Paptam lWuenS , poMw-AMNr

"

ttstttemcrea,

IWt ORP^rf modononnemo.Papwpos ta. ';. longam sex ul minimummens

^d,

ptectemfa

na.ra-

m mm. i*-*
.

t(r0 .

*{
twnis, qua

Longobardorum
filia i
,

rege,

qm

huicsese

re cum uxore et tondemex,

incluserat, CaroU,

Magno

?gZ*Ua.t Fa nc,s a q
Khue npstiaiw

dita

necullumprodi-

^^o^^aCarolom^f,
g, ac'.
,/ ,/'

E u

fbutiModstrmturl

"*"9\

'

w eJtti *

- '=v9x;:h
*

occwmt.JfOr

dem

appar.

guodnon

<*

miur<
kause
.

KT>5^rs.^i
;;r:
';;;::

quam, mla funco trrYnoZ*mprobabilel, fe,mno viletlsls ,i,,.i> mme vacaMagdalveo, sedes quamidfaclum
ob
,

%
..

***""
Paulus
to . / eran<

protht

II "iio,

vc u

C obnssestatwt,,, ..,

S
it

'

ostrenw "" lutaettamjam

*
opo

../fto* a "e'

auor
./,'s-

"
V".'

"""

iilissolmniJ/

^
.

JJWMXW
,

est.Reslalnuncutall^
"'"'""

rium.dominumsuum
dione,suppelwsessc
rendas. Desideri Desider
,,,

7 ,/,r, omn
.

fa

ctrClt^ m
C
"'

*SSKr*h*
.

'

ie

va peeinia forte*
, /:,!,,
,-,

i,i

Secttntfwwii) Secun.l,;; oer

Petrusltaliousoh

Taravist-

>*?.
'"'",:,

/',,.

,"

'.'-

*?Z?^7caroloMago
t

suppe^r

otavVirodunen sis sedcs,

,,,. ,/anu

,. ;/v

,.,,,,.,,

,
(

,,:,;',/';

(niili

Wise. 8
plo- .

//poni, P<",""'
tradil

"'":,,
,

(
,.

,/o,

raro

ro PP'f n < *o ,, d

n0

'

.lolo.ex,
.

,,

$pr0

,,,,,

a(n '"'

""

""'';'
;

^ro
hic

/;,,''''';"

''";:;,,;,.,,,,,,,,,,, ',,,,

Papiam

tradti

/"'"',/

assentiendumjvt^B ","'":";;' ;/;;";;,,

,. ,:, hic
,;,,,,,.,,

ndob

sideriw """,""',

.V
,

""""
,ledamcu> ant,

h 9

^ *
Sumu.
gnam
ffU*

,.^-*--

/; ,,

morue

,,c

'"'"",:' do PajO

KJ^
'

te

outo*

'"'""yr;,,-* '-

tcriptore,acpro,,,,,^

:rl

,,,,,.

cansdiosuoP.-a^

'"""/'

KHorw

530
4BCT0"

C.B

-^ S2SttS3KSjSs

DES.MiODAlVlSQBPiaC.COOT.
j>oWiio go Sanc.u. anno 762 oMfef*.
dicat Bertharius,
'"

habuissent prxoculis. rerum

vulgavtt Ache1675 ti/pis " imo ne wdefuerit potuent, dum hic scrtptor
, ,

hanc anno
ri

primum
Cointio

rius, ut forte

visa non

erSsssaass

idttahabeat,ve oo Bertharius. Quapropter,cum

BeTtharil autumo, Petrumllalauctontatem verosimtlius Francis seu Carolo

quidem Andatum sextum jam ab anno 1676 luci in quo Sancti obttum nalium suorum tomum, appararet. Quod vero anno 776 iltigat, prelo quidem hic brevem pertinet ad Pagium, potuit
,

Quinechicerrorisconvmc^

verum tucubrationcm iltam videre Bertharii noncitet, verostmiUmm Imud hanc, utpote quam discussa, Cointtum prse* consuluit, reque non sat

Z Zt Mamo
d

quemjam exposui.modoprodt%Zpapiam,hLqueobcausamfutsseeptsco^
eo forte,

Bugo

aliter scribat,

nsiaprincipeillodonatumJam CarolusMagnusannominpotestatem ,, am Zam Ticinum seu Papiam accepent, ea> jam dictisepiscopatm TZrrhn, quibus tunc

Z- Zod

propere videtur secutus. Idem quidem, uti hotnde Mabillonio, qui, quamquam llugonotas omnes chrontcasab tiuset Pagius, Christt mdestgnannesuppeditatas annumque Sanctum tamen ex dtctts hoc
tes,

dtcendum mdetur

nonmemoret,

anno

autumo, velexeo, quott omnta sua 8. Sanctum anno vitxsux penultimo

obiisse, indicat. Ita

Z
mane i q uc
pr oind*, quid
;/;;;;;;;';

Zo<i

-nsis

computatt vacarat, retrogradiendo

tad

^1^^aZi autemannom,

num.

Vitono dedisse, manifesto errore t prsevoit Cointius, verbis

87;
tatis scribat.

inq

"" num.^rea-

Sanctt

B ni0l q obitum supra afflximus. <>,nnionem, 114 Eanc porro

,,,,,.,,.

uMtnsoia oe mriiauctomtatefundatam,opintme7ams^a qu*V

** <>"

dam suaS
,/

Sanctus enim (videsis Vttam edenomnta num. 37J anno viLv su<v penultimo TheutharVitononondedit,sedtantuma
Vttono

utru,qu*vluc /iohebatetpossidebat,8. dopluratqu3e hichabebatetposi lt

tnnecM, 0WB Sancti obitumanno 776

tentur

pr0l

probabttorem ab Sugoneflrmatur,

'"'

""

"TJZMorZ

tandem,omntbus jam ex.^ Itaque, ut tandem,omnibusjamexadquisivit. Jto Cointtus, quamms Cotnttus, nensisAhuic finem imponam, quamvis ^ huic unctUS Mab iUomus

P*9^
mQfj
,
i

esse,magismagisque,omnibusjamconst(Xeraits, viprsectpuaoptntontsnosirx existimo.Eaautem, hicrepetam,prxserttm tal fundamenh, Bertharius uno aumsedet sententia, quod s.ddopostSancttnostrtcetatemfiotaccat.nni,,
,

^^ ^
(uru

**

* tiam

ad '

S.

iUgHaMt

anno 762 ob$ed opinioni> qUcT Sanctum biliori./irmiteradh*reo, ve i ut i prooa

quicum t0> ut mihi assentiantur, de Hugone et de Berthario inmedium animo attent0 prxjud iciisque vacuo

^ ^^

ohitum cumanno nQconjungant,

ho-

faciam$ a uctoritate mintme

Bugo, nt, ac proin potiorem, abfuit, fulem bus circiter seculis b ea

tur
t

^m

quttri-

merea-

^^
f

maxime cum

nidtius prorsus
sii
i

apertt,

m-

derinL

du bitatiq\

onvictusi

llngoautem tam
uti

frequmtes tamque manifestos,

admittat,

exjamsupra

disputatis liqu$t,erroresprsesertimchronologtcos notisplurtbus ut ei etiam tum,cum chronicis, apprime invicem 'hrisliamuoii designnntihus, factum alicommunit, tuto fidi haud queat, acprotn

congruentibus, eum-

vai l* Q an Mi QPnilltlira VaHSe transla% X. banctl sepUltura, *\ ones e t CultUS ecdesiastlCUS.

quod
ut,

quamquam
in\

notis chronicis

supra productts,

Quod

op time

mgruentibus annumque Christi Sanctum hoc annoobiisse, luindicet, fidem sat certam hac in re culentissime mereri haud possit. Contrarium quidem ex dictis Cointiuset Pagius contendunt. Verum quidquid bini hiscriptores, qui opinionem suam nullo pror/esignantibus,

^" gnemplane, a suid quoque Sancto nostro evenit niam premo meritorum ejus prorsus insigntum remuclaruerit neratore Deo fuit concessum, ut multis ^
, ,

r lin felici beatoque e pluribus viris translatis, ob mst- oieuaS.V^ vis excessu ad Superos sanctimoqua vitam exegerant
,
,

sus argumento stabiliunt, indidfitaiifer hic loquantur, quidquid asseverenf, quidquid argutentur, ego quidem, ui contra Bertharii fidem San-

credam, neutiquam possum induci solo Hugonis testimonio, quiin errores, ut /""' ssepe monui ac probavi, apertissimos frequenter prolabitur, quique cum pleraque qtuein prima Chronici sui parte tradit,ex auctoribus antiquioribus (adinum. S) absque delectu et judicio deprompserit, forte etiam supra

ctum anno 7Y6

obiisse

de Sancto ab obitu miraculis. Cura vero, inquit num. 7 Comseu potius de sacro ejus cadavere Nova-Vtllano ment. hujus Bertharius) inde (e portnretur nd snnctum Petrum vico) crucem , sanctum Vitoimm fertur quo.l super
, ,

videntibus cunctis, duae

nix pus

venerint,
eius

et

in

columbK candidffl eadem usque dum

tuisset,

sicut

cor-

scpulturaj

traditum

sederant.

En

memiirtiius, quibus

Sanctum anno

776 excessisse
e

obitufuent insigne plane, quo Sanctus ab miraculum! pro hoc tamen, utpote illustratus, quam adquod ipsemet Bertharius ex dubttantts, certo habuisse non loquendi formula, pro
hibet,

e vivis indicat, notas chronicas, seu potius (adi

num.

95 et binos seqq.)

fluxerint reliquse,

qua prohauserit 'inmtaxat ex sequio-

harum unam,

videtur, spondere qraphus num. 48

.
.

neutiquam ausim. SancUbto-

rem pauto

aliter narrat.
ut
caslo

En

opinio,

qua

risfidei scriptore, cuiprsc Berthario, quemtamen habuit ante ocutos, ex prudentis criseos defectu duxerit assentiendum. 115 Et vero multum dubito , ante Cointius
et

(inquitj verba. Statim. reddidit duse codalveus nimirum ) spiritum caudidiorcs nive ab cethcre, cunctis vilumbae qu ante corlapsae super crucem dentibus
(S.
, ,
,

Mag-

Sancii obiium

Pagius

prsscipue,

qui conventum

anno 762 innrrtimvt.

censem, cui Sanctus interfuit, anno brectit, opinionem mutaturi non fuissent, si vem episcoporum Virodunensium Historiam, in

Attinia762 inne-

1 per omnes exequiarum pus erat sederunt moras, usquequo sepulturfiB traditum est, man,
,
1

serunt, sicque, vidcntibus illis, iterum poll secreta petierunt. Ita Hugo, qui, quidquid sit dc cotum-

barum, quee Sancti funeri adfuerint, prodigio,

mox

DIE QUA.RTA OCTOBRls

in Virdunensi S. A mox subjungit, Sancti corpus solemni ritu, prsesentibus vicinaVitoni ecclesia

bil
uitun.
.

rum urbium
aua sane de
,,,<
,...

episcopis, terree fuisse

re,

mandatum

PU 110 Jam vero, cum Lotharius, Ludomci 840 patri in imperium non filius, ante annum quade Kic agfr successerit, illam Sancti nostri,
1

B
A ,,.
ue j

lummifbrU
r
,,

;:3-
"'"" '""-

quam etiam verbis proxime reciBerlharius, dubilandum non est. tatis insinuat multitudo , qua , 117 Miraculorum porro obitu Ulustravit d,v,na ab
u t jam kmnt, Sanctum ,n beniqnitas, ad lumulum, quem
nactus
verbis
est , evenil.
:

"'"""r

"

Teslatur id Hugo llmnato Patris (sancli Maffdalve,

cfelis

ecclesia ,lla num. <io hts

<=or|

M itt.mmus, translationem, imperantc Lolliario, perperam notat Hugo, San- " Pii tilio, factam esse, errorem hic ctibiographus, alterumqw proinde qua Sancti obitum admittit, etiam in opinione, anno 816 tnneanno 776, ac proin translationem opinione vero ex jam supra gravem satis
ctit,

dictis probabiliori,

pore, ut ostenderetur in raerita bebant ad ad ostendenda praota bjub miraoula. Ita SancU sepulehrum ejus divina Berhanus . biographus. Quamquam autem

semper vivere

qua SancHobitwn annolM itligamus, longe acproin translationem anno 802 Porro Hugo non tantum in ea, qraviorem. narratiorv Sancti de terra tevationem refert,
'

Julorum, qux ad

Magdalve, ' ne verbo qudem patrata ejus ob,tu fuerint Hugonem ta < h,c a verUate mu meminerit, fas est concludere nime esse devium -oel ex eo corpus quadrages,mo ouod sacrum Magdalvei f,nl,sesset anno de lerra
S.
.

verum ettam, quod rores jam ostensos admittit, ommno supaccidit incommo*/ nobis hic colligas, an sacrailla V editat,ex quoutcumque jubentc, aut sal solemnitas summo Pontificc etiamde/ectu consentiente, fuerit peratta. Eodem
laborat
hur.jius Bertham narratio. Verv sumAntiqiatatumfol. YMvers. auctontate lib. 2 terra fuis mi Pontificis Sancti corpus de

postquam hiowta

luikonor tum
claris,

etiam,

cum

,d factum

est, tan-

tummodoviris.sanclitatismiraculorumquefama levaimpendi solebal, solemn, r,tu fuerU

ejus in comp tum, disertc affirmat. Verba \^i>rnnus,Viro^,r, ,.,,,,;redactaitahabent

Scopus t

verba qmbus Sanctum tum. Pauca Bertharii anno de terra quadragesimo, postquam obiisset, tunc sacrum ejus levatum, simutque huc Uan docet verlum fuisse incorruptum Ma ff dalve, v.deUcel) Sic habent Cujus (S. annos post quadrn ff ,ntn dietu mirabile eorPUS " repertum est, et, ubi nnne
,

annopostSanctiobitumquadragestmoaa vopulipetitionemscrulcmmeiusar
corpus,levah
,neincapsamar<ir<,
t
t

^1't

auctomtate)us summiPonHficis LeonisIII

Zbo
inte

ItaWasseburgius luculenter sa sumi Sancti nostri de terra levatione^.

ficis

um

blHte

reconditum est. postquam h,c ad Supeleicorpus quadragesimo, de terra IZZmevLsset.anno Sanctt repertum, eUarn docet Hugo

1Fuisse sacrumS. M P l-

Sf-J^
,

interveniente auctoritate. fuisse a, Verum hicne scriptori illi certo

p.
lum
t

ruptumque
bi

htcadve quidpiamscnbat, quod Wasseburgw tur.fuisseSanctum.utihicauctorprom

Hficisauctoritatedeterralevai
le

Cum equidemneque

Bertharius,

satm

Vttq*uidem nonnihil prolixiori,

quam supra
prxstaL

procertoasseverare idctrco exislimo; id tamen

auctO

nonausim.quodadidrWasseburgii.sci

""
oorpu. prob-

M "u 'nm

ex partehuc ' s,c habet cum comp endium contracta illustraretur ... , TnLnis Saneti sepuiehrim P id popul fierequensque propterea ad

transcripsi. oratione ,d

TmmuJre.noU,
ciat

reperiaturqueetiam,submdeo
fflfl

%S retcmcLsl,
s

,daver e terra sacrum loco deponere,ep,scopo educTe, honoratioriqv e est todunensi, clero populoque offvl adstan dumreseraturloculus, m,rumsese Cadaver quod ,am annn Tspectaculum. recondilum, mlerra iacuerat

corporaepiscoporc^
ra fuisse levata. res 120 Utut interim

at aucto, itc

tog^f

u'hnhant hm habeat

Wasseb" was
-

""/.

~g+

ss? zz .-1""- " "' s

,

;, in

giusequidemSanctitranslatwnemsubLeom '" 9 ZmoPontifice,etsubAustranno, Vtrodm s lnUstit ad convenit ab anno 796

.

i/mi _

,//s

lustrannus autem

ut

Bertharius apud p

^^dunensem

ecclesiam

postquam hc
ab a

as zs
-

a n Sancti nostri obitu seu

;:

et

JCS55H
"""

duos ,n

ckr<e%Z*%Z^*piscopo,
Loti xar o
. .

:,::::';;::i:',;:i:":;:
77,;,;::::: daverprobab,
'

sub alterum vero, quod translaUonem lio, Sancti

e*h,s nun, est.utallerumnuncdemonstre sacrum J<inc tl quo Christi anno

terra fuerit Umtum.pr** ab obitu Sancli
l
,

^^ZZhZZ
l

f^m

J~roximum
"
finem, de
<>><

ldSUbL viZun'^<

i ^^
'

sub

re/ercns wasstu^ j

^agesmotam^u, ,, * Bcrtharium uti ex a rm > evemt. ^JZ Hugonem

>

nostr,Uansat,on

jam progred,o,
''''"""'" res sevo suo
retur,
v

Up>
.
<

viniaceus ,s
ili0(t

secundum

op,n,onep robaU b an ex nostra quidem caLulo anno ex Hugonis autem

ob ierit
,

^Zanno
terra

702, ,

",;,V,::,: sev. seeuw

*>* autem no fuerU ^Zrlm^nctcA

consequens

ie-

apud aM nos le hoc apud \ R '...-' pag. Wrefert, P actumest)ab He, iom .iJun
' ' <
,

vatum.

, ,

5S2
UCTO

DE

MAGDALVEOEPlSC.COM-.
in

C.B

Virodunensx venerabih hoc ae dein, postquam a abbatem, pribri seu anttquaam^ eamque 7iro novam prxfato monaste, seu pliorem ac eleganUorem exstructam, pag.lt* abbatnv ecclesiam fu,sse pag. seq. sub,ung>i /Mi narravit, ita deinde et eie ecclesia majori ambitu nova
Vitoniani
in
civilate

eMS ,m rffaWte.

amo\m

ordinaiurnjmsje

theca, docet. Fuerit porro capsa seu corpus illatumait, tunc, cum Juvc facta est, Sancti

quam D

f
:

quod tamen mirum est, duarum jamproposteriorum, quas ex Hugone et Calmeto ne verbo quidem posui Sancti translationum vidementionemfaci, hosqueproinde ignorasse
seburgius, qui,
,

ex argento verosimiltime

constructa.Etentm Was-

ficata iffitur

Jantori

opere,

necessarium

Mt,

Ut

corpora

Belgicx Antiquitatibus Opetur in suo de Gallix typus vutgavit, fol 138 verso re \uod anno 1549

quorumdam
debuisseut.

sauctorum
corpus

pontin.-uu,

nansmutan

121
inttr annot dein 1003 et

Tunc

Banoti

1047 in vu*

marmoreum
translatum

ntum repertum est, et iu marmoreo decenter reposiub al.ari in vase translatioalteram Sancti nostn tum En adeo us corpus itesacrum e } nem au* dum facta est, est interruptum. ieste Uugone, repertum

cripta

Madelvei incorrusanct* Mariae

quadragcsimopost obitum Sanmemorise prodit, rersse, ut sacrum ejus cadaver, cti anno factum argenteam, uti incorruplvn,, in capsam vertum Austranno, Virodutum adhuc cemebatur, ab fuerit illatum. Eratergo Wasnensium episcopo, sexto decimo sacrumU^seburqii cevo seu seculo capsx argenteie inclusum quod
dalvei corpus oum seculo xi (
;

Me

qum num.

1 21

dicta sunt)

intelligitur, a Richardo ecclesiam, uti ex Hugone dictis 1004 ad hanc jam abbate, qui anno ex evectus, Vttomano modignitatemprimum fuit ante annum 1004 non nasteno exstructam facta, 104. /ahanc autem etiam post annum evenit colligere ex MsquxHugo H ctam non esse, fas esi Chromci sui ll.riniacensis in secunda iterum cit. Bibliothecae pag. Labbeum parte apud ibidem, narratts 189 memoricv prodit. Etenim
:

Bm

ulpote post vorro Sancti translatio

,

novam

vas abbate fuerii ill 'um, capsa cuerat a Richardo aevo includebatur, vearnentea cui Wasseburgii contra ac num 119 senUt non ante, Sancti t ranslationem, a

dumtaxat marmoreum

e loco,

inquo anteja-

ZSme
cto

Unsseburgius^sedpost fuent confecta. Richardo abbate factam, cumpost hanc a Richardo ,,., Q uam nb rem, translationem nova Sanwculo undecimo factam
,

ipBt

autem
ijuoj-

Sanctui
nniiii
i

apud

sepultura ac obitu, sic prxdicti abbatts Richardi autem ( Richardus abbas Requiescit scribit Bubterranea ante altare sanotaa Dei Ge:

in quam anno hierotheca prseter capsam r.rlnsproejus corpus translaho, H77 sacrum Calmetus, fuisse exstructa iradit

irdunenfM

& Octobrit

rime
'

recitatis

in ,-riptn
nitrioia

per

subtus altare prnefatum S. MaIn ea.bin cripta ab eodem pasanctus requiescit Madelveus, ria3 nimirum) ibidem transpolichardo tre lucupenter tumulatus. Ita Hugo m1u sane docens, Sancti nostri translatiolentissime memorata utique nem, a translatione proxime Richardo, Vitoniano abbate a
l; ,

eum

Euangelista*, et suMari83 et S. Joannis Petri stabilitum est. majus altare S.

nondiversam,

rem cumanno L046, 190 utiiterum Hugo apud Labbeum tom cit. pag. Richardus, Sancti indutestatur, mta fum tus sii qua de hic sermo est translatio postannum
fuisse peractam.

Quam

cui Wasseburgii xtate Sancti cavsa argentea, ac proin capsa precorvus exstabat inclusum, 1477 Sancto ZZor quam, teste Calmeto, annoabbas.wrosiS VUoni eonncifecit Matthxus, constructa. Atque hcec miltime fuerit ex argento translatiombus comsunt qux de variis Sancti Porro Virodunenses insimemoranda habui. venerationem non lananem suam in Sanctum quibus sacras ejus tum tribus jam memoratis translatiombus probavere affecerrtti exuvias cultu Officioque ecclesiasttco, quo
x

iatur,hxcverosimillimefuMteatpsa

ob

memoriam ,hodieque ejus quotannis recoluere quidem verosimitlime recolunt. Et festivx

huc

rrrum etiam

ad-

bie,

vero cum hsec transqua Sancti corpus e tumulo seu potius latio marmausoteo antiquo in novum, id est, in vas
[048 facta
,

non

fuerit.

Jam

moreum
(V ide

subtus sanctissimx Dei Genitricis altare utrumque Hugonis textum jam proxime
,

quartam Octobns diem, qua Sanctus consecrarant migravitad Dominum, quondam an, mutaUone quapiam facta, rum dubito, SanctifestuminquintamOctobrisdiemhodtenon Calmetus in Lotharmgicc Ihdifferant. Etenim Ociobris col. 5!; Sanctum quinta storia tom. i,
huic luci
;

recitatum ) fuit transposilum non dicta etiam ante annum 1004 facta

secundum jam
sit
et

consequens
nerit.
at

fit,

ut inter

annum

1003

1047 eve-

tandem

pretiotiori

eapi* anno

U77

fuit
.

inclutum

Ceterum nihil suppetit praterea, quo prodeterminem tempus, cui innectenda sit sepius >>>> cunda hxc Sancti translatm. Hujus quod ne verbo quidem meminit in rum videri i><>test, sua LotharingicV Historia Calmetus ;verum, ubi priorem, qux ex dictis anno 802 probabilius fa122
,
'

coli afprmat, atque hinc die apud Virodunenses Magdalveum quinta Octo,;,,./< factum estMt.cum apud Verodunenses cultum bris die olim etiam putaret, hac illum panter die fuisse ex errore Hugonis aliorumHtteris ibidem contra

obiisse,

cta est, translationem tom. jam Scrpius 546 narravit, verbis Gallicis, Latine a

cit.

col.

me

red-

perperam mandaaue omniumscriptora,,, fidem cum Calmetus in rebus, quas de rit Attamen, ubique, uti ex supra rft. Hs Sancto nostro scnbit, omnimodce accuratioms laudem facile colliges, hodie nonquarta, haud mereatur, S. Magdaiveum Virodunensibus coh, quinta Octobris die a sed Sancti asseverare non ausim. Utut sit,

wo
est

Tunc (cum scilicet Sancti, ditis, ita subjungit dumtaxat annis defuncti , prima quadraginta
facta est translatio) fuit
;

Octobris dxem ohm eouidem memoricB quartam fuisse consecratam, certum

certo

apud Virodunenses

illud
,

(sacrum Mag-

populique vedalvei cadaver) capsae iuclusnm verum anno mcdlxxvii expositum nerationi novam ei ( S. abbas S. "Vitoni MattbEeus Magdalveo videlicet capsam multo pretiosiorem transcontici fecit, fuitque in hanc illius corpus
,
,

latum. HcTc Calmetus; qui, secundamjam memoratam Sancti translationem. cujus alibi tertiam tamen silentio involvat
,

quamquam quidem
,

atque indubitati",*. nos exstat Breviamum Viquod anno 1625, et Missale item rodunense, typis notatur exVirodunense, quod anno 1554 autem hisce monumentis concusum ex ambobus cum typis fuere emusa , stat, Sanctum tunc ad quartam Octobris diem <<i>">i Verodum Missali fuisse. Etenim ad hanc diem in

\U Etenim apud

rultu

f I'-'"
,, i-nir

eculo**h
[ani,
,

m"

/'./0

"

uei hit,

cultum

quidem Missa de
hic nihil sibi

mentionem invenire non quivi

opportune nos

Magdalveo, in qua tamen habet proprium, dicenda propomS.

tur;

DIE QUARTA. OCTOBWS.

A.

533
4l1

autem recitandum priescribitur novemlectionum Officium, in quohx omnes Sanejus Actis, per Hugocto sunt proprix, atque ex descriptis atque huic Comnem Flaviniacensem ex mentario subjiciendis, omnes depromptae, uti manifestum evafacta illarum cum his collatione certum fit, non dit. Jam vero, cum hsec ita sint, olim ad quartam Octobris diem tantum Sanctum
tur- in Breviario

cum Hugo

Flaviniacensis floruit, devotis officiis, sacriac proin verosimiliter sacrosancti Missse Offciique ecclesiastici recitaficii celebratione, defuisse honoratam. Cultum ergo Sanctis

"

'"

tione ecctesiastico celeferri solitum, festumque Officio diu etiam ante seculum sextum debrandum est ut supra asserui, Viroduni nactus

cimum,
S.

recitatione cultu Sanctis Officii ecclesiastici Viroduni que annui celebratione deferri solito etiam cultum illum satis

festi-

fuisseaffectum,verum etiam is, quam esse antiquum. Et vero multo indicent, est anbina jam producta documenta exsecunda Chronitiquior. Intelligitur id iterum FtaviVirdunensisparte. Etenim in hac Hugo ci tom. Bibliothecee Novae niacensis apud Labbeum factum esse Mss. jam sxpissime cit., pag. 190 Richardo suut Rodulfo, qui tertius a refert, sub seculi pra memorato monasterium S. Vitoni moderatus est, mente sxpius volventi, xi finem
decessor scirequeaventi,an Richardus illesuus putaretur, sanctitatis tantx quidem, quantx ad illius pernoctaret fuisset, visio in somnis, cum

Magdalveus; quod pariter ei diu etiam ante ipsum seculum undecimum obtigisse, verosimillimum mihi vel idcirco apparet, quod ut supra vidimus, et miraculis ab obitu patratis, freconcursu quenti hinc ad tumulum suum populi dumtaxat, illustratus, ac deinde quadragesimo

postquam

obiisset,

anno de terra

summa

venera-

tione fuerit levatus.

VITA

auctore

Hugone

Flaviniacensi

fuerit oblata, R sepulcrum,

qua angelum

sibi vide:

abbate,

Diu ritadstanlem atqux hxc audiverit dicentem curiositate detinuit ut scite cog-itatio tua morosa
,

res, cujus meriti hic, oujus

et

ne
15

te diutius

sepulchro adsistis, esset, fatig-andum protrahat, missus sum

in

Ex

haec tibi expedire.

ecnronico
Virduneruihuc

tramcripia,

hac cripta quiescentes et quo duplici stola remunerentur, diem Domini confeshic abbas Richardus, et exspectantes cujus vos Madalveus pr.Tcipuus Christi

Duo suut
,

Chronico Virdimensi apud Labbeum tom. i Bibliotheca nov Mss.

sor

ut didie devotis festivitatem suo tempore et utpote quem Deus honoratis officiis; g-num est
,
,

CAPUT
Sancti
natales
,

I.

in

nnmero Sanctorum
adscivit.

rum

riam vertitur Justorum. iit

chro
,

suorum et sorte Justoquidem digne in memohominum qui ad gaudium transEt

iste
,

studia

et virtutes

in

Hic

autem
nec

pari
in

vobis
terris
.

cujus adsto sepulminori devotione vene,

projuventute, clericatus susceptus,

abbatis motio ad sacerdotium, ad ac deinde ad episcopatum

randus
-loria

quem

pari sorte

nec infenon

decoratum sublimavit in cobIis. quam ta in terris Multa'sanctitatis ejus fama

Deus
ad

munus,

mennec

medium

nostis,

quia

Vii-gratia

gesta hujus initio.

Bum.i ajerbi no igitur ab Incarna.ione prSBulatum V.rduneusia ecAocolui snscipit m eadem urbe domnns Madelvens &. Hio
.

et vihtati. nec ae us inluminatus humilitati Btuduit sed occultare. Sed noveri, suos proderemaluit, priemipatronum et Deo oariSBimum

jjjjMW.

quia

magnum
,

Placeat tibi deyotio filiorum ampliora dici possent. memoriam ejus et qu* tibi missus i r ejus erga die omnibus ln commune refero, hac ipsa

sistis

ver, SUUt, et qure de eo dicuntur,

quanquam

clesi*

Deo

de edicito, ut gaudeant

felici

habeut

?n cTlis

vhm

X 5
tiS
<r, .eculo
..

ca"is

aliis

et castimom* invi operam da, utcum hoc luorandis auimabus jocunditabeatitudine tern*

suWatnroin Tu taque, quam empisti

humilitati
,

"

successu patr.s, quem devotum interventorem

beato V.ro agn.tis mortificatiom
,

Z
Ch

his de
,

parentibns est edictue c. septem ex aqua et spiritn m satim renatns oomprehendit uona bapti.matis gradibus septem carnes Agm Scteti Sp^itus. Acocp.t deinde v^m.tasangnine, C.udid.taa cum
stiani,
et inclvtis

fmm

lati

ne deseras

vilitati

fcveste, de t-r:,tu S deba ca tempeatal

bellorum
inatoutia d.

immortalitatis lampade on Belgica quoudmna

jto

Nam

^****
in

doneris

^egem

M^nveo re ulussu sLphani

nullius

Bumpserat

initia,
,

Clulder.eum
Pontiiicis,
,

Romani
erat
,

u, ac

monasterii Viveluti Rodulpho, 126 i26 Hcvc Hugo, abbati, ab angelo in \i/i 4 tontani sub secult xi finem

defonsns et

trusus in monasterinm
vigoris
ragia

est , porrecta

"ZhJeuli

vel

ex

*/Wi
affectuu

"7

SOmnisdictap ropo,,
; eo,quodseculi\et\vscnpLu

^ credendis conl

ulintempore mane Jnam in s^fpr.ter

reb
2
l

uco

qmc
pra.fe.
^

vocabn.nm,

fingendisque visionibusac ambigi, an proclwes, merito possit V

fuerit,

P^

quam Hugo memorat,

ccelestis

%^J^ f^
,; v . P

fuerint
ere

Opes quippe
lminiatratio,

et

ul

oblatav

e"

seu
ae

redditunm affluentia , reomnia quaj vcl dom.,

,

^^..^
,.,
,

G ,Ui*

foiT
fectos pr!B t

gnt
palatn nalatii

penes disponenda erant Majores domus d.cebanqui qu

Wj . .,....

floruent, auinonserius quam seculi coU^gere refert, fas est ZuTabangelo^prolata

xn

initio

^,

cre .

verosimdlfestivitatem quotanms, 8 Magdal vei seculo * r,

me

quarta Octobris, Virodum

"

,, ,

VITA
534
A. Bccoks
Flay.

au* alium

invadit quisqne

crescente discordia, urbes divinn incendnntur minist.riM

,

J**^
d. trn ln

nomen

MAGDALVEI EPISC. CONP. tjnuit Constituitur regium

S.
.

^^

vitoni

I,

^
qunm

^^

ituque unanimi assensu.

_

eie-

fncerdotlo

et studio

afeba eccles ie spiritualis exerct,,

sanet,

tmeeptOf mo*
toMterH
/ii iii

S,

.,.

e
,

ubbat
t

nnsterin
,ur,

virornm diruuntu,
vaateotur
i

pueUu
illo
'

et cuncta

fuitque

**

~e
Madel-

melioratam , exemplo et amorem accend,t. doctrina ad divini famulatus oantate difturuib enim uuiuiiin'iv prasoipuua Fuit euii hum ilitnte r_-_- r sobrietate laudabihs, mirabilis prudentia sus
teffip oralib S

iustitia iarignia

^d^munismansitvacuapastorev,
/,

cunctos
dientia

et hcet fortitudine speetabilis tameu obedignitate prascelleret , erat

, ,

cuuctis

subditus

patientia
,

duata/..
B

.
.*> (HMiur

His dicbus ablaet

religiosis
,

m,

*'

veus

querum dus art inteiligere prmcepta a: it 'opernm guoeoere , vera ..atiem, per quffl ascendit Kbetorie Pos.h*c tribnnal vitare. eloquen ,a est trndi.or

w viris traditus ea. elementi. brcv, dat.

-/

J^.
.

memor^

forma feotus gregi quisque Bgn08cere1 assumeret. uau

7

animo

probatus ut in eo subditus
vtvend,

quam

eibl

normam
nr dein
Vii
-

a.m
j
.

**g
obest p e

^
bifas
.

^^
luitri .at

^^ ^

Madel

etns

dmieiilit crr
,

atur episcop\u,
I

patrtae, rcplebat ple

,

u iir Metrnii
1

irqui
qucn.ia

rhetor

vero

sinc

eepieutia

u.mn
:

Jo-

^ '^
,

romaue

prodest
,

numqunm
omnem
eu,

omi^sa

exerowa

on e dicendi

n.que l.onest.ss.m.s iu rcct.ssimis

.Bumpeit opereet
in

SSta
a

5*_

7,
'

stuoium

mtionis
ad
dictis

nd
et

".*;
1

Bl9 preourreutictorum TOtii , pou.ifieatu eU; u D Quod licc, .moreDe x-v.^ Aamhi> o-itur virauueusis uiuio /#*. . ..,. adnisu toluque ,-, rejecerit plenus omni conamine Deo tamen seutentia averit, multorum provaluit, ac un.-. elen popi lati_M.

h tia

/w,.-

pandui

.,,,,,,

dium houeati offleii omnea, qu* res

,

refereue

humnnn
feetaa
in
,

toto

dccem B mundo nguntur ^dicnm-entn dieuutur,

ev.t, sagaci an.mo disei rllofrismorum perplexiones nd unguem exersensus uc.ou^.. -- docilis e. in eis nciem sui cuit. uu.t.

*"^ **
,
.

esse

intelligene

qu.

judioio di-nus in pulique eoncordia episcoporum benedietione firma cathedra poutificali exaltatus, tunc Romanam unctione sacratur. Re^ebat tu8 vero Stepnanus secundus-, Franois
l8

prfficedente.

iam

prinoipabatux Pippinus,

Caroli Tuditw n falius, pra^fecto pnlatn rex eonstiex Maiore domus et chrodeg-audus abba, vir egrcgius '">"-

tutuso, tutus o,
et

fn Alf factt

lt ,,, t

cx

progrtimttt-

Ariftmetio,

tri.

ente

radioa nd perfcctionetn

m Music, modo, J persp.enc, pe. .rp.e A.-tronom

sonoa
dupl.c.s tbem.
>d
<;

h,e

m q, .adruv >um.

,
-

^bt

eubo s cubos
a
.

aquo o H omnibus cfferendus prsconi.s

'

.beor.cn.

perveni.
,
:

^:: ;c,;:
;

;::r:

ciens

et

placens
flore.

tam Dco
R1
;

quam honnnibus.
c ang-nes

:
j

^JJ '^ ^ ^t a qno etiam pontificcm JS tS. A-?. _*_ - nomine s_ paUium promeruit cum
in

refercudanl ,. eleetua Eomam misaue ips0 et Frencia omnibus >P Gallias, S(e hanum Papam ad eat^u p quod .,, clabant. evocaretp

^^^

^^

in palntio

prm-

:l

Mettenaia

::; arcliiepiTullnisi nutem

tua

syllog-i-

S-pe
ubl
vit

posl
,

3raic6s

hisequuntnr

item m Apotemplum i, m mulieribus nou sunt ooinquinati, A.num quocumque ierit statim
est Spmtufi Bancti
,
,

Scripturaj /.postolo: ;,i,

diviniB

ingreditui

cam P os_,
vi-

scopi q 8 Tullensibus

Omnis, qui easto

quoque praeerat Godo vene r,qui immunitatem oivitatifi el randus episcopus chartarum igne consumpts
recuperationem

prxeral
10 i"

apud prjefatum regem

Pippinum

sua3

adquisi-

__

-._._!

ri,i-i<t (1

Dnmino con-

ti
Fif clerioi,

(o(ufn(ue
uirluti

te

,,/Xl
diam
a
ctu

T'Adeptu8 tandem
Deo
via

elerioatus
,

honorcm
et

nc-

hortati

benedictioncm
s

tniscrieor-

bnt

salutarem
virtute

quotidiano
in virtutem
,

siquidem

ibat de
,

latam et
,

Bpatiosam
rens,

qu

ducit
,

ad raortem

hor,

exemplia. obsidionn attrita, bellis barbarica templa Domini r-pleta fatigata, calamitatibus ministe exusta sauctuaria polluta in ea
, , ,

quod dieebat verbis Krat tuno emtaa

mo,

P^*

artam

et

angustam
timore

sequens,

confixit

qua itur ad astra Domini carnes suas

vitiis

ria

violata

officia

diurna

vel

nocturna
necati,

ne-

g-lecta.

mortificans
,

membra *ua cum

Bpiritu

et

coneucarnis

Clerici

alii

fugati

quidam

qui

\uOdn '<"'
Magdah
invi nil

ambulans,

desideria

remanserant multa
priis
,

non

perficiens,

misericordi

operibus studens
,

vigilite etjejuniis

corpus affligens
,

orationi

m-

seu terrenis Vir Domini negotiis s. Hoc respectu

:

paupertate addicti plus proquam caslestibus studebant

sistens vel

aures ab aumeditationi inserviens mala coercens oculos a vanitate averditioue sataodor bonus Domino in omni loco esse tens
,
,

suum a multiloquio et vaniloquio custoexcutiens, consilium dien.-, manus ab omni munere convertens opusque Buum ad D.iminum semper
g-ens,

os

suam in esset animo, posuit spem Umuia qua. fecistj mans illi spiritu humiliato quia vero judicio fecista Domine , in nobis tuis uon o_edm< tibi ct mandatis .vimus me mquit mus Cui mo_ Domiuus luvoca
,
;

amaro cum Domino cla-

in

die

tribulationis
ille

eruam
:

te

et

honorificab.s
,

in

omui actu suo Dei, nou suam, g-loriam quaeVidebat studiis Adolescensjustus inistis, Ordinibus sacris respondens moribus aptlS. presby6 Post ha.c ad majora conscendens

me. At
cordia
tione
,

mca,
quaj

Deus meus humili prece tu es refugiuin meum a

circumdedit

miseri-

tnbula-

rens.

erue

me

a circnudantibus
atfuit.

me me
,

exultatio
ang^ustiis et

mea

filio-

rum
ore

necessitatibus.
veritatis

terii

honorem

electus

accepit

justificatus ob-

Nec mora consolatio ex quteri Primum inquiens

,

te

DIE QUARIA OCTOBRIS.

adjiregnum Dei et justitiam ejus, et omnia Auditui cientur vobis. Tunc ille gratulabuudus et laetitiam meo, ait, Domine dabis gaudium et
te
: .

gregem
,,l

virtufnii

Cittimul'

exultabunt ossa humiliata. intravit, cle10 Gressu ergo celeri ecclesiam advocavit, jndicia Doraini vera rum i.opulumque alterutrum coninnotuit, crimina vcl peccata
fiteri

Tauta enim profusione thesaurum totiua y publici dilapidatus est tauta dedit mili ipiimilitib\ puuuui asrarii serarii quos Soldarios vocari mos obtinuit qui tibus ad rum bona partibus causa ex oranibus mundi **. quorura genus Lnfestum et concurrebant
l;i

mw
,

. ,

eura

improbum
non
datio
ei

tempore

ejus

suraps.t

initinm
,

ut

suffecerit

thesaurus

regni

non

deprm-

clerum rcfor
tnai.

monuit
suasit

cere

nibus
ni

cum cum silentio

pro

dignos oratiofrequentare laudes Domilacrymis incumbere eleemoreverentia audire

,

fructus

pamitentiBB
,

fa-

ecclesiam
et

reurbium, non multiraod* vastationes poliatio eeols non guorura exterorura, non tributa provrociarura et raonasteriorura
,

rum.
terras

Ausus
illis

est

etiam

ubi
,

famc
et

svuas
Bine
solis

posse

libenter

non dare,

vitam eternam gehennara timere deinde repracepit et docuit. Clerieos sperare die laudes Domino septies in gulariter vivere surgere Uli et noctu ad confitendum dicere victnmque llhs sanctione instituit ecclesiastica ordinade propriis prout potuit
,
, ,

murmuratione occasum ad pacem

dare , hospitalitatem discordantes ante servare pacem falsam redire

,

ecclesiarura

diripere

eas
da

defeeerunt, coramih-

tonibus
ritus

contradere.

Postrerao
Laicia

non
itoti,

ipsos

epiacopatua

adeo ut cousentane.s bus videlicet suis et Trevirensem et Reraei.sem Milo archiepiscopatus moribin quidam tonsura clericus dd
, ,

bitu

et

actu

irreligiosus

laicus
;

multo temquob

pore

pessumdans
et

obtinuerit
alios

Yiennensem
per
ut
histori.e
:

oue
ruut
,

multos

cpiscopatus
laici
,

quotidianum
11

diversas

possiderent

refe-

novatqi" '"quiril tcclul*

Curiam

interea

adiit

Pippino

qui

ex

et per

manum

laicam investiti

qui crant

auctoritate

Stephani

Pap*

ex

prasfecto

palatn
cala-

sux powiiionei.

vastitatem urbis, rex constitutus fuerat u, quara regendara susceperat plebis mitateraque arg.tione auxiliuraque ab eo ex regah innotuit Collatione s.qnidera fideB quaasivit et obtinuit. qvuedara praedia suscepit Ramisbatium y Wanronci curtera x (V B eu qu* Cbartis 111 etiam, al.aque quaraplurima, fr quas et regis annulus rob propria inseruit tunc non am.Mt *. ex et ecclesia Virdunensis vit munificentia non defeCivibus praBterea regis ecclesiam ornavt, relsBtificavit
,

favebant, ant r. episcopi, aut ei omnino aut certe illifl obeunt. Lieffi diripiebantur, quos et quilibet locura illorum neophst> recipiunt, subs.tuebansanctiones non

cauonicie
tur 66

E
M
,,,..

Lm
,

**"

cit

sentavit.

populo repmmuneratum Pontificem gaudenti qu* eum erga erant Multa autem
,

clerum

ecclesiam diligendam v.del.cet Pep debebant amnliandam accendere patrem Carolura Tuditera ponis episcopi in

"am

proraovendam
,

nou. enim prabebal vel qu* ei adjutorium .... iUam per se .uosque a se euisque nitebatur, <P* Ilincest, quodinter or. Virdnnensem tempore Pep] attriverat, quia Peppo idem, ut euscopi pnediis auxit, ct in tempore toenonia perius relatum est ,U, rvivrtff favit, et familiari,,.partibns ejue quod a p. i. Verumtamen. illo defuncto
;

civitas illa Ab hacautem dirept.one erat, qu ei favebat tulumcumquc immunis

qu.'m,

MMH,
w

/7

bautur,
,

Trcvirens.s metropoUs vastitate prmfata ut ,m ..U.moda eJU s c,,,.. afflictafuit.u. prom vacante ea, Med.om,..
et

et

eadcm quoque e?perta

eet. ln

.... ..

conouloatione

tatis

IZ, u Pm
Btein
eatoin

'

" "

pi
l

quotannissineepiscopisutraque

Vastata quoque d gnitate et nomine. etY, duue.,siprov,,,, ipa ta\u g dunc-ns fiutecc
1 1

fungerentn ag praMules p.-stmodum

yj

et

1,1,

Wiliarius cnim Vienneneis, ecolesiam erat videns Viennensem

om

iustroberto
c

milatem,
gua ero

humiUaH
et

ob

dadem Ssracenoru
Lugdnnensi provinob.
et barbar.

n, cnsi e.
laicis

n
ob-

Carolo M<ntello,

lum

sacrilege

Sb,reli^epicopatn,inonteriumA
u ,.,
et

expcii.
in

ubi et vitam

venerabHem du
po<

bb

hoc

tempore

Steph
Bexil

bart m8
.

suocesserat.

fcnfoa
'n't

Caroli

Tuditis

actus et p.au.a

VicnnensemecclesiamBcrtericus,
Paulus
ii

cu.

suocessil

aui

ideo

Tudites

appellatus

eet

ZrstmaU

stbn.quiaBicutmaneouui.

ANNOTATA.
Verbum
6?t

LlZ
C

pro nobis incarnatum S6d divinum. Quamq

non hu-

Xa m

"anu
,

Rainfredi

U^ns

re g no

Franooru
id

principatum sustulit

Su

vinciam usque MassiUam Alamanmcam. ut multie eco.e n e .ontrivit et desolationem su. t* u q ue in hodicrnum diem tnbniatioms ...suis eolu eat, ct
,

L,

- ^^e^mni" e g na tama uu
p

'"'*" *. Saxoniam,

'^.

probabihus anno b Sanctum

circttc?

*"*^K-

,'uTsub 'Imitatem

obliterare in se

nulla vetustate pe-

Commcntamnum.xietsaj^

valeaut.

Qctobris

Tomns

11.

536

Fljlv.

w
ctatis

^dasignandotempore^^^
enim,

qux

prsmttitt, res

<

,<"<<</"<""' rodunensiwu c/ u.^

crSoerJmea>hibet,autet crescentem exniutc **> yr. -. ,,,,,* S
ao
>reru,
</<"''

":::;:::;;:;;;::r;;;;^ <.< < (,<.Anote.f/.,,.w.,.w. ,,/,/'.

/ ,

'

^5St ,

,.

ra,

9 &w". ''/"'''',
"
:

ZseZo h

ad

/'<

" "-- -<

-"
Martii,
cul

"' ftephanus
nonfue-

;;:,;:;:, ..nlecubnenantea,,,

il

,M/<<.:'*""'
.v

,wtt ,<te
'

"?'
,

lom.

sextam mens*
actum

h^ufdiem.deChrodegando.M^^^
,

TrL,/,, < '

,

,'

-orum rt+ auctorttate, lli Zacharim, Somani Ponttflcts, sed

,/ illa ut Sanctus colttur,

liisautem.ou^ib^^sanc^oc
histonco
i

Zrle/uiss.
,,,,

ndeture* ,. </><<'<
6 vi

**
'

<ntario aniistiteinCi ,,::,..,,,'</<"/"

"sse

'"

,,,,

;:';;;;:

SC
B
'

;J**w *,
7

Papebroc)

ParaJip-

ouedeittom, /,,/

Bugo.

";;;; '"

licat,Chrodeganduma

":rr' 'egnumFranc,
;;.,:;,

'",/

;:"::::::,:,:^;;;,: ,, ,,,.>

..

m~

consecratum S3u iMeMmantistitem-.hocautemavero

existente, II. BallUs
est.

promottonetra-

Uie

alienum
/.-<

Elcmm

Stepl

us Ilante

"7SL verum
a Pagio in
e

Crilicis

loco cit.et id sU, Papebroohio num. 1 et 1 annum

deaandus

"'<

<<

mter

m Metenstum
eru-

ad dictum

Zo

orobalui" invenies.

qu*hictraditEugo refermdapoZcJrailtempus,quo Carolus M

U

Z Zatidhucmajore-domus,^
eQ

ad ^reruminFranciaestpotitus,qu Pipmo Brevi, dumuo ChW/ericus sub

ataue ab proximecit num. 1 traditur, admitlilur. Porro .juamguam ditis omnibus a Stephano, /, proinde Chrodegandus QaUiiseiistente.nonfUeritMetensm auod ettam . <W episcopus, ab eo tameti,

tus

aHlem

ettam patttvm HvJ,. archiepiscopi nomen.tmo

et poleslaleni

ius, t' Demoehares, quoViroprxvii nominati,tempus, Commentarii seu Ayrunu caAgronii dunensis sedes abobUu sedem illam triennio definiunti verum carit,

aliique,

num

eonsecrandi episcoposaccepissev*Crihois ad annum 766 detur. Adi Pagium in

nu-in

sianno,utnotant diutms vacasse, ex

i

functus sitAgronius,
3

iis,

qu*

disputata sunt, ve-

quod ad instUutum nostrum iis autem curahnon faciant, omittenda duxit ChrodegandumMetenses epiauot insuper prxter nomen, rationemredscopi tulemnt archicpiscopi Lmtiremne acu tangat, ex Pagio
q

Quxdam

hic,

ditHugo
cis
r

rosimilius apparet.

Eugo [adx Quoniam S. Magdalveum, quem num. 11) anno 711 natum <fat, Comment. ,lMensu. tenerxadhuctet
traditum fuisse
,

Tullensium CataCahnetus in Episcoporum sux Lotharmgvc* logo, quem tom. 1 Historim

,;,, ii.nl,

ad annum

766,

num.

8 intelliges.

scriptore

M> ta

('

notat

Godonemjam anno

736 fuisse 1 iu-

Commentar

M significatur, fuent secun-

leustum autistitemi quod

indicat,

si adeo,

uthxc Hugo
,

dum Hugonem verosimiliter id fa< xtatem ,am Sanctusad amw, um irciter septem proin tunc, cumjam rnajoratumpervenisset, ac

*m

Tuttensium ecclesiam tunc cum jm gubeniard, Francorum rex esset Pipinus, adhuc Tullensi ecclesix, cumSan- p prxfuerit sane Godo
742 Viroctusnoster anno circiter, ut opinamur,

Austrasiafliunceni do Martellus est) obtineret Carolus

deque rerum Ragenfredum, Neustnx majosummaadversus cumper vorem-domus, confligeret. Quapropter,

,

dunensemmoderandamaccepit.
statu,ut%n\c in tam lugubri \htnc ecclesiam suam invenent, vel tradit Hugo, proxime a Uiron concludendum videtur eum aut certediu ante Martelli obitu anno cirater 742 Virodunensium creatum fuisse antiannum 75:3 scnbtt hoc fact stitem. Anno enim W,quo cum tunc decenVirdunensis res,

sCum

Sanctus

seu ces h\< diebus biographus

Eugo tempus

illud',

rerum in Francia statum, prsecedenUbus scripstt, indubie verbis proanme his de ecclesiarum xnhic designet, quxcumque iorum versione, ahisque camonastei
ouolugubr,
cendio, dc
i

refert lamitatibus memorise prodit, manifeste rerum potitusest pus, quo Carolus Martellus ad quod ca {vidc dicta ut adeo, spectato perturbate add) etiam jam antearelulit, ad tit.
i

ad

Buao, ecclesix Carolomannus parttm 1 iptnio circiter partim majoratum-domus in Austrasiagessissettunus videntur. Hxc ns adcle, nubri adeo loco fuisse non Sanctus creatus sit cpiscopus, quce de anno, quo
,

modum
,

llugo loquatur.
textus sacri, quos subinde in

fc

3 dispidaia sunt.

u Uugo, e Scriptura plei umque ad verbum deprompti non sint,quibus hujus illi locis habeantur, aniiotare visum non est. Quo circiter tempore verosimilius id factum 1
,,,

k Cum

medium

sit,

edocui. CuHtuieutariipravii num. quo circiter hoc factum Pro anno,

-'-''

sit,

adi

Comment. pnev.

3.

fabri D Tudes seu tudites signifxcat

malleum

tBiographushicindicarevidetur,novum quodfuisse dam vitx genus clero Virdunensi a Sancto sit, qua dc re quid senHendum iprsescriptum Comment.prsev.num. H eooposui. Stephano II, qui anu Fuit quidem Pipinus a UZvenerat in Franciam, Francorum rexunno antea, interctus verum is princeps fueratjam Papx auctoritate, diademate veniente Zachariee Francico insignitus. Vide dicta ad lit. e. x In
;

DIE QUARTA OCTOBIUS.

i

537
:

iii

>*TaxlngeographicaepiscopatusViro Historise suse Lotharingicx tom. 1 bnla, quam pr.v/i.nt Calmetus, quatuor circiter aut quinque versus ad leucis horariis a Viroduno Occidentem occurrit, nomine VrainArolam fluvium vicus court diversus forsan hic non est a vico, qui hic
;

adduasiinmed
ff

Videsis quse

ad

litt.

aa in fine

jam

FlT.

dicta

sunt. Julio Csesare aliisque antiquioribus Lotkaringim urbs, quse recentioribus Metae dicitur,

gg A

Mediom.itricc vocatur.

vocatur Warnuuci-curtis. affinis in y Vicum qui nomine huic fit satis geographicis invenire non quivi Tabulis seu Ratamen, qui hic vocatur Ramisbatiura idem esse assentur misbaccium ab antiquis Antiquitatum fot. 131 Wassebur, , ,

hh Ado in Chronico
atata et dissipata

setate

sexta sic habet

'

-.

Va-

Viennensi etLu

provin-

fnit

ecclesia aliquot annis sinc episcopis utraque videturadeo exhoc Adonisloro, quse hic <le
et

Virdunensi

Lugdunensi ecclesiis

s<

""-go

ut aii gius,
court.
z

lib.

ompsisse, Viennensique ecclesise Virodun

cum

vico

qui

modo appellatur Ramber.

etiam de tempore quo ctum, hic refert Hugo, uti Commentarii prsevu num. 42 et hoc factumsit, auatuorseqq.fusedisserui.
:,,

De prsediis,

Sanquse ecclesix suse impetrasse

substituisse;quodetiam concludendum videtur ex iis, quse de Wiliario, Viennensi archi cit. scopo, mo.r subdit, ex Adonis Chronico,setate
t

pariter desumpta.

ristallium,

strasia atque

w s. Hmc
714
eius

^repsanno pars illorum, cum hic adversus Theudoaldum, excessisset e vivis,

ex
fdio

X,nstrasiicvgerrimetulerant,PipinumHehominem Austrasium, seque in NeuAustrasia obtinere majoratum-do-

pag. Christiame tom. quos videnm, 707, Claudius Robertus, aliique, non Paunes Berterico successorem sufficiunt Hugosed Proculum. Porro subditur hic ab lum,
ii

Sammarthani

Gattise

nepotem atque in majoratum-domus

B adJuerebant,armaassumpsit; cum autem anno

7i, j.rofligatus fuisset

avia uccessorem, cui Plectrudis

**>W*

Eurheno, ne visio jam supra memorata, qua S. episcopo, Caroli Martetli damnatio Aurelianensi visio xlta modo ab fuerit revelata. Verum, cum habeatur pro commento, eruditis, nec immerito, verba, qua> prolixa admodum Eugonis de illa con- E prxterea ad institutum nostrum etiam non
hicedo, Vtta ducunt, satius duxi in Sancti, quam nonnulla alia, quse ad Sanctum noomittere, uti

postobiisUapud Criticis ad annum

se

Theudoaldus pauloque Neustrasios(adi Pagium

Ramfredus 715 num, 2 et V scnbitur, i.^/rrdus^autetiam, ut ab alUs

resconstitutus est major-domus,

strum pariter non spectant.

Zmfredus
nrum
i

qTAustrasian* in q

a '' talln interea Carolus, Pipmt a custodia, n,u* nostea Martellus dictus, e

rV^^J^ n
regis,

CAPUT

II.

etapsus, &.,

sxvissimoque Raginfi ed
aoberl

^^^Z^7^J^tLii d tr,uTm7aWe^^
fractos

Ausjrasiorumjn^ ere^U.

lacolSanctus dicBcesim lustrat, temV

, ,_,__, . o.olovr *UfP. sesum Mlapsa instaurat, res ecclesiw

UL

Francorum
ut
io

Daanno etxam 715

itatncHhcum suffecerant,
tandeZ W,
dunt, sec

belto appetnt,

cm

Hiedulo curat, hisque compositis,

Francorum
ac

historici

passim tra-

terHoprofligan^

rosolymam peregrinatur.
-rffitur Sacerdos \\i sollicitudioe circumiens
,

exiraius

episcopum * pastora,

ecclesms

in

qui-

rrtim

k.i/"

busnou erantlocis,ex.,nx,t*,

auaS

episcoporevelata Eueherio, Aurelianensi

TeritCaroliMartcmobdirepta

usurpaiaqu^ ut

teratas restauravit plebes salutnri doctrina

,

ministerin

dmua
,

duritns v,l ..n..rdn.aut

el

l*fllU-

"fflaMur,ecclesi*bo

nnnr onim mox xnfra narrat.

usque
.

oenedictione sacrique cccles.nm beati Vitoni, cn firmnns. Ipsnm n.item pjjjto* Pontifloatuo gratian.

epwoopab edocens ehismatis * uncnone con-

c|>iscopiam
cxstruiit

matU

annum \,t abano 715 ad oonvemt nh anno

71

^^
1

aX

perceptam

"/'

reetor

insti.utus

d.lcct.ofuerato, tanta semper

<

ut curam ejus, et.nm DP coluit et proverit, quiD po Zo e iscopatu , non dimitteret divinis famu.atibus .Hu:

sum-

omni eam conamine,

et

sem
c

suorum ibidem
a

quoque et ecoleaaettob prdeoesBorun, nsensilibus ampliavit, quiscentium beatam memomm,

reddidit.

pwBdils

Xs oec
,

corpore
loeo

nec spir.tu

voleb

d,-

busmajoralum-doms
randis hic errat.

gcsserd Carolus, enume

,,,,
,,ti

jung.
Be

sed

in

requiei

eorum optabat eonsuo proappendioUe protu-

U
i6 Deuit
ergo eidem

ecclesis

de

,..

"'

inter eru-

pr0 Ratrei ourtem b Clntione sui corporis

o^tendit

eum
et

ficumitprx,/llC
11

alia

perplura,
S

id

Zm^iedemetiam AnJ ro m, interiu.

t

^SSfiteS SSsr'
vercussus miserrime

^"T^Zo -,
VaCaret>abaP

tmine

cbartarum notitia. ad extrem. veniens

Quidam etiam
et in

atno

depojoene, tes.a.n,, te""eodem" sesepeliri de-ebus 3e

ecelesinm cto, ipsam

m,

53S
\

VITA
B rrentem,bredeminstituit

S.

MAGDALVRI

ffiPISC.

CONF.

utexinde
sancti

Hi

v^.nusethicpatemosterbeatnsMnd,
,pus
et

abba,

oufltodeaque

oorpons

Bumptibus, necessariis Btodibus, et ordinatis impcratque opus inchoare maguadet, preoatur, explere dihgenattentius turius, accelerare
,

tiu-.

haeredes essent perpetui.

,
i

suncli

17
fcns

Cujllfl

amore
n
,,
!

possessor et ipse duotus Grimbertus

partrce P s et hmreditariijurifl
looo
,

emplum

sequutus

et

beati

His
21
quid-

ita collatis

Praeparaiitur

datur alternatio votis. BUmptus ac vehicula

prosperis

tl

gi

gt

mqw

coraites araore Chri- piteommenitineri necossaria, eliguntur

sti

vicinitepUco-

fundi

ipflius,

,,1,
, e

pasouis,

campis, oleis , con donavit aquis, equaconoisis,silvis,

in

eodem

possidebat,

basOic sanoti

ferventes,

in

humUes,

in adversis
,

mensis,

exitibus
Pia

et

decurflibua. Qui, exmde rffact. resipsas a beato

postr

Vm,
vi-

Favor Metropolitani qufisritur fortes nec episcoporum petitur comprovincialium 1*tanti corapans absentia, neffatur Tristantur adesse justitia , precantur , ilU de ejus
tantur

assensufl

Sre
.

benefioiario
in
,

recepit,

denoinina

censu
in

olei singulis

amus

festivitate

^itoni

D
etiamspatio,
,,.

ad confessor

qua luminaria ecclesi* ejus, pnescripto requiescit,

quo Sanctua ea deberet meliorabeatus Quod testamentum precari \Un auctoritate sua firmavit anno
Carlomanni
,

Christiprassentiam, non defore rogant rogati , salutant o-ratiam. Benedictionem consilio ordinatur eccles.a, salutati. Eorum demum Sic accepta benecoramendatur plebs commissa. Hospes 10 cordis dictione, et data, exit novus
ljetitia.
.

Spiritus

Sanoti

terti

regni
,

qui

tuit

frater

Caroli

nectit amor pietatis: 22 Fulcitur cuneis, quos singultus pectora quasora rigant Fletus
,

iter

Ulud

tutcipit,

Mag ni
tiou

die
ti

Calendarum Juluanno ab Incarnadcclxx. lndictione

saut.

vm e.
ejus
a<

Flet

pius

ipse
:

gregem prospectans

rlere

se-

B
rtc BCi
i

irduni '
,,

Ceterum pit magnalia a crym

18
3ia

Aquitania

sanctitatis

quentem

Iquitani

acata.

Lustrata, laillius saepe gressibus et miracudoctrinis roborata , quas Virdunensis quippe

,

instant, Compulit, ut redeant, illi ferventius mulcetque stringunt Ora, manusque pedes
,

gementi

Res

titai,

tedulo

possedit, antiquitus in ipsa regione

tre-

Miracula pra?quenter visitabat, et Vitas seu Pontificum secum ferebat jsorum suorum possideillorum merita res iUas liberius dominatio carior, subjeret, vel pagentibus
,
,

Ingementur Ave, Salve, felixque 'orum precibus e Vixqup posthmc multis moeos benedictionibu, manibus iterum firmat divinis mvigilare solicitius nens et deprecans
,

Valeto.

cultibus, ac
pensius.
Sic

etio esset

Abb:

Fuerunt autem res istse Amantii in Rotena urbe cum apMaderniacus ~cus etiam Regius donata servitorum nomine Puliniacus
humilior.
, ,

animarum salutem quajrere protandem eos commendans Domiuo,

sancti
I
itit

Petri et sancti
/".

Vitoni usibus ipsius

beati

auxilio 1. graditur aggere publico, fretus Dei emensa nativa Gallia, post aspe23 Itaque excepit enim Italia ra ac devia Alpium itinera ubi Apostolorum limiua Romara ad

ubi

benignc u Pon1 1

ipiiw

deducens
per

Amantii largitione
th
i.i

diversa

martyrum coemeteria quaerens

ora-

hUI,

v tler<
9

qui erat vero ordinationis suae dcclxv g, delata sunt ab urbe Roma per venerabilem Grodegandum Mettensem archiepiscopum corpora sanctorum GorNaborifl, et Nazarii , a successore Stegonii Paulo Papa sibi conccssa nono Papatus ni anno, et sequenti anno uterque decessit a
aiiik.
,

xm

tionem juvamina,
frequentiuB

pernoctavit vigiliarum instanoratona. beati Petri revisens

earnat.

Prasidebat eo tempore

RomanaB

Ecclesia3

Adna-

nunciatus est Madelnus/t, viT Apostolicus, cui sacratissimus peregrinus, benigne est ab eus benignius diebus multis retentus, eo exceptus Apostobenignissime probata ejus voluntate, cum
,

saeculo

Indictione

quiuta

quod Gorzia truxerat , tumulatus veneratur

isterio,
11

Grodegandus in quod ipse dicitur

et
,
,

lica benedictione diraissus.

24 Preetergressa

ergo NursiaB provincia

/,

su-

>

ampaniam
Apuliam
,

ubi

postea
post

oorpua sanoti videlicet anno Incar. Dom. obitum ejus quarto vni, regnantibus jam" post Pippinum filiis inlomanno et Carolo h. Dum igitur multi111

est

Gorgonii

anno

quem exinscepit novum Hospitem Campania m, in Gargano n Archangeli ecclesia, dearaplexa est
cujus pro
confortatur
foribus aliquantis

,1

pi ,1,

f/reMUl,

mai

<

te

eon-

excubans noctibus
,

mittit,
1

plioi
tio

virtutum flagraret desiderio, incidit

ei cogita-

exhilaraAngelicis consolationibus revelationibus. Praestolabatur eum tur divinis sanctitatis gaudens Appulia 0, vulgante fama ejus
insignia

ad sepulcrura vitse egrinando. perg

Principis Hierosolymam

cum

potigu

11

20 Festinavit itaque implere voluntaria exhibiquod mente concepit divina inspiratione. tione
,

Post diversa

mirata proclamavit ut vidit audivimus ita et vidimus. Sicut Psalraista autem locorum diverticula pontica
:

quem

ingreditur
,

Dumque
dit re

in administratione itineris necessaria quaB,

'

principalis ecclesia, pecc que praevidentur utibus, igne apprehenditur ac saeviente

in-

Hinc turbidi imminent fluSuscipiunt proccllosi occurrunt spiritus. ctus vita relipontificem peregrinum Madelveum innocentia gloriosum Dat naulum navigiosum,
littora.
.

ccndio succenditnr. Turbantur plebes

ces
,

gio, credens
,

se

raaris

periculo pastus

caelesti

tolluntur

ad

sethera

vo-

sacrificio.

Unus
ror.

in

urbe dolor

communis civibus
,

hor-

Tunc

mcns Madelvei
,

tus anxiatur

in diversa rapitur corque turbatur. Tandem

spiri-

in

se
est
et

reveraus
lapides

illiusque

memor
,

proverbii

Non

magnus magnum putans

,

quod ruunt ligna

;

et

moriuntur mortales
tulit
,

temporale dain

dierum navigatio multorum inprasdicationibus curriculo. Instat Sacerdos doctrinis salutaribus. Continuis format nautas orationibus. jejunat diebus , vigiliis pernoctat et vero die quadam assuetum nautae ci Cum garrulitateque perstreperent nerent celeuma tempestas oritur repentina. Navis aunautica, mediis jactabatur fluctibus, suisque solveba25
Protelatur
, ,

tempettatenx

cxortam

tedat,

tem
tur

muum
statum
porro

patientur

ac

statim
jussit.
,

raeliorem
cu-

compagibus.

Turbatis

cunctorum
,

animis

reparare
facta

fabricam
artificibus

Cenventione

cum

deputatisque

ablata spe salutis, sola suberat formido mortis. non forte dejectus Tunc Prajsul beatissimus velut

'

'

DIE QUARTJL OCTOBRIS.

'"
I

539
A
-

'

l.

Jonas l'ugitivus,sed sanctitate conspicuus, * probatus Domini servus, voce oraniura roga * probntus uuiuiui scivu.>, v^vv, uiuu.mu -cluxn singultibus, vocat Christum gemitiet oratio ad DUSi [Hico OBBlum ejus patuit precibus, rwnitauditus. Necmoraaerissereniti.s, ,.,,, pnoa
\

cui

ac veniat Dilectus tuus in

elul

hortum suum etcomedat fructum pomorura suorum, laeva ejos sub 08,]
tuo et dextera ejoa amplexetur
30
te.

H
(

Bis

dictis,

multorum

pretiosas
cali "
y,
dici

Sancto- ia

rum
opere
cipe

rou*iu*ao
miritico o

*** -

cum

"T.
<

i"

qu< iv.littranquillitas.acaniraorumjocunditas

sculpto et obtulit
raeus,

care

hoc mutui

amore pignn
nos
%

Con(an(ino
pd
[ffl

"/'/" "'

portum 26 Inde Byzanteum glaetantcstenuerunt Constantinopolitanum in illis diebus regebat rebus ,,i Constantinus cura Ireue matre r p,

Aniraat Christus Dominua , hia intervenientibus , ut iterum otia

cum

gaudio

in

ccelestibus.

Taudem

ora

devotissimus. n.us, in cultibus diuinis Madelveum, quae,

justnm

/.

xcnia,

dono ho-

ipitibu

sobla.

couspectibus praseirtare suajque saluti ventura. A quo multa audiena utilia, orare digna, n;ii utpro se Dei misericordiam preciosaque ei , preoe quassivit humillima, quas ille conterapsit omnia, exenia * cum reverentia. Quem ,,;, dimisit eum a pcregrinum mirata est inter Uraecia excipiens extra suos Theosophum. Brat

praecepit in-

nus oculosque alterutrum exo! prosperaque sibi impiecautes, ab invicem Ltaqu sunt flentes. Madelveu
steterui miui locuraque Ascensionis, ubi ac dei ejus, iterum iterumque revisens

di

nativum

solura

revisere deliberavit

exultaus, Doraiuum in adjutorium petens et cxorans.

suum intendere

ANNOTATA
tSanctus Virodunense S Vitoni monasteriv nniisles, abbatis priusquam Virodunensium fierr/
.

Philosophum
vere

quippe
na. H
.us.ni/"'/"
/

doctnsapiens, potens in verbo et

,

27
mellis
ej ua

De
in

ore

ejus

procedebat

mel

dulcedo
labia

fi

,,/,<

10,

ofymani
,

,,/.

iug, loca iucra

<<i,

<-<<.

favus ejus, lingua cunctis dulcedine sermonis prrebens Descendit interea Ephesum s udium araoris. ubi etJoannis Theologi sepulcrum, precum circumferens flumina fudit multarum Verbum, recolens et edocens

distillans

munrn moderatus
num.

est.

Vide

Hugonem supra
I

ex

-<'/ 7, veletiam Commeni nsisTOb In Geographicaepiscopatus Lotharingicx tom. bula Historix wcum praih-a.luiud prooul ab A.conm fontibus
i

fl

In principio erat

Verbum

Inde pervenit Joppem t perquirens tunicas et vepericulia diver stupensque cum Dorcadis stes. eleemosynas submisinitiis de clo Petro linteum quatuor quadrupedia et resum, jussus in eo mactare manmortificatione vitiorum, ac ptilia terra in Apdignos pcenitentias faciendo. ducare, fructus
caro

factum.

idemnets invenio, Riocourt GaUice nommaium qui hic Raherei-curtis appelforteestcum vico,
tatur
c
?

OCvicus not auis hic Axonam seu Assonisi forte it velxt namfluvium, meumgue fere cognominem

Nec fluvius, nec

intelligi.

sitPrecariaseupotiuscontractuspred Quid
cariee

dm desiposthasc Hierosolymam prehendens concupiscenti ammo oblatam deratam et jara omnera locum tabernacula ejus
,

introivit

in

qui est sufrequentans sanctum fide et amore sepulin eis adorans Dominura per omnia imcrucifixi lacrymarum erura Jeau Nazareni Christumque resurgenquotidie ngans,
, , ,

bwquse in has notas chronicas, a obComment. prvvu grapho adhibitas, servata sunt. Abbatiam S. Amantii Vttontano
e Videsis,
'

num.

58

Commentarii exposv

bre die adorans. tem a morte glorificans et interea patrlareh

Amantio.de quoadqum rioab ipsomet sacram t ertt diem, mrmorue ejus Novembris nonfuisse, num. 4o et trtOus agendum,donatam
S.

,/,<<,.

./

"^Nuutmtur
qui

.*** *
Lccle,

seqq.probatuminvenies.

.,,/,,,

a
i

lo(

tempore
,

iUo

/,</,

Madelvei revei J B Sion saneta rtumdevotio, eire. loee

taZ
ratio

ffic

iugis igitnr,

<r a ch " diurna frequenmacepernoctatio, oarnia propn

'

sauctam ^beruabat

his auditia,

moram

pat.

ne-

nostrosusci ordinationisepiscopalis, a Sancto >dctrcolucrOn ip ,mUHugO,qUOdCM ItO? cathedram sMuat pro 753 ad Virodunensm de hac SancU promotxone
'

eAnnumChristi

765 c

annoiertxo dectmo

tum Verum
h 3

vide,

qu*

us

muo mo.em Tveendum.

'e-

n quLendo, iuveutnm ^ehcum. se, mhltus in eo vultum mitum greasnm, hab tum modestum
,

amplect.tur cou-

disputata sunt.

'^Prohis.quxdeSS.Qorgonii,^

in Galliam a S. Cnro Saxarii reliquiis, Rorna

Postha introduxit genltrioia et in cubiculum matris sn^

iloeu.um
ex viuo condi.o et

eum

..

domo

sua, et ded.t

ZhicproMBugo,viae*Km.^
Comment. pntoi
'-'

mustum malornm
co.itaret

B. Joamie.abbate Go.

.Suni

"'r '; Imque

<. u( jfa-

. opud

tetinerel,

-v-vr^:
eum
retiuere
,,u,:

d.ebus

11 tom iMarHi Cvmment.de S. 2'toml funii de SS. Basilide *> prxvmm de .vv Ko
tandemtom.
... Septembris Gorgonio marlyribus roheoet

Chrodegan-

:tr t^:
m..
Deo
,

illllllllU*

v niloprwcipue iJo.oJosh..,,'

,</,<'

ntUugo,errores

nionflufj

Volnutatis

me^

fuit
:

rater

te

umquam .olle separari mus reuiti. reverterc

,

sed qn.a

n^
nob.s

me

arrvpuerU Sanctus.Comment.prxvu

v, f,

dilecte

abi iHt

vestigia

hmdos gregum tuorum, paaoe

paatornm,
eape

*>**
in

,?.Z t Petn

cathcdram

(OtH

'"'"

tu os jnxta tabernacula sub demoliuntur v.ncas , vulpes parvulas, qnse qn. .nscde il.ins. quem desiderasti,

umbra

vinariam , ordmav.t troduxit tc in cellam st.pa.s te mah, fnlciens te flor.bus, aritatem,

te

'.ojerea etiam

deeo

VITA

8.

MAGDALVEI
banct.

EPISC.

COOT.
D

Romano . actum estMartyrologio

B

Satinis Livlo,

^^ "SSS *^W"
Ptolema

SjX-

GAPUT
Reliquias in

III.

novam cathedralem

eccleet

m ^? iw "

---

virtuti siam transfert, totnm

gre-

Q uodinseRomamcomple-

2SfSLS
*
.

plures possessiones gi suo se dedit, acquvrit, in monasterio S. Vitoni

ta

^.CMW2

p 0S

^,

appantione

et

cultu

S Mi

morbum

moritur. lethalem incidit et

liates Meridionalisregio,

hodiemi Neapo-

lilaniregnipars,dupliciter,ait antiqms, nempe Apu Geoaraphia, sumebstur ah

.!,,

Bauanndustn

itineris redfctus longo ac vario labore Alumnum leta tellus Tfinibus patriis. Kecepit plebs Virdunica occurrit Pastori l*ta Gallica consonat exultet terra , vox T-eteutur caeli et gaudio flnunt lacrym

est

-- /-

T nde

J
,,.,,,

f^

duniexdpitur,

uTbaua
ple n8
tas
tas.

^uUapropriedictaj^i^ra^m
Dauma
situssit,

ctorum

coronatur cmjocundiplateas Sanegregius Dei auxilio fultus Pontifex ecclesiam deonustus, intrat
,

et

rusticana

madeut

lcetitia

gen

replet hilaritas,

ecclesias

reliquiis

Apulia Ztti prxced.diad, in

l

votus,
tus.

orat

Dominum

corpore

terr

prortrathro-

Sanctumexmonminusrecte Hugo hic insinuat, Apuliam iter suum Bterosoendo te Garg lymamversuspromovisse. factum verosimilhme vult p Mtracufam Afc num. adi Commentarii prxvtt

Consurgens populum dans omninum salutat clerum ac adjungens beuedictionis sidus pacis osculum,
,

episcopalem

ascendit

ffiiMCiilum.

Hugo
74

verum

32 Quisque sua repetit,

ivit,

sacrana Pra^sul ad-

reliquiat,

Hierotolyniit
allatai, in no-

nomine proprio Byzantium q Adiectivum a Thraciee, quxeximnuo Qonstantinopolis, urbs reGrsecorum sede Turcarum tandem peratorum
,

tecta subPignera deposuit, post haec sua

ivit.

vum

eccletiam

tranifert,

Singula perquirit,

si

pax,
fore

si

vita salubns

aia evasit,
r

ante annum Constantinus cum matre Irene Constantinopolitani seu Onentalis 780 imperii prxmo Unhe.ws non tenuit, uti in Commentano adeo, qui Sancti obitum MdocuuHugo

quondam vocabatur.

Omnia

qua3 voluit,

prospera proti-

nus audit,

Ordo Deo grates

die

nuw
s

anno 776

innectit, certissime hic errat.

est

Urbs hsec
in

commodo
ria

Asix Minoris mantima, quge ora maris Mgei et sinus Jonn

glopartugaudet, sanctique Joannis Evangehstae

Postera renumerata * custodum data artificum industria, diem consecratiodiligentia, ordinat tempus et religione venerabilem a. Qujb ni habilera, cunctis ordinibus eccleubi illuxit, Prsesul cura sacris interiusque rite ritu omnibus exterius,
siastico

lustrata

persolvit, pectore laudes. novae ecclesia fabrioa, iau-

remuncrala

peractis,

reliquias
locis

Urbs Mediterranei c
t

PaLvstina ad oram mans ex eaque Hierosolymam illa habitaterrestri itinere venitur. In civitate seu Dorcas, qux mulier, nomine Thabita vepauperibus viduis, ut Act. cap. 9 narratur, Petrum et tunicas, atque per S. stes faciebat Apostolum a mortuis fuit resuscitata. Item in
sita est,

ulo.

pali

absida

congruis
in

Hierosolymitanas in pnncivenerabihter collo- F

.

cavit b.

33

Qujb vero

antiquiori

fuere

ecclesia

elarei
-<'-

eadem

civitate

versatus est Petrus, quando ei

dextera in crypta subterranea in parte altaris autem hic Prjesul composuit. Erat decenter muudus, abstineubeatissimus studio castitatis doctrinae dapidus refertus , tiae robore validus, longanimitate humilis , auctontatis patientiie
fortitudine

memorata, quaper lintei, ecwlointerram ecoelointerram submissi omniaque animalium

igit visio,

Act. 10

generaconcludentis.aspectumdidicit.gentesesse

pastorah solU--~~ jnstit securitate a,h , - Qui iustitia3 Becumnie districtus. b. cred .to c.tudme greg.
:

erectus

pietatis

EvangeHumadmMendas.Ad hfnoPetri
sionem,
et
,

vi-

lest.s

ad Dorcadis in pauperes pietatem occasione civitatis Joppensis per quam Sanctus Hierosolymam petiit, verbis scquentibus alludit
biographus. u Cum Sanctus Hierosolymam advenit , sanhujus civitatis patriarcha erat non Eusesed Theodorus. Videsis Commentarium bius
,

doetrin verb.s erud.v.t, plurimos quoque ao vitte exemplis roboravit quosdam molestia curavit omni infirmitatum ommdiemoniacis spiritibus liberavit, etiam a
, ,

^'P^ ve^ m multo

totius

gratia

bemgnus,

busque exeraplar
se praebuit.
:;i

et

speculum

sanctitatis

num.
x

65.

Revelationis hujus fidem penes

.
I

Hugonem
cum
calice

starevolo. Adi Commentarium num. v Sanctum multas reliquias una

tsrustallino
,,

a patriarcha Hierosolymitano acce-

divina se mun- jjjljj*^ re, cnm cognovisset revelatione tumultibus, in ecclesia danis liberandum Vidoni dtugUi quotidiano virtutum provcctu, qua adoleverat institutus, de qua cui primo pastor et rector sepultura3 fuit, promotus iuix, bepunu etiam ad pontificium i _i 1 ",^+ _-.i-.ir.-> r\mr.illTT. PP.O.lpC ecci delegit, c. Licet enim omnium suce locum
,

Imminente vero resolutionis

sua3

tempo-

-orpor."*

_1

_.

testatur etiam Bertharius. Vide

Commen-

mnum.l.

hanc siarum insudaret utilitatibus omnibus locis sacris post primara,

,

tamen pr
quaa

sedes
est

DIE QUABTA OCTOBMS.

est episcopalis
,

5-U

coluit

ampliticavit et provexit.

Dei

ita
,

scilicet
quifl

temperandam
in

doc SD

er-

A Hocom

Quoil etiara omnes praedecessores ejn mus, utpote qui exceptis perpaucis
,

novi,

omnes

in ea

sationem ne Sed quid nos

est,

huicqw
s.

/"

sedem habent requietioniB. 6-> noc pnviies Accepit hoc privilegii

ipsa a beato Patre, debito

scandalum patereCur. ejus tentamus quod in laude non sufflcimus explicare ? Ipse enim laus ejua
ea
,

jparogativa,

ecciesia donum ecclesia cum honore nominaui

nos duoit oratio

felicem ejus e

qui in Sanctis suis laudabilis est. Quo ergo moras inneclimua Quid ? Quo
-

Sanotino

do Sanctino,
religionis

aectptO,

....
,

mo
.

fandatore, primoque Christianse

mundo transitum

rcplicare tricaPftTl fari

et

nominis

ctorc

ut

post

__i .l_ apud ipsam urbem domatrem ecclesiam ipsa esset caput

mur?
ritus

*.._-. ..^cr. ut digna Adsit ipse n/\V..__ ...rii_.ti_ic nobifl propitius, llt i.iirnfl valeamus, aspiret cordi nostro ejusmeritis

Spi-

omnium
t

Virdunensis
qua?

dioecesis

ecclesiarum
subsistendi

d,

sanctus et
itaque
,

nostris

infiindatur
.

visceril

a qua et mater
initium
scilicet
:

ecclesia

ipsa
est

acce-

Dicamus

etiam
et

ab antiquo ab
primodiis
ita
cce-

Lpsifl

nascentis

ecclesiffl

de quo loquid dederit Ipse quimur, et quomodo de mundo ad Christum, cui devotusserviebat, migraverit, breviter ipsi iudageinus.

meterium

episcoporum

reliquorum

ridelinm

Christianorum. Quoil fere omnes et permansit inconvulsum, ut iu ea ejusdem nrbis pontifices legantur divinis aptati
servitiis
ti
,

privileg'iura

perraanet

39 Advenerat
et

jam tempus

resolutionis

ejus

t dt lacrat

Beatus ipse ad quemdam episcopii fundum transierat causa conservandarum l ecclesiarura,

ubi tactus digladiabili sorte naturaB acri coepit beatura et vere felicem dolore. fatigan
,

mieeroiurui

tonsorati
Lpsa

nutriti

edocti

consecra-

/i0C(/i|

excepta

inunctione

Pontificalis

digni-

,,

quam
,

constat esse

raatris ecclesise, et fre,

qui

sciens

imminere
spiritui

transitUfl

qni in ea functi sunt abbatis officio quentius virtutum studia inthronizati sunt in solio epiper
scopali e.
muUoi
,

scentes

artus

servire

diem fatiflui bonam eogebat

,

tio

feula etit,

pUeoporum
iii

36 Et merito veneratur ab omnibus locus ille merito expetitur, merito diligitur, quem apex tan,

suarum consummationeE m celebri Dei mans, si in tam expenderet, quod reliquum erat attriti
virtutura
ris

servitio

corpo-

virium.
it

Pecerat
vici

Ltaque
illius

votis

satis.

Couse-

ha

taE

dignitatis attollit, quia, etsi eis, qui

,

illo

or
,

namque
ipsa

ecclesias,

et cob

bctur UlutiriB

qui qui Domiuo inibi famulautur conveniunt Sanctorum patrocinia illic tucorpora sua ob dcsunt bona acquisita , si mulari precantnr,

per meritum sufficere possunt, quffl a loci funa Sanctis inibi qu datore sancto Sanetino praestabuntur , tamen proiit fides pescentibus tentium merebitur. Attcstatur huic nostrffl asti,

usque in hodiernum diem. auctoritas eflt erat tunc ei Tanta enim Viri sancti, ut nullus episcoporum , quan sanctus, quamvis justus, consecrationem ipsam
cratio

viget

perenuis reiterare, vel immutare audeat, sed apud cunctus tunc facta dedicatio, et erit perp.
liter.

est

memorialis antiquitas pulationi domni sauctorum Virdunensium Pontificum Acta qui

Bertarii
,

replicans

basilicae

quoque

hujus
,

hasc verba: Basilica, inquiens episcopi requiescunt, est in L

in

meminit in qua prffldicti

Petri

imo tota regione ad- vehtmmiiu Tota ergo urbe odente, sermo- invaUtemut et ad verbum oris ipso festo eeelesiae , et nem fecit omuibus de quia prfflsentialiter Lbidem Sanctus sanctorum venerit, cunctis adnuntiavit, atque, ne consecratio
40
,

te

sepulconstructa, et habet multorum episcoporum multum a fidelibus venecra, et propter hoc

/

reiteraretur probibuit
dixit, dixit.

m. Tandem omnibus suumque exitum maturius affutururn, quantus Ln voce hac luctus omnium
!

prae!

qi

randa
:.7

/".

uiino
pi

vttKWK
;io.<-

nnultitno

vitse

Huic ergo loco beatus Mad> dono Theuthardi suffl penultimo

,

-'iino

adquisi-

suspiriajuvenum non tleret, ubi tantus

erat destitutio

qui g-emitus dolentium

\ ir

uum

quatdum
teiiioncs
quirit,
I

w-

vit res

quasdam

sitas

in

Virdunensi pago, loco,

,

excessumPQuisse cohibereta lacrymis,

a sfflculo nunciabat ubi tanta

!,

et in fine Bettiliqui dicitur Offebris-curtis g Vindelinse i, quasidem niaca h, in fine quoque sibi rehTeutg-ardus a genitore suo Gunthero

omnium in absentia tanti Pal consueta salutis doeumenta replioanfl, si Igitur

Dei commendans, omnibus benedixil et, ut ammonuit, et sic, expleto officio, memorarentur, acnus ccepit rediens languore invalescente
,

ctas *jure
)

possidebat hfflreditario in
pratis,

terris

manMar-

sis,

campis,

pascuifl,

silvis,

aqi

domum

rumque
tiui
,

decursibus, et

in ipsa villa

basilicam saneti Bettiliniaca constructam

et
,

quie

anxian. H Dehinc relatus ad

prfflstolabatur

F
ecclesiam
,

exitus

sui
fa

htun-

saucto Vipoasidebat omnia sicut habebat Patri nostro idem contulit , pertono et huic Inc. Dom. dc petualiter possidenda anno
,

horam

g-audeus

et

verba

vitffl

(iunit
-

omnibus annuneians.

marum,

plcna gemituum

Vta* Plena erat eeelesia la< pleua plangentium ;-',

regnante Carolo-Magno anno xiv. Indietione quinto Idus Novemdie octavo Peffni ejus

brL

solemnitate sancti patria Diligebatur autem ab oranibus nofltri Vitoni k. et ab ipso prfflcellenP so pneeeue regui totius regni primoribus congruum erut ut tissimorege Carolo, quia et
in

ipsa aoilicet

qm, quo voetdolentium. Solus ipse gaudebat, vocationem auam precabatur agnoscebat, et Cum clamarent omn commendabat. cibus cui tuas oves .1nos, Pater, deseris Cui omnium miserabatur, omnibua relinquis? Ipse .* t r
,

eompat,^ Unr
l

quemDominuaperfuderatgraUa.abommbusamaretur.
dumque omnimpcr
II.

oebat.

s.f/r.,

omuibus per omma plaoere quohom.n.bn non eo modo, quo placetur dissipavit ossn rU m Dominns sedlllo, quo eonfus.one ab indiguatione ejus, non placebat Apostolus omuibus per omnia ut sed mult.s quod sibi esset ut.le qoerens. d.cere poIdeo bona consc.entia .., fieren. eodem Apostolo terat auditoribus suis cum mei estote , sieut et ego Christi qu. Imitatores
38

Studebat

cito Cb
ta

*"*'
,

^^,,, ^~5 :m
. <

cp PV fira

J^J^ ^^ suum
1

a^ ^^
,

tetuperare don: ,..,,

fiUoll.

post diuturna prfflliorum exerad ,,, ... ,,,,,., .ms

,osolatiois
aff
I

^^
hoaacoa .
anisest

po

JSJS "^^
appos,t ...

reddens,

p.bus

tus optim ,, u
'

P^

partem.qu no I

eturabe '
^ ^.tatwej

'

ntique

volebat

sine

offensione

esse

Ecclesue

^'t

au

nwuleui

temporc Vin>im

.t-

geCarohim Tuditem
hio

UUm Ts

A.

"""
,

'

lU

'

tn8

'"'^ PP 'dtelora ,OUJUBUBqUedtemp.r

i,,

JustusvU
BMBUin
vi-

^rmerr^r ad
i

sSer^ L
vt nnia

T-^'
sepu.orum ejus
clementia
divina

- b -'U
.

"U

pia

Dei

lllum

'

U,
;u

;:t,V

'-.on.mautom
bominis q in,ugeporrigltu

::::;

:,:

h " [m "\'
S

men^'rribomnMuHuinamento oarnis nb.i.i.. puero ab omU ' polb iuusione diabolica n , tincans e.u eastme
temque
,

Hsimum

septimum

statu / quando jam h

Tsfatu"uominoranetinnrmanv,r.
plorante,

Sore" KU oWt
f

^
guadrao,
noi

-identius mau,-

ciE lo

plaodente,
8

dicitur

*P Novavule Wf
o,

0ctobris auno
,

i6
ita

t.-

tS
n
,

u^^ptibUeme.

am ;;r::;;;-.r; inducn. g lunic

.

:!:n-ueHeamimmo,,am,isstodencam
,

in

iitio

mens inviolata hbidine Ut enim ipsius putredine. Bi quidem 'noorrup tn^t iucorrupta f . caro mansit
sepulc

tU

anno
/<>

tf<

ferra

a(ui

cum

reret prodig, .

lacrutn
,cuij
,/,

civitastotaturbatur, plofrio * ,oivi Moc accepto elogio

^ ^,^
e

irtutum

flo

^g *%*^ulorum uegligen.ms,
froquentae at

retur

excub,,

tam

^um

quam
pe
(

erationis

cu ltu, Quacle-

P*"

nuniafui
"'"'"''
i

bfna

^^nr^.maru-m^
plen^ribueeer^dunt.Neoden
beati '"'""-

^nut,

,'

*
ngralo

ST^J-J-J^
si

jy
n
,

i^ rlpore Virdu^
tum
terap oris

^^ -.
,

episcopua

Berbardus

nomi a ti S simus
P,i
filio

rel,fer

anidi

nuncio

B ,

mbiunt epperat , suo d, ra ,US exlnbuerunt, beta,n "" . nreseii.i """'"' nnleiBetinum iiSe mic intell gfc. eunotiB daretur
'

fiothario .raperante Lotl

'

Ludovici

P^
'
.
'

regnum

fuit

ana cu

Bffuil

y uim *T
,.

am

rrouor^i
.

S**coSomnelu. d v,m clemcus

efficit

AUC

rnt^soTmpiere

is*
gt

^ ^
t, cujus

sarcophago

-E

eubito

UUe

defunc to

'
'

V,,,; h '''-';
'

''""'"^ S

u ,:;
,

Statim

'i "mquent c >

1

u;

eordis fuerit.puepiritum reddidil

-P

^-timabiUs ^"virnrradav! hom.nem ginta anuub u ff en"rdctum%S viventem rosarum rubore

liliftrnm
et

7^^>
perfnsi
;
i

columbj. "" 8 lapSffi

^ 1

Ddld,o eB D V e

CUDCt.is
a ute corpus

'

erat, ^lerunt

per et Tr omues
,

;r

c u c emquiE

"equiarum exeo.

moras,

f<EU a tU

47

Qo

viso miraculo,

odoreque

vissimo".

cmperunt

flere

prm gaudio
reverent.a
,

oue corpus Saucti

'/

cum
,

et

jubUo

M m
cxtunc

aroiie i"

purafo m"i"leo dejioii.''"'

/'Cumtantaergoc^tisexercitusfrjen
'-

nrlamto

>.

teeh
froni ni
101
|

rs uZ'

r
in'

,8

Catnr
l to

om :;

,nii

TTm

P' S

S
\

re.\
,

ven :;tir Xnis.

XL eStur
"uando
in

transponunt mausoleo cunctosque divinitas

ibi

ub,

De,

medetnr

Sonitur omnie
sanitas.

curvitas,

infirmitas, fugfatut roboratur debilitas,

om-

X^redditur
^Domini con-

Habctjam

in elis eocium et
terris

alumnum
est

concivem, quem habu.t .... et devotam euccee^-

JjJW
cum

Km

Conjunctu

devotus servivi, in eum Patronura cttntorem, et et uo

Sanctis
PotTis Uumatione digna
1UV
,.

glona. q Sanct.s laboriosa. Qurmue hac vita

rel.qun,

ulbu

,,,,Uoue
;

ditatus

dictione

jocundatum. Ete protectnm, miracuhs quanest ;,,,' eeoleei Una doctons n hnjus eeolesue glosunt re,-au? imo quantse tanta Deus omn.potens
rto ""

tJ,,. Pastoris

Beatum d,xerunt poregimiue snbhmn um beu

!

^^

pr doctorera et ventatn, xneruiraus habere nos hic orantes exaudmt, Y uera IUic crgo popitUB supquos habct in :u eaU,r et prLgat. et coel.sfore cou in pUc-esveneratores, obtineat suos

in.erceorem quera pium apud Dominura

Ci

e 4 s' Si

ergo hujus

beati

Viri

araore

ductus
,

Mitera
..111"' '"

diligens lector

cujus

Do^ctorem

pr0babt
.

lande?

cubabaut

;,,,. quante buuc

C!El
iliudqne,

ad exeqmas ejus U nt agnosceretu ministri Dominus frlori douasset in

Ecce

tumu.uni
ertbro
i,ni
ii'

Tol

Beata plane exequiarum funeracolumbas Bt quid m risitatione dign. obsequiumest eolat. et

venisse,
,

talium

funeri

m/i i,

J Xisse

omh eounctie videut.buB in epeote alitieinpetisse, oiei Ohrietum mcepopulis de morte Patr. . fidelibus lugent.bus padestitutionem rentibus suamque Ulum. cujus funns voluisse ,,,,.,. osteudere sine et simplicitate vixisse , in innocentia crat
iterum
,

"'' cupit addiscere r,,..i''" ,s quove sit ad ep.sco ptum ,(i/""''" natus in tempore ep.scopatum et quot doniU" promotus, quot auuis ante cxuer, et quo hora.nem^ [n cpiscopatu vixerit et eic per memoneh ejus teneat Chronicam Boraanorum_ Pont^ succedentiura sibi regnura et lelatura . mvemet ficumterapora, quod qumrit ejua ptr ante ord.nationem est superius, quod nbsque pastore fue, it dierura ourrioule multa cnim ferebat pieb^ Vi dunica. Non

studiosius
,

n.>"

'

pMm
i.,

dicebantur qui et raajores-domus

?"a

improb hcen-

qimque urbe ^.dunura, qune

rapinsB.

propna , cum eccle ias uti libertate raax.rae attriver.t nimium

,

ipe

Un^n

sita in

confin.o

Neustna^c

felle

amaritadini vitam piam

sollicitam,

m epeotam,
,
.

cirtimoratam Sanctornm socictatis

,

patuit incursioni d,r,p,enura strasite, utrobique

M
.i<"'"""'" ,5sai". :i(
7,

avidem
_,',s

ab oraui malitise nsevo

immunem
in

exe-

e t consortia

Sanctorum

pia devotione meruisse. ct glorificetur et potiora miracula,

glona cur,* Accedant ad-

Dominus

annos compluDuravit hc vastitas per Theoderici u et principis a tempore scilicet rea sa3quorum bestialis et non liumana Ebroini regnnm Francorum sanguine vitia maculavit
49
,

proccrum

DIE QUAJITA OCTOBUIS.

ct

548
A HoGOKi

honoVitonianx fundatoris titulo Sanctinumhic Fl.t. antistiA procerum fuisse hunc primum Virodunensium annum quo rostitutus ret, non videtur et sapnmii regis Irancorum tem, pro indubitato habuisse sicut et Papa rex Francorum est a Stephano immerito, uti intelligetur ex iis, quse a>i ne non qui constituerat e)us Zacharias colilur S. Sanctipnedecessor mensis hujus diem, quo Meldis Incarnatione Domini dccliii. ab fuit annus de eo inOpere nostro agemus, nus, quoqueproinde horribilis turcum res ita ha; Tunc primum discussa caligine adducentur in medium. Jam vero, Galliarum populis Sanctino ecclesixVi. biDisnova lux oriri visa est beat, pnvilegium, quod a S. pastore, suum quasque hicsermo,fuisseconcessum,Hugo et plebes, quae carebant quaque ionianx, dequa est hic inthrouizatus Quis certatim rapere, quo anno minime indubitatum apparet. hic affirmat, et lipmi Sanctinumconcesauctontate Stephani x Pap Beatus enimindubitanter credat, S. potuisse, ut Vionxana prinsipia laude. sisse, seupotius concedere fuent quid fl Qr ;t referat Chromca Virdunensi ecclesia seu 50 Dum ergo s "" ecclesia primum a matre arotvncqu* qui Austrasio ortus hic ille numquam tempore Pippini a efuf, quadrar cathedrali obtineret locum, si ad Caxoli tempora, Virogintaj* sed tantum ex occasione lum Tuditem genuit, usque prxfuit episcopus, DCOMI, Forro anni n ab Incarnatione Domini annuntiavit teneamu. annum duni primus Evangelium ct sic cpiico/nu cre Indictione xm y ietn nouuo lk-atus hic natus VitonianaecdesiaS. Sanctini atate S. '. a(ui habebimus ipsos annos, posteaque dumtaxat, veten computando ascendentes y mine erat distincta, annos et.am iiffii, t superavit w, a S. Vitono, q nuibus Pippinus z paulatim obsolescente ru pnncipatumpostpatrem

magnatorum

usque
,

ad

secnndum

l.

$Z
aa
et

Ca^olus obtinuit sexetiam, quibus

filii

ejus

Carlomaunus

R B

Vinpinu, post
,

eum communiter
,

quatiloi

bb
'""""'"'' 7 aiaaqtuTTJ

quibus ante quoque ipsum etiam annum pnncipatum obtinuit et sic summam est quo in regem elevatus quod xvm statis inveniemus numeri colligeutes electione superna sil sum anno consecratus rex constitutus Tscilicet anno ouo Pippinus a Papa est bb. quibu,
,
,

dominati sunt, unctionem solus

seputbiographum num. 11) jacebat oum h vocari. Certum hoe e*t, tus Vitoniana capit florWPtt, uti S Vitonusdiu post S. Sanctinum Novembris *** palam fiet ex iis, qux ad ix
in illa (vide

Vitonus
e

Virodum

disputatun de

hoc

Sanctosumus.

Vitomanis creaPlures revera ex abbatibus hicprodit Hugo,Y tos fuisse, uti Aehertumtom ant^Zs docet nos horum apud hoataaia Berthar Historia,

"

51

Ilinc iterum
tv

numeratis aunis
resrnavit
,

xv,

Tspieiiegii

; e cnlns

et octo

STJ3ry?L?K Tarovsam,
Beatua

2K

quod vige.imoqu.rto urbem <*, inveoiemos pro peritHB. sui anuo fun ep.scop. Lemacommutans, iu proximo Domn.um m^ ad qui dicitur Novavilla do Btat su* quarto Nonas Octobr>s taverit, An*v. Epacta
,

eam

obsideret C.rolus

i **
anms
^lncar
et
,

que a nonnullis Q

aliis

deinde continuata.

fLiquethincutiin Commentano Virodunensium nu i brevem epu lriam,aBerthario usqueadxvum

nwn

m
Ih-

jSfcM

*-^*
um.

Tm^ooulishatuisseB
nux ex
illa hic recitat,

*+
'

a genuims L

lisnonnihil suntdiversa.

Hvc em

Basihca

"bi

prmdicti
ia

C^odun^
honore
sancti

IZ
a

..xv....

Indictionc

;Pont,u,atus Adriani F.pe dcclxxv... Coustaut.ma onc Domini anno regni eorum sexto . sTnodum anno M. Ergc

sexlo

Sancti, antistites)Trequiescunl

Irenes

L*bZ

dd

tesip....

iTp.tn,
hon-.r

uno anfc.., M.-

^ Im
V

fi;,,t..li

,.t

.,:,iq.utus,..ns1ru,t:,,
j

^ce^
multum

nabct nro antiqua dignitate atidelibus cunctis et propterca sepulcra,

multa corpoium

STL

"'ptJ esuCUnst,
e"

fel.c.ss.mus

g ,,t,.,eu,
ncnla.

gloria

in

s^cuiorum

Virdunensis TaTr'n Geoaraphicaepiscopatus

Amen.

Sanctum, ut prt Indicare hic videtur Hugo, merosolymis fuerat reversus mlmVirodunum quam re*ZZdralem Virdunensem ecclesiam, invemsse catneaiaiem v* nniwm
a

liww

V-..1..1

tariwn.

ori su0

doilisus

pagus

ifi

Hotuia

Vtt^

aprf

*?lttfP^'^'
/7.
-

5--

80 9+ e '
>

"'" S

T,n,m

ut ea

au* deinde

Todunenstun
casione

^mrfw.

^ ^^^- M. W^SS*
a

e<-ra(.a c(. S 4 C co S
,

71

nPtptnws

Ociofrrts

Tomws

otl
A. UllGONt

Fu>.

CONF. vtta S MAGDALVEI KPISC. anno circiter 742, uUapud D ksec S. Chrodegandus 1 "' Ansegisum P* Historico de hoc Sancto n Pipinus Heristallius nos tom. i Martii in civttatis Metensis, Beggamautem, Pipini landensis Commentario num. 7 docetur, Alpmde ^rotumM^ Virodunum, sxta erat AuhabuU. Genuit porro ex quse in eodem, in quo nihxl Brevem, pnmo creatusest episcopus, ut adeo tellum, qui Pipinum Magm strasise regno, Sanctus eodem circiter tempore domus, ac dein Francorumregem.Caroh obstet, quo minus sunt atqueadmU credatur Virodunensium antzstes patremprocreavit. Certa Hugo creatus fuisse ut saltem a verUale calamitates, quse secuto septimo et luntur abomnibus, ac proin ut ob ad ecclesias afftixere, Masdalvei seq Galliarum Haud proc* promotionem in annum usViroduno sedem Virodunensem debuerU. Adi etnam num. . Comment. dedx not> queT^differre, Hugo non cujus qualemcumque

f''*

"^*

"?5Sft*
U

*
;

anno 711 obtlurn de Commenl num. e 776 aut certe * vm) anno iJ(adlcomment. secundum hune serf anno 77 <#0<, Magdalveus Zrem Jatis sux anno non septuagesrmosexto hto sexlo obierit. Error adeo
x. et 17)
,

T'cum Hugo

Sancti quidem nativitalemjvi-

ment 6 3) creatus sit utpote ante annum TduUque auctoritate Stephani, cutmen non evecU, factum non tTaTLtificale
eSt

TSr
yA libi

^iter

742 (vide

Com-

Virodunensium

antistes,

sed sexagesimo
.

Hugonem equiinduUecubat hunc tamen, eum conslarenon autumem, hdemtam parum sibi hu,us ntio brariorum potius quam scriptoris
puto admissum. miraculo q Videsis de hoc
-1-1/1

Sancti nativitatem
711

Commentarn prsevn

..

nlm xi et 17) anno potius prseeUgenZTemex lus annis, an anterior Indtctto equidem dusZquis edicat? Utut sit, annum lUcom-

Hugo

i^f^m ^ alerne
affigit;

xi cum qua hic biographuscum anno pon\Cnec%um hoc anno, nec

711 con-

Vitono Vitoniana fuit nunB ^THcPcposteaaS. Mabillonn,

d, cupata. Videdictaadlit.
et

verba

Commentarii prsemi\num.
Pta

24

huc

transcn-

gr quo hic Hugo, anzPipinus Heristallius, de pror fert eruditorum nolAZTfunctus est, usi Hugoni fuitque proinde in opinio,

susommum
bi

Virodunensi, sub quo sLonqissime ab episcopo fuit levatum, hic Sancti nostricorpus de terra Commentarium prsevium Adi
aberrat

nativitaU opinione Magdalvei

anms

orotter tm-

::^Martettus,abHugonehicdes,*
rexit
; ,

Hugo.

num.

93.

XEn aliumddhucHugonis

hic

erroremCom-

menl. num 118 et 119 expositum. de quo hic u Theodoricus III ,Francorumrex,

indubieHugonisermoestfratrisuo Childenco

II,

Annalipopulum Fraucorum, ut mcn..bu. vi ZMetensis slrioit anuis xxvi, pro compleUs a Hugoergo,cum anni incompleti inepte numerentur anscriptoribus subinde non recte hxc viginti Caroli regimen nis septem supra

nnatus

in Francorum reviolenta nece e vivis sublato, nntea adhuc post fratris Clotharn

^Pipinus

gnum,quod

erudttos conobitum tenuerat, anno 673, uti inter suffectus,majoremque domus havenit,iterum fuit Hugonem buit Ebroinum.Fuerint ergo secundum usque Galliarum ecclesise ab anno 673 ad annum lugubri in statu, muttse753 misero admodwn ac
quee.ritUs, vti verbis sequentibus indicare videtur, ac in

n Carotu! Martellus obiit fratre suo Carolo Neustrasiaadeptus,unacum Austra^ ianno, qui tunc quoque regnum administravit ad
,

Brevis,

anno

741,

quo pater ejus

^f^"^^ ^Jomus

est factus,

primis quidem Virdunensis, adprsefatum usque annum 753 episcopo caruerint. Atque Virhinc forte factum est, ut Sancti ad cathedram

quo Carolomannus mundo indui L Jamvenuntium remittens, monachum quibus deinde Pipinu* ro, cum anniquatuor, Austrasia quam inNeurerumsummam, tamin

Francorum
747,

annum usque

strasia, solo

dunensem promotionem eidem anno 753 innecten-

dam duxerit scriptor ille. Verum Pipinus Brevis,

prsecipueque ejus frater Carolomannus, majordomus Australise, ab anno 742 (adi ad hunc anc numPagium in Criticis) ruram habuere, ut res
Ecctesise meliori statui restituerentur Ac posteriorquidem hic princeps, in cujus majo?*atu sita
.

adhuc majons-domus titulo Francorum rexest alterque annus, quo demum dumtaxat deducant ad creatus, anno 748 adjecti iterum contranus hxc 75>, slbimetipsi

obtinuit

annum

Sanctum videtur biographus, cum 7o3 anno 712 natum, anno autem anno 711, vel
cc

Q^[
act

promotum. episcopatum supra scribat Magnus obiisse tunc, cum Carolus

Sanctum

erat Virodunensis civitas, pro instauranda, quse

seuprincipis hujus exercitus,

/.mitus collapsa erat, ecclesiastica disciplina synodum Germanicam i, cui prsesedit S. Bonificacius,

urbem obsidereUperperam Comment. num. 86.

hic scribit

^7^ {^ Hugo.
a

Aai
.

Germanise apostolus, anno 742 celebrari curavit, acdeindeanno IWconvilium Lxptinense, in quo (vide ad Jiunc annum Pugium in Criticis) Abet quidem Remensis, Ardobertus vero seu Artbertus Senonensis constitutus est archiepiscopus.Ad-

quibus hic annum dd Notse chromcse diversse, varxis tisemortualem biographus definxt, Sancti erronbus chronoquemanifestissimis laborant vm majori ex parte logicis, quos Commentarii
notatos invenies.

...

^,

DE

DIE QUARTA OCTOBRIS.

545
tUCTOftl

C.S.

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE

FUNDATORE ORDINIS MINORUM

ASSISII IN

UMBRIA

COMMENTARIUS PR^EVIUS
egerunt, quorum postremus I. Scriptores praecipui, qui de S. Francisco cum supplementis. S. Bonaventura Vitae hic edendae
:

KwE
Waddingo

d gesta

S.

Francisci Assisialis illustranda

E Bonaventuram scripta ob eximiam sancli doctons

auctoritalem
Certe
effecerit, ut

nminaUt

j\ more suo impenderat Joannes Stdtingus noquando

sterf

\ jam

aliquo tempore diligentem

operam pro

priores negligerentur.
'6

jamque non pauca conscripserat, Sanctomorbo correptus, ad ejusdem aliorumque Actis enarrandis plunmos annos rum, in quorum evocatus fuit, ut exegerat, felix consortium a Deo ac debemus. Parata ab certe confidere possumus

nullam ex prioribus haclenus typts ediiam de Scnptonovimus. Casimirus Oudinus tom. Ceecclesiasticis col. 105 deprimx Vitxper ribus Opus hoc quidem habet sic

lanum exemplan

Mo

ipse ccepemihi magno usui erunt, et, prout in biographis ordior. Lucas Waddingus rat, a primas editionis LugdunenAnnalibus Minorum hujus Commentarn desis anni 1625 (qua per usurus sum) nisi ubi aliter monuero, cursum, eos sic enumerat. Pnmus ad annum 1220 num. 7 ex prccepto Greomniura ejus Vitam conscripsit denominata ) Ihoa quo Legenda ipsa IX fforii nunc S. mas Celanus, provinciae Pennensis, a quo, dictas, sancto Patn familiaris,
(

Ms. in membrana in bibhoanonymum SuesLongipontis, Ordinis Cisterciensis Iheca antiquitatia uabena notaa, sioneusi tractu, has possit. Hujus cxemut codex origiualis viden Desnoiville, aujus abaJohanne
exstat

plum

batite

transmissum, mei* cuns ad Papebrochium destiuatum ac receptum Dauielem

Priore,

ad

me

est

ASic est, habemus illud ab Oudino stolamissum.dum dleantesuuma.il,

Uacensi.Ordinis Pr* Vtta Laudunensi. Prseclara admodum pium plorem prxferens doelum el

cum

epi-

jainugn.
,,

at.se

Bernardini
vel

Joannes de Cepecundus venerabilis dominus Apostolicus, in sanctum \irum notarius

rano,

sociis,

accepit

cuncta,

quae retulit. be-

*auidem.sMsuum,sedcuminPro
s,
,

summe
ff

quidara Lepropeusus. Xertius Anglicus metrum gravis et do endam illam Celani ad

,/
-

e,

lubeute domino et glorioso

'"'

l'.,pa

Gn

rio

"?

cti

carminis
Rufflnus,

heroici

reduxit.
soc.i

Quarto

diffusius

discipulum fuisse,

non dubito, aui*

xs sit

h: ;" rl rl ; tauda<"

eius acta

retulerunt
e*

tres,

Leo,

Au

tmaWaddingoThomasCelanusseudeCel

Ministri ffenen prmcepto et C Quinto ad ejusdem mandaFratris Crescentii. quam praraominatus Celanus ampliorem ,

wisolus,saltemexFratribusM
mandante
ratio,

tbus

7'"' /'<

tum

ante

Boripsit

sancti

Viri
ita

Historlam, oui secun-

Wuddingusvelutea^LegendaThon
reper
tur.

mm
'
:

dam
Q1MP

addidit

partem,

praoipieute
;

Joanne
illa,

Parmensi,

Ministro

generali

atque

hc

Bunc aulem

ess,

Legenua antjqua. communiter nuncupatur candidam ex omnibus LeScxto gravem ct n contexuit S. Bonaventnm.

biographum
;//,.. %uod sul

ost

Mxps

^ ProJW

tendam

..

il

tniverso concinnavit aliam, cium recitandum

Ci

ferme

sodalitio

deinde

brev.orem
per
S.

iemperprfflvia

'"

" u| "'

"V'"'"'"

q
Id

dtetobmtoi

solemDitatibus
at

Fran-

adpienumtenel
1

.Ubusetprobatist
.erbislic
<"-

J
";; M"-

habmmpri-

Tperait ad

alios
;

Waddingus
Bonaventr VOnuuv

mamnabba. '
ItaLong.ponXll,

p* '"'
'

fot
'",

sistamus
,

qv>

nos tantisipua 00-

proitpotui,
,,

CUmenta
'

oxS
QUdS

d.

enumem
idisset,
licet

" nUS sm
uodnono
.

/,
,.,/

Prologus,* Marle

^ *
solu,

non pauca earumdem

'"\rorrotota Vila hac non

ex alnsnonfrogmenta in Annalibus allegaverii Dubitandx raut suspicor, descripta.

Waddin

undaCelanm

numquam, asserat, lo est, tum quod nusquam quod nonnumquam se esse, tum

eas

aliter scr%-

venes omnesconsuIturusfuisse omnino oideatur.si Vitaper locis indicabo. Fortasse tTsset uti suis

vttmmmn

Xs

546
lUCfORt

CONFESSORE. nF S FRANCISCO DES. FRA

cundus refert acta duorum

mUates. beatam morlem
et

PO^emo

S"^T

minutias grammattca- V ganler ccrte si quasdam auctoris seculo " d ne us .. *.-. s auctores
7

CS.

SfertWente. ^/aotemon m8,rfpo^r^

taretdelfimsUlHoMCOrportS.Qf ,;, rmracula Sedtacei , perfe

^
ty

honorificam sepuUu

eW

?Sn

= - - - rS^ss-ksss ww n
.

Pennens.s , S. Tl.omas de ed.d.t es pneceet soeius, francisci di sci p U lus * ra Mu.istr. et general.um tii Cjescentu S e neralis pt0 et mira
Cellano,

^
.

rfrf

hc0

citflt

de ea

stc

habet.

,,,.

provinc.

w j

,..

Um

cuufS

Er7n"eisd,

siluisset

w f o*

crrihi ccepta sit

edemSanc.o
IncipitnC

quem Gregorius nonue summe familiar.s, approbav.t.

ukivm.tat. PliOtni SANCT* Lbno* ihtivocatur a Fratribus Communiter

ia(i'

novil

ndTs.B

w*

-''/'':.

""""/'"X

12M m

"*m ** o
;

A";

_"

Waddinptw-

nZZr^uepiusistedoctusguebio^ap^

hZc

'^^xZ^d.Uafunctus.
Eraocisei

habtta fuere, ete comitia Janmt Legendam rectius non diant sed ibi 10 IX approbatam fmsse. Sane a Gregorio non potuit

?-% ^^C= tSC i:SS.

U A

nonha Nsm ndclurhoc Opuscutum

Thommde

Zissc
B

ht Bihliothecapag. 888

Lellano

^Torempriusedidera^qu^lege^aturinchoro.

3S Minorem
ex mandato olim

fel. rec.

illama Celanocompo^am Gregrom [X. De altera

,

statuit nempe sub Ordims ministro, disputabo ^rescentio generali post

auam multoserius scriptam

Ccl
,,,

Celanus, jubente Gregorio, infelius. Potuit

ab eodem canonizationem, anno 1M8 aliquam Legendam minoPantifice celebratam, verum nostra rem ad usum chori composuisse

scriptam ad monumentis , Conventuales Romani in miserunt, quxque nos humanissime Chromcon Ms.inmem- E usui erunt. Laudant illi excellentissirm pmnbrana, Rom* in Ubliotheca Poli ducis, servatum sed cZis de Comitibus, Parmensi in Or illillu m, auctore Salimbeno Heha anno 288, nem Minorum recepto a Fratre Chronici pag. ejusdem ex uti constare aiunt Crescentio generali Mi246 In eo pag. 283 de nostrum legi asserunt senislro ad propositum

esse,

me

PP. etiam monuerunt RR.

^n^* *
^magm
>

jum

^fllic
priraara
iterura

pnecepit

I. B.
aliura

Thomse

de

Celano,
fecerat,

qui
ut

.g
Ceperann mlii ibwnli

jusdem GregoriijussuaCelanoscnptam ad eum usum accomconstat, ncc brevis est, nec , hdione sacri corpons.anno i, modata, estgue Annaprior. Quapropter si laudatus
1230 facta,
lista

Legendam
scriberet

Francisci

fffflil

auctor

habuisset, ahlcr, hanc nostram integram Opusculis fuisset loculus nam opinor, de Cclani accepit, non potuit ex fragmentis, quae alicunde eamsatis noscere. quod idem Annahsta Mi6 At certum est
;
,

ta inveniebantur de B. non erant; ct soripsit vita, quam appeltam de miraculis, quam de Memohialb B. Francisci in desiderio lavit BonavenSed processu temporis a F.
animk....

librum, eo quod mulFrancisco, qua3 scnpta pulcherrimum librum

tura
est

Genli

Mirno
optirae
:

ex

iis

oranibus
Incipit

corapilatus

unus

ordinatus.

Prologus

ab iptomcl S<

Francitco in

(hdmem adminvufail'

norum ait, ipsum e discipulis Quoautem fere lempore sese

S.
illi

Prancisci /uisse.

adjunxent,

vi-

verbis utcumque detur mihi ipsemci humilibus Vitaedenda, dum num. 56 narrans, insinuassein npeditum morbo S Franeisoum in Ilis t Africam, hoc modo lone trajiceret in
fuisse,

quitur
placuit

Sed

bonua Deus, cui

mei

et

multorum
in

recordari,
a?grii

cum jam
ntenta,

ivisset

Hispaiti-

sancte univbrsitatJ hujus VOBIS, EEVBRBNDISSIMB aALIS, ET OLIM CAPITU.,1 01 putant, copiam ex sui pater Prioris Legendse, ut humanisAssisiensis codice Ms. iidem conventus beneficcnquorum simi patres nobis obtulerunt, si temporis angustuv p tia etiam hicusus fuissem, quam nec defectum hunc Vita permisissent ommbus de qui ex

Legrend

Placuit

'

habemus,
S.

et

S. Bonaventura,

niam...

eum

ccepto

Francisco

lucubrationibus

illo

prtortbus,
.

ipso ad ecnere revocavit. Revertente qnoque Mariae de Portiuncula, tempore clesiara sanct quidara non multo post quidara litterati viri, et

nobiles

ei

gratissime

adnaesernnt.

Ex

his litte:

ipse ratis viris verisimiliter fuit Celanus

quam

ob

nVbafiigendus

Sancti ex Hispania reditus anno sodasit, videtur Thomx ad illius eodem,vel subsecuto anno contilitium accessus tiro in Ordine, gisse. Saneanno 1222 non fuii ille

rem cum

is

At scruVitam concinnavit, satis compensasset Patres hic injiciunt xidem RR. pulum mihi GctcmUum dum ex Chronico viginti quatuor recencent, coneadem fere de Thoma Ceperano Ande quo Waddingus sentiente Rodu/phio, de eodem 10 nalibus ad annum 1244, num. Roaularqumento loquens ait Celano substituit
,

sed vir

magnx

auctoritatis, si

verum

est,

quod

24 Waddingus ibidem num. 24- scribit, ipsum jam Wadd^ngul ^bidem tunc custodem, ut vocant, conventuum Moguntinensis, Wormatiensis et Coloniensis a Cxsario Qermanim Ministro, ac mox etiam hujus vica-

phus Ceparanum similitudine non perspiao ceptus. Rectene hxc, an secius, dabo inferms^ at laudati Chronici verba mox 9 Porro ex hactenus dictis 1 l * . mam Celanensem gesta sui sa " ct 1 scripsisse primo scilicetmandante
,

appellatioms de:

^TZrTolater E2* \ ^ft^

coni'" 1 ec iat

9
' ;

rium, constitutum
1221,

fuisse.

Waddingus ad annum

se Legendam breviorem ad usum cnoti jubente, quam edam ampliorem, eodem

;

...

-i^-

tcrtio

num.
;

eumdem
at

vocavit

Thomam

de Zelchio

Celanum aut Celanensem dictum, vel Celano existimo, ab oppido Celano quod est prope lacum

Fucinum, vulgo

de Celano nuncupatum in Marde viro, quem etiam Vita edenda sis. Hxc satis commendabit, quippe scripta pie, erudite et ele-

generahs, ac deex prsecepto Crescentii Ministri Joanne Parmensi, qui annique quartojussus a Crescentto sucno 1247 in generale ministerium invemret, gui cesserat. Facilius apud me fidem quam habemus ab illo Celanensem Vitx,
diceret,

compositam,

DIE QUARTA. OCrOBRlS.

5 *:
AUCtOtf C.S.

^OsUam.e* W* PonUfteis aut alteru,ius

/- * e nominuiio m.w*** wv 9 v.~. in quo transdisse partem, seu librum quartum, tres priores libros latio sacri corporis,ante quam scripserat, etposteriora miracula exponerentur quod tamen an fecerit, non est mihi exploratum. Non parum etiam ambiguum mihi apparet, an, dum Waddingus in Annalibus laudat Vitara anhxc vere illa attera sit cujus supra

^^StS^!7 S-T *t

nensi n<irri*v> "9 ex utriusque biographi nomims simititare,quin pertinebant, isti, tudine qusedam, qux ad hunc fuerint.Quoque etiam minus vel contra, attributa de Bessa in dubitem, auctorem Vxtse a Bernardo compendium contractse laudatus chronologus Waddingus Thomam de Ceperanum

Thomam

tiquara,

meminit Salimbenus tum quod ex Waddmgo visam esse certo cotligere nequeam, hanc ab illo
;

cujus verba dabtmus Celano dixit in Bibliotheca, de Bessa sermo ent. infra, dum de Bernardo prolaudatoCeperani Opere,

Utcumquesit^rtps,

tumquodyiomenhegente antiqua faltere possit scmptonam etalix Vitie sic vocari potuerunt a
ribus, qui

sive is Joannes, sive

Thomas dictus fuent,

;

sive

Waddingo prxtuxerunt. Quin et ipseagnovit, eam, quam met verbis num. 8 datis

benignissimis PP. secularissive Frater Minor, a obtinendo at ilhdolenter ConventualibusRomanis

Rodulphio LeCeperanus scripsisse creditur, a etiam assentur o-enda.n antiquam appellari, quod Generahum verbis in Chronico oiginH quatuor quoque in hbro recitandis. Apud Pisanum mox anConformitatumaliquoties laudatur Legenda quibusdam S. Francisci motiqna sed fere pro videatur per Le^endam nitis ac dictis, ut non potius quzedam antiquam Vita ibi indicari, sed cottectio. Hactenus de ejusdem Sancti dictorum
;

negarunt,iUiusapudseexemptaress<>, r m^riant. quod WadIn hisce tenebris cogor dubitare, an, 1244, num. 1U asseruit, revera dingus adannum aliquis Thomas Ceperanus, secidans

non fuerit 8. protonotarius,qv tempore Gregorii IX gesta Cur ita post Celanensem scripsent. Francisci suspicer, exponam. spissv.s 18 Exstal in UKseonostro
>

11

teculari
.

notatus P. MS. L0, braneus, otim Isaaci Vossii, finem secuh xu. aul qui ewaratus videtur circa iv Ortobns initium sequentts. In hoc ad diem
legitur

tlliui

rstf.
t,i

potttC Vi~

gnom

i"

oiict Itabeo,

J/tom

v'<<<'"

B Celano. 10 De secundo

Joaiinrs vei

riinmai

Cepemnu*,

, biographo paude primo. Verbis ciorahabet Waddingus, quam aivocatur Joannes de Ceperano, num 1 datis in sanctum notarius Apostolicus
.

Vtta

S.

Francisci

quam ex ommbus
esse,

S.

Francisci

quas quidem
conjicere

vidi,

secundam

non tnaniter

citurque fuisse
Virura

anpropensus. ln Annalibus ad Cepa10 appellatur Thoraas num 1244 num. Hic fuit saeculans officio et additur ranu, mandato Greg-orn noprotonotarius; etiara de in stylo prosequutus est. At n i B Franciscura Minorum legitur Thoraas de CeBibliotheca

scriptamguenon multis annispost procul dubio ad ma1230 Hujus Vitx auctor scriptam a Celano, cum nus habuit primam,
licet,

summe

eampassim sequatur, factaque in illa ^erbts paudem fere ordine, sed aliis At cum prima Vna non loque brevius, enarret.
,

relata eo-

anno producatur usque adcorportstranslattonem mhilque addtdit, 1230 factam, hanc illa moret, mtra generaHm
terea
nisi

quo mox egimus) imitaperano, Cellauensem (de ex mandato ejnsdem Genescripsit etiam UndecumVitara S. Francisci. ral s (Crescentii) sU, Thoraas ettam voca^ variaUo nata

quod

postlranslationemimpetratafuissr.fi,,,

L,

stum

est,

"qtL
tur

ZgL"

fuisse et Ordims Uinorum mChromco prJeptoCrescentU scripsisse legUur cujusverba exMs. quatuor Generatium,

dicitw

et

ex

J. w brLeoarchtoiconventus8.

:ZTdescr ip ta,
pp PP
CresccntU in

asupra

^aHs^sgu,
Hu)us Chtonici

Pranoisci^-

vrimam P /x rt.lUn.mrexmodoloquendi de ncente, auo semper scrtbtl mlui et decessonbus, Honorw III duobus ejusdem InnoeentL IILS.Clarxquoqueut detatum ab Francisci corpus ad ipsam
nit

Gregorio Scripsisseauctorr,, iUius sub de Gregorto, de

fuisse hanc Vitam compositam

,>ost

dum

S.

^
illius
;

*"*

elquev^sumnarrttl

Conventualibus accepi.

dalo muUade atque tnter hos a Trtbus C S. Francisco a multis Crescentium transmissa esse, lociis scripta el ad

auctoranonymus postguam

comUUs Januens,bus

^^ZTl
et

^msMsZnaventura^
ZTJvui cum

Vitaivm, quarum post<e Ztatione reliquarum collattone

anno Legenda Trium Sodorum, lusdem fere Im^imTscrip^cumqueal

de

nltuU

mandato ejusdem primnmtractatumLesenda,

Ministn

General.s caB.

SuTcum
Yl

deprescnptaper Bonavenluram,

Kr.nc.se.,
c,

Sev

verbis et intentione ejus ta scl.cet et

ca

TpTerTod

Jruucomrnelidat,

" ex hac et prima **

antiquitatem

quM vere antiiiua *'

mC,P Bemardus Le-endam postea F. ST R formam redusit U dios,orem d e Bess? aTcom;e FratrxsJoannu

oUm

..eularfi aul

""

-.-"

" armensis hac:leg axunl httens, F. pit, multiplieans \ t Vitam B Francisci

.

URursum 11 Kursuu

ibidem

VUa

Generalis prace-

Inome
,

v quet
eoc

que

anh"

Op^utc>I
itti

rando, quod
qui de secuuu secundum tractatum, onmnilavit. oomp .tevt

aue,

^^

eplstola

Mhustrum

transvita

mentionem;
ejusdem
S.

mi serunt.
sa (id
....

Nam

Pt et

sic

Fatria
1

affit

i-

"nTom^^eadem

r-ejrr:: :

;:::*-

m.racu

Ugend non
est,

sc,,bn.u,

**%
se
S.

ie
.

ejUB,

sunt, certe tantam

agnoscunt, soUusscriploris fu.sse.

sin t

confecta

^^ ^^fjZum
c

|u

raculjs

dum

ha$ unius de colle-

;,

DE
0*0 548
iCCTOM
c. s.

S.

FRA.NCISCO CONKESSORE.
stentat justos serans erigit
sturn
et
,

quod, si veneMisaseaiunt: Credimus enim, Legendas , prafatas confecerunt qui hiubus P-terissent. minime

ne corruant, et benigne Hinc elisos, ne pereant.

Christi
,

commi- D

i^

vicanum negasse primum ejusdem

Chn hmc
Ec,

rsacnota'fu^ent,ea

gravtsstmasua Ztauoaueearumdem Vitarum prxlerdicentes, se multa

ipsum vas electionis Ob c fam persecutura.

qui et
illa

legimus

JritaXZobanl,

qu ZZet*
mttlere,

sunt pos.ta, n Pr*dic,is Le^endis r serraone. tf* Vi,

ille

8 ed et

specialis

hoc etiam Publicanu. Euangelista vocatur et Apostolus Christi discipula septera d.-

habuit Joannen. vel Si altera auctorem seculans, TZZmCeperanum, hicque fuit v,r protonotarm , offlcio vel

neZsl

notaTi"

Apostolicus,

ZjZZnter suspicor, nostro habemus; Z ouldin laudato codicese MMg~ auctornuUtbt

illius

Annalium utWaddingusin duobus Opusculum

locts assees-

Hiuc glonoso confesFrancisci brcvitcr utChristi, Toris et levitas priora qussdara mfirraa cumqne gesta scripturi, ejus ultimia Ut conversationis explicare non possuraua v 1 digne

mon

obsessa narratur.

pStimuc, Cplcuc
ad
priraa

collaus

conversionis

lUiUfl
,

Auctor

ZaAus
dinis

Minorum,

et

cetera

ut

dtxt,

con

1Z ab omnibus Sus veniaspesdonetur.

hce
humilitatis

innocollaudctur flnniorque prola^ augeatur,

pia

XTe
"

Fortasse hoc Prologo

vmv*i.^
comm.n.ar.0
iniertam,

^TLc
fi
,

P' pro iogum,cujus rh r nici viqinli

tribuit

huic nostrx non minime mirum inilium rectlat auctor

est,

questosde adotescentis pnma candide expositis

est

Francisci gesUs

Vita

quatuor Generahum

16 TertiusS. Francisci

TTst^mZseLdo ^anenstO^s^ multo anti

Salimbenus supra num.
8,

^ristoanonymo, quvppe qui perduxisse legitur Qmd ld annum usque 1374 anonymus laudat,
iste

^~
Wj
dtverm

Angticus,qui Hicforteille est de carmine heroico expressit. suisadme oP Romani quTpatres Conventuales eodem ar- E Extat quidcm 1U aiunt:

^"^JmFtiZ primam per Celanum Fttam

m

Waddinao y^mmetn' **

^^

ni

multa f Opus Ceperani,quod S. Francisoi Znpoteft esse Imnium secunda postemus * teste eodem anonymo, cumistud, h*e vero exdictis Opuculo Trium Sociorum;

Sancti Vitam multo prwr. Forsitan unus Joanscripserint duo Ceperam, temporibus ApostoUcus sub Gregomo Zd^ctus etnolarius

scnptissic Francisci Assisiensts codcx chivo (conventus S. xm, in quo aham S. item raembraneus Bmculi rudioribus cxamctri vcrFrancisci Legcndara Gregono L\ dicatam ct sibus fuse produotam, nobis loco Sed heec nuraquara deprehendimus.

primm Celanensis

erit,

tura quia

carra.ne
,

illam

IX

mandato Thomas Ordinis Minorum ex esse, Innocentw IV. Primi potest Crescentii sub Non xque tamen quam habemus, non secundi. scripsisse, jubente Gregono
olter

existimo,nostrum

IX cum

Pontifex idem scrioccurrat ratio, cur laudatus Celanensi Sancti disapulo ptionis argumentum, a denuo exponentractatum, seculari viro optime
,/,

nec sat id auctor nullibi dicat,

idonea

tura nemo uraquara asseruit fuisse exaratara habet chronologi ahec frequentiores 1(lll , minns coha3rentiura mixtureruraque ua Celanensem non scripsisse raa Certum apparet, constaret Assimetrice gesta Francisci, etsivero Celani mox ab alio meillam exprosaica
,

isque Celanensis Sane digna esset hsec fere tantum fuisset secutus. primse loco ederetur, si alxquid Vitaquse secundo translatwPrologum et corpons
\nssisset,

tucubratxonem

siensem magnopere requinmus, tricam factam, eam non quia prosaicam tum ob memoratos lapsus, tum tamen apud nos metrica ivsam habemus. Est heroico, sine nomine auctoms

quxdam carmine
edita Cracovix

adderetprceter

anno 1594, quam Waddingus Maripetro \eneto tnin Scriptombus Hieronymo impressam Venetns anbuit, aitque, primum

ordine temponem. Quapropter malo totam illam huic Commentarw sparsxm ris, quantum licebit, ranus vemant atleinserere, ut et verba primie ex monumenganda, et lectores S. Francisci gesta
to

haoptimx notx per Commentarium disposita

.

fseptimo voluit dino 1531, et Clementi VIII hic scriptor est, quam cere) dedicatam. Junior QuartaS. Francisci Viut nobis possit esseusui. metrica locum tertise mereatur) ta (si tamen illa ejusdem est Legenda Trium

apud Waddingum composita. Qua Sancti Sociorum communi labore

laudatus Anna de causa hi scripserint, exponit annum Viw, num. 8, agens de oo listaad
generalibus,
^
:

beant.

....

Proloijn li"

;ir*miiio.

quo

/./Hocconsilio totam Preefationem ittius Dommi introitua in Vitam prxmitto. In nomine quos spehoc quorumdam S. Francisci. Ad meritorum pra?rogativa Domiuus i.rivileciali priora quajdam in divinis elogiare dispo^uit quaquiis commemorautur intirma Sanctorum, inscrutaMem divini consilii profunditatem iuius mirantcs pariter <'t laudantes, quos * lapsi qui-

15

tiis

In eo

lU

eodem anno Janux celebratis mandavit tam Generacapitulo, inquit datis per orbem uniPatres am omnes
, ,

versum
i

Litteris,

quidquid de

sancti patris

sanctitate et mioccurreret, scnptis Pranoiso]

vita,

tumad ipsum Generalem

17
lloc

mitteretur.
beati
P

dam
sua

excellentioribu

plerosque
innocentes
,

jnstorura

speciatim
est cst;;

tribus

ocns a

tribw Snr,,

meritia

Bublimantur, nec
justitia,
;

quasi

de

injunctum Ldjunctum
Banctis

nemp- Bancto ncmpe ^,u,

fuit

coutisi
tt1

in

imo

vitiorum prostralos

a confessione

et secretis

Bancti

*J*rr\" -unJ tem Patris,

fratri

Leoni

qui

,,,,

/n)

,.,,,

sperantes,

nec tamen de suis impii Hagitiisdepropinqnare pro venia postulanda

misericordiae

ad

fontem

Deum

pertimesrant.

Sic nimirum pia justorum humilitas Dominijudieis justitiam metuit, ne ruinosus eos prasumqinim sic tam tirma ptionis tum<ir extollat
: ,

Angelo de Keate et Kufiino aunt ad primoa ejus duodeoim Bocios qui inter Leg incumbentea gnaviter operi lli sciti Sooiouum vocant uiotadam, quam Xbium prscipue suppletur, quod ab
fratribus
, ,
,

srl , pluvl ,

runt,
aliis

in

qua

id

est

omissura.

Opus periecerunt
,

in

lo
,

discreta

lapsorum spes de pii Patris benignine horrenda ipsos vorago de tate prssumit pperationis absorbeat. Sic quoque stupenda in magnincentia Domini g-loomnibus laudauda
,
,

Graecii,

provinciie Romanae

Idns

A.UgU8tl

vero scr.ptis sequenaunq uogxlvi; perfeotnm qua3 litlibus litteris ad Generalem direxerunt,
prabfationis

loco iusertai

praefici-

'

an gloriw

ria *

praedicatur

quae

et

gratuito diligens su-

untur Operi.

Tumdictam

recitat epistolam,

qux
ihi

DIE QUARTA OOTOBRIS.

549
iDCTOtl
,

ibi legitur data Grraciae at in nostro mccxlvi

;

anno apographo sic habetur Data in loco Graecii 111 Idus Augusti, anno Domini mccxlvii. Si recte se habeat chronotaxis Waddingi de Crescentio, ad quem ea epistola scripta est, mense Julio ejusdem anni 1847 ab officio amoto, sine dubio legendum est anno mccxlvi. Nihil tamen ad propositum nunc interest, unonean altero scripta fuerit ista lucubratio, quam ex ejusdem Crescentii in comitiis Januensibus mandato a
Idus Augusti
,

20 Patres Conventuales Romani jam alias laudati, longe aliter opinantes asserunt, eamdem qui saecucenseri Opus anonymi Ultramontani
,

c.s.
in

Commenta-

.10 adhiben-

lo
lis

xv

inter mortales

continere.

Non
,

agebat, et bona mixta ma- dum possum ego suspicioni Pape-

brochianx suffragari; sed neque Conventualium opinioni assentiri quod eam nullo argumento
probent; ipseque auctor sese fuisse discipulwn S. Francisci, aut certe sociorum illius profiteatur. Porro quamvis inter B. Mgidii Coltationes el miracula tegatur, Mgidii non esse probat elogium, quo ipse in eadem omatur. Quam ob rem
,

laudatis fratribus confectam esse,etiam chronolo-

gus viginti quatuor Generalium supra memoratus,

expresse affirmat; nec video, hac de re posse

,

dubitari.
velut

prim*

18 JEque constat
;

tres illos fuisse

S.

Fran-

hoc quoque Opusculum suis locis in hoc Commentario adhibebo. Hunc titulum prsefixum habet : De inceptione et actibus illorum Fratrum Mi-

VUm mpplemenlum

fuerinteduodecimprimis, cisci socios an tamen atque ex iis Leo eidem Sancto a confessionibus, supra lauhic non inquiro. At monuerunt me

norum
cii

qui fuerunt primi in Religione et soB. Francisci. Subditur hsec brevis Prxfatio : Quoniam servi Domini non debent ignorare
,

PP. Conventuales fuisse, qui contenderent, nomine veOpus, quod horum Trium Sociorum cujusdam sycophantx e Fratrinit, fetum esse Bonaventuram inter cellis hxreticis, in eoque S. damnatos censeri. Sed iidem Patres recte suspiin Chronico B cantur, aut iltis aliud, quam quod
dati
,

viam

et

doctrinam

sanctorura

virorum
;

per

quam ad Dominura
honorem
audivi
et audientiura
,

Domini ego

et
,

ad legentium qui acta eorum vidi, verba

valeant pervenire
eedificationem
ideo

quorum etiam
,

discipulus fui

aliqua de

actibus beatissimi

fratris

nostri Francisci et ali-

Opuscuviginti quatuor Generalium memoratur,

malitia interlum, aut certe alicujus impostoris quod edemus, Bonapneluxisse. Certe,

quorum fratrum
ligionis
,

qui venerunt in principio Reprout raens mea narravi et compilavi

,

polatum

divinitus fuit docta.

nec de Bonaventura meminit; dignissinisi auctoribus, quot prxfert, nihilque illis fuerit ejusmodi mum continet ut procut ab proprotulisse, aut etiam potuisse

ventura prius

est,

blasphemiam Opusculum istud ex ferre Accepimus autem

dice

omnibus medio seculo xm prioribus instrumentis tandem S. Bonaventura Vitam S. luculenter Francisci composuit, uti ex collatione Vita licet; prxcipua tamen hausit ex perspicere
21

Ex

Kjiudtm Vitam etiam

tcnpiit S.

Bonavtntura,

co-

Ms RR PP. Minorum
Tres

ensis in Belgio nostro.

conventus LovaniAnte Epistolam Trium

est
:

addidit parprima, auctore Celanensi, ac cetera ex documentis jussu Crescentn tim, ut opinor, per varios ante conscriptis partim ex

Generalis

Sociorum heecpositaannotatio

Hscsunt quaeFrancisci

dam

scripta

per

Socios

B.

de

ejus in habitu sseculan vita et conversatione et ipsius et perfecta conversatione de mirabili

,

qui, eo scribenrelatione sociorum S. Francisci, plurimi. Testatur enim ipsemet in te, supererant esse Prxfatione sua, sese eade causa profectum diligenter ac frequenter con-

Assisium,ibidemque
tulisse

fundamento Ordinis de perfectione originis et fratribus. Sequitur Epislola, et in primis

in ipso

cum

familiaribus Sancti socns superviven-

tibus

ac maxime

cum quibusdam,

qui sanctita-

exqua
non

fuisse scribere, sed

ilhs sociis clarissime intelligitur, tribus Sancli Vitam propositum integram

tantum aliqua itlius gesta, ab aliis qux proinde prxtermissa vel non satis exposita,
si ita videretur,
Vitis,

qux

exstabant, possent

fuerunt et sectatores prscitis ejus et conscii propter agnitam veritatem probaquibus pui indubitabilis adh.benda, tamque virtutem fides est ctsi annis facile tnginta post Hinc sanctus dor/or, non ntstpuer Celanum scripscnt. et Franciscura quinquennisviderepotuerii copia hnm

inseri
'

edemua. Aliutl

anonymi
Penuini

lucubratioconHoc eorum propositum ipsa deS. Branmulta enim in ea adduntur firmat qiueprimt bwgraplu secutari,
19
:

mentorumillumlongesuperavil.,

rumest,midta

cisci geslis

prolixius exponunnon memoraveranl-.aliaque aut apud illos. alia item bremus tur quam istos plurwuslegere ZamtacenLr, quat apud Sor.orum Opuscu,ro,.<rrhoe THum

in stalu

repertrt, hac poster Nec propterea tamen prima. qu<e desiderantur in >">< etmm mutta negligendaes(r<i """ * minus expresse tradidit Bonaventusint quce suum nimis excrera , forte ne Opusculum

in

t%Q,. HI

22
1200,

Qux

supplementum cian ntxprimx, tamquam V,nequeenim recte vocahtur autAppeJicem gesta ineo Institutoms
:

dl.us

hanc Vitam

rusa post altos fueril huic Sancto - -' '"'"'""

scriben,,.

rogatui

<

'"

in cotnUiU

TcuZ pleraque sancti datas. ^crursumcgor

slomJsa obrationes
'

18 loquens de comttus narratus veranno Narbonx celebratis, eodem patres comitiis ro^averunt In usdem b genera-

num.

generahbus

Narbonentil,us,

lucubratiunculam non satn nosuspicari, hanc

um

primioerium (idest,
.

Ministrum

K/E.

Celanencredider,, quam qu* iUi scriptam orediderit, ab itL l V

AnnalisU Minorum,

ouodeam^,

Tm

J^^^^rtSTS ^ad
m^tucubraUo muUla Est el alia ad manum inpos eriori P artee,MsPer
t

*- *

Z ^~Z
Qu.bu

q gravem Tavem et siuccram ipse

,

Bonaventuram ) nt al iraex divcrsis h,stor,arum Le S emlan.m circumferebau.ur, s.^aucisco

coucuuuret
p ures
,

netate

mu

ta-

hietoriam.
eres9e posset

T
et

slbl

ad seria studia

S Frandsci Mgidii, unius e primis sociis describ, curavxl, hoc pebrochius noster, qui illam Ms. PeHaec habetantur m eiadjecit monitum iBgidH rusiuo.de quo ad Vitam B. ; ha^c
:

ra-

BmApl

cujus inter i, Est forte Fratris Leon.s. scrlpta legebantur.

Collationes

miracula

650
.1'lIUM

DE

S.

FEANCISCO CONFESSOKE.

c s

d cndidis testimoniis assertum; ^? eximia S. Bonaven credamus, omnino persuadet

* *
$
II.

?.7^ZZ2XXZ
Legendam, tc7orib\sZnde rursus Waddingus distributam ,

Qid cesedm
Vitse

sit

de Spe-

culo

S. Francisci, saepius

varie edito, et apud nos Ms.; scri-

tlu

( Bonaventura ) cXp ndium redotft v,r ,anctus G.lli ,. episeopi cujusdam per et nu..cupatur fclOfflM M.NOR genda

hauc

in

plures sectiones

ptores

alii,

qui de

eodem Sancto

To
f,es

egerunt, antiqui et recentiores.

in Annalibus Habemui inslrur vetusta instrumenta, qux t occurril Speo.h.m Tito edilionm
- et sooiornm cjus,

Oetav*
-

S.

Francisei

legnntnr
i

Offlc.o

u ivino
qux prt
rii
ii<

ttie-

Z-i

Utramque llistnnam

>"f'f

i,.mi

><

fuu
locii

ied

nuiu induobu

post v.orem. obtul.t triennio reverenter potribus Ordu.i,. <|..a, nis riftl q, act.one, snpprea*
ti .,. u'm

breJ MttM
et

Tnlr nter

T" '^Waddingus.
s y In^ci S trauu.c
,

cum

p.-*

gra-

dt

J^^SjS
src

**

up,m
rf|(J)ie

S/mvu/, Mettn-

emanm.SOft,

. 00

,0'--

QO, 1,

lauca recitavit Epistola ad lectoMariano Ftorentino, de quo in FloPr* omnibus opi fuit Manam rem ait
:

allegavit in marg.ne nec " e a S """" ,i ow non raro Vitxprimx fragmcnta, forte ex
I

<>*

'"^,^
7m7ium
(

,509
/ioc

Opusculo prlfixus

sotiorum ejus.
Jesu
Bcj

w| sed vocibus
f

ab-

rentini

Historia
aliis

aut ex

quinque Ms. medii temporis scmptonbus, quos

libris
,

distincta,

breviatis: Ad laudem
Et hic scripta
et
sotiis
,

et

gloriam
patris

Domim
nostn

nostn

hristi et sanctissimi

Franci-

laudavit.

Verum

quse

modo

exstant istius Leet

qumdam
ejus
,

notabilia

de beato
eo-

qendse Majoriseditiones, imo s non ab omni interpolationepuraesse,probant Conventuales, quorum verba hic pe laudati PP. aliena manu assetranscribo. Interpositum ergo

exemplana Mss.

Francisco

et

quidam actus

rimus

vel qnod probare jam possumus qu addidit compellimur, ut ea potius fateri postea summus PonF. Hieronymus de Asculo, autem tum visionem tifex Nieolaus IV. Addidit
id
, ,
,

Legendis ejua prrumdem mirabiles que in que etiara valde utilia et defuerunt termissa editionibus postenvota Verum hxc non sunt in nostro Tumsequunoribus, neque in apographo versum, turaliquot notabilia usque ad folium 5
,
.

ubi

demum

sic legitur

Incipit

Speoulum rtte

aliquol

extm:!iirc

plariainterpo
lata habet

quoqae edenda
eit.

notisaimam luce donato in effossis oculis raeulum de caeco De cecis Illuminatis insertum. cap. Chronico supra ci24 Primnm constabat ex quatuor Generalium in VitaF. Hietato viginti 110 hsec legunnbi pag. rouvmi de Ascnlo u Hic Generalis addidit Legendae B. Frantur
, ,

innoeentii Papa? III

tum

illud

mi

beati Francisci etsotioTum ejua. 26 Neque hic tamen videtur

antiquum Opu-

nlteram Anl-

u sci,

per dorainum

Fratrem Bonaventuram com-

rursus legasculum inchoari, cum folio 1 verso Speculum perfectionis Fratrum Incipit tur inchoMinorum. Ut autem existimem, hoc loco quod Speculum vocatur. facit, ari Opusculum, nostro, quod ibi etiam incipiat in Ms. apographo Opua comaddita tamen hac annotatione Iatud qnibnsdam est per modum Legendae ex
: :

verpiemem
a.ifi.

1620

pilatum

M pilatae, n n
(

illam visionem doraini

B.

111

quando
,

Franciscum

Papae Innocentii tamquam ignoillo

scripserunt et scnantiquis, qiiJB in diversis locis Alteram specuh bi fecerunt soeii beati Francisci.

tum
qui

repulit indignanter ab

loco IN

Cum
LOCO
,

IGITUR

ESSET

ChRISTI

VICAEIUS

,i

Quam domietc. Sfeculum dicitur nus Kicardus tit. S. Angeli diaconus Cardinaprout ab nepos ejusdem domini Papae lis
,
,

eodem
n

avunculo

acceperat

devote

revelacol-

Ordieditionem curavit Guilielmus Spoelberch, Regularis Observantiae, provinciz nis Minorum Germanix Inferioris definitor, typis Antverpienaltera, sibus anno 1620. Multum hsec differt ab auctor dissimulavit nec tamen puram non esse, eadem in Epistola ad generalem Ministrum de
excandide dicens, Qui (liber) cum jara quaai

vit.

Constat insuper

additio

eadem ex
,

in quo ex Mss. arehivi nostii Assisiensis sex nempe Legendae exemplaribus undecim ac qninque Miuoris B. Bonaventuree Majoris duo durataxat visionis praefatas narrationem halatis
, ,

olevi^set,
,

multorum
,

pio

deaiderio
,

motus eum ordinem congessi

exiguitate
vel in

uti
,

videtis

restitui

etroffatupepalium in
,

notulis
,

quibusdam pro
hinc
inde
,

mea
quae
,

collustravi

pauca

bent

quorum etiam
,

textura

nlterura

solummodo infra vero ad margiuem appositam

unum

scripto divi

Bonaventuree

habemus

vel

poterant, quae nasutum hodie seculum offendere

suppressi.
27
.

exhibent.

Secund vero

additionis
,

testes

sunt

tum Epistotum "Waddingus ad annum mccx cujus Asculo de la ejusdem F. Hieronyrai apographum authenticum ex abundanti inter alia monuraenta transmittimus. Hisce ego omni,

PhiSecuta est anno 1623 alia editio per Minorem provincix Flanlippum, Bosquierum, quse hwK dricv, impressa Colonix Agrippinx,
titulum prsefert
:

tertim

fntomrn"'"
anni 18.

mvicem
differeni

Antiquitates Fcanoiacan, aen

Franeisci
et

no consentiens, utramque narrationem e Vita recisam solum inter Annotata reponam, ubi etiam de laudatis Hieronymi Asculani litteris faciam mentionem. In ceteris sequar editionem Henrici Sedulii, eamque cum editionibus Vaticana, Suriana etWaddingiana, et codice Ms. Musei nostri
conferam.

Sociorum Spcculum vitse beati et auctoribus 1'F. Fabiano et Hugelino, ejus. Nulla concoaevis. aliis Minoritis D. Francisco
silii

sui in

recudendo Speculo causam reddidii

est, Bosquierus, neque exemplaria, quibus usus approbatione nominavit. Sed librorum censor in

testatur,

Speculum hoc

vitse

B. Francisci et

so-

ciorum

DIE QUARTA OCTOBKTS.

,\

551

ciorum

exemplaribus fideliter collatum, in nullo ab iis discrei impressis quidem testimonium universim admitU editione nihtl n iS i solum significet, in hac
ejus

cum

aliis

i'

Patpig

lum
e

Opuscuhocj ex illa multa nic iuserta, ab aliis posterioribus recentiora uddita. Compil

comites perpetuos. eompilarunt, a

Ili

Baue sanoti

c&

non

quitt

in eain aliis referri, quod non referatur sunt, qu<v hdbentur in ,/,,, ita pnetermissa c.vstant Prseter has alix editiones non tfetensi mox uberius lau inMuseo noslro. Waddingus,
:

nam

Lator
,,,..

hujua Operis
admittel
pater

vixit

posjt

auuum

nccc;

id-

Bosquierus,

[uumle.

mu

fand

Venetam anm L504 prorsus similem esse susptcor, sed hanc Uetensi
>orat editionem

^enetaj anui gat volumen vetu tee impi 7s (aul etiam editioms Meten7 7 et mdiv fol. An sis anni L509) aut a se n. nbi ex quodam eventq ria
'

quod,

qux inVenetaassignatfolio
,i;isi,i

77 et 78,

nsdem

:mnl

Mvtcnsi lcgantur.

Dlfl

tum
pio
,

zsQuemadmodu*
rr e ditiones Speculi, sic
,

V
non

dtfferentta tn ' cxigua est in trwus

et

""f
hitomnibua

' fl

eocemplaribus Mss. Antverpiensi,

cx

Lovaniensi, Bruxetlensi

Unjorum nostrorum
editionibus collata fuere.

indulgentias s. Mcocin confirmatur feritaa ad id ip et oap. 97 Maxiaa de Portiuncula testimonium Bub anno mum inducitui tresim tibrum aoribere potuerunl Non ilh a Boassignati, nequ a Bedulio auj certo ullo argumento
i ,

iro

relati

neque

probata Operis

interseet Spoelber, toribus Speculi laudatus porro d ad lectorem hxc at : Si quid > Prxfal chus
apll( l
te

lictis

de legil probans, Spci

huousque constiM Waddtngus, mo ejus authore. Wactenus

inseriptione

u lov*antioutusn<m
rtptu
;;;;,;

esse,necnegans,eoetiam>

valel

Bartholoma
Francisci
es1

formitatum

sancti

authorj

si

ahcujue

[{Saneanteseculum*

auud

tc

auetoritas

B D

authorea esse Rufflnnm et fratrem

historicorum Baronius; erede hujus ar fratrem Leonera, fratrem

ommum emm

Mctensis ac illud,ex quo editiones

dierint. factum turia 2 cap.ltnarratur

w;,..

Inharum priorifol.n,tnaU^a^
quoddam

Angelum
i

hos

ille

^Dehistribusscmptor^s ha^script( ^sadMartyra^ imeminitinA diem-, verum tbt quulem niumRomanumadh

i

Metensi 1343 Initium capitis ex Domini koooiliii aifluidem ^ tionis sacrum locun,

""o
''

k'"

ai

illosde*.

dicit

forumdem

Vvm&soi gestisscripsisse.sednon Speculi Pisanus quoque fuisse auctores subinde taudat,nonSpecuLegendam

:
.

mm'etc.:qu<Bverbasic woba seculo xiv, at, quod N

teZs,
et

ptlatons Spea

ab auctore Specu

Zm
l

Tni

sed a Speculo Dabimuiillam, ut dictum est, illos non esse auctores Tres lis diversam
nt

hilobstat,quinhicadsecv>
notata

"***

habeo

sequcntia.

2SviditBosquierus,quiinipso

Zmi

qui ad opinio placuit Waddingo, occasione Utterarum Wra nummz,num.

auctork

at

nonprobavit. Hincneque

^Bartbolom./^ain.
allegaret, aut ex

quasivi Curiose qui noruit et ScnpsU

ZnuTeri

eo videretur

multade S liau-

.asSpoelberchusSpeculoinsermt^^
...jueauctortbusutSpoeldefini3fl

ScHssU
bunc

^-:
'

Ummam
Ualegwiiw
-

deSpeculo QumQuedeclaravitt uUsubdo. Gmlielmue o, Quas (Helicc Utteras) t fierraaniae nn '*\. Inferioris provmci* ^ e l.erch, tum

tZ

.,

s ...

SX? tU lm
'

vi Speculum potui, P Neque enim illu lnit um fui,se Pisano. co vidco i cinsOnere laudatum U - P Pi8anmn """ f asser repenuuhabet, qu non s a
;

Praucism

1] voj

m*

habe

',.,_,

PMlppus Bosqw-

,
,,.,

> Flandri*.
,.,,,.

PO*e-

anno proxime

elapao

Colo-

^A-rippin.'

ExhismteUigitur.Qutdlawtor

SK5KJ5 tamnum.
27

censuent. nJiita de Iribus iUis B&itiorubus

Yeneta(cuiobr> videtu,) Metensis prorsus sund.s

?1-

r
.

^ST
/,,,-,./

>",

1,,1,,-ri

apoeryphas et frivolas ',,,.!,, luisseaBosqmcro.

Lo

narrationea,

w.
:,2

.ixdn-n* fa vet //ic Stilttngt

M//I5 '"

codiOUWi

iUudfortimo
rolligi

R.y. Maiuuu.

,i, .!!,,.

TLm

istius Speculi

editionem

puram

pag. 454. to. 2 Augusti

J"

"

0,a b ""'
Mss. interpolationibus Sr contra a uctoribus ejusdem
careant.

T
,

":;:: ":;:
;
,

et

't
s

'p
..
(
.

lnm

,da Banotieaimi ..-'

u

H*c

de ipso
stn

Zt:

""";

/"""
S
i

/
'

r^KWMl t6*m wm**^

sc ire
et

^i)r^g^r: A qm
B.
fui
'

9M
Ero

ro

.,.,-

ln oni iiut

ac pu, cupienm Unde opppnit c-um aliis ICincoitii Hu gelinum

lUud ri FF. Fabianura

Chmti. qui - 'Ano Domini bcoooixxii,

.

iTaiuisii.

i.,.

Amen.

xu

ai

ooayis ejus
,e

libelli

autfcores

"

"'
'

"

fuisse.

De

^ uxeuens

Splnlius U

vir

eruditus
II.

et

pius,
et

ejUS con-

scrtptum esseanno

d^s -U

Leonera,

An.elura

Bufflnum,

mMw ^

6WM/0

f1

^ a

"

/
72

[rlbus
M<

ex
/0C

Octobris

Tomus

552

DE

S.

IBAWJBOO CONMSSOBE.
tnpho, ',,,.,,,,,,,,/ ,,,-m,oI.ibehnm de
stajta

c. s.

HfO.
ti

/-"' osecM/;
/

''
'
,

Eonis
V,,;, s
,

Minorum.

quorum

Ko.imrfWwM
,, Mss.co

'-'""'/'"'""""/',';

,w.w '""',/.
.

,,,<
;

Francisci, ad Chronice 1"

pr>mo eompegxt mltis "jusdem mi-

ad

,,,,.,,

generahum M,Bonagratmm ,n

///

.7

'"'"

"

approbatione tnplu status, ,., divinas pro v,del,cet netitnt., Fr; , s , s a n Pcenitent.uin co leg,t et Minnr..,,,,. Clarissarum
i

rie

decimum.

tertio

m.racnl et a esta-

auetoresgrawsacptos.certaque
;:/;./,/,,,'"'./quarc Iwc
Oputovi
ufemttr
;

pranoisci,

^'"'"'"''
.,
'
.
.

'

33 5,

/'/

, -,<,'<-<''/'""'' 8

r::L:^ o diflusus
a

* w*, ad
soriptam,
stylo

rhoma de a compend.um e??;

tncp.t
,

durit
,

et

;""'-',,;:-': iuapMugenti,pi vresej illiusaliquaemctderunt.hsec aesiorum

:,
vll

Opas .nsum:Q,-,,,,,,, DehocposterioriOpereconsonans

oultiori

repurgav.1

ZV,,,,
,,,,
/

sPerusinus.magnaewa,
*<

Ubusadannu
diansset, Tl
<

W,
'"'

"

'''

^fTJZ

,,,,/,

nenjo fafcrt 8. Bonaventura,

'<

Opuscula, <<;
Cres,

*
PU

**$L
racin^Utor^

";'^;.

5"!

Eam mox ,n oomBernardns de Bessa, :.,,,', it irater socms, cuAquitanim, B. Bonaventura,

SC ripsisse, adjecit

ver%sim%le est, Sveculi rasuper retulerunt, io doctore vel%misaltlevpartea,

Mfr*

Jobata

neghgenda ei msa meo quidem )ud%c%o,non fuisse. Quam ob rem, gesta ea: dh tm msunt addiscenda S. Francisci Speculo, dum tam proba tnaucloritatis
,

et vel minv.s certa

^tss^duassanctiPatrissui Vitas scn unicam bis memorase, vsisse aut Waddingum ab eo scmptam Tamqlln gemina frisset. Unicam en.njri^sset
esslverisimhfs
,

est

quorsus

gminam?Errom(si tamen erramt

1!

rrl:r

nenta sanctioremque, longe majorem, prudentiorem , inillolegatur, nostiioetiam concinnioH, quam laudatuspater tant. Censuit quidem Dis re
.

Virum habemus, qum sanctissimum

Speculum scribi cceptum a Tribus Grouwels alUs nsqueadanFrancisci Sociis, ac deinde ab ad nihil adducit, quo %d Hlllll Ml ,vi continuatum qusedam, vepersuadeat, nisi quod insertae sint quod cur a comdlius narrationes
.

eadem umcatum ,, lare potuit, quod forte mnotriplici statu Religroms Tcapite Hbelli de seorsum vulgata, rum relata fuerit, tum etiam videtvr Wivhlnl(l a magis nota fuisse h sed illius lihellus, cum non hujus, lawhdus q non multum verosiinitium annotaverit. Utut sit, compositam esse,postmile ,,/, imgiorem ab eo prolixam jam ediderat S. Bona,

quam suam
nt
,,,'.

satis

ventura, cujus
Vita

ille

scripseerat socius.Si vero ante

lut Socio-rim,

pitatore, qui

nullam stili curam habmt, fieri Opusculo non non potuit? Itaque plura de hoc
<

acceperit, quse scitu

ergo habuerit Bonaventura,exeadigna certaque putavit t),>us,sivereexstat,nonve-

erte

addi
n.i ,i
..
I

S, p,.,i.,..

..

,, miiwi
anlfoufl.

subinde lupra htudatus annalista Minorum librv.m S. Fnmcisci, n-hd Vineam idoneum; antiquum et ad cognoscenda illius gesta nam librum sed ex aliis tantum, ut existimo nostro Belgico conscriptum vensihunc sermone hamiliternon novit. Liber hic, quem ad manus anno 1518, ac certe heo, impressus Antverpise est non diu ante compositus, cum in eo referantur
:

>di utadeo hocBer requinmus hementer desideremus. Etiam minus Vitxper Thomam alterum,compendiumscilicet dabtmus. Celanensem scriptx, quam integram Bessa Waddingus odannvm 37 Bernardo a Bartholonueum Albisium, 1230, num. 7 subdit

p,.
;

qui sub finem h a vatria sua Pisanum appellatum, Bartholc inquit, seculixiv scripsit. Octavo, per quidquid omnes narrarunt, maeus Pisanus, sectiones ita F suas Conformitatum et fructnum
.

^mm,

non pauca, quse eodem seculo xvi contigerunt. Verisimile esl, vetustiorem visum fuisse Waddingo, quia eumdem non raro laudatum tegerat

distribuit,

ut

operosum

sit

quicquam

e:

eo se-

cundum methodum historicam

decerpere.

sxpe

apud Eem icum Sedulium, ac forte alios Betgas, qui ineam sermone vernacxdo legerepotuerunt.
\

laudavit tamen illum in iisdem Annalibus vetustissima dingus, iis etiam in locis, in quibus si /uissent aa documentapotiuslaudarepotuisset,

Wad-

Mutta in eo Opere narrantur exvetustis auctoribus, sed c/ qusedamsubinde admiscentur exfontibus non icque puris, ut aliquot exemplis ostendit Sollerius noster

manum. Librum hunc idem annahsta

:

ptoribus ex Rodulphio sic memorat Chnsto. formitatum sancti Prancisci oum

betuT
mdxiii

m ScnOpus ConUaProdnt

tom.

Julii

pag. 823

in 8.

Ms.
in

Bonaventura. Inutite igitur hoc nobis Opusculum est ad S. Pranoisci acta iltustranda, dum suppetunt alia meliora, certseque fidei documenta. Ceterum de hac Vinea et Speculo hic egi, etiamsi reperiantur alii scriptores antiquiores quod duo
;

Mediolani

Urbini in oibliotheca ducali. Zariotum Castilioneura per

folio,
e1

anno

nlibi

sape.

Non

est

tamen

uti eUam dohsec antiquior hujus Operis editio, sub typost atiqua dic.ens, illud
cet

illa, licet

revera non sint

admodum

vetusta, inter

vetustiora tamen invenerim allegata.

ad annum ad Waddingum biographos recensen1230, num. ita tem. Post primos sanctumque Bonaventuram
35 Regredior
7 S.
,

Prancisci

etMediolam pographm- Lufantia prodiisse Veuetiis anni bemgmssianno mdx. Mediolanensem hujus me accommodavit mihi ex insigni bibhotheca v%r ac sua domestica Antverpiensi clarissimus deProli,sacrse Ccesaprxnobitis dominus Carolus
classicss %n resc acRegise Apostoliac Majestatis rei

Waddingus,

pergit eos memorare Septimo Bernardus a Besejusdem Sancti ( Frania, Bouaventurae socius
: ,

Scaldi supremus prssfectus,

quem vulgo Amiranus

anlium vocamus.Editi libri locus, typographus et

DIE QUARTA OCTOBRlS.

legunturhoc modo Impressum MedioA perQotardum Ponticum cujus officina libralani Anno Doria est apud templum Bancti Satiri.
nus in />>
: :

553
,

alio

loco

habitum a Catholicis
ei

quam

Alcura-

ACCTUnK

C S

num
Quis
tu

a Turcis,

Franciscanis loco

Euangelii.

umquam alicujus
1

nominis scriptor Catholi-

mini
varic editum

m.

cccccx.

Die.

typographus

xvm. Meusie Septembrifl. qui <<;<> Opus prelo pa;

,

cuslibrum illum

tanti fecit t tantisve etogiisewlogmata ea eo stabilire

ravit curavitque typis eoocudi Fratrum oiscus Zeno Mediolanensis

,

fuit Frater Fran-

Minorura

11

aut defenderevoluit? cand.de Tpsemet defensor Ubri Sedulius

gjj*^.
,

de Observantia in Cisalpini est. De utiin ejusdem litteris ibidem editis legere vel eliam, quo Pisanus ipse illud vulgavit anno annotatio, in Prologo prmmittitur

ius generalis,

nomine Domini nosed vocibus compendiosis In Marie Christi et beatissime Virginis stri Jesu
: ,

absolvit,

ista

" '" agnovit illumavitiisnon t; Hoc tamen do tibi, mi Alr,nlogo loquitur co .scripta pro SfcCUli bere liberius nonnulla iu vmnm Verum, ut vinum ooo esse llic ilate. aqu, sic oec eo guttul*
.

IIU

desinit,
,,.

si

paucffi

io

improbua

liber

propter

oonnulla

vitia.

&t

Matria
incipit
vitte

busj

ac

beati

patris

nostri

volebant noveeillius religionis conditores

Opus, qnod

intitulatur

de Conformitate

Conformitatum impugnarc,

mquum

librum erat ut ab

beati Francisci

ad vitam Domini Jesu Cnristi, Bartl nostri, editum a fratre

ordinia

Minorum

saore toeologie

precipui patris magi*tro, ob reverentiam sui m. ccc. lxxxv. Domioi. beati Francisoi. anno

calumniis absttne apertis mendaciis fasdisque M* etiam noslro Sfihilominus rent et Gallice seculo recusa fuere LaHne nomen suum suppresstt,

alio Opere,

cujusauctor pa, tim lingua Belgica partim ex Pisano,

<

Spe-

ve] absolvit ; nam Dixi: De anno, quo vulgavil Hennci Pisaniliiteris, responsoque exipsiusmci

aut certe siculo supra memorato, eadem fere, Franciscanos, contra Catholt milia contra

t B Operisexstant, anno ab illispetiisseobtinuissequelicentiamhunc

in generaltbus 00generalis Uinistri patrumque catce congregatorum, qux mitiis anno L399 discimus Pisanum hocpostertort

petulanter a contra ipsum S. Franciscum non omnia probo, qu* intorquentur. Ego Speculo leguntur; sed eodeni Pisani libro et in attingere homtnes, qut t nedubet mihi ulterius

Venetam librum suum vulgandi. Editiones laudaanni 1513, a Waddingo Mediolanensem Medwlanenprxter primam tas, non habeo, sed Musei nostri, Bosem, ut dixi, habeo alteram
nonice factam anno
1590, at variis locis
et
"''

ac

haereseossux rndamento iisque sibi oj ut dolis.mendaciis.calw oppugnandos. Itaque aa credant ad Catholicos

tamparum

confia

Waddingumregrediamur. Nooo, inquit ille Jacobua Oddo

,

Peru-

DttaftMj^

ma

nostra discrepantem. imo mia Bucchio, Ordinis Mi

irontispicio legitur.

auctamaJey
'"

sinut

per

duode'cim

virtut

l%bn
est

ne m

Non satis quoquecertum

anomnia,quie

Pisani sint Cumenim anni i.-.lO leguntur,vere Columbano, ejusdem Ora Franciscus a S. tnPnefai nromncix Mediolanensis vicarius, expresse <> prxfixit, sua, quam Zeni Prologo Pisani librum Conformitatumj>Timo&ir

in

prima editione Medwlanens,

vitam dispertmt vetusto Opushoc Italtcum Italico. In Scriptoribus mate Blioorum vocat Speculum Ordinis
Fraocisci
,

Zration.fir

suisse scribtt.

mauctorest^uamutillummult

SMUWaddingus
.

Plur^

ergo equtramus. rmeota sonp-

Zenum

bui parfi
auctotilaiit

stigaudum, inde imprimendum non seque adjecttone, scimus,an ista castigatio quon, ,< lulionefactafuent. suum librum Comormita39 Pisanus hoc Opus probare **% tum appellamt, quia de eo hrtstt Dofuisse egregium ciscum ut vere fuit, multa degestis nostri imitatorem. Hinc
,

tradtdisse

ne-

ferunt frater augolhm et frater Jacobj lacobus de Senis Opusoulis io refereoda

Juo^omuium

nuc

Lue

^'

*! ?cr tr^oscripsim ^WrHugoliousdesaoctaMar^

Uriturque
S.

vita et morte Fra

"""

M
'

Praocisci

ayocbrooos, et

s<

uscoltegit
C

ea>

antiquioribus,

^*"
nnde accepta^.i

^namtvitametgestasa

F
,u ln
'

sedetaUamultaadje

non possunt omnia non exposuit. Quapropter

.,,

nsouead Pon1

^'

'

musZertaejusdempretiiesse:namqu^
vetusUoribus
illis

non nominet uctoquor lttortecertasunt i ceteravero 1

hausit, etst hos

SfflSS
,.

"f.

eindicat.necaliundenovtmus.non
esse queunt,

nti dubil Uei

cum Pisanus

annis
scrtpstsse

-
gui

bsawsasa
'r'.;"::irr

B. Joa.< culata fide qesta ex oculata nj y

&
im
/
.

'"" 0;

mani eodem anno

linus "de Moote-Majori

et

in

Scrip

Hu-

'a(u-

mtifati

unf

Eiarerjei,

ouetypisPian,

Anlverpi* anno

L807.

W
n

wnfs

Lb

^raswtw AWertM.Gc
ude """

*,..*-

^^

^stoMri8re^.An/orW^
ad Ponlificatum ,wn

s
p(()res

da>;-.""'.4 amottei "^

/;

I'ranoto<x)yncArotiA^

DE
&64
AUCTOM
c.s.

S.

FhAV
,

QONFJ
'

ptores Mstoria*

ad

.,'" /

serta

Zuuleoquenonsatr.
haouu tfm exemplar, quod

,/,1
i

mm
I

tow m- D .,UioneRomanasuis r; Annales Waddtngt laudabo, Dum tamen tugdunensemamedesignart, memv

Uffl

r^

wuu

gui

hi>

"flKT2 n
'

mnic-i Ordinis
i7ca

-** *-2TC fl/ge ipse Minorum

,

rum
g
,,,

quos $unt

annum hoco,
*c

* **

Uoriamu
Florcnliu.

.'

/>,,,/,

nffpor. Jaoobum

yinceni supemus jam ouianteS Bonaventuram scripsit, Ejusdem Ordinis futt Jacobus factaestmenHo. Voragine,sedad Genuensemeptscopatum prode pauca de B. motus, apud quem non compendioserelatalegereest. Floruti
;

tcctor,nisin/itermonuero. sed aho^rumtamen non soli Franciscant, Ordinum scriptores non pauca de auoq ue memorarunt. De in S uis Operibus Ordinis Prmdicatorum, io Bellovacensi,

(III

/.',

dv

oi-ajim

Fn

cIbco

htc

wscoGoi
'

HusOrdmisMtntstro^de;/-' wonj

V
wr
ra/hsffi

bisestevpoemateltahcoahqutd
,*ttwijwrt

Add\ roiorairfm,
ii.
I f

seculo; non tamenet eodem quo Sanctus obiit, utpoU nchronus fuisse dici potest rtemnatus,et defunctus m nis post illius prm ha 1298 Pleraqueex antiquioribus ceterismirabiliacompendio suo inseruti Ordtne HpsitS. Ani archiepiscopusFlorentinus,qui,und<
l

,/,.

(rWai
rCujusCk
emhuctransmissanohttai

Prancisoi gestis ac

,///

,,,, ///

;,

miracuhs refert, proHtuloprsemUtens

I

MelicetMarianumFlore*
con Ms.
Florentise perlusi

B turcom

Chronico*

justtr molis;

tmtsmfoto esse usque ad am ero obiisse anno iW,pr

latur Dionysius

Vincentn De beato Prancisco ex Speoulo Jacobum de VoraLegenda secundum riali, et Minorum heec extracta Cbronicis et gine
,

sunt.

Puhnariustn
j

Proomio Ohrom

n -"'" r
;

Ma

'

m
scriberecoep
Uareiu
iipom
n
I

xvi, etiamsi forte seculo

xv
se-

verba non obscure docent, S. Antopleniorem a Bona nino nec Vitas priores, nec prxluwisse. Habuit tamen ventura conscriptam con ct secundse qualecumque
is

ii.tc

IIHI,

recentioribus,
/</-

quem frequenter

,,,,,.

,|

,,

est

Marcus Ulyssiponensis,

primse Speculo Vincentii, in quo etiam ecoponan facta minus recte aut confuse si in Antonini randum non erit,
<

edam

pAiu

.'

ranei

<>/ legiturin Scriptortqui Lusitanico sermone, ab aliis translata in bus, composuit Chronica, Hispanicam, Italicam et Gallicam. Scri-

aliquid

onfusionis occurrat, quandoquidem

itli

illimumfuissetadrectumi
sineantiqu relata a Jacobo de Voragine, et subsidio restituere pauca confusa a VinVitarum Si ueroew Chronicis Minorum aliqua
ceniio.
,

linguam
psit

Marcus Ulyssiponensis circa medtum

,

secu-

circa -., obiitque episcopus Portugallensis /,,, teste Waddingo in Scriptoribus. annii.n KDLxtt, a Waddingo lem seculi scriptor T( ril wdatus, est Petrus ItoduVphus seu Rodul,

Histonam phius e Tossiniano, qui Seraphicam opusSenogallienposuit,etd quem non raro quoque sis. Henricus Sedulius, varia scripsit subinitium oravit Waddingus, Bonaventura et Vitam S. Francisci, a

m f
storia

mentario illustravit, ediditque in IliSeraphicaAntn >/,, ,i,m H!l Circaidem

|

autetiam exJacobo de Voragine, qu, queant certa veterum auctoritate firma Andecursum ponderabimus Hoc certum est, toninum, ut sanctum virum decebat, fi.de qux expressisse prxcipua S. Francisci decora, quos sequebatur, invenit. Quod apud scriptores, vero non habueritVilas pr<ecipuas,condonandum scripsit enim ante iwoentam vel est xtati ejus est, usitatam artc> typographicam, qua factum
.

Ordinis tempus /tnruerat Franciscus Gonzaga, Minorum generalis Minister, deinde archiepiscor " pus Mantuanus, cujus Opus fleOfigime Seraphicffl
Franciscanse
etc.

ut libri facilius vulgarentur. 49 Diu ante S. Antoninum,

post

sed integro fere Voragine, sive proveclo seculo postJacobum de mediam partem secuto xiv scripsit Petrus
de Natatibus, tum temporis plebanus Sanctorum Apostolorum Venetiis, postea episGopus EquiU3 genus. Is in Catatogo Sanctorum lib. 9, ap
i I

g0

fiJ

apud
vti

Waddingum
et

,,|.S

fffUI

similiter crebro allegatur,

Mitto alios ab eo
fere atios

i-

Annalista rarius memnratos,

posteriores

MlIf|
ti

\is Minorum scriptores, Waddingo cum hunc fere fuerint secuH.

sta S.Francisci perstringens,

midta

hctbcl

cum

Nihil itaque dicam de Francisco Haroldn, qui Waddingi Annales in Epitomen contraxit mhil le Denigno Fremautio, qui multa Belgice
16

Jacobo de Voragine, sed paucii apud ipsum S, Franciscus lotus agnosci/nr, magts quam im mirdbilia iUius breviter referuntur, Errores etiam quidam auctori obrepse gesta.
sit

nihil de aliis,

sta post

qui variis linguis S. Francieci gecelebrarunt. Gandidus Chaqui anno L720 Vitam ejusdem sancti Inlippe, siitutorii idiomate Gallico prolixe vulgavit, in

legendum runt, ut proinde elogium istud minime

Pluvolentibus S. Francisci gesta cognoscere.

Waddingum

pt-esse inhserere,

voluisse se WadcHwffo PrsefaHone pro/itetur quodet a reliquis Ordinis FrOW ciscani scriptoribus, qui post laudatum Annali,

eodem res antiquos, ac nonnullos etiam cotevos, de Sancto quxdam scripsisse, per hujus Gommi rii decursum patebit, quorum setatem fiden
inddcabo,

quando venient allegandi. De

d\

stamscripsere,factum usserit.Fecitid*reveraha~ Itopus, sedut vir eruditus ideoque hujus Opws ,,,,< negligendum ducd. Considam similiter Swpplementa ad WaddingiAnnales, composita ab quse anno 1710 Taurini Antonio de Macro
;
,

tamen, qui ambo utcumque contemporanet Franh/c oisco, sedtocoabeo longe dissiti fuere, paucis

agam.
est Richerius, monachus SenonenVosago, qui in Chronico Senonensi, apud Acherium in Spicilegio lib. 4, cap. 17 de S.

50

Primus

,10110/1

sis in

impressa sunt,

et

in

postrema Waddingi An-

Francisco

et

instituto

per illum Ordine meminit, sed

DIE QUAKTA OCTOBBIS.

totque brein iM relasedtanta cum negligentia, ertoribus, utea incertovulgiruiastis
i

-,ii

\\

'addingus,

s\

iliis,
w

el

lachus Anglus, qui in Ilislona Maquidem deeodem jori ad annum L2sM pluscula annotavit, sedpari usus negligentia, vaSancto
Parisius,

videatur,

Alter

est

Matthxus

hos inter viris tnihi nmtjis renenim/ts, <jn.am ut eorum opinionem de locis admodum obscuris ad trutinam revocare tentem. De B. Jo Opere nostroest tom. abbate Ftoi^ensi <>

riosgue pariter miscens errores.

relationr
isynohrt

Ex amborum
'P t0
-

ribus

itam fide quando longo ter

lim esse
'

>

wiMiui, n.bi Vtipdhochius nosterpag. ltl illius "' "<"bo et Domini o r d e gg probare que examinar eodem Joarum duorum San,
:

'

rebus,
ta

ohimo fuisse lueulenU

gentes frm
tia,
focs,

Nolvm guas tractant, remoti scripserunt

certo asserere,

juosproducturi essent.

Pen
re ~
'

omniaaParisio
vntur.

s<

ripta

naliaex"

Denique reliquc

qum

cos, vetustiores re<

<l

mbus

ll0uia

pelcn
iue nliquot 0] ianee ll^i

subs,

ipoterit, suis

fo<

inabo.At'

tame.i
alios
\\

Wadd
q

tfUt
.

nihilautparum 9
udd
i

nentt

stt,

flpud

requiramus.

dingi a /nibus
i

nt

ann o 1481

Wadding

ntiens,

eamdem uno
la\

51
i"

Inn \h

pn " ahissuni eSancti gestis,q\ utsolet inActis omnium San mtiqui sunt, ut ad Vitas vetuillorum, qui tt ex tradtHone postiores multa lapsu temporum etiam eas probatis mou ei conjecturis, aut ut numentis accesserint. Velim igitur, Waddingum mth* esse
i

vc Hujus igitur asserta potissimum ivedechronotaanagend

serius reponit.

Pro hac suaopinione in Annalibus Ec<>

Albertum
ctoritas,
S. FraiK-i

St<>

idiores.

Grav
\

Alberti S
"
s

aunr,l " u

quippe qui

Minorum anno
i

1240 se aa^unani
'

>"

facile intel-

lector intelligat,

'

dtkgentem et annalistam venerabilem, sincerum, me umalia de causa ab ipso eruditum; neque to0Pe " quamdissent ditigenter examinare, ac ris nostri cogar omnia icequxrere, sed etiarn, non modo verita certis secerfacere possum, dubia a

annum ligamus, genteracfeliciterinquirerepoi

argumentum Waddingus,petituma
AntoninusSr,
ZHistoriali,
obiisse
tit.

" rte
iOum
;

-i.

"/'

'

i;

scribit,

anno
:

quinto

quantum

quare cum et<<<" ctum vivere desiisse anno

,:,,,

San '
1226, die
0<
tv, si

nere.

die

mensis

ienticontraa

foreannos quadra

si

anno

tl

cujus III. S. Francisci,

Ordo

prse-

mamlucemeditusfms

patria, padictus creditur, ortus,

rentes,

nomen

baptistno

impo-

Verumnon concludit hxc rattoctnatto. Etenim cum de mense natali mhil mus Franoiscum natum esse anno 118L post n
55
si

ted

}*p

Octobrer.i

cucurrisset tantum

a,<
i

situm, deinde mutatum.

Annales Ordinis A/moendossusceptt.cun

ejusadatis quadragesimus quintus, quando iv vel in Octobrv. obiit, ut computantipatebit.

Em

'

:l1

/tac in re sta ~

tuipotest,nisiSanctvi

Qredwilur
SailCtUOj
.

Waddingus,
lumproposilums,,
gesla elucidare, in
-

qui

numxtatisquadragcs!
/(V
,

01

alaniilosis

(ntnpoi tbut
,,!,

Apparatu

l^VTl^Z
,l

eosdem Annales

est opinio

msse. Prxferenda nih Waddingi propter aui toritatem A

'

rii

lut

Oidn

Idem er attmgenda eenseo. r da.auLtani hujus Commentarv,,ne moles decursum fiet per xpsum rerescal. Hinc leclorem ad ZJ,,
sunt, quas cfcusi/ Dominicus nati Vroque generaUbns
late prose-

mulla

disseril,

qu*

ommno prxU ,

StadensiSyMarianofflorentinolongeantiquto hodiedumpnssmi communis scriptorum v

Quxque
Stad mini m
civitate

sententia

est,

neque vdlam
Puer
I

difficulta
"'

A "" oDo "

c.

lxkxii.

*
De
see1

AaBisii,

patre

I'-"- de

Bernardone.

loco

mtaMWaddingusitadisseriti Patnam
obtintiit
in

r"

^oruma^
L
l

dem
P

Urabria

antiq

belli-

..

cosissiraa olira

ltali* region.-.

Hcet Tusens quiB-

tisdesubsidio,, Religwsos Ordmes ab nsdem slilo per insujnes YU.T tamen quas 7,lus Sanctis nisUlutos.

'..'"''

T,

^sati^^ent^ser^
antMmftws
auxilio
cei

ToboiaPrisoibcto
ffi
i

^ Thomea et

^^

uomen

Ussima >v

n P .u
,

Xrico

Lmbb

l'.-" WaB> Chron Ordinem Miuorum in . ortnm nixertt

i

apposuerit ev U]tBMi et a p pos er,t Wlsingh8JBiffl W;l siut h m u S ex errore nominarit, atque ex rt,

'

Tnseia
'

apna
loro
'

,1,

i',

dti

'

sl^tsiueOrdo^eH^^u perstringam Adduat

eo sunditer solum lemter

^
EKBpateBsi

Dmbrinm

"""

"'TV,

prophetam Jo SibiUam Erythrxam, Zachamam Joach in Apooalypsh t annem Evangelistam non au-

iriirMiTSr-S
mldens piura de orig.ne
et

TumabbatemFlorensem. Depmombus

nomu

^julcium

.nterponere,

prwvrUm oum

sua

"Sfth

flte,

B5G
MJCTOBI

DE

S.

FIUNCISCO CONFESSORr,
fuisse, sed honestm honoratseque nr Flnr si rrlit, certo habet Vitas

inter ci ves fortic-

neUmbrorum.nobism
,

c s
et dii>

nnecessaria.Nimc pars passimmu<

edendas

sibi

Bpoletanus voeatur,
t

Pnntificn

a plurimifl

BBBOulis ditionises

** Pon
mt

faventes
,

Chalippus

in

Vita Gallica, etsi

alias

tcordiis S
e

J ta

colle

flita

est Assisia

patrem ilWaddingo passim consentiens, pag. 2 nobilitatis mentione divitem m ulla liuS sine Annotatis ibidem qucedam torem dixit. sed in Octavii Assisiatis episcopi observavit ex Opuscuh huxc edito. Anno scilicet 1689
anno
1701

typis

ZZ T
d

iV^etceleberrimosacroOrdtmperUlum P**inimlto* utiet 8.

insMulo Cfarfei*::
<

P tempore

splendoresuo multum passa, a pnsHno tamen hoc guo^ legekeravit. Inclyta ortum dedertt haberi debet, o
\

Lucrn in Etruria exhibitum fuitaquodorvmmlum canonico Lucensi vetustwn dam quie ex Gallicis Latina subin quo legebantur,
antistiti
;t<??

59 Erant Lucffi duo

fratres

mercatores,

Moal-

Ordini,quemtllepar

Ttil uit ,,/.

hxcpr
guber

,mptoa^a^^^^
nt;

W5

guodgue utriusquecor-

mansit in patria j co dicti. Horum unua Assis.um Bernardus, profectus ;,,,. Qomine cognominatus estBerubi ibi fixit domicilium, habuitque nl.um duxit
,

altqmpartim -'".

nardpnus.

Uxorem

1 VUUI

^umnatumesse.omnesVttxconfiHam
sic

appellavit petrumj
e

qui
,

nob.l,

familia

jam nomine
,

dives

luxit

,,<,!,!

Petro
l

un t dicta interim sufflciant. Hsta iiparentes iden 8

r^;Hujufltauti
tru8 Bernardoni,
i

mento-

S.rranciaous,
o-rati;.

horum
.

filius

sui
se

Picam. S. c-ontemnendi
filium

n i, nardoni
matic Pica,

ita

Viri progenitores ftieruu cognommatus a patre,

Pei

aliquando nolens BebnaBOONI

nominabat
uti

Ietri
eptsco-

nomine

famihffi

estoimfl
.,,.

inter Asflifl afemina, domina Pica, mercatur pater menim

Lice.1

tend ^ re1
plurimi
titu lari

censendus ignobinsj cum ex iis, qui Italiam optimatea etiam per

,,
exill de

quod erat Moitico. Addidit pus, teste Chalippo, Lucenses suo tempore Lucse snpererant documentum bitos fuisse. Si cui
;

laudatus

Moncones

qm
E

inier nobiles ha-

hoc sat antiquum

talgent

di<ru,tntr

snns

hnhc.-int

,pnd

ex teros contractus et ibidem Waddingus commercia, Plura addit videtur, S. Franeiscum nobili auibus insinuare nequeo ex fuissc, quod probare
Itirpe
Vitis

opulenta

c.m

ahenigi

, certumque videatnr, proh^i Morico dtctam futsse ; familiam s qut Luae cundo, posteros ejusdem familise,
|

/aternam
se-

re-

manserunt, vel ante

cutos fuisse
;

natum

non omnino mediocris pannorum aut saltem tamen in ns unus mercator reprxsentatur. Est quibus nescio, an ipsius genems et alter locus, in est apud asseralur, an negetur. Unus
ut

edendis, in quibus pater

ejus,

ut dives

Sancti proavum proAt forte malent credere,

prio nomine Moricum appellatum.

tertio Sancti

consevel post, nobilitatem matrem nobilem fuisse.

Waddtngus

nobiUtas

Celanensem num.

ubi dicitur
railitaribua

Nobilifl

qui-

dam

civitati

^si

ii

armis
audttis

se
,

non
Frang-ene-

arat....
,,1

Quibus

antiquitatum civitatis ait se a nobili Assisiate, lineam non sux indagatore, accepisse patemam ex qua ab Francisci morte descriptam , lonire a paternus fmt Avus illius avo orsa sic scribit : mj pater Petrus B Bemardonis Morico germanum unum dumtaxat , se habuit
;

eundum
impar,

conspirat
aed

cum

illo,

fratrem juniorem,

Ang-elura.

Jam

vero

quandoquidem
,

oobilitate
rior.

magnanimitate supeprofusior
iargitate.

pauperior divitiiB,
.,,,, est,

>cd

Itctuf /uesuo nom S. Francisci pater proprio Patemo nomine cognominalus rit Petrus, et a

Dv
S0 h

omnem

utrum hoc loco Celanensis negare, an generis nobilitatem laudati (uti minores illius, quam orem
1
i

militis, divitias dixit) ass

okierit.
Vitee,

istum nobilom appelr dam appellamus, militem hunc tilulum iidem aut Tres Socti, /,,,/, negue umquam adsct aut Bonaventura S. Franciaco Cekinensisdictaprtmo verisimiliusapparet t
bantt

tam Celanensis, quam auctor

At cum quam secun-

cur non Bernardoni vel de Bernardone; nomine ejusdem Sancti avum suo propno mur, sui patris nomtne stmiBemardonura dictum, a de Morico cognomen habuisse ;
suspiceliter Morici
et

vel

hunc

Moricum

fuisse

Francisci

proavum?
tlle

Nam

si nomen Morico jam patrem, ejus familiee adhsesisset,

i

ante Petrum, Fran-

non F

rocatus

Petrus

Bernardoni

sed

Petrus
qu dametxm

Morico.

,1,

quot

'

familii

modo accipienda esse. in Appendice 58 hno vero dicti Tres Socii generis illius non obscunum. 4 nobilitatem
ubi agunt de carcere Perusino, in quo ipse cum multis aliis Assisiatibus tempore enim de belli per annum detentus fuit. Ibi Quia nobilia erat moribus, hsecobservani
rc negant,
I

a RR. PP. Conventualibus arborem genealogicam exceptam ex coRomanis eorum Assisiensis, dice membranaceo conventus anno 1*81, et a Blasio Gothicis scripto
60 Accepi et ego

^^

Utteris

cum

militibus [id est,

lia

cum

viris nobilibus)

ca-

ptivus est poBitus.

,,,,
i

Quid

istd aliud indicent,

wun

non esset nobilis genere, fuisse bus ornatum ac propter hos carcere locum dainter nobiles caplivos eo in etiam Vitam primam num. 53, tum esset Vide eum rusticum, ubi legitur Sanctus ipsefrt
,

concorEpiphani, notario publico Assisiensi de rum ledantia cum originali subnotatam, quam diciturBeTctorehic commtmico.S.FrancisciawMS Pica,pernardonus, pater Petrus, mater domina manusfrater Ang-elns; huic duo fllii Imbuuntur, seu Picardus, qui tunc etiam vixisse continens, notatur, et Johannes, qui Ciccxlebs mansisse

mercenarium
cens
riflflima:

et

inutilem vocanti applausisse, ditibi

coluraaenu^, Ciccolus autem dicitur habuisse Claduas filias, Francisohinam maritatam, et ac quatuor filios, Franram abbatissam Pantii, Anciscutium, postea Guardianum S. Damiani,
toniura,

Benedicat

Dominus,

talia enim licet Bernardonej additque biographus

quia dixisti veaudire tilium Petn de

:

Sic loquens,

de Ordine Minorum lectorem Petrutium, et Bernardum, qui genuit Johannem. Post hsec subditur Et uiteriue non
postea
Parisiis,
.-

nativitatis

RUffi

humilia

primordia

recolebat.

processit

Forir tamen Waddingus solum dicere Sanctiparentes non omnino mediocris conditionis

voluit

genealogia aancti Francisci , defioiena hsec in mortalitate. Ad Franciscum vero adjecta generavit in Christo infinitos filios Iste sunt
:

in

557

in

Ls

n*ft<: Md fuit unus Papa. publiciscivttaitsAssi3 adductis A saltem anno VoUsuper/iusse Siensislitteris, docet />auduosex ejusdem Sancti familia, qui velut

zmtm

provinciis

pcr

totum

orbem,

DIB Ql AKTA OCTOBBIS. de ea ibidem inter

sic

legi

ln

noraine
I

SsmtE Tri-

UCTORB

M^''ngus

uitatishanc capellam

pinsil

<-ndanco veres piis fidelibus in iisdem litteris gentilitio insigni tbitur Qiue vero de ejusdem atHngere. Factts disserit, non lubet mihi m Pr etvirtutibus suis etuxU S. quos nec desideraatooruu, insignibus aut titulis,
loco nullum testem 61 ldem Annalista citato ipsius nativitate, laudans, aliqua refert de
.-

annis Domini constat, eam optquinquaeesimo secundo, Einc mbna idioseculon m lionemsaltemjam multo citius Laureceptam fuisse. Sedanetiam hinc consequi, pudati Patres Conventuales, prius vigmsse, acstatuendum tant, eam Assisii Assisiensesacellumjamante fmern videri istud tohv consecratum fuisse, inscriptumque
'

rnillesimo

Benotius quadracente

seculi

pidem de stabulo
tiri

in ecclesiam convet
istis
i

nidiiio de
in

Sancto

scnnecapudantiquos inveni, necipse ahcujus lllud confirmat. Verba accipe testimonio

ptoris

quod per singulare in Viri sancti ortu majrmsque cnicia pluresdies parturiente , nec fcetum edere valente folicissima laborante

Pisam propteraltum hac de re Barthotomxi potest non esse pondems sitentium,quod hic non exeunUle, eodemseculo <; Francisci cum Ghr Conformitates

ld veroego eruditis

tueo assen-

i,

ttttnoido

earet *ati

te

queaprophetis, qui Christum Do

>'di-

vaticinia

de Prancisco

genitrice

ostium domus aceesserit quidam in specie peregrini, (ccslestis oreditur nuncius ntque , uon in pretioso thalamo, sed
,

ad

interpretatusest. Quid deinde adipsiuspropositum aptius poterat excogitari, quam utriusque

sed in sericis stabulo, parituram; nec Prolem consuluitque, iit quamprimum beno edendam: Res transveheretur in stabulum domui vicinum. attamen videretur licet nova et ferinc iuauis prospiceretur periculo ( ut aihfl B ut iaborantis relinquitur) in hujusmodi angustiis Lntentatum
,

quam hucausam allegabimus, nisi quod exjus silentii quam eunte seculo m\ nondum nata esset ea,
Ai in stabuhnativitas? Silet tamen.
exstaret Assisii vocant, traditio ; neque eo titulo alioquin solo obvio aspectu sacellum, quodipsum

ubi ( mirum delata est in destiuatum locum jacens que plurimo adjutorio aut labore
,

omittenda tam suo vel invitum monuisset de non omnium Yiguluri conformitate. Forsitan obhoc etet Sedv antiquorum silentium Eenricus

beatum sydus hoc edidit clarissimum. ex primo vitte limine suo assimulatur Puerum,*qui CreatorH Stabulum adhuc roagno in honore haberi,
fceno,
Viri sanipse vidi, constructumque ibi sacellum in
cti

ad Viipse Ordinis Minorum, in Commentario sancti patris sui Francisci cautius siclocutus tam saD. Fra est:N\d\ asdioulam Assisii
,

honorem, vulgariterque vocari SanFbancesco il piccolo, id est: S. Franciscus parvus. lnscripta habet in superlimiuari ostii lapide characteribiis caraureis, sedvetustis, haec duo inconcinni metri

natus \m, quod aiunt stabulum fuisse, in quo h&cverbaistudnatalestabulum assit. Nofi simt serentis, sed alienam de eo opinionem dubita\ Neque egopossum istud ew sol ref neque ex tione, mihi non satis probata antiqua, temports inscriptione, cujus charar
/

mina

Hoc oratorium

fuit

bovis

et

asini

stabu-

lum, In quo natus est Franeisous mundi speculum. Non long*e distat ad finem ejusdera plateas ab ipsis ejusque curam et possessionem aedibus paternii
,

seculum xv non prasvertunt, denique ex scriseculi pictura MontisFalci, nec recentioribus c< ptoribus hac certo Nullus tamen dubito, quin sacra illa causa dicatafuerii s non sine pecuh dum ille natus est, pars Francisco fortequod ea,
<
.

esset paternarum sedium. Si vero constiterit,

/,,habent patres Conventuales. Ab his eamdem scriptionem Roma accepi, servato charactere, quo facta est sed in eo hsec differt a Waddingiana, quod uno continuato versulegatur, et Francisci nomini prxposita sit vox Scs, seu Sanctus, quae descriC tamen discriminanescio, an varietatem in inscriptionis a tempore bendo, an ipsiusmet
;

in alia iede adolevisse, non

eum rade

eodem ibidem,
probabilis,

nunc n acei-

Waddingi mutationem arguant. 62 Mallem ego ista in aliquo antiquo probatoque scriptore, quam in incertx setatis aurata inscriptione legere. Laudati ssepeque taudandi Pafres Conventuales Romaniin suisNotitiis Mss. ad me missis laudant quidem pro eo loco natali quinque scriptores, quos- veteres vocant, Hunalias Hugarium Pesthiensem, Pelbartum a Themesvar, Marcum Ulyssiponensem, Ordinis et Ludovicum Thyphernatem, bmnes Franciscani alumnos, et eorum verba referunt sed horum antiquiorem Pelbartum Waddingus in Scriptoribus Minorum anno md sub Alexaudro

non instabulo,nato fi( parentes illius alias tempore alias nativitatis ejus sedes inhabitare potuerint, ,/,,,,, puer erat aut adolescens. F causa, nobis igno nec tatis firG-t Quidsi aliaomnino de tna cit, Uli et ta, sedicula illa huic Sancto dicata / allera de ladmodum basilica Liberiana, quiareliquis ptor
etsi

cum

Iwn converto

beatissimm Dei Qenitricisin urbeRomanaeccleseu Mi siis prmtantior est, vulgo Maria

w
i

appellatur;

<'<<

ranc

ci

clesia Assisii

(nam magnam

prseterea basilicam

garum,

paucis ab ejusdem obitu annis erectam ibidem piccolo seu S. il ea habet) San Pra Franciscus parvusdic^a fuerit, eaque appellatio occasionemlapsutemporis dederit, ibidem illum

natum

dicendi, et

formitatem cetera a

ad majorem cum Christot r tut sit, minus etiam

'

verisimile est, matrem Francisoi jam pluresdies yriniconsilio inpartu labora

ut proVI, surarao Pontifice, ctaruisse, docet inde nonpossit eorumdem auctoritas alicujus hic ponderis esse. Acldunt, et ex transmisso instru;

adaUeriussedisstabulum portatam esse, utpareret. Aliam de ejusdem Sancti baptismo traditio-

nem

mento jurato
to,

publica notarii auctoritate munihistoriam pictam visi in cho?*o ecclesise suse in terra Montis Falei, dicecesis Spolctanw sed neque hujus picturse sat magna antiquitas est; cum in eodem instrumento dicatur
et

sine ullo pariter antiquo > A.ltuit. inquiens, dingus ibidem \

l
,

'*ri

Wadr

baptismali

probant,

eamdem
;

ministerio peregrinus, vestitu et incessu grravis, qui ultro elevando et Baoro foute Infantulo se
obtulit.

Sed,

ut

oblatum

pra

quium,
cir-

et mysteriosae terminataj

sunt fuuctiones, a

cumstautium

558

DE
oeulie dieparuit
' ' ,

S.

FRANCISCO CONFESSOKE.
genuum
,,u
.

cum stanum
C
S.

relictta

qusB
in

,, au
:

ftitaria aii
,

propitiatorium

marraore

q"l

usqne

."

flexit, ve8 """ hodiemum d.em

f eratefer rea

mtere*tera8
'

reliquias assery.n, uh S. Bnfltai. leeia eathedral. nitam, in ingredientia .pae vid. ad lawam , ucceaail

ml mu

angelo, fere oslensum fuisse et Annx propheseni sicut Christus fuit Simeoni Legenda pandii antiqua, ait tissx. Ut enim post A.ssisio guardianus et frater Nicolaus de

infantem

ita

Spoleti ,habui1
i

domina Marffarita,
beati

u
,

ei
,,,

nota
p ed

matri

Franoisci

matre

re-

rnruUanouniversale
woula in.H
cepi.
t

et
'

ffide
'

--> &b 0m b
'"

,-,,,,,,.

equaseu famula

beati Franoisoi

"

etc

Si Pisani

iucro fonlc,
r

adhuc

in

eadem

leaia

ba-

gui Ituctenus tuperett.

Mo sacro purgatus in beata Clara. aecnon, ut fertur, teria rudia duruama ,

,

-ua-ro

pis.

,,

doue U. batfonte Franceaeo. . aan n Serafico padre >n quo babtivertas: Hioeal fons, uecua. aancUu Fr
e
il
,

Superflxam habel

bi

m-

sux.hm /<'"> SUQ N%min.r Man/anl.v, vicin.v laudatse Legendx scnptort. aolao ethic relationem, quam Nunc ex Pisano audiamus facti verbismoxdatissulmcxv.il natui a quo beatus Franciscus die
ipso

Prancisci

mater S. factum narrarunt doejusque famula

mentem

recte assequor,

est, ad hostium

Qmm

Bdveni1

aIlffelus

stantera

Seraphico

.,,., /,,,v
,,

firmare. po* ullo veterum teslimonw fontem Mum eumI LJnait Waddingus, fmt o Franciscus **
,

W /.utftow

nitunlur,

quam neque

videndum ac iste mula timeret hoc agfere mandato matris tandem sisterel
,

Vjlft! petena oidem ad cus famula, ut P uer Frnncis fetangendum exhibcretur. Sed cum et
in

do,

spccie peregnni

((
(

1MM>

u?

in

rogatapff-

beati Francisci blatus. Qui eum in

, g

suis ulnia

vel

riptor

oostauam Pranoiaous anno

auetorttate egeat. Qmppe eireiter 47 flid

1"

stringens e1 osculans ojus accipiena crucem irapressit, Dihumeris in parte dextra duopuen, K isto vico sunt nati Titaue: Hodie in " de melionbus
,

5oi ranoi

'

,.,,

Luefonscoepissepropterea
,

mtuit.ubiille baptizatus fuisin veneratione

.rumveronihilintererat, fonsu,,,,. At, quod de peregrmo .......jj^ur.sisieverecontigerit.nonxque

,,,,

,,,, ,,

<, Assisiensis

pr*fem. Hinesolaxtlapotraditiofactum istudmihicertum

verisimile
sit,

de pejorie1 hominibus de mundo infantulum Demum prffidixit, bus propter insicustodia ffubernandum Lb maffna turbati ad nediasdemonum, qui de ejus ortu prepararent eidem. oandu m eum multas insidias n tim disparuit, nulhbi Atque his dicti BxcPtsanus mpliusvisus dicta Asmodo hoc tcprima cditione Mediolanensi. Si
;

alius erit

in

facere nequit
fuisse
poti bapli-

eum parum

munus

stmoniumconferamus cum

silentioS.

Bonaven-

ofonieelevandiignotoperegrinopermtssum
iddit
bile
,

ante hunc scnpserunt, turx ceterorumgue, qui factum ovortebit fateri, memoratum

mum
)>crc<i>

dicilur

sic

Waddingus aliud miraChnstianus pergens: Ut domum jam

continuo
gesta,

tum

esse,

quam

si

apud unum ex

illis

fuisset re-

quidam
;.
(

bug

Franciscusbaplizatus) rediit, et nutricis stipem prae fonlm in uhlls V eni1 velut ad Tegrinus, Puerum.
,

prooabilitate carere, latum, nectamen sua aliunde augeri mox videbimus. etiam matre et anctlla ejus 69 Etenim ab ipsa Sancti

quam

^u
'

au*illudiniUosolxscrimrunt

p. ,

ddene
b

et

tangere
suscepit,

liceret,

efflaffitat.

personas intermedias, vidclicet

matrts

Oucn.

ut
,

nutrice

velut

alter

Sy-

meon

tenens pignus, braet blande osculatus, chiisque dulciter amplectens nm impressit,

cum gaudio sacrum

hujusque fihum vicinam dominam Margaritam, innotuisse ignoto nobis scriptoNicolaum, dicitur stc innoriVitxS Francisoi. Buic autempotutt S. Bonaven V scriptam a tuisse aliquot annis post
fniem seculi mii, tura Vitam, imo etiam sub IranAssisio mullo junior erat 8. si Nicolaus de
cisco
vit
et

m mox
teesere
l

fnturum Christi Molitem tunquam

,iit

demum

usum condecorans, et veluti jam ratione verbis, Keddimysteriosis alloquitur ejusgereret nutrici, et, ut sollicitam
commendavit, dicens:
Scias,

,-,;,!,.,
i

Cnfantulum,

etiam coram Domino a major evaserit, magnum perventurum perfectionii F^turum, e1 ad eum

factum pruPotuit etiam Sancti mater rnnse de Filio suo cxistidenter diu siluisse, ne velut stulmationis accusaretur, aut aliis etiam tamen cumancredula risum moveret deinde
te
;

jam senex factum biographo narra-

orbis viros vemat ffradum, ut inter perfectissimos Hanc ei invident deemones virLus. 00] vel illorum tua aeffli&entia

cillasecretum suumvicinse erit se Hac ratione non

latuerit.

Margaritse commisis-

mirandwn, si ea res Bonaventuram primos biographos ipsumque S.

Fran- raPlwn"* Atiunde quoque verisimxle fd, 5. inspem matri aliquid contigisse, ex quo cisci Filii sanctitate. In Apfuerit inducta de futura primseper Tres Socios scnpta, quopendice Vitse
70

tutem, cave,

"
'
-iii

pcrca!

ue citius disparuit, nec it* insidiis. lloc dicto, Lius potuitmperquisitus, in u enter
,

^n^

veniri.

67
llUlU rdei

Pro

hisce

hb. antiquam, Sednlium in Apologelico

3

laudat in margine Legewi i, cap.

lib.
i,

uppai
/',<-/

ii

num.

4,

et

Rurtulphi'.,

ful.

14,

/"'/-

umgm

habet lib. i, termisso Pisano, qui eadem fere similiter Conformitate 4-, parte 2, allegatque Qusehsec sit,mihi ignotum Leqendam antiquam. innostris nihil <<> de relegatur.Neefutt,

matrem certe Assisias erat et Sancti conquerentibus de prodigatitate noverat, num. 2 legitur Quid juvenis Franciscj illa respondisse meo putatis? adhuc erit filius Dei Filio 'd

rum unus

estcum

per ffratiam. Responsio

hmc videtur peculiarem

.

ovinor, notior Waddingo,

quam mihi,cumnul-

Potest fmsse lum ex ca verbum transcripserit. Bonaventuram scripla post ftnem sealiaua post causa velut antiqua seculo culi mii, eaque de

quandam matris de futura Filii sui sanctitate obnotitiam fiduciamque insinuare Magis etiam quod ibidem num. 4 Franservatu dignum est, carcere ipse anle conversionem suam in
cis.us
putatis Perusino detentus dixisse referatur Quid per totum mumlum. de me? Adhuc adorabor Qui
.-

citari. Hunc igiturauxiv tlan-epito a Pisano exhoc facto intendit probare, Frandiamus, qui

559

DIE QUARTA OCTOBMS.

causa Franciscum hic vatiQui horum verborum quam non satis considxrarunt, c^natu7,credunt,
dit

Waddingus,

alios secutus, sicut

parum

eo id levissimts illius

cTnqruat. Rectius devatzctnio menctatantum narrat, nulta facta apparet, Franciscum ahtione Mihiverisimilius prxdicto ignoti viri q uid de juvenili ^vitate szc tocu^ inaudisse, atque inde ex studeret mores suos tantx esse, licet nondum

temporemorr cum Waddingo dzChalippus

Vita Gallica tom. \, vit Chalippus in ludens innomtnibus de Voragine, passim ous Franci^ci, etiam fecit in nomxne S. Sanctorum, id conjecturas hausuper re ex coque aliqui suas hac

jam annotapag. Z.Jaco-

. S

serunt.Huncigituraudiamus pnus 74 Franciscus (ait)

dictus

est

Joan

^f**
1

tum

fiunt vcriti'>
lia.

^H^Jr^

improbabdis sanctitateprxdictio mihi non etiamlifortasse stUo tur,

nonnihilamplificat.Forteettamlurc ;[ occastonem dedit ulnas peregrini acceptio

^J^*^
eget,

mutato nomine, Franciscus TioMmuMi jrag. Bed postmodum, multi- ll0mi , cau Cujus nominis mutationis vocatus est. Primo ratione miracuh plex causafuisse dicitur. miraculose linguam enim Gallicam connotandi Unde dicitur in a Deo recepisse cognoscitur. cum ardore sancti Leg-enda sua quod semper foris verba eruSpiritus repleretur, ardentia
:

^.^
g
.

*~.

atteri

TseJ,guoidemInfans Zatuslcitur^uodetomntveterum

2
renti

magis eo caret ac tanto tamen

quiUbet,

Zmodi officium

m M+* maxime peregmnosese

quanto
cliffi

Secundo ratione orHGallice loquebatur. ctans Unde dicitur in Legenda quod cii divulgandi.
,
,

divina providentia

sibi

ut ex
sterii

.-inffulari

et

vocabulum mdidit insueto nomine opmio mimhoc

innotesceret
,

honestioris

ejus

toti

citius

orbi.

Tertio

rgnoto

domum suam relatam fuistim a partu c stabulo Pisano, peregrinus ille ipso die, *e Nam, teste natu, est, non ad stabulum, B quo beatus Franciscu, Fraaoisci advemt id irfad hostium domusbeati ipsiusdomus patern, et ostium est opinor, ad mater tunc erat, ut eadem, in qua Puer, domo Waddingus ex relatione Pisani. Quod cujus ore dxmon /tatff addit de energumeno, Pueri a dxmombus fru fuerit, insidias vitx acceptum a recentioribus ac minons

commissurus est. Cum congrmt isteperegriauo esset Sanctus, non satis nisi quis vetit, matrem stani accessus ad xdes,

stabulo quoque, m

ultro offr

ratione effectus consequendi

ut

scilicet
,

per hoc
fi-

daretur
lios

intelligi
,

quod

ipse

per se

et per

suos

SL

Prancos et nam Franci a feroci- ^ magnanimitatis in corde inest naturahs fentas tate sunt dicti , quod eis virmag-nanimitas animorum. Quinto ratione et sermo mstar ejus tuositatis in sermone ; quia ratione terrons securis vitia incidebat. Sexto secuntadaemonum effugatione. Septimo ratione et honestavirtute et operum perfectione tis ex Aiunt enim, franciscas dici tis in conversatione. instar securium, qua3 Romte ante
ba1
:

uebemultos servos peccati et diaboli Quarto ratione liberos facere.

:,

guasdam

-ules ferebantur,

quae erant in terrorem et in

.

structas, ut

honorem.
75

..

fn

bapiimo
/"uif

malre nomino(us

momentiprxtereo. attinet, ex Tmous 72 Quod ad Sancti nomen Vitxnum. 2 Sociis in Appendice primie ejusdem esse, absente in UatAssisiinatum constat, illum
lia patre,

Hcecomnia Jacobus de Voragine, qux plane

t

fivtraagit.

Juannct,

nomenque Joaniris jussu mati baptismo, idque a reverso e Gallia patre tumin fuissc, forte quod xtte de in Franciscum mutatum nomine non fuisset rogatus ct auctoimponendo Duo pric ritatis sux 'esset tenacior. Bonaventura in Vita ed, et S meminerunt, mine ejusque mutatione non
no7

perspiciet, quisfrigida aut frivola esse, facile consiustas Vitas et luvc ipsa ratiocinia Franciscus hnderavit. Quod miraculo didicerit colhgi quam Gallicam, ex nulla vetustiori Vita ipse admittit Waddingus, venus neque potest Vanciscum a patre dictum fuisse ex exv
,
I

licano

affectn,

prompteque apprehensa

ling-ua

a juventute iltius, qesta ejus scribere cccperunt '"' tanativitate et annis p< omissis Reidem S. Bonaventura in Exposil

men

qulamejusdem Sancticap.
r Frater Fran
'C

1,

excipit
,

ubi itta ilhusvcrba Hoo Sanoti no:

.1

quasi Francus Qcica, quam expedite loquendo, poterat videri. Hunc in finem probat, id evasisse quod temporis vocem Franoi scus u lem significasse, idque verum est. Ex Vitis i Francus rnius, Francisoum lingua Gallica liQ VJl Trcs Socii mox n fuissc, secl addunt beh hicet ea recte loqui nesciret. Denique l av
;
,

mcn
'

fuit

adventitmm

cum
i

,-edam, inde

nomen

Francisci ei

datum

esse,

(iM

imposilol

* diceretnr p proprio in regeneratione imponi -' laudat Waddingus pro mo a matre. ejusdem sancti doctoris Legendam Minoetiam rem de S. Francisco, ignoU< de auctore ac tempore mutati
nati sunt.
73 Sed clara sunt verba
. .

Inde ahqui
n<

opi-

Trium Socwrum
:
I

loco

obst." Hdem So< patre dicendus videtur nomen iltud accepisse a antequam linguam in infanlia sua, ac proinde erah Incertum porro cst, an id Ga quod ille natus esset sibi voluerit pater ita jam versanti in Francia; an, quod idem nomen sive alia de causa mihi ognatione sua, hal
i

uorum Matione omnino F

8d deiivli a
patre i>eregre

reverso Fran

cism*.

mox attegato, ubi hxc aiunt Joannf^ priu vitate Assisii oriuudus tunc redeunte a a matre; a patre vero
.

ignota.

tus

est

Frnncia,
est

in

0UJU8 absentia natus

erat,

l\

postmodum

nominatus.

Si hanc Le-

\am totam, non solwm illius apud alio illum gmenta, habuisse/ Waddingus, non puto, fuissc, aut ccrte nor, de nomine disserturum \ siturum mysteria, ubi nulla esse videntur. enim aliud insinuant ha>c verba, nisi pal Francia reducem segre tulisse, se inconsutto, nomen Puero inditum, eidemque pro sua auctoriquod rarum quidem eo tate aliud imposuisse non prorsus novum, ut creditempore erat, sed
,

CjZz)

Octobris

Tomus

73

II.

IV.

DE
560
iOCTOU c.s.

S.

FRANCISCO CONFESSORE. rum cautissimus

vel retinendo largitatis medium tamen in partem prodigalitatis

dispensando conquisitor, etsi in non tenebat; pius

,

quam

avaritiaB
..

IV.

Sancti pueritia,
:

adolescentia

declinabat. 79

et juventus

propositum non ne:

suorum Unde, cum propter inanem

,

uis-

ca pand

pauperibus annua gandi stipem Perusino. in carcere

detentio
traditur

et liumanus Bipationem videretur affabilis post hoc sibi cohserentium caudam torum ob velut capnt et duqui ipsum

mui-

^.^^
prodigali(ali

dedu ,,

se traxit

iniquam,

cem sequebantur prSBcipites ad agminibus usque ad rum complicum stipatus quintum inyiaperdiannum satatis su vicesimum mira Mn.n
tionis incessit
;

ruinam.

Sic suo-

^e pueritia
Puer titlemf
ditcil
;

S.

Francisci

nihtl fere

donec ad declarandam
Bxcelsi mutacio,
fieret,

DinVitis
in civitate,

antiquis.

Auctor sec

*\a9*?.

coraplacuit suorum gloriam Domino

rtBW
m
.

ilem

da in

illo

dexterai

et

stu-

tinguam

GalHcam

m eodem imbutum /uxsse. litterarum elementis locoprimis corpus st in civitatem

tantum observat

ipsum

poris
in

exeraplum

posteris

respirand.que

tao

imuit, perlatu
,

sanctissimum

et

in loco
. . .

ubi
est

pnmum
,

litteras

iisdcm tamen fere verbtsexpaulo brevius t sed 29, cap. 97 ex GesUs,

ffratiam

peccatoribus

spem

prDeberet

H*c

Puerulus ipse didicerat

tit

sepultum. Consen-

Pretiosum thesaurum, 9 scribens: Francisa) portabant (nimirum corpus S.

,

Bonaventura, priorem secutus

Vita

quem m ec

S.

Georgii

cum omni

reverentia

condide-

runl
dicit

ln

Linguam

Puerulus litteras dieo siquidem loco Gallicam utcumque scxvxsse,jam

Iressit Bellovacensislib. quam secundam nomiidest, ex hac ipsa Vita, Cetanensis, qui secundo bwgranamus. Thomas de impudiois vho prxivit, juvenem Franciscum UBcurrilibus tantum verbis non arguit, sed de ferventi illius xtate, atascet alias plura dicat de phrasibus utatur qu<e nue non favorabilibus
,

mox

dixi supra, constatque ex

i

Deo Gallicececnussensuscribunt, psum laudes ea imbui dubie curaverat pater ipsum se Haud Gallis exercebat, propter commercium,quod cum admovere decreverat. Non tamen et cui eumdem lingua perfecte uti valuisse, <hcent
illum dicta Tres Socii in
qui ncscirct.
77
ei

Celanensx, btoqu% pan conarapho secundo et Bonaventura,

Thoma

discutiemus, ut impwUcitix juventuti ithus inusaliqui non satis considerate

serunt,

notam,

quam

amoveamus.

n0n tamen

""> "' hts oerbls loquebatur, licet ea recte benter lingua Gallica

App

'

omnibus Franpotuerunt, in Appendiciscum juvenem noscere arguunt proVitam pnmam, prx reliquis vestium, ipsius et fastum in omatu diqalitatem conditw, indicantuhra quam ferebat ejusdem deditum fuisse, que jocis et tusibus vehementer
80 Tres Socii, qui

prx

ceteris

,,,,

,,,,,,

Tre, Socit

lo-

Latinam

deinde admo-

illum Latinis quoque litteris addiscendis operam dedisse, nec in adolescentia n juventute
l

Non in eo taatque etiam lascivum appellant. impudicum sensu hanc vocem usurpant, ut men labe vindicant ibxdem imo ab hac fuisse velint taraen quasi num. 3 verbis quse subdo. Erat
: ,
,

vetur mercaturx.

argumento est, earum fuisse prorsus ignarum, Scilicet habet Celanensis in Vita num. 22. quod cum inter Missarum sollennia verba
Franciscum,
lexisset,
,

comis et urbanus) naturaliter curialis (id est juxta cordis sui proiu moribus et in verbis,
positnm,
ncmrai vel turpe: iramo
dicentis

* verbum injunosum
esset juvenis jocosus
sibi dicentibus

legebantur, intelBuangelica, quse utique Latine mnctiorem vitam incitatum fuisse. ad

cum

sic

ninarrant biographus secundus et S. Bonaibidem num. 1 ventura in Vita num. 26, qui etiam
ali(p
,

et lascivus, proposuit turpia nime respondere. Unde ex hoc

miu
a

fama
,

cjus
,

qnasi
i

mrumnotltiam eitribuit,priusquam

per totam provinciam est adeo qui cognoscebant eum multis

,

divulgata

diceretur

ali-

animum admercaturam adjecit. Eodemitemte* hanc artem sic tractavit, ut nec ste, patemam
inter cupidos, seu
I

avaros mercatores

quanquam

Fuit molliter
educalu$, in

posset, nec speraintentus ad Lucra esset, haberi Hoc ipsum insinuant ret in pecunia et thesauris. nulla possit esse su~ reliqui omnes biographi, ut de injusto commercio, ad quod immoderata spicio lucrandi cupiditas sxpe impellit. in pater78 Quod ad Francisci educationem xdibus spectat, primus biographus invehitur nis

indicant, quid magni futurus. Quid ista aliud jocos et vana oblectamenta sectanquam juveniles nnputem, sed simul studiose caventem, ne quid aut etiam sociis id dici dicto factove immisceret,

inceptantibus consentiret.Qux sane in hujusmodi juvene continentia admirationem sui apud alios merito parere potuit, atque aliquid magni de itlo
i

portendere.
<<
-

s Pnedictorum aliorumque de S. Francisco tum xdque de illius scripta vidit S. Bonaventura

Bomven '

81

juvenlute
vanit oblecta-

mmttt,

innegligentiam parentum, qui pueros mundanis imbuere student, illisque et perversis moribus genitores accenset. Auctor Vitx secunFrancisci
sic ordx, forte Ceperanus, cui prima prxlupoit, Vallis Spoletana tinibus ditur: Fuit igitur in
,

gcstis penitius instrxieretur, profectus Assisium, cum farailiaribus ejus tum superviventibus collatiouera de iis habuit frequentem ac diligentera,
et

maxime cum quibusdam

quibus propter

civitate

Assisio

vir

quidam
,

nomine Francitransitoriia

praedives scus, neg-otiator officio pauper operibus. opibus, sed justiti

Nam

pri-

agnitara veritatem probatamque virtutem fides est indubitabilis adhibenda,w* ipsemet loquitur in Protogo nwn. 4. Post tam accuratam inquisitionem, qua majorem nemo merito reqxiirat, fa-

maevo

aetatis sua3

tempore
,

in

mundi vanitatibus
nutritoribus inseculi

vorabilius de adolescentia
scripsit,

et juventxite Franoisoi

indecenter nutritua
solentior
est

suis etiam

effectus.

Quid multa? Hic

miserrimaB

felicittfti

ceterosque in niis lusibus , gestu et habitu, dis lasciviam jocis et impudicis (vide correctionem inferius verbis Et cum esset pecuniaet cuntibus ostcndebat.

et fflorise penitus intendebat, pra^ire conatus , inquieti cor-

itlumque impudicum fuisse, negavit. Ut res clarior evadat, juverit verba ejus ?*ecitasse. Caput l sic orsus est Vir erat in civitate Assisii ranciscus nomine, cujus raemoria in benedictione quod Deus ipsum iu benedictioest, pro eo nibus dulcedinis benigne prteveniens , et deprss:
l

sentis vitae

periculis clemeuter eripuit, et caelestis

<

561

DIE QUAKTA OCTOBBIS

ri. St

ati
^nter
a

doniB

affluenter
fuerit

implevlt.

Etenim
juvede-

vanos
nutritus

hominum
et

filios,

Frs as s= "" =ry=

H

T* um
r

in vanis,

post a.ioualem

notiti-m

lucrativis

mercaUonum

et lubrica ferveseeret in peccatis, ipsnm jura l ad explenda juvenilia ... .- .ncnpaftere nesciens, antimansuescere iuMlenter. ao ret ade.t virulentm conotatu, ,i serpenti. eeset eum. Oravcl unetio supcr snbito divina ultio
'

C. s.

im*U*

MMMM,

r.r
^entus

ad lucra,

speravit

s~2sss==r =srs 55J^ ^^. .^ oUosacon^ tn^

in

peenma

et

the

K=^=S
,

=
7"' e

uendicorK

/**. *"<"
/'
'

e orn. S2*fc 6un*

s '''''

r 7 ,^T^Sociorum
lo

M*

-//" <>".

, wZL" *
CMJ
'

diverS itate ingenioru

prJM. C*

SoettsaneteoueBont-enu>-oinet **?<*a6m aFranciscot-etot;ea^Ce;aenstscero

fe,

' nec S Antomn serufl Beiioeacensts, *f"" Itceot, J nj*; tdnttVan

'

"L "

K*o*
n

isi ah'a f gJJJi, ore MMtWI

Juwents wha, e*a,aer(

</"'

fBMMrrt

f
.

''9%:::Z%can.

anme

in ilUus conver. retulerit, utDetgratia

lionemaais eluccret.
seci mi ranumquo-

JoLeo^ S cZrLarn

illius,

deoue dirina reve-

rtmi

w0 ,.,. guam ut satts verisrmile aue longius abest Assisio, erat hutc scriptoS it s YT&nolac\xm,dumjuvenis
t

lolescentia ,,v /;

et

juventute,

^^
ue

.._

o/

rtsatis

cognitum;inVita
:

**

^^ntnfccons,,.
;;
7 Vita

quem nonrecte oculis habuit Celanensem, Inquieti ait est, dum de Francisco interpretatus

ue,v,.

prima
con "

-T
frario,

Celanensi, prtusquam coq nitum Thomce - f"" G mSS sociei r Aprutxo situm, longius Fucinum avud lacum

Farum vw

w^
m

~- -

..M

hicin

%2VwZs
^
I

Insibus, gestu et habicordis lasciviam jooia et cantibua ostendebat. et verbia impndicia tu exipsoadoptavit Vincentius BellovaILrr verba S. Antonmus^ qui censis et ex Bellovacensi non audiendi. <> eaxusandi sunt, P Celanenst, qu

ZestAss,
mt/e

teMOTMrfh

;::

S a%JU-r^.**
^
primo
et

i>i\r'"'

",'-

loco
issisii,

** fuerunti ubi ea conti

ma

S2
. .

Pfo

Wi
',,',',

vel
,-,,-

ndelibus et

probatis

*"i ca,

dubitandum mihi

md

' lera -

Sancto habitaverint, stimoniopostnor* rit etiam testimonivr

sineullo

S.

gravissimo tewnaccesseBonaventurm, quibus

ranensts, velsi

wwn

Lan/
c

posito.adveHmdumul.
us soleretexagge-

86 Denioue in nulla
lieribus, a

Vita

usquam
Ht

vel mini-

t9d Saneio

Lr
hi

S uos

rarc- ouantum squidemc<msorinvenissef,juodcar. severissi Uwum afferam e.cemplum c \ ,ta prtma, veret

suafi

imbusne

ttdeJu* quarum consortio non

solent abstine-

fJZZL$^
serenda

re

num

58

ZaUis
all ,., ir,,iun,

narratur faclum sane stupendum, /,/--'' puUorum oarmum ederat. Gu.s

Uctum a batasua S. Fr itas,historicecerta;maneat pudica

et

nonminus,
et

factis,quam

liberalis,

habenU vvirm verbu achonesta

St

enigna

in

omnes

ejus conversatto.
ct

vero
stat

/,,,,,v/
dttct

,,/,--,

<hendattAtta
'

ool< .s./^/us
'"

ner
,_,

tor
est
,,,

""':/-'', "0-

!u, utsodus,idemq

ctamaret:

ta
.

uara modum largus / ex biographii si laudem aucvpatus esl; sisumpt

oat
.
.

gl

Uus

mundanum fastum

impinguaiu--

oarnibue GaUi,

narum^c.
f

bioaraphiverba qusemagisadversart atsimulmeminerimustestimoniaTrii

n ni ; mdentur,

..ornatu iocis etlusibus nimium indulg* imitabai tur, inter xquales excellere lenique
-

'

il

ri

%nttquo-

lanama
mt.
vitia

'

Idivinaateneris
qui ubt semel,

rum Sociorum

et

S.

Bonac
:

/'"

cumCe-

inter ipsa

concilanensi non collidendi, sed, si ln jocis cm 2 ait liandi sunt. Num. cautilenis, libua et inanibna verbis, in
1M

magnus eminebat animus,

vestibus moilibns

et

Buidis.

Nihi

in

signifipudici cst,nisiquispropriam verborum mutare voluerit. Duriora sunt

ttt, divinaoperantegratia, admeliora se multoque ardentiusdtst magis magisqueerexit, ante terrena utt per huvina appetiii ius appor*Commentarv
.

bit.

cationem ibidem dicit num.

3.

Cum

adhuc

Vir illejuve-

S7 Inter illius in

juventute virtutes

emicuit
in

^
DE
5654
10CTOBB
<:.

s.

mw
mn 9

CONFESSORE. 90 Waddingus ibidem num.

,

s.

Julentum testimonium dederunt

,

T^ocum

Cntn semel

pOMptTM
iuit

r>-

puliiiel, '

et 6. Appendice ad Vitam i num. 3 narran, num. 6, occasionemque vlntura decrevit deinceps nulU
,

quem carcere, istud viri vaticinium agit de a conversus nondum ad meliora Franciscus in margine laudans Perusinis conjectus fuit
, ,

Tempore btlU 18 post relatum Perutini$

eaptxu, annuo

carcere delineiur,

ille

**"%"'

deinceps

amoreDeipetenti.nega^

Chronicon Minorum Marianum Chronici istius antiquitatem in Conformitate 5. vero, Mariano pnor,subfi' non novi- Pisanus
, ,

et

Pisanum

t itZf
'

dm compas-

lionis?

ES
r>io

ck adhuc semper cum passionis

- o

Deo

manum

porresit.

morem quadara compunctu. ^avissime gantT mox super hoc denegadoluit

re et

Kxprobrans vice paupen,

^"^
- affectu seculo deditus , respexit autera
et se

pneter pio IXo ro

hacderenec nemseculi xivscripsit. Verumetsi biographus, necdemum Celanensis,nec secundus meminerunt, certa taimemet S. Bonaventura Tribus Sociis, apud quosinAppenmen est eco potest. Consona num. 4- refertur, ubi legi citato, cujus verba subjicio habet Pisanus loco anni 1510. Secularia eTeditome Medtolanensi et guerra esset inter Peruaium

Li

dura

uimis

arbitratus indignum,
tanti

pluribus ex suis cmbus Larisinm, captus cura ibidera per annum stel in carcerera raissus, PeruAssisinates firmata esset et
,

esset,

et

quidquam
ita

tent?
aliquid

petituris
et

nomine postupaupenbus a se pro Deo ex hoc nou repulsam statuit

pro

Kegis

quod

pro

posse

suo

sollicte

studuit

cu-

donec pax inter dispkesset, cura ln quo carcere dura sinos. ex his, que in carcei-icentiam habere dcberet libertate, qua oarent; vir Dei bu, habentur; et
Franciscus,
stantibus,
aliis

concaptivis

dolentibus

et

tn-

B
i/i

^Anonymus
ouem
bo, qui

nORlifl0

>n

jHlCiltlblU

nl-

pci numauum
urjcarf.

ttarefM Sanctum forte noverat, eadem qua quadam die in apotheca. n Qui cum eirca hujusmod pannos consueverat vendere apparuM cogitaret, sollicitns
,

anonymum

Perusino, auctor in Ms. nostro propterea vocaPerusinum

ipse

jocundus

stabat et

alacer, adeo

impntaretur. Super quo ab ut ad stultitiam sibi ex sociis, cur tanto gaudio uno reprehensus Quid putatis respondit viva voce:
letaretur,

negotia

secum

pauper quidam, F , no eleemosynam

scus,
illeotus

postulans
oihi bibi
,lnri unn.

ab

eo,

pro
et

DomiFranci-

Cu y"

dictus

per totum mundum. de rae? Adhuc adorabor manens Perusii, velut hilarl inte91 Concaptivus ego nm unimo et ut serviebat, concaptivis suifl comii alter Tobias, alteri ir- l. unum miAc uni militi * qui injuriam ,at.

cogitationc

divitntrum
divina

cura
de-

supradictorum,

data

licentia,

elemosinam
perspectus
c-omite vel

emissus * erat ab aliie, nec nec societate deseruit, beatus Franciscus Ptsanusex ceseavit. Hausit hxc administratione
rogarat,

propter

quod

litem
*
i

e.

ileserlu

an peratri-

negavit
gratia,
citatis,

Quo
dicens:

recedente,

clu?

cepit seipsum
Si

redarguere
aliqno

ma nm ?

rusti-

pro

ba-

rone magno pauper

tita

re-um
sti?

hujusmodi postulasset, pequanto magis pro Kege porrexisses petenti Domino hoc facere ueDUtet omnium
,

quodait de pnelaudata Appendice, prxterquam sed in Appendice de lS co aliis ministrante; cum Quia nobilis erat moribus additur
illo
: ,

militibus (id est,

Cujus

rei

causa in
et

pro tanto Domino mini negaturum:

postulata

corde suo proposuit, de cetero se nevocaus dictum paupe-

rem,
gitus.
ffUOd ef fecit
:

sibi caritatem (id est, ipsi

stipem) est

lar-

89 Addit auctor vocibus

utcumque corruptis,

cum. viris nobilibus) oaptivua exprimunt biographi utrum c ,t positus. Non aut saltem militne Pranoisens in pugna aliqua, Perusims,an adscriptus, fuerit captus a Assisiati omnes Assisiasolum interceptus, quod Perusini captivos abducerent. Belli tes, quos poterant his etiam meminerunt Tres Socu, tamen ibidem inter Perusium terapore guerra
, ,

verbis
et

Quodam

quiditm ei-

dem bene prxitigit.

Francisco: hancmisericordiam muttum profuisse adducit locum Isaiee cap. 58, i hunc in finem tuam, et effuderis esurienti animam
10

Franc.scus Assisiura exeunte, captui cst

cum

multi^.-.lMs.uisconcivibus^c.Po/^e^oi^toc
quorumtractatione pro patria sua arma tulisse, a gestasse, mfra non alienum animum atiquando aliter, utdictumest, capi, patebit. Potuit etiam
quia tunc mititasse non dicitur.
92

Cum

animam
Et

in tenebris afflictam repleveris, orietur tuae erunt sicut mendies. lux tua, et tenebr Frange esurienti panera et 8 : 7

F
tleicnlionU

hxc
et

}.

tuum...

Tunc
sanitas

erumpet quasi mane luraen

tua
citius

tu-

um

orietur,

et

anteibit

gloria Domini colei na S. BoAddit et alia liget velprxsag naventura, et narrat mticiniuM cujusdam viri Assisiatis, qui Francisco stravit,dicens, tatem incedenti pallium aliquando

faciem tuam justitia tua,

te.

verisimillime typo utor factum hoc per errorem proquoin graphicum anno 1120 innexum est, annus iicci, et novissima editione substitutus est interet Assisiautrobique occasio belli Perusinos Marcoraaldo, aliis Marquardo, tes repetitur a invadente ut prxmiserat,
imperii
feerras

Apud Waddingum

in

prima

editione,

qua

annui inceriii*

apud alios antiillum magna e/fecturum. Hoc habemus, nonlegitur, quiores quidem,quos tum tamenfacit sancti doctoris auctontas, qui et diligens easa* abaliis collectahabuit, ncc nisi pOst
men, habitumque Cum ipsiusmet
8. Frai

Senescallo, possidente seu reBceleei, et tyrannice .Emiliu et Umbria. Verum tinente in Piceno,

Marquardus

ille

jam ab anno

1198 possessione

Fortassemr ciis colloquium,Vitamconscrtpsit. vaticinio,quod matri et itle aliquid sciverit de ancillx editum dicitur,uti num. 0(5 relatum
Deanno, quo hxc contigerunt, non
constat-

annoque seMarchiee Anconitanx exutus fuerat, moveve in regno Neapohtano nuenti multa ccepit anno 1201 velim mortuus ,/ fo Suilia,ubietiam
esl, ut

men cum

Tres Socii pium istud Sancti de non renarrent ante cusanda eleemosyna propositum Perusinum carcerem, qui conversionem ejusdem.
illius

in Annahanno 1201 bus ItalicV. Non ergo Marquardi vel Marcomaldi in Piceno dominaillius tiopotest componi. At qucccumque fuerit captus fuit, seucausaseu belli, in quo Sanctus occasio (nam calamitosis itlis temporibus non

videripotest

apud Muratonum

cum

allegato

paucis annis prxcessit conjicere ticet.istud adpriores seculi xin annos pertinere.
,

rara ejusmodi inter civitates Italise erant dissisit, dia) si annus a Waddingo recte signatus
Sancti

563

Perusino A Vancti e carcere

in libertatem restiUdw

DIE QUARTA OCfOBRlS. prospentas 95 Sed quoniam

annus
facile

post
;

penculum
cepit

c g

^
"

Nequehic adannuZ W02 referenda est. Tres Socn ab eo aberrare, cum IZrnpotest annos ranTctoperhxc verba Post paucos vero

consuevit
arridentibus

incautos

decipere

Vit
sibi

>eJ /)Uu/o potl

!te

figendumest anno seantad aliud, quod necessario hcC U06,quandoquidem contigent

iterum lra prioribus de seculi vanitate * ,urum virtutis plene necdum pervere
cervice.

prosperis,

adhuc

^tuHm^

>!>**

+&*

iXaut
93

Lusserat de
hiante, et ob

Nam quodam

nobili ciyita-

tempore ante
.

itlius

conversionem, anno 12Ub

S. Franoisoi

ea>

augendieque pecunnsraisTssisii vanis laudibus ad eunhoc militaribus ornamentis

se parante,

rTvZ
coiumb*
Rcatins

dicendis illigandam.
men en
.

De memorata

<,-,,#_ apud Perusmos

dumin Apuliam

Franciscus,

jam

pri-

s.

captivitatebismem^mt Vita B. j; in qua in Opere nostro ad dicm zx

^b.Reat,
Mau
cum una cum
1

num. mhtec leguntur

Simile prorsus^haoeto

de S. Francisco, qui 1 pluribusa Perusinis captus v alns, bio solus mancipatus, dolentibus ri conoaptms hoc et redargutus super tavit exultare nover.tis, quia

adolescens,

^,

^^
magna

respondit

seculum i,d est per adhuc Sanctus per totum istud adorabor. B* Vita nostra totum mundum) modice mutased Sancti dictum est acceptum, videri ex tum.Jam monui eadem verba non prolata sed potius ex spe, smritu prophetico vaticmio maquam Juvenis concepisse potuit ex homtnis lUius, vel etiam ex pnesagio
,
,

Ideo

me

vigore, non minus divistino corporisrecuperato sociare cnpidus, eidem nobih tiarum et glori* jarajam paterveluti qui levis animi se studuit, Sed in hoc satis correptionis non meminit. na_ miranda consiln, qood is, est divini dispositio ceperat per lanqui jam pridem mansuescere corrigi per flaguores, meritoque ad plenum secundo cepit inde gella debuerat, jam nunc unde rarevocari mirabrlius a suo proposito
,

ad hoc debuisse potius tionabiliter de proposito animari. Hxc postrema dicit auctor Censuit enim, Franciscura militandi in Apulia. militiam somnio mox referendo, ad sectandam J\ * rw Wl -I _ ___l __i 4 .__ _,_* n maanimari debuisse, sed eo tamen ab illa
videbatur
_

1j

magis

ais fuisse

tri facto;

B oui pallium

suum

Francisco stravit et
;

it-

tamen hoc contigeineadem B vit ante carceremPerusinum.Rursum num. 71, ubi narraverat ColumbxReatinee VUa alnsque, postquomodo B. Columba cum patre suo tcrritoquam Tiberim perpontem S. Joanms detenta fuerit a scerium Perusinum transierat, addit Memini, me leratis hominibus, hxc auctor juveeodem loco B. Frauciscum, tunc legisse hoc

lum qesturum,prxdixerat

si

nem cum
S.

Viderit biographus
Francisci

mancipatum. pluribus sodalibus carceri etiam alia de captivitale ille

E avocatum. opinionem abductus fuit, quod P"*""" 96 In hanc qua non refersolam vidisset Vitam primam, in iat nobili a militandi pro- ;iuii/ieri turprxcipua ratio, qua Sanctus somnium fuisset conftrposito, etiamsi in eo per ordinem penitus abstinuit. Ut omnia in matus, quod somnio ttreducamus, praanittenduni est, quodque a duobus pnmis ii militari prxivit prxtermissum. Tres Socn in Apbiographis fuit Vita num. pcndice num. 5 et S. Bonaventura in virum nobilem in S prxmittunt insignem Sancti cujus prxmium in subsecuto som-

liberalitatem,

documenta

nam

de loco,

m quo

itle

nio

significatum

fuisse,

idem sanctus doctor

et illos

captusfuit, in nostris nihil legitw.

asserit. Est tamen inter hunc

aliqua nulla narrando differentia. Bonaventura enim, mititandi desiderio mentione, adhuc facta de Franciscum, postquam vi?*es corporis plane
refert,

receperat

meliora conversio V. Francisci ad

per

vestimenta decentia more solito comparasse; cumque obvium haberet militem \id quidem sed pauperem est, nobilem) generosum
,

sibi

morbum

inchoata,

et

variis

et

male vestitum, misericordise

commotum

affe-

modis paulatim promota.

ex annuo carcere Franciscus et ad patrem suum reversus, pristinam pannorum mercaturam tractavit usque ad conversionem

protinus, se exuto, vestivisse. Uncle ita a Sancto et subdit ibulem sanctus doctor,
ctu, his

iWum

E morbo
ixilcsrent

con-

Emissus

implefactum esse, ut simul in uuo geminum nobilis militis vereret pietatis otlkium, quo et cuudiam tegeret, et pauperis hominis penuriam
relevaret.

mundana
fastidil,

suam,qua> paucis annis post secida

est.

De

coni,

versionis initio prolixe agit brevius Bonaventura num. 8. Tres Socii,

Vita priraa cap.

quorum

At Tres Socii vel geminam vestium dona- circa ? om do,>ai,,,nem tionempost conceptum militandi desiderium meeamdemque varie narrant JJJJJJJ*" meront, vel unam nostro. Nam nisi forte vitium sit in apographo
97
t

biogx potior cura fuit prxtermissa a primis

supplere, morbum', a quo
ccepta fuit, tacisecundus biographus, cutum prxterieruntl At mundana affectu jus verba de nimio Francisci ad
ilta

num.

5 sic

aiunt

Quidam
armis
se

nobilis

de

civitate
.

Assisii militaribus

praeparat, ut

in

Apuliam eandem (forte

posse
perior

vadat.

Quo
gentili

audito,

Franciscus
illo

ad
ut a

eundum)

cum
miles

aspirat,
;

num.
tio

78

et

sequenti dedimus, ad

eum

ita

proce-

quodam comite
prieparat
divitiis,

fiat

pannos prosuo,

dit: Aggreditur itaque

primum

multorumquc erroneum revocare, et variis ptum languoribus coegit jam solitis dissimilia sicque factum est, ut inciperet, Stsi cogitare non plene, mansuescere sub flagellis, quod anad
illius

divina miseraalutein corporalibus

praciosiores

concivi

pau-

sed profusior largitate.

His verbis

molestiis

indicant, Franciscum ex
iiosiores vestes,
rat,

quadam
;

quam
sit

prodigatitale ipsemet sibi paravenisi forte

,

donasse nobili ditiori, se

suo legendum
ilte

coucivi
nobilis

coucive suo

pro adeo ut

te

nesciebat

in prosperis.

Tandem namque

tan-

Eramiscu.s(/<ca.u/*, licet

minus dives

esset,
itle,

quam
vestes

tillo

adminiculo resumpto, ut baculi sustentatus incederet, totam ei circumjacentem contemplanti provinciam quodam modo taedium generabat, quicquid visu jmlcrum iu desiderio prius habuerat sed et talium amatores stultissivirium
;

,pretiosiores tamen,

quam

sibicomparasse. Verum huic expositiom, prxtcrquam quod tectionem mutet non congruunt ista
,
:

num. profusior largitate. Utut propositum somniumque nulitandi

sit
,

postquam
retiderunt

Quoddam

mos reputabat.

DJE S.

FBANCI8CO CONFESSOBE.

564
tOOTOM

Quoddam
tis

tamen,

inquiunt,

magn

pramaratiB sibi
Bis,

c.s

et nobilitatis

pr*cesserat die indicium in eo

les
tior

pannis (id est, vestibus) pretio- ndAmfa^ quatenus ab eodem^ comite miut laein Apuliam proficisci. Et ex boc ficret, eatutrtver[t mirabatur. Qui- t effectus solito ab omnibus
potuit,

g\
w
.

bus

i,

prm
causa, contra erf *^ somnio prxposuisse ZtZTuna cum visione seu UHus auctomtate

de liac Scio, me respoudebat affuturum. Et assumpto

:

nova

laetitia

iuterrogantibus,

unde
princi-

magnum
scutitero,

ascen-

Tnrfu,

ac tUi

versus Apuliam equitabat. deus equura Spoletum pervenisset sollicitus sui autem
,

Cum
itine-

ris,

et

nocte

facta

se deposuisset ad

dormien-

pr^silo miUtandi. Quapropter

nfToSfvero
Noclumo
,/

sequenti,

ut

prosequrtur Bo-

*o-

iniu" r.n UalUl

militiam

inqutt, mi ,,ricnl..-M... pauperi exhibitam omore

Zentura obtigitSanctommoratum^ Hegis summ

t

pro

ut

militi, praostenderet,

ineomparabili

Kam quadam nocundus hisverbis exposuit cm..summandum tota oum ad iter Apuli*
:

mn

compensandam esse mercede I iumhoc,quodnarrant omnes btograp

8
,

e-

liberatione
1M

P or yiplesua mUitaribus apparatibus domU B consueverat pannorum nalium esse ad eyentum pata. Stupendi igitur
dedisset^

ostensa

est

ei

audivit semidormiens Cui per ipsum, quo vellet ire, interrogantem. revelavit. propositum totum suum ordinem Quis potest tibi melius faceCui vox iterum dian servua ? Qui respondit re> Dominus, Quare ergo relinquis pro serDominus. cens Cui cliente ? pro Principem vo Dominum, ReverP Franciscus, Quid, Domine, vis faciam quod tibi facturns, in terram tuam, ait tere virevelabit. Qui sibi divina gratia*in Dominus alterum est mutatus. sibi videbatur,

dum,

vocem

quandam

**'**"
\

rum, ut Hactenus anonymus

ille

nunc veropaucaobser-

vanda sunt.

E
t .

responsum est, haec omnia fore quammilitumque suorum. Evigilans autem, sua videret proposito suo 7 is hujusmodi visionem prospenet ad illud exequendum U( lere, prsesagium reputaret; subito tamen eam circa haec eadem, quae conc. et mirabiliter ut ad hasc explenda cepit tepescere, ita donec fieri sibimet oporteret vim
r ,

inaolitum

animi mu101 minoris iationem sic narrarunt, ut in aliquot varient. Hoc indwio intellimomenti adjunctis non hausisse ex ,nis, anonymum Perusinum

Omnes antiqui hanc

Francisci

Bxpenduntw

*%"*

seipso

tandem non multo post

isaret.
!,,.

ire

in

Sic
sui

novae

militiae

Apuliam penitus dux futurus ex

,

vel ex prioriprout vel ex ipso S. Francisci ore, denique ex Assisiatibus quibus illius sociis, vel Verum ex bus credendum censuit, intellexerat. mulfontibus etiam hauserunt Tres Socii, iisdem Francisco didicerunt, quo taque certius ex ipso
,

narrasse, Trium Sociorum Opusculo, sed rem

prx

[psa

permutatione perpendit
longe
armis
aliud,

jamdi-

autem

Bonaventura reliquis usi sunt familiarius. illorum omnium scripta habuit, et non-

Lonem
importare. Bic modum oontra
DaUir>
.

quam

credid

postcajlestibus, quibus temptationes vinliter uteomnes extunc mores pristinos ad

diligenter consunullos prxterea Sancti socios quorum djcta, dum variantt luit. Videamus ergo,

hicprceferenda sint. Parum interest, an Branoipaterna militaribus sco in primo somnio domus

primaex plenum mutare. Eisce consonat Vita sehausta sunt at vera ratio, ob quam a qua
:

queu
bitur ex
99

io

abstinuit

8. Frai

moxda-

armis instructa visa fuerit, uti Celanensis palatium pam cundus biographui ornatum, ui habent Tres Socii, anonymus lo Perusinus et Bonaventura. Standum tamen poet se-

aliis.

xggrcditur
iter

vrrsut

[pullam,

anonymus Tres Socii, S. Bonaventura et consentiunt, Sanclum noster Perusinus omnino mundanse ammilitari hoc somnio in ingentis spem erectum fuisse, atque ita animaplitudinis versus Apuiiam agressum, imo Spotum
iter

tius

pro palatioest,quia Tres Socii,

etsi

serius,

ipserint, citius tamen ac quam Celane cognovefamiliarius, quamille, Sanctum ipsum aliundeinstructus anonymus Perunt,iisdemque

Assisio oivitatem, letum usque aut ad proximam S. Bonaventura. pervenisse, sed ibi ut loquitur revocaatia visione dedoctum et a cospto itinere
,

um Perusinum audiamus.

luilc

i,

i,

[t,

quod
quia,
ei

tempore praecedenindignum puto silentio transinquit,

uiu

cum

nocte

dormiret

in

stratu

rusinus consonuit, et post accuratum examen F consensit Bonaventura. taceant isti duo apudbiogra L02 lisdem de causis , utut est revela- pho priorcs biographi, omnino admittenda memorata, quse Pn asco ptane excustio mox quod ex prxcedenti sit desiderium militandi, vel magis accensum fuesomnio in eo excitatum ddo; quia non sfatis certum apparet,
rat

apparuil

quidam, qni

vocans

eum ex

an cogitationem

se<j<

ilitiam conceperit ecc

uomine,

duxit in quoddam indicibile amenitatis palatium, plenum armis militaribus,

Lendentibus
Im,

ad morura undei imque. Quo (Francisco) interro

olypeis
et
i

ut msinuat viso in somnisillo bellico cui etiam favet anonymus PcrusiBonaventura. statuisset milinus an vero ante illam visionem

apparatu,

tare, uti habent

eni

Qfiec

arms tanto
sic
:

fulgore

spli a-

dentia,
acci
h,
,

responsum Haec omnia sunt ab eo, qui ducebat pil cum palatio, militumque tuorum. Et e
et

palatium

amenum,

Vita prima et secunda, consenmtque Tres Socii antiquiores. Waddingus S. Bonaventuram secutus est; neque id mirandum, non mdeatur aliorum Opuscula integra ha-

cum

buisse. At

actus

oepil

seculariter

cogitare,

tamquam
gustaverat,

mihi contrarium p-robabilius est: nam Celanensis, Auctor Vitx secundee Tresque Socii

qui
8e
'

nondum

plene Bpiritum Domini

an cogiln-

re

debere in his magnifice principari. Qua de cogitatione *, deliberavit eo mult miles, ut principatum hujusmodi Bibimiliti fieri
LOO

afferrel

Unde

disposuit

ad

coinitem

gentilem

conveniunt; de prsecedente proposito militandi et anonymus Perusinus id non Bonaventura vero negarunt, sed tantum omiserunt. Solus S. Bonaventura num. Qtradidit, militaria arma in eodem somnio,ut dictumest, visa, Cruois Christi si{ quod verisimillime culo insignita apparuissc Assisii ex Sancti sociis didicit, quodque futurx
;

Francisci

565

milituv, Francisci spirituati

DTF OUARTA OCIOBRIS. festinanter l.tum' testantur, Franciscum jusquam illavisio por- Sodi rediisse, ut, quod cxlesti voce Assisium
ale sus erat
Cta
,

-_
*~f
pomparepUtw

non eodetn
tnodo relaia.

tendebat,apprimecongruit. dubitationis movet Wad103 Aliquid etiam Spoletum usque perve.Imaus.an Sanctus tunc animum deposuent quia nerit ibique militandi usque ad proBonaventura solum dicit iltum Dubium suximam civitatem profectum fuisse.
,

divinx voluntatis

indicium exspe-

bent

um
dem

modum ibisimut ac scriptores conciliandi *poIter aggressum, verbis his

exponit
:
,

ut secunin dominum ro a sociis suis eligitur suam faceret expensas. Fecit voluntatem
,

autem mnum.l, non Assivum,

Reversus

ut iidem ha-

post multos dies

quodam

se-

diwM *audine,

dum

ergo
sicut

tunc sumptuosam commestionem

letum pervenisse, genda, et Pisanus

Lereferunt Tres Socii in ejus

licet

multociens fecerat.

paran Deus, qui JuVerum

ipsa va-

proximam civitatem
,

non

prffiteriiBSe

letum

Flaininia

alia torqua tendatur in Apuham nec ullam ante Spoletum msan incessit via ita ut verum asseruent nessus est civitatem hoc sensu proximam vocando
; , ,
,

non

eit

cum bpoBonaventura civitas in via prima ab Assisio

dicat

venem vocare jam cceperat, inter hsec potiora atlena oblectamenta animum ejus ad convivahbus sociis xit. Dum enim post epulas a cum cantu et velut dominus seu rex convivii

pompa per

Bonaventura,

Communiter autem

hoc conspirant scriptoab incepto il in ipsa Spoleti urbe ut res nimirum, sequenti visione a Deo >it revocatuHisce addi potest, Spolequam jam retulimus. civitatem tumforsitan a Bonaventura proxin.am situ suo csse, non quod eo in itinere
in
;

civitatem ducitur , ecce subito Domino , inquiunt Tres Socii) visitatur a quod taque dulcediue repletur cor ejus nihilque aliud nec moveri poterat loqui
,

(ita

tan-

uec
senvale-

tire

vel

audire
ita

nisi

dulcedinem
alienaverat

illam
a

bat; quod
nali

ipsum

sensu

car-

postea ( ut ) sicut lpse non potuisset se de loco totus frustatim iucisus

,

dixit, si fuisset

tunc

movere

etc,

hic dictam

omniumproxima
B proan
fuerit
illa

Assisio

sit,

sed quod Sancto

ad prima nocte

cum emm

$ civdas tantum viginti milha pas distet Assisio, commode illuc, suumaut pauto ptus

^^
, ,

samque tam ^s"oti'referunt Tres

Ztiqius biographis
testem allegent.

stupentibus interim sodalibus, cauinsotitee rei inquirentibus

.

Hm

Socii, sitentibus reliquis

;

^^ ^JJ^
,

Bonoventura sed titorum cum ipsummet S. Pranoiscum

et

pertingere. Nulla ut eral eques, uno die potuit Fraucisci itaque ratio suadet, ut istam juvenis contigisse suspimutationem alibi, quam Spoleti

cemur.
Quit fuerit

Inquirit etiam laudatus Annalista qius videatur comes ille fuisse, ad quem Franciscus
101

comei.aa comei, ad
,

T"

T fn""' fJ^lZn Brennensem, T

S,n

in

A,nu /j am Aputiam

uvotuit con/errc, exiscinuuque, se voluit conferre, existimatque fur

seu a Brenna, qui Innoeentio 111 Papa seeuloTuLunle secuto xiii ineunte pro Innocentio III Papt bellum in hodierno Neapotitano regno strenue gescaptusque sit, ibidemque anno 1205 vulneratus obiit. Hinc itlaconjectura satis probabilis est, non tamen certo maanme cum id temporis etiam alii comites in istis partibus mititaverint Certior
,
.

107 Porro ab illa hora ( ita subdunt ttde preci _ Tres Socii num. 8) coepit sibi vilescere, et illa ms ac tact-yamore mit in prius habuerat quffi contemuere nondum erat penitus quia non tamen plene a saeculi vanitate solutus. Itaque hasc, qua? non poat multos dies ab itlius Assisium reditu accidei ,. .... runtprxmtUenda sunt ns, qux alu laudat b,oejusdem ,nugm >,,, relutmox a reditu /acta, tradxderunt, et de quibus post Vitam primam sic ait auctor secundse Fran itaque jam a publicae negotiatiouis tumultu se
i

f# *

estejusdem Waddingi observatio, corrigentis aliquot recentiores, qui comitem, sub quo Sanctus votuit mereri, statuunt, proprio nomine fuisse quamvis enim ille apud Gentilem appellatum Tres Socios comes gentilis dicatur, non videlur
:

et subtrahens, Euaugelicus negotiator elhcitur quasi bouas margaritas, donec unam rretiosain indonec uuam pretiosam inveniat, veniat, quterit quaerit; dum ad videndum, quid Deo placeutius iuchoet, diversarum meditatio virtutum officinas iugreditur. Cumque sic in agrum Dominicum medi,

tari

secedit,

vocabidum gentilis ei magis proprium fuisse quam vocabulum Liberalis apud S. Bonaventu-

et recondit,

thesaurum illic absconditum invenit eumque, cum agro veuditis omuibus,

ram

9, ubi hic eumdem liberalem comitem dixit. Occurrit quidem in Muratorii Annalibus Italise ad annum 1200 comes aliquis

in Vita

num.

comparare proposuit. Jam novi propositi novum quid agat, unicum consilianum quaerit; Deum consulit uullique mortalium, quid inteudat, expo, ,

nit.

Geutilis, ut apparet, dictus, in Sicilia, sed

hunc

10S

Solum

tum

quemdam
,

sibi

pree

ceteris
'

''
oxqutru

in Aputia bellasse,
L05
Corrigitur

Ab

illo

non legi. tempore sive hxc anno 1205

,

erroranonym. Perusim.

vergente ad finem, sive anno 1206 contigerint, quod mihi hactenus ambiguum est, coepit Fianciscus me iiora meditari, non tamen tam cito avulsus a mundanis fuit, quam insinuat anonymits Perusinus, qui 7'eliquis omnibus contraria hic

familiarem gaudii sui ut verbis aliquam laequin potius occasionem quaerens; ipsum ad titiam mentis exprimeret loca secretiora scepius evocabat; et quidem illi^ sub seuigmate loquens , sed omnino propositi
,

" ovo1 "' participem esse desiderans, x r

/>.
i

quia duo Francisci itinera confudit. scripsit Nam post relatam visionem, qua Spoleti a mili,

magnum se pr< sui secreta non reserana sumque thesaurum reperisse dicebat. Cougratulabatur sibi vir ille non modicum laetanter
,

cum

ipso,

quotiescumque

vocabaiur,

egredi-

tarnbus studiis abstractus fuit, statim

xit
rat
:

ille

subjun-

ens, et de thesauro

Mane autem
(

facto

revertit

ut sibi fue-

colloquens.

utcumque loquenti libeutissirae lntrabat autem crebro Vir novo

voce) imperatum, et iter faciens, cum Fulgineum devenisset, vendidit equum cui insidebat, et vestimenta quibus ad eundum in Apuliam se ornaverat vilioribus se induens vestimentis etc. Subduntur hic eadem qux conligerunt post aliud Sancti iter Assisio
cxlesti
, ,
,

perfuaus spiritu expectante , ris

quandam criptam
et,

socio

defo-

ignoraute

ibique

quid intus ageret , pcmttis cum laorymis caelestem exo,

rabat in abscondito Patrein ut viam ipsius iiirigens, suam ei plenius ostenderet voluutatem. iSic jugiter iu oratione persisteus et semetipsum
graviter aliligebat
tei
bi
,

Fulginium, in quo et equum suum et alia vendidit, uti suo toco dicemus; at multa hic pr&mittenda sunt, qux xdriqueitineri intercessere Tres
.

et

donec

divinitus

quali-

inchoandum
invicem

cognosceret,

succedentium
sinebat.

affectionum siimportunitas ipsum

quiescere

non

Alternabantur

namque
in

ODD
tfldoni

DE
prustati

S.

rRANClSCO DONFE8SORB.
vestes egtmti pmprias largitum cssc
;

et

diem

il-

s.

dulcedine spiritusl, in ,110 gandium pr* peccatis pwteriti tcmp dolor gravissimns pro ferv-sqne futuris ris.timor non modicu, de qu* conceperat, consiim desiderium super his
,

eaque cognil", mirr exsuhal,

To 9
am

plenius miseratione ^ivina Choo meruit exaudir vocata, pro optato edo eret qu.d ag que infallibiliter indicio t gnudm est deinceps perfusus Tantoque et.am qudam continere non valens

d 1S

in-

'Tandcm

non negant iocunditate transegtsse. Postremum qui, ut de largitione vestis cum 8. Tres Socii, Bonaventura concilientur explicandi sunt de repropriis , non sumptis a B. Francisco vestibus dederat, sed quas pr<rterea secum mendico
,

lum

iu

medio

pauperum cum

ineolita spintus

habebat diversorio. De Assisio attulerat, et in suo ecclesiam S. Petri lege pia cjus munificentia in
auctores citatos.

quas

ue verbotenus depromeret nolens in publicum sed grandja se udem iu Apuliam recusaret nat.onis terra promitt facturom in propri* an ducere et sc.scitantibus
,
. ,

se

Mi antibus cunctis responducturum Z7t uxorem sponsam senobilem plus omuiplus dit, plussapientem,

buV/quas
cor,m
in

unquara viderint

araab. era

et

to-

Rmc

Vila prima. manifestatam fuisse voluntatem Dei Sancio tunc

omnia aliis fere verbis lcgipossun Bonaventura num. VI scribit,

Aliam non minorem Sancti de semetipso laudati Sociinum. victoriam subjungunt ibidem quoque memoratam num. xi a S. Bonaventura Celanensi in Vita prima xi, imo et a Thoma suum occasione simi17, sed extra locum num. et secundus biographus de lium factorum. Hinc eadem extra ordinem agens, Antea tamen, ait, sermo fit) hujusmodi ( leprosos de quibus ibi M

%jT'

^'^.
,,

Nam, verapparitionem Christivelut cruci affixi. per hoc nempe Vir subditur, intellexit
ut
illud

B me,

istud Sancti de am et sequere me. Tres Socii dictum ab ilo tum h4c, uxore ducenda tropicum scribunt, quando, ut sitpra

Euangelicum sibi dici Si vis et tolle cruccm bnefra temetipsum

:

venire

post
tu-

tantum despexerat, quod non solum lllos e longinquo proe vicino, sed et eorum domos nares manibus obturare consueverat. n-iens, visitavit, adhuc At ubi sua enm Dominus gratia quidam fortuito lein seculari habitu constituto quo cum solito more horreorrit: pr0 SU vim tamen sibimet faciens vicit ret aepeeto,
in

s.ipsum
iU, U n.

et constanter

accedens
sui
ipsi

osculatus est
fer-

tum antea prolatum turma per dictum est, cum sodalium

:

Ex hoc itaque ad
cdesoene
,
,

contemptum

civitateni
infferere

bella sibi
ei

boc

perfusus hxsit. /Enitncedens cwlesti dulcedine lpse vero d.xit sic exponunt nma autem ibidem nam ipsa sponsa se, sed inspiratus a Deo non a
;

donec

desuper

continuo cepit daretur perfectam

,f,!

fuit

vern

relifrio,

quam

BUSCepit, ceter.s nob.hor,

sicut optinere *. Fecit igitur se testatus est, misericoripse postraodura de cum leprosis quos et videre non potevictoriara
,
,
,

""""

ei

prtcibus

largn elcemotyna adjungil.

paupertate. ditior et pulcrior trcs Socii num. 8 et 9 frequenti 110 Iidem eo tempore %n orationi addunt majorem Sancti liberalitatem. Nimirum qui pauperes et ecclesias

,t
,

cum adhuc

viveret

in

peccatis.

Ita

ille

Tres Socii addunt, Eranciscum,

'it,

dum leprosum
ei

multa antea in sumptus inutiles acprofanos conniventibus parentibv.s, tunc sun digebat,

pro-

indigentibus, magis quam bus non pepercit, ut Qux de orationibus in crypta antea, provideret. serius reponunt. Supfusis dicuntur, illi paulo

plentur ab

etiam nonnutla alia, qu<v inteconversionem prxcesserunt, eagram Francisci quo narque omnino figenda videntur eo ordine, rantur neque enim est ratio, cur historim ordi nem ab iis inversum fuisse, credamus. Quo temassumcndo pore ea Juvenis de pue vitx genere
illis
:

ex equo, cui tnsidebat, descendisse, ut eleemosynam daret, tuncque manum illius oscuaclatum esse deinde vero ad teprosorum domos quos ibi reperit, stipempacessisse, et omnibus, esse. Bonariter cum manus osculo impertitum credidit, Christum leprosi specie ei appaventura rursus ascenderat, isse, quia, ubi ille equum vidit. Hoc non habent \romm amplius non potuit ex priorcs at sanctus doctor id discere
; ;

8,

Prancisci Sociis, quosconsutuit.

113

Ab hac secunda

eunt ad
>

victoria Tres Socii trans'""'"J' Francisci orationibus in cry- iiwnr nn r ea, quse de
.

pta, relicto foris socio,

ex

atiis

assignadeliberatio coepta fuerit, nequit accurate

tcntationem, qua dsemon

felicibus cceptis

jam retuli. Adnovum Pugilen?

Cruci/hiiavin
oKogurtur.

ri;

verum integra conversio videtur sub finem

Btiam

anni 1B06 contigisse, ideoque deltberaUo pro majori sallem parte ad eumdem ann\ renda esse. Certe omnia,quse ex Opusculo Trium Sociorum mox subjiciam, eodem anno 1808
nisse, existimo.

avocare frustra coterrere et a Tum num. 13 narrant altocutionem natus est. oginis Crucifixi in ecclesia S. Damiani, per quam ille ad aliam plane vitam, quam ante vi-

xe

luctus fuit, aut

ad dudum cceptamad

Koma

I" '"'-

6i(u mendici
stipeni petit

quam ad veApostolorum Petri et Pauli neranda sanctorum sepulcra suscepit. Waddingus hancpost alia po111

Primum

est

peregrinatio,

nversionem perfioiendam pturimum m< Bonaventura incitatus. Hoc factum etiam refert consentit, nempe de ecclesia num. 15 et de loco S.Do r mi, in <i"<i Deus per imaginem Crucifiallocutus m x i ]<v suam reparare. Id unum
est
,

suil,

haud dubie secutus Marianum Florentiin Chronico, cujus caput 2,

5

jussitque

domum

num

attogamt

inmargine. Testantibus Tribus Sociis num. Lfl voluit Prancisoue experimentum capere, an posct quo set inler mendicos publice stipem petere,
id laturusesset animo.Itaquecumdevotionis causa Romam accessisset, cujusdam mendici vestes

nem

interest,

quod

sacra illa imagine unica vice meminerint. Celanensis et secundus biographus silent de allocutione consentiunt ta;

inter illorum narratio hic scribat, easdem voces a ter fuisse editas, illi vero de

men cum

aliis,

commodari
rant) cum

sibi,

ibidem secrete petiit, iisque indu

tus in gradibus ecclesia? ( S. Petri, ut p

pricdictam S. ita enim arbitrabatur

Sanctum multum laborasse ad Damiani ecclesiam reparandam

;
,

sibi

per Crucifixi voces

pauperibus eleemosynum Gallice postulabat .... Postea vero exuens dictos pannos (id est , vestes mendici) et proprios realiis

mandatum

fuisse.

suraens, rediit Assisium. Bonaventura nonnullis aliis etiam postponens, scribit, ciscum uni ex eis nimirum mendicis
,

ea
S.
,

Fran-

magis

VI.

K VI VI.
sio
,

Perfecta
et

Francisci FranClSCl

certamina

cum

DIB QUARTA OCTOBRIS. prtevium Sbyterum fuisseVeArumappellatum ;sed ignoraSancti de reperanda ecclesiapropositum converCOnver- vil de quo tamen dubitandumnon est, cumex eo vendident. intettigamus, cur ille pannos et equum patre Erasmus Alberus Brandeburgensis,ex itla h
.

* 87
ACCTfflH
r:

cui

tandem coram episcopo ombona

,

nia
cedit.

ipsaque

vestimenta

habent, quam ticorum classe, quinihit antiquius calumnian, Franeiscum in hisce MSanctosDei ex illa Salomotis convictum peccati pronuntiat
nis sententia
subtrahit.
dicit
,

Proverbiorum cap. M,
a patre

f-

24:Qui
,

aliquid

hoc

ss-m

a^umia

Rnrwventura

re-

micidaaeat.

non esse Aeerbitatem censurse scriptoris hete,

suo, peccatura

et

a raatre particeps

et

ho-

Ad

ir/iuruns

dam

""

miani eecufiam ponnoi

ria

est Fulginium, quod Umbrim civttas drciter milha appellata, etdecem liomana versus Spoletum Assisio dissita.Fulit
,

ginii
hi. ut

que

eosdem pannos et equum vendidit, confe('> Ulis pecuniam Assisium pedes retuf juod supra dictam S. D/miam
ouraret.
8 ftn

etiam labem a sancto 1 'atre removendam oredx pannos Fecit id tum ostendendo, non constare equumque, quos vendidit Franoificus, patris aut matris fuisse,potuisSi q ue tunc habuisse Juvenem, sineparenviginti quatuor annorum, de quibus tum alio arguinjuria potuerit disponere
,

tum

andatum redebat) reparandam Thomas Celanensis in Vita prima num.

similiter ndrravit; sed

mento, quod ejusdem verbis recitabo. 117 Accepit (inquit Waddingus ) a Christo *
1
'

****
eimaem cen ejiadem cen-

nesciret, Grucifian B Francisco fuisse lOGUtam, tilum velut ad deliberantem, quid de illa pecunia ageret,

cum

sensibiliter

et

palam loquente
,

prfflceptum

ut

mem

iam
cipientis

rcparuret;
intentio
sibi

et licet alio

tenderet pWB-

sma E

attamen
curarn

de

illa aede resarci-

ecclesiam S. Damiani perduant , ibiqueeumaiU ex conspecto ejusdem sacras sedis misero statu,
cogitasse. Aberranbiographus secundus, tem Thomam secutus est concujus verba subjicio Jam Vir divino munere non difirmatus, pium mentis desiderium complere

deeadem reparanda primum

t

Perquara enda injunetam optime uovit, Christum impossibilia non juberc; intulitque non improbabiliter, ut divino obsequeretur mandato, sibi licere bonis se ingerere neque propria non suppetebant si paternis tunc mendicare fas esse, nec si ad stipem sedere
intellexit.
,

stnlit

mvit
pre

laetemporis offerente confidenter se Crucis signo mupannis venalibus assumptisque secum

faoultate
,

se

liceret,

adeo facile aut

neecssaria
,

brevi

colligi

potuisse

quae orania

eraut

ut

quod accepit

prasceptum

ad
insederat,

vioinam,
:

quae

Fulgineum

dici-

m
ruinae

exequi valerit. Qui erg-o posset ruivel ejus imminenti reaedificare ecclesiam
,

tur, civitatera perrexit

cui

quibus ibidem cum equo, venditis, onustus pecunia retotus

in

statim occurrere

qui

sui juris

tiihil

ha-

bebat? aut
caret
vellet

pedavit.
tt

confectam cx

115

Tum

statim

opere Dei fervens,

piis

quomodo supremi Domini obtempemandato si paterni dominii jura omnino quod ipse idem illaasa? Non dubitavit
, ,
,

ei

pecunfam

piia illam

pauperum usibus,
,

aliarum

nei

qui

filiis

Israel

^g-yptiorum
concedere

pretiosa

supel-

preibytcro loci

sitatum obsequiifl
graviter ipsa
,

mancipare disposuit. Jam tam cor a curis liberum esse peounia

, ,

lectilia

licite

potuit

propter

supre-

mum
etiam

et
,

quam velut quod et ejus offendit procurans gravaraen non sustinens arenam reputabat qnantocius illam deponere festinavit. Sic itle biographus divinans scripsU, quod ignoraret, niam illam non alia mente a Francisco corrasam fuisse, quam ut dicta ecclesia repararetur. Hinc subdit ibidem Invenit itaque prope Assiolim in honore S. sium quaindam ecclesiam
,
.

excellens in res humanas dominium, ei qui ex privilegio haeredis quasi paterno-

rum
ternis

bonorum

dominus

esse
,

anthoritatem
bere.

possit

tribuere

ut ex

existimabatur bonis pa,

Deo jubenti
Dki
f,t
, ,

valeat

ministerium

prae-

lis

inquit

divus
,

nia

cm
si

volueiiit
,

sint okThomas quare TMBUET illa

, ;

nitlicat
11

addingtu.

etiam

velit

in sua

sed jam ruinse prae niDamiani eonstruotam propinquam. Cujus ipse contivetustate nuo ( imo jam ante ) necessitatem miseratus, rein introivit illam. Ubi invento quottter reverendam paupere presbytero primum deiude petiuii, manibus deosculatis, exhibuit
.

Qui ergo ad Dei delubrum patulo ipsius

,

non accipiat obsequia? ad divinum miuisterium

,

11i

imperio reparanquod patris videbatur, dura aliquid accepit non secundum illud Salomonis edictum partialiunde et is est uoMiciDiE , prassertim cum
Dei
1 I

ex

multiplioi
sceleris

ancipitique

illius

loci

sensu

frxutra
tnni

<>lh

<

mefi /"
-

calumni
Ai

Mui

eiicw

cuniam pro resarciendis ecclesiae parietibus obtulit. Videus autem sacerdos Virum, quem paulo vehementer ante totum seculo deditum noverat et ab eo sibi illudi in facto ejus obstupuit existimans naeuniam non recepit. plenius ex116 Denique propositum suum ut secum ponenti vix credens ad ultimum pemorari posscl mstauter myauti coucessit cuniam tamen metu parentum lllius omnino
, ;
,

tanti

communionem

aut poenam
.

possit

FranoiscuB evadere. Plura ibilegipossunt mihi dubium non est, quin Franciscus id sihi licitum

putavmt, sive quod prxcipu ai Christo credider tt sic obtemperandum esse ,st re 7 uod. non patema,
/

reoipere
peouniffi

renuit

quam

ut
,

refutari,

verus

ille

Contemptor aspexit in quadam feneStra dejctam, velut pulverem, vilipendit. Priusquam cetera subjungo, pauca hic observemus. Hxc reliquis consona sunt. De eadem quoque re loquitur anonymus Perusinus, aitque ,dictum preOctobris

sed sui proprii juris usurpaverit. Primum milius apparet propter ea, qux a furibundo patre in illum mox gesta videbimus nec tamen /i/s alterum improbabile fit, ut ostendit Waddingus. Sane S. Bonavmturse hoc Franoisoi factum non modo non reprehensibile,sed laudabile risum futt in Vita num. 16, ubi propterea ab illo felix mercator appetlatur. Nunc historiam prosel
.

quamur. 119 Mansit igitur

S.

Tomus

II.

Franciscus 74

apud pauperculum

DE
MJCTORB

S.

FRANCISCO CONFi modo

,, s
t

,onasterii S.
,;.

Damiani

non
S.

est,

cur

D
1

erculumpresbyter
,,,,.
ii
'

insuburl

,*&

""'";'';;'
,/,

C.S.

Franciscus

apud

Damia-

,.>:

Afwl

]*tlt-

elumpi

nrum
rtra

'"""
/-

o pafre
'/i'

" seouta mnt, eodem fere lumaudtatnus, auaresec ,,i,i

.'..,. Mcre ^e,v>e^<' im Mdtatf. ab mo^'-:;:;Tuo gra' fl

-

^eooles^minpresbyterioavea.uidiotwnest.p^^
''<" /'''-" Mrpetuisprecibusad divim infuse estproinde (utpostverranduminstaret, biographussecundus) 119 reciiata pergil
,,,

"";/

/ ui s

ha

banum.

feitur pater
deeiitit,

B**

.';

^X.
post looga

m
<*se

doneoe,
;;;;:;

tendem

*"
;;;;:

**

tantam mentis ammaperseeutoribus ut non solum tu,- eonstantiam, n.m, publieum prodeat, veru in snretis torporis et ignavia se mtuerit, qnia seVnit
,

mira tenebris exoranti subito in ,., ,,;, ,.,,

qumdam

et

inexperta

.i*
dare

looun,

complacmt;

w*

mameque et fstntn pristindpenitusalteratum, supern grat, BquSore eonfeotum, mtabam ,. t eidem mised
dementiie
potiu

;.,,,,.,,,

itaque noti ejus

Tttum

et

. P ;; ne ^deretur

luto eu... el swabiUter insultantes, fraeto Sed vir Dei null. ebent.

apidbusiminjuria
illi.
,

^rfTer^sit^^e^o^siV

vefctmireeurda.tranaibat,
,,,..,,

et gratias

=
" "
, ,

Xsegxdtons

fiSSS
vin
ul
>

>-"
er,

oonfortabatur, agebat. T tahter -,, ineonuit, ,,.-. patri sed feral, modo qui non paterno c omp.rui.se plus eetens ,-,.., ,'. acourrens, cepit in illum

lem

a quo rumor

et

fletu

non

desiit

implor

mnious omnibus

insanire. iUDouii
satis inhoneste

B
.

tlum

manibus ipsnm

dignaretur
T)

pere.
latfi

mia

ctiam habent

Cela"

adversa reflectere , primitans ab incepto per verberibusque crudeliter mo quidem contumeliis hi sed deinde vinculatum

P3 Domi namque

pertracuim,

dometlico

ru;Ter 1|ldu .

iitw

ta

depro-

Zol;
t

au ommmiserationesubtracta^detrudit. Quante

digio parielU

pro ce Solus Bonaventura

Atveris
i

L^TlatitanHtribuunt,diani mlojuenb non est, Bonaventuram

fuerantgueillius discipuh
eostendit
et

^;
ibi

Socii.Minc

validum reddH et fi> desavit, tanto amplius per adversa mum- nec valet a statu rectitudinis tribulatmne reIn "i, cui est Dominns patrem autem quadam
iuin
.

Christi

RliUtem

tribulationis

pressura

^ooidit

Lntegram

Verum idem Annahsta

addit

SJb

domo

causa

rei

flunllii

>edere

demnw

elatis
,

ignoro. quo teste asserat itapergtt luclito adventupatris,

A ,pjc (S.R an prope novaseratOhnsti afhleta quia ciscus) q ai;

*9^Frm.

w -^f
.

cum

mater

ijlius,

factum

mariti

non

appro
;
:

SL
se

allocuta est bans, blandis PiUum revocare. attemptabal proposito sic illum a suo conspiceret, materna Quod cum se non posse
pietate

sermombus

ta

supervenieatia vero
h;iu ,l
,

aoiculoseab repente patris funam

valens
, ,

commota,
,

latenter

vmcula rupit
permisit.

Kboilie

deoli-

qne

mmode
audivit

ternos minas

ostium palaevam muro ad port*

ot ad
,

qua potuit collectione membrorum timidum ultro suos sinus aperiens,

recepit,
ita

adluesit,

qm
in

Tyronem

ut
,

duriorem invencnt

patrem,

i;

murusque hominem vicerit quam hmc muri o humanitate. Adhuc extat Damiani reverenter observata, ,onasterio S. mepotui affectu et reverentia
parietem
,

liberum setemptatione probatus , solito veluti jam in omnipotenti Dogratias curior est effeotus , et animi hbertate ad lominoreferens, in magna fecerat * , est reversus. cum, in quo prius ut domum rediens * 124 Quod factum est lairatus uxorem contumehis
soluto
,

abire

fucral

patreiemu |(/

oater

ag-novit

e0 nvenm

Ltivit
saltem
re t
si

Ncc adhuc lium effrenato cucurrit.

ah illum
illius

cessans

animo Nitebatur enim

,

post
,

fc-

ut

eum

fi&UTidtti rst

cui

iptum ii" "0

,

,.

ipientb.

ego, quo mct immei margine Legenda Inum 121 Allegantur in Chalippus Wadet Antoninus. Hinc Sociorum miraculum hoc dingi asserta adoptans , dicsit
i.
. ,

el. terras continio penitus proposito flectere non vasuo

At ego, qux horum Tribus iltis Sociis afflrmari. in hac Leqendam editurus sum, nihilo magis prodigium istud partetts quam in S. Antonino Par est silentiumin b. sese aperientis invenio. par etiam in Bonaventura et in Vita prima alios antiquos, quostegi. Perusino, et apud
, ;

synchroms Tribus scriptoribus

ntmirum a

Klius Uber et .ntr,t furi* non cedebat pidus offferens, jam patris majora patiipn Chnantea feceratj sed adhuc clamabat. Vidcns iffitur sto ffratanter se velle. B demum ad ejus constantiam , patef inflcibilem cxtorquendam. Qua, ubi pecuniam convertitur panter et projecerat , inventa
ret.

Cnjus adventui

se

Vir sanctus illam

nuiaavariti83

sublata, jam erg-a

sitis

Filium mitius agere ccepiti paulisper extincta fnrorem si-

L\

animitemperavit.

Ms.

suspicam licet Waddingum apud aliquo prodigium accepisse a recention Antomnus laudaquem prsedicta Legendaet S.

Quamobrem

idem

tentus

YtrumtamenhisnonconapudepiduruspaterFilium suumetiam
adi-

Francisci, non bantur pro facto abscondentis se sumiraculo in pariete, quo forte originem pro eoo veneratione lodebet levibus conjecturis,

tnstztitqueut scopum Assisiensem accusavit, qijam habebat pegeretur coram ipso reliquam, facutatibus etjucuniam reddere, omnibusque uti poterat, illi cedere ri quod illas habere
,

am

mox
Ve

0%t ubi

Sanctus

tatuit, pelitis.

Nam

hujusmodi

iam consentiunt
r
\to

referemus cui etejusdem biographi verbis Thomas Celanensis ct S. Bona-

semel adconjecturx, ubi ex nimia credulitate transeunt in traditiones miss<efuere,paulatim latebrarum populares. Ceterum quod itle Sancti fuerit in veneratione habitus, ac
locus postea

a reliquis Ewpentiw Sed tres Socii inserunt aliquid nec de modo, quo paterjec* prxtermissum, niam recepit, videntur convemre

*^

569

DIEQUARTAOCTOhUlS.
A
commodaexplicationeconcilientur.Tres.inquam
patris cum Fraueisco in ecclesia 8. congressu, in qu destinatam ad qusDamiani

dl HatadomoasportaveratCrat^facerentsibiTeddij
j

fetfa*i_%utpe<mnUm,quama

k tii

roBi

goe

ii

,/r itlo

dem

tum quod

recepit, atecclesim reparationem pecuniam ratio ea potest allegari, silent Hujus silentii congressum illum et in eo gesta jam satis
;

probant dicta patns.sedsolum omnibus biographn, Conciliatis hoc modo ferunt.

nonenim

re-

ibi

secundiverbarecitarepergamus. hac apud episcopum Assisiensem

<

nsDerebus
.

sita abaliis exposita scirent aD a l

iidem atunt, sed iidcm aiunt, pa-

tremV ostemissumecarcereFiliumaccessissead quam civitatis, peHisseque, ul pecuniam,

consules

**m
,,.,.,

in "' .

Ute gestis ita J 9

itte
.

ad
et

,flWJ

prosequitur '.,...,,, inecclesiaS.DamiarruniaminecclesiaS.D

:
..

ost

ut

pisC o P um looi cuncta coram

perduxit
Lllo,

(Fn
I

qua
in
et

a spoliata
sibi reddi.

domo asportaverat ( Filius ) fac Subdunt Franeiscnm a cousulthns

,

redderet,
,

omuesque
*.
i

facultates

suas

i]

utco ne veniret;

compareret, citatum, se excusasse, patrem eaet excusatione admissa, demdecausaadiissead episcopum, et quodpostulabat, impetrasse.

manibna
a.l

At

ille

promtus

hylarw

hoc
,

ipsum,
offerens,
,,,,.

priufi

etiam,
quce

quam

postulare.

omnia,

habuit

mdudepo-

Utramque patris achonem Damiani Waddingus receptx in ecclesia S. pecuni&rectepostposuit; sed qua ergo ratione quam B pater a consulibus petiit, ut pecuniam,
domo asportaveral (Filius) Pacerent quomodo id etiam postulamt ab e\ legit, po, hicque apud eosdem Socios
spoliata
sibi

men ta
.
i

femoralibus quidem
restituit,

retentis,

ea

patri

sicque
in

omnino
se

omnibus

remanens

mundo
sine

nudus exulem

designavit. Episcopus

vero tantum Viri fervorem

haec

ammirans,
fieri

nequaquam
cognovit.

nutu
illi

divmo
paternffi

posse,

Et ex
a

tuno

caritatis

affectu

paratu
pallio,

.istere,

intra brachia

odixisse: mirum patri)

Si vis

quoniam

forte

est

Deo servire, redde illi quam pecuniam habes quffl de injuste acquisitis, non vult
,

Bua

eollectum
ge

quo
in

Jam

Vir

Dei

nudus

induebatur, obt cruce ttudato conre-

format, tu

jam
nil

perfecte

consilium de omnibus

B Deus,

ut

eroges

eam

in

opus

ecclesiae,

propter

nuntiandis

impleverat,

quem
nisi

divii

peccata

pat.ris tui,

cujus furor mitigabitur, ea

,,,,,,,. vtographo.

rumrehiiouihut ovta, 6iif nvta.

MographiSj cst diffwultas 126 Similis est difflcultas exaliis bxographxs r,ulunt,Sanctum post reaQ ui unanimi conscus _... ^Jinin nnrlfioin v\i>r.c.imia.m patre suo, inpreedictaecclesiapeccuniam fl VatrC SUO,
i i

solus oarnis panes, Socii addunt, etiam pecui separabat. Tres vestimenta quam pater repetebat, a Sanctosuper

jam

terrenum,

ditam non quidemapud consules, sed apud episco/>>, m tamen de causa injus vocatum fuisse. Ego

rusinus ^ 4 "'" '

mox

'

xymus Peconsentitque fere a inqua pecuma i au ^ an dus. De quapecunt hoc W_laudandus.

auoxtai
[.._-._

telligi possit,

.i

supra exposui. Verum aliaex relatis exsurgit

aliis

rx^Ucanda existimo. Franciscus repetenti pecuniam, quam ex venditis colpatri retenta legerat, restituit in ecclesia S. Damiani,

hxc om>"

quam ab
tiunt

nonsatis discussam
Vitse

legi.

Consen-

PJ*"!"

sic

reliqua,

quam

vel e

proprio peculio

ipsius olim

>]>><> >> usibus concesso, vel aliter >>ccepto amatrc, patre peregre profecto, ab illa dtmissus e cardo, esl matrem, quse cere est neque enim verisimile illum solvit, abeunti nonpn>vniscricordia mota spexisse, undevitam suam utcum>j>' sustentaret.
;
.

At vero furibundus pater l>>nic quoque itli invidens, acforte etiam plura per illum ablata suspicans, aut credi volens,

scHptores, S. Franciscumomnia vestimenta sua atque etiam femoraliacoram episcopodeposuisse,etpatrireddidtsse. et tis Continuo p ms num. 15 ait msuper projectis vestimentis, restituit ea patri coram omnietiam nec femoralia retinens, totua Secundi verba jam dedi. Anobus denudatur 3aihabet Coram epi n ym us Perusinus sic pecuniam ipsam et vestimenta, quibus tege-

omnes antiqw

siuo

batur, nudus sub pelle {id est, paltio)

qni ip-um amplexatus
est

dicti episco-

primo eum ad

consules,

deindead episcopum

quidquid haberet, Ideret, et juri hereditario renuntiaret. Pecuniam autem, quam pater tunc exigebat, saltem aliquo titulo fuisse Francisci, exeo colligere licet,
citavit, /

nudum, peman ns pi, alacriter resignavit. S. Bonaventum num. patri Coutinuo depositis omnibus 19 et sequenti vestimentis, restituit patri. [nventus esl autem
:

tunc

quod episcopus,
,

ut

hunc ad illam cedendam

vestibu> delicatis.

ind.-

cerd /""/ monuerit de restitutione facienda ex justitia, sed ex religione, nempe quod pecunia illa, etsi etiam a parentibus acceptui j st c jiosstderet,forte tamen parta esset ex injusta patris
mercatura.
'iii,

mb Dei cilicium habere ad [nsuper ex admirando fervore femoralibus, totus spiritu ebrius, rejectis etiara
Vir

coram omnibus denudatur etc. Supersunt audiendi Tres Socii, qui cum rei gestx et tempore et loco prx reliquis fuere propinquis de eadem pi
instrui potuerunt.
" "nm. 20 hoc moclo exposuerv!. Post verbn episcopi, Sanctum adcedendampatri
I

'

,,

muiuo

concih

Juverit episcopi verba ea Trium Sociorum Ajjpendice repetiisse,. Sic ille Sanctum alloSi tu vis Deo servire, redde cutus ibi legitur patri ) quam pecuniam habes, quae quoilli
127
:

fm

suopecuniw
Surrexit, tus
in

>H>ortantis, qiuv n>

_-_.

>/edi,

inquiunt,
ait

Vir

Dei
et

lsetus

et conforta-

verbis episeopi,
:

niain forte est

de

iujuste

acquisitis,

non

vnlt

eam in opus ecelesife, propter peecata patristui. Neque urget illum legejustihortatice, sed fiducia in Deum ad cedenci,
ut eroges
lt

pecuniam, niam, qua_

lo

cst

coram ipso portans Domiue, non tantum pecuilli de rebus Buis (nempe patris) vo,

fiduciam in subdcns: llahens ergo Fili Domino, et viriliter age, nolique timere; quia tur
, , ,

ipse

erit

adjutor

tuus,

et

pro

ecclesiaB

opere

pro ecctesia S. Damiani restauranda) abundanter tibi m-cessaria ministrabit. Non hsec sunt verba episcopi debitam pecunide restitutionem Francisco imperantis, sedad sua?n ex amocilcndam animnntis, Neque obstat, quod ibidem pnemiserint Tres Socii, pairem accurris(id cst,

animo, sed etiam vestiei reddere g-audenti exuit menta. Et intians c.nneram episcopi suis rebus (id est, de reomnia vestimeuta de bus patris, sive qux a patre acceperat) et ponens pecuniam super ipsa coram episcopo et
patre,

aliisque
:

astantibus,

nudus

foras
:

xivit,

L sque Audite omnes et inteUigite et dixit modo Petrum Barnardonis vocavi Fatrem meum; sed quia Deo servire proposui, rcddo illi

pecuniam

pro

qua

erat

turbatus,

ct

omnia

vestimenta,

570
MJCTOftB

DE
,.,

S.

FRANCISCO CONFESSOllE.
lens
:

c. s.

vc.i.n.u,, amodo dicere:

de

suh rebus tobui

<H>

iniquuspahm aliquod D iam femoralibus,in qute

nec Bonaventur* potuisset sibi arrogare. Certe Franciscum etiam c.vuisnec Tres Socii asserunt, habere ad carnem tunc ViSUS se cilicium, quod
est

Patbb hostm,

"
**

Invenns

est

autem Vir Dei tunc

l'' um

Creduni aliqui,

Sanetwn lunc
nullo velamine

^tmSl
Mvinoid 11
,

t Jc^
;

nf Mita qutbus responnalumniati sunt hseretici, mulUs et sequenHbus, I*

Porro hoo

B.

Francisci

nudus/ufste Vere autemet totusdenndatuse* omnibus paternis, etiam potest, qui rebus dici erat neque aliud or quibus induebatur, exutus retinuerat ,quam aiiundeacceptum loris velamen indecore cilicium,acforteetiam subldffaculim, Quapropter cum ista biogra :compareret. possint, xmo phorumasserta commode sic exponi
;
.

ulla necessitate, sine debere videantur, cur sine

tobaTniLs,
.,

Sanct

singulaninstmctu
pe-

divina Nec ego dubito, qum impulerit;sedquod IZia illum ad hxc

egisse.

J,rrrn

idmittU,

^sse

scihcM

convincenleantiquorumtestimonioJaclan^.nuAo imttandum est, .,, attribuamus,quQdminime excusando probandoque necesse sit ad et pro quo sinaidareminstinctum divinum recurrere.
,:;,

prorsus corporisvetamento ,,/m tunc omni

Nudationem

Francisci

dato

sensu

intel-

WJ

biographi, lectam merito taudant omnes

in eaque

ZuZn^mihinesatisquidemprobabtleappar^ ""'' l(U Sociorum Trelatis.Tn dcbet

vensimilior Zisexpticattorest, ita etiam Intrnns oameram de Sancto dicitur Zderi. In hac ota de suis (patns) r i^pi,eXuitomnia Ve8ti p honestiussolus se hoc, nisi ut
:
,,

divinum consilium
.

et

primus dicit qu Bun1 n.unluctatur, et depositis omnibus, Stuaet justitiaB memoratur. solius divinaa ,li
illa

mysterium agnoscunt. De Ecce jam nudus cum nudo

mw

jam
pro

sic
illa

llU ,

Qu0 rsum

cautio,si exueret?vel quorsum hsec

illico

post

contemnere vitam, omnem sollicitudinem deponendo, ut sibi paupropriam

Ifi

ZZore

Rediit revera ad eos etadstantibus apparere? habeinventus est... tnnc cihcium paulo post, sed coloratis.td ibidemtegi,. ;ill ,.,,.,., sub vestibu* Bonaventura. Non efat ergo tur% Consentitque S. saltem ciliciotexent qux s/ plane nudus, quin audiensundet honestas. Neque nda aUoquin
,

lus voluisset

coram eodem episcopo

ot solus carnis paries peri par esset in obseBsa via, visione interim Bepararet. Dehac ipsumadivina postquam dixerat, vite paltium

S Bonaventura, ab episcopo donatum

:

dUuntJacobi

agnieetPetrusdeNatahantiquorum dicta, atque ipso bus qui contra cilicii indumenetiam Waddingo improbante, quasi Irancitumcessknu vestium postposuerunt contexisset, postquam jam se primum
scus ciiicio

ex quo openffli homiuis et semiuutum sibi formaverat Mtissimi nuSio igitur Servus exclamat di patet, opertus) relictus dus (honeste tamen, ut Christum dommum, ut nudum sequeretuT est Hanc denique laudant et aln nuem amabat. nullus tamen innuit, in ea
ei fiiisse,

crncifixi

Uoqraphi, quorum

tmitandum auidquam mirandum magis, quam

pudoris incussum. Quare omnino ultra, Franciscum, ut iniquo patri etiam
ille

aliisve adstantibus aliquid fuisse, aut episcopo,

eonsttmo,

8.

uium

esse

sed ht

tvincitur

biogruphis,

comparuerat nudus. apparet , an 132 Non satis etiam certum vestibus delicatis gestasse sub sicut constat,cum quteexuit non haciUcium, itasub femoralibus, Dubitandi subtigaculum aliquod rudius. buerit expresse dicat Bonaventura ratio est, quod S. agncolje mai datun ,,i, b episcopo esse vile sed de corporis conteg-enda
,
,

quam

exspectaverat,indutgeret, omnia v deposuisse,^! non stimenta ab eodem accepta Tres boomnia alia, ut de citicio clare asserunt
cii
"

lum ad

membra

quod utique magis exegisset meminerit. At enim, mquies, si honestas, non

datis femoralibus,

intermissam narrationem de ge duapud episcopum Assisiafem absolvamus, stis mhito mitior factus, in rus pater hisce omnibus
185 Porro, ut

w un<ecum

jj-*^
V(i)ir ,

m/

suoperstitit consilio.
cesserat, ut

Postquamenimjam omma

)m ,i, um donat.

patri restituit, totusque P quarationetuncomnia vel nudatus comparuit? coramomnibus nudus Adprimum respondeo, apud Tres Sociosnon frupatervoces de rebus sms,

Sanctus subligacutum sibi

et

cilicium servavertt,

dictum est, sanctus WtUus, Surgens pater ejus, niergo, addunt Tres taudati Socn, desuccensus, accepit mio dolore et furore omnia vestimenta. Q>iai dum portaret narios et
ad

domum,

stratertioadhiben ex sensuest. Jussus nisscilicet, utimanifestum

rant,

enim ab episcopo Franciscus

,

pccumam

reddere,

non tandum pecuniam, respondit: Domine sed volo ei tradcre. qua? est de rebus suis,
.
.

stimentis Filio ciscum vera pietate

ter

ad hoc speotaculum fuede veindignati sunt contra eum, quia reliquerat nihil, ut * super Franilli,

qui

el

commoti,

lacrymari.

cameram etiam vestimenta. Bt intfans scihomnia vestimcnta in, BBBUS suis exuit ea omma ad supra, paternis . Demum
,

episcopi,

Dei diligenter constantiam ejus

inter brachia

Episcopus attendens

coBpemnt autem animnm

forti-

Vin

atque fervorem et vehementer admirans, ipsum

,

sua

recollegit,

operiena

eum cum
et, ,

cet,

ut

Reddo tlli episcopum afjerens, dixisse tegitur et pecuniam, pro qua erat turfcatus, (patri) rebus ha omnia vestimenta, qu* DB BTIIS Nongratis, inquam, videntur hic esedem illse vodaretur intertio additx, sed studiose, ut
:

meminerunt palliosuo. De hoc facto episcopi Celanensis et S. Bonaventura iamThomas

mandassesuts. ui addit.episcopum prxterea
est
ei

Tunc oblatus teqendum illum atiquid afferrent.

(ut

subjicit) mantellus

pauper

et

<

ces

pauca ac vilia, qux honestatis gratia sercomparata, vaverat, non fuisse e rebus paternis
telligi,

cujusdam
ipse
sibi

agricolaB,

servientis

episcopo;

quem

ex quibus
consial, sallem

sed aliunde accepta/orte a presbytero apud quem hospitabatur. alterum. 188 Hinc fluii responsio ad qusesitum

S.Damiam,

gratanter Buscipiens, ad modum occurrit,

et

cum
crucis

c(Bmento, quod manu propria

oonsignavit,

operimentum formana
pauperis
5CO

ex eo

crualia

ciliciofuxne

tectum

sanctum, Etenim dum apud ThomamCelanensem Totus coram omnique Bonaventuram dicitun

hominis vestimenio
cifixi

Beminudi.

Cum

modomoxdibus denudatur, exponendi illi sunt omnibus, etcto, nempe de nudato vestimentis

episcopus, quem biographi testantur, nutitto tempore ei maxime favisse ex Franciscura est la dedisse tegatur, verisimile mox inde recessisse, permittenatia respuisse, ac
,

071

OCTOBKIS. DIE QUAItTA

ie

in Ulo agno divino con.Uo, q uod episcopo, ne

obsisteret.

elapsum,

scebat,

SfSBJftS:
ex

quo

primum

consiliis

Euan-

Uli.TUll

c.s.

De eodem tem8 iegitur: Post

^ntfauno?
Chronotaxis
conversionis,

ex

^o

perfectissim,

M,n-

1-

;
'

VII

abdicationisomniumrerumcoram
episcopo,acmutatiposteahabitus,
sociocongregationis primorum rum,etOrdinisabInnocentiollL

r.w. Consonaletanonymv anms expl , port bens. viginU... Q BuangeUc perfeeUom ritart wter non dubitabit dicere, /encrii
tercessisse,
serf

aior

-m
i

ae prainde tUumnon vjgesimo primo eonvei

"

approbati.

TtelZuendum
coram episcopo
t7fo

est

tum e*

ipso

OM^
m

^ostprmhcta
, t

s Frnncisci oesta S.

Omiiiutn rxim abdlcatio

i

^JL^ ^

pr-

Tu^empJctpuasiegisset.acnovum
examen,
S.

uon M( necettarioftgendu

08

qu> supererant, ,, 1' mstituisset, FraneiBei anno... BUS oWem

consultis,
sociis,

WWS

onno 1206

,-

H~" ""*"" ,",

-;'-;':' ;^.Soi.-^.^auctomtate

... .

a i eorWpens;

/.?'

Stan

E
r ,,,<<i>'<j>w,
,.

^m Itao^annis novem^cim compU^, Cknstum* vigintiincompleUsM

qtto fatlo

PfUI ,i.
.

eiv Octobris dbductis, ad nUveniemusprorationetc m, \uam conversio inciderit. Adh*c

est

,.,,

aquofacto Celanenstsco

^Aoldiltur.seuund, Zrareindpidt.Num.ideannuetd,
*. sioniprxviis ita toquitur.ul quiutum annnm usoue ad vigcimum B teXu num mi.eraWUter perdidit
adeo stnng u

*:

De ann0 aC mense emor-

SU.
refert

S .'c^<o.o

taut plene tamen ae vere, tum dicit, sed non mihta, paulo post tubdit num. i quia seilicet nih iril ,.Unecabhocmorbo

pr*m.;
eoquc

D^ -*
i

morbum

illius,

neqZconversio ejus

figi

Ztanni
0e

1206, ftgi

ante dictum chem Octotamen eUam potemt ante

est,

iui minus certus Frauciscum certo eaamurgt Ponamus enim, S. sub finem vel ttd figt ?'<"'" sed 1182 naZm esse anno pnteii onno xtatis su* mgest1207 expen Jfam medium, ut annum fere exdunlur Zmquintum anle conversionem suam C ZZsset.conversio iUius rursus inodetm eum,./,. ./.,.*. 1207. Porro loquendi e,usdem converdesignando antiqui biographi in
.
:

|Sl*

ZitimconversionisfixisseCelan quasi plenam ejus sit Tum num. 6 narrat, dum ait, illum sionem

"'

wrsus

minus

Apuliam
tumnltu,

cccpto redw freqwmtur ora*

-sstsse a

seoi

"'/'"

intusamore versionem innuentm.

divino, aliaque refert,

plenam con,,-/

E
.

M AJ

annos vereagressusf:

numerasse potmt hoc iqitur tempore Pr.noi.oi, qui mehoratunc conversion,.

cet de vvvend,
.,...

,, otlen-

,/i.itr,

cottuer-

et-

.toitem

tmannum

iamhireretambiguus.rn-"
ail

*est e.

difficullatemnonsahs sionis tcmporeusifuere, num. t soribit, Krancjaeum MucidantCelancnsis vigesimum qu.ntnm anieMam fere usque ad perdidtsse B*c aulem aunum t.ti. su* (empus

patiunlur. Inprmw, gm verba duplicem sensum dicendus est Sanctus fere exITagis obvius est, vit* anms, a nondum p leUs vigrnti quatuor su* P quinto, conversus /** inchoato vigesimo accuralus est, subausecundoautem.qu, minus completum, dtcendusque dle vocuta

que ab eo, quod ea -potuxt quid ipsum agv,- oporteret '" postvenchlos ibi redituecivitate Fulg Assisium, apudj, vannos equumque reversus ' OtcrumeCClesi*S.Di uh npresl, !/ cum mundo nihil detnde ratus fuit, seu laluit, ac
:
,

num.

Osten.om

voi,.

habere cornn

ut

narrai

Celcns,s

num

8 non sit verius.cerle rei .'auidquidtamenecoillis mnoscon,n biograpl

,

Postremuimhocmihivenstmthusapi

diendaerit suum ante conversionem tempus qumtum annum completura viges.mum usque ad

t^*<
.

versiu

teeiadepositiscoramepts,
oj

eo tempore, quo stibus inchoasse,cumab laudatumecclesi*S.Damianipresbylerun

precibus,
iej
s.

EEtatis
dicta biogi

Bua

phot " de

ttmport condci

jam quando conYeraionis susb tempus sive, :,nnorum spatio consuramatum ,,

;

138

Um

num.

109

ait,

_ .Sanctum obmse,
erat viginut

rigiliis,

ceterisque

co>

prx:

nihtl plane afflictationibus insistens. adplenamconversionem posstt ,,\

lionitidtu*,

ab ea viginti annis simiserat num tempore mortis ,1nuli modo in Vita secunda de annorum spatium erat jam viginti dicitur
ss, expletia

quod ' mi

Xtaquecum

S.

Franouous

e*
/'-

sententia,

vtgcsimum egent, quanlum, conversionis vero

vtatis stuequadraff

Uus

57-2

DE
,::,;

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
i

AOCTORK

foanno

dieiv seu

wOctobns

obxit,

diem

c
a
-

figendam

ettc

1806,

:::::::::::S:rr .
t

nfiom

tn

e* m0 illa anno xtatis ipsius m tstbus antebonoj Hquot ouecademsalte <upent,flgenaaeSl roram rniseono ahliratio,iew

^'Z? m

Georgio sacrum, qui est xxiii mensis Vita ejusdem B. Aprilis. De hoc die consentit B sie habet apud nos edita, </< Mgidii
S.
I

[inc

post

dies octo (a conversione

Bernardi

et

"-""""":;:::
vanitatibus se converti.

quod,
t

uidorUasAlberti.Stadenmriba^ Jarissi v,:no Dommi mccvi beachrQnico aii

primorum sociorum 8. Francisci accidit, cum supradictus Bgidius quodam sero in domo sua, parentes ejus narrare cce,,.

qnod F. Bernardus
sibi

et

F.

Pctrus

fece-

SS,

,:,,,,

iscusaseculi

Cessio vero bo

*/*"
****
*
Postquam imBj

141-

quoaudito, Sequenti
,1,.

plurimum

placuit.

vero

mane

tempestive
perrexil

surecclefe-

a
i.i

TributSociit

r/dA^
Zpostprxfation
,,,,/,

am's.
;

sua salute Bollicitus cujus eo die

el

ad

Appendice.

celebrabatur

s tivitas

teni
lit.i

ingressus est adorans. Oratione aujclesiam eo-ressus cogitabat, quaB.

5U ni

kocvii ab Incarnatione Domini videns populum lprilis,xvi Kalendas Maii,

nuni

BUU7JQ

Dominus,quem
pretioso,

redemerat
u.
cui,
licel

mandatorum

uniffenitisui Filii sangrmne ejns obhtum,

beneficiisque

ingratum,
misertus

cuilibet*
fuerat,

d lg-no

morte,

mu lto
nolens
el
tus

tempore

adhuc
ut

tamen
moAsof-

mortem
Bua

peccatoris,

sed
in
eral

convertatur

vivat,

benignissima
mittere
gui

misencordia
in

voluit

operarios

messem suam,
civitate

Franciscum et socios iuvenire. quo modo ad S. Franciscum perMox narratur, venerit, ab eoque in sodalitium fuerit receptus. >s Uaque cum die xxra Aprilis anno 1209 ad Mgidius, et alii duoancum accesserit etiam habent antite ipsum octiduo citius, ut quissima monumenta inferins tamlamia jamaccirca cessisscni Franciscus primos socios admisit prsecitati anni 1209. At testimedium Aprilem
possel
,

'.;

et

illuminavit

virum,

sisio,
F>

nomine Francisoum,

mercatoreraque

tescente

innobus Tribus Sociis in Appendice num. 27, autem apud multos beati Francisci tam
simplicis
doctrince
veritate,

quam

vitae,

ccepe-

nVioefc.

ut oitendilw

ex anonywio

Perutino

nequeunt prxce142 His verbis, quibus certe gesta indicari, anonymus dentia 8. Francisci cessionem bonoomn ino dicendus est designasse Institutor velut primum per guam sanctus
.

runt post duos annos a sua conversatione fld est, viri quipost inchoatam ab illo vitam pauperem) pceuitentiam animari, dam exemplo ipsius ad vitaque habitu eidem, rejectis omnibus et
,

solidu lapidem Ordinis Minorum posuit,

conjungi
Post
]

quorum primus
etc.

extitit frater

Bernar-

fundamentumjecit.Quodadannumpertinet^non
potest hic aliusab
illo

dus sanctfe memorisa

aliquot
ct

Tum
vir

rursus num. 32:

quid;im
et

designatus esse,

quamxrx

autem

dies

Assisinus,

Christianse millesimus ducentesimus septimus, Postquam impleti Buntanni ab Inlicet dicatur

-.

-jdius nomiue, venit

dcvotione,

ad eos,
flexis

cum magna
rogare-

reverentia

genibus,

accurate carnatione Domini mccvii. Vel enim computum Diomjsianum, anloquens secutus est et nosque ab Incarnatione Domini numeravit, nostrse serae hoc modo dic xvi Aprilis anni 1207

vit Virum Dei, ut eum ciperet etc. Numeremus

in

suam societatem

Januariis Christianx vulgaris, quse a Kalendis erant impleti anni mille duincipit, reverajam Incarnationis incipicenti et septem; cum anni

igitur ordine retrogrado a medio Aprili anni 1209 annos duos, et perveniemus ad medium Aprilem anni 1207, cujus mensis die xvi nosler anonymus Perusinus, recte S. Francisoum omnia abdicasse, proinde

annotavit.
et alterum syn*JJJJ; suppares, qui inslitutionem Ordims '.'^,,, chronos Minorum eidem anno 1207 itligarunt, quia S. Franciscus hoc anno terrenis omnibus renuntiando fundamentum sui Ordinis posuit. Albericus

an ta
ga,

Martii, annumque nostrum vidfereanno preeveniant vel minus ac:

145

Audiamus etiam unum

et

curate locutus est idem anonymus, eaque phrasi dicere voluitjam tantum temporis ab Tncarnatione Domini tvnc imple/u.m fuisse,ut jamnumeraretur more vulgari annus 1207. Hoc indubita-

tum est, abdicationem bonorum non posse in C num nostrum mlgarem 1208 differri; nec

anali-

monachus Trium Fontium, qui certe S. Francisci tempore vixit, in Chronico ad annum 1207 ait eodem anno (alibi tempoCcepit insuper hoc
:

unde verisimile est, anonymum illum, qui et mensem et diem studiose annotavit, errasse in
anno.
eollalo cutii

re)

alius

bria)

Ordo novus apud Assisium,

humilitatem

in et et

Tuscia (imo in Um- F Fratues Minoisti

abjectionem corporis Reg-ulam et aptertio,

res

ob

148

Optime vero cum hac epocha congruunt,

Majores mei ad

appellantur.

llabent propriam

alitro Ml,

xxm

Aprilis dederunt de
inter

probatam a Papa lnnocentio

tus

quam

bea-

Peruiino,
/7.

tfo

jfiafdii

primos S. B. JEgidio, se adjunant. Quippe in Commentario prxvio num. 2 ibidem allegantur tuec verba idem sacristia (Fratrum Minorum Perusii) membraua, satis ant:atur liber Ms. in
qui biennio post
i

Franoiseus,
edidit
:

cooperantibus
sed
et

viris

religiosis et

peritis,

morem
,

legendi et psal-

q UU s,
pta

catenulis

ferreis

clausus,

in

quo

descri-

ista

,,

sunt Vita, collationes et miracula B. Fr. lingna Latina satis rudi, ubi sub finem Lii habentur Anno Domini mccix venera:

lcndi secundura ritura Ecclesiae Romanae eis inquem Miniatrum Superiorera habent stituit. generalem appellant. Consonat, ae etiam clarius loquitur Bernardus Guidonis, qui quidem San cto synchronus non fuit, sed suppar, in Vita In3, parte i Scriptorum ItalicB ubi primo generatim dicit, Ordines pag. 481, Prsedicatorum el Minorum sub eodem Pontifice esse institutos, deinde de hujus institutione sub-

nocentii III, tom.

bilis

pater Fr. ZBgidius associatus est S. Franet mcci.mi cisco et factus est Frater Minor
:

Maii tempore Domini Papae Urbani, x Kal unde vixit in Relig-ione migravit ad caslum Minorum liii annis. ,Haec de temn Fratrum pore, quo jEgidius se S. Francisco sociavit, accurata videntur. Ad eumdem annum bicoij accessum illum retulit Waddingus, addiditque
m
/<
:

jungit sequcntia. 140 Ordinem vero Fratrum Minorum incos- inti iniliiiin pit sanctus Franciscus, qui ante suam conver- ,,,,,,,, w,iosionem (imo infans a baptismo usque ad redi- rumadewntum patris sui e Gallia) vocabatur Johannes, demonnufti

prope civitatem

Assisii

apud Sanctam

Mariam
de

rfl(u

eru

DIB QIiAUTA OCTOBBIS. sequitur Anprobatum est. Imo idex ipso etiam PontifiPortiunoula anno Domini mccvii scribit, S. Francisci Rede tonino,qui ibidem Innocentii Papse (nimirum cjus no,.,,,... rlomini anno qulamab HonorioIH confirmatam fuisse conversionis x, a primo suffl
,
I

578

A.CTOBI

c.s.

clare tsomputando. Postremis hii scse initium Ordints Minoindicat Bernardus,

tertii)

anno

quo

ttnno

xv

Etenim

si

Beatua cepit h annoi

Wf

mo

pore cceperat quaqv,- currere

annusdccimus I onad eum tificatus InnocenUi XII, quippe 1108. Alius qutdem scrt mense Januario anni

eru.si ">,

"

\w

*_.///

* .-

<<

sequamur.
H.,,

/: >,,/,/v
a
,,,/,,

-'.v

fcones

patc.K
"'

/,,/<,.,.
[n

W\ ptorViLvejusdemPon/</'<<s, sed recenttor, 879 Ww.i.fcOdem tom. 8, part. 2 editus, pag. -,<." Mc mzworis wnem ponit anno 1206 dum de et eodem in loco fallitur ctori.afw est, Fratrum M.noruin Ordincra Francisco ait S ,!,-. videlicet anno
.

/,,,.*

mate

ftaftftiu

'"

/'"'"""<

-'

nive
post

pUnam
mea

conjectus

fm

fact

1>

<

est,pauio abdicationem bonorum contigit, \d

~Z

e>u

peressepoteranthibem,
de frigore

est,

cum

id

temporis nec Socios habucrit, nec

Mographos rm

'

&o-

fwsitan de Ordine instituendo,

do,cogitar erii
nditw
, ratfo
s

nedum publican.

117

Implexi sunt
///.
:

<!<>

his
',

S Antonini
'

cal<
ita

dem mense famulatus est in culina cujusdam am comparandi gra\ monastc post ventt Eugur tum male tectus. Non multo
veteri
a

ce-

Intonini
I)

parte 3, loquitur
bituin
et
in

24,

<

"/'-

''''

Franoisco

Primo per duos annos honestum haportando bacueremiticum gerens

,

lum

manibus,

accinctus

corrigia

calciatts

servivii le\ pit Tum etiam aliquo tempore mum est Assisium reversus, verisimiliter Ipresbyterum S menseMaio. Ass
coepit cuj us supra meminimus, habitans, * mendicare, tum ad vitam su idam S. Da tum ad facere. Perfecto anteaex sua pecunia vol hoc opc>

incedens pedibus,
:

per civitatem A.8sisii raendi nunc latebat in eremis nnnc ecclesiaoando reparationibus insistebat devotus. Incepit
,

rum

autem
no

vitam istam

anno Doraini
III
.

bicovi

tificatus doraini

Innocentii
.

Ponrm. An,

oalciamenta depoDomini mcciv rejectisque abdicavit suit, peram et pecuuiam una contentus tuuicula corrigia baculo et et sic ad servanpro cingulo funem sumpsit
vero
,

tavitlo'cum,alteram q
<

'-

peAssisiumS. Petrodicatam, mendicandoct lande borando similiter reparare agressus te PorS. Marise Angeh et
/,

dam vitam Euang-clicara se totis viribus recolleQuo tempore secundum opinionem veriog-it.
rem
in

tiuncula dictam,
L50

utramque verisimiliter anno

minus
/

lapide
sic

isto

fundamentali Ordo Fratrum

et

Utvero,

lector,

.<>reris, potuisse
re,

ub,

eccu-

Minorura

initium
a
,

fundamentum
abstractus,
a

aocepit.

Quumque
putatus

mundo

multis re-

illum non toto biennio observandum est primo, has verosimillime non

*" ''P 1*'-

per duos annos in maxima insanus paupertate et patientia soli Domino nusteritate uobilioribus, deserviret, quidam vir venerabilis de et ditioribus civitatis Assisii, Berprudentioribus
,

sacella,utconjicerehfuisse, nisi cxigwis. sive

cet

ex postrema, hactenus superstite

pedi
.

qiuv

ut
so-

suolocolatius dicemus, inlai

I,,,,,

\er

septemdecim, in longitudinem
sr.-n.nh

(
,-

uw W o_
.

nardus nomine etc, quibus Bernardum hunc ad pluribus S; iTancisoi societatem tunc pervenisse, exponit S. Antoninus. 148 At non immerito visus Waddingo est hoc
si in loco pugnantia scribere : quo mode enim, solum per vitam incipiens anno mccvi illam
,

Observandum

est

,
_

non

sequah reparatione eguisse. Tertiodeposse dubitari, quin Assisienses jam ue, vix Kl " r "' tum suspice
j
:

p7

-,

,,iopere,tumlargiseh

lis

illum

__,

abdii atione

confudit.

honcstum habitum et eremiticum gessit, hunc no?i nisi anno mccix cum duriori ilcongruunt sed lo commutavit ? Hxc certe non obscura quoque est vitiatorum calculorum nec causa Antoninus enim hic conversionem Pranac< cisci, quse anno 1206 ad finem vergente
duos

annos

: libenter juverint ad pia ilta loca restauranda >'s> de cpiscopo, quo<i in primis verisimillimum qm Ulius virtutem in abdicatione omnium rerum arimirabuurivs pmbacerat, ct ex tunc factus est

ejus

ac diligendo

in confudit cum abdicatione facia anno 1207 qua seculares vestes deposuit, et eremiticam deinde induit, quam bienniopost demum in durio,

exhortando et fovendo ipsum :implexando in visceribus chaet ante ritatis, utloquuntur Tres Socii num, 20, 15. Porro postquam sacras iUos Cetanensisnum
adjutor,
et

illas

ctus

rem habitum commutavit, ut osten lemus infra. Hinc in tantum favet nobis sanctus histor quod duos annos ab assumpta veste eremiUca numeret usque ad habitum Minorum, anno L5S09 indutum. Forte tamen error solum typograph icus
est est

&des, seu sacella reparaverat perrexit Sanprope Assisium commorari et habitum geslailem. reeremi i:i Verum aliquo tempore post, quando jam
conversionis
ejus

AuditaB*-

annus

tertius

ag-obatur,

teSte angelUUetUh

in anno Domini mccvi, pro eoque legendus annus mccvii qualis error manifestus est in anno xmi Pontificatus Innoccntii III, CUJUS anni nonus et decimus concurrerunt cum annis Domini kcovj et mccvii. Denique duo anni post quos S.Franciscus primos socios admisit, non sunt inchoandi ab anno 1209, uti facere videtur Antoninus, sed ab anno 1207, quemadmodum mox
; ,

Celanensi num. 21 et 22, audita tectione Evangelii de missione Apostotorum, pro ercmitico aliumassumpsit habitum, vitamque orsus verbisconest Evangeliide missione Apostolorum

Thoma

^J^.
i/iu ,

gruam. Verba autem illa, ut riocet S. Bonavennitura num. 26, fuerunt ex Matthsei cap. 10, neque aurum Nolite possidere mirum hsec neque pecuniam in zouis vestris argentum non peram in via ncque duas tunicas neque calceamenta, neque virg-am. Alii quoque biographi
:

l'CTOM

M
,

uto />anj7e

erfta

s.

^i^w,
,

_ I*c

faOum
ita

FRANCISCO CONFESSOBE. fuit susceptus. Ado insinuant.el comeam non duo anno 1808 nem
DE
s
,lle

,.,'<

ab eoque Annales
et

Minorum exor.us
slatuit

ad annumattinet,
eonversionem ,,,.,, ,jn,:<, ,<,"

tatum habitum et narrationi optime conrint, quod biographorum

7
fuit

ut secundum hanc opiniointegri menses inter muadmissos socios intercesse-

JZcti

rerum ommumab^
'"'

,'"'
Me

154

Eodcm anno 1209 viva voce probatus omniOrdo Minorum ab Innocentio III, ut

Hor ttian anno tnno

.

lemanni U06 perer*.

,

da:s,

exdem

Vita prima et tempore, no statuendum est ex imperator ad acapiendam coronam ouo Otto IV

nflUI l\egu-

lam

tntd

i<
.

approbavit

YMmnttWi Sac*wseremiiO/'ai-!,

,,,.''-.
?"_*_'
*
,

..,,,,,,,,".".<""'

*
;:'.:,'
.

,- atrnus tertmB ag-ebaMo ->' ''"'"'* cum

Etenim Celanensis imperii Romam profectus est. approbalionem, agit de S. vost relatam Ordinis reditu Roma versus valfrancisci sociorumque eos veSpoletanam, ac num. 84 narrat, lem looum prope civitatem Ornisse ad quandara esse fere per dies teusem, ibique commoratos
se

habitasqulndeoim ,deindeveroultraprogressos

II

>tc

vi-

/? ,o

ft*o

**

Eam orditWt
_uod conrioil

Mfd
t

>-

1,/siponesnsis

stabiliendum t ;i,;ex conjeetura dixit, fuisse

Euanffeliete
,-

W*-,><<>

ootffl,

vel

nostrum num. 42 tortns, ut habet apographum ut correctius legdur apud Hivus-tortus

,

prope Assisium

in loco

qui dicituT

Buffus-

,,,

bie*

-J
legxtur

nit

vi

Dt autem hic degebat, conticoroiiuperator Otho ad suscipiendam

,.,_.

,;,.

/M,
/-"

8.

Lucm ahud

uara terreni

imperli

per partes

illas

oum maffno

.'"

,,,,-,ontf ea;

""""_ e/tudom Zc*_cap..V.

^'t
qmatn

^^nturomnia.qiuvexEvangeln
B
,,,

,,,,,,,/ L^raueiseue;

tum

,,/
,/,

,,.,,

tempore legitur Apoefoton,. /esfet^e Aoc ,o,toer6aVxane 1 eeueo /,',."..,'' proposmt. Ad,,,. Hbi observanda

,//
/

,, oHminaliquaApostolorumvel
S.

inquit rursum CeBtrepitu et pompa transiret, approbatus Ordo fuit lanensis num. 4-3. Itaque Jam vero ex com- E ante coronationem Ottonis. constat, Ottonem IV, de muniomniumconsensu Romtr ab Innocentio quo hic sermo est, anno 1209 imperatoremcoronatumfuisse.Dedwac III Papa Muratorius in Awm mense dubitaiur, aliis, ut assiad eumdem annum observavit, libus Italicv

,.,,

i,^<Me,xUud dequoagitur

nnantibus

diemXLVU Septembris alns

,

iv

Octo-

Sse,ethujusmodiM,ssale
tisse

Marco Ulyssiponens,. Vera

est

,.

.., obsercalio. Scd, quod cerhus est, Spirense.ex\luseo noslro Missale ,,,, , ,;,,(,. vl ,/,/,. '".'/'
.,

ad pra>bris quse modica nostrum. ld interim certum est, senspropositum impeapprobationem Ordinis sui a S. Francisco cirater vel forte tratam fuisse anno 1209, uno coronationem duobus mensibus ante Romanam
differenlia nihil facit
Ottonis.

1309,
forle dic

24

Fcbruoiii.

1210, et nihilominus Ottonis ,(i//n mensis unliir prope Rivum-tortum ad finem situm memoratum Evanreposuit, laus \fatthia apostolo hdbetur Septeinl.ns dicti anni 1209 etiam missioneduodecm ,,,,,, ///,,, /, l",/, Historia Mediolanenquse 5>. dans in margine Corium in .,,,,,,, cadem verba contmens Bellovacensem et Mananum FtoVincentium si mper!otsse.a(i_u biograph, testanFranci rentium. At nemo veterum dixiU 8tur eoin loco habiscum ante approbatam Regulam Martenius quoque Tractatus de antiqua iransitum approbatasse, et Celanensis eumdem ErdesicvdisciplinaindivinisOfficiispagMlnotat neclare postposuit, ut de eo dubitan tioni tam S. Matthix seex Scultingo, in Missa ejusdem Waddingus non videaturque hic rursum dum Regulares legi idem Evangelium ex Mat- queat, ,quam aliohabuisse integram illius lucubrationem duodecim discipulos. Misit Dominus thxi 10 potuisset citare, quam recentiores, quin rectius Trevins, leKomffl C Addit tamen StriffonifB, quoque Bona- F quos laudavit in margine. Sanctus domine Fa Confiteor tibi Euangeliura ffi sociorum commoralioventuranondealioillius Franoiscum Hcvc suspicari me faciunt,S. ter de Portiuncula nis loco, quam apud S. Mariam S. Matthice audivisse ssepedicta verbain festo approbatione meminit ante iter Romanum, pro maximequia hoc pacto recte conveniunt calculi sed in eorumdem reReguixpetenda susceptum part. 6, tit. tacito ab antiquis adducti. S. Antoninus ditupnmum ad Rivum-tortum accessum, mutatione velut poslrema vestium ap 1 Recolleg-it num. 41 loci nomine, sic memorat ndamento exordium Ordinis Minorum repesociis m quodam itaque se Vir Dei cum ceteris annum L209 signavit verbis qiuv num. tens civitatem Assisii, in quo sed.r.lictojuxta
,

pnmo annvs impressionis, gui forte ,n babebatur nullibi annotatus ,,quo caret, M,ssa de autem die xwv Februarii
,/

155

Waddingus eamdem approbationem

neqtu id

iii

annum
/

1110
ipati

ln hoc

cit

ad

annum

,i

.-

\:

datae sunt.

Thomas Cetanensis
pariter datis
,

in Vita

prima

tuffUTio

verbis
,

num.
/ >

151

scribit

San-

cundum

sanctaa

paupertatisformam

in

labore multo
"

onversionis suseannum tcrtium egisse; quam si nobiscum anno L2X)6 vergenti ad finem anno statuas, tertius ille annus vere cucurrerit xxiv Februarii, quo S Matthix fe9 die lcbratum fuit. Secundum omnes biogra/,<
(
, < i

etinopia victitabant.

mJuverit hocipsum etiam e Tnbus Sancti Vir autem aiunt Sociis probasse. Num. '62
:

,l,rlit '""'I

jiliorum

phos
/

mox ocepit mutato habitu emendatv ,/ du <" ' sive ad pomitentiam et p; postprimos socios -,/ vt rbis hortari, nec multo hos ex supra dictis admisit circa admisit. Atqui dium Aprilem, cum ex illis unus sit B.
FranciscuB,
,

est, FmtnBernardo et Petro, qui omnium bus (nimirum cum non primi ab eo admissi fuere) sooiatus

Dei Franoiscufl

duobus, ut dictum

,,

ubi cum eis maneret ( hahospitium habitaverat apud presbyterum ctenus enim ille quandam ecclesiceS. Damiani) simulcum ipsis ad
,et
,

dius, qui
,

octiduo serius, quam duo omnium prieodem anno 1209 die xxin Apritis ab eo

pauperoulam ecelesiam derelictam se transtulit Maria de Portiuucula dicebatur (|ll SanotS aliibi unam doraunculam, in qua se fecerunt quando
, ,,

'

575

tum morarentur. A onando patiter ffZtquamnarrarunt B. Mgidnaccessum,

quod tunc quatuor
stituerunt,

BmMi

DIE QUAUiA OCTOBBIS. Maii hociter, aquoante fnem num

et

bini ineffecti, bini et

cum

mm

Sanotam MaStatuto termino omnes dunt adducentes Portiuncula sunt reversi, riam de ut xbidemprxalios, quosin itinere susceperant,
.-..1
:

loredierunt (inquiunt) ad dictum alioMarue. Deinde relata tnum sanctffl H suoaccessione, alioque itinere t num.

socn prwnbus additi Tunt,paHim, vel forte etiam omnes omnes fuerint cottccti nere admissi adeo ut tunc Romampro/ectus est ut
tuerunt, quatuor
;

alii

^esme^ /ue
mtpso^

ACCTOftt

c. s.

quibuscum S. Franciscus summo Ipprobationem Ordinis sui a autem tUts consilum /agitaret. Congregatis Regulam scnpsit, et suum proposuit, brevem sm pergens intra paucos a

aZ iisdem

Romam

'iii.it

collala

-(

tempore coronaltoni
nit

i\

impe-

apud Rivum-tort^, sed tuncccepisse habitare dum referunt, eos ex hoc satis insinuant postea,
loco
:

illos

post Demumagentes de eorumdem reditu nonamphus atunt Regulam Ronueapprobatam, MariamdePortiuncua; reversosesse ad S
L51
.

tttu

adventu dies, quoddesiderabat, igitur tantum voce Pontificis. H*c el fuit mcnse Jumo fortaobtenta concedereve s supa etiam aUquidplus tempons Augusto. Intra gestis, etiam mense
'

obtinuit,

sedvia

M%**

4V^*g

videtur b. iranmensem ab Ordine approbaio proindeque

coepisse, ciscus in Rivotorto habitare

dictisrebus

commigrasse.lt oad vetus suumdomicilium Couversabatur rum verba num. 55 hm sunt Loco ta quodam Pater cum ttlii

autem adhuc

iui
n,

dicitur

Rivus-tortus
dereli-

ibihabitare potuit mense Septembrx, coronam imperator ad accipiendam imperialem obtenta/uent a\ transivit, modo
illac

dum

Otto

Romam

nddeS c

tugurium, ab homimbus emigrandi causam, cium etc Mox memorant or-o dictum tag-urmm subduntque: Reliquerunt transferej ad usum pauperum leprosorum, juxta Sanctam Mariam de Portiunoula ad aliquando fuerant h quam una domunoula in constat, S. commorati. Itaque ex hisce omnibus cum Sociis suis non msi posl approum
,
I

batio

mense Augusto.

abVIII. Gesta Sancti a bonorum mutadicatione usque ad habitum

tum,

sive

annorum

mccvu,

et

habitasse batam Regulam apud Rivum-tortum probatam fuisse, quando ac prom.tr hanc jam terrem lmpern, Otto IV ad suscipiendam coronam sociissuis moraeodemlococum

Mccviu, ac partim anni mccix.

dum

.s,w/its

eoiem

anno unle
dictam apprO

Sanctus in transwit. batur, illucanno 1209 forsan lector, quod tam exiL68 Mirabitur primorum sociorum adven-

Tiearedimur ad 9

tempus

quo

S.

IVancisrus mfove^
in prxce-

battotwn

tum et approbationem Regutse reponam. biographi synchroni ahaque ita omnino exigunt
quibus hanc chronooptimsefidei documenta, ex Ne tamen, qux intenm gesta
tacoim

guum tempusinter

Verum

ordinem reduximus, denti k ad chronotogicum Tres Socii,cum sibi proposulatiusexponamus. sed atiqua tantum issent non Legendam scribere, vet a gesta, eaque prxapua
sui sancti Patris
in

BJpatemis bonis cessU,

ut gesta,

qux

tatronitm

prioribusbiographis^
ijerc.

paucis percurrere. Ex supra venere anno 1209 die xv soci/ ad s. Pranoiscum

dictis
vel
xvi ApriliSi

composui. tempori interabiisdem referuntur, tam breci adversari videantur, oportet etiam hxc medio

Appwlirc aum.

,v>^missa,posteritatitra21 post dictam bono-

rum

abdicationem

moxaguntde ilhusredituad

duo primi

B.Mgidiusdie

xxvxii

ejusdem
,

qiuv hunc vnter ecctesiam S. Damiani, omissis, Quid ipsi acaderit, postet illam contigerunt. Assisienst quam ex episcopi palatio et civitate

narratur sanctus mensis. Post hujus accessum aliampartem duobus socns cum Pater, missis in

mox
16

r B C

reversum Assi vicinam circuivisse, atque inde octo vel decem diesium. Iter illud forte fuerit neque enim dicuntur totam provinciam cir

Agidio Marchiam Anconitanam, regionem -

quam ergo

hoc modo Fostcui secundus consona scribit inhuman.tatem beatus Franciscus

:

excesserat,

narratprimus biographus

num

patermc persecutionis evaserat, qnodam * zelator in dam, ut ipse Legis nova3 sic Domuin l:.nuemore seminudus incederet, et
decantans, subito in latrones des in Gallica ling-ua
inciileret.

accidit die qua-

rum

plus cumivisse. Sattcm nihil cogit huic itineri Pauois autem diebus temporis impensum dicere. alii reditum) elapsis, venerunt ad eos tres
(post

161

Quibus
,

ferali

modo

quisnam

es&er,

}iriut verbe .

Fratres, ut

num. Maium.

testantur Tres Socii in Appendice ante medium mensem 35, quod fieri potuit tempore ncesserat et alter Eodem fere
i

quaBrentibus

nil

trepidans

prophetic ^sic
Regis. eQuH

r. H6^eec
ad

Francisco octoni esse ut habentalii, vero Sanctus potuerint medio mense Maio. Tum misisse legitur, sed illos binos et binos rursum
ut

unacumS.

Servum Dei in toveam vo^ ? At ille indignantes, et post verbera projecerunt nivibus pleuam
,

spondit

Pneco

sum

ma-m

futuro

Dorainici
:

gregis
Jace,
illis

Pastori

taliter

insul-

tantes dixerunt
et

rustioe

prasco

Dei.

Ipse
lae-

quamprocut illi tunc venio. Duos solum,

Assisio recesserint,
scilicet

non
et

in-

vero, recedentibus

nefnriis,

de

fovea

Bemardum

B.

unieeh
aggregaverat

JEgidium, Tres Socii et anonyv moratosesse, tradunt mus Perusinus. Celanensi num. LB8 Hsec missiosic narratur a
30,

Florentiam adirissc,

ibique aliquot

omnium Creatori Laudes alacnon tus exiliit, in Apparatu 5 voce personuit. Waddingus in foveam projtceretur, illum, priusquam ail

quasi

prima Sancti

intentio

fuisset
;

ut in

longinquas regiones proficiscerentur sed, addit, modico tempore jam elapso, illum petiisse a Deo, ut omnes rursum congregarct, itaque factum esse quod etiam tradunt biographus secunduset S. Bonaventura. Alii de illa Sancti intentione non meminerunt, sed indicant iter in diversas partes, non tamen longinquum. Post
;

scilicet paupercula iacerna sua, quam agricolx pallio sibi fecerat ex dictum cst) lerisimile abiisdem latronibus spoliatum fuisse. nam ambo laudati bwgraid fit ex sequentibus

(utsupra

phi subdunt, ipsum post heec

in sola vili oamieia,

monastenum accesirfes;,subucula ad quoddam nemo daret, quo se vestisisse, cumque ibidem veteri esse Eugubium, ibique a ret, profectum

Exutus ergo tunc fuamico tuniculam accepisse.

vih camisia, priori tunica Assisiensi, solaque erat r ac 75

Octobris

Tomus

II.

57G
tVCTOM

DE

S.

FKAXCISCO CONFESSORE.
te-

s.

melioribus femoralibus ac verisimiXtime non retulit b. vomanserat. Factum hoc quoque ctus 2\,ubi etiam sequens naventura in Vitanum.

manibus obturare consueverat. Verum jam D ante vidimus, quam strenue sese hac in re viceres
rit initio

conversionis suae,

et

verba,

qux

hic se-

brevissime attigU. post 162 Secundus biographus

Srnit in
CllK-

pnmum ilaper-

Subjungit Bonaquuntur, dedimus num. Frauci.scum propter hxc pietatis ofventura,S.

112.

na monacho-

rum

hinc

abire eouctu$,

victus pe tus nec reputatus, cum est, videlicet in coquina permissus servulus abjectissunus
,

i.iria

viliter

horribilem
q

immedicabilemque maxillee plagam

se

>
viao,

reliquorum quod nnditate ejus

respiceret,

ta post plurea dies sola necessitate

*^^ ^
;

donec

com-

pulsns abiret.

Eamdem, nec

dicausamclarissimeallegat

aliam, hinc discedenCelanensis hisverbis:

legenvetu-

cura sse. Crescebat eodem tempore illiusmisencordia in pauperes, quam semper perrexit pauperrimus, et de qua Vita s^ecundapost factum, quodsuoloco Quo autem retuli num. 87, /i<a?e sequuntur erga pauperes compassionis post conversionem

7Zem
spiritu
preesenti,

Cum omni miseratione subtecta (forte vel dumest: suotraota) nullum posset
motus stum acquirere indumentum, non
necessitate
..1

moveretur,

etsi

satis

perpendi voleat ex

ira,

sed

postmodum tamen aliquantulum plequsein hoc nius exponetur. Ceterum hxc omnia,
facta sunt extra civi-

l-.n-iil.ii

devenit inde progredicns Quapropter oportet, hunc civitatem.

coactus
,

modo exposuimus, quseque

visum non fuissea utriusque biographi locum et MaWaddingo, qui Legendam Gregoru IX longe aliam dxscesrianum laudans in margine,
sentiens, sus causam attulit At profeibidem inter offas et ollas in spiritu rum spiritualia excitan, monacbis ad cisse, nec a ccenobii incosed ad servilia mancipari, illino,
:

ad menses Apritatem lem et Maium anni 1207 ; probabilius enim ccepta sunt die xvii vel xvin Aprilis ; neque multum temporis exigunt.
Assisii, videntur spectare
L66

inquit, se

pa-

Mense

igitur

Maio

potuit

S.

Fran*

Reparat eccU-

in habitu eremitico, acceperat, Assisium reversus fuisse,

quem Eugubii ab amico

quod
nollet

*iam
(iii

S.

Dami-

ex eleemo-

synis colUctit,

lis

humane
L68

salutatis, brevi recessit.

est.

Waddmgum

secutus Chalippus

ut certe deesse mandato divino de reparanda, E putabat, S. Damiani ecclesia. De hac reparatione biographus agit Vitaprima num. 18, etpost illam

po8te't\Prioi-e,

Eugubiivetti-

Brevipost pajnituit Priorem loci inhumanitatissuorum, teste utroque biographo nostro; nam, ut habet secundus; Postea tamen, (a modico
,

secundus his verbis

huc,
ret,

Verum, cum Sanctus

forent,

ad-

quEe sibi ventura primam post haec

pietatis

inter

penitus ignoraqute fecit, alia

,

U lunica.

) tempore jam elapso crebresceret, sanctitatis ejus circumquaque fama Viri neglePrior loci graviter ob curam tanti ctam compunctus, usque ad illura dolens pervenivenit, et humiliter ab eo pro se suisque am postulavit. Hxc quoque non leguntur apud

ait

primus

cum

operam
miani,

moram fecerat, apud sicut imrainentis resarciret. Quod utique opus, ruinoB necessitate compassus incepit, sic et in Hic complevit. Domino cooperante brevi in quo est ille locus celebri memoria dignus,
, ,

impendit, ut quam primitus

ecclesiam

S.

Da-

Waddingum
(ita

Chalippum. Progressus ig-itur rursum subjicit secundus biographus) a moet

illa

tantarum

virtutum

plenitudine

praedicta

nasterio

veniens
illic

supradicto Pauperculus Jesu Christi nomen Eug-ubium, cui civitatem, quem noverat, amicum quendam suum,
,

virginumque pnnperum videlicet dominarum religio, ab eodem sancto Viro quasi .s:inctarum
post sextum
sua3
;

in

ordium sumpsit
nis prarogativa

pristinum requisivit, qui ob veterem amicitiam illius obtexit. Celanensis haec rectius prxmisit venixper Priorem petitx, bretunicula nuditatem

conversionis annum felix exmodicaB perfectiolaudabilem hodie Dorainus per

quam non

diversas
instituto

ItaliaB

partes

magnifice dilatayit.

De

vius inquiens :Inde (exprxdicto monasterioscilicet) progrediens devenil ad Eugubii civitatem, ubi
B
'

ibidem Pauperum Dominarum, uti tunc vocabantur, seu Clarissarum, Ordine agam
suoloco. 166 Mendicasse
cessarios ad

(|iiodam

olira

amico

ejus,

sibi

tuniculam
:

Franciscum

Assisii,

ut

ne-

exquibus etiam
vivit intcr

acquisivit.

Consentit S. Bonaventura his verbis

progrediens
tunicula
,

Inde
ubi a

vero

devenit
ut
Christi

Eugubium

quodam amico

pristino agnitus et susce,

eam reparationem sumptus compararet, docet S. Bonaventura num. 23. De eadem re pluribus agunt Tres Socii a num. 21, adduntque alia, quse contigerunt, dum pio huic operi insisteret nimirum illum propriis humeris lapides portasse a multis derisum, sannisque, tamquam insanum, impetitum fuisse, nec ab hujusmodi injuriis patrem fratremque illius temperasse. Sanctum, dum cum aliis proprio labore fabricam promovebat, ad transeuntes et loci vi: ;

ntullus sannat
,

maledicta
patrit,

ettam

ptus, paupere
luSi

paupercu-

est contectus.

Omnino

verisimile mihi est,

quod Waddingus cum aliis censuit, pauperem hanc tuniculam ipsum esse habitum eremiticum,

quem ab

illo

gestatum biennio

esse,

Stri testantur. Sunt, quivolunt,

biographi noeremiticum hunc

Leprosit intervit, et

pauperet,

pauper

iptc,

pie fovel.

habitum fuisse Religiosum Eremitarum Ordinis S. Augustini sed horum opinioni omnes biographi refragantur. 1G4 Pergo ex Vita secunda, cui consonat prima num. 17 et S. Bonaventura num. 22, quae deinde secuta sunt, enarrare. Post ha^c humilis se ab omnibus consui Contemptor, et jam ad leprosos se transtuterapui coutempuens quibus devotissime serviens, et eorum hulit militer ulcera lavit, saniemque deterg-ere non abhorruit. Autea tamen hujusmodi in tantum
;

cinos, ut

conferVenite vaticinantem. clamasse rent, alta voce Damiani, et adjuvate me in opere ecclesiae S. quae futura est monasterium dominarum, qua:

suam quoque operam opemque

rum fama
cabitur

et vita in

universali Ecclesia glorificoelestis.

dcspexerat, quod non solum

et

illis

vicino,

sed na-

eorum domos

longinquo prospiciens,

Prxterea docent, victum accepisse a presbytero ejusdem ecclesix, qui licet ipse pauper, Viri tamen virtutem admirans, specialia qusedam obsonia ei parabat sed Sanctum, hoc comperto, etiam victum mendicando sibi qutesivisse, eaque occasione magnam vim intulisse tam verecundix
Pater noster
initio

eumdem

suae,

, , ,

577

DIE QUARTA OCTODHIS.

A su*

vescendi ostiatim quam lurali horrori

ZrJis et in unam scutellam colleclts. 9 adoptato

SSX w+l
*:

C
"

""Tr

oerba malcdwtis sui cu,us noster Perusmus referl eliam anonymus pater ejus Et ubicumque verba Mo transcribo. dolore repletus m.taveuiebet eum, vehemeuti se beatus Vir quemdam ledicebat eidem. At assumebat pauperem. uomiue Albertum ,

cujus ta. *fl Xerculo patk carnahs palris opponee,

Ouod iidem adjiciunt de

per

EugubinxConstacum,scilicet ope prxdicti amxcx hic ex prtedicta tunxcula.quam bat autemhabitus qua ex dicendxs vuletur corriqia stringebaUet sub habebatque calceatos pedes, interulam induisse, virgam seu scipionem in manu
et

qux xta ^ ad secundum biographum, locum tertmm ., Post ha>c ad narrare verqit haud longe a pr- Porttimeula, Portiuncula dicitur
170 Redeo
,
:

f|M|

qui

iem

fiSuL
alii

ltrem, ut

addunt alu,

e^eda-

bat partem eleemosynarumauas ab eo postulans bened.ct.onem

^cMege^
Multl quoque .njunos. d.oe-

ubi quondam ecclesia dicta civitatese transtulit, Dei gloriosissimai Qenitrioifl fuerat iu honore desolata pariter Maria. constructa, sed tunc misertus, scd et uevoet evulsa. Cujus ruiniE Virgiue apecialitei haftetione, quam in beata
bat,
,

ab omn.bus pro insano quas, e,s re sponnibil eurabat, nec ur Xpse antem soMoitudine studebat sed cnm omni debat ostendebat e, Dominus opere adimplere, qn humana soienti wsrbis, sed in doctis
bent,
et
:

deridebant eum,

et

verta

ei

babeba-

oomorabatur inductus , ibidem assidue ditertius, reparata jam nec annus conversionis arbitror , volvebatur. Non hoc , cta ecclesia, gestura, quod nabsque dignioris rei mysterio ecclesias supradictas delicet iste Sanctus tres nutu Dei praevio per
erexit.

At

illud

nimirum
,

nec

iu

Daobstantibus illisomnibus, Sanmiani, quam.non

ecclesne, sive nus de reparatione primx
S.

ostensione

et virtutc

spiritus

ambulabat. Hacte-

hoc
nes,

existimo figuratum
adimplevlt,

quod

et

ipse

simplex

mirabiliter

de
est

quibus
,

suo

loco

qui tres vel breviter tangen-

celebres Ordi-

clus

....

comitante in brevi gratia ipsum Altissimi testatur Celanensis tempore reparavit, ut

L8.

dum

inchoans,

ipsoa

ad perfeotioma

ata-

w num.
tlimlld(

168

De duabus

aliis sacris

xdibus reparatxs
ut

His consona hatum vita verboque provexit. Bonaventura, ex bent Vita prima, sanctusque prtedxctus biograouibus tamen corrigendus est

^tcie.

siams. Pari,

quia, non loguuntur Tres Socii, monui prxt ermissapotxusabaliissupplere,quam novamVxtamscribere,sibiproposuerant. At de

jam

alias

agunt Celanensis num. II, et biographus, prxnum. 23 et sequenti. Secundus eodem argumento hxchami vestigiasequens, de mutan Interea Dei Servus, habitum
illis

Bonaventura

eamdem ecclesxam phus, dumverbis mox datis num. 21 de hac tanevulsam ait. Nam in prima intrabatur tumdicitur Deserta tunc a nemine vero num. 23: Deserta tunc apud Bonaventuram itaque evulsa, sive penxtus a nemine curabatur. neglecta ac proxnde destructa illaerat t sedprorsus
:

Mn
est.

verisimiliter ruinosa,

dum eam
Apparatu

S.

Franciscus re5 scrdnt,

bet

alium non longe

ab

Assisio

locum
similiter

ubi ct quamdam ecclesiam tum perficeret reBdificarc inoipiens, douec c(B P ne quis ex hoc cessavit. Sistamus paulisper, non de quo hic agitur eremiticum, loco statuat S. Franhabitum alium esse ab ea veste, quam prxter quam ciscus Eugubii ab amico accepit,et
, ,

migravit ruinosam
,

staurare aggressus
171

Waddxngus

in

U- quodpottr-

verisimillime nultam aliam ab

illo

gestatam, an-

acivitate Assxsilam sexcentistantumpassibus ejusdem vocaesse, disserensque de fw ensi remotam uomiue ahquau- wneri bulo ait B. Marise Angelorum ex S.Bonan do celebrem fuisse. Hoc constat U, ubi dicitur Seutiens lura in Vita num. ipsius eccleautem (Franciscus) juxta nomen
, (

^
,
i

tequam Minorum habitum Verba illa habitum mutans

induit,
etc.

supra dxxx. reducenda sunt

siffi,

quo ab
,

antiquo

S.

Uahi^
ibi

DI

"8

admentem Thomx Celanensis, quempene perpeautem mutatwnem ille secutus est. Celanensis

visitationum freangelicarum vocabatur Idem Annalista, ibidem dtsserens etc.

tuo ecclesix prxpohabitus in eremiticum reparatx occasione ejusdem suit num. 21, ubi, postquam

quentiam nomine, mentem suam de alio ejusdem ecctesix Ipse autem situs, non vero ecclesic exponit
:

sia,

primitus
terrse

Portiuncula
ct

vocabatur propter
ter

restaurationis institutionem Ordinis Clarissarum tempore retulit, ad rerum seriem rediens, c alieno J mutato habitu Interea Sanctus Dei ita ait ecclesia (S. Damiani) reparata, mi: ,

paucos
velut
planitie

agello.s

aliquot jugera

qua3

portiunculam in

ampla

iila
.

campi

et prcedicta

gravit ad locum alium etc.

quivicUtar

Quxdpatrea Benedictini nominis, locum ipsum Portiunquid sit de causa dictum fuiise, prxter biographum secunpossidebant

169
Socii
En-

fuiue veith
ab amieo
gubli aeeepta.

CQ

w a reparatione
;

Hoc ipsum etiam clarius docent Tres pnusquam de in Appendice, qui num. l\
t

ecclesise

S.Damiani ullum ver-

Qum

feceruntj Fec it, inquiunt, sibi quasi hereeam initicum habitum ac deinde Sanctum moxad

culam dum supra relatum, tradunt etiam Thomas Cenum. 2:;. lanensis num. l\, et S. Bonacentura xtem hac sxiper re sententur mden possunt AUx Ceterum ibidem; mihi prxplacet mox exposd
.

reparationem colligendis eleemosynis et opera manuumsuarumadmovent.Atquehi quidem prius vede illius Assisium rcditu, quam de assumpta
ste eremitica loquuntur, dicentes
:

Eevertensque
fa-

(post

abdicationem bonorum coram episcopo

ad

ctam)
fervcns, sed, ut

gaudena et ecclesiam S. Damiani, heremiticum habitum fecit sihi quaai

:

qux

supra jam monui, iidem prxtermiserunt eamdem abdicationem reditumque ad civitatem Assisiensem contigerunt, ex quibus unum est tuniculae acceptio ab amico Eugubino. Quapropter itla verba sic accipienda sunt, ut dicatur Sanctus pro secularibus vestibus, coram episcopo depositis, fecisse sibi habitum eremitiinter

nunc ampla ac de hac sacra sedicula, quam superstructa ecclesia complectUur, plurignifica bxiseritagendumnijt Lusrationecelebermmsexndulgentix Portiuncnlaj vulgo appellatx atque etiam latius in Gloria posthuma. ecdesias per- AwUt* r 172 Post reparatasprxdictas tres habitare, ceste rexit Sanctus in Portiuncula rwun Kw*vv*<n* - r i eadein donec ter- rrclelill> utens, ut dictum est, quasi eremitica, agebaixir conversionis illixis annus, ac fere
,

ma-

^"^

tius

cora, biennio, postquam ille vestes secxdares vero occasione tunc aliam scopo deposxierat. Qua dixivestem elegerit, (quod forte factum esse, Februaru) mus, in feslo S. Matthix dxe xxiv secunda conVita prima exponit num. 22, vui Beatus itaque Franeiscua, sic habet sentiens, trium,
:

DE
M
Lf.-Rfc

S.

FKAXCISCO
con-

iiSSORE.

trium

ut dictura est

ecclesiarum opere

C.S.

tunc Bummato, habitum adhuc beremiticum pedibus baculumque mauu gestana, habuit,
iatis,

adscriptum, sed sit, nullifuisse Retigioso Ordini vitam egisse pcenitentis, et post modica itinera, quibns Eugubiiun nstjue processerat.ubi A restem
illam eremiticam a veteri suo amico accepit, re-

i>

et

corrigia cinctus

incessit.

autem
ea,
;

die

quadam

lntar

Missarum

Audiena so empnia
praeo>

Euangelio missis ad uiue Christus in nc videhcet f, iml iin diBCipuliE loquiturj

aurum
via
;

velargentum possideaut

ne peram

vei

versum esse Assisiwn, et in hujus civitatis vicinia, non in eodem tamen semper loco, mansisse, tresque ibi reparasse ecclesias, ac tandem ex audita tectione Evangelica assumpsisse habitum

panem portent .; ne sacculum. no virgam vel intellihabeant calciamenta vel duas tunicas pleniUB ab ipso qU e bsc eadem postmodum
;

Minorum

nulla interim occurrente vel levissima

mentione inchoati
itlud

apud

alios tyrocinii

vel Reli

giosx professionis.Quodvero iterRomanum intra

presbytercindiciali (in margine lloc gaudio mox repletus l.ili)

.

legitur
,

mdiciest
,

Lnquit

quod

qiuero,

hoc est

quod
quB

totis

priacordiiB

eremilicttm

concupisco 178 Igitur

cunctis,

audierat,
hiiB

tenaci

vtitem mxttat
iii

memoriaj

commeudatis,
iuuititur,

lestanter

ad

imdesac-

nliam.

plendum
positis,

duplicibusque siuo
virga,

mora
,

culoque

uicam

dem plane leguntur apud Tres Socios num. et 27, consentitque Bonaventura num. 26
r tamen
rectius omittit
:

>taque

ex hoc jam promde tuvel pera non utitur. Fecit incultam , et plurimum coutemptibilem oinxit iUam. Eafunioulo eorrigia
,

caloeamentis

biennium illi attribuit in eodem Apologetico caret fundamento, et 3, num. 4- Waddingus, lapsumemorhv assertum esse, colligitur ex eo, ex quod ibidem laudet S. Bonaventaram cap. 2, num. 3, quo utroque loet Apparatum suum 5, agitur de profectione Romana, non co manifeste cujusdam de comitatu S. Fraucisci, sed atterius Spoletano, cui liminibus Apostolorum reduci
s.

malum

Franciscus fcedum oris maxillseque incurabile soto osculo exemit. 176 Altera inter ipsos S. Francisoi Religio-

Habitutpo-

25,

vestis, * sos posteros orta controversa est de forma

qui

vocem panem nam locus Evangelicus desumptus est ex Matthaei cap. 10, etiam Celanensis ubi ea vox non legitur. Recte Christo nlem meminit de prxcepto Apostolis a Dei; hoc enim, aeque dato pnedicandi regnum Evangelio sibi ac alia, S. Franciscus ex eodem
aggres-

servandum statuit, ac etiam mox facere ecclesiam, in sus est. Idem biographus tradit, Evangelium iltud audivit, fuisse qua Sanctus Portiunhanc ipsam, de qua nunc egimus, in quoque non obscure incula quod Bonaventura
;

dicat

ex cujus sententia Sanctus ibidem Matris misericordiaj concepit ac tunc secundum peperit spiritum Euangelicre veritatis,

num.

quamSanctusposteremiticamassumpsitacdeinde <,,,,, usque ad mortem gestavit. Ne hsec quidem nosdiu E occupabit, cum modica habitus mutatio exigui momenti sit, majoremque laudem mereantur, qui eximias sancti Patris virtutes, quam qui antiquumejusdem habitum scrupulosius imitariconantur.Ex vetustorum biographorum consensu certum est, S. Franciscum eo tempore tunicam induisse magisvilem, asperamet contemptibilem, quam ante gesserat, eamque fune cinxisse calceamenta quoque et baculum rejecisse, pro quibus cum non legatur alia substituisse, verisimillimum est, illum saltem eo tempore pedibus omni;

26,

meritis

no nudis incessisse. Caput habuit tectum caputio, quod ipsi tunicse annexum, sive ejusdem tunicae

quem Ordinem suum

Quidam volunt, Son-

instituit.

pars fuisse videtur ex Vita prima num.

dicitur
:

22,

ubi

17

Ex

scriptores
Sia.

de mutatione vestium inter recentiores gemina nata est controverrelatis

Parat sibi

ex tunc tuuicam, crucis ima;

ctum biennto
fuine Eremi-

Namex

quem

tiabitu eremit\co,vel(i\i&s\ eromitico, Franoiscus fere biennio gestavit, credide-

(am

Axttjmti

nianum,

Ordini Eremitarum S. Auadscriptum. Joannes Marquez, gustini fuisse in Opere eruditus scriptor Ordinis Augustiniani, wnico,quod habemus impressum Satmanticse expoanno 1618, hanc controversiam protixe auctoritatibus tum rationibus conet tum
runt atiqui,

eumdem

ginem praferentem nimirum quiapars itla tunicaputium, ut vocant, cse, qua caput tegebatur, seu satis exstabat supra humeros, ut crucis apicem, maniccv vero, ut transversum ejusdem stipitem

utcumque possent repraesentare. 177 Non tegitur, an Sanctus in hanc mutatione aliquid sibi proposuerit de palliolo contra gestando vel non gestando, quo aliquoties

cx veluilit \ iiis cxponiinlur.

frigus

suit,

Franciscum ante Ordinis stitutionem revera aggregatum fuisse Eremitis Congregationis B.Joannis Boni. Contra Waddingus non minus prolixam Dissertationem texuit,
tendit, S.

Minorum

in-

esse, liquet ex pluribus locis apud ssepe dictos vetustos biographos.Sic eum post accepta stigmata etiam pedibus calceatis incessisse, ut illa tegeret, testatur Bonaventura in Vita num. 200.

usum

Sed nequeo ex iisdem

Vitis certo colligere,

an

Apologeticus de prsefecit Augustiniano sancti Francisci, teuso monachatu deteguntur et refelluntur varii orrores iu qno hac oontrovorsia exorti. Chalippus in Vita Gallicapag. 16 asserit, oppositam sententiam post hanc Waddingi Apologiam esse desertam. Nec
cui hunc titulum
:

ante id temporis plantas pedum soteis munierit. Antiquse imagines, quas pturimas dedit Zacharias Boverius in Dissertatione de vera habitus forma ittius, dubitationem non tollunt nam alise plantas nudas exhibent, atix soleis armatas. Si
i

cui tenlentiK

omneu Vitx
nottrx rcfra-

immerito. Quapropter ego de his multa disserere et ad eam confutandam solx mihi sufficere nolo, videntur quatuor Vitx 8. Francisci antiquissimx,
\

.')

',

conjecturis uti liceat,crediderim, sanctum Virum soteis in mutatione habitus sui nec de pallio nec de cogitasse sed unica uti tunica statuisse, et nudis incedere pedibus ; postea tamen justis de causis
:

pallio atiquando

usum

esse,

(quod certum

est)

ac

gmtw.

quarum

hunc Commentarium quartam eidem Commentario, ut ccepi, recitabo, inseram. Hx, inquam, ad refutandam S. Franoisci monachatum Augustinianum affirmantem sententiam mihi omnino sufficiunt; nec dubito,
tres integras post

subinde etiam

quin mecum sensurus sit, quisquis, nullis olim disputantium partibus addictus, eas legere voluerit.

ne Ixsx pedum plantae piis longisque itineribus perferendis imjmres fierent, et prccdicationem verbi Dei morarentur lntellexerit enim, hujusmodi usum pallii ac solearum minime repugnare Evangetio aut praeceptis a Christo Domino Ajiostolis suis datis.Sed necdehis
soleis,
.

fuit inter
L78

nio,

Clare enim perspiciet ,Sanctum toto illo bieneremiticum vel quasi eremiticum habitum

Verwn de

ejusdem discipulos disceptatio. caputio prae ceteris prolixam

Dissertationem scripsit laudatus Boverius,

quam
jjOst

579

OCTOBRIS. DIE QUART^

^ momentiv

idetur,

41ICI0R c. s.

srxf * S3SWS:
noiii P*~""*

to " tVB

- -i'r::;;rs":
'?

I',

bLws,- "'"

f*

hom.ues lUlUBre mnsueverant agrestes

^^ M

yressis. fl'^
constat
.pso,

"
quo.

porro

conspectu.

Eten.m,

ut ego

aduotavit

Cla * quffi capunum 9" sanct. Vm, et Juedem parun.per acum.natum.

mon ia,ium est
8
,

Seduhus

A."^^

Jl

. *;
.

habituum

me
"

JJ^

^
,

xnentum,

vnm "i

humilitatia "a

mdicium,

et

im
fi
.

aliu3

dium.

affeci.

mm ifsum, ahosque srmUes habes apu

",
seris

Boverium.

^ ad

*- S~ B0S erioreJT maxima hl.bent in venerat.one se'*" Hetiuris dnces, chri.ttdlin.que obser,.;,.,<

ejusaccessio, ejUS^ Franciscum aCCeSSlO, S excursio demque cum B. iEgidio

in

-.**,

ren, s.m.

oMrm8 ...

POrf
a D i
v(
_'

Marchiam Anconitanam.
Sa c ,c< . publteeAona Wc(., /lM (ari ' ,,.. '

6i's

Color

perfecte cnereus,
:

qualitas

viUs,

ILf a an
res

nec tamen rudissimi Pasno .uoato. ltali

gest.n,
,

Hispani S * VA
Stnctioris

^ obser

Hispa. CHerioris, sen Taraconensi..

ea,

asperiorem

manibns, partioula

str.ctus

qo.m habu pr mm.s non est nec

* -^^.2 0 *. * f mf mionis
ba

W p--^j! !=*Sin! ^sImm X

os< y---

ere~., """-.. depota>n assumjpfaro, b. ran assi austeram e 7.orci r,itntiam vrxdicaausieram - t viUorem pa, n Uentiam pr.vdwaa

alterumj

mandatv.m Celanenm num.

23

re^ iri tam

.

inaiuTt.

CO.
in

r sLculis
iTs

fdhno

S^l
t .i 5

superare,

quam

superar.

veste, aspentatem, sltem in extenon uudique resarcit, tunic iacer,

nonpr^^^^s vZ I Pl-^~ ^ SSfSS Sioni *^^

snm, tam va

umnem omnem
ret,

tn

fi

augeri vilitatem.

Forma patern.
,

.lUua

^
rem

er^. cl

simUiter h*c subdU cordis appoueus snllieitudinem

o-mtiffi

'

verb.i

perfice-

an audiU

habft

P sa"est, manicas habet a cubito qn.m ;.t,.ntur .trictioris

1
i

quam

in

,h. suo gestan. ad corpus lax.ores, hodiem. ob.ervant,

^Uu ^**", ctmn.s nn n

..

s mphc.ter

oaj

-^'^
exi^tere
f
;

dTvino

Euangelioa.
iu

perfe-

eoepit

publieum
ip

alltem
;

doqum^u.m.,^
^
_

le

18 T80
to

in

eo

communi Minornm te.umen-

penetr.ntia,

:^,
ut suo

^nod

^piUum

babeat
illo

qn.dr.tum
obvela-

,"^'"guii

illaparte .bsaueorbiculari illa parte absque orbiculari

adpectuspendene, ad pectus penden e,

cap.t.s

Lrotnndo
re
,

men to, modo omnibus

dratuvam h.nc
it.

ant p.eno tempoa Bonaven u Qua consuetud.n.r.o loco dicam, nt, s. ab hab.tu d,sexphcem,

iJPe

.^ o
m.nos
t.one

P=
.u

et in

vehemeutem undie nt^tupoqU

^

^J^^
gn!l
>

erant v.rtucordis

ti,

te.tatu to **

e reve i. nte,

Do ^,q J JJJJSS ^. ^^
d idicel i,

^
juxta

t ut

.. iir( (1 dieeret

: ;

. Do-

anmm( , anSj populum

in ser-

mfenus, alterum sune gas, duangulum parte postenon an sed hujus duanguli a fins, acumen majus aut^promigulus acutior est. vel
effieiat

capitium,

et

semei phces,

vdl^era

JUU-

Xtamm
P h '

neXus. gg^^SSi' cum

nentiue.

Eeligiossimi

patrea congreg.t.on.s

Ca-

^
g.nqu
18S

teder.ret des pr.u

fotumque
f
i

est>

^ ^
ut

S(]bit0

crg0

splntu
pro-

setmonem
p,

U,,b.t

salutaribua

momfaa

exstitcraut>

S!lln te

^
sa-

lon-

formam accepuccinorum plus cetens ad hanc nec emm t.m oblondnnt. si non excedunt ut illi .d scapul.s d.m.tgunx et acn m in.tu m iudic.verim ..nctum Patrem ge,, f>ile
:

an s pranoisous. rftm .,,.,.. impertienda, Domino ret. * ' /" <to pace di- -;- ar ftt pe c *<>velante, duhusse one mMlca

^ ^/^
,M

,-

*l

DE
tes
:

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
buntur reliqui biographi, qui Bernardum inter
S. Francisci socios

tUCl

<">''

C S

Pax huicdomui. Ut utsit,addunt Tres Socii in Appendice num. 26, quemdam alium ante S. Francisci conversionem fuisse Assisii, qui omnes frequenter salutabat his verbis Pax et bonum, pax et bonum et postea non amplius comparuit.
:
;

D
>oi

primum

statuunt.

Hanc

con-

funi*,,

jecturam
nensis
;

meam firmat ipse modus toquendi Celanam de anonymo illo puero tantum ait
:

rmfO Bernar-

dum

liabitu

Celanensis num. 23 scribit,

S.

Franciscura priloco,
ubi,
in

mitus prxdicare ccepisse eo in adhuc esset infantulus, didicerat

cum
quo

legere,

Virum Dei primo devote secutus est; nihil memorans de facultatibus suis, si quas habuerit, datispauperibus, aut habitu mutato Sedcie Bernardo longe aliter loquitur, inter alia referens,
.

donaiut fuu.

etiam loco honorifice sepultus est; id est, in ecclesia S. Georgii; quod dubito tamen, an de p?nmis illis exliortationibus, de quibus nunc agimus, recte dici possit. Ceterum tam hic, quatn alii an-

assertum a secundo biographo fructum conflrmant. Simplici illa prxdicatione primi acl illum pertracti sunt socii, ut consentiunt iidem omnes biographi secitiidns, suppressis eorumdem nominibus, post
tiqui biographi,

sermonum

illius

ipsum redactam ex omnibus bonis suis divenditis pecuniam pauperibus distribuisse, ac tandem subdens Quo facto, vita et habitu sancto Krancisco associatus est etc. Bernardus itaque omnino habendus est primus S. Francisci socius eo, quodixi, modo licet eodem die etiam accesserit alter, Petrus appellatus. Quo ordine deinde admissus sit alter ille puer dictus, non invenio
:

at forte iste fuerit Sabbatinus aut Moricus, quos

SooiOI tibi udjutigit,

data verba idita pergit narrare. Innofescente igitur apud 184

Francisci
vitre,

raultos
veritate,
viri

beati

quo-

tam

doctrina?

simplicis

quara

non nominavit Celanensis. Hac difficultale discussa, audiamusmodum, quo conversus est Bernardus, imo et Petrus, qui plerisque rebus eo conducentibus adfuisse videtur.

rum primus
Bernard tit,
'

coeperunt

post

modicum

quidam

animori

ipsius cxoniplo ad poeuitcntiara annunciari *, et eidem, relictis omnibus, habitu vitaque conUt autem novis filiis Sancti jam merita jung-i.

remunerari cceperunt, ccepit et amplius ipse nova spiritali consolatione repleri, coepit et illorum diligrentius invig-ilare saluti. Hinc paterno
eos
affectu

quem hospitio suo S. Francisci, exceperat, virtutibus Bernardus, vir frequenter dives, illum consuluit, quid de opibus suis sibi faciendum suaderet. At sanctus hac super re Deum ex inspecto Evangelii libro consulendum respon187

Motus

Bernardu*
et

ille

Pctrut ex

contilio Sancti

<lii

quod

et

postridie fecerunt, ut narrant Tres

demulcens

et

fovens,

novis

non

destitit

monitis

informare,

docens ipsos sanctas

at

viam indeclinamulta omittens ab aliis biographis tradita, ac nominatim a Tribus Sociis, qui uti loco et tempore proximi fuerunt, />/vr rchquis etiam videntur prjmorum sociorum accessum ad S. Franciscum accuratissimc expopaupertatis et vera
simplicitatis
illc;

biliter

ambulare. Hsec

Socii in Appendice num. 28 et 29, qui etiam innuunt, tunc adfuisse Petrum, licet de Bernardo tantum loquantur, quia hic erat pr&cipuus. Anonymus noster Perusinus eadem paulo brevius
refert, et
:

Petrum

adfuisse, clarius indicat, sic

Videntes autem haec et audientes (de inquiens prsedicatione S. Francisci) duo viri de civitate illa, visitatione divinae gratiae inspirati ad eum humiliter accesserunt.

suisse.

Verum

inter
est

primum biographum et
socii S. Francisco

reli-

Unus ex
esse

his fuit
et

frater Ber-

quos hic aliqua

in ordine, quo

dissensio, saltem apparens,

nardus,
facere,

et
:

alius

frater

Petrus,

dixerunt
cetero,

ei

primi

aggrega-

simpliciter

Volumus
tu facis.
facere

tecum de
erg-o

et

tifuerunt. Etenim Tres Socii in Appendice, S. Bonaventura in Vita, Anonymus noster Perusinus,
et

quae
nostris

Dic

nobis,

quid

de

rebus
tu
eis

recentiores omnes,
illis

asserunt,

Bernar-

et
:

voto

dum ex

omnibus primum fuisse. At vero Celanensis num. 24 alium illi prcvponit, dicens Inter quos (primos S. Francisci sectatores) quidam
:

Eamus,

eorum et a Domino consilium requiramus.

erg-o
,

debeamus. Qui de advenexultans beni^ne respondit

ad
in

Abierunt 188 ejusdem ecclesiam

tis

et intrantes

quandam civitatis in eam posi,

Evangclium
rontutnnt,

C
no alter
rjuidam qui
licet

de Assisio puer, ac simplicem spiritum gerens, Virum Dei primo devote secutns cst. Post hunc frater Bernardus etc.
]

g:enibus,

humiliter

oratione

dixerunt

eoqne edocli
:

omnituaadanl
.

B5

Sane

h.vc

verba

indicant

illum

qui

Domine Deus, pater g-loriag, rog-amus te, ut puupcriliut quid per tuam misericordiam ostendas nobis F difacere debeamus. Expleta autem oratione,
,

vel setate, velpotius a servitio ac simplicitate sua,

-

prior

Suncto (idfn

tH

ii.

pner vocatur, adhxsisse S. Francisco ante Bernardum; atque hac ratione Bernardus solum erit secundus illius discipulus, et B. JEgidius, qui a reliquis tertio inter discipidos loco censetur,

xerunt sacerdoti ejusdem ecclesiae, qui praesens erat Domine, ostende nobis Euangrlium nostri Domini Jesu Christi. Et cum aperuisset sacerdos librum, quia ipsi adhuc beue leg-ere nesciebant (nempe Latine) iuvenerunt statim lo:

reponendus
fuisse vere

erit

quarto. Porro,
,

unum

e Sancti sociis liquet

puerum illum ex eo<lc,n

cum, ubi scriptum erat n se, vade et vende omriia,

:

Si

vis perfectus es-

quae habes,

et

da

Celanensi ibidem unum. 25, ubip)ost aliorum quatuor accessum Philippus, qui quintus venisse ibi

narratur, septenarium eorumdem numerum, simul cum ipso sancto Patre adimplevisse dicitur

cum
puer

hi
ille

omnes solum sex numero

fuissent, nisi

adnumeretur. Quapropter ut hsec ap-

parensbiographorum dissensio tollatur, existimo, hunc ut assiduum quidem auditorem familiaremque adjutorem et discipulum initio Sancto adhxsisse, non tamen ab eo eodem, quo hic utebatur, habitu donatum inque perpetuum socium adscitum fuisse ante Bernardum et paucos alios, ante quorum accessum Sanctus forsitan de sociis sibi aggregandis nondum quidquam statuerat, vel
etiam cogitaverat.
186

habebis tliesaurum in coelo. Qui vult Et iterum revolventes, inveneruut venire post me etc. Et iterum revolventes, Nihil tuleris * in via etc. Aureperierunt g-avisi sunt g:audio mag;no dientes autera hoc valde, et dixerunt Ecce , quod desiderabaraus; Ecce, quod quaerebaraus. Dixitque bea-

pauperibus,

et

ii

tulruh^

tus Franciscus
ait illis

Haec erit reg-ula nostra. Deinde

:

duobus Ite, lium Domini faciatis.

et,

sicut

audistis,

consi-

189 Abiit ergo frater Bemardus, et quia di- quod duin Silveves erat, venditis omnibus possessionibus suis, agunt,
fecit

multam pecuniam.
erat.

tter pretbyter

Ille

vero

pauper
habuerat

fuerat temporalibus,

frater Petrus pecuniam u sed jam dives spi- Sancto iniqw

ritualibus factus

Facit erg-o et ipse,

sicut

cxigil,

Hoc modo cum

Celanensi facile concilia-

consilium

Domini;

congreg-antesque

pauperes

DIE QUARTA OCTOBRIS.

nauneres
civitatifl
,

581

ipsis

pecuniam,
tulerant
,

quam de

seque aliter possessa relinquendo,

faeultatibus

suis

venditis
,

Thim hoc
aet

facerent

et

beatus
,

erogabant. Franc.scus ades-

rehgiosa disciptina suocui injurius fuerat, sub

192

J*^
et
,

UCTOR*

c.s.

ecFranciscus eraerat lapides pro a quo beatus et

cleiia S

venit

quidam
Damiani

sacerdos

Silvester

nomine

Pauca modo dicenda sunt de duobus

S.

il-

Primut Sancti
$oc.iu*

lisprimis
tro

Francisci sociis,

Bernardo

Peet

Bernar-

dut nolitiimut
esl;

apud quam antequam morabatur (nimirum ad tempus ) Videns ergo dictus sacersocios haberet fratres. avanexpendentes taliter pecuniam
resarcienda
,.

Primus

est in Ordine suo notissimus

tecundu

apud Waddingum passim

vocatur Bernardus a
virtutibus, et

dos
tia^

illos

anhelans

concupivit

de
,

illa

pecuma
:

sibi

dari

de lapidibue, quoB no 'bene p^ersolvisti autem beatus FranciscuB eraisti a me. Audiens qui a se omnera illum injuste raurraurantera aeceesit ad avaritiam repulerat ,

et

coepit

murmurare
mihi

dicens

Franeisce,

^^ernar-

dura

et

raittens

manum

extraxit ubi erat pecunia, Iteruraque raanura podiditque sacerdoti. riis ut seextraxit denarios nens in chlamidera dicto presbyfecerat, et iterum dedit
, ,

chlamidem ejus manum plenam denain

Ouinta valle. Multis iUe cui erat amiannis pluribus sancto Patri suo de eoque sermo recurret. superfuit cissimus Martyrologxo FranBeatus vocatur ab Arturo in Franciscanis scriptonbus veciscano, aliisque ausi rum hunc titulum nomini ejus non sunt Praeterdecessores mei, quos consule in scribere ego propter eammissis ad diemxJulii; neque in Mardem rationem audeo, maxime cum nec Ordinum S. Francisci ad calcem Mar,

claruit

fl

tyrologiis
tifrologii
ti,

Romani, auctoritate Benedicti

XIV edi-

Alter, Petrus adjectis nomen ejus reperiam.

scilicet,a

Waddingoaliisquepassm, crediturfuis-

meljam
tero

dicens
,

ei

Habes adhuc plene solutionem

Plene
Paulo post

inquit.

Quo

fecto

sacerdos

la^tus

ad
Do-

totius Ordinis vtse Petrus Cathanii, qui postea fuit. De Conversiocarius a S. Francisco creatus num. 9 1209 illius Waddingus ad annum

domum suam
te.d

regreditur.

putnitens,

landem in

tjm&an

diit <-

pllnam tran$i

qu beatus his mino inspiratus coepit super Nonne dicens fecerat, cogitare Franciscus ei senex, bona cum sim qui ego miser sum qusro ; et hic Juvetemporalia concupisco et amore despicit et abhorretf ])ei nis ea pro somnis crucem Nocte itaque sequenti vidit in summitas ccelos tanimmensam valde , cujus stabat pes autem ejus in ore Franoisoi
; ,
:
,

190

Post paucos dies

idem

sacerdos

ne hxcait: Eodem
ecclesiae

{quo Bernardum ) huPetrum Cathann, mili sua veste donavit Vir Dei
ipso

die

cathedralis,

cum
est,

dedere E donec eidem instituto una nomen Cathanius. priorBernardus, posterior auctor est Pelrut,paitim 193 Forte hujus sententix primus eredilur fuitte Bartholomxus Pisanus, vel qui illius librum Con- Petrut CathaMediolani anno rifi formitatum typis excudi curavit
|

qui Bernardi

motus

divo Rufflno sacrre, canonipraeludiis eum comitatis

g-ebat

latera

autem

crucis ab una parte

mundi
Evigilans

usque
ergo

ad partem
ille

alteram

tendebant.
,

beatum Franciscum esse sacerdos credidit Doraini, et quod esset per univere amicum mundum Religio , quam coeperat , diversum
et

52 verso, col. 2 sic Frater Petrus Cathanii fuit sanctusfralegitur Francisci. Istum filius ac socius beati et ter cum esset canonicus raajobeatus Franciscus
1510, in

qua editione

fol.

ris ecclesise

de Assisio
sancto

distractis

omnibus una
de
Quintafecit.

latanda.

Socii)
et

Et sic ccepit deinde timere Dominum, pecuniam (lege poenitentiam ut habent Tres et parvo post temag-ere in domo sua
, ; ,

die

cum

fratre

Bernardo

valle

ad Ordinem

recepit et fratrem

Hic
,

frater Petrus prirao

et deraura
,

fuit beati Francisci vicarius

pore evoluto

Fratrum

Ordinem

est

ingressus

beato Francisco

renunciante
ipse

officio

Socios num. de Silvestro legunturetiamapud Tres habenda sint et indu30 et sequenti, ut pro certis

bene vixit,

et religiose

finivit.

Eadem

hsec

g-eneralatus

fa illiun

ea omiserit Thomas Celanensis, et qui eum secutus fuit acfere contraxit, biographus secundus. 191 De petita per Silvestrum pecunia etiam
bitatis,
licet

frater Petrus clara hsec est factus est Pisani, vel certe primi ejusdem editorissententia, ut mirandum non sit, illam passim ab omnibus Franciscanis admissam esse. At sunt nonnulla,

coram fratribus

g-eneralis Minister.

Tam

qux eamdem mihi ancipitem

Oidine pic
morilur.

Bonaventura, forte ut famx consuleret viqui deinde in Ordine pie vixit ac mortuus est, ri, abunde delevit. et hac pcenitentia culpam illam C sanctus doctor visionem illam At non prxtcrmisit addidit, et de cruce, cui alteram simul oblatam utramque tertio repetitam,quam deinde secuta est
siluit

faciunt. Prima diforitur ex tempore, quo Petrus, qui cum ficultas Bernardo ad S. Frauciscum accessit, in Ordine

vixisse dicitur a

Thoma

Celanensi, collato
,

cum

scribit tempore, quo Petrum Cathanii obiisse Waddingus, nimirum anno 1221, die 10 Martii; F ac proinde anno ab ingressu in Ordinem ditodecimo fere completo.

ejusdem Silvestri conversio et ad Ordinem accesH&c sus. Consule illum in Vita edenda num. 30. adjuncta discere potuit S. Bonaventura ex diligenti, quod instituit de sancti Patris sui gestis, examine et quos consuluit, illius sociis supersti-

194 Celanensis enim , qui Petrum certe nonum. 25 de eodem ait Statim autem (post Bemardum) vir quidara Assisii civitatis eum secutus est, qui valde in conversatione laudabipost lis exstitit; et quod sancte coepit, sanotius
verat,
:

ted non detunl

rationet,

qux

divertum ab
illo etse.

De eodem Silvestro, qui non diu probatum a Romano Pontifice Ordinetn

tibus.
,

post apS.

modicum

consumraavit.
,

Illud

post

modicum

Fran-

cisco se adjunxit, sermo infra redibit. Quod ad petitionem pecunix spectat credibile est, taudatum Silvestrum partem, qux solutioni deerat, S. Francisco in pium opus ecclesix reparandae antea condonasse, sed cum deinde nummos ex

quam secundum illum S. quid aliud indicat Francisci socium non nisi exiguo tempore velpaucis annis in Ordine vixisse? Id autem non videtur dici potuisse de Petro Cathanii, qui totius Ordinis generalis Minister, seu potius S. Franoisci

vicarius fuit

et

annos fere duodecim in

B.

ejusdem Sancti consilio tam liberaliter egenis distribui videret, occasionem inconsidto arripuisse male recuperandi, quod bene expenderat. Utut
res se habeat, delictum suum laudabili pcenitentia eluit, non modo non recte accepta, verum etiam

Ordine explevit.
:

Idem biographus ibidem de

jEgidio dicit Qui long-o tempore durans etc, etsi annis tantum septem vel octo post mortem Petri Cathanii ista scriberet, sive annis fere viginti post ingressum JSgidii. At, qui annos viginti vocarit
long-ura

DE
u
.

S.

FRANCISCO CONFBSSOBE.
pett-

rosi

duodecim longum tempus, non videtur annos

urus fv.isse raodicum. Altera diffcultas dictisque Trtum tur a canonicatu Petri Cathanii, St )Cih Sociorum et anonymi nostri Perusini. Tres
dtscipulus, guibus Petrus, secundus S. Frnncisci notusfnerat, num. 28 asseproculdubio probe neque tn lecttorunt, hominem simplicem fuisse, deeo enim simul acde ne Evangelica versatum
:

n ex qua nonnulla huc transfero. De S. consona; Francisco ibi multa dicuntur relatis
Vita,

C.S

narratur Bemardi
dicitur

et

Petri conversio, eamque

octo intellixisse

Mgidius

post dies

ex

parentilms svis.Illorumautemexcitatusexemplo, postridie, prsemissis ad Deum precibus, S. Franciscum quxsivit et invenit. Audito illius desiderio, Franoiscus

JEgidium allocutus fuisse dicitur

,

S Francisco
,.,

Bernardo aiunt Simplices erant, remininvenire verbum Euangelii de nescieruni

et
:

hocmodo:
faceret

Frater

ita
si

fecit

tibi

Dominus, sicut
istam

imperator,

modo ad

civitatem

pOiiui uaciennl.

msinuant, Petrum, Deindenum. /'"'^' dum 'leBemardi dequoagim venditis et in pauperes divitiis, bonisque omnibus meminerunt, de Petro autem ewpresse
195
'

ciatione.

aliquem pro suo accederct, et vellet sibi eligrere omnes dicerent singillatim familiari
dileoto
: ;

Iltinam

eligat

me

Et
et

Ha Dominus
confortavit
,
,

elegit te.

'

Commonuitque eum
catione
,

ut

in

vo-

stributis

divinum solum inquiunt aperttus consilinm adimplevit. Hoc ipsum etiam asseritAnonymusPerusinusverbisillisjamdatis: fuerat temporahUle vero frater Petrus pauper et Ttaquenesdo, an modo dicta simpliciias bus in canonicum ecclestx paupertas satis conveniani
:

Petrus etiam pro

posse

Tum

qua vocatus dicuntur gavisi

erat
ilti

fideliter

pcrmaneret.
:

quatuor, additurque

altera dubtcathedralis Assisiensis. Accedit et Vita num. ratio, quod S.Bonavenh in tandi S. Praneisoi socns, r i r.i hquens de primis
solos

Et necdum [psa itaque die ve198 Deinde subjungitur sb eis penit quasdam pauper, eleemosynam qui proposuerat cumque S. Francisous, tens alicui petenti pro in corde suo non rennntiare ut iraquod daret donec baberet Domino
.
:

erant plures.

cx aliitcxponitur, quiam

imulupott

pleret
n

Euangelieum illud
;

Omni
(

petenti te
,

tri-

bue

"

vocans .Egidium

diceret ei

ut daret E

nominet Bernardum

quis vero

Mgidium, de reltNon multo tantum generatim dicat

et
:

illi

panperi
)

cblamydem

suam

nondum enim

vooatis post (ab accessu Bernardi) Fraucisci tu quinque viris, filiorum

eodem spinscnarius nusortd-

ad jussionem ejus festinavit , et eum B. alacriter dedit ci... Altera die vestivit de B. /Egidio ibi legi possunt, Franciscus. Plura

indutus erat

merus
tus

completus est,
locura

inter

quos

tertium

utiet inter ejus

cum

S.

Francisco p<?r

Marchiam

est

dum locum

sanctus pater .Egidius. Se< certe obtinuit Petrus noster, isque

pr&reliquis nominanduserat, siPetrus Cathanii

fuissetcanonicuscathedralisecclesie,posteavicageneralis sub S. Francisco, ct morum sanus

Anconitanam, de quo etiam agunt Tres Socii num. 33, silentibus Celanensi et S. BonaventuPerusino, qui ra. Illud hic referam ex anonymo Deest, quam biographus B. JEgidii vetustior
hinc assumpsit beatus
,
,

Franciscus

fratrem

Egi-

Ttrtiui Saneli

loctusfuit
/Egtdivt,

li

commendatus. Quam ob rem hsec me duUtare cogunt an secundus S. Francisoi socius Petrus non sit alius a Petro Cathanii, qui forte primumpost approbatam emlemannoablnnocentio III Religionem ad eam accesscnt. 196 Tertiwn e sociis S. Francisci fuisse B. JSgidium cujus Acta apud nos data sunt ad diem xxin Aprilis, consentiunt S. Bonaventura '6-1, ubi dicunt, iltumvenisse et tres Socii num. post aliquot dies ab adventu duorumprimorvm. Anonymus Perusinus ejusdem conversionem ita narrat. Postquam vero dicti frater Bernardus et venditis facultatibus suis, earum frater Petrus
Utate
, ,
,

dium et eum iu Ancbonitanam Marcbiam seremanserunt ( secunet duo alii cum duxit
Tres socios profecti sunt alio. ) Euntes autem in Domino non modicum exultabaut. Vir

dum

autem Domini Franciscus voce clarissima

tavit, Gallice decantans
,

exul-

laudens
iu
eis

et

benedicens

Dominum.
199 bat
,

Magna

siquidem

laetitia

abunda- cum
i',i

illo

''<'

quasi ab eis esset thesaurus maximus acmultum enim gaudere poterant quia multum reliquerant, et tanquam stercora reputus:
,

Mncliiam

AnconUcmani

re

pauperibus erogarunt, pretium, ut diximus sicut vir Dei beatns Franciscus iuinduti sunt et associati sunt ei. Non babentes dutus erat autem hospitium, ubi manerent , abierunt et invenerunt ecclesiam quandam [dudum S. Fran, , ,

consueverunt bomines oonti quas proiude amaritudiues ; m delectationihus secularium seculi dilectores patiuntur, in quibus multa miseria et tristiV beaius Franc reperitur. Dixit autem tia
fcaverant
,

qnae

considerantes

cisco

notam ) pauperculam,
ibi

quasi

derelictam
;

quae Sancta Maria runt

de Portiuneula dicebatur
,

et

morabantur.
nit auctor,

nbi pariter unam domunculam De illa ecclesia hic primum memi-

erit ad comitem suum fratrem Egidium Similis mittit qni Religio nostra homiui pisoatori oapiens multitudinem piretia sua in aquam videns autem piscium multicopiosam scium parvos tudiuem , magnos eligit in vasis suis ergo dictus Miratus est aqua relinquens. in
: , , :

quendum
iis.

ideoque de eadem loquitur, sicut loerat, antequam eam reparaverat Fran:

Egidius
ore

Post dies de /Egidio subjungit octo (ab adventu primorum) iterum venii nd de civitate eaeos alius vir nomine Egidius
, ,

Tum

quam Sanctus protulit parvum numerum fracum scirct trum esse. De hoc vaticinio eodem loco et tempore etiam Tres Socii meminerunt num. 33, et
de prophetia
,

suo,

dem
uju

bomo

<

mus
devotionc

et

fidelissimus

cui

Dominus gratiam raultam

ad
illutn

dedit.

addunt Sicquc propbetavit, Ordinem dilatandum, quod sane, ipso Sancto in vivis superstite, lucuet ad hxc usque nostra lenter impletum fuit
:
,

197 Et
flexis

cum

magpna

et

reverentia

aeeeinu

genibus,
in

beatum Franciscum rogavit,ut

et

eum

societatem
et

Quod audiens
tus efficitur
ter.
,

suam recipere dignaretur. videns beatus Franciscus , lie-

Meminit \ora stabitiexperientia confirmatur. etiam Celanensis in Vita prima num. 28, sed paulo serius una cum aliis prsedictionibus. qui sic pergit : 200 Redeo ad anonymum
,

,/,

quoilinen
rcfr-

recepit

eum

alacriter

et

liben-

Adbuc non

prasdicabat
civitates

populo

Vir

Dei

quan-

pauea

runlur.

Et sic

isti

quatuor

habuerunt

immensam
valde.

laBtitiam et

spirituale g-audium

magnum

transitum fado tamen per ut timeciebant, hortabatur viros et mulieres

et oastella
,

Esec ille de B. JEgidio, quae etiam omnia prolixius referuntur in supra laudata ejusdem Beati

rent

et

amarent Creatorem

Offili

et

terrae

et

poenitentiam agerent

de peccatis suis.

Hu<
licet.

583

DIE QUAKTA OCTOHIMS.

/

202 S. Bonaventura

num.

31 iisdem fere ve>

0C1
C
"''''

ffiiorum

rjoet

autem

Vir

Dei

nondum
01

pien

dixit,

utoctavusessetipse*.
facile

nonadf"*', /; mis rebus non adfitt primicsbiographus, qui illisrebus

w ;; **
....., IUm.
>

castda

transibat, hortabatur

Zeumerrorem
;'<;^
,
...

in& posuerit Philippum,

0*
qui

sine

Sondebat,
Q>"

dloens: Optime
,

dioeti

**
,

utse]>timus.Audi

SS5to*ltt*
eebant:Nonsm

videntr:alii.u-

^
vsa forma pro Domino

eorum

n mtt tam accessum sociorum, 4J*> primum ubertus lata Patrismonita, apud
et

biogmphum quiomnia
t

^P^ J^
Beptimua

g*~; M

ET
;

::::

:::::'

K*=
juvenoute, videntes OS ]
i]

sex fratrum losuosic exprc gaudebat, qui mPater jocunda societate ipse omnibns non ut major, sed ut ter Minores in cum adlwc sui suorumminirnus, se gerebat
:

aorans, scire pusuii nue processum pror antea ^ r en-i S exitum vehementer optabat. Jam Ordinis sui magnitu\anctusquxdamdefutura

Muteestutem

^f

Qutmvis antem minime

ainilominua
ersationis,

ut supravtd dine prxdixerat B. JEgidio, secundibiograideoquenonsicaccipienda sunt Sanctonthi l hac suphiverba,quasitun neque id asserutt Celanensis,

SoStj

rem,

bant,
insignit.

mrre

2S

qu.

provjnmam, videbnn.nr.Cumque reuissent illam Marne Portiuneuta sunt SancUe Id Ue.un, looum

B revc

pn Quoillehxchausit,sed solum solhcita conversationis bu suorumque petiisseaDeo, ut processum sibi indica ret. P pergocumlax- o 208 His breviter observatis, secundo. Cum ergo (tnqutt tue) dato biographo
rf

innotuisset

se

aliorum sociorum X. Quatuor accessus, qui lllos S. Franciscum

instruit, et

ad

devotus devotius, uti consueveimpensis sibi diratorationi dedisset, ct super agens, annosque male vinitus beneficiis ffratias amaritudine animce su recogriin

quadam

die

eniqueanima i,

transaotos

nes

mittit

binos in varias regiobrevi tamen post

:

ccepit tremebundus assisteret et tetitia persuavitas passim menti ipsius mira

Domino

fundi

deficeret; tantum, ut etiam a seipso pede peccatis concreta caligo donec tandem ad quadrantem fugaretur, sibique usquc
in

nitus

omnes ad S. Mariam
cula

in Portiun-

novissimum

redeunt, et rursus

aliorum

debiti culparum cer.iDehinc supra se raptus et tudo daretur. totus absorquadam mirandi luminis claritate

remissionis

quatuor accessu, una cto, fiunt duodecim.

cum San-

ptu*

est;
,

ubi

dilatato

de his uatione
spevit.

qu

desideraverat,

menti< sinu, oertifican meruit, et ex omni

loiadm,..,

sed 25 et sequentxbus obscuriora, et quoe facile nonnulla in eis sunt aliorum instrumenerrorem inducerent, nisi ope Socios num. explicentur. Secundum Tres torum Marchta Ane paucis a S. Franoisoi reditu BS Assisiates simul ad conitana elapsis diebus, tres Itaunu eum accesserunt, videlicet Sabatmus,

KJvita prima num.

ra de futuris ordinem fratribus cnarse reversus cuncta per nimirum totaliter innovati ravit, spirituque eos simphcitate uec de ipsorum, nec de sua
diffidere

prosuorum multiplicationem luculeute ha^c, sed et aha pluNon solum autem archana oontemplans, tandem ad

orbis

sed veluti multipliclter dilatandos,

monuit

usque
in

ad

fines

Domino
.

conE

fortavit.

Eo tempore
et
sic

appositus
octonarius Tunc cans

est

eis

quidam

.,

V~

V ir
tus

alius,

et

illis consentit Joaunes de Capella. Dc tribus cujusverba reatabo infeAnonymus Perusinus. satis distinxit tempus, rius S Bonaventura non consonat. At Thosinguli advenerunt cetera nuo prmposito sociis omnibus mas Celanensis, qui B. JEgxdxuma quodam, quem puerum appetlavit, relato ad quartum perperam amovit,
;

est

numerus.
vocis
in

nam pars
mitteudum

erasa

est)

ipsorum imple(lege convocans et ad universos

,

diversas

muudi

partes

binos bi-

nosque cousederans, plura Ulis de de mundi suique contemptu dulcitei

proposuit,
et

regno Dei, et mtente

et inter alia prasoipue de patientia

tertio loco

Bis autem 25 hujus adventu, subjunxit num. septenamnn apposito, frater Philippus uno alio
:

grex huraihumilitate prajcepit. Gaudet igitur reoipiendum saluet ad lis ad vocem Pastoris,
taris obedientije

maudatum

gratanter

obtempe-

adimplevit. (nempe ipso Francisco annumerato) Philippum ab alnstres At inter Mgidium et Philipponunlur intermedih ac passim creditur t$se pus octavus, solusque accessisse, atque is ait laudatus Celaesse de quo, tacito nomine, post nensis num. 29 Eodem tempore (videlicet viro aliqua mox referenda) quodam alio bono numeoctonarium ad Beligionem intrante
.-

provolvit ; se rans, ad pedes ejus humiliter et affequos ipse Pastor benignissiraus erigeus, mater, amplectens, singuctuose, velut filios illo prophotico los ad oscula suscipit, singulos Jacta cogitatum tuum sermone communit
:

in

Domino;

et ipse

te enutriet.

Iloc

vcr-

rum

processerunt.

Hic, inquam, octavus

licet

Phi-

lippus fuisse creditur,

netur. Octobris

ab

aliis

non nomi-

probum frequenter, quotiescumquc mittebat, omnem fratrum sollicitudinem in Denunciaus, um dirigere voluit, sic erroneam illius et mterminam oupiditatia viam praacludere, aio et

m
.

zonis es * pro

Tomus

crastino cor prorsus a 76

cuns extraneum

,.

II.

584}
IUCTORE
c. s.
.,...

'DE S.

PBANCISOO COOTESSOBB.
mderi
nisi

non providit. /Arc omnia etiam

solus episcopus civitatis, ad

quem

ibat fre-

ouenter

poterunt in Vita prima.

205

nncn
egi ino-

wV/em profectio
iversas

omnium

ow

andum f

postubeatus Franciscus ad consilium persequebantur eos p r opter hoc autem

adqv
ClO 01 '"

mundi

partes, ut

loquuntw

parentes

eorum

Bonaventura, quasilonga mtfK

itaggressositinera.
lanensis

L
fratre

entmte*
Bernardus

omniasua

relinqueret,

eonsanffuinei, e\ aln dendeet u, tempun. nullus inveuieba ur, M petendo eleemosiet iret

num.
g-idia

80

Tunu

cum

nam

hostiatim.

versus sanctum

Jacobum (Com-

>iis

Quadam

vero

die,

7eUcat in Hispania)itet arripuit. Assisto revera recesserint

Pranciscus

dorainum

beaadnsset episcopum, episcopus

cum

,/,

r>

ddxit%rrDuri multum mihi

VeSlIcl
i

videtur

el

aspera

lii

mi, ,ubieosdem tunc < "' uta B consilium, mt promnuatur, itlum tunc Compostellam grmatio hsec enim B. Mg se
'

vna, u .^.- r vita, nihil possidere

habere

Oui Servus

Domim
-

in hoc seculo, sic respondit:

nec Doar-

mes

aliquas

haberemus,
lites

ma
quia

ad

protegrendum
quaestiones
dilectio

idaest. Ita o,

inde

oriuntur et
et

plurimsB,

ueBonaventuraclaredocet,
\inime longe fuiss
assc
>

num.

38

m,
ixnam
orbis

S.

Franciseum cum socio suo ver-

proximi lmpedin. et solet seculo temporahIdcirco noluraus in hoc responBt placuit episcopo hoc

Domini

quid

possidere.

partem perrexisse, reliquissex

"''

sum

Sanctus

autem

Franciscus,

cum

Spmtus

ad
dejn

modum
,i

crucis tribus

mo

o
,:i

post

mundi partibus sanctum Patrem, addit, tempore, desiderasse et a

aliis

en
,./

nu0

omnes redirent, atque ita faxes demodicum tempo. posi apud Assisium. Eadem habet rint S. Bonaventurx prx-

luxit.
))0$l

206 Consonat de
sex

more auctor
itinere.

Vitie

secuw

modirum
itmpu* apud

iem de eodem
i

haec

legere est

Aninum
iir/i

ui

convene-

pacem cum
quoque
in

illorum binis in diversas pegiones ad pmnitentia nunciandam divisis, ipse

v^ntura erant, gTatia plenus esset, quaa sancti convocans ad se et fratribus suis pneuuntiavit quos habebat, in silva, fratres suos, Sanctee Mari83 de Porquie erat juxta ecclcsiam orationem frequeotiuucula, ad quara ipsi ad Consideremus, canssimi dixit eis ibant, ter quia misericorditer fratres, vocatiouera nostram; Dominus, non tantum pro nostra, vocavitnos Eamus ergo sed promultorumutilitateet salute. docentes homines per mundura, exhortantes et agant pcenimulieres verbo et exemplo, ut
; :

et

tentiam de peccatis suis, et

recordentur, quas
diderunt.
>09

mandatorum Domini
tanto

runt.

aliam mundi partem, uno secum retento, secessit. Sed paternus affectus abstentiam ad novse prolis uon sustinens prorogari, coepit

oblivioni

tempore

tra-

videndum
nenti.
obtinenduoi

eos

non multo post Quasivit ergo ad

orationis

affici

desiderio
*,

optinendum

qucd

conoupierat,
et sic

consuetae

refugi-

um

brevi

omnes improvise
opinor, nisi

Doraino raeruit exaudiri, ut in et rairabiliter congrega-

puEt iterum dixit eis Nolite timere, sed in Domino fiduciam habeatis sillus grex, Inter nos insipientes sumus sine et nolite dicere Sed memores litteris; quomodo pra^dicabimus? Domini, quaa locutus est diestote verborum
: ; :

ciad v >*di-

"*

scipulis suis, dicens

Non enim

vos

estis,

qui

lo-

rentur in unura.
fuerit,

Hoc itaque omnium iter non paucarum hebdomadarum

quimini,

tur in vobis.

aut

unius fere mensis, cum Sanctus, raodico eorum o postomniwm discessum tempore, Deo /lagitaverit, et absentiam dolens, reditum a postmodicura temporis desiderium suum mirabi,'xpletum viderit. Quid porro in eodem Uinere egerint et passi fuerint, silent laudati biographi sed plura de his scribunt Tres Socii num. 37 et seqq., et ad hoc tempus revocant forraulam orandi a S. Prancisco sociis traditam.
,

bis

sed Spiritus Patris Dominus Ipse enim exorandum spiritum et sapientiam ad

vestri,

qui loquidabit voet

prsedicandum viris et mulieribus suorum fideles et opera mandatorura. Invenietis antera mansuetos, humiles et benignos, qui homines, et vos et verba vestra recipient cura gaudio superbos et amore. Invenietis alios infideles,
blasphemos,
et verbis
stris

viam

resistentes

et

vestris. et

Ponite

vobis exprobrantes ergo in cordibus ve- F

Inonymi
injuriii
i//i"

MatU,

207 Hisce, quoad gesta consentit Anonymus noster Perusinus, cujus verba nondum data ab adventu trium sociorum hic subjicio, ut hinc
conjiciat lector,

humiliter haec omnia tolerare. Cumque fratres haec verba audissent, formidinem habuerunt. Videns autem beatus FranciNolite expavesceeos timere, dixit eis
patienter
scus,
:

quanta

viri

illi

instructi fuerint

virtute, qui talia

insisterent

patienter ferrent, et co^piis Verbaaccipe: Paucisqus diebus elaFrancisci e

psis (a reditu S.
alii viri

Marchia Anconita-

enim, non post multum temporis et venient ad vos multi sapientes et prudentes gennobiles ; eruntque nobiscum priedicabunt et multi tibus et populis, regibus et principibus ;
re;
scitote

de civitate iVssisii venerunt ad na) tres Sabbatinus, frater jobs eos, videlicet frater (Joannes cognomento de Capella) et frater Moricu.> parvus, beato Francisco, ut eos in socie-

ad

Dominum

convertentur,
faciet

et

per

universum

mundum

multiplicari

railiam et augeri. verba htec, benedixit

Dominus suam faEt cum consumraasset omnia

,

tatem suam reciperet, humiliter supplicantes. Qui benigne et alacriter recepit eos. Quando vero petendo elecmosinam per civitatemj ibant, vix volebat aliquis eis dare, sed dicebant eis Dimisistis res vestras, et vultis comedere alie:

Alia et abierunt. eis prxdixit in Vitaprima; sed his minime quoque

contraria. 210

Pergo cum anonymo.

Christi

Cum autem

per

trudii

viam

devotissimi

servi

Domini ambulavel dereli-

rW<

nas.
de.

Et

sic

patiebantur

penuriam

multam

val-

aliquam ecclesiam habitabilem ctam inveniebant, sive crucem aliquam

rent, et

J|J^

secus

Parentes quoque persequebantur eos, et et magni, masculi et

deridebant eos,

eorum
alii

et

consanguinei

de civitate illa parvi feminaB dcspiciebant et

et stolidos,

tanquam iusensatos

eas se ad orationem devotissime inviam, Adoramus te, Christe, et clinabant, dicentes tibi, et ad universas ecclesias tubenedicimus sunt in universo muudo, quia per as, quae

ad

sanctam

'

DIB QUABTA OCTOBBIS.

A sanctam crucem tuam

ibi

redemisti
se

Et mundum. Tt
,

nd cooperiendum aliquid iatam noluerunt fratribus t

AUCTORI

et scntiebant

Peculiai co doctos fuisse, tradunt

em huncormdi modum
alii

locum invemre. illos a 8. JJranbxogrwpht, itcei l" Celan Zl docu/

nm
>

e0 tempore

s.

sui otaxi nQstra mense Maio hxG facia iten* func Fioreni i x nocturno tem\ una induti paupercu i a ^

dc
in vita

prima num. 45 s0 mentumadillu ciissuispostapprobatumablnnocenttoIIIPapa B

'

tZica etn

*
w/
,

noctem sinc alio teg

, nL

Surffent
,

m
d

Fratres

( ita

pergit

noc1
eccle
ill

Matutinum ad magi
d ecclesiam ad audiQ oratione devote dixitque intra se: Si
insisterent

ur

apudS.MariamdePortiuncula
sonatquc S. Bonaventura in A^ 2tos ffoc, M05 Ami
\ ita

fiTam
<

sibi

edenda num.
**

4*.

mulier
^.

*
'"

,-manentes

*. **

** **
37, sic
<?#

mineruntnum. Anon ymi verba

?wo

foco

sun looum Dei, da: Credebant enim semper invenire ubicumque crucem vel eoolesiam Lw nnonio ex horum Trium S(

etiampostr xponen-

homhlcsisUmal
dicebat,
orationi

nou

sic

revere
iulti

Ceterum

saltem probabile

fit, usum dicta 0\ quam apud Celanensem et Bonaventuram dicipulis suis commendatum tur, a sancto Pat

Cumque boc multi cogitarent *, ecce, dam, nomine Guido, per ei pauperibus , quos inveniebat, et Qui cum accessisset ad Eri tribuebat.
denarium
re,
illi

irei

unura

ouilibet,

sicut

aliis,

acoipere

renuerunt.

Quibus
sicut
c<

Quarc
es,

denarios

non
vos
v

accipitis,

fuisse.

B
ct

211
qiuv
et

Nunc ex codem Anonymo audiamus,

itinere

cum
\

ita

injut
"i

quai

hoe
susti-

quanta illi eo in Quicumque vero, inquit,

,
:

pas
eoa
,

int.

videbant
t:

miraligiosos

mine:
B ed

nuei

Numquam dicentes bantur vidimus, sic indutos. Omnibus

vita

dissimiles,

silvestres

enim habitu et homines videbautur.

paupertas pauperum aliorum, quia per Don ejus consilium adimplendo, pauperes

00Ber pauperes sumusj quod t utique, ut nostra non ita gravi

eis

frater,

tiam, et
facti
si

Quando intrabant civitatem aliquara, castellum pacem annunciabant. Ubicumque aut domum
,

Admiraus homo
in seoulo se aliquid
tribuisse.

ille

intcrrogavit eos,
:

sumus. adhuc

aliquid

habuissent
Bed

qui responderunt,

enim iuveniebant homiues vel

vel lu
ct

plateis,

confortabant eos
caeli

mulieres in viis ut timerent

,

habuisse,

amore Dei pauperibus

amarent
,

Creatorcm
ejus
,

et

terrae

et

ut

Considerans autem dicta mulier, Praad eos, dixit tres denarios recusasse, accedens
eis:

mandatorum
recordantes Et implere.

qu

oblivioni

tradidcrant,

Christiani,

si

ad

moum
:

vultis redire

bospi-

ea

studerent

ammodo

opere ad-

quidam
j

gaudio audiebant a muliis multiplioiter interrogabantur debant valde laboriosum erat eis tot ct tantis interet rog-ationibus responderc ; quia in novis spius oriuntur. Quidam novae interrog Alii vero enim interrogabant eos Unde estis dioebant: De quo Ordine estis? Illi autem sim:
' :

eorum libenter eos cum alii autom e oontrario deri-

Cui Fratium, ego vos recipiam intra domum. Dominus retribuat tres humiliter responderunt
tibi.

21 4
tres

Cum

vidisset

crgo

vir

ille,

quod
nigne
i

pliciter

respondebant

Pcenitentes

in civitate Assisio

nati sumus.

sumus Adhuc enim

,

et
lle-

non poterant hospitium invenisse, ap] hendens eos duxit in domum suam, et dixit quod vobis Dominus prtt Ecce bospitium manete in eo secundum beneplacitum ravit vestrum. At illi gratias egerunt Domino, qui et exaudiillis, fecit misericordiam suam, cum apud et manserunt clamorcm pauperura vit
<

unlur;
itime
habitt,

ligio fratrum

non

nominabatur Ordo. Et multi,

,

deceptores vel qui videbant et audiebant eos fatuos existiraabant; et aliquis inter eos dicebat
:

eum rum

per

dies
,

aliquot.

Et
,

sic

propter

verba
vidit,

qua3

audivit

ct

exempla
1

bona,
est
lar-

Nolo eos

in

domum meam

recipere

forte
tis
/

porlicibus

furentur res meas. Et propter lioc inferebantur injurias multaj eis unde seepe hospitabantur in ecclesiarum porticis * vel
locis
:

ne in mul,

multa postea pauperibus quse Iterum * enim apud homines gitus. ut multi parvi viles deputabantur
,

forlt lnl

et

ma-

gni

facereut
suis.

eis

et

dicerent

sicut

domini

servis

mmmim
"
"*
ftjVirtoexrfu-

domorum. Eodem tem P ore ''

civitatem
Elorentiae,

menta
salicet

et

e nnt
y

du

.**"

a P ud
.

anferebant.

Et licet haberent vilissima indutameu eis libenter paupercula , Cumque sic nudi remauerent ( solis
.

qui

per

civitatem

ibant

hospitium

'

i|U.C(I.UII

exquirentes, et nullatenus poterant Venientes ergo ad quandam domum, invenire. cui quidam * porticus erat ante, et in porticu
olibanus quidamj qui dixerunt ad invicem
poteriraus
hospitari.
:

llic

Rogaverunt
in

ergo

domi-

tecd fcmoralibus ) quia unam tantum habebant tuuicam SSE p ius tamen formam Kua.iam observab;nit> n on ea aufcrentibus repecomm<ti volebant si tentes: &[ tamen illi pietate commuti vo e bant Et quibusdam restitucre, reoipiebant iibenter. lutum in capite jactabant cuidam quoque eo-

^^^
rum
dere

nam

illius

domus, ut

domo sua
hoc

taxilli
,

in

manu
;

fuerunt positi,
autera

si

vellet lu-

eos recipere

dignaretur.

Qua

statim

facere

recusante,

deprecati sunt eam, deprecat.

,lla

nocte

ut vel juxta clibanum eos cl.banum vel perm.tteret hoepitan ; qun concessit
vir ejus, et fratres
.

cujusdam ; D(um

eis.
*

(orte ci

porticu juxta clibanum respexisset, dixit cis * : J * , ., .. , x u ,,.,.. Quare nbaldis ( id est, nebulonibus) lstis ho^. ,. \ o f\ ,. ti spitium contulisti t Quae respondit Ego eos , / . domo nolui hospitan, sed extra porticu jace.

Cum veuisset autem ....

.

rn

'

,.

..

re

permisi, ne

n,

; nisi forte

*w

mtus nobis possent - t^* propter ligna. Et

'

aliquid

,.-,..

tura-

suspicioncm

dorsum appensus per caputium, acuit UiEC cis e , aha mul . od qui * idcirco oon faciebaut ilffliffeute8 eos . . ,i tlir H;iot^mn ,. dicimus, ne verba nostra multum aiiatemus. I :nt~ an W or>to^ Q tit nni ln tautum enim vilissimos eos reputabant, qui j. lffl;M u ont eos, quasi maiesecure et audacter arlligebant QOQ ni1fiC mMlp. r fam et : siti, lame of m citi factores essent. lusuper et ... ' ,. no tribulationcb etangu.. U!Kn iat!nMotBnmi friffore et nuditate multas * ^^. utx et *n*. tolerabant. Hsec posteriora, *.a t sequeninvitando

quidam
fuit,
,

post

portatus

,,

rt * rt

stias

rt

tll

'

586
11
i

iunn

c. s.

tiavil nibussoeiisdici.

.olisillis

CONFESSORE. DB8. FHANC18C0 goau /Ufe- D wuncteciro S. Franoisci duobus.scdde <e uftAmii gestis S. FranciHistoriolam de
r

Wf .

patientlatua
landetn mullo

MB
,.,

HfflO

autem abeato

<.tienct paoen orania constanter

-raon.^
homines
in

fc

urbo et valle Reatina, atque cum sancti Patriarch, simul

et

Vitani
aliifl

duobus

Ruffino.

Vitam

hanc,

quam

moi '

""

.(mii-

ivmtur sed, sicut lu " lm ,"' ;_ 10 tribu i rti. exultabant

'

magno Im.op il, s et gaud.Lant,

6t

TnTcum
tolerare, et

de'.ut,,Uominesi,

D mino "

ab oratione ,im quoque non panperes recipieban1 aU|

i

M
*

wowoo
Socii,

ndicem appeltamus, jam tilam altoram non naTu sed cum Historiolam -r^iamen
frequente
I

pe rseoutoribus

lllllir{llll>

si

wnibus

non por

dtgen^,

suisprofectio primirari, cur nec narretur, nequeo satis AppendiceT^um / sec ' unda vila , nec in A -e j s Me Rea(

valtem cum memorata Sancti ad Reatinam huncannum in eadem ad

de ea nequeo pronunciare.

~ J^Jft
m
illius

.W,^''

profectionis vcstigium

Donnn S ,osleoffensis compuncti reniam

corde
in

te
postulabant alacnte

eos

si antem ex corde sm Dominus parcat vobis. Lt respondebant et qi postmodum audiebanti* eos Ubenter eos societatem r ogabant eos, ut in suam etex eis plurimos reeepenu* tarj
:

remittentes

nonmhd suspicor, cum uno socio in

esse,

Pranoiscum, Angelo tcsh

certa

quando,

ut

vallem Reatinam profcctum 1l0n salis ahos scx M , supra dictu

sociosZdiversa^07^spaHeS misit,An9

elumqus

Jialunc
,

temporis propter
I

Mm
potesta-

causamaWadhujusprofectionis ac missionis Mariano, atlegatam, attulisse t sed a dLoexipso

quitribusfereseculisjunioreshcrft^tpsum n.U^heatidecommuni omnium sociorum ad xnducx po- E namprofectione locutum unde facite eodem annoittorum trinam tucrit Waddingus, ut
;

unusquisque habebat a ermino Slb volebat. Et m ,.,, ,.,,, quos riu Mariam de Portiuncula sunt sanctam B statuto ad

Eoaem
de Porrtuncu
/a.

fere

modo Tres

quos Ano-

profectionem dtstingueret

Plurimos

fnfllw twjwin Msfecfemcitosw Socn > statuto, t*l, 11 *&<?* termino sibi Manam de ad Sanctam rtatato termino omncs

receperunt receperunt; na^n quatuor

mm.

41

/mo<m*

Ahquos
/ioc tter

prxmam scihcet.dum ivit m Marchiam S Pranciscus cum secundam hanc communem, ac Anconitanam;
;

B. MgidAo

tanto po^

^*

socios tertiamdenique,quandoex supra dictis in quatuor partes destinaomnes binos etbinos, quia in rit.Attamenhxcsolum conjectura est, nullum prorsus exstat VUis, quas habeo,
vetustis
onis,

Portil

mnt

reversi, tetel difiiQuUas.

i

Etenim
^O

maprima num. IQrtM.rt

82

w o hoc tempore vestigium istiusmcdixprofectiadhuncex anno forsan

qux
atio

contigit, et

apwrf S.
Vw/(er
.

Bonaventuram num.

w-

tongailinera rmssi, di> a s. Prancisi o modicum tempus t eorumdem redicunturque post omnes absque hua Deo precante Franeisoo, expresse addit Bonar, vocati..ne, oi, ut

UviconjecturaaMariano relata fuit ad sanctam Mariam versos ex itineribus suis

Portiuncula socios revisamus.
219

Nunc

re-

xn

Magnogaudioperfusos

fuisse amanttssi- congrai*

mana ra omnes ex
di y ina

iusperato post

modicum

tempons,...,

operanteclementia, nonsine Assisium. Qua vero ratioue pariter convenisse vera sunt , si statuto termino, rationehvc omnia ? Mihi vemsivel in termino sibi statuto illum nec de spatio millimum apparet, terminum prsefuverat San* temporis, quod peregrinationi ex ejusdem toco, ad quem usque illa ctus, nec de eaplicandum esse,sed mandato extendenda erat
' t
t

[psorumadmi-

viderunt, tum do incolumes se reduces 0, etiam docet Vita prima num. suadet, tum caritate complexi sese ubi subjungitur, quanta ad socieMemaccessus sint, acaliorum quatuor reversorum gaudio bremter etiam narratur. De 41, et Bonaventuratio r

el

quutuur

novi tocii

memineruntTresSociinum. biographus pnmum sera num. 33. At secundus Quibus taliter adunata s, non quens, hxc ait:
mirum,
si

erat, de loco ad guem edeundum terminus seu /ims totiusperer ,to statutus fuerat Ad tcrmmum qrinationis. Sensus ergo hic erit Sanctam Mariam de PorSiblstatutum, nempe ad
:

quiqueaban-

jocundatur in nlus. ConPatris, mirangratulabantur qnoque filii gaudio F unannn,kBtantes gloriticabant tesque pariter et Reterebat ille mag-nificentiam Salvatons. ter Dominus adimpiesuum quo ordine desiderium
pius

Pater

Sani (uj /"''

tiuuculasuntreversi. *) 7 In quas partes

verat:

illi

quoque
et

beneficia

sibi

divinitus im-

S.

Franciscus

nam ex dictis
socio suo

pensa narrabant,

humiliter

de

omnibus

se-

tune

"

tinam
rof

vallt

profeclu> /'"
:

elegerat) ipse quoque unam sibi nemo veterum tunc processerit,

cum

Ltipsos

biographorum, quidem habeo, memorise prodidit. Forte quos in Sabinis tamen iverit in Vatlem Reatinam, quam ittum eodem anno, sed alio Umbriz, ad iter profectum tempore ante mox memoratum ad hunc annum 1209, fuisse, scribit Waddingus

ingratitudinis arguebant. pusillo rreffi quatuoi uuteni post hffic, ut eidem jungerentur, ut sic duodenarius alii viri idonei Ccepit itaque sanfratrum numerus impleretur.
cti

Factum _rt

Viri
;

di

ue

num.

21,

laudans

Marianum

et

Angelum Rea-

illorum

dittimsuorumque jam latius fama conversmsuper peccatorum sed et, quo gaudebant acceptione sine persouarunt gaudium augmencotidie
,

in

Domino

scriptoritinum. Ait nempe ibidem ex laudatis discipulos suos eo bus Waddingus, Franciscum patria urbe remoti consilio itluc eduxisse, ut a dunori majori peterent fiducia et absque stipem

'"220 Quatuor

acciperent contumelia. Angelus

ille

in Scmpto-

ribus

Minorum

ab eodem
patria

Angelus Tancredus,

Annalista vocatur Reatiuus , dicitur-

qui post Sancti reditum dicuntur vetomnes Franciscano habitu donati ipso ztinere, ut vidvnus vel illorum aliquiin Nominaeoruminantiquis a sociis admissi fuere. prtnon exprimuntur at catalogus
itti,

jg**

Vitis 7iostris

morum

sociorum

annumerato Francisco zn
)

edi-

bS7

MEQUAETA ouTomus.
tp. 2 . ouH per Spoelberchum, parte 2, P Uone Speeutt pe a p JoaQne3 de excusus ea Undecimus
ooo

rCta*
7,

Bavbarus

erant radicati et fundati In humilitate esset humma aiium q alium. quasi domiuus .Hatnr etunus reverebatur llhrdientia veigi inter eos omcio cnra fratern * BUUB. Quicumque vilior ceteris yideoa
t
,

I(I0M

V,,te.

de

Reate.

Horum

.modecimus 1 . AnAnnolatts primus

MoelUbat,
Ontne wui

bumilior

et

WwWinjum Constantius rf Ztio; torw i ^notaUs

JoBnnes

d.

8.
.

Oon

obed.endum qnoque se totos ad n h :; tur. ora.ipientis * f.nnecli . -, aperiebat os nrsecipientis qUa :;o r;.I, lt.rt manns quoqne ambulandum nedes suo^ ad Qu.dqu.d pr^eparantes.
, ,

,U

Bw^^gTS,

onerandum

"pSebat
se a

^ S 3fS SS eis,

continuo putabant,

P I

eet ne v ndicarcnt arnalibus desideriis casu judicabant. raetipLs, sollicite quod forte posset
,

Namai

Angelumgw /<""'<" lum P osu "'" nosuil Siloeslrum, ' o tPr.noiBoo fontssttm credidtt, rranusco u anno sequenli a S. asx, confirmationc ReguU sux ouandohic pro petens, ReaHmolZ ifie impetranda Rom exe,usdem Annaurbemperlransiit ita ut
,

verbum nnns reg^ndetantum a consoientia r^spUcere, donec di

alteri diceret
,

batur

Zm

Me tunc sociorum S. ..merumduodenarnonVr.u^onon Znumeralo, compleverit V' r

t

Itia Angelus

prosternens se in terce et suara stiura pedera ejus super os licet inviti, rara nullatenus vellet si ille Et !cer'et sibi poni. qui verbum dixerat
culpara
,

quod non poterat quiescere

et

Porro, hcet de numeio suo loco expendemus. sociorum mihiconstet, non

^ZZ

onere;sipra3latuserat, P prmcipebat ei boc facere

Spifaciebat,
et

Zdcc 8 PraaciBOi ZmtZontendere velim,

;

Angelum

B undecim fuisse

rum,gui in prxdicto ordinem exvetusUo, tbus lur, nominaet accessus

documentis con/h-mare.

illo quia non possum omnium ncensenr Speculi catalogo

--

pleua semper inter eos opponere .atage^ sic contravitiasingulasvirtutes

aUoquin a pratato malitia ut eflugaretur ab eis dilectio servaret ur Et

;

^23
C am

habebant, librum vel tunisuum communiter utebanturj et nullns,

Quicquid
esse
.

- ^,,^
gen0 ,
/.6er- h .

aliquando

dicebat. primitiva.

Sic

fiebat

in

Apostoin
eis

lorum
:

Ecclesia

Cum autem
,

$ XI.

Aliquot sociorum virtutes pro cuSanctus scribit Regulam,

jus approbatione

cum omnibus

semper taraen laramore Dommi se pe!.ierant, et omnibus compartiebantur eleemosmas tentibus, libenter autem ibant per viam et sibi datas. Quando aliqm ex petentes inveniebant
nn.pertas nimia abundaret
,

undecim
ciscitur,

sociis
et

Romam

profifacultate

eam cum

pauperes sibi quod prsebereut de aliud ipsis , non habentes erogabant. Q.uidam vestimentis suis pauperibus et paudivisit a tunica eorum capucium
,

enim

III obtiprajdicandi ab Innocentio

net.
aliisque eorum-r-.emulua sociorum caritate prvmmui addunturm \Jdem virlutibus multa il.SmnUa Appendicead Vitam primamanum. VCroa nC fca&e. erfta fUC liaOC. o Perustntts, r.UlUS D*v.,/"*n;.? otfifl .

quoque mamcam seneri petenti vero partem ahquam paravit, et dedit; alii ut verbura sua dabant autera de tunica
tribuit
;

alius

alii

observarent illud Euangelicura Quadam vero die tetribue."

:

Omni

petenti

venit

quidam

patiper ad ecclesiam Sanctm

Mari de Portiun,

Nociorumocfii/)o(ionef.

cula

mundi

Iftt-

dium, mutua

"*"'

T. JL Anonymt* autem
.

revidebant (ex itinere, prxc* Bpirituali tanta jucunditate et denti relato) recordabautur nibil taudio replebantur, quod paupertatis, quam pa tieadversitatis et maxim* quottidie in oratione etlabobantur. Solliciti erant ammae suarum, ut omnem otiositatem

Quando

se

* postulavit. Erat autem ibi qucedam fratribus habuerat cum cblamys, quam quidam eorum Beatus autem Franciscus adhuc erat in seculo. ut cujns fuerat chlamys illa
,

ubi

ipsi

demorabantur

et

eleemosinam
.

afialr ibu.

dixit

illi

fratri

pauperi erogaret eam Statim lociter dedit illi. rentiam et devotiouem ,

illi

qui

libenter

et

ve-

autem

propter
frater

reve-

quam
ei
,

in
illa

donando
ca3lum

visum

est
,

quod

habuer eleemosina

re

manuum

inimicam,
vero
ta illud

se

penitus

effugarent.

Noctibus

ascenderet

et sensit

protmus no-

sirailiter solliciti

Prophette,
tibi

contitendum

surgere media nocte, juxMedia nocte surgebarn ad orabant cum devotione .

jam ante vo spiritu se repletum. Ho< JEgidio, in cujus Vita eadem legunretuli de B.
'

multa

et

lacrimis frequenter.

Amore intimo
e

se
'r.

224
vites

invicem diligebant. Serviebat

bat unus alterum, sicut in eis cantatis suura. Tantus ardebat filiura corpofacile videbatur tradere quod eis
iffnis,

^^\ mater

servit

\ ^ et nutnt

Quando autem declinabant eos alacuter hujus mundi, recipiebant

,

**
et
,

SSffl*
ri

nintangui .
.

revocarent eos a neil pfiBna b benigne , et eos invitabant ut poenitentiam provooa- taciampw et ad faciendam malo ne <"<'" tempore postulabant illo
'

rent.

Sollicite

ra

nomine Domim nos tri sua, non solum pro et Uunus pro aho JesuCbristi, sed etiam
benter.

mitterentur sic effugerent

in terras

unde fueraut oriundii ut

,

per

Quadam enim die cum duo quamdam viam transitum facerent

,
,

Fratres

consanguineorum

conversationem et familiaritatem verbumque prophesuorum

fra:

unum

fatuum invenerunt
Alter
videret
jactari

illorum fratrum

qui in eos lapides jaciebat. dum in fratrem suum

, ,

accurrens et lapidum lapides potius voluit se percuti ictibus se opponens propter flagrautem mufratrem suum quam facaritatem. ltec et bis similia saepius
, , ,

tuam

Extraneus factus sum ticum observarent peregrinus filiis matris meae, tribus meis , et quam * diIn paupertate plurimum hetabantur, non concupiscebantur. Aurum et vitioe ab eis et omues munargentum numquam possidebant, maxirae tamen contemnebant di hujus divitias Quadam pecuniam sub pedibus conculcabant. apud Saudie, cum fratres morarentur vero
;

'

<\

ciebant.

ctam

588
ivoroBi

DE

'

FKr
lidam

CONFfiSSOBE.
1210,

qui ctam Mariam de Portiunoula, venerunt et ipsis ni homines et Lntraverunt eoolesiam, entibu
intrans
ec
'

num.

edidit

Regulam
ut

riginti et tribus quam R

capitibus distinctam, quibus fere

a lium
llt

novempa
impleyit, hanc

folio

vocant,

inventos

accepil
i'
1

denarios

et

in

ejusdem eccl

que primam omnium, de qua modo agimus, esse stimavit. Verum ego Regulam tam
conciliare cum dictis biographorum maxime primi ac secundi. Qua enimratione dice
t

dam

posuit eos.

Quidam

vero alius frater, inventa

:,..

retulit

si

Francisco.
cuidam fratn
n

>.-,

Quod

cum
et.
.

audisset
,

beatus
invento

Franciscus
ju

Saneto

fecit

diligenter

inquiri

quis fratrum ibi hanc

.

impoti'"

Quo
:

quam ca sit, quam pta, quse multo proliwior est, Uonorius 111 postea approbavit, quippe qusein * num. 12 Annalibus ad <<
dem
edita

tur

///(/

pauo

brei

aermone const H-

Quare hoc feoisti ? Neet me velle, quod fratres non solum tu, utantur, sed quod nec tan
ait

mx

quatuor cum d
ri

aginas occupat
>

altera

rdt
i

v'""' '"

':/"*>'-

fo m

ReguU
,,,,

legatur,

juxta

mai datum

eam? Quo
xit
,i

audito

frater

inclinavit

se

e1
,

di

papge non licere

bitio

Minoribus post emissam

i

iam
sibi

rog-ans

ut
ei,

professionem su
rc
///

pcenitentiam
ut iU

daret.

Ipse vero
asini
io,

imposuit

tom.

Bullarii

Religionem ac< le Vranciscani

i

stercus

donec stercum
poneret
dilig
ul
,

inveniens fra-

Hcitur anno\ III svreessore, quod

io III,

Waddingus
i

ter

ille,

ore

quo
I

Quod
fratre

frater

dimplevit.

Annotationibus ad Uegulam, quam vocat secundam, num. 8 agnoscens, cogitur dicere,

in-

admonuit,
,

ubicumque pecuniam
.

Regulse, quse ipsi

erta
fuit ed

prima

est,

rlll

vilipenderenl et pro nihili nnde turbari quia Continue gaudebant * non habebant. Quanto namque a munposse
renl

fuisse,

simul ac

ista

Honorii prohibiiio

rent.

E
Ulus dubito, quin ita senserit eruditus
,,,.,/

,,

do
*CODJQDCli

erant

divisi

tanto

magis

cum

Domino
a
s.

convicti *. Lsti intraverunt per sem artam, veram viam, et custodierunt asperitasuper saxa conoulcaverunt Bpinas tem ejus

erant

Francl cc
,

et sic

nobis facta es1 via

plana.
at

Hsecomniaet;

iam hal

procul dubio aliqua

ab ordine temporis avulsa sunt sicul enim B. JSgidius pallium suum citiuspauperidedit,qua proexemplo refei i"r,sicpcenitentiaob tactam pecuniam serius data est, cum ecclesiam S. Marise in Portiuncula non acceperint Minores, nisi post
Sanctus
tibi

postrema est eteream, quam frater Elias amisit, autclam ib eodem Sancto compositas fuisse. ffoc tamen expressis verbis docent Tres Socii in App&ndice num. 35, ubi de rancisco hsec aiunt
.I

Regutse Minorx a scriptas, <iarum brevior ce quodque nesciret, plures (etiam

1

Uui
"''^
" orfte>

Qcta
tpsft

transitoria, et
i:i

praecipue
in

pecuniam, conRegulifl
et
BU

tantum, ut
]iotissime

omnibns
de

commendarel
fratres

paupertatera,

omnes

sollioitos

redderet
fecit,

pecunia vitanda
ultirao
reliquit

$uisqucsc>ilm

m bte-

vem,

Ordinem npprobatum. pro\eo ad tempus supra indicatum batumque, quo S. Franciscus approbationem Orib hmocentio III summo Pontifice petiit ei impetravit. Rem gestam narrat Thomas CelaVita prima num. 32 et sequenti. Adjutores Romas Sanctus habuit Guidonem, episco-

plures enim
prius

Regulas
faceret
in
:

et illas expertus est,

quam

illam,

quam

una ipsarum dixit in detestafratribus. Unde Caveamus, qui relinquimus ti nem pecuniaa omnia, ne pro tam modico regnum oaslornm perdamus. Et si peouniam in aliquo loco innon ouremus plus, quara de puln veniremus,
/-

Joannem de S. Paulo, Carepiscopum Sabinensem, seu verius addinalem jutorem habuit Deum ipsum, qui per laudatum QuidonemdeditilliprsedictumCara\nalemsuffragatorem, ut eonsentiunt biograph Ante hocRoma-

pum

Assisiensem, et

num

iter

Yv.wwusbrevemquamdam Regulam
offerret.
.-

scripsit,

quamlnnocentio Ulprobamiam
Vita

u vere, quem sub pedibus caloamus. Plures ergo Begulas fecitS. Franciscus ante itlam, qua nunc utuntur Minores neque inter illas plures numerari potest ea, quam amisit Elias, cum eadem fuerit,ac omnium ultima ; et si inter eas numeranda esset, non recte plures, sed p solum dua iante ultimam scriptse fuisse dicendse
;

De hac
psil sibi

sic tegitur in
et

prima num.

32

Scri-

essent.

fratribus suis, habitis et futuris, sim-

paucis verbis vitse formam et Reg-ulam, sancti Evangelii praecipue sermonibus utens, inhiabat. perfectionem solummodo ad cuius
pliciter et

Pauca tamen inseniit alia, quae omnia omuino ad conversationis Banotffi usum necessario innuebaut
;

forte te<r

est

necessaria inveniebat.
i

29 Allegata a Tribus Sociis ex una ipsarum unaeueex plurium verba leguntur cap. 8 Regulae, velut uiu$, qua$ omnium nrim.r aimd Waddiui/em e<l/Lv ot si ^"""^ hsec revera fuent omnium prima, aut umca tan tum ante postremam conscripta, cur Tres Socii eamdem non primam aut unicam, sed unam ipsarum plurium dixcrunt? Non esse autempri,-

Consonat biographus secundus his verbis Brevi ergo ELegulam sermone couscripsit, interpositis in illa sacris Euangelii verbis. Similiter Tres Socii in Appendice num. 51 de eadem aiunt :

mam,

Regulam

quam

scripserat
sancti

verbis

simplicibus
:

utens sermonibus

Evangelii etc et S. Scripsit sibi et Bonaventura in Vita num. 31

:

suadent mihi rationes, quas allegavi. Quapropter ne a Tribus Sociis, quorum prsecipua hic esse debet auctoritas, recedamus, credo equidem, omnium primam, quam Innocentius III approbavit, admodum brevem fuisse, ac paucis verbis conscriptam ; sed dudum intcrcidisse

eam
fuit,

vero,

fratribus suis simplicibus

in qua, Banoti Evangelii

verbis

formulam

vitffl,

quse Waddingo omnium prima visa unam esse exaliis, quas S. Prancisous deinde

indissolubili collocata,

observantiaprofuudamento pauca quaedam alia inseruit,

qua3 ad uniformem vivendi

modum

necessaria videS.

ante ultimam scriptis, servatis semperprimse Regulse substantia acprimariisprseceptis. Nam hac ratione et salva stabit primorum biographor^um
fides, et

bantur.

227
sci

Waddingus

tarn

in Opusculis in Annalibus

Franci-

a pag. 133,

quam

ad annum

Regula illa Waddingo prima visa recte dicetur ab Innocentio III, ut in Prsefatione ibidem legitur, approbata fuisse, et de prohibitione
ab

, ,

1220 /fojta ^n 6 IfonoWo III anno mentto. kudiafieri potuit vlla interpotat biographum, qui de hisce mus motto secundum
:u
r, o ha<
'i'

DIE QUARTA OCTOBRIS. Roma eadem sine 52 de Usdem

Suscepta
oe
e1
I

recessur,
a

nt

BTORl

c.s

itaque

benedictione

aummo

Pontifi-

lorum
an
ico
et

Liminihus, datisque
aliis
I

fratribua,

Cardinalis
P
:

proci

volens
in

omnea
I

lericos,

relinquens

acc
Romotn '""
uixdecimtocito

ai

pum fratrum, plenius illi propositum, nec non et d

ergo

L,

Vir
-

Dei

cum

dictis

fratribus

orbem

profe-

Regulam

ctus est.

sacnsEvanmo , conscripsit, interpositia quantum pocujus perfectionem,

illa
:

Sane ex his testimoniis non demnon persuasum habere, nec plw

,

nliquii
notlri*

non ul con-

terat
rat

anhelavit.

D.

> 4uffi
fratres

n ?* e '
indeque
sic

cios

cum Sm
inter illos ullw

"s
>

fonne

qu( ;

Romam cum

ipse perrexit. De duodecimu qui cum S. numero undecim sociorum, omnes Assisiodisccsserunt.courr, adquem hanc proillis
1

habebat secum,

assumpsit,

et

rum fuisse, qualem constat fui priusquam sese Sanc

sisio

\fi* " >

As
I

Romam

urbs
sita

R
ad Uevam

euntibus minime transeunda cum valle sua plane

sit,
I

WaddingusadannumlMO,
distuUt
,

fectionem

et

Silvestrum presbyterum
fecit
,

inter socios

undecimum

num.

scribiP,

nec aliunde satis verisimtte lce susceperat, ut Pranoiscum, qui ho< Poi gulam suam a summo
;

ipsoiimere horursum alterum socium in hoc

curaret

versus reliquis adjunctum quidemsociis iter vncepent, S Franciscus cum xi Romam pervcnerit atque inde reversed cum ui B sus sit. In hanc sententiam allegat ipsu Tancn tunc adjunctum credidit, Angelum sua Historiola de Gestts S. Fr Reatinum in

mam

<>'eout

s sua deft <cta probdbilius mihi est anAngeli Tanvredi conversio contigerit eodem eam v Romanum, con no, quo Sai <;um otempore unocircitermen supra oh forte invalle Reatina fuisse
,

to

mim.217

ei

iti.

Hoc posito, poh

S.
i\

quam supenus exipso in urbe et valle Reatina, libro illo caremus, Wad>laudaci. Quandoquidem
dingi verba recitabo.
231

Angelus fuisse undecimus

habet catalogus
\\

ut

num.

220 allegatus,

n-

ijuibus

III

llfa

Deflexerunt
soi

autem

Wranciscus

et

un-

decim
Reattnum

addifum

tatem

Reatinara

rum
Ciscus

manentes nobilem
,

petentes) paulisper ad c.viunuin vcl altein qua per obvium habuit Frandiem
,

Qus substituit Silvestrum presgelilocum Sancto iter Hquis b\ ui byterum, ', quos ahoaggredienti undecim socios in quin solum invenisset decem Angclo deinde primum admisso inere
, /

quemdam
nuncupatum
instinctu
;

militem
cui
,

Angelicet

:>o4

Tres Socii num. 46 quxdan

l>oil icei

pil

lum Tancredum
tea

an:

modo

lomana profe\

ac protptrt

ignoto

Dei

ex
,

tempore
et
:

dixit

Domine
militaria

Augele
sat
ferre

baltheum

ensem
tempore

calcaria

long-o cinxisti

oportet
,

ctione observarunt. Eadem refert AnonymusPerusinus, ex quo descripsi sequentia viam incederent, dixit eis nempe S.

cnient,

pro pro cingulo rudem funem te modo pro calcaribus pulverem ense Christi crucem et faergo sequere et lutum platearum. Me Christi. Mirabile dictu I Statim ciam te militem hominia ad suam Spiritua sancti gratia adeo cor ut, omnibus continuo reliflexit voluutatcm et sequenti die secutua sit Virum Dei
, ,
,

scus

Paciamus
et

strum,
rit

unum de nohis ducem nohaheamus eum nohis quasi vicarium

Quooumque
ei

Ohristi.
,

declinare

placue-

declinemus; et quando hospitari volu hospitemus. Et elegerunt fratrem Bemardum qui primus a beato Prancisco peceptua fu
et

ctis

ercula
iuduerit,

uumerum
pleverit.

hac Leucophsea veate se humiliter COllegii duodenariumnie Franciscani annumerato Francisco ) eom( non
Breviter
bic

dixerant, opere perfecerunt. Qaudenet ibant, et verba Domini loquebantur tes nisi eorum ;iudebat aliquid dicere nullus quod ad laudem Domiui et gloriam pertineret
sicut
,

noto
,

Bonaventuram
,

et
,

quod

et alios docere cum Vincentium Belluacensem undecim tantum discipulis Pranciscum Romam cum Asquia non plures habuit perrexisse nec hnjus Augeli in itinere discessit, sisio
, ;

vel

a0 utilitatem auimarum ipsorum; K vacabant. Dominus autem eis hoorationi

esset

spitium

et

cibum

necessitatis

eorum

tempore

prttparabat. ILvc de itinere; de gestis vero Ro,

prsemitto iterum

initiati

meminerunt. Suae conversionis senem expressit in ipse Angelus ad amussim humilrfer scripsit Opusculo de Prancisci gestis illo, quod laudatus Annaliin partibus Reatinis. Hactenus
sta

icrioii
(iin9it/.

H.n/-

Minorum. 232 Ego factum ipsum non ausim revocare in

itinere
,

secundum biographum, primi sicinhxrentem, ut tamen (quod Bonarenvestigiis iiiraquoquefecit) omiserit, quss deepiscopo Assisiensi invento Romae, habet primus cum Tribus Sociis et Anonymo Perusino. Romam ) 235 Secundi verba accipe. Quo
,

bi dinale

perveniens
libus,

ad

quendam ex

episcopia Cardina,

rpiteopo SabiHCflll /"

dubiwn; sed ne in hoc ccepto contigisse credam

versus omnino suadet biogra-

Romam

phorum

auctoritas. Certe

ante iter illud

undecim tantum socios admissos fuisse, prxter S. Bona-

venturam
nensis
; ,

tradit Celaet Bellovacensem, etiam nec Sanctum cum pluribus Romam adVenit proinde docet num. 32 dicens ventasse
:

Romam cum omnibus dictis cum xi, quos memoraverat.

nimirum Trcs Socii, quorum

fratribus,

virum probatum et discretum accessit, per ordinem adventus sui causam plcnius eique pauperum diligenter audito Qui explanavit. laudabile etsi propositum tam Christi negotio non immerito commendaret, in primis tamen illi suggessit, ut ad vitam heremiticam sive monasticam (ad aliquam scilicet ex probatis) se ccspto persetransferret. Sed Famulus Christi
, , ,

excipiCm

unus, fatente Waddingo, ipsemet Angelus fuit, num. 46 de Francisco cum omnibus suis Romam Dixit illis undecim ipse duoprofecturo aiunt decimus dux et pater eorum etc ; deinde num.
: ,

veranter insistens, persuasiones hujusmodi, quannon admisit. Qui ct usque to poterat humilius pravaluit adeo tandem, Domino cooperante donec eodem episcopo fideliter procurantc ad
, , ,

summi

Pontificis

audientiam res pervenit. Concomitabatur

m
c s

TES. PBANCI8C0 CONFESSO

ce.lara.

HE.
,

divina procomitabatur quoque beatum Virura quae agebat, et securnni v^entia In omnibufl,
robras
Vidit

oravit ad D Tunc abiena ad orationem ut per suam ineflfabin.m puro corde,

revelationes

visionesque

reddebat.

Papje

suo dommi etiam tunc temporis visionem , proposito pollicentem; quamconeensum

videlicet

dam

arborem
ipse

magnam miraque
manibus

pro-

Cumpietatem boc ei ostendere dignaretur. et totum cor que jam in oratione perseverasset, factum est versuura ad Dominum collegisset, Domini in cor ejufl, et per similitudinem
],.,

bum
lier

ceritatis,

cujus

cacumen

leviter

dixil ei

adterramusque deflexit. Heec vtsto consensum Innocentium III a Prancisco facile ad potest in Vitaprimanum. incUnandum, ui nderi
33
,

stgntflcaoat,

Puitinregia cujusdam magni regismused decoquffidam, paupercula plurimum,

:

ra, qua?
res
tilios

in oculis

regis

placuit

e1

pluccepit

generavit.
cogitare

Quadnra
tntra

vero

die
:

nam

sunt, in secunda verba hic vitiosa

transcripsi.

qux

mulier

illa

se

dicens

m opterea non
opcm
epitcopi
Attitiatit.

Anonymus

noster Perusinus, magis convero

siones
in

ab aliis diss sonans Tribus Sociis, nec tamen Franciscum in laudati Cardinalts docet, tiens tunc venisse per episcopi notitiam gratiamque Guidonem vel ut in episcopum Assisiatem eum n, Ttalia sacra appellatur, Vidonem
,

habeo, corde buo talia cogitaret

nln.^Non lercula, cui nati tot sunt unde vivere possint. Cura
,

QKf&J*

et

pro

raulti-

Sanctusantebienntum
oonis

omnibus

paternis, <xtgue ipsis

etiam,qut-

tudinc cogitationum tristis qma Quid nabes dixit ei et apparuit rex tristemP \t Ula di. te video, et esse cogitantem cogitationes. Respondit xit ei orancs animi sui pauperNoli timere de tua nim dicens rex plurimis nasciflliii tuis natis e1 tate, neque de
, ,
:

facies

ejus videretur,

Cumque vebus indutus erat, vestibus cesserat. invenerunt epiait Anonymus, Roraam, nisset, Romaa tunc temuin civitatis Assisii, qui Qui vidit eos cum ingentigaumorabatur.
poris

quoniam '-11111 raulti mercenaru mea abundent panibus, nolo ego, quod fame pereant.
turisj
[ntellexit

in

.h.rao

filn

mei
se atvitumm
:

statim

beatua

Pranciecus,
deflignari

Bdio,

Episcopus notua erat cuidam Sancto Paulo dicebaCardinab", qui Joannes de servos erat bonua homo, religiosus, et
et

Buscepit.

permuUerem
hoc

illam

pauperculam

ex

tur,

et

Domini
cisci

plurimum

diligebat.

Cui dictus

episco-

3taDHlvl1 lin ,tbali0lifm ergo Vir Doraini suo proposito paupertatem dc cetero observare; /^,, sanctissimam K ad Apostoli<-um et flurgens e;.dem hora , ivit
,

J-J-jjj

Franpus patefecerat propositum et vitam beati et fratrum fluorum. Qui, his auditis, beatum videre iciscum et aliquos de fratribus suis
desiderio affectabat.
in
,

et
vit.

ea

tus
plici

indic Dominus revelaverat dominus Papa, miraAndiens autem hoc tam simest vehementer, quoniam Ilomini
,

quaj

sibi

cum
;.

Cumque
eis
, ,

audisset,
se

quod
et

suam
,

Dorainus

revelaverat

voluntatcra
i

essent

Urbc inisit pro Videns autem eos

illos.

et

cum

ad devotione
v<

et

amore suscepit

Cum autem

pauoifl diebus

cum

eo morati fuissent, et, quod de ipsis audiverat, videret opere refulgere, eos intime diligebat.

homiquoniam non in rl vir " ~\ "' t,is nura ambulabat, sed in Franciscus, et tute. Deinde inclinavit se beatus ut addunt Tres Socii) promisil domino fPapss
i

'

teodain

237 d

Et dixit
\<stris
\

beato

Prancisco
,

llecommen,

et perpetue obedientiam et reverentiam bumiliter nonalii fratres, quia obedientiam el devote domidura proraiseraut, secundum pr83ceptum
:

Cardinah

me
{

orationibus
fratribus
,

et

volo

ut

sicut

ni

Papse

beato

Prancisco

obedientiam et reve-

ewante,ad
'';;;,';

mmm
et

yestris

me

de cetero habeatis.

Dioite ergo

mihi

quare
ei

venistis.

Tunc beatus
volebat
,
,

Papa rentiam similiter promiserunt. Et dominus ut adei Kegulam (quam attulerat concessit
,

umodm.iiu*,

Pranoiscufl

totum

suum

propositum revelavit,
loqui
et

dunt Tres Socii)

et fnturis.

et rratribus ejus

prassentibus

quod

Domino

Apostolico

quod de voluntate ejus et praecepto prosequi Ego volo esse procuagebat. Cui respondit pator vester in curia domini Papre. Et sic per:

gens

ad
:

curiam
Inveni

dixit

domino Papse Innocen,

paulo uberius leguntur in Socios scripta, ab iisque paAppendice per Tres rabola de mxdiere paupercula exponitur modo utcumque diverso sic tamen ut illa ad idem propositum tendat, et aeque, aut etiam expres-

Hxc omnia

tio

III

Virum perfectissimum

qui se,

sius probet, filios unice

sancti Euangelii Euangelicam observare ; per perfectionem et quem , credo quod velit Dominus per universum mundum totam suam Ecclesiam renovare.

cundum formam
,

vult vivere

serendos ab optimo Patre

Deo adhxrentes, non dequi etiam merc&Mr F rios liberaliter alit. Verissimam juxta acpiisssmamS. Pranciflci cogitationemjamultraquinque
,

secula in Ordine illius confirmavit confirmatque

eventuA.
2-10

Quo audito, dominus Papa miratus est et dixit Ducas eum ad me. Sequenti vero die duxit ei ipsum ad eum. Beatus ergo Franciscus domino Papae totum suum propositum patefecit, sicut ;intea" dixerat Cardiuali. Respondit dominus Papa Nimis est dura et aspera vita vestra, si volentes congregationem facere, nihil vultis in hoc seculo possidere. Unde euim necessaria vobis pervenimt? Respondit beatus Francifloua Domine, confidn in
, : : :

Nec hic

Stetit

Pontificis benevolentia

et

puututm
'

sed, ut mox sequitur apud eumdem et dedit ei auctoritatem praedicandi cut

ei

Anonymum,
ubique,
si-

JJjJJJ^,
omnete\ iam
tonturantur.

Spiritus

possent etiam pra^dicatoris conset a beato Francisco officium intermedia subcessura... Ac rursum post aliqua Cardinalis (episcopus SabinenDictus autem dit
:

sancti gratia largiretur, et quod fratres alii praedicare, quibus es-

meo Domino Jesu

nobis
dare in

Christo

quamquam
et

promittit

sis)

cajlo

vitam

gloriam, non sub-

trem

trahet nobis necessaria corporis in terra temporc

po( imptralat

opportuno. 238 Respondit

ab
otl

tllo

prcret

tumdem

rtditut.

Verum est Pili mi Papa tamen humana natura fragilis est, et nunquam iu eodem statu permanet sed vade, et ex toto corde
:

quam habebat in Fraduodecim fratribus cleriuti etiam cam fecit dari videlicet tonsuram Tres Socii, eodem Cardinale Joanne de docent S. Paulo procurante factum esse, in Appendice num. 52; de qua tonsura Bonaventura quoque meminit in VUa num. 38. Hsec S. Francisci <um
propter devotionem,
,

omnibus
,

illis

Dominum

ut meliora et utiliora anideprecare mabus vestris tibi dignetur ostendere ; et rediens illa mihi renuncia, et ego ea postmodum con,

Innocentio III gesta brevius perstrinxit biographus secundus , sola ista tradens Dans igitur duodcnario (numero) fratrum pium summus
:

Poutifex

DIE QUARTA OCTOBRIS. Commentamo sona hxc sunt relalis a mc in hoc confirmanda consensura, dans Pontifex de Reg-ula sequenti; nec est, cur ea tam affirnum. 23 et poBnitentia praedicanda mandatum, et eisdem de A mate scribenti Annalistse non credamus illos, data benedictione, diraisit. Sed cum g-audiu ceteris biogrojJxs porro mirandum est, etiam ampliora multiplicatis in posteet eisdem adhuc Innoignotam fuisse potuerunt enim tum ipse igitur Franciscus marum compromisit. Beatus tum Gregorius IX, visionem, quce tancentius, Christi g-num non immerito reputans, se tanta a magnitudinem tam Francisci ejusque Ordinis super divinae consccutum beneficia vicario vulgari; tandemque Hieroportendebat, noluisse
.

591

ABCTOBI

C S

omnibus
cipis

Apostolorura
recessit.

clementiae gratias egit, et visitatis Prinliminibus, gaudenter cum suis

nymus Asculanus a Richardo Hannibaldensi

244
(Franciscus) ad Romanara
el

au-

ab Urbe
Adh*cconredenda dlcitur
Ponlifex

hic 2+1 'Restant nonnulla eodem pertinentia num. 51 prxter allatas eocaminanda. Tres Socii approbandam Rerationes, quse Innocentium ad
Vigulam impulerunt, adducunt aliamvisionem. antequam FrandissescilicetinsomnisPontificem,

quM non carei ditam S. Bonaventurx Legendse inserere. refertur his verbis. difJtcuUate Vtut sit, res ibidem

Cum autem
pervenisset,

cunam

adduceretujr
;

ante
Christi

conspectum
vicarius
dicitur

sumrai
palatio

Pontificis

essetque
in
loco,

Lateranensi,
Christi

qui

Spe-

ciscus

ipsum

accesserat, ecclesiam

Lateranensem

culum,
nibus,

ruinam minitantem,
et

et a quodam viro religioso despecio sustentari; cumque post paucos dies Franciscum, ut dictum est,vidisset, audissetque,

dearabulans, altia oecupatu-^ meditatioFaraulura tanquam ig-notum reegresso, pulit indig-nanter. Quo humiliter foras nocte hujusmodi revelatio Facta est a sequenti

tacile sibi dixisse

et s;mctus
,

Vere hic est

ille vir

religiosus

per

quem sublevabitur
!

et

sustenta-

Similia habet S. Bonavenbitur Ecclesia Dei ,,>. 88,- atsilent reliqui biographi. Illo-

Videbat namque., paulatim succrescere inter pedes suos palmam Et co miet in arborem pulcherrimam elevari.

Deo

ipsi

sumrao

Pontifici.

tamen etiam roboraripotest ex testimonio Ricordani Malaspina, qui certe seculo xin Ordo Miscripsit, ac verisimiliter vixit, quando norum approbatus fuit. Hicergo in Historia Flo-

rum

relatio

vellet ostendere, diviquid hasc visio arii, na lux impressit menti ipsius Chl illura Panperera, quem in proequod ha3C palraa

rante

cedenti

die repulerat,

designabat
suos

Et mane
ia

se-

quenti

raandavit,

per

femul

per

urbem

rentina cap. 92, apud Muratorium tom. 8 Scriptorum ad propositum nostrwn habet Italice,qu3e

etiam alta
viiionc fnduc(iu fuisse.

Latine subjicio. Hoc tempore

'

inchoatus

est

sanctus

Or-

do

Fratrum

BAraorum,

Pontificatum

adraini-

dictum Pauperem qu;eri. Q.uem inventum juxLateranun in hospitali saneti Antonii, ante ta conspectum suum celerirer jussit adduci etc. Quse sequuniur, satis congruunt cum supra >elatisex *lt cum prxcedenti Bonaaliis, satisque d

fuit sanstrante lnnocentio III. lllius Fundator civitate Assisio. Per ctus Franciscus, natus in raemoratum autem Pontificem confirraatus et

venturx narratione,
,

licet

tota ista, quse inserta

dicitur, relatio penitus abesset.

Major tamen
Francisci

diffiadtas est, ut

primus

ex aliorwn

biographoruiR
(eirfmonMi,

quia tota ejus Reacceptatus est dictus Ordo fundata est in humilitate, caritate et paugula oranibus sanctura Christi pertate, sequens in et fu^iens omnes delieias liumaMi-rlium, et vidit dictus Pontifex in visione, S. Franecclesiam Lateci->cum humcris suis sustinerc
;
:

ille S.

ad Pontificem accessus f repulsa quales ibi narrantur, concilientur et revocatio,

cumassertis
Celanensis,Trium Sociorum apud quos omnes nulla et Anonymi Perusini, ra apparet, Sanctusqvc opera Cardiho> nalis de Sancto Paulo ad Innoccni\ium introduquoctus fuit et strenue adjutus. Quin et ipse

Thomx

iinensem. Hsec Ricordanus Malaspina. Similis oblatapro visio etiam dieitur Honono III Papse confirmando Ordine Prxdicatorum, de qua vide
die
S.
iv

Augusti

i?i

1-210, num. 14 recte observot prxdictam Innocentii riswnem non portendisse

gus ad

Dominid annum

22,

Commentarioprsevio ad Acta a num. 417. Porro Waddin,

que S. Bonaventura testatur num. 36, cumdem Cardinalem refutasse pr ecipuam rationem,quam Pontifex et nonnulli alii Cardinales profercbant ne Regula, qu<r omnes possessiones excludebat, Heretur. Ita<j"" oisio illa, quae S. Bonavenesse turx Opusculo addita dicitur, ver Ijuncta ex certioribus testipotest.sed reli moniisnon sunt satis verisimilia. Hoccertum est, formam vitx el Regidse Minorumanno 1209, ut ante probavi, ab Innocentio III Papa orc
i

'

structurx restaurationem Lateranensis fulcimentum, posta primo a Nicolao IV, ac et deinde a Sixto IV, ex Ordine Minorum ad summum Pontificatum ei<<< is, <urata;sed explicandam de insigni auxilio, quod universee Ecclesix
basiliccV
i

approbatam

fuisse.

/ epi

nMw

aiteia de
relati0 '

imce

allaturus erat Ordo Minorum, quodque reipsa sextojam seculopergit afferre. 48 Rursum alia ejusdem Pontificis visio in Bonarr ,-,, a/,i<jl Seduliion lcgitur, <jua<>< relutiBo,
t

i.;

Tdautemmihi videtursicperactum.

Pran-

ei

quid
ntimilti

issisiensem innotu.it .hmnni deS. Paulo, Cardinali cpiscopo Sabinensi. Post(

,/i/i

.;

S(M

fioisel, oilen-.

dilur.

g Uaril
vit,

naventurx suppositam e texto Vitse sustxdi ob rationes superius datasnum. 28 et sequenti. Wdd

ormam Regulamque probor commendatus ab illo est Xnnocentio et adeum

introductus. Pontifex

dmgus

<"'

i>rcrdictum
t

annum
;

1210,

num.

8,

Vi-

multi referunt ex cap. 3 sionem uano, inquit nec tamen ipse eam Bonaventurse Legendae D. Ilieronymus huic suo Opusculo inseruit; sed Bonaventura? in g-eneralatu succesAsculanus,
sor,

ipsum benigne excepit, sed nimis arduamcensens, eam apRegulam illius ftis/ulit, illumque post fusas ad Deum preces redire ad sc jussit. Post hunc congressum
forte hdbuii Pontifex memoratam msionemde palma excrescente in arborcm pidcherrima
>

postea nunciatus, qui

nibaldensi
tuli S.

summus
eam

Pontifex
accepit
,

Nicolnus IV
a

re-

llichardo

Hanti-

de

Molaria
foro

diacono
Pisciura,
a

Cardinali

Angeli in

creato...

Huic rem
Innocentii

omnem
III

Gregorio IX retulit ipse Gregofratris

S.
filius,

rosimititer etiani tunc Cardinales consuluit de Regulaejus<juc/><ttro</nii<m fclicitcr suscepit laudatus Cardinalis contra aliossecus opinantes.Post hxc reversus ad Pontificem Franciscns parabolam nuliere paupercula, num. 238 relatam t crposuit; Pontifex vero, miratus

rius IX,

patruelis
tituli

cui

jam

a se creato Cardinali

Eustachii

visionem sibi factam expandit lnnocentius. ConOctobris Tomus II.

parabolam adtam visionis de basilica LateYanensi a viro paupere susten-

modum opportunam, ac simulmemor

77

tata.

, ,

DE
ACCTOM c s.

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
c Francisco ran

tata,

quam

^ i^n recentions de palma

desideratam Regutx difacultatemconcessit.utsupradictumesi.

^ approbaUon^rM
*

s S

Ibidem fere per dies breviorem facit, dicens indecim sunt morati; consentitque Waddingus qu *
:

K YTT FranClSCi ^ 11 J
I

et SOcioriim disCeSillis

legatur quascribent i lim errore pro quindecim sua pasin Vita secunda, cujus auctor draginta videri possim exprima hausit. Gesta in illo loco suntapud laudatum Celanensem; namquxWaddingusexMariano,utapparet,addidit,nonceque

^^ ^ ^

^^

Mto

sus

Roma

cibus
:

in via

miin
,

rabiliter

datus

commoratio

loco

deserto

prope

Hortanum

deinde apud

Rivum tortum prope

:

certasunt. cum suis inde migrant 249 Ex territorio Hortensi Sanctus versus Assisium, uthabentlau- <** R, vum .t or ulterius processit habitare ccepit in irt dati biographi, et cum iisdem JJJ" quodam tugurio nonproculab hac cwitate sito. Rugus-tortus, in Vita prima vocatur

Assisium

reditus ad Portiuncuali-

1*m et concessa ipbi ew,iesia Jam, Pf rnnCPSSa insi ecdesia

Locus hic Socios in Apin secunda Rigus-tortus, apud Tres non expendice Rivus-tortus; Bonaventura nomen adcUatum annum pressit. De eodem Waddingus

h^

^^^ ^
cum
caRteris

.^

Recollegit
in eo,

qua gesta ibidem.

1209 in examinandis rebus anno secundum chronotaxim a nobis datam gestis, quas Waddingus ad annum 1210 differendas

Vir Dei

sociis

ltl que se quod supra

Roma revertentes, in loc<>

Pergimus

iolitario

Assisii, insinuavimus, tuguriolo juxta civitatera quod adeo dicto, sinuosus Rivustoktus seu commemorant Bernadus de fuisse ang-ustum vix in eo Bessa et Jocabus Oddo Perusinus, ut protenso coromnes simul sedere, nequaquam

Ordinis sui approbacensuit. Franciscus, obtenta pamitentiam prxdicandi facultate, cum tione et cum quibus venerat, sociis, clericali
,

pore jacere

Thoma seu Assisium iter direxit, testibus Bonavennensi in Vita prima num. 31, et S. Ambo addunt, itinerantes tam tura num. 39. ad anipie seduloque de rebus Ordinis sui, et marum suarum perfectionem conducenlibus, loCela-

undecim, continuo tum, ut ipse, capilis tonsura donatis discessit, et versus vallem Spoletanam Roma
,

valerent. Ut commodius absque almolestiis vel quiescerent vel orarent, suternis cuique statuit locum devotus Pater, signanominibus super sublicias seu tratis omnium

um

bes

humilis

sedicul.

Qux

de

loci

angustia,
legi

aliisque ibi factis refert

Waddingus, abunde

possunt in Vitis edendis, sed iisdem plane contrarium est, quodratione sux chronotaxis idemAnnalista S. Franciscum cum suis etiam ante iter

cutos fuisse, ac decorporum cura

licitos, ut

tamparum

sol-

ibidem habitasse, dixit nam, utsupra jam probavi, in nulla illarum de eo loco fit

Romanum

aliquando, cum ea cibis refciendi temnulla pus adesset, in solitudinem venerint, ubi divinam providentiam illos habendi spes erat; sed humana.Seservis suis non defuisse, dum deerat i, , hioyrnphusprimi vr$/igiisinhaerens tpost
.

mentio, nisipost istud iter et Regidx approbationem ab Innocentio III impetratam.

250

Pro mora

in hoclocopost

laudatum
42,

iter uWmanjuiw

tracta consule

Vitam primam num.

Tres
:

relatum recessum ab Urbe hxc sic narrat Movene bat protinus eum (Franciscum) dati ratio forsitam remaneret ingratus, piaque cum fratri:

Socios num. 55, ct S. Bonaventuram num. 41; apud secundum biographum luvc legere est Recolleg-erat

Jj^

"

autera se

verissimus
in

ille

paupertatis
praedicti

Zelator
loci cilio

cum

fratribus suis

quodara

bus

incepit

tractare

consilia

qualiter

in

ob-

(quem

Rigum-tortum
ut ibidem
se

vocaverat)

domici-

servando Reg-ulam, primum

in

semetipsis

per

derelicto,

virtutum
liter

incrementa

proficerent;

adhuc

qua-

pluviaque
strictum
scere

defenderent.
ut etiara
valerent.

utcumque ab sestu Quod videlicet adeo

in
illo

BBdificando

proximos, sibi
similia pie

credita

Domino
il-

fuit,

commode

requie-

foenerarent.
diviniu refi-

248 Hasc
lis

et hiis
,

conferentibus

oiuntur

mo-

accidit

ut

rantw apud
Bortanum.
*

jam bora

diei

adde in

mano
ctione

destituti

desertum progrediente, venirent, ubi hucum refevidebantur auxilio

,

quendam * locum

corporis

pro

labore

itineris

indig-erent.

Sed pauperibua *uis divina providentia

fint,

non de-

quce mirabiliter
,

illis

panem
subito

per

quendam

Sed tamen loci ang-ustia cordis latitudinera non artavit, quiu ibidera las- y tanter in summa penuria viverent, et in continua gratiarum actione et laude persisterent. Scribebat quoque Vir sanctus per tigna domunquiecula3 noinina fratrum, ne quis alterum, volentem, inquietare vel modiscere vel orare sed locum sibi deputatum unuscum posset

non

venientem inopinate Comedentes porrexit

tes,

gratias

Domino
in

disparentem itaque pariter et miranretulerunt, et non modiet

cum
prope

confurtati,

coepto

itinore processerunt.

Venerunt

ad locum civitatem Ortcnsem, ergo

quendam

solitarium
eoin

quam ibi quisque cognosceret. De penuria infra dant alii biographi passi fuere, plura vero dicemus, qua de causa deinde hinc alio migraverint, postquam quccdam alia, qiuv partimin hac commoratione facta sunt, expenden,

ubi quibusdam
,

mus.

rum
gna

in

eadem

civitate

mendicantibus
fere

ma-

necessariorum
paupertatis

penurin
initia

per dies quaingenti g-audio

Thomas Celanensis num. 35, et S. Bonaventura num. 40 docent, S. Tranciscum post

251

Sanctmawma,

draginta manseruut, ibique

sanctae

cum

renovantes,

pacto

il-

regressumin vallem Spoletanam, sivedum adhuc in itinere erat, sive etiam ad prxdictum tugu-

,crfl

ilnil

qv

lam
alias

perpetuo

firumverunt. Orta,

de qua

hic,

Horta et Hortanum, Tusciae civitas est ad Tiberim fluvium, ubi Narem recipit, estque dominii Pontificii ac Romam inter et Assisium sita; proindeque Roma Assisium pergentibus obvia.De hac commoratione silent Tres Socii et Bona.frr/ir ra; sed Celanensis in Vita num. 34 eam multo

rium jam pervenerat, deliberasse cum fratribus suis, idrum expediret in solitariis locis manere, an inter homines conversari; et postremum hoc post fusas ad Deum preces decrevisse. Secundum biographum iltis consentientem audiamus Post
.

hEec

vallem

justitiae

Spoletanam intrantes, pium novae utrum tractatum habuere zelatores

,

in

, ,

DIE QUARTA OCTOBRIS.

in
ret
l0 cis
illis

593

inter horames solitariis, an potius At vero sanctus morandura.

^ fov

r,

^
^
:

minntp etiam

veluti

num
quid
ctus

devotis oratiode sua dissidens industna, ibi prasvemens atudiis negotia cuncta didicit, zeloque duageret, infallibiliter intendere lucris proximorura divino,
,

quam

dubitatum fuisset, anprcequod et ipsi facere dicarent pcenitentiam; quippe approbatione Kegu,/ecreverant, et cum dudum Pontifex. Quare mxhx Ue summus mandaverat deliberasse,pra>staretne domiciha videntursolum urbibus figere, an sua prope urbes vel etiam in
set hcecdeliberatio, si

sibi soli vivere, intendit.

Profecto sera fuis-

AOCTUte sermonis pluralitate dicendum. C.S. vigil antia Vir beatus super suam -f continue gnlterint(ruil , summa ^""" ~ ""' ue suorumque custodiam stabat . .. ,. , ah- nihilinuml non solura forsitan ali- ,.,/,./ m.eurt avebat , diligentia pra^cavebat , ne pateretur incursum , fm a(.u quem manifestum peccati cogitatio germinaret verum etiam ne qua latens specie, vel sed et ne quis sub virtutis in vitium ingereret, aut per necessitatis ocoasione se dolus aperturas ad inteincautas exteriorum sensuum

cum
1

"^
,

riorera forsitan hominem passus in se vel in aliis

nonnumquam in locissolitariis,equibus publicum. Electa est pars dicandum prodirent in utilior: nec tamen in prior, velut proximi saluti
ipsa civitate Assisii, sed prope domicilium habuerunt.

adprx-

plectendum impune induceret. Tantum nus negligentia^ torporem exercuit, quod, 91 quippe in seipso justitiaB rigorem
,

mors intraret Non est ut quidquam disciplma transiret, ne forte rem.ssa ma,

eam primum suum

temptatio caruis surreperet, quaudo, ut assolet mvibus in locum glacie vel hyemali tempore merusque ad illiciti motus abscessum se plenum

fixum
252

,. mulli* in locis

pr*dirat

ma-

Franascus Ab Mo etiam tempore ccepit circumire, e t vicos majori cum fiducia civitates
.

*fU

gnoeumfruetu,

prxdicaret Adi Vitam ut pacem et pcenitentiam 36, cuiplane consonat secunda, primam a num.

Provocabantur quoque fratres alii simisub tanta se distnliter facere, videntes illum ut dictum est , quippe tenere. Tanto ctione
,

^
fi

9ttmM

cohibentt

Vir Dei non

,

solum

carnis

incentiva

rigore re,

ex qua hmc habe

Tunc sanctus Franciscus

,

Domino
B
que
et

confortatus

ex
,

fiducialius

agere

ccepit

et
,

auctoritate Apostolica per civitates villas-

verum etiam corporis sensus ne quicpressit suramje cautelae revanitatis haurirent quam
,

pagulis
ceret,
rator'

obfirmavit.

Nam cum moram

,
,

in loco,

castella circuiens
prasdicavit.

tissime ipsura

poenitentiam constanPurabat prascipue seraet-

qut dicitur

Eigus-tortus
,

accidit

ut

Romje
illac

ne quem homo Mirabautnr viri litterati ejus videntes virtutem non docuerat, verborum et ignobiles, divites et egenos, ad ipsum nobiles novo fideri veluti eique turbatim confluere
,

irreprehensibilem in palliare. veritatem cogeretur verbis adulatoriis

,
;

oranibus

exhibere

cum magno
Beatus
suis

Assisium facoronandus lmpecomitatu et pompa

prope

transiret.

viam

cum

Franciscus cum secus fratribus moraretur, ad videnvero

ipse,

dum

imperatorera nec

egredi saltem

vel aspicere

nec aliquis suorum, de tugurio voluit

,

in

teuebris

orienti
,

solertcr
,

inteudere.
et

Omni
con-

namque

ordini

conditioni

aitati

sexui

Omnibus gruenter documenta salutis impeudit. cujus hodie f( vivendi regulam tribuit
,

ducatura
se,

utroque sexu sequentium triuraphare gaudet Ecclesia, triplici militia salvandoin

_

hujusmodi pneter unum solum ex ipsis , cui duraturam , eidem imperagloriam modirmm praecepit. Consonat Vitori coustanter nunciare quod contingere deta primdi atque ex hoc facto, medium mensis Septembris buit sub initium aut annin09,supra 1 monstravi, Ordinis appro-

rum.
253
Tres enim
,

ut supra

tetigimus
ipse

Ordi-

StSL
ror.oe.-... ...

nes ordiuavit; quorum primura simul et habitu Buper omnes

tenuit,

professione

excellentu

n\o,sed bationemper Innocentium III, non anno quiaconstat, Ottonem IV, de 1209 figendam esse; sub finem quo ibi agitur, prxcitato anno 1209 InnoScptembris vel initium Octobris ab eodem accepisse. centio coronamimperii Romx
lo

exemvU*

quem
sicut
in
,

et

Secundus etiam qui supra meraoratus est, ?m eo perum Dominarum et virginum felix ab surapsit exordium. Tcrtius quoque non irame'

rum

' ,

MjnoFeateum Oedinem Regula scripscrat appellavit.

,

rerum

rectc digestus est

in Vita

*
.

hisce (q d| ferf#n| prima et secunda, ut miki prdbabilius pro quam S. cumtuii apparet, nunc reddenda est ratio, ob < cum su\ Franciscus e.c hoc tugurio Rit Mariam in Portiuncula, ubi ante ad S.

receperit
iter

mcdiocris

diocris * perfectionia

Ordo
laicis
,

Poenitentium
virginibus et con,

dicitur,

qui clericis et

tinentibus
lubriter

conjugatisque comraunis

scxum
,

sa-

utrumque complectitur. Nota qux hic dicuntur de secundo et tertio Ordinibus a S.

Francisco institidis, posteriora esse, et suis in locismagis elucidanda. Huc j opius spectant ,qiuv sequuntur ibidem. Verum qualiter ipse B. Franciscus

Eomanum fuerat commoratus. Silente BonaU, ventura, causam referunt Celanensis num. 56. Hisce addo verba VitxseetTres Sociinum. cundse. Quadara vero die vir quidam cum asino umbrara fortasse quaset ad venit ad locum
,

fl

rendam

volens

introire
,

tngurium

ut

sine
:

repulsa liberius intraret

allocutus cst

asinum

Ordinem Pratrum Minorum in omni virtutum culmine raagnifice supererogando servaverit

,

Iugredere huc. Sed

qiuiliterque
,

ad

orania
et

quae

sunt

veraa

huic loco bene facieraus adHomo Dei verbura viri et intentionem graviter ferens qui videlicet eos illic pro domibus BBdificandis et dilatando vel appropri;

quia

religionis

suos
quse

fratres

filios

informaverit

audo

quis

enarrare
gratia
et

per

omnibus,
sancti
sciin-ti].so

facta

Bingula sunt

poterit ?
,

Nam

in

doctrinae

Spiritus

perfectioneni
;

surBcienter instructus , oranera iu experientia teste voluil

sic

adunatos) domicilium qui Portiuncula mox reliquit, et ad ubi gloriosfe Virginis ecclesiam reaadifitur, caverat, transmigravit. Vidit sanctus Pater, tuguriumillud pro sua possessione habcn eaque de
sibi

locello

credidil

locum,

cognoscere
liflui

fratres

omnia primum

factis

edocuit, quas et

postmodum
autem
et

ipsos frequentia mel-

causa iUud deseruisse hic dicitur, velumbram fugitans possessionis, ut clarius ait laudatusCeinquiens volebat proprietatis lanensis , Nihil habere. quo257 Aliam rationem addunt Tres Socii, rumunus ibiadfuit, nempe quia ille (rusticus) tumultura magnum fecerat cum suo asino , inquietans
, ,

sermonisadmonuit.
Qualiter
fratres
, ,

2..1

sub

tanto

Duce personaliter militantes ad illius exemplum et documenta in omni perfectione profeceriut

,

potius

arbitror subticendum

quam

di-

m
ucroRE

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
ora-

C.8. redii ad tugurium prope

eccleiiam S.

M.de Portiunculo,

silentio et quietans omnes fratres, qui tunc intellcxit scilicet exemplo tioni vacabant. Hoc minime esseacSanctus, locum illum orationi sequit"* commodatum, ac propterea, ut ibidem voeavit fratres, quod non Scio dixit fratribus bospitium asnm, nos Dcus ad prieparandum frequentatiOBes, sed ut
:
,

ctantibus, ac

num.

Sanctoin illa de illis tacent negare velim nec affirvnare, quia eo in locoa sancto antiquiores. De multis quoque
;

quamdam 29 apparitionem pemoctanti factam quse ego nec

'

adde se

ad babendum bominum salutis Pdicantes bominibus quandoque v.am oratiombus et consilia exhibentes , etsalutaria prinoipaliter msistere degratiarum actionibus ut subdttur, reliquerunt beanms. Atque l tugurium ad usum leprosorum diotum erffo * a d Sanctam Mariam de Portiun, s
et
'
,

Patre in Ordinem admissis ad Annales Minorum, quos pertinent, quam ad Vitam

/uscprosequitur,quse
ille

condebat, magis
Francisci,

S.

quam
Sanofui
<i

solam itlustrandam suscepi. antiquas,qua260 Regredior igitur ad Vitas

luii

rumprima postrelatam transmigrationem narrat, quomodo cum de Portiuncula continuo

to-

ad

adiiit for-

mulam
andi,

prt

cundus
h.rc

docuerit orare. SeFranciscus discipulos suos biographus, primi vestigia legens, de eo

cul;)

nesallegatWaddingusadannum peterent eorum ouarum prima est, quod plures illius lociangusHsenon os colM
permittebantadmitti;altera,quodprosptctendum qua et omnes possent Q essct de ecclesia, in assistere, et Horas canontcas

prorsusaliaseRivotorto mtgrandt ratioL&IO, num.zb,

eo tempore habet: Rogatus a fratribus ut eos orare doceret; simatufl Franciscus, bnjusmodi formam tradidit, diillis plieiter

cons:
,,

u
ii

Pater noster j Jesu Chnste ad Domine et, Adoramus te toto munomues ecclesias tuas quffl sunt in quia per sanctam benediciraus tibi do, et

Cum

orabitis

dicite

<<

Missx

Sacrificio

persolvere, et post obitum minime ineptse hse rationes sint,

sepeliri.

Verum

licet

orucem tuam
pro

r.-demisti

mundum.
et

an tiquis

Vitis

nentn nectpsepro nostrisnoninvenio;

_ _

fratres humiliter
citer

B
<;

lld

m.

Rl

"

tunc, ed
poitea,

i""

rum

iwiiMi

Consequenter ad hanc suam opmionem 8. FranciAnnatista Minorum insinuat idem \uampost miprassi non scumc /'/ frustrapetitamabepiscopoetcanonicisecclestam aliouamjandemprsedictam S. Mariseecclestam
,

uiium hiclaudatauctorem.

exequentes, se obedienti reputantes quas c longinquo prospiceetiam ad ecclesias et proni in terram inclinabant poterant
raaudato
. ,

Quod ipsi verbum Bimpli<<

re

prout

instructi

fuerant,

adorabant.

Hanc

pre*

quorum Hoc quoque antiquionbus illaerat, obtinuisset. mdetur. biographis nostris non satis congruere ruCelanensis quidempost relatum factum Nam
ibusBenedictinis,
stici

Sanctosocandi formulam eodem fere tempore a Bonaventura in Vita ciis traditam memorat S. Tres Sociiet Anonymus Perusinus num. jam ante Romanum iter apud fra> deillavetut
tres usitata loquuntur,
S. Francisci.
y,i

ut

dixinum. 210

cujus-

cumquetamen icmporissit,certedocumentumest
Waddingus ad annum 1210, num prsesensargumentumait: Ajamoru ad dum etiam in Rivotorto manemciscus
,
,1,

jim paiira
iniur
m/i r;ui

Statimque S. Franciscus egrapropter rustici relicto tugurio illo diens inde, lontranstulil ad alium se locum; non verbum,
hsecsubjicit
qui Portiuncula ge ab illo ecclesia Sanctsa Marisa nb supra dictum est
, , ,

dicitur

ubi

sicut
il-

rent)

lo ante fuerat reparata.

Pari modo biographus Domicilium secundus num. IWrelatus scribit:

medio tu-urioli defixa in terra meomnes diocris mensurae lignea cruoe, ciroa quam veneratione et sumorbcm acti magna in
in
,

mo

affectu

dicebant
tibi

Adoramus
;

te

Christe

mox

Non igitur distulit emigrattoillam obtinuit ecclesiam; sed mox reneh quam posl admissos tres cessit ad domunculara, sEgisocios, Bernardum, Petrum et B.
reliquit etc.

et benedicimus

tuam redemisti

quia per sanctam crucem mundum et deinde sapiue

,

repetebant

orationem

Dominicam.
ei

Pro

his al-

primos

exquacum divm. ibidem sibi exstruxerat, et wrat Romam, et ad quam de edvnique sineBenedictinorumticenli" i
re.

cum se IransHinc non ait Celanensis ad ecclesiam S. Marise in Portiuncuta, tulisse longc ab illo, quiPorsed ad alium... Locum non
tiuncula dicitur etc.
l,i
,.,,,,,

Oddonem Perusilegat in eaqueveraessepossunt, modo habitationem num; apud Rivum tortum itineri Romano postponas. Verumtamen si locos veterum biographorum,tum conhic; tum supra num. fclO a me productos
margine Marianum
sutas, videbitur istaprecandi formulaextra sedes procedentibus potius commendata fuisse, quam
1-'

ipn eoncenit
abbai
Itrru

mouaI

dum
hanc
i

iu
'.'"
'

e mihi mdentur Tres SoAppendice post relatam num. 55

versantibus domi; quamvisethic inusuessepotuerit.Eadem oratio, />""<ismutatis, legitur in

'"""
.hiii)

Subtuii.
.,,

vero

ationem ab abbate
prope
eara,

"um. 5G subd\
S.

Benedicti
15.

de

Monte Subasio,

am,
ecch

Franciscus
cqui-

ejusdemSanctiTestamentoinferiusrecitando.His observatis, pergo secundi biographi, primumsecuti, interruptam narrationem describere Pratres quoque, tnnc sacerdotes Ordinisnon habentes,
coufitebantnr secularibus sacerdotibus indif uec peccatum in aliquo ter, bonis et malis;

mu
sivit.

fege

nimirum

Videturergo Sanctus ssepe dictam ecclesiam paulo serius obtinuisse, sed de tempore non con
stat

considerabant
sancti Patris

Bed

rigus

<"'

annum

L21&,

num.

maximam bmnibus
enim
in

ad exemplum et doctrinam reverentium e\hiVir Catholicus et

totus
pie limpii^*

45

laudato in margine Mariano Ftorentino, decretum de capitulo quot,,,,,/, s. 1 anyxis bis celebrando ad eumdem annum quodcum Tres Sociinum.bl post obpertinere;
,
i
'
1 I

bebaut.
'

Hoc
,

ipse

Apoatolious

pr3dicatione
Ecclesiff

sua
fides

principaliter
inviolabili-

maximi
rabaniur

monuit
ter
l|U(l .i

ut

Romanie
,

lesiam ab eo latum darissime asserant, hsec itli saltem non serius concessa fuisse dicipoPrsetertest,si certa sii decreti epocha assignata.

tentam

ec<

ea Waddingus ad annum 1210, num. 26 et sequentibus varia narrat de transactis abbatem Benedictinum inter sanctumque Franciscum pro
concessione ejusdem ecclesise ,atiisque ad eamspe-

ob Dominici Saoramenti et dignisacerdotum conficitur .-umma sacerdotalis Ordo reverentia in Sed et divinfiB Legis doctores et tencretur. sumrao omnes ecclesiasticos ordines docebat
servaretur
ministerio
,

opere

reverendos.

Erat

simplicitas,

quod,

cum

autem tanta fratrum quidam sacerdos, qui non

595

DIE QUARTA. OCTOBRIS.

A
'

hyP Cr,t

,/

diceinfamis, uui ex fratribus non i-norabatur frater, se essis yprocrita *, ipse Z i Vide ne sa^pocrtm, cert,sime crederet eo quod,
.

nnminica3
6 rumque

ut moris erat,
!n

iu ecclesia cathedrah.
,

kCCT0RE

c g

cerdotem turbarefrater gravissime diu suuer hoc dictus quo eloquium ignitum tur, ad sancti Patris fratrum cordibus frequenter omue uubilum a qui recepit fugabatur, taudem consolationem iutentiouem sagaciter ex,

meutiri

uou

posse,

putaret.

Curaque

moDeo devotus in oratione ex secundo qu* penlta^ret etc. ?e tam Thoma lioaraphojamrecensui. Post hxc b
U

quodam tugurio
Vir
,

sito

in

horto ca-

^r m

CeL!nJ, quam Bonaventuraprose^urad qua S * ran

mentium, coqnitionem arcanorum

^Zdivinitus fuU instructus. Secuntx itaque Tordeeademsic disserit. Ifcversus C

Vitxaucor-

verbum

sacerdotis et

cusavit.

Uno

qui non
et
letit

scriptor a pnmo, in loco recessit hic inditfereuter bonis dixit, soluisse fratres
ait, illos

malis sacerdotibus confiteri.

Vir Dei, e*pit oonsmenpo" liter *d fratres suos archana riman, qn tiarum Ulorum subt.liter crebro non mexperti. Ipsum non latere, fueraut gautemporibus stupons et nostris

268 Sed solum

m-

tantx in sacerdotes

res utique

dii

"1 U
:
,

pleua!

iufirmum

scilicet

hommem

aliena

poitrani

nuUa eorum auderent male

"

""""*"

suspican, aut sinislr is oero tunc probat deillis rumoribus assentiri.

,

Mult.s ment.um d.judicare secreta.

namqne
ape-

quorum primum sic habet aemino exemplo qui sacerdoti e* seculanbus Nam dum cuidam
meritis valde infamis erat
,

iste ^lonosua cordium suorum ocoulta Vir acte quoque fratrum multotiena rnitj absentium ne hoc ve sompnis, aliis quidem in

cognovit;

et enormitate
,

scele-

nofSoerent, prohibens;
illud aiceu.lum prascipiens. 1
,

aliis

autem

istud

vel

rum ab omuibus
set

confiterentur contemnendus et per multos eis innotuissarae neccata sua, nullo tamen modo credere ejus uequitia
,

voluerunt;

nec

propterea
,

B sua ei solito confiteri conforme est revereutiam. Alterum exemptum constat, istos Vita secundaet exutroque relato in ne de alns male sutunc summo studio cavisse, sacerdotibus quos nec spicarentur, maxime de
,

obmiserunt peccata nec debitam impendere

qui boni in fame vide 266 Multorum etiam ; praBVidens uunciavit bautur, mala daiupuabilia mali, dona gratiarum fUsed et eorum, qui Vere dnplex in Lpso propheta.

J-H
trngapparel
jncopilttto

tura

praidivit.

rum
te

spiritua

patebit,

ut requievit, qui et tantis, miraeulis claruit, et in vita

**
h

par-

de tu-

turis, vidit.

ex simpliamentiri quidem posse, eorum aliquis persuadere. Lege, sibi potuit

tate et
si tubet,

latia

pauca prosequimur, tanta prsu.s Vir Dei soSaepius quoque fratribus impendit, qnibus ipse gaudii spiritualis

quorum

corpore

Testamentum infra num. de honorandis sacerdotibus inter 624, ubiloquens considerare peccatum, quia alia ait : Nolo in ipsis his sitent Tres Filium Dei cerno in ipsis. De sed quod mox sequdur, Socii et Bonaventura apud horum ultimus num. 43 factum memorat pauperculo habitaculo aut certe in
S.

veneratione

Fraucisci

de multis. Nam Beferam fuit de Plorentia tempore quodam, fratre Johanue oelebrante, nbi a beato capitulum iu Provincia
breviter

quidein

abseus,

sed

spiritu

prfiBsens

unum

Rivumtortum,
-'
'

intererat Fnincisco minister fuerat constitutus, nunc capitulo venerabilis ille frater, qui eidem eonfessor extat, gloriosus Christi sanctus et anno Antouius (^ssiV/i de Padua dictus, et adseriptus.) Ubi dum 8an
I

Smctu
in

CorponabImi
rabili
,

modo

appare,:

Refertur illud post jamjam sic expoprima num. Vt t et a secimdo biographo quoque revelationibus tratrum Crebris nitur. quas tuno temporis, cousolabatur
simplicitas utique recipere
Patris.

in Portiuncula.

dicta in Vita

expouendis divinarura paginarum super hac spintu plenus sapientia? JuDJiouuM hex Naz, Jesus
, ,

eloquns

m
fratribus

adunatis
poneret,

verbum
fiater

exhortationis
et

afle<

quidara.

Monaldus

nom

meruerunt

Nam cum

ex praesentia tanti nocte quadam se beatus Pran-

mediam noctis ciscm absentasset, ecce circa alns horam, quibusdam fratribus quiescentibus ig-neus per ostiolum autem' orantibus, currus domus introiens, huc illucque per domnncusuper quem globus convertit C lam pluries se fuosolis habeus, uon mediocris, speciem noctis tenebras effugavit. Conque sua claritate ergo cunctis, et invicem, quid hoc
,

multarum cerdos, vir aimplex pra^elarus, faciem suam ad ostium ornatu

mus

couve.tit; viditciue corporis oculis aere snblevi liter beatus Kranciscus in quJ fratres^ iu cruce protensis, uianibus
,

quaad

rant, benedixit.

267

Tautumque subito
spiritus
est

singulis
ut,

ubiS. Anto-

gaudiura

infusura,

quod

id(

"

* di '

venientibus
esset,

cum magno

stupore quajrentibus
accidit
;

celebri

visione narrabat postea de eadem sacerdoa experientia cunctis mirantibus, ipsa fecerel
de)

memoria digna res alteri conscientia virtute mundi lumiuis alterius hanc animam Iutellexerunt igitur fuit. uuda
,

quod

videlicet

ex

dignum.

Eamdem appaw
,

lanensis

'a6u.,da

<*

ob prsecipuam sui esse Patris sanetissimi, quam filiorum solatium ipse sic meru<puritatem iu transfiguratam ostendi. Vere hic est * Sanrat

Bonaventu et S. 4S ut 53; sedomnesoriinu-m temporisnegl ad idem argumentum spectantia conjungerc

num.

Waddingus eam ad annum

i,-:
,

i-'i

retulit
la\>

num.

non alios oitans auctores,

quam

ctus triplicis militiaB

de qua supra dictum

,

est,

S.

Bonaventuram
i

et

Surium
:

in Vita S. Antonii

currus

qui in auriga digne dici meruit adhuc^ vispecie quadriga vectus ignea solari trausfiguveus in carne mortali prasrogativam
et
,

me 12 verum hi factum quidem at non certo anno afflgunt In Actis S. referunt, Antonii, apud nos ad diem \m Junii datis, ej\ dem apparitionis bis mentio fit, primo in T
.
i

'obthraii
n COI
,

rationis optinuit *.

II

lllllflll
,.

265

Eadem

habent Celanensis
(

"!" '''"

ra, nisi quod apud horum non pluries, sed bis et ter,

pnmum

Bonaventuii currus itte, apud alterum tertio

et
.

per domicilium se convertisse legatur. Causam absenticV illius Bonaventura num. 43 docet his Vir sanctus die qnadam Sabbathi civiverbis
:

num.wMque ilerum in UbroM >< > tlo rum num.S, adqitorum prnnumlocumPapebrockiusnosterl cannotavit, viderisibi, eamrem contigisse anno atque ita a Waddingo 1226", vel paulo citius ad nihil aut parum dissensit Mih\ aut
*
,

manum
at certe

tatem Assisii intravit

preedioaturua

maue

diei

undetempus proj serius figi non potest, quam anno

non
est,

quo

; ,

596
lilCTURk
C..S.

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
Deo derelictum. In ultima vero
.

Somvenlura moS. Franciscu* obiit. Solum ex capitulo n ProAreUteusi observo, eontigisse

vincia Galliae,
Fralri Riclierio

268

De arcanorum

cognitione aliud

n -m exem-

arcanum

timorem eximit.

subdit sine ordine iemporis .l.enorom inaurens lundus; Qualiter autem pandebat, unum de occulta cordium saBpius Risufficiat. Frater quidam. plurimis euarrare no-

plum

^graphusse^

desolatione et corde suo, didesperatione positus ~Surgam et ibo ad patrem meum B. Francens familiantatem et si ostenderit mihi ciscum erit mibi peccatori quod Deus propitius

\)

cogitavit in

credo,

sin

cE
cred

quam genere nomine. tam moribus mentis prsde beati Francisci in tantum bilis mereri gratiam profecto sumebat ut divinam Sancti dono benevOlenipsius
ret

quod sum a Domino ibat ad B. FranBeatus auciscum seouritate maxima et afFectu. in palacio episcopi Assitem Franciscus jacebat
autem,

signum

erit,

derelictus.

Et

arripiens

iter

sinatis

valde
Christo,
et

infirmus

et

cogitanti de
sibi

Jesu
tris

revelatus

fuit

Domino Deo ordo

tentatiouis

quis

o iWtur'

chllo

minua

quis illa careret, l)ei Cumque ad iracundiam mereretur.

aut

si

m-

adventus et propositum dicti Irasocios suos, scilicet Rizerii. Et statim vocans

fratres

Masseum

et

Leonem

dixit
,

Ite et

in oc-

ptnendum
hementer

benenc,um vefamiliaritatis ipsius in timuit valde, ne quid aspiraret ,

forsitan deprenenillius

iZ

Vir sanctus occulte cujus occasione se ab deret, Igitur elongari contingeret.

vitii

gratia

inagiS

cursum filii mei, fratrk Rizerii et salutanmea ipsum amplexautes, osculantes parte mea, quod inter omnes tes, dicite illi ex singulariter ipsum fratres, qui sunt in mundo,
diligo.
llli

ex parte

hujusmodi timore
et

vero,

cnnthme iam dictum fratrem

te

graviter affligendie
in

exierunt

in

nec

illo

homicogitationem suani cniquam

ipsuxn

nicntcs eum,

obedienti liln, statim Rizeni; et inveoccursum sicut dixerat B.' Franciscus , amsicut
fratris

num
lito
\

revelante, accidit,

quadam

so-

plexantes et

recipientes,
ita

more turbatum ad cellulam,

et

Pranciscus simul

animum
sic
,

qua sanctUS Cujus adventum orabat, accedere. Yir Dei cognovit, et benigne
ait:
fili
,

verba

Patris

auimam

amicabilia et amabiha illius consolationibus

liquefactus ex pepleverunt, quod totus fuit quasi

gaudio.
271 Quanto
lmtitia,

ad
ro

se vocatu

nulla

te

Nullus couturbet
cs,
te

te

timor de cetetemptatio, quo-

vero

gaudio

fuerit

tunc

plenus

narraturin

ni'am
ros

karissimus michi
caritate

et inter

speciali
tibi

diligo.

cnm
et

placuerit,

venias, et

prmcipue caSccurus ad me, a me libere pro

Deo exhibuerit, non poset prosperum lter iccerat seteffari; quia Dominus autem ad locum, ubi jacesuum. Perveniens
et

gratias

WW

bat pater
lius
ct

noster

Franciscus,

et licet

esset grail-

tua volnntate recedas.. Obstupuit

lastatus
et

est

fratre

in

non modicum sermonibus sancti Fadilectione

in

viter infirmus. surrexit et

venit in

occursum
dixit
:

amplexans cum
tili,

dulcedine
inter

Cha-

tris,

deinceps
etiam,

de

ipsius

securus,

rissime

frater

Rizeri,

omnes
et

fratres,

crevit
toris.

sicut crediderat,

gratia Salva-

qui sunt

in

mundo

universo, te diligo. Et lm-

Huic factutn
limile

V.

Append

plane habet Thomas Gelanensis et 50. At silet Bonain Viia prima num. 49 quxdam prxtermisit atque ventura, qui et alia
I

Eadem

primcns ei signum orucis in fronte, amantissime osculans in eodem loco,

ipsum
:

dixit

Fili

mi obarissime,
tibi

frater

Rizeri,

ha?c tentatio
:

data

fuitad
dictu

maximum tuum lucrum

istud lucrum,

sed

si

non

pug. iCK)7 noi.

6.

hinc factum reor, quod

Waddingus

Vitam integram non haberet, Pisanum Confor1226 num. 13 recurrerit ad

mam

cum pnad annum

vis
le

amplius
I

Statim
si

cessavit

non omnis

habeas.
illa

Mirabitcntatio

modo ptane diverso narratur. mitate 8, quidem etiam S. Antonium et VincenLaudat

ubi res

habent Viiium Bellovacensem, qui conformia secundx, sed ausus non est, ut tis primx ac quo hi hauopinor, illos sequi, quia fontem, ex Porro ut lector serant, non habebat perspectum. quam parum fidere possimus Pisano,
intelligat,

qualis exstat, totum illius

locum ex prima

edi-

1510 hic referam. Fratione Mediolanensi anni dioti fratris Peregrini soRizerius ter autem celis, per et nunc coucivis in terris, cius in activam vitam, dum viveret, ambulans, et Deo
,

Domino consolatus. Exc omnia Spelegunturetiam in omnibus tribus editionibus habemus in Museo, et culi S. Fraucisci, quas dubium sit, quidem iisdem sxpe verbis, ut vix Speculi editori Pisani Opus pra>quinvelprimo Speculum prx luxerit, vel primus hujus editor nemo non facile per- p oculis habuerit. Jam vero similem esse spiciet, hanc relationem admodum ac prxcedenti, quam ex Vita secunda recensui, gemina tentanecessario dicendum, uut agi de
et

diabolica, ac

in vita

sua

numquam

sensisset,

mansit iu

ac

proximo

fideliter serviens,

faotus est familia-

et ei veritatem, B. Francisco didicit, et de pluribus ipso

mua

chariBsimus

B. Francisco,

multa ab

nomen tione Richerii, Rixerii vel Rizeni, ut erat, scribitur, qui primo, dum juvenis varie modo supra relato tentatus fuerit, ac deinde rursum alia graviori tentatione pulsatus, dum jam prxerat Marchix Anconitanx ; aul in secun-

et

in

agendis

cognovit Domini

voluntatem.

Et

da relatione hanc historiam prorsus esse defor-

secundum B. Francisci vaticinium frater Rizerius pibus serviens, factus est Minister provincim Marcbiae Anconitanffij et propter zelum Dei, qui
sempet
Christi

ardebat

in corde suo, <-um

pace

maxima

matam. pcrmittam, et eMoniba 272 Lubens ego judicio lectorum prima s*wK& velint, partera eligant. At mihi ut, quam auotoritate Thomse * relatio historice certa est eoo
illum noCelanensis, quiprocul dubio Richerium ne probabilis quidem apparet, verat ; secunda priutpote satis antiquo et idoneo teste destituta,

et discretione

ipsam provinciam regebat, sequens exemplum, qui priua voluit facere, quam

docere.
uutpoltutidem
l',u

Post
ut

multum

vero temporis permisit Deus,

tentationes

plurimum deformalum,

in

lucrum anima3
propter
et

gravissimas
in

sibi
for-

evenirc,

probaretur,

tamquam aurum

mseque iam affmis, ut ex hac facile sic deformari potuerit a scriptore incauto, qui sciebat, Rioherium aliquando promncue Marchige Anconitanae
prxfuisse. Quod autem Waddingus ista ad an-

nace
bus,

quas

tentationes se affligebat

in

abstinentia

discipliniB,

lacbrimis et orati

num
et
to,

*2

26

retuierit

non

alio nititur
et

fundamen-

sed a teutatione liberari multoticns ducebatur ad desperatioucm. Nam propter immanitatem tentationis credebat se a

non

poterat,

Speculo, ut dictum est, S. Frauciscus, adveniente Richerio, infirmus jacuisse dicatur in patatio episcopi Assisiatis, in

quam quod

in Pisano

quo

507

OCTOBRIS. DIE QUABTA

AUCTOtl

C.S.

'ItZTuZZZZse
ZesZdo
videtur

beatum anAom anno 1226 non diu anle aliun de. Quo constat a pnejusdem Richerii accessus, troTeZore memoratus, conUge^ iographo t narrandjnodo Zneineertumest; sed ex ipso sed diverso tunc Richerius non
, ,

t lT

oui q

se

sallinarum carnibus
vobis

impingua-

l-r qua s secrefo, est, ut eavit Factumque

ignorantibus, raandumulti ad tara mi an-

dum cumpuncti

*2

Teodem,
tus fuisse.

in

ouo

S.

IVanciseus, loco

commemora-

/oce

vXt

cotidianis

spectaculum lacnmabili seseque misernmos lugerent deditos, proclama,

mrai-

'

an nimium

voluptatibus
in

^275

Multaquoque

hunc

modum

paupertatis servandae, g XIII. Cura humilitas, aliteque vitae austeritas,

nt semetipsum faciebat, ceteros provoca^ et ad sui contemptura re Conteraptor, cura non sui Sed et hic verissiraus ab horainibus, mirab framerito magnificaretur resolus se vilissimum
liter

perfecte

s* P ius contempne-

-H-;
^

favorem hominura,

Sancti

virtutes

S. Clarse

anno

vitam conMccxn ad strictiorem inchoatus versio, ejusque Ordo

putans, arcebat P ro audiret , se landibus humanis hoc per obedientiam , graviter

xit

foribus,

Cura cmm extolh alicm fratrum

;

ferens

mjun,

ut viriliter
afficeret,

ipsnm a
et

latere

verbis contumefrater

liosis

adversus laudantium menda-

primum Ordinis Minorum

lum
:

capitufru-

proferret. cia veritatis verba

et

Quem dum

iter in

Syriam ab

illo

mercenaiuum inutilem apinvitus Rusticum applansu jocundo sanctissimus ille

pellaret,
subrisit,

stra mari tentatum.

Benediexprobranti respondit karissime, qma venssima fili cat tibi Dominus, Petri de Bernardone loqueris, et talia Filium hisce in audire. Ne <?uis existimet decet
et
sic
:

Paupertalem
arclat,

muatn
ab-

r am aliqua dicere Tlibus l Francisci, gu*

tempori
illigata,

mirabiccepi de mrtutibus et in ViUs non sunt certo

fratris illius

dictis

exiguam curam habitam

in victu

neque certis argumentis adde-

si recte expendanfuisse veritatis, observo, ea, posensu fuisse vera. Rusticum dicere tur, certo simphcitate tuit,quia exteriori habitu morumque

ttinentiam
tervat;

nonnulta narraverU,prout drTgus singulis annis vetustos

inmmt apud alios scriptores aleusmod^ chronologicam sertem

non

satis

imitabatur. rusticos potius, quam nobiles, quam licet ex puro amore potius, cenarium, quia,

Mer-

s^ne atnste-

Ego malo stibis stabiliendam. ordinempnmx Vitx sequi, donec temporis sunt, temporacertzs perveniam ad gesta
,

inns,

^ mce^

mercediscausa,Deoserviebat, exspectabat tamen amptam ab illo mercedem. Inutilem eo sensu, quo

dixit
tiles

Dominus Lucx

17,

i.

10

Cum
:

feceritis

Qrum

omnia, quaj pr^cepta sunt vobis, dicite

Servi

mu"" r,/kc

rationibus
subditis

possunt comproban.

Celanensis tn

sumus.
:

sanctx paucuram, ingensque studium commendat. Sequitur biograpertatis servandx accipe. Sanctus Ghriphus secundus, cujus verba omni studio pracaveconfessor Franciscus
sti

Vitaprimaa num.

51 sedutam Sancti de suis

bat

ne

sauctae

sumiua^que

paupertatis

metas

quam magis semper ad indigentiam, ret vel escessum dead habundantem sufficientiam necessitatis exig-enelinans, usque ad maxima3 vasculum saltem in domo relinqueret tiam vix delicatis aut vini potu, quid C Quid de cibariis etiam vilium superrluitate dicamus;
ita ut

transiliens,

ad superflna

quoquo modo

difflue-

bio276 Pr&missis hxc denuo subdit laudatus Cnpiens quoque, se perfecte inutilem ^ZvatT^d graphus non erubuit nonnuUat ab omnibus reputari, peccata sua si confiteri. Sed et, pradicatioue publica in surreperet levi cog-itatioue de aliquid sinistri ipsum eidem, de quo cogitaverat id quo, humiliter, veniam postulavit ab illo.
,

confitens

Et hoc ipso

etiam leviter advertenti patebit, murmurationis et detractionis qualiter Vir omni ^enere plura ? In vitavit. Quid verba
iste

perfectionis usque
g-ere

cupiens

ad summum apicem pertinfavorem summopere devitabat

conscientia
possideret,
teste,

de aliorum ea cinenbus vel qnod rarissime coctis utens, ipsa sufficienaqua frigida commisceret, et de Difficillimum enim as? non biberet
ter

humanum,
ficationis
ipsi

et ut,

vas

sancti-

interius

factus

est sibimet-

aqua

serebat, necessitati satisfacere,

et

voluptati

non
prse-

tanquam vas perdituin. Similia sed non eodem habet etiam S. Bonaventura ordine. Multa quoque possent ex Speculo semper
exterius
,

obedire.
mnocuum
lil

274,

Saspius

quoque,

cum

poenitentiam

u*m

ctuvi

m,rvn,d,cu,,

refectionem in dodicans circuiret, et invitatus comeecularium suraeret, visus quidem mibus S ducebat, sed tandere carnes, ad os manum dicitur tum propter Euangelii verbum, quo sunt et bibentes, quas apud illos u Edentes reliquias perraro deg-nstaus,
:

adjimtfi ilr rigore,qito voluit S. Franriscus/,tf ?//)ertatem observari, uti et de vitse austeritate, humi* cum itla sint militate et contemptu sui; verum nus certa, et Cemmentarius hic aliunde sat futu-

minimum
sinum
dormire
lectus

quid

subtili

cautela
,

mittebat.

Nuda humus

rws sitprolixus, solumpaucis perstringam, qiuv um Waddingus ad annos 1210 et 1211 ad p nostrum pluribus commemoravit ul deinde iranseamus ad gesta anno H\Z. Itaque taudatus Anagit de convernatista ad annum 1210 a num.
,

coacto
;

erat

et

stepius

tunicula tantum interposita, quara jacens, sedens

,

sione

et

ingressu

in

Ordinem Minorum fratrum

ad lapidem capite, inclinato ad lig-num dormitabat. Accidit quoque, ut intirmitalis ne :

vel
itate

Leonis, Ruflini, Massxi, aliorumque multorum, quos fuisse prgeclaros viros a S. Fraucisco in Ordinem admissos novimus sed annos, quibus
;

vuibus

quadam vice postmodum utcumque resumptis

de
pullo
districte

mauducans
,

contigit,

apud antiquos non reperimus, nec

inve-

cui-

dara fratri

praeciperet,

ut,

collo

ipsius

stigandos nobis putamus. 277 Prxterea etiam particularia aliqua, qiuv

inb

fune ligato,

eum tamquara latronem

per

me-

598
UICTOM
:.

quM Waddingui annit

FRANCISCO CONFE8SORB. gnumque mundi depopulaturus advenerat, dicuninter eos sanctutnque Franciscum accidisse bilem istam preedam seculo nequam possit sunt. Demtur, et pleraque ex Speculo desumpta Visitat suoque Domino vendicare, pere partim de de illius virtutibus multa disserit, qux

DE

noeriille

\2\0ette
quenti ilhguvit.

Speculo legere in Vitis edendis, partim in eodem

est.

istam, et saepius ista illum, visitationum

suarum

Dum

autem num. 59

ait

Hc porro,

quse re-

tulimns,

hoc anno peracta

esse,

docent Manalicet,

et alii, nus, Leg-enda antiqua Celani nullo apud eum ex Bonaventura transcripsimus, qui prudens et sciens, se ad anno signentur,

qu

tcmpora moderantes, quibus divinum illud studium uec percipi ab homine possit, nec rumore publico detractari. Nara unica tantum familiari
paternos lares puella egrediens, Virum Dei frequentabat accesclandestinos aus, cujua sibi verba flammantia eujuaque nltra hominem opera videbantur. Hortatur eam pater
socia comitante,

ad

non

spexi

praefatur

aa> memoratum Celanus enim pro his, non magis, num reposuit. quam 8. Bonaventura, certum annum indicavit.
,,,,,'a

Zauam

lm-c ait, dicereroluit.opinor,

dum, aum, Celanum

;

Manano, aui ea

*}^_**J!T^JJ?*T* aridam etspeciemdeceptivam vivosermone demoninstillat auribus cjus dulcia connubia Chrivirg-inalis pudicitige margaritam suadens Sponso, quem amor huraanavit, fore beato illi

strat
sti
,

ad eumdem annum, duce Mariano, narravit Waddingus, uti Ordinem, exstructisct de ingreSSU multorum in fratrum Minorum domiciliis in que in usum laudatis Itaiiia locis. Nequeo, inquam, ex 121 1, an co/Ugere, an lixc omnia priecitato anno Quxdam enim ex ibidcm serius, figenda sint. innuunt; relatis serius facta esse, Vitae utcumque semper sed hm rarum gestarum ordinem non accurate observant, et S. Bonaventura prse cetecurans ris frequenlius ab ordine recedit, magis
virtutibus, miraculis et itineribus

anno

discere potui, an Nihilo magis ex vetustis Vitis omnia, quse de S. Francisci 1211 contigerint

servaudam. 280 Qnid

sanctissirao,
lerter ag;ente,

et

immorer multis ? Instante Patre more fidelissimi paranymphi sonon trahit in longum virgo couei

paterna do-

monoctufugient ad S.

Ifariam de
Poi tiuncida.

sensum.
tus

Aperitur

protinus aternorura

intuiipsi

vilesccret ....

quorum conspectu mundus Extunc Francisci consilio se tam committit, ipsum i^ost Deum statuens Pendet exinde anima directionis aiirigam.
g-.-iudiorura,

tor

euae

ejus

ad sacra

illius

monita,

et

de

bono Jesu calido

ille

excipit pectore,

quidquid promit
illibatae
. .

sermone....

ordinem apte juncturae, quam temporis, ut in Prologo fatetur, ltaquc prcctermisso chronotaxis

Protinus, ne

speculum

uus pulvis ultenus

inquinet,

meutis mundaproperat Cla-

Mius et ad annum
illiga

rerum narratarum examine

transeo

1212, cui facta aliqua certius

possunt
initio

ram educere pius Pater de seculo tenebroso. Instabat Palmarum dies solennis, cum ad Virum Dei puella fervido corde se confert, sciscitans,

4nnoi2i0
datum
dini
e$t

27-S

Memorabilis

est

hic

annus 1212

initium

OrClat.r,

secundi Ordinis S. Francisci, a prima, qux illum professa est, S. Clarae appellati, cujus institutio

agendum.
festo

de sua conversione quid et qualiter sit Jubet pater Franciscus, ut in die

et

compta

oommuni scriptorum consensu ad hunc annum lur. Confrmatur hxc epocha ex Thoma Celanensi in Vita edenda num. 18, ubi post narratam ecclesix S. Damiani per Eranciscum reparationem, <i>jus supra meminimus, ita pergit
quo Hic est locus Relig-io et excellentissimus Ordo Pausic initio vocabatur Ordo perum dominnruni S. Clarce) et sanct;irum virginum, a conversio),. |i prancisoi fere sex annorum spatio jam
ille

cum

frcqueutia

ornata procedat ad populorum, ac nocte

palmam
sequcnti
con-

exiens extra
vertat in

castra,

mundanum gaudium

que

luctum DomiuicaB passionis. Die itaDominico veniente, in turba dominarum

beatus

et

Banctus,

in

splendore festivo puella perradians cum reliquis Nocte sequenti ad S-mcti intrat ecclesiam

mandatum

se

prseparans,

optatam fug"am cum

ag-greditur. societate honesta consueto exire non placuit

,

Cumque
aliud

ostio
,

ostium

quod

elapso,

per eurndem

beatnm Virum
S.

felix

exor-

lignorum et lapidum pondera obstruebant, miranda sibi fortitudine propriis manibus

281
lgitur

diuin Bumpsit.

Currebat sextus

Francisci con-

reseravit.

c versionis annus circa Pascha anni 1212, et perrexit currere usque ad menses fere posteriores anni. Fugit autem e paternis xdibus S. Clara et mundo plane valedixit nocte post Dominicam Ealmarum, quae eo anno in diem xvm Martii incidit, ac mox a S. Franeisoo in ccclesia ut in S. Mariae de Portiuncula attonsa fuit ejusdem Sanctse Vita ab auctore coaevo scriet apud nos ad diem xn Augusti edita pta /,'.// c.f/j/icatur. Tola conversionis illius series quapropter pauca tantum huc ibi legi potest transferam, quee ad S. Frfinoisoum propius per,
,

domo

civitate

et consang-uineis

F
panUtnti*
habitu ab
eo-

derelictis,

ad Sanctam
ubi
fratres,

Mariam de
qui
in

Portiuncula

festinavit;

aula Dei sacras dem

donatar,

excubias

observabant , virginem Claram cum luminaribus receperunt. Mox ibi rejectis sordibus

Babylonis,

mundo
Nec
ad

libellum

manu
tis

fratrum

crines

deponens,

repudii tradidit: ibi ornatus varios

florigera? virgiuita-

dereliquit.

decuit, alibi

vesperam temporum excitari, aula, quae prima omnium atque quam in ejus dignissima sola extitit Mater et Virgo. Hic locus in quo nova militia pauperum, duce ille est,

Ordinem

tinent.
qwe
enti,
ti$

Francisco, felicia sumebat primordia,

et virtu-

ut liquido

nobi/i
ll\)

Erat Claravirgo genere, opibus

vidcrctur
cordise in

utramque

Religionem

virgo Attiti-

moni-

S. Franci'

tci inttructa,

tibus illustris habitabatque Assisii in patria sua ac aodibus paternis. Audiens vero (ait illius biographus num. 5 ) tunc celebre nomen Francisci,

suo diversorio

Matcr miseriparturire. Cum autem

coram

altari beatissimne

Maria? sancta? poeniten-

qui vehrt novus

homo obliteratam
novis
virtutibus
et

in

munsua-

do
bat,

viam

perfeotionis

renova-

tiae suscepisset insignia, et quasi ante thorum hujns Virginis humilis ancilla Christo nups slatim eam ad ecclesiam S. Pauli ( quod puellare
I

mox eum

audire

desiderat

vldere,

monasterium Ordinis

S. Benedicti erat

S.

Fran-

dente hoc uterque, licet

ipsum

Patre
,

spirituum,

differenter

cujus jam accept rat primitiva.

ciscus deduxit, douec aliud provideret Altissimus,

in eodem loco mansuram. Tum narrantur consanguineorum conatus ad Qlaram reducendam, quos illa constanti animo viriliter superavit et irritos

Nec minus illc tam gratiosae puellse celebrl fama peirlatus, videre hanc et alloqui cupit, si quo modo, qui totua iuhiabat ad praedam, re-

reddidit.

282

,,

^09

pIE QUARTA OCTOBRTS.

282
,

Post h*c
,, ti ,
'

wm.

lC

poii unttin

int(

commorationit
Inrum. "/>' S,
/JrtWiiani fixil
tii

Bsnsdictinum quoque monastenum PanM ubi cum non uita Assisium) transivit e tandem ad ecclequiesceret men. ejns

ri

.liehus.

10 subjicit auctor ad ecclcsiam 9.

Pauci.
,

***** nt. :
ne
sicut ei
i

Phantfratres e *

qm per eingnlas provincias, . fratrefl in *u* pxovincte d et ,o adn.on. tioSanctusautem Franciscu, Imon. Sanctus autem Fran-is,,, fac.ebat et prascepta fratr.bus Aprehensiones OmnM consulto Domino, videbatur.
popuio

P(TtftR

c
J.

qiiot

Fius

Plene

bcati Francisci cons.ho fcn, S. Pamiani, quwi in cert migravit. Ibi mentis ancboram ulteriua loci mutatione Zen,, non jam pro nec pro dubitat nurtuat, non'pro arctitudine
,

autem quae dicebat

arTectuose et soleis in verbis,

ostendebat. lic e e?s opere

dine reformi.iat. Hac Franciscus cujus reparatione

wm
P ro

est illa

ecclesia

studio,

dilapsa

cujusque eacerdnti In qua dum ere're P arando. Ha* est oP ad eum de l.gno cruc.s vox oraret vade , repara do.nsonuit: Francisce
.
.

desudav.t pec.unam ohtuleiat

miro

Venerabatur prlatoe semores etiam etsacrdotes sanot Eoolesiae divites honorabat et reverebatur; nobiles vero et compatiepauperes quoque intime diliffebat, exl.ibe^ universis denique se subditum batur ais
,
;

bat 285

Cumque omnibus

fratribus

esset

subli- obetoMim
inoyrxfercnt
imperio,
'
l.

mior,

unum antem

* de fratribus
et

secum

m mnm meam hl

nn-P quae

l.njus

locelli

ceiui., cernis ergastulo pro

,

ut

tota destruitur.
ceelest.* etc.

rantibus g-uardianum suum constituebat, cui obediebat

te

dom.num suum
superbuc
capnt
erlu-

lamen

humiliter et devo-

Snonsi virgo se Ordo S. Ctarse, ad quam soror 2 inchoatus est qux a profesAgnes, aliseque accesserunt, Domin, et aprxdicta habitasione sua Pauperes appettatx, vixetione etiam Damianitae fuerunt institutione S. Franc.sci runtque atiquot annis sub
, ' 1

Clara

conclu.it

imnrp amore Sic anno

.

ut

se

omnem

occasionem

garet.

Ilumiliabat

hicS;...<-tus

euum

in-

et ideo inter Santer homines usque ad terram. Dominus exaltavit illnm

(

-tos et

electos

c3lis

Regulam Cardinalis Hugolini, donec scriptam ab eodem Sancto compositam obtisibi propriam Waddingus ad annum 1224 retuht;
et

cum ventum, quo obedienti.v meritum paulisper subsiOrdinis prxfectura conjungeret, 1221, num. 27 stamus. Waddingus ad annum Franciscus non petisset guarnempe

Ad

suos Prandfeol istud singularr huntilis

m-

sumrna

sic loquitur, quasi lta itte dianum, nisi post depositam prxfecturam.

nuerunt,quod ubi de ea redibit mentio.

283

Sanctus fuofe
nnnfi capttu-

Eodem anno
45
,

Annalista num.

121, ut observat idem ut in sanxit Franciscus

,

lum bisliubcn-

dum

siiin

ii

in

Portiuncula,

Capitulnm vocant, nosterum sui Ordinis comitia, Mariam de Portiuncula habebis in anno apud S. Tres Socn xn rentur De hoc decreto consentiunt dicunt de tempore, Appendice num. 57, sed nihil
praedictum... istud conditum fuisse post Marire ( de Portiuncula ) obtentum a locum S.

laudat, credidit ex Bonaventura, quem num. 76 de eodem Sancto ait t auique in Vita Negotiator hic Euanut autem pluribus modis totum prasens tempus ac g-elicus lucraretur
,

non tam condaret in meritum nec tam praecipere , quam paresubcsse quam g-uardianum officio re. Idcirco g-cncrali cedens per omnia subjn.cret. voluntati petiit, cujus
prasesse
, ; ,

voluit

nisi

Benedictino pnefato abbate, nimirum. HinccoaMontis Subasii, ut supra dictum cst. eam ecclesiam forte ctrca mittum jicere Ucet, Francianni 1212, aut sub flnem prseeedentis

monasteni

&

sco et sociis

concessam fuisse, quamvis ab anno domuncula saltem 1210 in quadam juxta illam habitassent. De eodem decreto meminit Anojam

infra xvii ostendam, ista esse de suprema verba non necessario accipienda deposita, et Tres Socn, Ordinis prxtatura reipsa <>sl, num. 57 quos anonymus Perusinus secutus quin Franc.scus reliquunt dubium nullum constituedum toti prxerat Ordini, aliquem sibi pareguardino suo velut subditus cui rit

Verum

Bonaventurx

nymus Perusinus

Postea

inquiens

ordinavit

sive ad suum vise ret in omnibus, quw ad modum, non tamen, qux adregimen Ordivendi
,

capitulum bis in beatus Franciscus, quod fieret beati Miehaein Pentecoste ct in festo anno, Septembris. Dubitare quolis, videlicet die xxix ejusque non possum, quin eodem anno prima congregatio habita fuerit in Pentecoste, et modi

nis pertinebant
et

<; ipsis

oppositum enim mox subdunt, Anonymus, cujus verba rursum idem

;

sunt, qu$e sequuntur. 2S6 Adraonebat eos

rent

ut
et

sollicite

observa,

fralrosinitrutbat, optimit01
lllll

c ad eam

convocati omncs frtttres absentes, qui venam, ut ibidem asserunt laudati nire poterant in Pentecoste conveniebant omnes Tres Socii
-.

sanctum Euangelium promiserant, et raaxime

clesiastica
liciti

Reg-ulam

quam

ut

ci.ra Offic.a ec-

ttotni cougruis
l-'

et ordinationes esscnt

reverentes, sol,

et

devoti

Missam

audirent

et

viderent

apnd
gati

Mariam. Quibus autem de rebus congreronferrent, ibiquoque legipotest, uti et apud

S.

Anonymum Perusinum,
scribit
ma
/'i
i

qui

illos secutus, hsec

et in revecorpus Domini nostri Jesu Christi qui tractant haec haberent sacerdotes rentia maxima Sacramenta et in quo, ,

veneranda et

cumque
rent,

iini
i

"i

nd
i/

ullj

itdi

m,

ef o/iere,

284 In Pentecoste conveniebant omnes fraSanctre Mares ad capitulum apud ecclesiam dc Poi tiunrula. ln quo capitulo tractabaria? aliam meliorem Regulam tur, qualiter posfient
observare.

caput eis flecteloco illos invenirrnt reverentiam eis facerent, et rieduffl et

.

mamis
si

eis oscularentur,

sed et pedes
eos

cquorum,
ut
,

quis

equitaret

propter
,

reverentiam potvsta,

tis

ipsorum.

Admonclvn .uitcm
judicarent

nul-

Tres Socios non legitur vox nt Kegusedsolum: qualiter mel aliam, lam observare. Non ausim tamen Anonymum erroris arguere si enim, iisdem TritiuS

Apud

lum hominem
autem * eos,
et

aut despicerent

nec
I

indunutur

delicate bibunt et comedunt sicut etiam in Reg^ula continetur.

eiiam

qui

Nam Dominus
,

Sociis
<t

num.
fecit

35
,

Regulas
i

testibus, S. Franciscus plures... et illas expertus est prius, quam

illam

quam

ultimo

reliquit fratribus

potuit etiam in comitiis tractare de Regida, quam primo scripserat, pcrfuiemJa, aihlonlisque nonnullis,

noster eorum est Dominus, et, qui qui voluit et potest vocare illos vocavit nos Et ipse justificare illos. potuit justificare nos volo eos tanquam nostros fratres Ego diccbat dominos revereri. Fratres raei sunt quia et
, , ,
:

omnes sumus ab uno

qux ad eam melius observandam opportima videbantur; quo sensu forsitan exponendus Anonymus csl. Utut sit, ille sic p?*osequitur de rebus agi
sotitis in capitulis

mei adjuvant nos ad poenitentiam faciensunt, quia

Creatore.

Domini

isti

dam

neeessaria
inter

corporis
:

nobis

dautcs.

Hoc
vi-

quoque dicebat
versatio

dis

Talis fiat vobis vestra con,

generalibus. Et consti-

gentes

ut

quicumque vos
78

Octobris

Tomus

II.

derit

,,

:,

600
ACCTOBB

DE
audierit
,

S.
,

FRANCISCO CONFBSSORK.

derit vel
ca3lis
,

Patrera vestrum
collaudet.

qui est

C.S.

glorificet et

Magnum namque

/.

ejus semdesiderium ei erat, ut laudade quibus Domino * Domiuum per opera facerent
ipse et fratres
,

sentengeneralem habitam esse censuit, contra 1S18 aliorum, qui eamdem usque ad annum tiam capitulum Storeadistulerunt, et famosum illud

rum primum

generale Ordinis fuisse, credide-

rent.
prxceplis

im-

buebat, nimi-

am

vitx a\u-

teritatem

improban$,

Sicut vos ore pacem cordibus vestris pacem Apoita et in nunciatis provocetur aa ut nullus per vos stoli habeatis sed omnes per vestram iram et ad scandalum pacera et bemgmet mansuetudinem ad

287

Et

dicebat

eis

Waddingus runt. Ve?*um, quemadmodum quo minus aliud recte observavit, nihil obstare, illud Storearum convocarx celebre
generaleante
existimo,illud, potuerit, itaego pariter coactum fuit, tentatum iter in Syriam anno 1212

ibidem

quodante

pacem
tatera

'

medcamur

quia ad hoc vocati sumus revooentur alligemus confravulneratis medeamus *, ut Multi videntu Mu U revocemus ctos, et erroneos revocemus. qui adhuc Aiscipuli Cfcri vobis merabra diaboli,
,
;

sti

erunt.
,

tate

Arguebat autera eos de mul a aus enquia tunc quara suo corpon faciebant
;

teraporis fratres jejunhs

et

bus exercitatiombus numum Tan ara cta in se crms reprimerent mcentiva.

afflictionem

^^^ *M "
,

minus fuemt generaledicipotuisse, etiamsi multo quod necdum tantus esset fratrum numerosum, sicut nec numerus , quantus erat anno 1216 anno 1219. Cehoc anno erat tantus, quantus fratres,miterum quanto minuserant numerosi per orbem dispersi, tanto faalius te et in Inum locum conve;

^^^ocari
i

290
.

Audiamus modo ex eodem Anonymo Perutf

sibimet

faciebant,

quod

qu.liDet

semetipsum. Audiens et videbatur videns hffic beatus Franciscus, arguebat eos injungebat. dixiraus, et ne tantum facerent
habere
odio
, ,

omnibus
'

^
4
nihil

**
JJ^* Mfe
rue&anr,

hujusmod i capitula

fieri soleret.

capitu i or s. Franciscus ) henedifratribus in capitulo , et per pro-

# volebat
.

'

ex

singulos destinabat. w.quos liabebant spiritum et loquen,

, ,

B Tam

plenus erat gratia et sapientia Salvatoris quod admonitionem devote , reprehensionem ra,

tionabiliter

et
,

prfficeptum

dulciter

feciebat,
,

Inter fratres

capitulum conveniebant audebat aliquis eorum invicem neg-otia seciinon laria recitare ; sed colloquebantur de vitis Sanctorura patrum , aut de perfectione alicujus fragratris vel quomodo melius posseut in Domini
qui

ad

sive laioi , /. cloquenclerici tiam * *ad praedicandum Unn et obedientiara praedicandi. dabat eis licentiam recipiebant benedictionem illius cum E Ipsi vero Doraino Jesu Christo. laetitia magna et gaudio iu tanquam advenae et pereIbant per mundum
,

grini

tiam pervenire. 288 Si quis autem

et affliclo

comoJon*.

Primum hujusmodi capituiumgenerale

de bus ad capitulum habebat aliquara tentationem a carne vel a mundo , vel aliam tribulationem qui ferventer et autij e ndo beatum Franciscum videndo ejus praesenet i oquebatur tiam cessabant ab eis tentationes. Compatienter namque loquebatur eis , non sicut judex sed sicut pater filiis et infirmo medicus, ut im,

fratribus convenienti-

nisi tantum per viam quibus possent dicere Horas suas. Ubilibros, in cumque inveniebant sacerdotem, pauperem vel disicut a beato Francisco inclinantes se vitera reverentiam faciebant. Et quando docti fuerant, eis hospitandi , libeutius hospitabantur erat hora quam apud alios seculares. Et quan,

portantes

apud eos do apud eos habere

,

hospitium
illa

non valebant
esset
spi-

^^.^
,

interrogabant apud ritualis et timens Deum ueste hospitari. Et pauco post

, ,

quis in terra

homo quem possent

tempore
se

ho-

mspira-

vit

Dominus uuum timentem

,

per civitates
,

pleretur

in
,

eo

verbum

Apostoli

Quis

infir-

singulas
eis

et castella

ubi
,

erant venturi

quod

ego non infirmor? quis scandaliego non uror ? Hactenus scriptor ille de modo, quo S. Franciscus in comitiis generalibus se gerebat, rebusque, quee in iisdem tractabantur. Hujusmodi autem comitia hoc ipso anno 1212 celebrata fuisse, mihi omnino persuaquia legem de habendis deo. Prima ratio est

matur
zatur,

et

hospitia

et

dum
StriS.

donec ipsi postmocaffidificaverunt loca sua in urbibus et in

praepararet
.

anno comitiis hoc eodem anno latam affxrmatWaddingus;necillam seriuslatam esse,colligo C ex Vitis, in quibus prima de eadem mentio sic diu post concessam S. Francisco et fit, ut non
bis in
sociis ecclesiam S.

spintum Dedit eis Dominus verbum et ad profesecundum opportunitatem temporis multorum renda verba acutissima, penetrantia plus et maxime juvenum , corda audientium Qui relinquentes patrem et masenura. quam
291
,

mullotque ai
Ireg0rdinet

ag g reg abant.

trem

sanctas F sequebantur eos omnia sua assumentes. Et tunc temReligionis habitum adimpletum est poris maxime in ista Religioue
et
,
,

Marize in Portiuncula condita videatur. Hanc autem ecclesiam jam habebat Franciscus ante Pascha dicti anm'1212, quando S. Claram pcenitentis habitu in ea induit. Cur ergo credamus, legem tunc a sancto Institutore sancitam nec tamen observatam fuisse dum nullum argumentum in conlrarium profer,

verbum
n

Domini
:

in

Euangelio
in

sic
,

dicentis

Non

veni mittere

pacem

terrara

sed

gla-

/,

tur.

289 Imo, quse altera ratio est, urgebat tunc

hoc anno 1212

celebratnm

credimut.

peculiaris causa pro comitiis habendis. Hoc ipso enirn anno, v.t viriehim i>s S. Franciscus voluit
,

in

Syriam navigare; eumque

in /inem se

mari

suam. Illos ut mduead beatum Franciscum adducebant Similiter et raultse mulieres, vireo. rentur ab audientes prffigiues etiam non habentes viros veniebant corde compuncto dicationem eorum , autera nos? ad eos, dicentes: Quid faciemus non possumus. Dicite ergo esse Vobiscum quomodo salvare nostras animas va, , ,

veni enim separare homines adversus dium adversus matrem filiam et patrem suum quos fratres recipiebant autem
,

nobis,

commisit. Verosimillimum igitur est, noluisseillum tam longum ac periculosum iter aggredi, nisi rebus omnibus Ordinis sui in congregatione generali recte ordinatis,substituioque sibi vicario, qui fratribus interim praeesset in Italia. Fateor, hic a me dissentire Waddingum, qui ad annum
1216,

singulas civileamus. Ad hoc ordinaverunt per quibus potuerant , monasteria reclusa ad tates autem Constituerunt faciendam. pcenitentiam
,

unum
ptor

de fratribus, qui

esset visitator et corre-

num.

primam

hoc anno congregationem

earum. Similiter et viri uxores habentes quae dimitti se Uxores habemus dicebant quara viam Docete ergo nos non patiuntur.
:

tenere

601

DIE QUARTA OCTOBRIS.

valeamus. At illi ordinaverunt A tenere salubriter Paenitentium Ordo vo;

^ftSK
^Z^eltis

Ordinem, qui no' a

summo

Pontifice

con-

rm Ordinem Zulatim auctum; Pamitentiurnvero

Sanctus ex
martyrii d$ti&trio vcrsui

monastems puZv\ seu confirmari. Quae de spectantad Ordinem S. Ctaait, inchoatum et anno 1212, ut dictum esl
,

postea videbimus. serius institutum esse, redeapeculiaria S. Francisei gesta 292 Ad martyrii Jiagrasse, mvs lllum ardenti desiderio

Paua Deo, ut creditur, pro viqui secum ferens necessana pere suo missus, navi ad se Deum de ctus, qnendam timentem HaBC pro pauperisic alloquutus est vocatum conserva navi latitantibus bus Fratribus, in amicabiliter aubnecessitatis tempore fideliter, ac Celanensis ait : Arluit diministra. Similiter et quidam, ommbus ignovina providentia tunc qu^ necessaria victus fereM secum

aoctoic

quidam,

C.S

rantibus,

vocavit, et ait quendam Dei timentem de navi omnia et paupeadeum: Tolle tecum haec

Syriam nau
vigan$,

l^rZ:, ^Bonaventura num.m

T^uriam voluentnavigare.

Sextus conversionts
Christi

fideliter exhibebis. ribus necessitatis tempore Iranciea non modo non a S. his satis liquet, allata fuisse verum sco aut socio ejus in navim
,

hx

TllTZZucurritcumanno

VK^mm

etiam iisdem verisimillime

insciis,

a divina pro-

hoc iter Migavtt. Sed neuter in quo indicavit eduobus laJatis biographiscommxserxt verum Sanctus se mari Itaiueportu navem, qua iUe vehebatur

Zwaddingus

ambotradunt,

fuisse m partesbclavocontranis ventis rejectam aliquo mans conjicere licet,ipsum ex ni unde eumdem, cum Addunt Adriatici portu solvisse omnem eo anno in Syriam trajiciendispem iam navigasse Anconam, non sineadmira. ,

videntia servis suisprovisa. acl fiunc 295 Waddingus multa alia narrat aliquot domicilioannum 1212 de exstructione Pro rum et de ingressu multorum in Ordinem. nescimus, secutus esf Marianum, qui ,
his

m v^ anm)
,

alia

lUgala aWad-

d ,ngo.

ad singula an sat idonea argumenta habuerit

suis temporibus affigenda ; ideoque Annalium conditori relinquere quam
,

hxcmalumus
susapere
l,

abiecisset,

Servum hii Dei erga erant qui in eadem navi ceteris,

d0
.

suumprovxdentia qu<e
,

et

saluti fuit.

num. 06 examinanda. Id unum ex Celanensi simul ac in terram regressus constat, Sanctum, rursum prsedicare ccepisse magno cum frufuit,

LcundusbiographusiMsconsonascribahocmo.
desideno fervens beaArdentiBBimo martyrii anno convereionia sexto tus' Franciseus, profi.-isci, ut ibidem^Savoluit ad paTteg svriae Cb annunoiaret Bvangelium Jesu paC e nig eundum quidem in bynam |n, llir ad oi,;

mm

ctu, multosque idoneos viros paucis etiam gasse, quod et secundus biographus annotavit : Ut autem Vir sanctus in his verbis rursum verbi terram e mari descendit, divini
illis de sesemina jacere ccepit fructumque ex plurimis viris idoneis recollequentibus ipsum ad virtutibus git. Multa quoque de Annahsta Mieumdem annum retulit laudatus pleranorum, et nonnulla miracula, quorum sed sine certa tempoleguntur que in Vitis chronotawim nota. Quapropter nec horum
,
>

suo Ordini aggre-

vi

ventomm

od Sclavonix
partet appel~
lit
;

iter

und(

AncoiKnn
iiouignn*.

flantibus, in arnpuit, sed ventis contrariis apoavis, in qua ducebatur Sclavoniae partea navem illam Audiens a nautis , eo anno Dlicuit voto suo fra transire non posse,
ra

Auchonam (qux dominn in aliam, qua3 tuB civitas est cum celebri portu ad maEcclesiastici a nautis, exp tendebat re Adriaticum ) vix permissua intratimentibus defectum
,

Svriam

ris

utimus,

rum

Domiuus per eum mirabihum V it- iu memoriam fecit. Celanensis et Bonavensuorum postquam a nautis tura clare dicunt Sanctum m navim admitti cum socio in frustra petierat esse; eam latenter et clam omnibus ingressum plurimum de Dosed addunt, id eum fecisse ilmini bonitate confisum. Neque vero fe/elht pia sua fiducia qu<v et nautis quoque cetelum risque vectoribus mirabiliter profuit. Gravi namet que, ut apud secundum biographum sequitur, jam demuni maris tempestate subort-a
qua
et
, , , , ,

quoque hoc anno, ante tentatum Syriam, profectum scribit ibiden iterin miraibique egisse cum Innocentio Papa de

Romam

,t

qnorum

2?""
L

33,

bili

ac denique sui Ordinis incremento et fructu; impetrasse licentimi in Syriam navigandi ab itlo
.

Admodum verisimile est Franciscnm qui aueodem lnnocentio ctor et dux erat Ordinis, ob
,
,

illo inconapprobati, non suscepisse tantum iter, Ucet hoc ex vetustis Vitis nequeat confirsulto, mirandum est cum illarum icl

mari

Neque

narravescriptorespro genio seculi sui fere solum mirabilia, ex quibus sanctitas maxime F rint facta sit, Sanctum elucesceret. Hinc etiam verisimile
eo

diutina

propter
rant,

long-os

dum,

victualium dio mortis evasere jacturam. "i Nam quaadam, etsi non tanta, ut mulIrancisufficerent, beatus quoquo modo ttrii a dlvtm tis provtdrntia Doraino sibi providente, latenter intulescus, pu$cilur. ipsius merita tantum sumpserat, 'quse tunc ad
re

labores ipsis nautis cibaria deecui prius introitum navis defectus timor.' negaverant, illius tunc subsi-

tempore aliquoties Rom3eprxdicasse,eaqueoci

cas<

inchoatamamiciHam t qusBarctaintercesipsum inter et illustrem matronam Romanam, sit ejusJacobam cle Septisoliis quse Franciscum midtisprosecuta est beneficns, quasque Ordinem memoranda. in ejusdem morte recurret
, ,

que

incrementum, ut habundanter usportum Auchonae necessitatibus omnium aue ad

divinitus

subvenissent,
ris

raamvis

;idhuc

dies

plures itine-

superessent.

Quod

nautae
Salvatoris

videntes,

immengra-

sas agebant
tias,

omnium

clementi*

qui de mortis eos pcr famnlum suum Pranoiscum periculo liberaverat. De ?nultiplica!'s /
i

ns consentiunt Celanensis et S. Bonaventura; ejusve socio, at docent illa non a S. Francisco illata fuisse sed ab alio quo^ in navem in utriusque gratiam ut creditur divinitus monito. Bonaventurge verba ex num. 130 accipe
, , , , ,

XIV.

'

60*
il
.

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
tunc terrestri an maritime itinere Hispaniam '<, 7ui vo '"^* pelierit. Pro priori magis propendet Watttlintjus Hitpanieum adannum 1213 num, &8 ita dissercns Id mo- "" funte pcrre.ussc, quod tcneitre. asseram, per Galliam vet, ut ex nostris aliorumque monumentis mihi probes
, :

THIMl

c. s.

XIV. Sanctus

in Africara trajectu-

rus,morboin Hispaniaimpeditus,
plures redit ad Portiunculam, ubi
in

quod per Navarrae reguum, Galliae QOQi vulgo Logroterminum, prirao Juliobrig-am nium, olim Cantabrorum, modo Castcllre Vetur,
,

socios

admittit

causam

sui

teris,

quam

vocant

urbem

pcrvenerit.

Ve-

Ordinisagit in concilio Lateranenanno mccxv celebrat comitia

si
:

rum mihi nonsatis urgens hoc apparet argumentum nam si ad atiquem Catatoniae portum appu:

lisset,potuisset seque

procedere.

Juliobrigam itinere terrestri Antonius Melissanus de Macro in

,

Romse contrahit amicitiam cum

S. Deminico.

Supptemento Annalium Waddingi, ad annum quod 1213 de S. Eraneisci dinere per Italiam non dubitavit, multa addutit terrestre fuisse,
quee brevi argumento relata sic pei striWBit Bor per Lig-uriam Mipra s., rattir S. Francisci iter Chairum, Curtemilliam , Astam, Chehatiuni in
riuiu
,

Sanclui tx

martyril dttiderio proficitci vull in

Sxpe

Africam,

id segre imbuisse Assisii in palalio ejjiscopi,qui parpetraverat; ibique plurimos , e variis Itahx sacro Ordinxs hatibus a fratribus illuc missos,
bitu ab illo donatus fuisse.

laudandusque Annalista Mifrantf* ad #12, num. 52 scribit norum tertianum, Rcum eodem anno[in febrim decuquw df.inde in quartanam mutata est ac
laudatus

Montem-Caleriura,
in

Tauriuum
locis

Avillia-

nam d Secusiam; quibus

se et suis

fnttnbus

acceptavit,

stationcm pro loquelam cuidara

filiie rcstituit, et,

quid usurano impceuitenti post E

macciderit, refertur.

Rursum ad annum
,

1213,

num.

1 ait

hoc etiam anno ipsum febri,

longo tempore in regiosubsistere debuit S. Frannibus Alpinis vicinisoe ciscus, si luvc omnia anno Iil3 in itinere, quo
300

Quemadmodum

wnHM
crectai

quartanis laborasse^ bus, 'modo tertianis modo laudat, nec ego iltarum sed nec ipse pro his testes reperio. Imoetiam ulla in antiquis Vitis indicia

parum
febres
,

verisimiles videntnr mihi diuturn& istae quibus Sanclus inter abruptum iter in

Syriam et inchoatum aliud in Afrkam a/JIictus^ Celanensis qui fuisset. Ratio est quod Thomas non diupost admissus iu Ordinem fuit, non mododeillisnon meminerit verum etiam Frauci,

soum post reditum a mari sedulo et cum fructu poputisprxdicantemexhibeat, ac tum subjungat:
Sed
licet

clectiasiniorura
,

fructuum

martvrii se copiam producat propositum et desiderium ardens modo frigescit. Fost nou multum
rie

palmes ex tamen sublime

in

Africam adirecogitabal, revera facta sint; sic et Waddingus multas monasteriorum in Italia fundationes, anno prsecedenti factas,eidem attribuit, et ante hsec omnia molestas febres, modo tertianas modo quartanas. Ut verum fatear, non saqua ratione tot ac tanta in unum tis perspicio conjecta sint longitudo vero itineris ex annum Umbria in Hispaniam potius suspicari me f>>< it Sanctum ex aliquo Italise portu navigasse in Ilispaniam maxime cum ad Miramolini congressum tam vehementer anhetaret uullaque hujus itineris indicia exstent in Gallia cujus pars ei fuisset transeunda. Neque obstat, quod ille ali, ,

eo

nullo

enim tempoMarrochiur% iter arripuit etc. Nullum quoque inlcr duo ista itinera morbum me?noramt BonavenLura, nultum biographus secundus, qui ad iteralterum enarrandum verbis, qiue
versus
processit.
1$

quoties peregriuationis suoe comitera priu spiritus ebrietate solus praecurrendo desereret; id entm

facere potuit
rat
,

c subdo,
sed in Hiipu-

\S.Btum antequam mari .v tum etiam postquam in Hispaniam nj>/<ulerat. Si autem Sa7ictus sub finem xstatis nQ,VX gare cceperit facile fieri potuerunt qua> Wad- F tUugus narravit etiam admisso aliquo morbo
, , , ,

Yerum

adhuc

iu

ipso

ruartyrii

servor

preevio

nia

morbo
<ib
iii-

correptut,

ullenoi

nuu tepuit, quin ad fidem Christi Miramolino MarBUWqUS complicibus pnedicandain versus
rc],iiini

dem gestorum, tempus ex

gnare.
301

cujus tamen, non magis quaai eorwdantiquis possum assi'"""'"'^

'

nere prohibelur.

non multo post

iuipetu

iter

arripiens,

tanto

At qux in

Supplemento ab Antomo Meet

'"'"

"'

ad hoc aloquoties
te
in

festinaret,

ut et pe-

regrinationis smu coraitem

priR spiritus ebrieta-

Sed cum usque solus prsecurrendo desereret. ILi.vpaniam sciventissime processisset, Dorai-

no ud
nante,

multorum
eique

aliorura

saiutera

aliud

urdi-

yravissiraas

corporis

tegritudi-

nes occursante,

Ytaliam rediit. Pauca hic annotanda sunt. Miramolinus, quem Sanctus adire voluit erat rex Marrocani regni in
rursus
in
,

per Alpinas fundationibus difjiculter componipoterunt cum illius navigatiouc in Iltspaniam, yiisi ex aliquo hodiernx Provincuc Gtdticx portu solverit. Hocipsum tamen non apparet saneque enim annum quo fundatis verisimile in Supptemento referuntur, iu Pedetiones, quse
lissano addita sunt de variis Sancti

regiones itineribus

Africa

at

non

est

nomen
Itle,

sed

commune

hoc proprium istius regis erat regibus Maurorum.

,

montio inchoatie sunt,tam cert um cssc existimo.ut credere cogar,YYanc\scumpedestri itinere pei Longobardiam Pedemontium et QaXliam in Hispa,

de quo hic agimus proprio nomine Mahomet vocabatur, isque preeter Marrocanum simul varia regna tenebat in Hispania, ubi anno 1212
a Christianis regibus prxtio victus est cum ingenti strage numerosissimi exercitus sui,fugiensque in Africam non diu post obiisse dicitur. Forsitan
voluit Sanctus per Hispaniam py^oficisci ut Mahometem, si in Hispania degeret, ibi conveniret, sin, ex Hispania in Africam trajiceret. an Frauciscus 299 Non explicant biographi
,

niam, aut etiam tantum in Provincmn pervenisse. Denique testantur antiqui biographi,ipsum

summa in hoc

itincrc fcstintitioneusum fuisse, ut

ad Marrocani regis attoquium citius pcrtiugeret. Ad hunc autem fmem multum conducebut iter maritimum,plurimumque ei oberat iter terrestre,
ac ob
in

mora fundandis conventibus imjiensa. Quam rem mihi pr-obabilius videtur, Sanctum serius Pedemontio fuisse. De gestis vero illius. in II i-

spania nihil prorsus tradunt bioyrapln nost/'t, quos hoc Commentario explicamus, nisi, ipsum ibidem

DIE QUABTA OGTOBEIS. ultimis B Kf nyn lum tunc fuisse Perpiniani in fuisse, ne xn Afncam ibidem morbo impeditum &amaadjaMtt fintous,crediwlteBeiuS' 9 eumcausa redmse jMuW.itor trajiceret, eaque de v.^ traiiccy eir, cwi^wv inco larum traditione, qux fert aen ejusWaddingi dc ejus JL hin nnn examino auehicnon examzno asserta Waddmgi dom icilium obtinuisse. De reh* et \m, ubi E finibus loquitur dem gtStis m Hispaniaadannos 1218 auo per Galtiam itinere sic /undaitinera, mutUcque monastenorwn amplius egent Francimulla quid
'

c.s

egressus

llispaniffi

tiones narrantur.
nequr-

ovpon

tum

satii ritt-

eitur

ad annum 302 Agnoscit ipsemet Waddingus nullo nutn. 4, nesciri, aut certe a 12H, Bgrotaverit Franei* ubi tunc cte traditum esse, hae peregnn*ii scus, vel quam peragraverit tamen, regionem. Tum post pauca, Heec tione omnibus nostns, de rebus Hispanicis ab ait, quod Ilispaniam luetiam Italis, observata Jacobi corpiH Compostelke colue<

in scus in itinere, donec redierit semine verVel celeriter absque sparso eonstat. tunc Gallorum res, bi Dei propter turbulentas et Goth. per Galliam transiit Narbonensem nostrorum incuria cuncta nos

Italiara,

non

vel

si

quffi

egit,

latent,

quod dumtaxat referatur Florentinum, quem lauda (apud Marianum Montepessulano,.... qui tunc sub
praBterquam
in

margine)
hseresi
tholicis

strarit,

S.

quod in rit, versum ferme demura uuum vel alterum ejus inibi fabularit nobis m ctum referunt prodigium. Nihil tam facem praeferre potest, Hispanico hoc itinere probata quam populorum perpetua ( ut fertur et Hanc egomet ipse constantem esse traditio...
;

Lusitaniam trajecerit, quod uniAragouiae regnum et vicina peram-

Albigensium asylo tutoque

fuit,
in

rcfugio

Ca-

xisse

ipso,

praedicasse hospitabatur, in quo

et

prophetice

praedi-

xenodochio

construendum fore domicihum, suis sed est nnura mccxx incojptum quod completum. Mihi hmc non ad annum mccxxx Maut Gallicum illud iter, ex sohus
fratribus
.

et

urbibus cui si refrasisque regnis HispaoiflB comperi absque effrongari quis velit, non impunis nec popunota effugiet; adeo pro magno pius

sacram

in

multis

et

oppidis,

diver-

suffciunt, riani auctoritate anno

12H

iltigatum,
,

pro certo

admitta*" 305 Etenim

E
Frauciscus
xn

cum

S.

Afncam

scd nuvi pOfiler vectu,

tis

lus et

in

Franciscum

propensus

semper duxit,

ejus

se

preesentia visitari.

e\ hac
tione
niffi

diuturna et
illustrissimus
in

Neque aliunde, quam nuraquam interrupta tradiGonzaga primorum HispaFranciscum

inaniter
refert
origi-

oonventuum
nec
id

nem;
judice,

profecjo
praestitit
,

aut
situ

leviter,

me

ut

ex

singulis
et

domiciliis

statim

constabit.

Ex horum
sancti

geograquicee-

postquam jam in eo itinere pervenerat, gravi morbo correptus, ab fuisse dicatur a vetustis bioabstinere compulsus per graphis, suspicari malo, ipsum navi potius itinere in Itamare, quam terrestri per Galliam ut> liatn reversum esse. Nam valetudo sat firma fuisse potuit, ut mari restituta facile ex gravi se committeret contra vero contracta quee Africanum iter et morbo corporis debilitas,
trajicere cogitans,
,

Iiispaniam

unno 1213 vel

te(]iientinilla-

tiam rediit

phia

si

nos

itineris

Viri

cursum dedused
veluti

camus,

non

leviter

divinare,

busdam

faculis et Ariadnae filo

in

dubio et

co gressu duci ab aequis sebimur.

ex ratinnibus

judicibus raerito cen-

subeundos in Africa labores impediebat, apta erat longissvnis tllis itineribus per HispaniamGalliamquesuscipiendis maximecum illesolenec nisiporet terrestria itinerapedes conftcere,
;

Waddingo

803 Hactenus Annalista Minorum , qui continuo S. Franciscum ad varias urbes circumducit, et

stremis vitx annis ,dum ornninocogebat necessitas, rnese asino vectus fuisse legatur. Huic opinioni

itllulis.

in multis monasteria

fundantem

facit.

At

plurimum favet scriptorum omnium (solo forte ut ipse Waddingus excepto Mariano) altum
,

ego non ausim per tam obscuras semitas sequi, quia non habeo, ubi certum pedem figam. Novimus, Sanctum in Hispania fuisse, ac omnino credimus, ibi fuisse anno 1213 vel sequenti nec rejicimus traditionem populorum, qui existimant,
;

agnoscit, silentium de Sancti gestts ac

Gallia,

tt\

sese a S.Francisoo prsesentia sua honoratos fuisse nee denique negamus, aliquot ab illo tunc ibi-

ad quam wec celeriter peragrandam sa firmxvires illi fuisse videntur. Ilinc mihi p babilius est, Prancisoum in redituxque a> cessu naviusum fuisse ac omnino ambiffU\ utrumipso anno 1213, quo in Hispaniam reversus fcctus creditur, an sequenti, in Italiam
;
\

dem monasteria

fundata,

maxime unum apud

fuer/t.

Compostellam, de quo instrumentum authenticum, ipsiusmet Sancti manu subscriptum, ibi in Benedictina abbatia S. Paii servari, asserit Waddingus"num. 7. Hxc, inquam, omnia non negamus, sed neque singula confirmare possioocs,

306 Porro 1215

Annalista
i

a num.

Minorum ad annum Sanctum per Pedemontium et

\

AdPotliunculam redux
aliquol viros
in

LongobardiamAssisiumusqueperdiu//,,*"

tignu

in

unum

ct (iltcrurn

">n celut

ctitm, qun/t,

quiade tempore

itinere fanobis non constnt,

>../

>odalittMm

rteipU

acmutto etiam minus ex conventibus OrdinisMinorum, in istis regionibus incerto nobis tempore erectis, ejusdem Sancti per Hispaniam iter ordinare. Attamen Lucas Tudensis, qui eodem tempore in Hispania fioruit, in Chronico mundiad xram Hispanicam 1255, seu ad annum Christiam-e \-l\1,sub S. Ferdinando, qui eodem anno CastelLv et Legionis regna a matre sua Berengaria accepit, primum meminit de monasteEo temHispania erectis riis Minomon in
,

Analecta referemus. Postquam ad S. Mariam de Portiuncula rediit, vidii aliquot nobiles, atiosque litteratos, w illius disciplinam Ordinetnque transire cupientes, quos et beni/jne

aamisH
:,'<
,

habei

Thomas Celanensis inVita

pore,

inquiens

per totam

Preedicatornin

et

Fratrum

llispauiam Fratrum Minorum construuut

monasteria.
1
1

in n iliut
S.

304 Utcumque
liatn

hxc

se

habeant,

quoque noii
lerretlri ilinere,

Franeiscura deinde terrestri

itinere

Waddingus rursum per Galtnttto

tllis qui ipsc ccristmiUime unus ex littcratts biout observavi supra num. 0. Consonat /)>//, graphus secundus,post assertum Sancti in Italiam .il^uantulum :.pud Veniensqu rcdititntdtccns Sanctam Mariam dc rortiuucula iimram Eo quoque tempore quosdara litteratos ad Orquibus disoretione dinem nobilesque recepit digne illos pollebat, curam prcipua, qua in odhibuit. Post hzec biographi narrt dicenter rant S. FrB*iaoi Ucr in St/riam, non quv
:

versus

Itulio.nt

rcducit, ct

codem anno
121 V)
)

contigerit (spectat

enim ad annum
martijmi

anni 1215 in Longobardiam pertig-isse

statuit. 11-

sed ul in eodem j)ersistant argumento de

Dlil

DE
ilte

S.

FRA.NCISCO CONFESSORE.
dinem suum (id
prius sine
est,

tllCTUM
c. s.

martyrii obeundiardore, quo

Bimo 12!!>
inter ulia gcti"

flagrabaL quin Franci807 Nullum tamen dubium est, iter eperrt tempore inter utrumque ,w?^a
uedio,
et

S. Francisci) esse approbaet

tum pronunciare
310

fecit,

Regulam per ipsum

rmmifestare
fecit.
dec/araret ur

bulla approbiitam

ex his certe aliqua

illius
;

sint, quse ii-

habttcuuuti'
generalia.

dem biographi de

prxdicationibus, virtuti-

tamen plerabus ac miraculis retiderunt cum chronologica recensuerint malo ego que sineserie Vitis eadem eodem ordine, quo in duabusprimis
,

commemorare, quam sine certis arPrsegumentis ad determinata tempora referre. interim alia similia, quse solum invem
relata sunt,

aiunt Innocenlio viva voceprocisci a laudato Pontifice dicunt, id ab eo declarabatam fuisse sed non tum in concilio Lateranensi. Nescio, quid de eodem argumento dicat B. Angetus Cldrenus, (de nos actum est ad diem xv Junii) quia
;

Tres Socii, quorum unus frater Leo fuit, quidem num. 52 et 62, Regulam S. Fran-

termittnm

Anatectis agetur. apud recentiores, dequibusin Sanctus ipso anno 1218, quo in HiPorrosive profcdus fuerat, redierit in ltaham, ut consueta Orsive tempore verno anni 1214,
sive dentdinis comitia in Pentecoste celebraret,

qua apud Opuscutum ejus, a Waddingo laudatum, non viseculi xiv scriptor di. Clamus loquitur ejusdem Jordanus de Saxonia in Vitis Fratrum lib. i, Prxdicatorum et Mi cap. 14, ubi de Ordinibus

norumin eodem

concilio Lateranensi receptis ita

que, ut

visum Waddingo

est,

sed mihi

parum

Itaverisimile apparet, sub initium anni 1215 est, illum hoc anno 1215 attigerit, certum

Fratrum Prap.discribit: In quo concilio Ordines catorum et Miuorum, qui tunc recenter snrrexereeepti sunt sed Ecclesiffl in favorem
raut,
,

liam

nomlum
eorum
bet S.

confirmati

quia

idera lnnocentius ad
fuit.

anno e.r illa in Italia fuisse neque scitur eodem quin eoeacessisse. Hinc dubitari etiam nequit,
;

eonfirraationera

durus

Eadem

ha-

getwralibvs Ordinis suicomitiis apud interfuerit, cum nulS. Mariam in Portiuncula

;

,.,

Antoninus in Historia tit. 24, cap. 14, 3. Poterat utrique sacro Ordini favor Ecciesise exnimirum Ordini hiberi, modo tamen diverso,

non fuisse ab illo obserB vatam legem, quam de hujusmodi comitiis eo in anno 1212 loco ac tempore quotannis celebrandis,
l,<

ratione verisimile

sit,

Prxdicatorum
Ordini vero
311

ut nascenti et

Regulam
ante nato,

electuro,
et

Minorum utjam

ad va- E
nllam tamtn
("ii iM tunc

ria loca jam propagato.

ipse tulerat.
eodem nntm
crcdifur ob
/miurenfio
/// Romi.t

Nidlum tamen confrmationis scriptum

808

Eodem anno

1215

mense Novembri

in-

choatum

Romx est celebre concilium Ijenerale Lavvi ipsemet

tunc obtinuit, aut verisimiliter etiampetiitS.VYancottige, quo ciscus, ut liquebit ex sequentibus.Hinc

io{/e/memcon//'

iiKifionem

0&-

/iiiuiMC,

Pontifex Interanense iv, III prcvsedit. Aderat tunc RonuvS. Donocentius minicus cum Fvlcone episcopo Tolosano, adiitque Innocentium, ut Ordinis Preedicatorum institutionem impetraret. Remissus autem est in partes Tolosanas ad fratres suos, jussusque aliquam ex approbatis Regulis cum iisdem eligere, ac tum demumpro confirmanda Regula Romam redire.
Haec fusius exposita et idoneis antiquorum\testimoniis probata habesapud nos ad diemw Augusti in S. Dominico 22. Ratio, ob quam sanctus Me institutor aliquam ex probatis Regulis eligere
jussus fuit, eruitur ex laudati concitii canone \iii, qui ex recensione Labbei tom. xi Concil., nimia Religionum divercol. 165 sic /iabet:^e sitas gravem in Ecelesia Dei coufusionem inducat, firraiter

summus

sensu accipienda sint ista itlust^-issimi Gonzagx verba, qua> ibidem num. 34 recitavit Waddingus Sub lunocentio III oelebratum fuit Rome concilium generale, in quo ab Ecclesia reapprobatus et conrirmatu> est Ordo ceptus
: ,

scn';(oacrfpil

Minorum. Certe sotemnis Ordinis Minorum con-

primum facta fuit anfirmatio Pontificiis litteris Honorium III, lnnocentii III sucno 1223 per cessorem, ut agnoscit ipse Waddingus. Sanctus
scilicet Instituor

prima per Innocentium appro-

batione viva voce concessa, cui et Patres concilii Lateranensis consenserunt, contentus fuisse videtur, necde confirmatione scripto obtinenda laboomnino rasse, donec eventus postea docuit, hac

prohibemu.s,

ne
:

quis

de

caetero

opus fuisse in regionibus longe dissitis, utfratres fidem ac religionem suam probarent, nec velut impostores, aut certe suspectse fidei homines, expettereniur.

sed quicuraqne uovam Religionem inveniat voluerit ad Religionem converti, unam de approbatifi
j

Sed de hacre fussius

1216

812 Subsecuto anno

infra. in Italia

rursum

.Itiiio

1216
cdt-

assumat. Similiter , qui voiuerit Eeliiii ilomum fundare de novo, Regulam et institutionum accii>int de Religionibus approbati

u(

wAo
i"

Bfino-

rttm
lio

Luteranenti

Poterat hic canon etiam officere Ordini \ujus Regula ptane nova erat, nutloque tunc Ponti/i</s scripto, sed verbis tantum , confirmata. Poterat inquam, canon ille re, maatime in regionibus longius dissitis,uti
30'J

mensit S. Franoiscused consueta generalia comitia in Pentecoste apud S. Mariam in Portiuncula celebravit. Laudatus Annalista Minorum adeumdem annum num. i existimavit , celebriorem Puquemdam fuisse conventum, ita ordiens
:

rurtum
fjrat

comilia

gencralia,

S. Fraucisci,

<

blicata

,i

factum videbimus in Germania

et

Hunga-

diximus, in concilio Lateranensi Pranoi approbatione Regulaa et Ordinis sui dissoluto Patrum concessu, Assisium abscus, es Urbe Litteris convocatoriis ad scriptis iit, comitia fratres suos hinc inde dispersos, ut ad
,

uti

ubi de confirmatione a Pontifice sola vocefacta non consiabat. Cum vero idem S. Francisci Ordo ex allegato canone nullum in regionibus Itaiise
ria,

generalia convenircnt apud sedem sanctas MaOrdinis primfflvam, in quibus Vngelorum de ejusdera propagine et fratrum missinne ad
,

videatur passus detrimentum,verisimiltimum miquod ait Waddingus, Franciscnm temhi est

,

communem hominum
retur
suffragiis.

pore ejusdem concilii Romamvenisse, obtinuisseque, ut Vontifex coram congy^egatis Patribus approbationem Reguise a se factam deciararet.

salutem communibns agead Adfuerunt, quibus licuit statutum a Viro sancto Penthecostes diem, qui inin eo anno incidit in tertium * Kalendas Junii, tum quo felix dedere suo consessni principium. Pri,
'

qu^r

Laudat hic Waddingus ad annum 1215, num. 33 Marianum, Leonem in Legenda Trium Sociorum et B. Angelum Clarenum inProoemio Expositionis in Regulam, ex caput primum ejusdem, quam ut inquit Ms. habebat. Ex Mariano Dominus Papa coram omnibus Orhsec recitat
,
,
:

mura hoc

generale capitulura, ut vocant, Religionis, licet alii celeberriraum illud Storearum anno mccxix habitum pro primo recenat ego exislimo, jam alia singuseant. Ila ipse
fuit
:

lis

annis generalia capitula prsecessisse ab anno 1212, quo sanctus Institutor legem sanxit de generalibus

605

DIE QUARTA OCTOBRIS. tamen etc. Fatentur m ini mccxv celebratura fcte.-oiroa concilium . etc. annuisin Pentecoste apud S. Mavostrema verba ralibus comitiis habendis. Vide dicta num. Duacensi qux omnxum rtTdePortiuncula Zssa essein editione quin prxcedentia fueo<) Non dubitotamen, numerosa ob minorem fratrum nuDomxnxcx __ni, in Appen rint minus Cerratensi in Vita S. C Annalium edxtacoL

i0Cf0M

7Z

^ZT^Non
.,.

possum etiam eidem Annalistx

as-

deTsdem

tomi primi
;

WVel

sequenti

et

apud Echardum tom.

Scrx.

...

^.0

fulse

ait-.qlod

partibus stalutos pro omoibus fidelium non ante annum 1*19

ibidem arbitror ut ex Vitis comxtxxs Franeiscum in iisdem rxterea, 8. rit delegxssc; ettaFranciam sibi

probabo. Asse

ff

ptorum Ord. pag. 15 xn loco naMi , ctT ncnara Apud __.-, 6u, 816 Hos ergo consulux. tex (il efc circa con<al.um citato eadem verba absunt, quem ibi recxtat xque
.

noLcol

tu Gerardi, Itro

absunt 'guaxntn edilne Duacena

;

l^quexn^

missionem in

m en illum in

seauentis. Si

pusculumconlinetur; m alxcux codxcx verba non fuerunt potxus g- an vrxdxcla in atiis prsetermxssa. Suspxcxorvm leguntur, de hoc illius Z^Vitis ZZa^uam verisimileappareb,t;nonenxm qux ut vxOt

Italia detinet

ex

ceteris

usque ad tmtium annx anSancti gesUs. qux

proposxto

xn 9 .* codice Ms. membranaceo, utmerxto dubxtarjossU

cere iiceat. minus tam tarde proposita sua

solebat

^dasunt,
le

ad

utinfraostendam. Sxcetalxaorsun t qxue posteriores annos removenda

aut exsequx Hxcigitur ad alia comxiiapotxusrefemolirx

Appoldxa, auget Tlxeodoricus de Domde quo agimus, secundee S. mus factum clarxssxme affxxxt commorationi Romame
, ,

nici

Prxdxcalorum cletaml ex scriptoribus Ordinis ad S. Francisci accessum huicanno 1216 inseruit Romanam, contractamque.dum xn eamoB Urbem Dominxco qux xlluc rabatur amicitiamcum S. confxrmatxone Regulx quoque reversus erat pro eodem anno obtxnuxt ac Ordinis sui quam et III tum nuper ab Honorio III qui Innocentio
, , ,

Waddingus

faclacredxdx. Rein iisdem comitiis

quinxs Gerard, U cetnulia sit ratio dubilandi, Humberlus, Opusculumhabuerit quippe quod totx magister generalxs Ordinis Prxdicatorum
, ,
,

Quorsum roTheoOrdini voluitesseeommune. xnsuo

.

nxsx quod doricum xta sensisse credamus verba non repererit Gerardi exemplari eadem edoctum fuxss, tisxmalis dicere ipsum aliunde xd enxmgratxs sententia recederet ut a Gerardi Gerardx credendus. \Hm de loco fecisse non est
.

Frachetensis.
S17

successerat.

Baim
S.

anno

*.<-_.

cum

DomMco

de Fracheto 314 Rem narrat Gerardus Prxdicatorum, in Vitis Fratrum tor 0rdin is
,
-

scm-

Comus verba v ideri possunt in

verbis

attinet, Quod adRodericum Cerratensem commoraUoad primam hic revera factum illud an sola itlius est retutit. Videndum igitur nem
,

us-~*

evil ,cunt

,n-

*--j-

Auqusti num. 442. Ex ejus an 1*16 . seu utrum Tigl utrum anno 1215, Dominici commoinprima, an in secunda,S. contigerit cum facta dicatur rationein Urbe et pro Ordicum esset Romre B. Domioicus Deum et apud dominis confirmatione apud de Apnum Papam instaret. Verum Theodoncus Dominici ejusdem Ordinis, suppar S. potdia ibidem data num. biographus in Vita apud nos commorationi Romanx cta65 eamdem secundx sic scribens Postquam
,

nequU

intel-

penitus tollendo Rodeauctoritas sufficiat dubio Hispanus ( inquiunt taudatx ericus Cerratensis

ruditi
xviii)

Annalium conditores
qui anno circiter
conscripsit,
col.

in

Prxfatione num.

nici

Vitam

mcclxx eara b. Domiqu extat in Appenditml-

ce huius vol.
li

Nomen fuit. spanorum, aut Dominicanorum indiipse scriptor uno in loco et patriam suam alio in loco, ubi de vero suam
cat
:

umquam, quem

312 et seqq., meraoratu, viderim, scriptorum aut

Hi-

rissimisverbisinnexuit, Dominicus juxta vir Dei

mandatura

Apostoli,

cum
C bus

fratnbus eUgenda Regula locutus est omniDomino comitante et ipsum in Romara Interea dominus profectus est.
de
,

professionem monasteCaleruegano Dominicanarumvirginum OrUbi religiosae feminae nostn rio loquens ait monasteno In hoc dinis Domino Deo famulantur. ac constitutse fuerunt anno 1270
virqines illx
;

dirigente

Papa Innoeentius defunctus

cedens
Bo-it

est,

et

Hononus

suc.

Apostolica.

Sedis

digmitatem

accepit

Dei, ut nem confirmaret.

Christi vicanum Sanctus erffo apud eumdem Pnedicatorum Ordicontra hostes Ecclesia3

ille eo circiter propterea supra dicitur Rodericus aucetera vix notus est Codex F anno scripsisse Vita per RoDominici tem in qua laudata S. quem praecipue medericum scnpta continetur ecclesix Segobiensis in Hispama, morant est
;
,

quem extremo feresecwto xm,

aut

summum ineunte

qmdtamtu aia ad annum

315

j)

omnia ad secundam D^/.m/i*vi rttiZP Kin.P. quse sine minici commorationem Romanam,

Nemo
.

negabit

hsec

____._.

22ET
'

dubioanno 1216 contigit, pertinere ad primamreex ejusdem Theodorici sententia Dominico tunc oblaferri nonposse visionem, S. ab eo cum S. Francisco amitam, et contractam verbis citiam, quam ibidem subdit
sendis.

ac proinde

ergo eodem temxiv perfectum aiunt. Ftoruit de Fracheto, qm ex eorumpore quo Gerardus et xxxi calculo hdeni annalistarum pag. xxx post ai.num fratuum inscriptum

brum

Vitas

mcclvi

perfecit.

mox

recen-

cus ab dericus ille, qua parte stet

Floruit tunc ctiam Theodonquam RoAppoldia, ambo notiores vidimus, pro quorum primus, ut
,
,

eadem Hinc non dubitavit Cuperus noster ac commorationem referre ad secundam illam sunt,nisidesererevehmuslauomnino referenda lodatum Theodoricum de Appoldia tam ctare
;

Ordiquentem. At eruditi conditores Annalium Prsedicatorum nuper editorum tom. i ,pag. nis neglecto Theodorici testimonio, imo necfa362 eamdem in prima cta quidem illius mentione commoratione annoque 1215 consignarunt ex suo laudati Gerardi de Fracheto codice Ms., ex Doquo ista recitant Cum esset Romas beatus circa concilium Lateranense anno Dominicus
, , , , :

omninoest quod volel pro anno 1216. pro hac quamihi Roderici Cerratensis auctoritas non suflicit. licumque controversia dirimenda rem acciderit 318 Utrolibet tamen anno Theodoricusde Appoldiaita narrat, veripsam 314 datis haec subdens More autem

dubium

est

alter
,

Sentiat

quisque

ioWo-

bis

num.

**J '
Aunceti
,..

solito

Dominicus. seden in ira Patris dexteram Filium exsurgere tem ad peccato omues interficeret ut vidit sua , operautes imres terrae et disperderet omnes ternStabat autem in aethere aspectu quitatem. maligno positum contra mundura in
nocte in
ecclesia
vig-il
,

p,. 0llcrtCMm

bilis,

et

lanceas

GOG
;

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
qp* qua
Cujtis

.1

rofti

C.S

uuam, qua lanceas tres vibrabat alteram transflgeret; erectas cervi.-es tertiam effunderet cupidorum viscera
:

superborum
,

concupiscentiis
irae

easnifl

deditos

perforaret.

Paulo XV. Mors Cardinalisde S.

inchoata Sancti amicitia
dinale

amplectens ejus rogavit, Virgo Mater, et pedes quos redemerat ; et justitiam ut parceret eis,
misericordia temperaret.

dum uemo

propitia posset resistere, occurrit

cum

Car-

Hugolino

postea primo
:

Ad quam
mihi

Filins,

Nonne

Ordinis
comitiis

protectore

Sancti
:

in

vides,
ria3?

inquit,
Justitia

quante

irrogantur

inju-

mea

tanta

mala

non

sustmet

annuis praesentia
:

cele-

scis, ait, qui impunita. T.inc Mater, Tu quam eos ad te quia hsec est via, per nosti, fidelcra, quem mittes in traducee. Baeeo scrvum et convermundum, ut verba tua annuntiet eis ;

omma

bria comitia anni mccxix

an haec

sint capitulum storearum, cui ul-

Salvatorem teutur ad te omnium dabo adjutorem babeo servurn, quem ei

.

Alium quoque
,

traquinque millia interfuere.

^ircapostremos annos Pontificatus Innocentii S^III.quianno 1216 obiit evivis quoque ex,

ut

Chritlo oblulit

similitcroperetnr. dixit: ;;iii Fihus

Ecce

placatus auscepi
,

fa-

^^
dimlisd

ud emen-

dmidum
peccalorei.

quos Verumtamen ostende mihi destinare. Tunc Domivelis ad fcantum oflScium Domino Mater obtulit beatum Dominicum
ciem

tuam.

r'

cessit

pus
tis

ii.i

ni. raciel

Jesu

Christo.
faciat

Et
*
,

ait

dominus Matri
dixisti.

studiose

qu*
,

Bene et Obtulit quoqne

:

Franciscum in obtinenda Ordinis Minorum approbationeapud taudatumsummum Pontificem

S.

Joannes de S. Paulo, Cardinalis episco- Pauh, Sabinensis, qui r rimus e Patribus purpura-

sanctum
laudavit.

Franeiseum
8anctus

quem

similiter

Dominus
in

igitur

Dominicus

visione

diligenter eonsiderans Socium,

t,

quem

prius

non

m
iis,

ciastiuum
quffl

cum

in ecclesia inveniseet

nocte viderat, cognovit eum , sinceros amplexus, in oscula saucta ruens et et tu curres pariter medixit: Tu es socius meus nullus adversarius prajvasimul

eum, e\

Innocentium feliciter adjuvit, uti dictum est Ordinem beneficiis xi. De ejusdem in eumdem Appendice num. 61, docentagunt Tres Sociiin Cardinalem que, post illius mortem Hugolinum Ostiensem,quij)osteaadsummum Ponepiscopum
preetijkatum evectus Gregorius IX dictus est, paternam de eodem Ordine cucipuam vereque ram gessisse. Horum dicta Anonymus noster Perusinus his verbis exposuit Venerabilie autem
:

cum

stemus

]ebit.

m
,

etiam

narravit

illi.

Ex tunc

anima una in Dofacti suut cor unum et mandarunt in perpemino quod etiam postesii tuum [observari.] Hujus visionis seriem et cognitionem per sanotum Franciscum meruimus Gerardus acoipere etc. Hactenus Theodoricus. acceptaejusdemvisionis notitiasic de Frachetode Frater quidam Minor, religiosus et logruitw .ucisci multo temfide dignus, q
'

Paulo Cardinalis, qui beacousilium et protectionem frequento Francisco beati Francisci ter impendebat. vitam et actus Canliuaet omninm fratrum ejus omnibus aliis auditis, commota sunt libus commendabat. Ilis
pater

Joanues de

S.

viscera

Ineertum
(in

est,

hane

viti,

onem

eiKitn

habwrit Franciicw.

fuit, nairav.t quiljusdam fratribus, quorum unushaec magistro Jordano (post S. Dominicum Ordinis generali magistro ) scripsit. 820 Itaque S. Dominicus visionem narravit S. Fraucisco, hic socio suo, idemque socius quibus-

eorum ad diligendos fratres ; et untisdesiderabat ex fratribus in sua curia haquisque ab eis bere, non pro servitio aliquo recipiendo amorem, quein habesed propter devotionem et
,

bant pluriraum
?>-l-l

erg-a fratres.

Ouadam

autera

die

cum venis^t
petierunt ab
;

bea-

tus Franciscus

ad curiam, fratribus singnli Cardiualcs

cessit
eis

eo

ae

dinem Uin0 .
;1(HI

at ille benig-ne con-

(M

II

damFratribus Prxdicatoribus, et horum demum unus ad B. Jordanum perscripsil. Plura vide in Commentario prsevio ad Vitas S.Dominici xxm. Waddingus eadem refert ad annum 1216 num. luec addit 14, ac deinde num. 16 de visione
Franeiscum etiam
,

ctus est
oieril

secundum voluntatem eorum. Defunautem prasdictus dorainus Joannes et

in pace, qui pauperes sanctos dilexit.

meritaper

finyun/w

eamdem ipsam

habuisse

ex-

asserit ex aliis S. Vincentius Ferrerius, et pie judicat Ferdinandus Castillo atque Ludoviquid de tancus Rebolledo, qua moneretur et de semetipso to viro sibi in socium dato
, ,

Deus ex

eos dediciirit.

quantoque operi et oneri cum tamen Res vera esse potest hi scriptores minus antiqui sint, quam alii, a quibus visio illa soli S. Dominico oblata dicitur, nequeunt iili tantam probabilitatem concilian sione ctiam S. Francisco attribuenda. Nialto

statueret,

satis probant, Cardinalem Joannem consilio opera sua vere se Ordinis Minorum protectorem exhibuisse at non talem tamen, quales deinde a summis Pontificibus cum certis prxrogativis Uinc el potestate eidem Ordini concessi fuere. Waddingus ad annum 1217 num. 5 primum hujusmodi stncte dictum sui Ordinis protectorem assignat Cardinalem Hugolinum, de quo plura di<

Hxc
et

cemus. Primus
ctor

inquit
scilicet)

hic fuit

Ontiniet

prote-

{Minorum
a
sancta
eg-erit

poatulatus
;

obten-

tus

Sede

Romana
et

qnamvis
benigni

enim
patroni

vere

protectoris,

defensoris

omcium
Joannes

dicam hicde colloquio prophetico SS.Francisci Dominici cum S. Angelo Carmelita, quod idem Annalista Minorum ad eumdem annum 1216 reposuit nam de eo abunde actum est a Papebroet a chio nostro ad diem v Maii in S. Angelo Cupero in S. Dominico pag. 443.
hil
et
; ,

opere et affectu vir rUe optiiniffl sancto Paulo Cardinalis, cujus nos
;

attamentionem et laudem supra praemisimus men non assig-natus a Pontifice nec comrauni
,

pietate et fratrum exoratua instantia, sed innata gratiam fratribus praestiterat. Visponte tantam quia de plura ibidem ego haec annotanda censui, Joannes de S. Paulo apud Diaconium et Oldoitom. i Vitarum Pontificum etc. col, 1161
:

num.

cjusdem Ordinis primus Protector vocatur. 323 Redco

, , ,

607

DIE QUARTA OCTOBRIS.

qui de divina pro323 Redeo ad Anonymum, A Ordinem, tunc pauvidentiaerga sacrum illum Pott ftunc tjusoptimique patroni obitu a/fliOrdinii cis annis natum, dem inspirapatrocinium ibidem ita prosequitur Post hoc ctum nomiBugoCardinalibus iiucipit quendam de
:

in Vita num. 52 testatur, aati uti S. Bonaventura pauci fuisse,ut nonvidentur illi anno 1217 tam

*OCTOtt

c.s.

congruant. Hxc vrxdicta Celanensis verba iis magis urget in sententia Waddingi, ratio etiam

linus,

Dominus qui beaOstiensem ne Ugolinum, episcopum intime Franciscum et fratres ejus dilcxit tum sed potius tanquam non sicut amicus tantum accessit ad eum illius pater. Audita autem fama eo, Uardinal.s FranoiBCUS. Viro autem
vit
, ,

hsec ultra quinque secundum quam rmmerosa celebrata fuere anrto 1219, millia fratrum comitia testimonio Celanensis idest, bienniopostquam ex fratres complexus totus Ordo non multos adhuc possum, quin asserta fuisset. Hinc vix dubitare Hugolino amicitia Francisci cum Cardinale

beutus
vobis

suscepit

eum cum gaudio me ipsum ad couflilium

,

dicens
et

ei

Offero
et

auxilmm
et
;

protectiouem

ad

vestrum

placitum
iu

vo o

quod me commendatum

vestri*

oratmnibuB

S coepta sit Forte saltem uno alterove anno citius Sanctus probabihus idcontigerit anno 1214, cum profectus fueipso anno 1213, quo in Hispaniam in Itatiam. rat, redierit

Franciscus gratias AltlSBlhabeatis. Beatus vero et auxiqui ad dandum consilium mo reddidit , et cordi ilhus inspiravit lium et protectionem hbenter mei et fratrum no:

fratres omnes pro vohabere- et volo , quod teneantur. Deinde rogabis rogare Dominum veuire ad capitulum fratrum in vit eum, ut sinille auuuit, et Pentecosteu dignaretur. At B Quando autem veniebat vemebat.

eum Volo strorum omnium patrem

dixit

ad

te

et

dominum

nos

Cardinalem 326 Quee de dissuaso per 1'ranciscus num, ideoque prsetermisso , quod 8. itinere Gallico addit Waddinsibi proposuerat, apud veteres biogus, nultum lestem laudans, imo oppositum ajfirmat graphos non invenio in Vitaprima, dum post ver;

Hugoti-

iVon videtur

Hugolinus
iler

Gallicum

gulis

annis
ei

exibant

obviam processiouaiiter
congregati
:

fratres
,

omnes

venientibus iu cquo , et ibat pedes fratnbus, descendebat de usque ad ecclesiam propter decapituio
ille

vero

de Hugolini ba num. 32 datat et alia queedam Mo75 hsec subjungit Sanctum amore, num. ipsum (Cardinalis) cceptum perhnuit proinde de quo locutus cere iter (in Franciam utique, custodiam eorum quos fuerat) et ad curam et vigiDominus Deus sibi commiserat sollicite
1

Thomas

Celanensis

cum

fratribus

votionem,

quam erga

ipsos

habebat
,

et

eis

longe probabilius est, quam oplare. positum assertum recentiorum, non atio forsan fundamento nixum, quam conjectura alicujus,

Hoc mihi

sermonem postmodum faciebat Euangelium deMissam, et beatus Franciscus

canta
cutn quo San..

et

celebrabat

viderat, qui Vitam per Celanensem scriptam non Neque etaut allegatum locum non perpenderat. iam video, cur Hugolinus, qui anno L219 non

324-

De

his

omnibus consentiunt Ires bocn,

dissuasit Sancto iter in Syriam,

ut

rius,

olw amicitlatn
ante contruxcrat Plorentki

quos

mox
cti

cum

ut secutus est ; consentit et Cetanensis_, sed de tempore, quo isthsec Sanvidebimus ; ccelaudato Cardinate HugoUuo amicitia
ille

pnmum Franoisoi gus ad annum 1217, num. i congressum contigisse, scribit, Itucanno cum itlo

inquiramus. pta videatur, paulutum

Waddm-

Apostolica in TuFiorentix, dum hic legatione Sanctusque in Galliam medita^ saa fungebatur, dissuadente Bugolir batur transire;sed iter hoc,
re/ert, tunc fuisse prcetermissum. Deinde profectum, ibiFranciscum eodem anno Romam III, qui Innoque a summo Ponti/ice Honono successerat, impetrasse, ut laudatus centio 111 Cardinalis, qui ct ipse Romse tunc aderat, Apostolica auctoritate Protector Ordinis Minorum constitueretur. Quod ad locum congressus meditatumqueiter in Galliam attinet, id aperte tra-

eidem multo breviorem minusque periculosam in proximam Franciam excursionem dissuadere vorationes, qiwemihi luisset. Sunt prxterea et aliae Franciscum in Gallice partes qux persuadent, aliquando penetrasse Itatice viciniores sunt tempore mansisse in regioeumdemque notabili nibus Alpinis. Nam qucc ad annos L218, L214 et 1215 late prosequitur Melissanus in Supplementaliasunt, ut prudenter to ad Annales Waddingi, S. Franciscum aliquando per Alnegari nequeat,
, ,

no,

didit

ita num. enim tempore quodam (Juin quiens ille (Ilugo seu HugoLinus) legatione,

Thomas Celam
:

74,

sic

m-

pes ivisse in Galliam, aut in Itatiam redivisse multisque in locis prsesentem fuisse. Uti autem hsecminime probant, itlum terrestri itinere in Hispaniam profectum et regressum esse, ita verisimillimum faciunt, eumdem per Alpcs in Galaliquando profectum esse; masoime cum F apud Cetanensem dicatur in Galliam pro/icisci voluisse, utque id faccret, a Cardinate Hugolino
t

dominus
BicUt sae-

FlorentisB etiam
'621

animatum

fuisse.
in Galliam quod Waddin-

Forte tamen tunc non longe

Saneiotum

pe

jolebat, pro Sede

,

Apostolica iu Tuscia
,

fun-

uou multoa adhuc beatus Franciscua geretur dehabens , et voleus in Franciam ire fratres
,

penetraverit, eaq\ gus existimaverit, iter hoc

JjjJJJ"^
hu
.

a laudato pio Cardi-

Ilb

ms(au .

venit

Plorentiam,

ubi

jam tuuc

dictus episco-

pus (Ostiensis Hugotinus) morabatur; uoudum lamiliaritate conjunctus; alter alteri prfflcipua sola fama beata? vita^ mutuali eos junxerat sed

nale dissuasum, et a Sancto prsetermissum fuisse. lia iter non longius protrahendi ea esse Eatio rero potuit, quod appropinquaret festum Pentecostes, quo generalia comitia annua erant celebran<

COfl

Utautcm

lerfor intelligat,

quam non

inanis hsec

can
anni
fn
i

De tempore, ad quod idem

ille

primus

Mdvtritimilll-

meante 1217

congressus re/rrendus sd, multum me ambigere faciunt mox relata verba Celanensis. Si enim contigerit, quando S. Francisous nou multos adhuc fratres habebat, videtur co7ig?-essus ille potius fi-

ratio sit, observabo hic nonnulla de annuis iltis comi/tis, qvibus, ut saltem in Pentecoste interesasse set S. Franciscus, itinera sua se vidctur. Legem hac super re antea latam Tres OrdiSocii in A/v
'

gendus esse ante

annum

1217,

quo Sanctus veri,

similiter plures Socios habuit

quam

allegata

verba Celanensis insinuant. Etenim, si Minores, vivente Prancisco, qui anno 1226 obiit, aliquando fuernd ultra quinque millia in comitiis congreUctobris

mvit beatus Franciscus , quoil Ibi ( apud S. Mariam de Portiuncula) capitulum bis fieret in anno, scilicet in Pentecoste, et in Dedicatione me~ saucti Michaelis. Ilorum posterius m\ "r, cum de soto priori ibidem rosum fuisi ln Pentecoste conveniebant addant Tres Socii "iunes 79
:

Tomus

II.

608
*uctoae

DE

S.

FRA.NCISCO CONFESSORE.
nia, donec,

cs

omnes fratres. Hoc sancti Instituloris statutum quam observatum fuit, donec in altera Regula, III anno 1223 confirmavit, prolongaHonorius vitandum labotus est terminus eapituli propter partibnfl commoranrem fratrum, qui in remotia 62. Ex iisdem tur, ut habent Tres Socii num. qui in provincns colligitur, eos etiam
verbis
,

jam

Africam

trajiceret potius,
?

satis confirmatis viribus,inde in quampaulo citius re-

V)

dirct in Italiam

Mihi qvidem nulla

ratio veriut con-

similior apparet,
1214-

quam
et

ita

eum

fecisse,

suetam curam suam

impenderet.

sotatium in comiliis anni

in Pentelonge dissitis versabantur, ad comitia ut iidem testanturnum. coslc venisse. Prseterea, provinb9,Sanctus, expleto oapitulo,... ad singulas
cins singulos ilcstinabat.

880 Simili modo post hsec comitia pctuit in anon*w Gattiam cogitasse, et in hoc itinere suo Florentise vr***mm convenisse Hugolinum Cardinalem, ut docet Ce-

lanensis , ac rum loca pro

quibutUU
linguiii unni,

328

Hinc mihi nullum relinquitur dubium

x

quandopotuit,

magis dissitas mitteg U j n omnes, qui in regiones ad sequenhlllth ,,. s fc sua ordinarint itinera, ut Pentecoste ad S. Mariam de tis anni comitm in Portiuncula reduces esse possent, de gestis suis deque agendis mandata exceredditun ra iom pturi. Prse ceteris autem id ipsum S. Franciscum sotticitudiga, quam de novello Ordine suo nem gerebat, curasse exislimo; quippe qui in cot

deinde varia regionum Alpinamore suo prsedicando circumivisse; Melissano supra conjecimus. Quo usque uti ex tamen in Galliam penetravcrit, non inveni nec certo quidem dicere possum, an in eam reipsa
;

ingressus fucrit. Forsitan tunc Pedemontium et Sabaudiam tamdiu peragravit, ut idterius progrediendum sibi no crederet, sed redeundum

ad fuiura comitia anni

1215.

Atque hsec ex con-

,,

jecturis dicta sunto, ut et prsemissum Celanensis testimonium de cogitato itinere Gattico, et Sancti
in regionibus Alpinis
asserta, et

de profectu suorum, et fructu, quem retulerant, inquirere facilius poterat, et quibus regiones deofficiis obeundis singuli apli, ad quas slinandi essent, et cetera hujusmodi cognoscere.
mitiis
illis

commoratio a Melissano qusedam itinera, ac denique abrupta

Ipse enim comitiis prsesidebat, ibique Ordinem proprie regebat, et, ut apud Tres Socios reFaciebat admonitiones num. 57 legitur sicut ei juxta consiprenensiones et preecepta

suum

ejusdem Sancli in Generalibus comitiis annuis necessaria prsesentia verisimili modo exponan- g tur, recteque concilientur. Porro, licet Cardinanarretur eodem tis Hugolinus apud Waddingum quo peculiarem illam amicitiam cum Frananno, cisco in urbe Ftorentina primum constituit, ab

lium Dei videbatur, etc. quse ibidem pluribus exponuntur. lpse denique expleto capitulo, ...
,

ad

singTllaa

provincias singulos

destinabat

ut

comitiis preesentia prse ceteris fuerit necessaria, ac proinde i/ise ceuseiulus sit, quantum per alia pia opera licuit, curasse, ut

adeo

illius in his

adesset.

Hanc annuam

S.

Francisci in capitulis

eodem Sancto sui Ordinis protector postulatus et a summo Pontifice Honorio III concessus fuisse, id tamen non nisi anno 1223 factum esse,suo loco nec alia de causa de ssepe dicto infra probabo primo congressu et stabilita amicitia hic memini, quam quod Waddingus hsec ad annum 1217 retulerit, neque certum illis annum possem assi:

generalibus pnesentiam videtur mihi non obscure indicasse S. Bonaventura in Vita num. 52, ubi,

gnare.

postquam dixerat, quid Sanctus in iis ipse prsesubjunxit Capitulifl vero sens facere soleret provineialibns, quia corporalem praesentiam exhibere non poterat, per sollicitam curam regimi, i

mus

Transimus ad annum 1219, quo credi- SanemAut'"" '** habita a S. Francisco celebria comitia gelonneralia, a quibus ille multos in vanas etiam [ia gcneralia gedissitas provincias misit, et post quse ipsemet profectusin Syriam est. Ut hsec comitia adprs
331

niB,

Bpiritu

inatantiam precis et efficaciam benedictionis, amvis aliquando, mira prffisens er

citalum annum 1210 cum Waddingo referamus, suadent Tres So< ii qui in Appendice num. 62
,

Dei faciente virtute, visibiliter appareret. Curnon simitia dixit Bonaventura de comitiis generali-

eadem

sic

memorarunt
merito
missi

Expletis itaque undecim

,

annis ab inceptione Religionis

et

multiplicatis

bus in Pentecoste, si ab his quoque atiquoties sanctus Pater abfuerit? EV hoc porro iltius in q dictis comitiis sese exhibendi stuctio facite intelligitur, cur itinera qusedam, quse magnis animis cwperat, abruperit ; nimirum ne huic muneri suo a comitiis absens deesset. Juverit hsec uno alteroque exemplo itlustrasse. 829 Anno 1212 post Pentecosten cotnmisit se x
.

numero
nistri
,

et
et

fratribus

electi

fuerunt

mi-

cum
,

;iliquot
in

fratribus universas
fides

per

mundi provincias

quibus

Catholica

.nlitur.

Eadem

habet

Anonymus Perusinus;

nec

dubium esse potest, quin hic de comitiis agatur; nam ex dictis in hoc Commentario num. 290
S.

Franciscus in

eorumdem

fine per provincias,

;

mterene conabatur. iter

illud oui

man,

prxtermisit,

navigaturus tn byrlam, quo pervemre potuisset ante autumnum, si prospere navigasset. Poterat itaque aut eodem anno aut tempore verno anni sequentis, redire, et adesse apud Portiunculam circa Pentecosten. Verv.m a>m adversa tempestate in littus Itlijricum ejectus, vix speraret, sc posse eo anno inSyriam pertingere, non exspectavit ibidem in sequentem annum, ut cceptum iter perficeret, sed iter abrupit, et in Itatiam est 7*eversus, ut sequentis anni comitiis posset interesse. Hoc ipso, ut arbitror, anno 1213, post habitum in Pentecoste solitum capitulum annuum navigavitin Hispaniam, transfretalurus in Africam ut Marrochiani principis conversionem tentaret, aut martyrio bearetur. Sed in Hispania morbo correptus, dimisso denuo Africano itinere, reversus in Ilaliam est. Quorsum vero putabimus, Francisoum non exspectasse in Hispa,

quos volebat, singulos destinabat congruebatque, ut ejusmodi ministrorum electio fieret in comitiis, utpote ad qusc omnes fratres etiam e longinquis provinciis ex lege lata quotannis debebant convenire.

Quod ad annum horum comitiorum

atti-

net, isquidem ab anliquis biographis nostris non exprimitur, sed ex iisdem Trium Sociorum verbis aliisque

eruendus

est.
lllllu

332 Dicunt illi, hsec contigisse, expletis annis undecira ab inceptione Religionis. Hi anni ex chronotaxi noslra numerandi sunt a mense Aprilianni L&09, quo primos socios S. Francisco se

is. n.<u
'

Powiunauta

M** ow

adjunxisse, supra diximus, et a quo propterea tempore initium Ordinis Minorum repetendum putamus. At vero si iidem undecim anni, ut verba prseferunt, compteti accipiantur, deducent ad Pentecosten anni 1220 si autem incompleti, annus solummodo undecimus paululum inchoa;

tus curret in Pentecoste anni 1219.

Priorum

socio-

rum

'

609

compteU ab 't^fl^one undecim anni

OCTOBKIS. DIE QUATtTA alh in alii in Germaniam, alii in Hispaniam ChristianiorHungariarn, alii denique in alias opequos omnes xnvestigare longe bis provincias,
,

iOcroM
C. S^

Pentecoste anni 1219. VeVhn inveniri queant in Religionis ab anno 1208, auo tSleinitium tftawyd Institutorem fl^^^a sancti

arctioremque, lectione,vestem mutasse,

sanctum

quam anfuisse, et habitum amptexum tea paupertatem referendum quod ego ad annum 1209 statiat loquendi Atmorari nos hic non debet zste puto. undecim, quo mmus totimodus expletia annis nam ndem
,

quam necesse sitadh rosius ac diffcilius esset, qtwd solum suscepi, tllustranda. Fraucisci Acta, non seque benexn Tantum breviter observo, illos Rereceptos fuisse sed, quxa omnibus provinciis
,

Zaeorum

httems hactenus nullis Pontificiis

locis

Tonfirmata fuerat, multis in

ftdet riris habitos.

pro suspectx
...
.

335 Ita discimus

dice

ex Tribus Socns in Appendicta

:

Tema,

****

inteltigamus;

num.

62,

quorum
exposuit
iu
:

^^ ^nymusnos^r
8

quorumaliqui, quia Btgu-

U nondum
confirmata
fuerat.

Soainum.

08 asserunt,

eumdem Sanctum
perfectisaime

Perusinus
,

sic

Io quibus.lam i.royi.ci
aadifieare

JSr otefli * iUaadhxsione vrges.no

Xk
num

annos,

quo

Chrteto

fecipiebantur, sed aullatenua ainebant

eia

habitacula

Limomortuum

esse

ac mhtlomtnus S.Bona.

Zntura,

legerat ista eorum annos illos incompletos accepe, nut correxit, ut

procul omni dubxo qui Tres iUos Socios verba sic tnterpretatvs rst

expellea quibusdam vero fratres uou esseut bautur, quia timebant, ne adhuc non habebant iraChriatiani fideles, quia npprehensam Regulam , sed
tres

connrmatam

tribulationes passi concessam. Et propterea multas

et a clericis et laicis ad beatum versi sunt
,

v^one

es Socn vigesimo obiiase. Ut igt locuti, pro anno n* Bimo dtaccurate hic minus ,' Ha censem/* snn* anm< Post viginti annos, per unabinceptione Retigionts undecimum num eaprwuse. Hmc de anno ,. ,,,,,/,/os annos pacetera nuttam dtfficuttatem

208 in Vitadicens,

ipsum am

suacon-

latronibus spoliati

re-

Franciscum
hffi

angu

plurimum

et

afflicti.-Et

tribulationes eis ft-

ct* fuerunt

'";,;;;,

,J, qui

i,\

ijHibxu

mnlio minittro

provin

ciales

nnt

aomiffa pr*cejfesmnl fctt annt 1219 """ primo,qu denmuscelebriorai provinaales. nstn Zdentur omnium pr mterfuere, Tres Sacii, quiiisdem certe
|

et BillB Ungaria lloc emm Tres socii aiunt provinciis omnibus ultramontanis par- E passi erant quasi in et in Ungaria et plunbus tibus utin Alemannia *us exrepulsx iidem et aliis 'Rationem dominua his verbis : Quia, Ucet prmfatus icant Regulam approcentius tertius Ordinem et tamen hoc bum Uttena non ipson.iu

in

et

Alemannia
:

ulterius.

confirmavit.

Etemm

quamdam novam horum creationem, velut consonatque ver-bis num. 381 reatatis, Observaut inquiens Expletia AnonvmusPerusinuspariter
:

Declaraverat quidem verbis idem iv, versus finem Pontifex in concitio Lateranensi

Ordinema sefuisse anni 1215 cetebrato ,Minorum

probatum
;

verum

hsec dectaratio

non ceque

ubi-

eleIratrum uumero rco;ord20] et multiplicato aliquibua fraet miasi cum cti fuerunt ministri, mundi provincias, ubi fid tribus per universas
,

iul

,.

in

annia

andecim

ab

inceptffi

Religiouis

Minores ilh scrtque nota erat, nec poterant eam aliunde adversabapto testimonio comprobare, et
tur
'

canon

xiii

ejusdem

concilii

supra

Catholica

colebatur.

Annaltsta
pj

Quosquidemadannum L216 num.

varns Itatiw

tres quos in

Mino 3 nommatfraooinciis eo anno mi-

de csetero num. 303 relatus, quo cavetur, ne quis <t, aut qualis novam Religionem inveniat illis provindis Ordo Micerte in tonginquioribv.s
;

norum

csse videbatv

pro sua opinione non nistros fuisse eanstimat, ast

alium iaudaremdetur t quam ^ obierit, eanguam hac tinum nui t cum seculo erte apud potest auctoritatem in parte habere nostros nullum ejus rex vestigium tnanUquiores Sociostn vemo, et titutus huic capitx apud Tres
<

Marianum Ftoren-

AnMs nostro pr&ficcus etxam clarius opimom adversatur, ouam ipsa verba supenus nalistse miniatrorum De el< est enim talis da*a dixere primorum, si ante hos Quomodo
:
:

10 atiam causam, quse pro Geraddit istarum affiictionum mania, Hungaria, reliquisque earum partium lum retigionibus,adquas tunc pervenerim "->'. verisimitis cstjnaxime si non gene ad hunc annum 1219 potius qux huc transfero. Missio vero Germapertinent omnino fuit irrita. Dure enim inquit nica

Waddingus ad annum 1216 num.

rt

idiomatii

ignari eram,
in

variiipro-

vineiit

sunt
sus ignari
;

fratres

Theutonici idiomatis prorin

crudeliterque
provincia

fugam
propter

et

reditum
et
illuc

pnniorum.
alii
,,,

nnio anh

'

electi

ex

universa

aoti
;

metum
Italia

illoqu.i

utn

tnullii tociit

in varitit rei

miltit,

Allerum, quod haec comitia celebrioraprxoregiones tongi ribusreddidit, fuitfratrum in divinum, quo ipsi flagrabant, quas missw, ut ianemlatiusaccenderentt Ordinemquediiatarent.
:3i

suspicionem
tllll

declinabant.

hsereticorum Simplicitatem

quia ex

autem fratrum
huic
et

idiomatis et repulsa- occ^

imperitiam
V

lepidam

saevas

nem miu

straaae,
,

ferunt Chronica

&MGi8G\isipseexmartyriidesiderioin}gyptum
profeetus
est, ui

povinciarum

Saxoniie

Argentinaa
Bunt

Uer-

infra pluribus eavponemus.

Ad

kfrica regnum, quo ipsemet anMarrocanum no laiS contendere volens, in Hispan sexhiscomitiismisit,
in

mania- Inferioria, quam etiam illu.^trissimus recenset Gonplaria aggrehis verbis. Eratribus Theutoniam cum quidam occurri8sent , rogassent;
,

quorum penes me

^cm-

prgefectus t in Hispania quorum u coroitem morbo detentus fuit\ reliqui quinque Marrochii in Lfrinammartyrii anno sequenti caadepti sunt, de quibus apudnosactum est tom.
ie aliis
\

an

quod exceperunt
stravunt.

illos Germauice Ja hoapitari vellent respondentes-, perhumaniter Latine Ita,

, ,
,

et

eis

cibum

et

potum Bubminiidioina igno- pe$sime mulinriati,

Uanuariipag.

6a.

Exiisdem

comitiis creditur
terrogationi

cum Theutonicum
respousionem
ex
illa

etiam B. Benedictus Aretinus, de quo vide Opus nostrum tom w Augustipag. M9 t cumsociis missus in Grseciam; quodsiverum est,post reditum potius, quam ante, fuerit minister MarchiSB Anconitanx. Alii quoque in Gatliam destinati sunt,

it.im

euicumque
,

Atiin-

aecommodare
et hujnsmodi Attamen contra
,

statuerunt
el

arbi-

um

redierunt.

trantes, semper

sirailes

reportaturos

beneticiis prosequen-

dos

fore.

evcnit

nam

aliifl

percontantibuSj

;,

610
iUCTORB

DE
,

S
et

FIUNCISOO CONFESSORE.
ad averllluc

percontantibus

an

haeretici essent

ctum

c.s.

tendam a

responsum m cessissent, cum suura statutum non solum comab ipsis medium proferrent
,

fide

Catholica Theutonicam

ac-

pervenisse D Attamen ad ter dena millia illorum Sermonum credam uec putem; nec hunc nuauthorem (diversum a S. Bernardino)
,
,

merum

statuisse, sed auctos a

,

chalcographo cal-

sunt, sed etiam prehensi et in vincula conjecti supplicia subierunt. Indibria publica atque varia posse proficere, Quare in Germania se nihil narran es remearunt conspicientes, in ltaliam Germama fueran perconfratribus ea, qu* in
pes<i V

et pro 3 milhbus ex culos, sive notas adjectas Waddinapposuisse 30 millia. Hactenus errore conjecturam meam ut gus, cujus verba recitavi, lectorfaciliusintelligat.

lZn

qJapud Tres Socios de eodemarguista figenda anmento leountur. Non esse autem qua> aci liquet etiam ex ns te annum 1219, s a imposterum ejusmodi afftictiones

Hxc

sufficient

ad affundendam ahquam

qux fuit salubnter statuta fuere, xnter Honorio III non ante annum 1228 confirmatio, ab
comitiis fiierit 838 Quantus in iisdem

P^ ReguLv ^J

Opusculo atlemultitudinem, ex S. Bonaventurx numeris in eo similder qatam, suspicio fiat de in Ms. codice nostro corruptis, observo, tam legivV editionibus, quas vidi, constanter nuam in etiain affirnumerum tra quinque millia, huncque Speculi, mariaBartholomxo Pisano, abauctore per S. Bonaventuramasserto aliisque ut de eo est differentia nullum sit dubium. Modica tamen
% ; :

340

Ne

fratrum cui propter ingentem illam

tentalur S. B

naventura;

vcmtn anno
1219

fratrum eredidii, h*c antiquorum biographorum exnumerus, nullus Hla e$e coinsinuamt, caprxposuit, imo nec eorum ullus milia, numerosa fuisse. ter modum aut consuetudinem quoque Ordinis habent, non Qux de incremento inde ab anno suadent, ut credamus, Minores jam neque ptus 1219 ad quinque millia excrevisse Ordinem eo tcmpore B exigunt, quam ut totum At Wadcenturiis constitisse, putemus.
Waddingu$
,

codici nostro intereditionem Waddingi et alias habet ultra quinque consonas nam Waddingiana aliis in codice autem nostro et
millia conveniret
;

exaliquot secutus, S. Bodingus, forsan alios recentiores

naventurxverbadecomitiis, ultra qumquemill.a anno 1219 habita fratrum complexis, ad comitia num. S. Bonaventurse in Vita retulit. Verba temporis, multi52 accipe. Processu quoque
plicatis

coepit eos Pater sollicitus generale Mariae de Portiuncula ad in loco Sanctas convocare ut in funiculo distributiocapitulum

jam

fratribus,

aliquando; ex qua editionibus additur vox sedsemel, vivente cendis apparet, non passim, millia fratrum MinoFrancisco, ultra quinque Jam vero rum ad comitia generalia convenisse. anni 122b E cum S Franciscus mense Octobn statuemus numerosa quo argumento obierit fratrum comitia anno illa ultra quinque millia cum ab hoc anno usque ad 1219 habita fuisse anno 1223 Reguconfirmatam ab Honorio III generalia comitia ex pnmx lam singulis annis ac sine duReguLv prxcepto debuerint celebram, Tribus Sotestibus bio fuerint celebrata. Nam, num. 62, primum in Kegula,
et di,

ciis in

Appendice

quam Honorius anno

,

paupertatis nia divinas iu terra

,

eorum unicuique

licet omnium tribueret obedientiaj portionera. Ubi fratrumque multiesset penuria necessariorum

tudo

ultra

quinque

millia

conveniret

aliquan,

longatus est partibus comlaborem fratrum qui in remotis cap. 8 sancitum morantur. Et in ipsa hac Regula semel in tribus annis, est ut congregatio illa fiat
,

pro1223 confirmavit terminus capituli propter vitandura

,

et viclementia do, divina taraen opitulante suberat, et salus comitabatur ctus sufiicientia attuebat. jucunditas et spiritualis corporea
,

terminum majorem vel minorem fuent ordisicut a pradicto ministro (generali)

vel ad alium
,

natum.

De his comitiis, quse a nonnullis Capitulum stoscripserunt rerearura appellantur, multo plura nimirum Pisanus, auctor Speculi S. centiores,
Francisci, aliique,

postmodum examinanda
S.

ne-

que enim omnia satis probata videntur.

quibutuiira

339

Quodvero ad relata

Bonaventurx ver-

quinqutmillia

ba

attinet,

qum pro
,

certis et indubitatis habeo,

fratmm mttrfuiuc,

nQn sa i is capi

cur laudatus Annalista eaanni J219 accipienda putaverit, dem de comitiis cum ipsemet hujus opinionis difficultatem agnoSane inverit ibidem num. 4, ita disserens in tam paucis annis paucredibile videretur
:
,

rationem allegabimus, cur convequinque millia fratrum credamus ultra quam ad anni nisse ad comitia anni 1219 potius, ideoque post Pen1223, in cujus mense Decembri, anni, confirmata fuit Regula, tecosten ejusdem pnmum anqux prxceptum de annuis comitiis ille a S. Bonatiquavit. Mihi quidem assertus nuventura ad comitia convenientium fratrum apparet, ut, quanto serius convetantus

3Q Quam modo

ho videntur
latn

numerota

fuitie;etcomi(,,1

bunaven-

turxmemorala

merus

nisse dicatur, tanto fiat verisimilior

Atquianno F

perculum
ter eos
,

Institutura

adeo

excrevisse

ut

prae-

qui in coenobiis
olfioia
,

ca

reraanserunt
testes
,

ad divina et domestitot convenirent , nisi

Socii
,
,

socii,quam domxpertingebant provincias plura obtinebant adscribebant. Pro citia, pluresque suo sodalitio
,

Franciscani 1223 procul omni dubio plures erant quia, quo ad plures illi anno 1219;

oculati

Prancisci

viri

sanctitate
,

anno 1219 nihitomninoprobantverba Waddingi nec Bonaventura enim nullum annum signavit
;

et doctrina

socius

Bonaventura innumerique alii id firmiter asseverarent. lllud mihi incredibilius quod habetur in Seraut vero minus simile quai sub Extraordinariorum moue 16 eorum

commendabiles

ejus

Rernardus a Bessa

Tres Socn, id fecit auctor Speculi, nec Pisanus. aliis non recte laudavit quos, ut conjicio, ex

Waddingus, ne numerum quidem congregatorum mihi ignoexpresserunt. Bernardi de Bessa Opus

vinomine D. Bernardino tribunutur tom. 4 impressis delicet, quibusdam post hunc annis conveuisse triginta jam Prancisco stigmatibus ad alium generalem conventum. millia fratrum
;

ipsi Waddingo ad mannum fuecogor, quia ipsa illius verba non rit, dubitare an ille et numerum solet recensere. Hinc nescio,

tum

est,

quod an

fratrum

comitiorum, de quo agimus, Quare, cum singulis annis nuvere signaverit.

et

annum

Non dubitem

satis

jam
,

aucta

sodalitate

in-

merus fratrum Minorum

vivente Francisco

gentem convenisse numerum ad ultima comitia

vel ea potissiraum allea Francisco celebrata ctum et attractum ratione ut Patrem suum et Institutorem videret nostrae rederaptionis pigno,

plures excreverit, ct quanto plures essent, tanto convenire potuerint, suspicor ingentem illam uitra qvinque millia fratrum multitudinem poerat tius convenisse aut anno 1223, quo petenda
,

ra gestantera,

et

vivam Salvatoris idseam

effe-

Regulce confirmatio

aut aliquo e sequentibus annis

611

DIE
annis ante
potitu ad "um 122"> Ottl
ettntn ttrlu

QUAUTA OCTOBUIS.
men
in

mortem

S.

Octobri Francisci, mense

m
t

fuerint fratres,

Tntitutoris

quando ultima ante mortemsancomitiacelebrata fuere; sednon

figenda iunt.

taueomnes convocarentur. solum Sde capitulo Pentecostes

venire.

"*J^^
legitur
:

semper in siraul proviocfales ministri teneantur

In quo con

rVravibus Soldanum) affectus feJet(idest, perveniret ad personahter eat Soldani conspectu landem ipsius foret, m quanta * longum potituT. Sed narratui perstiteret, quanconstantia coram illo Leul

nec mulpericulo, verebatur. Unde evidenti antequam verberibus et in urus,

Domino

confisus,

adire Soldanum,
et

iocron

O.S.

<m narratu

Sque

facnndia

fidei

verba CbristianaB oblatrantium

deannuis comitiisanto potuerunt facere. Verum Fente 57 ita asserunt In habitis Tres Socii num. fratres; tte corveniebant omnes mmdimU tum usque ad annum convenire debue-

numerumnon Hi soliaulemtam ingentem

""ff Soldanua
lum
suscepit,
ria sibi

vero

cum
et

pluraque

ingenti bonore ilpreciosa valde donai

cl

Soldano

fruitra iu.\dicai,

anno inaens fratrum multitudo cum TsedlTngeminor anno 1219. Quapropter,

&

*"^ ^~_ ^^
l

protulit.

dam

immunditias

Qu Sancto Dei, velut. q a quo beingnc ^ vilipendente , ipse Soldanus rxnipilur.

dissimili

tanquam de Viro cunctis

mag is

obstu;

diligentius verb.s puit, etilliuseo

intendit

,ed

verbis memoBonaventura haud dubie datis

raverit comitia,

propositum exigebai dcen sissima, prout illius aut fuissede comitns anni 223, dusest tocutus posti llum an8. Franciscus de posterioribus, si adhuc semel more pristino con-

qu* omnium

^nun^ro-

Vir beatus desiiimirum in hiia omnibu, suum non implevit derium ( pro Christo moriendi ) sinprularis gratia praBrogativam cui mirabilius in
;

o-erenda

suorum

Dominus

insignia

reservavit.

Eadem

latius explicat S.

stigmatum Bonaventu-

factum est anno 1224 quo celebraconfirmatampriori anno Regulam vost quibns rursum comitia videbimus, in B taab illo cumposteprovinciales creati fuere, et
vocaverit. Forte id

num omnes suos

Franciecum, ut botra a num. 133, additque, principem suum vocabant Saracentj danum (sic

ministri

state alios in

Ordinem recipiendi missi inprovm-

obi B de Christianxfideiveritateconvinceret, inardentem rogumineiproeadem asserenda sacerdos tantumdem aredi si quis Saracenorum hanc sua secta prxstare. Recusante velletpro

expulsi, ut suo loco cias, e quibus antea fuerant latiusdicemus.

nullumesaconditionem Soldano, quod diceret, tentaturum reposuisse Sancerdotibus suis hoc

;

Numeroiisii-

mn

itti ">

quwomnmm terfuisse comitiis OrdinisMinorum,

vero

34.:*

Ex

dictis collige,

S.

Dominicum non

in-

ctum paratum
si
sti

adfuit S.

Dominicus.

Ordinis numerosissima fuere, cum sanctusille Insiitutor anno 1219 obient. An Prxdicatorum Franascanis adcomitiis anni 1219, aliisve

examinabiturpost Actaedita in Analectis, S. Francisci gestis in quibus agetur de nonnullis scriptonbus coams certis, aliisque, qux ex minus Commentanequeunt probari, aut quibus in hoc
fuerit,
rio,

fidem Sednec hoc Soldanus ipsius peccatis adscriberet. seditionem permittere voluisse Soldanum, gentis legi possunt.l veritum, quse ibidem pluribus
de num. 154
stianis,

solum id facere, modo, gente sua inde iltxsus evaderet, ille cum sin in eo cremaretv vellet suscipere,
sese esse
(

Sanctum Chnet 155 refert, eumdem apud Damiatam adversus Saracenos

,

elucidamus, non quo Vitas antiquas proprie opportunus. erat locus

si tunc qnare parantibus, cladem prxdixisse verum fuisse vaticimum, congrederentur; quod probavit. Ex socns, quos infelix pugnx exitus Bonaventura Franciscus hoc in itinere habuit, fratrem Ulurainatum unum solum nominavit biographi meminede aliis nec ipse, nec priores
;

MflMf

XVI. Iter S. Francisci in Syriam clades ab eo praediet iEgyptum Damiatam cta Christianis ante
:

Verum hisce, quae certa sunt Waddinvetugusmulta adjunxit ex scriptoribus mznus

846
,

Rtferuntw
Iffl

nOn

accessus

ad

Soldanum ^Egypti,
eo
:

gestaque

cum

fabulosa

quae-

dam
mar-

a recentioribus addita.

accuratius hic examinan- saiis stis qu.x singulapaulo usque ad redidasunt a Sancti discessu exltalia anno discessus consenttens, E tum In primis de socios iltum ibidem num. 54 scribit, duodecim nomxesse,et ex his qxdnque propms comitatos Petrum Catann, Barnibus exprimit, videlicet, Sabbatinum, omnes Assisiates et exprx-

ceria de

barum, mis ipsius

discipulis
et

deinde Leonardum item

.

Assisiatem,
Sanclus

tyrii Mjfridui

lio S.
Syriam,

quibus prxcedenti T^ost comitia anni 1219, de estmense Junio aut Ju1 egimus, figendum Thomas Francisoi iter in Syriam, de quo
Celanensistoquiturin Vitanum. 57
,

Illuminatum Reatinum Hunc ul timum cum S. Francisco in JEgypto fuisse et ad Soldanum accessisse, constat_ex S. Bonaventura;
Verisimiteest, de ceteris nihil possum affirmare
.

quodque ibi-

dem
lius,

illigavit

hunc annum senescente, contigerit, hi calcuti ad Mentem Celanensis 121'. rectissime perducunt. ex expressit Anonymus noster in Vita secunda,
qua hxc accipe
i

qux

decimotertio anno conversionis ilcum ex chronotaxi nostra, anno 1206

horum aliplures cum illo mare transmisisse, et Syria relictos, ut affirmat Waddingus, quos in habeam, ex quibus Ucet antiquos scriptores non Verisimile item est quod ait , id confxrmem.
,

ipsum cum
se;

sociis suis e

portu Anconitano

solvis-

Porro Vir sauctus

quamvis

possum produde electis in eodem cere.Haudxqueadmisero,qucX

sed nec hic vetustos scriptores

'

an

a coDpto ?

proposisuum cogeretur vel tum (de trajiciendo in Africam, quod impedie* marrat morbus in Hispania) tamen accepto
invitus protelare

portu itineris sociis narrat ex Pisani conformieditione Mediolatate xi, cujus verba exprima
nensi huc transfero.
tunc tertiodecimo anno a sua conver- ipsum et predicaret, comitatis Soldano sione ad partes Sirie, ut iiinere, fratres quos praeter duoire disponeret, multi adscitos socios Waddingus ab eo in

donec tandem tertiotyrii fervore non decimo conversionis suae anno ad partes Syrise trausmeavit. Et licet cotidiana tunc inter Cbridestitit,

347

Cum

stianos

et infideles

praelia

gererentur,

ipse ta-

decim

sibi

vta

m
.

DE
arf

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
et
in ipsa obsidione ang-elicus vir Franciscus -e y , ., Qi grratia pra_dicanda3 fidei et desideno marty& r h ad partes mfidehum jam tertm festmabat, ril
. .

41

111*

tjia

Ordinem

,,

admissos

_.

__

ait)

C.S.

.,; nartes Anconse sunt sequuti, Sluc accedere. Sed ipse h*c

Q rn non.ifl ad eum usque au A i n * cum ip^u volentes onn. ioso

-,1
,,

considerans,

et,

quam
cere
Xere

nec ipse
eos

graveesset, tot fratres simul naut.s dedudimitvellet aliquem desolatum

dum
vestra

esset in

portu Ancon.
,

sic

est

alloquutus:

lempro
e

Charissimi fratres consolatione ducere mecum non permittunt; et quia ego unum sed nautte Lndo et alium dimittendo. vobis materiam
,

omnes vos

vel-

igltur Christiam pararent ad pugnam dixitque Cbnsti Servus vehementer ingremuit acceptus congressus, non Si belh fuent socio cedet prospere Chriatiams. Ille cognoscens in suadet spintum prophet.aB Sancto vere ut

Dum

exponat
Ohristi

Prteco,

penculum Chnstianis. Tuno exihens rtutiiita monitis Christianos

prohibet

hoc prafberem scandali et divisionis; ideo super voluntavobis velle consulere Domini ulaceat

aggreditur

bellum, denuntiat casum.

Fit ventas in

fabulam,

contemmtur

Propheta

.-

tem qam sic sciemus. Nam vocavit neminem illorumag.noqui parvum puerum Interrogemus hunc fratribus scebat- et dixit et cum omnibus plaplacet si vobis pnerum
.
:

unum

induraverunt cor suum, et noluerunt reverti. tota in Igitur pugna committitur et bellatur convertitur acies Christiana, finem belli fugam
:

cuisset

dixit

beatus

Franciscus
isti

puero

Estne

voluntas

Dei, ut

omnes
?

fratres

transeant
vult

opprobrium regerens non triumphum. Hactenus Sanutus,cuiprxluxit S Bonaventura Non tamen tunc soluta fuit obsidio Damtatse, sed eam
Christiani eodem anno 1219, die v Novcmbrisex-

mecum?
tres:

Respondit:

Non. Et
et ille; et et

quos

Deus
fra-

transfretare
Iste,

mecum
et
iste,

Respondit,

tang-endo

pugnarunt.
350

sic tetigit

unde:

Tempore intermedio, ac

verisimiliter

non

ffW adca,
^ariicenoruv,
i

cim
Iste

fratres

de

illis,

dixit beato
sic

Francisco

tecum ibuntj

qnia

eat

voluntas

Dei.

qni tacti Et tunc omnes fuerunt contenti, voluntatem Dei non fuerant per puerum B Franciscus, diotis agnoscentes. Beatus autem fratribus assumptis, navim intravit eto. Meeo Pi,

diu post illam infelicem pugnam, S. Franciscus cum socio suo, fratre Illuminato accessit ad Meledinum, Babylonise seu JEgypti Soldanum; quiin vicinia sua castra habebat,ut obsess<eurbi succurreret. Laudatus Sanutus de hoc Franci,

rantieni,

inutiapainu,

sci,

heroico
:

sanus, pro quibus ego cerliorem vadem requiro maxime quia h&c nonsunt congruamoribusS. Francisci, qui suavi imperio soluerat suos, quo
volebat, destinare.
quodipieimlitu\t,

sic loquitur

facinore cap. 8 ex S. Bonaventura Libet hujus Sancti praeconio modiSoldani Babylonia. posset

cum immorari. Ut enim

adire prseseutiam,

multis se periculis constanter

Fuit
ttpud

pnus

848 Sancti iter ex Mariano datus Waddingus. Ancona navigavit in Cyprum, atque hinc post unius et alterius dierum moram
sic describit lau-

Exierat enim a Soldano crudele edictum, ut, qui Christiani caput afferret, Bizantium aureum pro mercede acciperet. At intreexposuit.

Dumialam,

Ptolemaidcm

seu

Aconem, Syrue civitatcm, ubi

pide Christi Miles in oaetris hinc inde in <-ampo locatis itcr arripuit, mortis pavore non territus,

in diversaspartes proedicaturos misit socios suos;

ipse vero post aliquotdies invicinis Sijrixoppi-

impensos rursus cum fratre llluminato navim conscendens, in JEgyptum appulit, et ad Christianum exercitum, qui Damiatam obsidebat, contendit. Hxc omnia vera essepossunt, sed ex sola Mariani auctoritate non fiunt certa. SiSanctus in Cyprumtuncappulerit, potuit ibidem audivisse, Christianum exercitum d Damiatamesse,missisquealiquotin Syriam
dis prxdicationi utiliter
sociis,

provocatus. Procedente itaque eo Uluminato, viro utique lumiuis et Saraceui , et occurrerunt satellites virtutis comprehensos crudeliter Servos Dei feraliter
sed
desiderio
fratre
,

cum

et

contemptibiliter

contrectarunt,
et

afficientes

convitiis, afflig-entes verberibus,

lig^antes.

vinculis al-

351

Adductos

quoque

coram

se

Soldanu.c
qualiter

no Cftn

a quibus, aut ad quid, missi essent. At Christi servus Franoisous intreinterrog-at,

aut

iiuvx intrrpi

de prxdicat,

ipse
est,

recta
S.

in

Mgyptum

navigasse.

Hoc

pido corde
nibus,
salutis

respondit,

se
ei

missum non ab homi-

Franciscum cum suo socio Illuminato in Christianorum exercitu apud Damiatam /uisse eo anno, mense Augusto, cum illis pr, xeril cladem ejusdem mensis die xxix acceptam.

certum

sed a

Deo,

ut
et

ostenderet,

et populo suo viam annuuciaret Euangelium

veritatis.

Tanta

vero mentis
praedicto

constantia,

tantopraedi-

que
cavit

fervore

spiritus

Soldano
,

De preedictione constat ex Bonaventura in Vita num. 154 et sequenti de tempore autem cladis
;

acceptae

ex anonymo, qui Historiam Tyrii

,

de

SalvatoTrinum Unicumque Deum et rem omnium Jesum Christura, quod Soldanus admirandum in Viro Dei fcrvorem conspiciens
et

et cujus Opus Bello sacro Gallice continuavit editum est apud Martenium tom. 5 Collectionis

virtutem,

libentcr

ipsum

audiebat,

et

ad

amplissimae; constat item ex Vitriaco, quiinexercitu aderat, atiisque

;

ut

annus

et

dies acceptae

cladis indubilati sint.

ubiCht ittiauo
exercitui cla-

morain secum contrahendam instantius invitabat. At ille superno illustratus iniraculo, Si vis, inquit, cura tuo couverti populo ad Christum, ob ipsius amorem vobiscum libentissime commorabor.
Sti

dem

prrdixil.

849 De prsedicto Sancti vaticinio cum S. Bonaventura consentit Joannes Iperus in Chronico S. Bertini cap. 4(5, parte 19, agens de obsidione

Quod

si

ha-.-itas

propter

legem

dimittere Mahumeti,
et

fidem Chrijube ignem acsacerdotibus

cendi
tuis

permaximum,
verior
:

ego cum
sit

Damiatse,
distincto
scus,
:

et hsec

scribens,

anno tamen non

se
,

satis

igncm ingrediar, ut
et

vel sic cog-noscas, quse

Brat

in

hac obsidione beatus FranoiChristianos

fides

certior

tenenda.

Ad

quem

qui

videns,

contra Sarra-

cenos ad
dixit

quasi prophetice prtepaTare quod, Bi foret acceptus congressus, non cederet prospere Christianis: cujue spreta prophetia statim pugna committitur, totaeis,
,

pugnam

Soldanus Non credo, quod aliquis de sacerdotibus meis se vellet ig-ni proptcr fidem suam defensandam exponere, vel genus aliquod subire
tormenti.
Si conver852 At Vir sanctus subintulit ignem solus intrabo et sionem promittis , combustus fuero, meis ascribatur peccatis si autem , Christum Dei virtutem et sasin
: : ,

..,,/

nihil

v'

que in fugam convertitur acies Christiana. Uno etiam anno prsepropere illud reposuit Marinus Sanutus Iperio anliquior, in Secretis fidelium Crucis lib. 3, parte xi, cap. 7 ubi ait Fuit
, :

ficieni,'

iu
,

munera

etpusnt, ad

ChrUtianoi
redit.

pientiam,

verum

Deum

et

Dominum

cogrnoscatis.

613

PIE QUAKTA OCTOBRIS.

optionem hanc ace.pere Aseatis. Soldanus , -spondit qu.a sed, onem p pu non audere, autera ei multa raunera autem Obtulit ii4
mVraidabat.

. se

*'

e-ladius

illamque

tueri debes
,

et

servare. Wot.bt

AlCTOBf

c.s

mm M
vetat Mft

pretiosa,

qua.

omnia,

quasi

lutum.

Amator sprevit paupertatis Ex -quo Soldanus ad-

pnBcipimus, ut capita C1 I P mug Q iUiSi n

^ ^

legem
qu8B

nobis dedit
dicent.

Lex emrn
eaque

miratioue perraotus
ut
priedicta

majorem erga ipsumdevoFamulura Christi, tionem concepit, ro ff avitque pro salute ipsius Chnsusciperet
,

ju*ea

nuUi praediC ationi mand amus, ut capita iis

de

amputan
abscesse-

^^
$

valedixerunt

et

^.

et

Qu0
:

eroganda. Ipse ecclesiis stianis pauperibus et in et pecunia, vero, quia pondus fugiebat videbat radipietatis non animo Soldani ver*

^ Soldauus Mahorae ^^
ti

eisque
legis

dixit

^ runc Domrai
ita lex
s

no-

et

mihi prasceperunt,
:

ut

feciam

mannam tari faciam male enim coQtra mandatum

ndeiiura aivm rcvo.oi.iuuw consecrandus vit, privilegiato

mart.yrio

passio-

tem p ostea

dixit,

se uuua

ue--__--..--

Jesu Christi. Hxc Sanuti relanis et vulnerum quem fere deconformis est S. Bonaventurae,
tio

ag posseSsion es, si

secum vcllent manere.

sed hbenter

Dixerunt> se
reversuros>

nequa quam mansuros,

ipse ita imperaret.

**

*-u
mm
n>

^l
""i

si

Be.pondit_

Sold.nu.ee

libenter

oun,

jj-j-^

nuatorem anonymum, qui

Gallico, et apud 1295 scripsit antiquo idiomate Marteniumtom. Collectionis amptissima> excutacitis Prancisci ejusque sus est. Hic col. 687, de hoc argumento Galhce hasociinominibus, Porro referam, duos gua? reddo Latine. fo>* qui Damiat erat, fuisse clencos
:>

praecepitque, u. ex iun o- e nti multitudine, ex lllis V ellent. Dixerunt, se nihil

m
,

^ ^
^.

qua ndoquidem efficere non possent, turos ^ desideauima De0 1(lhaereret magis s e De0 con ciliaretur, quam auima ilUus
.

'

o mueg

exercitu eosque venisse

,

cium)et eidem

ad Cardinalem (tegatum Pontifidixisse, ituros se ad praedican-

meu beue
gcen(ium

si taejusdem poss idcrent facultates vdlet facerP) cibum j u beret ad ve:

dum

sed eo ire velle, accepta ab eo Soldano non ituros boReposuit Cardiualis facultate. noverat enim, non evasuros, si venin na sua rogarunt , ut sineret ire, irent. Verumtamen
; ,
:

^^

apponi

cum
nou

sibi

abeundum
Soldanua
et

esset,
lllis
;

focere

posse nt.

abuude

dedit

ad

mandu candum
,

bibendum

Quanmultisque precibus apud eura institerunt. Cardinalis, tanto illos tenen desido intellexit Nequaquam novi coeundi, ipsis dixit
derio
;

Soldano valedixeusque a d ca stra Chriisque eQS duci Jussit verbis, ut 8tianorump Hxc anonymus ille, sed supramonu i,antiquoidiomate Gallico expressis.
verQ

mandu caverunt

^^

Devarietater eigcstxadjunctoruminfraqua>dam
synchro00serva00) postquam alterius scriptoris ticnc vidit, de ni> qui s Franciscum in jEgyplo eo dem facto testimonium recitavero 357 jacoOUS de Vitriaco, tunc episcopus AconensiSt postea S. R. E. Cardinalis, qui tunc in
.

gitationes vestras

verum,

si

adeatis,

curate, ut

corda

vestra

Domino Deo semper

adhaereant.

At
tis

illi

boni gratia, si id respondit Cardinalis,

vellent.

asseruerunt, non velle se ire, nisi ing-enpossent consequi. Itaque

illis

dequibut et-

^*
'

licitum

esse

ire,

si

dceodemtancticumiocio
<icce,uad

Meiedmum,

Chri354 Quapropter discesserunt a castris ad castra Saracenarum. stia norum, et accesserunt DumSaraceni, qui excubias ag-ebant, venientes

christianorumeratexercitu,inHistoriaOccidenU8, ubi agit de Ordine Minorum, ad tali cap propos itum nostrum hxc habet Vidimus primum
:

h u us Ordinis Fundatorem mng-istrum, cui tamm summo Priori BU0 alii obediunt, virum
j

aut ad nuntiandum adaliquid, aut ad renuntiandum fidei Christiana? processerunt, captosque ad et obviam venire Soldanum adduxere. Dum in Soldani conspectum
c()uspexerunt| puta runt, eos
;

simp i icem

Deo et b miniDUS) fratrem Francinum ( lege Franciscum F nom i natura ad tantum ebrietatis excessum et
et

illiteratum,

dilectum

.-

pervenerunt, salutaverunt eum, et hic illos pariter venirent ut nuntii, salutavit. Tum quaesivit, an

ervorem spiritus raptura fuisse, quod, cum 111 &d exerc tum Christianorum ante Damiatam caterra _E gypt i devenisset, ad Soldani ^Jgypti
f
j

an

ad

fidei

suae
se

renuntiandum. Responderunt,
sed
venisse ut
,

gtra

non

futuros

Saracenos,
ei

Dei

nuntios, et ad salutem

afferendam

si

fidem

intrep idus et fidei clypeo communitus acuem cum in via Saraceni tenuissent cessit> sum Christianus, inquit ducite me ad do-

pnestare vellet. Nam vere affirmamus, te esse ideoque huc perditum, moriaris in ista leg-e ad te venimus. Et si nos audire volueris et in;

Eg minum
.

vestrum. Quem cum ante ipsum pertrax issent, videns eum bestia crudelis ( Sotdanus ^ in conS p ectu Viri Dei in mansuetudinem

telligere,
ris

solida

coram sapientissimis reg-ionis tuae viratione demonstrabimus, vos omnes

et

con7eMBj per

dies

aliquot

ipsum

sibi

et

suis

Soldanus reet episcopos nec sine eruditos vires insigniter legis sua3, dicturis aures praebere. Reipsis posse se illis Hac de re multum gaudesponderunt Clerici eos arcesse. Soldanus eos advocari jussit mus
esse perditos,

omnes

nihil

esse.

posuit

sibi

esse

archiepiscopum

christi fidem praBdicantem attentissime audivit. Xandciu vero metuens, ne aliqui de exercitu suo> V erborum ejus eificacia ad Dominum conad Christianorum exercitum pertransiversi
,

rent,

cum
:

omui
castra

reverentia

et

securitate
,

ad
ei

nostrorum
in fine

reduci

praecepit

dicens

gutitque apud
ittn
'

ad tentoriura veneruut. 355 lbidem igitur aderant ex prascipuis ac aapientissimis illius reg-ionis * viris, et duo illi
et
illi

Ora pro me, ut Deus legem illam fidem, quas magis sibi placet, mihi dig-netur
velare.

et
re-

Gailice
lerre

<\y

Clerici

ibi

pariter

aderant.

Dura

advenerant,

H<ec ibi ad familiares

18

rursumque

in

epistola,

quam

/^q a
,

qua de causa illos areessieisque narravit, quid sibi dixissent Clevisset, Domine rex , tu es legis rici. Responderunt
Soldanus exposuit,
:

et notos suos in Lotharing-ia, seu ejus parte, qux nunc Brabantia dicitur, post in captamanno 1219, die v Novembris urbem Da-

meniXnU.

miatam

en
iUOTVM c.s.

DE
:

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
verborum ejus
Cluistianorum

mtatem dedit, sic scripsit rum fratrum (Minorum)

;

Magister vero illofrater Franciscus no-

ab omnibus minatur qui adeo amabilis est, ut veDeretur. Cum venisset ad exercibominibus ad exercitum tum nostrum, zelo fidei accensus nostrorum ire non timuit. Et cum mulhostium
tis

diebus Saracenis
et

verbum Domini
profecisset,

prasdicas-

ad Dominum conversi, ad exercitum pertransirent. Abituro pretiosamunera obtulisse Soldanum, consentiunt omnes; idque minus mirabimur, si consideremus, veram virtutem ipsis etiam barbaris seepe admirationi esse, ac proinde credendus sit Meledinus maluisse Hominem, cujus virtutem simpliefficacia

set

cum parum
ab e0 in
placeret,

tunc Soldanus
at
'

rex

3gyv i[

secreto

P etiit

Domino
reret.

supplicasset,

quatenus
divinitus

Religioni,

vV0 Se qu8B
adhae-

cemque eloquentiam probaverat, donatum dimitexercitus sui, tere, quam cum periculo minuendi
aut excitandse a sacerdotibus seditionis, diutius apud se retinere. Eadem illius de sancto Viro sestimatio fecerit, ut ad castra Christiana redeunti ductores Saracenos daret.
362 Hisce, quse historice certa haberi possunt,
Re/iWunfiw

magis Deo
lebrihoc
S.

inspiratus

Si quis

modo

relationes

omnes datas dece-

Francisci facinore conferre et expenmultam quidem in eis derevoluerit, deprehendet, at nihil tamen occurrere, quod *? varietatem
;

aut incredibile
Obiervontur nonmilla nd
pr*tnitt<tt rtlaiioni*,

sit,

aut

Facultatem e a legato Apostolico cenica transeundi Franciscum

tor

contranum. Christianis castris ad Saraaliis

aliaquxdamadduntur apud Waddingum in Ansuspectis nalibus, sed quxpartim ex scriptoribus

accepta sunt, partim ex errore profecta videntur. Leguniurilla in Speculo Vitse S. FrMisci edi[uo omnia tionis Bosquieri part. i, cap. 80, eoc observationibus castiganda. hic describo, debitis Sanetissimus pater uoster B. Franciscus, zelo incitatus, cum duodefidei et fervore martyrii

qwtdatn

ii

hoe Sancfj
iiccenu ad

Soldanum.

Tyrii continuaimpetrasse, solushabet Historise

Gatlusanonymus; hoctamen verisimilhmum

EccleSanctique erga Romanos Pontifces et congruum. S. observantise omnino sise prxlatos consonat Bonaventura, aliique antiqui, quibus Franciscum cum socio suo contuu Sanvlus, docent, Saracenis excubitoribus meliis verberibusque a esse,priusquam ad Meledinum adductus affectum
est,

Vitriacus; Dehis silent idem Anonymus et Sanctus de hac re conquestus non fuisforte, quod tamen aut setincastris Christianorum ; postea
fwil

cim sanctissimis fratribus, suis sociis, ultra raapergere ad E re transivit, proponens recto tramite Cum ergo venisset ad quasdam paSoldanum. ganorum partes, in quibus tam crudeles homines quod nullus Christianus custodiebant itinera Deo disponente, morpoterat mortem evadere
, ;

tem quidem evaserunt

citer
afflicti

tamen

capti,

multipli-

excubiis

suis retulerit. ipse aut ejus socius illa fratribus alii scribunt, illos a Saracenorum Certe etiam captos fuisse, vixque credibile est, id

et

ligati

durissime,

ducti

sunt

ad

ac verberibus, contigisse sine illatis contumeliis barbari eos adprincipem suum saltem antequam

corrigendum, quod auctor duodecim socios cum S. Francisco ad soldanum adductos insinuet, quodque innuat longa eorum ad illum itinera cum ex prsedictis conSoldanum.

In

his

qu
tint,

tlti

vari*

perducere decreverant. De mira Soldani, utut barbari hominis, humanitate consentiunt omnes. ab eo 360 Solus anonymus addidit, advocatos sacerdotes Saracenos, quos archiepiscopum fuisse episcopos appellavit, usus vocabulis apud et soChristianos usitatis, non apud Saracenos asserit, mandasse sacerdotes Soldano, lus item
:

stet,

Sanctum non

nisi

cum uno

socio Illuminato

ex castris Christianorum ad vicina Soldani castra contendisse. Perganus auctorem Speculi prose-

quentem audire.
In cujus (nimirum Soldani ) conspectu tam diB. Franciscus, a Spiritu sancto doctus, quod vine de sancto fide Catholica prsedicavit, Quod per ignem hanc se obtulit approbare. 363
de Ueenlii
prtdicandi
./n. riSociitab

eodem

dala,

ut Francisco et

socio

amputari capita juberet.

et

Utrumque admodum verisimile est,

postremum
congruum,

tremens Soldanus,
concepit,

magnam
qui
nihil

in

ipso

devotionem
per conrecipere

Mahometanorum
lo teste

feritatiac moribus

tam constantia
mundi,

fidei,

quam
ab
ipso

nec aliorum relationibus adversatur. Eodem soanonymo, Soldanus Francisco amplas pos-

temptum
voluit,

cum

esset pauperrimns,

quam

etiam pro

sessiones obtulit, si

'

apud ipsum vellet manere. et post hunc Sanutus,dum asserunt, Sanctum ab eodem principe rogatum interim fuisse, ut apud ipsum maneret. Dubitari illius munificentia ex serio potest, utrum hasc animo processerit, an tentandi gratia, an iste
Favent Bonaventura
nullo, ut toto

fervore martyrii.

Ex tunc
;

diebat, et rog-avit, ut
niret.

ad Hsec recte at non seque accuratum videEt insuper S. Francisco et F tur, quod sequitur quocumquod liberaliter concessit sociis suis
: , ,

eura libentissime auipsum frequenter ve-

qne vellent

ire

in

regno

suo

possent

ire,

et

rerum desiderio

habitu prseferebat, temporalium teneretur, atque hincliceret de sui sinceritate ac virtute judicare. Monitoris Sponsio de subeundo igne heroicse sancti Viri
i

quoddam possent libere prasdicare. Et dedit eis a nemine lajdebantur. viso, signacnlum, quo

Hoc

certe nec ab antiquis traditum legi, nec

dictis congruit.

il-

lorum

erta que in

Deum

fiducise
est,

adscribenda

est,

Sine dubio falsum est, quod S. ibidem subditur. Haoita hac igitur licentia,
.

non prius eum fequam cisse, quam postquam omnem spem abruptam vitamen verisimilius
dit disputandi cum saceirtotibus Saracenis, qui causx sux nimium diffidebant, ut hoc discrimen

Franciseus illos suos electos socios binos hinc inde transmisit in diversas paganorum partes unam. Si lisec elegit ipse cum socio suo pnrtem
diceretur Franciscus spontesua fecisse, simul atque aut in Cyprum aut alibi e naviegressus fuenon nisi uno rat, id fieret verisimile. Verum ille ad Christiana primo castra, comitatus socio

mininu
aul

fomi

incredlbilet
ini
i

subirent,nedumutinarenamignitamdesenderent. 361 Potuit denique eodem spiritu animatus Franciscus coram Soldano solus voluisse ignem
experiri, ut hoc velut

postremam machinam nu;

sed cum nec verbis, tanti barbaro admoveret nec aliter se proficere cerneret, abeundi licentiam petiit, quamnec gravate concessit Sotdanus, ac forte etiam, (licet antea, ne recederet, petiisset)

deindc ad Soldanum accessit, nec tamdiu inter Saracenos commoratus est, uti prseferunt verba
Speculi.

cavit,

sponte suasisset, quia, ut Vitriacus indimetuebat, ue aliqui de exercitu suo,

364 Etiam apertius fabulosum mihi apparet, quodpost hsec Sancto ibidem inter Saracenos contigisse legitur. Qui cum ;id quoddam hospitium
pervenisset, ubi sibi erat pro quiete necessarium

J,qi'(
)lU dO
(n

"'"'

<"'<"""

igm

comraorari,

615

OCTOBRTS. DIE QUAKTA

k

oornm orari
8P

invenit ibidem

ed

pX mam mente
,

quidem
,

quandam mulierera, quantum ad facem

Franciscura
Ait

et

venias

vero PranciSOUS ait lectum paremus. Sanctus pulmccum et ducam te ad lectum

.

acctom

tnrpissimam
dicis.

qura B.

de

Ch

Su

naquissimo

requisivit.

ad
et

illara.
lec

Accepto,

quod

Eamus

ergo,

um

tremus et ego osteudam tibi maximum ignem, qui n um. Et dixlt illam ad fervorc spiritns
tU nc iu illa e exspolians,

lectum pulcber-

domofiebat;
se

et in
illo

, Waddingus ait: ille sibi vellet ^cubiturum. at in eo lecto. quem nonnihit mitigantur crudnrs el^ere Hoc modo tamen vemsnndia fatain Specuto;nonproinde

recte

lTZlo conformius ad h*c, nec tamen satis SC Vir sanctus dixit

--**
.

mfle/hctum

iu

lare

ignito

nudura

Et vocans illam, tamouam in lccto locavit. lecto festina frui hoc dTbat: Expolia te quia boc oporet mirando ac florido
,

splendido
esse

te

tesit sed super larcm nihilsauotum Franciscnm ignitum, quasi super flores illum ardentem, illum tam miranda decubabat. llla vero mulier
;

si

vis

obedire

mihi.

Ille

autem ignis

Itduci diximus. Sane, licet Vvzwscumsesecorampetulantitstamu liant S mahnt loq Znudum in magno igne, vetut ignis carbontm Waddingus, super Waddingus solus omisit) du.sse suisse et (quod
.

Udem

0es0^

r^

ZZrt,

facie hilari cernens et stupens,

non solum a stercore peccati,

infidelitatis

sed etiam
o.ratifp

tenebris

conversa
sancti
illis

est

ad Dominum,

et affecta

tam mirandra

sanctitatis

S
*e

quod, juvantibus meritis multas auimas Domino iu

Iranci-

partibus

tvrtJ mJnm
rer" llerel '

paucis verbis mutatis, leguntur per Spoetberchum uhet in editione Speculi quod Waddingus Metensi cap. 74, in Pisano hb. i, conmaraine. Leguntur item editione, Medtolanensi Tornulat. 10 *l utraque

reputabitur. Antiqutores biofabula mihi semper tam hac Sancti tentatione, deque araphi omnes dc teniOntem re~ insolentitcntationem vincendi, aut Unde ergo ea posten pellendi modo altum silent. cum res gesta ><'/"><"'"' * n didicerunt, maxime non /acUe haben regione tam longinqua, unde unicum Sanctoso* potuerunt teste idonei prccter eam non accepisse sonptores syn- E

ut

se similiter denudaret,

tmprudens

m%adem,

Mm
m

lium, ex quo commune eorwn chronos, nec S. Bonaventuram, etianialteram prtori docet. Verum ccce

silentium repulsa Barii <" AjWfffl similem relationem, de Frederioi 1 UfUsmQ^ vemre in aula imperatoris

Laudat prjeterea idem AnSCilicetac Bononiensi. Ulyssipocap. 33, et Marcum nalistaHugolinum

nensem, quorum
hic junior est,

Waddingus ad annum

1222,
, ,

quam

ut zpstus

auctoritate stare possimus, est seculo xiv advidimus forte antiquiornon ipsomet Waddingo i 43 e, num. Poterat hxc, ut ego quidem exi-

alter, cujus

Opus non

^Tuti
stimo,
culis

tentand* Franciscum --ISarrai scuicei. 368 Narrat scilicet \& dicto imperatore ib nudioitm gratia a ubicuac deinde dimiss^, ao\ comam invitatum, mulier latebat, iterasse, lum, in quo impudica quorum Pro hts auod fecerat in JEgypto.
. ,

n^

num.

16 habet.

**
,,.,;,
c

J.gim
.

riI

unt

observavimus.

annumerari

ceteris apocryphxs narratiunalibi in

biograplu, nulla pariter est apud pHmos laudat Legendam anttqmm, in marqine

rntn,

et

Pi-

eodem Specuto meritoagnovitetrepudiavit.Egomahassemhanc

quas Waddingus
nisi in tlhus eruditi viverbo uno perstringere, mitigata legeretur. At, ri Annalibus utcumque paulisper expendamus.In auam verisimilissit, istud et Viri sanctissimi Irimis dioitur insolens prudentissimi monbus minime consimul ac

sanum

in Conformitate 13. citato in utraque ch/ione novi- at Pisayiusloco a muhere sic habet : Invitatus scepe memorata posita in camera in prava clausa et absconse nephano imperatoris Federici de actu
palatio

Legendam hancnon

prunas ardentes se B Franoisous, dnm super quod m tali posnisset, dicens mulien nudum
,

nruum factum

contigisse,

postquama SoldanO

lecto

esset

secura

(id est,

ut in

tah lecto cuin nullo

ditionibus ilhus prxdifacta licentia in omnibus quaquaversum socios suos binos et binos candi, ipse cum socio suo in prxdicatum, et

tandem baret secum) ab igne

surg-ens,

In notitiis Mss. PP. Confuit lfesus aut adustus. contigit, esse tnrventualium dicitur locus, ubi
ris

miserat

unam
!:;,:::::;;

&&*,

regionis partem processerat. prceter unum 366 At nec ullos ibi socios mmeret, nec t am *pi*r**2'

SSSft*

di facultas convenit

C ex quibus dicendus acinitio etiam hbenterauclum Virum habuisse, cultassesed,reclamantibusSaracenorumsacnpS

tati-

assertis antiquiorum, Soldanus benigne quidem san-

cum

(inquiunt) in hunc diem exstat in arce, quamqne urbis illius (Barii) maritimfe ditione et oculis vidimus, militari sub nostris conversam, religioseque sacellum
quse
cutodia,
in

media

asservatam
,

suis vix satis potuisse tuculis apucl se in castris imoetiam, teste Vitriaco, ventus, ne qu
,

factum repraaentante, orandioris oubavit in Lgne, tum ubi Sanctus que locis taudem, unde tum unde raeretrix immissa, tum Hxc insidiis exitum aucnpabatur. ex
aevi,

et

cnltain

apposita altari

tabula
jo

rex ipse

et ad proxima suis Christum amplecterentur amice castra transirent, illum ad hxc Christiana qva rmm prxcepisse, additis ductoribus reduci
,

quidem susp^

movent de struetis

8.

Pranci-

ei

parum fuvc confortutam prcvstarent. Quam in Speculojudicet <vquus lector, mia sint assertis ibidem mereatur Speac proinde de fide, quam statuat. Deinde quaventahs auctor, apud se
culi

specie dicitur S. F.anciscus culx solhcitanti respondisse

cis:
,

impudicx muherAccepto,
,

quod

di-

uti haet lectum paremus ramus er?o s r cculi editiones Metensis et Bobent ejusdem verborum squieri ? Tolerabilius Pisanus dictorum

a merctricula insulns, easco ibidem hospitanti rcpulsa ; verum id eo, quo que ab illo fortiter nobis non persupra dicitur, factum modo esse, prudentia sensisquc absuadent, quia is a Sancti <jequam creb horret, et atiunde novimus, alienis adjunctis vulgares traddiunneris facta cuLv deturpent. quahs erat restuus 369 Si S. Franciscus percellendam horrore meretriculam ad ;..,,.,. C/ etur,vero propius possetmUerii ;;
,
,

,.,,

cu g ,-uu,>i
/<>

/(

*^

partem mulieroulss
lieri)

attribuit hoc

modo
vis
,

Cui

(mueg-o

suspectum tamen esset ex silentio veter, cum caidela Sanctus ille cum mutieru

>da

tibi
tias.

Sanetua assentiam
Ait illa
:

respondit: Si
,

tu

quod

volo

Accepto

"tiam tu mihi quod dicis eamus ergo,

:

consen-

Octobris

Tomus

suos docuerit, sari tumipsesoluerit, tum unde sequenS Bonaventura in Vita num. 63, fam.liantates transfero; Mulierura tia huc colloquia 80
,

II.

61G
40CT0M
c.s.

DE
et

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
tibus

colloquia

aspectus,

qu

multis

**"

forle solici-

Uus

* evitari jubebat, aeserens, per ruin*, sollicitus et fortera hujusmodi debilem frangi, contagionem evadere

u**W

ritum infirmari. Ilarum conversantem cum eis

,

nisi

rum, tam oomburere plant**. iuigue ambulare, et non snos adeo averterat oculos quulera ipse Si quod aicut viderent ue hujusmodi vanitatem nnllam^ recognosc socio dixit) quasi l iquando securum esse putabat. enim bat in facie. Non
facile
( ,

dixit,

quam

V?*^"
juxta Sonptnram

duo Fratres S. Francisci si quando ut apparerent, ipsos ad eum festinanter duhabitu apparuit B. Francerent. In illo autem tempore Fratribus, et prmcepit illis , ciscus duobus suis Soldanum Babylonia3 ut sine mora perg-erent ad solicite salutem, sicut ei promiserat
, ,

ejus devote mandatum, procurarent. Qui perfecerunt ad dominum Soldanum et mares transeuntes
et
,

eamm

Tnt

iraagines, qu* formarnm introrsus haurire resuscitare jgfflfl* aut edorait* carnis
.

maculare nitorem lum, ant pndio* mentis minus cavetur hostis ; et Ex niniia securitate in capillnm potest habere diabolus, si de sno trabem. Quis in facit
.
.

Quos adducti sunt per exploratores praedictos magno Soldanus, gavisus est gaudio ut vidit Nunc scio vere , quia misit Dominus dicens Domino quia * Sanctus promisit servos suos mihi servavit, pro salute raea sorevelante, ita a prastransmittendo. Recipiens Soldanus licite docuraenta et sanctura Fratribus fidei dictis regeneratus in baptisma, in ipsa infirmitate quia ad gaudia sempiterna
. , , ;

'

*idc

sicut

homine,

cito

crescere

credat Virum, cujus coram muetvrudentissimaconsilia, semetipsum cum eaque, qux retulimus, Uercula denudasse, Itaquescnptores, qui eadem habuisse colloquiaf post primi tradiderunt, fabulas illas toto seculo qux fidem: hxretici vero,

sensa h<ec erant castissima

Domino migravit salva facta est anima

,

ejus

meritis S. IFrancisci ad

Christi. Hxc eadem laudem Domini nostri Jesu apud iisdemque fere verbis lequntur etiam ConformiL 39, et apud SpoelberPisanum in Waddingus non chum in sua Speculi editione.
,

nullamhic merentur
ista
,

adversus Francisci sanctitatem dum notissimam celebernmi B more suo fecere hisce ineptns Viri contestatamque sanctitatem illas refutare, maluerunt. impetere, quam qui alterius Fabuloea ifetn 370 Redeo ad auctorem Speculi, deeodem Sancto hjec qux de eunl, generisfabulam narraturus, salute eidem quod fruVidens autem B. Franoiscus,
Soldano promitta.

objecerunt,

adoptavit credidit omnia quidem illorum asserta Soldanum aliquot annispostper E tamen, eumdem
;

S. Franciscus xn duos Fratres Minores, quibus mandaverat, ChriSyrix partibus apparens ita et sacro fonte ablutum stianis prxceptis imbutum,

obiisse

subjicit

ctum ibidem
revelante,

facere
,

non

valebat,

Domino
socus
,

sibi

Verum ego cogor eadem omnia pro fabuhujus historix losishabere. Verisimiliter primus Soldanum de existimaverit auctor ex errore
37'>
, ,

nequehkSoU

disposuit

congregatis

redire
,

rediens ad Soldanum ad partes fideliura. Et propositum indicavit. Pauca hic de suo reditu Cum uno solo socio Fransciscus adivit
intersero.

Soldanum,

et

cum eodemsocio ad Christianorum

:

se in Solcastra reversus est,postquam inlellexit, operam perdere reliqua gralis sunt

:

Christum quo hic agimus, sub finem vitae suse ad suo fuisseconversum; hocque posito, reliqua pro addiderit Certe error in genio inventa liberaliter ut prxpersona eruditum Waddingum induxit, partim haberet cum ad annum 1219 dictis fidem Vitnanum. 62 pro hac conversione laudaverit qui tamen ambo locis ab Antoninum,
.

2T ^

dano suam Soldanus ille addita. At rarsum pergit scriptor ego libenter ad Frater Francisce, vero dixit
:

cum

et S.

fidera

converterer;
isti

sed

timeo

modo

facere

quia

me
si
;

et

te

occiderent, et

statim

cum

sociis tuis,

sentirent. Similia forte

cogitavent

princeps
tia

iste

magis sunt sismultum proficereftta Soldanus locutus dh

et
;

sed, an dixcrit, nescimus. Sequenimprobdbilia. Cum tu adhuc pos-

non loquuntur de JEgypti seu BabyloSoldano, qid Saracenis prseerat, sanctumque nix Franciscum ut vidimus , benigne excepit sed qui agunt de alio principe, Iconii scilicet Soldano, Asia Turcis dominabatur. Ambos scriin Minori ptoresaudiamus. Vitriacuslib.Z Historim Orietir ita ad annum 1219 de morte illius Soldani,
eo citatis
, ;

talis,

fatur: Mortnus
tur baptizatus

neg-otia pro salute animaB nollem libenter mortem meam habeam expedire, indica miet tuam ita iuopinatara inducere. Sed

ego quffldam

magna

hi

modum, cmo

salver,

et

libenter
ei S.

sum
;

para:

tus in omnibus obedire. Dixit

Franciscus

sed postDomine, ego quidem modo recedam et ad coelum quam ad partps meas rediero
,

Soldanus lchonii, qui crediQui tantfe benignitatis erat post treugam, in Christianos, ut treugam [forte Saracenis solvi juberet sive post inducias) cum invenit in muni- ^ Christi cultores, quoa vinculatos optione eorum tiouibus, quas expugnavit, et in n-dire vellent, an posuit, utrum in patriam suam militare potius acceptis ab eo solidis * sub ipso
est
fuis.se.

0,

siipcn-

Domino
tibi

vocante
de

transiero

post

mortem

meam secundum
duos

dispositionem divinam mittam

meis,
eris,

familiares Idera Christianos in tantum eoshabuit, ut custodes sui corporis constitueret

eligerent.

ll,s

Fratribus

smum
lavit

recipies; et salvus

sicut

quibus baptimihi reveinterim

gratia

ab

Dorainus Jesus Christus. omui negotio te dissolve

,

Tu autem
,

ut

cum
et

... dem. Sic ille. cap. >, 373 Sanctus Antoninus vero tit. 23, Jj^jjjj Turcarum principe scribit Eodem 3 de eodem quera pro- IU lconii, anno mortuus est Soldanus
:

J^^
,

inveniat te in fide Dei venerit paratum. Cui Soldanus gaudenter assentiens, fivadeliter obedivit. Sanctus antem Franciscus
lefaciens
ei,

devotione

pter

dileotionem
cura
eis

ad

Christianos

ac

familiarita-

tem

aliqui

suscepisse.

Nam

adeo de
et

existimaverunt baptismum eis eonfidebat, ut non

Latinos, pro
custo-

rediit

ad partes
eolleg-io.
S.

fidelium

cum

illo

uisi Christianos,

maxime

sanctorum

Bociorum

Jam

dixi,

uni-

cum tantummodo socium

dum ad Soldanum
sit.
collaloque ipti

Francisco adfuisse, accessit, atque ab illo reces-

per duoi Pratret

baplitmo
:

dicuntur

;T1 Post aliquot annos (ita sequitur in Speet exculo) praedictus Soldanus infirmatus est Sancti promissionem, qui jam ad vitam pectans migraverat, posuit exploratores in portuum exi,

habere voluerit. Hxc omnia dia manifeste dicuntur de Soldano Iconii, principe multum diverso a Soldano Mgypti seu Babylonise. Apud hunc, constat, S. Franciscum fuisse 1219; sed Iconii Soldanum, cujus mors eodem
eorporis
sui
illo

anno

figitur

Franciscus
est,

numquam

vidit

nec ante illum mortuus

dem

supervi.ri/.

sed aliquot annos eiYc-rumtamen, quse de lconiensi

legerat

fil7

DIE QUAKTA OCTOBRIS.

addidit

leqerat

Waddingus,

que ita facile credidit sunt. Siauhujus conversionemprimi commenti ex hujusmodi ille eruditus et sincerus tem vir eum errorem labi potuit mulhallucinatione in
to
;

ad Mgyptium retuht, ataliis, qui mirabilem illam

attendamus, non tam novam relevavit jacentem quam veterem renovavit in vesuscitavit Religionem et paene mortuam imminente mundi tendentis ad occasum
,
,

Regulam,

iccroai

C.S.

spere

tempore
et

tilii

perditionis

ut

contra
athletas

Anti-Chnsti
prrcpararet

minus mirari debemus, scriptores

alios, facto
aevi,

periculosa
Relig-io

tempora

novos

longissime posteriores, aut etiam

miles errores incidisse.

medn

quos

Ecclesiam

sequitur, insiex aliorum defectu nonnumquam

pramuniendo fulciret. Hsec est Ordo praeet vere pauperum Crucifixi

,

appellamus, dicatorum, quos Fratres Minores temporis ReMinores et omnibus hujus vere et mundi congularibus in habitu et nuditate

aut XVII. Nonnulli in jEgypto -coPalsestinaMinorum Ordini aggreraicebliim iTAiiiv/* "4'

.
:

temptu humiliores. autem 376 Habent rem,cujus mandatis

gati

fl ; llC rlnm urainis eiogiuui ejusdem OrdiniS elosium

reverenter obediunt ejusdem Ordinis fratres,

Fno- P.atrumMi.. regularibus institutis et cetenque Pnores minores W| am a|)0lto _

unum

summum
,

=
.,
.

quos per diversas mun-

Kefflm .

FrancisCl
:

reditUS

in

EurO-

provincia3
i

causa p ra3d icationis et saiutis aw-

marum
Ecclesiae
.

pse transmittit.

pam
f
,

.. A COmitia annO MCCXX ae

mM more
.*

..

habita.
Jacobus de Vialiquot vicibus laudatus
quiin Christiano-

jam
B

religionem, puras q ge reformare diligenter procurant, ardore et siti ttnanp-elici Euangelici fontis aquas cum quod non solum Euangelispiritus haurientes E sed et consilia vitam apostolicam ca pra^cepta modis omnibus adimplere imitantes

Adeo autem primitiva? paupertatem et humilita-

tem

expressius

h
el

gyp>
Pal*ilina

rum

multi Ordini
ie

aggregant.

quando >. exercitu ante Damiatam erat, et ad Soldanum Baby Franciscus illuc advenit, transiit, in epistola post calonice,

triaco, episcopus Aconensis,

ut diximus,

ptam eodem anno

1219 die v

Novembns eam-

demcivitatemadfamiliareset notos suos in LoBrabantia data, docet, tharinqia, seu in hodierna insignesviros Ordini Minorumse adjunaliauot Patxstina, vel etiam in xisse in JEgypto vel in
,

renuntianlaborant; omnibus , quai possident , abnegantes, crucem sibi tollendo 'seipsos tes, pallium relinquentes nudi Nudum sequentes Samaritana , excum Joseph, et hydriam cum faciem suam, et pediti currunt, ambulant ante posteriorum obliti in antenon revertuntur , continuis extenduntur, riora semper et passibus ad ieneut sicut columbae nubes
,

volantes

ut
,

stras suas

ne mors

tradidit

taudatx epistolce acutraque. Verba ejus ex fine Michaehs Dominus Reinerus , Prior S. cipe: Fratrum. Quae Religioni Minorum
Religio

cuin

omni

per ipsas intrare valeat diligentia et cautela providentes.

Regulam autem

ipsorum dominus Papa

,

confir-

dum

mitivae Ecclesiae,

munvalde multiplicatur per universum priquod expresse imitatur formam eo vitam Apostoet per omnia

se

illorum fratrum frater lorum. Magister vero nomiuatur etc, quse jam recitavi ^raneiscus Religioni tranum. 358. Tum sequitur Eidem clericus noster, et alii didit se Colinus Angelicus et dominus Matduo de sociis, scilicet Michael
: ,

ad quasmavit, et eis authoritatem praedicandi ecclesias, concessit; praelatorum cumque veniunt tamen loci ob reverentiam requisitio consensu. Mittuntur autem bini ad praedicandum, tanquam ante secundum ejus et Domini ante faciem
,

adventum.
pauperes neque sac- pa upertatem neque regimen,reneque peram culum in via portant, sive pecuniam aliquam in '^conl' oss panem, neque narum conneque ar- (emplum, uon possidentes aurum suis
377
Ipse

autem

Christi

tha^us

curam ecclesi sancta? (nimirum Ileiuricium Aconensis) commiseram. Cantorem et Quandoquidem hsec verba et alios vix retineo.
,

cui

zonis

gentum,

insinuant,

dominum Matthxum

fuisse ipsius Vi-

neque calciamenta in pedibus suis habentes: nullienim huj us Ordinis fratri licet habent monasteria vei aliquid possidere. Non
ecclesias,

Aconensi vicarium, ac C reliquos ejusdem ecclesix clericos, atque alios denique ecclesiasticos ministros suos vix ab illo
triaci episcopi in ecclesia

nou agros vel vineas,

vel
alias

vel
,

auimalia,
,

non domos
,

possessiones

neque

ubi

caput reclinent.

Non utuutur

pellibus,

neque

assequi licet potuisse detineri ; facili conjectura ingentem fuisse numerum, qui cum in castris in JEgypto,tum in PalxstinaS. Francisci Ordinem

itriacui

Ll ,

imigniOrdinii
tl i0

tunc amplexi fuerunt. :575 Ut autem studiosus lector perspiciat, quious Uleccbris pauperculi isti habituque despecti ra i re s Francisco vivente magistro, tot tamque insignes viros in suam traxerint socictatem r/cram hic amplum eorumdem elogium, quod taudatus Vitriacus, vir pietate ac eruditionc prxstans, et Romana purpura postea decoratus, po-

sed tantummodo tunicis laneis caputialineis non cappis vel palliis vel cucullis ueque tis vestimentis. Si' quis eos aliis prorsus induuntur mandueaut et bibuut, vocaverit prandium
,
,

ad

qua3 apud

illcs

sunt.

Si

quis eis aliquid miseri-

corditer contulent , non Semel autem vel bis in

reservant in

posterum.

steritati

reliquit. Itaque cap. 38 Histori;e Occi-

dentalis de
Praedictis

Minorum Ordine
tribus
, ,

habet sequentia
,

eremitarum

mouachorum

ut regulariter viet canonicorum Religiouibus ventium quadratura fundamcnti in soliditate sua

anno tompore certo ad determinatum generale capitulum celelocum his, qui nimio trabraturi couveniuut, exceptis mari interposito separantur. vel ctu terrarum diversa^ regiones, proPost capitulum iterum ad pariter a suvincias et civitates duo vei plures autem praeperiori suo mittuntur. Non solum et exemplo vitae saneto e1 eondn-atione, sed mferioversationis perfectae multos non solum
ris

ordinis

homines,

sed
et

yenerosos
invitaut
;

et
,

nobiles
relictis

rirma
istis

subsisterct

addidit

Dominus

iu
,

diebufl

ad

mundi

contemptum

qui

quartaui
et

Religionis

institutionem

Ordinis

oppidis

et casalibus

amplissimis possessioniet
,

decorem
clesiae

Regulae sanctitatem. Si tamen Ecprimitivse statum et ordinem diligeuter

bus, temporales divitias commercio commutantes

spiiituales

felici

habitum

fratrum

Miuorum

, ,

DE
61 *
,.

S.
...

FRAKCISCO CONFESSORE.
nMin -

derint in civitate

>

donec

induantur

virtute

ex

aU
c.s.

ihdinit incre-

ntntum,

et

tanctitatem,

divinamin

co*

providentiatn

S&2 SSS KriitlfflD

"nnll
.

K
in

Eleganlissimum hoc Ordinis volui, quxa opttme coneloa.um totum recilare scr,t uTcum s, qu.v primi Vit* 3. conUnetque tradiderunt ptores de Ordine suo redundat m Mum, Zrissimam laudem, quic
s
(

Minorum

MN^
B (up>

1M

conten^ra oc,
cuin
transeunti

illum talem Deo opitulante, Ordinem

et

m*.
fecit.

repra*entant;i>reser.im

22

suisque prxceptis

exem.phs lalem
elogio

snam ad vel al.qua Rehforte matrimonio udant.nisi Tales en.m sine hcen a gione fuerit obligatus. eicut ratio suorum uxorum vel preepositorum Ahos *, recipere neovol4t, nec debent
,

Wionem

gremmm

PaucuX.Jn

ineodem
:

modtce poUus

explicanda videntur, gu

mendanda.

Dim

hubent monastena ve num \v dicitur Non uU put non aomos,... neqne eccTesias,...
rec n nt
;

au^em

omnes

arapl.tudine

Religmms

su-.e

Zl
IpSi

contrad.ct.oms ulla confidentius absque quanto divinm mun.fic molestia suscipiunt, unde eos committentes te et providenti* sese non formidant. Ipse* DomJs sustentare debeat, vement.bus ad se tunica enim fnniculum cum eupern* proc, quod reliquum est

larjrientes,

autem ratmni relinquunt. Adeo et restitu.t Oominus in boc seculo centuplum firmat super ipsos gradiuntur
,

rara.str.s euie

vox raonaster.um, Ut, se3, hi non raro fiebat, accipitur pro eccles.a, tempore fmsse sohtmquenegatur Minoribusco convocandumpopulum caecclesias ad provenUbus vwerent. Zfestalesve.ex quarum rbidem assemt, Mos HuTcexpositoni favet, dum doraos, vineas, anm.n ,a nonhabuisse agros, quorum scxhccl frucU"elalias possessiones, ex vesUtum ft. possent locatione victum et
forle
hic

IZes

lus aut a C

in

viahac.qua
,

quod in eis ad litteram Dommus scnptum est B lum agnovimus quod dat ei victum et vest.tum. amat peregrinum, et a qu.bus hospitahtaEoelices enim ee reputant eleemosynas servi Dei suscitis obsequiutt vel Non solum autem Christt pere non recusant. Saraceni et obtenebrati homiiideles, sed etiam perfectionem adm.rannes, eorum humilitatem et ipsos intrepidi tes.quaudo causa predicationis ad neceesaria providentes grato animo accedunt sequuntur verbade b. libenter eos recipiunt. Tum qua> ejusque geslis apud Soldanum,
oculos suos
:

copple-

ejus credo, negasse Vitriacum, monasepaupercula temporis Minoribus fuisse

Z Z2non

oratona Zseu,utvocanl,conventus, etexigua habuit, tum apud S. nZaliacerle S. Franciscus 9 tum etiam alibi aha
:

Mat?amo Porliuncula, Neque,.ubi Mdmcultas esl.quod addatur verosimillimum est, aut ipu rec n nt. klhi varias bim

Francisco,

cum jam dederim num.

curumdemquc etiam apud
i ii

357, hic pnetermitto.

fidelet

gru-

de MinoPost illa vero laudatus auctor Saraceni autem omnes iterum subjungit de Chr.sti fiprsdictos fratres Minores tamdiu

tiam expotuit;

de et Euangelioa doctrina tanquam me, audiunt, quo usque Mahometo manifeste co, sua daci et perfido, praadicatione impie verbera, tradicunt. Ex tunc autem eoe Deus eos mirabiliter protegeret
,

praedicantes

l.benter

de Mis, qui biniet V^candumautsomiltebantur ad provincias P domimum vel lantill toc, lum negari Minoribus non usum convcntuum ubi caput reclinarent, erexerat. Qux de,,nde IZsftdelium pietasiUis eum devetimentisasserunlur.saus conventurU tamen lucsunt antquis biographis prxtermissa Francsci noncaLoralia, quibus tempore S. contra qui el palliis quandoque rebant Minores, seme aut de capilulo frigus induebantur. Lex ahas dtximus anno celebrando, ut jam bis iu observata fuit usque ad atque infra dicemus. prxscnplo temannum 1 23, quo ex novx Reguhv

Tsoum agi

tes

et,

uisi

pcene trucidautes

Hic est
1

Eratrum
quos

de civitatibus suis expellunt. Minorum sanctus Ordo, et

pus comiliorum generalium de causis prorogatum fuit. in tempus 382 Modo inquirendum
Franciscus reversus
sit

habendorum jusUs
Soil contla t,

esl,

quo

o.

(/lian ,

apostolicorum
Religio
,
'

virorum

admiranda et imitanda Dominue contra perditiouie n:

mulnullum deprehendemusxndiciumex^ Ortentahbs

fuisse.

Europam. Si pnores Bonaventuram consulabiographos sanctumque

in

femp0 -

prophanos discipulos, lium antichristum et ejus qui novissimis susctasse credimus in diebus
,

diu in suspicari debeamus, illum Palxstinamoratum seu in JSgypto et partibus, ipsius facta ibi narrant Nam tantum duo
cladis, videlicet prcedictionem

fortissimi Christi lectulura Salomonis, tanquam ambiendo et de porta ad portam cum milites muros Hierusalem gladiis transeundo, super
,

qux nondiupost
adventum

ac noct.bus a constituti sunt custodes, diebus et sanctis cxhortatiombus non divinis laudibus vocem suam quasi tubam , in forticessuntes
,

ejusdemin castra cruce signatorum est die illataper Saracenos Christianis

austi; ejusdomque accessum

naet facientes vindictam tudine exaltantes et glad.os increpationes in populis tionibus,

, ,

mactantes et suos uon prohibentes a sanguine et facivitatem, manducantes, circumeuntes canes. Qui tanquam sal termem patientes ut condientes, carnes r oihos Miavitatis et salutis putredinem et vitiorum desiccant, vermium tanquam lux mundi et amoventes fcetorem et ad multos ad scientiam veritatis illuminant inflammant. et fervorem charitatis aecendunt
,
,

ad Soldanum sLgySeptemverisimillimefigendus est mense nti, qui castra aaprxdicta bri cum ea sola de causa in transiret,eumvenisse dicatur,ut ad Soldanum haoitentaret, pro magno lucro que convertere fundere sanguinem turus, si in tam pio conatu non est, Virum martyliceret Credendum itaque propositum suum,curii desiderio a>stuantem,hoc Uot mare trajecerat diu distulisse. jus causa Vitriacus verbis num. do/ ipsum etiaminsinuat de Francisco etsequenti jam relatis, priori loco
; ,

^J^'

dicens

ante ad exercitum Christianorum ad Soldevenisset Daraiatam in terra .Egypti

:

Cum

Hic

autem

perfectionis

Ordo

et

spatiosi

clau-

dani /Egypti

castra intrepidus
accessit
:

et

fidei

clypeo

et imperfectis congruere Bttf amplitudo infirmis mare in uanon videtur, ne forte descendentes facientes operationem iu aquis mulvibus, et
tia
,

commuuitus
liter

posteriori
venisset

autem

loco simihosti-

scribens
,

Cum

ad exercitum noura

strum

zelo fidei

accensus

ad exercitura

fluctibus

procellosie

involvantur

nisi

se-

619

^^
m nostroram
'
'

ire

non timuit. Ita

ipse,

DIE QUARTA OCTOBBJS. Legendam, ; l aliam quamdam habuisse d acsi nutla inscriptam. Sub,

Sm*.

ad Soldanum sionatorum, discessumque quin Quapropte,- dubUarenegueo,

adierit.

^ ^Tnalta,

r
% f
ZtoMo

c.

s.

^rauciscumAntiocbiamCelesvri. Nigram, ubi ab insTerrexisse per Montanam Benedictzs, sacro ntu

Thomx \ om ine

*- J-^^
forte
,

iZZnasteriimonachis

Soldanum
vtdetur

tamen

mmdii *
titte,

na

atTZicat, eal p*m non guoqueml ob^,_ madarum fuisse ac proinde Seplemb,. 1 ranci quo minus jam circa (inem Rece
hebdo,

Wrtacus fefe rf.-enrfo esC dies trtbuens aliquot, .orfo multos modo dies

wrtos supra

rfa

honom/ice su iveobviam procedentibus in suum Ordmvnad,, Xsfuit, eosque omnes P mento ibldem sUSed postremum hoc ipsemet dubium, onpugnavitque 9P>
revocaviiin
;

testes itinere satis idanei

^nc^
OTM>

muUarum

Marcus Legenda anUqua, Pisanus et Brevit-er dico, quibus ista accepit. nensis, ex legisse antup,um Zeista itinera apud nultum notx confidere, et exoptim*
cui

feus ad Christuinos

Zdicausam
danum

esse potuent num. 357 rela ta VUrtacus

redux

Sol-

metuens, ne refert, qui, ut a,t, Domi ejus efficaca ad exereit suo verborum hn-t.anorum eserc, num eonversi, ad
<

ah qu.de

utcumque con/ubiographis non modo nonposse mare, sed nec verisimilia facere. laudatus quod 1n1lf1ntu<i Admittere quoque nequeo,
386

multumpossim

qUO mtiiu
anli A"'
'"

um

pertransirent,
te

ad

nnstrorum
in

vJura

Bona castra reduci prscepit. 138 nihil de prmcpts Vita num.

cum omni reverenfa

et

secur ta-

Annalista ad annum 1220, num. 4 Sotdanum, ciscum tunc rednssr a d

ceret,

scribit, S.
ut

ran-

timore memorans, redeundi adscrdicationissuceessuidwinceque revelatwm se non proBcere V sit. Videns etiam, inquit, suum assequ. posconversione gentis illius, nec d.vina revepropositnm, ad partes ndelium

causam infehc, pne-

priusquam qui docent, Franoiiqnotum est antiquioribus accessisse, ac post atiscum semel ad Soldanum sponte sua, quod quam, non longam moram, vel cermeret, vel dimna revelalaborare
,

rediret in

Evropam.

nmle ,hHocemm

anni 12t'J indt rrceniiic

credalur,

se frustra tione

se

latione

pr^emonitus

rcmcavit.
si et

Amborum
ibi

chcta

facile possunt

componi,

dicatur

Sanctus^
dmhus

sui inde recessisse, vel a Soldano, ad Ghrtstianos reexercUus jaoturam metuente, ejusdemc^S.^rum missum esse ; at nemo de 'enus prinapem reditu memimt Ulum Oriente reccssus temex

momtum,

V,

nitus monitus, ne laborem dzscessum amice perderet, Soldano ex dictometu nec long,orem moimperanli libens eonsensisse,

operam

dictis ,etsi

ram
^n

flagitasse.
est,

384 Incertum porro

quanto tempore an-

certum iltius tamen dubito qmn pus assignare nequeam, vix ui anni 1219 se mari commisent, ante finem ratw est quod Italiam navigaret. Prcecipua soluerit comitns geFranciscus quotannis adesse in quibus, ut supra obPentecoste,

neralibus in

Si Sanuto credimus,in nis castris permanserit. usquead captamDaillis commoratusestsaltem Novembns. Nam lib *, miatam, sive diem v hunc eventum mrt xi cap. 8, postquam felicem talia munera remoxsubdid.it Sed, qui
retulit,
:

servatum

potissimum regebat suos, quseque Ordmem pertiadconservandum dilatandumque

est,

disponebat. nere videbantur, coram tum etiam peculians causa, ne a 387 Aderat

ceperunt

de

manu
ejus,

Domini,

mandatorum

et
:

ostenderat eis Dous multiplicari Franeiscus,

adulteriM,
furta,

obhti sunt cito recesserunt de via, quani ut sanctissimus pater ita

cernens
monitis
et

homic.dia
quia
nollent

inde

recesserit,

ad

Deum

converti
S.

ejus

DamiaLv abscessum non diu post expugnationem dvbntm tolsic tamen omne mihi contigisse. Non Sanclus an non ante captam Damiatam lunt ratio est, quod inderecesserit. Dubilandi eamdem expugnationem cus qui non diu post Sanctumque, supralaudatam epistolam scripsit, r meritis laudavit, non utmdimus, ,lurimum pro ibi adfuisse quodque dixerit, illum tunc adhuc primum scripserit seculo xiv, et quae de Sanutus gestisnarravit, fere accepeFranoisci in JEgypto ut propterea ambigam, rit ex S. Bonaventura auconjectura potius, quam ex certo an non ex expugnationt discessum ctore, ejusdem Sancti DamiaLr postposuerit, dictamque recsdendi om*

Hwc

insinuant,

Francisoi e

exemrlH. Chnstianiscastris

sequentisanni comitiis abesset, successum habuissent sens cognosceret, quem exsimitibus comiUis eodem anno W18 quos ille dictum est. Cum varias regiones miseral, ut kv expertus esset sese in iaitur S. Francisoua jam UUus mh*lproficonversione Soldani yentisque cumspem superesse subeundi mart yrm cere, nec mora gesttsve <>< aue pro longiori in Oriente bwgraphi, vix possum nihil suggerant antiqui Ule prima usus opp dubitare, quin suo O, trajecerit, ut soUtam curam

nimirum

ut prte-

anni comitiit
miereiset,

Europam
uto

generaUbus.ewprfscrimpenderet in comiHis apud PorUunculam habendts m Pen-

Regutx

tecoste,quxanno
bat

mQindiem
(

Mai
transfretanOt

Neque deerant tunc

occasiones,cum

ultro cte cruce signatis muUi pro navigarent, et onerariie naves, quse troque .ecessana .iuino ewercitu victual simditer reex Europa continuo advehebant,

sam
*iei/ne futiffi

allegaverit.

bulem egiste,

65

ex MgyplO sequenti narrat, Frauciscum Syriamque et in Palastinea regionem, contendisse itinere dul Galilffiam peragrasse; de quo in Leg-enda autiqua legeretur
et

385

Waddingus ad eumdem annum

Hl.>

num.

meare deberent. attinet, waa;s^ Quod ad causam redttus mge aliam protul dinqus ad annun Sonctum Angelo Ctareno et UaHano asserens, a suis per htteras revocatum in Europam rediisse Stephanoad ipsum perlatas, qutbw
a fratre
Itatiam red obsecrabant, ut quantocyus in compescendum fratrem EUam, qia ab

redcundi cau$a fuiste vide(Ul

.

ad

ilio

relictus

uicarius nova

in

Regulam moUebatur
ut eo solo

non

posset,

si

Tbom*
Cbronica

Celani

quam prxter vetusta ibidem laudavit. Verum ego

,

Ordinia
nihll S*-

Mananus
vossit.

junior Antiquior

reperio. mile in ejusdem Thonuv Celani Legenda rursus suspicari cogor, Waddingum vel Quare hic lauex aliorum fide auctoritatem Celani

synchronus est 1348 obut, utosenamiO lo37 vel fortc anno gestis ad diem sum apud nos est in ejusdem

stan hit Frandsco mc tamen S. illo qui B. Angelus Oarenus, qutppe

est,

quam

620
AUCTORI

DB

S.

FRANCISCO CONFESSORE
examinanda aut quos ille secutus fuit opinio venit. Scribit nimirum num. 23 totius Ordinis pr&fecturam in prsedictiscomitiisdepositamfuis, ,

c.s.

hac super re xv Junii pag. 1092. Quid Angelus mihi est at cerie scripserit, cetera incompertum non athanc reditus causam primi biographx Bonaventura aliam, divinam tigerunt; imo S. Difficile quoque scilicet revelationem, allegavit. laudati amatores Keintellectu est, qua ratione
:

'*),u,n

9*neri'.

quo in loco Iranciqulse in Italia tunc noverint, Stephanum cum scus tunc degeret, ut fratrem
litteris

ad eum potuerint destinare. dum marx navigaret, que Waddingus, Sanctum, Candiam, Mediterranei mans insulam, primo in
deinde Fenetias appulisse. adventu Venetias '689 Pro
Forle tune
Vtnetitu v
pulit
et

Credit quo-

seasancto Institutore, eique subrogatum Pefrum "um depo. uiiie, Cathanii, atque hoc factum a Sancto tum ex hureputabat, militate, qua se tanto oneri imparem tum propter multiplices infirmitates ; additque Et prosternens se in terra ad pedes de ipso omnem obeejus (Petri Cathanii) ei promisit tanquam generali Ordientiam et revereutiam, in mar*gine diuis Ministro. Pro hac opinione
:

citat

Andream
ex-

avei

Dandulum stat apud Muratorium

in Chronico,

quodnunc excusum

hdbuit obtequentei.

ubi col. lise obsequentibus h cvc legere est

tom. 12 Scriptorum Itamire 343 de avibus eidem Sancto

:

laudantur Marianus et Pisanus addi poterat Bosquierum pag. 59 et Speculum, in quo apud annonon designato. Marialeguntur eadem, sed nus recentior est Pisanus vero, vel forte ejus editionis Meeditor, in Conformit. 8, part. 2
; ;

Beatus. Franciscus,

paludibus de ultra mare rediens, in rum dearabulabat; et invenit maximam

:

Veneto-

avium

Quibus raultitudinem, canentium in virgultis. Sorores aves laudant dixit ad socium visis, earum Creatorem suum. Non i?itur in medio Domino decantemus. euntes, Horas canonicas mediura earum intrassent, non in

Frater diolanensis, de hoc argumento sic habet sanctus frater, et nlius ac Petrus Catbanii fuit frater Petrus socius beati Francisci .... Hic et deFrancisci vicarius, primo fuit beati beato Francisco renuuciante officio generalatus coram fratribus, ipse frater Petrus
:

mum

factus
isto,

est

generalis

minister.

fratre

Petro
E

13

Cum
sunt

dum

beatus Franciscus

abrenunciasset ge-

ig-itur

rootae

de loco
se

tum earum
ir

quoniam propter garrimutuo audire non poterant, con;

et

ueralatus officio, petiit ipse beatus Franciscus, meritum, sibi ut sanctae obedientiae baberet

sanctus

dixit

ad

aves

Sorores, a
per-

unum

cantu
soluti*

cessate,

donec
ille

laudes

Deo debitas
et

solvamus.

At

laudibus,
,

continuo tacuerunt, cantum resumserunt.

per-

de sociis in suum dari guardianum, cui humiliter obediret, quod et factum est. Cui beatus Franciscus vivendo et moriendo firmiter
31)2

De hoc

obedivit.

mirabtli facto quod postea pluribus referam, constat ex S. Bonaventura, non item de tempore, quod Dandulus seculo sequenti, forte ex sola conjectura, addidit. At certe erravit,
sei

Prxluxerunt

illis

haud dubie verba

S.

qui

iiui

dum

Franci-

ligavit
ni,
et

ex ultramarinis partibus adventum ibidem ilanno decimo octavo ducalus Petri Zia-

Bonaventurse, qui in Vita agens de S. Francisci humilitate num. 76 sine ulla temporis nota, aut ISon tam comitiorum mentione ita loquitur quam subesse; nec tam praecivoluit, prseesse pere, quam parere. Idcirco generali * cedens
,

munere tium

mi/

fectum PeCiilliann

'

al. generalii

qui cum vulgaris serae Chnstianx anno 1222 1223 cucurrit, quorum neutro Kranciscus mare

transmisit.

Anno 1220
comitta
dk

390 In Europam prospere redux Franciscus, anno 1220 generalia Ordinis sui comitia de more celebravil, de quibus sic consentit Waddingus,

guardianum petiit, cujus officio, omnia subjaceret. Imo et fratri socio, cum quo ire solebat, semper obedientiam promitteat ego non re consueverat et servare. Ita ipse
:

vnluntati

per

morc
vit iH

celebra-

Pente-

eoite,

tempore modoque variatum fuisse. Etenim ad eumdem annum num. 19 scribit sanctum Patrem, dum Venetias appulerat, haec comitia indixisse per litteras eaque num. 23 ait, non in Pentecoste, sed in festo S. Michaelis,
ut putet, in
,
,

dubito, quin hsec verba aliter accipienda sint, quam laudatis scriptoribus sit visum. Nequeo enim ex vetustioribus Vitis colligere, vivente Francisco,

neralem,

ullum alium fuisse Ordinis ministrum gemaxime ab anno 1220. Certe anno 1223

non

atius,

quam

S.

Franciscus generale itlud

te-

seu die xxix Septembris habita fuisse. Existimavit scilicet vir eruditus, Franciseum diutius luvsisse in Oriente,

dux

ad Portiunculam reanno 1220 in diem xvii Maii incidit. Quapropter, quia ad comitia in festo S. Michaelis non conveniebant omnes fratres, uti convenire debebant ad comitia
ut
esse potuerit in Pentecoste, quae in Pentecoste, necesse credidit, scriptas fuisse a

quam

nuit ministerium, ut manifestum est ex nova Regula, ab eo tunc comjyosita, et ab Honorio III Romano Pontifice confirmala, in qua cap. 1 sic Fr. Franciscus promittit obedientiam legitur
:

et revercntiam

D.

Papaj

Honorio ac successori-

bus ejus, cauonice intrantibus, et Bcolesiffl Romauae; ei aln Fratres tencantur fratri BVanciSCO succcssoribus obedire. Usec tam clara et ejus sunt, ut Waddingus ipse ibidem num. 17 ad illa
annotaverit sequentia. 393 In confirmationc hac

sancto lnstitutore quaquaversum litteras, quibus extraordinaria comitia generalia ad festum S. Michaelis indiceret. Atque haec quidem recte, ad-

(Regulx per Hoverbis Kegulae Et

V
lt

,td veriu*
fti,
l,

norium III Papam) ex

A L
I

Sancluw

illis
'1'

c i,fj\c\n\

missa longiori

illa in

sEgyptoaut Palsestinamora,

F K A TR ES T K N E A X
EJ

KA TR

RAN C

Igetiitih

quam cum ego minime admittendam esse, supra satis me ostendisse autumem, in ea sum opinione, ut credam, tam hujus, quam aliorum annorum
generalia comitia prius habita, more solito celebrata fuisse in Pentecosle, quo tempore sine litte,

SCO ET
nister,
officio

tutus est

US STJCCESSOR1BTJ6 OBEDIRE COnstiVir sanctus denuo generalis omnium mi-

nnamdtu
.11.

^1

'

seu potius in ipso contirmatus, quod

et

eodem

ministeriatus

nunquam
Eliam

permiseille

runt fratrcs,
piebat,

ut deponeret, quamtumvis

cu-

rarum

ex fixa lege omnibus, qui poterant, quotannis conveniendum erat ad Portiunculam.

ope,

suo

loco

fratrem

constituit,

Nam,
coste
et

ut habent

Tres Socii num. 57, In Penteconveniebanl omnes fratres ad Mariam,

qualiter raelius possent

tractabant,

Re^ulam

observare ....
bat

Sanctus autem admonitiones etc.

Franciscus facie-

quem non nisi vicarium nuncupari pcrinittebant. Ut mentem Waddingi inteltigas, observo, apud ipsum ad annum 1221, num. 3eH prsemitti, Petrum Cathanii eodem anno mortuum, eique suffectum Etiam esse. Ilinc modo statuit, 8. Fnmciscum vel relatis in confirmatione Regulae

Modo

alia rursus

ejusdem Annalistae,

verbis denuo constitutum fuisse totius Ordinis

generatem

621

DIE QUARTA OCTOBRIS.

.era/e

WrW,

vel

numquam

hoc depo-

Znonnisi
faci

fuisseut flamsic vtcarios generales creatus remoliores regiones profiCioUon, dum ad facullatem regendi manciscebatur, omnem illis saltem quando res tantam

vxcanum. Ego ipsius Sancli fuisse Catkanii, ac deinde etiam credamPetrum

enim iUa Blim mohwna steret recentia S pemculosum sZn\ utique, permittere. nnm Insiitutori suo id munus
;

jM f row,,
fuxsse pro
S.

a persua -

4UCTO*t
c. s

suts prudenter mator Franciscus sed a

;

hl

TandTque concesserit,

ad annua coZnpatiebantur moram, ut usque

aitcilO

S
7uo sic

mWaddingus

ipse

ad annum 1221

Fran-

Bnnc opinionrtn confirma

ret,
ti
-

post ciscura Petro Cathanio

V^cor^n mensvum
credxdit)

aAmit

tumen

vitaho in regimine Ordinit,

possent mitia generalia differri enim Aposlolicam Sanctus comitiorum tempora P a

prxter

"etiam longius
et octo

< . ?Z?Ztedissitas, pr*da"^batf

*"*

utmaqis

generaU magisterio (ut tnductt tamen loquentem et scribentem prxcipere quam parere. ipse videatur
s

tmmor-

tcnda tttet

%Zt!reain

Spoetberchi ipso Speculo editionis

aaUurde eodem

non xn Petro, velut in vicariatu,

statur Celanensis S

num.

97 nts verois

r
.

aut
ieuB

uumquam

t^oloquitur)

quraque utuuo die quatuor aut ita Dei epius circuiret civitates , castella"vel etiara pnmaSanctus raro degeret xn

caro sua ( ae requiera habuerat longissimas circuvarias et ubique sera.ua verbi egionel ut spanreret
,

Larum

spatium

quod erjtj*,

Tltaque cum

apud S.Martamm riototils Ordinis monasterio connec certo loco diu consisteret, Portiuncula, in eodem monruum fuisse videtur, ut aliquem
subitis

Assi.io frater Petrus de teZ cap. 10. Qnidam ad ^ib.den ecclesi, canonicul majoris fuit B. Francisci. vicanus Ordinem admissus pnecipue habere volens Hic nihil proprium ut mortificare propriam ita studuit voluntatem P Existens itjue vellet. I mtunrinre sequi Patre causa prlicatiom8 carius ex quo et mortuub incidit fecto, in raorbura de Angehs. loco SanctaB Man

l;L

j, lon^

sepultus

est in

Zt
et

H B

n Lsteriovicariumrelinqueret^adquem omnes tempus quiqueextra negotiis recurrerent,

obire officium

mandata dare, sve comitiorum necessaria posset generalis. Forsitan hoc ministri

sexus e diver.is E nt populus utriusque culis P cura obla .ombus parUbus ad ejus sepulcrura Unde fmtres valde nconflueret.
cereis ad eura locura rever^o quietati beato Francisco ejusque m^culorun, obitura ejus sui vicarii nihilo conquerente, indicarunt fre.iuentiara
, ,

raortera

vero tantis ccap.t

coruBcare

imj

dumait C,emodo explicandus Bonaventura est, Generalis cedene edidit, uerali, vel, ut Waddingus ojjicii nimirum quod exercitium illius officio etc.

minus

de

inquietudine

sua

ob

popuh con.,

relinqueret, ut prxdicavicario suo plerumque posset insiverbi Dei diutius liberiusque tioni Guardianum petiit, seu restere. Quodvero addit, probat, depositum ab ctorem, cut obediret, non ministerium nam, ut haberet illo fuisse generale pro se suoque viobedientice meritum, poterat aliquem petasse, eique in
:

fluxum. 397 Eorum querelis

permotus accessit
,

b m1 ..epul
,

narrat\0 de
Peiro
)>(>*'

crum,

et

altius

clamans

dixit

Frater Petre
;

tu raihi,

dum

do etiam cupio

mis molestamur cipiotibi per sanctam

ses
,

viveres, humiliter obedisti Quia emm nimihi obedias. pra3propter te a secularibus

,

mo-

mO)

(i

m tuam

obedientiara

quod cescessarunt
!

vendi

modo rectorem spectantibus obtemomnibus adpersonam suam Ordims priefectuperare, et vel sic supremam
,

ram

subditur, fratri socio

alioqut

cwi

ad

obeditntii

me

modo, quo, ut ibidem (qui certe Ulius non erat seraper obedientiara superior) cum quo ire solebat, servare. promittere consueverat et Bonaventura verba 395 lmo, quo allegata eadem experpendo, eo magis placet alter
retinere.

Pari

scilicet

ab istis rairaculis. Mirura neque uUa amphus contldeinceps rairacula editione Meipsa leguntur in Speculi ff ere. Hsec Ordinem circa finem non tamenxn extra
;
f

certe

Pisanum, editwne Bosquieri, nec apud Specuto posttio luecvicleaturPisanorecentioret Verumtamen Waddingus ad an-

reta-

modum adjecta. numU-U num.

mortem
bente S

n*lum tponte
pareret.
<

maqis ponendi modus, qui ex

turalis ndetur.
luit,

toto conteain mag%s naFrauciscus non tam prasesse vo,

,

posi 3 similiter narrat, Petrum et hsec cessasse, fuclaruisse miraculis

,

Francisco

quem

et

ad defunctu
vixisti,

quam
,

parere

quam nee tam prsecipere merito careret. Summa ne obedientix

subesse
, ,

locutumait: Prater Petre, prompte mihi obedieras et

te

dum
;

semper

Ordinis qua fungebatur prxlatura eorum subjiciebat. nores ipsi ipsumque nulli nec sui nec summus Hanc prxfecturam deponere igitur pium Vir Pontifex permisisset. Invenit consilium, quo et illam rettneret, et humillimus merito potiretur. Generah vel Geobedientiae

omnes Mi-

modo
a

exigo
tui

neqne tardiorem a Nimis molestaobedientiam.

veneratoribus
, ,

mur
tatem
tiam

sepulchri

pauperobedienpatranuis.

enervaut,

relaxant.

Pra^cipio

silentium violant per tibi itaque

disciplinam

Mirum

ut deinceps cesses a miracuhs Deo voci obediente sane

!

liomim*

quod sive juri neralis cedens officio generalem totius Ordinis Min velut
,

ipsum
sin,

ad saucti

viri

sepulehrura
si

nullum

Mn^Wvyim

apparuit rairaculum. Hsec

> ,

rcra esse ,

gidorum jurisdictione eximebat sponte sua, guardianum sibi assignari petiit, cujus voluntati non pertiper orania, qux ad Ordinis regimen cum <' fratri socio Lmo subjaceret. nebant
,
,

qua ratione ea cum toi non satis posser,> Ordinisprxfectura, Petrocommissa,

ciliare.
. .

Qua enim ratione

S.

Franeiscus generah

n ejuidem
untli r;idH,/;
,

quo

ire

solebat

semper

obedientiam

promit-

tere consueverat

et servare.

Ututsit, difficulter

credere potero Pisano.aut ejus editori, supremum Ordinis Ministeriumasancto Institutore suo sic depositum fuisse, ut eadepositio afratribus Mi
noribics fuerit admissa- multoque etiam no^Zfu^adm^: rnuUooue
cliffvilius difficiliuS

promiserat, Ordinis ministro, cui obedientiam usque obedierat, dian et ad ejusdem mortem et prompte mihi obedievixisti, seraper

(i

mira-

ulil retsante

Dum

ras; neque tardiorem

te

modo

e\ig-o

obedi-

Nonvidentur Non videntur

.

id crederem, S i certa essent, oux ex Waddingo supra retuli de eodem Sancto, ex Oriente per amatores Regulx in Italiam recocato, ut Bli,

entiam .... Pnecipio tibi n^c co luec hsec mihi recte convenire .... -n ,i^t\.^..ln Francseum de/uncto Vsi(*>n itn illi, qm

per obedientiam

rmMr^e

Pdw*
,

,,
nrjffiiiln>
.

quem vicarium

reliqueral,

prava molienti

resi-

entem pmnu,,, ./,,,,-., t. non trum, dum obnt, supremum Ordm vicanum, qualem fuisse. sed solum S. 1'raDC.sc.

,,

622
10CT0RE

DE

S.

VRANCISCO CONFESSOBE.
ciscus,
vir

s.

laudata Specuh illum expresse nominat utraque u><hm credidtro editio. Quam ob rem faeik q

columbina
vice
,

simplicitate

dum more D

humillimum Franciscum

abdioanda summa aliquando cogitasse, tdque Ordinis pnefectura voluisse scd ^suasum etiam in comitns facere qm^Uu nr, ea fun^ mihi habeo, eumdem, vicarium habuisse, Ctum essejicetvideatur prxdt
<*0
;
,

vallem Spoletanam solito acoidit, ut non long-e a c~ transitum faceret nmltitudinem nomen Mevanium cui

quadam

per

stello

mag-nam
ret.

diver.si

generis avium

convolas.se

vide-

Et quoniam ob prrecipuum Creatoris amocreaturas ducebatur rem miro in omnea etiam

affectu, sociis
,

>

mo

ut libcrius

quaquaversum posset ad

in

via

relictis
,

alacritcr

contra

Ztdum
u/h//

quta duobus ewcurrere; deinde etiam, tot conflictatus fmt corpolf(T annis

locum ubi stabaut adunatiE prout 'ei consuetudinis erat

,

cucurrit
velut

easque,
hu>

rationis

ut in ris inHrmitatibus, dilatati necessario mentcr

nec de

rcginnnc Ordmis vehesublevandus fuerxtper spectat ad miracula Petn Vicarium. Quod vero nihdreperxo,uti Cathanii,de iisapud antiquos prxcepto, quod illo S. Franoisci mirabili
hagiophilos

mance
propter

participes salutavit.

ipsum
illas

loco

non
;
,

Videns autem , quod ammirans cedereut

,

usque ad
illarum
itaque

aceessit

dum

sed nunc * unaquidem Replctus abscessit. adveniret

illas

<.ec t/|)

prudentesque ut fidem apudperitos opus est testibus, quam inveniat, vetustioribus sunt. Porro de alus S Franciadducti
hactcnus
toquendi locus phis, nota sunt, aut refcruntur, erit in Analectis.
sci qcstis,

ad gaudio ma ff no Vir Dei -sollicite Uomini verbum intendere monuit audiendum

eis et biis similia simpliciter

intcr aliaplura pro-

posuit.

qum

aliunde,

quam ex pnmis

biograni

401

Fratres

mei

volucres,

multum

tenemi,

casquc miu

vestrura

laudare et

diligere Creatorem

qui

"iodo ouaii
"itendtntti

pennis a terra vos subplurais vos induit, qui nobilibus in creaturas vehit, qui vobis inter aere tribuit; qui nec ferentes raasiones
puriori

liubun.

nec

incerti temporis XVIII. Mirabilia mansuetudo Sancti in animantia ipsum rationis expertia; horumin

nec in horrea cong-reg-antes et ha- E vestra sollicitudine vos enutnt, absque qua3 vobis sunt opporbundanter in omnibus

meteutes,

vero aviculse rostns apertis, tuua, providit. IpsaB suo modo miraluliter j^roteusis
alis 'collisquc
,

g-esticntes

Sanctum Dei

talia

proponentem

in-

reverentia
illius
:

fructus praedicationis
in

tuebantur

miracula
et

vita
:

amor
confli-

solitudinis

orationis
:

verbis et per medium vidcbantur. Sanctus vero Franciscus illarumtransiensetrevertons, tunioa eastangec movennec illis quidem se prius a loco
, ,

suis dilig-enter

inteudere

ut voluit;

tibus

donec benedictse

cum

sig-no crucis

et h-

ctus

cum daemone
III

prsedicatio

centiaeis data, similiter ipse recessit.

se

coram Honorio

Papa.

magmae neglig-entias eo quod hactenus omiserat avibus

tur ab
lans
illo

Tunc CGBpit incusare coram fratnbus,

praedicare. Igi,

tempore
(laus

Vir Dei
,

cujus ori semper

affuit
,

utique Salvatoris
ipse

S.

Francitcui

Qucmadmodum

incerto milii

lempon

Thoynas Celanensis in Vita conjunxit S. Francisci ad convertenvarios coronam obtinendos infideles, aut ad martyrii hi ad diversa tempora dam conatus, etiamsi

homines

ut laudarent

non solum ) laudans ammonuit,

creaturas sed et aves et bestias et quaslibet alias nominibus nuncupans Fratrum vel Sororum mvisollicitc ad oranium Conditoris laudem
tavit.

poslemor sit spectent, et idtimus septem annos sic et alia plura conjunxit ob similii no,

402
ris

Sed et hic
,

nem argumenti,
distent.

licet

tempore ab invicem multum

nlquepresse secutus est anonymus scriquamptor Vitx secundx, uti et S. Bonaventura, adoptawni. vis non ubique eumdem ordinem q ^ Hinc factum, ut in S. Franoisci gestis multa sint historice certa, quae ad certam chronotaxim nequeunt reduci. Waddingus quidem sua plcrisque tempora voluit assignare potissimum ex Chronico

subjecerat Aitissimi rioribus,

nutui Lreatoimraerito creaturis sibi mfenon

,

qui totum

se

mlitut

flUJtii

animantia
fratret aut

noraen

invocans
ipsa

impera

Sororu

appi-

frequenter expe- lare; secundus biograrientia coguoscebat. Hactenus narrat phus noster, primo consonans. Eadem F in Vita num. 174, qui et ante S. Bonaventura consuenum. 109 observaverat eam S. Francisci

bat,

quarum bbedientiam

Mariani Florentini

at

cum

hic seculo xvi vixe-

easque inrit, vereor, ne frequenter conjecturas, certas dederit.Non ausim igitur tentare, quod sine crebro errandi periculo fteri posse, diffido. Non ausim, inquam, in certum chronologicum o, li nem redigere S. Fnmcisci gesta, quorum tempora nec antiqui signarunt, nec unde signari poss, t, adjuncta expresserunt. Facta vero vpsa elucidabo eadem serie, qua leguntur in Vila prima, et si quid fortealibipro determinando tempore reperero, suis locis indicabo. 400 Itaque postquam laudatus
(id

tudinem etiam bruta animantw fratrum ac hanc rorum nomine compellandi, hujusque rei mConsideratione quoque rationem dederat
so: ,

abundation omnium originis prima3 quantumlibet parcreaturas pietate repletus , non vas, fratris vel souoris appellabat eas unum bus, pro eo, quod sciebat humillimuS habere principium. Ita nimirum Vir revocabat, seque eoo nihilo se in memoriam sibi bruta animantia ; ejusdem Creaquit,
, ,

fl

productum, ac
toris,

qui

illa creavit,

creatum

esse,

non minus

gratuita benevolentia se sine xdlo suo mento

urxdicavit

u
ih,
i

Thomas Celanensis Franciscum a tentata Soldani Saracenorum

conversiojie ex JEgypto in

anima
lia

laudm

bAoi '""*,

Europam reduxit, cumulavit multa mi?*abilia de reverentia, qua bruta animantia sanctum Virum prosecuta fuere. Primum narrat num H8, contigisse in itinere prope Mevaniam, oppidum Umbrix, quod secundse Beatus FranVitse scriptor his verbis exposuit
.
:

donatum, quam bruta animavera usu sensuum; aliaque similia, quibus memoriam solet humilitas susc ex nihilo originis
rationali
Virifo*u

frequenter renovare. 403 Si simili humilitate ornati fuissent hxresunt tici, qui S. Franciscum hanc ob rem ausi linguam et calamum continuissent nec carpere, Virum Deoprobatum tam temerearguissent. Si iidcm
,

623

DIE QUAKTA OCTOBTUS

amicos prosecutx essent revea iidem ea saltem Dei qux non intelligebant, in illts tmrentia, ut ea, cavissent eumdem, vovrobare non sustinerent, prsedicantem dicternssuis Ivrribus aliisve bestiis accuset Davtdem impelere. Quis sanx mentis pennatas non solum beslias et volucres auia dracones et universa penon solum serpentes, et nivem sed et ignem et grandinem cora ac demum qlaciem et spiritum procellarum,
,
,

prteditum narratur in eadem ft s nulla temporis nota Bonaventuram prima num. 59, et apud S. Vita secunda utnque eojuuK tiUrtt num 175 Habe illud ex Vita mult.s, obedtu , ut referam pauoa dc consentiente. Et
.-

^^ +

accidit die

et

montes

et

colles et
1

Deum
cios,

imitavii

arbores etc. ad laudandum soQuis arguat Ananiam et

<U tene-

luc ouod in camino Babylomco marxa fontes bras, fulgura et nubes

, ,

et

ftu-

quadam apud Umbria) ut cum Albianum [aUas Alviano in tur adunato pmponere illic Dei verburn populo hyrunstrepitu et multitudme ve let" pro nimio aud.n non P osIbidem mdificanti.im dinum * taliter est locntus Quibus ita ^arrientibus t ut est hyrundines jam tempus mea, ,res satis usque nunc quidem eo loquar: quia VOS sermo deinceps, usque dum
,
.

castrum

quod

d.ci-

ertie

mina, certe piscesque et umversa laudes adhortati ad persotvendas Creaiori suo

sint?
quidam
hrte.

Domtmopera
.

Domini
\t

locuue: sed compleatur,

loqui

omnino

cessate

rodoxi imptriie ae tnepie

,u,i,lliiruiil-

404 Siautem hi arguendi quad&n ratxonc ata omnia, etiamsi qumdarn suo tamen qualisensu, qumdam vita careant, laudant Creatorem suum et enar,

non

sint,

quiacje-

ruut prmdieatio,
lo

velut rationis ilhe neo ab eo loco

se
OUUCti,

oapadW, eont.nuo tacuedonec consummaretur moverunt. Quo viso mira.-u,

qui

aderant,

Deum

fflonficabant,

et beati

Viri saltera

vestimenta contin-ere

cu-

cumoue modo

piebnnt.

vlo edoctus, bonitatem Conditons dicando repetieriti quod avibus pnvstita, H omnium recensendo benejicia Dei amarem, omni quod ad sibi reprxsentaverit ; consideratione etiam ,,,,,.,.>- dignissimi, pia censeseexcitavent.

rant mirabilia ejus Vatis,lriumque Hebrxorum em est, quod regu veritatem istam coram avibus prse,

cur arguendus Franciscus

Vtta Sequuntur et alia et Bonaventuram leguntur a num 118, anvd Confug.ebant secunda Vita sic recensentur 407

prtma.qux leput, eunieu^tpitcisei

.

blltndiwll ur.

quoqne
"rati.-M
tia

saspius

Srea,
castellum,

veluti

dttctw

best.ffi ad beatura FRinciscnm acsi ad portum tutiBBimum, cognoscerent pietaipsius ergra se

,

affectum.

Nam

imorwYi animantium

sores HU miquissmn rapiebatur FnawiBCUB, rem quo in Deum suum

,

.-rstimare potuissent amo-

valle Rearetina)

nomine quendam

cum moram faceret apud Grecium (vulgo Grecc.a in

lepusculum
fratre

laqueo

captum
ctum.
ait

vivum a quodam

tampio, tam ingemonuas in facto tam simplici, quam caunon potius laudes invemssent so ingeniosus est amor Dex accusandi ! Scilicet
sas
fervescit et in ex minima etiam occasione neque dubitare possum, quin tales agitur mas ac hacprcedicotioyie fructus retulerit Sanctus,
:

Ad
ille

quem

pietate
:

addumagrna permotus, s.c

vidit

Yir

mitissimus

Frater lepuscule,

veni

ad me.

/ia?n-

ex

missus a fratre sinu ejus, dom.t. an.mal.s Dei cucurrit , et in Quotiens autem a beato \ .ro more quievit
,
.

Q-n diQuare sic te decipi permifliati? secnrus, ad Virum statim velut

propterea deinde doluerit, quod haec satis adversus hoavibus prxdicare. Verum est quam Dei nesistos, quibus nihil antiquius
coepisset
,

senus

Amicos
l'r.r(hclum

injuriis incessere.
retulit

prodigium
nequilcerto

1212,
i

nnno Hligai

ex ubi illud num. 31 enarravit. Venun potest, an non potius anno Vita prima dubitari serius contigerit. Etenim l->it, ,-rl pxulo etiam narlaudata Vita Thomas Celanensis num. 56
in

405

Waddingus hoc factum

ad

annum

ut est super terram depositus renon aliara libertatem qujereudo ad illum tandem ad vicinum nemus ipsum currit, donec De cnniculo fratribus asportari proecepit a indomabile est , quoque, quod aniraal valde * fecit, quando in insula huic simile quidem tempore quodam man>it. Similiter laci Perusini tt uuadam vice , cum in lacu Reatino parvus, qui vulgo Teqnidam non
, , ,

ahiret

tot.ens

quoddaiD?

navi,

piseis

rat Sancti

meditatum impeditum in Hispania tunc num. 57 Revertente quoque reditum ad Portiunculam

;
,

iter in Africam,

morbo subdU

dbb vocatur,
Vir sanctus,
ipsura

vivus obl.tus
et

est
,

ei.

Quem

ipse

non manducandum
piscem

sed

Bberl

restituendum hylariter

henigniter recipiens
vocavit
,

ipso,

inquiens
vi
ri
flt

a<l

ecclesiam sanctae MaTiae de

C Portiuncula,

non multo post quidam qnidam nohiles ei gratissime adlit.terati ad prodigium hffiserunt. Demum num. sequenti Interea avium, de quo agimus, sic prbgreditur
teinpore

onmaqus et Fuatrem Domini benediceus, in aquam rcposu.t. nomen oratione et laud.bus Persistente autem ipso in a navicula non recess.t, MHiis ludens comlicentiam B. Er.-moiscus, oratione
,

I-

ei

multi appositi BUHt Bd dum sicut diotum beatissimus pater Franeiscus iter facie fratres Si ergo eert&m bat per vallem Spoletanam etc. rrnsimileest, intermxdtos illos appoesset, quod
esfc,
,

pleta, concessit. lus Sic igituc

gloriosus

Christ.

Confessor

nr-

ad fratrcs a Celano numerarilitteratos istos prxdicta ac nobiles, de quibus ante mcminerat, sine dubio reponenda esset prxdicatio ad aves >/uem \iv post reditumex Hispania in Ttaliam,
sitos

quibus longnm esset non solum oet et av,bus peT singll narrare obsequium in alteram iraperavit, sed ad ipsius elementa naturam iusensibilia etiam Dorainus s apud heXara cum ipBB Wf
sensibil.bus, de
'

"'
iti
i i

6rmno
iiuni.

convertit.

remum

osiendHmus stcb ftnem anni VZVivetante Pente costen anni LU14 emtigisse, quemque Wadtiin gus usque ad annum 1215 maluit differre. Si tamen Thomas p&r muttos /llossolum indicare voluerit eos, quos num. 5G post aliud iter, quod Sancius anno ISIS rmhoavit, simdiler ah eo vH Ordinem admissos fuisse, dixerat, prxdicOtiO ttfa potuit sub finem anni 1212, aut initio seqm-iitis
contig/r
(06

Urbani quadam die graviter segrotBV quod, teaqua sibi mipabiliter in vinum ret, Vita cap. 5, nullum tunc dste Bonaventurain est, nt ad g-ustum erat) mutata est; factumque quod diviillius tam facile sanitatem feoipeifBt, miraculum , nullus mnbigcret. hoc esse
S.
|

num

Non minus
Tomus

mirabile est sequens

II.

Waddingus ad annum 1213 eadem memorans, in cosolitarium illud locum situm fuisse, ait, sed apud castrum S. Urbani mitatu Nnniensi luc ittum, moncnt Jonnnes Benedicorrigeruhn), Ansetmus Costadoni ctus Mittarelli abbas et
;

81

monachi

o, tobris

DE
024,

S.

FRANCISCO CONFESSORE
quis vel D si ut populus confluebat ad ipsum , felicem se posset, ejus vestimenta contingere reputaret. Introeunpro devotione permaxiraa aliquam vel castellum, pulsate ipso civitatem campanis sollempniter exceperunt, et tis illum g-audio adventum ejus unanimiter
,

UXTURI c.s.

CamMule* monachi presbyteri Congregationis Annalibw tom. i. pag.W, < in sui Ordinis
und
jus

c, nomnns

tZscribo seguentia.^m
q uod

aeHt (nempe S. UrOani.j rruu *

S.

fa.

Nam.ens.
fau

cas.no

cum
mis

ing-enti

nostri presdiis monasterii

cujfui loci
tilia

Urbani

prope

Jn:

applaudentes
retica

obviara sibi

quandoque cum

ra-

no-

daJur.

^oTcum

hoo enim 8. Franciscus castrum Severini in anno (1213) ex oppido S. prope raonachos Vallis-fucin*
veniens

h3arborum processerunt. Confundebatur tides extollebatur Cathohca pravitas

,

quam non solum

et verbis
,

TZ

sed

hic Sanctus vita magnificavit miraculorum et plurimis extulit

et

monachos S. alias rt montem Snevicininm monasterium S. ad Clementis, transiit etiam locum cnjus abbas ei obtuht
,

visitasset

prodi-iis.

Nara
invocata

oranem lang-uorem
,

divmi

hominis

virtnte

curavit
,

verbo

ma-

nominis, et juxta al.ud prope castrum ejnsdem juris appellatnm Faeta, qu erant castrum Fraoascus ahin quo looo S. sui monasterii Hinc nova habiquot humiles casas fundavit. Uebani. Ibi nimirum iniraS. tatio Eremus revocandi etiam edidit ad vitam
, ,

VrZi

.Ksinantis,

nullaque oranti negnifice djemones effngavit obsistere popericuli diflucultas, cessitas, seu etsi prolixiori tractatui miracula Cujus tuit pauca tamen huic Opusculo brevireservemus
, ,

ter inseremus.

culum

illud

conventus narpuerura, ut in descriptione ejns Horatius Tivalli a Macerata, rat pater magister Couventuahum minister provJnoiaUs Minorum

habet Celanensis num. eanarrat hocmodo Panes etiam ad 63 noster orterebenedicendum s^epius beato Francisco gustantes a diverso laubantur, de quibus BBgri Crebro quoincommodo resurgebant
412

panet ab
Ijenedicti

eo
el

Qux

sequuntur,

rt$

conlrectalM

multot tantmt,

g-uoris

proB anno mdxciv. Ibi quoque snpra relatum patravit. Exdigium mutandi in vinum aqnam prodigiosa* S. Francitat ibidem balneum aquae hac ereino loqnitnr in Vita ejusdera De sci. Castrum FaSancti alter Sanctus, Bonaventura. Esii et inter castrum eta est inter confinia urbis Betorsii etc. Porro, qu& in hoc ex secundo biographo retuli, eodem ordine leguntur in Vita prima, et apud Bonaventuram cap. B, sed ordine nonnihil mutato, additisque pluribus aliis uttimum vero de mutata in vinum aqua cap. 5, ubi et
;

a populo dereque pius Pater quasi seminudus E tunicara illius per particulictus est, eo quod devote concultellis inciderent, easque
las

cum

tra

remedio conserdiversa pericula pro salutis

vnvent.Hcec item habet

quem mox
expressit.

primus biographus, apud subduntur, qux secundus paulo ante

Haec et his
similia

plura

(ait)

per

beati Francisci non solum

,

corporalem
,

praesen-

alia

recensentur similia

S.,

FranciBco

prsestita

benefioia. In Vita secunda sequitur hic caput De atfectu ipsius ad omnes creaturas propter amorem Greatoris etc.\ sed illa serius leguntur in Vitapri-

verum etiam si qua fortasse tiam gesta sunt contingeret , erant in ejus absentia vel raanu remediura. Nam contra diver.sas clades salubre Aretii supra modum quasdam in finibus civitatis eo quod virtutem mulier gravida torquebatur ita ut oranino pariendi parturiens non haberet
,
,

ma, cujus ordinem sequor.

Prxdicat
Cttffl

410 Quse

modo cum

Vita

prima subjiciam

spes de ipsius salute non esset. 413 Accidit autem tunc teraporis ciscum propter infirmitatem corporis

Ht experta
,

eit

B.
et

Frand

jiintuiient,

imporito fffno
equi, eui i"f

ingenti fructu,

magnoque
applaiuu

de prxdicationibus et miraculis S. Fraucisci, rursum temporis sunt incerti possuntque extendi ab anno 12U9, quo Regula ab Innocentio III pro,

bata fuit, Sanctoque concessa prxdicandi facultas, usquead annum 1224, quo Franciscus sacra stigmata accepit, multisque corporis infirmitatibus coepit affligi.

tatem ad heremum quandam iu equo quodam deductum, et eundem equum reduci a Videntes autem homifratre per illum locum. ipsum esse beatum Francines loci fratrem
, ; .

inttitrat,

Celanensem cap.

8, et

Leguntur ista apud Thomam apud Bonaventuram cap.

Vitm secundse auctor hic etiam ordinem mutavit ; sed singula reducam ad
12.

Anonymus

noster

transscum, sperabant qui quem * jam aliunde Cnmque illac transiturum , audierant ierat non sine gravi dolore comperissent , ipsum non desperantes esse; nec tamen adhuc penitus a sancti Viri manibus V ceperunt rem aliquam
, ,

l. quiaquum

attrectatam

dilig-enter

inquirere.

Invenientes

seriem Vitse pnm.v, in qua num. G'Zmoxrefertur, quanta cum sollennitate S. Franciscus exceptus fuerit in civitate, qusein apographo nostro dicitur Ilesculana, pro qua legendum esse suspicor, Asculanam, in Marchia Anconitana sitam,
ubi

Dei tenuhabenas, quas manu frenum ab equi ore velociter exipsum erat quam trahebant, ponentes iil super raulierem

autem
,

freni

Vir

periclitari

videbant.

Paotum

eat,

ut statim illa

cum
i

g-audio pareret,

et ultra

periculum penitus
Celanensi procereligriopoto
ipifui

Waddingus ad annum
partim

1212,

triginta simul,

clericos,

num. 35 scribit, partim taicos, ab

non sentiret. II Post hsec

Anonymuscum
:

eo in ordinem tunc receptos fuisse, de quibus Celanensis hicmeminit. Anonymus in Vita secun-

ad aliud, sus (moribus

dit tius

ut scquitur
,

Vir quidam

non vitx professione) Gaufredu,

cinguhbinr

da nomen
11

civilatis omisit, at

de

S. Francisci gestis

pnpulo cxri-

ibidem hsec inquit.

411
re,
vit,

dam
Dei
ut

multu
pairal mita-

Sanotus

vir

Franeiscus

eo
,

tempopraedica-

quo

quenCastrum-Plebis habitans, devote penes se fuuiculum conservabat Franciscus quandoque pnecinse beatus

nomine,

quo
,

volucribus,

dictum

est

xerat. Accidit

autem

in

eodem

castello

pluri-

cula:

per civitates

et castella

long-e lateque cir-

tantorum divina virtute ad poenitenquod et aliquotiens ad tiara corda comraovit Religionis habitum simul triginta recepit. Semel id factum, ac verisimiliter, ut observavi,in citradidit Celanensis a qu<> ille vitate Asculayxa recessit dum dixit aliquociens. Pergit idem Anonymus Tanto namque desiderio turmatim
cuiens
, , , , ;
.-

mos jam

sexus graviter infirmari; cum circuiens, loca dictus vir intirmantiura Famuli Dei partem in aqua tinipaiUB funiculi xit, et eidem aquae de illo minimura quid imet sic in aegritudiuis loco decubantimiscuit
utriusq.ue
,

bus
est
,

potum
ut
,

dedit.

si

qui
,

tione

gustarent

factum Sicque mirabiliter languentiura ex hujusraodi pooptimam continuo sanitatem

reciperent.

625

DIE QUARTA OCTOBRIS.

De' his omnibus de,nde num 187 pwmde venlura cap. 12. ubi quam tot mtracuia s Francisci prxdicationts observationem ad)unconfirmabant, efficacitate
reciperent.
,

consenlit

S.Bona-

ajq uati9

capiti, levabatur,

, fapsurus. Id sanctus accessit fl

Sanctut perutn claudum ac debilem,

^415 Quodin Vitaprimanum.

65 seguitur, reli-

Anonymus,cu,usver. auisprwposuit insecunda Tuscacivitate Tuscane lla.(aUa> hlc slnt In Patri Toseanella, ditioms PonUficxx

nia

Ualis (id esl monio Ecclesi*) miles quidam

,

beatum Franciscum jam annos ab cujns MiuB unicus, etiamsi cunabu Jnsierat, adbuc tamenJn

"
luit,

hosp.t.o

Sibus
liter

pro

mulu?

Zm

Justus

nequareputans ad talia indignum se donec ad ultimum acquievit primitus deprecantis ad orationem 86

,
.

ore d^iUe leeubaba, eque humiliter se pro.tr.vit , rogavit. Sed Dei *a sui sanitate
filii

m V.tanum. m atBonaventura num.m demodo *< iewle^ ZestionembucceL quoSanctusmandu1 * ,^ m0 mt audu^et am * --^^.^ P ost>ssam
;

primo quidem orat.ode.nde ae ad Dominum nem pro eo fundens illum. Ad quod super eiTnum crucis exprimens ut frater .Ue s.c mirabiliter factum est ubi"o bu.iusmodi pessima fieret * m mnis a passione ex tunc ex.g-uum de
; , ,

miserabiliter illico reinfirmitate ill.us agn. a ,

AOCTOM
C. S.

adde ut

Z
6

vel

motum

prorsus

sentiret.

Consentit Celanensis dissentiens

.s

qu0 Ute sanatusfuU,ait, panis,ex

caverat,
serat

quarnquv

r.* -

Hio beaU

JJ

Zs

^meestlipsum
nymus
tempore

post istos S. Bonaventura ; examinaverit, novis curis omnia cribens, certo teste tstud rm non sine

^ ^
fc

Quare cum

adjunctammutasse. 419 Ibidem denuo

:

Apud
beatus

proseqmtur noster Ano- da6 quodam ^gumnu castellum sancti Gemim

sic

instantia

signo crucis contnlit, factoque deinde puerum allevavit Puer autem mi e Domini surrexit, et in continenti cnnctis videntibus, prout voatque illuc sanns per domum huc Vita Consonat S. Bonaventura in ambulavit.
,

no-

Franciscus

prsdicans

regnum
vi,

cujusdam cum tribus fratribus donum Dei siintravit ; cujus uxorem ri devote receptus da?incolis notum fuit loci UUus

cutomnibus monio male

B
virtinigueomni6u* niembri
ca;ifum

mPerqit Anonymus
tempore,
in

lanensi, Alio

noster cum Thoma Cequidam vir. inquiens

,

PeComine,
citur (alias

civitate

qu Narnmm d>
fu-

qua Vir sanctus eo andiu applausum quod hominum timeret tandem victus exoratus tequam acquieeceret tribus anguhs domus prece tres fratres suos in et in quartum pro iUa constituit ad orandum
vexavit.

Pro

Narnia, Italice

Narm. ditioms Pon-

Mci*
er a

in

Umbria)

sic

omnium membrorum

ipse secessit. similiter oraturus mulierem raiserabiliter se gerentem

,

Post

ba?c

ad

confidenter
,

illic

lmguam ^atium quasitruncusimmobilisjacens, mieerabihter

,

nfficio

destitutus,

ut per quinque raensrara

accessit
iret
1(i

oculos utc-umque moveret, et quod beatus Franoscu. audito aperiret. Hic? ad episcopum loci supapplicuisset
,

a.l

ut exnomine daemom Qui Domino per obedientiam imperavit. humilitatem Famuli sui conservaudam
,

et in

Christi

mox
,

plioitei
!is

cresanitati restituendum se ex ipsius prcesentia pietate motus acceAd quem Vir Dei deret usque crucis super eum a capite

ut ad se divin pietaeo quod Dei venire rog-aret intuitu Servum

rogane misit

stridens egressus est, agente, tara subito horrende certissimecredesibi fuisse illusum, ut Vir Dei, suffusione restatimque a loco cum vultUB ret , vice per ldem castelcederet. Unde etiam alia mulierem pro se lum transitum faciens, ipsam et vestigia devote currentem loqueretur ut ei
,

den, signum ad pedes pertraxit

',

et

mox omni morbo

sanum
erexit,

fuga-

pedura ejus deosculantem noluit, donec, illam vere

videre

vel

alloqui

t0

et

wiufierem

ejrcam rigna
crnci ttmat

paralyticx
lactu medelut

lusci curaC 182 uU ct alterius csecie, et pueri 181 aliam enarrat, prsemisitque num. tionem Anonymo nostro subnecto. contractx, quam ex (simthter du Ouiedam mulier oivitatis Eugubii Pontiftcixinducatu Urbinate) sic ambas tionis ad omne opus agenhabebat manus contractas, ut

breviter retuht num. lum hoc Bonaventura etiam ad Anonymum. 180. Redeo qmedom mulier ocu117 lu eadem civitate qmc etiam a beato amiserat lorum lumen meruit, staillummari cum gaudio Franoisco signum crucis acceoculos tim ut ab eo super Bonaventura num. Hujus etiam meminit S. it D
,

in

virtute Altissimi

Mxracu-

da^moniacam fuisse, cre.hdit. Quod id testant.bus, tandem vix ounctis editione Sedulu ad locum attinet, Bonaventura ex pro Castello S. Gemim habet recudenda num. cujus nominis locus Geminiani in castro S. apud recensetur in Hetruria mediterranea 50 editionis VeneLv Leandrum Albertum pag. Vitx, a S. Bonaannt 1688. At editio Vaticana uti et scriptx, etiam habet S. Gemini, ventura

Celanensis in Vita prima num. 69 , Narniensi addat, hoc castrum in episcopatu inter cujus loca Orlendius quoque situm esse, 650 oppidum tom. >l Orbis sacri et profani pag. posteriori modo legenGemini recenset, liquet,
ubi,
S.

cum

dum

essc,

idque castrum vel oppidum in

de
,

Umbna
Lastello
Citta

dum
i

penitus

anoiscum plena cucurrit ad illum,

illic

essent inutiles; qua cum advenisse cognosceret mcestitis

,

beatum

ponendum.
quoque in civitate (qux alias Tifernum Tiberinum
420

Erat

ut

suam

ei

dam
Dei

necessitatem ostenderet. Quam ita ut commiserans, tetigit ac sanavit,

miseranvisam Vir
illa

Italis

^""

di

Castello

dicitur, estque ditionis Pontificix

dae-

habens dvitasin Umbria) quasdam mulier

propriis

hoc est placentam pramararet, eamque Famulo ex caseo) continuo devotionem de qua et ipse paulisper ob Dei

manibus caseatam

Rtligioium "
d*IOM<
deliter
(Utll
i
I

mulieris accepit) orTerret. U s Frater quidam miseranda

infirmitatis
,

nescio cujus
,

'

I'

angustia

torquebatur

nisi

quod

librint.

Nam
,

pessimum a plerisque fuisse dcemonium spumans et nunc allisus volutabatur horribilis, nunc autem rigidus et extenaspectu nunc curvus jacuit et contractus nunc sus
, ,

putatur.

Francisco, moniura, qu, adveniente iUuc beato ad ipsum. Aderat autem multiperducta vem\ qua? se ad rogandum pro illa fcudo popuU gravatam conquerecrebra ipsius dajmoniaea Francibatur Lnaama. Quam ut audivit beatus clamantem pro foribus et furentem SOire scus emisit ad llvolens, an esset vere da-monium, fratrera. Quem illa vilam primitus quendam
, ;

vero

ad

staturam

hominis

terra

pedibus

non csse beatum nuvit deu^ quasi pro modico duxit ilnequiter subridens oratione prolum. Interim autem Vir Dei in
,
,

Franciscum

et

stratus,

626
si

DE
'

S.

FKAXCISCO CONHSS80BB.
'

,T.fc

c.s

ea tandem completa stratus Cujus egressus. duciahter

,

sustinere

pr-esentiam

ad mulieiem non val ns illa 10 volutabatur coram

,
:

ut multis. soli pr*dieavit eftdem dlli&en tia uni qum quin verebatur personam , reverebatur Nullius NulUug quoque re raagmsque sapientibus ef indoctis Bquanimiter
,

cum

fremitu super terram spintum dientiam imperavit exire resistennec ad moraentura ens.
ranti.

ipse

vero per
;

^e-

loqueretur

et

parvis.

Nani

et

Gardiuahbus
,

Hwc

leguntureodem Bonavi m* >am ei *im apud inVita pr f. quxdam addUa.sunt, a num. 180. ubi el aUa num. lOprofdUm prxtermissa a Celanmsi, qui
,

****** omma, fu. '''^VSEwS ordine ac sine notabih dfitta

,

concongregatis coram Domino Papa Houorio nou utique tara simphpra^dicavit stantissime quam ad risum eitate verborum movens
,

WtorquaHB randn s.mper fervorc cojupuiictjonia AnonijmU s, non dtssentiem

Hacimus

J W .^^
r

quod
sint
.
.

lurimiiqM
fulgel
li$.

miram-

naculisonusisse. post ulm qiwaam 421 Anomjmus vero noster retulsubjungit Tot et tuntis latavel danda,
:

lta

^,

Ms

toWah &*** pro

,,, ,,,.
,

m cap

omma multo

l0str0> sed

dum aii&nihilsignifioantesmendosesunts<w Bonaven tura inlocts di/(

tum adhni sit beatus Franciscus, tum post exces*um vite, miraeuiie , ne pwiixioris essei ea plenius explicare multo prmter alia quasi mnumera, Nam ris. egritudinum , necessitatum seu
in diversis
,

**
4 u
ope.

^ ^^^^^^^ ^ ^

^..

,,,,,,,.1

oralione

deditcap

qus

viris tide dignis suffiB hs ejus in prasentiaruin utcumque tetigisse audire vo certum vitea ejus breviter ciat, ne uarratus afficiat. Quid lentes ta^dio miraculorum

culorum generibus gessit de piunous etsi mortuos suscitavit- quorum, numerum tamen ad praesens incerti non simus undecim Bflse, a certnm nou pouimus, nisi quod igitur de miracuaccepimus. toc
,

2
penmag-is
,

7otoi.
Odlltu misericordia et hbe^ AIA. Sancti i tener aiieralitas in pauperes
:

^ Rpau
,

m H:l'\ quando Pontifice spectat ad annv Honorio III confirmata fuit, 0rdinis a0

de prscdicationibus vero non prxdicatio coram odo'egit cap. 12. Sed

\\s

s0

aWzs

conflictu

cum damombus
eodcm

enim miraculis
tant
,

qua?
,

sanctitatem

ostenet

ctus erga bruta animantia,

maomni-

quam

faciunt

immoremur

cum
,

mi-

pauca tem subticere cog-amur. Paucissimas

bitror
,

quorum conversatiunis insignia raoulOBffl propter brevitaperstringimus, plurima

cjus

xime erga agnos

Deum

in

enim

arlr

esse virtutes

in

quarum
,

exercitiis \

bus creatiscontemplatur: nomen Domini pio affectu mireveneratur.

/n locittoliiuriit orur, fhi-

non gesserit , quas ad iste bealus noUibilia multa miraculis. potiora narraudum forent utique Anonymus pergit sequi Vitam 422 Post hcec S. Frauoisci et cum eadem transit ad

primam,

stru deterrentibiu d
i

conjunctionem

cum Deo, ad amorem solitudinis in locis sohtaet conftictum cum dsemone, ipsum conante. Sic igitur habet Ad omnia riis turbare
:

Thomas

Celanensis in Vita prima, cap. 9 miserinum. 76 agit de ewimia S.Francisci Secutusillum est auctor VUx cordiainpauperes.

SuncliU

rn

pauperet nirt

miin

/niiii

vero

quae gloriosus

pater

Frauciscus

intendit

et fecit,

bra

fuit.

tutissimum ejus refugium oratio creNam etsi ardentissimo zelo proximointenderet

ipsius
,

rum

lucris

studuit
in

pere, ne gui

curam

tamcu summoomni perfectionis

solitaria

nmento
c
quaaivit,
et

negligeret.

Ad hoc
,

loca

inttr

ad boc in heremi vastitate resedit, ad ecclesias demoshomines habitans quannocte perrexit. O solus lesertas
,

quxdam secundx, sed, ordine mutato, prsemisit ejusdem pio etiam in bruta animantia affectu, de ut de more quce postposuerat Celanensis. Itaque Vitae, de Sancti misesequamur Ordinem primx hasc ait ricordia in egenos secundus biographus erga pauperes homines putas Quanto autem tanta non P fervore ardebat, qui
:
,
,

compassionis solum ad animalia

creaturas?
,

bruta
hic

verum etiam ad
pietatis

in-

sensibiles et intimas affluebat

dulcedine
ctsi

tos

quantaque diahujusmodi locis terrores non solum iuboli machinamenta devicit! Cni sed suggessit tUf maliguus ille pestifer saepe horrenda effigie manu ad manum et in aliqua
in
,

Nam

vere
nichil
in

paupcrnm Patnar,

omnium pauperrimus
vilem tuuicam
,

esse desiderans

suprt
teret

possessionis

appe
,,,.

uoluit
sibi

tamen
ipsi
,

hac unica necessitate

plurifl

cum
pidus
git
;

illo
,

conflixit.

Talia

inquam

loca intre,

parcere
genti

ut in

oratione sibiraet
didicit
,

invigilaret

ele-

cuiquam

quin et illam plures* indlpromptissime cuperet impertin.

ibi

prius
Didicit
,

quae

postmodum
,

alios

docuit.

loqueretur

cunose qua3 qutt autem , non ut curiose verba confingeret ; sed sic supra modulum eruditionis humanae ex affluentia dout uou tam ctrin caelestis uberrime bibens quam virtute semper ad eructandum proximis opportuuo tcmpore pleuus esset.
,

hieme poVestes quoque diversas a divitibus in -. ita ut ilKs noenussime unnuuus, *. stulabat, quas, lins libentissime dantibus, eas accipiens De c ad restitutionem teneretur obvios egenis, quos prius habere contiugeret
, , ,

iu frigore porrigebat. 425 Gravissimum erat

oeiu*

i]li

si

alicui

paupe

tuai

/<"'"'-

inti

tpide pra

m
,

rU

A.nii
,

(t.M,
accidit
,

quando
,

ha?c

vel

illa

dicere

dieat,

etiam

cogitasset

<,

.Hii

m jiiinn

omnium eorum
no
quid

ut ad pra^dicandum veniens oblitus omniquae cogitarat

, ,

Vantiflce.

diceret

non

haberet

sed

quidem [defectum
ctis

suum

confiteri

nec tum coram cun-

erubuit, et sic subito mira verborum eloquentia affluere coepit. Sic spe tota jugiter in
solius

tempore quodam fieri. lestiae vere fratribus pauperi cuidam hujusmodi unum forsitan talso bum invectionis inferre Vide, ne durius iucrepatum fecit simules paupertatem et coram eodem paupere nudum procidere veniam pedibus ejus deosculatis, humiliter ab ipso Qui pauperi maledicit, postulare. Ait enim Audiens
enira
;
; , :

verbo

vel facto

perciperet

quicquam mo

Domini provida largitate

suspensus
:

de

Christo
gerit,

facit

injuriam

proprie penitus diffidebat iudustria meniis coustantia multis loquebatur,

eademque
ut paucis

qui voluutarie
se fecit.

hoc

mundo

nobile signum cujus pauperum pro uobis in In his Anonymus noster passim
,

627

primum vassim recte secutus est tamen in unoab iUius menterccessit,

modice
ait

DIE QUARTA OCTOBRIS. Quod biographum;

,

ut
,

resciverunt

1'ratres

et
,

beatus
si-

dum
indxdesi-

Franciscum cupivisse tunicam

:

suam
dixit

qenti impertiri

nam primus solum

aliquo

paupere dividerasse Ulum tunicam cum argumento agens S. Bonaventudere. De eodem

ra num.
nec
rei par108, Nulli prorsus, inquit , nec hbris cebat, neo mautellis, nec tunicis omnia tuec, etiam paramentis altaris, quin
,

pauperculum Pater recessit & accepit palliolum bi postulaverunt , quod ipso Largitore, nullum eeniea, tenuemque valetadmem et ob extremum fr.gus omnibus , opus. At mendicus reesse ipsi , plus vclut Patris prtemouitionis sancti cordatus nec redd.turum suum defendebat mantellum , nec reddidit dicebat al.sque a3 uo pretio ,
.

insecuti

reddi

fiuidqiiam

P^ /.^ 3^.
,

recu.ar.ep*.

]irnor

dum

mdiposset, ut pietatis impleret officium,

gentibus largiretur. De tunica tamen, quam danunicam habebat dividenda potius ,

,

quam

ts

cujusdam vin eum donec ad domum benevoli pallium rcdernit. duxerunt, qui, data pecunia, lauqui , cum nullum testem htC

Hactenus

ille

da, id
tunt.

exponendum Neque raram

est

uti

verba faeile
S.

ad

det, forte

fuisse in schola

Francisci

piam hujusmodi liberatitatem,

habemus etiam ex
discipuhs

Postenus etiam eumdem annum Bosquien centuleqitur in Speculo exrecensione

relata invenerit.
, ,

ea in Chronico Mariani

Florentmiad

supra num. 323 id ipsum quoque asseruit verbis repetendis. datis, ac proinde hic non Ipse quo426 Subdit auctor Vitx secundw . AumIlrfwu corporalium minimum quid haberet ^liorum qil e, etsi
:

Anonymo Perusino, qui de primis illius

aliquot capitibus ria i cap. :i0 ubi insuper in posterioribus similia misertcoranterioribus ac Aliud , at non multum dise exempta referuntur.

dissimile,etiam habet
108,

S .Bonaventura inVitanum.
,

onera$ublevabt"
:

humeros virinm sublevanda posuit

p

tamen
honera
alia
,

propnos

sa;pius
,

ad
in

pauperum

quorum

et

pio

zelo

multa

faciebat

frequeutius

studeremus hunc modum, quaB nisi brevitati indignum. Eadem leguntur B scribere non fuisset

Seyiis ubi ail, S. quo infirmitaHs causa amictus erat, palliolum, suo id imoccurrenti pauperi donasse, socioque Pro furto miln reputo a pedire conanti dixisse magno Eleemosynario ( Deo ) imputandum, egenti. quod fero, non dedero magis si hoc,

Franciscum

redeuntcm,

Frequent<-r proinde in Vita prima his verbis : sarcims oneinveniens pauperes lignis vel aliis liproprios humeros ratos, ad juvandos illos supponebat. Consonat S. debiles
,

ad Factum hoc Waddingus ex Mariano

1213

annum

num.
ista

25 reposuit. Itaque

ticet

ut dixi,

duo

cet

nimium Bonaventura num. 103 inquiens

,

certis

exempla a Waddingo adducta satis auctoribus destituta smt, aUunde tamen

Pluries,

cum

satis fiunt verisimitia.

oneratis obviaret in via pauperibus , Prseter humeros illorum oneribus supponebat. qtue in laudain egenos exempla pietatis

imbecilles

hxc
tis

Waddingus aliquot aha memoravit, qux licet haud ita certos auctosunt misericorres habeant, conformia tamen
Vitis legi possunt,

eodem Mariani Chronico laudatus dumpantnum 28 jj-g; Annalista Minorum ad annum 1221, scribit Tunc etiam mnatam , flcrttwW6nim et sequenti rursum ostendit donMte diciquse ab utero cum eo crevit, suam
429

Ex

erga

pauperes
i

( S.

Franciscus)
Portiunculae

nem

possunt ex dissimi Francisci ingenio, atque esse secundte brevitatis studio a eis, quse auctor Vitx pr&termissa ait, quneque Bonaventura generase
liter indicavit
,

dicens

Nulli prorsus rei parce-

bat, nec mantellis. nec tunicis etc.

, 1

nam cum ad genitnx qua^dam, duorum fratrum Minorum eleemosynam petiisset, jussit, ut quidpiam ei occurrere. Redaretur, quo su miseriae possit quod nihil sibi esse prsefecto spondente loci pneter Testamenti Novi volupossit erogari
, ,

commiseratioaedem vetula

ir

.-

, t/dJ
lllll

t_

putabat, eiiam
f

-iio

1211, num. 10 hsec scr\> infirmse va(S. Francisci) nuditati et Ut : 3^ua obletudini compatiens quidam Cortoniensis
127

Ad annum

men, quo ad
bantur
fratrea

sacrse
in

Scriptur
;

lectionem
id

uteero-

choro

dixit
,

ipsum

mrotnviodo

tulit

ei
,

palliolum,

quod

dum

paucis

-cstaret
,

dielius

accessit ad eum mulier paupercula circumducens filiolos seminudos. Petiit a memPaupere- pauper quidpiam ad parvulorum quo cui ex tempore Vir sanctus bra teg-enda; larg-itus est mantellum. Socius vese tegebat apprehendens ro beato Patri compatiens, manu

ut ex illius precio gandum fratrum inquit, plufl Deo subveniret. Credo enim eibi fa^miua? sublevetur egeplaciturum, ut pauperis ut librum hunc legamus in choro.
genitrici
,

duos

stas,

quam

Qu

quid erit duos dederat flliofl Haec $ nostrum, quod non suo jure repOBcat? habentur in Specuto apud ibi quibus simillima
Keligioni
,

Bosquierum centuria

I,

cap.

37, ubi

domus

1'imitte, et redpalliolum, dixit ad mulierem vestem , et quidquam Patri, qua indiget de Pater Gealiud ego tibi acquiram. Cui beatus
:

generahs prxfectus dicitur fuisse Petrus Cathani suprema Ordims Minister, quod ultimum non de

prxlatura
<-'

et absque mora uuflexus dic culpam tuam quam acceperat, chahuic pauperculae mitte fuit, ritatem. lllud mihi palliolum accomodatum occurreret. Qui aderant usque pauperior
<li, ,

sed de vicariatu explicandum csse, supra dictis. Uquei adduntur 430 Porro in fine ejusdem capitis quod scribi de illo Illud potest dici et
,

<''

aHaque
runiur

>

ista

quo ad tam pium spectaculum

in

legitur de B. Job
saest et
crevit

magnopere

aedificati

Ab utero matris me*e mecum miseratio. Unde

: ,

egres-

nobis

bonum

paupertatis

amorem

in sancto Viro
:

digue Aliud

extulerunt. Sequitur ibidem num. xi porro palliolum cum ei socii acquteivissent, et ad portam ccenobioli occurreret ei

non solum ea , qua? de qui cum ipso fuimus ejus circa fratres et alios charitate et pietate ocupauperes ab aliis intelleximus, sed et quae dinlnostris vidimus, longum esset et valde
lis

pauperculus quidam rem, et absque solatio

aliquot

Cortonien-is,

mortuam uxoderelictos

cile scribere

vel remedio
,

vel narrare. Hinc videtur , caput compilatore Speculi ex ipsiusmet S. Franhoc a

deploraret

infantulos

et

dari pro Dei

riori
illo
:

amore

efflagitaret,

quippiam sibi exuens se exte-

sociorum testimonio scripto acceptum esse, acproindemagnccauctoritatis. Favet etiam htsce

ioi

juugens
et

amiculo beatus Pater, ei porrexit, subFrater, hoc tibi do mantellum ea lege

,

S Bonaventuraverbisnum.M&jamdatis.

conditione

ut

nulli

quantumvis reposcenti

illud reddas, nisi

justum aut

quum

tibi solverit

pretium.

481 Pergit ibidem Waddingus , ex ad inquit wemp|0j Chronico aliud subnectens. Alias, venit quidam pauperculus seeamdem asdem sibi dareminudus petens pro Dei amore ut tur
,

Mariani

^^

, ,

828
AVCTOHE
c. s

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
pannorum
eon-

vestis, vel tur pannicularia aliqua quibus aliquantisper uudam prasegmina

, ;

illam

secum

in

civitatem

qua3

dicitur
et

Auxi-

ut sociura jussit Vir sanctus tegeret earnem vestem quaradara ex angulo aliquo negleetara luveuta quam porrigeret Nulla extraheret, quoddam retraxit et ipse se in diverticulum daret pr*segmina dissuebat u assuta habitui

mum, quo tendebat, adduxit , declmavit. gratia episcopum hospitandi loci primum episcopo , quarc aic oviMiranti igitur culam duceret
, ,

ad

ejusdem

longam parabolam de
et ipse

illa

cce-

priecepit , ne guardianus, et accedens fovendo necessanos debili Jannicula! corpori propter obefacturum dixit dissueret. Ita se tamen aliunde debere subvedientiam prselati

Audivit

episcopus Altissimo donec pit retexere modicum de tanta Homims gratias ageret, non Sequenti compunctus simplici puritate Dei claustrum dominarum autem die per quoddam Severinum Vir Dei transitum fe-

apud sanctum
cit

ubi

eisdem

Christi
illm

famulabus
ob

oviculam

ri

pauperi.

nuditati,

alias

molestum

et

ecru-

commendavit; quam

pulosum sibi indumento, stiri

mendico.

futurum integro et ibdititio vetremente

pra.

fonbus
aut

uudo
a
fo-

Neque

ab

ostio
,

recessit

vendo

destitit
ei

panpero

donec amiculum quem-

nuditati

quem et pauperis dedit guardianus, per compassioni adhibuit nuditatera * et Francisci

piam
levamen. mahero _ o servulo 432 Alias etiam cuidam sustulent, quod per vim ei quidpiam ledicenti qnod Deus addenti insuper et blasphemias
, , ,

devotissime suscipientes , tunicam de ipsius tempore nutrierunt, donec Viro munus texentes, illam beato tandem lana transmiserunt. acceptissimum de fratre ovicula cui laudatus auctor ex Vita

Sancti reverentiam diligenter eam longo

Ql non omni gque certa.

Bonaventuplaneconsonat; sed omissa sunt a Bonaventura tamen de Sociis ra et Tribus animantia affectu tenero illo erga hujusmodi meminit ut infra videbimus. Pergo
;

Accepit hxe

pnma

diserte

pauperibus
mittat;
Vir

hujus

generis

injurias

mferri

per-

sanctus

mantellum suum hbenter

,

ut a conditione B donavit hac legere est in blasphemiis cessaret. His simiUima centuna i, capp. 31 Speculo editionis Bosquieri
et

maledictionibus et

secundi biographi dicta descnbere. eamdem ieu m per quoque tempore Alio 435 transiens *** comite jam dicto fratre Marchiam qui duos in virum invenit in itinere quendam ad vendendum E agniculos humeris portabat
,

quae de guardiano impeintelligenda sunt de voluntana rante dicuntur, supenus obsersubjectione S. Francisoi qui uti merito careret , etiam ne obedientix

At

si

vera sint

commota Pater balantes audivit quos ut accedens beniet sunt ex intimis viscera ejus, attrectafilios gne eos veluti mater plorantes
pius
,
,

vit

vatumest,

Ex

bruti

animaniibuove* peculiari

guardianum insuprema sui Ordinis prxfectura cui sponte pareret. Ceterum voluit sibi dari satis verisimilia; non sunt et hsec sic exposita quos quidem novimus, tamen a sat antiquis ejusmodi ex eodem testibus tradita. Mitto alia progredior. Speculo narrare, et ad certiora num. 77 Vitse a S. 433 Thomas Celanensis misericordia in pauperes transit ad
,

Quare fratres Dixit autem ad virum et suspensos excrucias? sic ligatos agniculos forum preQui cum respondisset, quod eos ad quid de quaerentique necessitate deferret tii assere, vir, eos mactandos postea fieret illis
: ,

meos

ret; ait Sanctus

tius
et

Absit
,

fratres

mantellum hunc meos agniculos michi

voluntarius
pretii

ut hoc fiatj quin poaccipe quo contegbr

,

relinque.

Ac-

quievit

homo

ille
,

multo
a

enim
Dei
fideh

majoris

erat

oisoi

protequebalur
affeclu,

ratioms ejusdem pium afjectum erga animantia omnium Deum expertia in quibus Creatorem
,

frigoris necessitate

mantellus compulsus
sollicitus

quem Vir quodam

mutuaverat ipsa
quid
ipsis

die.
,

Igitur acceptis agniculis,

extitit.

contemplabatur, quseque ob communem Factorem compellasoluerat Fratrura ac Sororum nomine qui ut dictum est, re. Scriptor Vitse secundse ordinem hic invertit, sic de his loquitur Tanta B.
, , :

ageret
fratre

Tandem
ei-

cum dem
pit.

socio

deliberans,

gubernandos

commisit , et ne vel illos lsederetve , districte deret ullo tempore

viro
,

venprffice-

Franoisoi
rat,
3

mentem

divini amoris dulcedo repleveafflueret

ut in
,

omnibus opera Creatoris miranda con-

siderans

maxima etiam erga cunctas

.liligebat,
,

Accepit et Celanensi in Vita

436

pietatis teneritudine creaturas.

illas

luter alias

tamen

pv.-ivipur

simplicioris et

rum etiam
militudinem
terapore
tre

in

quas ut puta oviculas, manauetioris natura videbat, quaomnibus Christum ob aliquam si-

Tres Socii ; \09multajjaucisperstringens, affxrmat, Sanctum rerleplus vice simplici eadem de causa agnos a.gnos, inquiens , frequenter Redemit misse
,

1 biographus ex Thoma denuo '^venwo. prima num. 79 silent sanctus autem Bonaveniura num. F

hsec

^*

figurari in Scripturis, audierat.

Nam
fra-

qui duoebantur ad

mortem

illiua

memor Agm

Paulo

quodam per Marchiam Anchonae cum quem ibidem Ministrum constituerat

,
,

trausieus,

<iuendam hyrcorum et caprarum vidit et unicam nou modicum gregem in inter omues jam dicti gregis pecudes oviculam depascentem. Ad oujus iutuitum graviter Noune vides fratrem dixit ad ingemiscens hanc solam oviculam inter hyrcos et capras
pascuis
:
,

ad ocoisionem duoi voluit pro mitissimi, peccatoribus redimendis. Addit deinde exemplum commiserationis iltius ob agniculum, quem ilrecens natum sus necaverat, prolatumque ab
qui
lo atin eamdem suem maledictum et poenam que alia nonnulla de animantibus, quse eidem Sancto obsecuta fuere, nojt secus ac rationepraedieo,quod ta fuissent. Ceterum nemo debet offendi ex quod a fideli mutuaverat S. Franciscus palliolum ipsa die, dicatur dedisse in prelium agnellorum; nemo debet, inquam, hinc offendi, quasi ille alie,

simpliciter

ambulantem

Sic
et

utique

Chriscri-

stus, innoceus, mansuetus

humilis iuter

bas

et

phariseos

bulavit.

cium, rum.
'/uut uni

et

principes amet sacerdotum prepre karissime fili Solvamus ergo ergo, educamus illam de medio gregis capra, , ,

num

dedisset
_,J_t/

; ;

nam

quisquis ejus generis res genen* /

w ei

commodabat, tacitam

tm-nitrtwi aut /i(VYiioi'/iiwi tiitt

expressam
._.

mntovtflt.CM potestateni

temel

4.J4

Cumque

nichil

aliud

praeterquam

viles

simul faciebat de iisdem disponendi, utx veuet. r, ,__,_ O 7J t T7._ ^, IIK f/(> Sic, teste S. Bonaventura in Vita num. 108 ae

unaffl
et

rcdemil

pa cendam

cwtm\t,

tunicaa habentes de ove redimenda solliciti staecce quidam mercator trausiens , se ad rent soluto precioque obtulit , hoc voluntarius
, ,

omnibus
corporis

quae

sibi
,

dabantur
solitus

ad
erat
si

necessitateni

relevandam
,

dantibus

licentiam petere

ut licite posset,

ipsam ovem

sancto Yiro

reliquit.

Qui gaudens

nus occurreret, erogare.

Haud

magis egedubie etiam satis

629
4IICT0BI DIE QUARTA OCTOBKIS. Dearbore tamen fortasse quxdam C. s. se dicuntur. fecisset, B. Oloria posthuma inter loca, Sanctus, quidquid de pallio venient dicenda in tis noverat celebria, ahbive. ratum habendum a donnno. Francisci memoria amnilnu innocua sunt, qu<e post data de 2T Arf argumentum que pietate in 440 Longe majoris fidei vebu creatii proseWaddingusexHuscriptor Vitm secund stc Deum vene animaliaetiamspectant, capjlad num. 435 habet (agniculis ralialur. Mariano et Speculi parte 1 Non solum autem bis bestns golino, aums tta scn megerai)* dignioribus annum 1216 num. 20 memoramt Senarum fequibus affectu com ad ipsam civitatem et minim.s s.m.l. Zns: Cum autem et aliie vilibue Amatore (Chn quidam juveni. au adbaBsit Nam quia de approquinquaret, occurrit ei
ffl
,

Quade turturibut ab eodetn

redmpti

c^
ne

ceos

ZVcWitate
compa^sivus

qui,

quos
et

cepit,

turtures

vivos

defere-

vendendos.
pietate

Ut

plenus,

erat Franciscus pracipue erga

paseionis Ito) legitur

Ego sum vermis,

et

et

Tnsueta
aucupem:
te

et

inqu* ad casta animalia, tenerr.me

Bone
adolescens,
iidas
in

ne vermiculos etiam, sed ciene de via legebat;

cerent,
bat.
et
forte

contererentur, apibus,

non bom,0. multo

deti-

quam

affectuo.e

vinum

vel

L
las
r

uepJecor. ut me* P a viculas, quibus

custodi mnocentes
Scriptura
cas
il

Diligenter enim,

mel in non tam illarum,

hyeme

min.stra-

quam

sacra
;

et fideles

neque anim comparantur occ-orum in manus erudeles tradere

pietate
Viri,

vel.s

^Com-

et

aliarum quicquid
id

attendebat, creaturarum, efficaciam seu delectament., ammirationis,

valoris
in

cujuscumque
Doterat,

unaquaque
in
sole,

perpendere

motus

alnsque,
libere,

sancta quadam nmtanquam rationis capaces, Sororcul* meas turcolloquebatur plicitate ita innocentes et cast*, ut quid tures simplices, si in altenus avi vos capi permisistis? Saoe B ita quam in bujus adolescentis dioris aucupis, certum vobis imminebat incideretis, manus, nunc ego juveuis ist.us mortis periculum, a quo vobis nivos eripiam, faciamque liberalitate
:

rat.onibus adolescens, qui didit volucres;

quas adjunxi quas portabat, ei

totum.in omnium
Quid,
putas,
;

Factor.s

glonam
iirma-

regerebat.

luna,

eas

in

gremio rejnpiene,

mentoque
effectibus,

et stell.s

quid in elementis et
quid,

eorum
in

eive

ornatibus;
Creatoris

inquam,

potentiam, contemplans, vep cognitiam utique quem- K hausit et gpati* tionis dulcedinis posse vermortalium, nou arbitror, hoc piam ad unam prmciexprimere. Et quoniam Dis

omnibus

omnium

sapien-

bonitatemque

pium

omnia

retorquebat,

propter

hffic

omnia

dos

ut fructificetis, illam

et

secundum

Dom.ni

pri-

meevam
et

rerum dispositionem

crescatis et

continuus ipse in ad unius paulo fusius habet laudibus invitabat. Eadem sanctus Thomas Celanensis num. S0 et sequenti parcius et generahter num. autem Bonaventura
Conditoris

laudem

multiplicemini.
in arbore,
tSD

qux
lo

'""'"

secum usque ad locum Deductisque prope mcenm Senarum, fratrum in Rauacciano

138

123,

agens de fervore caritatis ejus. secundx 441 Pergit scriptor Vitse

cum

Lela-

fjuidevique

excrevenii,

nidlficaiiiibiit

pra3

ccenobiolo
fixit

referunlur,

bat

in

baculum, terram, quod

quod

manu

gesta-

tum

est

in proceram

visse,

quie

etiamnum

die sequenti invenet opacam ilicem excreIn hanc d.revirescit.

et

nensiad teneram pietatem reverenHai modo prosequebatur. Ipse ve- bat. Sanctus nomen Domini
ro

nomen miro
honora-

inquit,

nomen Domini nominans

intellectum
alterius
officiebatur,

totus
totus

su-

pra

hominis
totus

m
exliibebat

ut inoolerent, missis turturibus jussit,

ibidem

iubilo

seculi

videbatur.

Pro-

in plnrunos nidificarent, quod suis temporibus iratnbus effecti, annos fecerunt, ita familiares veluti domestic* galut ad cibum accederent, accepto vero Id Peddidit pro Adolescenti lime in suo sodapradiceret, dono mercedis, ut ei regnumque acqu.s.tupeligiose victurum, litio

pterea et tantara

exibebat *, recolligens, retinhoneste locatum. reverenterillud ne forsitan verba reponebat honeste, in loco litter, quibus divina vel nomina, vel etiam
illa

nomini Salvatoris reverent.am n.veniquod et qualecumque soriptum

mm

eternum.

Quod

vere

pradizisse,
et

juvems
in

<

non dm Quo modo pepsuaserunt. Ordine conversatio temporalem, et adofactum est, ut turturibus vitam procurar.t ajternam. lescenti Vir sanctus
ppotpaota

initiatio

sancta

ejus

Consuh illo. in nwn. 82, unde ista potuit acpotest Vita prima Perusinus ait cepisse. Brevite, etiam anonymus
scribuntur,

continerentur

ore, laudabat Portabat enim Dominum in corde, operibus. Et si aliquis Dominum glorificabat in Cailum et terra deberel Be sic dicebat

nominaret,
lt:

inclinare in

nomine
in

ilto.

iion

mtn an-

(19110 tetle*

hahent

ab Annalista lauda439 Ex auctoribus vero secundum dicta num. 43 floruit luqolinus num. 41 dicitur obasse seculo xiv ; Marianus num. 32 Speculum anno 1523; ac denique ex coUigi coeptum fuisse vide-

Vita prima a num. 83 qu<e- M> ,/uxdam huc "')' pcelegans mentis corporisque verdam S. Francisci ctantio illius mo virtutum bis proposita effigies ac velut

Sequitur

ejusdemarrumque compendtum. Tum subditur

nonanteseculum^
tur.

factum non sit incredibite, emguam tanecaS Franciici moribus alimum, potest auctoritatem. Sed nemen ab istis habere adjunctts conque omnia Speculi exemplariade qui a Sancto terra veniunt: nam de baculo Mo, ram et opacam ilicem infixus postridie in pr< exstat mentw dicitur, nulla prorsus excrevisse
Quapropter,
licet

studium Evangedens desiderium ac perpetuum prxcepta et consilia ewactissime observandi, lica manecnonjugis meditatio de mysteriis Chrtsti,

chantate de humilitatein Incamatione ei possunt. passione exercitis, quse ibidem legi in

dme

Tandem narratur
tione sanctissimus
tus sui

quanta

cum animi

exulta-

Vir triennio ante gloriosiobi-

Lovaniensi, nulla in ediin Ms. nostro exemplari Antverpiensi anni 1620 per tionibus Metensi, adeo 1623 et Coloniensi anni Svoelberchum
, ,

castro Grecii

diem festum natale Christi celebi hisque Thomas Celanensis pri etiam in Vtta librum Vitce clausit. Legunlv.r hsec
;

Mariano inventa ut hcec arbor ab Hugolino aut magis prodigwsa est, fUisse videatur, quantoque si vetanto antiquion testimonio egeat.

secunda, quse cum ad annum 1223 prxmittenda hic sunt, qux annis intermediis contigisse novimus.
spectent
,

Demum

ra

de turturibus redemptis narratio, vinumero detur ea etiam nonnihil exaggerata in qui in omnibus praedictis exemplariurum, quantitas fuisbus magna multitudo vel magna
sit ista

i\\.

630
C

DE

S.

FRANCISCO CONFESSOHE
Portiunciscom ad figendum indulgentiarum diem Romam comitati.fuerunt. Prxterea in culx adnotationibus ad Epistolam 8. quas inter Opuanteediderat,ev Rodulphiodiscula*. V. eumdem Petrum p6r bienniom eo miixerat,

P.

XX.

Coraitia generalia
:

aano mccxxi

an ex his de more celebrata Germanica? denuo tentata missio

Tertius

Ordo

institutus, scripta-

quod tempus nere vicarii generalis functum esse, 1221 ex allegata inscriptione deinde ad annum metius paualiisque cantrawit, sed forsitan etiam loextendisset. Ceterum hxc breviter observasse
nostro tom. 2 juverit, quia in Opere quoque Prxtermissos ad diem x ex alioMartii inter rum fide seu errore, Petrus ille Cathanius pari dicitur obiisse quinque annis ante S. Fran-

que pro hoc a

gula,

S.

Francisco Re-

non a Nicolao IV PP. Alia et qusedam ad annos mccxxi mccxxu a Waddingo

danda.
relata, alibi

modo

ciscum, cujus beata

446

mors

certo contigit anno

Ex

iisdem,

ut dixi,

comitiis anni 1221,

\>7uc

in /,

Sanclut

cele-

brateomilia, quibut inlireilS Anluiuuf:

xvn. Wadloqica rerumseriesperduclafueral 4 scmbit, generadingus ad hunc annum num. in feste PentecoUn onUnis romitia codem anno prsetunc in diem xxx Maii incidit, stes, quod Qua de re celcbrata fuisse.
sente
S.

gestis regredior ad anb incerti temporis usque chronottfcL, ad quem P^nv.m Christi

censuit Waddingus, in Germaniam ^ Spirensem tres, iisque prxfectum Csesarium infeliciter tensed quia eadem missio ante fuerat fratresque in istis regionibus pessime exce-

missos fra-

ivmitiU mit-

tata,

pti et expidsi,

non fuisse tunc hanc datam pro-

vinciam, nisi sponte votentibus ac petentibus, hosque magnos progressus fecisse. Pro his omnibus auctorem laudat Chronicon German. Franc. E Ms. Balduini de Brunavicke, quod alibi etiam
Chronicon
Saxoniae appellat.

Profttetur porro,

Francisco,

dubitandum non

est,

cum

comitia

illa

cx

ejus-

Mariamde Portiunessent in Pentecoste apud S. ob quam vel cula ; nec ulla dari possit ratio, sint, vel ipseprxter morem hxc tunc prxtermissa credatur. His elimn interfuit S.

dem

sanctilnstitutorisdecreto quotannis habenda

ex illo accesese, qux de hoc argumento narrat, anno 1221 illigasse contra Gonzapisse, hxcque gam, qui eamdem missionem ad annum 1218re tulerat. Cum Balduini illius setatem nusquam, quod quidem sciam, Waddingus indicaverit, mcerta mihi est ejusdem Chronici auctoritas ; ex Vitis autem vetustissimis quas commentor, cogor, hanc missionem biennio serius reponere,
,

ab iis abfuisse corpus Antonius, a civitate, in qua sacrum quiescit, Pataillius miraculis clarum magnifce vinus cognominatus. Coiitur hic die xin Junn, ad quam diem in Opere nostro Vita ejus, auciore anonymo valde antiquo, a Papebrochio
data,
5 ad propositum nostrum sic habet autem eo tempore (scilicet anno 1221, [nstabst \idem in Annotatis observatum fuit) fratrum g-eiKu-ale capitulum, quod in brevi celebrandum erat apud Assisium. Quod ut Antonio per fratres mnotuit, iHuc(ut eratdcbilis etinfirraus) utcumque

aut, si

num.

anno 1221 iterum tentata fuerit, credere, non tam prospere successisse, quam legitur eam apud Waddingum. gwimMMM 117 Etenim in laudatis Vitis solum duo mecomitia, e quibus Minores in Germa- '/^'^ morantur niam ac ulteriores provincias fuisse missi dicuntur. Horumprima anno 1210 celebrata, diximus
ubi etiam retulimus infelicem successum eorum, qui ex his comitiis in Germaniam, Hungariam etc. missi fuerant. Altera hujusmodi co xv,

rnli

fjjjj

Eli-

pervcnit etc. ii! E.r gestis in

nalista

a$ Pelro Ca-

eodem capitulo laudatus Anduoprascipue memorat ,nimirum fratrem

demortui Pefri
(

mitia, in quibus denuo decreta fuit Germanica missio, fratresque ad eam designati, in iis<lem
Vitis

tlmnHi tuveui
,

Eliam
S.

in

uihaniilocum ab ipso

dicuntur habita post confirmatam ab Ho-

\[

Francisco substitutum fuisse totius Ordinis vi;

norio III
12i>:'.,

Papa Regulam Minorum,

id est,

anno

carium generalem fratrumque manipulum cum prccfecto suo, fratre Cxsario, in Germaniam missum. Si Elias recera hoc anno Petro Cathanio in id munus successmi dicendus est eidem non
mortuo, sed deposilo vel sponte cedenti substitu-

uti xxiii pturibus probabo. Interim pauca hic prxlibanda sunt. Tres socii in Appendice ad

Vilam primam num. 62 narrant, Fratres, qui(ex comitiis generatibus anni 1219, ut xv probavi) in Alemanniam missi fuerunt, pcssime habitos,
compulsosque fuisse in Itatiam redire, adduntu omnibui Hoc enim passi eraut qu; que ultramontanis partibus, ut in Alvmannia et in Unyaria ct pluribus aliis. Causam quoque, CUf tam indignis modis fratres ibidem habiti fuerint, hanc allegant Quia, lioet prBsfatua dominus lnno:
.-

Waddingus, dum heec scriberet, credidit, hoc anno vivere desiit. FefcUit erwlitum virvm ejusdem Petri inscritus fuisse
-,

non enim

hir,

ut

ptio sepulcralis, qualis exstat in ecclesia S.

Mai 4a
;

'

de Portiuncula saxo vitiose incisa, tempus emortuale exhibens hoc modo liCC i\ n d. Martii quas m< qUidem notas ipse sic interpretatus est
:
<

centius tertins

Ordinem

et

Regulain a>pprobaBe1

vi. id.

3ed errorem detexit illustrissimus Octavius episcopus Assisiensis in Opere Italico de hrhdgentia Portiunculx, in quoeasdem notas sic interpungetidas monuit mccxmv. ii d. Martii id est, anno millesimo ducentesimo vigesimo quarMartii.
:
;

ipsorum, non tamen hoo suis litteris eoaafinnavit. Et propterea fratres (velut SUspecLv fidci homines) a clericis et laicis tribuWtmnes pturimas snnt perpessi etc.

tu/fevlut fuit
Illt

non moi

MiO ted viven-

H,

toj secunda 4ie Martii. 445 Plura in hanc rem videri possunt apud Chalippum in Vita Gallica S. Francisci lib. 3, pag. B05 in Annotatis. Quin ipsemet Waddingus laudatum Petrum inter vivos superstitem

num,

448 Subdunt Tres Socii, Cardinalem llugoliut huic malo deinceps occurreret rrmssr, >""ut S. Francisci Regula, quam hic nonmhil successetaverat, ab Honorio III, qui Innocentio ral, confirmurvtur. Addnnt pr.vtcrca, Y scum ab eodem Pontifice impetrasse, ut tauda,

,eviil<
nrinO
'--''

produxit anno

1223,

ad quem num.

scribit,

ipsum unum

e tribus sociis fuisse, qui S.

Fran-

tus Cardinalis Hugolinus Ordini suo protector daretur, et ab hocaliisque Cardinalibus ad rar/os

regionum

631

DIE QUARTA OCTOBMS.

qui persecutiones intuljant reoionum prMatos, quibus Mino-

rftX,

,<n

SedeApostoltca sanclitalet approbata a

:

criptas litteras fuisse,

auclorilas nequit eum 'tmcreinter obrem egoacta in eodem le.Quam recensia avn. Neque gesta
to est iunior,

cerlum face-

toctoai

C.S.

incerli tcnporis

Rehgl

TLc
Begula

num commendabatur. Tandem tbtdem lo sequenti ergo cap.tu In subjiciunt

CardinM.ura

ZulevinJurex Zventuram non

beato Franc.aco rec,p .. licentia ministris a snprad.ctas Ordinera, raisit ad efadi fratres ad

Franoto* apud &> legatur tunc vemsse Cananum enim, vulgo Canans,v "ed Bevamura; Canarium geographicaStalus
co,

quod

8.

JUneias,
,

Portantes

iitteras

c, ra

Tabula Cannara, in novissima Maire Patribus Christophoro Ecclsiastici, a

et

bnlla Apostohca Zitur ibidem felicissimus

conbrraata.

Tum

se

fogeToBoscovich

facta,

ejusdem mtsstonts sucqu, nsdem Zus- ItaqJsecundum Tres Socios,qutbus Anoet comUiisverisimMimeinterfuere, Germamca Zmusnoster Perusinus conscntit
,

tur inter Assisium el

facile poluerit

medio fere Bevanium,

adusse
,

^ereponialias

Meva-

Canarmm

pnusquam

Zssl^anno
resumpla non

fuit ante

2
Sanctut anno

caLlerim quam anno 1219,

annum 1223, aul, si quta melvus tenlatum fuit, nonmuto

successit.

1*18

*"*ttV
1221

^Tot^-etiam sitentium Bonaventur* ,.. excursione apodumtaxat loca, in hac q expresit, BevaItolicaabillo adita nominatim totoque Mo captte et Alvianum

Tduo

Plura de his ad prx-

^ZrTaTannum
Q0

tam a Waddinduo

1221

intlituit

Tertiwn Ordincm,

ac Pauperam Dommarum, alii Minorum voeantur ClarissarumauctoH seunt nuncpassim ac Tert.us dicitur 8. Franciscnra
scilicet

Tertii Ordinis, qux cequeac ferlur instilulio

quam eliam ab

realiis rccte, ut vtdetur,

ninm scilicet e quod de efflcacia prmdicandi egitde '^aoulis inscripsit, feretantum ndztum auibusDeusServisuiprMicationemauditoibus Nimirum sanclus doctor mirifice commendavit. VUnmn.on. i professus Prologo ad ,>,!,, tempor,,, sed ma S >s sesein ea non ordincm est
,

VlU

eoque consiiuuctura-ef materue servasse,

renhabel

institutus fuit auiapost istos duos

Annum
:

quo

Tou^amZao.
^cJdubium,

est.signavitS.Antontnus parte 3 Ule Lptus Anno Dolegitur cap 7, 3, ubt sic lil 2
1

__T_E_xiB.
flaffitabant,

Sdraem, ui ph matrimonio o

Franciseus instituit TerUum propter Pcenitentium dicitui faeere poen.tent.a_ juneti

,

Ordinis num. 25 et situisse, etiamsiin hoc ipso lepoluit de eadem hic video, cur S. esset. Adhsec non itinere facta utrum prxdicare, anconem-

one de instUutione Tertn 46 anlea meminissct fa,,-

Z tZ

l.omo

attribuit post annum OrdinisinitiaS. Francisco decimum a sua conversione , qnaei quartum abdicattonetnterpreauam si dc rerum omnium

Antonino

sanquorum primus fuit qu.dam Pisadictns Luoius. Barlholommus antiquior, Confonmt. 10 ejusdem

ad annum 1.21, plari.sibiexpediret, non ceque P queat; cur enimnon poad 1212 refem q post lot ex1221 dutntasse, an tuerit ille anno labores non esset meproximi antlatos in salulem *t* * tompus soli Deo sibique

Zm

lusreliqui',,'

Zis, hancque anno

1207 nobiscum Mtgaverts Antoninoconveme. Verum Pisano recte ahud ad,unctum, Pisanus ibidem habet etiam componi nonposse, arguit auod cum eodem anno

ctsi Pisani opmionem impenderc ? Mihi quidem, tamen h*c tam certo falsa alopTarenolim, videtur, quam visa sit Cha,

aut improbabilis

mm

S.

KP

45S

oml
non

Chalippus in Vita Gallica

tjuod

lib. 4, p. 210-

un

coil-

citato Pisanus bislitulionem 450 Scilicet loco

l

ligerit in

itinere
S-

apud
-

DonavenlutOip.
I

ram

relato.

,iisaditeriUudrefert,guodS.Jnnsimul atque ex ad pr*dicandum suscepit, Sylvestri reponso ad qu<eS Clarm fralrisque medxsUumsuum.utrum prsedicare, an coelestta divimv voluntatis expediret, inlellexit,
Tei

Bi80Ua

opportune loqnc,,,: occurrente occasione de ea VitaprimaMambren,,Thomas Celanensis in !,,,< auctorViUesecundi indicavit num. 73; seqiien i; Commentariorelatusnum. 170, 252 et
Tres Socii in Appendice mus Perusinusverbis in hoc

institutione agunt tamen loco suo, seu vVmtigu*. non sene rerum sed observalis tempore ac

Decjusdem Ordinis

,~
i<0,*,

d.

mtminet-UKl.

tari

sibi

inprxdicandimunere persisterel, ut doseBonavenlura in Vitanum. 170 et aliquot cet S responso Franoisoum amauenlibus. Uoc enim lum mox a,l pr matum, scribit Pisanus, sermones castri Canarii incolis, per
esse ut
m-osiliisse, el

num. 60; AnonyCommcntamo simtacdeniqueS. Btmaventura literdalisnum.MV, V, Vcrba Morum inVita edcnda num. 26 et
aumcitatis
locis legi

possunl, hic r.on repetam

prima TertnOrdr,,,, suos vehemenler commolis, Pisanum secutus est Helyotus fundamenlajecisse.
tom
7

LrterpaucaexAnonymo Perusmoqutbus reOrdo Me tnstitutus :,;:, ,rir causa, ob quam hic agens de 8. Branoisoi dtscu fy.il. Anonymus

pulis,

Ordinum Religiosorum etc. pag. inhxrens, si annum ex216 celera Waddingo prxlermisit, nomenque loci, guem civias quem
Hisloria:

propaganttbus, Ordines ab Mo institutos Ordtmultos viros ab eis , prtmum primo ail, esse. Tttm subaa*duetos nem, qui Minorum est, ad eos, guogue virgines viduasque

pro Canario appellavit

At Chalippus opinionem duphci ex cahanc Pisani et Helyoti quod S. Fn.nc.scusport pite falsampulat. Primo, memoratum S. Clarw ac Sylveslnreacceptum
Carnerio.

dem
nos

accessisse, dicentes

-.

Qui.l Faoiemus

autem

sed sponsum non oppidum Canarii,

Mevamam

Vobiscnm esscr non nostras ummns vago nobis quomodo salvare has ait Anonymus ad monasterta leamus' atque Dominarum, seu Clarissarum trans,

possunms.

D.cite er-

Pauperum
missas.
4,54

Bonavcntura; secundo advenerit, teste laudato S. 1221, conttillud iter, anno 1212, non

Deinde
et

sic pergit
viri

ad Ordtnem Tertium
,

..

i,

tmqut
,,

quod idem
gerit
1,1

Similiter

uxorcs

Ul Pitanun
Otierit, negat-

Certa esset luvc Chalippi observatw

,

s%

constarel,

que Chalijipus.

rum pro

Bonavenluram el Marianum Florentinum: Bonaventura autem de anno non meminil; et Mariani, qui Pisano mulOctobris Tomus II.
,

eo \Vu.i,l,gum

dictum iter anno VXli contigisse. Vequam non alium vadcm citavil
et

hic S.

Uxores l.abcmus, quffl viam tenere sah.briter Docete ergo nos, quam ipsis OrdiAt illi ordinaverunt ei valeamus. fcoienvoeatur nem, qui Pcenitentium Ordo irf f, Pontifice conservan tes hoc a summo hic de solis vtris confirmari. Quamvis autem s: uxoralis
, ,

d' ba ,: habentcs dimitti se non patiuntur.

,rxn, conjuga,,,,,,,
,

pW r ,
,

, ,

632
AUCTORK

DE
flal
,

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
D Tertiariorum de eodem argumento ita toquitur pcenitentiam ) dum ccelesti fervore et Qnam ( cumulato fructu in multis Italiae locis beatus

e.ft

sunt mentio, comprehendendi tamen virginesque ac ettam juvenes laici ct clerici status vimuliercs conjugat.v et ridiuv, </><os vel aut animus, aliave ratio non peruaoratis

tx vel vires
mittebant

primum

vel

secundum Ordinem am-

sed praecipue hic Legislator noster pra^dicaret quod in Umbria in valle Canarii in oppido
,
,

plecti.
S.

ln hoc enim conveniunt omnes, id fuisse utriusque Francisci inventum, ut hujusmodi

Spoletana
sio distat,

per quatuor millia passuum ab Assiot ex aliis pagis et oppidani omnes

,

sexus hominibus

normam

traderet,

ex qua

in

civitatibus
dicationis

Religiosorum seculo Christia?ie pieque viventes quodam modo imitarentur; ac viven.h rationem
propterea, ut habet S. Bonaventura num. 46, hicstntusclericoset laicos, virgines et conjug-atos in utroque sexu admittit. 455 S. Antoninus supra laudatus cap. 2 de eorumdem Tertiariorum instituto ita loquitur :
Tertius
(

ejus prasturmatim ad Virum Dei undique confluebaut, succensi igne

,
, ,

nullo

pavore suspensi

nulla

cura distracti

et

se novis poenitentice legibus vincire velle, signi-

ficabant.

458

Qui

nc irabecilles mulieres et pericu- W ad vilatn

l><n\t-ntetn

uc clericot

eompUotilw
non latnen
ttrictc dicla

'

prassidio orbaret lis facile expositas consortiura nec homines uxorum licita et optata societate

ntpirunlUmt
"Uitfierel
;

Ordo "
Hi

S.

Francisco

institutus )

est

Pcenitentium.

dicuntur
,

Pinzocgori,

seu

Religio ett

Fratres de tertio

Hi proprie non qui bent quemdam modum vivendi relig-iosum Religio oblig;ans ad estamen non est corapleta et proprium habent sentialia Religionis. Nam quamet possunl habere, et uxorati manere. Et
,

Ordine qui active deserviunt. dicuntur Religiosi; sed ha-

urbesque videretur, nec hos in Religiosorum sodalitiura recipore, nec illas infra sanctimonialium clauprivaret,
et

loca

penitus

depopulare

stra recludere,

consultum judicavit. Unde com-

mune
suce

utrisque hoc institutura praBsrripsit ad xiv et Virginei annum plena3 conversionis

,

partus
g-enus
,

mccxxi,

in

quo

utriusque
,

sexus

omne

vis licite

tamen

non possint contrahere in tali statu, si matrimonium teneret contraherent

,

rum

quam ecclesiasticosascularium facillime et sub suavi jug-o, sub propriis E

tam
propria

tectis
viret.

gaudens haereditate
suis statutis

Deo
,

inser-

quod nullo

modo

esset in

completa

Religione.

Ordinem

firmavit

legibus

Obedire tenentur mngistro suo in iis prascise quaj etiam quae pertinent ad Reg-ulam suam approbata est ab Apostolica Sede. Et licet ali,

sub tali habicongregatione Bliqua arctius, quam contineat Regula earum abrenunciantes propriis, non propter hoc muut possit dici completa Retant statum illum
qui vel aliquae
Tertio
et
,

viri

et raulieres, in

tu

Regula vivant

munivit, et propria Reg-ula corroboravit. Simitlima habetin Annalibus adannum 1221, num. ut ibi scribit, 13, ubipro notitia loci, seu oppidi, fluvium Asium, alias Canaria3, addit, infraillud Clasium, Italis il Chiascio, in Tinnam seu Ti-

niam, nunc vulgo

il

Topino, illabi.

Eo

in loco

revera in Tabulis geographicis visitur

quoddam

ligio etc.
ej sua pritnu
inttitutione.

oppidutum vel castrum Cannara vel Canara, quod haud dubie Pisani ac Waddingi Canarium
et

S.

456 Hivc Antoninus de Tertio Ordine, qualis Francisco fuit institutus: nam lapsu tempo-

ris fuerunt

varuv Tertiariorum congregationes,

,

tamvirorum, quam mulierum quse, Sede Apostolicaprobante, completam Religionem professx sunt, hodieque profitentur. Pinzocgoro, quo nomine S.Antoninus Tertiarios primse institutionis appettatos. asserit, in Lexico Italico academuede
la

Canaria est. 459 Post h6ec Waddingus in Annalibus ad hunc annum 1221, num. 13 scribit, S. Franciscum eadem, qux Canarii, in variis TuscicV ur>
bibus,

quod

et

factum

urfattf;

ted vestem

Ordinit

computsumque fuisse hujusmodi Regutam propediem tradendam promittere, ut effervescentes animos nonnihil sedaret. Tunc quoque Ftorentix, ut Annatistiv ver-

maxime Ftorentise,

fecisse,

Crusca dicitur

is,

qui in seculo vivens relig-io-

bis idar, Francisous

inchoatum

oivibud

quod sane congruit Tertiariis, quibus sanctus Institutor modestam vestem cinei^ei coloris cum nodosa chorda gestandam prxscripsit. Observat porro Waddingus in Pnvfatione ad eorum Regulam, eos etiam Mantellatos

sum habitum

gestat;

rum virginura raonasteriura invenit, et plurimos sub una congregatione ipse reduxit; a quibuspreeterea asserit, exstructum fuisse xenodochium infirmis curandis et fovendis senibus, in eoque caritatis exercitio congrua viris feminisque dispertita officia. Demum ad rem nostram propius hcvc subdit Instituta hac congregatioue (de Pcenitentia) Vir sanctus venit in villam Gagiani aliis Bonon longe ab oppido Podii Bonantis
: ,

dictos,

sed a

S.

Francisco rectius Fratres vel So-

rores de poenitentia appellatos fuisse.

ipse, ut

Ordo vero

supra

jam monui, passim

Tertius dici'

tur

quia post 'luos alios,

scilicet et

Fratrum Minorum Pauperum dominarum, a S. Francisco

Hujti* Ordinit
inltitutioni

occutio dtita dicilur in op-

pido Canat

io,

His pro notione Ordinis prtvmissis,pergamus reliqua institutionis illius adjuncta exponere. 457 Pisanus superius laudatus locum et occasionem sic exponit Ad quoddam castrum nomine Canarium (S. Franciscus ) devenit , ubi in tanto praedicavit fervore quod per pradiinstitutus fuit.
:

olim Imperialis dicti, prope sedem S. Petri ubi occurrit ei Luchesius ad Elsam fluvium Guelplue mercator hurailis olim et avarus
nitii,
, ,

factionis

intrepidus sectator.
vitara

A quibusdam jam
,

mensibus
pie

cationora

ejus

fimnes
,

de

eastro

illo

raares

et

et ad mutaverat in meliorem vivendum induxerat Bonam Donnam, suam consortem. Erga pauperes libeerga miseros compassivus in xcnodochiis ralis infirmorum curam agebat, peregrinos hospitio

Christianeque

fa3mina3 volebant

relicto

castro

ire
:

post eum.

excipiebat.

Sanctus vcro Franciscus ait ad eos Non faciatis; quia og-o ordinabo pro salute vestra quid agere debeatil et ex tunc cogitavit facere tertiura Ordinera qui dicitur Continentium,
,
:

460
tierat

in rebus

His virtutum exercitiis jam aliquantum caelestibus instructus , a Francisco pe,

primut cum
tlll ,juge

iuo

amplius edoceri

sibi

am

ostendi

bonam

per

suajque cousorti viquara ambularent se,

induit BLuclietiu*

BeU

'
!' 1

Bl

et sic fecit.

U et SORORUM DE POENITENTIA Exaggerata haud dubie hic est mul:

cure. Paulo

sanctus

de

ante se cogitasse commonuit Vir Tertio Ordine instituendo , in quo

perfecte
sibi

titudo,

Sanctum sequi volentium. Waddingus Pisano consentiens, in Prxfatione ad Regulam

conjugati

Deo

que quicquam

possent inservire; ne tunc visum consultius, quam

ut

Serio de hac re ut illum assumerent.

tibus,

DIE QUARTA OCTOBRIS. rum emit, et colloquenpe-

633
WCtOU
C.S.
qttrdam hie
unnotantui

normam

vivendi et genus indumenti

vestem cineream raodestam tentibus nodosum, formulasque quasdam et cin^ulum Reg-ulam quautoverbo tenus tradidit, donec veste hac peregricius compilaret. Primos hos et ceteros na donavit, a quibus ad Florentinos Prarter hoa pios conjugea transivit. ... faraa
prascipit

totum superfluum, omni mora depositn, pauperibus erogavit etc. Bartholomxus de Tolom L6S Similia h abet scripsit, xn qua qui Vitam alteram anno 1320 de habitu Luchesio alnscap. 1, num. 7

apudnos

hsec ait que per 3. Francisoum collato precanti Lucondescendens (S. Franciscus gne Bonadonna qu chesio) una cum conjuge BUa
:

Bem-

novum sodalitium Vir sanctus 1 eac Mortotrum de Colle, Brunam quemdam,

admisit

ad

ejusdem voti
oonaignivit,

erat,

sacro Tertii

Ordinia

habitu

lensem alium,

quampluresque

dorum et vallis quorum preces

quenti,
lara

vicinorum oppiad EI^je incolas, viros piosj hoc anno vel seet instantiam
eis

devotos,

Brunum
alios

et necnon et secum viros humiles nonnulMaretolensem, et

losque
Elsa3

convicinorum

locorura

et

vallis

quam

subjicimus,

prtBScripsit
et

Kegu-

licet

aliquantulum

auctam

mutatam

per

Nicolaum

IV

suraraura

Pontifici

dem
lista
n oppido PoHi-Bonilii,
uin habUabat,

contirmatorcm.

Hactenus laudatus Anna-

utibus et mira cordis comlacrymo glutino punctione, ejusdem fraternitatis ibidem legipossunt. Pon pilavitefc. Plura Ordicst, Tertium hunc
fletu,

incolas ....

uon

sine

magno adstantium

Minorum,

dxLuchesius iste, S. Antonino Lucius appettatus, atiis Lucensius quoque ctus, et ab Tricumttluto Beati inscriptus est Martyrologio riUs ad di um Ordinum S. Francisci Apud Fodiuni Bonitium in etogio sequenti

461

hisomnivusstatuendum nem utcumque quidem cceptum in oppidoCanaSpolelana in Umbna, rii seu Cannara in valle vel pu d Florentinos, sed in castro
PodiiBonitii, ut docent m peculian esii, magis perfectum habitueidem Beato ejusque conjugi
lo
,
,

"
iS

cum

Etruria,

beati

Lucii

soris,

qui

plurimifl

Ordinis suscevirtutibus exornatus, habitu Tertii operibus, post obitum mul(l D vita sanctis
, i

Franciscum tradito, nibus, nisi quos justa ratio ea

8.

om '

suadebat,

communis

factus fuit.

coruscavit. tis miraculis,

Ad eumdem

rfn

Ordinis Regulam ex

M
''"'

v int,

'/>"

moratur in Martyrologio rum, ubi Luciu in Martijrologio Seraphta

eiusdem mensis
tium
tii
,,
|

in m

conventus Asi dingus cum in Annatibus ad hunc

-

aliisque

Wad-

velint,T

SvolaolV

0.
:

cula
r,

S.

Franoisoi,

ibidemq

sic legitur

Ordinia sancti

beati Francisci, sanctitatis atque miillustris.

Apud Podium BomLuui confessons, Ler-

,dequa

am
um habere
auqui

ctorem subjecit
teht,
et,

Miut vero,
et

ium puejua
Se-

raculorum fama
, :

Ad

hu\
et

umumo negent, Regulum &

d

diem deeodem actum est Vita data. Eoc utraqi mi vet Lucium cum uoco Luchcsium Qagi donna dicta, primohabitasse in mlla

in Opere nostro,

ge~

Tertiariis

,,coiai

i\

hanc, (uou

quaa sequitur,
tertii,

ut

habet

in principio Annotationum ad lius Franci ci licet Elisabetli;e.) vaB

pi;

Vitam diqu83dam
tat
'l

atuta.

Tum
"'"
L18e "

daggim
/IniiSiSenensium sita,atqueab ipsa
sejl
in<:

un
dissita
,

xriptores, quos ita refellit, ut

ibus
sse

passuum

Podium-Bonitium, mlgo Pogtemporis Senensibus subd\ gi-Bonzi, tunc

a
i

iam
ris
c-t

ruisse,

aliquidve

pro

tempo-

ipsius Ordinia
utr
.

rationeimm

inquit,

quorum, Nicolaus iusinuavit non

r<
;
-

distans; eoque in castro cum sua p\ juge jam habitasse, dum Tertia\
lia

ouSil]

Bulla

Unigenitvs, quam &oua l - Pomnes

antiq\

c
de quo Beaio ex \ili8
10*

Francisco ibidem tis accurate locutus

vitla

w dddingus
ait.

csl,

dum

hsec in
nis,

attinet,

Gagiani facta

Nunc
I

iuveril

</
vlvui Aprilis

quam

dut

apud

ita

B. Luchest

iatit

apud nos

edita, hic recitasse.

.

ab eo scriptorem pr
giUS u
DQ]

UnumetatU
<us.
at

His igitur actibus (dwitiis conqui\ ntur dis ac secularibus negotiis) implicatus (Lu<
sius)
ccepit

nobii dnbin ett,

una
Dei

dierum

solitudini

vacans,

cogitare
et

oaulam,

Regulam
in

'

et

doi auctorem ha-

Bummam

potentiam,
et

sapientiam
e1

rendo

praaconio
,

utroqt
fide

clementiam in g-na peccatorum

ad
se

gubernatione
tolerantia

beni

et trina
;t

(id est,

tribus 0>tri-

receptione;

qui

vitai

bu
his

reversus optime, labentis hujus mi proposuit cuncta deserere, ac Christo JeQuod ut uxoi ire .... p< laudes muitas dedit, et eura de
:

plurimum

bonfortavit,

et

se

paratam
ius

esse

salvandorum, Tres Socii in A\ at normam ' Per beatum Franciscum num, in tribus Ordinibus renovatui rura Ordinum quilibet tempore suo rao Pontihce confirmatusi utique per
vit.
,l
,

ipsum sequi,
bilibue

ejus provolu

irrem

tionem RegulsB a
constat
(/

S.

lacrymis et singultibus, ut sequeretui inspiratum divinitus, po*tulare omni instantia

proouravit.
u

primo

et

secundo'. 8.
Viri

Tunc

vendidit,

dinis

Seraphici

omnia conjugis asFratrum Tertii OrFrancisci una cum uxore sua

vir

Dei

turain Vita num. 25: Ipsius aancti datam ab eo formi tu secnndum

et

duca-

habitum

dootrinam,

hristi

triformiti
!

sumpsit;
suis

ex

aliqua

parte

bonis accepit,

unum hortum

pecunis, quam ex quatuor jug^e-

erat ecclesia, trinaque triumphatura mi vandorum, sicut et nunc cernimus

i

pletum.

Rursum num.

46: Prasdioati

634
iuctuhi

DE
succensi

S.

FRANCISCO CONFESSORU.
bus....
votis....

fervore
in

s.

cundum formam
se

sexus, qunmplurimi utriusque seantes pudicitia Domino famu coujugali acceptam nov s a Dei Viro
,

prcefati Tertii

Ordinis jugo sua D

Regti-

colla subdiderunt etc.

Profecto non potuit Leo

X Regulam ipsam S. Francisco, ejusdemque

Ix confirmationem Nicolao
attribuere.

vendi

Fratrum

M,

omnesscripsemnt mulNicoai IV seu annis ante Pontificatum lis potuerunt per formuante annum 1288, non Ordinem a normam vitffi, Regulam et
qui

pamitentin legibus Ortlinem modum idem Christi Famulus, decrevit WBO de Poenitentia nominari

^iebnnt; quorum jr-

IV clarioribus

verbis

cum ex

dictis 1

lam,

summo P^' ificec onfi

anno ; ;""ro , fl est, a laudalo Nuolao cui Regula mserta Eodem temporis ratio non pat 1280 editam. censeri possintper sumut Udem biographi indicasse Nicolaum III ; mum Pontificem ibidem laudatos bio1 constat, eosdem

'7 ,ff;f^

468 Assentior quoque Waddingo, ab eodem Q uxdnni(a Nicolao aliqua adjecta Regulx, qualis num pas- mn n<i fm sim exstat, ac forte etiam qusedam in eadem ju- J****i ,co ""* ita ipsemet Nistis de causis fuisse mutala. Sane colaus testatus est in bulla Unigenitus, anno 1290 data adversus quosdam, qui priori bullee obtem"^rarenoluerant, editague a Waddingo tom. 2 f ipsemet le . u est, dum de priori bulla loouens, ait sZus

,-

Ordiuem

ipsum

approbando,

ordinationes

non-

nam ex eodem

scripsisse ante anaraphos multis pariter annis Novembri Ntcolaus III num 1277, cujus mense Pontifcatum accepit. Porro databio-

nullas salutaris persuasionis nostris litteris in eodem Ordine duximus observandas. Inter caetera<

mmmwm

graphorum dicta interpretari de oitse mihi lum viva voce a S. Francisco tradita,

norma

so-

cavil-

cisdem fratribus paterno consulentes affevivendi sequerennorraara hujusmodi Et amplecterentur eamdem. tur, et sequendo et ratio, ratiODJ persuadeat naturalis cum
ctu,

B
quod eliam
litterit
'>
i

ssquitas acquiescat,
res,

ut prsedicti Ordinis professo-

lari esse videtur.

Nf< "/"

opinioni occasionem 46C Credo tamen, oppositx quod natam esse ex laudata bulla Nicolai IV,
velut ipse insertee in ea sic loquatur Pontifex, esset. Incipit illa t Supra monRegulx conditor

ob ipsius
filiorum
et

Confessoris

reverentiam,

dilecto-

rum

gantur

quarli

(Ordinis)
supradicto
curatores

nostrorum Ordinis Minorum diriregulcntur doctrina, qui utriusque almus extitit institutor, de Ordine

tem CatholicflB fidei exstatque apud Laertium Cherubinum tow. 1 Bullarii Romani a pag. laudatus Ni128. Sic autem in eadem loquitur Breve procemium cap. 1 Nos igitur colaus post
;

Fratrum Minorum
assumere
nounulli

visitatores et pro-

procnrent.

Verum

quia

Ordinem
quentes,
dentcs,

ipsum
ad
ejus

opportunis
ut omnes,

favoribus

proseatten-

ang-mentum benignius

statuimus,

dum hujusmodi
rit,

vittt

formam

quos ad servanassumi contige-

Ordine praedicto Pceproh dolor! nitentium .... adversus persuasionem et consilium hujusmodi consurgentes, non metuunt affirmare, quod hujusmodi nostri consilio acquiescentes, illosque sequi volentes, salvari uequeuut
ex
in

antc

rum,
fat.im

de

sen receptionem ipsoCatholica et obedientia erga pr83Ecclesiam diligentiori examinationi sub-

a^sumptionem,

fide

dantur.

Verum ita loqui potuit Nicolaus, quia Regulam auctoritateApostolica confirmabat.Nam in ipsa Regula a Waddingo edita cap. 1 sic inqui voluerint hanc vitam observare et cipit illos ad eom observandam as.siimi contigerit, ante assumptionem et receptionem ipsornra etc, ut
:

codem Ordine Poeuitentium etc. 469 Ut rem clarius lector intelligat, Regula llcforttalla ex Ms. codice a Waddingo edita, cap. 16 sic ^uxdamfa qui " Visitatorem habeant sacerdotem, habet vit. alicujus approbata^ Religiouis existat, quique il:

lis

de

commissis

Si

ex

bulla recitavi.
,

Ccrte Nicolaus

nusquam
,

in ea

asserit

c suum
culliyiiur, et

Regulam, quam ibidem recitat Opus sed Francisco non obscure adscribit. Gloriosus 467 Prasmiserat enim in Proosmio
esse,
:

tiam salutarem jusmodi visitationis olficium exhibere. Hic ver128 J subbis Nicolaus in sxpe dicta anni Qui.i vero pnesens vivendi forma institudvlit tionem a B. Francisco praelibato suscepit, consulimus, ut visitatores et informatores de Fratrum Minorum Ordtne assumantur, quos cu( :

excessibus injungat poeuitenNec quivis possit eis hu-

stodes

vel guardiani

ejusdem Ordiuis,

cum

su-

aperte asterwt

Chrisli

confessor

B.

Franciscus,
viara
et

Leo

decmm.

[Ter ni)

iDStitutor,
paritt-r

ascendi

hujus Ordinis ad Domi-

per hoc requisiti fuerint, duxerint assiguandos. NoY lumus tamen, congregationem hujusmodi a laico visitari.
sisiensi,

num
ipeius

verbo

exemplo
(Catholicas)
profitere,

sinceritate

fidei

demoDStrans, suos filios

te-

Hxc omnia absunt a Ms. codice Asquem Waddingus in ejusdem Regulse

erudivit,

eosque
ac

illam

constanter
adiraplere,

nere,

similiter

opere

voluit

ut

editione secutus est. Nicolaus itaque visitatorem Fratrum de Pcenitentia, qui ex Regula S. Francisci

per

ejus

semitara

salubriter
vitffl

incedentes

mere-

rentur,

post praesentis
effici

ergastulum, oeternaB

clesia approbatse esse poterat, voluit

;

beatitudinis

possessores.

Non

aliter,

quam
,

nos,

hanc bullam interpretatus cst Leo X qui apucl Chcrubinum tomo citato pag. 541, anno 1521 Tertiam S. Francisci Regulam Fratribus
et

Ecex Ordine Minorum assumi xgreque tulerunt quidam, datam a S. Francisco Regulam hac in parte a
quilibet sacerdos alicujus Religionis ab
ille

summo
dem

altera bulla

Sororibus, sub religiosis votis in congregatione Pudum siquiadaptans, hsec ait dem hujus gratia Nicolaus Papa IV, praedecesnoster, Tertiam sor Regulam B. Francisci,
viventibus,
:

Pontifce mutatam fuisse, quos proinde anno 1200 coercuit. Fortasse eiPontifici etiam attribuenda est altera mani-

festa mutatio facta in ejusdem Regulx cap. 5, ubi cum in codice Assisiensi tempus, quo laborantes
ter indie cibum licite sumere possunt, determinetur a Dominicae Resurrectionis festo usque ad festivitatem B. Michaelis, in Regula bullx Nicolai

quam de Pcenitentia appellavit, per quam almus Confessor hominis utriusque sexus fideles,
Spiritu

Dei

plenus,
et

salvare conteudebat,
sancto,
huju.s

connon

IV

fijimavit
poris

approbavit. Verum
spirante illo Spiritu

quia temincol,

festo

inserta, figitur a Dominicae Resurrectionis quod usque ad festivitatem B. Francisci

;

decursu,
viri

solum

conjugati,

mundique

pro quibus a B.

Francisco prjbfata Ter-

tia Regula edita fuerat, verum etiam innumerarum virginum chori tribus essentiali-

ultimum a S. Francisco certe non fuit statutum. An prxterhxc laudatus Pontifexalia mutaverit, non inquiro, quia ex his satis constat de mutatione in Regida ab illo facta. 470 At si quis modo roget, a quo igitur Ro-

mano

,,

DIE QUARTA OCTOBRIS

Primigcnid'
ftegulam Bo-

025
AfCTOnK
c.s.

nwriM
nonus
hiHll

terliu*

oui Greaori*
itjrpro-

scnpto Pontifceprima illa a 8. Iranoiseo ?r2ano ego, certum esTegdaapprobata fuerit, clicam vel fuisse nonpost annum 1246 se approbatam aOalterutro Appendicem suam quorum

bitis nihil

ambigo, at nihil quoque singularein cogor ad annum 1224 iisdem actumlegi; quare

festinare.

y>\l testibus, triumOv iolverunt Tres Socii, quibus suo fuit a summo Fc-ndinum quilibet tempore mihi panter oonfiimatus. Dicam secundo,

certum videri,
111
vel
(si

icl

forte illius ejusdem successoaqant dealiis Pcenitentibus) ab

Honono viva voce factum ab littenv, mox laudandev,

XXI.

S. Franciscus

Regulam com*
Spi-

pendiosiorem

facit in roonte,
:

sentiam, faciunt utriusre Gregorio IX. Ut ita TerUariowm quePontifcis litterx in favorem typis Bullario Franascano, editcV, qux exstant in prmuv sunt quarum

ritu sancto inspirante

vana hu-

Romanis anno UMcxcuso

nonnulhs jus historise adjuncta a tradita, sed non omnia satisfirma.

actenus Ordo Fratwm Minorum, instituerat mtus S Franciscus e tribus primum Regula atque ipsemet profitebatur, usus fuerat 1209 ab Innocentio conscripta, annoque

Decembns anni 12.1, Honorii III, daLv dis xvi quo Ordinem illum a b. id esl, eiusdem anni,
:

dixi. Harum exorFrancisco institutum fuisse, nobis, exstantquetom. dium est Significatum est tomo pag. 30 leguntur htteree i paq. 8. In eodem FrnnciIX, (qWB certe de Tertiarns Greqorn

H
ab

quem

Sanctusdivi-

monitu$

illo

xxn Augusti ejusdem Gregorii pag. 51 signatx Cum lllorum, 1229 cum hoc exordio anno B qui sua novissima aliaeque pag. 65 datx die vn
:

scanis loquuntur) incipientes : datx anno 12-27, die xxv Junii

Nimis patenter,
;

IHsummo

Pontifice vivcv vocis oraculo approba-

rursum alnv

Apostolicis litteris conflrta quidem, sed nullis de obtimata. Hoc anno 1223 sanctus Institutor qui Innocentio successe- E nenda ab Honorio III, Reguta- confirmatione, scripto consignarat, sucv
ta, scrrio congitavit.

Junii 230,
Fratres

qux

incipiunt

Cum

dilecti

fihi,

Non tamen eamdem,

si ver-

Tertii

Ordinis

.sancti

Fraucisci.

Itaque

cum duo laudali Pontifices Ordinem illum suis honoravertnt, privilegiis per memoratas litteras quin ejusdem Regulam, saltem dubium non est, viva voce, viva voce, approbaverint Dixi saltem confirmationem ab quia hactenus nullum legi, qui indicarit. alter^utro scripto datam protulerit aut
.

baspectes, quam Auprobaverat, Honorio confirmandam obtulit.

laudatus Innocentius verbo apin Vita

diamus

S.

Bonaventuram

edenda num.

54 hac super re toquentem. Ordine quit) dilatato jam

,

Cum autem
viveudi

(indispo-

formam

per

dominum Innocentium

approbatam,

De indulgentiii

Pergamus ad alia. 471 Waddingus ad praecitatum arnium

;

1221

in perneret per successorem ipsius Honorium hujusmodi fuit a Deo repetuum facereroborari, Videbatur quidem sibi de velatione commonitus.

Porliunel

culx

de

temporis refert qusedam alia, quge partim incerti sunt, partim alibi memoranda qucvdam ac fidei

terra micas

panum

.-,ubtilissimas

collegisse,

mul-

tisque famelicis

fratribus ipsum circumstantibus

guibusdam
alii$

etiam ad propositum

meum non
a num.
S.

pertinentia prse22 de celebrium

ter ea, quee habet ibiclem

indulgentiarum per

Pfcmoiscum a Christo Do-

mino impetratione visitantibus ecclesiam S. Maricv Angelorum in Portiuncula, (juas sexto jam seculo mirus omnium popidorum consensus magno in pretio habere pergit. Duplicem harum epocham slatuit laudatus Annalista primam ab
;

debere tribuere. 474 Cumque micas tam teuues distribuere in monte jejumspiformidaret, ne forte inter manus exciderent ramte Splritu Francisce, unam de omni- Sancto. Reguvox ei desuper ait volen- lam diclat, bus micis hostiam facito, et manducare illud tibus tribue. Quo id agente, quicumque receptum contenon devote recipiebant, aut
:

mnebant
sociis,

donum,
se

hoc anno 1~-1. quo illas Francisco sine determinato die ab ipsomet Christo, patrocinante Virgine C Matre, concessas, et ab Honorio III vivse vocis yitti$ Iiujiis alteram repetit ab annieiieqwm- oraculo confirmatas affirmat n/i'-i tii quo easdem a Christo denuo ipsiappaanno 1228, rente, ait, affixas fuisse diei secuncLv Augusti,
,

apparebant. Recitat
dolens,
sionis.

mox mane
non

lepra

infecti

notabiles

Vir sanctus
percipere

hc omnia mysterium videlapsam

Sequenti vero die,

cum

vigil in oratione
cajlo

persisteret,

hujusmodi vocem de
;

iii/inii

audivit

Francisce, micie pneteritae noctis verba lepra iuquiEvangelica sunt hostia Regula
:

ducto initiopridie aprimis vesperis, 472 Hinc annum 1523 ab hoc facto orditur,

totamque illarum historiam prolixe exponit, atque ex vetustis seriptoribus episcoporum litteris Pontificum bullis, magni nonnms virvrum consensu, populorum ad sua usque tempora frequentissimoconcursu,aliisquear <//<,, u ntispartim probat, partim conflrmat. Exigebat temporis ratio, ut et ego acl utrumque annum de indulgenpersuatiis agerem verum argumenti amplitudo iltud acl Analecta cHfferam, Prolixa enim sit, ut
,

Per hanc visionem intellexit Fram Regulam, cujus confirmationem desiderabat, compendiosius esse scribendam. Hinc subdit
tas.

Bonaventura Volens igitur confirmandam Regulam, ex verborum Evangelii aggregatione pro:

fusius

traditam

ad

compendiosiorem
visio

forinam,
redigere,
Spi-

juxta quod
in
ritu

dictabat

monstrata,

montem quendam cum duobus

sociis,

sancto ducente, ascendit ; ubi pane tautum contentus, et aqua jejunans, conscribieam feoit, secuudum quod oranti sibi divinus Spiritus suggerebat.

scribenda erit ea de re dissertatio, in qua et indulgentitv veritas idoneis insirummtis probetur, et obtrectatorum aliterve opinantius argumenta refellantur. Idcm Annalista ad annum 1222 ta alia Sancti gesta refert, quorum alia ccrta quidem sunt ex primis biographis, sed non certfi temporis ; alia iisclem biographis ignota, ac propterea in Analectis pariter memoranda. De comitiis hoc anno 1222 in Pentecoste de more ha-

de monte descendens scr- umis$amquc commisisset, et ille, pau- ibidon renovandam soo incuriam pcr- r.u. i/uam cis clapsis diebus, assereret, per onflrmavit iterato sanctus Vir ad locum solitudinis Honoriu Paditam eamque instar prioris, acsi ex ore Dei pa. rediit, 475
vicario
,

Quam cum

verba susciperet , illico reparavit , et per supradictum dominum Papam Honorium octavo sicut optaverat, obtiPontificatus illius anno,
nuit

(i;(;

DE
confirmari.
, ,

S.

PBANCISCO CONFESSORE.
fratres

Rl

nuit

Ad cujus observantiam
se dicebat industriam propriam, sed
sicul nihil
ibi

c. s.

ferventer indueens

posuorania

nndum
cribi

fecisse,

Quod

ut

subi fuerant divinitus reconstaret testimonio certius

non crederent mihi. Tunc audierunt omnes vo. "ofl.^ Pranoisce, cem Christi respondentem in aere *J w nihil est in Regula de tuo, sed totum est meum, ,*** quicquid ibl est. Et volo, quod Regula sic 8er :

vetur ad litteram, ad

itteram, ad

itteram, sine

confirmationem

mendationem prolixiora, ex S. Bonaventura describere, quia modum, quo Regula illa scripta fuit, aliaque /,abaliisprioribusbiographis adjtnwh, issa,exsolatamensanctidoctorisauctokuctoris.

omnimodam Regulse et comVisum fuit Juec, etsi paulo

eam servare, exeant de Ordme. Tuno bei Franciscus vertit se ud lllos fratres, et dixit vultis, quod iterum fa . Audistis, audistis eis ciam vobisdici? Tunc ministn seipsos inculpaniunt
:
:

tes,

confusi et territi recesserunt.

Hactenus PiVolens

sanus:nunc ad
igitur, inquit,

Waddmgum vemamus.

ritateomnino historice certa. Tres Socii nuni. 62 Regula per Honorium III confirmata solum aiunt t fuisse aliam (aprima scilicet ab hmocentio TII approbata) Etegulama beato Francisco, Christo
docente, compi Bitam.
PrMtnUn
S.

confirmandam Regulam, ex verborum Euangelii aggregatione profusius traditam, ad compendiosiorem formam, juxta quod dictabat
visio

monatrata, rcdigere, ad vallem

Ri

itiuamde-

scendit.

Bonavtntur*

addingus prseter S. Bonaventuram dans Marianum suum, alia addidit adjui qux Marianus partim accepit exPisano; quem proinde antea audiamus. Idb.i ConformiU cdit iouis Meiiwlanensis anni laio, postquam ex naventuraretulitvisionemdehostiaeas ndicispanis

compim
:

ia fratri-

fratribus Leone et Columbas, seu Rainerii ab urbe Reatina secundo lapide ad Meridiem, S, con cendit, ubi iu a) ntttt Spiritu sancto ducente ura per quadraginta diea in paue tantum etaquajejunans eam fecil conscribi, K dum quod oranti sibj divinus Spiritus sug1,79

Deinde simul
in

cum

Bonizio

montcm

bus

fjrosequitur Pisanus
Franciscu

Qua

visione
re,

bat.

Post haec, interjectis quibusdam

<

prsmonitus, assumptis duobu sociis, fratre videlicet Leqne et fratre Bofontis Polumbaa nizo dr B ad montem ubi pane tantum coi exit,
;.
,

quo hsec contigerunt, correctoque errore Abraqui eadem anno 121(5 innexuerat, ex S. Bonaventura refert supra dicta de Regula vicario tradita, etper incuriam, uti hic asserebat,
in

el

aqua
ni

[ejunans,

Regulani

fe

amissa,ideoque
Spiritus sug-

eodem monte denuo scripta.Sed

8.

qui d

oranti Bibi

divinus

cum Pisano addit, Heliamvdcarium,dum

montem secundo
nistris,

Fran-

gerebat.

Quam cum monte

BeliaB

descendens servantradidissi
t,

ascenderat, indicasse mi-

Fratri

suo vicario
sibi

ille

cum
struxit,
dii e.

non placeret,

ipsam
ad mon,

per incuriam
iterato
\

eam eam
susci
o

S( d

l.iium, et

jejunans
verba

adin-

ore Dei
illico

quid Sanctus ageret, cum iisque, ut num. est, iltuc quoque ascendisse, ut intercederet. In eo tamen variat, quod non dicat, cum ab Helia fuisse vocatum, sed ex divina revclatione illorum adventus causam intelPi ant omues Ulius verba habe
lictum
I

-.

et

per
ut

Honorium
optaverat,

sui

imiter

uovae
via,

Regulae

reluctari

sed,

dum

ficatus

anno,

confirmari

erant
qui

in

nihil

non

revclatum
uperantibus
;>d

Franoisco,

obtinuit.
Pitann
itt

monl
prosiliens

ex petrae
indignantis

Huc usque
venturam
perrexit
ilam,
:
.

satis presse secutus est

Bonaita

occurrit,

tiddidit.

sed /iostpauca Sciendum, quod,

vicario

hucnon facientia, cum beatns Franci

j
<

m
vellet ipsc,

interrogans,

quid

sibi

traditam
frater

amissam,
qui

iterato

re,

Helias,

Regulam
notificavit,

m sciebat, m talem
beati

ministris

au\ ministrorum comital V 480 Qle luuiiili voce demissisque oculis, tiv mcns, sanctum Patrem oifensum iri, dixit *"trrunt, novam sibi efformari Re- ,.,,;,, ,
.-

r ,i

i,

bumanie

viribus

superiorem,

induxe-

fa

bant
i

fratrem

m
pro
eis
;

iret,

et

sibi

diceret
iM

vicarium, ut ad pro parte ipsorum,

pro
se,
el

faceret

quia
ter

ipsam nolebant esse oblij Helias timens beati Francisci repread

londit

eis,

quod

ire

nolse

sed
Bine
ipsis,
I

iret, dixit,

uolle

tunc omncs
Helias

Cumque

rater

simul iverunt, prope locum, ubi

ipse
frater
lleri-.~jKMiu.iite,
:

Franciscus, vocavil

"""" n runtque me huo, ut pro vicarii ratione de tem- rm perando agerem institutoj neque eniin duriori tringere. Turbatus spiritu Franciscus infremuit vultumque oculosque ad cffilum c Doos, vehementi affectu dixit mine , nonne praedixi hos mihi non credituros P L't quid me in vanum iaborare eoegisti-? Ego institutum hoc cum pauperculis meis sociis ad mortem u nolentes hos et dure rcsistentes compellere nequibo. Dictu mirum! Statim in Lucida uube apparuit super
,
.

cum.
Vl * en1

Quo
os, ias

et

llominem
cunctis,

Christus
dixit

dixit

Quid volunt

ei:

Domiuus qui audientibus Homuncio, quid turbaris

,
,

respondit : Isti sunt quod facis novam "mentes, quod lacias eam nimis dicunl e1 prptestantur, quod nolunt esse obligati ad eam facias eam pro te, et non
qui

quasi

tuum
hujus

hoc
vilaj

opus esset? Tun<

praeceptor
?

Lator,

audientes,

tnnc

Nonne onmia
,

Ke-

gulae prcecepta

nonne tabulae hse a me formatse? Tu dumtaxat tenue hujus operis instrumentum et calnmus scria
praescripta

me

pro

benti
-

Quo
Domine,

audito,
us ad

vertit et

faciem

suam
quod

bea-

fcu

i; ,ium,

loquebatur Christo
tibi, ipsi

Novi cg-o, quid dictaverira , novi quid velim praecipere ^vVres huma^^'iwTom,

M
;

opprobn*

A*'*^
darguti,

nonne bene dixi

pertas

scio,

quid

possint

et

quantum

valeo

, ,

DIE

QUARTA OCTOBEIS.
Rainerii dixit, et
tl
'

887

prsstare subsidium. Volo proinvaleo et volo observetur ad htteram, ad ut Regula ha$c de silitteram, sine glosa, sine glosa. litterani, ad observare, deturSi ergo nolunt isti

ambo eum prope urbem ReaaddtdU,

S. FranciBcu* ibidem tunc commo-

G.S

Z ZTwZhim

^J-hitlormm

in

altiBBixnfflpetraBfloisBura

ne

g-losa.

batis,

tanquam

discolis

et

rebellibus

ex

hac

substituam, et si sodaUtate, illorum loco alios nasci et oriri faciam, atfuerit, noviter opus hujus instituti que de lapidibus istis sinceros
sectatores resuscitabo.

et aqua contenratum esse.Eumdem solo pane Bonaventuram Pisanus astum jejunasse, post S. indicavit at neuter spatium tempons seruit

auod Waddingus ex

suo, opinor,

Manano

per
vi-

Ad

subjunxit Vir Banotua ex Chanssimi frabat geuuflexus, petne scissura vestra vobis constat, iu hac plus satis tres, restitisse, neque conspiratione Dei voluntati vos
:

haec verba trementibus eminenti, in qua haere-

ait, quadraginta dies produxit. Bonaventura Sanctus Regulam, in monte cons< cui

quam ad tam ad Dei circa nos providentiam, infirmam vestram prudenhumanos sensus et
audi,tis
ipBi

carium, post dteousaiptam, servandam dederat,paucis perditam nec negat, xisse, eam per incuriam narrat ita idita revera factumesse: Pisanus Hetia vicario simutatum sed Reguquidem ab delam,quia displicebat, re ipsaabi P s<> futsse
; ,

tiam vos respexisse. Audistis, Quodsi adhuc cem claram de nube delapsam? faciam, iterum eanvestraj, aures

vo-

structam; Waddingus solum refert, Heham aspenor mulasse amissam Regulam,quia aequo Helix et Ministrorum ei videbatur. De ejusdem
si-

non tinniunt

dem

demitti.

Confusi

illi

et

territi

obmu-

suas et timuerunt tuerunt, cecideruntque in facies

valde.

UC(W
P<

mati, peiie-

""" pau "

482 Tunc benignus Pater, de in areolam, accedens ad nlios, tra3 descendens dicens pieque confortans, singulos apprehendit,
Surgite,
Christi,

scissura pe-

""Sre-

et

nolite

timere

sed
Dei,

velut
et

milites

adversus Regulam conspiratione et Bonaventunullum prorsus eerbion fit apud S. ram; necmagis de Christo respondentc fuerit, sive tunc vox illa solum audita sive etiam Christus tunc app nuat Pisanus, nube lucida, v.h ex Marit supra Franciseum in riano tradidit Waddingus. Par est ejusdem

intercessione

Ziri,

accipite

armaturam

induimini

B arma

dajut possitis in die malo resistere quas absque dubio vobis sternet monis insidiis, qua ambulatis. Condita porro et in via hac, velut alter Moyses portans absoluta Regula,

lucis,

Mimsi\roi " >n doctoris silentium de postulatione rebus in communi possidendis, depro aliquibus >ique propterea iterato sancti InstitutOi adjunctis, qu& dem montemascensu,ceU>>sqi"
exWaddingoretuli. Solus item hic ex lau itis Franciscum, scriptoribus, aut Marianus, dixit,
secundo descendit de monte, fuisse, velut santi. Mitto alterum Moysen, faeie ignit.i minores variationes, quse in eorumdem relationibus occurrunt. 4S5 Ego quo magis historiam hanc <, r eo magis(si ea, qilx ex Bonaventura !excipias) cogor pro fictitia habere non un est veterum scrvptorum de ctus ratione. Prima

facie igmta tabulas Legis, descendit de monte, tuut iis, qui aderant in vicino et coruscanti, Christo vitae guriolo, ostenderet acceptam a eamque transmitteret per praecipuas

dum

normam,
Ordinis

provincias,

ut

unusquisque,
Praeseutibus
id

quid

sibi

videretur,

visum Religionum consuetudinem ut juxta cajterarum liceret eis comrauni quidquam in saltim tempore adeo crevisse brevi enim habere
exponeret.
, :

''"

m
auam refkrri

allegabant,
tra

ut verosimile sit, ante sodalitium annos tot consodales futuros, ut mplures possint constrictce paupertatis metas non
,

tam memorabili publicaque sitentii necignorare poterant, neotaceripet

re
tius Oi^dinis

<at

to-

hunc exteris

Minorum commendandum
utilitas

quid<
,

et

o
<

ad <m

tineri.
vod comui-

tuiaSancto
Chriituiab"d ~

**

reversus 483 Ille ad locum, unde venit, Legislatore etMagist.ro ( Christo cum ver0 Ego pars iniit consiiium, a quo ita responsum nolo, ut immisceanero et hareditas eorum omnium hujus vitae vitur terrenis curandis rorum me constituo oeconomum, nec permitclementam, ut quidquam ex necessariis vitae deficiat, dum illi curaverint hanc Regutis eis numerus lam observare. Quo major eorum
, :

"iRegulcc observationem illius alumnos ' dos aptius validiusque dici poterat, quam coram prxcipuis ejus<l<-n> Ordinis probatam atque -ifesta Christi Domini sententia

ne ulla glosa ad
Silet

f observan jussa in TetameninprimisipsemefET&Jxoisous

litterara

eo

in major videbitur mea providentia j dum cogitatum suum, enutriam eos, me jactaverint neque in seternum dabo fluctuationem justis. MiCunctis per ordinem relatis, acquieverunt
nistri
siliis,

Dei

cum quo

voluntati et salutaribus Francisci conAssisiura redierunt, ubi iterum

Re- p stamento suo infra recitando, licet observationem in eodem diligenter comgula mendet, glossasque in ea facere vetei melius inculcet, dicat 8icut dedit milii Dominus, pure et simpliciter dicere et scribere Regfulam intellig a ita sirapliciter et pure Bi operatione uaque in finem obtis et cum sancta /sta servetis. Atqui erat hic pri \fecto de divina
>
.

expansa

Regula

deinde ad ut examinaretur,
cis contirmatio.

ab omnibus et , provinciarum praefectos

approbata,
transmissa,
Pontifi-

antequam

peteretur

Heec Waddingus (quem secutus Chalippus est) ex Chronico Mariani Florentini. Manifestum autem est, Vitam S. Francisci a Bonaventura scriptam p7~celuxisse Pisano et Mariano\ nisi hic solo Pisano usus fit, vet Waddingus ipse addiderit, quae cum laudato sancto docture habet communia. Pisanus Bonaventurae narrationi addens nomina Fratrum, qui cum S. Francisco

quis praedicto confirmatione monendi /provocatus Ministrorum exemplo reluctariauderet. Silet pariter Thomas Cdanen<psa sis, anonymus scriptor Vit.v, <m<im Appendice edenda, pellamus; silent Tres Socii in quamvis hispropositum fucrit supplem mt\

quod ad priores Vitas scribere. Atque get, si L< quidem silentium et\<i> in eorum, cum B. monte,dum res contigit, ut Pisanus supraafn
i'

firmavit.
is.i

Silet

denique S. Bon<>

nem

et

Fontis

illos Leomontem ascenderunt vocat montemque ipsum Pisanus Boniznm Waddingus Columbae seu Polumbae
, ;

illos S. Francisoi Vita

tafuisset,procut omnidubiopro Ue commendationeooslestem ittam oocem adjeetsset

/>oi)

DE

S.

1-RANCISCO CONFESSORE.
batur. Vide eap. 3.

Item in prima cap.lS

;

for-

40CIOR*
c. s.

,-- "" :r;;.

k: -;*;*;: -**
stienko veterum
;

< "t** u B s'

habitusMinicalionispoena statuitur exspoliatw quod non fit vn noriticietex Ordine expulsio jubentur supenosecunda.sed in hujus capite 7 morteliter pecoavennt, cum miseres eis, qui injungere. Denique tempus ricordia pcenitentiam capitulum generale in Pentecoste
conveniendi ad
Portiuncula, quod ad S Mariam in

pnmse

ultramarinis partibus non cav 18 Ministris, in fuerat annuum, in seversantibus, prxstitutum triennium ditatum est vel ad ad

cundxcap.*

'

.*

flWorMm .

minorem sicut alium terminum Ministro fuerit ordinatum. Cur autem B Mffldicto Socii apud me in Appenid factum sit, Tres majorem
vel
,

dice sic tradunt

In qua Rc ff ula prolongalru

wtmdum laborem fraterminus capituli propter comroornntur in remotis partibus trum, qui secunda Regula certe Porro, ut in hisce
L89

l"<m prmh

graves ac pios Ministros, viros utique

fuisse
,

tam^
ve lul

D ei

amantissimum patrem suum plenum merito venerabantur,

B miam sanctitatem

m
et

muitisargumentts

^^ ^ w m^*?*
et

etSpirU*

hac frustra qusesi- ce hitlorit minus severa i"a $at aplum sua reluctandi occasionem (eiiem habti. vi quod austeritate Urgenl dare potueritprioremjamanteprofessis. hacmaximein sentmtia Waddingi, qui, quam prima habet,quam vrimo loco typis vulgavit, pro Innocentius III approbavit; E vivx vocis oraculo multo verisimimihi enim ob rationes xi datas
fuitpriori, ita in

miraculis perspe

ctam habebant.
perperam
allrgnte rr-

Adhxc reluctantiee nemvc auod Regula ista

487
'

n an nnt causa, quam allegant, asperior esset priori,

EtenimRegula, quam
edidit

quidem omnium tamen etiamverbis omvrimxconformem, non ns, de quibus nium pnmam fuisse sed unam ex Appendice num. 35 axunt Plures Tres Socii in
lius apparet,

eamdem

prieceptis

Reffulas fecit (S.

Franciscus) et
illam
,

illafl

.expertua <",

luclanlia

lol Metursubsistere.
Ulll ,

rauia,

conformis est ^robaUeab prxceptis ut IIl,velsolum sensu seu Innocentio modo mahs, non utro mihi potius visum est xi quam confirdeprehendo inter hanc eamque tantum intercedere discrimavit HonoriusIII,
,

primam

Waddingu,

vel

pnnsquam

faceret

quam

ultimo rehquit

e tiam verbis

Honorius III conftrmafratribus,d est, quam quid censendum sit de collige Ex dictis vit eorumdem Ministroruw conatu pro altero
,

rumdam rerum communi

dudum minis, ut, qui priorem observantiam nxmxx sevenvotuerint posterioris Jd discriminisinter utramtatis titulo detrectare. postenadvertit Honorius III, qui
bulla confirmationis memori* Innocentio boiiffi
:

professi fuerant,

propterea in montem si videri deberet tus etiam minus verosimilis possesstonem Regulam, quse hujusmodi
; ,

regressu

possessione, Sanctique qui quidem cona-

constaret,
vetat

narrant, eo, quo supra dictt scriptores

Afinistris

que etiam non diversam reputans, orem, velut a priore non a ait Ordinis vestn Regrulam

modo coramiisdem

abips6met Chnsto

Papa

Pnedeoesso-

re

nostro

approbatam

authoritate

vero, si

utramque

annotatam praesent.ibus Imo vobis Apostolica confirmamus Regulam a Waddingo editam

,

confirmaiam fuisse. inducar,ut credam Regula, cujusprxcefuisse petere mutationemin preescripta, et ad htteram ptaomniaa Christo ore observanda esse, ex ipso Chnsto
,

Nam

ego quidem diffwutter religiosos illos viros ausos

sine glossa

severam, conferamus, posteriorem minus deprehendemus In prioris capite 2 dicir primam (id est, Orditur- Q.ui promiseruntobedientiam swn^babeantuuicam tunicam cum dinemprofessi et aham eaputio (id est , tunicam superiorem)
.

quam

vaulo ante audivissent. mignotum mihi est, unde didicent Mananus, dum Regulam seculi xv scriptor, S. Prancisoum,
t

Incertawi,
qtiK de

JU

drogintaiii

necesse fuent. Binecaputiofid est, interiorem) 2 omissis illis Si nerris Regulie cap. In ista mitiora : Qui cesse fuerit, substituta sunt .prima habere; additurque de quo in
si
:

qua.lr.^ir.t.i dies dictabat in monte, per et coru jejunasse, fuisseque fecie ignita et aqua Vehementer 'quando e monte descendit. scanti htstorue tamen suspicor, hisce duobus adjunctis occasionem natam esse ex quahcumque addendis
, ,

pane

K9

voluerint

nulta exstat mentio, usus calceamentorum, Et qui necessitate necesse videbitur his verbis possint jiortare calceamenta. coguntur,
:

dum

qum inter modum similitudine Regidx Moysi divinitus datm, mod\ \que hujus Nam, quemadmodum exdividictatx intercessit. quath agmta " nis libris novimus, Moysen post
i

Vetens Leys

cum

iccunda

Regula mi-

nut mitra
Ift,

in primee cap. 3 dicebatur Omnes fratres jejunent a festo Omniuro Sanctorum usque ad Natale, et ab Epiphania, quanincepit jejudo Dominus noster JesUS Christus
188

Rursum

cap. 3 prsenare, uaque adPascha: in secundx Epiphania tollitur et muceptum de jejunio ab Sanctam vero tatur in consilium his verbis
:

jejunxum rum ac noctium sine ullo cibo potuque accepisse in monte Stnai Tabulas Legis a Deo duas hisque ob idololatriam populi confractis, ..//.'/<*' '"> montem alias, quas ipse ad eumdem eiquc tnuiitas similiter digito Dei inscriptas aa Bonaventura, S. Franoisous fuisse-. ita teste
,

Quadragesimam, quae
qne
tarie

incipit

ab Bpiphania
dies,

bfl-

scribendam Regulam in quemdam montcm aqua jejuubi pane tautum conteutus et dit, eam fecit, seoundum quod oranti nans, consoribi
sibi

ascen-

ad continuos quadraginta

qui voluna

eam

qui vero

jejunent, benedicti sint nolunt, non sint adstricti.

Domino,
.

Hinc Wad-

cumque divinus Spiritua suggcrebat assevicarius ejus, cui servandam tradiderat, perditam, iternto sanctus reret, per incurinm
;

sequeni'... dingus ad hunc locum annotavit eratspunpraecedenti Regula jejunium hoc non ln taneum, et ad Pascha Resurrectionis protende-

Yir ad locum solitudinia rediit, eamque susciperet, prioris, acsi ex ore Dei verba
reparavit.

infltar
illico

491 Propter

DIE QUARTA OCTOBRIS.

A
facir et Sancti

639
Adc-ronc

coruicnntc ta
occationc

hanc quamcumque dignitatempensaAs, Pisanua ejusdem Regulse apparet ex dictis, quali modo inquit,
491 Propter

similitudinem
Sic
est
;

C.S.

ergo

narrantur.

confecta

fte<rula

nostra

quam

profitemur

Quali in loco. quia scilicet jejunio et oratione. Quali auctore? quia videlicet quia in monte. reDomino Jcsu Christo eam beato Francisco Moysi jcjunio in velnnte; un.le ad instar Legis
mont.-,

XXII. S. Franciscus Regulae suae confirmationem anno mccxxui ab Honorio ui obtinet coram Pon:

tifice

concionatur

protectorem
:

dictaute et Deo Mananum Pisanus, nec inepte verum apud Francisa jeju(puto, ut major esset similitudo) Bonavennium, cujus durationem non expressit quadragenarium dierum numerumextura, ad cap. 34, tensum est; utque in libro Exodi descenderet Moyses de mon, ;
l

facta eat et data.

Ita

Ordinis ab eodem impetrat

aliae

ejusdem Pontificis

litterse

in

fa-

vorem Ordinis

datse.

leqitur:
te

Cumque
,

Sinai

tenebat

iffnorabat
consortio

quod

duas tabulas testimonii cornuta essct facies sua

,

et

ex

serraonis

Domini

sic
:

apud Maria,

Moynum de S. Francisco dicitur Velut altcr de monte portans tabulas Leg-is, descendit ses ut iis, qui aderant facie ignita et coruscanti ostenderet acceptam a Chntug-uriolo,
,

r^iximus prxcedenti , S. Franciscum ea mente LJRegulam novis curis concinnasse, ut eam a summo Pontifice Honorio III, qui anno 1216 Innocentio item III successerat, confirmandam perfccit. De raret idque hoc eodem 1223 feliciter silente Thoma Celanensi, agunt argumento,
;

I',

ripua
//

.M/Mi

\U

ndl

Mtn Rrgulx
fuit,

cu-

,n

vioino
vitffi

normara. Ne pluribus lectorem morer, indubitanarratio S. Bonaventurse, quam dedi, exigit pro retiquis adjuntam fidem historicam vades non habeo, quam Bartholosto
;

hoc Anonymvs Tres Socii in Appendice num. 62, inferius, sanctusque Perusinus, cujus verba dabo
,

ctis certiores

secuh xiv, Pisano junwrem et Marianum Ftorentinum neutrumrei,quamhicreferunt,satispropinquum,

m*um Pisanum,quiscripsit sub finetn

,

Cur L Bonaventurain Vitanum. teet sequentibus. vocis sanctus Institutor qui Regula solo vivce hactenus oraculo ab Innocentio III approbata nunc pro ejusdem confirmacontentus fuerat,
Bonaventutione scripto obtinendalaboraverit,S. causam ra verbis num. 473 datis non aliam

vetsat
Ninii""' "'"
provii"
nvi
pii)

magncv

auctoritatis.

coniMMHI
jietenda

Rejul
firmatit
"

opinione Waddingi num. 483 relata, aderant, postquam Regula a fratribus ,qui Assisii approbata fuerat, etiam fuit ad provintandem examiuaretur praefectos transmissa, ut
492

Ex

quam quod Me Ordinem suum propagatum videret. Erat luvc certe suffirifice suis, tonge laciens ratio, nimirum ut fratribus
alleqavit,

ciarura

antequam peteretur Pontificis confirmatio. vetusto scriptore didiscio, an hsec ille ex aliquo quia sequum videcerit, an solum ita conjecerit, perpetuo stabiliendam exbatur, ut ad Regulam ministrorum, peteretur consensus provincialium
erant. qui in partem regiminis Ordinis adsciti credamus in ejusdem cur id non potius factum

Haud

teque dispersis, per Apostolicam certum prsesidium, totique Orficis auctoritatem stabilitatem conferret. Eamdem rationem dini tum Tres Socii confirmant, aliamque prseterea

Romani Ponti-

magis urgentem
495

adjiciunt.

Ex

illis et

Anonymo Perusino

xv nar-

qnoi ilinoru
iii

At quod anni 1223 generali capitulo Pentecostes, ad avenirc debeomnesisti m\ exfixatege certiusque cobant, et in quo ca res multo melius

ravimus, fratres, qui ex comitiis generalibus Alleanni 1219 ad ultramontanas, nominatim Hungariasque, provincios missi fuerant,
mannicv pro suspecLv
;

aliquot
,

pi

jiemimr gZCi

ram

perfci poterat

quam

inter absentes et in

provinciis longe dissitis in litteras consutere, ac forte diversa opinantes adducere, operosius fuisset eamdem senientiam

commorantes, quos per

hominibus habitos ,et post mulrecedere comtas acceptas atroces injurias inde Minorum Ordo,licet ab Innopulsos eo quod adhuc nullis centio III viva voce approbatus
fidei
,

quibvs id illi Pontificiis litteris confirmatus esset, Aiunt ergo laudati Trcs Sot probare.
possent

C
veriiiniilliii"

miiitiis

(jena ulibui

ac temporis longioris. 493 Nihil autem cogit nos credere, Regxdam scriptam non fuisse ante festum Pentecostes quod eodem anno 1223 incidit in diem xxn Maii
,

uthuicmalo imposterum caveretur, Hugolinum Cardinalem Ostiensem S. Franciseo et Ordtni Minorum mire dediium, curasse, ut ScVpedui Regula ab Honorio III, qui Innocentio in Ponti
,

'

obtentui fuit.

nam Waddingus ipse

se

statuit, S.

Franciscum men-

Januario ejusdem anni Assisio Romam profectum, ut de determinando die celebris indulgenageret, tise Portiunculx cum summo Pontifice
inde seccssisse in montem eoque determinato Rainerii ut Regulam formaret. Nulla quoque ratio apparet, ob quamS. Franciscus credaturab hujus anni generalibus comitiis prxter morem abfuisse. Quapropter, si consensus ministrorum prorntrialiiim pro petenda conftrmatione Regulse (quod verisimillimum est) reipsa petitus fuit, id
, ,

ficatum successerat, Apostolica bulla confirmaPeretur. His consentientia narrat Anonymus qui etiam paulo plus Hugolin<> hic atrusinus, tribuit. Verbaejus, quibus fratres in prxdictis
provinciis pessime habitos ejectosque ait, quia adhabebaut fratres eontirmutam appre,

in generalibus comitiis factum existimo.

huc non guse dedi supra nufi hensam Regulam Notificaverunt auvero huc spectant, subjicio. tem hoc fratres dicto Cardinali, domino duxit Qui vocato ad se B. Francisco ensi eum ad dominum Papam Honoriura, quia dominus Innocentius fuerat jam defunctus 't feet confirmari. aliam Reg-ulam sibi cit scribi Et dominns Papasigilli muuiraine roboravit. 196 Hxc eadem etiam infra confirynabioitur, ubi de comitiis anni 1224 agam, ostendamque, vexationes, Minoribus in supra dictis
I

uli 00/iriMi

dorent Trrt

Octobris

Tomus

II.

ultramontanis ante suscitatas,cessasse,postquam littcris confiri illi cum Reguta Pontifictts aliisque Cardinalium epistolis commendaHHis muniti 83

640
iOCTont

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
et hoaestis

c.s.

ad annum m unitiadeasredierunt. Waddtngus annum 220 num. 18, ac rursum ad

1219

petentium

desiderns
propter,

favorem bene- D

volum impartiri.
no
filii,

Ea

dilecti

m
,

DoraiOrdrais

num.

56 Honorii III

Minorum

as reCliaU Ecclesia Ordinem ab

lit

vestris

piis

precibus
bonaB

inclmati

serens, eos commen^t. episcopis, abbatibue e tur archiepiscopis et pralaalii, ecclesiarum canis, archidiaconis et venerabilibus fratnbusarpostcrioresvero,
tis;

Prim* inscrtpU

^Zm Wj**Xaunas-

vestri

legun

Papa notatkm
stolica

Reg-ulam, a Pradecessore

memoriaB Innocentio approbatam annostro

, , ,

pra^sentibus
,

auctoritate
et

vobis

Apo-

confirraamus

pra^sentis scripti com-

chupiscopis

et episcopis,

et

dilectis

filns

abbarecte

Kbua

prioribus,

ac

aliis

ecclesiar.ini prselat

eonstitutis. per reg-num Franeiffi

AmbcV

si

Regulev certoprevsianatm sunt, confrmationem Quia tamen Tres Socii sic loquuntur, cesserunt. eamdem pra>cesquasi nultehujusmodilitterm 1220 retuht Wad sissent, quasque ad annum Francuv directiv sunt, qus c.r a,l salas pcrlatos sine loco signaalise UUeanno 1219, sed
forsitan
ttv,

subditur tota Remunimus. Quas talis est. Hic distincta, sub hoc titunula, in duodecimcapita Rcgula Fratrum In nomine Domini, incipit lo Nulh hivc sequitur clausula Minorum. In fme pag-inam noomnino hominum liceat hanc ero-o

strle

vel ei ausu teconfirmationis infringrere, attentare Si quis autera hoc merario contraire. indigmationem ommpotentis Dei praBsurapserit, Apostolorum ejus, beatorura Petri et Pauli,
et se
tio

uoverit

incursurum. Datum Laterani terPoutificatus nostri anKalendas Decembris,

,fif

adparticularem aliquam ,,,:,,; apographis destinatx jus nomen exciderit ex inprovincias AlemannicvHungaricVfuerunt, vel suntin quenumquam illataa aut certe dicendx
vel
,

successu caruisse, iisdem provinciis desiderato Sociisnon fuisse memoratcV acpropterea aTribus

B
Bonoriu anno 1223 confirmal Rrjii-

497 Rebus ita, ut dictum est, CardiFraneiseus Romam profectus, adjuvante

C07istitutts,

8.

lam

nale Hugolino, ReguLv sum confirmationemhtHonono III 00teris Apostolicis consignatam ab

tinwt. Waddingus ibid. num. 16 eidem confirQui lectam mationi de Honorio luvc prcvmittit velletqne qmedam dum rigidam nimis putaret,
:

no octavo. num. 62 solum ln hac ju4.. Tres Socii in Appendice 'a fempuicoRegula a prima per Inunius decreti, quo hxc miliormp. meminerunt his neroKum, nocentium approbata differt III confirIn qua Regula (ab Honono verbis eapituh propter E prolong-atus est terminus mata) qui in remotis parvitandum laborem fratrum Ut luvc intelligantur, repetibns commorantur. uno alterove tendum est, quod de S. Francisco primam Repost probatam ab Innocentio anno Post prffldictnm autem qulam dixerant num. 57. Marias (de Portiuncula) obtentum
, :
,

locum Sanctas
a praefato

abbate,

ordinavit beatus Franciscus

tieret

sanctissimeque suo ne verbum quidem unum de confirmavit, a Cliristo Doerant ibi positum, sod omnia, ut itavidemino inventa et dictata. Potuit revera visum fuisse Innocentio III, teri Honoria, uti
mutari,

Pranoisous

grravissime

quod
in

ibi

capitulum

bis

in

anno,

scilicet

num. stantur Tres Socii >" 49 & Bonaventura veteres non lego^ 35 id tamen de Honorio apud Nec magis apud illos invenio istud S. Franoisci
;

responsum; sed S. Bonaventura num. 56 tradit, ipsum eadem /ixisse frairibus, ut hos ad exactam Regulm nhservantiam induceret.De tempore diconfrmatcV ReguliV consiat ex ipso Honorii
plomate, quod tum in tomo 1 Bullarii tum in novo Bullario Franciscano, alibique dalegitur Laterani tertio Kalmdas Decembris,

Romam,

tum

PontihVatus nostri anno ootavo.

cilatum Christi

annum

indicant prie1223, cujus die xxix No-

Hxc

Pentecoste, et in Dedicatione omnes lrachaelis. In Pentecoste conveniebant apud-sanctam Mariara, et tractabant, quatres atque Reg-ulam observare liter melius possent diversas provincias etc. constituebant fratres per de Itaque S. Franciscus, obtenlo loco S. Regulx ab Innocentio approbatx Portiuncuta, generah tunc adjecit ordinationem de capitulo priort illa Requotannis celebrando, vel, si id in aut certe guta jam ordinasset locum et diem, capitutum adjecit. Annuum tunc fuisse locum Bartholomivus Pigenerale, diserte etiam tradit Mediosanus lib. 2, conform. 4, in editione Serael cum ubi ait verso lanensi fol. clxix
,

sancti

Mi-

Manx

HoC vembris currebat annus octavus Pontifwatus anni 1216 Innocentio norii III, qui mense Julio III successerat. Andreas Dandulus in Chronico apurl Muratorium tom. \ZScript. Italisecol. 348 pro anna octavo Pontifxcatus nonum posuit his
verbis
:

appropinquaret tempus capituli g-eneralis Mariara de fiebat omni anno apud sanctam

quod
F

Porti-

uucula
500

etc.

Tlonorius

Papa anno
;

ix ejusdera Ordinora

bulla edita,

cujus iniliutn
et flnil

Minorum ennfirmavit. Reponendum esse octavo pro nono-, indubitatum est alias enim ejusdem Reguhv confrmatio illiganda esset anno ChyHsti 1224, quod certo falsum est. Optime S. Antoninus part. 3 Histor., tit. S. Fran24, cap. 7, 1, postquam dixerat ciscum priorem Regulam annol223m compen-

ad annum 1212 num. Sancti Ept45, et in Annotationibus ad ejusdem locum laudavit. Obstolam 10 altegatum Pisani conservatum ergo id fuit usque ad novie ReguLv
in Annalibus

Hoc Waddingus

Francisci

etiam agnovit
fuerant anuo prolongotiM
fuii
"<*'
.

runumft-

frmationem,
cus,

iu

qua Reg-ula, testibus tribus So-

propter prolong-atus est terminus oapituli fratrum, qui in remotis parvitandum laborem
in commorantur. Rcvcra sic factum est elcction*- ejusdem Regulx cap. 8, quod de

tibus

neralis raiuistri

tur.

diosiorem contraxisse, ait

g-ula
illa

per

Pontiticatus
Ordinis,

Eodem annotuitEeHonorium tertium approbata ab iueeptione ipsius anno vin

:
,

et de capihujus fraternitatis inscriptum est. In hoc enim tulo Penthecostes Quo (generali Ministro) decedente , sic tegitur
,
:

electio successoris fiat a

et

ministris provinoialibus

quo Beatus cepit habere fratres anno xv, id est ab anno 1209, uti vn ac num. 148 probatum est. Diploma Honorii apud
ex
,

proviuciales

Waddingum
pus
icisco
et

aliosque sic habet

aliis

llonorius episcotiliis
,

servus servorum Dei.

fratribus

Dilectis

fratri

capitulo Peuthecn,t->, in ministri teneantur semper in simul fuecouvcnire, ubicumque a generali ministro hoc semel in tribus aunis Et rit constitutura. vel ad alium terminum majorem vel minorem ,

custodibus iu

quo

de Ordino Fratrum

sicut a
ce,

praedicto ministro

fuerit

ordinatum. Ec-

Minorum, salutem et Apostolicara benedictionem. Solet annuere Sedes Apostolica piis votis,

cum tempus quam comitiorum generalium, qux hactenus fuerant annua,

recte ea dixerint Tres Socn,

DIE QUARTA OCTOBRIS

ministrorum generahum annua modo ex judicio
,

641
ACCT-BI
,

ultra potuent prolongaad triennium vel etiam rursum patet Rcgulam, quam Wadri Hinc esse illam, qua dingus velut primam edidit, non confirmationem alterius usi Minores usque ad xi. Rationem suggefuere, uti jam dictum est omnium prima edita apud rit ipsa Regula, velut caput 18, sub titulo Quahcujus

causa Religionis poctus tempore quodam Romam venisset, et a carad urbem scente ei qui plenus timore, ne res dinale Hugolino
,

c.s.
a CardinaU

Hugolino iniroductu*, id

male succederet ac tetitia fervorem et simplicem ...

,

propter Banct,J*ri puritatem flagt,

opiime prxililii.

Waddingum,

tanti consenserat,ad successu prvdxcasset, dum mset acfelici plane clorainus Ofltiensia timcre terim in mirabili
. . ,

Honomumintroductuses-

totum hic subter ministri conveniant ad invicem,

jungo.
primnm Regulam non
fuitteeam,

s^spensus erat,

totis

orans vinbus ad

Dommura
;

quam

dedit

Waddingus.

mra.ster cum ubicumque placueconvenire fratribus possit de archangeh in festo S. Michaelis eis, rit tractaturus. pertinent, qu ad Deum
501 Quolibet anno unusquisque
, ,

siraphcitas quoniam ue beati Viri conteraneretur eierat resultabat, et dedecus Sancti gloria fa, eura super eo quod erat pater

(ejusdemopprobrium)

CelanensisBonaejus farailiam constitutus. rehquis ventura duo rei adjuncta

licet S.

Hm

hi*

vero ministri , qui ultramontanis partibus et

Omnes

et alii ministri n is apud sanctam capitulum in festo Pentecostes nisi a ministro et serde Portiuncula Mariam aliter fuerit ordinatum. vo totius fraternitatis
,

sunt in ultramannis semel in tnbus ansemel in anno veniant ad

,

Franciscura, suggerente

eodem Cardinale

^f^
accecelicet

priusquamadPontificem concionaturus memonler didtctsse; cumque htc ret, sermonem exadisset, post coram sacro consessu ei penitus suam, invocatumpublice agnitam infirmitatem concwnaqueSpiritum Sanctum, excellentissime

frustraque Confer modo utramque Regulam lemporis comitiorum ge,, rres prorogationem qui m remoneralium, quam in gratiam fratrum, coramemorantnr in secunda factam
,

tum fuisse.Juverit sancti

et

doctoris verba reatasse

stiensis

pracdicaturus coram Papa quem didicerat B04 Cura semel doraini Ho- plane enet Cardinalibus, ad suggestionem studiose composi- oblitlU. quendam
serraonera

lermoni*'

tis

partibus

esse,
alibi

rem ut Tres Socii testantur. Quam Regulam,quam Innodixi, dicendum est,

ob
,

tum
medio

commendasset
tradidit

memoria^ ut gedificatiouis verba

,

stetissetque

in
sic

proponeret
.eridica

centius approbavit,

nunc perditam esseautlaquam vero Waddingus veluti pmmam tere ex pluribus ilhs, quas edidit, unam aliam esse laudatos Tres Socios num. S. Franciscus apud
35 dicitur scripsisse
,

oblivioni

omnia, ut
,

effari

no nesciret. Verum
Htate narrasset
,

cum hoc
,

aliquidommhumi-

conferens se ad Spintus bancti

priusquam faceret iHam,

quam

tratribus. Ceterum justispostrema Regula prorogandi sima causa fuit in tunc laiius tempus capituli generalis quod ea propaganda propagata fueral, ac etiam latius Apostohcam, per ejusdem confrmationem

ultirao reliquit

tam efficacibus subito ccetamque potenti virtute ilpit verbis affluere, sublimium ad compunlorum mentes virorum quod aperte clareret ut
gratiam invocandam
ctionem
inflectere
, ,

non

ipse

sed Spiritus

Domini

loquebatur.
silent

De
aht

deinde ex ea sermoneprius mandato memonse,

elapso, ac

mox
:

extemporali habito,
,

erat ex cujus solius defectu

eam respuerant

provin-

cix Atemannicce
alia. Eodem lem
coram
/'"/>
-

et

Hungaricx. Progredior ad
.

hisce Tres Socn, biographi nostri : favent tamen sicut lnerat sola eis Prasdicavit

dum

aiunt

Sancti
cisco

Spiritus unctioue praraonitus

favet

porc Sanctits
<

concionaiurus

sui firmitafem et sanctus Institutor in eadem ut putacautelam eodem mus, mora Romana duo insuper alia ab obtinuit. Primum est, ut Carsummo Pontifice qui jam dinalis Hugolinus, episcopus Osliensis, Joannis de S. Paulo proinde ab obitu Cardinalis propna litectionem ejusdem Ordinis auctoritate admiserat, eam nunc auctoritate Pontificia bens

502

Ad majorem Ordims

FranassertaaCelanensi Cardinalis Ostiensispro utique justior,siipse Contrepidatio, tanto

cionatori,

quem ad Papam introduxerat, mandatum memorue sermonem excidisse intellexerit. Ceterumvidentur omnes de eodem Sanctisermone loqui;
vit.

nam

Pontifice concionatum
505 Difficultas

illum plus semel coram nultus insmuafuisse

,

susciperet.

De

facto constat

apud omnes

non

tamen

est

in

Thoma

Cela- Obiervatur
ditionantia.

Soitem de tempore. Ego illud colligo ex Tribus qui concessionem protectoris confirmatiom ciis, obRegulee proxime subnectunt. Adeam gratiam /tasse usus temS, Franciscu linendam videtur

pore opportuno, quo coram ipso summo Pontificoncionatus,eo ,,,>ce et collegio Cardinahum

dem animos magno

pietatis affectu accenderat.

Concionem hanc Tres Socii petitioni protectoris prxponunt, ideoque et ego eam hic prxmitten-

dam censeo. Ipsum coram Honorw prsed icasse, 1'6, testantur Thomas Celanensis in Vita num. me fol. 208 verso, scriptor Vitse secundse apud Tres Socii in Appendice num. 64 sanctusque Bonaventura in Vita edenda num. 178. Vita secunda sme ulla nota temporis
que
verebatur
,

Tribus Sociis conciiiando. Cetanensis nensi qux apud minime obscure affirmat, S. Franciscum sponte Tret Socioi sua a Cardinale Hugolino expetiisse, ut sibi to e- ci Celaneniem sermonem ret coram Pontifice ac Cardinalibus F habere; Hugolinum vero nonnisi spyn intermeac desiderabat ilti cetumque, ne res secus Cum tempore quodam inderet consensisse. ad urbem Kocausa aeligionis poscente quit mam venisset loqui coram domino Papa lloCardmnlibus plurimum norio et venerabilibus Quod intelligens domiuus llugo Ostiensitiebat.

cum

sic habet
,

prsesentiain

quiu

Nullius quolequanimiter

timore ac laetitia repletus, adet simplicem inmirans sancti Viri fervorem sed contidens de misencordia tuens puritatem ; eum coram domino Papa HoOmnipotentis
sis

episcopus

norio

et

reverendis

Cardinalibus

introduxit
i

magnisque loqueretur et sapientibus et indoctis parvis. Nam et Cardinalibus coram domino Papa Houorio congregatis constantissime prsedicavit
,

non
,

utique tam

simplicitate

risum

quam mirando semper

fervore

movens ad compun-

Contra ex Trium Sociorum sententia ipse nalis Sancto auctor fuit, ut coram Pontificeconcionaretur, eumdemque ex humilitate retuctantem ac pene invitum ad id impulit. Verba acciet visitavit dominum llope Venit liomam
: ,

ctionis extorquens suspirium. 503 Celanensis hoc factum scribit,

stiensem

qui

imposuit

8.

cum San-

ti

die

maue

iret

secum

Francisco, ut sequenad curiam , quia volebat,

642
.1
.

DE
iuod ipse

S.

FBtfSOI* O

RB.

lilM

bat

c s

Cardinalicoram domino Papa et devoteel pmdioaret,atquesuam Religionem bus JJran

, Oiscus se excusaret ipsum ire cem idiotam oportuit tamen,
,

anno 1217 illigaverint.Hanc D Chalippus utrumque ex Thoma Celanensi, remnihil discere possumus
in

Licet autemB. affectuosissime coramendaret. dicens, se esse BimpUde lioc

cum
,

Ulo

Sancti virtutes, atque inter aui capite 9 varias fervorem et itlius in concionando has eximium cclcbrans, ea occasione sermonis coconstantiam

ram

Cardinalis protectons Pontifice habiti, et

"'

"" r "

ad curiam etc. vxdeo quo ?<* 500 Ul verum fatear, non componam, si ad unameamdem hasassertiones
ut easdem de duabus solidam ralionem ivenio, possim interpretari Quaconcionibus

temporisnotam mentionem fecit. Nullam quoque nostrum habet num 100, ubi ad propositum

diversis

protectione Ordinis Hiipaulo pluribus egit de plus nobis hic suggent S. aolino cottata. Nihilo est, se non Bonaventura.qui inPrologo fassus hisloriam secundum Ordmem tempons

semper

Wmtorim, .nalotamen magis con rr twn quod horum narraUo hio tum etiam Francisci humititati,
sentanea
sit

Tr.bus Socnsadh^

texuisse; caputque 12,

ex quo supra relata

ac-

S.

xqueac CelaneMits nuod laudati Tres Socii, qui

Francisco familiares fuere, ac

pnedicandi et gratia sacepimus, de efficacia temporis serie inscnpsit. At vero nitatum sine rerum Ordinem, qm Tres Socii talem ibi servant

S post Celanensem auctoritatem superant, paulo sicubi ab hoc discrepent, scripserint, acproinde mento credendi aberrantem emendare voluisse
sint

numero tUius

Cum eorumdem

dictis recte
;

etiam possunt

peritiam * nem aliquem memorioe mandaret

conciliari verba suamque imlem Ostiensem reluctanti Francisco sermohumiliter causanti suasisse, ut
;

Bonaventio ;,

dicendo, Cardina-

quin et sermo ille mihi dubium non relinquit, concessio anno 1223 et primiprotectorisMinorum Ut fuvc probem, oportebit qux consignandasint. Laudati Tres dam exjam dictis obiter repetere. primam num. G2 Socii in Appendice ad Vitam undecim annis ab inceptioscribunt, expletis... fmsse ministros, ne Belig-ionis in comitiis electos
et

aliquot fratres

ad varias provincias missos,

.

cumquehunc

sed
et

quia

licet

Innocentius tertius Ordinem

,

,J

sermonem
se,

volenti dicere

coram

Pontifice excidxs-

lem

summse existimationis sux adduoissel. Waddinlaudans gus ad annum 1217 num. 3, in margine eorumdem Trium Sociorum et S. BoLegendam
naventuram, omnium dicta sit componit, ut S. Pontificem alloFrancisco attribuat desiderium Cardinali vero consilium de sermone eaquendi
;

Cardinaadverteret, trepidasse, doluisseque uodVirum sanctum in hujusmodi penculum q

Patrem suum ptos expulsosque, ad sanctum Waddingus ad annum 1216 diisse. Hxc comitia quas retulit; ego vero ad 1219 ob rationes,
prOpOSUi 509 Post
hsec

non tamen approbasset ipsorum propterea aiunt confirmavit hoc suis pessime accemultos eorum, in variis provinciis
Reg-ulam
litteris
;

w
faetummr.
firilba(ur

iidem. narrant, tardinalem Ostiensem, ut huic malo caveretur in posterum,

S.

ic

remm,

dem

coram eodem sacroque collegio habendo.Verum heec expositio apta quidem est ad
occasione

curasse, ut nova

Francisci

Regula ab tlonorio hp^

conciliandum ThomamCelanensemcum Bonaventura,atnonTres Socios cum eodemCelanensi,cujus integrum Opusculumnonvidetur Waddingushabuisse.

Sanctut
.

jncumb\i\\a^TXceden\esolemniterconfirmaretur. cerConsentit nobiscum Waddingus, et aliunde

tum

>>
i

prouelorem

Ordim ub
Bonorio
net
;

Soai mox incipiunt narrare, quo modo

ciscus ab
rit et

Post felicissimum sermonis successum Tres S. Fran-

hanc Regulse confirmationem ad annum Num. 63 et 65 addunt et alterum adversus Ordinis impugnatores subsidium, Cardinalem protectorem, rogante S. Franmoxvidicisco, a Pontifice constitutum, idque, ut
est,

1223

pertinere.

obl i

Honorio protectorem Ordinis sui

petie-

impetraverit. Postea. inquiunt, dixit bea-

tus Franciscus

summo

Pontifici

etc.

Rationem
virum, qui
tu-

petendi hanc alleganl,

taretur,

ut haberet

mus, sermoniper Sanctum habito coram Pontifice postponunt, uti etiam fecit Waddingus ad annum 1217 num. 4. Tandem num. 66 de felici utnusque consilii successu sic pergunt ; Habitodmnini PapaB

pauperem gregem suum adversus malevotos

mandato (de Ordinis protectione

su-

quique pro negotiis Ordinis facilius gravioriancedi posset, quam summus Pontifex, sxpe prxpeditus. Accedebat bus Ecclesise curis c etiam et visio qusedam antc paucos annos Sancto
divinitus oblata de gallina parva, quce tot pullos habebat, ufnequiret omnes sub alis suis contine-

scipienda, Cardinalis Ostiensis) revera sicut bonus protector ad defendendos frutres niaiium extendit, scribens multis praelatis , qui persccutiones
intulerant fratribus
trarii
,

in

ne ulterius essent eis conad praedicandum et habitandura dasuis provinciis consilium et auxilium eis
,

sed potius

a Rore; unde intellexerat, quccrendum suis esse Ecclesia subsidium. Adi Appendicem ad mana

rent,

tamquam

bonis

.1.

..anctis

Relig-iosis

au-

-ctoritate Sedis
alii

Apostolicae approbatis. Similiter et

Vitam prHmam num. 63 et sequentx. Suppticantem benigne excepit Pontifex, et petita concessit,
ut ibidem habent Tres Socii, ac brevius noster Anonymus Perusinus, Et petiit, inquiens, beatus Franciscus a domiuo Papa unum de Cardinalibus qui esset istius Relig-ionis gaibernator etprotector et corrector , sicut in eadem Kegula conti,

quam

plures Cardinales ad idem suas litteras

transmiserunt. ^nctt^m 510 In sequenti erg-o capitulo data licentia v ministris a beato Francisco recipiendi fratres ad m ac provincias misit eos ad supradictas Ordinem Mt , ecH( v

^^
,

eis dictum dominum OstienRegulx, quem laudat, exstat in cap.\2 sem. Locus

netur. Et

concessit

his verbis

Ad

haec obedientiara injung-o ministris,

ut petant a domino Papa unum de qui manae Ecclesiae Cardinalibus

,

sanctae Rosit

cum Regula , portantes litteras Cardinaliura Quae omnia praebulla Apostolica confirmata tedicti prcelati videntes , et exhibita fratribus habitare et aedificare stimonia cognoscentes praedicare in suis provinciis liberaliter concesserunt etc. Itaque ex primo capitulo, post con, ,

gruber-

nator
quoi non nnno I2i7,sed

protector

et

corrector

hujus Fraternita-

tis etc.

1223

S.

ratio est, cur laudatum obtentumque post hunc ab Honorio PapaCardinalemprotectorem ad annum 1223 referendum putemus, licet Waddingus et
r.us

Nanc reddenda

stitutum a summo Pontifice protectorem Ordinis habito,missi sunt fratresin varias provinciascum ejusdem p?*otectoris litteris et Regula, bulla Apostolicaconfirmata. In confesso autem est etiam

Francisci sermonen,

apud Waddingum et Chalippum, confrmationem, de qua hic sermo est, non esse priorem anno

643
DIK,

QUARTA OCTOBRIS.

tUCTOM

Teeumdemannum
'

Ordinis anioos. c vroinde nec prolector conslUutus fuisse dicendus est.

c.s

ma gnometusu S pensumfu,ssede f /// e glonam concionantis 1'raucisci, cujus Zcessi erat pa ter

XXUI.
mini

Sanctus Nativitatem Dopeculiari

dXusgue
sler

qmbus verHs ,nlem aonposteumlaudatum Card nuividetur. ettam dxu, protedem sermonem, sed antc, forte
ejus familiam constitutus
:

sua reputabat.

eo quod

modo
:

celebrat, et

Evangelium cantat

ex quo tem-

initiatus porevideatur diaconatu anno mccxxiv habet cofuisse

:

fegunuar,

Proucltrtuo munere egre,,

funolai

xque ac ego SociorumtesUmomo ZZonZi illum ex Tr^um ZZioni proteotoris prvmiserunt IftJ.
manet Waddinao
et

Chalippo. qui

ett.

ms hzclapsus miltimumapparet, Celanensem, locutum, quia Hugolinus memoria sit, sic fuisse

mitia generalia,

in

quibus inter-

missam missionem Germanicam

feliciter

instaurat

secedit

in

ZZ7u
piti

familiam constitutus fmsse. potuit pater super ejus Hugolinus suas protectoris

benigne admiserat,

OrdimsprotecUonem olatamaZ. Francisco ratione jamtum dci eaque

mteqmm4dmun^saPontt^e^

montem Alvernum.
gestis, ebus tam feliciter Rom* i. cutn reHonorii litteras postremo loco Kscus anle licenlia PondChristi Domim festum latas ex Urbe discessit, quod castrum E natalitium celebraturus Grxcii dtctum, Reatina, vemacule Givecia est in valle urbe Reate disstpaucisque milliaribus ab ipsa facere desidetum. Quiaveroid singulari modo

strenue Celanensis lib. i artes egerit, pluribus exposuit V memorans, lib. 2, cap. 2 multa cap. 2, ac rursum

Quamporro

-O

S.

Franci- Sanctusjam

qux
B sibi

.1/,.

HtterM

ni

favorem Orrfinu

ab Hunn-

riodofa

atiqua alia, qua> in Hcec ibi legi possunt, uti et Anonymo Pehujus Commentani xv ex nostro rusino recitavi. sanquocl supra insinuavi a 512 Alterum anpro stabilitate Ordinissui hoc cto Institutore fuerunt ejusdem no Romx procuratum fuisse, xiv Kalendas Pontificis litteree, dat<e Laterani
,

demandatam partim ante, partim post Ordinis prxstitit. ab Honorio protectionem

ille

rabat, assensum et licentiam

summi

Pontxficts

obsewavxt S. petiit et obtinuit, uti expresse

Bona-

prxmonens: Ne
a
cit

lectorem sic ventura in Vita edenda num. 149 vero hoc levitati posset adscnbi,

summo

Pontifice

petita

et obtenta
etc.

venia,

fe-

anno octavo,id Januarii, Pontificatus illius anni 1223. Exhibent illas Wad; est versus finem Bullarium Francidinqus ad hunc annum, et 19; sed ibi forte rectius scanum tom. i pag, Scriptx illse sunt xv Kalendas Januarii notantur. prxlatos ne fratres, ad universos ecclesiarum professos, ab Ordine post annuum tirocinium surecipiant, utque eos, maxime si a transfugas
,

laudatum Pontificem etiam largitum esse ommbus, qui eidem indulgentias quod ego ejussolemnitati pie essent interfuturi Przter Bonaventudem chronistx fidei relinquo.

pneparati

pra^sepium
addit,

Marianus apud

Waddingum

ram

nensis in Vita

Celasotemnitatem iltam referunt Thomas prima a num. 84, et auctor Vi-

perioribus suis excommunicati superioribus requirentibus, exsint,

ommno

evi-

207 verso et tx secundx in codice nostro Ms. fol. conveniunt tertio ante ipsius sequenti omnesque
,

tent

conqueritur, suis excommumdi transfugas, a superioribus non curassent vicationis sententia constrictos, pervicacia accesserat, tari; unde et ipsis major queedam nota infamix. Credibile est, c et Ordini praelatis hanc quoque culpabilem conniventiam
istis

autem communicatos publice denuntient. Causa Pontifex ibidem hxc mandandi fuit, quod, ut quidam przlati aliquos hujusmo-

iisdemque

Sancti obitum anno contigisse. Sanctus fcttum -Vwie514 Ad paranda festivitati necessaria vitatia Dtmiviri nobilis,nomine Joanusus est opera cujusdam p$euli Cela(utque verbis modo celebrunis, ejusdem castri incolae quera lufif, viUe nensis utar ) bon famie , melioris quoamore praecipuo diligebat
iii
,

B.

Franciscus
,

cum niam dives legendum

:

in terra sua

et

honorabilis
)

forte

et honorabil.s

plurimum ex-

titisset

carnis

nobilitate

calcata,

obrepsisse ex eo,

quod Minorum Regula

confir-

animi est sequutus.

le

Waddingo

teste,

hactenus nullis Pontificiis litteris fuisset mata.Exdicendis$.~FTimc\scusverisimiliterRo>na Hononus jam excesserat, quando has litteras
dedit.

cognominabatur Velita. Rem Accidit habet da Vita de more recensebo. Sic mirabilis anno ante felicem pneterea res quajdam
:

nobihtatem Joamxes ilgestam ex secun-

B. Francisci transitum tertio,

prgetermissis
,

quam
,

multis

aliia

dig-ne

recolendam existimo.
qiue circa

Ipse

namquc
stum

g-esta sunt

Yir sanctus ea prsecipue assidua meditatione revolveus

,

Chn,

voluminibus noluit eorum, qure sacris Euangelii iota enarrautur pro sua possibilitate vel unicum quin in omnibus, quae de vel apicem transgredi
,
:

super Christo scripta perpendit hujus vit33 volubilitate geruntur

,

omnia
,

quse in
ipsius

jugum

Domini suavissimum
ret experiri.

ouusque levissimum cupei

Dominic;e nascentis in Bethhumilem Nativitatis instante simifituSalvatoris infantise paupertatem

515
lgitur

sollempnitate
,

quadam

*tabu-

li

lirthleemi-

(tci

pororj /u-

bcl,

leera

dine

qua poterat

"Vir

derans, ad

castellum

Dei reprsesentare deside Grecio quendam vi-

rum

DES.rRANClSCOCONFKSSORE.
644

mhwi cs
'' f -

ad

rum religiosum et nobilem nomine asmum sibi et prajmisit; qui ad hoc bovem * ventura festivitatis gaucum prresepio contra insePauca hic claritatis gratia
,

Johannem,

de postmodum sunt
libus

ab

utriusque
,

sexus
et

hominibus D
Porro
,

remota pericula
prassepii

necnon

brutis anima-

morbidis saoitatis collata

remedia.

locus

templum Domiuo consecratur

et

dia prasparavit.

qua sic legitur renda sunt ex Vita prima, in Joannem) B. Franciscus, Hunc vero (prxfatum
sicut

altare super

et dixit ad se vooari tivitatem Domini fecit Graeciuin praesentem apud Si desideres , ut ei

,

Bpe

solebat,

Naper qnindecim dies ante

festivitatem Domini qua3 tibi dere et

,

Volo enim

festina pnececelebremus pnepara dihgenter. dico qui agere Ulini P eri memoriam
, , ,

in Bethleem natus

est

et Lnfantilium neoessitain

ipsum praesepe constructum ad sancti memoriam dedicatur. Eaec Patris honorem et facti habet Thomas Celanensis, qui eadem omnia etiam narratione librum primum Vitse terminavit at ecclesia vel sacello in eodem S. Bonaventura de meminit, cetera consonat. loco erecto non prima ad certum an- sUniur 518 Quoniam hoc loco num mentio fit de S. Francisoi Ordine levitico pn.p seudiaconatu, hactenus distuli agere de tempore,
i

**
" ,Wfa,;
'

tum

ejus

reclinatus,

incommoda, quomodo astante quomodo et

,

praesepio

bove

atque

, asino, super tonum positus Quod audiens vir pervidere. ocnlis cucurrit citius , et omnia bonus atque fidelis praaquae Sanctus dixerat praedicto loco in arcessivit ad paravit. Secundum hxc Joannem

extitit

uteumque

quo ille eodem initiatus fuisse videatur. Tres SoNatalis Domini celebratiocii, qui mox retatam nem, utpote ab aliis satis expositam, prxtermiseSancti diaconatum alio in loco aliaque ocrunt, casione affirmarunt.

corporeis

Nam in Append
i

ce

num.

61

quindecim diebus antenatalem Doipsum ex mini nostri; ex quo conjicere licet, xiv vel Urbe jam recessisse ante Honorii litteras de quibus in calce B xv Kalendas Januariisignatas, tamen ait, prsecedentis memini. Waddingus hac de re ab illo monitum fuisseper litJoannem teras nescio, quo nixus testimonio. Vita descri51fi Pergo historiam ex secunda iacramque adcratdenique nox sollempuis nectmineo ere. Advenit nUemUer plnribus illic secum fratriFranciscus ^.
se Francisous
;
, ,

de Cardinale Hugolino ad annua comilia in Penille .iutem, venitecoste venire solito sic aiunt descendebat de equo, et ibat entibus fratribus pedes cum eis usque ad eoolesiam sanotSB Ma,

ria3

eisque postea faciebat sermonem , et cele- E brabat Missam, in qua vir Dei Franciscus Euangelium decautabat. Consonat Anonymus Perusinus, eisdem fere verbis inquiens : ille vero , ve,

nientibus
ibat

descendebat de equo , et fratribus, ecclead usque pedes cum fratiibus quam erga lpsos hasiam propter devotionem,
bebat, et eis sermonem postmodum faciebat, et beatus Franciscus Euet celebrabat Missam angelium decautabat. Quid plura? de diaconatu nullum iltius consentiunt omnes biographi, apud
,

exigit:

bus

adun.it

Praeparato
:

itaque

praesepio

fce-

num

imponitur

adducti bos et asinus ad prae;

sepium collocantur et cum gaudio sic vigiliaB divercelebres inchoantur. Confluente igitur e facta est nox illa sis locis multitudine populi
,

juounditatis insolit plena

l. facibus

facta

est

cereis

et

fascibus * luminosa , novoque ritu celebrantur Bethleem novae sollempnia. Fratres quoque laudes Domino debitas exsolvebant ; sed et cunnovis laetitise canticis applauqui aderant cti debant. Stabat autem coram praesepio B. Fran, ,

tamen eorum tempus, quo is eidem collatus sit, annotatum reperio. idfaetvmm 519 Verumtamen Marianus Florentinus apud 16 ex Le- ;m-j Waddingum ad annum 1210, num. genda Trium Sociorum affirmat, factum id esse suam eo tempore, quo Sanctus primam Regulam
;i

,,i,,,,

ciscus

stabat

tamquam

snspiriis

prse

gaudio

plenusj stabat indicibilisuavitate perfusus. Tandem super ipsum praesepe sacra Missarum agunsollemptia , cum et ipse sanctus Dei Levisollempnibus ornamentis indutus Euangelium pronuntiat, ac deinde populo de voce sonora nato in Bethleem Itege paupere melliflua praepietatis dulcedine circa jam dicat. Tanta vero ut si quandicti Regis afficiebatur infantiam ipsum Chbistum nominare deberet do Jesum Puerum de Bethleem prae vero veluti balbutiens nimia amoris teneritudine nuucuparet. 517 Sed et ne facta putentur haec omnia si. ._ miranda talis lbidem cuidam ue nutu divino
tur
ta
, , ,
,

quiab Innocentio III approbari obtinuit et ea dem ratione, ut ipsemet summus Pontifex Franciscum tunc usque ad diaconatum promoverit, sociosque illius laicos minoribus Ordinibus initia;

verit.

Hinc Chalippus in Vita Gallica pag. 43 hanc opinionem indubitanter amplexus est, pro eaque ibidem in annotatis, non Marianum, sed
Tres Socios,veluti certissimos testes, allegavit.Sane nullus hic superesset dubio locus, si de horum Trium Sociorum testimonio constaret quod mihi non videtur verisimile. Saltem in apographo nostro solum dicuntur S. Franciscus ac socii ejus tonsura tunc donati fuisse, nec ullum fit hos inpossit, ter illumque dicrimen, ut suspicari quis quid prve ceterts nedum affirmare, ci peculiare
;

quam

jneta-

tunc collatum fuisse. Sociorum verba hxc suntj

Suscepta itaque benedictione
ce,

temcaeiestu

viro
ficia luijiem-

ci

taprobarunt.

quem S. Bonaventura supra dium dominum Joannem fuisse, scribit ) ostensa

virtutis (
.

summo
liminibus
aliis
,

Pontifidatis*

et

visitatis

Apostolorum
(

est

'un suo?

visio. \idit namquc ad saepe dictum pra.sequi et quendam pe B. Franciscum accedere velut a somin illo jacerc videbatur exanimis pno * sopore puerum excitarc. Creditur nam,
,

..

que tonsuris beato

procuraverat
clericos,
,

Francisco et

lratribus,

sicut dictus Cardmalis

volens

omnes

Joannes de S. Paulo illos duodecim esse

Urbem
Il/s

Franciscus reliquit.

que
stus

uon

immerito suam

infantiam recolenti
;

in

dominus Jcsus Chrihujusmodi formula

quippe qui multorum
t

non absurbe monstratus

cordibus per obliviouem tuus
,

veluti

per B.

quasi sopitus et morFrancisci doctrinam et

exultatione sollempniis,

duodecim annumerandum esse S. ol( ndi Franciscum, jam satis probatum puto, supra j " num. 232 et seq. sed licet ille tertius decimus fuisei set, non sic tamen aliud, quam tonsuram tunc datum esse, ex allato testimonio constaret.
&&0
:

exemplum

evigilans
laetus

ad memoriam est reductus.

Fiuitis igitur tantis

cum

unusquisque
ro

ad propria remeavit. At vede feno praesepii couservato plura diversimo-

ut credere possim, dicta censura ab erudito Waddingo Mariani sine ulla adoptanda fuisse,si ipsum Trium Sociorum Opusculum habuisset acl manus ac proinde rursum cogor

Clarius hoc

est,

quam

646

DIE QUARTA

OCTOiixUS.

Legendam Tn A cogorexistimare, ipsum, quoties ex aliorum fide facere. um Sociorum laudat, id Par est nostri Anonymi Perusini silentiumde
Francisco tunc ordinato diacono, mili modo solum breviter tegitur
Cardinalis propter
,

mo

silentiwn, Sancti initiatione Innocentio aut Pontifici

quam si hanc sumHonono attnbuai

||

CTOM c.s

mus.

apud quem
:

si-

Prxtereo

quxdam

Dictus autem

ndannum

quam habebat devotionem illis duodein Fratrem (Franciscum) omnibus dari. Observandum cim fratribus clericam fecit

progreImorabo. InterimnuncadannumVZU AnnaUsta Minorum decomitus, Zor Laudatus Pentecoste ex pmelannoapud PorUunculam in

1223 retutit,

alia, qux Waddingus quxque egopar timahbi

1284

c$Ubrcua
,,, rnnnlio.

generalia ,

autem est, hunc Anonymum Legendam Trium Sociorum in quoddam compendium redegisse ,atilque adeo nec in apographo autographove, quo qux Marianus retutit, lecta le usus fuit, ista, Anonymum eadem, esse, cum verisimile non sit,

mTtegulxprxscriptocelebr^^^^^ fuissent auasihxc jam tum prxtermissa celebrata est, ea hoc anno etiam lerocertum
generale illud

Mh
fuis-

capitulumquod se Licet enim Reguta fuerat, exnor hactenus annuum aTutenniumetultra.sigencroL'

tis

qux Sancto
rum.
udver mmiUuMcmiig" o*teti anno
p

honorifica erant, fuisse prxtermissu-

in gratiam fratrum, in remoStro ita videretur, degentium,posset difjern, urgebat reuionibus

521 Obscurius

loquitur

S.

Bonaventura
:

in

p ne

C apitis'Ade Innocentio
et
(

hoc modo

Postulata
:

concossit

a dhuc

inecrw.

ap p ro bavit Regulam , dicanda raandatum et

,

concedere plura promisit dedit de poenitentia praelaicis

fratribus omnibus,
,

tamen tunc pecutiaris ratio illud habendum. Ita exigebat novae alias non fuisset Requlxpromulgatio, aliaquehuc spectantia,quse in comitns non metius peragi poterant, quam conveniebant omnes, uti ex aeneralibus, ad qux

convocandi,

si

fecit coronas qui Servum Dei fuerant coraitati parvulas fieri, ut verbum Dei libere prsedicarent. susE.r hoc loquendi modo posset aliqua suboriri ibiinter tunc tonsuratos non picio, cum Franoiscua videatur memorari, illum jam inde ante socios

aliquo etiam altiori sacro Ordine initiatum fuisTrnun Sociorum se; nisi ex clarioribus verbi* dicendum esset. Eadem ratio facit me oppositum credere, Franciscura alio potius posteriori tempore suscepisse, licetalias satis verisimile

Imo TribusSociis aUbt ssepius observavi. tisdem Socns, qut fuisse, satis liquet ex habita in sequeuti verbisnum. 51U datis exponunt, quid Regutam et constitutum protenost contirmatam sequens -i-itulo factum sit.Hocautem ctorem figendum,nulla capitulumserius,quam hocanno,
i

ratio suadet. non est quin aa 524 Dubitandum quoque siper negotia licu illud mvitatus fuerit, et,
.

^nu

fne

diaconatum mderi possit, Innocentium

ei altioremecclesiasti-

cum Ordinem

quam ceteris, quorum id illum caput constituerat. Non ausim tamen quo Hohunc annum 1223 differre usque ad
contulisse,
,

norius Regulam confirmavit

Socii in Appendice

num.

quia iidem Tres 61 jam aliquot annis

,

an* accessent Cardinatis Hugolinus, sub finem protector totuis Ordinis auctomtate prxceO. ntis ApostoUcacoustUutus, ac singuUs annis, ui Tres Soai testantur, ad capitulum Pentecostes venire possint, solitus. Adeo ut huc partim pertinere qux Anowjmus Perusinus post Tres taudatos
i

"^-

nimirum ante de illius diaconatu meminerunt, tempore, quo Hugolinus post obilum ab eo fere Joannis Cardinalis Sabinensis de S. Paulo protectionem Ordinis Minorum, a S. Francisco adi gatus, privata auctoritatesuscepit, de qua re
xv.

Rogavil eum (S. Fn orcs tradidit ut venm- ad capitulum fratrum Eugolinum) dignaretur : at ille annuit , et annis
Bingulia

bant

ei

veniebat. Ouaudo autem veniebat, obviam prooessionaliter fratre

;

exipi-

tulo congrregati

iUe

vero,
,

bus,
atia

udameann

522 Inter

enim ibidem aiunt

,

:.

Postea
qui

IS83,

"'
i.rm.

"

r0 g- av it eura beatus Franoiacu8 capitulo s te die-narelur fratrum

ut in

Penteco;

interesse

mtertuit atatim benig-ne assensit, atque ex tunc omni anno... et celebrabat capitulo eorura

Franciscus Euangelium ergo erat diaconus, ?iisi quis adverbium Postea referre voluerit ad tempus, quo laudatus Hugolinus auctoritate Honoriiprotector Minorum constitutus fuit, quod miSocii vihi minus verisimile apparet, quia Tres frequentiorem protectoris ad comitia acdentur

Missam

in

qua

vir Dei

decantabat.

Jam tum

drscendebat de equo num. 5J recitavi. <J>udetc , qiue tamen sit dc Bugolini in hujus anni comiquid qui antus pnesentia, vix dubito, quin fratres, capitulum generale a no prxcedenti ad <"< e, tum quia sic rant, jussi fuerint hoc pr.capiebat Reguta, qiuim approbu r ral Innocennondum per confirmationem novse
fratribus
<

venientibu. fratriet lbat pedes cum

tuncque utinhujusantiquaverat Bonoriusi tumetiam generali Ordinis conventu dea modi

tius
ea,

qux

tuenda

post confirmatam Regutam utititer viderentur, quseque non parvimomc

sta-

cessim, indicare,quam haberi potuerit post finem anni 1223, post quem S. Franciscus non toto trien-

/uisse, mou- videbimus. va j^o Actum in iis fuit de fratribus in

nio supei^vixit. Hisceomnibus mature perpensis, S. Francisci diaconatus initium non existimo meliusstatuiposse, quam anno aliquo interfl 111 inter 120'., quo prima Regula ab Innocentio probata fuit, annumque, quoBugolinus Ordinis protectionem primo suscepit mox ab obitu Cardinalis de S. Paulo, quod factum esse diximus cir* <<Vca finem Pontificatus Innocentii, anno 1216 mihiest,tamsubdia functi. Verisimile quoque conatum quam diaconatum collatos ei esse, non
,

ultramontanasprovincias, quas antea inf< iniis p tentaverant, remittendis, Ordineque pagando. Quapropter revocanda hic sun\ m0 rium, <i".,r i w dianmus. Ex conu nussos, anni 1219 multos in varias regiones
cci

g^un/f non tuc-

sed non ubique pori successu exceptos ex nonnullis provinciis

,

exccderecoactos,ac nominalim
inannia
et
aliis

ea>

ngaria,
,

Ale-

provine-iis

ulieriua
t

ut

habet

Anonymus Perusinus, autetiam

ut

Tres Socti

sed a Vidone, Assisiens, epi scopo, qui ipsum a conversionis illius initio benignissime comptexus fuit, acdeinde semper etiam magis fovit, utialias ostendimus. Hoc posito, minus mirabimur scriptorum de eadem

Romano Pontifice,

prbaddunt, quasi in omuibus ultramoutani^ mulctatos. Hujuscc vet vincns pessime ma h sam ex iisdem Socus os^ Inuocentius tertiufl cet prcefatus dominus approbasset ipaorum, non taL

ueiu et Befirulam

men

G46
aUCTOB
c. s

DE
suis litteris confirraavit.

occurreretur super, ut huic malo imposterum Novembris impetratam anno prxterito die xxix bullam ejusesseab Honorio III confxrmationis

men hoc

FRANCISCO CONEESSOBE. fratrum Diximus in- mamillam

S.

in preedictas provincias ini'i

demquePontificisauctoritate^

g protectorem ^ardmaler alts ^dmaltOus. ptas tam ab hoc, quam ab n ecclesiarum, commendatitias litteras adprxlatos modis fuerant extam indignis

'\^

ubi fratres
cepti.

(lenuo

deoe-

ta fuit, tniiiis 10 fratfibvi,

certa spes melions 626 Hisce ita comparatis, affulsit. In sequenti sucxiessus sancto Institutori Pentecoste anni proxime er-o capitnlo (utique in
licentia

subsecuti, seu anni WA) data fratres ad Orrlinem a B Francisco recipiendi provincias, portautes litmisif eos ad Mipradictas
,

mimstns

alteram pros/> felicem missionem, tunc hanc mam, cur, inquam, ille non meminerit dehujus anni comitiis, in quibus secundam hanc missionem decretam esse, ex Trium Sociorum testihujus silentii causa potissicmsiaL a fuisse videtur, quod illorum Opusculum, etsi ^ sxpius ex aliis laudet, ipsemet non kabuerit, jam ad annum 1221 similem ex comiideoque retulisset ex Chronico tiis generalibus missioneyn Ms. Saxonix, seu Balduini de Brunsviche, cujus narrationem, profitetur, seibinon tamsecutum esse, quam descripsisse; corrigendum pro inde monens illustrissimum Gonzagam.quia eamdem missionem anno 1218 illigavit. Balduini

~
m

7 i""

"''

adj fun.

MM

^^

teras

Cardinalium (quarum
bulla
Apostolica

mox memini) cum

;

narrationis hxc summa apud Waddingum est. Congregatis in capitulo patribus S. Franciscus

Regula sunt, dunt ibidem Tres Socii, quorum hsecverba Anonymus Perusinus, et quibus consona habet Honorio conde Hugolino protectore Ordinis ab Papas sic dicens:Yost hoo, hubito dicti stituto suam ad protegenmandato, extendens manum
B
,

confirmata

uti

sub-

per Eliam, vicarium suum, significavit, placere sibi, ut missio Germanica instauraretur) sed, quia fratres, qui illam ante tentaverant, pessime fuerant habiti resque erat plena periculi, nolle se id oneris cuiquam, nisi sponte expetenti,
,

imponere.
529 Ilis auditis, circiter nonaginta fratres martyrii cupidi, seadeamrem alacriter obtule-

E
'l"s lillttl

!hm

prselatls litteras,

sed
in

dominus apud quos fratres tribulationes fuerant, ut non essent fratribus contrarii, ad praedicandum et habitandum potius
fratres,

Ostiensis

misit

multis

suis

provinciis

consilium
et

et

auxilium
viris
,

eis

runt.Designatus ergo estminister Germani,v fra> ter Caesarius, isque cum electis, quos ex illo numero voluit, susceptam provinciam prospere agest. Ita fere, sed prolixius, ex laudato Chronico Waddingus. Mihi dubium non est quin hic de eadem, dequa Tres Socii, missione egerit ignotus ille mihi Balduinus, vtsi in udjunctis variet, quod ignoraret, quibus humanis subsidiis, bulla scilicet Apostolica et Cardinalium ac feliciter litteris, illa denuo tentata fuerit Certe apud Tres Socios, quorum aupromota.

darent,
Ecclesia

tanquam

bonis

Religiosis

ab

gressus

Et plures ex aliis Cardinaad hoc libus miserunt litteras suas similiter data a B. Francisco idera ; et sic in alio capitulo licentia ministris recipieudi fratres ad Ordinem, portantes fratrea in illis provinciis sunt remissi
approbatis.
,

Reg-ulam confirmatam
C;iilinalium.
cumfelicimmo lueeenu.

et

litteras

ut

diximus

527 Exspectationi respondisse eventum, subdunt ibidem Tres Socii et Anonymus Perusinus, "Videntes itaqui verbis mox relatis hsec addit
:

ctoritas

magna

hic essedebet,

istas provincias

non nisi gemina in fratrum missio memoratur,pru

ma

elapsis....

que praelati Reg-ulam a fummo Pontifice condomino Ostiensi Cardinali quoque tirmatam
;

ligionis,

id est,

annis undeoim ab inceptione Re anno ChristiVZW, qux prospe-

cum
et

aliis

Cardinalibus
,

bounm
eis

de

fratribus teet habitare

stimonium perhibente
praedicare
facto, in

aedificare

suis

proviuciis

concesserunt.
eo-

ro eventu caruit; secunda vero post Regulam ab Honorio III confrmatam. Tempore autem intermedio fuisse aliamad easdem provincias destinatam, neque ex antiquis Vitis eruere pos-

Quo

et fratribus ibi

habitantibus et prae-

sum,neque Trium Sociorum

est.

assertis conforme
rgo malo Tri-

dicautibus,

videntes
,

multi

conversationem

quoque honestos et veret venerunt ad fratres ipsorum dulcissima ba Bancta! Religionifl habitum assumpserunt. Inter hasce provincias numeranda videtur Bohemia, si accurata sint monumenta Mss., ex quibus Antonius Melissanus de Macro in Supplemento An-

rum humilem

mores

fratres Minores ante annum bm SoetU 1224- in Germania aliquot conventus habuerint adlartrt.
530 Quare
,

si

dicendum
121'.)

est, vet

non omnes primos, qui anno

,

illuc

profecti fuerant

inde fuisse expul-

sos; vet, si alia

intercesserit missio,

hanc

veluti

nalium Waddingi ad eumdem annum 1221 sequidam pauHoc anno quenlia annotavit
:

perculi

fratres

Patris

sui

prascepto

obaudienpro,

minoris momenti a Tribus Sociis prsetermissa quamquam nec hoc eorumdem narrationi satis consonum est. Nisi vehementer fallar, si Waddingus horum Opusculum habuisset, comitia, ex
quibus primi in Germaniam destinati fuere.anno 121:, atque altera, in quibus eadem missio denuo ac felicius decreta fuit, anno 1224 illigasmiraset. Unum in chronolaxi nostra forti quis bitur, nimirum inter primam et secundatn mts-

tes, ex Italia
,

Pragam Boemiae, Religionem

,

*
*

an othogaro
miischaro

profecti a pagaturi perbenigne excepti fuere, eissive * Ottischgari demquc conventum cum praegrandi ecclesia
,

Primislao *

Otthogari

Divo

.lacobo
in

apostolo

nuncupata
extat
et

qune

etia

num

urbe veteri ventualibus colitur

,

a patribus

regia

magnificentia

Concon-

struxit
ctioris

Boemiae strimihi transmissa auno mdcxciv aperiunt. Prseterea ait hoc item
,

ut

novissima

provinciae
,

observautiae

monimenta

sionem integrum quinquennium intercessisse: verum ita omnino exigit Trium Sociorum narrationis series, idemque annorum intermedium SpOtium reperilur in chronotaxi Waddingi, qui pnmam missionem ad annum 1210, secundam ad
1221 reposuil.
531 T/iomas

anno Minoribus locum concessum in urbe Turonensi in Gallia; et Waddingus exsuo Ms. Chronico Saxoniae varias missiones in Germania feticiter tentatas; qux sit sat certa sint, optime con-

Celanensis,
Vitie,

ut
S.

jam monui,

U,e tdxl.

brum primum
usque
ad

in quo

Francisci gesta

gruunt supra relatis. 528 At mirari licet, cur idem eruditus annalista Waddingus, gui probe noverat, tum pri-

octavumdecimum conversionis suos annum complexus est cum Christi Domini festis Natatitiis apud Grxcium celebratis claudens, hbrum secundum, in quo gesta ipsius a penulti,

1110

^
647

DIE QUARTA OCTOBRIS.

anno reccnsuit, orsus est a comA mo vita ejusdem eminentis sapientm, eximimendntione hominum gearum virtutum, doctrinxque omni

undique rupes profundissimi quos horror ent thra hiatus

si

lapides,

inaccesss

in baraa v i-

cere

comprobatce. Profilcneri perutilis ac miraculis hicrelahturtamen, senonomnia iltius gesta necessaria magis occurrum, sed ea sola, qmje plus his dicere cupiunt, quid
runt,
. . .

ut,

qui

addant,

seraper

valeant

invenixe.

Quod

ad

Waddingo ibidem teste, comes quidam jam ab anOrlOndus,monHs dominus, eumdem sociis mcotenOum no 1213 S. Francisco ejusque tuguriolum quoddam concesserat, curaveratque asserit, de cujus donationc, AnnaUsta
l

'<'

}ejnnanl>

ibi fieri,

Prologo, tempus attinet, eodem modo toquitur in Opusculi sui exponit, sic ubi dum partitionem suffi Secundum autem Opus a penultimo vit ait obitum gesta narfelicem ipsius
:

anno usque ad biographus in eodem capirat. Porro cum idem scribat anno... S. Franciscum obiisse te i libri 2, Nonas iv Dominica> Incarnationis mccxxvi omnia, qux in hoc libro Octobris, credi posset, 122:i et 12-26 referenda 2 narrantur, ad annos saltem posteriora esse, die iv Octobns
. .
.

loci archivo instrumentum publicum in ejusdem servatum. Adjecit demde suo etiam tempore tituto *. idem comes etiam parvulam ecclesiam, Hxc suffici^ Uarice de Angelis Deo sacram. ptura dicenda de sacn loa notitia, de quo posthuma et Anatectis. Itaque venientin Gloria eremitono cum S. Franciscus anno 1224 in hoc

sacrisconternplationibusprecibusqiietotusincumaddit, beret, et, ut S. Bonaventura Quadrag-e.>iniain ibidem ad tum morem

sancti

juxta soli-

honorem
ccepisset,

esse,

aut

voces illas a peanni 1221. At non tam stricte suae anno usurpavit Celanensis nultimo vitaa
:

archang-eli

Michaelis

jejanare

incessit illum

vehemens desiderium divinx de se

ipsemet sacrorum stigmatum impressionem,quam contigisse duobus annis, antequam Sanctus asserit animam redderet ccelo, et aliunde constat, partim B anni 1224ad Augusium, partim ad Septembrem
pertinere.
inmontcm
Alvtrnum,

nam

et

ipseibidem num. 94 gestis

illis

accensuit

igitlir voluntatis cognoscendx. Immissum est num. 189J (verba S. Bonaventurx sunt in Vita mentiejus perdivinumorar.il. n.i, quod in apertione Deo Euaug-clici revelaretur ei a Christo, quod
libri

ipso et de ipso

maxime

foret acceptura.

Nempe

Similimodo, quo olim,

et

memoratum de 532 Laudatus Celanensis, post nawaturus pecuharem sas Francisco elogium
prxrogativam, crorum stigmatum acceptorum

tempus suum inter sacra notat, ipsum,ut soluerat instructionem proximi sedulo cum Deo otia et
partiri,

tunc in quera<btm looum quietis et sesolitudinis (infra heremitorium appeltacretum (ut ipse secessisse cum paucis sociis, quibus
tur)

dum duos primos socios, Petrum, sibi adscivit, eos ex tnna Bernardum sua apertione libri Evangeliorum docuerat, bona pauperibus,toltendamque post vendenda et danda Christumcrucem, ut in hoc Commentario num. \^legere est. explica535 Auctor Vitx secundx factum sic
qui sibi et Igitur iste Banotissimus vit utiliter dividere terapore novit, quaproximis dam vice, relictis ex more seeularibus turqui solitudinis petiit, paucosque,
:
,

D*w*m*m
JJJ

Evungeliorum,

ait)

magis quam conversatiouis sancta nota erant, ut tuerentur eura ab inCJEteris, hominum, et suam quicursu et conturbatione diligenter adjuvarent. Seceetem in omnibus causam eam allegat, quod Sayictus cuperet
ejus
,

bis,

locum

dendi ad audiendum turbas sxcidarium hominum, qui quotidie concurrebant, tanet videndum ipsum
quid pulveris sibi tisper vitare, et extergere, si hominum. Eremiinhaiserat ex conversatione loco, iu quo torium illud ibidem infra dicitur a Aumna nominatum, solo, nisi falest,

qui itab orani ineursantium (nempe eorum, lum videndi et audiendi causa indies adventare secum solebant) tumultu quietem deienderent, Cupiebat enim ad tempus soli Deo vaduxit. ,i quis' pulveris ex hominum con;

'i.quid

versationc forsitan eontraxisset, extergere. Cumconque mentes aliquantuluin continuata quiete,

positum
lor, et

apographi nostri

vitio

nam

et

Tres Socii,

templationis fructura sapidius deg-ustasset, totis desiderabat agnoscere, quid ag-endo prascordiis .ifieium de se Doraino magis gratum poa
ofierre.

S. Bonaventura, et

Anonymus, qui Celanen-

Jaraque Vir
1,

miraudaj
vi\

virtuti
e

ira-

in Vita secunda, sis Opusculomaxime usus fuit c locum montem Alvernie appellant, isque alias Alverno dictus, etiam Alvernus, Italis il monte in Appenino ad confinia status mons Tuscix est
Ecclesiastici situs.

ma\

oum
ejus

se

adhuc

credebat.
nichi1'

Suminum

studium

fuerat

ad antcriora se
iu

semper extendere,

et retro

acta quasi

lum computari. Cupiebat igitur adhuc omnes corporis passiones euueta.^que

pati

de

no mentis
in

533
/T,;;:;'/':,

Waddingus ad annum 1213 a num

:

30

angustias,

quo
divini

perfectius compleretur

ibidem

de Ulo pluribus agit ex Rodulpho mihi suffeceprxmisisse.Sic r ^ p auca hic ex eodem Annalista Est autem mons hic in arduis Apeunini
habet
paT-a
1
:

ipso beneplaciti

voluui
desiderio,

Curaque
tius,

huic

tanto

fervcntius

anelaret

tt diuquanto 1 JJJJ J. die quadara

"^*^ ^.
L anbelarei

jug-is
1

altitudine procerus, ab aliis raontibus semper quos caput cxtulit oranes, tri,

in

heremitorio,
aecessit;

tus

manebat, ad altare devosuper Euangeliorum librum cum

quo

bus a lateribus, pra-cipitibus quasi quibusdam Tialtissimis mcenibus cinctus. Duplici flumine Arno alluitur, a Bibiena nobili oppido beri et raillilms paset agro Cusentino distans septem

reverentia et

timore

se

deposuit.
illo

Alii

aiunt, librum

Evangeliorum ab
.-

rectius fuisse altan

ram

suum

Mous

iste

est

sublimis,

cujus

sumfre-

Post humiliter se co/ni/jositum. Pergit noster altari in oratione prosternens, quanta pout in it devotioue, clamavit ad Dominum,
priina
d.-ire

mum
quens

cacumen nemo scandere auderet,

fagus

nisi

libri

apertione

sui

de
as,

ipso

toiti

prospectum

discriminis

auferret,

dig-naretur

mdioium.
c<

Tandem
ae

corde

con-

et casuris promitteret obicem. Fagi amplae sunt quiel virentia prata, in cacumine, herba?qu<'

trito

ab

oratione

Crucis
nostri

signo
aoc

munivit,

bus novas faeiunt umbras. .. Amcenissiraus modo mons et maximis virentibusque arboribus
eat

ptum
Christi
eatj

aperuit.

librumque Cui

de

altari

reverenter

Passio

cum primum

Domini
ocourreret,

Jesu
et

suspieatus

coronatus,
ridus
rent

cum

antea calvus,

loco esset. In impeuetrabiles caverna?, abrupti et suspen-

inhospes et horFranoisco familiari appa-

ne

casu

hoc forsitan

accidissct.

Uude

ruraus
esqut-

librum
lioc

claudens, russus aperuit, ipsum reiUraus, idem, qnod

pluriprius,

Octobris TomusIJ.

vel

fi4S
uicrrOM

DE
,mile prorsus invcnit.

S.

FRANCISCO CONFFSSORE.
Elias his breviter annun* D Belqio asservata. Quod et accuratius biographi liamt, multo prolixius
exposuerunt.
do,

Pauca

hic inseramus.
et

C.S.

prxThomas Celanensis, qui laudato Anonymo

lantum habet, librum ab illo bis libn aperapertum fuisse, non pluries. De trina Bonaventura, isque tione solum etiam meminit S. Francisco, sed eodem eam, non ab ipsomet S. nomine in sancta Trinitatis
luxit,

ter

miraculi magnitu539 Porro hujus specialis nonnullorum propterea, partim malevoloac

11

lnnij

"p/i.,

'"me* tpoiif,,

jubente ac prcesente,

ipsius S. Franciscisosanctus doctor didicisseex diligentera se consultos fuisse, iestatur ciis, quos tn Prologo. verba recitarc qwpropterad 537 Pergo secundi biographi
,,u
1

Deo aefactampersocium illius, virum utique rei adjunctum votum et sanctum. Potuit hoc

instructorum, durum, partim etiam non recte me, ut illud contra servatam bitatio impulerunt hactenus in hoc Commentario methodum ex omnibus vetustissimis Vitis, quas habeo, totidem
singulis legitur, recensefere verbis, quibus in probis certisque testibus probatum, rem, ut tam iniquas censuras evanere nequeat, salsi vel sic

-ii

patien-

dumalacer
"

Ad

l()C

Q^f^ti Miles

intrepidus
Christo

non

expavit;

.^ dudum
ad

martyr des iderio

foit,

itcrum
pote-

se

omne,

quod pro

sustineri

Simillima habent Thorat, flagrantius animavit. verba et S. Bonaventura, cujus mas Celanensis Sane cum in trina libri apertione hic adjicio, iutellexit occurreret, semper Domini passio sicut Christum fuerat quod, Vir Deo plenus,
imitatus in actibus
vitae,

tem bonis xquisque lectoribus, iyianes scrupulos quos habent) eximat. Primus omnium S. socius, Thomas Francisci biographus, idemque primum locum obtineat. Hic postCelanensis, quam narravit vere heroicum Francisci desiderium pro Deo patiendi, ingentemque fervorem quam ex ter aperto ad divinam voluntatem
(si
,

Evangeliorum

libro cognoverat, perfectissime ex-

sic

conformis esse depassionis,

transiret.
vitae

plendam, processit ad sacrorum stigmatum impressionem, velut tantse virtutis preemium, enar-

beret

in

afflictionibus

et

doloribus

randam
540 suo

E
ndtt

his verbis.

B antequam
propter

ex

hoc

mundo

Et

licet

Manebat
et

proinde
lsetus,
et

(S.
sibi

Franciscus)
et

in- Sanctiu

multam

austeritatem

praeteritre,

concussus
lsetitia3

Deo
est,

in

corde

od

le

volantm

crucisque
imbecillis
territus,

Dominicae

baiulationem

coutinuam
est
vi-

cantica

decantabat.

Propterea
qui
fidelis

made

ierap/iinum,

quati crmft.

jam esset corpore, nequaquam sed magis ad martyrii sustinentiam

animatus.
Ita
ille.

jori revelatione

dig-nus
et

habitus a

sic

xum,

minimo
tuitur

exultavit;

modico

consti-

gorosius

Quamvis

autem

cutore

commune martyrium numquam passus a persesit, sustinuit quoddam suavius ab amore

eremitorio,

Aumna
rura

supra multa. Faciente ipso moram in quod a loco , in quo positam est, * nominatur, duobus annis antequam
redderet
coelo,

'

i Alvern

divino,

dum paulo post sacris

Christi stigmatibus

animam

vidit in

visione

Dei

vi-

acceptis, velut cruci flxus fuit.

Sed

et

reliquum

biennium, quod supervixit, multis conflictatus doloribus ac molestiis exegit, cum jam spontaneis
corporis cruciatibus etiam illa stigmata, et fracto laboribus corpusculo continuee infirmitates ac

unum, quasi Seraphira, sex alas habentem, stantem supra, manibus extensis, ac peDuae alaj suad volandum expra caput elevabantur, tendebantur, duaj denique totum velabant corpus. Curaque ista videret beatus Servus Altis^idibus,

conjunctis,

cruci afSxum.

duae

morbi

accessissent.

Dicemus ista pluribus

in,fra

interim

ad speciale"quinque vulnerum cceleste quod tam Celanensis, quam biographus donum, secundus, sanctusque Bonaventura prtemissis
subnectunt, progrediamur

mi,

admiratione

permaxima
visio,

quid sibi
lsetabatur

vellet haec

replebatur; sed, advertere nesciebat.

et

Gaudebatque
in

quam

plurimum
et

vehementius
respectu
,

benigno
nimis;

gratioso

quod Seraphim vidcbat;

stimabilis erat
affixio

quia pulchritudo inaesed orauino ipsum crucis

acerbitas
deterrebat.

et

passionis

ipsius

XXIV.
in

Eodem anno

mccxxiv

Sicque surrexit (ut ita dicam) tristis et lsetus; F et gaudium atque mceror suas in ipsa alterna-

eodem monte Alverno quinque

bant vices.
541
Cog-itabat
desig:nare
;

sollicitus,
et

quid

posset

haec

advti'lUoyi
.-,

quinayt

sacris stigmatibus insignitur.

visio

ad capiendum ex ea intellisensum auxiabatur plurimum spiritus g-entia3 ejus. Cumque liquido ex ea intellectu aliquid

^ucriiitigi'"^

tilui iiaigniIuiii,

Hecitatur
fratrit Blit

Frater
ii

Elias,

S.

Francisci,

dum

hic viveret,

non

perciperet,

et

multum

ejus

cordi
in

visionis

(cuimom

iii

vicarius et primus defuncti successor, qui et morienti adstitit, in Epistola, quam de ejusdem
obitu ad fratres suos Minores, in Francia degentes, dedit, inter causas in communi luctu teetandi hanc protulil Auuuncio vobis g-audium magnum et. miraculi novitatem. A saeculo non
:

manibus et clavorum, quempedibus ejus apparere sigfna admodura paulo ante Virum sanctum BUpra se
ejus novitas insideret,

cceperunt

tttgmtutun impretiione,

viderat

crucifixum.
clavis
confixi

Manus

et

pedes

ejus

in

medio
pitibus

videbantur,

clavorum

ca-

est

Dei,

auditura tale signum, praeterquam in Filio qui est Christus Deus. Non diu ante moret Pater

pedem

interiori parte manuum, et superiori apparentibus, eorum acuminibus exi-

tem Prater
sti,

noster apparuit crucifixus,

quinque plagas,
et pedes,

qua?

vere

sunt stigmata
:

Chri-

portans in corpore suo

quasi

nam manus

ejus

puncturas

clavorum habuerunt

utraque parte confixas, reservantes cicatrinigredinem ostendentes, latus vero ejus lanceatum apparuit, et saepe sanguinem evaporavit. Exstat Epistola hsec, quam suo
ex
ces et clavorum
toco

stentibus ex adverso. Erant enim signa illa rotunda interius in manibus, exterius autem oblonga; et curuncula quaedam apparebat, quasi suramitas clavorum retorta et repercussa, quae carnem reliquam excedebat. Sic et in pedibus impressa erant signa clavorum , et a carne reli-

apud Waddingum ad annum dabimus num. 45, accepta, ut asserit, ex autographo in conventu Recoltectorum Valencenis in
,

Dextrumque latus, quasi lancea trausfixum, cicatrice obducta * erat, quod saepe sanguinem emittebat, ita ut tunica ejus cum fesang*uine multociens resperg-eretur morabilis
qua relevata.
sacro.

anobiluctuin

1226,

542

Heu!

quam

pauci,

dum

viveret

cru-

cifixus

649

DIE QUARTA OOTOBBIS.

qu* aliqui
vita tjut, in

cifixus
ris

Servus Domini

Crucifixi,

sacrum

late-

multi potl

mortem contpaurunt.

meruerunt. Sed felix Elias, niSauctus, utruraque illu.l qui dum viveret et defluentem ex eo sanmirum vulnus lateris
vulnus cernere
(

consucvcrat revelare mistepaucis prtecipua parcbant in quffi tam grat.ose ea quoque, ria diu erant incomaxime sibi familiaribus
ipgo,

m rom
i

C.s

quinem)
nus, nus qui

videre meruit
propriis

sod magis

felix

Ruffi-

^Mi
aonarere appare

Periculosum
in

manibus
dictns

contrectavit. con rectav.t.

EnimEn.m-

oculis

vero

cum semel

frater

Huffinus

manum

gno
non

enim exietimane, inclitum hominum, sed et pro maMulta quo rumlibet bona

ou* prini*
.

oiiHflM.I.

ut suam in sinum sanctissimi Viri ( xgrotantis ) est manus sealperet, Immisisset, dilapsa eum dextrum latus .psius, ejus, ut siepe contingit, ad c,capretiosam illam cont,ngere et occurrit illi

'
ut
,

pne icum
tua, c.rca p

^
l

pr ofcruntur in pumu ltotiens illud in ore procloqu.a corde meo absc0 ndi ^. Fratrib us quoque

De> non motricem. Ad cujus tactum Sanctus repeUenn, ut e. dicum doh.it, et mannm a se Stud.os.ss.me acclamav.t. pareeret Domluus
,

pned.ctum
lum,
ne

um
versiculura ver

^^
teoitare
,

ueQerat tale gnuin,

_

^.^

perciperent,

namque abscondebat hoc ab

cautissime
fratres
et

extern.s,

celabat

propinqui.s,

ejus

devotissimi

multuin temporis quinque sttgmata indecap. itradit, eadem illa obitum a plurimis visa tactapost ejusdem Sancti observarunt. que fuisse, quod et alii expresse quoque videbimus, quibus modis Sanctus, Infra studuent, dum viveret, illa celare studuerit, usque jam laterale vulnus occulere conamorti propinquus
tus
{Jsc

ut et to erabiles secutores hoc per ignorarent. Hxcibi; at deita

eorumdem colloquiis curialiter ab quoad usque Itaque vulnus lateris

Viro

.__--* expedirent.
vix.t

^^

.1-

in

Dei celante, solus hoc corpore, diligenter meruit casu utcumque percipere frater Helyas scalpendum admiseura frater vero Rufinus, ad consensibiliter, sed fortuito. guSl manu illud remurad cujua contactum Vir sanctus trectavit jara dictum fratrem murans, gravissime doluit, et

~'

sit.

^^

hoc

sibi

* _. Dominus * n nm iniic

lnrlulcrprPT,. indulgeret,

'.

t.

iiii

cadem

hittorla

Secundx priori de more

543

Vitx scnptor forte Ceperanit datts consonans, verbis

num.W

^ *^"
qutppe qu\

scriptionis, non tem1 546 Tertio loco, ordine recensendi SU nt Tres Socii,
> '

Recenselur

itemex Tribut Sociit

hns omnisubnexuit sequentia Et quoniam pro jocundo corde cantita bus Domino latitias non multo post majodeprompsit, propterea duofuit. Nam misterii dignus ria revelatione
:

F rancisci, *que ac Thomas MMM*n hibiodiscipuli fuere, quod de secundo Celanensis, Appendice ad Viqrapho certo dici nequit. In sequenti de tam primam apud me num. 69 et
g.

>^

bus

anuis,

antequam Vir
,

ille
,

redderet Domino spiritum moram quod Alverna dicitur

in

beatus felicem heremitono, in

facieus
,

eadem re
lectionis

(Francisu hsec tradiderunt. Cujus passionis Chnsti fervorem et jugem

vidit

aere, sex alas visione quasi Serapli unum iu extensis pedibusque babentem, cruci manibus

mundo singulan ipse Dominus ostendere toti adhuc mirabili praerogativa ipsum privilegio,
,

memoriam,

quam

gerebat

in

corde

volens

coujunctis

afiixum.

Alarum

vero

duas

super

viventem in

extensas caput erectas, et duas ad volandum tegebat. habebat; porro duabus totura corpus Vir sanctus ad visum, Obstupuit vehementer timor et gaudium. Deet alternabantur in ipso eum speciei illius mirabilis pulcbntulectabat

corpore mirabiliter decoravit. Cum sursum enim Seraphicis desideriorum ardoribus qui charitate in Deum, et in illum, ageretur transformaretur dulcevoluit,

nimia

crucifigi

do d0

deterrebat

xto.

Sed

**^ ethoc
t ficabat

plurimum horrenda
quod
videbat.

crucis

affi-

gratmse ^e SStai

respici

ab

illo

Cumque
liquido

diutius anxio
po-

spiritu cogitaret,

quid hujus visionis novitas lmde

illa

portaret,
terat,

nichil

intelligere

dine compassiva, quodam mane in laExaltationis sanctaa Crucis, cum oraret duobus BCilitere montis, qui dicitur Alverna, apparuit ei Se i UCt 0.11LII0 UUVV "^ cet annis ante obitum suura, geet inter alas ge alas habens, raph unus, sex formam pulcherrimi hominis crucifixi rens quidem et pedes extensos habentis in
circ:.
fe

tum

^ ^^
efiigiemque

manus

mum

donec in se ipso tandem vidit gloriosissimiraculum, inquam, illud miraculum

,

modum
caput,

crucis,

rissime praetendentis.
et
;

Domini Jesu claDuabus enim alis velabat

omnibus, ut arbitror, retro actis seculis nra. C ditum. ejus et 544 Apparehant uumque in manibus refertur ex clavorum Uttusque ipstu^ uuctore Vilx pedibus quasi fi.une tecunda v dexterum veluti laucea perforatum. Mauuum superem.supenor delicet interior et pars pedum
nentia quiedam eapita

inau-

duabus

pedes
.

duse

reliquum corpus usque ad vero ad volandum extendebandisparente, P

tur.

'

"_ "f

g m
P
'
'

araoris

admirabilis in geQ JQ car .

io

iii
,

e* proteudehat ; manus autem exter.us et rebant^ pedes interins signa qua^dam oblonga g
ipsa
veluti retorta earnem similiter reliquam

darne

velut.

ciavomm

^Zitt^TJZm
n
.

clavorum acumiua.qu.et

am

^ ~
eq

^jj

gUffmatum
pro
posse

Appcndne brwitm nymo

Pmuino.

Vi r
,

Dei

,ra

nentnm
P
Fpatres

licet hiec

nclens "pubhcare * penitus celare

sociis

;_

{a

_ m_ ibM

'iui

hoc

fue .

vero
ruit,

deztro

cicatriee

excedebant In latere obduetum vulnus appa-

P .u. evpoquod et sacrum sangu.nem nec non et aliquobeu. ferans tunicam ipsins m oraUa tiuxit. Telibue lgl ur
.

^ ^ * ,

ma

feUoieeimum ejua transj

aderant/ et
lecoratura

, ;eculares

^ Hmi * P' man

festissime

viderunt
.

curpus
i. e.

resultanlibus
pretiosissiraum

marg-antis

studuit

m J^DJ. b ummopere
qua
speciali
,

^ e-m

^ m ma

ilms

j>
et
:

illum

illum Dominus praerogativa

thesaurum,

carne compo^itos

ditaverat

ab

quoque nigredinem
lancea
vulneris

4J iM ferri eidem carni innatos vero latus, quasi dexterum

. .

J^ J^
asi
fii __.
;

Cernebaut

cjn^

omuino viventium oculis conservare reconditum, ne quod vel minimum conscii cujusquam familiaritatis occasione fortassis incuromniura
reret detrimentum.

transtisum,

veri-simi

ac

manifestiBsimi

Unde

et quia

rarissime per-

rubea cicatrice erat obtractum, quod etinm sacrum sanguinem, dum viveret, S8Bpe effundebat. Addunt, eadem sacra stigmala dein-

050
AULTOKI

DE

S.

FEANCISCO CONFESSOKI,
eo quod videbatur
:

C.S.

ceps tot miraculis divinitus fuisse illustralo quide illorum veritate male senserant, eo

admodum

stupefactus;
scias,
tibi

dixit

dem

laudatores sint facti. Hactenus Tres 8\ Brevissime eadem annotavit Anonymus PerusiEn nus, in hoc Commentario sxpe laudatus.

Frater, ad Virum sanctum .1 ctiam propter alios,

non solum propter

ostendi
ppopte-

aliquando sacrameiita divina.

rea jurc videtur, ne,
si,

Timendum

quod pluribus
pro

profutu-

verba ejus

Volens Dominus nobis ostendere dilectiouem, quam habebat in eum, .posuit inmemFilli bris ejus et latere ejus stigmata dilectissimi
:

rum

accepisti,

celavcns,

talento abscondito

reprehensibilis judiceris.

Ad oujusverbum motos

Vir sanctus, licet alias dicere solitus esset.

Se-

cretum

meum
,

mihi

tunc tameu

cum
;

multo

sui.

Eamdem
S.

Bonaventu-

ra fn Vita

exposuit S. Bonaventu scripsit, quo etiam vivebant ra, qui eo tempore consus. Franoisci socii, quos diligenter
548 At pluribus
illa
)t

timore seriem retulit visionis praefat qui sibi apparuerat, aliqua quod is
quaj

addens,
dixerit,

numquam

tdenda

luit.

Cum

igi tur

Seraphicis,

ait,

desideriorum

aperiret.

Demde

homini post multa de miracuhs xn con,

,

dum

viveret

alicui

compasBpdoribus sursum ageretur in Deum, et eum transforraaretur, qui ex in siva dulcedine

charitate
oirca

nimia

voluit

orucifigi,

quodam mane
Crucis,

festum

Exaltationis

sancta-

dum

firmationem eorumdem stigmatum factis sic rursum prosequitur sanctus doctor Seraphicus Ipse vero, licet thesaurum inventum in agro multa diligentia studeret abscondere, latere tamen
i

oraret in latere montis, vidit Seraph unum, sex alas habentem tam ignitas quam splendidas, de

non

potuit, quin aliqui

stigmnta

manuum

vide-

rent et

pedum

quanquam manus
et

quasi semper

caelorum
laiu

sublimitate

descendere.

Cumque

vo-

portaret coutectas,
calceatis.

pedibus ex tunc iucederet

propinqnum, hominis crucitixi,

Dei
jj

celerrimo pervenisset ad aeris locum Viro apparuit inter alas effigies

551

Viderunt
licet
viri

enim,
essent

dum

viveret,

fratres

probaiitju

inmodum

crucis

manus'

et

plurimi, qui,

propter

sanctitatem
,

w ~,

pedes extensos habentis, et cruci affixos. DuaB alf super caput ipsius elevabantur, du* ad volandum extendebantur, dua; vero totum velabant corpus. Hoc videns vehementer obstupuit, mixtumque moerore gaudiuin cor ejus incurrit.

praecipuam
vidisse,

per

ab omne dubium
tactis

omnia tide digni tamen e amovendum, sic esse, ac se

sacrosanctis, juramento firmarunt.

Videruut etiam ex familiaritate, quarn ro sancto habebant, aliqui Cardinales

cum
,

Vi-

laudes

Laetabatur quidem
sed
crucis affixio

in

gratioso

aspectu,
se

quo a Christo sub specie Seraph, cernebat,

conspici
;

sacrorum stigmatum prosis et hymuis et antiphonis, quas ad ipsius ediderunt houorem, veraciter inserentes
pto,
\

compassivi
inscrutabilis

doloris

qui

tam

verbo,

quam

scri-

gladio ipsius

animam
in

pertransibat.

Admirabatur
visionis

quam plurimum
aspectu,
sciens,

tam

quod passionis

infirmitas

cum
con-

testimouium veritati. Summus etiam Pontifex dominus Alexander ( hujus nominis quartus ) cum populo preedicaret, coperhibuerunt

immortalitate spiritus Seraphici

veniret.
I

nullatenus

ram multis

fratribus et

me

ipso

affirmavit,
illa

se,

dum
Intellexit

Sauctus

viveret, stigmata

sacra
plus

suis

iui e x

519
ite,

poiuit

quod

ideo

tandem ex hoc, Domino rehujusmodi visio sic divina

pra^sentata conspectibus,

oculis conspexisse. Viderunt in morte

quam

quinquaginta
Clara

fratres,

virgoque

Deo devotissima
loco dicetur,
affe-

providentja suis fuerat

cum

ceteris sororibussuis, et seeculares innu-

ut

Amicus Christi praenosceret, se non per martyrium camis, sed per incendium mentis,
totum
in Christi

meri, ex quibus,

quemadmodum suo

quam
ctu,
et

plurimi et osculati sunt ex devotionis

similitudinem

Dispareus igitur visio

trausformandum. mirabilem in corde ipsiua

contrectaverunt manibus ad testimonii firmitatem. Vulnus autem lateris tam solicite occultavit,

reliquit ardorem, sed in carne non minus mirabilem signorum impressit effigiem. Statim nam-

ut illudnemoposset, nisifurtim, contueri,

dum
pr*termi*b
"'',fl,

viveret.

^,

que in manibus ejus et pedibus apparere coeperunt signa clavorum, quemadmodum paulo
ante in
effigie
et
illa

552 Unus
strare

etenim

frater,

qui

ei

solitus erat,

cum

pia

eum
;

cautela,
,

sedule miniut ad
induxisset
,

"J

viri
iu

crucifixi

conspexerat.
in
interio-

excutiendum

extraheret

tunicam

r| ftuJ

Manus enim
fixi
ri

pedes
et

ipso

medio clavis con-

attente respiciens, vidit

plagam

cum

etiam

tres

videbantur,

clavorum

capitibus

veloci contactu digitos appli<-ans, tactu,

tam visu quam

parte
,

manuum
et

tibus

eorum

adverso. Erantque
et

superiori pedum appareuacuminibua existentibus ex clavorum capita iu manibus

rotunda et nigra, ipsa vero acumioblonga, retorta et quasi repercussu, qua3 de ipsa carne surgentia carnem reliquam exceiii
i

pedibus

vulneris quantitatem aguovit. Subdit S. Bonaventura, idem vulnus ab altero fratre viswen et ab altero manu tactum fuisse, nimirum ab Eliaet Ruffino, ut supy*a ex aliis dictum est Propterea ( ne scilicet simile quid sed addit
,
:

in

posterwn contingeret ) portabat ex tunc

ita facta,

fe-

Dexterum
,

quoque

latus,

quasi

laucea
crat
,

transfixum

rubra

cicatrice

obductum
effundens,

moralia rent ad

ut usque
lateris

ad axillas perlinge-

vulnus
qui
illa

quod saepe

sanguinem sacrum

tuni-

quoque,
tiebant

lavabaut,
,

contegcndum. Fratres vel tunicam excu-

cam

Christi Servus,

respergebat. Ceruens autem quod stigmata carui tam luculeuter impressa socios familiares latere non poscpnt Hmonc nihilominus ...vi:.. m sent, timens publicare -r_ Domini sacramentum, in magno positus fuit dubitationis agone utrum videlicet, quod viderat, diceret, vel
i
,

et

femoralia

il

.> ..

taceret.
'iquot

55(5

Vocavit
et

proinde
verbis

mciii

et

generalibus
j.roposuit,

aliquos ex fratribus, loquens, dubium coram consilium requisivit. Quidam

vero ex fratribus, gratia llluminatus et nomine, int-lligens, quod aliqua miranda vidisset, pro

pro tempore iuveniebant eam quia sauguine rubricatam, indubitanter per evidens signum in cognitionem sacri vulneris pervene_. ___: j % _l_ runt quod postmodum iu morte, revelata facie, plurimis contemplati simul et aliis ipsi cum venerati sunt. Exponit istacap. 15, ubi de Sancti obitu ac sepultura agit, aitque, clavos nigri, velut ferrum, coloris fuisse, atque ita carm >n natos, quod, dum a parte qualibet premerentur, protiuus quasi continui et duri ad partem oppositam resultabant. De plaga laterali ibidem inquit Vulnus autem lateris rubeum, et ad
_ __
,

orbicularitatem

051

nlB
i

<

^RTA OCTOBRIS.

i.uinritatem

uuandam

recarnis contractione

idunfui

l*t Minister, in comitas an tius aenerahs Asststum verum ettam se contulisse Tandaverat, ^ndamsoctosconTahquot sancti Patrissui loquttur tn Proogo: Lt sic suleret de quibus postero transmitVitaipsius veritas, ad

tuofOM C S.

lorum lonun
fidei

Zmmm***
Celanensem,

nequitmento negart,
loeo

Tho mam
1280,
'

X
SS

Wa,

certiu. mihi

constaret et clanus
et
trai

ad^ns

quemprimo

produxt fun^ B

pm,e Wtom ^nc^"

id ot,

Polrii sui
Mrftif,

eamr/m won

anteanmm * am fo""

ooumoriginis, conveseationis cjus adhue supemven^ BancU, cum famiUaribns a^ de iis haoui freque^em coUationem qu quibusdam maxime cum

ouwMWuro fHetinio posf flKw

Ww

absoh

S^
dili-cntem,
praacipui,
,

et

-nscii

meruntei
to

quibuE

propter

probatamque drtutem

fides est

ad f^.J? induMabi
testes,

SmSm,mtro/&^^^ tfomanam

Sm

mense

Jlfarffo acf

S
futsse

Caffco-

bibenda. Quts aut cerhores haenttx requtrat in biographo,

,

aut

pusdt

* Eumdem
,

Thomam

vtrum

aravem g

pium doctumque, ipsa, PonUficts vZ7robabit legenti hocque ejusdem Vitam intimt Amtct su IniL pr* ceteris ad

quamscrtpstt,

et gene fungebaquo tunc ZTordinis UmUter eruditio attunde comet sua sanctttas ac lur

quem

etiam confrmot scribendam eligendo judicium omnes quas ergo in Thoma conditiones

Fuenmt

quamvis entm prtortbus biogtapms stigmatum omntnocmde historia impressionis tamen nonnulla ab illts prMe^ sentiat, adjunxit
onatus
:

dg ,

mpnlden .
/)0<se(

u-

tari.

H simojurerequirat.
fallere

Nec vero hujusmodt icrtptort cofa%lefuitfalliinretantanectutum lH

inre

Zissa,autnonsaHsexplicata,queeadej

nuperasummum

Ponttficem, paulo
tolnts
-

anteS Erancisoi consiliis niseximiumproh,

ceteris conscium.
loritat,

intimum,

<

loacmunere arcanorum pree Ordinisque etiam ejusdem Sancti

,.

pertinent.Interahadocuit,quopn^^ SeraphinicmcifUmappamUo.cujuspr^er^ /Wh nottt ciscum nemo fuerat com pedum rattone manu pervenerit; qua
!

celeraque
junctii,

ud-

giosus

factumqueobh rtto, tamimpudenterimponere, trst,montts ex certissimispturm torum dere velut ac pubhcum; visutactuque Assisii comprobatum
auod
et

mEtenim qua fronte ausus fuisset optimem* summo Pontifci,de Ordinesuo

vir

ille rett-

qua occastone latestmulet ralevuUus,dum mveret, conspectum cautela Sanctus ususstt, oua palpatv
que stigmata celare nisus
*

tr

um

sit

v,

ne idsimilicasudeincepsconttngi sangutnem ex eodem vulnere sxpe

certnt soch,

dtdt,

fusum. Addidit

et

propter suam insolentiam dtfflculter locique vicinitatem ceteloterat, et ob temporis et, st fabuta raque adjimcta, faciltimeexaminari;
esset, fcedi

credi

sHomata manuum

aha atqtte hoc pedumque, utut

, , ,

prtmts,

ipse ea aO-

tllud mendacii convinci. At numquam convictum, sedcontra probatum, ab illo mendacii adversus impugnalitterisque etiam Apostolicis fuisse, constabit ex <lttores editis conftrmatum Idemfactumproindubiocerte ettam hacendis. laudatus auctor VtUv buit post Celanensem supra sit, sive altusvtr sesecundm, quisive Ceperanus quidem post annum 1230, non

dum scondere conabatur visa esse, ^t fratribus qui (ut inqutt), plurimis pra3cipuam vin per omnia propter sanctitatem
vtvebat
,

fide digni
sic

tamen ad omne dubium

,

ai

om,

aliqutbusGarmcnto firmaruntj visa quoque ab tum scriptistun dim Ubus,ab Hsque Alexandro I\ la, ac nominatim ab
Pontifice, in publica Sanotus viveret, stigmata

esse,

ac se vidisse

tactis sacrosam-Ms,

j.ira-

coneione testato,
illa

se,

aum

sacra suis

ocu lii

cularis, scripsit Gregorius IX, dequo tamen post 1241, quo obiit si de vivente semper loquttur. Adt,
ille

conspev

Quidplura?Quieni*
eeusat, nescto, quos

sttbusmanus

Jtandem
!''

tamquam

C lubet, Commentarium nostrum

i.

Hunc quoque
stigmatum

inre historica exigat.

sacrorum igitur idoneum historia

in

assertorem habemus, quippequi inqutrere, et tam a Celanensi Vitampotuit propinquitatem, non minus quam ob temporis brrgw,st tlhn, Celanensis,ab Assisiens
contestato facto corum more secutus, fabulampro
venditasset.
(x gufliui flOH/n ihir,
.

eam moxpost

sacrorumsttg, ,,1 Quamquam autem vrumhtston S Ifran ewtra omne dubtumpostnt i,hn ns satis superque lam;sunttamenetalta,quseadejusMsse. iatem confirmandam p suspectos In primisnequis pnedictos

m^
,

itffirmlwl(

esse, utut

inepte, causeh

,
,

tiam

facienda

est

tertio loco

im-

ducta

prtMiionem

tligmatwn

Trium Sociorum Opusculum suum anno

hcet auctoritas, qui 1246 vel 1247 primum

S. Francisci
;

ceptoforsitan norumsint, atficiam

auctoreVitxsecund*,OrdtntsMt-

unum

et

alterum synchro-

absolverint, fuerunt

tamen

dtsctpw

num, Lucas
rcrv,
cisco

suspicio cadere nequtt. in quos ejusmodi eanmtus in Hispania episcopus, Tudensis

eorum quocum mxerant familiariter imo Rufflnus est, qui a Cela, unusisipse frater supranum. 541 dicitur, dilapsa fortutto m sacrum lateris vulnus contrectasse. PrM Anomjmum Perusinum, quem ea solum de causa
sacra stthic laudavi, ne suspicari lector posset, improbata fuisse. S. gmata huic vel ignota vel
,

Bibliothecx

Hispanarum,tcste *>cn!a<, An/ontojom.-rrtms Ilispatnv, histortcus .S.ITan-

smchronus, atnumquam illtusOrdtntsaluadversus Albtgenmnusfuit. Hic in Opere, quod AMOquodque exstat ses h.rrrttros scripsit, Lugdunensis tom. -> a theca Patrum, editionis

<paQ

194, lib.

-i-

stigmata cap. xi sacra Pranoisci

Bonaventuram summa

Vitam - "/ w sse ne ~ mo sine injuria neget. De adjumentis, quibus usus est, egi in hoc Commentario i. I* 1 unum prxmissis hic repeto,nonfu,sr Ulum contentum CrescenVitis, aliorumque annotationibus, quas
fide

vrotamcertisindubitatisquehabu
eos qui

ndubttan-

taveritexhisceargumentumdesumereadversus

Chnstum Dominum nostrumtrtbus

tum, non

/utsse quatuor, clavis afflxum cruct

contendebant. Ipsum ergoaudtamus.

, ;,

052
kOCTOM c s Lueai Tudensit fn

DE
cujus

FRANCISCO CONFESSORE.
quies,

558
cisci

patns FranIllud etiam (ait) beatissimi sauctissihumilitate ac simplicitate

nostris
,

non

alia hic est Lucce Tudensis auctoritas,

i>

quam Thomx

Celanensis, cujus

ille

Opusculum

Uispu-

ma Deus

temporibus

mundi

contrivit

nia tpi$cO]nu,

, et scientiam superbiam corpore spein suo gestavit mata Jesu Christi testimonium ventatis in cialius ad fulciendum enucleatius ut veritas medium proferamus
,

reprobavit

qui

stig-

nactus, scri[isii in Hispania. Imo vero long<' alia Opusculo simul ac historige est, eaque Celanensis parumponderis addit. stigmatum non
561 Joannes

Mariana

in Prxfatione ad ejus-

cuJw
'*<

hac

luceat

et falsitas

offuscetur.

Etemm
,

vero, ut in

eZs

sacra
qui

reperitur
,

Legenda
,

et

multorum

Eeligiosorum
lariura
vel

cornoreis oculis

laicorum et secuclericorum contrectare meruerunt manibus quinquennium aspeante

dem Lucx libros adversus Albigenses observat, ipsum ante cpiscopatum tum alias regiones, tum etiam Italiam Romamque adiisse quod et ex iisdem libris constat. Lib. 3, cap. 14 Lucas ipse
,

Worito,

didicisse, testatur, narranrefert aliqua, quse se fratre Helin: succcssore beaviro sanctissimo
te

' l.

demon-

tcstimonium in xerunt, pium perhibet apparuerunt s.gna B. Franscisci quatuor et pedibus demonstrantes * perin Christi Milite
,

manibus

tissimi

patria

Francisci; ac
15,

rursum

alia quse-

clavorura,

h.mli.i

victoriam, et sui Regis fectam de luctamine mundi sequelam existere signo quatuor claJesu Christi repeDominic* passionis. Scriptum quippe

vorum

quod post quandam crucifaxi ritur in ejus Legenda, manibus beatificam visionem coeperunt in Seraphim quemadetpedibus ejus apparere signaclavorum, supra se viderat cruci modum paulo ante virum
tixum.

quoque prredicta dam Frater itle Elias S. fratre Ilelia venerabili viro. 1226 defuncto Franoisco mense Octobri anni rexilque Minorum Ordinem usque ad ssit, annum 1230 quo a Gregorio IX Papa ab eo munere amotus fuit, eique suffectus Joannes Paest Lucas rens. Intra hos ergo annos dicendus in Italia fuisse et convenisse Eliam, veTudc?isis Orrisimililer Assisii, ubierat ordinaria totius quoque ambigipodinis Ministri sedes. Minime
ibidem cap.
narrante
,

B
tcriptor lync/irorfw,

stigmata 559 Pergit Tudensis vulnusexmodum ac formam, et sacrum lateris Celanensis } >udme in Vita ponere verbis Thomse
, ,

clavorumque

test,

quin laudatus Lucas, vir doctus sciendique E avidus,ineoitinere Italico tum alibi, tummaxime Assisii, si ibi fuerit, de stigmatibus illis diligenter interrogavcrit,
tres ejus,

quin edendanum.^positis, ut dubium non sit, supra per hanc Vitampr.v n 1 nibus habucrit et Ibidem etiam ex sacrara Legendam designaverit. intendit, Christo in cruce pcndenti eadem probare dextrum,non sinistrum,latus lancea apertum fuisse, ita
:

non solum Eliam etfra-

Assisienses incotas, qui triennio ante S. Francisci cadaver spectaverant, et quorum testimonia prx reliquis

verum etiam

biennio vel

minus poterant

essc suspecta.

disswens Alii nulla cruci fuisse affixum sereoant, tribus tantum clavis et non dextrum latus ejus, sed sini(Christum) Deus, strum lancea vulneratum. Sed omnipotens
qui

fulti auctoritate as-

velposteaaccepta*. Francisci

infirmamundi

elegit, ut fortia

qiueque confun-

Vitaper Thomam Celanensem composita, quinquennio post ejusdem Sancti obitum scribens libros suos adversus Albigenses, inscruit eis, ut vidimus, argumentum,
nixus ab iisdem quinque stigmatibus sumptum, tum vita przeiaudata, tum integerrimis testibus, quos nuper considuerat. Ita mihi quidem indicare videtur,

562 Deinde in

Hispaniam redux,

allaia tunc

magnifaeitn-

Ja

ette otttn-

ditur.

'

an oculala

dat, per Servum suum, elusit rudem, Franciscum occulta * fide illorum argumenta fallacia, ut etiam inviti cedant manifestissimae veritati.
Si

litterarura elementis fere

autem quis
et

forsitan

adhuc

audeat dicere

ista

miraculo.se

non

adinst.n

gesta, aupassionis Christi in B. Francisco fuisse manifeste Resuldiant, quod in ejus obitu legitur Agni tabat in eo revera forma crucis et passionis
:

dum verbis supra jam datis ait vero, ut in ejus sacra reperitur LegvnEtenim clericorum da, et multorum Religiosorum
: ,

laicorum
ctare

et

seculnrium
,

qui

raanibus contre-

qui lavat crimina mundi, dum quasi immaculati manus et recenter e cruce videretur depositus et dextrum latus pedes clavis confixos habens
, ,
,

quasi lancea vulneratum. Erat in medio manuum non clavorum et pedum ipsius mirabile ceruere sed ipsos clavos eius clavos quidem puncturas
, ,

oculis ante corporeis vel meruerunt pium perhibet teaspexerunt quinquennium stimonium, ctc. Hxc testimonia certe nondidimencit ex iaudata Vita, in qua eorum nulla fit per S. Bonaventio nec didicisse potuit ex altera turam multo serius scripla. Igitur Vitam a Cela, ;

compositos
nigredine,

vide

mox annotanda )

ferri retenta

ac dextrum latus

sanguine rubrica-

in Ojiere

mo

advtrtus Alibigcnta;

tum. 560 Accepta hsec sunt ex Vita prima secundum partitionem meamnum.Wi et sequentl,unde pro istis ejus clavos compositos lege in eis impositos. Tandem Tudensis pro quatuor Christi clavis dextrique lateyns vulnere concludens, post
:

nensi tunc nuper cditam confirmare voluit testimoniis, quse ipsemet acccperat in itinere Itatico noatque ita Legendx, etiam alias optimse fidei, pondus adjecit, et veritatem sacrorum stivum

gmatum
563

etiam magis confirmavit. Tudensi episcopo lutmdem dHispano wmoi*Bellovacensem natione Galaddo Vincentium ntntduoS lum,j)rofessione Religiosuyn Ordinis Prxdicato- iijnchroni, rum, qui eodem seculo antescriptam a BonaScriptori
,

ittwi

alia inquit

Hoc etiam Dominus

in beatipatris

ventura Vitam
et

S.

Franeisci

suum Speculum Mhujusque

clamare videtur. Quod ad propositum nostrum attinet, mihi ex istis sine duPrancisci

corpore

storiale composuit in Gallia,

libris 29

30 multa de

eodem Sancto memoravit ex Ge-

bio conctudere licet, sacra Francisci stigmata

tam

certa contestataque visa esse Tudensi, ut crederet, a nemine posse negari, aut negantem facile posse convinci. Alioquin inepte argumentum petiissct ab historia, cujus seu falsitas seu sublesta
fides facili negotio, nec

prxmitlitur ibidem lib. 89, cap. 97. Hic ergo, ut tempore proximus, ita conditione ac loco diversus, eamdem illam vulnerum imstis ejus, ut

pressioneru eodem

sine scriptoris dedecore,

;

recensuit toto capite 109 libri 30. (Jesta autem, quas ibidem secutus est, non sunt Opuscuium Celanensis, quod Lucv Tu-

modo

ab adversariis potuisset demonstrari cum ista scripserit dumtaxat quinquennio post obitum S. Francisci, ac proinde viventibus plurimis omnis conditionis hominibus,a quibus illa stigmata tunc visa,manibusque palpata fuisse, assey^ebat At, in.

densi prxluxisse diximus, sed Vita,quam Becundam appellamus, uti manifestum erit cuilibet Bel-

lovacensisdictaiocoproximecitateconferenticum
verbis, q use ex
et seqq.

eadem Vita rccilavi supra num. 543 Porro hinc duo licet colligere; nimirum
s<vpe

653

DIE QUABTA OCTOBRIS.

historiamjam antemediA sxpc dictam stigmatum <quo tempore Bellovacensis scriumseculum mi agnitam, et Vitam illam vs it) in Gallia fuisse synchronum fuisse secundam, cujus auctor se priorem esse, scripta per S. Bonaprodit, vere

4UCT0R

C.S.

XXV. Eadem

sacra stigmata duo-

venturam.
el

Matih* ui
;

564

Eodem

Parisiensis
,

etiam

miraculi fere tempore fama tanti perlata fuit- scd incertis taninAngliam
si

rum synchronorum Pontificum, Gregorii IX et Alexandri IV

,

,, iiDi

hieeitm

tumrumoribus,

od,u,,rla spectes.

Idhquetex

litteris

Apostolicis asserta et ven:

adjuwris

Cluniacensis MatthcToParisiensi, Congregationis insulamonachoBenedictino, quiin Hidiverso a

sit,

dicata
cisco

tempus, quo

illa

S. Fran-

ineadem 1227 illudtam storia Majore Anglix ad annum simile non vero modo memoravit, ut sui
videaturqueevulginarratione relatum. EteSeraphini, monnim ibi sine ulla apparitionis dicuntur primo quintatisve Alverni mentione Francisci mortem apparuisse decima die ante S.
vulnera
in

impressa fuere.
pruquos
B. Siigmtaetiam

iuanibus ejus et pedibus, snng-uinem

prxter temporis rationem Francisco habitam etian

nnitas venerandos
,

quos nemo estibus hactenus allegatis, addo et duos alios respuat

dens
,

*fim
s
,

et

amicitiam
"

cum

Sanc[o

jug-iter emittentia,

sicnt in mundi Salvatore in apparuerant, cum crucifig-eretur a ligno pendente adeo aperJudaus. Latus quoque ejus dextrum apparuisse, ut etiam tum et cruore respersura viderentur. Subsecreta cordis iutiraa perspicua

" l Ecclesia difecit.Cardinalis Baronius in

ll{Chr0 ni.

Annotatis ad suum Martyrologium ubi commemoratio jrapressioxvii Septembris diws husacrorum stigmatura annuntiatur uis
,

Romanum die

ditur, B

Sanctum ipsum, ab accurrente populo et Cardinalibus causam tantiprodigii interrogatum, respondisse, id factum esse in confrmationem et preedicationis sux de Christo crucif.ro, mortuo
resuscitato, utque simul constarel, se

jusmodisummosEcclesice Catholica>pricsides,qui confirmaverunt ac tutati sunt, illa suis litteris

:

de tara iramenso railaudat his verbis Extant sumraorum Pon ifilittera^ raculo Apostolicfe hnGregorii IX ad universos nimirum

cum.
sti

Crucifxi
Haec vul-

fideles

per
Kal.

Teutoniam
April.,

constitutos

data3

plane fabuloIII
-

scrrum esse. 565 Quin etiam dicitur adjecisse

nera,
quae
in

Viterbii
:

sui
.

Pontificatus

me

ita videtis

cruentata, statira

cum

aperta et sang-uine defunctus fuero, adeo saut carni

cseterae
:

na erunt
lia

et

cohaerentia,

simi-

episcopura undecimo. Alia3 itidem ad decimo scriptie, in ejus Registris censem anno Exstant etiam adhuc alias in Biblioth. Vatic. eodem arg-umento conscriptaB Apostolica? littera^

anuo Olomu-

videantur.

Demum

addit

Matthxus

Qui

continuo absque omni ang-ustia corporis corpore solutus spiritum suo rednis cruciatu Creatori. Quo defuncto , nulla vulnerum didit
,

et car-

Alexandro quarto. Ittarum. primam prseter Cherubinus tom. i Bultarii alios edidit Lacrtius veritatis Romani pag. 58 sub titulo Approbatio
ab
:

prdictorum iu latere vel pedibus ex quistig-mata remanserunt. Rxc ille bus constitisse quidem ipsi de stigmatibus bus liquet, tempore, modo S. Francisco impressis, sed de instrureliquis miraculiadjunctis,pessimefuisse
, ,
,

sive

mani-

sacrorum stigmatum S. Francisci de in continuaetiam recitavit Odoricus Raynaldus Baronii adantione Annalium Ecclesiasticorum
Assisio.

Eam

num \rdl,num.6U,Waddingusad eumdemannum,

Vitis ctum. Figmcnta quivis facile corriget ex allegatis, ut necesse non sit eadem hic expojam produxi, nere neque alia decausa hunc auctorem etiam a monacho Bcnedictiquam ut ostenderem, scribenno, ante medium seculum zmin Anglia
:

ubi affirmat, acceptam esse ex autographo Ihjainarchivo sui Ordinisasservato, etJoannes T. magister Ordinis Minocinthus Sbaralea, S. Conventualium, in Bullario Franciscano,

rum

typis

c
led rectius de ea

te,

asserta fuisse

meminit

pter locorum ,'iinh/rm tunclatuerit. 566 Prsedictis scriptoyHbus paulo quidemjunior, at

Francisci stigmata, etsi prodistantiam vera illorum historia

S.

Romanis anno 1759 excuso. De anno locoque conveniunt omnes at fucrit. non de die ac personis, ad quas scripta GerRaynaldus cum Baronio eam ad umversos
568
,

yuorumprimu,Gregoriu,

manos directam

Jucobus de
Voraginr,

rjnsdtm teculi
episcopus.

eodem tamen secido xiii natus et morJacobus deVoragine, ex Ordine Prhedicaluus torum episvopus Januensis, xque ac illi, mirabile
illud

signatamque refert n kal. dic \xm Martii. Apud WaddinAprilis, seu gum ex autographo universis Christi fidelibufl mAprilis; notat tascripta legitur, dataque Nonis
ait,

men

ibidcm Annalista, eamdem in Regesto Vatih nthoniani cano datam dici ad uuiver
constitutos,

factum

velut

minime dubium

siuv

Legendx
moSeraphim

signatamque

die fcAprilia,

nimirum,
i't
tria.

Sanctorum
do
:

breviter, secl recte, inseruit hoc

In visione Dei Servus supra se crucifixum aspexit, qui crucifixionis su;e sigraa videresic ei evidenter impressit ; ut crucifixus tur et ipse. Consignantur manus et pedes et lacaractere; sed dilig-enti studio ab omnium oculis ipsa stigraata abscoudebat. Quidam tamen haec in vita viderunt, sed in morte stiplurimi conspexerunt. Quod autem hrec
tus crucis

littr ut existimat, variato... die, quo varia, quaa data sunt sunt, secundum

Waddingo consentiens laudatus Sbaralea tom.

vanatioBullarii pag. 214 in Annotatis ex ista biuas hac de re litteras a Pontifice ne conjici/, datas ; primas ad Teutonicos 2 Kalen. April., cjusalteras ad universos fideles Nouis Aprilis; Equidem huic conjecturae dem tamen tenoris. non repugno, solumque observo, binas ejus
tendas litteras esse ad Te\
datas, si in Regesto Vaticano unum earun exemplarvere recteque signatum legatur n Kal. Baronius April., id est, die xxxi Martii, ut habent
et

g-mata
culis

per omnia vera extiterint, multis

mira-

ostcnsum est; quorum duo, quse post ejus obitum contigerunt, hic inserere sufficiat etc. Mitto laudare S. Antoninum, ex eodem Ordine Prsedicalorum seculo xv archiepiscopum Ftorentinum, aliosque, qui eamdcm historiam, velut minime dubiam, scriptis consignarunt.

Raynaldus; atquealterum die 2 fert Waddingv.s.

Aprilis, ut re-

569 Scribendi

;,

, ,

654

S.

500 Scribendi pci fuisse, ail, ut

tur,

FRANCISCOCONFESSORE. nondum integro post obitum biennio in San- n causam Raynaldus eam Pontictorum numerum magna cum solemnitate retunationi, nuxpecuDE.S.
,

Germanicx
,

" d u " ivert0 '

prosequebauari affectu sacra Francisci stigmata

lerat.

J2S2T"
deiit,

gratum

facerci

et

Umque inhacpiave-

Agnoscit taraque dcvotione magis confrmaret. in Moravia episcopum men, eodem tempore fuisse

Poterat ergo hie PonHfex, imo non po- "PUmiMa. M a*wimfc terat non, de Francisci stigmatibus in primis fu'

isse edoctus,

cum ex

familiaritale,

quam cum

cZivolebat alo de re infl-a latius. Waddinausdeeadem ad universos fideles scribendi cauDum per hoc tempus SiinoTa rcpernnii.i

resinstiCa
dignis

e fidelibus et encomiis non defuerunt, qui vel persuaderent nostris vel tantae Viri sancti zelo ducerentur contrario, ejusque laudibus e1 discipuglorise inviderent detraherent, contraria publice pra3lorum lidei cum stigraadicarent, et sanctum Patriareham Moverunt ultro prohiberent depingi tibus testimonium perhiberet vePontificem, ut

^l
bbc

su!

s.

Kranoisci

excellentiam, et

quos in processu canomzatioms audtios ,,/,.,, slatur, quibus haud dubie annumeran.l, o?S Tudensis supranum. mgenetr, j<w raWro laudavit, itemque tlh de qmbus S^BonaViderun, 0 scmpsu ventura in Vita fratres Francisci) dura viveret enim (stigmata
.

wM

sacrorum
,

stigmatum
,

pnerogati.am

celebrarent

plurimi,

qui,
viri

licet

essent

propter

sanctitatem

prsBcipuam
disse
etc.

omne dubium
,

tactis

per omnia fidc digni, lamen ad amovendnra, sic esse, ac se vijuramento firmarunt saorosanctis
,

Quam

ob

rem

nil

mirum

est

laudatum

ritati,

et scriberet
sibi

ad

universos fideles,

ut per-

rarum hoc et inauditum in scirentque Francisci corpore vulnerum prodigium, sc habuisse peculiarem -tigmatibus causam Ccelitibus adnumerandi B eumdem Confessorem fecerat anno 1228, ut suo loco exponam. quod Nunc ipsas Gregorii IX litteras ex recensione
;im

vellent

Pontificem peculiarem hanc gloriam, tam evidenter comprobatam, Viro sanctissimo, olimsibi amicissimo, ab eoque inter Sanctos relato, vendicare voluisse adversus quosdam semulos, qui forte eo audacius illam impugnaba.nt, quod de eadem nullam, specialem saltem aut distinctam
in

bulla canonizationis

mentionem factam

le<j

rcnl.

Waddingi accipe
570
in

Gregorius

episcopus,
et

servus
..

servorum
litte.
,

578 Prsecipue tamen, ac forte solum, ista nrlpiit ad i/nsro/ium gloria tum temporis impetebafi" /n Moravia episcopusOlomucensis publicas ad- Olomwmm, ubiFridericus

Alias %tem

V*bwB0 '

rumdem ventutem huuien-

Dei **"

rjniversis Christi fidelibus

praesentes

versus

eam

litteras

ediderat.

Enimvero exarsit

Apostolicam benediras inspect urifl salutem Domini gloriosus beatus Confessor ctionem * processerit ad Franciscus qualis vitae mentis
.

erga hunc episcopum Pontifex,dcriterque redarlitteris ad eumdem datis, quas supra lauit
davit Baronius, et Waddingus ad hunc annum ,7 recensuit, quales ex ipso hic subjicio Dei servorura servus Grcgorius episcopus fratri rei memoriara. Venerabili Ad perpetuam
.-

/.

rooritis,

patriam pernetuae

claritatis

explicare

litteris

'

arbitramur fore superfluum ; cum id fere pervenerit ad fidelium notitiam singulorum. Venimtamen grande ac singulare miraculum, quo

episcopo

Oloraucensi
tnae

ipsum
Jesus
ati

Sanctorum
Christus
,

splendor
mirabiliter

et

gloria,
,

Dominus

benedictionem.
praesuraptionis
litteras,

Usque ad

univerdecoravit vestrn tenore praesentium non indigne du;

,

salutem et Apostolicam terminos orbis terroe patentes signa protendens

,

ximus

quod idem videlicet exprimendum spatium praesentis vitae cum adhuc Sanctus percurreret, et postquam illud feliciter consummavit, manibus, iatere ae pedibus specie stigmatum divinitus extitit insignitus. Quo ad
,

exhibendas universis Christi fidelibus, cuidam ad sobrietatem spernenti sapere, ac damanu iubrioa mnabiliter dedito blasphcmiis concessisti, quas inter aliqua pietati confdrmia,
,

et

cepiraus,

continere perqusedam obnoxia pravitati quod (cum solus Patris aBtefni Filius
,

nostram

,./

ejus vel

cjusdom
('

fratrum nostrorum deducto notitiam, et Cum caeteris eisdem * miraculis per testes ex ipso dignissimos probato solemniter fide >pecialem causam habuimns, quod Confessorem
et
,

fuerit pro

humana
vulnera

salute

orucifixus

et

ipsius

cundem de dictorum fratrum

torum
consilio,

et

omnium

praela-

qui tunc

existebant, Sanctorum

apud Sedem Apostolicam catalogo duximus adscriab

,

bendum.
-

riaa$ierentet

libus univen devotionem vestram cupimus firmiter credi rogamus et hortarnur in Domino Jesu Chriin* in reraissionem vobis peccaminura sto

571

[gitur

cum

id

duntaxat debeat religio Christiana) nec B. Pranciscus nec Sanctorum aliquis cnm stigmatibus sit in Y et quod peccat conEcclesia Dei depingendus .isscrens; nec illi, tanquam inimico fitrariutn dei, credulitas adhiberi ulla debet *. ,')TI Super quo non modico admirantes nmi indigne quae sit eausce * suasionis hujus
, ; ,
,

devotione

supplici

adorare

,/.

debeat

,.:

HlO
il,Ml
'

*o(.
'"

veslrorum

Umgendo, quatenus ab
res

assertione contrarii

au-

""""""

de

caetero

penitus

avertentes,
ejus

Confessorem
et

(Mmdem apud Deum

tione
et in

pia

vobis reddatis venernmeritis

propitium
praesenti a

ttt

precibus

providimus fquod impossibile creditur) commendabilis hatu et quod si non, in oblivionem * beatur ad suggerendum spiritu poBnitudinis indnctus salutare oontrarium promptus et facilis hal his ex eo sumpsisti forsitan ris. Etenim supcr argumentum, quod sit indecens in subditis, ut
,
;

perscrutarij

ut

si

forte

l)ona

sit

liiterat

/. causi
/.
III

olili-

vionedetui

Domino

prosperitatia

gaudium,
sola-

planta

sibi

et

in

futuro

felicitatis

aeternae

percepisse

quidem
diose

preatendat providentes
,

Insignia

capitis.

hsec

propositum

seu

compenNisi

tium,

Non. Aprilis anno Pontific. nostri anno undecimo. Td est Christi 1257, die v Aprilis. Gregorius IX, cujushce litterx sunt, isipse est, qui ante Pontificatum ipsi ab codem S Prancisco scepe prsedictum annoque 1227 aditum, Hugo et RugoUnus Cardinalis Ostiensis dictus miro favore
exultetis.

Datum

Viterbii

prolatum

csse,

dummodo
;

suppleret,

gratia cuique bene merito insignia de qua3 etsi non multa hujusmodi sunt concessa possumus, tamen breviter qusdam prsesidium
Bpeciali
,

perspicusQ
delicet

rationis

habentia

respondemus
de limo
"
;

vi

quod Dei
sibi

Sapientia, quae

terrae
al. iH'

tum Sanctumipsum, tum institutum abeo Ordinem, complexus fuerat, eumdemque anno 1228,

formans hominem, similissibi Seri per Incarnationis mysterium, ut ipsum a morte non contempsit, dilectum sibi bearedimeret similem
,

tum

DIB QUABTA OCTOBEIS

suorum spec.e tum Franciscum

co"vt. Qus temeritas, gloprivilegium, ad Indu.gent.s tam iugulare oeulie devo

,

st.gmatum quod peccatum

pateat

de-

in

Bullario Franciscano

Waddingum
legisset.

OCTOM
secx

cs.

rtai. pictur

testificatione

torum

Priuceps de alm, Pnneep 575 Nonue, ut sileamus ,.-m h, licet Apostolorum esimius, d,c,s mtre ? Sed quandoque pingitur erucfixu. qma reformat rat ^idusalia, dum paotum tma nequiverat. quod de eruee

F^e
,

apud alios est auod sic etiam interest, cumex ad diem malis, nit Gregorhconstet, hanc epiundecimo Pontificatus stolamadannumChristiMlpertinere.Baronius SLOUitfi uu- "' ** anno undecmo dequidem supra num. 567 pro / 5 ,.,. m rf .^,
,
,

Ui

te,WI ^^, ^- W ^ ^ Wa ^
.

Ae

>

cum

prseteriri

otomucensem data
(/

^
p

^.

<fl

^ ^,
est,

ex

,,

h
..,-

,,,.

altquot diebus

sus in oru--

->

--_

mnatus suplicio
cruce
vel

flguratur.

d.

stigmatrbus quod

quod probabile

argumentum

ventatie_ eruoe ? De

WJJ inte
s,qu,

TVancisci

rs
.

iomwmj ww

/"

oct.-.,-_.

P
=

^^

ipems respondeat, quod, dem nota saeculis vita vooando reiigionisassumpsit hab,U,m JZ.u.m subut cruc.atum contmuum
,.

V.rtut.bus. carnis

plures fide dignissirai de stigmatibus vero reddere tauti couscios divina. placuit miraculi q uos perhibeant, et aa testimouium veritati
nietati *,

J"** mius> signat0 in BUtoriO ^^

iew/vu/ C OCi*'e

porum Olomucensium per Augustuw,,,, ecclesix decanum, ubi Fride,

loco

^^
ep

mofe. fl . e* <y-V< ttWcttm , ,,,,, potuerat, ... on ft fes Hmile g^d temere
-

~y

,-

st

l&rt, BW*
ep>
i

pm

Otomcen'e>.

rfe

'""""i "-9

>,"

'

i.

pol( Btoli

Ecclesia suffragetur, qua. iusum hoc fidelis mater solenmiraculo, cum aliis debita ex huiusmodi habuit, quocl specialem nitate' probato, causam catalogo reverenter B ,uudem Sanctum Beatorum pubhca ad ista, quasi mundo Quid adscripsit. ignota, msi quocl consequeus uon
et tibi

dicitur.

recenselur, nihilque Verisimile est, ipsum,summ% Pontificis super re mandatis obtemperasse, cum plura hac

memora

fi

non legen
alias 578 Pr&dictis litteris etiam

add idit

\xre-

Uu$uaUum

per

voluntatis
,.,,,:..

arbitrium

pnetendens

vel

praferens

nos, vel Deum CO nsilio,rationi *, utique dilectorum fratrum offendis, ac

P^"* Mmorum

lini gorius adsuperiorescujusdamsacr* Or dicti jus unus alumnus, haud dubie stigmataoppugnaass,ctoritate nixus, eadem In his litteris Pontifex cum ma< cebatur.

'";
rft-

Ordinem
lF

et devotos

eidem nimis improvide perqui os

in

accepisse, illu loris significatione indicavit, se

cum
tur
)

""*:
,eerel,mandu,,'

Dra3sumpsisti

reliquo taceatur ) sine momitig-anc, 1T1 erUV JudiClS Judicis mitlganrevertere; ad iram superni dilipntia, suscipe pcenitentis prorapta dam studia provisurus, ut scandalum, sit possibile,

5?6

Adcor

igitur,

calum ponere

pervenissel Moraviae *
in

Opaniam (alU Opa^

civitatem, publice dicere av, B. Francisci per quosdam
pie

ut de
,

sum, quod
re

laude

ex discipulis suis
pro
reprobis
;

proposita
in

deberent
corpore

hi

quod

ejus

Chnsti

stigmata non fuissent.

Unde

ibi subjicit

Grego-

si

forte

quod, quantum in te fuit, et dilitteras, deleatur, uer prmdictas intulisti Theutomab parsint in ctorura fratrum collegia cousueta. Quod ut tanto tibus in reverentia quanauctore Deo, provenire valeat, facilius, ut in futuro vullore diffnoscitur, to pium etiam operetur, fraouae salutis sunt, neris virtute obedienti per Apostoternitati
liea
tuffi

universitati

fidehum

nus

Qnld ultra? Nec Christo, qui Sanctum hujusmodi eundem manibus, pedibus ac latere
:

oobis, qui stigmatum privilegio decoravit; nec probato solecaeteris ex tanto miracnlo, cura quod causam specialem habuimus mniter defeadscripsimus cataloffo Beatorum ipsum tantam prorupit mrendo, dicti fratris elatio iu memoratos coram poquod discipulos
, ,
,

in

tuo cordi * aliquid de caetero, ex quo provocari .al.deirt- aliquis Apostohca juste quU superua Majestas, vel Sedes praedictum non attentans valeat, P couturbari Celsitudiuis divin dignatio privilegium, quo
,

quatenus scripta praecipiendo mandamus, constituens, quod pro solemni voto

saniam, pulo quaestuarios

et

falsos

prasdicatores

appel-

^ui sui

Confessorcm Confessorem

nomrn.s nominis

> damnabiliter .nfl.gere au eisdem partibus non prajsumas; sed celebre in

aWbn
sicut
et ra
fuerit,

^J~^
reddidit

gloriosum

quod in ipsos el lans, impudenter asseruit, excomraum. nostra similes auctoritate promulgare etc. His de causis g posset seutentiara Pontifex, in virtute obcdientue mandat degeret, a cusatio vera sit, ipsum, ubicumque ad se mittant vrxdicationis officio suspensum

po ^ .,,,, >,,. laudatum Waddingum,

scano
,

ad houorem Conditoris,

dum

alns

habeatur, quantum in te crediturus, tione procures; firmiter

Sanetns,

humih

devo-

Aprilis

Bullario Fra Bullario notatur 2 Kalen. ubi similiter signata in Bullario Locus Pontific. .. undecimo
,, , et in
:

endum.h.rM h*C

epistola

quod ldem
extitit in-

additur, nempe
9

Viterbii.

cum
et

adhuc
licet
illa

nostra.

mortalitatis habi-

Alter

Romanus

Pontifex, pro eodem

<
'

, ,um.v

tum

baiularet, prsedictis

stigraatibus

signitus;

pluribus

ipse

tauquara

contemconteiunens laudes hominum, vacansque celare plandas dulcedini caslestium org-anorum, tamen migrans ad paradisi semper studuerit, ea Datum patriam concurrentium obtutu publicavit.
Viterbii 2 Kalen.
Aprilis
Pontific.

gumento a Baronio laudatus, fv.it Alexander l V, Francisco synchronus an noet ipse aliquando S. GregoOrdinisque Minorum protector, qw
tus

rioIXpost Cxlestinum IV et Innocentium IV anno 1254 mense Decembm in summum Pontificatum successit. Hoc ipsum ol
,

anuo

unde-

S Antonius
%
9

in

Historix part.
existens
,

3,

tit.
:

Zl.cap.

cimo.

OU
V*i.
'"-

5" Diem
""""'

datte epistol* sic edidil

Waddingus
19

10 de "" u anno Anagnia.

Alexandro hxc scribens

misit

Eodem

,,uia ila invenit

apud

alios. licet

ibidem pnemx-

Lset, in Kegistro Vaticano sub num.

eamdem

servum, '"""*"';;, ' iuxta seriem deferentcm ^"""aefeTentem j Cbriat. fadel.bu. Uteras ibg ma litcrarum Qregom dc saer.
'

unum

datomn tertaidu.Aprili8,e. observasset, numerum secundum diei apud Latinos non esse in usu iTcomputo Kalendarumaut Iduum. Sbaralea,
Octobris

.Ua^prepri. Frsnoisoi, iu quibu. Innu.t, se ' Ai dl.r mter lis vidissc. Exstant

dri constituliones ,n Bullarto

Romano tom.t,
pa ^'

Tomus

II.

, ,

m
iveroni

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
suis oculis conspexisse
;

pag.

sub titulo
S.

Comprobatio

veritatis sti-

quae

apprime conveniunt D

c.s.

Francisci de Assisio, cum poenarum impositione adversus aliter affirmantes, scriptaequesunt ad universos Ecclesiaepraelatos, ac datse Kalendas Novembris anno PontifiAnagnise

ginatum

cum ejusdem Pontificis verbis

certius

mox

datis

Haec
se-

asserentes
:

indoctas

fabulas....

non

quimur

catus ipsius primo, id est, anno 1255. Consenin tiunt Waddingus in Annalibus, et Sbaralea

nota fecerit plererum, quando videlicet nos... Confides nior familiarem ex munere divino fessoris ejusdem

cum

ea

nobis

dmlum

Bullario Franciscano.

Earumdem

initium est:

Benigna
tens etc.
fa niti quoque
litteriead uni-

operatio

divinae

voluntatis in caelo po-

V venos RccleiiK

longior sim, ea tantum ex editione describam, quse prxsens argumenSbaralese hic

5S0

Ego ne

7Zml"Z tum ma 9 is Postulat. '"

Fere circa medium post inPorsigne S. Francisoi elogium ita progreditur esset, nedum exarare per siuro quia longum gula, verum etiam suecincta relatione perstrinquae tam gere clara virtutis divinae prodigia
: ,

meruiraus habere notitiam etc. Cum pleniorem fidem; seu certam notitiam S. Francisci stigmatum sibi dudum comparatam asserat ex familiari usu cum eodem, non obscure innuit, eadem a se visa fuisse. Forte id ipsum etiam significavit, supra dicens: Viderunt naraque oculi fideliter intuentes etc. Sic nempe etiam existimavit S.

in

operationibus sanctitatis,

mirabilibus

argnmentis

quam etiam in aliis eumdem probaverunt

,

Confessorem tenere cum Sanotis solium gloriae signanter vobis ante oculos propoin excelsis nere volumus reeolenda frequentius et vehe;

Antoninus loco supra citato de eisdem Alexandro ac litteris inquiens In quibusinnnit.se ille (stigmata) propriis oculis vidisae. Simile quid idem Papa indicare videtur in aliis litteris in Bullario Franciscano tom. 2, pag. 169 relatis in quibusde iisdem stigmatibus inquit: Cum igitur tam insigne amoris divini signum, quod utique ante ejns obitum patuit, et nobis etiam tunc notum
:

fuit etc.

mentius admiranda
nicffl

illa
;

passionis insignia

saltem * jucunda Domiquae in ejusdem Sancti

operationis
fideliter

corpore

manus caelestis Viderunt namque oculi

oertissimi

impressit.

intuentes, et

Von obstantibus his litteris, fuerunt deinde nonnulli in regnis Castellae et Legionis, quihoc miracidum , tam evidenter probatum confirmatumque, nihilominus in dubium vocare aut
etiam negare perrexerunt. Certe Waddingus ad annum 1250, et Sbaralea tom. 2 Bullarii Franciscanipag. 858 et sequenti proferunt alias ejusdem Alexandri IV litteras, signatas Anagniae v Kalendas Augusti, Pontificatus illius anno quinto, seu praedicto Christi anno 1259, quibus ille acerbe conquestus quod prioribus litteris suis,
,

PtKierea
psit
jtoi

icri-

ad

tpis.ro.

Caiiellx

ct

Lcgionit,

palpantiura

digiti

palpaverunt,

quod

pedibus expressa undique simidesubjecto propriocamis excrevit, litudo clavorum

in njanibus ejiis et

vel

de materia

novae

creationis

accrevit

quae

equidem idem Sanctus studiose aboculis bominum,

quorum refugiebat gloriam, dum

debat.
s.Francmi
ttigmata
affir'

viveret, abscon-

581

Inventa
,

est

patentius in ipsius

Defuncti
facta
la-

" e/u
""
1
>

eorpore
teris

non

inflicta
lateralis,

humanitus
quasi
salvationis et

nec

plaga vulneris
nis

aliquid instar

"U

Salvatoris,

quod
li

redemptioprotulit
sa-

humanae

in

-li-mptore

uostm

nentum. Quae quidem plaga, sicut quosdam ex fratribus sibi familiariter adharentibus latere non potuit propter derluxum humoris, sic diu ante viruerat in vivente. lloec igitur mira et
decora
novae

demonstrationis
devotionis
divitise

indicia

magnae
,

quas praemisi, ipseque his fere inseruit, non esset obtemperatum, dictorum regnorum praesulibus mandavit ut promulgari faciant omnes qui in posterum parere detrectaverint, ipso facto excommunicationis sententia, Sedi Apostolicae reservata, innodandos esse, aliisque pcenis coercendos. Describo solum ex laudato Bullario verba, quibus Pontifex obtrectatorum ausa exposuit, ac similia ausuris meritas pcenas intentavit. inquit, post hujusmodi nostras 584- Verum,
, ,
,

IIM. ut

debent
rdig

esse

Christianis

et

exhortationes

et

litteras

insestimabiles religiosis*

deliciae in
:

spiritualibus

rumdam
referimus
et clerioi

fide

dignorum
,

dolentes

ex relationibus quoaccepimus et
nonnulli
Keligiosi
re-

/iniltibentei

Snnt iitm

cum

iligmatibui
pingi,

eommuiiis
sincera
possint esse

Ecclesias

orthodoxae *
acoipiat,

cum

ex his
illi

conturbati

quod

fidcs

Christi

quod
ejus

etiam

seculares de Castellae et Legionis

passionis Christi sine extrinseco per-

equutore
tarie

eonsortes,
vitiis

qui

pro

amore

car-

gnis circa dictum Confessorem et dignam * reverentiara genere conteraneutes, quandoque in

publieo
et

'

ttl

condiotniiio

{nam,
> i

suam cum
certius

et concupiscentiis

crucifigunt, Sane
asserentes,

de

praefato

volunSancto haec
seu
vanae

frequenter

asserunt iu occulto, quod

idem
rata.

Confessor
Ipsi

non

habuerit

stigmata memo-

indoctas
fecerit

fabulas,

inventionis

deliramenta,
nota

non sequimur; cum ea

plenior fides rerum,

niam,

nobis

dudnm

etiam in tautam prorumpunt insaquod de imagine Confessoris ejusdem ubieumque illam depietani inveninnt, stigmata
ipsa damnabiliter abolent
ct

quando videlicet in minoribus constituti, Confessoris ejusdem familiarem ex munere divino meruimus habere notitiam, praefati praedecessoris nostri ( Gregorii IX) domesticis obsequiis tunc temporis
insistendo.
pitque,
'

faeiunt aboleri, pro-

hibeutes pictoribus, ue praefatura Confessorera cum stigmatibus depingant eisdem ; propter quod ipsius Confessoris honori, et devotioni fidelium

yuit
II

Post hsec omnes ecclesiarum prxlatos hortatur, et per Apostolica scripta mandat, ut tam
:s->

multum adimitur, ac venerandae Keligioni rum filiorura Fratrum de Ordine Miuorum

sime derogatur.
585
tissimi

dih-cto-

gravis-

ndaeiidetn

"

eximtt Confessoris merita

et

et

aunna

celebritate

Cum
;

''.

'i

(antu
nt.

prsedicatione frequenti et veneratione

et

assidua
devotio-

opportunum

celebrent,

subditos suos

ad ejusdem
,

adhiberi
ut

super his ad honorem Alper nos deceat remedium decernimus Apostolica auctoritate
itaque
,

graviiiifnit
itatticii

panli i>acelUrenl.

nem
vere

excitent, illiusque glorise obtrectatores secastigent.

omnes de regnis

praedictis

qui de

imagine
abole-

Observa

hic

studiose lector

Coufessoris ejusdem
verint, seu abolere
rint,

hujusmodi
fecerint,
et

stigmata

hunc ipsum esse Alexandrum IV, de cujus alio testimonio S. Boyxaventura supra relatus in Vita num. ~"" diserte ai7 .-Summus etiam Pontifex
,

qui praedioave-

dictum Confessorem ipsa stigmata uullatenus habuisse, cujuscumque ordinis vel conditionis

cum populo praedicaret, dominus Alexander coram multis fratribus et me ipso confirmavit,
,

existant,

eo

ipso

cationis incurrant,
nisi personaliter

laqueum excommuniqua non possint absolvi,

per

se,

dum

Sauctus

viveret,

stigmata

illa

sacra

Apostolicam Sedem adeant, su-

beneficium peti.uri. Ei ri oer hoc absolu.ionis seu lectores ic one Ules doctores, quacumque alia facultate uerrnt,\ officn , si pramicatore* tores: praedicationis habeant, habean , *i endi audiendi confessiones vero potestatem quilibet ipsorum n-

^"%
,

- ^^
m
aZd S

D QUART. OCTOBBM.

**--*
Eorum dem *

^
%

657
1

CTOBB
c. s.

grambusque acriter redarguerunt, coerceri curarunL cles iasticis pvnis nsdemlittems suis
ec-

,,,

Mlcminus,quihujusmodi officiavelpo^sa horum pnvationem incur simul habuerit, similem

_L.-_
omnino

privati

et

primus m stigmatibus illis speltus est ese ex "^" aiserie sanctohnhuisse ut Franciscum haoutsse,^^ ctatem causam

ncertafide
.

lltllot>cnpro

un ia*ur.

"wtmmOU
adai'/"'/""'"

imm
sem-

Jaiiurn-

Ponargumenti litteras ab eodem tifice ad archiepiscopum num. B morat S. Antoninus, verbis arcniepiflcopo
,

^democulari noUtia VOs^odunras^ruU^n ota.

affimiavit. obscuris verbis ser ip to

ore tUms Bonaventura de audita ex

eo-

1^**^^ .*

/.

illos

Zdens Item alias literas misit imagiut illifl *, *ui de Genuensi, pr*oipiendo Manie de eccleflia sanct ne sanct Lnclci in Xisti malitiose deleet monaaterioBancti Vineis, personahter coram citaret verant' stigmata mhiultionem meritis recepturos inso, pro anathematis. ne quis hendo sub interminatione
, ;

aC l quos synchronos acsuppares, s ; imponens, confdojuzh^ huic dissertationi stare omnibus altegatis testimonns

^ ^
Prxeu*>

msama o -o mmori cum posse abnegare. Q<" e hislorim cerlamfidem ; refutabo auorumdam empus frrtstra teram, non /.-; heteroLorum impia dicteria, ncc
1

^"*
qmbus
vel

attentaret. Supersedeo de cetero similia exposita compendio repetens et hactenus latius procedo nam de eo-

plumbus,

B Martyrologio

memona Romano rumdem sacrorum stigmatum Ecinscripta, Officio

nti

conclusionem

ad universam
'

Alvermx, in quo ea b. clesiam extenso, montis impressa fuerunt rehgione

Francisco divinitus

temperantis crisis ineptas vel ex tnsolia et ex malevolentia invidiaque nuUofuln argumenoumlibet carpendiprurigine, eridens eludere, aut celebre ac to, faclum tam verba ad senclarissima inlegerrimorum teslium alienum detorquere conab *mt. Fsum prorsus in peculiamHisloma deri de his polest Chalippus quam ejusdem Vitie hal,

opintones,

stigmalum

S. Pranoisoi,

sque hucspectantibus Itaque

S.

agam

in

Glona

post-

liae tom. 2 adjecil. 590 Superest tamen sentiunt

;

ut

pauca de tempore

iM?
fla'femis n/f>gafaj/ fio>

m<Ui6iw

Elias in epistola, de collata asseruit frater Minores in Francia commoranad fratres

ztlius

587

Francisci

stigmata

divinitus

In annumconacceplorum stigmatum dicamus. nempe id contigisse Uennio, anomnes

S.

^-fum eonttgU
,mr,0 1224,

obitu tes data. siqnavit

primus ejusdem Sancti biographus paulo postmortem discipulus Thomas Celanensis, Gregono IX Papa, a eius Vitam scribere jussus fuerat familianter con; aui cum eodem Sancto protectons Ordiversatus, quique tum ex officio instituto tuncnu ex nis, quod gesserat, tum
canonizationisperspectiorahabebat pe r processu quam ut quis suad Franciscum spectantia ipsi, maxime in re Licari possit, Celanensem imponere ausum fuisse, aut po,

Eadem

condisertissimis verbis scnpto

ac

ex hac vita mtgrawt, tequam die iv seu iii auod posierius cum factum constet primum anno 1224 inne1226 Octobris anni S. Bonavenctendum est. Addunt Tres Socii et
Franciscus
,

tura

sanctaj Crncis Circa festum Exaltationis Septembris celebratur. Eadem S. quod die xiv Romano ac Bonaventurce verba recitantur in

Franciscano Breviariis die xvn Septembrts

sto

m /e.

Stigmatum

at in

eodem Romano
SancH, Lect.
,

die iv Octovi

bris in Natal,

pro

illts

legitur festo die Exaltationis eancte

cusa-

tanti

tuisse

plurimi non Vivebant in temporis feminxque Minores, sed et plures viri fratres qui processui canonizatwAssisienses; vivebant,
bus biographi impostura
si insotitce rei

momenti,

solum

jusmutationiscausamGaru!s crorum Rituum, per Meratiu

Thcsauro

discutiendoqueprx/uerant, aquinis instruendo publice detegi potuisset,

commentunl pro facto ocuhs maniimpudenter obbusque Assisiensium comprobato

trusisset.

part i, Bonaventurse obitum facta, de qua l,h. %,cap tio. Marcus Ulyssiponensis Waddingum vigiliam ejusdem festi di .liem Bernardinus Corvis, ibidem laudatus, F vit diem xvi SeptembrtSi non Euphemiae, sive
S

lom. 2, post S. paa. 541 repetiit a revelatione

aucto,

tamen indicans, unde

id didicerit. At

Vi

comjieudioir

Mpeiufunftir,

tradidit auctor Vitx secunvir secularis, qui, eodem Gredie vensimiliter videtur. Tradiderunt etaorio vivente, scripsisse Leo, Ruffinus et iam tres alii S. Francisci socii, Celanensi dicitur samedius

Idem factum

/, in >pso qus ipse probabitius existimant, f sancUv Criuts, tum quod pud festo ExaUatiums

Pisanum

legisset,

ita

anno

oelatum /udecei

Anaelus, quorum

tum quod isse cuidam pio Fratri laico Dominicaepassiom putaverit, utsacras
;

Bonaven/u,,' passe Plunbus etiam exposuit clarissimus, post diligensanctitate ac eruditione consultosqueS.Ynmasci, tissimam inquisitionem, qui propter vitee supererant olim socios qui dignissimi reputabantur sanctimoniamomw fide asserfactum a plurimis jurejurando
, ,

crum

propria viventis laterale vulnus

manu

pal-

membris renovaretur hoc prodigio in Francisci die, quo sancta Salvatoris m codem Calvartx fuerat Ileraclio imperatore in monte
ab
restituta.
I

Atlirmacit

oculatis testibus ab atiquot Cardinalibus hymnis ; auditum a se Atecelebratum prosis et quoque xandrum IV, in publica concione suos atlegantem. oculos pro iisdem stigmatibus testes

tum

De eadem revelatione meminti S. An dtcens : toninus part. o, tit. 21, cap. 7, i.-ium circa mccxxiv Anuo vero Domini sanche Crucis, vel (ut in quadam Exaltationis in eodem festo revelatione divina continetur) >uie Btigma Crucis B Franciscus Bacris
. .

Bonaventurxtemporibusvixernni >/<> ,11, s,,., S. FranPontifices, Gregorius IX et AlexanderlV,

hique sacra illa stinon improbarunt, verum etiam gmata non modo confirmarunt, suis litteris Apostolicis plus semel
io

Alvernia^quasibullaBegiBaltiflsimisiffn^ est lauaata 591 Verum miht ittmts mcerta stigmati velatio, ut tempus acceptorum

re
Fxallationlg

, u cvuc.y
<""

dem ausimpressius determinan, quam

Tribus Sociis sanctoque Bonave'> mane oirca id contigisse, aiunt, luodam alium pottus Exaltationis sanctm Crucis,
fea

olim familiariter usi

quam

, ,

DE
qvam ipswn festum
I

S.

FKANCISCO CONFESSORE.
re
,

videri possunt indicasse. In

utque
sola

tandem
cutis

consumptis jam

carnibus

Ronuzno ac Franciscanis Martyrologiis impresdiewuejussio eorumdem stigmatum recolilur dem mensis Septembris, at nea hinc solidumhabemus argumentum pro figendo die, quo facta quomodosit ew\ fuit. Binc collige primo, Bonaventura, dum in Vita num. 55 et 5(5 agens
S.

quasi

ossibus cohaBreret;

dum

ipse

de

asconfirmata Regula per Honorium III, suis affirmasse, omnia, srrciisque, Franeiscum diviquse in eadem Regula continentur, sibi fuisse

cum gratiarum actione ad majora toleranda paratum Deo se exhiberet. Apud Tres Socios in Appendice nihil de his peculiare legitur non alia, opinor, de causa, quam quod ista jam satis exposita legissent apud Celanensem et auctorem Vitse secundx, cujus verba de more
interim
transcribo. Jam beatissimus pater Eranciscus anuis a conversione ejus deccm et octo peractis, nullam vel modicam carni requiem dederat sed per diversas mundi partes prsedicando laboriose

constanitus revelata, subdidit Quod ut certius admodum evolutis paucis ret testimonio Dei
: ,

diebus,

stigmata Domini Jesu Vempepauci illi dies numerandi sunt ab asRegulae, sertione Francisci, non a confirmatione xxix tfovembrissigna* inter quom, anno 1288 die
impressa sunt
ei

circuiens

inusitatis

eam

et

novi generis
i.ci

disciplinis affligere

non cessarat;

et

quamviseum*

tam,
c js
,,

fli

sequens festum E.raltationis sanctse Cruum dimidio menses intercesserunt.

multis languoribus effluxissent dies prseteriti, duobus tamen anuis qui adhuc vitae ejus erant residui, gravioribus coepit et magis continuis infirmitatibus
,

perurgeri.

MatCollige secundo, nimium a vero aberrasse qui verbis num. 564 datis thgeum Parisiensem, i,u,>ressionem stigmatum non nisi auintadeoima Sancti obitum contigisse narravit :
biographi biennium
reponunt.
inter

5VH
ctui

Et

licet

cessarioque
,

se

caro naturali corrupteke nepraesentaret * propinquare defe,

atino ueelut,
inii.,

iim quia

non tamen adhuc dissensit

sibi

quantum
,

igmata pe-

po-

dutn
'

terat, sub assueti

rigoris lege teneri. In

tantum
tauta,

a piaescn?

utrumque

XXVI. Postremo
morbis
affligitur
:
:

vitse

biennio

asello circum-

tirel enim Vir revereudus se ut armonia spiritui concordarat que corpus et carnis repugnantiam vix sentiret in oranibus, E qua3 spiritus agenda dictabat. Igitur Vir sanctus qui tanto hapromptissimus ad omne bonum adhuc in animarum zelo ferbuerat ctenus praedicatione non desistens intendere proximo,
,

subjecerat

rum

saluti

corpus

emortuum

fecit

in

asino

vectus praedicat
gratia

curandi oculos

per
texto

civitates

et castella circumvehi.

Anonymi

Reate defertur, sed

malum
sit.

pauca hic inseramus. Prsecipuam usus asini causam S. Bonaventura in Vita num. 205
attribuit molestise,

augetur.

An

tunc denuo praedica-

quam
,

enati in pedibus ejus,

dum

stigmata accepit
:

clavi
,

procreabant.

En

verit, et revectus

Assisium

verba ejus Faciebat proinde quoniam propter excrescentes in pedibus clavos ambulare uon pocorpus emortuum per civitates et castra terat
,

Poitremu

vit*

Ouamvis
ut ita

S. Francisci vita ab initio perfectse

circumvehi
animaret.

ut ad

crucem

Christi

ferendam ceteros
greetum
diebant,
iioii

tUM hiennio
/ii

rteritit

frncius labo
ribus,

quoddam perpetuum dicam, spontaneum martyrium, biennium tamen, quodpost accepta Christi stigmata supervixit fuit longe molestius, cum et corpus pluribus infirmitatibus premeretur, et spiritus divino amore proximique charitate vehementius accensus ad novos labores, quos corporis vires amplius nequibant continue anhelaret.
conversionis suse fuerit
, ,

595 Sane non poterant dicti clavi, quales ex eodem S. Bonaventura ceterisque antiquis bio-

inipe-

mi

vtdeantw

graphis supra descripsimus, non esse molesti, et incessum impedire, licet non admittatur, quod Waddingus ad annum 1224 num. 17 ex Pisano, S. Antonino, Speculo
,

tanguine

manaiit

aliisque observavit,

enarranda post relatumstigmatumprodigiumlib. 2, cap. Iprocedens, C numeravit tunc decera et octo anuorum spaexpletum ex quo, ut inquit vix aut tium

Thomas Celanensis ad

hsec

stigmata manuum pedumque fuisse patula vulneV ra perpetuo sanguine manantia. Verba S. Antonini part. 3, tit. 24, cap. 7, 9 sic habent
:

Huic
co, B.

soli

(fratri Leoni) tanquara

fideliori

ami-

iiuiiquam
et

requiem

habuerat

caro
,

ejus

varias

longissimas circuiens regiones

ut spargeret

ubiqne seraina verbi Dei.

i

Hoc tamen annorum

Franciscus sua sacra stigmata committetangenda, ut novas petiolas (id est, linteoamotis aliis sanguine cruentatis. la) apponeret Nam qualibet die inter clavos illos mirabiles
bat
,

um non ab

initio prsedicationis illius repe-

et

tendum esse, sed ab ejusdem conversione anno L206 perfecte inchoata, liquet tum ex supra disputatis, tum etiam ex auctore Vitse secundse, qui Celanensis rnentem de conversione hic exposuit, et cujus verba dabo inferius. Verum, quia aliunde non constat, a quo mense anni 1206 illa conversio inchoata fuerit, nec quanto tempore tunc expletum illud octodecim annorum spatium,

carnem reliquam ad tenendum sanguinem mitigandum dolorem tales illi petiolas renovabat. Die vero Jovis sero et per totum diem Veneris nullura apponi remedium permittebat, ut
,

et

illo

die crucifixionis in sacris stigmatibussenti-

quidem ille, sed ad antiquiorum dicta parum consone, cum hi omnes unanimi consensu velut peculiare quid vulneris lateralis observaverint, quod hoc ssepe sanguinem
ret Crucifixi dolores. lta

dum

Sa7ictus ccepit solito acrius infirmitatibus

fuderit

nullus vero

eorumdem de emisso

vel

mi-

multUqm
afflicttu in

guonbut,

j,

OM prxdicwc,

quoque certum est, an harum initium posteriori parti anni 1224, an ineunti 122.') affigendum sit. b\)'6 De iisdem etiam agit S. Bonaventura cap. 14, quod de patientia ipsius et transitu mortis inscripsit, et in quo ipsum tot modis tamque grav u er laborasse scribit, ut vix in eo membrum aliquod maneret absque ingenti passionis doloconcuti,
satis

non

nimo ex manuum pedumve stigmatibus sanguine meminerit. Cur autem credamus, hoc, si verum
prsetermissum ab illis omnibus, licet cetera tam studiosis in iisdem stigmatibus describenesset,

dis ?

596 Redeo ad Suadebant autem

Anonymum
fratres
,

in ut

Vila secunda.

Suadeule Elia,
oculix

eique

cum omni

pre- medietnam
aihiWi

cum

instantia

supplicabant,

infirmitatibus suis

DIE
auxilio

QUARTA 0CT0BBI8.

i**** subven.n permitterat , suis medicorum in diem mag maquod de die videntes utique,

^^ ^
<2a
fl

sun*J erga

Virum sanctum mirando dilectioms

.

abttt

hic

Pauperoulo Jesu Chnett

,.

tlneujM

tnhelabai

lra [pae vero consentire in hoc isoue deficeret. cuSkLs penitus reousabat, veluti qui haotenus dissoWi et esse carnis non egerat, jamque ,,; \erum cum Christo, multo melius anelahat*. corpore stijrmata Domini Jesu Christi quamvis ra quia quia tamen in ipso oportuit, (1 ortarel adhuo amphus adimpassionum Christi deerant, infirmitas oculoccepit et aliU langnorihus supradiotus frater , g ravissima superaddi. Tunc elegerat, et adhuc Helyas ^uem veluti loco matris pastorem profecerat, compuiit vivens gregi suo permiteumetrationibusinduxit, ut sibi mederi
,

tanauam

famulus dnraino,
ipse

ministrabat. Contesta- oonMlome-

;:;:;Tdem

postmodum ad Apostolicam
in
,

nunquam gnitatem evectus se mentis nubilum batione fuisse, quin omne

Vi
Dei COBtuitu
vel affatu discederet

perturn solo

^^

suhltaque
redi-

erenitati^

dulcedo roavhas et Joeunditatis

,,

exibebat *. H< ita |iie Christi apostolo reverentiam instanFranciscum, ut curam sui gereret,
beatura
ter

ammonuit

cui

et

militer,

sicut et in aliis

huipse Sanetus in hoc omnibus, obedivit. *a-

teret,

tiraens

ne

forte

per

incuriara

penitUfl

(per cauterium ctis igitur cocturis emplastns venis incisis, colliriis et capite,
Vutis
.

opinor

in

adhi,

ocuiorura luraen
militer

obtemperans patiebatur appom ex tuuc OCUliS medicaraina malo nullius essent requanvis, ingravescente
,

huamitteret. Cui Vir sanctus plura su.s tanquam patri,

,

potius ipsum malum, incommoda corporis in accrevit. Ipse vero tot actione sustmurt omni patientia et gratiarura membrorura molestlis, corporalium
;

quin profeCtt nichil penitus ad sanitatem medicaminibufl miiltiplioatis,

despectisque

medii.

uria

Pon-

,,/,, ia

oplime

mTandem Reatam curandas jam dictae ubi et doperductus est firmitatis occasione tunc terapomino Honorio Papa tertio morain Romana devoa curia
|

,.

totam ad
direxit.

Deum

intentionem

spiritu
#

confortato,
.

reeipitw

tciente;

honorifice
est.

teque susceptus

Priusquam progrediamur,
Eeata
,

gratia inseramus. B pauca rursum claritatis Sabinorum civitas Reate, nunc vulgoKxeW sive ditionis Pontifiasein est ad Velinum fluvium,

consolationi libenus pos- ,,..,,,_ 800 Et ut interns quatuor fratrum , virornm virtu- rom , uicow set intendere, qui et omni sollici- mitit Ad hoe custodise tis, deputabatur tempu, non solum necessitudini tudine insistebant tpsius etiara qmetudmi * corporis proourandffi, verum Thomas Celanensis in Vita
. ,

el

nuatuor

Bpiritus observand*.

quadraginta miltta confinio regni Neapolitani, Roma distans. Cur ad hanc civitatem passuum propinquiorem Assisio , potius, quam ad aliam oculis gratia tunc vectus fuemedendi
Sanctus
rit

num.

quia ilh tum etlaudavit subticuit vivis erant, sciens volensque iam in verecundiae parcens, ipsorum scilicet, ut ait
;

102 hos quatuor fratres pariter

plunmum
,

sed eorum nomina

,

Thomas Celanensis nimirum quia curandee moran vir peritisibi illius infirmitatis Francisci in hanc civitatem simus dicebatur. De
indicat
;
:

qua?

tanquam
amica.

spiritualibus

viris

satis est

fomi-

progreditur adventu auctor Vitse secundse sic dominus Hugo, Familiarius tamen ei pra? ceteris
tunc ilostiensis in annuente sanctus, eodem domino Honorio cuelegerat patrcm ac dominura prae cunctis suo tutelas coinmiius se cum universo Ordine subjecenon et obedientiae mandato serat, nec spiritu ductus, prophetico et euradem
, ,

episcopus

affuit

quem

Vir

fuisse fraliaris et Vita num. trem Rufinum, colligere licet exeadem annum 1225 num. S re95. Waddingus ad hunc legunquse apud Bonaventuram nvm. 67 fert causa cauterio, quod S. Franciscns medelse tur de supercilium ductum sine ullo ab aure usque ad eo quod dolorissensusustinuit. Verisimile id est mora Reatina simile remedium ad cuin hac mox virandos ittius oculos adhibitum fuisse quoque infirmitate { licet forderimus. ln eadem
,

Horum tamen unum

E at

sed

Apostolico
signarat.
maxinu a
I

honori

provisum

fore

faotis verbis prajdixerat, sed et

non solum multimode pra3,

te

primum anno sequenti Assisii )

concessa eidem

fuerit cxlestis musica, cumille,

teste

Bonavcntu-

doloribus crura num. 69, gravisswris corporis

ii

i/nia/e
i

//iii/i/'mi/,

iii

Ponlifi

prxdiCBlt,
('

Pontificum huic Hugoni seu Cardinah epiutalias appellatur, Hugolino fuisOstiensi, a S. Francisco prtedictum scopo nostri et Bonavense iradunt omnes biographi quos Celanensis ait Sanctum suas
598

Summum

ciatusaliquidhujusmodiadrecreandumspmh',
desiderasset

a laudato quidamref 601 Ad hanc denique infirmitatem dtgna Annalista ibidem num. 5 merito refertur

j"^
^^

tura,
\

inter

soluisse ad psumiitteras inscribere totius raundi sive domino Hugoni simo patri Anonymus Perusinus, apud Consentit
:

Reverentis-

Prancisco sententia, quam apud ram reposuisse legitur medico suadenti,ut,si oculacrymis temlis consultum vellet, a jugibus piis est, frater medice, respondit enim Non
illa
:
.

Bonaventu-

episcopo.

quem

V
totius

jtio

illius ad hsec refertur litterarum Venerabili in Christo patri episcopo mundi. Apud Tres Socios num. 67 d%c%:

ipsum

tur
bat
ei
,

eum

prsvia scieEt quoniam revelatione Dei futurum sumraum Pontificem semper

, ,

peraret ; quod habemus ccramuue ob amorem lumiuis muscis, visitatio lucis asteruae repellenda cum propter carvel modicum, quia non spiritus benefieium propter spiritura sed caro

nem

lucis accepit. Prseter hsec

eidem

Vjbnbrabili in etc. Prxdn l/omun Cuhisto patiu totius Hugo enim mense Maronem probavit eventus
Sic

hoc pramuntiabat Idem, vocans ipsum

in

litteris

quas

scnbebat

Patrem iotius mundi.

sibi

enim

sorihebat

Waddingus ad prsecimorbique tatum annum nonnulla Reatini Uineris primts scribit B. Franadjuncta narrat ac in Reaoisoum dum ut dictum est ad civitatem
,
,

tinam

Reatinos asello veheretur, audito in via sibi venire, turbas magno numero in occursum
,

tio

Frauciscus anno Honorio III suffetunc proxime elapso obierat Ordictus fuit, assumpto nomine Gregorii IX, nemque Minorum , cujus eximium protectorem seexhibuerat, singulari favorejam Pontifex pro-

anni 1227,

postquam

S.
,

secutusest.

declinandiergodivertisse ad ecclesiam S. Fabiant duo mittiaria a dicta civitate dissitam ibidemque autem apud toci parochum hospitatum esse. Dum domestieos opHmatum Reatinohic morabaiir, sebomt, parrum ac Cardinalium, qui vpsx comestis uvis, sw vam vineam domui contiguam,
,

599

Hic igitur (verba

rursum

e Vita secun-

Conquevindemiasse, ut vix racemi superessent.

stum

ulid

DE

S.

FltANClSCO CONFESSORE.
infi^^mitas et eremitorium apud Reate nec ta- D menevincunt,prxdictum miraculum temporesupremi mo7*bi S. Fraucisci contigisse. Forte enim ille alio tempore in eodem ere7nit07'io xger decubuit, et Ma7'ianus forsan eo solo argumento ejusdem ex U7'be Reatina ad illud commigratio7iem ad annum 1225 asseruit quod ipsum in eo eremitorio aliquando xgrotasse, ex allegato S. Bonaventurse loco didicisset. Si tamen se tunc illuc revera transferri Sanctus cwavit verisiyniliter id fecerit, ut a Pontificia curia paulo remotior, eoque etiam a visitantium twbis libe^ior,
,
,

AUCTHHl
fi.S

stum propterea parochum hospitem, quod annuo in quatuordecim mensurarum vini proventu
,

suos usus necessario et sufficienti, frustratus esset sed a Viro sancto jussum in Deo con/idere,
;

ex residuis racemis
7ii,

collegisse viginti

mensuras vi-

cum antehac numquam

uttra quatuordecim

ted incerti

ttmporii,
/i.i,

mn

mi-

/n<<

ccrtn

ex eadem vinea percepisset. annum 602 In magine lectorem remittit ad 1217 nam annus 1207 ibidem mendose expressus legitur ) num. 18, ubi laudans Gonzagam dixerat conventu 32 in Provincia Romayia eoque miraculo Francisci sanctitate Reatinos
j ,

motos, eodem in loco ccenobiolum exstruxisse, S. Maritt de Foresta appellatum. Revera scribit

divinis rebus

erat Reatino medico

quietus vaca7-et at si^nul etiam ob cujus peritiam Reate

:
,

Gonzaga, ejusdem coenobii aedificandi causam prxter agnitam Sancti eximiam viriutem, fuisse eam, quod ille ex paucis racemulis, ex saeculaplus viria cujusdam sacerdotis vinea residuis, praestani, quam exesa a frequenti populo uva
,

perductus
cessus.

fuerat
sit

incommodior ad ipsum
ipse
,

ac-

605

Utut

Waddingus

Franeiscum

indcquerelatut
rieulf; .

sed nec tempus memorat, nec occasionem, nec cetera adjuncta a Wadre

potuisset, expressisset

post aliquot dies Reate reducem facit ibidetnque in aedibus episcopalibus decumbentem. Addit tunc allatum ad ipswn fuisse quemdam clericum, quem ille signo Crucis sanavit, addito vaticmio,
,

cien-

r
etc,

dingo relata. Ex Mariani igitur Chronico forsan illa didicerit. Addit Waddingus ad annum llujus loci ecclesiam sub in1217, num. 18 vocatione sancto Mariae de Foresta vel de Ne:

fore ut pcenas Deo lueret, si carnis luxurias deinceps se trade7-et ; quod et miser iste haud ita

multopost 7nato suo expertus

rat S.

fuit.

Factumnar,

'

t.

ilificata

est

more, quia iuter densas sylvas et lucos ffidificatus *, lpsc Gregorius (Papa, hujus nominis IX) iu qua ob sancti Viri devotionem conseeravit expressa sunt adhuc vestig-ia. miraculi dicti
,

que

Bonaventura in Vita num. 158 favet- E ut ad sup7'emum liunc Sancti mo7*bum

,

tempore, quo referatur, dum contigisse , ait Vir sauctus Reate jacebat infirmus. Post praemissa scribit laudatus Annalista Mino7'um, Frauciscum mitig-atis ibidem aliquantulum doloribus
fecisse se avehi per castella et oppida, ut animas
lucrifaceret , ac nominatim Umbriam, contiuesque termiuos et loca quaedam regni Nea-

Ego, quia de hisce omnibus in nulla e Vitisnostris vere antiquis quidquam reperio, eorumdem /idem relinquo penes scriptores, a Waddingo laudatos, quorum vetustior scripsit seculo xv vel sequenti.
Dicitur etiam
hfflc vectUM

Christo

politani percui^isse.
,

/'"<"*<* <*d

fuisie ad ercfURI

Eodem, quantum mihi apparet auctore num. 2 Mariano, Waddingus ad annum 1225 S. Prauciscum e domo moxdicti parochi perducit
603
,

GUG
.

Tunc

etia^n aliqua

,
.,

velut

in hoc itinere
,
.

i"* d,ca "

d i4 i circum
ver(lli

facta, na7'7'at;
sancti07'is

fratrem quemdam qui vitse desiderium pnetendens, Minorum

,

mmirum

varin

/.

Poniil-Columh,
.

ubi ipsum hospitatum ait in xdibus pii civis, nomine Thedaldi Saraceni, cujus supr^a atque ibi angelica illa melodia
in

civitatem Reatinam

Ordinem dese7'uerat, tumque facti pcenitens ad sanctum Patrem suum accedebat, ab eo receptum in gratiam monitumque ejusmodi insidias dae,

memini

recreatum
remediis

fuisse.

Addit

Sanctum,
ad

cum ex

ibi nihil proficeret, abiisse

eremitorium Fontis-Columba), secundo ab illaurbe Lapide distans, hocque in loco cauterium sine dolore sustinuisse , a piis lacrymis abstinere recusasse ; unicum, quod habebat, palliolum suum pauperxulcBmulieridono misisse; medicum suum prandio a divina providentia opportune misso excepisse atque hunc insuper pro sedula sua cura et liberali pharmacorum subministratione mirabtlUer a Deo compensatum fuisse. De cauterio
;

deinceps vitare alterius item conscientiae sc7'upulos db illo curatos ; be^iigixo hospitiinstantem mo7'tem cunt felici successu praedictam ; pauperculae palliolaad nuditatem suam tegendam
;

monum

donata

contractum erectum

ptuviam divinitus

obte^itam ; coaxa^ites ranas tacere compulsas ; quas ego pa7'tim jam retuli inter incerti temporis
gesta, parti^n

non

7'epe7-io

laudavit, i7iter quos etiam est

apud auctores, quos Marianus Fto7'enti-

nus, cujus Cli7'onicon non habemus. Chalippus in Vita Gallica ad idem iter referri posse, censuit,

et

donationem pallioli quam ad atium reposuit verisimititer ex Mariano quem etiam laudat pro prandio mediei. Altera ejusdem neratio accepta est ex S. Bonaventura in Vilacrymis vide
dicta
.-

mox

ad hunc

annumque

potius

sanationem S. Bonave^iturae, quam hicipsemet in Prologo ad Vitam S. Francisci huic Sa^icto acce-

ptam
jam

retulit.

Verum hoc bene/icium

S.

Fraucisco

tanum. 09, ubi tradit, medicum patulee scissurse domus sux, qux, licet nuper exstructa, inevitabilem ruinam minabatur, aliquid e S. Franci*
sci

adscribendum esse, ostenditSollerius iioster in S.Bonaventwa? Gestis ad diem xiv Julii illustratis 3 quod Chatippus snmiui, quoque non imp7'obabile esse, candide fatetw. Porro ce7'tum mihiestex T/toma Celanensi m " rbo 607
in caelos recepto potius
;
-

a^'

capillis cesperi inseruisse,

ac postridic

eam

in Vita
cisci

num.
;

101, infirmitatem oculo7'wn S. Fran-

tam
Saui

solide restitutam 7'eperisse, ut nec reliquias

/<

capillosjibi positas posset cxtrahere, nec

prioris

non di^ninutam fuisse auctam nam factum est,

bus
locis

in

urbe Reatina, sed

ut
in

linquit)

pluri-

sci.->surub

vestig-ium

aliquod invenire.

Fa-

ctumque
Dei

est,

ut,

qui ruinoso corpusculo Servi

,

sedule

rniui^traral

ruiturae

domus

proi-ria?

>ulo praecaveret.
uln itlum

decocto capite, incisis venis, superlliriis, uihil propositis emplastris et imm ficeret, sed quasi semiier determs se haberet. Ex eodem quoque constat, ipsum inter gravissi-

liguando
*Qi<jlu$te,

ctor, sed

Tempus quidem non exprimit sanctus doadjuncta tamen favent Waddingo. Nam hanc narrationem suam ibidem sic orsus est
1

04

mas corporis

conttal ex S.

lionavcnlura,

Tempore
prope

quo
,

iufirniu

ja-

ebat

in

eremitorio

Reate trequentabat

oflicio.

medicus quidam opportuno eum Favent inquam Sancti

,

inftmnitates invicto spiritu majora semper pro Dei gloria facere meditatum ;ut omnino verisimitesit, eumdcm, quotiescumque iteraliquod fecit, dumque per attritas mo^-bo vi7'es utcumque licuit,ad accwrente^npopulum pracdicasse. Sed ex eodem Celanensi fatendum pa7'iter est,

illum

661

DIE QUABTA OCTOBRIS.

sunt
socii

providam

4IICTOBB
c.

desutecrT<Um apos/oKcs te&orifti* tafctor* curam quatuor fratrtbus proptereaenim

D ei circa suos curam, tunc hieme videbantur

rasse

suicommiserat, ut
,

ipse

liberius

suam

intentio-

nem poneret ad Deum, et frequenter meute excedens in caelo positarum ingredi officinas, et in pincircuire posset ac placidissimo et serenissiguedine gratiffi coram ra3Domino se in c*lestibus P
,

beatarum

visionum

adsancti Viri ia in margtne laudans promptu. Hactenus ipse, nonescio quam (nam Legendam antiquam,

h0. non adeo inventu faci desiderium fecit ut essent in

qui

Vj-gJ
m

strfsnit tate legitur)

sanctumque Bonaventuram

CaP

mHic

vere ibidem
,

apud me num. 98
grai

hm

i/uod $ali$ vtett

S

ex

mo

universorum

tid

perfectiora

temper apirani,
'

c0 "~

Celanensis num. 10*. sentare; ut loquitur tlltus inter /nas invicti animi 60 Ceterum Vttx affectiones auctor ista corvoris incommoda
in

ut infirmitate kabet: Accidit enim Nocerije reducjetur loco in Domini Servus nuncios, ad hoc Assisma Assisium per solennes transmissos. Qui Ui. devotione
tis

Bnnuven-

tura,

Famulum

{eniplationi
itiferitu",

v,rtutum gratia tantarum non mediocriter dies vacuos repuconsummatus, transegisse se esset ad extenora corpon. et quanvis tavit semetipsum tamen prorsus inutilis
;

dead villam quandam deducentes Sarthianum etc venernnt pauperculam, nomine pro amore Det CiOUl qtue de petitis obtentisque certa igitur sunt ex auctont mox retuli. Rxc cum hic, neglecto, ut pas,
,

populi

sancti doctoris; at
atias,

exercitia

adhuc

ad

Diccbat proficiamus. Quam Incipiamus, inquit, et tres Volebat rursus paTum huc usque profecirau* volebat leproprimordia ad simplicitatis redire
: ! ;

incitavit. triumphos novi certaminis fraIncipiamns Deo servire enim

"9 a ordine temporis, ista cap. 1, Mi 20 paupertatis, quo S. Pran de amore exemplum addiuerU excelluit, solurnmodo in alia de causa ad videtur Waddingus eadem non reposuisse, quam quod rran-

huncannum

1225

sis

contemptibiliter de

novo
ad

servire,

et

ab nose

minum
cupiebat

conversatione

loca

reraotissima

transFerre.

riculosum
utile

cura se quoque regiminis peeo quod multis de causis eximere, hoc tempore, maxime in

Ab omni

constaret.Nec B ciscumoo annograviter xgrotasse, quamvtsenim Sanr mihi ea displicet conjectura atiasmorbis confltctatus fuctus etiam atiquando ifirminultam tamen, quam ad ad
:

erit,

assereret,

prslationis

locum

tenere

esse

vero p

unmis

aptl\ tatem,dataS. Bonaventurx narratw Est tamen hic nonnuUa ferri posse videtur.

diffi-

,/

Seneniei

iucitur.

Ujec tlle, quje magis, regi, quam regere. adpreedtSancti per castella et opptda ejusdem circumvecttont a Waddincandum tunc temporis go assertee parum favent. Vita num. lOo 609 Ex Thoma Celanensi in pro eadem est, S. FranoiBCum

cultas in locis assignatis,

quam

Assisienses, sut
ut

agriperiti,forsanfacilepoteruntdiluere.

oppidulum Bonaventura, inlerpretatus esl per positum ; Sarsupra civitatem Nuceri quoddam

612

Waddingus Locum

Nocerisr.

habet
i

altOM

certum quoque

Wnddingug
<,, ,/,,;.

fWum

intirmitate curanda

sem profectum fuisse, ftoe eodem unno sexto ante obitus sui

Senas vel in agrum Senenibidemque moratum mense diem sed nescimus an posteriorem partem anni 1225, hsec profectio ad sit, et utrum an adpriorem anni 1**6 referenda Senas tunc vectus fueSanctusecivitate Reatina Waddingus geminam pro rit anprius Assisium. Assisidistinxit, primam anni 122.
;

vUlam thianum vero, quod Bonaventura dixit, et cujus dam pauperculam comitatus Assisii a\ ille humile oppidum

qi

Nota

Nocera, episcopal Apen.n.ti et vitas Umbrise.adradices AnconitaneB condita, undecxm cu Marchise

est Nuceria,

Itatis

<

Quare} milliaribusRomanisAssisii legati (quibus Wa potuerunt Assisiensium addit) m Nu gus, non Bonaventura, milites

fectionem Assisio Senas. Ad um, alteram anni subsecuti dixerat, Franciscum, postquam

numagrumprocedere, ut sanctum Civem suum insuam civitatem reducerent, ne alibx

priorem annum, Reatinos dolortbus, mitiqatis atiquantulum apud praedicandt causa se per oppida et castella tsse
,

Tandem in recircumvehi, num. 12 ita pergit : oppidulo montis radices ditu ad Appennini intumuit pesupra civitatem Nucerim quodam

frustri patriam sacro sui corporis thesauro Sarthiano, quod difficultas est in assignando Sed tepaAssisiv inter agrum Nucerinum,
ceat.

dibus

et

excrescentibus

occumbere

oportuit

doloribus.

Timentes autem

Assisiates, ne

apud

nec in leancis nec in Tabulvs ullum Sarthianum, vel Sathrianum, V neographicis per Bonaventura ut habet Vita S. Fraucisci vel Sathianum, ut legitur xn codicenostro Ms.,

Egoquidem

ex senatu quosdam exteros moreretur, miserunt domum reduoerent qui eum cum militibus ad comitantes cum redirent, Virum Dei
,
,

Ili

nomine ^arhumile oppidum comitatus Assisii, prandii horam rethianum, devenerunt, ubi ad
quieverunt.
.

reperio. editione Surii, in agro Assisiensi quoddu.., Llr. 013 Est quident Sartianum oppidumin agro Senensi, paucis milliartl ay ro confi Clusio,vulgo Cbiusi, gttQa" tn eodem est nioque ditionis Ecclesiasticr civitas Clanim; sed de hoc Sarthiano htc sei mo

vanlut

ab dftiiieiiii'jii
iii

rerftu Kuin,

/m/ufio

apiieopall dei

ubuttie

viros 610 Tum narrat, laudatos duplo cum nihil ad vescendum, quamvis oblato potuissent, a Sancto jussos pro pretio, ibi obtinere moxque ciborum affattm gra-

Assisiates,

ludem esse non

3ar1 anum, potest. Malim suspicari, dequoS. Bonavent .". fuisse potius villam et dam pauperculam, ut dixit sanctus doctor,

ignobilem,

quam hnmile oppidum

sic
;

Deiamorepetere, tis accepisse. Dein subdit

in

episcopium
solicite

(Assisii)

dies,

devoto
die

Ductus (Franascus) per multos jacuit antistite omnia mmistrante.

:

ibi

Quodam

autem

cibos

fastidiens,

dixit,

so-

lum se fensisse appetitum

squali

piscis

mandu-

L nus mirumerit, nullam ejus in Tabulis illud quegeographicisfierimentionem.sive Assisiensibus perierit, sive adhuc exstet, quod censendum relinquo. Porro si Sanci ui nmile q ductus Assisium fm
pali

candi. Non prius dixit, quam Gerardi, afferens cius ministri Reatini, fratris pisces magnos, et pastillum speoiei tres hujus

ingrederetur nuu-

eumdem tunc hospitatum fuissi nam et episcopum Assisiensem habebat admodum faventem, et ad ejusdem xdem

sibt

pulpamenti

gammarorum

speciebus

aromaticis

nostquam morbi excreverant

cella

<

"

662
ccTOnt E S

DE
Pro
allatis squalis et

S.

FRANCISCO CONFESSORK.
num.
fempus recte annotaverit, apud locum D Cortonensium ope adjutus, pauperculum conventum suum exstruxerat, ad quem nunc profectus fuisse dicitur. Causa Sanctum huc transferendi fuisse potuit, quod locus hic medio propior esset fere itinere, quam urbs Senensis,
9
Cellas

pulpamento WaddinLegendam Trium Sociorum, in qua gus laudavit ego id non invenio.
nensi.

dictum,

XXVI 1.

Inagro Senensi gravius

ad Cellara Coratque hinc Assisium,

Assisio, prxdilectaeque

Portiuncula, ad
innuit

illi ecctesix S. Marix de quam proinde tanto facilius pos-

segrotans, defertur

set transferri, si ipse exigeret.

Waddingus adannum

1226,

Causam alteram num. 13, quod

tonensem,

ubi in palatio episcopali decumbit

transfertur ad aedemPortiunculoe:

condit testamentum

Jacobse de

Elias Cortonse parentes et amicos haberet, ex quorum liberalitate sanctus Pater inproximo suo ccenobioto commode poterat curari. 617 Verum hxc postrema sotlicitudo frustra fuit,nam, ut addit Celanensis ipso ibidem per
,

ntquehhw,

igravm

tempus
ter ejus,

aliquod faciente

Septemsoliis accessus ad ipsum

expenditur.

turgere crura,

moram, Intumuil ventumueruntque pedes, et

incurrit,

AMm

storaachi

magis ao raagis defectura

ut

I,i

anrn Se-

Pertigimus ad supremum

S.

Franoisci inter

cibnm aliquem recipere non valeret. Quapropter desideravit Assisium revehi, ac, teste Cetanensi, rogavit dcinde fratrem Eliam, ut eum Assisinm quod befaceret deportari. Fecit. bonus filius,
nignus Pater petiit, et praeparatis omnibus ipsnm ad conoupitum locura perduxit. Hcec eadem brevius refert biographus secundus hoc modo Ubi (in cella Cortonensi) cum stetisset E
:

nensi.
,l,
,,,

meden'""-

ulil

a deqent,

annomortales semestre tempus, quod viginti vitam laboriosissimam simul ac virtutibus rum sianiplenam, eerumnoso, si corpus spectes, at

mam, felicissimo fineannonZGcoronavit.Sive ille

atque anno prxcedenti Assisium delatus fuerit, primo vere ad initium mensis Aprilis hoc hinc 1220 salubrioris aeris et peritorum medico-

(id est
sium.

moratus esset) per raodicura

raorbo
,

acrius

invalescente

deduci
in

se

rogavit

Assi-

anno
;

Waddinrum gratia Senas perductus, utcensuit dictam sive aliunde aliove tempore ad ultimo gus
civitatemvectus, constat
,

ipsum sexto antemor-

Moxque de ejusdem siensem adventu adjungit venit, facta est non modica totius exultatio ciunanimivitatis; et gratias agentes laudaverunt
:

civitatem AssiQuo postquara per-

tem suam mense segrum

in Senensi agro decu-

ter

Dominum, quod tantum penes

sc reoondi spe-

Celanensis, qui buisse. Ita diserte docet Thomas In mense est libri 2 caput 3 orsus his verbis diera, cura esset apud sexto ante obitus sui
:

autem

in pro intirmitate oculorum curanda, ccepit, et fracto stocorpore graviter intirmari reliquo hepatis et vitio intirmitate diuturna
;

maeho

san^uinem multum evomuit,

ita

quod

visus est

ravere thesaurum. 618 Hanc etiam civium Lvtitiam Isetitixque causam ante illum memoraverat Celanensis, ibidem dicens La^tata est in adventu Pati populorum ora laudabant et omniura oivitas, Deum. Universa namque multitudo populi Sanct ctum Dei sperabat in proximo raoriturum
:
;

ubitmmap-

fjg,
rllis ,,,,,,
,

gravittime
borat
til)

la-

<j'<"

rem

<'

morti appropinqnnre. 615 Consentit biographus secundum,paulo breCumque moram faceret apud Sevius dicens mense sexto aDte obitura suura toto nas, quasi
:

haec erat exultationis tantae materia quia in civitate sua Demortui corpus

imnirum

erant, quo fuissent carituri, si

llatn Coi -

corpore

tonen$em

quam solebat, attritus, progravius pinquare videbatur ad exitum. Locum , ubi tunc decubuit, nullus pressius assignavit nonfuisse tamen hunc ipsam civitatem Senensem, discimus ex laudato Cetanensi, qui deinde eum, \

possey aUln diem suum obiisset. Pergo secundi biographi verba re in palatium citare. Adductus igitur (Franciscus)
ille

Assisiaui episcopi,

ccepit

non
et

multo post totius

dem

villara vocat

ex

quo csnjicere

licet,

fuisse

acriter per sincorporis virtute destitui, membra torqueri, ut interrogatus, an pogula triduanam tius martyrium a carnifice sustineret pasBionem, etsi pro voluntate divina

tam

liuiu.~iii.nii

villam aliquam urbe dissitam, ut

ret.

in agro Senensi
et liberiori

non procul ab ipsa

sibi

placitara

et

acceptam

graviorem

tamen

aere frui, et facilem medicorum ad se accessum habere segro lice-

quovis

nuncius perculitfraEliam, quem Sanctus constituerat suum vitrem carium, isque sine mora citissime cucurrit ad euiu. lu cujus adventu sanctus Pater in tantum ad relicta villa illa, cum ipso convaluit, ut, ut ibidem prosequicellam de Crotona veniret tur Celanensis. Similiter biographus secxn, d S Festinato itaque de longinquo frater Heait

Tam affiictae valeludinis

martyrio responderit. Paulo aliter hic loquitur Celanensis, de re ipsaplaneconsentiens; episcopales translaet quamvis de Sancti ad tedes meminerit, infra tamennum. tione hoc loco non diserteaffirmat, 108, eumdem inillis decubuisse,
Erat

mquiens, tunc temporis manens in p;ilatio obseAssisinati * episcopi. Votuit haud dubie id Amico suo prxstare Vido episcopus, qui quii virtutem illius jam ob eo tempore, quo is bonis paternis coram illo cessit, admiratus fuerat, ac
in dies magis magisque suspexerat. ^wvw.. r !>< 01 Redeo ad Vitam secundam. Cernens 619 JICUCU uu. itaque (Franciscus) proximare diera vita> vissimum, quera per revelationera jara biennio ante didicerat, convocavit ad se fratres, quos voprout sibi dabatur desuper luit, singulisque,

'Assisinai

lyas accurrit,

eumque
secum

in

lum
trantvehitnr
<i

respirantem
1'riori

ndventu suo pauluad cellam de Cortona

ipprop^ ..
/(/ll

perduxit.

;;,.
/
,

'616

loco

pro Cortona in apographo

vitio,

/))

.-

fralrt Eliu

nostro legitur Crotona, sive describentis sive ab antiquo vocabulo Croto, quo civitas illa a /s aritiquis 'Ucitur fuisse appellata. Est autem illa Etruricc civitas sub dominio Magni dumilliaribus a lacu cis in confinio Umbrise, paucis

,at,

benedixit.

Bonaventura in Vita num. 208 tan,

tum

scribit

Sanctum obitum suum longe

,

ante

Trasim(>no,nunc vulgo

il

lago

di

Pcrug-ia dicto.

prcescivisse sed Celanensis, quemnoster hic, ut biennium determinat num. alibi, secutus fuit
;

Jam indeab anno

1211, si

Waddingus ibidem

109,

ubi tradit, fratri Eliae Fulginii noctu apparuisse

663

ZTZ"r% decem

fl

< ncer

dotemgrandxva>xtatis,quidiceret.

Si
1

unt

quoniam dic fratri Francisco, mundo octo anni, ex quo et

^T^T^tenus ^ mud
lllxus

^g^
nn
ita

tOCTOtl

ntiim*

Christo adbaesit;

'""Ttao TeZ
mino

se Domino vocante ipeum Dom. ert, ut eermo introibU. Sieque faetum conatituto terquem diu ante prrcdixer.t ni ^nctum etiam comnleretur. Cansentit
, ,

",

ta

duobus tantum m.nens viam uoi

et
,

recensere prxtermiss, pojrenu mriantihus et AnnotaUs qu* tamen Dom,_ # ^i, itanue sehabet: Domise habet Mdemlcgipossunt. Sic itaque Francseo mcpere fafratri
,

retuXi.multumconfirmat quoque ex Waddingi editione, hic

c.s.

dedit mihi

eTe

pUientiam;
nimis

^T- S

peccat.s qui. cum essem in videre videbatur amarum, mihi addu,,, me inter

^inus

Stfe"4^ssssj5
Etr;r;rr=r;.f-=i
Cl
vene filiit tai precatur,teque
trantfcrri
jubci
"

s
iU os;

et feei

misericordiam

.______
lo

_- ^__-_ Et Dom^s Tde^c nt

d

n-rsLf: __
;

?r

>

ece_

MO 620
dara Sam

Cumque

caligantibus *

oculis

(seu

in

oculorum lurame

__,
.

rD^mine

patri. P air

^ ^
f
.

"" r??2
j

a sinistns ejus sedet

hie et ad omnes ecet be sunt ,n toto mundo clesias tuas, qu erucem tuper sanctam nedicimus tibi, quia

et

dedit mihi t.lem nadoraita simplieiter e ciesiis snis, s.nct.ss.me te Adoramns

_=_?__.

dccerem:
Jesu

Christe,

^r^po

"[nH^ansque.quiscsset

ara redemisti

mundum.

?. 62d

resui; sic se velle et.mi. -nb-.in.er_t loco rtu umdemoep ac deinceps illi ondit. Primnm igitur s pondi P 0lum _ _ .mtribns benedis.t et persona fmtrihns benedi-nt , versis in ejus benedictiones ,n
, , ,

tam

dum ** dnm

P ter Ur

IZ

P urima

imprecatns

nnihus

complet...

P^ "^
^

et dat tandedit ucui- mihi Dominus rriittamerga v.vunt secun _*-_-._-_* ^iin. qui fidem iu sacerdot.bus, proEccles.s dwinamyiteformam _-..<*_ Roman* f.; lonorpnt. ,; _ A uod si iacerent m.h. .,

^adrm

Postea fObiea

_,

10

% oXo

habe em

s. k recu rrere ad ipsos. Et qu.ut.rn S.lomon s a pie ntiam, peml , os sacerdote.

effi

Vmlatio

au Felices futur.tempt.tlo. ?,rz rt;:-'CS^ riipvpraverin K quae f vos est iomr qu perseveravennt Zt oui ta hiis bonis ne ineprscopah pa,

todis

ciiipiuA.u,"

em
,

rs
....

SS oo

-cnli,

eoclesiie,

lu

qmbu. morantur
ipsorum.

.11,

ir, S os et fpsos^e ip<o

voluntatem pra^dieare contra , aiiua ^w omnes alios volo timere,

Et
.

ZlvZposthxcSanctus, Tuno Zomoreretur, sollictus fuit.

~,ne

^;^
con^der

^.^
^.
,

amare
_

et hoipsl3

Etnol
HffiC

,_

catum

qnia

mcra,^
,

rtiin __,

nnimam
.t

nerfecteviam

t vol en. illic ub. primo, ut d.ctum reddere Domino, ... verttatis oo-nnverat. ;.,*.- agnoverat. .

** ^"^' _ S poscebat
se

jj^
dpilt,

Filium

De, eerno propter hoc

_ i(Jeo

corpor!lliter

n hoc

m.

"

transferri

"Cs

Filio Dei, niei sanoUemlulo de ipse altissimo ipe. reoau 6 u ...w. u suum, quod uorpus et Sanguin em .,. oam ,, st Pant lt hiec administrant. aliie

mum ^ ^
t

B&pradUeetam ndern S. Mari*

dt Porttunctt
to.

rS*ia

Aaftei

Celanensis

Bonave,,

Sm-jM>
et venerari, et in

ipsi

soli

volo super

umm.^honor.r,
colloc.n. San-

locis pretiosis

cissimanomina

ipvenero in locis

ubioumque et verbaejn- soripta, colligere et rogo, illioitia, volo

loco honesto eollocentur
et

ouod colligantur, et in Et omnes theologos,

fanctissima verba

divina,

qui mimstrant noHm debemus honorare et

minis.rant nobis ven?r.ri, sicut eos, qui

et

spmtum

focum
ba
__

S
'n

omni p^ceperat.

reverentia

et
B,

l.onore

fratr.bus
assere-

f
i

postqnam
,
;

Hune

ieJiter,

divinis

U une

Bonaventuram num. 106, ubt mteraha Itapud Celanensem num. suos s*pe stc fmsse dicZrS. Franciscus fratres ne qu.ndo huuo loo fiUi,

Lssunt apud

argumento plura Ug, luu&an. De eodem Um

S.

obeequiia et orutionibue spiritunm supernorum, d.cebat,

,on S mum;
frequen-

ram de deberem

fratribus

Dominns dedit mihi cn^ nemo ostendebat m.hi, quia

ipse

^^

paI| _.

vivere secnnd.un f rmam _ mihi, quod deberem ego paucis verb.s et s,mEuangelii. Et confarmaet dominue Papa

facere

sed

Al.issimus revelav.t

Lc

pUc bus 1
vi..m

feoi ectibi,
illi,

mihi. E.

qui veniobanl ad

vecp.endum

aUocutus

Videte,

oum

rtaq.tie.

Nam locus iste biotp-apk, de&^. Laudati uvi cav etc. pt hiibitatio VZtinantadenarrandumSancUobtlum^ante enarrandum SancU obUum, ante tdc%inant ad ,-. i.-.. /7 nnnonfn.vn.p.morauda mwt,/ acceptamemoranda aJrqusedamalia ahunde
;

,C
alia
.

Si

.b un. p.rtc

for.s pellere-

\J

poterant ietam, mni., tun.c. crogabant. Et er.nt content, peribus (qui volebant) repetiata

qu

habere

intna

et

foris

reintrate.

sanctus
,

"um

cingulo et br.ccis, et dicebamus nos Officium bere. cienuu mn" anos c.ericos latei dicebant dnm dum alios

noleb.mu, plua hacler.c.

:

secun-

^
J

Pate. noste*.
ecclesus
nl.ote

. :

m.neb.mus
_

in

pa.,
et

^,.^
et

et

eriimu3

Diclat tettu-

menfuffij "

num "'tlwaddingus ad hunc annum 1226, W^-< /;/.-,.,. S. F.inciscum, cm

r;!

Lbditi omnibns.

l.boraEt cgo m.nibus me.s

tratres

b.m

al laborarc, et omnes laborent de labor.t.o firmiter volo, qnod

volo
pertinet
;

quod

quo initia converiiowi

nia irpetens,

fratre Angelo _ereo^6a(, dictasse, Mgre wMfww, wiMuoou. scribente wpj; r i n i Edideral num. 0 totum subjungit. quod ibidem Qpuscufa tom ^v ^iMbm AtoMli ?Mud ,.,. _ lod pr*misris ariis scnptonm ._D4Mi.e-.< varns scripton2,-5 a pap. 120, i vel cum laudemebus, apudquosexstat cdilum, suis.bane moratur; et subnexis annotationibus
.

honesta.cn. Et qm preoupiditatem uujjiu recp.end, '. . f.j _"w_/^. ,t.r hnnnm exemplum tiura tmm laDons, scu non tiositatem. Bt quaudo otiosi.atem. Et quando etTd ii._ic et au rcpeUendum ,_,_._,_,,rrcurramus d ___...__. recurramu^ ad laboria, dareVr nobis pretium eleemoayn.m oati.tun. men am Domim petendo

.d

ClUjat,^ttr
j

scant scant; non st

propier propter

cjusdemque sanquia vere dignum Francisco est, simplicitatem spirat, ac simul vitam ctitatem ac
Octobris

Stionon
ut diceremus:

h.nc

reve..vit

Do-mu

nrr tib. rACEM. C.ve.n

-W~J

Tomus

II.

; ,

664
iucro!

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
et vester

sibi fratres,

omnia ut ecclesias et habitacula , et recipro ipsis construuntur, penitus non alia, qusB paupertapiant, nisi essent, sicut decet sanctam ibi tem quam in Regula promisimus seraper
; ,

servus

in

Domino, quantumcumque D

possum

confirmo vobis intus et foris istam sanctissimam benedictionem. Amen. Hactenus

,

Testamentum

Prsecipio hospitantes, sicut advense et peregrini. obedientiam fratribus universis, firmiter per petere aliquod, ubicumque sunt, non audeant Romana per se, nec per quam litteram in curia nec pro interpositam personam , nec pro ecclesia, praedicationis, neque alio loco, neque sub specie sed ubicumpro persecutione suorum corporum recepti , fugiant ad aliam terram que non fuerint cum benedictione faciendum pcenitentiam
; ,

mum, ex

S. Francisci, Auctore suo dignissirecensione Wadduigi tomo, seu libro i

Opusculorum ejusdem sancti

Institutoris sui, cu-

jus Annotationes brevitatis causa prsetermisi. Solum hic addo ex ipsius Annalibus ad annum
1226 a

ad

Dei.
abedientiam,
etc,hortaiur,

a fratribus Minoribus deinde dubitatum fuisse, quie et quanta ex eodem Testamento imposita sibi esset obligatio ideoque eos ad Gregorium IX summum Pontificem, antea Ilugolinum Cardinalem Ostiensem, et Ordinis Minorum protectorem, recurrisse, cujus rescriptum

num.

14,

625
gtr0

ttnonCathotxcot

puniri

Et firmiter volo obedire generah miniGuardiano, quem UUJ US F ra ternitatis, et illi lacuerit mihi dare. Et ita volo esse captus
.
.

ibi legi potest.

jubtl

in

manibus

suis

ut non possim
,

lre

vel

f./

facere

quia dominus meus contra voluntatem suam ex desiderio aliis est. Loquitur hic S. Franciscus

628 Pr&tercunda hic non sunt, qux de Jacobse de Septemsoliis, nobilis , matronx Romanx ad Waddingus ad anS. Franciscum accessu refert quee 1226 num. 26 et sequenti verbis

Dfeftur

&*.

^;'
sepimtoiiu

num

mberc,

parendi, si liceret; non enim ipsum cuiquam suorum subditum tunc fuisse, manifestum sit ex eodem teverbis, quibus toti suo Ordini in hoc stamento per obedientiam prxcipit. Pergit ipse B Et quamvis simplex et infirmus tamen semper qui mihi faciat Offivolo habere clericum alii cium, sicut in Regula continetur. Et omnes obedire Guardiafratre3 ita teneantur similiter nis suis, et facere Oflicium secundum Regulam. Et si aliqui inventi essent , qui non face:
,

subnecto Decumbens apud fratres (S. FranciMariae scus ex xdibus episcopi ad conventum S. jam translatus) socium jussit, de Portiuncula monituro ut atramentarium cum charta afferret meraoratam dominam Jacobam E srepius supra sequum de Septerascliis de imminenti jam morte ; dicens, ut haec ei daretur cousolatio, esse,
:

quaj dicessuro

itaque

tum
//
//

rent
alio

OflBcium

secundum Regulam
,
,

et

vellent

hoc Fr. servae Altissimi Dominae Jacobae Franciscus , pauperculus Jesu Christi , salutem et societatem Spiritus Sancti in Domino Jesu
,
, :

multas praebuit in vita. Scripsit epistolae fragmenquod subjungo

, ,

"

aut non modo variare per obedienomnes fratres, ubicumque sunt ubicumque invenerint quod tiam teneantur
essent
, ,

Catholici

//

Christo. Scias,

charissima,
in

quod mihi Christus

vitae

benedictus per suam gratiam

meae

ter-

//

minum futurum
propter
,

proximo

revelavit.

Qua-

aliquem ipsorum proximiori custodi illius loci ubi ipsum invenerint , debeant praesentare. Et custos teneatur per obedientiam ipsura firmiter
,

//

//

custodire, sicut
ita

hominem

in vinculis diu noctuque;

suis,

invenire vivum , visis his ad sanctara Mariam de Angelis velitteris venenire festina. Nam si post diem Sabbati me vivum invenire non poteris et porta ris
si

vis

me

quod non possit eripi de manibus propriasua persona ipsum repraesentet in inanibus sui Ministri. Et Minister teneatur firmiter per obedientiam mittere ipsum per tales fratres, qui die noctuque custodiant ipsum, sicut hominera in vinculis, donec repraesentent ipsum coram domino
Ostiensi, qui est
istius

donec

/-

tecum pannum

et

* cilicium

in

quo corpus

<u. vel

meum

involvas, et ceram
illis
,

//

etiam, quod portes de mihi consuevisti dare

mae.

pro sepultura. Rogo comestionibus, quas

quando infirmabar Rorjmdemad-

"

dominus protector
:

et

corrector

Fraternitatis.

C
commendat
hujuncitae

gula

Haec est alia Re526 Et non dicant fratres admonitio et quia haec est recordatio ;
,

629 Haesit hic (ita narrationem suam resumit Annalista) elevatis oculis in caslum jussitet nullus mitque ut scriba calamo parceret paraba- p teretur Romam tabellarius ( jam enim ferme pra3 fosibi constare tur ) addens, jam
,

^^^ ^

exhortatio,

et

meum

testamentum

quod ego

ribus esse

Z obJrmT~ fr&to
tiam,

Franciscus, parvulus vester, facio vobis fratribus meis benedictis propter hoc, ut Regulam, quam Domino promisimus, melius Catholice

observemus.
alii

Et

generalis

Minister,

et

omnes
re.

Ministri et custodes per

obedientiam

quae scribebancuncta heroidem portantem. Paulo post pulsato ostio jatur, magno enim comitacomperit nitor, ita esse duobus advenisse nobilem faeininam tu vidit portasseque raultam ceram pro filiis associatam funere, et pro funerali habitn pannum griseum,
,

teneantur in istis verbis

ta Regulara, et in

non addere, vel minueEt semper hoc scriptum habeant secum juxcapitulis,

illius

inquit

speciali

quadam
,

observatione co-

dex

Ms.
,

chronologicus
Venetiis

ante

annum
delatus
)

mccccxx
coloris

omnibus cient, quando legunt Regulam, legant et ista verba. Et omnibus fratribus meis, clericis et laicis, prajcipio firmiter per obedieutiam, ut non
quae
fa-

scriptus
tani

ad

me
,

quem gestant
:

fratres

Cistercienses

ultramon,

mittant Glosas in Regula. nec in dicendo Ita volunt intelligi. Sed,

:

istis

verbis,

sicut

dedit

vulquem affectabat cibumque illum nomine tunc Romanis (ut monent Legari gendaj antiqua? dictum Mortariolum ex saccaro, hujusmodi mixturis comaliisque amigdalis
)

mihi Dorainus pure

bere

et simpliciter dicere, et scri-

Regulam

et ista

verba, ita simpliciter et pure

sine glosa intelligatis, et usque iu finem observetis.

et

cum

sancta operatione

obiervaiurii

bcnc precatur.

627 Et quicumque hsec observaverit, in ca$altissimi Patris caelelo repleatur benedictione in terra repleatur benedictione dileoti stis, et cum sanctissimo Spiritu Paracleto, sui, Filii
et

Ut annunciavit hajc sancto Viro ostiaan intra monasterii claustra interrogavit rius non obstante rigorosa ab ipso reciperet fajminam monaedita constitutione de nulla admittenda in steriis Fratrum, praecipue in illo S. Mariae Angelopactum.
,

rum.
630
et

Respondit hanc a tali lege eximendam , cudigne introduci in fratrum domiciliura

, ,

Imcqut
a,,
,

ipti

od

* ''
|

omnibus

virtutibus
frater

caelorum

et

omnibus
parvulus,

jus

aedes

fratribus seraper patebant.

Sanctis.

Et ego

Franciscus,

ad sanctum

Introducta Virum statim procidit ad pedes sacris

mn<r

.' !

665

DIE
*
cris

QUARTA OCTOBIUS.
osculaet

Btiematibua
behrirais,

insignitos,

quos tenere

ta

r.gavit. velut altera Magdalena,

a fratribus, quomodo non qu* advexit, paravent,

Interrogata

demum
et,

vocata
dixit,

advenerit,

angeomnia sibi noctu caditus injuncta, quicquam illorum prsrterlumque, monuisse ne

diligeutissime per alimitteret. Inservivit itaque putansque, per plures nuot dies sancto Patri ;

infirmari. Harum contafortem sape spiritum cum eis, nisi progionem evadere conversantem facile dixit, quam juxbatissimum virum, tam ambulare, et non comta Scripturam in igne ipse adeo averterat burere plantas. Siquidem videhujusmodi vanitatem oculos suos, ne aliquando socio dixit) quasi quod (sicut rent facie. Non enim secunullara recognoscebat in

supervicturnm

remittere omnem famiProhibuit Franciscus, dicens, linm in Urbem. vitae dies superesse; quinon ultra quatuor sibi a Pf "; bustransactis,justissibi solutis
,

voluit

rum

esse

aiebat,

earum

formarum

introrsus

haurire imagines, pudicffl mentis macunisresuscitare igniculum, aut

lare nitorem.

carquaB possunt aut edomitaB

ff redi

cum

suis.

lujusdignissimx
assent

Ad hxc observat Waddingus matronx, Ucet ab omrabusut

P^

a nemine tradxtam sed familiam aut progeniem cognominari; fatecommuniter de Septerasoliis examen deprehendere neturaue, se post ditigens cognominis famihse nuivisse ullum hujusmodi suvestigium. Hinc ipse mavult

?ustelaudatce, sui Ordinis scriptonbus

esse rauliens Asserebat etiam, frivolum instruexcepta sola confessione, vel colloquium, saluti expedit, et quod et ctione brevissima, juxta inquit, Religiocongruit honestati. Quaj sunt msi cum tractanda negotia muliere

633

cx Bo navcnt-

ra

so

cum

sanctam
lium

pcenitentiam,

vel

melioris vita3 consi-

religiosa petitione

deposcit?

Ex nimia
, ,

se-

apud Romanos

smcarUUud non

familix cognomentum

esse, sed

Ltronam^psameovocabulositdesignatamfmsse inquo habitabat, jiaSeptia loco Urbis Romamv, ipsammagis provocabatur; ac proinde

si hostis; et diabolus curitate minus cavetur cito capillum potest habere in homine de suo Hi erant, teste Bonacrescere facit in trabem. sensus de consortio mulieventura, S. Prancisci caute tractandis etiamin utra-

rum, de quibus

V
verUm
l
,,

solium rie de Septisolio,

quam

de Septerasohis appetlan-

*l,l

^igutontm
nmtradita,

inquiro de causa cognomenti nobitem et piam matronam Tacobce Qitam et Bonaventu habitasse sctoex S. frisse, et Romx Fran' num. 112, ubi de illius cum S. in vita meminit sed alia occasione cisco tam <> "uicitia pro munere meo inquiveritate facti hujus
T%\

Non

hujus

scilicet cap. 12, que Regula sua, in priori Atque ex his jualteracap. xidisertemonuerat. lector, quara vcrisimile sit, eumdicet eruditus demSanctum sub finem vitsesux permisisse,ut

introduceretur, mulier in conventum suum

illa-

^e^ro^eperaliquotdies

ibide

linistraret.

de

rendum mihi

est.

Laudat Waddingus Speculum

i,

vZs
30

Marianum cap UlyssiponensemUb. 2, cap. 67, et prxdictum codiantiquam

Legendam
,

Francisci^.

cap.

103;

Uarcum

nonne Nonerat quidem ipsi timendum ab illa, sed dictis factisque intererat, ut, quod ipse hactenus confirmaret nec docuerat, in supremo morbo suo aliquando relaxandse legi occasioexempio suo
;
'

nem prveberet ?
634 ld mihi
si,ut

acceptum; quxcemMs.chronologicum, Venetiis ceteris omnibusvePisanum, bus addere poterat Conformitae 4, parte 2, tustiorem, qui lib. 3, editionis Mediolanensis eamfol

ctiamminus vemsimile apparet, ^..^ Waddinqus ibidemnum. 31 ex Legenda,

,

quam

Franciseus vocat Qregorii IX, asserit S. loca vctuent, non modo, in eodem illo morbo ac sed neque utlus vir praeter moa no>

ccsl

primx
,

dem Lssimusigitur, quempro hoc

historiam

paucis variatis

enarrat. Antifacto auctorem

ne femina, minandos,

umquam

illuc introduceretur. Ita e:

nim ipswn loquentem

:

seculi habemus, scripsit sub finem Conformitatum hbros a 09 Pisanus suos anno Minorum approban obtinuit. aenerali capitulo at mihitam dubue esto judicium Suum cuique plane xtatis scriptores non facile fidei istiusque permisisse muheri, U-5arfe^n/,S.rranciscura rion modo ut ad illum utut picv bcncque n intromitteretur. rerum xarotantem in conventum
:
1

>cuj

Volo etiam, quod inducit nullus frater intret in illum lonulla persona et sercum nisi gener.Uis Minister et fratrer, qui
viunt
eos
illis,

et

cum

Ministro,

Quin etiam subdit

quando visitaverit ibidem num. 32: Sane

testatur
:

multo tempore ita factum, ut Servabaverbis Celanus in sua Legeuda bis rigidissima in omnibus ibidem tur, inquit, Nemini, nisi fratribus specia disciplina....

Thomas

J{
edita

ut

admortemscilicetusque per iiuuotdies rigorosa ab ipso ,/, uon obstaute

t t

liter deputatis, illuc

sa^culari

persona?

omnis penitus
Si

patebat Ingressus, et omni praecludeba-

coustitutione

tenda in quippe quod cetens omni S Mariaa Ang-elorum proposanctioris observantix normam bus velut
;

de nulla monnsterfls fratrum,

muhere )
pra>c,pue

adrai
in

illo

hxc inquam, omnia ita Thomse Celanensis apose habeant grapho non teguntur) minus mihi verisimiliaaptnr
introitus.
\

nam

in nostro

parent, quse, silentibusantiqtxonhrs,

alii <leprae-

xgrotantem accessu dicto Jacobx ad Sanctum

t

et

situm volebat.
parumvm,d,n " 7'r:
6S2

Quantum ego quidem

S.

Franciscum ex
1

ejusdcr indulitatse fidex lpctisre i ect i sq ue

>tisno-

laudata matroministerio narraverunt. Forsitan sancti Magisfn sui obitu sive na de propinquo
divinitus sive aliter admonitat Assisium accurretunc mortuo, munifirit, et ut ante vivo, ita occain funere exliibuc^-it, indequenata

non e votui, quocumque modod* subditis suispnescripserat, vetusttsDeinde si, tacentibus dehocfacto roaare. Usqv.e
sir.usbw.raphiS^exaliisSa;,
liceat

quas erat iltius ingenii, tegibus,

cam

se

opinari,
verisimile.

non apparebit, existimo

zllud

sat ,s

Quantum
,

lierum fuerit alienus oportet Bonaventura, cujus locum ex num. 63

hic
,/,

a familiantate muirrefragabihs teslis est S.

ille

ncc hoc ex antis io sit cetera addendi. Attamen quioribus Fitis licet colligere. ln Notitiis Mss. Patrum Conventualium Scrpe allegatis et allegandis, dicitur

recensere.
,S.

inqutt Mulierum familiari quffl colloquia et aspectus Francisco)

,

ansolhaims?

multi^ sunt

^^ ^^^

occasio ruina?, solicitus * evitari juper hu usmo di debilem frangi,

j

Jacoba illa credi nuptafuisse nobili Irancisci Sancio Frangipani, et sepultu in S. viro ta suggest basilica prope Assisium sub Ilic requiescit hac epigraphe illius imagine et ac denique Jacoba sancta nobilisque Romana

tnvolpretiosus pannus sacro Francisci cadaven

vende

666
iUCTOKl

DE
ea allatus,

S.

FRANCLSCO CONFESSOLIE
,

vendo ab

ibidem ex perpetua traditione

cslestibus in Christo.

c.s.

hactenus servart. inter sacrarii reliquias

Sicut primus et * elead dandum bouum exemctus in Ordine isto imitandum Chnplum in Euangelicum, et ad cui non solum stnm in Euangelica paupertate, sed et temetipsum obtulisti, liberaliter

tua
in

S. Francisci ge% XXVIII. Ultima

trina illius sta et beatus obitus litpost mortem apparitio
:

odorem
sis

suavitatis

contulisti

ita
,

benedia

ctus

Domino Jesu
,

Christo

et

me
sem-

mox

terse

Elise

de ejusdem obitu ad

suo pauperculo servo egTediens, viffilans et piternis, ingrediens et vivens et moriens. Qui bened.xedormiens, et qui repleatur, benedictionibus
rit

benedictionibus

tibi

Minores in Francia.
uctorVitwsecundxad felicissimum Celanensi propeXM-ClSCl obitum cum Aciaci UUtiwf *"" Thoma subnectit sequentia. rans,verbisnum.<sn datis dePorsibi desiderato (S.Marix
A
. (

immunis. Esto domaledixerit tibi, non erit tuorum, et tuo impeno cuncti minus fratrum Quoscumque volueris recipere subjaceant.
sint,
et

S.

Fran-

Inttantem
tnortem

euam

Ulut nuntiat
fratribus cul-

I ff itur

pairemiuii,

quievit, donec tandem tiuncula) paucis diebus duos ad se cognoseeus mortis horam instare de transitu ejus vicino fratres vocavit, quibus Domino decantare pracepit. laudes alaeriter psalmum prout potuit, in hunc Ipse vero, Dominum clamavi, mea ad Voce prorupit Dorainum deprecatus sum. voce mea ad astabant, pro qui Unus autem de fratribus, ad eum: Heu 1 Pater -, cunctis sollicitus, dixit sine 1 atre. Kene ecce filii tui remanent orphanorum, quos deseris, et cordare igitur
, :

in loco

ad Ordinem istura, recepti emittantur. Nullus su que emittere volueris, habeat, et quocuraque vo per te potestatem pergere et morari Ha lueris, libere possis ibidem hxc observat ctenus Benedictio, acl quam quidam ex circumstantiWaddingus: Scripsit

quoscum-

bus Benedictionem
est vit

quie

in

posteriora

servata

perperam sa3cula, quam Rodulphus manu fuisse ipsius sancti Patriarchm

putaexara-

E
vel ab alio
ii
i

><

//

ad

3 spectant,quse idem Annalista tom. sequenii S. Francisci pag. 496 et Opusculorum eamdem Benedictionem annotavit dicens :

688

Huc

M*<
fpta esil

ted auotorti

tiliHndem ; aliutldt non

MlflMll((lQ|l|

llauc

citatus, benedictioncm, asserit Rodulphus conventu Assisii, B. Franoisoi manu asservari in

scriptam

in

ipso

sacrario

inter

Rehquias

omuibus
absentes
gneris

culpis

remissis,

tam preaaentes,
:

quam

tua Oui

benedictione consolan diEcce, piissimua Pater respondit

sanota

ego quidem jam bus vero meis, tam

bus,
eos,'
fili,'

vocor

Domino,

fili;

fratn-

Bicut

omnea possum

absentibus quam praesentiet remitto, culpas et offensas

,

soSanctorum. Sed cum ego omnes observarem, quara beatus Pater B. lam supra memoratara, neque vero probabile vidit Leoni impertivit beatum Patrem, puto, ad suffl mortis horara quam oreteuus elargitus est benedictionem sua manu commendasse, nec scriptis
,
;

postea

absolvo.

deuuntians,

ex

parte

Quibus tu hrec, mea omnibus bene-

quiproind hic aut alibi custodiri. Atque hcec dem recte ; sed quo satis certo auctore, probabit

dicas.
et bent&ioit.

Waddingus, eamdem benedictionem a quodam

Fertur eliam
lunc
i"'/'''"-

in palatio 636 Bonaventura, qui S. Francisci Porepiscopali, anlequam ad&dem S. Marix in

rem

tiuncula translatus fuit,

fcll scribit

hospiHum prxterm

benedi-

ctioucm

ipsum, omnibus fratribus num. in modum crucis brachiis super eos cansuis cellatiSj bene precatum fuisse, iisque vale dixisse biographo secundo vey^bis, quse ex Celanensi ei
hic
, !

circumstantium scriptam, vel etiam a S. Franciin Legenda sco prolatam fuisse? Certe neutrum Thomse Celanensis, quee etiam Legend Qregorii in ApIXpotest appcllari, nec apud Tres Socios Inpriori quidemapud me num pendice legitur.
IQQdicitur
ut
S.

Prancisoua tunc vocasse ad se duoa

prsecepisse, fratres et suos filios speciales, eisque

ab

in prsedicto palatio adhibita esse, wwm.619 dixi. At facile potuit Sanctus eadem hicrepeliisse. Waddingus prseter duasjam relatas fauillo

inopinqua morte laudes Deo alta voce B. cantarent. Potuerunt hi fuisse Bemardus et JEgidius quod tamen Celanensis non exp/""(,
de
illius
;

stas precationes, addit et tertiam solis fratribus

Bernardo et B. JEgidio, ac maxime priori impertitam. Juverii ipsius verba ex num. 29 reciCollaorymantibua deinde omnibua, votasse.
cavit
fratrera

nec de data tunc alterutri speciali benedictione meminit. Minusetiam hac dere agunt Tres Socii

mogenitus
Veni, inquit,

meus
fili

Bernardnm. Ubi Bernardus ?

mi,

est,

inquit,

pri-

saltem in apographo nostro. De Mariano, quia statuere, ejus Chronicon non habeo, nihilpossum cernisi itlum non satis antiquum esse, ut fidem

Cui

accedenti,
tibi

tam

faciat.

,;,

ndjuncito
||

nt benedicat

anima

mea, antequam moriar. Quo posito ad lajvam, et fratre /Egidio ad dextram lecti partem genivelut alter Jaiti, manibus, cob, eis benedixit, posita dextra super caput cognovit. Confratris Bernardi, quem ex tactu cum fratre Bernardo fratrera Eliam, currisae
i

Neque hanc facere possunt reliqui a Waddinyo laudati tom. 3 Opusculorum pag. 196, nempe Pisanus, Rodulphus, Speculum Vitse S.
639
Francisoi

iant,

Pisaet Floretum quorum antiquior nus sub finem seculi xiv scripsit, vl quorum fide nec Waddingus ipse in Annalibus standum putavit in eo, quod ex ipsis in eodem loco Oput

alias

dixi

in

ribus,

quos

Opusculia S. Pranoisoi ex authoad finem Benedictionis sextaB reex

censui.
impertiiiie

637
l
,

Modo

Legenda

Gregorii
et

IX, ex

il-

Btrnardo, qu*

veUbipio
Sancto

quaj Sociorum dicitur, a duplicem benedictionem impertiisse

Alariano

citato in

beati sculorum ante retulerat hoc modo tn obitu omnibus fratribua pro Patris collacrymantibus to Bubtraotione tanti Patria et tam aolliciti circumstantcs bi ris, ait ( S. Franciscus ) ad primog-enitus meus frater Bernardus ? Cui est
\'-<
I

manibus
in

accedeuti
tibi

Veni, inquit,
,

tili

mi,

ut

Crucis

modum
Eliffi
:

actis

probabilius

putaverim,

auima mea

antequam

moriar.

Sed

benedicat Ber-

priruam

secundam

Bernardo

hunc

modum
"

Benedicat te Pater Domini nostri Jesu Christi in omni benedictione spirituali in

nardus pro sua humilitate, ne sibi videretur assumere, quod pro oiiicii dignitate et praafeputabat deberi fratri Eliae., cturaj eminentia tunc

,,

667

DIE

QUARTA OCTOBRIS.
Et

A tunc

generali
fuccessori

Vw
to

beati Ordinis vicario et putativo ut ad dextesuggessit eidem

, , ,

accipiens,

ram morientis accederet

benedictionem.
ille

et

Quo
prre

ante

oblatam recperet Virura Dei prostra-

lam porrexit, manducaret; in

fratribus.

unicuique fratri pvtknqiuhbet ut totam prcecipiens faciens signura dil ectionis hoc
,

ACCTOAf

C
,j

s.

Saiuto in

d,.M ipulo$

faceret Gh Et quod ad sim.Utudinem

lunc, ul fcfIht, dutribu-

cutiret,

SSr
Jt

caput ejus caput mei primogeniti

in

lacrymarum assuetudine ca3spiritu manus plenus tamen prophetico Hoc non impossuit, et dixit
etsi
:

^(inultima

ccena)
,

patuit

quia

ipN^

tu.

ciseus qu^sivit

fratr.s

Bernardi.
,

Lt

cancellatis

modum
Jacob
,
,

alter patriarcha

velut crucis manibus dexteram potens super

ts tunc quinta feria putavit quod esset ipse tamen e.set dies alia unara particulara quinta. uiu. ex fratribus a quara post mortem B de ipso pane servavit , varns sunt morplurimi gestantes* a
si

esset

'

un guslantes

Francisci
tacto,

caput Fratis Bernardi

flexo

qui

ad hevam
.

utroque
,

bi, liberati.

poplite.
;

Patri

his verbis etc

tum

eura benedix assidebat sequitur Benedictio, quam

tt

benediclin

^Cumitaque
Benedictio ab dingus. verbis
;

rlCT)!

*"" """
<"

gularUai

h*c omnia ad Eliam hic speaffrmate, ouamzpsa tantia, qu* non minus Wadistis

Clarum est, Pisanum hcet sidequo supra Waddingus, agere, qui particulam panis servaleat nomen fratris, tribus itlis vicibus nominavit. At in secunda ex fratres Etiam et Leonem, vit ut Waddingus,
multa
;

hic

deeodem

scriptonbus narrantur,
637

P ariterqueasseruit,perpartwulam eamdem miracula facta esse sed Eliam

servasse et denonextristitia, sedexcontemptu, Tres editiones Speculi, quas disse Leoni petenti. consonant Pisano tertiam vi-

quoque itlam

pectarn faeit

daUs ^n^onsueritadquoque dubitare deipsamittenda, Ucebit mihi metbenedictione,proquanonproferurantiquior Bartholomxus Pisaauctor, quam unus ex istis ipsam expendamus, nus Porro si Benedictionem verisimilis. Aut enim Franeiscus parum ea

num.

habemus, magis

fiet

u ver hanc

Ordinisprxlaturasuccessorem,velnon Primum admisit Waddingus aliunde nequit admitti,nec autem id ex sequentibus liquet. Sin ut ibibem captu est, quo non fecerit Franciscus, diffcile fratrum Bemardo dixerit Ksto domiuus
:

Bernardum

constituit sibi in generali

Ego Pisano E cem narranti, quam Waddingo. quod est, minime- assentior; ubi in Etiam iniquior Spead factum ipsum, prout etiamin vero spectat narratur, mallem pro cuto aut apud Waddingum
,

allegatum legere. eo vetustiorem testem secun- Kvtmgtlium Redeamus nunc ad biograjthv,,, 043 tibi prxlegi 635 relatis subverbis num.

dum, apud quem

iubet
ln
'

eubal
et

Porro nectuntur sequentia ab eo loco dum Johannem

: ,

Euangelium seounAntb ubi incipit

:

mere

eilieio,

: pacto Millus ettuo imperio cunctisubjaceant.... tuorum, his enim veretc super te postestatem habeat

videtur Bemardus ab imperio eximi qui etiam Ministri generalis, fuerat, tenebaper Regulam quam professus obedire. et ejus successoribus tur fratri Fraucisco
bis
; ,

omnium fratrum,

legi sibi FESIUM PASCH* , DIEM cinereque Deinde se cilicio superpoui huic pnecepit. Prmvil hicrursum

popOSClt.

consper-

gi

anonymo

sit,

apparet Ut candide fatear, non Legislatoconcessio verisimilis,necsancti vileqii ordine zstimationx conde obedientia rectoque
,

mihi hujus pn-

formis.
Exiiendilur
alia nat
i

atlo

de buccelli*

l'rxmierat ibidem Waddingus num. cujus nulta menet aliud S. Prancifloi factum, Pndie, Vitis antiquis, quas edam. tio exstat in
64,1

lo ZJ

Cetanensis; verum hic,nisi erravit. Sic in texto Evangelico recitando denique codicem Evar enim habet Jussit Evangelium secund et liorum deportari, ab eo loco, uoi legi poposcit sibi Joannem Jbsus, Ante dies sex Paschjb, boibns incipit EX HOC UT TRANSEAT EJUS QDIA VENIT HORA pro mundo ad Patrem. Ex laudato anonymo feAnte diem Ante dies sex Pasch* substitue
:
:

transcribentisvUxum

pani*

antequam memoretur, inquit, vooatis panis a se Crucis et tnbus denuo benedixit ut fragmenta dedit singuhs signo conseorati eodem cosignuni uuitatis et concordiae de in contemomnes mederent. Devote id fecerunt Chrhstum cura suis ultiplantes in eaneto Viro mam ccenam peragentem. Solus Elias non codiscessum proxime flens ad tauti Patris
,

se

fra-

UJoanms, stum Paschm, et locus ent ex cap, quotannis legitur in Cama Doquod Euangetium Celanensts mini. Sed duo prceterea observavit nondum cogmum m inistrum,quiaderat
;

taS Prancisci voluntate, habuisse in Euangeliumxgrotanti tanc prxlegere alt pnma*Ubri idem Euangelium quxrenti mox in
;

am

forte primi

apertione occurisse, bliotheca, in qua liber

licet

tota

ille

plena esset biquxrendus erat. De

el

medit, futurum.
,

Frustum,

quod manu
,

devote

tene-

Leo petiit ab eo frater bat asservatuin fuit postea infirmis

lutis.

quod d.l.genter multis causasa-

com cubatione in cilicio et cinere pariter Buperponi cilicio Jussit proinde, ifigM
et conspergi

cinere, quia

terra el cinis

mox
/"'

erat
.
.

Prohisce laudat rursus

Marianum

et

Le-

futurus.

geudam, quam vocat

sed quse ccrto frustra q? Jn-rr.sn cst a nostns, in qitibus ista

antiq..;....,

644 Bonaventura fere ead

referens

,s ">

(uno, et

non tamen eumdem or

mper
:

quaiiur "-

ras. Nescio equide,,,, ,i

,lta

nti<ji>ior sit

Ptsa-

no, qui
alias,

Conformitate i, parte 2 editioeUam Mediolanensis scribit, Franoiscum hoc nis in vita, et de ar sprrxdder ter, fecisse
lib.

3,

cum

singutare quid retuht de quod decubutt ndo, quo Sanctus humi tunc ceterisomnibusabilloin xde Porttunculas
rvavit, ar

mamime

postrema
ante

mce habet Tertio istam cenam B. credidit ipse Franoiscus exercuit die Jovis, ut die Sabbati semortem suam, qu fuit
:

accipiendum est tunc gestisprxposuerit, forsan luo rnores ilta, de q de cubatione diversa ab
biographi meminerunt Nimirum cum sequentt scribit , S. Franoiscum,
S.

"9 et

snciscus d.em quentis de sero. Unde soiens B. h mundo ad Pabui transitus ex hoc d horam quem setrem, ut Christnm, suum raag-istrum,
I

sic et sequeredule fuerat prosecutus in vita fratres existente> in feeit omues tur in morte panes apportari loco ad se vocari, jussitque atque iu plurimas partes frangi et eos benedixit, quia ipse prae uimia debilitate frangere
,

"n s Marix de Portiuncula f innudamhumumprostravisse,dexterilatertsvulmatecto oppostta nere ne conspiceretur, interim nusinistra;donecaquodamfratre,quemtlleguarest vestes su< diani loco habere sotebat, jussus iod< femoratia,eleemosy>urnom nec ettam ifl induere.Addit Bonaventura, detnde cum viderent, eum jam esse ut
l

sedem

fecit,

suis prxcepisse, defunctum, per tam

longum spatium nudum

su-

nuii

v.ilebat.

668
.cctom

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
do lunae immensitatem habens,

super

humum

mijacere permitterent, quo unius

Sualiarii tractum suaviter quis perncere posset. Viro sanctissimo humilitas et amor serunt hsec paupertatis; non sic tamen vocem nudus accipien-

cumque

solis vero ut ut- "1'paret "a, m ribundo retinens claritatem et candina subvecta et 'Piicopo' nubecula. Retulerunt etiam Tres Socii in Ap-

dam hic existimo, quasi ille indecore nudus jacuerit nam ipse Bonaventura in eadem Vita 20 eumdem etiam alias coram episcopo Asnum. ac sisiensi omnibus denudatum fuisse scripsit, num. 19 prxmiserat, tunc nihilominus ibidem
:

pendice num. 68, sanctusque Bonaventura num. 213, quorum Tres priores aiunt, fuisse steU&m luminis immensitatem habentem, et claritatem solis
prastendentem
;

Bonaventura autem solum

dicit,

inventum fuisse cilicium habere ad carnem sub

vestibus delicatis.
ciscura,

Credendum itaque

est,
,

Fran-

dumnudumse humi prostravit

toto cor-

pore
Bumi
in ci-

sic fuisse

nudatum, ut simul consultum esset

honestati.

licio ct ci-

645 In substrato igitur cilicio humi cubans, cinere, ut petierat, conspersus fuit, et sic (teste

apparuisse sub specie stellae praefulgidae etc. Hic sanctus doctor addit duas alias ejusdem beatae animaead cselum ascendentis apparitiones quas alii biographi nostri praetermiserunt. Primam compendio accipe. Fratri Augustino, Minorum Ministro in Terra laboris, quas provincix regni Neapolitani est, ex morbo ad extrema perducto apparuit, isque exspirans, sanctum Patrem ad Ccrfum secutus est. Alteram sic paucis memo,

nere cubans sancic moritur

rursum biographo secundo)

et

filiis

circumstantibus

ravit

lugentibus, Pater sanctua in

Domino

feleciter

rium

Celanensis : sed Bonaordine, ut monui, nonnihil varians, ventura, in tum prxmittit Sancti admonitionem ad flios prxlectionem Euangelii ex cap. 13 Joannis deinde recitationem Psalmi 141 Voce mea ad Doobdnrmivit.

Consonat

Episcopus Assisinas ad orato214 Michaelis in monte Garg-ano tunc temcui B. poris peregrinationis causa perrexerat Franciscus apparens nocte transitus sui dixit Ecce relinquo raundura, et vadoad caelum.

num.

S.

quo ad finem usque seu ad hcvc verba Me expeetant justi, donec retribuas B Tanmihi per ipsum perducto, denique addit completis raysteriis, anima dem cunetis in eum abyssum liilla sanctissima carne soluta, et in

minum

elamavi

etc,

Non diu post S. Franeisei e vivis excessum frater Elias, ejusdem vicarius generalis, pro munere suo hac super re ad omnes sui Ordi648

BWoi
morte

icrftfi

sum

lillirn* de

sancti

Vntrit,

nis provincias litteras dedit.

litterarum (ait

Harum exemplar Waddingus ad hunc annum 1226

Francia3

num. 44) ad provincialem

accepimus
ex

missarum
Valen,

conventu

Recollectorura

vina? claritatis abscorpta, beatus Vir obdormivit in

utrum S. BonaThomas Celanensis, quem biograventura, an

Domino.

Haud

facile dictu est,

cenarura in Belg-io , ubi servantur originarias provinciae Gerquas Gulielmus Spoelberch

,

maniae Infcrioris definitor,

transcripsit

in

edi-

phus secundus secutusest,

mortis adjuncta suo ordinerectiusretulerint-. nam Celanensisprxstat xtate, ipsi S. Francisco synchronus, ejusque discipulus, Bonaventura vero, etsipaulo junior, convixit tamen aliis ejusdem Sancti sociis, quos,
ista

tum
sci et

et

limatum a

se

Speculum

Vitae S. Franci-

sociorum

ejus. Ita
,

reipsa testatus est Spoel,

dum hauc Vitam

Forsitan
citaverit
S.
;

scripsit, diligenter consutuit.

Franciscus

eumdem Psalmum

bis re-

quo posito, ambie narrationes simul

fiare possunt.
rl in ifiecie

646 Pergit

Anonymus secundus
,

Unus

au-

stellx

prxful-

tem
vir

inquiens

ex

illis

specialis ejus discipnlus,

,

gidx ad cx-

lum ascendil;

faraa

ideo subticetur
g-loriari
,

cujus nomen non modicum celeber eo quod tanto nollet praeconio

,

dum
effig-ie
,

viveret

vidit
,

illam
stellae
,

g-loriosam

berchus parte 2 pag: 102 Speculi anno 1620 Aatcerpiensibus typis vulgati. Verum Chalippus, qui post utrumque, anno scilicet 1728 Vitam S. Francisci Gallice edidit parte 2, pag. 346 negat, autographum istud suo tempore in conventu Valencenensi superfuisse, suspicaturque, a religiosis ejusdem loci inquilinis, alio commigrantibus, dum ea urbs in atterivs jrrincipis potestatem transivit, asportatum fuisse. Addit, ibidem remansisse apographum Waddingiano simillimum, cujus item alterum, a nolario Apostolico Gildardo du Flos collatum, ad Recollectos Parisienses
,

animara,
radiantis

carne solutam
vidit
,

in

grandis et

missum

asserif.
in quibui
dolorii

inquam velut super aquas multas candida subvectam nubecula in caeC lum directe conscendere. Sic nimirum, qui contemptibiliter in

649 His prxmissis, litteras ipsas ex Waddingo transcribo. Dilecto sibi in Christo F. Gregoqui sunt in Francia, Ministro fratrum rio
,

causas
a,-

Unitia

area

vitse

hujus laboriosa? spi,

cum omnibus
Iias

fratribus suis et

nostris

F.

He- F
inci-

cam
palea
liter

carnis
,

terendo

confreg-erat
in

jam
,

excussa,
aeterna-

peccator
,

granum purum
.

horrea

summi Regis

piam

suspiro

ingreditur

sic

mortali vita

defunctus

quae, sic rugitus

bara

vivo Pani conjung-itur , qui tur, famelicam ne in via deficeret de paupertatis horreo satiarat. Et bene super aquas raultas in specie Btellae, candida subvectae nuvidebatur a>cendere; quippe qui munbecula dus ex aquis terrenae delectatior.is assumptus multitudini populorum tam miraculis, quam vit:i splenduerat et doctrina; quibus in lata perdivicturus
Christi
,
,

evenit mihi
accidit
bis

quasi inuudantes ameus, quia timor, quem timebam, et quod verebar evenit et vobis
; ;

salutem. et merito

Antequam

loqui

milii

accidit et vobis
,

quia long-e a noqui

,

factus est consolator

,

et

portabat nos,

velnt ag'nos

peregre profesuo ctus est iu regionem long-inquam. Dilectus Deo et hominibus receptus est ad lucidissimas manin

bracliio

siones,

tiouis via
itei
ci.i,

quasi caecis

errantibus
,

luminosum
stri,

legem vita? et disciplinas docuit .Jatestamentum pacis tradidit Israel. Gaudendum nimis est propter eum ; sed dolendum
qui

cob

et

pandens ac gloriam
paucis in
se
illa

eam

quae prius

nobis
brae
,

quos
et
,

ipso

absente

circnradant

teneda-

gradientibus, timebatur
vitiae

am-

operit

umbra

mortis.

Commune
,

pliaverat

turmatim sequentibus
in

viam.

mnum
in

sed

meum

sing-ulare pcriculum

quem

Regnat igitur dives

transitoriae

patria pro paupertatis

, ,

copia

ansubsiratis ?

hic misera bus hujus mundi rerum pereuntium ditat inopia. 647 Praemissam visionem ante ipsum retulit

inquam regnat subtractis*, quos

sibi regi-

ipso tenebrarum medio dereliquit multis ocet opressum flacupationibus circuudatum Propterea deprecor innumeris. gellis dolete quia eg-o raecum, fratres, nimis doleo , et vobis quoniam pupilli sumus abscondoleo
, , ,

Celanensis,
illa

apud quem num.

110 legitur felix

anima

fuisse visa, quasi stella,

quodammo-

que Patre rum.

et

orbati

lumine occulorum nostro-

, ,

, ,

669

DIE QUARTA OCTOBHIS.

A.

cum

brevi

Sancti elcgio
exponit,

Q.U1 non solum nobis natris longe erant a nobis his, qui eramns prope, sed et P lux a vera Luce et vita. Erat enim r Zsio ne ; qui in tenebns erant emissa, illuminans bis, sedebant, ut dirigeret pedes in umbra mortis Quod et fecit, prout verus
,

lumen 650 Vere vere Francisci , nostri

erat praesentia fratris et

et

pupilli et nunc sublatus est de medio nostri quoniam scnptum est dicimur absque patre. Sed
,

consolans nos

in

omni

tribulatione

nostra

^,
cg

Tibi derelictus

est
,

pauper

orphano
testea

tu

erifl

fratres adjutor; . omnes instanter^quod, si laguncula

est in valle filiorum

charissirai

oretis
,

confracta
lle

Adam, summus tamen

eorum

in

viam

pacis.

Meridies oriens ex

alto

illustrabat

cor ejus et

Figulus

amorissui, prmdicans accendebat voluntatem igne corda patrum ad filios, regnum Dei, et convertens et in prudentiam justorum et imprudentes ad
,

universo

mundo

Ad
et

insulas

Domino plebem novam. nomen ejus longe divulgatum est

paravit
terras
:

mirat* sunt univers*

1'ropterea nolite
,

ejus.

filii
;

et fratres

mirabilia ope a tnstari

aliam honorificam restaurare nostrm, et nos super multitudinem gentis qum sit Lt antecedat ad praBhum. sicut verus MachabaBus, pro orare pro mortuis quia non est superfluum sacerdo, ejusoretisad Dominum. Qnihbet anima laici clerici Psalterium, dicattresMissas,singuli clerici dicant solemniter quinque Patee noster Frater Helias peccavigiliam in communi. Araen.
,

dignetur,

quod
Pater

excedat

modum
fletis,

quoniam
nos
fratres,
:

orphanorum
sua
ipsos

tor

Deus
et

consolabitur
si

consolatione

san-ta:
flete.

super vos
vita in

non super illum

nam media

morte

suraus
bis

ipse
,

vero

transiit
,

Jocundamini
benedixit, eum facts

quia

de morte ad vitam. antequam tolleretur a no,

uxlicetforteprimum 653 Hactenusepistola, q visum S. Francisci sepulturam data fuerit post quia de tamen mihi fuit, eam hic recitandam, alibi opportunius sola ejus morte meminit, nec
,

W^"
^

tanquam

omnes fihos suos alter Jacob in omnibus remisit culpas qu et ab aliquo vel cogitatse fuissent
,
,

corpons pulchntupoterat recenseri. Mira sacri confirmabUur. do in eadem asserta, sequenti quod preces indimirandum non est, Ceterum
, :

B
memoratqut

nostrum. 651 Et his

dictis

annuncio

vobis

gaudium
non

,.

"*"?

magnum
est

auditum

S^ESJT

Dei

Sfi**

fera/rater quinque plagas

sti

novitatem. A rilio prjeterquam Deus. Non diu ante morqui est Christus apparuit crucifixus, et Pater noster
et miraculi
tale

saeculo

signum

cxlesti gloma tam cantur pro anima de cujus habebantur indicia id enxm duplici manifesta quia Sanctus ex causa fieri potuit nempe tum mandaverat, ut observat Elias; ipse vivens itafieri sanctitate tum quiaApostolicaSedespro ejusdem pronuntiaverat. At cxlesti nondum
:

et

gloria

dubium mihi

est,

an non dux

epistolse in

unam

et

portans in clavorum habuerunt pedes quasi puncturas reservantes cicatnex utraque parte confixas nigredinem ostendentes latus ces, et clavorum et saepe sanguivero ejus lanceatum apparuit vivebat spintus Dum adhuc
, ;
.

qu vere sunt stigmata Chricorpore suo. Nam manus ejus

prima ejus pars, hic conflatxsint. Ratio est, quod 651 non secus atque altera, in fine numen qux elegantions ac multo in voce Amen terminatur, ut diversi purioris stiti sit, quam secunda, adeo
;

scriptorisessepossitvidert qw)dque in haccaulugendi Ixtandique parum see in S. Francisci obitu repetantur qux in priori jam erant

nem

evaporavit.

opportune

in corpore,

non

erat

in

eo

aspectus

sed

dein

membrum spectus vultus ejus, et nullum Ex contraremansit absque nimia passione. eo siejus rigida erant ctione nervorum membra hominis mortui, sed post mortem cut solent esse est, miro candore ejus pulcherrimus aspectus quae et membra rutilans, tetificans videntes facta sunt molha nimis prius rigida erant illuc secundum posisese vertentia huc atque tanquam pueri delicati. Ergo tionem suam
, ;
,

modo quo elegantius expositx. Eodem tamen Spoelberapud Waddingum, exstat etiam apud asserit, revera ex Eluv auut
,

chum, qui si

illam,

tographoacceperit , hoc bium libens depono.

meum qualecumque du-

XXIX.
diesque
d<
,

Assignantur

annus

fratres,

benedicite
illi,

Deum

cceli, et

confitemini

diam suam

quia fecit habete memoriam patns et tratns et gloriam ejus , qui nostri Franoisci ad laudem eum inter homines et coram anmagnificavit sicut ipso glorificavit illum. Oretis pro
:

coram omnibus nobiscum misencor-

mensis

ac

hebdoma:

et

qua Sanctus obiit alaudae sacro funeri applaudunt

et aetas,

o-elis

accurunt

Assisienses

corpus
,

antea a nobis postulavit

et

ipsum

orate, ut

Deus

nos

cum ipso

efficiat

su

gratiaB sanctaa participes.

dum
et
sisii

fertur Assisium

S. Clarae
:

Amen.
052
etprecei otnni
but uii indi

sociabus ejus ostenditur

in
ecclesia

As-

prima
ter

Quarto Nonas Octobris , die Dominica, et frahora noctis prsecedentis pater

Franciscus
,

S.

Georgii tu-

ll

noster

migravit
fratres
,

ad
ad

Chnstum.
quos liter

mulatur.
j-ymortualem S. Francisci annum et mensem fr<*P" sed hjaccurate annotarunt omnes biographi more sic locuti gtm biograph de die prosuo Italico computandi
;

Vos ergo *

ohariflsimi

populi .^equeupraesentes pervenerint, Israelitici iudeplorantis Moysen et Aaron vestigia tes

, ,

clytos
Patris

duces suos, viam demus lachrymis

solatio
destituti.
,

tanti

euim pium sit pium est tamen flere congaudere Francisco Franciscum. Revera pium est congaudere Eranquoniam ipse non obiit sed ad ca?leoisco saccum pecuniSB secum stes nundinas abiit
Licet
, ; ,

^^1

occasionem dedefuere, ut exteris in eo errandi

rint, imo

ferens

Pium est plenilunio rcversurus. Eranciscum ; quoniam qui egrediebatur et flere tanquam Moyses et Aaron , et ingrediebatur thesauro suo nova et vetera , ferens nobis de
,

et

in

etiam Francisco Pagio illius mortem in Vtta anno prsematurandi. Thomas Celanensis siquidem Dominica; IncarnaAuno 88 sic ait Nonas iv Iudictione xiv mccxxvi tionis beatissimus pater nodie Dominico Octobris viginti annis, ex ster Franciscus, ... expletis quo
toto
: ,

; ,

670
AUCTUM

DE
, .
.

S.
.

FRANCISCO CONI-ESSORE.
bris die

CS.

egressusde Christo quo perfectissime adhsesit spirituura manclestium carnis ergastulo , ad convolavit. Tres Socii siones... felicissime autem annos, Appendicenum. 68 sic Post vigenti apostohcam exquoperfectissimeChristo adhsesit apostolicus vir Franvitam et vestigia sequens lncarnationis mccxxvi

Dominica, prima hora

noctis

praece-

I)

dentis
vit

ad

mortis ri biographi
,

pater et frater noster Franciscus migraChristum. At cum hic quoque, qui verum diem nequiit ignorasse uti nec cete,

ciscus

anno Dominic* felicissime die Domin.co Octobris 1V Nonas menseChristura. Currebat eo anno miffravit ad Celanensi assia nue Indictio xiv Pontificia Octobns dies Doerat dies iv Nonas anata D conliquet ex littera Dominicah minicus, ut austenon vita inchoata venitque tempus ab
,

excepto ) diem Do( secundo forte inquirenminicum pro emortuali assignaverit Bonaventura, et post ipsum dum est cur solus P^anwsSabbatum dixerint. Ratio petenda est ex computandi. more Italorum dies suos civiles ordiuntur pridie 658 Itali enim civilem diem viginti quatuor horas proa solis occasu et per sequenti occasu sohs terminant ductum cum computare incipituncque denuo sequentem diem Celanensis Tresque Sount Hinc factum est, ut
t '

Hicdiicrtpan.

Ua
wi

orilur tx
III

modj,

re
quasi
ii

ina-

llhld

hsec

Gregorius

IX summus

Pontifex

cii

diuet in d<cm

inbulla canonizationisannon^edita

annuam
,

scripsere, eam qui Itali erant et in Italia more alibi in Europa commupartem diei, quse

Dominicum
eimeurrentcm

cum
brii

it
;

Octo-

Nonas Octobns die Francisci festivitatem iv sunt ) quo a carnis ervidelicet ( verba Gregorii regna pervemt gastulo absoluto ad a^therea Celanensis celebrari; uti etiam observarunt jussit num. 71. Qui hsec sola num. 126 et Tres Socii non dubitabit, quin S. Francisci consideraverit inciderit in iv Nonas Octobns, sive felix obitus quo etiam xn Romain diem iv ejusdem mensis,
,

horam duodecimam nonius recepto usque ad

ctemampostrema pars
ctobris et Sabbati
bris
,

erat diei quinti Nonas 0dixerint qin.rtum Nonae Octo-

ex hujusmodi die ac Dominicum. Verum ne amin duos dies nostrates excurrente, Italico , illorum partem mors biguum maneret, in utram caute addidit Elias primam Sancti inciderit
,

horam

noctis

praecedentis

nimxrum

quse

ut b

memoria UUus no ceterisque fere Martyrologiis Officio ecclesiastico recohtur. inscripta est et annuo biograVerum uno in loco paulo aliter loqiutur Transiit autera phus secundus, ila inquiens mundi naufra idem venerabilis Pater ex hujus Dominicae Incarnationis raillesimo dugio anno Octocentesimo vi-resimo sexto et quarto Nonas
:

subsequentis diei monui, more Italico prima communiorique dies computandi modo at nostro duodecimanopostremapars Sabbati erat, hora

causa ctuma primum complendi. Eadem de

S.

Bonaventura, qui Parisiis in Francia

rectissime ait
:

scripsit,

Tranaiit

die

ut dictum est, in bris die Dominico sepultus Ambiguum est , an hse voces civitate Assisii.
,

et

quarto
,

obitum

Nonas Octobris Dommico ad Sancti an ad sepulturam ex scriptoris mente

(idest, vesperi nam ex iisdem biographis constat, in Dominico tradiFranciscum postridie obitus sui , sepulturse num. >< relatus, tumfuisse. Consentit Pisanus
:

post solis

occasum

Sabbati in sero ) et sepultus

sed ex Boua-

referendse sint. 656 Prseter loquendi

est,

modum ambigendi

ratio
,

vcnluradiiri

quod

ex omnibus biographis constet

S.

mui.

inoidiiti

Franciscum postridie obitus sui sepultumfuisse,

verquodque S. Bonaventura in Vita num. 219 ejusdem biographi sic usus sit, utmortem bis Sabato, sepulturam diei Dominico illigaverit. Hunc igitur audiamus. Transiit autem veneranaufrag-io anno Dobilis Pater ex hujns mnndi
minicge

in Sufjbnluin

mortem illius in Sabbatum, sepulturam in Dominicum incidisse, non minnsclare affirmans. idem san 659 Restat tamen difficultas cur licet more nostro et per ctus doctor et Pisanus, Europam communiori sanctum Patrem suumdic nihilominus Snbba Sabbati mortuum scribant, qui rum componant cwm quarto Nonas Octobns computandi modo nondies ex eodem nostro
,
,

diem

iiicn

eivilu
|

imlwundi
al noitro

modo

loquenil

nisi a completa subsecuta hora

duodecima noc-

Incarnationis
,

millesirao ducentesimo

vi-

gesimo sexto
bati
in

quarto
sepnltus

Nonas Octobris
in

die Sab-

cum dieDominico currere ccepit. SuSeduhi, conspicatus, mendum esse in editione eodem modo habent editiosului etiam alias, sed
turna simul
nes Surii,
uti et
ri.

Dominico. Hic secundi biographi voces quarto Nonas C ergo illas J Octobris ad Sancti mortem retulit, istas vero Quod autem diei die Dorainico ad sepulturam.
sero
,

die

tempus indicatum voluerit per voces in fero manifestum sit ex eadem Vita num. 214, ubi sanctus doctor tradit, alaudas hora transitus an-

cum jara esset noctis sequuturse crepuViri sculum, supra tectum, ubi ille obiit, volatu can tuque suo illius funus celebrasse. Quam ob rem ex Bonaventurse sententia dicendus FranciscusesJ obiisse die Sabbato vcsperi, dum post solis occacti
,

modum agimus, secundum nostrum loquendi secutus Bonaventura est non in quem ibidem inciquartnm, sed in quintum Nonas Ofttobris scriptorem,(ut fadisse. Verisimile est,sanvtnm anticilefit)diem quartum Nonas Octobris ex inseruisse. Vitis nihilsuspicantem Operi suo quis dicunt Sabbato illum vita functum esse etiam
, ,

Waddingi et Vaticana anni 1596, codex noster Ms. nec alibi aliter repeCertum tamen est, totum Sabbatum, de quo
, ,

sum noctumx
657
veipcrt, ui

tenebrae

jam ingruerent.
secutus Pisanus
lib

Bonaventuram
:

ad hunc annum num. Chalippus, qui vesperam addit, in Vita et 37 retento tamen utroGallica tom. 2 pag. 8*2 seu die quarto bique quarto Nonas Ootobris

Waddingus
,

in Annalibus

Conformitate 4
,

ctiam

lntbct

Piiunut, fnvci m

qne Elia*.

sepulturae , tempora sic expressit Transiit autem venerabilis pater Franciscus ex hujus inundi naufragio ad quarto Nonas Octnbris Dominum mccxxvi anno a sua conversione xx Sabbato de sero

parte 2 mortis ac

Octobris

atque confuso utroque modo loquendi, Europseo. scilicet ac communiori Italico indubitatum 660 Ne longior sim, ex allegatxs Eranoisci ex hac calamitosa est, felicissimum S. beatam xtemamque vitam transitum conti
,

sanctuiot'1"
,t,c

3 Octobru,

,,ui

anno 1#>
rU '

ad

et

et ab impressione sti^matnm biennio elapso sepnltus est die Dominico. Alium quidem hebdomadse diem nominavit, sed idem diei tempus vicarius aliis verbis signavit Elias, S. Francisci
,

computandii gisse anno 1226, et, si ltalos in sequaris, die iv Octobrisac Docivilibus
,

S lt l,lHl(\t'l><

ac successor, in Epistola, quam de ejusdem obitu ad fratres suos in Francia ab eo datam suprarein qua dicitur : Quarto Nonas Ootocensui
,

diebus is si rero minico, hora prima noctis prsecedenl rcceptiori per Europ ammeth odo in hsereas.eodem ocanno die Hl Octobris, Sabbato vesperi post Gregosotis. Eodem modo exponendi sunt

casum

rius IX,

dum

in

bulla canonizationis illius vehi

t

671

DIE QUARTA OOTOBEIS.

cur festum ejus quarto lut rationem assignans, subdit Die videlicet, quo Octobris affgat, aetherea regma peroarnis erg-astulo absolutus ad Tres Socii et Celanus, dum hunc bulLv
: ;i

quintum flfHmfcN usque ad vige.iraum

setatis sujb

annum

IOC

tempu.s
lU o

num autem
annis, ex
c

miserabiliter perdtatsse ; 0biUaulem vig-mti annottati, 88, mortuum esse expletis adhsit Christo; seu perfectissirae

suum

venit

ac

festa lari.m allcgant. Porro cum Ecclesiastica Franc incipiant a primis vesperis, festum S. modum etiam secundum nostrum computandi

Ut loquitur

num.

auno; ex quo
bendos, v.t< S Pranciscus

^us 119, vig-es.rao conversionis neposteriori loco tiquet, non esse

possit

JJJ-J^ *

pro completis hacessario hosce viginti annos

xtatis

Octobns, inchoatur die, quo obiit, sive die UJ Italico cujus vespera post solis occasum more mensis. Ex eadem initium est diei quarti ejusdem memona Gregorii constitutione ejusdem Sancti Romano aliisque Martyrologiis ad diem iv Octotamen Usuarbris inscripta est inter auctaria nostrum unus est codex Ms., dina apud Sollerium notatus num. olim serenissimx reginse Suecix, Octobns andiem 42S in quo pridie, sive ad Item ipso die, sancti Francinuntiatur hoc modo
:

ex prion. Agebat suw quadragesimum annum mercedem quando ad laborum suorum quintum, habet communis senex hac uita migravit.ut Pisanus sudiserte etiam tradunt
tentia,

pra num.

Antoninus part. . W **, noalias nota cap 7 0, ubi cum etiam addiderit, ejus verba hic rectto. logicas accurate mi ^-nas Anno autem Domini mccxxvi, III anoo Pontifioatus domioi Honorii
657, et S.

ac

Octobris,
xi,

JEtatis

vero

BUffi

SCilicet

bcati

Frauc.sci
,

sci confessoris.
Pruncitcui Pagius ad ho
.,i;i

modo non
advi iten,

Ordinis Minorum Franciscus Pagius in Breviario Pontificum RomaConventualium, per norum tom. 3 pag. 260, cum legisset in Vita S. Franoiscum obnsse Bonaventuram scripta
,
,

xlv

anno, a
hahcre

prima conversiono
Religionis
fratres,

institutionc
coepit

xvm
ex

ab anuo x\ quo scihcet ex

oa
:nl

dolores

'tinam infirmitatcm hoc seculo migravit

quartn

N.,n:.s

Octubris,

die
;

Sahhati

in

fero, se-

coelum.

pultumque in die Dominico idque etiam expresse Historid Antradi a Matthxo Parisiensi in
glicv, et

mLibet
atlegatce

hic paucis observarc,

notx tempor

anno

a Gregorio toto wzationis, statuit, ejusdem Sancti mortem sic autem arguit citius reponendam esse,
:

IX

in laudatis litteris cano-

chronotaxi.

Num.

54

et

quam oene ,u**ta,cum mianl cum nostra -J^-Jsequenti dictum est S. e/iW .^
I
I

obitum contigisse die Cura itaque constet, necessario conOctobris in Sabbato quarto quo dies jung-cndus est cum anno mccxxv concurrebat cum Sabbato quartus Octobris cura anno autem sequenti mccxxvi concurrebat ex quibus sequitur, errorem irdie Dominica quo anin textum S. Bonaventur, in
ejus
,

anno Franciscum verisimilius natum esse Innocentio item III in PontificaHonorius III rursum tum suffectus fuit mense Julio anni 2 L6 conversio inchoata 7 Francisci
1

in Commentario

dicituranno
lis

im

accessio relata est

primorum Sociorum ad ipsum ad annum 1209. Hisce singu,

repsisse

nu > mciwvi
et
in

legituf.

Character
Parisio

enim Sabbati
expressus,

eo et in Matthaeo

rem
, ,

a S. Antoepochis adde annos incompletos, omnes deducent ad nino singulis adscriptos L226, cujus tempus emortuale, seu ad annum nodie iv more Italico, seu secundum Octobris die in S. Franciscum computandi modum,

strum
tis,

extra

omne dubium ponit. auctorem diligentem mirum est, Waddingum animnm non adverti,

Ad quem errorem

mortuum

esse,

pergamus ad

probavimus. Sed de his modo saea, qiuv tam beatum obitum

''<-<" /"
'

mortem Sanet
10 10

nuno

maluravit.

662 At longius aberravit Pagius, quam Waddingus, qui minoris accurationis solum insimumonueritve lari hic potest, quod non adverterit,
lectori

em quartum Nonas

Octobris

apud

subsecida fuere. Bonaven665 Solus ex antiquis biographts prodigium alaudarum, velut S. Francisco tnra gratulantium refert in Vita nuw. 214, et sv En verba. auctoritate historice certum facit.
,

tienw,

Aui .

ibidem SS. Bonaventuram et Antoninum, quos laudavit, explicandum more Italico, nominatim
ipsemet advertisset Ut supra ostendimus. Si hoc

Alaudffi,

aves
esset
in

luci.s

amicre

et

crepusculorum
sanoti

tenebras horrescentes,
ri,

hora transitus
seouturae

Vi,

cum

Pagius, minime affrmasset, apud Bonaventuram annum 1225 reponendum esse pro 1326, quem etiam tota S. Francisci chronotaasis earigit, quemque ante Bonaventuram Thomas Celanen-

venerunt

orepusculum raultitudine mag-na super tectum

noctis
et diu
grlorisa

domus (ubi scilicet obierat) quadam jubilatione rotantes,

eas ad

cum

insolita

Sancti,

qui

divinas laudes invitare solitus erat,

|

tam

Tresque Socii, ac post sis, auctor ipsum Bartholomseus Pisanus et S. Antoninus,

Vitse secundse,

jocundum
bebant.
su

H&c

quam evidens, testimonium de alaudarum obsequio et applauqui deinde

uen-

quidem anno aliique signarunt. Ad hxc incidit sed quo in diem iv Octobris Sabbatum cum hoc anno componi poterunt dicta lau;

pacto

apud alios omissis sanctus doctor, ad sacrorum stigmatum, tunc om% Humoculisacpalpantiummanibusi
descriptionem progreditur
.

rum
I

datorum biographorum minus diem Dominieum, quam quartum N assignant S. Franoisco emortualem bris quosque S. Bonaventura, non corrigendos, sed taplicawhs pulavit, wortem illius Sabbato, sepulturam Dominico pro nostro ac Francorum morc hquendi affgendo ? Sane vel secundum il, '

fratrisque Elise, qui

non

etiam faciunt Celanensis cap. 4, et ex itlo secund Thomas >trsu mentione scriptor, prsemissa tamen Assisiensium, simul acillius mortis nuntiusad biographi verba subnecto. e0 s pervenit. Secundi weuim Factus est itaque (audito Sancti e vivis eau 666
uti

---

cOTSMJconsursuspopulorumoivitatisAssisii,
unanirai jocunditate laudantium
tura
,

Deum
JJ

Franciscus los ex sententia Pagii dicendus erit obiisse die Dominico, et feria secunda sepultus reht/nn/ easdton non solnm annus, verum etiam hebdomadcv dies erunl mutandi. Hoc autem nec chronotaxis, nec biographorum consensus per;

eo quod

tan- ,,,

dignaretnr oommendare depositum illis subtractioErat autera priinitus pro tanti Patris non modious, qui uon ne planctus fili.rum

mittit

satisque ostensum reor, quo

modo

illi

multo posi in lffititiaa canticum Videbant namque novum illud

;

est
,

oouvej

sint exponendi.

aliqua de aetate, in qua Sanctus v num. 2 Vitm sc obiit, addamus. C Octobris Tomus II.
663

Nunc

quod fecerat inquam non videbant Dominus super terram sased plausu di^num miraculum
,
,

planctu

crum

videlicet

oorpus,

Christi

stigmatibus de87

coratum

DE
tf!t
fcVCfOU
c. s.

S
,

FBANCISCO CONFESSOBE.
mortu

con.tum.

Aspiciebant

membra
tractabihter
,

e.us

prius et rigida,
se voluutate

jam
,

flecteutia

prins et lividam

velu.i

duram carnem quoq ue tenentudine jam

pueri
,

P^j 8

^
.

anciUlB Christo

constituto

tempore

1)

resumpta
earnis

mirando candore nitentem

speeiem

et

quasi

^ .med.o.

Glormsum e at tuno tndine pra.teudentem. r ___i:i ,-uiorp ^imilitudinem nxui<e v'idere carne tam candida immo nigros ut clavorum, pedum et ma m .. -in medium * formatosiu meaium- pcu___
.

glorificate

ym

decoris

magm-

-""-^ te"'**
illius

Corpor.s Sacra olent qua portaba tur io ape rta est area ment0 xc Me;at sequentta rur VTaacisci / .,.,. t eece p,a mater planta -.-._ niHcat illius Bel.gioms planta, primascilicet iMus Religionis illTrumt videndum corpus diad re Clara et nomine
.
.

^
.

Dominici
,

H
,

lectissimi

Patris

cum

tiliabus

admissa

ccepit

ipsa ip^a carue iusa carne formatos

nimisuper illam miserande nimium plangere tam irrecuperamortalibus rum cui ex cunctis et ceter,
;

nuum, dextrumque

latus

sanguine sacro saneruine

bile b

subtrahebatur sub trahebatur

itaqne fllu rubricatum. Lacrimabantur in Patre cotdis, et osoulabantur

pr* gau
s.gnacula

^.^
,

solat.um. oeu solatium. Sed Ucult ,

e.

uut

<

db

-j manu s .U.us
et
sic

ac tnirabililer

summi
667

decorum.

otxt" s eadem elegantxus ae P' "6 supra loco evposita apud Celanum vultum ejus, quas. vu / eliam tradit, visum esse mortuus m nngeli ,'qnasi vivcret, non qnasi Appendice ad Socos tn
Vide hxc

Begis.

<

natas deosculatie suntj " cum dolore tuit

^ ^^
^ Mts m
Specu i um cap
.

-=--, complanxe

pret.o-

or .

efferendum, pro-

f^
<.

Consen\ iunl

permax.mo d.m.seCelanensis et S. Bonaventura,

possunt.
.

ui uis iocisconsuli P^ .* ^,

set

Lege quoque Tres

in Vita cap. 13,

Zam

ntamprimal num. P

70,

sanctumque Bonavenrecensecu$ xx.v, ubi

P J~- imptetum

quorum verbajam

sui in hoc

Commenlario

de sacns

t^
V
<_

vatxtunc fuisse S. Franc.sc. _ Clara ,. 6o , u0 a g. mo c0 s0

vm

,,

stigmatibus copiose disserui.

E plumnns

s poponderat,

.^

fore ut ab

etiamvtdere100 et

laribus.quibussacrumTrwcisacorpusltuncoscu-

fuit

matro Waddingus unam nominat nobUem aitque, iludpannam, Jacobamde Septemsoliis,

no ab
illa

122JZ2Z

Zendam

^^
,

Anmlista
rniki

d eumdeman.

antiquam

tunica ex hunc in finem allato, seu indutum fuisse eodem facta, ad sepulturam potest, etiamsx pro nuod non difficulter admitti obsequus eidemSansuspectis habeamus, quae de
prcestitis sine satis cto legrotantiab illa

idoneo

Laborav.t hts verbis ibidem num. 42 narrat Clara dum sacrum corpus autem prim.ceria ecclesia S. Damiam speclabat, sicut diclum est, in clavorum, qu. prom.nenr o extraheudo uno potuit: intinxit tamensanbant ex palmis nee Patns coret mensus * sancti
.

gg.

Alterum ,

-mensa...

ff

Certioraex Vita testenarrari, dictum est xxvn.

uine linteolum, ad cnjus staturam pns

postea

curav.t

fier.

quoddam

receptaculum

ad

tr.bunae

dorsum

Potiero tnane

qua banFacta est i^itur nox illa mult.tuttidWinia laud.bus, in multitudimagna cum in divinia laudibus ms nac_m ctus decessit, v-vf""'. ne populi et luminarium clantate aolempma, onm univers.s, qu. ex c.rdonec mane faeto Uffl, illic locis copiose confluxerant cumjacentibus
668
,
,

secunda pergo recitare.

m m

ubi et ejns

*w
.

imagincm Waddingus, unde hxc ad prxce dentem numerum %n

fecit

depingi.'>Non docet acceperit, nisi forte ex

-"*-"

uZ

civitatis

Assisii

communitas

tota

cum omni

^"^ ^
.

nen0] avit /
scio,

legere Vilis nostris nihil tale

e est

neque

qua

Id ,-, te aBcto rtlflte ite<r. ista auctoritate nitantur. mentionem nuUa QX mis Vilis
,

conven, t), nempe ad clero, ut addit Celanensis Marix in Porttuncula. ut sacrum conventum S.

fier i

corpus xn cioitatern suam Vensimiliter ita ilh prodeferrent ac sepelirent.

perarunt, ne tantus quibus /orte relictuspateret cupiditativicinorum,

religio

^ ^pa JXrZuT^e biographi prxterea tradidere sep ^ \ hxc haoet Tunc thesaurus extra civitatem f
pos
.

*;
v

stigmatibus san desan^quine e sacris Francisci emananle oou

^
ipse
,

perlatura est
et in

Jj^drponilur ,

sanctissiraura,

loco

M-&

non

tum

autera

illum sibi comparare. Subla(su&drt biographus) sacrura corpus,

esset,

ubi

priraura

litteras

Puerulus

didicerat

***
1

arca?, w^

videbimus, inclusum, cum hymnis et elansoribus honorifice laudibus , tubarumque

detuleruut,

ubique postmodura prcedicaverat ;-,;.;. in. tt.p.Ii* * i__ _!:-. mediut convenienter felix initium, sepultum
;

pnmitus

eac

um

equentes, nibus acceperunt.

sacras exequias sollempniter ramos arborum Dichilorainus

et

ex-

ma-

brem pompam num.

Bonaventura eamdem fune219 referens, de arborum

luminibus pariramis et cereorum multiplicatis non de tubis, quas, ut cetera ter meminit, at adeo ut omnia memoravit Thomas Celanensis
,

in unum gloris per hoc sibi confluxisse pateret Celanensis de sepul curaulum. Breviter quoque denique omnibus ad tura ait: Pervenientibus jucunditate magni et exultatiocivitatem cum pode cffitero ne in sacro loco, sed sacriori ubi ad gloriam suerunt sanctissimum corpus;
,

felicius,

ac

felicissimam

consummationem

summi

hxc Sancti ad civitatem suam

funeris,

reductio,

non tam

quam

triumphalis accessus speciem pra>-

KL
s

^'sacrumf^scumsecundoKographo
Prosequamur
:

ou,eju,

o,^ur.

Portantes autera filii ecclesiam sancti Damian, quara pntrem, ad remara, ut dictura est, ipse construxe.at (seu fihabu, ip,ms eumque paraverat) substiterunt quas (decem tunc fuisse, notavit Celanensis,
j

^^^uf^, = J ^J^S^^ *
ffMfl

multiphcitate oranipotentis Dei uovorum mundura illuminat, sicut hactenus mii-acnlorum m.rabilieum in sanctee prffidicationis doctrina hic gratias. Amen. Sequitur ter illustravit. Deo

lioer

seuun

Verul obslva,
Francisci flrf/mc

s ^ cuwse

7i^
^ 2;50

*"

flrf

flWflm

,, translatum
mox

^
..&,

ibidem

pauperibus videprimo plantaverat dominabus et sacris virginibus, ostenlicet quo hsec sacris illis virginiderunt. Modum sanctum Patrem suum postremum videndi bus
, ,

fuisse, infra

ostendam.
Vitte

672

Ex

secundx

verbis

datis ut-

.']""

copia

Vita facta fuit , exponit Celanensis in dicens: Aperta est feuestra parvula, num. 116,

dubitari potest, s>aC sit, seu )inmopf ,dipriora, an ad posteriora verba referenda eadem civitatis cuve ,at. an S. Franoiscus ibi dicatur in

cumque

utrum vox primitusfld

<^

inquaprimumlitterasdidicerat, Assisii ecctesxa,

etiam

673

DIE QUARTA OCTOBRIS. eaasM nnnulorumque magna deFrancisco malusuam habuisse, anpri<V <* Musdem canonizationem matu: concionem " . matrone, A ,,, nrimam sepulluram. Dubium tollit Cela- :J _fl* rf contulerunt. Ut muita pacif multapaucs ZnolZisse randamplurimum Mfelterun <. M.rumest Veniun ab Oriente ,- Vtta nm. 23 cscW&ens alia ait complectar, inter Septemtncmpit iU primitus prsd.care dktu certe; quia rSddente veniunt a Meridie et l.u> lU foed.d.cerat sublevat, esset infantulus qui ejue patrocinio W cum adlmc one honorifice sepultus testimonio veritatis. Franctam et in quo etiam loco

Z2ol^^^^ationT W
=
,

lOCTOM C S

"e'eprxterea oBonaventura, ^P^tereanotTconsonatS. Bonaventura aui t. Consonat S. (namneprioribus prxtermtssum mK te* ccto.* a m.. c^ n * hr suner reauidquamle.

recomproben; rej. umpru ^'"i ,

nomina.im app ^mmaUm amwvmt

habitum, piisque
osculis

^urfsolus

tradidit in

Vitanum.

civ.tatem cum jubilo Perueniente. denique ad quem portabant m ecpretiosum thesaurum,

*;*<

morKm t yv" '"""' ~ ^*^,-; j inflrm Franciscus i mfirmseu cZical, quo ..,_ se <<'' prtTle, pitaie, >* _ magno rnhonon ,am t U m mnm n ,; honon fate sua usus fuerat, optimatum regis, reginee et

iootpm ubi ca testem uhi ca-

m
.

desia

dennt ddicH

"

primum quiet.s postremo ibldem locum

reverentia condiGeorgii cum omni loco Puerulus Utteras In eo siquidem prim.tus prsd.caibique postmodum

675

honoratum fuisse, affirmat ex famiNilmirum, siGregorius IX, qui

et

notaillixu

snnctitatc,
in illajubel

liari Francisci

ac

cepit.

usu et intima conjunclione frequentia tatemeiusprobeperspectam habebat, motus fuerit, utadprocesmZcltorlm facite inlesumcanonizationis illius procederet.Verum Frederici qux rim ille a factiosis Romanis, est partibus studebant, compulsus

sancti-

inquiri,

IV T>o innuiri Papa inquiri \ XXX. Gregonus IX ;K in WSta ei im.a jubetingesta et miracula FraUf

imperatoris chronologi Roma excedere; quod ejus temporis scnbu.nl. Paschalibus anno 1228 faclum >n/est^ in festis
utrobique, ut Reatinam, atque hxnc Spoletum, paucos honorifice except us. Post

cisci-

rUSii

canonizationem decermtFe* oa miHnr eXSeqUltur et SOllenmter

,

Assisium u u J exammari miracula crum %~*& veneratus, habet Celanensis M ox

tulit
,

^ ^ ^ ^^.
,

ad

Erancisoi sepui-

Ai<;ii ASSlSll
indicit

aieill^uc 1 diemOUe festum

Litterae

annUUm

hac super re ab

eodem

datae.

coucurut Sanotum De. tuernnt qui pei ru nt ondique multi , et mlra culorum maxi ^ gujs cladibus uberati ( approbanhinc inde coruscant multitudo recipiuntur. Inter audiuntur, tur verincantur, evocavit hxc Pontificem nova causa Perusium coeptum intermisit, sed, ut Cela, ,
;

pie

e,us

nec tamen

ille

rrertium, qui

,_,
///, in S.

et

s ci liber,

Thomas

ultimus est Vitm r

"J*/*
eS

"

bZnio

Francisctim
benignis,

Ponhficem, qm, GrTqorium IX, tunc summum Ostiensis esset, HugoeMIugolidumCardinalis

Assrsn per post ejusdem obitum, facta

ZTdictus

illi

Sshnm

primusegerat 0,-df, bxograPonZciaconstitutum. Abeademet.am caputinchoamt.prxJusecundus ultimumVit* emortuah nonnullis, q uxde tempore etiam repetensqux de sumZpra dedi,ac paucis erga eumdem Sanctum bene-

fueratamicissimus.ejusdemque protectorem auctontate

super eadem in camera nensis verbis utar, ibi Cardinahum celedomini Papse venerabilium conventus. Coucordant et dicunt bratur sacer miracula legunt et plunad ipsum omnes ; mum venerantur, summisque prsconiis vitam extollunt. Ideobeati Patris et conversationem miraculorun inquiuut indiget
que,

Non

atteatatione SanctisBimi vidimus oculis nostris

vita
,

sanctissima,

quam

contrectavimus raamfuit diligens

bus

mxraexprse cu lorumexamen,utmanifestumesttam quam dicendis; imo S. Bonaventura tn

676

mag-istra ventate,

probavimus.

Non tamen omissum

a*
decernit
.

Peru ^

Zrum Pontificum

missis,

g(

> '

retulerat CceperatauZlentia per decursumVitx suum Vir isto neatue aub TmTtnquit) cursum quem l'a P a Innocenfo III, Uustri viro, domino domino consum. successore feliciter sub ejusdem
.

Vitanum.
dinalibus,

ftSl

addit,

hoccommissumfuisseCarFranciaffectu

quorum fides ex peculian in benevolo scum aut Ordinem Minoy^um

:

m avit

sicut in omn.biis Honorio. Quorum prior, imsttsupra dictum est, de Ordime Viro Dci, ut tansic et alter, ut tntione cousensit;

enim ait Adomnem non poterat esse suspecta. Sic orbi terrarum quoque certitudiiicm faciendam Viri sanctissimi, inventamiracula glorificatione
de
et fecit
,

Regula

g"tur,

omniaeidemFranciscobenigne postmodum
salubriter
,

approbata, examman scripta et testibus Ldoneia (GregoriusIX) per illos qui rainus inter

videbantur. Post Cardinales favorabiles negotio

suffectn*

Gte-

^^T^Ouibus

dominus

Gregorius

miraculorum discussionem probationemqueprocessusadfinemperductusl'vr,;n

decreta soltennis Francisci
fuit,

ibidemque

gorius IX,

tnotusfrcqucn

tiamiraeuto-

rum
*

horlu.unus

offlmn qni videlicet in minori Papa succedens ejnsdem Rel.g.on.s p anStttutus novellam importuno impulsu detationem ab evellentium nutnefirmiter radicaret fenderat, et, donec mulfidelissimus ortulanus *ad ac fidelicet rat provexeDei adjutorio fructum cum

caoomzatio. Hac de Benedictus XIV in suo erudiio causa, existimo, Servorum Dei beatificatione etc hb. i,

Opere de cap ^6 num. canonizationem

2 scripsit, iu

Gregorium IX hanc
His

civitate Perusina fecisse.

timodum
rat

ipsum

1'atrem

sanctissimum

non solum
ve,

innumeris et rum etiam cujus

probatis famosum

miraculis

miraculosam conversationen amplius magnificaneensibiliter ipse cognoverat, quem glorificatum jam non dum duxit iu terris insercnda hic in fOshs.Hujus narrationi
,

Pe?msii,Puh/c, <um cutamfeliciter peractis est, canonizationis sotria sua reversus Assisium celebraturus in ecclesia S. Georgu lennia ibidem Franci.M-i corpus lumuiain aua, ut dictumest, modo ex secunda Vitarefera-

tum
674.

jacebat.
verbis,

Hxc

dnbilahat

mus

qux

ejus auctor post ea t

qux num.

sunt.quieabipsoadfinemfestinanteprxtermissa eap. i muldliunde novimus. Celanensis lib. , miraculogeneraliter prsmisit defrequentia ta

dedimus, proxime annexuit. milNam anno Domiuicae Incarnat.onis cum Cardinahbus^et habito esimo ccxxvm,
677

674
aliis

DE
,

S.

FRAXClsi o CONIESSORE.
Pontificem celebrata

C8.
deindcAni-

plurimis ecclosiarum praelatis cum totius CUTKF tractatu Saooti canonizatiouc omninm prlatorum, qiU fp.qucntia et j{oman8e
tnn-

supcr ipsius

STSX

%ZT

cn,scandemcuriamresidebant, nec non

:

et

principum terr,
,

et infinita

populi

mulududme^

non alia, opinor, de habuent. Imo causa, quam quodneutram Vitam indicare mihi videtur, dum num. l hoc tpsemet Legendam antiin margine laudavit quidem hunc solum s -h pr.vquam et Marianum, sed
silet;
,

1)

Perusina ad sepulchrum personaliter a civitate eumque glorifice cum Missarum fflius accessit sermonis, miraculorum mv^teriis et exhortatione luminarinm indumentorum gloria
reoitatione
, ,

luxisse

potius innuit

sic ordiens

Celebrem

hunoannumreddiditcanonizatioS. Francisci, quam

Thoma Clano diffuscetex ciroumstantiis referl cxscribimus Wa<l<lmMarianus. Brevius graviora

<

rutilatione.campanarum sonitu tubarum concentu et jubilo l*taniroribus laudantium necnon et maximis, tripudio tium applausu et
,

clan-

gumsecutus Chalippus est. adjunctum 680 Alterum hujus canonizationis narrat Albertus abmemorabile, si verum 'esset,
in Chronxco bas Stadensis, scriptor sxjnchronus,

Corput
non
/...(

.Srinci,

fune

Gregorioe

longum foret enarrare catbalogo Sancommuni univer,orum consensu,

qua3
, ,

sollempniis

de

twnba

festivitatem die obitus ctornm adscripsit, ejusque

sui
id est,

ad hunc annum Saxonix cap. 4,

:

1228,
et

quem Krantzius
7

claium,

Itb.

8
,

pertotius mundi
instituit ac

quarto Nonas Octobris, universal.ter partes sollempniter celebrandam

sicut et ipse suis postraodeclaravit.

Metropolis cap. 45 verba acaliique secuti fuere. Alberti Stadensis vcnieus Assisium, canoPapa Gregorius cipe
Ub.
,

mandavit;
Francisci

nizavit ibi in

dum
ip Sa

litteris

Facta est

autem hsec
praeclara

beati

canonizationis

sollempnitas die
gusti xvii.

Dominico, die Kalendarum Au-

conspectu maximae multitudinis confluxcrat B. regionibus de diversis quEe A.l laudem Franciscum sic dicens alta voce Patris et et ad gloriam omnipotentis Dei Spiritus Sancti etc, qu3e ex Celanensi et m
,

Pilii

B
cummo^n
tolUnnicate,

Thomas Celanen678 Hac pluribus exposuit sermonem alia clocet, Pontiftcem sis qui inter ab illis exEcclesiastico verois

ideoque hic non repeto. Deinde se- E laudaquitur: Statim Cardiuales Te Deum

mox

dedi,

suum exorsum
^ 6 medio nebul na, et quasi
50

esse
et

mus

iucipiunt,

et

populi

in

laudes
,

voces

de-

cujw modtu

rf

Qus

s tella

matutina
ille
,

suis pleet quasi luna in diebus

sol

refulgens,

sic

refulsit

templo Dei. quxante discussa

,

Sermone expleto, ait miracula, probataque fuerant, altavoce

et cum Carpromuut. Papa de solio descendit tumba. diualibus sanctum corpus levavit de Celanensis conferre Qui hxc cum dictis Thomx prxluxisse Stavoluerit, facile agnoscet, hunc

densi,

subdiacon.bus dopopulo prcelecta esse ab uno e apud WadPapje nomine Octaviano, qui mini condiaconus dinqum Octavianus Cardinalis SS. Bergh et tituli sobrinus Innocentii III ac deinde a Ramario diacono
, -

,i

dicitur;
(

pus levasse quoque ex aliis

didit,

apud qui ipsius verbacontraxit. Verum dicitur quidem Pontifex tumbam Celanensem corpus continentem sacrum et Deo dicatum fuisse ; at non corfelicibus labiis osculatus quod ultimum nullus de tumba
;

vetustis nostris biographis trautialiquipott

ibb item Sta-

Raynerium Capoccium hic pubhcecomdesignari) eleganti sermone ibidem interim cum iisdem prx gaumendata; Gregorio indulgente. Mtradiosuspiriis piisque lacrymis cap. culaillaidem Celanensis recitat UbroZ Vitx dabimus. Verba autem, sequenti, ubi illa
Cardinale

puto

vero oppositum potius probant tum hac super re silentium, tum expressa illorum mentio depiis osculis aGregorio tumbx, sacrum
681

Imo

demetn
deiunl.

creit-

corpus continenti,

infixis,

apud Celanensem

fa-

2 et

adscribendo quibus Pontifex in Francisco Sanclis Ad laudem et glotunc usus fuit, sic recitat Patris et Filii et Spiritus riam omnipotentis Dei gloriosae Yirginis .Maria3, et beatorum Sancti, et
: ,

infra dicemus de ejusdem cta, tum eiiam, peracta sacri corporis translatione biennio post expresse de loco, ubi prius fuerat sepultum, ut

qum

c apostolorum
Ecclesise

Petri et Pauli, et ad
,

honorem

gloriosa^

Romana3

beatissimum patrem Francisglorificavit in caelis

,

cum, quem 1'orainus

vene-

rantes in terris, consilio

fratrum nostrorum et alio-

rum

adnotandum,
brari.

prjelatorum, in catalogo Sanctorum decernimus et festum ejus die obitus sui cele-

addunt Tres Socii in Appendice num. 72 ex quo loquendi modo verisimilius est, S. Francisci levacorpus non fuisse anno 1228 e tumba sua in annum F lum, sed in eadem remansisse usque quo alio translatum fuit. Mihi ex ipso1230 met laudato Chronico, cum Vitis collato, certum bienest, abbatem Stadensem ex exiguo illo fere
.-

niispatio.quod inter canonizationemtranslatiosed nemque intercessit hanc non prxsente

,

acprMoipw
ndjuucia rtfc-

679 Subdit Celanensis, his dictis, Cardinales

una cumPapa
isse x

ru " fH '*-

in hymnum Te Deum laudamus propopulo lastis vocibus succlamante. De Missa quoque ab illo in hac sollennitate celebrata expresse memt.at his verbis Descendit denique desolio e\celso felix Papa Gregorius, et per infc:

mandante eodem Pontifice tnstitutam, cum illa perperam conjunxisse. Ut ita sentiam, persuadent mihi, qux ibidem prcemiserat in serie RomanorumPontificum de eodem GregorioIXdicens: Hic et in die B. beatum Franciscum canonizavit
,

Urbani Papas de tumulo

ad offerenda vota et sacrificia gradus tumbamque continentem intrat sanctuarium sacrum ct Deo dicatum corpus felicibus labiis
riores
,

mumad annum
eodem
1230,

Recte sane, siprireferatur, alterumque de 1228

lcvavit.

Pontifice

mandante dictum ad annum

osculatur

ofFert

et

multiplicat

preces

cele-

Papx

cujus mense Maio die xxv, qui S. Urbano martyri sacer est, id factum fuisse, constat

bratque mysteria. Si has Vitas legisset itlusirissimus Phcebeus, archiepiscopus Tarsensis et olim Congregationis sa\ rorum rituum secretarius, a

exS. Bonaventur.t in Vitanum.ZU.ItaqueAlannis bertus Stadensis, duo ista, qux hoc locofinc deinde ad annum brert/rr simul annotaverat,
incaute etiam conjunxit; aliosque, velutscriptor synchronus, sine ulteriori examine sibi facile

Benedicto XI V

qiwuh eruditi

num. 23 el seOperis suide Servorum Dei bealib.

\,

cap. 36

tificatione etc laudatus,

non

retulisset S. Franci-

assentientes Jiabuit.
Faeta
i

ionem inter
tione

illas ,

qux sine

celebra-

Missx asummis Ponliftctbus peractx fuecaruyxt. Waddingus, etsi cetera, quas retuti
,

De loco, anno, mense ac die canonizationis peractx consonat Thomas Celanensis, Faota sunt
682

,....<".'-""""

unno 1--8/
xvi ./''"

nonizationis adjuncta recenseat, de Missa per

haecautem, inquiens, in civitatc Assisii secundo xvn auno Pontiticatus domini Piipre Gregorii
,

dic

675

DIE
x A
Aaie

QUARTA
recuscmus auctor
biographis nosto
71
fto
,

AUCTO

v,lcndarura * alc * a **

mensis
ri0

Augusti.
in

Successerat

1U

Pontificaium mense

,,
jatut

r,,,

pr , atur partim

cum
.

^JIZSZ^SSL
^sttan.acl^^
nlTn^ra

anni

WS.
num

Eosdern

ts

Aypendicc sionarunt Tres Socii in

vero in Vita num. 1,

aMNMO Pon-

protndeexsanacr^dem Richardi de b. ^ t,7,

est

^
\ ".'
3

ted ralione ab
eo

ha h em us. Prima

produetM
minitnt

l,oc

aw
AS

mensis,
(

ouem Domimcum /taw*

cnm

Ferdmandi Ughclh, 9

evincunt

a coU

niensque

Gregorius )
no
vig-esimo

Dommic*

personaliter ad civitiitem Incarnationis millesirao

editio
lai

Veneta

anm l.-.

duc,t,. simo

cctavo,
,

decimo
,

septi-

Dorainico die C a -das lugncti sollelongum foret enarrare cm* maMinis ** oatalogo Sanctorum ad\ u *,t, m Patrem annodtem Dom, Concurrisse autem eo
,

ColeU faeta, stat.Terlia.ic

IZ^
Cal

7 Scriptorum B67.Zn lanensibusvulgataa col. a Pag^o fegatu, ous textus

^Zi Z* ^ Uf>~ ^i.Ztem

,

m '";';'
wt

[:oL

173 ext
'

Ul . atorll

, omniGre
.

rictmcum

Augusti decimo septimo Calendas ex Uttera Dommu liquet seudie xv! Julii
,

sisium ete;

qux

voces a

Pagw

nes^o, 9

"""

mTam

clara

hxc

sunt, ut extra
sint

omne dua;! 9 uo
-

fT

SSST TaiaCm,
referendam
eiifl

hium

; uosita esse dicenda nisi me detineret

neque ego plura

rf !e

me

;;' .^;;- c

FranciscusPa-

^^
a

MS s je
,

n eq uu
E

Breviarn Romanorum Pontifi aius oui tom. 3 anno consenliens, de cumvaq. 259 et sequenti de

ZZLsit,
est.

mensemqueduUum

f^ona^s

dtsserentem audisJuverit ipsum suis verbis de S. . (inquit Richardu, se n Gregorius Papa venit Assisium, ubi fraGermano) . de Perusio Fratrura Ordini tem Franciscum, Minorum plunmaj ( tmo inventorem, propter duo in cmco v> in aperto fecerat miracula . qu* quibus visum et claudo et
.

Sara
pk^a^tionemproaassetPa^.y^
riumeoannononalio
,,,
yrtualifHHsepxderalil clebrassePer, <ar
,,n,i. q ,m a eawmizatione Perus claram tnum bugatam ,:,,,., cnto advcrsus
i

4rcm

et Perusium magntfce celcbra ?ediens, ibi anniversarium nu qn dies Innocentii Pap*, praedecessons sextum vel deanniversarins in diem decimnm

delicet

uno

reddiderat, canonizavit

cimum septimum Julii incidit Franciscu. eumdem diem canonizatus est S. quo mensis ejusdem imo et ante diem nonum
;

ideoque

et ante
;
.

111,
Asstadoer*Mi
teiti-

Pontifex

Po*TlFlCVM> PEBUSII VII IDUS JULII, hononbus secundo; ut eum Ccehtum o

prosequerentur.

ad Gallicanos prasules

litteras

deuit

moniaiuperiui

sproGregom
liceta
'

iprmentiaAssis,
,,,;!
,,,.

Eas

litteras
et

eoanno num. dem Pontifiois

36; qui
litteras

Baynaldus nnm. 29 ahas ejnsrefert

r
es t

ipossitea-anony

^
p

a//'jgo(a.

reoitat

ad

profrssoieb

Theologi* Parisiensis, datas PoSTIFICATUS ANNO SECUNDO JULII

I

Pwrsii
J

Nojric
dlfl

non

iioremseculo sin au ere,

IdUgtmr*
(vel. ut

ldeoque
Ass

od finem Juni
vel initiutn

luln

in Erratis corPerusium (sic legendum monet post tridoum canonizatioriqendis) reversus sit auctor Vitaa Gregor.i apud eumnis, ut scribit dem Ravnaldum nura. 8! S. Franciso] canom681 Ex quibus evincitur, Gregorio Papa, vel Junio exeui zationera a peractam essej non vero Julio ineunte, vel in Julii, ut habet Waddingus die decima sexta nura. 4; anno mccxxviii

septima

Julii

Perusii

erat;

cum tamen

ZZemea,,
to

Kai

ibidem

m margme

annotawr,

an ea, lenseJun.o.LUtervabeod,
/

Cal r rfflj
'

''

,aIdusJulu,P RaimaWo /,n'.-'.' fagius,

,;,,,,,,,././
ui.

nos

Bdo.sas8 non de-

'"

an

ttiosussit
,

m*

Annalibus

Minorum
quarta

neque

cujus argumenta Ciaconius. Hactenus Pagius perpendamus. Magni merito singula nunc
,
,

die

Octobris

ut

SUspicatUS

est

an OctobrisaSw .fuisse Plurahac.superrew

";:

deS.Germ mandaest auctoritas Richardi oum accuraUoms tui res sui temporis
,

possu

"'
'

in hoc loco compalaude conscripsit; non tamen randus est Thomx Celanensi,biograph duo pnmt, ac S. Bonaventurx quorum priacRichardus.synchroniS. Prancisco viosere, musinsupereUamejusdemfuitdiscipulusiterlius
,

yr

possuntali* VusffNoni Jal

sienses dal.v.

""Tm Bullanum Franetseanum 77 et inAnnotatisad '?<> palr, guogue tom 1, pao. 45. Minus litter*. eodem ann oPeBregorii
',

Nam Z^omentio.etnihiloosM.c
oi)OS<
'

professores Theologt* 1 ecestat et it> his nulla

S.

*P
to^.
687

,,,;, ///.

/' quesym-hronus^eruditiOl prseferendus; quique, quantum tempon ge

facile supplevtt cessit, diligenti inquisitione
;

<*

qut

sisii

perager,

Pon-o

,,

,,,

676
AUCTOII

DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
tatus
,

c.s.
Qregoriui
scrtbit luterai

adomnei Eccleiix prtla101 1

Gregorius, tri687 Porro reversus Perusium bullam seu UtterasApoduo post canonizationem prxlatos dedit, in stolicas ad universos Ecclesix mointer Sanctos Francisco

vestigia,

mente de

terra

et

cognationc

necnon domo sua quam in terram

,

quibus eos de relato

nuit,

tione

monstrarat

patris ejus egrediens , lturus sibi Dominus divina inspiraut expeditus * curreret ad
caelestis
,

imiai u, r(u ( illim

'oi

expedi un

diemque iv Octobris illius annux Laertium Cherubidicavit. Exstant illz apud

festivitati

bravium portam posset

n ffi qui per
in

vocationis

et
,

per

angustam
terre-

facilius

introire
se

sarcinam
illi

num

constitutiones Bullarii Romani inter Franciscano, Greqorii IX num. 2; in Bullario pag. 42 et duabus sequenanno 1759 edito, tom. 1, eorumdem editoresrecensentibus, ubi etiam alii Waddingum ad annum 1228 num. 7o,

substantiae

tom.

cum

deposuit, est paudives esset, pro nobis factus dispersit, dedit pauperibus, ut sic eamque
:

conforraans,

saeculi permaneret ejus justitia in steculum

et

tur, et

apud

terram visionis

accedens
,

super
filiara
,

unum

sibi

ex locum

auo ego illas sic recudam, ut

vitiose

unum et alterum
eodem adjectu-

montium demonstratum
fidei
quffi
,

videlicet

excellentiam

editum emendaturus sim ex prx-

ex dicto Bullario Franciscano,et

vanantes. Sic rus in margine paucas lectiones itaquese habent. servus servorum 688 Gregorius Episcopus
,

cum Jephte ipsum interdum deceperat igne supposiobtulit Domino in holocaustum fngore ac nudiillam fame, siti to charitatis multis et jejuniis macerando; quae vigiliis
,
,

carnem suara

quasi

unigenitam

tate,

tnquibui de
Dei charilatc
et

Dei

venerabilibus
etc.
et

Fratribus
circa

archiepiscopis
divinae
pietat.s

cum'

vitiis

et

concupiscentiis

cruci;.xa
,

dicere

provideniio

episcopis

Mira

nos

poterat

cum
vivit
sibi

Apostolo

>

Vivo ego
Christus

pmfolut,

dignatio

imestimabilis dilectio chantatis, qua

,

ego

autem

in
,

me

"

jam non quoniam

,

dona Filium pro servo tradidit redimendo dextera et vineam miserationis non deserens couserprotectione plantatam, continua eius qui salubriter ipsam excolant vans, in illam
suae
,
,

jam non

vixerat

sed Christo potius

,

qui

mortuus est et resurrexit pro ut nullatenus propter justificationem nostram

peccatis nostris
,

quo Samgar sexevellentes sarculo ac vomere spinas et tribulos centos PhilistaBos percussit
,
,

peccato ulterius serviamus. et contra 691 Vitia quoque supplantans,

mun- E
meritaqut

undecima hora ut superfluitate palmitum resecata, 'transmittit radices altas non danet vitulaminibus spuriis fructum suaextirpatis necuon sentibus
ex eadem,
operarios

etiam in

luctamen assudum, carnem et potestates aereas coena magna mens viriliter, uxore, villa, bobus, a
abdicatis , cura retrahentibus invitatos , penitus gratia et jubente , surrexit Jacob, Domino septiformis accepta , octoque sibi assiSpiritus Bethel dostentibus beatitudinibus Euangelicis,
,

m
el

prozimum
Eccleiiam.

tibus

vem

afferat et
in

jucundum

qui

praelo

patientiae

defcecatus

seternitatis

cellarium

transferatur.
,

mum
per
in altare

Dei

quam seipsum
,

praeparavit eidem *,
,

'

ni.

cisdem

Impietate profecto velut

igni succensa
,

et

fri-

quindecim
Psalterio
cordis

gradus virtutum

qui

mystice

in ejusdem macegescente charitate multorum diruendam irruentibus Philistaeis potione riam cadentibus voluptatis; ecce in hora terrense
,

votarum

ascendit. Et ibidem contineutur Domino construens * aromata deorationum obtulit super eo, per manus

o/.contrahcD5

undecima

aqua diluvii lignum contemptiterram deleret super sortem justorum virgam bile gubernavit peccantiura non relinquens, excitavit servum suum beatum Franciscum virum utique secuudum cor suum, apud cogitationes divitum lamsed paratam ad padem quidem contemptam vineam .-uam mitillam in tempus st.atutum
Dorainus,
,

qui

cum

justum

per

deferenda , conangelicas in conspectu Domini angelicus mox iuturus. Ne vero sibi soli civis in monte , tautummodo Kachel amproficeret

plexibus

inhaerendo
sterili
,

quidem, sed scendit cubiculum

lis

contemplationi pulchrae ad Liae interdictum * degemelmiuaturus gregem

,
,

an

tneliui
?

interdum

fcetibus
vitae

foecundatum

ad

iuteriora
,

deserti
,

pro

pascuis

perquirendis

ut a

illic

ubi

tens

ut

ex ipsa spinas et vepres evelleret, pro-

manna
strepitu

coelestis

dulcedinis

reficit

saecularium

stratis

illam

impugnantibus
;

Philistaeis,

illumi-

segregatos,

imigne Fran
ciici elogiutn

texeni,

nando patriam et reconciliaret Deo, exhortatione sedula commonendo. audita interius voce invitantis Ami689 Qui impiger surgens, mundi viucula blandienci gratia divina praequasi alter Sampson tis
,
,

semina sua mittens

los

puli
tiae

ad aeternitatis principibus sui

coronatus.

cum lachrimarum effusione cum exultatione manipucum pohorrea reportaret

, ,

collocandus,

corona justi-

F
, ,

ventus

dirupit

et

spiritu
,

fervoris

concepto

asinique arrepta mandibula

praedicatione Biqui-

dem

simplici

nullis

verborum persuasibilium
,

quae sua sunt Qui uimirum non et eiChristi rens, sed potius, quae suut Jesu necargumeutosa deserviens dem, velut apis stella matutina in medio nebula? , ac non 'quasi
6112

quae-

quibul

'"'

cctlum ra/mif. tnvMwn tom-

mcndat,

humana^

sapientiae

coloribus adornata

sed ta-

men
eligit

Dei
,

virtute
fortia
,

potenti

qui

infirma

mundi
;

non qusecumque confundat sed multa millia Philistinorum tantum mille favente et fumigant eo qui tangit montes
ut
,

sicut sol in quasi luna plena in diebus suis, et ac tubam in Ecclesia Dei fulgens, lampadem manus assumpsit, ut lucentium operum doou-

mentis
tervos

humiles attraheret ad gratiam

a
noxiis

et pro-

prostravit, et in spiritus servitutem redegit carDis

crepatione
afflatus
in

retraheret excessibus, dura racharitatia terrendo. Ac sic virtute

castra

Quibus vitiis servientes. antea uon ipsis et Deo viventibus , jam mortuis pessima periit, ex mandibula ipsa quorum pars abluens et reficiens egressu copio.^a est aqua sordidos et arentes , quae lapsos foecundans
illecebris
,
,

Madianitarum
utero

Ecclesiai
,

judi-

cium declinantium per contemptum

te,

eo juvan,

qui

dum

virginali

clauderetur

mun-

in

absque argcnto et aMernam saliens cujus rivuli commutatione aliqua potest emi
vitam
,
;

longe lateque diffusi vineara irrigant usque ad mare palmites et usque ad flumen propagines
,

universum, intrepidiim suo circuibat imperio et abstulit arma, in quibus confidedus irruit, et custodiens bat fortis arraatus atrium snum ejusque captiviquae tenebat distribuit spolia tatem captivam reduxit in obsequium Jesu Chn, ;
,

sti.

extendentem.
690

Hic

denique

patris

nostri

Abrahae

imi-

Hoste itaque triplici, in terra positufl, suraperato, regno caelorum vim intulit, et illud et post hujus vitae quam plura puit violenter,
gloriosa

DIE QUARTA OCTOBHIS.

triumphans, foeliA gloriosa certamina multos praeveniad Dominum citer migravit
,

677
iOCTOM

mundum
,

Regesto Vaticano
696
datoe epistola^

num.

21.

c.s.

IHinc fortasse concilian

differentia
,

possit

tempons
et

litterasdedit, hie

quod

successive

non

ens
propter qux,
ti

scientia praeditos

scienter nescius et sapi-

enter indoctus.

693
strenua

Sane
,

licet

ejus
,

vita
sibi

tam sancta
sufficeret

tam

tnulla tni-

racula, iignificat,

ad obtiEcclesiae Triumphantis ; quia nendum consortiura

tam

prceclara

tamen Militans quse solummodo videt qui de suo non praesurait de his
, ,

in

facie,

foro
lllos

non
pro

ecclesiarum ad vario temporis decursu Universales sane transmiss* praBsides fuerint et alibi pecuhare, fnvenio ad omnes praslatos , item ad sacrum ; ad solos pra^latos Galliarura sub hac inscnptione Proedicatorum institutum Ordmis capitulo et ; Dilectis filiis, magistro
varios
:

tcetianda.

sunt
vita

authoritate propria judicare

ut
,

Pnedicatorum

datas
,

Perusii

venerandos assumat satanse quia nonnumquam angelus omnipotens gelum se transformat

tantum

praesertim

m
et

lucis an-

Deus, de

cujus
Christi

munere venit, quod

misencors prsdictus

Kaleudarum Januarii istis tttteyns Quidquid sit de causa varii temporzs XIV obseivo ex erudito Opere Benedicti adscripti,

Pontiticatus

decimo tert.o anno 2.

Famulus
'

al.

abscon-

ililam

digne sibi et laudabihter deserlaternam absconsam * sub modio vivit, tantam volens super remanere non patiens sed eam qui sunt m domo, his collocari ,
,
,

deServorum Deibeatificatione etc. lib. i, Pontificinum. 38, haud insolitum esse summis

cap.jfo,

candelabrum
fuisse

luminis solatiura

praebituram
et

vitam ejus

sibi

acceptam,

ipsius

memoriam
,

esse

ahas quoque bus prseter canonizationis diploma Ecclesiam, vel ad litteras dare, vel ad universam ccetum unius nationis prxsules, vel ad aliquem pnncipes; Religiosum, vet denique ad aliquos indicandam eis factam canonizatxonen,
;

militanti Ecclesia venerandam ris miraculis declaravit.

raultis etpraecla-

tum ad idtum ad Sanctorum cultum commmdandum tam hoc Gregorii IX, quam Cxlestini que ibidem
III,

B
Mum
Sanciii

694,

Cum

igitur gloriosae
,

vitae

ipsius

insigma

adtcripium,

feilumque ip-

tnn onnuuni
quarto Oclobri*
affigii

quam nobiscum habuit ex multa familiaritate cognita noofficio oonstitutis , plene in minori mulbisessent, et de miraculorum coruscatione nobis facta fuerat pletiplici per testes idoneos misericordiam na fides, confidentes per Dei sufFragns gregem nobis commissura ejus nos et habuimus in quem familiarem adjuvari, et habito frahabere patronum in ccelis ; terris lpsum assensu nostrorum consilio et trum catalogo veneranSanctorura
,
,

XXII Honoriilll, Innocentii IV et Joannts Laudatas Gregorii titteras, exemplis probatur.

r.

cum

dingum

nihilpeculiare contineant, atqueapud Wadlegi possint, et in Bullario Franciscano initium est Sicut plnalae non recudam. Itlarum maxima aureae.quam vidit Joannes etc, earumque Poutificatus parssunl, quas, velut vn Idus Julii, suanno secundo signatas et a Raynaldo relatas,
:

pra vidimus.

ascribi

decrevimus
,

dum

ut iv Nonas Octobris , die statuentes ad quo a carnis ergastulo absolutus videlicet Ecclesia ab universali aetherea regna pervenit devote ac sollenniter celebrentur.
; ,
,

gXXXI.

Destinatur locus ecclesiae

in

aedificandae,

quam

Sancti cor:

natalitia

ejus

pus erat transferendum

rius

Grego-

rogamus moQuocirca universitatem vestram per Apostonemus et exhortaraur in Domino mandautes quatenus die praevobis scripta
, ,

lica

dicto

commemoratione ipsius divinis laudiejusdem patrociniahualacriter in^istentes bus

in
,

IX Papa fabricam plurimum promovet primum ejusdem lapidem jacit eamdemque privilegiis
; :

militer

imploretis
ejus

ut

ipsius

intercedentibus

meritis.ad
nire
,

mereamini
,

illo prasstante Perusii xiv Cacula saeculorum. Araen. Datum Pontificatus nostri auuo secunleud. Augusti, do ; id est, eerx Christianx 1228.

consortium pervequi est benedictus in sffi-

exornat.
-pj edeo

ad Vitas

quas in hoc Commentario Ad

tdifiean-

c
Idem Pontifcx
tliam alias
hac super re

Minorum 695 Post has litteras Annalista Prieter hoc disequentia demnum. 11 subjicit ecclesiadedit idem Pontifex literas ad ploma venerum praelatos quibus eos ad sancti Viri
ibi: ,

rationem et diei

festi

cultum
,

hortatur. lllas
;

fer-

me omnes
mire

nostri

authores

discrepant circa diem

,

sed exscripserunt imo et circa an-

\\illustrandassuscepi. Pnmus S. Francisci biographus, Thomas Cetanensis, postquam lib. 3, 2,',Tco,poni sollennem illius, quam prxcedenti expo- p cap. mox cap. 2 et Stit, canonizationem marravit, tertio breviter recensuit miracula post ejti obitum a Deo concessa, quae, prout ipse testatur, ut diotum est, corum domino Papa Giegorio prwlecta sunt, et populo nuntiata; atquehisille
i
,

to***m

Opusculum suum, seu Vitam

S.

Francisci in Ires

et llennquo datae sunt. Firmamentum quidatas volunt anno quaiito cus Sedulius bullae ongiet bus contradicunt caeteri omnes annus secundus; nales, quibus iuscriptus est quo tamen sane habet Rodulphus eu

num

libros distinctam, conclusit. At secundus biographus, Tres Socii et S. Bonaventura canonizationi subjunxerunt ejusdem sacri corporis translatio-

nem, biennio

post, idest,

anno
in

<

/ss/me

atque

factam, dequa Celanensis

,

ita

exseripsisse. Itera numeinnuit Sedulius, eas se quod constare ratvnlDus Julii anni secundi referatur literis in eisdem non potest; cum qu ex Bonaventura, canonizatio sanoti Viri Thoma Celano et aliis facta est ut
; ,

suo Opusculo meti lud ante id temporis /am nisse non potui/ "npevfecerat, edideratque. Priusquam tx biographi, cui consonant alii laudati, de more di

Mariano

pnnmttum nonnuUa partim ex nstrunsdem, parlim aliunde accepta, qua

proferai",

superius dixi

monuraenta et ix Kalendas martii bent

,

xvn Kalendas Augusti. Verius Speculum Ordinis cum aliis ha;

lationem praecesserun t
608 Vidimus supra xxix, corpus S. cisoi postridie mortis suse anno Christi suburbano conventu S. Maria de i
I

Pranoula,
/op~

rfonmur/ocu.

quod

mihi

origi-

VX""""*

nalis bulla archivi

Ane
itaque

caeli

confirmavit.
in

Suo

sub num. 75 plenfl sequenti loco anno

,

ubi mo\

commodius hoc hoc tempus iucidit quod etiam videre licet iu reponemus diploma

quem

tem Assisiensem,

ibique in ecclesia S.

Georgii tu-

mulatui

,,

078
AtiCTOM

mulatum

c s

quod exiguum eam rem atlum nimis angustum, minusque ad tanto nec satis tutum modatum videretur 101 Incertum mihi est, an hic thesauro servando. an socommissus ""*":< stabiti sepultur v stabili sepulturse fuerit c0 m
;

forle

FRANCISCO CONFESSORE Sbaralea eamdem ex autographo Portiuncutse sacel-

DE

S.

Assisiensi, an,

quod verisimilius apparet, aliunde emendaverit, suspectm sunt istse Vitterse, in quibus etiam Beati titulus Francisco prxmature tribuitur. Ceterum
incipiunt hse litterse
plnnta tio Fratrum
litterx,
:

Recolentes, qualiter sancta

tunc

lum interim depositus, donecde veriswulliprovisum;quodposterius mihi longe FranSane antequam sacri honores mum apparet.
'

\f' atio

j^o^ j^
701

Minorum Ordinis etc, quibus Pontificis alise inchonnlnr verbis inchoantur etiam a lix ejusdem Pontiflcis
per quas itteeamdem ecctesiam, quse sedisuis subjectam ficabatur, soti sibi et successoribus
voluit.

decreti fuerant, de ecclesia, futt. Oblatus est retur aedificanda serio actum Gregorio IX locus prope Asststum hunc in finem est ut ipsemet testatus
,

!? *

Habe

storia?

itlas, quales Rodulphius lib. 2 HiSeraphicx pag. &50 edidit, acceptas ex

lOCUmtpu
errlesiam
'

au idii-ituri'o\\\s?BXBm, datis, atque infra recensenlitteris anno 1230 annum, diem ceteraque dis Donatorem loci adjuncta breviter indicat Sbaralea
,

conventu Assisiensi, ubi asservari asserit in saservua servorum crario. Greg-orius Episcopus
,

""iirurndan

donationis

D>i.

Dilectis

filiis,

Ministro et

fratribus Ordinis

tom i Bullarti Annotatis ad easdem litteras autograpUvm e, laudans Franciscanipag. 60 lit.

,

Minorura salntem et A.postolicam benedictionem.

vestri Oi Recolentes, qualiter sancta plantatio memoriaB patre Francisco inccdinis sub beataB mirabiliter profecit, per gratiam Jesu pit el longe lateflores sanctae eonversationis
,

issisiatis

gatum.
ante Collii

ut

conventus S. Francisci vutAzinquit, ab erudito viro P. Mag.

, ,
,

Christi

:.tn))!hlt(>.

infnni, dein dc Collit paraditi dictus

ait an699 In eo donationem dici factam Puzamccxxviii, die xxx Martii a 8imone no pro domino Grefratri Helite recipienti relli judomino Guidone coram gorio Papa IX, Mn.-pn- t^tibus. WadA.ssTsii communis
, ,

Tl.ro

B dinguset

alii scribunt,

eumdem

locum tunc

[*>-

xpremis sceleratorum hominum suppb

;

ita quod que proferens et odores ab eosacrae Religionis honestas hujus mundi dignum esse procedere videatur dem Ordine on proridi. prsevidimus* et conveniens, nt pro ipsius Patris mus? recondendum est correvercntia ecclesia in qua E speciali praerogativa gaudeat lipus ejusdem quem tantus frubertatis, ut idem Pater, per
,

in

deserto

'

appeldeputatum, eaque de causa Collem inferni nomen ab eodem Ponti/ice in Collatum sed hoc inferni antea dilem paradisi mutatum. Collem instrumento donationis Ctum fuisse, ex laudato ibidem ad lit. d etiam asserit Sbaralea, sed de causavocabulisilet. Waddingo consentit Pisanus parte 2 at Rodulphius 3, Conformitate 6,
lib.
;

ctus

provenisse
in

dignoscitur

honorificetur
libertati

et-

hoc
nulli

quod eadem
alii
,

ecclesia

dosit

nata

quam
afnci
,

Romano
non
possit

Pontifici

subjecta. tutela consistens

Quare sub
,

speciali

Apostolicaa
injuriis

Sedis
,

sed
soli

quiete

sicut libertale

plenius

perfruatur.
Romanu
Ponlifici luidit sul)

Seraphica lib. 2 fol. 250 verso consonans, aliam causam profert hoc mocetera Unde, qui locus latebra? et receptaculum do piornm virorum et Deo se latronum fuerat
in
llistoria
; ,

Eapropter fundum pietatis obtentu noaedificiis construenbis oblatum pro ecclesia ac debeat corpus Patris pra^diubi recondi dis * jus et proprietatem Sedis Apostolic cti,' et
702
,

annuo

reniu.

'/

iu

tium (structa scilicetibi ecclesia cum conet quo ventu) refugium et portus factus est scelestissimi homines se abdiderunt, dicebatur; ,

quam

statuentes recipimus, de speciali gratia et nulli alii oranino sit libera cta ecclesia Ad indic.nm subsit. Scdi Apostolicae
,
, ,

ut di-

autem

que Collia inferni tatispleni, laudes

iius

nunc
divi

viri

Keligiosi

ehari-

l\

summus

Pontifex

lebrant,et Grog-oCollem paradisi ap-

ab Ecclesia Romana hujus libertatis libroe cerae censum persolvet perceptae, unius annuaecclesia nobis et nostris sucoessoribus
,

tim. Nulli

ergo

horainum

liceat

pellari volait.

Utra causa veriorsi/, haudequidem possum dicere; veruhn)a men si collis ille supremis sceleratorum suppticiis deputatus tunc cur non a magistratu Assisiensi, sed a ,/, jn ti utapersona donatus fuit? Aliqui denique cum
,

nostraa exemptionis infringere , merario contraire. Si quis autem

vel

hanc paginam ei ausu te-

praesumpserit
et

indig-nationem
et

hoc attentare omnipotentis Dei

edunt, translato in eam ecclesiam impletum fuisse illius desiderium ac vaticinium, cum vivens petiisset, ut in abjectissimo loco humaretur ; quod ego confrS. Frnncisci corpore,

Apostolorum ejus Reate n Kalen. Dat. se noverit incursurnm. anno secundo. Eas- F nostri Pontificatus Maii Regesto dem litteras recuderunt Waddingus in ad hunc annumnum. iv, et Sbara-

beatorum Petri

Pauli

Pontifcum
lea

mare nequeo ex antiquiori teste, quam ex Pisano,

loco Ad
hoc
-

moxcitato.

$tipem oonfi
reutibut
ftl-

dulgentias

promittit Gre-

700 Sbaraleain Bullario Franciscano tom. i, pag. 40 ex archivo conventus S. Francisci Assisiensis recitat crebro laudati laudandique Pontiomnes Christi ficis Gregorii litteras, quibus hic fdeles hortatur, ut eleemosynis suis

tom. i Bultarii Franciscani pag. 46, autolaudnn/cs Rodulphium, quasi hic illas ex Assisiensi descripsisset : et tamen ambo grapho xi Kal. Nopro die n Kalen. Maii habent n vel monito de mutatione. Bevembris, lectore non anno 1754 nedictus quoque XIV atias in bulta,
:

ambo

gorius IX,

adeam o

ecclesiae edidie xxv Martii in favorem ejusdem xi Kalendas Novemdie ta, memoravit, retento
,,er

liUW
1288

siam exstruendam concurrant, eosque quadraginta dierum indulgentiis ad tam /,/umopusinvitat. Leguntur autem ibi datcV RoinaB iii Kalendas Maii, Pontifieatus nostri anno primo ; id est, ut
ibidem in margine annotatur, anno Christi 1228, die xmx Aprilis. Verum in fine ejusdem tomi inter errata monuit, legendum esse Reate, pridie Kalendas Maii, Pontificatus nostri anno secundo. Indubie vitiosa est prior subscriptio quia Qre;

agnovit Sbaralea, 708 Errorem suum postea corrigenda in fine toideoque inter Addenda et turc mi ad ista verba xi Kal. Novembr.
i

die xvi

AP*"

Itdato*'

Codex Rom. Castri S. Angeli liabet monuit nam mense OctoMaii; et rectius ,l. non Reate. Retraerat, bri Pontifex Perusii
:

henda

est

Recte sane ;

41. igitur hsec epistola post xxi, pag. prseler hanc rationem est alia,

nam

secundum gorius anno 1228 die xxix Aprilis Ponlificatus sui annum jam inchcaverat , nec
,

Romx

morabatur. Quapropter

cum

nesciam, an

quam ipsa epistola lectoribus suggerit. Etenim de cum Gregorius nullam in ea mentionem faciat alium cum eidem non canonizatione Francisci
;

titulum,

DIE QVABT
alleconcessiprimlegiieam solam rationem ^Franciscustomsancff ac /^cft/sn Or eximius fuerit ma-/,;,, ltl sututorpromotorque

rOBBIS.

if-ditaim tffiaw

bestae

memori adscribati cum

m Zeh aZ
Zmine

70G Tnterea

dum

fabrica

illa
3.

tam
Pn

feliciter

pro(

ritnsr

nec solum
erat

ad

'.rpus

feliciltr i>ro-

TSff^ parabatur, dicanda

,

verum eUam ejusdem

L230,

movelur, edit
hutlam,

epistolam datam esse,annifestum /:/,eamdem

anno inuod anno imdederat, quoa

^^^Jj^
pnusquam
novis littens

relatus est in catalogum SanJulu, die ,, quodejusdem anni 1228

inferretur, saerumcorpusnittamiyvrc

adjunxu. confirmavit, ahaquc

cii in

rrwv

factumesse, roindeante mensem Octobrem, Retinendus ergo est in Gregorianis probavimus. 9' lldi Lenda Utterisdies n.sin ecclesix hberfdukihium signatus. De hujus Upropterea pendendo mentw fit annuo censu
I

f**
m
868
,

num. 780 Appendice ad Vilam primam ^den, ZZneZnt. Quan. eximena (G .egon^ juriadiotione inferiori
iactoritat.

-*,"%
e "
it
,

bro tom.

censuumRomanxEcclesix apud Muratorium

5

Antiquitatum medii sem

Bcele
BSt,
i

col

lcnitur
liber:,

8.

Francisci

de Assis.o,

//CSA* UIUl ,:,.. summis Ponttficibus tem a&codem, tomaft aliis privitegiis aucta infenus confirmata. novisque

qua
:

uDi

patet

^ m

IBM ca P ut " "7

r

^
,t

privileglo

publico

et

h",; tmlta,,

n'qo m quo

Cardinalea

communiter

Xusa^sedmutila,

^f^Z
et

"

"

aa
nonnna

mlchimus.
ij, n>

Zauo 5LSSJ

deerant lempus concessioms

uisubscripserunt.

Easdemexau-

primuni
jaoU

cccleti* '"/"-

iem

(arjpfui
/'"ii.

ifl

date* cssc fcqfitf eccteswe *di/fcw rfze xvi stotfm, postawam Franciscus n anno relatus, scnbit Annafucrat /titf inter Sanclos ad hunc annum num. 79, atia
;i
i

ZiulAmi

q ejusdem eccles^ Astisii in sacrario paradist, e* edidit auclor Collis seJvfto, integras pag

ZrapTo

Usta Minorum his verbis insuper huc spectanlia referens

pvius discessit Pontifex molis in ipso collis
taj
(

Nm

Assisio

quam

alta tan-

declivio struerentur tun-

damenta,

cujus

primariuin

lapiiem
literis
,

propma
quas
,

mnmbus
,

ipse j.-,t,

testatur,

vir.s uhos Cardinalibus et principibus superadeum magno jubilo et populi concursu Pontifex pro sumptibus dentibusj asaignavitque ecclcsiarum vallis redditus multarum

lim

ulut suis Pontificatus dabimus

ad

, Builarium Franciscanum Sbaralea, c q0 eas tuc Zllseauenti transtulit SM6 ni qua poti W'Gre g onus etc. Dileotia flliis, tratnbus Saneti ejruqut ejuaque Ordmis eloOrdinis Fratrum Minorum tjhm eooleaiam beati STntibna apnd tam I sen E dicitur Cllia Patadun,

eooTn

tom.

UM.

*"
,

loco,

unum

aperte

annu0 s

Bnoletanea
nia.i

qnos
H

expeditam a3dificii formam HeUas, collectas pecuquod gre nec sine provinciis ad
-.

pcrpetuuru Is, qm BOtibus qunm futurie in nova prolc tecuudat diclesiam suam semper tempora prionbu congwrtua ho moderna 1'ranc.sc, spn-.tum m form ,rc, bcati confessoris inspimntcm ffrafam e^cbaritatis amorc per pau vestfgia im.tatns m tavit, ut Apostolornm ,,,.. ,-ln->
;

qui

pertate,

inqna

plne

ol

olibus, .olnm

sc,,u,ns (nerit
;

tern.

beat,
<

iolore

socii, ejusqne pauaudiernnl sancti sequenti anno dicemus pertatis amulatores, ut litteras, ex quibus constat, L.n.datas Gregorii jactum primum ab eo lapidem in fundamenta consentiuntque recitabo, fuisse, ego quoque infra ac Tres Socn re biographus secundus

?M

et velut dinis Largitorem talent.s e, cred,laudabiliter operatus , dens, Dei attuht cop.osum. fructum in Ecclesia aanota Wnt, at.o Ah ipso cnim Ordim- veaW prooeasum habmt et coopcrante divina sratia, laqu palmitea honeatatas longe

fide.,- ^aervu

u-

progressum
[cque
fudit

hac super

non constet, ad nuttum licet autem de temporc 7'""" ad assignatum a Waddmgo, verisimitius, dictse ecdcsix mutpotest referri. lidem tmduntt partim ad ejusdem fabncte (a ab eo donata esse, mpensas, ut secundus annotavit.
'

producens,

florcs

protubt,
et

et odores ef-

ad resecuda

nociva,

salubru,

msein.it
i,i

"":i!bis ct

Cum

igitur

apud Assfaium
oblato,
iu

in fundo, noin
loco,

.,

,.>'-

(iuwigue iiliui
fubrico,' uron
rr

70fi

/Vutro EZia

smoeesserat, min qeneraleOrdinismvKstcun, fdn-icam exactwni,,: pecwmrum in camdem

,

,/

qux idem Annalista aliique <> Instituton de fratrh lim, qui sancto
,

ejusdem Confcssons dloitnr &* i qa MOOOdl a0B0re coustruatur ecclcs,a,

Collis

Ecclesite

Romans
Paradisi,

qu, siam
,;i<(iio

solt '>'"-

Pontlfid

tubjicit,
iiii

Otdt-

caput

aint, turlris ; ahis sevebus, quseque kdnc naim sdn a sancto Patre suo tra>' rioris diSi iplitUB* neque has seqtuimiis cultoribus, causantibus, ^n^ddwUais ecclesiam tttfe, tatis neque tOnt* paupertat* congruere. Hsec, n profitebanlur,
,

conttituit, thesaurus. sancum vtd bet tam pretiosus feOtUS K iiaoundia corpns ipIiUB, qui in tetnponpopulorum ut pro peccatis recouciliatio t Nos, cum dignum s,t et oonfiorct iutercessor;
,

-ruens, ut eadem
tis

ecclesia

coelis

propter et houor,s gaudeat pro exaltavit, Dominus

prarogaUva libertaeum, quem ejus reveren na

les

MinHrum Anna,, ommb, ad Ordinis meum spectantia, tacinon ad proposilum vastum itlud xdi,,eo. At certe Elias
tam strenue promovit,
1230 corpus
S.

Petri et nostra proteecolesiam ipsam sub beati prascnii- BOBpsi privilectione suscpimus et primis siquidem atatoi fs, gio eommunimue. ln

/;,,,

ut

jam ante

ine-

potuent. \\ addingus /,,,, pro dignitate reponi tnbus eccleex Chronico Mariani scribit ex constare dicitur, solum sUs, quibus basilica illa na m sive subterraneam tunc absolutam firmifuisse ; negantibus /'e concameratam impositas, plures, quam duas ecclesias invicem
,
>

m annum

Francisci

in eo tu-

ut ecolesia ipsa, uisi oujus Snatltutor et subiecta; et vestri Or.lmis, pwediotus, eajut habeatui paier exstit.t CoBfeaBor Fratres ejusdem et Mater, ac in ea per
I

* Komano

1'ontihc,

-,

,il.

nulh.nisi

perpetuo serviatur.
T el
si

Prohibemus insuper, ut qma excommunicatimns audeat in eamdem ecclcsiam sententiam promulgarc ; intfidicti
proferre

contigerit,

tanquam

coutn,

SetUS

hac inter Mieo xdificio contineri verum de nores controversia opportunius agam in Analeubi de S. Francisci rorporis statu situque
:

Apostolicae

iudulta

prolatam,

deccrmmn., non
aitarium
,

tsnerOa

709

Pro

consecrationr
vel

vero
88

pro

vii itsquprivilegiit

disputantum
(h lobris

erit

Oleo ^

sancto,

quolibet alio

Ecclesiastico Sa-

craraento

dotat,

Tomus

II.

680 MCTOM
c.s.

DE
nullus
vel
alio

S.

GRAW
sul)
ol

CONFESSORE.
Ego Stephanus
Cardinalis.
S.

ab eadem ecclesia

Mariae Transtyberim presbyter

SS.
Sergii et Bacclii diaconus

tu consuetudiniB,

extorquere; sed baec omnia gratis alioquin lieeat, episcopus dioeeesanus impendat Catholicum adire anquemcumque malueritis , Apostohcae mj gratiam et communionem qui nostra fretus auctontate habentem si Sedes vobis , quod postulatur, impendat. Quod
;
,

inodo quidquam vobia

Ego Octavianus
Cardina

Ego Raiuerius
Cardinalis,

S.

Mariae in Cosmediu diaconus

Ego
lis.

Romanus

S.

Augeli

diaconus

Cardina-

cesani

episcopi

forte

vacaverit,

interim

omma
:

Ego PetrusS. Georgii ad Velum aureum diaconus

Cardinalis.

Ecclesiastica Saoramenta

a vicau

sic absque contradictionc possitis proprio episcopo u t ex hoc in posterum internullum prffijudicium generetur. Quia vero sia non habet loci dioecesam

hbcre
,,

et

Ego Rainaldus
subscripsi.

S.

Eustachii diaconus Cardinalis per

Datum
Romana?
Indiot.

Laterani
Ecclesia?

manum

Martini

Sanctaj

vicecancellarii

Kal.

M
anno

oopiam,

si

diximus, vos trande quo plenam uotitiam babeatis, per vasorum et sirc, contigerit, ab eo benedictiones ordinationes eonsecrationes altarium vestiura,
,

quem episcopum, Romana- Sedi gratiam et communiouem habentem,

:l.

lncarnationis Domiuica3 anno mccxxx

Pontifieatus

domiui

Gregorii

Papffi

IX

quarto.

Gregorius PP.IX.

fratrum clericorum, auctoritate

re
,

Apostolicaj

Sedis

Loco f Plumbi. Sbaralea, ex quo hoc diploma descripsi,

illud asservari Assisii in solio

asseril,
alti-

Cum autem
liceat

geuerale

interdi-

membranaceo

ctum
exei

terrffi

fuerit,

vobis,

clausis janui

tudinis trium

palmorum. Notat quoque primo,

non interdictis, et eommunicatis eampanis, suppressa voce divina Offlcia pulsatis

710
Paoi
in

Gutfredum, cujus titulus, sive det rilus, sivealiter deest, fuisse

Cardinalem

S.

Marci, qui post-

B terna
ttpano
pt
p

quoque et tranquillitati vestrae paposterum solieitudine providere volen-

turhalore*

Apostolica probibemus, ut inte olausuras iocorum vcstrorum nullus rapinam seu furtum faccre, iguem apponere, sanguinem fundere, hominem temere capere vel interficefra
re,

ea Clestinus IV dictus summum Pontiftcatun brevissimotempore tenuit.Notat secundo, examanuensis incuria, Indictionem 2,pro Indictione III, qux vere tunc currebat, substitutam esse. Pontifices
,

qui hoc diploma confirmarunt, nominabo

in Gloria

Posthuma.

seu

violentiam

audeat
librae

exercere.

Ad

indi-

cium autem

hujus de perceptae, unius

libertatis,

ab Apostolica Se-

cerse

censum nobis

et

XXXII.

Sancti corpus ad

novam
:

suecessoribus nostris annis singulis persolvetis. Decernimus ergo, ut nulli omniuo hominum liceat praefatam ecclesiam tenere perturbare, aut
ejus bona auferre, nec ablata retinere, seu quosed omnia inmodolibet vcxatiouibus fatigare
;

basilicam sollenniter translatum

translatio turbata ab Assisiatibus,

quos Pontifex poenis minisque ad

officium revocavito

tegra couserveutur, eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatioue coucessa sunt, usibus salva Sedis Apostolicae omnimodis profutura
,

qua igitur in iuturum ecclesiastiea secularisve persona hanc noatrse constitutionis paginam sciens, coutra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum
iritate.

Si

EcclesicP fabrica eo usque jam perducta, sacrum Francisci corpus cum decore

ut

ad

Convonih'

reci-

Attiiium Minori&ui ad

suum congrua

satisfactione correxerit,

potestatis

judicio existere de

honorisque sui careat dignitate, reamque se diviuo perpetrata iniquitate cognoscat et a sauctissimo Corpore et Sanguiue Dei et

missaesunt quaquaversum littene encyclicee ad Fratres Minores,per universas Europx provincias dispersos, quibus illi ad

dum

idonea

esset,

irantlationm
et

cupitulum

Domini

nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae subjaceat ultioni. Cun;iutem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domiui nostri Jesu Christi, qnatenus et hic

translationem communis Patris sui, anno 1230 die xw Maii in vigilia Pentecostes solennissi- Y me peragendam, et ad celebranda generalia Ordinis comitia invitarentur. Spcrabatur etiam adfuturus summus Pontifex Gregorius, ac pro suo erga S. Franciscum, quem Patrem suum appellare

fructum beuedictionis pereipiant, et apud districtum Judicem prtemium aeterme pacis inveniant.

non dubitabat, singulari

affectu verisimitli-

Amen.
711

Ego Gregurius CatholiCB

Ecclesiai Episcopus

me adfuisset, nisi urgentiora Ecclesix Dei negodetinuissent. Misit tamen ad tia illum patres in comitiis illis congregatos titteras, in qui-

Romx

subscripsi.
Nomina
Pon-

ae Car-

dlnalium, qui
huic diplomali
rubicripie-

Ego Ego Ego Thomas

nalis.

Jo. Sabinen. episcopus. Jacobus Tusculanus episcopus.

tituli S.

Sabinee presbyter Cardi-

bus insinuans, cur adesse non possit, mortuum tunc nuper in Germania a S. Franciseo vitse restitutumnuntiat ; illos ad sancti Institutoris sui virtutes imitandas hortatur consilium de transferendo illius corpore probat, et indulgentias
;

Ego Joannes
dinalis.

tituli

S.

Praxedis presbyter Car-

omnibus, qui ad translationem pie convenissent,

largitur.

Ego Bartholomeeus
diualis etpastor.

S.

Pudentianee presbyter CarS....

Ego Gutfredus
lis.

tituli

presbyter Cardina-

exstant in Bultario Gregonu* per li" era$ Franciscano tom. 1 pag. G4 et sequenti, resciS' congrul^' Gresis tamem, qux ad historiam non spectant gorius etc Miuistro et Fratribus Ordinis Mi718

Habe

illas,

quales

li

Ego Sigebaldus
byterCardinalis.

tituli S.

Laurentii in Lucina pres-

norum
tem

in

generali

capitulo

constitutis

salu-

et

Apostolicam

benedictionem.

Mirificans

misericordias

fiftl

DIE QUARTA OCTOBRIS.

A
opera
,
,

suas

Dominus, quas super omuia

reno,

ut unica3 suae sponsae innovat sigua juventutera mirabilia, fulgura et pluviam faB [mmutat dum Ecclesiaa filios legitime certantes oiendo
,mt
,

icttl

aquillB,

feliciter

in

coelo

coronat

et

quorum animas
in
patria,

tempore translationis ipsius Saucti conomnes, qui ad translationem et capitulum reddiper Apostolicas litterafl certos venerant quia gaudentes. Miraculi hujus seriem dit et Papale testimocredens non scripsi, ignoravi instrumentum. nium omnis assertionis excellcre
fforius
, , ,

fratres

AUCTOftC

C.S.

beata

imraortalitate

glorificavit

hoter-

rum corpora miraculorura coruscatione in gaudio reficit, ra clarificans, matrem salutis

foecunditatis
clesiae

EademoccasioneQregoriusadtranslationemma' lebrandam misit pretiosa vasa, mgnifr,

et

rore
,

perfundit.

Sic

enira

fides

Ec-

rol.orat nr
:

recalescit

delinquentium peccatorum.
nuntiat, ><-

spes , et charitas pravitas, lapsus sic confutatur haeretica ct inducitur conversio

convalescit

cohibetur,

inter pressuras innumeras et anferre possumus, quam tUUffl gustias infinitas, quas plus resuu S Pranoitoo consolationis et gaudii matenam referre, vitt reddilum, possumus mamentcs, gratias et laudes, quas
71-1

Quare

nuper

supellectilem. dumenta, aliamque ecclesiasticam VU quibus vide Tres Socios in Appendicead de auctorem secundx mfetamprimam num. 72, et hunc annum rius referendum. Waddingus ad s per num. scribii, mros quoque principi translationem mmtaEuropam litteris ad hanc ad mox reel Sbaralea in Annotatis tos fuisse paralatam epistotam affirmat ex auctore ColllS ad illos a Gregono disi,eam ipsam epistolam missam, recissis, qux ad solos Fratres Mi*
1

beatum Franximas, referimus Redemptori, qui Patrem uostrum et vestrum, forte autem ciscum, adhuc magis nostrum, quam omniura vestrura

verba, tabant, ca ratione, xd post illa substituta fuennt ista laudibus, delectemurj
1

praeveniens munein carne viventem insignibus gratiarum, tanta nunc eum cum ipso reribus
,,,,,!,.,

Ceterum Minores
inspirati

cum

dilecti filn

Minister
,

et

fratres

clarificat

ffloria

quod
,

praeter

nomini
quia

B virtutes

magnificas nuper in Theutonia, i] mortuum miriSancti celebri noraine invocato intisuscitavit; sicut nobis cst solemniter fice

dedicandam eorum desidenum favore debito

divinitua quos jam Sanctus instituit ad ecclesiain t-jus gloriosum corpua nos transferre desiderent
;

prosequentes

dignum est etc, que ad finem.

717

sicut in recitata cpistota us-

ac maut nos in ejusdem Sancti magis succensi totis affectibus in ipsius gis pio araore sperantes, ut, quos in selaudibiis delectemur

matum,

ul.

charius

mente dilexit, et culo extra seculum vivens tota * amplexatur, quo ilium, qui nos nunc clarius pro nobis viciuius intuetur est vera charitas quibus et intercedere non desistat etc. Post atiqua,
,
,

His, quse transtationem praecesserunt biopramotatis, transtationem ipsam c> secundo Anno vero Diomiui Mccxxx grapho enarremus. s non modica fratrum multitudim pro ipsius geuerali capitulo necnon et cti translatione
,
>

ldtm Ponlifea
multa donaria
nutlil.

illorum p?*ecibus se commendat, et illos in rcm noctanda S. Francisci vestigia hortatur,

ad

se-

celebrandis ad sajpe dictam civitatem (Assisium) jam praefae diversis mundi partibus adunata dorainus Patus eorumdera specialissimus pater,
,

pa

Gregorius, cujus

certa

sperabatui

ad

hanc

translationis

stram
tt

hasc subdit.

tranilalion

715

Ceterum

cum gloriosum

corpus

Bancti

tidfuturi etc

indutgenlitit

largitur

nomini dedicandam praedicti ad ecclesiam ipsius vecupiatis devote transferre , nos desiderium prosequeutes quia dignum strum favore debito
est, ut

sullcmpnitatem prassentia personatemporis aliis quibusdam urgentilis, sed tunc bus EcclesisB prsepediebatur negotiis, sollempnes destinavit, quibus illuc cum suis litteris nuntios
suie

veneremur
in

in

terris,

quem Dominus
,

sic

de misericordia Jesu Christi honorat Apostolorum ejus, Petri et Pauli et beatorum omnibus, qui ad translatioauctoritate confisi,
ccelis;

cessariam deolaravit, sed no consolabatur affectu

non solum insperatte causam absentiae neet filiis, quos paterde quodam mortuo
,

nis

solemnia devote convenerint, vel usproxime que ad Nativitatem Virginis gloriosae

ejus

per beatum Franciscum resuscitato certius intimavit Ad hoec per eosdem nuntios orucem augemmario preciosiam, opere quidem
,

venturam ipsius ecclesiam visitaverint, transfretantibus mare tres annos, transeuntibus Alpes
duos
et

ream Domised omni auro preciosius liguuin Cruois complectentem insuper ornamenta et anicae
;

sa

ceteris

unum

et

qui in

anniversario

translationis illius usque ad octavam diem revesimiliter de innter accesserint, annum unum sibi poenitentia misericorditer relaxamus. iuncta Datum Laterani xvn Kalend. Junii. Pontifica-

ad altaris ministeriura pertiuentia, necnon et decentissima sollempnibus usibus indumenta transmisit. Quae omnia preoiossima basilicae beati Francisci , (qua? ab omni jurisdictione iuferiori exempta sua construebatur auctoritate, cujus et ipse primarium lapidem funquaeque

Christi L280 tus nostri anno quarto id est, anno xvi Maii. Apud Sbarateam legitur xvn Kadie
;

dameuti sui posuit *) assignavit; sed et alia uon modica tam ad ejusdem fabricae, quam ad instantis
vit.

'ansupposuit?

lend. Julii, at correxi

bet

tum ex Waddingo, qui haseptimo Kaleudas Junii, tum etiam ex decimo

:
1

sollempnitatis impensas, donaria deputa-

epistolx ipso Sbaralea, qui ad initium ejusdem Maii, in margine adscripsit Auno 1230 die x\ typothetee vitio in fne Julii pro adeo ut forte solo
Juuii legatur.

eirea

gua

11-

notantur pOHca.

Postremo autem modo legendum data esse, constat ex eo, quod hxc epistota certo quse eodem anno, die xxv sit ante translationem, Maii contigit. memoratique in ea 716 Ejusdem epistolae miraculi mentionem facit secundus biographus, cujus verba dabo consentitque S. Bonaventura in Vita 2 de mortuis suscitatis num. 246 pau,
;

est igitur corpus sanctissiconstructam foris per muros mum ad eamdem prope civitatis (tege: Foris prope muros civiKalendarum Junii Sabbato ecclesiam tatis) die viii cum tanto videlicet apparatu sollem-

718

Translatum

'1

cor-

pui trtuuferiur 25 Uaii

anno
luam,

12.10 in

batiticant

pni,

qui

brevi

sermone describi
,
,

non

potest;

tantaque, quae ad ipsius translationis festa concivitate ilut multitudine populi fluxerat
,

lam

capere

non

valente

gregum more

tur-

cis

inquiens

Quemdam

alium

mortuum

in

Alemani

suscitavit,

de quo dominus Papa Gre-

matim circunquoque per campos accumberent. Eosdem annum et diem assignat S. Bon in Vita num. 222 Tres Socii in Appendice num. duos aunos 72 solum aiunt, id factum esse post
;

sua

"

C82

DE

PBANCISGO CONFESSOKE. vniMaiianno

Chris

oujus
est.

Re<

asuacanonizatione,noncomp*
l. S.

Eratporro anni
,/,<.

MOdieswMaij

fabb^
'""'''"
tn

utrecteadjunantbiog
Pentecostes, in

am

setlt, et

fZ^tateZ festti
Mar

''D

xxv Maii translatio Sbaraleapost alios ex cod\

sistate

primo facla

ittcano et Assive

Juln, signatum exhibet xvi Kalend.

s-\

posi translattonem dtes die xvi Junii, qui erai /.,. /,//,.,, / n .. s. h,s Ittterut to ,.,,, mrfi<s . Qu . a ..
,

w
.^

da erani

W>

generalta.qu,
8.1*
est,
i
l:

Wa/
i

Celebris hujus re

morata
'

te ,,.,

om

LfS Or*

,,,.-'-/<
,ri,,,
li
.

^^
i.
rf

,,,.
.,. (

....,,,./<

Wtoni

egoriQg ,,,.

eonsignata

u '"""'' "
;

dicti onem

qli0 ib, llegiiur Francieci eonfeasoris.

cti

^'^"'
i

' br,

trm

noni.

Si (b S

Gloria postkuma plura

U r \<"''^"" 'VZ.
.v

di-

saiutem el is M> aactenua, Speravimus hactenus, ut Potestas, Populus ^ssisiensis mult.i.licem Consilium et minon offioio im , qua eos adhuc in
stituti

PerUg m0 ,, SpoApostolioam bene-

prssvenimus

et

sumus

coutiuuo
,

prose-

.<
et.

poputo,

quse ad hano solen719 Multitudo quoque, bunjrophitm nitatem conventssc ,./,

US.

quuti,

agnoscente sicut convenit,

,

sectarentur

triir

UantTr
ra
ll0 nest,

***
nai

ttfvfniiui
coi.criiif.

eam

cur verisimillimam f*
in

dubium revocetur
na

co-nitam reverenter nostris semper in gral modis obsequendo, ut amariampliorem. Sed quod non sme scerent
,

beneplacitis

omm-

nomims

Frau-

translatu nusest, ac facile potuit hujusmodt exi hro aliis prxteriri. Waddxngus adjunctumab ultra duo milha nico Mariani FlorenHni refert, fuisse, quod etiam Mnwrumibi:

Mtas.eanmiasanctitateacmiraculis quiillama^e^tt synchro : )a rata;etauctor f

gratis mgrati ipsi tudine referimus vebementi, bouo iniu.ua vicissitudme renobis malum pro provocarunt, in pendentes, iii eo nos acriter studio potissime summo quo de buerant nobis

complacere.

W Cum enim beatum Pranciscum oatumincosUsclarificantesinterris^ads

.

glunhe

dau

-jjj.
B

minus mirabi
.,

si

meminerimus , vivente

rimus

catalogo

Confessorum,

et

in

honorem

^*

rraaliquando nltra quinque milha Assisium conventsse, trum ad generalia comitia T Ua nun% sse testaturS.Bonaventurain vero de miracutis m h Contra TresSocii cum biogro>
,

volentes, de mambus noeius ecclesiam fundari ipsam duxeriprimario posito lapide ibi stris ut libertatis tituUs decorata
,

mus eximendam
semper
tendeutes

niteret celebris et

insignis; ipsi ou at-

iunumera

bona,

qua
,

eivitati

eorum,
confu-

vitatefactissilentetiam
n do,dequibus

S.Bonar

tamen dubitare nosnon qui in Vita num. iilait:

quin etiam
provenire,

exinde poterant universis et singulis,

omnia

perturbarunt

omnia

Dum

autem

ille

bulla Reg-is altissimi rima ille, cujus effigiem

Bacer transportaretur thesaurus, consignatus, miracula pluprieferebat,

deruut in

animarum suarum perioulum,

,

tamaj

operan

di-

et dispendium Sciunt siquidem

jacturam etiam temporalem. quod nos sanctissimum corpio

pus
,

Coufessoris

prajdicti

amore

venerabilidilectis

gnatus
dii.iiute
rrflnwl
i

est.

adjuncta 72Q Aliquot translationis

sed par-

nneindicatoU

rtWaddingus adeum*
:

lurdanf,

cujus luvc oerbasunt Mulprsparata prajmissis pneludiis, et mag-na tis Peutecostes profesto solemnitate , tandem in translatioj elevata e die xw Maii, fecta es1 magno oum elangore tubarum aliorum-

dem annum num.

3,

cjus amplexautes, trauslationem ter quibusdam aUia Iraet filiis, generaU Ministro, viris n Minorum Ordinis tribus tamquam vicariis nostris commisitimoratis cum non nisi auctontate Apo, ,
,

mus

confidenter,

stolica^

Sedis
Petri

esset

translatio

facienda
.

lbique
;

illam

concessimus

indulgentiam

qu*

lim.ua

que instrumeutorum, capsa lignea plauctum corpus occludebatur , impositaque mira et pretiosa currui pulcnerrimo .,,.,. _ C u stro, seu -..-.-. r ---~" olem eniem mge nten. quem ob ingentem molem ornatvarietate ornato
,

in

qua sau-

beatorum
a

et Pauli visitantibus

coueedi con-

.
,

uuu u,_, mystena uon msi <iuod attendenteB, 4 attendentes, >iuod sacra
CT

*m"sed

ipsi

vesano

spiritu

concitati

non
a

sa-

^^
dmn . 4lnm.
,

, ,

trabebant
culo
cives

bove. purpUM
prascipui

OOOpertl. \

et

arm ,.

voluerunt esse

aetores iu

hoc specta
custodiarte

A
militum

adhibitis

multis

bus

et valida

manu, ne dolo aut

ullis

partibus minuesurriperetur, vel preascisis thesaurus. Constituti erant retur adeo insignis Ordinis patres Minister generalis et alii g:raves commissarii huPontificis nomiue et authoritate
jus
;.deo libetranslationisj quibus tamen uon uam civitatis reper se facere rum fuit eam ut et assumpserunt ctores id sibi muueris communi ulll eral ad reclesiam , restiterunt
:

u bia in superbia et pus ausu sacrilego rapientes mysterium damnabi liter tumultu trauslationis prffidlCtO pronhanarunt, non passi, 8 Fratribus debitam exhiben. Vh veuerationem Sancto
,

minj strigj

pr!EQic tum

eor-

fascinavit, ut sacerdoqua3 insania ipsos taliter usurpantes, rem divinam, Deo, tale sibi officium quod invito ? Noune seiuut contrectarent manum appoOza, iucliuatae Arcae Domim qui videpereussus iuternt
, ,

neus

omnium

volentium. corpus videre rapientes iUud in superbia et tumultu, Nam translatiouis mysterium damuabiliter prophanadesiderio
,

a Domino excusaudus, quia, batur utcumque vcrosimiliter manum apposuit adne Arca caderet iuclinata, quod Ozias inaudierunt jutricem ? Konne quia super altare thyg-ressus templum Domini, percussus voluit adolere
, ,

miamatis

iucensum

non passi a fratribus prffidicto corpori dum omnia debitam veneratiunem exhiberi perturbaruut, omnia coufuderunt. Ita refert Ponruut
; ,
,

iutelligi, quod conut perfecte detur est lepra laicis penitus luterdictaf trectatio Divinorum est simili culpa similes pcenas
:

Nonne possuut ex
forraidare
?

tifex

gravissimo de hac re diplomate, statira sub-

Ceterura

ut

sciant

quam
,

graviter
auctorita-

jiciendo.

Poulifcx

ucn-

no

ler reprehendit,

Vatica721 Subjicit Ulud ibidem ex Regesto num. 38, ut inquit ; sed in adscripto die xvi kalend. certe vitiosum t nempe velut datum est , Juuii, Poutificatus Gregorii anno quarto, id

uos, iinmo Domiuum offeuderunt volentes adimetem' nobis in Sancto praadicto quam exemipraedictam ecclesiam re ; nos subjicimus episcopi et capituli Assisiatis
,

mu's

ditioni

prohibentes, ut

ibi

de cetero nuUatenus

itulumcelebretur,ncca1 Jentur, etlocum supponimu

m ^JSZ,
atn,

niHft

.-usbicSap,

f,

B.

vita

prodig ctamerat mlraculorum

Ineadembatimcti
uintil,

nobisdetanta mjuna

satisalibi

7"'""

Ne

vero

oonti

*
,

P roc

-***
w*m
/ejja/i

compellai
litteris

firmiter firmiter in

Drcecc T ti> pri

"V t
ut

intra

S
quinae
'

a"
tis

suscepti.

fadant

uomine

ad

mutia',"

ol,

';
ir

omnmui lpsms meriua

mfficientea oautn
et "hura e l Poteatas, ostrurn no, sepr*oep1
i
> ;

o"

Traseu
Zlti

periculorumremediaoonferui
mortui auacUantu.
tnfimt

t et

mirifioe

,-

ma omnia virtutia Altiaaimi per et gloria omuis honor et

pr^dicti Populu . adimplere, vos

ii

P<

estatem

e1

ConsMum
.

pellation,

prou.ulgsnte.
.

seguaturinit

lllVl ,

:il

,. r

observari.
,

Datum
nostr.

Kalend.

Julii

Pontificatua

Uteran, anno quarto.

m KS Domine
Pater,
:

FMnoisoi leqilur,

il iJl"''tf m,n nimirum ex Mattlueo In copfi;-; apoU

I
.

ternB.qmaabacond
Et reliqua.

BoctemporePerusi

yiscopatum fctwJoi. To'

:tll

,us, et

revelaeti ea parvuUs.

Tnesde^ComUibus.ut^relicetapudUg^
tom.iItaliwsacrnSpotetanoverotuMprxfrme Porta. annotamt 'o ArS a(o a B Nicolaum
,

Ktn
is

guogue post br
.

lai

i.

transl

orio S*pedicta>

"""
S.

/ '

'

quod Astisiutes

^"Ttv
rtwbm
V
,,.,
,

quas E, in conHnuatione Annalium oensutt, num Ac annum

his Ulteris,
,

>

n* f
*J*
hcetal.qme

Mus

UgL

>onisuu
i

multos post ronidis loco addcntes, viros nobx oUtum

"

.>--,6..*-.

aueseatusetomnisco
OrdiniousabiUoinstilutissesi Znfere verbis, guibus biograf caput 15 VUm termmamti S. Bonavenlura
res

(ut advertit

Wadd
rej

nt treveritatem iraposita quod cui plura ultra regunt ; prssertim ua , quoqueuter his, qui qmdqmd ,-*mel doperi.t opiuio t facile, et dub.tenostequarefundatur, sit raali, in eos Mis afflngantur. Forta.se rura auctor incertus t non pateret rapinas in eo laboravit Helias, auferretur oculis ea corpus, et ut ab omuium innotesceret locus , in quo reut nulli ar te
:

lescrib0 )

culpam oranem

ciant

m HeUam,

**

aQunait caputl'

et

ultimum,

in dec,

partitum, in guibus aHqus oul., ut ipsemet ibiden

"

qx Ipudwreeusalegipoterunt.
!,:,. ,U:.- Vitas,

guas zWrondos

*** sus^n
>'> st ' eS
.

*. hocCommentariojampe,. nostroA nnotaUssulm ecto cum adjectis promore et Analecta deindeceteram Gloriam posthumam
daturus.

aut ostiolum , per condebatur, uec cuuiculus ecclesiam subterraneam, auod desceudebatur ad malo iUud temerano AssiEsec ille eqo quoque pietate peUto, consilio-ab inconsiderata "ensum EUa adscZbere, quam molilionibus
,

T A

P R

C Patris

sanOt I occultandum culpat Gregorius, gtriq potius ac tutius adhtbiturus suicorpus

fuisset

paucos

guam lumultuantes

ctves

INEDITA

praititUn
dcntur.

turbis siVeterum biographorum de his cautio nerem mlentium potuit fuisse prudens
726

Auctore

Thoma

de Celano, Sancti

decoramac

civitati Assisiensz

minime

Zmadposteritatc ^apcemtenUaapud Tsisiatesculpam suam pr etuissent, ut ommno credenfreaorium jam tum pertinacia pcmtsve

xtmecum

discipulo.

dumest.quiadeeorumdem

nulla prorsus exstat aPontifici ulterius mflicHs

Ex

Ord. Cicodice Ms. Longi-pontis,

sterciensis.

easdemturbas memoria. Forte tamen propter

,

s brerv bioqraphi eamdem translationem qttam argumen viusque commemorarunt inter omnes recenwres poscere videtur.Ceterum

prologus.
cisci pia devotione, cupiens* enarrare :et via et magistra seriatim nullorum fecit et docuit nnia oranta, qute
,
.

coni,enit,&
ctesia

Yr.u^ruorpusnimquamcxiltaec^
;

qt* an ibldem hodieque loco tunc fueritdepositum, supersit integrum et in pedes erectum sua carne cineres,gravissima an contra jaceat resolutum in sectatores controversia, est inter ejusdem Sancti

abtatum fuissc sed

in

et

^f^'

rtns et

Vitam beatissimi

patris no.stri

Fran-

/;

veritate

semper

do, $tn

"i

el

inAnalectisfusiustractantlo. 72" De eodem sacro thesauro in ista ecclesta subdit biographus se> suo tempore asservato luvc

r^

^Vben^doraiPoet.ioriosoiV

: ,, , :

684
A. TflOMi

VITA PRIMA

S.

FRVXCISCI CONFESSORIS.

Gregorio a, prout potui, verbis licet impeejus merear ritis, studui explicare. Sed utinam vitavit esse discipulus , qui semper locutionum phaleras ignoravit In anigmata et verborum quffi de tribus quoque Opusculis divisi omnia
pa
,
! ,

LIBERI
De
gestis

ipso Beato colligere

potui

per singula capitula

universa distiuguens, ne varietas rerum gestarum confunderet ordinem, et in lubium adduceretveritatem

b.

Sancti usque ad penulvitae

Primum

itaque

Opus histori ordinem

vitae servat, ac puritati beatre eonversationis et et salutaribus docusua3, sanctisque moribus mentis ejus potissimum dedicatur. In quo etiam in miracula pauca de multis, qua3, ipso vivente

timum

annum.

operari carne, Dominus Deus noster per eum Secundum autem Opus dignatus est inferuntur. felicem a pennltimn vitge sua3 anno usque ad ipsius obitum gesta narrat. Tertium veromiracula multa continet, et plura tacet (jiiaB cum Christo
, ;

CAPUT
Francisci
vita

I.

scecularis

et

libera

reg*uans in coelis gloriosissimus Sanctus operatur interris. Reverentiam quoque refert, honorem, lau-

conversio

ejus

ad pietatem miris

modis promota.

dem cum

et

gloriam,

quam

ei felix

Papa Gregorius,

et

universi Sanctas Roinanae Ecclesiae Cardieum in Sanctorum devotissime persolvunt nales catalogo conscribentes. Gratia? omnipotenti Deo,

eo

Vir

erat in civitate

Assisii
est

qua?
,

in

rinibus

C4|

qui

semper

in Sanctis suis
c.

admirabilem

et

amabi-

vallis Spoletanas

sita

lem se ostendit

ciscus b, qui a prima^vo astatis

nomine Fran- FraneUm sua3 anno a pa- Atlilii

'"

rentibus

ANNOTATA.
Gregorio IX, qui ante PontificaHugolinus dictus, et Cardinalis Ostiensis erat, S. Franciseo amicissimus vixit, evmque biennio post illius mortem Sanctis sollenniter adscripsit. Adi Commentarium I, ubi
a

Nimirum

vanitatem nutritus insolenter, et ipsorum miseram vitnm diu lmitatus et mores , vanior ipse atque insolentior est effectus. Quoniam haec pessima consuetudo apud eos , qui Christiano censentur nomine sic
saeculi
,

secundum

Umbria a
parenltbuma
teeducatv,

tum Hug-o

vel

undique
scripta
,\

iholevit

et

perniciosa

doctrina ha3C

velut lege publica, ita ubique firmata est et pra3ut ab ipsis cunabulis
fari vel

remisse nimis et

di^solute tilios suos studeant educare.

Primo nam-

hujus Vitx auctorem diximusThomam de Celano, seu Celanensem, et teynpus, quo eam composuit, docuimus. b Per tria Opuscula tres designat libros, qui singuli in plura capita, sed sine titulis, sunt divisi. Ego pro more nostro plura faciam capita, adjectis titulis, etin margine appositis veterum capitidorum numeris. c Huic Prologo in codice abbatise Longi-pontis, ex quo apographum nostrum habemus, praent/ttebatur Incipit Prologus in Vitam S. Francisci confessoris; in ejusdem fine subdebatur Bxplicit Prologus; ac denique sequebatur Inci. .-

que

cum

balbutire incipiunt, turpia qua3signis et vocibus edonati et

dam
nis

et execrabilia valde

centur

nondum *
,

cum tempus
et

ablactatio-

mdum

advenerit

quasdam luxu

lascivia

plena

non

solum fari, sed et operari coguntur. Non audet aliquis illorum, astatis timore coactus honeste se agere quoniam ex hoc duris subja,

cet

disciplinis.

Ideo

bene

ait secularis

poeta

Quia

parentum crevimus ideo a pueritia nos omnia mala secuntur *. Testimonium hoc verum est , cum eo iuimiciora sint filiis vota parentum quo cessere felicius.
inter exercitationem
,

scquuniur

Sed

et

cum

paulo plusculum aetate profecerint,

,

pit Vita S. Francisci confessoris.

se ipsis

interpellantibus

semper

ad

deteriora

opera dilabuntur.
vitiosa

Ex
;

vitiata

namque

radice arbor

succrescit
est,

vatum
tatis.

quod semel male depravix reduci potest ad regulam aequiet

Cum

vero

adolescentia?

portas

coeperint profecto

introire, quales eos fieri arbitraris ?

Tunc

omni genere

fluitautes, eo

quod

liceat eis explere,

(&

quod libet, omnisestudiotraduntflagitiisdeservire. Sic enim voluntaria servitute servi effecti peccati, arma iniquitatis exponunt omnia membra sua, et nihil in se Christiana? religionis in vita seu in moribus praeferentes solo Christianitatis nomine se
,

tuentur.
fecisse
,

, se nequiora videantur abjectio, res qui innocentiores existunt. Hobc sunt miquibus Homo iste , quem sera rudimenta in Sanctum hodie veneramur quouiam vere Sana pueritia versabatur ctus est et fere usque

Simulant

miseri

plerumque

vi

wqiu

ai

quam

fecerunt, ne

'"" ,m2?i

*
0(UI vilioUOi;

ad vigesimum quintum annum a?tatis sua3 terapus suum roiserabiliter perdidit et consumpsit.

Immo
le

supra

coastaneos suos in
,

vanitatibus
et

ma-

proficiens

incentor

malorum

asmulator
stultitiae

,,

, ,

stultitiffl

a
et in
,
,

DIE QUARTA OCTOBRIS.

existebat
:

admirationi^om-

nibll

pompa vame glorim

, ,

pw

bus bus non

et

in scurrilinitcbatur. In jocis curiosis in vestiin cantilenis inanibus verbis

,

mollibus e1 fiuidisj quia pi non accumulator sed prodigus avarus cautua nepecuniffl, sed substantifiB dissipator;
;

eum

mum

gratue dulcedine gratiae e . t PD am visitat eum in glori* fastigio cupidua erat i;i gteta oamque doei allicit et exaltat. Videbatur plenam militanbu totam habere
.

^V^^ ^^
J
talia

- 55,.. comtli

-,

suam

gotiationum tamen hu
,

sed vanissimus dispensator

homo
mul "

mis, sellis scilicet, clypeis, plurimum apparatibusj gnudensque

lanceis

et

cateris

quid

noo
con-

1i;i,m|1
,

e1

ad tum,Ucetadinsipientiam sibi quomam muiti aci tum iicel ad insipientiam sibi, quoniam multi
et crinnnoc post ipsum abitanl factores malorum

^na sueverat

num

incentores

sicque

constipatus

agmimbus

^~^^^^
.

.uhi.um leium

iniouorumsublimis^etmagnaniu
quo usque agens per medium Babylonis platearum, Dominus et propter nomen ceret de Cflelis eo, et inlonge faceret furorem suum ab
,

Buum

quoque animo tumque suorum. Expergefactus magnae gaudenti mane surrexit, et praisagium prosperum fuvisionem prosperitatis reputans
,
,

^S
in
,

domo sua

oirabatur. videre

Non enim
,

sed potiu*

venden dum. Cumque ad

I

ven

Tet

DO n modic
inili
.

frenaret os ejus laude sus

ne

penitufl interiret.

;,,

iter

suum

in

Apuliam, securatur.

Nesciecaelo

Facta cst proinde super eum et immutatio dexteraa Excelsi

retur
di
,

manus Domim
,

ut pcr eura da-

munus sibi de bat enim, quid diceret, et cognoscebat. In eo adhuc minime Q

ta-

peccatoribus fiducia
et

in

conversionis

ad

Deum

gratiam respiranfieret ad cxemjuvenili calore

men

plum.
3
n.

perpendere D q" iri Kce1 satis interpretatiouem non c, simUitudinem contircrum gestarum utcumqiie
,

poterat,

visionis

bujus
-

suam

Enimvero cum adhuc Vir

ille

tamen
lno
iter

animus

ejus

non

circa

talia

BO-

mcidit in

morbum, ex
quo convaletcent, meliora
meditatur
;

explenfervesceret in peccatis, et lubrica aetas ad juvenilia jura ipsum impelleret insolenter da antiqui serpentis esset ac mansuescere nesciens ultio, virulentia concitatus c, adest Bubito divina super eum. Et aggreditur primo senvel unctio animo augustiam et revocare
,

quandam tetabatur. Vim namque Bibimet et perficeret cogitata bebat, ut effeetui manciparet f. Et quiconcupitum
,

sum erroneum
corpori
:

juxta illud Promolestiam inferendo viam tuam spi Ecce ego sepiam pheticum Sicque diu uis, et sepiam eam maceria d. n pervicacia homiut meretur infirmitate attritus coepit num, quae vix nisi suppliciis emendatur, cumque jam pause alia solito cogitare
, ,

dem pulcbre satis primo de armis fit m< multum arma traduntur et opportune alter fortem armatum MiUti puguaturo, ut quasi nomine Domini Dei exercituum ab David iu
inveterato

inimicorum

opprobrio

liberet

Isr

lem.
G

Imrautatus quoque
ire

pore,

in

non corsed mente Apuliam jam recusat, et voluuta,

intra

lulum respirasset,
uperandffl

et baculo

sustentatus

oausa

tem suam studet dirigere ad divinamj sicque parumper a seculari tumultu se subtn
gotio, studet in
interiori

^ nqmdam
,

^;;

maxime

piooun-

sanitatis

coepisset

huc atque

muc illuc
curio-

horaine
,

per doin?cTlium ambulare, die

vit,
et circa
:

quadam

foras exi-

adjacentem planiciem

ccepit

sius intueri

sed pulchritudo agrorum, amoeniin nullo et quidquid visu pulchrum est subipotuit eum delectare. Mirabatur propterea
,

sum Christum g Abscondit velut prudeu gotiator margaritam mventam ocuhs illusorum, venditis omnibus, comet occulte nititur eam parare. Nam, cum vir quidam in civitati
,

an sui

tam
tores

sibi

stultissimos

* immutatiouem, et praedictorum amareputabat. Ab ea itaque die

vilescere
sibi
,

magis inter ca3teros sibi dil< quidem cum eo erat setatis

ritns

lsteret,
,

unius
se-

et assidua

familia-

mutuaB
sua
et

dilectionis

ad

coepit

seipsum

et in

contemptu

creta

ipsi

prreberet
consiliis

commuuicanda ausum eum ad

,

quodam
c
icd
Jioa-

habere, qua? prius in admiratione habuerat

remota
asserens

apta

ssepius

perducebat

et amore.

quemdam thesaurum
,

pretiosum et
Exultat

magnum
,

ad

pritlina convertus, in

quia nondum solutus erat a vinculis vanitatum, nec pervers serGravissimum vitutis jugum excusserat de cervice. 4

Non

plene tamen et vere

invenisse.

auditis existens sollicitus, libenter

homo ille ac cum eo g

de y

ApuLam
slalnit
:

mili-

enim

est

assueta

relinquere

et

animo
ad

semel

tatum ire

injecta

non

de

facili

enervantur.

Kecurrit ani-

mus longo tempore segregatus

principii,
titur
in

rudimenta

tur, quotiens advocatur. Crypta qutedam erat ad quam frequenter euntes juxta civitatem "\ir de thesauro mutuo loquebantur. Intrabat Sanctus jam sancto proposito erat qui Dei
, ,

veret assiduitate plerumque vitium naturam. Tentat proinde Franciscus ,li-

cryptam novo ac

illara

socio

deforis

expectante,
spiritu
,

et

singulari

perfusus

Patrem

vinam fugere
paulisper
cogitabat
,

manum
,

et

paternee
sibi

corrcctionis

obiitus

arridentibus

prosperis,

quaa sunt mundi. At ignorans conside gloria et seculi vanitate facturum lium Dei adhuc maxima se , promittit. Nam nobilis quidam civitatis Assisii militaribus armis se non
,

suum in abscondito exorabat. Qestiebat, neminem scire quid ageret intus et occasione boni melius sapieuter occultans , solum Dominum Orab;it deiu suo sancto proposito consulebat.
, ,

votus,

suam,
opere
escere w

et

ut Deus reternus et verus dirigeret viam suam illum doceret facerc voluntatem.

mediocriter
inflatus,

praeparat

et

inanis

gloriaa

vento

Maximara substinebat animi passionem,

compleret,

turum iturum

in

tb. *****. '..

modicum audax, ad eundum

,

lucra ad peeuniflB vel honoris augenda Apuliamse, spopondit. v uiuuo *""* Apuliam se , spopouuu. Quibus andiquia levls ammo erat, et non ' , ;- cum ;\\ n conspirat .,r lllo,
,

quod conceperat
.

et donec corde qui-

sed magnanimitate sugeneris nobilitate impar perior, pauperior divitiis, sed profusior largitate.

non valebat. Cogitationes variae sibi m" " ipsavum .mportu et vicem s uccedebat intus ^nm rtnrit.er nertnrbabat. Ardebat mtus igne duriter perturbabat. eum mentis celare et couccptum ardorem divino
.

..,

deforis

non

valebat.
,

Poenitebat

eum

pec<

tam
IS
T

graviter

et

offendisse

oculos

Majestatis

octe

igitur

quadam

cum ad

hsec con,

summanda

tota se deliberatione dedisset

et de-

nec jam mala preeterita seu praeseutia delectabant; sed noudum receperat plene continendi
fiduciam

VlTv PBIHA
A Thoih
Ci
1

S.

PBANCKOI CONFESSOBIS.
g-

am futurie. f^dTocium, ita

fiduoi
,

Propterea cum foras utauus erat labore confectus.

W"***
te

Inserenda hic sunt, qum tradunt Tres Socii D

pviens. alius videretur intraas.

Ida^erodie.cu
^lenissime

ea</ue d

tu* cogntta,

,a

bn
agere
est

Domini o,tensum

*****
es

mire exsultut
h

Domino, quid

LpsuiD

que deinceps repletus

gaudm

'X^^ quo
,

'Tse non

etiam capiens P ra3 Isttti,

tudine
Sic1

nolens ad aures ho

demirabili dulcedine spiin Appendice num 7 Deus illi paucis diebus, postquam ritus, quam suorum Assisium redierat, in media sociorum nrbapompaque infudit. quasque velut ultimum incussit. eidem ad sanctiorem ritam stimulum sunt et alia. ajmd eosdem Socws lcInserenda
genda.

h Seu
ibi

recti

;;

au non po 3se1 /oquebatur et in uigmate tamen aliquid de Wl amico, ut dictum cst enim ?I
inspirati

amoris

silere

ximo

Suro
faMei
irc;
,.,,,

aWondito,
patria,

sic

el

eteris

aitebatur.

Dicebat, se in

oqm figaApuham noUe

mquou
,

sed |b
se

promittebat, nobilia et

facturum.
ulllet

Putabant ipsumque
:

homines

eidem est, uti diserte quod ipsum agere oporterel nissa a Celanensi Tres Socii, qui i dicunt suppleverunt. Quo tamen modo id fuerit ipsi o^nsum a Doxnino, nec illi ewponunt. Anforte quammemorat S. in apparitione Jesu Christi, in Vitanum. n, sed gesiisjamre(id
,
i

Ostendit ei Dominus quod Francisco) diceretur in pro,

Bonaventura
latis

interrogantes
?

i.ant

Uxoremne
,

nui

respondeos

ehxiorem sponsam, quam

Francisce ducere vis. Nobiliorem e4 pulaiebat umquam videntis, due1

prseponit ? Forte tamen Celanensis vocem Damiani, quam ipse non Crucifixi in ecclesia S. cum alia priori confudit. Vide mox diretulit,

cenda ad caput sequens.

cam,
Sponsa

qua? cieteris forma pnamiBeat,

excellat.

sapien-

:U nctis

Dei Bt quidcm immaculate

est

vera

religio,

absconditus est quia necessario erat tanto desiderio exquisivit, qui Euangelioa in eo explenda oranino vocatio ventate futurainister in fide et
E,

qm.m suscepit, et tneregnum caeloruni, quoa

CAPUT
Prosecutio

II.

conversionis

certamina

erat

rus.

Sancti

cum

patre, cui

omnia abdi-

ANNOTATA.
a

cat,

etiam vestimenta.

De

Assisio,

S.

Francisci patria, plura vide

55 et 56.
est

in

a matre (nemvocatus Franpatre vero tuuc redeunte a pein baptismoj a Fuanciscus est natus erat, cia in cujus abstentia Socn in Appostmodum nominatus, inquiunt Tres Commentariumprxvxum num. 2. Consule b Joannbs
prius

Commentario prxvio num.

-r->rgo

bcatus Servus Aitissimi sic affectus quoniam adJjyet Spiritu sancto confirmatus illum beatum impetum erat tempus, statutum*. quo ad optima bona , calcatis secuanimi sui non licere de ca^tero facere mo,
,

Pwunfam,

JJJJ
lilcu ftctral
.

laribus,

itur,

onstatait

num
et

72

et

sequentibus. Ibidem ctiam

illius nativitatis,

'6

multa

ram; quia
tantum

lethalis

diximus de adjunctis
pareniibus,

baptismx

qux

hic

non repetemus. Nativita1182 verisimilhme re-

tem vero ipsam ad

annum

ferendam statuimus. Thomsc Celanensis c ILvc, seque ac prxmissa,

dejuvene Francisco dicta paulo mitius exponensunt ex Tribus Sociis et S. Bonaventura quorum hic in Vita num. 6 negat, ipsum inter laad gauscivos juvenes, quamvis (esset) effusus
,

excreverat , reoccupaverat artus, ut , aliquantisper medico vitali spiritu mterarriperet vitam tardante et signo sancta? Crucluso a. Surgit proinda super eum prasparato equo se muniens
,
,

morbus ubicumque jam in omnes sic et multorum

cis

.,,

post carnis
'6

num.

asserunt,

petulantiam abiisse eumdem nec verbum

;

illi

vero
tur-

scapulaascendit, assumptisque secum paunis quae Fulgitis b ad vendendum, ad civitatem , neum c vocatur festinus deveuit. lbi ex more omnibu.s , quae portabat , caballum venditis assumpto F tunc inscderat felix Mercator
,
,

cui

injurio-

pretio,
tis

Bumvelturpe cuiquam dicere voluisse, nec

pia sibi dicentibus
.
.
.

Eegxessusque inde, deposirelig.osa sarcinis, quid ageret de pecunia

derelinquit.
,

respondere,

ut propterea

mente

tractabat.

Mirum

in

modum mox

totus

quasi per totam provinciam esset omnibus num. rationi. Consule Commentarium prasvium sequentibus. d Osesecap. 2, y 6. nocturnaepisioni, e S. Bonaventuranum. 8 et 9 *n guse subditur, prxmittit piam S. cgenum virum nobilem largitatem, cujus prsei
)

admi-

valde se senin Dei opere convexsus, gravatum portare , ac vetiens, pecuniam illam una hora
lut

arenam reputans omne illius emolumentum Cumque ad deponendam illam cito festinat.
,

mium eamdem
i

Hxc omnia paulo

visionem fuisse existimat. aliter narrat S. Bonaven-

juxta versus civitatem Assisii remearct , reperit honorem quae in viam quandam ecclesiam quffl fabricata sancti Damiani fuerat antiquitus ex vetustate nimia minabaproximum
,

casum

lura loco moxcitato; ac in eo

pat,

maximo

discre-

Vd

quam novus

Christi

Miles
,

adveniens,

comi^
r

quod Sanctum per visionem illam non revocatum " militia, sed ad eam incitatum fuisse affirmet

pietate tantaa necessitatis re ac reverentia introivit

commotus
:

cum
cum

timo- r

arandm

et invento illic

num

deinde vero num. \0referat aliud divisomnium, quo ipsum militandi desiderio
; ;

dam paupere
osculatis
lit

sacerdote

magnaque
,

quonde

Dama u>

fCC ic t iam,

ejus

manibus
portabat
enarravit.

sacris
,

pecuniam obtu-

vale dixisse, asserit

quod secundum somnium cum ignoraret Celanensis, tam subitce mutationis causam nequivit assignare. Adi Commentarium
preevium num.
leges.

ei

per dos
,

ordinem

sequentibus, ubi etiam de biographorum hac in parte dissonantia plura

94-

et

rum
bi.

propositum suum sacerObstupefactus subitam repotest quam credi et ultra quae audiebat conversionem admirans
,

quam

et

credere

recusavit.

Et
se

quia

putabat

llludi

Si-

noluit

apud

oblatam pecuniam retinere.

Viderat

, , ,

'

'

DIE QUART.V OCTOBMS.

eum A Videratenim
,

ut

ita

d.cam

pene

.H altera
notos,

ffit

et

n ormiter vivere ultra stultitiam supra ceteros suam

,.
,

cog-natos et

ipse pertinaoins insistens

exaltare. At verbis suia fidem facere

sed potiu* aa non ad deliberandum eum servata scrvota nnllaque mo deratione nu aque moderatione perdendum advolat, et tono iamquam lnpns ad ovem

^^
truci

ac

deprecans nitebatur, orans enixius et patcretur Aceum secum morari pro Domtao t de mora Lllms , qnievit tanden, sacerdos pit e. Qum ,.,. parentum pecuniam non n
,

sacerdotem

ad propriMD .lomum recunde ac inlioneste satis omni miseratmne ul, Sicque,

pertraxit

vultu

respiciens,

injecta

manu

n.ve-

eum.

d*
fsne-

Lcta, perplnreBdieaeuminten 0 y
reelus
...

verM Contemptor peouniamm

in

quamdam

velut de pulvere nun, Aprojiciens, de ips. s.p.entiam qu Cupiebet enim poss.dere ci.vit. aoqmrere, qua, preprudentimn est aurs melior, et
tiosior est argento.

~ ^J^JJ*-,
nj
n
, l

^^ ^ =
fl

loco

T
'

equci

vahdmr^ reddebatu
'

10
(

Moram

,;,nrf

71'

dum

r'"'

;;;;:;:;:;:;:

Servo Dei qe sednlus,

in prdioto loco crcn.t usqueqna. exoelei.pater ejus

igitur

faoiente

tamqunm
in

expIoratoT
dicto

sc.re c

_K_-

<__
,

*"_ eum

^_lc,f tTr . jam

loco
taliter

taotus

tum'rernm eventum turbatus

convocatisque amicis
,

ad subldolore cordis intrinsecus , est valde nimis

ac
vicinis,

= "<?*, m
l

n n, . mento

'J^

re

m ^ ^
per
j*
,

^^ ^^
^

ad verben . ver0 ex hoc nd exs.nctum promptior et probratu. verJeiu(lc

et

flagella D

de viucula potest
aut
in

tention e

declinare
,.

statu
,

ui

cipitur

uec

trepid;1 ,

d.lnvic

muSarum, aquarum multarum

Filius Dei,

ra esse majora, qua. peruobis semper sua ostendit

l

qui

pre cui cst refugium eui est refu.ium . videantur aspera, ne nostra

citissime

ou-

in quo Dei Famulus morabacurrit ad locum quia novus athleta Christi erat _t ipse, _ --, _- u _. iim ac eorum persequentium minas cum audiret perscquentium dare locum ir* volens, B pra3S entiret adventum quam ad hoc quandam occultam caveam mergebat. Era in iomo ipsemet paraverat, se in qua forte cognita Ml ., lll;i um tantum
, ,

li causa

propna domo urgente, aliquantulum a urg_m_, 4 u u " _ ! eigadomus ,,,.., et Vir Dei vinctus m ^ioppcsisset 8S 8e t * quee sola domi mater ejus ,4 m ; J^ stulo permaneret
.

Factum
,

est

autem

cum

pater

ejus
,

^J^
tnalrc d mit .
,

<

continuo latitayit . com au humance neces, Us egred, v Sd causam ; dabaiu. , in tovea oc Cibu* Biquando deret. festmum quia ei imclam culte edebat eum oransque orabat obsequium ^endebatur

per

mensem unum

sic

^^SS^ ^ ^^ ^.
,

^
q
>

,,,
,.

ad ecde-

t.B-

^ana
care
e

*llocuta

est.

que vide
no

^ guo

lt0

Cum- % .
rev0

p -uper-

confractig

vinculis

liberum

^^
,

^
ad
i

Dominc
,

lacrymarum^ imbre jerfusus ^^J^raret persequentium anieum Dominus de manibus favore et ut pia vota sua benigno main suam
,

J %
et

^ J onu^ ^,
U

J ^^

re e ienb

0C ura

ti omni iu quo fuerat Majorum enim

,

n tat

LcumentL
et

probatu.
lietiorem,

imaginem

compleret,

in

jejunio
,

et

fletu

exorabat

c e-

securiorem ex injuriis receperat ubicumque pergens , magnanimior

ammum

incedebat.

de sua dissideus indumentiam Salvatoris jactabat in Domino cogitatum. Et totum stria tenebris coustitutus iicet'esset iu fovea et in
et
,

laetitia quadam perfundebatur tamen indicibili in qua totus ignescens, iuexpectata hactenus palam se persecutorum exposuit

eo non invento Bevertitur interea pater, et accumulans, ad convicia peccata pro peccatis ad locum deinde uxoris convertitnr. Cucurrit eum si fremens et perstrepens , ut provincia effugaret. \enon possct, saltem de timor Domiui fiducia fortitudima
,
>

rum
est,

quia

relicta

ftfvea

ut audivit
se

carnalem

patrem gratta FiUus

maledictis.
11
Hinc
ffl

civi-

tatem pulam
prodienB, a

ct

tum
-

festinus Surrexit itaque protinus impiger , pro Domino scualacer, et ad priEliaudum proferens, magnaeque fiducue armis
fidei

ad

tulit,

se obvenientem, securus et tetus ultro clamans, se pro nihilo ducere libera voce
et

vincula
turura.

vcrbera

ejufl

insuper atteetatur, se

civibusafjiai,D

munitus,
..-nitiei

con-umi

Ui$,
I

viam versus civitatem agressus est ccepit seraetipsum divino calore succensus , et incusare. Quo et ignaviae plurimum
viso

gaudenter mala pro Christi nomine

14

omma
.

subi.

F
llM / (l(l im,ni n
patre f*tr*

Videns autem pater

quod ab mcepto
,

lti-

cuncti,

qui

noverant eura

comparantes

nere

illi miscrabiliter e ultima primis, ccepcrunt dementem acclama prare, et insanum ac in ipsum projioiunt. lutum' platearum ac lapides ipsum a pristinis morlbua alteratum; Cerncbant maceratione valde confectum. Ideo

eum revocare non posset quendam pecuniara instigatur. Dei, eam in pauperum victu
ficiis
,

totus

ad extorloci
8BQ1-

Desideraye.rat Vir
et ilhus
:

-;~
(1
,

W() l0 ,

totam expendere ac pra?bere sed, quia pebom cuniam non amabat nulla de ipsa speoie
decipi potest
:

et qui

nullo

ipsiufi

detinebatur

et

a carnis
,

dementiaa exinanitioni qno.l agebat totum est pauens arroScd, quia melior est patiens arro^ Scd imputabant. im pntabant. m ommbusse prgante, Famulus Dei surdura immutatus injuna, pro his omstabat, et nulla naraque nibus ffratiafl Deo referebat. In vanum ad honesta tendentem quia : .-! l....;* plus* fuerit ille percussus fortius triuraphabit. Generosum animura ait quidara per dedecus for, . t ,

affectu, ad ejus amissionem

in aliquo

non tmba-

^Z^^7:2^^Vl ^^^7^
,

Xi
ipso

pulverem dum * fene- Vo , f mi, cupidus quisiwr in p aliquantuium ralenum rat, BSBVientis pa tn, aUauantulum stram avarmae sitis inv.n b ^ extinguitur furor et pore utcumque restinguitur. Ducit demde coram ejus renuu,po civitatis, ut in ipsius manibus
tiana facultatibus,

^-

tiorem.

12
par,,

Cumque

diu

rumor
plateas

ac ac

plausus hujuscevicos discurreret

modi de

P er

omnia redderet, quaa habebat h. sed solum ipac uu_ ,*.. Quod non somm ipse non renuit., -~ multum prompto ammo acceleravit facen poeto, gaudena
;

/,

capwff,cu.- civitatis, queuc dom

i,i (tUUff,

etbuc atque
inter raultos

illuo
,

nliavet;

illudentium aonitus quorum tctigit aures

lata.
L5

Cumque

productus
, ,

esset

horum fama tandem pervenit ad patrem. m

Qui

po

n * TPiiii c; --,_ o* i- 0n tnlP np. cura audisset Pilii sui noinen, et in eo tale netrotium a concivibus intorqueri, continuo sur-

A^

Octobris

Tomus

II.

.n aiinec pamur k cuncta 6om-, nec moras patitur l.iuat laciat ut sea ommbxuC cd,t. seo omH ,6ucf.-i. expectat nec min ; imo uec verba quo ivvestimentis continuo depositis et projectis stltlllt 89
ui
, , : , ,
; .

cor.m

__- wwng* episc

^^ ^,^

, ,

'

CS8

ViTA pklMA

S.

FBANCI8CI CONFESSORIS.
sisinatem Franciscum
e paterna domo nudurn egressum atque ad sua genua provolutum excepit vilique sacco et detrito a se indutum,ut novum vit& raaxime jugenus constantissime auspicaretur
,

A. Tm>M*.

siituitea

Csun.

A ** nec fpmnralia retipatn msuper etiam nD iemoiauan.ii l,|^copus nens, totus coram omnibus denudatur
/

ac conejus attendens, fervoremque consurrexit et atautiain nimis admirans, protinus pallio, quo inter bracbia sua ipsum recolligens, divicontexit eum. Iutellexit aperte,

vero

animum

indutus erat

prasennum esse consilium, et facta Viri Dei, qua3 mysterium continere. coguovit tialiter vidcrat
,

In his corrige quod Sanctum e paterna domo nudum egressum ait neque enim ille se sed in pain patema domo vestibus exuit ret. Ceteravera latio epi scopi, ut eas pat
vit.
,
; ,

ejus Factus deinceps propterea adjutor amplexatus est eum in coufortans ipsum atque nudus cum nudo visceribus caritatis k. Ecce jam qtue sunt mundi luctatur, etdepositis omnibus sic divina? justitias memoratur. Studet jam
, , ,

et fovens

nam et vili sacco vel pallio rustico Fransunt ciscum, priusquam inde discederet, ab episcopo
;

donatum fuisse, constat ex S. Bonaventura in et Vidonem ipsius eximium adVita num. 20 jutorem fautoremque deinceps semper fuisse, in;

solius

pro illa sollipropriara contemnere vitam omnem par esset in citudinem depouendo ut sibi pauperi paries ipsum a divina obsessa via et solus carnis
,
,

fra videbimus.

visione interim separaret

/.

Hanc rerum omnium abdicationem qusevehd fundamentum Ordinis Fratrum Minorum fuit, ftgendam credimus anno 1207. Adi Commentarium vn.
1
,

ANNOTATA.
a Prsemittenda hic sunt , quse Tres Socii in 13, et S. Bonaventura in Vita

Appendice num.

CAPUT

III.

num. 15 traduntdemandatoecclesisereparandse,
quod S. Franeiscus in ecclesia S. Damiani ab g imagine Crucifxi Domini acce/ b Quid per pannos scapulatos indicet plane Pannos dinescio. Tres Socii num. 16 dicunt colorura S. Bonaventura num. 16 versorum Pannos venales. Fecit autem hoc S. Franciscus ut horum pretium conferret in S.Damianiecclesise reparationem, quamsibi a Christo mandatam
,
: : ;

Sanctus patitur a latronibus

in

servit

culina monasterii
:

vestem acci:

pit Eugubii

inservit leprosis
,

re-

diens

Assisium

mendicando

tres

credebat.
c
est

reparat ecclesias, auditisque Evan,

Umbrise civitas Fnlginium, Italis Foligno , decem circiter milliaribus Romanis Assisio,

gelii

verbis

durum magis

assumit

dissita.

Causam itineris Fulginium suscepti et venditarum mercium et equi nescivit Celanensis, propterea hic ex Tribus ut jam monui supra
d
;

habitum.

Sociis sanctoque

Bonaventura corrigendus.
b

Vi-

de dicta
e

mox ad litt.
,

Jam

enim cum Semicintiisa pergeret, qui quonclavatis

VII.
.1

Sunt

&et qui istud S.

dam

utebatur

et

per

quamdam

htlronibut

Francisci

factum calu:

mniantur

atque ipsum ex ablatis parentum reverum his bus furti reum agere non verentur
,

sylvam laudes Domino lingua Francigena c decantaret. latrones super eum subito irruerunt. Quibus
ferali

maU
lur

mulita-

-.tcrvit in
i ,

vttlt

animo eum, quis

esset, interrogantibus, con-

donutur,

responsum est in Commentario prsevio num. 116 et duobus sequentibus num. 20 sic f Waddingus in Apparatu 5 ait Adhuc illa exstat fenestra hoc pecuniarum contcmptu celebris invisiturque a Fr;in,

fidenter Vir Dei plena voce respondit,

dicens
illi

Praeco

sum magni
eum,
,

Regis, quid ad vos? At

dicentes

per-

cutientes

in defosso loco,
:

bus, projecerunt

pleno magnis niviJace Rustice prasco

,

Dei. Ipse vero se

huc atque

illuc revolvens, nive

cisci

rerum indagatoribus

ad dextram ingredi-

a se discussa,
et

illis

recedentibus, de fovea exilivit;

d.

entis rediculam.

magno

exhilaratus gaudio, ccepit alta voce per

ve-

inquit,

g Waddingus ibidem num. 213 Vidi ego non absque pietate angulum ipsum ob,
,

nemora laudes Creatori omnium persolvere Tandem ad quoddam claustrum monachorum

niens
cio in
,

scurum

et

tetrum

quo sub scala

,

aedificii

arcta
pii

per plures dies in sola

vili

camisia gar-

clausns est custodia

viter coustructa

servaturque

ad hujns
quaa
,

coquina e
saturari.

Maneipii meraoriam in ipsa

ulla structura?

ecclesia,

no-

dio

existens, cupiebat vel de broVerum cum omni raiseratione

,

est in aedibus paternis

absque
dif-

subtectu*, nullum posset vel vetustum acquirere

injuria vel

elegantis

eedificii

indumentum
ctus,

'an subl
,

non motus

ira

sed necessitate coaci9

formitate.

inde progrediens devenit ad Eugubii g

h Tres Socii in Appendice num.prsemittunt,

vitatem, ubi a

quodam olim amico

ejus sibi tu-

patrem
duxit
,

antequam. Filium ad episcopum adfrustra laborasse, ut coram magistratu civico comparere cogeretur. Videdicenda ibidem. i Nonnidli credunt, S. Franeiseum omniprorsus tegumento corporis nudatum comparuisse,
,

jam

niculam acquisivit. Post haec a modico temporfi elapso , cum Viri Dei ubique fama crebresceret, et nomen ejus divulgaretur in populis, Prior monasterii supradicti quod factum fuerat
,

in

Virum Dei

recolens et intelligens,

venit ad

quorum ego
dicta in
(jv.entibus.

opinioni non

possum subscribere ob
et se-

Commentario prsevio num. 131

eum, ob reverentiam Salvatoris ab eo suppliciter pro se suisque veniam postulavit. 17 Deinde vero totius humilitatis sanctus
Araator se
eis
,

ltatise sacrse auctse tom.

)

k Hic episcopus Assisiensis apud Ughellum in i col. 4-79 vocatur Vido (ab aliis Guido de familia Secunda Komanus. At ibi de eodem additur : Seraphicum As,

transtulit ad

leprosos

eratque

cum

quibutabhor"'"'

dilectissime serviens

et

putredinem saniem ulcerum extergebat

lavans

omnibus propter Deum, etiam oranem ab eis

, ,

,-uerat,

v,!.inV""l'

trt '

jam

olim

'"'

sicut ipse iu

testa-

mento

^
DIE
dicens monto *uo loquitur,
:

089

QUARTA

OCTOflRlS.
,

Quia

Tnp cc^.
dere tos
et feci

nimis

amarum

leprosos, et
(ut

Dominus
dicebat)

m.hi condux.t

M> me
,

cum essem
mter
ei

pu ,at voluntates

ut

misericordiam
visio

cum
ut
,

illis

h.

In tan-

alicubi comraorentur, diversis. Secundo "num io iis spiritura faoiat de r gemma, rutilat humilitatis

panter cura o.uadraginta, nolle idem velle ac ,dera

gm

tm' namque

aliquando

amara

unaquaque collata bona ct de

n

qw

Xtis
pr

em.nus ip osu* per duo fere millia mau.bu nrosuas rum domos reapiceret, nnres v, , eura jam grat.a et is obluraret. Sed,
.

e-rUrum

existebat,

cum tempore

cog.tare ,n virilia ineiperet Altisslmi sancta et constitutus leprosum adhuc habitu ^ ,,hri

~
t

conserva , ccelis habita s.c v.rgin.tat> raereatnr. Tertio ut v rtutes csteras odore m.rab h sic respergit "t I tiiatis lilium obh* ut terrenarnm ex tu med.tan. E lesti. BOla desiderent co.d.bus stern. flagrantia in ipaarnm ipsius afl integritaa sacra Iponsi araor exoritur ut

M?.
Lnt sunt

-^tionnm

ovim :;;::::,,;;;;;;
fortior eflectus,

et semet^so habmrdiequada^et.metipso h abuit_die quadara

accessit e

osoui

-"-

EeTuo^e
; eus

^tseipsum
,

magis ac^rn

= i* = s^r=s&3
,

clnis omnem ab eis consuetu excluaat. uuanu &^ *#t.n.^/.n-ignit,, ut titulo insignit*, nt
et vestitus vix,

extrem* necessi cx.rem, necess. at satisfacere acquie aut nunquam,

.

'***

virtus tus

Scant.

Mjor quoque paupemra

adhuo aeoulum
habentibns porrigens gerens afflietis et

in

sequens,

seculo maerat adjutor

on

mane

miaencord

compass.on.s affemanum, pwter raorem suum, eTm Nara cura die una cuidara pauper,, portncurialissirais erat, q statim eleemosynam exprobraset, lanti ab eo ducere intra se raagn Stentia duotus coepit petent. pro norarae

*.,,.itnr. cujiu ac tacwur tlo9mmda, UF Quinto vero sic ai.stinentim singularem , ..t ad adepte snnt gratiam nitatis mfrmnandam lncohibendura carnaiera raotnm patiantur. Inde et qu.

Or<iO'<

20

K
Z
tur

guam g vim minime collocntion.bns dam ipsarum ita sunt eas loqui exigit ut, cum necessi.as
,

d.ssuete, v.x verba

JrldeLneminiproDeoasep^Beon.
;

Posu.t derade Regis subtrahere postulata. ;:::,Ts:o neraini pro Dec

magnique

dedecoris,

pHmitus prt^duquit) da

implevit, quo usque todiligentisrime fecitet Euangehc, conpriebnit semetipanm, ,ra omnino P qnam doctor, effectus Qu. execu.or.
ei,

^
.

~
l,t

reeordentur. Sexto qu.praare, prout pedit, m.ravirtute patientta tam pe in his omnibus nulla tribulat.onum adnt Wllter adornantnr,

injuria ipsarum frangat versitas vel molestiarum eo imrantet. Septimo demque loimura ve, *a plationis sumuiam ia.^ agendum e,s seu v.tan-

^Z7^=.
otooant

^m-

- *

omne
Et

qnod

d,n

et volenti

a te mutnar,, e

VIII.

T^Mmnm
obtent
utii
.

itaqne
sui

opns
de

Francisem

aggredipatr.s

ficparaf ccc/e..itnii

liberatione

manu

carnal.s

divinis laudibua et orat.omde re nocte ae die grat.a Dignetur mternus Deus ous insistentes. principium exitu concludere sanS ua secundum Deo priesens de v.rg.n.b.is ctiori. Et haec ad Otastl dicta suffldevotissimis ancillis
'

sit.

feliciter

noverunt mente Deo exce-

dicatis et

S.

Doraum
facere

Damfanlj
6'.

Claram

de novo vetustam

oonstruit Deo , tentat , sed veterem

illamque

non
,

ciant, cura

ipsarum vita
,

mirifica

et

institut.o
.

repaa

resaroit;

non

fundamentum eve
pmerogativam

led super illud reservans Chris.o. Fundamen.norans, semper qod potest ponere prmter .d, nemo u Jesus m. CumChristus ^tnrn est quod est eccleP qno, sicut dictnm est, ocum. in q ad eons.rueta,

*dificat,

hcet

Mlm

rsanct

,
'

Dara,ani antiqnitus fuerat tangratia ipsura Altissira, cora versns foret, reparav.t n. Hio eat tempore in brevi eam in quo glor.osa sanctus iUe beatns e. ocu Ordo Panperum doEehgio et exoellentissimns virginum, a convers.o,

Papa Gregono gloriosa, quam a domino susceperunt r, proOstiensi episcopo temporis otium. prium opus requirat et Dei, mutato hobltu s, (|e/| c ,, , 21 Interea Sanctus reparata, m.grav.t ad lo- ,,,, et priedicta ecclesia civitatem Assisii, in quo ec- r i, b.m. cuni alium juxta dm dirutam Pr quamdam t proposito non incipiens , a bono
.

tunc

Sam

reffidificare desti.it,

mlnSum

et

sanctarum
fere

Z
o d

ftanciaoi

sex

annomm

spa t.o
fel.x

jam
exc.vi-

elanso P

per

eumdera

um

snrapsit o.

beatum Virum ln quo domina Clara,

Portiuncula antiquitus constatuta ext.teMatris Virginis Dei intrabntur. Quam fafeddeserta tunc a neminc p.eccrneret sic destructem, cura Dci Sanctns fcrvebat erga qnia devotione tote commotus ccepit ibidera ass.duus
,

duceret nmverqno usque ad perfectum alium se transtul.t loeum qu> Inde vero ad beate F nunonpatur, in quo eoolesm

^;

totius

bonitatis

Tssis.i superpositorum lap.dura o is.imus.cmterorura Nam cum post nn ,,t,ox fundaraentum. ... mo dicta dom.n. sanot. \ nem Ordinis Fratrum ad fuisset, mnl.is ext.t.t conversa ni.Ts ad eura nobjh. exeraplura et innnmeris ad :;?ectum virgo oarne, mente sed nobilior grnt.a parentela, juvencula, sed an.rao eana; sima; tate
.

oriunda, lapis pretiosiss.mns

atque

eommorari.

convers.on.s ejus anctam ecclesiam reparasset, Quo in tempore quam u. nns tcrtius agebatur acc.nc.us corr.g.a Seremitieum ferme habitum, ped.bus inceetbaculummanu portans, calceatts

Matrem, Paotum est

antem

eura

jara

d.-

'tfsed cum
Dominus

die

quadam Euangelium,
disoipulos
ecclesia

quali.er

W*.
^.
,.

miserit

suos

ad
,

00
;

amore ardentiss.raa proposito, et in divino et hnmil.tate pmo.prmdita, desfdtrio- sapientia clarior, olar.ss.ma raoClara nomine, vita ::,
ribus^.

dum D

7
.

in

eadem
oelebratis

legeretur

prmdican et Sanctua

assistens
,

ibidera verba

xi sset

adrmtil ad nui iiiii Ordiiein

^fnper
ft-aruaruui garitarum
,;,,. Taus

marhano qnoqne pretiosissimarura

nobilis uuumo
0...struotura
,

:xpom lavi , Quod * cum

dote 'slbi

,0^
vel
, ,

Euangelicain.ee aaoer Missarum smcmn,,

e,-a -
non

suppliciter poatu-

,,

surrexit,

qnamra

Powpedomitia-

?um

rum.

nec nec brevis locus

est n ex bominibus. sed ex Deo est, hominibus non cogitare sufeciat, angusta meditatio eam

m cum

FrB c Uous.
a rgentum
,

discipulo,

debca

sive

peoumam

explicare. Prgecipua ac conomnia iu eis vigret virtus mutu* ante in unum coita ipsarum tiuuae caritatis, quae

namque

oerara, non sacculum Ara in v.a portare

non panem , non non calcearaente,

P-*"^
m

v,r rf

nou
pceu,-

TZ

regnnm De, et unioas habere; sed continno exultans tentam pr^d.care y,

Sp>

,: ,

690
A.Tn
Cku*.
ritu

VITA Pia.MA
:

S.

FIUNCISCI CONFE88OKIS.
r

hoc est volo Dei, Uoc est, inquit, quod medullis cordis facere conqu.ul quaro haec totis
:

Fint hic

Hugo
S.

vet

Hugolinus, de quo ob

inti-

mam

cupisco.

Pestinat

bundans
ditus.

gaudio, ad
devotus

superaproinde Pater sanctus, salutaris auimpletionem

Nec moram

operari

iucipiat

quin patitur aliquam prnstenre, quod audivit. SolvU

,

Francisco fixmiliaritatem in Vitis ssepius recurret mentio. DeRegula Clarissis scripta loquar in Analectis. riileturCelanensis, si mu3 Hic lapsusmemor/n

cum

tationem habilus inter utriusque ecclesiiB repa-

dede pedibus, baculum contentus pro et tuuica una ponit e raauibus Slbl fuuiculum immutavit. Parat eorrigia

protiuus

calceamenta
,

rationem contigisse significet. Sanctus enim as~ sumptam eremiticam veslem non deposuit, nisi postea, ut suo loco videbimus.

tuuc tunicam

imaginem praeferenti phantasias pulset omnes daemoniacas ut in ea in ea crucifigat ut carnem parat asperrimam
,

crucis

cum
rimam

vitiis

et

peccatis
,

parat

deni (l ue paupcr-

et

incultam

qua a

mundo

uullatenus

vero , quae audierat valeat concupisci. Caetera revereutia summa cum diligentia summa cum fuerat Euang-elii surfecere gestiebat. Non enim audierat, dus auditor, sed laudabili memorifie, quffl commendans, ad litteram dilig-enter implere cuucta
,

Erat hxc ecclesia S.Petri, longius, quam prsedocet S. dicta S. Damiani, Assisio dislans, ut Bonaventura in Vita danda mm. 23. Merito cencitius, quam suit Waddingus in Apparatu, hanc reparatam fuissc, qitia, crescente priorem, ab eo sancti Viri famu, augebantur eleemosyme, quas
t

hunc

in finem mendicabat. u A prima scilicet illius conversione, quam anno 1206 contigisse credimus. Qua ratione tam exiguo tempore tres memoratas ecclesias

reparasse credi possit, dixi in Commentario prievio

curabat.

num.

150.

ANNOTATA.
emicintium hic accipiendum non est in sua B propria significatione pro zona minus lata ; sed nepro vili><> brevi veste, qua totum corpus tegi quibat;quam ob rem ab auctore Vitse secun

x Sunt, qv.i relint, Sanclum tunc temporis Eremitam Ordinis S. Augustini fuisse, quod sane cum Vitis edendis nutto modo convenit.

y Hoc Evangelium fuisse cx Matthxi cap. Contigerunt au10, liquet ex S. Bonaventura. secundum chronotaxim nostram anno tem luec
Chrisii 1200, ar forte die 24. Februarii. Lege Commentarium prsevium num. 151 et sequentibus.

Sanctus tunc seminudua fuisse dicitur. dib Clavatis supple vestimentis, qua nimirum
tioris fortunse

primssque conditionis homines geGallice loqui,

stare sol
c

Amabat enim

quamvis non

satis

calleret, ut alibi obserrnci.

Vitasecunda et apud S. (1 Eadem narrantur in Bonaventuram. coquinx obsequia e ld est, Servulus ad infima
ileputatus.
f

Habitus ille Crucis imag-inem prsetulisse dicitur; quia suprema illius pars, qua cwput legebatur, sive caputium, satis eminebat supra humeros, utcrucis apicem, manicse vero t ut transversum stipitem quoquo modo referre possent. Adi Commentarium prseviwn num. Vtftet scquentibus, ubide S. Prancisci habitu plura reperies.
z

Brodium, ltalis Broda

et

Brodo,

Latims

est

camium elixarumjusculum.
g-

Eugubium, cernacule Gubbio, episcopalis

ci-

CAPUT

IV.

vilasest ducatus Urbinatisin ditione Ecctesise, illiaribus Assisio distans Urtredecin

binum

ver^sus.

Sanctus poeniteniiam prcedicare

pit
:

inci:

hDignum
(n Q0hl

hocS, Franoisco Testamentum dedi 0, ubi num. 622 verba a

primorum sociorum
eis

accessus

Celancnsi hic allegata rcperies. Vide h.vcpaulo latius exposita

i

monita
}

data

aliorum

acces-

ciosin Appendice num.

xi,

ct

apud Tres Soapud S. Bonaven-

sus quo universi fiunt numero duo-

turam

itemnum. xi. de hsec quoque apud Tres Socios num.%, sanctumque Bonaventuram, num. 7.
in Vita,
1

decim.
F
x.

E.r Matihseicap. 5, f. 42. Ita loquitur auctor, ut indicet, restauratio-

nem &

Damiani figuram quamdam taurationis multorum bonorum opi

S.
1

in Ecclesia Dei, quameffigies Crucifiasi Prancisco

mandaverat, atque ipse cum suis erat

cturus.

spintus et PrxdH , rum dio mentis cospit omnibus pcenitentiam pr- magnofrutl* magnifico dtocipuftw sed corde verbo simplici dicare velut coll, v"Erat verbum ejus aedificans audientes. ardens, penetrans intiraa cordium. Et ignis omnium mentes admiratione replebat. Totus alet caelum intuens ter videbatur , quam fucrat

Exindc cum
,

mag-no

fervore

g-au-

u Reparavit autem ex eleemosynis, quas Assipublice mendicans inter multorum sannas collegit, ac propriis humeris donatos lapides afferendo. Consule Tres Socios in Appendice nun Adi Commentarium pnevium vn, num. 278 et sequentibus, ubi Pauperum dominarum, quic

dedig-nabatur
dictu certe
,

respicere

terram.
ibi

Et

miruni
didicerat

est

quia ccepit
esset

primitus prredicare,
le-

ubi,

oum adhuc
;

infantulus,

gere
est

in

quo
:

etiam
ut

loco

honorifice

sepultus
f

a.

Primum

felix

initium
ibi

consummatio
et

commendaret

ubi

didicit,

docuit;

et

nunc

ae

vocantur, Ordinis initium

aliis retuli.

ad anejus-

mm

1212

cum

p Colitur S. Clara die 12 Augusti, quo dem gesta illustrata sunt in Opere nostro. Adi

m,

si lubet

Commentarium praevium
vel, et

loco

mox

ubi coepit, ibi feliciter consummavit. In omni priusquam convenientibus sua preedicatione proponeret verbum Dei , paccm imprecabatur hanc viris Dorainus det vobis pacem dicens et raulieribus hanc et obviantlbus semper devo, ,
:

indicato

tissime

nuntiabat. Propterea multi,

pariter
et

qui
facti

oderant
et
ipsi
filii

q Lege in frrenando linguam, linguam.

framandam

pacem pacem amplexati sunt

salutem

Domino cooperante,
corde
,

toto

691

DIE QUAKTA 0CT0BIU8

, '
1

A Tu-mv
Cl
i

k*

".

',.,

auosquidam

de

Assisio

puer,

ac

sinu.
itate

iUa

um lumme

sp.

primopuerum,
deindell*
,

nai

dttm, virutn

mtiqnem,

s::x;::::
.iiovft

P
1,;.;

m
.

susoeperat beatum Hio enim frequenter vitam et mores intvjtt hSitio, cnjus'
ia

ffS.

J=S 3
ejus

tree.

if uertus refectusque

odore,

SS. ^^rt*^.

mom

parturi^ et\alutia spiritum

^
ros

^nrSH
v ,,

,,, /,.'.<
I

mu-

gnitudinetn
cognoieit,

vesfa
q

tristes, nec c fficiamini simplidto, quo-

tteierre.

"fn

imam

ventate ostcnultitudinem faomt vos

.^

ati .i

Regula

sani
"
!'

IS-

adimplevit Euangelii eonailium et vende omm vadc pe rfectU s esse , pauperibus, habeb.s U.ehabes, et da me c. . Quo et veni, seqnerc sanrum in rfo, sancto Erancisco assocavita cthabitn ac? - eo
:

Si

LTest.

^T^^-r^iS;

conversan. Et ecoe adeuntmm eorum in aoritms meis h.c s mansceundum obedicntix sancte et ^ muUltuQine p, enas datum. V,a q Ms partibus eonveniUispani ; festinant Franoigen V cniunt e.
voUsntiu

g^Sf

.,,.;

sive

propter

gratiam,
,

quam Dominus
des.derai.ant sal-

gudsUor
fnfar

/,...

ryuo

/uere
tt
;

.Egidius

Pltilippus

B ium. vero de tanti viri ad85 Sauctus Franciscus gavisus est gaud.o magno ventu et convcrsionc #Dominus videretnr ejus habevalde, co quod et amiei socium necessar.um re ouram, dans altcr Ass.sn c,vir cum fidelem. Statim autem convcrcst, qui valde in vitTtifrf cum sccntns sancte cc, et tit; et, quod sauote cm

conmlerat

Sancto suo
in
id

si

Incli siticbant 'i* essc, et

ardenter,

quos

i*"?
,

ipsum
:

quotidie

angmen-

'

salvos

*
vote
t>bs

S'*5r-I; ^omAudabiiis modicum

p, sanctius post tempons Bequitur frater ve o post non mnltnm Denm et rectus ac t.mens .Egidius, v,r simplex juste ac p.e dnrans, sancte, om! longo tempore sanct^quc con mvivendo: pcrfccte obedientiic exemplum ,. H. au em plationi; nobis rcliquit septena r um frater PhiUppna

; oonsnmmavxt Hunc

-^VS
^
pom q dum
,

Ut fideUter Et ait ad eos Sanctue dona SUS nostro snper omnia Deo

ii$dcinquedeinponit.

gi

conversandu,,,

fu-

nostrie

v,ut,s

nno alio apposito,

numerum

adimplevit auimpic...

--j /, cujus

Dom.nus mund ti
ipo dul

calculo labia tetigit, ,, meUillua cructaret. inteUigens et interpretans,

ut

loqueretur

de Scrip.uras sacras quo-

^^ ^ Z
I

CO nversationis mveniemus edenQukia et suavia nimiu m ad

um

intelligite

vent t c m.

Nunc

^^.m
a

mlnons
p(Jstrem0
,

sua .

dabuntur
prie
licet iicet

q , bu s

vesoij

QUO niam

acerb, atc

STesibuirnnWersis,
,

qnandam auandam
reprs

Le

cum non

d,.n-

cerit

illorum imitator efleotus

fore,

est,

quos idiotas

puKmritndinem Lteriorem olentiam ac sum, in magnam Et vere, siout looutue tent t.mo Dominns augmcntabit. Sed u :: u ,,os
t

ct sinc litteris
y
Kl,

Judorum

prinoipes causa-

Sc

baU Ur

Z
et

auj&uicum
[verefj
t'n^e?

oramluwi

iu et/ai

cousolais Beatus igitnr pater Franoiso. quotul.e impleSancti Spiritus tione ac gratia oet sollictndme ta ur. omniquc vigilantia saninstitutionibus informabat, vos filios novis P-per,atis beateque simplicitatU

aliqucm lacum, et consua in mare vel ta pisoium copiosam et cum dudat mnltitndincm suam, pM multi. miserit in naviculam

eveniet

quemadmodum . homo

jaotet ie-

omnes

tndi. e
ibi

omnes portare
placeutes

fastidiens,
suis,

eligat
ca^teros

ms

iu vasie

antcm
Dci

mm

tTmim.

Bac omnia, qu

Sanctus

jjoiiiiut sioi a Sbfa Domino

indicari, iuu^""i

locum

sicut et Bffipissime
assistens,
et

faoiebat,

orationis petit, ubi oum diu per.e-

c.sco
ft

Eodem
viri

quoque

tempore
,

..,_ quodam

, in alio

XII.

rarelcumtimoreettremoreDommatori um?ersi

hono

sn anin amaritudine auim

frequenter rerecogitar-t propitius esto miDeus, mdioibiiis et sua, :

numerum scuTomnes
reo-no
tio^ue

ad ool Relig-ionem intraute Tunc, beatus protsserunt.

de

Poii U(

rrsium
.

htt
,

hinl

ii,,u U\

nos male expensos plicans verbum illud

hi pecoatori
v.tas
;

Dei,

ad se convocavit, et plura ; contemptu mundi, de abnegavoluntatis

et

[inil

prKdieaium,

propriiB

proprii
illos

oorporia
in v

quasdam

latitia

semetipso dem..f, supcrfundere, semet ccepit a effugatifl, compressisque afieotibus ac tenebna fuerant in corde suo peooati remiflsionw certitudo infusa est tibi :,, iu grratiam respideliotornm, et fiducia

maxima seusim

ccepit cordis

ejus

mtima

subiectione

pronuntians,
per

binos

mi

et pcenitentiam ,n nunciantes pacem hominibus Et estote patientes remissionem peccatorum. auum

,

bini et biui

diversas

partes orbis, an

omnium
randi.

Raptus

deinde

super

se,

atque

in quo-

Z S

tribulatione;

securi,

quia

propositum

^omissum

beua adimplebit.

YITA PRIMA
A.Tiioma

S.

FRANCISCI CONFESSORIS.
prima
illius

Ceuk.

persequentibus benediciinjuriantibus ct caluinniam referentivobis te et pro his reg-num vobis pabus gratias agite
humiliter
;

respondete

sepultura in ecclesia

S Georgiime'.

I)

minisse.

ratur

ternum. At
S.

illi

cum

g-audio

et

laetitia

gnominant

Buscipientes

obcdientia?

sanctae

maudatum,

co-

b Hunc Bernardum, quem de Quintavalle coomnes agnoscunt primum fuisse ut omnino dicendum sit, Francisci socium S.
, ,

ram

Francisco supplices se prosternebant in et deterram. Ipse vero amplexans eos dulciter cogitatum tuum in Jacta -vote, Bingulis dicebat
:

Doraino, et ipse te enutriet. Hoc verbum aliquos cebat, quotiens ad obedientiam fratres
di-

trausmittebat.
et

paulo poit,

30 Tunc frater
dio

Bernardns

cum
iter

fratre

gii.

orante Sancto,

versus

sanctum

Jacobum

arripuit

denun conveniunt
;

Sauctus vero Franciscus cum suo aliam mundi reliqui quatuor, incedentes bieleg-it partcm, Sed modico temui, partes reliquas tenuerunt. sanctus Franciscus, eos vielapso, pore jam dere desiderans , orabat Domiuum , qui couut eos in brevi congresicque factum gare misericorditer dignaretur iu modico secundum desiderium suum, est, ut 10 bumana vocatione, gratias ag-entes Deo,
al

puerum, qui hic prxmiltituv, non fuisse saltem ante Bernardum hdbitu a Sancto donatum. Consule Commeniarium prsevium 9,ubide hujus insignis viri ad S. FYanciscum accessu, qui anno pluribus actum est. Lege etiam 1209 contigit Tres socios in Appendice num. 27 et seqq. c Ita fere Matthxi cap. 19, f. 21. d Fuit hic nominatus Petrus, de quo vide Tres Socios in Appendice num. 29.
,

is adhuc, dum hsec scripsit Celaquare verbum Reliquit interpretare per Dedit. De eo vide apud nos die 23 Aprilis. f Annumeratis ipso S. Francisco et puero

Vivebat
:

nensis

dispersofl Israel,

de quo supra.

Actor.

Apost. cap.

4,

13.

h Hoc sanctissimi Viri vaticinium hodieque cum magna Ecclesise Dei utilitate impleri, totus
orbis experitur.

pariter

convenirent.
divisione
et

Convenientibus
Pastoris,

vero

in

unum

magui
sc
sic

magna

g-audia

celcbrant,

uno
si
,

convenisse

desiderio

Nimirum Compostellam in Gallxcia, ubi S. E Jacobi Apostoli corpus magna peregrinorum aci

admirautur.
aliquatcnus

Referunt
;

deiude bona,

quae

Mise-

ricors fecerat eis

et,

neg-ligentes et ingrati

correptionem et disciplinam a sancto Patre humiliter petunt, et dilig-enter Buscipiunt, Sic enim consueverant facere semper, cnm veniebant ad eum ; nec ab eo cogitationem minimam, vel primos etiam moextitissent

currentium pietate colitur. Attamen eo usque tunc non pertigerunt laudati Bernardus et JEgidius, quia nimis breve spatium inter eorumdem discessum reditumque intercessisse mox videbimus.
,

tus

animi occultabant
quae
ipsis

et

cum omnia
erant,

implese
pri-

vissent,

praecepta

servos

CAPUT
Ordo
S.

V.

inutiles reputabant. Sic etiam

totam illam
et

mam

beati

Francisci scholam puritatis

ut,

spiritus

possidebat,

cum

utilia

sancta et justa

operari sciret, de ipsis g;audere inaniter penitus

Francisci ab Innocentio III

cibus ei sociisque
allatus
:

ignoraret.
r/UOS lllr Utlut

approbatus:
Pater
eis

in

nuclpti, rjusjui

Beatus vero amplectens, coepit

31

nimia

caritate

filios

fama

le

um

et

quae

sibi
alii

britcvadil.

Statim
appositi
Dei.

autem

propositum surevelaverat Deus, indicare. quatuor boni et idonei viri

aperire

loco

deserto

multa
sociis.

de

Sancto

ejusque

primis

sunt ad eos, et secuti sunt Sanctum Factus est proinde rumor raagnus in populo, et fama Viri coepit longius dilatari. Erat certo illo in tempore S. Fraucisco et fratribus suis exultatio magna nimis et gaudium sing-ulai

Videns
Deus
futuris,

beatus
quotidie

Franciscus

quod

Dominus
in
id-

xm,

augeret
et

numerum

JjJJJJJj,
episcopo

ipsum, scripsit

sibi et fratribus

suis, habitis et
vitse
for-

Am-

re,

quaudo
,

aliquis,
,

quicumque
,

sirapliciter

paucis verbis

tiate et Cardi-

vel

qualiscum,

que
ous,

dives

pauper

uobilis

ignobilis

mam

et

Regulam,
a,

sancti

vilis,
lai-

caruflj

prudens,
in

simplex,

sermonibus utens

Euangelii praecipue ad cujus perfectionem so-

nak&&tnut,

clericus,

idiota,

populo Christiano, Spiritu Dei ductus,

Religaonis
viris

lummodo

inhiabat.

veniebat sanctum
rus.

habitum susceptude omuibus viris admiratio multa et humilitatis exemplum, eos provocans ad emendatioris vitae viam et poeniErat in secularibus
tentiam peccatorum. Nulla ig-nobilitas, vel nulla paupertatia infirmitas obsistebat, quin sedificarentur iu opere Dei quos volebat Eedificare
,

quae omnia

omnino

Pauca tamen inseruit alia, ad conversationis sanctae

*.

usum

necessario

innuebant

Venit

proinde

* forte

innu-

Romam cum omnibus

dictis fratribus b, deside-

cl,al

Di us,

i|ui

esse

cum

abjectis et

cum

rans sibi nimirum a domino Papa Innocentio IIL quae scripserat, confirmari. Erat tunc temporis Romae venerabilis Assisii natus episcopus, nomine Guido c qui sanctura Franciscura et omnes fratres in omnibus honorabat et speciali
,

simplicibus

delectatur.

venerabatur dilectione

cumque

vidisset S. Fran,

ciscum

ANNOTATA.
a Nempe in ecclesia S Georgii intra civitatem Assisiensem, ad quam defuncti corpus e conventu S. Mariae in Portiuncula postridie mortis illius

ipsorum causam nesciens adventum [ agre d ] tulit. Timebat enim, ne patriam vellent deserere, in qua Dominus per Gaudebat coeperat operari. servos suos jam
et

fratres

anno 1*228 honorifice detatum fuit, et ex quadeinde anno 1230 ad ecclesiam eidem dicatam, ubi hactenus colitur, translatum est, ut constabit ex dicendis. Verum, cum Celanensis ante postremum annum scripserit, non potuit,niside

plurimura tantos viros in suo episcopatu habere, de quorum vita et moribus maxime pWBflUmebat. Sed andita causa et eorum intellecto
,

proposito

g-avisus
eis,

est

in

Domino

valde, re-

spondens
fore.

hoc consilium et praesidium Accessit praeterea S. Franciscus ad revese ad

rendum

693
1

IE
,

QUARTA OCTOBRIS.

rendum dominnm mi ,. Joannem de

episeopnm Sab.nenseu qjn inter Paulo e S. prineipes et majorei;. ,.,. eurf eatato. ,,,,,,. despicere, et amare
,

nov

al ios

miod locus rem J

ille

Statimque

valde ab hominum habitatione gratiu procudivina ,

^ ^
J^
.

**
>ps><"

et

^
-

affereQS
abiit .

maQU paQem>

ej

Ip8j

verono

.-

m
83

,.,,,

,t,|uc

cnritutive

suse.piens,

B g n oscC ntes eum.

mirati sunt

voluntatcm
/I( obattentm

et

propositnm plurimum commcnquia

^ ^^
ipso

Verum

Rtaitlx et

pu

m
ad

ttttulem i

vitai

prov.dus et diet cum dc multiB interrogare cmpit eremiticam d.ver uastioam seu
,

homo

crat

cibo, et
nientes

Ortenscm

Sumptoque admonebat modico * contortat. veex prope c.v.tatem ad quemdam locum per dies ojimdeemi, ibidem fere
.

oonsiderent, de misericor(lia d.v.na

.^^-

nou

dicandi tili

impetrot.

terct.snadebat. At 'T,* nem ejus humiliter prout poera , pi eotaudo, scd aha non suasa despicieudo, M.raba.u, dom mm iesiderio ferebatur. alt!ori >us et t.mens, nc a antopro ille ferrorem itmera o^ndebat. resilir*. ei planiora
,
.

sanctus

Frauo.scua^suamoP

r? WjJ*-

sum S unt

morati. Aliqui

J
tres

^^ ^
_

eorum intrantes civ.tatem

d
,

irere

poterant ostiatim
,

ad
aot

fra-

de ^ ortautes

ver

posita

l,

t^zzzrzsnrsz
Papa III /", EcclesiaB Dei Innocentius affluentissimus quoque sus doctrina
,

ejus

constantia

victus,

P reelB

^ i
rent.
et

m aUcui dare on quo dam sepulin illud n(lebant corpoconservaverat aliqU ando d atoum

eum gratiorum man d u cabant.

8.

qu.d

- desertus

..

ut glono-

sermone
cultus

35 Locus
,

ille

clarissimus zelo justitiae,

cum
,

fidei

eam

rarorum aut nullorum

erat atque relictus , frequentabatur accesnihil

ei

dtter|oloco
Vl0ratuf>

P ,obec,v,ta-

cum virorum llic poscebat. eorum aspetitioni discretione pravia visset, prosequeutiae comsensum prsebuit, et effectu et monens atque de plurimis cohortans plevit ejus Prancisco et fratnbus S benedixit eos et profratres Ite cum Domino dixitque cis oranivobis dignabitur Ut Dominus inspirare
: :

Dei votum

agno-

su. Erat eis exultatio

magna, cum
Cceperunt

aut videreut , rent carnaliter delectare.

sancta

quod

eos posset

habevane seu

propterea

cum E
,

bus
/iwft gH-t- a

poenitentiam

przedicate.

Cum enim ommmultiplicabit

referetis

potens

ego ad me cum gaudio o-ratiam * concedam, et secunus majnra vobis his plura
et
, ,

Dominus

vos

numero

et

committam g. Vere Dominus quocumque pergebat cisco

, ,

erat

cum S. Franeum revelationiexhortans.

,

bus

laetificans

et

beneficiis

INam

paupertate ibidem habere eorainercium qute sunt raundi , nimiet in defectu omnium erant, sicut ibi consolari. Disponebant um Et quia , depoet ubique perpetuo adhaerere. eos sola terrenorum sita omni sollicitudine statuunt et confirconsolatio delectabat divina ab ejus ammant, uullis impulsi tentationibus licet ipsius loci amceuitas, plexibus resilire. Sed verum vigorem animi qiue ad corrumpendum eorum non detiueret mediocriter potest non moric assiduitas effectus, ne saltem longioris
, , , ,
,

visum cum nocte quadam se sopori dedisset juxta quam arabulare, est ci per quandam viam
pularborniagnae proceritatis stabat. Arbor illa Factum est fortis, grossa et alta nimis. Ohra, ct sub autem, dum appropinquaret ad eam pulchritudinem et altitudinem ea stans, ejus taugeret , eammiraretur', ut oacumen arboris inclinaret ad terram. que mauu capiens facillime cum dominus InnoEt revera sic actum est
, ,

vel
ret

solum exterius
ipso

eis aliquid proprietatis inuecte,

/.

sequentes felicem Pak loco temporis intratrem, vallem Spoletanam tuuc

relicto

verunt.
tias
,

Conferebant pariter
inter
solitaria se

veri

cultores justi-

utrum an ad loca
ciscus
,

homines conversari deberent

transferre.

Sed

S.

Pran-

centius. arbor

in

mundo

excelsior et sublimior,

ejus
|

petitione et

voluntati se

tam benignissime

propria confideoratione omnia praeveniebat nebat, sed sancta sed ei, qui gotia , elegit non sibi vivere soli , est, scieus se ad hocmispro omnibus mortuus P ut Deo aniraas lucraretur , quas diabolus
qui

non

de

industria

sum

inclinavit.

XIS

84
*m'
(n

Sanctus
egit

Romaoum
retwftnt,

tanti
tias
in

patris et

Franciscus de munere ac gratia domini plurimum exultans , graqui pouit humiles omnipotenti Deo
,

conabatur auferre. 36 Oircuibat proinde

sti

n
fortissimus
,

miles

Chriin
|

Franciscus civitates et castella

bilibus

non
,

uftlUi

humana?

sapientias

verbis

sed in '''""

uio (iiuiniMts
reficitur,

sublimi,

et

raoereutes

erigit sospitate; staPetri.

,

timque veuit visitare liraina B. versus valex Urbc lione completa, egressus cum sociis est iter arripiens lem Spoletanam lura irent, profectus. Conferebant ad invicem Deus dona quanta et qualia eis clementissimus
,

Et ora-

doctrina et virtute spiritus, anuncians regnum docens salutem et poepra-dicans pacem Dei in remissionein peccatorum. Erat in nitentiam oranibus fiducialius agens ex authoritate Aposibi concessa l, nullia utens adulationi,
,

stolica

bus

domino Vicario Christi contulerit gratii patre univers Christianaa nationis et qualiter etiam monita et praecepta
,

qualiter b

sunt recepti Regn qualiter ipsius adimplere valerent possent siucere scrvare et msusceperant quam
:

'

at,

muDili

declinabiliter

qualiter moniti* sancorara Altissimo ambularent ctitate et religione

custodire
vita

nnllis seductoribus blandimentis. Nesciepungere nec bat aliquorum culpas palpare, sed sed aspera inc] vitam fovere peccantium primo sibi suaserat tione percutere. Quoniam et non tiquod verbis aliis suadebat opere veritatcm fidentissirae lomens reprehensorera quebatur , ita ut litteratissimi ctiam viri, gloria
,
;

et dignitate

qualiter

deinde

et

mores

ipsorum per in-

crementa sauctarum virtutura forent proi ad exemplum. Cumque novi Christi disci])uli de hujusmodi in schola humilitatis suffloientei dies multum ascendit et hora h disputassent Pervenerant tune ad desertum locum , prasteriit. esunentes refatigati, et esurientes repr pra? lassitudine itineris fatigat,, eo fectionem aliquam invemre non poterant ,
,

el poteutes, mirarentur sermmu-s timore utili ejus prasseutia terrerentur. Currebant currebant et foemince; festinabant olerici, viri et audirent accelerabant Religiosi , ut viderent alterius seouli videbaDei qui homo
,

Sanctum
tur

Oranis astas
mirabilia

eernere

per Servum 1*

batur eerte

suum tempore Tempore iUo

omnisque sexus properabat quss novit Dominus operabatur in mundo. \

qua3
,

sive per praesentiain

Panoisoi

,, ,,

694
A. t.k.v.

VITA PRIMA
Franoisci, sive per famani

S.

FRANCISCI CONFESSORIS.
sanctae

Ciub

quaedam nova lux e universam tenebrachjIo raissa in terris fugans quce pene totam sic occuparura caliginem quo fout vix aliquis soiret verat rogionera.
S.
,
,

obedientire

praeceptis
railites,

audebant
qui,

prapo-

nere obedientissirai
ficerent
,

pergendum.
vionis
Dei,
et

Sic

enim

alta profunditas

obli-

obcdientia? se ad nihil srientes di^ocrnere in rium pneparabant omni remota prseceptis, ad quaeque injuncta
,
,

antequara perexequendura impe-

negligentiaB sopor
,

mandatorum
vix
excitari

contradictione

quasi

praecipites

conourrebant,

ejus fere

omnes oppresserat

ut

veteribus et inveteratis raalis

rentur.

aliquatenus
in

pate-

Paupertatis sanctissimSB sectatores, qnia habebanl nihil, amabant nihil, perinde nihil perdere verebantur. Sola

tunica erant contenti

repetiata o quan-

37 Radiabat quasi
pttconeu!i
pariquefruciu.

stella

fulgens

ealigine

noctis

et

quasi

mane expansam
,

super tenetotius pro-

Draa

Sicque factum est

ut in
,

brevi
lffitiori

vinciae facies sit

immutata

et

vultu ap-

i.

squolcnti

ubique deposita pristina foeditate. Fugata est prior ariditas et seges in scalenti* camvinea Ccepit etiam inoulta cito. po surrexit
pareret,

doque intus et foris. Nullus in ea cultus, et despe ctusmultuset vilitas apparebat, nt in e;i crucifigi penitus mtindo viderentur. Fune sucoincti, femoralia vilia gestabant, et in his omnibus permnnere propositum pium hanihilque amplius habere nullo bebant. Seouri propterea erant ubique
, ,

timore suspensi
sollicitudine

nulla cura distracti

sine
:

ulla

gerrainare
riter

et

germen
,

odoris et honcstatis pa-

parturivit.

Eesonabat
ita

ubique
multi
,

gratiarum
secularibus

actio et

vox laudis

ut

nec de serotino hosiiptio, in magno frequenter itianxiahantur. Nam cum neris discrimine positi
,

diem

crastinum

expectabant

curis abjectis,

in vita et doctrina beatissimi patris

S&spe in

maximis
,

frigoribus necessario

carerent

Francisci
ris

suam reciperent
nobiles
,

notitiam, et ad Creato-

amorem

et reverentiam aspirarent. Coepernnt

multi de populo

ignobiles
,

clerici

et

clibanus recolligebat eos p, vel certe in cryptis seu speluncis humiliter latitabant. Diequi noverant l.ibus vero manibus propriis
hospitio
,
,

ad S. Franlaici divina inspiratione compuncti cupientes sub ejus disoiplina accedere cum
,

borabant,
vel
in

existentes
locis

in

dominihus leprosorum
,

aliis

honestis

servientes hijmiliter

et

magisterio

perpetuo

militare.

Quos oranes
rivus
,

et devote.

Sanctus Dei, velut

ca?lestis

gratia

uber-

40

Nullum

ofi^cium

exercere

volebant,

de

E
uliiique

agrum charismatum imbribus rigans exornabat floribus cor.lis ipsorum virtutum Egregius nerape Artifex, ad cujus formam, rerimus,
:

quo posset scandalum exoriri q, sed semperjust;i omnes et sancta, honesta et utilia operantes cum quibus conversabantur, ad humilitatis exem,

/,,,

gulam

et

doctrinam efferendo praeconio in utro-

plum
ibi

et

que trinmphat

sexti Christi renovatur Ecclesia, et trina fide

patientiae

patientiam provocabant. Ita eos virtus circumdederat , ut potius quoererent

ubi
,

m
,

salvaudorum. Omnibus tribuebat

et

esse

persecutionem
ubi
possent
, ,

suorum

operum
ipso-

normam
Scoii ieu (K-

vitae

salutis

viam

in

omni gradu

paterentur
levari.

quam
vel

sanctitate

veraciter demonstrabat.

rum cognita

laudata

mundi favoribus
opprobriorum
verberati
se

sub-

38 Sed de
professione

$cipvU rju,

qnem caritate pariter et Ordine praecipue serassumpsit et tenuit

,

Nam
affecti
,
,

multoties

contuligati
,

meliis

denudati

quoi Minoret
i

mo

in

manibus

est.

Quid
ei

enim
ipse

Ordinem Fra,

carcerati

nullius

patrocinio
,

tuentes

cun-

ni ,i,

uhtii

trum Minorum
scilicet

primitus

plantavit

et

ea

cta

occasione hoc
in

nomen
:

imposuit.

Cum

non

enim
res ; hora
qui
,

sic

Regula scriberetur
inquit,

ad cujus sermonis
Volo,

Et sunt minoprolationem ea quidem

Et
,

ut

Ordo fratrum Minorum

vere

fraternitas

ha3c

vocetnr n.
et

Minores
quaere,

ut in ore ipsorum gratiarum actio resonaret. Vix aut nunquam a laude Dei cessaquidquid recolbant, sed continua discussione ligentes pro nepro bene actis gratias Deo glectis et iucaute commissis gemitus et lacr} mas
sic viriliter

sustinebant
et

nisi sola

vox laudis

omnibus

subditi

existentes

semper
exercere
,

banl locura vilitatis

officium

et in in

persolvebant. Relictos a Deo se fore putebant, si non se in spiritu devotionis solita pietate ju,

quo quaedam fore injuria

solido verae humilitatis
(

videretur

ut sic
,

fundati mererentur
eis

ut

felici

dispositione

in

virtutura

fabrica

spiritalis.

consurgeret omniura Revera constantiae

structura
surre-

fnndaraentum
xit
,

caritatis

nobilis

in

tibus
Sancti.
Christi

quia vivi lapides ex omnibus mundi parcoacervati sunt in habitaculum Spiritus

cognoscerent visitari. Cum enim orationibus incumbere vellent, ne ipsos arriperet so- p mnus, aliquo adminiculo tuebantnr. Aliquis suspensus funibus fulciebatur ne per somrai subreptionem oratio turbaretur aliqui se instrumentis ferreis circumdabant aliqui vero ligneis ergastulis se cingebant. Si quando ciborum
giter
,
: :

quanto
!

caritatis ardore flagrabant novi

in
eis piae

copia

vel potus
,

ut

assolet,

eorum

sobrietas

discipuli
!

vigebat amor
psriter
,

Quantus Cum enim

via
,

societatis

turbaretur

vel

itineris

lassitndine

necessitatis

alicubi

convenirent

vel

in

ut moris est, sibi invicem

obviarent, ibi

tabat

spiculum spiritalis amoris resulsuper omnes verze dilectionis seminarium spargens. Quid illuc ? Casti amplexus suaves
,
,

metas vel in modico perstransiret, multorum dierum abstinentia se acerbissime cruciabant. Tanta denique maceratione incentiva carnis reprimere satagebant, ut in frigidissima glacie non
nhhorrerent ssepius se nudare, ac totum corpus spinarum aculeis compungentes effusione san,

affectus

iii

iiini ii,

/ii

osculum sanctum dulce colloquium modestus animus simplex lingua plaresponsio mollis cabilis, idcm propositum promptura obsequium et indefessa manus. 39 Et quidem cum terrena cuncta despice, , ,
,

(uin

gem

rent

et
,

seipsos

tiitif;

gerent
tes
,

totius

nunquam amore privato diliaffcctnm in communi refundenin

guinis irrigare. 41 lta enira omnia terrena strenuissime conterebant, ut extrema vitae necessaria recipere paterentur et tam longa consuetudine a corporea consolatione disjuncti quaeque aspera non timercnt. In his omnibus pacem et raansuetu,

UaiciliVl'
s

"""'

Patr*

( $tituti-

seipsos dare

tern?e necessitati
biliter

pariter
,

conveniebant

pretium satagebant, ut frasubvenirent ; desideradelectabilius simul erant,

,

dinem cum semper et

omnibus
pacifica

sequebantur
,

et

pudica

et

gravis erat utrinque separatio BOcialis rum divortium acerba disjunctio. Sed
,

amanihil

operantes summo studio cunota scandala devitabant. Vix enim tempore necessario loquebantur, nec de ipsorum ore
scurrile

aut

otiosum

quippiam procedebat

ut
in

DIE QUAR'TA OCTOBRLS.

A
ipsorum non posvita et conversatione quid vel inhoneatium aliquatenus set impudioum eorum omnifl disciplinatis, min orani
,

itur,per quadraginta dies

^radac^.
38.

Via

4mn>

icet,quia

illiuspotestatem

InnocentiusIIItpstsocttfque prxdicanfecerat posnitentiam

un

Artus

cessufl

modestus, sensufl omnes ita nifliquoa Q t vix audire seu videre, ta ,, exposceret, paterentur. Deeorum intentionem mentem in olo nabeterra oculis, in tixis rannulla malicia, nullus
,

mortafioati

di ul prsem issum est

num.

m
cet

ams ^nRegulaprimolocoaWaddingoedttacap.
6
i

inminarum, fPratrum Minorum, Pauper wneClfineBfxvocamus.et Pcemtentium.

Et

eoinstitutos, scihInsinuattres Ordines ab

baut.

Nulla
nulla

invidia,

cor

oblocutio,
in eis

nulla

suspicio
;

nulla
,

egitur:

nullufl

vocetur

Pbioe, sed

ge-

'ancr.ntt

sed concorhabebanl gratiarum actio, et dia multa, quies oontinua, * in eis. H*c sunt docun vox Iaudi8 erat non verbo tantum et lrogua, pii Patris, qnibus uovos nlios inet veritate maxime, Ld opere
iritudo

locum

aeraliter omnes vocentur

Fkathes M inore..:

oportet, Levox Minorea occurrit. Quapropter Reguta.in qua hic locutum esse dealia Et sunt Minorea, istx voces
lt
,

vhicestprimus

locus hv

formabat.

AXNOTATA.
a

prccmittebantur Ordinem quarum occasione S. ^ncisous votmt Fratrum Minorum. Hsec certe suum appellari qua istce vonon est Regula omnium ultima, in

eesnonsuni

risimiUime

omnium pnma,

Waddingus

existimavit, hanc

eam Regulam

esse
g

quam

omnium primam scripsit, perasse eam vero, quam laudatus Annalista aut latere primam credidit, unam esse ex allis, R Minorum 35 ab eodem quas Tres Socii in Appendicenum. prius quam Institutore scriptas asserunt,
Prancisoua
;

edidit.Mihi

ipse Waddingus e verisimilius est

,

duabus prunam Regulam, quam

quxlatere vel periisse videtur. centonibus resarRepeciata, id est t assutia

ta \Galli
,

tmdu mnt Bapiece a piece Latine Regula Mietc. In utraque quoque Btum, cento

norumaWaddingoeditacap. Ilegitur

Iratrea

possint eas omnesviUbus vestibua induantur, et sacois et aliis peciis, repeciare de

sancto

iUam,quam ultimo reliquit fratribus prwvio num. 22< tionem habesin Commentario
,,.,

^Eujusmodiexemplumhabes apud Tres SociosinAppendicenum.^.

q

et

Consona habct Regula primo loco edita serviendi et laborandi dingo cap. 7, quod de modo
inscriptumest. Socn vHujus generis exempla referunt Tres
in
,

a Wart-

sequenti-

quibus ipse Franciscus Porro hoc iteret Rejunctus erat duodecimus.

b

Nimirum undecim,

aulceapprobationemcogimur anno 1209 affigere Commentario prxvio num. rationes datas in

ob
184. et

Appendicenum. tarumvidebimus.

40,

atiaqueper decursum Vi-

sequentibus.
in
est

Ab Ughcllo
,

isque ipse
in

omniaatqueetiamvestescedentem, pene nudum palho texit. brachia sua suscepit, suoque

,i

qui

Italia sacra \ido vocaiur , patrx bona B. Franciscum,

CAPUT

VI.

Yocem

asgre, quse

<<

" *>Stro

inclusi siderabatur, addidi et uncis

e famiha Colue Insigne hujus Cardinalis, maensiumnati,elogium habes apud Ciaconiumet Ponttfc uldoinum tom.i Vitarum Romanorum L16) et sequenti. Ibtoumei Cardinalium col, Mtnodicitur fuisse primus Ordinis
,

Habitatio S.

Francisci in Rivotorto
instructio,

Sociorum
orare
:

quos

docet

curam et of rum protector quodverum ejus C ficiaspectes ,sedinframdebimus,prtmum

est, si
;

demetiam

virtutibus
et

fulget,

occulta

cordium

futura novit.
XTI
Cffite-

dem

protectoremPontificia auctontate potestateHugohnum constitutum, fuisse Cardinalem que Ostiensem, qui postea seuHugonem, episcopum us Qregorius IX Pontificatv.

ad

summum
lusfuit.

Romocentius III, Csclesthw III swvcdens,

S. Petri

manam

Cathedram abanno

L198 usque

tugurium a: quo in citur Rug viveerat, sub cujub umbra quoddam relictum mag-narum et pulchrarura dorauum strebant,
loco

bat

se

beatus

Franciscus
Aasisii

cum
loco,

ffa6ftalclim
, h, vo

i^ris

juxta

oivitatem

in

qui di- ,

**

ad 1216 tenuit. complexus est, atg Mutta hic compendiose prsetermisit Cetanensis, quse uberius que aliqua exposuerunt Tres Socii in Appendice cap
Bonaventura cap. 3, apud quos ea tegi possotovivae sunt. Ceterum hsec Regulm approbatio
S.

nuissimi contemptores, et tuebantur pluviarum. Nam, "t ait SanotuB: a turbinibua quam de palatio in ctelum tugrurio, Oitiua de
se

lbidem

aversabantur in
,

eodem
Labore

loco

cum

vocis oracido sine scriptis facta fuit. h 1'uto, hic excidisse vocem ccenae, aut
vel similis significationis.

multo et tilii be;i universarum rerum, BBspissime omnis painopia solia contenti rapis, quas destituti,
et fratres
in

nia

solatio

refici

pianiciem
ut
in

^ssisii

huo atque
ille

illuc

in

angustia
vale-

manducabant.
i

Looufl

tam

augufltisflimufl

cpiscopatis Orta, seu Horta et llortanum, tascst, in provincia Patrimonii S. Petri, ad Tii

erat,

eo

sedere

aut

rent.

berimatque

inipso l'mbri;c tiuulesita.

k De tota hac apud Hortanum mora silent

memtmt tamen Trcs Socuel S. Bonaccntura seoundus sed inhujusapographonooiographus

\

ex sotius describe?ilis vitio, itla, qum sotum fere quindecim dierum fuisse a Celanensx Octobms Tomus II.
stro, forte

Nullum pro his cordo placido mens plena gauquerimoi Franoiaoua quotidio conservat patientiam. S. contiuuam sui et suorum inqnfdianara, iramo et ml in eis reBitionem diligentissime faciebat, ipsorum cordibus ab Bidere patiena lubricum, in diaei. neffligentiam abigebat, rigidua
I

murraur

quiescere vix resonat,

nulla

omnem

90

pliua,

696
A.

VITA.
suner

PRIMA

S.

FRANCISCL CONFESSOMS.
tatem,

Tbiom

plina,

Cbun.

hora.

Nam

si

custodiam suam erat vigilans omni qua, ut assolet, earnis temptatio eum
in

statim

ad

obedientiam

oolligere, ao facere,

totum se debet D quod eum velle s.gnc ahquo

quandoque pulsaret,

quadam

fovea glaoie plena,

eum hyem
..

dni
.

pcrsistens x "

omnis

immergebat, in ea tanlrntt quoau usque taim pro lixissimc, nnA ns.me carnis * iamw fo1o vt nniripm tantse recederet corruptela. i^t quuum
existeret, se

mortificationis exemplura caeteri

verb'
-"'

ferventissim<
vi-

comprehendet. In quocumque loco prreterea a hqua eccleeia constructa /oret, etiams preasentes possent eam utcumque cernon erant, tautum * nere de remotis, mclinabant se versus eam prom homine, adorabant et inclinato super terram,
Omnipotentera,
dicentes
ecclesias,
Bt,
:

Adoramus

te,

Christe,

et ,ui

quebantur. I.i Docebat

,u, U h,,ega-

fiuf

incent i V a reprimere, verum etiam tfa e{ per quos mors inet ipsos cxteriores sensus,
trat

^^

eos,

non solura

mortificarc

et

ad omnes
Pater.

sicut

eos docuerat

san-

ctus

quod nou minus est admiranubicumque crucem vel cruois signum indum,
tuebantur, sive in terra, sive in pariete, sive in arboribus, sive in sepibus viarum, faciebant hoo

ad

animam.
Otho
ad

Quoniam,
illas

cum

imperator
tu et

suscipiendam
b,

tcmpore illo coronam terstrepi-

reni imperii

per partes
transirel

cum magno

pompa

sanctissimus Pater
existens,

cum
tu-

reliqui* juxta

viam ipsius transitus

OTrioneoadTidendum
respicere
pertulit,

foras esivit. necaUquem prater nnum, qui eonstantis-

idem. 46 Sic enim eos repleverat naota simplieiut duph tas, sic cos innocentia nta doeebat, ; quia sieut citatem animipemtus ig-norarent
;

,
..,,

una

fide.s,

ita

sime ilU annuntiaret, gloriam hanc sibi tempore modico duraturam -. Bral enim gloriosus Sanotus

luntas,

una

unus spmtus erat in oantas; anunornm

eoucordia
;

eis

una vo- **.

semper

morum
in

coterenba, virtutum cultus,

secum habitana
n

et

deambulans

in latitudine cor-

conformitas

se

dignum Deo habitaculum

pra

Kam

ternum, et pietas actionum. ilum cuidam Bacerd iti ex secularibus, qui

valde
infamis erat,
et euormitate scele,

bat. Et ideo
1

.dd,-

terior,

nec rumpere ingens negotium, quod habebat in maApostolica in eo vigebat authoritas, et nibus. reideo regibus e1 principibus adulari penitus
implicitati operam,

aures ejus non rnpiebat clamor exaliqua * exculere poterat seu inter-

meritis

rum ab omnibus
saepe

contemnendus

confitereutur

peccata sua, et per multos eis innotuisejus nequitia, nullo tamen mode credere set E nec propterea obmiserunt pecca noluerunt * volucrunt confiteri, nec debitam impenta sua ei solito
:

nec
imp<
,,i,

sinebat locum
dire.

angustum

cordis latitudinem

dere
xisset

reverentiam
Vide,

e.

Et

quidem cura
sis

ipse

vel

alius sacerdos
:

cuidam
frater,

e fratribus

quadam
;

die di-

rea

tan
fn

ii
\\n- uu

Soiebat
et

prasterea

nomina

fratrum per

ne

hypocrita

statim

iforfam

Sci ibebal

domicilium, ut recognosceret locum suum, ne angusta loci modicitas mentis silentium et Cumque ibidem morarentur, acperturbaret. ut quadam die asinum ducens deveniret ciilit,
lens

unusquisque, orare vo-

aut quiescere,

propter sacerdotis vcrbum credidit, se, frater propter quod die ac noesse ille, hypocritara niraio dolore affectus. Quaecte lameutabatnr,
:

ad umbraculum,

in

quo

Vir

Dei

cum

sociis

rentibus autem ab eo fratribus, quid vellet tanmceror, responta mcestitia et tautus insuetus Sacerdos quidam tale raihi verbura dit, dicens
:

repulsam, adliorad ingrediendum, locutus tans asinum suum Vade intus, quia loco huic beest verba haec
morabatur.

Et

ne

pateretur

locutus

est,

de quo
crederet,
est,

tanto dolore

afficior,

quod

vix possum
et,

aliquid cogitare. Consolabantur

eum
ipse Sa-

ne

sic
:

hortabantur.

Quibus
fratres? hoc.

nefaciemus.

Quod verbum

8.

Franciscus

audi-

dicebat
cerdos
testne

Quid
qui

quod

dicitis,

ens graviter tulit, illius viri intentionem cognoscens. Putabat enim ille, ipsos ibidem morari velle ad augendum locum, et ut domum

est,

locutus

est

verbum
ergo
est,

Po-

mentiri

sacerdos?
necesse

Cum
igitur

sacerdos
ut,

non
in

mentiatur,
esse

quod
diu

domui copularent. Statimque S. Franoiscus egrediens inde, relicto tugurio illo propter rustici verbura, transtulit ad aliura selocum, non longe ab illo, qui Portiuncula dieitur, ubi, sieut supra q dietum est, ecclesia 3anctee Mariaa ab illo ante
diu
tie

locutus est,

verum

credamus.
ei

Sieque

hac

simplicitatc

perdurans,

verbis

tandem
sa-

Patris
cerdotis
cusavit.

beatissimi

acqnievit, qui

verbum

exposuit,
turbatio,

et intentiouem

sagaciter ex-

Vix alicui fratrum

tanta posset
ejus

mentis
eloqui-

fueral

reparata.

Nihil

volcbat
iu

proprieta-

inesse

quod ad

ignitum
,

hal ere, ut

omnia posset plenius

sunt
eos

Doraiuo
il-

um
ram

non

discederet

omne

nublum

rediretque

possidere.
XVII.
i.'i

screnum.

Deprecati
doceret

eum

fratres

tempore

47 Ambulantes

SllOJ
'
.

orare

lo,
<lt

ul

orare,

quoniara

in simpli-

hominibus
fratres

coram Deo simpliciter et comeruerunt tune confidenter,

divina
revelatione
laetificari.

\MII

Apfurti

">

///:

jti

omnftui

citate spirilus

ohtcqiu ntei,

ambulantes, adhuc ecclesiasticum ium ignorabant. Quibus ipseait: Cura oradicitis

temporis

fcmincnn*
igneo

bitis,

Pater noster,

Adoramus
tibi,

te

Chri-

ste

d, et ad

omnes

ecclesias tuas,

quse sunt in

mundo
autem

universo,
ipsi

et

benedicimus
pii

quia per

Dura enim igne Spiritus Sancti succensi, non solum coustitutis lioris, neque etiam qus&libet compediret eos terrena sollicitudo, vel molesta curarum anxietas occuparet, sed Pater noster in melodia spiritus vitse tarent ; beatissimus sanctus
suppliciter decan-

sanctam orucem

tuam redemisti mundum,

Hoc

fratres,

Magistri discipuli, sum-

ma cum diligentia ohservare ourabant, quia non ea tantum, qnae beatus Franciscus pater dicebat eis, superno consilio, seu patemo imperio,
verum etiam
si

quadam
fere

se

ab

eis

Franciscus uocte corpore absentavit. Et ecce

quiescentibus,

media noctis hora, quibusdam e fratribus quibusdam vero in silentio affe-

ea,

quse

cogitabat vel

medita-

ctuose

batur ipse, aliquo scire possent indicio, studebant efficacissime adimplere. Dicebat enim eis Pater, ipse beatus veram obcdientiam fore, non solum prolatam, sed excogitatam non bolum audientiam imperatam sed desideratam
; , ;

hoc est, si frater, fratns solum audiat vocem, sed

prselati

subditus, non

comprehendat volun-

currus ostium domus orantibus, per igneus splendidissimus intrans, bis et ter huc atsupra que illuc per domicilium se convcrtit quem globus mazimus residebat, qui solis haObstubens aspectum, nocte clarescere fecit pefacti sunt vigilantes, extcrriti sunt dormiennon rainus cordis , quam corporis tes, et quoque senserunt elaritatem. Convenientibus
,

in

,,

flQ7

PIE QXJABTA OCTOBRIS

hoc coeperunt quffirere inter se, quid lucis unuis alSed ex vi et gratia tantffi esset manifesta. [nteHexerunt deteri crat conscientia extitisse noveruut, animam sancti Patris niquc ac qui ob prnecipuffi fulgore tam maximo radiautein,
in

unum

frater,

orans turbatus, venisset aa dMnUut adventum ejus cognovit inM trueM locura Sanctus Dei et etquodvolvebatanimo,intellexit. Statim proinde ,olatr,
oiscua

pater

in

cellula

esset

et dictu

solita

cogitatione

fecit

eum

ad se vocari, et dixit ad
,

eum
es,

Nulla
exainter

puritatifl

sua?

curnm

tauti

gratiam ct magnae pietatis m filios mcmuneris benedictionem a Dommo

te

conturbet tentatio cerbet; quoniam carissimus

prfficipuc
:

fiU, uulla

cogitatio
et

mihi

/". ruit obtinere f indiciis saepms noc is II qui.lera manifestis eoium areana cordis eocognotcii, lonexperti foerant, occulta probaranl et remotts latere. O quotiens, ye non

adcii, arcana

rum Patrem sanctissimum

cognoti

i!

nullo docente homine, sed

Spiritu

Sancto

r<

ac tarailiamihi caros. Mea dilectione securus ad me inritate dignum te noveris sume et de familiaritate tra, quando volueris admira*. Miratus est dictufl frater facundiam reverentior factUS, tione permaxima, et exinde
,
'

'

<m fiduciamt

acta agnovit, occulta lante, absentium fratrum exploravit! U cordium aperuit, et conscientiam admonuit , quibus et agenda nuantoa in somno quantoprobibuit pravepit et non agenda quorum prassentia rum futura mala prasdixit,
!

quanlum

crevit

in

gratia sancti Patns

tantum
#

dilatan. Dei misericordia fiducialiu, in cce,ut tuara debent Quam egregie *, sancte Pater terns qui omnino desperant in absentiara ferre Juva tua interces-imilem invenire tui
,
,

ultra

bona
M.
quis

iu

facie

videbantur

Sic

et

iniquitatum

Bione, quos

peccati. obvolutos ceruis noxia labe

si

futuram in multis finein Imrao, si quid *, pusalutis gratiam nuntiavit. ispiritu , meruit illustran i ritatis et simplicitatis

plurimorum

praesciens,

Cum

esses
et

omnino justorum
prffividens
et
,

spiritu

jam

repletus,

futura

prassentia
sanctffi

BCienfl,ut
simpl.citatis

omnem

jactautiam fugeres
historiae

forit potitu*

unum inter alia, potius * est singulari. Referam referentibus, agnovi. Cum quae, fidelibus testibus B esfrater Joannes de Florentia
tempore quodam
set

sionis

ejus

modo,

cffiteris

inexperto,

consolatione

semper imaginem recurramus ra

,

prffiferebas.

Sed ad

supeno-

ordinera

percurren-

tes.

S.

Francisco
,

Minister fratrum in Provinet

ANTCOTATA.
Vitcc secundx legiturWTres Socios Rivus-tortus, quod gus-tortus, apud
a

cia

g coustitutus
ostium omnes ad
attentos.

capitulum
,

fratrum in easolita
fra-

dem
tres
los

provincia celebrasset
ei

Dominus Deus
aperuit
reddidit
,

Apud scriptorem
loci

pietate

sermonis

et

audiendum
Erat
,

et

inter

eos

benevosuper eos

proprium

nomen

fuisse videtur. S. Bonaven-

reticuit.

sacerdos

naldus fundata
tientia3

sed clanor vita, Mofama clarus nomine, cujus virtus in humihtate

,

oratione

frequenti

adjuta

scuto

pa-

servabatur.
,

Intererat etiam

illi

capitulo

frater

sum
et

cujus Dominus aperuit senAntonius h ut super mel iutelligeret Scripturas

ut
,

hic Otto IV, qui ex communi omnium consensu anno 1209 coronam impe5C/ 7, die rialem ab Innocentio III Romee accepit, ut aln existimant vel Septembris, ut aliqui Thomae volunt ,. 4 Octobris. Cum igitur ex hoc

bFuit

Celanensis loco certum

S.

sit,

probationem Regulx

favum de Jesu verba dulcia eructaret

po-

Franoisci

priorem

esse

ferventissime pulo universo. Qui cum fratribua prasdicaret, hoc scilicet verbum ac devotissime
:

Ottonis, coti

fui

Romana coronatione eamdem approbalion.

/,t0

Jesus

Nazaiienus rex Jud^orum Monaldus respexit ostium domus

fratres pariter
reis

dictus
in

frater

anno 1*209 affigere, atque ita Waddingo, qui itlam anno 1210
disputata in quentibus.

illigavit.

Vide
etse-

qua erant
ibi

Commentarioprxvionum. 154

congregati

et

vidit

oculis

beatum

Franoiscum

aere

corposu-

OttonisIVevenc Veritatem vaticinii tuctuosus

tus docuit. etc : d Alibi rectius legitur Ilic et ad omnes Testamento ita enim etiam in ipsius S. Francteoi
i

blevatum, extensis velut in benedicentem fratres. Repleti

3 tur

cruce

manibus,
videban:

quoque
Sancti

omnes

consolatioue

Spiritus
satis

et

de

concepto salutis
audierunt.
fratramgxu
19
<''

gaudio

credibile fuit cis

legitur in

quod de visione ac

prffisentia Patris

glonosissimi

Quod vero
inter
, ,

alienorura

cordium occulta co-

Rieheriwn,
ejittdcm ntni
eitia "'/"
'-

gnoveni,
experti
bitatio
,

lum

Richerius

multa, quae multi sa^pius sunt de quo nulla potest orin duunnra quidam in raedium proferatur. Frater sed nobihor genere nomine nobilis
,

Commentario prxvio num. 6B2. ct reverene Nimirum ex sancta simplicitate erga sacerdotes non poterant credere, vera eodem magis esse, qxux de isto dicebaniur, ac in sacrum Ordinem, quam delicta considerabant suo qui in ita nempe instituti asancto Patre laudato Testamento apud me num. 623 revereni ,

cum et sui contemptor moribus, amator Dei ducitur, ut et voluntate plenissime suo spiritu gratiam perfecte posset sancti patris Francisci ne S. Prantimebat valde habere
,

tiam erga sacerdotes suis commendans inter alia Et ipsos et omnes alios (sacerdotes) volo ait sicut meos domitiinere, amare et honorare
: ,

nos. Et nolo

in

ipsis

considerare peccata
ipsis
,

Filium Dei cerno in

et

quia domini mei sunt

,

assequi

et

judicio abhorreret, et ciscus eura occulto aliquo ipsura redderet aliesic a gratia dilectionis suae

etc

num.
,

Putabat

frater

ille,

quoniam

timoratus

apparitionemnarrat 8. f Eamdem mirabilem Bonaventura in Vita num \& et sequenti. signi

ficans
,

quemcumque S. Franciscus intima caritaerat gratiam te diligeret, dignum etiam fore divinam
beuivopromereri e regione vero, cui non se arbitrabatur eum lum ostenderet et placatum iram superni Regis incursurum. Haec autem frater dictus volvebat in animo, hffic secum^frequenter
:

eam

contigisse

apud Rivumtortum

quando Vir sanctus die quadara Sabbathi civitatem Assisii intravit, prfiBdicaturus mane in ecclesia cathedralij
rio,

sito

curaque ibidem in quodara tuguin horto cauonicorum... in oratione Dei

Galliae, vulgo
la

tacitus

loquebatur,

nulli

prorsus revelans

suffi

more solito pernoctaiet. g In Provincia scilicet

vence.

Pro-

cogitationis

arcanum.
,

50 Cffiterum

cum

die

quadam beatus Fran-

h lndicatur

S.

Antonius

vulgo cognominatus

"

698
A.

VITA PRIMA
num.
xi

S.

FRANCISCI CONFESSORIS.
traheret
dicens
:

TBOK

fti^pal

incu)us Vita apud nos addien

oivitatem,

Junii edita,

fereeademreferuntur,

Ecce

videte glutonem
,

vocc praaconis olamans , et D qui impingua,

Annotalis lit. rri paulo

,tifimfr vel e Arelate fat-ln

citius.

anno Waddingus eadem anno

tus est rarnibus galliuarum

quas, vol.is rantibus, manducavit. Accurrebant proinde mulet iugeminati.s ti ad tam ingens speetaculum
,

Vmaffixit.

suspiriis collaorymantes

CAPUT
Cura

VII.

Va? nobis aiebant miseris, quorum vita tota versatur iu sanguine coi et iu Luxuriis e1 ebrietatibus corda et compuncti corde ad meliosicque enutrimus
, :
:

ris

vitas

statum

tauto

provocabantur

exemlonutur
"'"
"111

plo.

subditos corrigendi
:

et

pauperta-

tem servandi

vitce austeritas,
:

mi-

rando exemplo confirmata

litas
et

humiiter

Multa quoque in hunc modum ssepissime faciebat, ut et seipsum pcrfecte contemm caeteros invitaret. Faet ad lionorem perpetuum nnllo ctus erat sibi tamquam vas perditum
58
,

ieip

opud

contemptus
et

sui

in

Asiam,

deinde in Africam fru:

timore, nulla sollicitudine pro corpore onei ne trenuissime objiciebat ipsum contumeliis ipsins amore temporale aliquid conoupiscere eoVerus sui contemptor, omues si geretur.
,

stra susceptum

gesta

cum Solda-

oontemnere verbo et exemplo utiliter instruebat, et Quid enim? Magnifioabatur ab hominibus

,

no

miracula Sancti, cui animan-

laudabili judicio

efferebatur

a cunctis,

sed

so-

lus ipse se vilissimum reputabat, solus ardi

tia obediunt.

sime contemnebat.
h

moratus

Scepe namque ab omnibus E nimio sauciabatur, et favorem dolore

,

B
XIX.
/,,

humanum

lllj

invigilat,
|

ii

vi

BfH <"
"ii

'

nunquam

corporaliter ad egressu, est Vir beatissimus [cut dictum est, tanta ex spiritualiter t
'

faciebat Bibi e pro ibribus arcens regione ab aliquo exprobrari, vocabatque Per obedientiam dicens ei fratrem aliquem
,
:

tibi

dico,

ut

miln
vera

duriter injurieris, contra

Loquaris.
,

ci

,ne

omnium
in

acta perquirens, ferebatur,

nnn mendacia
ficet

Cumque

fraterille,
,

pex

curiositate

subditis

invitus,

eum Rusticum
,
:

Mercenarium

et

icut magia et minus nihil impune telinq perpetrata. Et primo qmrecipi, deprehenderet,

dem
nes
rire.
'

spiritualia

vitia

cabat corporalia,

decernebatj deinde eradiad ultimum extirpans occasiosoleut

omne
Orani studio, omui
fcem

aditum
a,

al e ~
'

subridens et applaudeus plulnutilem diceret Benedicat tibi Dominus, rimum , respondebat enim licet autalia verissima qnia dixisti Sic loPetri de Bernardone d. filium dire queus, nativitatis suas humilia primordia recole:

sollicitudine custodiebat

bat

e.

nn

iii

et

dominam
residere

non pa-

Nam
straret,
et

ut se perfecte contemptibilem demonverae

(emptibi-

tiens (ne

confessionis

exemplum

q
iii

Llum
servitutem.

domo

aliquod

cum

sine

extremae
Impossibile

itatis

evadere
aiebat,

namque
voluptati

fore,

praeberet; cum in aliquo delinquebat, non erubescebat illud in praedicatione coram omni populo confiteri. Imo, si forte siuistra cogitatione tan-

non obedire. mittebat; adCocta cibaria \i\ aut rarh aut missa vero saepe aut confundebat cinere aqua frigida extinguebat. era con dimen1 quotienB per mundum ambulans ad prsdicau-

neo

itati

et

geretur de aliquo, vel casu in quoquam investatim cum omui huctionis emitteret vcrbura militate illiraet, de quo sinistrum quippiam co,

gitaverat
tens,

dmu

vocatus ad prandium a cum miro venerabantur is, gnstatis parumper carnibus propter obafltectu, servantiam sancti E5uangelii c, reliquum, quod deponebal in sinu, manu comedere videbatui
i

lium

Dei,

peccatum confiab eo vel dixerat veuiara postulabat. Totius innooentiaB conF scieutia testis non sinebat eum quiescere ; onun
,

qni

sollicitudiue se custodiens,

mulcendo
bilium

sanaret. In
,

omni

non proticere omnibus fugiens admirationem

curreret vanitatem. Heu nobis eimus, sancte Pater, totius
humilitatis.

donec vuluus mcntis certe genere vacaprospici oupiebat modis

,

ne
qui

unquam
sic
te

in-

dducta, oe qui
i

lere,

quid ag-e-

amiac

i;il

,
. | ;

tu

ini

quid
sitis

dicam
osstuans

oum ncc ipsam

ad sufficientiam
receptus

beneiicentiie

aquam. desiderio
bibere paten
ubi(ineu(fani
I

quem, cum
vero

quippe judicio amisimus haberemus coguoscere non curaviJusto

,

52
operiri

ArcuMtum
nullis
,

suum ubique

mus.
55

XX.

lerval: ez

hwnilitute
,

hospitio,

imiu

stramentis seu vestibus sed nuda humus, tunica interposita,

sinebat
,

Amore
,

divino

fervens

beatissimus

pater
///!(
uiaiiij
i

iyriam
Hvig<*"*>

Franciscus,
re

studebat

semper ad
corde
,

fortiora mitte-

"'"

nuda suscipiebal membra. Quandoque, cum, corsuum somni beneticio recrearet ssejiius sedens, nec alitet Be deponens, dorm
,

manum

et dilatato
,

viam mandato-

inSta*
/

'""'

rum Dei ambulans

attingere
suae

perfectionis

cupiebat.

Sexto

Dei summam namque conversionis

naw,

dwina /"""
,/,/in

Pro cervicali

lig-no

vel

lapide
,

utebatur.

Cum
e.st

comedendi
appetitus
,

aliquid

suscitaretur

ut

moris

anuo sacri martyiii desiderio maxime fla ad praedieandam fldem Christiauam et grans
,

""'""

vix

acquiescebat

illud

postmodum

poenitentiam Sarracenis et casteris infidelibus, ad

partes ventis
nise

tirmitatc grnvatus

manducare. Accidil autem quadam vice, cum inaliquautulum pullorum car-

Syriae

voluit
,

transfrctare

/'.

Qui

cnm
,

navem quaudam
contrariis

ut

illuc tenderet,
in

intravisset

nium comedisset
viribus,
iutroivit

resumptis utcumque
Assisii

corporis
per-

flantibus,

partibus

Sclavo-

civitalem.
,

Cumque
collo

venisset
tratn
,

ad
et

portam

oivitatis

praacepit

cuidam
eju

qui
,

cum
sic

eo

erat

ut

funem

ligaret

eurn quasi

latronem

per

totam

g cum ca^teris navigantibus invenitur. Videns autem a tanto desiderio se fraudatum, fanautas quoscto modico temporis intervallo Anconam h tendentes, ut eum secum dudam
,

cerent,

'

DIE QUAKTA OCTOBRIS.

anno eo vix quoniam cerent, exoravit; Vead partea 8yrt transmeare .. ,,v,"potuit -csantibus iu* perti agere lie hoc
,

illa

pTpter

defeetam

pensarum,
de

Sanetae
Affuit

Lfidens pmrimum

Domim
intro,v,t.
,

vim latenter cum socio omnibus quidam D rovidentia tunc neeeeslris rfctus terena, secum

***' divma
,-noram,qu. ouen-

mundi ammum hus multis ad divitias strenuiss.me cum vidisset, eum h tnr Seu conabatur Sed e ltemnentem admirac0 omnia, ^elut stercora virum omnibus rcpletus ert, qu
,

10 ,, b at

eum, prout

poterat,

et

o bl at,s mn ejus nectere

A Tiioma
I
, >

\>

tione

C
.

r":
necessitatis
,,,,,
,

^fS rnibr
e
:!
,

um
(

maxima

T^eum HbenSe
rogativam

audiel>et.

bistmTnnsdesideriumi

im reservans grafB
sicut

ius

r
.

m.
s,n

eum: Toue lecum u

Sieque tempore UaUtn n.mia exor, cum tempeatate t.

diee

H:rt:*-""h.be*.
-

-.

K Larmnoieeienpereeeentquamtantnmdmn
omnia eoneumpei
e,

Llto

laborantes in

remi<ran,

es ^F.an beattseimns pater appositi snnt ad fratrea, Spoletanam q-i per dlem S iterfecfeba1

nterea,

dnm,

dictum

--

XXI.

I'rxdican(i

avf* autcullant,

opptau*

to paupe *
sunt,

..,.,,,,

viftnte

mnltipli

ut.

cum

adhuc plnrinmdierumforentnavigat.on.aH

55

necsasita,

EZrSZ.
,,
;:.

r-i*riK JZTEfcSE:
ple

ra,

quo diverai gencr.s nUcet :':', mui?itudo maximn, eclinnbarnm vnlgo quje et aliarnm cornicularum cum vidisset beafassimns ol voeantnr. Hae
in

appUenit o 0um qendam

Menan congregaU erat

prope

dunlque.
t

Mw

servus
vcria

i/ei

prserv
gra
in

cvaaiase,
9 emper

Dei Franciscun. uni omn po

erat,

nauu^u-, n .., ma.num e.iam ci, magnum etiam_c.rca.nfeoreatures

,iet,s.

t *

tail

alee

pietatia

atque

dulcedime
eaa,
,

L.
S

,,,

- b lem
'

Seetum,
ne
eaaet

alacriter

ononmt ad

Cnm autem
quod
o

satis.),

pro-

B
/

8e

\fricam

B
in

Bogttatu,
<,./

mor-

r^ua

Dei

,.

,, r;im
-' ';

linttm

UUpania

:,.,.tSiabolun,
tiaaimi,

Franciscns, relinquene vomedeambulat, eamque verbi Pro eeminat vit

excelsi

idouei v r. clerin

^ssiss*
et LaiCi,
,

videns

eum

pra

mtur,
V

modicum,
n-am
dire.

quod aves

ut fere solent,

togenti

fn snrrex.asent gaudio humilitei

ni

ieuuc-,

Sed

vito

licet iice,

enm_devote secut, aunt alm* e 1pa me. -^e electisdmorum fructuum electissimorum frucuum
el

eludentes

propoaito

?.
a
u

copiam produ P ardens ,n ea po situm et deeiderium en m Post non multnm roa. uu .. MgeaeM. do f ,,,sc,t.

,,0

Marrochium complicbus pPdicaret l. Tanto

,a

iter

ampmt,

et

sn. s

tr,

nt

ferrta namque desiden eme quandoqn peregrinationie

,
.

= WJJ*
"

"*^. ^
^*
1

hoc eis, iocn Et inter plnra, qnaB mei avee, multnm quoque adjunxiti Bratres Crcatorem vestrum et ipenm debetis taudare OCD , ,j;* K,c nlnmftS ftd m a , v0 ,, H pl
..

sesteas,

ut

verbum Dei debetent an-

dnendum

pennae

ad

volandum
voa

qu.dqmd
rtl , 11

vuuia. ^ uecesse fnit vobis. Nobiles et , atu ,,, 5 BUas , , i puri

mn

*""? n vob,s co ntni

iit
,,
,

*;

semmetis ne mansionem; quoniam, oum neqne s,ne omm veste. met atia. nihilommue q t A et gub t

^
v

..

avirinie in=
,.,
)

"v

KwTS.1
eni

mei
faciem

IZoZi,
in iue tadine
vit.
lu.ic

tmare, Scd tom, bemgmtate pl et multorum sola Hiepan ivisset ueque 1. cum jam ne ultra Peederet e1

tcs,

reetiti,

iutcixv iutenta

eum

ompto -

itmere

revoca

mir o collum. prodere inceperunt extendcre vero tranos, illum respicere. Ipse aperir e ibat et illarum siens per medium con.ingens et tunica sua capita eamm deniqnc ipsis, et Sno cru* r ,.,., .ora. dcucuui. corpora. Bencdixit v.^. n

modo secundum naturam suam

^^
**

^
,.

et

,,,,.,

,
B

tmrteW

redv

iUeipvloi

tffi

admittU
Soldaimiii
II.

"'
1

uiulio
'

B0bUe8

JEgiji' "- "

i/uo

benigno
Kui
/ii

Quoa ""V:.:: gratisaime aduaeaerunt. discretu^ , et n, erat auimo nobiliaaimua

,

Marhe de IUI,I"" po-s, -:'

'

Porl

aa,

tec

^iis
S 0C11S
.

....---

^"o-S-.
i

l.ono ;
e a

atq

Bgne

pertract.na,

quod suum

C
ti

ter in

d.g n.tetem. omnibns cunctornm gradu.im im quicscere. qu.n beatum Sed nondnm valet exequatnn ferrent.ua petnm animi sui n adhue convera.ou.esuo decimo tertio anno Nam cellamter partesSyriopergens,oum quotidm dura mgrue_ et Christiano. et paganoa torti. 80, socio p. conepect^ue ,,, ,,,,0 secum ae nou t,mu, P';^^. dai Sarracenorum an.m, .11. enarrafe sufdeiat, quant. s,,l quia facnndm et fiducm virwte ioquebatur, quante respondebat? .Nam
legi Ohristiana insultantibus

aique piissime preipua P^citue.

im,

lebat

Havem

et ~per viam euam gaudens, l-o. supplici cieatur suppUc, quen, Deo. quem omnes cma agebat Deo Cum esset autem mconfessione venerantur. cmpit se ueffbgenti F plex gnitia, non natura, avibu, quod olim nou pwdicaver.t
UI>, suie.
.

gratiaa

inousare,

con^dembat pruden

ab dto bum Dei: cunctaque cunota animalia volfttilift, cuncta * creaturas, qu non scutiunt, reptilift, et inter Creatoris hoptaretur y: ad laudem et amorem Salvatons, quotidie, invocato nomine quoniam obedientiam cognoipsarum
sicque

iuwn

audirent

cum
factum

tantt

ntoj

ver-

eat,

ut

forlt

nilri -

lllllll

propria experientia
scebat.

59

Nam cum

die
t

mine

Albianum z ut

quadam ad castrum, noverbum Dei proponeret.

eminentiori
loco spe-

iinibui
iii nffu

advenisset,

ascendens in

ctandus ab ommbus,
Silentibus vero

ccepit

silentium postulare.

piimo, quam ad Soldanum aocederet,

complioibus,
betibus,

c l P lu
'

cunctis et reverenter asiantibus,

contumeliie
tetretur,

affectus,

verattrttue ^

irundines *
pentcs

no

comininatis

BuppUoue

intenta, non e non veretur, morte intcnta, uon .,... _..n;= ..,k hostih ammo et hostili animo Bt quidem/licet a multis satis tamen a fuisset mente adversa exprobratus lio;
.

P~*

U S^^
n mi
.

quam plures, frarrientes et perstreloco^ nidificabant in eodem multum --cus^^ab ^ientibu.. uuia beatu.
,

birandinea

audiri

non
e%

Sorores

meffi
.

poterat, avibus looutua irU nd.nes, quia tem-

est Soldano honorifice plurimum

susceptus.

eg Q> quia vos usque

mo do

00
satis dixiette,

viTA PIUMA
audite
et

S.

PBANOISCi, COOTESSOEIS.
et esto-

A. Thomx Cblah.

do

verbum Domini
,

xim*

necessitatis exigeutjan.
,

vix

vaaeulum

sal

? inrflentio,
compleatur.

ouiescite, donee senno Donun.

illffi

tem tndonu rel.nue^

o Lvr.-r -"/'. I", > 8 dicit Cliristus septuaqu ginta duobus discipulis suis Manducate apponuntur vobis. Hinc etiam in Regula Mino:
,

At

avicuke

stupeiitibus

et

mirantibus omnibus, illo, quoadusque cuerunt nec motaj sunt de loco vero viri, cum vidissent pnedicatio finiretur. Illi admiratione, dicentes: hoc signum, repleti sunt
et amicus Altissimi. Vere hic llomo sanctus est mnxima vel ejussaltem " "" festmaoan. Et festinabant devotione laudantes *_&eneOi<^es contingere vestimentn, miruni certe tunc tcmpons, quod ir-

contiqui assistebant, statim

rum primo
tur
care
:

loco edita a

Waddingo

cap. 3

legi-

Liceat cis de

(Fratribus Minoribus) manduqui apponuntur eis, omnibus cibis

,

^"-"ripsius
et

eecundum

Deum. Et
n,

rationabiles

ercatuije

erga

se

atfeetum

sanctum FiKmgelium. Eadem habet ultimat capite item tertio. R y la hmnilita ti d Singularia sunt hsec humilitatis exempla quse sanctissimo Viro suasit suus humillimus
de se sensus. Quo modo autem hsec cum veritate possint componi, exposui in Commentario

agnoscerent

amorem
quodam

dulcissimum

praesentirent.
lcputeulum
et

60

Nam cum

tempore

apud

ca-

prsevio
e

num.
favent hsec opinioni, quse
S.

Non

Francisco

cuuicuhtmiibi
obtdientei
habct,

ffSTi- -1,,'v.r
te

motus,

ait:

Frater

beatiasiMua.pieU, lepusoule, veni ad me

P

quare
tre

sic te

decipi

permisisti

Statimque a
,

fra-

anciscus anno , 1212 frustra tentavit, pluribus egi in Commentario prsevio num. 292 et sequentibus.

J*

*-.

^JZl

dimissns,
et

qui

eum

tenebat

ad Sanctum
co-

confugit,

velut in

tutissimo

loco, nullo

g Sclavoniam impropriam intellige, puta Ulyricum, seu hujus partes mari Adriatico adjacentes.

aliquantugente, in ejus sinu quievit. Cumque quievisset ibidem, Pater sanctus, eum malum
dimisit eum, ut liber B teruo demulcens affectu, nemus rediret. Qui cum ssepe iu terra posiad recurreret, jussit eum tandem tus, ad Sancti sinum
oh quiddam

h Ancona primaria Marchise Ancomtanse

lebre
i

ci-

vitas episcopalis est, in ditione Pontificia, ac ce-

emporium

in ora
est,

maris Adriatici.

Verisimillimum

Sanctum

noluisse usque

in in

annum sequentem

in lllyrico opportunitatem

ad sylvam, quae propinqua erat a tratribus depor* contigit de quodam cunitari. Simile quidem
culo, qui

animal valde
insula
affectu
laci

indomesticum
bb.

est,

cum
quos,

bb

esset

in

Parvi
pisces

Eodem quoque
,

Syriam navigandi opperiri , ne cogeretur anno sequenti abesse a comitiis generalibus celebrandis. Assisii de more S. Bonaventura in Vita num. 130 eadem
,

I,

pietatis

erga

ducebatur
captos in
eis,

cum
vivos
alias

opportunitatem
rejiciebat,

haberet,

aquam
sibi,

referens, Hasc pro

virum illum

sic

loquentem inducit:

pra^cipicns

cavere

ne

iterum caperentur.
Ul
et

pauperibus Fratribus in navi latitantibns conserva ndeliterefc; ut adeo non quibuslibet pauperibus, sed S. Francisco ac socio ista
destinata fuerint Hoc iter videtur ad 1

61

Cum enim
no
cc juxta
,

pi$cem
ipti
iii

aqua

tempore quodam quemdam portum in

in

lacu

navicula

annum

1213 referen-

Djm
cc

iii

vena.

resideret

piscem magnum qui vulgo Tinca dicitur. devotus obcapiens, tulit ei. Qui cum hilariter et benigne suscipiens,
piscator

quidam

nomine ipsum revocare cospit; et exin aqua reponens, coepit tra naviculam eum sicque alidevotus beucdiccre nomen Domini
fraterno
:

quandiu
cedebal
oratione
'

dum
de

in

oratione

persisteret,

dictus

De illo pluribus egi in Commentario prsevio num. 297 et sequentibus. Solam hic adseu regnum Marocanum, esse do, Marochum Africse regionem in Barbaria, ad Oceaamplam num Atlanticum. Miramolinus ille, quodnomen commune Maurorum regibus erat vocabatur Mahomet, variaque regna etiam in Hispania

dum

esse.

piscis juxta

naviculam ludens in aqua, non redonec, loco, quo eum profuerat, completa, Sanctus Dei recedendi sibi
exhiberet.
Sic

tunc obtinebat.

quantum

Biographus videtur unus ex hisce fuisse conjicere licet ex hoc loco, collato cum

licentiam

enim gloriosus pater

prsecedenti.

Franciseus in

ambulans, et divinse subjectionis perfecte amidectens, in creaturarum obedientia magnam coram Deo est adeptus diguitatem. Nam et aqua ei in vinum
via
obedientiaB

n Nempe desiderium sanguinis sui pro Chnsto fundendi, quo accensus jam duo alia itinera fru- Y stra susceperat unum scilicet versus Syriam, alterum versus Africam, ut supra dictum est.
;

eonversa
dd
'

est,

mum
sicut re

sancti Urbani
:

boraret
an rouva-

tempore quodam apud eredd agritudine gravissima laad cujus gustum tanta facilitate con-

cum

Anno

Christi 1219.

scientia
et

affuit,

losccntia ?

erat,

ut divinum forte miraculnm, ab hominibus crederetur. Et ve-

S. Bonaventura in Vita Illuminatum dictum fuisse, ait. q Fuit is soldanus Babylonise, seu JEgypti,

Hunc

Sanctus, cui sic obediunt creaturae, cujus et ad nutum in alteros usus temporalia transeunt elementa.

qui eo anno 1219 haud procul a Christiano Cruce^signatorum exercitu, Damiatam obsidente

ANNOTATA.
paupertatem ^n ^v^^, ^^v appellare. b Mendosa hsec phrasis est, in qua videtur deesse vox aliqua, ad quam possit vox utraque referri. Secundus biographus ista sic exposuit Omni studio praecavebat ne sanctae summaea Sic solebat ille .._ ^
<.

castra habebat, ut urbi succurrere tentaret. r Hsec omnia pluribus exposuit S. Bonaventura in Vita a num. 132, quam consule, uti et num. 154 et sequenti, ubi alia occasione iterum agitur de S. Francisco tunc versante in castris i/i/istianorum ante uamiacam. Consule etiam Christianorum ame Damiatam. tjonsuie enuw Commentarium prsevium 16 et 17, in quibus de
eo dem Sancti itinere ac gestis in &gypto, reditu in Europam, aliisque eodem spectantibus,
satis prolixe
s

que paupertatis metas transiliens, ad superflua quoque modo difflueret ita ut magis semper
;

ad

iudigeutiam,

quam ad habundantem

suffici-

actum est. non permisit, ipsuma Saracenismartyr i a fp c i se d servavit illum, ut ex peculiari privilegio quinque sacris Christi stigmatibus
idest,
f

entiam vel excessum,

declinans, usque ad

ma-

postea insigniretur.
t

Legendum

1,1

QUARTaOCTOBKlS.
omnium salvandorum. Venerabatur

?01
sacerdotes, et
at-

A-Jj"

Legcndum
alii,

est

Mevanium, seu Mevaniam, ut

habeni

quse ditionis Pontificix in

Umbna

omnem

amplexabatur Eoelesiasticum ordinem

ei

paucisque oppidum est, vulgo Bevagna dictum, Assisio dissitu m. milliaribus nam in Lencis u For te legendumest nonachn; Monachino, Monacchia, Moinvenio, voces
Italicis
,,ua, et

"^'

Monachella

quamdam avium speciem

populi panes ad benedieen( tempore 6 ) aa dum , quos longo reservantes asgritudinibns aanaeorum gustum c a diversis fide maxima Iret. , bantur. Sic et multotien.

Offerebant

j-j*-^

qmt
6

M .

.,.,,

ejnBtnnicaminddetent.utqn.ainudna^qmmBl

et

IHmemoralur, a S. Bonavenlur-a in Vitanum.

rem

.1 iquam

m.in

tane

Vml

redarguiinCommentariopnevwnum.metse-

eumjmuuer

q.

^
,

proptc

riDUS

laooiavit

oiv>4c

uww
praiSta-

Commentario prsemo reposui. Scilicet eocemplo Trium puerorum

in

fomace

y Prophetee Babylonyca, Danielisoap. 3; et regii i,i Psalmis. non procut a liz Alias alvianum, in Umbria Ameria civitate. beri et ab um, ltalis Greccia, castrum est in valle ReaReatina, non multis miltiaribus ab ipsa urbe
I

aliquatenus nec mors nec vita sibi beat.im et cognati ejus audierunt, batUT Vicini quamdam heETanciscum per viam illain fore ad illiflj remum transiturnm. Expectantibus autem Franeiscum ad dictum locum beatum ftceiaii
,

eo equo per aliam viam transire. Iverat enim Sed perveniente quod erat debilis et infirmus. per quemdam fratrem, no,

ipso

te

distans. bb Pro Parvi

ad locum, virum mine Petrum equum demisit ad illum

,

legendum puto Perusini, ut habet

qui Bibi Petrus,

ivit,

S.

Bonaventura in Vitanum. L18. Ecctesixin co Italis ilLagodi Bieti, ditionis Umbria, in limite Sabinse, interurbem Reatinam
Velinum lacum.
dd Apiui
hit

in

concesserat intuitu pietatis. Frater g reducens equum per viam illam transqua mulier topquebatur. Quem viden-

eum

tesviri
scentes,

tePPffl

illius,

festini

et

putaiites,

Waddingum adannumV2Vd, num

comitatu Narniensi apud

dicitur
.

trum

S.

locus esse in Urbani.

ipsum esse ipsum non esse fristati sunt valde msi posmis. Taudem cceperunt quawere inter se,
,

cucurreruut ad eum, Franciscum. Sed cogno-

set

res

aiiqua

iuveuiri

beatus
et

PranoiscUH.

quam manu Cumque in his

,

tetigisset
ido

diu facerent

moram

CAPUT

VIII.

habenas, quas cui sanEvtrahentesque frenum ex equi ore ctus Paterinsederat, posuerunt super mulierem habenas,quas ppopriis manibuB contrectavi
,

demum ipse manu

,

invenerunt frem * tyfrenum tenuerat equitando.

Fructus pradicationum S. Franasci

_,

Quffi
:

in

continenti, periculo remoto,

cum

peperit

plurima ejusdem miracula.

Gualfredutus, Castrum-plebis e mhabrtans,

/itii

Deura cum domo sua corrigiam apud se habebat, omni quam beatus Franciscus quandoque snccinctus

homo

religiosus

tiraens

et

colens

adhi

XXII.

Tempore
nerabilis i
vitates et

illo,

in

quo,

sicut

dictura est
prasdioavit
et

veci-

fuerat.
et

aggreIJtlt,

pater

Franciscus
circuiens
, ,

autem, ut in terra iila multi viri nou pauc83 variis infirmitatibus e1 femulieres
A.ccidit
:

]u

miro tnun po
/iii((

sludiu

ubique benediad civitatem Hectionum semina spargens sculanam a appliouit. Iu qua cum verbum Dei
castella
solito

c more

ferventissime

ioqueretur,
gratia et

immuta-

bribuslaborareut ibatque prasdictus vir per infipmantiura domos, et intincta corda in aqua, vel bibere pilia ipsius aliquid commiscens in ea, dabat et ita in Christi nomine sanitatem patientibua
:

tione dexterae Excelsi tanta

prue imiversus populus

est repletus,
,

devotione ad audien-

consequebantur omnes.

utia
/

el

beati Francisci fiebant; ex

dum
se

ut omnes et videndum eum anhelantes invicem conculcarent. Nam et triginta viri tunc temporis ab ipsQ sanctaB clerici et laici religionis habitum susceperunt. Tanta erat fides tanta mentis devotio ervirorum et mulierum
, ,
.

* his multo plura, quse anobis nou possent sermone longissimo aiiquateuus cxplicari. Verbum * de his qua3 per ejus
,

ntiam diguatus

est

operari

Dominus Deus

ga

ut felicem se pronunciaret, qui saltem vestimentum ejus contiugere potuislastabatur cleIngrediente ipso civitatem set. exultabaut viri rus, pulsabantur campana3

Sanctura

Dei,

noster, pauca quaedam huic Operi breviter inseremus. terapore quodam ad evangelizan65 Cum reguum Dei S. Pranciscus regiones longas dum w
et

Wlll

TutoaniM
piMi
iiiii

clau-

varias circuiret, pervenit ad civitatem

,

quam-

dumaadebi-

dam

qua3 dicitur Tuscanella f:

solito

in
,

qua

cum km mnt,
qui-

applaudebant pueri et congaudebant feminae psallentes ei obsrepe ramis arborum sumptis viam procedebant. Confundebalur hajretiea ppa,

more

spargeret semen

vita?

miles

dam
cui

civitatis
filius

ejusdem
erat

unicus
,

suscepit hospitio , claudus et toto corpore

,

eum

vitas

extollebatur

tides

Ecclesi

et fidelibus

debilis.

Qui

licet astate

vigilantibus ,
eo

hseretici

Latitabant.
,

Nam

tanta in

nis transierat

annus *

quod nemo se apparebant sigua sanctitatis audebat verbis opponere cum ad ipsum solummodo respiceret frequentia populorum. Inter omuia et super orania fidem sauctae Romanas
,

rabatur.
tanta

Pater pra;ditum Banctitate

,

ablactatiopuerulus cunabuiis movero pueri videns \ irura Dei

ct adliuc iu
,

forte

annos

projecit

se

ad ejus

Ecclesiae
fore,

servandam
,

censebat

in

venerandam et imitandam qua sola salus consistit

pedes humiliter filii sui ab eo postulai tatem. Qui cum tantai viptutis et gratiae se indignum et inutilem reputarct diu hoc facere re,

cusavit.

Tandem precum

illius instantia

victus

oratioue

7U2
,\.

VITA PRIMA

S.

FRANCISCL CONFESSORIS
tibus

rnoni

oratione praemissa,

Cll-N.

imposuitpuero, et becernentibus nediceus eum allevavit. Qui statim, nomine Domini nostri Jesu Christi singulis, in atque illuc ccepitper domici-

manum

eum

multis,
tres

viotufl,

precil.us
,

acqui.-vit
;

f)

vooavitque

fratres

ingulis illius

ad se qui erant cuj) domn.- angulis Bingulnm,

: , ,

fra-

rexit incolumis, et

huc

lium ambulare.
Vai
iii

>> '""

(0(0 COf]

paralyfii "'

ibidem diebus advenisset vir ejusdem Oiyipluribus moraretur, vir quidam paralyticus in lect-> jatatis, nomine Petrus mensium spatium ita cebat. Qui per quinque
,

6G

Quodam

vero tempore Dei Franciscus

cum Naruium
et

fl

Oremus fratres ad trem constituens, dixit eis Domjuum pro muliere liac, ut jugnm diaboli gioriam suam. ab ea excutiat Deus ad laudem et inquit ) in angulis domus separatim (
Sjfimus

ne spiritus

iste

malignus nos fugcrc aut

,

decipe-

omnium membrorum officio nec aliquapoterat quod nullo modo surgere manuum ao et sic pedum tenus se movere;
fuit
,

destitutus

angulorum Comre valeat, quaerens diverticula beatus Franciscus in virtute pletaque oratione quae miserabiliter spiritus accessil ad mulierem clamabat et ait liorrende et torquebatur, Domini nostri .Jesu Christi per obe, ,
:

In nomine

capitis

totaliter

auxilio perdito

movere poterat et oculos transadvenisset quod S. Franciscus Narnium episcopum civitatis ut divimisit nuntium ad Dei altiflsimi ad se D83 pietatis intuitu Servum confideus, ab mfirprecari diguaretur
,
,

solam linguam Audiens, aperire.

,

diemon, ut exeas ab dientiam pMBcipio tibi amplius impedire. Vix ipsam M c audea* ea et tam velocissime cum fuverba compleverat quod propter rore atque stridore egressus est
, ,
, _

subiiaiu

venire,
eentia

mitate, qua

tenebatur, ex ejus visione ac praeSic

sanitatem mulieris, el tam citisBimam obedientiam daemonis, sanotua Pater Bibi putarel atatimque cum rubore de loco illo lbre illusum
;

liberari.

utique factum

est,

ut,

cum

recessit, divina providentia id

gerente, ne pos, ,

signum crubeatus Franciscus accessit ad eum, statini, faciens, cisa capite usque ad pedes
B
XXI?.
ifcfdi "i

Unde factum est quod set inauiter gloriari. per eundem locum beatus Francum alia vice
ciscus

omni fugato morbo, eum

nitati.

pristina?

restitueret sa-

transiret, frater Helias

cum

eo erat; et B
,

ecce mulier,

cxc.r
lil

liimrn red

lorum

Bugubii oon
tructa uiurn

manuum.

Mulier quasdam civitatis supradictae, ocuper signum crucis a caecitate percussa lumen reoipere meruit B. Francisco super oculos erat, quae concupitum. Apud Eugubium i mulier
67
,

manus ambas
poterat

cum contractas habens qua? cum cognovissct operari

,
:

ejs
,

non
Fran-

S.

conut cognovit adventura ejus per plateam clatinuo sunexit, et accurrens ut sibi eloqui dignaretur. Ipse inabat post eum eam esse mulier.in nolebat eloqui, sciens vero quando virtut.- divina. illam, quam exposuerat *, dcemonium ejecit ab ea. At ipsa eteoaculabatur Deo, et S. Franvestigia pedia ejus, gratias agens
,

'anMiimue.
,;

"

ciscum

eum,

civitatem et facie miserabili

ei

intrasse

statim

cucurrit

ad
,

moestitiaque plena
,

mortis liberaverat cisco servoejus, qui de manu eam. Tandem frater Helias compulit Sanctum
prece
tos
,

contraotas
perraotus,

manus ostendens

coepit

rogare
statira-

qui

locutus est

ei

oertificatUB per mulest,

ipsum, ut eas tangere dignaretur. Qui pietate

de

lnfirmitate, ut dictum
('ivitatem

et

liberatione

manus

ejus tetigit et sanavit

sua.

que mulier

domum

redieuslaetabunda, casseatam k

uuam
cto

propriis

Viro.

mauibus fecit, ipsamque obtulit sanIpse vero parumper ex eadem casseata

etiam muher de Cain qua djemonio stello quodam obsessa erat a beatissimus pater Franciscus, civitate cum esset
70

A.pud

Mn.
'';;';;''""
'

caritative suscipiens, reliquumjussitmulierera

cum

perducta

est

mulier

ad

domum

in

qua ipse

familia
XXV.

Unum
Iribus

e Fiiiii
l
i

68 ribilem visu patiebatur frequenter,

manducare. Frater unus infirmitatem maxiraara

nescio,

et hor-

\b\l\

mine censeam

quam quo nocum quidam, malignum

tiiitla lil

an misei

fuissediabolum, opineutur. Nam totus saepe allideabili batur, et mirabili * aspectu respiciens volutabatur c spumans. Nunc membra illius contrahebantur

manebat. Mulier autem illa stans ccepit frendevoce gardere dentibus et torvo vultu miserabili immundornm. Multi riresiout mos est epirituum accedentes, enim de civitate illa utriusque sexus namque rogabant S. Franciscum pro mnliere. Diu
ille

malignus

et

eam

vexavit torquens

et

eos

nunc extendebantur j nunc plicata

rigida
efficiebantur et
et

et torta,

nunc
totus
,

dura.

Quandoque
aequatis

misit tunc ad turbavit garriendo. Sanctus Pater erat secum , volens experin eam fratrem , qui an deceptio muliens. esset daeraonium
,

Utrum

isus

rigidus,

pedibus

capiti

Quem
sciens,

videns mulier
S.

illa

coepit

deridere ipsum, K

KM rccidcbat

altum, quantum viri statura residebat * ad terram. Cujus languoet subito rem gravissimum sanctus pater Franciscus miseeum ratus, ivitadeum, et facta oratione, signavit
ibatur iu
et benedixit
:

Franciscum minime
orans
,

fore.

Pater san-

ctus
foras

intus erat
exivit;

mulier

finitaque ejus oratione, autem ccepit fremere ac

,

voluntari Buper terram

ejus.

uon
se

sustinens virtutera

qui subitosanus effectus, infirmitatis

hujus molestias aliquas minime postmodum toleraI

vitl.

virS. Franciscus: In prmcipio tibi, immunde spiritus, tute obedientiee siue aliexi ab ea. Qui confestim dimisit eam

Quam

vocans ad

iri

Cattro
n

V
uliei
i

69

Quadam

die

cura

traneiret

beatissimus

qua

Gi

nemexm
exptllii,

Franciscus patei per episcopatum Narniensem devenit ad castrum quoddara, quod dicitur Sancti

indignabundus recedens. qui omnia in omniGratias omnipotenti Deo Verum, quia non miracula, quas operatur
laesione
,

satis

Qemini

et euangelizans ibi

reguum

Dei,

quodam

viro,

satis bona3

timente famae in terra

atque
illa
,

colente

Deum

eum

tribus fra-

tribus

hospitio

est susceptus.

Uxor autem ejus

sed posanctitatem non faciunt, sed ostendunt sincerissimam convertius excellentiam vitaa ac his sationis ejus formam decrevimus explanare renimietate obmissis, salutis aeternae opera
;

prae

daemouio vexabatur, sicut uotum erat omniRogavitque bus inhabitantibus terram illam. beatum Franciscum vir ejus pro illa confidens, illam posse ipsius meritis liberari. Sed quoniam plus desiderabat in simplicitate sua coutemptui
a
,

texemus.

\\\()TATA.
Lege Asculanam. Est autem geminum in ltaha Asculum, unum cognominatum Apulum, inregno Neapolitano alterum Picenum, ditionis Pontifia
;

haberi
sabat.

quam

de

ostensione
in

sanctitatis

mundi
rogan-

hujus iavoribus

extolli,

facere hoc peuitus recu-

Tandemque (Deus

causa erat

ciae

in

Marchia Anconitana.
b Deerat

, ,

DIE QUAETA.OCTOBH18.
\

708
loca,
A
Cbi

nostro. b Deerat hsec vox in apographo est, ooraestionem. c Id civitas Hetrurise Italis Arezzo d Aretium
,

solitaria debat. Eligebat proinde frequenter posset dirigere nec ut ex toto animum in Deum pigritabatur, cum tempus cerneret oppor:

Tawi*
k.>

tamen

tunum

se neg-otiis ingerere

ac saluti
exi.stens

liberius

est.

Verisimiliter indicatur hic Castrum plebis,

intendere proximorum.

Xam
;

ejus tutissimus por

iunc oppidum, nunc civitas Umbrise, a Clemente VIII episcopatu ittustrata, et Civitas Plebis, Italice Citta della Pieve etiam appetlata.
ciAlias Tuacania, Italice Toscanella, parva ditionis Ecclesise, in provinvitas episcopalis est
f

tus erat oratio , non unius vacuane, an * prassumptuosa

mom.nti

sed long-o

\.i.

oave

Si fero plena devotione , humilitate placita. sedens arabulans finiebat piebat, vix raane
:

:tiii

comedens,

bibens

orationi
et

cia Patrimonii.

derelictis
:

In erat intentus. positis solus ad deserto

g Idest
lites

Vir nobilis

namea

setate nobiles mi-

orandum pergebat
ite,

in quibus,

divina grratiapro-

vocabantur, uti alibi observavi.

raultos tiraores

multasque augu^tias supeconniffeiffUI

h Narnia,

mlgo

Narni, ditionis Pontificise in

civitas

ravit.

Umbria civilas episcopalis est. Eugubium, vernacule Gubbio, etiam

i

VI
bat,

Manu ad manum cum diabolo cum in ejusmodi loois non solum

,

tentatio- rontemnit,
ntiaimt
icat,

Umbriseest in ducatu Urbinate. k In Vita secunda dicitur caseata, qusp placenta

etiam exnibus ipsum pulsaret interius verum deterreret. Sed subversionibus terius ruinis et
sciens

ex caseo
1

est.

De

facto consentiunt scriptor Vitse secundse ct

;

ubique omnia

Bonaventura verum hic num. 184 ait, Religiosum ittum, non a prsesente 8. Francisco per signum Crucis, sedper missam abeodem buccellam panis, ex quo comederat, sanatum fuisse. VeB risimile est, istud adjunctum non sine 'ditigenti
S.

Miles Dei , Dominum suum posse, terroribus uon cedebat Xon amphus o maaiebat in corde suo malitia tua arraa excutere, levole, potes in me manerequam si in publico coram hominibus valde, et in mU8 Kevera oonstantissimus eyat attendebat. Nam nisi quod erat Doraini nullo
fortissimus
:

\\

examine a sancto Doctore fuisse variatum. m Apud S. Bonaventuram in Vita edenda num. In cnstro S. Germiniani. Vide Com188 legitur prsevium num. 411, ubi ostendi, lementarium gendum esse S. Germini, quod Umbrise castrum et oppidum est. n Est quidem in Apulia vicus quidara, olim civitas episcopalis, Civitas appellata verum cum S. Bonaventura in Vita edenda num. 183 szmi: ;

cum
acsi

inter

multa

millia

hominum verbum Do,

mini siepissime

praedicaret

ita

securus

erat

cum maximam

cernebat,ctuni,

familiari sooio loqueretur. Populorum multitudinem , quasi virum unum , prasdioabat. quasi multitudini
,

lem er.ergumense per

S.

Franoiscum liberationem

in Civitate de in Castello breviter memoret, eique consentiat auctor Vitse secundse ; dubito, an non

.De puritate mentis providebat mira praecog-itans dicendi sermonem , et uon omnibus loquebatur. Si quando veet iuaudita sermonem meditatione praeveniret ro aliqua et meditata quandon.ue non congreg-atis populis absqi recordabatur, et loqui alia ignorabat ;
,

sibi

secuntatem

rubore

aliquo
,

confitebatur
nihil

populis

se

multa

idem

hic indicetur locus.

120.

Vide

Commentarium

prsevium num.

penitus poterat requorum prascogitassc de subito tanta eloqueutia replecordari. Sicque ut in admirationem converteret animos batur
,

auditorum.

Quandoque

^ero

nihil

sciens loqui,

CAPUT

IX.

benedietioue data, ex hoc solo

maxime pMBdicatos
,

Conjunctio Sancti cum Deo in oratione

constantia in prcedicando, prcedicatio

populos dimittebat. causa Reli78 Sed cum tempore quodam Homam venisset a gionis poscente , ad urbem Ilonorioro et venera loqui coram Doraini Papa
bilibus

etiam
//. iioi

io
'c

Pupa.

Cnr

dinaU Oi/ien-

Cardinalibua

plurimum

sitiebat.

Qu
jcopua,

intelligens

dominus

Hugo

Ostien

qui

Sauctum Dei singulari venerabatur

affectu

coram Papa

et

Cardinalibus

amicitia

cum Hugolino Ostiensi : awor pauperum et quorumdam ani-

timore ac laetitia repletufl, admiraus sancti Viri fervorem et simplicem intuens puritatem qui Omnipotentis raisericordia confidens de pie se colentibus necessitatis tempore nunquam domino Papa Honorio el deest, eum eoram
,

malium.

revereudis
cunctis
dietione

Cardinalibus

introduxit.

Qui
et

co

principibus
auflcepta
,

assistens,

licentia

bene;

intrepidus

loqui

ccepit

et

WMI
m, ationi
/"
<i
i

Vir
pi
<

rci-p,

non sua quseDei Franciscus doctus erat sed quae aliorum saluti pra3cipue cer,

(uo tntentui,

monit

'rn

neret
ba1

expedire.
ejns

Super

omnia
ab
,

tamen

desidera-

dissolvi et esse

cum

Christo. Propterea

sumin

quidem cum tanto fervore spiritua loquebatur quod non ( se c capiens prae hetiti.i, cumexore verbum proferrct, pedes quffsi saliendo movebal non ut laseiviens sed ut igne divini araoris ar)
,

mum

erat studium
,

omnibus

quaB

dens
loris

non ad risum moveus

extorquens.
,

mundo sunt

liber

contag-ione alicujua
tas turbaretur.

ne vel existere pulveris ejus mentis sereniInsensibilem omnibus, qua3 per,

ad horam

Multi

enira

sed planctum doipsorum corde

divinam gratiam et tanti Viri compuncti sunt gratiam admirantes. lu mirabili episcopus venerabilis dorainus Ostiensis timore suspensus erat, ne beati orans visceribus ad Dominum
totis
,

strepunt
in

se reddebat et totis visceriundique sensus exteriores recolligens bus vacabat Deo ; soli ac motus animi cohibens

exterius

se

Viri

comtemneretur simplicitas; quoniam

in

eum
nltabui

in

forarainibus
circuibat

petrae

nidificabat
ejus.

et

in

caver-

na macerise
tione

habitatio
caelibes

Felici

certe

devovulresi-

Sancti gloria resultat *, et dedecus * ei eri quod erat pater d super ejus familiam coustitutus.

raansiones , et in neribus Salvatoris exinanitus totus diutius Octobris Tomus II.

74

Adhaeserat

ci

namque

S.

Prauciscus
91

tan-

quam

m
nojiA
Ci
i

VITA PRiMA
,_ etumcus matn >u* clementi su
.

S.

FU.VXUISCI

CONFESSOMS.
D

quam
,inu

fihos patr,

, PP nrns

^uru>iin

qui tanctum
et socios ejut

Pastoris certe

paterno fovebal animo,

opus, implebat vicem et feciebat reliquerat noraen ancto Viro sed feh necessaria providebat
ille

do *^"J"

in aliquara creaturarn maledictionis verbum audi. * Uuile accidit, ut frater qui-

dnm

"^:

^^ ^J^^.^
c llid

am
et

pauperi. eleemosynam postulanti

diceus
.

vide> Qe
:.

furt ,

sis diveSj

simules paup ertatem

TO

5_
ejus
:

quod audiens
rft.

a,au

manus benigniselectam vineam,quam Dominica plantabat, suffocare studesime novam in mundo ejus bant! Quam mulli primos et purissimos nitebantur Qui e ) furari et consumere ( fructus mreverendi patris et domiui gladio
!

nudaret
dicit,

/*,

ac pedes

postularet. Aiebat

namque

deosculans, veniam Qui pauperi maledi,

Christo
,

injuriam facit

cujus portat nobile

omnes tam
eloquentia?

Signum muudo.

qui pro nobis se fecit pauperera in boc

Frequenter proinde inveniens pauperes,

onera

terfecti, et
,

ad

nihilum sunt redacti. Erat nvus

Ecclesia? invictus

ligriis vel aliis sarcinis

juvandosillos
debiles, suppone-

murus

assertor
,

proprios humeros
bat.

licet

nimium
caritatis
,

memorabihs dies liumilium. Benedicta proinde et vcnerabili domino se illa, qua Sanctus Dei tam

77

Affluebat spiritu
,

pietati

Pr*

cettru

quodam dominus commisit. Cum enim temporc pro Sede ssepe solebat sicut legatione, ille
,

gestans

non
,

solum

tem

patientes

erga homines verum etiam erga muta bruta-

brutit ani'"' di-

ligtbat ajnoi,

Apostolica

B
alteri

E^2=3?5 5SSST: H2S3

pracipua prajcipua
farailiantate familiantate

miiowa ,["7^

<'9oi,qwtnm

habens

etvo-

sensibiles creaturas; sed in

omm

gencre amma-

unum

sola fama
tate.
i

beatai vitai

conjuuctu conju mutuali eos junxerat

B.

oari-

assimilatur
ptatur.
Sic

frequentius,
et

et

omnia

illa,

prascipue

convenientius E in quibua

antt

75

OfBti

uuique
*
vel

* moris erat
et

Francisci

fidei
,

posset

aliqua similitudo alegorias reperiri,

ntelam
-.iimii

cum aliquam
ad
ipsos

civitatem

terrara iugrederetur

uccepe-

sacerdotes

accedere

audiens

rat.
'

iiu

CaHerura

magna cura revede presentia pontificis tanti , cleinentiae praesentavit. Quem doejus se
rentia

amplexabatur carius, et libentius videbat. Nam Marchiam cura tempore quodam iter faceret per eadem civitate verbum Dei de Ancona et iu
,

praedicasset

on episcopos?

miuus

episcopus videns
e

huinili devotione

su-

ac versus Auximum g cum domiquem Ministrum constituerat Paulo h , omnium fratrum in eadem proviucia iter arri,

no

beats tfmplicitatis iunobile deferebant. Et quoniam sollicitus signe et ipsorum supplere inopiam erat pauperum causam advennegotia specialiter pertractare tusipsius diligenter quajsivit, et ejus propositum

r b e^

paupe rt a t is

et

pasc ; Mreorum et pluralitatem eratque inter caprarum et hircorum humilius et quietius pasovicula uua pergens Quam videns beatus Franciscus, fixit cens.

eapraru*

=
,

=
,

gradum
tius

et

tactus

dolore

cordis

intrinsecus

al-

benignissime intellexit.
cseteros

Quem cum
Jesus

cerneret supra
,

terrena

omnia contemnentem
misit in

et

illo
,

igne ferventem , qucm anima sua ex tunc animas illius conglutinata orationem, et gratissime est, devote ipsius petens omnibus protectionem. Moei suam offerens in
nuit

terram

ingemiscens, dixit ad fratrem, qui comitaNunquid non ovem hanc cernis , batur eum interhas capras et hircos sic ambulat manquia Dominus noster Jesueta ? Ita dico tibi
: ,

sacersus Christus inter Pharisa30s et principes hurailis ambulabat. Rogo te propter-

dotum
ea
,

sio
,

proinde ipsum

cceptum

perficere iter
,

et

fili

per caritatem
oviculaa
,

ipsius

ut

quos Dominus curam et custodiam eorum Videns sollicite vigilare. sibi commiserat Deus autera S. Francisous tam reverendum dominum, dulcem, sicut parvuli, gerere animum, affectum
ad
,

compatiaris
dio

et

soluto
et

pretio

mecura huic de me,

istarum
Frater

caprarum

hircorum

educaraus

F
unupu
aregt redflnft
,,

eam.
Paulus vero, ejus dolorcm admicondolere. Cum autem ccepit ipsemet pane, quibus induebantur, viles tunicas nihil pwBter existehaberent , et solliciti de solvendo pretio agens affuit rent , quidain statim mercator iter At ipsi graet pretium obtulit, quod optabant.
78
,

sermoncra efiicacem, gavisus est gaudio magno valde et exinde procidensad pedes ejus, seipsum
:

,,<itnendW

et fraires suos
lnisit.

devoto

ei

animo

tradidit et

com-

iUlil'1!

XXVUI.
Sanctu* pouptres honorari vult,

pauperibus

!<

re

et

operu

pauper Franciscus , conformaus , pauperiorem se quempiam conspicere gravabatur non sed solius compassionis inauis glori appetitu
76

Pater

pauperum
se

omuibus

tias

venerunt.
,

juvat.

11. Et Licet tunica vili et hispida foret conmultotieus cum aliquo paupere illam is, Sed ut ditissimus pauper dividere cupiebat. magno pietatis affectu duotus posset utcumque
,

Auxiraum peraccepta ove Et introeuntes ad episcopum civitaab ipso magna cum reverentia sunt tis el de ove Miratus est dominus episcopu pti. affeotu, quo Vir Dei ducebat , et de quara Servus erga eam ducebatur. Sed cum Christi retegislougam sibi de ove sermonis parabolam
agentes Deo
, ,

paupenbus subvenire

postulabat in maguis

fri-

set *, corde

goribus a divitibus hujus seculi mautellum seu pclles prrestari. Quod cum devote libentius id
facerent,
laret
,

egit Deo. Die et coglsequenti egressus est de civitate vero tans, quidnam de ove faceret, consiliis

rciexiBd

compunctus

gratias

quam ab
eis
:

eis

dicebat
,

Pater beatissimus postuTali tenore hoc a vobis re-

cii

et fratris sui

eam

in

quodam

claustro

lainu-

cipiam

de caetero non expeex pauperibus ei primictetis. Cumque aliquis ex acceexultaus et gaudens tus obviaret pto pauperem induebat. Molestissimum erat ei,

quod
,

rehabere

apud Sanctum Severiuum i traJiarum Veuerabiles ancilhe Chndidit couservaudam. sti, velut magnum munus a Deo sibi datum quani temgaudentes oviculam susceperunt
Christi
,
:

poribus
ipsius

multis

cum

aiicui

pauperum

cerneret

exprobrari

vel

tunicam

de lana custodientes et eam bcato patn texuerunt Francisco

sollicite
, ,

,,

71:

DIE QUARTA OCTOBIUS.

a Francisco npud
ecclesiam B. Maria de Portiuncapituli
et

,\

Tnoni

CblXw.

IXTempore

cujusdam

tmnsmiserunt

Ouam cum magna

reverentia

ammi

exulta-

CAPUT
Sanctus in

X.

Jm
,

deosculabatur eam, Sanctus Dei amplexans,

\lii vero

invitans ad
A
7fl

gaudium eircumstantes eum March.am vice, cum per earadem

jBjE Laie.
ferebautur.

,:;";.
talltc

agniculos duos suo ad forum humero og et liffatos in balandeportabat. Cumque agnos ut venderet, comraota sunt Francisous audisset , tes boatus tetigit eos, quasi ct appropiquans ejus viscera affectum comfiliura mater super plorantem Quare sic ait ad virum passionisoBtendens^et suspensos excruligatos et
viro

eode, cuidam

ipsum

alncriter

corai-

omnibus laudat
virtutes,

Deum

obviavit, qui

mores
figura

ejusdem,
lale

corpons

descripta.

Christum
ejus

imitari conatur,

Natalem
:

mira

solemnitate celebrat
eo
loco

miracula

fratres raeos

agnos Eos ad forumporto, Qui respondens ait ciasr compulsus Et ait pretii necessitate ut vendara fiet de ilhe? Ad quem Sanctus: Quid postea
:

facta,

et

ecclesia

Sancto

dedicata.

ille

Emptores
sed

duoabunt.
istud

raaninquit, eos interncient et non fiat respoudit Sanctus Absit,

,

tolle

pro
tribuit

pretio

mautollura

quem
,

mcrare ex L_/mcrare et
Franciscus
xit

recolliffere, raumB^v.,

qua; H
,

glonosu pater
in

Borto'

concede. et agnos mihi

,

mo
B
*

a-niculos

et

Qui alacri ammantellum suscepit

erat

fecit

et docuit

donec

carne

vi-

nuoniam multo majoris

pretii

quem oausa dam adeli viro mutuo rum apud se Sanctus

deipsis faceret,
didit

frigoris

expellendi

mantellus Sanctus a quo-

posset Ouis enim umquara quo in omnibus qu* D< ^ affcc^m exprimere, dulcedinem, qua rebiur ? Quis cnarrare

summum

ejn

^^ ^

susceperat k ea die. Caetesusceptis agnicuhs

,

quid
red-

Creatoris,

sollicitus

eogitabat, et habito

associantis consilio fratris

cum

eo,

viro
sibi
,

illi

ex hac con atque cum respimereplebatur lideratione samissime cura steUa cernebat
ineffabili

^
:

potentiam

et

bomtatem ejus?
gaudio

Be-

rrubernandos

praecepitque
,

nec malum eis tempore venderet eos et regeret stused conservaret, nutriret ferret,
diose.

ne ullo quid in-

hatsolem,
et

firmamentum.
,

l licitas

bat
ctum

et o s im simplex nimio flaverraiculos etiam Pia! Circa d> quia legerat de Salvatore araore vermis, et non bomo. Et

cum

lunam

pietas

Ego

sum

A
a Ut

XN OT AT

A.

Sco
III

colligebat

de

via

Ln

tuto

recon-

vestigiis detererentur. dens loco, ne transeuntum

Regulam suam, ab Innocentio

summo

Ouid de

aliis inferioribus

Pontifice

dudum vivx
;

ab ejusdcm

vocis oraculo approbatam, successore Honorio III scriptis con-

et apibus in

hyeme, ne

dic frigoris algore deficerent,

,

prout suo loco dixi in Comfirmari obtineret prsevio, et infra dicetur. mentario Appendicem Vxtx dandam b Tres Socii, qui Thomam Celanensem, tradunt, scripserunt post non sponte sua, sed a Cardinale S franciscum, episcopo, compulseu Hugolino, Ostiensi Huaone et Cardinalibus prxdicasse. Honorio

me Jum
l

sive

ad Domini

sumcoram
seouenti.
c

prxvio num. 505 Vide dicta in Commentario

et

Hancvoculam, quse tn apographo nostro ex-^ ,.... Ordinis illius tunc quidem
;

ciderat, addidi.

d Id est, protector a S. Francisco, at propria sua voluntate et rogatus auctoritate Pontificia. paulopost voculam, qux deesse videtur, e Hanc quoque
adjunxi.
f

gloriam tanto prseconio extoUeba pleruraque in earura creaturarura ut res Sicut emra ohra laudibus consummaret. lauignis ardentis positi , ad pueri, in caraino Creatorem umvereiaandura et glorificandura a, sic et me elementa omnia invitabant tatis Deiplenns, in omnibus creatuns Spiritu Vir Gubernatorem glor.facaCreatorem omnium ac cessabat. laudare et benedicere non re putaa ejus menti quantam importabat ? Cum speciositas tionem florum

efficaciam

optimum vinura operum et ingenii exceUenUam

faceret exniben :qua-

diem unnm

'810

e rum(l// , 1I
.

formam eorum venustatis cerneret statim ad persentiret tis olentiam

,

et

suavita- pw<Mca6fl,

illiua

Flons

nulchritudinem
bat Jesse
vit

considerationis

qui lucidus in vernali

mlerDenudationem hanc non nimis crude

.

progrediens

ad
.

oculum deflectetempore de rtdi odorem suum suscitaflo-

<preteris.

....

g Auximum vel Auxumum,

Italis

Osimo, ditionis

est in Ecclesiasticse civitas episcopalis

Marchia

innumera millia raortuorum. Cumque praadicabat ita rum copiam invenirot invitabat ad laudem eos Dominicam et
,

eis

acsi

Anconitana. h Infra Prater Paulus dicitur. Septempeda, Severini fanum, alias etiam i S. civi rtaKsSan-Severino dictum, item episcopalis in eadem Marchia tasest ad Potentiam fluvium, Anconitana. k Nempe palliolum istud sic mutuum, seu commodatum, acceperat Sanctus, ut, quemadmodum alias vidimus, de eo, si vellet, posset disponere.

ratione

vigerent. Sic et
,

et des et sylvas et hortorum virentia irrigua fontium

,
,

vineas , lapi segetes omnia speciosa camporum

,
,

te.ra.u

aerem et ventum s.ncenssima que et ignem divinum monebat amorem et libeus puritate ad
ob^equium
ras

hortabatur.

Omnes

denique creatub
:

fratres

nomine

nuncupabat
,

et

modo

inexperto creaturarum pracellenti atque casteris utnote qui jam occulta cordis acie decernebat filiorum glon Dei c. libertatem evaserat iu te admirabilem Nunc in ca3lis, o bone Jesu, laudat

, ,

, ,

'

706
\

VITA PBIMA
,

S.

FRANCISCI CONFESSORIS.
vore,

Tni

laudatcum angelis
82

qui certe

amamlem

ra.terfa

Domini

nostri Jesu Christi

doctrinam sequi, D

ClLAfl

crcatuns. us oinnibus te prffidicabat

miri$ item
nio<ii* tiotncn

hominum batur, cum nomen tuum

Nam
,

Bupra

intellectum
sancte
jubilo,

afficie-

Domine

no,

Dominivtnt'
vabalur,
'

minaret
ditate

et

totus

cxistens in

ac jucun-

Recordabatur assidua raediet vestigia sagacissima consideratatione verborum ejus et pracipue incarnatione ipsius opera recolebat et caritas passionis ita cjus metiouis humilitas
imitari.
i

f.

altioi

castissima plenus , altius* seculo videbatur.

novus

certe

homo

et

moriam occupabant, ut

vix valeret aliud ^ogitare.

scriptum
in
,

aliquid,

sive

Propterea iibicnmque divinum, sive humanuin,

inveniebat

Memorandum
lendum
sui
.

proinde ac reverenti memoria reooquod tertio anno ante gloriosi obitus

pavimento in domo seu in vin et in sacro vel Peverentissime colligebat illud , ea reverentia quidem, houesto repouebat ioco nomen Domini, vel ad id pertraens
,

De

ibi

csset

cum a quodam Enimvero quid etiam quadam die fuisset iuterrogatus ad et ubi [nihile] erat Domipaganorum scripta
acriptum d.
fratre
,
,

diem f apud castrum, quod Grecium dicitur, Domini nostri Jesu Christi. feoil in die uatalis nomine Joannes, Erat in terra illa vir quidam, quem beatus Franvitffi bonje famffi melioris amore prfficipuo diligehatj quoniam, cum
,

ciscus
in

terra sua

et* honorabilis plurimum

nobilitate

extitis-

imtt ,

set,

carnis
est

calcata

nobilitatem

ni

sic
,

studiose
litterae

colligeret

respondit

diceus

componitur quoque gloriosissimum Dei neque non pertinet ad paganos quod ibi est, cused ad solum Deum aliquos homines ad est admijus est bonum. Et quod non miuus
Fili

quia

suut

ex

quibus

nomeu.

Bonum

sequutus. Iiunc vero beatus Francisoi dies ante Natisicut sa3pe solebat, per quindecim et dixit ei vitatem Uomini fecit ad se vocari

animi

Si

desideras

ut

apud Grecium

prffisentem

festiet,

vitatemDommi celebremus,

festina prfficedere,

randum
1

cum

litteras

aliquas

salutationis

vel

dioo , pnepara diligenter. Volo enim qu;e tibl qui in Bethleheiu Pueri memoriam agere illius
,

iCl

B
Ulitu anitni
coi-p< itque e/figu-

admonitionis grata faceret scribi , non patiebadelere* litteram aliquam aut syllar tur bam, licet superflua saepe aut incompetens poneretur 83

natus

est,

moda,
astaute
extitit
,

etiufantilium neoessitatum ejus incomet quomodo, E reclinatus pra?.,epio in

,

bove

atque asino, super foenum positus

corporeis
oculis
pervidere.
cucurrit

utcumque

qnam pulcher
in

quam
vitae

splendidus
innocentia
in

quam
et
,

Quod

audiens vir bouus

atque

fidelis,
,

gloriosus apparebat
Bimplioitate
dilectione Dei

in

verborum
,

in puritate

cordis

in

citius, et orania iu prsedioto loco diwrat, praaparavit.

quffi

Sanetus
tem- cujMfutm
,

in caritate

fraterna

fragranti

85

Appropinquavit autem
:

dies

lsetitiae

obedientia, inconcordi obsequio, in aspectu angeDuh-is in moribus, natura placidus, aflfebilis lico
I

locis yoe plunbus pus exultationis advenit viri et mulieris terrffi ilhus cati sunt Fratres
,

insermone, commodissimus in exhortatione, tidein providus in consilio imus in commiso gratiosus in omnibus, mente serenegotio efficax contemplanus animo dulcis spiritu sobrius tione stabilis, gratia perseverans, et in omnibus indulgendum velox, ad irascendum ,m1
,
.

secundum

posse

suum

exultantibus

aniraus

illuminandam nocereos et faces prsparant ad scintillanti sydere dies omnes illuctem, quffi minavit et anuos. Venit denique Sanctus D
et inveuiens est
:

et

omnia proeparata vidit et gavisus quidem pramaratur prmsepium appor,

, . :

iii

tardus
tilis

liber

ingenio
,

memoria luculentus, subin eligendo, et

in

disserendo

cireumspectus
:

omnibus simplex rigidusin se, pius in aliis, facundissimus homo , facie iii omnibus immunis ignaviffi, mvultu benignus hilaris
in
i.s
;

solentiffi

expers

statura

mediooris

parvitati
,

hobos et asinus adducuntur tatur foenum exaltatur paupertas noratur ibi simplicitas nova Bethet quasi humilitas comraendatur ut facta est. llluminatur nox lehem de Grecio hominibus atque auimalibus deliciosa et dies et ad novum mysteadveniunt populi extitit
, , , ,
: ,

vicinior.

iltrinque

Caput mediocrc oblonga et protensa

,

ac rotundum
,

facies

num
voces

novis
,

frons

parva et
aequalis

et

adtetantur. Personat syha jubilantibus rupes respondent. Caugandiis

,

C plana
illi

medioeres oculi
,

nigri et simplices, fusci

;

taut Fratres
,

Domino laudes debitas

persolven-

supercilia recta
,

nasus subtilis
et

et rectua

aures

crectffi

parvie

et

plana

lingua
,

plaeabilis
,

vehemens
conjuucti,
subiilia ubtile
:

dulcis

a?quales

iguea et ; clara atque sonora ; dentes modica labia, atque et albi

;
,

tempora vox acuta

nox jubilatioue resultat. Stat San- f tes ctusDei coram praesepio suspiriis plcnus pie et miserabili * gaudio supertate constrictus
et tota
, ,

fusus.
h, et

Celebrantur

Missarura

solenuia

persffipe

barba nigra
collum,

pilis

non plene respersa

,

86
ta

nova fruitur consolatione sacerdos i. quia Induiter leviticis ornamentis

et

levi.uhninriii
/'

humeri

recti
,

brevia brachia
,

erat,

voce

sonora

ungues producti tenues manus, digiti longi teuuis cutis caro parvuli pedes crura subtilia pauoiesima: aspera vestis, somnus brevissimus, et quia erat huraillimus manus largissima
, , ,
:

Et quidem vox ejus cunetos invivox olara, voxque sonora cis potans ad prtemia sumraa. Prffidicat deinde
,

Euangelium caut.it. vox dulvox vehemens

,

pulo

circumstanti
,

et

de

nativitate

pauperis
croclil

omnem
homines

mansuetudinem
,

ostendebat
utiliter se

omnium moribus
,

ad omnes conformans.
,

Sanctior inter sanctos

inter

peecatores
,

quasi

mus ex illis. Adjuva igitur peccatores peccatorum amator Pater sanctissime et quos cernis
,
.

miserabiliter

in

delictorum

sordibus jacere

di-

gnare eos raisericordissime

fragiis
KXX
i

tuis gloriosissimis suf-

Regis Chriruptat*. Saepe quoque, eum vellet Jesum eum flagrans nimio stum nominare , amore et raore Bethlehem nuncupabat de Puerura sic balantis ovis Bethlehem diceus , os suum et labia magis dulei nffectione totum implebat cum Puerum de Bethlehem velum Jeaum sua
et
,

Bethlehem parvula civitate mellirlua

elevare.
,

txngtlium

pei ftftuo
lin nli

me,

iim

maximeCUritti
mcui
itnti
iii

Sumina ejusdera intentio prsecipuum de84 ium supremumque propositum ejus erat, sauetum Evangelium in omnibus et per omnia omni observare ac perfecte omni vigilantia
, ,

nominaret degustnns
dara viro

et

quasi lingebat lingua, deglutieus dulcediuem

ibi

felici

palato hujus.

verbi
,

Multiplicantur

virtutis
in

quodona Omnipotentis k rnirabilis visio cernitur. Viet a

debat

enim

praesepio
,

puerulum unum

ja-

)>amonemqu

studio

toto

desiderio mentis

toto

cordis

fer-

centem exanimem

ad

quem

videbat sacerdotera

accedere

7U7

DIE Q.UAETA OCTOBBJB.

K

IiioM
II

sacer

omno

Nee ineonveu.ens vwo lata, mnltorum cordibus ob ... cum pner Jeaus iu faeumte per
auseitare.

^
et

Dei

e,

eumdem

puerun.

q unsi a
.9

annolabo

tu.

i.

Fuit hic

idem Joannes, de quo supta,

S.

... tesie
.

<

Ronaventura.

quibns, ipsiua fjratia ?uerit datns, i"

lim
est

dein.le

resuscitatus suum sanetum Frauoiscum Ira.untnr impressus raemori* diligenti. et unusquisque cum soleranes excubi*
,

Viuvsecundxsanctusque Bonaventura,
aucnlibus liquet.
l'l

Mpsummet

Franciscum, ut docent scr t ptor

Vide etiam

mox

el ex seannotata ad

Il&j

[11

ejutrei

mmoriam
trcle*"'
n
l'

"

modum

wdifi-

cata /<"

caudio ad propria remeavit. pos.tum fenum in prasep.o S6 ConservMu, animalis salya faciat t per ipsum jumenta et multipl.cav.t Dominus, quemadmodum acturn S, ,m sanctan, Et revera rioord morbos habent.a t animalia, diversos est a an regienem, per eireum adjaeeutem l.berata. o.^~ segntnd.n.bus ouio sint .~ noc ienu, de boc feno, a suis lougo labomulieres, partu gravi et et

secundus at S. habet biographus consenUens, de eccleva, Bclavcntura de ceteris suet. exigua, eo in loco instructa

mEadem

haud dubie

wm-

"

"'

LIBER
Referens gesta duobus posterioribus
.

^Z^^^^I

concursus desideratam ibidem est denique loobtinent sanitatem. Consecratus

atriusque

sexus

g FranClSCl

anniS.

cu^ praesepii templum beatissimi patris Franoisci

Domino

et

in

bonorem
ut

construitur, et

ecclesia

Bupra dedicatur

pwesepe altare

nbi
,

13

comedr animaiia quandoque feni pabulum auimae et corporis de caBtero ad sanitatem ibi immolati Jemanducent bomines carnes Agni Domini uostri qui summa et mefsu Chiisti seipsum nobis, cum Patre
,

CAPUT

1.

fabili

earitate

dedit

regnans Deus seteret Spiritu sancto per cuncta sscula sajculorum. naliter gloriosus
vivens et

Excellentia vitce S. Francisci

tas

et utili-

ejus doctrince

mirabilis visio,

Amen.

in

qua eidem sacra stigmata impri-

AWOTATA.

muntur.

a Danielis cap. 3.

originisomnium (inquit abuudantion Bonaventura in Vita num. 109 j S. quantumlibet parvas, pietate repletus, creaturas, pro vel Sororis appellabat nominibus
(

onsideratione... primoe

quiddem O uperiori congruo Svatoris

actus

tractatu,
fine

quem
,

gratia Sal-

Fratris
eo,

quod

sciebat, eas

unum

secura baben- prin-

octavum enarrandum

vitam et ad patris nostri Francisci usque mi mnum a decimum conversiom utcumque consoripsimus. Reliqua

conclusimua

^^

cipium.
c
v.

Ex

Epistola S. Pauli ad

Romanos
.

cap.
.

b,

vero gesta ipsius a penultimo recte buic opnsculo breprout potuimus scire quaa necessi viter adnectemus; et ea sola,
vita,

su:e

anno

b,

21.

nominis ved Huc spectant, qux de divini suo Testamento inseneratione Sanctus ipse et verba ruit his verbis : Sanctissima nomina invenero in locis ejus (Dei) scripta, ubicnmque
illicitis

magis
tare
;

ocourrunt, ad
ut
.

intendinm.^
|

qui

plus

his

dicere

cupiunt,

adno quid
siqui-

addaut, semper valeant dem Dominicae Incarnationis

dictione
,

invenire.

Anno
,

mccxxvi
,

xiv In,

colligere, id est, in locis vilibus) volo loco bonesto collocolligantur, et et rogo, quod
(

iv

Nonas Octob.n
,

die

Dominico

centur.
1

Vocem
Id
est,

uncis inclusam addidi, ut

sensum per-

in civitate F beatissimus pater noster Franciscus apud Sanctam Maest de qua ortus Assisii Fratrum riam de Portiuncula , ubi . Ordinena
,

(icerem.
i

Mmorum
anno
,

ipse

primo plantavit
perfectissime

expletis

viginti

anno
l,

223;

nam obiit

S.

Franeiseus

1226, die

seu 3 Octobris
:

Porutihabent Vita secundaet S. Bonaventura. Domini celebrandi modus ro quia hic natalem in planenovus ac insolens fuit, S. Bonaventura

aa. g Lege Annotata ad cap. 7, litt. Super hic legendum esse h Puto
,

ex quo annis cgressus \postolorum vitam et vestigia sequens, ergastulo, ad caelestiuin spirituum m&l
,

adhaesit

Chnsto

de carnis
siones,
licissime
in

praesepe

perfecte

quae coepit
c.

consummaus

convolavit

Cum
et

hyrnuis et laudibus
Lpsius
,

illa civitate

sacrum
,

sanctum corpus
reconditum

num. HO lectores prxmonuit, Juec non sine vero, Honori III Papse consensu facta esse; Ne
Vita

et honorifice collocatum est ad gloriam Omuipotentis multis

ubi

coruscat mira/"""''

cnlis.

Amen,
vero, cum in via Dei ipsius cogniprimaevo jnventutis rlure parum vel viesset institutus, in natah simplicitate
fervore
;

inquiens, hoc

posset adscribi a praeparan Pontitice petita et obtenta venia, fecit

levitati

summo

89 Hic a tionis
nihil

praesepium etc. biographo \ '23, ubi eamdem festivitatem etiam ex

Vide Commentarium prsevxum

/uim
,,

tiorum
rans

tempore
gratia

non

pauco
Excelsi

perdu-

secundo enarravi. cum Levita i Id est, S. Franciscus, qui seu diaconus solum esset, ut sequituv, improprie vocatus hic sarerdos, forte quia ipse primarius hujusce sollennitatis auctor et actorerat.Pari moDei vocatur do mox infra idem Sanctus Sacerdos
,

irarautatioue

dexterae

justifica-

tus a peccato.

et virtute

Altissimi

super

est omnes tempore suo repertus divina sapientia cuin doctrina Euangelicu , etsi repletus. Nam * non particulariter, sed generaliter, ubicumque

,,,.

multum

'

VITA PRIMA
A. TftMU

S.

FRANCISCl
p,t est,

ONFESSORIS.
consummare. As-

multum
exemplo
,:

per

opera
per

defec.s.et

m . mifflus
,

ut

ClLAN

oniversaliter

totum rnundum Apo>tlo,_um sicventut. perhiberet testimonium

:

templationi. beatis secessibus i secura sumps!

^.^
_

vaMe pa
,

ctmyersalionis ganota

magis quau,
incur-

q ue factuio

est,

ut

doenma

,,,a

onunm

m und,

t er
qu

omnibu.

tuerentur

eum ab

ostenderet 4 ,,,m ad veram .Pie " et brevi spat.o tempons pned,cat.on.s mundum gene .tultitiam

^T^^JSS 1
;!;"":';;
,

hommum
^

su:im

qu

ta

Dei per

diUgenter adjuvarent. Cumliu pe rmanMsset, et oratione

"''.

tempore novus Euaugeln.U

toto radisi fluminibus, iu

* qua.i

unus
.

e*

terrarum orbe

flucn-

Saritatem

plM
modo

^
inefiabili
.

flh

ffl

fuisset

adeptu.,

se foret
t_

,,,,

^;

rit.

Renovata sunt per eum antiqua miradum in deserto mund. hujus ordine noio.

P!^
reputabat.

sed antiquo

mor e

plautata
...

est

viti.

fruotrfera

- * am c pc ect.un abnuen.

perfectorum

perfeclior,

ac iVimtio-

proferens

flores

suavitatis

ndorem sanctarum
palmites ,,pass.b.hs

Lutum,
B
doi
fi

ubique saera Beligiouia

licet

suav^et bonus
,

^" ..^.^
r
,

im m

,,

,.f

ec tum

se
,,

penitu. P

luntatmin
quirent, diui cogno-

tendendo.
90

inunigui
urt-

\n,
fuit

omni&n*
fem,
f

non
totiua

tamen eontentus
sed

fuent s.m.hs nob.s pracepta

commun.a
oaritate,

mi?

ii-

eula
dut.

commen-

observare,

ferventissima

sstuaus
,

, r ;,,t e vera nuaerunt illum. pu, . u ra ,,^ |lis dulcedo et suav, se scn.erat "P 1 quam sib. desuper

Infusa namque

^
rar0
'
,

tcit,

^ ^ m
,

'I

SSSttSTSS
omnis
sexus

nerfeetionis arripuit P ti s a PP rehendit summam

viam
,

perfecto san-

eum
tate
toto
te

totum a se.pso d.ffidere

replctus,

et tanta

l!lta>

jucunai
llluc,ex

et

omni.

cou-

cupiebat mod.s
ubi excedendo
;

ommbu.

Omni. proinde ordo, omnis artas, omnes in ipso dofincm.

transire

se,psum^am pa,
eiat

processerat

ctTn*

docnmenta babent, exempla preecipua. Si sanctorum et et exqui ad fortia proponunt mittere manus,
salutaris

evideutia

tum

Homo sp.n paratusque omnes an.m. pau agust,as_, Dei h..ben. ,

corporis
sibi

operum

omnesque

passiones

tolerare

si

tan-

dem
lestis
sit

optio

cellentioris vitae

onarismata meliora

aBmulari ni-

misericorditer
iu

daretur, et voluntas Patns ca3compleretur in eo. Acces-

tuntur, respiciant in speculum vitje et omnem uu^. i-nonem aajiciaui, 01 ^ui vc.u perfectionem adjiciant, Si qui vero ad humitimentes ambuet pbmiora se conferunt verticem, per ardua, et montis ascendere etiam apud eum invenient conin hoc gradu grua monimenta. Si qui denique signa et mi* ipsius interrog-ent sanctiracula quajcumque

altare, quod deinde die quadam ante sacrum

in iU

lieremitorio
;

^^^

structum
gelia

et

manebat, erat conaccepto codice, m quo sacra Luan

, ,

quo ,

ipse

addi
renl

di sidc

,,

et

quod

postulant,
ipsius

consequentur

ut

g-loriosa
;

vita

Sanctorum

lumine clariori iu tionem o Jesu Christi et ejus plenissime manifestat. ia in quiuque partibus corporis et, passiocrucis signaculo Pater venerabilis est et itus, acsi in cruce cum Dei Filio pepen,

priorum hoc probat

super erant conscnpta, reverenter altan prostratus in oratione quosicque posuit illum numili non minus corde , quam corpore tidie Deus misePater prece poscebat, ut benignus *uam et Deus totius consolatioms ricordiarum et ut perostendere voluntatem sibi dignaretur
;
s

fec te

consummare
,

valeret,
:

quod olim simpiiciter

nentum hoc maguuin

rogativae
dilectioriis

est

et

prar-

quid si * esset oportunms et devote mdicari simin prima libri apcrtione agere Sanctorum quippe ac periepliciter precabatur. devotione otissimorum exemplo dn.-.-b ,tur, qui pia sanctitatis simile aliquid fecisse leguninceperat
,

in desiderio
tur//.

indicat majestatem

sed

consilmm,et reverendum quod soli Deo cognitum, coutegitur mystcrium et per ipsum Sanctum ex parte quadam rev.ela-

Qum

in

eo

latet

Surgcusque ab oratione, in spintu signaculo sanmilitatis animoque contrito, ac accecrucis se muniens, de altari librum cta?
93
pit
,

multa

sibi 'ttte,

leranda

d quM
,-a(

te po-

alacriW

tum. Propterea

in
,

ejus

laudibus
laus ab

non
ipso
,

expedit
qui
est

eumque cum
est

reverentia

et timore

aperuit.

multum
iaua

tentare
,

cujus
et

Factura

oinnium
lucis.

fons

honor
,

dans

fortissimis

pramia

Benedicentes
ct

igitur

Deum,

san-

Ctum, verum ramus.

psceiii-

gbriosum

ad historiam recuret vcnerabilis

oeautem, cum aperuisset librum primo passio Domini nostri Jesu Cnricurrit sibi solum, tribulationem eura passnrnm, sti, et id possi demonstrabat. Sed ne hoc casu evenisse, bis et ter librum aperuit, aliquatenus suspicari
,

91

Tempore
ad

quodam
,

e beatus

et simile

vel idera, soriptum invenit.

Lntellexn

bu$ vueant,
totuiqu
pe$
\<
<

pater
quas

Prancisous

rclictis

sascularibus

tnrbis,

audiendem
Bolitudinis

et

videndum eum
,

quotidie
et
se-

trituuc Vir spiritu Dei plenus quod per multas angustias, et per multafl bulationes, pcr multas

Dcum^ii

devotissime
i

coneurrebant

locum
,

quietis
ibi

,,

petit

cupiens

vacare
inhae-

Deo,
;

et

extergere,
ex

r.it

si quid pulveris conversatione hominum.

sibi

pugnas oporteret eum intrare in rcgnum Dei. Sed non turbatur fortissimus Miles ad ingrU^ntia prsbella, neo animo decidit, praeliaturus Domini
,

Mos

ejus

lia in castris

saeculi hujus.

Non

vcritus est suc-

erat tempus impensum sibi ad gratiam promerendam dividere et, prout oportere videbat aliud proximorum lucris impeudere, aliud con, ,

cumbere
diu
set.

hosti,

qui non cedebat sibi,

etiam
si

cum

supra

raodum humanarum virium

erat,
et,

laborasretroactis
sseculis

Revera ferventissimus

7 19

afflouli

.,

l.al.uit

in proposito,

desiderio. eosuperior inventus est in

,perari,
,',

Nam etlevm

OCTOBKIS. DIE QliARTA honorem mmfice et mnium hominum gloriam ,-no nemo tamen 7 . ^ nnn ev.muit tamen ,u dorde
.
,

r ,

fc

quamdicere, non eognoseetat,

tta

dccoratum "'""!

non

,,,.,-,

OU* bonum nonfacnm,

operibus effica* stu-

Ktendunt,
,

sed

!aretur *';*"!:,:,
poterat,
ha_.

"."

Se ret

n,-

humanm

favor
ibus,

ds

u mcon.
,

lln

et

operan,

Prbens.
'

Manebat promde
et

*
fideli,
,

D
sic

nhn

quibns Mos ete^tagebat Dretio8um reve-

"52
trimcntum.
in ore

jyj

(Ulf cti0 .
,

.,,,

habitusest, qui
a dSco

de ni.nimo eonstltoitur snpra

eremttorio, quod

Colebat

sempei

^^^f
^ticum

'""!!;'
III.

Faeiente
,.

ipsc

moram
est,

in

l,iSeraphi;,

positum

aumns

nommatur,
cielo,

Mlfflj

i'elut
c<
,

erueiflaum,
ipse tacrit

anteouam animam redderet

ieKumunum.quasiSeraphim,
ntemsuprajmi

frequcnter h * rincopd^mco abscondi d. Quotien . peecem tibi q. ahqui, iA eorum^c^ bus ad cum convenissent looutione eupiens al

dtad.

"

Uigmatibu

.,',

eonjunctis,

cruci

affixum.

Du*

jr sec um
ut,

elevabantur,

dua ad voln.ulum
velabant corUtissim.,

cum

videlicet
eis,

moPabantuP, tale ppadictum

qui

dcde,
versiculum

,
i-

taret,

statim

convenerant,

d ua

denique totum
replebatur

anmiratione

X Uq
'

namque fuerat, Expeptua Q tiam exhiberent. cuncta communicaP magnum fope mnlnm posse, pepj etspirituale scicbal esse non
,

l..ecvU
..,

plurimum

advertere nesciebs vefcementius e,

nrm

Becpeta
,,:,

gratioso respeotu,

quod Serapb
afflxio et

*.

cujus et plura non ex et facie videntur,

trte

videbat, quia

pulelritudo

mis

ipsum orucs 8ed mnino

tristis el

"-f^ ^
passm
Sieque
surrexit

ab

homhV
et

int.

applaudentes coram irnden.

ibi acquisierunt,
i

STijS.
l

acerbitas deterrebat.

^tUadicatur; ut

^tabTsollivitu,, qnid ea inte ligentue sensnm ad capiendum ex

fe
et

at< l*tus vices. Coo alternabant posset h*c v,s,o des.gna-

gudn

tesretro,quijud

atulum reddiderunt.Spemali.
tiadenigrapenititup puritatera, et
pr.

nto-

oium
veriti

familiare multis,

paucorum

non

creditur

an.iabatr plurimum nuUo ev ea intelleotu

spiritus ejns.

Cumque

1
I

aliquid

non
eju.s

percrper,

!.

rtmultum

ejus cordi visionis

novitas msi-

iOTATA.
conversus a Exchronotaxi nostra L206 ; cui si annos cus anno

pedibus ejs ap. in manibns et alrrti ossperunt qneraadmndum pauclavorum signa narerc se viderat orno,Virum sanotum supra
.

tos

!,',

inte

aUdas, pervenies usque inannum

irn vitatem Christi
tebravit,

Christx

223,

hX
mirabiliter
inaignitur
grtu
,

.o'Manus
:

et

pedes

ejus

in

medio
,nt,

mpe<HeMD<
*

confix,
1)a te
..

videbantur,
,

elavorum
superiori

capitibus

quantum

ma

ei

pedum

apparentibus,
e

Domini pecuh cum qua festivitate Celanensis

pnmum
amen
..im

poluit,

eorum

acuminious maniilia rotunda interms m Brant enira signa et caruncula quseoblonga bus exterius autein cta damapparehat, quasi summitas
;

exiatentibus

adverso.

Vita

lito

um

tei

minavits
>

b RaetiampraimisitinPrologo: S. Franc oportet Wcpenultimum vitaa acdperepro toto biennio completo

latius

cumah94 im-

et reperoussa,

qua carnem rehquam

excedebat..

qv
ipS{

Sic et i

ued.bus impresss erant signa clavorum,

iusanteSanctiobitun lanensis ineodem capitenum.

l

relevata et a oarne reliqua

quas U
e at,

m. Dextrumqne atus, otduota transfixnm H, ccatnoe emittebat, ita ut pe sangninem

femoralibus
I

icrorumstigmatu idem factam dicat duobus an

ffonefiM
,,

inam

animam

mult,

sperpauoi, .lura
sa-

ra vero in
;
,

tunica
!"

Heu quam rotur sanguine saoro. Domini oruoifixi, orucifixus Servus viveret
crum
feUx
lateris
H< lias
illud

ej

redderet cielo; ea Bonavenlu?cm Vita num. 191 feo&eami onis circa featum contigisse
I

Septembrts;
ennii

vulnns
o, qui,

cernere
sed

merueruut

sed

dum

viveret Sanctus, utrum,

adeo certo ultra inti diem 4 seu 3 Octobris ann

hoc

oue

videre qi

meruit
Ptopriis

ffis

p,

magis fehx Eumanibus cont.vcWv.t.

ftater

Enimvero

oum semel
In

dietus

Ruffinm,

Omnes

manum suam
.

sinum

mi

7m,uteum
hebdoma
re
Italii
la
<>

allegatas epochas recte .,/,,. io prsevio

,/.

Si

uilapsa cst manus ejus, ut scalperet, immisisset, et oc ad dextrum latus ipsius, contingit, contingere oicatrioem. illam
currit
illt

/;,

fw
in
,

^
no-

Ualia

expressos esse

ita ul

pro

we

Ad
luit ,

pretiosam modicun, docuius tactum Sauctus Dei non

a
se

,,m Domiuus, acolamavit.

repellens,

ut ei

Studiosissime namq.n ab cautissime a soondebat hoo ab externis, oelabat et ejus ita ut et tolerabiles fratres propinquis, tempons devotissimi secutores hoc per multum
ignoi.trcnt-

com t iv Nonas Octobris, Nouas Octobris, die Sabbati post sum Observandum secundo est,
.>'i>''''^-

$ra,n(s\&G\isobiissedicendussit,non nec die Dominico, sed v

solis

occa" te

hic

dici

Pranciscum obiis

numAlSmortemejusfigatviceBitnoconvemoTi *ts. nonaventura

d
<<>
\

celare

aemper
est.

0 Et licet tantis ac talibus

margaritis, tanet

nitus

quam

pretiosissimis

gemmis, Servus
ornatum,
atque

Altissimi se

videret

amicus supra o-

Nempe

fere

usque

ad vigcsimum

qumtum annum

710

VITA PIUMA
setatis suae
,

8.

FRANCISCl CONFESSORIS.
D

A Tho-a
.

aDiium

ut

prxmisit num.

I.

Cun.

inquit S. Bonaventu chaelia jejunare coepisset, proinde mense Septem ra in Vitanum. 189 ac et, quiabienmo ante vel circa finem Augusti obitum, anno 1824. fuisse clocet S. Bonavenf Montem Alvern mons Hetrurix est in agro
;

QuadrageCum... Juxta solitum morem honorem sancti archangeli Mial am ...

CAPUT
Sanctus semper

II.

fervens,

multis cor:

poris infirmitatibus afjlcitur

ejus

tura num 188. qui Alverno dictus. Florentino, vemaeule il Monte esse. g- Id est, non credens, seperfectum

amicitia

Waddingus ad annum h De his legi potest 09, num. 7. alns bioLeqendum esse Alverna constat cx Alvernae Aumna qraphis nisi forte pars montis nusquam repen. dicta fuerit, quod tamen in Vita num. 192 tradit, k S Bonaventura Christum Seraphmi non Seraphinum,sed ipsum
i

postea

cum Cardinale Hugolino, et hujus Gregorio IX

,

laudes: virtutesS. Francisci.

specie apparuisse,

sic
in

dicens
gratioso

dem (Franciscus)
Christo sub
etc

Lietabatnr qniaspeetu, quo a

specie

Seraph

cernebat se consp.ci
Intellexit

temporis currieulum coepit ejns iiritur languoribus, el eorpus suum variis urg-eri prius solitun, esset quam vehementioribus infirmitates, utfrequentes naraque patiebatur perfacte castigaverat corpus, et illud pote qui multis praecedentiservitutera redegerat ex
T-\er
Jl
,

cerato
'/'
i
i

ailritotfti(ui

ni /<i6on6iu
""/IIIIY,

in

bus

annis.

Nam

per

decem

et

octo
a,

annorum
vix
ant
et

Laudatus S. Bonaventura ait 1 Domino revelante, quod tandem ex hoc

: ,

ideo

spatium, quod tunc

longissiraas

erat

expletum

huiu^modi

providentia suis fueconspectibus , ut Amicus Chnsti rit prassentata non per martyrinm earnis, pramosceret, se
visio
sic divina
,

nunquam requiem habuerat caro sua, varias

circuiens

regiones

ut

spargeret
ille

S ed

per

incendium

meniis,

crucifixi
tuit

similitudinem

totum ln Christi transformandum. Po,

ubique semina verbi Dei. Spiritus spiritus ptus, sauctus* illedevotus,

qui 'eam

promterram

ille

fervens, v.pWiui

inhabitabat,
Christi,
ita

replebat
ut

omnem
,

sanctus doctoristud adjunctum

latuit, didicisse

quod CelaPrologo

nmsi

ex

aliis S.

Francisci disci-

consultos, in pulis, quos diligenter a se

testatur.

Euangelio sapius quinque castella, vel etiam civitates unicuique regnum Dei, cirouiret, euangelizans quam verbo sedifinon minus exemplo
et
, ,

uno die

qyatuor aut

num. Consentiunt Tres Socii in Appendice et aiunt: Cernebant enim in manibus ubi 70 nou quasi clavopedibus ejus (mox ab obitu ) ex ejus carne rum puncturas, sed ipsos clavos eidem carni innatos ; ferri quocompositos, et ita clavis que nigredinem, nimirum in iisdem referrent. hi, etsi carnei essent, ferri speciem ut Consentit quoque S. Bonaventura in Vita num. unde colligas non esse accuratas S. Frau-

fecerat cans audientes. De toto corpore tanta enim in eo carnis ad spiritum guam
:

lin-

erat
ille
,

concordia

tanta

obedientia,

quod,

cum

omnem niteretur apprehendere sanctitatem non repugnabat, ipsa nihilominus non solum juxta quod scriet procumbere satagebat, sed Sitivit in te aniraa raea, quam mulest
ptum
,,
: -

tipliciter tibi caro

jectionis

fecerat

mea b. Assiduitas vero subeam voluntariam, et inclinavirtu-

193

manibus et pedibus ejus cisci imagines, qux in quasi clavorum puncturas, seu sola vulnera, non ipsos clavos ex ejusdem carne compositos
,

tione
tis,

sui

quia
98

habitum apprehenderat tantae consuetudo sa?pe vertitur in

natu-

F
tncidit i va-

ram.
Sed

quoniam

propter

naturae

humana?
de
licet

riaiinflrmtir
trt,

reprxsentant. n Veritatem hujus historise in Commentario c J preevio totis 24 et 25 tot tamque irrefragabivir libus testimoniis probavi ut nesciam , quid historicam faciendam prudens ad certam fidem
,

conditionis in

modum, ncoes>e est, quod diem homo exterior corrumpatur,

renovetur
,

die
is,

miiximi

oculorum,

qui iutus,

illud

pretiosissiraum

va

prseterea possit requirere. o Is est Elias, S. Francisci vicarius et in generale Ordinis ministerium successor, de quo
seepe

thesaurus erat absconsculum, in quo virmiu coepit undique conquassari , et ditus, cum omnium pati defectum. Verum quia
ca^lestis
,

consummatus

fuerit

homo
c,

tunc

incipiet,

et,

meminimus in Commentario preevio, sermo,

cum
ritus

finierit,

operabitur

in

carne infirma

spi-

promptior

enlciebatur.

Tantum

quoque

que recurret. p Fuit hic unus ex Tribus illis Sociis Appendicem ad hanc Vitam scripserunt.
q Psalmo 118,
r
J.

qui

animarum

salutem et proximorum siut, cum per se ambulare non tiebat lucra, vectus circuiret terras. Frequeu asello posset,
diligebat
ter

xi.

Obscura

admodum hxc

periodus, ac forte

eum monebant

Pratres,

illi

omni precum
.

describentis vitio deformata est.

suggerentes, ut infirmum corpus et * debilitatum raedicorum auxilio utrum valde recereare deberet. llle autem illo suo spiritu nobili in caBlum dejecto * qui solvi solummoinstantia

jt

utcumqiM

/.

direcio

do cupiebat
recusabat.
ea,

et cum Christo esse, hoc quia nondum impleverat Verum

,

facere

quae

passionum

Christi

deerant,

iu

carne
port>i-

Z&j

sua, licet stigmata

ret
,

ejus

in

corpore
incurrit

suo

infirmitatem
;

oculorum

gravissi-

mam quemadmodum multiplicavit misericordiam suam Deus. Cumque de die in diem infirmitas illa succresceret, et ex incuria videretur quotidie

quotidie augmentari loco matris elegerat sibi

;

frater Elias
,

DIE QUAKTA. OCTOBRIS. opportuno Propterea san ministrare intempore tandem quem subjiciebat ei, et miro
Pater modis oranibus se reverenti eum venerabatur

711
A
Tooiu

ac

aliorum fratrum raedic.nara patrem d, compulit eum ut fecerat

et
,

non abliorreret
Filii
:

sed eam cuncta , sicut Dei, per quera creata sunt meAltissimus de terra creavit scriptuu, esi non abhorrebit eam e. diciuam, et vir prudena tunc benigne acquievit Banotus Pater vero
reciperet
, >

in

nomme

affeotu. Bpmtu Dei postmodum erat iu ocuhs omducebatur^, quod quoties famihar.s rell nium sio futurura. Nam

dici b

il

Honis urgente oausa, vel potius soribere vellet ei, nequa erga ipsum flagrabat, ipsum in litteris suis voquaquamacquiescebat,
cari

caritate

Chr

se monenethumiliter obtemperavit sermouibus

t,S

cpiscopura

'99
a&quoiourandoi toU RwWj ubi in rurin
Pontificia lunc
niii

Factum
,

est

suis
to

eum medicaminibus
accessit ad

cum plures accelerarent non invenadjuvare

,

, eeteri tisjsed, assumpta

verentissimo
patri

Ostiensera seu Velletrensem consueutebantur in salutationibus Jtemateria , sic aiebat

,
:

sive

remedio

in

qua

illius

infirmitatis

peritissimus
(

dicebatur.

civitatem Reat.nam /, curandas morari vir Perveniente igitur eo

bidem, benigne et honorifice eadem civitate bl curis tota Roraana prfflCipue taien temporis morabatur tuI .

susceptus

est

M-

eum et, uibus inauditis salutabat dictante tamen spintu, subjectione filius devota coiioquaudoque ipsnm patrem consolabatur eum benedietiones quio, ut conforteret super colliura aeternopatrura, donec veuiret desiderium
,
1

f/mundi

ESpiscopo.

ot.us domino Hugoni namque benedictioSmpe

,

domino
tate

Hugone

susceptus est,
vitaB

ciscus

elegerat super nmfratrum suorum et Ordinem versam religionem Honorn Papa? g, voluntate domini

prasfulgebat.
et

episcopo devot.ssirae sanotiqui raorura honestate ac vero beatus FranHunc

Ostiensi

rura

i.

amore ducebatur et ideo sanctum Virum nus dictus erga

101

Niraio

quoque

domi,

ujiu

quid-

mutut

patrem

dominum

quid

ex assensu
et

et

B eo quod
stebat.

illi

.beata

paupertas multum placebat

quidquid U cubeatus loquebatur et in sola visione ipsius ram d* piacebat ei ndmlrit, ipse k de eo same totus anloiebatur. Testatur seu nunquam esset in tanta perturbatione
Vir
,
i

,.,,,,,

l.

quod

sancta simplicitas in

maxiraa

reyerentia ,-mille

Conlbrmabat
et in
,

se

dominus

fratrum

moribus,
cibus erat

desiderio sanctitatis

cum snnjdifra ter

et

quod visione ac colloeut.one 8. E motu discederet, Franoisci non omne mentis nnbilum et effuffaretur aooidia * serenum rediretque
animi
, , ,

simplex et pauper mili3,etoum pauperibus erat inter Minores mmimus fratres inter
,
,

cnm humilibus era thuvelut

,

mdium desuper
,

aspiraret. Ministrabat ille

be,

tanquam servus domino SUO ato Francisco tanquam Christi apoquoties videbat eum et
,

" ceterorum, in gerere se studebat Sollicitus e t moribus Vlt; el in Religionem plantare erat ubique sacram olarioris vit ipans partibus faraa olara
,,
,

quantum liritum era

,

stolo

reverentiam exhibebat

et incliuato utro-

reraotis

ampliabat. Dedit illi DoOrdinera pluriraum in qua confundebat minus linffuam eruditam qua refeUebat immicos advers-ariosveritatis, in reducebat errantes ad crucis Christi, in qua discordes pacificabat et concor,

que homine, srepe sacrato. Curabat sollioitus modo beatus Pater reouperare posset ooulorum sanitatem, soiens eum sanctum et jupristinam

manus

deosculabatur ore atque devotus , quo-

stum

Ecclesia3 Dei

necessarium et utilein

v.il-

de,nimis compatiebatur super eum

conffregationi
,

universflB

viam

f.

colligabal

vinculo colligebat *. Erat des fortioris caritatis lncens quasi lucerna ardens et Ecclesia in tempore opporparata in electa saffitta
,

in

qua

Patrera *.

et filios miserabatur in fratrum Monebat proinde sanctum Patrem

on

I'

gerere

SU8B

infirraitatis

necessaria
,

non

abjicere, ne ad

peccatum aliquod potius

quam

ad meritum

et

tuno.
Cardinalii

..,

100

quoties,

depositis

pretiosis

vestibus,

Ottiuui, pro
fecfor Ordini

pedibus , vilibus indutus, discalceatis incedens, rog-abat ea

de fratribus,

quasiunus
,

qu ad

horum deputaretur mcuria. Sanquse aibi a tam reverendo Francisous vero ctus doraino et tam carissimo patre dicebantur huagens et semiliter observabat , cautius deinde necessaria curaj suffi. Sed Lta jam crevecurius
,

Sancfo^wccoiifuncffn

pacem sunt

C suum
et

H*ec quoties oportebat

!

inter
;

virum et proximum hac inter Dominum

faciebat.

rat

malum

quod

ad
:

remedium

qualeoumque
I

acutissima

requirebat

hominera semper
,

sollicite

Prsetcrea
,

medicamina exposcebat

ingenia et acerbissima K sicque factum est, ut in

paulo post elegit eum sancta et in Ecclesia sua in universa terra tribubus populorum h exaltaVit caput ejus in et Christi Jesu voquod Ut inspiratum divinitus operatum esse soiatur, longe antebeatus luntate verbis pradixit et opere praepater Franciscus haec cum Ordo et Relig-io fratrum, disiffnavit. Nam satis inciperct dilatan, et ve: ,

Dominus Pastorem

et

venis, supluribus locis decocto capite l, iucisis nihil et iramissis colliriis * perpositis emplastris sed quasi semper deterius se habenroficeret,
ret.

-oll\

n>

fl.

vi,,,

gratiafacieilte,

Dei, et in caelestibus sanlut cedrus in paradiso verticem meritorum, et tanta

omni pain omnibus graet humilitate tientia sufltinuit ut ipse liberius suam intias agens Deo. Sed et beatarum viteutionem poneret ad Deura frequenter menle positarum ca?lo i.num in
102 Ha3C fere per duos
,

annos
,

in

iiirnt
,

.,,,1

quatuoi

ctorum
B

attolleret

electasacros produceret palmites

;

in latitu-

sanctus Franoisous accessit dinem orbis terr Papam Honorium qui tunc Romaad dominum
,

na?

prwerat

Ecclesi

simplici petens prece

ut

cireuire posset ac ingredi officinas excedens coram placidissimo et gratiffl e1 in pinguedine universorum Domino se in cselestiserenissimo merito quibusdam fratribus bus prassentare curam sui. Erant sibi valde dileotis, coramiserat
, ,
,

Hugonem episcopum Ostiensem sui fratrumque suorum patrem et dominum ordinaret. Annuit
et benigme obdominus Papa precibus Sancti temperans, suam illi super Ordinem fratrum
,

viri

Deo placeutes devoti virtutum super quos, velut dohominibus cti mus super columnas quatuor beatus Franci* nomina scus innitabatur. Eorum namque nec
illi
,

gratiosi

. i

dundul

coutulit potestatem

quam

ille

reverenter et de-

supprimo

ipsorum

verecundi
satis
est

parcens
est

qna?

vote suscipiens, tanquam fidelis Domini constitutus supra lamiliam

servus etprudens
,

studebat

tanquam spintimlibus viris vere<-undia enim et amica

:

familiaris

omnium
92,

oranibus raodis cibum aeternae Octobris TomusII.

vitae sibi

commissis

tttatum,

innocentia^ testis

pudicitise

ornatus mentis indicium,

712

VITA
fam*
custos
et

PMMA

S.

PRANCISCI CONPESSOUIS.
liberatione fihorum divinam olementiam pro
,

et

spintualis, dicium, discipUna virga

I
i i

gratia^con

scienti,
.iffne.

totius

honestati
,

Bervari
tur.

eos

in

data grratia

devotissime precaba-

virlua

istos HBC virtus adomaverat Lebat homiml benevolos biles emt c..mmuiiis seci tique hsc gratia omnibus L.at d * sing-ula decorabat singulos virtutis prscipu*, patienti* sing

hao afl

et

ANNOTATA.
est historia vitse usque in a Perducta ergo hic

Bcrftionis
riosa^

rehquu alius Bimplicitatis alius ct robustus , et * vires secuudum corporis

:
.

annuin
c

\)PsalmoM,
In

dum "
antia

mores animi placabihs.

(IIUIli

omni

vulqnln

Ecclesiastici cap. 18,

incipiet, et
_

Btudio,

omni voluntate, beatiPatrs

oonsummaveril homo, tunc

rit,

h 6 Cum cum quieve: . .

Squietemcxcolebant^infirm
procurabant,
nullas deolinantes

pop.
-1

aporiabitur.

IVidelicet oicqrium
nxs
e

suum mregimxne
:

Ordi-

Kores,
rBn
iuin
/'

quitomsseOhristiservitiomancipagloriosus Pater

rlm

i08 Sed lieet ram Deu in g

sanctifi
ffi

mper
meditabalui

rutilaret

Inter

jam essel onsummatus, et operibus nomines mundi hujus coincipi

co-

muS0
f

3S y. 4 A11 In vulgata Ecclesiastici cap. medicamenta, etvir prudens reavi1 deterra

illa.

non abhorrebit

iabat

tamen

perfectiora

Ttalis Rieti, Reate regni pontiftcix in Umbria in confinio dUionis

episcopahs

civitas

est

devotissimus
adver8a

miles
t citare

castris

Dei

provo
bella.

Neapolitani.
Proet ia

iterum

nova

mtigit id
ifir

anno

ReguliB

_ mdo S. Pranciscus sux ab eodem Hoscnpto obtmuiti

ponebat,
.

Christo

fatiscentibus

duce, ingentia artubus, jam emortuo coi

XII,

summo
go,
,

Pontifice,

novo

Yera

Dmphnm. certamine sperabat de d temporis finem ignowt, namque virtus

sit

fu i

seu Hugolinus
ctor

ille

primus Ordmis E

Mi
tutus.

Pontificia auctontate consti-

cum

mercedis expectatio

asterin.

deinde desiderio

magno

primordia,

gaudens Bitate semper revocare jam devenisset extremitatem tantam servitutem. Amputi cogitabat ad pristinam
, ,

valde ad humihtatis reamoris immenpraemia et ad cum corpus suum ad

,

summum Pontificatum h Honorio Illmortuo in dictus, eximius successit anno 1887, Gregorius U Obierat autem anno Ordinis Minorum fautor.
prsecedenti
i

creaturarum obstaculi a se penitus omuium Bollioitudinum Btrepitum pleni ounctarum Cumque infirmitatis sua occacompescebat. dicebat temperaret sione rig-orem pristinum
: ,

retuh m Simillimaex secundo biographo jam Appendice Tnum Commentario prxvio, et in Bonaventuram Sociorum, atque in Vita per S.

S.

Franciscus.

servire Inoipiamus, fratres profecivix vel parum in nullo * huc usque adhuc comse mus. Nam nou arbitrabatur et infatigabilis durans in b prehendisse
,
,

Domino Deo

qui

k Vivebatenimet Pontificatumtenebat hancVUam riusIX, quando Thomas Celanensis eccejusdem mandato scribebat. ut aliunde novimus. Cauterio
1
i

novitatis

semper inchoare serviendum leprosis redire de Volebat aliquando habebaet haberi contemptui, sicut conversationem fugere propohominum tur
proposito
,

ad

CAPUT
^
{

III.

ut ncbat, et ad loca l-emotissima se conferre sollicitudine exutus omni cura , et aliorum sic * intenm solus carnis paries inter se
'addec\

Sancti

infirmitates '

pid dd
.

deposita,

mortem prceparatio,

et felix obilus

Dcum,

separaret.

c
1
1

aliqxiot utn

ambitionem

humUli
Palei d

multos ad mag-istern reVidebat euim quorum temeritatem deteg-imina convolare revocaab hujusmodi peste sui exempio stan fore bonum Dicebat enim re studebat eos. et Deo et acceptabile curam gerere aliorum
104
,

anima

in ccelum ascendere visa.

VII.

sui diem n mense autem sexto ante obitus ocuesset apud Senas a pro infirmitate I -cum
,

Apad Stnu
gra\ i

M"

sollicitudinem

animarum

aiebat

iorum ouranda,
viter infirmari
,

coepit

in reliquo

corpore gra,

ud cellamd

qi debere, qui duntaxat iu ea nihil de suo semper iu omnibus attenderent, sed divinam qui videlicct propria? saluti nirent 'voluntatem
;

et fracto

diuturna

e1

vitio

infirmitate stomacho hepatis sanguinem multum

de Attitnv

evomuit,

hil

prjEponerent

et

non <ni minibus pompam sed gloriam ante Deum prailationem non affectarent, sed timerent quos habita non extolleret, sed humiliaret; et ablata non dejiceret, sed exaltaret. Sed praecipue in tempore hoc in quo tantum superexcrevit ma,
:

attenderent, sed profectibus,

subditorum applausibus non ooram ho-

quod visus est morti appropinquafrater Elias citissime cuQno comperto re. ln cujus adventu sanctus Pater ourrit ad eum, convaluit, ut, relicta villa b illa, , tantum
ita
,

cum

ipso
et

ad cellam de Crotona c veuiret. Ipso

per

ibidem
runtque

tempus aliquod faciente

ejus
,

raorain
,

inturauit

venter et storaachi pedes

,

turg-ere

crura

tumueraagis
recipere
.

magis

ac

litia,

pericul superabundavit iniquitas reg-ere , regi vero , affirmabat utilius. dicebat Dicebat. quosdam prima opera reliquisse , et nosimplivis inventionibus pristinam oblitos esse qui quancitatem. Propterea lamentabatur eos
et
, , ,

defectura

incurrit

ut

cibum

aliquem

non

valeret,

Rogavit dcinde

fratrem Eliam

Ut

eum
lius
tis
,

Assisium faceret

deportari.

quod beniguus Pater ipsura ad concupitum locum omnibus

,

Fecit bonn petiit, et pra?paraper-

'

aJde

ct

doque magis superioribus toto desiderio intendead intima et vilia descendisse, * per frivola bant
,

duxit. Lsetata
tas
,

est

in

et

omnium

adveutu Patris beati civipopulorum ora laudabant

SaU"

et inania in
ris

carapo

vacuse libertatis

relictis ve-

Deum. Universa namque multitudo populi

yaudiis, discurrere et vacare. Orabat proinde

ctum

, ,

713

DIE
ctum Dei spcrabat
in

QUAKTA OCTOBKIS.
,

proximo
fcantffl

raoriturum
d,

et

hc

erat exultationia
est

materia

Dei quooar-

qU od non possum potest. Recordetur oia

:

^
<l.-

possit in

te

qul
ac

omf

Deus

operis

Laoo

Pfln elribuli

que nutu fectum

oluta,
inde

ad

u bi
est
ris.

adhuc in notitia supernorum

sibi

hoc, ut sand cffilorum regna trap oarne manenti primo

et

et

in

tribulatione *

justorum
,

bur.

Omncm
et

benedictionem

quam
,

oupis

invenias,
te,
in

quod

tulas,

implei
est

infusa

unctio Balutacffllorum

e1 oranes, in timore Dei per quera futura ipso semper,

filii

su-

liii;

iderium
S
Vat
r>
dfl

\:.m

cum

in

omni

ede
,

fci

Portiuncula,
tjuem loeutn
Duis

regna oonatituta cognoacerel divinam gratiam eiectia tnbui

tus

et
,

io

omni
de

loco

orederel Porvot,

eommi

tamen erat eum locum S. Mariffl et supernorum tiuncula gratia uberiori repletum ,
Aiebat promde risitatione spirituum frequentatum. pe : Videte , o filii, ne quand fratribua

A tribulatio. tentatio maxima et quffl qui in his Deum felices, Ego enim ad Dobunt. , mt pe m propero, et ad Deum meum, cn
,

in

Bpiritu

raeo

aervivi,

jam

ire

confido.

episcopi

locum

relinquatis.

Si

ab

una

parte

pelle-

remini,

cum Ihc sanctua ct habitatio Dei est. issjmus augmentavit do essemus,, suorum pauhic luce sapientia suffl illuminavit >lunperum corda hic igne amoria sui oraverit corde dcvoto qui hic tates accendit avius et offend petierit, obtinebit
,

ex

alia

reintrate.

Nam

loous

vere

temporia ma fratres, ut eura et prepterea rogavit deportarent. Mariffl de Portiuncula ocum S. sicut ubi Volebat enim ibi animam reddere ,
Erat tunc
/;
,

palatio

As

dictum est, primo perfecte viam

vit.

veritatia

109 Conversionis

annorum
Pater
e1

spatio
,t

tempus jam erat consummatum g, sicut

suffl

v.

sibi

di

^
mte
;/;;;

Blias
et

quod

omni honore di^num tilii punietur. Propterea babete locum habitaculi Dei iu toto co B confitemini voce exultationis et coufessionis ibi
,
.

Nam, cum Ipse beatui tempore quodam apud Fulginenr nocte quadam , cura se
voluntate.
fratri

dedisset
albis

astitit

Eliae

sacerdos
provectffl

quidam
fflta

dieeattuiti
,

indutus, grandaevffl aspectuvenerabilis, dicens

ac
:

Deo.
nioi '" no/e-

id'ai

ud nu/nui

corpons 107 Infirmitate cresccnte, omne robur viribus destitutus nullo ejus elang-uit, etomnibus

modo
tinii

cofei
i

(i/

adde

iiin

* a quodam poterat se movere. Siquidem atus, quid vellet tolerare,

Surge, frater, et dic $ quoniam expleti sunt decei Pratri Prancisco, Ch ex quo mundo renuncians octo anni dehinc in hac e i duobus tantum annis ipmauens, viam univers carnis, vocante
, ,
, ,

vita

hanc
tatem

soilicet
,

an martyrium Bustinere, respondit:

carius,
tit

longam infirmidiuturnam a carnifice quantumcumque grave

et
sic

sum ad
ut

se

Domino
Doraini

introibit.

sermo

quem

diu

Sicque faotum ante prffidixerat

lllud mihi,

fili,

illud
existit
,

dulcius
placet

acceptiusve

seraper exti-

ct

quod Doraino meo mag-is in me

;
,

compleretur. Cum igitur in quievisset paucis valde desiderato sibi loco tempus propinquum cogmosceret et diebus
constituto termino
,

et de

oujus utique voluntati lum semper desidero concors et obediens per omnia iuveniri sed in cujuslibet martyrii comvel per tres itione hanc infirmitatem pati

me

fieri

dies
adde sed

mihi foret remuneratione loquor cedis

molestius
iugerit,

molestia

quod non mer* pro sola, quam qui ripassionis. O martyr

;

ad se duos fratres et pnecipiens eis de morte prosuosfilios speciales, in exultaimo de vita Bio proxima piuqua Domino decautione spiritus alta voce laudes illum Davidicum tarc. Ipse vero, prout potuit, in
mortis
inatare,

vooavit

psalmum
u

erupit
"

ilamavi, voce

mea ad Dominum Voce mea ad Dominum deprecatus

:

dens et

gaudens libentisaime tolerabat, quod Eevera oulcrat acerbissimum omnibus intueri nimio in eo remanserat membrum absque
!

um

h.

Frater

autem quidam de
atis

assisten-

/,

lum
so,

tibus, quem pro fratribus

citus,

Sanotu

diligebat,
e\:
et Sancti
:

de more
lli-

omnibus plurimura

passionis dolore,

et

calore

naturali senaim amis-

cum
I

hiec intueretur,

agnosceret

ad extrema bant medici, mirabantur fratres, quomodo cum ritus vivere posset in carne sic mortua,
ret.

quotidie

propinquabat.

Stupe-

consumptis carnibus, sola cutis ossibus adhaere/i

'
i

Benigne paexitum propinquare, dixit ad eum absque patre remancnt filii, et oculorum tcr, heu recordare igitur orphaprivantur lumine vero et, omnibus culpis dimissis, >ris norum, qt ^
;
,

tam

prcBsentes,

quam

u
'"' iie

108
v

Cum
,

vero

videret

imminere

dietn

cx-

aedictione

Iffltifica.

rffcf*/, el

Wa/

kiih

Poi tiuncula

quod etiam per revelationem divivocans duobus annis ei fucrat indicatum nam

tremum

inquit, vocor a
.

absentes omnes, tua sancta Ecce Ad quem Sanctus fratribus meis, tt Deo fili
:

quara

prfflsentibus

oflfensas

onm
:

Idi

.,

quos volebat ad se fratres velut olim desuper dabatur

,

unicuique
patriarcha
alter

sicut

suis

filiis

benedixit.
in

Imo velut
,

Jacob Moyses
ei

culpas remitto, et eos, bus tu luec denuntians, ex parte

et
Lices.

sicut * absolvo

qui-

,,,,,

le

mea omnibus

be-

ascensurus

moutein
Israel

quem

constituit

110

Jussit
,

denique

codicem

Euangeliorum

hela pflMl0M

Deus,

filios

henedictiouibus

amplia.it.
,

deportati

et

Euangelium

secundum

Cumque

a sinistris ipsius resideret frater Eiias oiroumsedentibus reliquis filiis, oancellatis ma-

nibus dexteram posuit super oaput ejus, el teriorum oculorum lumine privatus et usu, Buper quem inquit, teneo [dextram *] meam? Suinquit. Et, Ego sic volo, per fratrem Eliam omnibus et per ominquit fili ait. Tc,
,

: Bibi Legipoposoil ab co loco, ubi JSL^J 'asohs i soiens Jesus, quia venil ma , t i, ut transeat ex hoc mundo ad Pa1, trem. Iloc etiam EuangeUum Legere pro,

Joannem incipit An

Domhv,

...

posuit
tur
rit,
:

sibi

minister,
in

hoc ctiain
tota et

priusquam ei prfflcipereprima libri apertione occura

benedico, nia benedico , et

m sicut in m
,

cum

manious manibus

tuis

fratres tratres
te

hoc """se

Euangelium *-&x,u u& ^"" leg-i

superponi

mcos
et

augmentavit Altissimus, super omnibus benedico. In Offllo et in tcrra benedicat te omniura Dominus Deus. Benedisicut possum, et plus quam possumj et co,
et fllioa
te

plena bibliotheca esset, in qua debebat k. Jussit proinde q a et conspergi c.nere cilicio u

in

mox erat futurus. Convementibu* pater et itaque multis fratnbus, quorum ipse astantibus et exspcctantidux crat reverenterque
tcrra et cinis
,

714
'

VITA rillMA
et

S.

FIUNCI3CL COSMSSORIS.

bua omnibus exitum beatum oarne soluta est, Celan. felicem, sanctissima anima illa corj.us ODabsorpta qua in abysso claritatis Unus autem ex fratnbus dormivit in Domino. modioum * ^oelebriB, ,^,0,1,- et discipulis ejus, fama recitandum quomam cujus nomen non awtinio vult tanto pneconio glodum vivit in carne.non
I

consummationem

mum

quintum.

Adi

Commentarium prxvium

num. 063. 1) Psalmo 141, ?. 2. Ante diem festum i Lege

Joannes cap.
ventura.
k
13,
}.
i,

Paschae, ut habet S.

et

Tres Socii ac S. Bonaciliata in apograt

Obscura hsec sunt ac fortc

.

riari

vidit

animam

sanctissimi Patris

recto trainul-

mite' in
tas

luns immensitatem
/

cadum conscendere super quodammodo stella qnasi enim Erat solis vero utcumque habens,
, ,

aquas

pho nostro Fortasse voluit indicare Euangelium illud in bibtiotheca, libris plena, invenlum fuisse in prima apertione libri, qui primus inciderat in

retincns claritatem

et

candida

subvecta nube.
.
:

manus queerentis. Hanc visionem etiam referunt Tres

1

Socii in

r/uv inttar

cula

l.

ilelU Iw \dt
in f<f/ui/i

ferr

vitn ett.

de ip^o Libet propterea sic exclamare cujus amiste Sanctus O quam gloriosus est pulcbra ut mam in caslum ascendere vidit, qu* cum ascenut sol. in nube candida luna electa vere mundi deret, gloriosissime rutilabatl
111
,

Bonaventura in Vita prxterea duas alias sanctisnum. 213, qui dcinde simse aninuv mox ab excessu e corpore appariAppendice nutn.
63, et

S.

tiones subnectit.

splendidior lucens in Christi Ecradios subtraxisti, et clesia; ecce jam lucis tuae pro nobis mipatria secedens luminosa

Lucerna

sole

GAPUT

IV.

iu illa

frequeutiam comseris angeloruin et Sanctorum

mntasti!
noli

insignis praeconii
te
,

alraitas

tiliorum

sis

consimili

carne.

licet cura exuere revera Nosti

,

glonosa exutus jam

nosti
,

Concursus populi ad defunctum

cra stigmata
ris
et

sa-

pulchritudo corpo-

in
,

quanto

eos

discrimine

positos
et

reliquisti

quo-

mortui

honorifice portatur

ad
S.

rum

labores innumeros

frequentes angustias

sola tua prasentia felix

diter relevabat.
,

omni honore misencor-

civitatem,
Clarce, ac

et

ad monasterium
sepelitur.

vere misericors Pater sanctis-

peccantibus filiis misereri semper et sirae Tibi ergo beneparcere beuigne paratus eras Pater, cui benedixit Altissimus, dicimus, benigne semper est Deus benedictus super omnia.
qui
!

demum

Factus

est propterea

qui

Amen.

torum, Laudatus et benedictus tu Domine Deus noster, qui nobis indignis tam pretiosum depositum
: ,

laudantium

concursus populorum mulDeum , ac dicentium

il/orfui corpui

candidumpul-

chrwiupu

ANNOTATA.
Eetrurise Seua, a Notissima est celebris urbs cognorainis reipubliItalis Siena, tunc libera et Hetrurix duci subdita. cee caput, nunc Magno S. Franciscus medetse causa ad Porro antequam

Waddingus Senensem agrum fuit advectus sumprius ad eremitorium Fontis-Columbx ac deinde Assisium ductum fuisse, asserit, aliaque preevium narrat, dequibus vide Commentarium
,

comraendasti ; laus et gloria sit tibi , Trinitas iueffabilis. Catervatim tota civitas Afisisli ruit et omnis accelerat regio videre magnalia Dei quaa in Servo sancto suo gloriose ostenderat Dominus Majestatis. Unusquisque autem cantabat canticum laetitiae prout cordis gaudium suggeet de impleto desiderio a benedicebant rebat universi Omuipotentem. Verumtamem filii lamen, , ,

tabantur

tauto

Patre

orbati

et

pium

cordis

affcctum lacrymis temperabat mcestitiam

et miraculi

et suspiriis

osteudcbaut. Sed
in

ejusdem b Non igitur in urbe Senensi, sed in agro decumbebat. C pariter Hetrunae cic Seu de Cortona, qux
vitas est

26.

novitas
est

gaudium eorum mentes

Versus
in

inauditum stuporem
,

nimium

convertebat.
ploratio

luctus

in

cantiY

cum
oculis

et

jubilationem.

in dominio

Magni

ducis, in confinio
S.

enim audierant aut legerant in

,

IVuuquam Scripturis, quod

Umbruc, in cujus civitatis agro

loco
bat, 610.

Franciscus in

conventum habeCella dicto, pauperculum ut observavi in Commentario pnevio num.

gauderent, d Non, quod instanti illius morte illum in civitate sua brevi morised quod, cum lurum adverterent, ejusdem corpus possessuri essent, quod sperare non poterant, si ille alibi moreretur.
e

quod et persuaderi vix monstrabatur tam evidenti testimonio si non eis probaretur. Revera resultabat in eo forma crucricis et passionis Agni immaculati , qui lavit dum quasi recenter ex cruce deraundi mina positus videbatur , manus et pedes clavis conpotuisset
,

fixos

habens

et

dextrum

latus

quasi
,

lancea

qua? perforatum. Intuebantur carnem illius nigra erat prius candore nimio reniteutem , et
,

Vocem uncis inclusam, quae exciderat, ad-

ex sui

pulchritudiue beatse rcsurrectionis

prae-

didi.

mia pollicentem. Cernebant deuique vultum ejus,

quasi vultum
in

Vivebat ctiam tunc episcopus Vido, seu Guido, coram quo S. Frauciscus a viginti fere annis bona sua atque ipsas etiam vestes patri cesserat, quif

angeli, quasi
et cetera

viveret,

non quasi

mortuus esset,
rilis.

membra

ejus conversa

teneritudinem et habilitatem innocentiffl pue113

que ipsum exin plurimum fuerat veneratus libensque indomumsuam tunc receperat, ut com-

modius posset curari.

g lnfra num. 119 idem biographus

Franciscum
obiisse

scribit, suaj

vicesimo

conversionis

anno, quod chronotaxi conformius est. Numerabat tuus Sanctus annum eetatis suse quadragesi-

sunt contracti nervi ejus, ut mornon rigida tuorum soleut, non indurata cutis effecta sunt membra; sed huc atque illuc vertenti a se veluti ponebantur. Cumque tam mi ra pulchritudine cunctis cernentibus resplende-

Non

ac qutwi"'
Uiyfflflnx ,7,us tnt<9
'

<

fclalXlt

(Uffl *V

ub otniub'

ret

et caro ejus

nive

candidior

esset

effecta

cernere

715

DIE QUAKTA OCTOBRIS.

erat in medio manunm A cernere mirabile puncturas non clavorum quidem um peiue, impositosei ferrl reoertl ',,. olaroa in eis la.us Bangntae rutagredinc 6, ac dcxtrum n borrorem mentibus in caUim. Non incutiebant mi.ltura Bed dccorem mar.yrii

"

ct pe-

lus

videndum, cognitione ventate videndum fuit, mtuetur, na aut, quod non habens. In primo non Uentionem puram non nequam in secundo caicura sed
,d
est

antem

simplex

non

est,

qui

non

v,

t,

A.Tnom

c,-

simpliccm,

pTum

aperta

ratio

indicabrt.

Penna,

harum

Unm Bgnn

Irurn

bo nigri
H,,,

lapiUi

solent.

Accurrebant frat.e et

Mdes

collacrimantes deosculabantur derelinquentis pii Patris, eos

manus
nec
,

sunt amor timor Doraini e animta elcc.orum

Patris salvant.s m.ser.cord.ter judieautis m.rabil.ter, qu.

non

efaXnlatUO.inOuJ
ria celebris

agcbatur

qu.
sibi

cx eo loco

*"%.
san e ui
exhiber, cre-

Xvit
d cbat
'

Patri.

Maximura

donum

quivis

de populo.
et

Bi

/orle

solum ad oeculaudum, qu* S. Frane.scus pormata Jesu Cbristi s suo. Quis enim fletu. Sbrt in corpore gaudio, esset mtentus? et non magis lidens quam magis non proe ketifaa, Bttamai fleret, tam ferreum Cujus doiore id faceretf p gera.tum ? Cujua tam non moveretur ad ctus non seinderetur ad compunct.odenra cor R amorera ? B p Non accenderetur ad div.nura voluntatem ? Qu.s tam Non animarc.ur ad bonam
,

admittebatur, non * ad v.dendum sacra

et malos motus repr.mendo debent suspendere a c^stos ordinando, affcctus d alis volandum es rrenis. Duabus quoque cn. a, ra prox.mo duplicem m pendendam anim.im verbo Dei, et 001 refieiendo videlicet quffi als ,asustentando pus terrena subsidio quia vix ut.umque vale rissimc conjunguntur, Penns harum d.v.sa sunt ,b Tllquo adimpleri. requirunet auxilium opera, quai ad consilium alis exhibenda. Duabus quoque proximo tur nudum meritis, quod tunc
i
:

tegendum

est corpus

ordinate impletur, cum cato interveniente, fuerit confessionis nia atque

scilicet,

quot.es

pec

denudatum,
innocentia

contr.tiu-

revestitur.

Penna; harum ex peccatorum

procreantur.
115
BCus

multimodie affectioues sunt, quse execratione et appetitu justtttm

nL

E
omnia beatissimue
adimplevit,
pater
Fpi
ad imitanda
opara, quibut
ipte

hebes et

coguosoerct

qui manrfeata non taio inaenaibilie, s.cut smvcrita.c, Sanctum iUum

Hac

perfecti.sime

qui

Seraphim

Mm Smc<i
<*""

,,,,0,.

a.c meff.iterns atum gutari munerc H magnificatum in el.s? bili gratia donum et pnerogativa: diBingui ,14, u singulare 114 Militem HsOem O ion* leclion.s ludic.um, d.gni Eeg. excellent.ssima soli
,

atque imaffinem tenuit atque formani, ad sublimium spirituum perseverans,

eam

cruce

piomeniit.

gradum

enim in cruce fuit, meruit advolare. Semper laborem, tantum ut posset non subterfu-iens Domini adimplere. et de se voluntatem
in
^e

"

ador.iari, <iuas ,.,- ..ouveniuuf

teterna

mcmoria dignum
,

nii-

ovmrs

raculum,

omni intermissione admirabil. quod ocsacramentum reverentia memorabile mysterium reprasentat in quo culta fide illud
et sine
.

conversati Norunt praterea, qui cum illo quotidiana et continua fratres, quoniam

s.int,

colla-

tiode Jesu fuerit in ore

ipsiufl,

quam

dulcis et

per quinque foram A^ni immaculati sanguis, manans, lavit cr.ra.na munna copiosissimc mortu.s decus crucis mirific, dilO sublime tam perm.t suav.qnod pr^stans vitam, omnes, P pungit. ut htec mortua tatn dulciter et e"r Hic spiritus roboretur

quam benigna et amore confabulatio, suavis abundantia cordis os loplena collocutio. Ex

quebatur,
et fons

illuminati
cbulliebat
:

amoris,
foras.

replens

omnia
illi

visccra

ejus,

Multa

caro vivat,
te dilexit
rasti

et

infirmus

multum, quem

Gloria

Lnovat signa et immutat rum mentes novis revelation.bus

<'

gloriosissime decoqm Sap.ent, soli benedictio et mirabilia, ut infirmo.

sic

utique cum Jesu membris semper mauibus, Jesum in reliquis ad prandiquoties, cum sederet portabat. nominaus vel cogitans Jesum, vel
in

Jesum

in

oculis,

Jesum

um

audiens

corporalis

esse

* oblitus est

Et,

legitur
diebat.

videns

non videbat, audieus

ut de Sancto non au-

consoletur, et

Imo

et multotics,

cum

per

viam

lret,

osea

per visibilium

corda in mirabile opus ipsorum mira et amabitaptontur. amore invisibilium nulla de miraeuU dispositio, qua, ut misencord.ter suspicio, pnmo tate posset oriri rabide cielis erat, quod m ostendit in eo, qui eo, qui dege,n paulo post futurum erat liter

m-

quidcm ind.care voluit ve"at in tcrris c. Et quanto prasmio dirus Pater miscricordia.um. eum diligere studuerit toto cor.,us sit, qui scilicet ac sibi memor.suue ut in superiori ordSne coUnoetur. Quod percmleBtium apiritmtm indubitanter adipisc, si mo^erTmua utique caput duas extender.mus auper re Seraphim
1'rancisc,
alas,

obliviscebatur itimeditans et cantans Jesura, Jesu. Et et omnia invitabat ad laudem neris, corde suo gerebat qui miro amore semper in procracifixum, Ohtistum Jesura, et hunc cjeteros supra pterea sigraaculo suo g-loriosissime meute excedens conest sig-natus. Quem etiam incompretemplabatur in g-loria indicibili et quo sedentem ad dexteram Patns, cum hensibili unitate Sp.nFilius in ipae coaltissimus Altisaimi vincit et lmperat, vivit et regnat,
tus Sanoti

Deus

ffiternaliter grloriosus,

per omnia stecula

sse-

habentes videlicet beati inteutionem parum etopein omni opere bono * his direetis ad Dcum, ao rationem rectam omnibus iufatigab.Uter studuenj

exemplo

culorum. Araen. qui convenerant, 116 Patres ergo et filii, multitudine populorum, qua3 ex vicum omni
cinis civitatibus

<><IJ,

aibi

caput neoeaaario oonmus, quoe ad revelandum rectitudinem operis absque puiunguntur, quia
rftate

placere in

lumiet e couverso, Pater ideo dicente d s hi acceptabit um nimine tufuerit simplex, totum corpus oculus tuus antem lKquam fuent, si erit
intenttoniB,
;

adgaudebat interesse soillam, in qua obiit Palemniis, totam noctem lau.libus consummare, ita ut pra3 divinis ter, excubiie jubilationum charitate fore angelorum convenit mulfacto, viderentur. Mane autem clero, et toltitudo civitatis Assisii cum omni obiecorpus sacrum de loco, in quo
tantis

ingtnll
,/,/,

/>> */'<*

rtur ad

aeelttton
s.

Damiojni,

lentes
rat

um

lucidum totum corpus

tuum

teuebrosum

erit,

Ocu-

clangentibus tuAccepeipsum ad bis' aliarumque arbosinguli ramos olivarum runt obsequias solemniter exequentes,

cum hymnis

et laudibus,

civitatera

portaverunt.

rum,

sacras

multiplicatis

m
A TllOMA
Cilak.

\\T\ PBIMA
v lummanDus,

s.

PBANCISOJ COOTESSOBIS.
alti-

multiplicatie

; omma

vApihns vo c.bu.
-

tarct.

Nam

licet

sonis e

,ant

Cm,uc

Portan.

^ -^
.

f.

omniiim

trem, etgrege sequente P''"ovium * properantem. perventu*l cum in quo Behponem virginum et *>'" 1 *"*
P1
!

^ ^* ^^
tu,

eorum

potior

ct

|f| .

minus
,

,,,,

obseuri,
:

in

Ciir( ,. r ,.

prima D n P

^ P
,

flebiliter
.

ad
el

te

hi |sl()

clamantea ,, ^,,,,,,,,
nc
.1

Beprmseuta,
,.,._
et

Pater,
9tSg

'

cra

*>

del,

mmm. w

qua

T'm **

Da. Domino
S
_,,

t ,,

ejus,

lateris

pedum

manuum
ipse

c.ucis

aignacula

prode,
.pterl

dignetnr

mise,-ico rs

SrS
,,;,

ostendere propria

vulnera Patri, qui

-

noMa

mise.

q Dominici Corporia Sar nore oommunicare Bolent qua portabatur a cramcnto; aperta est arca, in et ecce dosolebat paucis, qui multos portare
:

r^nX'arietioonBatutotem

emp

,.m cattlia erit.

Amen.

Fmt,

fiat.

A\\()T\T\
impleto desiderio possidendi sacri

Clara,

quaa eral
Bancti

aliarum
Ordinia

plantula
,,.,,,,,.

hujus fihabus ad

fuit,

mater, e ve
Bed ad

prima

videndum Patrem, nonloquen-

temeis, non reversurum ad eas,

Dominum

uhi oficndttur

ei

lOCIOOIM <V"*.

(Ugue Mtic

properantem. cum magno Et ingeminatis suspiriis il7 respici. multis ii Lacrymis Pater, erunt eum, suprema voce clama nos miseras defaciemus ? cur pater, quid
:

thcsaurum. Et ferri recentis nigreb Forte legendum est dinem. quid hic velit biographus. c Obscurum est, Fortetamen indicat, stigpiata illaprius in Serapkino,quiS. Francisco apparuit, visa esse, ac
illius cn,
/,<), -is
:

n
,1

ranoisco.
:

radis,

Cur QOS, aut cui nos desolatas reliuquis ? gaudentes, quas non pramisisti,
dimittis

nam Subintellige hic Luca, aut Euangelio ita fere legitur apud Lutextus, qui subditur,
cam
e
ca/j
\i.
f.

84.

sic

hic

dolentes?
disponis

Quid
ulterius

110S

facturas in

isto carcere

sic reolusas,

quas nunleet

quam,

ut soles,

visitare?

nostra consolatio tota recedit, tumulatis. solatium nou remanel saeoulo tanta nonminus meritorum, iu paupertate

cum

simile

Quis

quam

Id est, sacris stigmatibus. in qua sepultum qui( In ecclesia S. Oeorgii, 1230, quo ad magni/ievit usque in annum cam ecctesiam, illius nomine Deo exstructam, transtatum fuit, utiex Tribus Sociis sancloque

rerum,
o
/.

sociabitur

nobis,

o in

pauperum
tentatione succur-

paupertatis

amator? Quis

innumeras
examinator,
consolabitur
qua3

tentationes

expertus,

tenta-

Donaventura videbimus de qua translatione non potuit meminisse Celanensis, qui ante id temporis hoc suum Opusculum absotvit.
;

inenulis

tionum
latione

inoautas *.
tribulatas,

Quis

in tribuin
tri-

adjutor

bulationibus,

invenerunt
!

amarissima separatio nimis horrenda mors,

nimit nos inimica absentatio

millia
trucidas,

LIBER
!

III.

o
et

quae

filiorum

um

tanto

Patre orbata
festinas

cum
per

irre-

vocabiliter

elongare
si

illum,

quem

CAPUT

I.

nostra studia,

qua sunt, floruerunt. Sed virmulto fletui imperabat, et suffineus iu per illum plang-cre nimis erat incongruum,
pudor
cujus
transitu frequens
et
lietati

FraUClSCUS Tltu SOlemni

171

YlUmerUm

concurrit exercitus
sives

an-

gelorum,

sunt

adde ci

moororem

sculabantur
garitis
e.

mestici Dei. Sicque inter splendidissimas

Sanctprum et dolaetitiam * posit deo-

Sanctorum

relatus.
CAP.
I.

manus

ejus,

orna-

Increbrucm-

tas pretiosissimis

gemmis
eo,

Et ablato
vultui
erat

coruscantibus marclausa est illis janua,

et

GLoriosissimus pater Eranciscus vicesimo confinem felici feliciorem rsionia busb anno
conneotens
prinoipio,

/, llsrl (.,i.r

s-anefimi
cul "'

quae

minime

tanto
in

patebit.

qua

felicissime

ca^lo

spiritum

harum miseranda et pieQuanta praecipue mcetate plena reclamatione Singularis eorum dorentium lamenta filiorum
luctus oranium
! !

commendavit ubi gloria et honore corouatus, ignilocum sortitus, in medio lapidum et corum, torum a throno Divinitatis assistens,
quos
reliqui
Ln

lor,

commuuis oninium
flerent.

erat,

ita

quod vix quisangeli pacis

terris,

studet

efflcaciter

ne-

quam
amare
dnitium,
et

posset abstinere a fletu,

cum

gotia pertractare.
negari,
in

cujus
resultat

Revera quid illi poterit desacrorum stigraatura pressuillius,

ubi

mircu

'<

cortwcaf.

113 Pervenientibus denique omnibns ad civitatem cum jucunditate mag-na et exultatione, loco f, sed sacriori de ca^tero, poin sacro ubi ad gloriam suerunt sanctissimum corpus multipliDei novorum omnipotentis summi
;

ra forma

existens, sedet ad dexteram

qui coffiqualis Patri Majestatis in excelsplendor, ignis et figura substantise Dei, sis, purgationem faciens peccatorum ? Quid ni exin audiatur, qui configuratus raorti Jesu Christi

citate

miraculorura

mundum
sanctea

illuminat,

Lcul

ssionum
atque lateris
it

ejus,

manuum

et

pedum

hactenus
Ecce,
tis

eum

Ln

praedicationia

do-

sacra

ctrina mirabiliter illustravit.

Deo

gratias.
Pater,

Amen
debi-

certe

jam

vulnera repraesentat ? Laetimundnm novo gaudio sospita-

sanotissime

ac

benedicte

te

ac dignis, licet insufficientibus, laudibus prosecutus sum, ct tua gesta utcumque perstrinxi narrando. Da propterea mihi misero ita digne vita praesenti te sequi, ut misericordiam consequi

merear
filiorura,

in

futuro.

llecordare pie
te

tum, et vere salutis offert coramoda universis. Miraculorum luce clarissima mundum irradiat, fulgore totum illustrat. Lugeet veri sideris bat olim mundus, ejus se fraudatum praesenquadam tenebrarum voragine ad ejus octia casum se viderat occupatum. Sed jam, velut
;

perum
gulare

quos praeter
vix

unicum

et sin-

iu

meridie

et

novte

lucis

exortu,
se

fulgentioricali-

solatium

aliqua

consolatio

confor-

bus radiis

illustratus, sentit,

universam

ginem

DIB QI

OCTOBHIS.
etuniveraa totalitas orbis,
fidei]
,

A ginem
omuis
bus

amisisse. Cessavit querimonia ejus

,

jam

cum

benedictus Deus quotidie virtuUvirtu-

monarohia, Catholic* uperabundat gaudio, etsanotaconBubita

Taouk

i.

novis

tum

Veniunt
Meridie

exnltationibua in sanotarum ime cumuletu* fascibu, ex ipao eopiosU et Ocoident. ab Oriente

et

lt

unditur.

,.,,

S ed
.

sic

conversio

rerum

et

r,

IU-

Septemtrione
C

qui
,

ejua
|

Sevati, hacitafore,
veritatis.

oom)

Ideoque Vir in
ml.il
in

tor

pnecipuus
Pfl

pit, ut universitatis
possideret.
./br/anolaii

mundo proprn bonum plenius e1 jucundius

n laico et homium genu, Beditiosum Bl desamunt, ferox, in vicinos ex more et mittunt. Studet egreIrarii ad eancta manus
intestino
bello
,
i

n(l

jucundum,

tin mundo, turbaturproardesoente invidi* e1

niultua
f.ainllltit,
.11
'je

IX

rece-

^de
parte,
et

in

toto

qui vo,

gius

luit

* esse

in

Bternitetem

'

porecommntavif. ubique omi detnmenta non universitatis Amator partioipii

V1
srente

compescere maliPapa Qregoriua exortam impetum temperare, am, smvitiam reprimere Ecclesiam. turria tuetur et velut munitiBBima
,

no-

Ml)
et

,i,

ingrnunt, exitia muita crebresount,

reliquo
...

adversus

Deuin

oatornm

veneratione
populis,

iti

120 Vivens adhuc inter p sum peragrat et priedicat orbem.

"" iv er,

cervix erigitur. Quid

tura din
peliquit
et

enim?
orbem

Experiei

"umib
a seditionibus liberet

cum
sitas

angelis,

in

ecol

*****
proinde univer,

Urbem
ubi

h, ut

praestat

benefioia gloriosa.

Tota

defendat.
i

Venit proinde
honoritice

ad oivitatem
,

populorum honorat eum, veneratur

glori-

uam
[

suscipitur

sicut

bono particifioatetcollaudat. Revera oommuni sufficiat, quanta, pantur omnes. Quis enumerare Doqualia per eum ubique
quis dicere valeat
,

nde

B minus dignatus
uempe
trat tale

est

miracula

operan

Quanta
Las

ab hominxbus M lim peverentia honoratur ; ubi paucis oiejommorans, oausa Ecclesia! ad fomnvenerabiUbus Christi
prc
,.

8poletum

h,

in sola

Francia

Pn

ubi
c,

ad

deosculandum et adorandum oapi-

nit

niundo mortuas et sepultas meta quarum conve

,

l
,

benignu
pau

infirmitate quo sanctus Pranoiscus in et regma , et Prancorum res d, fuerat usus ubi sapientes orbis universi magnates ocourrunt quorum copiam super omviri et litteratissirai more proParisius e maximam ex
,

sima movet
bilid

Ltutio

glorioaa ipaum

cum
,

reliquis

ad

lacrymaa,

libem
orbis terrarum

ad coutemptum pro^ (l " vitam

nutrix humilitas

gratiarum omnium
visitat
et
i

Prin-

Pnnoipi
mulieres,
,

Lpoaci

nem terram veraa simFranciscum, virum idiotam et ducit

at

stolorum,
;m1
:

amicum, humihter pliciattis totiusque sinceritatia et colunt. devotissime venerantur, admirantur

super omnes cor fran Et vere Pranciscus, qui gessit. Norunt quippe mag et mobile

pauperoulaa humiles carceratas

,

et

licet

judicio
haac

justo
,

insueta

exemplo
retroactia

tamen
aaaculia
A%>
>pui-

humilitas

et

multia

cum
lis

mitatem
extitit;

ejus experti,

quam
et
,

liber,

quam

libera-

inexperta. L2a Properat

sibi

jam

properat Assisium
ut

ubi
in

et

fuit,quam securus
quanta virtute

in

omnibus impavidua
vore
anil

qu

cuncta saecularia conculcavit. et partibus mundi loquar

,

Verum quid
,

de a

quibus per semi-

fugiunt gntucinotia sua morbi disceduut ejus invocationem et ad solam nominis dines suis a eladibus utriusque sexus frequentia multa
liberatur
?

gloriosum depositum conservatur, universa et tribulatio ingruens io jubilat regio, civitur. A.d eJ us Lngressum tota matas exultatione pepletur, pauperum turba et luminoaa dies no^ gua gaudium celebrat luminaribua inclaresoit. Iu ejus oocursum omnia
,

co

nUtUIH

homo
trum

procedit, et solemnes excubiie

ei

excoluntur. Egreditur obviam

ab omnibua pauperum Fra-

Hcrnitw
tionem

<'

121

Ad cujus quoque tumbam

,

assidue QOva

ad eunoniza-

miracula suut
in loco
ticia

n eo

multiplicatis intercessionibus, animarum et corporum gloriosa bei

et
,

duli pia societas, et unusquisque Doraini promit. Applicat ad locum Christi Vicantioa et in primo descensu sepulcrura saucti

Burdi impetrantur. Cajcis restituitur visus tturedditur gi reparatur auditus, claudis podagricus , leprosus inuntus loquitur, salit et dii rsa variaque datur, turgens subtiliatur f, desideratam infirmitatum gravamina patientes ut mortuum corpus viva obtineut sanitatem iu sicut vivens mortuas anima corpora sanet Romanns Ponscitabat. Audit haec et inteliigit summus onmium tifex g, omnium pontificum paator Ecdux dominus orbis Christianorum Chnsti gauvicarius olesias, Christus Domini cum temporibu* det et exultat et uetatur mirabilibus !. et antiquis novis mysteriis et hoc iu Filio suo, siam Dei videat innovari
,

reverenter salutat. Ingeminat suspiria, et uberiori detundit, lacrymas fuudit pectus votioue reverendum caput inclinat. Fit interea
|

.,,

goi

et de Sancti canonis actione solemnis collatio ardinalium hujuscemodi negotio egregia super undique ooncio saBpius oonvocatur. Conourrunt
,
I

multi, qui per Sanctum Dei fuerant a suis olaet miraoulorum maxima multidibus liberati tudo hinc iude coruscant, approbantur, verifiUrget interim reoipiuntur. cautur, audiuntur
, ,

oificiosa necessitas
it

quem

portavit in utero, fovit in gremio Audmut lactavit verbo , et educavit cibo salutis. pastores gregis et ceteri custodes Ecolesiae collaterales amiei Sponsi defensores

sacro

Pi ra nova imminet cauaa beatus Papa, ut Buperabundanti et smm lterum resingulari gratia pro summo negotio denique Perusii rureum, et atur. Convenitur han< oausam in camera domini Papaa vesupi
,

oerabilium CardinaliumoelebratursacerconventuB. Coucordaut et dicunt ad * ipsum oranes, miracula prav Legunt, et plurimum venerantur, summisque

'

,111

u\

tidei

ejuB,
siaj
,

mundi Cardinales, oongratulantur

congaudent
,

I.

tam beati Patris

lunt.
12,

et

conversationem

provinoiae

glorifioant Salva,

torem

qui

summa
stulta
et

et ineffubili
,

sapientia
et

et in-

[deoque

uon indiget,
S
nostria

inquiunt, miracu-

I'
II

II,-

comprehensiblli
bouitate,
scilicet

gratia

Bumma

inaBfltimabiU

lorum
inus

atiestatione

"

Vll;i

sanotissi-

oiecufut,

ignobiUa muudi elegit, ut

trahat.

ma, quam

oculis
,

ad se

fortia

Audit et applaudit

manibus

vidimus, contrectavimagistra veritate probavinms. Tripudiant

redit Atti114)11,

,, ,

718
A. TlIOMi

VITA PRIMA
,

S.

FBANCISCI CONrESSORIS.
Dorainus
fflorificavit

Tripndiant
Et quidem
q o totum

universi
I

tetantur

,,tnr lacryraantur.
,

in

coeh

venerantes

in

Jam namque diem

Adest

lacrymis illis coustituunt

m ^f*^
benedictum
.

mundum

tTuol
scopi

quoque q s olum

n repleant gaudio salutan toto venerabilis dies solemuis offleinas, terpas, sed cmLicae

nostrorum et aliorum terris, consilio fratrum in catalogo Sanctorum decernimus prmlatorum et festum ejus die obitus sui ceadnotandum Ad hanc quoque vocem cceperunt ve,

lebrari r.

nerandi
tur

Cardinales

cum
alta

domino
VOCe

Papa

Te

subhraiori

Regahs se offert tiZ advenit nomitura, et prooerum un yersi deinde Comitantur multitudo. cum ^pso A,.su ciet mi numom..i-orbis.

tnpudio spargene. et de adveniunt abbates

,

^c^ur

Deum Laudamus
proinde

cantare. Attolli-

remotis

par

clamor
,

populorum
universas aer
,

multorum
resonat
et

laudantium
voces
,

Deum

et

terra
tellus
,

t^jtc

adsunt. nrmlati Ecclesim

pepletur

jubilationibus

Cantantur cantica nova lacrymis madidatur. jubilant servi Dei. Audiet in melodia Spiritus
untur ibi organa melliflua, decantantur. Ibi suavissilia modulatis voc.bus melod.a ommus odor respirat et jucundior resultat ibidem. Em.cat movens affectus
,

vitatem

Vemtur ad occursu Cardinalium pr locam tam solemui gloriosopum Cardmaratum, et beato Papm abbatum conglomeratur episcoporum et
felici

et

carmma

sp.r.tua-

pompa

ingrediuntur.

nium

equentia

tota.

Ibi
:

sacerdotum
ibi

et

clericorum

concursus eximius sacer conventus

:

Religiosopura

fehx

et

ibi

sacri

velaminis

vereoun-

dior habitus

ibi

omnium populorum maxima

pene innumerabihs et utriusque sexus turba ideratissime Accurritur undique, et de S multitudo. proesentat. Parvus conventui omnis a3tas tauto se

aula, et splendidioribus radiis reliquarum aret rami, olivarum virentes oruatus, lucoma3 virentes. Ibi festivus borum cunctos exornat, et pacidus, incandescens mentes. benedictio convenientium laetificat cis
excelso felix Papa F Descendit denique de solio gradus ad offeet per inferiores Gregorius, sanctuarium intrat, tumrenda vota et Sacrificia sacrum et Deo dicatum contiuentem

coloratur.

Ibi

B
tbique Fmihci*

rmagnusibisunt,servus
10
'l25 siae

et

liber

domiuo
Ecclecir-

bamque,
corpus
circa
,

Astat Pontifex

summus

Christi

felicibus
,

labiis

osculatur

s.

Offert
t.
,

et

eutn

tantorum filiorum varietate suo capite in cumdatus, et corona glorie tndutus, m hgatura auri sanotitatis,
sponsus,
signo
,

multiplicat preces

celebratque
,

Mystcna

Stat

Astat ChPistus Dom.m opere lapidarii sculptilis. et vernantidecoratus in msgnificentia glori* omnes sollicoopertus bus figuratis gemmis Circumdant eum Cardinales eitat ad videndum. splendidioribus ornati monihbus et episcopi
,
,

adolaudans Fratrum qm omnipotentcm Deura m et orani terra. Ampliat umversus fecit magna in et in honorem Trimtatis populus laudes Dei

illum

corona benedicens

excelsae

sancto

Francisco

persolvunt
Facta

sacrarum

et

niveis

fulgoribus

candidati

superciele-

Iijec aumunera gratiarum. Araen. seoundo anno Pontificatus tem in civitate Assisii xvn die Kalendarum domini Papae Gregorii

sunt

stium pulchritudiuum

et imaginem prieferuut Experepraesentant. gaudium glorificatorum gaud.i, vocem laectat omnis populus vocem vocem omni dulcedine vocem novam titiae vocem perpetum beplenam, vocem laudis
, ,

mensis Augusti u.

ANNOTATA.
Cap. 28 , f 14. qui aliis succurrendo nihilamittit. reclinandum c Id est , pulvinar ad caput IX Regnabat tunc in Francia Ludovicus d merito reinter Sanctos et ipsepost obitum suum
a

Ex Ezechielis
Icl est,

nedictionis.

Pnedu-at

primitus
et

populo
mcllifluo
:

umver,

so

Papa Gregorius,
,

affectu

voce

piaeconia Dei sermonobilissimo patrem que Franciscum recoejus conversationis et ne collaudat totus lacryaununcians puritatem et lens Sermo ejus tale sumit exor-

sonora

nuntiat

sanctum quo-

latus.
e Parisius

pro

Parisii

mis madidutur. dium Quasi

siorum ea
f

setate saepe
,

seu pro Lutetia Panusurpabatur.

,

stella

matutina
in

sermo fidelis et unus ex subdiacoomni acceptione dignus. Et nomine Octavianus p domini Papae
nibus miracula
legit.
,

ke et quasi luna quasi sol refulgens, sic Dei o. " Completur itaque

nebuet diebus suis plena ille refulsit in templo

in

medio

Hoc est deturaesct. y adeg Gregorius IX summum Pontificatum sexto mense ]iost obitum ptus est anno 1227
,

S.

Prancisci

dedicui fuerat familiaris ac mire

tus.

Sancti coram omnibus voce altissima Dominus Ramarius q diaconus Cardinalis

perspicaci

pollens
sacris

ingenio
loquelis

pietate ac

moribus
perfusus

quos Fredericus adversus Gregorium IX imperator in suaspartes Roma attraxerat, et a quibus hic computsus fuit ut excedere anno 1228 in festis Paschalibus

Seditiosis

Romanis

clarus,
edisserit.

ea

lacrymis
,

ac de inPastor Ecclesiae trahens, et satimis visceribus louga suspiria rivulos ri\ulos singultus ingcminans, lutares singnltus ingvn.mans, lacrymarum Cajteri quoque prmlati lacrymarum proeducit.

Tripudiat

feria setestantur ejus temporis chronologi, seu Resurrectionis Dominicse ut addit ejusdem cunda
,

Pontificis Vitx scriptor. ditionis Ecclesiastic.' m i Reate, Italice Rieti civitas est, ut supra annoUmbria Episcopalis
,

fluvia spargunt,

et

sacri ornatus

earum exube-

tavi.

populus, rant ia irrorantur. Plorat denique cunctus expectatioue suspensus veheraenet desiderabili
tius fatigatur
Sanofti

w:::
"'

UG
hm

{enmtsiime

^ll
n

Clamat deinde voce altisona Papa beaiuquit et protensis ad ccelum manibus, Patris et gloriam omnipotenti. Dei
:
, ,

k Spoletum, olim ducatus Spoletani caput, civitas in Umbriaest ditionis Pontificia PauperesDominas,^McP prope Assisium l Indicat apud ecclesiam S. Damiani sub S Clara Regulam
.

S JPranoiaci profttebantur.

.
tas

epusium

ia,

Umbrix caput etc,,

"'"

et gloriosm Virginis Pt FilUet Spiritus Sancti Apostolorum Petri et Pauet beatorum Mariae honorem gloriosaj Ecclesi Romali et' ad

beatissimum

patrem

Eranciscum

quem

Episcopahs estsub dominio summi Pontifitis, circiter duodecim mitliaribus distans Assisio n Quia decretum hoc Perusii factum est, benedictus XIV in suo eximio Opere] de Servorum

719

DIE QUARTA OCTOBKIS

,

rravatus, P ...rem
,

proprium et matrem,m.i bea lss,m. pa SC eoat. Qni meritis e*Ut 1. perioulo .,, aict0

A.

Thoju

Celsw.

,1,.,,,,,

baculorum sustentaculo
lU aque (

,,,,;
sisii

laudans
de

et

benedic
liifrom
praviiri-

peracta

sil.
>.

#*

Ecclesiastici cap. 50,

6 * 7.

rZts,
cu m baberet oru
Utuli

Fun,neo d quid

**
I

" d

^Twe
tSZ
S. Mariffl in

/1*

consooctavianus Cardinalis,

[nnocentii

M,

ab eodem

oreatus

adreoupei

m
liete,

n
i

""- Td
'' lo

odem.cume
in nullo sibi

penitus profecsset,
esi

mo
Cosmedin.
'

sauciatus

m wuu.
>"-"

*~ ,

b
fecit
.

dormire

vovens se

"

deportari d e^e tumnium tnmulo morar,. Sancti otem orans coram s.ne gaud.o ma S no eNhilaratus ,so crure
,

no cumque pe.no
,

remeav.t. baoulo ad propria erus 130 Puer unus etiam

habens
et
c,

i <

alter

Deo
"

dieatum (Francisci)
(le
t

w
cnno*-

,2

2%,*,

''"""' l Cre 680 *) nw. ro Comwentarfc

" mba '
"'

Sus

q o,l

genn
ad

peetori

adha^reret,

Sepulerum

tajl

tiblam,

TZl^^

**'

=. ttancisci

PonUfi, strifituMiss* summis

ibus

aliuir/ii

perff*

^AdiCommmtariumprxvtu
Commeutarium prsevium num.
,

m.

pere

?on poteiant
patns

n
i

Gbi

et

seqiien
.
,

,,./

',;,

,.*-

4k*ri Francf^mPa?

'^

nn.

meritis

beatissimi

Fran.
iavocttb!

*'

credidi /,0 Julii conligisse,

ac ///"
Utll
IJII
'

CAPUT

^pr

aninim penitus

amisissei,

iiuuifvr
'/

11.

Miraculapost mortern patrata.

.uppliciter gratiam T esu Christi Domini nostri prmsentium devoad excitandam

^gsrs^j
ante
fores

**h

oiyli

ecolesim,

ubi requi.

.,

.ii-

Puell* tortum
cnlhnii
i

isti-

TL S^turorumoorronorandamndem m,
,,,.,

tuitur

domino Papa Gregono, ut qvl!e coram

perleota sunt, et ve.-ac.ter, conduoe, breviter, sed et namque die, quo sanctum Eo putris Eranoisoi r beatissimi

,.,'.,
i
,

populo nunUata

Ohrieto

;,,,.

m
r

,.,,,,

5S5&5
puer

SS Tuperomlestibus arometibus quam apportet ebus, inunotnm 6,

nis s P eclLU "
'.,,,

,,,

,1,

velut

pretiosissimus

thesanrus,
terre-

unod.
jaceret,

dnm

um
d
3

tumulo

glori

E wm
el

SaU
1, P iki
Ouod
'
, .

astitil

juvenis quid

est puel-

uum

nabens collum

portans manibus v in manio

Pi rum de

epulcrume3 vooavit eum,

t
a

pra

mvam

confortavit

eum.

, :i ,tfnisiex
1

obliquo

i,

oapu, ahquamju cn eanofassim meritis sub misisset, Btatim statu caput extitit condecenti

,,,,,,,

:1.
ratum

sub arba, in corpus jacebat

Bursum pcere qua pretiossimi San*

,

mau.bn-

ip

?m

oavft
. ;

et nnllomodo Ecce contraotns sum, C e^ibit, su m. Pirum vero e eetadal.ud pirum. quod a J eztendere manum. Q< ,

ca>pi

., ,.,

,,,
,.,,.,
,
,
,

cui

if od a ',^, 1 .efactani.n s,coe 1 ut fng-ere appareha q.tom _.n ,vea namque pxoptei caput fueral ..ppheatum,
1

puelle

ex subita sui

.m-

um.*ut sLgeret, hortar

t,n
se

,
surgebat.

---

sentiens, non ,, mauum extend, ejus apprehe, illo piro, mauum

bito

Sed

dum

g^

situm,
ramdi
.yiie

quem
,
.,,

feoert

infirmitas diuturna.

a aducens

eum.

disparui,

ab

ooulis. Q.

l28

,,,:,:

,,
1,

Sarniensi c puer quulam geoontraotione tibiam tortam

, factum se clamare, quod faotum

S,a
",3i.

v.dens. crnpi.
rat, omn.b,

/r'".'"'

modb
,

duorum baoulorum su*agTO, menpoterat ambulare. Era1 enlm

aisi

Blulier

qumdam
ad

de

eatf

oioitu'

,),,,

et
,_,bris

tanta

infirmitate
II.

per

plures

anuos

Oucoranum

i,

sepulorum
93

gi.OBi

,,u isci

Tomus

;2u
A.
I

VITA PIUMAS.
operationis

iCI

CONFBSSOBIS.
er.it

tl..M

Cm

\>,

Francisci oblata est. ln nullo prcterquam in sola lingua

"'

enim membrorum,
cujus,

137 Yir

in

civitate Fulffinei

nomine Pe-

Energun^
"""" lib

mulierparalydca, alqiu

ter eontractuM.

faciena quam remanserat usus. Moram igitur surrexit optime Viri ante tumbam sanctissimi Eugubinus, cum liberata. Quidam alius, civis Patns suum in cista contractum ad sancti filium incolumem recepit tumulum detulisset, sanum et fueratenim tanta enormixne contractus, fuerat enim tanta enormitate --'-.eum
,

visitanda limina trus qui dum vice quadam ad Michaelis archangeli m, sive ex voto, sive beati

^%

ex

pceniteuti;i

sibi

injuncta, pergeret, ad foutem

applicuit.

ex lassitudine itineris sitiret, visum est sibi Qlius fontis aquam dcgustans , imbibisse. Sicque per tres annos ab daBinones horribilia visa et eicta pesBima q oli

Qui

cum

iDS s
;

quod

tibiffi

natibus

adharentes

forent

pemtus

tlbia

aruirat,

^35^0^
paupemmus
et
:

^f^^
ad

! !b_t Veniens quoque

ad

tumulum

beatissi-

de Narnii civitate,

homo

mirabiliter
i

ii,

onfur

egenus, cum sub umbra cujusquodam tcmpore obdormivis.et, evidam nucis nun.; ita se contractum reperit, quod sensim mquam ire poterat crescente autem et anda firmitate, tibia cum pede subtili curva nec incisionem ferri non sentiens fnt-i pfll Scd u ,,',, nmaliquateuus pertimescens. omnium e.enorutn u. Amao pauperum, el
,

^^\ q
actum
188 Muner

^JJB
' ,

J
ribilm
..

J EAT__^
wuw
i

mente pcrdita

,S ^^
hor,

w pater.Ceiseussanetisimua,
__
ill

F Panc j 8C us in visione b respondente illa JMcia* uui s._nnm erueis ,mNon possum; Sanetus ,11, oa .nsaniem paspressit, et omnem fugavit ab
ei

d em

dieen

nocte

qnadam

sion

n
et deeepti

P or visionem somnii

ii

lanta

piens,

utad balneum quoddam

manifestat, pmoiaccedat. Iu tau-

multi et
pliciis

_____, vanis temonum

pnestigus
et
gloriosi

^asiam. Y n

quoque

crneiat. sup-

miseria ?
,,:,,

Sdwta
as,

permotus, vult cum ab . Pietate 1 Sed expergefaotus neliberare ^itudine

state sancti

ab .psorum uotePatns pra^elan mentts E

illud

sunt

espediti.
solct

Verum q.na

hom num
falsitatis

ge-

quid faceret, episcopo civitatis narravit ordinem visionem. Episcopus vero adhorut ad imperatum balneum properatans eum ret, signavit ac benedixit eum. Coepitque baculocum utcumque, ut mcliu.s lo sustentatus ad pertrahere semetipsum. Cumque mcepoterat
,

nus s_pe
his nos

impl.care decepho

de

breviter

expedientes, ad

maxima

tran-

seamus.

ANNOTATA.
Sunt ergo hsec miracula authentica, et a proDis lestigenti scilicet examine discussa, et comperta. De nsdem italoquitur bus probata anno 1255 die 29 Ai^nnfior TV Pana Alexander IV Papa in litteris annoizoo aie in Bullano FranciscaOctobris datis, relatisque
I

audivit nimio labore confectus Vado cum pace Domini, dicentem sibi vocem ego ille , cui te vovisti. Appropinquans deinde et erravit a via ad balneum, quia nox erat ,. r _-,,.,. :. r.^ ..;_,, _.;>.. ro^tn audivit vocem dicentem sibi , quod non recto quae et versus balneum eum itinere ambularet direzit. Cuinque venisset ad locum, et balneum manum unam super pedem fuisset ingressus imponi sibi, et aliam super tibiam ipsam quietius extendentem. Continuo proinde liberatns, ex balueo exilivit laudans et benedicens omnipotentem Creatorem et beatum Franciscum,
stus perg-eret
, ,
:

.,.

no tom.

pag. 85 et sequenti Multis cum (forFranciscum scilicet ) divina potentia te eum, in adbuc militantem inter homines et demum triumphantem, dignata est Sanctorum agminibus qua3 felicis record. Gregomiracnlis
2,
: ,

elarificare

servum
e1
ni

ejus,

qui tantum

ei

g-ratiam

contulit et

noster, ne illa vel perrius Papa, pr;edecessor vel oblivioverteret asmula sanctitatis inquitas,
gestis cito superducitur, nis digitus, qui rebus solertissimis inquisitionibus indaj abolesceret,
et

C viriutem.
provectus.

Sex

enim annorum spatio

ille
,

mendicus fuerat iiomo

\lnlier

ac

contractus plena astate

nifit

donantw

'/brftClaudiu!

quajdam, Sibilia nomine, caecitatem L88 oculorum per plures annos perpessa, ad sepulcrum Viri Dei casca, tristis adducitur. Itecuperato vero pristino lumine, gaudens et exultans domum revertitur. Claudus * de Spello k coram

comperta laudem Dei.

fidelissimis
et
,

documentis,
fidei
,

feeit

ad

augmeutum

^
instruotio-

et

tumulo sacri corporis, visum diu perditum reinvenit. Collia vero mulier de Cameriuo l, cum esset dexteri oculi lumine privata ex toto, pan-

quam etiam tam pra^sentium monumentis perpetuis commendari. futurorum, Monumenta hsec Bullarii editor Sbaralea ibidem annotavit, hoc ipsum Thomse Celanensis Opusculum esse; quod mihi quoque verisimil>

nem salubrem

limum apparet, nisi forte sint aliud instrumentum, ex quo ille miracula descripserit
hoc loco dubilari potest an Sancti corpus ante primam sepulturam suam unguentxs ". .1 . *..* rl re (/IVMflU apud ahos qua de nnSI tamen / Y\1 1 fi fll.lfkfi fuerit inunctum biographos nulla ftt mentio. cNamia, incolis Narni, Pontificiee ditiom
/
,

num, quem beatus Franciscus tetigerat, parenet tes ejus super perditum oculum posuerunt r, facto de recuperato lumiuo Domino sic, voto
,

t.

..

. ;

r\

Deo
ogubio?

et sancto

Francisco
facto

gratias

persolvunt.

Si-

mil<'

aliquid

cuidam mulieri de Eugubino * acvoto

,

cidit, qufiB,

rebabere laetatur. Civis

quidam de

pristinam se sanitatem Assisio , per

,

Umbria

civitas episcopaiis est,

Italice Foligno

ad Narem
,

flu<

quinquenuium perdito lumine oculorum qui *, cum adbuc viveret, beatus Franciscus familiacum oraret pristinam semper ris fuerat, ei ad tactum sepulfamiliaritatem commemorans Albertinus quidam liberatus. ejus extitit cri de Narnio fere per aunum oculorum lumen ex _ quod palpebrae usque ad _ _.0_>__rV| ita C_ amiserat V toto
,

vium. d Fulginium
clesix.
e

similiter

epi-

scopalis civitas Umbride est,

et ditionibus Ec-

Hanc voculam,

quse in apographo nostro de-

sideratur, a</sc'-i/,si. de quo hic, alias f Fanuni.

Itaiice Fano _ _-_^
__ _

Fanum

Fortume,
^

%f\j

\J

J__I

*^ _- -^

--__

_.

--

_ _-_

_. -_ v

>_>

__

geuas dependerent
vit
,

et

statim

qui beato Francisco se volumine reparato , ad glorio:

Bum sepulorum
devenit,

ejus

visitandum

se

pramaraus

Umbriae civitas episco in littore marts patis est ditionis Pontificix Adriatici inter Pisaurum et Senogalliam sita. g Id est, ex civitate Eugubio, cujus brevem

dictum

, ,

notitiam

? 21

DIE

QUABTA OCTOBRIS.
lo-

notitiam supra jam

cis,

nec in posterum de

quorum

notitia

prmmissa

cst, htc

qutdquam

sim. annotabo, ne frustra prolixus vicus in saVerisimiliter indicatur mons et h aburbe Reatina distans, Unis paucis mittiaribus
t

Italh \e Alwute Nero dictus. Italice CaItatice taiLeandei Albertus in Descriptione i Leander Cuccaro memorat in Lucama Castellum

n vel

quatuor milliaribus a littore clissew >-astruin Cuccorasitum. Hocne, an aliud hic per mihi est. -rx\imindicetur,incert>'ni Umbrue Spello, La/mellispellura, oppidu-.
Iiasilicata,

raodo liberata est Francisco, et ab omni In emneces,aria officia vite suae. e^mpTevit mulier erat, qus per qumdam tate Narniensi habuit desiccatam quod octo annos manum sic Tandem beatus Jdl cum ea posset operari. et manum apparuit c Fr uciscus per visionera quiJuvenis qm_i^_: n^muivit. alteri adrequavit. f" exte^ ejus gravi annos gr.*n decem dam n ea civitate per
'

valens

volvere

vovit

se

Deo

>**** sgr.tudme,
et

Jmtk

M **U ^m^

^,^

^^ ^^
erat

Mrmitate
ctus,
ita

k
1

esi 'litionis

lia,

ditiotns LcCamerinum civitasepiscopalts est Marchia Anconitana. m Nimirum ad Montem Garganum in ApuceleMichaelis archangeli appantione

Pontificix.

detentus, totus med nulia prodesse poterat ei voto a Francisei, cina Oui mcritis beati sanitatia ueemisso, statim recepit oommodum >norbo Fanensi qnidem H; civitate

quod

^f^
m

^a

Erat in

erant ko b ter detentus, cuju, membra Franc.-um ao ea, mefacta: qni per beatum
inflrmitate

em
lo

P le..e
in

meruit

liberari.

Cms

S.

dc Tudcrto

tantum gutta

arthl

quidam a"

breni

CAPUT^III.
Reliqua miracula.
B
-j-.ucT

poterat, nec quiescere u batnr, ,,uod nec sedere dictae passionis vehementw raodo. Tantum ei quod totua ad Ultofrigus priestabat coutinuum, Vocavit med.eos, ranltilum redigi videbatur.
plleavit
I

a.

medicinae

adWbmt multae

nec

remediosubtoan. [amenullo modo potuitl.ornm sacerdote prssente, quodam Die vero qundam,

quidam,

Matthaeus

noraine,

de civitate

eipnstinam votumemisit, ut sauctus Franciscus ipsum sanitatem, sicque precibus ad redderct pristinas redditum sauieonspexit
fosis,
tati

mox

se

Puer morli ptoximui

mirabili

modo

mortuus in PTuderti a, per octo dies penitus intercluso et lumine lecto jacens, ore raanuum ac peoculorum sublato, cute vultus,
quasi

subito convuleicil
:

dum
el

ipsius

ad

modum
ejus
sujb

olle

totaliter

demgrata,

de salute vitss ad votum matris

b.

ab

orambus desperatus,
velocitate con-

mirabili

Emittebat
,

ilum sur-

per os suum vero, ut mater ejus emittere intestina. Statim invocavit, surFrancisci noraen flexis genibus S. * ab oratione, coepit puer oculos aperire, gens paulo et ac sugere mammas

enim marcidum etiam per quod

sanguinem
credeb:<tur

invocato nomine bea tertio nlitica iacens sua dimissa est et sa- naduntincoFrancisci ab infirmitate cura in noraine Rantadosus Quidam ulta grav^simara pi nedibus et manibus sustineret raovere se poterat, nec sionera, ita quod nec perdialiquam declinare, cibo jam
,
,

142

Mulier quaedam in

Eugubii

civitate pa-

per ejntdet)l

^.

ad

to atque

mulier qu^dam die quadam somno aD et suggeren-, at, venit ad eum, monens
;
i

partem

hac intirmitate
Erancisco
se

vellet

citissime

liberan,

beato

devotissime
ille
:

devoveret.
credo,

lumen

videre,

rexit

post decidente corio

nigro , caro pristina rednt, virrsque resumpsit. Protinus et convalescentiam interrogayit convalescere ccepit namque, ut
,

bat autem vir ctum. Muliere

reute
vir
ille

Non

illi

pertinaciufl

Respondeipsum esse ^andevote sugge:

eum mater
Et
ille

ejus,

dicens

balbutiendo

Quis te liberavit, fili Ciccu, Ciccu. respondebat

!
: :

Ts;on

enim poterat propter infantiam

sie

pleni loqui,

hunc modum et ipsum Yoveo me ( inquit ) sancto infra trium dierum tercredo Sanctum, si me Begritudine liberabit. Qm mentis
tandem
se vovit in

Francisco,

minum
Sancti
vit

ab hac
Dei

beati Francisci et ideo noraen

loquens dimial-

mox

liberatus,

ambulavit, requie.
gloriam
mnipotenti

et

manducavit,

dans

diabat.

c
'-'''wmutlup.
-

quodam Juveuis quidam, eum corruens, e u *n lnr-o Timraretur ex eodem loco corruens moraretur, tissimoloco tisshnoloco
llii

^alMoKc
pe> de vita '"''-

clUantti -

ioquelam et omnia non manducans neque Tribus quoque diebus

i

membrorum

offitia perdidlt.

bi-

nantw

npnnealiud

sentiens,
^^

mortuus credebatur.
.:

requirens ver^ ilHus nullorura'raedicorura

,,r...tnl.,t

vir unns, ^um Vir unus, cum esset in . "A vnlneratus, et sagitta illa inre ansisset rem an Ibsei in capite, trans per cassam ocuh e, T adjuxaii. vo [ poterat medicorum auxilio uu llo deinde devotione saneto De; ,
l-. 148 tenea
l

capite sagitta
.

i;';"' f '' x
-

Vlter Mav iter

Vllllirl
'

,,

"

Jranc^,

conito.

,i

mcoiumcuij
Alius

aai*M -

rsubita
et

*
,

ClUin

vatoris

quidam,

Martmus nomine,

innr

liberatione matus ad mortem, et de invocato utcumque ab omnibus desperatus, tus

sua peni-

Cet CI a ouuv-w oapitis faceret eam traper posteriorem partem somnis viderat, die sehi- sicque, prout in sine difficultate raagna extitlt quenti facicns
,

nomine
luit

beati

Francisoi,

sanitate convaduplici aposte-

nomine, Puev quidam de Aretio b, Galterus

febribus
laborans,
cruciatus, ab

liberatus. 144 llorao

quidam
,

in

castro,

Spelli

/,

no- htrniatvm
riinil
.

continuis

mate
voto
pitSB pito

omnibus medicis desperatus,

Francisco exhibito concu-

parentum beato

prorcstitutns restitutUS est sanitati. Alius vero morti

Lquu8,faotaimagineeerea,priusq.uamperfeeta , ab omni passione .n cout.neuti extitit

rupturam duos annbs per mine Imperator quod per infenores est, adeo graviter passus derluebant, neque pote exitus intestina orania spatium ea intus rerat per rai ner magnum temporis od enm habere it, loeare, q.,od eun ducere et uec

v ,",.*
pctens,
qui

L5
'"

lumatura ^,
rura

^J
dum

",T

"Mulier

lecto

inflrmitatis sna.

per plures quiBdara decnbans, ncc

annos
se

iu

solatium

aliquo

insufflciens

h postularent,

ab eo pretium cura un.us diei^

^
WMN

, ,

V1TA pium.V

S.
1

FIUNCISCl CONFESSOMS.
i,,Mii-

m pensis careret et v.ctu, dc illorum

j

tus

desperavit.

Converht se
merita
et

bm

...

.,vili(,

ciis

vocubatur,
^
i,

^
fc

num
in

auxilium, et
in

beat.

Wanoisei ?

via,

domo,
per
ut

ub.cumque foret, suppn

res.nuu. *Jj ^;

citer invocare.

Sicque fao urn est rn

^.^
^
domo
ia

^^ ma ^ ^^ .^ ^..^ ^^ ^
Qesiderabllt
ll0spitari
s(]a>

jicr siffnum, ut solent muti, ab D osp itium. Inclinavit caput, ex latere us mauum , ut per hoc intelli-

.^

poris
sci tali
item laborann
-

spatio

mer.ta,

rategr
-,,

DJ*
m
,

e,

foret

coffipetcnte r

ibeuter tenuit eum secum famulabatur jnvenis ille, et

.

'"'

iliiivtl
'

roslis sunat.

medicoUa ouod ab omni euratione ra fuerat desperum ob immenriUtem moTbi jam sub cujus obePetiit dcinde a Ministro, lieent.am veraeni ad vis^ ia morabatur, Patn tandum locum, in quo eorpus beat.ss.m. per gerens ndem e lt

;"' 5

S*S- SS-JS"m
,

lra,e r

q,Ud

Mnrebia de Ancona,
militans,
ta

Lltooni

bunlE indolis erat puer. Quia, licetsurdus et n.utus esset a cunabulis, tamen quoque persignum novenocte quadam rat imperata. Ccenante viro pradiSto

n/tu,*

cum

uxore sua, astante P uero coram

,

eis,

dhi,

Hoc ego max.mum m.ra ulum repuuxori suie tarem, si beatnsFranciscus bu.c aud.tum redderet
et

loquelam.
P*tfattmt.

euration is

su

se

***** P-^"^",.

*ff^ P ^ ^'^
b atus
s

148

1 anc. c.

ei
I

bjtur

operari r

Tuodom

proP

;WUB,

oudituttjj.
'/'"''idoiuMur.

"

2ST.SS

ffneTii

F&E

po

vT
Et

ensas

conferam

toto tem-

Mirum

uentum. nocte quadam ille aliquantulum turbaretur, d.cen s: F.l. pnter Francscns ast.t.t sanctus exuere noli dc bnjusmodi de cetero anx.an, sed emplastrum projice uuo induer s, et nellieeo

P ex .tiner.; -igatione iueurreret Cumque de non hab.ta l.oentm

-0' temS:

pTr
sous.
a.t

>ocutus est, dicens

eo
qm
1

sub b r
ven.t

=
u

Dioto completo, statia Vivit sanctns Franei-

,r
q

^J
^
P

tem.

"jjf cUcam.
tnm,
et

"^

tuam , et liberaberis. ob ervaque surgws, juxta pneceptum cjus omuia OuT mane cgit liberatione gratias "t de s ubiti ft t *

Regulam

minuin, ex ^ivdun u denique bomo ille, gaudeus

f^

q
hoffi o
ille

Laudabi! * Do-

'

f.

laudLis

Surresit E

et

exultans

mul-

quod factum

fnerat,

coram omnibus pu-

blicavit.

Concurrunt omne.s qu. eum P r,u v.derant nou loquentem, et adm.rat.one repleti et

v.

146
,,

Apud Sanctum
epra

DUO

Irproni,

qwtmm
i

alter
al

UcoJ
totus

Severiuum in Marcbia juvenis quidam erat, nomine Octo *,

infectus
in

tiam

qui

existens,

medicorum

pOJ
/

,i////iri<>,

?ndioio

Ieprosns

omnibus
lnflatione

habebatnr.
iogrossata

Omuia
erant,

stupore, laudes Deo et beato Franciseo suppliciter convcn.ens fareiulerunt. Crevit lragua Uhus et tempore cta est ad loquendum, et quasi verba formata profuisset locutus, cmpit

omm

pner

ii/

antur.

au< oito

"''"' '""" et extensone

nienti

eJ us et

fe.re

.^f^-venarum
cernebat.

mconvepoterat
assitri-

cuncta

aspectu

Non

ambulare, sed in lecto due jacens, parentibus suis

Btitiam

gritudinis miser

dolorem

atque

ingerebat.
datus,

quid
in

Tandem
sco

venit

Pater vero ipsius dolore nide ipso sgeret, nesoiebat. cor suuin, ut beato Franci-

quoque P u ., ,,,; mate loqui poterat nec ambulare pro^ quo k, om ad voto certam imaginem faciens ma^ beatus pater Francisous requ ie.c b> 4 uo cum reverentia deportavit Qu* .lomum gna
i* J

AUUS

Duo

alii muli,

tjuorwn nnui
insuptr grtuu
jlllllltllS

ambulantem quentem. llomo quidam

regrediens
loquela et verbo

in

repent nhum et loepiscopatu Perusn,

ipsum
filium

modis

omnibus
Yi,
te
,

devoveret
fili
,

et

ait

privatus,

omuino

semper

os

ad
iis,

suum:
qui

vovere

beato

Francisco,
ut
ei

multis

utique

coruscat miracu-

Qui respondens
pater
faciens iaCieuo
ta
1

placeat te ab hac segritudine liberare? "Volo, pater. Fecit statim ait

:

et anx.aferens apertum, horribiliter oscitabat Habebat enim guttur valde tumidum et batur. Cumque pervenisset ad locum, in inflatum.

ejus

apportari

papyrum,
av.

et

filii

statum

quo requiescit sanctissimum corpus, et per gradum ad sepulchrum ejus vellet attingere, san-

IU longitudine in lUUgHUUiuv;
te,

rige

jjiuooivuuiuc mcuouiaac grossitudine mensurafili, et beato Francisco inquit,

guinem multum evomuit, b

cmpit
150
loqui
et

os

claudere,

et peroptime liberatus, sicut expedit, et,

devove, et, liberatione douata, candelam sibi tu lon-itudinis siugulis annis, dum vixeris, apportabis. Qui ad jussum patris utcumque se
te

aperire.

Mulier

qusedam

tam magnum

doorem
dolore

w mu

erigens,

junctis manibin,
suppliciter

roei.it

beati

Francisci

misericordiam
itaque

invocare.

Suscepta

patiebatur in -utture, quod prse nimio JNon Ungua adh.erens palato arida facta est. loqui non comedere, nec bibeenim poterat
re,

lurdu* ttntf
iut ioifrtw

papyri et completa oratione, illico a lepra sanatus est, et surgens, dans gloriam Deo et beato Francisco, coepit ambulare.

mensura

et eraplastris

oppositi.s

bitis,

ln civitate Fani

quidam juvenis, nomine Bonusuniversis habebatur para-

nullam infirmitatis omnibus seutiebat. Taudem in corde suo, quia subiloqui non poterat, devovit se Sancto, et
to caro crepuit, et

medicinisque allevationem

adhi-

fr,

ma

homo, qui
cisco

a meuiois
offertur

de gula

egressus

eflt

capu

lyticus et leprosus, a parentibus suis beato Fran-

lus
et

* unus

rotundus,

mundatus a lepra, eflugato morbo paralisis, plenam consecutus

devote
,

et

omnibus osteudeus,
perdiderat,

quem manu mox extitit

quidam
et

suscipiens,
libi-rata.

.. lapillu

Lu

est

castro Grecii juvenis

erat,

qui

audi-

sauitatem.
n.

117
erat

Puer turdus ct mutus na(Ul

ex toto mutus ct surdus erat a nativitate sua, habebatque linguam brevissiraam atque curtam, quae
,

Apud Castrum Plebis mendicus et pauperrimus

puer
qui

unus

loquelam, nec erat intelligens vel sentiens quidquam. Parentes quia magnam fidem habebant in sancto vero Fraucisco, ei supplici devotioue dictum juvenem devoverunt. Qui, expleto voto, cunctis,

tum

memoriam

multoties
videretur.

ad

pluribus
vero
viri

exquisita,

inoisa

penitua

Sero h

quodam
ejusdem

accedit ad do-

quibus carebat, sensibus arfluenter gloriosissimi patris Prancisci gratia est ditatus, ad laudem et

mum

cujusdam

Castri, qui

Mar-

honorem

et

gloriam

Jesu

Christi

Domini

nostri,

, ,

W
DIE QUARTA OOTQBBlS
>

' Seve^t
VII.

rim reguum

per

imperium solidum omnia secula seculorum.

miracun* beatissimi de miwumliB uc

et

immo-

Amen.
l^i

APPENDIX
INEDITA

Auctorii br+ttfl

Di\

mus pauca

epdogu*.

diligentium
cseles.ium

et. ^u nomen Domin, semper dB trngare. charismatnm nov.s imbnbus

AD VITAM TKIMAM,
ipsius
et

:;.::::
Ameu.

as
,

Auctoribus
Sociis,

Tribus

Sancti

Leone, Rufino

Angelo,

rectu* Sanctus pater atque

vectus Kst Franciscus, caelo a saeculo. Transmigrans rectus, Fit obliquus per huuc vectus, Kt, qui ligno fuit
Redit absque baculo. ejectus Per hunc daemou est

Ex

codice Ms. conventus

Fratrum Mi-

norum Lovanii

in Belgio.

Sanitatumque profectus
Confertur in populo. Qui repebat super pectus Firmus vadit et erectus
Bjus adminiculo.

PROLOGUS AUCTORUM.

hunc

ca?cus intuetur,

Mutus loqui prohibetur Nec linguse viucticulo.

ANNOTATA.

nL B ;, (fl patti, n fratri Cre- Ccma, ratto Ghriato natri a d hUr 8t' Rscentio, Dei gratia generah Angelufl et trater cit<clibend * frater Rutinus tTr Leo beatissimi patns Iranindigni, olim socii, licet . Domino debitam et dedsd reverentiam in pnetenti caChristi vot-m Cum de mandato

-^everendo

^
,

'

4cl^Zsin Umoria episcopalis *tm.I** Arezzo,Magni ducis.

Betrurix
est
,

Tudertum

seu

Tuder, vulgo Todi,

Pon-

civitasest.ep^scopatu

p U H beatissimi Francisci qu scire siona et prodigia vestr* paternitati dirigepossunt vel reperire
,

get.ralis

et

vestro

teneantur

fratres

civUas

^etmdignii, n .viLmeainobis.quisecum, de multis gepauca fuimus diutius conversati, qua3 per nos vidimus Btis ipsius potuimus sanc tos fratres scire
, ,

vel per a ho b
et

in dominio

speoiabter

per

appoidendam,
esset,

et

antequam tmago

tlta

pet/cci

de Arce dominarum, fratrem lllumiuatum

fratrem

Joannem

visitatorem

pauperum
fra-

wgrum

convaluisse.
Italica,

nem, socium
nui nlura de

venerabilis patns
his habuit

Latine capsa, arca tl. , orbita seu cavnm ooul. Caesa oenli igitercst

&ld,est arthritide.

fratns 4frtu de eodem sancto iratre

,

OiMM

Vidio

et

saucta memoriaB fratre Bernardo

theca ossea, insertuscst. ocUlis in co, velut in

f
fe

Ji

preecedens ttt. K. Vide Annotata ad caput apud sequtons quid plumatum ( quod Nescio, pro pulvmar. usurnonnumquam
scriptores

ctitati vestr, prlmosooioc beati Franc narintimare, non contenti pra^via veritate sanctitatem non laquss rare solum miracula sed etiam conversatiociunt, sed ostendunt;
,

.
r

tatur)

ctngulum guo proprie significet, nisi

uis

Xtoc^ntiminfi^neguibatsuffieere,
vernaculei Pieve a U cap< tn dca< i?ort OBOidum Cadu6W (radus supra civitatem Umbrix de qua JulT;alium, jam memini. k Id est, vesp<
Pieved

laudem et glonam sumostendere cupieutes ad sanctissimi, atque aedihmi Dei et dicti Patris qu ejus vestigia [mitan volentium
;

ejus insignia,

et

pii

beneplaciti

voluntatem

**.

cationem nou scribimus, cum tamen per modum Legend qu* per eum dudum de vita sua et miraculis
,

Dominus operatus
sed
Q ui

est,

sint confectffl

velut

de

amceno

prato

Legeuda quosdam flores

arbitrio

mus
sed

multa tam veridico quam posita dictis Legendis sunt qu scriquibus pauca luculento sermone
,
, ,

sunt pulohriores , excerpisequentes continuantem historiam non prqu:e seriose reliuquentes

nostro

bimus
tio

poteritis
,

facere inseri
e.

viderit esse

justum
,

vestra discreCredimus enim quod,

,

si

Bi

venerabilibus viris

quas *

prtefatas
,

co,
1

CS)

ea fuissenl runt Legendas, hsec nota ipsa suo denisi saltem pro parte prfflterissent, memoriam posteris ad et corassent eloquio integre valeat vestra sancta reliquissent. Semper in quo nos Jesu Christo
,

mimme

(|'u

paternitas

in

Domino

721
aa.
r.

filios

damus humiliter
f

vestroB devotoa Grfecn et devote. Data in loco

I. S. APPBNO INEDIT AJ) VITAM cti Damiaui sanctiteti vestree ^ommen-

FRANCISCI
,

C.

in

pecucujus fenestra projecerat

pro labore et afflictione lpsius
sancti
, .
.

niam.
vii.

idus Augusti

anuo Domini mccxlvii

De maximo

/.

reparatione
liter

ecclesiffi

CQBpit vincere seipsum

et quaDamiani eundo pro eleemo,

ANNOTATA.

'

istaieapograph nostro ante Prologum

atione ejus ra habitu

Qualiter, auditis et intellectifl mutavit habitum exteChristi in Evangelio, statim novnin habitum perfectionis interiorem, et induit
viii.

consiliis

convereatione ipsioulari.demirabiliel perfecta

Blus
,,

Francisci

rius et exterius.

Ordeperfectioneoriginiset fundamenti e ipsoetinprimisFratribu8.Z) diBia n psa h*c Appendta, comrZslJrumfi

^a^-

modo vocationis fratris Sylvestn, et ante ingressum Ordide visione, quam habuit

a
x

De

nis.

mendabit, consule Co

ntamrm pranium*

i.

Tboc

cui nrxsedii

capitulumgenerale Fratrum habi'rescentius, OrdinisMinister,

(

Umorum,

omnia, qua! Oualiter praedixit sex sociis suis per mundnra, exhorventura erant illis euntibua
tans eos ad patientiam De receptione aliorum
et

quatuor

fratrura

tumfuit Jdnuxanno

L244.

AdieumdemCommen-

tariumnum. Wetsequenh.

fr
Tres

his,

laudant quos dicendorum testes hic tus mihi est Jo&unes,pautera ig

;

Illuminatum Vita S. Bonaventura in B rjto socium aitribuit apatria aliique num 184 sed hunc Waddingus appeltant. Notior Aretinum, non de Arce sua de Marignano, qu% Mein Ordine est Massams
;

visitator perum Dominarum, seu Clarissarum, apud Soldanum mJEgyS. Francisco

de ardentissima charitate, sollicitudine lainvicem primi Fratres, et de obed.entia et de perfecta orandi borandi et ipsorum. soOualiter beatus Franciscus cura undecim xii ut notificaret ei suum Papae ciis ivit ad curiam
,

quam habebant ad

propositum,
scripserat.

et faceret confirmari

Regulam quam
,

nolr
.,,.,,

iscano Hvrberiad 17 Nove,. ubide UUus cultu potent inqmri.

et de pnxni. De efficacia pradicationi.s ipsius, hahuit ct qualiter fratres stabant mo loco quem recesserunt. ibi, et quomodo inde capitulo quod fiebat bis in anno iu loco
,

xiv.

De

ad diam W> ,,1 illustrata apv.d nossvnt Beato, uti et de Bernardo, De eodem
edendis sermo recurret. d Vide, quse ex hoc etsimilibus
locis

QestaB

Bffidii,

qui tertms

8.

Francisoi socius

Aprdis.

quxdam

eanctaa Mariae de Portiuncula. protectons, uiorte domini .Toanuis, primi assuraptione domini Hugolini Hostiensis in
et

de

m diximus in Commentario prxvto, etin

observavimus in
/

patrem
xvi.
liter

et

protectorem Ordinis.
et qna-

Trium SocioCommentario prsevio

,

De electione Ministrorum primorum, fuerunt missi per raundum.

num.
e

' i

'

13.

Non

est ergo hoc

Opuscutum propne dicta

VitaS. Francisci, sed

editas.
i

Appendix ad Vitas tum ante

Grecium,
Itahce
valle
r
,.

De sacratissima morte beati Francisci.et biennium ante receperat stigmata Domini nostri Jesu Christi.
xvii.

qualiteT per

wiii.

De canonizatione

ipsius.

Grfficium,

vcl

Greccia,

castrum vel apud quod 8. Franciscus eremitorium quoddam in edenseu conventum acceperat. De eodem anno mccxlvii Waddinredibit mentio;Pro
gus
legit

oppidulum

est in

Aretina,

CAPUT
Sancti patria, indoles
lescentia
et

I.

annum
17.

2 16.

Vide dicta in Commentario

et vitia in
;

prsevio num.

ado,

juventute

captivitas
et

Vetus capitum
Cap.
i.

partitio.

ad meliora conversio
Christum passum

pius

in

affectus.

De

nativitate beati Francisci, et de vani-

ipsius, et qualiter tate et curiositate et prodigalitate largitatem et charitatem circa pervenit dd

ex his

paupei et dc duabus n Qualiter captivatus fuit Perusii, bus, quas habuit, volens fieri miles. m. Qualiter DominuB primo visitavit oor ejus
.

oriundus, quae Joannes iii a patre vero tunc prius vocatus est a raativ in oujus absentia natus redeunte a Francia

Franeiscus de
linibus

oivitate

Assisii

Spoletanffi vallis est sita x

,

ante nciut

_,,,,,
juveniuiejoco* et pvodi-

erat

Feanciscus

est

postmodum nominatus
,

a.

mirabili dulcedine, virtnte cujus coBpit profi contemptum sui et omnium vanitatum atque
,

Hic postquam artem factus

,

fuit

adultus
,

et subtilis est
,

ing-enii

>

patris

id

neg-ociationem
b

per orationes et eleemosynaa

tatis.

et

araorem pauper-

exercuit b; sed dissimiliter valde, quoniam ipse liberalior valde et hilarior, deditus iocis et cantibus
Lens,

Qualiter a leprosis coapit vincere seipsum et quaa priua erant sibi sentire dulcedinem in his
iv.
,
,

amara.

De prima allocutione Crucifixi ad ip.->um, et passionem Ohriqualiter ex tunc portavit in corde mortem suam. sti u.sque ad primo fugit persecutionem pavi. Qualiter stando cum sacerdote tris et propinquorum,
v.

oivitatem Assisii die noctuque circumsimilibus est associatus; iu expendendo largissimus, adeo ut omnia, quae habere poterat et lucrari, comestionibus et aliis rebus
,

sibi

consumeret

tur a parentibus

propter quod multotiens arguebadicentibus ei , quod tam ma,

gnas expensaa in se et in aliis faceret, ut non eorum filius sed cujusdam inagui principis vi,

deretur.

DIE QUAKTA OCTOBRIS. A

deretur.
,

725

Quia tamen divitea erant parcntes ipsum tenerrime diligebant tolerabant et ejns eum in talibus ipsura turbare nolentes. Mater autem ejus cura de prodigalitate Bua sermo a Quid d<' Filio convicinia fieret, respondebat
,
,

Nocte igitur quadam, sed profusior largitate h. o.eiihujusmodi consummanda tota se cum ad agendum de ad iter et beratione qui eum , visitatur a Domino rio aestuaret faatigio gloruB per
,

tanquam

glorirc

cnpidum

meo
c.

putatia

^dhuc

erit filius

Dei

per gratiam

allicit

et

exaltat.

Cum emm
vo<

illa

noote

Ipse veronon solum in hia erat largus, immo prodigus, sed etiam iu indumentis multipliciter

excedebat, cariores pannos faciens quam ipaum decebat habere. In ruriositate etiam tantnm crat
,

vanus,

quod
valde

aliquando

in

eodem

indum
Ci

pannum
,,,/
I:

carum
quasi
,

panno

vilissimo

dormiret, apparuit ei quodd nomine, ac ducena ipsum in mihtaribua sum ot amoenum palatium l, plenum olipeis , ceten lendentibua armi ad miiiti apparatibusj ad murum pendentibus, gaudens piunqui cum decorem speotantibus mirare ur, mum, quid hoo esset, aecum taoitua
_ j

quidam,

'IS

ta-

faciebat.

men,
tti

tlutuit

Erat tamen
et

naturaliter
cordis

curiahs
sui

in

interrogavit, cuji]

ha3c
el

arma tanto
si-

iplen-

nulli " Chri-

moribus

in verbis

juxta

proposi-

dore
ese,

fulgentia
est

palatium
ha3C

nomine

tum

neinini

dicentis

petenli ttipem

turpej
lascivns

immo cum
,

negare

proposuit

injurioaum vel et sic esset juvenes jocosus miniturpia sibi dicentibua

verbum

pon u,n

Qli,

omnia cum

^ m
,fi

militumque suorum. Bx] animo mane surrexil

,

q ue
pie-

me

respondere;

unde

ex

per totam provinciara diceretur alia multis, qui cognoscebant eum virtutum natuquid magni futurus d. A quibus est gratiam, ralium gradibua ad hanc provectua conversus Ex quo larseipsum B t diceret ad quibus nil es apud homines , a
, , ,

hoc fama ejus quasi ut est adeo divulgata

gitana

tamqnam
,

qui
in

nondum Bpintum
hoc debere

Dei

ne guataverat
ciparij
,.

se

mag
t,s
|

atque
ul

pra^sagium

magnffl

icm, ner arripere

'

del

Apuliam,

comite

*"V^q1
]

Tanto vero la bus admirantibus,

ta.ita

P lu ":

et

quasreu

^
"

gus

et eurialis
is, nisi

favorem tranaitorium
ut propter

et

inanem

esset

Laetitia

me ma
cu
di
,

justum

est

Deum

qui

largissimus

gnum
6

principem arruturum.
do
oi-

et pauperibua aia ounalia est in retribuendo paupetunc videbat largus. Libenter igitur ex 1ferventer. Et tribuens eis eleemosynas res erat vanissimus opulenti* cet 'esset mercator quadam die in apo,

Quoddam tamen magnse

*J^^
/iam
.

bUitatia indicium

in eo praece serat

5ri/

,,,

visionis

quod ipaius v[niiu tnoniprascedente visionem praedictam extitisse. tu.rcdUAutmodica occasio oreditur non

Cum autem siecularis. circa hujuamoubi pannos vendebat theca, quidam panper ad venit di staret solUcituS cumeleemosynam amore Dei
, ,

Nam

eum

petens

que cupiditate divitiarum

detentus

et

mercationis
.

cura
divina

iUi eleemosynara arguit magn rusti prospectus gratia, seipsum vel baroSi pro raagno coraite dicens citatis
: ,

denegasset

quai de micuidan sibi, cnriosa et cara die m. Cura ergo iter arnpidonaverat illa in A l )uh:,m ena ivissel nsque Spol Boliaegrotare. per-eret, ceepit aliquantulum m se de suo itin citua autem nihilominus

omnia

indumenta sua,
,

sopori

dedisset,
,.

audivil

interrogantem
.

ipsum,

ne pauper

iUe

postulatum

Bege regum

postulasaet a te aliquid ergo magispro sibi dedisses, quanto Doraino illud facere
,

certe

cum
adjeoit
ille

am semidormier quo tendere cupiebat. totum suum prop.

:

rev
snondisset
:

Qui
servus?

tibi

mehus
re'

facere.-Dominus,
J
reiin quis pro

aut

Qm

oum
:

et

omniura

debuistiP Cujus

suo causa exinde in corde postulata de Doraino proposuit, quod pro tanto non negaret e. cetero
rei

Dominus.

Iterum

diiit ilb

caplivitatem
hiluriler ferl,
et

et

4 Quodara terapore Assisium exeunte

suis

guarra /Mnter Perusium

^nente? ; m visfacere, Doraine

r

servo Dominum, et pnncime Et Franciscus ait : Quid

i

U,v,rtere
vidisti,

inqu.t

,n

virum

multis

nobilem tolatU)
.

Tamen quia nobilis capUvus est positus

concaptivi
ter

ciim captus est Franciscus oaptivatus; concivibus, et Perusn moribus, cum multibus
,

amtuam,e1

tibi

dicetur

quid ni

qnam

oportet

*Jt te
hac
inpi

SSltew.

erat
g.

Cura
,

autera
ipse
,

quadam dm
natura
tr

J?StWrt
i

Bvigilans

autem cmpit
e

de

vi-

Btsiout

f
9

sui tristarentur

qm

rotua

P'
se

jucundus erat hilaris et

sed

non videbatur

sari

de sociis

quodararaodo jucundari ; tanquam insaeura suis reprehendit

,

propter unus

em

sio

in

Lsta

oollegit

mtus

totum
o.

J^ vim
,

eius'

num

^yS
A QU
,

quia

scilicet laatabatur

in carcere constitu-

adorabor per totum nt.tisde me? Adhnc

quem

Eranciscus viva

voce

respondit

Se
te

admirans et considerans nequivit Ilb nooteultra dormire

facto
,

adeo

diligenter

versus
|

Assisium

revertitur

nanter

^nra xnundnm h

Curaque unus de militibus Lumq

quibus

\
et

tetus et

**am
Doraini
.

^sif " tulisset, ei

inCODC aptivis injuriam

olu ntatem de aalute

et

P qui sibi hoo osten-

aua ab
jara

ipso

consilmm

illum doVhoToranes auf vellent non denesocietatem s

civitates praad, reforraata paee inter
sociis

immutatusque
recnsat,
se

raente

m Apuham
desiderat

voluntati

divinsB

^PoZuam

vero Assisium est ,

ti.v

dul>

fera^anno cTs, Franciscus cura

eS
Mililiam
dilant, et

conoaptms Assismm

mead

annos quidara nobilis de armis .. civitate Assieii miUteribus in Apu

5

~ueos
vel

vero

mbito allectui

faceret

ex r ensas.

^JZu

eam animatut
tomnio,
i anounducn?
'

honoris lucra agenda ad nccuni Franciscus ad eanvadat. Quo audito ut a quodam coxmte aspirat illo

:::;::,::::::;:'

fj

cum ipm* ti dem

prrcparat

$S^Z

P
concivi

suo,

pauperior

divitns,

ir^r:Lrr;;,::i:;:.=

-:,

AP PEND. INEDlT. AD
\

imi.i-

Btecce

subito

visitatur

Domino
aliud

tantaque

101 III

SleX;
,

5 ^aulceuinem
,

rtpletur cor ejus, uibilque ,,,, poterat

qnod nec loqm,

^JJ^TJ^ ^*^,

SSS
D
!

sent.re vel

; autern^
Petri,

>-.

I^lXe

j^to
,,.,

indueret

probarctquc
,

-^
*

Faetum

est

,.,

,,

eausa r cre- ,,,,

eccles

lngred

eM

-siderevit

a.onee

qu

--

adde ut,
/

inisliitnii

'

ii ll

ut

3555
j
:

oddeunm

'

^=E:^^
rimum sunt eccUm, ubi

,
a,

"poli.

,,,Tac
runt%
Keli"io

noV.n.n, uhdetis; quie pulohriorem sponsam, ditiorem ct Bt nvideratis, accipere cogitav!. hoc non a dbtt l P se vero
=
,

jm P^
n

mosynes^petcn

Bed inspiratua .

Deo;

quam

suscepit,

M'PfSf'2 gj^ J^ Lne

cetens
nobihoi
ditior
,

^ ^
aUis
,

^
,

,,,.,.,

ad
et

e.ee-

K)millis

suo

,,,e

stans

Qaloe
,

^C^Sftoracmpiteibivile.cexe,
piowi

hngua GaUiqa postulabat, quie libenter Post loqui neeciret r. recte i;itul
.

cum
,

pauperibus

PjJJ toamW
propnos reorare .Do-

in

muni/Ioen(ioni

qu. prius habueral m ,., nia contemucrc, ooudum quls plene non tamen vanitate soh ,tus , panituae s*ouli
,

o
crat
4
s

n,,s
,

dictos

pai
,

..

e.

/.

autcm
1

1)

ommquam comparare, venditis abscon bujcupiebat, oculis illusorum

raritam,
,,
'

ore

P*"" ''^:;'' * '^rr' tum,et ominereco n dere,Jesum(^istu^et

h
e

ZZ "J,
P an deDa '
t

mons

rediit

Assisium
seCr e tum

ccepitque

Utdixig.

vinmsnam:^
nec uiiiu>
'

te
iu
ii.

U-silio uarte cousilio

sunm S '''
"

meo.uui ,, uteb u

nisi m

solius

C ei, qUlE
d

dirigere coeperat,

et

ahquando
apud
supe
atqe

oratioDem r ,asiquotidie, ad
l

ibat

se-

sLi Assi<ii; qu.a tunc tempons desiderabat tf,a paupertas, qnnm ea v.vero er
j

no c

ipsum

urgente
saepius
el

prlibata dulcediue,
Li.-et

qua

quodammodo eum visitaDB,

alm
loc.s

,,,'.

pUi

volens in

deplatea ipsum ad orationem

vero
,

im-

n*Cnm

dudum jam
tai

fuisset

paupe'

venter

rnm
,,.

l,.m-fa-U.r

suo proposuit,
solito

pauperi, pro Dommo sed hberius et ulterius deuegare

nulli
,

ox luuc

'^
*.

n COr '

S,
,

atem qua d am responsum oraret,

te

die
est

Dominum fqr- m UU Iranoisce,

,

ho\

"

qu.carnaliterdilexisti,
coi

el

habere *eod,,-,-,

iv

,,

aiZasti, opprtel

ac
"'

mea
uu:
,

vis

'cogn..

ipso extra domum StUr qnicumque pauper ab denarus, providepostulabat, de efeemosvuam ve poterat; carens vero denarns,
ba1
,!,,, Bi

ls

eleeu

Sempei

inceperis

facere, quie
,

tibi

&? *t prmsens suaym

.mport:. ll.a

amara

corrigiam

n< debal ei, ,uum. Si vero de his

,

wm
non habebat
et

dimitteret
,

ibat ad
ex-

aliquem locum occultum

illuc

se

camisiam^
secreto
ut
,

confortatus Atqe in hia et in Deo leprosum quepeum prope Assisium equitaret, mulbvium habuit. Etquia co d vim sibimet ipn facm^, horrere leprosos, denarium, SLndlt de equo, et obtulit s.b.

(lnK,a vid.bou.,,,'

orimt

tibi

pauperem mittebal uens Emebat etiam Deum. propter 'tolleret ecclesiarum ornatum pertmentia, ad
silia

eam

osculans iUi muuum. ab ipso, readacendit

-,,,

E1

acce,

scuio

,*
p.

.-,.

Exinde

equum, et coepit magis

ai

perseqmtui
e!

magis

se.-

Luperibus

secretius

trans-

ipsum contemnere, dopec

dies

am
I'ost

C mittebat. ,;um vero,

patre

suo
solus

abeunt,-

remanein

paucos autfim fecte Dei gratia perveniret. multam pecuniam ad hospitale assumens
leprosorum se franatulit
simul
eins
,

el

con|

,domo,
(ui

pnn

mensa tot panes terrogaretur a matre, cur eleemoleemoboc pondit, respondit, se hoc facere pro e ere1
petenti
,

cum matre pambus,ac omederet, implebat mensam Unde cum intota familia praspararet.
etiamsi

do-

dedit

manum.
l

eleemosyuam, oseulans quod Eecedente autem eo, vere,

cuilibet

pro
,

Deo

eleemosynam
ceteris
,

elargiri.
filns
dili-

1:itl

:ill ,, n

quia

eum pr
in

,,,

bat

ipsum tolerabat

talibus

observi

qu83

juper nis id ab illo fiebaut, multumque pSicut euim solebat coi buo admiraDB. cum vocaba,,. euudum post socios ad tautum erat illorum sowetate tur ab eis, et m menBa eti.ms, t . a mensa, etiamsi t multociens ,.,,. illectus, ut multocie.:
,
l

dnlcedinem est convcret u .uu ,1, ,l, s dencl.s e taugeudis, in >\...-. tn.ivH i>l f > lauiuiii v.n. SUm. 111 nollet eos vinon solum visio leprosornm, ut habitaculum approquindere, sed nec eorum Lpsum.juxaliquando contingebat, quare E1 si eos videre, Ucet aut .lomos eorum transire ta faciendum eis eleemosy pietate moveretur ad

prius er8

sihi

amarum,

id

est

^
illos

de leprosis

vi-

;,,

vultum per n.terpos.tam personam eru-ns, narcs suas propriis mauibus ^iM.am ita factus est obturabat. Sed per Dei obturaDa^ quod _.,., , ,., ;, nicns lCpiOSUluui 1"""",

tamen

^g
suo
,

ea

propter

sic

inordinatum
,

nunc cor suum

dcret,
g

totum erat
quibus
gratia

cecessum ; ita viut pauperes

elar..

m , nl

,,

testatur,

intcr

maoebat

vcl

audiret,

eleemosynam
.

t. et eis bumiliter serviebat leprosorum 12 Alteratus u autnn post

visi-

,./,uW.""" wwmi

cetur q.
LO

Divina tgitur
esset

sic

mutatus,

licet

adhuc adbuc

sflBCulari in sa-cnlan

habitu naDitu

cupieow cupiebat

esse

/;,-,-'bonum quendam socium suum, quem tationes ecum duad Loca remota multum dilexerat, se quendam magnum e1 pre ,, cens, decebat illi , invenisse. Et exultans vir xlle

*%*

^
ME QUARTA
tiens advocatur;

1361

OCTOBRIS.

a m quem Francsc.s ad quandara

Domini Jesn Dn
' n
stl

_V;
.

in

postea corde suo portavit; sicut ex ..novatione eorumdem it

AA
rl

tiiibC*

ex

llta

criptam juxta

et ipse Assisium sspe ducebat habendo intrans, sociumque de thesauro solus singulan ~ somcii.iiu iu.i , c ,, UH mv...,, novo ac sollicitum foris relinquens
,

jn
arissinie

a, ~ ore ipsius mira biliter facta, tgmport v i""* Exii.de tanta se tionem uemonst rata.

Bpiritu

perfnsus Patrem in abscondito exorabat, quid ageret intus cupiens , neminem scire quem de caslest. tbesauro
.

.praster

solum Deum Qnod attendens habendo .ssidue consulebat. ipsum ab inccpto bo^ humani generis inimicus timorem incut.ens et ci no retrahere nititur
, ,

carnis amixn, i maceratione carnig affluit mac ^.^ austerius esistens nrm propter voluit imlu lgere sibi m v.x confessus est, ns tante <M quod d
,

quo d sa nus
,

et ~ in-

otiittllU ie-

dllatur,

ausi^

se
est,

cori

Qu.dam

horrorem.

Nm

qumdan.

mulicr

eret

**
De
.

P*

-J
e

gibbosadeformiter, quara reduceta. apparens, sibi ad memorinm quod pDboortatem .lhus eidem comminabatur ms).. conc pto ipsnm mulieris jactaret in Chriett Mtles fortWBipropoaito resiliret *. Sed
,

dmraon

\.ro

*
*

mbrm.t motus
ret.

.ndivoce q em .ptum pati putavit vir spiritua l is Et pietate doloreffi , fleinterrogaTit illu m , cur
alta
,
.

^^ ^

^^ J ^autem
i

^^
,

w>

Mi

die

^.^

de

solus ibat proPm tiuncula

.

^^
,

mus, minas

diaboli
,

vilipendens, intra er.pt.rn

dirigeret

ni

m ei

u_ Jesu

passion em

iKran-

^^. Cbristi
alta

pro
ire

nu0 quo

uou DOn

B !_*. urdorem fervoremque peooasse tam grav.ter, ^Te.s- posnitebat ipsnm, eeUprsterita vel prasentis d-

devote pass.onem et anx.eSustinebat autem maximam doneo non valens qmescere tatem mentis coconceperat quod mente onere compleret succedeutibus quavariis .uvicem du.ius perturbabat. Arn.m importunitas eum conceptum igne d.vino debat euim interius non
.

orabat

ut

Weus

v.am

suara.

,ereeundari

voce

plorando

deberem debe rem per totum

mundum.

llle

similiter

ccepit
,

Sonibus

etiam voce Plngere. Siepe sangume, ^videhautur ejus oculi pleni Jurgebat atimultnm amare ; nou solum outa Aeverat sed et.am abst ;; a ffl gebat se in lacrvmis E memorism Dom.mc. pasctbi et potus ob
,

c.m .pso alte oum ab orat.oue

Ztia
8i

deforis

cclare

lf "Uude, cum
,.,

sederet aliquando ad

mandul.nua

,ni

pul rr

hemenler

Z
nee

am ~~ mala
et

um

S-_Avditvocem
imagini-

ex.bat a d socim, in

nondum tamen reoeperut -m cxtra c.,p mturiB. Perea alternm muU.tm.Mue virum
vero
ttie. die ,

continendi

etbar.a dclectab.Ua

eumsa,cularib n s,etdab.,nre, gu-ta corpori sno p ,rum

,

T'Quad.m 1Vt uaa ostendit ei DomiiTm( raret Cm- D ei fervcntius imp oraie quid u s,b. *,-,, quod Bibi ' ce " DUS nus q uod .tcm auwcui tanto Vx uinc x nnc rccte non rccle agere nnnorteret ?/ -^ ipsum O orp opporteret se pras inlerpreiur,
i
,

cuut cnm

misericordi.m --

f^^^^rremtanto

^"gj

sr^-"-~^~ tm ^-^X m
edebat
,

vclamen bd m abSt a i ed manducandum ;> ,rt CuT; t^m eS se es Virgo qu ,dam,quodbe a , a <i sederet,d.Mt e se per eula, quod P i 3 t.,m, >t. fu" in hore com maoducan . quud d.t t non bebebat,

"

^L
8 pe P
t
-

i;

-' :;

cinerem fratrem cc cmerem m

cc

dUm

rr:rrrm:n,db at.Mu ,ocieus ; er:m

sederet ad

0^
.

mq
tete

^- P Lm
.

^ ""
Cum eum

mauduc.n dum

nis initium bil .ens,

~'

sr~^r^rtsr_s;
'

nolebat en.m ,M. susp.na ex

-^/^^nquibus tuuo vcb

Q "
,

^iL

Pn i ert ia

P^

^^ ^^
audiren t

neque meditanda impedin,

enim fratr.bu
tal .ter

ut

sempe

cum
,

su,pi.an.em,

anda^u

^.^, ^.
n for-

r~~-^-2Ssr_~s--e

gressus
^t est

Lr.it ccepit

nrare orare

ferventer ler
pie

coram

quadam

imagine
;

CrucifiM , qu Francisce nicpns dicens

^^
d do .
.

;;s

t:eTd

m orrmTe:^-passio,..eo

mem.

nonne viuc
. -

ml ,s mea de.truitui mih i. Bt tremensactuptuhai

.

Vatte

tu

et

Doffime

Domi.ni
ao

j- ^f
dic.

H repara illam faciam>

,

pwxlmum proumum ''^; u

eutione tanto

^**P* ;;
"

q*

fu.t et rep etus f uit

^o ^^
.,

ve ustate casum
llo .
,1il-

bFra neiseum
a( fc. t<on o( S.

ourn^
_.
,

hi;

et rt

lmine iumiue

.^

iH .... rum pentiam. lteninim periti.m.

sensit

.u.c... ..iens vero ecelesmm

sedentem
obtulit e.

quand^m cen s: Eogo

a

-^"^X ^tutem
pecuni* H
offero tibi
,

di-

SrrKtS
en^ia
tU
ite

^/7^-l * cZTv^
C
ruerit bu-c

pc

rum
iHa

quan.um fuent opporvulneratum

^r^tu/.dr^.^a
Octobris

Ab

mv*

hora

*W*

V,7a
f

Guarre

ttfJ

guerra

ffaK,^

la

jruerre

94

Laem|S

Tomus

II.

;,

,,

AA. TllDO*
IOCIIS

tinis est bellum.

7d wiporw sofcto *i /* aissiejusmodi inter civitates Italix quentia esse referendumsit, ad quem tamem annum hoc rfia an S. * raciscus non potui deprehendere; nec scire, an solum ut inxmxcx civi:

"*

m o6wrwUl4m M<
*
_

^.^ ^
.

^.^

in

eodem arma

ferens,

tatisincola,aPerusiniscaptusfuent.
sententice, qu* S. g Hxc minime favent statuitnam scum e nobilibusparentibusnatum Tres Socu causam quoa iue ita esset, cur

Franci-

"llare consueverat. Verumtamen corausteritatis a ccipias, quasi illum pium dictum, pcenituerit sed ut doceret, quo loco haQU0 adstantes suo exemplo q

5awc<w5 corpws huc

^ ^^ ^^

si id

cum

militibus, id est,

cum
?

virzs

nobilitatem sus fuerit, non illius

nobtlibus xnclunatahum, sed

cQmmodat Sandus> ut su0 loco Mius nomine comdxcemus, creaturas omnes Fratrum

^ ^ ^ ^.^

petlare.

solum

num. 70 observah Vide, quid in Commentario verim de hoc dicto. satis constai Quis fuerit comes ille, non i
;

morum

allegassent

CAPUT

II.

vide tamen dicta in

io4.

Commentario preevio num.

96 et se-

k Vide
quenti.
1

dicta in

Commentano num.

usque Sancti qesta a sua conversione

^ ^ ,_,_ ad assumptum habitum Fratrum

Palotiura

Vita
xit
cisci.

num.

domum
Z)e

suam,

^iam t>oca* S. Bonaventura in diat Celanensis supra num. 5 paternam ipsius S. Frauid est,

Minorum, coeptumque novum

genus.

vitce

m
B

hac donatione etiam meminit Bonavendesiderio militandi

tura in Vita num. 8, sed eam prxposuit. ditione Ponn Spoletura Umbrise civitas est in Spoletani olim ducatus caput. tificia, divinum somnium neo Hanc revelationem seu potuit allegare veram cauCelanus, non
Franciscus tam subito fuerat musam, ob quam verum hanc etiam assignat S. Bonaventutatus;
S.

dicta

ig-itur

visione
,

et

allocutione

Cru

VI.

Ei
nos

cifixi
,

gavisus surrexit

niens

et ascendens

equum
,

signo crucis se muassumensque pan,

Pecuniam
Iferl

pro re-

siauraudaeccle$iu S.
ii(i/ii,-

sciens

ra in Vita num. 10. p Lege camisia,

dusio.

quas ad civitatem colorum atque ibi venpervenit dicitur Fulginium a ad ecquae" portaverat ditis equo et omnibus et invensancti Damiani est reversus clesiam cum magna fito illo sacerdote pauperculo b

diversorum

Daibidem

lalitat.

Latine
S.

interula

seu

iu-

de et
illi

devotione
,

q Hxc peculiaria opera, hoc ac sequenti serat Celanensis.

r

Francisci misericordise
relata,

pecuniam suum per ordinem

igitur sacerdos,
et

quam

osculans manus ejus , obtulit et propositum portabat

,

enarravit.

Obstupefactus
conversione misibi putans et

numero

prxtermi-

subita ejus

Hinc

collige

quam

inepte

quidam putent,

Franciscum a lingune Francicae peritia, aut etiam ab ejusdem scientia prodigiose accepta, dictum
fuisse.
s

Qux hmc quoque numero

referuntur, etiam

ratus, recusabat haec credere ; At illudi, noluit apud se pecuniam retinere. verbis suis fidemj fapertinaciter insistens ipse et sacerdotem orabat enixius,. cere nitebatur Acquieut eum secum permitteret commorari. sed timore de mora illius tandem sacerdos
, ,

vit

omisit Celanensis.

Trium t Laudatum Testamentum, cui ex hoc Sociorumtestimonio multum auctoritatis accedit, ubi recitavi in Commentario prsevio xxvn
,

parentum pecuniam non pecuniarum Contemptor

projiciens

recepit.
in

Quare verus
vilipendit.
praefato
,

quandam fenestram
pulverem
loco

ipsam
ut

velut

Moram
pater
quaerens,

igitur
ipsius
,

faciente

ipso in

num. 622
ita

hzec leguntur

huc spectantia

Dominus
facere

sedulus
sit

explorator

circuivit

dedi

mihi
;

fratri

Francisco

incipere

quid actum

de

Filio

suo, et

cum F
dicto

pcenitentiam

quia,

cnm essem

in peccatis meis,

audisset,

eum

sic
,

mutatum
tactus

in loco

jam

nimis
sed
feci

videbatur amarum videre leprosos et ipse Dominus adduxit me inter illos cum illis ; et recedente me misericordiam
raihi
,

taliter conversari

dolore

cordis intrinse,

cus, et

ad subitum

rerum

eventum turbatus

couvocatis

ab

ipsis,

id,

versum
poris.

fuit

qnod videbatur mihi amarum, conmihi in dulcedinem animae et cor,

ad eum.
Christi,

amicis et vicinis , citissime cucurrit Ipse autem , qui erat novus miles
audivit minas persequentium , praeseivit, dedit locum
eoirae

ut

rumque adventum
patemae
,

Alteratus, id est

velut] alter vir factus

seu totus mutatus animo. Porro postquam Tres Socii prxdicta de Sancti misericordia in leprosos, suique ipsius victoria a Celanensi etiam prse-

ad quandam occultam caveam et ibi accedens quam ad hoc sibi paraverat latitavit; quae cavea uni per mensem integrum ubi citantura de domo patris erat cognita c
, , ,

deinde pergunt cum illo retulerunt de frequenti ipsius in locis secretis oratione
terita
, ,

bum

occulte quandoque oblatum edebat ut orans jugiter lacrymarum irabre perfusus

sibi
,

agere.

Dominus
et
ret.

liberaret

eum

x De
alii

vexationibus, a daemonibus S. Francisco

illatis,

ut
17

pia

vota ipsius
sic

a persecutione nociva benigno favore comple,

in locis solitariis oranti

biographi ; at soli rem narrant. caput y Vide Annotata ad Vitae primse

lit.

meminerunt etiam Tres Socii hanc peculiai

,

Cumque

in jejunio

et

fletu

ferventer

lioir
ii

prodient,

ac assidue
vit

Dominura
, ,

exorasset de sua diffusus *

riwbu* malt mulciu,

virtute et industria
in

spem suam

totaliter jacta-

1,1,
i, ,

rl

/Kl

Dominum
,

qui

eum

licet

in

tenebris
laetitia

ni

uinouUi

h.

detinelw.

z Nimirum num. 1. aa Hanc allocutionem nesciens Thomas

manentem
Cela-

perfuderat

quasi

ineffabili

'

dillisus

et illustraverat mirabili

claritate.

Ex qua nimirum

>

729

DIE QUARTA OCTOBRIS.

arr.pm rum totns ignitus, Assisium, impiger, festinus et latue. Et versus cafiduci* Christi arm.s mnnitus, d.v.noqne arguens de p.gr.tia et lore succensus seipsum timore, mauibns et ict.bus pcrsequent.um
fovea
rel.cta, iter
4

m am

forte
,

De 9

^rtae^j est de iniuste ^ b

P

acquisitis,

^
g

P ter P* e

vano

ea f Dora.no, et vir
>pse

Habea5

cidem

qui exposuit se manifeste. Quem videntes ilh, * m.serabiliter expro prius noverant eum, s.bi clamantes, brabant, insanumque ac dementem

ope
*

^
..

^8

fiduciam in erg0( nolique timere; quia

,

KU

^^.^

non vult
prQ
.
,

aa.

......

mitigllbltur

ter

m
r

ecclesilB

8USE

yjr

nece6Sana ministrabit Dei ltPtu6 e t conforet

lutum platearum
erncntes
eiet

et lapides proj.ciebant

m
-

eum,

tatus

eoiscopi,

Uttiin carnis

eum sic a prist.nis mor.bus mowi.- maeeratione oou eotum,

'

alteratura
-

pecun.am

dementiaj deputabant. agebat, exinanitioni et surdus perChristi his omnibus ut Sed Miles mutatus injuria, avit transiens, nulla fractus Cum autem rumor hu-

J*.Jjlj-

S'^^
a.

Domine Do e

coram ipso portans ,, non tantum pecu- mrtUuU.

l^

Deo

g-ratias referebat. et vicos civitatis ius fieret per plateas

Qui tandem pervemt ad patrem. statimsurgit quafieri, in insum a concivibus ad i.berandum, sed potius ad non moderat.one servata, perdendum; nulla enim ocnlo tauquam lupus ad ovem, et torvo

de ipso, audiens, taha

intrans vestimenta. vestLents, Et intraae cadenti animo, sed etiam vestimenta de BUlfl episcopi, exuit omnia meram super ipsa coram epirebus, et ponens pecuniam exastantibus, nudus foras eco^etpatre, aliisque U^quemoAuditeomneset intelligite.

^ ^^ ^. >

ivitetdixil:

^m,
currit
et

vocavi patrem do Petrum Barnardouis proposui, reddo ilh pesed, quia Deo servire et omma veat. cumam, P ro cu,,,m, pro qua erat turbatm,

meum;

menta,
..

hirsuta

facie illum

respiciens,

injec.t

imp.e
V*ir'Dei tene-

manus in ipsum. domum, et per

B broso
recludens,

Pertrahens
plures
dies

autem
in

.psum ad
verb.s

carcere

vestibus

lnve ntus est BurDardonis carnem sub tunc cilicium hahere ad ergo pater ejus, coloratis h. Surgens
.

^ -.^.^- ^ ^ ^ ^
et

amodo
;

au.em

nitebatur ejus

ammum
nec

nimio
ret

dolore

furore

succensus,

accep.t deporta-

et verberibus flectere

ad

sieculi

van.tatem.

:;;;;;*.S.

lis '

J\^^
lp*e

vero

ncc raotus verbis,

vincu-

w>

e****

Danuum

Le

reddebat.,, Patre narapensior et vaientior adorao, causa necessi ipsius recedente a sola cnm .Uo reejus, qns Ss urgente, mater nou approbans, sui viri factura manserat, Qnera alloquitur Filiura. serraonibu* proposito revocare non potest, c.m a sancto stiper ipsum, confrecommotis ejus visceribns liberum abire pe.ra.st. eumqne git vincula, Omnipoteut, referens, ad loipse gratias lt et major. ff, r, prios, fuerat cum ubi diemonura testat.on,tanquam lib"'tate utens, documenfs uet tentationura probatus,

tans

ad

sauctura

propos.tum

exequendum

narios ot

omnia
doraura,

vestiraenta.
iUi,

Qme dum

S
DU
nater
ta

ad hoc spectaculum qn.a de contra enm sunt indigniti fnerant, ^super reliquerat hil, ut * vestimentis EUo cmperunt comraoti, Franciscnm vera pieta.e Episcopus autem an.mum lacryraari. fortiter atqne fcrvorem V ri Dei diligeuter attendens, admira, veheraenter ejns coustantiam et per.ens recolleg,., sua tpsura inter hracbia fo-

ad

qui

cum paUio suo:

ea

intelligebat

en.m

aperte,

agnoscebat d.viuo e.se consilio,- et cta ipsiusex

ZZn;

tnnc factue eat ejns adeio quod dfligen fovendo ipsura a ct jntor, exhortando ,s in visceribus chanta amplexando
d0 et 11 tamii
tis
igitu'

qu

vderat,

non

parvum mm.ster.um

,,>,

ii,

iie

strucJns,

animo secur.or, magnanim.or iberior et non mvento et revertitur,

recepto

cx

injur.

omnibus, quse

Dei Franciscns -> m.indi divin* vacat snut mundi, aivln

nudatne ah
J

Uwutrtm.,,w.

|UStl-

'""^

lnt

lil.o,

^ pec
m
01-

accumnlana peccuu& a.ww

intorquet conv.c.a -

vitam contemnens, qu.bu mancipat modia ommbua, serv.uo se eccies.am aanotl Da- Hevertensque ad q r, tes.

pnmamque

d.v.no

Cni miam

i, lf

g-auucuo *gauoens et fervens,

Md V*
Deinde

'-

.^.^ gc
aur-

uxorem.
ndeaviurc

fiwraevoc*-

con Q U erens
.

dc

filio

coram

consuhbu

r M
l

ad '"" M
';

tulau sqU e,
spoliata
,li

ut

pecumam,
facerent
,

quam
sibi

w
'

,flompa.-e<
efiicro-

omo Watadomo

aaportaverat, i

red.,
.

'Tns g

coram

ConSUies aUlCUi
ut

vmc
eis

ah""epi<copo confortatus. P c<*p per civitatem, et in,o,c,s Dotaiiquam ebrius spintu, .ivit.tu

pla^

turbatum,
c.tnnt

ianoiscum,
C
, ive
,

corara

corapareat,

advocant

ISSSR-ZSL
"

ZZ "
vero

Ex

q o emvit state noatra eonsulibus

prsscom per paeonem. Qui jam factum C riivit se ner Dei gratiam arap l, S uontenenco Dei servus d. Consules setsolius altissimi dixerunt patr, : !entcs ei vim faoere, nolentes e, . . Ae otea.rcssus, depotes TerTitiura Dei , erv.toum

s*
P

r ira,hede
.

electus e eotu

iie e
nt

rr"2J5
lapidem.

,..,,,,,,

unau.

e.

vme
nil.il

-- *,. n phcia m er. e

1,lKia
'

r.

profloeret,

eandem

et

siml ,iex

a Deo

r Bcr
pulnntee

Munnm

ipsnin

Lmm
Ad dominura ep.scopura Londit nuntio dicens an.mamra. et dominu. venam qni eat pater et ah ipso cum maVenitt'tur d episcopura, vcu & .. 4.,.. pnisconus ait a P.ni
:

f fiT

Salt S
.Mannm ;

loqnebatur, quia idiota dootia ,,. I doctis huma-

uo

omnibu5
*

*.

^L^ \|enteB
vnnTte

j pS
r
,

ad

m sse.

coutemnen^, At ip^e oen.iu At in<p dcr <iones Quantum eg Deo gratiaa piritUE

J^^

v.ro

redde

illi,

quam habes pecuniam

qu* quoni
;

,a

aa.

nmu
l

lapides ferebat,
afflgeDS
S*
1.

in

.Mpnrr AD VITAM , DWVn APPEND. INftUU AU. <"

servitio

1.
24.

S.

FRANCISCl
memoratffi)

c.

Dei

m-

mnl.ioliciter se mult.pliciter

^^
^dl
^

Cum autem

laboraret
Tolens>

ass.due
in

in

* opere ,ii,,itm

ipsa ecc ies.a lu-

socns

Sacerdos

autem

pnedictus

SEET ^aw^.
wqwn.
*

ejus laborem, qv.od mane.paret, liceie v.res diviuo se obsequ.o anq procurabat pro eo fler. pauperculus,
[

scilicet tair.

<"f a tavei ur ott

:*.-.. de

ibat per cvitatem minaria juffiter esse accensa, sed.cum prope mendicandnm

^J^ tosadm
,

oleum aoml

venisset>

specialc

Sc,ebat antem, .psum d spetiale * ad victum.

wm

ludendum,

viuen3 ibi bomines coverecundatus

retrocessit,

eu,

eleem09 ynam y

petere,

Ucate

vixisse

in

sfcculo.

Qu.ppe

V"
"
adver
ad se

est frequcnter. Dei confessus postea utebatur, et a cidu et confectiouibus Cum autem d.e quadam riis abstinetat. .pso feoiebet sacerdos pro

electuar.,s

Ze^ ^^ q^^
curr^
.

se

p(j

ad

locnm,

ubi

ludus

fiebat,
,

di.it

culpam suam

quod
pro-

ve.ec da tus vel ecu P ler

fuerat petere

eleemosynam

tisset,

quod

"
P

c0 nversus

ait

Invenies

tu

hunc

rtem

OelUee

quocumque uitatem? Non

pnestat huma. ieris, qui tib. tantam pauper.s hom.n... est h*c vita
sed, in s.cut

ho an t bus

quam
de s ad una
illius,

eligere voluisti;
ostiatim,

pauper,

vaet co-

porta

necessitate
;

coactus

manu parops.dem, diversa in eam c.oar.a

te v.vere

^
ie

ad domum lUam amore Dei pr0 illuminarf Cum aliis autem laclamaopere pwfoto persistens, P^ p nabitante3 e t

te

% xta%cclesi am,
aa juvate
f

dicens Gallice
ecclesia,

eis

^
- g quomodo
p

mg

^
t

opere
.^

sancti

ita

qui

voluntarie oportet pauper natus, pauperr.me

amore
n
-

Dam.an^ q

monaster ium domina-

v.x.t

sculo,
bulo,

ac remansit
est

nudus
in

et

pauper

-*^
p

^.^.
^
^.

pa

Pater
P

sepultusque

al.eno sepulcro.

Sur-

parops.dem et gens igitur quadam die, accepit eleemosynam ivit petendo ingressus civ.tatem Cumque d.versa cbar.a po ret
ostiatim.
scutella,

^^. ^^
n03ter
c!fcles ti 3 .

Ecce,

yere

.^

q oo

lo

"*
n
e et

et

excellentissimus

enm qu. ec.eb.nt mult. .psum ad tantum tam delicate vixisse, v.dentes transmutatum. sui contemptum sic rn.mb.hter autem voluit comedere .11 d.versa
mirabantur

^ ^satione w n^
rnm

^
coneummata,
P per

^^

Ordo
^ B

heati Francisci, fere sex anno-

eumdem beatum

^nciscum

um

Quando
cibaria

^.r.nc

s.mul posita,

hom.rtpr.moqn.anon
ta l.a

mm
*

dom.n

p
P H

^
P

^ ^^ ^
Sedis
sanr.
\

um

solum comedere sueverat; tandem v.ncens se.psum, Aptp pt visum est illi. quod

sed nec velle v.derc

cou-

tempmn- H

auctoritate

cmprt come-

comeden-

^^^J ^
01 " 8
cti

Fl, ncisC u 3

ecclesi*

VIII.

sic ded0 electuarium aliquod nunquam fuerat or ejus in Domino ta.rtom Pohde <' J lectatus. iroiimL letatu'

exul.avit,
afflirta

quod

caro

ps.no,

l.cet

deb.1.

et

corroborata est

ad
pro

LL
;

anlara

tetanter
egit

Domiiio

insuper

Deo,
et

quaecumque aspeLleranda; quod amarum sibi

multipliciter con-

Damiani perfecto opere, ge. an, ticum portabat. baculumque mauu corngia ineedepedih Ded ibus calceatus, et cinctus Mjssa ^ mi p- AUUlcua * dtacipul ad ea, qu Chnstus rum solemnia
.
.

v* he em, hab.tum \, n nm

l,u ''"' \uJiiD

EuanBl"

Mj Uffl
pma,
p

piiqut

.,

P rdicandum
vel

dulc,

mutaverat,
Dixit ergo
cibaria

eum
illi

fortaverat

presbvtero,

quod de

cTteTauqua
et et
tli

non

Lret

nec neri pro-

maledlcla
oniifu,
,0,,,,.

patri.,
r

"

P aiien<**'

r CU raret 23 pater vero ipsius, videns eum in tanta vilitate positum, dolore nimio replebatur; quia enim mnltum dilexerat ipsum, verecundabae t dolebat tantum super eum, videns cartur
.

ne BOlhce aurum peram, nec panem nec v,rgam portent in via, nec calceamenta, nec duas mtelhgens hujusmod! poetea tunicas habeant ad ipso presbytero, mdicibili repletus clarius quod cupio totis est, Hoc, inquit, gaudio,
missis loquitur,
vel

argentum

viribus
rit

adimplere.

Igitur

cunctis,

quas
his

aud.an audierat?

nem
et

iUius quasi

mortuam ex
ubicumque Vir autem

alllictione

algore,

quod,
ei.

reperiebat

nimia ipsum,

adimmemoriaa, inuititur, duplicibusque sine mora deplendis missis *, ex tunc jam virga, calceamentis, sac*

commissis

letanter

dimissis

maledicebat

Dei

maledictiones

patns attendens, homidem quendam pauperculum et dispectum assumpsit sibi in patrem. Et Veni mecum, et dabo tibi de eleemoait illi synis qua3 mihi dabuntur. Cum autem videris patrem meum maledicentem mihi, ego quoque Benedic mihi, pater, signabis me dixero tibi
:

faciens autem vel pera non utitur tunicam valde coutemptibilem et incultam, recorrigia, pro cingulo funem sumpsit q. jecta

culo

sibi

Omnem
re

quoque

sollicitudinem

cordis
illa

grati* verbis apponens,

perficere,

quahter

novae possit ope-

csepit instinctu

divmo

perfectionis

annunciator

existere,

Euangelic* pmmtentiam-

ac

bcn.-iliceB

me

vice

illius.
illo,

Sic

igitur benedi-

dicebat Vir Dei ad Non credis, quod Deus potest mihi patrem dare patrem benedicentem mihi contra maledictiones tuas/ Preterea multi deridentes eum, videntesque, ipsum sic densura patienter omnia sustiuere, stupore uimio mirabantur. Unde temnte
sibi
:

paupere

que simpliciter in publicum prtedicare. Erant autem verba ejus non inama, nec nsu digna, medulsed virtute Spiritus Sancti plena, cordis penetrantia, ita ut in stuporem vehementer las
couverterent audientes.

26 Sicut

autem
videlicet

ipse

hujusmodi
didicerat,

salutationem
:

postmodum Domino Domiuus det

,

testatus est,

^acmf^
riiiii/rin , u

revelante
tibi

pacem.

(/

pore
steret

hiemali
carnalis,

cum

orationi

quodam mane
transiens,

insi-

contentus
concivi

pauperculis indumentis,

frater

ejus

prope
dixit

ipsum
:

cuidam
sudore

,uo

ironice

Dicas

Francisco,

quod
vendat

saltem
tibi.

unam nummatam
Quod
audiens
Vir
in fervore

de

Et ideo in omni pra^dicatione sua pacem annuncians, populum pradicationis exordio salunec sine miraculo adtabat. Et mirum certe, mittendura, quod ad hanc salutationem annuuhabuerat conversionem ante suara ciandum

Dei,

gaudio
ven-

quendam praecursorem,
per Assisium
et
ter,

qui

frequenter

iverat
:

salutari perfusus,

spiritns

Gallice re-

salutaudo
et

per hunc

modum

Pax

spondit:

Ego,

inquit,

Domino meo

care

bonum,
quod,

pax
sicut

bonum;

dam suderem

istum,

Joannes

creditum et rirmipra^nuntiChristum
ans,

'

731

A ans, Christo
ipse,
prrecesserit

incipiente praedicare,
:

velut alter Joaimes - i: ~ qui etiam in annuuciatione pacis adventum ipsiua uon comparuit, sicutpnus post Franeiscus spiritu pror. Subito ergo Vir Dei prophe-ticum perfusus, juxta sermonem
,
:

beatum Franciscum
,

DIE QUARTA OCVOBRIS. oa ans sextus se n ieoe a conversione, a defecit ita et nostram currebat anno chronotaxim
;

\\. TIW
SOCIIt

cundum

1212 cui illigandum est

Pauperum dommarum

Ordinis initium. Adi Commenseu Clarissarum,

phetarum

annunoiabat statim post dictum suum prreconem ejusque salutanbus pradioabat salutem pacem qra fcederabantur monitis plurimi vera pace a salute lon&inextiterant discordes a Christo
, , ,
,

p
i

ftfc

*
S.

eorfrife, Uari* In Portiuncula, a S.

a Mfltal

W..
cap.

**"**'
<*<</*

allera

ft.no* reparat,
3, et

J-

Thomas

Celanensis

lib. i,

S. Bonaven

qui.

ANNOTATA
ad Vitx primx a Consule Annotata
lib.
l,

^TmSSSA
lib.

dictain Annotatis ad
est.

Vitse

primx caput

3.

ca-

hic, r Quis fuerit

incompertum

putl.Ut.c b De auo egerunt cap.

in
:

i,

num.

16.

lcelanenl (oecultem caBMl la <*omo fovea illa dixerat fortt QO) uni taiitum veam moz appellaverat Tres Socii, hxe modo expUcant gnita soli
>
:

VUa prima num Wtantum

CAPUT
Sanctus admittit

III.

tantum de domo paInnirum, caveam illam uni cetens famulo, notam prx
tris ipsius, puta, fido

socios,

qui ab

illo

omni 1S& nam illam procul domo dubio cujus

verat presbyter, in V
erat.

eliam no-

virtutibus clarent. egregie instituti

du"i lociot,

7cLipus
S.

scribit

alUca tor>u Franciscum coram consulibus

in

VUaG

+** A*

hVJnh
liquet

comparmsse, atque his iussus fuerat,

apud T nnotescente autem doctrin^e simplicis TLTtam

tt
cceperuot
viri

mnltos beuti
veritate
,

Franci.
VI-

quum

Rernardum

tfone

quidam
et

sua cooversapost doos aonos a exemplo ipsius ad pmniten. eidem, -jectis

ex hoc Trium Sociorum

loco.

tam

quorum pr.mus ext mt ra vitaque conjungi, qm cono.deZr Rernardus 6 sanctse memonas B fervorem beati ftancisc, iam et laquomodo seil.cet cum multo divino servicio, asperamque ecclesias
,

animari

ommbus

hab,

L
et

ta

dcrtructai

reparabat

vitam ducebat,
nuffi

cum

sciret,

ipsum dcl.cate
corde
,

v.x.s-

^ioolo/proposuit
habebat,

in

eno
et

omn
ilU

erogare pauper.bus

vita

tamtu

firm.ter adha,rere.

Quadam

die secreto

tur

consules vero, qux

ante,

et

novisse pu

tum

tum

in

ipw
^

; vr1pm

matrem

facta

ma
!fYenit

Ubri [Adi Annotata ad liL k

'

1,

cap. *

oum ma g na ejus statuto sero J permans tota illa noete e t cum 010

ftanciscus ad ergo beatus g

domum

Pelrum,
rx
itttlll

-dis

exul at.oue Co .^nter

</

iiiiinlio,

Dei-

que volunlate,

rio

in Comhnc vecunia disserui

num. mentario prxvio

D

^'Tedde beret reauere,

^ninus
e

- Tdem
.
;

recep.sse, Et

do-

sem de SancU m
tia,

im ^

sequentibus. 0C

d Ce lanen-

VXZ^c\dentishilaripaUenlat, ones

Bernardus d.x.t bona tempora mea ea m q. contnlrt ni mei expedire. Cm baoc

,

dee> demm

cujusdem C cenobn

melius

culina, et accessu

Socii prmu q* foHeh i num. 16 el 17 narrantur P ab tUo ** rmis e runt, quod ea

Zf;mi eum adaml

'
.

Eugubinum

ete,

^.
esse

ibimU s ad eccdesmm quom cem cogooscemus, enm quo Surgeotes ,g, ur mane ^. s doeuit.
e

m ^ff^^^ ^ M- B^ ^.^ dam

videlur
.

re

omn)a Domi .

oui .

su0

te

ali0

Petrc '

rent.

ww*ntn non hab.tum^o alium k Hunc herem.t.cum

.

frater,

plateam cmtatn. Lgressi,

venire

""* Quam *"'* ^XSli tuan^.

verbum

"^Xm^iNFeoW
ad
,

juxta

orationem

ne8cie runt iu-

""'rennneietione .-

Hxc

quious o adjuncta modumque,

m
^9 Ora

^a^rv^rmluam-eisostendere
dignaretur.

SSSSS-S- - - *es(

r. tvptmt n VITAM L APPEND. INEDIT. AD

S.

AA.

trimjs

29 Oratione autem

finita,

beatus Franciscu.

OCII

aecipiens librum clausum, et altari, aperuit ipsum,

flexis

gen

pnma

e us

^J^ ^J
p
voluit

^ ^ ^ ^.^ ^^ .^^
FRANCISCl
C.
^

^
e?t

jam

iucep tum k,

in

quo optime

filrt

et , ap d
Por||||nc
ubi odmiiur
.

glorio se 6

finivit.
,

bona tua
ditlribuunt

duobus ut di32 Vir autem Dei Franciscus cum non haberet sociatus ctum eat fratribus
, ,

pauperibut

r S^cK-W-U 7*2
coJmari,
secundo
et tertio

ln secunda

apertio.*

^^^
desiderii

tert.o

maneret, simul cum B g idiut, bospitium, ubi cum eis pauperculam ecclesiam derehipsis ad quandam qua3 Sancta Maria de Portrsnstulit

ctam

se

tiuncula

dicebatur,
in

et

fecerunt ibi

unam

do-

nninculam.

morareuqua aliquando pariter

,

Post

Q
,

/,

graliis

one

libri

i q-'"^ P"" Beatus ergo Franeiseus, * Deo exh.bit.s, pro firmagratias

ui

nus ruagna re^erentia

autem dies vir quidam Assiet cum ad eos vE^ydius nomine, venit
aliquot
et

devotione

flexrs

gembus

one
pti

ta

dixit

exhibita et demonstratertio diviuitus sibi Bernardo et viris , scilieet pnedictis

et regula nostra, Fratres, hsc est vita no.tr. soceta con vohrerint

propo.it!

et

dudum cone

Pe'tro

ItTmnium,
iungi.
Ite

qui

igitur,

et

sicut

audistis

implete.
,

in suam soceta em "gfvit Virum Dei , ut eum Vir Dei videret fidelissireciperet. Quem cum gratiam consemm devotum, et quod multam patmt per effeut postea QU a Deo poterat, Conjuuoti vero Ubenter eum recepit m. et gaudm Sp immensa Imtitia hi qnatuor cum profectum se tahte. diritus Sancti ad majorem
i

Zm,

Bernardus, qu, erat d.ves ibfit itaque dominns qus habebat, mulvalde,
et venditis

viserunt.

omnibus,
,

33

Beatus Franciscus assumens

ivit

fnQ + r f atrem

om

/F.w-viL e y

Quooutn i

B to Ue

pecunia

congregata
Petrus

distribuit

universa.

pauper.bus c.v.ta s etiam pro posse di-

dium secum,
Alii

in

Marchiam Anchomtanam n
perrexerunt

clus, duobut
nj
ii

^
Sar\

n/io

mit-

vero

duo
in
,

in

regionem aliam
,

xii,
,,.,

perambu-

vinnm eonsilium habitum omnibus

,

adimplevit.
,

DistMOt autem

Euntes vero

Marchiam exultabant vehemensed

ante banctus herem.t.cum haassumserat, portquam reliquit susceperunt, e ab illa bitum, ambo pariter

quem paulo

hora simul

eum

ipso

vixerunt

secundum

for-

ostensam. mam sancti Euangelii a Domino UlisTestamento dixit in Et ideo beatus Franciscus mihi revelavit, ut debe

alta et clara Vir sanctus ter in Domino Gallice cantans, benedicevoce laudes Domini Altissimi bonitatem. Tanta bat et glorificabat quasi magnum thevero erat in eis lartitia, Euangelico prsedio doinvenissent in saurum omma tempomin* paupertatis, cujus amore
ralia

lpse

rera

vivere

Dominus secundum formam

velut

stercora
Dixit

liberaliter

et

libenter

re-

sancti

Euange-

liquerant.

autem
:

sanctus

Franciscus

ad

fratrem
,

^gydium
qui

Nostra
retia

religio

simihs ent
,

IX.

quoddum
byler
i"
<

fit.

Sylvetter pres
U

dominus Cum autem, ilt dictum est adeboua sua pauperibus Largiretur, Bernardus virtuosam operabeatus Franciscus, intuens
rat

U 3u

piscatori,

tionem Domini, et

ipsum

Dominum

corde
qui-

nfom

iniqytt

petit 0l "'-"

net u

Veuit autem suo glorificans et collaudans. quo beatus sacerdos, nomine Sylvester, a dam reparatione ecFranciscus emerat lapides pro totam pecuvidens clesi* sancti Damiani. Et consilio Viri Dei, cupiditatis igne niam expendi non bene Francisce succensus dixit ad eum quos emisti a me. mihi pro lapidibus
, : ,

casua in aquam et parcopiosam piens piscium multitudinem magnos eligit in vasa vos in aqua relinquens Ordinem dilatandum. prophetavit sua- sicque populo autem Vir Dei nondum plene Licet per civitates et caprjedicaret, quando tamen

mittit

stella transibat
et

timerent JJ&ydius admonebat de peccatis. Frater autem eis optime couaudientes, ut ei crederent; quia
sulebat. j.wwww.
34:

Deum

hortabatur omnes , ut amarent atque pceniteutiam agerent ,

solvisti

murmuranC J accessit ad dominum Bernardum tem injuste, ubi ejus mittensque manum in chlamydem spiritus exoummo magruo lervore ir-it npcnma cum magno fervore erat pecunia et ded.t presbyplenam denariis it' eam
Audiens avaritiae Contemptor illum
,
,

isu, inconftflnoroj Qui vero eos audiebaut.dicebant Qui sunt quae dicunt? Erat enim acr cdUai haec verba et quaa sunt extinctus, P ,-.iuncutem. tunc amor et timor Dei quasi ubique
,

Marchiam

-->.

ci vio pcenitentias penitus et via p^~.~ r

-T

nesciebatur
_

immo stul- F
,
1
I

murmuLti. manum pecunia nam solutionem

ro
,

Et
,.
-,

iternm

illi
:

dixit
,

domine
,

implena pleadhuc 1. sacerdos ? Responsecundo

tt.1...

llabes

..,ji

tantum ......,,, li.|"ll Nam titia reputahatur. et m. ,t , earnis illecebra, mund, cup, tnbu> maliguiin TT,toa nnnr t.nt.iiM mundus m his tribus mangin quod totus vita3
in
i

_L___A...

dit

Habeo
est

Frater

plene

et

laitus

reversic

sus

ad

domum suam cum

paucos autem
dies

pecunia

Erat igitur tatibus penitus occupatus videbatur. Euangelicis diversa opinio. Aln enim de bifi viriB alii autein asseeos stultos vel ebrios
dicebant
,

accepta.
deinde divino

31

Post

idem

sacerdos

tomnio

lllui

inspiratus

tratxn, r/K-

beatus Franciscus
:

dem
dit.

ttitciplin.*

te potlfi ("i

quas ccepit super his , , egerat , cogitare ; et dicebat Nonne sum miser homo, qui cum iniiM se sum senex, temporalia concupisco et quaero despicit et et hic Juvenis pro Dei amore ea Sequenti autem nocte vidit in somnis

Domino

stultitia procerebant, quod talia verba non ex Aut audientibus dixit debant. Unus vero de summam perfectionem Domino adhajsepropter dcspcrata virunt, aut certe insani sunt, quia et cibo utantur cum parco detur vita eorum
:
,

vilissimis vesti nudis pedibus ambulent, atque

bus

sint

induti.

lnter ha3C

adhorret.

dem

* timorem incurrerent

crucem
tangebat
cisci
;

immensam
,

cujus

consummitas

ca;los

et pes ejus stabat fixus in ore Fran-

ab una parte mundi ad altecoram tendebantur. Kvigilaus ergo sacerdos, tirmiter, Franciscum esse vegnovit et credidit
lpsius latera

conversationis eorum , quebantur; sed mulieres et juvenculae, videntes eos a longe, fugiendo pavebant, ne forte stultitia et insania ducerentur. Cumque circuissent illam

licet quitamen visa forma sanctse nec eos adhuc aliqui se,
,

i.

quidan

provinciam
Mariae.

o,

redierunt

;id

dictum locum sanctae

elapsis
,

rum amicum Dei quam cceperat

,

et

servum
per

atque religiouem,

esse

universum

protinus dilatandam. Sicque ccepit

mundum Deum timere,

35

Paucis
tres

autem
alii

diebus
,

vencrunt
,

ad

eos

fratres

vel viri de Assisio videlicet

733

DIE QUAKTA OCTOBBIS.

Admittit tre
alioi,

guibwpa-

cum magnam
penuriam
titnr,

Moritus et Joannes de CaSabatinus eos pella p, supplicantes beato Francisco, ut

delicet
,

per sanctam Orusunt in universo mundo, quia

cem

in

fratres

reciperet

et

ipse

recepit eos

humi-

eleemosynam liter et benigne. Quando autem eis, per civitatem patebant, vix aliquis dabat quod res suas SCU lUipiUpClOUOUl. ilXIO u.n_v.-_.vv.u, sed improperabant illis dicentes, ^ D-ilj:: et comederunt alienas ; pt. lflf.0 dimiserunt, ... morl rnn. ftUpnflS- et ideo ma*.

Dei, ubicumque enim semper invenire locum invenissent. Quicumque crucem vel ecclesiam mirabantur eo m autem eos videbant plurimum

tuam

redemisti

mundum

t.

Credebant

^
{

*
que

..

et

__ vitft

q quasi

ximam
parentes
Aliique

penuriam
et

sustinebant.

Eorum
,

quoque

de

insensatos

et stultos

consanguinei persequebantur illos. tanquam civitate deridebant illos quia tempore illo nullus
;

sylvestres B J i,co _;.:,,_ ....___ scilicet _. M. vel cavero intrabant, civitatem annunciabant domum , stellum, aut villam, vel ut timerent et pacem, confortantes omnes manet terne, ejusque caeli
,

j:,_: _./__. oranh f.mnihus. Pt et i issimi i es erant omnibus, videbantur. Quocumvide bantur. homines hominea

amarent Creatorem

relinquebat sua,

ut peteret

eleemosynam
.

ostia-

Assisii q, ad quem tim. Episcopus vero civitatis benigne ibat Vir Dei pro consilio frequenter Dura videtur mihi dixit ei ipsum ricipiens nihil scilicet in sseculo vita vestra et aspera possi Domine Cui Sanctus ait possidere baberemus nobis essent nesessiones aliquas
,
:

eos audiebant data servarent. Quidam libenter plerique eos quaestioalii e contra deridebant Unde dicentibus nibus fatigabant, quibusdam
, :

quis esset Ordo ipsorura. estis? Alite quaerentibus, tot quaestionibus licet esset laboriosum Quibus,

temporale. B responsio Viri Dei

sidere

protectionem nostram. cessaria arma ad et lites soletque ex * mde oriumur inde oriuntur qusestiones irapedi proximi multipliciter impedihoc amor Dei et .._ -mm.l/N Qliriiiin T_n__in hoc saeculo aliquiu posri, et ideo nolumus . ,_. v* lMiit. pt. scono multum Et placuit episcopo

ISam

confitebantur, quod respondere, simpliciter tamen de civitate Assisii onunerant viri poenitentiales enim Ordo eorum dicebatur Redi
;

nondura
Multi

4^.
i
,

--

liffiO.

...

qui

cuncta trans.tor.a

et
,
,

ut in tantum pracipue pecuniam , contempsit pot.ssime Regulis suis commendaret in omnibus

sollicitos paupertatem, et omnea fratres plures en.m Kegulas ret de pecunia vitanda;

redde-

recipere in domum ^ Iim ,_ Bcr . r ct uwica__,v luaicaDani, et nolebant eos icaban j na ,do rm suas furtim auferrent. H rdo.m ne wu 4 u ue tanquam fures res SU as suara suam, , _,.* .o m u.a nriu Plorenpost illatas eis multas .od Propterea in multis locis ' ecclesiarum porticibus iniurias hospitabantur in .psis erant tempore duo ex vel domorum. Eodem hoqui per civitatera mendicantes
,,.

38

V ero vero

eos

oeceptore* deceptores

, ,

vel vc

_ Sairalur hutatuos .^. _ . iumotU *m m

..
.

m
.

Floreutice u,

fecit, et

fratr.bus r. Unde illam.quam ultimo reliquit pecun.a. in detestationem in una ipsarum dixit omnia, ne prc reliquimus Caveamus, qui perdamus. Et si pecu:

illas

expertus est, prius

quam

faceret

Venientes autem spitium non poterant invenire. et doraum , habentera porticum ad quandara mvicem clibanum, dixerunt ad
,
:

in

porticu

to

.
X.

modico regnumca..orum inveniremus non curemuniam in aliquo loco ped.bus calde pulvere, quem sub
plus

quam
s.

Hic poterimus hospitari. minam domus, ut eos reciperet recusante, dixerunt humihter, et illa hoc facere eos qmejuxta clibanum permitteret ut saltem concesso per ilautem scere illa nocte. Hoc Quare istis rivir eju9, et dixit illi
:

Rog-antes

autem dointra doraum,

eoique egregie
inttituto

ad

prndicundum
mittit;

Franciscus, cum jam ple36 Sanctus autem convocans ad Sancti nus esset gratia Spiritus qn UoB d.x.t ad suos , se dictos sex fratres Consideremus .nqu.t fra tes

camus

iam, venit nostro * coutuliafa? baldis x hospitium in porticun eos in dorao reciRespondit illa, quod noluerat

'

nostra

extra in porticu jacere pere, sed eis concesserat Nolmt nisi ligna ligna furan. ubi non poterant,
ero-o vir,
licet

ventura

eis

erant.

carissimi

"nos

Deus. non per ,uundura exbo ultorura saiute, ut earaus m r ..enexemplo quam verbc, ad ,

m.ser.cord.ter vocationem no.trara, qui pro nostra, sed pro tantnra

quod daretur
tunc

eis

esset

eos esse ribaldos satis usque ad matutinum

rndo plus ^rain.

peccaUs dum poenitentiara de mandatorura. Nolite Lmoriam e s ed

su.s,

: ^::=i;
"Z
et in

t.raere

Deo, peenitenttam. confidentes in rapl ci er loqu.tur per vo mundura, quod spiritu suo

et

^bendara
qu.a p

U
^

...^
qm

4 .vemt0 dominse pau p e rta.., nflR . et rt cooperu icguu.^matutinali offi matutmah OmJP ecclesiam pro runt ad viciniorem

=^ ^^
;~

magnum

frigus

aliqnod teffumentum, quia putabat,

:

et fures. Illa

autem nocte cura sobrio somno juxta

so]o ca ,
di
,

^.^
ivit

n.1r tne
demecclesiam;
in

facto,
et

U^ fmtres
:

videns, ib.dem

Ulo.
a.

^
mjmm
,,
.

homines lentis autem quosdara

yestra
recipient, a..o_ 4 uc
.

.antur

omnes ut conver vobis ad exhortandura mandata observent. Inad ipsum, et ejus

fideles et

man-

d.x.t intra se oratione devote persistere, et fures, ut v.r meus homines isti essent ribaldi reveoratione persisterent dtertat. non sic in ecoe v.r qu.coffitaret

,,_

j.. - --_
obr Dte
eS
1
.

renter.

Cumque

hoc

perbos et blasphemos ri:ro ergo n Ponite ; IfZ vobie et his, qu dicetis.hurai.iter et vUtris patienter aud.ssent timere ?, r a _ Tnmoue fratres ha.c No.ite timere Sanctus ait mn e runt terapus ven.ent ad polt raultum

qm P;

Sbuf

nXranot
mu ,ti

*^i ces^
euru

pauperibus Guido nom ine tnbuebat manentibus eleemosynara

,

__.. M AMiKnc

\T\ in

,T_?R ipsa
;

PO" ec-

^ ^

qu

^um

runt

.U

urap J< ZrtisapientesetnobUes,eruntquevob,

mult.s

Jjdg 0J P
;

sicut dabat pecuniam * noluerunt. niam pe un.am, e t accipere ^

,

aliis,

dare cu ,, lbet recusave-

Verum

dioantesregibusetprinc.p.bus.etpopu Dom.nnm. vero convertentur ad

eo,,

.^

^J

quod pauperes sumu

^ ^ ^^
_

At

paupma3

versum
itli

imtO obe-

nuente,

mul-

^aWernnt

mundum

fara.l.ara raultiplicab.t suara

pj complevimu
m unq

ibm

nam

._

per Dei t voluntar , e pauperes lac

grat.am cujus

om,,
,

viri

bened.isset, h*c di.sset illis ac monita observanDei. devote eju.

^J^XRS^t^.A
4
sed

&more De

omn

ta indigna fe-

runl palient er

^
AA
TIIBU

AD VITAM APPEND. INEDIT.

tissinl e

I.

S,

FBANClSd

0.

oum immensis
n

J~J jSt
.rdeTftnta cnari , 8S

tocns

leg ationem currit, vend.t.s

gntis

amplectens Post orambu. qu

sa^
bebat)

^ ^.
Evanfinem
dicta
,

ac bat unus alter..

filium
'

pauperiDua,

perfe ctioni8 secunaumP

pe geliem consilium , a't e urlt8,e in sanctissima P

usque
-

in

bat in

considerans ergo

mulier d, eos accedeu,,

,

quod

rios . es den. t.
>

juod
-

no^ ^
.

d noluisseut recjpe .

; B s2;r:. Sm7o
ra

m C uu cum C videbaturtr.dere oor; fac.ie _p s quod fac e,s, amore sed

i
,

ex
q

ccnfra fratrif t

intra

domura

u8m
w>>

gratia hospitandi.

,* aerunt: Dominus antem Praedictus

tate.

humili , er responbona volun-

^ ^^
^^

trum. 42 Unde quadam

die

jpsis

Becemenfur

nm
.

bUS qu
,

t;tMrpi^Tc-in^rVidensergo^. ocep.th.pdeJ oppo

eorum J.PJ
,

vr JJ***

fratre8

UI ,us
SUlt
se

^^

v0 , en8 potm8

,nven*e D osptfu non suam iu domum "f; te in e0 man paratnm

po-nissent

eQs
s ecundum

tT perout,,

"n
m

mino vobis

tatem altero eraut nnus pro

,

snum, propter ch.r, uu!,m fratrem sicque parati ; ag^ fla g raba t , mutnam Erant
,

1 m qw
'

o^ne e

enim

SSVWX
g8T U
'

'"''""

Servi

cati in

buml1 .lterum, quasi revc e rev c rer etur tantnm, ut uus

^^
^

ff^

Patrem

!S:

q
gr, ;.m

p-ceilebant, hum.liores

uiet aliorum
alib

qw T il mnliat accepa$ injnriai

ab benisne tractarentur tantum vilissimi haameu al.o \ T, rtamen n exprobruip S0 , apud quod mult. parv. bebantur, quand oque
40 LiCe
.

m
i

sic

rent, et

injuri.rentur e

eliam vestimenta,

qum u " beb8u

^ %J
n V

am Evan .

nom

m
ui

; u eis facile et

utrfci,::,i ;t suave *

S"2SLTtm

ns
j

s.

Ji--

u dicantes, atret ull

=^Sr=S=Srs=s ^
i.vitabant eos

ludere

le

ut unus^ alteri ,,,.,, quando con,ingebat quod po^ei. n dioebat * verbum poterat qme mordebatur, quod non omsctentia proBterBuam fmo donec dicebat culpam

t E t

si

'

SU i
in

rT, \e
;

terram euper

isss : ;ss rss

reTat^rme^^rrDaUt
suura
s.

^^ZZ,
humiliter, et

pedem

fiatrib

alterum

fucrant

"sco

fuerint *

moniti

sustiuentes,
,

noi,

tnsta

non

erat

^
"l^vantc
sibi

ojnnis

ban ur n c turbabautnr a perfec ,bnseismaia sed,sioutvin fe re n exulta

:

nec malediceb.nt
lucro posit,,
,

,n-

Tvanirelici. et in

m.guo

S:
eeUteS

ipsos

baT

vehementer

in

Doraino

omue

gand.nm

Si
gelii
XI-

*:,

cum

tribu.at.ones in tentationes et

atque justa hujusmodi .neidebant,

verbum Evnnet

r"
i

orabant soll.c.te pro snis persecutoribus

u'S IS
-

^^^1^ r C^eM
seraper
t

eos gra-

^^ntu
.

proprinm Nibil insuper collatis, e.sdem sed libris et aliis regulam ab , communiter secundura
et

^"dentes
Js

eutn nonnuHi

ad Ordinem admini nJ

locum Porfinncul* re-

igitnr homines, qf ornt,on , et d tnbulationibus exult.bant devote mstab.nt non v tioni SOllioito et *' m8m nec portabat, et piebant pecuniam per qu.m nc habebant cb.rit.U.m ad invicem

jf^
m

Apostohs traditam aa P

conservatara.

Cum

au-

!-

dierunl

tSZ
de

vere esse disoipuli

M%
,

* :: Z Ubenter dantes araore ip.ius oran.bus o eleeraosyn.s ^SSL, maxime panperibn.,

la is

S
.sset

tamcn 1,vera paupertas, crant pro Ooraino de omnibus sibi

et

elS

compuncti veniebant vero veniam po.tul.ntee. lpee nn.s fecerant eis, pnrcat
:

ad

eos

de

offens.s

f Q^ando

vero

iDant

per^vi.m

et

inve

,,,,.,-

Domn.us vestiDns su,s, dicentes dXnt aliqnam partem de ex corde remittebant, beren dnbant onpumn, sn. lubr.ter.dmoQuandoque enim atqne eos de salute vobis licet viliDus. ut rec Quid.m ipsos fratrcs rog.b.nt ipsum pro tunioa dvtdcnes suam et qu.a oranes perent eos in societatem nicam, quaudoque rec.pend. ad Or habeb.nt auctorit.tem lli sex pauctaten. . Quadara autera Francisco propter d nem a beato 1 snam aliqnos receperunt pauper ad ecclesiara sancte societatem f atr^m, in die "enit Juidara termm.no statuto MarrdeVtiuncuh,,,,,,.,! quam cnm quibus sic receptis petnt. Portiuncn la sunt et eleemosyn.m sanctam Mariara de quando moraDantur , rev.debant se invicem chlarays, quam quidain antem reversi. Quando Irat antem ibi qu^dam replebantur et gaudio. ac s, Cui oura _d.xet

TeW.

^oirSt
^buerat
beatus
libenter

t^
dedit

pa^m

^^ *',?,
illi

MW-

omls^
tlnta

iucunditate

nlh

ecordarentur

eornm
er.nt

qum fuemnt
quot.d.e

pass.

ab iniquis. Solliciti ut omnem auo are manibus suis, penitus inimicam, . devosollict, , et orabant bant in media nocte

et orare oc.os.tatem,

Franciscus
et

fr.ter seecularis co. ut eam ,

paupen
Stntim

daret,

velociter

ei.

propter
fra-

^m-

^^- ^"

reverentiam et devotionem,
ter ille
in

quam habuerat
Uli pauperi,

dando chlamydem

visum

DIE QUARTA OCTOBRIS,

A
Ali* eorum-

735

et ei,

est

quod eleemosyna illa in cselum ascendisset, sensit, novo gaudio se perfundi.

rum
in

peregrinaiio D chronotaxi non potuerit hsec

fuisse.

diutuma

45

Quando
eos,

vero

declinabant

divites

hujus

p Breve Sabatini
ille

elogium
1209

dedit

Waddingus
17
;

fom

virtutet.

mundi ad

studentes eos ne mittiam provocare. Sollicite etiam petebant, fugein terras, unde erant oriundi, ttt terentur consanrent familiaritatem, et conversationem proguineorum suorum, verbumque servarent faotus sum fratnbus Extraneus

recipiebant eos alacriter et binigne, revocare a malo, et ad pceniten-

Annalibus ad annum

vel dinqumvelnonhabuisse hanc Appendicem acduos ea Sabatinum, *que nonadvertisse.in

ubicutn oportet.Wadignot regionis /lssc dicatur,

num.

alios,

pheticum
u

dd

matris meae dd . quia non ln paunertate plurimum transitona divitias, sed omnia concupiscebant a mundi hujus amatoapernebaut, qiue poaauut quaai Pra^cipue vero pecuniam ribua concupisci. BlOttt a conculcabaut ; et pulverem, ped.bus
meis,
et

peregriuua

filiia

latabautur;

num 28 dicifuissede Assisio. Ibidem annotavitde Monto, quem datus Annalistaplura ac denique num. ipse aliique Moricum appellant de altero Ju29 de Joanne de Capella , velut ac mfelicem da meminit ejusdemque lepram, injectum, mortem enarraper laqueum, sibimet
lau; ,

vit

q Hic ipse erat

S.

quo Vido vel Guido, coram paternisbonis hbens cesseFranciscus omnibus

ipsam cum stercore beato Frauciaco edocti, Gauponderabant precio et pondere iequali continue, non habentes mDomino in debant
,,.

a^m

euima
o. is

erant

contnstan. Quanto unde possent aliquid tanto mamuudo magis erant divisi viam crucis per Domino conjuncti,
,

Francisci Opuscula duas Minoribus ab illo scnptas edidit pro Fratribus hoc loco. sed plures fuisse, liquet ex

vWaddingus

inter S.

Leguntur h*c cap.

8 Regulee

Minorum, quam
in Testamen-

et
\\

Euangelic* offendicul nitenL et observationis planum neret et removebant, ut posteris iter

secunim.

justiti* incedentes, semitas J

de

arta

via

poe-

Waddingus omnium primam S. Pranciscu. t De hac oratione

to

putavit.
cedit mihi

ANNOTATA.
a Idest,

talem suo ut ita aimpuciter adoratidem in eeclesiis auis, sanctissime Dorem et dicerem . Adoramus te, et ad omnes ecclesiastuas, mine Jesu Christe,hic mundo ; et bcnedicimus ti qUJP suut in toto sanctam crucem tuam redemiquia per bi qui in mundum. Hinc corrige errorem,
sic

loquitur

Dominus

1'.

sti

anno

cer.v

Christian* 1209,

uti alibi

irrepsit. avoaraphum nostrum Appendicis

nrabari Pro

conversatione lege conversione

ZZensi, prxposuit aUum

quo vtde xtate.sivealias pnemra, de

g Wamprx
. suo

civitas

Tuscix primana, magmque Hetruri* caput. ducatus

Florentia,

vHauddubie

indicatur hic vulgo notxssima

mamnum.U.etAnnotalatbidem.

x Ribaldo Itatis

est

homo vihssimus ac
t-

ne-

QU

y7ecundum
Jndumeratproprie
e Waddingus trlmCatha-r
S. Franciac.

illud Luc. 6,

30

Qui aufert.qus

mtx

9*

tua sunt, ne repetas. interpretan z Noli htec rigorose

non

e\

nerehabituquesocu,-.
el alii

eredunt, hunc

/*"

auxlibetmandantisuperiori obtemperare
quia Significant solum,illos, prxcipiendum, sine

licet

^S
,.

S Fnncisci vicarium , ob rationes allegatas

Assisiensem canomcum.potea quod mihi non apparet sa-

rantt nihil tergiversatione 44

mali

sibi

m Commentaneque pecu-

mandanti obsequi soluisse.

aa Videlicet Act. Apost. cap.
2, t
;

u Habebant
, , .

w ,.,,,, yi.num.lMetscn
rt

^t'^; % N,nnt ^ra.ne^cpevara.neqne,

ll

19

.c,it i

sinvi il> ne q ne
ra,

omnia communia. bb Luc* cap. 6, ^ 30. cc Hic B JEgidius

factumque contihabituaS. rranciscomnissepridie, quamsacro

fuisse,

Apnlis. re nostro edita ad 23 d&Psalm.ift, t9-

Sssas:
-

-jss=
cs,

:V:':::^rin^-os

Ordinera jara

inoe-

os>

pwotbnum.
'

tfLSS
c/ CS

Ancomtanam, Ualis n Leae Marcuiam

cmitermina Umbrix.

L96

</

S e 2 uen*t&i.

la

Man

pladitionislScclesivprovtncta
ea> re-

cum Nonsunt hmc stricte accipienda Octobris Tomus II.

;

96

CAP. IV.

736

APPEND. INEDIT. AD VITAM A * *lu

i
-

I.

S.

FRANCISCI
p aU cis

C.
ita
fnnocentium
(01

AA
tociis

tiibcs

ipso, vero diebus morantes cum exemsanctis sermonibus et ajdificaverunt eum de ipsis videns in opere fulgere, quod quod

48

tium nrrc-

'('.

upproba-

pli.

tionem Reg\U*
peteni
,

audierat,

et

recommemlavit

se

eorum

oiationi-

CAPUT

IV.

etiam de gratia bus humiliter et devote. ex tunc sicut unus de fraspeciali, quodvolebat Denique interrogansbeatum FranPetivit

tribusreputari.

Approoaiiu Requla? ab ImOCentlO Avvrobatio nty

A.

rr7

et audiens ab eo totum ciscura, quare venisset, intentum, obtul.t se procuprop ositum et

Romce impetrata
Spoletanam
et

reditus

rem m vauem ^^ suum

rat0
:

ad cunam in curia &. Perrexit ergo inuoe t dixit domino Pa P * CardinaliSp

gesta ibidem

Regula

et ab ab Honorio III confirmata

^Jj^^L^JStSS^ et^e^v^^^^iX^
^l^Mel

eodem obtentus

protector Ordims

ex comitia generalia anni mccxx.v,

auibus multi in
feliciter missi.

^^^Zt 2ZZZ
tum FranC iscum.
49 Sequenti
dinali est

'*

ict

*****

rormare. Qod

;-?

varias provincias

ergo

die

Vir

Dei

a dicto

Car-

quu benignt
;"u-

coram

cui

totum suum
Pontifex,

summo Pontifice prsentatus, propositum patefecit. Ipse veesset

luscrptu*.

betur volunta-

ro

cum
,

discretione

prascipua
et
,

tem Dei adhuo aululum

i

idens
Sanctui
iiidem

cum

Romam

VI

beatus minus fratres suos numero

autem

Franciscus,
et

quod Domerito augviri

for-

praditus,

votis Sancti

debito
fratres
:

modo
suos

assensit,

inquirere,

exhortans
benedixit
tres
et

ipsum
eis,

ac

de multis

mentaret,
tissimi,

cum jam

essent
;

duodecim
illis

proficiieitur,

ipsum dixit Video, pater eorum ipse duodecimus, dux et Dominus congregationem nostram quod fratres, Euntes ergo ad Tult misericorditer augmentare.
scientes id
:

undecim,

sicut

Domino, fraIte cum dicens vobis inspirare dignabitur ipse

matrem
nos
pto

nostram sanctara

Romanam
,

Ecclesiam,
praece-

Cum autem omnibus pcenitentiam praedioate. Deus vos multiplicavent numero omnipotens et nos plane majori et gratia, referatis nobis, ac majora vobis securius comcoucedemus,
his

notificemus
facere
ipsius,

summo
ccepit,

Poutifici

quaj

Dominus per

ut

de

voluntate et

quod csepimus,
eo

que placuisset
simul
eis
:

cum

Faciamus

et habeamus sti, ut, quocumque nemus et quando

;

prosequamur. Cumdictum Patris et aliis fratribus iter arripuissent ad curiam, dixit unum ex nobis ducem nostrum, ipsum quasi vicarium Jesu Chri,

mittemus. Volens autem dominus Papa secundum Dei ut conces^a et concedenda essent Sanctus ab ipso recevoluntatem, priusquam
facere,
deret, dixit ei et sociis
:

Pilioli nostri,

vita vestra
j

videtur

nobis nimis dura et

vos e^se
tanti

aspera

licet

enim

credimus,
bis

fervoris,

quod
vos,

de vo-

declinare
hospitari

voluerit,
,

decli-

non oporteat dubitare, tamen debemus pro illis, qui secuturi sunt

consider

ne haec

voluerit

hospite-

mur. Et elegerunt fratrem Bernardum, primum post beatura Eranciscum, et sicut Pater dixerat, servaverunt. Gaudentes igitur ibant, et verba Domini loquebantur, non audentes aliquid , loqui, nisi quod ad laudem et gloriam Dei et
anira* pertinebat, etfrequenter yuiuinuo aun-ui 0^,111^1 w..j OiailUUI VHUCUOlH. orationi vacebant. Dorainus autem semper eis n n or ^t hospitiura, faoip.ns. illis necessaria lis faciens, prseparabat hnsnitinm

vidi via nimis aspera ipsis videatur. Cumque eorum fidem, oonstantiam et auchoram spei firmissime roboratam in Christo ita ut nollent a suo fer-

vore divertere, dixit beato Francisco et ora Deum, ut tibi revelet, si id,
ritis,

Fili,

vade

de

sua

aduUlitatem

scientes

Domim
^

voluntate procedit, voluntatem, tuis

ltaque

quod qusequatenus nos

des.derns an-

F
quofacto, moeui poraftotej

nuamus.
Sancto Dei, SlCUt ei su to gesserat dominus Papa, locutus est ei DomiQuaedicens nus in spiritu per similitudinem erat in quomulier paupercula et formosa

fl

50

Orante

ministrare.

SanClO oranti
suggeita,

C
ubi ille ope
.

47

Cura
ibi

autera

venissent

Romam,
-

et

inve.

nissent

epucopiAiii-

HnaUi

Sabi-

episcopum civitatis Assisii, ab ipso r , ,. ,. T cum ingenti gaudio sunt recepti. Nam beatum Franciscura et oranes fratres speciali venerabanesciens taraen causam adventus tur a ffectu ne propriam timens ccepit turbari eorum patriam vellent deserere, in qua Dominus coemirabilia dperari. Gaudebat cnim pit per eos
. ,

dam

dara deserto,

magnus
uxorem,
generare.

cujus pulchritudinera rex quidam admirans, concupivit eam accipere in quia poterat ex ipsa pulcros filios
Contracto

autem

et

consummato maet adulti,

Filii,
ei

trimonio, multi filii.sunt mater sic alloquitur, dicens

geniti,
:

quos
\

nolite

vehemeuter,
, ;

tantos

Viros

in

de quorum vita et habere mprajsumebat prasumebat sed audita causa, eorumque inest valde, spondens tellecto proposito, gavisus Erat autem eis ad hoc consilium et juvamen.

suo episcopatu moribus maxime

recundari; quia

filii

regis estis. Ite

uri-

am
bit.

ejus, et ipse vobfe

Cum

omuia necessaria ministraergo venissent ad regem, miratus est rex

vidensque
:

eorum pulchritudiuem,

in

eis

suam
,

idem episcopus notus cuidam Cardinali episcopo Sancto Paulo a, vere gratia Dei plenus, diplurimum servos Dei; huic prsefatus ligens
episcopus
patefecerat

Cujus estisfilii? Cui similitudinem, dixit, illis cum respondissent, se esse filios muheris perculae in deserto morantis, rex eum magno Nolite tigaudio amplexatus est eos, dicens
:

vitam

beati

Franoisci et
affectabat
vi-

fratrum
dere

suorum; proptefea ipse Virum Dei et aliquos de

et

fratribus

suis.

Audiens autem,
illis, '

quod esseut in Urbe, misit pro

recepit eos

cum magna

reverentia

et

amo re

mere, quia filii mei estis ; si enim de mensa mea nutriuntur extranei, multo magis vos, qui esti legitimi. Mandavit itaque rex raulieri ut omn.s filiosex se eonceptos ad suam curiam mitteret nutriendos. His igitur sic .ostensis pei sum beato Erancisco oranti, intellexit VirsanotUS, se per illam mulierem pauperculam desigmari c. Et
|

, ,

DIE
A
et viiionr,

QUARTA OCTOBRIS
se

51

Et oratione completa
Pontifioi, et

repnsentavit
ei

surnmo

exemplum. quod

Dominns

sapienfe tn persuasibilibus bumana, doetrin. et ver.tate et v.rtute in

quam

ipitmel

oetenderat

eiDi per ordine^m intimavit, di.i.oue^

habuerut, H-

*-&
verbis
i

737

led AA.

iiiibos

socn

'*

prxdicat

maf'U-

m
ctu,

forte civita-

bem

antwil

ex ipsa placuit sibi filios legitimos quod generare. Dixit autem mihi Rex regum me generabit nutriet quos ex omnes filios bene debet legitimos nutrit extraneo.s quia si nutrire. Si enim Deus peccatoribus donat bona
ravit,
et
,
,

borumque respuens
suadcbat

propter nutriendorum riliorum amoquibus multo magis viris Euangelicis rem largietur. His auditifl, hsec debentur ex merito

temporalia
,

verbo aliis loqueretur. Miopere, ut veritatem fidelissime virtutem ac veritatem rabantur sermonum ejus etiam htterati et quam non homo docuerat velut et audire dootij et plurimi ipsum videre
,

quia, quod blandimenta hoc sibi prius suascrat

;

tes

hominem
les

alterius

saculi

festinabant.
,

Coepe-

runt proinde multi homines

clerici

nobiles et

lgnobi-

dominus Papa

miratus

est

vehementer

maxi-

et

laici

divina

me

adventum beati Francisci viderat .loannis Latevisione, quod ecclesia sancti in quidam vir reliet raiiensis minabatur ruinam
quia
ante
,

beati

saBCularibus
disciplina.

Francisci vestigiis curis et pompis

inspiratione lnflati abjectisque adhsrere

,
,

sub ipsius vivere

Pater

eam sustentabat despectus 18, modicus et submisso d. Evigilans vero stupeproprio dorso sapiens, conet territus, ut discretus et
,

55
filiis

Conversabatur
in

autem adhuc

cum

liubilat in Ri-

quodam
t

loco juxta

A.Bsiaium, qui dicitur migrat ad

vo-lorto ;hinc
S.

factus

siderabal

quid
.

sibi

vellet hsec

visio.

Sed post

tugurium ab Rivus tortus h ubi erat quoddam erat artus, hominibus derelictum, qui locus tam
quod
ibi

Mni lam de
foiliuncula,
I.

ad eum beatus oum paucos diea et ei suum pronositum revelasset Pranciscus, confirmari sibi ut dictum est, petissetqne ab eo verbis simplicibus quam scripserat Regulam ad cujus Buangelii sancti
venisset
,

sedere

is

ectionem

totaliter
ita

inhiabat,
in

respioiens

eum
,

etiam saepissime angustia mendicabant. bant, quas hiue inde super trabes E Scribebat Vir Dei nomina fratrum volens quiescere , vel illius tugurii. ut quilibet et ne ex ancognosceret locura suum

vel quiescere vix valebani paue carentes solaa rapas ede-

orare

dominus
atque
dicto

Papa

ferventem
de
visione

Dei
et
,

servitio

conferens

coepit intra exemplo ostenso Viro religiosus et sanctus, Vere hic est ille vir dicere

sua Dei

de

prae-

per

quem sublevabitur
El sic

e1

sustentabitur Bcclesia
et

iusolens mengustia loci vel modicitate rumor Quadam autem die exitis silentium perturbaret. loco, accidit, ut stentibus fratribus in prffidicto veniret illuc rusticus cum suo asino quidam et asino hospitan volens in ipso tugurio cum
;

Dei
'

,i
/,,
,

tuque
iiidi

,iiM,ii

da( (
i

gl

(oniurai

eoi fecit.
*
i

e.

oidciu

* Dedit etiam eiDi quam scripserat approDarit. poenitentiam ac fra, licentiam prtedicandi ubique tamen , uuod qni pradioaturi tribus suis , ita Francisco obtmerent. beato ,
, ,

52

amplexatua est eum

Kegulam

ne repelleretur a fratribus, quia intra Intra no dixit ad suum asinum sanctus Pater benefaciemus buic loco. Quod rustici coet verbum et intentionem audiens super eo maest anima c.ens, motus
:
,

ingredien.s

cum
;

asi-

eran1
I,

lioen

idem

postca

in

oonsistorio

approbabant

e.

magnura fecerat cum quia ille tumultnm fratres, qui tunc silenisino, inquietans omnes
suo
tio

Franciscus gi s ergo ooncessis, promisit dom.no geniDua flexis Deo; et ii reverentiam hum.liter et Papro obedientiam et aecundum prasceptum devote. Alii autem fratres Franciaco aimiliter obedien. domini Paps beato promiserunt. Suacepta ita-

beatua

et orationi
:

fratres

Scio

ad vacabant. Dixit ergo Vir Dei nos fratres, quod non vocavit
et

ad hospitium asino Deus ad pr.eparandum frequentationes, sed ut hoQdum ho.ninum salutis pradiciB miuibus quaudoque viam
etsalutaria
consilia

exbibentes,

oratiombua

et

tiam

et

reverentiam

summo Pontifice, que beuedictione a ttnauns Deato tolornm liminibus, datiaque .iseoetaUisftatribus.sicutdiotuetodinalia omnes illos duodeoim fesse c r0Curaverat, volens
f

et v.s.tat.s

ClC,

Homu
tle

diicedil
III
/..

t Relinquen

CtlC

uccewii,

suo in Q e quotidie e auia, quie ges.a fuerant, ,,,?s revelationibus

e
;;;;,,,,,, s

Dei cum diotis valde orbem profectus est, mirans [u crescensadimpleto, desiderio qui spe et fiduoia Salvatona,
S

Urbem

Vir

dictum tugunum beamus. B^liquerunt ergo transferentes pauperum l.prosorum ad usum de Portiuncula, juxta Mariam rse t\ ad Sanctam fuerant ahquando nuam in una domuncula obtipriusquam ipeam eccles.am commorati k
,

atiarum aotionibus

principaliter

msistere de-

ner
g6
dicti
,

sancti Bene,dum vero ab abbate

,'

ab'>a-

tus

demonstr ,-a,

^-n

an,c,p.a,n

oM,,,,,

de Monte Subasio, Franciscus, voluntate humiliter eura

prope Assisium, beaLnspiratiooe De, et

>

net, et

xisio

refet (ui
.1,1

acquisivit

Quara

ram

ejns

t;

7aoillime

inolinaDa,

est, cum domiuns r' """ , do aubUmior, pnlorior d0 SUOilUiiui se tam titioni et voluntati
1
, '

revera a. Innooentiua, arbor

B,

ao
i

um

m.mn , pe ;Uo inolinacivi-

" p

*
P

ostenden(lo

eidem.
1(

IWe

ergo

cu

De

s .,

e,

ortu.r
.

bnlgnWM
.

V
XIII,

"vt Exinde beatus Pranoiaous [tque uDiqne ,a,em*,e,c a

oirouiena

ni
oo

aanote

Mari de Portiunonla

jun-

prsedioare,

non

m,

-""" cum

*",*;

mm

738
AA.
TRIBOS

APPEN , UHffl. AB
voce

vatis,

magna
ut

et lacrymabili

Domiuum
,

pre-

SOCIIS

cabantur, C

omnes

d gnaretur.
qlfod

Quibu.
illos
,

sic

illuminare mweritoidter v,de tur orantibus

^.T^Si"uUatem
ot

coucordiam provocentu,

MfS
N.m
l
.1 kge
,

spiendor

-gnus

e^ret ae

c^.

**

00 vocati revocemus. Multt e confractos, eterroueos ffi s membra d.aboli qui aunuo
videntur nobis esse
rhristi discipuli erunt.

sumus, ut vulneratos curemus

scendens super

lliuminaua

V
qu

nimis
et
,.,'s
,

Pater fratres suos, Arguebat pmterea p.us aus.eri, vig.L.s )erant sibi ipsis
,

ef ii

vartM

pi oviniias

M<
Uei serv.i ubi permansit in

corporalibus

exercitiis

mm.um

,nsu-

dettinubat
illi

vrro obie-

XIV.

Maaute.n locum Sancte *b7 Post pnedictum

f b8nt

mcarnis exprimerent q ,,t cuncta in se ut ouoeta seipsum .

Ouidam enim

se

tam

grav.ter
dire

affl.gc-

quentei,
1

Ibidem geminum quolanni$

capitulum
imlituit,

STSi*n
Mi'

PelccT!
In

et

in

Dedicatione

Mariam et tractafmtres apud sanctam r.ius possent Regulam ,. obserquanier mcnuo K bant. Jnal niil! , d, constituebant fratres per oonetituebantJratre, pe^

M ichaelis

Penteooste

conven.ebant
,

oCVir^p otbett admonens eos .psorum utque reprebendene p v c p - iue ad tp u r ve. rir:;

HSSA
i

ben.gne
r

S Te\
vare

atque

dMM

lovincias, qui populo Sa " ~ a ios in suis uiuviuuio ^^ : n": reprebenfaciebat admomtiones, Franciscus sicut ei juxta consilium et praecepta stones P qu* dicebat eis vero Dei v'idlt ur. Orania ostenet sollicite openbus affectuose B ner verba sacerdotes sanprslatos et debat. Venerabatur s et atque seniores, nobiles, cL Ecclesi*, quoque mtime d gebat honorabat; pauperes ^cerose compatiens; ei3 oraoibus frat nbus subditum exhibebat. Cumque nbu.
;

pnedicarent

et

fral xee

= ^^ ""^J
tnrp tare;

San!
'*

^^ t^udebat^otia
e
i

sed Bed

.coUoq^ntnr couoque unun"

*,jm
*

s.cnlaria reo^

sanotorum

Sm

Chr.st.. b. tiam Do mini Jesn qui ad qui aitem de gatribus, vel tr.bul. t.onem aliquam tentationem Franc,scum loquen;, babebant audiendo ^"rbebant' auuieuuu beatum

quora odo perfectius

et

melms

pos-

Lt
tem

-JJ-^
ejuaquo

d^

^JW
de
fra

*
.

liborabantur a tentauon.bu^, d0 poeuitentiam sublevabantur nvmfioo. Go et tribulationibus loquebatur e.s non ut judex, pattenter namqne bonus filiis , et med.cus sed ut pater misericors
,

ita

dulciter

et

serventer

v,den-

firmis',

sciens

cum -firmantibus mfirman

affligu

esset

sublimior,

unum

tamen

et

cum
et

tribulatia

Corr, P ,ebat

mh. lo

!ecum
suura et

morantibus,

dom.num.

Gardianum constituebat ut effugaret a se omcui

,

delinquentes mi nus debite omnes

maces

rebelles

obediebat nem occasionem superbim Humiliabat enim inter omnes devote o. et ut inter Sanctos terram caput suum usque ad divino mereretur in conspectu Dei
,
,

hum.hter

Tbat Expleto autem

animadversione debita coer omoapitulo, benediceba

,

J"

singulas provmc . l bu. fratribus , et ad p..itum Q.uicnmque ej P s,s gulos destinabat. 1 eloqnentiam .* do Dei habebat, et

n-

et

electos

aliouando exaltari.

Admonebat
,

solhcite fratres

dicandum,

sive

ut sanctum Buangelium

et

Regulam
,

quam

that
pien

e.

lieentiam

laious esset , Bive ".' clericus , Ipa. vero rempr.d.candi r.

illius
,

J^

promiserant
divina

reverentes et devoti

audientes devote Missam , devotissirae adorantes. Saceret corpus Domiui et maxiqui tractabant venerauda dotes vero sxngrulariter a fratnbus voluit
,

officia

et ut circa firmiter observarent essent ecclesiasticas ordinationes et

aediotionem

cum magno gau

et

dio spiritus

tamquam peregrim
nil.il

advenm ibant

per

ma

Sacramenta, honorari, in tantum capul coram nirent

,

ut

ubicumque
,

illos

mve-

manus eorum
rent

et

oscularentur eis flectentes equitantes invenicum ipsos

oscularentur

quibus possunt d.ceve 1 tantum saoerdo Ubicumque autem inven.ebant suas. bonum vel mapauperem tem, divitem vel faei reverent.am lum, inclinantes se humiliter libenbora bospitandi ciebant. Et quaudo erat
libros, in
, ,

mundum,

in

via

portantes

tius
ccppii 1

erant
1

cum

sacerdotibus

quam cum

laicis

volebat

ut

non solum
,

ma-

peverentiam quos equitarent, propter . eorum. hor,s A.lmonebat etiam fratres n1 nullum prmioui fpie illos, qui judicarent, neque despicerent den, omif minem
,

super ctiam pedes equorum r uus'eorum, sed potestatis

vero apud sacerdotes qumrebant magis spirituales et Q0D poterant, honestms timentes, apud quos possent

GUQuando

bospitan

oirlutum odo,e tnultot ad

lre$S. Prtmr cisci Ordintt
attraxi

Deum

laiutoribui nionfifi "'

pi
.,

vivunt,

sp|j|

fni-

rfiebaf,

untur; nam nus, potens stificare. Dicebat

tres

ac curiose et Buperflue mduDomiDeus est nostor et ipsorum vocatos jufc>t Llloc

'

sing-ulas civitates et ci aospitari, donec per Dominus visitare volebant, stra, quaB fratres timentibus, ut illis inspiravit aUquibus Deum usque pro ipsis mdilicata hospitia pararent, quo

>

enim
tales

quod volebat
ut
,

ut fra-

revererentur
quia
fratres

fratres et

dommos

suos;

Creatore

creatij

quantum ab uno m quantum domini dicuntur

sunt
in
,

castris. Dcdit autem sunt loca in urbibus et in spiritum Dominus secuudum ilUs verbum et proferendum vertemporis opportunitatem , ad corda juvenum atacutissima, penetrantia

bonos adjuvant ad pmnitentiam

necessaria
corporis
,

eis faciendam llujusmodi ministrantes.

.

quoqu
fratrunl

addebat
inter

Talis
,

que
trera

conversatio audiret vel videret

cffilestem et

gentes
eos
,

deberet esse quicuraut

,

ba patrem et matrem, que senum, qui r.-linqucntes habebant, seqnebantur fratres, et omnia, qnm assumendo. Vere eorum religionis habitum missus est in terrara tunc separationis gladius
diraitad religionem dura juvenes veniebant IIparentes suos in feeibus peecatorum. tentes Ordinem quos reeipiebant ad tamen los suscepturos ad beatum Franciscum
, ,
,

glorificaret

Paipse,

devote
ejus

laudaret.
,

Magnum
tam

namque desiderium
,,,, fratres sui,

erat

ut

talibus

pro quibus
l is
:

Sicul

Dominus pacem annunciatis

operibus abundarent laudaretur. Et dicebat 1ore

,

ducebant devote. ab eis* religionis babitam humiliter et solum autem viri sic convertebantur ad Non
,

'

an

nl>

sic

in

cordi-

Ordinem

sed

bus
vos

vestns, et amplius, provocetur ad iram

habeatis.
vel

Nullufl
,

scandalum

per sed

du

ad

secundum

etiam mulieres , virgines et vieorum pra^dicationem compunctae , ipsorum consilium per civitates et castra

'

>

739

DIE QUARTA OCTOBRIS.

castra monasteriis ordinatis,
, v. .., recludebant se ad faciendam s, quibus unus e* fra,

pcenitentiam

corrector earum. tribus constitutus fuit visitator et et mulieres ra.r.taSimihter et viri uxorati, de fralege matrimonii non valentes ,
ta!

h* su.s hoc suia es a suu y

sunt

litteris

^ ^^^ ^ ^^
oonfirmavit.

Et propterea fra as tribu , ationes plurim

ftatres
,

compu

sl

an us

artmm salubri consilio se in domibus propms per Et e.c pcemtentue wiuuiuic. t. tior. tion pcemtentiie committebant * Trinitalis cultorem beatum Franciscum, sancto

^ cum mag
\Z
,

^. ^ ^ beatum
_
_

pro vinciis

atque sic

a la.ronibus

ad

Franciscum

perfectum, Dei ecclesi.rum renovatur; sicut trium

reparatio

Ecclesia

in

tribus

Ordinibus

ulftamouta ms pa ptar in Ungaria e t i^Alemannia et

,

amarltu dine sunt reversi.

^.^

Hoc

emm
-

figuravit
fuit

tempore suo
tU
XV.

prweto quorum Ordmnm quDAet snmmo Pontifice confirma,

alns. yuon ouu, bus alii , Quod cum ad se beatum domino Cardiraili, vocav.t dominum Papara B ad ciscnm, et duxit eum et jara defunctt norium, domino lunocentio Chri,to
..-...-.,

---*^lran f
Franc.sco per eundera fecit

prsdictns * , DeftKto On- nes de sancto consilinm et protectionem dtnale lie S. nni beato Francisco banq Paulo, provitam et a ctus ipsius imnendebat Orditiiii (ec("r omnibns ahis Cardinah-

61

Venerabilis

autem

pater dorainus

Joan-

aliam
doce"te

Regulam

beato

dole-

compositam,

Paulo Cardinalis

minum UonorLm cum

bnUa pn^cdcnte

fit

Cardiiiolt

flilOolinli!.

fTura 1 7Zcommendabat
bu,
,

quorurn

mentes snnt
Dei

coratra-

P in qua mniter confirmari aa, v.tandum labo capituli propter tus est terminus partibus commoranfratrum, qui in remotis
Regula

lon

X
ta

^
o'jfiet

mttoTd
Ti,

diligendura Virum
in

oum

suis

tur 00.

tantum,
servicio

quod

unuequlsque
ab

eorum
*lu
,

do mino

ZfiZEZ fraJm Leba

Faulo, Joanae de saacto nas ex Cardiualibus
f

oiinnn

recipieado
et

ipsi&

uevofonem
eo

^ua

di a ; na d e Urf nahbus Honorio nnum de 'c quasi in patrem su ' Romanse Eccleste n dominum Hostien prtefutum videlicet
.

63

Poposcit

^tem

beatUS

Papa

B-oTtAiaftilS U ra n C

a dictO

*-* *
,,..

at

do

rtn::o%a^tp^t
ini

^^^^
t

u ,,i D

li sse

petendum Cardinalem mendandum Ordinem Bom.nm

ad
derat "
ra
m

ad^

rccom
\

Ecctein-

veret.

Qn.

ver

esaer circa eos , ac. qnam patr.s carnah

86

om
WeoUo
d
'm

imm0

plU s
filiQs

parvan e t n namque gallinam qnandam n pennata m ped.bu

,

babeutem crnra
coiumba,

^
cum
fovendu m.

du;

domestice

q-

tot
.

pnl os

rf.
DeI

hnbcbat. qod

aoapoW

^VSllm-.

ad tnahter fe,bu,t m

"rtrit

Vr vi

snis fratri-

bns dihgenduu n famam g orm a m Jir s jU cetei fnmosnserat inta

Doouno

Cu-

acce3sit

^nsmodi visioue Si: cogitare de Sanctnm cogn-.v.t * P^ per Spiritntn

g a ,hnam
la
singularitcr des.gua
,.

---
.

ad enm cum

fratatms
.

euis

,
nem

suse,p,ens ,pso

M>s

paratus
;

recomraendatum recommenda m

De neplac,tnra

et volo

'"J^ .^
in vet..s

^
P

^ ^^.
r

cum

JJjW nam n
t%Tmb a
et

qui * debeo affectibn S .

ftT f-r-m^
ee

s.mpiex

Vicu

,,

, m.
agens
volo
f

J.

bug

^^

ib
fied.t

Tu nc beatus

"*.

SntnriXm ^r ^ ZZ^^^TJ;;^ - ?='die ^iret ^^'Cnip.e ^JT,

Pranc.sc

DeQ

^vhtn.non v.rtute mea v.rtnte o

D

:: .ntem om nu p. Ub, e
:

Pr

,S

nU

lr m ecordiam
Unde Unfie

suam
lt ut
,

po t:;'.
' 1

"^ Cere
,

Li benter

,, ije qn s.ib mendem protegat et gnbe, eos

,

^, m
p
;

oportel.

et

protectorem

j^
^

ciscns, nt in capitulo interesse mterfuit tMU( eK tU nc

,
;

V"* eo.
.

exi bant

processional.tr

congregat ta eapitnlo

I le

^mo om
p

n~en.it

ni

unis autem P.,, vemt E - a pr!E dictnra sanctQ ,,. am , qui unp p nnra Hostienaem , H secum ad curi. OO dom, quod ipsc .-ornm -J "*JUa V q etque suai. nalibns pradicarel et Ca rd e Papa p t Uaraiuaiiuu t*commen

t\bapsis

i,

C
n

lffectu03 is,ime

autem, venientib us

f ?%""

r ct

L .ert
,'

Uoem
ire

u i iotam
I

opor-

iplra

cura

Dl

^ at
SllM.f"

ridi

,-,

nD

r,i0 ",e
-

gufattl >uoi
fOll/"'/

^jfrerSlSnumexoe. fratnbub mento LtribT muaqu. nn Uquot

,.,
,

nft ;

inai-<

&b ince *

fucat s.cnt Terat

sola sn,

Sancti

pneSpiritns unctione recomiicat ione

,

mai

B bdes t, nrovincias, in qu.bus rec,p,eba tnr qu. et servatur; provinciis, eed

Miuistri, et meei "eiec fuerunt eien.1 iversas per P fratribus

,

^Cvit teu B'= mendavit fh^onem

suam

domino Papie
D ,a;dicatio.

et
,

.v

dam

l^

"rjyrjrsisr.
Ucitudmem
et

Pf","

lleban.ur

laooicm

^^

'

M_
,

:i

VITAM S FRANCISC, APPE ND. INBDIT. AD

i

C.

AA.Tr,
SOCIIS
ti

vigilare , nmltumque onortet pro Dei ecclesia quod pro nob. fratnb verecundor,
.

i*

Dc c^ hac parabola
o

hm*

Card Bugolinumtuo
Ordini
pi

'"

(orwn dari
impetrat

noribu8tant8mcuram e1 dW.les ac Cnm euim multi nobiles et intrare uou poesunt, plurimi ad vos
,

sollicitud.nem habeafas.

ac

Brtg"
magnus

qMm Lor

ComntenpauioaWer Anonymus Perusmus n sequenti. teWo re^oMS wwm. 238 et Cetanensi #oo ^wo^ivc? divinum somnium, a d Vita

^^
89.

telanensis,^ Bonaven tura in

silet

**
in

pra>tentwn,

retulit

S.

Bonaventura

et verecundia

d,

'

an etiam

"*S S5.S*
sed

num.
e

nVeolum
anPropterea
:

ingred,

ad
,

vos,

An

approbavit,

vel

Gaidiapprobaverunt n,,.^i
S.

et prasumere ante ostium vestrum Fmterea viriu.is Christianorum. i! ernaeulum bumiliteret devote vlMu , BUppiico :lti
b
,

pulsare

,-

mini 23

pro

dominnmHostiensemnohis^gnetempore - < eum concederere patre mnxw***** u. ad ~~

,

venerunt

solum undecim fratres cum eorum erat Romam perqui duodecimus et pater duodecim ultus nec inter illos omnes
f Erao

Erancisco,

erat clericus.

aenti
o
,

salva semper sinl fratres reeurrere, Et placuit Iiiec dignitate,

to
'

to

sttW <

doiuino Papffi,
nriBfatuni

concessitque

beato lian-

dominum

llostiensem, instituens

ionem suamdignissimumprotectorem.
,,,.
i

h In Vii vitiose. sed, ut aliunde apparet, addidi, ut sensum i Banc vocem

g rimanum .M

prt* ^m. * Bona ventura in Vita num.

.

W*

flQ

88.

34.

diciturKugus-tovtus-,

nlfw
I

vm
'

Ouia
fratres

habito

domini

Papae

q\lt 0JM

"

''

protector

ad

mandato, iedefendendum
multis
ra3-

k mul

Scilicet

Romam

rl obatione

perfcerem. commorati donec sifuerant Reguprofecti sunt pro obtinenda III, ut supraviab Innocentio
_

ibi

&o ulti lctmvi

[Ul fui/,

manum
qui
:

[atis,

P extendit, scribens ne persecutiones intulerant fratribus,

eis

dimus.
1

De tempore
257.

contrarii, scd

potms ad

pra3-

ctinis

modoque acceptae a Beneaivide Commentarium prsevium a ecclesuB

,

,,

dum
silium
et
ictia

auxilium
B.

provinciis conet babitandum in suis darent, tamquam bonis

eis

num.

m Hoc

etiam testatur Thomas Celanensis

,

De E

aeligiosis,

auotoritate
et

Similiter

Sedis Apostoliplures alii quam

Franciscus in peculiari disciplina diconventu semper observatam voluisse hoc

quam

S.

transmiserunt. Cardinales ad idem suas litteras Ministns ,,, ergo capitulo data licentia ad Ordirecipiendi fratres
I

citur, tege
et 32.

Waddingum ad annum

1220,

num,

31

oea to

.../

porm-rn, misit eos ad supradictas provinoias, bulla Cardinalium cum Regula itteras omnia praedicti Apostolica confirmata dd. Quse
,
,

es

et

exbibita
,

fratribus

testi-

habet S. Bonaventura in Vita num. aliqui, sanctum doctorem 24. in quo loco, censent celcbrem indulgentiam Portiunculse, insinuasse visionem. cujus figuram fuisse credunt eamdem latius agemus in AnaVerum de hac sito loco

Eadem

povinciis,

habitare et prae liberaliter concesseet pra3dicantibus fra-

lectis.

o Iis scilicet in rebus,

;

qux ad

sui ipsius dire-

runt.

Sic itaque
in
lllis

morantibus

humilem

et

si

multi vidcntes eorum conversationem, atqueaudienoctam

provinciis,

ctionem pertinebant nam cetera negotia agebat ipsemet S. Franciscus, totius Ordinis pater et Minister generalis.

mantia m<

ct<

ima, moventia et inflampoenitentiam s ad amorem Dei, et ad at a.l ipsos, e1 sanctss relira ferventer et humiliter suscepe-

p Deerat haec vox in apographo nostro. q Id est, extinguerent. ab v ffanc enim potestatem Sanctus acceperat summo Pontifice, ut videre licet Innocentio III

ee

runt

ee.

c
Efcmorio
iii

61
et
,,

autem beatus
,

Franci6cus,
fratres

fidem
dictus

dilectionem,
n,i

quam babebat ad ij.sum cum

,

supra num. dominabus, quae y s Loquitur hic de Pauperibus nunc Clarisi br passim vocantur. et Sorores de t Erant hi Tertiarii, qui Fratres
Pcenitentia dicebantur.

intimis cordis
revelatio-

oafum
iif.

.hljjrebat.
bal
,

Et quoniam

eum
ei

ruturum

sum-

et S.

u Videlicet ecclesiarum S. Damiani, S. Petri, Marise Angelorum in Portiuncula.

mum
iu
'

Pontificem

semper
j

hoc
,

prsBnunciabat

iitteris,

quas scribebat eidem

vocansipsum

i.

cidcm
II
i

totius
iu

mundi
Christo
crg-o

cabili

patri

modicum
Papa
est
in

Honorio
electus
<J'i

tertio,

enim scribebat sibi *: totius mundi etc //'. mortuo domino tempus ipse dominus Hostiensis
sic
,

ummum

Qregorius
n
i,
,

nonus gg, qui giosorum, et

usque
in

vocatus Pontificem tara fratrum, quam

,

maxime
suffi
:

pauperum
bene-

finem vitae
or

exiitit

x Videsupra num. 47 et seqq. y De hoc eximio viro, qui postea summus Pon tifexfactus, Gregorius IX appellatus fuit, mutta jam diximus, ac deinde dicemus. z Hoc undecim annos in Commentario pra mo anno 1209 re 15 incompletos computavi, et ab petii, comitiaaue, de quibus mox agetur,in eodem Vide dicta ibi ad annum 1219 rrferendaputavi. comitiiisplura reperies. dem, ubi etiam de iisdei aa Hanc Regulse confirmationem, de qua consule

factor

pn

unde non immerito Sancturum colleg-io socia-

Commentarium prsevium

11,

concessit

Ho-

Uiui.

norius III anno 1223, die 20 Novembris. Post... locum bb Supra num. ">< dix&rant
:

AI^NOTATA.
a

Vide Annotala ad

lib. 1

Vitse

primse cap.

5,

ordinavit H. Franciscus, S. Mariffi obtentum... quod ihi capitulum fierct bis in anuo scilicet et in Dedicatione S. Michaelis. in Pentecoste
, ,

Lit. C.

h Esec aliaquererumtuncin Urbe pro obtinenda Regulse approbatione gestarum adjuncta pj;rCelanensis ad ipsam approbationem
,

ln Pentecoste couveniebant omnes fratres apud S. Mariam. IIoc itaque conveniendi tempus ob allegatam rationem in posteriori Regula mutatum

seu ampliatum fuisse docent .LegeCommentarium

narrandam

festinans.

jjrxvium

741

DE QUARTA OCTOBRIS
A prxvium num.
499 et 500.
Pontip.ce a

nomiuari

extenus proliauefactus iuterius totus

^iceus
:

\ \

TBinu

SOCIU

cc etiam alii biographi S Francisco feliciter habiti consenmeminerunt, sed non omnes in adjunclis quibus cum sat multa dixenm in de tiunt prxmo num. 502, lectorem eo re-

Sermonis coram laudato summo

727>

Clum

et

ad terra debereut

nomen Domini

inclinan.

sionis Chrieti de volens ipse

fervorem et 69 Cujus dilectionis memoriam, quam gerebant

HP*V
.

postquum
riiuio ante

bi-

$ignalu* fat$tel

Commentario
mitto.

Cardmalem hoc loco discimus primo, proteetsijam tum ob aliquot anms Ostiensem, privata sese exhxOrdinis auctoritate
dd

Ex

sm-ulari Idhuc "ivcntem

bu$ Chritli pr.erogat.v:,, .psuni foitc jugcm privilegio, mirabili decora^ * l. gcrcbat in carne mirabilitet

mu,V, Dominus ostendere tot,

ttigufili-

Cum euim Serapbicis sutum ageretur in Deum,

ritate

desideriorum
et in ilium,

ardorita

,;--

clorem

buisset

vergentem non lamen ante annum 1223

nimia

trausformarctur dulcrucifigi voluit,

Crucis d.

Apostolica . ad finem aucloritate celebre tllud capfuisse. Secundo, confirmatum fralres Minores tnAlletulum generate, ex quo ex Hungariam, aliasque provmcias,

eomunere

cedine compassiva,

quodam mane eca festum

Ex altationis sancte
tere montis,
licet

cum
,

oraret in to

qui

dicitur Alverna e

duobus u
ci

Zanniam,

2santea fuerant
hocprinum
sit,

e.cpulsi,

esse remissi fuere, celebratum

W S
anno 1884, cum

quod post consMutum auctorvprolectorem Ordims Hugohnum iate Apostolica inBuUa ReguTconfirmatamab Honorio III

suum annis ante obitum ct iu.em unus sex alas babens, hom.n.s orucifixi, formam pulcherrimi in pcdes extensos habent.s
nuidem

apparuit

be

manus

modum

ZX

et

tmhaberi
tarium

ergo anno 1224 repetendum per easdem pron.itiumest Ordinis Minorum propagati. Adi Commentamum B feliciter

Vide potuit in Pentecoste. 88 et sequenti. prxvium

Commen-

enim ahs velabat^ caput tendentis. Duabus peacs oorpua usque ad duabus reliquum

efflgfemque Domini

clarissime,prm-

"e7beodem

m-

tar. Q. extendel vero ad volandum psius reman in ani.na disnarente u (i.sparenie, admirabilis mirabilior sed ln c.rne bjuo ; sit ardor amoris

~
e^

"TTJ^ZtfclLensisinVUaprima

g saccessit eofemque anno ac mense Gregonus IX. Hugolinus seu

SSk Bonorius III mense

Martio

anM
laudatus

rL-e-is
S'
StU

ar boc

sal*m TmiliaJ.hu,

sociis

fuerit

manifegua /<im
rifri,

in
tt

tjK.

o 7o'sedpostfelicissimumejns traneitum

CAPUT

V.

ssjculares quaill ptanfr.tre.qui aderant, et Ctaviderunt corpus suum maniLtissime emm m decoratum. Cernebent "iXatibns non qu.s. elavorum n man"bu* et pedibue ejns, ejus carne comr, cturas sed ipsos clavos ex quoque carni innatos, ferri eidem

guam

potl
obieUijl
i

mf "

'""-

/uere.

cjus

itls

e't

accepta ante bienSancti obitus post sollennis canium sacra stigmata :

nonizatio
:

ecclesia

ejus

nomxne

bat
Veri

^uoium
e
t

condita,

translatumque
corpus.

ad

hanc

V S
'

r T tcTum verum
-

n con

"enlssimnm etiam poe mortem

F P

ipS "' 5

sacrum

illius

XVII.

Sanelu
ritar
bri

mo-

PcUm
6t

ex quo perfeannos a naf vio-inti autem v.em edumsit, Apostolornm Christo v^u rctissinieuir.svu / vW Frnnciscus -L ctissime u,^, vir Pranoi80UB
,
,

& Octo-

tiiii"i

1226,

T NoM

n^r^aSoniB^xv,
s

-u-

^iXmtaverant^tan^e. Uemsuntmu^uod V
WIII.

tp5

rpote

non senserant,

et

ae

eju^

quarto

OctobrTs Octobns,

die

Dominico
.

b,

felioissime
nniier

F m.gravit ad Chri=ium t dio ne et Hgn adeptus quiem seternam u Lspectibus pr.sent.tu.

,

muUos

laDore8

Dom iui sm
mosus
,

anoni

-\
r

^"Si^^m Um lum
quasl 8tel et clar.tulem

isimmensitatembabentem.

,,.i

i(USB

sohs

P*
nubec
,n,

muUas, subvecama

djd

r^uT^ri
dicatiombus , et saiuxari rt compassione
a su0 * couversiouis

aqllus

rect0

,n de cons.Uo C. pnela orum, lecto rilim

,,!,,.

,.,

D0ra7erat

quie

Dommu

:!

D u l if uie ^ui festum eju dt

.^

bi,,.

ait

SQS

P!^^*^ ^cars SrSsvSffi s :r:JZ S

ah; P rtione

imtio uque

nnmerabmutnpoputarum
tibus,
i" s

ad

'l'"

1111

nnv0

., ri

anuo

Dod

1U

nSK

.norSbus fruotuosis. Sic

Deum

dilexit

enim ferventissime ,uod audieus eum

anno

2.

l\l
AA.
liinra

Item etiam ipse

30CIIS ..c,

w.m.P< solum canonizaudo tam m.nfice --*- rum etiam ecclesiam in honore ejus cou.tru m euaiu fapa . . IWu noi7.. nm e n to ipse dominus cujus fundamento P
ctam. in
Iransfertur,

Sa ctum

summus Poutifex dictum di exer.t que viUem summe honoravit,

'T/tac Mton
11

K-<

6.

Owmerfarfo pr>fo

muner ibus

ciunt miracula
cisci.

rSAr Mc m popnvto cnm

V o S(

ExpU-

Franvita beatissim, patns

fice est

aureani, lapidibus i siam crncem erat bgnum i, tam, in qa

^^

pretiosis orna-

VITA ALTERA
Auctore S. Bonaventura

Dominicffi

m ^
.

Ex
1

editione Sedulii, collata

tione Suriana,

cnm

edi-

Romana, WaddmMs.
E

j:;',;:

^:

subscnpseCardina.es communiter

giana
parum
esset,
,

et

codice nostro

mullique ad
Chriitianani

"TAerum. qu

Sanctum Dei
co
-

vitamet Ordi

er eum Cibilibus honorar. nisi P rebus In e viventem in gloria, Dot,,m et sniritu

PEOLOGUS.
d.ebus

nem Minoi
lur.

Utii

contier/uun-

ASto
rlnasterns^auperum dominarum
t

et filiabus su.s m-lnsis propriis uxoribus,

^
sp

gratia Dei Saivatoris k pparuit ft.nc.eco novisaimi. in Servo sno a

uostri

-*,.,

omn

.
ciici,

SnniW
.

spietis car nuam elerici prmbendat. ...la-eg '',;,,, ac impietate et emoularibus des,prarfatum Minorum Or,

multi

eapientes et littera>ss.uu

v,

sanctm vero bumiiibns et misencor superadfluentem in eo De. cis- qui erudiuntur exemplo dtam venerautes, ipsius

pauper^

^pTetatcm
rare

;;,
",

pSs
1

m
t

,
,.

abdicatis, panpertati ac t ,,,v,runt,

st gn*Cbn.
1

oue

nl

suj

sancti

Pranoisci
se

in

ommbus

Dens
fpc"
fonis

et sscu.aria desideria v.vere, et ad beatam Cbristo conformiter namsitire. In ipsum desiderio indefesso contntum tauta et ut vere pauperculum condescens.one reelcelsus beuignitatis
,

***

uxta

mcnsnram Dominicm gratim

t ad

eoniorman-

U.

c*.es.em gloriam pervemrent.

Ameu

mundialis conversaquod uou solum de egennm, verum et.am pulvere suscitavit

perfcctionis profcssorem
, ,

l.

Sgelicm

duccm
ded.t

at-

WNOTYTA.
a

vfam

Irmcoueu. effcctnm perhibeudo de lumiue d utium ut testimonium Dom.no ad corda fidelium is et pacis

m
tta

in

lncem

cre-

Non

completos, ul alibi ostendi.

Italico

H*c intellige more

,;,

1%
8. Franci-

^paret. Hic

matu 'tenim, quasi s.el.a

claris vita^

Europx

computandimodo obnt

Ldio nebul
tLquam
siffnum b pacein

m.cans
et

ma do^mnm

v.^Oc.obris.dieSabbat.postocca/e/e /<.. /'' e CelanensisinVitaprimanvm. ^

in tenebns folKOribus, sedentes direxit ju lnoem; et, "rradh. .one prmfu.gid.

umbia mor
gorne

"? Conseruu
c

nehnlas arcus refu.gens inter

celebratur die 14 Septembns, l'Festum idud currebatquetuncannusChristi L8M. C U Monte Alverno, Mvernus, e Alverna Florentino. apro //e/rwri* e S o

V.etS.Bonaventuranum.WA. nu e( S. Bonaventuranum. 213.

m Lnm in

Dominici fceder.s se uuiuiu^ liominibus, exi- F lutem euan^elizavii

&

mons

Vilaprjma num >\ Consonat Celanensisin in Vita et sanctus Bonaventura 95 112 etWd;

Pra^ursorts l^nam uoque^simtmudinem de,erto al ut viam parans m stinatus a Deo quam verbc, tam exemplo b paupertatis, dicaret primum supern

^ ^ ^^
.
;

repnwentmm

a de-

^s

pomitentiam P
meritis,

gnM

iriEventus donis

num.

191 et sequentibus.
5

h in Vita cap. io, s Leqe S Bonaventuram sucrorum stigmatum inscnquem De virtute

quarto Nonas Octobris t'colitur festum ejus computandi die 4 Octobnsseu nostro etiam more vide mox Annotata ad sed de die obitus ejusdem

PS

^lTlraneisci corpusanno 1226 fuit Assisii tis illius tumulatum

Georgii
;

postridie

mor-

in ecclesia S.

u propbetah quoque repletus spn uce^ officio c deputatus nec non et angelico ignitus,et ut vir merardllK ,ne Seraphico totus sur.um vectus, sicut ex ipsius cbreus curru igneo rationabihter apparet vit^ decnr,u luculenter virtute Eli et comprobatur venisse in spiritu amici sponsi apostoh et 2 ldeoque alterius vaticinatione vendica sub jjjj-*Buangelist* Joannis, sohs, siangeli ascendentis ab ortu
; ,

dehmc

virtutis

invict adau-

pm*

similftudine

t latum ad novam prope Assisium,mquahactetione Deo erectam Cetanenszs cum ante nusdianecolitur. TUomas nec de nova tlla ecclesia, "Ttempus scripserit, meminit ,memmenecdetranslatosacro corpore

sollennissimetransanno vero 1*30 hinc sub cjusdem invoca ecclesiam

iruumque Dei

vivi

habentis

merito designatus. Sub Joannes sigilli; Vidi (ait

astruitur non imapertioi.e namque sex i

,

JJ--^
,/

in

Apocalypsi d)

al-

terum angelum bentem signum

ascendentem ab ortu sohs, haDei vivi. . lluuc Dei nuu-

cium

743

MEQUARTA
cium
imitnbilem nobis amabilem Christo Servum Dei fuisse Franadmirabilem mundo culmen ciscum indubitabili fide colligimus si qua mter eo eximise sanctitatis advertimus
, ,

0CT0BBI8
Quinto
,

et

de austeritate o

vitffi

et

quomodo A^Bo^con-

rreaturae a

pnebebat

ei solatium.

dTacensionibus

Sext^deTuniuitateetobedientia,et de nutum. divinis sibi factisad

in

homines vivens

imitator fuit puritatis angeliese;

est

qua*
'

et

positus

perfectis

Christi

sectatonoarentia
afflci

SUi

qu'

senbus in exemplum. Ad quod quidem fideliter officiura quod tiendumetpie,n<n solum inducit calvitmm vocandi ad fletum et planctum,
,

vidobimtur ad lpsum.

habuit
<>t

signandique Thau super froutes pceui^ementium et dolentium e signo vir-.rum veconformis crucis, et habitus cruci

ty

Bingulum

sacci,

virtuteorationis. Dooimo,de studioet intelligentia Scr.ptur.ru XJnTeimo de

,

et

fcentialis

rum etiam
firmat
Christi
fuit

signaculum
,

conirrefragabili veritatis testificatione similitudinis Dei viventis

,

^Cdc^teffleacia

pr

i,

et

g ratia

videlicet crucifixi,

impressum ingenium artis

quod in corpore ipsius non per natur* virtutem vel posed potius per admirandam
,

exponit

eur dt-

audrut

/'. tentiam spiritus L)ei venerabilis 3 Ad huius tam dignissimara imitatione ni

ffi
_

Ciraoquinto,decanonizatione,ettranslatione

Viri
,

vitam

o-

describendarn
sentiens, id nnl-

iP

ffi

beutqnr /"

indignum
latenus

et

iusufficientem

me

p^remo,^
ostensis,

*"
aliqua subnectuntur,.

B ctum Patrem

fervens attentassera , nisi rae fratrura generalis quoque capituli conincitasset affectus, quam ad sanet ea cor induxissd h^tantia^, devotio corapuhabere teneor
, ,

fetora

ATJNOTATA.
Baptistx. S Trl est la esi, o. Joannis .,u ^ima. Forro

Jtff .

contulis-

lisset

upote

qui

per ipsius
(

invocationera

et

sct

merito

toeo)

fuucibus erutis h, si ut insceleris tiraeo argui, tacuero laudis ejus rae caussa prscinua penes gratus. Est et haec i qui vitam ut ego func assuraendi laborura
a mortis
, ; ,

n pueruli *tate

sicut recenti

memoria pnecoma

relinquam.
c

coclice

nostro

cjnnato P-

MS.

fyjfs^ii

Waddin-

corporis

coXosco
ps o
et verba

mihi conservatam reet anime a Deo ra et virtutem ejus in per ipsum

, ,

expenus agnovi
,

vit*

illiu. v,rtute._,

actus
ne-

tleca, fou possera, P

bus
iis
,

quasi fragraenta partimque dispersa

qmedam
, ,

partira

quamquara
ne

plene

utcnraque, colligerera Dei qui eura Faraulo

raonen,

conmerant

e*

fttf&Uf >**<

gj( ri(i;iiirii'u ulif*/0

,

transraittenda,

certius raihi constare

,

originis adiens locum

itu

conversationi*
;

et cl a iUS et trans
,

h
l

Viri

sancti k,
l
:

cum
.

familiaribus ejus adhuc

^perviventibus bU pervneu

collationem
et

de u.

habm

n lio ent em

maxime cum

qui-

S h Sunt.qmvelm.
,

inter

J" ftcium ^degenU ulb e mf

oh

$m

^-~ pusdam, qm bwwuet sectatores

('

praecipui

quibu, piopter

na & n itara

se

>

cto doclorc,

3,

ad aiem x**in Opcrc C^ nostroc0 inccrlis ;am F :nn iw c w iam

W
'

suum Deiib ,m nuie ner Servum P negligendura esse styli ornatura P^cit curio sura j effecit, curio.ii , OTn# , nlll8 simnlici serplus simplici cum le -" 3 devotio putavi pr oficiat. Neo semper
ft
;

dignauier

7wr>

rr '.mTcuSutm
1X15
'

r*Ts*
'""
" ,!
'

ordinem temporis or[ vitandam; sed potius co, usionem npt junctun, sev. "tudul magis divers.s paracto tempore quod eod a m ouod eodem v eundum e .dcm
,

te.ni

I^onn-rnere
i,

vidco.ntur.
et

nron-ressus,

*^

[nHium antem consummatio qumibU " ,U

^^,
''

--TC^Xu't. < -
n'ami

infenUS
ipsius

OC

<leniqfie

"TSS5
i

eonversatione cnim primo, de

Tim

capifa

Wa

eu cd/""""
cffuloi
ler.

% ::und

,,Tpe:,etaeonversione,usadI)eum,
<

TT 'Xo
m
eas

^''''"'""."^deeim S
ac

distinota

oai

m0X suWt

Ca-

""ouarto^^de profectu .psiret^confimaLne EegullC

tse.

manu Ordinis snb P-ius WprotriUte, er M

edtttontims

fln ^

Octobris

TomusIL

744
ritate. quam Sedulius ^itetejusdem.

r,. VITA ALTEKA

q S.

VUANCISCI CONl-ESSOEIS. IHAJNHoo

V.NTUM.

ipse deinde

<"

abat autem lgnora d. i. nor lium masuiface honorandne vei, *e consihum adhuc Francisous oiroa

,.

",,,,,
/,-

JI

pat f isad
,

?*'

"*OT

ls
|t

M:

Tertiodeeimo,

tM

quartodeoimo, q

didioer* contme, S u S , nond ;r,,;, 1 1 divina. assueveral degustare plari cmlestia, neo intelleetum mfflquia spiritoali auditni dat

quam

comipti

natnral.8

J ,no,^
ong-ims

lde

J*

cta vexatio,

faota
io

est

super

eum manus Domii,

,

ni.etimun

dexter.
affligena

rpp^t%sL^^^
rf,d aSedulioadditur.

guoribue ipsinsoorpue Lmuui ad Sancti Spiritus

uf

eoaptare
,

"^
"*

'~'".
ta
I
,

que resumptis corporis

decentia more
buit militem
solito

riribue
prs

quendem senerosum
onju
afleotu
,

*"" ta ^em^ed
o *m

CAPUT

I.

paupcrcm.etmale vcstitum.
ptomiseratus
to, vestivit
i

pau penem

illum

protmus

ut simnl

impleret in uno gemmum

*
SonCiUI
rii
,

mwnaf&mo
fcita
I*,'//i,

&**.**- JSIISS: e
ornniiln scecula.
rp.levan t. relevaret.

S
,

uominTs
se

Z
de,/"'..11111 10-

9Nocte
I

vero

sequenti

cum
et

sopoii

i4/ii-

TTiT eratiD

civitate Assisii,

Francicus

nomi-

natui

et

Vne,
pro eo P
Vl1; ,

cujus

memor

in

,,. iii

eduealti
o

fflti'"',

qnod Deus ipsnm l prsBveniens, duleedinis benigne

pericnlis

est, benediotione benedictionibus ln

et

palatium speciosum Ohnsti signaculo militaribus armis; crucis monstravit sibi divina
,

ma.num

um ms
ut

mnium mak
inti rprelattu, pi
.

git miiiio-

de

p
inter

gnitis

e,clementia
militi

'iini

m Apu:

misericordiam pro

summi Begis amore paupen

1
,

lium

exhibitam
quffireret,

graclementer eripmt, et cmlestis

compensandam
cujus

implevit. ti donis affluenter

Btenim

cum
tate

P r*o a tenderet mercede. Unde et cum esse suafore,miessent illa omnia

, ,

^P" ^

ronos
tritus

foerit in

hominum
,

filios

juvenili

nu-

litumque suorum

superna fuit

assertione
,

re-

vanis

et post aliqnalem

litterum no-

sponsum. Evigilans itaque

,

deputatus nea lucrativis mercntionum tamen sibi assistente presidio gotiis, superno quamvis effusus ad juvenes nec inter lascivos petulantiam abiit; uec ino-audia, post carnis qu.-.mquam intentus ad
titiam
,

d/.

Lucrum

?er cupidos mercatores , speravit in pecunia lucra * rat

divina perscru. haberet exercitatum spenesciretque per vis.bihum tanda mvsteria invisibihum veriad contuendam cies transire prosperitatis indicium ffistitatem; magme fore itaque Disposuit visionem.

mane animum ad

cum nondum

mabat

et

thesauns.

lne-

divime

namque
quffi

juvenis

tus indita quffidam

ralis

diviniPranoisci prsecordii< qauperes miseratio libead

ad quendam adipisci roihti, ipsiussperansrobsequio decua

Apuliam adhuc dispositionis ignarus in se conferre liberalem comitem

,

msolitam

secum ab

instantia

ores

tanta

repleverat, ut jam Euancor ipsius benignitate se surdus auditor omni pmponeret gelii non si divinum allegaret maxime petenti tribuere b
,

amorem.
bonx
in

7Cum autem
tumultibufi
.

indicia masef-

semel * negotiation.s mtentus pauperem quendam pro amore Dei

,

pretendebat. ut ostensa sibi visio ivis- iednocl\i'tivipaulo post inter aggressus , 10 Cumque audiut nilui monitut, reditAstiiiwn, usque ad proximam civitatem g, set difamiliari sibi allocutione omnino alter iu nocte Dominum quis potest melius facere fat (uf. Francisce , centem J>. y h Dominus an servusP dives an pauper
:

tibi,

me
iii.t

mili

petentem eleemosvnam
M"","

praeter

morem

solitum.

Cui

cum

Francisous
dives

respondisset
facere

quod

tam

vacuum

repulisset

statim
et

ad

cor reversus,

cu-

Dominus quain
tnlit statim
:

melius potest
pro
vis

mDe-
,

/><<

dedi(.
*

currit post
solifl

Sur.

eleemosyna illi clementer quod nunquam promisit Domino Deo impensa,

ipsum

minum

et

C ex tunc

dum

adesset

possibilitas
;

petentibus

um

Et

Cur ergo reliquis paupere homine Quid me Franciscus

pro
:

servo Do-

divitem
,

Domine

quod usque ad pro amore Domini se negaret copiosa in pietate observans mortem indefessa
,

facere? Et Dominus quia terram tuam

;

ad
visio
,

eum quam
:

Revertere
vidisti
,

in

spiri-

Deum
ruit.

delectionis

et

gratiffi
,

inorementa j.romeperfecte Chri-

non ^ mana tualem prffifi^urat effectum Mane dispositione complen.lum l. te in

,

'^

Aiebat enim post

cum jam

div.na itaque

facto,

cum
et
,

festinatione

revertitur Assiet

in habitu stum induerat, quod etiam existens divini expressivam amoris audire Sfficulari vocem

sinm/e
tatem.

securus

gaudens
a
,

vix

immutatione valebat. elcgantia moPorro mansuetudinis lenitas cum Bupra humanum tractabilitas rum, patientia et modum. munificentiffi largitas nltra suppetentiam

obedientiffi

factus
,

expectabat
publicffi

jam exemplar Domini voluntu-

umquam

sine

cordis

facultatum

quibua bonffi indolis Adolescens cerindiciis, quaBdam videtis florere conspiciebatur quod copiosior super eum bantur esse preslndia,
,

supernam devote precamulte se subtrahens foret agendum, batur clementiam, nt, quid sibi autem ex frequenostendere dignaretur. Cum * flamma desiderii cffilest.s in eo
ti

Ex tnnc

negotiationis

orationis

usu

'

UV.tW.I""

foret
tia

in

posterum

divinffi

benedictionis abundan-

vehementer sncoresceret ; terrena supemffi patriffi

,

jam pro amore omnia despiceret quaet

qucntis

si

diffundcntla.

Quidam
I

ei

iidcuia-

tur

mgrotv, tieicenuu do:

de Assisio valde simplex eruditus a Deo) cum aliquando (ut creditur, eunti obviaret Erancifico c , depo8

Quidum sune

vir

reperisse absconmhil; thesaurum sentiebat se prudens negotiator margantam ditum ac velut omnibus cominventam excogitabat veuditis
,

parare.
11

per civitatem

nat nootli eje-

no:
c

sternebat aebat pallium mentum; asserens , omni fore Franciscum reutpote qui esset in proximo verentia dignum magna facturus et ob hoc ab universitate fide, :

ipsius pcdibus

vesti-

Adhuc
;

tamen,
quia

qualiter id

ageret, igno-

SuivictO' ot,

rabat

suggerebatur spiritui, quod spiritualis mercatio a mundi contemptu

nisi

uialur, '*'/"'

ipsius

proiuffl,

mooj roaneiw
uculil-

sumat

initium, Christique militia sit a sui ipsius ex victoria

745

DIE
victoria

QUABTA OCTOBUtS.
dura

inchoanda.
per

Qnadam
quae

itaque

die,

nondum
munrio

vel

convictu

sequestratus

&

\
t

s
tNTi

nr.Nvn*.

equitaret
Assisii,

planitiera,

subjacet

civitati
,

culeprosnm quendam habuit obviura incussit jus inopinatus occursua ei dod parvum perfectioma ad autem horrorcm. Recurrens et recolens mente jam eonceptae propn?itnm
.

ANNOTATA.
litteras didicerit, Ubi Puerulus primas aliqualem notit quarwn linguarum Commentano przvw iv, num. verit, exposuiin
et

quod seipsum
vellet

oporteret
Christi
l

primum
;

devincere,

si

effici

milcs

ad
Cui

deosculandum

euin, equo lapsus

Wadd, pre
enderet

adcurrit.

oum manum
protenderet *,

76 et sequenti. h Lucx cap. 6,

1

v.

30

Orani autem petenti

te,

qnnsi aliquid accepturua leprosua

peouniam

cum

oulo rcportavit. Statim

liber,

equum ascendens, et se cum campus pateret undique

lum minime
tus
vidit

autem circuraquaque convc

Leprosumil-

et habent codex noster Ms., Waddingiana Iranet editio Surii, at Vaticana

7'lta etiam

replcm. Admiratione itaque

coepit

OlSCllS

et gaudio,

laudes

Domino decantare
aemper
ad

proponena ex
conscendere.
SolUarieoranii

hoc

majora

biographis Bonaventud Hoc factum. solus e historice certum ra tradidit, cujus auctoritate
e

Chritlut

amica proind< loca qumrebat, Solitaria 12 quibus dum gemitibus raenarramoeroribus; in

post long-am prebilibus incessanter intenderet, exaudin. Dnm cum instantiam a Domino mernit sequcstratns oraret, et pras enim una dierum sic al orptni in Denimietate fervoris totoi veluti cruo um apparuit ei Ohristua Jesus liquefacta est um ad cujus C confixus;
.

Arma

solus e biographis

hic crucis signaculo insignita fuisse, Waddingi et Vaticatradidit.

cruci d/fixus

na

editio pt
:

appareti undi
iUepieaffcctus.

Seduliana rectius
noster Ms.
f

sed >itis habcnt insignitnm consentiunt Suriana et codex

:

Verbum
Ms.

sperana desideralur

in nostro co-

dice
<

^poletum dicunt Tres Socn.

animaeus,

et

memor

Chnsti visce-

h
i

EdUwnes Waddingiana

n impresaa ribus cordis ipsiua adeo crumfixio vemret hora, cum Ohristi ut ab illa lachrymis et gemitil racntcra, vix posset a

medulhtus

aut Dorainus, aut servus? dives,

H8C

k In
1

aliis editionibus

Vaticana legunt pauper? jam monui. nescivit Celanus, ut supra nostro Versus et codice
et
: :

Vatio.

con

tiner<

&SE
n era

ousextcriu

Cn-elicum sibi temetipsum, !

o "

S
^m

postmodum contineri*, sicut ipse ed t, cura appropina^aret retulit Vir Dei illud nerape Intellexit per hoc venire post rae dici : Si vis
,

Assisium, vel Assisium versus. Ms. De equo lapsus, id est,

S

Codex d

ex equode-

ct tolle

crucem

tuara, et

non vulgarem
riiriuiivs

leprosum illum Innuit hic sanctus doctor, hominem fuisse, sed spectacutum
hic,

lcproios s-rpc
vitit,
(ic

"
indi-

u/m
i

gentibus tuci

ui

it

hupaupertatis tunc spiritum intim pietat*. senaum, et affectum non solura concura prius leprosorum Nam longinquura contuitum um vernm etiam Chnstura borreret, jara propter verbura Prophet.ura conncXra, qui J-ta apparuit p, ut semei . .;hili* ut leprosus humintatie et hu^utemuere., P ene 5 lpsum plene q prse .

ffffiT

dem

Ceterum\ nonsemper eumr est, ^rumordu qui apud Tres Socios

nhlatum.
;

JJJJ
^t

lector nemservari, facde advertet non sermonuit, ordinem temporis dor uti alias credtdent corSocios hic Zcerit, sive, quod Tres

^uodav^

Ster

"nApiri Waddingum

desideratur
-'
4

Adeo.

^^

edittone desideratur q Vox plene legttur pleVaticana vero male ^ngiana-in

oEosMatthseicap. 10, t53, t. p Lege Isaiam cap.

Wad-

-Xr
?r
m 'muUo
i,t

enim

freauenter

domoe
erogatat

ipsoet
;

m
Tcodex Ms.
etiam
:

librraliter

c oseulabatur se.ps.m sua, vernm ettam cam bos non solum

.

r eleemosynas eompassionis afleotu Pauperibue et ora

;

et Liberaliter eis etc;

,

vocem

eis

mauus eorum etiam mend,

addunt editiones Vaticana Waddingiana.

Sunana

et

S.'t^S^J,

imnendere

aliquando

alUuando

vestimenta exsoindens

CAPUT

II.

De perfecta conversione
fieret :

ejus

ad Deum,

et"
Cum
nutem
i ietatis

pr.beinopi* snpplementa
religiosa

et

de reparatione

trium ecclesia-

ret
Roni
tatii
.

devotione
fores eecl,
,

tunc

rum.
AHissimi
in

comucuni pou-

-,4
,

imiu, visitarel

apostoli

Petri, con>pe-

pere uf6.
inter

mmdieot
,

eTmuUi uon

dlemexigitett

1Z Stis
,.

Superum

ante

Sas
m

aneotd

part.m pau. duotus duloedine ex eis mag.s egenti smore,uni

'

argitus est medio pauperum cum \IZ ill ius^diem illum - transeg.t, ues.cnpiritus juoundilate ita et ad perfect.onem

semicinoti.s oon-

Q: SSL.
iu
,.,.

>iam autem Servus non babebat aliqnem

addidit

hujusmodi

doctorem un f msi jimM

.

Jdbuo .^psius

olemenb, eum
,

,v dulced.ne.

Dum enimdie^

dam

glorism

spemeret, psdatim oonsoendendo

invigilabst
,

SS5

pervsmattentms
ferebat

deatnin agro esressus ad meditandnm Damiani, qnjux ta eoolesiam 8. e..m vetustate ru.nam, et ra batnr pr nimia

S
ut

! Mortifioatifni oarnis
Clxristi

crucem

quam

interms

m
. ,

oorde

exterius

Ztw

autem

corpore etiam oiroumferret in omnia vir Dei Fr.no.sous

- * SU. TTA^SSse spiritu ,

-* ^^

: r:: ;:i
repjetu..

.,

746
A.S. Bo>*
YINTOIU-

W
oculis
,

AimA

S.

mNClSCI
19
,

OON*)^ _.
*>-

Cumque lachrymosis
miuicam crucem
:

mteuderet
>

n Do-

locum, ut,

cuiu
ero
nih.lo

^
^

9altem de , De0
ob__

D
eiapalra rutv
rui
lul
iiiule afferf(

vocem

de

>P'_

aud, n psara ad eura corpore.s _ad , .rancisce ^. ceutem Trem ea de. meam qme, ut cern., _ euin awei factus Franc.scus, cor ,i.-.,...l mirsnda voc,s *-alieuastupet a d st pet ad tain m eloqun. me nti, virtutein
,

___ aunbu ,

Uta*-\~2Zr-W
,

^ ^
di.

proviucia effugaret.

Francscus

fortatus

^^
,

ad

epii-

ViUm Ul se s "se ce clamaus,

pr

ducere

viucula
se

et COplim addur-

contesta _ s

pv0
_

(Ul

ve rbera

Yalie. virtutc

perdpiens

diviui

-TlS5*
:

'>____ gaudeute. ChrlSti Christi uom.ue

ejuj

rum.
se

t vocare non posset

^rV^
Vlden *
'

mala omDia S ubilu_ e quod eum repat^r,

/"

couvertit,

Va

ad \d

extorquendam pecumam q .

feQestre

lmn

iDsius

m itigatus

pecuniam rebu FvlginU coufedam ad

eam drferl, ubi commoi

-*" * 7'Tqu [eetinus acceesit:

C

ll>1

,, eq,.u m

eu.

tuue

sunpto

pretio,

' ^n'
'

^_
T

od

'.:,

qu

1'ortave-

, Qe ,Bt

lehx Mercator,
e

____

A , si

manda/icredilafiiui

'Folio

<'

cedilj

ipiifoui
i)ci(6ui

TVadd. saccrdote

Stfft-^
"'"^"""Lm

eiiam
,

'

:;:;;; ;
1

,:

m ut
m. Hoo

;/</.//(i v.

pine

nudui

moiiel
l

efomnem
autam faciente
cuu.
l.oe

spei
,

flduoiam oolloeavi
et

cer-

Servo

Dei

cum

Is epWusfervorem,
in

el

a pulre "
.

a '/"' /, uili

lilui, (/"...'<
in pxtblii uffl pi iilicn,

J
ter
.

a popnlo pMlirpjtui
l

<idr. f(

au.mo cucurr t ad lo uovus Cbristi erat athleta, cum A pse, quia eorum equentium minss, et 2'atd cum auan-ri ^ ar a loeum ie voleus dare locumn-aa volcns utum, h)11 tum, nreTsentir, im immi P rffi " cu ,.. f ;, cn hsnondit. ,n qua abscondit, m
ineius,

dote

prdicto,

inteUems*t *

perturbatus

S
.

f ^^""
1

aliqmd ,,suis, ut am.cus, oporuit, praicipiens ,ntegenda_ membra oorporis e br* 1 reut ad pauper et u- auiem ei mantellus n, * autem ci -^. Oblatus Oblatua est Obu WU1 *,
.

Viro Dei U-r braehia sua vir pius

admirsns ^am oxoejntem prot.nus exsurrewt, eu

fletu

iUum eum
ot

recoll.gen.

bonus,

palho,

quo

at
citlem

IFfldd. intellexil

onlte tiuaaam oet.un'i in ',,,;,>,

i-jv-

'X
?

ovea&se

------

eeesanter,
beraret

Douiinumia,. ,.... i.,t; t oaa va^kt.Oom.num ,n aUquibns lati.ando rogaba. t .mbre perfusus lachrymarum
.

de

manibua persequentium
que
[gitur
coepit de

ammam

su

IVndd.

tiute

am. etpia,
favore eompletu.,

pia

compleret.
la-titia,

'ta, bemgno quadam excessiva puaUlanunitat.e nareli,

viasen.etip.-um
'
.

i q m.lkh.m et
!

mente

arguere; dvitatem Asewu itar agQu.n, eum eives eernerent facie ac per hoc ahemuta.nra
,
,

fovea,

et

eVateJer suseipie.,, quexn ip be _fe e , _____ ;+ raodum crums m ad mni inm crucis ma, q d sibi oeeurrit to operhnentnra formans , nu propria eonsignavit paupens seminudi. e"eo crucifl.i hominis et altissimi nudus rehctus Servus Regis it ur crucifixnra * Domiut audum sequeretur t e utique cruoe muu sic nura, quemamabat; com.n.tsuam ligno salutis
,

cuju,a

.:..!_

eorviPTltS se rvieDtis

suscipieU s

episcopo * PDlSCOPO oura cceraencum cosmen.

atic

a scopi

n,i,,
,

tirislun

tHS

oi

teret,
1Vet

i>er

salvus ckquod de mnndi naufragio

m ..m

puiareu. a ~natum putarent <. seusu,

luto

platearura et

a-

21

Solutus

exinde

raundi

Contemtor a vinc.v.tate
relioia
petllt ,
,

F
A laironibv*
iii,

tnsano tamquam insano et depidibus impetebaut, et auclaraosisvocibus insultabant. Famulus me ,i mutatus imuru, t te_Domina nulla fractns aut

__ munda narum cupidinum, cuis m

securus
solus

soUtudillis

mn-

et^

surdusinomnibuspertransibat.

U
itteo

Cnmque elamorem
,

carctrt
ij

statim

mmv
,

hujusmodi pater ens, non ad l.berandum ad perdendnm, omnijmieem-

,,

11.

tione

,,

,ii.,..

pertractum dora. pr.rao verpt lp-e verberibus et ra deinde bis, cmperat, promau.em a d exeqnendn.n d qiiod reddebatnr ; recolene plior ex hoc e et vahdior qm perseouEuangelii verbum: Beati [,,,, quon.am patiuntur propter justitiam ,,oem lost modiest regnum elorum.
subtiaete
,

Dei lingua Franoorum v.r ens - 'laudes Doraino jubilo , latrones surranc.scn de eantaret cura irruerUnt. Quibus ferali eu pe r Dei * coninterrogantibus, Vir ammo q respondit vooe hetica

^^

audlI et all ocn.ionis area.

^^
_
t

.^

^enua
r.ax cum,

p ^
tt

Pr

._.
ffl

percutientea

iuquicns

nivibus
Pr(B e

J^^/^Xtibus Ipse w
.

Jace

nlstlce
ilUs,

De.
eoepit

exilivit
,

de fovea,

ipsorura

eum
mater

vero
ejus

tempus

patr.-

patria

discedente,
,

o voce

exliilaratus
1

gaudio

alliori

innexibflem abire perminon sperens, o Ttaonlis absolntum omnlpotent. Deo referens , At ,,,, gratiae ti
,

KUi

fectum oonstantiam

mariti

nou upprobsns
emollir.

et

sonare o.

posse

noD ''
receP
r0

m
;

omnium pe,ora laudes Creatori coev(Mnrll< ad q ,ldam vicinum et dieus am petiltj ut me

,

_j

est in quo priue fuerat, ad loenra non ...ven.eus doRcdiens autem pster, et eum cucurr.t ad illatis uxori , fremens
, ,

reversus.

^_=' quodam am, o paupere tumc

,

lnde ve inco _ nitu8 e t despectus p. a ubi __ve _it __ _____ _ oeptus BU8 itus n0

S^

ulus

e8t

contectus.

mi

convitiis

__ __ inde

'

Exinde tot.us * eratque cum eis, o. IU ; to.r.am>- transtulit ad leprosos Deum La.,/,,,,6,1. gentis3ime serviens omnibus propter ..* * ulcera, educebat ,, aDatipsorum p e des,. ligabot abstergeba plagarum putredinem, et saniem ulce etiam ex miranda devot.one Osculabatur ded.cus mox rosas plagas ipsorum, Enaugel.cus est a Dom.no confnturus. Propter quod tantam
.

... hum.htat.s
>

QUABTA OOTOBRIS. \ m tnr Amator se um, misericordiam * um ^

1E

747
postulantes et lumen. or advenit) se per
tribuit,

^
tres

U ecce,
omnes
et salu-

^.

lumen uuicuique
conceasit
o,-.

e3ideratam temea

-*

^ J

Hto

^^
^

Fratrum

^in.
est.

incuoatus

Divime
erexit

revelationis ,nnamque provieccles.as,

M inorum -****

--

christi

Sefvus

airlg: ebatur in

S equutus
.

virtutem, t in
obtineret.
Viri

WM

* mirabiliter espugandiB libus morbis

effic aciam

^''3^
unum
de

materiales

an.-

mnab em
mulW

tequam

Ord.nem incboans,
&

jmorbis

Beferam
Dei

qnod
tu

acciait,

taa
et

postaiodum
de

Wm

^ ^^ ^^
,

Evangelinm pw*

tntelt.gt& sensibilibu3 ad proa ,j majora> or a.nato

clarescente .

Cum enim cujusdam

os

comUa

conscenaeret,

"

'''

dc

*
S.uM>ro.

"*% qnidam borrib.lis * -i aliquo med.c.na reme subveniri posset eidem suuvem. possei b.ucim v s.n<-.t.nrum * expoecea Sanctorum * exi>oscencontigit, ut propter dio de v.sitat.s Umimbo* to ni* Apostoiorum
depascendo
peregrin atione
rediens,

Spoletano

pariter

maxi

m ^orbu,

igQMet
(

^ Nam
.

verum etiam
Bengiblll

,u.
forl3

q>d opere
ee-

inetar reparat

triplicis tr P^ c 3
i

_ cuudum
Ctrinam,
clesia,

L,

rabrieuj, fabricu,,

_ datam
_

^ ab
et

ipsiub Lpsins

oau.u sanct,

pn formam, eo fnrmam

Vin ducat,, " regulam regaXam et

do-

Christi

Servo

Dei

<^
OSOulan
oscular.

trinaque
Bicut

erat hctriformiter renovanda militia salvantriumpliatura

rnmnue
vestigia vesZa
volenti
,

prm
vii v"

devoUone vellet humilis hoc non u

osculum

.ps.us
ferens,

dorum, tum.

nunc cernimus

esse

comple-

pedes,

orib deuit.

imm D

autem

ANNOT.VTA.

oitatem recuperavit

n opUtam r

. -

INescio,
;

4"
huan b
111

a
,v sl

borum

^SZaT^^^
Z
i^tuti.
,

ulmirandum magieeitme^admraudum^B 0SCUl0 Um ^

prtlaritas . bi miraculo

tam

'

stu-

^ te^
c
r,

Non "...
-

- - codice nostro Ms., : reC epite<iam igitur recepit etiam iguur in l

-.

mw,*
p\ et

Q..inn. Vaticana, Suriana l7l ones

,r
:

.-

Waddingiana Waddmaiana K

Recusavit.

^ Arf ^,,

pendo.

Hxcpostabscessum patris conligerv H',: oos( absce

alixediUones hic
:

cavea

^.

*
,

-*
S

*
5

Fundatus jam in sibi reducit^ ciscus ad memoriam repaJ^jSSta

2 :3

in

riiristi bumilitate Chr.sti ttu

Fran-

iOmlstres

aMunt vocem

""fc

in J U11Ct '" et

^ ^
'

Dam

TlTeditione Surii desideratur

T;;

.,;;,.,

rauda
rediit,
rel.et.

,:,*.,

tanqna^ mend.cando voc nt ealtem

'^J^di^

redienf As,isium
pa-

iwtaH
n

Ex boc. VatomaWMmy M o pr-o V.-

densftai>en(Ardens.
Fenestrula,

Depositaque apud Orucm amorem pauper.s d abund, .r e .^K^t imer supeos, inter qnos oueribus lapidum jejuiuu,, . fti : i pus, attntum juvante se UV ft a JU ante ee P P". a, .gt.ur ponendo. Prdtcta refe _ civium et devot.one Domino,

r
ne
post

^ XrSa, M ^
ecc

^'^3*J m

,1 nnntinilf) >edcontinuo oto h a tnr qucdpeteUtur f icmt intrans ci. ,

.
. .

wm*lm*: ^ nosfer M Nec veroa e^ S-^ if,:Necverbaexpectat,ut,

vMm. Suruma
,

>K
_:..t

s.

...

etc. O.IC.

cta,

repara,.dam tmueultt se ad longiu& a B. Petn, ?_* specialem, votionem

H^*ZJ^*^ K^ ^ ^
A.nostolorum

^^t

de suis (pater-

^ftXilna^TresSo,nls) rebue,
1

tLat.

Uac

es
',:

.__

AwaMntara

Trtbus

A/.

add.

M..i

c
Opud (/uam tidrm
guani
/"
-

Bmavftj
|

piiiona

pro ipsius

i/ai'om,

Mt, udi

uropter

ibi

dem,

H remqne pnecpuum ame Vir eanotus

^^ J^^,^ to^fp****** -^JSSSyJ-U. nMw W<

reparatmnc

mor*

/,,

amolo

propter

reve

cum

"S. HiC

et en.m

profec.t, b.c mor te fra.ribus,

felioitei

^
.

tanquau.

^
^JiB
'
',

^^

Hunc mundi
bnc

lo .

nldest,vMiolwn. t lPlulK,luffl. q /n ed| Ko e

.

,.,.,.

omnia

yirtuose
it
:

"

VfCau?per?uvnmAcu u "
/'"'^'
/
'

SS;P.
.

ll|l

'

in

ouiousmd,
et

^.^
facie f cie

oariaaimum De0
vi-

nemora perge

^^; rSe *
'
.

hl

,,

lulI1

nersilvas P
Cre.tor.

,,,

commendavit
devotns
nnte

u.

De n

omninm

Pf*
/ ;

\'.

!.

\2

risionem
in

'^J
s
'

con^ntf"
Ap)
'"'

dera, relattcue derat relationcmc.tat e 1 rcu ,. hom.nes cteoitatfi , bat homines i- cta qm omu stare mrc t

nnumeros coum^"*f^2

cerneeccle

1
9iffi

bus in

aitum, w

irS ^^ ^^
j

^ ^. ^,
.

code.r noster Ms. , ,

,

'""

,, wm
'

ilitl

p.-otensis

mani-

aQ De

J^

'" A,i(lte 5 ,.
,,
p

;; ffl<JW

-^ h0
c

^ Arfrfe

^ ^, ^ ^
c(

;,.,,/,;,,,,

0010

7is
A. S. Rovx-

VITA A.LTBBA

S.

FR \NCISCI CONFESSORIS.

TSNTIIU

sed paucis diebus in culina servivisse} compulsum inde, ut sequitur, Eugubium nuditate

c U ia3 per omnia se coaptet.

divino
instinctu

Ca^pit

ex hoc Vir
perfectn.nis

omulator
vitarc.

recessisse.

Releram Waddingus totam hanc periodum,

r

Euangelica3 mad pamitentiam ceteros inania, ipsius eloquia non Brant autem
exietere, et

unum
Surii.
r

consentiunt ctc prcctermisit. At Scdulio et ct cdiliones Vaticana Ms. noster

,

litteram annotavi, tssa, utadprcBcedentem sequentibus ita periodo, prxcedentia cum una in quodam paupere Spoconnexuit Ut visum est putrefaotoulletano,quem Boma* osculana inipso msanumet integrum reddidit. Vtdentur Bonaujusdam abbreviatoris esse, non S. consentiunt codex noster ,.,,,,. n Sedulio Surii. Neque etiam Ms., et editiones Vaticana et iisdem exemrecte abbreviata sunt cum in
:
,

Solus Waddingushxc aliter

legit

namprx-

virtute Spiritus nec risu digna, sed ut ... venemedullas oordis penetraxitia ; , d andientes converterent. In raentem stuporem pacem annunc.as diomni praedicatione sua populum det vobis pacbm Dominijs cendo Hanc quippe sasalutabat. i sermonis exordio siDomino revelante , didicerat
,

Sancti ple-

Lutationem;

cut
est

ipse

postmomum
juxta
spiritu

testabatur.

Unde iactum
et

ut

sermonem
salutem,

Propheticum
ac
vera3

ipse

Prophetarum
cem,
nitis

afflatus

praadicaret
foederaret

annunciaret pasalutanbus mo,

plurimos

scordes a

Christo

qui dipaci lonprius extiterant a salute itaque

satis

plaribus

iste

/r/rrosus,

non Romae
sed
,

ui

apud
visiS.

gum

legitur,

Apostolorum

28

Innotescente

apud

multos

Viri
vi-

lu tocietatem

liminibus,

de

peregrinatione

rediens,

Dei
ta3

tam

doctrinae simplicis veritate,

ipsius

quam

admUlit BerIIOI
i

esse diFrancisoo occurisse, ab eoque sanatus

coeperunt

exemplo

viri

quidam ad

durn, vilarv lum,

poenitentiam
bus,

catur.
ln codice nostro

Ms.

Virtutispraeolarse raritas.
:

Wa Idinguspro
nam,
i

Nescio, quod habet

Nescio, quod-

mus

.V*. animari et cidem, rejectis habiia quorum pri- que habitu * vitaque conjungi Bernardus, qui vo- * Wadd eral extitit * vir venerabilis
;

omm-

um

et

omisit vocemmerito.

cationis

divinse

particeps

factus
,

Patris

beati

hancipsam Vitam siq)ranum. 15, ut opinor, u Waddingus brevitatis gratia sequuntur, secundum caput clauomissis, qux
(Jonsule
,

primog-enitus

esse

promeruit

temporis

s it

itaque

reparavit

ecclesias,

prnuntiantes
dos,
ret.

ab

eo

Ordines

instituen-

privilegio * comperta, Servi Christi sanctitate euim exemplo disponens perfecte contemnere codem, qualiter id perficeret
,

quam

pnontate E Hic sanctitatis.

tam

'

ipsius

Sur, pau-

munconsi-

pei tati

dum,

ab

quibus

tripliciter

Dei

Ecclesiam

repara-

lium

requisivit.

Quo

audito

Dei

Famulus,

tas

x Putant aliqui, per hanc visionem prxsignaPortiunculae fuisse celebres indulgentias

,

Spiritus conpro primae * prolis conceptu saucti hoc inquit A Deo est, repletus , solatione
,

Sur. proprii

consilium

requirendum.
Nicolai,

Intraverunt

proinde
facto
;

c>'lg<>

dictas,

de qv.ibus fuse agatn in Anale-

ecclesiam sancti oratione praemissa,

mane jam

et

CAPUT
De

Frauciscus exposcens ter Evangeliorum librum aperuit, trino Bernardi propositum a Deo testimonio sanctum confirmari. ln prima libri apertione illud occultor Trinitatis

III.

institutione Religionis, et
tione Regulce.

approba-

Si vis perfectus esse, vade, et M N I A, Q U M HABBS, E T D A P A U P Euibus. In secula Nihil tuleuitis in via. Iu tertia vero :Qui vult venire post me,
currit:

V EN DE

ABNEGET SEMETIPSUM, ET TOLLAT CRUCEM SUAM, ET SEQUATUR ME C HfflC SSt (ait

Audilu Euangi
\ii

lecii-

onf, Apottoll-

n ecclesia igitur Virginis Matris Dei a moram faciente servo ipsius Francisco, et apud eam, qus concepit Verbum plenum g-ratiae et
veritatis,

omniumVir sanctus) vita et Regula nostra, conjungi. societati que, qui nostrae voluerint Vade igitur, si vis perfectus esse, et perfice,
quae audisti.
."..

cam vivendi normam amplectitur,

<i

Non

multo

post

vocatis

eodem

spiritu deinquinque
aliut, inler

continuis

insistente gemitibus,
ipsiu.s

ut rieri

dignaretur
ordiae

Advocata

meritis Matris mi-

concepit * ac peperit

spiritum Evan-

quinqne viris, filiorum Francisci senarius uumerus completus est, inter quos tertium sortitus
est

quot fuit B,
ASgidiut,
I

Jl/i.

ndd.

gelicae veritatis.

ip e
*

ibid

quam-

Jam Missam

etiam de quodam Missam * de Apostolis devotus audiret, perlectum est Evangelium illud, in quo Christus discipumittendis formam tribuit lis ad praedicandum

Dum

locum sanctus

pater

JEgidius

f, vir

utique

Deo plenus, et celebri memona dignus. Hic etenim postmodum virtutum sublimium exercitatione praeclarus (sicut Famulus Domini de ipso
praedixit)

Evangelicam

quanquam
per

esset idiota,

et simplex,

ad

ne videlicet possideant aurum vel argentum, nec in zonis pecuniara, nec peram in via, nec duas tunicas li beant, nec calceamenta deferant, neque virgam b. Quod audiens et intellig-ens, ac memoria?
in
;

vivendo

excelsa^ contemplationis sublimatus est verticem

g.

Nam

actionibus

incessanter

raulta curricula teraporum, sursum intentus, adeo crebris in

Deum
ego

rapiebatur

excessibus,

(quemadmodum

et

commendans
indicibili

Apostolicae

paupertatis
laetitia,

Amicus
est,

ipse oculata fide conspexi) ut

mox

quit,

quod

perfusus cupio hoc,

;

Hoc
totis

tur inter
30
lllo

magis eenserehomines vitam angelicam agere, quam

uc Sylve$trum

in-

quod

humanam.
vitatis

prascordiis

concupisco.
u!iVn'/iif
l>"

ad

27

Solvit

proinde calceamenta
,

de
c,

"ilentiam

deponit

baculum
,

peram
unaque
pro

rejicit

pedibus et pecu,

incipil txliur

niam
rpjrcta

execratur

contentus

tari.

tunicula
sumit,
re-

corrig-ia,

cing-ulo

funem

quoque tempore cuidam sacerdoti cinomine Silvestro, houestae convcrsationis viro, quaedam a Domino fuit ostensa visio non tacenda. Cum enim modum et vitam /i Francisci fratrumque suorum humano spiritu abhorreAssisii,
ret,

mcerdottm,

mira

vitione

Inductum.
h

omnem
audita

solicitudinem
perficiat,

cordis

apponens, qualiter
rectitudinis

ne periclitaretur
in

]>ro

temeritate judicii, respe-

et

Apostolicae

ctu fuit supernae gratiae visitatus.

que

Videbat namsomnis, totam Assisii civitatem a dracone

'

DIE QUARTA OCTOBRIS.

749

A ne magno

circundnri

pra enjus magnitudine

nimia tota regio videbatur ezterminio ,bjacere. auream ),,ee crucem quandam Contnebatur exore procedentem _renci.ci , cuju. summit. protenaa iu eoelos tangebat, eujuaq latum. uaque ad mundi fines vidcbantur extendi ad cujus etiam aapeotum prtBfulgidum dra, ;

factum est, ut e_ insp

^^^^^ ^"
Bt

mod.c.m tempor, jmt

ejus
.
I

non -* divina operante clemeut e onvenn ent par e ipeorun, admirat.one

ne

quoque
runt.

diebu.,

quatuo

honestis, ad

duodenarmm numerum p
f

"

co

ille teter
sibi

et

honidus penitus fugabatur. Hoo

,

dum
.

tertio

.trare.ur, divinu

!*s.b,

acoreseere
et

oraoulum, Viro Dei et (ratribns suis per ordinemenarravit; ae non multo ,,ost tempore
essc

fratnbuB
i

tom
pro

vit,

f JJ ""^J*^ ngelu ^gJ-lH

ano
''

* *>

__i_.

rrhriaf.i

oau-

*'"'"' "'"""

M^

lEua
4
,

mundnm

re.inquens

vestigiis

Cbristi

sie

per-

-.

fecte

adbrcsit,

thentic.,,,,

quod vita ipsius reddidlt * ea, quam

in ordine auiu .culo a-

fundan quaidam al
vendi

modum

nece.
t

-U.u. visionis auditu V,r buerat. vi.ionem. E non in gloria est elatn- bumaua, sed boDei nitatem Dei in suis beneficiis recognoscens for,

ran. autem, per eunvm,

, r 2 .Ites.de tr |,,.,le^tteem pp

n, qu
dc
sola

se ripsera
eonfisu.
1

cum
P
1

c.um emtu Apostol.ea

^
eon.

tius

animatus cst ad

hostis

entiqni

fugandam
pnedicansoli-

versutiam,

et Crueis Ohristi

gloriam
in

to-m

d
,.,._.
,!, .,,,-

Tl

Quadam autem

die,

dum

quodam

-e u

Dei

vlsione

hujusmodi

tario loco

annos suos in amantnd.ne recogitans

torcav

_,-_.

deplorare t, Saucti Spiritus i

eum

supcrveu.eute

o
J

"1 ''"'

<,uidem "'
'

ei

quod per quan-

'

_
B

omnium
in dilatato

quoddam

delictorum. Eaptue den.de supra se ac mirandum lumen totus ab.orptu.

^krtudim

qa-

circa se et fil. ossuo.. a.pex t. Po_t hoo re futura eraut, luculenter a.t, -ersns ad fratresj Confortam.u, quia pauc, eetis. in Domino; nec

mentis sinn,

qu.

m
,

^ ^^
n
acl

>

al
-

^
.

^F

^.

^
:s>

^.
ejus .

..

oB-nm

qne

u"
vil

Uujn5
intelligene,

Deo plenu8

et

ffaudete

e-ficiamini tristea vestm simplicitas

mino
A/.

in

veritate
faciet

Vos

titndinem titudinem

neque vos terreat mea vel quoniam sicut mihi a Doostensum est, in magnam mulBiiaque Dens nos * Deus crescere . -~P
,
: ,

referri
ti S

condescensionem
coufortatis
t

Apostolica.

oignita-

exhilaratus est spiritu,

,

fratpibusque
eis

in

Domino
.

iter

cum

a&gre

d.latab.t k. Eobenedietionis gratia multiplicter

d em quoque tempore
,

Uiscipulos

auos initi
ei

ut<

in guatui

religionem intrante benedota pervemt. Viri Dei soboles ad se Uio. oon82 Tunc pius Pater omnes contemeis de regno De,, de vocavit, et plura voluntatis, de abnegatione propnse
tn

qnodam al.o bono v,ro I ad septenanum nnmerum

^' I'~^ m
eSt s
t.

Videus autem
,,.,.,,,

Christi Vicarius,
.

dominus
olarns,
,,ori-

admuandam

"

VM

utiqlle sapientia

-^,

|V|

g^^J!oomplectens,
nt p u

^..m.mqne " Panperem men,eberet

PP licanti

inolinatus est animo , ,n. Distu-

partes mitti

mundi,

dum,

a^ci. ra=? Vs^^^simplicitas

lios

sancti

Patris

pepererat

septem

ChnatO Dom,ad pmuitentia, lameuta inquit dulc.s Pater ad fi. uo parturire. Ite pned C bominibus pacem li0 s! aununeiantes peecatorum E.to poenitentiam in re.u.ss.onem te m or ,ombu, pat.entes

et

desiderabat un.vers.tatem

Jr bdehum,

^
J

de sa ct0 Paul0j epl

voeatam

-0P

Salline nsis,

omuis sancti
,,,,.,.,,
,

amator
dlvllll
,
,

et

-^
^

(|

,,,

|1(iutinc

lixlt

e , tratnbns

u J

te

in

tribulationibus

strenui, vigiles, in laboribns moribus graves, et ,n

de-ti.
tij

'"^ benefimm
m
vob.s
sanctie

^ ^
gra-

"^ J

quia

pro bis omn.bus

.

piatur ^ternum

Serseprosternentesinterram, eumgandm

pne At illieoramServoDe.hu-

regnum

one
fect

novamque refellimns, onm peV.U, sibi fnrmam Euangelic , nd- , ob _ ae

.

U.ijus

tanqnam

Situe
precibusque

snscipiebant obedientue
Ip3 e vero

manda:

^,

<--

dicebat unieuique sigillatim

rurtutn
gregut
.

ci

Jaota eogitatum

tuum

in

??.

^
om
[\
,.,
,

^
,

tia

ct

TOtum

ipsiu.,

dioat,
,

'1

^^
scrvandlim
^

in ati nabile
.

vel

^oss.b.le

JJ-gJ
llt

^^ s_am

contra

Christnm,
convincitnr.

nobis per

=
u
e::,

blasphemare

fif VS
te

em

osten-

.u-f a.iom.ffif.

Iit

^-r^^tr-S-na^
perre_it, reliqnis
aliis

jua

sex

ad

modum

crue.s

auten. parttbns depntatis. Mod.co protempore , ben,gns Pater, ear* elapso post

q he obUuu _M rob^u^;od^ nt
,.

muudi

et

qmd

rabol.m^ de
sa et
le

li3

fieri

.eos per e_optans pr^sentiam, cnm .n ____ orabat hoo per eum convooare non posset, Israelis. Sicqne qui dispersiones congregat
,

paupe
ac per
,

ntrahente

JWP

^ ^^

^^ ^ ^
;:::

pa

muliere formo . progl , tanter et de

,,

-^
ipi

gmem

cducande de mensa

slcut

750
A.S. BowTENTVRA.

S^S 3-'. - - ^ WM
V
.

nn aeeeoerat,

retalisset

ex

illius

in

ouod feme pereant

ST
S
'

Reg.s l.i et Kegis Chnsti per qu?ad imaginem de paupere 'sancti virtutfm
tetern.

Sp.ri-

*. *^
quan-

Mt regione
V

ipsi

per

paupercula

"S. ^Jfffi-X^eruum, ^/;^

mittit
t

Dominnm curam tuam, et Frenciseo. p Annumeralo S. Regulanobis f^j>tdetw ab ea q Hxcalia priman edidxt Wadd.ngus, guam velut omnium
dictum est. Q~ Vila pmmanum.SS, rConsonat Celanensisin Appendice num. 5. ..... Pt Tres Socii in hic subditur n edttwnf
ut alibi

ipse te enutnet.

git
qui etiam
cxletti vitione

Hinc

Cpr.W.m.
vTcarius
1

e.

inte.iectum

rNarrationem qu.v

motut Regu-

^L rva
,

ChZi C

cum

diligenter aud.sset,

de

etin.uh,tanterCh s,,,mo.
s efce;erat,in Spiritu div.no sug-

lam approbat,
aliaque largi
lur.

iD

.-r;;mrc

w VroTor
*

^r:jop
,

complendam

3S5HSS ssssjsrsrsrx^
nuam Bonauentw* suppositam
Videns itaque c(c
u
,

mZ Z B S Lcieslam.
Famulnm

basilicam fore prouretniit) Lateranensem qam qnidam homo paupermam Tam ru.n*; subdespectus, propr.o dorso "lus Cdieus et Vere, inquit, hie ne coderet, sustentabat. Chr.sti susten.aqu opere et doctrina ie P--pua devotione reple us Inde
petitioni ejus se per
specieli

eren te

nrmavit.

Videbat numque

somn.s
ftr* *as recew

Waddingus
nostro.

Ingenitumque.

.M/mihtu.

omm.

roil semper more dilexit. Pio.n adhuc concedere plnra e, po ulata concessit de poeo.approbavit Begnlam, dedit Som^W in.nd.tum. et laieis fr.tr.bus pnediSnd. pi

**? Cp

C
tenti

Huic Cardinali negoUumsuum teste CetaS. Francscus anle commendaverat no32 *< sequentx inejusque nensi Vita um. veiOuxdoncm^ iZnvenerat per ^onem Socn inAp Assisiensem, ut habcnt Tres scopum

etMs

rr,:!U s
praedicareut.

ni

Serv

m
fi eri

fuerant eomitati, feDei fnerant comitat,,

mndicenum.

47.

eTc:ro,:;sp,,rvuh,

a a,utverbumDeilibere

Sociosin Appendzcenum. v Consule Tres plura post hxc verba z Apud Waddingum ^mpendzose tradunQuod mterius Papa scntiret,
50.

ANKOTATA.
habitus vitxque mutatiob Pro his aliisque ad spectantibus lege Lomnem anno 1209 factam,
a

turhoc modo
de r ege
additis

Nam
et

divite,

proposita quadam parabola sponsa paupere, quibusdam

Waddingus

legit

Virginis Manae.

verbis,

Pontificis

approbandam inclinavit. capitis omittuntur usque ad initium

animum ad Begulam Post hxc etiam rehqua

4.

mentarium prxvium num bU

l'ln Ms. nostro codice
^

151

et

aliquot sequentideest

Francisco, ut expresse asseaa Etiam ipsi S. Appendice num. ~. runt Tres Socii in

et

apud Surium

ineodem Ms.
erant.

et in

editione Vaticana
.

Ple.

CAPUT

IV.

na

m n in ApLeguntur hxc etiam apud Tres Socios num. 29. pendice

e

disapulus ; Tertius hic fuit S. Prancisci qui, ut alibi vidimus, secundus fuit Petrus,
f

venit, quemque Bonaventura quinque suppresso nomine, voluit istis r ex J caput * dicare. Lege Vitee primx

Bemardo

nam cum primum

xn-

De profectu Ordinis sub manu

et

ipsius y

confirmatione Regulat prius ad-

probatce.
gratia
et

o-

Hancperiodum Waddingus
inter oeteroa virtutum

sic habet

iuit

enim
tione

praclarus (sicut

sublimium exercitaFamulus Domini de ipso

et

T-^retus

exinde Franciscus cum rnuctoritate Papali

,

superna
fiducia

Curn

lociii

praedixit)

qunmquam

esset idiota

simplex, ad

sus vallem
ffelium in via

sublimatus est verticem. excelsae contemplationis actum colitur die 23 Aprilis, ubi de eo B. Mgidius
est in

Christi

multa verut bvanSpoletanam iter arripuit Ium autem faccret et doccvet.

,

Rnvia redient,
a

dn<"iap r0

videntia

puteitw

conferret

cum

sociis,

qualiter

Regulam

Opere nostro. h Ms. Codex, Surius

i

quam
omni
rentaliis

susceperant,
sanctitate

et editio

Vaticana legunt
.

et justitia

sincere servarent; qualiter in coram Deo incedeipsis

qualiter in
in

se
,

proficerent,

et

essent
,

"Viam.

In editione Vaticana, Waddingi

et
.

Surn

exemplum

Existimaus.

hora pertransiit.

Et

diutius collatione protracta cum jam * lassati essent

,

\U

<Ue"

penodus sic k Apud Waddingum tota hxc Tunc fratres verbis consolatoredditur paucis parvum gregem m magnam fariis udmonuit miliam a Domino dilatandum.
: ,

ex
loco

diuturnitate
solitudinis

laboris

esurientes

quodam

substiterunt.

Sane

cum omnis

via

dcesset,

qua

posseut sibi

sario

Alio

bono viro desideratur in editione

Wad-

dingi.

In Ms. et Surio deest Fihos. pro hac brevi n In editione Waddingiana

:

providere, statim Nam subito apparuit homo afferens panem subitomanu, quem pauperculis Christi dedit quo disparuit, iucognitufl, unde venerit, aut
,

de victu necesaffuit providentia Dei.

que

al-

iret.

locutione legitur

Mieit ergo eos prasdxcare pce-

40

Cognoscentes

autem

per

hoc

pauperes
fratres,

751

DIE QUARTA OCTOBIUS.

Post eonsullum precibus

fratres,

supemum
,

sibi in coraitatu Yiri

Dei adesse

^se^e7spiritu,

tali

tran.figuratum
,

effiffie,

idium

magis dono
,

liberalitatis divinae,

quam

Deum,

sunt refecti. Insuper diviua cibo statuerunt firmiter, et irreconsolotione repleti nullius inediffl aut confirmaverunt
carnis propria;
vocabiliter
,

tribulationiB

impulsu a sanctae paupertatis reSpoletavallem in Exinde tn.ctare redeuntes nam cum sancto proposito inter homines conversan deutrum coeperunt conferre a. Sed berent, an ad loca solitaria se non de sua vel suoChristi servus Franciscus
,
,

fulgoribus et ardonbus in cum mirabiU sunernis irradiatum Ua in curru splen- c/, iu u.matum supernaturali virtute fl demonstrari a Domino, tU Ordftu > ml" Pt i-ueo sibi Post illnm iucede,ent, ,U El.as faetus spi,itualium , ut alter "u virorum Credendnm sane currns et auriga. fu rat a Deo apem.t oculos ad p eUe borum simplicium auod q.u ooulos viderent magnalia De>, Sanciaoi, ut
,

Jj.

a"m l&S&S

instantiam rura confidens industria, per orationifl requiboc voluntatis beneplacitum divime super
Vlt. sivit.
habitat

ad videndn qu ondam aperuerat pueri c. curruum plenum equorum et igueorum autem V,r sanctu. d ftaU. Elisa,i d. Eegressue ipsorum seore^ nmari, C03p it conscientiarum m.rab ,1. et de de visione ill.

confortare

ipsos

opud

HMiii-tortutn,
'

Wadd.

lucrK

illustratus Supernae igitur revelationis Domino , ad hoc missum a se culo intellexit quas d.abolus * animas ut Christo lucraretur magis omnibus, quam conabatur auferre ideoque exerapreeleffit ill.us provocatus sibi soli, vivere dignatus est. mon qui unus pro omnibus ulo cetens socns LcoUegit itaque se Vir Dei cum Asderelicto juxta civitatera tugurio

ora-

futura prsed.cere. profectu Ordinis mnlta

;i

41

,,ret

piurima,
vere

qn. sensnm
cognoverunt

Lnt bumanum,
5

tanta plenitudine
et
,

Spiritum Domm^ servum suum Franciscum qnod post p us quievisse

,

Cumque
en
e-

fratres,

bU

doctrinam

vi.am

erat
.

eis

proficu.0.

lutias,

mum

-,,;

in

quodam

sisii

mam
ris

forsanctfl? paupertatis b, in quo secundum victitabant, mainopia in labore multo et

,

J\X^l^
H
,

n rPfri<

nastor TrancisCUS TertiumOrdi-

dfirrtiCcuia duodeua-

Lacryxnarum

quam

deliciarum

pambus

refici

enim satagentes. Vacabant

ibidera

divims pre-

^T^J^^
m,

quam vomentaliter potius cihus incessanter, oratioms devot p caliter , studio intendentes
eo quod Vn

nondum

ecclesiasticos l.bros

habebant

quibus

possent illorum

horas

Canonicas

decantare

^taraen
tinuatis

aspectibus,
exeraplo

lihrum diebus ac ipo

Patris
et

crucis Chnsti

con
revol
,

*us

vebant,

eloquio

eruditi

eis qui "giter faclebat

de cruce Chnsti serraont eos doceret

Ordo initmm ,p,us Sur. Domim incrementum. Ibl quo- E auxiliis ilUc susciperet pr^co, civitates ourcm'ue aetu! Euangelicus pienti. doctis humanffi et castra, non in regnum spiritus annuucians sed in virtute ,e bomo Videbatur intuentibus Dei facie ,n clom semU quippe qui mente ac cu sursum trabere conaretur. B er intentus omnes germinare germen Cbristi vinea tepit ex boc se fior.bus suaet productis ex T^,mini

!*

[i

adit

'""

*
Kt

formam
orandi.

Rogantibus autera fratr.bus, Pater nos er dic.te o^e, dtxif.Cura orabitis, ad omne, Ecclesias Adoramus te Christe
,
,

aff

re

tuas

tibi-

raundo, et qu.e sunt in toto rederai.U perCrucera tuara sanctara quia

bene

sexus f in conjugaU /rlirlIli Mf ef auam plurimi utriusque formam a , r ^ faraulantes secundura ^itia iwmiuu pudicitia Domino ittui rtanitpnfuE leeibus dom.noi-um,
,

46

Nam

prssdicationis ipsius

iervore

muudura- i Docuit oranibus creatun, hudare in oranibus et ex Jdei reverentia sacerdotes, h or"e prscipua quod sancta Romana nnooue veritatem secundum et m-

insupereos^Doramura

Kt

b d,em

=
I^

**?*,

'

firmiter do et Ecclesia, et Servabant illi confiteri. p Ster ecclesiab et cruces, mentaperomnia,et ad omnes poterant, juxta datam vklere e longinquo prosterneorantes, se hum.liter
et

credere,

Z H-Lml
r

^J*

bus pc r a uqt

>

jam Tir&iDe s ad per-

Absens
(ribtil

/*'-

* Contrahentibus
*

'"" "

Vir

autera *anctus die

jn fratribus morara

quadam babbatni

^?^,m'%r;::m:
q '; am
fi

=
pa.r.s
^

iocJo

apparet
</'""

incurru

c';',
!

f,::r

<SS ^lesia umtafnit

etiam

digne veneratnr
sancti

in Christo

^Spaupercuii.etmaterpauperumdom,
spud Sur.
deest corpora-

Ufir
;'

m
Multi

Ulei

*ttw
vera

Wadd.

^..rau ^u bev
,

quibusdam quiescentibus . m.rand. iu^vando cur,us igneus

,

!-

splendoris

ttW per

i.r^tium um ho

domus Q
rti0

lntran^

huc

<*jfiZZ S&^SLrS^. ^* CmaVlmni

non

se c(m vertit

ri
a])
.

dormientes, et non m.nu

Wadd.

un
v rUlte
,

deest cx

robus os -j^* tiam promtos . u " exped.tos. nen. timeba nt amitJ amabant n.lnlque bant, nih.l nullo P eran nb.que secnri

d>^

^.

, er

e,

si

Torum

sanctum

Patrem
II,

absentera

corpore

nulla cura entis turbat.one

,

***JWwS v.vebant,
.

soll.citu-

Octobris

Tomus

.rrnwnA q
752

KRANCISCl CONFESSORIS.

A
*

F\

dine

diem

UMIM.
ap.

expectabant.
sonis

crastinum et serotinum Multa quidem eis^in

et

Wadd.

conv.Ua, bus orbis* inferebantur

despicabilibus P

* toquam

hosp tium

amanu
ter

iu

manum
Nou

Cbristi

tendebatur. sed tanto ,

per pectus transversalinoverat facie Servum

monstratum

miraculo

mox

deett orbis

E uaugeUi

Chnsti adeo

>^ otl /^jffecerat. ipsos

ag U
5
l

^ZSS^
m.n.mum
compla

visum incipit meliora '/" etiutn iiSnbito stupefactus ad com- gnum T/iou in

landemque

verborum

lpsius

fronte ejut

spiri-

vidit, et

ulari- primut Minit.

i

pro-

tr >n Prancia
fuil.

vore.
quorum o/unfariom
pau/ierfafe

eia

Saractnu
.u.pfxif.

videbatur Sapientis pro

penur.a Ipsa quoque rernm uDertes , dum juxta

nnndaM * wdnm
partes
,

f^
P

fessione

^Lt

magno Sane cum ad

,

ips>s

infidelium
contigit
,

al.qu.

ex pietate commo.us S^racenus victu ferret pro necessario

,

fraribus pervenissent,

ut qu.dam

oi ens,

eonver3um profitmodlim in omn. sanct.tate Francia m fieret Mini s ,er in Franc.a (siner(>t Minister antequam
,

Propter quod v.dens ipsum Vir pacem inquietudine culi 1 Chr.st, ab Pac.ficnm appellaFn arem
cohiesit.

J^.
quod

peeuu.am e, f recu lllis autem

est

gessit quidemprimus ibidem ministerii

officinra)

meruit iterato
videre,

magnum Thau

iu fponte rraucisci
fa-

tande*i i/opes essent. InteUecto Dei, pecuniam poasule.e paupores effecti amorc conjunctn tanta cst eis affectione nolebant omn.a nece,ministrandum ut offerret se ad ahquid superquam diu facultatum Blbl saria, pretiositas paupertatis,

,bus

arripere,

admiratus

homo

cer,

ouod

ns quod
,

ciem ,-

ipsius

.-_
f
,

colorum varietate distinctum ornatu. venustabat miro

~
nti

Hi/r
subscribebat
foret

^^^
comm endabat
,

eloq.uo

et

dirigebat

litterulis
si

manu propna
ipsius

tamquam
Thau
,

omne

stuuium
Propheti-

esset.

ina-stiraabilis

B cujus

miranda virtute mens dulcediest immutata ln tantam miserationis nefarium scelus, nem llorrendum est proinde ac Christianus conuthanc margaritam nobilem vir
feritatis
!

barbancce

cum,

et do- E super frontes virorum gementium Jesum veraciter conlentium n, ad Christum

signare

juxta

dictum

versorum. multiphcatis jam 5-2 Processu quoque temporis

ComUia
brat,

ctlevi-

culcet,

quam

tanta

veneratione
,

extulit
,

bara\-

oenus.
\L
*

fi

UWl ,i/r'ifli

nilui

iinm
recipit
i

quidam de Ordine in hospitali nomiue Cruciferorum k, Moricus tamAssisium languore tam gravi, quodam prope
v,

r\

Deo solicitus in loco sanfratribus, ccepit eos Pastor cium pi generale capitulum rante, ad cta? Marice de Portiuncula divinaj ut in funiculo distributionis convocare
,

Bo tempore Religiosus

que prolixo laboraus

ut

jam morti

foret

adjudica-

tu

ad Domiuum internostulabat instanter, ut pro se benigne assendignaretur. Cui beatus Pater panis micas accepit oratione p.iemissa tiens coram accepto de lampade , quae
,

factus, per amedicis, Viro Dei snpplex

nuncium

licet omnium neobedientiaB portionem o. Ubi multitudo cessariorum esset penuria fratrumque conveniret aliquando p , quinque millia
, ,

in

terra paupertatis

eorum unicuique tnbueret

ultra

divina
rea

tamen

opitulante
,

sufficieutia suberat
,

et

salus

et victus clementia comitabatur corpo,

et spiritualis

vero'

et

dam
"

commiscens, quasi quodYi,-inis ardebat altari, manus fratrum infirmanti

electuarium per
,

cum

oleo

tiam

jucunditas affluebat. Capitulis quia corporalem praesenprovincialibus poterat , per solicitam cuexhibere non
, ,

ram regiminis
benedictionis,

instantiam precis

et efficaciam

transmisit
r,/

dicens

Medicinam hanc

fratri nostro

,|,I.I

* ipsuin Christi virtus non deferte Morico ; quia verum etiam rosolum plene sanitati pestituet, persevebellatorem effectum aciei nostrae bustum
ranter

quando
apparen
53

spiritu pra^sens erat, quamvis alimira Dei faciente virtute , visibiliter

abient oppu

adjunget.
gustavit,
corporis

Statim

autem ut

antidotum

qui et enim egregius praedicator Antonius q Christi praeclarus confessor nunc

Dum

ren i aere,
congregatotfl

adinveutione illud sancti Spiritus

confectum aeger

de

titulo

crucis,
in

Jesus Nazarenus, Rex

capitulo
fratribus
,

guudio

replet.

homo
, '

sanus exsurgens tautum

a

menut

JuDiEORUM,
pra^dicaret
,

Arelatensi

tis

Deo vigorem obtinuit , ingressus, et paulo post Viri sancti Religionem tunicula, sub qua longo unica tantum operiretur et crutempore loricam portabat ad carnem
et
,

dumtaxat eibariis, herbis videlicet *, leguper plura fructibusque contentus minibus

dis
,

quidam frater probatae virtutis divina F Monaldus nomine ad ostium capituli corporeis ocuvidit commonitione r respiciens beatum Franciscum in aere sublevatum lis benedicentem extensis velut in cruce manibus tam insolita fratres et Tanta vero fratres.
, ,

nec temporum lustra tamen fortis vinum

, , t

panem
et

gustaret

nec

omues consoiatione
senserunt, ut de

spiritus

incolumis

persevemeritis

vera

sancti

repletos se fuisse Patris prsesentia

certum
virtutum

eis

intra se spiritus

testimonium perhibe-

itmn intigiwn
uni

rans l. 50

Crescentibus
Christi

quoque

mit a

r irillni.<

molwn,

odor opinionis bona? cir, in parvnlis cumquaque diffusus ad prassentiam sancti Patris videndam plurimos e diversis mundi partibus canattrahebat. Inter quos quidam stecularium

postmodum id non solum per evidenret, sancti Patiasigna, verum etiam per ejusdem
licet
tris

comperverba exteriori fuerit attestatione Credendum sane , quod omnipotens Dei tum.
virtus
,

qu&e
,

Ambrosium, pium
gloriosi

tionum
propter

curiosus

inveutor
fuerat
,

qui

ab
,

hoc

corouatus

imperatore et exinde

tistitem

tumulationi
t,

et s sacrum anconcessit interesse

Martini
officio,

ut

contemptoVirura Dei Rex versuura dictus Cumque proposuit. adire mundialium rem castrum sancti Severini eum praedicantem apud facta manu reperisset in mouasterio quodam
,

etiam
ut

pium Pontificem pio veneraretur servum suum Franciscura prseveracis

veritatis

dicationi

preesentavit

sui praecouis

Anmivi-

tonii,

approbaret
Christi
,

eloquia

praeci-

pue

Crucis

cujus erat
dilatato

baiulus

et

se , vidit eumdem Crucis Christi transversis Franciscum duobus praedicatorem ensibus valde fulgentibus, in modum crucis signatum ; quorum unus a capite ad pedes, alius

Domiui super

nister.

autem 54 Cum per vendi formam

,

jam

Ordine

dominum Innocentium
per

ap-

probatam

disponeret

successorem

ipsius

Honorium

m
,

753

divinavition'

voceque edoeiut

$ecundam

Regulam

llonorium u in perpetuum facere commomtus. Viiusmodi fuit a Deo revelatione pamira subsibi de terra mic*s debatur quidem multisque famelicis fratnbus tilissimas collegisse, tribuere. Cumque ipsum circunstantibus deberc ne distribuere formidaret micaa tam tenues ei desuper vox excidcrent
,
,

DIE QUARTA OCTOBRIS. anno 1221, nuroborari

t*faM<

<*0miiite*l'*- M.tnnv

S.

Tost-

"htaupcrnm dominarum

seu

ut

JST. arissarum
tentia,

Or^s
1*1*

forte

ait-

manus Prancisce, unam de

inter

quippe facta anno prsevium 13. rium

^^
nunc passim

Minimum

pro

micis

omnibus
5

lio-

stiam

x
id

facito, et

manducare

Quo

cipiebant

devo*e agente, quicunque illud non contemnebant donura aut receptum

infecti

^^" ^ve
,

re-

tionis

non audies V Fvtinctus hic

Vi" ean
'

in Jtatia

uruu

ft

Afe .

mox lepra mane Vir

se
hit diclat,

notabiles apparebant.

Itecitat

hc omma socns v^sioms. percipere mysterium non n

sanctus

dolens
oratione

""

; a<

r M taSoRtaTton.

6.

tuggerente Spiritu tunclo

vocem de pesisteret, hujusmodi

f

55

Sequenti vcro die

cum

vigil

delap

>

v^nrUre
Igitur

verDd micae praetentaB noctis

i;
-

quam Bonof"nui

%S*
vtns
tam

firmavit,
*

" gula kpra iniqui tex rb confirmandam Regulem

* a

Vnaneelii
Wadd.
pcrfusius

T cCendiosio-rem
visi

tiadi:i"eregatione profusins * formam , juxta quod

rHbat
I

quenaam cum duobus

ducente, conscendit
;

11

mon.tra.a,

redigere

in

montem
bancto

sociis

y,

Spiritu

pws

Zeflf

Propterea

contenubi pane tantum

S:rcrVirad r umsontu d inisr: d suprad ictum pnon. eamquc

t.

instar reparav ,t susciperct, iUioo

;;

et

per

^^,"-,.,00,0,^00.
bb
et

1212. K ad annum Vo* nhqu ndo p

''"'"''
et

gditon< Wad-

"^Vuficana el Suriana,
Annusardem.auocomi: a
'
. .

Christut

tacrit ttigma
tibut Sancto

inducens, dicebat

dum

imprettit
signavit.
cc

revelata . sio. fecisse, sicut pauim.om tpst j mo nio Dei , P cnstaret teat Quod ut certius

WJ^ JLS
,

se

mmi

M
9

scribi

nostro ms. in codice'TsroMs numerosa fUere, e supremis ;;,, f"uen< unus

^antf" >** 0-do

oerisic^ ^ , mim o eral propa , PZrim

mera

?is admodum
dd

evo utt diebu

mpS

S Antonius.cognominatus
.

"*
;

StiSma

quam

!%^rmm

PonncfsChristi, ad conn, bulla Mimmi 10 et oommen,

mationem

""??* snJum
Fnfcriu,

enarra-

TrS'3/,a^ Piume,
lyitar

nVaWa-

S^STiT-

descrimtu,

<ic ana

P?^^

a d iem

ANNOTAT
wo
Q"P P t re dehberarent.

A.

"I,"HooW S

m^
>

eSS .7ano e ( .oi// S HCc

ItoW ^aX^timo,
,
.

. nafe)taf e

^^
:'n

121 '

es(

panem guaii. S S

'

Sac ^''

focis

hos

Wad

soaos Lconem e

Colnmb seu

t^l^
" UW
'

TiTJi 7SLSLu'Z*n ^.^ Bmn

,

vero secuQ .
_

u,am^a S Ka,.a-

docen*

att

Mo

^iL
<

ftM

nmm ruwum

ft.isse, Juisse, /" draginta d.erum

j^unium hoc quarauda?rVada'i0 S Ia Ma/brta SS e ea: odcm

"7

rrtVorr^oraredocuit.etpo.
minum laudare ctc. d K6. 4 Bepwn.
f

,,
.

mcaWum^am ^mula
8ft

Idcm Annahsta

0e
siinulass e.

JST.SOtt :r*

Oc* ^J duodecimus **

perditam. 0u S

"

ra V

^^

eom

occu ltala vel

"* " d Tlo^m^atal^narrat adkanc Ioibem e ahter amissa.

M ^tTld
^^ cwperem pro&a/.Aa
ni. 485 e ^
rftri^i ChllSl bb Id*. ann0

-'at-um P r*rf
mense Novembri,

sw

1223,

VTTA ALTER.V
A
.S.

S.

mNCISCI

Bommu

0R1S
austeritate , hiemalis alfforis

aspcrilatc

tum.

ctantialegeinAppendice
cc HucfaciUnt, i rj 20 taionc/ <'/
-

inum
.

reffiUS<

mo Mcicm,
piopter

asperitatem ama- ^lunfco,

,,

scilicet

hxc:

QUf 8. *"" i asseru it, , aChnsto sibi dicta asw la qnam ipae R

incepit

J^fJJ^f.Bd

-.
-.

^^nfcomiosite

bat; asserens ore divino

noc
c

ab
a

ipsiufl

data sibi

laudatum . 01 ^auu chorduhs lem tatem sentiret tunic

, ,

h. mo em

me

se-

eam

contexebat

nt

,q

^ ^ ^ ^^
^

tenlaloremm

cundum voiumai.iu

Veritatls

veruuu.,
.

^"T

Fxnerientia enim cer-

l""o

stigmata

S.

Franciscus accepU

-
6"

./Srtm,*?*''
confirmationem
:

K^.a,i^
ZStSgS,
medios fu
,

auapropter pauco

Zut

,7.

mentarium

<sunt. latius acctpicnd, num. oJl. prxvium

Adz

Com

^. * m ^ ^^ ^^
^

CAPUT
De
austeritate
vitoe

V.
ejus,
ei et

ipsum usque diemon in illud ingressus d inquietatum mulumode atutin.lem d donec perturoavt oration is studio d.monio fec.t , ua mo n.o fecit Plvi^r cum soc oc esportari. Egressus auee lulam longius membrorum frater de cella em cnm pulvinari d E usque amisit et nsnm; quo ommum vires in spmtu cognoscent.s vocem sancti Patris, hoc sibi furt plena pristinus cordis et corpor.s vigor
,

de

ad luma positnm haberet

^^

quomo-

'V^mCin disciplin.
am
StaDat
;

super

do creaturce prcebebant

solatium.

curam permaximam

custodia m sngerens de utr.us

.

' MrpM ^Mijtf-

crucem Christ. ba.uiandam ad nnimaamma an.mar. plunmos : m r spiritd ferrenti dux exerc.tns tanqnam bonus tatur et ipse victori. per culmen inviChristi, ad palmam Uud A " virtutis. Mtendens enm, pervenire
;

^umigitnr Uexemplo v>exeuipi<

cerneret

vir Dei

Franc.scus

suo

servanda. puritate tempore h.econversionis sua. primordia , clrca plerunglacie plenam seipsum mali maii, iu foveam

nne

hominis

yuapropier

l^ ^
,.,
'

^^ mollm

que
p

mere
SUDigerei
*
*

et
,

perfecte

domesticum sibi hostem didum ves timent..m eiiouuu

.

Coli,

pud
lera

voluptatis P

inc endio

^
,

prseservaret.

To-

ir01 M.iii,|<-

>

Mreo
quam
^ oe
en
a

ma B
.

sustinere

cte

autem sunt Chr.st. carpostoli verbum: Qi concusuam erucifixerunt cum vitus et nem fer. nt orucis armatnram suo piscentiis a;
,

^^.^
^^

iucomparabilit er, ftigus in carne

vd modlcum
vaoaret
,

autem apud eremum

orationi
k

k nocte qua dam

ccavit

ret in

tanta disciplin* r.giditate senut vix necessana gnsuales appetitus arcebat pamque D.fflc.le meret sustentationi natura.
corpore
,
,

m
di
.

eum

hostis au tiquus

tertio

Franeis ce

Francisce

Francisce.
,

Cu.
ille
,
.

cum, q
snbjnn.
l

4
.

resp0 ndiss e t

fallaciter

f0r e
,,

dieebat,

necessitati

corporis

satisfaccre

et

qui d .,,;,,., quid

[ricido

parere; propter qnod adm.ttebat cocta cibaria sactatis tempore vix aut confic.rtat c.n ere admissa vero c et raro ' aquae ut aut condimenti saporem admixtionc plurimum reddebat insipidum. Dc potu vim e frig.da e^ dum s, et dieamv dicam ? eum ct dc aqna frigida^ dnm ri
pronitati

sensunm non

/, Mdqu
cavcr.t,

^ mue

ndu geat Deus ncsemetipsum poenitentia dura inveuiet i .eteruon

.

.^

mum|o
,

1)eccator

v ,

, ,,,

num.

f
<.,i.</<

d^
v.x

tis

^stuarrt
58

rdore,

ad

suffle.ent.am
.

; b-

beret.

Modos .dinvemobnt otatinenf. pot.ons

,

rev clationem coguovit eum -'-. uu0 modo uisns fiierit J./. nosus indicavit -;. x boc scqneus indi,,,. ,!(...., au t p ad tepiaa revocaic. ii^ -~~ . .^ post hoc _ ad insufflat - ,,,.,./"., , eve ntus. Continuo enim -9'. facit (, . u< halitus ,,ruuas ardere

."''
'/"""
II

etquotidieexercitationecre See bat;l.c e tquejam

""'

^^r^"^ ^, ^ "'"^^ ^
"
r

-^"^
:

^
,

onem

appreheu(lit.
.

Qnam
,

'

perfectionis

(UW,

potinres
i

tanquam inciculmen attingeret mperaliquidinnov a bat,affliction.buscarpi e nss e nispuniendo libidinem.Egredi e ns tamenextenuo, supropler verbum Euangeliid, couformabat se cum in qnelitate c.borum seipientibus ipsum
;

^V^tt nt pww
chorda qniene
suD'. e
cco,
.

Ititati.

^
'

Amator

deposita veote

berare

fortissime

Eia

in-

otUat.s

g
i

decet manere , sic sau Tu nica reUgioni deservit furari eam Ubidifert
.

tamen ad

regrcssus dutncte servar e t rigidam abstincntise parcitatem. Sicque se.p S um

intcriora

noso non
per ei mi
cella
,

^c
e

vis perge, perge. Insu-

^
v
sib.

humanum proximo , nubjectum Busterum sibi Euangelio Christi per omnia redden S j non solum abstinendo, verum etiam manducando, prse, ,

ior a

^^^

^ aDimatus> aperta et .^ maffuam

j

mergens
sepiem

^^ ^^
ugculum
,

am uu datum
sic

compingere
e xteriori

bebat sdificationis
frequentius,
sffi

exemplum. Nuda humus,

erat lassato

ut
et

maa S a S
tom'n.

qu..s

proponen, suo Droponens

J

lectns

corpuaculo

lo'iue ba

n
fiii
,

pius sedcns, ligno vel lap.de ad

putpomto,

dormiebat, nuica paupere contentus . tu.ncula, et fr.gore. Inin nuditate Domino serv.ebat quomodo vestitu tam terrogatus aliquando
,

V1

servua

^ ^^^
.

Becc^

^
filiffi
j

^.
dua,

ct dua!

reliquie

et anc.iia

ad serv icndum habere

^SK
^,..

oportet.

Fest.na

igitui

omue S

.uuuere
,

755

DIE QUARTA OCTOBRIS.

niam
plex
servi.

A. S.

Bow*-

frigore

moriuntur. Se
molestat,
tentator
victoria

vero

Bolicitudo

uui

eorum muluDomiuo solicite

,

Ulico
ub

victus
iu

abscessit

et
:

Vir

cum

cellam

rediit

quia

dum
quid
qui

bene poenaliter

arsit

foris,

ardorem ra-

deinceps tale aliterius sic cxtiuxit libidiuis, ut Qnidain autem frater,

minime

sentiret.

tunc

oratiwni

vaoabat,
,

luec

oinnia,

luua

clarius

incedente
btec

Bei

quod

ille

Vir Coraperto prospcxit. ei nocte vidisset, reserans

,

Lvit fratrem.appo.su, cospi ' ** rem illi toUeret, dulc eumque ad manuucandum
Deposuit
frater

m
M

mm
panntu^

P
ter r
,

vhtma.
furlo et verbit

ioett teverita-

rilale len\pci

andam.

invitare .

veTecundie.m,

teutationis

processum

pnecepit,
,

ut,

quamdiu
viuerat,
. .

uuamplunmnm

quod

^J^.

ipse viveret, nulli

menti rem
autem
,

quam

propalaretw.
cocrcel
et

ensn*

63

Nqn
,

solum

mortihcan

debere,

coercendot
,

docebat
nari

vitia

,/,

maa inu

verum
intrat

nl)

u$fiectu$ et

colloquio

mors
stodiri

ad

incentiva ira3et ejus carnis per quo, sensus etiam exteriores animam, summa vigilantia cu,

mulU

titn

Mulierum

familiaritates

colloquia
,

et

probatissimum virum tam amB facile dixit, quam juxta Seripturam in ,gne Siquidem conburere plantas p. bulare et non suos, ne hujusmoui ipse adeo averterat oculos a" do *; vanitatem riderent, quod (sicut recognoscebat in iacie. cio dixit) quasi nullam

aspectus, quJE multis asserens per hujusmodi tus o evitari jubebat mtiret fortem saepe spintum debilem frangi eonversanevadere marf. Harum contagionem
; ,

sunt occasio ruinse

solici-

^^reSUTnstl^cuius sac..at,s.ma: !:",,,, constat esse perfect.on.s exemP

"

Et

tem cum

eis,

nisi

stura

x crucihxum

tl r
,

F
Bx cononmi

m t" v non esfposS

noS

f^

Non enim securum

esse

putabat, earum

for-

Te ^
en.m
tal

:'C ^T^et
<j

m emuuda;e%ne,i S
adep.us cordis f
et
,

Licet
.

corpor.s
la .
i

<J

]<>m

ese

ofic

iwn

marum

aut resusoitare igniculum aut edomitaB oarnis As.erebat nitorem. mentis maculare pudicae exesse mulieris colloquium , frivolum etiam instructione breviscepta'sola confessione , vel et oongruit iuxta quodet saluti expedit siraa cum Religiosc inquit sunt honUtati. Q cnm sanc ara msi muliere tractanda negotia consihum reh vel raelioris vitce pcenitentiam securita e deposcit? Ex nim.a g-iosa petitione de suocapildiabolus, s,
;

introrsus

haurire imagine,

qu* possun

corporeorum
l

^um num
ntinuo

P^ .^

L
,

?=. 5rac5?as -tS qS ^

f am orem lum ms

qu

htbemus commnne cum

vel

'

minus caveturhostis;et
lura potest habere

facit in horaine, cito crescere

U1 m "v
,

sed

propter caro \Z

nua non

spiritus

propter
^
,

carnem,

sp.r. er spiritum

beneiieium lucis
P

^
,

ac
]u .

trab ra
Olium el inunia rerba
aat

malarum cogi0tiura autera, oraniura snmmope e fu.en docebat tationura sentinara, car rebe llein exemplo demonstrans dum, et trnctuo continuis
64

CeP " *mi

e

SlSM.
m
S? ed.c.s, et

quam
ut

lacrymas

quibue

oculu.

nem

et

pigram

disciplinis

^^ZrZT^

Deum

videre vaieat, recauterium

litie

consiiium a ut a fratribus inrtinter suaderetur m. tanter um subvenire coctur

dolore

nutinot,
,in

Pa,e,

quta salut.feV r Pei esseneitj te \o- F **' 'f "mil esse cernebat. taspemm 'mul ei rum boc simu) strumentum

eatus itaque

r^ jam ""^"^'^isi "r", eorpus icum Ulrli>1 ram. At am

verut
cl

'

ru

^^
in

Vatit

thi

0( ,,,

rargieui

ho.rore
,

cllt

ccep.t

lg uem
ceter.s

alloqui. a

rebu.

nuia
prop.tu.
erto

virtuosum
u

te crea pulehrum et ut.lem

AltissimuS; esto

^^^^

Lbi
quidem

quMe mag num Dom.num

Cal rem te
e
r

hac

hora

c ea

^^
i

p ;re

abstnetnt

soUcite

tanquam

redd.turi

Xt ioneTnita

contra

g ne cande-

affirman. " destum et puri cordis pr eo q esse v.rtutem DO u modicam m mambu nn mors et vita fore dicuntur rat.one
,
,

<<^

et

ab

aure

usque ad 8u P ercl '

irrogav-e
t

tracta.

Quantum
* sanctu.
,

^n

.
>1

dolore m,

ad
vobis, nec

guLJnontam

ratione gustu.

quam

Yir

ffle

fratre.

Altiss.mnm

P^-J^ qu
.

dico

^Tlicet antem pro viribus ad induceret, non tamen ram JJS,

vitam austee. placebat

U C rem eD ig ui. meaiou d :u conversus ad Et

do orem
,

Si

non

est,

inquit,

carQ

CONFESSORIS. ttt^ aTTFRA S FRANCISCl

756
A.S. BoNkTEHTURA.
*

carobenedecocta.imprm
68

.teum

ibid.

add.

[crrum Hupente eWttirgo

-

Expertus med.cus in tente "' tatem spiritus tam P divill um hoc

vobis
,

J
m
'

^
est
,

sensibus, omnis
vire.

probetur mundi

machma

deser.

et

taa^ggj
,

icens

;>ofu

fratrcs

0711* invinun

enim ad t-tam pe
ro
sp.r.tu, et

convwuriuoilo convaleicit.

M-

^* veuerat

in Mt. deest

in

Sur. dcvcnc
Mt. Fnctori
bb

rt

dvma eoucordarent volu ntat> Creaton creatura oihiaceret \lio emm m.rab.hter subjaceret. et imperio ejue eremum S TJrt
ten,pore

T^^ ^,,. ^^^

purita tem, ut ca-

^ie.

Dic o Qu a
.;

AXNOTATA.
a In Epistola
tione

desuntista Difflcile namb IneditioneWaddingi

;

ad Galatas cap. h, Waddingi deest vox autem.

1. 21,

In cdi-

apud

kaoet codex noster Ms. ^tX^tia^n Suriana etWaddingiana

^ritudine

grav.ss.ma bborante

JJ^

sededitiones Vaticana, tamen solum depotu. Videtur ,\uia mox sequitur

ferenda
t

pnor Cum

lectio

prxaqua

et de

gsSsfcgg
',/.

d
lio

Nimirum quia

Christus

Dominus inEuange
duos discipulos

Viri

sanctilas

civitatem intraveritis, vobis. cate, quae apponuntur nostro et tribus , In Ms.

Lucxcap. 10, i.Sseptuaginta Etin quamcumque nittens adprxdicandum ait: susceperint vos, manduet
.

sxpe

dict.is

editioni;

SS2SSS- exspoliationem vetenshom

fe"

Bupematuraliter innova,,
-

bus

genuina ut contectus, quie lectio videtur typothetx vitio apud suspicer, contentus ex solo

ne

!;

dupliei attestat.one induitionem novi cc

ctam

in ipso

fir-

Sedulium
f

legi.
;

^of
Gravittr
xgrolant
cxletti

mutica
:

Servo Dei servieNon solum creatura proy, et Creatoris ub.que bat ad nutum, sed placitum. Cum emm ad con dentia condescendebat mu itarum infirmitatum

recreatur

spiritus excitandutn P

sed editio VatiConsentit codex noster Ms. WaddincanaetSuriana habent: contegeremur. prxtermisxt. gus vero totam hanc periodum g Matthxi cap. xi, J. 8.

....

_-.

..

h Vide Matthxum
quoque i Hxc Waddingi.

S-a'to

ad jucundUatem alicujus audiendi

corpore
, ;

babuisset ra oniaci desiderium fien decentia per ministenum tis

***.
P*"**

loco mox citato. editione tota periodus deest in

Viri angelorum obsequium ad Nocte etemm ranctiplauitum adimplendum. Doet meditante de auadam vigilante ipso, citbara qo-djam b.rmo-

k Sarthianum Hetrurix Clusio,vutgo Chiusi, Senensi, non procul a civitate scihcet ab itlo prope quod oppidum secundo
,

oppidum

est

inagro

manum,

adfuit

lapide

pauperculum conventum ad annum construxisse dicitur apud Waddingum

,

S.

Franciscus

lftlS,

num.x.
sed sinc dubio tecodice nostro Ms. et edi;

Tno
n i*

cithased transitum et reditum debatui volubilitas innueba auditus roedi ipsa hinc inde tanta fmt in illo d ulSpiritu in Deum directo, ut al md suavitate perfruitus cisono carmine Hoc et iracomrautasse. se putaret seculum non latuit, qui per certa trea sibi familiares eum tam indicia , conspiciebant freuuenter consolationibus a Domino excessivis et crebris occultare valeut nec ipsas omnino visitari

P enfe mirabilis
re'

insonuit
et

suavissimffi

melodiffi. ISon

vi

\Lib. JobcapAl, t- 12. m Arsit etiam legit Surius

aliquis;

gendum

est

Alsit

cum

lione Vaticana, in

qua legitur

Alxit.

erftaipsum carnis tenn Suriuspost prsemissa his verapprehendit, cetera huc usque paucis tatio Quam ut Vir Dei accurate reddidit
bis

non

satis

cffidende flagellis et sensit, illico se durissimis

nives projiciendoeffugavit.
o
:

^70
c
/< nocfecupi
locio pi

divinitut

Uluttratur.

Lombardiam et Marchiam cationis cansa inter cum fratre socio Tervisinam dd iter agente tenebrosa noctis superven.t obiuxta Padum via esset exposita penculis
,

Alio

quoque

tempore

Viro

Dei

prffidi-

Codex noster Ms. cum editionibus Waddingus Surianarectius habent sollicitius. et hujus numen hic rursum omnia usque ad finem
omisit.
28. p Proverbiorum cap. 6, tHxc quoque a vocibus Propter quod desideranq

Vaticana

scuritas.

Cumque

tur in editione Waddingi.

dd

fluvium et magnis et multis propter tenebras Virum sanctum Ora, paludes, dixit socius ad periculis liberemur. Pater, ut de instantibus PoDei cum fiducia multa respondit Cui Vir
, : :

xMatthxicap.
s

12,

t-

36.

Reliqua usque ad finem hujus

numen

desunt

apud Waddingum.
Proverbiorum cap. 18, 1. 21. num. 59 obu Tres quoque Socii in Appendice generalibus soluisse Sanctum in comitiis servant,
t

si placet suse tens est Deus nebrarum effugata caligine

,

dulcedini ee
,

te-

impendere
et ecce
,

lucis.

Vix
illico

beneficium nobis sermonem compleverat,

coepit
aliis

arguere Fratres, quinimis erant

sibi ipsisausteri,

tanta lux
virtute,

circa eos Miper-

Mi

alius

na radiare
scura
,

ut nocte

ipsi luce clara viderent

* existente obnon solum viam,

cujus
lucis du-

exercitiis nimium vigiliis, jejuniis et corporalibus etc. insudantes Vaticana et Sux In Ms. nostro et editionibus

verum
catu
fortati,

plurima

circunquaque
directi
,

corporaliter

et

spiritualiter

con-

riana deest y Surius

Christum.
Ipse vero,
licet.

usque ad locum hospitii per non moet laudicum viae spatium cum divinis hymnis incolumes pervenerunt. Perpende quam dibus quantasque munditiffi mirandffi fuerit Vir iste nutum suum ignis ardorem virtutis, ad cujus anaqua saporem commutat conteraperat et lux divigelica praebet melodia solatium ,
, , , ,

apud Waddingum. z Deest hsec periodus ediId est, cauterii. Vaticana et Waddingi aa subveniri. rectius habenl tiones pro subvenire
:

bb Waddingus ad annum 1213, ad quem castrum S. factum hoc ex Mariano retulit

,

Urbani situm ait in comitatu Narniensi , ac prope illud S. Franciscum habuisse eremiticum

na

ducatum,

ut

sic

sanctificatis

Viri

sancti

quemdam

et derelictum

in

asperrimo

monte...

locum.

DIE QUARTA OCTOBRIS.

\ 18 monuilocum. Sed in castrum illud locumque fuisse in Piceno mus, apud JEsinates. Lege dicta ibidem.

757
A. S.

Commentario prxvio

um

quo pracepit usque ad lapidem, in puniendi consueverant collocari /. malefactores licet quartananu* g Super quem conscendens ,
se trahi

Boju-

fENTCRa. t
9

cc

Ad

Collossenses cap. 3,

?.

9 et

U).
.

esset

et

debilis

acerbi

frigoris

tempore

cum
ud concionem
dicen*

dd Editiones Vaticana et Waddingianahabent Tervisanam Est autem Marchia Tarvisina , cuamjus caput Tarvisium episcopalis civitas est , provincia sub dominio serenissimx pla Italice
.

multo vigore animi cuuctis 74 Audientibusque

prtedicavit.
,

non honorandum fore quintanuuam spiritualem ab omtanquam carnalem et glutonem, im0 convenerant Igitur qui nibus contemnendum h.
assermt
se,
;

coram

populo

reipublicx Venetse.
ee

Waddingus

Si sibi placet.

tam ingenti

viso spectaculo

admirati sunt
,

et

CAPUT
.

r.TTrp x 7T

VI.

noverant devotione quia ipsius ansteritatemjam adhumilitatem hujusmodi mag.s compuncti, proc amabant mirabililem quam imitabilem portentum fufese, id magis videatur
,
,

Ms. procla-

mant

Lic et autem instar prophetalis

vaticinii

quam exemplum

De

conhumilitate ejus et obedientia,et

deSCensiOUibuS

dlViniS ei JaCtlS

aa

^.^ ton

nutum.
Humilitatit
teclator exi-

mius horrel a
laudibut.

In propria quidem esset et in veritate speculum B peccator; cum Super hanc stusplendor omnimoda? sunctitatis. tus ut sapiens rch.tec , duit sdifioare seipsum

^mnium virtutum custos et decor hum.lirepleverat. Otas eopiosa Virum Dei ubertate erat, nisi nihil
reputatione

fundamentum

prmjaciens

quod > Chnsto

.m

contemnere, tulauais praeconium debere d g prajuuuium u^. et jactantis comprimere fastum mentis quoque jactanti* mendacium confutani. fraudulenta simulationis sapiua faciebat Multa quidem in hunc modum tanquam vas perditum fieret k , et ut exterius * possideret. sanctificationis spiritum interius * bona Domini sui arcano pe75 Studebat quod posnolens patere glori<e ctoris coudere Nam sape emu bratiti-aruinae. set occasio esse hujusmodi profer. a pluribus, verbum
. , ,

'SSSTZSZSS

?&

add, nitu

cxlestiu

dona
te

tUcta
le

demiite tentit
uc loouilur.
\\

retur

alt, hoc F.l.ura Dei de cerat. Dicebat, propter nostra desp.eamUa a tudine sinus paterni ad ,Dom. exemplo, quam verbo

Filios

adhuc habere possum Nemo laudandus laudare nondum securum m. exitus. Ista quidem laudanincertus est
et
filias

l,

nolite

ml

t.

udd

,ii

iltl

descendisse,

ut

tam

cuius
tibus

nus et Magister n Christ. d.sc.pulus quod studebat, tanquam a surarao uV vilescere oculis suis et aiiorum commemorans . Quod ai ctura esse Magistro
,
;

hnmilitatem doceret.

Propter

ad

se

autem
,

sic

Latroni
te
,

si

lisset

Altissimus Dicebat fratribus

oator
potest
,

yratior
sa^pe
:

foret

tanta contuFrancisce.
,
,

De omni eo

quod pec-

nemo

/turaest apud horaines Sed et verbura Deura b.

,

aborainat.o hoc dicere

est

apud

blaudiri. Peccator,
,

sol tus

erat
delectatur
opprobriis,

Qnautum homo
plus.

est

in oeulis

Dei, tautura

carnemque plangere Domino scilicet suo es solum non potest Domino Inhoc itaque gloriandum si suam delis.
:

debet iniquo applausu orare, ait, jejunare potest propriam macerare noc
sibi
,

est, et

tuo8 defectus

feital

non mundan.s exjudicans 72 Stultum proinde gaudebat de opprobri.s et de tolli favoribus, Malebat quidem de se laudibus tristabatur C. iaudem sc.ens quod Tituperium audire quam
,

gloriam reddimus quicquid donat ,

Bi

fideliter

servientes

ipsi
,

eo sanctitatis extollerent , v.licontrariura verba ,psum fratri , ut in cui CuraC ficantia suis auribus inculcaudo proferret rust.cura , hcet mvitus , eum quefrater ille inutilera d.ceret imperitura et et raercennriura quam fac.e , re.ponta
in
,

iuduceret, hoc ad emendandum cum populi menideo sspe ad cadeudum. Et aU,

illa

.mpelleret

adscribimus n. hic autem pluribus modis Negotiator 76 Ut totum prasens temEuangelicus lucraretur, ac meritum , non tam preesse vofidelitcr

Abdicuto
ihesse
<)na)

pus conflaret iu
luit,

diano,

im**

nec tam priecipere , quam subesse * cedens offic.o , guarparere. Idcirco generali voluntati per omma subcujus dianum petiit Tam enim uberem asserebat .sanct

quam

cxetnplii et

,,'ic.

et

Geaeralifl

iaceret o.

colut eis, qui jugo ipsius obedientiie fructum temporis sine lucro trans- F nil la submitterent,
,

hilaratus tam mente , Benedicat tibi Dominus, denat

iret
ire

fili

canss.rae,

cum quo erat solitus V Unde et fratri consuevesemper obedientiam promittere

,

Stuverissiraadloqneris,
,

et talia fil.um

Pc

"

ra t'

et

servare.

Dixit

aliquando

sochs

Inter

cetens TJt autera se Bernardonis decet audire. qu.a non parcebat rubor. delpicabilem redderet propr.osraapopulo t; prldicatione coram orani
,

alia,

hanc
vitio

ei

pene nudus,
jut

mihi guardiasi antiquissimo et secretissimo q nus daretur, sicut pralatum suum non inquit fratri. Subditus , illum , pro sed considerare debet
unius
horaB

mihidivinaconcessit, qua3 dignanter pietas nocontulit , quod ita diligenter gratiam

obedirem

hominem

ad

oollum alligato
pi 0(1

aetut

modicum relaxa rct. proSU1 contempt or ad . ^ cumque resumptis veru^ Non e,t, in opprobnum carnis animatus
,

consubjectus. Quanto enim cuius est amore tantomagis humilitas obetemptibiliorprasidet,

dientis placet.

urise P

quT,
culto

conveniens, ut populua
e

aat/et ego

Surrexit

contrario propt erea

et P spiritu inflammatus convocato, bOlennitei sisii populo majorem mquos secum adduxerat , multis collum hgato 'ecdesiam, funeque ad

^^fZ^s ^ m
sanct*
a e

**^~
,

^U

ab eo ..brdiciiliamet vero vice quadam quareretur ,uiliia(cm corpons iu judicandus ; eommendantet quis esset verus obediens exemplo proposu.t. ,,,1,'ifudirie mortui similitudinem pro et ubi placue- illustrani exanirae corpus iuquit, Tolle
77

Cum

rit

pone non raurmurare

i

videbis

non
,

repugnare

motum

situra

non

reclaraare
,

dirais-

sura

Quod
iraa

si

statuatur in cathedra
Si

^ot

nudum cum

femoralibus e solis in

oculis

omm-

ed

respiciet.

collocetur

non alta, purpura

V1TA ADTFKA
A. S. Boruqllj
,

S.

reatur, oveatur non ayuu.v-.,

Soucurat,

r.. ut tranemutet.

solitan, tene '^ ctuS ad offlcium iriW plue reputat honoratua

^ ^
p

m^ ^TS^
,
ali .

pros ecutus

, '

S6t

quando socio
nisi

fuero in atatu

--* f^ em quem
t,b,
:

S StS STi
'

g,n ue au1utu de
vere

ve^ate veritate
,

^
,,,
_ obis

W
quia

^1^.1
tur
,

gloris humilis exaltetur .

noscen b de qua superbus ejun-

^
,

_*^*.
visionis ostcnsie

Sf
,

pral atus ;--;; lum, prmd.co, et

"eoflats.etinnne comm
N
,

Alio quoqne mnhn, oraret ecclesia qu.icam orar

Sl

tempore
, ,

cum

W
,

in provinoia jntellexit per sp.r.tnm,

u Mass,

,,,,, _,,,, .

A , lur

Wf
m
'

" m
,

illitteratus ea ejic.or tamd,

; ii , eliDguie

Uet
.

eum opprotao,
.

om nibus Dico Ub. men tis lf t Ua '. e t

n(Bc

verbs

rn audiero
.

J ^
ea
,

simplex^ ab

^llTbidem bidem saeras

S
deb.ta

rTnansisI; reUquiae
P

quae

cum

bonorificen t.a
;

1 '

Ton ^e noill
t

wti9 propo?lt o

fratnbu,

ir. ..^.lpliat sum. Et addebai

In in

in biude .u proelatione cnsus, * v animse nbditi

er frilter f

Minor

nequaqnam

^
P

prmoep mcerore eonspiceret lorewr eutia deferrent ad

4iaBessis a et
s

mandaU

Ttr

immemores nlU

obed^n-

^'nue ^nmUperi.nustempus.d
lucruxn
fratret uoi liinoret voca-

78

Hac

f igitur

HP de

causa

humilitatis n

forma
eg>

V U,

et

ad

ecclrsiasticat

*.". ^'Tmp^m.^Verum esset lmpietuiij.

ne^Iect ~~=>

obedie

dignilatr*
noluii

promo-

miserat,

ejus GJUS
las

s humib Cnmto ven

quod q

" ^Ul::,-, T a ~
et

ex ipK

n_

miUtatem a d sohoMagistei siquidem informare t discii

Christus, B humilitatis Jesus d.xa humilitatem perfectam, pulos ad

primus esse,

nit ent

u vrpstpr vestei servus s

.uum au

na ^emam im _, oTd;;; : d ?/ D Corfflider. ,,, quodvosfacere debuist,, e t p curam crca pulIn te divium provideuti Francisc, exoeUen* humilis et m e 1 noateum perpende virtutem. uhs in ;m

c^lm

^, ^ _ ^^ ^ **rm
homo
,

Sur.Sanclo-

lUHI

3,.

jussis

nonparuit
tempore

vot,s

obedivil
Epitcopwn

Ouodam

^"'^"narfi^i ^
C l;::

snblimatus
)

eivitet?*

episcopu,/

G4crius Nonus
dignitates
,

est

dictus

utrum
ad

^;ret,qnod fratres sui

P-overen.ur
:

^lt 1 Td

p^atJem
1

ut

cum

posset popu um ipeius beneplacito dure vocare. Cni episcopus

inquit
,

deveniens Imolam aa Imolmttm humiliterque popo- InimiliUUrubi adiit

,

devincil

eeelesiastieas

re spoud.t

Dominc
,

Soa
,!t

ut fa pneeumant. Si vultffl , ait, toree tieri non )0 UlOB et tenete uctum in Ecclesia Dei
,

ideo

vocati sunt &atree me.

ut

n*

respondens, Sufficit, nSdicem gopulo meo.

frater

quod ego
,

Inclinavit

caput

verus
ret -

h um

s,

post et fonisegrcssus,
intro.

modicam horam

Stur
m

A qno cum
,

cp.scopns quas,
i

nullnteuus ascenderc a,":nes eeclesiasticas

a

ervatem

etatn vocoti..is

eorum

et

ad pr*-

pe,

m
Pitfei

ociui

79 Kt'quoniam cnnctis in subditis,

or

bumilitatem tam in se , praferebat bonor.bns amaaltioribuB

quam

quid i.erato quam voce respondit Domine, m pepulerit * ostio , alio s,b, 'Vte niomtmo victus epfflocp^ intrandum est. Hnmilitate I d.cens * est amplexatus alacri vultu cum cetero in ep.scopatu de
bates requireret, corde ,li tam
.

V^^J^
prmdicet.s
i

'

Y.air. rcpa-

lcnt

ioi.ainpte-

xus

bum.lium
virtutis

Deus
,

>;iii

paroXofn
Iioiiu'

udicabat fastigiis
,.,.

secundum

ipsum d.gnnm quod u.n fratn

omnes

fratres

tui

meo

generali

mea

licentia

qum F
Aretinot
dittidentes,
fxigatit

Sur.

nnm

et

devotiomspnnoipum.viaio^

SS
dam
in

osteus.
Viri

monstravit.

Cum

com.tatu
ibfd
effc< ta

Dei,
dcserta

et

una cum

-*qua m
ipso
in

humilitas sancta promeruit. "sscontigit, ipsum aliquando bello qn tota civitas, intestmo
illud

AM.

nire

ecclcsia

fervent,

oraret affectu

cum nqnum 1)0P

dem m
in
c

* -"

dxM-

ecstasi

factus, vidit inter

ceteris et

multas

cmlo

ae-

des

unam

digniorem
gloria

pretiosie

oruatam

excidium vidit supra civitatem us ve o in suburbio cves ad ac perturbatos 'ultantes d*mones sed. .osas * mutuamsuccendentes *. Ut autem
sui

minabatur
,

losp, a-

nibut, conaliai

Ut. acce

lapidibns,

omni

refulgentem. M.ra,

seffugi.rctaereaspotestates,fratremS,lvestrum^

dcntes

tus intra se praecelsi

cmpit cogitatioue inter lnec vocem d.cenberet assnmi. Audivit dc ruentibus t luit, tem sibi iSedes ista uniua Franciscu. humili servatur
et

refulgentiam ttoom anx deperquirere, qu.s ad illum

prmoonem tumbinl simphcitatis vi.nm. qn . cv.tat.s portam Vade ante Vtmmiait, dicens d^mon.bus ,n v,rDei omnipotentla
:
,

Tex
tate

nunc

pecrnlin

Iftll

TJiaxipiinii

fepu(a(.

beatum exterius prodeuntionis excessu, "Virum Cumque incedentem solito fuit more secutus.
,
,

80

Reversus

demum

frater

ad

se

ab

ora-

Sui

humi

litei

loquerentur viam de Deo invicem tes per stdcrter visionis sute non immemor frater ille seipso sent.ret. Ad quid de ab eo quesivit a. v.deor qucm humUia * Cbristi Servus, peccatorum. Cui cum frater d,rnihi maximus quod hoc nou posset sana cerct ex adverso subjunx.t S, nec seutire conscientia dicere sceleratum hominem tanta fuisquantumque
,
, ,

ul exeant festmanobedientkn pripe obediena Patr.s jusaa perter! Accelerat verus laudibns fac.em DoSere.et prmooeunan. I cvitatia ompit clamare vaante portam ,ni et.uaEx parte omnipotentia De. ienter Francisci, procul hinc diacedite aervi eius ad pacem cont.nuo Redit
,

pa rte

dffi mones

universi.

et in ae civitas gna tranquillitate

jura

cives

omnea cum maExpulsa

,

reformant.

daemonum
veniens

furibunda
sapientia

superbia

quse

qu.ppe cv,super-

vallaverat, tatem illam velut obsidione

pauperis

videlicet

FranoSCl

759

DIE
sci
vit.
ub hiB malc
eaBctpttw
palatta
fn

QUARTA OCTOBHIS.
b In Vulgata

burailitas,

pacem

reddidlt,

urbemque
ardua

salva-

bus
84

Humilis enim

obedientise

prome-

hicsunta Apwi Waddingum denuo omissa

,

altura

eflt,

cap. 16 * 15 : Quod hominiabominatio est ante Deura.

A. S. Bo5\-

Lucx

VENTCBl.

atque reute virtute, super spiritus illos rebelles tam potestativum fuerat aflsecutua improtervos perium , ut et ipsorum feroces protervins preraeret
,

u-r^m\Jtucusque.
h:rr

d
in

rrrr dici pot

mnl

crpOSUl

(J/

et

importunas
uisi

violentias

propulsa
vir-

e Ita

Commentariopnevionum.Zlo. legendum esse, patet tum ex

et

re tpsa,

tum
> <*

Fug-iunt
tutea

quidam superbi damaones excelsas

ecccodice nostro Ms.

ed
femoriDUB.

hurailium,
eustodiara
sicut

cum interdnm

ad

bumili-

divina
et

mentia co
apostolua

permittit
bb

d Paulua Pranciacua experimento scribit bb, et Cardinale >ancta3 Rog-atus enim a domino Leone ur Crncis cc, ut secum aliquantulum et hurailiter ob ipsius re\ Urbe, aequievit Prima igitur nocte, cum post orationem araorem. supervenerunt dajmones, in Chri;

Suriana. In Sedulianalegvhatnr habet Ms. nostrum. f Vitiosamvocem hic laboraret. ,,.j_ Wcetqnartana febri
>

Waddingus hocacpr?cedenHnumerorecitatai

52 ideetiam Vitamprimam num. omnxa hic rursum prsetermisd

sequentibus connecteret utnuc prxcedentia cum lataret defectus, in propric Jsi illa verba Sicque /josita, ita prosecutus est
fine

velletquiescere,
sti

Militem atroeiter insurgentes. quasi semiueverberassent ac dure, ad ultimura

Quem cnm

diu

conatua est Christi Sectator jaetantne fastum coniura contemnere, et tumentis modum etc, qua> compriraere. Multaque in hunc
hic subduntur.

tranait.

Lu

F*-

cem
ex quo poiiero mancditccdit :

reliquerunt.

83
vc.it

Discedentibus illis Cui cum Vir Dei

ait
:

soeius

vocatus

rei

narrasset eventum,
,

^ExPsalmoM,
:

^14.
et

quantum providentia suferociter ideo in me nunc tam B perna disponil non bonara spem prarfert manirruerunt, quia magnatum * Fratres raei, qui al. magnatosio mea in euria audientes, pauperculis commorantur rum locis in
nifli
, ,

subjung-ens qui nihil possunt,

Credo

frater

quod

dasmones,

nostro Ms., 1 In codice possem. et Suriana

editiombus Vaticana E
editione

m
Nolite

In

eodem codice

et
:

Vaticana
:

laudare securum

in Suriana
illis

Ut

se-

TiLc denuo
occasi

omnia a verbis

quod posset

leranturineditioneWadaliqui, S.

me cum
sitau

Cardiualibus esse

suspicabuntur

for-

efferri hononbus, et implicari mundanis, eum Ldeo melius judico deliciia abundare. fugere curias , et exemplura qui ponitnr in
, ,

dV 9
o

Franciscum alisponte sua quando generale Ordinis ministerium quidem videtur, perpe-

Fx hoc loco credunt

Lmiliter
railibus
,

inter

humiles

in

loeis

converaan hufortea

ut sustinentes penunara raane sustinendo. Yeniunt ergo similia valefaciunt proposita mfli excusatione
,

effiuat

deposuisse; sedutmihi 34 Consule Commentariumprxvxumnum.

ethuCardi-

**?%
hoc

\&us desiderator

apudWaddingum,
cura quo ire
et
factis

aui prmcedentia

cum
et

subsequentxhus conm
sooio,
proraittere consue-

jxenitenicm dc
inobedientiu

modo
et

lmo

fratri

clementii
punit,

Deo

Vir sanctus superbiam 86 Abhorrebat nempe originem dd, et inobedienoxnnium raalorum sed non minua prolem ipsius pessimam tiam se;

.olebat,

verat,

favlum mira
CUlO piubtmtt.

bummtatem

pcenitentiie

acceptabat.

A.ccidit

seotabatur. Post hxc obedientiam et humilitatem usque ad imtium nu-

seraper obedientiara servaro. ln oranibus

rebus

rursum

rescidit

omnia

dd

quidam frater, qui mel ut eidera prasentaretur aliquid fecerat, disoiobedienti contra legem corrigendus. Videna autem Vir

Tmcodexn
r

s;,r,!h>r,,!,,!audat<ec
:

Xa
nei
esse

justfti*

nes melius habent

Discretissimo.

signa evidentia veraciter fratrera illum per ei amorc compunctura, ad indulgendum

humilitatis

W.nUt.gus

Ob

hurailitat.s forraara fratres

BUOflvoluHvocariMinorefl.

esset aliis dehnquendi, veni incentivura flammarum capitium * in inedio fratri al.capuliam Iblafum adverterent , quantaquahomnes ut uroiici percelleuda sit inobedieuti* oue vindiota offensa fuisset in med.o capitium C rnraoue per morara detrahi, reddique raieepit ipsum flammis ictu! pmnitenti. Mira

St

induetus.

Ne

taraen

iacihtaa
]usait

sMttlll sequentia usque dlffum rescissa sunt

/,/ est,

m ^ctsequenti.ApudWad.
angehs rebelhbus
in

ad initium

unius

e.v

;/,/,,
,,,,.,,

.endtosesicretu^
se,

^ Cmter S
ab n
itaque
,ra

montaia lmmilitatem tam

quan,m
J

E*

sutditls;cunotispferebathoD
milim

atorhu-

"m

di

^" m
in

"d C
;

flammarum t^capitiura de raedio

adustionis vestigiura
:

nullum

tetigH.secunduquo
.

v "-" t'"
r

sicqoe iactura est,

,,,.

h.

sedem

aanoti Viri virtutem, uihocuno Densmiraculo,et D,g-ne pesuitentiae corara.ndaret : huraUitatem humihtas qu est FranoiflOi

angelie erat, 8.bi ulest untaa ex ruentibu. glorne de qua lt; , sxcenent.am
,

|nfl

Wudd. add.

multoties

etiam dignitotem obtunnt, votura,et homiius , t D^um inclinaretad *, diemonum proterv.tatem nVutaret affectum voracitaZo iuasu propeUeret et nammarum >est, refnHnaret. Re rere h*c olo nutu
rairara
in

sectanda

,,;;.,,

, s

,-.

angelus,

re

l.um.l..

eI-

terris

^Twaddingus ad
Sepulehri
V1 .,:

IM. >"> 17 j
B,.r ff ..m sanct.
'

supra refirms montem OaeaTem

iM
M,

Murhietndtcm

,&*>

^
, ;

dum ommhus reve^aeflflorea auoa exaltans, pmraeretui honorentiam exlnbet, ab omnibus

rem.

appellalto ,, distinguatur, Trabana

ZeZtusindLatul
.,
:

-^<"'-

locum ftatrum dc/errent ad

lector.
,

ANNOTATA.
a

Ad
el

nostra despicabilia ac

mox

infra Dorai

Waddingus
Tmoia!

i,r,tesensuiconformeest. Cnsidera, qureso

:

nus

Magistet desunt apud Waddingwn.

:,

olim

Fornm Corneln

eptscopc^
^

tir/obris

Tomus

II.

VTTA AI.TBU
A. S. Bona,-

S.

.KAKCISCl

>
eg riDi e t
.

^
"^
.

Tsmuiu.

Cwte* Miftr W. Mc;nK/< sam ^ro Imolam. In ed,<

.

'

Mmfa

desiderantur,

qux

toto hoo

ac Inbus

ri'T
,,

P^

.,,.,,, esse,
;u ,

patrl

^^"^SSte Mandaperha^. ^
e

^
coUigi te .

I")

-
TSwMttW"
STeseimam
et

-"'"""

B, "*" ,

l,ML
acceptabat.

*> narrationm hicresumens, sanctus tamquam etiam Vir

.

=s
JS
fore
t

Asrstfrtsyt
ate

firmetur,

et

evers.one fund.tus
revelatione

malorum omnium originem

prolem,
In

et

**
,n

subditta abhorrebat,

non minus humilitatem

patienti

e.sdem
,.,.

inchoandum

proi.de, sicut ;ni 5 Euangelico verbo

*
-

'

qui

mi.i

con

!ir"ivtp 81 v s pe

neti, nihilcw

pauperibut,
ditii thutriil f
1

K
'
.,

qu.t et vende omnia, vade non nisi pauperihus f. Ideoque

tia-

ex-

CAPUT

VII.

penitus $ cprils et nihil Ordinem; tum propter bt ad

retinentes

admOteverbum ancta
in

* a.ore
B
Eximix pouperfali fiem
p(ar
e(

W
,

Euangelii,
loculi

tum etiom ne
g.
,,,. Unde
I

forent
, in

scandalum

r/afe
-

mira supple-

towe defectuum.

=^;g-J tpT"?
ra r
.

reservati

Marchia Ancomwu- ~~;

Cnlti
*

;,:,;ribus

jungi

IV. - tua pauperibus * tnn.

distriblie. cHstnbue-

Ms. mundi

pauperibas

Quo
Tnter ccctera charisraatura dona prairogativa qua lDatore Franoiscus obtinuit,
,

audito,

perrexit

homo,

et

ductus

arao-

/e carnali

sua

suis reliquit,
illo

qu83

largo

Verum cum
Vade viam

haac,

nilque paupenbus. Vir sanc tus referente

audisset, dura

eum
,

increpatione

fene*

dt
i

doc/or

promeruit in divitias simphcitatis paupertatis amorera. excrescere per altissimaB famiharem atHanc Filio Dei Vir Banotus orbe repulsam, cantoto

tuam
de

frater

muscaj quomam non

cognatione
tua.

dam

speciali

dum

et jam quasi tate sic studuit desponsare

tendens,

perpetua

quod non
:

dcfraudasti pauperes, sanguineis tuis dedisti, et sanctis sooian h. lndignus non es pauperibus fnndamentum spincepisti
tuali
a

existi

domo

et

Con-

came; ruinosum
,

solum pro ea patrem matremque rum etiam qnas habere potuit

spersit.

reliquit

vedi-

animalis fabricaa collocasti. Eediit

qiue

homo ad
rehndereliiliguid n

universa

Nemo

tara auri,

quam

ipse cupidus pau-

suos, et rcpetiit sua propositum quere nolens, virtutis

qUl
91
ctjE

pauperibus
oitius

solicitior ulpertatis; nec thesauri custodiendi margaritae. In iste hujus Euangelicaa quam
lus,

Mio quoque tempore

cura in loco
esset

san-

novitiii

dan

aspectus, si hoc pracipue suus ofFendebatur quod pauperfratnbus quicquam videret in Re vera ipse a tati non per omnia consonaret. tunica, Eeligionis usque ad mortem principio contentus iis et femoralibus dives chordula
,
,

M aria3
non
p

Portiuncula
aospitibus

tanta

inopia,

quod

fratribus

superve-

exigentiam pronientibus secundum necessitatis

videri
adiit

Virum Dei
el

vicariua
ut

suus, allegans

penuriam fratrum,

petens,

fuit.

eum fratribu uif maxime

commeda'ju(

88

Christi

Jesu

paupertatera et

Matris

fre:

vitiorum res aliquas reservare expendendas recurrere possent

intrantium uoad quas liceret

,

fratres

tempore

quenter

cum

lacrymis

revocabat

ad

mentem

'

quia in inde hauc virtutum asserens esse reginam, tampra Eege regum, et in regina Matre ipsius conclavi efFulsit a. Nam et fratribus in
stanter

qwerentibus, quae virtus magis Christo, quasi secretum

amicum

redderet

iperiens re-

*Sur.

ipil

ittt-

alem
'

Bpondebat: Paupertatem uoveritis, fratres, speoialem * viam esse salutis, tanquam humilitatis foradicem , cujus est mentum perfectionisque
" ,

superni consilu oportuno. ad quem Vir sanotus, a nobis, frater non ignarus, Absii, inquit, impie agamus sime ut pro quovis homine Virginis gloraltare te Malo Eegulam. quam contra nudare, cum necessitas id requirit, observantiam Euangelil, et paupertatis votum oum attentare. Gratius enim

Pafio. pro-

fructus

raultiplex,

sed occultus.

HC enim
;

est

altan suo servato consilio, suum altare detegi, cunsilium prasterornato * Filii sui promissum
mitti.
92

habebit

beata Virgo, sancti

Euangelii

perfeote
u

restHo

fectionisquc

Euangelici

agri

thesaurtis

emendo non possunt,

vendenda sunt omnia b

illiu

absconditus, pro quo et qu83 vendi

a.d

Transiens

autera

quodam

tempore

Vir

<>i

bur$u, 9*
"'
/"

iratione spernenda.
cu]
>'re,

hujus, inquit, culmen qui

non

solum mundaneE prudento, verum etiam litterarum peritiaa renunciare quodammodo debet, ut
tuli

expropriatus

possessione

introeat in

potenifixi.

juxta BarDei cum suo socio per Apuliam cnnia bursam magnam q d*mom invenit in via taidtlquam usiis, tumescentem, Monetur Fundam appellant ,ppella tato vooabulo, mducitur, iul ". <-t iustanter a socio Paupei
|

tias

Domini,

et

nudum

se ofFerat bracl

ut

bursa

tollatur

terra,
t

et

Nequaquam enim
vat.
'u/11/yiuilUJ

sieculo perfecte
intra

renuntiat, qui
n

Homo

pecunia Dei,

pau-

com-

proprii seusus loeulos

cordis arcana

mana
cati,
:

diaboli in bursa iuvcnta, sed pecsuadere rexn merlti

fore
,

89

.-

Saepe

vero de
bat

paupertate
el

.s-rmonem

aliena

urripere
festinant
iter

ac

donare.

huic Ordinit

fratribui

um
volucr
a

illud

dunt
Sed sus

de loco,

pcrticere

cOBptum.

fundumenlo
conttui iuhi

Vulpes
Filius

cali

autem

hominis
.

non

babet,

ubi

<

uondum Virum

quiescit
Dei

suum

reclinet c

Propter quod docebat fta-

vanda pauperura

vacua pietate delumolestans, quasi qui de relepenuria non curaret. Acquiefrater

vit.

'

, ,

DIE
A
vit

QUARTA OCTOBIUS.
non ut

761

tandera

"Vir mitis

redire

ad locum

voluntatem perficeret, sed ut detegeret diabolicam fraudem. Keversus est ergo ad Fundam cum fratre, et juveue quodam , qui erat in
fratris

Domino iu paupertate , et ea maxirae, Hanc quae voluntaria pro Christo mendicitas est. quam pro nobis Dominus dignitatom regalem

tum

^J"

Tremefactns
sanctSB

Oratione praemissa, jubet socio illam levare. diabolicum jam frater obstupuit, propter obedientiee taraen praeseutiens nvn-trmn
via.
:

ut Bua nos diJesus egenus factus assumpsit ac vere pauperes spiritu regni
,

cselorum

regea institueret et haeredes, nolo relinauere nro feudo*divitiarum falsarum,nobis*ad

'"* horam com

Jto.feodo
Vaiic.

vobii

dubietatem abigens cordis manum exiendit ad bursam. Et ecce serpens non modicus de bursa exsiliens, simulque cum
,

maudatum

fratrei $uo$ad

Nonnunquam
.,:,
I

fratrea

ad

petendum eleemo:

nieMdirandunt

ipsa

subito
fratri

evanescens
monstravit.

diabolicam
Hostilie
,

deceptioverVir
,

nem
sutia?.

itaque

deprehensa

fallacia

dixit

san-

ocium
nihil aliud est
,

Pecunia servis Dei

diabolus et
haec

o frater,

quam
post

coluber vene-

nosus.
ObvUi
!'"''

lte, utebatur hujusmodi quoniam hac novissima hora fratres Miinquit, ut electi in eis commodati sunt mundo commendentur illud ant, unde a Judice Quam diu o audientes suavissimum verbum uni ex his fratribus meis minimis, atis dicebat r/mihi fecistia o. Jucundum proinde

TO rbifi

lmtaiur,

98 Viro

tre$ puupei rn
lat,

vwx

evanc
ex oculi$
R
l

quoddam mirah Bancto, dum se ad civitatem Senensem gente, transferret. Tres quidem mulieAccidit
/.
,

paupercul,
b

Btatura,

setate

ac

facie

per

similes, in

ter

Campilium

rerunt,

quadam ei magna planitie inSanctum Quirinum l occurnovum salutationis munusculum ei offeet

,

sub fratrum Minorum titulo mendicare, quem in butione justorum Euangelicae veritatis MaIn festis ore suo tam signanter ei ubi opportunitas aderat, :,. prccipuis p solitus erat, dicens, in Banctis pau,-

peribu
ii

rentes. Bene veniat

inquiuut

domina
utpote

pauperinnihil

tas.

Quo audito, verns paupertatis Amator

repletus
est
;

dicibili

in

se

gaudio hominibus tam libenter salutandum ab

qui

Panem propheticum illud impleri homo q. Illum sane angelorum manducavit panem angelicum * esse dicebat, quem pro Dei angetum amore, et beatis suggerentibus largitum, sancta pauperpro ipsius caritate
:

a
(

J'^
eum

tm

lis,

lillim

tas colligil ostiatim.

E
die sancto Paschae

haberet,

quam quod
illis,

illae

decreverant.

Subito

97

Unde cum semel

in

mo-

aquibiuipienut,

disparentibus

considerantes salutationis, admirabilem in eis similitndinem *

fratres socii

tam

ram

faceret

eremitorio

minum

habitatione
,

quodam adeo ab horemoto, quod commode men-

oA

***+
mendieavtt
.

Afi.simililu

dinis

occursus aliquid designari oirca illas tres rationabiliter perpenderunt. Bane per mulieres pauperculas, sic uniforut vnlebatur,
, ,

et

disparentiaj

mysticum Virum Banctum non irnovitatem

dicare non posset

memor

illius

qui discipulis

euntibus in
apparuit
r,

Emaus
ab

ipso die

iu specie peregrini

ipsis

fratribus eleeraosynam pe-

mi

occurrentes, sic salutantes insolite, disparentes, Euangelicas perfectionis soilicet, obeformositas, quantum ad castitatem paupertatem, satis convenienter ostendientiam et perfecte fuls ditur iu Viro Dei pari forma
fecie
sic

subito

pauper. Quam cum actiit, ut peregrinus et informavit eloBacris eos oepisset humiliter, per mundi desertum quiis, quod transeuntes tanquam peregrini et advenaB, verique Hebraei

licet gloriari

pweelegerit in privilegio paupertatis,

Domiquam modo Matrem, modo Sponsam, modo nominare solebat. nam qui excedere 94. ln hac ceteros cupiebat cupit omnfum inferiorem se omnibus ree$$e /<<" ex ipsa didicerat se, * pauperiorem tnui putare. SX quando igitur al. dccsi Igicerquempiam secundum exteriorem habitum tur excitabat semetipsum protinus arguens
,
-

hoc mundo Pascha Domini, hoc est, transitum ex spiritus continue cead Patrera, in paupertate eleemosynis lebrarent. Et quoniam in petendis spiritus liuon qussstus agebatur cupidine, sed Deus specialem de ipso l; ater pauperum
,,
,

curam gerere videbatur. ut 98 aocidit enim

,

infirmitate

gravatus Do-

mini Servus
...,,

in loco

Noceriae

reduceretur

populi

devotione

neret 4-nr.nnnm -*i asmula JPmUla amu i , ad simile, tanquam si vinci se timeret in certaus
,

PaUperiaie CUUpaupertate conP

mulum XllUluui
ne

enim
ret

i'n

compunctus cium Magnam verecundiam

illo n. obvium habeut pauperculum quemdam cujus cura nuditatem aspiceret, via corde lamentabili voce dixit ad
,

Acoiau

cum

pa fames

11

nuucios, ad hoc transmissos; qui Christi^Fadeducentes, ad villam quandam deve- veiamore viv. u ..w^ , n uperculam, nomine Sarthianum s; ubi aC(
solennes

nooiutu0jui Assi- eont tilo ciboi, Assisinatis gwwpwunui

*+

et

nihil invenientes

euutes hora cibum expeterent, euntes et venale, vacui redierunt. Ad quos

Vir Banctus

ideo nihil invenistis, quia plus in

intulit nobis
divitiis

inopia;

tatem
iet

quia nos elegimus

,

pro
et

magms

hujus pauperra

muscis

vestris,

quam

in

Domino

confiditis

ecce,

raagis

relucet

muscas nempe denarios vocavit. Sed circuistis, ait, per domos, quas n
j
,

revertimiet

amorem

pramurut
apud magnatet, cibum
priui
rni

95

notentis
sitia

amorem omniPropter sanctae paupertatis eleemosynis ostiatim qua3Dei Famulus

utebatur

^,;

humiliter eleemosy* pro pretio Dei offerentes Bjstimatione verepostulate. Nec lal&j id nam

ati<

ofle

reotti

multo

libentius,

quam

oblatis.

ndi-

cat Oltialim

strjsmsrst cs =
u ta
petebat, petebat

Si

quando

enim

invitatus

maflrnis

persoms

quoniam universa * post peccatum dignia et mdignis eleemosyna pietate conEleemosynarius ille magnus largiflua

cundum

putetis aut vile

tfi

,i

Sur.

^""Depon.int"
amore, quam

erub^scenliara

Ms. hospitio

scumbebat. qui Pauperem Ohrivitatus a domino Bostiensi, couquerencomplexabatur affectu sti pnecipuo suo derogasset honorij utquod domo *, pro eleepote qui in ejus comesturus Magnum, mosynis isset Servus Dei respondit dum mavobis honorem exhibui
,
,

deinde sic ditatus inopia diin Et cum aliquando id fecisset

ac

Siquidem div.no nou sonuni corde compuncti pauperes incolas

denariis, emunt.

.-.
et

railites

t,

j-

-.

et

|J*-^

lum
Sicque

seipsos liberaliter

obtulerunt.

pecunia factum est, ut inopiam, quain Francisci paupenes opuDon poterat,

suppleret u.

domine jorcm Dorainum honoravi

mit0rio

quidam oppor^ prope Reate x, medicus

mp0re, quo

infirmus jacebat

ere-

siquidem

beneplaoi-

7G2
A. S

VITA ALTERA

S.

FRANCPSCl CONFESSORIS.

D
ANX<)'i

Boiu-

TwrrtjiA.

Obiequium

autera Cbrituuo cum frequentabat officio. Cuni rependendam mercesti Pauperirapoteus esset ad ne liberalissimus Peus

media iUtw
Deu$ mirabi
liter peniat,

dem

labori

condignam
praesenti

ipsum

sine

pium
vice

ejus

remuneratione dimitteret, beneficio obsequium hoc novo *

,

Qux

sequuntur usque ad Ilanc

13, *. 44.
.

sui dicebat,

desiderantur in edil ione W addingi.

tlt.

uno

compensavit. tunc temporis ex dici domus, quam patuia de novo construxerat, parietum cro suo adeo de deorsum u ,one a summo quod non viedebaproximo minabatur ruinam ipsius artis industriam possibile tuTpeThumante meViri vero de sancti tpse obviare. CIIMll cum Hiagraaj tidei devoritis plene contideus sibi concedi tinnp netivit a sociis ejus aliquid C,,m idem Vir Dei man.bus co..trectaet. uod

Pauperis,

Hujus

emm meomm m-

bMatthxicap
c

hucee 0, *. 58. Matthsei cap. 8, 1. 20 l'ra?cepit fratribus, et mox d Ms. codex noster infra easas pro casulas, sanctus Institutor e Quantam hujus rei curam
1

habuerit, liquet etiam ex Testamento suo, inquo Oaveaiit sibi fratres, ut eeolesias et habitacuait
r

la,

et

omnia

alia

qua*
,

pro
nisi

ipsis

coustruuntur,
,

penitus non reeipiant

essent

sicut decet

Sr

nl.cum
obtentum intra muri

de

capi.li,

ipaiu.

multa

m Kegula p sanctam paupertatem q.m in Regula proraisimus, semper sibi hospitantes, Biout adye nas et
,

,n

inatantia,

posuisset
,

de secousur-

peregrani.

y soliditagens tanta invenil aperturam illam ibi posil conclupam, ut nec reliquias te nec scissurss prioris vestigire, 0SS et
p

ro

scissuram

mane

um
rat,

aliquod

iuvenire.

Faetumque
Dei

est,

ut

qui

(Matthxicap. 19, ^. 21. g Qux sequmtur usque ad finem numeriM, desuut in editione Waddingi. /,/ Suriana editione deest sanctis j in codice nostro Ms. et editione Vaticana non legitur soli

ruiuoso

corpusculo

Servi

sedule

mimstrapraecave-

ciari.

ruiturffi

domus

proprte periculo

H ret.
aquum
6 tltpt

educit litienli
in Sancti

quan100 Alio quoque tempore "Vir Dei ad ut ibi libetransferre se volens quia debilis erat, rius contemplationi vaoaretj

dam eremum

Ms. codex et editio Vaticana habent Barum. Est porro Barium, Italis Bari, regni Neapolitani civitas archiepiscopalis in Apulia, Bariani agri caput, et S. Nicolai Myrensis episcopi corpore
i
:

celebris.

obiequm.

cujusdam Viri pauperis vectabatur asello. Cumqus diebus BBStivis, Paranlum Christi sequendo,
vir
ille

omittit

montana
a

ideret
itinere
3,

asperioris

et
si-

longioi

fatigatus,

niraioque

instanter ccepit claniarepQSt

Sanctum
aii.Mij

Eu
Dei

raorior,

inquit,

siti,

nisi

poculi

ii.-io

continuo de

refociller.

Absque
fixis

mors

Vir

prosilivit

asino
in

et

in

palraas

teten.lit

oaelum,

orare

k Waddingus : Accidit semel ; ac mox infra nte. Can Ms. no1 Sanctum Quirioum legendum est cum stro ac tribus aliis editionibus ssepe laudatis. Est aui> nm 8. Quirici , incolis San-Quirico, oppidulum Eetruriseinagro Senensi, inter montem fanum et Senas. Non procul a Radicofano versus pnedictum fanum in Tabulis geographicis invenio vicum vel castrum Campi:
I

non cessans, donec se intejlexit auditum. Ora. inquit viro, ad tione tandem finita, Festina
,

ilium hic in Vita

memoet

petrara
tiin

et

illic

aquam

vivara

invenies,

quam

ratum. m In Ms.

fciac

hora

misericorditer

Christus
Dei
inclinat.

de lapide

Waddingiana non
96 posita,

nostro et editionibus legitur ab.

Vaticana
festis,

bibendam
(|u;r

produxit.

Stupenda
fa

dignatio,
Bibit
si-

n Sequentia usque

ad

illa

verba: ln
in

Bervis suis

tam
o

desiderantur
?.

editione

num. Waddiu-

tien

nom
et

de

petra, orautis

virtute pro-

poculum

hausit de saxo

duris-

giana. o Matthsei cap. 25,

p Bic
tel

40.

sirao.

Aqute decursus ibidem ante nonfuit; njec, ut est diligenter quaesitum, deinceps potuit iuveniri.
L01
:

ationis resu"

ln festis praacipuis, ubi opportunitas aderat, menra rursus rescidit dicare solitus erat
;

autem
I

per merita cibos in

sui

Pauperis

usque ad initium nv.

q
r s

uentis.

et ciboi 111/11-

plieat Sdfli '

nii
1

Cbristus multj
.

mari,
,

cum suo

Psalmo

77, f.

tttfi

sit

loco

inferius

adnotandum bb
Jliciat,

illonay
tjllnl

commemc
modioa
bb
Bil
i

qimd
is

de

hoc tantum eleemo

et mortis

colli

famis
:

olo

per

dies

plurimos

Liberavit

ut

exhoc
Dei

LuccV cap. 24. Ms. codex Sathrianum; Surius Sathianum. Vide, qu.r de hoc ac Nocerias loco, eodemque Sanm. 6J a itinei e dia in ommentario
i

liquido
'

po ssil
i;'

adverti,
in

quod
sic

omnipotentis
*

'uobus seqq.
t Id est, bantur.

eductione

aquas

de petra

viri uobiles,

quiea xtate

milites <

Stor

dai lione

conformis
victue

exstitil

Moysi; In multiplicatione Vrocul igitur a pauperi-

li,

scidit

Waddingus, prmmissa
.

bus Christi diffidentia

:

omnis
:

abscedat.

Si

enim
fuit,

cum

ntiaa

sequentibu ens petendis eleemosynia non que

pidine,
ed miritus libertate,
ipi

E1
itui'

in

ui

uubvenientium
leret,

ubi

defectus

virtui
'

quod
el

nec

tam * mira nec pocibus

,

cuPater pauperum Deuc

e
vidi

o
3

curam gere

baturj
,

ut,

Sur BUbvi
i
i

tus,

nientiam
*

nec domus

dei

cum
divi

pecuniaa

e1

artis et

cum

ni

nam
aria
:i

petere

poteral

nec ueeuXi

bi

VaiU

jam

natui

aientibus,
usitato
identiae

aut hospitibus
,

rebitur, quaa

ordine

ventantibus
corjditer
:,

nece

aderant

pro^ ide el
,

communiter oonceduntur. Si, inquam, petrae siccitas ad Pauperis vocem abundans poculum &licni erculo, nii jam inter omnia ni obsequium his, qui pro Auctore omuiura omuia reliqueruut.
l

Deu
aul
<

mini'strabat

el

ei

bepr.-e-

tbu

ministrantibus
i

Largissima
s]

mia Lmpei debat. -uju plum breviter proponam. sequuntur in ita, quam
I

alterum

:em

Tum
<<>>>.

subdit, quse hic

Adi

'

763

DIB QUARTA OCTOBHIS.

x Adi Commentarium prgevium num. 603
sequenti.
et

laret

y ldest,
z

vespori.

anctorum i'u^uento pretioso liniri cum odori era distantium ?rarum "per orbem ..:. ,raU , xroritnt * lnduCl. El* .. induci. KA
,

repleri odoribus suavissimis se dicebat

,
.

et
,

S.

Hoka-

roMi
/,,,

bonii

f)

ou

malnmaia

'

Cum

Ms. nostro
et

Vaticana

Surio lege Waddingiana habent

et

vise.
i

Editiones

multos

audiret

afl

vi:.m ^ritatis

, l)r,nqnr (UUffl

Asperiori et

lonyi-Ti itinore.

ribTomni
vom

accept,one

aa Vox produotam non legitur in Ms. nostro,

cumulaus, qui verbo ve

indncerent

a^^ifiMj* amo
,

i/

Et

peccatores.
iniquis

nec in

Cum bb In editione Waddingi desunt ista auinferius adnotandum. Annotatur suo sit loco
t

aliis tribus eilitionibus.

nem sacram
I.
"

opere ad Chnrt. qu etiam Sic violarent oper.bus,

iuc

,etiouis ejus gravissim.un

; tota cadesti

-
'

tem infra

ia

hac Vita cap.

'.

cc De Moijse vide Exodi lib. 4 Ragum, cap. 4>.

cap. 17

de Ehseo

a
,

^ ^nV
6

onna
.

aam, me
et

"un
f.a

...

n; ,ledicti

qni

buo

mal
per
et

quud uuduut et destrnnnl ^diutahnjnBmdJfloaBti,

sauctos
ted.ficare

non

CAPUT
De
pietatis

VIII.

ps,llo,in, tdefi* P per scaudalo * clementue ..onsolat.one WflW uiBidivin fnisset exempl ,,'. semel malis turbatus

"X
,

..,,,

Sl ,

adfectu,

et

quomodo ra-

tione carentia adfici videbantur

ad

Patrem au^io spiritu misericordem reportav,t a reapunanm bujusmod, 1.1.1 pro con.

cm autem

,,,

precaret,

(,

tn

pauper

bomuncio

ipsum.
lS

^torem '
eS9 e

inltitu

K ,.r ,1-mne.
s>m,,l.cem
te

1,,

ptilMMUI

TVetns

vera,

plnngii ani

Puia
iu

valet ,

ad qna, secundura Apostolum plevewt deo cor Francisei

om-

',:

patronnm! nt te^,Mtttui
,

llomiuom

ad

qn

l>

feoero

non

matiiw
rai, a

maam

totum videretur penatraverat *, ut vendm -. H

agebat ipsum per devotionem Bursum compassionem tranflform, per
I

Vmm.
...

/bcit Bonoiona

om

dominium

."*"
Deum,

bantur. Bgo voeavi , aUos aiiis endentihtt

nati
1

(or,

tfl.

add.

visccra

taelinabat per condescensionera coneiliat.onem et per universalem tanocenl ad rtigurabat pie moveretur ad 0, per hanc Ohri [araen aniraas
,

a,l

P-
ad

*m

Ueligio

a eervabo ,N et pasoam, *. 8 sn 4 iu " s nasci :: ; n ,,,,. m;

; '

mper

FMvi , M ,,

fltaguta

Cumque
eee.aW*r p.etmeo
soi-de

m
,

Detraotionia quoq
.

ttam.

"^*!

pietatis

-^WU

redemptas, cum

oernerel

inquinari

aUqua

peStantemiBerattuniateneritudme

et pi atroeiaaimain peBtem, rebat moreum, pro eo firmabat fore simo T)eo abominabile ""' ri,, ? detractor nimarnm n ,,,.,.-..'
et
,

" a<l usin

^rpeu ,num abbor-

Zd

quas

Ste/tanqua^mter.inObiistoquot^paTtariret r ,u'i
*

caussa pniEt h*c peues ipsum

OhrifltO

r,,,,,,).,

apud

Waid

oetcto,

auo quod semeu verbi Dei ministros. * videlicet. pro peccatonbus

fratr.

rinm Buum dmi Buj ftatrem im ter et ei acouaatum

1
. :

,.

^ro.p

surire

(l.scnte niiigeu

deeit Chi isla

et otneifixo.poripsorum convers.onem e. tudinesJciten.,

pm

.0

ici

**'
.<

to'gloT.poliaret,jndioab.thabitu Bpoh-

ccus., dnr, oormol fratrem buobi Honnunqnam vero enm, qui n :,,,

"5

SZmudi
C diarum

miflerationifl

offl,
.

adDominum

oonloa
"

omni

Z?
nrui

verbo, magis
non inm
Bot
Iv

6Si utad idlaboreturmagteexemplo.quta 1"-' Pe, <1

,

Baodfieio, firmabai Liio fuerit perfeet

2?
:;,,

urin

qcd abatulerat
l''t

jor
li

r,o:,s.

quam latronum. qnaato

S-TobBervantia
ten,

pietatia impletur,

rporli
'

^oTpiangendnm

vtrbo,

J
in

proinde d

*
.

S^um.quamoorporum.noBaatr.ngitop
quoque quriicunqu, teneritudine ooude mia molestia rairn pas Sqnid%ennri,eiquiddefeot..B.n.l.107
Afflictis

tanqu.m

vera

pM
mar
v.

prix

txemplo
Chriita

"adioattone

w*

'-

'

"

^dWamlaudemi
*,,,
quod difloat

,-.., ,1-10.

eranlur.

mwel

Dii

cordis dulcedine

U*
ii
i
i

nrovo
?;;:;

Hm
.

quam
'
. .

auperinfUB. Chrieti p animufl ejua ad ; liq e scebat

0,

*'p.

r,.o,

;;;;;;;:":;

tnBeoleBi. fiUoB et in iudioio plnr

..i,,.

non habet
i

"
3

tim l
,

quibu. non poteral man, Contigii aemel. ui ,.; yuam importnne petent.

qn>.
'>""

"""'

tune

Jndi

**"
propriU

uperum
'"''^

ptafl

ft

'.

"
,

"

Sh,
toquai,
.,..,

mabitur
rnnltiB

aternerel

proclamaret
.

oulpauiiem

nune qw

il

Sg^ndet.oopK.Boottun
ine
io-i

humih

w
n

Cum

igitur

animar
et

ia

,,ietate

appatewt,

fervkta

mmulatwn

;::

VITA ALTERA
A. S Bof\TENTURi.
nee sibi, nec
n//i rti

S.

infirmitates, I infirmi* similiter

quas assumpsit,
.

FRANCISCI 00HTBSS0BI8. intendebant. T.mtum quidem

^
q
Milr iam

ei

fecerunt
et

ap-

et

p!lstores mirar etur

fiatres

ooneider.

pareit,

108 Christianissimus

Cumque

in

., paupenbus cunet iB

,
,

iose P
>

cer entes circa

ipsum tam ovium afjnos

quam
,

pauper,

effi ff ,em

ChnsM
,

dumi"
egentibus.

spieeret, si qua etiam nec non aolum hl.ua futesent, eis occnrrentibus opr ae s, illornm oonferebat, verum et.am, "enda f. A ment, judicabal ut eidem redenuti
'
'

~**"jS

de

mixaMUter exsultantes. tempore apud Portiuneula quiedam Viro

propter jnnocentliE
_

Sanctam
Dei
et fu.t
,,

\IU ovflfn in

onvi ntu cU

^ ^^ ^ ^
mscepit.
n llbus
, ,

Poi tfunctUO,
.

"""
tem,

"bttqutn-

mtQ

pHB tedit.
..vi.-ulam
et

m el,

na ocoaemne inflrmitat a snper oeonrreret, cum amiotus. Cnjus mi esset bitum palliolo qnodam Oportet , in clementi conapeota,
ser ia

-."Wjjj
mantell
:

g ra tnni.,
ft

Monebat pius Vir

intenderet,

,.,

^^ ^ m
liv
,

ab omn,
(

Qvis

iiut

lasl

Terterrt>

informat ,

nem
'

oculo

bserrabat.

quit

ad socium,
isti
.

ut reddamus
1

percu ,

ipnam ipsius est mutuo enim noriorpm mvenirc con-

mtare,
.

et

audiene, fra* ecclesiam inipsa

informatione
flectebat

Nam

Mv. ct

pun

sine

alioujus

oonsiderans,
derel
alii
.

pertinaciter
lecto,

obsistebat
:

ne provi

Pro furto, ait, At ille impuEleemosynario mlhi reputo a magno non dedero inagis fero tandum, si hoc quod qua? Blbi daUande omnibus
, ,

salutare gestiret Matris Agni, ac li eam sacratissimum Cnristi [nBuper e1 cum elevaretur flexis curvainter Missarum solennia,
,

corpus

batur
de

popiitibus,

tanquam
in.h-votos

si

reverens

pecus

[n-everentia

eo-enti

Propterea

rdevandain ad necessitatem corporis ut hcite petere erat a dantibus licentiam tus B ocourreret, erogare. posset, si magis egenus parcebat, nec mantcllis rei prorsus Nulli paramentis nec libris, nec etiam nec tunicis, omnia hrec dum posset ut pietur
,

soli-

que
TOt
ii

devotos ad

arguerct, CbnstoSacramenti reverentiam mvita-

E
in

Tempore quodam agniculum

rcvcrentiam
,

Urbc

se-

iiitjitf (/.rini

Romar,
nobili

cum habuerat ob
An-ni

illius

mitissimi
scilicet

matrotiM de

altaris,

quin

indigentibus tatis impleret officium, paupenin via Pluries, cum oneratis obviaret humeros illorum oneribus suppobus imbecilles
,

largiretur.

domin septemSoliii quera nobili matrona con- commisU 8eptem-oliis k, in suo recessu Jacobffi de quasi in spin.ervandum commisit. Agnus vero , ijiiul H'(idd. dominse ad ecclesiam dcest ScilioCl tualibus eruditusa Sancto, k revertenti, societate inseparabih
i

eunti,

stanti

et

cohaercbat.

Si
,

matutinali hora domina tardarct*

,

'ibid.tardabit
ui

nebat.
Creaturat

109

Consideratione

quoque

primae

origmis

...

exsurgere

abundantiori pietate repletus, creatuomobafj moiiquantumlibet parvas, Fratris vel Sorons ob ,11 (/10 quod sciebat, appellabat nominibusj pro eo guo um unuw principium. Illas taS habere ea8 anum secum necatum qua? ius complexabatur et dulcius,
otnnes -tenrre

balatibus excitabati

* et agnus impellebat eam cornicuhs adhortanset nutibus, gestibus

cornulii

omnium

Propter quod agnus, ut ad ecclesiam properaret. devotionis jam magister efFrancisci discipulus,
feotus,
ut

mirabilis et amabilis a

domina

servaAlibi Irpuscu-

batur.

men
rali

Christi

mansuetudinem
et

piam similitudine natufi,

113

Alio

quoque
,

tempore

apud

UraBCium
;

praetendunt,

Scripturaa significatiohe

gurant.

Eedemit

frequenter agnos
,

qui

duce

memor Agni mitisbantur ad mortem g illius peccaqui ad occisionem duci voluit pro Bimi
,

toribus

rediraendis.

Hospitato

quadam

vice Ser,

Verecundi h vo Dei apud monasterium Eugubii, ovicula qujedam agnide episcopatu culum peperit illa nocte Aderat sus feroc rapaci ma, qua3 vita? innocentis non parcens, audito pius Pater morsu necavit Hoc
sancti

qui lilepusculus vivus Viro Dei oblatus fuit cura posset , quo vellet, positus ber in tcrra in sinum vocante se Patre benigno effngcre Q.uem ipse pio propero cursu saltavit illius videbatur eidem cordis affectu circumfovens dulcique allocutione commater compati quasi ne se iterura capi permitteret libe, ,
,

lum,

alibi
sibi

cuniculum
1,1,

blitudi
.

entes hubel

monitum, rum abire

rediret
dis
(

Curaque pluries in terra sinura Patris positus, ut abscederet, semper in

perraisit.

eum

tanquam

si

sensu

quodam
)

occulto

corV

compassione commotus et Agni sine malamentabatur pro morte agnirecordatua cula

i r:
,
,

ipsius
a

perciperet

pietatera
est

tandem jussu
in

Patris

fratribus delatus

ad loca solitudinis
insula
,

coram omnibufi dicens animal innocens agnicule

culi,
,

Heu me
,

frator

tutiora.

Modo quoque

consimili

la-

bus repraesentans [nterfeeit, nullusque de ea comedat

!

maledicta

Christum hominiquae te sit impia

cus Perusiui oblatUfl ro Dei

misit.

cuniculus quidam captus

et
,

Vi-

homo

vel

macum ceteros fugeret , nibus ejus et sinui se domestica securitate comlll

bestia.

110
porcx maledi,-it

Mirabile dictu
malefica
,

*.

Statim

infirmari

ccepit

Per lacum
fluvialem

Reatinum
obtulit

eidem ad eremum

timiUqyii
,

i,ies sibi

porca

et
,

tribus

diebus

corpoream

de

Grascio

properanti

piscator

apvlaudenM
habet
'

Wadd. Hiram
'

ultricem tandem pertulit poenam exsolvens necem. Projecta autem in vallcm * monasterii in modum tabuibique longo tempore jacens
,

votione

avcm

unam ex dequam cum limanibus ad

in
et cae;

ul cpet ''"'

rt //iir'""''
et pisce.

benter susceptam

apertis

invitaret
,

um
lum
si

nec
,

illa

vellet abire

erectis

al.

vnllum

Lsb

desiccata,

nulli

fuit

esca
,

famelico.

Advcrfe-

oculis

diu
post

in oratione permansit

qua-

tat igitur

humana

impietafi

quali poena sit

alinnde

longam horam ad
mandavit
recederet.

se

reversus,

rienda finaliter, sa est

devotio,
ferocitas

si tam horrenda morte percusPerpendat et fidelis bestialis.

dulciter

iterato

aviculae,

ut

Domi-

num

laudatura

Suscepta itaque
corporis

cum

mirandsB

Servo Dei pietas fuerit adcopios dulcedinis, ut ei applauderet buo modo etiam natura brutorum. faciens juxta civitatem Senensem Iter enim

quam

in

virtutis,

et

benedictione praetcudcns ffaudium, avolavit

similiter oblatus fuit
ei

licentia,

gestu

piscis

quoddam l. In eodcm lacu magnus et vivus,

,

invenit

in

pascuis
(

magnum

ovium
)

gregem.
salutasset,

quem more solito fraterno nomine vocans in aquam reposuit juxta navem. Piscis vero coram
Viro Dei ludebat in aqua, et quasi amore illius nullatenus recessit a navi , nisi prius allectus
,

cnm benigne
relicto
,

ut erat solitus

pastu vantesque capita sua, erectis in

concurrerunt omnes ad

eum

le-

eum luminibus

ab eodem

cum

benedictione licentia sibi data. 115 Alio

DIEQUARTA OCTOBU^.
A
Jnter aves

765
circa
desidia3

ambulans cum quoque tempore Llfi Alio invefratre per paludes Venetiarum quodam
i
,

,m

po ec

quam duod t/mta solioitudo ipso torporem rebat, oranem ab

,

eum
ex-

A.S. Buru
VEMt-Bt.

ambulans,
iflentfwn

eis

nit
et

maximam avium
:

multitudinera

residentinm
.

cuteret

canftun impc-

et

dixit cantantium in virgultis. Quibus visis Sorores aves laudant Crcatorem ad socium suum nos itaque in medium ipsarum eui
:

Servus Chriati innrmitate parcebat falco nec tara plns solito gravaretur siqu.dem vclut vigilias tempestivas indicebat* vocis circa diluculum suse a Deo

Cum

vero

instructus
(

laudes

et

horas

canonicas

Domino

decante,

mus. Cumque in mediain ipsarum intraasent propter non sunt aves motie de looo. Bt quia rautuo garritum ipsarura iu dicendis horis se conversus Vir sanotua diaudire non poterant,
xit

certe pulsabat. Div.num ,sagium, tamin exsultatione vl(litm fuj M: m cantu taimultimudi gencris avium quam
, mil)

anam
.

levi

tactu

Lis; cum

a cantu ccssate Sorores aves ad aves At lU donec laudes Deo debitas persolvamus. tamdiu in silentio percontinuo tacuernnt, t lauspatiose sistentes quaradiu dictis horis cantandl hcenDei dibns persolutis, a Sancto
,
: <

Laudator et Cultor foret contemplationis suhvectus , tunc sublimandusp. paritione Serapniea

Dei
L20

pennis
ap-

illic

Moram

eo

faciente
loci

eremitorio Gnecii, multiplicibus vexabantur.

quodam PanUenliam terapore malis urtunt sponUlioi indigena, lf(l(

et

Nam

luporum
,

ra-

pl

bruta paciura multitudo non solum

sed et hoigltUP SlC

tiara .receperunt,

licentiam,

Dante autem statim more solito

eis

Viro

uei

minesconanmebat,
blada q
afflictis

et

grando

annua tempestate

cantum

suum

et

vineas

deva.tabat.
et

Dum
Dei

Prajco sacri Euangelii

pra^dicaret

cicadam tibi obsequenlem ac familiarem

expeni"!

resumpserunt m. de Portiuncula 116 Apud sanctam Mariam super ficum eic-.da rejuxta cellum Viri Dei
,

ad eos

Vd honorera

laudem

ommpobc oms.

cum Servum sidens et decantans magnificentiam Creatons in parvis rebus etiam suo B admirari didicerat ) ad divinaB teudes eantu eodem quadam d.e ab excitaret frequentius super manum velut edocta cslitus vocata dmsset Cauta soror Cui cum
, , , ,

Domim

^qu.

quod pestilentia tentis fidejubeo vobis, Dorainus vos respiciens abscedet, et uis
multiplioabit

temporalibus bonis
, ,

mihi
con-

vera * ut cedentes misereamini vestri feciatis poanitenti praemissa, dignos annuncio yomb, quod, bi fructus. ltemm hoc
beneticiis ingrati

volavit

ipsius.
,

mea
nec

cieada
destitit

et

Dominum Creatorem

luo ju-

innovabitur plaga
in vos

ad vomitum converai duplicabitur pcena, et major

,

Vatie. et
tnajoi
i

bilo lauda;
,

canere easprt, sine mora obediene ad locum prodonec jusBU Patris

ira desajviet.

121

Ab

illa

prium

revolavit. Mansit

autem
,

pei

"
,

di
et

exhortationem
runt
clades,
LUa

ipsiUB

utique* hora agentibus

,

pcemtentiam ad
iUis,
j

uiimiimtalem
a

luporum

cessave-

periere

pericula
vel

nec

molestiB

grandir

quolibet ibidem q Vnr perfieiens. Tau em ejus jussa e edTndo jam soron nobto Demus Dei ait ad socios
:

de veniendo

cantaudo

lupi

intulere,
si

grandmes.

Imo
arva

tfi,

quod
nuans
lupi

majus

est,

quando

vicmorum

eiead ffi lieentiam tificans ad laudes

:

satisen.mnosM,
Dei octo diermn
iicent.ata

,-

V patw
:

u^exc.

Lando

pervaderet,

istorum

terminis

appropin-

terrainabatur ibidera, aut in

Cessavit *
,

partem aliam
Ms
BC
I

tavit

Et statim ab eo

nec
,

divertebat.

uCibidemapparuit;

ac

s,

mandatn.u tpstus
,

lelera

et alibi /'/'-

iii

num

"''

bihter addirlHIH.

prffiteriren. non auderetaliquatenus pbas.anu- quidam Eidem Senis infirmo 117 OUOdam t.ausn.i nobili a de novo captus, Virum sanetum auestvivus;qui continuo, ut ut amieabilitate cotestt dv.tet vldit, tanta ei Nam

pactionem Servi pietatem conversos attenin homines ad condesavire, quandiu juxta tavemnt amplius leges irnpie non contra piissiraas Dei
;

servaverunt,et grando oontra pietati, nec Dei

dict

e-erunt.

nullo

plu ibus

na

L
c

Im

tratrum vieibus extra locellnm Het. ut abire positus tanquam Patrem cursu redibat ad
, ,

modo

pateretur

ab

ipBO

sejung,.

inwsi

"^ J
ab

sentiendura est de pietate b et virtuUB Virioeati.qn.tam mirae dolcedin domesticaret silvedomaret ferocia ut fuit brutorura na tuet ;, m8 nsueta doceret obelapso rebellem, ad BUl jara
Pie
igitur
,

um

nmi

dientiam

omni

fuisset

tempore
,

edu

cuidam

collatus

viro

qui

ex

devotione ;
sib.

g
ber

Vere haBC eat, qua3 cunconfmderans, valet ad omctassibi creaturas habens vit, qua. nunc est, nia, promissionem
incUnaret.
et futurae r.

homini

j,

vum

Dei visitare solebat,

Ct.P
recusavil

mnlum

Dei

molestum eseam couspectu abBeutari Patrta ad la Reportatus taudem omnino. qu. ut oonepexit eundum,
velut
,

ANNOTA.TA.

statim

SSm

bWitatiB
ad

pr,

VMm,

avide

In eremo Al vernu ab avi-

^lTaim
rem arcnan *

eremum

pervenisaet Alvern

bSequentia usque ad inittum Waddin< vap. 2, T &. c Libro i Regum

-

numen

107 re-

ISequ
ceiiulam

teadflnemhujusnumennon
oraltbus.

bus Isftantor
txcipitur,

voUtantes

concentu

tunt

apud Waddingum.

iRetmtistammhauddx uead iSr

X.S2
ar\

,:::
,

qfiOllim

*.

n a, nn LerilO

friter ll-ti^ 1

volun

\*
P

Be

x
ai

Proptereadeomni.

bufl,

omissa sunt

Utione
>

Waddmgt.

sExempla

habes

Vita

pmma num.llet

vtr
COn
miroque falconis obtequio

:r,Sre.avicul W \u-iostravid,ntr
r

oommoremur: quod hic alquamdio rsentl8

tiarum
'
I

tan-

+
tl1ul o
s.

etsequ
,

n9 Cum
falcoLdem
todere

igitur
nidificans

contraheret

ibi
llli

magno
Vir

se

moi ami
no<

i(illtliil

Verecundi de Spirtis
al

Ordin.s
'''"''

f Beuedicti,
dictO
\
Ll

notatque

utilw.

^ eTono;

sanotus ad divma tempore, in uo prveniebat iaBur^esolituserat,c Dei gratissumura quod Famulo

copulavit.

Nam
qua

semper horam

\'^SSSdl^^deSpiasia
i' JOBGHO.

etde Sp
>

:nrcitermm.paaB.abEogobio,^incolle

11***.***'

kWaddingus

Vm
m.M/ktelur,

klMBA FE^CISCI

CGNFESSOBtS.

sm % f'f* /^f?5
/ ""

devotion.s ad ipsum ab Epinuoaue peculiaris usque ad continuos quadrag.nta Dhani festo quo Chn.tus laeo scilicet tempore
,

!(

, s

PraDciBcoor.uto. ;<**

solitudinis loca declinans tuitin deserto, ad poterat artitud.ne quanta ceUaque reolueufl,
,

dies

oibi

Bl
|,
,

DU
et

do quidcm

jejuni.s et orationibus et laudipotua neintermissione vacabat d. Tam ferviferebatur affectu , sed in Christum
,

DilectUfi

illi

tam

familiarem
ipsi

x devotionefiritetiam oblatue prodig el.am memAd,va, Dandulus hujus scribn aumdc JnUinChroxico, ac conUgisse
.

elc.

amorcm, u eem pra3

;

ut videretur
oculis

rependcbat Famulo Dei quaai

,

'

Wtdd.

II.

Icclus

sentiam
velavit,

sicM

ipsiua Salvatoris sentire pra?aliquando Booiia familiariter re-

deambulabat; tJm num.

!:

iseue.deultoaiDBrerediene.mpaludibus

** 0w

Wo

vrasvio

589.

Sacramentum Dominici .Wnwienstupo- ; medullarum fervore omnium Corp0ris oanaaimam di- nm **J Wa(| ^ admirans permaximo illm
125
Flao-rabat

....

erga

<w<teran*tt*

ineditione Waddtngi.

* oaritatem- Sflape gnationera et dignantissimaffl ut alios detam devote communioabat , et

,

jvadd.a

gn

votos efflceret

dum
,

ad

immaonlati
spiritu

Agni

de,

bioaraph us infra num .189. stigmata accepit; DlSn scilicetsacra Christi ista exponetur. Contigeruntergo latius cap

ffustationem ut mentis

suavem

quasi

cbrjus

in

pluriinnm
nostri

rapiebatur
eo

excesaum.

Matrem

Domini

Jesu Onriati e indicibih

,

complectebatur
Majestatis fratrem

amore

quod
,

Dommura
et

annoYlU.
^ldest, segetea.

rM.

''

Thtmotheum
utilis est
,

cap.

4,,f.

^e

tas

autem ad
vitae,

omma

promissionem ha-

bens

quse nuncest, et futur.

simua eam sui ac suoOhristum praaoipue fidens ad honorem et constituit, rum advocatam Apostolorum Petri et Pauli usfesto ipsius a devotissime jejunaque ad festum Assumtionis
,

nobis effecerit misericordiam consequuti.

per

eam
E

In

ipsa post

bat/*.

CAPUT
De

IX.
et

126
mirifico

Angelicis

spiritibus

ardent.bus
,

iX.

lgne

...

fervore caritatis ejus,

desiderio

martyrii.
amicus

Dlvino
(olui uecentus

^aritatem

ferventem
,

qua

Sponsi

et electoexcedendura in Deura inseparabihs erat ml0(tlvaria inflammandas rum oh devotionem mimjtSmk. amoris vinculo copulatus , et Virginis gloriosae quaipsorum ab Assumtione orationi jugiter insidraginta diebus jejunans archangelo, g Michaeli Beato autem (). stebat haberet eo quod animarum repraaaentandarum

ad

~^
n^/o,.

animaa

quis enarrare sufficiat C/Pranciscus ardebat namque, quasi quidam carbo igmtus , Totus rlamma videbatur absorptus. Subidivini amori.s to

officium

speoiali
,

erat

amore devotior

propter

enim

tur,

auditum amoris Domini excitabaquasi plectro inflammabatur afficiebatur

ad
,
;

quem habebat zelura ad salutera fervidum omnium salvandorum. Ex recordatione Sanctotnnquam lapidum ignitorum rum omnium mcendium; ApostoDeiticum recalescebat in
,

vocis

extrinsecaj

retura. Talem

chorda oordis interior tangepro eleemosynis censum offer,

,

los

omnes
I

et

prascipue

Pctium

et

Paulum

et eos dicebat re, nobilem prodigalitatem quam denarios reputarent qui minus ipsum quod solius divini pro eo , esse stultiaaimos csepretium ad regnum amoris impretiabile qui ejus et snffloiat comparandum, lorum
, ,

caritatem, quam habuerunt propter summa devotione complexanfl F hxi8tum ad quorum reverentiam et araorem quadragesiinae

fervidam
,

ob

specialis

jejunium Domino dedicabat

aliud Christi

h.
,

127

Non habebat
,
.

Pauper
,

nisi

Animamtum

duo minuta

nos
dus.
D|

multum amavit, multum

sit

amor aman-

quod* 1''^'' peramoliberali earitate largifi. Sed J^JJ^ rem Christi sic offerebat continue utquasi omni chittoemA
corpua scilicett* et

auimam
htec
,

um
i

(n

oni

nibus
5//.. M

excitaretur ad 123 Ut autem ex omnibus amorem divinum exsultabat in cunctis operiet per jucunditatis spebus manuum Domini
,
,

laudtn
'

M. ipecU-

cula

cula* in caussam.

consurgebat rationem et vivificam pulehiM PuloherriContuebatiir in

,

mum

per impresaa rebus vestigia prosequede omnibus sibi scabatur ubique Dilectura quam conscenderet ad apprelam faciens, per
,

et

tempore per rigorem jejunii oorp.ua, et per ardorem desiderii s]iritum lmmolaret, extenus et in templo in atrio sacriticans holocaustum, tbymiama. Sic autem eum Lnteriufi concremans in divina fereitatis excesaiva devotio sursum natura? bat, ut ejusdem affectuosa* benignitas ad
orteset gratiajdilataret.
ceteris

M,

^^
.

ihnl

|U

,/./

Quem

enira creaturis claon

hendendum eum [nauditaa namque

illam

qui

est

desidcrabilis
affectu
,

tc

devotionia

fbntalem

pietas cordis effecerat, mirum Creatoris insignitis imagine et, sanguine non est, mptis Auctoris, germaniorum Chriati caritaa

germanum

tnnquam bonitatem in creaturis aingulis deguatabat, et quaai caelestem conin rivulis, virtutum et ccntuni pn-ciperet in consonantia actuum eis datorum a Deo ipaae ad laudem
, ,
,

faciebat.

148
,,,

Non

se

Christi reputabat

amicum
,

nisi

cvjuiSaugw*

foveret,
nihil

quaa iUe quod

redemit.
esse

Saluti

ani,

marura

prffiferendum
,

dicebat

eo ""^

^^tdt
a

Domini more

Prophetae

David

dulciter

horta-

maxime probana

Amor

tjui i

Chriitvm

batur b. 124 Christus Jcsus crucitixus intra sua? menut myrrhae fasciculus jugiter moratis ubera , in quem optabat per excessivi amoris batur c incendium totaliter transformari. Pnerogativa
,

pro Unigenitus Dei fuerit in cruce pendere. dignatus animabus praedicatioin Ilinc sibi in oratione luctamcn et in exemplis dandis excessus i. ne discursus
,

,,,,<.

Unde

quoties
,

austeritas
,

nixsia

reprehendere*

tur in ipso

respondebat

se

datum aliis in excmplum.

DIE QUARTA OCTOBTUS

quse exemplum. Licet enira innocens ejus caro nullo egeret jnm se sponte subdebat, spiritui tamen exempli c llo propter otfensas
,
,

767
A S Rw-

Bitione,

.i"

sima quod
iiritur

ei

reservabat ad aha gravissupervenit inermitas, qua prasped

;

'-

M'"

cupiebat,

renovabat

poenas et onera, custodiens propter Si lingnie homialios vias duras. Dicebat enim caritatem antem in loquar et Ang-elorum num
illi
: ,

VirDei,

Sem nequivit. necessaria eral adhac proquod

adimplere

U.quam

meipso non habeam, et proximis virtutum exemparum prosum aliis , mihi pla non monstrem
,

a *'2?* tpsius vits genuerat redut ad esse mortem sibi luerum putaret vis * ove. sue sollicitudiiu commei pascendum
'.

,.

mm

earltatis

ardore
,

spiritum

ipsius

Profei

mt ud

nihil.
,

utyrii

deiiderio in

Syriam navigans,

m
,

quoque caritatis incendio gloriosum sanetorum Martyrum aemulabatur triumphum, in quibus nec amoris flamma exting-ui
".!
I

Ferventi

Schvoniam

nee fortitudo potuit infirmari.

pterea
qiue
,

Desiderabat pro,

lenU.pelUtur,

et ipse illa

foras

mam
ret.
i,
,

hostiam
et

perfecta caritate succensus per martyru flammittit timorem Domino se offerre viventera ut
, ,

Bd martyrium sui pro fide Trinitatla effusione tentavit o. lerversus infideles proficisci tanda, conversionis sme anno ad namque tio decimo multis se per.cul.s con

perurgente

tertia

adhuc vue Soldanum sangulms dtfa- cum Clirisliuiii

bell

vicem
Sexto

Christo

pro

nobis

h ad proedicandam flagrans martyrii [erfo poenitentiam Saraeems et fidem Christianam et

ad divinum amorem namque conversionis

morienti ceteros provocaret.

repende-

su

anno

aliis infidelibus,
alt.

ad

Cumque navem qnandam,

conscendisset
est in
,

partes 8yriffi transfretare diut illuc tenventis

eontrariis flantibus,

partesSyrUepergens, posset adire terexposuit.utSoldani p Bahylon.as enim ac Saraecos ,u. Inter Cbristianos * erat, exercituum tune bellum tam implacaDUe e inde ta eampo cominus eastrisMne transitus sine mort.s nt via mutui locatis q Ezierat s.qu.dem * a _ iserim ine non pateret. quicumque caput ut Soldano edictnm crudele Bisantium r aureum Christiani afferret,
:1

uerra

tam implacalillis
1

i!

idd.nam-

alicujus

pro mercede reciperct. lesFranciscus, sperans

pisci

At iutrepidus Chriat. nuproximo suum In

'apud
,1.,

deret

B compulsus
care.
180

Sclavonia?

partibus

appK.

ampere, posse*propositnm, definivit rter Lrtispavorenon.erritus.seddosideriopiconfortapwemissa, confidenter illud prophet.cum tus a Domino, m meetsi ambulavero * Nam decantabat quotimebo ma a non dic umbr* mortis,

Wadd

u posse

Cum

iffitur

moram
,

aliquandiu

contra-

"m

Oratione

namque

uh illms satellilibut captut,

petentomcum
sodo

-,

tf

chm

m poris

fraudatura a suo aebitransfretantera . n ..tnc quosdara Ancona nautas nnnsdam Anconam

mulclutuf,
.,,! ij,

et

sentiens,

ingreitut,

tendentes

ducerent ut amore Dei eum secum deillis propter expensarum exoravit l. Verum Dei pluVir pertinaciter recusantibus
,

Assumpto nomiue v.ro utujue fratre, illnmina.o

.

niam tu mecum
,

es <

..

.**
un 1

rfuclui

M$.

iii

fectnm confisua navem rimura de Domini bonitate

,

cum

et vir tu.is

cum
,

iter

cmpisset
visis
:

obv.as

babu.t

imbu|i

socio latenter conscendit.

ut

creditur, pro cum ferens necessaria victus

Adfuit quidam , a Deo, Paupere suo missus, qui se,

ovicuias

duas
dixit

quibus
in nobis
,

Mmratom
,

nctus

ad socium
I

Coufide

frater
,

V m

iu

quendam timentem
:

So'.

nam

oum
vos
,

illud im-

Deum

Ms. lixc

omniu

sic alloquutus est de navi ad se voeatum latitantibus pauperibus fratribua innavi U,. * pro tempore amicabifideliter, ac necessitatis conserva
liter

ego pleTur:- Ecce ! in medio luporam (

qui

mitto
.

s.eut

proe occurreruntei satelhtes Saracen., sentulterius. oves, celerius accurrentes ad

Cum autem

tanquam

lupi

gubministra.

mtidica

eleemosyna
vectoi Fanui

pluriraos nusquam apvim ventorum per dies omnia eonsumerentur ipsoplicare valentibus, 1 ... paupen TV.nr. SCO c,o lat; ; collata Francisc
.
.

131

Sieqne

factum

est

ut

naut.s

propter

s-ervos

Dei feraUter comprehensos

,

crudel.

u contemtib.UKr pretraetarunt affligentes verberibus ,

vitlis
.

affloientes
et v.ncul.s

cona
-

antes.
to,

ruracibaria,
desuper
'

et

sola

r
'

T''"'"

"

Sur.modico
Vtttic '
,,,,

"

ribus

eleeraosyna onxnm divina tantura rlivina virtute suscenAino permodica * set P xnari ut diebus plurimis*. ta p a ugraentura, continuam contrahentibus Loter terapestatem
.

superesset.

Qu cum

^
}ux

es

^.^
^. ^
princeps

disponente

deniia

desiderium
ille

perdu -

"
nm
nau r
f,

L8S

Cum

igitur

per.pi.rer

ommura rnnue ad portum Ancon

ne-

nnibus

per Servnm Dei tauquam qui mar.s horrenda ,rerimina Dom.n. et mlranda opera pencu'. seuserant er ,,,a
, ,

Yidentes itaque rpiena^rie' subveniret. multa se mort.s eva-

T L
,

mouo

qual.ter m.ss. essent, et et ad quid, et intrepido corde respo,advenisseut

,

,.

pi nlicat

sluptntifaveni

lano,

Christi

servus Franciscus

se fuisse a Deo altissimo et ansalutis popuiu sno viam populo et ;* *: H Tanta vero men,

nou ab bom.ne transmissum, ut e.

,

_._,

oratias es-erunt omn.po-

SnS
jSrtJta
S
,,,

terram perambniare reportabat man.pulos eam salutl, semine,

"S.

coepisset,

';;;;;,;;',,;

um

,..

navigatm
.1/-

it*

i'n

lcoiw,

morbo impedltUti
'

"'/' ""

'

ad

tuos redit.

Chnsto morut pretiosam pro ej_falSrt, merita peropt.n Ser om^ia virtutum M.ramo Iter arr.puit.ut raus Marroohium TC ,.rsed.caChristi Euangel.um genti ejus

;r v erum

quia

martvrii

fruc.us

adeo

cor

S
,
,

completum . Ego dachresceret veraciter esse am, cu. non poteru* .ovobisos.et omnes adveraani re contrad et resistere, Soldanus admirandum in Nam et
.-

,..,

Christum,

.., et t Euan.eiieum

w*^wta
.l.ud
...

v.rtuu . Spiritus conspiciens et Tiro Dei fervorem

vest.

V-

nh^teripsum audiehat,etad^moran^nteahta vero

ad eoncupitam palmam si quo modo et Tanto namque des.der.o fe,,,,.; att .ngere . qnamvis esset imbec.ll.s corpore ,., nt pnecurreret com.tem; et suss
va,

ino et

damcumco,

Chr.s instantms .nv.tahat z. ,n illust.atus oraculo, S. JjS Servus superno tuo ad Christu,,., populo couverti tu cum qu vobiscu.n com.n
..
iiiius

amorem

libenter

r ,.,,,.inationis

',

eMeqnendum propositum fesHnus,

,,,

ct

tan-

b0

Ms. Mieho
s "'

nlu

eMus
Tomus

advolaret.
II-

Sed

cum jam

propter i3G Quodsi bssitas, jnhe^.gnem M-hnmeti * dimittere. legem

fldem

Cl

mcdi,

Uahomeii

Octobris

mA-NrrTsni

CONFESSORIS.

uaw,wr

fides

ccrtior

et

^auctior^ s
mei

fritotquo<l
,

Non credo

;l11

'

.,,

antutn

pe.

idragmta

tLrkicloauiS.
/;

Sold

,.uc.

quis desaccrdct.l.i,-

r
nostro'.
5>o

abtwit

aliquod

subire

torment

Z Ms

Matrem Domini

Jesu.

Tunii

festum assuphonts oea-

quodad

Cbrii

com .

'

auds adverter

maliaamrum^

=5:
ba
ied niulla

::.

"

l; ;7 1

Ob.ulit :,mcn

Ijffi,

n
"Lm "

multa munera p mundanarum rerum, sed

ei

hoccap
sa-

mumauad

,le

:":::,. ',Zoo ex prxcepto EccUnna

^"""'

,,,,as,

lai t

' ,i

u add V

dee

Soldanuaautem contemptoret ectum rerum mue mdevomajorem rair.mone permotus, Jatione F fidem Christianam ,!.,, ad quamvn tionem conrepit. Et non auderet, rogavrtta nollet, vel forsan

Virumsauotum

* E muSqueadNativitatemD .nullumemousprto.
Pi

i.^r , M,

ooluit suis esse

prxceptum turusiueadftnemhujusnumert,
uii

transire

evo.eFamulumChris,.
eroganda.
Ipse
et in

"tprosalute
ecclesiis
ff iebat

ipsius, Chrietis

rero,

.u..

ipenbus fd pond us fuvei

7

rescidit

Waddingus. ''-. vldest,

ostensum

est in

Com

oh l%,num.%1&,ubipluradet*, * ,/,,,/, tentato legesD-

peeuni,

animo soldani

,,

acquievidebat radicem, nuliatenus p ie tatis non

vit
,

;,/
l

jitCelanensisinVitaprimalio.l.cap. hic non repeetiam consule Annotata,

niliilqven

turum
sni,
("i

Cltrisiianoi

regre&itw.

188 Videne etiam nec suum assequi posse versione gentis illius, divma repartes fidelium pronositum aa ad remeavit. Sic itaque Dei pramonitus velationc Viri promerente ordinante clementia, e1 sancti
,
,

se

non

proficere

in con-

numeri 131 Sequentia fere usque ad ftnem

Waddingx Waddingus,

nrsetermisit

,utmoxmonui,prxmiscoepit, et

s^itahiepergit:6nm^mim(mutx)^in
pcrambnlare Itainm portassent, terram

virtute.misericorditer

et

mirabihter factom

est,

l^u,:, eam
losfru.tii'

salutissemine.reportabat
,

mampu.

pro ipso vmuustoquodChristi Amicus mortem airet; tamen nullateni e1 tis exquireret, optati martyrn , et ut et merito non careret

...

insigniendus
singularii bb.
bb

servaretur
Sic

in

utique

posterum privilegio ut ignis factum est

,

ille

M$. palenti-

corde

aestuaret divinus adhuc perfectius ipsius * evaporaret in carne. ut post potentius

,

us

vere beatum
ferro

Virum
!

cujus

caro

etsi

tyran-

C nico

litudine

non non privatur

caeditur, occisi

tamen Agni simi0, inquam vere ac plene

,

gladius persecutobeatum, cujus animam etsi tamen martyrii non abstulit, palmam
ris

itisuscepto versus Africam n D c Jwcquoque Francisci morbus m Hiquod S. nerean, in VUx primx slaJa abrupi, scribit Celanensis ntarto UbTcap. l,et egopluribusegiinCon actum agam, lectoprxcioiu; quapropter ne rem ad utrumque locum remitto. quod in annum Chnsti 11 o Hoc tertium iter, eodem p Cete W isn Mtfif, ^am I^Oiir apwd Commentanum ronsule,utiet L> ; ap> 7 ,god nrsevium toto 16 e^ 17.

non

ami-it

r voce Soldanus, quae sr,,,^ norum regem aut principem significal significatioms Sulthanus, qux vox ejusdem
n
fiiirit

Mah^^dn-

habet
pst

\\\()TATA.

numeri omisa Sequentia usque ad finemhujus sa sunt in editione Wnddingi. clanus agnosces, b Lege Psalmum 1 18, ac luce sugillaet impie quidam heterodoxi

exercitibus CruLoquitur S. Bonaventura de qui anno 1219 urbem Damiatam ce-siqnatorum,

q

et Saracenorum, qui cum in JEaypto obsidebant, seu sEgypti principe suo, Soldano Babylonix sua castra habebant, ul urbi

quaminepte bruta animanre ausi sint sermones S. Franscisoi, exhortantis. tia ad Dei laudem !& c Ex Canticorum cap. 1, t primo loco edita cap. d In Regula a Waddingo prsecipitur jejunium ab 3 inter jejunia Ordinis quando Dominus noster Jesus ChriEpiphania, usque ad Pascha. At incepit jejunare
stus
,

haud procut inde

castra S. succurrerent. In ista Christianorum narrat alia occasioFranciscum tunc advenisse, num. 154 et sequenti ne Bonaventura inferius Vitriaco, testis oculatus, cujus teet

prxvio num. stimonium recitavi in Commentario

Jacobus de
rl
;

In Ms.nostro

altera,
3

cap. qua nunc utuntur Fratres Mtnores, Sanctam vero quadragesimam quse dicitur
:

incipit

ab

Epiphania
,

usque ad continuos qua-

quam Dominns suo sancto jejudraginta dies voluntarie eam jejunant nio consecravit, qui

apud Surium quaeautem Byzantius aureus nummus seu moneta Constantinopolitanorum, sic dam imperatorum Constantinopolis dicta a Byzantio quo nomine
:

.. n editione Vaticana: Bizantium; Byzantius. Est et Waddingum

.

et

etiamveniebat.
s

Psalmo

, ,

PsalmO

_..,,,

DIE QUAUTA OCTOBRTS.

nitua

7G9

, T. 4.

advertebat.
..

Unde
-_.i;.

oum jam
rvpnis*pt

diu

tri

A S

ad auoddam

-MYTOAA.

Mmttomw.-SiOQtovei. u Waddingus:Qm tamquamlupi

rentea ad eo 8j
pertractarunt.

cel

*cu.r:

veluti ad oves, servos Dei feraliter

Contemmator. Bolicite reqnisivit, * Burgum. Mens quidem

quando
ip

Ms

propio

aplendoribua

varietatea
,

oon

im

liec

ocourren-

atuslnbuseddio
2
in
x

farnlegiturmMs^stro^t^n uUUtw Vvi.

SotaawttS
in

^
;

lip9?accidisse frequentiua,

experientia multiplex
oratione

comprobailariu
locis

couspeetu Viri Dei

mansuetudinem conversa,
Spiritua

perceperat, Sanoti 4 _. _,oll,iam tant0 famlU*

orare

per dies aliqnot ipsum sibi et Buis Christi fidem cantem attentissime audit, inquit Cardinar Commentario prxvio lis de Vitriaco, laudatus in
|

fcibus,
. ;

qnanto plus invemt

.

solilus a

dx-

mOnJOUJ fru-

strepitu

mundanorum
solitudines et
pei

ideo

num
,i;i

aolitaria
3

,,.,,,,.

Videlicet martyrium. bb Intelligit sacra stigmata, ut sequitur.

quasrens, ad oraturua nocte

horribiles

looa Uraimptlitut de'

da m0
;

frequenter Bustmuit, qui nitebantur ipsum secum sensibiliter confligentes, perturbare. Ipse vero arBD orationia Btudio

mis

munitus

CAPUT
De studio
Qseutiens
Christi

X.
orationis.

impetebatur
tute
ter

ca-lestibus , quanto vehementius m ab hostibus, tanto fortior

entior

reddebatur
:

et virtute

Sttb umbra alarum Christum qui me protege me a facie impiorum, tuarum daunones autem: Facite, afBixerunt d. Ad spiritus, et fal- E quid in me valetis, maligni

dicens ad

servus

Frai
ter-

Laces:

nou enim

potestis,

nisi

qnantum
ad

vot

Ose
Orafioni,7U
ma-imt',

peregrinum

Domino, cura jam ad

caritatem totus rena foris desideria per Christi ne foret absque consoesset insensibilis factus, spinsine intermissione orans Dilecti
latione
,
,

u 3upe rna relaxat, et decreverit, cum omm omnia, qiue illa infligenda paratua assisto -iuam mentis constaniucunditate ferentes abscedebant tiam superbi dasmones non
:

ego

perferendum

praesen Deo contendebat exhibere tum contemplauti solatinm, dum Brat quidem oratio angelorum coumpernarura circuitu mansionum,
Oivis

confusi.
et ibidem autem Dei, solitarius ivmanens favorigemitibus loca Bparpaoatus, nemora r. plebat bm el in
<> ,

jam
,

fectus,

ferventi

desiderio

quajrebat
paries dis,

gebat
quasi

Lacrymis,
occultius

pectora
suo.
.

manu

tundebat,
,

et

rubffl-

Dilectum a quo solus eum dum prajsidium jungebat. Erat et operanti oimueu- iude sua diffidens inquse agebat iu omnibus, in omnibus coohdens per dustria,et de superna pietate totum in l'omiuo cogitatum instantiam,
carnis
,
,

secretarium

nactus

confabulaJu-

valus contpi-

batur
dici,

ipsiUB

^ ^J^
mitibus

'*---
ibi

cum

Domino
'

lbi

respondebat

suppticabat & fratribus ipsum e gealiquoties auditus est clamosis servantibus

pellare

Patri, ibi colloquebatur -_:_.-_ i n r-<m r i-vio obpie t\T\.

jactabat.
I

lu

Orationis

gratiam viro rellgiOSO

,

deside,

divinam pro peccatonbus interclementiam deplorare etiam alta vo

apud

perpetuo

ct

ubique intenft. :

randam super omnia lumque credens sine

servitio,

firmiter
ipsa
in

asserebat

ntil-

quasi
nera

corara

se

positam
est

Dei

prosperan
et
,

IW
,

viaus
crucis
,,,,,,

nocte

orans,
toto

Dominicam pa manibus ad

modis, quibus poterat,

fratres auos ad

modum

protensis,

Ms. prospc

rnre

ejus

studium excitabat.
,
,

Nam

ambulans

se-

et

nebucula

quadam

corpore sublefulgente

deus
tioni

oralaborans et vacans intus et foris erat Lntentus, ut illi videretur, adeo

et corporis
,

tem mira
Ibi
ciis

mirabilis mtramenflmdatus, ut illustrationis perlustratio testis esset. oirca corpus

quicquid erat in eo cordis solum verum'etiara operifl et temporis,

Litua

etiam, sicut
incerta
sibi

certis
et

est

comprobatura
divinss

mdi-

occulta
illa

erat

ffliffentia &

nullam visitationem Spiritus cum necum offeri ba, Siquidem praaterire.

pandebanturi
rius
nisi

quamvis

quantum

Christi

non urgebat cantas,

Sapieutiae E vulgaret exteet

:

Tur

eam, et quaradiu sequebatur perfruebatur dulcedine concedebat

,

Dommus
ol

Cum autem
nuos

intentus
afflatus
, ,

itineri
,

divini Spiritus

ali,

Dicebat proximorura utilitas exigebat. contingit amitLevi mercede rem impretiabilera ad non dandum iterum facile et illum, qui dedit,
ti,

emm

sentiret

sociis

priecedentibus
inspirationera

ngebat gradum figebat

fruitionem
in

convertens

"^Jj^"^
novamque
,

aa

^lIT^Quando x

gratiara

non recipiebat
tanto
contera-

privatis -

redibat

oratiouibus
c*teris caetens

Citlettes favo,

ret occulere

mu1:l batur, sura

se
,

^SJZJLt mopere studebat

afficeretur

studet, suosque
intli ult.

conformare conforraare

, ,

ne n.

vacuum.
141

Suspendebatur

raultoties

/linc

illi

f"

plationis excussu,
et

ut su P ra

qutntei ecslases, qualis

ultra

huraanum

seraetipsura raptus, sensum ahquid sentiens

,

favoris inquod foris ostenderet aura forte evacuaret. Cum iu publico sutus a mercede semper ahvisitatus a Domino
,

accidil

Bur-

gum

sancti

Sepulcliri

transeunti

ignoraret a. exterius quid ageretur circa se semel per Burgum sancti Traneiens namque populosum , pro Sepulchri b, castrum utique aselio, obvias nadebilitate corporis subvectus ruentes. turbas, in eum pra3 devotione
buit

quid
nes
tue

objieiebat

attactus

gemitus,
orans

ne Sponsi tamihares aatantibus vulgarentur. Exsecratioforinsecus duros anhelitus, extrinsccos nu,

quia

omnino ; sive inter fratres devitabat sive quia ad intenona diligebat secretum
,
:

Tractus

autem
ac

et

detentus ab eis, compre

,

nuoque
lis

pus

insensibimultipliciter attrectatus et velut exanirae corad orania videbatur nihil pequse fiebant circa ipsnm
,

ferebatur in Deura. Sape h talia reintrans totus Quando Servus Dei orans dixit familiaribus Istam consodicere .lebet visitatur divinitus, peccatori et indigno de ca^lo milationem mihi
:

de

iis,

BlStl.

^
,

'

, ITA

^
.

IBMW

___, , ___.

, ,.,..

,.

m niii

epifoopv
orflnietn '<""

[reifuij

ad ""m "'
'

divuiitus repellitur
;

'Mt.ci (Todd
ad

vjsiundum

n u
>
'

"orat Utus, visitandum

luit

[ngressus, ad cellam,

pi-

d
e f

^r

Qu> qua

*
<

ba

es

du

ss.- i i
J
.

uam

repletus

inter.UB

totus V,Ul. I,;

riterari

a0

gl

melhfluus sapor
uiacus

otogesceni Xtitim^conouSsu\ol,ri!efoentib^ tiuo timore oonoussus voluntate

,,,.,.
.

eubitoque an, loquetem amisit, pede propulsue, retro*rado

,.

oeul

,"

vlm foras epwoopus, ad Vbduetus est. Stupefaetus Deoque s.bx stt festiuavit. u, potuit,
primo
,

^
>
g

^^
ut

Chrittidim
nalulrm
jiecit.

oriam memor .am

nativ.tatis
.

d evou
1
>

excitandam

N_

^ ^
^

pud
noc

Jes, ad eastrum Grao.

pueri
sol
,,

Eiat

",,.

tah ettibnt,

levlt;ltl

Seloquetem,

*verbo oonfesaus eet

ft
*

"%
lm
,
I

il

kfjonii

13

de e| monasterii sanoti Justini Christi. Quo 0D viare 1'au.ulo et eqno descend.t, u t votus eeleriter de ct de salute V e.eutiam faoeret, Dei habta landen. cum ipso confcrret. alioua aobaa suavi,

Conti g it

tempore

quodam

g*. U.u.

^-^
^
piosis t terfc,

^
*

pontifiee
prajparari

petita

et

ad . obtenta

, pra 8epinm,

5J
llla

^,,,,,,.,,,,,,,.

"",-

m um
te

InftMM
efficitur

gp i en dena
1

et

solcuo.s. Stabat
replet

^
n0JL

apportar.

lumm.bus

fc*
Vh

oo-

*
,,,,,,, s

ffione
se
,

Wt

hxpccta, Franciscus ad soc.um bate. dixit fidelis 6 010 qu.a modioum ;

.

fcater,
.1/.

numquc

^^ ffSS"^^
^"^.^;
.ta

humiUter orabo libenter

pcti.t.

Cu. Vxr

*^^J S2"25
Peo oarua respon

superfusus. Cetetaantur Mis-

uper

prsepe

levita

Cbri-t.

Parum

**"ed

j
,

dic;vt a

KU

iuexpcrtam sensit ... spiritu: totus a sc.pso su mentis eflcctus

quod

.n

ces

m
,u

Deum

de

^ ^.^ 'Jt^amm P -Sm- ^y

Pnsacrum Euangelium deoantante populo cirennrtant. de natmtate aeinde et| PuE .

amoris tener.tud.ne nunet

quidam virtuosus

ve
,-eh-

,<lu

, ,|

.-;
,','

bw, q
ote

amorem

seculai ,

fc*. Parvamorula
7ir tutem

substit.t

et

se revc.su,

mU

Dej
,
,

orationis

sanct,

Franc.sc,

oogrno^t.

con

Majorc
tulit.
.

re fla K ravit,
anoni

circa proinde m.raculo mnltisque faotum pro

,,

Ordiuem

semper

amo-

ntoM,
ums.m,

rc

^ ,^J^P m^
excitarc ^M

puerulu P

^^ ^^ m
ma
fuit

lamiliarlta te
|H
[|

,'il",.
',/,',

quendam

valdc for.

,''

Iqut

revew'
toli
./

m 4 timorate Deo persoWe c cas uon minus stomacl.., spie oculorum licet Sam tevote
,

SoUtue

erafVir

ras

mi oanom-

hraohiis taduu^, s.q^em

dormieutem eompl somno. Hano videbatur a

quem

ambobus

men(ii
,

n\s

et

heputis

fcgritudine

laboraret
,

iiolebat

to viueuii ^ u ^" luu via nata veritas comprobat,

ff

^^ ^ ^ ^.^
. , ,

Ms quidcm.
i!

aid, ged ej dem _. __..., .,,, et miraculn subseou-

equi-

cj3ia(_

Wadd,
bI.

solc-

bol

capulio
/.

Siquando esset in itine.vncoua h persolvebat. tunc temporis {rressum, C re constitutus, tig-ebat reverentem et sacram hujusmodi consuetudiuem iuuudautiam non omit. propter pluviarum comedit corpus cibum Dicebat enim Si quiete vermium esca ; cum suum futurum cum ipso tranquillitate accipere debet anima quautu pace Graviter etiam se putabat oifencibum vitas vanis pbautaorationi deditus si quando dere Cum aliqmd tale emaiibus interius vagaretur. confessioni, quin lUuci accideret, non parcebat lloc studium sic in usum expiaret. protinus hujusmodi puteut rarissime musoas
:

tamen erectus, et sine capiret-sed Horas semper oculis, nec cum ahqua nou gyrovagia tio'*

rnuro vel parieti

inhfierere

dum

psalle-

ta

confirmant.
Christi

Kam exemplum
,

Francisci
est

con-

sideratum a
in
fide

mundo

excitativum

cordium,

fuit

torpeutium ; fcenura prsesepn, mirabiliter sanativum populo reservatum a et aliarum repullang-uentium brutorum
, ,

sivum per omnia

pestium

diversarum s, glorificante Deo sanoteque oratioms Servum suura

,

efiicaciam evidentibus

miraculorum prodigiis de-

monstrante.

A.WOTATA.
a Sequentia

usque ad voces, Mens quidem ejus

S.

omissa sunt in editione Waddingi. Borgo di b BurgumS. Sepulchri, Italis

cro
cst
,

Sepol-

converterat,
retur.

'

'

"

'

,iai,'.

temporis, ne omnisculum uuum, ut minutias

14

Eecerat

iu

Quadragesimu

quadam

va-

nunc civitas Umbriw olim ditionis Pontificix, sed limite Hetrurix dudum Magni ducis, et secuto 10 a Leone nunc XPaj)a episcopatu illustrata.
c Retiqua

prope Tiberim

,,".

DU, >"
.,//,',,,,

no excidcreut, occuparet. Quod paululum lpsius Tertiam in memoiiam vemens

dicvnti

cum

unimum

di,traxisset,

motus

fervore spiritus va:

Sacrificabo dicens sculum igne consumpsit, sacrificium impedivit m. illud Domino, cujus spiritus attentione Psalmos cum tauta mentis et
dicfibat,

usque advoces. Quam mentis constanhabet Waddingus. tiam non d Psalmo 1G, t- 8 et 9. Vaticana et Waddine Ms. nostrum, editiones
giana:
clainorosis.

iHxc

ultima periodus praetermissa

in

est

apud

qua^i

Deum

pra^sentem
in
eis

haberet;

et
piff)

cum uomen Domini

occurreret,

Waddingum. g Monet hic

margine Sedulius,

atibi legi

attraotus,

771

DIE QUAKTA OCTOBRIS.

attractus,

M# *tom

fe0# Waddinrjus.

b ff*0 M*0fi

ar/ /''"'"'

1**

^ Mmeri

c *"

Waddingus.
i

Sequentia usque ad finem hujus numerx prx-

termisit

Waddingus.
(/woo/ue

k
1

Id est, sine interruptioue.

//,/,

periodus non

esl in

editione
. .

:s
num,

Licet
1,

enim
lllUl

esset

imperitu*

sermone

1"'"

v,

in
:

Wartiliniji.

Pnemissa ab initio hujus

numen
,

otm
1

Wartrtingus.
10

:
ptouarian.

n fl#e efcam tepunfor in Vtteprun* ubivide Annototo <><> irt.<\.

Ixb. .,

fc&.

eap.

doetorem eaium apud

etiara
in

nab

* VuL primcm

*.
,

10 el

Annolata

corde.
,.

^Zms. noslro desunt ^sla

Ne

vero hodlevitueretur

prffivid

lnm ,; t aniritua proipso claruit cordium conerel futuia, et

jtl

nw

^
riam

WaS^:

<*

noster Sedutio consonant Ms.

215, P-*

F-ncisco, omnia

<**

>. S4 Vita prima, lib. ., cap. 10, Vita p. s Consentit Cel

hc aud.to, Cnrietl

;ilt

,,tatus

Mb

^_

in

codem

loco eeclesiam

/msse exhuctam.
Frater, pro
judiceris
;

sochs
sit
>t
i

ei,,
,b
ii-is

dicen.

hominibus
fatuus
et

mm.mo t.bi quw non moconscen-

CAPUT

XI.
,

do

repuo

Lm

tuum,

Denm

ouer. magis tnne,

qum
,

hos,

"'iS-Quo.ndi.o.e^iensChrisUPr.co

spiritu

prophetiw.

^r^Zmi^ruut^i
"ue
inde-

iii

initut

il<

Ktu 10(.,01
,,.s

Siiiptuintelligit,

cJL ALumvirtutum
Htatione
n

d tantam autem

confnu. um Itionis studium cum pevduxerat

--=.-!
mentis serenitatem
exerut

Virum Dei

Cvs

Utter.rum P enon habuerit sacrarum

S ^^-vasM
t
vertitu,- militia

Chnst,,,,

.,

intr.llectus

ab

omni

leueu scrutaretur acummt. ingenium myster.u, labe purum

,t,a

rs ^tom

^'.vunspectores, sedentcs

isa

excelso

ad

aLondita;etub,m
anetius. affectus

fons

-,,,

S; po
3

in.roibat tu

A,

W
;

mn c Pm el

l,o g-ebat

quaudoque
raiecerat,

t2=,n, SlT

ip i ebataudi tu,

q uod

llkl ,

V en,t

wv --~
c,bum

, mili a

pau^rum

r/uai <" sfu,/,,,,

Ante vero quam tum morem ^

umerent

men

^
soli -

juxt;l

.// euni
<

ofotione

impiioffad
,

Squidem

placet

anjung

Christi, qui

ma ff is

orasse legjtur,

dm tamen exemquam e.

Lse
i

orationis studium

non om.ttant

nec tan

rirtc

lamcD

facienda

Volo, mqu pvoponan s.cqu Euangehcos discipulos in s,m P"" 1 veritatis proficere, quod
,

^e

ri.X\cmane^tquicq
peres suscepisti. U, Acquievit
Sancti

S
v
r

quod^.

concrescant, nt simplici.atem Mag.ster sepwent, .quM dentia serpentina non coujunx,t a. eximim ore suo benedicto rel.gioeo a quodam 168 Interrogatus Senis de qu.busdam Theologise sacffi doctore, viro tan.a ciar, ^stio^ns^difficd.bus .nteiiectu patefac.ebat ar dlviiUB Bpientta tote doctrinm

f^f*^

con ,nu
ip,.us

6ermon ibus

socioqne

u,vera

JtoJJ

ad

d.sposu ne detegens, susc.p.endam M, mortem

^ dom

,,,/,,

<

,__

rap aravit.

, ,,

; ,

VITA VITA ALTEIU

A.
S.

Boiu

TENIIRV

menflam, et pneparavit. Intravemnt tandera ad spimanducare, hospes subito entibua aliis

FBANCISCI Ul * ~ C0NPBSS0BI8. arcanum

S.

Hominis Dei reritum exhalavit, juxta verbura fecturo est, nupentina morte sublatus. Sicque
spitalitatis

W ^ ^ ^
ft

"

lte quasi ssequutus

.

Elisffius

D
altet
i

Nam cum
tu8 s

triro

^^

cujdam

gibj
,

Mi
rt
est

qudam supervir iUe pe

^uardarn

ojfa,

alteri lecre

gratia promerente,
,

ul

juxta
n

verouni

Veritatis propbetnra recipiens per ciperet h, dum

meroeden
snnct.
\

h pr b
-

^^
erat
,

^^
,

i<sH

upv

facta

^ qu0(1

,,,,

(um
'

cpJicai

confepeba1

a]iqn audo) his auditis,

'

"''

'

'xuum

pnrnuwfai
*
/

fatic

pro

m.les nunciationem * propheticam

sibi

Uie uevo
i

^
6

Mncto

?atre dubitando perquireret

Qunlialioneni

contra

mortis

tenus armis

damnationem
Sntrdret.
Luxurioto
pejora minu'
(U|
i

> subitationem provid.t perpetuam pmnitenti* pramiunitus tabernacula e1 in *terna

ve u

prmm^
tum

etam
exrtui

quse illiufl viri relatioue Qixi 8set asseruit, so i u m, se illa dixisse, l0n qn: , re nti alienum eventum , pro-

evaderet,

^P^^^ ^
l

Trmpore. quo Vir sanctu

infirffiUS>

Bi.-t.

.i-.Dat Dat

COnsoientiffi

illius

Quod ut quendam secre scrupulum, quem nulh

.

,,,,,.
*
lectulo

ad voredi"'

deon

lubricus et

mundanus

J*^~S
,

orffifatus

infirmitate gravi

^ndo

milum

correptus
jet

decubans

cum ad eum

Sulendore. -i Ucuit, et salubritercon

expresserat, P

et

mirabihter
firmitatem
Sicut Chri
.
*

^
^^

ret,t*nitati

eonfert,
i

Mt. add.

et

lacryraose rogahat cura flimul ab ipso crnc.s siffnaculo siffnaastantibus, ut Cum vixeris olim secun\,i ,, Im q U em ille jiidioia Dei dum desideria carnis non veritus Verura propter dequoraodo te cruce sigmabo? 81intercedentium preces signo te crucis

^
i

qUOrum
^

omninm
p
sic

t/t,

.^

ibid. deen

delatus,

>

prB dixit,

finaliter

consum-

vir

>

162
tQi

Eo

de

ultra

quoqne tempore quo revertebamaie, socium habens fratrem

,

Cuidam fmtri
lUiut

vanam

votas

gnabo

Tu tamen in noraine Domini. redieris libegraviora passurum, si ad vomitum peccatum enim ingratitudinis propter ratusj Signo itasemper pejora prioribus infemntur. qui constatim crucis super eum facto
scito
,

te

Leonar.lum de tum et lassum Subsequens

oura
fessufl,

^ssisio,

contig-it,

eum

cogituiionm
i

fat.ga-

inuat

parumper asellum conscendere. autem socius, et ipse non modicospit

:

.lieere

intra

se

humanum E

aliquid passus
ejus
et

Non

de

pari

ludebant parentes
,

que

tractus jacuerat,

surrexit
:

sanus

et

in

laudem

mei n; eu ipse ster asinum ejus duco.

protinus

equitat
Ila^c

et
illo

ego pedecogitantc
:

Vatio. Boi

Dei prorurapens

Ego

inquit,

sum

liberatus.

a< ille

non

ttantpromittit,

tub cor-

audientiIuflonuemnt autem ossa renura ejus, franbus cunctis, veluti cura manu ligna sicca guntur. 159 Paucis autem interlapsis temporibus, Dei cumque oblitus, corpus impudicitiae reddidit canosero quodam coenasset in domo cujusdam
:

Non,
venias
culo tu

descendit de asino Vir convenit, ut cgo equitem pedes quia nobilior et potentior
frater,
;

sanctus, et ait
,

tu
sa3-

m
,

me
ad

fuisti.

Obstupuit

illico

frater

et

rubore suffusus, deprehensum se

procidit
tus
,

recognoscens

uudum

et lacrymis irrigapedes ipsius veniamque poexposuit cogitatum

,

ruente

domo

extpiral

subito sunocteque illa dormiret ibidem corruit tectum domus. Ceteris autem per omnes evadentibns mortera, solus ille raiser interceptus
,

poscit. et Famulo 163 Frater quidam o, Deo devotus pectofrequenti cogitatione versabat in Christi quem Vir sanuperna fore gratia dignum,
,

allerum

tecre-

ta cogitutione
,,n
i

iiimpifl

atque

intereratus

est.

Justo igitur

Dei

judicio

tolatw

facta sunt novissiraa hominis illius pejora prioribus propter ingratitudinis vitium, Deique con-

ctus, familiari

complecteretur affectu;
,

quem

vero

temtura,
teat
tura.
NobiU motront
cit
i

cura

de

accepta venia gratum

displiceat
flagritium

oporitera-

et

duplo

tanquam extraneum reputaret extra numerum igitur co- F electorum repntandum a Deo. Cum Viri Valic. gitationis hujus * crebrius vexatus impulsu optaret; nec ta- jusmodi Dei familiaritatem vehementer
*
,

Iiu-

160 Alio quoque tempore mulier quaedam nout suum venit ad Sanctum bilis, Deo devota
,
,

men
r-ans

cordis sui

secretum
se
,

revelaret alicui, advo-

eum

ad
:

dulciter Pater

pius sic allo;

tubitam

ei

explicaret dolorem

ac

remedium

postularet.
,

viri tui

Habebat quidem
"

virum valde

crudelem

quem
,

Nulla te turbet cogitatio, fili quoquutus est niam te carissimum habens inter prsecipue mihi

emendatio-

nem

et adversarium patiebatur in servitio Christi quatenus oraret pro petebat a Sancto ideo ut sua Deus cor ipsius dig-naretur emolillo ait illi lire clementia. Ipse vero hoc audiens Yade cum pace, indubitanter expectans de
,
,

caros,

libenter

tibi

munus

familiaritatis et
Valic.et Sur.
in
,

fadilectionis impendo. Miratus exinde frater ctusque devotior ex devoto , non solum in amoverum etiam per re * crevit Hominis sancti
,

amorem

Spiritus

Sancti

gratise

munus

donis

est

majoril,t. Uf

viro

tuo

consolationem
:

tibi
ei

de

tiiram.

Et adjecit

Dices

proximo adfuex parte Dei et

,

mea
titur

quod nunc
sequitatis.
,

est

tempus clementiEe
accepta
,

postrever-

bus cumulatus. L64 Cum autem * in monte maneret Alverunus e sociis magno desicella reclusus nae
, ,

diu

optavt
oct

ittt,

ultum

modum
bum.

Beuedictione

deri

mulier
Cecidil

invenit

virum

denuntiat

ver,

Buper

eum

Spiritus

Sanctus

et

Domini aliquod manu ipsius breviter annotatum scriptum gravem enira, qua * vexabatur, tentationem, non
cupiebat habere de
,

verbis

tentationem
icripto iuo
tniltt

novum factum de
tudine respondere

veteri sic facit

:

cum mansue-

carnis,
v,
i

sed

spiritufl,

ex hoc credebat evadere

Tali
desiderio

Wadd. etiom Mt ouin M

,,;i

Domina, serviamus Domino, igitur et salveraus animas nostras. Suadente pluribus aunis caelibem vitam sancta uxore agentes eodem die ambo ad Dominum migraverunt. Miranda certe in Viro Dei spiritus proqua et merabris jam arentibus phetici virtus restituebat vigorem, et duris imprimebat cordi,

certe

levius

ferre.

languens

anxiabatur interiufl; quia verecundia victus reverendo Patri rera pandere non audebat. Sed

homo non dixit spiritus revelavit. Portari namque sibi jussit a fratre praadicto atramentum et chartam laudesque Domini juxta fraet ultipropria manu scripsit tris desiderium
cui
,
,

bus pietatem.
161
sit

mo
spiritus
prae,

Quanquam non minus ejusdem

qua
sic
,

stupenda limpiditas

futurorum

Accipe tibi benedictionem ipsius , dicens chartulam istam et usque ad diem mortis tuffi custodias diligenter. Accepit frater donum il: ,

cognoscebat eveutum

ut

etiam

conscientiarum

lud optatum

et

statim omnis

illa

tentatio

effu-

gatur.

(jl

\i:t\

ITOB
feeerat
fratri

BMB
,,.-,

Servatnr
effeeerit,

littera

p,
I

et

eum
ii

iu

posterum

lum

et

a Patre

a. S. Bo*VfcNU;rU.

miranda
p

virtutum

testimomum
i

1,1.1

umgw

laptu* c

quantum erat q quidam conversatione sanctitate praelarus, videbatur, singularis Omni tamen admodum
.

Mter

propheti. cacitas spiritus

Draaen-

J6mi5ui

tasignisi

pi gdicit,

pore

orationi

vacans,

tants

distriotione

Bilen-

ttam

observabat,

quod
ad

consueverai

non

ter

e\ ^nnenoribu

inuotest n

sia
'
.

bis, sed nutibus e ctum Patrem venire

locum

ndwe
hab

tra-

bUi

,,-

,.-

trem.etde

ipso

oum

aliis

fratribus

ire latensi

eapitulo

monem. Coramen.lm.tib.,. magnifloantibus iUum, respondit

, ,o d.nl,,!,-, nite, fratres, ne mihi quod veritate sciatis lu lan.ietts.

, ,

MO

iu
al1

""

es,

,,, ta
,

tentatio

est

et dec
lb
fratt

"

ceperuntboe
.

"

propter sui 'ubique attingens

>tmm,

Wadd.
t

ra-

^"

qil od

tot

perfeottoms

,,,

fuscareni

Verum se eommenta fucurent*. -"""" . tosdieseo B_

uU

mul'

:m*
Docor
;

et

parvu

,il.

dectt

;' paruit, quanta luculentis perspexrt. WultoVir Dei qui sti rum quoque per huncmodum, jervers, sed et plurium bautur, ruinam,

'

prophetarum

eximio
ta

"
t

"u"" ouJ
-i'"<,;;,,-

":,

B conversionem

ad Christum immobiU ^ebatur approptaquasse pronunoiana, ujus speculum eontemplandum Lerna lncis tan corporaliter
.

vet

erJuitione

iUui

fawe

mirabiU

absentia

i!
,t

irreffem

!;!;;,

si

essent prs

mentis eju, eernebat

.

Fccle^

"or,

multiformitate

credentmm

bic

autem
pn

utmargarit,
et

obtutus.
.]/,,,

inobe

dientiam cm

tempore vmarms 106 Qundam namqne ."' " ip< tencbat capitmnm
;

__..-

buus

fuidam
etper

''

'

fratres et gequester erat et medius tater

% Deum.

vit, venditis Christum.

diepersis

omnibus

talubriter
corrigil

Cum

igitur

nnus ex
Vir

ipsis

defeusioms quodam

c^ecLpaUiolo.nonseBubderetdmc^
videns

boc

sauctus
et

quendam de
,

mobedtendiabolum super illius fratres ?ra cr teuentem artnetum collum ejus tis dorsum
,

fratribus,

spmtu , vocav.t dmt ad enm \ idi,

n
.

"f,';:,;,,

qni tali sessore spreto, instinetns

subactus, obedtentta ejus sequebatur

pro
fratre
,

M.
d,c

Lt

"T'ili

ammMtrM

'< . "'

'"

"
:
,:'

w"
-

cnm rogarem Deum

sub.to
et

damon
frn,

coufusus abscessit. jugo collum u, obedienti sanete intcruuucmm f.a submittat. Monitus per v,c.,n. mi ad Deum, ad pedes timque conversus
,

Vade

igitur

-s >
,

i-

.!:.:

-'

m"

se septem circumspectores, aliquando vera, quam ilpntesinexcelsoadspeculandum.

iniliterse projecit.

C f-tresaderemitoriumGrwii de
Duobui, eo-um deiiderio
i

167

Alio

quoque tempore

conttgit
,

duos
,

emotts vemre

iffissss;
-

:;*

ut V

rnm Dei
t

dn

Initut co-

desideratam jam

mu to ceruereut. ct benedicttoncm Venien reportarent tempore

non
invenientes,

gmto, bene precalur :

t autem

qu.a de publ abibant. redicrat, desolati co iam al' cellam de ipsorum advencum illis ecce "ecedentibus
,

iusrefe, ""("'

nihil ta vel recussu prmter sol.um mo um Jercipere potnisse, et ip_o_ clamavit post eos _ piln
,

secundum humanum
,

=en-

,;,/(, virnobili -.

... .,/<.

anno/am.
,

h Matthiei eap.
p,;.!,;.u.r,us.

10, ^. dl.

^^at
1

..lg5ocruci.hcto.in

2 i

k^<
t s.

_.
c ""

b-

"Xwaddingus, om,ss

u<e

supraj

Ua

d((ei (Ul

per

vcrii

lapium

valicinatut

5.
ter

sed expecta modiscio ^eutiaris; scio eoim f raest perplunmum et videbis. Miratus per spiritum coquomodo tam abscntia
, ,

05S^rr-

sorutaretur arcanum.
X

XJX:^unturusauead,nU,u m nu.

tat,

specie

IZ

VITA ALTKRA

B.

FRANCISCI

>n*

^ ^^
minare t

>F>Tt KV

BartholomtBO P> san0

'

J.

,',,

/,,

foras

eg->

'
e

tratriboa

vertat

Donl,n "

-**___.

r_n d
ad

te

et

det

eUgendttm.

m
n

Leonem. be _e_icat fratrem

Annllibus

"*

V.

tXZ*

annum --

ggj

_ ha_- er

8eip8 um

ad

per spir quiestionem dtoUqumttm ; Deo mel.us

\mq\u

voluntalm
inquiri \ubtl
i"
'

fralrem
ii iii

Sylvettt

'

ap.

Wmi
Den

deeit

regni Neapolitani R /;,,/,. H,rc ri B

provineta

est

cra

morw

HBMWW

V,v ,.
dingi.
>,,.,.,

omissa sunt in

-?"' ft?? edttione Wad4.

7, y..*a ei *i<

J
Rapi eutibus

J^

^ ^^
qnod
_
ct

ixit

nt q_|eret a
et

sim P licibus

perfectis

>m P erafl

_,,,

per

feetionis
q

culmen
itaqtte

virtttositts

pervenire /aleret.

uelgesissupracap cap. Le^e librum Sapientix

Assumens

CAPUTXII.
De
eflicacia

trem Sylvestrum Stttunc in montem derat de ore ipsiua-, ct v.t d.vivacabat pra Assisium jugiter orationi responsum hujusmodi super uubi.atione
,

taduoa ex fratri-us, nnsit ad vtqui crucem egred.cntem

,

.. in

momo

num

perquireret, quod

sibi

ex parte Domini demanvirgtai

et S. Cfarafli

prwdicandi
nitatum.

et

gratia sa-

daret.^

uemanda vit sacr*

Soni

''

Iiiton,

11""'"

tCm
__.id.Ui re
perageret T
.

vera
.

famulus
""" h:i
is

et

minister
et

Christi

ndeUtep

per

simphcioper aliam puriorem et , 01are sub ipsius disciplma degentirem de viTginibus super aliis oraus e . ipsa cum sororibus buB Concordavoluutatem. boc 'exquireret Domiui superno verunt autem mirabiliter in idipsum,
,

'/Kd ruynito,

adprxdi
dutn
proiilit

-. Deo nm gil
P<
'

Jw,
8uo

iUis

pot

q.

ime virttttem 880r0 dlCta " te SP

t cognoverat.

**
o I Qua
de
re

eis revelante

magis

placere,
in

Spiritu , venerabilifl sacerdoB , esse divirgoDeo dicata, beneplaciti scilicet prasdicaudum exvini, quod Christi Praeco ad

et

eontigit,

iUum

magnam
,

dubilat.on.s

cnjus-

dam

agoniam

incidere

quam

mult.s d.ebus
(.atnbtts^stb,

Revertentibus* itaque fratnbus, indicantibus juxta quod aeceperant

iret.
,

et

Dei

\\

wlil

volunta,

revclantibus
'

terminandam ,, oratioue rediens, Qu.d , .nqu.t femiliaribtts proponebat,

,,, tis eonrolitw,
,

tem

fratre,

,F J2', ^^^"^.2....
_ i8n>
,

qnod q o,l

leudatis? lattdattsf

quod u An, qucd

^
-

orationi oration,

nulla succinxit se mora iter ag-gresaus est. lbat prorsus contracta * s ..* _;_ir,um OVfiPflllPdiv.num exsequeautem cum tanto fervore, ut celoriter percurrebat, tamque imper ium q re P
,

exsurgens continuo
,

ai

el

nulh

vcl nullaquc

quiaera eg:u yo.

.-.-_-.,

majorem orandi

Videtnr l0 qUCD di. 4 gratmrurn; cu mulati0

butio

qnam accepi grat.ara in oratione lucrura et etiam pnedicatione d.stnin

_ ,

csl ctama'nuDei
174

snper

eum

novam

itt-

caslo virtn.en, dttisset e elo virtutem. duisset

Cum
avium

igitur

appropinquaret
in

ad quendam
neris

locnm devenit,

Bevanio quo diversi

,,.,

llJ

g-e-

tuntei hahtt

pra.dam donorum caalitus interiorura affectuura, et orationeetiam jmrificatio cum verura et summum Bonum itio ad nnum

acceptorum. In

maxima
,

multitudo
,

convenerat

un

vi-nrationevirtutis;
erizatio

in priedicatione

spirituahum
,

alacriter cucurquas cum Sanctus Dei vidisset participes et eas velut rationis rit ad locum Omnibus vera expectautibus et consalutavit.
ita ut vertentibus se ad eum oapitibus Inolinantibua erant
,
,

pedum,
in

distractio circaraulta

et

re-

qua3 in arbustis

cnm

appropinut ver:

laxatio disciplin.
.

iJn

(II (_

171
et

Tandem
.

(i

ulrei
,

,i/i,

ontnlit.

audimus aug elos lnter

oratione Deum alloquimnr vitara ag.et quasi angelicara prdicatione in conversamur

.

quaret ad eas
rent
,

insolito

modo
,

in

ipsum intende,

multa
et
re

oportet

humane
videre
,

condescensione inter eos vivendo

dicere
et

uti
,

ad

homincs

huraana cogitaaudire. Sed unura est in

pra.ponderare
hiB

videtur contrariura, quod quod ante Deura bu

,

et omnes usque ad eas accessit dicens admonuit bum Dei audirent, solicite multum dcbetis laudaTe Fratres mei voluorea, et qui plumis vos mdu.t Creatorem vestrum puritatem conpennas tribuit ad volandum guet sine vestra solicitud_ine vos
, ,

cessit

aeris,

videhcet

tus

Dei Filius, qni

illiIli;il ,

est

sapientia

Umgemsumma P ro,

bernat.

Cum autem
aviculic

cis h_3C

et

his similia loque,

retur

modo

mirabili gestientes
,

coepe-

hS ^^SSJKwiLli*
'

cennn salutem de sinu Patris de 8 informans exemplo verandnm ut suo raundnra \ Loqueretur, quos sacri

protendere alas , aperire runt extendere colla attente respicere. Ipse vero illum et rostra
,

cum

spiritus

fervore

ZTT^ol^

mm

trausiens,

tunica
loco

sibi

omnino

nec tamen de

mirando per medium .pss eontingebat easdem donec aliqua mota est
,

DIE
A si.no erucis

QUARTA OCTOBRIS.
dm
.tudio

77^

facto,

et licentia datn,

Vatic. mulc:

cttone Viri Dei

omnes simul
socii,

benedlavolarunt * Ha_e
in

eum

corapositum commenda.set

me

S
II

B:\
\

U
*

NT'

advolarunl

omu"a

contuebantur

expeotantes

via.

ut * lificationis morf, Btetissetque in medio oran a^ proponeret, sic obliv.on, trad.d, verba

M$. Stn

copioN

Adnuos reversus Viv ,implex et purus, pro eo, se \ ;il0d actenus avibus non Ucaverat, ccepit
hirundinibui
lilenlium

^f
IIO
lentio,

imptrat,

.__ :* ,i /..nm .... rx ....<_ m T.rmir\p Alcedens, venit ad c.astrum quoddam, nomine Alindicto sie, ubi congregato populo, et vianum

S "&.
OJAlllVJH"
:

^iaun."""" ne. v~._. vicina )"- loea

^ P ro-

^^S^J^JS^^ K
u.

eferi

,1,

omnmo

neseiret.

Verum oum

potenti

mium

ad

auoito eipit verbia affl illorum mentes virorum subli virtute inflectere, ut aperte

loquebatur g. /m.eii opi t suaserat opere, sibi L79 Et quoniam prirao reprehensorem non mugnoift uelui ((ll(H aliia Buadebat sermone, fidentissime * priedioabat. Netirnens, veritatem vos usque W.uld. jam tempus est, ut loquar et eg-o quia palpare, sed pungesciebat aUquorum culpas ridelissimc andite verbum Dei, tenentes modo satis dixistis sed aspera re-nec vitam fovere peocantium, eompleatur. At ilhe, silentium, donec sermo Dei Kadem mentis oonstentia ferire. increpatione subito tannrm.t. tanquam intellectus capaces, spintus Loquebatur et parvisj eademque magnis fuit omnifl uec fuerunt motse de loco, donec Omnis et multis. joouuditate paucis Loquebatur qui viproedicatio consummata. Omnes igitur, noproperabat Virum omnisque sexua tas, Deum. derunt, stupore repleti g^owtfcaverunt et auraundo caelitus datum, et cernere o diffusa mnlIstius miraculi fama circumquaque regiones progrelpse vero per diversas dire. devotionem Sancti reverentiam et tidei tos ad ardenter, - Doraino coopediens, evangelizabat contirmante, sequentibus E B acceudit. et sermonem rante, Parisiensi scholans quiveL76 In civitate namque quoAetquidam vut.ite namque nominis ejus . 1,,
'
i

propter hiruudines niditicautes in audin loco, magnisque garritibus perstrepentes, Vir Dei, omnibus audi.mtibus, vix poterai. Quas Sorores meffi hirundines, allocntns est, dicens

eodem

olareret,

quod

compunctiouem non ipse, sed

Spiritus

Dommi

ulln /-

.'

.11

dam

indolis bona.,

rvndini inejm

geBter intentus,

cum sooiis aliis studio dilidum importuna garrulltate OUbirundinis. dicerc ccepH
est,

Qis

ritatis

presco

Francisous ejiciebat
et,

djEmoma,
eat,

sa-

dem nomine

Uisdam

infestaretur

oabat

infirmosj
efiicacia
et

quod

majua

sui ser,.

hirundouna fe UHb

qu wuip

monis

* obstinatorum mentesad pce-

e$t cl

praedicantem aliquando, donec Dei Franciscum conversns silentiumeisimpon.-rct, molestabant. Et

:

1111(

lincm tiducial.t.r

ait:

In

nomine

samtatem coritiam moUiebat, simnlque aliqua comel cordibusij sicut d deb gratia infenus perum ejus, exempli
I

Dei

continuo

ut ,.1 Prancisoi prascipio tibi, conticescs. At >!!,, Fra

me

venicm.
widito

edocta, ets.atim nomine, qnasi Viri Dei disciplinis tanqnam tuta. OUStoconticuit,etipsiusmanibus, scholaris stfttim se commisit. Stupefactus diae ejus garritum amplius restituit, et

adnotanda. k a raihte l quo180 In civitate Tuscanella devote susceptus, filium ejus unidam hospitio multam ipsius cum a oativitate contractum, ad
iustantiam

Pnei iim coni,

aelui

alytieum, tu

tartlum ftde
(|(| .;i./i(l(l

manu
ut,

allevans,

sic

subito

nu-olu-

eam
non

libertati

audivit.
Vlu.

tliro

navicuh

177

OUOque tempow

n cum Eamulus Dei

,

..,.

in littore maris, turbis obtequw iii, Caieta. /'preedicaret rent lui ruentibus * nt cu.n ,l..votione 'Mr.ei Wadd. Servus tautu.n populorum apirruenlilius

p*

*\

raembra onsolidarentur omnia corporis effectus, confestim 0) fortis

t

pe ddidit,

videntibus

ounctis

proti- lanai
,

horrens

Christi

nlausum, in unam
nrosilivit solus.
Illa

haerentem
vero

littori

o
Sl

tanquam

ratiouis

DMticeps

motore
long-ius

moverctur
a
terra

intrinseco
et mirantibus cun-

ambulans, et exsiliena et laudana paralyticum quemavitate Narniensiw, cum omniura destitutum officio, dam membrorum ad instanC apite usque ad pedea B reatitm samlfcct tiamsignasse MO turcopatu Kcatino puer quidam tl

Deum.

et

perfc.

Saup
ctis,

remi^e, cernentibus

ffidu8 a

quatuor

annis,

ut nullo

se

protra

aliquantospatio in

maris altitudinem seceBSiSset,

k

Vir sanfluctus immobilis, quamdiu Btetit inter p.ailn-.vit. littorc .tibu, in ctus turbis exi..Tta scrmoue et viso miraculo, ac
I

enm

cernere posset, a raatre ut Vir sanctns teuis eidem, statira, incolumis est effemanibus sacris
,

raodo propria lacrym.s cura

Cumaue

audito

benedictione

i,.

Valic. et
deett

it

,,,ii

tiiin

ue ipsum reversa est. Quis igitur tam ductu ad tcrram pr mentis esset ct i TO iffi, al ob.tinata^ cujus mir, Francisci contemneret, tionem
tiebat
virtute,

multitudo ceoederet *, accepta, propno amplius molestaret, navicula

ut

non
;

solum

earent.a

ratmne
ser-

disciplinam suseiperent
ta

verum etiam inanimapra3dicanti

corpora,
L78

tanquam

animata,

pedibus portaret conglomcratus, ita - et haberet csa nonnulla oonfraapplicitum parentum lacrymabiles crucis ad siffUO Cta exsuscepto, subito extensua preces ab eodem quaadam c viliberatus. Mulier lUioo aridaa hae1 Eugubii, ambas contractas tatia vanibil P er illas operan manus, adeout be norame Doin n0 orucifl ab eodera - obtmmt sofactc o, tam perfeotam
ut

"isl

Apud

civitatem

Ortensem n puer
caput

unufl
,

duobut

aliit

011(1 DH (II

niembi orutn

utum,

i/,

opplica-

uiiii

I1UU1

p, m
,

.<

pa. ati

Aderat

equidcm
pergeret,
,

iii

txuconun Papa
eaimic
cat
/" <'<-

ad
et

quascumque

servo SUO Francisco qui eum nn is

,

^i mj itat^

.,uo.l

atatim
ejua
q,
et

rediens

domum, ciboBP
DCl
l'i

miserat, .Spiritus Domini, u tus et ,apicntia Christus,

bis
aillucr.t, et
,,,.

et
.,..,

ipse

De,

viv-

ministerium Pa Bocrufl Simonis

,

paupemn., quaa altepropriia mambufl pwBpa,

caatro

W
P
'/

dootrm*

ver-

magn3 potenti.e miraculis v.,lut igm Erat enim verbum eiUfl

;

co-

'"'i.;,,

pueiiae

ouidam in

Mevanii

r,

iuabut rtci$

omniuwque mendens penetrans intima cordis, l.uuianje in.dmiratione replcbat cum n.m
veuti.-nis

ooulorum privatea sputo auo ti B nomine,

luminibus, cnm

'

lrmitoli,

^-P-;*

liu.

i,ii
.

luitm
i.i.

Wl.

tuaU

ornatum

prai-tendtret,

velationis afflatum redoleret. praedicaturus corara Papa et

sed divinae reNam cura serael

Nordii

Cardinahbusermonem quensug-gestionem domini Ostiensis S Tomus II. Octobris

Boru
dha.

ohtcctum,

ut

nihil

prorsus

",0 juvari capiteusque ad pedes per

factum,
s us,

reraedio;

visuni

recuperavit tara

ostmodum fratrum
oculo
sano.
Sui hotpUit urorem entr,,111/n
lllf

10

prius

"?/ mfirmo,

^
post

^^ -^^.
8
videre

summi q uo qU e

Ke-

*-*

mpw J-^ Z *ib

u*

"J "

t:

D<1

rrveSl
:

'

"

nr.

-. ,

C hristi praaconem Franomcio,

}t

doctriua

au

quani qu

oculosemper

per hoc, sdmirabilem sanetrtate, ac thenti um et Christ, Euaugehum toquam Vere Dei nnntium,
preedicasse.

ANNOTATA.

noni,

Mllll'/"'

,,',/,,

,/
ai

nww

/,/

^Twaddingus:
bundus
et

circa Curaque per raultos dies

nc

S^liS-Sir
Religiotnm a
iltmoiir
biliier
iiiui,

obedie ntia3
;

accepto

dubium hoc

fratres consuleret.

mentesimul

corpore

Hberam,

obsessam prius semraara,

*S"ffi

hon

vrxa-

mi*to
panii
i

vabatur, quam nntunlis

ur

horribili quidam infirmitate tam essc vexatio diemoms magis rt

Itahs Bevaalias Mevama d Bevanium, Umbruv cst ditionis Pontificix, gna, oppidum Vitx prim* hb. i, cap. 7, lt supra dixi ad

Vit* caput 3 c Consule hujus

num

80.

infirmitas,

Nam
;

totus tepe

a pluribus firmare. allidebatur et volutabatur

\\ide

Annotata ad

Vita>

primx locum mox B

ddiJ

membris spumans P cxtcnsis, nunc nunc

riffidis

pedibus *quatis capiti, levaten<us et rigidus, relapsurus. illico batur in altum, horribiliter irremediabiliter aegrot.-. Hunc sic miserabiliter et Christi Servus coramitem plenus misericordia panis, de quo edeba serans, buccellam sibi it vero gustatus panis con u
transmisit.

e flfectis

et

ractis nunc nunc tortis, nunc plicatis^ exduris. Quandoque totus

corporis

Terra Labons reqni Neapolitani est in munita, amploque portu maris Tyrrheni, probe
et in

ora

insiructa.
ff

EranIII Pontifice coram Honorio ciscus anno 1223 annotaviCardinalium collegio habuit, et sacro ahquot num. prwvio
S.

Vide,

qux de hoc sermone, quem

_,

mus

in

Commentario

met

Tantam

sgro
/n parlu pe>iclitune,

virtutem,

ut

deinceps hujus

infinmtatu
diebus plunpartu, essetomnino de-

molestiam non sentiret*. Aretii 185 In comitatu

sequentibus. b Marci cap. ultimo t- ultimo. erat, quou ]]'addingus hic subdit Nullumque
: |

cum

non

perpetrabat

miraculum

unum autem

vel

tacio

i*i freno tqui intede Jancl

laborasset in bus mulier quffidam nullum que jara proxima morti,

speranti

w
.

de

vita

,.,(,

fnoipere
1|

Cum

autem equo vectus propter

supererat remedium, msiDei. corpons intrmi-

quibus pauca tantum miracula refert, de in locis monebo. rem suis

alterum

Deinde dimissis innumeris, subjiciemus.

lecto-

P01

partes illas transitum tatem Christi Famulus per animal per villam, habuisset, contigit reduci vero loci, viflo qua mulier torquebatur. llomines fraeVir sanctus insederat, extraxerunt cui

ditioms Pontifik Tuscania, Italis Toscanella, Patrimonii, de qua provincia cicv civitas est in

supra jam memini.

1

equo, num,'

ut

ctum B
rhordu, qua
/"'
III

superponerent mulieri ad cujus contamuber mirificura, omni remoto periculo,

;

fuit De hac quoque civitate supenus facta legitur apud mentio. Miraculum hoc etiam

Id

esl, viro nobili.

..,,,

Waddingv.m.

aa. illico peperit cum salute quidam de Castro 186 Vir

sus

Plebis,

religiose,

ac timens

Deum,

chordam

apud
in

qua
1II0

'"'
l

06

cinctus fuerat sanctus Pater, multitudo virorum ac mulierum

variis

habebat. Curaque
castro
ibat

n Atias llortensem. sive Hortanam, ^ crebro memini. Eodem habet Celanensis in Vita prima num. illa, tactis a Sancto 67 sed ibi dicitur mxdier
;

cujusjam

raofiM

infirmitatibus

laboraret,

per infir-

manibussuis, sanata fuisse. Forsan Sanctus tactumet signum crucis adhibuit.

et

lalufarM-

/,/,

aqua, mantium doraos, et intincta chorda in per hunc mosicque dabat bibere patientibus dum plurimi sauabantur bb. Sed et de panibUS divina a Viro Dei contactis gustantes cegroti,
:

caseatam, id est, placentamex p Casseatam, seu mox laudatus. caseo fuisse, scribit Celanensis miraculum etiam retuht Wadsequens

Hoc

et

dingus.

cc

Concluiio ".

pi irdicaiiona

remeuperante virtute, consequebantur celeriter dia sanitatum cc. pro187 Cum hiset aliis multis miraculorum atPraeco Christi praedicans coruscaret, digiis anteudebatur his, quse dicebantur ab eo, acsi in gelus Domini loqueretur. Excellens namque prophetiae spiritus, virtutum ipso praerogativa
,

q Lege Matthxi cap. 8. Vaticana et Suriana r

editiones

Bevann.

Videmox Annotata hic ad lit. d. hic legitur s In Ms. nostro codice

Signo Cru-

eflicacia

do ad

tione

oraculum de prsedicanracoelitus datura, obedientia creaturarum vehemens iramutatio cordium carentium,

miraculorum,
verborura ipsius

recuperavit optatum. cis ab eodem lumen Bologna, clamssima civitas, t Bononia, incolis primaria, notissima est. Romandiolcv Annotata Editio Vaticana S. Gemini. Vide

ad Vitx primx librum

x Celanensis in Vita

1,

cap.

8, lit.

m.

auditum, eruditio ejus a doctrinam, prseSpiritu sancto praeter huraanara summo Pontifice non sine dicandi auctoritas a in et Regula concessa; insuper revelatione qua forma preedicandi exprimitur, ab eodem
,

dens adjuncta ait, eam liberatam fuisse ut Franciscus crederet sed sibi ab illa iltusum fuisse energumenam,
,

num. 69 etiam alia admulierem hanc tam subito

non
y

esse.

Verisimiliter

indicatur

Tifernum

Tiben-

num,

777

DIE QUAllTA OCTOBBIS.

num,
Italis Citta di Castello

dictum, qux
in

ditionis

antequam
propter

mundo

transiret.

Et

licet

VFMl\-

Pontificix

episcopalis

civitas est

Umb

multam
jam
sed

70 et Annotata Vide etiam Vitx primx num. ibidem. primam num. 68 et Annoz Lcge etiam Vitam Sequentia usque ad finem hujus catata ibidem.
pitis

orucisque
imbecillis
territus;

austeritatem vita; Dominicae baiulat.onem

.

prieteritn',
,

esset

aa

etiam habet cditio Waddingi. factum Adi Vitam primam num. 63, ubi hoc

quidem in eo manimatua. Excreverat rosiua Jesu in lamamoris incendium bom superabile ut aqu* multa pades ignis atque flammarum non vatam validam extinguere
,

ad

corpore martyrii sustinent.am

,

contminm nequaquam eat

vigo-

!,,,:,i,:,n

ejua

paulo latius refertur. in Vita num. bb Hxc quoque habet Cetanensis Castri-plebis incola, 64 ubi vir iste religiosus, diciturque aquam, mGualfredutius vocatur ahquid pilis ips.us (Sancfcj tineta eorda, vel ex ft*ni* potorfam ^e) commiscens, j>,,,,
,

lerent f.
L91

Cum

igitur

Serapuiois

..;, - r desidcnorum ar
, ,

ihiJrmvHa
,. ii/p/

doribus sursum ageretur in transformaretur va dulcedine in eum

Deum

et

compassi- v qu. ex ..,,, .,

crucifigi , charitate nimia voluit Exaltationis sancte Crucis circa tcstum

quodam mane
g,

^fofferebant ei populi (inquit ad benedicendum, Vita num. 63) panes

Celanensis in quos longo

or aret

in

latere

montis,

vidit Seraph

dum uuum
voro

Bex alas

splend.das habentem tam ignitas quam

,Sa
sis

d*ertimpore, ad eorum gustum a aanaDantur. a^gritudinibus

de ealor
latu

Dei

propinquum, Lnin.sV.cifixi,

.hlimiute descendere. aer.s celerrimo pervenisset ad apparuit mt,b.

Cumque cum

fflffi

modum
,

crucs^raaou, et

CAPUT
B

XIII.

et cruc, afflxos._ pedcs estensos habentis elevabantnr du. ad vo ate supcr caput ipsius vero totum velabant landum cxtendebantur, du^e

Du*

E
intelligltqw,

De stigmatibus

sacris.

"mThoo
tumquc
tabatur

Sanclutiemjius
inter COtlttnv-

Mir/arrssssn?
TU
,

mixobstupuit videns, vehementcr gaudium cor ejus incurnt. hmmcerore quo a Cbriquidem in gratioso aspectu,
,

,,.,..

Seraph ccrnebat sc compassivi dolor.s glad.o crucis affUio

'specie

consp.c,

. ; ipsms
,

,iye-

aUmam
rimum
scicns,

pertransibat.
in'

Admirabatur

plationem

proximiquc

curum divident,

tranauillis templat.on,, tra

St

ucrs

laboriosis

impenderet

al.ud

con.

cou eSeraphici ull.tenua "ortaiitate spiritus Doramo rcve ex hoc Intellexit tandem
nirct.
,

tam inscmtabilis vi,ion,s cum qnod pasaionis infirm.tas

quamplu- ram gaudio peotu,

.

m-

excessibus dedicaret. Unet tem ia m

^ralCrclde-endisset
.

procuraod*

sa-

dereiictis turbarura, C;" in"ionibus qu.et.s petebat locumque

soh,

quo

lantc, pra.se,,, "P eotl pTovidentia suis fuerat non per mar pr^nosccrct, se Vraicus Christi incendmm mento to carnis h, sed pet tyrium tranatorcrucifixi similitud.nem tura in Christi

quod

idco

uujusmodi

vieio

ta"

T
m

^
,

'J

T*Z
V1

extergeret, si quid pulven. Deo vacans bominnm adluesisset ev conversatione redderet

secreta

iqf D.sparens
ipsius
reliquit

bl

iLnSsp^ductueeBtinloc-umexcel. mu
bo.es>

Liue

antequam

spiritum

in cordc igitur visio mirabilem sed et in^ carne ardorem

l;o ,, c

^n

,,

providentia

duce

post

la-

Aivernse.

minus mirabilem sig-norum c ^- man.ous eju et pcd.bus _sp namque naraque in manibus cjus stntim u oiaum H Sta mu n unf.im: nnemadmodui] clavorum qucmadmodun, c^peruntsigna

imprcss.teffig.era.

i
UIMI/.llll'* ,

r
n ,To

nrcrigtufjuxtaacUtummoremQua.
dum
<"

rnonta

Alvernx quadragesnimin
S. Michaelit

dra ge S1 mam

sancti archan>bidem ibidem ad honorem

c

geli

Michwli
ac

M
su

abl ndanlills

solito

tcrvat,

C0Dt e u supertuus er
tiori

r s" uX pemarum
Hmm

V*S
nntbit

desidcriorum ardenccep.t .msentire.

viri oruoiflx. conap, ante in efflgie iUa ipso medio ch.v.s Manus enimet pcdes in .clavorura cap.t.bus ... * videbantur, contix* pcdu^ superior. V parte raanuura , et erior exletentibus ex et eorum acuminibns .wihus aibus capita in

eonflu

r;

dona

Ferebatur

t P
e

n^",

Erantquc clavorum ipsa vero acnn bns rotunda et nigra, repercussa, quai de
retorta,
et quasi

ca ne

suSnria camen, reUqnam

latns
,

D exten m quoquc
^brTcica
ricc

conformare

oranimode
eat igitur

obductun,

excedebant. quasi lancea transhxum qnod pe saneral

.

ll<

''^

rdore.

Immissum

S.cm

sacrum cffundens, tunicam

ct

femoraha

"Toftcrnens

autcra Christi tam luculenter imprstieraata. carni

Servus

q,

ul.

quid

acceptum.
ex /'"" Buim-

joliofum
intcUigit,
sibi

missa

tOOOrat.one.taquecura sacrum Euan e en

,

.,

llevutio e prse-

^.
^.

1;,,:
vcrlfis

latere

nonpossent, ---.-';;.;
in

ouWioare

Domini saoramentum,

adhuc

multum /"'" ondum esic.

Sut*. ia ' c
i
'

loquens. ?Mum co^am vei requismt. Qmdam et eonsilium no,n ,. , ,tia in,uninau, et ; )US
,

e Pposuit,

.nte^u
'

'Deo

nn tiKii

vitffi

sic

contormi^

ei

csm-

,,

^eT^n^Ctnibr-ctdoloribuspassionis,

Qeba tur

admodum

ra.randa stnpcfactu,,

nta

^^

A. S

Bww
teuui

TINTUBA.

oporimento contectus

quie-

manu illum protensa ristovore succensus

diccrc solitus

pal-

owib, licet Otu n^t

j
1

alias

esset

Seore

"*S KWMto
Jnus
rum n eum

xam tum meum mihi k, tunc

vieiome prarfat more seriem rctulit que apparueret, ahqua diient, ouodis qui sibi q hominura apenalicui
,

multo Uaddens

ilUussaor. certe! Repente ad caloul, gerebat Seraph.ct contactun.. qna

iuato fnirato

, m ni inoendium, omni

IVgore, tantus t, ,
.

vi-

Vaite.

r&d * Sh.
dum
ra

quasaam calor advemt, ac Bl intus et extra spiraculo proc X fornaos vis flammea

hm

,/,,,, a ,,

vi v eret

saue, tara arcana

illa

fuisse

sa

ces!is"t.

Nam

lllleo

mente

et corpore

con-

emce
non

eloquia,

quod

forte

liceret

mirabiliter apparentjs, homimbus ea lo-

ISSS.
verat,

suavius inter
siout
ipse

sa

et nives usque

mane
Ce,
,

postmodum

asserefcat,
,lla

,
-

qui

2TtS eandlm
,

Postquara

igitur
%

verus

Christi

amor

tn

tequ
li

COnsta1

todioiis, sacra

s, 8-nacnla

trtur,

.,../-<

niugnam
glorinm

anMichaelis, descendit monte, secura ferens (ll , lls vir Franoiscus de tabulis lapideis ve Crueifixi effigiem. non in carneis figuratam artinois, sed in H Uffneis manu Et quovivi. membris desoriptam digito Dei sacramentum regis abscondere bonnm Diam signacula ilVir conscius ideo secreti regalis quia viribns ocoultabat. Verum la sacra pro revelare, * suam magna Dei est ad gloriam Wudd ail qui signacule llla Dominus ipse
solennitate

jnxta nnd decreverat, dra o-iuta dierum numero, consummato; snperveniente quoque in eolitudine

*****

qui nnpressa fuisse virtute,

operatione

Se-

*f**tZZ

hta%Btf,

1.
cst

archangeli

erenitatem, et calorem couferrent; sicut et post

iUuminat et inflammnf.cn,,, salutem a peste forinslous expurgando corporibus, efficaca n,,a

,

mortem ev,dent,or,bus
,

demonstratum

prodi|fiis

sno

loco poatenu.

adnotandis o. 200 Ipse

tere

mventum vero licet thesaurum lastuderet abscondere agr ; raulta diliffentia qum aliqui stigmat, potuit
tamen
nou
,

m
.

sugmatain

manuum

qua?

facit,

secrete

Impresserat

rairacula

quaedam

ap

viderent et pedura et pedibus exseraper portaret contectas, ouasi dum *. Viderunt enim tunc incederet calccatis qui licet essent propter plurimi,
; ,

quanquam manus

^ ^
J

,,

'Suf.colcwtui

travit,
vis

stigmatum

ut illorum occulta et mira manifesta pateret claritate signo-

viri per omnia fide digm, E sanctitatem prfficipuam

viveret, fratres

amovendum, tamen ad omne dubium

,

Bio esse

in

tfi.

detti

rum.
Prtiis anitna
limii abigilui
01/11'/,

'/'"

190 In provincia boves omnes invaluerat valde gravis, qu:e oves et poterat consumebat crudeliter, quod nullum sic

namque Reatina n

pestis

sncrosanctis ac se vidisse, tactis familiaritate, quam marunt p. Videruul etiam ex aliqui Cardinales; habebant cum Viro sancto
,

juramento

sic essc

fir-

Sancii

manxu
ftu

pedetqut
rani lou

timens remedium adhiberi. Vir autem quidam, visionem commonitus, ut Deum, nocte fuit per
ad
et

laudes sacrorum ipsius ediderunt honoet antiphonis, quas ad qni tam verbo, quam rera veraciter inserentes q,
scripto perhibuerunt
,

stigmatum

prosis

et

hymnis

eremitoriura

fratrum
ac

festinanter

accederet,
Dei Franac-

loturam
i,

manuum

pedum

farauli

qui tunc temporis morabatur ibidem, super animalia cuncta respergeret. Mane loturaqne huitaque surgens, venit ad locum obtenta, jusraodi per socios sancti Viri latenter

testimonium ventati. bumdominus Alexander * cum mus etiam Pontifex multis fratnbus populo prsedicaret, coram
et

Waid,

ou^-

[juarlus

am

viveret,

oves
rabile

et

boves
!

Languentes
Statim
ut

ex

ea respersit.

Milan-

constigmata illa sacra morte plus quam quinspexisse r. Viderunt in virgoque Deo devotissima Clafratres
suis

me

ipso

affirmavit

se

dum

Sanc-tus

oculis

quaffinta

dictu
et

aspersio

animalia

ra

guida

in

terra jaceutia
,

quantumcunque paurecuperato

cum uumen

ceteris sororibus
,

suis

et

sa^culares inloco di-

ex quibus

queraadmodum suo

C lulum attingebat

vigdre, surgebant continuo, et tanquam nihii mali sensissent, ad pascua festinabant. Sicque factum mirandam aquflB illius est, ut per virtutem saoras plagas eontigerat, omnis prorst qua3 plaga cessaret, pestilcnsque morbus a gregibus
priatino
,

cetur s, quamplurimi tionis affectu, et contrectaveruut

stimonii firmitatem.

devoet osculati sunt ex

manibus ad

te-

201 Vulnus
tavit

autem

lateris

tam
,

tuen,'

nemo posset dum viveret. Unus etenim

Ut
illud

sohcite occultacounisi furtim

,

^,,,
qui

frater

ei

^^ ^
tedvuil

^mo^

fugaretur.
dpud monlt
Alvti
tuliiu
u
iii

197

Circa

praefatum

montem

Alvernae

an,

eduie tninistrare ad exoutiendum l(ll a1

induxisset,
attente

solitus erat,

oum
,

pia

extraheret
vidit
dig-itos

eum^cautumcam
plagam
:

*-

lempei-

tequam Vir sanctus ibi contraheret morara nube ex ipso monte surgente, grandinis violenta

respicieus

contactu cui etiam tres veloci

tempestas , fructue terraa consuetudinarie devastabat sed posl illam apparitionem felfcem
;

non sine incohirura

vit;

adrairatione

grando

ei
,

apphcans, quamtactu, vulneris quantitatem agnotam visu, etiam frater ilCura simili* cautela vidit vit vicarius ejus t. Fraerat le, qui tunc temporis
ter vero

atic

'

Wadd.

coitfi-

ut

cmlestis illius visionis excellentiara

,

et

socius

mirand

simplicitatis,

dum

in-

a/.

scnerali

seibidem impressorum virtutem renata * prreter morein ipsa caeli facies declti-

stigmatum
raret.

scapulas contrectafirmitatis caussa languentes * missa, et casualiter ibid.i capitiumr ret, manu per dolorem infli- Uo* sacro illapsa, magnum ei
vulneri
xl ,

M"

198
tiiemall lem
li

Contigit

quoque

eum tempore hiemacorporis

,

pora

"''

propter

debilitatem
,

et

asperita-

'

"/"

pauperem,
fi iaui

tem viarum ctum asello,

hominis unius pauperie subve sub rupie cujusdam prominentis

,

non

pernoctare crcpidine

ut

fiivffl

et

noctis super-

ferenlem

venientium quoquo modo declinaret incommoda, qmbus pnepeditus ad hospitii locum nou
valuerat
pervenire.

Cum autem

Vir

sanctus

portabat ex tnnc femoraha lta ad Mt.n Vt& usquc ad axillas * pertingerent ut facta ucelloa quoque vuluus lateris contegendum. Fratres excutiebant pro qui illa lavabant, vel tunicam quia inveniebant eam sanguine rubntempore, in catam x indubitanter per evidens signum pervenerunt; quod cognitiouem sacri vulneris cum postmodum in morte revelata facie , ipsi
u

Proinde

aliis

m
1,11.

QUARTA OCTOBKiS.
venerati
Christi
B

A
Sanelui doetot
$anclo Patri

aliis

plurimis
Eia

contemplati

simul

et

festo Assumptionis 7ncime6a( hoc jejuniuma Marix. protrahebaturque h ,aiZvirginis S.mchaUis archan-

A S. Bon-

::"estuJDea-icationis
geli. ut
rt

$uodr /. p'C gralnlalw 'Ut. munitus

.

strenuissime Miles nunc qmtms muarma invietissimi Ducis ips.us fer * omnes adversarios superab.s^ nitns et insignitus
,

802

Fer vexillum Regis altissimi

a.l

cujus intu.tum

num. 126 *' Ex Proverbiorumcap.^,'Ceta * Vita n

insigniier

emmenturi omnes pufruatores divini exercitus Pontifac.s CMlsummi fer nihilominus sigillum tua, tanqnam irteptesti, quo verba et facta

slTsipsemet
ciisaceipisse.

librum ab alns SancU Bonaventuram hoc adjunclum

supra diclum

est

^^'^tiso.
*

TZ

merito ab ommbns hensibilia et anthentica, mata enim propter oeptentur. Jam nemo debet portas qu in corpore tuo Jelu potluB qu be quin tibi esse molestns sffectione devotns omni esse tenetur servus aut oertissima, non dnol.ua g J m P er hsec signa T aed quamplutiam teet,us .d eufflc oomprobata , tesu

^
.

ac-

7^

f^rats,rs^^^^ m. : : ^i L M s^n, ipsum

c

S^BelU diem

Xus

iZl

Mt. udd

rimisad monia Dei

nimis
"aonis
fiducia

superabundantiam
,

in

iunt

omne

te et per te tollnnt infidel.bus

eredtbiha

velamen exou
stabilinnt
spe,
,

dnm

creden.es in

fide

impressorum sUeademes recenUoamaZm determinaverit. o consue Commen^ eodemopinio. de guibus 590 et sequenti. Ceterum tarium pneviumnum. sligmatum annuo TstZ fmpressionis sacrorum 17 ejusdem mens t s f die recolitur Offlin Ecclesia
Euangeliorumtul num.

Vatie

et

* snrsnm
vere

accenagnnt, et igne charitat.s

Wadd
eiam

fidu-

B
/<,i, ./,<<

*W Jam
vidisti-

imple.a est

prima
.n

visic,,

quam

W**"***
/?rfe

Fran

videlicet,

quod dux

militia Chnsti

Cftris eiscn- /bre < pro

occideretur.

"?
,,,

91,1

.,

par tUiiu
/".ciiiii''

taturas

armis

deberes

c.elest.bus

s.gnoque
,

0i$tOMt

cru^s

insignibus decorari ,.
gladio

Jam

fuuu

mversionis Crueifixi
mental.ter
te

visio

pnnc compass.- d 0in

tlir ono
,

,wj- B demvideturcum illo lUuminato cm S. Franc.sco ad Soldam. 184 dicitor

'

num

/Egypti accessis

muni/i

trans.gens

oris
.

oblet <i'

Stuf
|

vocis de crucc,

tanquamde

secreto sti sublimi, et firma,t. eloqum ) juxta quod tuo sacro tis | Jam .n tu fuisse creduntur. v ra indubitanter et eonversionis progressu Silvester ex ore tuo
frater

proprttator.o

sed et Cln proced en

,

2
ts

^sX^X^Bonaventuratrad.nt.s^ quoss^ hJc Ji^us fratribus

latere

iamata lamen

non

poteri

slasse,

~ JTp^ **
"*>f**
sacer
.

t-irt,:r;,';:r :,vr*,r.

-Si^r/;,, legdur
ncmoprxter ipsum

vidisse t Vei '^'""

DB

dentem aa. et gladioa in bb, quos seera transfigentes sceia uauu

.

oruois

**. v.d.t ft H
n a ere suble-

TZlmen e!t. paucos

P

illos

quamdiu Sanctus su iaverat.secrelum servasse,

^.''^
Bonaventurasuspi-

fio

uram

Thoc certe

malo cum

S.

(isi

tatem

fidei

e,

ab

eis

venaooipit test.mon.nm
apparitiombus
et

C
"'"';

^M
2U*

Ecce acoe
D
'

jam j

septem

orueia

cap. u. nuiermna cel setwnda 5

n R, 'ae

episcopalu incolis Rieti. civitas

est d,-

""
"

Chr
,

^
,

secundum ord.nem
monstratis,
in

""

'

,1 temporum
11

mlrabili... mirabil .ter

exbibitis

panfione*
abillo pep-

,, si

sex gra

b ue

ad

P aanm>

qu a

eenfufn

fin;,U

e-ionrpnmordio tam propoeita. ':\u" con dehinc in conversat.on.s

rius
16,

-/r adnTmndia.Votar <

^-

Faiic.

mad

Asnmta*-

et

lestibus oculatis \-a Francisci rffomote a ran. ^' p Saera 1 (e e< anl asrf

bsuinpto

J ^r^Snt,'mlrissHperhocar.
-

,-

m
n^ad/0 S
sisse

< AJ-

a "" m
,

'

nulias nulvere exaratam, pienti. n fide ii8 impugoet. r nullusveren veredevot.isabj.ciat, vere parvipendat j oum t nullas vere hnmilis acceptione et omm divinitus expressa,
,

ui,

^J^

fS*aa<fer

XVsacra . si.pmate

*
fo

digna.

wnotata.
t snr^^;^x^w^ium nm. 579
e*

s^u^

, ,

780
A. S. Bon*
VENTIRA.

VITA ALTERA

lapalpasse manibus suis, verisimiliter

vit.

FRANCISCI CONFESSORIS. 207 Quo audito insinuaS.

,

Vir sanctus

cum
te

ejulatu

I)

exclarnans

ait

Nisi noscerem in
fueris circa

simplicem
COl

plurnque,
ni De.o

s
t

Infra cap. 15.

Elias, ut habet Celanensis in Vtta

puritatem,

tuum ex

nunc abhorrerem

pluceinfligi

al, Kibi

Nimirum num 95.

nensis loco

tium, qui ausus

tritus
in

me
,

divina judicia
totus esset at prbjiciens se
collisii
i;i

precatur.

reprehensibilia judicare.
g-ravis

Et

licet

u Simile quid de fratre Ruffino narrat Cela-

prolixitate

languoris

mox

citato.
:

x Tta etiam Surius editionibus Vaticana

:

at

codex noster Ms.

cum

terram, deosculans

ossa

debilia duro
,

casu

humum
,

et

Waddingiana

rectius ha-

rubricata , nempe bent Inveniebant ea sanguine prxmisit enim S. Bonavenfemoralia et tunicam lOSdesacro lateris vulnere Srcpe san;

Domine Deus de mi Domine, teque

,

Gratias, inquit, tibi ago omnibus his doloribus meis,

rog-o
,

ut centuplum
erit

si tibi

tura num.

guinem sacrum effundens, tunicam

respergebat.

et femoralia

y Adi hujus Vitx num.

z

9.

num. 12 et 15. Ibidem num. 30. aa bb Ibidem num. 50. cc Tbidem num. 53. dd Lege Prologum huic Vitse prxfixum num.
Vide ibidem

mihi acoeptissimum, ut aflliffens me dolore, non parcas, cum consotua3 sanct voluntatis adimpletio sit mihi superplena. Videbatur propterea fratribus, latio quod quasi alterum Job viderent, cui cum languor cresceret carnis, crescebat simul et vig-or
placuerit, addas
:

quia hoc

raeutis.

scrivit
2.

208 Ipse autem obitum suum long-e ante pra3transitus imraineute , dixit c , dieque sui corporis tabernaculum deponenfratribus
,

Instanlii

mortit pra
*cius ad S.

dum

CAPUT
De
patientia ipsius,
tis.

XIV.
et

quemadmodum sibi fuerat. proximo revelatum a Christo. Cum itaque per biennium ab impressione sacrorum stigraatura anno vimultis delicet a sua conversione vig-esimo d infirmitatum probativis tunfuisset angustiantium
in
,

\fariam de

PortiuncuUt
poi

tatw

transitu

mor-

sionibus conquadratus, tanquam lapis in supernae et tanquam Hierusalem aidificio collocandus

,

ductile opus sub multiplicis

tribulationis malleo

ad perfectionem adductus, ad sanctara Mariam de Portiuncula se portari poposcit e, quatenus, ubi

acceperat spiritum
g-ratioe
,

ibi

redderet spiritum
ut
veritauhi nudut

Fruci<i
ri
,

'

Christo
BCUBj

jam

igitur

cruci

confixus
spiritu
,

Franci-

vita^.

nii

animo,

ad perfectiora

temper
twt

tam carne quam amore ardebat g era p]>i c0

in

Deum

non solum verum

,

209
tis

Quo cum

fuisset
,

perductus

exemplo
quae

monstraret
,

quod
in
illa

nihil

erat

illi

humi jacent,
ac deinde lunica ex
obedientiu
ctut,
'

eniti

etiam sitiebat cum Christo crucifixo multitudinem salvandorum. Faciebat proinde, quoniam propter excrescentes in pedibus clavos ambucorpus emortuum per civilare non poterat ut ad crucem Chitates et castra circumvehi animaret. Fratribus quosti ferendam ceteros
,

commune cum muudo

gravi
,

infirmitatc

tam

omnem languorem
se
,

* conclusit, su-

le-

per

totum nudatura in spiquatenus hora illa exfervore prostravit ritus trema in qua poterat adhuc hostis irasci nuDecubans sic iu dus luctaretur cum nudo.
, ,

nudam humum

Valic. inule:

omni lanzuori

que dicebat

servire Dofratres Incipiamus quia usque nunc parum profemino Deo cimus a. Flagrabat etiam desiderio magno ad humilitatis redire primordia ut leprosis, sicut a ministraret ; corpusque jam prae laprincipio bore collapsum revocaret ad pristinam servitutem. Proponebat, Christo duce se factnrum ingentia,
: , ,

terra, saccina veste deposita, faciem

solito

more
totus,

nostro

levavit in caelum, et intendens

illi

g:loria3

manu
est
,

sinistra dextri lateris vulnus, ne videretur,

,

obtexit

Ego quod meum fratres vestrum est Christus edoceat. qui miro lllacrymantibus autem sociis Sancti fuerant compassionis telo percussi *, unus ex eis,
et
ait

ad

feci

quod

hh. perculsi

et fatiscentibus merabris,

spiritu fortis et fervidus,

quem
bat
/",

Vir

Dei

guardiauum

suum

esse

dice-

hoste triurnphum. NeC novo sperabat certamine de languor vel desidia locum habet ubi que enim majora perurget. amoris stimulus semper ad Tanta autem in eo carnis ad spiritum erat concordia, tanta obedientiae promptitudo, quod, cum
,

cognoacceptam cum chorda * et femoralibus tunicam Pauperculo Christi obtanquam pauperi, comHrec tibi tulit, dicens

votum

ipsius

divina inspiratione

sccns, festinus surrexit, et

Sur. clioi-

ilnla

modo,
dato.

et tu illa suscipias obedientias sancta?

manmandat, ui
pott obilum
,,

niteretur sanctitatem pertingere, ipsa non solum nou repugnaret, sed praecurrere
ille

ad

omnem

210
prae

Gaudet
laetitia

ex hoc
;

Vir

sauctus

et jubilat

niteretur.
corporit infir
mitatei
/<
i

cordis *

quoniam fidem

tenuisse

paiientitiime,

Ut autem Viro Dei cumulus meritorum accresceret, quae omnia vere in patientia coninfirmitatibus multimodis coepit summantur ut vix in eo membruni laborare tam graviter
20G
; ,

dominae paupertati usque in finem se vidit, palraasque levans ad oaelum , Christum suum raaquod exoneratus ab omnibus gnificat pro eo liber vadit ad ipsum. Fecerat enim haec omnia
,

pio tempore nudus </"<

qualui

Wadd.
bilat pi
lia

i"

escd-

aliquod

remaueret absque ingenti passionis doAd hoc tandem per varias et diuturnas lore. ut, conac continuas aegritudines deductus est
,

paupertatis zelo

ut nec
alio

habitum quidem

cordis

vellet

habere
certe

nisi

ab

commodatum.
crucifixo

Voluit
confor-

per omnia

Christo

esse

suraptis

jam carnibus

quasi duris

sola

cutis

ossibus

mis

cohaereret.

Cumque
illas
,

corporis

angeretur

pependit.
et in

qui pauper et dolens et nudus in cruce quod et in principio conPropter

doloribus
ebal

nomine
frater

suas augustias sed sororum

non
b.

pcenarum

versionis suae

Cum autem
:

nudus remansit coram antistite g consummatione vitae nudus voluit de mun, ,

semel gravius

solito dolorura

urgcretur aculeis,

do exire
edientia

fratribusque sibi assistentibus in obinjunxit

,
,

quidam
ora

num

ad eum Frater ut mitius tecum agat: maMnminum enim suam plus debito super te gravare
simplex dixit
,

caritatis

ut

cum

viderent

euin

jam

esse

defunctum

per

tam longum spapermitterent

tium nudum super

humum

jacere

videtur.

quo *

781

DIE QUARTA OCTOBUIS.

quo*
i.,,uod
,, l,

perficere unius miliarij tractum suaviter quis

runt in
,

BOK-

lta

et

qui bristianissimum V.nmi v**. viventi, et moiiens morienti, et vivens ChrUto

-ri. 3 et.

o vm v vllt

|*J *^am

jubilatione rotantes,

imitatione mortnus mortuo, perfecta esse studuit

ad divinas laudea imritare loria SaQCti qui e as quam evidens testisolitus erat ,'tam jocundum ,
,
,

conformis, et

expressa
sui

promeruit

similitudine

monium

perhibebant q.

WNOTATA.

TeT^l- "mAHom
e prwofur oc
vale dicif,
f ecit
t

deni.,ue

fratres

omnes

transitus propiuquante loco ad se existentes

pro sua morte vocari, ct eos consolatoriis verbis horaffeetu a.l diviuum est demulcens, paterno
tatus
aanctffi

a Iloc fratribus dalimi

monitum

hic prztermi-

amorem.

De

paticntia et
fidc

Bomana

Ecclesi*

servandis

paupertate, et sermo-

Jenlis numtriposita

Videbatur propt,
teste

nem

Circumsedentibus vero omKelium auteponens. eos manus , ribus, extendit super nill cancellatis, pro eo quod bracliiis

protraxit, ceteris

institutis

sauctum Evan-

"KS
in
d
Iti est,

KocanteUennum, Vilaprima, nwn. 109.

Christi
I

Cetanensi

modum

crucis

amabat, et omnibus fratnboc signum semper quam absentibus in Cruc tus tam pnesentibus adnomine benedixit. insuper et fixi virtute ac et omnes, in timore Domini,
iecit

e delatus ,uerat,ut tra< cella Cortoniensi

tm

*d valaUo episcopali Assis ien*.

,M U*
, l
.

, nensis in Vita curaque medendi ad iUius ,.,/irmitate, plura de

prima

tib. 8,

cap.

8,

6,

c.

Valete,

filii

permanete

iu eo scmper.

Et quoniam futura ten-

appropinquat, felioes, qui pertatio et tribulatio cceperunt ; ego vero ad geverabunt in his, qme omnes compropero , cujus grati* vos

'^NotZ:';

fuissc fratre Hlum non

>
'

*re

gLrdianumteusuperiorem*.^^

Denm me

E
i

nremam
tam
.

orautqiie jonctc

mortmr

admonitione "l?' Suavi hujusmodi sib. codiearissimus Euangeliorum iussit Deo Vir

oomplete

B Ordinis pra sponlaneamfume videlur; sed prorsus qu sancti Viri obedientiam,

careret, sponleparebat habebat. pro guardiano suo

muZitO

subdUo

cem

apportari, et
tacipit

auod 9

Euangelium secundum Joanncm eestcm P ab eo loco, Aste diem

leo-i

supra num. g Vide hanc Vitam

nolala ibidem. h Joannis cap. 13,
1 l.

19 et 20, el

An

sibi

poposcit.

Ipse

vero
erupit

prout
;

,
:

i^^in bujus-pLmivocem
1

DoUuM

complcvit m Tandem ounctas i. miii. eeteibuas D o EC amma Ula mysteriis eum completis
, ,

voce ceamavi, usque et ad finem soM deeeecaths Jcst ME, inquit, exceciant

DomLm

Voce mea ad

Vita /consentiunt fere Celanensisin

pnma

num
,

,,,, regni Neapolitani

Terra di Lavoro, p,,,,a Laboris, incolis la Tyr, heest in ora marxs

110

etTresSociiinAppendicenum.m.

n et in abyssum dmme sanctisSna carnc soluta, obdorm.v.t absorpta, beatus Vir

ni idi alibi jam monui. In codice nostro Ms.

Cum

din

jam pndem
,

Zitatis
ei

am

duobit*

Pralribus
upparel in
gloria,

"unus
vidit

autem

ejus ex fratribus et discipulis

,

sub spec.e stelloe beatam subvectam nubecula super l\* ultito, a candida * celum recto tramitc sursum uas muUas in

animam

illam

uti et sequentem Bonaventura annotaml. bioaraphis solus Italice il monte Qargano

'fnancapparitionem,

e
et

m*niUdam, et cmlestis sapienti* aanotn proVir Cubertate repletam quibus cum ul. introire lucis et paos c ^ruit locum Minister quoque f.a,
,

feTrift

tanquam sublimis

sanct.tatis

candore

s.mul et gra-

Mons Garganus, regni NeapotUan^sUn mont S. Angelo, mo, Q Miubi sanctus archangeh Apulia Daunica apparilione, et fideohaH ecclesiam habet, sua at a
o
,

tu "

>" b s
S.

celebrem -

TJdd.
m/nndam 9

,,us Assisiensis

:, Vtdovel , idem Me v

Franci S cu S

boms ommbus

ChvUU,
,t

sine

fine quiesoit.

cesserat.
S.

m,m m
ms
u

erat frater Terra Laboris l tunc sanctus et justus, qu vir ntique

Augn-

ma positns, cum jam qui owtam audientibus,

diu

w hora perdtdissetm o*a

astabant, subito cla-

,Tet
,'.

ejam
udit

Exspecta me , Pater, fratribua e venio tecnm. Quarentibus

dixit
.

tempus cum moreltahcoad a scriptor.bv, ,, ITqJntem diem referatur, quarto Nonas Octobns n Sanctus obiisse cum secundum nostrum co>,
sumsolis;quo,i
diei

Tobiit igitur

Franciscus vespem post 0000-

X^EuZ^^ndimodumoU
a

Tiominico

tai

ntibus multum, cui

:

sic

loqueretnr, andaeter

Wadd.
n

cielum? Et stat.m sanc.a ipcum qui vadit ad * Parem es, seqnuta a :;;; ;,,;,a .m^r-s

Note etia

P atrem

"'" trUm

ZZ

Nonas Octobris

in

Sabbato. Consule

Com-

mntarium prxvium

me

eorporc
abtenti

01

episcopo A*i
,, Vnleduii alaudx >"<"<""

"lullK- "** montc Gar.ano

Michaelis iu neregrinationis caussa

* ud
c,

orato

ium
: tempor.

elographis

Sancti xlale actum est. nortis, supremaque alaudarum applausu nullus n H,vc quoque de 9 Bonaventuram nostris prxter S.

k 29,

M eUam deanno

tnno pcrrexerat cu , B. Iran

,

tradidit.

gratulantur
'

Ms. Assisi-

cnsis

cs>
Alauto, hoc mundo migravit. tenebras horamicie, et crepuscolomm focis sancti Viri , cum jam J^ntes hora transitus rC venecrepuscnlum p

pTer

CAP. XV.

e ss ct

uoctis

sequutur*

7S2

,lTA

AMb

S.Bosu-

\ENTCB*

S
tr ., nsitll

m.racul, PatriB*. et fama diffusa ut .d populua confluebat ad locum quod a ratione dub.nra cern"nt o'nli, oamia,

ao-

n
*

M$.

licali

Patrii

CAPUT

XV.
7

omne

repelleret

et

affeetioni

gaudium

cumuquamgj

^aS
Hll

Admissi sunt igitur Assisinntes stigma.a Ma sa.-ra contemplanda ntarimi ad

cives

nullihii

nrruri enlibiu
rivibui tacra

itigmata vuir
, i 1 1

otculat

'

<-^a,,o o+ pplphpr utique famosus et celeber

.

sacri a. tione corporis

/n loncliwfmi
fjri

mrpore

^ranciscus Ford nis Minorum

aniicus Artissimi, igitur, Servus et iustitutor et dux. fratrum

patientias

Thomap, QU e iucredulus, quasi civibus movebat olavos. coram tratribus et aliis ctaa man,bus propn. mauua, pedes, latus vulnerum Chr st, veracm

rd

uuSodisaoris^nis;dubH.SBete^t.
fervent.us et auda-

otic,

i|in

rjcm

sligmatibui

%Z
Zm

contreotabal

Irtntis orofessor,

forma

veritatis
,

et de su, omcontigeret iUa sigua palpando dub.etatis vuluus ampucordibus omnis ipse inter ahos hujua tae Tropter quod C
,

"

dum

Cec

Huuc^VirLmiTmbilem,

gratm, exemplar, superna pr*ventus pervemt ad summa. ab infimis dinato progressu pradiionis

utpote paupertate

sublimem, mortificatione vivivitem humilitate omnique morum prudentem lum simplicitate in vita Dominus miquem houeitate conspicuum iu morte fect jncomp.ter effecerat clarum rabi , Beato namque Viro migrante liter clariorem.
,
, ,

filii

qui

voeatl

fuerant

ol'
lam

stcaivinis

omni multitudine Christi Confessor deceSBlt, in qua almns dedicarunt, ut ndn defun-

ad transitum Patna popuiorum noc tem

ille sacer saVculo, spiritus

,

artermtal m raffreplenario glorioaufl fontisque vit hauatu dTens qusdam in corpore futurse glon effectus, expreasa sanctissima, qu* crucireliquit, ut caro illa

ctorum sequi.

laudibns excub.e, v.desed angeiorum ,

domum

"S'fcl

conyenerant, autem facto, turbs, rault.pl.cnt.s et. cereornra ramis aceentis arborum corpus et canticis sacrura cura hymuis
,

^*

pnttridn rtimn
,.(

'

s
.

'

'"'

101

fatui ijnf
ei

Siffna

fixa

effigiem privilegii singularitate et passionisChristi miraculi resurrectionifl spepriferret, et novitate

cum

vitiis in

novam jam creaturam

transierat,

SbM. 7
a

once&ilnr,

ivitnt ra

fer ec lesiam
Clara
v

Transeuntes vero Assisii detuierunt. qua virgo . 1. nob.i.s Daraiani, in

S.

AnHiii tepeli-

lnrannn 1226.

"

nunc glnriosa
nibu

in cobUb,
ibiq.ue

conipii

guingue

''</-

moia corogiw
randida ac
mo//i,

ciem praamonstraret. in membris illis feliui216 Cernebantur quidem mirifice ex ejus carne virtute divina bus clavi eidem innati, quod, dum fabrefacti, sicque carni protmua, quasi premerentur a parte qualibet oppositam continui et duri , ad partem
, , ,

raoUatur:
sacrura
,

Iilren.es,

corpus,
et
e.

tunc .nclusa, cnra aliquantulum aubmargariHs -est,

il

insignitum virginibns obtulerunt

videndum

osculandum satns
Pervenientes
pret.osura
,

demqne
thesau-

ad

civitatem

cum

jubilo

nervi

reaultabaut.
ipsius

luventa

quoque
mftiota

fuit

patentius

quem
loco

sanet. portabant. in eeclesia

Georpi

Z;
dem

orani reveren.ia

eondiderunt.
didicit
,

corpore,
Salvatoria,

non

humanitus neque
,

flta,

plaga vulneris lateralis

iustar

vulnerati

modum
locura

kateria

quod redemptionia et regeneraipso Redemptore nostro protutionis b humanm in clayorum Erat autem similitudo 1,, sacramentum. ferrum vulnus autem latens rubeum,
niffra qoasi
;

venerabilis

postremo .bidem autem primum quietis accepit. Transut mundi nau vagio hujUB ex
primitus
praidicavit;

Pnemlos

IitteraB

In eo su,.,, ib.que port-

Pater

et
Sur. conci-

ad

ctione *

orbicularitatem quandam carnis reductum * rosa quaalam pulchemma

vero
,

contra-

milles.mo duoenanno Dominic Incarnationia quarto Nonas Octobr.s sexto tesimo vigesimo sepultus in d,e Dom.n,sero
,

Sabbati

in

Waild.

Tidebatur. Caro
D

ipsiuB

reliqua

qpm pnus
,

redactom

tam ex iufirmitate nimio dinem dcclioabat, candore

illius

quam ex natura

ad n.gre-

a20 vina

renitescens

secundiB

atolas

pulchritudinem prestendebat.

magms et respectu faciei superirradiante sublimitas sanut multis coruscare miraculis, carne, ad raoqua3, Lpso vivente in
,

Cmpit

autem Vir

beatus

continuo

di,

Gregoriui
nonui, qui

Diveniem noOt
i

or, poi'

diicuiia pro-

ctitatia

e.ius,

Uataqiu mii

se preeMembra ipsius adeo mollia et tractebilia ut conversa viderentur in palpantibus bebant

,

rum directionem per exempla perfectaa regnante cum Chninnotuerat mundo, illo jam
sto, ad
divinaj

justiti

iii

ii/n

teneritudinem
rata c.
gu* */" tantei iM

puerilis

Btatifl

et

quibusdam

omnem
potentiae
diversis

fidei

firmitatem
e

per

miracula

cernerentur evidentibus
217

signis innocentiae deco-

comprobaretur
orbis partibus

ca^lo.

Cum-

que

gloriosa ejus mi-

Cum
,

igitur in

admi<f

nigrescerent
roseus
flos,

plaga

candidissima carne ciavi vernans ut vero latcns

,

racula, largaque per

rofioiiT

ruberet; mirandum non

est,

61

tam

brfftiom

piunf

jocunditatem et formosa et miraculosa varietas Lacryadmiiationem contuentibus ingerebat. tam amabilia pro subtractione

mabautur
1'atris; tia
,

fiUi

mi^Regis. in jubilum,

laetised et non modica perfundebantur deosculabantur in eo signacula sumdum Miraculi novitas planctum vertebat

plnrimos ad mcitarent ad ipsius Sancti reverentiam et quam tam Unguis sermonum acclamantibus domini Gread aures summi Pontiflcis operum Franciscum quae per servum suum gorii noni magnalia pervenerunt. .Sane Deus operabatur, mirapastor Bcclesias, non solum ex
, ,

ipsum impetrata beneficia, Chnsti devotionem accendereut,

cura idem
culis

et

intellectus

rapiebat

indaginem
,

etiam auditis post mortem , verura visis et manibus rimentis in vita ipsius, oculis
contrcctatis
fide
caelis

expe-

tamtam insolitum in stuporem. Erat quippe spectaculum contuentibus omnibus que insigne et incitamentum amoris et firmamentum fidei , et exmateria audientibus vero admirationis ad videndum. Audito siquidem citatio desiderii
,

certificatns

bitaret

sanctitatem ejus mirabilem plena agnosceret g, ac per hoc nullatenus duglorificatum a Doraino vicarius erat cujus Christo ut
,

m
,

concorditer

ageret

hunc

in

terris

red-

dere

733

DIE QUAKTA ocTonms. '"'"' *"" "" g Gregorius IX, anle P<mW diOstiensis A dere celebrem, tanquam omni veneratione Cardinalis episcopus 18 obtinuit, oonsideratione disposuit. mi famxharvtae gmssimum piq Hugo el llugolinus d&us, Ad omnem quoque certitudinem faciensumdamoiino 221 conjunctus, ut etiamconstat Vin san- cu m Sancto fueral ISS iftbH dam orbi terrarum de g-lorificatione
,

, Ro , v

>>.>

"

',"

niteruUcribu

ctissimi

^ .^^
,

inventa miracula
,

ill,,,,

leen
t\

4 ni et discussis gotio videbnntur Quibus dilig-enter suorum et de fratrum ab ommbus approbatis uqui tunc erant in omnium Prajlatorum cononizanuum et assensu, concordi concilio
, ,
-

approbata neminus inter Cardmalos favorabiles

conscripta et teexaminari fecit per

et

sis in

Viir prime lib. .. cap. hac canonizatione repcnes.

i

i,

2" P (
,,;,

rfe

/,_^ 9M .

6 rnmc _. On-imM Aotem omn* A^ <" 5 "lm Franciscus Pag . conate-

ria,

ad civita,vit, h. lncarnatioms milDuminic AssiBii, anno ten, decimo octavo vigesimu lesimo ducentesimo Domimoo , Calendas Augu.ti.die septimo foret cum maximis qu loo B um Patrem catalogo Sanctorum lemniis k, beatum
Veniensque
personaliter
,
,
!
'

anfrf.-c, refwre.

V.deCommentamcmprxvium
3,

num.

688

,'

sc2n-n<.'!, " s -

k Leae Vi' prt'm_- Ji6-um

mentario prxvio
81,

cap.

I.

**"*;

juem

consiOe.

Ano 1230 ^__JO Pcnlrm.i,.

tempus capitulisgeneralibus

^^.
{

quod eat

.**.
"

Lo
sirao
,

**"

triffesimo

ducentevero Domini millesimo caconvenientibus fratnbus ad

__
,

""'" / "-"

r
B
,

nitulmn generale

Assisi.

*.:.-:.

nolohmtnm celebratum

Das. ad DaSl*

cl in bonorera ipsius constroctaraCalcnda. Mai nscripta est. Ceterum lege Commenlam s iUud Domino dedicatum octavo ille sacer pZi"\^iplura hujustranslatiomsa.U^Dum autem Juni. m tyanelatam est, C Reg.s alt.ss.ra, r:
.ranspor.a.,turtbesaur,.s,
bulla

,pm

conhgit hwc sacn itaauein ViaUia ejusdem festi annua corporis trlslalio, cujus diem 25 Ordinum S. Francsc. ad

^aeUa^

Muluroloqiis

miracula ph.riraa ille Q onsignaW. ebat, opcrari dignatus

.,.,

CU.W
,

effi-

Tr.See
,

nostro Ms.
isoi

est

ut

per

beati

Sojuumui- (omon t6tom

* po
n

,J*
,,,a
pl
:
i

ipsius

.alvificum

affectus

...iberetur

la,lectore,n luc

monet Insverb^
Fraucisci
in
,

Wtoeff hu
I

,n_nn,o,
et

*.

qem Deus
effeotum
gratj-un
...

****
P"*
per car.tat.s jam vernan-

iu. vita;

multa adnectit per

D.
et

Zavcntnra
post
rfora
,

dilectum

plura mortem patrata; quibus

inveni
legi
asiaiatis
b)
;

L.
z

.,,t,,plationis
.,,

transtulerat

ueo m fe conveutus bibl.otheca

,

miraon^

A M

''tu la

U.

,...,,

ca.h,ra in cnrru igrneo

,

tis

etern, ca.Ucos plantat.on.s inter flores illos pullulatioue m.r.filoco suo dssa illa fclicia de
,

um

rapuerat, ut Eliam

ejus

S. F ancisci

codfea

tojfvo

embmneo.

manuscripto
ea

1 lb

persedendum duxi,
Vsiderari possnn,

ds

f^Utpu
roruicor*

jjtfw -' l""

-

Vir

iste

beatus

miraud.s

vir-

rr iVtSTS ~
%
,

transic i aru erat, sic a die

J^TjST&i.'
edendis.

g^J^
cum

^ ^ "**,?

auantocus

miraculorum prodigns , ."rtes pra.cb.ris coruscat, Xara glorificante

Wticis.
.

-5; d.vn.a
ca.cs
et
;

notWtU ..^..uu.isetclandis.hydropicisetpara.
dmmoniacis
,

et

lepros.s

nau rag.s
conieruntn
et

CAPUT
ifiracuto aZtguo.

XVI.

3*
, .n
..

Pnns

Stasque
.

morbis

meritis remedia necessitatibus ,

raultis

ur Sedet
BuaoitatU,

r P

Sanrtum
:i

suum

mortuu. m.nbinnotescit fidehbus magnificent.a v.rtuUs Al,

per.cnh m.r.fice per

a S.

&*&*!*
f

rjus obitum edita.

r::,;;": s t

..onor et

gloria, per infinita

s%\. De
virtute

eula ssjculorum.

Amen
\

n.

sacrorum stigmatum

a.

M N

OTATA.
legilur: loco Utuli luc

n / eodieo

nwro

^-

Ad
o.ro
l

B.

honorem o^ninntcntis orampotentis Dei or po^ ff i10 ificati FrancibCi, * Patris

,

et

glouam

>MIll ,

llS

,,,

,,,,,

Ka!0

tf' aorrri

c.r

M_.

fj^.

ostemlicrucis Jesu virtus , im in quo ci fore raitium, -Novus ii mnovatur, et gloria tur

9e

Tsi m iUima
,

leguntur in

Vita

prima

lib.

2,

&&&&&
concesso

4.

insigmtus a P** ri" tll , fi et conhffur sti^atious decoratus, Ux Ctuc hujus corpon p0 re mortis
'

in

c or-

rJitem FraiC7 S cwm

Pagium
8

qut

ex

nom

l^W^ff^*^... ^ pnva^
de* condiffna. tam publicum
Domini
cordi

^_

lotum W"r

ZJTsententiW*
Oclobris

mortm
II.

Francisci nno

ejus

et versabatur pnncipio su83 8

qW

cem
nM

c^^

^^

Tomus

781 A
S.

wr VITA
S
,

_,TKR_ ALTtR
.

PRANCISCI CONFESSORIS.

Boiu-

nresso

e-terias corpus consignaret

in

; ip

,e t

rum

claritate

habitnm 5 ,ce ecludens pneferentem 6 ; qnatenu. c rnc s imaginem crucifixum mdueHrt, ejus intus Dominum s^et indueret arma cruc et corpus ejus Sc debdlarat aereas igno ueus potes.ates 'no sigooDeus po. miUtarct. exercitus Domino eodem suus Cru

pcanitentaa

sump

Jum
>^

nob.hs, sanac pare_tm ffloria suura elegerat advocatum, Fr!m ciseum in imasinem i_ secreto cu-

B^
imajn
$tigmatibu$,
,,

pptcta

b
1>

me^

ubiPa t re m in m dum
_

.bscondido

exorabat

uerant, .

oraliom

ra llto nem SaQCti > siuerans luingt^ coepit habentem _ dolore eoeplt , non
m!1 tura
ai

^^
^.^

*** moin

et

CO n-

,,.,,

tempons Sed et a principio

;

quo

Sed non

mirnm
omiserat.

si

non raopiotan
per

Cumque
j

j(ig>nuMi>

cis

priefalsere mysteria

sicut

nto

ipsros oone.
qunl.te.

denmti

decursum

ciarius

innotesdt

pU mou

tractaret

e eee.

sub> o
>n

unt

s i sna

,lla

mmfica

SCTOTSTft-i
per
ipsius

Sanoti imag.nious

KxVemgiem
formatus

ex.tat.cum

Pi

Digne ultra suie nmatoribus demcntie condescendens m onem hominum ^.mp e* ipsius corpori deferendnm

amorem.
,

igitni

summ. H*gu omnem a*U

,

emefacta
,

illa

fiiiara
,

suara, Deo
,

W.

votam

Ait.u.c imago fu.sset. qnc st.gmatibus uque s . lllis saoris et jurat, olim* sine firmat illa

advocavit

prot.nus

requ.rem,

Bl

aOs

jjjj-jj ^ ^

,.(,,

,,,.,.

vexillum

oui rairando fueret nt ,' ^rairaudo etiam fieret c.ucis

ficus

crucis

araore

prmven honore m.n;p.

,

Sns
et

ex.itisse,

et

nunc

ve.e

5Sr
ex ,,n,turd-* //* re late,i$

cred.b l.a per oranera raodura et virtutes ra.rab.les rm etiam apparitiones B ad orane mentae, p"S ipeins obitura coruscantes, suffragantur. effuo-andum nubilum dora.nus recordation.s
.

raAon
testinlo__.

irrefragab, erahnjus stupendi rairaeuli

solnra videnuura e

m:,ubns apparere. Vernm, impell.t na semetipsam frequenter

qn

^s
,

cnra
ut

stig-

.**.

huraa-

cadat

pant. nm

rum

fuisset

sub.ntra itedubium revooat veritatem, ne forte 810 dubitatio noxia cor mulieris At De. consignata a priuoipio
,

imago
ue
et

Utus,
ad.lidi

primum
i

contemneret
continuo

secundum
,

ra.racnura.^ namque d.spa-

6,-un.de wu/,.e-

Sur. vel

prophelando

w ae 4"u de quo ., sanctUB Gregorius Papa Gregorins Pup nonus quod ad uigniwe pradixerat ,. propneutimu prophe tando* ^* *^iw, cnKiimandn . sublimandus) antequam cruforet Apostolicam ascnberet catalogo Sanctorum cis sigmferum gedubitationis in corde
, ,
, (
. .

Felieis

namque

nudata privilegi.s .raago rent.bus signis illis, fieret probatio ut per sequens signum remansit
rsrcedentis.
^

^ ^
,.

.crupulum
rebat
(

quendam

de

vulnere laterali d.
antistes
ei
,

Nocte vero quadam

sicut

ipse felix

referebat
,

cum

lacry-

quodam sero per quan B.^Francisco devotum _- ;fpQtuia tnnrtP morte in qua pro inferenda iucedere viam ipsi, qui immiquidem latitabant insidim, non
, ,

Oathalonia quoque apud nomine virum quendfim

,

, Ilerdam ;

Lethaliter
ull/ll6ritf0

Joannem

detperatoqut

*M.
'

mU)
tensa

beatus
cordis

nem

Franciscus et tesitatioin somnis apparuit, duritia elevavit brachiredargueus ipsius

,

quadam

faciei

pra-

citias

non babebat

sed
,

alteri

cuidara

debatur
ipsius.

siinilis ejus

et

tunc erat in
putaret
,

qui vicomitatu

insidns, Exsurgens autem quidam de

esse
,

cum

um

dexterum, poscit ab ipso

detexit vulnus
,

phialamque poredperet sanObtulit in

hostem suum hunc

tam letahter
Siqu.dem
brachio

ut

scaturientem

eum

plagis

plurimis gladiavit
spes

ut nulla prorsus

guinem
tione

qui ex latere defluebat.

n-

superesset

recuperand

salutis.

summus

Pontifex

quae usque ad

summum
impleri.

pbialam postulatam, sanguine proflueute de

Et tunc ad illud sadevotione afflci ,

latere videbatur

primo inflicta peroussio iotus alius sub mampene totnm absciderat, et aperturam, ut flatus inmilla tantam reliquerat sex candelas simul* junctas circa
de procedens

humerum cum

-Stir.

bbiIiW

crum miraculum
et

tanta ccepit
.

signa quod aliquis pmfulgentia set impugnatione fuscare quin superba pra^sumeret
illa

BBmulatione fervere

at nullo

modo

pati pos-

sacra

Cum igitur consilio medicorum lingueret. pro eo quod LpMUS impossibilis esset curatio ex eis fcetor tara mplagis
, , ,

C
auodetccMgltaUerito

LUin ocvv.-" cum severa increpatione feriret e. r quidam Ordine Minor * 2"7 Frater 227

olnotn
, ,

cio

prajdicator
v,

virtutis

et

fams prrogativa

ulgmatibm
d
'

prcepolleu, p r8B pollens,

cui u.

firmiter ^
;

erat

'""""\n.u

aeMinorum

dum mat ib U s persuasum perquireret, duraculihujus apud se rationem scrupulo titulari. Cum bitationis ccepit cujusdam per dies plurimos sensuahtate sumente
igitur
,

de sancti stighumano sensu mi-

putrescentibua ipsa ejus uxor tolerab.lis exbaleret, Ut etiam humanis F ^ ...w n veneraenier horreret vehementer uuuciti, nullisque jam * remecliis convertit se ad. beati Vatic uv iri possit j ^ Fraucisc patrocinium quanta poterat
,

,,

posset

devotione

una cum
rat

quem inter ipsos ictus, posceu dum invocaVirgine fidentissime beata

;

Ui. luclum

novigorera, luctamen * hujusmodi pateretur pedibus lutucte dormienti sanctus Franciscus et patienter apparuit, hurailiter durus
,

lentis

Quae sunt ait ista in te conflictairatus. Et Qua? certamina certamina-' Qubb dubitationum sordes? tionum r\ :il/v llle Vide manus meas et pedes meos. Cumque
, , ,
:'

calamitatis Vatio. inf lectulo 231 Et ecce. misero in vigisolitariodecubanti, cura Francisci nomeu astititquireplicaret , uppareMi lans et ejulans frequentius fenestrara. ucm ,a, dam in habitu fratris Minoris per ingressus ; qui vocans eura ex ut videbatur, rae Quia fiduciara habuist. noraine, dixit J-J-JJ reidiuil quo cura a3ger te. A Dom inus liberabit Franciscum illum * se al iHe

o-

^
,

$^mmm

^
xit

videret

manus
non

confixas
videbat.
,

lutulentorum
,

pedum

esset

stigraata

Remove

inquit

lutum

esse,

requireret, Et statim respondit.

,

appropians

vul,

'M$ elSur.
CUD1

a pedibus raeis

Quos
sibi

cum

ille

cognosce loca clavorum. apprehendisset devote lutum

et
,

nerum
guento

illius

per

eum * unet ligaturas resolvit; plagas, ut videbatur, perunoinnes

,

clavorum locaque videbatur abstergere , ut evigilat manibus contrectare. Continuo

,

Statim autem

manuum, stigmatum
,
,

ut sensit illarum sacrarum Salvatoris virtute sanare

,

et priores affectus lacrymis irrigatur tam lacrymarum profluvio modo lutulentos quam publica confessione detersit.
,

quodam-

suavem contractum expulsa putrevalentium solidatis, dine, restituta carne, et vulneribus

sospitati. restitutus est integre pristina. et ipse beatus Pater* abscessit cto ^ 1"
:

Quo

fa-

sentiens
se

228

In

urbe

Roma matroua quajdam, mo-

'

apui sur. deat Pal cr

DIE
se sanatam, et in
cisci lastanter
qwnl
ille

QUARTA OCTOBRIS.
sanata,
et

78S

vocem

divinae laudis, et B. Fran-

ipsa caro paritersanaretur.

Fithomo hu-

erumpens, vooavit uxorem.

uxo-

i aliitque, uix

uii OCUtit rve-

282 At illacelerius currens*. et stare jam viquem sepeliendum credebat in crastiuo, cum esset stupore vehemeuti perterrita, viciniam todcns,

milis Deo, devotus tua familiaritate subjectus.

Sancto, et

fratrum Ordim perpe-

J^""
uiraruiumhoc
juramenli ,
etcpttcopl

23G Hujus
tis

rei

tam solemne miraculum juramenfuit

,

firmatum

et

litteris

sigilli

episcopi

denttbu,

3/s.

accur-

rcns

tam clamore complevit. Accurreutcs autem sui, cum illum nitcrentur tamquam phreneticum
,

munimine
pervenit.

roboratis

ipsius

ad nos

notitia delata

lUfrlifirma-

De

sacris
;

in

lecto

reponere,
et

et

ille

econtra
sine

sereret,

osteuderet,
ut

se
qua.>i

remtens, assanatum, tauto sunt

crederent,

ambiguitati locus

ergo stigmatibus, nullus sit nullius in hoc, quia Deus

sit

tum ' u,

'

bonus

est,

nequam

oculus, quasi hujusmodi

stupore
eff.-cti,

attoniti,

phantasticum

essc,

mente oinnes quod vi-

Sw.

qui

conspexerant debant: quia, quem * paulo ante et totum jam marplagis attrocissimis laniatuin,

non congruat. doni largitio seropiternse bonitati multa membra enim illo amore Seraphico Si bello simili eoliasrerent Christo, ut et in
capiti

pleua cernebant cidum dum. Ad quos llle, qui

,

incolumitate
factus

jucunsanus,

fuerat

ad armatura invenirentur condigna, et m regno nullus hoc similem forent gloriam subvehenda, diceret persanse mentis, nisi ad Christi gloriam,
tinere.

inane, quod Nolite timere, inquit, nolite credere

cernitis
;

quia

S.

illarum sacrarum plaga curavit g.

exponil,
el lUfl

et Frauciscus modo a loco recessit, manuum tactu me integre omui

ANNOTATA.
a

fncofuniitafe

probul

Digne quidem B atus Pater, carne jam mortuus, et v.vens cum ostcnsioue mirabili, ct Christo, prasenti* suse palpatione suavi, vulnerato manuum sacrarum

raiCrebrescente tandem hujus fama populus omuis, et videntes raculi, accelerat beati Francitam aperto prodigio stiginatum et gaudio readmiratioue simul virtutem Boi magnis lauplcbantur, Christique Signiferum

U33

Codex noster huic ultimo capiti istum titulum

:

prxfixum habet Incipiunt quaedam de miracuhs virtutibus post mortem ostensis, et primo de
sacrorura stigmatum.

dum

prKconiis extollebant.

be-

b Vestem

scilicet,

mum crucis
sum
c Vide

stipitem,

cujus caputium velut sumduo vero brachia transver-

stipitem utcumque reprxscntarent. Adi Vi~~.

tam primam num.

d Recte ait

letaliter viro

llhua et.am sanitatem concessit cum mi.encorditer muriens, insestigmatatulerit, qui

;

hanc Vitam supra num.

208.
:

et

mirabiliter surgens,
et

num
Dettigmalibus
dubUaui. mtro

vulneratum genus humavirrelictum plagarum suarum seinivivum

,

manuumque
vavi.
e

nam pedum de vulnere laterali vulnera olim viderat, ut alibi obserApostolicis ejusdem summx quas in Commentarii prxvii
episco-

Eoc sane liquet ex

tute sanavit.

284
erat
mdo

(n

hrdftur
fnoMriJ
(Uj

monu wi

honorabilis, et ecclesi*

civitatem Apud Potentiam, Apuli vir Rogerus nomine quidam clencus Hm

, ,

h,

Pontificis litteris,

25 recitavi.
fllerda,

majoris

canomem

cum

infirmitate quassatus dic

ln

oraturus intrasset,
Francisci
tans>

qua

quadam eccleMam erat imago beati

palis

nunc Lerida vulgo appellata, civitas Hispanix Tarraconensis est

S.

in Ca-

talonia.

depicta,

gloriosa

stigmata repraaen-

sublimitatc miraculi tanet impossibli, d quam de re omnino insolita dura raente plagatus mbitare. Subito igiiur, palma einwtr* manua terius cogitaret inania, sensit, esse percua. se, sub chirolheca graviter velut cura perouasurffl sura, sonitum audiens Moiqne tam v balista de ; p iculura posilit ch qnara sonitu stupefactus, nere sauciatus, v.su dignosc-ret, ut rothecara de raanu traxit, auditu. Cumque nultactu perceperat et quod palraa percuseio, eonspesit in la fuisset prius sagittm percusraanus plagara, quasi in raedio
coBpit

Bonaventura hanc sanationem vere prodigiosamin confirmationem sacrorumstigma-

g Cum

de

ill.us

tum adducat,

manuum eUam infra legitur S.Franciscus suarum Bonavenattactu infirmos sanasse, quod tamen itlius stigmatibus non attnbuit.
tura ibidem
h
cata.
1

fortasse aliquod rei gestx adjunstigmata ctum, (puta, quod infirmus sacra illa hic prxtermissum est nam viderit aut senserit)
:

1'otentia,

incolis

Potenza

episcopalis

ci-

vitas est

regni Neapolitani in provincia Basih-

II.

De mortuis
Marani

suscitatis.

procedeoat arcx qua tanta sione inflictam .ctur,xillodeficere.^ rabilcd c tu

vis
,

iUtvia e
in

-,*
Nullum
pwnileneque,
po$t biduuni

lateutiplogiecordislatenter innicu

responderet. 235 c;lamot

git,

* -ssraa ssw fcrxs uss.^tjh ^

chirotheca

Tn

castro montis

prope Beneventum a

Uortua ad
i

vestigmm appareba^
P <*

itam,

donf

Convenientibus outem
et

lanutui

cordis velamen
cisco
fatetnr,

cred ere se e u n.ve su s in ssnoto fmsse rsn yeraciter, sacra sfgmata da

explicat
: ,

dolore

S/ "
,

ex

P"

duli

uius

vigilias

cum

cleiics noete ad ex- < psa lteri.s decontandos,

,

cunctis
,

cer nentibus
et

erexit

muber

super i

dotcm
d^cene

lectum patriimm p
.

nnum

de

videlicet

astantibna sacersuum , advocov.t,

et

jurat

contesWns

omn

citer

^r\^trJ^7^im^Zt. Tm - ^. ; Sanctum
De., per
oc

peccotum,

,' venire. et multas eord.s . certe! InMirum ., P Tn guat profluvio lacrsmarum. sana sanationem ment.s c,ednli,ate projec.o dolor, corporalis. Omnis quiescet sequitur tio vest.g.um perremo.iet frigescit ardor, nullum latens men,.s ut lotens mcntis ,;-., Bicque foctum cusaune. Sicque foCum est, superpatena comis oautenum, intirmitos per menteque provideute clementia, curaretur ;
,

viverem, s Fra c i.sco, corpus servivi, redire nunc ad te

cni,

^. ^^ ^ dum
qnod
,

^
iibi

enim qu0 mancipanda necdum pandam

ft
. , _

pr0 m devota men-

indultum est
semptter.

mihi

ut

illo

revelato

peceoto
ecce
er

"m

promereor
.

vitam.

Et

Ubue tlb us,%os, q am ;' ^'"- iilud

requtem
properso

dete.ero,

vob v.den. ad prom ssam

sacerdoti

^^.

na

'

vr\\CLSC1 CONFliSSOHlS.

VlMlH.

apparmt, pufUarn reeuici-

landam

" a "

lrWH*r
*;>ondr(.

Jetate

teuere

prd

fCon

es
.

ad mortem nem aiiam tuos reputaban

perducta, P iie nons pe ra V

ejus J
,

succcs,iosi

^ *

u a *
f

mo r-

SSfcaS* v^utem . eimul reddifcs puer quidcm ""S Iu civitate Capuoe d dom pluribu. cum Vulturui fluminis
snper

alter snbmeiim,

jo-

rpam

per Sdned

[ntiocaffoni
di/.v

:ll

..,,.

reddim-

**-

mate. ek absorpta
bant, nihil

tfSS-SSt infeUX menao nsUUa

suprema pttrtM
tantuui
.

completa
hi

dolorU,,.
qufE

ciscus, uuo vUitare d.gn tus uesol atam

^^^tus ^
c

^^

fi e

rtrm^^rociamantibus
losa

autem pne-

lur.

apparcns,

fcminam> quam
afctus

uiuo i" Uluc populu* vcrsus

FraDClscl

^r^ >g

et

ripvote uevote

beati beat i

mei,ta

mvocmt, u

devotorum

BiW

Sur

felix

Halle
j>uer ob 6/aip/.emiaui pa
li.ji

SlSSll g|gS ^ S
ntlumcu, cunct,
Vi

'

ul

melius

ilolens

videntibus

et

mnanubus,

*
hat bat

(uui

acpete r ent q uodJuulf ratresdeNoccr qnodamviro, Petro nounn,' am plaustrum a quuu-u. -dam pfettQl?._ d e stulte respond.t* p b m quoa con v,.inm,

nUnlo.mus
:

tamen

:;

ira ^.W.
i

pa nifenriirftnu

eis,

;r;r
pio

reddifur,
c

et

pro

pexuo eleemo,yna,

sur:: ::
1

^o
,

l.Sedet

ad

bonarem lon0 .*

saucti

jtostu-

Sur. rcspondel

jaculaudo

^Sr&itutt hsUt.n, Po,u.t

^
pri-

i mrUulto Soiin
forte ultio

tinu s

subsecuU

s: m
r llx
,

^ rvXub r
p

fuit prOsequeretnr, sicut et h

^^
-

insipieb* ue

uatura. venerant, naturaU , e F.anc.sce, Sancte dicebant commoti , tate puer, tetanSubito patri suo. redde puemm exurgens xncolumirautibus cunctis, et t Fraucsc, sup13. dnci se ad eoclesium gratiae iUi ut p,:'iterpostulavit mirabiliter virtute cujus se noverat yeret ,
.

Sancte

JudiBi,

**%Z **>- rra^ _, __,

et,
4

. .

qui

3T

bl

W"j*
.

C ontinuo
tio ,

suscitatum.

nctum ^anctum

Dei

P Franciscum invocare non Ego snm, exdamabllt

.

erLqnod
reddo
,

^^
mc

spirit n

Aq noo, flo mcivttate Suessa e do repente qntedam corrutn iumnas dieitur, subito mter et mU s unnm absorbuU : uvenem, ruin eomtu exautem et muheres

Ui

,,,
,,,,,,,,,,
y

Z
ta

cUai
?npersona propria jom poenitenti Sancte
:
,

J&^ *
abstul.st.
,

impie *JJ
obse-

elevaverunt h.ne accnrreutes mo.tnum et misera^ matr, md e l,gna et lapidee, repleDla vero amar,ss,m,.s reddiderunt.

Viri

undiqne

Sium
,

b h,n'emanti. Tibi uam ct devotum sacnt, cmper expono nu otbonore nomin.s semp.r Shrin Wndis pro tui Ad b*c verba surrw.t ; m Cbri to Mira res ! uctumprobibens.se morientemcd, .-

me

tnis

P ^^

TcoSe,
'

per

**&* dednctum
urbts

asscru.t

^.irCuTusdam
**hYMM
mi

R om,

notarii pner,aus
b.

doloros.s vocbus stagulUbus, sicut poterat, Francisce, sancle FranciClam h,t. Sancte meum. Non solum audd -mfM nlinm : e aderant, beat, Pam Ula, sed et omnes, qui Sed cum non esset to pUsidinm flagitabant. cadaver posuerunt F scnsus, neque ^ox, neque d.em , Vattc. wtulo ad sepeliendum ipsum et * vcro fiduciam deeil cl t *. Matcr

"a inm'expectabau
babens
iu

rtwu,

reseqni desiderans, dum luntcm^pucrUi more a matre, per kcompeUe.etnr

matrem ad ecclesiam

Maici

Domino per merita Sanct,

nova
se sindone B.

ejus,

vo-

ibid.
,

expo

1:11,1,'-

Fr.no.sc, j.per-

tum

emisit,

Zne^

donrini
paiati.

TstrTm
.*

Valie

pir-

Mater vero, ne collisus ad son,tum eordiscesserat, nna, nondnm longe celente p^cipitium Piguoris suspieata, casn reperiens tam m.serab.l, redUt, bliumque
continuo
*.

se projeeit, exspiravit

d>^

turanr altare, Et ecce circa

revocnret.d v, Um si filium suum juve noctis med.am cmpit horam

et
,

ns "
Jt P

c^ctare,

uXn "g
et B.

TZl

protinus sibhps, manus ,urepentc subtractum, totam ac dolorosis clamonbus nltriccs, jeeit Prater v e ro lamentnm ad excitavit viciniam de Ordme Mmorum, onidam, nomine Raho propin,

p Deo
Ve

lm

Sed et laud. e gnU^ universum excitavit ad tetitia perol Francisco cum ment.s
Gerlandinus

v,vus calescentibus mcmbns laudis verba prorumsanns in et poclerum, qui convenerat

Ut. proro

(>it

1i5' Jnveuis quid.m,

de

illuc

se

ad

prasdicaudum
et

confereus

quavit ad puerum,

fide

plenus

a,t

ad

pa-

trem

sanctum Dei Frauc.scum posse suscitare propter amofilium tuum a pro habnr semper ad Cbristum
:

Credisue,

cum iu ad v neas exieus, repentc m.tteret sub torouiari se tllerel, m motis in se Ugnorum Upides p mg randes letali percuss.one quas.a,

Sgus. f

oriundus

vindemiarum vase vn.no, ut utoe

nomine, tempore

nfjtM
,

itliiri'-

,itt <ti et
,

:t> ,,-tt.ttti

Itlltltt

'",':

r,iM<'

mortuis

strJbus,

rem, quem reddenda vila hominibus

Tpoudeote,
fiteri, aten,

crucbxum
et

Quo

re-

se

firmiter

credere,

hdehter conse esse

vum

k,-- servum^uc eervumque * Sancti in meipsu.me munus . Deo munns per ipe u> si tantum a futurum, futurnm,
.'

perpeinum . ,

riUrecipere

+., prostravit mererelur; pnftt.rn.vit se frater

.

llle ille

cput ipsius pater ad filmm, et Festinavit continuo runt. non adjuv,t sed eum sub desperans, obrutum Accurreruut sicnt corruit, sic reliqu.t. onere clamoris vocem luexpeditius vinitores, magni cnm patre pueri gubre cubrern auaieutcs, uiuwi^ eubrem audieutes, multoque ~ . .am ,: .(,.,,Tnint invsnem jam morextraxeruut juveae doiore p
,

^^

r~ m

tuum

I.IE

QUAKTA OLTUBRIS.

^
impeUentium
,

fl

pdibttfl A tuum a ruina. Pater ,cro ipsittB, Jesu suum provolutu.., humiliter pttbabatttr, ut filium tuue iman i cum pef S. Ffttncfebi morita, eujus minebat soleunitas, Bibi reddere digWiretUr. g.

jJ^S^ttSS*"! eu

I*

f^ ww
q ow

'

In-em.nabatpreces.vovebatomciai^etatusetsau^
cti

su

Virieorpus se visitaturum Cum filio, Si susciCoutaretur a raortuis, repromisit. Mirum certe toto fuerat corpore ConqoaSBatUfltinuo puer,qui gaudens sospitati restitutns vitte et iutegr* objurgaM, coram omnibus exsurrexit ; plangentes redditum asseet S. Francisci suffragiis vitse se
! ,

q
a

*i *iL
l

^^ ^
asserei3 s
T) ei

eri

quo d dulci fu. beati EranC i 9ci brachia hUer de casu se dormisse. Cum vero
COBpit

ab

aliis>

et

in

imo

se vldi

factnm quod at, j acuer pcenitentiam se facturum ob perC eperat,

stupens,
esse
et

Francisci,

coram omnibus
*
nli$ll6 .

verans.
ifemaHuffn
Alevi(i"niit.

alium mortuum in AlemanPapa Gregbnia suseitavit, de quo Dominus anslatictais ip&ius Sancti rrattes hus tempore conqui ad translatiouem et capitulum
246

Quemdam

omnes

quod in Caffipania Thomas nomine sacerdos quUlam posUum est, mo endinum. Lessit ad reparandum ecclesi* InMBk Deambulans autem J copioso mflueDai * nalis uo gurges t" naus, uuu 6"ife^ profundus intru ._.*'. liffno mtr w*n r*uni oaviloso & hffno b iufluxu, subito casu caviloso volvitur molendinum. Luin

p phis P

,,,
;;;;

^
,,,

$,
.

(( ,

,,,,,

llfl

per Apostolicas venerant Mifcaculi hujus senem, didit h ct gaudeutes. non scfipsi, credens Papale teignoravi quia omnis assertionis excellere instrumen, ,
,

litteras

certos

red-

e*t

i.Mtur

cujus impulsu ligno, et super consertus jaceret in aquarum impetus supinus erat OS ipsiUS, quia non poteinundaret, corde tamen, quia ltaffoa
,

stimonium tum.

rat

S.

mninum
axnotata.
vita

mvocabat. Franciscnm flebiliter ac vero spatium sic illo jacente,

er

de

ipsius

jam penitus

sociis desperatis,

in cou-

trariam

partem molam cum

vioieutia

revolye-

vulgoque nota est archiH a Beneventura, celebris pnncipatu civitas regniNeapolitani in episcopalis
Pontificue. Ulteriori, sed ditionis

runt

volutabaejectus sacerdos palpitaos ecce quidam frate. tur iu aqus meatu. Bt et fune succinctus, cum indutu.> tunica candida,
:

et sic

b In codice Ms. additur

Audi peccatum
,.

magna
flumen

suavitate

arreptum per brachium

d.cens Ule vero
:

e*ftra

eduxit,
invocasti.
,

Ego sum IWiscus.

Sic

meum.
o

Videtur Nuceria

Ilalice Noccra, indican,

quem
stie-ia s

l.beratus,

nim.s

cujus nominis gemina Umbrue. joniNeapolitani,alteraUmbrice. regni Neapolitani, altera f seu r&s Itali* in Campania Fehce, Tcapua

in ltalia civttas est,

una

obstupuit

volensque

ipsitis

ipsius

osculan

rens a
_

discurrebnt, quBBhuc atque illuc anxius .^/-ryur est ille ? n uo abiit Sanctuil e^ Ubi e. s
.

tn^cia^*^ Vultumum.
insignita,
e Suessa,

ad flimium nunc vulgo

J5JrS2
ceciderunt in
tollentes
e3

terrara,

sublirais Bublimis

civitas episcopalis est

Neapohtani regni in provincia Terrx LaSessa,

:

magnalia

et virtuosa

merita humilis

M MSOT
Dei
gtoriosa CXC pro

a4*q

JJuvenes *

horzs
f

De Rag-usia. Estautem In editione Vaticana Ragus.um urbs Dalmatuv, Uoera et U,,,,,, ,-el ca , coono>m'ii -e!>*^ P*"C09 addUur a mortu.s sed In Ms. nostro eodice
omiMlurprimasequensperzodus. prmvium $88, rti Adi Commentarxum
1*30 sollenmter facta, fe Aflc/w.nrfarto*."" num. 717 ieVgnificato per Gregomx egimus, ac resusncongrcgalis patribus mortu,

met enais nero,

M ****?

quidam de Bur-o Celani

S
.

q
,

^.^^
n ,, fltllor

otumbratus

qu

quasi

pei

^^J^Tler
u" pueB, u us e
rrtua

S^.;^^
M
' '

aauarum

altitudinem contiu. *i

eampum
,a

disourrenl
in
. t or|

im proviso decurrit
foves
.

putet.Hl
,.,
, ?1 .

/Y Wtof Slrt ^*
mushactenus.

m mu bi3 ra P h0 p TptastameneiusdemPontificishtterasnonvtd,

^ ** \^ f tr ^^^,
owa
;

ment ' Tecamb it ad

,un
in
,

beuti

lapsu

t, Me
li.

fa

F raDcisce f adjuva
se

uu

u uC

vertentes
cla more
.

me. Cedum puer

,

circuitu

e*

,a,-rvmis

requirebant
iu

eundem.

Comperto

tau-

fi

III

De

fcts,

:,.? */os a wrlts penculo

dem oum u
.,

quod

.^

puteum

cecidisset

-emitibus

redieruut ad

Burgum
:

indicau-

exposceutes

,Mi,m.

Bedeunturb,
,

meramL
T
,.

..

zszsvzz ^r rs
>
'

iitu

cnm multa hominum

respexit iu

aquarum

superficie residentem,

n.li.l

confiuibus

Urbis

vir

qu.dan.

wl& nob. Us
10
,

na^um

^;
-

vero de puteo penitus lssionis. Extractus suomnibus q i astabant Quando

.coiu.,.,.

f ,.atres

MiuoresM.o

recep.t

ho s p.

tam

LospUalitatis gratm,
'

quam

B-

^a.KUS.wev

qm c
"u

u mihi
^
'

sta ti

-L
t

et

SJul

positornm oreli^urtan. in Ipsa muri m tectum compage pi^ue, ipsornm soluta Bdfr-

^J-JfJt tStS

(leSerUit

edux.t

dom.u

^ 8 V D1SCUm P ^ ^. ^.^. >pud

U neC

te

^
m
,

pra;scnt,al.Ur atl,ut.

,i

Komana CU r.a

prced.caret

tap ,

super tcrram. ndatii corruit, et exinde et custodis familia sonitun. casus tota d castri et dom.na cum dominus tL,.ccta ruiua
,

episco p US epu* P
et et

Hostiens.s,

ftatribUS

pore fucrat tam profuudo U erat, absorptus nec iterate ru.na; casum evigilard ut nec ad
,

accurrernnt. ls

vero,

qu. ab alto cor-

P*Mn
n.m.et

ummU
onderosus P

^^^

qui

postmodum
,

mor ,a ,*

H
,

m ag..us,

mc.ute.ups.
,,e,vlH-.u,,

pul,.u,
,-,,

apideum

impulsus , super

C aput

J1|Sllam

788
A S
*

VITA ALTERA
cecidit
,

S.

FRANCISCl CONFESSORIS.
ad constructionem cujusdam ecclesiae B. Fran ruente trabe quacisci uon modicum desudaret, ejusque opprimente cerdam infirmiter posita , graviter conquassatus. lpse vero fuit vicem ut erat vir sibi sentiens imminentem mortem
, ,

AUum

a cor-

Boitt-

jusdam

mulieris.

Existimantes *

igitur

rueniitrabt
Irlhnlitcr

mnvu.
al.

circumstantes

xtiman-

lesef cstimantcs

ipsam jam mortuam, coopeconquassatum totaliter ejus et caput seream pallio quo erat amicta ut ruerunt
perfecte
, , ,

lauciatum

mone

finito

educeretur

bre funus. Ipsa vero commendavit. Et cuius jacebat altare , fideliter mulier corara oran, ecce, prdieatione finita ut nullius ro ea bus adeo surrexit incolumis,
,

extra ecclesiam luguante se beato Francisco,

fidelifl

lavit.

B. Augustini valens, quia mori subito credebatur,

^^-^^
veruum y
ce.sit UCSOIU
, ,

quodam fratre Viaticum postuQuod frater ille tam celeriter afferre non
et pius,

Crede

ct

manduca Sanctut appureni tmat,

el

ad opxu

Yuiic.

ab

oinnis

,Sr
testabatur.

hber-i-.

1.

ipsa

postmodum

idem conlingit puero gravi janua oppreno

c

traApud Cornetum e, cum in loco conviri quidam trum ad fusionem campame

251

Mi. cxeoi-

um

octenms puerulus quidam nomine, xenium * quoddam fraBartholomasus subiecce tnbus laborantibus apportavit. Et ostium concussa domo to ventus vehemens super ipsum grave quidam et magnum portae
venissent
devoti
, ,

hee*,: illum ex nom.ne timere ; quia non pnevalete in meo serbit adversus te * inimicus, qui quem Hic est Agnus vitio voluit impedire. petebas , quem et propter bonum detibi dari virtute consesiderium suscepisti, cujus etiam sospitatem. Et sic per queris utriusque hominis
vocavitque .uvu.i.vj
, ,

Wumremitut;

Bartholom.ee

noli

iii

Mt,

deeit
tc

advcrsus

vulnera
perat
,

manum
eum

ducens

ad

redire

prsecepit.

quod cceopus Qui valde mane

,

B puerulum quera tam

liter

ita

valido

projecit

impulsu,
Sic

ut,
letali

consurgens,
rant,
tes

et iis, qui

eum seminecem
:

relique-

ingens

pondus

oppresserat,

incolumis
et

et

la_tus

crederetur collisione

quassatus.

enim

totanihil

neraintulit
,

stuporem
Patris

apparens, admiratiosed et ipsorum menet

jacebat

tumulatus
Francisci
et se

sub pondere, ut
virtuosam

ad

beati

reverentiam

amorem,

E
alium multit
i

aderant,
tibus

beati

dexteram
pr_e

invocantes.

Sed
et

pater

ipsius, qui, ngescen-

membria,
,

movere
sancto

non

poterat

dolore

votis

voce

Francisco

filium

Levatum est denique funestum pouquem credeet ecce puerum dus laea sommo ,u.si mortuum, quasi suscitatus bant mortuum m se prorsus pwteren. apparuit, uullam
offerebat.

desuper

"^^"
, ,

Quidam de castro Ceperani k, nomine crudelium inNicolaus, in manus inimicorum quadam qui crudelitate ferali vulcidit die nenbus eum super vulnera concidentes usque vel exadeo super miserum s_evierunt, douec
256
,
,

ulnrribui

prnr ronfe-

rium,

pr.rttal

lucolumem
k

tinctum

crederent

vel

protinus extinguendum.

tus

lEesionem.

quatuordecim esset anMinor, vir pofrater est factus norum, et famosus in Ordine prsedicastea litteratus
Igitur,

crm

^maverat autem Nicola. pr*dictus, cum priMeineret alta oce mos ictus exciperet, alla voce Sancte Francisce, Hanc mihi, sancte Francisce, adjuva me.
. .
:

succurre vocem a remotis

ferre

audierunt

quam

plurimi, hcet

tor.
iK

duobui

virii

praegran252 Homines de Lentino f lapidem absciderunt de monte, qui superponendem Frandus erat altari cujusdam ecclesise B. autem consecrandae. Cum proximo cisci , in superfere quadraginta homines lapidum illum

non possent. Deportatus tandem auxilium fiduciadomuin totus suo sanguine volutatus illis vulneribus non asserebat, se mortem ex
, ,

liter

visurum quoniam

nec etiam se tunc sentire dolores Franciscus sibi succurrerat, et, ut S.

: :

ponere vehiculo niterentur , repetitis seepius viribus , super quendam hominem lapis ille ceSed cum cidit, et in modum sepulchri obtexit.

Quod poeuitentiam ageret, a Domino impetravit. lotus a sannam et sequens confirmavit eventus
guine, continuo contra
liberatus.

humanam spem
nobilis
,

extitit

mente confusi
jor pars
j

quid

facerent

ignorarent

ma-

257 Filius cujusdara

cti
.

in

castro
,

san-

Morti proxi-

desperata discessit. Porro viri decem, qui remanserant lugubri voce sancium invocantes Franciscum, ne in suo servitio sic

hominum

horrende mori horainem

corde
,

pateretur,

resumto tan-

Geminiani valido languore detentus omni- pro illit ad extremum renlibus, que ulterius desperatus salute Rivus etenim sanguiest. usque perductus sicut ex vena F nis ab oculis ejus emanabat,
,
I

moi, oraiinbui
J>

tanta facilitate lapidem amoverunt dem ut nullus dubitaret, virtutem adfuisse Francisci. omniDus meiuincolumis homo mcolumis in omnibus memSurrexit lirapidura _____ ^. et lumen recuperavit insuper V bris, * _ M * ^ ^/ i c

brachii
qua.

assolet

ebullire

m,

ceterisque
in

propincorpore

mortis
,

veris

indiciis

reliquo

'

__

__

quod prius habuerat ooulorum Ut sic omnibus daretur intelligi,

,

-*__

-x. *.._ obscuratum

. :

pro mortuo. Sed et judicabatur . aj.parentibns _F1 r*-_-~."-i _*-*BAnmw Pt us^ debihtate spintus et virtutis pr* mft t,,Q nan privatus, visus est penitus emiusu mivatus

motus

quam

in

rebua

grasse.

desperatis
tutis.
iub ingentii
laxi mole

beati Francisci merita valida. sint vir-

25_

Simile

quiddam
,

accidit

apud

sanctum

Congregatis autem ex more ad planctum parentibus et amicis, ac de sola agentihabens in bus sepultura, pater ipsius fiduciam Domino, concito gressu ad ecclesiam cucurrit
B. Francisci structa.
,

comprenii.
9

Severinum g in Marchia de Ancona. Dum enim de Constantinopoli adportalapis pnegrandis

tus
,

quse

in

eodem

erat

castro

couinlegrx tanitati lubito

ad

basilicam

beati

Francisci

multorum
ille

viribUfl traheretur,

rapido lapsu est super quendevolutus.

,

dam

trahentium

Cumque

non

aeiuncius seu .ubju .ut_n.-i solum crederetur defunctus sed etiam totaliter eomminutus, assistente sibi beato Francisco et lapidem sublevunte , absque omni Unrioue sanus pros.liiucolumis, lapidis projecto pondere e,
,

cum Et cingulo suspenso ad guttur omni humilitate se prostravit iu terram, sicsuet multiplicans preces que vota vovens et gemitibus meruit apud Christum sanspiriis --r _-._._-ctum Francscum habere patronnm. Revers s
258
, , ,

retlitnii

1-

254

Bartholoma-us,

Caietanus civis h

cum

itaque stat.m pater ad bhum, et samtat, reetitutum inveniens luctum in g-udium commuquiddam meritis Sancti operatus tavit. Simile est Dominus circa puellam quandam in Cathalonia,

789

DIE QUARTA OCTOBKIS

A

Jam lonia,devilla,nomineThamantn;etcircaaham
.

ajgritude A ncona, qua> cum essent pra? mmietate dinisinultimospirituconstituta3,beatusFranciscus

w.add.cos ndelitcraparentibusinvocatus,pra3fecta3Continuo
restituit sanitati.
/iiiuilum a
((
,

uumse conamine paraverunt. en * taD Pri atabant, toto non valepr opriis viribus rficere que *. morum Saiict0 rum mvocato BUbren y sudoribus Uquescentes srao ^.^ re8umere potue -

A s Bo .

'

,^^

259

Clericus

quidam de vico Albo

mortifero bibito
,

1,0

vene-

ntim mvocaMit expellii.

Matthams, veneno fuit {.-ravatus, quod loqui Sacer lens, solum finalem exitum expectabat admonuit confiteretur dos quidam, ut sibi non valuit. et verbum unum ab eo extorquere
,

nomine tantum aliquo modo non va,

runt

in

San- rmUU Ecce Qixit aQ 80cios h dam auxilium, et, utvideiu.m.i-^, -, mvocasu* oturum omnium invocastis _. istu.n lnvocemus itn.
' : ,
>

^ ^ ^.^ ^
moribus
imperfectus

^ ^^

ug
qui

cum

^jj.

modo
.

xiiIelur

tis

Ipse vero

orasuo humiliter Christura merita a mortts bat, ut per beati Francisci Moxque ut eum faucibus eripere dignaretur. Francisci nomen confortatus a Domino beati qui adetestibus fideli devotione deprompsit grattas liberatori suo evomito veneno
in corde
, ,

* nullus est, qui succurrat. Franciscum, qui novellus est Sanctusj

si

quo

perditas modo in raare se mergat*. et anchoras reteri non irnsone , sed Consenserunt reddat. ipsius objurgantes veraciter, suasioni Perfecti, et firmaverunt eum Saucto
irrisorium

^^
$

verbum

spontaneum votum. Statimque

in

raoraento, sine

rant,
egit.

super aquas aliquo adrainiculo, nataveruntanchora3 ligneam levitaquasi ferri natura versa foret in
tera.

ANNOTATA.
a/des.Roma3. Cavilloso xj**w vancana b Ms. codex et editio Vaticana obscura est. eeque lectio, wque ac altera, erum hxc verum heec videtur caviloso hic B Ex sequentibus tamen clavis ligneis instruponi pro clavso, seu
'

262
propter
fuerat

Peregrinus
febris

quidam

invalidus
,

corpore

$ tU i devoio
niivigau(i

peracutffl

.symptomata

quam

aquamdat,
,

perpessus, navi quadam subvectus Ferebatur veuiebat. de ultramar ims partibus pra$cipuu autem * ipse ad beat um Franciscum
ante
devotiouis :iffectu
,

^Lj^
.

(/

iiM

ct

et

eum

sibi

apud cauestem
igitur

cto.

Oppidum

est

v prope lacum de Celano, seu J.u-

Regem elefferat advocatum. Cum dum perfecte liber a raorbo sitis

,

nec-

anffustiaretur
coep.t

cinum in Aprutio, ut alibi annotavi. ante summum Pontifid Fuit is Alexander IV quem anno 1254 adeptus est, Raynaldus catum, et Cardinalis episcopus Ostiensis
appellatus,
et

jam aqua deficiente adoribus, haurite poculum fidenter Ite voce clamare Franciscus vasculum raeum aqua mihi; quia B. Invenerunt vas aqua certe replevit. Mirum
:
,

alta

oppidum, Cornetum, de quo hic, esse Apulix annum Chnsti ad ait Waddingus in Annalibus
e
123-2,

Veiiternensis.

repletum, quod ctum Uio vero

ta
,

fuerat
die
,

ante
,

vacuum

dereli-

tempestate suboret procelhs quaoperiretur navis fluctibus

cum

teretur pervalidis

ita ut

jam naufragmra
subito
,

^
.

ti-

^^

gaf

num.

28.
:

merent;
vociferari
et

coepit

idem infirmus

clamore
inquit

(Nescio hunc locum

num

nec Waddingus ad anmemorans, de eo 1228, num. 30 eumdem

,

per

navem

Surgite oranes
occurrite
:

auidquam annotavit.
g Fanum

vulgo San-Sevenno S. Severini epxscopaetiam Septerapeda, parva civitas alias in Marchia AnconiPonti/icia?
,

lis

est ditionis

voce magna salvandum nos adest. Sicque cum adoravit. Stain faciem procidens et lacrymis omnem sospitatem retim ad Sancti visionem maris fuit tranquillitas subsumsit infirmus, et
,

B.

Francisco

venienti

ecce

ad

seCUt.i.

Ms. nostro codice legitur sed legendum videGaletanus, omissa voce civis

"Tln

Bartholoraajus

&68

Pratei

Jacubus

Reat.nus

cum
aliis

in

na-

^
.

Submer$um mmerta
.

incolis Gaeta, regni tur Caietanus civis a Caeta, de in provincia Terrse Labons, Neapolitani urbe

quamjam
G

in

memini. 25 in Joannem. i In Tractatu castrum ditionis Ecclesiasticae k Ceperanum Romana ad fluviumLirim. Campania
alias
1 Hetrurixcastrum

est

vicula parva fluviura prirao super ripam* bua pertrausiret, sociis ad exitura pr*parabat **- se postrerao pcsitis infortunium revoluKa|ir> sedmodico illo ligno per pro- F frater mersus est natante rectore to extra posit. affectufundum. Invocabant fratres et ut fllio Franciscum
; ,

quendam cum

fratn

..,.,.

*+
ripa

osis

precibus
,

beatum

esse, dixi alibi.

succurreret
,

ex secta vena brachu Taraacodice et edithne Vaticana n In Ms. Catalonia ad oram mavicus est in rit. Hispani*

m Nimirum

ris lberici.

lacrymosis gremitibus sopplicabant. autem frater de veutre g-urgitis mmis Submersus cum ore non posset corde clama, immensi pii Patris subs.du.m. bat ut poterat, iraplorans prasentia auxiliante sibi beati Patris Et ecce ambulabat Bicut per aridam, per profundum naviculam capiens, cum ea pervenit
,
.

et

demersam
litus.

IV. De Beratis a mufragiO.

ad

madiMirabile dictu! Vestimenta ejus

Alioiitem
tublltertol
Iaivill ;

datanonsU nt,necaqufiruttaproximavitadtunicam.
264
Frater
viris

maris periculc,_positi n portu Barul a nnrtn Hnrulita"lr..nU- lt, c ra milliana dccem tempes a ingravescente nimium ,<** no a distnreut, snbn se ia nt dnbii auchoras te, jam de vita Verum spiritn procelUrum mar. rebcf anchoM , fractis fnnibns, et ra esceute, mquora v igaban cursu P er tacerto et iu^uali

m,l g o rai t5
,

.__.

.jm m
ftj^_o*

obus
fracta

Bonaventura nomine , cum auconper lacum quendara navig-ans

. ,

ex

parte

en

^^ ^
navicula
,

propter aqua3 influ-__. navl _, 550cu[n nari _t.

cns

P
cuu. multa
fiducia
,

autem de

acu ml3e Fr8noisoum invooa,

nt rent

^P
Sio et

Bupepn.ta.it b snbito
eig>

ga

t0

pr(E .

_-r

'

^SZJZ^^l^^

.uidam

frater

salubrlter er venit de E scnio 0,

ad portua.

snbme.ns

,n

7O0

YITY ALTERA
,

S.

FRANCISCI CONFESSORIS.
et

flumine
vfirrii,

S.

Erancisci

meritis

extitit

liberatus.

Sed et in lacu periculo constituti mulieres in consimili essent aquaS. Francisci de ad invocationem nominis naufragio salubnter evamultarum periculoso

vin Reatino d cum quidam

militi c dea* 267 In Ma?sa S. Petri b cuidam panperculns quidam. bat pecunias quantitatem perCumque pra- inopia facultas non snppeteret repetente misolvendi , captns debitor a milite quaeorabat supplioiter, dilationem

itemdebiioi

'>, qui

pro-

illiut

amore

ililtitioncm

[ruttia pelievul b
c

sereri

sibi

rum

serunt.
nautit

Quidam
I

nitanit ac in-

pestatejactati, submersionis

pencuiosa temnautas Anconitani, periculum jam videS.

rens amore

beati

Francisci.
,

Sprcvit

superbus
,

preces oblatas

et Sancti

amorem

velut
et
,

inane quid

inaniter
Tali
te
, ,

vilipendit.
ait,

Nam

cervicose

nutntri aliit

i<

lifanfibitf
urft.

l mi Cumquesicdesperatidevita in mari suppUciter invoearent, lumen

Franciscum

respondens
tali

looo

recludam

magnum

ap-

iui

lumine tranquillitas conceasa pa ?ait,etcum iP BO miranda virtute et divinitus,ac si beatus Tir sua mari. Quantis autem miet ventifi imperare posset Pater in mari claraculorum prodigiis beatus hic quoties ibidem opem tulent
ruerit et elarescat
ratis,
,

aUquis.

m quo carcerem adinvenit obscurum dixit: Paulo post adhominem vineulatum conjecit.
,

quod nec Franciscus, nec retrudam carcere quod adjuvare. Tentavit poter^t t'~
,

'

fuit

B Franeiscus
Sic

ct

fracto * carcere

ruptis-

Vatir

con-

que compedibus,
propria.

Uac aquas cui et collatumcst imperium super degeuti omnis corporea creatura, mortalitate mirabiliter servie;im refiffurata originem,
,

enarrare.

sin-giiia nullatenus credo possibile per jam regnanti in ca^lis Nec mirum si
,

fortitudo
;

praBdata superbum cerat, liberavit a

illaesum hominem rcduxit * Francisci militem est se sibi subjecaptivum, qui

,

ad

fracto
'

iii

Vatic.

deest csi

militisque proterviam malo commuta in mansuetudinem admirando miraculo

vitrf.

d
nlterumqxie
injutlt d

A^NOTATxV.
portus Baruli , quod a Videtur hic indicari agro Barensi, oppidum regni Neapolitani est in dictum, situmque in ora maris Us Barletta qualemcumque portum, sed infidum,
iatici.

cnm Aretio Albertus de injuste ab eo atrocissimis teneretur pro debitis innocentiam S. Francisco humilipetitis, suam
268
,

vinculis

blatphemo

lum
carcevem.

iii

ter

commendavit.

Ordinem

quidem
,

Fratrum
Franciaffectu.
,

et S. Minorum plurimum diligebat scum iuter Banctos speciali venerabatur

ens, teste
b

Leandro Alberto in Descnptione

et
:

voce blnsphema creditor suus Dixit autem nec Deus posset eum de Franciscns quod nec itaque in visuis manibus liberare. Factura est
,

g-ilia S.

SuperenaSuriana editiones Supernataverunt vero noster Ms. codex tavit et cum eo, Sansubito, aqua plena navicula
Yaticana

Apuli& Peucetuv.

disset

ille nihil comevictum suum cuised ob Sancti amorera

Francisci

cum
;

vinctus

dam

tribuisset
S.

eg-eno

ei vig-ilanti

Franciscus

apparuit nocte veniente ad cujus ingressum

,
,

cto prffibente

ducatum, salubriter devenerunt ad

portum. cujus rortasse legendum est : Ue Asculo, Italia ; unam zn nominis duas civitates habet

cognominatam alregno Neapolitano, Apulum Anconitana, cognomento Pim in Marchia

;

manibus cevincula de pedibus et caten de prosilierunt ciderunt, sponte aperta sunt ostia et liber abscessit homo ad tabula3 de solario votura , jepropria rediens. Implevit ex tunc cereo quem et junans vigilinm B. Francisci consuevit offerre, in accrescentis devo, , , ,

annuatim
dens.

tionis indicium

annuatim unam unciam superad-

cenum. d Adi Annotata ad Vitse

?, litt. cc.

pnmte librum

i,

cap.

Ob Itxretim Residente in Sede B. Petri doraino bre- cupto, sed de civi- mendato ihPetrus nomine g-orio nono , quidam Romfe ca rocattn appnde hseresi accusatus tate Alisia e

269

ptus

est,

et

de

mandato
traditus

ejusdem
episcopo

Pontificis rent.

%\. De

liberatis

vinculis

et

carce-

ribus.

ad custodiendum Quem sub poena

Tiburtino.
,

episcopatus
,

pedibus

alligavit

obscuroque
,

comaccipiens ipsura carcere

fecit
,

ne
'

posset
in

effugere

includi
et

panera

ei

c
Sanctui inton-

In
ter

Romania a
;

Graecum
,

quendam

cujusdam
fallaci-

prsebens
Coepit
sui

pondere

domini

servientem

contigit de

furto

autem homo
eo

ille

poculum in mensura. beatum Franciscum ad

precibus
et

tem iirvum

aibi COMfllMl-

dalum, uppurent
1
1

quem dominus terrar, in accusari et graviter mandavit includi

,

alto

car-

miserendura

multis

fletibus in-

vinculari.

vocare,

quod

audierat,

Domina
bitanter

vero

domus miserta
culpa
devotis.

servi

quem

indu-

jam adesse

vig-iliam.

Et

ejus solennitatis quoniam fidei puritate

credebat a
,

sibi

imposita

inno-

omnem
,

abdicaverat

haereticas

pravitatis

erro-

centem

pro

liberatione

ipsius

apud
,

virum
acquipietati

ibus

insistebat
sui

"Verum non

escente vlri

duritia obstinata
S.

recurrit do-

cordis devotione adhceserat fitotaque rem interceFrancisco servo Christi delissimo a Domino roeruit exauipsius meritis
,

dentibus
diri.

npplex ad

commcndavit miserorum Adjutor,

picorditer

Franciscum, et ejus insontem. Protinus

et

adfnit

virum

in

carcere positum
,

visitavit.

Solvit

rem

fregit

innoccntem
et
ait
:

vincula c manibus apprehen-uin

ille
,

nocte suae testivitabeatus Franciscus in circa tis et illum suo noc.rcerem miseratus descendit imperavit. Q.ui mine vocans ut cito surg-eret 270
,

Instante

enim

jara

vint i</" et
iii

iof-

crepusculum

vit,
i

mirantt

uria Pontifiia

foras eduxit,

Ego sum

cui
ille

do-

mina tua

magno
rupis
.

commisit. Cumque corriperetur , et pro desccnsu

te devote

timore

timore perterritus, quisnam beatum Franciscum adesse

virtute
prajsentiae

esset
,

interrogans

audivit.

Curaque

altissimae

Viri

saucti

vincula
cecidisse
,

pedum
,

voraginem
irtute

circuiret

subito

Liberatoris

suorum
riri
,

im
ate,
i

inveniens se in plano , rediit ad dosuam; relataque per ordinem miraculi

bulas carceris
et
,

et taconfracta conspiceret apeclavis ultro prosilientibus

,

devotam dominam ad

Christi

amorem

et

beri

apertum iter solutus tamen

,

sibi

ct

am

servi ejus Francisci ferventius inflam-

nesciebat;

sed ad

januam
Qui

ad exeuudum probftupefactus fug-ere clamans , custodes

raavit.

omnes

perterruit.

cum eum

liberatum

vinculis,

'

DIE QUATITA OCfOBKIS

'

791

in Ns.

dteil

episcopo

vincnlis, cpiscopo * nunciassent, post intellectnm ordinem rei ad carcerem pontifex devotns accessit
,

et mauifeste Dei

virtutem

cograoscens

Do-

minum
domino

adoravit ibidem. Yincula- quoque coram Papa et Cnrdinalibus delata fucrunt, qui

VI. De

liberatis

a periculo partus.

Qtea,

quod factnm fuerat, admirati pluriraum

Palto

<

">ii"

accusaium
lotalnr in
carcert

benedixerunt Deum. 271 Guidolotus de sancto Geminiano f falso quenaecusatus fuit, quod veneno intcremerat mortis fiet quod eodem genere dam virum; ejus familiam lium ejusdem viri et universam Captus proinde a Potestate proposuerat enecare.
q
terrje

Qusedam
litate
i

Comitissa in Sclavonia
sic et

sicut nobi,

pericli'

illustris,

ajraula probitatis
;

erfrarufll

f.ir-

votum

S.

Franciscum devotione flagrabat

pietate.

erg-a

jir*pere

tres

Tempore vero partue dolores a, tauta fuit angu duros perpessa

vero sedula
videmolcstata, ut prolis futurus ortus prasens videbatur infantem retur matris occasus. Non exspiraret e vita euiti posse ad vitam , uisi cordi nisu parere, sed perire. Subvenit nec tali exciet gloria ejus S. Prancisci faraa, virtus devotio. Convertit se tatur tides, inflammatur
:

eniHtur

Sttr.
rifll

in tur-

ri

quadara
in

in tur^ravissimis vinculis aggravatus vcro fiduciam * reclusus est. Ipse

(|ll;iml:mi

habens
sciebat,
trocinio

Doraino

pm

causam
qnaliter

commisit

defendendam.

quam sua innocentia Francisci paB. Excogitante iffitur Po,

testate
*
\

i,hr

qu8

crirainis objecti confrssionem contormenta, qualibusque * poenis eliceret per

ad

auxilium

efficax

ad

fidum

amioum
,

liliiixiiniquc

fessum

faceret

interire

nocte
,

ilbi

cura

mane

devotorura solatium, refugium afflictoruiu pietati tuae supplicant inquit cte Francisce,
,

S. Francisci pneadduci ad cruciatus deberet et imraenso lumrais iulsentia extitit visitatus, circundatus , repletusque gaueore usque mane securitatem evasioms acet fiducia multa

quod et mente voveo omnia ossa mea pietatis! plicare non possum. Mira celeritas
.
,

exFi-

nis dicendi
ta,

tinis

fuit

dolendi

parturiendi me-

euim omni cespariendi prinoipium. Statim cum salute. Non partum edidit sante pressura
,

CeP
ttin
tO) inrnli

icrvai"
libertatem
i
.

curai

.-

suspenderunt, aggravantes sude carcere eculeo plupondera ferri. Depositus est Jer eum multa eut, pcena pcen su e iterum elevatus, arcere ur. ad confcssionem cnminis

mane 2TO Advenerunt

tortores

et

eductum

fuit

immemor voti, non propositi refuga construi fecit. Clesiam quandam pulchram
constructam ad
gnavit.

ec,

et

Sancti

honorera

fratribus assialura fwtum

dente

laetabatur in vultu, nullara S d Spiritu innocenti* accensus in poenis. Derade mcastitiara praetendens nec propterea non raodicus sub ipso dependeestLus- cura tamen capite h bulUente oleo superfusus,

citius

ZTLis

partibus Romanis raulier quadai cum per dies vicina partui nomine Beatrix portaret exstinctum quatuor fcetum in ventre et exitialimultis infelix agitabatur angustiis

274

In

rjici'.

Srte^S^m
yus abscessit.

defensandura se comraiserat tute Patroni, cui sal et sic dimissus Uber , omnia superavit;

fcetus mabus doloribus urgebatur. Mortuus nondura in lucem trem cogebat ad mortem et productum * abortivura publicum matria auxilium culum pariebat. Tentabat medicorura
;

ilitum

laborabat ta sed omne huraauura reraediura maledictionibus b copio num. Sic de primis ut sepulchrum declinarat in miseram
aliquid
,

ANNOTATA.
vulgo nota Europx alias Thracia, a Roraania, Italiee htc ponatur. Jaianisi pro Romandiola

pro certo facta conceptus sepulchrum

proumum
in-

Minoribus per exspectaret. Fratribus tandem

TM^mri,^PagusS.Petri;u^
hicfuerit,noncomperi.
r Td est
,

Viro nobili.
:

MiMemque l*m> Vatieana mansuetudinem commuta% B.

-

protervum

ZZ

minculo

in

devotione committens, sup ternuncios reliquns flde plepliciter aliquid de S. Francisci aliquantunutu divino na poposcit. Contigit dc cborda , qua fueral Sanctus F lum inveniri super dolentem quandoque prascinctus. Mox, ut faoillime solutm omnis posita chorda fuit mortuus tetus emi dolor; mortis oaussa
tola
se
,
,

pristina sanitas restituta.

viri uxor. Cujusdam de Narnio c nobilis pro filiorum morte annos Juliana nomine,

ura

aebat lugubres, et pro eo bat eventus

,

continue
filios

infe]
,

plora-

rfi

'

tpondn

uressura

portaverat

quOS cuin quod omnes modico intei

,

tempore,
tradiderat.

cum vehementiori

dolore

sepulturaa

Cum

igitur
in

quatuor
utero
,

raensium
pro
tum

ceptus

habcret

magisque

vicus ducatus Burgundix.

fOppidum Tuscixest.
g Podesta
torera, etc.
Italis

mi//l Prip Pr* magistratum sonat, puta

concepte prohs sohcitaeventns pr^teritos de beatum patrem obitu, quam de ortu etur nat> foetus ndehnondum Franciscum pro vita dorEcce autem noete quadam ter precabatur. apparebat ,n s, raulier qua^dara
;

enti sibi

forraosura

puerulum gestans

ra

que laBtissime offerebat ^cipere recusaret, quem

re

eidem.
stat.ra
;

^^'^
;

Cum

vero

Ila

fonmdnbat

:,

sadef mitmcerori compatiens ouia quia, quem tuo SO spitate gaudevita vnet, tit Franciscus,
bit
-

raulier

illa

subjunxit

Seuure susc.pias

|02

276 Statim

Oclobris

Tomus Ih

792
\

Bocu

i7

Statim
sibi

evigilans
elitus

ostensam
fituun diu

oicfurum
,,
.,,

atiaejutpalro,

min iw

eom Kx tunc abundao t.o u sibi adesse suffragium. U ** suscipiende pleta latitia, pro . et vo ta P mM multiplicavit preces, .
,

^, **?^
11

mulier intellit .

Jg

rtJStaV^ .
ticana
cord
et
:

rf

Provincue Patrunonn S.

P^J

'

missum

proUm matculam
oblinet.

i . denique tempus Lmpletum .roboreflo ? qnl jnvemlis perit remina masculu pe t femina mosculum, menta

panend

et

e pe

*f5L kabent Ms. codevet tW~** ad annum Suriana sed Waddtngus

mnum.
61 legit

es1

? 1atlSj tanquam per fomentum usciper

,

.*. beati Francisci

rf

:l

W*TST 5Tdl
pep<
S.

^ pnM
^

.^

^^^
:

Matw

Salve lUgina mater prQ more sui tempo

ct

composita

recUan

^ *f*W
41

Sur. dcfOtioni

mulier

qu*dam

filias

plunmas
virilis,

derio prolis fatig-ata

apud

^ ^n
,

^^
,,.

U,//,. Ui

I"'""
I

ejus vota. Concepit igitur preces ingeminavit et dedit. qui geminos ei parere Lritis mulier illa, et fuerat exoratus. pro uno propinqua muTiterbium e partni
,

mi8erieor di*,

mo^^^ ^^^ ^
^
|

apud Cartusianos perseve

habet
:

TfVaddingus

hie

rursum

Salve Be|

levata.
DOli
/,/,f,

l0 rti

7*"'"

"

"

Xta

Apu d propinquiorcensebatur. viscerahbus P calami osa mtota ei

doloribus,

Mater misericordise.

pa nlfeiu

wnaiur
e

* fortuniis

mulierum.

Cumque

natur
artis
,

^uc-

Sente
Sur.

'Yotic

el

infoi

partum salnbnter terrata^coufestim et oblita voluit B Sed assecuta, qnod lV it. honorem Saneto non beneficii, quod accepit, ad opera servilia deferens, die natalis ipsius dexterum bramauus extendit. Et ecce subito inflexibile remanchium, ad laborem extensum,
mulier
. I

3tria

virtute, om invocato beati Francisci

iceret

mdulibe-

<K

VII.

De

ccecis

illuminatis.

nomme

E
,,,.....,... , iiiniuui *..fratrnm Minorum Neapoli caBcns Ca3CUS an- lumanet ,, 1 .. *_-* DnVtorfna nomine Robertus nomiue Inuidam frater, crevit in oculis ejus^i, nis plurimis extitisset * et usum imped.ens pal- motum J M. de Nearo superflua forenses, ad di- poli pebrarum. Cum igitur fratres

..v.

conveniu T n conventu

cum

Cxcotimulat
, fl

. ,

n*m
' ,

cum studeret ad se revocaexaruit. ultione consimili et illud re cum altero, rediutediviuo correpta mulier, Timore igitur
aridum. Quod
gravit

votum;

usumque

membrorum
et

qnem

propter
rita

ingratitudinem
iterato

amiserat

contem-

ptum, per
,

misericordis et

cui se

humilis Sancti medevovit , recuperare prome-

tendentes, ibidem plurimi versas mundi partes beatus pater Franciscus. speculum ,nissent, ut eos miracuh novitate obedientia. sanctas fratrem, ipsis pra3hortaretur ad iter, prasdictum curavit. Jacebat nocte quatali raodo sentibus morBobertus pra^dictus 83ger ad
, ,

nuium

dam

ifieri
II

BTII

,Vm/, (U

letn

jiarlum
:

Aretinis, Mulier quajdam de partibus partus discrimina sustineret, per septem dies versa desperata esset ab et iam in ni-redinem votum fecit beato Francisco , et ejus

cum

commendata tem jamque sibi fuerat anima Pater cum tabus tum, ecce, astitit ei beatus videlicet 8. perfectis fratribus omni sanctitate
: ,

frater

ft

Antonio a, fratre bo de Assisio c qui

;

Augustino b
,

et

fratre

Jacofue-

sicut

eum

perfecte

omnibus,
coepit

conct

voto

beatum
et
/

autem moriens auxilium invocare. Emisso obdormivit; viditque in somms celeriter Franciscum se dulciter alloqueutem ac

rant secuti,

dum
,

viverent, ita et

ipsum alacnter

cultellum comitabantur post mortem. Accipiens superfluam resecavit, lucarnem S. Franciscus

requirentem.

Siu

bujas

ve Regina ejusdem * Virginis

utrum faciem ipsius ag-nosceret, Virg-inis glonosae Salan antiphonam illam sciret ad honorem miseuicokdi^

men

reduxitj

mortis eum restituit pristinum, et a dixitque illi Fili Koberte, gratia,

feci,

fauce

quam

teeum

recitare.

Qua respondente
;

se liabere notitiam

etus,
pleas,

antiphonam
paries

de utrisque et sacram
,

Incipe,

ait

San-

cum

salute.

antequam comAd hanc vocem * evitimore ccepit

dicere
lllos
:

ad remotas naprsecedam eos, et ipsoego tiones euutibus, quod Vadant, inquit, gaudenter, rura dirigam gressus. exseinjunctam obedientiam alacri animo et

signum

est fratribus

quantur.

gilavit

mulier,

et

cum

m Apud

Thebas

Romania mulier csca

tantum
et

Cumque Saive Regina miseuicokdi.e q. fructumque comprecaretur sericohdes oculos continuo cunctis hvirginalis memoraret uteri peperit speciosum herata pressuris infantem qu per gratias agens Reginae misericordi , merita ipsius fuerat dignata misemi, ,

Minorum summo iunans, ad ecclesiam fratrum est. QuaB festivitatis a viro suo perducta mane elevatione corpons dum Missa celebraretur in aperuit, olare vidit, devotissime
,

viffiliam S.

Francisci in pane

aqua

^^

Caea semctd

je-

lVlstlnit

jr^

u ,,umrep-

Christi,

oculos

adoravit

In

ipsa

vero

adoratione voce

magna
adeSunnvoce

B.

Prancisci

proclamans, Gratias,

inquit,

Deo

et

Sancto ejus;
,

reri.

quiavideo
rant,
in

corpns Christi.

Omnibus

qui
,

ANNOTATA.
a In Codice nostro bus.

Ms.

Duris pervasa doloricui sci-

Lvae b In Vaticana editione additur

licet

post peccatum dixit

Deus

rumnas tuas, et conceptus tuos 16. filios. Gen. cap. 3, h

Multiplicabo sein dolore panes

post voce expletionem reversa est mulier in Sacrorum et lumine doraum suam cum gaudio spiritus non soquidem mulier oculorum. Exsultabat corporeae recupcrarat aspectum lum quia lucis quia Sacraraentum illud miriverum etiam
exsultationis

conversis

ficum

quod

est

lumen

animarum

verum

et

Surius vitiose habent De c Codex noster, et T arnium, seu Narnia, mdigeCarvio. Est autem ]S
:

vivum, respectu primario per B. Francisci mesuflragante virtute, meruerat infidei rita.
tueri.

civitas episcopalis nis Narni, Pontificix ditionis

in

Umbria.

puer quidam quatuordeCarapania castro Pophis *, subita vecim annorum, de satus

281 In
,

A xatus
puero oculum
tnuxiflum in riaxti/am

angustia, sinistrum oculura Passionis acerl)it;is sifi de loco suo propulit oculura, i q Uod ~- oc t Alt*m /%. rta^rm relaxato lnnfit.ilper 4 jjes^ e xtra nervo polavotn longitu
lliue dig-iti

DIE QfAHTA OCTOBRTS. libens. Tandem amisit ex toto.

703
correctione

^idumrtia"'
*l tt
flfc.

Prophis

mnxillas dependeus pene ari dus est effectus. Sed cura sola superesset abscissio, pater e t a medentibus foret penitus desperatus,

unius

acl

promissa, intenonrenovato * oxtoriorera conque homine taliter miraculi satinuo recuperavit aspectum. Hujus TTlVC. n 1..r n (1 rovecircunqnaque diffusa, non solum ad ma etiara ad confessionem rentiam Bancti, verum et hospitaUtatis gratiam

^^
,,,,

lola | ller

rcvo cato

humilem

peccatorum
f.

Francisci tota se mente ejus ad auxilium convertit. Non defuit ille indefessus raiserorum
B.

plurimos incitavit

Adjutor precibus

supplicantis.
in

Nam

oculum anpristinumradiis
il-

ANXOTATA.
a Est hic S. Antonius Lusitanus,

diim mirabili virtute

locura
lucis

suum
optataj

cognomento

que vigorem
lustravit.
rimiie bent/i-

restituit, et

dum

prmtat

ZuOtml*
::,!:

Castrum 282 In eadem provincia apud lignura e\ alto prorupit, et cujusj pon deris quassans, simdara sacerdotis capnt gravissirae qui humi dejectus ccestrum oculura excrecavit; luctuose clamare, pit alta voce S. Franciscum ad feSuccurre, Pater sanctissirae, ut diceus valeam, sicut fratribus tuis ire stum tuum ire Qui statim erat enim vigilia Sancti. promisi in vocem proru,rgens peroptime liberatus, omnes laudis et gaudii, et circumstantes
raa
: :

de Padua, cujus gesta in Op quo nostro illustrata sunt ad diem LS/wnw, habet. universa Ecclesia festum est , Frab Proculdubio hic idem iugustinus qui trum Minorum Minister in Terra Laboris S. Francisci ad cxlos moribundus vidit animam
Patavinus vel

pit

in stuporem conqui ejus miseri condolebant, narrans omnivertitetjubilum. Ivit nd festura, fuerat, clementiam et bus, quam in se expertus

ascendentem, eamque mox secutus est u Vita num. 213. Inscrisit sanctus doctor in hac Octobris Menologio Franciptus is est ad diem 4 sed scano Hueberi, et Martyrologio Arturi cultum non reperi. martyrologi c Hunc quoque duo mox laudati ad quem in Opere nostro 7 Junii memorant die
, ,

intcr P/\vtermissos relatus fuit.

d

Vide Annotata ad

hujus Vitx caput

;

14,

B
ttviroalieri

virtutem.
2 8a d,

oculumbifu-

'T habm

;:;'

Vir quidem de monte Gargano ferro laborans, lignum quoddam percussit oculum, et sic proprium succideret, quasi media pars ipsius divisit per medium.ut Cumque in tam desperato exterius dependeret. posse per hominem subpericulo desperaret, sibi
in

dum

lit. o.

EdHio Vaticana
est

vinea sua

retinendum

Ananiam sed et Suriana Anagniam, qux Italice aiiagni

:

ciritas est in dicta, Pontificix ditionis episcopalis

Campania Romana. f Quod

l

'

sequitnr mira-

veniri,
si

iejunaturum se in

festo

sancti

Francisci,
in loco de-

culum, abest a nostro codice Ms., editionibus

Vaticana
turse
et

Statim Dei restitmt ; sicque bito viri oculum Sanctus pristinodecoravit, ut divisum rejunxit et lumine kesionis vestigia reraanerent. nullius nobilis viri, a nativita284 Filius cujusdara C,rusn a ,us aocepit B. Francisci lumen dowturvuu, te cmcns, meritis
ei

Suriana
,
,

et

recte

succurreret,

reproraisit.

non

esse

monui

in

qua BonavenCommentario prgevio

,

num. 23

ac etiam mox probabo. et sequenti ob rem ego illud e texto rescindendum Quam recitandum, censui, atque hic inter Annotata

ne lector desideret. Quidam pro

cfEcatus fuit

furti

calumnia

ei
'

Sancti Or-

optatum
natus

d, Me

"7"

""

m9ia """

lllumiqu i nomen ab eventu sortitus, postea, eum in vocatus est. Assumpsit

.

Francisci, accept] betate esset, Ordinera beaii in luingratus; tantumque profemt neficii non lucis fihus vivere grotise et virtutis, ut

sium, sententiam
effossis

rigore justitise soecularis apud \ Othone milite per ministros publicos

Octaviani judicis de eruendii accuexsequente. Qui taliter deformatus, sato oculis nervis opticiis etiam oculis,
p]

mine

deretur.

Tandera

beati

Patris
fine

promerentibus
sanctiore
.

cum

cultello,

ductus

ad

altare

B.
in

Pranc
prasdicti

meritis,
clusit.

sanctum

initium

con.

implorata

ipsius

cleraentia,

et sua

Mn-M.

hom-

umjubr,, n<neriutconfi. """'

castrum juxta In Zachanto, quod est quidam, Gerardus noraine Anagniam e, miles Accidit lumen ex toto perdiderat. oculorum ab exteris parMinores, &uten ' ut duo fratres hospitatun V enientes , ad domum Lpsius o *; unnn^ nVvote uropter reitaque devote propter re
.; ,

allegatn, Sancti criminis impositioue innocentia triduum novos recepit oouipsius mento infra minores quidem iUis, quibus orbatus fue-

,,

diverterent
ttttein

sancti

Suscepti Francisci

familia

tota,

et

limpidc visus officium rat' sed non minus fcestis Hujus autem stupendi miraculi centes miles Otho, juramento ad fuit pra^norainatus Jacobo abbate hoc adstrictus, coram domino epih domini auctoritate Clementis.
.1

exer-

S.

tractati, gratias agentes cura orani benignitate viad locura fratrem devenere Deo et hospiti, beatus Franc, igitur quadam
,n.

scopi

Tiburtini

de

ipso

miraculo

inquirente.

Nocte somnis opparuit, difratrum illorum in uni cum socio ad doraum hoSurge, festina cens et me suscepit m nostri, qui Christum spitis * beneficia rependere pieta

ejusdem miracub" frater GuTestis etiam Romanus, a fratre llierouymo, geneillermus ad veritatem Ministro Ordiuis Miuorum,
cxtitit
rali

prascepto noverat, dicendam, quam circa hoc excomraunicatiouis sententia obligatus. Qui et
(

adstriotus

coram

pluribus

Ministris

pro-

ei

vobis
tis.

enim Ca3cus quidem

:

volo

effectus

est,

suis proraeren-

catit

imoc&
'

r
';/

'

:'"-

non tibus culpis,quas pcenitentiali sione purgare. frater feUDisparente quoque Patre cum socio celenter mls surrcxit, ut mandatum Venientesque ad hospitis domum, I( ii m pleret. ordinem narracuncta, qme viderat alter, per

studuit confes.

et aliis viucialibus ejusdem Ordinis, fratribus affirmavit, se dudum,

riti

magni meadhuc
sa3-

oularem
los

et

postmodum actu
;

existentem, vidisse exsecutiouis

eum habentem

ocu-

mjuriam

patientem
ectos

ac

se

curiose
v.rtut,

ezcacati oculos in t.-rram cum baculo revolvisse ; et

.o.tmudum

lmna

eumdem,

lu-

verunt eidem.

*, Stupuit vir ille non raodicura convt-ra esse, universa, quae dicebantur, et, lacrymas confessus est firmans, compunctus ad

*L

Pecep tis

ooulis,

videntera

spexisse.JfcKMW apud

olansaim Sedulucm, qv fere acsisiensis

(cujus authenticam ex Ascevta sunt ex Epistota *

, ,

794
s <

YITA ALTERA

S.

HUSCWH

GOOTESSOMS.

ffwt-

twiTWA.

archivo copiama sisiensis conventus S. Francisci meConvcntualibus Romanis accepi)

## pp

Ministn Ordironymi Asculani tunc generalis summum PontificanisMinorum, qui postea ad fuit.Hanc tum evectus, Nicolaus IV appellatus guardianum dedit ad custodem et epislolam ille
,

vx

VIII. De liberatisa variis infirmitatibus.

mox
nas

de certo testimonio dicti conventus, ut eos Nofaceret, Romae lanti miraculi certiores

eadem Anno Domini bioclkvi. fii emminaUo facta Roma3 m inhrmaMcitur ista Anno Domini mcclxw. ,:,, Kalendis Maii. Guidoms Mmistn fratris
Maii.
;

sua

a juvenis quidam menk nud castrum Plebis erat et mutus a nat.vitate Aclicus surdus habebat ac telimjuam adeo curtam
qui

Surdo

>'

mu(o

natoloqutla

audVxu

iaturi

nuem,

quod

multoties

exquisita

plunbus

et

alamanie sumfratris Dominici penitentiani Superioris, fratns MoBonegratie fratris Pontificis, ,, provincia monain Romana

in

prasentia
fratris

Romani

Corradi

Ministri

pr^ci^a penitus propter Deum suscepit hocus nomine, ipsum ccesentiens, qui eum sibi benefacere sT.itio demorari. Sero quodam assiduus

videretur.

Vir

qmdam Mar-

naldi

visitatoris

et steriorum Ordinis sancte Clare

aliornm.
,

Di-

cum ipso cum pnwlictus

vir

caenaret
,

cum
:

conjug-e,

citur

Gmllermus seu Guihelmus dum contigit, sou istud supplicium acmiraculum dominum Gratianum munere functus esse apud Potesta,, de Lipernioni, tunc tempons
item
civitatis tem seu prxtorem accusatum 'mandato adversus istum falso jus ibidem railes actum fuiti Otho vero verum Lacuntella tur Otto Octavianus de ibidem, ut testis miracuh. De non nominatur ceeatus duatione vero ibi sic legitur Sed
<

Hoc ogo dixit uxon astante puero coram eis B. Francimaximum miraculum reputarem m et loquelam. huic auditum redderet scus hoc sanctus si quod Voveo Deo, adiecit
,

Assisiensis,

ew cu-

operari, propter amorem Franciscus dignabitur donec yipuero expensas conferam, suum huic crevit, et loSubito lingua vet Mirum certe Gloria Deo, et sancto Franest, dicens cutus pra-buit et auditum b. qui mihi loquelam cisco Jacobus de lseo c, cum puerulus 288 Frater paterna, incurrit rupturara corpo! :

E
b rarii h
1

1/-

ajxtur.

,.,,,

ad

ecclesiam beati

Francisei
,

et

ut lpse
co-

esset in
ris

domo

recitabat istmodum quod non ram Sancto sue familie inopiam, et eadem ecclesia in juste fuerat condempnatus meritis sancti Paoculos recnperavit et visum
,

omnibus

allegans

afflatus spiritu, valde gravem. Superno vero infirmus, Ordiuem S. Franet licet esset iuvenis nulli tamen, qua urgeintravit cisci devotus
:

tris

fugit Fulginefaciebat suas cum cultello lesas palum, et ibi Guilielmus pebras medicari. Ipse vero frater ivit audiens, illum rebabere oculos, et videre
;

et

timens iterum excecari,

* detexit. Factum est autem, batur , infirmitatem losancti Francisci transferretur ad cum corpus ejus nunc ossium cura ubi pretiosus sacrorum d, adfuit et tunc dictus

ei

Sw,

infirrailate

thesaurus est
frater

conditus

translationis

g-audiis

ut

fflorificati

jam

Fulg-ineum

et

vidit

dictum

homirem
,

quem
habenhabue-

* honorem debitum exhiberet. Et Patris corpori fuerant appropinquans tumbas, in qua ossa sacra
collocata, prae dovotione
spiritus

tfj

sanctig-

simo

corpori

viderat Assisii in sua presentia excecari

sacrum tumu-

tem

oculos,
et

set

minores,

quam primo
;

omnia intuentem et audivit ipsum quod meritis beati patris publice asserentem Francisci sibi fuerant secundum modum nostri a oculi restituti. Porro miraculum hoc non esse S. Bonaventura in Vita relatum patet primo ex quod Bieronymus Asculanus cujus velut eo generalis Ministri Ordinis Minorum utraque relaiio meminet, ad generale illud ministerium proC motus faerit Lugduni Segusianorum in comitiis, anno 1274 die xx Maii celebratis, vivente quidem jam evecto S. Bonaventura sed ad Cardinalatum et consentiente ut docel Waddingus ad eumdem
clare
, , , ,
, ,

lum complexatus, et subito miro modo ad loca sc sensit, succinctorium catis, sanum praeterito et ex tunc ab omni dolore

cum

lacrymis multis orans, debita partibus revodeposuit,

liber fuit.

Abinfirmitate quoque consimili frater lomsus e frater Angelus de Tuderto e, Nide Eugobio, ieeti sacerdos * de Stichano f, Joannes de colaus . de castro icerdo: Fora g, vir quidam de Pisis, et alius f et homo Cisterna h, Petrus quoque de Sicilia, de oastro Spelli i juxta Assisium , et
'i

Bartholus*

HU. Bartho-

quidam

ii

quam
rati.

plures

alii

Francisci

merita

per Dei misericordiam et bcati extiterunt mirabiliter libe-

annum, num.
nis post
cisci.

34,

id

est,

tredecim circiter anS.

scriptam a Bonaventura Vitam

,

Fran-

Secundo ex co

quod frater Guilielmus,

,

utraque narratione pariter laudatus tein stimonium illud coram dicto Hieronymo generali Ministro ceterisque dixerit anno 1276, sive biennio fere post obitum S. Bonaventuree, qui contigit

quaedam, mentis In maritima mulier per quinquennium passa, visu et alienationem indumenta dilaniabat denauditu privata est non tiinebat tibus, ignis et aquae periculum
289
:

se-.s'"

'

luunfur

et

anni 1274 die 1B Julii. Mitto alia, quia clara certaque est. Melius itaque Sedulius miraculum non inseruisset Vitee per S. Bonaventuram scriptx, quod se fecisse ex veteribus exemplaribus Paiisiensibus
notatis.
,

horricaduci morbi ad summum incurrerat cum vero quadara Nocte bilem passionem. miseren divina misericordia sibi disponeret
,

salutaris

fulgore lucis

superillustrata

divinitus,

ibidem asserit in An-

super solium sedere vidit beatum Franciscum quem prostrata sanitatem supplisuhlime, ante favente vero nondum Ilio exposcebat. citer promittens, votum precibus, firmavit mulier donec hapro Dei amore ac Sancti petentibus, eleemosynam non negare. Illico Sanctus beret,
,

pactum

GST j
j

olim cura Domino quod signans eam crucis signacufecerat simile, et integram sibi restituit sanitatem. A consilo, mili passione puellam quandam de Nursia k, quoset filium cujusdam nobilis viri, et alios
recognovit,

dam

795

DIE QUARTA OCTOBRIS.

dam, n-latione veridica compertum est, aanctuni Dei Franciscum inisericorditer liberasse. Petrus de Fulgineo ad visitandum limina beati Michaelis l quodam tempore perdtim minus reverenter peregrinationem gens degustans a fontis oujusdam aquam peregit daemonibus est invasus, et exinde per tres annos obsessus discerpebatur in eorpore, pessiraa loquens, et horrenda praetendens. Habens
ii
,
,
1

n videre
tato

apporusquequo ad clamorem ipsius

se sentiens per sei acc.deesse sanatam, cuncta, quaj

A. S.

Bom-

rartMU.

jam lumine, perfecte

expeiluntui

dgmonet
i

Dei Franciscum enarravit *. raut. per ordinera

Vatie. nar-

i..\it

\v\mT\T\.
a

Duo hujus ominisloca novi

in

in Italia,

unum

* ,,.

Vatic
>'
'

tamen

* aliquando
,

lucida

iutervalla

Beati

ditionis Ponttficix

Umbria, olim castrum

Sur.
*

virtutem

quam

efficacem
,

audierat

ad

effu-

sed a Clemente
Civitas

tamen
Ml.
1'fati

VM
m

humiliter requisivit. gandas aereas potestates mox ut Patris aceedens Et ad scpulcrum pii manu, a dcemonibus eum crudeillu.l contigit
.

VIII in civilatem eptscopalem atque Pleb erectum; unde et Civitas Plebis

est

Uter
Smiili

disoerpentibus

mirifice

liberatus

fait

m.

appetiatur. Alterum oppidulum quod propterea Foro-Julio in tractu Cadubrii, dila Pieve di Cadore ccmacula etiam

lingua
cttur

etiam

modo

mulieri

cuidam de Narnio,

subvehabenti d;cmonium, misericordia Prancisci * vexationem angunit n, et aliis pluribus, quorum

a nativitate surdus et mutus concessi auditus et auctx fuisse dicatur, miraculo notdue est miracutum acceptce

hCumhicjuvenis

quarum

nm modos longum esset per singnla

nomine
Bonus,

enarrare.
itmul
<<

9]

Vir
Pani

quidam,
,

homo de

Ungua- addendum sermonis. Atbertus tn Lombarc Castrum Iseum Leander

.

pat

ityii

"//''''-

oivitate

clesiam
ri

paralytious et Leprosus, ad ecparentibus deportatus Francisci

fauces lacus kei, dia Transpadana recenset ad Bi estque ditionis Venetx in agro
alias ^ebini,

leproeue,

est sanitautriusque morbi plenara consecutus Acto uomitem. Sed et alius juvenis quidara, leprosus. voto ne de sancto Severino p, totus ad sepulcrum Sancti delatus, meriemisso, et HaDuit quidem est. tis ipsius a lepra mundatu^

xiano.

translatione saen cord Loquitur ergo hic de anno 1230 ex ecclesia S. Georgn, quse poris facta muros erat, ad novam basilicam

V,

intra Assisii

Sanctus super

i/

jemel-

hujusmodi morbo curando prashumilitatis et cellentem virtutera, pro eo quod obsequiis se * humiliter itiB amore leprosorum
deputarat. Nobilis 18

suburbanam,ipsius8. Franoisci titulo servatw ua super itle thesaurus hactenus eTudertum, alias Tuder, nunc vidgo'\
Ecclesise in scopalis eimtas estditionis

erectam,

Umbna
;

ipsum
mutfei lanaufnii

fZusu

laooru*
rrarfns oraoftio,

aKaaui
i

li.xmot

ho~t$a

Rogata nomulier tres episcopatu Sorano q, per viginti mine, in a quamplaannos fluxu sanguinis fetigata, sed mala perpessa, pra3 ribus medicis quamplurima * languoris saepius videbatur nimietate quidem

quajdam

prope Tiberim fiuvium. Succano codice leg< f In Ms. nostro locus istenotus neutro hominemihi gNequehum to< ><<<< > Lexicis epen.

at

h Hujus nominis oppidulum est niaRomana:est et castrum Citerna

,

in

vulgo

Campa du
ln

nhir.

7
*

Vatic. add.

mulicr

quando fluxus hujnsmodi expirare. toto. Aud.ens stringebatur, tumescebat corpore puerum Roraano sermone caautem quemdam Frauc.scum nentem miracula, qute Deus per B.
Sed
et
si
L1

ctum prope Tiberim

in dominio Florentmo.
:

Et alius de cacodice nostro Ms. hic lcgitur intermedns , qux moa omissis stro Spelliefc, sequuntur.
d%ct\ \Idest decastroHispelU, quodltahce est Umbrix, diHoSpello, castrumvel oppidulum

operatus,
ccepit

nimio
:

dolore

commota,

tota

prorupit in lacrymas
sa dicere
:

sicque intra se fide accenbeate pater Franc.sce, qui

nis PontificicV.

kK\iTaii,nuncwlgoTtoTQi*>parvacivttas,oltm
Benedtci episcopatu insignita, magniqueS.
est.

me tantis coruscas miraculis, si accresceret glogritudine liberare, magna tibi

ria
:

dignens ab hac

cisti.

Francisci
ipsius,

non fequoniam adhuc tantum miraculum se 13. sensit Quid plnra? His dictis, Filium quoque liberatam. meritis

iNimirum ad montem Garganum m

Ua

Lpu-

Marium r nomine,
contractum
emisso,
,

bebat

S.

ipsum

sanavit.

brachiura havoto ad etiara quanFeminara

qui

Franciscus,

num. F etiam leguntur in Vita prima ex Yoto, i sive 137, ubidicitur mr HU , Mtchaelts Posnitentiasibiinjuncta, istud ad S.

m B*c

dam
nis
1'cci
,/i/ifi'
t

flUXU sangUlde S.cilia per septenuium sa-lvam beatus Christi s Signiter fatigatam,
lu nrbe Iloma

ecclesiam iter suscepisse. 188 addttur, hanc mu n In Vitaprimanum. apparente per signum Crulierem a S. Franoisco
cis

Praxedis

qua^dam

nomi-

rei lu
'"
i

sa pcdfi

nc
,

religiositate

,,,, frarfutii

luaafumfue ftumerum
ralituit<

,,,

tate famosa, quffl a tenella arto se carcere araorera er Lterni Bponsi apud uadrngintajamfere-annos abdlderat

liberatam fuisse. eognom oVerosimiliter indicatur Fanum quod <i Italis Fano, tum Fortun.r ducatus Url civitas est intraUmttes
.

clesiasHcse

B.

Franciscum
cura
die

gratiam
qtiadam

proracru.t

speciahm.
opportunis

2K sedab pSan

Adrtaticm eo avulsum,ad mare Septerapeda jam supra Sever.no, alias

K.m
berct
tione

pro

rebus

solarium sione phantastica

conscendisset, et impuisusa cellul hacorruens, cum fractura

,

^TJbsregniNeapol^
episcopatu, v Laboris, illustrata
Avostolicse subjecto. r In Ms.nostro COdice:
;

solt
.

Sedt

gnissimus
et

a posipedem cum crure et huraerura apparuit ei oemdebita sequestratura eand.datus, Pater vestiraentis gloris
;

dulcibus
inquit

affat.bus
,

alloqui
,

ccepit

eandem.
,

Surge,

filia

benedicta

surge
,

ne Uallevans

Marinum m edtttoMarcum. nibus Vaticana et Suriana: iM. Ms. nostro codta , s Ita correxi ex Chn>tus. tegttu, nam apud Sedutium vittose
:

meas

Et

apprehensa
illuc

manu

ipsius

eam

disparuit.

huc atque

Ipsa vero per cellulam suam se vise convertens, putabat,

1X,

796
\

VITA ALTERA

S.

FRANCISCI CONFESSORIS.
sancti Francisci sed postmodum poeuitentes, per merita mirabilius liberatae. de Burgo in provincia 297 Milos qnidara /' beati Pranoisci operibus et miraculo Massse infererum sig-nis impudentissime detrahebat
;

D
in

S
.11

Boff*

n\.

umdem

blatpltiinu

eruenia mortr
sublatus,
I

8X1. De non observantibus festum,

et

non honorantibus Sanctum.

in
villa,

ad ipsius mcbat multa opprobria peregrinis fratres publica et contra moriam venientibus, Dei insania. Cum autem semel Sancti
o-arriebat

g-loriam

impugnaret, addidit *

semper peccata
Si

sr.ddii

snmu
,

,i

\lum

Tn

Pictavioe a partibus,

iolanli*

mur-

nutlnttt "i"' ntlt nilltii

cun(,

u
Rfj

festum mine beato Francisco devotus , celebransuis indixerat sollemniter paroohianiB ignorans Sancti Unus autem de populo,

ldicitur,

sacerdos

quidam,

Simo Reginaldus no^

quffl

ipsius

sua blasphemiam detestandara. iste sit inouit, quod Franciscus

cadat
hodic

verura cst, sanctus, giadio

vero

corpus

meum

si

sanctus

dum.
tum
.

Symo

virtutem,
!

sui

parvipendit

sacerdotis

manda-

autem

succideret,

cum

se

agruin, ut ligna praeparasset ad opus, voforas in

:

distuht lra Dei non est, evadam incolumis. Non jam facta eondignum iuferre supplicium, cum * in peccatum. Mora enim raodica fuisset oratio
Lnterjecta,

'

Sur. ejus

dum

blasphemus nepoti
ille

suo

inl

oratio

Festum hujusmodi ter dicentem cem Verum cuin nec imoperari non licet b. est
audivit
;

injuriam, accepit

bus cruentavit.
inferni
,

Eodem

gfladium, et patrui visceridie mortuus est sceleratus,

filius

perio
servilia

sacerdotis,

nec

supernae

vocis

oraculo
vir-

divina tcraeritas fraenaretur, addidit

mora ad gloriam Sancti sui sine ut furcam una manu et flagellum. Mox enim, ferreo instrumento jam tenens, alteram cum
tus

miraculum

tenebrarum, ut cemiranda Francisci opera non blateri discerent devotis laudibus sphematoriis verbis impetere, sed
maucipiura, et
honorare. dum a nlirr obtrecia98 Judex quidam, nomine Alexandcr, tor srxennio poterat, venenata beati Francisci devutione, quos mutut mantit, privatus lingua retraheret, divino judicio Lingua ' Valic quod eo, quo * pecper sex annos obmutuit. Qui cura in revocatus E caverat, torqueretur, alta poenitudine
.

levavit ad

opus, sic divina virtute

B nus

utrique

instrumento

coheesit

utraque maut ad neu-

trius

,1

II

IX.

III

dimissionem digitos aliquatenus relaxare quid et nimis valeret. Ex quo stupefactus undique nesciens, ad ecclesiam, multis ageret, * propead videndum prodigium concurrentibus
, ,

oblatrasse. ltadolebat, se contra Saneti miraeula indignatio Sancti que non perstitit misericordis

rontibus
/urniti nli pnftt

ravit.

295

Ubi

mente

compunctus

ante

altare

votum factwn
rel
i

'"

(pluquodam e\ assistentibus sacerdute monente sacerconvenerant res quippe ad festura vocati

invocantem, resed pcenitentem ac se humiliter linrecepit ad gratiain. Ex tunc stituta Loquela, Sancti, quam blasphemam consecravit laudibus simul et disciplinam recipiens per

devotionem
flagellum.

dotes)
sicut

B.
ter

Francisco hurailiter se devovit vocem audierat, vota vovens:

tria,

quod

ANXOTATA.
Gallice Poictiers, episcopalis civiGallis le tas Galliie est ad fluvium Clanium, Pictaviensis provincise caput. Clain, et erat b An tunc S. Francisci festum colendum generali prxoum cessatione ab opereservili ex

festum ipsius coleret, quod ad illam, scilicet ecclesiam in festo veniret, in qua tunc erat, quod Sancti corpus personaliter visitarej, et unus Uno emisso voto certe relatu

a Pictavium,

Mirum

u* uuusdc
digitis

ad secundi emisdigitus * factus est liber voto, sionem solutus est alius sed tertio facto
:
:

laxatus

es1

tertius,

ct

postmodum
,

tota

inanus,
qui
de-

non et jam multus

nec

populo, altera subsequenter advenerat, Sancti clementiara

Sic

cepto Ecclesiat,
loco
c
lis
?

an ex singulari in

dioecesi aut

votissirae implorante.

homo

pristinae

reddi-

tus libertati per

instrumenta deposuit Deum, virtutemque Sancti cunctis laudantibus qui tam mirabiliter percutere pomirificam, instrumenta usque terat et sanare. Ipsa vero

Cenomauum, vernacule le Mans, episcopaurbs Gallix est ad Sartam fluvium, Cenole

seipsum

manensis provinciae, Gallis

put.

Maine

dictse,

ca-

hodie
^.
i.

coram
*-

altari

fabricato,
k

Piura I K* C* miracula,

ibidem in rllf. .X .-.--w ~quoquejllic et in \j v* vy v* v*

i
.

ad honorem B. Francisci meraoriam memoriam facti dcpendent.

1 # .

d Ms. codex et Surius mihi villa hxc nota est.

Oleti.

Neulro vocabulo
:

locis
caelis

. ^i n vicini
i

i .

nnfpQto patrata 4

et

Sanetum

in

ostenduut exi

^ ^J^ J
. ;

Editio Vaticana

:
.

Pilei

Suriana

Pelei

Ms.
est ,

vide

^,. modo legendum $ dendum lit. adprsecedendura \,fUtA Annotata

i. ,

miura
6

et

festum

ipsius

in

terris venerabiliter

excoleudum.
Qaatuor muI

dum
UllSH
/ii
,i,
'

punits

'"

indi

anat

Cenomanensi C lu civitate quoque solemnitate S. Francisci mulier qua^dam uianus ad colum extenderet, et digitis apprehenderet fusum, obrigescentibus manibus, cceperunt digiti magnis ardoribu3 cruciari. Igitur
,

Massas, parvus f Forte hic indicatur ducatus alise Italix tractus in Hetruria. Sunt tamen distinctee in Italia. Massee, variis adjunctis

in

% X.

De quibusdam aliis miraculis diversorum generum

Valvensis dioecesis a, munomine Maria, quae Christo
.,;/,-

pcena corde

docente
salute

Sancti

compuncta cucurrit
ipsius

recognoscens virtutem, ad fratres. Cumque

filii

pro

devoti
,

sancti Patris

cle-

mentiam
statini,
'

precarentur

Sur

mcl

ii"- aliquid bus, nisi ad facti * raemoriam solum vestigium Simili etiam modo in Campania corabusturse.

incolumis effeeta est laesionis remansit in mani-

quaedam, Jesu et B. Francisco famulatu devoto subjecta, una dierum aestivo tempore exiit, ut manibus conquireret propriis necessarium victum. Cum
igitur Pervente
pisset
^i.li

In lier

castro Galliani

Hdefi
>'"
i

oienli i

fontem

a
i.

a dd. erat

majori

mulier
altera,

qusedara,
et in

et

iu

villa

Oletti

mulier

ryllei castro Pyllei e tertia,

dum aum
;

Patris

fcstum

celebrare

contemnerent,
punitae

culi,

ardoribus aruunuus v\Tr\ eo quod pro ar\ mtf\A

, ,

nimium aestu sitis deticere coaomni pnvaui ueucncio puuuim privata beneficio po,

ii

in

o monte
v<r\ii +

l-nirln

arido
,

^nl-i sola

a^cot csset,

praevaricantes

primum

mirabiliter sunt

quasi

exanimis

humi

prostrata

patronum suouum

um

~
DIE QUARTA OCTOBBIS.
7Q7

A um
ctu.

S.

Franciscum

iat
.

pic

mentis
,

Dum
>

autem
liumili

pi-rseveraret

mulier
,

in
el

affe._. affe-

SUlUUiuuui, juvta BtilUcidum, ju-vi H""" -"&

,,..,-,
:

pemtua ignora nnn se verteret vetula, penitus lguorauai. quo bp

nocte
,

f^^^J^^^
quadam omni
ad beati patris rran,
;
,

VEMtnvn

otoosa

prece

labore

aiti

fatigata

quamplurimum
, ,

paululum
,

obdormivit.
,

Debilitato vcro infautulo, humano destituta subsidio

oiaci

S. Franciscus adveniens Et ccce inquit Surge vocans ex nomine

et et

eam
bibe

aquam
ttdcm aliitque
postea
niil "'
'

quae

divino

munere

tibi

ac pluribua e\-

lacrymarum imbre mente couvertit. Adfuit staperfusa, tota Be inqui< Ego tim innocentis Amator jetatis
auxilium implorandum

liibetur.

gum
Ad hujus vocis auditum surrexit muBumno, nou modicura oonfbrtata. Et
filicem*
a
,

300
lier

Prancisco lMcrvini. mvocaati.

.

mulier

quem cum

tautis

Pone
;

ait

mammas
abundanter

tuas
tibi
,,

in

ore
ituin

puerili

quouiara
Iraplevit
octoerenariaj

liUraalubretn
" ....

i-iexis

quae juxta se erat

radici-

lac
<l

Domiuus

dabit.

anus Sanoti

m
lactis

siliccm

evulsit

terraj

effodiensque

ligno pai

et

statim

mamma.

quoa eum longa . Uudine obumbrutos , nova Dru's habee Ttunc seTslt luce perfusos. Festinavit ad domum mulier, tam stupendum miracnlum ad un.vers.s. eloriam sancti Francisci denuneians undique multi ad miraenU famam, .7 j. + m PQ i,:ip m niius tMem ill.u. experienua mag.stra diseen* dum ad .ps.us eou.actum co, aqua. virtutem
e

ttha *

uV

tes.abnn.ur quod uon p

oculi -ntur

Ungna
omn,
m.r.b.l.

<" .udandum
et

Deum
Pie *301

Apud

rtrtute

amab.l.

tum fc.pole.um
,

, .

r , it et

uxor

, '

unicum

,.

!erunt
.

haben.es hl.um

qnofadm .Uum
deplorabant.
1

rium onprobnum num P

deu

collc^e

llll(
'

,n.is8a,avariis
perspiouus, et

morborum

adbus

pUbu

4
t,

g*tatJ5 Mqm
uracnus

,..,_.,..,.,

,,. QUC

genUm5
,

peotori ,,,_,,_.d

,.,,,

ibi

honore B. Erancisc. ibidem

v^^

,,..,.

**'

"W
J

oratoriumest coustructum. um 301 Iu Ihspama apud ! . 1.ound ad virore oujnadam cerasum arefactam

dium
liter
Bi os

florum et
.

fmetuum

fuu.pMU:

revoc

Incolas quoque terr apud \.le eorroden vermium pestc

ivit
.

m ^W**f
ft

viri

tron

3. clamabat d Christum , invoeaudo, ut infelioi sibi, B Franolsci anxUimn succ,

(remi(lbus

*um

=
cum cnm
,

g^
uJ ,,sm0 "

ft*

^*^ ^
"
insnper

proi)ter
81

fe Franciscu.,

im somnus
piis

eam

attati-

^mT.c

mendatum
domini
li,
sibl

penitus
supplimte.

expnrgavit

Terr.ni

quoqne

B0

cuju.dam de

M.

^puao
pr.Bd.ot.
es.-ent

comn.cnd..tam

t-J

f ^ J*i
aieti
lo'ci

,ta

autem iUa

Sancti au, mplei

.^

^
,

/'.

.,,.,0.

peste

cum tamen
..302

^rV^^XlLTpS
inc.rcu.tu

usque ad ouooue apparens, mulierem cum puero

omu.a

^nuam

pestilentia devorata.

Vir

qu.dam

Mtinn8 nomine

-*.*

'

""""

pasoua mmasa longe a castro suo hoves quodam s.c fu.t despera crus uuiusbovis casu ut nihU esset s.h. de remed.o

J^^^^ pmambulo ^^ ^.^

devotion is
1

noWles quledlim matro mB eis a uissa ad prtedictum locum aaigenter exposita visione nna ntarunt ethau .
,
.

ducatu perdu

teconfractum, aliquo cositandum.

e "
f

Dum
:'

autem

:u:

id

;ateret no

hlST

em

P ^on.'

^j W P^
ma^
^il
et

n)bilior

inWmi. Stofim p.er, omni,,

crau ctis

,anus appa-

ma,n,udo miracul,,mn,,,adm.,.at,onem
Apud
_

curam reliqu.t, .psumsus, B. Fraucisco hovis fidnc.al.ter commeufideli Saucti custodia^ qU e e ur a nreditum d ., aute snum

indnxit.

Lit
pis.
i

Summo itaqne n.ane refiotum cum exconatore

P

ad bo

quod incolumem Gratiaa fraotum ab altero d..ceruebat quam crus qui dil.gentemuebove.no Pastori e ff it hono donav.t Succu rrere curam hahnit et medelam Sanctas omnibns .nvo.an.bus hnmilis novit parvas neoe^tetes ipgumj nec qnentnmounqne de Amidedig-natur. Kam viro cu.dam
ita

reversus,
,

ma

g-g^ ^ ^ J
306
^.

P''

reinvc.it

cen m ^ neqn..

.ncu rrt

*.

^^
m
Bui
,,,
..,,

de

[tiatua

rbatione

pa

Bmentiam ament

paraljme

niw

totiusque q

dextr

gr^

cum motu am
serab ,|.^.mm

autem
decuba8sel

homiuum ternoe jumentum

Ueri

restituit

fnrto sublatum.

Mu-

~ ^ J
plnre^fes ^n uc

^
l;
|-

patris

^
^.

^^

h;

^^
,,,,.,,
,
,

g
P

intervallo

bcet

nim^
^

n novum cu.dam de Interduco/ catmum inUgre re multas partes casu d.v.sum g, cuidam de monte OTmi ft paravit. Viro etiam
iu

^.

^^ ^,
g

pium Patrem, tamen Mcli prou t

,

milUltl ,,
(1
,

laHtl , bus

villis
,

nUn,

uabjtu
to

fratrln|

u0Vltio

asti .
illo

Marchia, consolidavit vomerem

...

frustacou-

Jj~iji.
refulsit.

non modicum

in

habiteculo
.
.

fractum. 303 Iu
1

liam octogc'

nai

'

<<c <*<*

laclandum
tnfantem.

SabinenBi i dicecesi vetula quJEdam cujus filia iuoriens lactentem octog-enaria erat pauiffitur auus iufantulum dereliquit. Cum Laote, esset inopia , et vacua Laote, uulpercula pleua neroula plena _._. _-_...i : ni ._> o;ti<nti nRrvnlo parvulo lactis laqueesset mulier quae sitienti
,

Et

extensam

mauum

super

1W1 dextrum

.m*

ad usque pedes suaviter c uillius latus a capite aunculas mi.it , tumvndo deducens, digitos in i__i \... mn ~n impresso ch.uahumero imnrpwn cl.:ir:i-

Mll/,,
;

,,r(

'^TextPO quodamque m

^^

"?

79S
.\

ALlLl VITA ALTERA

Hoc
aiffnum erit exemplo ductus Religionem cujus
tibi
,

S.

FBAN0I8CI CONFESSORIS.
piens
,

ctere,

ait

quod De
.n

,i m truus sceundum friwis

q Si^mier gi,iuu

, ^

quon u1,j h uu "' am

re r
,

B
,

D
et

l,,i ui.nu nroccssisti

'*g

'pii

THfTD**

per

me. Li.p.eneterestituitsauitati.Chor^ue
:

,Tficens tandemi., oruoe

per
te

graul testimoOruois .,,;,,

.

succingens, quia sine cborda >ntra , u ttoofa ,., Surgens, ecclesiam exsoh a. Q fratribus devotus cum

!**.*
vellet contin

uium

qnanUB
,

gloriiE aia iu ,,!

ounotia

fcdeli
,

bus innoteaeit*.

Seoure jam

sequantur

qui

Vatit

inno.

loscii

laUtU
dictis

ge
nb
et

,'

et

cum puer ipsum man>bus pedum ejus deosculari

a-eret
,

f ratias

ab
,

t Cm
uZ

e"sit

Et iuvenis

ejus aspectu recupera.a sanitate corpo,

"i be.tu Pater

quia per bacnlum CruoiS exennt ex .Egypto; reprotransibunt diviao, deserta Christi mari Jordaue mortalitat.. "iven.inm terram ,

tan,misso,

rlni,
,

loqueia q
et

J
;

>n--ul:,rinm

wacitate sensuu fra ingresm. cum multa eooleeiam tuncadedmir.tione, qu.

iodus.ria
divinis
, ,

iraudam potenper ipeiu. Cntoi. no< in.roducat verus popuh ,*, iugressuri. Qu Jesus Chnstus crucfixns ,,., et Salvator landcm et glor.am , a s-rvi* Francsci. Ad
;,.

mo

al.

<i,i.i.

-in

!,,,

I.iettrini,quivivitetreg-nat m

siecula

em

laudibus

uvenemparalytioum*derautetamene. per ord nem interfuit

multoa

sfficulorum.

Amen

u.

oaTroto miraenlo

ad

Cbr.st.

et

bcat,

\WOTATA.
in regno dimcesis tractus Italix est a Valvensis Citeriori, ejusque episcoNeapolUano in Aprutio

run

molui

j7iauconl
mi
iiu
/

accendit. Francisci devotionem diceces.s castro Cbore Ostiensis ut ..uUo perdidcrat ex toto q movere se posset PoMtm, modo progredi vel
|

amsiccus

"'

Uaque in au,ustia quadam ac m r ,, humano, ccepit noete talem coram B. Franciscum s ,.. ln cerneret Adjuva me, querulaud. sumere materiam de,

vebemen,,,

*<>*"%
;

Sulmonenst. vatus conjunctus est cum oppzFacnndi, incolis Sahagun, S. b in regno LeHispanue est

knum
et

dum

monasterium

^TlnMs.
noti
palis P

vocabulo codice Villesios, qui neutro

S.

Francisce,
tibi

recolens

votionem

meum servit.um et as.no meo impensam. Nam m

***** tU0S 6t
ecce
* i,nc,asmanU

Latinis Palancia, episcod Palencia Hispanis,

civitas Hispaniee est in

mihi sunt.

tepoXi. notos
, olus

regno Legionensu

ext i,i

et

monor dolons

taqu

Vestims alii Sabinis, aln e Amiternum, quod excisa regni Neapoliatlribuerunt, urbs dudum
UUeriori prope tani est in Aprutio
ctorini.

IHs duri8simo oruoiatu.

:

pulsalus quer,*. sta t.m

vicum

S. Vi-

dcvolionis

memor et devotiom * 8 apparmt, viro cum uno fratre taS| et vigilaati _ utaae se vemsse dimt vocationem ejus a dolons cum Tetigit locum
lfit

benericiorum

Surius male habet

.l

alias Interdicus, f lnterducus, est Aprutio Utteriori oppidum, in

Amitn. regni Neapohtam

ad Velinum

reffl edia
I

Thau in se habeulo parvulo, qui figuram apostemate , perfectam tnet fracto mox quod m.rabilius est , saerum ,, sauitatem ; et sanat, Thau, impressum super loc.m

sanitatis.

fluvium.

e Surius habet
:

In multas partes casum.

;

l,,.,

c/oi

ad miraculi memoriam consiguabat litteras quoS. Franciscussuas Bisno scriptum aliquod dingebat ties caritatis causa m.racula Scd ecce, dum per diversa narratioms vanepatris Francisci mens
o-loriosi

dereliqu.t.

Hoc

at t Surius legit De monte TJlini Monte dell'01mo oppidu nam Mons Ulmus, Italis est ad fluvium lum vel vicus Marchise Anconitanse
:

perperam

Ufentem, vulgo Chienti. Sabina provincia Italiee

i

est

ditionis Pontifl-

R. E. CardinahcuT.Illius episcopus, unus e S. habet Malliani seu Maghani bus, sedem suam est prmcipuum hodiern* Sabirne oppidum

Grnd
rorein

tote distracta decurrit gloiioso Signifero in

,

promerente ipso
salutis

signum

crucs lhau non

quod propeTiberim. ^Editio Yaticana

pervenit ; ut ex hoc possie divin. directione sicut crux mi itanti post simus advertere, quod, sio meriti ad salntem Chriatum fuit sublimitas Christo facta est hrmitas cum
,

et

triumphanti testimouii ad honorem.

sterium

maguum
et

et

Hoo quippe eruoiamymirum i qo chansmata

,

Ms. Puerculi. ducatus ohm caput, epiSpoletani 1 Spoletum, ditione Ecclesiee. scopalis civitas Umbriie est in reatantur, hoc et toto sequenti numero m Quw K Vaticana et Surii desiderantur in editionibus codice nostro et apua leguntur tamen etiam in
:

Pueruli

gPatiarum,

merita

virtutum

tt

Waddingum ad annum
est in

1228,

num.

713.

alta profnnd,tate velansapientim et aoiente tam et prudentibusi.it ut a mudi sapientibns tur Pa,t.m plene fuit huic Christi occoltum p vita ipsiua, non niBi vl revelatum, ut omnis nisi Crucs dulvestigia sequeretur, non ,oia puseni,i Cruel. glor.am ce.linem saperet , non
,
,

dioaret.
iii

leei
-

nnni

namque in su cunversionis princiMiln autem dicere cum Apostolo potuit Domini nostn Je,bsit gloriari nisi in cruee
7ere
:
,

caPedemontio, marchionatus cognomints Sabaudiee. vut sub dominio ducis ora Latii ad ostia Tiberis in o Ostia, olim urbs jacet, antiruinxs maris Tyrrheni, quee nunc in coyunepiscopatum habet, Veliternensi quum est decanus Collegn ctum, cujus episcopus semper S R. E. Cardinalho" sint Sunus sit oculta p Vaticana editio
: ; :

t?M^oSusa, ItatieeurDs n SegusiaweJSeprusium,

occulta.

minus etium a Ghristi q, Non addere valuit versationis progressu

,

vere in con

q In Epistola
r

ad Galatas cap.

6, t- 14.

lbid.\.

L6.

Quicumque

Ixano

regulam secuti
r.

fueriut,

mlsericordia

Verissime
:

ma tione
H

potuit
in

ab ipso audire noa quotidie desideramus

.

Jesu
tia

corpore

subinferre meo porto

pax super illos et autem in consumDom.ni . Stigmata

s.

ilbid, y. 17. xlbid. heodem. Exphciunt Ms. subditur U In codice nostro ostensa. post transitum beati Francisci miracula
:

Sed et illud Gra:

Domini
,

nostri

Jesu Christi

cum spmtu
#
m

vestro

fratres,

Ameu L
jam

reigitur

secure in Crucis glon a

APPENDIX

700

PIE

QUARTA OOTOBRIS
stum
S.
illud sermli
est,

Manifesta res

profanare tentaverant. ea aa nisi quis suspican malit,

"/>ere

AOCTOBI

adjecta Bonaventurx Opusculum postmodum

APPENDIX
AD oL ok,,m post HUMA m.

fU

Tutut k*c se haoeant, certe . ad CardinaliOrdine Minorum Conventuahum

TTm

t-szz

I.

cum

Sancti festum natale aliquando cessatione a servilibus obser:

-^ass ^'Z^^^^t *^*^ ^HutnX*

DomnTc KOCOOMXU,
quint.
;

^^

*~

vatum

ejusdem

festi

Officia ec-

W;

OctobP*

clesiastica.

? Non.s Octobris
Nutule S.
Francliai fe-

*Mf

*.

verbxs .,
,

"-

stum a Gregorio fXffl

Cum vropositum auitsimas

8,

meum
,

fuerit quatuor anti

1'r.nci.ci

Vitas

Commentademque Ordinis elogium expomt

transfero.

rio pr.vvw percurrere

aitutum,

oportuit ibtdem etiam recensere ; sodeejusdem gloria posthuma multa et corpoms trans-

lennemscilicetcanonizalionem

Cupientes,
,

pront

opcris
,

ct

officii

mm..,, sanSUll- morantur.

qualuor allationem.quarum prima in ommbus Nunc tribus ullimis memoratur teraeliam in spectantia trapauca alia ad hoe argumentum quippequx multo pluctandasunt; non omma quam ut singula asseqm possim, ra esse agnoseo, tdumquam mtarii , ...Jre.nisiCo eetera miracula Itaquenec longissime excedam.
;

proptcr conspioimue d ebinm cssc suarutn c exoeUentiam, virtutum

etitetis
lull
,

-^toi<

mir:P. mme

mu
K

^'sancuuu,...
oeditur,
.,
;

hanc Belipo (igentiam meritorum qu.ntum nobis ex . o coet

vcnerationcm

congruam
glor,

et

honorem
cuua-

.,. rc :

M
nos
i

tanto Confessori

uis
to

,u

praaertim ab

xmpelrata fue e ReUgrosas, Zcvariascongregaiiones nec sacra sodalitia ad Reoula varie utuntur, gloriaminstituta.nec cetera honorem et

qui ipsius patrocinio innumera

gmOm

vitahs spirito . ur extingui protiuus videre paipituns

cum

P s,s uostro corpusou,

,;-
ri -

eZdem

memorabo, qmbus ommdnenus pielatis officia sufficeret volumen. busreferendis unum minime
et Officio ecclesiasUco Orttior a Sancti festo

urotinus mcritis et docnm ct alii. grntmrum tutt fuimu. aanitaU qutc cordt noatro cV fnturorum prmsagils , n tum jug.ter refanemuflj aident, ct memoria
;
-

intercess.one

pnstm

^^recitam Commentario pLvio Perusn n. CaGregorii IX Papx, datas litteras 1228, qmbus Me ommbus lendas Augusti anno setnter TccZixprxlatissignificavit.relalum a
sanctos
confessores

In Apostohcas

Stversis
cornoris

tcmporibus aliis casibu con^itut, morbis et bumanis

ipsius

*_
usquc

prSio

nem
mUS ^
"

uos B. ITrancisci. qui qua.i d.t. manu prcedict.m ,

voeavit
et

pro

.,.

ad hunc

dtem

francisoum

annuumque
sta;

verbts eludem fesum indixit his c.t.logo vener.ndum Tcre ini Sanctornm ab umver.ah
:

Ipsum ascnb,

tnentes, u1

tv

Non.s

Octobris...

Ec-

Pro cnjus

ejus e e ia nat,l,ia

devo.e ac sollenm.er celebren-

monniversitatem vestram roganms t,r Ouooiroa Apostohca in Domino per

gnia ad extremum ?te statuimus, etiam

habitum et msi- cumcatto-^pmnria eius nm> meraona jugiter ge nea ,*vUUw usque diem corde

qm

pro

h.

nemuYet eshortamur
vobi
scripta

mandantes

quatemis dle priedaoto

C mmmoratione
iusisTentcs
,

landbus alacnter patrocinia humthter .mploreejusdem

ipsins divinie

omnibu$flde~
libu*

commendatum

^izsz^rsjp^ r
:,,,,

argumentiadumversosEccles,r,

rs,,

ot^^
r,,n
,

P.

taraur,
. teiiu.

V^ ^H
,,rlte

devotionem fidelium uev

Sal
;:

nprationem ad venerationem
,
,

ip-

"

p ,eitantes

festivitatem

ejus
die

r' ,utun.Tmpo"r,bus cclebrcm P cnnctis Christianis c um dnp,cra

^ servautia et praecepiu declararaus tenore prasentiura et
lllMM;

esse

et
,

Ut

ceiebran,

\ )c ^

nfanni. singuUs

solemni-

^''"hbr ;:. e^ronnncieti. ^ihte ce eb audam Nulla in

Lnstituto

i,.,. nt P ceie dcvote eele.

his httems ex-

prxcepto cum de festo itto sub VerumtalessaUoneaserviti opere celebrando. tempore, saltem ahquotm men S. Bonaventurx

^ftlentio

quinquagintn auuoa brautibus innuatim t,nt, M,,,enasdeinjunctise 1 spo3n

1
.

i(

,U1S

'

fuisse, docet ipse locis, sic celebratum De non Oteervan9, cuti titulum fedt car> 16,
:

r,-

i-

rxr

.Mvtitutioaut nonubicerte

, edntn

V,ta,

X.

festum,
ibi

et

non

Nam

num. 894 et exempla divinw vindictx aliquot

Octobris

honor.ntibus Sanctum duobus sequenltbus refert

datafm^aut que exsecuhom usum<ov diu posl, per non

e$tilutw*i

eos,

qm /e-

Tomus

II.

C.S,

eanoni.aUone
>1

lio.

>,

-*

affiMn
forte

/V/,v,///.s N/o,</mi,

ad t,ocem

* JSUSii

tenetur,
,.

J^gJ Octom///^'/-' ad 0//ica

f-J!

1)

eisoi cisri

quod 4u

Sixtus IV sub nullus Bervare

PP*.

solumque observo, tf l7a ,^7/^/^a, j oln tull -ii;i TridentiniBrevianumRoma-

O/Jtciwn,

7 i(o fltegon-

IU

/A"

Ppo,

T C

vcr/(/

Barlholomxus GavantusmThei,

istiw

Hum

aueto,

tom.

parte ob

l.

Franci3Ci

wctmdum mea) par

:

'"."'-

",
*"* mm e*
hnhehant hab

^r %?'
li

**"**

PuYlicat T. est igitur, Equum

Qmm

etiam gcntium ut deinceps ubique

rm

aMt,

SHgmatum, hmc ait Viderunt etViro sancto XiliarUate, quam eum

,
,

"TS* n^
,

scrioebal, tempore GavanuantotemporeislaG,: gorii conslUutw

*. *

tipl et antiphoms, quas et ..,,,, prosis ^ hymnis veractter mse- B edidemnt honorem Tpsins verbo, qnam scnpto , perhl,,,,.' aui tam
,

<>"4 U1

Cardinales, ^

>

laudes

sacrorum

,.

etor

^.
P t0

Z L

S
ait

erat ntique de pr*ceGavanti vo hoe festum posterms fuit hoc fesed observandum . e u n.Knnn V II u Urbano VTTT. ut patet e:X ab ro g a,um ab 1 a
;

t^et

L, s ad annum UU mm. ** solum sacrishts ntbusfsoouentia accipe. Non Q uenuu pfifpy (Greaonus IX. canoni~uiivit,is/ ^composicompos,,

testimonium veritati. Ita recensuit sed quos illenonnominavit,

^nctmdo-

Wad-

3-=.;-*
,

n oMDC X

festa cle pneoepto recens,-ntu,- omnia rt in qna nnllam faeiendo mentionem ubiqne servanda
,

r u.,qnteioci P it: UwvEEsa raa obbbm

i

"-

se tembds

=^
1,-nini

'

....,...,

rhythmis eecles.asticis con, Be hymnis Pboi.es de sunt liymnus decoravit. lllius opus pr.rn.s_ Vespeqni canitur in . 0DI ., ,,, Cailla oli.n solemms
et
:

Viri

nomen extuUt nnme extulit

, ,

verum

et e,

dehoofestoS.

abrogatum. Ita MeraUus, em stum XIV lococtato, num. 16 eonsonans Benedictus mter festos a S. Franosci quoque
fuisse tunc

Franoiaoi,

le

patet,

hoo

fe-

ris diei

festi;

et

prosa

,, T

o,conis

nec
quffi
:

non

ilte

antaphon

Sam-

.MiorEUA, CTE Fkanc.sc:,

acceleua;
nerali
et

VMI, Patee
,

recitantur

defuncto

ge-

confirmatusque a OreSixto IV tnit adnnmeratus, nulnihilominus satis exploratum est, eorio XV

;

Dies

Ministro

Plange, tueba PAur.,aaliquot S. R.

(quos pnemtseral) Tum horum festorum dierum qui in constitutione Urbam VIII iu Indice ,les,r,bi, rem P. Lantusca in Iheareferuntur. Quam ob
tro ;r

sunt plurimi Respousopraelatis. aliisque ex Cardinalibus De rAUPEBTAT.s Officii rium illud octavura Candidus, seu Blancus de

"lo'pontificis

pietatem

imitati

E.

Cardinalei

Sciendum tamen ermonem constitutionem Urbani \III inquod per e8t ui hoc xiu Septembri . cipien. Univbbsa, connumeratum inter stum non fuit amplius
babens, ita scripsit
:

Regularium T^7ulariuin

pag.

fe.to S 281 de festo S.

Francisci Erao

ho^o

uoichko,

feolt *** Otho

'

Nic olai Cardinalis S. Nicolai conus c ardinalis s ._ ; IX creatus. Gregorio TV WAfttna no a collegio coblesti In n
.

^^
:

Montisferrari
in ln

dia-

carcere

Tullia Tnllia

Hvmnum Hymnum
,

NocturNoctur

atque
,

iihura

m M
i-

ita

Exstat
lario

i i,,iiim r.o f.PT-nti(.np. de devotione. de pracepto; sed tai.tum Urbani VIII constitulio in Bullaudala
II

secundis Vesperis

Decus morum
,

Du
:

x
:

Romano Cherubini
variis

lom.f>,$ag. 110
.,

et se-

quenti.
R
rilill

..

.,

Pro

quoque temponbus

va,
.

fpiiuJ
Ki, el

iti

ih

Ordim
i

Breviario Officium. o. iidULi.-uof.i*' S Francisoi etiam in Romano Unumhicproferam.annoimtypis Venetxsper Unumhicproferam anno 15fl typis Venelispei
f >

l.eantiquam prosam qu* incipit Urtabundus; responsorium septimura Salve sancte nis spicam, et antiphonam edidit Thomas CapnaPaebhs, patei Sabmae ab Cardinalis presbyter titulo S. " quci:i iuo A "" v in scriTT.nriPP.it III creatus, quera maxime II creatUS

nouum;

Mlnoi "
i, uliai

quo t a m j/. ../. ue Anwmuiu de vj<.^< excusum, in quc Lucam Antonium tle Giunta excusum. m i -j diem HMnhriz omdum de illo cum suavim~ iv Octobris Officiumdeillocumsuaviad

^ ^^
Innocentio
1

quodomnia habet progiliaprzevia prxscribitur, ex ejusdem \ \ta et novem Lectiones, pria uti
condnnatas,prsemittiturque sequens annotatio a Fratnbus Nota, quod festum Banoti Franoisoi majori duet devotis Ordinifi fi1 sub Miuoribus, quam occurreutia feplici cum Octava, infra et fit de S. Franoisco. Et ditrausferuntur
:

bendo compoecclesiasticas que aliquas antiphonas eccl qm- aliquah anui u Do?TtftTlia r.anCiacconius. Baincrus Capcommeraorat suisse
c

et

pros;l i

*;.. onit.ione

rolniP valnisse

MTat-

Viterbiensis,

Cosraedin,

quera
sancti

Mame ra Cardinalis S (Vide etiam supra dixiraus

canonizatioue

Vitamprimam per Thomam Gelanensemnum.

Viri

126) in habuisse

mnum

vlaude, tuiiba paupeiicula;

,
,

de

ffloria

rairaculorum

cecinit

orationem hyqui
,

sta

citur

infia

Octavam Oliicium de nostra Domma.

Et

Alii vero octavus est duplex minus. pnmo die fein llomanum u.sum tenentcs Octava, sicut et de " sium iiguu^ stum agunt, et non de acere priraum d.em debent facere Ordinis primum diem aliis Sanctis i /~v.*_., nn rnm(ipm C.nnseauenter Consequenler ad sed non de Octava eoruradera.

dies

de Casamora cantatur in Laudibus. Stephanus Eomanus d.aco^ Eossa nova quibusdara de Innocentio 111 nus Cardinalis sancti Angeli ab cujus camerarius Ecclesiae pOBtea creatus
,
,

npnotem nepotem nepo tem

lueeproiis.quiadMinorumOrdxnemnonper.

""'%,,, revocovit, auti.or

, ,

equo eauo

lapsum

et

coram ^.au. Dominieus ad vitara

, ,

mortuum munuum

e3t illius autiphoDce, v

qu

quo-

"

DIE
;i,li,

QUARTA OOTOBBIB.
Tandem mcnte
Tbi vacat

801
serenatus
i.

ffinitnr

Calorum candor
Officii,
,

splenduit. Ita ut
in festo

plurima pars
Institutoris
(

quod Minorita?

BUl

Latitat ergastulo.

recitant

Gregorii
11

IX
liic

et

opus sit hujus Pontificis praBnomiuatorura Cardinab

rupe tectus,

divina BUTSUm veetUB, Spernit yma judex rectus

Ad

lium.
et S.

Bona\ tura tucrn

Aptc
OffiVii

addam

quibus
Galli
,

ceeterae

ejUB-

Bligit celestia.

dem

partes superaddita*. S. Bonaventura,

episcopi

purtcmhabent; Prvfatio Mitir

suasu

eujusdam
ipeiufl
,

a B. Joanne dc
aivernu factu;

patrum
vocant
Lectiones

Religionis

cominnavit

quorumdam el quam Minomm quam per LWJBNDAK

,

rcnat sub censura Transformatara in figum, Cibum capit de Scriptura ,

Abigit terrestria.

postea distribuit in die composuit , ut ct reliquum Officium Octavam licet scribit Oetavianus Sinuessanus; prse creteris asserant ianua et Annales Saxonici Mflfl. tam in littera totum Officiura praeter historiam ordinasse ut supra diximus cantu quam in Bonaventur generalatu, ejusque
,
,

festi

et

pef

Tunc ab

alto vir ieraroha,

\.-uitecce

Rexmonarcln

Paret iste Patriarchfl Visione tcrntus. Defert ille signa Christi

ttricea confert isti,

sub ejusdem
assensu
in

Dum miratur corde tristi

onen taoitus. crum corpus consignatur, Manu, pedc, vuln.-ratur, Dextrnm latUfl perforatur,
Cruentatur sanguine.
14,

fratrem Julianum Theutonicum

,

virum
Gal-

Ordine eruditura

et

ante ingressum in eunin

,

dcm primum prsecentorem

lorum.

MissB
de

Praefationcm
,

aula regis incipientem

Qui
:

vfnerandum
Joannes

Confessorem
Alvwrn
,
.

instituit
.
.

sanctus vir Sequentiara illam

:

I'.

nunc excidit quffi olim celebrera Celano , cecinit frater Thoraas de nova signa primam S. Francisci Viiam qui is ipse, (opinor) Waddmgi fide composuit. Atquehcec ex eruditi
,

Sanctitatis

Verba miscent archanorum, Mnlta clarent futurorum Videt Sanctus vim dictorum
,

dt

S.

Francite o
Htilata.

o(lffl

alterutram parquia non habeo, qitod in tem observem.

retuli,

Mistico spiramine. Patent statim miri clavi Forifl nigri, intus flavi, Pungit dolor pena gravi,

Recitatur ex

Mts. Attisien

lista,

ConvenSequentiam habeo dono RR.PP. ex duobus codiciquieam tualium Romanorum, archivi sacri eorum conbus Mss membraneis describi, et a notano publwo ventus Assisiensis eam lector desideconferri curarunt, et ego, ne mendis grammaticatisuis ret hic subjicio cum auctori, sed codicis (quee tamen fortasse non
bus,

12

Quam tamen excidisse,

credidit

idem Anna-

Cruciant aculei. Cessat artis armatura ln membrorura apertura,

Non impressit hos natura, Non tortura raallei.

portasti, Signis crucis que

triuraphasti, Per que inundura hostem superasti Carnera

lnclita victoria;

sibi et cum titulo, quem scriptori, tribuenda sunt) vraefixum habet. Celano de beato IranSequentia fratns Thome a
cisco.

Nos, Francisce, tueamur, In adversis protegamur, Ut mercede perfniamur

In celesti gloria.

nova signa Prodieruut laude digna Mira valde etbenigna

Siuctitatis

Pater pie, Patersancte, Plebs devota, te juvante,

Turba fratrum comitante

Mcreatur premia.

In Francisco crcdita. Begulatis novi gregis

Jura dantur novc Legiflj Kenovautur Jussa Regis per Franciscum tradita. MovusOrdo, novavita

Fac consortes supernorum Quos inforraas vita morum,

,

Consequatur grex Minorum Sempiterna gaudia. Amen.

Mundo

surgit inaudita,

Restauravit lex sancita

Statum Evangelicum. Legis Christi paris forme

Reformatur jus conforme,
Tenet ritus date norrae Culmen Apostolicum. Corda rudis, vestis dura cura Cingit, tegit, sine inmensura, Panis datur
Calceus abicitur.
vetut

11. Alia de
'

aliis

ejusdem Sancti
Martyrologns

Ecclesiastica, festivitatibus Officia

et

earumdem

in

memoria.

tor annuum
,

S.

Franoisoi

0#ctm
tllxus

Thoma

Celanentis

querit 13 Paupertatcm tantum nichil gerit, De terrenis

tsaddiem
tu

celebratur

el

aliud de sacns

natak, stigmatv

...

solum xv Septembris.non

O,

Sequmtta

Hic Franciscus cuncta tent Loculus despicitur. Querit loca lacrimarum,

Promit voces cor

amarum

Notis ad

in unirersa Ecelesia.

Cardmahs Ba>>

M,n-i,

^*SSSfi2
******* wlemmtote^u

Gemit mestus tempus carum

Perditum inseculo. Montis antro sequestratus,
Plorat, orat

Benedictus Ppa

humi

stratus,

802
.gflfoM
C.
!>.

POSTH. APPEND. AD GtORIAM

;

S.

FKANCISCI

C.

quam, voluit celebrari nlioi Officio ecclesiastico Mar vrolo

Besio

quomodo,

lapsam

bl

ZLo

b-

uie

receuseri

hocque

loco

agnoscente Waddingo, ante UCet, ipsomel obierit sermonemtamen ncaium ncnuw.* ficaluL BenedicH XII proprtuwaa stigmatum S. Bran._ i( ow|p composuit de festo sacrorum Ser- lu iiCadurmquod proinde jam tum celebrabatur

Ponli-

D
,(

~~

*.
. .

.,

monem hunclPagius

concessionem * hanc Benedicti XI referendam esse^utt nem Minorum

u
'

******
rg'

Marcus Ulyssiponensispart.

exstare asserit interatios ab tyM.ntronio cowpositos, annoque Clll/rill ad tollendam difflcuh Vcfwefw bcmsos. pts Cadurcensts tatem ex decreto capituU generalis </'go objectam, ^ W(Min Benedicto XI umverso Ordini festum iUud a

' ....;

im

"*

\:,t,i

P^

^.

,>ropr%o propmo Minorum MinorU m concessum solum fuisse sme semiduphci, eoque tantum Oflicio et cum ritu
.

duod <,,,, 0*i# *. * ;, V/ Zst;oofl^r;^^^o/b^undeciinum(

,

Lfl

^
ait

gt decimus iwfflii
fuit.

^e^ttr,

psetttfopon.

disseAudiamus ipsum hac super re

apx 'odeincepscelebratum; sed in prsedu to a Pairibus fume ui tulo Cadurcensi decretum eam* proprium de illo Officium concmnaretur, Mintstro generali que curam Gerardo Odonis, esset, demandatam- quod cum ab illo prxstltum capitulo Assisiensi admis13*0*1
t

tandem anno

sum

statutumque

ut

itlud

imposterum cum

a Benedh

fo

rm T'Ad
:

annum,

ut dixi
(

1381

XI Froni

tocfl

'"<"'"

conspirant nostn aunia eodem anno celebrato) ut per Ordinem umthores, decretum fuisse celebrarentm anniversaria solemnitate
.

In hoc capitulo

Cadurcensi

Aqiuia-

quotanms ritu duplici per universum Ordinem Acta ejusdem recitaretur. Hunc in finem allegat q,r U addingus generalis capituli Assisiensis,
periisse, credidit
3

ipse vero se habere ait inparvo Ms. ejus temporis, ex eoque recitat se;

ver^um

sti-mata
-enerali
,

S.

Eranoisci,

datamque curam Mimstro

concin-

quentia.
19

Odonis ) Officium ( Qerardo quod nunc universi reuandi idque ipsum esse, Scrupulum hc mibi inovent citaut Minorit*.
,

In nomine Domini

generalis capituli Assisii celebrati

quod,

si

nunc primum

instituta

est

per

uni-

fuit,

veraum Ordinem hsec

festivitas,

neque anteaex-

quomodo conhujus mysterii Officium ; authoribus alias ( ad annum stabit, quodexaliis institutum hoc fe1304., num. 14J diximus a Benedicto XI, stum pro universis Minoritis Nisi forte in Tonpriecessit?
,

Hl XL in quod Officium, quod edidit reverendus Gerarpater Generalis ( qui tunc erat laudatus habeatur et dus Odonis) de stigmatibus sacris et legantur Lectiones Letoto Ordine fiat in Bonaventur capitulo de stigmagenda3 fratris die xvn et fiat Officium duplex tibus sacris

amen. Hasc sunt Acta J^JJJ" anno Domini )ICI , Itera ordiuatum Ordinm Pentecoste
.

ceptum fuu.

qui

Clementem V

Septembris.

ambiguitas tificum recensu sit

muniter
appellamus

et,
,

quem comcujus
Pon-

duodecimum

vocandus vetificatus acta nunc perourrimus, ab atque undecimus calculo veriori niat commendatum sit , quod hoc confirmatum et
,

assentior, si excepens, ritu quod ait de Qfficii a Benedicto XI concessi asserendo fortasse aliam rasemiduplici, pro quo habuit allegandam, quam guod no-

Ego Pagio

tionem non

vum Offcium

Patres

prius

decreverunt
affirmabitur
,

tione recte
tuisse.
piubtitur antc

comitiis. Qua rain eum hoc festum insti-

praeceptum dicatur quod sane 1340 in comitiis Assisiensibus anni probat cum idem riargumentum nihil prorsus
sub
ritu duplici
:

tus, qui

ad eum usque

firmari tunc potuerit, et

dicetur

annum in usu fuerat, concum novo Ofjicio proprio

17
toto
{

Vel

fortassis

minus probabiliter
a

Pontificalum
,

hoc tempore

Benedicti

XI

Pontificatu

dubio est, dcnuo prxscribi. Hoc itaque mihi in Baronius et Gavantus maxime cum Cardinalis

BeneitctiXll,

hunc annum n / e st, ab anno 1304. j usque ad universum sodalitium (1337) elapso neglexisse
et sui lustituhonorificum Pontificis indultum quod mitius est vel contempsisse toris laudes singuexcusationis genus, lente et gradatim in
, ; ,

lis

provinciis
,

iutroductum

ex

Pontificis
;

indul-

to

absque proprio anno commuui omnium

ut

tamen

Officio

suffragio

hoc vero praeceptum

celeOfficio.

supra laudati, O/ficium ittud a prima neBenedicti XI ritus duplicis fmsse, afflr Ulyssipo- y ment. Gavantus etiam laudat Marcum in nensem parte i Chronicorum, cap. 59 verum quam habeo, dicieditione Lusitanica anni 1615, stigmatum a Betur quidem Offlcium sacrorum XI Ordini Minorum concessum fuisse, nedicto
sui institu;

generali
et

omnium
proprio
objectse
,

cultu

haec festivitas

sed ritus non additur. attinet 20 Qttod flCv Romanum Breviarium

ikmicm

braretur
Ita

tamen

commendaretur eludi rationis vim

;

Septembms eadem festivitas adeumdem diemvm

ei

potius,

quam
tem
vel

solvi posse

puto

atque
illi

ita
,

probabilius

huic Benedicto

(XII) quam
,

qui
festi

quintum) pnecessit
confirmationem

hujus

Clemenoriginem

Missa pro- Ecdetis insertaest, recoliturque Offlcio ct mandante Paulo V ptrmiiit; priis cum rilu semiduplici, corda fidelium Pontifice Maximo qui eam, ut
,

^J,,

in

tribui

debere.
ct

Hactenus
/'<-

eruditus

Minorum

Annalista, candide sane

ad accenderentur amorem Ecclesiam propagavit, uti legitur in universam Waddinhodierno Breviario Romano tectione vi.
Christi
crucifixi
,

stum

illud in

Ordine suo triginta

nis recentius eccistimans,

,

quam

tribus analii tradiderunt.

S.

go ad
est,

annum
rege

1224-,

num.
,

20,

teste,

factum

id

devote

Lntercedente Philippo III HispaniaCatholico

OrAt Antonius Pagius Conventualitu" tom. 4 Breviarii dinis Minorum Romanorum Pontificum in Benedicto XII, num.

ejusdem

Fraucisoi

rum

tibus

21

probat,memoratum festum in Ordine Minoantiquius esse, Pontiftcatu Benedicti XII,

rum
et

apparentem scriptorum discrepantiam appriL8

negotiumque promovendomino Gobriele de Treio, et reverendissimo patre AnS. R. E. Cardinali moOrdinis supremo rectore tonio a Treio ejusdem (inquit) episcopo Carthaginensi do adscribentibus cseCardinalis fratre germano
illustrissimo
, ,

meconciliat.

teris

sacrorum

rituum

praefectis

Cardinalibus.

Primumprobat ex

setate

ronis,

celebris doctoris Ordinis

Francisci de MayMinorum, qui

De

hujus Offcii institutione sic

meminit GavanDeinde vero concessit

tus alias laudatus pag. 536.

DIE QUARTA. OCTOBIUS

K
cessit

Paulus V, eelebrari posse ad

libitura
8.

dup

i(l

quidem
ra

Offlcio

in

Religione
,

Franeipatel

Papa aucti castigatique, sacrorum stigmam Tn diecommemoratioms

t

subnexum

est.

C.S memoriam
tiigmaluTn

eamdem

semidaplici
,

at

ei
die

' l t Ciemen JX

et decreto B. prima editione Bomana Octobns xxvin Au_usti mix xv et rursus die 2 MDf WII. Romanam non 21 Primam editionem illam

R.

C.

J,a^jnandomagisdissonantMartyrologm;nam ; apud Soll ex cocUcibus Usuardinis AWr,Septembris referunt codwes

die

xvi Septembrii

addiemw

ismtrajeeten^.I^den^.BrmeUenmet
Illorumprimuss,,- ha-

editio Lubeco-Coloniensis.

Aiiud r r.m T u
Truntiaiiom*
;;,;:;":;

haoeo

pau ii v posterioribus,

seci fa

atiquot eclitionibus

Pontificatu

M
,

Uem
/

festura

be.torura

stigmatum
stigmato

qiuv in

Museonostroem-

aeebatur 'ix,, v.lut, Berapbicis ritu PmUfexprsefuU, id prxcepit, eodemque signitusestcorporaUterinmanibusetpedil ac Missah dicto Uei -iM ile-.cn hodiedum in Breviario Romano non humanitus sed dlgrtis ptis? latere dextro ejusdem recolitur. Tertium Bruxellensi solum bremtei die xvii Septembris ,ivi descriptus *. In sacncor, Sanctifestum, .juod translationis receptto sacrorum stighabetur: Eodetn die ecdesiaAs autem Lubc est solemnitcrfacteannomQex Franoisci in editione ti matu.,. tumuubi quadriennio ante fuerat si S Georgii, co-Coloniensi: In montib ipsius nomine Prancsc, ^nfes. K latum,ad magnificam basilicam sanctorum stigmatnra sanoti celebratur quiescit in qua hactenus Minorum. flac*ei dicatam nm Ordinis Htu duphci majort die in Ordine Minorum cum depromB xxv Maii, Offcio ex festo natali fere addUmTnSeptembrisconsignataest.
d
< , , ,
I , ,
. ,

recitanda etiam Officium hoc legitur inter eacum ritu semiduplici pnmaque ad libitum <** prxcepta legi"< r> rum, quas teste, Clemens IX, tur, est anni 1673. Gavante D 1661 qui ab anno 1667 usque ad
.

Ohristi ^anciscus idem almu. ille coufeasor c^elo redderet, post spiritura bienuio antequam oessum, cari pnedioattonis su* cursum, Seraphin oru aspeotum ertatis titulum, ad

,,<.,,, ,oproximes,, Pestivitas saororum

^e

"

Noctx vto cum Lectionibus secundi nullam fieri tam in quibus, miror,
lationis
Sancli nutalem

opnis,

trans-

tiAddiemvniejusdemmenstsnitUusm^*
i
'

\\i

xvu

um,QuosSn,,,scoUegit

ejHM&tm mcntit,

22

mentionem. memorta Ceterum S. Francisei frequens

sedsolx ed

' ' c em
;

Moan

7"

';

aestanniXm.eamdemannunhant.

unui codex
M$. Marnirologia
iii,

die

alia

estinMartyrologiis. Ut a festoHliusnatalt Usuarc inter Auctaria Martyrologn codex seren^edita.unicus est a Sollerionostro ^lua .jnatusnum. mxReqin; s ipsum Octobris, quo Sanctum annunUatdie excommuniori Europxo coniputand
I

ihffwteS.ITan<" Verumtamen,diemh\ saerum futsse, manu memorix cisci stigmatum capil-i, >en* festumest tum ex Asli* quanum. 19 laudm,

---

ViWAssisiicelebrali.

ex

se

cisci confessoris.

\ probavi in Commentario Vitis ipso die, sancti FranVerba codicis habe. Item Ad diem vero iv ejusdem mensis

prsevxo

n^
*

Octobris, quoille ex Italico modo excessit e vivis.et cui

est

dies

computandi

Breviar edUtombus Usuanostro habemus. Pr*dicto esl nostrum Ms^ dinis vetusUus auoque utdtm, 'torum, utpote anno 1486, ,;, 8 guo ad diem xvu Set pletum, in
veluslis

;-

m PonUficeaffixum Utiuma Qregorio IXsummo anno UbQ pu Ms. Sanctorum,

Florarium
fectum, cum f exemplama inedtta m!dtaque Usuardina aucta Jn Roalia aliis fusius, annuntiant
editaque,
natalis sancti Franoisci Teaitur: Assisi in Urabria cujafl Ordinis Minorum confessoris, fundatoris miraculis plenam sanctus sanctitati ac

f^./> us

bris
stus

hmo

matura beati Franoisoi

,
',

saoroi legere est: Itera reoepfao confessor.s. thesus Chrx-

prolixo elogio

ex Actis concinnato

dilecto suo Frs Dei Filius umbrationem apparens per

m memo-

riam Dominic
ris

paasionis

sui

sanctisa.nu eorpo-

stigraata

consirailibus

in beati
nix.

auno Saluhs FranoUoi corpus impressit

\SSA,

J***
>>
...

26

Waddingus ad annu,
v,v die

-"

P >

,_,_

ofim ceUel

bratafuit,

e0 de>
II

laudatetiam aliud Marl.jrolovet

uti el
V*.. aludqueanno Maurolycum et Ga-

edebratur

dieivOctobrii,

vitam Bonaventura conscripsit. Tnum Ordinum S.Fran23 In Martyrologio

cisci

um
,,,

lum

eaxusum,
,,

quo rolitnr, annuntionf ;

Francisci; acmoxpostm saneti patris nostri sancti patns nostri in Umbria, natalis U cujus fundatoris

primo ad diem

Octobris dtcitur

ut supra diximus

eju,

Matismelor
,ripla,lapsu tempori,
,/',
',

u,,,-^,^^
,t,sed ai>-,i,<

Franoisoi,

Trium Ordinum plenam sanctus BoVitam sanctitate ac miraculis ac ejusdem Cardinalis naventura, episcopas fidelitei instituti alnmnus, SanPontifex Ma*imus , Gregorius nonus
,

^ \XZ m
^

diem restilula fuil etpenuUmc -/< locoreposUa.Verba,qu leSixtus\ %alit,dictoquelocoinserijussU,,,, festivitas annuo Offi, aScelestaeoMur.prt':

^mnameram

retulit.

Octobns: Vgi logioSerapkidOrdinis adui

f^f^Z^Z

r^raatum, qnibns

sanctus
,

ad sancti Francisdj et Seraphioi patriaioha l^nm Umhria, natelis B /.'V-,

Mtalm

^
trium

sa^cti Franoisci,

^etco^
W
,

tura, Maximus, ta Sancto.orius nonus, Pontiivv Martyretulit. Similhma habet rum nuraernra

Bonaven[tate ac miraculis pl quem ureEcclesi* doctor, conscripsit;

Ordinum inclyti fundatons

CUjae \ tam

monte Ahern fuit. De dissensu, to Etruria impressus dl,quo *ad* stigmata S.Vv**

institutor
raira

in

Comraeraorat.o saororum Frane.scus, Ord.us ped.bu. suis manibus

,

eUatere,

Dei

gratia, in

tnfSul

consule d.cta , divinitus collatafuere, 590 et sequentt. tm-ia vrxvio num.

Commen"'

WRursum

altera S. Franeisoi

|MM.

/Uiui torporU
trantlaiio
<<*<*

xxv

A/<,

roloqium Minorum aliis Mart^ologtisjMt^ d uopr;emissa, cum XIV editioni Romani, a Benedtcto cis novissimw
,
,

Capuccinorum

quocl

vu4

APPEND. AD GLORIAM
o<fem
tnmslatio sancti Frandfc itai rtflmri tnter

POSTIT.

S.

FBA.NCISCI C.

c s

meminit: Apud Assisium

r sci confessoris.

Uitrajectensis, Leyauctaria Usuardina codices hoc modo et Danicus Zisis, Albergensis, Fp.dc.sci (Atberud Assisiumrtranslatio sancti Be.ti8Sixn Pa Damcus habent: et

Rudolphius lib. Descriptionem illi us h-aditPetrus Religionis apag. 247, un2 Historix Seraphicm custodia Assisii est cede sequentia excerpsi. In
Leberrimum
est

et

augustum

illud
,

templum

quod

S
nensis

Incarn.tionis

Domini
facta

-c*-

sub

domino

Papa Gregorio
<

es

wn
et

pracipuum ccenobiura Ofi nec struotura toto orbe hujusce caput racenia cnim quae hanc superet nis iuvenitur, magnis lapidibus arena alta sunt et profunda ,
, , ,

totiusque

Ordinis

rfem

Mttr *m*ruW
et

codices

B*eUensts

et calce
ra3

interstrata.

Fuudaraeuta
post
satis

in

viscera ter-

qusesita,

vix

tandera

octo et

centum

Greveni

Molani
,

ii e<
et

manum

Galesinn
s.ucti

mio

Martyrologium RoBaronu hodicrnum,

Aaflissu

altitudiuis

pedes non

veuta.

Gregoriufl
jecit

Tnquoposteriori

ita

legitur:

inUmbna
tempore
,

rinm
xis

lapidem....

commodn >ui.t in-ummus Pontifex pnmaPrope chorum a supeferreas procul ejiciens

Si
latio

Martyrologium Francisci supenus laudatum, Tnum Ordinum S. Assisii in Umbri. Transnuod eodem diehabet:
P.p*
uoni.

rauslatio

Fr.ucisci coufessor.s

riore parte est

,

corapluvium ex grandioribus safistulas

Addo

aquas

per

et

coporis Seraphici

patriarchse

sanct.

FranPapa3

peristyllum. Niin ingressu vero est pulchrum eo orhabet hffiC structura commuue cura hil instituit ,... dine, quem Vitruvius architectus
sed

Georgii ad basilicam eiBd ab ecclesia S. tempore Grcgor.i honorem constructam

in ejus

Theutonicum non reperi. Scio tamen homo rerum gerendarum

opilfl

est.
,

Structoris

nomen

quod frater Helias, prudens, ejus curam

D
28'
,

Altera denuo

festivitas S. Francisci in sse-

::;:
aliauoiMar"/ "
/

pe iaudato F In lusc.a apud diem xvi JulU; nimirum:

Florario nostro

Ms.annunUatur ad
As-

'""-

beati Francisci, Ordims Misisiuni cauonizatione Christi stigmatibus signati, et principifl,

Pro constructione autcm modis ccepit hujus monasterii et templi variis enim pecuniarias colprimnm pecuuias exigere posuit quoque conlectas indixit provinciis adventantes ^ in quam illam marmoream
egit a principio
:

cam

norum

miraculis

clari

facta
2
,

Pontincatus

sui

per Gregorium IX , anno a anno Salutis mccxxviii

,

homines ponerent pecuniam; ex quo nou modica

turbatio
est.

iuter

discipulos

B.

Francisci suborta
dieUur

transitu beati Viri secundo.

,

Eam

quoque signant

Canonizatione

inquiens: odex UsuardinusFlorentixauctus,sic beati Francisei, a Gregorio Papa

,

est templum illud in tria ( atn tria tantum admittunt ) segmenta juxta duo

30 Divisum

rrttui

PontificaDomini mccxxvhi anno celebrata Hisce adde Grevenum sui anno secundo.
tus et

Infenor ecclevota Religionis, quam profitemur. obedientiam, quae altis desia designat sanctam
fixa est radicibus. Ibi

TfHt
jj^

quorum Martyrologus ejusdem mcmoria hrcvitcr inserta est. In canonizationis die sic dia Martyrologio OrdinisSeraphici eodem Umbria canonizatio Seraphic tur- Assisii in

conditum

est

sacrum

cor-

Molanum

pus beati patris Francisci

tis.

simum

multis aliis BeaFactum est dclubrum cx omni parte firmisut furiparietibus, lateribus instratis

cum

patriarchaj

Francisci
et

levit

et

confessoris
vi-

quem Gregorius Papa nonus ob admirabilem

tae

bus adimeretur insidiandi facultas. Ad cum datur aditus per vias subterraneas
secretos

eum
et

lo-

per

sanctitatera

miraculorum

raagnitudinem,
,

iu ecclesia biennio ab ejus obitu in ipsa Sancti beati Patris sacrura corpus reconqua ejusdem Fastis addebatur, insigni celebritate Sanctorum

qui satis latent. Qui in eaeas dem basilica duas iantum ecctesias asserunt, negant. Hic Rosubterraneas vias ac cuniculos Aninterserit litteras Francisci Bautii,

ouniculos

dutphius

canonizationis cetescripsit. Sollennitatem hujus exposui in Commenraque eodem spectantia fuse 30. Aliquot denique Martyrotogia Octatario

drise ducis, de conspecto in clesia corpore S. Francisci

eadem subterranea eca Nicolao

:

vam
(

Institutoris festi natalitii ejusdem sancti ad diem xi Octobris annuntiant.

III, de quipergit Quod spebus atibi agemus. Post has ita perviam) ctat ad secundam ecclesiam (cuilibet

qua; est instar oratorii

tate

fundatam
afflat

designaus

paupertatem iu huiniliomnibus ibidera pie F

,

orantibus

III.

Praecipuse

S. Francisci ba-

insol.tam pietatem ; cu.ius pavimentum variis coloratis et vermiculatis lapidifornix, instar bus intertextum est. At testudo seu

silicae

prope Assisiuro
;

structura

cupie

et

ornatus

dedicatio per Inno-

cum certis qnibufldam figuriB vel dolii eas factas a exquisita arte absoluta est. Dicunt quem constat Gioto Florentino majori ex parte
, , ,

centium IV
facta

summum
mccliii
;

Bui

temporis
:

omnium pictorum

fuisse

nobilisai-

Pontificem
ali-

mum
variis
81

anno

ejusdem

in illifl depictas coloribus

exprimitur vita Jesu Christi

quae
,

omnino admirands sunt

.,

et excolenda^.

orumque Pontificum in

eamdem

pius affectus et munificentia.

trianguli elelu testudine sunt quatuor compositi. In supenon parte ad g-anti ordiue chorum est B. Franciscus , velut princeps in

7-J^

Inter
"

dicatas

sedes S. Francisci venerationi peculiariter principem locum obtinet basilica

proinsius nomine insignita apud Assisium, tum thesaurum, quem continet, pter sacrum corpons tum propter privilegia, primatumque in Ordiac dignitatem, quibus summi Pontifices, ac novissime Benedictus XIV, eamdem exornarunt <lVAbusetiamipsafabric3emagnificentiarespondet.
,n\
t

indutus vestc egregia cujus Gloriosus Fuanverba capiti alfixa sunt quoque extat vexillum cum septem ciscus. Ibi et angelis circum astantibus atque bucstellis quo triumeo spectaculo cinis clangcntibus
sella recliuatoria
, ,

I.src

phus famae ping.

egregie perpoUto , et altero triangrulo arte perfecto. In politiseima dextrorsum est porticus ambulatoria in prospevectu cum columnis, et in medio cst figura subnigra induta , cum aliis * et diaderaate ste
solct,
,

*
rt

alis

quadrato

1>IE

QUAKT.v OCTOBRiS.
j.si-

80 5
c s

A auadr.to,** ngura manu

;

dexter.

tenet

gum,
lentii est

at.

l;rv.i

supponitdigitum labello iustar

in

chrae et egregi.

ad

pedee

signuin exiniiEe liumilitatis

Cardin

it^SSL^SS^S^SJm Primo cum

est capella S. CatnarinaJ,
Ldii

Oariglii Albernotii Hispani,

pviis

quidam, qui aceipit jugum. et proimponit huraeris. Super caput figurae est , Sancta Obbdibntia. Hinc penbe d . S a a ct a I" ; haec nota hiec ota sed solum epparel det ad capul Cruoifixus ,
fjpater
: .
.

multi

S.

Catharinae.

"<
ftm
,

:;,

Sed

quantum
est

usque

I"
fluvius

cum

Pla 8
l.is

raUs

npit

magnus
bi-

sanguinie.

Dextrorsum

est prudentia

ceps

notis:

Sancta Pkc.entia. Haesl

^t^5S*-.
buas
nar.
.

nl

mhil l" Ml ""%;

Bpectat ad supcriorera ecadeo eleganter constructa, nec ilIo scculo a erl ' ln toto orbe. u

**** <_

medmm

betdiadema
Bgura,
et

eum

mb

,ua
et

ebu -. angelus ductoi ejus,

l

duae

alise

figurae,

respicientes, junctis

nibus,

praa

se

ferunt

magnam

religionem.

maEx

veram ffireboroTdUia ex Sun crti faciem mulatur. Tarsicam, nobUi, arte, quam vocant

eatens

,:

()

,...

U1

in

teeto * eua

.-tellee

^*'*,.^
opera
ibi

materia

insignia Bculpturis et imaginibua

quem

est

verbis
canis.
ttructura
*

Sancta

consimilis figura cum subjectis Humilitas: tcnet accensam

et

Sansonis

constructum;
:

cnjus

imago conspicitur

iu

cujus ingres

ferunt cxpressa a" J

'

faculara. A<1 pedes

angelus

et

seraihomo semi-

nuam
lumen
B.

est

oculus

vitreus,

unde [transmittitur

in
,

morem
in

et

ornamenla
an cralcs viminca?

In altero triangulo sinistrorsum est arx vecura turribus hinc inde, et in medio turris gerrum *, et terminus, et in apice est feluti Sannestra, el caput mnlieris cum subscriptione quorura al< angeli, cta Castitas. Astant duo 32
:

triauguli

quo

cyclopis, late patens iu raorera est imago vera (ut dicunt)

Prancisci,

(nisi fallor)

opere mosaico interrext Cimaboni. Inter utranque octipedale, ne popul patiuin

"lans
lrapeInniti-

Buper

pavimentum
sit carteris

superioris
in

ecclesia
tnferiori.

H ter

exl.ibet

regnum,

alter

vero

palmam. Ad
.

dimento
tur
,.

eeclesia

tenet gerrii sunt duae figurae, quaelibet gCll" ouuv " Ul" "O 1 aspergit et muros, manum extensam extra aquam super caput denudatae figtme. Alter anbalneatons. gelus lavat dictara figuram instar tenent vestem anSuper has duas figuras, quaj Sancta Munditia gelo, leguntur haec verba Sancta Pobtitudo. A lateex alteraparte: homo armis cinotufl re est angelus lavans, et

lignis autera paviraentum superioris ecclesiae

pedes IJCUCO

aDiegms.

Portam

ecclesiae

inferioris

Sanson

porti- aliP

'

tecto cu quadam egregia exornavit, ut hue litterae imbres repentinos

,

md
declarant
:

it})eclan _
/(

Fratek PBAN( ISCUS Sanson Genekalis

Minorum
beue,
in

fieri fecit
turres teretes

1487.
,

Circumcirca

figuris, oum parmula in brachio, et multis aliis Poenitentia. Sub amore est horao \vn.,: ir Mun D it! a, transfiguratus cum his notulis figura cum his littequce propellitur ab altera
:

sunt dnodecim illarum est inferior

ignis Spiritus
i

et in

onaquaque
granita. ru-

testudo

petraj

memoriara
est albi

duodecim

Apo
B.

ndorem
lapidis in
in
Vd

praetendentis. Tri-

vero

honorem

Virq
I

ris: ris
te,

Mors. In altero
pvaeter

triangulo tnanguio dimidiara

ngni.. est figura

;

manus

et

partcm bcb

manus
nera,

autcra sunt extensa?, et Angelus a quae duo angeli offerunt.

et.

*""'* l -- ginis. Sunt quoque gjj Chorus elaboratae accipmnt mu

ti

superiori

ecclesia

La;

manu
int,

tere dextro, tera

offcrt

alve>tem et marsupium quiedam vero prjetorium. Subter

opere Urabri Sanscverinatis Dominici Francisci et sumptu magistri rtexto, opera

oeralis,

J
;1

mallU C imaboni et

quoque

cum

subselliis subsell iis

offert

ganso]

ut

insoripto

affixa

de

nudatis intra vesubjacet mulier, subcincta, et quantum ex facie, ex vultu, quaa pres pedibus
,
,

magnifice
nio "

fabrefactus.

Nostro

tempore

Antoconstructa sunt a magistro Petro

Generali.

dominam Paupertatem, quam in spon^ m suam B. Franciscus accipit. Christus vcro C a iatere manura interjungit, atque ejus dexpra3sentat
,

ex oculis

ct

ex

fronte

suspicari

possumus, possumus

Nucerino

Sed

quod
est

accession n dignitatis l.abet, cce8 sionem

naria

ftm

contingit,

cum hac

inscriptmne
est

Sancta

"^^^^^,;. J ^^ ^^ ^Zria/au*
1

turris

plunmara campa-

d pavta*
tifices

ltll

lllll

^ <l/

iam jrlns,,odo

em

et

summi Po>,

TT"
et

SSSTT ***

egregia

capell majoris pictura, quam dicunt

choro

nus

ingenn
(quod

monumentum Pnccli ^pann

ego sciam)
est

a nemine
lecta.

ad uc

^ ^^
qu.dam
,a ti,
intel
ferre.s

eidem

loco

contulere,
tres

prmlegia progre,

ff^
s
'

lasilica illa

quamv, eodem Giottofuisse expressam, ab ne.cio quid mapris elegan seferat formce dignitatis. Sub hac

Communis tamen

omnium ^ntentia

^ * ^ ^^J^J^ ^^^^*?^ ^iS^

.

vnpo- unnol volunt>so i um duas cer tum est, saltem unam earumconiimatt ut, perfectam Vrnnjril ihj n ^ r ^ rruem bile S. /irn/ s
ecclesias invicem

ut nonnulli

fl

9.

,tai

redein de strenue laboratum fuisse.ut

; vel sequenti, statuit

opera venerabilis fratris vero Altare structum.

Mattbsei Assisiat.s con-

Perfectam fuisse anno 1285

circumquaque

Waddingus ad eumdem annum num.

'-",,

ex

nuibusdam

insertis
.

vallatum est

sub ara

cratibus ct ansnl.s intort.s coui abdito et secessu

corpus beati latr.s... ditum est Tenerabile illud quidem snnt mult. e. hui Ante fores sacrarii
insigoe^ et

quam, inquit, sacra Christi Crucifiad imagine, scu curavit frater Ilelias transtr.s superpoui supenons, templi transversaa trabi euarganeae milleGiunta Pisanus affabre pinxit anno

nuam v-~
*

-~^~
.

egree

piotur, et (ut ferunt)

cxpressas
.

ma

_.igetim0

-*

uu Antonii

Cavall.i

*...
I

Aute c.n

iaiu

'

'

onKiootn el auj^eote pfcHeli.Tivaim.gme, add.t.s

_^..* U.to
,

Bepulchrnm cellos illius capell, fa, esse quaPiim cratc fcrrca, ubi diount condita Ad,.t ei .ociorum B. corpora

^quentibu.
*
'

n
!

=S

quoque

in

inferion

ecclesia

[quam

ille scilicet

J-^S
x

auaerei

Helin,

Giunta


APPEND. AD
Giunta Pisanus

11

GLORUM

POSTH.
MDOtlU, Sn.hbati

S.

FRANCISCI

C.

806
\rCTOBE

me

pinxit anno Doraini

die Lume sequenti ^ ' urbem curiaj ad tota

et

egrediens de \ -o nmn m per \T Roraara npr N 'ir-

f""*<l<*tias

f^ jm
annuat

s.

m.cc.xxxvi.
Indictione nona. Detecta est Waddingus
:

niam

Sabinara est reversus.

Pascha hoc anno

f

h*c imago an-

Subdit dum pro sole o proxime elapso mdcw.h. tumu prinoipts exequifc m nibus cujusdam viri temp ad superfco ftatu

b,

funerariua
cui

-enderet,

0PPu^^a

bem

supcrpo.Mti cru\,

=
.

AseensiO imcrl^al Dominica ante ideoque Domini die xxix Maii, quo du tunc incidit in x*v Man, Ascensionem

^^

fuUdiex* AprUis

hnn

tnteannos viginti

tres,

summum

Pontficatum

*-

Franoisoi corpus rnnora,,, Terente Gregorio /X,S.

1ao r. ,

IZmtosUicUfUeratillatum^ TmiBrem^rURomanorumPonttfic^

Z Zme

Nicolao idem narrat ex laudato

no-

;^*
^atfone e

**

wm* est
,

Franoisci

Cardinalifl

Dura pro Tin Boncorapagn n

,llam

transversam Tanensera oporteret ^ p topum superposita, mteroid!. trabem cui crux

per(eclafu.il;
,,

anno 123B

aGregorio l\,

adoptavxt Chalippus riani(quod ex illo etiam ecclesxam 7ita Galtica) eamdem Dommica in Albis a Gre Kesimo die Aprilis, solenmsstme consecralorio IXsummo Pontifice anno (verxsimihter fuisse. At quocumque im) hxc basMca perfecta

iSiaW

ifeni

*&

ex Chromco Ma-

"**

wsariumhujuseonsecraHonisdt. deindepmde, an abUnocenUolV indictum. Congregatione per denuatum, a sacra Rituum Martxx edilum Tetum anno 1686 die xiii ConventualibusresUtuipermmum esmnoribus hodxernoMartyrologw menfeHxnc ineorumdem post ante Dominicam qu.ntam se Aprili, Sabbato Umbria, Dedicatio ba ^ssisii in
,

Pasoba legitur

Zn

Franoisoi, quam Innosolemni consecrav.t, el Grecentius quartus ritu Sedi imraediate subjecit^ gorius nonus Apostolic* et matrem atquenniversiSeraphioi Ordinis oaput

p^iarcba

^ancti

Ze"semus,quam

53

ejuedem cons nullumest dubium t quin necper ^aiio nec anno 1235, IV facta sxt. anno 1253 per Innocentium sed

^nm^l^ S! adhuc

Assisii

Malniassertil
tempore apparet

ripso,
:

^d^ur

Apostolxcis litteris

morabatur Innocentius ut ad fideles hortatus est

,

M ^

imploeamdemaseconsecratam ecclesiam pro

cum emm anno 123o Fasctia Domtmca in Alnlleritindiem vni Aprilis, cum vigesimo die annonon cucurrit ois e0 Pro InnocenUo sed cum die xv Aprilifl.
Iprilis,

randa Dei gratia frequenter

accederent

annuasqua-

erase*ch*et lleindulgltxasconcessit. Has

:

synchronum, IVannoque 1253 testem habemus

ac sacellanum eiusdem Pontificis confessarium
,

i, pag. 682, Bullarium Franciscanum tom. Nos enim de omnipotentis est finis rum hxc Petn et laul:, et beatorum IDei misericordia,

Apostolorum
vere

ejus,

auctoritate

confisi,

oranibus

Nicolaum de Curbio
t0
ti

qui Ordinis Minorum Vita,a Stephano Baluzio inejusdemlnnocentii sequenMiscellaneorum edxta, pag. 391 et ;
,

ino

1255

ub Innorenlio
I

V consecrala,

rehquit. ad propositum hxc scripta Perusio ipse de 38 Recedens postmodum IV) Dominica die OctavaPapa (Innocentius lonanno mccliii rnm Resurrectionis Domini
' ,

ecpcenitentibus et anniversario Dedicationis ipsms clesiam in smgulifl annifl quindecim diebus sequentibus. ibidem manura porvenerabiliter visitannt, et annos et octoginta dies rexerint pietatis, duos
et confessis, qui earadera

de iniunctis

sibi

pcenitentiis raisericorditer relai.i

xamus.

Datum

Assisii

Idus

Junii,

l^-t.hraIZbd,

tificatus sui
civitatis

anno

x,

venit Assisium,

ubi cives
pra?

tu^ nostri

illius

ipsum cum tanto gaudio suscepeaspectu

anno decimo, id est, anno seEasdemindulgentias iterato concessit datis, quse xn laudato BuAnagnix

Chrxstx

runt

quod in ipsius tanti patris laetitia nullo in-enti et superabundanti

poterant
ratus
in
est

multis

lacrymis
aestate

continere.

modo Et mose
,

quentiMtteris Leguntur ibidempag. 66 lario exstant pag. 759. Pontxficis etscquentiduxalix epistolx ejusdem

tota illa

cum omni sua famiha

sancti

anno 1253
in

Assisii, ut

dictum

est,

commorantis,

loco

beati

confessoris

Prancisei

quarum prima

sanctissimum requiescit. quo loco corpus ejus fratrum suorum consecratioconsilio se Qui in prsedixit nem ipsius ecclesiae faciendam festum Ascensioms Dopracedente termino praefinito Adveniente quoque
,
,

pro eadem ecclesia omandaque etxam da pro eadem locupletanda f

;

fidelium oblationes in pecunia perficienda recxpx in secuncruces,

libros,
.

calices,

thuribula,

baciha

(id

:,

mini
per

consecrata est

ipsa

ecclesia et altaria in
,

eadem
quo-

Dominum memoratum

et

episcopos

auro, sive de arest,pelves vel catinos) sive de etcappas seu pludalmaticas, g-ento, tunicas et paramenta, tam vialia et qua^que indumenta personaaUa, sive ad altarium et
serica,

quam

devotionem et reque plures. Ubi propter loci summi Pontificis, dictam eeclesiam verentiam
consecrantis,

rum

sive ad

alium ipsius ornatumj

;

campanas

tanta

fiuxit frequeutia
,

populorum,
,

clericorum prslatorum, Religiosorum parvulorum, etiam tam rum, mulierum et

vito-

de

ornamenquoque magnas et parvas, et cetera stica libereac specialiter haeccli rasa te obstantibus quibusberi posse, indulget, non constitutionibud ipsius Or,
|

cumque
1

statutis

vel

oii

i>ropin-

remotis
lus
care

provinciis,

quam
et
iis

quis?

unquam

posset
valles

longinquis *, ut uuleos prae multitudine numecolles,

diniscic.
1

Nam

planities et ipsa ci-

cum

sismas ex
Contulit autem
ipse

multipliciter

replebatur.

dominus Papa illuc omnibus remissiones etmduldevote accedentibus amplas Statuit enim ipse dominus gentias peccatorum.

tali die Domimco ante Papa, ut singulis annis in festum consecrationis festum Ascensiouis Domini

ipsius celebretur.
,m

immiscet de gePosl hsec Nicolaus varia

stis
si,

Innocentiiineadem commoratione AssisienCelebrato postlandemque num. 34 subdit

:

decus - diplomata, ad ejusdem sacrx basilica> exponere at mxnime aim Beue . et splendorem edita, fusius per quam die ixXlV. prxtereunda est bulla Benedxcti XIV, rata Pontifex omnia decessorum privilegia hic basilicam habens,suaitem addidit, ac eamdem Pontificiam in Palriarchatematquein cappetlam Exstai hmc '<>mo 4 Bidlarii Benedicti XIV erexit. per a pag. 82, editionis Romanx anni 1762 quo, licet prolixa Bieronymum Mainardum, ex quia mutta summorum Pontificum eidem ba;

Longum

esset

omnia Romanorum

...
,,,

Pontxfi-

sit,

silicx coltata beneficia

\ dabitur. *

memorat,

tota in sequenti
IV.

modum

ibi

solemniter festo beati Prancisci

die

DIE QUARTA OCTOBRIS.

Apostolica reeepit;

construendam

statuitque , ecclesiam , ac nulli omnino liberam

,

inibi

HJCTOM c.s

aKJ

per quam IV. ReCltatur Bulla j- x u nfl ;i; nM r> vt\7 r> Benedictus XIV Papa basihcae
,

et ad huApnstolicse Sedi subjectam fore Ecclesia Rmnana percepta ju^modi liberatia ab

quam

auie ab eadem ecclesie pers Bibi, et Successoribua uibusA P ostoiicasLitsl P ,, q sol ;enduradecr( vlf
. . ,

mdicium,

uniua libr

cera cenaum

annuatim

S.FrancisciapudAssisium vetera
privilegia confirmavit
cessit, et

^nova con-

eamdem

in Patriarcha-

^^Z^o^^^ _, .^ ^
decessor,
in

ipsa

^^
,

Assisiensi civitate

glonosis-

a lummii
Pontifl

lem

et

cappellam Papalem erexit.

simum Patriarcham Sanctorum

BENEDICTUS EPISCOPUS,
Servus Servorum Dei.

talogo rite adscripsisset Omnipotenti modi ecclesiam in ipsius honorem statuisset, ilhus Deo dicandam erigendaraque per posito primario lapide suis ipse manibus Litteraa dataa Laterani x Kale
,

confessorun. ac designatam hujus-

alias

Mail

anno [ncarnationia Dominicsa mdcoxxx

'

MCCXXX

Ad perpetuam
R
Divinum
eloquium

rei

memoriam.
quum
,

Is Pontificatua sui anno iv, incipientes: non modo concessum eidem Ecclesiam immediat Romano Ponecclesiai liberatis et pnvilegium, nova et solemnio,nia
tifioi

ri

implolw
hwnilit

duni

Francitout
exaltatm

exaltadeclaraverit voluntariaj demissionia affeturum se illos, qui non sosuas otu humiliarent in terra animas quos servos Regno pusillos ccelesti
in

Fidelis Dominus
Scripturis

in

verbis suis

saepe

conceasione firraavit ip.-am Ordinis Pratrum

sed

etiam
in ea

ecclesiam
et

sanctis

Minorum ao trem ab omnibus habendam

,
j

Caput

Ma-

per Fra,

lum

in

Filii

sui

humilitati conformes
;

reperit,

gloria

et

perpetuo serviendum iore tres ejusdem Ordinis lmraualiaque ad asserendam ilhua conatituit et Fratrum in ea desernitatera ac dignitatem opportune commodo promovenda tiura
, ,

honore rairabiliter coronat talium fidem excitandam

sed etiam, ad morhoc et roborandam

, , ,

decrevit,

qus3

latius

continentur

ta

prffifatia

ejuadem
ipsius

Gregorii Litteria:
Nostri,

quas

qui v.ventes in ut pro sua sapientia disponit eique contempserunt mundo. mundi gloriam aplendidioribus post morcurarunt placere non filiorum hotem honoribus in ipso conspectu
,

decessores
morabili
flfl

Komam

deindePraPontifices, ex quo
alii

sancti

Francisci

corpus in
fuit,

eamdem
primis

rae-

pompa
Papa

illatum

in

Inno-

minum
ris

extollantur

eorumque memoria
,

iu ter-

decorata fulgeat

et gloriosa clarescat.

ipso quura in pluribus sanctis viris ab post constitutam Eccleexordio, et maxime estj tum vero siam, saepissime demonstratum
in beati Francisci

Quod mundi

IV, qui postea ecclesiam ipsam supremum fastigium perductam Buaque jam ad anno kcoliii, constructione et mole conspicuam, festum Ascensionis Domini adhoDoraiuica ante solemm norem Dei el ejusdem beati Francisci per non Clemens Papa IV nec dedicavit
, , ,

ritu

confessoris exaltatione
illius Instituti

et

mamfeste celebritatem pertinent oculis conspicimus. Qui enim vivcns, in impletum studuit, ac op. semper et aliorum vilescere Buis delectari eonsuevit j probriia el vituperationibus c Catholic Ecolesi judijam pridem irrefragabili inter Amicos Dei clarissimoque praeconio oio ubique terrarum cum ipso in coelis regnantes in illlua autem corpus honoratur et colitur usque mortificationem Christi ad mortem
et

omnibus, qu* ad

amplificationem
,

memori

suas Litteris, datis Iteate vero etiam IV peculiaribus et msui anno n ldus Maii Pontificatus ii Pi^clara.... statuit , ecclesiam oipientibusj
similes
,

Utteras

confirmarunt.

Nicolaua

totum locum ipsius cum pertmentns absque speciah et suis Ecclesiastico interdicto, sub certi Sedis mandato expresso ApostoUcaa suppom non ibidem praescripta concepto forma ipsam,
et
,

posse.
I,

Porro
eo

eidem
,

ecclesiae

non parum

hono-

Etlil la

quo

ris

circumferre

non

destitit

singulanbus

sig-.ns

quo.l alu ex Pradecessor accessit ex * Romanis Pontificibus, non sofoatri

illustratum, atque ceratque prodigiis de coelo ita populoordinum studiis tantibus omniura devotione clarificatum fuit, rura et principura gloriosum super ambitiosa
,

lum ad eam
turi, aa3pe

beaii
se

Patriarchae

tumulum venera-

Jjj*
p

ut ejusdem sepulchrum

potentium
reatur.
;
i

sseculi

monumenta
vix altero

raerito celebran
...

me-

quoque non exiguum omnis generis Pontificalia Sacra

re

contulerunt, sed in AUbui, prope ipsam exatructia, ad tempua doraicilium figere atque
,

Pontificiis M.nosiri

in

ea celebn

consueverunt

tasuper

Apostolicae 8edis scripotestatis,

et

nttif

Et sane

ab ilhus obitu anno

Dei
exuviis
in

nia,

fiono>'M9u(biM
batilicu,in

decurso,

quum

de

Servi
,

decenter

aliaque Ecclesiasticsa iraperii iustruracuta apud

nulli

civilis
;

eam

collocarnnt
sui

non-

qua

collocaudis

ageretur

eumque

finem oppor-

Sancti corput

lumet

prope tunus locus et fundus, Apostoliea Sede mcenia illius aluranis pro Praedeoblatus fuissetj san. raem. recipientibus dignum exiIX cessor Noster Gregorius Papa per Mius memonam stimans et conveniens Ecclesi Dei fructus proveiierat m tantus
,
,

Assisiensis Civi-

fferuntj
ta

etiam in ea sepulturam quapropter ejusdem ecclesia?

Sedis
subjectio
,

corporis ele-

immedi.ipsi

Apostolicae

quse
,

cum

aliis

pluribus per orbem

videri
et

ecclesiis

ab

tafeno-

rum Prajsulum
nis

jurisdictione
,

poterat

exemptis, commudopeculiaria Pontificum

in.luit

minii

proprietatis

apeciemj
,

eo

vel

in eo etiam
ter quam

honorificari

ut

ecclesia
,

in
.

qua

corpua recondendum

erat
,

Romano
ta

Pontifioi

nemim subesset; eumdem

Sedis

maxirac confirmatam. struotursa altitudine trium

quod

qunm
i

"i

umus

revera

um

fundum

Jub

et

proprietatem prasdictaa
II.

mira adific nuarum altera alteri superioris ecclesia? hemicxclo l.-noonsurffat. ta 104 tiflcia
iraminet,

Octobris

Tomus

, ,

,,

D
/;,

m
,

./,,

(u

UCTOM
C. S.
,

ueque ab
ieitur;
in

initio

exetructa
,

!*
*"

ea vero coud,tnum pm subjectum veueraudi corporis ubi Pontifiee Sa a latere altaris, piue attiugH erexiese^opor crie solemuibusoperantesthronum
dig
,

qme medla

tnit.aUquo.

san mem. Decessons nus ex authoritate primum

aU.ii..

'"" ,lfi0lUS

^^

decus au ff ecdcsiae splend orem ac sumus. Quod q.w e libenter adducti landumq la 1 Nostr. affeobseqllil singularis ^ oiu cU1 dem nou uem patr a rcbam, mult.s jam Franciscum patriarcham, multis ctus erga B. Frauciscum atque teet publice declaratus

endum oumu-

\/l -7/orum
,

>'*/i/o

ac

^ mm

privalU
publicitqw
i

.ilmniliif

molvB,

rebus privatim,
et
;

peouliaria

rstri,ClementisPapXII,atqueitemNo

in

eumdem

consp. erectus assidue ret.nen bia annuentibus,

""7,';
propria,

r/usdem
privilfgm
,

o/i

firmarunt
tt

et saeras acti ones siam ejusque cultum modo pertmeut elageudas quoquo

D e omuibus autem,
parvum

Z q **? *^SnTudaTd^ m ^^ ^ h^g **

vivis

his

suggessit; dum bLto Francisco in

quasdain ac veluti basrediNofamili* Nostr devotio , ipso adanimo occurrit

,

agente

pnmum

Mejoribus No-

ea

Oime

Sunlaut V
Sixtut
1
1

Urnum,

pr.us Roman.s lon consuevit, nisi consultis q ficibus pro tempo.v ti d tam pro ejusdem gularie cura , et soUieitudo ao deeore , qum pro ooneemtione

sive

statui

tu

verQ

cum ^nsto
beue ^.
conser-

**'

~
am
i
,_

c.a c

pTu ceptam
pot

Lesi.
recta

omnium
enituit.

iu

semper

agendorum f BoQuare nil m.rum s. P enque

ipea

'
Jrapa

m aui
B

Pontifi.es

Pra.deeesso.es

Nostr

ceelesiam, BaeiUcam etiam

pluribus privUegiie
et

nuncupa

eamdem com

*% W
1

protecu ^ profecta.
re

ipsiusque P

famiu Noste

*nT. m <*

\ noniam ** mente

grassante lue, acrecolimus Sed ea

^

oUum
apud
.

beatus Pater et ditiouem , to cuju s sinu ' eo magie lUlus et P lchrum , tegendam atque interoes 8ionibna pro

^^
suasit

qu()Q

Ecc

temporalibus cumularuut, et Litt9aaiscipiestM.il per suas Apostolicas datas Eom apud fcn. . . . n > b !T o o

^JjgfSl
Nicolaw

iUiusmemonai oniagis iUuetria ad

bonTem
c.eu.

extiterint et deApostoUoa, Sedis judioia

E
omniti decetto,

etum

Petrum anno luoarnationis et vin ldus Pebruarn, omuia, mcdl,

r

BV
rt

Domimc.
eiugula

matu
1

J/ *HolWl ne

ac

certa

scient

per ha ne No-

,n,i

luorum

/.,

Ivilegia

stra^ perp

S^rii^-^tbr^t^ ISL
exempuuuca
sa3 P edicta3

cu

Papa IV eadem , obtinere decrevit; et Sixtus similiter pro suis impertita aliaque posterius munimine roconfirmationis adoptans, novo
.

..

.l

d.-_*..

pnn

TV

pftflem

ecolesiae sancti

u^
iL*f
, ,

prB!rog ativw
.

Constitutionem omn.a Ubertates,

,

L Franoisci
,

tam per pra^fatos

sub plumbo boravitper suas pariter Litteras Petrum pridie Idus editas Roma^ apud Sanctum quarum imtium est Ad Novembris anno mcdlxxi,
:

OUDINEM.
Sixtiu
.,,
,

V
onfra-

fiji

simihter Et Sixtus Papa V aliis Decembris anno mdlxxxv, xiii Kalendas datis
47

Littens,

Gregorium IX, Innocentium IV, et Clementem etiam IV, Nicolaum IV ac Innocenet V, IV V/Sixtum quoque quoscumque Koalios tium Xll, quam per quanNostros manos Pontifices Prasdecessores seu concessa et qualitercumque documque dummodo non sint actu et innovata
,
,

^^
Assisiensis,

eidem eccUtix
concetsa
confirmat,

confirmata
revocata,

seu

sub

aliqua

generali revocatione

i.

nitai
,
i

piam
.1

Christifidelium

,n r,

fnnoi
\i
I

o-erorum

utriusque sexus, Chordiarcniconfraternitatem nuncupatorum

,

comprehensa, Nos approbamus, tate

etiam

Apostolica

auctori-

tndulgenitartM
n(iai'i'as
'

Tneadem
auctoritate

ecclesia

dem

ludulgentiis

altare majua complunbus eiApostolica erexit quarum et gratiis concessis

,

et

ad

illius
,

mus,

acomnium

nmo\aconfirmamus et ecclesiam ab ordinarn loci eamdemque seu quorumcumque pnesulum et

, , ,

superiorum,

coiisi//iii'

partieipatione
BtoUcffi
Sedifl

etiamnum juxta postenores Apo-

aliis
I

mundi
ctis

Banotiones innumeri Chnstifideles omnes bujnsmodi Confraternitatibus per Sixti concessione erepartes ex ejusdem

tam ordn etiam Regularium visitatione jurisdictione ria, quam delegata liberam et penitus exemptam et auctoritate Successub immediata Nostra , et immunem Pontificum , et Nostrorum Romauorum
, ,
,

sorum
Sedis

inuumera aggregati ditantur. Utque alia ecclesiam liberalitatis erga eamdem ApostolicaB argumenta praetereamus, fel. rec. Ira3effusa3 Papa XII per suas decessor Noster Innocentius Piscatoris datas die xviii Litteras sub Annulo ac perpetuis tempoAu-usti anno mdcxcviii
, , ,

Apostolica3
,

potestate
,

prietate

coufirmamus

et

et prodominio immutabihter constl, ,

omnibus Christifidelibus , qui ribus valituras ac sac. Comconfessi illam vere poeuitentes et devote in quocumque anni die munioue
bitur,
refecti,

tuimus. ,. ac scientia pra^di- tamquc in 50 Praeterea simili motu Francisci Assi- buUicatn ctam ecclesiam Nostram sancti ac de patriarchalcm Litterarum teuore pra3sentium siensis Basihcam d cappelUun Apostolicas potestatis plenitudine Pontiflciam
, ,

visitaverint,

ibique

oraverint,

ut in ipsis Litteris praBscnplenariam omnium peccato,

Papalem engimus, Patriarchalem , et Cappellam perpetuo esse et ac talem ex nunc in futurum eamque basilicam Patnarchafore decernimus ; a^que et pansforet Cappellam Papalem
lem,
, ,

erigit.

rum Indulgentiam
Deinde etiam per

et

remissionem
tres in

concessit.
,

alias

similes Litteras

die xi

Martii sequentis anni editas, tempore deputandos riteque

nitentiarios
,

eadem pro

constituendos Pce-

Ordinis

Fratrum

ventualium expresse
cultatibus

professos , abpro confluentium Christifidehum peccatis atque censuris et pro votosolutioue a auctontate Apostolica rum commutationibus voluit atque coucesextare instructos , perpetuo
,

Minorum Consatis amphs fa-

ac aliss volumus miter nuncupari et haberi et intra almam Urbem Basilica3 Patriarchales nec non Cappella3 Papales extra illius muros eas constitutae, apPontificiis a^dibus et prope statuentes nihilomipellantur, atque censentur Ordinis Pratrum Minorum ejusdem nus, eamdem semper esse, sancti Prancisci Caput et Matrera per Fratres ut hactenus nec nou haberi
,

et

ipsius Ordinis

perpetuo

Conventuales nuncupatos, in ea ac decernentes , servieudum fore j

, ,

sit

4s Tot

igitur

venerabilium

Praedecessorum

antiquum censum unius libr cer alba3 qui huc usque ex parte ejusdem basilic quotannis
in

, ,

, ,

~
809
precea,
oblata
fidelibus

DIE QUARTA OCTOBIU8.

in
tri

perviffilio natali.
et

s.nctorum npostolorum Pe-

opem publica
gentia
,

indull

*crTnnr

signnm immediata. subjectionis Apostolicaa Sedi, in camera Apostolica persolvi

Pauli
in

solebat, perpetuis futuris temporibus in

[JUO

riamctiamhujus

honoriflcentissimi

memoqua*
de-

de mandato Apostohca Sedis, ut dcmjnut *cmper per cmtates atque dicec tidem fieri solet vel par- landam sint indicend, seu Jubila generalis
, ,

S
illuiii

tem-

ticularis concessio, aut extensio

noviter basilica Assisiensis

bere.
lecuntfum
illa

cum Sede

Apostolica
recipi

stolica

conjuncta est, ut antea, praestari et

".

Pontiflci

um thronwn
collocai
atrui ibut
IjV.tlllllll

seu 51 Volumus idcirco, Pontifieium thronum, superiooathedram, tam eam videlicet quae in stabiliter locata ri ecolesia jam inde ab initio
,

Sede emanavent al p_o facultate designandi eec esia nariis in civitatis prater cnthedralem uniusoujusque seu qua preces fundendae quibus hujusmodi consequendum ad indulg-entiam aut jubilaum quod pertinet ad Assisiensem sint
,
,

Wi

ab eadem Aj focorum ord>

,lu l,u Ul

visitandffl

de

conspioitur,
tla

quam

rius,
in

ut prjefertur,

qu_e in ecclesia inferiori posteerecta fuit, iisdcm in locis,

tuit,

ficis

quibus nunc sunt, pro solius Romani usu pcrpetuo retinen. et nullius alterius
,

Ponti-

eamdem bacivitatem, volumus et decernimus, tanqunm a Nobis et RoFrancisci silicam 8. prPontifice pro tempore existente ad
,

mano
dxali

dictos effectus,
ecolesia

una oum
j

ipsius

oivitatis

cathe-

Qtrumque
modi, ex

autem

altare

ea tamen parte
in

maius basilicae hujusdumtaxat, qua throaltare

singulis vioibus expresse

designa-

tam

num

Pontificium

respicit.,

Pontificium

posterum esse et fore seu Papale, ex nunc speciali ita ut nemini liceat, absque declaramus uno seu extracasus, ut infra, perraissos, in
;

dictamque facultatem nb ordinario exercen posse Aasisiensi episcopo seu aliarum ecclesiarum dilectu, si Qumtaxa1 in

semper

haberi

forte
dffl.

plures,

duabus
,

ecclesiis, fuerint

Cfflterum

ejusmodi

episcopi

seu

designauordinarn
,

indulto,

H
tpecialem
li
-

privatim sive solemaut altero eorum Missam, sive nitcrcelebrare. in eadem 52 De sacris autem actionibus
,

edicta,

sententias

mandataque omnia
ad
cleri
,

sive

ad

divinura
reg-iraen

cultura, sive

quomodocumque

populique sui ad val- E spectantia

basilica

peragendis,

et

cseremonialibus

ritibus

brwn "'"

lem uc ccrcmoniulem
tradit,

leges et ibidem servandis, quam nos multiplices collig-i jnsserimus, easdemque regulas in unura ac dilig-enter exaliari instructione digestas, Nostria Apostominatas, atque probatas, aliis cum Cieremoniabrevis forraa
licis
lis

in illius savas ipsius basilicffl, seu respective ejusdemque proponi non interdicimus crario pra_missis, alioordinationes atque itatuta super ibidem per eos, quin rite conditn et Lata, et mnnpertinct, observati volumus ad quos
;

litteris

in

damus.
-,-,

duxerimus

expeditis hujusmodi insertione hac ipsa die ... nunc omnia e confirmandas
i

; ;

cougd. in Ca-remoniali pnedicto ordmata, et indulta oeleUrand. ra pnetenta, ac pnesertira conventns Papalibus aris, tam custod. fatia quam alia d.versis ejusdem sancti Braneisel, eccleLsuUbua, atque pcrsonis in dignitate Re&ulari____ ._ siRc.nlaribus seu Regulansascularibus constitutis
,

_ glonosum Ouod autem ad debitam erga venerationem __ti lranc sc, corpus fidelium P beati -Francisci fel. ,< SPre dai_, m. B ovendam
,

mper
proceui
d,e
i

qnotannit

^ leraens Papa
,,.

VII,

ree.

1*J ^ Rnn per su as 1. tt r^ub

Ju 1:>

,,

, ljri ,, dle _v__

mdx^ .
l.
, . . .

^
,

fit

Um

bm

AccEriMtis L_H_.ua,...
die

siastica

bus

seu certi> repro statis diebus et alia quascumque spective vicibus concessa naturam habentia etiam indulti et pnvile^ii
praalatis,
,

S
,

...tum singul.s sin

quam in personarum tam in ipsius basilics ibidem prinscripta atque quarumvis favorem quoque tenore approbamus, statuta, pm-sentium mandantes perpetuo confirmamus
,

prima augusti al Angead aliam sanctse Mar.oe sancti Portiuneula, habenda, servanlornm, Bive de iUdem reo. me Pr^dece
Francisci

initium est : q ioM annis in processione ..,./. __i__tfi deaia ejusdem

dum
sor

decrevit; atque

milel btteras
,.

Papa VIII, quoque noster, Urbanus Martl. anno datae die x_n
Noaiai Jesu
Cn,
;

nmm
pcrpe-

pM

.-

ac

et quanpertinet omnibus et singulis, ad quos >pepostemm etiam speposterum, documque pertinebit in

,

etiam

tacipientes Dom.n. r

,-..

,ustodiendum nos quoque earumdem n

Ps te ' um
]

voluit et prreccp.t;

.d

.peum
n
et

pn-sentaum

tenore

cifica

ut orania raentione et expressione dig-n.s, ordinata et diprafertur, et sin-ula ibidera, ut in oramobserveut, ac respective iisdem
sposita

ser vandum

decern.rans

W^

ejusdem gloqU oniam ad venerandum

Confessoris

bus et per omnia

obsequantur.
Ut ]n

se

conformare studeant, nsque

fl

tumnluin
,

ejusque

patro-

tmti u U
i

vilegium

iil

pultandi
camjtanit
'

nn

iii

eon-

oilio ?

comprepr^decenseri, voluraus, sub h llS1I11 esse nut ab ipso Leonis Pap* X, lcge cessoris nostn, qua scil.cet sub edita consilio * Lateranensi in Sabbato Majons hebne eerta poena vetuit, quibuslibet emoularium aut EegQ.
58

Neque vero

eamdem

basilicam

dul-entia3 aule

quotidiame compotes fiant 4 prcefatam basilicam oram di q e fidele8 ad es Nos opporscuntur tempo ve confluere diffn0 sub , ldia a u-

^^^

i,i

dem erenda

atque

etiam

ot

in-

frequen-

^r^V,
noc
s,i
ii

^.

v.l_mne, _t prmter
e_
ul

^^
;

M,
In,-

ntcntiarios ibidem

auotoritete

prasdmti
eet

bdomad,
larium,

iu

DUam ,n eVmpan
utpote

etiam privilegiatorum locorum, catbcdralibus seu matricibus posscnt; quin immo .llam pulsari bas.l.oam et patriarchalem 1'apalem r .. , : n Kt p ovimimns ne

ecclesus,

ante-

ejuadem Ord.n.s alii tres tos presse profess, vlnt.aiinm Fratrcs

idonei, vitaque et

Pap XII,

Bupra

diatum

Mraorum
ad
ap-

Lmodi jusmuui munus

morbn,
ct.

sammati

''"'.TQuod

si

auxilii ad implorandam eslestis

kOCTom

S.

toris

die
et

xi Martii

doxoix, e*
concess.one

tionis

sente
,

*W

>a

hitiouem

.que

pariformiter,

^
voncestionctn
iildn
iiiiii

pr^senf um

Utterarum
fideiium

vigore

gaudeant

Nost ris, Komauis

qu ta ,*. prasterquam pro ue, rfb Nob.s et suu cousti.oti iucnu ^ jro Pontific.bus

eo

ipso

"^,,

Wre

e^

"Tpraterea

defuuctomm

pi

SK.S^T-Jjr^-S S

iefunclit

tgiaHh

rum

pro decore

et

ornatubatilie*

vuria ordinat;

sarum

quie

singulis diebus

ad

Mud

celeDrar,

v;l ,,i,:,nt

lro PP. VII duo tunc nequibaut, ad ahs ad Ulud celebrari pari hoo editis enunraata, r litteris super
i

p>-mem. ideoque jam pridem a concessum fuerit, ut, qus

Ato-

* .m*
cte pr

Mu>-

ta aut^pp
neve iou

::;;;:;;;

::;i

maf,

iTs

rd :.ruucLum
pradietas

suffrseationeeeiebrari

Oregorii

numerum

Miss*. pro Jbu. aU1U c clccdimus, ut o celcbrand.s eleemosyna. P Td pncfatum altarc d.em a ad

qu*que tcmpore afferri cclcbran neqmvermt , ad tarc rc ipsa

contigerit
,

P = ^ "^ jJ^-Ti ^^ ^^
mum,,el
a(1

^ -^au^
.

^ E ^^ ^^->?*
pra c,p,mus et d istr

pa

esisten f,,
,

ffidificaudam

se,. sca-

gitum

lUud col .

p^..

tempor
s^nptt
e

P^

prffic

*"* ab posterum couccdaut; q mam * Nos rl

"

rormora

altare

majus ecclesi*
te

superioris,

ex ea v.dehcet pa

P *

qua

illud

ncquaqnam
,

Pontificium altare

>-

* -rtum
aut
sett

se

rt fore,

5,
mirum

Xrl
perti uo

"lat^,
seatur
tarc

mecelesta posita aHaria, iu inferiori reliqumrum , et ad ad altare sacrarum Virgnus MariiB beaf.e Coueeptinnis Ojad rc.iquum B. Joseph, _. ct l.cte oelebran libere et
coufessoris
,

dccrcvimus

nec non ad tr.a infra-

b ab a

aem bemus

dane*
tane

^ ^
ut

cout.gent aut attentari decerD imus. Qu* vcro

,

cx nuuc

scamna
cad

.^

om.

mtra ,udiffnoscuntur) volum us et meusuram et ffiq ualem H^ ^ guppe .

^mquc
U
J

possint et valeaut;

ita
.

ut
ct

earumdem M..rum
sat.sfaetum es e
celcbrate^

oueri perinde sat.stiat

cen-

^.^c

,a c q

per basilic atque sed po on defor mitatem, ut

,

ita

ae

si

Miss* bujusmod. ad
privilegiatum

F^"WiJ
foren ecole

primario

Praterea
siac

dictum altarc msjns

npa^oris

^ ^
a

iUi afferau t

^.^

et

ornatum. Per

^ mn
et

h*

Sltatis

jura

^
,

Le

sim.li pr.vilegio qua Pontificium est, a^Dom, eadem auetontate r^voientes,

deco-

eamacm
nc d,,

^is

iTS^SS^fi^f
romque
rU m,
forsan deiuceps vigore celebrabitur
in

^,^
,

patrouatus in ejusdcm basitoe uras ,uta si7e nabendi sepu , aut sedUia lbldem atalegit imis

sufflcieutibus

fulciantur , approbar e
ct

speciahtcr oonoedendo-

quctidelis, qu. Deo

pro auima oujueonmchantate oonjnnrta ab

%^-qnoqne "**
foribu.

porticus

arcam

,
,

itntnunitaUm
localem,

^Jsi*

quau^.nta

.psa de th sauro hac luce migraverit.an.ma pcr modnm sufl ragu conEcclesi* indulgentiam Jcsu Chnst,, ac b aet Domini Nostr,
.

lonP
qu,

to.t

^
^ *

^
^

^.
,
,

tam

snperioris

aH
;

^
,

couventuS(
a(l

m
,

conceiiami
,

tUndit

sequatur,
t,s!im ffi

VirginisMari ffi ,aliornmqueomnnmSaU

Sanct^ ab omm

et Couuonata nuncupata m

locum ad Fossam non solum

libcras
et

3 ctommmeritissuffraganfhus.apurgatornpmn.s

^ numunes jp^
rou

turba tioue

Ube
gniviiiime

Tm

Kehquiamm autem insignis sacrarum

Uam

^^^ ^ ^^oaUe

Apostolica5 Scdis prfficipimus

i
ab
.

re-

ve .

e^ju*

tUesaums, qui
/

iliijlll.t
ii
'
'

rio
afa

asservatur,

et

ejusque sacradicta basilica populorum devomagnam

,

r.bu
fc

,auder

senfam

^.^^ ^.^

i&fdern

dittrahi
'

inlegei

'invioTalusque

tionem erga sanotnarium * inv.olatnmque * permaneat, eiliat, integrum qua. ad sanctum patnaresqu ct memoria,, qnoquomodo pertment ftanciscnm c Nos d, i c t,s fiUw pereant disperdantur, aut

bnjusmod,

7"

^
%

an

luoatl
!

Jm

xu
pr

' .

die

ncessionem , DecemDris mdccxxvi

expressa
juB
ntes

No8tri> Benedicti Pap!E in schedula Motus proipso

s,-

hoc

gnatr.

eamdemque

nibilo-

m
Oregorn 0reeorii
,

partiDUS

coufirmaD tes;

custodi etfratribns
cisci,

nec

non

ipsius

^^^ ,^^ Ordinis

1

tam

pradecesS omm
Benedicti

nosf-omm
XIII ac ciementis

10 * 1

??.

,^ Minorum Con-

XIV, ejusdemque a,

811

DIE QUABTA OLTOBRIS.

Clementis XII

immunitatc

locali

Apostoltcas coustitutiones super quam Nostram anno Incar.

,

assislensi in couobsequium ecclesi* catbedrali ab ipsa functionibus et proeess.onibus

suetis

C.S

nationis Dominicse mdccxxxx.x

Pontificatus Nostri anno x,

Idibus

Martu,
mcipiti
casi-

edita.n,

qua

n Domnnca n,m, supplioationietiam. Corporo ChrisU solemnitats ',,,,, octavum

q.uotanms^ celeb ,,,,, basilica S. Franeisc, prmfato Cmremomal. dm. in loco ipsis in iteresse teneantnr. conventus custodl 64 Goterum smpedioti Mto etiam prmfeti Ord.n.s ,,,,,,, ac
,,,,,,
,,,

j*

O.HOTI N b. servandas
fratri

no,
et
,

in

occurrentibus
esse

exequedas

Nos
id

en.m

venerabih eniscopo Assisiensi steuti

et

moderuo

et

pro

omnes ad

*p neees
Lemaueton
et

et

mlut

IriaVet^opportunasfaou,.:
tenore

perpetuo

tribuimus

elar c

; ,

tempore

esteut.bus
efaam

cccU$iaf\im
comervaiio-

ferie

tojungimus, tam prmdictarum, ac

intra
.v.,,isie..sem

ommend mus
sanote
.

ut

nem,

<i'<<-

lunque,

a
i"

ih inum

iierii

-longi
,

ii nefit

lorutn

itnioiism
i

srrfss. dm
augmento
ma3or,s
tioni

**-
ultus
,

garite

oivitatem

Uum, quam
cumque
sanct,

aliarum

ratione

ab codem conventu dependentium , ndelicet

et

qua
dioU

numer.

a
c

rum

eX ercendum .

pnma

prospicere volens

"^^^0018
t

^^
Kalendas

rum
UtterM DoSeptem-

Campo-longo, de ac intra Assismm , Francisci Parvuli nuncupati nec non Bivitorti,

Uariffl

sanow

SUb
.

ttcc

-v "

sancti Joanuis

Baptistffi

conventus prope
sanetas

tortum,

ejusdemque
R0CCl "
,.t

eumdem R.vumMarim apud caAS

en

alterius sancti

Baptu Joanms f' , Xextm

,

muros
,

castri

Turris

Alfin

eoclesiarum

conservation,

toM "*" ac m eis

,
.

crarun,

suppeUectiUum
incumbant.

manuteuti
cnstodi
et

ddigenter

Buppresserit et

mdifioia litteras datas alias similes

extmxent , ac ac bona omn.a

auuo
quarto
:

dW
ett 1ton

et sedulo

Petrnm

uam,
tinm
olim
est

^^J^ ^
ic

?J

Jlcc00 .

^
..

05 Denique iisdem
iis

IMnta
saluten,

tcx eccletiis
prxdicti*

prmsertim

W*

d animarum
.tiflcari.

concedit
tingula altat
\a

runtur, nbe,

dictasqu,
et
,

ISoua,

lebiuor.

Arrucxv.Mus,

omu,
cu * c

oeneticia ecclesiast.ca

cum

ab bat. . ad collat.onem

dmU

nasterii.

^'
spectant.a
,

JJ^, m0

sanc ti^Peto Margarito i oivitate Assisiensi, Jcaums Bapt.stm Caauoti Joan ac aliam ejusdem S. tri Podii Superioris, nou S. Lau.entn Baptista CastriPlebis, nec
Dia

pro drl

vel sine
,.
(..

et

per P

,
,

eorumque
qo
in

ao Castri Porciaui, parochiales , de Gnaldo d.cto . ,,ue Mari t;il

;

ebam P
Ass

dimcesis
unionis a
faete

ecolesias

u.s redditus \,?tT ci P; S lrancn,c. mus ejusdem sanct.

,

onerum C nU C enti numero

applicaverU, a ppl,caver.t
.

^ r ** aia:X ""-*
ib.dem
ut
.

* *.
susn
,

upportatione V* de-

dicto Sixto
,

raUone a prmfato conventu ut prafertur IV Papa

,

perpetuo

univerit

^ et

in;n _

pr.v.leg.o .Uustrare purgatorio existentibus rad.ta Ltes auctoritate Ncbis a Domino C

corporavent

.ta

pro^temp^ pr domus pr^d.ct. domus, p ra d,ct, benebeiu.. e' hujusmod. per al.qu et altanbus pellis
-nl.nisprofessorem.
bilem,
,,18
,!

-r

custo di et fratnbus e xistent.bus

,

^^ ^.
f

D P ^f^ e tr tetr.
fi

- ~^
depeudentes
,

speciali

pro

jjmrtu

vo

cap .

Bm

ejnsdem

>n

utv
,

m*
^ron
6
,

ad^eo

um

^,.

^
,

mia
rum , - feria
ac

et
,

beatorum
omn.-

pogto i ornm v

ejus

auctor.tate

Commemo rationis

^
et

^
_

iufra illins Oota

ainguUs diebUS sexta OUjusUbrt

,

Uebdomads
,., 5

adnexa

et aliss

ore

obtinentibns

'^^

c
hutili
iilui

nistratione

Sacrameutorum
hniusmodi

"^^

eadem pro tem.^ mi

sacerdos aliqu.s easculans seu Ordiuis, Congregatiouis,

vel

ou
,

mst.
in^
,

uu

Begularis,
rit ate

Misssm

W*""

pcrferre

adim-

qu ouuscumque ChristifideUs , ] u..graver,t conjunota ab hac luce

n Deo

.'^ cha
1
.

.1

N os

nem,
ttc.

mat

onis

appi, d effectum V**'mu Z bo Nostr, mun.m.ne

Sana,
l

et^oac .nsnper P^

celebrab t sex eccles.arum tare majns diotarum per modum Eccles.a ,, ,,, de tbesauro

oonsequantur J sufiragu indnlgen.iam ac ** 1 Domini Nostr. Jesu Chnstl, dem

Virginis Marim.

*rt^
m,

rr^rcur,
Paradisi

rocbiaUbns,videlicet,nuna
nuncupat.
. ,

.^-^ g-c
,c
;i

Bibfsuflragantibus
tur, iu rniii^ ouideni
ctui apponi

Sanotorumque omn.um . pnrgatoru

,

Pcrpetuum

concessioni^
et

tj

joanDig

^^S
V
in sin un e l.pidempubl.co

BaptistmCastri

d em

sancti reliqua sanct, to

^gST'^ ^^^Oastri
Lauren

in altera ejusPlebis , et

l^mtdi 0.^
volumus
66

M peC/auiul
prarmifioi bbi

Porciani. nec

Deoernentes,
,

non

oupat.

35*.

~ iH ; = - ^HS'JiW Ss S ^bT^r^
,n
,

Mar-cles,a sanct. al0Ch mox d.cts P

d^

^^
nun .
c

etiam ex
interesse

' f*^*lf tend^ quKmmque qnod eo "J^ ^ ^abere^pra, habentes,

T
,

manda

finnilate

vel^

dict0

m0 na-

'toi^pS^

?rt;-i

carii

curati

hujusmodi

prseter

,,

812
u-cTont

APPEND. AD GLORIAM POSTH.

do
;
, ,
,

S.

FRA.NCISCI
legitimis
,

C.

nibus,

C.S

modificationibus , dederogationibus seienetiam motu declarationibus cr-iis vel plenitudine similibus, ac etiam tia et potestatis
consistorialiter
,

ac

super
,

his

babendis
,

servatis

processibus
ipsas
,

aut
,

alias

quandocumqne ,
ab
illifi

et

pcenas etiam iteratis vioibus aggravando, invobracato etiam ad hoc, si opus fuerit, auxilio
scntcntias

censuras

et

quibusvis de
ceptas,
et

causis

etiam pro tempore

,

factis,

chii ssBCularis.

minime comprehendi
quoties

sed

semp.-.,

68

Non
et

obstantibus
cancellaria3

quatenus
et
,

illffl

emanabant
,

totie,

Nostra,
jure

Apostolicae
,

opus regula

sil,

D,

ogatit

dc

ac de novo contimim statum restitutas firmas semperque et perpetuo validas cessas suosque plenanos et et fore ificaces esse omeflectus sortiri et obtinere, ac ab
,

quaesito

non

tollendo

Bonifacii octavi

etiam
quid

praedecessoris

Nostri

qua

extra

suam civitatem
,

vel dioeccsim

cavetur, ne ad ju-

dicium cvocctur
stolica

seu ne
deputati

judiccs
extra

a Sede
civitatem

Apovel

integros

nibus

ad
in

quos
ac

spectat
,

et

spectabit quomoinviolabiliter
praefati
,

prasdicta
in

dolibet

futurum

perpetuo et
basilieae et

dioecesim,

quibus

dcputati

fuerint
,

contra
aliis

observari,
tive

prasdictffi

reces

umque

procedere, aut

alii

vel

vi-

et

conventus custodi et fratribus tempore existentibus, ac ccclesiis pro

aliisque
ecclesiis

nunc
pr-

suas committere audeant vel pr83sumant, gencrali edita de duabus dictis, et in concilio

diotia,

et

personis,

quarum

dummodo

ultra

tres

diotas

aliquis

auctoritate
,

quomodolibet confuturis temporibus plenissime LCUiUUt, i cernunt, perpetuis ^ eosderaque super praemissis suffragari debere quavis auet singulis per quoscumque
favorem
ejedein

praesentes

praesentium ad judicium non trahatur

nec non

pnemissis aliisque Apostolids aliorum quorum-,, Romanorum Pnntlfip.nm. THinter PrSepariter praecuraque Bnmannrnm Pontificum
,

omnibus
tate

quomodolibet
,

molestari
,

perturbari

ac etiam in synodalidecessorura Nostrorum bus, et provincialibus et universalibus conciliis

,

inquietari

vel

impediri

neque

ad probatioin

nem
I!

seu

verificationem

quorumcumque

ullateeisdem praesentibus litteris narratorum, judicio, vel nec ad id in unquam teneri

,

generalibus vel specialibus constitutionibus et ordinationibus, nec non majoris eccledictique Ordinia Misiae et civitatis Assisiensis
editis,
,

norum

sancti

Francisci
,

posse ,, cogi vel compelli censeri ac ita per omnibus

,

in prsemissis ; sicque quoscumque judices

firmatioue Apostolica
roboratis
giis
,

statutis et
,

conetiam juramento vel quavis firmitate alia privileconsuetudinibus

, , :

ordinarios,
et potestate

vel

delegatos
,

quavis

auctoritate

quoque

indultis
,

et

litteris
,

Apostolicis
et
locn,

fungentes

etiam
ac

clesiaB

auditores, etiam de latere leg-atos, vi, eis atos , dictteque Sedis nuncios , sublata judicandi et inet eorum cuilibet quavis aliter
Anostolici

causarum palatii sanctae Romanae Ec-

quibusvis

personis

civitatibus

per

Cardinales

PraedecessoPontifices, quoscumque Romanos sub quipraedictam Sedemque res Nostros cura quiac buscumque tenoribus et formis
, , ,

busvis etiam derogatoriarum derog-atoriis

aliis-

judicari et terpretandi facultate et auctoritate, ac irritura et inane, si secus definiri debere his a quoquam quavis auctoritate scienter vel
;

que effioaeioribus et
specie

incolitis
,

clausulis, in

nec non
,

irritantibus et aliis decretis

,

genere

vel in

super

etiam

motu
, ,

scientia et potestatis ple-

ignoranter contigerit attentari.

Deputalio

jndicum
a$$Utentium
et

Henrico Quocirca dilectis 67 Mariae Clementi , basilicse sanctorum Benedicto duodecim Apostolorum praBdictae sanctie Rofilius

Nostris

etiam iteratis et multiplicanitudine similibus confirmatis et innovatis; tis vicibns concessis

etiamsi de illis, omnibus et singulis specifica speoialis totis tcnoribus eorumque non autem per clausuexpressa et individua mentio seu generales idem iraportantes las vel aliqua alia qua_vis alia expressio habenda eorum tenores forma ad hoc servanda foret

quibus

i.orufii.

manae Ecclesi presbytero Cardinali, sanac Vincentio Tituli 1:1 nuncupato osi ejusdem sanctse ctorum Marcellini et Petri
i

duci Ebo-

Romanffi
Malvetio

Ecclesia.

etiam

presbytero
in

Cardinali

nunoupato, eorumque Cardinalibus successionibus titulo bujusmodi et pro nec non dilecto etiam filio moderno tempore existenti causarum curiae camerae Apobasilica et
,
,

praesentibus pro
ijs
,

sufficienter expressis,

et

inser-

illis alias in suo robore permanhabentes ad effectum validitatis et perpetuae firsuris mitatis praemissorum omnium et singulorum ,
,

stolicae

generali
,

auditori,

per
ipsi
,

Apostolica
vel

scri,

hac vice
expresse

c pta

mandamus

quatenus
se,
,

duo

aut
ipsas

unus eorum, per

prajsentes
litteras

vel alium,
eis

seu alios
ac

et in

contenta quaecumfuerit
,

que,

ubi

et

quando

opus

quoties
dicti

dumtaxat harum serie specialiter et caeterisque contrariis quiderogamus buscumque. Aut si aliquibus communiter aut quod indivisim ab eadem sit Sede indultum suspendi vel excommunicari non posterdici
, ,

parte pro

tempore existentis
requisiti,

custodis

sint

nisi

pcr

litteras
,

Apostolicas

facientes ple-

conventus
s
,

fuerint

solemniter
etficacis

publi-

eique in
in eis

praemissis

defensionis

istentes,
in
,

faciant auctoritatc
,

et.

coutenta hujusraodi
,

Nostra ab om-

nibus

tempore dictamquc ba Ctabit, inviolabiliter observari et frasilicam ac ipsius conventus custodem illis omnitres aliasque eeclesias praBdiotas, non bus et singulis pacifice frui et g-audere
,

ad quos spectat

et

pro
,

expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionera. ut praesentes Nostrae lit69 Ad hoc autem amplius innotescant et de eis fides comterae ipsarum quod volumus modo fieri possit

nam

et

Fidet Imbenda

trantvmplii

transumptis,
seu
notarii

archivistae

manu cancellarii etiam impressis seu cujusvis conventus dicti ejusdem publici subscriptis , ac sigillo
,

conventus,

vel

alicujus personae
,

in Ecclcsiasti-

permittentes eos

vel

quempiam ex
vel

ipsis,

de-

super

per
,

quoscumque
perturbari
et

quomodolibct
inquietari
,
:

indebite
contradista-

munitis , eadem ca dignitate constitutae sus ubique fides iu judicio et extra illud
beatur
70
,

pror-

adhisi

molestari

quae iisdem

praesentibns adhiberetur,

ctores quoslibet
tus,
tiffi

rebelles

cujuscumque

forent exhibitce vel ostensae.

gradus
fuerint

Bccl

ordinis, dignitatis vel praeeminencensuras et pcenas per sententias aliaque opportuna juris et facti i-ticas
,
,

Nulli

ergo

omnino hominum
approbationis
,
,

liceat

pa-

Sanctio
pxnalit

ginam
tionis
,

hanc

Nostrae
statuti

confirmaiutcrdicti
,

constitutionis
,

erectionis
,

remedia

appellatione

postposita,

compescen-

prohibitiouis

concessionis

indulti

mandati,

DIE QUARTA OCTOBBIS.

mandat
quis
tri
i

decreti
,

derogatiouis

et voluntatis in-

fringere

vel

ei

auBU

t-merario

contraire

si

pellatum est Sacellum d e P o k t i u atque etiam B. Mari.e Angeloi:

n c

w ctohi
i

ti.S.

psis

autem hoc attentare prffisumpserit, indignationem omnipotentis Dei, ac beatorum Peet

unt autem aliquot annis, eremitse inde miliam, ac deinde eumdera locum B. B
dictus abbas obtinuit sub

Pauli,

apostolorum

ejus, se

noverit

in-

annum

DXL.

Btsio ad

cur.su rum.

Datum
jorem

Roraa3

anno

Incarnationis

septiugentesimo

Oalendas Aprilis todecimo.

Sanctam Mariam Dominica millesimo quinquagesimo quarto, octavo Pontificatus Nostri anno quarapud
D. Card. Passioneus. Card. Pro-Datarius.

Benedictmos de Monte Subasio pervenit. Ignotum mihi est, quibus monumentis usus fuerit illust sed certwra Octavius ad hxcasserenda
us
;

J.

miki sunt, quw sequuntur. hanc *d%hic, S. Franciseum 7:3 Subditur Da culamfcede neglectam, post reparatas SS. ecclesias, restaurasse, ac miani et apostoli Petri demumaMontis Subasii abbate sibi suisque accepisse ea lege, ut,siquando Deus eorum nem amplificasset, domus heec totius Ord
1

P^j

Visa

DeCuria

J.
J.

C.BoscbJ B.Eugenius.

Loco t plumbi. Registrata in Seon taris Brevium. Aprilis 1754. Publicata die

in Comr, et cete teret caput l ipso mentario prirvio explicavimus. At de loco Grouwelus S. ibidem heec subjungit laudatus pauFranciscus, procurantibus benefactoribus,
:

V V.

PraClDUae riccuijjuo,

S. FranClSCi ecclekj
Civitatem AS-

Sise

prODe
:

et intra

sisiensem
in

mons

sacer Alvernus,

Maperculum conventum ffldificavif apud S. refert S. Bonavenriam de Portiuncula. Unde ibi celtufacap. S.etlO, quod sanctus Pater Janim habuerit,inquaet episcopus Assiij ctum orantera conspexit. Postea novus conventus adjectus est cum nova ecclesia. Ut au-

tem

lector

ideara

quamdam
et

quo

illi

sacra stigmata collata

Portiunculae

veteris

ecclesise habeat delineationem novae,

utriusque appono.

Tum

illam

exhibet,

q>

fuerunt.
/;
.

ego chalcographo nostro imitandam de hic post num. 75 pariter curioso lector
beo.

reltquii
,

\\m S.
.viii-

Desium

prope Assialtera S. Francisci sacra sede,

inciico

1>/.<

Porliun-

Angelopariter sita, sanct* Mari sanctae Manae m Porrum, ac notiori vocabulo Portiunculas aptiuncula, de Portiuncula, ac crebram mentionem faciunt Vitaesupepellata,

74
Christus
citer

Pergit Grouwelus
Indulg-entias dedit
distat

Sacellum

m
est

quo
cir-

dtfiu

quodque hora
jedificatum

media

Assisio,

ex

^^

riuseditx.

nos fecimus in Vir sanctissimus vio. Hanc, ut ibidem vidimus, sanctioris vitx suae collectis inter primordia restauramt eleemosynis, suaque opera ac sudore
et

Commentario prx-

habet pesubalbo impolito lapide. In latitudine in longitudine trigindes circiter septeradecira

:

ta septem.
ris

Supra

altitudinis

frontispicium parva octo pedum. Parietes

est

tur-

laterales

in

altitudine

Fratrum Minopauperum dominarum quas rum, Ordinique omnibusorClanssas nunc vocamus hanc prse
Ordini in hac initium dedit suo
;

bis terrarum ecclesiis, apud hanc instituti sectatoribus commendavit ; Addv.nl aliqui, in hac quoque ex sumorivoluit.

dum

vixit,

amavit, acsui

ovalis. nix est conl ex vetustate, quam devoto populi multum detritus, donariis argenteis aliisque Altare candevotionis argumentis est ornatus.
,

habent figurffl terme

septemdecim
Paries

pedes.
interior,

For-

tam

oellis

ferreis
ioitar.

artificiose

fabricatis

separatum

In

pariete ad
,

prema

ejusdem voluntate cor ac intestina ut in Analectis infra servari; quod alii negant,
illius

nestra

est.

Porta

coruu Euaugelii feper quam sacellum a parte

,

intcriori

r pturibus

dicetur.

Erat autem sacra

fuec xdicuta

sed nimirum angusta, humUis ac paupercula,

Franoisco charior, hoc ipso pauperi humitique gloriosx Virginis Martse maximecum eamdemet frequentia pluriet ccelestiwn visionum
titulis

ingredimur lucraturi indulgentias haper p illa autem bet latitudinem novem pedum habet in quam ad cornu Epistolse egredimur minor pedes. Est et altera porta
;
,

in

latitudine octo parte posteriori

accedit.

sacelli

per

quam

sacerdos
al-

Sacrum solemne celebraturus cum mimstns

tare
.

mum commendarent.
nn,

Matthias Grouicels 72 Meverendus pater Minorum Recollectorum S Ordinis Fratrum provinct* GermaTheologuv lector jubilatus, et Histoma cntica Innix Inferioris definitor, in Antverpue dulgenL Portiunculanx, anno 1721 hanc loct dd^oarte l, cap.
1 :

75

Inferior

altaris

pictura

AnnunciatlO-

[ufgmfM

nem, ab archangelo Gabriele Deiparffi temponbus reprffisentat, qu a B. Francisci

eodem
ctura
,

fectam,
in
pifa,

#**>

sacello

fuisse

refertur.

Hflec

autem
,

lamiua argentea malleo ducta

est

m*?"*

scnblt Octavius Sacellum Portiuncul* (ut dit de Indulgentia Porepiscopus Assisiensis Tract. non Spoletan* partibus in vallis tiuncul) anno Chmti Assisn longe extra muros civitatis devotione ac labore qua-

arohangeli exceptis, ciebus beatfB Virginis et Retro hoc sacellum a corjam totaliter tecta. pedes versus nu Epistol circiter triginta tres qua beatus pater in cella conspicitur

chorum

noster Franeiscus habitavit,

et

mortuus
cellam

est

iv

Dxm

sedificatum est Palaestina venerunt in tuor eremitarum, qui ex Ad hujus etltaliam, ibique pedem fixerant. eleemosynas popuiam fabricam concurrit per
lus

Octobris anno mccxxvi. Hanc plum majus jam superaedificatum

,

tem-

complcctitur,

Assisinus, eoque

perfecto,

vocatum

est

bi,

cellum

eremit* secum quasdam reliquias, quas pnefati et eidem saceUo Josaphat, tulerant ex Valle parvitatem suam apconcesserant. Postea ob

B.

Mahi,e de Josaphat

propter

conventus limiextra cujus parietes quod olim spelunca erat tes exstat sacellum orandi cau*a ad'quam B. Franciscus plurimum qua tentatio carnahs eum se couferebat, et in antequam exiens adeo apprehendit, Ut inde accepisset, nudura se Christo
at
intra
,

Indulgentiam

in ve^res et spinas 1

projecerit.

Istie

in

rosetura

pulchernmum

SU
iUCTORB
I

APPEND. AD GLORIAM POSTK.

rosas
si

S.

FRANCISCI
;

C.
sic.it

S.

nuleherrimum deinde mutata? BCUlos sine spinis producunt

;

et

ramuin locis

conspersa appnrent

tamen
quibus
dicuutur.

Hxc Grouwelus

verum

hiscemet OCUUfl Jldl. qux de vepnbus ifi ro-

aliis

transplantentur,
carent,
roseti

spinas,

iu

looo

Portiuncul*
hujus
parte

generare
et

Folia

usque

in

adhuc rubra

hodiernum diem aD una quasi guttis saugumeis

macularum conversis, causaque rubearum S etum edidi, legerenlur. quas refert, utinam in Vitis, Indulgentia dicenda in Dissertatione de
Vide Portiunculana.

porfect* Eccleii* Porliunculm

VetUI Acl

novaB.

E
B
Planutn Eecleti* Portiunculs veteriietnovx
Fulginij

pan

<>>

iens

-S.S

-c:

*-

93
:

~ 3

5 ^

= ^
g

"5
'-

~
,

ta

B -

e ? 3 s

*
~

o 3 cS

O"

" 5 ~ s " 3

.2

!<5

76

Sacello Portiunculas

jam

descripto

elee-

C
'"/"/'"
sdiculum eceonitru'

mosynis
cata
est

principum ab

anno mdlix

supera~difi-

praegrandis ecclesia, in cujus medio o r . pulcherrima exurgit laterna, sub qua ldem sa-

puli propterea illuc confluxu vide dicenda in F Analectis. Franci 77 Sunt et Assisii duse alise ecclesicB S. * sacrx, una scilicet, qui Franciscus sci memorix
/

'"'

cellum

adhuc illasum perseverat, quemadmodum Lauretannm in sua. Priusquam progredimur, paucis observo ejusdem ecclesiseprimordia decennio serius statui in Apologiapro Fratribus
,

Minoribus a Marczic et Warronatemburg edita,incujus tom.S, pag. 13] verbis Italicis sic
legitur
fuere
ita Marl die xxv Anno mdlxix p fundamenta magnu ecclesiae S. Maria Angelorum juxta Assisium. Haecibi a haud equidem scio. Subjicit deinde laudatus Grouwelus Ecclesia illa prasgraudis habetin lon-.

Parvulus appellalur, quod stabulum fuisse dicitur, in quo ille natus sit vide dicta in Commentario prxvio 3 altera, quic ex paterna ejusdem domo in ecclesiam conversa fuit. Supra laudatus Marczicus aut Warronatemburgus tom. 3, pag.
: ;

gitudiue passus quadringentos,

in

latitudiue ceu-

annos 1613 et 1617 postremx sic Cum in Italiam meminit, sed sermone Italico Antonius de Treio, Ordinis Mivenisset (R. P. norum vicarius generalis) vidit tum etiam superesse in civitate Assisiensi paternam domum Erancisoi, eamque ab aliis patriarohse sancti procuratamque sollicite desideratam Religiosis
151

inter

tum

triginta

duos.

lta auctores,
.

qui sacellum
,

et ipse

cum

favore et

eleemosynis Philippi III,

Portiunculae

visitnmnt
alii

testantur

partim

P.

Bispaniarum

monarchse,

eam

comparavit

ob-

Fremaut,
grini

partim

ex partibus nostris

pere-

liter collegi.

ex quavum soriptis hsec fideHactenus laudatus apologista Indulgentix Portiunculanx Grouwelus. De celebribus indulgentiis ibidem lucrandis, numerosique porecentiores,

tinuitque Religiosis suis, qui in eadem stabiliti fuere diploraate Pauli V; ac volnit, ut converteretur in ecclesiam cum commodo domicilio,

et traderetur

Fratribus
qui

sima3

observantiae,

eara

Minoribus hodieque

strictis-

tenent

cum

DIE QUAKTA OCTOIUUS

ineolentes. A cum omni decore, justo numero 78 Ejusdem mentionem etiam fecit Waddingus inlra civituMinorum 5, num. 26, tem lerlia in Apparatu ad Annales
;

815

propeeamdem.

durus ubi occasione carceris domestici, in quo initio conversionis pater sanctum Filium suum scripsit Vidi illius aliquantulum detinuit, hcec non absquepietate, angulum Lpsum, obscurum ego,
:

anno mccxxiv non recte legitur mccxxv. utrumque additur, in cjusdem sacelti fornice quentes crasScV Minercx versus legi cella His quondam divi Francisci haec
:

Apud
se-

At

CTOBR

C s

se-

cui

Extitit
cis

in

scopulis

nunc vero
illi

dicta

Du.

et tetrum,

quo sub scala aedificii arcta clausus custodiajservatui-queadhujus pii Mancipii memoest

Hic

quater
solvit

arcta

decem

dies

jejunia

orii c?

riam
in

in ipsa

cedibus

est ecdesia, quae noviter constructa injuna paternis, absque ulla structurre

Prseterea vel elegantis asdificii deformitate.

prope

eamdem

vel civitatem inloco, qui Bivus-Tortus dicitur, est ecclesia cum convenEigus-Tortus Conventuahv,,, i,,<hgctu Fratrum Minorum Bivotorto appellata. del Francesco nis Ban S. Francisci ecctesiis intra et Atque hxc de
,

Gonzaga WadFranciscus (ita pergit ibidem ex dum longe ab hoc ipso sacello dingus) non teneretur, sub proceadhuc intra cell limites mt. ;in quo ra quadam fago oratorium hoc igitur consuraere assueverat. Ad
, ,

81

sacri. Ordinis angelici ductus honore Porro construxerat sibi beatissimus

p&ter

lliajliu im

veneruii'

!'

habitui

noctes

Alonits Alver-

m,

in '/o

Sonctui tucru

nligmata accepit

ac Ibi visitur Mons AlSancti Sepulcri interjacet. obiquo S. Franciscum bienmo ante vernus, in stigmatibusmisacris Christi B tum suum quinque Commenprooam rabiliter insignitum fuisse, Ab hoc et duobus sequentibus. tario prxvioi

prope civitatem illius patriam xdificatis da reperi. ad Apcnnwm mon79 Progrediamur hinc inter parte hic dominium Florentinum tem qua haudprocul a Burgo Ecclesiasticum statum,

annotan-

Crucis paululura ante festo Exaltationis sanctae maxima auroram orationis ergo perrecturus ,

medio itinere Chnstum lucc circumfusus in ipso sibi appain Seraph specie ex aere Dominum
rentem
,

tanto prodigio
to accepit,
et

mons

ille

celebritatem

suammeri-

nuam

quasi brevem htstonam eiusdemdescriptionem Franciscus Gonzaga in exhibet illustrissimus ex eoqueWw' Provincia Tuscuv, conventuM, Annalibus ad annum 1213 mihi pauca dingus in venerationem spectantia ex ipsis
et
;

servat. Aliin hoc usque tempus dedi ibidem amplam vero loci notitiam
;

impnmentem VIatque sacra stigmata ne locus tanto myster.o diFratres vero, dit ipsum tereretur o-nus raortaliura pedibus quam t. curarunt rea crate contegendura oujusElizabetha E nerdevota queedara feraina honor.s causa Angeli de Baldis uxor , dara aliam omnino eneam aninde amoveri, atque ^ec e. c dem mdxxxvi sibi * subrogan iecit. no Domino crati stiffmatuin populorum ad sacrorura facile Simon (de qn cellum, quod et comes ct in quo exornandum onravit ele-antissime devotio ob perpetuo lucent quiuque lampades expnmi posset. recepta sacra stigmata ibidem fidelc, siquidera perpetuo Christi
; ; ,
.

Ad ipsum

ad

S Francisci

annotassesufrecerit.

Montem hunc comesOrlanCasenHn

ut..B. Fran-

beconfluunt, pluriraaque mde vota persoluturi tanti Patris Max. meritis neficia a Deo Opt.
re

dus Cathanius,

vallis

illiusque Fratnbus habicisco, dum hic viveret, Waddingus anno 1*18 landum concessit (quod parvulam,
innectit)

<>, finem ecclesiam exstruxit, qiue dc Angelis sacram in eo 9 Maruv suam structuram Antiquior vocatur, primamque <hwunt eaw mutare, quod servat Namreligioni sanS. Franciseo, prouta creclant eamdem a sanctisquc Joanne Baptista rfissima DciGenitricc

huncque

predixiraus) fratrura acce vespertinus (ut a Corapletono y qu iugulis noctibus Man,, in beata- VirglUis

ll

Adauget

prssterea

hujusmodi devotioncra

quotiiUana
,i,i

illum no'

eiurna nrp\

nuLdara antiphonas angelorum

SS3E
7oT

Joannis BapUst
atque^

Jm
a,
;

EuangelistaB,

Hieronymi

B^F

devotissime honorera ibidem his verbis exorditur im eam, qute ab

decantant

eccleiia,

sibisuccedenesmanueejusdem loci guardianos Umriisse,quiaillammutaretentaverant C tamen postea propter adven80 Adstruenda *ucrx

tresdidicerat, ordinatam fuisse ac Evangelista

;

"

C*-

ab his verbis

auspicatur

sPLBKnuiT; Cruois hic a

:

et illam

tpm

^THosm: nempequxi
MnMmleguntorinfestoimpres: lin) rtZm7tem,pr
>

rfa Fratrum
issacr

isadUsgn^
secundts.

tdivuh, lOCUI collutumm itigmaium

numerumfuit tantium fidelium anno 1260, jubente Alexandro Waddingus fuisse, ait a lummo Pontifice, consecratam iisqueetiam totum montem ab
ecclesia,

,jv,nn

IV
sebe-

lm cpiscopis, Interaliavisiturin
dictum

2 alttraitem ad fo ^ZVatruma pnemiserat W*

ibidem ex Gonzaga
lbs

=
De
lU
,.,

eodem sacellum,

ifiotZrfuisseprima

tJ neoque ostenditur tXXt^nquoms^refectxonem

Franin co montecella S. quadratus lapis crate

SJJ
;unl

emntifamili..collatu8extiUt,...
divina
in

idqueconsultoapatribuBfurt.ute.,
?es

Sancti cellulam WdMum.ubisecundamcjusdemSancti^^ ubi secundam ejusdem

StZ,
'

tlssetraditur. Est
, wsse

et aliud

sacellum Sanota Cru-

'

stigmata eidcm ,masserunt, sacraque fundatons sacelli .... ai simul ac

'

^amineisaio^mh.c^ns^on^
oratonum
loco

utque *ngulK Beret U uo Baeerdotum tempore omnea tul rtino ttiecu ie quoque dieb 1 u0liue Z L>..int..iliter ftd idem sacellum ad idem saoellum prooes ioci lr atre no g rionosissimaa Virgins ^voc.nt) alt. voce persolvente
,

u.

wow
,

**&*>

^,

'"v,
PBlatinua, fecit randari eu. in adhonorem S. Praicisoi, ui ipse,
isto

Ouod

quidem

eidem

Virgini

ilivnntui, ut

frtlUt
la
;

Sancti

lectut

.atud

Tuscia

<>.

dictain

nfra aub anuo corv et corpoVirginis, OctavMS Nativitatis ejusdem

Seraph

apparult

impressit stiermats ri ejus n pratia Spiritus sanoti.

.1

<

brisU

oon

n5mia
u..
.

'*". "tudine quodam nmummuiutuu.

,

apud Waddinpro ypud illustrissimum Gonzagam Vclobris Tomus II.

lia

buf

,r-i'ti vniif prterm

--a

iui^m-

1*
.

, lum

,,

animalia a verei

1Q

usqQe

816
AUClORt

POSTH. APPEND. AD GLOIUAM

et

S.

FRANCISCI

C.

usque bina

bina

ad

proprocessionis instar

per vouali proportione

c.s.

visa sunt. cedere sequenti nocte

Quod cum

fra

^.ivVs
tuo
sjpviret

process,onem -ont, Inijusceraod!

licet

habendam,

tempestas
statuerunt.

mag.

P^ magisqu
u

Z
cit

duo miUiaria, quasi quSltum est .ropowWa lingua, ad cujus raedium qui montem Orlandi caSrum pii lni ^rois angulus resp ^rancisco donavit. Secundus

hunc

firmissime

Qua ttiam

qui

ei

intersunt, plenariam

ommum I*t0

r sf* ^iwC r
feZ I
abbatis

suijs,;,t

sa -

secretum

beati

patns

de ; super quem monticulu. ad Occidentem, superior. exurgit, ecclesia stigmatum I ctabilis non adeo ab invicem distant Priores hi anguli Tertiusangu lus respicit II neriores sunt aliis. secundo et distat ab angulo ad Septentrionem, habet monticulum, Suura etiam mille passus. Orientahs est, a parva dictura. Quartus Penna quingentos passus mter utrumtertio distans per Pencollis altior cmter 8, que via raedia occurrit
:

S
defatiffata
tion.^

^apren,
ex

an,s,

continua
necessario

d super eum genuflexione atque oi

eo

rHAaonuunoupatus.incujuscacummeeecta crux

membra

somno aliquando

refe-

"""""'"

"^s.
';/"

Petrus Joannis Pauli Ilunc illustrissimus

ponderosm. Ab hoc ad primum per integrum railangulum semper descenditur inter quatuor angulos In spatio medio liare duodecim monticuli juxta numerum
molis

metiaceU
.uperwDirru-

oe uramw de Ursinis cum

omnium membrorum

contra-

numerantur duodecim Apostolorum

Christi

cujus passio (id

Jfnclui.

infirmitate incurnsset ninrim ctionem ex gravis>ima sacellum dno An in ev e n tu scquenti , feliri anno Domimca. Incarnaabbati sncrum ni enim is heros (ut
tionis

passionis iUius per est memoria stigmatum) in eo monte erat lenonem quinque

P-

mcccoxx

erexit.

Cum

"sflngressum

vel
;

ascensum habet unum per

:

lr"dixmus)

11 Lembro^
ad

hunc prosequebatur, devotione nua B Franoisoum

looa
,

humana recipiend* sanuati neceamassecutusesset, .radbibuisset, ex maxima saorum Alverme montem

,, nPlllai

propnorum omniaque neces usum amisisset,

omnino
sed

contractus

aba tribus emm latenbus ostium dumtaxal a quarto, quod est inter rupta habet pra^cipitia quartum angulum , decurrunt aqu<e

^.
E

primum
omnes

et

de-

ferri

Zmklv
,

atque P er cuncta ciroumferr aliquando substitisset , oratorium delatus ac tandem ad hoc voluit deolinatua , post prm-

in

quibus beatus

duodecim monticulorum coneraenparte Occidentah o-regataB. In ascensu a ocourrit primo fons B. passibus sis ter mille ejusdem a frequenti potu et sessione Francisci deinde versus Orientem vercognominatus ita inter quos recto traad hortos Fratrum
in vallibus
,

gitur

SJ Quamobrem,
:

'pnefato

in

lectulo

compos voti orationem Patre mne aUquando a tanto S ramemorat P gratitudinis argueretur proprns sumptibus^rndifi ibidem tonii sacellum cum gent.litu:. atque sequentes litteras cari
.

effectus

est.

mite itur ad montis radices montem ipsum ad Meridiem

;

mox

inter

scanditur per montis fim,

^,

brias

et

horti

muros ad centum passus

donec

ejus portae propn* famili* insigniis Joannis Hoc opus fieri fecit Petrus . Tvit Urbe olim capitaneus .Pauli de Ursinis, de
,

incidi

cu-

ad Occidentem. Gravior deinde via se donec pervenitur ascensus per ducentos passus , ab hac couerectam ad crucem in capite v\x per quadraginta passufi pergitinuo ascensu
reflectit
'

tur

ad
est

portam,
et
forti

ferreis

vectibus quae obseratis valvis aggere montem olaudit. lntra

,

Judlaudatum Waddingum

de sacns montts privilegus ac pnncipumad Idiculis, fautoribus, hic subeumdemaccessu legi possunt, solumque ejusdem descriptionem jungo topographicam annum 1260 num. 51 idem Annalista ad nov* ecclesi* dedicationem, eo

generalis populi Florentini.

Mitto aha,

qu*

hanc

in quo sita devotissima Franciscum in honorem beatae illa ecclesia, perS. in qua plenaria obtinetur Virginis constructa stigmatum indulgentia iu festivitate sacrorum

parvum atrium,
,

et

mira

sua3 benignitatis et potentiaj portenta

Deus

'"
post

narratam

monstravit. <wBineo contiguum est . con88 Ad *"* oo avi sinistram partem ecclesi r ,.,cln,it 'Jletxu:con -i _..i..~ :~ ,.,.,.<-r r\\ n r> it \a infrn nri.

n anno C
iem
maniit iitur

solemnissime factam, dedit.

85 Consecrationem hanc (inquit)

,

jam superius

graviora quaeque retuindicavimus torao primo et situs et topogralimus hujus montis privilegia; descriptionem , non adeo nobis
phias

ampliorem

priFratrum habitaculum in parva planitie intra side quo locuti sumus, monticulum. A mum, area ampliori constructa nistra ad Occidentem in altare major ecclesia, cujus ostium Occidentale ad annum mcccxlvhi a PeMeridionale majus
% i

Deil(u,Fr-

,,,

visam in hunc locum distutunc exploratam , nec pra.stituros putaExteris rera gratara nos limus agrum hic subjunxerimus. Per
,

tra3mala3

comitibus
a

ccepta

sed

ad

annum

mccccxcvii

Fratribus

observantibus

consumut

mufi

dum eam

Plorentinum et dicecesim Aretinam Meridiem et OcVrnum, notissima flumina ad et gemini dilatatis fimbriis extendunt casura se prodeuntes. buper collns ab Appenninis Alpibus
inter
, , ,

Tyberim

mata. Ita conjuncta est priori ecclesias, quarum utraque in crucis raodum constituat, in

unam

compagine structa turris excelsa campanis, a comite Orlando et

tura
siae

superpositis
S.

Bonaveneccle-

advectis.

Officinaj
:

quseque

utrique

et frugifer, qui ab hos exurgit mons frondosus Tyberim ascensum habet septem Oriente versus fluviolum Corsamilliariura ab Occidente versus trium milhariura. montis alluentem,
;

sunt commuues
in

a^stivo

Majori
haec

tempore hyemali m minori, divinum celebratur Olficium.

Alia

praeter

in

monte

esse delubra et sa-

lonis

radices

consurgit alius, etsi toSuper hujus montis juga valde tamen pulcher et amcenus , tus lapideus confertus , qui suvirentibus arboribus ornate circumvicinos colles et moutes
,

suis intercella, diximus loco superius citato , distincta. Ita uuiversus mons pietatem spirat vallis atque ad devotionem accendit, ut nullus sit, qui rerum omuium dispositionem non omniuo admiretur.

per

omnes

caput altius
titus...

extulit

Alvekn*

cognomen
:

sor-

singula recensere diplomata, quibus summi Pontifices, Car89

et

Ceterum longum foret omnia

et

m ^JJJJ
.

j*

lonnil

,,-.
.

pnmus quadrangularem 86 Figuram habet ad Meridiem, ex quo descendit angulus vergit

dinales

commendandum, eidem sacrarum Indulgentiarum thesaurum

episcopi ad

eum montem

fidelibus

/(rcM M<

Bob

nf/bofm

817

DIEQUAnT.VOCTOBRTS.
his thesaurum ac privilegia concesserunt.Legide num. 53 1218 potest Waddingus ad annum
,

^wm Wm

plumbeam bulorsus ab ipso Gregorio IX, cujus ProSerapliiii volabant juxta lam, incipientem: illum dimidiam ait .m, laudat, in qua criminibus de\em pcenitenticvpro commissis
,
,

memorata, ;': jam memormu,, autetxam RnMiii etiam eiom aiwi nm in AnaW^ commemorando m Analectis commemoranda mor/o oc oi& ft "f^ rehqione rc.a^ i^,- i/iij/im modo sacra,ac pecu ^ ^ sonc^o Minorum Instituton eia*em Wo seci ntmu {aoorts HoH uom mcmorto cete
in Commentarto, tn Commentario,

^jaC
cssc^

-, ^,
;

j-j^

^,

hunc mon,-emisisse omnibus, qui velsacrum sacrorum ecclesiam, in eo erectam, in tem vel visitavennt. Libet stigmatum festivitate devote parxter ibidern tamen bullam Bonifacii IX, qaam IndutP. Grouweli Opusculo de laudat, ex R. Bomfacius subjicere qentia Portiunculz hic Dei etc. Splendor Paepiscopus.ServusServorum
illnminat inffabili 1,r,Keg-loria3,quisua mundum de clementissima chantate, pia vota fidelium. tunc precipue beipsins Majestate sperantium.. cum devota ipSOfavore prosequitur, nigno mentia et humilitas Sanctorum precibua

quare sufflctf prxc n singula inquirere maneat cetcris rehpua ista memorasse, suaque V nan dtminutam. Ad quam auctam cupio, g Z, Analecta igitur progrediamur.

ANALECTA.

rum

PARS
Ex Waddingi
aliisque

I.

adiuvatur.
in
et

ietn con-

cc$tit

Indul-

,iam
';

genliam Pot-

tiUMUl*,

stigmatibus inugnmt suis sacratissimis S cum mnltarum aharum Tusci*, quam etiam , B maxima confluat podevotidnis causa
,

domus Fratrum Ordinis Minorum, dtocesis, in quo monte Alven. Aretin . Christus beatum Franc Dominus noster Jesus

90

Cnm

itaque,

sieut

accepimus,

ad

ecc.e-

s.tam

Annalibus
editis
et

Minorum,

Mss.
E2

nartium ut mnltitudo; nos cupientes, freqnentetur con-ruis bonoribus

,

****** % et ut Chrstt
oonfluani
refectc,

Qusedam Sancti
mccxi relata.

gesta, a

Wadannum

Z\es

dono mdem, quo ex hoe ibidem

"berius

eo

libentins

enH

devotionia
se

dingo in Annalibus

ad

gratia,

conspexermt

,-* de
,

et beatorum Pefllnn.entis Dei misericordia r auctoritate Apostolornm ejus H' et Panli, pcenitentibus et oonfe.,. omnibus vere confis septima d.e mennufac.am ccclcsiam decima singulis Imjusmod. annis S? Sen mbris, in qua celehratur, devote v,s. asolemnitas stlmatnm
.

n m Commcntario CZnlrovosiiumfuerilqualuorprimas,
in

przvio mihi feretan>>,,,,

,

(WlO,
/,,/

'

l'

Aiuilecla

,,,

J,

Ui-ancisci Vitas

commentan

vX

ct rentisannnatim Hta Indulgentiam rint qnm vimtenconcedimus, sionem peccatorum de Port.uncula, ecclesiam sancte Marto bus

";;;

SSSSsJTS diu 9 ens -****

^rr^S^
,tta

r
i
'

etZ'fZt
'

JSTlfi
h :;

Pontifex . * Novembm mensrs 009 vcl xi ejusdem aodie

data Roibidem Bulla SixtilV, nrrmissam Bonifacianamconf-lunt lidele. eo accurentes
f,cilins

de ipso a S ine dubio qu0

annorum

,,

spatio,

od

^J^j^ff^i. Vfr5"^J2f r/ omas o9 ttrfem

e(
fc t

r/,

ZUur v V J1 Se9 -'""'? , mavit. confli " mX T: a clrJerZ

Tres Socii, sanclus,, suis expressc

^ *^*Z
'

Cete. p ro ; 0!;is

%Z
pro v,uc a

niusmo"ti

oonseqnantar,

:.

S
"1:;;;:;. quorum t'< I

el

qnit mi

l"Wl*l

=r
, liones sl Mestam

ainowe,
absente

aliquos

,,

<*'""'
SUffl

"'"VlZZZTtnseruit,,
<
>

prscetam immediate d,ebu: quano confess.omn eorlimdem n dentibus, Chnsti fiae libus in s.naud tis c^dem nibns diligenter
;"

entl,

morabo, sea

<

'

,-,,,.,.,

^namenme-

alns al i?s

itentiarii

"
lorum
lutioni8

*"2ff,.
'""

v/

de

Uibe aom benehcio p o

i
.

pre nitentiam P

-''.-""
::

"

Tfsto Mcrorlm sHgmatum

pietaUs ergo

--;;;:;r:;:;:^'

"

m
WCTAM
c.s.
,

ANUVrTV ANALECTA DE

S. S

FR\NC1SC0 CONFESSORE. n
_

temporisrationonvideturpossc assignan.Qua,

ad Francisci parentes nativitatem, RcguLvqueper Innem, sociorum admissionem, spectant satts^' nocentium III approbationem nisce Commentario prxoio* ut de cussimus in
nihil hic

conversto

cabat

incusaret,

hastiludium e xerccntes sanctus pnediau ditores, ne, quid Vir dum ipse populus 8pius audirent. Quos taquidam acrms arguerent neo
,

impc D

et

men

1111

a suis

conversus
P er
oatis

addere necesse

sit.

Saneliu noi
divinilus inttrucloi, et

;;

Itaque ad

annum

1211,

num.

*
pwi-

Pater dixit

me

Chritti con-

OTyssiponenwm. MTfW, S. prxdicandum mtttet et atiam discipulos suos ad

fV /,

Franciscum,

ouod hic
propter

Dominus Audite et intelligite, qna_ suum vobis annunciat Nec diservum Assisias (apposuit hano cau:

ad

abstinerent ludis et vanitatibus spiritus beatus eos in fervore

,

est

telam
10
fi b

mutuum

civitatis

populos) quia

odiura inter utnusque non secundum horainem

apemt ad primu, omnium os suum Bernardus, qui pnmus tionis munus

dedit

m ,/.

Jabet

ergo (verba Annalistx sunt

ut

prindica-

UOmiuus T)ominus

exaltavit vos et \

magnificavit su-

*****.

omnium
mora
ob-

per
gis

nompn
nt,

societati.

llle

vero sine
loquebainr,

edirnter

incepit,

et
ipse,

admiranda
qui

eructavit

arca-

na

ita

non
in

sed, qui

hu- , agnoscere Creatorem vestrum tantum ipsi Deo, sed etiam miliando vos, non propter Devestris, et omni creatur* vio.inis
debetis

omnes

vicinos

vestros

., n A propter quod

m o. ma

^^^
cp.

prxdixmt

inerat,

Spiritus

verba
similiter

protulisse

judicaretur.

um. Sed
et et

elevatum

est cor

vestrum
;

elatione

Secundum
dite

medium

prodire
tara

imperat
perite

Petrum
et

Cathanarom, qui
Dei

expe-

reseravit

mag-nalia,

ut

multis

annis

Alter summum egisse videretur concionatorem. et aequirendis virtutibus de fugiendis peccatis tam domirum habuit sermonem, et quisque est, ut ex locutus de signata sibi materia
,lto

multos interoppressistis vicinos vestros, et cito ad vobis, quod, nisi Unde dico fecistis. illu, conversi fueritis, satisfacientes

superbia et fortitudine vestra

et devastastis

Dominum

quos offendistis, Dominus inultum, ad majorem vindictam

.

qui

nihil

relinquit

et punitionera

Dei

virtute

et

sapientia

omnes

imbutos

r, non immerito crederetur.

,

Cum

^rgo omnes

vestrura faciet vos vestrara, et in opprobrium unum adversus alterum, et mota consurg-ere tnbulatiointestino bello, tantam
seditione et nem patiemini,
ferre

linillorum et verbum bonum eructarent scrividerentur calami scribarum velociter n-ua3 dictabantur potebentium, qua3 a superiori ad divina in singustuperentque cuncti

quantam

vicini

vestri

vobis

mvero

non possent

Ad compleraentum
evenit

tte,

concessa

beneficia,

ecce

in

medio eorum,

Christus Domiqui spiritum juvenis, sinnus apparuit in specie pulcherrimi affabili dignatione begulos mira benignitate et
infudit
et

verba,

supra relatae prophetiae divina magnus oriretur tune ut paucis post diebus populum. Demultus inter nobiles Perusinos et bellum sed populus ventum est ad intestinum
;

permissio-

pravaluit, et runt, expulsi

uloiscerentur

nobiles

cum
civitate.
,

clero,

cui

adhaese-

sunt

Qui,

ut

illatam

injuriam

omnia

ruralia
,

oedicens.

mm _d
prrd.candum.

Ad

ca_lestem
stupefacti,

et

repentinam hanc visionem

se
rapti,

domos

campestres,

vineas,
et,

segetes

bona pomaria

mnes

extra

supini

ceci-

populi devastaverunt,
retulerunt.
7

quas poterant,

damna
illorum mma

redierunt, dixit derunt in terram. Sed, ut ad se Fratres mei et iilioli dilectissimi, Vir sanctus ,ir gratias Deo omnipotenti et Filio
:
i

Stomachabundus
est
BBdes,

similitar

populns
servos
et

depnedatus
talisque
citas
oisci

ceoidit

et

filios,

t0

jus

Jesu
ora

Christo

Domino

nostro,

cui

placuit,
cae-

facta
viis

est

desolatio,

contritio

infeli-

per

simplicium ad eam lestes. Prosequitur Sanctus sermonem accommodatum, postquem ibidem additur rem
(Juibus

thesauros

disseminare

in

eorura,

ut

vere secundura Eran-

vaticinium exteri
infligere.

hostes tot

mala non posPerusini

sent

Tanto ergo suo damno

sanctitatem,
clare

(_

ad orania aiunt Bolumque expeotare praeceptum, qui paratos, jam proprise renunciaverant voluntati nec de superare spem disua Bimplicitate diffidentiam tereis pius Pater vini adjutorii. Divisit ergo
auditis,
viri

sancti se

Horainis
pra?viderit

experti
et

qui futura

tam

prasnuntiarit,

mala dignam

ejus

conceperunt

apud eos
mansionis
multi
pii

opinionem, et rog-arunt, ut F paulisper remaneret, sedemque suae AdhaBserunt etiam ei sibi delig-eret.

rara

in

funioulo

distributionis

etc.

Haud

diffi-

testes haculter hsec credipossent, si antiquiores quam sint Marianus et Marcus ; nam in berent,

aliquos

adolescentes et timorati viri, quorum sua veste donavit, ex quibus specialem

fratris

invenio

Bumilis

meraoriam.

Hactenus
laudavit

quas edidi, nil tale legere est. Si eadem nota fuerint Tribus Sociis, miror, non hxc poquam aaaucta tius ab illis in exemplum adducta fuissc habent in Appendice num. 36 et sequenti quX nimirum, sex primos socios, cum a S. Francisco mitterentur ad annunciandam populo verbis factisque pcenitentiam, territos timuisse, et ab eoVitis,
,

Annalista ex fide Mariani, quem unum nam verba S. Bonavcnturae qui num. 4 etiam citatur,uniceft<ciittadprobandamS.TTfLnc\sciin cuaiur, umcu/uviuuuuujj, u</ W ..~ -,

publice arguendoEvangelicam stantiam, nec ad hunc annum

*" *''
l

; civitatem magis, quam reddantamen, ut prsedicta paulo vensimihora

alio pertinent

1211, aitf act nanc at faciunz

dem Sancto promissis propheticis ad suscipiendum impositum munus animatos promptosque

Dutn
Pi

tur.

redditos fuisse. 5 Atl einnrlem

annum num.
,

3 subdit

Wad-

[fcani

dingus

ea>

eodem Mariano

impediebalur,

alio missis,

cum

Franciscum, sociis invicinam Sylvestro invicmam Tusciam

perrexisse, de eoque itinere inter alia narrat sePervenit ergo Perusium, nobilem ac quentia notara in ditione Pontificie civitatem, in
:

SPerusio post aliaquxdam progressum esseS. ait ibidem Waddingus Franciscum Cortonam ad Ordinem suumadmisisse B. num. S, tuncque Guidonem, qui, cum jam a prima xtate sua visancie insuiai^w, .,auu^,, ^. _.-. tam sancte instituisset, Francisci publico ad po_.. J_i /\/\Mft>4 AiiviA/i. r/miP pulum sermone audito. coram ipso proadens, ad prandium invitavit, prandioque fimto, eum
,

Dicitur Cor-

nitisiead

Ordintm

/-Ario*--

sermonem haheret ad qub publico supervenerunt quidam equites ac populum

in

foro dura

vitatis

iuvenes, qui

in equis

hinc inde

ejusdemhabituinduipostulavit, obtinuitque post distribidapauperibusomnia,qua>possidebat.Dum vero Guido in fine concionis, ut dictum est, prandium offerens, ad Francisci genua procidit, Sanctus

819

DIE QUARTA OCTOBIUS.

clus

AUCTOB

c.s.

ad

sttos

conversus, dixit

adscribetur bodie militi, per Dei gratiam nostrce

;

Perusinorum

qnod ulrumsanctificabitur et in ista civitate Tunc quoque eventus. aue vaticinium probavit Guidone, et adjuIranciecuB, ducente eodem B.

^^
.llos

conventum

incolis, vantibus Cortonensis civitatis in loco coenobiolum extra civitatem exstruxil lum CellaB appellato.
S.Guidonem,
Heliatn
et
\

paupercu-

aliquot.es

per

quad

Vitum

Uarxanum Laudat pro hisce Annalista Guidonis, quam et Legendam B. Rodulphium habes ad dtem *n Juni . etiam apucl nos editam Guido perperam dictus uxt ubi tamenidem B. Francisoi, cum ejusdem 8.
,

Tertiarins

Ordvnis

fuisset Ordinis Minorum dioendus Supplemento Junn tom. vi. servatum fuit in Franoiibi Ug% latius in eadem Legenda sco oesta paulo citalo per Waddmgum tamen illa

utvpostea ob-

o tsta aliaque

ejusdem Beaticum*.

ann. RovoHieWana Coioniens.

1623,

qua,ums<na

Tos!unt.an V

eUcies. Tunc quoque aZTcontigerint, ex ea non admissi aZodemsancto Institutore ad Ordinem

ni,Ln,rapiol Waddingum

Helias, qui p,

ifZsdemingeneraleMmorum mtnistc e mU cujus lZo1 lualqZ7li^nominc VUuS,

?r -*(erea

rum r m

condHOooai ' c

^"
[ *oa tem

> s fiW* flM)li,

eto nwmHa
ftno

.ta/Urf

<*

,,ideic"' ce8i** e ,nl

7, auoque me temnoris. quo contigerunl. narrapeculiare Sancti jejumum

1

K*

' S.

Eranms

<?e-

oco

pertinentia quxjn 7^'-. sedsme Mla

^"

tres re non ormse ru u

pr*a>

TZm n

^ftSS %Zos traditionen^sc^^a^C^ m Vesci ipwe at T,.,. Crisvolti Perusino Ohg a

cuH e(Wt0H es.
I

ta
ufti

rf

tulani

taCW

consumptis in superioribue

- ggjE
w^
e

Peruiiai-

^S^lfmeStus
nem
Bitffi

aqnis sur.unt tres

vacua
,

jjg-

Se

sunt,

ei

v e,,

ad devotum

quemdam v.cum

babitat oribus

-r;
stubrie.ln
ffi

'wr^uusoo
bujns n
i

io

eouven

ff
i^
^

tua^
acrvnlis

emor,am 3apbie.

r^ ^ueT^em SL
^derabat, duos
tantun.

og panes. unum dicit) secum aflterentein eauctus ut u ^ir M antem portitoren. repe ec l,tiblum illins tegeret Majur.s quart.

(Gou.aga^

um

fi
a U,

eum^

niS teria ^debatur

lintrario

c diebus

in deserto,

seu ub.
et

^? cor

knmani genar

^^ ^,
p

^
us

lot

habitabat, tan. teuui ob sanotitatis transi K ere! sed

9*%*^"* pe.specUB

^^S^SmoUos^"
y ^ ,/ B aotm in apudBlavmm TnGeographia
rii

SSE

-r

quod

eoque "'"*

guadraginJa
dieous leuerii
llfflfl

'JL2S
cavit,
l>er

-"i S si=
o
..

reve .

Peru^nad^
Quod

Pranccsco.

in Charta TerrUos notetu) ,,,,,,, ,,.,, .

.

ea;s (,-Hc(ione

eJHsrfem

1828 'onventus adannu,

Wmm

^
,

jejunaiie.

ta

^f^J
,,l,,ud,uc
,

una

U
,.,

lllt

auten.

it

,vn(iOiiemfecerit.

scrivta

constat

pauiiiper

<

vir

me

devotus statnto

undeante
""

"""
Cosnam
ul
,

"

^ TJX
t!0d
ncm
b
'

eum

et

^Xno
hj
J
,

Cmois
ubl

insula '.,

<"*

w
118.

s0/ ,

ptM

Dcmiuicam
Brl
notlt ,

eum
jeju-

2^?'
dam

Modo quoque

et

"k,;, recti Bi u rec

fratribus cclebrav.t.

""^

pervenit

tidie

ad v.c.num trau^adab an tasulam mult.

Wj

quo-

**?^ eoneimihm
captus
fu et e,
seonritate

"','.> msulatacns
et

"i-

qn,ivrusini cunicnlus

\,ro

ue
n
;<

cum
don

ut

a BBa

cto

J compactum ;'^ .b.dem Kaotts antem tuguriolum. U g P ta l'u c demo.,r B

Viro

'

ma. bus Cju

sancti

v.ri

^^J^Sum f+*

''

et

coustrue.

au pom no soi ewegertt.

^ Qre

;;

820
ii

AXALECTA DE

8.

FRANCISCO CONFESSORE.
disse,

roai

S.

pore in eamdem trajecisse cum sociis, alio solus. Quid multa? Non erat hujusmodi secretus secessoluesus a Francisci genio alienus quippe qui Celanensis in Vita num. 91, sua rat, ut docet tempora ita partiri, ut eorum partem divims impendecoltoquiis partem proximorum saluti gauderet,ut, si quid ret, maximeque solitudinc humanx labis ex consortio hominum sibi forsan
;

temporis decursu ecclesiuncuexstructam, alia nova neglectam, ut vario usui succe adeo ffidificata, doneo demum deleto ab liosive inserviret, minum memoria, ibidem aliquando sacram c\titisse a?dem, mutaretur in stabulum. Ostendit
notavit,

lam

divo

Francisco

autem Deus, quantnm

incuria,

sibi baec

hominum

displi-

sotus cum adhxsisset, ab omni remotus turba, pro tam solo Deo, detergereU Verumtamen cum proi/ucatur aumirabili factonullus satantiquus
victor,non potest non mihi admodum dubium adjunctorum exaggeratione manere deri, et de

morte quorumcumque, cebat introducebantur, animalium.

]s

quac

illuc

Ouidpiam l
1

illic

latuisse
,

sacri,
,

existimavit

(Hiidara
loco,

ex

patribus,
in

et

absterso
parietis

purgatoque
ang-ulo
de-

invenit

quodam

"f*"^ "tilulum
;fl(fa

ijtizdam Sanrti getlti.

Ot dfhlf ajmd

Corionamrebut
Areliuoi pocifteat,

valde suspectum. legitur S. Fran15 Post hSBC apud Waddingum Guidoni, utmajoris solitudic^u + concessisse B. gratia in cava niset liberioris contemplationis radiccs prasdictus rupe adverst montis, ad cujus pauperculus conventus erat, cellulam sibi cvdifi-

fossam capsulam, quias Sanctorum,

continentem quasdam reliscutellam ligneam, in qua Pater comederat, sicut spp saspius sanotufl atque tum scriptum testabatUP membraneum
,

tamen pacto, ut ad statas preces cum fJeindc vero rebus omnibus conveniret ceteris ejusdem B. recte ordinatis, hinc rccessisse qux
caret, eo
.

Guidonis Cortonensis VitcV, ad diem xn Junii apud nos cdiLv, conformia sunt. Hinc dicitur Sanctus profectus Aretium, in rusque suburbio
perihospitans, civitatem illam, intestino belto mirabiliter clilantem, ejectis ex ea dcvmonibus, lics ccrta est ex S. Bonaventura in Vita
editti

imaginem, a quodam Aretino ejus non longe ab ejus morte depictam. Movit hrec ratio patres, ut locum in veneratione haberent, superponerent et erecto in eo altari inventam in hunc usque diem magna coliefl3giem, quae tur religione sub cura patrum Conventualium custodise AretinaB. Eo plus fidei meretur hsec narratio Mariani, quod eodem seculo, quo ista contigisse affirmat, ipsemet etiam floruerit. Ne

genuinam

nimium excrescant hxc

Analecta, prsetereo, quse

in Scvpe dictis Annalibus Minorum ad eumdem annum leguntur de exstructis variis in locis per

ibi

num. ^. sed quod ad annum spectat, is non indicatur, et a Waddingo acceptus est Mariano ct Hugolino dissidentibus tamen,
;

ut observat,

Marco Ulyssiponensi
signarunt.

et

Rebolledo,

qui

annum
:

1216 vel 1217

Ego nutlum

Franciscum ejusque fratres conventibus, admissis inOrdinem candidatis ,inter quos unus fuit Petrus, qui pro Christi nomine sanguinem suum apud Marrochianos postea fudit, atque aliis, de quibus studiosus lector Waddingum consulere ibi
S.

determinare ausim, cum Bonaventura solum dicat Contigit, ipsum (Franciscum) aliquakdo Aretinm devenire
16
conventum
,

potest.

etc.

Porro Waddingus ex supra laudotis scriptoribus subdit, Arelinos. cum tam inopinaUv
subitcvque civium suorum reconcitiationis Auctorem cognovissent, adpedes ejus procidisse, eumdemque summo cum honore ac veneratione in

II.

Varia Sancti gesta, quae a

mccxii et ad

btinet, pali al

iiui

acula.

Waddingo ad annum

civitatem deduxisse

ubi

ille

in pubtico foro ser-

partem sequentis narrantur.

monem

instituit

discordiis.

de pace servanda, fugiendisque quas a dcvmonibus, pacis inimicis,

oriri, luculenter ostendit. Finita concione, illum

civitatis cvdcs ductum, et assistenprimoribus populi, cibo refectum, ait deinde actum de exstruendo conventu Aretii, et hunc Itumili morebrevi conditum, 7'etigiosisque novitiis instructum fuisse. Ve^nsimilia vc sunt quamquam, ut jam monui, annus, quo ea contigerint, incertus mihi sit. Inter admissos tunc ad Ordincm niemorat B. Benedictum Aretinum,de quo in Opere nostro actum csl die xxxi Augusti. Multa quoque miracula a sancto Patre in eadem

ad communes
tibus

'

']^^~n _ ^secutus est, Mariani perrexit anno 1212 ineunle in Hetruria magno cum fru ntlnmll}iud ctu pnedicare ac nominatim Sarthiani, quod op- Sarihianum, pidum est civitati ClusincV vicinum. Hic ab inco- p negavit, se t lis rogatus, ut apud illos maneret,
,

E
cui

sententia Waddingi, seu potius,

quem

hic Hoc amo

Franciscus

salus curse esset, diutius ibi posse tamen suorum aliquot, quibus conventus condendi locum secundo ab oppido inter densaa sylvas in lapide prsescripsit ipse

omnium
;

subsistere

concessit

supereminentis
gnavit,
ijis:i

montis

caoumine.
prout effoderunt

Tum,
delubrum

socii desi-

Aretina mora
17

patrata fuisse, asserenli Waddingo

(ut

post ejus liscessum,

ait,

Institutor

facile credi potest.

Ganghi
1

pauperculum

in

ti

tacellum conr, uit,

quod,
n/ ii
ii-

tjui

/ii

tiouem uloiecenle Deo,

1M ibidem sequitur num. Pranc scus Florentiam versus proficiscens, Ganghereti, quod in valle Arni in Tuscia oppuii' esse ibi dicitur, sedifcando conveniui fundum a loci dominis accepit, in quo adversa valetudine correptus aliquot diebus morari computsus est ne tamen vel sic otiaretur, suis manibua exstruvel muro circumdedit eum, qui sua ope xit, nemore exstillavit, fontem, qui in et precibus adhuo existit, et cujus aqua inultos a varii^ liberat mtinnitatibus. Hxc Waddingus ex Rodulphio ni Custodia Aretina, et Gonzaga in provincia T uscicv conventu 15 post qiuv subdit ipse Id obiter de hoc loco disequentia num. 19 xerim, quod Mari.nius post mcd annum acciAretio
;
:

rupe, ita ut pro laquearibus ipsum habmt montis supercilium, et cellulae vlderentur poquam cubicula monachotius ferarum antrn,

rum. Quidquid sit de annomodoque structi conventus, ex Bonaventura constat, tcmporc 8. Fran. cisci ibi aliquem conventum cum contiguo horto exstitisse. Nam in Vita num. 60 et sequenti narcum... apud eremum de Sarrat, Franciscum tbi.mo nocte quad;im orationi vacaret in cellula, a tentatore dcvmone ad laxiorem vitam fallacitcr invitatum fuisse eamque tentationem a sanclo
,

Viro sui corpojns fiagellatione,

et

in horto in

m-

vem immersione piaque

samfuisse. 20 Redeo ad

elusione viriliter repul-

Waddingum, apud qucm num.

4 lcgitur

ofgiMiMfo

rednx Auiii' pu " 7

m ""7

JHSmT

DIE QUAKTA 0CT0BBI8. "> occasione agendum esset. Ceterum, quantum SanobtiQ S legilur Sanctus alterum conventum suis quantoctus ab humanis laudibus abhorruerit, nuisse Citonii vel Cetonee, quemlocumverisimipere desiderarit contemni docent omnes bioClusio dissitum liter nQn on g e a prxdicta civitate grapht illius, et ergo in Commentario prxvio exDeinde num. 6 ex Mariano ita prosequitur ait posui. ",, r A Cetona rediit Assisium ad Quadragesim prin::\ QU& deinde apud Waddingum sequuntur de chari adeptus ubique Sancti et Deo cipiuin de vitam religios conversione S. Clarse ad jjjj^jf" verbis enira ct civitates opinionera
i 1

821

per castella et fuctis minibilem

se

ostendit et

vere a Deo

ad eum missum. Propter quod turraatim omnes vestimenta tangebant, alii confluebant, quidam qui et etiam pedum vestig-ia venerabantur
;
,

dubio S. Fra ncsci, anprxstaret sibi bmc[ an vero contemplationi, incubere, cogndaque Dei quse pro prxdicatione voluntate , et miraculis,

prxdicationi,

fiom , (

pedes ejusoscuipsum attrectare vel manus aut

lari

potcrant,

felioissimos

se

reputabant

honorem exhibehant. oranemque sibi possibilem admiraretur valde factum est , ut sooius Unde Vir sanctus hononfiquod sed inde validins Simplici proinde audacia cantes non repellebat. fugiendos hominum honores, voluit adraonere animadvertis, quse circa dicens: Pater, non Nou attendis ad istos applausus fiunt? te Tantum abest ut hos pro Chnstiana humanos P ex affectu huhumilitate repellas , ut potius complacere. Quaenam mano videaris in eisdera tam ahena a Dei Pater complacentia haec,
,
, ,

prxdicantem ittustrarunt, jam egi in Commentapartim inter rio prxvio, partim suis tewporlbus, mihi non est incerti temporis gesta, quia tanti Marianus ut in omnibus illius chronotaxim
,

sequendam putem. Subdit Annalista Romarv Pontifice Sancti iter, in quo ipsum cum summo ait, tum de rebus sui Innocentio III tractasse,
Ordinis,tum de Mahumetams
et

Tartaris con-

vertendis ad fidem. Tbi tunc ab eo

admissum ad
por-

signis et esse ieh postea mirificum atque altet u tentis Anglicum, sanctitate pariter ac miraculis />< clarum. Ibi denique tunc initam

Ordinem

Zachariam Homanum,
;

mum

illam intei ipsum acnobilem nam, Jacobam de Septemsolns,

matronm
im, de

i-

qua b
,

B
"""',""'

servis 21
!

Cui

Vir

ncuSsit hac
,

sanctus majorem admirat.onem Licet plunmus sua responsione

:

egimus in in ejusdem Sancti funere

prxvio. >i Post collata

Commentano
<>>

cum sommo

Pontifice, utt

nih.l m.h. me reputare hos parnm nut scias deberent .mpenquem exhibere iUius honoris , pene mot. Ad hos sermones infirmi socn dere sunt gressus ad scaudasunt pedes, pene effusi infirm.tat. hum.ln, lum- cuius ut subveniret intell.ga et frater, Pater subjunxit: Vide,
,

ctum

ul est, consilia, obtentamque,

Ma
Asst-

m
versus Syac recta

prxdicaret, facultatem, Franc sium rediisse, atque h

iter

riam aggressus fuisse dicitur n mlanam, in Piceno quidem ivisse inoivital ibidemexLegendt antiqna observa nobilom.M^
est. Is

omnem hanc
uil illius

mreverentiam ad Deum remitlo sed rae appropno nec mihi tribuo

, ;

te

>to C

'

ipsura conservo et Veloti lap.dea, sta US mees humilitatis et vilitatis. offertur cultus effig.es, quibus debitus aut lignee autturaent, sed sub extolluntur,

confirmo magis

in

faee

vero illius prsedicationis in ut triginta,... fructus, eodem teste, tunc fuit, tatum ex laicis, ad tum ex clericis, Uquos ad exstructa litium reaeperit Deo aliter dtsponente, oulae transmisit. Verum, postquam Sanctus mari se commiserat,
,

nec tamen hinc

omnem honorem traneeadem permanentesmateria quos adomtttunt ad suos

ntar.

Homines
,

prototypos , propter autem ex hoc non raod.cum

lucrantur

quia

Dem
in

recognoscnnt

et

honorant

inUaUam saquespetunc navigandiin Syriam, rtIter hoc ego quoque anno L12 reversus est. quem te un, ad Commentam
navi in

tempestatis in Sclavonix partem

adad

offendiculum. Hactenus mente, quod obvenerat C ex Mariano suo.

tpoMiti*e-

d.sc.pu ratiocinatione delev.t ex pia et discreta

nsuisoreaturis.et

me

oran.ura

v.l.ss, raa

Qua
.

Me

Asculanorum ctorem renulto. De magno gaudio, ac triginta Dtrts, Francisci adventu habitu ricis lawisque Minorum in 1 etiam expresse meminit Celanensis
edita

S.

atts

Uetttta ac 23 Similipopulorumplausu, Franciscum ob perspemajori, tione, imo eliam nus msancUtalemetmiraculorumgloru,.^, l cla

venera-

num.
sed

62, et

quidem aliquot itsdem

ea:/
/

pl

sibus

annum minime
in

castelts emceZxcertealiquolies, in oppidis et Legenda, quam doeet ibidem ex ,,.;,; futsse acreveraetiam legere est tn

cens Tempore illo, venerabiUs pater Francisous

tates e i

"" quo, sicut dictum

prajdi.

oasteUa

circuiens etc.

fcegoriilX,

riam ,quamAntW*mvocat scrtpta conctn partim ex Vita per Celanensem

Waddvng^,

VUaperCelanensemapudmenum.Metseq,^ nequeat dubtl,.,, H u,ihac de re prudenter responsw, socii Sancttque merroqZio quoque primi biographi, sua tanm UceZm slant earent. Non poterat oerte ^iZmudine non
vilimmum
reputabat,
et

natam

An; Ejuldm anno ( ita pros 25 Dilabente hoc inci- m0 r6w, Vir sanctus io fcertianam alitta num. BJ l-m ut evasitq, rttbrim,,

fuisse.

resoivit

morbo laborasse
(

dominua

01-

habert

Iwnorart arave ab hominibus

;
:

hUM "*"""'%*
qutdergo ageet sollenne erat^

v
.

atis
t

Assisiensis

antistes, uti

erat
,

Vr
inal

,..ua

%cUeeierat,turbamimpedire f nisi, quod

Dei Servum valde iraportnne cnra eo egit e Jaceutera h.c decumberet.

|n
t|v
.

propenaus
,

iu
.

eonwn.. ban

- ^
f

r7vir saucUssuus. . Deum delatum sibi honorem referre htnc du, //; causa honorabatur, atque Deus et stc honoraretu, scere pio gaudio, quod

,*

<

eoque d tebua neoessariis, ,, qaorum adeoribendoa venes missernm a hq., u, Itate reg.ones lustrantibus
ta

' J<"
.-.

sodalitio

etcerUor affulgeret
oosequenUs. H,c humilltmo est
,

sibi spes salutts tgitur sensa, ,n qutb^ simul ac seraphteo Frs

*(

tu

donabat.
ut

Intcr

qo

"

L.^me
d adeo

Zn dian ^t^s^Ji^merudiret.auidtnstmat

importuno monitori secto pro

petena,
tnitus

Mr

cu.n ^ Banctas, dult.

_

^^

,.

tmt q

FTUNCISCO CONFESSORE.

reputiue,

.iea"

S22
lUt.TOBI

ploras, et

c
*

s.
?

an ut

* oculis velis indicare, quod t.b. propo ab hoc tuo lev. est Qunm fncile divelleris acc quaudo Nec magna intercessit morn, , to equis et serv, ad ;',, ex purentibus duo cum ai juvenem vocatun et, episcopopi palatium
! ,

cord inon

posl dala /iuntiiftofil

indi-

eia recepiue,

Yi tia
,

eum reciperc

fretrea
,

mei

culiua ,'r servire in

ministerio

;:;
acceperit,non indicat

.{J-g r-=;,"^:qnMhidieunt
cti

"Tlind*
geita Attitti.

h*c

Waddina
veri-

at?n<r^^^

^^^
Vi
,

et noster esse coquus

vel.t

hu-

&*M
reliqionis

JJrrdente Nihil tamen

in his est

aitawm

iu

Sanctumetiam
s

Ulo provoluto ad paratum ad se asserenteque Pedes amnmimperare, im perare , nlflftnerit |k| placuerit 4bi
,

aZsTxdibus 1utZe*et l ^porenonpott^eOr.ltntsJ^ In fttMore

ab xpsomel norum candidatos nist indui, atgue tpsun, habitu
,

deGuidonisepiscopi Asststatts

Tumet
,,

dLsctUatns, dimiBBisque pecumam LtelUtibns. qnibuB omnem

m.s.t
,

co-

eV

upolleetilera tradi prscepit,

eum

m
frliri p/dtie

mtraar

cZrum

eTprZigeniis

mentium cognitione fuisse Nescto, anrecte Vitis novimus.

prxdxtum

utiu,.pra,lie 1; .,,, orbem, hospitio fratribus xenodochio in

,

,,qno,i

habebant

tnservtref

mla S Fraucisci humilitate et causa carnem 2?ri 9*o. " inlirmitalis B semagna su,:corClZeantlomedissct,
jussil

hic referatur loc pliter tempus ae Bonaventuram cap. C legttut nuarl avud S. q contem-

nu^

CU

n;,

30

Quod
ad

humilitcr

Jrmnre

desiderio

magnnm

fccit absqne omni solameui sui et fratrum

et

Miicectw.

vilia hum.l.tat.soffica, ".tus evaeit vir inter lem P Btea ] I" *ut eum magna deinceps splendneritsanctus Pater et

"*

TT

ad collum alhgato Zr sparte nudatum, funegue et gulosum proctaZocl in publicum protrahi

Hxc ibi Waddingus ex Ma%T\di*it,etUee*to -' r- quorumprtmt quam alterius mihi ignottor,
v

..uctimonia.

M*-l.,., adoiMCf""'

^AUerum
TLegnda
tnm

cujusdam nobiUs

num ordinem Minorum accessum ^TnfuTt tnqutt " verUs ex Mariano, ut hi

antiqua.

*** tZL
horum
fra-

ZZrecentior est, ferre queam uicertum dejam relatis judiei pparet, nec relattontfavet, v mihi
nuod tam
Vscentis,

Pia

et

sanctn

t
S

cooversatm (qui Mediolani rersabantur) quemdam nobilcm d.v.tem adolescentem

affectaret sodnl.tatem. doctum, ut eorum intentesse, mcvtsponderunt, rem difficilem

sanctimonia tnstgnts, noconventus guardiani, cur ejusdem relationis auotores , Zennescierint Poteratne tam si scivissent?

demde moxque tam humUis monacht,

ac erudttl adonobilis, divUis, faslost

ZZmomiserint,

vocabulum prxclari exempli viri

mcmorta Mt.i/u.o

JSmque

abnegatione et temporahnm qu proesenbebant , levi. abdicatione. Cuncta et calestis voeatioms tudcvit ex vehemontia habitn petendo ; taua
eui
,

norum
81

SXes
,,,.,.

suas acu ad fratrum COUsiUnm qnarum potiorem pa rtem d.stx, tZs vendidit mpartem alteram reservavi buit in pauperes, dixerunt fratres versus uod peragendum fl iustituti Rector, penes sinm ubi degebat sui potestas nd Ordiuem rec,
,

niee institit in

1213 progrediens Waddtngu. elapso anno confltcta febres quibus Pranciscum "lejasutsse StdiTerat, hoc auogue eide cum vtres ad magna affirmat ac propterea ecrtpstsseprt. J,litabuJ, non suppeterent, brevem ad omnes Christianos altts longiorem, ut stc saltem

facile obliterarit

Ad annum

1815

Sanotut eliam
febricilatie

dicitur,

^ftamjc

Zsthanc
prodesset.

etiam

Z
Pi

Jucm tmtaxat

L,v
sla

Annahfebresillas.quassine leste asscrtt

t

Jam monui

in

Commentarto prmto

erat

nonsatisrectepossecomponicumlabortbus,

Z^* ZtJm
Milum
bat.

quosdam et tt""nie familiares in via, vocavit, nt comitarentur

xH
.4.

parentes
et

con-

mgun

nm

roBatunobilium

cst et.am turbam satelUtum. Secutns fratnbus unus, ul cognatorum ex

nar vguoseodem anno ab illo susceptos de S. Franeisc. Opuscuhs sZis cum inpecuhari hic 6bserv,d, Imy.t capite aoturus sim.nihil antequam medtlatum rjus, ipsumgue,
l , l

prLerum
,,

faceret

dcsiderinm ejus

qu.

post-

,,:;
l

ll

,.r,, ;peret,ineunr
l

ut vid.t tantum e statim et ,,,., sunt pomposum comitatum, interrogavit : volunt? Cu. fra.cr hllarl aut qnid Lti domini et gratam offerret sanoto vultu, quasi maguam inquit, hic bsI ei noTnliBsimis Viro prsedam, Pater, etdiveB, qui MediolanensibuBadoleseens, eruditus Subndens sanetua diseipuIuB. vesl ,,. oupit esse ommbus , non Frater mi , iuquit coram Pater ad pansooietate videtur raihi uonus pro nostra

access.t, eumqu,- ad ad sanotum Patrem saludeduxit, t nobiles viros nolum cmuobii

a
,

,;L ,wlestafebrisesset,etmquartan invalle Spoletana mctnuque TaTa ad visitandos

procederitem pro Tovinciis conventus suos

exciperet;

Qm

^^Ghroniconseoutus.Suffeceritmthtcom. plurtbus enar"Lnose percurrisse, qu* ille

ra

hospitis

obtinutl v'Fulqinii conventum suis munivtt eo suc, signo Crucis

,

Pulginii
OoTUtini
,

domum

pitse,

utma

fiagrantibus vicin,,

s,

ler quateroe

aiinuin

tZaJanserit flamr,,.. foro Trebix, dum in publico

:

cum festu elati perem cnim reliffionem nimio mihi indicat, non contemauimi signo, venire, nec ei velle perperfecte amorem saeculi;
,

psisse

conctonabatur pulconcionem turbantcm, lus lumaslni, rudiiu suo ut orem t,Frater as.ne verbis compcscutt rerbum Dei, qnodsment, rileaTnec nte.turbes ra,

ur^ui

mir obu''" quertem

/nuuir

fecte valedieere.
B

Consulam hac

in

re nostros oon-

,',.

,,.,,0

propon...

Qn
et

verbs

velut.

jnmeutum HonabUiter oaperet,

admirautibus
utroquo
.

stetim,

cunctas

et re omniin unum i9 Convocatis igitur curara pos.to ipso adolescente bus proposita an a.lnntti dcberet. Quisingulos interrogavit
, , ,

obediit,
,

propiu

.
ta^to-

poplito flexo

toem

bus

sigillatim

dicentibus

Nequaquam

qma

eo,,,,,,,,,..

immobilem, sermonem.

etiam eiWbuil andidonec sanotns Vir totum

se

Laudatur pro

DIE
,

QUAKTA OCTOBMS.
,

823
krrrnnr
<J.s

A g-pndn antiqua mihi ut sxpius monui , ignota; nam in vetustis quas edidi , leguntur quidem similia brutorum animantium obedientas ad Sancti imperium exempta; sed non hoc asini. Spole,

sionem cujusdam nobilis adolescentis ex Burgo S. Sepulchri, qui cum in oppido Montis Casalis a Sancto habitum petens ab eo audisset, severiorem esse sua> vitse rationem quam ut ab enii
,

Imitiut

ndolrgrentrm

tum progressus (laudatur hic denuo Legenda antiqua cum Mariano ) avarum divitem post difficulter extortum ab eo per fratres panem suis
,

tis

responin dcliciissine molestiaposset perferri;

,

nobiUm,

dissetque, ejusdem cum illo et socus naturx eum csse, ex eadem terra coagulatum

suorumque ad Deum precibus

Ucet Oraticme

ter repetita sci-

Dominica et Salutatione Angelica, duritise sux pcmitentem ad se adduwit,

aerem spirare;acproindeseconfidere,fore ut cum quod divino adjulorio non admodn,,/ mgre ferat, Ordinem receptus atque An ab ipso in illi
appellatus

prascipuumque fratrum Minorum amicum

cit.

fe-

Intsrumnu

et

38

Interamnx cum

publice prxdicasset

ejus,

vitamque miraculis illustrem et Huduxit. Ita fere ipse ex Pisano, ut inquit in hac narratione est, quod golino; nec quidquam
fuit
,

tlibi miraettla

dem civitatis episcopum laudatorem publicum hauctione buit, piaque ac humili gratiarum

'"""""'
abangelo re'

^^ ^^ ^^
fld

qua

meritopossit displicere. his 86 Haud ita est de ea, quse subditur

bis
:

dc quo non
satt$ probaia

Sl fji etiam ma/r/ ,,.,,/, ,/ In eadem civitate vinum acidum in gis devinant. vinum optimum convertit. Puerulum ex repentino casu fcede discerptum mortuumque revoca,
, ,

cuit,

ld taraen iu ea quod jussus, ut

aliquot post

aniiis

displi-

nai rantur.

per

publice
publice

moneret,

sanctnm

nppidum natiMini Virum crastina die

muri
vit

ad vitam
eo, licet

parentibus praedicens
duceret,

numquam
sibi esse

ex

uxorem

sperandam

praidieaturum, id facere listulerit ob respectus. parentum verecundiam et inanes seccuIi correptus de inobedicntm et vana Aspere
erubescentia,

vaticinium probavit filiorum successionem; quod anhsec quidem ex Legenda itla eventus. Atqve a Bcssa tiqua et Mariano; sed ex Bemardo B m dicitur InteramnaversuscomitatumNarlanicnsem ambulans, submersi viri sub flumine indicasse, et interram extracto vitenscorpus apu tam reddidisse, et in eodem comitatu loco febri gravtque strum S. Urbani in solitario stomachidoloreoflcctus,cum vinum, quod nul-

missus

est,

ut nu.lus

prsceptum
alacTi-

impleret;quampo3niteutiain dum Bumma

prima platoa. tate BUDiret, revocatus est a

lerl^snn^olnmininrhicMarcusUlijssiponensis
quibusaddipoteratSpeculumci/c'ce.hlio <tsSpoelnultus ho oerchianse r arte2, cap. 25; at insoteus / mihisatis idoneus testis estad tam nsdem persuadendwii Prxtereo, gux ibidem ex latronibusper et Pisano narrantv Marco fratrem Angelum conversis eorv
l i
.

haustu mox salubre cinum convertisse,ut ejasdem Factum constat ex S. Bonareceperit sanitatem. MaVita num. 68; sed annum ex ven i< dictis vero in Comriano accepit Waddingus. Ex S. Vrmentarii prxvii \ xvm observa, Castrum Umbna, in comitatu Narniensi in baninon esse

ibi

erat

frustra postulasset

aquam in tam

laudatum quatuor ad Minorum Ordinem

37 Post

reccptis.

hxc

Waddingus

incipit

cxponere, Eodem

anna
San-

QuaoccasioneTvwciscuscelebrcniAlreiirummonquem temacccpentacomite Orlando Cathamo

,

clui Leopoli

ptxdicans

vallis Casentinx, adjacentis reg

"
'

ris

lem MaI sed apud JEsinates in Piceno. ibidem in specu oranriani /ide Francisco tunc familiam Deo commendanti , appQr
ti

dominum appellat. Proliasiorem nem in compendium contraho. Dum Fra Feltri per vallem Mareceanam ad Montis
Clusii

na.-raUoop-

suamque

pidum pergeret,
in

rescivit, ejus

'"""-

'

ruit angelus

qui
;

illius et

fratrum ejus mtse norillis

mam
tem

ac perpetuum Dei fautoribus prospentaauxiUum eorumdemgue spopondit,adversariisvero divmam ultionem

laudavit
.

speciale

equestn suo S. Leonis castro nova acproptereamagnamp gnitateinsigniendum t parasse solemnitatem ludorum et spi v hos Orad quos amicos cognatosque a>\ >""inmtaverat. Oum landum , ,

,,'inatus est
S.

Berardunx

p0$
pit

iuo habitu
dona$*e, otto-

suocumquaouipostea ab eodvm sanctoPatre

ad

vel Carbio receheec in castro Corbio Bernardum alias Berardum, habitum

t
.

que

egissc,

sociisadprcedicandam Christi fidem missus Marrochn obtiinAfricam, martyrii palmam

mii

addiem aio Romano

vit

Narmie, Cruassanasigno rogante episcopo, conlractum Ortensipuerum ita conglomeratum^

celebrantur
ln
ctvttate

silubet, Opusnoslrn,ii de guibus consule, quo etiam in Martyroloxu Januarii,

ttrepttus 8ancinarumclangoremetjvht contulit animarum in cius audisset, eodcm se quantum poterat, hujusmodi festivitate damna, Ingressus itaque castrum rxeuntes a aversurus. viros nobdes ex solemni sacro cum novo milite materno sermone detmutt, quodam loco
,

\iori

assumpto hoc themate Tauto

:

il

ben, che espetto,

>

che d'ogni pena

est
lectet.

me

dUetl

,m mg-ens

duo applicttum. utcaput pedibus haberet fomtssa S. Bonaventura Jula refert

,

uti et in

Em

ir/

edita cap. \% nota temporis, in Vita

Inter S.

bouum, quod Tanto autem cum motuscti dixit, ut miros in auditoribus tia amplectendam. ad Christi crucem Ortanaus, Pra ceteris tamen commotus
,

spero,

ut omi.is p<Bna me deitque etoquen-

Orlivul

Geminioppidum
no ne
re in

am^Porcariam, in monte obtinuit ab abbatc Port*

et

^dam

et

ob
,

desr

famam m
,

sahctitatis, illius

cupidus

rnilir.

reqalis locum

cum sylva contigua, ubi eccles exstrumt ,MbinhonoremS. Vari* Virginis simitliAngelis m PorUuncuta SUB S. Mari* de hic reversics mam. Ad oppidum S. Oemtnt obtmut,
auoque locum
sibi suisque

roqavit
Ueeret

ut

suis brachiiseacepit t etseorsum agere de su animx salute cum eo

inquit,

At

honora

Sanctus, Vade, hodie amicos tuos,

domine, et
invitarunt,

qui

te

inhabitandum
,

haec peragenda sunl et postea commodiori vespen ad eun pore Obsecutus Orlandus,
diit

a quo diu dcemone et sui hospitis uxorem opptdo liberavit. Tunc etiam m vexata fuerat,
accepit Podio-Bonitii conventum ab incohs
"i
;

et

Senensibusorah"
35

Num.

2i.

laudatus Annalista ex

Mana-

tantumque fuit sacro ipsius collo sodaldu ut, quo aliquos ejusdem ctatus haberet in sml dominio conlemplaUoAlcemum devotum et salUaHum rietmotulstic*vit*oppc
,

^S?

*"*

no ad hoc

Pranciaci ite

referi conver-

que.cvraturumse.ut.quto^essn^

Octobris Tomus U-

824
0CIOR
c. s.

ANALECTA DB
Hu
voluit

B.

FKANCISCO CONFESSORE.
visinamjucctaflumen Padum iter ageret, ne in ftuque nocturnis tenebris periclitaretur socio Ora, men aut paludes incurreret dicenti
,
, :

spissis

strarentur.
ai prius
-

tamen

UcUit Sancto fuvc conditw; per suos locum ipsum ex-

misitque paulopost binos e suis suum proseid facereni, dum ipse interim iter queretur.
i ,

qui

Pater, ut de instantibus respondisse: Potens est Dcus,

;

periculis
si

liberemur;

placet suas dul-

et

Alontem

39
OBpit

Hos
piui

pios

exploratores
e

verba
postea

WaM
domo

Alvemum
tibi tuiiquc

sunt) velut angelos

.

caelo

delapsos

ex-

quos ipsc

quinqua-

tenebrarum effugata caligine, beneficedini, mox amcinm impendere lucis hisque dictis, ad hospitium usque bo mirabili luce circumfusi
pervenerunt.
42
Ita fere S.

moD ginta associatus militibus duxit in accommodum, celsum, quem Institutoris studio inveitiemque aedicuhe exstruendie aptam
nrrm.i,
Qe
et
1,1

Bonaventura
:

at

Waddingus mu
di-

noctu
fuerat,

ex Mariano addit

Mirabilem autem suam

:

iiiljntui

convenlum,
Sancii tgnii

qua

deliberaverunt Comitis famuli

wi
ra

Domini.

statim gladiis
inha-

campestribus armis excisis e nemore quod efformarunt tuguriolum

,

obsequio considcrans ignis rectionem divini Vodixit ad fratrem Leonem sanctus Pater, acquiramus habiest, ut hic nostris luntas Dei

dietum, itruxiste
;

bitandum

in

pai ificam

possessionem

publico

instrumento , quod adhuc in desuper qua licuit, hujus loci cartopbilacio asservatur, ratione humiliter eolemnitate tradiderunt. Hac devote felici omine et sancto auspicio occuconfecto
et

taculum, quo nos tanta Ab opi>idi accolis Bervi gnatione perduxit. dies, pradicatione excitatis intra paucos Dei obtinuerunt; et ex antecedenti quod optarunt,
miraculo couventum

misericordiss

BU8B

di-

Sancti ignis

appellave-

paverunt

modo per Minores mont.Mii huno, orbem mirabiliter insignem. Subjicit hic idem S. Annalista prolixam ejusdem montis, in quo
Franoiscus sacra stigmata postea accepit, descriptionem, quam ego brevius dediinQloria rev, ad quem liceat mihi lectorem huma

usque diem a vicirunt, quo nomine ad hanc insignitur. Aham hunis populis et Minoribus notitiam nomine jus conventus, eo saltem plura aliaex hsec ut alibi non reperi; ideoque demum Wadauctorum fide relata sunto. Addit S. Franciscum , tunc etdinqus ex Rodutphio Chern, per E acquisito sodalibus suis conventu
, , ,

B
inhabUan&wn
aeeeptiu
;

iam Pedemontanos perrexisse

mitti

instrumentum donatiolidisset, non quod asserenti difn is n ,/c certius de anno rei gestse ac nonnullis ejusdem adjunctis constiforte de aliis Rodulp tisset. Quod ad adjuncta attinet avit, quem prseter Marianum et G Leonis, sed ejusdem non nor.r militise comiHs S. >>. tunc celebratam di.nl; nuptiarum soh Orlandum vel Kolandum ap0ii q pellatum ait. De eodem argumento agunt^ tres, quashabemus,editiones Speculi Vitas S Franci10

Vellem % ut ipsum

in Hispamam, ex hac Marrochium quo ittransfretaturum versus

,

,urgebatque. lum martyrii .hsidcriumvocabat Antonius Melissanus de Macro 43 Verum prseSupplemento ad Waddingi Annales hic,
in

ac deindeetiam
aliit

m locis

Pedemontanislocarecenset, in quibus Franciscus

in
itinere domicilia suisobtinuerit. accipe Praster Cherium etiam CayEjus verba monet) Corrum (infra Carum quoque dici Montem-Calerium, TaunAstam, terailliam,

ter

memoratum Cheriumetiam alia in regionibus

eodem
illo

.,,

num,
et

seu
in

BGi t scilicet

Metensis, Spoelberchiana
in

et

Bosquie-

Secusium,

riana, sed

ultima pro Orlando legitur Urlandui in media Ubaldus; locus veroin omnibus perperam dicitur Castrum

harum prima
.

et

gustias

Taurinorum Augustam, Avelhanam quod ultimum inter Alpium anviam aperit, apostohcum Galliara
spirituali

Yirum
loca
,.,

cum

g-audio
se

excepisse, eique

ad iucolatum pro
fauia,

et suis lubenti

animo

Montis-ferrei.
tie

Quod autem Waddingus

et

Feltri est

oppidum

Castrum

8.

hic MonLeonis appel,

maxima cum
sed

pietate consigraasse,

non tan-

tum

epiLeopolis, seu Civitas S. Leonis Monlis Feretrani in duscopalis et caput tractus catu Urbinati , habuitque eo de quo loquimur,
lat,
,

etiam recondita moniraenta, ex conveutuum, archivis tum ducalibus, ac etiam reserata, etiam nolentibus pandunt: ut

tandem

reveiendissimus

noster

Paulus

Britius,

episco-

'

temporesuos proprios comites, nunc summo Poneditiones Speculi sequi Hfici paret. Qui dictas eam donationem non diu voluerit suspicabitur antesacrorumsHgmatum Impressionemcontigis, ,

pus Albensis, serio scripsit; cap. 2, in margine, in sua geraph. Subalp. lib. 1, conventu Cayri; quod Opus ad ma- F et lib. 2 de

nimirum, ut notat

se;

verum
.

egoillius collectores ita locutos fuisse ar-

bitror, quia occasione hujus

donaHonis ad sacra
S.

stigmata

in

eo

lem monte

Prancisco aliquot

nus meas non pervenit. His prxmissis, Melissanus de singulis connxdtum ex ventibus tractat; sed (quod doleo) monumentis profert ut adeo nesciam, laudatis
\ I

convontui
pi o tuii

ad-

miti$U.

annos serius
adiitte Botxo-

collata, festinabant.

41 Tnterea,

dum
,

istasocii

cum Orlando

age-

mamel Imolam, duwryiupergeret. a

bant,
S.

Waddingus, Mariani
iler
,

vestigiis inhserens,

quid de illis pro eorumdem omnium conventuum fundationibus huic itineri Hispanico, annoque 1213 innectendis statui possit. Non vacat mihi
;

Franciscum
ail

suum prosequentem primo

,

Bononiam perducit
factum
,

mirabill i">

ubi tunc deinde hnolara quod Bonaventura in Vita cap. 6 narrat deejusdem civitatis episcopo,qui cum potepaulopost statem ejusdem victus humilitate, tam ipsi quam omni> bus ejus fratribus eamdem in tota dioecesi sua cum laude concessit. Alia quoque domicilia in eodem itinere a sancto Institutore suis comparat
,

unum sinsingulas illas hic prosequi solumque gutare Sancti factum ex ipso memorabo. Apud Cayrum vel Cartim, seu Canaltcum, vulgo Cairo, locum conventui in Montis-ferrati ducatu ,
exstruendo dedisse dicitur vir quidam potens, quem Melissanus Cayridynastam fuisse,suspicadictumque Ottonem de Carrccto. Causam tur vero dandi fuisse eam quod Sanctus ipsius filiam a nativitate mutam, quse concionanti adstiterat, ad eumdem misisset,ut locum itlum pro amore Dei Minoribus peteret ipsa mox auditu simul ac loquela donata mittenti obiemperasset.
,
,

ta
t

affirmat Annalista
San<

um>

dictum

Marianus ibidem facto apud Bonaventuram cap.

dicitur

ac nominatim convencujus construendi laudatus causam repetit a

,

5 relato.
>

Hoc

loco

Pranciscus,
iitter

cum

al
ct

tionisergo

Lombardiam

prsedicaMurchiam Ter-

Fatetur tamen, hsecnonnisi exfama haberi. Utinam certius testimonium mihi esset in promptu

815

DIE QUARTA OCTOBRIS.

vhonso
et

eaque cimtate ab AtCastellx Veteris caput, in humamssimeexceptum, IX, Castellx rege,

c.s.

III

Gesta, qme apud Waddinad reliquum anni mccxiii et

itiriere

Ordinis Regulam ab Innovost exhibitam sui obtinuisse licentiam concentio III approbatam,

ventusM^m^
E

gum

^idetE

; ag iu ;
.

portae

matricis ecciesia (Bur-

ad sequentem Sancto in
Hispanico attribuuntur.

gj
et S.

Cardinalium Uteras oflfedentiuin Alphonsi regis, aha derentium; alia ejusdera uxor.s reginae, prasfati rcgis nique Eleonora3
E. E.
,

^fC^
excipientmm
,

Terrtzlri

ili-

nere dieilur

Sanclus profectut

ex synchronis S. Bonaventura branoisci biographis sanctoque 1213 profectum in Hispaprobavi, illum anno in Afncam ex veniam esse, inde trajccturum

xW

Commentario prxvio

xiv

hoa na

Patriarchaa gratanter

pcrso-

runt

consequendi hementidesideriomartyrii palmam mihi csse, ipsum tunc Dixi etiam, verisimilius itinere in Hxspanxam non terrestri, sed maritimo allegavi. Ex ob rationes, quas ibidem advenisse, Sanctum, cum per% iisdem biographis vonstat, compulsum fuisnisset in Hispaniam,wgritudine reexpeditione Africana, in ltaliam omissa
se
ve-

utrumque occasionem, ut dicerent, simul DominiS. illuc adveni ln^itutorem Feidinando rege, sanse, non nisi sub Alphonso praefato, vero Franciscus sub ctus

^enaliquil

dl

ministra-

* ^2!L
lMlAantWt

m
/hl
,

1;

De S. Hispaniam induierit institutum.

rtum
est;

at

Francisci, qui hic asseritur,

non xque certus S. ad Alphonsum IX

possit.diin

reaem accessus.
nensibus statuis y
cen
|

Nam

si

quid ew allegatts B\

quod eodem anno 1*13 vel sequenti, itinere, factum essepuB risimilius rursum marino adventum autem ejus in Hispaniam, tavi Prxter de ejusdem xgritudinem ac reditum ni/al prorsus
aredi,
est apud laudatos biographos legere Waddingus ad annum L&14, fatetur ipsemet exacte tranum. 4, nesciri, aut certe a nemine

hacsuperre decerm

rancis(ti8 aliquot

anms senus

aestis

ditum
vel

esse,

ubi

tunc

non in duregionem. His de causis non potui revocaremultasingulariaipsiusfacta, quee bium parWathlingus ad annos 1213 et sequentem, pariim ex traditione poputim ex recentioribus, inseruit et lorum in Hispania, Annalibus suis nequeunt, si nn.vera esse orr guam Franoiscus tam in accessu ad Hispaniam, Italiam, navigaverit. Waddingum reditu in
;

quam

perag-raverit

grotaverit Franciscua hac peregrinat.one in

S. berdxHispaniam rursus venisse, regnante um ex dono 1217 CasteV. nando, qui anno pit Hunc enim sanmatris sux Berenga statuatlla ctumregem, non Alphonsum, exhibei ncta Gonzaga m reoia teste illustrissimo oro sua conventu primo quan Castellce,
;

AlpkonsunCaccessu opinione de S. Francisci ad quiFerdinantuenda culpet licentmmsculptoris,

dumvroAlphonsoelJiar, *ns, prxterea fraddingus Gon orrorem eo facxlxm potuxsseobobservat, i >esia> tapis ejus repere, quod, cum primus
i

******

WJJ
iiandum
et

ned S. Fcrdi-

,/),,,,,

um

pOSitUSanilO 1222, nec

,

OmmnO
>

Berengariam,

in

audiamus.
per Gulli
el

Navarram
Hi*\"""""

Per Pede46 Ad annum 1213, num. 68, acquisito in oppido Cherii inquit mont-anos tetend.t in Hi domicilio BU ia consodalibus Qua vero illuc trajecerit , an terra niam.... an amplius quidqnam notatu di,
,

priusquam oportuerU breve tempus interlabi >" eo ad rmponendas statuas pe< opus potuerit ex hnm.num poris spatio excidere terquo p ria, quo a.n.o, vel sub

mem0

que adfueril Patriarcba. lta uidquid

erro sunt

Ixtxs

U-

sii

de prxtenso

isto
IS '

,.,

vel

et\

andum

am
fatetur F

patravent , signatum non crnum in hoc pcr Galliam ut asseram Id raovet invenio. aliorumque monuperrexisse, quod ex nostria C quod per Navarrae rementis mihi probetur
itinere
, , ,

poHus suadeant. istam statua sed sub Ferdinando, Certe non sub Alphonso,

lt

ut

o-num

Galliie
,

bri-am

conterrainum Lng-ronium vulg-o

Oastellas

primum

JullO-

olim
,

Cantabro,

rnm

nunc

Veteris

urbera pewencrit.

Qux

aut

quam

quara vocant certa sint ista

et

roinde, IHspaniam u Waddw Si<<> re ia Ferdinandi est. 9 id sta\ si Regutam suam cum iter Statua 8. Prancisci, Us > commendatitixs Card

rm Ferdinandi, quoab
l

monumenta, non

explicat,

in margine solum

laudans Rodulpluum, Oonzagam Galliam Nararramque At, si Sanctus tunc per pervenerit, mirum sane est, Wadin Eispaniam qui tammultadeeo diadt Ttaliam pera-

Mananum.

anno lfcll regnante, l''r;n.ciscus anno tam suam ab Honorio II >*as pro Ordine nah
obtinuit, et

W3 Regudi-

Has
.

ijaat^narcrMtmperorbemmisii

sicut
\

dingum,

pluribus exposui in Commentario prxvio

et

xxn

gestisaut transitu grante, nihil planede ejusdem

sequenti.
50

scnptorum de per Galliam invenisse. Nonnehoc itineremasilentium favet opinioni mex de hisce
ritimo
47

Burnn a
Alplio

rege

no,
bit,

Prosequor cum Annalista, qui ex Manaantiquam Legendam, ut ait, secuto, scriFranoiscum pauperculi
languidi,
in ipso

Lucas quoque Tudensis, scriptor Hispanus gubqui bu, synchronuset doctus,in Chronico non antememi- .uit a Ordi-" Franci- nu^' Do nit deexstructis in Bispaniaconventibus sub Ferdinando et Berengaria , '^"^,^, quam scanis guorum pietatem laudans, ad asram L265, id
,

cepme Uconliam ubique

convetitu$
fdificanti

est

ad

annum

Christi

Lfcll

a\
Pl

pore

Uispanim ingressu occurrentis, donec redisocio suo Bernardo de Quintavalle, tunc turus esset, atque ita factum esse, restituto

curam mandasse

per totam

Hispaniam fratrum
construunt
intermissione

>um
,

et et

fratrum

Miuorum
sine

monasteria
Dei

ubique
tur.

verbum

praedioa-

cum integrte sanitati pauperculo, et Bemardo Patre suo in Italiam revertente. Juliobri' sancto
ga
,

Hinc et Joannes Mariana lib. 12 Hispanix cap. 8, et Stephanus de Garibag lib. 12,
"/>.

subdit

S.

Franciscum perrexisse Burgos,

S26
MlCTORk
C. S.

AN ALECTA DE
17

B.

>

tf
,

CONFESSOKE

ca p

S.

Francisci

Hispaniam adventum,

alque morlis faucibus enpuerat,

we V' e
ul

I)
,

regnante Ferdinando, et post Q**" Honorio III Regulam reposuerunt. conventu pi mo, provincia Burgcnsi, Gonzaga in tem sanchtm ,ei qui Burgcnsis est, scribtt,
slitutorem

nfinnatamaO

causa erat, luerat saniMi. Recocandi secundumdaam ejus cum conliguis horlis domum

bannus

Regulamsuam^ Honono
attulisse
;

ffl confir

matam

Hispaniam arfoptmonem S am minime Hononum fflj^ Hmo ex factli lapsu memorix

in

ffW^ ^ngruenter^deoque

ao Alpkonso rege ilte iib&Uer et -cntum consecraret; quod ecelestae, S. Francisco nrwstitit. Hujus eonventus majus eo mortem dicatx, sacellum

^ff~ *~
Medrant

Zst

equitis \este Annalista, prxfati patronatus cesstt jure

succes-

soribus

m "Pp?\
quo*

tamen a Simtlia habet Gonzaga, eo

dissidens,

Waddmgo
essedi-

tfijpanii

tlructa

nwl

J Lam tf.Mm
n
:

,,ndli

taperHonnn

1223,- ita ea> ejmdem eHam non anterius anno H chronotaxi nequtt invenm

Ferdtnandt esse, e< *, factum aliquod.confiwaRegula postertus,promdeque III

exstruxertt; tatZeml Francisous in Hispaniis ^upra Burgensem, de Waldlgus vero Gon.aga dtcta Logroniensi prxponat, ac
eqi,

prtmum quod hunc conventum

Zntgneexpltcareconetur. Miki

fanZigestorum

attundc tem qutdquam occurrit,nec constructtonem rtusque conventus

certo adjudicare.
54-

U *T*ZQ possm
8.

Franoisco
accei

Tnumque 1M, iMus

a Waddingo

vitx supremum, efflua*

videltrc/ pcreasibidem suggesta;

dZstatuasnonindicari^.

Franoisoi et
el

17

lcccss,

ulFerdi:

lum

instttuta sedsolum, eorumdem

DomiBerengnria^ per huncsanctum

rteZej^maM
B

^atoLuca Jrifcepropagatafuisse, %uod ex

statuis formabaarguraento, quod a Burgensibus

tJL

aliisqueindubitatumest.

Verum

elevato

Hoo anno Annalista ptata ibidem /uec scribit prirao accessu vel m re(nempe 1214J vel in Vir sanotua ViUeflsu ad Logronii civitatem adeo distantis, inoolarum urbis non ctoriaB, qui intra suos muexpertus est humanitatera Maria3 Magdalenoa saoram, ros aBd.culam, S. ex^hficansumptibus Viri sancti sodalibus
: , ,

De

tertia

*de per Franoisoum tunc

iclorieni
<ietit)i\iit<i

se,

fnerc.

}-:

suis

pro Fpanoisoi ad Alnullum aliud superest ttaque lonsum IXaccessu comprobando.SubJwc Htspantam quidem reaeS Franoiscua venit accessus et
tur

sednon.probanturejusdemad illum regno conventus exstruObtentaab itlo in eodem vertstmthus facta futt a endi potestas nam htec
;

aliquibus poflt anms seredara curarunt, quara Joanms CasteUa nissiraa doraina Bcrenguella , undeDiaz de Haro infantis filia, et Lopetii amphssime auneptis cimi Cantabria^ domini Plura de hts vtut suo tempore dicemus. xit apud Gonzapossunt ad annum 1296, et
, ,

deri

S Ferdinando

postquam Mtnorum Regula summo PonHfice fuerat scrtpto ab Honorio III commendatitits Cardtnaltum confirmata, et cum
rege,

Fo7e tanien
<i/iguu S.

Francuci uo
iKpnonio,
verbi gratiu

xque ac in alias Uirtsttam Uttiris in Hispaniam, Minortbus tllata orbis reqiones, ab iisdem in propterea tamen assertum veltm, 52 Non prorsus sut Ornullum hoc S Francisci itinere ab eo in Htspania structum,
dinis 'conventum admissumve fuisse:

prtmo ubi inprovincia Cantabriae conventu S. traditione constare istud asserit, oertiesima sacellum a Seraphico patre Mariic Magdalencv Est porro Victorancisco fuisse constructura. civitas in provtncta Htspanite ria, de qua htc, primariaest, et prope provtnciam

qam

Alavce, cujus

Biscaue.
55

nam oppositum omntno ven

studentts, et

Burgnue,

simile est

instttutum ex ejusdem Sanvti more,

;

suum ubique terrarum propagare

neque obstat auctontas feliciter propagantis asserit, sub Ferdinando et BeTudensis.qui.dum per totam Htsparenqaria monasteria Minorum aliquaante td erecta fuisse, non negat, niam aut destgnata futsse.Sotempus ibidem exstitisse

4 ex Bonaventura recte docet Franciscum, cum in Hispania esset dingus,*. impeditum fuisse ; sed addtt infirmitate corporis Bonaventura, nec alius e prt (quod non facit quam tn ItaXtam mis biographis) ipsum prius, Compostellam ad venerandum S. Jacobi

Num

^ Wad,

Compostelh
iioi
-

"""

FVancticuf,
uhienlo a Betinit
I

\Ulilll,

rediret,

num. Qetl,
postellcB

sunt, quaehabet se.juJ.crum accessisse. Singularia ibidem fusius relata, comquxque

suburbio Compendiosius subjicio. Frauciscus in

apudpauperculum carbonarium,

cut no- v

apbreviter inquiro quam vertstmtle conventus, quod Waddtngus recenpareat, tot /utsse. set,ineodem illo itinere ab eo conditos Burgcnsem, futsse att quem nominavit

lum itaque

pAmum,

nocturnas men erat Cotolai, hospitatus, inter intellexit, divinse voluntain vicino colle preces qicas incotx Valles Dei tis esse, ut in valtibus, sui Ordtms Inferni appellabant, conventum et

concessam

xdiculam sancto archangeto Michaaliquantulum a civitate e cujusdam eli dicatam, addit tamen, fratres montis clivo eminentem atium commodtorem trans deindeex hoclocoad sed ante anmigrasse, incerto quidem tempore, ante quem dicitur Petrus Dtaz, Burei
:

monasteru faceret. Convenit ergo abbatem Paii seu Pelagii, ad quod duee dictini, tunc S.
istie

Bene-

num

1230,

testamento suo ptngensis ecclesix canonicus, in

guem eleemosynam ad conventus constructionem

:

ab contigux valles pertinebant, obttnuttque fabricandi, ea eo facuttatem eo loci conventum census cistellulx ftuvtaconditione ut annuus perpetuo penlium piscium ,,rxdicto monasterio eaque de re instrumentum fecerunt, deretur; subscriutriusque nomine, rrancisci et abbatis,
',

dum anno legasse in priori vero illa xdicuta, inventa fuisse tria corpora 156'J rexdifxcabatur,
anonymorum Franciscanorum,
incoluerant
accessit.
;

ptum.
56

Quam

ob

rem (verba Waddtngt

qui

eam primi
v,,, 1214,

unde

et

xdiculx major veneratio

Logroiiienie

53 Hinc pergo cum nuo S Franciscura

,

Waddtngo ad annum
,

,,-,.

dum

civttate

Burgensi

ad interiora

Hispanue proficiscebatur, scribit wocatumfuisseJutiobrigam, seu Logromum a nomtne, cujus filtum tlle nobdt ctru, Medrano superiori gravissimo morbo laborantem e anno

de tradendis vallibus sub beati patns lege soriptura, eaque ohiroffraph domura sub^ig-nata abbatis atque Francisci Carepetens Pater 8erapnious, inquit Cotoh.i oporacciugaris rissirae hospes , ut ad labores ut .^ibi Ordiuis tet. Voluntas siquidem Dei est
confccta
, : ,
,

sunt r pauperetn pnescr.ipta caioonariuWi

,

iii

iii

/iii"'

fiium

mei doraum
fices
:

in

vallibus

Dci atque

liifcrui

8Edi-

nam quod
a

propter

ad situm attinet, is milu eapatribus Benedictiuis concecsus est. Cui

s^7

DIE QUARTA OCTOBRIS.

k Cui

Cotolai

pwestare victitem? beatUB Pater rraam

tito

Quonam pacto eum ex mercenario labore potero, Nonne me pauperrimum nosti? Tunc
: ,

Pater

ini

id

traditione pari

nonpossum,

Diffiten quoque inventionem thesauri quatis tOi

ilK.IOHb
c.

modo memorata.

s.

subjunxit

ob rem sumpto fontem; cumque terra; aliquantulum effoopulentissimuin invenies tbesaurum, quo deris,
ligone,

Bono animo esto proximiorem pe:

injuncto

tibi

muneri

satisfacere

valea.^.

Quod

speciem narratur, quamdam vidgaris commenti soluerit Sanctus, non habere; prxterquamquod /w/uscernodiadjumentis, sed eleemosynis ad conquemadmodum etiam ventus exstruendos uti, a Beeleemosynx loco ipsum conventus fundum dicitur. Forsitam in prxdictis
nedictinis accepisse

cum Cotolai ex devotione ad Patrem concepta prsesagium pnestitisset, omnia .sibi juxta Patris
SIIPPPSSPI* llllt
latt

ntem

the-

sauium

indi-

caverat, con-

venlum exttruxine
;

57 ltaque ex S. sauro couventus bic, qui nunc valle pnefert, partim in titulum anno vero in valle Inferni, hoc

adinvento

pio

Cotolai

tbe-

inscriptionibus , cujuscumque ex suam in hoc consetatis, legitur Cotolaus operam quod cum de laventu contulisse Francisco intelligendum bore manuum ac forte tenui stipe
: ,

demum

sint

Francisci
Dei,
(1211)

partim
ejus-

dem

Cotolai opera sedificatus est;

prac

ut ex

inscn-

larde suppeditatis omnibus expcnsis giusinterpretati fuerint; cumque hoc facultat pauperis carbonarii excederet, crediderint inventum ab eo thesaurum fuisse, atquc ita tapsu
essct, aliqui
t

ptione

foribus

ecclesi

et

tumulorum

temporis nata

sit illa

opinio de effosso hunc in

fi-

Compostellanae civitatis archivis summa extracto ad instantiain fratris Garfiiffl fidelitate pra3 omnibus rem a S. Jacobo Minoritae, Sed Frauomnino indubiam facit prsememoratum B. B ad hoc usque chirographum, diligenter cisci sacrano patribus Benedictinis in

Mariaj de Bicos dictse ; ex et uxoris, Cotolai fidelissima traditione, ex au antiquissima et patrum Benedictiuorum tico etiam seripto, ex

bujus

traditiunculam maxime sapit. Certiora statuere poterunt eruditi Compostellani, quibus licet easdem inscriptiones Bcriptum autheuticum consulere, et laudatum

nem thesauro, quse vulgarem

coram judicare. 60 Idem Annalista Minorum eodem anno num. 8 ita pcrgit sancti InsLUutoris gesta Compoatque

deeorumdem

antiquitate

E
|,i

sunctu*
Jacobi ub

ad sepulcrum
s

stelLv

enarrare

Cum
,
.

apud venerandum, inquit,

,
,

seculum

asservatum,
II

quod,

tamquam
,

memoria diguum,
,

sibi osteudi curavit

et veneratione 1'hihppus

Oatholicus
in

dum
nium

Angliam
Dictum

Domini mdliv , anno rex transfretaturus ad matrimocontrahendum illac annuum censum, fiscellam
regina

corpus ( S. Jacobi apostoli ) ferveuter oraret, apparuit ei angelus Dei, et monuit, dilatandum esse suum institutum per nniversum orbem, et plurima sibi aedificanda domicilia in

*.

angetamonitut, Corunnix

Europa,
llispania

et

quajdam
;

oceupanda.
remearet.

antequam
esse

ex
pla-

cnm

Maria

rediret
in

id

demum divinum

transiret.

citum,

longo temvidelicet fluvialium pisciculorum, Franciscani patribus Benedipore exsolverunt ex praedicta conventione inter S. Francictinis

scum

BuccesBU abbatem. Benedictinorum remissus fuit; sed plurimi vero temporis eis pietaadhuc guardiani, quos vocant vetustae studiosiores, censum, quanet humilitatis tis
et

Ut igitur ille narratur, dum ipse/, met Compostellano conventui eedificando incibebat, e sociis unum misisse Corunniam, alterum Ovetum, terUum ttibadeum seu Rivadium, qui
ut

Italiam

czelestibus monitis

singxdi singulos conventus in iisdem locis condidisse dicuntur. Apparitio angeli, et datum ab

eomonitum

sola nituntur auctoritate Marian/,

tumvis remissum, sponte solvunt, quem veluti majori charitatis cumulo sibi Bumme acceptura pinguioris eleemosynse beneficio patres Beet

secxdo xvi adulto defuncti, nec ve tustiorern testem quem preeter Mahic laudantis. Gonzaga
,

nedictini rependunt.
qu*
quibus

argumenlis
nffanfur,

58 Hactenus Annalista post illustnssimum Gonzagam in provincia S. Jacobi conventu primo, seu Compostellano cujus verba fere de,
,

rianvni citavit Waddmijns, m /jrorincia S. Jasibi post cobi conventu primo candide fatetur diligentem operam discussaque archivanihd com pertum esse de erectione conventus Corunniensis ideoque ex sola t7*aditione humana ac probabi,

scripsit.

At

si

quis a

me

petat

quid de hisce

lionbus
fuisse

indiciis

C sentiam; dicam, non xque firma mihi videri rei Instrumentum gestx adjuncta, quam rem ipsam.
pro cessione
loci ab ipso S. Franoisoo et abbate utasseritur, subscriptumprobat traBenedictino, ditionem de conventu ejusdem Sancti opera ibiprtesentis exstructo, nisi quis suspicari velit

unum e S.
ilte

potest, licet

ejusdem fundatorem quod verum esse aliquot annis serius ex Itatia eo

statuit
,

Francisci sociis

missus
Gl

fuisset.
,

scio an certiora habeant documenta Ovetenses pro sui conventus initiisad

Haud equidem

dem

hoc Sancti iter

annumque

1214 referendis

sed

instrumentum

ab eo forte alibi subscriptum remissum fuisse sed non probat et Compostellam adjuncta de gestis Cotolai, quorum certeputo, nullam in eo exstare mentionem. Cujus xtatis inscriptiones prse sint, quidve hac de re doceant ecclesiw, ac lumutorum Cotolai et uxoris foribus nec has ncc illas illius, nequeo divinare, Gum exponat. Hinc etiam Gonzaga aut Waddingus
illud
;

quod Gonzaga et Waddingus producunt Petri Compatris (quem a sancto Patre suo Compostella Ovetum tunc missum aiunt) epitaphium in conventu Ovetensi, nonprobat, ipswnanno 1216, uti ipsis visum est, obiisse. En illud ex ipsxsmet
descriptum
Frater Petrus
ante,
nic

ego

cognomine
,

Compater
vo-

nescio,

an laudati scriptores eas pro tota illa pro relatione ejusque singulis adjunctis, an solum allegaverint ; uti certepro una aliqua illius parte tantum parte allegarunt S. Francisci et abbatis
chirographum.

Carnis

ossa

tego

me

Salvatore

cante

Annis millenis centum

plenis

bis,

decem sex octo*

Gonzag.

Oct.

ewpeniilw

mihi est scriptum illud Benedictinorum Compostellanorum authenticnm quod sine ulla adjecta temporis aliave notitia Gonzaga, et ex hujus fide Waddingus prxterea laudant. Nec quidquam certius dicere possum de
59

Mque ambiguum

Sanctus obiit frater de gente Minorum imo Pater appellatus miseroCompater,

rum
I

ilius

atque

Dei, voce

favente Dei.

Duo laudati scriptores hinc statuunt, Petrum Compatrem anno 1216 mense Octobri at/jue
,

adeo

, ,;

828
U!tTOI

ANALECTA DE
biennio
,

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
oquod a primo soloque Marco Ulyssipo nensi sine idoneo monumento leviter assertum ar vaticinium guit ; at muttis tamen contendit talevere exstet) non posse falsiipsum (si quod tatis argui exeo, quod Philippus II Hispaniarum rex Lusitaniam aliquando sibi subegerit. Ceterum nihil praeterea de Sancti gestis in Lusi-

adeo solum

postquam

S.

Franciscum
esse. Scilicet
,

stellano,

c.s.

Compostetlae fuisse volunt,

mortuum

decem sex interpretantur de annis sedecim et interpreocto vel oct. de mense Octobri: quae ut Petrus Compater tatio non parum favet
,

biennio ante a

pag. 1008,
not. VII.
et
''"

Franeisco Compostella Ovetum missus conventum illum inchoasse possit viden. 62 Contra Arturus in Martyrologio Francidiem xv Junii ex iisdem epitaphii verS.

scano ad

bis concludit

Petrum Compatrem anno 1268,

,

tania memoravit nisi quod dicatur in villa Vimariensi, vulgo Guimaraes in Bracarensi dicerevocasse ad cesi defunctam hospitis sui filiam
,

Rivadii

mialia per
locioi iuoi

ultima Decembris obiisse; decem sex per decies atque octo , non per sex seu Bexaginta annos Octobrim sed per totidem annos ee> mensem
,

vitam.
65

Tandem ibidem a num.

19 S.

Franciscus Rcetmscntw
aliquot co

quia additur vox plenis, e.cislimans, designart diem ultimum Decembris, quo anni
ponens;
et

rrrsus Italiam regredi prehibetur , multosque per viam accepisse conventus, quos, quia nimis longum esset de singidis disserere, solum breviter
trarecensebo, maximecum ii fere sola populari Primum ex Lusitania in Hispaditione nitantur. niam regressi vestigium assignalur <i>il c/vi-

ve "'"*

De anno 12G8 consentit Hueberus in Menologio. Mihi minime certa apparet sententia Oonzaga ac Waddingi, nec in tam barplentur.

baro versu satis constat an per decem sex octo signentur anni sexng-inta oeto. an potius anni quot scilicet conficiunt vig-iuti (inatnor pleni isti numeri iwoicem additi. Pro Ribadeensi
, ;

conventu laudati Gonzaga et Waddingus profeB runt cujusdam venerabilis anonymi in dictilod ecclesia epitaphium, his verbis exaratum Jcsns. Hic jaceut vencrabilia 0S88 cujusdam frntris, socii B. Francisci, qui obiit anno Domini millesimo ducentesimo, secundo et vig-esimo; ac proinde octennio novenniove dumtaxat post S. Franoisci ingressum in Hispaniam. 63 Sed manifestum est, hanc inscriptionem lunc tempotis jtdificaveril ? qucecum illius ossibus in em mentiori ecclesixloco posita dicitur non moxab ejus obitu factam, at tanto tempore post, ut ejusdem defuncti nomen, quod in prima seputtura non erat repertum, etiam
: ,
,

in tatem Roderici Hispanis Cuidnd & regno Legionensi, extra quam dicitur aliquot dies substitisse apud quamdam acdiculam S. JEgidio sacram et huic propterea exsenatus Civitatensis decr^eto cosnobium postea additum. Alterum ejusdem vestigium memorat non longe ab oppido,
, ;

quod vocat
dioecesis in

Kobledillio

Cnntiaiue

seu

Corianae

Extremadura, ubi aquilam ad quemdam rivulum conspicatus, fertur, locum indice ostendens, sociis suis de condendo ibidem convenAd illius aquilffi fluenta tu sic vaticinaius esse Max. Deoque Opt. facula, ardebit perpetuo
:

fidelissime deservieturj

et

vaticinium probasse

Rursus alterum conventum, de Monte Coeli nuncupatum, et in eadem ditccesi, ad tertium lapidem ab oppido, quod Hispanice Gatta eidem Sancto ejusve in hoc appellat situm
eventus.
, ,
,

ipsis Ribadeensis

onventus incolis jam

excidisset

itinere sociis attribuit.

exmemoria; quapropter utcumque etiamdubitari potest, anannus emortualis ejusdem ineadem inmcj i i>i\ione

prolixus sim singula exponendo, conventuum suorum S. Francisco ex fundationes

66

Ne nimis

l]UOI, ]in

s/.nniam

r<--

urateexpressussit.Ponamustamen, annum sinenominc sepulti inventum fuisse, non

<<< <

hinc cogemur credere, Anonymun iltum potius anno 1214, quam pauc/s annis post a S. Francisco illuc missum esse, ad conventum exstruendum. Etenim, si verum sit quod Waddingus ad annum 1216, num. 2 asserit, hoc anno 116 fratrum manipulum a Fraucisco in Italia degente fuisse in Hispaniam destinatum, curnonpotuit laudatus anonymus unus ex iis esse, acse,
I

etiam adscribunt in CaAbutenses , Matritenses stella Arevallcnses Aillonienses, Neutenses seu Huetenses, et Numantini ; in regno Navarrae Tudelenses, in Catalonia Barcinonenses, ac denique Perpinianenses in comitatu Ruscinonensi. Post haec tandem subE tinibus egressus BispaniaB quid dit Waddingus eg-erit Frnncisrus iu itinere, donec reamplius constat. Vel ccleriter Italiam, non dierit in
traditione,
,

quam vocant,

di

M ' trv

absque

rit in

A n perrexeLutilw
niatn;

xennio post in Ribadcensi, quem struxerat, conventu mori ? Inter hos Annalista nominat fratrem Benincasam de Tuderto quem ut ipse anno \-?.\l, num. Sprxmiserat, aliqui credunt fundatorem conventus Corumiiensis prout etiam sentiunt Hueberus in Menologio et Jacobillus in Sanctis Umbrise ad diem xvi Septembt^is. Quod siitasit, etiam exstructio conventus Corunniensis bienniopost Sancti iter Hispanicum di/ferenda erit. Sunt, qui velint, etiam in eodem itinere unum e sociis a Francisco Compostella missum esse in Hiberniam, quam opinionem cum Waddingus ipsemet neget cum melioribus monumentis convenire,suffhi(it mihi indicasse. 64 /w Lusitaniam <juoque t?*ansisse Sanctum, narral Wmldingus ex traditione et suorwn II / spanicis Chronicis; non tamen audet consentire Joanni Marianze, tib. 12, cap. 8 Historix Hispaniae scribenti, eumdem usquein ultimam Lusitaniam penetrasse. Insuper multum suspectum habet illius accessum ad reginam Urracam, Alplionsi II Lusitaniae regis conjugem, editumque ab eo in hoc colloquio vaticinium de regno Lusitano numquam uniendo cum Hispanico seu Ca,

sparso semine verbi Dei, propter turK bulentas tunc Gallorum rcs, per Galliam tmnsNarbonensem e1 Qothicam; vel, si quae iit

nostrorum incuria cuncta dos terquam quod duintaxnt rcicratur

iilano....

latent,

pree-

in

in

Gnllia

Linguaocoitana,
as;ylo

Montequi sub
praedi-

hseresi

Albigrnsium
fuit,

tutoqu*
et

refugio Ca-

tholicis
xisse,

praedicasse,
in

prophetice

quo hospit;ibatur, xeuofore dodochio suis fratribns construendum micilium, quod circa annum mccxxx corapletum. Illud etiam memorabile 67 Tum purgit
in

ipso,

Perhibetur
allaio lonoftW

quod,

languente Viro

Dei,
et

tum

ex

veterano dbo nvinitw

morbo,
dis,

tam

e\

itincris

hyemis

incommo

nem,
ret,

autequara Pedemontanam attingeret regiooppidulo quodam decumbein [ cum ] Bernardo (quem, ut proximo difratri et
annOj

ab eo sccum loco reduxit, quo ei curam commisitj sig-nificaret, ob aliorum nauseam nihil tam apperitum revooiborum
iinis

intirmi

caturum, quam sylvestrem niiqunm avicnlnm desiderium aperuit, non prius qunm prae foribus ndfuerit ang-elus Dci in forma nobilis equitis, qui ad Intirmi lectum accedens, volucrcinque

DIB
creraque

ii

QUARTA OCTOBRIS.
:

optirae

praeparatam
,

apponens, dixit

hospitatus fuisset

quod tibi mittit DoraiServe Dei Statimque disparuit ab oculis circumstantium per quod Frani QU8 intellexit Dei erga missum se benignitatem, eoque libentius caelitus
Accipp,
nus.
"
;

ab eo rogatur , ul propter 10 J observantiam Euangelii (Lucae cap. de omni vobis) qua> apponuntur
, ,

Manducate, apposito manducaret. Qui

ni

quum
,

ejus

devotiose-

cibura sumpsit, per quem ita refocillatos senexsiliret e lecto, sit artus et spiritum, ut statim,

laudans
,

qui voluntatem timeutium se Deura deprecationem eorura exaudit. Mefacit et morabilis sane est hsec Dei in Servum suum inFrandulgentia (cui lamen similem etiam alias sed quamjamjam reciscusceWo expertus fuit) apparet quam tuli, ea non ex alio, quantum
,

Manducan iptennem pr*parat manducandum. transjens, amore Dei bus illis, infideUs quidam Vir Dei, nomen anpetiit. Mox
eleemosynam
diens

assentiret,

ipse

accurrens

caponera

benedictum,

merabrum
;

ei

transmittit ca-

"TReservat infidelis datum et dum Sanctus ppaedicaret, ostendit

Ecce
ciscus,

in

lllud

cpaatinum, aicenb
,

***
tfi| an ld /(0e unnOCOnti gui

quales

carnes

comedit

iste

frater
:

Fran-

aliquot aiia

domicilia
admiiiite.

Mariani Florentini, aut Marci Ulyssiponensis, assemtur. testimonh a,>w1 laudatum Annalistam Melissanus de Macro in Sup68 Antonius ad plemento eorumdem Annalium Minorum. conventus ex Wadhunc annum 1211 prxter jam nominatos, etiam paucos ahos a S.
dingo
Irancisco in

quem

vos ut

mihi hoc in sero

caponis
,1,

omnibu omni popnlo

nam sanctum honoratis quum membrum tribuit. Sed velutinsavideretup

,

increpatur.
et

Quod

quum
,

eodem

itinere tunc

fundatos aut

admissos refert, unum scilicet apud oppiin regno Aragoni<B\ alterum in Pedemonta Cornie diindigenis (ut do Cornieto, vernacutc 1'Orco cto, apud fluvium Morgum, dissito tum alium B xvi M. P. a Taurinorum urbe
,

Turiasonem

veniam postulavit. ille ad suam speciem Redierunt rediit ad mentem. Hxc OP postquam pi describens Jacobum a Voragine in S. Antoninus, quo Legenda sua Sanctorum, qui cum eodem, xm natus ac dejv is floruit, seculo S i suam passim ex alns com- E ctus sit, Legen divmttus ista de impii obtrectatoris
didioisset,

erubuit , quoque carnes

pilaverit

eumdem fluvium siti, cujus funinstrumentum, propria S. Francisci madationis in nu subscriptum, sed nunc amissum, primo servatum, ac deinde ejusdem loci archivo diu Taurinensem circa annum 1639 ad conventum testimotranslatum fuisse,asseverat ex authentico Joannis Francisci Ranioreverendi adm. patris
Riparolii ad
seti Riparotiensis, in

auctomtatis correpta malitia narratio non parum vendicat. Al non eadem sl ab antiquitate sibi Sancti pro eodem facto ad annum 1215, aut ad reditum referendo, nam nec id a

ex Hispania

Uarianus Jacobo aut S. Antonino dicitur, nec quippe qui ultra duo secula certum facere potest
,

S.

Francisco est posterior.

Pa
livinir

sacra Thcologia ynagistri, provincite Januensis perpetut diflinitoris, et sux

theologi, regiie celsitudinis, ducis Sabaudix , lxxxiv, qui istud a se ddigenter astatis annorum

visum
et

testatus est anno L676. Addit Melissanus alterum conventwv, sed dubic, an ab ipso sanRiparotio accto Patre, an ab ejusdem sociis in oppido Calusio, V. M. P. citis, admissus sit, a Riparolio ac denique alterum apud civitatem Vercellensem. Quidde hisceomnibus mihi verisimitius videatur, dicam infra, postquam reliquum Francisci iter et in Italiam reditum ex iisdem
;

Deinde Waddingus sanctum Institutorem suumad Burgum S. Domnini, in via Mmih ipsi alio miait ibique castrum, perducit in condivinitus provisum fuisse, dum raculo ventupanis deerat multitudini fratrum, qm occurrera, Italiam redeunti gratulabundi architriclinum inspicere canistrum jussumabeo
71
, ,

nu

quod in vacuum noverat,

reperisse. Post

et

recenti

pane plen
'

hxc etiam

alia visisse domicilia

S.

scriptoribus retulero.

toco, Opreni fratrum, post perreonsse Cortonium seu Cortonam, atque pietati dies, haaliquot ibidem impensos civium bitosquepublicos sermones in eminentiori lapide, quiadhuc (inquit) in veneratione habetur inpo-

acceptoque

IV. Sancti in Italiam reducis gesta, apud Waddingum anno mxxxv illi^ata. Ouid de relatis hoc et
prcecedenti SS
tur. Alia

tandemAssisium usque pervenisse. Verum priusquam ipsum illuc usque prosequamur, inserenda sunt, qu<e Antonius Melissanus in Supplemento post editos Waddingi Annales comperta
pulo,
cssc, olfu-mat.

y mui
ui$obtinet.

censendum videaibi-

ad

eumdem annum

ms Alexan Ac in primis, antequam scribit, illum Eporedix, qux driam pevenerat, in Pedemontio Xtaliss civitas episcopalis est exceptum et Italis rea dicta, ab incolis benigne donatum fuisse atquealtedomicitiosui Ordinis
I

dem

narrata.

ro Bugellx, vulgo Biella, quss Vercellen cesis municipium est, novem regionis n

Eporea dissitum;
,

et

tinuata traditione haberi.

utrumque ex fama et Addit, et Bergomi a

,
,

Alexnndiir

Longobardia
(fuidam cjus
nblreclator

Si

FranAnnatistx Minorum assentimur, anni 1215 limine Ateoisous primum in ipso xandriam Slatelliorum, alias a Palea dictam, etin Longobardia Cispadana sitam, advenerit,
8.

ibidemque tunc contigerit divina in quemdam ejusdem Sancti obtrectatorem animadcersio. Cum Annalista hic in margine S. Antoniniim tit. fc4, cap. 2, 2, suumque Marianum Florentinum laudet, factum ipsumex S. Antonino referamus. Quum apud AlexandriIs loco citato sic habet
:

ejusdem civitatis episcopo Joanne Tomellio humanissime susceptum ecclesiam et a Bergomatibus conventui locum accepisse. Pro anno cui adheerv laudat Ughellum in Italia sacra dum putat contra Wada]ingum, qui Sancti adqui ventum Bergomum anno 1220 aliosque 121S illigarunt. Qiue de congressu SS. Frananno ac Dominici (quem etiam Bergomi fuisse, ad pradictos annos aiunt Waddingus et Melist ;
, ,
i

am

Long-obardia3

cum

quodam

honesto

viro

sanus) feruntur, antiquo teste carere, jam a,inotavii 'uperus nosterin S. Dominico tom. i Augusli
I

, ,

830
tUCTORR

ANALECTA DE
71fi.

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
peditus

gusti pag. 4-W; nu?n.

c
Hoc
fanti
et
','.

s.

pnr6relaia

78 Porro hoc ac prsecedexxti multa de S. Francisci ilinere Eispanico , de aditu scilicet

supervenit infirmitas, qua pra?- D cupiebat adimplere nequivit. quod necessaria erat Sentiens igitur Vir Dei
alia,

^ravissima
,

ei

quod

mom,

regressu in Italiam, ex duobus illis erudit.is scriptoribus retuli, quse, cum sat antiquis tesiibus carcant,pro instituto ?xostro nequeunt sine ulla observatione prseteriri. Non inanem nec exiguam adve?*sus ea dubitationem movere debent antiquiorum scriptorum sile?xtium, scribendique modus, et nan-t/tionis apud recentiores adjuncta.
<?

adhuc
oarne
esse
ilini
,
,

Proli

quamvis
rediit

ipsius quam ^enuerat mortem Bibi Lucrum

,

vita

in

putaret
solicitu-

ad pascendum commendatas.

oves,

suae

solum novi?nus S. totqut conven7(5 Ex hisce testimoniis tuum fundaFranciscum prse ardore sperati martyrii ex Itatione. hinc trajicei^et lia in Hispaniam properasse, ut
,

quod ad biographos attinet, si ista Etenim omnia sic se habeant, quis non miretur, omnes primos, quos habemus, biographos de hacpro,

Africam ; sed cum i?i Hispaniam pe?*tigisset, morbo prohibitum uttra progredi, ac propterea,
i?i

fectione

ffispanica, tot, qiiot rece?xliorcs

illi

vo-

lunt, fundatis domiciliis, tot Sancti gestis me morabili, tam jejunelocutos,ut,qui eos legat,?iihil simile suspicari possit ; imo potius opina?n coga-

simul atquevatetudopermisit, in Italiam regressu?n esse, ne divime obsisteret voluntati, cui quam promptissime obte?npe?*are nihil habebat antiquius. Quo usque tunc i?iHispaniam penetraverit,dum correptus morbo fuit,ex iisdem biographis nequit decer?xi si ta??xe?x eorum verba expendamus, ea ??xagis indicant, hunc illi in primo Hispa?xix in\

cum fcsti>ia?xter cceptam petur, Franciscura ?>egrinatio?xem in Hispa?xiam usque produxisset,

,

ex i?xfiicto gravi ?no?-bq divina de regrediendo voluntate, si??xul atque per vires licuit, non minus festinanter in Italiam rediisse? Quis j,n ,-ii /nece?*tis testimoniisindubitantermoxadcognita
'< /

gressu potius,quam

in

media, obtigisse,vixque ul-

lam inter cognitam ex morbo divinam voluntatem et in ltaliam reditum i?itercessisse moram, quam
quse reficiendis corpo?is viribus utcumque erat ?xecessa?na. At vero laudati Annalista* Mi?xoru?n y
in hoc itinere festinaE nihilominus itlxmx in eadem peregrinatione tot Ordinis sui conventus fundantem faciunt, quasi non alia de causa eam suscepisset, ac nusquam minus, quam quo toto animi nisu ferebatur, p? operasse videatur. et itinera non ituif verhi77 Deinde etiam postquam ex gravi infti milia tate sua jam intellexerat, divinse votuntatis esse, hac intellccta colurxtaut in Italiam rediret te, eum illxic rediisse, ??iox subdunt laudati anAmialistx co?itra exxmdem iter tiqui biographi suum py^osequente?n in Galliciam exhibent; imo etiam postquam apud Compostelle?xse S. Jacobi Apostoli sepulcrwn ab angelo jussus fuerat (ut
tione??i ad??iitta?it ,
y
;

mittat,tottantaquenon i,degrobienniispatio,quod B illi hvic peregrinationi ac i^egressui tribuunt, ab eo geri potuisse quem jam abanno 1212 molestis ibus, modo tertianis, modo quartanis, afflictum, ?iec interim integrx valetudini umquam
,

quamvis miram Sancti

on/i

ruttfw

fiim asterlit

restitutum fuisse iidem recentiores affirtnant, ac graviori denique infirmitate, quee ipsum repetere Italiam compulit, in Hispania correptum esse, cum pri?nis biographis recte agnoscu?\t. 71 Ta??ietsi jam alibi quaedam exlaudatis hiogtwphis hac super re annotavi, locus tamen hic postulat, ukeorumdcm dicta dcnuo exj/cndamus, quo res fiat clarior. Thomas Cetanensis in Vita edita nu?n. 56 et sequenti de hac p? ofectio?xe Hispanica sic scribit Post non multum enim tem, y
:

poria (a frust?*a
bus

i?i Syriam) verut Miramolino Marocchium iter arripuit (Marrocano i?x Africa regi) et complicibus snis Christi Euangelium Tanto namque desiderio (martyrii) ferebatur, ut peregrinationis sua? quandoque relinqueret comitem et ad exequendum propositum spiritu ebrius aret. Sed bonus Deus, cui mei et raulto-

tentato accessu
,

Waddingus quidem

refert)

i?x

Italia??i

regredi,

in Lusitaniam progredientem inducunt non secxis

fuisset, et ipse firmis

atque hic peregrinatio?xis terminus ei prxstitutus semper viribus usus esset.

inficiari velim, uti alias
8. Francisci in

Haud equidem
nui, ?xon

jam mo-

omnia

hoc itinere gesta

rum
jam
stitit
,

sola
ivisset
et,

benignitate

placuit

recordari
in

cum
rein-

usque
ne
a

in

Hispaniara,
procederet,
itinere

faciem

a primis Vitx ipsius sc?iptoribus tradita esse; quse Annalistx de his ?ne??xora?*unt, non facite possum componere cum priorum jejuna narratio?xe modoque loquendi. Certe hi ?xon aliam

verum

ultra

sgritudine

abrupti itineris
legant,

et in Itdlia?n

reditus

causam

al-

tenta tente

eum

coepto

revocavit.

Itevcr-

quoque ipso ad ecclesiam S. Mariae de Portiuncula (juxta Assisium) tempore non niulpost

quam cognitam ex infirmitate sua Dei voluntatem, ut adeo ?xon modo prxter??iisisse, verum etiam nescisse dicendi si?xt angelicu??x istud
?nonitum, quod aqud sepulcrwn S. Jacobi Sancto datum, Annalista affi? mat. 78 Accedit aliorum quoque coxvorum ac supparum scriptorum de gestis illis sitentium, de
y

to
ei
/ii

quidam

litterati

viri

et

quidam nobilcs

gTatissime adha?serunt.
75 Simili plane

imoruin
oui&ui tam

modo sccundus biographus,

advertut gu
etiam
militai
stlen

biographot uni,
e
>

tonjfa iM flii-

paniii mora.

postquam dixerat Franciscum, martyrii desiderio infiammatum ex ltalia Marrochiwm versus mireproperasse,mox suhduttt Sed, cum usipie in miam ferventissime processisset Domino
,

quo Waddingus ad a?xnu?n 1213, num.

aliorum

rwsus ad

annu??i 1211 num. 11 postre?no loco dicens Ubi a?grotaverit, vel

:

ac num. conqueritur,
58,

quam
,

ad multorum aliorum salutem aliud ordinant eique per gravissimas acgritudines occursante rursua in [taliam rediit. De hoc itinere nihil habent Tres Socii, quibus cu?n propositum esset prx termissa ab atiis supplere, ampla hic fuisset scribendi ??iateria, si supra relata ex Annalibus gesta eis innotuissent. Non plura, quam Celanensis et secundus biographus, hic docet S. Bonaventura, qui eadem de deside?*ato martyrio et festinatione in proficiscendo prsefatus, itapergit Sed cum jam usque in Hispaniam perrexisset
,
,

peragraverit in hac peregTinatione rcgionem exaete nullus ex nostris memoravit. Multum

nobis prsestarent patres Ilispani, si eam, quam Itali, adhibuissent operam in observandis gestis

prodig-iisque sui Institutoris. Nihil ferme

prisci Italis

ca-

lamo dignum praeterierunt

scani,...

Pranoi-

Ilispani vero

vel qui cura

,

sancto Vi-

Hispaniam transierunt pauca notarunt vel nostram subterfug-ere notitiam. lta quidem
ro in

divina

dispositione

quae ipsnm

reservabat

ad

sed nonneexhorum quoque siex popularibus t?*aditionibus circumferuntur, pro suspectis poiius habenda qxiam
vir
ille

eruditus

lentio ea, quse

,,

Ditt

QUAHTA OOTOBRIS.
capessenti,

831
<;

A quam priscorumHispanorum patrum negligentia

arguenda ? Ponamus tantisper (quod mihi quidem ex primis biographis verisimillimum apparet) S. Franciscum cum unico socio, nonterrestri itinere, sed

da

tam inaditu,quam in reditu transeunPergo prolixam Waddingi ad annum 1215 narrationem leviter perstringere. Ex Mariani Ftorentini fide refert,
erat.
1

A tnptiorem
'/re

mari, Hispaniam petiisse cumque in eam. appulisset, aut certe non multum progressus esset, inftrmitate correptum, ut primum quid licuit, renavigasse in Italiam. His positis
;
,

ciscum,

cum Assisiwn
t

advenisset,

novamdomum,
li*$e
,

tu~

quamvicarius ejus Petrus Cathaneus re< ipienm hospitum dimniqueOfficiicommodiu8 solveniii gratia, apud Portiwiculam interea
xerat,destrui voluisse; nec nisi cvgreper)ntsisse,ut
persisteret.

Joannem

iHisine,

mirum

cst,

nihil de illius in

Hispania gestis a

Conjcc
tnodo,

quo

priscis Hispanis patribus, qui tum nulli erant in Hispania, posteritati commendatum esse ? 79 Forte tamen Franciscus, vir potens opere in eadem profectione aliquot in locis et sermone
,

Mox

etiam ex Rodutphio

et

Marco

Uh/ssiponensi subdit, eumdem, dum in derelicto quodam sacetlo sordes scopis everrit, quem Joannem nomine suam opera
,
,

Sanefui i$to* conventu*

condixit fore, ut in Italiam redux quosdam e suis mitteret, eaque ratione aliquot conventus acceptasse ac eorum fundator haud inepte dici potest.

Potuerunt etiam

alii

ad quosmissi ab

illo

hoc humiliofficiosponte o/ferentem, insodatitium suumbenigne admisisse, placaHsparentibus qux eumpio filii sui proposito acriter obyiitebantur suam simplicitatem et sanctidemque ob miram
.

socii domicilia accepere, simili fere

modo Francisco fundatore gloriari,atqueita lapsu temporum

nasci traditiones illae de ejusdem in singulis locis preesentia gestisque, quasexprimorum biographorum dictis parum sunt verisimilia. Huc etiam
pertinet,

moniam sanctum Joannem Simplicem }>i>eilare anno sotuisse. De eodem agit Pisanus, sed sine
,

quo
te 2, riee

itle

admissus

fuit, lib.

Confbrmit. 8

par-

ubi dicitur apud Assisium in sede S.

quiescere.

Ma-

Angelorum

Arturus eumdem in

S.

quod iidem biographi non nisi de uno Francisci in hoc itinere socio meminerint

Martyrologio Franciscano cum tituto Beati re* censuit, at Majores meiex illo interPrcetermissos

expresse observantes, Sanctum tanto cum fervore hoc iter aggressum esse, ut peregrinationis suse quandoque relinqueret, seu prsecederet comitem ut loquitur Celanensis consentientibus biographo secundo et Bonaventura. Unde ergo sanctus Institutor ibi tunc habuerit in promptu soconcios, quos singulis iltisper Hispanias erectis ventibus prxficeret et ad alios erigendos trans,
,

sotummodo ad diem 2 Mah. Hucberus tamen etiam iilumut Beatum in Menologio Franciscano E eodemdie annuntiat. Redeoad Waddingum.

funda<se,

dic

mitteret ? 80 Si vero

dum Assisio ibat Franciscum ad Montem Alvernum per viam prope Burgumsancli Sepulcri, solo nnperio suo magnam formicarum opiam abegisse a quadam q>' jmcta quam roncionari votebat; ac procacem adolescentulam qux cymbatum pulsans prxdicanti
83

Narrat

/irmicut obiequenieshabuit-'

tcem

juvenculam
;)unun"l#e,

<

potuit, noilra

que

dicamus illum in hac profectione eo, quo mox dictum est, modo loca aliqua admisisse, ac postmodum tempore opportuno desti,

monita obstrepebat , terlioque ut quiesceret indignantis Sancti verparere noluerat ad ista suJiabole quod tuum est tolle ba Tolle
,

nasse e suis qui ibidem domicilia conderent, cessabit ista difficultas , eaque opinio firmabitur tum ex ipsomet Waddingo qui deinde ad an, ,

num 1216 srribit fratrum manipulum, ex quibus novem nominat, ab eodem ex Italia in Hispaniam missum esse; tum etiam exscriptore Hispano synchrono,Luca TvAensi, quiverbisin Commentario preevio num. 303 datis ad annum 12tunc per totam Hispaniam fratrum 17 docet Minorum monasteria structa fuisse nec ante e,

umdem annum de

iisdem meminit. Hisce omnibus mature perpensis ego in Commentarii prxvii xiv ista S. Fraucisci in Hispaniis gesta non
,

altum abreptam ex ocutis evanuisse nec usquam deinceps visam esse. Quo<l spectat ad obedientiam formicarum, prodigium hoc quod narrat Pisanus Conform. 10 verisimilius /it ex quod ex primis S. Fiancisci Vitis constet eo ipsum haud dissimiti irnperio in animantia rationis expertia etiam atias usum fuisse. Non ita facilesinr certiori testimonio pro certo admisero istum mulierculx ?'aptum a diemone quamvis n enim sanctus Vir juste irasci poti>< -u in petulantem illam juvenculam et hsec dignam procacitabito in
,
,

tis

sux pcenam

tutisse possit viderx

mihi

tat

censui inter ejusdem certa facta reponenda ; ejusdemqueabsentiam ab Italia minus diuturnam statui,

squemi' mitissimi Franoisci mansuetudim nus congrua videtur istiusmodi imprecatio, quant,
ut factum ittud, pro quo Pisanus loco mox cisine\h&sitatione admittato rursum laudatur
,

neque ultrapaucos anni

i

12]

menses

diffe-

rendam ,utde more interesse potuerit sui Ordinis com !iisgeneratibus,exprcescripto RegulxinPentecoste apud Portiuncutam celebrandis,ac verisimiliter celebratis.
de prxdictii
opinio.

tam.
84

Dum

tur, et

Sanctus hinc iter suuni proscquebajuxta Castrum Capresi in deserta quaAh n Tyfi noctu orabat scriptoris seculi xvi, Histonuinfier-

dam

ecclesia extra viltam

8]

//c/'

quoque tam in accessu in Hispani,

Waddingus exMiglii,

n$c di-

am, quam in regressu in Italiam, secus ac censuit Waddingus , non terrestre sedverisinulms marinum fuisse, putavi ; tum quia hoc imbecilli
corporis Viro
et

iHa Montis Alverni facta scribit, <iu& S. Bonaventura in Vita cap. io, apud me num. 1 42 et

eiiw.

sequenti narrat de assultibus

Francisciis
in

ddemonum
,

quos
in

ad martyrium
a<

in Africa sube-

solitariis

locis et ecclesns

undum properanti compendiosius erat, ac deinde

magis
<ommodatius quia sir minus mir-andum est, apud primos biographos nihil de hac profectione Hispanica tradiafftictx valetudini
,

tum

legi, preeter miram festinationem in aditu, in/irmitatem in Hispania, et propter hanc regressum in ItaUam tum denique, quod Waddingus ipse fateatur, nesciri, an terra marive profecLus sit, nuilumque certum assignare potuerit vestigium illius transitus per Galliam,quce terrestre iter (Jctubns Tu/itus II.
.

orandum frequenter passus est ac viriliter re* pulit, atiisque, qux ibidem tegi possunt. An lamen ea etiam tunceoque in toco contigerini itlorum fidei retinquo. Ex Miglio item ac Mariano ibidem apud Waddingum, legitur Sa/utus eo ex
,

confiictu adeo fatigatus fuisse ,ut t set ultra pedibus procedere , necesse fuerit
<

pos,

eum

adducto asetto ad prsedictam villam reduci. Duni vero ad hanc appropinquaret, dicitur, ut appetitum carnis galtinacea in semet castigaret repert

107

tam

832

tam
c s

in sterquilinio

nam ad

os naresque suas applicuisse

;

FRANCISCO CONFESSORE. annum 1224; quamquam et hic lectorem mortuam foetentemque galli- ad ubi de eodem proremittat ad annum 1213 solo pane

ANALECTA DE
,

S.

I)

invinerato et aqua contentus indeque recessurus benigno hospiti suo prxdixisse, ejusdem progeniei,

ut

a Mariano

et

Miglio narratur, breviter me,

a generatione
divitias
, ,

neque
sent

generationem duraturae neque paupertatem Dominum

in
,

daturum

sed quae commodse vitae et victui esnecessaria. Antiqui hujus vaticinii ( ita

minerat. quse 87 Nescio quoque , quam vera sint Annalista ad eumdem anhum ex Mariano idem tunc et ad ac Pisano etiam memorat de converso

Dicitw famo nui /n .i,l

nem, Alverni
(ncolam.

losubdit Annalista) adhuc recens est in dicto Francico memoria ; domus illa vocatur S.

Ordinem Minorum per verba famoso latrone nomine Lupo. Waddingi montis AlPrceruptos inter hos lapides
S.

Franciscura adducto

accipe.
)

sci

ad hospitalitatem
ssepe

omnibusque transeuntibus fratribus patet in qua Augustinus Miglius se refectum et caritative receptum com, ,

vemi magna
liquo

aspera saxea moles dividitur a re-

monte

alto

circumquaque
,

praecipitio

non

accessibilis. Illuc, nisi transmissi pontis beneficio

memorat.
Qu* de avium
applautu
eodetn
in

tamquam
relegabat

85
,

Eosdem denuo
refert
, ,

scriptores secutus

Waddin-

vel in insulam famosus quidam

in

iilius

fidam custodiam eremi praedo,

viato'

monte
ntur,

Franciscum monita ab asinario suo, gus data libenter admisisse et in gravi ro simj)lici tiarum actionem illius pedes osculatum esse de,

quos

auxiliaris

satellitibus

prehendebat

* res, quibus in viis regiis sternebat

insidias.E,

an struebat?

indevero eidem deficienti prx

siti

oratione sua

aquam e petra elicuisse , uti docet quidem S. Bosed de naventura in Vita cap. 7 , num. 100 tempore locoque solum ait factum id esse quo,

dotenebat missos per pontem versatilem illic iuferestatuto pretio redimebantur. Multa nec strages undique ebat vicinispopulis damna
,

dam

terapore

quo Vir Dei ad

,

quandam

ere-

quas Lupi nomine undique vehementer ad Fraucisci et soaudiebat. Doluit nolens sui latibuli et percioruin adventura
xercens
,

propter

mum
B

transferre se volebat

ut ibi liberius con-

ditae vitae

conscios habere.

E
ud (trdinem
fiinni
<i./i/h
t

templationi vacaret.
,

aliud prodigium subdens Waddingus sic prosequitur Dum in monAlverno ) superando laborarent, voluit te ( paulisper Vir sanctus sub quercu quadam reut alias diximus statimque advolavit spirare
: , ,

Mox

88 Ssepius jussit, ut Paupertas autem jiciens.

recederent,
inter

minas

adipsos

im-

latrones

felv

even-

secura,
n
/

non

habens,
;

unde

laedatur,

reddidit

fratres intrepidos

latrone

nara cantat vacuos coram in confiscato viator, solam animam

margine remittitur lector ad annum 1213 num 133) magnus avium numerus, applaudens congratulans ejus adventui. Pars in humeet
( in
,
.

caput descendit; aliae sinui et manibus ejus se commiserunt, rostris et alis gestientes, suo more gaudium exQuo raro evenplicantes de llominis accessu.
ros
,

pars

altera

in

scapulas

et

habens. Quodam tamen die serio accedentem praedonem , ut omnino eos a monte deturbaret. Vir Dei adeo placide excepit et miadeo multa verba effundentem nas tonantem
, , ,

patienter audivit, placidisque rationibus furenut non solum cohabitatores votis fregit iram monte , verum et se ipsum admitti conlucrit in
,

tu

dixit

ad

suos

Credo
,

fratres

charissiini
:

sodalem in tugurio
terrestrium
libenter

Probavit

per aliquot dies

,

maut hic habitemus quod Domiuo placct gnam enim praeferunt sorores aves de nostro
adventu

hominum angelicam vitam

,

quam
alte-

amplexus

mutatus

est in

virum

gum

juergo consurgens donec ad fratrum tuin quo ob locelli humilitaguriolum pervenit tem et paupertatem vehementer sibi complalaetitiara.

Lnetus

rum

raontis

conscendit
,

Agnelli ne pro Lui'i nomenclatura sortitus. Vixit postea religiosissime, velut recens adhuc ejus testaa quo in hunc diem tur in monte memoria
, ,

nomen ex

Francisci

impositio-

cuit etc.
vcrisimiliur

asperae

illae

et

solitariae

petrae

crepidines

vo-

86

Pro

hisce

eosdem
et

quos supra
, ,

testes lau-

exS. Bonavcn.

Miglium qui multum velura Itimpfa, a S. Bonareor, ne simile avium prodigium ,,, lllltu traditum non nihil deformarint et ad ata$unt. ventura C alienum forsitan tempus retulerint. Laudatus sanctus doctor in Vita cap. 8, quod De pietatis quomodo ratione carentia adfici ct affectu videbantur udipsum nempe Frauciscum inscriCum ad eremum num. Ii8 hxc ait psit Quadragesimam propter Alvernae pervenisset
dat

Marianum

Hactenus ille cantur ex duobus laudatis scriptoribus Cetera ad montem Alvernum spectantia dedi in Appendice ad
Carceu
fratris
Ldpi.
.

F Gloriam posthumam v. nacrut Rf/tgui monte Alverno Waddingus sanctum 89 E iiiveiiisn Institutorum suum progredientem exhibet, atque dommii quain,i uitw "" hoc in itinere apud montem Casalem supra Bur1

<is

,i

gum

sancti Sepulcri contigisse refert, qux S. Bonaventura in Vita cap. 6 traditit de Sanctorum reliquiis ibidem in deserta ecclesia sine honore

honorem archangeli Michaelis aves circa ipsius cellulam volidiversi geueris coucentu sonoro et laetitiae gestibus, tantes,
celebrandam
in
,

dudum

tus instructus eas

,

quasi de ejus adventu gaudentes, Patrera

pium

iisdemque cum Sanctus diviniper socios suos transferri fruad locum quem ille designavestra mandasset rat divino nutu translatis. Facti tempus quod
relictis
, ,
,

invitare ac allicere videbantur ad moram. Quo volunfrater Cerno viso , dixit ad socium comtatis esse divinae , quod hic aliquamdiu tantura sorores aviculae de nostra moremur
: , , :

Bonaventura siluit, solo Mariani testimonio yiitiChronicoque Ms. Fatur. Ex eodem pariter brianensi subdit, Franciscum Fabriani, quod Ecclesiasticx ditionis oppidum est in Marchia Anco,

videntur

praeseutia

consolari.
,

que narratio7iis similitudo

,

ut

Tanta est utriusmihi quidem pene

,

nitana, cozmentariis

qui e regione
,

loci,

ubi

ille

certum videatur Bonaventurxanam a Marnano et ad primum Migliove paululum mutatam montem Alvernum accessum non S. Francisci ad recte translatam fuisse. Quam ob rem probare nonpossum quod Waddingus prxdictumprodigium ex illis ad hunc annum 1215 referat ac rursus velut plane aliud esset ex Bonaventura
, , ,

sermonen habebat ad populum palatium exstruentes clamoribus strepituque impediebant ne verbum Dei libere exciperetur, nec rogati volue,
,

rant paulisper cessare ab opere, prxdixisse, do mum illam brevi ruituram, sed ruina sua nullum hominem animalve Ixsuram ; idque ita fa ctum esse paucispost diebus, cum xdificium jam esset absolutum. 90 Post

83

DIE
A
et 110 ceito

QUARTA OCTOBRIS.
omnibus

Fb ancisci Abbok
cerasorum

AUCTOIK

in lorn linlnhi-

roi, vatii inor

fm

ettc

(uti ex ipsiusmet 90 Post finitum sermonem refert Melissanus) Sanctus Waddingi additione Maria, rehcta a quadam nobili vidua, nomine Fabriano.recenobilisviri Alberici Gentilis de cum ab ea audisset, locum illum,

quoddam
cerUores

genus

uZorZwius

est,

sed

et

vades

Slsinl

ptus hospitio, pauperculam, ubi erant,a populo vocari Vallera illa pauprxdixisse narratur, fore ut in Valle sui aliquando habipercula pauperculi fratres irritum fuisse hoc vaticinium,
tarent
;

I7?ertam fidem fuoTJo eoim sLcto^tratum

Rodulph.us, Pisanus, Marianus ac requint mtraculum faciendam

neque

ttf^ZtdZtZcta,nc^ Juvent
aZqZcmtodiaCamerini.
magno
rarii
sitis

fi
rlhus ver-

cumanno

1283 aut 1292, empta

illa,

in

quapro-

phetaverat,

domo cum contigua

turri,

in ibidem fuerit nobile sedificium,

relicto alio conventu,

structum quod fratres

Minores, memoratis MaAccepta ha>c notantur ex mox Vita B. PranciBci Fabr. ac riano et Chronico rursum leguntur Mss cap i. Qux subdo qua Annalibus, editionis Lugdunensis, Waddinqi moneam. Illorum hxc nisi aliter
,
,

transmigrarunt.

m ctZm

v resque ardore laborarent , fc ^ quererentur, nis. . lu,n.n- ,,,. sibi ad opus defecisse, mis.t sanctus V,r au , tulum vini ministraretur fratnbus qm Jovis vicinum duos e* procurarent. Sed moram illud a benefactoribus ccementarns et ultra querentibus

^^

facientibus,

semper utor,
fere

compassus
perrexit

eorum inedi*
.

ad
facto

ducton luo
tnirabilitri

repcndiue.-' rependine:

radiQuarlo a prxdicto loco milhari ad loco inter colles Saxi, ces Appennini in valle erat quxdam ecclesia er0 a tur })i s remoto
91
,

summa

est.

sanctus Vir

et

vic.num fontem Signo desupe

Crucis, scaturientem
convertit
Alterini
,

aquam

m '"

ex

quo

7^*T

B Marix

t^Znlr*.
(llAlff

euntem Franciscum B la quidam, accepta ab

Virgini dicata cum contiguo monaBenedictinis deserto. Huc s terio,a monialibus agricoet a via aberrantem
nxillo sponsione, fore ut

haurire. Adfuit
,

tunc comitatus Camerini, qui

hcn t per .ntegran. horam Joannes de V.Ha quidam

m.raculosum

hoc potavit
ravit fratri
a-dificioli

gestam narvinum, remque ccslitus et ab Bonaventur* Tolentinat., a quo

hildispendiiexintermissa interim agn reversusque campum, pateretur, rogatus duxit, Mereliquerat, aratum znvenit. quem incultum tradi; hoc miraculum ab antiquionbus rebatur
cultura
nisi at nullus hic laudatur,
et

%4 cl T^avit
bili

forsitan
,

Mananus

co

Ms. Chronicon Fabrianense

quorum supra

in

Porro locus margine facta fuerat mentio.

aqua^ converht in Franciscus oratione fontem conformitate 22 deeooptimura vinum. Sed in

Camerim, quem lo- ^unmk,Pisanus in Waddingus, de hocadmrra. sw meminit: In hoc lofacto solumpaucis sdincantibus ipsum locum, ut daret potum
custodia

est. structnribus undique divulgata

-fj^
.

Sancto placuit,

eumdemque a nobih Saxorum

dem

habitandum curavit. familia acceptum,per suos loca lustraret, cum plebano Dum circumjacentia

Waddingianx narratiom quod in utraque editone conformia, prxterquam Wadde Villa Alcini, qui apud Joannis
plura
refert

leaatur

Waddingus inscriptionem, quam m Fabrianensi Patrum Conventualium ad C conventu hocmoturrim campanariam in lapidelegi, ait,

Rayneno nomiecclesix, qux Civitas dicebatur, contraxit, ei arcana ne, peculiarem amicitiam desuxconscientix in Sacramentali confessione aliquando denique vaticinatus est,illum texit, ac Vaticinium implevit sui Ordinis alumnum fore. veterem Amicum suum, miraRaynerius dum Sanculorum gloria post obitum coruscantem ejusdem instituctorum albo inscriptum audiens, professus est. tum amplexus et ad mortem usque
, ,

dingum dicitur Joannes de annumvero ex ctum ergo Annalistaex Pisano, Porro, si omnxno certicmesset Mariano accepit. aho adillam vere Pisani esse, necab
relationem ditam, stabit pro

Villa Altermi.

Fa-

cum
legi

in libro
in

non contemnenda vetustas ita Conformitatum ibidem asserat,

illa

qmsillesit sincerasit, nequeo affirmare.Ceterum nullus ex allegatis exBonaventura Tolentinas,

didici. plicavit, nec ego aliunde

Legenda...

antiqua;^^^

quam

j
Francisco aliDi
(ril)US
,

Huc

refert

a 95 Tres quoque fonticulos

excitatos

S.

Annalista commemorat num.

Montisfalconis ad
,

27 verbis, iniomfonM

do
qui

Rayneru, Hic sunt ossa venerabilis fratris confessarius B. Francisci, qui ei praedifuit
Minor.
Confir-

Ztcianscribo.
de

X it

quod futurus esset Frater Ms., mantur hxcex Chronico vulgo Fabrianensi quod habemus, ejusdem auin cujus fragmento, Fabrianensis creditur, ctor qui B. Francissus mcclxviii, hanc rem sic habet Anno Domini
in
i

Saxo silva ab ingenti quodara saxo et tridificatum est, ita cognominatum quod In silvse meditulho buit Gonzaga ex traditione. suum perennibus aquis abundans
,
,

Conventum M.

itera

P.

8 Joannis ab oppido, super vestito

-~

fonticulus,

auctorem Franciscum

a quo

et

nomen

haeredi-

quando ego eram novitius

ciscus
et

obiit Fr.

Ranenus,
S.

Civite, qui fuerat plebanus Plebis

cui

Fran-

pluries

coufessus,
in

quando
Dei
,

erat plebanus,

predixit

sibi

spiritu

dicens

Fih
et ve-

aqua febres curat, tavit agnoscit, cujus epota pro bibentium fide et devotione aliosque morbos Structore exordium propellit. Ab eodem etiam exstructum in monasterium Colfanum
ducit
,

sanctus tu eris de nostris. Iste fuit

arborem
/'/"
-

homo,

pagorum Campi Rotundi

merinensis dicecesis
ad
,

et

Cessa Palurabi
,

Casilva

confinibus

in
,

media

rus frater Minor. 92 Prxtereo hic,

taiie post ali

quot < uln eliamfeiiilcn

prolxxe proquos eodem anno a sequitur de conventibus admissos condisancto Institutorevariisin locis poterunt pauca petosque volunt. Legi illa ibi memorabo. cutiaria quxdam Sancti gesta inde per inquit num. U, de occupato

qux Annalista
,

oram

dilabentis

Fiastrce fluvii
,

quem etiam

a sancto Viro e amceniorem reddit fonticulus In media quoque silva sitienti loco deductus.... reiedificavit educto etiam miraculose fonte, alium

locum

Traditionem sanctum Patrem conventu Anconitani maris fluctibus

,

arbor
tata
,

vestigio

virentibus

qui mantimis confirmat planecclesiae a beato Patre ab perseverans adhuc foliis

Siroli,
alluitur,...
,

Patres strictioris observanti incooppido. lunt, ad sesquimilliare a Pignano per Picenum itinere factum scrt96 In eodem quod habet S. Bonaventura in Vita cap. 7
,

quem

bit,

de

834
.i
>

ANALECTA DE
S.

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
scaturientibus
stratque
Ruffini,

ronn
S.

de correpto per
vio

Franciscum socio, qui de ob-

venis
;

largis.simas propinat

mini
patris

(.

Per viam tocium corrimiilum mt

pmtntia

paupere male fuerat suspicatus. Ad idem duopariter iter ex Mariano ac Hugolino refert sociorum non dirum ipsiusmet sancti Patris gnamdeillo xstimationem, mirabili msione correctaai; nimirum, dum horumunus criminandt causaSanctum noctuobservaret,ne< <u cellulasua
reperiret,

aquas
ct

oratorium prcefati beati

aliud

patris Bcrn:irdi

quoquc oratorium beati itidem a Quinta Valle. Ilabcntur hac in

qui ex jede pluriroae Franci.sci exuvia-, sanguis, ejus stig-matibus profluit; panuiculis croceus sericus,

visumauditumque ab eoincontiguonemorepro salute humani generis orantem, magnoq Ul

circumfusum,exbeatissimse Virginis impositum Matris ulnis Christum suisbrachiis socium criminatorem atque hinc accepisse perquam fn-m r.raa/aioa proruisse in semitam, redeundum ad coenobium erat in qua a rever; ;

Leo profluentem sang'uinem excisanctus Pater Christi pixis, qua pere solebat ex quo posl recondcbat; calix Corpus Communionem lavatorium hauriebatj baculus, et pars bona habitus cui in itinerc iunitebatur quo B.
;

ejusdem, et

cilicii

S.

Clara^.

Hactenus Waddincitans
,

gus

qui deinde Gonzagam

Circa
idera

subjungit
receptio- itcm
conven-

sequentia.
101

tentesancto Viro inventus erectusqwet, qusemDei derat, silere jussus fuit, qui rem tamen ad ratus , fratribus secreto gloriam non celandam
manifestavit,
et calttii lu-

tempus paulo post

nem
tus

tum dc Villa, montis Alvernae acquisitus etiam conven- ejmdem memode Villa, omniura provinciae Bononieusis ria
venerabi,

et

dignam cum murmuratore

socio

mine iUuitra
tur,

pcenitentiam de temerario suo judicio egit. 97 Addit insuper in eadem provincia simile spectaculum obtigisse cuidam optimo tirunculo,
qui,

in quo habetur magua in ferme antiquissiraus reverentia qusedam sancti Viri cella. quam invisunt circumvicini populi sing-ulis Kalendas Aug-usti.

(em

llic

a sancto Patre suo in Ordinem adn / tirocinii domum duceretur , cum eoque per viam sub dio pernoctare compulsus, juxta procubuisset, pie statuit explorare, quid B utriusque cinguille esset acturus, clam colligatis

dum

arbores

Vir sanctus garrientes inter umbrosas quod sacris meditationibus aviculas *

:

'<**** a "d'vit

ab eo correptae, et, ut silerent, jussse, ad nutum et ex tempore panumruerunt, indeque sub silentio recedentes quam araplius vel ipsse, vel alise similes ibidem
intento irapedimeuto essent,
,

tt

a terra

At vero, cum Maresoluto cingulorum vinculo ><ai suum abesse persentiret queereretque ccelesti lumine adductus intra arbores prospexit ipsum cum .to Domino, ccelestium choro circumdato, ejusque sanctissima Malre ac utroqueJoanne, BaptiEuangetista. loquentem. Indictum de hisce silentium,quamdiu Franciscus vixit, servasse dicitur sed post hujus mortem omnia propalasse. noctwmis S. Franciscum 98 Addit denique
lis,

ne dormienti posset
, ,

elabi.

visae sunt.

Tres

hic arbores
,

primo et olivam in prato

aedificii

claustro
,

tatas,

invisere

licet.

nempe laurum in cupressum in secundo, sancti Patris manibus planHsec aliaque ad hunc duos,

que prxcedentes annos in ssepe dictis Minorum Annalibus relata, quse aliunde confirmare non potui, ex fide scriptorum, qui pro iisdem laudantur, liceat retulisse, et eruditorum judicio
reliquisse.

tublevatus
eontpi

precibus ferventissime intentum, a benigno hospitesuo, viro nobili ac pio, observatum fuisse ii terra etevatum et magna luce circumfusum; moxque hospiti illi injectam mentem fuisse de Minorum Ordine amptectendo; quod Sanctus
istis

Varia Sancti
,

gesta ad
et

annos
in

mccxvi

mccxvii

mccxviii

precibus a Deo

petierat, atque

ille,

distribu-

pauperes facultatibus suis, exsecutus est. Hugolini, qui pro hac et duabus prsemissis visiotis "i

Annalibus

Minorum memorata.
Comitia geneanno

nibus laudatur,
staret, illum,

magna

esset auctoritas, si con-

Waddingus alicubi asserit, S. Francisco synchronum vixisse. Verum vide dicta in Commentario preevio 2. Prveter Hugolinum
ut

C
Acquirit lo-

proposteriorihistoria JawdanJur Leg-endaautiqua, ut sxpe monui, mihi ignota, et Pisanus in Conformitatibus.

99 Accipe
lis

fuisse Ordinis sui comitia generalia, ad quse ab ipso, dum sub finem anni prsecedentis Romee de-

abita
S.

hoc

anno 1216 in Pentecoste apud

S.

Mariam de Portiuncula a

Francisco

ralia,

\2\6cclebra-

gebat, convocati per litteras Minores, quotquot V potuere, convenerunt, scribit Waddingus ibidem

demum

quse Annalista

Minorum

a num.
,

eum

in

monle

Subasio,

numeris ad hunc annum memorat de duobus conventibus, eo circiter tempore a sancto Institutore admissis. Circa hunc annum, inquit,
accepit a

Credit, haec fuisse primum generdte capituluai contra alios, qui maluerunt anno 1219 habitum , quod et Storearum aliud dictum putarunt, pro primo habere, et contra
1.

Minorum

patribus

Benedictiuis

alium

conven-

Alphonsum Ciaconium, qui primum eorumdem

capitulum anno 1223 illigavit. Addit denique, excapitulo hujus anni 1216 missos fuisse in universas Europ3e provincias fratres cum potestate alios ad Ordinem recipiendi ; et illorum quidem aliquos post toterata patienter multa incommoda et injurias, pturima sibi constituisse domicilia;

tum, cuiCAftCEit S. Francisci modo nomen et a diuturna et frequenti sancti Yiri in eo reclusione et animi recollectione. Situs est in sccundo ab Assisio milliari. moute Subasio Magna habetur in veneratione a circumvicinis populis cumque Franciscus ipse valde dilexit
, ;

propter frequentes teutationes etc.

in quo iUiut

et molestas

in

eo superatas

100 Iuter cetera vero,

monumintu
et rellqu
i

commendatissimam

quae hanc sacram aedem celebrioremque reddunt

qui in Oermaniam missi fuerant, inde omnino pulsos, non alium, quam heroicse patientue, fructum e missione sua retulisse, et in Italiam ad sanctum Patrem suum reversos
alios autem,
esse.

ant.

potissima sunt cubiculum beati patriarchce Franin quo continuo oracisci ; ejusdem sacellum
,

in quo idem decumbebat aliquo utebatur fons quando lig*neum cervical ipsius Patris precibus a Deo impetratus, qui

tioni

vacabat

lapideus

lectulus

defatigatus
;

omnino

lassusque
,

comitiis anno 1216 apud OM/""W" omnium itPortiunculam in Pentecoste celebratis omnino mu '/" '" assentior Annalistee verum neque hsec omnium liiB getla fuc generalium prima esse, existimo, nec ad ea con- rinfi

103

De generalibus
;

vocanda opus fuisse encyclicis litteris ; nec ex

iis

dem

QOR

DIE

QUARTA OCTOBRIS.

'

dem

tcntatam esse infelicem illam

;

missionem Ger-

manicam, puto nec denique, capitulum, vulgo Storearum appellatum, anno 1219 habitum esse, sedpaulo serius. Primx partis asserti meiratio pr& est, quod, cum ex dictis in Commentarii xui lex de celebrando quotannis in Pentecoste

omnem ei ope familiariter habitus fuisse. Sed et condixisse idem Carram suam et patrocinium institutam ab dinalis narratur ad defendendam sed omnino dissuasisse iter GalliReligionem;
illo

AOCTORE

C.S

curia abcanum, ne remotior ipsius a Romana

sentia Ordini noceret positas in contrariam
; ;

apud Portiunculam generali capitulo

sit,

lata fuerit

ob quam ejucirca annum 1212, nidlacausa <!(( reti exsecutionem usque in annum 1216 sdem '> partis prodifferamus. Hinc fluit etiai litteris intimanbatio-, (/itorsumenim encycticis

dum

fuerit fratribus, noverant obstrictos ?

ad quod ex Rcguta sua se Tertiam et quartam partem pluribus probavi in Commentario prxpotest consuvio xv, quem studiosus lector ew iisdem hujus anni 1216 comitiis, ut lere. Si

Franciscus vero post exrationes, suadenti missis in GalRunolino paruisse ac propterea suis, ad Spoletanam liam pro se aliis e fratribus appultsset, vallem reversus esse. Cumque huc pcssime querelis, quod multis in locis suorum cxlesti visione m* mulctari essent, motum et \nqmt, ut inde Romam profectum structum qui Innocentio item III tn III ab Honorio summum Pontiflcatum successerat laudatum

partem

ihnlem num. 2 affirmat Waddingus, aliquot socii missi sunt in Hispaniam, ab hiscefor quos S. Franerecti fuere aliqui e conventibus, in duobus cisco auctori tribui, diximus supra atque huic opinioninon parum prxcedentibus 1217 scrifavet Lucas Tudensis, dum ad annum monasteria Mi/></, per totum Hispanise regnum
;

Cardinalem Hugolinum suo Ordini protectorem ille ibi et petitum impetrasse. Hsec peteret pluribus, pro nostro instituto non nihil expen;

denda.
107 Sancti,
a</

dum Franciam

petiit,

\m

correctione

Hugolinum Florentix etiam tradit Thomas teste, Celanensis in Vita prima cap. 9 sed eodem
;

egerenobis
viden tur.

non dissuasit

H
Prancticui
illxulretn fa-

norum

erecta esse.

miliatn nd pacem redu-

in 104 Non examinabo hic singula illorum gesta, nec aliorum alibi, cum non AnHispaniis Minonales Minorum, sed unius S. Franeisoi,

imo monuit ... ipsum Adi, si lubet, CommentaccBptum perfirere ubi de hoc argumento rium prxvium xv plura annotavi. Visionem de parva gallina cum
illi

hoc

iter,

iter.

*>

rum
ctum
vavit

Institutoris,

Acta exponenda sumpserim.

sibi ser-

Hic, si

recte habet Waddingus, Parisiorum tra-

pullis,quamex Tribus Socii ibidem refert Waddingus, isti fere habent apud me in Appendice ad Vitam i, num. 6:; verum si eadem illa Appen*
,

et
;

Galliam Belgicam excolendam

verum antequam
Umbria,
dissidiis

illuc

(ita inquit Annalista)

illustre

tenderet, statuit Baselentium ge-

nus
.,

in

discordiis
!

turpiter et miserrime
;

domesticis et diuturnis pene extinctum,

ipsamet ad manum Waddingo fuisset, non dubiquo hsec visio to, quin non ad eumdem annum, Francisco obtigit, Cardinalis protectoris impetrationem fuisset relaturus. Etenim laudati Tres ejusdemSocii postquam num. 63 visionem illam

coucordiam revocare
Illi

quod

et

feliciter

per-

fecit,
e.

autem

in

accepti beneficii

memoriam

ejusdcm

suis

* sodalibus monasterium statim hoc anno redificarunt in suo territorio, Sancti Angeli de juxta Tyberis marginem inPantanellis dicto
,

que interpretationem narrarunt, mox mumero sequenti ad impetrationem Protectoris festinanpaucis annis post vi. tes, Elapsis autem, inquiunt,
sionem
praedictam
,

venit

Romam

Franciscus

Quem locum sjepius condensas arbores. et quem B. Jacobus Tudertinus inhabitavit , .

ter
. .

demum
S.

ruinae

propinquum

multis

post

lustris

refecit. Annotantur hic margine Gonzaga in provinca S. Francisci in

Bernardinus Senensis
,

Hugolinum Cardinalem suo Ordini protectorem ab Honorio III petiturus. Pauci igitur anni inter utramque intercesserunt. At quo igitur, inquies, anno ea visio contigit ? Fateor hunc, quia a nullo veterum signatum legi, mihi ignotum esse; vwisimilius tumen existimo, illam saltem uno
,

et ubi eadem fere legere est conventu 42 Chron. Mss. provincirc S. Francisci, mihi plane
,

alterove

'

ignota. 105 Dehinc

tre

anno serius disse,quiaex dictis xxn persuasum mihi

quam
in
est,

Christi 1217 acci

Commentarii prsevii

impetrationem Prote-

Waddingus

Franciscura

Homam
qu*davx

pro;

ftoi$cilur

ibiet

dem lunc
ta ejus-

in rcditU ge$

Massxo profectum Romam, ait, ut Gallicum ad Apostolorum Principum sepulcra commendaret Romee vero, dum in Vaticana baspiritum silica ad impetrandum verxpaupertatis apparuisse Francisco SS. illi seorsum orarent, Petrum et Paulum, qui eum edocerent, preces suas a Deo exauditas esse. Tunc quoque eidem sanctoque Dominico, Ordinis Piwdicatorum paatque has securenti, oblatas ctelestes visiones, inter illos amicitiam lunc etiam tam eximiam contigisse eorumdem propheticum cum B. Angelo
; ;

cum fraiter suum

ctoris Cardinalis Hugolini

ad annum 1223 perti- p

nere. Lege disputata ibidem. 108 Franciscum Roma regredientem Assisium smumht aliquantisper in valte Reatina hzesisse scribit valU Reatina vopeGr^iibidem Waddingus, eaque de mora generaliter Utll ublinct tu civitate planitie hac In ista prcvmittit : qmium, in lacu et in montibus mira inveniuntur ipsa nam et undique in hoc traFriincisci vestig-ia et ctu per cum Deus mirabilia operatus est
,
,

habitacula iu formam crucis quatuor in locis eminentioribus Vir sanctus ipse construxit.
sui sodalitii

Carmelita colloquium, alibi in suo ab Urbe reditu gesta, qtwe partim expendimus, partim alibi discutiemus. Pauca quoque alia, qux Waddingi Annalibus ad hunc annum addidit Antonius Melissanus de Macro,
et sci

alia

gumdam

Franci-

quamvis non Orania sub hoc auno referemus tura quia non omnia evenerint eodera orania certa constant chronologia, tum ut omnia unius
; ,

loci

delectabilius sunt,

et

clarius

comprehendamus.

in editione
Alm quxdam
ad
ii

Romana anni

1731 lector inveniet

quae propter historiae seriem Buis sunt distinguenda ; quae tamen hic sitemporibus mul cum ceteris levi penicillo indicabimus. Pri-

Qufedam

iii

iu

iit

1217 a
iliiujD

Wad-

106 Apud panciscus

laudatum Annalistam anno 1217 meditatum

,

Minorum iter suum

mum
est

ex

his,

quod ad hunc annum 1217

refert,

relata

in Galliam prosecuturus

Hugolinum Cardinalem episcopum Ostiensem, et Apostolicum legatum in Tuscia, Florentix convenisse didtur, et die ab eo perhumaniter acceptus, unoque et altero

ccenobiolum juxta castrum Graetii, vulgo Grecchia, quod ccenobiolum paulo post tug-uriolum appellat, structumque ait in monte alto procul ab
oppido inter duas procerascarpinos, quae conjunctis et intertextis suis ramis ab aeris inclementiiset solis
ardore

,;

836
AOCTUKt

ANALECTA DE

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
tis et

ardore proteg-ebant humile

pauperum receptacu-

vineis suis perniciosa, prsestaret incolu;

I)

c.s.
CUJUt
/

"""

lum. 109

mem

illum vero ad Dei honorem spopondisse, ea

si ipsi
;

potieu mulaM'
%t dirilur

Quamquam vero locum hunc postea denihilominus ejusdem adhuc seruerit Sanctus
,

an precarios

(verba Annalistae sunt) cernitur vestigium quantestes sunt revirescentes adhuc carpini ac in pulpam et in orbem tumvis excorticatae et caes ad conficiendas cruces a pastoribus devotione. orbiculos precanos * pro hominum
,
,

et

de commissis fagitiis diagerent at pariter comminatum esse, eadem etiam magis ssevitura, si post poenitentiam rediissent ad vomitum ac denique his promissis seque ac minis respondisse eventum. servaverunt et lupi grando inquit Cessavit

mala cessatura,

gnam poenitentiam

tradit. Joansanctoque Francisco vir nes Velita multum addictus, ad eum ssepius ventitabat sed grandsevus jam esset et obeso corpore, ac

Causam vero mutandi locum hanc

,

nobilis

pactionem Servi Dei ; nec contra pietatis leg-em ad pietatem conversos attentavein bomines quamdiu juxta condirunt amplius dessevire ctum contra piissimas Dei leges impie non ege;

cum

runt.

ab oppido distanpropterea moleste montis ascensum, petiit, ut ad tiam et asperi suum et commune commodum propius ad caferret et loci

113

sequitur)

Tantum autem beneficium non absque memoria

;

(ita
et

ille pro- npud Wud gratitudine dingum nari

strum accederet

moraturus

in loco

ad votum

impositoque recipiendum putarunt taneo tributo de dandis certis olei

perpetuis
praestant
:

sibi

sponsedulo

antur,

mensuris
id

annuisse ejus exstruendo. Tum dicitur Sanctus pollicitus fore, ut non longius a casubridens, ac
stro locum caperet, quam puerulus rem posset projicere.

illius

eremitorii
vel

incolis

nam
vel

ad
sui
,

quisquam

tor-

redeuntes

beneficii

ab
ipsi

irruentibus
,

lupis

vomitum peccatorum immemores continuo ut monentur officii

,

B
min
adjunctif

Twmrti&.

110 Accepta conditione, itum ad castrum est, divina ubi QOvius p uer id facere jussus, torrem ultra milliare jaculatus est in oppositum virtute

qui

modo vivunt

testantur ruricolae

et

non

semel etiam suis

pserunt

monticulum silvestrem,

quiad eumdem Joannem

sanus

temporibus evenisse, scriAngelus Reatinus , Bartholomseus PiMarianus Florentinus , et postremus

Historise

nemore, pertinebat ; atque ipse torris, incenso locum ejusdem collis decidens declivempetrosum

concinnator

Va!lis

Reatinae

apud

me

Ms.

illum habitaculo divinitus destinatum ostendit ; quod et ex petra excidere oppidani mox aggressi fuere. lta fere ipse, in margine lau-

dans Angelum Reatinum, Marianum et Joannem Franciscum Nunno in Descriptione vallis Reaticoncinnatorem Hinse, Pisanum, et postremum qnorum primus reliquis storise Reatinse Ms. multum prsestat, quippe unus, ut vult WaddinAppengus, e Tribus illisS. Francisci Sociis, qui
,

quorum unusquisque distincto floruit saeculo. Hactenus Waddingus, cujus narratio partim certa est ex S. Bonaveniura, partim etiam fit verisimilis. Etenim sanctus doctor in Vita cap. 8 apud me num. 120 et sequenti expresse tradit, utramque regionis perniciem a S. Francisco (moram eo faciente tempore quodam in eremitorio Graecii) sub eadem pactione mirabiliter depul,

sam

vaverunt.

dicem ad Vitam ejusdem Sancti conscripserunt verum in hacAppendicenihil hujusmodilegere est. Oportet ergo, ea referri in Historiola de gestis
S. Francisci in

Urbe et Valle Reatina, quam Waddingus eidem Angelo attribuit ego vero non vidi. Interim fatendum est, non modo admirabilem esse istum tam validum puerijactum, verum etiam sine certo auctore parum credibilem relatam nemoris incensionem, quam nescio, quo peccato meruerit vir ille bonus Joannes Velita, ipsi;

quamdiu illius incolse pacta serSaucti per lupis tamen rustico rediret, blandientibus, mataque viam duci, dum hinc occasione immunitatem ab gemina illa calamitate postulandi et ceteris adjunctis, non meminit, neque annum, quo ista contigerint, utlo modo
fuisse
,

De

insinuat.
quse Waddingus ibi- pnrlim aliunCetera mirabilia 15 et sequenti in eadem valle a Fran- de cerlu tunt, in tiin dubiu cisco patrata scribit, accepta sunt ex Vita ejus 8 et 10, ubi ea legi per S. Bonaventuram cap. possunt, uti et apud Celanensem in Vita alibi. Verum ex Mariano suo addit sequentia Juxta F castrum {Grseciij visitur adhuc et observatur prsedicaturus populo in quem ascendit lapis dum primum illuc pervenit et vitiosos homi-

114

dem num.

met Sancto addictissimus. C

UirabiUa

quibus S. Franciscus Intfir mirabilia ibidem fulsisse ab Annalista narratur, unum est
111
,

qufdam.

de lupis in mansuetudinem versis, quod ipsiusmet verbis hic describere placet. Dum autem (Sanctus Pater) ab oppido Contanello extra vallem juxta Calentinum torrentem, haud proet rediret ad tuguriolum cul a Tiberi sito filiolum ulnis gestantem rusticum quendam
,

num mores

extirpavit.

Ex quo
flammas

saepissime
et

loci
g"lo-

incolas et fratres vidisse

igueos
,

rogaret,

beret

ut se comitem et itineris ducem adhivero se excusaret propter frequenille

,

qui tiam et quotidianum luporum incursum quasi plaga caelitus undique regionem illam nulmissa , divexabant ; fide jussit pro lupis lum ei nec eunti , nec redeuuti nociturum. nam noctn doQuod experimento comperit num redeunti cum filiolo duo occurrerunt lu, , , , :

testatur bulos veluti in caelum conscendere Marianus ; seque serio cum testibus oculatis de hac re eg"isse ; sibi etiam dictum , quod tum tum propter propter Viri sancti reverentiam miraculosas has flammas transportatus fuerit mysteriosus lapis in ecclesiam aliasque partes religiosas, semper tamen in pristinum redierit lo cum. Insignia sane sunt hsec prodigia; sed an satis
,

certis testibus affirmata ?

pi,

cauda blandientes, qui ad suam usque casellam, absque ulla injuria, magna hominis admiratione
associarunt.

115 TJtut sit, certiora mihi sunt, quse de sacri Grseciensis conventus vestigiis Annalista ibidem num. 17 habet hisverbis : Extant adhuc architecturae

eliquia c"""/rf

venlui

Qrgi ium,
,,/,,
,S

Francisci dormitorium, oratorium, et triclinium,

comientu'
Fi (incisco

ang-usto ambitu contenta;

neque enim omnium

la

tiuribnti-

quaaS.Frandteo
ge$ta

endem

e vicinis oppidis incolas

112 Subdit Annalista, eare postridie vulgata, ad tugurium sancti Viri,

et

titudo sex passus, aut long"itudo triginta excedit.

valU Reatuui

quem

adversus luporum rabiem potentem patronum ex eo facto intellexerant, accurrisse supplices, ut regionem suam tam ab infestis illis feris, quam a grandine annua, sa-

Deo charum

et

Haec humiliter absque superioribus contig-nationibus in ipsa area petrae fabricata sunt ; quae super haec excreverunt sedificia superiora , postea ut adjecta sunt , vel S. Bonaventurae tempore quibusdam vel posterius , ut aliis placet. Habentur
, ,

, ,

DIE
bentur in veneratione refectorii mensa.
saepissime

QUARTA OCTOBUIS.
ex qua

837

cibum cum

suis sumpsit, et ia sacrario

ferramenta parva, miro

modo elaborata et flexibilia, efforqua? secum deferebat frequenter ad hostias tanta erat mandas pro sacerdotibus pauperculis devoillius erga ipsos et Eucharistiae Sacramentum tres in Preeter modo dictum conventum tio. eadem regione S. Francisco auctori citato anno ab adscribuntur, unus scilicet ultra duo milliaria
:

nesciam, negueo pro addere potest tem xtas non multum ponderis locis meminit de duobus quidem

certel^:

f/Z2'
,

inoroH C.S.
fn iobedieiite$

oppoipsa civitate Reatina, priori ad Occidentem ad dexterum latus Graecii in monte

situs
;

memmi; Rainerio, sive Columbae, cujus alibijam sinistrum latus Graecmn ac denique tertius ad de quibus saxoso monte juxta Podium Busconis ; uti et de alns Annalista ibidem consuli potest ;
,

alter

Bonaventura in inobedientibus nempe correptis a S Francisco horum priori loco num. 86 scncap Qet *i;sed ut inobedientiae rei, sed bit, mandasse Sanctum, detractum capxtxum coram jam tum pcenitentis, postenon ignem; fratribus projiceretur in Patrem, cum num. mait, eumdem sanctum cognovissetcujusdam absens in cella divinitus pervicaciam, pro dehnquente fratris in vicarium ut daemon, orasse,petiissequeet a Deo obtinuisse, adstrictum tenen a quo collum delinquentis velut ac

in

quos ab ejusdem
Dicitur anno

Sancti sociis

eodem anno

alibi

viderat, ab eodem recederet facti mox per nuncium de his monitum fratrem ejusprovolutum, pcenitentem, ad pedes vicarii haec dem imperio sese humiliter subjecisse. Atque
spiritu
;

1218 atium

ZLtZcrepiue, g,av,

Franciscus, commissa in cujus exordio dicitur S. praedictorum conventuum perfisodalibus suis

116

Cum Waddingo progredior ad annum 12-18,

auctontate mihi quidem, quae ex S. Bonaventurae ingemo magis certa, etiam mitissimi Viri sunt terram consona videntur quam praedicta in
,

mtatloM
viniius

di-

Ubtra-

"" ""' H

ciendorum cura, dum Assisium regrederetur, Rearur sus alium locum obtinuisse extra vallem castrum Quitiliani... eremiprope

defossio.

tinam;nempe
torium
S.

Eleutherii;

laudaturque in margine

Legenda Trium Sociorum et Marianus, apud quorum primos ego nihit tale invenio; nec magis, quod addit, Sanctum, ut suis esset exemplo praesegmina, jussisse e tunica sua dissui panni intensum socii illius interius assuerant ut

Porro laudato Annalista teste, post naec commorantes invisit gesta Assisii, suos Perusii Columbellae oppidum ec quintoindelapidejuxta Benediclesiam S. Marix de Femeto a Patnbus
119
ctinis obtinuit
,

Ahn

Sancti

emlem nnno

iulth
iutn,

atque in ccenobium erexit unum ab oppido alium item locum ad milliare ScarMontis Jovis sub invocatione S. Mariae de
et
;

qux

mense Januario frigus ab eo arcerent. Ignota quoque miki sunt aetas et fides Legendae, quam antiquam vocat, et ex qua et Mariano narrat,

Alvernum zola occupavit; et ad montem aliquot ibi menses moratus est. Hinc Asfectus sui vidit sisium rediens, ut ad latus ccenobioli

pro-

Franciscura, Assisium reducem, valida quadam tentatione per plures dies confiictatum fuisse,

cumque hanc multa prece

et

lacrymis niteretur
<<

tanrepellere, divinitus liberatum. Intensissime Franinsonuit vox ccelestis dem, inquit, oranti sinapis, et cisce, si habueris ridem, ut granum
: //

//

dixeris monti,

ut transeat, transibit.
:

<<

ille
./

</

</

sensus oraculi, clamans addidit Mons est Cui responsum qualis hic raons ? et Franciscus magno lachrymarum tentatio Eiat mihi irapetu subjunxit humiliter statimque sublata omni Domine , sicut dixisti
<< <<
: : :

Ignarus Domiue,

exstructam capaciorem convnmhurpmque, quam dirui sua paupertas praescribebat, domum, mox mandavit, diruissetque,nisi ab Assisiatibus esse, nec bus fuisset edoctus, eam domum civitatis aedificatam, quam ut eo adventanalia de causa divertere, tes fratres ad illud hospitium possent ceterum nec in campis pernoctare cogerentur forejuris publici, et civitaeam domum semper Addit insuper haec tis sumptibus curandam. deinde ab Assisiatibus ut promiserant, diu ob<

servata fuisse.
fra120 Tsam (ut inquit) eam libere deputarunt trum necessitatibus, injuncta cura ex facto statuto,
oii congt

uum

<<

puupertati,

<<

el Astisii

gwt-

damseveritatis

exempla

tentatione, perfectam obtinuit spiritus tranquillitatem. 117 Preetereo, quae ibidem num. 2 ex solo Speculo S. Francisci refert, uti et alia num. 4 et 6 exS. Bonaventura, pro quibus lectorem ad Vitam

ut, quisquis esset praetor civitatis, dum opus esset, resarciret, quod per

quotannis, plurimos postea

eam

voluH ditMi

observatum est annos. Pro hisce laudantur in margine Legenda Trium Sociorum, Marianus et

editam apud

me

Waddingum

cap. xi et 6 remitto. At apud num. 5 ex Mariano et antiqua

Legenda rursum aliud castigatae inobedientiae exemplum narratur verbis, quae hic transmc jugo obedienbo. Noluit quidara frater collum Vocatum ad se iuobedientem submittere. tiae
veheraenter increpavit; deinde jussit, ut vestes praeexueret. Deduxit mox in altam foveam statim terram circuraduut cepitquo fratribus
,
,

ex quorum prima ista quod non fit in ea, fierent, si in eadem legerentur, Fortasse Legendam Trium Sociorum quamedidi. lapsu memoriae aut calami laudaverit pro Vita, F

Speculum

Vitae

per S. Bonaventuram scripta, ad cujus caput 7 rectius remisit Bosquierus in Speculo capite
,

non quod ea ipsa apud Bonaventuram isto loco legantur, sed quod ibidem dicatur S. Franoiscua aliquando mandasse, dirui domos ere aut fratres exinde amoveri, si in eis perciperet, quod
item
7,

cerent,
ita

et

vivum
frater

ita

subterrarent.

Eecerunt
donec

fratres,

fossamque

replerunt
?

ad

ratione appropriationis vel sumptuositatis contrarium esset Euangelicee paupertati. Non ait quidem

mentum jam
ciscus
:

cooperiretur. Cui tunc Fran-

Esne
:

mortuus, frater
Ita
,

Quo
;

respondente

Pater

vel

saltim

humiliter propter
pius
et
si

meura
Pater,

peccatum
ut

mori
,

debueram
dicens
:

jussit

extraheretur

Surge,

sanctus doctor, ubi id ilte fecerit; sed cum id ab eo plus semel factum scribat (ut liquet ex voce domos) non est, cur hoc ipsum Assisii conasserentibus non concedamus. Simile tigisse S. Francisci factum Bononiae etiam ad annum
,

vere mortuus es, ut probum Religiosum, mundo prseet concupiscentiis mortuum decet, obedito amplius relucteris pnenec nutum latis ad potest ceptis, quam homo mortuus, qui in nullo
,

1220 recurret.

repugnare. 118 Haec

ibi,

quae ego,

cum
,

antiquitatem

fi-

demque, ut saepe

monui

memoratae Legendae

VI.

, ;

83S
iUCTORR

ANALECTA DE

S.

FRAXCISCO CONFESSORE.
lica

Ordine constaret,

et ipsi velut

omni ope ac D

c.s.

{< $ VI

Generalia COmitia anno MCCXIX * ka

. .

celebrata
.

:
.

quae

qU8e potlSSimum
farta alia huic

haec fuerint, et j___ * in lisdem gesta

.
.

anno

in

AnnalibuS

nec, ut plufavore dignissimi commendarentur, contigerat, cum animarum ribus in locis antea Vellem, jactura suo munere fungi prohiberentur. hxc omnia solide probata esse, nec conctum me qui, ut mihi ah erwutissimo viro hic dissentire, duobus tribusve capitulis ad videtur acsta in non recte reduxit, quod non haberet Legendam, quamfex aliis opinor) seepe lauda-

~empla
vit,

quamque ego

velut

Appendicem Vitx pnmse

Minorum
Attertu. qu.r-

illigata.

lectori typis

lommunicavi.

in va- mvariat pr 124 Laudati Tres Socii primam illam V etiam longe dissitas, fratrum missionem JJJW rias, di$titai,

dam

Annum
dictis
,

Christi 1219 celebrem fuisse comitiis

apwl mc

itum.

i'.2

sir

memorant

Bxpletis itnque

de comi-

generalibus sui
iisque

Ordinis

Storearum vulgo

(iitgencralibus

ultra quinque millia

fratrum

rairi undecira annia ab inceptione Religioni^, el merito fratribus, electi fuerunt tiplicatis numero et

anni 1219,

sanctumque Dominicum interfuisse t narrat Waddingus ad eumdem annum a num. i. Prxmiseenrat, /utc comitia a sancto Patre per litteras cyclicas indicta fuisse anno priori, quo nulla comitia generalia hdbita agnoscit, et antequam ea
hoc anno congregata fuere, ambos
Institutores, et
tatis plena,
et

ministri et missi
ls

cum
;

aliquot fratribus, quasi uniin

per

mundi

provincias,

guibus

fides

inter has deinde expresse recensent Alemanniam et Ungariam, in quibus ionarios illos pessime mulctatos fuisse,

Catbolioa colitur etc.

illos

sanctos

observant.

Hinc ego

in

Commentario prsevio

mutua

cum

inter sesecolloquia, chariCardinale Hugolino, lega-

B tionem Pontiftciam Perusii obeunte, habuisse affirmaverat.

seque

Ego horum possum assentiri.

singulis assertis

non

Nam

in primis

cum

hanc missionem retuli ad annum 1219, ad \ quem deducunt assignati anni undecim, ducto inilio a mense Aprili anni 1209, ut ibidem videre 1216 E est. Contra Waddingus missionem anno a//;.rit, quod cum prsedicto Trium Sociorum com-

nullam noverim causam, propter quam prxtermissa dicam anno 1218 comitia generalia, ex
decreto
S.

putu,

quem

verisimiliter

non

tegerat, nulta ra-

tione potest componi.

Francisci,

ut

alibi probavi, singulis

annis in Pentecoste apud Portiunculam cetebranda, verisimilius puto, ea dicto quoque anno ibidem habita fuisse. Ex eodem decreto utique omnibus Franciscanis quorum intererat, noto, existimo supervacaneas futuras fuisse litteras illas encijclicas, quas proinde probabilius non
,
,

scriptasputo.
non omnia
mihi tqHeprobata.

125 Alteram missionem iidem Tres Socii in quarumaUqw """"'^ Appendice num. 66 factam scribunt in primo capitulo, tjuod post confirmatam ab Honorw 111 lllttaura( , Regulam habitum fuit; id est anno 1221, uti Hlillf. pturibus probavi in Commentario preevio, \\ni. In hoc eodem capitulo, primum instauratas fuisse missiones supra dictas, ibidem pariter docui ex ex quibus etiam dixi iisdem Tribus Sociis
, ,

De S. Dominici in aliquo Franciscanorum

capitulo prsesentia atque colloquiis

cum

Francisco

et Cardinale Hugolino, latius agam alibi, ubi de horum Sanctorum sancla amicitia disseren-

missis tunc datas fuisse litteras Cardinalium oum Regula, bulla Apostolica confirmata acpropterea missiones illas, contra ac prius evenerat, prosperis successibus usas esse. Atque has duas missio;

dum

veniet. Anno 1219 rursum celebrata fuisse generalia comitia, libens assentior, tum propter memoratum decretum, tum propter auctoritatem Trium Sociorwn ex quorum dictis id satis
,

nes

perspicue eruilur.
hoc, in

Non

fuisse tamen capitulum

quo ex S. Bonaventura novimus, ultra quinque millia fralrum adfuisse, credere malo
ob rationes allegatas in Commentario preevio xv, ubi celebre illud capitulum paucis annis
serius

reponendum censui. Exploratum non habeo, an comitiis hujus anni 1219 etiam interfuerit Hugolinus Cardinalis Ostiensis si tamen interfuit, id fecerit tamquam peculiaris amicus
;

et

patronus, seu protector Ordinis sponte sua ac

S. Francisci

tus,

non Pontificia, constituquod serius factum esse, alias probavi in

auctoritate,
tentario prsevio.

sciticet anni 1219, alteramque solum memorant laudati Tres Socii ut conjicere liceat, si intermedio tempore aliae eas vetut minus celebres ab tentatsc fuerint illis fuisse prsetermissas. Nunc ad Waddingum redeamus. 126 Scribit ille num 26, in margine laudans F Speculum vit&S. Francisci, in comitiis anni 1219 S'on videnlur multos epartibus xdtramontanis adfuisse fratres, in ioi "/"qui questi quod cum authenticas litteras de mio miititmInstituto suo ab Ecclesia probato non haberent, "* ****** '" ,M in diversis provinciis male essent excepti, et ab ecclesiarum rectoribus non admissi ad divini verbi ministerium proin peterent, ut Romanus Pontifex scripto iestimonio vitam Ordinemque
,

primam
224,

anni

/i/

Minorumrata
ut

De

gestis in hoc capitulo,

,

quse in citato xv jam retuli non nisi paucis agam, ubi ita exiget narratio Waddingi, ad> que, quse
ln hoi
l

Iric

praetereamemoravit.

lo tenlat* lUtll

mittionet

hoc capitulo missos fuisse quaquaversum, etiam in provincias longe dissitas, fratres Minores, recte docet Waddingus ; verum hanc non primam sed secundam hujusmodi missionem
L23

Ex

faceret, acprivilegiumconcederet, etiam insalutatis episcopis, possent praedicare. Tum dicitur sanctus Institutor, secundo postulato cum acri correptione repulso, primo annuisse, et ab Honorio III, Cardinalibus, virisque principibus obtinuisse litteras, de

ubique

fuisse credidit: primam enim anno 1215 ante illigaverat ; quam cum in Germania pessime evenisse, praemiserit, negavit, eam hoc anno r>
\

instauratam fuisse, quique in alias provincias

tunc destinati fuere, hos
cis,

litteris

summi

Pontifi-

Cardinalium, aliorumque principum instructos ivisse, ut et de probato illorum a Sede Aposto-

quibus supra memini. Quidquid sit de queretis aliunde delatis, has certe tunc delatas non puto ex Alemannia, ad quam in hoc ipso capitulo ex supra dictis prima missio decreta fuit. Eadem de causa nil mirum est, eamdem missionem, quippe nondum ante tentatam, tunc non fuisse instauratam. 127 Tres Socii expresse affirmant, fratribus, qui e capitulo anni 1224 in varias mundi provincias destinati fuerant, bullam Pontificiam,

b llonono
<la(iti*-

''-

qua

839

DIE QUAETA OCTOBRIS

qua eorum Regula confirmabatur
Cardinalium iraditas
,

litterasque

poris

Romx

fuisse; atque

adeo eas

Romv

clatas

AOCTUBB

fuisse, ut pr&dictis occur-

reretur malis; at simile quid etiam in prima missione anni 1219 factum esse, non modo non aiunt, sed contra infelicem hujus exitum ejusmodi litterarum defectui attribuerunt. Quia, licet (inquiunt) praefatus dorainus Innocentius tertius Regulam approbasset ipsorum , et Ordinem

hoc quidem ei esse, contendit. Atque nisi esedem UUe litteree aliunde sentirer,

libensas-

mihi cs-

Tres Socii verbis supra dasent suspect8e. ullas ejusmodi Pontifiaas tis non dubie negant, Minoribus concessas fuisse ante confirmalitteras 1223 Regulam ; ex ns vero,

Nam

non tamen hoc

pterea
fratres

suis litteris contirmavit

clericis et laicis
;

et pro-

excapitulo

a unde ex hoc fratres sunt perpessi etc. compulsi sunt fugere de diversis provinciis muniti fuere, qui Nullis igitur Pontificiis Utteris anni 1219 in provincias missi sunt

tribulationes

plurimas

vinon Innocentii III, qui Minorum Regulam non taviB quidem vocis oraculo probaverat men hoc suis litteris coufirmavit; non etiam,
,

jus
tii,

III, cuqui Innocentio tunc successerat, Honorii Innocentitterx ejusdem auctoritatis, quam

tam sub finem anni exscnpserunt, antu qui a Waddingo recensitas cujus Marianus, seculo xvi mortuus, auior est vult, signatum exemplar, si Perusii, ut ipse eoquoque aut si fuerit, certe vitiosum fuit potest mutilum fuit, nec immemto deeratlocus, Pontiadscriptoanno etiam haberi suspectum in dumcontra itlum faciunt Trium Socioficatus, describentirum asserta, ut dictum est. Sbaratea part 6, tit. accenset S. Antoninum bus praeterea reverarecitat, sed sine 24 cap. 7, qui ibidem illas traditas tameninquiens, fratn;

loco

bus, qui

actempore, provmex capituloanni 1219 in diversas

1224 fuissent, quasque ab illo ante annum datas fuisse, Tres Socii clarissime innumquam
dicant.

cias missi fuere. antiquiores esse /,,,, eliam 131 Hxcprobant, eas litteras

Mamano, non tamen, anno

datas esse,
licet

1219

ab Honorio ta^tS.
S.

quat

<
i

128

Verumtamen Annalista

citato

anno

1219,

ita

existimavent

Antoni-

WaddinyuK
tttu loeo, ubi

num.

dai.r tinl,

28 has Honorii litteras recitat : Honorius archiepiscoEpiscopus, Servus servorum Dei decanis, arohidiopis et episcopis, abbatibus,
,

loco censuit, per nus Etenim hic ipse eodem in confirmatam fuisse easdem litteras ab Honorio subRegulam Minorum nam iltis ibidem hsec
;

conis
tilii,

et aliis

ecclesiarum
et

pra?latis.
,

Cum

dilecti

didit

hujus semina Ecdesia merito ai-irobatam, ac serendo Apostolorum exemplo, diversas cirDei verbi vestram universitatem mansiones ; cumeunt Domino, per Apostorogamus et exhortamur iu
,

de vita et vanitatibus Religione Minorura fratrum abjectis viam a Romana mundi, elegerunt vitie
Fr.

Frafloiscua

Bocii ejue

liugohDictus etiam Cardinalis dominus protector Ordinis nus, Ostiensis episcopus ct Cardinales miserunt ad h.c ldem et multi alii
: ,

litteras

enicares.

Cum
suo
,

his litteris
di.-porsi,

fratres,

rele-

brato
literis
,

capitulo

prsslatis, visis

sunt
quis

charitative
declarari

recepti.
,

Et

ex

his

pot,
Bfiepe,

dubium
;

quod

movetur
seu
,

Ordo

fuerit

prius

institutua

lica

vobis

scripta
,

mandantes,

res

praesentium
exitentes
,

de

quatenus latoprsedictorum fratrum colvos

sicut

confirmatus a Sede

Apostolica

rra^.licatorum

legio

cum ad
recipiatis

duxennt

decli-

quod, Ex prsedictis enim patet an Minorum quaudam concessionem siraplicem quantum ad

habitus
et

nandum
fidelea
;

ipsoa
alias
eis

Catholicos

et et

raodi

illius

vivendi

et

quasi

per;

ad

reverentiam

diviuam

missionera, fuit prius

institutus
,

Ordo Minorum

(]uut<iii<
I

ipii

nostram exhibentes vos favorabiles et benignos. Pontificatus nostri auD tum 3 Idus Junii, no 3. 1-29 Primae oranium [ita observat ibidem

quia

ut dictum est. Innocentium tertium ad soleunem approbationem per Quantum vero

per

1(1 ,1,11,

Waddingus)

fuerunt
;

littera
a

Apostolioae

Bullas Apostolicas, authenticc fuit priufi 'nlo Pr*prin.-ipio Pontifiiim confiPmatus: quia in post aliquod tempu.- Ordo Minoet catua llonorii
<

u
Pi
/

U|i|,

conceseffi Ordini

Minorum

quo vero obtenta?,

an ab ipso Francisco , an per internuncios poan Perusii, seu verius alibi datae Btulatae discrepant quidam ex nostris. Marianus, Perusii velit ct per ipsum Frantunc resedisae curiam
; , ,

^olonniter approbatus (hoc scilicet, ut reb<>: anno 1219; per literas Apostolicas ; et Regula

rum

appr.ibata.

at certum est ex oiscum impetratum diploma quod ego totum toricis et Regesto Honorii e Perupercurri .... hoc tempore non T ]\ onas sed Viterbiij nam a Pontificem, Jauuarii usque ad v Kalend. Augusti omnes sunt litteraB in ejus Regesto Viterbii ificio
:

Manifestum igitur est putasse Antoni num, aut per dictas titteras Regulam Franch* norumlnnc finsseconfirmatam, aut saltem non fuisseconftrmationipr&vias; atqw canstat, agnoeamdem Reguscentibvs Waddingo et S ab Honorio probalam nott ante annv Vpostotam fuisse Butla Solel
,

miliiadmodum
ttupecta tunt,

lica

rir

ac proinde fatendum est

Idteras

de

Hic ergo, non Perusii, concessit Poutifex non vel ipsi Francisco has litteras Pontificias adeo enim ab Assisio distat hC urbs) vel e namque ex datia toto hoo menprocuratoribus Bxcuibidem tuno Bl constat se epistolis nullum assignant concessionis locum, ci bj eea
datee.
,

quibus loqmtur, ab
n

Antonino
,

vel

perperamfld
I

1219 relatas

vel,

contra a

quadrienv to ante con/ir/i//itam S. rann>i Regulam ab eodem Honoriofuisseconcessas, Hoc autem posterius mihi quidem triplict excapite niile opparet. P/imo, quod ipsss Utdit,

'i

licet

Exscripserunt omnes tempus apponant. Ordinum trium autem diploma Firmament. 2, p, 2, lol. 11, Monument. Ord. tract. Rodef..i. Speoulum Minorum fol. 2, i 22,
,
i

ric
Bull
u/iii-

in

collectione

Privilegiorum

sub Honorio

Ftom
ii
I

ranl

ii) Easdem Bonorii litteras suo Bidlario Franciscanoinseruit Sbaralea, iisdemnotis temporis, at sine loco, signatas; sed probot ibidem

confirmationem Regulae contineant, dicente Honorio fratres Minores elegisse ?ita iis m a Romana Ecelesia merito a] viam secundo, quod idem Honorius III in Bulta sua, pcr quam eamdvm Regulam confirmarit, expreseam a bonaj memoria- Lnnoccnse memoret tio Papa... approbatam fuisse; de sua autemper prxdictas litteras approbatione aut confirmatione nullo verbo meminerit; tertio, quod Trcs
terse
in
, ,
; ,

tum

etc

chronico Richardi

S.

Qermano, tum ex

Socii negent,idlascji<s g eneris Apostolicas. tnte-

ejusdem Pontificis Regesto, Honorium tumtemOctobris Tomus II.

ras exstitisse ante Regulx confirmationem, cui

L08

Tres

,,

m
..

ANALECTA DE
,
, ,

S.

FRANCISCO CONFESSOKE.
136

AUCTURh

c s

.,_ <j /t ln -inus TresSocn eadem POStponuntqu^S Anjom^us seu qua et Waddingus annc 1819 Uhgarunt,

Verum,

teste

rursum Waddingo

iiisi

aliquot

^lTv^lmZZ
fide

ambos nos seriptores e*

annis serius
fuerint
x.

conas

dieZ^Zetrut i:l firmam Jputabant,

primum, ex quo
stinataestmissio
celebris in provincias deqenerale capitulum xquo citius

^ ""** apprekensa ejusmanu, illumadcapiverenter tutumdu.it, ibique brev>, ritus fervore pleno sermone, adcongregatos haut et Carbtlo, omnium menles ita percuht

^ ^

^.

^^
,

^.^ ^
,

Eran-

n
,

f^ZtTosTa

eliamscirmt prosperum eventum secundx, gwe cum hujusmodi litteris tentala fuerat,crediderint,postremam hanc anno 1219 contigisse, cujus die iii Idus Jvnii currebat annus tertius
Pontificatus Honorii, quas notas in dictis litteris legerant. Hoc tamen inlcr utrumque scriptorem interest, quod S. Antoninus, ut jam observavi,

aliunde didicissent, primam fiTsse missionem variis in locis succcssu caruisse, quia fralres Minores non habebant lilteras Pontificumque cias quibus suam Regulam probarent;

Namcum

omnes ad parendum ommbus sancto Institutori suo exhortatus stt, el, gutconlrama consilia suggesseronl, \iri sanch verbis acnutut imposterum humiliter obtemperannt. Ita fere eam esse pluribus Annalista. Novv equidem
dinalis
,

humanee conditionis inconstantiam, ut a fervore spiritus adlaxiorem vivendi normam facileaspiattamen mallem, antiquiores vades, quam ret
:

sint

Marianus et Marcus, adduci, ut prasdietse molimina certo credere audeam de illis S. Francisoi sociis,

easdem iltas litteras, prout merito poterant videri, Fruncisi uruc ReguUrcon/irmattrrins csse, putaverit;ac propterea confirmationem Ordinis Mi-

norumanno 1219 perperam nf/i.rerit; Waddingus vero eam ad annum 1223 recte distulerit. Si in ><' us Honorii iisdem Utteris proanno m Pon> primitus scriptum fuerit anno viii, poterunt ex
/<'<
'<

atque inter hos duarum provinciaMinistris ; maxime si, ut prsemissum est, pridie a Cardinale Ostiensi tantopere meritoque fuerint coram concione laudati, et a Sancto contraria oratione correpti, atque ad humilitatem spiritusque fervorem miriftce excitati. Suspicari

rum

enim cogor, quod etiam

alihi

intt/cari,

fratri
-g

ab illo datse fuisse anno 1224, postquam sub ftnem anui paxcdentis Regidam per bullam conQuxdam, qnr
in iisdem
tiis

Hetiee ob posteriora ipsiusfacta improbanda,qu&dam etiam alia, relut civente Francisco commissa, non recte imposita esse; cum tamen Helias a Francisco,

cumi

ab Buguli-

no, Sanrtotjuc

an comitiis anni 1219 interfuerit Cardinalis Ostiensis Hugolinus, ut apud Waddingum num. hilegitur, certo dicere nequeo; sive tamen adhujus, sive ad alterius anni comitia referenda sint, quee de Hugolini in ittis hoc anno 1219 praesentia retidit Waddingus ea paucis
,

firmaverat. 134 Porro

dum vixit, maximi factus fuisse apud Celalegatur.

nensem
137

Pergamus ad alia. Waddingus ibidem num.

in
his

Inter cetera
30
,

inquit

Recementur
trta *""'

tria statuta

sunt

comitiis

primum, ut quolibet Sabbatho

Sacra
.

sequenti narrat postquam Hugolinus ibidem ad congregatos frahic

attingam.

Num.

23 et

immaculatae Virgiut expressa mentio Petri et Pauli Apostolorum in illa fieret oratione Pbotehe nos, Domine; atque item
solemniter fierent
nis
in

Mariae

honorem

Secundum

multa cum eorum laude sermonem habuisFrauciscum cum itlius venia suum quoque exorsum, coram omnihus futurat Ordiuis ruimutatioucs nas, tribulationes, rerum immissiones per angelos malos et vecordiam fradeordinationes trum prophetico spiritu adeo
tres
set,
,

in alia

quse incipit
sig-no

Exaudi

nos, Deus, ut
,

vel hoc

g-ratam se exhiberet relig'iosa so-

dalitas

erga

Apostolorum

principes
in

quos

ex

revelatione

divina,

constitit,

eaelis

speciales

efficaciter

prsedixisse .<egnem

prsesentibusque

ita

ig-na-

viam Deo

et
eis

cooperationem

ad

tantam
,

a
ut

et apud Deconsuetudiuem universffi Ecclesia- ita recitandi ab eo tempore quo Haymo Anglicus, quintus Minister gene-

se exhibuisse

ejusdem

protectores
abiit in

um

intercessores.

Hinc

gratiam
si

concessam
(ex

objecisse

ralis
cii

authoritate Apostolica ritus

Romani

Offi-

omnem,
riebatur,
citarit.
ac mullis fratribus gesta

sermone Hugolini) adotumorem represserit, et ruborem exquis

in

git.

breviorem exactioremque formam redeut fratrum cedes paupcrtatem Tertium

,

in

omnibus
et
,

pra?ferrent;

eeclesise
aedificii

essent humiparietes essent

186

Addit,

Hugolino ad hxc querenti, quod

:

les

parvae,

ac reliqui

omnia dictis suis contrariaprotidisset,respondisse Franciscum

dis
sis

cratitii

feruntur,

Id propterea feci

ut tua? lau-

plexis, seu

ex cannis scilicet cratibusque imex lig-no et luto paleato comping:eJisec,

permaneat materia, srepinsque laudare posvolui enim futuris eventibus eorum malum avertere, ne tanti viri prfficoniie efferrentur, qui altas adhuc non e^erunt, in humilitate radices Srue dv.bin nptiiuvrn ernt a sancto Institutore adversus inanem gloriam propinatum suis antidotum doleoque, quod pro hisce omnibus nullus a Waddingo testis nUegetur. Post hsec ex Mariano Florentino etMarco Utyssiponensi pro;

rentur,

sequitur, dicens, mox constitisse Cardinali, cautionem, sancti Patris non vanam fuisse. Postridie

enim Hugolinum a fralribus Helia

de Stiachia
,

et

Joanne

Hetrurise et Bononise Ministris aliisque pluribus enixe rogatum, ac variis indu-

ctum argumentis ut suaderet Francisco admittenda imposterwn esse in totius Ordinis regimine sociorum consilia, et severam nimis Minorum Regutam exemplo SS. Augustini, Benedicti, Basitii aliorumque constitutionum tenperan, , ,

ut notat in margine ex LeBernardo a Bessa et Mariano Florentino, quorum medius, retiquis duobus antiquior, ista facit indubia sed curu ejusdem Opuscida ad meas manus non pervenerint Waddingi fide standum est, eadem apud ipsum legi nec quidquam in illis decretis est S. Franoisci sensisac pietati non ormiino congruum ac conforme. De Haymone correctoque per ipsum Romano Of/trtnconsuti potest Annalista ad annum 1211; verum in Missalibus Romanis, Haymone posterioribus quee quidem consului non invenio mentionem de sanctis Apostolis Petro et Paulo in laudatis orationibus Protege nos Domine
g-enda antiqua,
;
,

138 Hausit

ineodemmpitulo sanciia;

et

Deus. Facile etiam credo quee de tertio decreto num. 31 observavit Waddingus.
uos,
,

Exaudi

139
tertiam

Monet
hanc

taraen

(inquit)

dam.

constitutionem

Mariauus circa non unam orani-

um

Kdl

DIE
A
tedtertium
Sanctu minu

QUARTA OOTOBBIS.
do, ista ab

um
-

capitularium fuisse qui obtenderent fuisse

,

sententiam
,

pluresque
ca-

in

suis
;

provinciis

T 1QTR

egse
,

ijg> n!1

lnpiriibus

et

ccementitium

duramorlo humilem, non tanti sumquin mag-is aocederet ad paupertatem sua duratione et firmitate frequentes excusaret sa.pi.is et B8?pius extruenexpensas restaurandorum
p.irietem

ul vera, energumenx etrlhra u . deo cur necessc sil cadem, mims habere ,, ,,nec pro vanis dwmonum credere oporteat, ea de pecuhan r, au l si crcdamus, eur
;

energumena

frteeJMa^MW-

C.S.

ptus

auinquemilliumdsemonumconventumterpretari. doctor, probum vxrum ex Docet ibidemsanclus

tmmxnenu immi nenti

, ,

dorurn humilioris

sive

inlfi rmioris

illius

genens
contenraultis

parietum. rebus

Noluit

cum
(

hia

niraium
et
in
aliis

derc sanotus Legislator

quem

temetsapten asanim oserepodxmonummxnasammoserepocisci exemplo, ad qmamdekcet mlentalx sum

nentis

^
fortior

tentatione cognita

^sag^nfor.

Frnntem^ueconfim u e7onfirmatadductoS.

eondr

contrariia aliorum

opiniogratia
,

nibus,

turbationis aut

scandali vitandi

Socii ) quare monent ad hunc locum Ti sseadeo abiM in praxim constitutio haec non monuit tamen alias et ad mortis horara pissime
:

easdemprucomminationes ipsum ad fortiter tZrcavendas ac ad sancti doctorxs propos,n,

Modo

Lmonum
bant.

intereral, seu vera, seu falsa,

et rogavil

fratres,
ipsis

qua; pro

ut ecclcsias et habitacula , construuntur, penitus non recipe,

M
fv isse
i

Nihilautem

"9**f~*
cnergumena
di-

slveetiamilla auinauemillia

dvmonum

rent;
eis

nisi

essent

sicul

decet

sanctam

pauper-

tatera,
in
etc.

quam
Hle
,

in

regula
Bicut

hospitantes,

promiserunt, semper advense et pen

in peculiari decrevissent. At nonne recisco insidias slruere Bonavenluix ctiussuspicariguisposset, ista S. occasionem dedisse, ut scribedicta non nemini millium dxmonum aliud istud multorum ret

quodamcongressu,sivealilerT^n-

admitto,pr quam quod dicitur de testimonio Trium Sociorum, in quorum Opusculo, quod edidi, hocnon
Esec

qum

libens

S. FranetseM cum concilium eodem tempore, quo millium fratrum numero conumeroso quinque mitiasuacelebrabal;necprocul ab h,s habilum

E
Mistii ad vuriOJ regionet

legitur.

B
@n*
de coii-

140

Haud

ita

facile

(opinor) certam fidem

ventu a i

monibv eo-

dem

tempi

ibiinvenient, quse de altero concilio Waddingus a multis daemonum dem num. 19 et sequenti in millibus haud provut a comitis Franciscanis, celebrato, liospitali Cruciferorum codem tempore

narrai,ut

illi

invisum

sibi

Minorum Ordinem,

Pranciscum exple.\Jarn dixi supra suis comitiist multos e fratnbus te ssepedicHs Idingusreregiones, qu invarias Afnvam, Hispa< censens, nominat Qrseciam, Aquitaniam, Hungariam et Anam Galtiam, Germaniam. qliam quibus addendam credimus
,

S.

fraU ilmt,
'i

pmfl-

cUeilur in

, n am.

sifieriposset,penitus exstirparent. Inhoc nefatandem rio conventupost variacollata consilia

utpatei

Missorum nominaet

communi consensu decretum ab

astupersuadendum Franciscanis
cietatem

illis ait,

omni

esse, ut in so

suam

viros nobites, litteratos, magistros

>H possunt avuedam ad eos spectantia mei est ista omnia easamtnequeemnt muneris anno a sancto nare Solum addo hoc eodem inAfricam missos Patrecumprmposito suo Vitale ib
.

nobiles ac puerulos admittant ; futurum enim, ut ad consuetas delicias aspirent; magistri scientia m/ht/i humilia aspernentur; pueruli rigorem di\uo molliusada membra sciplince Regido atque ita illorum abhorrent, facile remittant
;

essequinqueillos sanctos pugiles

Berardum Otqut Adjutum et A tonem, Petrum, sequenti Marrochii in Uauritania Tingianno quorum tana glorioso martyrio coro"i< fuere
, t

Ordo sponte sua corruat.

Tum

diciturS. Fran-

cognitis,post oisous, astutis his consiliis divinitus unumalterumve <<< sacroquodam latibulo fervidis

precibus exactum diem, congregatos fratres de suggessisse moparatis insidiis 1 varentur, mrinobilis1t litteraHac nita juniores sineullo Ordinis suipericulo possent admitti.
I

Jaqestaapudnos illustrata habes addit, qui suos non is, Porro ipse S. nuarii. minus exemplo, quam verbis ad heroica facta aabat.eoilvn, anno inSijnarnprofectus sem est,utipsemet Mahumetanisin lumen a/ferret, quodque vchementer optabat, p) Seddehis nihil ditractaveaim in Commencam, cum eadem fusius
i
I

,,i,ii

procul

ii

oomitiit

Franc/icanii
habito
i

1101
.

antw

quin maligni spiritus Nullus dubito omnem lapidem morerint, ut exosum sibi <> nem, a quo jam tum tanta damna tulerant, ac >'/ taporro ccrvbtintv.r, penitus eoosci prsedictum illorum conventum credam, permen suadere mih\ nequit, quam solam hic laudat
iil
,
.

114

Ast juverit hic rvvensuisse

Leg

to

quse WaaTrium Sociorum (ut

,
'

Sanolutad

comitiap*
* m%

atque altera antiqua Leacpatiei

,IC '
'

tiss<

ced< lino

(ait)

cum

llu.go-

Annalista, auctoritas Marci Ulyssiponensis, Mariani Florentini, Speculi Vita 8. Francisci parte i, cap. 20 (ubi tamen ista non habentur) et

Pv

Hsium Fran-

oomitia celebraturua, dnm in a humilitatis virtutc et perfecta hominis

ciscus,
i

de]
fer-

il

Francisci Mauri, poeta seculi xvi, lib. 7 Francisciados. Hac, puto, occasione Waddingus, ut

tiorn

tiem
ftd

]>:)'

quit
:

i"

spiritus

70re

iooium

Leonem

>

Charissime

frater,

preemissa faccret credibiliora, alterum ejusmodi

oon
nisi

mihi

videor,

neque
,

sum
et

conventum dsemonum memoravit ex S. Bonaventura in Hewaemeron sermone 18, Sanctus

doctor sic ibi loquilur
filiam
,

cum omni
,

humilitate
tibi

frater Minor eadem animi se-

renitate
,),,;,

tranquillitate

ag-ara

aut

perferam
et

Muli.

qufiedam habuit
,

in

exemplum
Vooatus
fratribus
.

config-o.

et quae vilia loquebatur dsemoniacam magnum malum faciequod Franciscus dixit bat eis ( dsemonibus ) et quod bene erant contra ipsum congregati quinque milia ad ipaum de,

mag-ua

reverentia
naac
,

devu-

n,i,

.,

/mii/i-

//

tione a

ad

comitia
iue

nostra

jam

//

celebranda ponam verba

dicavero
xerint in
,

humiliter
si,

ut eis proeis
,

t.i

patimtiM

ealutis;
Bpiritus
et

posquam
odii

di*u

pras-

endum:
Francisco.
fortior

qui

audivit,
,

dixit
di\it
.

beato

/-

quaa

sug-gesserit

insurre-

Tunc
S.

ipse

surrexit

et

Modo

<

sum.

142 Ita

Bonaventura, cui

><'

libens cre-

//

circumdeNolumus te regnaderint me , dixeriutque verecundamur enim ad tantam re super nos

me,

.-ermonibus
:

hominis

842
AUtTOftE

ANALECTA DE
idiotae

S.

FRANCISCO CONIESSORE.
mationem
Exstat,

u h

hominis
la
,

ignorantiam
,

cui facundia
,

nul-

oculati testis

s.

scientia nulla

prudentia
exig-ua.

rientia

perquam

rerumqueexpeQuare de caetero
;

inquit,

scriptum

instrumendum laudans, D quoddam Thomae ar-

chidiaconi Spalatensis, qui

sa
in

n n

non audeas nostrum te dicere praelatuni hisque et aliis similibue illatis opprobriis si tan,

tura studiorum causurbe (Bononiensi) affuit, ad hanc historiam pertinens, quod ad rem illustrandam inserere \ibuit.

h m n

dem me extra domum capitularem cum contemptu et vituperio nisi

;

ejeceriut
eg-o

Tum ipsumsubditinstrumentum,quale
eodem transcribo.
essem
in studio
,

haec

ego hic ex
148

immoto vultu et conomnia eadem adraittamque stanti mentis serenitate audiam

facie
,

Cum

BononiaB

eg-o

Thoejus-

qua

laudantes et

honorificantes

excipio

ve-

mas dem

civis Spalatensis
civitatis

et

archidiaconus
,

ut rouitat ex latc oculalo,

//

rum me Religiosum
propter

haud censeo. Et sane in

est

//

honorificentia periculum auram inanis

animae
,

g-loriae:

raeae, tum tum propter

//

//

opprobriis ocin at periculum nec pulsus regimiue teneor casio est merendi
prafecturae
;
>

*i40

nociocx-

potuit.

tot animarum reddere rationem. 146 Laudavit pro hisce Waddingus, ut dixi, Legendam Trium Sociorum, et Legendam
/.

quaantiquam nescio , frustra requiras. Sed laudare polem edidi, ea

;
,

quam

at

in priori

anno millevigesimo in die Assumptiosimo ducentissimo nis Dei Genitricis vidi sanctum Franciscura praedicantem in platea ante palatiura parvura, ubi pene tota civitas convenerat. Fuit autem exhomines Angeli ordium sermouis ejus autem spiritibus rationalihis d^mones. De bus ita bene et districte proposuit, ut raultis non fieret admirationi qui aderaut literatis modicae sermo Hominis idiotae. Non taraen ipse
cathedralis ecclesiae
:

magnn cum
jilanuu

modum

praedicantis

tenuit

sed

quasi

concio-

tuisset S.
77,

Bonaventuram

in Vita

apud me num.

nantis; tota

verborum ejus materia discurrebat

,

ex qua eadem accepta aut paululum amplifwata fuisse videntur, prout utrumque locum conferenti facile apparebit.Potissimx discrepannec annum, r tixsunt, primo, quod Bonaventura nec nomen fratris, cui ista Franciscus dixit, noDixit aliquando socio taverit, solum inquiens apud eumdem non dicat quod suo. Secundo
: ,

ad exting^uendae inimicitias, ad pacis foedera repersoformanda. Et sordidus erat habitus ejus na contemptibilis et facies indecora ; sed tanut tam Deus verbis illius contulit efficaciam
, ,

multos nobilium
pacis concordiara

quorum
siraul

furor

immanis

raul,

ta sanguinis effusione

fuerat

debacchatus

ad

deduceret. Erg*a ipsum

Franciscus
frater

Vocatus...

ad comitia
sic
:

haec

nostra videor

vera tam
et

magna
se

* erat

universorum

devotio

Wadd.

tan.

jara celebranda;

verum
nisi
,

Non mihi
statu
,

ut viri et mulieres in eura

catervatim currerent;

tact tara raa-

Minor

fuero

iu

praelatus Ecce prsedico capitulum vade ad

descripsero.

quera tibi fratrum existens

,

tres

et in fine

venis nobis etc. necessario indicat, S. Franciscura, dum haec diceret, ad capitulum ivisse, cum ejus sensus ob-

commoneo fraNon condicitur contra me Certe hic loquendi modus non

:

et

putabat, qui saltem posset vel fimbriam vestimenti ejus taug-ere. 149 Hoc idem instrumentum, velut ex scriptis ecclesiae Spolatensis {qaae civitas archiepiscopalis Dalmatiae est) exstractum exhibet Waddin-

beatum

gna

ct

fruclu

gus cum exigua

adscripsi, qui

vius hic etiam esse possit

si

Si

irem ad capitulum
etc.

quam in margine Rodulpho quoque referri, sed mutatum, aliisque ab illo mixtum.
illa

mutatione,

et

addit, iltud a

in

eo praedicarem,

si

commonerem,
;

Poca-

Ex isto vero Thomx

Spalatensis ecclesiae archi-

namus tamen, Franciscum

ista in itinere

ad

pitulum generale locutum esse ne vel sic ea ad annum potius 1219, quam ad unum ex aliis,
quibus generalia Ordinis Minorum capitida celebrata fuere, referenda essent. Utut sit, sunt illasensahumillimopatientissimoque Viro dignissima, cui similia S. Bonaventura rursum allribvit in Hexaemeron sermone 18, sic scribens et in triq In consolatione jungendus est timor jungendum es solatium exeraplo B. Franstitia quando offerebatur sibi honor, diqui cisci
: , ,
,

diaconi testimonio quilibet facile perspiciet, summam tum fuisseS. Francisci apud Bononienses venerationem, minimeque absimilia veri esse, quae laudatus Sigonius de illius Bononiam advenS. Franciscus postero tu praemisit hoc modo
:

anno

(id

est

anno,

de

quo agimus
atque
Is
,

jam
haud

sigulari
,

vitae

asperitate
venit.

1220) , innoceutia
facie

clarus

Bononiam
,

cum
crasso

esset
et

liberali

brevi statura
,

obsoleto

quod ibi erant nil cebat socio suo tunc sed quando recipiebat vituperia
, ,

lucrati

quibus rebus eximia excellenamiculo tectus ferme minui expectatio solet tamen tis vir tanta hominum ejus visendi cupidorum concur;

lucra-

satione exceptus est

ablatus.
15i

ut per

vias incessus esset

batur.

Ut vero
in

in

forum

pervenit

civibus

et duoi
lin ei
lil

ibi nclio-

scholaribus
loqui

unum

convocatis
,

tanta spiritus mag-nitudine habuit

concionem ut non homo

vero
ani-

in

admitOnli-

luni,

lu$oum

VII.

Sancti

gesta
in

Bononise,

ad

sed angelus putaretur

,

adeo

mos omnium

annum mccxx
$an< lut lim-

Annalibus

realat.

flexit ut non solum plerosque sed etiam ad pcenitentiam ag-endum impulerit scholares duos e Piceno ad res humanas relinquendas et disciplijiam suam asciscendam ad,
,

Quae

de

S.

Erancisci hoc

anno 1220

gestis in

annu litmon
i.i

/ii

Syria, moraque, ac reditu in Europam refert Waddingus, fuse examinavi in Commentario praevio xvietseq. Jn Italiam reversus dicitur aliquot in locis conventus suis obtinuisse,

nempe Peregriutrunque Rixerium a Mucia, habitum postulantes vestivit. Quin etiam tam multa
duxerit
,

quorum

num

Falleronum,

et

inde sauctitatis
juvcni.s
,

documenta
,

dedit

ut

oculum

qui perpetua

de quibus consuli potest idem Annalista ad hunc annum a num. 5. Constat etiam, Franciscum eodem anno fuisse Bononiae.ac quasdam gessisse, hic non preetermittenda. Meminit hujus rei Carolus Sigonius lib. 2 de Episcopis Bononiensibus

aspectus amiserat
narit
tera
;

obductus macula sensum uno Crucis signo illato sasocietatem deposcenligno Cruci*
timut.

quo facto

illum in

accepit.
,

ad hunc annum, inque dictorum suorum confir-

qui ista fere descripsit ex 151 Waddingus Sigonio, addit, S. Franciscum tunc Peregrino Fallerono praecepisse,ut viam humilitatis sectaretur :

843

DDS

QUARTA OCTOBIUS
majora expectabantur
;

sed morte

ahquando tur-Rixerio autem seu Rigerio, ut atque ita factum esse Peregrifratres curaret canonibus num enim, licet doctum et in sacris aspirasse clericatum versatum, numquam ad in Conversorum stased in laicali, seu, ut vocant, ministerium mortuum esse Rigerium vero ad
;
;

rncteque

t^i

tu

postea fuisse provincix Marchiae knconitanse utroque insigni viro ptura promotum. Qui de Annalistam. Hicde savoluerit, adeatlaudatum in eo a btgomo nato unius oculo consentiens, illum tunc puerum fuisse discrepat, qwod luscum Franoisco receptum xn Ordicat neaue tuncaS. institutum ampledlem sed postmodum iMu*

Puhohs Maii , et in ecclesia de Bonaventura conduntur. Ego Fr. "us cineres scnpsi an. 1806. BactenuiUbre vitati studens. BonaventurcB, quod stimonium laudati fratris Quod autem prmmm.0 : Waddingus sic excepit
Kal.

Deo

spiritum

reddidit

8 P^ ntDommi ^e
an.

cctob*

C.S.

c t.mp oai s BerannoMccxix subjungat, tun latius hoc spaUum nardum Bononiam venisse, sicut supra docuiraus, temporis sumendura est, quod nup, colligi potest ex hoc ipso et ionem a Po h cc ante, dixit, Beliff
,

aut paulo
ante

confirraatara. Is

testatum, se longe additque, eumdem p^us infirmo quame, 7aZumdere el ocul

aliquos

tumesse

(mihi mccix)
sed

J Mtert autera fuit lunocentiua qui anno mccx raortuus annos approRegulara et institutura
,

m,

Rodulphoe sempersano.Hausit autem hm ex in margine citat. Marco Ulyssiponensi quos ad hunc annum ChaUppusin Vila OaUica lib. 3, supra dxcti credidit, etiam hxc ex
,

putaraus, bavit. Verius ergo

non anno mccxix

,

confirraat

inZerperam

(une
netn

Admttlt flitaw "i Ordi-

TlwmxSpalatensistestimonioesseaccepta rianhic non est alter h. Vo Prxtereundus veteri cujus perhonorifice ex

cisci

agiraus, anno Francisci hoc, de quo refereraus , de ampliquara statim indignatio a^dificiis, qu ante unum oribus suorura fratrura
,

am

uti appulisse mccxi Bernardum Bononiara anno ; quod oranmo illo statuiraus sub

aut alterura

annum non

adeo facile poterant extrui.

Nteotaum

de Pepultl,

num monumentomeminit xbidem Waddingus

accipe.
et

discipulus,

H
*\ll

|.

Ejus verba sequenti. discipulum ex hac concioalium sibi adquisivit dominum inferiorem non supenoribus

'Ad

***J

ruerat hoc ensi hoc factura

annum vero 1111, num. 29 disseBononimodo Sigonius in Historia

:

eam loeidonationem /i

tam

es$t
1

(primum Bernardi adventum

anno
mccxviii
;

\ 1

ne

Nicolaum

nobilem Bononiensem a Quratava Ue Boiurisperitum, qui Bernardum msolentura a puerorum et noniam advenientem comraorantem benigoe ibi molestiis liberavit curavit consodalibus aedes extruendas
de Pepulis
,
,

Bononiam)

fovit, et

utsuperiuspraBdiximusfnemp* ad scriptura cujusdam Ea mihi piobat authenticum anno mcccvi exaratum, cuBonaventune, fratris penes illustrimos dominos de jus autographum apud domraum et probatum exemplar Pepulis Vass Petramellara SS. Mauntn Franciscum de crucis equitem consiliarum et Lazari magn commendatariura, transum, ,

annumHU).

sub Hennco a Bononiensibus , de Leandrum annura mccxix rejicit in Fracta Cherubmus secutus ; quibus accedit Albertura reducensed in hunc annura Ghirardaccitus antiquis docet ex Chpomcis dara historiam, con, cujus sententiam Floreutinus Marianus KoPisanus F.ancisci
Ep.scopis
, : ,

vult

sed in

Opere

firraant Speculum S. (ibidem in margine) dulphus et Marcus citati approbatam ab Innocentio parum post dura indicent Bernar Regulam Bononiam missum
, ,

dum

etmagnum Bononiee ptum ad me missum

vfpyo

hic exhibeo,

Tum

sequi-

quoque tranturinstrumentumistud, quod huc

153

quo sane lapsus Sigonius, illum faotnm approbatum ab Honorio institutum constare potest, dum dicat; quod nequaquara quem ille statuit quarto P ost annum mccxix inst.tutum anno mccxxiii Regulara et
lu
,

dum

post

videlicet

iyui

Vmoribui

primum dumicilium Bonontx

mini Guilielrai ex mag.

procuravit,
'

nn Bicf

amtimons in ipsa et Dei bo boni nominis, faraaa Hinc * ab ineunte mtate civitate habiti sunt.

Beatus

Nicolaus

de

Bononia,

filius
,

do-

Honorius

confirraarit.

Ego

ita

has

conci ,an-

domo Pepulorum

ut hoc anno (1*11) das sententias judicarim , anno mccxiii suam d.cuBernardus missus ampliorem absolverit, et anno mccxix in
,

legura eftectus, operam deditstudiis quare doctor an. gyinnasio lecturam Pandectarum in publico est. Tunc interpretatus Doraini mccxix egregie Bononiam beatum Bertemporis S. Franciscus Religiom, sua3 ut coenobium
;

lam formam,

quam

Franciscus
in

ex

lienfl

anno mccxx indicat Rodulphus

jus

probarit, fuerit tmnslata.

Ita sane

monasterii

Custodia Bononiensi, hurelatiosubtexens longiorem

est allegatas

nardum

misit

nem.

'

c. illi.

ejusque Rcl
gioni

nuper div.no spintu pervenisset Oui cum Bononiam eumNicolao contraxit amicitiam cum beato puerorum liberavit, in domum Q ue a contemptu officiis et honore prosesuam benigne recepit suaeque Religiom * pro.unuens domicilium sibi de Puholis. Ldura suscepit in loco sanct* Marue dona in hosolum plurima et raaxiraa In eum non
,

a sumrao

Pontifice coiifirmatm

curaret.

rattones ponomnibus laudatis scriptoribus longe derare. Ex prsecipuamfidemab antiquitate sibi vendicatjam
156

Nunc nostrum

ed pro ">i"

1219

t(al

luior
niicroi ttat,
,

Bonaventura, bis terve laudatiis frater 1306, cum ceterorum antiquior qui scripsitanno

quippe

norem Dei

contulit, et beati Francisci

sedex

al.u,

Religioni dieavit, habitumseipsum Franciscan dura sanctus suscepit an. Doraini mccxx, que ill.us conciones habebat, Franciscus Bouoni in platea conversione beati Peregrini
rairaculura ac conspexit.
I,!

in

Bartholomxus Pisanus,non nisi nonaginta tnbus suum geneannis post, id est, anno 1399 Opus Minorum in comitiis generahbus rali Ministro Ceterorum antiobtulerit approbandum. Dixi Chronicis, ut quior; an enim et quam antiquis Marianus hic usus fUerit, non Waddingus ait, discihabeo compertum. Ex eodem Bonaventura virwn, qui Bemardum benigne excepit mus, Bononix etc, legum interpretem et Nicolaum
:

Vixit

per

paucos

pie obiU.

'"

plura

s.gna dedit

annos in Keligione, pro Dene, ex quibus omues

coraperto
gui.

habebant Deo maxime charum.

,

Franc. De nostro in re

Nicolaum esee beatura fuit In itinere bis comes Religione pluejus progressu in Mauuali scripto reperiuntur, et

Pisanum de Pepulis appellatum fuisse, qui apud nomine proprio prudens ju.lex etin Speculo sine am etiam pra> dicitur; unde coiligas, Bonaventur Solus item Bonavenillis de eo instructum fuisse.
tura

eumdem Nicolaum, quem alii solum aiunt, patronwnOrdinis Minorumprtestitisse, dum sese

944
iUCIOftK
it,

ANALECTA DE
in

8.

FRANCISCO CONFKSSORE.
poterantexstrui. At cur hoc fieri nequiit Bononige, quod Annalista ipsemet Assisii anno 1218 factum
J)

c.s.

eumdem Ordinem, a S. Francisco receptwn, in eoque pie mortuum docet, adscriptis ttaannis suscepti habitus et mortis. Ab hujus
que auctoritate non recedendum videtur, nisi gravis ratio aliunde aliter suadeat 157 Vooes tuno temporis, quas Bonaventura anno mccxix subjunxit, tam late accipiendas
esse, ut

scribit?Nam
aliquot

quam

allat*

a Waddingf)
ralione*

rum

fatear,

ad annum 1211 possint referri, ut colligere nequeo ex eo, quod

vedi-

ibi num. xi narrat, Franciscum post mensium absentiam Assisii reducem, simili indignatione commolum mandasse, dirui suorum sedificium, quod commodius capaciusque, quam sua ferebat paupertas, ibi interim exstructum fuerat. At minime necesse est, credere, Bononiensem istam domum magni moliminis aut

Bocat, Bemardum a Francisco coenobiuin suffi Religioni, nuper a noniam, ut

missum

esse

summo

Pontifice confirmatae, curaret.

Quid enim
si

molis fuisse, ut vehementer displicere potuerit Francisco, humilitatis pariter atque arctaepaupertatis tenacissimo ; qui nec vasculum. patiebatur, in

in eo tantopcre

absonum apparet,

dicatur

domo sua

aliquod residere,

cum

sine eo pos-

"lo post approbalam ab Innocenille, toto nnper ad novem tio Religionem scribens, vocem quot scilicet ex sententia Wadannosextendisse, dingi ab eadem approbatione ad annum 1219 ef fluxerunt. An minus absonum erit dicere, voces tunc temporis, anno mccxix a Bonaventura subjunctas, per totidem novem annos retro extendendas cssc ? Td equidem non video. Hincmi-

set extremae

evadere servitutem, ut in Vitaedita num.bl. Adde, testatur Celanensis quod non constet, eamdem tunc a fundamentis
necessitatis

7*ecens

exstructam fvisse cum forte solum fuerit

;

hietiam parvm /irmitatis Waddingiamr opinioniaccedere posse mdeturex Pisano, quod apud illum in Conformitate 8 dicatur res ista contigisse, approbata Regulaj et cx Speculo 8. Francisoi, B w, Metensi et Coloniensi flcctujus in prinoipio Ordinis, ac denique ex disse legiiur in qua ponitur sub initium ()ri9i dinis. Nam Pisani phrasis sine dubio magnam
,
|

vetus sedes in vsvs Minorvm aptata. 160 Contra vero, si cvm Waddingo statuamus, Bernardum jam inde ab anno 1211 aliquam suis sociis sedem Bononiec impetrasse, dicendus erit Franciscus non nisi novennio post ad
;

difflculttui

aliundt "imi,i

Ki,

ttdmith

drbeut.

eam visitandam accessisse nam neminem qvidem legi, qvi de ejusdem ad urbem Bononiensem accessu ante annumVZM) meminerit. Ast quis non E
mirabitur, vigilantissimum simul atque infatigabilem Pastorem,quem Waddingus alios sui Ordinis conventus sollicite perlustrantem ssepe

memo

Speculi loquendi forpatitur latitUi cum ab illius collemulse arctiorem requiruni

ctore,
*st

BonavenCuram

scripsit,

rat, tam exigvam curam Bononiensis Jiabuisse, ut non nisinovennio, postquam cceptus erat, eum inviserit ? Mihi quidem nulla probabilis tam diu dilati ad eam domum accessus causa occurrit.

facta, toto novennio dercmtinre prima approbaRegulcc posteriora, facile dici potuerint in principio
<
l

Contra verisimillima apparebit, nec simili

cultate laborabit ea opinio,

diffi

vel

sub

initium

Ordinis con-

tigisse. Ceterum Marcus Ulyssiponensis et Rudolutpote reccntiores, vos morari non de-

secundum quam Ber nardus anno 1219, primo venerit Bononiam, mooogueper laudati Nicolai operam accepta ibi &de,de/elicisuccessusa,n tumPatrem suum monueril

hicque missis interim ad

eam

inhabitan-

non

101

158

Non tamen
ergo,

ibo inficias, voces tunc temlatius accipi posse.

vant.

por

aventuram

Po-

dam dem

namus

annum

Domini

mccxix

apud

proximo anno ad eamordinandamque ipsemet Bovisitandam noniamadierit. Ex utraparte stet major verisie suis aliquot colonis,

ipsum signari, non quod in hunc incideritprimus Bernardi adventus Bononiam, sed quod eo ande Pepul s ibidem cosperit Pandectas no />'">nus proinde, dictum publice inti annum non alia de causa ibidempraemissumesse, quam ut cceptum Nicolai elogium usque ad publicum in ai-ademiaBononiensimagisteriumproduceretur, unde pateret, quam felices ille in liti

militudo, lcctori s/at,

Kil

elinquo.
Ohtervaiitur

i.

ad aedem Bernardo concessam, frater Bonaventura num L53 rAatus hanc in loco S. Mariae de Puliolis sitam ait, nec de alia meminit. Sigoniys in Historia Bononiensi

Quod

attinet

quirdam de
/ii

itnn c/ 10
lorn.

oundo

eamdem

collocat
;

Portam Steriam

Puliolis ad ad divae Mariae sed in episcopis Bononiensibvs

terarvi-

quibus ab ineunte

aetate ope-

ram dedcrat, progressus fecerit, atqueitaasplendore natalium,

uti

ad annvm 1210 gemina loca distingvit, velut E ambo ab eodem Nicolao procurata. Nam de eo sic ait Mox eedes, primum ad Puliolas, dein
:

prtemissum quibus anle susceptum Minorum habitum elvxit, mus, deinde Bonaventu commt ram per vocestwur temporie octennio circiter retrOi

integritate famse, limore Dei, crat, et insigni legum peritia,

de
suis

in

porta

Steria

Annunoiatae

curavit, easque

expensis necessariis rebus Instruxit. Utrius

nempe ad annum

1211, cui

primum

Bernardi in urbem Bononiensem, adventum illigavit Waddingus. Fateor, his positis, stare potest

que Operis editor Philippus Argelatus Bononien sis "i adjectis Notis Aleaandri Mflchiavelli lecto rem ad hunc posteriorem. textum, velutemenda tiorem remittit, ubi etiam in Notis Caroli Constantii Rabbii observat sequentia Ob aeris insa
:

ea opinio, eoque prxterea.

gus
tis
ul anii

num

55 suggessit,

quem Waddinmodo cum atiorum asserrestat,

lubritatem parvis annis hic (ad Puliolas) deg-erunt in locnin autem ab eis dereliS. Francisci sodalcs
;

ctum venerunt moniales Ordinis

S.

Augustini circa

concilia
169

Inquirendum igitur
imilis interpretatio
.-

quam

ista sit

annum mccxliii. dem ibi babuere

Bernardini.

llis

inde amotis anno mdxxvi se-

virgines S. Clarae sub titulo divi

qiU Minoiiliu*

verborum
inttrpt

nequc enim antiquioris

ad recentiorum placita sunt exigenda. De Mariani auctoritate, Sj,eculique collectoris ac Pisani loquendi formulis jam egi supra. Non satis

162 Cherubinus Glnrardut-i ivs in Historia Bononiensi Italice scripta pariter asserit, laudati

Bononi
cc$ix fuetc.

jurisconsulti

etiam urget ratio, quam Waddingus vey^bis num. \"\\ ratatis rcjn-tit c.r eo, quod S. FrancisoilS anno 1220 indignatus fuerit de amplioribus suorum fratrum gediticiis (Bononise) quae, ut ipsecenset,

opera Bernardo et sociis primo datum fuisse locum de Puliolis, nuncS. Bernardini dictum, ac postea Annunciatam in Porta Steria. Waddingus, etsi de hac Minorum commigrationenon meminerit, ad annvm tamen Vli\,num.
49 ex Leandri Alberti Historia Bononiensi,

ante

unum

aut alterum

annum non

iacile

quam
non

DIE QUARTA OCTOBRIS.

non habeo, ad propositum nostrum hsec scribit In eadem civitate ( Bononia ) eodemque anno inchoatam, ait Leander Albertus, ec(1221)
:

845
40CTOBI

Nicolaus primus nomine

Caeco lumen obtiuuit,

c.s.

clesiam S. Francisci, tunc Annunciationis Virginis Mariae dictam, et raagnis temporis decursu sumptibus ad summum deductam, quam ex

Et mortuis restituit Vitam devotis precibus.

Alter vero Bonizius Francisci patris extitit

magnitudine
ratque

et

opere magnifice extollit, compa-

primis totius Italiae sedinViis. In annum ecclesix consentiens laudatus Ghirardaccoeptse cius, consecrationem ejusdem anno 1243 innexuit,

Consors dura verbis Domini Sacram conscripsit Regulam. Guilielmus alter nomine
Sacro pollens eloquio

quod etiam fecit Sigonius in Episcopis BononienBlaesibus. In Iconographia Bononix apud vium in Theatro Civitatum Italiae, ecclesia S. Bernardini intra Bononiam non procul a muris

Urbis istius incolas

In

viam

traxit

Domini.

hic

Francisci, a

ad Septemtrionem qua ista civitatis regio, olim Steria dicta, nunc nomen habet, inde magis versus Mesita est
;

basilica vero S.

Forie Pritnum

ridiem. 163 Supe?^sedeo pluribus

solumque observo, ut Ninon inquiro repertum corpus, esse Nicolai de Pecolai istius Bonaventurx tepulis, credatur, favere fratris habestimonium, relatum num. 164, ex quo Nicolai de Pejmlis cinercs mus, ejusdem
,

Quam antiquse sint istx inscriptiones sepulcrales,

at

de donatore

loci

Nicolaui de
Pcpulis
illis

pauca addenda sunt. Laudatus frater Bonaventura beneficium illud sic attribuit Nicolao de Pepidis, ut nescias, an hic locum ipsum donaverit,

De duo1306 in ecclesia de Pulioli< quievisse. Annales Minorwn. bus aliis consule, si lubet, Insti- SanelW *um166 Redeo ad Waddingum, qui sancti
tutoris sui res gestas Bononise ad annum num. 15 sic pergit exponere. Ille vero (posl habitum primum pnblice sermonem) salutato prius
pluotius rdi-

quidem
curavit,

pt'0-

fteium a tuU
djrui
re

an solum sua opera procuraverit Ait enim de procurandum susceDomioilium... Nicolao

.

manda-

pit in

loco

sanctae Mariae

de Puliolis.

Dubium

Hugolino Cardinali

intimo et familiari amico

auget Rudolphiuslib. 2 Hist. Seraph. Religion., in custodia Bononiee dicens : Habet haec custodia locum Bononiae exstructum in agro Lamvulgo Pratum bertinorum; dicebatur enim

suisque Ordinis protectore , tunc Lombardia? lexulg-ato, qui in Viri sancti amplexus totus ad fratrcs suos dcclinans irruerat tabundus
,

vidit

eorum

aedes

ampliores
striota
illa

Lambertinorum,
jori

ubi est aedicula

illa in

maqui

impluvio

una

cum

annexo

hortulo,

quam quam

pateretur

sumptuosioresque super paupertae

,

erat locus captus a B. Bernardo de Quintavalle. Rursum post aliqua ita prosequitur Donus Al:

draghetus
retulit

Lambertinus,
se

clericus

Bononiensis,

raihi,

tenere
,

scripturas

authenticas

hujus concessionis
tui.
>edi/uidaui

quas taraen videre non po-

<x

164

Ex eadem

illustri

familia

Lam-

bertinorum
donavit,

natus Benedictus Franciscanis Bononise concessi loci benefn nim non dubitavit majoribus suis adscribere. Fecit id in Bulla, per quam anno\Tz\ Assisiensem S. Franoisoi basilicam in patriarchalemet cappellam Pa-

XIV summus

Lambertinorum gente Pontifex, primi

erfundamenta posu totus indi^nabundus et vehemensaque facie inquit illorum pauter commotus, Haeccine Huec fratrum Miperum Euang-elicorum aedes ? norum majora et superba palatia? Nostram ucque moos frahanc domum non qui in illa permansennt. Quare tres reputo <[n\ Minout omnes illi firmiter praecipio

sui instituti
,

rum
tur,
L67

velint
et

nomen

retinere

protinus egredianrelin-

divitibus

hujue sseculi sua teota

quant.

palem
adhuc

erexit, et in
,

beneficii

inter alia ait beato Francisco in

:

qua rationes allegans concessi Animo occurrit ipso

,

Hujus rei (quam tamen Sig-onius perperam sub anno mccxxi) testimouium perhibet B. Angelus Clarenus et ante hunc alius omni exqui lbidcin jacebat frater Leo ceptione major
refert
, ,
,

sed, inleree-

dcntcHugolino

mutal sfnientiantj

vivis

agente

pri-

infirmus

et

cum

aliis

mum
C
stris

Bononiae locum

illius

discipulis ad

eorum
no-

humens

fuit exstractus et

lang-uentibua in fratrum sub dio expositus, do-

Ordinia caenobium

fundandum

a Majoribus

oblatum fuisse. Ita laudatus Pontifex. At de quo loco hic loquitur, an in Puliolis, an in Porta Steria ? Si de omnium primo, censendus
de loco in Puliolis locutus esse quod si ita sit, ut hsec cum Bonaventurce dictis componantur, forte dicendum est, locum quidem itlum ab illustri Lambertinoy^um familia Franciscanis concessum, sed procurante Nicolao de Pepulis et ad eedificium et supetlectilem sumptus conferente; nisi forte Nicolaum illum inter Majores suos Benedictus numeravit, quod mihi aliunde plane inest
:

nec Cardinalis legatus Virum Dei aliquantisper P placavit, dicendo , tecti amplitudinem esse tolerandam quia loca ampliora prorsus necessaria ut infirmi ob aeris temperiem sunt Religiosis sani conserventur et libertatem refocillentur
, ,

lassi in studiis

spiritualiter

recreentur.

Quod ad

proprietatem vero loci attinebat, firmiter asserebat, nullam penes fratres esse, omnemque manpenes ipsos fundatores ; quod si adhuc sisse ullus remanebat scrupulus circa rerum dominium, totum in se jam assumpsisse nominc Romanse Ecclesiae. Ad has protectoris rationes in-

compertum
Corpui ejus-

est.

dem
aliit

Nioolai

cutn duobus

inventum

Porro hujus Nicolai corpus esse creditur, quod tribus seculis post in monasterio S. Marise de Putiolis, nunc S. Bemardini, inventum fuit una cum corporibus duorum aliorum fratmon Minorum Bonizii et Guilielmi dum ad reL65
,
,

stantemque solicitudinem, ut permitteret, fratres uti non potuit non acquiescere et iis sedibus unde exieut regrederentur ad locum jubere
,
,

runt.

168

Ipse
;

tamen ingredi
ad

noluit

nec

ibi

re-

.'/

/uead
nitbus

staurandum aptandumque monialibus S. Clarse monasterium (supra apud Argelatum id anno 1526 factum dicitur) effodiebantur fundamenta.
Epitaphia velut ibidem tunc
reperta, sic recitat

cum ipsis corporibus Waddingus ad annum 1220,

num.

xi.

charissimos et amautissimos fratres Praedicatores divertit, ubi aliquibus diebus cum fideli suo amico Domiuico eohabitavit... Cum vero ita separaretur a suis , rogacompavit eum ex Praedicatoribus vir pius ut revertiens Minoribus suo Patre destitutis teretur ad illos, et noxam hanc indulgeret. Cui
quiescere

sed

Ulud wcedeni,
ignoscit

Vir

g46
AOCToRK

ANALECTA DE
sanctus
:

S.

FRANCISCO CONFESSORE.
,

Vir

Non

c.s.

faciliores

reddit

bona indulgentia neque peccandum ad

est
;

qu* mea
,

ideo

nlfcfl

voluit,

ut

perfecte

pauper censere,

1)

quod
Bononi83

prajsentia

vellem

confirmare

quse contra

sanctam

aut commissa sunt

approbare

suum esse cum esset et

audito
,

diceretur

vel

fratrum.

audiret
ire

ibi

esse
et

domum
diceretur

tem.

aliam tentavit visitaret, et persuadereque conatus est ut eos commissa culpa reprehenderet amplius pro caetera boni praelati et reformaret

Viam

bonus

ille

paupertapater

fratrum;
davit
8 ic

quod

essbt
;

Fratrum,
quod
redire
;

noluit illuc
fratres

imo statim

manEt

omnes
; ,

inde

recederent.

fecerunt,

etiam inlirmi

nec voluit, fratres

moresque

munia

exerceret;

quibus expletis
redirent.

si

remanere

nollet,

Annuit sagaci et accedensque ad viri charitativi pio consilio ad omnem subeun suos, promptissimos invenit humiliter suam culpam conpcenitentiam

ambo simul

episcopus Hostiensis Lombardia prsedictam doet tunc lcgatus in mum suam esse , publice prtedicaret. Uxc nec
illuc

donec Ugo

plura, de
tio,

eodem

facto habet

gemina Pisanxedx-

dam

Ad quorum humilitatem nem Vir sanctus noxam omnem

fitentes.
,

et

pcemtudi-

dimisit.

tamen increpavit fratrem Petrum quod vel voluerit Stiachia Ministrum

miserit,

Dure Joannem de
,

ConMediolanensis scilicet ac Bononiensis. tnphci bxnx editiones Pisani cum veniunt ergo et ab his omnieditione Speculi VitatS. Francisci, forte quod diverbus diversa narrat Waddingus Ctarenum, cujus legerat apud B. Angelum
;

sa

vel per-

Opusculo careo.
172

tam sumptuosum

fratribus construi sedi-

ficium etc.
cireaqux iwnnulla obter-

vensimi causam sancto Hor quanto justiorem indignandi

Waddingi narratio

tanto apparet

nec alm

m
elula,

mper

169

Ex

scriptoribus,

quos

velut

dictorum

vantur ex
aiiis,

dosuorum vades hic laudat Waddingus, alibi alias de Cingulo, cet, B. Angelum Clarenum, in vivis anfloruis